v 3pu»A ego *ojrou3y Ánur axquiot[. uA | 9p o3orir) 101153 *ss]»015 ( 232921 onb v[ VJOI9eJo vjOO 9UT "w.—/*) t9t2 aua : oq -ops& uA u» ofnqip o3jefua ojojsa * uzi*j -uae[ je1j2[2) v[ 5p aprrzop opond mbr o3 -r:££hh Anh x ————M d:wIrT2zip pep 84 & out ng *513/2127) UHISO ou "uMseun We eru, Muaodnf auf aqnofaq iv» "[qeururoaur - ib ib 'epoprü UO2 X usu (o EUPHwuns sso] 2z1p*19 ep'eneopnnpe]- - (A UT: so9uzi] *sejqra * se1pstd'*esoto1q ft ON : Sojeipo Áe ON ? statSP ÁF OND 1030 op seurüe[ Áe ON[ *10uog : O]tapeq UA uq "t4 ]v [n 42) 0,21/71247) 02. ut 522142 Jap 12 (0 Ü"aepvp 160 pum s uo[eynio( Sp pepnro. €... pr aine nno: 18 03d £ — "dede qear - £2 y ung Las [] L Á *soj|eo * sejr[d snj : svjoro2ad svapord op sopP2Hqvj uo) ou10] Uu» sointu sn AnutiquAtipo opovaruif 4 * oa(qdwf d -wÍnav] 91404 : Sep |t-1oudJo Á * o3gez zptioj se3iond srÁno2 * vurmsjrourd pepnr?) euA (ozp)sqemo ur gf» qe PiuQ) i O21 d -ur3 | uo» Áe onb so| uoj sou?tq anb :o1urg StiQqo] "viJI^ ?p s05121501 vsourr24Qo - | 'Ojor) opos uo» Áfronb o] sozip seu ou une ol3qsozrp uotq 2nb Á * ounjns y Or so3usr;TA SO] op viion e[jonbe uo t1AP 9nb :5vjoajt Á * s2302]22X5 uri srjoo Av fjuogonut onb so[ »p tiis v[U2 S : ej33eq P[-9p sE]-0v15) s»[enb : svrousruasAu09 se3 Ux ! VJA* onb fsPUTUSP] tp 9][2A. ojo d» so31501 so1tie2 Áe- Ig 2 SOOj sOo nue snjewaed sopeaisjoi oun onb so[ urioj sojenb :o31uouo Á * sogruiz 213u5 * s210p. «53d Á*so3fu[ 2313u2'se1j2q Á'se1quioq 531 -&2 mbrt. oiedoi s030jo1 sejuourur uie ioTr[eq 0o1$:233']» »p v 7121 [eb :|22105 vip Uo ojnd rinjogtisu.Á * ezonbu vaue2 s is Las EE ca a s Mr dora. ERIS GER (ot10821c€) -ut3Ár 0119]2p |? U2 1$ :523Áo [2p ^p ( p 1 i - and Table -Y 7m ( gym T4 : 5. tt tj "T lend. lun d ; v^ 1 » * - D. LL agr eret, Y * dr] * ) : » 4n 2 SÉ P. nudo" ) - - MIT ^ - "x : ? ' Jd y D 3 * z Lee ^ A Pus s" ?^U [I ae " -- - . E * n v — 3 * ——^Ó P i » » , p y -— Y P v gn r^ a 2 .- qoe. * 3 | -* "x ' ^" E , iT , - » io FRANCISCI -BACONIS DE VERULAMIO CANCELLARIL Novum Organum Scntiarum , Editio prima Veneta. V.R WM EU IGgS, MDCCLXIT. Typis Gafparis Girardi , JUPERIORUM PERMIS$U,. « «s M " $ abr UV "T. * fes a- « $39 Jai QUE : * , d 2 NE PRECLARO. ATQUE. OPTIME. VIRO. MERITO. JOSEPHO. MARCHIONI. XIMENES. BR AG OI: OPUS. HOC. IN HUMILLIMUM. REVERENTIK. SIENUM. ANDREAS TOSI : D X. 5 Digitized by the Internet Archive in 2009 with funding from University of Toronto http://www.archive.org/details/1762novumorganumO0baco E-T | V FRANCISCUS DE VERULAMIO fic cocitavit TALEMQUE APUD SE RATIONEM INSTITUIT quam Viventibus & Pofleris notam fieri , ipforum intereffe putavit. E ili pro comperto c[fet , IntelleGium bu- manum fib: ipfi negotium face[fere , ne- que auxiliis «eris ( que sn Hominis poteflate funt , uti fobrie C* commode » unde multiplex Re- rum lgnoratio, Q(' ex Ignoratone Rerum detri- menta innumera ^ ommi ope connitendum | exiflima- vit , fi quo modo commercium iflind Mentis & Rerum (eus vix aliquid im terris , aut [altem im teyrents , fe oftendit. fimile) veflituz. poffet. 12 integrum , aut faltem in meltus deduci. Ur ve. vo ervoves qui imvaluerunt , quique in eternum anvalitur? funt , ali pofl ales ( ft mens fib: permittatur ) ipfi fe corrigerent , vel ex vi In- zelleClus propria, vel ex auxiliis atque admini. culis Dialetlice , nulla províus fuberat fpes , pro. pterea quod. Notones Rerum. prime , quas Mens bavfiu VI | bsufla facil. € Juprno excipit , vecondis » atque accumulat , ( unde veliqua omnia Junt) vitio. Je finr , e confufe , € pemere. a Rebus. abflya. Ce ; neque minor fit ig fecundis e reliquis |i. bdo € incouflant .— Ex quo fit , * £p mm paie ut univerfa- Ui: Ratio Humana, 4a utimur quoad Inquifi- Uouem Nature , non lene congefla € edificata fit , fed tanquam. Moles aqua magnifica "o jundamento . Dum enim Fal[as Mentis vires imi- vrauttr bomines. €? celebrans y; Vevas ejufdem (que effe poffint , fi debita ei adbibeantur auxilia , at- que tpfa Rebus morigera fit, mec Impot enter Re. 6us infultet ) preterennt ev perdunt. Reflabas lud snum , ut ves de «ntegyo tentetur | vyeliy;. | vibus prefidis » Utque fiat Sctentiayum ; Cu. 1| Uum . «tque omnis Humane Dotbring , in uni. — verfum Inftauratio , 4 debitis excitata. Funda. mentis . Hoc «ero licei -"deve[]u infinitum quid. — dam videri poffit, ac fupra vires mortalz; £o ta. men idem traGlatg fanum. invenietur. zc fobrigm, "gis quam ea que adbuc faBha funt . Exitus enm Lujus wei efl uonnullus . In is wero, que jam fiunt cirea 4 cientias , efd Vertigo quedam , €" J[oitatto Ptrpeiua , C Circulus, Neque eum fe- ut fa , VII fugit, quanta in foliudine wer[fetur — boc Expe- rimentum , C" quam durum Q incredibile fit ad faciendata. fidem .. Nibilominus , nec. vem , nec fe ipfum deferendum putavit , quim Viam , que una Humane Menti pervia efb , temtarct atque ini- ret. Prejat enim Principium. dare Rei , que Exium babere po[ht ; quam inus, queexitum nvilum babent , perpetua contentione. €? [ludio implicari , Vie autem Contemplative Vits illis a&i- vis decantatis fere refpondent ; us altera ab iui. to ardua (C difficilis , definat. in apertum 5. al- sva primo iutwitu expedita € proclivis , ducat im avia (C precpitia . Quum autem incertus effet , quando bec altcwi pofibac :im mentem ven- tura [int ; eo pou[fimum ufus Jdrouiento , quod neminem baClenus invenit , qui ad fimiles cogi- tationes animum applicuerit ; decrevit. prima que. Q6, que perficere Heuit , in publicum edere , Neque bec feflinatio ambitiofa fuit, [fed follici- ta. ut fü quid ih? bamanitus accideret , extaret tamen Defignatio quedam , ac de[linatio Rei quam animo complexus efl , utque extaret. fimul Fignum aliquod. bonefle fue € propen[e im Generis Hu. mani Commoda "voluntatis .. Certe. aliom. quavi- Cun. DEL jd e VIIH cunque o dmnbitionem iuferiorem duxit Re, quam pre manibus babuit. JAub enim boc quod agitur, nibil efl ; sw: iantum , ut merito ipfo contentum efe. debeat , nec fruGum extra. querete . FRAN- FRANCISCI VERULAMIO INSTAURATIO MAGNA. PRAEFA T I O. De [latu Scientiarum , quod non [it felix , aut majorem in modum autius ; quodque alia om- nino , quam prioribus cognita. fuerit , "via ape- rienda fit IntelleHus bumano , €&' alia. compae vanda auxilia , ut mens [wo jnre 1m verum Naturam ui? po[ft. zZidentur nobis homines , nec opes , | nec vires fuas bene noffe ; verum de illis majora quam par eft , de his mi- nora credere. Ita fit , ut aut artes receptas infanis pretiis eftimantes , nil amplius quzrant ; aut fe ipfos plus zquo con- temnentes, vires fuas in levioribus confumant , iniis, quz ad fummam rei faciunt , non expe- riantur. Quare funt. & fuz Scientiis Columnz , tanquam fatales; cum ad ulterius penetrandum homines nec defiderio, nec fpe excitentur. Ar- que, cum opinio copiz inter maximas caufas inopiz fit ; quumque ex fiducia praíentium , a vera n PRAEF.TIO. vera auxilia negligantur in poflerum ; ex ufueft , & plane ex neceffitate,. ut ab illis quz adhuc in- venta funt, in ipfo operis noftri limine. ( idque reli&tis ambagibus, & non diffimulanter) ho. noris & admirationis exceffus tollatur ; utili'mo- nito, ne homines eorum aut copiam , aut utili- tatem , in majus accipiant , aut celebrent, Nam fi quis in omnem illam librorum varietatem , qua Artes & Scientiz exultant, diligentius in- trofpiciat, ubique inveniet ejufdem rei repeti« tiones infinitas, tractandi modis diverfas, in. ventione przoecupatas ; ut omnia primo intuitu numcerofa , fa&o examine pauca reperiantur. Et de utilitate aperte dicendum eft ; Sapientiam iftam , quam a Grzcis potiffimum haufimus, pue eritiam quandam Scientiz videri, atque habere quod proprium eft puerorum ; ut ad garriendum prompta, adgenerandum invalida & immatura fic. Controverfiarum enim ferax, operum effce- taeít, Adeo ut Fabula illa de Scylla in litera- rum ftatum , qualis habetur, ad vivum quadra- re videatur ; quz virginis os & vultum extulit , ad uterum vero monftra latrantia fuccingebantur & adherebant. Ita habent & Scientiz , quibus infuevimus, generalia quzdam blandientia, & fpeciofa ; fed cum ad particular'a ventum eft, veluti ad partes generatienis, ut fru&tum & ope- ra ex feedant , tum contentiones & oblatrantes difputationes exoriuntur, in quas definunt , & quz partus locum obtinent, Preterea, fi hujus- modi Scientim plane res mortua non effent , id mi- PRAEFATIO. líi minime videtur eventurug fuiffe , quod per mul. ta jam fzcula ufu venit ; ut ille fuis immota fe- re hzreant vefligiis , nec incrementa genere hu. mano digna fumant : eo ufque , ut fzpenumero non folum affertio maneat affertio , fed etiam quzfio maneat quzítio , & per diíputationes noníolvatur , fed figatur , & alatur; omnifque traditio & fucceffio difaplinarum reprefentet & exhibeat períonas Magiftri & Auditoris, non Inventoris , & ejus qui inventis aliquid eximium adiiciat, In artibus autem mechanicis contra- rium evenire videmus, Quz, ac fi aurz cujus- dam vitalis forent participes, quotidie crefcunt &c perficiuntur ; & in primis authoribus rudes .plerunque & fete onerofz & informes apparent , poflea vero novas virtutes & commoditatem quandam adipifcuntur, eo ufque, ut citius ftu. dia hominum & cupiditates deficiant. & muten- tur, quam ille ad culmen & perfe&tionem fuam pervenerint. Philofophia contra , & Scientiz -Intelleétuales, ftatuaarum more adorantur & ce- lebrantur, fed non promoventur., Quin etiam "jn primo nonnunquam authore maxime vigent , & deinceps degenerant. Nam poftquam homi- nes dedititii facti funt, &in unius fententiam: (tanquam pedarii Senatores ) colerunt , Scien- tiis ipfis amplitudinem non addunt, fed in cer- tis authoribus ornandis & ftipandis fervili ófficio funguntur , Neque illud afferat quifpiam ; Scien- tias paulatim fuccrefcentes , tandem ad ftatum quendam perveniffe, & tum demum ( quafi con- a 2 fe- IV PRAEFATIO. fe&is fpatiis legitimis) in operibus paucorum fedes fixas pofuiffe ; atque poftquam nil melius inveniri potuerit , reflare fcilicet , ut quz 1n- | venta fint , exoraentur , & colantur. Atque optandum quidem effet , hzc ita fe habuiffe. Re&ius illud , & verius ; iftas Scientiarum man- cipationes aile efie, quam rem ex pauco- rum hominum confidentia, & reliquorum fo- cordia & inertia natam ,. Poftquam enim Scien- tz per partes diligenter fortaffe excultz & tra- &atz fuerunt , tum forte exorius eft aliquis, ingenio audax , & propter Methodi compendia acceptus , & celebratus , qui Ípecie tenus Ar- tem conílituerat, revera veterum labores cor- ruperat. ld tamen pofteris gratum effe folet, propter ufum operis expeditum , & inquifitionis novz tedium , & impatientiam , Quod fi quis, confenfu jam inveterato , tanquam Temporis judicio moveatur ; Íciat, fe ratione admodum fallaci & infirma niti. Neque enim nobis ma- gna ex parte notum eft , quid in Scienciis & Ar. tibus, variis fzculis & locis , innotuerit , & in publicum emanarit; multo minus, quid a in. gulis tentatum fit & fecreto agitatum , Itaque nec Temporis Partus, nec Abortus extant 1n Faftis, Neque ipfe confenfus , ejufque diuturni. tàs , magni proríus zftimandus eft, Utcunque enim varia fint genera Politiarum , unicus eft ftatus Scientiarum , 1íque femper fuit & maníu- rus eft popularis. Atque apud populum pluri. mum vigent do&rinz, aut contentiofz & pu. gna. PRWfKEF.4TIO. V | gnaces, aut fpeciofz & inanes ; quales videlicet affeafum aut illaqueant , aut demulcent. Ita- que maxime ingenia proculdubio per fingulas ztates vim paffafunt ; dum viri captu & intel- le&u non vulgares, nihilo fecius exiftimationi fue confulentes , temporis & multitudinis jud:- cio fe fubmiferunt . Quamobrem ar&iores Con- remplationes fi forte ufquam emicuerint , opi- nionum vulgarium ventis fubinde agitatz funt , & extün&ze, Adeo ut Tempus , tanquam flu- vius, levia & inflata ad nos devexerit, gravia | & folida demerferit. Quin & illi 1pfi authores , qui di&taturam quandam 1n Sctentiis Invaferunt, & tanta. confidentia de rebus pronuntiant ; cum tamen per 1otervalla ad fe redeunt , ad querimo- nias de fubtilitate Nature , veritatis receffibus , rerum obícuritate , Caufarum 1mplicatione , in- genii humani infirmitate , fe convertunt : in hoc nihilo tamen modeftiores , cum malint com. munem hominum & rerum conditionem caufa. ri, quam de fe ipfis confiteri .. Quin illis hoc fe. re folenne eft, ut quicquid Ars aliqua non at- tingat, id ipfum ex eadem arte impoffibile cffe ftatuant , Neque vero damnar! poteít Ars , quum ipfa difceptet , & judicet. Itaque id agitur, uc ignorantia etiam ab ignominia liberetur. Atque quz tradita & recepta funt , ad hunc fere modum fe habent : quoad opera fterilia , quaftionum plena ; incrementis fuis tarda & languida ; per. Íc&tionem in toto fimulantia , fed per partes ma. le impleta ; delectu autem. popularia, & autho. 1953 ri. VI PRJfEFJTIO, ribus Ipfis fufpe&ta , ideoque artificis quibufdam munita, & oftentata. Qui autem & ipfi experi- ri, & fe Scientiis addere , earumque fines pro- ferre flatuerunt , nec illi a receptis prorfus de- Íciícere aufi funt , nec fontes rerum petere. Ve- rum fe Magnum quiddam confequutos putant , fi aliquid ex proprio infetant , & adiiciant ; prudenter fecum reputantes, fe in affentiendo modeftiam , in. adiiciendo libertatem tueri pof- íe. Verum dum opinionibus & moribus confuli- tur, mediocritates ift laudate in magnum Scier- tiarum detrimentum cedunt . Vix enim datur, authores fimul & admirari, & fuperare. Sed fit aquarum: more , quz non altius afcendunt , quam ex quo deícenderunt. Itaque hujufmodi homines emendant nonnulla, fed parum promo- vent ; & proficiunt in melius, non in majus. Neque tamen defuerant , qui aufu majore omnia integra fibi duxerunt, & ingeni impetu ufi, priora profternendo , & deftruendo , aditum fi- bi & placius fuis fecerunt ; quorum tumultu non magnopere profe&um e(t; quum Philofo- phiam & Artes noa re ac opere amplificare, fed placita tantum permutare, atque regnum opi. nionum infe transferre contenderint : exiguo fane fructu , quum inter errores oppofitos , er- randi caufz fint fere communes . Si qui auteni necalienis, nec propriis placitis obnoxii, fed libertati faventes, ita animati fuere, ut alios feeum fimul querere cuperent ; illi fane affe&u honefli, fed conatu invalidi fuerunt. Prob:bi. les j PRUEF.TIO, VII les enim. tantum rationes fequuti videntur, & argumentorum vertigine circumaguntur , & pro« mifcua quaerendi beibrio feveritatem inquifitio- nisenervarunt, Nemo autem reperitur, qui 1n rebus ipfis, & experientia, moram fecerit legi- timam . Atque nonnulli rurfus qui experientiz undis fe commifere , & fere Mechanici fa&ti funt ; tamen ipía experientia Erreticam quan- dam 'inquifitionem exercent , nec el certa lege militant. Quin & plerique pufilla quzdam pen- fa fibi propofuere , pro magno ducentes , fi unum aliqued inventum eruere poffint ; inflituto non minus tenu, quam imperito, Nemo enim ret alicujus naturam in ipfa re re&e aut feliciter per- fcrutatur; verum poft laboriofam experimento- rum variationem non acquiefcit , fed 1nvenir quod ulterius quzrat . Neque illud inprimis omittendum e£ , quod omnis in experiendo in- dufiria ftatim sb initio opera quzdam deftinata prepropero & intempeftivo ftudio captavit. ; Fru&ifera (11quam ) Experiments , non Lu- cifera , quazfivit ; : necordinem divinum imitata eft, qui primo die lucem tantum creavit , eique unum diem integrum attribuit ; neque illo die quicquam materiati operis produxit , verum fe. quentibus diebus ad ea defcendit. At, qui fum- mas DieleGticm partes tribuerunt , atque inde fidiffima Scientiis przfidia comparati putarunt , verifüme & optime viderunt, intelle&um hu. manum fibi permiffum , merito fufpectum effe. debere. Verum infirmior omnino eft malo mee 2 A dici. | VIII PRAEFATIO. dicina ; nec 1pfa mali expers. Siquidem Diale: &ca que recepta eft, licet ad Civilia & Artes , quz in fermone & opinione pofitz funt , re&tiffi- me adhibeatur ; Naturg tamen fubtilitatem lon. go intervallo non attingit ; & preníando quod non capit , ad errores potius ftabiliendos , & quafi figendos , quam ad viam veritati aperien- dam, valuit. Quare , ut quz diéta funt comple&tamur , non videtur hominibusaut aliena fides , aut 1n- duftria propria, circa Scientias haé&tenus felici- ter illuxiffe; prafertim quum & in demonfira- tionibus , & in experimentis adhuc cognitis , parum fit prefidii. JEdificium autem hujus uni- verfi, firuétura fua , intellectui. humano con templanti inftar labyrinthi eft ; ubi tot ambigua viarum , tam fallaces rerum & fignorum fimili: tudines , tam oblique & implexe Naturarum Ípirz & nodi, undequaque fe oftendunt ; iter autem , fub incerto fenfus lumine , interdum affuleente , interdum fe condente , per expe: rlentiz & rerum particularium fylvas perpetuo faciendum eft. Quin etiam duces itineris ( ut di&um eft) qui feofferunt , & ipfi implican. tur; atque errorum & errantium numerum au; gent, In rebustam durisde judicio hominum ex vi propria, aut etiam de felicitate fortuita , defperandum eft . Neque enim Ingenjorum quantacunque excellentia. , neque experiendi alea fzpius repetita , ifta vincere queat. Vefti- sia filo regenda íunt : omniíque via ufque a pri- PRAEFATIO. IX primis ipfis fenfuum perceptionibus certa ratio ne munienda . Neque hzc ita accipienda funt , ac fi nihil omnino tot fegulis tantis laboribus à&um fit , Neque enim corum quz inventa funt, nos peenitet . Atque antiqui certe jn iis , quzin ingenio & meditatione abftrata pofita funt , mirabiles fe viros przílitere . Verum, quemadmodum fzculis prioribus , cum homines in navigando per (tellarum tantum obfervationes curfum dirigebant , veteris fane Continentis oraslegere potuerunt , aut maria aliqua minora & mediterranea traiicere ; priufquam aurem Oceanus trailceretur , & novi Orbis regiones detegerentur, neceffe fuit , ufum acus nauticz , ut ducem vig magis fidum , & certum , innotu. ife : fimili prorfus ratione, qua hucufque in Artibus & Scientiis inventa funt , ea hujufmodi funt , ut ufu , meditatione, obfervando, ar. gumentando, reperiri potuerint ; utpote que fenfibus propiora fint , & communibus notieni- bus fere fubjaceant : : antequam vero ad remo- tiora & occuluora Naturz liceat appellere , ne- ceíferio requiritur, ut melior & perfeGtior men- tis & intelle&us humani ufus & ilapsrano à in. troducatur , Nos certe eterno Veritatis amore devi&li, viaram incertis & arduis, & folitudinibus , nos commifimus ; & Divino auxilio freti & innixi , mentem noftram ; & contra opinionum violen. , uas & quafi inftru&as acles, & contra proprias & internas hafitailones & fcrupulos , & contra " rer X PRAEFJTIO. rerum caligines, & nubes, & undequaque vo- lantes phantafias, fuftinuimus ; ut tandem ma- gis fida & fecura indicia viventibus & pofteris | comparere poffemus. Qua in re fi quid. profece- | rimus, non alia fane ratio nobis viam speruit, quam vera & legitima fpiritus huraani humi ilias : tio. Omnes enim ante nos, qui ad artes inve- | niendas fe applicuerunt , conje&tis paulifper in res & exempla , & experienuam oculis, ftaiim, quafi inventio nil aliud effet , quam quedam excogitat]lo , fpiritus proprios , ut fibi Oracula | exhiberent , quodammodo invocarunt. Nos ve- | ro inter fes cafte & perpetuo verfantes, Intelle- | Gum longius a Rebus non abftrahimus , quara ut rerum imagines , & radij, (utin fenfu fit ) eoire. poffint ; unde fit, at Ingenii viribus & excellensiz non multum relinquatur , Atque quam in inveniendo adhibemus humilitatem , | eandem & in docendo fequuti fumus. Neque | enim aut Confutationum triumphis, aut anii- quitatis advocationibus, aut authoritatis ufar- patione quadam , aut etiam obfcuritatis velo, aliquam his noftris inventis majeftatem imponc- re aut conciliare conamur ; qualia reperire non difficile effet ei, qui nomini fuo, non animis aliorum. lumen affandere conareter. Non (in- quam ) ulam aut vim, aut infidias hominum judiciis fecimus , aut paramus; verum eos ad res ipfas & rerum federa adducimus ; ut ipfi videant , quid habeant , quid arguant , quid addant , atque in commune conferant , Nos au- tem PRAEFATIO. P1 tem fi qüa in re, vel male credidimus, ve! ob. dormivimus, & minusattendimus , vel defeci- musin via, & inquifitionem abrupimus ; nihi- lominus iis modis res nudas & apertas exhibe- mus, ut errores noflri antequam Scientiz maf. fam altius inficiant notari & feparari poffint, atque etiam nt facilis & expedita fit laborum no- flrorum continuatio. Atque hoc modo, inter Empiricam & Rationalem facultatem ( quarum moroía & inaufpicata divortia , & repud!a , omnia in hümana familia turbavere ) conjugium verum & legitimum in perpetuum nos firmaffe , exiftimamus. Quamobrem , quum hzc arbitrii noftri non fint; in principio Operis, ad Deum Patrem, Deum Verbum , Deum Spiritum , preces fun- dimus humillimas , & ardentiflimas ; ut huma- ni generis erumparum memor , & percgrina- tionis iflius vitz , in qua dies paucos & malos terimus, novis fuis Eleemofynis , per manus noftras, familiam humanam dotere dignetur. Atque illud infaper fupplices rogamus, ne hu. mana divinis officlant ; neve éx referatione via« rum fenfus, & acceníreae inajore luminis natu- ralis, aliquid incredulitatis & no&is animis no- ftris erga Divina myfteria oboriatur : fed po- tius, ut ab intelle&u puro, a phantafiis & va- nitate repurgaro, & divinis oraculis nibilomi. nus fubdito & prerfas dedititio , fidei dentur, quz fidei funt. Poftremo , ut Scientiz veneno aferpente infufo , quo ànimus humanus tumet & XI PRAEF.JTIO, & inflatur, depofico , nec altum fapiamus , nec ultra fabriu:ma , fed veritatem in charitate cola. mus. Peractis autem votis, ad homines converfi, quzdam & ! falutaria monemus, & equa poftula. mus, Monemus primum , (quod etiam precati fumus) ut homines fenfum in officio , quoad Divina, centineamt. Senfus enim ( inftar So- lis ) Globi terreftris faciém aperit , ccleftis claudic, & obfigaat . Rurfus, ne hujufce mali fuga in contrarium peccent, Quod certe fiet, fi naturg Inquifittonem ulla ex parte veluti Inter- di&o feparatam putant. Neque enim pura illa & immaculata Scientia naturalis , per quam -ddam nomina ex proprietate rebus impofuit , principium aut occafionem lapfui dedit . Sed ambitiofa illa & 1mperariva Scientiz. Moralis, de Bono & Malo dijudicantis , cupiditas, ad hoc, ut Homo a Deo deficeret , & fibi ipfi le. ges daret , ea demum ratio atque modus tenta: tionis fuit. De Scientiis autem que Naturam contemplantur , fan&us ille Philofophus pro. nuntiat , Gloriam Der effe , celare vem ;. gloriam Regis ausebe , rem fImuenire ; non aliter , ac fi Divina Natura innocenti & benevolo puerorum ludo dele&aretur , qui ideo fe abfcondunt. u: in- veniantur, atque animam humanam fibi collu. forem in hoc ludo, pro fua in homines indul. gentia & bonitate , cooptaverit . Poftremo otn- nes in univerfum monitos volumus, ut Scientiz veros fines cogitent ; nec eam aut animi caufa pe- PRAEFATIO. XIiI | petant, aut ad contenzonem , aut ut alios de- . fpiciant, aut ad commodum , aut ad famam, aut ad potentiam , aut hujufmodi inferiora, (cd ad meritum , & ulus vitz, eamque in Charis: te perficiant , & regant, Ex appetitu enim Po. tende , angeli lapi funt ; ex appetitu Scien- ti, homines : fed Charitatis non eft exceffus ; neque Angelus , aut Homo , per eam urquam in periculum venit, Poftulata autem noftra, quz afferimus , talia funt. De nobis ipfis filemus : De re autem quz agitur, petimus , ut homines eam gon Opinio- nem, fed Opus effe cogitent ; ac pro certo ha- beant , non SeCiz nos alicujus , aut Plaeiti, fed utilitatis & amplitudinis humanz fundamen. ta moliri. Deinde , ut fuis commodis mqui, exutis opinionum zelis & przejudiciis , in com- mune confulant , ac ab erroribus viarum atque impedimentis ,- noftris prafidis & auxiliis , i berati & muniti, laborum , qui reftant, & ipfi 1n partem veniant. Praeterea, ut bene fperent , neque Inflaurationemy noftram , ut quiddam Lun nitum, & ultra mortale , fingant , & animo concipiant ; quum revera fit infiniti erroris fi- nis , & terminus legitimus ; mortalitatis au- te .D& humanitatis, non fit immemor ; ; quum rem non intra unius atatis curriculum omnino perfici poffe confidat , fed fucceffioni deftinet ; denique Scientias , non pcr arrogantiam in hu. mani Ingenii cellulis, fed fubmiffe in mundo majore quzrat. Vafta vero , at plurimum fo. lent XIV PRAEFATIO, lent effe, quz inania : folida contrahuntur ma xime, & in parvo fita funt. Poftremo etiam petendum videtur, (ne forte quis rei 1pfius pe riculo nob!s iniquus effe velit) ut videant ho- mines , quatenus ex eo , quod nobis afferere neceffe fiv, (fi modo nobis ipli conftare veli«- mus) de his noftris opinandi , aut fententiam ferendi , fibi jus permiffum putent : quum nos omnem iftam rationem hümanam pramaturam , anticipantem , & a rebus temere , & citius quam oportuit, abfiraéctam , ( quatenus ad irquifitio- nem Naturz ) ut rem variam , & perturbatam , & male extru&am , reiiciamus. Neque .poftu- landum eft, ut ejus judicio ftetur , qua ipfa 1n judicium vocatur , NOI NOI RIFORMATORI Dello Studio di Padova. A Vendo veduto per ]a Fede di Revifione, & Approvazione del P. F.$erafíao Ma- via Maccarinelli lnquifitor General del Santo Officio di Venezia nel Libro intitolato Fran- cfe» Baconis de Verulamío , novum Organam Jeentiarum , non v' effer cofa alcuna contro la Santa Fede Cattolica, & parimente per At» teftato del Segretario Noflro , niente contro Principi, & buen! coftumi concediamo Li- cenza a Gafparo Girard: Stampator. di Venezia , che poffi effere ftampato , offervando gli or: dini in materia di Stampe, & prefentando le folite Copie alle Pubbliche Librarie di Vene: zia, & di Padeva. Dat. li 29. Lugito 1762, ( Seba[ian. Zvflinian. Reff.— ( «Mloife Mocenigo 4. Caval. Procur, Ref. ( Polo Renier. Reff. Regiftrato in Libro a Carte 139. al Num.ó71. Giacomo Zueccato Segr. Franc. Gadaldin: Segr, mg Ia "Mel t om | L 0:419 181 SL Id | : MEEREY bugs a RR ri. i EU. etit "ed KE TÉX DUX EU Sem 155 eiusm rs ollss yr ot Eg CDM) » ruth 3 | spes ts "5 *itde unm 4 M "v cit bed. UN ud r4) 3. DISTRIBUTIO BPLRIS. EJUS CONSTITUUNTUR 5 Partes fex. Prima; Partiiones Scienierum . Secunda ; Novum Organum , five Indica de Li tevpretatione Nature . Tertia; Phenomena Univerfi, five Hifloria Na« turalis € Experimentalis ad. condendam Pbi. lofopbiam . Quarta ; Scala Intelletius , Quinta 3 Prodromi , five vfaticrpationes Pili. opbie Secunde . Sexta ; Philofopbia feeunda , (five Scientia diva. SINGULARUM ARGUMENTA. Ars autem Inftituti noftri eft, ut om- nia , quantum fieri poteft , aperte & perípicue proponantur . Nuditas enim animi ; ut olim , corporis , innocenti , & Íimplicitatis comes eft. Pateac itaque primo Ordo Operis , atque ratio cjus. Partes Operisa nobis conítituuntur fex. Prima pars exhibet Scientiz ejus, five Do- &rinz , in cujus poffeffione humanum genus ha- A e. 2 DISTRIBUTIO &enus verfatur , Summam, five Deícriptionem univerfalem , Vifum enim eft nobis, etiam in iis, quz recepta funt , nonnullam facere moram : | eo nimirum confilio , ut. facilius & Veteribus | períe&tio , & Novis aditus detur . Pari enim fere ftudio ferimur, & ad vetera excolenda , & | ad ulteriora affequenda . Pertinet etiam. hoc ad. faciendam fidem : juxta illud ; Nem accipit In- | doGtus verba Scientiae , nifi priusea. drxeris , qua | werfaniur 19 corde ejus . Itaque Scientiarum at. | que Artium recepratum oras legere , necnon uclia quzdam 1n illas importare , tanquam in tranfitu non negligemus. Pariitiones tamen Scientiarum. adhibemus eas, quz non tantum jam inventa & nota , fed ha&enus omiffa, & debita comple&tantur, Et-. enim inveniuntur in globo Intellectuali , que- madmodum ia T'erreftri , & culta pariter, & deferta. Itaque nil mirum videri debet , fi a- divifionibus ufitatis quandoque recedamus , A- dje&tjo enim , dum totum varlat , etiam partes earumque [c&tioncs mecellati pc E recepte autem divifiones, recepte fumma Scientiarum , qualis nunc eft, tantum competunt. Circaea vero , quz ceu omiffa notabimus, ita nos geremus ; ut non leves tantum titulos & argumenta concifa eorum , que defiderantur , proponamus, Nam fiquid inter omiffa retuleri- rus, ( modo fit dignioris fubjeGti ). cujus ratio paulo videatur obícurior; (adeo ut. merito fufpi- cari poffimus, homines non facile oce $ qui OPERIS. 2 quid nobis velimus , aut quale fit illud opus qued animo & cogitatione comple&timur : ) perpetuo nobis cure erit, aut precepta hujufmodi Operis [d conficiendi , aut etiam partem operis ipfius jam a nobis confe&am , ad exemplum totius fübjun. gere : ut in fingulisaut opera aut confilio juve- mus. Etenim etiam ad noftram exiflimationem , , non folum aliorum utilitatem pertinere putavi- mus ; ne quis arbitretur , levem aliquam de Meo « á iftiufmodi rebus notionem mentem noftram per- riaxiffe ; atque effeilla, que defideramus ac prenfamus, tanquam. votis fimilia. Ea vero ta- lia funt, quorum & penes homines ( nifi fibi ipfi defint) poteftas plane fit; & nos apud nofmert rationem quandam certam & explicatam habea. mus. Neque enim regiones metiri animo, uc Augures , aufpiciorum caufa : fed intrare, ut Duces , promerendi ftudio, fufcepimus. vfque bec prima Operis pars eft. Porro przterveGli Artes veteres , Intelle&tum iumanum ad trajiciendum inflruemus . Defti- atur itaque Parti fecundz Doctrina de melio. re & perfe&tiore ufu rationis in Rerum unquifi- lione , & de auxiliis veris Intelle&us € ut per nec (quantum conditio humanitatis ac morrz- iatis patitur) exaltetur Intelle&us , & facul- ate amplificetur ad Nature ardua & obfcura fa- randa, Atque eft ea , quam adducimus, Ars quam Iaterpretationem Nature appellare confuc- 2 vi« n DISTRIBUTIO vimus) ex sehere Logicz ; licet plurimum , at que adeo immenfum "quiddam interit, Nam & ipfa illa Logica vulgaris auxilia & przfidia in. telle&ui moliri ac paràáre profitetur: & in hoc uno confentiunt . Differt autem plane a Vulgari, rebus przcipue tribus : videlicet ipfo fine , ordine | demonftrandi, & inquirendi initiis, Nam huic noftre Scientiz finis proponitur ; ut Inveniantur non Argumenta , fed Artes; nec | Principiis confentanea , fed ipfa Principia ; : ntc] Rationes probabiles, fed Defignationes & indi: | cationes Operum. 1taque ex intentione divería , diverfus fequitur effe&us . Illic enim 2dver(2cB rius Difputatione vincitür & gapuEcurs : hic Natura , Opere. Atque cum hujufmodi fine conveniunt. De« monftrationum ipfarum natura & Ordo. In Lo. — gica enim vulgari opera fere univerfa circa Syl. | re] logifmum confumitur . De Inductione vero Dia- le&tici vix ferio cositaffe videntur ; levi mentioe - o ne eam tranfmittentes , & ad difputandi formulas properantes. At nos demonfílrationem per Syl. logifmum rejicimus, quod confufius agat, & Na: turam emittat e manibus. Tametfi enim nemint dubium effe poffit , quin , quz in. medio termino conveniunt , ea & inter. fe conveniant ; (quod eft Mathematicze cujufdam certitudinis: ) nihilomi- nus hoc fubeft fraudis , quod Syllogifmus ex pro» pofitionibus conftet, propofitiones ex verbis, ver- ba autem notionum tefferz & figna fint. Itaque fi Notioncs jpíz mentis (que verborum quafi anima * Bi cDabad Mai ar tr OPERI$. $ anima funt, & totius hujufmodi ftruGturz ac fa- brice bafis) male ac temerea rebus abftra&tz, & vage , nee fatis definitz. & "circumfcripte , denique multis modis vitiofz fuerint , omnia ru- unt. Rejicimus Igitur Syllogifmum : ; neque id folam quoad principia , ( ad quz nec illi eam ad. hibent ) fed etiam quoad propofitiones medias : quas educit fane atque parturit. utcunque Syllo- gifmus ; fed operum fteriles, & a Pra&tica re- motas, & plane quoad partem a&ivam Scien- tiarum incompetentes . Quamvis igitur relin- quamus Syllogifmo & hujufmodi Demonftratic- nibus famofis ac ja&tatis, jurifdi&ionem in Ar- tes populares & opinabiles, (nil enim in hac parte movemus) tamen ad Naturam Rerum , Indu&ione per omnia, & tam ad minores pro- pofitiones, quam ad majores , utimur . Inda- &onem enim ceníemus eam effe demon(trandi formam , quz Senfum tuetur, & Naturam pre- mit ,& Opribus imminet, ac fere immifcetur, Itaque Ordo quoque demonftrandi plane 1n- vertitur. Adhuc enim res ita geri contuevit ; ut a fenfu & particularibus primo loco ad maxime generalia advoletur, tanquam ad polos fixos, cir- ca quos difpurationes vertantur ; ab iliis cztera per media deriventur, Via certe compendiaria , fed precipiti, & ad Mores impervia , ad Di- fputationes vero proclivi & accommodata. At íecundum nos, Axiomata continenter & grada- tim excitantur, ut nonnifi poftremo loco ad Ge- neraliffima veniatur , Ea vero Generaliffima eva. At 2g dunt , c DISTRIBUTIO dunt, non notionalia, fed bene terminata; & talia, quz Natura ut revera fibi notiora ágno- Ícat, queque rebus hzreant. 1n medullis | Arin forma ipfa quoque Indu&ionis , & judi-- cio quod per eam fit, opuslonge maximum mo- vemus. Eaenim de qua Diale&ici loquuntuc , quz procedit per Enumerationem fimplicem , puerile quiddam eft, & precario concludit , & periculo ab inftantia contradi&toria exponitur , & confueta tantum intuetur ; nec exitum reperit. Atqui opus eft ad Scieptias Indu&tionis forma tali, quz experientiam folvat , & feparer, & per exclufiones ac rejeGtiones debitas neceffario concludat. Quod fi Judicium illud vulgatum Dia- le&corum tam operofum fuerit , & tanta in« genia exercuerit ; quanto magis laborandum eft in hoc altero , quod non tantum ex Mentis pe- netralibus, fed etiam ex Narurz vifceribus exe! trahitur ! Neque tamen hic finis. Nam fundamenta quo- que Scientiarum fortius deprimimus & folida- mus , atque Initia inquirendi altius fumimus , quam adhuc homines fecerunt : ea fubjiciendo examini , quz Logica vulgaris tanquam fide alie. na recipit. Etenim Diale&ici principia Scien- tiarum a Scientiis fingulis tanquam mutuo fu- munt: rurfus notiones mentis primas veneran- tur: Poftremo informationibus immediatis. fen. fus bene difpofiti acquiefcunt. At nos Logicam veram fingulas Scientiarum Provincias majore cum imperio , quam penes ipfarum Principia fit , debere - | ] OPERIJP. 5 debere ingredi decrevimus : atque illa ipfa ptite cipia purativa ad rationes reddendas compellere j quoufque plane conftent. Quod vero attinet ad notiones primas Intelle&tus ; nihil eft eorum , quz. Intelle&us fibi permiffus congeffit , quia nobis pro fuífpeCto fit , nec ullo módo ratum , nili novo indicio fe fliterit, & fecundum illud pronuntiatum fuerit . Quinetiam fenfus ipfius informationes multis modis excutimus , Senfus enim fallunt utique ; fed & errores fucs indicant : Verum errores przfto , indicia eorum longe pe- tita funt. Duplex autem eft Senfus culpà : Aut enim de- ftituit nos , aut decipit. Nam primo, plurimi funtres, quz fenfum etiam rete difpofitum , nec ullo modo impeditum effugiunt ; aut fubtilitate totiu$ corporis, aut partium miputiis , aut loct diftantia ; aut tarditate atque etiam velocitate motus, aut familiaritate objce&ti , aut alias cb caufas . Neque rurfus , ubi Senfus rem tener, prehenfiones ejus admodum firme funt, Nam te- fimonium | & informatio fenfus femper eft ex analogia Hominis , non ex anslogja Univerfi : atque magno prorfus errore afferitut , Senlum effe menfuram rerum , Itaque ut his occurratur ; nos multo & fido minifterio auxiliaSenfui undique conquifivimus , & contraximus : ut deftitotionibus fobftitutiones , variationibus re&tificationes fuppeditentur, Nc- que id molimur tam Infirumentis , quam experi. mehtis , Etenim Experimentorum longe major eft A 4 fub- e DIS$TRIBUTIO fübtilitas , quam Senfus ipfius , licet inftrumentis | exquifitis adjuti: (de iis loquimur Experimentis, | qua ad intentionem ejus quod. queritur, perite | & fecundum artem excogitata & appofi:a funt .) | Itaque perceptioni Senfus immediatz ac. propriz | non multum tribuimus: fed eo rem dedueimus , ut Senfus tantum de Experimento,, Experimen- | tum de Re judicet . Quare exiftimamus , nos | Senfus (a quo omnia in Naturalibus petenda funt, | nifi forte libeat iofanire) Anriftites religiofos., & oraculorum ejus non. imperitos Interpretes nos praeftiuffe: ut alii. profeffione quadam , nos re | ipfa Senfum tueri ac colere videamur. Atque hu. juímodi funz ea, quz adlumen ipfum Naturz, | ejufque accenfionem & immiffionem paramus: qug per fe fufficere poffent, fi Intelle£tus huma- nus zquus , Ginflar tabule abrafz effer ,. Sed cum mentes hominum miris modis adeo obfeffz | lint, ut ad veros Rerum radios excipiendos fin- cera & polita área prorfus defit ; neceffitas quz- dam incumbit , ut ctiam huic rei remedium quz» rendum effe putemus. Idola autem , a quibus occupatur Mens, vel Adfcititia funt , vel Innata . Adfcititia vero immigrarunt in mentes hominum , vel ex Philofophorum placitis & fe&tis , vel ex per- verfis legibus demonfítrationum .. At Innata in. herent Nature ipfius Intelle&tus , qui ad er- rorem longe proclivior effe deprehenditur , quam Senfus, Utcunque enim homines fibi pla- ceant, & in admirationem Mentis big: ac fere OPERIS. 9 fere adorationem ruant ; illud certiffimum e(t, Sicut fpeculum inzquale rerum radios ex figura & fe&ione propria 1mmutat ; ita & Mentem , cum arebus per Senfum patitur, in notionibus fuis expediendis & comminifcendis, haud opri- ma fide Reram naturz fuam naturam inferere & immiícere . Atque priora illa duo Ido/ormm genera , egre ; poftrema vero haec nullo modo evelli poffunt . Id tantum] relinquitur , ut indicentur, atque ut vis ifta Mentis infdiatrix notetur & convinca- tur; Ne forte a deftru&ione veterum , novi fu- binde errorum [urculi ex 1pfa mala complexione Mentis pullulent ; eoque res recidar, ut erro- res non extinguantur, fed permutentur ; Verum econtra, ut lllud tandem in zternum ratum & fixum fit, Intelle&um , nifi per Indu&tionem , ejufque formam legitimam , judicare non poffe. ltaque Do&trina ifta de expurgatione Intelle- &us , ut ipfe ad veritatem habilis fit, tribus rc- dargutionibus abfolvitur : Redargutione Philo. fophiarum , Redargutione Demonfítrationum , & Redargutione. Rátionis humang native. His vero explicatis, ac poftquam demum patuerit , quid Rerum natura, quid Mentis natura ferat ; exiflimamus , nos thalamum Mentis & Univer. fi, pronuba divina bonitate, ftraviffe & ornaf- íe. Epithalamit autem votum fit , ut ex eo con- nubio auxilia humana , & flirps Inventorum , quz neceffitates ac miferias hominum aliqua ex parte doment & fubigant , fuícipiatur, ! Hec i6. —— DISTRIBUTIÓ Hec vero efl Operis pars. fecunda , At vias non folum monftrare & munire, fed inire quoque , confilium eft. Itaque Tertia pars Operis comple&itur. Phenomena Univerfi ; hoc eft , omnigenam Experientiam , atque Hiflo- riam Naturalem , ejus generis, que poffit effe ad condendam Philofophiar fundamentalis ; Neque enim excellens aliqua Demonftrandi via five Naturam Interpretandi forma , ut Mentem ab errore & lapfu defendere ac füftinere , ita. ei materiam ad fcicadum przbere & fubminiftrare ofüt. Verum iis, quibus non conijcere & ha- riolari , fed invenire & Ícire propofitum eft ; quique non fimiolas & fabulas Mundorum com. minifci, fed -— iphus veri Mundi naturam introfpicere , & velut diffecare in animo habenr ; omnia à Rebus ipfis petenda funt. Neque huic labori, & inquilitioni , ac mundane perambus lationi ulla ingenii , aut meditatlonis, aut ar- gumentationis fubftitutio aut compenfatio fuff- cere poteft ; non fiomnia omnium ingenia coie- rint. Itaque aut hoc prorfus habendum , aut ne- gotium in perpetuum deferendum . Ad fiüiné ve. ro ufque diem ita cum hominibus a&um eft , ut minime mirum fit, fi Natura fui copiam non fa: ciat. Nam primo , fenfus ipfius Informatio , & de. ferens , & ane : Obfervatio , indiligens , & iozquaiis, & tanquam fortuita : Traditio , V3s & exrumore: Praética, operi intenta & fervilis - vis Experimentalis , czca , ftupida, va- E e OPERIS. it ga, & przrupta : denique Hiftoria naturalis ; levis. & inops; viriofiffimam materiam intelle. Gui ad Philofophiam & Scientias congefferunt. Deinde , prepoítera Argumentandt fabiilitas & ventilatio , ferum rebus plane de/peratis ten- tatur remedium : nec negotium ullo modo refi. tuit, aur errores feparat , Itaque nulla fpes ma- joris augmenti ac progreffus fita. eft , nifi in Re. flauratione quadam Scientiarum . ; Hujus autem exordia omninoa natutali Hi- ftoria fumenda funt, eaqueipfa novi cujufdam seneris & apparatus. Fruflra enim fuerit, fpes culum expolire, fi defint imagines : & plane Matetia idonea preparandà eft Intellectui, non folum prafidia fida comparanda . Differs veto rirfus Hiftoria noftra ( quemadmodum Losica noftra ) ab ea quz habetur, multis rebus : fine, five officio: ipfa mole & congerie ; dcin fubri- litate ; etiam delectu, & conititutione in ordi« ne ad ea quz fequuntut Primo enim eam proponimus Hiftoriam Na- turalem , quz non tam aut rerum varietate de- le&et , aut przfenti Experimentorum fru&e ju- vet; quam lucem Inventioni caufarum affurZet , & Philofophie enutricandz primam. mammam przbeat. Licet enim Opera , atque Aüivam Scientiarum partem precipue fequamur, tamen meffis tempus expectamus , nec mufcum & fege- tem herbidam demetere conamur. $aus enim fecimus, Axiomata reCte imventa, tota agmina Operum fccum trahere ; atque opera non fparfim , e [eri 12 DISTRIBUT IO fed- confertim exhibere . Intempeftivum antem ilum & puerilem affe&tum , ut pignora aliqua novorum Operum propere captentur, proríus damnamus & amovemus, ceu pomum Actalan- tx , quod curfum retardat. Atque Hiftoriz no- ftre Naturalis Officium tale eft. Quoad Congeriem vero , conficimus Hifto- riam non folum Naturz liberz ac folutz ; ; (eum fcilicet 1llafponte fluit, & opus fuum peragic E qualis eft. Hiftoria Coleflium , Meteororum, Terre, & Maris , Mineralium , Plantarum , Animalium : ) fed multo magis Nature con- ftricte & vexate ; nempe, cum per Artem & minifterium humanum de ftatu fuo detruditur , atque premitur & fingitur. Itaque omnia Ar- iium Mechanicarum , omnia Operative partis Liberalium , omnia Pra&ticarum complurium , quz in Artem propriam non coaluerunt , Ex. perimenta , ( quantum inquirere. licuit , & quan- tum ad finem noftrum faciunt) perfcribimus . Quin etiam (ut , quod res eít , eloguamur ) faftum hominum & Ípeciofa nil. morati , multo plus & operz & praefidit in hac. parté , quam in ila altera , ponimus : quandoquidem Natura rerum magis fe prodit per vexationes Artis , quam 1nÍlibertate propria. ie Corporum tantum Hiftoriam exhibe- mus , fed diligentiz infuper moftrz effe putavi- mus. , etiam Virtutum ipfarum (illarum dici- mus, quz tanquam Cardinales in. Natura cen. fer pofünt , & in quibus Naiure Wiponlia "m^ OPERIS. 15 plane conítituuntur ; utpote Materia ; primis Paffionibus ac defideriis; vid, Des/o , Raro, Calido , Frigido , Confificati , Flutdo , Gravi , Levi; aliifque haud paucis) Hiftoriam fcorfum comparare . Enimvero ut de Subtilitate dicamus , plane conquirimus genus Experimentorum longe fub. ilius & fimplicius quam funt ea quz occurrunt. Complura enim e tenebris educimus & eruimus, que nulli in mentem veniffet inveftigare , nifi qui certo & conítanti tramite ad inventionem Caufarum pergeret ; cum in fe nullius magnope- re fint ufus: ut. liquido appareat , ea non propter fe quafita effe; fed ita prorfus fe habeare illa ad Res & Opera, quemadmodum litere Alphabeti fe habeant ad Orationem & verba ; quz licet per fe inutiles, ezdem tamen omnis fermonis cle- menta funt, | In Dele&u autem Narrationufh. & Experi- mentorum melius hominibus caviffe nos arbitra: mur, quam qui adhuc 1n Hiftoria Naturali ver. fati funt. Nam omnia fide oculata, aut faltem perfpecta , & fumma quadam cum feveritate reci- pimus: ita ut nil referatur au&Ctum Miraculi cau, fa; fed quz narramus,, a fabulis & vanitate ca- fia & intemerata finc . Quinetiam & recepta quz« que ac jactata mendacia (quz mirabili que- dam negleCtu per fecula multa obtinuerunt & inveterata funt ) nominatim profcribimus & no- tamus ; ne Scientiis amplius moleftra. fint, Quod enim pradenrer animadvertit quidam ; fabulas , & 14. DISTRIBUTIO & fuperftitiones, & nugas , quas Nutriculz pue. ris inftillant,/ mentes eorum etiam ferio depra- vare : ita Bein nos movit ratio, ut folliciti at- que etiam anxii fimus, neab initio, cum velu- t1 infantiam Philofophiz fub Hiftoria Naturali tractemus & curemus , illa alicui vanitati affue- fcat. At in omni Experimento novo & paulo fubtiliore, licet ( ut nobis videtur certo ac pro- bato, modum tamen experimenti, quo ufi fu- mus, aperte fubjungimus : ut , poftquam pa- tefattum fit , quomodo fingula nobis conflite- rint , videánt hósiifies , quid erroris fubeffe & adharere poffit; atque ad probationes magis fi. das, & magis exquifitas (f que fint) exper- gifcantur denique ubique monita, & fcrupu- los, & cautiones afpergimus , religione qua- dam, & tanquam eszorcifmo , omnia phantas- matà éjiclentes, ac cohibentes. : Pofirémo , cum nobis exploratum fit , quan- topere Experientia & Hiftoria aciem. mentis hu- manz difereget ; & quam difficile fit. ( prafer- tim animis vel teneris , vel praoccupatis) a principio cum Natura confuefcere , adjungimus faepius obfervationes noflras , tanquam primas quasdam converfiones & inelinationes , ac ve- luti afpectus Hiftoriz ed Philofophiam : ut & pignoris loco hominibus fint, eos in Hiftorie flu&ibus perpetuo non detentos iri ; utque , cum ad opus Intelie&us deveniatur , otàtiia fint ma- Sisin procin&tu. Atque, per liujufmodi ( qua- lem defcribimus ) Hiftoriam Naturalem , adi- tum OPERIS. 15 tum quendam fieri poffe ad Naturam tutum & commodum , atque Materiam Intelle&ui prz. beri probam & praparaiam , cenfemus. Poftquam vero & Intelle&um fidiffimis au. xiliis ac prefidus flipavimus, & juflum Divi. norum Operum exercitum. feveriffimo delectu comparàvimus, nil amplius fupereffe videtur , nifi ut Philofophiam ipfam agsrediamur. Atta- meninre tam ardua & fufpenfa, funt gasdám que neceffario videntur interponenda : partim docendi gratia, parum in ufum prafentem , Horum primum eft, ut Exempla proponan- tur inquirendi & inveniendi, fecundum noítram rationem ac viam , 1n aliquibus fubje&tis reprz- fentata : fumendo ca potiffimum fubje&a , quz, & inter ea quz quzruntur , funt nobiliffima , & inter fe maxime diverfa ; ut in unoquoque genere. Exemplum mon defit . Neque de iis Exemplis loquimur , quz fingulis Preceptis ac Regulis illuftrandi gratia adijciuntur : ( hoc enim in Secunda Parte Operis abunde przflici- mus : |) fed plane T'ypos intelligimus & Plas- mata , quz upiverfum. Mentis proceffum , 8t» que inveniendi continuatam fabricam & ordi- nem in cerus fabje&us , iifque variis & 1nfigni- bus, tanquam fub oculos ponant. Etenim no- bis i iu mentem venit, 1n Mathematicis, aftan- te machina ,. fequi. Demonflrationem facilem & perfpicuam : contra, abfque hac commodi- taté , omnia vider] involuta, & , quam revera funt , fabtiliora . Itaque hujufmodi Exemplis Quar. 1$ DISTRIBUTIOÓ Quartam partem noftri Operis attribuimus : quz revera nil aliud eft, quam Secundz Partis | applicatio particularis & explicata . / Atquinta pars ad tempus tantum , donec re- liqua perficiantur, adhibetur : & tanquam íz- nus redditur , ufque dum fors haberi poffit ; Neque enim. finem noftrum ita. petimus occzca- t1; ut, quz occurrunt in via utilia, negliga- mus. Quamobrem Quintam partem Operis ex 11s cenficimus , que a nobis aut inventa , aut probata, aut addita funt : Neque idtamen ex rationibus atque przícriptis Interpretandi ; fed ex eodem Intelledus ufu , quem alii in. inqui- rendo & inveniendo adhibere confueverunt . Etenim cum , ex perpetua noftra cum Natura eonfuetudine , majora de Meditatienibus no: ftris , quam pro ingeni1 viribus, fperamus ;tum poterumt ifta veluti rabernaculorum in via pofi- torum vice fungi , ut mens ad certiora conten- dens in 11s paulifper acquiefcat. Attamen tefla- murinterim , nos illis ipfis , quod ex vera inter- pretandi- forma non fint inventa , aut probata , teneri minime velle; lftam vero Judicii fufpen- fionem non eft quod exhorreat quifpiam in Do- &rina, quz non fimpliciter nil feiri poffe , fed nil nifi certo ordine & certa. via fciri poffe affe- rit: atque interea. tamen certos Certitudinis gra- dus ad ufum & levamen conftituit ; donec Mens in Caufarum explicatione eon(iftat. Neque enim ille ipfe Scholae Philofophorum , qui v4zatale- plam fimpliciter tenuerunt ; inferiores fuere iftis qua OPERIS$. 17 quz pronuntiandi licentiam ufürparunt . [lla tamen Senfui & Intelle&ui auxilia non. parave- runt; quod nos fecimus : fed fidem & authori- tatem ; plane fuftulerunt ; quod longe alia res e$, | & fere oppofita. Sexta tandem pars Operis noflri ( cui reliquz inferviunt ac miniflrant ) eam demum recludit & proponit Philofophiam , quz ex hujufmodi ( qualem ante docuimus & paravtmus) inquifi- done legitima & cafta, & fevera , educitur & conftituitur.. Hanc vero poflremam Partem per- ficere & ad exitum perducere , res eft. & fupra |vires , & ultra fpes noftras eollocata. Nos ei | initia (ut fperamus ) non contemnenda , exi- ' ram generis humani fortuna dabit ; qualem for- 'te hominesin hoc Rerum & Animorum ftatu , haud facile animo capere aur metiri queant , | Neque enim agitur. folum felicitas Contemplati- vao, fed vere res humanz & fortunz , atque omnis Operum potentia, Homo enim Nature minifler & interpres tantum facit & intelligit, quantum de Nature ordine, Opere, vel Men- te , obfervaverit : nec amplius Ícit , aut po- teft. Nequeenim ullz vires Caufarum catenam | folvere aut perfringere poffint : neque Natura | aliter quam parendo vincitur. Itaque intentio- | nes geminz llle , humanz fcilicet Scentie , & | Potentie , vere in idem coincidunt : & fiuftis: | tio Operum maxime fit ex ignoratione Cau. | farum, |. Atque in eoíunt omnia, fiquis oculos Men. B tls 18 DISTRIBUTIO tis a Rebus ipfis nunquam deiiciens , earum | imagines plane , ut funt , excipiat . Neque: enim hoc fiverit Deus, ut Phantafiz noftrz fo-| mnium pro Exemplari Mundi edamus : fed po-. tius benigne faveat, ut Apocalypfim , ac ve- | ram vifionem veftigiorum & figillorum Creato- ; ris fuper Creaturas, feribamus. Itaque Tu, Pater, qui lucem vifibilem pri- mitias Creature. dedifti , & lucem Intelle&tua- lem ad faftigium Operum tuorum in faciem Ho- minis infpirafti ; Opus hoc , quod a tua Bonita- te profe£&tum , tuam gloriam repetit, tuere & rege, Tu, poftquam converfus es ad fpe&tan- dum Opera quz fecerunt manus tuz , vidifli quod omnia effent bona valde ; & requievifti. At: Homo converíus ad Opera quz fecerunt ma- nusfuz, vidit quod omnia effent vanitas & ve- xatio fpiritus ; nec ullo modo requievit. Quare fi in Operibus tuis fudabimus , facies nos vifio- nis tuz & Sabbati tui. participes . Supplices pe- timus, ut hec mens nobis conftet : utque no- vis Eleemofynis per manus noftras & aliorum , quibus eandem mentem largieris, familiam hu- manam dotatam velis. | SE " $ECUND.4 PARS INSTAURATIONIS,. Quz artem 1pfam Interpretandi Naturam , & verioris adoperationis Intelle&us , exhibet : neque eam ipfam tamen in Corpore tractatus . Jufti ; fed tantum digeftam per fummas, in Aphorifmos . D Du uu uu P UT uum NOVUM ORGANUM SIVE JUDICIA VERA De interpretatione Nature. PRAEFATIO. 3] Ui de Natura, tanquam de re ex. plorata, promuntiare aufi funt, fi. ve hocex animi fiducia fecerint , five ambitiofe, & more profeffo- rio; maximis illi Philofophiam & Éiüknrius detrimentis affecere. Ut enim ad fi- dem faciendam validi, ita etiam ad inquifitio- nem extingaendam & abrumpendam effieaces fuerunt, Neque virtute propria tantum profue. runt, fed , quatum in hoc , nocuerunt , quod aliorum virtutem corruperint , & perdiderint , 2 Qui 20 Qui autem contrariam huic viam ingreffi funt , | arque nihil proríus fciri. poffe afferuerunt, five ex Sophiftarum veterum odio , five ex animat | flu&uatione , aut etiam ex quadam do&rinz co- | pia, in hanc opinionem delaphi fint ,. cerce non | contemnendas ejus rattones addaxerunt . Verun- | tamen nec a veris initiis fententiam fuam deri-] varunt , & ftudio quodam , atque affc&tacione , prorfus modum excefferunt. Atantiquiores ex] Graecis ( quorum fcripta perierunt ). inter pro nuntiand! jaCtantiam , & J4atalepfie deípera- tionem , prudentius fe fuftinuerunt ; Atque de itquifitionis difficultate, & rerum obfcuritate , fzpius querimonias & indignationes mifcentes , & veluti frenum. mordentes, tamen propefitum] urgere, atque Naturz fe immifcere , non defti- terunt : Confentaneum ( ut videtur ) exiftiman- tes, hoc ipfum ( videlicet. utrum aliquid fciri poffit) nou difputare, fed experiri. Et tamen jlli ipfi impetu tantum intelle&tus ufi, Regulam non adhibuerunt, fed omnia in acrt meditatio- ne, & mentis volutatione , & agitatione perpe- tua, pofuerunt. Nofira autem ratio , ut opere ardua , ita di- &ü facilis eft. Ea enim eft, ut certitudinis gra- dus conftituamus, Senfum per redu&tionem quaa- dam tueamur, fed Mentis opus, quod Senfum fubfequitur, plerunque rei!ciamus ; novam au- tem & certam viam, ab ipfis Senfuum perce- ptionibus , Menti aperiamus , & muniamus. Atque hoc proculdebio viderunt & illi , qui tan- 2t tantos Djale&bicz partes tribuerunt , Ex quo ll quer , illos Intelle&ui adminicula quzfiviffe, Mentis autem. proceffum nativum , & fponte moventem , fufpe&tum habuiffe . Sed ferum plane rebus perdius hoc. adhibetur remedium ; pefiquam Mens ex quotidiana vitz confuetudi- ne, &auditionibus , & do&trinis inquinatis oc- cupata , & vaniffimis Idols obfeffa fuerit . Ita. que Ars illa Diale&tice , fero (ut diximus ) |xavens, neque rem ullo modo reftituens , ad errores potius Bgendos , quam ad veritatem aperiendam valuit, Reftat unica falus, ac fani- tas, ut opus Meniis univerfum de integro refue mitur; ac Mens, Jam ab ipfo principio, nullo modo fibi permittatur, fed perpetuo regatur; acres, veluti per machinas , conficiatur. Sane | fi homines opera Mechanica nudis manibus , abfque im(trumentorum vi , & ope , cgoreff effent, quemadmodum opera intelle&tualia nu- dis fere Mentis viribus tra&are non dubitarunt ^ parvz admodum fuiffeat res, quas movere & vincere potuiffent , licet operas enixas, atque etiam conjunótas przflitiffent . Atque fi pau: lifper. morari , atque in hoc ipfum exemplum , veluti in fpeculum , intueri velimus ; exquira: mus ([íiplacet) fi forte obelifcus aliquis, ma- gnitudine infignis, ad triumphi vel hujufmodi maguificentie decus transferendus effet , atque 1d homines nudis manibus eggrederentur, arn- non, hoc magnz cujufdam effe dementiz , fpe- Gator quifpiam rei fobrius fateretur? Quod fi B3 nus 21 numerum augerent operariorum , atque hoc mo. do fe valere pofle confiderent , annon tanto ma-. sis ? Sin autem delectum quendam adhibere | vellent , atque inibecilliores feparare, & tobu. ftis tantum & vigentibus uti , atque hinc faltem | fe voti compotes fore fperarent , annon adhuc | eos impenfius delirare diceret? Quin eiiam , fi. hoc ipfo non contenti, artem tandem athleti-- cam confulere flatüerent , ac omnes deinceps manibus, & lacertis, & nervis ex arte bene unctis , & medicatis, adeffe juberent , annon prorfus eos dare operam , ut cum ratione qua- dam & prudentia infanirent, clamaret ? Atque homines tamen fimili malefano impetu , & con- fpiratione inutilt , feruntur in Intelle&tualibus ; f dum ab ingenioram vel multitudine & confen- fu, vel excellentia & acumine , magna fperant ; aut etiam Diale&tica (que quedam Athletica cenferi poffit ) mentis nervos roborant : Sed interim , licet tanto ftudio & conatu, ( fi quis vere judicaverit) intelle&tum nudum applicare non definunt, Manifeftiffimum autem eft, in omni opere magno , quod manus hominis prae flat, fine inflrumentis & machinis, vires nec Dingulorum intendi, nec omnium coire poffe . itaque ex hisquz diximus przmiffis , flatui. mus, duas effe res, de quibus homines plane menitos volumus, ne forte illa eos fugiant , aut pretereant, Quarum prima hujufmodi eft ; fic. rifato quedam (utexiftimamus] bono, ad ex- unguendas & depellendas contradi&ienes, & tu» mo. 43 mores animorum , ut & Veteribus honor & re verentia intadia & imminuta maneant, & nos deftinata perficere , & tamen modeftiz noftra: fru&um percipere poffimus, Nam nos, fi pro» &teamur, nos meliora afferre quam antiqui , ean- dem quam illi viam ingrefü ; nulla verborum at« te efficere poffimus , quin inducatur quzdam in- genii , vel excellentie , vcl facultatis compara- tio, five contentio ; non ea quidem illicita , aut nova ; ( quidni enim poffimus , pro jure no ftro, ( neque eo ipfo alio, quam omnium ) fi quid apud eos non rete inventum aut pofitum fi, reprehendere , aut notare!) fed tamen ut. cunque jufta aut permiffa , Nihilominus impar fortaffe fuiffet ea ipfa contentio , ob virium no- firarüm modum . Verum quum per nos illud aga- tur, utalia omnino via Intelle&ut aperiatur, ilis intentata & incognita, commutata Jam ratio eft ; ceffant ftudium & partes ; nofque 1n- dicis tantummodo perfonam fuftinemus ; quod mediocris eerte eft authoritatis, & fortunz cue jufdam petius ,. quam facultatis & excellenüe . Atque hzc. moniti fpecies ad Perlonas pertinet ,, altera ad Res ipías . Nos fiquidem de deturbanda ea , quz nunc flc- ret , Philofophia, aut fi que alia fit, aut erit, hac emendatior, aut auctior, minime labora- mus. Nequeecnim officimus, quin Philo'ophia iftarecepta, &aliz id genus, difputationes a- lant , Sermones ornent , ad profefforia munera , & vite civilis compendia , adhibeantur, & va- B n le. i4 leant. Quin etiam aperte fignificamus, & de. claramus , eam quam nos adducimus Philofo. phiam , ad iftas res admodum utilem non. futv-.- ram. Non prafto eft; neque in tranfitu capitur; neque ex prenotionibus Intelle&ui blanditur ; neque ad vulg! captum , nifi per utilitatem , & effc&ta , defcendet., Sint itaque ( quod felix fauftumque fit. utri- que parti ) duz do&trinarüom. emanationes, ac duz difpenfationes ; dug fimiliter Contemplan- tium five Philofophantium Tribus , ac veluti Cognationes ; atque ille neutiquam inter fe ini- micz , aut aliene, fed feederatz , & mutuis au- xiliis devin&a:fit denique alia Scientias Colendi, alia Inveniendi ratio. Atque quibus prima po- ior & acceptier eft, ob feftinationem , vel vitz civilis rationes , vel quod illam alteram ob men- tis infirmitatem capere & compleé&ti non poffint ; ( id quod longe plurimis accidere neceffe eft ) op- tamus, ut lis feliciter & ex voto fuccedat quod agunt ; atque ut, quod fequuntur , teneant, Quod fi cui mortalium cordi & curz fit, non tan- ium Inventis hazrere, atque iis uti, fed ad ulterio- ra penetrare; atque non difputando adverfarium , fed opere naturam vincere ; denique, non belle & probabiliter opinari, fed certo & oftenfive fcire; tales, tanquam veri Scientiarum fili], nobis (fi bide bitur) fe adjungant ; ut omiffis Nature atriis, qu& infiniti contriverunt, adi- tus aliquando ad interiora patefiat. Atque ut me- lius intelligamur , utque illud ipfum quod velu- mus, 25 mus, ex nominibus impofitis magis familiaritet occurrat ; altera ratio , five via , edfuticipati? Mentis; altera , Interpretatio. Nature , a nobi$ appellari confuevit . Eft etiam quod petendum videtur, Nos cric cogitationem fufcepimus , & curam adhibuimus, ut que a nobis proponentur, nom tantum vera effent , fed etiam ad animos hominum ( licet mi- ris modis occupatos & interclufos ) non incom- mode aut afpere accederent. Veruntamen zquum e(t, ut ab hominibus impetremus , (in tanta przíertim Do&rinarum & Scientiarum reftaura- tione ) ut qui. de hifce noftris aliquid , five ex fenfu proprio , five ex authoritatum turba , five ex demonftrationum formis, (quz nunc tanquam Leges quzdam judiciales invaluerunt ) ftatuere , aut exiftimare velit ; ncid in tranfitu, & velut aliud agendo , facere fe poffe fperer ; fed ut rem pernoefcat ; noftram , quam defcribimus & mu- nimus, viam ipfe paulatim tentet ; fubtilitati rerum , quz in experientia fignata eft, affuefcat; pravos denique , atque alte herentes mentis ha- bitus, tempeftiva , & quafi legitima mora cor- rigat; atque tum demum ( fi placuerit) poft- quam.in poteftate fua. éffe ceperit , judicio fuo utatur, PAR. 26 PARTIS $ECUND.4E S'UMMA;"BuG ESTA IN APHORISMOS, O^ ^ eeu Vw 1 APHORISMI De Interpretatione Nature, & Regno Hominis. AAPHORISMU S,;. ?i30mo Naturz minifter, & Interpres - EI tantum facit & intelligit, quantum & de Nature Ordine re, vel mente, obíervaverit: nec amplius fcit , aut poteft , IT. Nec manus nuda , nec lntelleGtus fibi per miffus , multum vàler: ; Inftramentis & auxi- lis res perficitut. ; quibus opus eft, non mi- nus ad intelle&um , quam ad manum, Atque | ut inftrumenta manus morum aut cient, autre- | gunt ; Ita & infirumenta Mentis , I[ntelle&ui aut fuggerunt., aut cavent. | Ili. Scientia & Potentia humana 1n idem co. incidunt , quia ignoratio caufe deftituit effectum, | Natura enim non nifi parendo vincitur : Et quod | 1n Contemplatione inftar caufz eft; id 1n Ope- ratione inftar Regulz eft. : | IV. Ad NoVUM ORG.4NUM. 237 IV. Ad opera nil aliud poteft. Homo , quam ut corpora naturalia admoveat, & amoveat : reliqua , Natura intus tranfigit . V. Solent fe immifcere Nature. ( quoad Ope- ra) Mechanicus , Mathematicus , Medicus , Al. chymifta, & Magus : fed omnes (ut nunc funt res ) conatu levi, fucceffu tenui . VI. Infatum quiddam effet, & in fe contra- rium, exiftimare, eá, qua adhuc nunquam fa- &a funt, fieri poffe, nifi per modos adhuc nun- quam tentatos . VII. Generationes Mentis & Manus numero- fz admodum videntver in libris , & Opificiis . Sed omnis ifta varietas fita eft. in fübtilitate eximia , & derivationibus paucarum rerum , quz innotue- runt; non in numero Áxiomatum, VII. Etiam Opera, qua jam irventa funt, Gafui debentur, & Experienüz, magis quam Scientiis: Scientiz enim , quas nunc. habemus, nihil aliud funt quam quedam Concinnationes rc- rum antea inventarum ; non modi inveniendi aut defignationes novorum Operum, IX. Caufa vero & radix fere omnium malorum in Scientiis ea una eft ; quod dum Mentis huma. ng viresfalío miramur & extollimus, vera cjus auxilia non queramus, X. Subtilitas Nature fubtilitatem Senfus & Intelle&us multis partibus fuperat ; ut pulchre ilz meditationes , & fpeculationes humanz , & Caufztiones, res maleíana fint , nifi quod non adfit qui advertat. Xl. 48 VERUL.JMII XL, Sicut Scientiz , quz nunc habentur , inu tiles funt ad inventionem Operum : Ita & Logi- ca quz nunc habetur , inutilis eft ad inventionem Scientiarum . | XII. Logica, que inabuíu eft, ad errores (qui in notionibus vulgaribus fundantur) ftabi- liendos & fizendos valet, potius quam ad inqui- fitionem veritatis ; ut magis damnofa fit, quam utilis, | XIII. Syllogifmus ad Principia Scientiarum non adhibetur, ad media Axiomara fruftra adhi- betur, cum fit fubtilitati Naturz longe impar. A ffenfum itaque conftringit , mon res . XIV. Syllogifmus ex Propofitionibus conftat, propefitiones ex verbis, verba Notionum teffe- rzíunt, Itaquefi notiones ipfz (1d quod bafis rei eft) confufe fint, & temere a rebus abílra- &e ; nihil in tis , quz fuperftruuntur , eft firmi- tudinis, Itaque fpes eft una in Indu&Zione vera . XV. In Notionibus nil fani eft, nec in Logi- cis , nec in Phyficis.. Non $uéflantia , non Qua- litas , MMgere, Pati , ipfum Effe, bone noiio- nes font ; multo minus Greve , Leve , Denfum , Tenue , Humidum, $1ecum , Generatio ,, Corrupiio, Mitrabere , Fugare , Elementum , Materia ,. For. ma , & id genus ; fed omnes phantaftice & male terminatz . XVI. Notienes infirmarum Specierum , Ho- minis, Canis, Columbe , & prehenfionum 1m. mediatarum fenfus , Cali: , Frigidi , Mlbi, Ni- gr!, non fallunt maguopere ; quz peo Ipíz a üxu NOVUMORGAU NUM. ag fluxa Materiz & Commiffione rerum quandoque confunduntur ; reliquz omnes ( quibus homines ha&enus ufi funt ) aberrationes funt , néc debitis modis a rebus abflra&tz & excitatz. XVII. Nec minor eítlibido & aberratio in conftituendis Axiomatibus , quam in Notionibus abftrahendis; idquein ipíis principiis, quz 25 indué&tione vulgari pendent, At multo minor eft in Axiomatibus , & propofitionibus inferioribus, quz educit Syllogifmus . XVIII, Quz adhuc inventa funt in Scientiis, ea hujufmodi funt , ut nouonibus vulgaribus fere fabjaeeant : Ut vero ad interiora & remo- tiora Naturg penetretur , neceffe eft, u: tam Notiones , quam Axiomata , magis certa &- munita viaa rebus abftrahantur , atque omnino melior & certior Intelle&us adoperatio ia ufum venlat . XIX. Duz viz fant, atque effe poffunt , ad inquirendam & ínveniendam veritatem . Altera a fenfu & particularibus advolat ad Axiomata maxime generalia, atque ex lis principiis €o- rumque immota veritate judicat & invenit A- xiomata media : Atque hxc via in ufu eft. AI. tera a fenfu & particularibus excitat Axiomata , alícendendo continenter & gradatim , ut ultimo loco perveniatur ad maxime generalia ; quz via vera eft, fed intentata. XX. Eandem ingreditur viam ( priorem fci- licet) Intelle&us fibi permiffus , quam facit ex ordine Diale&icz . Geftit enim Mens exilire ad m3. 3» VERULwWMII magis generalia, utacquiefcat : Et poft parvam moram faftidit experientiam: Sed hec mala de- mum aucta funt a Disle&tica ob pompas difputa- tionum , XXI. InteHeGus fibi permiffus , in ingenio Ífobrio & patiente, & gravi, ( prafertim fi a doGrinis receptis non impediatur ) tentat non- nihil illam alteram viam , quz recta eft, fed exiguo profe&tu ; cum Intelle&tus , nifi regatur & juvetur, res 1nzqualis fit, & omnino inha- bilis ad fuperandam rerum obícuritatem. XXII. Utraque Via orditur a fenfu & parti. cularibus , & acquiefcit in. maxime generali- bus : Sed immenfum quiddam difcrepant ; cum altera. perftringat tantum experientiam & parti- cularia curfim ; altera in. iis rite & Ordine ver- fetur ; Altera rurfus jam a. principio conflituat generalia quedam abftraCta , & inutilia; altera gradatim exurgat ad ea que revera Nature funt notiora. XXIII. Nonleve quiddam intereft inter. hu. mane mentis Ídolz , & divinz ments ldeas, hoceít, inter placita quedam inania, & veras fignaturas, atque impreffiones fa&tas in creatu- ris, prout inveniuntur, XXIV. Nullo modo fieti poteft, ut Axioma- ta per arsumentationem conítituta ad Inventio- nem novorum Operum valeant ; quia fubtilitas Naturz fubülitatem argumentandi multis parti- bus fuperat. Sed Axiomata a particularibus rite & Ordine abítra&ta , nova particularia mM fa- cile NOVUMORGA NUM. 3s cile indicant , & defignant ; Itaque Scientias | reddunt a&ivas, XXV. Axiomata, quz in ufu funt, ex te- nui & manipulari experientia, & paucis parti. ec on quz ut plurimum oceurrunt, fluxe- ; & (unt feread menfuram eorum facta , & exits : ut nil mirum fit, fi ad Nova particu- laria non ducant. Quod fi forte inftantia aliqua non prius animadvería aut cognita fe offerat , Axioma diftin&ione aliqua frivola falvatur , eli emendari ipfum verius foret, XXVI. Rationem humanam , qua utimur ad Naturam , vfuticipationes Nature , ( quia res temeraria eft & prematura, ) at illam Ratio- nem quz debitis modis elicitur a rebus, Inter- pretationem. Nature , docendi gratia , vocare confuevimus . XXVII, Juticipationes fatis firme funt ad confenfum ; quandoquidem , fi homines etiam infaniremt ad unum. modum & conformiter , illi fatis bene inter fe congruere peffent. XXVIII. Quin longe validiores funt ad fube- undum affenfum Aintteipetiones , quam Interpre- tationes * quia ex paucis colle&z , iifque maxi- me quz familiariter occurrunt , Intelleétum fta- tim perfiringunt, & phantafiam implent ; ubi contra , [eterpretationes , ex rebus admodum vatiis & multum diftantibus fparfim collecte, Intelle&um fubito percutere non poffunt ; ut neceffe fit eas, quoad Opiniones, duras & ab. fonas , fere inflar myfteriorum fidei , videri. XXIX, In 32 VERULJAMMII XXIX. InScientiis, quz in Opinionibus & placitis fundat funt , bonus eft ufus JMutzcipatio- num; & Dialectice ; quando Ms eft affenfum fubjugare , non res XXX. Non, fi omnia omnium ztatum ingenia ceierint , & labores contulerint & tranfmiferint , progreffus magaus fieri poterit in Scientiis per vdnticipationes : quia errores radicales , & in pri- ma digeftione mentis, ab excellentia fan&ionam & remediorum fequentium non curantur. XXXI. Fruftra magnum expeGatur augmen- tum in Scientiis ex fuperinductione & infitione novorum fuper vetera ; fed inftauratio facienda eft ab imis fundamentis, nifi libeat perpetuo cir- cumvolvi in Orbem , cum exili & quafi contem- nendo progreffu . XXXII. Antiquis Authoribus fuus oat ho- nos , atque adeo omnibus ; quia non ingeniorum aut facultatum inducitur comparatio fed via ; - nofque non Judicis, fed Indicis perfonam fafti- nemus. XXXIII. Nullum ( dicendum enim eft aper- te ) re&te fieri poteft judicium nec de via noftra, nec de iis quz fecundum eam inventa funt , per vdnticipationes , rationem fcilicet qua in ufu eft, quia non peftulandum eft ut ejus rei judicio fte- tur , quz ipfa 1a judicium vocatur , XXXIV. Neque etiam tradendi aut explicandi ca , quz adducimus , facilis eft ratio ; quia , quz jn fe nova funt , intelligentur tamen ex analogia veterum . XXXV. -—- | bus, ut diverforia notarent , non cum armis NOFUM ORGANUM. 33 XXXV. Dixie Borgia de expeditione Gajloe- yum in Italiam , eos veniffe cum creta in mani. . 3 ut perrumperent, Itidem & noftra ratio eft ; ut do&trina nofra animos 1doneos & capaces fubintret . Conífutatienum enim nullus eft ufus , ubi de Principiis & 1pfis Notionibus , atque etiam. de formis Demonftrationum | diffenti- mus. XXXVT, Reflat vero nobis modus tradendt . unus & fimplex, ut homines ad ipía particula- ria & eorum Series & Ordines adducamus ; & ut illi rurfus imperent fibi ad tempus abnegatio- nem Notionum , & cum rebus ipíis confuefcere incipiant. XXXVII. Ratio eorum , qui JZatalepfiam tenuerunt , & via noftra, initiis fuis quodam- i ! modo confentiunt ; exitu immeníum disjun- guntur & opponuntur. Illi enim , nihil fciri poffe , fimpliciter afferunt ; Nos , non mul- tum íciri pofíe in. Natura, ea, quz nunc in ufu eft, via : Veram 1lli exinde authoritatem fenfus & intelle&us deftruunt : Nos auxilia iis- |, dem excogitamus & fubminiftramus. XXXVIII. Idoa & Notiones falfz quz In- telle&tum humanum jam occuparunt , atque in ;€o alte hazrent, non felum Mentes hominum .3ta obfident, ut veritati aditus difficilis pateat ; fed etiam dato & conceffo aditu , illa rurfus in lpfa inftauratione Scientiarum occurrent , & molcfla erunt ; nifi homines przmoniti, ad- | € Vere 24 VFERUL.AAMII verfus ea fe, quantum fieri poteft, muniant ; XXXIX. Quatuor funt genera Idolorum, qua inentes humanas obfident . Iis ( docendi gra. tia) nomina impofuimus ; ut primum genus j ] Idola Tribus ; fecundum , Jdola pecus j ter-| tium , Idola Feri E quartum ; Idola T beatri 4| vocentur , | | XL. Excitatio Notionum & Axiomatum per Indutlionem veram , eft certe proprium reme- dium ad IZola arcenda & fummovenda ; Sed ta- men indicatio IZelorum magni eft ufus. Do&tri« na enim de I4o/;s fimiliter fe. habet ad Interpre- iationem Nature , ficut. do&ttina de Sophifticis Elenchis ad Diale&ticam vulgarem ; XLI. Idola Tribus funt. fundata in ipfa Natus. £a humana, atque inipfa Tribu feu gente ho-: minum. Falío enim afferitur, Senfum huma- num effe Menfuram rerum ; Quin cóntra , om- nes Percepticnes, tam Senfus quam Mentis, funt ex analogia Hominis , non ex analogia Univerfi . Eíique Intelle&us humanus inftar fpecult inzqualis ad radios rerum ; qui fuam naturám Naturz rerum immifcet j eamque di» ftorquet. & inficit. XLII. Idola $pecus funt Idola. hominis indi: vidui. Habet enim unufquifque ( prater aber- rationes Naturz humanz in genere ) Specum. five cavernám quandam 1individuam , quz lu- men Nature frangit & corrumpit ; vel propter naturam cujüfque propriam & fingularem ; : vel propter educationem & —— cum aliis ; NOVUM ORG.A4NUM. 353 aliis ; vel prepter le&ionem librorum , & au» thoritates eorum quos quifque colit & miratur ; | vel propter differentias Impreffionum , prout occurrunt in animo praoccupato & pr&difpo- fito, aut in animo zquo & fedato , vel ejufmo- di, Ut plane fpiritus humagus ( prout difponi- turin hominibus fingulis ) fit res varia, & om- nino perturbata , & quafi fortuita... Unde bene Heraclitus , hemines Scientias quarere in mino. ribus Mundis, & non in majore five commu- nl. | XLI. Sunt etiam /4ola tanquam ex contta- | &u & focietate humani generis ad invicem , quz Idola For: propter hominum commercium , & coníortium , appellamus , Homines enim per fermones fociantur ; * Art verba ex captu vul- gi Imponuntur, taque mala & inepta verbos rum impofitio, miris modis intelle&tum obfi- det. Neque definitiones aur explicationes , qui» bus homines do&ti fe munire & vindicare in nonnullis confueverunt , rem ullo modo refti- tuunt. Sed verba plane vim faciunt intelle&u: , é& omnia turbant ; & homines ad 1nanes & in- numeras Gontroverfias , & commenta, dedu» cunt . XLIV. Surt denique J4ola quz immigrarunc in animos hominum ex diverfis Dogmatibus Philofophiatam , ac etiam ex perverfis legibus Demonftrationum ; : que lidela T beatr? nomina- mus 5 quia quot Philofophiz receptz aut inven. E funt, tot fabulas produ&tas & actas cenfe- URS mus , 360 . FERULAMII mus, que Mundos effecerunt. fi&titios & fceni- cos , Neque de his quz jam habentur , aut etiam de veteribus Philofophiis & Se&is tantum lo- quimur, cum complures aliz ejufmodi fabulz componi & concinnari poflint ; quandoquidem errorum proríus diveríorum caule fint nihilo- minus fere communes .- Neque rurfus de Philc- fophiis univerfalibus tantum hoc intelligimus , fed etiam de Principiis & Axiomatibus com- pluribus Scientiarum , quz ex traditione & fi- de & negle&u invaluerunt. Verum de fingulis iftis gencribus Idolorum , fufius & diftin&ius di- cenduni eft , ut intellectui humano cautum fit , XLV. Intelle&us humanus ex proprietate fua facile fupponit majorem VIS & zqualt- | tarem In rebus , quam invenit : Et cum multa | fintin Natura monodica , & plena; 1mparitatis:, amen affingit Parallela , & Correfpondentia , & Relativa, que non funt, Hinc Commenta - ila, Inm cadleflibus omn12 moveri. per circulos per- feBlos , lineisfpiralibus & draconibus ( nifi no- mine tenus j. prorfus rejectis, Hinc elementum Ignis cum Orbe fao introductum eft. ad confítitu- endum quarernionem cum reliquis tribus, quz fubjiciuutur fenfui. Ettam Elements ( quz vo- cant ) impo: 'itur ad placitum dcnupla proportio exceffus ,"1n raritate ad invicem 5. & hujuímo- di «innia . Neque vanitas ifta tantum valer in dogmatibus , verum etiam in NNotionibaus fim- plicibus. , XLVI, Intelle&us humanus in 11s quz femel, pla- NOVUMORG&AANU M, 37 placeerunt ; (aut quia recepta funt & credita , aut quia dele&ant , ) alia etiam omnia irahic ad fuffragationem , & confenfum cum illis : Ec licec major fit inftantiarum vis € copia, que occurrunt jn contrarium ; tamen eas aut non obfetvat , aut contemnit , aut diftinguendo fummovet & reiicic, non fine magno & perni- ciofo prejudicio, quo prioribus il!:s Syllepfibus authoritas maneat inviolata. Itaque recte re- fpondit ille, qui, cum fufpenfa tabula i in teme plo ei monítraretur eorum , qui vota folverant , quod naufragii periculo elapfi fint , atque inter- rogando premeretur, anne tum quidem Deo. rum Numen agnoíceret, quzfivit denuo, Ac ubi funt illi depi&li y qui / pof? "vota muncupata pe- ierunt ?. Eadem ratio eft fcre omnis fuperftitio- nis , ut in Aflrolosicis , in Somniis, Ominibus, Nemefibus , & hujufmodi ; in quibus, homi. .mes. dele&tati hujufmodi vanitatibus, advertunt eventus , ubi implentur ; aftubi fallunt, licet multe frequentius, tamen negligunt, & prz tereunt. At longe fubtilius ferpit hoc malum in Philofophiis , & Scientiis; 1n quibus quod fe- mel placuit , reliqua (licer multo firmiora & potiera ) inficit, & ia ordinem redigit. Quin- etiam licet abfuerit ea, quam diximus , dele. &atio & vanitas , 1s tamen humano intellectui error eft proprius & perpetuus , ut magis movea- tar & excitetur Affirmativis, quam Negativis ; : cum rite & ordine aequum fe utrique prebere de- beat ; quin contra, in omni Axiomate vero CTS con- 38 VERUL.4MII conflitugndo , major eft vis inftantiz negativa * XLVII. Intelle&tus humanus illis, quz f^ mul & fubito mentem ferire & fubire poffunt , maxime movetur; aquibus phantafia impleri & inflari confuevit: reliqua vero modo quodam, licerimperceptibili , ita fe habere fingit , & fap- ponit , quomodo fe habent pauca illa quibus | Mens obíidetur ; ad illum vero tranícurfum ad inftantias remotas & heterogeneas, per quàs A- xiomata tanquam igne probantur, tardus omni. no Intelle&tus eft, & inhabilis, nifi hoc illi per durasleges, & violentum imperium , 1impona- tur. | | XLVIII, Glifcit Intelle&tus kumanus , neque confiftere, aut acquieícere potis eft, fed ulterius petit; at fruftra . Itaque incogitabile eftut fit. aliquid extremum aut extimum Mundi , fed femper quafi neceffario occurrit ut fit aliquid ul- terius. Neque rurfus cogitari poteft quomodo: zternitas defluxerit àd hunc diem;eum diftin&io illa que recipi confuevit , quod fit Infinztum 2 parte ante , C a parte pof? , nullo modo conftare | poffit; quia inde fequeretur , quod fit unum in- | finitum alio infinito majus, atque ut. confuma- | tur Infinitum , & vergar ad finitum . Similis eft fubrilitas de. lineis femper. divifibilibus, ex impotentia cogi itationls . At majore cum perni. cie intervenit hzc impotentia Mentis in inven-- tione caufarum : Nam cum maxime univerfalia in Natura pofitiva effe debeant quemadmodum inveniuntur , neque funt revera caufabilia ; ta» men NOVUM ORG.4NU M. 39 men Intelle&us humanus neícius acquiefcere , ' adhuc appetit notiora. Tum vero, ad ulteriora tendens, ad proximiora recidit, videlicet ad caufas finales ; : quz funt plane ex natura homi- nis, potius qaam Univerfi. Atque ex hoc fon- te Philofophiam miris modis corruperunt, Eft autem zque imperiti & leviter philofophantis , | im maxime univerfalibus caufam requirere , ac in fubordinatis & fubalternis caufam non defide- rare. XLIX. Intelle&us humanus luminis ficci non eft; fed recipit infufionem a. voluntate & affe- &ibus ; 1d quod generat 144 quod vult Scientias : Quod enim mavult homo verum effe , id potius credit... Rejicit itaque difficilia , ob inquirendi imparentiam ; fobria , quia coar&tant fpem ; altiora. Naturz , propter fuperftitionem ; lumen expetientiz , propter arrogantiam & fatum , né videatur Mens verfari in vilibus & fluxis ; para- doxa, propter Opinionem vulgi ; Denique in- numeris modis, iifque interdum imperceptibili- bus , affectus intelle&um imbuit & inficit. Lá At longe maximum impedimentum. & aberratio Intelle&us humani. provenit a ftupore & incompetentia & fallaciis Senfuum ; ut. ea quz Seníum feriant , illis quz Senfüm 1mmedia- . te non feriunt ,. licet potioribus, prependerent. Itaque contemplatio fere definit cum afpe&tu ; adeo ut rerum invifibilium exigua aut nulla fit obfervatio . Itaque omnis operatio fpirituum 1n corporibus tangibilibus incluforum latet , & ho- EU A mi- 4C VERUL.MIÍ minesfugit. Omnis etiam fubtilior metafches | matifmus in partibus rerum craffiorum , (quam vulgo alterationem vocant, cum fit revera la- ijo per minima ) latet fimiliter :: & tamen nifi 1 duo ifta, quz diximus, explorata fuerint & 1n lucem producta , nihil magni fieri poteft in Na- tura quoad opera . Rurfus ipfa natura aeris come - munis, & corporum omnium, quz aerem te- | nuitate fuperant , ( quz plurima funt ) fere 1n» | cognita eft. Senfusenim per fe res infirma eft , | neque organa ad amplificandos | Senfus aut acuendos multum valent ; fed omnis | verior interpretatio Naturz conficitur per in- | & aberrans ; flanjas, & experimenta idonea & appofita ; ubi Senfus de experimento tantum , experimen- tum de Natura &re ipfa judicat. LI, Intelle&tus humanus fertur ad abftracta | propter naturam propriam ; atque ea, quz fiu- xaíunt, fingit effe conftanria, Melius autem - eft Naturam fecare , quam abfirahere, id quod Democriti Schola fecit, que magis penetravit in Naturam , quam relique. Materia potius confiderari debet , & ejus Schematifmi , & Metafchematifmi, atque AGtus purus, & lex A&Gus, five Motus ; Formx enim Commenta animi humani funt , nifi libeat leges 11las AGtus Formas appellare. ; LII. Hujusmodi itaque funt I7o]2 , quz vo- camus Idola Tribus ; que ortum habent aut ex equalitate fubftanriz fpiritus humani ; aut ex przoccupatione ejus ; aut ab anguflis ejus ; aut NOFVUM ORGANUM. 4t "aut ab inquieto Motu ejus ; aut ab infufione /-affe&uum ; aut ab incompetentia Senfuum ; - aut ab impreffionis modo , LIH. Idela $pecus ortum habent ex propria cujufque Natura & animi & corporis ; atque etlam ex: educatione, & confuetudine , & for- tuitis, Quod genus, licet fit varium , & mul- diplex, tamen ea proponemus, in quibus ma- xima Cautio eft , queque plurimum valent ad polluendum Bnrelloliuim , nefit purus. - LIV. Adamant homines Scientias & Con- templationes particulares; aut quia authores & inventores fe earum credunt ; aut quia pluri. mum inillis operz pofuerunt , iifque maxime affueverant. Hujufmodi vero homines, fi ad Philofophiam & Contemplationes univerfales fe contulerint , 1ilas ex prioribus Phantafiis de. torquent , & corrumpunt ; id quod maxime confpicuum cernitur in /r;/7otele , qul Natura- lem fuam Philofophiam, Losicz fuz prorfus mancipavit, ut eam fere inutilem & contentio- íam reddiderit . Chymicorum autem genus , ex paucis experimentis fornacis, Philofophiam conftituerunt phantafticam , & ad pauca fpe- &antem : Quinetiam Cübertun) poftquam in cótitémplazionibus Magnetis fe '"Bieriolifline exercuiffet , cenfinxit (tatim Philofophiam con- Íentaneam rei apud ipfum przpollenti. LV. Maximum & velut radicale difcrimen ingeniorum , quoad Philofophiam & Scientias , illud eft; quod alia ingenia fint fortiora & aptio- ra 4i VERULJMII ra ad notandas rerum differentias ; alia , ad | netandas rerum fimilitudines . Ingenia enim, | conflantia & acuta , figere contemplationes E. merari, & hzrere in omni fubrilirate differen- tiarum poffunt : Ingenia autem fublimia, &. difcurfiva, etiam tenuiffimas & catholicas re- rum fimilitudines & agnofcunt , & componunt : Utrumque autem ingenium facile labitur in ex- ceffum , prenfando aut gradus rerum , aut um- bras. LVI. Reperiuntur ingenia alia in admiratio nem Antiquitatis, alia in amorem & ample- xum Novitatis cffufa ; pauca vero ejus tempe- ramenti funt , ut modum tenere poffint , quin aur quz recte pofita funt ab Antiquis convel- lant , aut ea contemnant quz rete afferuntur a Novis. Hoc vero magno fcientiarum & Phi- | lofophiz detrimento fic , quum ftudia potius. | fint Antiquitatis X Noviratis, quam judicia: - Veritas autem nona felicitate temporis alicu- jus, quz res varia eft ; fed a lumine Naturz & Experientie, quod zternum eft, petenda eft . Itaque abneganda funt ifta ftudia : & viden- dum , neintelle&us ab illis ad. confenfum abri- latur. LVII. Contemplationes Nature, & corpo- «um in fimplicitate fua , uiailbdium frangunt T nuunt : : Contemplationes vero Natu m corporum, in compofitione & configura- iei fua, intellectum ftapefaciunt & folvunt. Id optime cernitur in. fchola Lencippi & Demo- Cris NOYUM ORG.4NUM. 43 eniti , collata cum reliquis Philofophiis. la enim ira verfetur in particulis Rerum , ut fa- bricas fere negligat : reliqug autem ita fabri- cas intuentur attonite , ut ad fimplicitatem naturz Don penetrent : [taque alternande funt contemplationes ifle , & viciffim fumendz ; ut Intelle&us reddatur fimul penetrans, & ca- pax; & evitentur ea quz diximus incommoda , atque Idola ex iis provenientia., LViII. Talis itaque efto Prudentia contem. -plativa in arcendis & fummovendis Idelis $pe- (4$ ; quz aut ex przdominantia, aut ex cx ceffu. compofitionis & divifionis, aut ex ftudiis erga tempora, aut ex obie&is largis & minu- tis, maxime ortum habent . Generaliter. au- tem pro fufpe&o habendum unicuique rerum Naturam contemplanti , quicquid Intelectum fuum potiffimum capit & detinet ; tantoque major adhibenda in hujufmodi placitis cft cau- tio, ut Intelle&us fervetur equus & purus. LIX. At Idola Fori omnium moleftiffima funt; quz ex fcedere verborum & nominum, fe infinuarunt in Intelle&um . Credunt enim homines , rationem fuam verbis imperare. Sed fitetiam ut verba vim fuam fuper Intelle&tum retorqueant. & refle&ant ; quod Philofophiam & Scientias reddidit Sophifticas & 1na&tivas. Verba autem plerunque ex captu vulgi indun- tur, atque per lineas, vulgari intellectui ma- xime confípicuas , res fecant . Quum autem Intelle&us acutior , aut obfervatio diligentior , eas "m FVERULJAMII eas lineas tragsferre volet, ut ille fint magie fecundum na:iuram ; verba obftrepunt, Unde fit, ut magnz & folennes difpurationes homi. num doctorum , íepe in controverfias circa verba & nomina definant ; a quibus ( ex more & prudentia Mathematicorum ) incipere conful- tius foret , eafque per definitiones 1n ordinem redigere. Quz tamen definitiones , in Natura- libus & materiatis, huic malo mederi non pot- funt ; quoniam & ipíz definitiones ex verbis conftant, & verba gienunt verba : adeo ut. nc- ceffe fir, ad inftantias particulares , earumque feries & ordines recurrere ; ut mox dicemus, quum ad modum & rationem conftituendi No- tiones & Axiomata deventum fuerit, |. LX. Idola quz per verba iutelle&tui impo- nuntur , duorum generum [íunt : Aut enim funt rerum nomina , quz non funt, ( quemad. modum enim funt res ,. quz nomine carent, per inobfervatiomem ; ita funt & nomina , quz carent rebus , per fuppofitionem phantafti- cam ; ) autfunt nomina rerum quz funz , fed confuía , & maleterminata, & temere & inz. qualiter a rebus abftra&a . Prioris generis func , Fortuna , Primum Mobile , Planetarum Or- bes , Elementum Ignis , & hujufmodi com. menta , que a vanis & falfis theoriis ortum habent. Atque hoc genus Idelorum facilius eii- citur , quia per conftzntem abnegationem & anüquationem theoriarum exterminari pof- funt. At NOFUM ORG.4NUM. 4s At alterum genus perplexum ett, & à!:e. hc. rens; quod ex mala & impcerita 'ab(lra&tione - excitatur . Exempli gratia, accipiatur aliquod verbum, ( Hum:dum , fi placet) & videamus quomodo fibi conftent , qug per hoc verbum fignificantur : & invenietur verbum i(tud , Ha. midum , nihil aliud quam nota confuía diverfa. rum aétionum , que nullam conftantiam aut rc- duétionem patiuntur , Significat enim , & quod . €irca aliud. corpus facile fe circumfandir | & quod infe eft indeterminabile, nec confiftere poteft ; & quod facile cedit undique ; : & quod facile fe dividit, & difpergic ; & quod facile fe unit, & colligit ; & quod "facile. fluit ,«& in motu ponitur ; & quod alteri. corpori facile adhgret, idque madefacit ; & quod facile redu- citur in liquidum , five colliquatur , cum antea confifteret . Itaque quum ad hujus nominis predicationem & impofiionem venium fic; fi alia accipias, flamma humida eft ; íi alia acci- pias, aer humidus non eft ; fi alia, pulvis m!- nutus humidus eft ; fi alia, vitrum humiduna eft. Ut facile appareat , iflam Nouooem ex aqua tantum , & communibus & vulgaribus It. quoribus , abíque ulla debita verificatione , te- mere abflractam effe, In verbis autem , gradus funt quidam pravi- tatis & erroris. Minus vitiofum genus eft no- minum fubftantig alicujus , prefertim fpecie- rum infimarum , & bene deductarum ; ( nam notio crete, luri.. bona; terre, mala ': ) vi. t19» 46 VERUL4MII tlofius genus eft aCtionum , ut generare , Covrusm peu, Bireráre * viriafiffiium qualitatum , (ex- ceptis obie&tis fenfus immediatis) ut. gravis , levis, tenuis , denfi , &c. Et tamen in omnibus iftis fieri non poteft, quin fint alig Notiones aliis paulo meliores , prout in fenfum huma: num incidit rerum copia . LXI. At Idola T beatri innata non funt , nee occulto infinuata in Intelle&um ; fed ex fabulis theeriarum , & perverfis legibus Demonftratio: num, plane indita & recepta . 1n his autem Confütarisnes tentare & fufcipere confentaneum prorfus non eft illis, qug a nobis di&ta funt, Quum enim nec de Principiis confentiamus , nec de Demonfítrationibus » tollitur omnis. ar- sumentatio, Id vero bono fit fato , ut Anti. quis fuus conftet honos. Nihilenim illis detra- hitur, quum de via omnine que(tio fit. Clau. dus enim (ut dieitur ) In Via, antevertit cur- forem extra viam, Etiam illad manifeflo li. quet, currenti extra viam , quo habilior fit. & veleciot , eo majorem centingere aberratios» nem .. Noftra vero inveniendi Sclentias ea eft ratio , ut nón multum ingeniorum acumini & robori relinquatur ; fed qug ingenia & Intelle&us fere exequet Quemadmodum enim ad hoc utlinea reCta fiat, aut circulus perfectus defcribatur, - inultum eftin conílantia & exetcitatione ma. nus, fifiat eX vi manus propria , fin autem ad- hibeatur regula , aut circinus, parum aut ni» hil ; : NOVUMORGANUM. a9 hil : omnino fimilis eft noftra ratio; Licet au« - tem confutationum particularium nullus fit ufus; defectis tamen & generibus hujufmodi theoriarum noanihil dicendum eft; atque etiam paulo poít de fignis exterioribus, quod fe male hábeant ; & poftremo de caufis tante infelicita- tis & tam diuturni & generalis in errore con- fenfus 5 ut ad vera minus difficilis fit aditus , & Intelle&us humanus volentius expurgetut , & Idela dimittat. | | LXITI. Idola Tbheatr; , five Theoriarum ,; multa funt , & raulto plura effe poffunt, & ali- quando fortaffe erunt. Nifi enim , per multa jam fecula , hominum ingenia circa religionem & Theologiam occupata fuiffent ; atque etiam Politig Civiles ( prafertim Monarchie ) ab iftiu(modi novitatibus , etiam in contemplatio- nibus , effent averf2 ;: ut cum periculo & de. trimento fortunarum fuarum in illas homines incumbant; non folum premio deflituti , fed etiam contemptui & invidiz expofiti : complu- res alie. proculdubio Philofoghiarum & Theo- riarum fe&e,; fimiles illis quz magna varietate olim apud Grzcos floruerunt , intredu&tz fu. iffent. Quemadmodum enim fuper Phenomena $theris , plura T/emata Celi confing! poffunt ; fimiliter, & multo magis , fuper Phenomena Philefophiz fundati poffuot & conftitui varia dogmata. Atque hujufmodi T7eatr; fabulz ha- bent etiam illud , quod in Theatro Poetarum ufu venit : ut parrationes fidie ad Scenam, nare BO s) FERUKorMIT 5." narrationibus ex hiftoria veris concinnlores fint , & elegantiores , & quales quis magis vellet. In genere autem , In materiam Philofophiz fumitur aut multum ex paucis, aut parum ex multis; ut utrinque Philofophia fuper experien- tig & naturalis hiftoriz nimis anguftam baíin fundata fit , atque ex paucioribus quam par eft , pronunciet. Rationale enim genus philofophare | tium ex experientia arripiunt varia & vulgaria , | eaque neque certo comperta , nec diligenter examinata & penfitata ; reliqua in meditatio- ne atque ingenll agitatione ponunt. Eft& aliudgenus Philofophantium, qui In paucis experimentis fedulo & accurate elabora- runt, atque inde Philofophias educere & confin- gere aufi funt ; reliqua miris modis ad ea detore quentes. Eft & tertium genus eorum , qui Theologiam. & traditiones ex fide & veneratione immifcent ; : inter quos vanitas nonnullorum , ad petendas & derivandas Scientias , a Spiritibus fcilicet & Ge- nlis, deflexit ; ita ut ftirps errorum , & P/ilo- fophia. fal[a , genere triplex fit : Sop£iflica , Eme | pirica , € $uperfHitiofa LXIII, Primi generis exemplum in .4izflotele maxime confpicuum eft, Qui Philofophiam Na- 1uralem Dialeética fua corrupit ; quum Mundum | ex Categoriis effecerit ; anime "humanz , nobi- liffimz fubftantiz , genus ex vocibus fecundz intentionis tribuerit ; s negotium denfi & vart , per quod corpora fubeunt majores & minores di. mene NOVUM ORGANUM. 4g Bimenfiones five fpatia , per frigidam diftin&io- bem A&us & Potentie tranfegerit ; motum fin. |gulis corporibus unicum & proprium $; Cx | participent ex alio motu , id aliunde moveri , afferuerit, & innumera alia, pre arbitrio fao , ] Naturg rerum impofuerit : magis ubique foll. citus quomodo quis refpondendo fe explicet , & aliquid reddatur in verbis pofitivum , quam de Interna rerum veritate, Qued etjam optime fe 9 flendit in. comparatione Philofophiz ejus , ad alias philefophias , quz apud Graecos celebra. | bantur. Habent enim Homoiomera /fa^xzagore, Atomi Leucipp? & | Democrit: , Coelum & Terra | Parmenidis , Lis & Amicitia Empedoclis, Re- folutio corporum in adiaphoram naturam Ignis , . & Replicatio eorundem ad deníum, Heracliss , E | aliquid ex Philofopho naturali ; & o ie natu- ram , & experientiam , & corpora faptunt : ubi /4/:/20:67;s Phyfica , nihil aliud quam Diale- | &ice voces plerunque fonet ; quam etiam in Metaphyficis fub folenniore nomine , & ut ma- eis fcilicec Realis, non. Nom'nalis, retracta. vit. Neque illud quenquam moveat, quod in libris ejus de Animalibus , & 1n Problematibus, & 1m aliis. fuis ttaBtitibus. , verfatio frequens T in experimentis, llle enim prius decreverat ; neque experientiam ad conftituenda Decreta & Axiomata rite confuluit ; fed poft. quam pro ar- bitrio. fuo decreviffer , experientiam ad fua pla- cita tertam circumducit , & captivam ; ut hoc «iiam &omine magis accufandus fit , quam fecta. tores ——— - 5o VERULMMII tores ejus moderni. ( fcholafticorum Philofophi: rum genus) qui experiendnam omnino deferue: runt. | LXIV. At Philofophiz genus Empiricum pla-. | cita magis deformia & monftrofa educit, quam | Sophiflicur: aut rationale genus ; quia nom jn | luce notionum vulgarium, ( que licet tenuis fie & fuperficialis , tamen eft quodammodo uni« verfalis, & ad multa pertinens) fed in pauco- rum experimentorum anguítiis & | obfcuritate fundatum eft . Itaque talis Philofophia, illis qui in hujufmodi experimentis quotidie verfan: tur, atqueex ipfis phantafiam contaminarunt , probabilis videtur , & quafi certa : cateris , incredibilis & vana. Cujus exemplum notabile eft in Chymicis , eorumque dogmatibus ; alibi autem vix hoc tempore invenitur , nifi forte in Philofophia Gz/Zert? . Sed tamen circa hujufmo- di Philofophias cautio mullo modo pratermit- | tenda erat; quia mente Jam przvidemus & au- guramur , f quando homines, noftris monitis excitati, ad experientiam fe ferio contulerint ( valere quffis do&rinis Sophiflicis,) tum de. mum. propter prematuram & przproperam In- telle&us feftinationem , & faltum , volatum ad generalia, & rerum principia, fore , ut ma- gnum ab hujufmodi Philofophijs periculum i Ime mineat ; cui malo etiam nunc obviam ire debe: mus. " LXV. At Corruptio Philofophus ex $uper- Ritione , & Theologia admifla , latius omnino pa- NOFVUM ORG. 4NUM. st patet, & plurimum maliinfert, aut in. Philo: Tophias integras , aut jn carum partes. Huma- nus enim Intelle&ius non minus impreffionibus Phantafie eft obnoxius , quam impreffionibus vulgarium notionum . Pognax enim genus Phi- lofophiz & opificum , ilaqueat Intelle&um : at iliud alterum phantafticum ; & tumidum ; & quafi Poecicum ,. magis blanditur Intelle&ui . Ineít enim homini quzdam Intellectus ambitio ; non minor quam Voluntatis ; prafertim 1n in- geniis altis & elevatis. Hujus autem generis exemplum inter Grecos ilucefcit , praecipue in Pyrzegera , íed cum SuperfHtione magis craffa & onerofa conjunctum; at periculofius & fubtilius im Platone , atque ejus fchola . Invenitur etiam hoc genus mali in partibus Philofophiarum reliquarum , Introdu- vendo formas abflraCtas, & caufas finales, & caufas primas ; omittendo fzpiffime medias , & hujufmodi . Huic autem rei fumma adhi- benda eít cautio . Peífima enim res eft erroe rum vépotbeofis , & pro pefte Intcllectus ha- benda eff , fi vanis accedat veneratio . Huic autem Vvinicsd , nonnulli ex modernis fumma levitate 1ta indulferunt , ut in primo capitulo Genefeos , & in libro Job , & altis Scripturis facris, Philofophiam naturalem fundare conati fnt; inter viva querentes mortua . Tantoque magis hec vanitas inhibenda venit, & coercen- da, quiaex Divinorum & Humanorum male. fana admixtione , non folum educitur Philofo- : D 4 phia i] $2 VERULJAMII vhia phantaftica, fedetiam Religio haretica. Rp falutare admodum eft, fi mente fobria fidet tantum dentur quz fidei funt. LXVI. E: de malis autheritatibus Philofo- phiaru m, quzeautin Vul2aribus xetz0onibus , aut | 1n paucis experimentis , aut Jn. faper[Htiene fun«. date funt, jam di&um eft. Dicendum porro | eft & de vitiofa materia Contemplationum , prz- fertiim 1n Philofophia Maturali. Inficitur autem | Intelle&tus humanus ex intuitu eorum , quz in Artibus Mechanicis fiunt , in quibus corpora | per compofitioncs aut feparationes ut plurimum alterantur ; ug cogitet , fimile quiddam etiam in natura AES TL Mes fiezi. Unde fluxit com- mentum illud Elementorum , deque illorum concurfu, ad conítituenda corpora naturalia , Rurfus, quum homo Naturz libertatem con- templetur, incidit in. fpecies Rerum , Anima... lium , Plantarum E Mineralium : CHER facile in eam labitur cogitationem , ut exiftimet 1 cH fe in Natsra quafdam formas Rerum primarias , quas Natura edueere moliatur ; atque reliquam varietatem ex !mpedimentis & aberrationibus! Naturz in opere fuo conficiendo , aut ex diver- firam fpeceierum confli&u , & traníplantatione aleerius in alteram , provenire. Atque prima cogitatio qualitates primas elementares, fecun. da. proprietates occultas, & virtutes fpecificas j nobis peperit, quaram utraque pertinet ad 1na« nia contemplationum compendia, in quibus ace quiefcit auimus , & a folidioribus averticur, At NOVUMORG.A NUM. $3 -Ar Medici, ia fecundis rerum qualitatibus & operationibus ; Attrahendi, Repellendi , At- tenuaadi, Infpiffandi , Dilatandi , Aflringen- di, Difcutiendi, Maturandi , & hujufmodi, operagt preftant meliorem : atque nifi ex illis duobws (quz dixi) compendiis ( qualitatibus fcilicet elementaribus, & virtutibus fpecificis illa altera ( quar re&e notata funt) corrumpe- | xent, reducendo illa 2d primas qualitates, ea- "rumque mixturas fubtiles & incommenfurabi- les ; aut ea noa producendo , cum majore & di- Jigsntiore obfervarione , ad qualitates tertias & quartas, fed contemplationem 1ntempeftive ab- rumpendo ; illi multo. melius profeciffent,. Ne- que hujufmodi virtutes ( non dico ezdem, fed fimiles) in humani corporis medicinis tantum exquirenda funr ; fed etiam in ceterorum cor- orum naturalium mutationibus. Sed multo adhuc majore cum malo fic, quod. quiefcestia rerum principia, ex qu/bvs ; & non moventia, per qu£ res fiant , contemplentur & inquirant. Illa euim ad fermones, ifta ad opera fpe&tant, Nequé enim vulgares ille differenti Motus , que in Naturali Philofophia recepta notantur, Geueratión;s , Corruptionts , fugraen- tationis , Diminutionis , vAltevattonis , & | Latro- nis , ullius funt pretii. Quippe hoc fibi volunt; .Sicorpus, alias noa mutatum , loco tamen mo- veatur, hoc Latíonem cífe ; fi maaente & loco, & (pecie, qualitate mutetut, hoc uf/teretionera effe ; fi vero ex illa mutatione moles ipfa, 5 "s D 3 quane 34. | FERUL.MII quantitas corporis non eadem maneat , hoc Auge | mentationis & Diminutionis motum effe : : feas. tenus mutentur, ut fpeciem ipfam & fubftan- tiam mutent , & in alia migrent , hoc Genera: tionem & Corruptionem effe. Ar ifta mere po- | pularia funt , & nullo modo in Naturam pene- irant 5; funtque menfurz & periodi tantum , non fpecies motus, Innuunt enim illud , Huc»fque , & non, Quomodo, vel Ex quo Dye . Neque enim de corporum appetitu, aut de partium eo- rum procefíu, aliquid fignificant ; - fed tantum quum motus ille rem aliter ac. prius, craffo mo- ET , fenfui exhibet, inde divifionem fuam au- fpicantur. Etiam quum de caufis motum ali- | quid Bgnificare volunt , atque divifionem ex il- | lis infiituere , diff:rentiam motus naturalis & violenti , maxima cum focordia , introducunt ; quz & ipfa omnino ex notione vulgari eft; cum fiic motus violentus étiam naturalis revera. , fcilicet cum externum. efficiens naturam Mia modo inopere ponet, quam quo prius. At hifce omiffis; fi quis (exempli gratia )- obfervayerit ineffe corporibus appetitum con. tactus ad invicem , ut non patiantur unitatem Naturz prorfus dicio , aut abfcindi , ut vacuum detur : aut fi quis dicat, ineffe corporibus ap- petirum fe recipiendi in naturalem fuam dimen- fionem , vel tenfuram , ut fi ultra eam, aut ci- tra eam , comprimantur, aut diftrahantur , fta- tim Jn veterem fphzram & exporre&tiosem fuam fe recuperare & remittere mollantur ; aut fiquis | di- NOFVUMORG.4NUM. 3$ /'dicat , ineffe corporibus appetitum congregatio- nis ad maffas connaturalium fuorum , denforum videlicet vérígs. Orbem Terre , tenuiorum & rariorum verfus ambitum Coli : hec & hujuf. modi vere Phyfica funt gecera Motuum . Ar iMlaaitera plane Logica funt, & Scholiftica, . ex hac collatione eorum manifefto liquet . Neque minus etiam malum eft , quod in Phi. lofophiis & contemplationibus fuis , in Princi- piis rerum atque Ulumitatibus nature invefti- gandis & tractandis , opera infumatur ; cum omnis utilitas & facultas operandi , in mediis confiftat, Hinc fir, ut abflrahere Naturam ho- mines non definant , donec ad materiam poten- tialem & informem ventum fuerit ; nec rurfus fecare Naturam definant , donec perventum fue- rit ad Atemum , quz, etiamfi vera effent , ta- . men ad juvandas hominum fortunas parum 'pof- funt . LXVII. Danda eft etiam cautio Intelle&ui , de intemperantiis Phrlofophiarum , quoad affen- fum prazbendum aut cohibendum ; quis hujaf. modi intemperantie videntur Idola figere, & quodammodo perpetuare , ne detur aditus H ea fummovenda. Duplex autem eft exceffus : Alter eorum , qui facile pronunciant , & Ícientias reddunt pof: tivas & Magiflrales ; Alter eorum , qu! vAcata- lepfiam introduxerunt , & inquifitionem vagam fine termino. Cuorum primus Intelle&um de- primit, alter enervat, Nam J4rifloie/is. Philo- D 4 fo- $6 VERULJAMII fophia , poftquam ceteras Philofophias ( more. Ottomanorum erga fratres d pugnacibus confurationibus contrucidaffet-: dé fingulis pre- nunciavit ; & ipfe rurfus quzlftiones ex arbitrio 3 fuo fubornat, deinde conficit * ut omnia certa fin & decre, Quod etiam apud fucceffiones fuas valet, & in ufu eft. At Platonis Íchola wdzatalepfíam introduxit , primo tanquam per jocum & ironiam , 1n odium veterum Sophiftarum , Protagore , Hippie , & reliquorum , qui nihil tam ,verebantur, quan ne dubitare dere aliqua viderentur. At nova Academla efzatalepfiam. dogmatizavit , & ex profeffo tenuit. Quz licet 'heneftior ratio fit , quam prouunciand: licentia , quum ipfi pro fe dicant, fe minime confundere Inquifiionem , - ut Pyrebo fecit & | .Epbetlici , fed habere quod fequantur ut probabile, licet non habeant quod . teneant ut verum ; tamen poftquam animus hu- manus de veritate 1nvenlenda femel defperave. rit, omnino omn!a fiunt languidiora : Ex quo fit, ut defle&ant homines potius ad amcenas di- fpusationes & difcurfus, & rerum quafdam pe- agrationes, quam in feveritate inquifittonis fe fu(lineant. Verum quod a principio dix!mus, ^ & perpetuo agimus, fenfui & intelle&tui huma. no, eorumque infirmitati , autheritas non eft deroganda , fed auxilia prebenda. LXVIII, Atque de Idolorum fingulis generi- bus, eorumque apparatu , jam diximus ; quz omnia conflanti & folenni decreto funt abne- gan. NoFUM ORGANUM. $7 | ganda , & renuncianda , & Intelle&us ab iis "omnino liberandus eft, & expurgandus ; ut non . alius fere fit aditus ad Regnum Hominis, quod fundatur in Scientiis , quam ad Regnum Colo- ram , in quod , wifi fub. perfona iufantis intrae re gon datur. | -LXIX. At prava demonftrationes , Idolorum veluti munitiones quzdam funt & prefidia ; ez- -que , quas in Dialecticis habemus , id ferc sgunt, ut Mundum planc cogitationibus huma- nis, cogitationes autem verbis addicant & man. cipent. Demonflraciones vero Potentia quadam Philofophiz ipfe funt , & Scientie . Quales enim ez funt, ac prout rite aut male inftitutz , tales fequuntur Philofophiz , & Contemplatic- nes, Falluat autem , & incompetentes funt ez , quibus utimur iu. univerfo illo proceffa , qui a fenfu & rebus ducit ad Axiomata, & Conclu. fiones. Qui quidem Proceffus quadroplex eft, & vitia ejus totidem. Primo , impreffiones fen- fus ipfius vitiofz funt ; fenfus enim & deftituit , & fallit. At deftitutionibus fubftitutiones, fal- laciis re&ificationes debentur . Secundo , No- tiones ab impreffüonibus fenfuum male abftra- huntur ; & interminatz , & confufze funt , quas terminatas & bene finitas effe oportuit. Ter- tio, Indu&io mala eft, quz per enumeratie- nem fimplicem Principia concludit Scientiarum, non adhibitis exclufionibus & folutionibus , fi- ve feparationibüs Naturz debitis . Poftremo, modus ille inveniendi & probsmdi , ut primo | Prin- id s8 VERULJAMII Prineipia maxime generalia conftituantur , de- inde media Axiomata ad ea applicentur & pro- bentur , errorum mater eft , & Scientiarum om- nium calamitas. Verum de iftis , quae jamobiter perftringimus , fufius dicemus, quum veram in- terprerandz Naturz viam , abfolutis iftis expia- tionibus & expurgationibus Mentis proponemus, LXX. Sed demonftratio longe optima eft Ex- perientia; modo haereat in ipfo experimento . Nam fi traducatur ad alia quz fimilia exiftiman- tur, nlfi rite & ordine fiat illa traduGtio, res fallax eft. At modus experiendi , quo homines nunc utuntur , cecus eft & ftupidus . Itaque cum errant & vagantur nulla via certa, fed ex occurfu rerum tantum confilium capiunt ; cir- cumferuntur ad multa, fed parum promovent ; & quandoque geftiunt , quandoque diftrahun- tur; & femper inveniunt quod ulterius quz- rant. Fere autem ita fit, ut homines leviter & tanquam per ludum experiantur, variando pau. lulum experimenta jam cognita; &, fires uon fuccedat , faftidiendo, & conatum dlerettdo.: Quod fi: magis ferio & conftanter ac laborioíe ad Experimenta fe accingant ; tamen in uno ali- quo experimento eruendo operam colloeant ; quemadmodum Gi/óertus in Magnete , Chymi- ci in auro . Hoc autem faciunt homines , 1n. fütuto non minus imperito , quam tenui, "Ne- mo enim alicujus rei naturam 1n ipfía re feli- citer perfcrutatur : fed amplianda eft inquifi- tio ad magis communia . Quod NOFVUM ORG.4NUM. $9 Quod fi etiam fcientiam quandam & dogmz:à | ex Experimentis moliantur ; tamen femper fere | fludio propero. intempeftivo defle&unt. ad praxim : non tantum propter ufum & fru&tum ejufmodi praxeos, fed utin opere aliquo novo veluti pignus fibi arripiant , fe non Inutiliter in . reliquis verfaturos : atque etiam aliis fe vendi- tent, ad exiftimationem meliorem. comparan- dam de iisin quibus occupati funt, Ita fit, ut more J4talante , de via decedant ad. tollendum aureum pomum ; interim vero «uríum inter- : rumpant, & victoriam emittapnt & manibus, | Verum 1A Experientiz vero curriculo, eoquc ad | nova producendo, Divina Prudentia omnino, & Ordo, pro exemplari fumenda funt. Deus autem primo die Creationis Lucem tantum crea- vit, eique operi diem integrum áttribuit ; nec aliquid materiati operiseo die creavit. Simili. ter & ex omnimoda Experientia , primum 1n- ventilo Caufarum & Axiomatum verorum celi- cienda eft : & lucifera Experimenta , nop fru- &ifera quezrenda . Axiomata autem re&te in- venta & conflituta Praxin non flriiim ,. fed confertim inftruunt ; & Operum agmina ac tur. mas poft fe trahunt. Verum de experiendi viis, quz non minus quam viz Judicandi obfeffz funt & intercluíz , poftea dicemus : Imprzefent!arum de Experientia vulgari, tanquam de mala De- monftratjone, tantum loquuti . Jam vero pcttu. lat ordo rerum , ut de iis, quorum paulo ante mentionem fecimus figuis , ( quod Philofo. pue 3 6o VERUL.4MII phig & Contempiationes in ufu male fe habe. ant, ) & de Caufis re1 primo intuitu tam mira- bilis & incredibilis , quedam fubjungamus. Si- enorum enim notio praeparat affenfum : Caufa- rum vero explicatio tollit miraculum ., Quz duo - ad extirpationem IZolersm ex Intelle&tu facilio- rem & clementiorem multum juvant. LXXI. Scientiz , quas habemus , fere a Grz- eis fluxerunt. Qua euim Scriptores Romani , aut Arabes, aut Recentiores addiderunt : : Wes multa, aut mags1 momenti funt : & qualiacun- que fint, fandata funt fuper bafin eorum quz inventa funt a Grecis , Erat autem fapientia Grecorum , profefforia , & ip. difputationes ef. fufa : quod senus inquifitionl veritatis adverfií- fimum eít. Itaque nomen illud Sophiftarum , quod per contemptum ab iis , qui fe Philofophos haberi voluerunt , in antiquos Rhetores reje- Gum & tradu&um eft Gorgiam , Protagoram , Hippiam , Polum , etiam univerfe generi com. petit voee "faffirdti: Zenoni , Epicuro , T'heápbra[hs & eorum füocolfbm buie; Chryfigs po», Carneadi , reliquis. Hoc tantum intererat : : quod prius genus vagum fuerit & mercenarium ; civitates CELA dE E , & fapientiam fout oftentanda, & mercedem exigendo ; Alterum vero ieri & generofius, quippe eorum qui fedes fixas habuerunt , & fcholas aperuerunt, & gratis. philofophati funt. Sed tamen utrum- que genus (licet cgtera difpar) prefefforium erat, & ad difputationes rem — & ( - e^ com— a OA — P HDENDNR NOFUM ORGA4NUM. t fe&as quafdam atque harefes Philofophix infit. tuebat & propugnabat : ureífent fere doctrine eorum (qued non male cavillatus eft Diony- fius in Platonem ) V/eróa otioform. fenum ad im- pertes jwvenes .. At antiquiores illi ex Grzcis , Empedocles , eMnaxagoras , Leucippus , Deme. critus , Parmenides , Heraclitus ,, Xenopbanes , Philolaus , reliqui , ( nam Pythagoram , ut fu- perflitiofum , omittimus ) Seholas ( quod no- vimus) non aperuerunt : fed majore filentio , & feverius, & fimglicius, id eft, minore cum affe&atione & oftentatione , ad inquifittionem veritatis fe contulerunt. Itaque & melius, ut arbitramur , fe gefferunr ; nifi quód Opera eo- rom a levioribus iftis, qui vulgari captui & affe&ui magis refpondent ac placent , tra&u temporis extin&a fint : tempore (ut fluvio) leviora & magis inflata ad nos devehente , gra- viora & folida mergente, Neque tamen ifti 2 Nationis vitio prorfus immunes erant : fed in ambitionem & vanitatem Íe&tz condendz , & aurg popularis captandz , simium propende- bant. Pro defperata autem habenda eft verita. tis inquifitio , cum ad hujufmodi inania defie- &ir. Etiam non omittendum videtur judicium illad, five vaticinium potius Sacerdotis 7E gy- piii de Grzcis : Quod femper pueri effent; neque baberent antiquitatem S$cientte , aut fcientiam dntiquitatis , Et certe habent id quod puero- rum eft ; ut ad garriendum prompti fint , gene- rare autem non poffint : Nam verbofa videtur Sa- £A VERUL.JILMII Sapientia eorum , & operum flerilis . Ttaque ex Ortu & Gente Philofophi, quz in ufu eft, quz capiuntur figna , bona ron funt , LXXII. Neque multo meliora funt Signa, quz ex natura Temporis & /Etraus capi poffunt , quam quz ex natura Loci. & Nationis. Angu. fta enim erat & tenuis notitia per illam etatem , vel Temporis, vel Orbis :: quod longe peffi- mum eft, praefertim iis qui omnia in Experien- tia ponunt. Neque enim mille annorum Hiftc. riam , quz digna erat nomine Hiftoriz , habe: bant ; fed fabulas & rumores A ntiquitaiis . Regionum vero tra&uumque mundi exiguam partem noverant ; cum emnes Hyperboreos , Scythas ; omnes Occidentales , Geltas indiftin: &e appellarent : nil 1m Africa ultra. citimam fJÉihiopiz partem , nil in Afia ultra Gangem ; multe minus Novi Orbis provincias , ne per auditum fane aut famam aliquam certam , & conftantem , noffent : imo & plutinia climata & zonz , in quibus populi infiniti fpirant & de: gunt, tanquam inhabitabiles ab illis pronuntia: ta fint : quinetiam peregrinationes Democriti Platonis , Pytbagore , non longinquz profc&o ; fed potius fuburbanz , ut magnum aliquid cele- brarentur ,.- Noflris autem temporibus, & No- v1 Orbis partes complures, & Veteris Orbis ex- trema undique innotefcunt ; & in infinitum , Experimentorum cumulus excrevit, Quare fi ex Nativitatis aut getitarz tempore ( Aftrolo« sorum more) figna capienda fint, pil magni de ndi Lar NOFVUM ORGANUM. 63 de iftis Philofophiis fignificari videtur. LXXIII. Inter Signa, nullum magis certum aut nobile eft, quam quod ex fru&tibus, Fru- &us enim & Opera inventa, pro veritate Phi- lofophiarum velut fponíores & fidejuffores funt. Atque ex Philofophus iftis Grzcorum , & de. rivationibus earum per particulares Scientias , jam pertot annorum fpatia, vix unum Expe- rimentum adduci poteft , quod ad hominum flatum levandum & juvandum fpe&tet , & Phi- lofophiz fpeculationibus ac dogmatibus vere ac- ceptum referri poffit, Idque Ce/fus ingenue ac prudenter fatetur (A nimirum , Experimenta Medicing primo inventa fuiffe, ac poftea ho» mines circa ea philofophatos effe , & caufas indagaffe & affignaffe ; non ordine inverfo eve. niffe, ut ex Philofophia & caufarum cognitio. ne, ipfa Experimenta inventa aut deprompta effent. Itaque mirum non erat , apud 7Egy- prios (qui rerum Inventoribus divinitatem & confecrationem attribuerunt ) plures fuiffe Bru. torum animalium imagines, quam Hominum : quia brura animalia, per inftinétus naturales, multa inventa pepererunt ; ubi homines , ex fermonibus & conclufionibus rationalibus , pau» ca aut nulla exhibuerint. At Chymicorum induftria, nonnulla pepe- rit; fed tanquam fortuito, & obiter, aut per Experimentorum quaridam variationem , ( us Mechanici folent ) non ex arte aut Theoria ali. qua; nam ea, quam confinxerunt , Experie mene. zZ 64 VERULAMII menta magis perturbat, quam juvat. Eorum etiam , quiin Magia (quam vocant) Natura- li verfati fuat , pauca reperiuntur inventa ; eaque levia, & impofturg propiora. Quocir- ca, quemadmodum in Religione cavetur, ut Fides ex Operibus monftretur ; 1dem eiiam ad Philofophiam optime t: ducitur, ut ex Fru&i- bus judicetur, & vana habeatur, que. fterilis ft : idque eo magis, fi loco fru&tuum uve. & olive, producat difputationum & contentionum carduos & fpinas. LXXIV. Capienda etiam funt Signa ex in- crementis & progrefübus Philofophiarum | & Scientiaram. Quz enim in Natura fundata funt, crefcunt & augentur: quz autem 1n Opinione , variantur, nonaugentur, ltaque fi ifte Do&tri- ng planeinftar Flantz a füirpibus fuis revulfz non effent, fed utero Naturz adhzrerent , at- que ab adero alerentur , 1d minime eventurum: fuiffet, quod per annos bis maille ; jam fieri vide- mus: nempe , ut Scientiz fuis hzreant. vefti- 9iis, & in eodem fere ftatu maneant , neque augmentum aliquod memorabile fumpferint í quin potius in primo Authore maxime fiorue- xint, & deinceps declinaverint, In Artibus autem Mechanicis , qua in Natura & Experientiz lu- ce fundatz funt , contra evenire videmus : quz (quamdiu placent ) veluti fpiritu quodam re- . pletz , continuo vegetant & crefcunt ; primo rudes, deinde commoda , poftea exculta, & perpetuo aucta. LXXV. NOoVUM ORGANUM. és LXXV. Etiam aliud Signum capiendum eft : (fi modo Signi appellatio huic competat ; cum | »otius Teftimonium fit , atque adeo teftimonio. "um omnium validiffimum ; ) hoc eft, propria Confeffio Authorum , quos homines nunc fe- juuntur. Nam & illi qui tanta. fiducia de rebus oronuntlant , tamen per intervalla , cum ad. fe 'edeunt , ad querimonias de Naturz fubtilitate , Rerum obícuritate, Humani ingenii infirmitae €, feconvertunt. Hoc vero fi fimpliciter fie- 'et , alios fortaffe , qui funt timidiores , ab ul- eriori inquifitiene deterrere , alios vero , qui unt ingenio alacriori & magis fidenti, ad ulte- "iorem progreffum acuere & incitare poffit . Ve- "um non fatis illis eft, de fe confiteri , fed quic- quid fibi ipfis aut Magiftris fuis incognitum aut inta&um fuerit , id extra terminos Poffibilis ponunt ; & tanquam ex arte, cognitu aut fa- eu impoffibile pronuntiant : fumma fuperbia & invidia, fuorum Inventorum infirmitatem , in Natarz ipfius calumniam , & aliorum om- nium defperationem , vertentes .. Hinc fchola Academie novz , que JAcaralep/iam ex. profeffo tenuit , & homines ad Íempiternas tenebras dam- navit. Hinc opinio, quod Formz five verz re. rum Differentie (quz revera funtleges A&us puri) inventu impoffibiles finr , & ultra homi- nem. Hinc opiniones illz in A&tiva & Operati- va parte; Calorem Solis & Ignis toto genere differre 5 ne fcilicet homines putent fe per opera Ignis, aliquid fimileiis, que in Natura fiunt, cau- 66 WERUL.AMII | educere & formare poffe, Hinc illud : Compos fitionem tantum opus Hominis, Mixtionem ve: ro opus folius Nature effe: ne fcilicet homines Íperent aliquam ex arte Corporum naturalium] generationem aut transformationem , [taque ex hoc figno homines fibi perfuaderi facile patien- tur, ge cum dogmatibus non folum defperatis , fed etiam defperationi devetis , fortunas fuas &/. labores miíceant, | LXXVI. Neque illud Signum prztermitten-| dum eft, qued tanta fuerit inter. Philofophos| olim dilfanfio , &Scholarum ipfarüm varietas t| Quod fatis oftendit, viam aSeníu ad Intelle-: &xum non bene munitam fuiffe, cum eadem mae! teria Philefophiz ( Natura fcilicet rerum ) in| tam vagos & multiplices errores abrepta fuerit & diftradia. Atque licet. hifce temporibus dif- fenfiones & dosmatum diverfitates circa Pr'ncie! pia ipfa , & Philofophias integras , ut plue rimum extinétz fint ; tamen circa partes Philos | fophiz , 1nnumerz manent quzftiones & contro- verfiz ; ut plane appareat, neque in Philofophiis ipfis, neque in modis Demonftrationum aliquid certi aut fani effe, | LXXVII. Quod vero putant homines , inu Philcfophia JMriffotelis magnum utique. Confen- fum effe : cum poft illam editam , Antiquorum. Philofophiz ceffaverint & exoleverint ; : aft apud. tempora , quz fequuta funt', nil melius inve tum fuerit ; adeo ut illa tam di ehe pofita. & fun. data videatur , ut utrumque tempus ad fe traxe« rit: | NOFVUM ORG.4NUM 467 rit: Primo , qued de ceffatione Antiquarurá Philofophiarum poft /47;/lote/is Opera edita hoe mines cogitant , 1d falfum eft : diu enim poftea , ufque ad tempera Ciceronis , & fecula fequentia , madferunt opera veterum Philofophorum . Sed temporibas infequentibus , ex inundatione Bar- barorum in lmperium Romanum , poftquam Doé&trina humana velut naufragium perpeffa et- fet; tum demum Philofophi J4r;/iotelis & Plz. toni; tanquam tabule ex materia leviore & mi. nus folida per flu&us temporum fervatz íunt. lllud etiam de Confenfa fallit homines, fi acu« tius rem introfpiciant , Verus enim Confenfus l1seít, quiex libertate judicii ( re prius explo- rata ) 1m idem conveniente confiftic. At nume- rus longe maximus eorum qui in Jfrzflotelis Phi. lofophiam coníenferunt , ex przjudicio & au- thoriate aliorum fe illi mancipavit ; ut fequa- citas fit potius & coitio , qeam Confenfus , Quod fifuiffet ille verus Confenfus, & late pa- tens , tantum abeft ur. Confenfus pro vera & folida Authoritate haberi debeat , ut etiam vio- leatam przfumptionem inducat in contrarium . Peffimum enim omnium elt augurium quod ex Confenfu capitur in rebus Intelle&ualibus : ex- ceptis Divinis & Politicis, in quibus fuffrzgio- rumx jus eft. Nihil enim multus placet , nifi imaginationem feriat , aut Intelle&tum vulga- rium notionum modis aftringat , ut fupra di&um e(t. Itaque optime traducitur illud. PZocionis e Moribus ad Inrelle&tualia ; Ur flatim fe exami- E 2 nare 68 VERUL.AMII sare debeant. bomines , quid evraveriüt , aut. pec- caerint , fi multitudo conf[entiat € comploudat . Hoc Signum igitur ex averfiffimis eft. Itaque quod Signa veritatis & fanitatis Philofophiarum & Scientiarum , quz 1n ufu funt, male fe ha- | beant; five capiantur ex Originibus ipfarum , five ex Fru&tibus , five ex Progreffibus, five ex Confeffionibus Authorum , five ex Confen- fu; Jam dictum eft. LXXVII!, Jam vero veniendum ad Caufas errorum, & tam diuturnz in illis per tot fecula morz; quz plurimz funt & potenüiflmz : ut tollatur omnis admiratio, hzc quz adducimus, homines hucufque latuiffe & fugiffe ; & mancat tantum admiratio , illa nune tandem alicui mor- talium in mentem venire potulffe, aut cogita- tionem cujufpiam fubiiffe : quod etiam ( ut nos ciem s ) Felicitatis magis eft cujuf- dam , quam excellentis alicujus Ede ut porius pro Temporis partu haberi debeat , ns pro partu Ingenii, Primo autem tot fzculorum numerus, vere rem reputanti e magnas apnguftias recidit . Nam ex viginti quinque annorum Centuriis , in quibus memoria & doctrina hominum fere verfatur, vix fex Centuriz feponi & excerpi poffunt , quz Scientiarum. feraces ,. earumve proventui utlles fuerunt, Sunt enim non minus Temporum , quam Regionum Erem! & vaftita- s, Tresenim tantum Do&rinarum revolutio- nes & periodi re&te numerari poffunt : Una, apud 1 " —- m áÓ[ RR tts — . . - e$ - - ————p as nsa ao NOVUM ORGANUM. 69 &pud Graecos; Altera, spud Romanos ; Ulti ma , apud nos, Occidentales fcilicet Europe nationes : quibus fingulis vix duz Centuriz an- norum merito 2:tribul poffunt, Media Mundi tempora, Qroad Scientiarum fegetem uberem aut leram , infelicia fuerunt .. Neque enim ca- fa eft, ut vel Arabum , vel Scholafticorum men: tiofiat : qui per intermedia tempora Scientias potius contriverunt sumerofis tra&tatibus , quam pondus earum auxerunt . Itaque prima Caufa tam pufilli in Scientiis profe&us , ad avguftias Temporis erga illas propitii , rite & ordine rcfertur , | LXXIX. At fecundo loco fe offert Caufa illa magni certe per omnia momenti : ea videlicet , quod per illas ipfas erates , quibus hominum in- genia & litere maxime vel etiam mediocriter florueriat , Naturalis Philofophia minimam partem humanz opere fortita fit. Atque hxc 1pfa nihilominus pro magna Scientiarum matre haberi debet. Omnes enim Artes & Scientiz ab hac ftirpe revulfz , poliuntur fortaffe, & in ufam effinguntur ; fed nil admodum crefcunt . At manifeftum eft, poftquam Chriftiana. fides recepta fuiffet & adolevificet , longe maximam ingeniorum przftantiffimorum partem ad Theo- logiam fe contuliffe ; atque huic rei & ampliffi- ma premia propofita, & omnis generis adiu- menta copiofiffime fubmini(trata fuiffe : Atque hoc Theologi ftudium precipue occupaffe ter. tiam lllam partem five periodum temporis apud E'3 nos 76 VERULJAMII nos Europzos Occidentales , eo magis, quod fub idem fere tempus & literz florere , & con- troverfiz circa Religionem pullulare ceperint . At zvo fuperiori , durante periodo illa fecunca , apud Romanos , potiffimz Philofophorum me- ditationes & induftriz in Morali Philofophia ( que Ethnicis vice Theologiz erat ) occupat & confumptz fuerunt : Etiam fumma ihgenia ilis temporibus ut plurimum ad res Civiles fe applicuerunt , propter magnitudinem Imperii Romani , quod plurimorum hominum opera in- digebat . At illa tas, qua Naturalis Philoío- phia apud Grzcos maxime florere vifa eft, par- ticula fuit Temporis minime diuturna ; cum & antiquioribus temporibus feptem ilh qui Sa- pientes nomipabantur , omnes ( przter TAale- zem ) ad Moralem Philefophiam & Civilia fe applicuerint ; & pofterioribus temporibus , poft- quam Secrates Philofophiam de ccelo in terras deduxiffet , adhuc magis invaluerit Moralis philofophia, & ingenia hominum a Naturalt averterit. | Ar ipfiffima illa periodus temporis, in qua inquifitiones de Natura viguerunt , contradi &ionibus & novorum placitorum ambitione corrupta eft, & inutilis reddita , Itaque quan- doquidem per tres iftas periodos , Naturalis Phi- lofophia majorem in modum negle&ta aut 1m- pedira fuerit , nil mirum fi homines parum in ca re profecerint , cum omnino aliud ege- rint. LXXX. Ac- NOFUM ORGANUM. "x LXXX. Accedit & illud , quod Naturalis Philofophia in iis ipfis viris qui ei incubuerint ; vacantem & integrum hominem , pralercim his recentioribus temporibus, vix nada fi; nifi forte quis Monachi alicujus in cellula , aut N6- bilisin villula lucábrantis , exeráplum adduxe- rit : Sed facta eft demum Naturalis Philefo- phia inftar tranfitus cujufdam & ponuflernii ad alia . Atque magna ifta Scientiarum Mater mira indignitate ad officia Ancille detruía eft ; quz Medicinz aut Mathematicis operibus minifirer , & rurfus qua adolefcentium immatura ingenia lavét & imbuat velut tin&ura quadam prima, ut aliam poftea felicius & commodius excipiant. Interim nemo expeGtet magnum progreflum in Scientiis, ( przfertim in. parte earum Operati- va) nifi Philofephia Naturalis ad Scientias par» ticulares produ&ta fuerit, & Scientiz particula» res rurfus ad Naturalem Philofophiam redu&tz . Hinc enim fit, ut Aflronomia , Optica, Mu- fica , plurimz Artes Mechanicz , atque ipía Medicina, atque (quod quis magis miretur ) Philofoghia Moralis & Civilis , & Scienuiz recita nil fere habeant altitudinisin profun- do ; fed per fuperficiem & varietatem. rerum tantum labantur : quia peflquam particulares ifte Scientiz difpertitz & conftitutz fuerint , a Philofophia Naturali non amplius aluntur ; qu; ex fontibus & veris contemplationibus , " Mo- tuum , Radiorum , Sonorum , Textiure , & EU Sche- ** - 72 VERULJAMII Schematifmi Corporum , Affedtuum, & pte. henfionum Intelle&ualium , novas vires & aug. menta illis impertiri potuerat. Itaque minime t mirum eft, fi Scientiz non crefcant , cuma rae. dicibus fais fint feparate ..— : LXXXI. Rurfus fe oftenditalia caufa potens. & magna, curScientiz parum promoverint . Ea vero hec eft ; quod fieri non. poffit ,. ut re- &e procedatur in curriculo, ubi ipfa Meta non re&e pofita fit, & defixa. Meta autem Scien- tiarum vera & legitima , non alia eft, quam ut dotetur vita humana novis Inventis, & copiis . At turba longe maxima nihil ex hoc fapit , fed meritoria plane eft, & profefforia 5 nifi forte quandoque eveniat, ut artifex aliquis acrióris ingenii, &gloriz cupidus , novo alicui Inven- to det operam ; quod fere fit cum Facultatum difpendio. At apud plerofque tantum abeft, ut. homines id fibi proponant , ut Scientiarum & Artium Maffa augmentum obtineat ; ut ex ea, que przfto eft, Maffa , nil amplius fumant aut qugrant , quam quantum 2d ufum profeffo. rium ,: aut lucrum , aut exiftimationem , aut hujufmodi compendia , convertere poffiat . Quod fi quis ex tanta multitudine Scientiam affe&tu ingenuo & propter fe expetar ; invenie- tur tamen Vile ipfe , potius contemplationum & do&rinarum varietatem , quam veritatis fevee ram & rigidam inqu xifitionem fequi. Rurfus, fi alius quilpiam fortaffe. veritatis inquifitor fit fe- verior; tamen & ille 1pfe talem fibi propones ve- NOVUM ORGANUM. 73 | veritatis conditionem , que Menti & Intelle- Gti. fatisfacia in. redditione caufarum , rerum | quz jampridem funt cognitg ; non eam qua mova operum pignora, & novam Axiometum lucem affequatur, Itaque , fi finis Scientiarum | & nemine adhuc bene pofitus fit, non mirum eft, fi in iis, quz funt fubordinata ad finem, fequatur aberratio , LXXXII, Quemadmodum autem finis & Me- ta Scientiarum male pofita funt. apud homines ; ia rurfus etiam f illa re&e | pofita fuiffent | viam tamen fibi delegerunt omnino erroneam , & imperviam , Quod ftupore quodam animum rite rem reputanti perculferit ; non ulli mor- talium. cure aut. cordi fuiffe , ut Intelle&tui hu- mano , ab ipfo fenfu & experientia ordimata & bene condita, via aperiretur & giuniretur ; . fed omnia vel traditionum caligini, vel argu. menteram vergini, & turbini, vel cafus & experientig vage & Inconditz undis, & am- basibus, permiffa effe, Atque cogitet.quis fo- brie & diligenter, qualisfit ea via, quam.in inquifitione & inventione alicujus rei hemines adhibere confucverunt. Et primo notabit pro- | euldubio inveniendi modum fimplicem & inar- tificiofum:., qui hominibus maxime eft fami- . aris. Hic autem non alius eft , quam ut is qui fead inveniendum aliquid comparat & ac- cingit, primo quzab aliiscirca illa di&a fint inquirat & evolvat; deinde propriam medita- tionem addat, atque per Mentis multàm agi- tat1Q» 24 UVERULAMII tationem , fpiritum fuum proprium follicitet , & quali invocet , ut fibi oracula pandat . Que res omnino fine fundamento cft , & in opinio- nibus tantum volvitur. At alius quifpiam Diale&ticam ad invenien- dum advocet, quz nomine tenus tantum ad 1d quod agitur, pertinet. Inventio enim Diale- &icz non et Principiorum , & Axiomatum przcipuorum , ex quibus Artes conftant , fed eorum tantum quz illis confentanea videntur . Dialectica enim magis curiofos & importunos , & fibi negotium faceffentes , eamque interpcl. lantes de probationibus & inventionibus Prin- cipioram , five Axiomatum primorum , ad fi. dem, & veluti Sacramentum cuilibet Arti prz. (tandum , aotiffimo refponfo rejicit . Reftat "Experientia mera, qua, fioccurrat, Cafus ; fi quefita fit , Experimentum fiómiha tur. Hoc autem Experientiz genus nihil aliud eft, quam (quod ajunt) fcopa diffolutz , & mera palpatio, quali homines no&u utuntur , emnia pertentando , fi forte 1n re&am viam | in- cidere detur ; quibus multo fatius & coníultius foret, diem. preftolari , aut lumen accendere , & deinceps viam inre, Átcontra, verus Ex- perientie erdo primo lumen acier deinde per lumen iter demonfítrat, incipiendo ab Ex- perientia ordinata , & digefla , & minime prz- poftera aut erratica , atque ex ea. educendo A xio- mata, atque ex A xiomatibus conftitutis rurfus Experimenta nova , quum nec verbum Divi- num NOFUM ORGANUM. 7; numin rerum Maflam abíqueordine operatum 1 Fr Itaque definant homines mirari, fi fpatium Scientiarum non confeétum fic , cum a via om- nino aberraverint ; reli&ta proríus ,& deferta Experientia , aut in. ipfa ( tanquam in Labyrin- tho) fe intricando, & eircumcurfando ; cum ri- te inftitutus ordo , per Experientiz fylvas, ad aperta Axiomatum, tramite conftanti ducat, LXXXIII. Excrevit autem mirum in mo- dum iftad malum, ex opinione quadam, five zftimatione inveterata , verum tumida., & damnofa; Minui nempe Mentis humanz Ma- jeftatem , E experimentis, & rebus particula- ribus fenfui fubje&is, & in materia determi. natis , diu ac mulum verfetur : przefertim quum hujufmodi res ad inquirendum laboriofz , ad meditandum ignobiles, ad dicendum aípe- rx, ad praétieam illiberales , numero infini- tz, & fubulitate tenues. effe foleant . Itaque jam tandem huc res rediit , ut via vera non tan- tum deferta, fed etiam interclüfa & obítruGta fit ; faftidira Experientia, nedum reli&ta , aut male adminiftrata. LXXXIV. Rurfus vero hemines a progreffu in Scientiis detinuit & fere 1 incantavit Reveren- tia Antiquitatis, & virorum , qui in Philofo- phia magni habiti funt , authotitas., atque de- inde Confenfus. Atque de Confenfu fuperius di- Gum eft. | De Anüuquitate autem , opinió quàm homi nes 76 VERUL.4MII nes de ipfa fovent, negligens omnino eft, & vix verbo ipfi congrua. Mundi enim fenium & grandevitas pro. Antiquitate vere habenda funt ; quz temporibus aoftris tribui debent , non jusiori ztat1 Mandi, qualis apud Antiquos fuit. Illa enim stas refpe&u no(tri , antiqua & major; refpe&tu mundi ipfius, nova & mi- nor fuit. Átque revera quemadmodum majo rem rerum humanarum netitiam , & maturius judicium , ab homine fene expe&tamus , quam 2 Juvene , propter Experientiam , & rerum quas vidit, &caudivit , & cogitavit, varieta- tem & copiam ; eodem modo & a noflra atate ( fi vires fuas noffes, & experiri, & intendere vellec) majora multo quama prifcis tempori- bus expeétari par eft ; utpote etate Mundi gean- diore, & infinitis experimentis & obfervatice nibus aucta & cumulata, Neque pro nihilo eftimandum , qsod per longinquas navigationes & peregrinationes ( qu Ízculis noftris increbuerunt ) plurima in Natu. rapatuerint, & reperta fint , quz novam Phi. loíophiz lucem immittere poffint. Quin & tur- pe hominibus foret , fi globi materialis tra&tus , "Terrarum videlicct, Marium , Aftrorum , no: ftris temporibus immenfum aperti. & illuftrati fint ; globi autem Intelle&tualis fines , inter ve« serum inventa & anguflias cohibeantur. Authores vero quod attinet , fummz pufilla- nimitatis eft ,' Authoribus infinita tribuere , Authori autem authorum , atque adeo omnis &U» NOFUM ORG.A4NUM. 77 authoriatis , Tempori , jus fuum denegare , Re&e enim Veritas, Temporis filia dicitur, on Authoritatis . ltaque mirum non eft, & fa(cina iffa Antiquitatis, & Authorum, & Gon fenfus, hominum virtutem ita ligaverint, ut cum rebus ipfis confuefcere ( tanquam Malefi. ciat) non potuerint, LXXXV. Neque folum admiratio Antiqui- tatis, Authoritatis, Confenfus , hominum 1n- duftriam 1n iis que jam inventa funt acquiefcere compulit ; verum etiam operum ipforum admi- ratio, quorum copia jampridem fa&a eft hu- mano generi. Etenim quum quis rerum varie. tatem , & pulcherrimum apparatum , qui per , Artes Mechanicas ad cultum humanum conge- . ftus & introductus eft, oculis fubjecerit , co certe Inclinabit , ut potius ad opulentiz huma. nz admirationem , quam ad inopig fenfum | accedat ; mimime advertens , primitivas homi- | nis obfervationes , atque Naturg operationes , (que ad omnem illam varietatem , inftar ani- mz funt, & primi Motus) nec multas, nec ' alte petitas effe; cetera ad patientiam homi. num tantum, & fubtilem & ordinatum Manus vel Inftrumentorum motum , pertinere. Res enim (exempli gratia) fubtilis eft certe & ac. «urata, confeGtio horologiorum, talis fcilicet, quz ccleftia in rotis , pulfum animalium in motu fucceffivo & ordinato, videatur imitari ; quz tamen res , ex uno aut altere Naturz Axio mate pendet. — Quod "& . FVERULWAMII . Quod fi quis rurfus fubtilitatem illam intuea: tur, quz ad Artes Liberales pertinet ; aut etiam eam , quz ad corporum naturalium prz- parátionem , per Artes Mechanicas fpe&tat , & hujufmodi res fufpiciat ; veluti Imventionem | moraum cceeleftium 1n. Aftronomia , Concen- tuam in Mufica , literarum. Alphabet (que etiam adhuc in regno Synarum in ufu non funt ) in Grammatica ; aut rurfus ' 1B Mechanicis 3 factorum Bacchi & Cereris ; hoc eft, przpara- | tionem vini & cervifiz , panificiorum , aut | etiam Menfz delitiarum , & diftillationum , & | fimilium ; ille quoque , fi fecum cogitet, & animum advertat, per quantos temporum cir: cuitus ( cum hzc omnia, prater diftiliationes , antiqua fuerint) hec ad eam quam numc habe- | mus culturam perducta fint , & ( ut Jam de ho- | rologiis di&tum eft ) quam. parum habeant ex óbfervationibus & Axiomatibus Naturzg , ai-.| que quam facile , & tanquam per occaliones | obvias , & contemplationss incurrentes , iffa | invenir] potuerint ; llle ( inquam ) ab omnt | admiratione fe facile liberabit, & potius hu- | manz conditionis miferebitur , quod per tot | izcula, tanta fuerit Rerum & [nventorum pe*! nuria, & flerilitas. Atque hac ipfe tamen; quorum'nunc mentionem fecinius , Inventa Philofophia & Artibus Intelle&us antiquiora | fuerunt : adee ut , (fi verum dicendum fie). cum hujufmodi Scientil ratienales & dogmati- ez inceperint , Inventio operum utilium defierit; Quod NOFUM ORGANUM. 79 Quod fi quis ab Officinis ad. Bibliothecas fe P converterit , & immeníam quam videmus li. * brorum Varierarem. in admiratione habuerit , 1s examinatis & diligentius introfpcétis ipforum librorum materiis & contentis, obftupefcet cer- te in contrarium ; & poftquam nullum dari. fi- nem repetitionibus obfervaverit , quumque homines eadem agant & loquantur, ab admi. ratione varletatis tranfibit ad miraculum indi- gentig & paucitatis earum rerum , quz homi- num mentes adhuc tenuerunt & occuparunt : Quod fi quis ad intuendum ca, quz magis curiofa habemtur quam íana, animum fubmi. ferit, & Alchymiftarum aut Magorum opera penitius introfpexerit , is dubitabit forfitan, utrum rifu , an lachrymis potius illa digna fint , Alchymifta enim fpem alit eternam , atque ubi res non fuccedit , errores proprios reos fubfli. tuit ; fecum accufatorie repwtando , fe aut Ar. tis, aut Authorum vocabula non fatis intelli. xiffe; unde ad traditiones & auriculares fufur. yosanimum applicat ; aut in pra&icz fuz fcru. "P pulis & moments aliquid. titubatum effe ; unde Experimenta in infinitum repetit: ac interim quum inter Experimentorum fortes , in quedam incidit aut !pfa facie nova, aut utilitate non contemnenda : ; hujufmodi pignoribus animum pafcit, eaque in majus oftentat & celebrat ; re- liqua fpe fufteatat . Neque tamen negandum €ft, Alchymiftas non pauca inveniffe ,, & In- ventis utilibus homines donaffe , Vcrum T il liia fo VERULVMII illa non male inillos quadrat de Sene, qui fi liis aurum 1n vinea defoffum ( fed locum fe ne. Íeire fimulans) legaverit, unde illi vinez fo- diendz diligenter incubuerunt , & aurum qui- - dem nullum repertum , fed vindemia ex ea cul- tura fata eft uberior. At Naturalis Magie Cultores, qui per rerum Sympathias & Antipathias omnia expediunt , ex conjc&turis otlofis & fupiniffimis, rebus virtutes & operationes admirabiles affinxerunt ; atque fi quando opera exhibuerint, ea illius fünt gene. ris, ut ad admirationem & novitatem , non ad Íru&tum & utilitatem , accommodata fint. In fuperftitiofa autem Magia , (fi & de hac dicendum fit) illud imprimis animadvertendum eft, effe tantummodo certi. cujufdam & definiti seneris fubje&ta , in quibus Artes curiofz & fu. perftitiofz, per omnes Nationes ; atque zta. . tes, atque etiam religiones , aliquid potuerint. Itaque ifta. miffa faciamus. Interim nil mirum eft, fi opinio Copiz , caufam Inopiz dederit, LXXXVI. Atque hominum àdmirationi quo- ad Do&rinas & Artes, per fe fatis fimplici , & prope puerili, incrementum acceffit 3b eorum aftu & artificioyqui Scientias tra&taverunt & tra- diderunt , "Illi enim ea ambitione & affeGitione eas proponunt, atque In eum modum eíforma- tas, ac veluti perfonatas in hominum confpe- &um producunt , acfi ille omni ex parte per- fe&z effent, & ad exitum perdu&z . Si enim "Methodum afpicias , & particiones , 2s iil us NOVUM ORG.4NUM. 48i fus omnia comple&ti & concludere videntur, que in illud. fubje&um cadere poffunt . Atque licet embra illa. male impleta, & veluti Capfule inanesínt; tamen apud Intelle&um vulgarem Scientiz formam & rationem integra prz fe fe- runt. At primi: & Antiquiffimi. veritatis Inquifito- res, meliore fide & fato, cognitionem illam , quam ex rerum contemplatione decerpere & in ufum recondere. ftatuebant , 1n udpZor:fmos , fi ve breves, eaídemque Íparfías ,; nec Methodo revinétas fententias, coniicere folebant ; ne- que fe Artem univeríam comple&ti fimulabant ; aut profitebantur. At eo quo nunc res dico modo, minime mirum. eít, fi homines in iis ulteriora non quzrant , quz "pro perfe&tis & nu- meris fuis jampridem abfolutis traduntur. LXXXVII. Etiam Antiqua magnum exifti. mationis & fidei incrementum acceperunt,ex eo. rum vanitate & levitate qui nova propofuerunt ; prafertim i in Philofophiz Naturalis parte a&iva & operativa. Neque enim defuerunt homines va- niloqui & phantaftici , qui partim. ex credulita- te , partim ex impoftura , genus humanum pro- mifüs onerarunt: vitz Prolongationem , Se- ne&tutis retardationem , dolorum levationeim, Naturalium defe&uum reparationem , Senfuum deceptiones , Affe&tuum ligationes & incitatio- nes , Intelle&tualium facultatum illuminationes, & exaltationes Subftantiarum tranfmutationes,& Motuum ad libitum roborationes & multio!ica- F to. d £2 VERUL.Z4MII tiones , Aeris impreffiones & alterationes , Goe- teftium Influentiarum. dedu&tiones &. procura- liones, rerum futurarum divinationes , remo: tarum reprz(entationes , occultarum revelatio. nes, & alia complura pollicitándo & oftentando . Verum de iftis Largitoribus non multum aber« raverit qui iftiufmodi judicium fecerit, tantum nimirum in do&trinis Philofophig , inter ho- rum vanitates , & veras Artes , Interefífe , quantum inter res geítas Ju/z Cefaris , aut /Ile- xandri Magn: , & res geítas Jdmadici; ex Gal- |dia, aut Mrtburi ex Britannia , in hiftoriz nar« rationibus interfit, Inveniuntur enim clarifti- mi illi Imperatores revera majora geffiffe , quam umbretiles ifti Heroes etiam feciffe fingantur ; fed modis & viis fcilicet actionum , minime fabulofis & prodigiofis, Neque propterea zqu- um eft, verz memoriz fidem derogat), quod. a fabulis illa quandoque lzfa fit, & violata. Sed interim minime mirum eft, fi propofitioni- bus novis ( przfertim cum mentione operum ) magnum fit fadum prejudicium , per iftos im- peftores qui fimilia tentaverunt ; cum vanita- tis exceffus & faftidium , etiam nunc omnem in ejufmodi conatibus magnanimicatem deftruxerit, LXXXVIII. Atlonge majoraa pufillanimi- tate, & penforum , quz humana induftria fibi propofuit, parvitate & tenuitate , detrimentà in Scientias inve&ta funt . Et tamen ( quod peffimum eft) pufillanimitas ifta nen fine arro- gana & faftidio fe offert . E lI* | NOVUM ORGAA4NUM. 83 Primum enim, omnium Artium illa repes - ritur cautela jam fa&ta familiaris , ut in quali. -bet Arte Authores, Artis fuz infirmitatem in | Naturz calumniam vertant ; & quod Ars ipfo. rüm non affequitur, id ex eadem Arte impof. fibile in Natura pronunciant . Neque certe dam. nari poteft Ars, fiipía judicet. Etiam Philo. fephià quz nunc 1n manibus eft, in finu fuo po- fita quedam fevet , aut placita, quibus ( fi di- ligentius inquiratur ) hoc hominibus omnino | perfuaderi volunt ; nil ab Arte, vel hominis | opere, arduum , aut in Naturam imperiofum | & validum , expeétari debere, ut de Heteroe . genia Caloris, Aflri & Ignis , & Miftions, fuperius diétum eft. Quz fi notentur. accurati- us, omnino pertinent ad humanz poteílatis cir- cumícriptionem malitieofam , & ad quzfitam & artificiofam deíperationem , qua non folum fpei auguria turbet, fed etiam omnes induflriz fti. | mulos & nervos incidat , atque ipfius Experien- tiz aleas abiiciat ; dum de hoc tantum folliciti fint, ut Ars eorum perfecta cenfcatur ; glorie vaniffime & perditiffimz dantes operam , fci. licet ut quicquid adhuc inventum & comprehen. fum non fit , id omnino nec inveniri, nec come prehendi poffein futurum credatur. At fi quis rebus addere fe, & novum aliquid reperire co. netur , ille tamen omnino fibi proponet & defti- nabit , unum aliquod Inventum ( nec ultra ) perícrutari & eruere ; ut Magnetis naturam, Maris fluxum & refluxum , Thema Coli , & F3 hu- $4 VERULJAMII hujufmodi , quz fecreti aliquid. habere viden- tur, & ha&enus parum feliciter. tra&tata. fint : Quum fummz fit 1mperitiz , rei alicujus natu- | ram in fe ipfa perfcrutari: quandoquidem ea- | dem Natura, quzin aliis videtur latens & oc- | culta, inaliis manifefta fit, & quafi palbabi- | lis ; atque in illis adrmiratiolenr in his pe at- tentionem quidem moveat, Ut fi^in Natura Confiftentiz , que in ligno vellapide non nota- [| tur , fed folidi appellatione tranfmititur , ne- | que amplius de fuga feparationis aut folutionis continuitatis Inquiritur: Át in Aquarum bul- lis eadem res videtur fubülis , & ingeniofa ; que bulle fe coniiciunt 1n péllicalas: quafdam , jn Hemifpherii. fermam curiofe effi&tas , ut ad | momentum temporis evitetur folutio continui- ] tatis. | Atque prorfus illa ipfa que habentur pro fe- | cretis, 1naliis habent naturam manifeftam & communem ; ; quz nunquam fe dabit cofpicier- dam, íi hominum Experimenta aut contempla- tiones 1n illis 1pfistantam verfentur. Genera- liter autem & vulgo , in Operibus Mechanicis habentur pro novis Inventis , fi quis jampri- dem Inventa fubtulius poliat , vel ornet elegan- ius, vel fimul uniat & componat , vel cum ufu commodius copalet , aut opus majore , aut etiam minore quam fieri. confuevit mole vel vo. lumine exhibeat , & fimilia.. Itaque minime mirum eft, fi nobilia, & ge. nere humano digna inverita im lucem extracta non NOFVUM ORG.4NUM. gj non fint , quum homines hujufmodi exiguis pen: fis, & puerilibus , contenti & dele&tati fuerint; quinetjam in iifdem fe magnum aliquod fequ- utos , aut affequutos putaverint . | LXXXIX. Neque illud prztermittendum eft , quod na&ta fit Philofophia Naturalis per omes zwates adverfarium moleftum & difficilem ; Su- perftitionem nimirum , & zelum Religionis cz- cum & immoderatum . Etenim videre eft apud Grzcos , eos , qui primum caufas naturales Ful- minis & Tempeftatum infuetis adhuc hominum auribus propofuerunt , impietatis in Deos eo nomine damnatos : Nec multo melius a nommul. is antiquorum Parrum Religionis Chriftianz exceptos fuiffe eos, qui ex certiffimis demon- ftrationibus ( quibus nemo hodie fanus contra. dixerit) Terram rotundam effe pofuerunt, at- que ex confequenti Antipodas effe afferuerunt , —— Quinetiam , ut nunc. funt res, conditio fera monum de Natura, fa&ta eft durior & magis cum periculo , propter Theologorum Schola- fticorum Summas & Methodos ; qui cum Theo. logiam ( fatis pro poteftate ) in ordinem rede- gerint, & in Artis formam effinxerint , hoc infuper effecerunt , ut pugnax. & fpinofa J4;/fo. telis Philofophia Corpori Religionis , plus quam parerat, immifceretur . .. Eodem etiam fpe&tant (licet divetfo modo ) corum Commentationes, qui veritatem Chri. füanz Religionisex Principiis & Authoritati- bus Philofophorum deducere & confirmare haud Po3 ye. £6 VERULJAMMII veriti funs : ; Fidei & Senfus conjugium tanquam ; legitimum multa pompa & folennitate celebran- tes, & grata rerum varietate animos heminum | permulcentes ; : Íed interim. Divina Humanis, impari conditione , permifcentes. At in hujuf-- modi Mifturis Theologie cum Philofophia , ea | tantum , que nunc in Philofophia recepta funt , comprehenduntur ; fed nova , licet 1n. melius mutata , tantum non fummoventur & exter« minantur , | Denique invenias , ex quorundam Theolo- | rum imperitia , aditum alicui. Philofophiz , quamvis emendartz , pene interclufum effe . Alii fiquidem fimplicius fubverentur , ne forte al. tior in Naturam inquifitio ultra confeffum fobri«| etatis terminum penetret ; traducentes & per:| peram torquentes ea quz de divinis Myfteriis | 1n Scripturis Sacris adverfus rimantes fecreta di- | vina dicuntur, ad occulta Naturz , quz nullo interdi&o prohibentur. Alii callidius conjici- | unt & animo verfant , fi media ignorentur , fin-| gula ad manum & virgulam divinam ( quod Re- | ligionis , ut putanc , maxime interfit ) RA poffe referri : quod nihil aliud eft, quam Deo per mendacium gratificari. velle . Alii'ab s Ph plo metuunt , ne motus & mutationes circa Phi- lofophiam * Religionem incurrant , ac defi. | vant. Alii denique folliciti videntur , ne im Neture inquifitione. aliquid inveniri poffit ,. quod Religionem ( przfertim. apud: indo&tos ). fubvertat , aut faltem labefaCtet , At ifti dM po. NOFVUM ORGANUM. 87 pofteriores metus nobis videntur omnino fapien- tiam animalem fapere ; ac fi hominesin men- tis fuz receffibus , & "fecretis cogitationibus , de firmitudine Religionis, & Fidei 1n Senfum imperio , diffiderent ac dubitarent; & propterea ab inguifitione Veritatis in Naturalibus pericu. lum illis impendere metuerent. At vere rem reputanti , Philofophia Naturalis , po& Ver- bum Dei certiffima Superflitionis medicina eft ; eademque probatiffimum Fidei alimentum . Ita- que merito Religioni donatur tanquam fidiffima Ancilla : cum altera Voluntatem Dei, altera Peteftatem manifeftec, Neque enim erravit il. le qut dixit ; Erratis , nefcientes Scripturas , €» Poteflatem Dei - informationem de Voluntate , & meditationem de Poteftate, nexu hédividue commiícens & copulans. Interim minus mirum eft, fi Naturalis Philofophiz incrementa. cohi- bita fint; cum Religio, quz plurimum apud animos hominum pollet , per quorundam impe- ritiam & zelum incautum in. partem contrariam tranfierit, & abrepta fuerit. XC. Ruríusin moribus & infüituuis. Schola. rum , Academiarum , Collegiorum , & fimi. lium Conventuum , quz doGtorum hominum fedibus , & eruditionis culturz. deflinata funt, omnia progreffui Scientiarum advería inveniun- tur. Le&iones enim & Exercitia ita funt difpo- fita, ut aliud a confuetis haud facile cuiquam in mentem veniat cogitare , aut contemplari. Si vero unus aut alter fortaffe judicii libertate uti E fa- fy 38 VERULJAMII fuftinuerit, 1sfibi foli hanc operam imponere poffit ; ab aliorum autem confortio nihil. capiet utilitatis. Sin & hoc toleraverit , tamen 1n ca- peffenda fortuna induftriam hanc & magnanimi. tatem fibi non levi impedimento fore experie- tur. Studia enim hominum in ejufmodi locis in quorundam Authorum fcripta, veluti in carce- res , conclufa funr ; a quibus fi quis diffentiat , continuo ut homo turbidus , & rerum novarum cupidus corripitur. At magnum certe difcrimen inter Res Civiles, & Artes: Non enim idem periculum a novo motu, &a nova luce, Ve. rum 1n rebus Civilibus mutatio etlam in melius fufpe&ta eft ob perturbationem ; cum Civilia au- thoritate , confenfu, fama, & opinione, non demonflratione nitantur, In Artibus autem & Scientiis tanquam in. metalli fodinis omnia no: mc. m vis Operibus & ulterioribus progreffibus cir- - cumfítrepere debent . Atque fecundum reCtam Rationem res ita fe habec, fed interim non ita vivitur :: fed ifta, quam diximus , Do&rina. rum adminiftratio & Politia, Scientiarum aug. menta durius premere confuevit . XCI. Atque infuper licet ifta. invidia ceffa- verit ; tamen fatis eft ad. cohibendum augmen. tum Scientiarum , quod hujufmodi conatus & induftriz praemiis careant . Non enim penes eofdem eft cultura Scientiarum , & premium ; Scientiarum enim augmenta a magnis utique Ingeniis proveniunt ; at pretia & premia Scien- tiarum funt penes Vulgus aut Principes viros ; qui NOVUM ORGANUM. $89 qui (nifi raro admodum ) vix mediocriter do- &i funt . Quinetiam hujufmodi progreffus , non folum przmiis & beneficentia hominum , verum etiam ipfa populari laude deflituri font . Sunt enim illi fupra captum maxime partis ho- minum, &ab opinionum vulgarium ventis fa- cile obruuntur & extinguuutur, Ttaque nil. mi- rum fi res illa non feliciter fuccefferit, quz in in honore non fuit . - XCII. Sed longe maximum progreffibus Sci- entiarum , & novis penfis ac provinciis in ijfdem fufcipiendis, obftaculum , deprehenditur in def- peratione hominum , & fuppofitione Impoffibi- lis. Solent enim viri prudentes & feveri in hujuf- modi rebus plane diffidere : Naturz obfcurita- tem , Vitz brevitatem , Senfuum fallacias , Ju- dicii infirmitatem , Experimentorum difficulta- tes , & fimilia fecum reputantes. Itaque exifti- mant effe quofdam Scientiarum , per tempo- rum & ztatum Mundi revolutiones, fluxus & refluxus ; cum aliis temporibus crefcant & flo- reant, aliis declinent & jaceant : ita tamen, ut cum ad certum quendam gradum & flatum pervenerint , nil ulterius poffint. Itaque fi quis majora credat. aut fpondeat , id putant effe cujufdam impotentis & immaturi animi ; atque hujufmodi conatus , initia fcilicet leta, media ardua, extrema confuía habere. Atque cum hujufmodi cogitationes ez fint, quein virosgraves & judicio praftanres facile cadant ; curandum revera eft, ne rei optimz go FERULAMII & pulcherrimz amore capti feveritatem judicii relaxemus, aut minuamus ; & fedulo viden- dum, quid fpei affuülgeat , & ex qua parte fe oftendat ; atque auris levioribus fpei rejeGtis , ea quz plus firmitudinis habere videntur , omnino difcutiendz funt & penfitandz . Quinetiam Pru- dentia Civilis ad confilium vocanda eft & adhi- benda, quz ex przícripto diffidit, & de rebus humanis in. deterius coniicit. Itaque jam & de Spe dicendum eft ; przfertim cum nos promifíae res non fimus , nec vim aut infidias hominum ju- diciis faciamus aut flruamus, fed homines manu & fponte ducamus. Atque licet longe potentif- fimum futurum fit remedium ad fpem impri. mendam , quando homines ad particularia , przíertim in Tabulis noftris Inveniendi digefta & difpofita, ( quz partim ad fecundam , fed multo magis ad quartam Iuflaurationis noftra partem pertinent) adducemus ; cum hoc ipfum fit non fpes tantum , fed tanquam res ipfa : ta- men ut omnia clementius fiant , pergendum eft in inftituto noflro de przparandis hominum mentibus; cujus Preparationis , ifta oftenfio Spei parseft non exigua. Nam abíque ea, reliqua faciunt magis ad contriftationem hominum, (fci- licet , ut deteriorem & viliorem habeant de iis , que jam in ufufunt, opinionem , quam nunc habent ; & fuz conditionis infortunium plus fen- tiant & pernofcant ) quam ad alacritatem ali- quam inducendam, aut induflriam experiendi acuendam . [teque Gonje&turz noftrz., quz | fpem o NOVUM ORGANUM. gr ípem inhac re faciunt probabilem , aperiendz funt & proponendz : ficut Columbus fecit , an- te navigationem illam fuam mirabilem maris Ailantici; cum rationes adduxerit , cur ipfe novas Terras & Continentes, prater eas que ante cognitz fuerunt , inveniri poffe confideret : Quz radones licet primo reje&tz , poftea ta- men experimento probatz funt , & rerum ma- ximarum caufz & initia fuerunt, XGIII. Principium autem fumendum a Deo: Hoc nimirum quod agitur, propter excellen- tem in ipfo Boni naturam , manifefte a Deo effe; qui Author Boni , & Pater luminum eft, In operationibus autem divinis , initia quzque :enuiffima exitum certo trahunt. Atque quod de Spiritualibus di&ctum eft, Regnum De: von venit qum ob[srvatlone ; 1d eiiam in omni majo- re Opere Providentiz divinz evenire reperitur : ut omnia fine ftrepitu & fonitu placide laban- tur; atque res planeagatur, priufquam homi- nes eam agi putent aut advertant,. Neque omit- tenda eft Prophetia. Danielis de ultimis Mundi temporibus ; Multi pertranfibunt , € multiplex erit. fcientia : Manifefte innuens & fignificans , effe in Fatis, id eft, in Providentia, ut per- tranfitus Mundi (qui pertot longinquas navi- Sationes impletus plane, aut jam in opere effe videtur) & augmenta Scientiarum in eandem ztatem incidant. XCIV. Sequitur ratio omnium maxima ad faciendam fpem ; nempe ex erroribus temporis prz. 92 VERUL.4MIÍ prateriti , & viarum adhuc tentatatum ,, Opti ma enim eft ea reprehenfio, quam de Statu Ci- vili haud prudenter adminiftrato quifpiam. his verbis complexus eft: Quo ad preterita. peffi- mum efl , id ad futura optimum «videri debet... enim vos omnia , qu& ad officium. vefirum fpe- Gant , prefiuiffetis , feque tamen res ve[ire 12 oz da loco effent ; ne fpes quidem ulla reliqua foret , eas in. imelius. provebi. poffe. Sed cum ve« run ticficeni flatus , non a vi ipfa verum , fed ab erroribus "veflris male. fe babeat g- f[perandum efl, illis erroribus mi[fis aut M magnam rerum in melius mutationem: ftevi poffe . Simili modo , fi homines per tanta annorum fÍpatia vim veram inveniendi & colendi Scientias te: nuiffent , nec tamen ulterius progredi potuif. fent ; audax proculdubio & temeraria foret opi- nio, * poffe rem in ulterius provehi . Quod fi i» via ipfa erratum fit, atque horiinum ope: ra in iis confumpta 1n quibus minime oporte- bat; fequiturex eo, non in Rebus 1pfis diffi- cultatem oriri , quz ; poteftaris noftrz non fun: ; fed in Intelle&u humano, ejufque ufu & appli- catione ; quz res remedium & medicinam fu- Ícipit, Itaque optimum fueritillos ipfos erro- res proponere : Quot enim fuerint errorum m. pedimenta in praterito , tot funt fpei argumen- ta infuturum , Ea vero licet in his que fupe- rius di&a funt , nen intacta omnino fuerint ; tamen ea etiam nunc breviter , verbis nudis ac fimplicibus reprzfentare vifam eft. XCV. pom - NOFVUM ORGAKNUM. 93- XGV. Qui tra&taverunt Scientias, aut Em- pirici, aut Dogmatici fuerunt. Empirici, for- mice more, congerunt tantum , & utuntur : Rationales , aranearum more, telas ex fe con- ficiant: Apis vero ratio media eft, quz mate- riamex floribus horti. & agri elicit ; fed tamen eam propria facultate vertit & digerit .. Ne- que abíimile Philofophiz verum opificium eft ; quod nec Mentis viribus tantum aut precipue nititar, nequeex Hiftoria Naturali & Mecha- nicis Experimentis prezbitam materiam , 1n Me- moria integram , fed in Intelle&u mutatam & fuba&am reponit , Itaque ex harum faculta- tum ( Experimentalis fcilicec, & Rationalis ) ar&tiore & fan&tiore federe (quod adhuc fa- &um non eít) bene fperandum eft. XCGVI. Naturalis Philofophia adhuc fyncera non invenitur , fed infe&ta & corrupta : In J4r;- fiotelis fchola , per Logicam ; in P/«tonis Ícho- la , per Theologiam naturalem ; in fecunda fchola P/atonis, Procli, & aliorum , per Ma- thematicám ; quz Philofophiam naturalem ter- minare , non generare aut procreare debet, Ac ex Philofophia naturali pura. & impermifta , meliora fperanda funt. XCVII. Nemo adhuc tanta mentis confítan- tia & rigore Inventus eft, ut decreverit & fibi impofuerit , Theorias & Notiones communes - penitus abolere, & Intelle&um abrafum & zqu- um ad particularia de integro applicare. ltaque Ratio illa humana quam habemus , ex multa fi- de, 94. VERULAMIL de, & multo etiam cafu; nec non ex puerilt. bus, quas primo haufimus ; Notionibus , far. rigo quedam eft & congeries... Quod fiquis atate matura , & fenfibus inte. gris , & mente repurgata , fe d Experientiam & ad Particularia de integro applicet , de eo melius. fperandum eft. Atque hac in parte no. bis fpendemus fortuoam Alexandri Magni : ne- que quis nos vanitatis arguat , antequam exie ium rei audiat , quz ad exuendam omnem va. nitatem fpe&tat . Etenim de JMlexandro & | ejus rebus geftis ZEf. cbines ita loquutus eft : Nos certe vitam morta. lem non. "uivoimus » fed in. boc nati. famus , ut po« flevitas de. nobis portenta. narret C". predicet ; pe- rinde ac fi J4lexandri res geftas pro miraculo habuiffet . At zvis fequentibus Tztzus Livius melius rem advertit & introfpexit , atque de Alexandro hu- jufmodi quippiam dixit: Ewm non aliud quam bene aufum vana contemnere. Atque fimile etiam de nobis judicium futuris temporibus fatum iri exiftimamus : Nos ni] magui feciffe $. fed tantum ea que pro magnts babeutur , minoris feciffe .. Sed interim (quod jam diximus) non eft fpes nifi in Regeneratione Scientiarum 5 ut ez. fcilicet ab V Experientia certo ordine excitentur & rurfus condantur: quod adhuc fa&tum effe aut cogita- ium , nemo (ut arbitramur) affirmaverit. XCVIIL Atque Experientiiz fundamenta ( quando ed hanc omnino deveniendum eft E nul- ——— e — ] — A NOVUM ORGJA£NUM. 9$ nulla, aut admodum infirma adhuc fuerunt ; nec Parücularium fylva & materies, vel nu- mero, velgenere, vel certitudine , informan. do Intelle&tui competens, aut ullo modo fuffi. ciens adhuc quzíita eft & congefla. Sed con- tra homines Do&i ( fupinifane & faciles) ru mores qnoídam Experientie , & quafi famas & auras ejus, ad Philofopham fuam vel conftitu- endam velconfirmandam exceperunt , atque il. lis nihilominus pondus legitimi teftimonii at- tribuerunt, Ac veluu fi Regnum aliquod aut - Status non ex literis & relationibus a Legatis —- -* & Nuntiis fide dignis miffis, fed ex Urbanorum fermunculis & ex triviis confilia fua & negotia gübernaret ; omnino talis in Philofophiam ad- miniflratio , quatenus ad Experientiam , intro» du&a eft, Nil debitis modis exquifitum , nil ve- rificatum , nil numeratuz: , nil appenfum , nil appenfum, nildimenfum in Naturali Hiftoria reperitur, At quod in obfervatione indefinitum & vagum , id in informatione fallax & infidum eft. Quod fi cui hec mira di&tu videantur, & querele minus jufle propiora ; cum 44rifloteles . tantus ipfe vir, & tanti Regis opibus fubnixus, . tam accuratam de /fnimalibus Hiftoriam confe. . cerit ; atque alii nonnulli majore diligentia (li- cet ftrepitu minore ) multa adjecerint; & rurfus alii de Plantis , de Metallis, & Foffilibus, hi- ftorias & narrationes copiofas eonfcripferint 5 1s fane non fatis attendere & perfpicere vide- tur, quid agatur in przfentia. Alia cnim ef F2 96 VERULJAMII ratio Naturalis Hiftorie , quz propter fe. con. fc&a eft; aliaejus, quz colle&ta. eft ad infor- mandum Intelle&um in ordine ad condendam Philofophiam . Atque hz duz Hiftorie tum aliis rebus , tum praecipue in hoc differunt ; quod prima ex illis fpecierum naturalium và- rietatem , non Artium Mechanicarum Experi- menta conuneat, Quemadmodum enim in Ci- vilibus ingenium cujufque , & eccultus animi affe&uumque fenfus melius elicitur , cum quis in perturbatione ponitur, quam alias : Similt- modo, & occulta Naturz magis fe. produnt per vexationes Artium , quam:cum curfu fuo me- ant. [Itaque tum demum bene fperandum eft de Naturali Philofophia,, poftquam Hiftoria Na. turalis ( quz ejus bafis eft & fundamentum ) melius inflru&ta fuerit: antea vero minime. XCIX. Atque rurfus in ipfa Experimentorum Mechanicorum copia , fumma eorum quz ad. Intelle&tus informationem maxime faciunt , & juvant, detegitur inopia. Mechanicus enim de "veritatis Inquifitione nullo modo follicitus , non adalia, quam quz operi fuo fubferviunt. , aut animum erigit, aut manum porrigit. Tum ve- ro de Scientiarüm ulteriore progreffu Spes be- ne fundabitur , quum in Hiftoriam Naturalem recipientur & aggregabuntur complura Experi- menta, quz n fe nullius funt ufus, fed ad in- ventionem caufarum & Axiomatum tantum fa ciunt ; quz nos Lucifera Experimenta , ad dif- ferentiam Fruttiferorum, appellare pepe: ; Iiia NOVUM ORG.£NUM. 97 . Illa autem miram habent in fe virtutem & con- ditionem ; hanc videlicet quod nunquam fal. "lant, aucfruftrentur , Cum enim ad hoc adhi. Jbeantur, non ut opus aliquod efficiant, fed uc , caufam naturalem in aliquo revelent , quaqua verfum cadunt, intentioni eque fatisfaciunt.; ^cum quzítionem terminent . C. Art nonífolum copia major Expetimento- rum quaerenda eft & procuranda , atque: etiam alterius generis , quam adhuc. fa&tum eft ; fed etjam Methodus. plane alia, & Ordo, & Pro- .ceflus , conónuandz & provehendz Experien- ti2, introducenda . Vaga enim. Experientia - & fe tantum fequens ; (ut fuperiusdictum &) - mera palpatio eft , & homines potius ftupefacit , - quam informat . At cum Experientia lege certa procedec, feriatim & continenter ; de Scientiis aliquid melius fperari poteric. CI. Poftquam vero Copia & MateriesHifto, rig Naturalis & Experientiz talis , qualis ad - opus Intelle&us , five ad opus Philofophicum . requiritur , praito jam erit & parata; tamen - nullo iubdo fufficit Intelle&tus , ut in illam Ma- |terjiem agat fponte & memoriter ; non magis , quam fi quis Computationem alicujus Epheme. ridis memoriter fe tenere , & fuperare poffe fpe- ret. Atque haGtenus tamen potiores Meditatio- nis partes , quam Scriptionis , in inveniendo fuerunt ; neque adhuc Experientia lirerata fa&a beft Atqui nulla nifi de Scripro 1 Invent]O pro. banda eft. Illa vero 1n ufum veniente , ab Ex- G pe- - 98 . VERULJAMII perientia fa&a demum literata , melius fpe.]. randum, | CH. Atque infuper, cum tantus fit particu-]. larium numerus, & quafi exercitus, ifque ita! fparfus & diffufus , ut Intelle&um difgreget & confundat ; de velitationibus, & levibus Mo: T ribus , & tranfcurfibus Intelle&us non bene: fperandum eft ; nifi fiat inftru&tio & coordina. . tio pertabulas inveniendi idoneas, & bene di-| Ípofitas, & tanquam vivas, eorum qua perti.| nent ad fubié&um in quo verfatur inquifitio ,| atque ad harum tabularum auxilia preparata &]. digefta Mens applicetur. " CIL. Verum poft Copiam particularium , | rite & ordine , veluti fub oculos pofitorum non ftatim tranfeundum eft ad Inquifitionem ,| & inventionem nevorum particularium , aut| operum ; aut faltem, fi hoc fiat, in eo non. acquiefcendum . Neque enim negamus , poft-| quam omnia oninium Artium Experimenta col. lecta & digefla fuerint , atque ad unius hominis] notitiam & judicium pervenerint ; quin ex ipfa |. traduCtione Experimentorum unius Artis in alias, multa nova inveniri poffint, ad huma- nam vitam & flatum utilia , per iftam Experien-| tiam quam vocamás Literatam : fed tamen mi- nora deea fperanda funt, majora veroa nova luce Axiomatum , ex particularibus illis certa via & regula edu&torum , quz rurfus nova par- ticularia indicent & defignent. Neque enim in plano via fita cft, fed afcendendo , & T cna NOVUMORG.A4NUM. e3 endo; Afcendendo primo ad Axiomata , De« -"ftendendo ad Opera. .- CIV. Neque tamen permittendum eft , ut vIntelle&us a. particularibus, ad Axiomata re- , mota & quafi generaliffima | ( qualia funt Princi: Jpia (que vocant ) Artium , & Rerum ) faliat , JS volet ; & ad 'eorum immotram veritatem ; Axiomata media probet, & expediat : quod "adhuc fa&um eft, prono ad hoc impetu natura: .li Intelle&us , atque etiam ad hoc ipfum , per .|Beraonftrationes quz fiunt per Syllogifmum , Pfampridem edo&to & affucfaCto, Sed de Scien- .|iis tum demum bene fperandum eft, quando er Scalam veram , & per gradus continuos, & .10n intermiffos , aut hiulcos, a particularibus "afcendetur ad Axiomata minora, & deinde ad ^ media , alia aliis fuperiora , & poftremo demum .1d generaliffüina . Etenim Axiomara infima ;aon multum ab Experientia nuda difcrepant . jSuprema vero illa & geperaliffima ( qux ha. J5entur) notionalia funt , & abflra&ta, & nil Jaabent folidi , At media funt. Axiomata illa era, & folida, & viva, in quibus humang vs, &fortunz , fite funt ; & fupra bzc quo. 4que, tandem 1pfía la generaliffima ; talia fci- I:cet, quz non abflra&ta fint, fed per hzc me- dia vere limitantur. ( J. Itaque hominum Intelle&tui non plumz ad. endz, fed plumbum potius, & pondera; ut ohibeant omnem faltum & volatum, Atque hoc adhuc fa&um non eft ; Quum vero factum ! G 2 fus- 100 VERULJAMII fuerit , melius de Scientiis fperare licebit. | : CV. Inconftituendo autem Axiomate, for«| ma Indu&lionis alia quam adhuc in. ufu fuit, ex- cogitanda eft ; eaque non ad Principia tantum ( quz vocant ) probanda & invenienda , fed etiam ad Axiomata minora, & media, deni- que omnia . Indu&tio enim quz procedir pet. enumerationem fimplicem , res puerilis eft, & precario concludit , & periculo exponitur ab. inftantia contradictoria , & plerumque fecun-; dum pauciora quam par eft. , & ex his tan-. tummodo que przíto funt , pronunciat .| At Indutlio , que ad 1nventionem & demon-. ftrationem Scientiarum & Artium erit utilis, Naturam feparare debet, per reje&tiones & ex. clufiones debitas ; ac deinde poft negativas tot: quot fufficiunt , fuper affirmativas concludere 5. quod adhuc fa&tum non eft, nectentatum cer te , nifi tantummodo a P/atose , qui ad excu«| tiendas definitiones & ideas, hac certe forma; Induétionis aliquatenus utitur, Verum ad hu. jus Indu&tionis , five Demonftrationis infira. Gionem bonam & legitimam , quamplurima ad. hibenda funt , quz adhuc nullius mortalium. coe! oitationem fubjere ; adeo ut in ea major fit confamenda opera , quam adhuc confumpta eft in Syllogifmo. Atque hujus Indu&ionis auxi« lio; non folum ad Axiomata invenienda, ve rumetiam ad Noriones terminandas, utendum eft. Atque in hac certe Induéiione , fpes maxie ma fita eft. | CVL.At - NOVUM ORG.4NUM. iot CVI. Ac in Axiomatibus conflituendis per hanc Inductionem , examinatio & probatio ^etiam facienda eft , utrum quod conftituitur -Axioma aptatum fit tantum. & ad meníuram fa&um eorum particularium ex. quibus extrahi- tur; an vero fit amplius, & latius. Quod fi fit amplius , aut lauus, videndum , an eam Íuam amplitudinem & latitudinem, per novorum particularium defignationem , quafi fidejuffione |quadam firmet ; ne vel in jam notis tantum hereamus , vellaxiore fortaffe complexu , um- bras & formas abílraCias, non folida & deter- minatain materia, prenfemus. Hzc vero cum in ufum venerint , folida tum. demum fpes me- rito. affulferit . |. CVII. Arque hie etiam. refumendum eft quod fuperius di&um eft de Naturali Philofo- phia produ&a , & Scientis partüeularibus ad eam reductis, ut non fiat fciffio & truncatio Scientiarum ; Nam etam abíque hoc, minus de progreffu fperandum eft, CVIiI. Atque de defperatione tollenda , & fpe facienda , ex przteriti temporis erroribus valere juffis , aut re&tificatis, jam dictum eft. Videndum autem & , fi quz alia fint , quz fpem faciant, Illud vero occurrit ; fi homini- bus non quzrentibus, & aliud agentibus, mul. ta utilia, tanquam cafu quodam , aut per oc- cafionem , inventa fint ; nemini dubium effe tibus, idque via & ordine, non impetu & de- G 3 ful- poffe, quin lifdem quzrentibus, & hoc agen- w— 192 VERULJM MII fultorie , longe plur. detegi neceffe fit. Licet | enim femelaur iterum accidere poffit, ut qui- fpiam inid forte fortuna incidat, quod magno conatu & de induftria fcrutantem antea fugit ;- tamen in fumma rerum , proculdubio contra. rium invenitur, [taque longe plura, & melio. ra, atque per minora intervalla , a ratione & induftria, & dire&ione , & intentione hominum, fperanda funt, quam a eafu, & inftin&u ani- malium , & hujufmodi, que ha&kenus princi- | pium Invéatis dederunt , j CIX. Etiam illud ad fpem trahi poffit , quod | nonnulla ex his quz jam inventa funt , ejus. fint generis , ut antequam invenirentur , haud | facile cuiquam in mentem veniffet , de iis ali. quid fufpicari ; fed plane quis illa ut impoffibi- la contempfiffet . Solent enim homines de rc- jus novis, ad exemplum veterum j & fecun- dum phantafiam exiis preceptam , & inquina-. tam , hariolari ; quod genus opinandi fallacif. fimum eít, quandoquidem multa ex his que ex fontibus rerum petuntur, per rivulos con- fuetos non fluant. Veluti fi quis ante tormentorum igneorum inventionem , rem per effe&tus defcripfiffet, at- que in hunc. modum dixiffet ; Inventum quod. dam deteCtum effe, per quod muri, & muni. tiones quaque maxime , €x longo intervallo | concuti, & deiici poffint ; homines fane de vi- ribus tormestorum & machinarum , per ponde. ra, & rotas, & hujufmodi arietationes & im» pul- e 4 M NOVUM ORGANUM. 103 pulfus multiplicandis , multa & varia fecum cogitaturi fuiffent : De vento autem igneo , tam fubito & violenter fe expandente , & ex. fufflante, vix unquam aliquid alicujus 1magi- natlonl , aut phantafie occurfurum fuiffet ; utpote cujus exemplum in proximo non vidif- fet , nifi forte in terre motu , aut fulmine, quz ut Magnalia Naturz , & non imitabilia ab homine, homines ftatim reje&ari fuiffent. Eodem modo, fi ante fili bombycini inven- tionem , quifpiam hujufmodi fermonem 1nie- ciffec; Effe quoddam fili genus inventum , ad veftium & fupelle&ilis ufum , quod filum lin- eum aut laneum , tenuitate , & nihilominus tenacitate, ac etiam fplendore , & mollitie, longe fuperaret ; homines ftatim aut de ferico aliquo vegetabili , aut de animalis alicujus pilis delicatioribus, aut de avium plumis, &lanu- gine, aliquid opinaturi fuiffent ; verum de ver- mis pufilli textura, eaque tam copiofa, &íe tenovante, & anniverfaria , nil fuiffent certe commenturi . Quod fi quis etiam de vermi ver- bum aliquod inieciffez, ludibrio certe futurus fuiffet , ut qui novas Aranearum operas fomnia. ret. Similiter, fi ante inventionem Acus Nauti- ce, quifpiam hujufmodi fermonem intuliffet ; inventum effe quoddam inftrumentum , per quod Cardines & pun&aCceli, exa&e capi & dignofci poffint, homines flatim , de magis ex- qui fita fabricatione inftrumentorum Aflronomi- uU 4 CO» I 104 VERUL.4MII corum , ad multa & varia , per agitationerá phantafie, difcurfuri fuiffent : quod vero ili. quid inveniri poffit, cujus motus cum coelefii. | bus tam bene conveniret , atque ipfum tamen ex cceleftibus non effet , fcd tantum fubfítantia | lapidea , aut metallica ; omnino incredibile vifum fuiffet. Atque hec tamen , & fimilia, | pertot mundi ztates, homines latuerunt, nec | per Philofophiam , aut Artes rationales invest ta funt, fed cafu, & peroccafionem ; funtque ilius (ut diximus) generis, ut ab iis quz an- tea cognita fuerunt, plane heterogenea & remo- | tiffima fint , ut prznotio aliqua nihil prorfus ad | illa conducere potuiffet . | Itaque fperandum omnino e, effe adhuc ian Naturz finu multa excellentis ufus recondita , quz nullam cum jam Inventis cognationem ha. bent, aut parallelifmum ; fed omnino fita func ] extra vias phantafiz ; que tamen adhuc inven | tà non funt; quz proculdubio per multos fz. | culorum. circuitus & ambages & ipfa quando- que prodibunt, ficut illa fuperiora prodierunt ; Íed per viam quam nunc tractamus, propere, | & fuhito, & fimul reprafentari , & anticipari poffunt. CX. Atamen confpiciuntur & alia Inventa ejus generis, quz fidem faciant , poffe genus humanum nobilia Inventa , etiam ante pedes pofita , preterire ,, & tranfilire, Utcunque enim , | Pulveris tormentarii , vel fili bombycini, vel Acus pauticz , vel Sacchari, vel Papyri, vei fimi- NOFVUM ORG.f£NUM. 105 fimilium Inventa, quibuídam Rerum & Natu. rz proprietatibus niti videantur; at certe Im. | primendi artificium. nil habet , quod non fit apertum , & fere obvium. Et nihilominus ho. mines , non advertentes, literarum modulos dif. fieilius fcilicet collocari, quam litere per mo. tum manus fcribantur ; fed hoc intereffe , quod literarum moduli femel collocati, infinitis ira. preffionibus , litere autem per manum exara- te , unicg tantum fcripuoni fufficiant ; aut fortaffe iterum non advertentes ,. atramentum 1ta infpiffari poffe , ut tingat , non fluat ; prz- fertim literis refupinatis, & 1mpreffione fa&a defuper: hoc pulcherrimo Invento ( quod ad Doétrinarum propagationem tantum facit) per tot fzcula caruerunt. Solet autem Mens humana , in hoc Inven- tionis curriculo, tam leva fzpenumero & ma. le compofita effe , ut primo diffidat, & paulo poft fe contemnat ; atque primo incredibile ei videatur , aliquid tale inveniri poffe ; poftquam autem inventum fit, incredibile rurfus videa. tut , id homines tamdiu fugere potuiffe. Atque hoc ipfum ad fpem rite trahitur ; fupereffe ni. mitum adhuc magnum Ínventorum cumulum, qui non folum ex operationibus incosnitis eru- endis, fed & ex jam cognitis transferendis, & componendis & applacandis, per eam quam di- ximus Experientiam literatam deduci poffit. CXI. Nequeillud omittendum ad faciendam Spem ; Reputent (fi placet) homines, infini- tas af 106 VERUL.MII tas ingenii , temporis , facultatum expenfas quas homines in rebus, & ftudiis longe mineris ufus & pretii collocant ; quorum pars quota, fi ad fana & folida verteretur, nulla non difficultas fuperari poffit. Quod idcirco adjungere vifum eft, quia plane fatemur, Hiftoriz Naturalis & Experimentalis colle&tionem , qualem animo metimur , & qualis effe debet, opus effe ma- gnum, & quafi Regium , & multz opera at- que impenfz. CXII. Interim particularium multitudinem neme reformidet , quin potius hec ipfum ad fpem revocet . Sunt enim Artium. & Naturz particularia PLenomena , Mianipuli inftar, ad ingenii Commenta , poftquam ab evidentia re- ram disjuncta & abftra&ta fuerint, Atque hu- jus vig exitus in eperto eft , & fere in pro- pizquo; Alrerius, exitus nullus, fed impliea- tio infinita. Homines enim adhuc parvam in Experientia moram fecerunt , & eam leviter perftinxerunt, fed in meditationibus & com. mentationibus ingenii, infinitum tempus. con- trivetunt . Apud nos vero fi effet przfto qui- fpiam , qui de fa&to Naturz ad interrogata re- Íponderet , paucorum annorum effet Inventio Caufarum & Scientiarum omnium, CXIII. Etiam nonnihil hominibus fpei fieri poffe patamus ab exemplo noftro proprio ; ne- que j3&tantiz caufa hoc dicimus, fed quod uti-: le di&u fit. Si qui difidant, me videant, ho- minem inter homines gtatis mez , Civilibus ne. To cR Cm NOVUM ORG.ZNUM. 107 negotiis eccupatiffimum , nec firma admodum valetudine , ( quod magnum habet temporis difpendium ) atque in hac re plane Proropirum , & veftigia nullius fequutum , neque hzc ipfa cum ullo mortalium commünicanrem ; & ta- men veram viam conflánter Ingreffum , & in- genium rebus fubmittentem , hzc ipfa aliquate- nus (ut exiftimamus) provexiffe: Et deinceps videant , quid ab hominibus otio abundanti- bus , atque a laboribus confociatis , atque a temporum fucceffione , poft hzc indicia noftra expe&tandum fit ; prafertiin in via quz non fingulis folummodo pervia eft, ( ut fit in via il. la rationali) fed ubi hominum labores & ope- rg (praefertim quantum ad Ezperientiz Colle. &am ) optime diftribui , & deinde componi pof- fint. Tum enim homines vires fuas noffe inci. plent, cum non eadem infiniti , fed alia alii preftabunt . CXIV. Poftremo , etiamfi multo infirmior & obícurior aura Spei ab ://a nova Continente Ípiraverit ; tamen omnino experiendum effe (ni. .fi velimus animi effe plane abje&i ) ftatuimus, Kon enim res pari periculo non tentatur, & non fuccedit ; cum in illo, ingentis boni ; in hoc, exigug humanz operz ja&tura vertatur, Verum ex dictis, atque etiam ex non di&is, vifum eft nobis, fpei abunde fubeffe , non tan- tum homini ftrenuo ad cxperiendum , fed etiam prudenti & fobrie ad credendum. CXV, Atque de defperatione tollenda , que in- ro8 VERUL.MII inter Caufas potentiffimas ad. progreffum Scien- tiarum remorandum & inhibendum fuir, jam dictum e(t : Atque fimul fermo de Signis & Caufis Errorum , & inerriz , & Ignorantig que invaluit, abfolutus eft; prafertim cum fubtie loresczufez, & que in Judicium populare aut obíervationem non jocurrunt , ad ea quz de Idelhis animi humani dicta funt , referri de- beant. | Atque hic fimul pars deftruens Inffaurationts noflrz claudi debet, que perficitur. tribus Re- dargutionibus; Redargutione nimirum Huyra- ne Rationis Native , & ibi permiffa ; Redar: qn n gutione Demon[ivationum ; &. Redargutione 3 Theoriarum , five Philofophiarum , & Do&tri- narum , quz recepte funt , Redargutio vero earum talis fuit, qualis effe potuit ; videlicet perfigna, & Evidentiam Caufarum ; cum con- futatio alia nnlla a nobis ( qui & de Principiis , & de Demonftrationibus , ab aliis diffentimus ) adhiberi potuerit, — — Quocirca tempus eft, utad ipfam Artem & Normam ZInsterpretandi Naturam. veniamus ; & tansen nonnihil reftat , qued prevertendum eft. Quum enim in hoc primo wfporifimorum libro illud nobis propofitum fit , ut tam ad inrelligen- dum, quam ad recipiendum ea quz fequuntur , Mentes hominum praeparentur ; Expurgata Jam, & abrafa, & zquara Mentis Área , fequitur ut Mens fiftatur in pofitione bona , & tanquam Af. pe&u benevolo , ad ea quz proponemus . Valet enim —————— NOFUM ORGANUM. tog enim inre nova ad prajudicium , non folum preoccupatio fortis opinionis veteris , í:d & przceptio five prefiguratio falfa , rei qux sffen tur. Itaque conabimur efficere, ut habeantur bomz, & vere, deiisquz adducimus , opinio- nes, licet ad tempus tantummodo, & tanquam ufurarig , donec res ipfa pernofcatur, €XVI. Primo itaque poftulandum videtur, ne exiftiment homines, nos more Antiquorum Gracorum , aut quorundam novorum hominum, Telefis , Patricii , Severini , fe&am aliquam in Philofophia condere velle : Neque enim hoc agi- mus, neque etiam multum intereffe putamus, ad hominum fortunas , quales quis opiniones abílractas de Natura & rerum Principiis habear: Neque dubium eft, quin multa hujufmodi , & vetera revocari , & nova introduci poffint; que. madmodum & complura Themata Coli fupponi poffunt, que cum P«enomenis fat bene conve- niunt , inter fe tamen diffentiunt, Atnos de hujufmodi rebus opinabilibus, & fimul imutilibus , non laboramus . At contra nobis conítitutum eft experir], an revera po. tentig & amplitudinis humanz firmiora funda. menta jacere, ac fines inlatius proferre poffi. mus, Atque licet fparfim , & in aliquibus fu. bie&tis fpecialibus , longe veriora habeamus, & certiora , (ut arbitramur) atque etiam ma- gis fru&uofa , quam quibus homines adhuc utun- tur, (quz in quintam I»flanrationis noftrz. par- tem congeffimus) tamen Theoriam nullam uni- VET 110 VERULJAMII verfalem , aut integram proponimus. Neque enim huic rei tempus adhuc adeffe videtur. Quin nec fpem habemus vite producendz , ad fextam Inflaurationis partem. (quae Philofophig , per legitimam Naturg interpretationem inventz , de(tinata eft ) abfolvendam ; fed fatis habemus , fiin Mediis fobrie & utiliter nos geramus, ate que interim femina veritatis fincetioris in. pofte- ros fpargamus, atque initiis rerum magnarum non defimus. CXVII, Atque quemadmodum SeCtze, Con: diteresnon fumus; ita nec opetum particula. rium Largitores , aut Promiffores , Attamen poffis aliquis hoc modo occurrere ; quod nos, qui tam fzpe Operum mentionem faciamus, & omnia eo trahamus ; etiam Operum aliquorum pignora exhibeamus. Verum via noftra, & ra: tio, (ut fepe perfpicue diximus , & ad huc di- cere juvat, ) ea eít; ut non Opera ex Operi- bus, five Experimenta ex Experimentis, ( ut Empirici ) fed ex Operibus & Experimentis Caufas & Axiomata, atque ex Caufis & Axio« matibus rurfus nova Opera & Experimenta. (ut legitimi Naturz Interpretes) extrahamus. Atque licet in Tabulis noftris inveniendi , ( ex quibus quarta pars Inffauratzonis confiftit ) atque etiam exemplis particularium , ( quas ir fecunda parte sdducimus) atque infuper in ob« fervationibus noftris fuper Hiftoriam , ( qug in tertia parte Operis defcripta eft) quivis vel me- diocris perfpicaciz & folertig , complurium - opes NOFUM ORGANUM, itt operum nobilium indicationes & defignationes ubique notabit ; ingenue tamen fatemur , Hi- fteriam Naturalem , quam adhuc habemus, aut ex libris , aut ex inquifivone propria , non tám copiofam effe & verificatam 5 ut legitime Interpretationi fatisfacere aut miniftrare peffic. Itaque fi quis ad Mechanica fit. magis aptus, & paratus , atque fagax , ad venanda opera, ex cenverfatione fola cum Experimentis , ei per- mittimus & relinquimus illam induftriam , ut ex Hiftoria noftra, & Tabulis , multa tanquam in via decerpat, & applicet ad Opera, ac ve- luti fcenus recipiat ad tempus , donec fors habe- ripoffit, Nos vero, cum ad majora contenda- mus, moram omnem przproperam & prema. turam in ifliufmodi rebus, tanquam Atalante pilas (ut fapius folemus dicere ) damnamus, Neque enim aurea poma pueriliter zffe£tamus , fed omnia in viétoria curfus Artis fuper Natu- ram ponimus; neque roufcum aut fegetem her. bidam demetere feftinamus , fed mefíem tempe: ftivam expe&tamus. GXV ITI. Occurret etiam alicui proculdubio , poftquam ipfam Hiftoriam noftram, & Inven- tionis Tabulas perlegerit , aliquid in ipfis E£x- perimentis minus certum , vel omnino falfum ; atque propterea fecum fortaffe reputabit , fune damentis & Principiis falfis , & dubiis, Inven- ta noftra niti. Verum hoc nihil eft ; neceffe enim eft , talia fub initiis evenire. Simile enim eft, ac fi in fcriptione aut. impreffione : una Ore IIZ VERUL.MII forte litera , aut altera ,; perperam pofita aut collocata fir; id enim legentem non multum impedire folet, quandoquidem errata ab ipfe fenfu facile corriguntur: Ita etiam cogitent ho- miaes, multa in Hiftoria Naturali Experimen- ta falfo credi & recipi poffe; quz paulo poíta Caufis & Axiomatibus inventis facile expun- guntur, &rejiciuntur. Sed tamen verum eft, fi in Hiftoria Naturali, & Experimentis , ma- gna, & crebra, & continua fuerint errata , il- la nulla ingenii aut Artis felicitate corrigi aut emendari poffe. Itaque fi in Hiftoria noftra Na. rurali , quz tanta diligentia , & feveritate, & fere religione probata & collecta eft, aliquid in particularibus quandoque fubfit falfitatis , aut erroris; qui tandem de Naturali Hiftoria vul. gati, que prz noflratam negligens eft, & fa- cilis, dicendum erit ? aut de Philofophia & | Scientiis fuper hujufmodi arenas ( vel Syrtes — potius) zdificatis? Itaque hoc quod diximus, néminem moveat. CXIX, Occurrent etiam in Hiftoria noftra & Experimentis plurimz res ; primo leves & vul- gatz , deinde viles & illiberales, poftremo ni- mis fubtiles ac mere fpeculative , & quafi nul. lius ufus :. Quod genus rerum, hominum ftudia avertere & alienare poffit. Atque de iftis rebus, que videntur vulgatz, illud homines cogitent ; folere fane eos adhuc nihil aliud agere, quam ut eorum, quz rara funt, caufas adea, quae frequenter fimt, re ferant NOVUM ORG. 4NUM. iij ferant & accommodent : atipforum , quz free quenter eveniunt ; nullas caufas inquirant , fed ca ipfa recipiant tanquam conceffa & admiff; , , lraque non Ponderis, non Rotationis Calc. fium , non Caloris, non Frigoris, non Lumi- nis, non Duri , pon Mollis, non Tenuis, non Deníií , non Liquidi, non Confiftentis , non Animati , non Inanimati , non Similaris, non Diflimilaris, nec demum Organici caufas qua- runt ; fed illis tanquam pro evidentibus & ma- nifeftis receptis , de czteris rebus ; quz non tam frequenter & familiariter occurrunt , di- Íputant & judicant ; | Nos vero , qui fatis fcimus , nullum de rebus raris aut notabilibus judicium fieri poffe, mul. ro minus res novas in lucem protrahi , abfque vulsarium rerum caufis, & caufarum caufis rite examinatis & repertis ; neceffario ad res vulga- riffimas in Hiftoriam noftram recipiendas com- pellimur . Quinetiam nil magis Philofophiz offeciffe deprehendimus , quam quod res , quz familiares funt & frequenter occurrunt, con- templationem hominum non morentur & deti- neant , fed recipiantur obiter , neque earum «auíz quzri foleant : ut non faepius requiratur Informatio de rebus ignotis , quam Attentio in ' notis, | : CXX. Quod vero ad rerum Vilitatem atti- net, vel etiam Turpitudinem , quibus (ut ait "Piinius ) honos przfandus eft ; €£ res , non mi- mus quam lzutiffimz & pretiofiffimg , in Hifto- H Tlam 1l4 VERUL.4MII riam Naturalem recipiende: funt, Neque pro: p:erea. polluitur Naturalis Hiftoria : Sol enim aque palatia & cloacas ingreditur ; neque ta- men polluitur. Nos autem non Capitolium ali- | quod aut Pyramidem hominum fuperbie dedi. | camus aut condimus , fed Templum fan&tum ad | exemplar Mundi in intelle&tu humano funda- | mus. Itaque exemplar fequimur. Nam quic. | quid Effentia dignum eft, 1d etiam Scientia di- enum; quzefít effentie imago. At vilia zque | fubfiftunt, aclauta. Quinetiam , ut & quibul: | dam putridis materiis, veluti Mufco & Zibe- | tho, aliquando optimi odores generantur; ita. & ab inflantiis vilibus & fordidis, quandoque | eximia lux & informatio emanat. Verum de hoc nimis multa ; cum hoc genus faftidii fit pla- | ne puerile & effceeminatum , CXXI. At de illo omnino magis accurate di- fpiciendum ; Quod plurima in Hifloria noftra captui vulgari, aut etiam cuivis intelle&ui , ( rebus przfentibus affuefa&to ) videbuntur cu- riefz cujufdam & inutilis fubtilitatis. Itaque de lioc ante omnia & diétum & dicendum eft. Hoc fcilicet ; Nos jam fub initiis & ad tempus , tan: | tum /ucifera Experimenta , non frat&iifera que«| rere ; ad exemplum Creationis divine , quod fepius diximus, quz primo die lucem tantum produxit, eique foli unum integrum diem attri- buit, neque illo die quicquam mareriati operis immlifcuit . Itaque fi quis iftiufmodi res nullius effe ufus p. NOVUM ORG.4NUM. 1i putet, idem cogitat ac fi nullum etiam Lucis effe ufum cenfeat , quia res fcilicet folida aut materiata non fit. Atque revera dicendum eft , Simplicium Naturarum cognitionem bene exa- minatam & definitam inflar Lucis effe ; quz ad univerfa Operum penetralia aditum przbet ;. a:- que tota agmina Operum & turmas , & Axio- matum nobiliffimorum fontes , poteftate qua- dam comple&itur & poft fe trahit ; in fe tamen non ita magni ufus eft. Quin & Literarum ele- menta per fe & feparatim nihil fignificant , nec alicujus ufus funt, fed tamen ad omnis fermo- nis compofitionem & apparatum inftar Materiz primzíunt. Etiam femina rerum poteftate va- lida, ufu (ni& in proceffu fuo ) nihili funt, Atque lucis ipfius radii difperfi , nifi coeant , beneficium fuum non imperüuuntür. Quod fi quis Subtilitatibus fpeculativis offen- datur ; quid de Scholafticis viris dicendum erit , qui fubrilitatibus immenfum indulferunt ? Quz tamen Subtilitates in. verbis, aut faltem vulga- ribus notionibus , (quod tantundem valet) non in rebus aut. Natura confumptz fuerunt ; atque utilitatis expertes erant , non tantum 1n Origi- ne, fed etiam 1n Coníequentiis: Tales autem non fuerant , ut haberent in przfens utilitatem nullam , fed per confequens infinitam ;. quales funt ez de quibus loquimur. Hoc vero fcianc homines pro certo, omnem Subtilitatem difpu- tatjionum & difcurfuum Mentis, fi adhibeatur tantum poft Axiomata inventa, feram effe & Ho prz- m 116 VERUL.4MII prapoftaram : & Subrilitatis tempus verum ac proprium , aut faltem przcipuum , verfíari in penfitanda Experientia , & inde conflituendis Axiomatibus: Nam illa altera Subtilitas Natu- ram prenfat & captat; fed nunquam apprehen- dit auc capit, Er veriffimum certe. eft, quod de Occafione five Fortuna dici folet; fi trarisfe- ratur ad Naturam : videlicet, eam White coma- tam y, ab otcipitio calvam effe . : Denique. de contemptu in Naturali Hiftoria rerum aut Vulgárium , aut Vilium , aut nimis Subtilium , &in originibus fuis inutilium , il. ja vox Muliercule ad tumidum Principem , qui petitionem ejus; ut rem indignam , & Majefa. tefua. inferiorem , 'abjeciffet pro 'Oráculo fit ; Define crgo Rex m2 : Quia certiffimum eft, im- periüm in Naturam , fi quis hujufmodi rebus ut nimis exilibus &. dina vacare nolit, nec ob. tineri nec gerl poffe LU CXXIl. Occurrit etiam & illud ; mirabile quiddam effe & durum, quod nos omnes Scien- tias atque : oinnes Authores fimul "ac veluti unà i&u & impetu. fummoveamus : idque non af. fumpto aliquo ex Antiquis in auxilium & pr- fidium noftrum , fed quafi viribus propriis. Nos autem fist ; fi minus fincera fide age- Te voluiffemus, non difficile fuiffe nobis, ifta, qug afferuntur , vel ad antiqua fzcula ante Gra. corum tempora , ( cum Scientig de Natura ma- "gis fi fortaffe ^ fed tamen majore cum filentio flo- rüerint; meque in Gratorum tubas & ipe ade pL. —--.—Am——————M9 n n NOFUM ORGANUM, 1f adhuc incidiffent) veletiam ( per partes certe ad aliquos ex Gracis ipfis referre , atque aftipu- lationem & honorem inde petere : more novo- rum hominum , qui nobilitatem fibi ex antiqua aliqua profapia , ' per genealogiarum favores , aftruunt. & affingunt . Nos vero rerum eviden- tia freti , omnem commenti & impofturz con- ditionem rejicimus , neque ad id quod agitur plus intereffe patamus , utrum , quz jam inve- nientur, Antiquis olim cognita , & per rerum viciffitudines & fzcula occidentia & orientia fint ; quam , hominibus curz effe debere , utrum Novus Orbis fuerit Infula illa Atlantis, & ve- teri Mundo cognita ; an nunc primum reperta . Rerum enim inventio a Naiurz luce petenda , non ab Antiquitatis tenebris repetenda eft, '' Quod vero ad univerfalem iftam reprehenfio- nem attinet , certiffimum eft vere rem reputan- ti , eam & magis probabilem effe, & magis modeftam , quam fi fa&a fuiffet ex parte. Si enim in primis Notionibus errores radicati non faiffent , fieri nog. potuiffet , quin nonnulla re- &e inventa , alia perperam inventa correxif- fent . Sed cum errores fundamentales fuerint , atque ejufmodi , ut homines potius res neglexe- rintac przterierint, quam de illis. pravum ast falfum judicium fecerint; minime mirum eft, fi homines id non obtinuerint , quod non ege- rint; nec ad metam pervenerint , quam non pofuerint aut collocarint ; neque viam emenfi fint , quam non ingreffi fint aut tenuerint . : H 3 At- " 118 | FERULJAMII Atque infolentiam rei quod attinet ; Certe & quis manus conítantia atque oculi vigore lineam magis re&tam , aut circulum. magis perfe&tum fe defcribere poffe,, quam al'um quempiam , fi bi affumat ; inducitur fcilicet facultatis compa- ratio : Quod fi quis afferat, fe adhibita regula aut circumdu&to circino , lineam magis rectam, aut circulum magis perfe&um poffe deícribere , quam aliquem alium vi fola oculi & manus ; 1s certe non admodum ja&tator fuerit. Quin hoc, quod dicimus, non folum in hoc noftro conatu primo & inceptivo locum habet ; fed etiam per- tinet ad eos qui huic rei pofthac incumbent. Noftra enim via Inveniendi Scientias , exzquat fere ingenla , & non multum excellentiz eorum relinquit : cum omnia per certiffimas Regulas & Demonftrationes tranfigat.. Itaque hzc noftra (ut fzpe diximus) Felicitatis cujufdam íunc potius quam Facultatis , & potius Temporis partus quam Ingenii. Eft enim certe Cafus ali- quis non minus in Cogitationibus humanis , quam 1n Operibus & fa&tis. CXXIII. iraque dicendum de nobis ipfis quod ile per jocum dixit, praefertim cum tam bene rem Ííecet : Fier? non potefl ut idem fentiant , qui aquam , € qui vinum bibant .. At czteri ho- mines , tam Veteres quam Novi , liquorem biberunt crudum in Scientiis, tanquam aquam, vel fponte ex Intelle&u manantem , vel per Diale&icam , tanquam per rotasex puteo hau- ftam. Ar nos liquorem bibimus & propinamus | ex NOVUM ORG.4NUM. 1g ex infinitis confe&tum uvis, iifque maturis & tempeltivis , & per racemos quoídam colle&is ac decerptis ; «& fubinde in torculari preffis , ac poftremo in vafe repurgatis & clarificatis. Ita- que nil mirum , fi nobis cum aliis non. conve- nlat. |. CXXIV. Occurret proculdubio & illud : nec. metam aut Scopum Scientiarum a nobis ipíis ( id quod in aliis reprehendimus ) veram & opüi- mum przfixum effe. Effe enim Contemplatio- nem veritatis, omni. Operum utilitate & ma- suitudine digniorem. & celfiorem : longam ve- ro iftam.& follicitam moram in Experienua & Materia , & rerum Parücularium fluGtibus , Mentem veluti humo affigere , vel potius in Tartarum. quoddam confuíionis & perturbatio- nis deiicere ; atque ab Ab(tra&z Sapientiz fe- renitate & tranquillitate. ( tanquam a ftatu mul- to diviniore) arcere & fummovere. Nos vero huic rationi libenter affentimur ; & hoc ipfum , quod innuunt ac przoptant ,. precipue atque an- te omnia agimus . Etenim verum exemplar Mundi in Intelle&u humano fundamus ; quale invenitur, non quale cuipiam fua propria ratio di&averit, Hoc autem perfici non petet, nifi fa&ta Mundi diffe&ione atque Anatomia dili- gentiffima. Modulos vero ineptos Mundorum & tanquam fimiolas , quas in Philofophiis phan tafie hominum extruxerunt , omnino diffipan das edicimus, Sciant itaque homines , ( 1d quo fuperius diximus ) quantum interfit inter hu 4 ma» j 20 VERULJMII mane Mentis 14a & divine Mentis Ideas, llla enim nihil aliud funt , quam Abfítra&io- nesad placitum :. Hz autem funt vera fignacu- ia Creatoris fuper creaturas, prout in Materie per lineas veras & exquifitas imprimuntur & terminantur . Itaque ipfiffiz Res funt ( in hoc genere ) Veritas & Urilitas : atque Opera ipfa pluris facienda funt, quatenus funt verita- tis plgnora, quam propter vitz commoda . CXXV, Occurret fortaffe & illud : nos tan- quam a&um agere ; atque Antiquos ipfos ean- dem , quam nos, viam tenuiffe, Itaque verifi- mile putabit quifpiam , etiam nos, poft tantum motum & molitionem , deventuros tandem ad aliquam ex illis Philofophiis que apud Anti- quos valuerunt, Nam & illos in Meditationum fuarum Principiis vim & copiam magnam Exem- plorum & Particularium paraviffe ; atque in Commentarios , per locos & titulos, digeffiffe ; atque jnde Philofophias fuas & Artes confe. «ife, & poftea, re comperta , pronuntiaffe ; & Exempla ad fidem & docendi lumen fparfim addidiffe; fed Particularium notas , & codicil- los, ac commentarios fuos , in lucem edere, Ífupervacuum & moleftum putaffe: ideoque fe. ciffe, quod in zdificando fieri folet ; nempe poft zdificii ftru&uram , machinas & fcalas a confpe&tu amoviffe, Neque aliter fa&um effe, credere certe oportet, Verum nifi quis omnino oblitus fuerit eorum quz fuperius di&ta funt , huic obje&ioni ( aut fcrupulo potius ) facile Ice NOVUM ORGANUM. 12r refpondebit. Formam enim inquirendi & inve- niendi apud Antiquos & ipfi profitemur , & fcripta eorum pra fe ferunt. Ea autem non alia fuit, quam ut ab Exemplis quibufdam & Par- ticularibus ( additis Notionibus communibus , & fortaffe portione nonnulla ex opinionibus re- ceptis, quz maxime placuerunt ) ad Conclufio- nes maxime generales five Principia Scientiae rum advolarent ; ad quorum veritatem immo- tam & fixam , Conclufiones inferiores per Me- dia educeremt àc probarent , ex quibus Artem confüituebant . Tum demum fi nova Particula- ria & Exempla mota effent & adduGa , qux placitis fuis refragarentur ? illa aut per diftin- &iones, aut per regularum fuarum explanatio- nes, inordinem fubtiliter redigebant ; aut de mum per exceptiones groffo modo fummove- bant: At rerum Particularium non refragan- tium caufas, ad illa Principia fua laboriofe & pertinaciter accommodabant , Verum nec Hifto- ria Naturalis & Experientia illa erat , quam fuiffe oportebat ; ( longe certe abeft ) & ifta ad. volatio ad Generaliffima , omnia perdidit. CXXVI. Occurret & illud ; nos , propter inhibitionem quandam pronuntiandi, & prin- cipia certa ponendi, donec per medios gradus ad Generaliffima rite perventum fit ; Sufpenfio- nem quandam judicii tueri , atque ad J4zar2/e« p/iam rem deducere : Nos vero non Jfatale- plam , fed Eucatalepfíami meditamur & propo- nimus4 Senfuienim non derogamus , —— | Ià« 122 VERULJAMMII flramus ; & Intelle&um non contemnimus , fed regimus. Atque melius eft fcire quantum opus fit , & tamen nos non penitus fcire putare , quam penitus fcire nos putare, & tamen nil eorum , ug opus eft, ícite. CXXVII. Etiam dubitabit quifpiam. potius quam objiciet ; utrum nos de Naturali tantum Philofophia , an etiam de Scienuis reliquis , Logicis , Ethicis, Politicis , fecundum viam noftram perficiendis loquamur , At nos certe de univerfis hzc, quz di&a funt , intelligimus: Atque quemadmodum vulgaris Logica , quz re, git. res per Syllogifmum , non tantum ad Natu rales, íed ad omnes Scientias pertinet ; Ita & noftra , quz. procedit. per Induti;ionem , omnia compleétitur, Tam enim Hiftoriam. & Tabulas inveniendi conficimus de Ira, Metu, & Vere- cundia ,. & fimilibus; ac etiam de exemplis re- tum Civilium : nec minus de metibus mentali- | bus Memoriz , Compofitionis & Divifionis , Ju- dicii, & reliquorum ; quam. de Calido & Fri- sido, aut Luce, aut Vegetatione , aut fimili bus. Sed tamen cum noftra. ratio Intevpretand: , poft Hiftoriam przparatam & ordinatam , non Mentstantam morus & difcurfus, ( ut Logica vulgaris) fed & rerum naturam intueatur; ita Mentem regimus , ut ad Rerum naturam fe, aptis per omnia modis , applicare poffit. Atque propterea multa & diverfa in Do&trina Inter pre intionis przcipimus , qu& ad Subje&i, de quo inquirimus E qualitiatem & conditionem , mo- dum NOVUM ORG. 4NUM. 1a3 dum Inveniendi nonnulla ex parte applicent, CXXVIIT. At illud de nobis ne dubitare qui- dem fasíit; utrum nos Philofophiam & Artes & Scientias , quibus utimur, deftruere & de. moliri cuptamus : Contra enim, earum & ufum & cultum & honores libenter amplectimur .. Ne- que enim ullo modo officimus, quiniílz, quz invaluerunt , & Difputationes alant, & Sermo- nes ornent, & ad Profefforia munera ac vitz Civilis compendia adhibeaotur & valeant ; de- nique tanquam numiímata quedam , confenfu inter homines recipiantur , Quinetiam fignifi- camus aperte, ea, quz nos adducimus, ad iftas res hon multum. idonea futura ; cum 'ad vulgi captum. deduci omnino non poffint , nifi per Effe&ta & Opera tantum .. At hoc ipfum, quod de affe&tu noftro & bona voluntate erga Scien- tlas receptas dicimus, quam vere profiteamur , Scripta noftra 1n publicum edita ( prefertim li- bri de Progre[fu Scientiarum ) fidem faciant. Ita- que id verbis amplius vincere non conabimur. lllud. interim conítanter & diferte monemus , his modis ,. qui in ufu funt, nec magnos in Sci- entiarum do&trinis & contemplatione: progreffus feri, necillas ad amplitudinem Operum dedu. cl poffe, CXXIX. Supereft ut. de Finis excellentia pau- ca dicamus, Ea fi prius dita fuiffent, votis fi- milia videri potuiffent : fed fpe jam fa&ta , & iniquis prejudiciis fublatis, plus fortaffe pon. deris habebunt. Quod finos omnia perfeciffc. mus 124 VERULJAMII mus & plane abfolviffemus, nec alios in par. tem & confortium laborum fubinde vocaremus; etiam ab hujufmodi verbis abftinuiffemus , né acciperentur in predicationem meriti noftri ; Cum vero aliorum induftria acuenda fit, & ani- mi excitàndi atque accendendi ; confentaneum eft, ut quedám. hominibus in mentem rediga. mus, Primo itaque , videtur Inventorum nobilium introdu&io , inter A&iones humanas longe prie mas partes ! tenere : id quod antiqua fecula ju. dicaverunt, Ea enim Rerum Inventoribus divi- nos honores tribuerunt : lisautem , qui. in Re. bus Civilibus merebantur , ( quales erant orbium & imperiorum Conditores , Legislatores , Pa. triarum a diuturnis malis Liberatofes T yran- nidum Debellatores , & his fimiles) Heroum tantum honores decreverunt . Atque certe fi quisea reéte conferat , juftum hoc prifci fecu. ]; judicium reperiet . Etenim Inventorum be. neficia ad univerfum genus humanum pertinere poffunt ; Civilia ad certas tantummodo homi. num fedes : hzc etiani non ultra paucas atates durant ; Mla, quafi perpetuis temporibus . At- que Status emendatio in Civilibus non fine vi & perturbatione plerumque procedit : at Inven- ta beant , & beneficium. deferunt abfque alicu. jus injuria aut triftitia. Etiam Inventa quafi nove Creationes funt, & divinerum Operum Imitamenta , ut bene ce- cinit llle: Pir- NOVUMOORG.4NUM. I2$ Primum frugiferos fetus. mortalibus egris Dididerant quondam pi eflanti nomine JAtbene - E: RECRE.AVERUNT «vitam , legefque. vo. garunt . Atque videtur notatu dignum i In. $olomone ; quod cum Imperio, Auro, magnificentia Ope- rum;Satellitio , Famulitio .Claffe infuper, & No- minis claritate: , ac noli hominum admiratio- ne floreret , tamen nihil horum delegerit fibi ad oloriam , fed ita pronuntiaverit : G/oriam Dei elfe , cleri rem y gloriam Regis, inve[ligare rem, Rurfus ( fi placer ) reputet quifpiam , quan- tum inrerfit j inter hominum vitam in excultif- fima quapiam Europz Provincia , & in Re. gione aliqua Novz Indiz maxime fera & bar. bara: Eatantum differre exiltimabit, ut me- rito Hominem. bomini Deum effe , non folum pro- pter auxilium. & beneficium , fed etiam pec ftatus comparationem , re&te dici poffit , Ar. que hoc, non Solum, non Celum, non Cor- pora, fed Artes praftant.- ( Rurfus , vim & virtutem & confequentias Rerum inventarum notare juvat: quz non in aliis manifeftius occurrunt, quam in illis tri. bus, quz Antiquis. incognita , & quarum pri- 'mordia » licet recentia,, obícura & ingloria funt » "Jus nimirum Imprimendi ', Pulveris Tormentarii , & Mus Nautice. Hac ; AR trid, rerum faciem & flatum in Orbe terrárum mue taverunt: primum, in Re Literaria ; fecun- dum, in Re Bellica: tertium, in. Navigatio- nibüs: 126 VERUL.JAMII nibus: Unde innumere rerum mutationes fes quutz funt ; ut non Imperium: aliquod , non Secta , tion Stella majorem efficaciam & quafi influxum fuper res humanas exercuiffe. videa. tur, quam ifta Mechanica exercuerunt , Praterea non abs re fuerit, tria hominum Ambitionis genera & quafi g pRadps diftinguere, Primum eorum , qui propriam porentiam in Patria fua amplificare cupiunt ; quod genus vul- sare eft & degener . Secundum eorum , qut Pairiz potentiam & imperium inter hsimanum genus amplificare nituntur : Illud plus certe ha. bet dignitatis , cupiditatis haud minus, Quod fi quis "humani seneris ipfius potentiam & 1m. perium in rerum iiu ori inflaurare & amplificare conetur ; ea proculdubio Ambitio (fi modo ita vd fitr) reliquis. & fanior eft & auguftior. Hominis autem imperium in Res, in Tolís Artibus & Scientiis ponitur... Na« rure enim non imperatur, nili parendo , Preterea, fi unius alicujus particularis In: venti utilitas ita homines affecerit, ut eum, qui genus humanum Univerfum beneficio. ali. quo devincire potuerit, Homine majorem pu: taverint : ; quanto cellis videbitur , 1ale ali. quid invenire , per quod alia omnia expecire inveniri poffint? Et tamen ( ut verum omnino - dicamus) quemadmodum luci magnam habe. mus gratiam , quod per eam vias inire , Ar. tes exercere, legere, nos Invicem dignofcere poffimus , & nihilominus ipfa vifie lucis res prz« NoPUM ORGANUM. 137 praeftantior eft & pulchrior , quam mulüiplex ejus ufus: lta certe ipfa Contemplatio Rerum, prout funt, fine Superfüitione aut Impoftura , Errore aut «Bos fáfione , infe ipfa magis digna eft, quam Univerfus Inventorum fru&tus, Poftremo fiquis depravationem Scientiarum & Artium ad malitiam & luxuriam & fimilia, obiecerit ; id neminem moveat, lllud enim de omnibus mundanis Bonis dici poteft , Ingenio, aged Viribus, Forma, Divitiis, Lu- ce jpfa, & reliquis . Recuperet modo genus humanum jus fuum in Naturam, quod ci ex dotatione divina competit ; & detur. ei copia : ufum vero re&ta Ratio , & fana Religio guber. nabit. CXXX. Jam vero tempus eft ut Artem ip- fam interpretandi Naturam proponamus « in qua licet nos utiliffima & veriffima przcepiffe arbitremur , tamen necefífitatem ei abíolutam (ac fiabfque eanil agi poffit ) aut etiam per- fe&ionem non attribuumus, Etenim in ea opi- nione fumus; fi juftam Nature & Experien- tiz Hiftoriam. prefto haberent homines , atque in ea fedulo verfarentur ; fibique duas res impe- rare poffent ; unam , ut receptas opiniones & no- tiones deponerent; alteram, ut Mentem a genera- liffimis & proximis ab illis , ad tempus cóliibe: rent; foreut etiam vi propria & genuina Men- tis, abfque alia Arte, in formam noftram Ir- terpretandi incidere poffent . Eft enim Interpre- ;aHo verum & naturale opus Mentis, demptis lis 128 VERULAMII iis quz obftant: Sed tamen omnia certe per noftra Precepta erunt magis in procin&tu, & multo firmiora; à | Neque tamen illis nihil addi poffe affirma: mus: fed contra , nos, qui Mentem refpici- mus , non tantum in facultate propria , fed quatenus copulatur cum Rebus; Artem Inve- niendi cum Inventis adoleícere poffe; ftatuere debemus. NOPUM ORG.4NUM. 12g LIBER SECUNDUS 4PHORISMORU M, — De Interpretatione | EU-A CDOCOU CR CUCUE $ive DE REGNO HOMINIS. mg Uper datum Corpus novam Naturam, MEA five novas Naturas generare & fu- LEGS) perinducere ; Opus & Intentio eit AUDMON perinducere pus ntentio e 3 humanz Potentiz. Datz autem Na. turg Formam, five Differentiam veram, five Naturam saturantem , five Fontem emanatio- Bis (ifta enim vocabula habemus, quzad in. dicationem rei proxime accedunt) invenire ; Opus & Intentio eft humanz Scientiz. Atque his operibus primariis, fabordinantur alia O- pera duo fecundaria , & inferioris notz ; Prio- rl] , transformatio Corporum concretorum de alioin aliud, intra terminos poffibilis ; Pofte- lori, inventio, in omni generatione & Motu, o ^ . ^ latentis proce[Jus continuati. ab Efficiente. maui- fefto , & Materia manifefla , ufque ad Formam nditam ; &inventio fimiliter Jatentis Schemes H u[mi e 130 VERUL.4NMII cfai Corporum quiefcentium , & non in Motu. II. Quam infeliciter fe habeat Scientia hu. mana que inufu eft, etiam ex 1llisliquet que vulgo afferuntur. KeGte ponitur; Vere fce , effe per Caufas fcire. Etiam non male confíti- tuuntur Caufz quatuor ; Materia , Forma , Effdiens, & Finis. At ex his €aufa Finalis tantum abeítue profit, ut etiam Scientias cor- rumpat, nifi in Hominis a&tionibus. Forme inventio habetur pro defperata. Efficiens vero & Materia (quales queruntur & recipiuntur , remotz fcilicet, abfque Jatentz proceffu ad. for- | mam ) res perfun&oriz funt , & fuperficiales, & nihili fere ad Scientiam. veram & activam, Neque tamen obliti fumus, nos fuperius no- taffe & correxiffe errorem Mentis humanz , in deferendo Formis primas Effenuz. Licet enim jn Natura nihil vere exiftat przter Corpora in. dividua , edentia a&tus puros individuos .ex le. ge ; in do&trinis tamen, illa ipfa lex , ejuf- que inquifitio , & inventio , atque explicatio , pro fundamento eft tam ad fciendum , quam Sd operandum . Eam autem /egem , ejufque Paragrapbos , Formarum nomine intelligimus; | praefertim cum hoc vocabulum invaluerit , & familiariter occurrat, llf, Qui Caufam alicutus. Nature ( veluti Albedinis , aut Caloris ) in certis tantum fub- je&is novit; ejus Scientia imperíe&ta eft. & qui Ef:Gum fuper certas tantum Materias (in« | cer NOFVUM ORG. 4NUM. 111 tef easqua funt fufcepribiles ) inducere poreít ; ; ejus Potentia pariter imperfeGta eft . At qui Efficientem. & Materialem Caufam. tantummo- do nevit, (que Caufz fluxz funt , & nihil aliud quam vehicula , & Caufz, Formam de- ferentes in aliquibus) isad nova Inventa, in . Mareria aliquatenus fimili, & praparata, per- . venire poteft ; fed rerum Terminos altius fi- xosnon movet. At qui Formas novit, 1s Na: ture unitatem in Marteriis diffimillimis comple- &itur. ltaque quz adhuc fa&a. non funt , qua lia nec Nara viciffitudines , neque E speri. mentales induflriz , neque Cafos ipfe, in A. . €um unquam perduxiffent , neque cogitatio- nem humanam fuübitura. fuiffent ; detegere & | producere poreít. Quare ex Formarum [nven- tione, fequitur Contemplatio vera, & Opera: | &lq libera, | IW. Licet vig ad Potentiam , atque id |Scientiam humanam , conjun&tiffimz fint, & fere ezdem ; tamen propter. perniciofam & ins veteratam confuétudinem verfandi in abftra&tis, tutius omnino eít, ordiri & excitare Scientias abiis fundamentis, que in ordine funt. zd par- tem AGtivam , atque ut. illa ipfa partem Con. templativam fignet & dererminet. Videndum itaque eft, ad aliquam Naturam fuper Corpus datum generandam & fuperinducendam , qua- le quis preceptum , aut qualem quis dire&tio- »mem, aut dedu&ionem maxime optaret ; id- pue [cemone. fimplici, & minime abftrufo. iai Exeme 132 VERULJAMII Exempli gratia; fi quis argento cupiat fu- ' perinducere fjiavum | colorem auri , aut augmen- tum ponderis, ( fervatis legibus materiz ) aut lapidi alicui. non diaphano diaphaneiratem ; aut vitro tenacitatem , aut corpori alicul non vé- cetabili vegetátionem ; Videndum (inquam) ett, quale quis preceptum , aut deductionem potiffimum fibi dari exoptet,. A:que primo , exoptabit aliquis proculdubio , fibi monftrart | aliquid hujufmodi, quod opere non froftret ,. neque expermnento falat . Secundo , exopta- bit quis aliquid fibi pratfcribi , quod ipfum] non aftringat & coerceat ad Media quzdam ,; & Modos quofdam operand: particulares. For: taffe enim. deftituecur , nec habebit facultatem ; & commoditatem , talia media comparandi & procurandi. Quod i fiat & alia Media , & alii Modi ( przter illud. preceptum ) prog'gnenda ralis Nature ; ea fortaffe ex lis erunt , quz funt in operantis poteftate ; a quibus nihilomi- nus per anguftias pracepri excludetur , nec fru&um capiet. Tertio , optabit aliquid fibi monftrari, quod non hit eque difficile, ac illà ipfa operario de qua inquiritur , ed. propius accedat ad praxim. Itaque de praecepto vero & perfe&to operan- di, pronuntiatum erit tale; ur fit certum , li] Piin. €" difponens , five iu ordine ad M sem. Atque hoc ipfum idem eft cum !nven- tione Forme verg, Erenim Forma Naturz ali- cujus talis eft, utea pofita Natura dàta infal- libi- VTINPee - Mo n uU UT TEUTPUNPCHRURERRIE mme v NOFUM ORGANUM. 133 f Abiliter fequatur . Itaque adeft perpetuo , Po Natura illa adeft, atque eam univer- - faliter affirmat , atque ineft. omni . Eadem Forma talis eft, r* ea amota, Natura data ine fallibiliter fugiat . itaque abeít perpetuo , quando Natura illa abeft , eamque perpetuo ab. negat , atque ineft foli. Poftremo, Forma ve- ra talis eft, uc Naturam datam em fonte ali- quo orm deducat, quz ineít pluribus, & notior eft Naturz (ut loquuntur) quam ip(a Forma. Itaque de Axiomate vero & perfecto Íciendi , pronuntiatum & przceptum tale eft ; ut inveniatur Natura alia , que fit cum Natura data cenvertibilis , € zamen fit. [imitatio Natu. ve& notoris , 4n[lar genevis vert. lta autem. duo pronuntiata , Activum & Contemplativum , res eadem Íunt ; & quod in operando utiliffi- mum , id in (cendo. veriffimum . | V. At Preceptum five Axioma de transfor. matione Corporum , duplicis eft generis. Pri. mum intuetur Corpus, ut türmam five conju. gationem Naturarum fimplicium: ut 1n. Áuro hec conveniunt ; quod jh favum. ; quod üt onderofum , ad pondus tale; qued fit mallea- bile , auc duck, EL ucniaaca talem : ; quod non fiat volatile ,' nec deperdat de quanto fuo per ignem ; quod flaat fluore tali : ; quod fe. ' paretur É Lbherr modis talibus, & fimiliter de ceteris Naturis , quz in Áuro concurrun Itaque hujafmodi A xioma rem dedocit ex For, ; mis Naturarum fimplicium .. Nam. qui Formag OU nane n3 & 35 es 134 VERULJAMII & Modos novit, fuperinducendi flavi, ponde^ | ris, du&tilis , fixi , fluoris, folutionum , & ficde reliquis, & eorum graduationes & mo- | dos; videbit & curabit ,-urifta conjungi poí- finc insliquo corpore , unde fequatur transfor- matio in aurum , Atque hoc genus operandi pertinet ad AGtionem primariam , Eadem enim eft ratio generandi Naturam unam aliquam | fimplicem, & plores; nifi quod ar&tetur ma- | Jj P ) P gd gis & re(lringatur homo in operando , fi plures | requirantur, propter difficultatem tot Naturas coadunandi ; qu£ non facile conveniunt , nifj per vias Naturz tritas & ordinarias . Uteun. que tamen ; dicendum eft , quod ifte Modus operandi ( qui Naturas intuetur. fimplices, li- | cet in corpore concreto) procedatexiis, qug in Natura funt conítamtia, & szterna, & Ca- | tholica , & latas prebeat potentie humana vias, quales ( ut nanc funt res) Cogitatio hu- | mana vix capere aut reprgíentare poffit, At fecundum genus Axiomatis , (quod a latentis pvoceffus inventione pendet) non per | Naturas fimplices procedit , fed per concreta | Corpora , quemadmodum in Natura inveniun- tur, curfu ordinario. Exempli gratia; In ca- fu ubi fitinquifitio, ex quibus initiis, & quo modo , & quo proceffü, Aurum , aut aliud quodvis metallum aut lapis generetur, a pri- mis menítruis, aut rudimenils fuis, ufque ad Mineram perfe&tam : Aut fimiliter, quo pro- ceffu. herbz generentur a primis — Mà uca -— " am NOFVUM ORGAAK/NUM. 135 faccorum in terra, auta feminibus, ufquc ad plantam formatam , cum univerfa illa fuccef- fione Motus, &c diverfis & continuatis Naturz nexibus; Similiter , de generatione ordinatim explicata Animalium , ab Initu ad partum ; Ec fimiliterde corporibus aliis. Enimvero neque ad generationes Corporum tantum fpettat hec Inquifitio , fed etiam ad alios motus & opificia Naturg. Exempli gra- tia; In cafu ubi fit Inquifitio de univerfa fe- rie, & continuatis aCtionibus alimentandi , a prima receptione alimenti, ad affimilationem períe&tam ; aut fimiliter de Motu voluntario in A nimalibus , & prima impreffione imagina- tionis, & continuatis nixibus fpiritus , ufque ad flexiones & motus artuum ; aut de expli- cato motu linguz , & labiorum, & inftrumen- torum reliquorum, ufque ad editionem vocum arsculatarum . Nam hec quequc fpe&ant ad Naturas concretas, five Collegiatas, &in fa- brica; & iotuentur veluti confuetudines Natu- re particulares, &fpeciales, non leges funda- mentales & communes , qu» conftituunt for- mas. Veruntamen. omnino fatendum eft , ra. tionem iftam videri expeditiorem , & magis fitam in propinquo, & fpem iniicere magis , quam illam primariam. At pars Operativa fimiliter, quz huic par- ti Contemplativa refpondet, operationem ex- tendit & promovet, ab iis quz ordinario in Natura inveniuntur , ad quzdam proxima , 4 aut 136 VERULJMII aut a proximis non admodum remota ; Sed al. tiores & radicales operationes fuper Naturam , pendent utique ab Axiomaetibus primarüs . Quinetiam ubi non darur homini facultas ope- randi, fed tantum fciendi, ut in Coeleflibus , ( neque enim conceditur homini operari in Coe- le(lia , aut ea immutare aut transformare ) tamen Inquifitio fa&ti ipfius, five veritatis rei; non minus quam cognitio Caufarum & confen- fuum , ad primaria illa. & Gatholica. Axioma- ta de Naturis fimplicibus ( veluti. de Natura Rotationis fpontanez , AttraGtionis five virtu- tis Magneticz , & aliorum complurium , quz masis communia funt , quam ipfa Coeleftia ) refertur. Neque enim [peret aliquis terminare quaílionem , utrum in Motu diurno revera Terra aut Coelum rotet ; nifi Naturam Rot2- tionis fpontanez prius comprehenderit. VI. Latens autem Proceffus ,. de quo loqui« mur, longe alia res eft, quam animis homie num (qualiter nunc obfidentur) facile poffit occurrere, Neque enim intelligimus menfuras quaídam , aut figna, aut fcalas proeeffus , in corporibus fpeGabiles ; fed plane proccffum continuatum , qui maxima ex parte fenfum fugit. Exempli gratia ; In omni generatione & transformatione Gorporum , inquirendum , quid' deperdatur & evolet , quid maneat, quid accedat ; quid dilatetar , quid contrahatur ; quid uniatur, quid feparetur ; quid continuc- | tur, NV i— 00 NOFUM ORGANUM. 137 tur, quid: abícindatur ; quid impellat , quid -X--— : quid dominetar , quid fuccumbart ; & alia complura , Neque hic ruríus hec tantum in generatio. ne aut transformatione Corporum quarenda funt; fed & in omnibus aliis alterationibus , & Moribus , fimiliter inquirendum , quid entece- dat , quid. fuccedaz ; quid íit incitatius, quid remiffius ; quid Motum praebeat , quid regat ; & hujufmodi . Ifta vero omnia Scientiis (que nanc pinguiffima Migerva, & prorfus inhabi. li , contexuntur) incognita funt & intaQta . Cumenim omnis AGtio naturalis per minima tranfigatur , aut faltem per illa quz funt. mino. ra, quam ut fenfum feriant; nemo fe Natu. ram regere aut vertere poffe. fperet , nifi illa debito mode comprehenderit, &.notaverit. VII. Similiter , Inquifitio & Inventio Jc. sentis Scbematifmi 1n Corporibus,, res nova eft; mon minus , quam Inventio Jatenutis proceffus & Forme, Verfamur enim plane adhac in a- tris Nature , neque ad interiora paramus adi- tum, Arnemo corpus datum nova Natura do- tare, velin novum corpus feliciter & appofite tranfmurere. poteft, nifi Corporis -alteraüdi auc iransformandi bonani habuerit notitiam . [In modos enim vanos incurret, aut faltem diffi- ciles, & perverfos, nec pro corporis natura ; in quod operatur. Itaque ad hoc etiam via pla. ne eftaperienda & munienda. Atque in Anatomia Corporum Organicorum | ( qua- 138 VERULAMII (qualia funt hominis , & animalium ) opera fane re&e & udliter infumitur, & videtur res fubtilis , & fcrutinium Nature bonum , At hoc genus Anatomiz fpeGtabile eft , & fenfui fubjeétum , & in corporibus tantum organicis locum habet. Verum hoc ipfum obvium quid- dam eft, &in promptu fitum , pre Anatomia verà J'cbematifmi latentis in. corperibus qug ha» bentur pro fimilaribus ; prefertim in rebus fpe- cificatis, & earum partibus , ut ferri , lapt- dis; & partibus fimilaribus, plante , anima- lis; veluti radicis , folii, floris , carnis , fan- euinis, offis, &c. At etiam in hoe genere non prorfus ceffavit induftria humama ; hoc ipfum enim innuitfeparatio corporum fimilarium per diBillationes , &.alios folutionum modes , ut diffimilaritas compofiti per congregationem: partium homogenearum appareat, Quod etiam ex ufu eft, &íacit ad id qued quaerimus; li- cct faepius res fallax fit; quia complures Na- ture Íeparationi imputantur & atrtribunntur , ec fi prius fubftitiffentin compofito ; quas re- vera ignis & calor, & alii modi apértionum de novo indunt, & fuperinducunt, Sed & hzc quoque parva pars eft operis , ad inveniendum Scbematifinus verum in compofito ; qui Scbe- matifius yeseft longe fabtilier, & accuratior, & aboperibus ignis potius confunditur, quam eruitur & eluceícit, Iraque feeienda eft. corporum feparatio & fo lutio ; nop per igaem certe, Ícd per raronera NOF'UM ORGA£NUM. 139 & Indu&lionem veram , cum Experimentis au* xiliaribus ; & per comparationem ad alia cor? pora, & redu&tionem ad Naturas [implices ? & earum formas, quz in compofito conveniun* & complicantur ; ; &iranfeundum plane a Fw cano ad Miberos ; fi in animo fit veras cor" porum texturas & Scbematrfmes (unde omnis occulta atque (ut vocant) fpecifica. proprie- «as & virtus in rebus pendet , unde etiam om« «is potentis alterationis & transformationis nor« ma educitur) in lucem protrahere . Exempli gratia, inquirendum , quid fi in. omni corpore fpiritus , quid effentia tangibilisz atque ille. ipfe Spiritus , utrum fit copiofus & urgeat, an jejunus & paucus ; tenuis , eus craffior ; magis aereus, autigneus; acris, aug 3. Wefes ; exilis, aut robuftus; in progreffu , aut 3 in regreffu ; : abícifus , aut continuatus ; con- fentiens cum externis '& ambientibus, aut dif. fentiens ; &c. Et fimiliter , Effentia tangibilis, (quz non pauciores recipit differentias, quam fpiritus) atque ejus villi, & fibrz, & omni- moda textura. Rurfus autem collácatie Spiri- tus per corpoream molem, ejufque pori , mea- tus, vena , & cellula , & rudimenta , five tentamenta Corporis organici, fub eandem In- quifitionem cadunt, Sed & in his quoque, at- que adcoim omni /ateutis Schbematifmi. Inven- tione, lux vera & clara ab Axiomatibus pri- maris immittitur , quz certe caliginem ome nem , &fubtilitatem , difcutit, VIII. Ne- 140 VERULAMIÍ VEHI. Neque propterea res deducetur ad A. tomum , quz prafupponit Vacuum , & Mare. riam non fluxam, (quorum utrumque falfum eft) fed ad particulas veras, quales inveniun- tur. Neque rurfus eft , quod exhorreat quif- piam iftam fubtiliratem , ut. inexplicabilem ; fed contra, que magis vergit Iaquifitio ad Na- turas fimplices, eo magis omnia erunt fità in plano & perfpicuo ; translato negotio a multi- plici in fimplex ; & ab incommenfurabili ad commenfurabile ; & a furdo ad computabile ; & abinfinito & vago ad definitum & certum ; ut fit in elementis literarum , & tonis cone centuum . Optime autem cedit Ínquifino Na- turalis, quando Phyficum terminatur in. Ma- thematico . At rurfus multitudinem aut fra- &iones nemo reformidet. In rebus enim quz per numeros tranfiguntur,, tam facile quis po- fuerit au: cogicaverit Millenarium, quam unum; aut millefimam pàrtem unius, quam unum 1n- tegrum . iX. Ex duobus generibus Axiomatum , quz fuperius pofita funt, oritur vera divifio Philo- fophiz , & fcientiarum ; translatis vocabulis receptis ( que ad indicationem rei proxime ac- cedunt ) ad fenfum noftrum . Videlicet , uc Ínquifitio Formarum , quz funt (ratione cer- te, & fua lege) eterne & immobiles , con- ftituat Metaphyficam ; Yaquifitio. vero E fficien- us C Materie , & latentis. proce]jus , & laten- is Schematifmi , (quz omnia curfum Nature £Otme || NOFUM ORG.4NUM. x41 communem & ordinarium , non leges funda- mentales & zcrnas relpiciunt ) confiituac Py. ficam ; atque his fubordinentur fimiliter Pracii- cz duz ; Pbyfice Mecbantca ; Mexaphyfice ( pere purgato "nomine ) Mag 2 , propter latas ejus vias, & majus imperium in Naturam ., X. Pofito itaque doctrinz (copo , pergendum ad precepta; idque ordine minime perverfo , aut perturbato . Atque indicia de laterprecatto» ne Nature complectuntur partes 10 genere duas; rimam , de educendis auc excitaudis Axioma- tibus ab Experientia ; (ecundam , de deducendis aut derivandis Experimentis Re ab Axioma- tibus. Prior autem trifaria dividiiur ; in tres nempe Miniftrationes ; Miniflractonem ad. fen- fum ; Miniftrationem 28 Memoriam ; & Mioi- flrationem ad Mentem , five Rationem , Primo enim paranda eft Hijforia INatuvalis , & Experimentalis , fufficiens & bona ; quod fun- damentum rei eft : Neque enim fingendum, aut excogitandum , fed inveniendum , quid Na- tura faciat, aut ferat. H:floria. vero Naturalis & Experimeutalis taa varia eft & íparía , ut Intelle&um confundat & difsreget , nifi fiftatur & compareat ordine idoneo. Itaque formandz funt Taéu/e & Coor. dinatioues Inflantiavém , tali modo & inflruétio. ne, utin easagere poffit Intelle&tus . Id quoque licet fiat ; tamea Intelle&us fibi permiffus, & fponte movens, incompctens cft, & inhabilisad opificium Axiomatum , nifi ree ee 142 VERULJAMII gatur, & muniatur. [taque tertio adhibenda cft Indu&iio legitima , & vera, quz ipfa clavis eft Ynterpretatiouis . Incipiendum autem efta Fine, & retro pergendum ad reliqua. XI. Inquifitio Formarum fic procedit ; Sus per Naturam datam primo facienda eft compa venta ad Intelletlum omnium Inflantiarum No- tarum , que in eadem Natura conveniunt, per Materias licet diffimillimas. Atque hujufmoe . di colleGtio facienda eft hiftorice, abíque con- templatione prafeftina aut fubrilitare aliqua ma- jore. Exempli gratia; 1n Inquifitione de For: ma Calidi , Inflantie Convenientes in Natura Qalidi , 1. Radii Solis, prxfertim 7Eftate & Meridie, 2. Radii Solis reflexi & con(tipati , ut inter montes , aut per parietes, & maxime omes nium in fpecnulis comburentibus , 4. Meteora Ignita . 4. Fulmina comburentia, s. Eru&tationes flammarum ex Gavis montium; &c, é. Flamma omnis, 7. lgnita folida. $. Balnea Calida Naturalia. 9. Liquida ferventia , aut calefacta , 1e. Vapores & Fumi ferventes , atque Aer ip- fe, quifortiffimum & furentem [fufcipit ca- lorem , fi concludatur ; ut in Reverberatoriis ! | 1I. Teme NoVUM ORGANUM. i43 11. Tempeftatis alique fudz per ipfam confi. tutionem Aeris, non habita ratiose Tempo. poris Anni . 12. Aerconclufus & fubterraneus 1n Cavernis nonnullis , prefertim hyeme. 13. Omnia villofa, ut lana , pelles animalium, & plamagines , habent nonnihil teporis. 14. Corpora omnia , tam folida , quam liquida, & tam denfa , quam tenuja , ( qualis eft ipfe Aer) Igni ad tempus approximata. I5. Scienulle ex filice & ehalybe per fortem percuffionem , 16. Omne Corpus fortiter attritum , ut lapis, lignum , pannus, &c. adeo ur temoenes , [óc axes rotarum , aliquando flammam conci. piant ; & Mos excitandi Ianis apud Indos Oc cidentales fuerit per Attritionem. 17. Herba virides & humide fimul conclufz & contrufz , ut Rofz , fpiíae 1n corbibus ; adeo ut foenum , fi repofitum. fuerit madidum , fz- pe concipiat flammam. 18. Galx viva, aqua afperfa, 19. Ferrum , cum primo diffolvitur per aquas - fortes in vitro, idque abfque ulla admotione ad ignem: & flannum fimiliter, &c. fed non adeo intenfe. | 20. Animalia, praefertim & perpetuo per inte- riora; licet in infeGis calor ob parvitatem corporis non deprehendatur ad tactum , 21. Fimusequinus, & hujufmodi excrementa animalium recentia. 22. Qle- | VERULJAMII . Oleum forte Sulphuris & V itrioli exequi- tur opera Caloris, in linteo adurendo . 23. Oleum Ortgani , & hujufmod! , xu M opera Caloris in adurendis 'offibus dentium 24. Spiritus vini fortis & bene re&tificatus exe. quitur opera Caloris ; adeo ut fi albumen ovt in eum injiciatur , concreícat & albefcat, fe- re in modum albuminis co&ti;& pànis inje&tus torrefat & incruftetur ad modum panis tofti. 25. Aromata, & herbe calidz , ut Dracuncu- lus, Nafturtium vetus, &c. licet ad manum non fintcalida, ( nec integra, nec pulveres eorum ) tamen ad linguam & palatum parura mafticata , percipiuntur calida ,& quafi adu- rentia. 25. Acetum forte, & omnia acida, in mem- bro ubi non fit Ep;dermis , ut in oculo, lin- gua, autaliqua alia patte. vulnerata , & cu- te detc&a , dolorem cient , non éiltum di- Ícrepantem ab. eo qui inducitür.a'calido . 27. Edam frigora acria & intenfa inducunt fen- fum quendam uftionis ; Nam Boree peuetrabile frigus adurit . 28. Alia. Hanc Tabulam Effentig C Pula appella- re confuevimus. XII. Secundo , facienda eft Comparentia ad In- telle&um Inflantiarum , quz Natura data pri- vantur; quia Forma (ut di&um e(t) nen mi- nus abeffe debet , ubi Natüra data abeft ; J- ade NOVUMORG.4NUM.. 145 sdeffe, ubiadeft. Hoc vero jnfinitum effet in omnibus . | Itaque fubjungenda Ííunt Negativa Jfirmati- gis, & Privationes infpiciendz tantum 1n illis Subje&is , quz funt maxime cognata illis alte- ris, in quibus Natura data ineft & comparet. Hanc Taówlam dechnnatients , five JMb[entie in proximo , appellare confuevimus., In[flamtie in proximo , quz privantur natura Calidi . Jd Inflantiam primaw. JMAMffirmativam . Lunz Stellarum, & Cometarum radii, non inveniuntur calidi ad tactum : quinetiam obfer- vari folent acerrima frigora in Pleniluniis. Inflantia prima Negativa vel Subjuntliva : At Stellz fixe Majores, quando Sol eas fu- bit, aut iis approximatur , exiflimantur fervo- res Solis augere & intendere ; ut fit cum Sol fi- futur in Leone , & Diebus Canicularibus. VA fecundam , fecunda . . Radii Solis in Media ( quam vocant ) Regio- me Aeris non calcíaciunt ; cujus ratio vulgo non . male redditur ; quia Regio illa nec fatis appro- pia: 146 VERULJAMII . : pinquat ad Corpus Solis unde radii emanant , nec etiam ad Terram , unde refie&untur . Atque hoc liquet ex faftigiis Montium , ( nifi fint prz- alti) ubi nives perpetuo durant . Sed contra no- tatum eft a nonnullis, quodin cacumine Picus de Tenaripb , atque etiam 1n undis Peruvie , 1p- fa faftigia Montium nive deftituta fint ; nivibus jacentibus tantum luferius in afcenfu . Atque infuper Aer in illis ipfis Verticibus Montium deprehenditur minime frigidus, fed tenuis tan- tum & acer ; adeo ut , in Jfsdis, pungat & vulneret oeulos per nimiam acrimoniam, atque etiam pungatos os ventriculi , & inducat. vomi. tum, Atque ab Antiquis notatum eft, in ver- | tice Olympi tantam fuiffe Aeris tenuitatem , ut neceffe fuerit illis, qui eo afcenderant, fecum deferre fpongias aceto & aqua madefa&tas, eas que ados & nares fubinde apponere ; quia Aer ob temuitatem non fufficiebat refpirationi. in quo Vertice etiam relatum eft tantam fuiffe fe-- renitatem & tranquillitatem a pluviis, & nivi- bus , & ventis , ut Sacrificantibus litere de- Ícripte digito in cineribus Sacrificiorum fuper aram fevis, manerent in annum proximum abí- que ulla perturbatione, Atque etiam hodie aí- cendentes ad verticem Pzcus de Tenaripb , eo vadunt noétu & noninterdiu ; & paulo poft or- tum Solis monentur & excitantur a. Ducibus fuis, ut feftinent defcendere , propter pericu- lum (ut videtur) a tenuitate Aeris, ne folvat fpiritus & fuffocet. Id NOPUM ORG.4NUM. 147 vdd fecundam , tertia, Reflexio radiorum Solis, in Regionibus pro- pe Circulos Polares , admodum debilis & ineffi- cax invenitur in Calore: adeo ut Beloz , qui hybernarant in nova Zemóla , cum expeGtarent navis fuz liberationem &.deobftru&ionem a gla- ciali mole, ( quz eam obfederat ) per initia menfis Julii fpe fua. fruftrati fint, & coa&ti fca- phe fe committere, Itaque radii Solis dire&i videntur parum poffe, etiam fuper terram pla- nam ; necreflexi etiam , nif multiplicentur & uniantur, quod fit, cum Sol magis vergit ad perpendiculum ; quia tum incidentia gadiorum facit angulos accutiores ; ut linez radiorum fint "magis In propinquo : ubi contra in masnis ob. liquitatibus Solis, angulifunt valde obtufi , & proinde linez radiorum madis diftantes. Sed in. terim. notandum eft , multas effe poffe operatio- nes radiorum Solis, atque etiam. ex natura Ca- lidi, quz non funt ptoporrionatz ad ta&tum no- ftrum : adeo ut refpe&tu noflri non operentur ufque ad calefa&tionem , fed refpe&tu aliorum nonnullorum corporum exequantur opera Ca. lidi. vdd fecundum , quarta. Fiat hujufmodi Experimentum . Accipiatur Ípeculum fabricatum , contra ac fit in fpeculis K 2 com. 148 VERULJAMII. comburentibus, & interponstur inter marum & radiosSolis; &fiat obíervatio , utrum mi- nuat calorem Solis , quemadmodum fpeculum comburens eundem auget & intendit, Maaife- ftum eft enim. quoad ate Opticos, prout fa. bricatar fpeculum in denfitate inzquali refpectu Medii & Laterum , ita apparere fimulachra ma- sis diffufa, aut magis contracta. ltaque idem videndum ' in Galore i ed fecundum , quinta, Fiat Experimentum diligenter , utrum per fpecula comburentia fortiffima & optime fabri- cata , radii Lunz poffint excipi. & colligi in ali- quem vel minimum gradum teporis , p vero Gradus teporis fi (odii nimis fubtrilis & de. pP , bilis fuerit, ut ad ta&um percipi & dephehen- di non poffit ; confugiendum erit .ad Vitra. illa quz indicant conftitutionem Aeris calidam aut frigidam ; itaut radii Lunz per Speculum com- burens incidant & j Jaciantur in fummitatem Vi. tri hujufmodi ; atque tum noteturr fi fiat de- preffio aque per teporem . vdd fecundum , fexta . Pra&icetur etiam. Vitrum comburens fuper - Calidum , quod non fis radiofum aut lumino- fum, ut Ec , & Lapidis calefa&i , fed non igniti : : aut Aquz ferventis, aut fimilium : & - no» NOPVUMORG.J£NUM. 149 notetur, utrum fiat augmentum & intentio Qa. lidi, uc in radiis Soliis , vH fecundam , feptima . Pra&icetur etiam Speculum comburens in flamma communi, v4 tertiam, otlava., Cometarum (fi & illos numerare inter Me. xeora libuerit) non deprehenditur conftans. aut manifeítus effe&tus In. augendis ardoribus anni, licet ficcitates fzpius inde fequi notatz fint . Quinetiam Trabes, & Columnz lucide, & Chaf. mata, & fimilia, apparent fzpius temporibus hybernis, quam zítivis; & maxime per inten» fiffima frigora , fed ceniun&ta cum ficcitatibus?, Fulmina tamen & Coruícationes & Tonitrua ra- ro eveniunt hyeme, fed fub tempus magnorum fervorum , At Stelle ( quas vocant ) cad:ntes , exiftimantur vulgo magis conftare ex vifcofa aliqua materia fplendida & accenfa, quam effe nature ignez fortioris, Sed de hoc Inquiratur ulterius . vdd quartam , nona , Sant quzdam Corufcationes , que prebenr Lumen, fed oon urunt : Ez vero femper fiune fine Tonitru .. E 3 Ad 150 VERUL-MMII V quintam , decima. Eru&ationes & eruptiones Flammarum invc- niuntur non minus in Regionibus frigidis quam calidis ; ut in Islandia & Groenlandia : quemad- modum & Arbores per regiones frigidas mags funt quandoque inflammabiles, & magis picez ac refinofe , quam per regiones calidas ; ut fit in Abiete, Pinu, & reliquis : verum in. quali fitu & natura Soli hujufmodi eruptiones fieri fo- leant , ut pofüimus JZffirmatrve. labjungere INe- gativam , non fatis quzfitum eft, Jd fextam , undecima , Omnis flamma perpetuo eft calida. magis aut minus. neque omnino fubjungitur Wekatima i Et tamen referunt, Ígnem fatuum , ( quem vo- cant) qui eriam aliquando i impingitur i& parie- tem , non multum habere caloris; fortaffe i1n- flar flamme Ípiritus vini , quz clemens & lenis eft. Sed adhuc lenior Vidrue ia flamma , quz in nonnullis Hiftoriis fidis & gravibus inveni- tur apparuiffe circa capita & comas Puerorum & Virginum ; quz nullo modo comas adurebat , fed molliter circum eas trepidabat , Atque cer- tiffimum eft, circa Equum in itinere fudantem , neGtü & [uda tempeftate apparuiffe quandoque Corufícationem quandam abíque manifefto. calo- e. Atque paucis abhincannis notiffimum eft , & NOoFUM ORGANUM. ijr & pro miraculo quafi habitum , Gremiale cujuf- dam Puellz paulo motum aut fricatam corufcaf- fe : quod fortaffe factum eft ob alumen aut fae Ies, quibus gremiale tinctum erat , paulo craí- fius haerentia & incruftrata , & ex fricatione fra. &a. Atque certiffimum eft, Saccharum omne, five conditum ( ut vocant ) five fimplex , modo fit durius , in tenebris fra&tum aut. cul ello fcal- pium corufcare, Similiter Aqua marina & fal- fa, no&u interdum invenitur remis fortiter per- cuffa corufcare.. Atque etiam 1n tempeftatibus Spamà Maris fortitet agitata no&tu coruícat ; quam Corufcationem Hifpani pulmonem marinam vocant. De illa Flamma autem , quam antiqui nautz vocabant Caflorem & Pollacchn , & moder. ni Focum $anéi: Ermi , qualem calorem habeat , non fatis qugfitum eft. eM feptimam , duodecima . Omne Ignitum ita ut vertathr in ruborem igeum , etiam fine flamma perpetuo calidum eft ; neque 'huic vdffirmative fubjungitur Negatiua : fed quodin proximo eft, videtureffe Lignum putre ; quod fpendet no&tu , neque tamen depre- henditur calidum : & fquamz Pifcium putre- Ícentes quz etiam fplende noGtu,nec inveniuntur ad ta&tum calide : neque etiam corpus Cicin- dele, aut Muícz , ( quam vocant Luciolam ) calidum ad ta&um deprehenditur . K 4 "Ad 12 VERUL.JAMII v4 oiiawam, decima tertia. De balneis calidis, inquo fitu & natura So: li emanare foleant , non faus quzfium eft : itaque non fubiungitur Negatzuz . vdd nonam , decima quarta . Liquidis ferventibus fubiungitur Negativa ip» fius Liquidi in natura fua. Nullum enim in- veniturliquidum tangibile , quod fit 1n natura fua & maneat conítanter calidum ; fed fuper- indueitur ad tempus tantum Calor, ut Natura afcititia: adeo ut qaz poteftate & operatione fune maxime calida , ut fpiritus Vini , olea aromatum chymica, etiam olea vitrioli & ful- phuris , & fimilia, quz paulo poft adurunt , ad primum iicbiuni fint frigida . Aqua autem | Balneorum naturalium excepta in vas aliquod, & feparata a fontibus fuis, defervefcit perin- de acaqua igne calefacta . At verum eft, cor- pora Oleofa ad ra&tum paulo minus effe frigida quam Aquea ; ut Oleum minus quam Áqua 1 Sericum minus quam Linteum . Verum hoc per- tinet ad Taíulam Graduum de Frigido. eA decimam , decima quinta . Similiter Vapori fervido fabiungitur Negati- va naturz ipfius Vaporis, qualis apud nos in- . ve. | NoVUM ORG.ANUM. $2 venitur, Etenim exhalationes ex Oleofis, li- cet facile inflammabiles , tamen non. inveniun- tur calide, nifia corpore calido recenter ex. halaverint . edd decimam , decima | fexta. Similiter Aeri ipfi ferventi fubiungitur Ne. gativa nature Aeris ipfius. Neque enim 1nve- nitur apud nos Aercalidus, nififuerit aut con- €hufus, autattritus , aut raanifefte calefa&tus a Sole, igne, autaliquo alio corpore calido. Vd undecimam , décima feptima . Subiuggitur Negztiva Tempeftatum frigida. rum magis quam pro ratione temporis Annl , que eveniunt apud. nos flante Euro & Borea : quemadmodum & contrariz tempeftates. eve- niunt flante Auftro & Zephyro. Etiam incli- natio ad plaviam ( prefertims temporibus hye- malibus) comitatur tempeftatem tepidam : at ' Gclu contra, frigidam. vÁd duodecimam , decima o&lava . Subiungitur Negerva Aeris conclufi in ca- vernis tempore eftivo . At de Aere concluío omnino diligentius inquirendum . Primo enim non abíque caufa in dubitationem venit, qua- lis fit natura Aeris, quatenus ad Calidum & Fri» 134 VERULJAMII Frieidum innaturafua propria. Recipit enim Aer Calidum manifefto ex impreffione Cole- flium ; Frigidum autem fortaffe ab expiratio- ne Terra ; "& rurfus in Media ( quam vocant ) Regione Aeris , a vaporibus frigidis & nivi- bus: Ut nullum judicium fieri poffic de Aeris natura per Aerem qui foras eft & fub Dio , fed verius foret judicium per Aerem conclu. fum. Atqui opus eft etiam ut Aer concluda. tur intali vafe & materia, qux nec 1pía 1m- buat Aerem calido vel frigido ex vi propria , nec facile admittat vim Aeris extranei. Fiat iraque Experimentum per ollam figularem mul. tiplici corio obductam ad muniendam ipfam ab Aere extraneo , facta mora per tres aut qua- tuor dies in vafe bene occlufo : deprehenfio autem fit poft apertionem vafis, vel per ma- num , vel per vitrum , graduum ordine ap- plicatum , vdd decimam tevtiam , decima mona Subeft fimiliter dubitatio , utrum tepor in lana, & pellibus, & plumis , & hujufmodi , fiat ex quodam exili calore inhzrente , quate. nus excernuntur ab animalibus; aut eriam ob pinguedinem quandam & oleofitatem , quz fit nature congruz cum tépore ; vel plane ob con- clufionem & fractionem Aetis , ut in articulo precedente di&um eft . Videtur enim omnis Aer abíciffus a continuitate Aeris forinféci , ha- Bia NOPFUM ORG.4NUM. rs$s$ habere nonnihil teporis . l!taque fiat Experi- mentum in fibrofis, quz fiunt ex lino; non ex lana, aut plumis, aut ferico, que excer- nuntur ab animatis .. Notandum eft etiam , omnes pulveres ( ubi manifefto includitur. Aer) minuseffe frigidos, quam corpora integra ip» forum : quemadmodum etiam exiftimamus , omnem Ípumam ( utpote quz aerem contineat) minus effe frigidam , quam liquorem ipfum. v4d decimam quartam , vicefima. Huic non. fubiungitur Negatzva . Nihil enim reperitur apud nos five Tangibile, five Spirita- le, quod admotum 1gni non excipiat calorem . In ee tamen differunt , quod alia. excipiant ca- lorem citius, ut Aer, Oleum, & Aqua ; alia tardius, ut Lapis & Metalla. Verum hoc per- tinet ad Taéulam Graduum . v4 decimam quintam , vicefima prima . Huic Inflantig non fíubiungitur Neg«tiwa alia , quam ut bene notetur ; Non excitari Ícintillas ex filice & chalybe, aut alia aliqua fubftantia dura, nifi ubi excutiuntur minntiz alique ex ipfa fubftantia Lapidis vel Meralli : neque Aerem attritum unquam per fe generare feintillas , ut vulgo putant: Quin & ipfz ille Ícintillz: ex pondere corporisigniti magis ver- gunt 136 VERULWMII gunt deorfum quam furfum, & in extin&ione redeunt in quandam fuliginem corpoream . vf2 decimam fextam , *vicefima fecunda . Exiftimamus , huic Inftantiz non fubiungi Negativam . Nullum enim invenitur apud nos corpus tangibile, quod non ex atiritione ma nifefto calefcat ; adeo ut Veteres fomniarent , non ineffe Coleftibus aliam viam aut virtutem calefaciendi, nifiex attritione Aeris per rota- tionem rapidam & incitatam , Verum in hoc genere ulterius inquirendum. eft, utrum corpo- Ya quie emittuntur ex Machinis (qualia funt pile ex 'Tormentis) non ex ipfa percuffione contrahant aliquem gradum caloris ; adeo ut poftquam deciderint , inveniantur nonnihil ca- lida. At.Aer morus magis infrigidat. quam ca. lefacit ; utin ventis, & follibus., & flatu oris contradhi . Veram hujufmodi motus non eft tam rapidusut excitet calorem : & fit fecun. dum. totum , non per particulas : ut mirum non Íit, fi non generet calorem. v4 decimam feptimam , vicefima tertia , Circa hanc Inftantiam facienda eft inquifi. tio diligentior. Videntur enim Herbz & Ve« getabilia viridia & humida aliquid habere 1a j occulti caloris. llle vero calor taw tenuis eft, utin fingulis non percipiatur ad tactum : Ve. NOVUM ORG.4NUM. 132 Verum poftquam illa adunata fint & conclufa, ut fpiritus ipforum non expiret in aerem, fed fe invicem foveat ; tum vero oriturcalor ma. nifeftus , & nonnunquam flamma in materia congrua. Jd decimam otlavam , vicefima quarta, Etiam circa hanc Inftantiam diligentior fa. cienda eft inquifitio. Videtur enim Calx viva aqua aípería concipere calorem ,; vel propter unionem caloris qui anrea diftrahebatur, ( ut ante di&tum eft de Herbis conclufis) vel ob irritationem & exafperationem fpiritus ignei ab aqua, utfiat quidam jconfii&tus & antiperifta. fis. Utra vero res fit in caufa, facilius appare- bit, fi loco Aque 1mmittatur Oleum. Oleum enim zque ac Aqua valebit ad unionem ípiri- tus inclufi, fed non ad irritationem , Etiam faciendum eft Experimentum latiustam in ci- neribus & calcibus diverforum corporum , quam per immiffionem diverforum liquorum . edd decimam nonam , vicefima quinta . . Huic Inftantiz fubiungitur Negativz aliorum Metallorum , quz funt magis mollia & fluxa Etenim bra&teole Auri folutz in. liquorem per- Aquam Regis, nullum dant calorem ad tactum in diffolutione : neque fimiliter Plumbum in 'Aqua forti. Neque etiam Argentum vivum , uL (004 158 FERUL.4MIÍ (ut memini . ) Sed Argentum ipfum parum excitat caloris , atque etiam Cuprum , (ut memini ) fed magis manifefto Stannum , atque omnium maxime Ferrum & Chalybs; qua non folum fortem excitant calorem in diffolutione, fed etiam violentam ebullitionem .. ltaque vi- detur calor fieri per confli&tum , cum Aquz fortes. penetrant & fodiunt, & divellunt par. tes corporis , & corpora ipfa. refiftunt Ubi vero corpora facilius cedunt , vix excitatur Calor, VA vicefimam , vicefima fexta . Calori Animalium nulla fubiungitur Negat:- va , nifi Infe&orum ( ut di&um eft) ob par- vitatem corporis. Etenim 1n Pifcibus collatis ad Animalia tcrreftria magis notatur sradus ca- loris; quam privatio, !n Vegerabilibus autem & Plantis nullus percipitur gradus caloris ad ta&um , neque 1n lachrymis ipforum , neque in Medullis recenter apertis. At in Animali. bus magna reperitur diverfiras Caloris, tum in partibus Jpforum ; (alius eft enim calor circa Cor, alius in Cerebro , alius circa. Externa ) tum "in Accidentibus eorum , ut in exercitatio. ne vehementi, & febribus. Vd vicefimam primam , vicefima feptima . Huic Inflanti» vix fuübiungitur Negativa .. Quinetiam excrementa Animalium non recen- tla nnsamud NOVUM ORG.4NU M. 159 tix manifefte habent calorem potentialem , ut cernitur. in impinguatione Soli . Kd vicefimam fecundam € tertiam , vicefima oClava. Liquores (Ave Aquz vocentur, five Olea ) qui habent magnam & intenfam acrimoniam , exequuntur opera caloris in divulfione corpo. rum , atque aduftione poít/aliquam moram : [ed tamen ad ipfum tactum manus non funt calidi ab initio . Operantur autem fecundum analogiam , & poros corporis cui adiunguntur. Aqua enim Regis Aurum folvit , Argentum . minime: At contra , Aqua fortis Argentum folvit Aurum minime: Neutrum autem fol. vit Vitrum, Etfic de ezteris. vA vicefimnam quartam , "vtcefíma nona, Fiat Experimentum fpiritus vini in Lignis , ac etiam 1n Butyro, aut Cera, aut Pice ; fi forte per calorem fuum ea aliquatenus liquefa- ciat, Etenim Inftantiáà 24. oftendit poteftatem ejus imitativam Caloris in. incruflationibus . Itaque fiat fimiliter Experimentum 1n Liquefa- Cionibus,. Fist etiam Experimentum per Vi- trum Graduum five Calendare , quod conca- vum fitin fummitate fua. per exterius ; & im- mittatur in illud concavum exterius fpiritus vi- ni bene re&ificatus, cum operculo, ut melius con» 6o VERULJAMII contineat calotem fuum ; & notetur utrum per calorem fuum faciat aquam defcendere . Jd vicefinam quintam , tricefima. Aromata , & Herbz acres ad palatum , mul- to magis fumptz interius , percipiuntur calida. Videndum itaque in quibusaliis materiis exe- quantur opera caloris. Atque referunt Nautz, cum cumul & maffe Aromatum diu conclu- fz fubito aperiuntur, periculum inflare illis , qui eas primo agitant & extrahunt , a febribus & 1nfiammationibus fpiritus .. Similiter fieri po- terit Experimentum , utrum pulveres hujufmo- ci Aromatum aut Morir non arefaciant La- ridum, & carnem [ufpenfam fuper ipfos, ve- luti fumus Ignis. Jd voicefimam fextam , tricefima. prima . Acrimonia Sve Penetratio ineft tam Frigi. dis , qualia funt Acetum , & oleum Vitrio- li, quam Calidis , qualia (unt oleum Origa- ni, & fimilia. Itaque fimiliter & in Anima- ex cient dolorem , & 1n non Animatis di. vellunt partes & confumunt. Neque huic In. ftantiz fubiungitur Negativa. Atpue in Ani- matis nullus reperitur dolor , nifi cum qao- dam fenfíu caloris. | "Id - ^ d pm—————————————————————Á MÀ HP mmm Rm p m NR. Nm RR EN rn NOFUM ORG.ZNUM., 1ói1 vMd- vicefimam feptimam , tricefima. fecunda . Communes funt complutes a&iones & Cali. di, & Frigidi, licet diverfa admodum rationc. Nam & nives, puerorum manus videntur pau. lo poft urere; & frigora tuentur carnes a pu- vrefa&tione , fion minus quam Ignis ; & Calo- res contrahunt corpora in minus, quod faciant & Frigida. Verum hzc & fimilia opportunius eft referre ad Inquifitionem de Frigido. vfpbor. XIII. Ertio facienda eft Comparentia ad. Intelle. Gum Inftantiarum in quibus Natura , de qua fit Jaquifitio , 1ne& fecundum magis & mi- nus; five fa&ta comparatione incrementi & de- crementi in eodem fubie&to , five facta com- parationc ad invicem in fubie&is diverfis, Cum enim Forma rei fit ipfiffima Res ; neque diffe- rat Res a Forma , aliter quam differunt Appa- rens & Exiftens, aut Exterius & Interius, aut in ordine ad Hominem & in ordine ad Univer- fum; emnino fequitur, ut non reciplatur ali- qua Natura pro vera Forma, nifi perpetuo de. crefícat quasdo Natura ipía decrefcit , & (imi- liter perpetuo augeatur quando Natura 1pía au- getur. Hanc itaque. Tabulam, Taóulam Gra- Diwieil five Tabulam Comparative appellare con. 2 ese , L Ta- 162 VERUL&AMII Tabula Graduum , five Comparativa in Calido. Rimo itaque dicemus de is que nullum prorfus gradum Caloris habent ad tactum; fed videntur habere potentialem tantum quen. dam calorem , five difpofitionem & prepara. tionem ad calidum . Poftea demum defcende. mus ad ea, quzíunt a&u five ad taf&tum Ca. | lida, eorumque fortitudines & Gradus. | i. In corporibus felidis & tangibilibus non invenitur aliquid , quod in Natura fua Cali- dum fic originaliter, Non enim lapis aliquis , non metallum , non fulphur , non feffile ali- quod, non lignum , non aqua , non cadaver animalis , inveniuntur calida , Aqua autem ca-. | lide in Balnetis videntur calefieri. per accidens, | five per flammam aut ignem fuübterraneum , qualis ex Etna. & montibus aliis compluribus evomirur ; fiveex conflictu corporum , quem- admodum Calor fit in ferri & flanni diffolu. tionibus . Itaque gradus Caloris in Inanima- Ds ; Meusge ad tactum humanum , nullus eft ; veruntamen illa Gradu Frigoris diffe- runt; : nonenim zque frigidum eft lignum y'« metallum . Sed hoc pertinet ad Taóulam Gra- duum in Frigido, 2. Attamen quosd potentiales Calores. & preparationes ad flammam , complura inve giun- NOVUM ORG.A4NUM. 163 niuntur inanimata admodum difpofita , ut Sul. nhur, Naphtha, Peureleum, 3. Qua antea incaluerunt , ut fimus equis K. ex animali, aut calx , aut fortaffe cinis aut fuligo ex !gne , reliquizs latentes. quaf- dam caloris prioris retinent , Itaque fiunt quz- dam diftillationes & ícparationes corporum , per fepulturam in. £mo equino ; atquc excita. tur calor in calce per afperfionem aquz ; [ut jam dictum eft. 4. Inter Vegetabilia non invenitur aliqua Planta, five pars Plantz , ( vcluti lachryma, aut medulla) quz fit 3d tactum humanum calida . Sed tamen (ut fuperius dictum eft ) herbz virides conclufz calefcunt ; atque ad jnateriorem ta&tum , veluti ad palatum , aut &d flomachum , aut etiam ad exteriores par- tes poft aliquam moram , (ut in. emplaftris & unguentis) alia vegetabilia inveniuntur ca- | lida, alia frigida. $. Non invenitur 1n partibus animalium, poft. uam fuerint mortuz aut feparatz, aliquid ca- lidum ad tactum humanum. Nam neque fimus equinus 1pfe , nifi fuerit conclufus & fepultus , calorem retiaet . Sed tamen omnis fimus habere videtur calorem potentialem , ut in agrorum im- pinguatione . Et fimiliter , cadavera animalium, Aujufmedi habent latentem & c potentialem calo- rem ; adeo ut in Ceemiteriis , ubi quotidie fiunt | fepulturz , Terra calorem quendam occultum | &olligat , qui cadaver aliquod recenter impofi, Lo tum 164 VERUL.A4MII tum confumit , longe citius quam terra pura. Atque apud Orientales traditur inveniri. textile quoddam tenue & molle, fa&um ex avium plu- magine, quod vi inmata butyrum folvat & li- quefaciat, in ipfo leviter involutum . 6. Qux impinguant agros, ut Fiml omnis generis , Creta, Arena maris , Sal, & fimi- lia, difpofitionem nonnullam habent ad Cali dum. 7. Omnis pátrefaGio infe rudimenta quz- .dam exilis Caloris habet , licet non hucufgue , utad tactum percipiatur. Nam nec ea ipfa quz putrefa&ta folvuntur in animalcula , ut Caro, Cafeus, ad taétum percipiuntur Calida ; neque lignum putre , quod no&tu fplendet , deprchen- ditur ad tactum Calidum. €alor autem 1n pu-- tridis quandoque fe prodit per odores tetros & fortes . 8$. Primus itaque Caloris gradus , ex iisque | ad tactum humanum percipiuntur Calida , vide- tur effe Calor animalium , qui bene magnam ha- bet graduum latitudinem ;. Nam infimus gradus (ut 1n infe&tis) vix ad ta&tum deprenditur ; Summus autem gradus vix attingit ad gradum €aloris radiorum Solis in regionibus & tempo- | ribus maxime ferventibus; ncque ita acris eft, quin tolerari poffit a manu, Et tamen referunt de Coflantio , aliifque nonnullis, qui Conftitu- tionis & habitus Corporis adimodum ficci fue- runt , quod acutiffimis febribus correpti, ita in« Cas NU ——— NOVUM ORGANUM. 1ég caluerint , ut manum admotam aliquantulum urere. vifi fint. 9. Animalia, ex Motu & exercitatione , ex vino &epulis, ex venere, ex febribus ardenri- bus, &ex dolore, augentur Calore, 10. Animalia in acceffibus febrium intermire tentium , a principio , frigore & horrore corris piuntur ; fed paulo poft majorem in modum in- calefcunt. ; ; quod etiam faciunt a principio in Caufonibus , & febribus peftilentialibus. EI. Inquiratur ulterius de Calore comparato | indiverfis animalibus, veluti pifcibus , quadru- pedibus, ferpentibus , avibus; atque etiam fe. cundum fpecies ]pforum , ut in Leone , Milvio, Homine ; Nam ex vulgari opinione , pifces per interiora minus calidi Tunt , aves autem maxi. me calide ; przfíertim Columbz , Ascipiiss s reir I2. Inquiratur ulterius de Calore comparato |. 4n eodem animali fecundum partes & membra ejus diverfa . Nam lac , fanguis , fperma E ova, Inveniuntur gradu modico tepida, & mi. nus Calida quam i1pía caro exterior in animali, quando movetur , aut agitatur . Qualis vero gra- dus fir Caleris in cerebro, ftomacho , corde, & reliquis, fimiliter adhuc. non eft quefitum. 13 Animalia omnia, per hyemem & tempe- ftates frigidas, dum exterius frigent ; fed per Interiera. etiam magis effe calida exiftimani tur. 14. Calor Celeftium etiam in regione cali. L 2113 dif. 166 PERUL.J4MII diffima, atque temporibus anni & diei calidif fimis, non eum gradum Caloris obtinet , qui vel lignum aridiffimum , vel ftramen , vel boi linteum uftum jncétidatd aut adurat , uk per fpe- cula comburentia roboretur ; fed tamen e rebus humidis vaporem excitare poteft, 1g. Ex traditione. Aftronomorum ponuntur ftellz aliz magis , aliz minus calide . Inter Pla- netas enim po(t $o/em ponitur Mars calidiffimus 5 deinde Jupiter, deinde Veuus ; Ponuntur antem tanquam frigidi , Lena, & deinde omnium ma- xime Saturnus. [nter fixas autem ponitur cali- diffimus Sirius ; deinde Cor Leonis , five Regu- lus, deinde Canicula , &c, 16. fol magis calefacit , quo magis vergit ad perpendiculum , five Zenith : quod Ec" ere] dendum eít de aliis Planetis , pro modulo fuo Caloris ; Exempli gratia , Jovem magis apud nos calefacere , cum pofitus fit fub Cancro , aut Le. - one , quam fub Capricorno, aut Aquario. 17. Credendum eft , Solem ipfum , & Plane- tas reliquos , magis Lalefcóie in Perigais fuis , propter propinquitatem ad terram , quam in Apogzis . "Quod fi eveniat , ut in aliqua regio» ne Sol fit fimul in Perigzo , & propius ad per- pendiculum ; neceffe eft, ut. magis calefaciat , quam in regione ubi Sol fit fimiliter in Perigzo, fed magis d obliquum. Adeo ut Comparatio exaltationis Planetarum notari debeat , prout ex perpendiculo aut obliquitate participer, fecun- dum regionum varietatem. | 18. Sol NOVUM ORG.£KNUM. 167 18. Soletiam, & fimiliter reliqui Planete, calefacere magis exiftimantur , cum fint. in pro- ximo ad Stellas fixas majores ; veluti cum So! ponitur in Leone , magis vicinus fit cordi Leo- nis, caudz Leonis, & Spic virginis , & Sirio, & Canicule, quam cum ponitur in Cancro, ubi tamen magis fiftitur ad perpendiculum .. At- que credendum eft, partes Cali majorem infun- dere calorem (licet ad tactum minime perce- ptibilem ) quo magis ornatz fint Stellis, prz- Ífertim majoribus . 19. Omnino Calor Celeftium augetur. tribus modis; videlicet ex perpendiculo, ex propin- quitate five Perigzo , & ex cenjun&ione five confortio Stellarum . 4c. Magnum omnino invenitur intervallum inter Calorem Animalium , ac etiam radiorum Celeftium , ( prout ad nos deferuntur, ) atque flammam , licet leniffimam , atque etiam Igui- ta omnia ; atque infuper liquores, aut aerem ipfum, majorem ig modum ab igne calefactum. Étenim flamma fpiritus vini, praefertim rara, nec conftipata, tamen potis eft ftramen , aut linteum , aut papyrum incendere ; quod nun-* quam faciet Calor Animalis, velSolis, abíque fpeculis comburentibus . 21. Flammz autem , & Ignitorum , plurimi funt gradus in fortitudine & debilitate Caloris . Verum de his nulla eft fa&a diligens Inquifitio ; ut neceffe fig. ifta leviter tranfmittere.. Videtot autem ex flammisilla ex fpiritu vinicfle mol. L 4 lif- 168 VREULJWMII liffima ; nifi forte Ignis fatuus, aut flammz, feu. corufcationes ex fudoribus animalium , (int molliores. Hanc fequi opinamur flammam ex vegetabilibus levibus & poroíis, ut ftramine, Ícirpis, & foliis arefaGtis; a. quibus non mul- tum differre flammam ex pilis aut plumis, Hanc fequitur fortafíe flamma ex lignis; praefertim iis quz non. multum habent ex refina. aut pice; ita tamen ut flammaex lignis quz parva funt mole (quz vulgo colligantur in fafciculos) le- niorfit, quam quz fit ex truncis arborum & ra- dicibus. ld quod vulgo experiri licet in. forna. cibus quz ferrum excoquunt, in quibus ignis ex fafciculis & ramis arborum non eft admodum utilis . Hanc fequitur (ut arbitramur ) flam- ma ex oleo, & fevo, & cera, & hujufmodi oleofis & pinguibus, quz funt fine magna acri monia. Fortiffimus autem Calor reperitur in pi- ce & refina , atque adhuc magis in Sulphure , & Caphura, & Naphtha, & Petrelzo, & Sali- bus, ( poftquam materia cruda eruperit) & in horum compofitionibus , veluti pulvere Tor- mentario, Igae Greco , (quem vulgo Ignem ferum vocant ) & diverfis ejus generibus , quem tam obítinatum habent Calorem , ut ab aquis non facile extinguantur. 22. Exiftimamus etiam , flammam , quz re. fultat ex nonnullis metallis imperfe&tis , effe val. de robuftam & acrem . Verum de iftis omnibus inquiratur ulterius . 23. Videtur autem flamma fulminum poren- t1O- PUITS NOVUM ORGANUM. 169 corum has omnes flammas fuperare , adeo ut ferrum ipfum perfectum aliquando colliquav erit in guttas; quod flanimz ille alterg facere non poflunt . 24. In Ignitis autem diverfi funt etiam gra- dus Caloris , de quibus etiam non fa&a eft dili gens inquifitio , Calorem maxime debilem exi- flimamus effeex linteo ufto ; quali ad fiamme excitationem uti folemus ; & fimiliter ex ligno Mlo fponsiofo , aut funiculis arcfa&is, qui ad tormentorum accenfionem adhibentur. Poft hunc fequitur carbo 1gnitus ex lignis, & anthracibus , atque etiam exlateribus ignitis, & fimilibus. lonitorum autem vchementiffime calida exifti- mamus effe metalla ignita, ut Ferrum , & Cu- pram, &catera, Verum de his etiam. facien- da eft. ulterior inquifitio . 25. Inveniuntur ex Ignitis nonnulla longe Ca- lidiera , quam nonnullz ex flammis. Multo e- nim Calidius eft & magis adurens Ferrum Tgni- tum , quam flamma fpiritus vini. 26. Inveniuntur euam ex illis quz Ignita non funt, fed tantum ab igne Calefa&a, ficut Aquz ferventes, & Acr conclufus in reverbe- ratoris, nonnulla quz fupcrant Calore multa ex fammis ipfis, & Tonitis. 27. Motus auget Calorem ; : ut videre eft in fellibus & flatu; adeo ut duriora ex Merallis non folvantur aut liquefiant per ignem mor. tuum aut quietum , nifi flatu excitetur. 28. Frat Experimenrum per fpecula combu. rene 170 VERULJAMII rentia, in quibus (ut memini) hocfit; ut fi fpeculum penatur ( exempli gratia) ad diftzn- tiam Spithama ab obie&to combuftiblli , non tantopere incendat aut adurat , quam fi pofi rum faerit fpeculum (exempli gratia) ad di- fantiam Semifpithamz , & gradatim & lente trahatur ad diftantiam Spithamz .. Conus tamen, & unio radiorum eadem funt, fed ipfe Motus auget operationem Caloris . 2g. Exiftimantur incendia illa , quz funt flante vento forti , majores progreffus facere adverfus ventum , quam fecundum ventum ; quia fcilicee flamma refilit motu pernziciore , vento remittente , quam procedit vento impcel. lente, 3c. Flamma non emicat aut generatur, mi- fi detur aliquid concavi, in quo flamma mo. vere poffit & ludere; preterquam in flammis flatuefis palveris Tormentarii , & fimilibus , ubi compreffio & incareeratio Hamm auget ejus fororem . | 31. Incus per malleum calefcit admodum ad. eo ut fi Incus fuerit laminz tenuioris , exifti- memus , iliam per fortes & continuos i&us malle: poffe rubefcere , ut ferrum ignitum ; fed de hoc fiat Experimentum. 22. At in Tgnitis quz funt porofa, ita wt derur fpatium ad. exercendum motum ignis, fi cohibeatur huiufmodi motus per compreffionem fortem , ftatim extinguitur ignis; veluti cum linteum ufturs , aut filum ardens candelz aut lam- ^ NOVUM ORGANUM. 171 lampadis, aut etiam carbo aut pruna ardens , ícomprimitur per prefforium , aut pedis con- culcationem , aut hujufmodi , ftatim ceffant o« perationes Tanis. 33. Approximatio ad corpus Calidum au- get Calorem , pro gradu approximationis ; quod etiam fit 1n lumine: Nam quo propius collocatur obiectum ad lumen , eo magis eft vifibile . 24. Unio calorum diverforum auget Calo- rem , nififa&a fit commiftio corporum . Nam focus magnus , & focus parvus in eodem lo- co , nonnihil invicem augent Calorem ; at aqua tepida immiffa in aquam ferventem re- Írigerat . 335- Mora corporis calidi auget Calorem . Etenim Calor perpetuo tranfiens & emanans , commifcetur cum calore przinexiftente , adeo ut multiplicet Calorem . Nam focus non. zque calefacit cubiculum per moram íemihorz , ac fi idem focus duret per horam integram. At hoc non facit lumen ; Etenim lampas aut can- dela in aliquo loco pofita , non magis 1llumi- mat per moram diuturnam , quam ftatim ab initio . 26. lrritatio per frigidum ambiens , auget Calorem ; ut in focis videre eft per gelu acre. Quod exiftimamus fieri non tantum per coaclu- fionem & contra&tionem Caloris, quz eft fpe- cies unionis; fed per exafperationem : veluti cum aer aut baculum violenter comprimitur aut 172 VERULAMII aut fle&itur, nonad punGum loci prioris re- filiz, fed ulterius in contrarium . [taque fiat diligens Experimentum , per baculum vel fimi- le aliquid immiffum in flammam , utrum ad latera flammz non uratur citius, quam in me- dio flammz. 37. Gradus autem in fufceptione Caloris funt complures, A:ique primo omnium. notan. dum eft, quam parvus & exilis calor, etiam eà corpora quz Caloris minime omnium funt fufceptiva , 1mmutet tamen. & nonnihil calefa- ciat. Nam ipfe calor manus, globulum plum- bi, aut alicujus Metalli , paulifper detentum nonnihil calefacit. Adeo facile , & 1n omni. bus tranfmittitur & excitatur Calor, corpore nullo modo ad apparentiam immutato. . 38. Facillime omnium corporum apud nos & excipit & remittit Calorem Aer ; quod opti- me cernitur in vitris Calendaribus . Eorum confe&io eft talis ; Accipiatur vitrum ventre concavo , collo tegu1 & oblongo ; refupinetur, & demicatur hujufmodi. vitrum , ore deorfum verfo, ventre furfum , in aliud vafculum vi- treum ubi fit Aqua, tangendo fundum vafculi illius recipientis, extremo ore vitri imímiffi ; & incumbat paululum vitri rmmiffi. collum ad os vitrl recipientis, ita ut ftare poffit ; quod ut commodius fiat, apponatur parum cere a Os ejus vitrl recipientis, ita tamen ut non pe- nitus obturetur os ejus, ne ob defectum Ae- ris fuccedenus impediatur. motus , de quo jam Mese T Repo T n NOFVUM ORGANUM, 173 jam dicetur, qui eft admodum facilis & deli- «atus, Oportet autem ut vitrum. demiffum , ante- quam inferatur in alterum , calefiat ad. ignem a parte fuperiori, ventre fcilicet . Poftquam autem fuerit vitrum illud collocatum , ut dixi- mus, recipiet &-contrahet fe. Aer (qui dila- tatus erat per calefa&ionem ) poft moram fuf- ficientem pro extin&ione illius afcititii Calo- ris , ad talem exten(ionem five dimenfionem , qualis erit Aeris ambientis aut communis tunc temporis, quando immittitur vitrum ; atque attrahet aquam in. furfum ad hujufmodi men- furám, Debet autem appendi charta angufta & eblonga , & gradibus (quot libuerit) iuter- ftin&a. Vibebis autem , prout tempeftas diet incalefcit aut frigefcit , Aerem fe contrahere in anguftius per frigidum , & extendere fe in latium per calidum ; id quod confpicietur per aquam aícendenteni quando-contrahitur Aer , & defcendentem five depreffam quando dilata. tur Aer. Senfus autem aeris, quatenus ad Ca- lidum, & Frigidum , tam fabülis eft & exqaui- fitus, ut facultatem ta&tus humani multum fu. peret ; adeo ut Solis radius aliquis, aut calor anhelitus, multo magis calor manus , . fuper vi- tri fummitatem pofitus, ftatim deprimat aquam manifefto .. Attamen exiflimamus , fpiritum animalium magis adhuc exquifitum fenfum ha. bere Calidi & Frigidi , nifi quod a mole cor- porea impediatur & hebetetur. 29. Pet 174 VERUL.AMII 39. Poft Aerem exiftimamus corpora effe maxime fenfitiva Caloris ea ,' quz a írigore recenter immutata fint & compreffa , qualia funt Nix , & Glacies; eaenim leni aliquo te- ore folvi incipiunt & colliquari. Poft illa fe. quitur fortaffe Argentum vivum . Poft illud fequuntur corpora pinguia, ut oleum , buty- rum, &fimilia; deinde Lignum ; deinde A- qua. Poftremo Lapides , & Metalla , que nen facile calefiunt , praefertim interius .. Illa ta- men Calorem femel fufceptum diutiffime reti- nent ; ita ut later, aut lapis, aut ferrum igni. tum , in pelvim aque frigide immiffum , & demerfum , per quartam partem horz ( plus mi- nus) retineat Calorem , ta ut tangi non poffit. 40. Quo minor eft corporis moles , eo ci- tius per corpus calidum approximatum incale- fcit ; id quod demonftrat , omnem Calorem apud nos, effe corpori tangibili quodammodo adverfum, 41. Calidum , qnatenus ad fenfum & tactum humanum , res varia eft & refpe&tiva ; adco ut aqua tepida, fi manus frigore occupetur , fentiatur effe calida ; fin manus incaluerit , frigida. epbor. XIV. Uam inopes fimus hiftorie, quivis facile advertet, cum in Ta£ulis fuperieribus , preterquam quod loco hiftorizg probate & In- ftan- k 4 : NOVUM ORGA£NUM. 175 ftantiarum certarum nonnunquam traditiones & relationes inferamus , (femper tamen adiecta dubie fidei & Autheritatis vota ) fepcaumero etiam hifce verbis, Fist Experimentum , vel Inquiraiur ulterius , d cogamur . XV, Atque Opus & oficium harum trium Tabularum , Comparentiam Inflantiarum ad im- zelle&lum , vocare confuevimus . Fa&ka autem Comparentia , in operc ponenda eft ipía Indu- dio. Invenienda eft enim, fuper Comparentiam omnium & fingularum Inflantiarum , Natura talis que cum natura data. perpetuo adíit , ab. üt, atque crefcat, & decrefcat ;. fitque ( ut fu- perius di&um eft) limitatio "Nature magis communis, Hocíi mens jam ab initio facere tentet affirmative, (quod fibi permiffa femper facere folet) eccurrent phantafmata , & opina- bilia, & Notionalia male terminata, & Axio- mata quotidie emendanda ; nifi libeat (Scho- larum more) pugnare pro falfs . Ea tamen proculdsbio erunt meliora aut praviora, pro facultate & robore intelle£tus qui operatur . At omnino Deo ( Formarum Inditori & opifi- ci) aut fortaffe Angelis & Intelligentiis com- petit, Formas per Affimationem immediate ifs. atque ab initio Contemplationis . Sed certe fupra hominem eft; Cui tantum conce- ditur, procedere primo per Negatrvas, & po- ftremo loco definere in vfffirmativas , poft om- nimodam exclufionem. XVI. Itaque Nature facienda cf note Q» 176 VERULAMII folutio & feparatio ; non per Ignem certe , fed per Mentem , tanquam Ignem divioum . Eft itaque Indu&iowis verz opus primum (qua- tenus ad inveniendas Formas ) Reictlio five Ex- clufioa Naturarum fingularum , quz non inven- tuntur in aliqua Inflantia 1 ubi Natura data ad- cft. Autinveniuntur in aliqua Inftantia , ubi Natura data abeft, aut inveniuntur in aliqua Inftantià crefcere , cum Natura data decrefcat ; aut decrefcere , cum Natura data creífcat . Tum vero poft Reiethionem € Excufivam | debitis modis factam, fecundoleco (tanquam in fun- do) manebit ( abeuntibus in fumum opinioni- bus volatilibus ) Forma affirmativa , folida , Je vera, & bene terminata. Atque hoc breve di&u eft, fed per multas ambages ad hoc per- venitur. 'Nos autem. nihil fortaffe de i lis, quz ad hoc faciunt , pretermittemus . XVII. Cavendum autem eft, & monendum quafi perpetuo, ne cum tant partes Formis videantur a nobis tribui, trahantur ea , quz dicimus , ad Formas eas , quibus hominum contemplationes & cogitationcs haGtenus. affuc- verunt , Primo enim , de Formis copulatis , que funt (ut diximus) Naturaram fimplicium Con- jugia ex curfu communi univerfi , ut Leonis , Aqui, Rofíz; Auri, & hujufmodi, imprz- fentiatum non loqüimur . Tempus enim erit deiis tractandi, cum ventum fuerit ad /aten- ze5 Proceffus , && latentes. Schbemati[mos , eorum- que ——— —————————— NOVUM ORG.£NUM. 177 que inventionem , prout reperiuntur in fubítar- uis (quas vocant ) feu Naturis concretis, Rwríus vero, non intelligantur ea quz dici- mus (etiam quatenus ad Naturas fimplices ) de formis & Ideis abítra&is , aut in. materia nan determinatis , aut male determinatis. Nos enim quum de Forais loquimur, nil aliud. 1atelligi- mus, quam leges illas & determinationes AGus puri , que Naturam aliquam fimplicem ordi. nant & conftituunt ; ut calorem , lumen , pon- dus, in omnimoda materia & fubieCto fufce. ptibili. Itaque eadem res eft Forma Calidi , aut Forma Lomiauis, & Lex Calidi, five Lex Luminis ; neque vero a rebu. ipfis & parte ope- rativa, unquam nos abfílrahimus , aut recedi- mus . Quare cum dicimus (exempli gratia ) in Inquifitione. Forme Caloris, Rejice tenuita. tem , aut, Tenuitas non ef ex forma Caloris ; idem eítac fi dicamus , potef? bomo fuperindu- cere Calorem 1n corpus denfum ; aut contra, po- tef? bomo auferre aut arcere Calorem a. corpora senu!. Quod fi cuiquam videantur etiam Formz noftrz habere nonnihil abítra&i , quod mi. Íceant & coniungant heterogenea , ( videntor enim valde effe heterogenea Calor Coleflium , & Ignis; rubor fixus 1n rofa, aut fimilibus , & apparens in Iride, aut radiis Opalii , auc Adamantis; Morsex fummerfione, ex crema. tione , ex pun&ura gladii, ex Apoplexia, ex Atrophia; &tamen conveniunt ifta in Natu- M rà —— , [ 28 VERUL.AMII r& Calidi, Ruboris, Mortis) ig fe habere in-. tellectum norit , confuetudine , & integralitate reram , & opinionibus captum & detentum . Cerciffimum enim. eft, ifta utcunque. heteroge- nea & aliena, coire in Formam , five Legem eam quz ordinat Calorem ,: aut ruborem , aut mortem ; nec emancipari poffe potentiam hu. :213n0am , & liberari & Nature curfu communi, : & expandi &axaltari ad Efficientia nova, & Modos operandi novos, nifi per revelationem & inventenem hujufmodi Formarum ; & ta- men poíftiftam unionem Nature, quz cft res maàxime principalis, de Naturz divifionibus & venis, tam ordinariis , quam interioribus & verioribus , fuoloco poftea dicetur. XVIII. Jam vero proponendum eft. Exem- plum Excluffouis five Reretlionis Naturarum , que per Taévlas Comparentie reperiuntur non effe ex Forma Calidi ; illud interim. monendo, . non folum fufficere fingulas Tabulas ad Reie- onem alicujus Nature , fed etiam unamquam- que ex Inftantiis fiagularibus in. illis contentis. Manifeftum enim eft ex 1is que di&a funt , omnem InfTantam. cottradiCloriam deftruere opi- nabile de Forma, Sed nihilominus quandoque perípicuitatis caufa, & ut ufus Tabularum cla: rius demonftretur ,' Exclufivam duplicamus ; aut repciimus , Exem- NOPUM ORG. 4NUM. 179 Exemplum Excdu/ive , five Reietlionts Naturarum a forma Calidi. I. Er radios Solis , Reiie Naturam El& mentarem. 2. Per lgsem communem, & msxime per Tgnes fübterraneos (qui remotiffimi funt, & plurimum intercluduntur a radiis Co:leitibus ) Relite Naturam Coleftem , 3. Per Calefa&ionem omnigenum corpos "um, (hoc ef, Mineralinm, Vegetabilium , »artium exteriorum Animalium ;, Aque, O; €i, Aeris, & reliquorum ) ex approximatio. € folà ad Ignem aut aliud Corpus calidum ; Reticte omnem Varietatem , [ive fübtiliorem l'exturam corporum. 4. Per Ferrum. & Meralla. ignita, qu2 cale. aciunt alia corpora, nec tamgn omhino pone ere aut. fubflantia minuuntur ; Reie inditio- vr [ive mixturam fubílantis alterius Ca. idi. $. Per Aquam ferventem , atque Aerem , tque etiam per Metalla, & alia Solida cale. a&a , fed non ufque ad Ignitionem five rubo. ems Reiice Lucem «& Lumen. | 6. Per radios Lunz , & aliarum Stellarum , excepto Ssle) Reice etiam Lucem & Lu. nen. Ev. Per Compavativam Ferri Igniti, & Flam. fpirit Iii f ibus F oni € puitus vini; l'ex quibus Ferrum Ignitum "x M. 2 plus 180 VERULJAMII plus habet calidi & minus lucidi, Flamma au- rem fpiritus vini plus lucidi. & minus calic: | Rerice eriam Lucem & Lumen. | 8. Per aurum & alia Metalla ignita, que | denfifimi funt corporis fecundum totum ; ere ce Tenuitatem., . 9. Per Aerem , qui invenitur ut plurimum? frigidus, & tamen manet tenuis ; Rezce etiam | Tenuitatem., | | IO. Per Ferrum ignitum , quod mon intu- | meícit mole, fed manet intra eandem dimen- fionem vibbilem ; Rezice Motum localem , aut expanfivum , fecundum to:um , : "8 Ir. Per dilatationem Aeris in Vitris Ca- lendariis & fimilibus, qui movetur localiter &] expanfive manifefto, neque tamen colligit mas] nifelum augmentum Caloris ; Rezce euam Motum Localem , aut expanfivum fecundum torum . 2. Per facilem Tepefa&tionem omnium corporum abfque aliqua. deftruGione aut. alte-] ratione notabili ; Rezce Naturam deftrü&tiel vam, aut inditionem violentam alicujus Na. ture nova. 13. Per Confenfum & Conformitatem. ope. rum fimilium , qu& eduntur a Calore & a Fri: core s reice Motum tam Expanfivum quam Contractivum , fecundum totum, I4. Per Accenfienem Caloris ex attritione corporum ; rezice Naturam Principalem. Na. turam Principalem vocamus eam , que Pofiti. va NOFUM ORG&44NUM. 181 va reperitur in Natura , nec caufatur a Natura precedente , Sunt & alig Nature : neque enim Tabulas conficimus. perfe&tas , fed Exempla tantum. Omnes & fingule Natura prediclz non fant ex Forma Calidi. Atque ab emnibus Na- turis predictis liberatur Homo in, operatione fuper Calidum . -dpbor, XIX. A Tque in Exclufiva ja&a funt. fundamenta l X Induthionis vere , quz tamen non per- fcitur donec fiftatur in. Afficmatuiva , Neque vero ipfa Exclw/;iva ullo modo petfecta eft , neque adeo effe poteft fub inis . Eit enim Excdufiva (ut plane liquet) Reic&o. Natura- rum Simplicium . Quod fi non habéamus ad- huc bonas & veras Notiones Naturarvm fim- plicium , quomodo re&tificari. poteft Exclu//va? At nonnulle ex fupradiétis ( vcluti Notio Na- turz Elementaris , No:io Nature Celeftis , Notio Tenoitatis ) funt INotiones v2gs , nec bene terminate , [taque nos, qui nec jgnart fumus , nec obliti , quantum opus 8g: mur, ( vid. ut faciamus Intelle&kum humanum Rebus & Nature parem ) nullo modo acquie- íÍcimus hisque adhuc precepimus , fed & rem 1n ulterius provehimus, & fortiora aoxilla im ufum latelle&us machisamur & mivt(iramus ; quz nunc fubiungemus. Ercerte 1n Interpreta- M 3 110. mE 12. | FKERULWAMII tione INature sanimusomnino taliter eft prepa. randus & formandus, ut & fuftineat fe in gra. dibus debitis certitudinis, & tamen cogitet tum pendere ex lisque fuperfunt. XX. Attamen quia citius emergit Veritas | ex errore quam ex confufione , utile putamus, | | ut fiat permiffto Intelle&ui , poft :res Tabulas || Compareutie prime (quales pofuimus) factas. & penfitatas , aceingendi fe & tentandi opus: Intevpretationis Nature in affirmativa ; tam ex Inflantiis Tabularum , quam ex iis quz alias occurrent, Quod genus Tentamenti , Permif. fionem Intelle&lus , five. Intevpretationem. incboa- tam , ive Vindemiationem primam appellare cog- Ífuevimus . Viudemiatio prima de Ferma Calidi , Nimadvertendum autem. eft , Formam rei ineffe (ut ex iis, quz diCta funt , plane liquet ) Inftantiis univerfis & fingulis , in quibus Res ipía ineft; aliter enim. Forma non effet : Itaque nulla plane dari poteft Iz. [fantia contradi&oria . Attamen longe magis confpicua invenitur Forma & evidens in ali- quibus I»/Zan:2/5, quam in aliis ; in1is videli- cet, ubi minus cohibita eft Natura Formz , & impedita, & reda&ta in ordinem , per Natu- ris alias. Hujufmodi autem. Inflantias, E/uce- fcentias. vel Inflantias Oflenfivas appellare con- Ue» » * ( prafertim fub. initiis) ea, quz adfant, mul. | ^ NOFUM ORGANUM. 183 fuevimus. Pergendum itaque eft ad indemiatio: sem ipfam primam de Forma Calidi. Per uni. verfas & fingulas Inflantias , Natura, cujus li. mitatio eft Calor, videtur effe Motus. Hoc av- iem maxime oftenditur in Flamma , quz perpe- tuo movetur 5 & in Liquoribus ferventibus aut ballientibus , , Qui etiam perpetuo moventur , Atque ofteaditur etiam in incitatione five in- cremento Caloris fa&o per motum , ut in Fol. libus, & ventis : dequo vide Infiaut. 29. Tas. 3. Atque fimiliter in alitis modis Motus, de qui- bus vide Infant. 28. & 31. Tab. 3. Ruríus o- ftenditur in extin&tione Ignis & Caloris per om-. nem fortem compreffionem , quà frznat. & cef- fare facit Motum : dequa vide Inffaur. 30. & 32. Tab. 3. Oftenditur eiiam in hoc , quod om- ne corpus deftruitur. aut. faltem infipniter alte- raturab omni Igne & Calore forti ac vehemen- .ti. Undeliquido conftat, fieri a Calore tumul. tum & perturbationem , & motum acrem , in partibus internis Cerporis ; qui fenfim vergit ad diffolutionem. Inteliisatur hoc quod diximus de Motu , (nempe, ut fit inftar Generis ad Calorem ) non quod Calor generet Motum , aut quod Motus ceneret Galorem ; ( licet & hac in aliquibus ve- ra fint) fed quod ipfifimus Calor, five Q::4 :p[um Caloris,-fit Motus, & nihil aliud : li- mitatus tamen per Differentias , quas mox fub- jungemus , poftquam nonnullas cauuones adie cerimus ad evitandum JEquivocum . ' M 4 Ca- 184 VERULJMII Calidum ad fenfum , res Refpe&iva eft & in ordine ad Hominem , non ad Univerfüm ; & ponitur re&te ut Effe&us Caloris tantum in "fpi- ritum Animalem :. Quin etiam in fe ipfo res va- ria eft, cum idum corpus ( prout Senfus pra-- di ifponitur ) inducat perceptionem tam Calidi quam Frigidi : ut patet per In/fant. 42. Tab. 3. Neque vero communicatio Caloris, five Na- tura ejus Tranfitiva, per quam corpus admotum corpori calido incalefcit , confundi debet cum forma Calidi. Aliud enim eft Calidum , aliud Calcfa&tivum. Nam per motum Attritionis ine ducitur Calor abfque aliquo Calido precedente , unde excluditur Calefactivum a Forma Calidi. Atque etiam. ubi Calidum efficitur per. approxi- mationem Calidi, hocipfum non fit ex forma Calidi ; fed omnino pendet a Natura altiore & magis communi ; vid. ex Natura Affimilationis five Multiplicationis fui : de qua facienda eft feparatim inquifitio, At notio Ignis plebeja eff , & nihil valet : compofita enim eft ex Mew. qui fir. Calidt & Lucidi 1n aliquo corpore ; ut in Flamma com- muni, & corporibus accenfis ufque ad ruberem. Remoto itaque omni JEquivoco , veniendum jam tandem eft ad Differentias veras quz. limi- tant Motum , & confltituunt eum in Formam Calidi. DRE igitur Differentia. ea eft, quod Calor firi Motus Expanfivus, per quem corpus ni- NOVUMORG.ANUM. 184 nititur ad dilatationem fu] , & recipiendum fe in majorem fpheram vel ditiédGouen , quam prius occupaverat, Hec autem Differentia ma- xime oflenditur in flamma ; ubi fumus five ha- litus pinguis manifefto dilatatur & aperit fe in flammam . Oflenditur etiam in omni Liquore fervente, qui manifefto intumeícit, Infurgit, & emittit bullas ; atque urget. proceffum expandetidi fe, donec vertatur in corpus longe magis extenfum & dilatatum , quam fic ipfe Liquor : : vid. in Va- porem , aut Fisguex , aut Aerem, Ofteudicos etiam 1n omni Ligno Sc Cosibu. fbili; ubi fit aliquando exudatio , at femper evaporatio. Oflenditur. etiam 1n. colliquatione Metallo. rum; que (cum (int corporis compa&iffimi ) non facile intumefcunt & fe dilatant : fed tamen Spiritus eorum , poftquam fuerit in fe dilatatus , & majorem ádéo dilatationem concupierit , tris di plane & agit partes craffiores in Liquidum. Quod fi etiam Calor fortius intendatur, folvit & vertit multum ex iisin. volatile. Oflenditur etiam jn. Ferro aut Lapidibus : que licet non liquefiant aut fundantur , tamen emolliuntur. Quod etizm fit in baculis ligni ; quz calefa&ta paululum in cineribus calidis funt flexibilia, Optime autem cernitur ifte Motus in Aere, qu! perexiguum calorem fe dilatat continwo & manifefto , ut per In/lanz, 38. Tab. 3. 5 Often. 186 FERUL.ÁMII Oftenditur etiam in. natura contraria Frigidi . Frigus enim omne corpus contrahit. & cogit in anguflius ; * adeo ut per intenís Frigora clavi ex- eidant ex parietibus , zra diffiliant » vitrum etiam calefa&um & fubito pofitum in Frigido diffliat & frangatur. Similiter Aer. per levem infrigidationem recipit fein anguflius : ut per Iufiant. 38. Tab. 3. Verum de his fufius dicetur in inquifitione de Frigido. Neque mirum eft, fi Calidum & Frigidum edant complures s&iones communes, (de quo vide Inflant, 32. Tab. 2.) cum inveniantur duz ex fequentibus Differentiis (de quibus mox di- cemus) quz competunt utrique Naturz ; licet in hac Differentia. ( de qua nunc loquimur ) aCtiones fint ex diametro oppofitz : Calidum enim dat motum expanfivum & dilatantem , Fri- sidum autem dat molum contra&tivum & co- euntem , Ecunda Differentia eft modificatio prioris : Hzc videlicet, quod Calor fit Motus ex- panfivus five verfus ciecamferentiam : hac lege tamen, ut una feratur corpus furfum , Dubium enim non eft, quin fint Motus complures mix- ti. Exempli ratia : : fagitta aut. fpiculum fimul & progrediendo rotat , & rotando progreditur . Similiter & Motus Caloris fimul eft & Expanfi- vus, & Latio. in furfum. Hzc vero Differentia oflenditur in Forcipe, aut Bacillo ferrco, immiffoin ignem ; quia à im. -T- NOFVUM ORG.f£NUM. 187 jdmmittatur perpendiculariter , tenendo manum "fuperius, cito manum adurit ; fin ex latere aut inferius , omnino tardius, Conípicua eiiam eft in Dz[Hllationibus pet Defcenforium ; quibus utuntur homines ad Flo. res delicationes , quorum odores facile evane. fcant. Nam hoc reperit induflria , ut collocent Ignem non fubter, fed fupra , ut adurat minus. Neque enim Flamma tantum vergit furfum , fed etiam omne Calidum. Fiat autem Experimentum hujus rel in con- traria Natura Frigidi: vid, utrum Frigus non contrahat corpus defcendendo deorfum , quem- admodum Calidum dilatat corpus afcendendo farfum . Itaque adhibeantur duo bacilla ferrea , vel duo tubi vitret , quoad cztera pares ; & ca- lefiant nonnihil ; & ponatur fpongia cum aqua frigida, vel nix , fubrer anam, & fimiliter. fa- per:alteram,. Exiftimamus enim , celeriorem fore Refrigerationem ad extremitates ineo ba- cillo ubi &ix ponitur fupra, quam in eo ubi nix ponitur fubter : contra ac fit in Calido, Ertia Differentia ea. eft ; ut Calor fit Mo. tus,non Expanfivus uniformiter fecundum totum , fed Expanfivus per particulas minores corporis; & fimul cohibitus, & repulfus , & reverberatus ; adeo ut induat Motum alternati- vum, & perpetuo trepidantem , & tentantem , & nitentem , & ex repercuffione irritatum ; un- defuror ille Ignis & Caloris ortum habet . | Iíta 198 VERUL.4MII Ifta vero Differentia oftenditur maxime in Flamma & Liquoribus bullientibus : quz per- petuo trepidant , & in parvis poruanibus tu. ment, & rurfus fubfidunt. Oftenditur etiam in Ijs corporibus , quz funt tam durz compagis , ut calefa&ta aut Ignita non intumefcant aut dilatentar mole ; ut Ferrum jgnitum , in quo Calor eft acerrimus . Oftenditur etiam in hoc, quod per frigidiffi- mas tenpeftates focus ardeat acerrime ; J Oftenditur etiam. in hoc , quod cum extendi. tur Aer in vitro Calendari abíque impedimen- to aut repulfione , uniformiter'ícilicet & zqua- liter ; non percipiatur Calor. Etiam in ventis conclufis, licet erumpant vi maxima , tamen non percipitur Calor infignis ; quia fcilicec Mo- tus fit fecundum totum , abfque Motu alternan- te in particulis. Atque ad hoc fiat Experimen- tum , utrum Flamma non urat. acrius verfus la- tera, quam In medio flammz. Oftenditur etiam in hoc, quod omnis uftio tranfipatur per minutos poros corporis quod uri- tur ; adeo ut Uftio fubruat & penetret , & fodi- cet, & ftimulet ; perinde ac fi effent infinitz cufpides acus. Itaque ex hoc illud etiam fit, quod omnes Aquz fortes (fi proportionatz finc ad corpus, in quod agunt) edant opera Ignis , ex na:iura fuà corrodente & pungente . | Atque ifta Differentia. ( de qua nunc dicimus ) communis eít cum natura Frigidi ; in quo co» hibetur Motus contraétivus , per renitentiam ex« pine NOVUM ORG.4NUM. 189 pandeadi ; quemadmodum 1n Calido cohibetur Motus expanfivus, per renitentiam contrahen- di. ]taque five partes corporis penetrent verfus interius , five penetrent verfus exterius, fimilis eft ratio ; licet impar admodum fit. fortitudo : quia non habemus hic apud nos in fuperficie Terrz aliquid , qued fit impenfe Frisidum. Vi- de Inflant. 27. Ta£. 9. Uarta Differentia eft modificatio prioris : Hzc fcdlicet, quod Motus ille Stimula- tionis aut Penetrationis debeat effe nonnihii ra- pidus & minime lentus; atque fiat etiam per particulas, licet minutas ; tamen non adextre- mam fubtilitatem , fed quafi. majufculas. Oftenditur hzc. Differeutia in. comparatione operum quz cdit Ignis, cum 1is que edit Tem- pus five /Etas. Eras enim five Tempus arefa- cit, confumit, fuübruit, &incinerat, non mi- nus quam Ignis : vel potius longe fubtilius : fed quia Motus ejufmod: eft lentus admodurme & per particulas valde exiles, non percipitur Calor. Oftenditur etiam in. comparatione diffolutio- num Ferri & Auri. Aurum enim diffolvitur abfque calore excitato ; Ferrum autem cum ve- hementi excitatione Caloris , licet fimili fere intervallo quoad tempus. Quia fcilicec in Au- ro, ingreffus Aquz Separationis eft clemens & fubtiliter infinuans, & ceffio partium Auri. fa. Cl 19Ó VERUL.J4MII ciis: At in Ferro, ingreffus eft afper , & cum confli&u ,. & partes Ferri. habent obftinationem majorem. i Oftenditur etiam aliquatenus 1n Gangranis nonnullis & Mortificationibus carnium ; quz non excitant magnum calorem aut dolorem " ob fabtilitatem. putrefa&ionis . Atque hzc fit Prima. Vindemiatio five Inter- pietatio tncboata de. Forma Calidi , fatta per Per- zii [ftonem Intellectus , : Ex l'indemiatione autem ifta. prima , Forma five Deficitio: vera Caloris ( ejus , qui eft in or- dine ad Univerfum , non relativus tàntummecdo zd Senfum ) talis eft, brevi verborum. rai xu. Calor cft Motus Expanfi vus , cobibitus ,. €5' nites per paries minores , Modificatur autem Ex- panfio ; «t expandendo zn ambitum , uounib:l ta- men inclinet verfus fupertora , Modificatur autem & Nixus ille per partes; ur non fit emnino fe- gnis , fed incitatus ,, C cum nmpetu aonnullo . Quod vero ad perativam attinet , eadem ces eft. Nam defignatio eft talis. $5 im al/quo corpore naturali poteris. excitare Motum. ad fe. di- latandum , aut expandendum 5 eumque Motum ita reprimere O' in fe vetere , ut dilatatio illa nen pro- cedat equaliter , fed partim obtineat , partim. re- tredatur s pruculdubio generabis Kaki * non .habita ratione , five corpus. lud fit Ele- mentare, (ut loquantur) fiveimburum a Ce leftibus : ; five lauminofuüm , five opacum ; five tenue, five denfum ; ; live " loealicer expanfam ; | | fi. | ' i NOPVUMORG.£NUM. ri$t five intra clauflra dimenfionis primz contentum; five vergens ad diffolutionem , five manens in ftatu ; qu Animal, five Vegetabile , five Mis nerale ; five Aqua, five Olendi; [teer : ; aut aliqua alia fubftantia quzcunque füfceptiva 'Mo- tus predict . Calidum autem ad Senfum, res eadem elt : fed cum anslogia , qualis competit Seníui. Nunc vero ad uleriei auxilia proce: dendum eft, Aphor. XXI. OR Tabulas Comparentie prime €» Rejctlie. nem five Exclufivam , nec non Vigdewten uomem primam factam fecundum eas ; pergene dum eft ad reliqua auxilia Intelle&us , " circa In. terpretationem Nature ,. & Indutlionem veram ac perfe&am , In quibus proponendis , ubi opus erit Tabulis , procedemus fuper Cal;idum & Fri- gidum ; ubi autem opus erit tantum Exemplis paucioribus , procedemus per alia omnia : ut - nec confundatur Inquifitio, & tamen Do£irina verfecar minus in anguflo., Dicemus itaqve primo loco , de Prerogatrvis nflamiarum : Secundo, de Gic baiuli. 5; : 'Terüo, de ReElficatione Indutlinis 7 Quarto, de Fariatione Inquifitionis pro. Natura Subjeli * Quinto , de Prevogativis Naturarum quatenus ad Inquifirionem,, five de co quod 1g« quirendum eft prius & poflerius : Sexto , de Terminis Inquifitionis , five de Synop// omnium Na« €: 192 VERUL.AMII Naturarum in Univerfo : Septimo , de DeZa- Gione. ed Praxin , five de eo quod eftin Ordine. — ad Hominem : O&avo , de Parafcevis ad. In- quifitionem :. Poftremo autem, de Scala Ja[cenfo- ria €? Defcenforia Ais miBUM ; XXII. Inter Prerogativas Inflantiarum , Pri-— mo proponemus I»/Tantzas Solitarias . Ez autem funt Solitarze , quz exhibent Naturam , de qua fit Inquifitio, 1n talibus Subje&is quz nil ha- bent commune cum aliis Subje&tis, preter il- lam ipfam Naturam : autrurfus quz mon. exhi- bent Naturam , de qua fit Inquifitio ,. 1n. tali- bus Subje&tis quz funt fimilia per omnia cum aliis Subje&tis , praterquam 1n illa 1pfa Natura. Manifeftum enim eft, quod hujufmodi .nftan- tiz tollant ambages , atque accelerent & robo- rent Exclufrvam ; adeo ut pauca ex illis fint 1n- ftar multarum. Exempli sratia fi fiat. Inquifitio de Natura Caloris , Inflantie folitarie funt Prifmata, Gem- mz í ryflalling, quz reddunt colores, non ío- lum in fe, fed exerius fupra parietem. [tem Rores, &c. Iftz enim nihil habent. commune cum caloribus fixis in Floribus , Gemmis colo- ratis, Merallis, Lignis, &c. prater ipfum co- lorem. Uüde Bos colligitur , quod Color nil aliud fit quam Modificatio 1maginis lucis 1m- miffe & receptz : in priore genere , perg oradus diverfos Incidentiz ; in pofteriore , per Textu- ras & Schematifmos varios corporis. Ifte au- tem , NOFVUM ORG.A4NUM. 193 rem , Inflantie funt folitarie quatenus ad Simi- litudinem, -— Ruríus in eadem Inquifitione, venz diftin- "&z Albi & Nigri in Marmoribus, & vanega- tiones colorum in Floribus ejufdem fpeciei , faic Inflantte foltzvie . Album enim & Nigrum Marmoris, & maculz Albi & Purpurei in flo- ribus Caryophyllt , conveniunt fere in omnibus przter ipfum colorem . Unde facile colligitur, Colorem non multum rei habere cum Naturis alicujus corporis intrinfecis , fed tantum fitum effe in Pofitura partium craffiori & quafi Me. chanica. lfte autem Iz/lantie funt Solitarie : quateuss ad Difcrepantiam . Utrunque autem genus, Inflantias folitarias appellare confucvi- mus, aut feras, fumpto vocabulo ab Aftro. nomis. XXIII. Inter przrogativas Inftantiarum , po- nemus fecundo loco In/lautias migrantes . Ez funt, in quibus Natura Inquifita migrat ad ge- nerationem , cum prius non exifteret ; aut con- tra migrat ad corruptionem , cum prius exile. ret. ltaque in utraque Antiftrophe , Inftantiz tales funt. femper geminz ; vel potius una Iftan. tia in motu , five tranfitu, producta ad perio- dum adverfam. At hujufmodi Inftantiz. non fo- lum accelerant & roborant Exclufivam , fed e- tiam compellunt Jffirmativam , five Formam ipfam, in anguftum ,. Neceffe elt enim ut For- ma reifit quippiam , quod per hujufmodi M;- grationem indatur; aut contra per hujufmodi Mi- 194 VERULJAMII Migrationem tollatur , & defiruatur.. Atque li: cet omnis Exclufio promoveat. ,ffirmatioam , iamen hoc magis dire&te fit 10 fubjecto eodem , quam in diverfis. Forma autem (utex omni- bus quz dicta funt manifefto liquet ). prodens íe in uno, ducit ad omnia , Quo autem fimpli- cior fuerit Misgratio eo magis habenda eft !ftan- tia in pretio. Praeterea Inffautte Migrantes ma- oni funt ufus ad partem Operativam ; quia cum proponant Formam copulatam cum Efficiente | aut Privante , perfpicue defignant praxin 1n ali-. | quibus ; unde facilis etiam eft. tranfitus ad. pro- | xima. Subeft tamen in illis nonnihil periculi ; quod indiget cautione ; hoe videlicet , ne For- mam nimis retrahant. ad Efficientem ,. & Íntel- le&um perfundant vel faltem. perftringant fal- fa opinione de Forma, ex intuitu Efficientis. Effiiens vero femper ponitur nil aliud effe , quam vehiculum , five deferens Forme . Verum huic tel, per Exc/ufivam legitime fa&am , fa« cile adhibetur remedium , : Proponendum itaque eft jam Exemplum In- flantie Migrantis , Sit Natura. inquifita, Can- dor, five Albedo : Inflantza Migrans ad genera- tionem , eft vitrum integrum , & vitrum pul- | verifatum , Similiter, Aqua fimplex , & Aqua | agirata in fpumam, Vitrum enim integrum , & Aqua fimplex, Diapliana funt , non Alba: | At vitrum pluverifaaum , & Aqua in fpuma, | Alba , non Diaphana. Itaque querendum, quid acciderit ex. ifta Migratione Vitto, aut. Aqua. Ma- NOVUM ORG.4NUM. 1g; . Maenifetum enim eft, Formam Albedinis de. . ferri. & invehi. per iftam contufionem Vitri , & agirationem Aquz; Nihil autem reperitur ac- ceffiffe, preter comminutionem partium Vitri | & Aque, & Aeris infertionem , Neque vero parum profectum eft ad inveniendam Formam Albedinis, quod corpora duo per fe Diaphana , fed iecundum magis & minus , ( Aer fcilicet & Aqua, aut Aer & Vitrum ) fimul pofita , per minutas portiones exhibeant Albedinem , | per refra&ionem inzqualem radiorum lucis. | Verum hac inre proponendum eft etiam E. xemplum periculi & cautionis,de quibus diximus, Nimirum facile hic occurret Intelle&tui ab hu- jufmodi Efficentibus depravato, quod ad For- mam Albedinis Aer femper requiratur ; quod | Albedo generetur. tantum per corpora Diapha- | na; quz omnino falfa funt, & per multas Ex. clufiones convi&a. Quin potius apparebit , (mif. | [o Aere , & hujufmodi) corpora omnino zqua. lia. ( fecundum portiones Opticas ) dare Diapha- num; corpora vero ingzqualia , per texturam fimplicem , dare Album ; corpóra inzqualia fe. cundum texturam compofitam , led ordinatam ,- dare reliquos colores , preter Nigrum ; corpora vero inzqaalia per texturam. compofitam ,. fed omnino inordinatam & confufam , dare Ni. grum. lItaqua Je Inffantia. Migrante ad genera. tionem in Natura inquifita albedinis, propofi. tum eft jam Exemplum. Isflantia autem smz- |grans ad corruptionem in eadem Natura albedi. | N 2 nis , 100 | VERULJAMII nis ,- eft Spuma diffoluta ; aut Nix diffoluta Exuit enim albedinem , & induit. diaphanum aqua, poftquam fit Integrale: fine aere . Neque vero illud ullo modo pretermittendum eft, quod fub Inflantizs. migrautióus comprehen- di debeahi non tantum illz quz migrant ad Ge. nerationem & Privationem ; fed etiam 1llz quz migrant ad Majorationem '"& Minorationem 4 cum Ille etiam tendant àd idveniendam For- mam, ut per definitionem Foórmz fuperius fa- Gam, & Tabulam Graduum , manifefto liquet . Itaque Papyrus, quz ficca quum fuerit , alba eft s ar rinidefaidá ( exclufo aere , & recepta aqua) minus alba eft, & magis vergit ad Dia- phanum ; fimilem habet rationem cum HR fapradi&: S. XXIV. Inter Przrogativas Inftlantiarum , ter- tio loco ponemus In/lantias offenfivas , de qui- bus in 'indemiatione prima de Calido mentionem . fecimus ; quas etiam E/ucefcentias , five Inflan- 3àii Hiberasas , € predominantes , appellare con- fuevimus. Ez funt , quz oftendunt Naturam Inquifitam nudam & fubftantivam , atque etiam in exaltatione fua , aut fummo gradu Potentiz fuz : : emancipatam fcilicet , & liberatam ab | impedimentis , velfaltem per fortitudinem fuz virtutis: dominantem fuper ipía, eaque fuppri- mentem & coercentem , Cum enim omne Gor- pus fufcipiat multas Naturarum Formas copula- tas, & in Concreto; fit ut alia aliam retun- dat , deprimat , frangat , & liget; unde obícu- ran- NOFUM ORG.A4NUM. t1g7 rantur Formz fingulz. Inveniuntur autem fu. bie&a nonnulla , in quibus Natura Inquifita prz aliis eft in fuo vigore, vel per abfentiam - impedimenti, vel per przdominantiam virtu tis. Hujufmodi autem Isflantie funt. maxime eflenfive Forme . Verum & in his ipfis In. ftantiis adhibenda eít cautio , & cohibendus impetus Intelle&tus . Quicquid enim oftentat Formam , eamque trudit , ut videatur occur- rere Intelle&ui , pro fufpe&to habendum eft, & recurrendum ad |Exc/ufivam (everam & di- ligentem. Exempli gratià ; fit Natura 1nquifita, Cali. dum. Jnflant:a oflenfiva Motus Expanfionis , qua (ut fuperius dictum eft ] portio eft prz. cipua Forme Calidi , eft Vitram | Calendare Aeris, Etenim Flamma, licet manifeftro. exhi- beat Expan$onem ; tamen propter momenta- neam extin&tionem non oftendit. progreffum Expanfionis, Aqua autem fervens, propter fa- cilem tranfitionem aquz 1n vaporem. & acrem, non tam bene oflendit Expanfionem Aquz 1n corpore fuo. Rurfus Ferrum ignitam , & fimi- lia, tantum abeft ut progreffum oftendant , ut contra per retufionem & fra&tionem fpiritus , per partes compactas & craffas, [ que domanc & Ífrznant Expanfionem | 1pfa Expanfio non fit omnino confpicua ad fenfum . At Vitrum . Calendare clare oftendit Expanfionem 1n Aere, & confpiceuam , & prosredientem , & duran- tem , neque tramfeuntem. NS Rur. 7 d. 198 VERULJAMII Rurfus, Exempli gratia; fit Natura inquifi- ta, Pondus. Isflantia Oflenfiva. Ponderis , eft. Argentum vivum . Omnia enim fuperat pon- dere magno intervallo, preter Aurum ; quod non mul:(ogravius eft. At praftantior Inftan- tia eft ad indicandam Formam ponderis Argen- tum vivum, quam Aurum ; quia Aurum ioli- dum eft, & Confiftens, quod genus referri vi- detur ad Denfum ; at Argentum vivum liqui- dum eft, & turgens Spiritu , & tamen multis partibus exuperat gravitate Diamantem, & cea quz putantur folidiffima. Ex quo oftenditur , Formam gravis , five ponderofi ,' dominar: fimpliciter in copia Materiz , & nonin arcta Compage. XXV. Inter Prazrogativas Inftantiarum pone- mus quarto loco Iaflantias Clandeflinas , quas etiam Inflantias Crepufcul: appellate confuevi- mus. Ez fíunt veluti oppofita Inflautiis Offenfi- vis. Exhibenr enim Naturam inquifitam in in- fima virtute, & tanquam in incunabulis , & rudimentis fuis : tentantem , & tanquam pri- mo experientem , fedfub contraria Natura la- tentem , & fubactam . Sunt autem. hujufmodi Infizntie magni omnino momenti , ad inve- niendass Formas ; quia ficut O/len/rve ducunt facile ad Differentias , ita C/lazdefi;ine ducunt optime ad Genera ; id eft , ad Naturas illas Communes , quarum Nature inquifitz nihil aliud funt quam. limitationes .. Exempli gratia ; fit Natura Inquifita , Con- fiftens , NOFVUMORG.JINUM. 199 [iftens, five fe Determinans ; cujus Contrarium eft Liquidum , five Fluens. Inflautie Clandefis. ne font ille , quz exhibent gradum nonnul. lum debilem & infimum Contenus in flui- do; veluti Buila Aquz , quae eft tanquam pel- licula quzdam confiftens, & determinata , fz- &a ex corpore Aquz . Similiter Stillicidia , ug fiadfuerit Aqua quz fuccedat t. producun: íe ih. filum admodum tenue, ne diícontinue- tur Aqua ; Atíi non detur talis copia Aquz , quae uccedere poffit, cadit Aqua 1n guttis. ro- tundis , quz eít Figura que optime Aquam fuftinet contra diftoncinu uationem .. At in 1pío temporis articulo , cum definit filum. Aqua , & incipit defcenfus in guttis , refilit 1pfa ra qua furfum ad evitandami difcontinuationem , Quin in Metallis, quz quum funduntur. funt liquida, fed magis tenacia , recipiunt fe fepe guttz liquefaétz furfum , atque ita hzrent . Simile quiddam eft in Inftantia Speculorum pue- rium, quz folent facere pueruli in Ícirpis ex faliva , ubi cernitur etiam pellicula confiflens Aquze . At multo melius fe oftendit hoc ip. fum inaltero illoludicro puerili ; quando ca. piunt Aquam, per Saponem fa&am paulo te. naciorem , atque iüflant eam per Calamum ca- vum, atque inde formant Aquam , tanquam in Caftellum bullarum ; quz per interpofitio- nem Aeris inducit Confiftentiam , eo ufque ut fe proiici nonnihil patiatur abfque difcontinua- tione. Optime autem cernitur hoc in Spuma m4 & x: mom E | -——— ZcO VERUL.JAMII & Nive: quz talem induunt Confiftentiam ut fere fecari. poffint ; cum tamen fint Corpo- raformiata ex Àcre & Aqua, quz utraque funt liquida . Que omnia non obícure Innuunt , Liquidum & Confiftens effe Notiones tantum plebeias, & ad fenfum ; ineffe autem revera omnibus Corporibus fupam & evitationem fe difcontinuandi ; eam in Corporibus homoge- neis [ qualia funt Liquida ] effe debilem. & in- trmam ; in Corporibus vere quz funt compo- fta ex he:erogeneis , magis effe vividaa & fortem : propterea quod Admotio Heterogenei conítringit Corpora ; at Subigiratio Homogenei folvit & relaxat. Similiter, exempli gratia ; Sit natura [n. quifita, attra&tio, five coitio corporum. In- fiantia circa Formam | ejus offenfiva maxime infignis eft, magnes. Contraria autem natura attrahendi eft, non attrahens ; licet in fubftan- tia fimili, Veluti ferrum, quod non attrahit ferrum , quemadmodum nec plumbum plum- bum, necligeum lignum, nec aquam aqua . Infiantia autem. clandeflina. eft , magnes ferro armatus, vel potius ferrum in magnete armza- to. Nam ita fert natura, ut magnes armatus in diflaniia aliqua, non trahat ferrum fortius , quam megaes non armatus. Verum fi admo. veatur ferrum , ita'ut. tangat ferrum in magne- te armato, tunc magnes armatus longe majus pondus ferri fuftinet, quam magnes fimplex & inermis ; propter fimilitudinem fubftantiz ferri ver» NOFVUM ORGANUM. aot. verfus ferrum ; quz operatio erac omnino c/ane define , & Ee in ferro , antequam magnes acceffiffer . Itaque manifeftum eft , bus Goitionis effe quippiam , quod in magnete fit vividum & robuítum , in Ferro delle & la- tens, Itidem , notatum eft, fagiitas parvas li- gneas abíque cufpide ferrea , emiffa ex. fclope- us grandibus, altius penetrare 1n materiam li- gneam , [puta latera Navium , aut fimilia ] quam eafdem íagittas Ferro acuminatas, pro- pier. fimilitudinem fubftantie ligniad lignum, licet hocanite inligno latuerit. tidem, licet aer aerem , aut aqua aquam maniícíto non tra- hat in Corporibus integris 5 tamen bulla ap- proximara bulle , facilius diffolvit bullam quam fi bulla illa altera abeffez, ob appetitum Coitionis aque cum aqua, & aeris cum aere. Atque hujufmodi I»sflantze clesdefline (que funt ufus nobiliffimi, ut di&tum eft] in por- tionibus Corporum parvis & fubtilibus maxime fe dant confípiciendas. Quia Maffz rerum ma- jores , fequuntur Formas msgis Catholicas, & generales » ut fuo loco dicetur, XXVI. Inter Przrogativas Inftantiarum po- nemus quinto loco Is/li»:s Conflitutivas |, quas etjam Mazipulares appellare confuevimus. Ee funt quz confliituunt unam fpeciem Nature inquifitz tanquam Formam minorem . Cum enim Formz legitima (que funt femper con- vertibiles cum Naturis inquifitis) lateant in profundo, necíacile inveniantur ; poftulat res & 202 VERUL.4MII & infirmitas humani Intelle&us , ut Forma particulares, quz funt Congregativm Manips. Jorum quorundam inftantiarum ( neutiquam ve- ro omnium ) in Notionem aliquam Comma- nem, non negligantur, verum diligentius no- tentur. Quicquid enim unit Naturam licet mo- dis imperfeGtis ; ad inventionem Formarum viam fternit. Itaque Inftantiz quz ad hoc uti- les funt , non funt contemnendz potefítaus , fed habent nonnullam praerogativam. Verum in his diligens eft adhibenda Cautio, ne Intelle&tus humanus , poftquam complures ex iMtüsTormis particularibus adinvenerit, at- que inde Parcitiones five Divifiones Náuitz i in- quifitz confecerit ; in illis omnino acquiefcar, atque ad Jnventionem legitimam Formz ma- cuz fenon accingat ; fed prefupponat, Natu- rani velut a radicibus 'effe multiplicem & di- vifam , atque ulteriorem Nature unionem , tanquam rem [fupervacuz fubtilitatis, & ver- sentem ad merum Abftrattum 1 faülidiat & reiiciat. Exempli gratia ; fit Natura inquifita , Me- moria , five Excians & Adjuvans memoriam, Infizntte Conflitutive funt ; Ordo, five Diftri- butio, quz manifefto juvat Memoriam . Item Loc in Memoria artificiali ; qui aut. poffunt effe Loci fecuadum proprium fenfum , veluti janua , Angulus , Feneftra , & fimilia ; aut poffunt effe Perfong familiares , & Nota ; aut poflunt effe quidvis ad placitum E ( modo in Ot- NOVUM ORG.4NUM. 203 ordine certo ponantur ) veluti Animalia, Her. be ; etiam Verba , Literz , Chara&teres, Per- ibus Hiftroricz , & caetera » licet notula ex his magis apta fint & commoda , alia minus , Hujufmodi autem. Loci Memoriam infigniter juvant , eamque longe fupra vires naturales exaltant,. Item Civilis facilius haerent , & difcuntur memoriter, quam Profa. Atque ex ifto .Man:pulo trium. Inftantiarum , . videlicet Ordinis, Locorum Artificialis Memoriz , & Veríuum , conftituitur Species una. Auxilii ad Memoriam. Species autem 1lla , I [cilio In- finiti re&e vocari poffit, Cum enim quis ali- quid reminifci aut revocare in Memoriam ni- titur; fi nullam prenotionem habeat aut per- ceptionem ejus quod querit , quarit certe & molitur , .& hac illac difcurrit , tanquam in Infinito. Quod fi cerram aliquam przenotionem habeat; flatim abícinditur Infinitum , & fit difcurfus Memorig magisin vicino. In tribus autem illis Inftantiis quz fuperius di&tz fuot , prenotio perfpicua eft & certa. In Prima vi- delicet debet effe aliquid quod congruat cum Ordine : In Secunda debet effe Imago , quz re- lationem aliquam habeat, five coltrbllicarian ad 1lla Loca certa: In Tercia debent effe Ver- ba, quz cadant in Verfum . Atque ita abícin- ditur Infinitum, Aliz autem Inftantiz dabunt hanc alteram Speciem ; ut quicquid deducat Intellectuale ad feriendum Senfum (quz ratio etiam precipue viget in Artificiali Memoria ) Jü- 2,04. UERULJMII juvet Memoriam. Aliz Inftantiz dabunt hane alteram Speciem ; ut. qug faciunt impreffionem in Affc&u forti, incutientes fcilicet Metum Y Admirationem , Pudorem , Delectationem $ juvent Memoriam , Aliz Inflantiz dabunt hanc alteram Speciem , ut quz maxime Imprimun- tur a Mente pura, & minus praoccupara ante vel poft ; veluti quz difcuntur in pueritia , aut quz commentamur ante fomnum , etiam primg quzque rerum vices ; magis hzreant in Memoria. Alie inflantiz dabunt hanc alteram Speciem , ut multitudo Circumftanriarum ofr ve Anlarum , juvet Memoriam ; velati Scriptio per partes non continuatas; LeGtio, five Re. citato vece alta. Aliz denique Infantiz da. bunt hanc alteram Speciem , ut que. expectan- tur, & attentionem excitant, melius hareant, quam quz pratervolant , [taque fi fcriptum aliquod vicies perlegeris, non tam facile illud memoriter difces, quam fi illud legas decies , tentando Interim illud recitare, & ubi deficit Memoria, Infpiciendolibrum . Itaut fint ve. lui Sex Forme Minores eorum , quz iuvant Memoriam ; videlicet Abfciffio Infiniti ; De- du&tio Intelle&ualis ad Senfibile; Impreffio in Affectu forti ; !Impreffio in Mente pura ; Mul. titudo Ánfarum ; Preexpe&latio. Similiter, Exempli gratia ; Sit Natura In. quifita, Goflus, five Guftatio. I»/lant;e quz lequuntur. funt. Conflitutioe :- videlicet, quod qui non olfaciunt, fed fenfu eo a Natura dee fti- NOVUM ORG.£NUM. 203 íftituti funt, non percipiant, aut guflu diftio- guant Éibum rancidum , aut putridum ; neque — fimiliter Alliatum , aut Rofatum , aut hujufmo- di. Rurfus , illi qui per accidens Nares ha- bent per deícenfum rheumatis obftru&tas, non difcernunt aur percipiunt aliquid putridum , aut rancidum , aut Aqua Rofacea infperfum . Rurfus, qui afficiuntur hujufmodi rheumate , fi inipfo momento, cum aliquid fctidum aut odoratum habent in ore, five palato , emun- gant fortiter ; in ipfo Inftanti manifeftam per- ceptionem habent rancidi vel odorati . Que Inftantie dabunt & conftituent hanc Speciem , vel partem potius Guftus ; ut Senfus Guflatio- nis ex parte nihil aliud fit, quam Olfa&us in- terjor , tranfiens & defcendens a Narium Mea- tibus fuperioribus in Os & Palatum. At cor- tra, Salfum, & Dulce, & Acre, & Acidum, & Aufterum, & Amarum , & fimilia ; hec Xs erg omnia eque fentiunt illi , in qui- bus Olfa&us deeft, aut obturatur, ac quifquam alius: ut iásifeltüm fit, Senfum Guftus effe Compofitum quiddam ex : Olfa&u interiori , & Tactu quoddam exquifito ; de quo nunc non eft dicendi locus. Similiter, Exempli gratia ; Sit. Natura. in- quifira , Communicatio Qualitatis ; abfque Commiftione Subftantic. Inítantia Lucis, da- bit vel conftituet unam Speciem Cooriediei- tionis ; Calor vero & Magnes , alteram, Com- municatio enim Lucis eft tanquam. Momeniz- nea, AUR ^3 VERUL.J4MII nea, Gflatim perit, amota Luce Originali , A: Calidum , & Virtus Magnetica , poftquam tramlffa fuerint , vel potius excitata in alio Corpore herent & manent ad tempus non par- vum, amoto primo movente. Denique magnaeft omnino Prerogativa Iz. flantiarum | Conflitutivarum ;. ut que plurimum faciant , & ad Definitiones, ( prefertim parti- culares ) & ad Divifiones, five Partitiones Na. turarum ; de quo non male dixit P/zto ,. Q uod babendus [ft tanquam pro Deo, qui definire €? dividere. bene. fctat. | M i. d XXVII. Inter Prerogativas Inftantiarum. po- nemus fexto loco In/lautias Conformes , five Pro- portzonatas ; quas etiam Parallelas , five .imi- [itudines Pbyficas , appellare confuevimus. Ee vero funt , que oflendunt Similitadines & Con. Jugationes reram , non In Formis Minoribus ( quod faciunt Inflantie Conflitutiue ) fed plane 1n Concreto. Ítaque funt tanquam primi & in- fimi Gradus ad unionem Nature , Neque con: fhituunt aliquod Axioma ftatim ab initio ; fed indicant & obfervant tantum. quendam Confen- fum Corporum . Attamen licet non multum promoveant ad inveniendas Formas ; nihilo. minus magna cum utilitate revelant partium Uaiverfi fabricam , & in membris ejus exer- cent veluti Anatomiam quandam ; atque proinde veluti manu.ducunt interdum ad. A. xiomata fublimia & nobilia ; -prefertim il la qug ad Mundi configurationem pertinent , ( po- ————— NorUM ORGANUM. 207 porius quam ad Naturas & Formas fimplices Exempli gratia ; Inftantie Contormes funt que fequuntar: Speculum , & Ocolus ; & fi militer fabrica Auris, & loca reddentia Echo. Ex qua Conformitate , preter. ipfam obferva« tionem Similitudinis, que ad multa ucilis eft, proclive eft infuper colligere & formare lllud Axioma ; videlicet , Organa Senfuum , & Core pora que pariunt reflexiones ad Seníus , effe fi- milis Nature. Ruríus ex hoc ipfo admonitus Intelle&us , non egre infurgit ad Axioma quod. dam altius & nobilius, Hoc nimirum ; Nihil intereffe inter Confenfus five Sympathias Cor- porum fenfu preditorum , & inanimatorum fine fenfu ; nifi quod in illis accedat fpiritus Ani- malis ad Corpus ita difpofitum y in his autem abfit. Adeo ut quot fiat Confenfus in Corpori- bus jnanimatis, tot poffint effe fenfus 1n Ani. malibus, fi effent perferationes 1n Corpore A- nimato, ad difcurfum fpiritus Animalis in mem- brum rite difpofitum , tanquam 1n Organum idoneum, Et rurfus, quot fint fenfus 1n Ani- malibus, tot finc proculdubio Motus 1n Corpo- re inanimato , ubi Spiritus Animalis abfuerit ; licet neceffe fit multo plures effe Motus 1n Cor- poribus inanimatis, quam Senfus in Animatis, propter paucitatem Organorum Senfus, Atque hmjus rei oftendit fe Exemplum valde manife ftum in doloribus. Etenim quum fint plura ge- nera Doloris in Animalibus, & tanquam varii illius Chará&teres , ( veluti alius eft Dale: U- lO» » « 208 FVERULWMII |. fiionis , alius Frigoris intenfi , alius Pan&ure ; alius Comprefftonis , alius Extenfionis , & fimi- lium ) certiffimum eft, omnia illa, quoad Mo- tum , 1neffe Corporibus inanimatis ; veluti Li- guo, aut Lapidi , cum uritur , aut per gelu confiringitur , aut pungitur, aut fcinditur, aut fie&itur, aur tunditur ; & fic de aliis ; licet non fübintrenr Senfus, propter abíentiam Spi- ritus Animalis , Item Inflautie Conforees (quod mirum for. t2fíe diCtu) funt Radices & Rami Plantarum. Omnc.enim Vegetabile inturmefcit , & extru. dit partes 1n. Circumferentiam , tam - farfüum quam deorfum . Nequealia eft differentia Ra. dicum & Ramorum , quam quod Radix. inclu- daturin terra, & Rami exponantur Aeri, & Soli. Si quis enim aécipiat Ramum tenerum & vegetum arboris, atque illum refle&tat. in /aliquem terre particulam , licet non cohzreat ipfSolo, seisnit ftatim non Ramum, fed Ra- dicem, Atque vice verfa, fiterra ponatur fu. perius, atgue ita obflraatur Lapide , àut ali. qua dura fubftantia , ut Planta cohibeatur, nec poffit frondefcere furfum ; edet Ramos in Ae- rem deorfum. Item Inflantie Conformes funt , Gummi arbo- rum, & plereque Gemmz rupium . Utraque enim nilaliud funt, quam Exudationes & per- colationes Succorum : In primo genere fcilicer, Succorum ex Arboribus ; in fecundo , ex faxis; unde g'guitur Claritudo & fplendor in utrifque, € ^ per NOFUM ORGANUM. 209 per percolationem nimirum tenuem & accurma- tam. Nam inde fit etiam , quod Pili Anima- lium noníint tam pulchri, & tam vividi co- loris, quam Avium Plume complures ; quia Succi nontam delicate percolantur per cutem , quam per calamum. Item Inflautie Conformes funt , Scrotüm in Animalibus Mafculis ; & Matrix in Femellis . Adeo utnobilis illa Fabrica, per quam Sexus differunt , ( quatenus ad Animalia terreftria ) nil aliud videatur effe, quam fecundum Exte- rius, & Interius; vi fcilicet majore Caloris ge- nitalia in Sexu | Mafculo protrudente in exte- rius, ubiin Femellis nimis debiliseft Calor , quam ut hoc facére poffit ;; unde accidit , quod contineantur Interius . | T Item Inflantie Conformes funt, Pinng Pifcium, & Pedes Quadrupedum , aut Pedes & Ale Vo. lucrum , quibus addidit 44r;/lore/es quatuor. vo- lumina in motu Serpentum , Adeo ut in Fabri- ca Univerfi , Motus viventium plerunque videa- tur expediri per quaterniones Artuum , five Flexionum ..- Item Dentes in. Animalibus terreftribus, & Roftra in Avibus , funt Inflantie Conformes ; un-; de manifeftum eft, in omnibus Animalibus per-. fe&is fluere duram quandam fubflantiam ver- fus Os. [ .. ltem non abíurda eft Similitudo & Conformi- | tas illa, ut Homo fit tanquam Planta inverfa . . Nam radix nervorum & facultatum Animalium, O eft 210 VERUÜLWMII eft Gaput ; Partes autem feminales funt infimz, non computatis extremitatibus tibiarum & bra- chiorum , At in Planta, radix (quz inftar Ca. pitis eft ) regulariter infimo loco collocatur i femina autem fupremo., Denique illad omnino precipiendum eft, & fzpius monendum ; ut diligentia hominum in Inquifitione & Congerie Naturalis Hiftorig de* inceps mutetur plane , & vertatur in contrarium ejus quod nunc in ufu eft. Magna enim hucuf- que, atque adeo curioía fuit hominum induftria, ;n notanda rerum varietate , atque explicandis accuratis Animalium , Herbarum , & Foffilium differentiis ; quarum pleraque. magis funt Lufus Naturz , quam ferim alicujus utilitatis verfus Seientias,. Faciunt certe hujufmodi Res ad de- le&tationem, atque etiam quandoque ad Praxim; verum ad introfpiciendam Naturam parum , aut nihil. Itaque converrenda plane eft opera ad inquirendas & notandas rerum Similitudines & Analoga , tam in integralibus , quam partibus . Ill enini. funt , quz Naturam uniunt , & con- | flituere Scientias incipiunt. Verum in his omnino eft adhibenda Cautio gravis, & fevera ; utaccipiantur pro Inflantiis Gonformibus € Proportionatis ilg qug denotant Similitudines (ut ab initio diximus) Phyfi cas ; id eft, reales & fubffantiales, & immere fas in Natura ; non fortuitas & ad fpeciem ; multo minus faperftitiofas aut curlofas , quales | Naturalis Magiz. fcriptores ( homines vidis, NOFUM ORG.4NUM. ait & in rebus tam feriis, quales nunc agimus , vix nominandi ) ubique eftentant ; magna cum vanitate & defipientia inanes Similitudines & Sympathias rerum defcribentes , atque etiam quandoque affingentes . Verum his miffis, etiam in. ipfa Configura- tione Mundi in Majoribus , non funt negligen- dz inflantie Conformes * veluti Africa & Regio: Peraviana , cum Continente fe porrigente ufque ad Fretum Magellanicum .. Utraque enim Regio habet fimiles Ifthmos, & fimilia Promontoria, quod non temere accidit, Item Novus & Vetus Orbis ; in eo quod utri- que Orbes verfus Septentriones lati funt , & exporre&i ; verfus Auftrum autem anguíti & acuminati . Item :zn/lantie Conformes nobiliffirne funt , Frigora intenfa in media (quam vocant) Ace. ris Regione ; & Ignes acerrimi , qui fepe repee riumtur erampentes ex locis fubterraneis ; quae | duz res funt Ultimitates & Extrema ;. Naturz ícilicet Frigidi, verfus Ambitum Cali , & Na- rurz Calidi veríus vifcera Terre, per Antiperi- ftafin, five Reje&ionem Nature Contraria . Poftremo autem in Axiomatibus Scientiarum, notatu digna eft Conformitas in[flantiarum . V e- luti Tropus Rhetoricz , qui dicitur Prerer. Ex- pratum , conformis eft Tropo Muficz , qui vo- catur Declimnatio Cadentie , Similiter, Poftula- tum Mathematicum , ut que eidem Tertio equa- ha funt, eiiam inter. fe. funt equalia , conforme OUS eft 212 ^.FERUL.J4MII eft cum Fabrica Syllogifmi in Logica; qui unit | «a quz conveniunt In Medio . Denique multum utilis etin quamplurimis Sagacitas quedam 1n conquirendis & 1ndagandis Conformitatibus & Similitudinibus Phyficis . — XXVIII. Inter Prerogatrvas: imflantiavum ,— ponemus feptimo loco Inflawtias Monodicas ; quas etlam Irregulares , five. Heteroclitas. ( fum- pto vocabulo a Grammaticis) appellare confue- vimus . Ez funt , quz oftendunt corpora in Con- creto ; quz videntur effe Extravagantia , & qua- fi Abrupta in Natura , & minime convenire cum aliis rebus ejufdem generis. Etenim Infas. tie Conformes funt fimiles alterius : at Inflantie IMMonodive funtíul fimiles. Ufus vero Inflantia- vum Monodtcarum eft talis, qualis eft. Inflantia- yum Clande[linarum : vid.ad evehendam & unien- dam Naturam ad 1nvenienda Genera , five Com. munes Naturas, limitandas poftea per Differer- tias veras, Neque enim defiftendum ab Inqui- fione , donec proprietates & qualitates , quee inveniuntur 1n hujufmodi rebus quz poffunt cen- feri pro Miraculis Nature , reducantur & com- prehendantur fub aliqua Forma five Lege cer. ta: ut Irregularitas five Singularitas omnis re. periatur pendere ab aliqua Forma Communi :; Miraculum vero illud, fir tandem folummodo in Differentiis accuratis, & gradu & concurífu rato, & non in ipfa Specie : Ubi nunc Contem- plationes hominum non procedant ultra , quam ut ponaut Mae res pro Secretis & Magna« li- i NOFUM ORG.£ NUM. 213 libus Naturz , & tanquam Incaufabilibus , & pro Exceptionibus Regularum Generalium. Exempla Inffantiarum Monodicarum funt, Sol, & Luna, inter Aftra ; Magnes , inter Lapides; Argentum vivum , inter Meralla ; Elephas , inter Quadrupedes ; Seníus Veneris , inter gene- ra Ta&tus ; Odor Venaticus 1n Canibus, inter genera Olfa&us. Etiam Slitera apud Gramma. ticos , habetur pro Monodica ; cb facilem com- pofitionem , quam fuftinet cum Confonantibus, aliquando duplicibus , aliquando triplicibus : quod nulla alia litera facit. Plurimi autem fa. ciendz funt hujufmodi Inftantiz , quia acuunc & vivificant Inquifitionem , & medentur Intel. le&ui depravato a Confuetudine , &ab iisque fiunt plerumque, XXIX. Inter Prerogativas im[lantiarum , po- nemus loco o&tavo In/lantias devientes ; Erro- res fcilicet Naturz, & Vaga, ac Monftra : ubi Natura declinat & defle&it a. curfu ordinario . Differunt enim Errores Naturz ab Inflantiis Mo- nodicis , 1n hoc ; quod Mozodice fint Miracula " Specierum , at Errores fint Miracula Individuo- rum. Similis autem fereíunt ufus; quia re&ti- ficant Intelle&um adverfus confueta , & revelanc Formas Communes. Neque enim 1n his etiam defiftendum ab Inquifitione, donec inveniatur Cauía hujufmodi Declinationis . Veruntamen Caufa illa non exurgit ad Formam aliquam pro- prie, fed tantum ad /ateztema. prote[fum. ad For- mara, Qui enim Vias Natiurz noverit , is De- | Q4:3 "Via. 214 VERUL.4AMII «iationes etiam facilius obfervabit . At rurfus , qui Deviationes. noverit , 1S accuratius Vias de- Ícribet. Atque in. illo differunt etiam ab Inffanti:s Mo- nodicis , quod multo magis inflruant Praxin & | Operativam . Nam novas Species generare , ar- duum admodum foret : at Species notas variare, & inde Rara multa ac Inufitata producere , mi- nus arduum, Facilis autem tranfitus eft a Mira- culis Naturz ad Miracula Artis. Si enim depre- hendatur femel Natura in variatione fua, ejuf. que ratio manifefta fuerit ; expeditum erit co deducere Naturam per Artem ,. quo per Cafum aberraverit. Neque folum eo, fed & aliorfum; cum Errores ex una parte monftrent & aperiant viam ad Errores & Deflexiones undequaque. Hic vero Exemplis non eft opus, propter eorundem copiam . Facienda enim eft Congeries five Hi- ftoria Naturalis particularis, omnium Monftro. rum , & partuum Naturz prodigioforum ; om- nis denique Novitatis, & Raritatis, & Incon- fueti in Natura, Hoc vero faciendum eft cum feveriffimo delectu , ut conftet fides. Maxime autem habenda funt pro fufpe&tis , que pendent quomedocunqtie a Religione ; ut Predigia Lzvii: Nec minus, quz Inveniuntur in Scriptoribus Ma- giz Naturalis, aut etiam Alchymiz , & hujuf- modi hominibus; quitanquam preci funt & a» materes fabularum . Sed depromenda funt illa ex gravi & fida Hiftoria, & auditionibus certis. XXX. Inter Prerogativas fuflautiavrum , po» 3 ne« Ser EME L1 cnm (c NOPUM ORG.A/KNUM. 21g nemus loco nono In/?antias Limitaneas ; quas et- jam Participia vocare confuevimus, Ez vero funt qug exhibent fpecies Corporum tales , que videntur effe compefitz ex fpeciebus duabus , vel Rudimenta inter fpeciem unam & alteram. He vero Inftantig. inter In/lantias Monodicas h- ve Heteroclitas re&&e numerari poffunt.Sunt enim in univerfitate rerum Rarg & Extraordinarie . Sed tamen ob dignitatem , feoríim tractande & ponende funt. Optime enim indicant compofi- tionem & fabricam rerum, & innuunt caufas Numeri & Qualitatis Specierum. Ordinariarum in Univerfo , & deducunt Intelledtum ab eo quod eft, adid quod effe poteft. Harum Exempla funt : Mufcus, inter Putre- dinem & Plantam ; Comete nonnulli , inter Stel. las & Meteora ignita ; Piíces volantes, inter Aves & Pifces ; Vefpertiliones, inter Aves & Quadrupedes: Etiam $imia quam fimilis turpi[f' ema: befHa nobis » & Partus Animalium biformes , & commifti ex fpeciebus diverfis ; & fimilia. XXXI. Inter Prerogativas inflantiarum pone- mus decimo loco Inflantza Poteflatig , five Fa- fcium, (fumpto vocabulo ab Infignibus Imper!) quas etiam Ingeuia , five Manus Hominis , appel- lare confuevimus. Ec funt Opera maxime no- bilia & perfe&a , & tanquam ultima in unaqua- que Arte. Cum enim hoc agatur precipue ut Natura pareat rebus & cemmodis humanis ; confentaneum eft prorfus, ut Opera , que jam- 4 pri- 216 VERULJAMII pridem in poteftate Hominis fuerunt, ( quafi Provincie antea occupate & fubacte ) notentur & numerentur y. prefertim ea , que funt maxi- me. enucleata & perfe&a : propterea quod ab itis proclivior & magisin propinquo fit tran- fitus ad nova & ha&enus non inventa, Si quis enim ab horum contemplatione attenta propo- fitum acriter & ftrenue urgere velit 5 fiet. cer» te, ut aut producat illa paulo longius , aut de- fie&at illa ad aliquid ,' quod finitimum eft y aut etiam applicet & transferat. illa- ad ufum ali- quem nobiliorem Neque hic finis. Verum quemadmodum ab Operibus Nature raris & inconfuetis erigitur Intelle&tus & elevatur ad inquirendas & inve- niendas Formas , que etiam illorum funt capa. ces : lta etiam 1n Operibus Artis egregiis & admirandis hoc ufu venit, [Idque multo magis; quia Modus efficiendi & operandi vr Miracula Artis, manifeftusut plurimum eft ; cum plerumque. in Miraculis Nature fit magis obfcurus. Attamen in. his ipfis cautio eft. adhi- benda vel maxime ; ne deprimant fcilicet In- telletum , & eum quafi humo affigant. Periculum enim eft, ne per hujufmodi Ope- ra Artis, que videntur velut Summitates que- dam & Faftigia induftrig homang , reddatuc Intelle&tus attonitus & ligatus, & quafi male- ficiatus quoad 1lla ; 1ta ut. cum aliis. confuefce- re non poffit, fed. cogitet , nihil ejus generis feri poffe, nifieadem via qua illa effecta funt , ac. | NOVUM ORG.£NUM. 217 àécedente tantummodo diligentia majore , & préparatione magis accurata. Contra , illud ponendum eft pro certo :. vias & modos efficiendi Res & Opera, qug adhuc reperta funt & notata , res effe plerumque pau- perceulas ; atque omnem potentiam majorem pendere & ordine derivari a fontibus Formarum, quarum nulla adhuc inventa eft. ! Itaque (ut alibi diximus) qui de Machinis & Arietibus, quales erant apud Veteres, co- gitaffer y licet hoc. feciffer obnixe, atque eta- tem in eo confumpfiffet ; nunquam tamen in- cidiffet in Inventum Tormentorum igneorum operantium per Pulverem pyrium . Neque rur- fus, qui in Lanificiis & Serico vegetabili ob- fervationem fuam & meditationem collocaffet, unquam perea reperiffet naturam Vermis aut Serici Bombycini, . Quocirca omnia Inventa, quz cenferi pof. funt magis Nobilia, ( fi animum advertas) in lucem prodiere, nullo medo per pufillas enu- cleationes & Extenfiones Artium , fed omnino per Cafum . Nihil autem reprzfentat aut. anti- cipat Cafum , (cujus mos eff, ut tantum per longa fecula operetur) prater Inventionem Formarum. Exempla autem hujufmodi Inflantiarumi par- ticularia nihil opus eft adducere , propter co- plam eorundem , Nam hoc omnino agendum , ut vifitentur & penitus introfpiciantur omnes Artes Mechanicz ; atque Liberales etiam ,, ( qua- 218 VERULJAMII (quatenus ad Opera) atque inde facienda eft Gongeries five Hiftoria Particularis , tanquam Magnalium , & Operum Magiftralium , & ma. xime perfe&orum in unaquaque ipfarum. * una «um Modis effectionis five operationis. Neque tamen aftringimus Diligentiam, quz adhibenda eft in hujufmodi Colleéta , ad caquz cenfentur pro Magifteriis: & Arcanis alicujus Artis tantum , atque movent admirationem . Admiratio enim proles eft Raritatis: Siquidem Rara , licet in genere fint ex Vulgatis Naturis, tamen Ádmirationem pariunt , At contra, quz revera Admirationi effe de- bent, propter difcrepantiam quz ineft illis in fpecie, collatis ad alias fpecies ; tamen fi in ufu familiari przfto fint ; leviter notantur . Debent autem. notari Monod;ca. Artis, non mi- nus quam JMonzodica Nature ; de quibus antea diximus . Atque quemadmodum 1n Menodicis Nature pofuimus Solem , Lunam , Magne- tem , &fimilia, qua Re vulgatiffima funt , fed Natura tamen fere fingulari ; idem & de Mo- nodicis. Artis faciendum eft, Exempli gratia: Inflantia Moned;ea. Artis , eft Papyrus; resadmodum vulgata. Atfi dili. genter animum advertas, Materiz. Artificiales aut plane Textiles funt per fila dire&a & tranf. verfa; qualia funt Pannus Sericus , aut La. neus, '& Linteus, & hujufmodi : : aut coagmen- tantur ex fuccis concretis ; qualia funt Later , ut Argilla figularis , aut Vitrum , aut Efmal- t2 , NOVUM ORG.A4NUM. a19 ta, aut Porcellana , & fimilia ; quz fi bene uniantur., fplendent ; fin minus, indurantur certe, fed non fplendent. Attamen omnia ta- lia, quz fiunt ex fuccis concretis, funt fragi- lia ; nec ullo modo hzrentia, & tenacia. At contra , Papyrus eft corpus tenax , quod fcindi & lacerari poffit, ita ut imitetur & fere zmule- tur Pellem five Membranam alicujus Animalis, eüt Folium alicujus Vegetabilis, & hujufmodi opifidia Naturz . Nam neque fragilis eft, ut Vitrum ; neque textilis, ut Pannus ; fed habet fibras certe, non fila diftin&ta , omnino ad mo- dum Materiarum Naturalium : ut inter Artifi- ciales Materias vix inveniatur fimile aliquid, fed fit plane Monodicum .. Atque przferenda fane funt in Artificialibus ea, quz maxime accedunt ad imitationem Nature, aut é contrario eam potenter regunt & invertunt, Rurfus , inter Isgen:a €" Manus Hominis, non prorfus contemnenda funt Praftigie & Jo- cularia, Nonnulla enim ex iftis, licet fint. ufu levia & ludicra , tamen informatione valida ef- fe poffunt. p. Poítremo, neque omnino omittenda funt Su- perftitiofa, & ( prout Vocabulum fenfu vulga- ri accipitur) Magica , Licet enim hujufmodi res fintia immeníum obrutz grandi mole Men- daciorum & fabularum ; tamen infpiciendum paulifper, fiforte fubfit & lateat in aliquibus earum aliqua operatio Naturalis : ut in Fafci- no; & Fortificatione Imaginationis; & Con. ot fen. £218 VERUL.J4MII fenfu rerum ad diftans ; & Tran(miffione Int: preffionum a Spiritu ad Spiritum , non minus. quam a Corpore ad Corpus ; & fimilibus. XXXIT, Ex i5, quz ante dicta funt , patet ; quod quinque illa Inftantiarum genera , de qui- bus diximus , ( vid. Inflantizrum Conformium , Inflantiarum Monodicarum , Inflantiavum. Devi- antium , Inflantiarum Limitaneayum , Inflantiae vum Poteflatis ) non debeant uollscond , donec inquiratur Natura aliqua certa ; ( quemadmo. dum Inftantiz relique , quas primo loco propo- fuimus, nec non plurimz ex iis, quz fequen- tur, refervarl debent :) fed ftatim jam ab ini- tlo facienda eft earum Colle&io , tanquám Hi- ftoria quzdam particularis ; eo quod digerant. ea quz ingrediuntur Intelle&tum , & corrigant pravam complexionem Intelle&us ipfius, quem omnino neceffe eft imbui, & infici , & demum perverti ac diftorqueri ab incurfibus quotidianis & confuetis , Itaque adhibendz funt ez Inflantiz tanquam Przeparativum aliquod , ad re&tificandum. & ex- purgandum Intelle&tum . Quicquid enim abdu.. cit Intelleétum a confuetis, zquat & compla. nat aream ejus, ad recipiendum Lumem ficcum & purum Notionum verarum. Quin etiam hujufmodi Inftantiz fternunc & przftruunt viam ad Operativam ; ut fuo loco dicemus , quando de Dedutlionibus ad. Praxin fermo erit. ( EX XIIT, Inter Pyerogativas InfLintiarum po- ne. NOVUM ORGANUM. 2323t* nemus loco undecimo Is/lantias Comitatus, atque Hofliles ; quas etiam Inflantias propofitionum fixa- rum appellare confuevimus. Ez funt Inftrantiz , que exhibent aliquod Corpus five Concretum tale, in quo Natura Inquifita. perpetuo fequatur tanquam Comes quidam individuus : aut con. tra, in quo Natura Inquifita perpetuo fugiat , atque ex Comitat9 excludater , ut Hoftis & ini. micus. Nam ex hujufmodi Inftantiis forman. tur Propofitiones certe & univerfales ; aut .4f- firmativoe , aut Negative 7 in quibus Subjectum erit tale Corpus in Concreto, Prgdicatum ve- ro Natura ipía Inquifita. Etenim Propofitiones particulares omnino F;xe mon funt, ubi fcili- cet Natura Inquifita reperitur in aliquo Concre- to fluxa & mobilis; vid. Accedens, five. Ac. quifita; aut rurfus Recedens, five Depofita . Quocirca Particulares Propofitiones non. habent Prerogativam aliquam majorem , nifi tantum 1n Cafu Migrat;onis ; dequo antea dictum eft. Et nihilominus, etiam Particulares ille Propo- fiiones comparatz & collatz cum Univerfali- bus, multum juvant ; ut fuo loco dicetur. Ne. que tamen , etiam in Univerfalibus iftis Propo- fitionibus exaCtam aut abfolutam Affirmationem vel Abnegationem requirimus , Sufficit enim ad 1d quod agitur, etiamfi Exceptionem nonnul. lam fingularem aut. raram patiantur. Ufus autem Inflantiavum Comitatus eft , ad anguftandam JZffirmativam Forme . Quemadmo- dum enim in I»nflentiüis Migrantibus anguftatus | JAfr- 122 VERUL.4MII "ffirmativa Formz ; vid. ut. neceffario poni de- beat Forma rei effe aliquid , quod per A&am 1l- lum Migrattonis inditur aut deftruitur : Ita etiam in Inflantis Comitatus anguftatur. JAffirmativa Formz ; ut neceffario poni debeat Forma rei effe aliquid , quod talem Concretionem corporis fubingrediatur , aut contra ab eadem abhorreat; ut qui bene norit Conftitutionem aut Schema. tifmum hujufmodi corporis, non longe abfue- rit ab extrahenda in lucem forma Naturz In. quifitz , Exempli gratia; fit Natura. Inquifita , Cali. dum. Inflantia Costirainin eft Flamma . Ete. nim in Aqua, Aere, Lapide, Metallo, & aliis quamplurimis , Calor eft mobilis , & accede. re poteft & recedere : At omnis Flamma eft ca- lida, ita ut Galor 1n concretione Flammz per. petuo fequatur. At Is/lantia HofHilis Calidi. nul. la reperitur apud nos. Nam de vifceribus Ter- r2 nihil conftat ad fenfum ; fed eorum. Corpo- rum, quz nobis nota funt , nulla proríus eít Concretio quz non eft fufceptibilis Caloris . Ac rurfus , fit Natura Inquifita , Confiftens : Inflsntia Hoflilis , eft Aer . Etenim Metallum poteft fluere, poteft confiftere ; fimiliter Vitrüms- - etiam Aqua poteft confiftere , cum conglacia- tur : at impoffibile eft ut Aer unquam "confi. flat, aut exuat fluorem. Verum de Inflantiis hujufmodi Propofittonum fixarum fuperfunt duo Monita, quz utilia funt ad id quod agitur. Primum , ut fi defuerit pla. nc NoFUM ORGANUM. 33 ne univerfalis Affivinatioz aut. Negativa , illud ipfum diligenter notetur tanquam. Non.Ens : fi- cut fecimus de Calido , ubi Univerfal's Negati- và (quatenus ad Entia quz ad noflram noti- iam pervenerint) in rerum matura deeft. Si. militer, fi Natura Inquifita fit ZEternum , aut Incorruptibile ; deeft Affirmativa Univerfalis hic apud nos, Neque enim praedicari poteft ZE- zermum aut Incorruptióile de aliquo corpore eo- ram, quz infra Coeleftia funt, autfupra inte. riora Terre. Alterum Monitum eft, ut Propo- fiiionibus Univerfalibus , tam Affirmativis quam Negativis de alique Concreto,, fubjungantur- fi- mul ea Concreta, qua proxime videntur acce«- dere adid quod eft ex Non-Entibus : ut in Ca- lore, Flammz molliffimz & minimum aduren- tes; in Incorruptibili, Aurum , quod proxime accedit , Omnia enim ifla indicant terminos Nature inter Ens & Non-Ens ; & faciunt ad Circumícriptiones Formarum , ne glifcant & vagentur extra conditiones Materiz. XXXIV. Inter Prerogativas In[lantiavum , po- nemus loco Duodecimo ipías illas Inffantzas u5- juntirvas , de quibus in fuperiori Aphorifmo di- ximus : quas etlam Inflanties Uliimitatis five Termini appellare confaevimus . Neque enim hujufmodi Inftantiz utiles funt tantum , quatee nus fubjunguntur Propofitionibus Fixis; verum etiam per fe, & in proprietate fua. Indicant enim non obícure veras Se&tiones Nature , & Meníuras rerum , & illud Quou[que Natura. quid ) | fa« 224 PERULwWwMII faciat & ferat , & deinde Tranfitüs Nature ad aliud . Talia funt ; Aurum, in Pondere; Fer. rum , in Duritie ; "Cete ,1n "Quantitáte Aninia- lium ; Canis, in Odore : : [nflammatio Pulveris pyrii, in Expanfione celeri ; & alia id genus. Nec minus exhibenda funt. ea que funt Ultima gradu infimo , quam quz fupremo : : ut Spiritus vini, in Pondete:: ; Sericum , in Mollitie; Ver. miculi cutis, in Quantitate Animalium ; ); 5 ck tera. XXXV. Inter Prerogativas Inflantiavum ; ; po- nemus loco decimo tertio Inf/dantias Foudéiss fi- ve Unienis. Ez funt, que confundunt & adu. nant Naturas , quz exiftimamtur. effe Heteroge- nez; & pro talibus notantur & fignantur per divifiones receptas . | At Inflantie Federis oftendunt , operationes & effe&tus , que deputantur alicui ex illis He- terogeneis ut propria, competere etiam aliis ex Heterogeneis ; ; ut convincatur ifta Heterogen!a (que in opinione eft) vera non effe, aut ef- fentialis ; fed nihil. aliud effe, quam Modifica- tio Nature communis . Opumi itaque funt ufus ad elevandum & evehendum Intellectum a Differentiis ad Genera, & ad tollendum larvas & fimulachra rerum , prout occurrant & prodeunt perfonate in fubftantiis Cencretis. Exempli gratia : fit Natura Inquifita , Cali. dum , omnino videtur effe divifio folennis & authentica, quod fint tria genera Caloris : vi- eddie Calor Celeftium , Calor Animalium , é& NOVUM ORG.4NUM. 22$ & Calor Ignis : quodque ifti Calores ( prafer- zm unus ex illis, comparatus ad reliquos duos ) E. ipfa'effentia & fpecie, five natura fpecifi- , differentes & plane haterogenei : Quando- mes Calor Coleftium & Animalium gene- ret & foveat, at Calor Ignis. contra corrumpat & defltruat . Eft itaque Inffdntsa Foederis , Ex- perimentum 1llud fatis vulgatum , cum recipi- tur ramus aliquis. vitis intra domum-uübi -fit fo cus affiduus, ex quo maturefcunt uvz , etiam meníe integro. citius quam foras: : Ità ut^ rnati- ratio fru&us etiam | pendentis fuper. arborem £e- ri poffit ,- fcilicet ab Igne, cum hoc Ipfum vi- deatur effe opus proprium Solis, Itaque ab hoc initlo facile infurgit Intelle&us , repudiata He- cenla effenuali, ad inquirendum que Íint TCrog Diffrentie llle, quae revera reperiuntur inter Calorem Solis [A Ignis, ex quibus fit , ut eorum operationes finttam diffimiles, ut cunque n lpfi participent ex Natura communi. Quz Differentig reperientur quatuor : vid, Primo, quod Calor Solis refpe&tu Caloris Ignis, fit gradu longe clementior & lenior : Secindo; quod fit. ( prefertim ut. defertur ad. nos per Ae- rem ) qualitate multo humidior : Tertio, (quod Caput rei eft) quod fit fumme inzqualis, at- que accedens & au&tus , deinceps recedens & di. minutus : ld quod maxime confert ad Genera- tionem corporum . Re&Ge enim. afferuit /4r:/lo- teles, caufam principalem Generationum & Cor- rupiionum quz tiunt hic apud nos in fuperficie P Tere i 226 VERUL.FÁMII Jemz , effe viam obliquam Solis per Zodia:. cum : unde Calor Solis , partim per viciffitüdines | Dici & NoGis, partim per fucceffiones 7Efta. üs & Hyemis, evadit miris modis inequalis. | Neque tamen. definit ille Vir, id quod ab co re- &e inventum fuit , ftatim corrumpere. & depra: vare, Nam ut Arbiter fcilicet Naturz ( quod | ii|! in more eft ) valde magiftraliter affignat caufam Generationis, Acceffui Solis : caufam eutem Corruptionis ; Receffui : cum utraqué res ( Acceffus videlicet Solis , & Receffus) non refpeétive , fed quafi indifferenter praebeat. cau- | fam tam Generationi quam Corruptioni: quan- doquidem inzqualitas Caloris, Generationi & Corruption! rerum ; zqualitas , Confervationi tantum minifliret, Eft & Quarta Differentia in- ter Calorem Solis & Ignis ; magni prorfus mo- menti : vid, quod Sol operationes fuas infinuet per longa temporis fpatia ; ubi operationes Janis (urgente hominum impatientia ) per breviora intervalla ad exitum perducantur , Quod fi quis id fedulo agat , ut Calorem Ignis atremperet & reducat ad gradum moderatiorem & leniorem E ( quod multis modis facile fit ) deiode etiam in- [pergat & admifceat. nonpullam humiditatem ; maxime aurem fi imiterur Calorem Solis in inz- qualitate : poftremo , fi moram patienter tole- ret , ( non certe eam quz fit proportionata ope-, ribus Solis, fed largiorem , quani homines ad- hibere folent in operibus Ignis: ) Isfaeile mif- t fam faciet Heterogeniam illam Caloris: & vel | ten- - NOFUM ORG. 4NUM. 237 tentabir, vel exzquabic, velin aliquibus vire cet opera Solis, per calorem Ignis. Similis Iue flantía Federis eft , refuicitatio Papilionum , ex frigore ftupentium & tanquam emortuorum, per exigui teporem gnis : ut facile cernas, non magis négatum effe !gni , vivificare «Dido- dl. quam maturare Vegetabilia ;. Etiam In- ventum illud celebre Boxehei de Sartagine acriter calefa&ta ; qua circundant Medici capi- tà Apople&icorum defperatorum .. expandit ma- nifeftle fpiritus animales; ab humoribus & ob- ftru&ionibus Cerebri compreffos & quafi 1 exftin- &os ; illoíque ad motum excitat , non aliter quam Ignis operatur in Áquam aut Aerem ; & inneli per confequens vivificat; Etiam Ova aliquando excluduntur per Calorem gnis; id quod prorus imitatur Calorem Ànitialem. & complura ejufmodi: ut nemo dubitare poffit ; quin bcati in mulus. fubje&is modificari poffit ad imaginem Caloris Codleftium & Ani: malium . Similiter fint Naturz Inquifitz ; Motus & & Quies , Videtur effe divifio folennis atque ex intima Philofophia ; quod corpora Naturalia vel rotent , velferantu: re&ta , velíflent five quic- ícant. Aur enim cfi Motus fine termino , aut Statio 1n termido , aut Latio ad Bisiud . ; At motus ille perennis Rotationis, videtur effe Co- leftium proprius : S:atio e Quies , videtur competere ipfi elobo Terte : Atcorpora cete. rà ( Gravia quae vocant , & Levia ; extra laca J " Íci- 228 VERUL.JAMII fcilicet connaturalitotis fuz fita ) feruntur rectz ad maffas five congregationes fimilium ; Levia furfum , verfus ambitum Coeli ; Gravia deor- fum , verfus Terram. Atque ifta pulchra diu funt. At Inflantia Foederis eft Cometa aliquis hu- milior; qui cum fit longe infra Colum , ta- men rotar. Atque commantum «Z//;otel;s , de olligatione five fequacirate Cometze ad Aíltrum — aliquod , jampridem explofum eft; non tantum quia ratio cjus non eft. probabilis , fed propter experientiam manife&um difcurfus & irregularis motus Cometarum per varia loca Coeli. Ar rurfus alia Inflantia Feederis circa hoc fu- bie&tum , eft Motus Aeris ; qui intra Tropicos ( ubi Circuli Rotationis funt majores) videtuc & ipfe rotare ab Oriente in Occidentem, Et ala rurfus Iaffantia. foret Fluxus & Reflu. xus Maris, fi modo aquz ipfe deprehendantur ferri motu Rotationis ( licet tardo & evanido ) ab Oriente 1n Occidentem ; ita tamen , ut bis indie repercut)antur. Itaque fi hzc ita. fe ha- beant : manifeftum eft , Motum iftum Rora- zionis non terminari lu €oleftibus , fed commu- nicarl Aeri & Aquz. Etiam ifta proprietas Levium , nimirum ut ferantur furfum , vacillat nonnihil . Atque in hoc, fumi poteft pro Ivflantia Foederis , Bulla squz. Si enim aer fuerit fubrer aquam , afcen- dit rapide verfus fuperficiem aque , per Motum Villum Plage , ( quam vocat. Democritus ) per | ai NOFUMORG.4NUM. ze$ qu£m aqua defcendens percutit & attollit aerem furum; non autem per contentionem aut nl. xum aeris ipfius . Atqui ubi ad fuperficiem ipfam Aqug ventum fuerit, tum cohibetur Aer ab ulteriore aícenfu , per levem refiftentiam quam reperit in Aqua, non ftatim tolerante fe difcontinuarl : ita ut exiiis admodum fit appce- titus Aeris ad fuperiora . Similiter fit Natura Inquifita, Pondus. E(t plane divifio recepta ; ut Denfa & Solida ferantur verfus centrum T'errz, Rara autem & T'enuja ver- fus ambitum Coli ; tanquam ad loca fua. pro- pria. Atque leca quod attinet ; ( licet in Scho- lis hujufmodi res valeant ) plane inepta. & pue- rilis cogitatio cft , Locum aliquid poffe. itaque nugantur Philofophi , cum dicunt , quod, fi perforata effet Terra, corpora gràvia fe fi(te- rent quando ventum effet ad Centrum , Effet enim certe virtuofum plane & efficax genus Ni- hili, aut Pun&i Methematici ; quod aut alia afficeret , aut rurfus quod alia appeterent : Cor. pus enim non nifi a corpore patitur . Verum ife appetitus Adfcendend: & Defcendendi , auis eft in Schematifmo corporis quod movetur , auc 3a Sympathia five confenfu cum alio corpore; Quod fi inveniatur aliquod corpus Denfum. & Solidum , quod nihilominus non feratur ad Ter. tam ; confunditur hujufmodi divifio. Arfi re. . Ciplatrüar opinio Gz/Zert; , quod Magneiica vis Terre ad alliciendum gravia, non extendatur ultra orbem Virtutis fuz , ( que operatur fem. 3 per 7 JA 230 VERUL.AMII per ad diftantiam certam , & non ultra) hoc. que per aliquam 15 nftántiam verificetur ; ea de. mum erit Inffantia Foederis circa hoc fubje&um , Neque tamen occurrit imprafentiarum.— aliqua Inftantia fuper hoc certa & manifefta, Proxi- me videntur accedere Cataratte Colli, quz in navigationibus pér Oceanum Atlanticum verfus Indias utrafque fzpe confpiciuntur. Tanta enim videtur effe vis & moles aquarum , quz per hu- jufmodi Catara&tas fubito effunditur ; ut videa- pur Colle&tio Aquarum fuiffe ante facta, atque in hislecis hefiffe, & manfiffe, & poflea potiss per caufam violentam deje&ta & detrufa effe , quam naturali Motu gravitatis cecidiffe : adeo uc conjici poffit, corpoream molem , denfam atque compaCtam , 1n magna diftantia a Terra , fore penfilem tanquam Terram ipfam ; mec " cafu. ram, nifi dejiciatur. Veram de hoc nil certi affhrmamus. Interim in hoc & in multis aliis facile apparebit , quam inopes fimus Hiftoriz Naruralis ; cum loco Infantiarum certatum , nonnunquam Suppofitiones afferre pro Exemplis « cogamur , Similiter fit Natura Inquifita , Difcurfus In- genii. Videtur omnino divifio vera, Rationis Humane, &Solertiz Brutorum , Attamen funt nonnulle Ínftantiz a€tionum , que eduntur a Brutis, per quas videntur etam Bruta. quafi fy!- logizare : ut memoriz preditum eft de Corvo ; qui per magnas | ficcitates ferre enectus fii , con- que aquam in trunco cavo arboris ; 'atque cum NOVUM ORG.4NUM. 23r cüm non daretur ei intrare propter anguílias, non ceffavit jacere. multos lapillos , per m füargeret & afcenderet aqua, ut bibere poffet : quod poftea ceffit in Proverbium. Similiter fir Natura Inquifita, Vifibile, Vi. detur omnino effe divifio vera & certa ; Lucis, quz e(t Vifibile originale, & primam. copiam facit vifui ; & Coloris, qui eft Vifibile fecun- darium , & fine luce non cernitnr, ita ut vi- deatur nilaliud effe quam 1mago aut. modifica. io Lucis, Attamen ex utraque parte circa hoc videntur effe Inflantie Federts 7 fcilicec, Nix in magna quantitate , & Flamma fulphuris : 1n quarum altera videtur effe Color primulum lucens, inalterà Lux vergensad colorem, XXXVI. Intér Przrogativas Inflacciáram po- nemus loco decimo quarto Inflantias Crucis ; translato vocabulo a Crucióus , que ere&te in Biviis, indicant & fignant viarum feparationes, Has etiam Inflantias Deciforias , € Judiciales , & in Cafibus nonnullis Iillinisés Oracul; , € Mandat: , appellare confuevimus, Earuu rátió talis eft . niii in [Inquifitione Natura. alicujus , Intellectus ponitur tanquam in ZEquilibrio , uz incertus fit , utri Naturarum e duabus , vel quandoque pluribus , Caufa Nature Inquifite attribui aut affignar! debeat, propter complu- rium Naturarum concurfum "fididütem & or- dinarium ; Inflantze Crucis oftendunt confortium unius ex Naturis ( quoad Naturam Inquifitam ) fidum & Iindiffolubile, alterius autem varium Ea & 232 VERULJAMII & feparaeile ; unde terminator qugftio , & re: cipitür Natura. illa prior. pro Caufa ,, miffa alte: ra & repudiata, Itaque hujufmodi lnftantiz funt maximz lucis , & quafi magne authoritatis ; ita ut Curriculum Interpretationis quandoque in illas definat , & per illas perficiatur: Inter- dum autem Znsflantie Crucis ille occurrunt-& inveniuntur inter jampridem notatas ; At ut plurimum Nove funt, & de Induflria atque ex Compofito quzfite & applicate , & diligentia fedula & acri tandem erutz. Exempli gratia; fit Natura Inquifita Fluxus & Refluxus Maris , illle bis repetitus in die , at- que fexhorarius, in acceffibus & receffibus fin- gu ilis, cum diffseebeia nonnulla. quz coincidit in Motum Lunz. Bivium circa hanc Naturam tale eft, Neceffe prorfus eft, ut ifte Motus efficiatur; vel ab Aquarum Progreffu & Regreffa , in mo: dum Aquz in pelvi agitatz , quz quando la- tus unum pelvis alluit , deferit alterum ; vel a Sublatione & fubfidentia Aquarum e profun- "do, in modum Aquz ebullienis ,. & ruríus fubfidentis.. Utri vero Caufz fluxus & Refluxus ile sffignari debeat , oritur. dubitatio. Quod fi recipiatur prior Affertio , neceffe et. ut cum fi Fluxus in Mari ex una parte, fiat fub idem tempus. alicubi in Mari Refluxus ex alia. Ita- que ad hoc reducitur Inquifitio. Atqui obfer. vavit vfcofla , cum aliis nonnullis ( diligenti fa- da Inquifitione ) quod ad litora Floridz, T l^ | | NOVUM ORGANUM. 233 litora adverfa Hifpanigz & Africz, fiant Flu: xus Maris ad eadem tempora, & Refluxus iti dem ad eadem tempora ; non contra , quod cum fluxus fit ad litora Floride , fiat Refluxus ad litora Hifpanig & Africe , Attamen adhuc diligentius attendenti , non per hoc cvincitur Motus Attollens, & abnegatur Motus in. pro» greffu. Fieri enim poteft, quod fit Motus A- quarum in progreffu, & nihilominus inundet advería litora ejufdem Alvei fimul ; Si Aqua fcilicec ille. contrudantur & compellantur aliun- de ; quemadmodum bt in Fluviis, qui fluunt & refluunt ad utrumque litus horis. nfdem , cam tamen ifte Motus liquido fit Motus in Progrefiu ,nempe Aquarum Ingredientium oftia Fluminum ex Mari. Itaque fimili modo fieri peteft, ut Aqug venientes magna mole ab O. «eano Orientali Indico , compellantur & tru- dantur in Alveum Maris Atlantici, & propter- ea inundent utrumque latus fimul . Quzren- dum itaque eft, an fit alius Alveus, per quem Aque poflint iildem temporibus minui & re- fluere. Atque przflo eft Mare Auftrale, Mari Atlantico neutiquam minus, fed potius magts latum & extenfum , quod. ad hoc fufficere poffit , Itaque jam tandem perventum eft ad Inflan- tiam Crucis circa hoc fubie&tum. Ea talis eft. S1 procerto inveniatur, quod cum fit Fluxus ad litora. adverfa tam Florida , quam Hifpanie, in Mari Atlantico ; fiat fimul Fluxus ad litora / Pe. 224 VERULJAMII Peruviz , &juxta dorfum Chine 1n Mart Au- ftrali ; Tum certe per hanc In/lantzam.| Decifo- riam abjudicanda eft Affertio, quod Fluxus & Refluxus Maris de quo inquiritur, fiat per Mo- tum Progreffivum, Neque enim relinquitur &-.— | liud Mare , aut locus, ubi poffit ad cadem tem- — | pora feri Regreffus, aut Refluxus . Commo- | diffime autem hoc fciri poffit , fi inquiratur ab Incolis Panamz , & Limz, (ubi uterque O- ceanus, Ailanticus & Auftralis, per parvum lfhmum feparantur ) utrum ad contrarias IH fth- mi partes fiat. fimul Fluxus & Refluxus Maris, ane contra. Verum hzc Decifio, five Abju- dicatio certa videtur, pofito quod Terra ftet immobilis, Quod fi Terra rotet , fieri fortaf- íe poteft, ut ex 1nzquali rotatione ( quatenus ad celeritatem. five incitationem ) Terre , & Aquarum Maris, fequatur Compulfio. violeata Aquarum in Cumulum furfum , que fit Flu- xus, & Relaxatio earundem, ( poftquam am- plius cumulari non fufiinuerint ) in deorfum , , qug fir Refluxos.. Verum de hoc facienda eft Inquifiio feparatim . Attamen etiam hoc fup- pofiio, illud eque manet fixum , quod neceffe fit fier alicubi Refluxum Maris ad eadem tem- pora, quibus fiunt Fluxus in alijs partibus. Similiter, fic Natura Inquifita, pofterior il. le Motus ex duobus quos fuppofuimus ; vide- licet Motus Maris fe attollens, & rurlus fub- fidens; fiforte ita accideris, ut ( diligenti fa- S Go examine) reiiciatur Motus alter, de quo di- NOPVUMORGJU NUM. £35 diximus , Progrefüvus . Tum vero erit Tii. vium circa hanc Naturam tale. Neceffe eft A ut Motus ifle, per quem Aque in Fluxibus & - Refluxibus fe attollunt , & rurí(us relabuntar | abfque alia acceffione Aquarum aliarum que advolvuntur, fat per unum ex his tribus mo- dis; vel quod ifta aquarum copla emanet ex interioribus Terre, & rurfus in illa fe recipiat; vel quod non fit aliqua amplior moles Aqua- ram , fed quod ezdem Aquz (non au&o quan- toíuo) extendantur, five rarefiant , ita ut ma- jorem locum & dimenfionem occupent , & rur- fusfe contrahant ; vel quod nec Copia accedat niajor, nec Extenfio amplior, fed eedem A. que (prout funt , tam Copia , quam Denfita. te aut Raritate) per vim aliquam Magneticam defuper eas attrahentem , & evocantem ; & per Confenfum fe attollant , & deinde fe remittant. Itaque reducatur ( fi placet ) jam Inquifitio (mif- fis duobus illis Motibus prioribus ) ad hunc ulti- mum ; & inquiracur fi fiat aliqua talis Sublatio per Confenfum , five vim Magneticam , Atqui primo manifeftum eft , univerías Aquas, prouc ponuntur in Foffa, five Cavo Maris , non pof. fe fimul attolli, quia deeffer quod fuccederer in fundo ; adeo ut fi foret in Aquis aliquis ha. jufmodi appetitus fe attollendi , ille ipfe tamen a Nexü rerom , five (ut vulgo loquuntur ) ne detur Vacuum , fra&us foret & cohibitus. Re- linquitur, ut attollantur Aquz ex aliqua par/ te, & per hoc minuantur & cedant ex alia 1 | Enim- d 236 VERUL&AMII Eaimvero ruríus neceffzrio fequetur, ut vis il» la Magnetica, cum [uper Totum operari non poffüt , circa Medium operetur intenfifime ; ita ut Aquas in Medio attollat ; ille vero fu. blatz , latera per fucceffionem deferant & de flituant . Itaque jam tandem perventum eft. ad Io/t2n- tiam Crucis circa hoc fubjectum .. Ea talis cft: Si inveniatur , quod in Refluxibus Maris , A» quarum fuperficies in Mari fit arcuata magis & rotunda, attollentibusfe fcilicet Aquis 1n me- dio Maris, & deficientibus circa latera , quz funt litora; & ia Fluxibus eadem fuperficies fit magis plana & zqua , redeuntibus fcilicet Aquis "ad priorem fuam pofitionem ; tum cer- te per hanc Infiantiam. Deciforiam poteft recipi Sublatio per vim Magneticam ; aliter. prorfus abjudicanda eft. Hoc vero in Fretis per lineas nauticas non difficile eft. experiri ; videlicet utrum in Refluxibus verfus Medium Maris Ma- re nonfíit magis altum five profundum , quam in Fluxibus. Notandum autem eft, fi hoc ita fit, feri ( contraac creditur ) ut. attollant|fe Aquz in Refluxibus, demittant fe tantum in Fluxibus, itaut litora veftiant & inundefit. Similiter, fit Natura Inquifita , Motus Rota. tionis fpontaneus, & fpeciatim , utrum Motus Diurnus, per quem Sol & Stellz ad confpe. &um noítrum oriuntur & occidunt , fit Motus Rotrationis verus in. Coeleftibus ; aut Motus & Apparens in Celefübus, verus iu Terra. Po. ; tc» NOVUM ORG.4NUM. 237 terit effe Inflantia Crucis fuper hoc fubje&am talis. Si invenratur Motus aliquis in Oceano ab Oriente in Occidentem, licet admodum lan- guidus & enervatus; Si idem Motus reperia» tur paulo incitatior in Aere , prafertim intra Tropicos , ub! propter majores Circulos eft magis perceptibilis ; Si idem Motus reperia- tur in humilioribus Cometis , jam fa&tus vivus & validus ; Si idem Motus reperiatur in Pla- metis, itatamen difpepfatus & graduatus , ut quo propius abfit a Terra, fit tradior ; quo . longius, celerior , atque in Celo demum ficl- lato fit velociffimus ; Tum certe recipi debet Motus Diurnus pro vero in Ceelis , & abnegan- dus eft Motus Terrz ; quia manifeftum erit 1 Motum ab Oriente in Occidentem effe plane Cofmicum , & ex Coníenfu Univerfi , qui in Summitatibus Celi maxime rapidus , gradatim labafcat, & tandem deíinat & extinguatur in -Einoll: , videlicet Terra, Similiter, fit Natura [Inquifita, Motus Ro- rationis illealter apud Aftronomos decantatus , e renitens & contrarius Motui diurno, videlicet ab Occidente in Orientem , quem veteres A- flronomi attribuunt Planetis etiam Celo ftel- lato, at Copera:cus , & ejus Sectatores, Terre quoque ; & quzratur , utrum invenjatur in re- rum Natura gliquis talis Motus, an potius res conf&a fit & fuppofita , ad Compendia & Com- - moditates Calculationum , & ad pulchram illud, fcilicet. de expediendis Motibus Cceleftibus per? Cir* 38 LERULWMII Circulos perfe&os. Neutiquam enim. evincitut ifte Motus effe in Supernis verus & realis ; nec per Defe&um Reflitutionis Planetz 1n. Motu diurno ad idem pán&tüm Celi ftellati ; nec per diverfam Politatem Zodiaci , habito refpe. &u ad Polos Mundi , que duo nobis hunc Mo- tum pepererunt. Primum enim Phenomenón per Anteverfionem & Derelictionem opume falvatur , Secundum pér Lineas Spirales ; adeo üt Inzqualitas Reftitutionis; & Declinatio ad T'ropicos ; poffint effe potius Modificationes Motus unici illius diurni , quam: Motus reni: tentes ; aut circa diverfos Polos; Et certiffi- inum eft , fi paulifper pro Plebeiis nos gera. inus, (miffis Aftroenomorum & Scholz com- ientis, quibus illud 1a more eft; ut Senfui it rmnultis immerito vim faciant ; & obfcutiorá malint) talem effe Motum iftum ad Sevíum , qualem diximus: Cujusimaginem per fila fer: rea (veluti in Machina) aliquando reprafen: tari fecimus. —— | | Verum Inftantia Crucis fuper hoc. fubjectum poterit éffe talis. Si inveniatur in aliqua Hifto. ria fide digna, fuiffe Cometam aliquem , vel fublimiorem ; vel humiliorem ; qui non ro:a- verit cum Confenfu manifefto ( licet admodum irregulariter ) Motus diurni, fed potius rota- verit 1n contrarium Coli ; tum certe hucuf- que judicandum eft , poffe effe in Natura aliquem talem Motüuní ; Sir nihil hujufmo- di inveniatur, habendus eft pro fofpeGQo ; & ad NOVUM ORGANUM. a3ó ad alias Inffantias Crüucie circa hoc confugien: dum. | Similiter, fit Natura Inquifita, Pondus five Grave. Bivium circa hanc Naturam tole eft . Neceffe eft, ut Gravia & Ponderofa vel ten- dant ex Natura fua ad Centrum Terre, per proprium Schematifmum ; vel ut a Maffa Cor- porea ipfius Terrz ; tanquam. a Congregatione Corporum Connaturalium;attrahantur & rapian- tur & ad eam per Confenfum ferantur ; At pofle: rius hoc fi in caufa fit; fequitur, ut quo pro. pius gravia appropinquant ad Terram, eo for- tius & majore cum impetu ferantur ad eam : quo longius ab ea abfint, debilius & tardius , (ut fitin Attra&ionibus Magnericis ; ) idque fierl intra fpatium certum ; adeo ut fi elongata fuerint a Terra tali diftantia2 , ut virtus Terre 1n ea agere non poffit, penfilia manfura fint ; ut & 1pía Terra, nec omnino decafura. . Itaque talis circa. hanc. rem. poterit effe Ia. flantta Crucis. Sumatur Horologiuni ex iis que moventur per Pondera plumbea ; & aliud ex e ]is quz moventur per compreffionem laminz ferrez ; atque vere probentur, ne alterum al. tero velocius fir; aut tardius ; Deinde ponatur Horologium illud movens per pondera, fuper faftigium alicujus Templi/ altiffimi , altero il. lo infra detento ; & notetur diligenter, fi Ho- rologium inalto fitum tradius moveatur quán folebat , propter diminutam virtutem Ponde- , rum. ldem fir Experimentum in profundis : Mi. o 249 VERULXMII Mineratum , alte fub Terra depreffarum ; ut- rum Horologium hujufmodi: non moveatur ve- locius quam íolebat, propter eu&tam virtutem Ponderum . Quod fi inveniatur. virtus Ponde- rum minui in fublimi , aggravari 1n fubterra- neis; recipiatur pro Caufa Ponderis, Attra&io a Maffa Corporea Terre. Similiter, fit Natura Iaquifita , Verticitas Acus ferrez , ta&tz Magnete ,. Circa hanc Na- turam tale erit Bivium., Neceffe eft , ut 12- &us Magnetis vel ex fe indat ferro Verticita- tem , ad Septentriones & Auftrum ; velut ex- citet ferrum tantummodo & habiliter :. Motus autem ipfe indatur ex prafentia Terrz , ut Gz7- bertus opinatur, & tanto conatu probare niti- tur, Itaque huc fpe&ant ea, qua ille peripi- | caci induftria conquifivit, Nimirum quod Cla». | vus ferreus, qui diu duravit in fitu verfus Se- prentriones & Auftrum , colligat mora diutina Verticitatem , abfque Ta&u Magnetis: Ac fi Terra ipfa, quz ob diftantiam debiliter ope- ratur, (namque fuperficies aut. extima incrue ftaiio Terre virtutis Magneticz (utille vult) expers eft) per moram tamen longam Magnc- tis Ta&um fuppleret, & ferrum exciret , Ge- inde excitum conformaret, & verteret, Rur- fus, quod Ferrum ignitum & candens , fi in ex- tin&tione fua exporrigatur inter Septentriones & Auftrum , collisat quoque Verticitatem abí- que Ta&u Magnetis : Ac fi partes. Ferri in * Motu pofitz. per Ignitionem , & poftea. fe reci- pien- NOVUM ORGA£4NUM. aai | pientes, in ipfo articulo extin&ionis fuz , ma- ois effent fufceptive , & quafi fenfitivze Virtutis manantis a Terra, quam alias, & Inde fierent tanquam excitz. Verum hzc, licet bene ob. fervata, tamen non evincunt prorfus quod ille afferis. Inflautta Crucis autem circa hoc fubje&tum poterit effe talis. Capiatur T'errella ex Maone- te, & norentur Poli ejus ; & ponantur Poli Terrelle veríus Orientem. & Occafum , non verfus Septentriones & Auftrum , atque ita ja- . ceant ; deinde fuperponatur Acus ferrea intacta: & permittatur jta manere ad dies fex aut fe. ptem. Acus vero (nam de hoc non dubitatur ) dum manet fuper Magnetem , relictis Polis mundi, fe vertet ad Polos Magnetis. Itaque uamdiuita manet, vertitur fcilicet. ad Orien. tem & Occidentem Mundi. Quod fi invenia. tur Acus illa remota a Magnete, & pofita fu. per Verforium , ftatim fe applicare ad Septen- | triones & Auftrum, vel etiam paulatim fe eo | recipere ; tum recipienda eft pro Caufa , pra. | fentia Terre. Sin autem vertatur (ut prius) | in Orientem & Occidentem , aut. perdat Verti- | citatem , habenda eft illa Caufa pro fufpecta , , & ulterius inquirendum eft. Similiter , fit Natura inquifita , Corporea | dubftantia Lunz ; an fit Tenuis , Flammea , | five Aerea, ut plurimi ex prifcis Philofophis | opinati funt ; an folida & denfa , ut Giléertus | & multi moderni, cum nonnullis ex antiquis ; | Q te ER ! 242 VERUL.J4MII tenent . Rationes pofterioris iftius. Opinionis | fundantur in hoc maxime, quod Luna radios Solis refledlat ; neque videtur fieri Reflexio Lucis nifi a Solidis , |teque Inflantie Crucis circa hoc fubje&um ez cfle poterunt (fi modo aliquz fint) quz demonftrent Reflexionem a Corpore tenui , qua- lis eft Flamma , modo (it. craffitiei fufficientis . Certe Caufa Crepufculi, interalias, eft Refle- xio radiorum Solis a fuperiore parte Aeris . Eciam quandoque refle&ti videmus radios Solis temporibus vefpertinis ferenis, a fimbriis nu- bium rofcidarum , non minori fplendore , fed potius lluftriori , & magis gloriofo , quam qui redditur a Corpore Lunz ; neque ramen conflat, eas nubes coaluiffe in Corpus denfum . Aquz . Eduam videmus , Aerem tenebrofum pone feneftras no&tu refle&tere lucem Candelz, non minus quam Corpus denfum . Tentandum etiam foret Experimentum immiffionis radio- rum Solis per foramen , fuper Flammam ali- quam fubfufcam & czruleam, Sane radii aper- ti Solis Incidentes 1n. Flammas obícuriores , videntur eas quafi mortificare , ut confpician- tur magis inflar Fumi albi, quam Flammz . | Atque hec impraefentiarum occurrunt , quz fint ex Natura Inf/lantiarum Crucis circa. hanc rem ; & meliora fortaffe reperiri poffant. Sed notandum femper eft, Reflexionem a Flamma | non effe expectandam , nifi a Flamma alicujus « profunditatis : nam aliter vergit ad Diapha- num. NoVUM ORG. £NUM. 243 num. Hoc autem pro certo ponendum , Lu. cem femper in Corpore equali, aut excipi & tranfmitti , aut refilire. |o Similiter; fit Natura Inquifita , Motus Mif- | filium ; veluti Spiculorum , Sagittarum , Glo. ' bulorum , per Aerem , Hunc Motum Schola ( more fuo ) valde negligenter expedit y fatis - habens, (ieum nomine Motus violenti a Na- , turalt ( quem vocant) diftiaguat ; & quod ad | primam percuffionem five impulfionem attinet, per illud , (4uo2 duo Corpora non poffiat effe in uno loco, nz fiat penetratio Dimenfionum ) fi- | bi fausfaciat ; & de Proceffu continuato iftius Motus nihil curet. At circa hanc Naturam Bi. vium eft tale: Aut ifte Motus fit ab Aere ve. hente, & pone Corpus emiffum fe colligente, inftar fluvii erga Scapham , aut venti erga pa- leas ; * auta partibus ipfius Corporis non "fuii nentibus impreffionem , fed ad eandem laxan- dam per fucceffionem fe promoventibus. At- Que priorem illum recipit. Fracaflorius , & fe- te omnes qui. de hoc Motu paulo fubtilius in- |quifiverant : Neque dubium eft, quin fint Ae- (ris partesin hacre nonnullz ; fed alter Motus proculdubio verus eft , ut ex- infinitis conftac , Experimentis , Sed inter cgieras, poterit effe , circa hoc fubje&tum In/dlantza Crucis talis : ; Quod | Lamina, aut filum Ferri paulo contumacius vel-etiam Calamus five penoa in medio divifa, adduCta & curvata inter pollicem. & digitum, .exiliant. Manifeftum enim eft, hoc non poffe | E" 1m. ———————— 244. VERULJAMII imputari Aeri. fe. pone Corpus colligeazi , quial fons Motus eft in medio Laminz. vel Calami non in Extremis, Similiter. fit Natura Inquifira , Motus ille ra- pidus & potens Expanfionis Pulveris. Pyrii. in Fismmam : unde tante moles fubvertunrur ,. tanta pondera. emittuntur , quanta in Cunicu- lis majoribus, & Bombardis videmus. Bivium circa hanc. Naturam tale eft... Aut excitatur: ite Motus a mero Corporis Appetitu fe dila- tandi, poftquam fuerit inflammatum 5 aut ab appetitu mixto Spiritus crudi, qui rapide fu- Sit Ignem , & ex eo circumfuüfo, tanquam ex Carcere , violenter erumpit . Schola autem , & vulgaris Opinio tantum veríatur circa prio- rem illum Appetitum. Putant enim homines , fe pulchuee philofophari ,. fi afferant , Klar mara | ex Forma Elémenti nodis quadam donari ,.: locum ampliorem occupandi quam idem Cor- pus expleverat cum fubiret Formam Pulveris ,, atque inde fequi Motum iftum. Interim mini- me advertunt , licet hoc verum fit , pofito- quod Flamma generetur, tamen poffe impedi- ri Flamme generationem a tanta Mole qua il- lam comprimere & íuffocare queat ; ut non deducatur res ad iftam .Neceffitatem , de quà loquuntor. Nam quod neceffe fit fieri Expan- fionem , atque inde fequi Emiffionem ; aut re- motionem Corporis quod obftat , fi generetur tlamma , recte putant. Sed ifta Neceffizas pla- « ne eviratur , fi Moles illa folida Flammam fup- pu- »! 23e NOFVUM ORG.£NUM. 543 primst, antequam. generetur, Atque videmus » [| Flammam , praeferrim in prima generatione mollem effe & lenem , & requirere Cavum , in quo experiri & ludere poffit Itaque tanta vio. lentia .huic rei per fe affignsri non. poteft, Sed illud verum ; generationeo: hujufmodi Flamma: , ram flatulentarum, & veluti ventorum igneotum, fieri ex confli&u duorum Corporum , eorumque Naturz inter fe plane contrariz ; Alterius adugo. dum inflammzabilis , quz Natura viget in Sulla. re; alterius Flammam exhorrentis ; qualis eft Spi- ritus Crudus , qui eft in Nitro ; adeo ut fiat Con. fis&us mirabilis, iaflammante fe Sulphure quan«: tum poteft, (nam tertium. Corpus , Dimitüm | Carbo Salicis , nil aliud fere preftat ; quam ut illa duo Corpora incorporct, & commode uni- at) & erumpente Spiritu Nitri quantum poteft , & una fedilatante ( nam hoc faciunt & Aer E. 'omnia Cruda, & Aqua, ut a Cilore dilaten. wur ) & per iflam fugam & eruptionem inte- rim Flammam Sulphüris , tanquam follibus oc. cultis , undequaque exufflante , Porerant autem | effe Inflantie Crucis circa hoc fübje&um duorum generum . Alterum eorum Corporum que maxime funt infammabilia , qualia funt Sulphur , Caphura, Naphtha, & hujufmodi , cum eorum. mifturis ; qua citius & facilius concipiunt flanmam ; quam Pulvis Py. rius, fi non impediantur : Ex quo liquet, Ap. peutum iflammandi per fe Effe&tum illum ftu. pendum non operari. Alterum eorum quz Flam. Q 3 mam lO 246 lVERULAMII mam fugiunt & exhorrent , qualia funt Sales omnes. "Videmus enim , fi jaciantur in Ignem, - Spiritum Aqueum erumpere cum fragore , an- tequam Flamma concipiatur. quod etiam leni- | ter fit in foliis paulo contumacioribus , parte | aquea erunpente , antequam oleofa concipiat Flammam. Sed maxime cernitur hoc in Ar. gento vivo, quod non male dicitur Aqua mi- neralis, Hoc enim , abfque inflammatione , pet Eruptionem & Expanfionem fimplicem , vires Pulveris Pyrii fere adequat ; quod etiam ad« mixtum Pulveri pyrlo , ejus vires multiplicare | dicitur. Similiter , fit Natura NACH ; Tranfitoria Natura Flamme, & Extinétio ejus Motenta-] nea. Non enim videtur Natura Flammea hic apud nos figi & confiftere , fed fingulis quafi mo-] mentis generari, & Bauh extingui , Manife-] ftum enim eft, in Flammis quz hic continuane] tur & durant, iftam durationem non effe ejuf. dem Flammz 1n Individuo, fed fieri per fuccef. fonem nove Flamme íeriatim generatz , mi- nime autem manere eamdem Flammam nume. ro; Id quod íacile perfpicitur ex hoc, hoc , quod fubtra&a alimento five fomite Flamme $ Flamma ftatim pereat . Bivium autem circi hanc naturam tale eft. Momentanea ifta. Natu: ra, aut fit remittente fe Caufa quz eam primt senuit , ut in Lumine , Sonis, & Moribus ( quo vocant ) violentis ; aut quod Flamma in Natu ra Íua poffit hic apud nos manere, feda con tra. NOFUM ORGANUM. 247 trariis Naturis'circumfufis vim patiatur & de: firuatur . Itaque poterit effe circa hoc fubje&tum Ipf?zu- ta Crucis talis, Videmus, Flammas in Incen- diis majoribus, quam alte in furfum afcendant. Quanto enim Bafiss Flammz eft latior , tanto Vertex füblimior : Itaque videtur principium Extin&ionis fieri circa Latera , ubi ab Aere Flamma comprimitur, & male habetur . At Meditullia Flammz , quz Aer non contingit, fed alia Flamma undique circundat , Eadcdi ie mero manent ; neque extinguuntur , " donec pau- latim anguftentur. ab Aere per Latera circum- fufo. Itaque omnis Flamma Pyramidalis eft Bafi circa fomitem largior, Vertice autem ( inimi- cante Aere , nec fuppeditante fomite ) acutior, At Fumus anguftior circa Bafim , afcendendo di- latatur, & fit tanquam Pyramis inverfa ; quia fcilicer Aer Fumum recipit, Flammam ( "neque enim quifpiam fomniet , Aerem effe Flammam accenfam , cum fint Copora plane Heterogenea) comprimit . Accuratior autem poterit effe Ir/Tantia Crucis" ad hanc rem accommodata, fires forte mani- feftari poffit per Flammas Bicolores, Capiatur gitur Situla parva ex metallo, & in ea figatur parva Candela cerea accenía ; ponatur Situla in patera, & circumfundatur Spiritus Vini in mo- dica quantitate, quz ad labra Situle non attin- gat; tum accende Spiritum Vini. At Spiritus ille Vini exhibebit Flammam magis fcilicet ca " Q 4 ru. - 248 VERULWWMII ruleam , Lychnus Candelz autem magis flavam; Notetur itaque utrum Flamma Lychni (quam iacile eft per Colorem a Flamma Spiritus. Vini diftinguere ; neque enim Flamme, ut Liquo- res , ftatim commifcentur ) maneat pyramida- lis, an potius magis tendat ad formam globo: fam, cum nihil inveniatur quod eam deftruat aut comprimat . At hoc pofterius fi fiat , manere Flammam eandem numero , quamdiu intra aliam Flammam concludatur, nec vim inimicam Ae. risexperilatur , pro certo ponendum eft. Aique de Insflant:s Crucis hec di&ta fint , Longiores autem in lis tra&tandis ad hunc finem fuimus, ut homines paulatim difcant & affue- fiant , de Natura judicare per InfZantzas Crucis , & Experimenta Lucifera , non per rationes pro- babiles. XXXVII. Inter Prerosatroas Inflantzarum ponemus loco deeimo-quinto Inflantias Divortii ; quz indicant Separationes Naturarum earum, que ut plurimum occurrunt, Differunt autem ab Inftantiis quz fubjunguntur Inf/Tanttzs Comita- ius ; Quia lle indicant Separationes Naturz aH: cujus ab aliquo Concreto, cum quo illa familiari- ter confuefcit: hx vero Separationes Naturz ali- cujus ab altera Natura.Differunt etiam ab In/22n- 115 Crucis 5 quia nihil determinant , fed monent tantum de Separabilitate unius Naturg ab altera. Ufus autem earum eftad prodendas falías For- «mas, & diffipandas leves Contemplationes ex Ie. NOVUM ORGANUM. ag rebus obviisorientes ; adeo ut. veluti plumbum & pondera intellectui addant. Exempli gratia : Sint Nature Inquifitz , qua- tuor Nature ille ; quas Contubernales vult effe Telefius , &tanquam ex eadem Camera : vid. Calidum , Lucidum , Tenue , Mobile five promptum ad Motum, At plurimz inveniun- rur Inflantie Divortis inter ipfas. Aer enim te- nuis eft & habilis ad Motum , non calidus aut lucidus : Luna lucida, abíque Calore : Aqua fervens, calida abíque Lumine : Motus Acus terrez fuper Verforium , pernix & agilis, & ta- men in Corpore frigido , denío , opaco : & complura idgenvus. Similiter fint Nature Inquifite , Natura Cor. porea, & s&io Naturalis, Videtur enim non inveniri A&tio Naturalis, nifi fubfiftens in ali- quo Corpore. Attamen poffit. fortaffe effe. circa hanc rem In/lanti4 nonnulla D:vort:; , Ea eft .A€tio Magnetica, per quam Ferrum fertur ad Megnetem , Gravia ad globum Terre . Addi etiam poffint slig. nonnullz Operationes ad Di- ftans. A&io fiquidem hujufmodi & in Tempo. refit, per Momenta , non in Pun&o temporis : & in Loco, per gradus & fpatia. Eft itaque aliquod Momentum Temporis, & aliquod In- tervallum Loci , in quibus ifta Virtus five AGo haeret in Medio inter duo illa Corpora que Mo- tum cient, Reducitur itaque Contemplatio ad - hoc; utrum illa Corpora, quz funt Termini Motus, difponant vel alterent Corpora media, ' / Wt mH 240 VERULWMII | ut per fucceffionem & ta&um verum labatur Virtus a Termino ad terminum , & interim fub. fiftat in corpore medio ; an horum nihil fit, preter Corpora, & Virtutem , & Spatia? At-- que in Radiis Opticis, & Sonis, & Calore , & aliis nonnullis operantibus ad Diftans , probabile eft , media Corpora difponi & alterari : eo magis, quod requiratur Medium qualificatum ad. defe- rendam operationem talem . At Magneuca illa five Coitiva Virtus. admittit Media. tanquam adiaphora, nec impeditur Virtus in omnigeno Medio. Quod fi nil rei habeat Virtus. illa auc AGio cum Corpore medio , fequitur , quod fit Virtus aut A&1o Naturalis, ad Tempus non- nullum, & in Loco nonnullo , fubfiftens fine Corpore : cum neque fabfiftat in Corporibus terminantibus , nec in mediis, Quare A&tio Ma- onetica poterit effe Inlnantia Divort: , circa Naturam Corpoream , & ACGtionem Naturalem. Cui hoc adjici. poteft tanquam Corollarium aut Lucrum on przetermittendum : vid, quod etiam fecundum Senfum philofophandi fumi poffit pro- batio, quod fint Entia & Subflantig feparatz & incorporez. Si enim Virtus & AGio Natu- ralis, emanans a Corpore , fubfiftere poffit. ali- quo Tempore, & aliquo Loco , omnino fine Corpore ;. prope eft. ut poffit etiam emanare in origine fua a Subftantia Incorporea . Videtur enim non minus requiri Natura Corporea ad A&ionem Naturalem fuftentandam & devehen- € dam, quam ad excitandam aut generandam. XXXVIII. NOVUM ORGANUM. a3t XXXVIII. Sequan:ur quinque Ordines In- flantiazum , quas uno. vocabulo generali In/faw- tia5 Lampadis , five Informationts prime , appella- re confuevimus, Ez funt quz auxiliantur Sen- fui. Cum enim omnis Interpretatio Nature inci piat a Senfu ; atque a Senfuum perceptionibus , re&a, conftanti , & munita. via , ducat ad per- ceptiones Intelle&tus , quz funt Notiones verz & Axiomata : neceffe eft, ut quanto magis co- piofe & exa&tz fuerint ARN eric five prebitiones ipfius Senfus , tanto omnia cedant facilius & felicius . Harum autem quinque Inffantiarum Lampadis, Primz roborant , 2mpliant , & re&tificant a&tio- nes Senfus immediatas : Secundz deducunt non- Senfibile ad Senfibile : Tertiz indicant Procef- fus continuatos five Series earum rerum & mo- tuum , que (ut plurimum ) non notantur , nifi in exitu aut periodis : Quartz aliquid fubftituunt Senfui in meris deftitutionibus : Quintz exci- tant attentionem Seníus & advertentiam , atque una limitant fubiilitatem rerum. De his autem fingulis jam dicendum eft. T XXXIX. Inter Prerogativas Inflantiarum , po- nemus loco decimo fexto In/lamtias Janue iive Porte : Eo enim nomine eas appellamus, quz juvant aCtiones Senfus immediatas, Inter Sen- fus autem manifeftum eft partes primas tenere Vifum , quoad informationem : quare huic Sen: fui precipueauxilia conquirenda. Auxilia au- * tem triplicia effe poffe videntur : vel, ut per- 4 Cl« 232 VERULJAMII cipiat non vifa ; vel, ut majore intetvallo : vel ut exa&tius & diftin&ius, Primi generis funt. ( miffis Bit-oculis, & hu. jiímodi , quz valent tantum ad corrigendam & levandam infirmitatem Vifus non bene dif. pofiti , atque ideo nil amplius informant ) ea, que nuper inventa funt Perfpicilla ; que laten. tes & invifibiles Corporum minutias, & occul. tos fchematifmos & motus. ( au&a infigniter fpe. cierum magnitudine) demonfltrant : quorum vi , in Pulice, Mufca, Vermiculis, accurata cor- poris figura & lineamenta, nec non colores & motus prius non conípicui , non fine admira- tione cernuntur. Quinetiam ajunt, lineam re- &am calamo vel penicillo defcriptam , per hu. juímodi Perípicilla inzqualem admodum & tor. tuofam cerni : quia fcilicet nec motus manus licet per regulam adiutz , nec impreffio atra- mentiaut coloris, revera zqualia exiftant ; li. cet ille ingqualitates tam minutz fint, ut fine adiumento hujufmodi Perfpicillorum | confpici nequeant. Etiam fuperftitiofam quandam obfer- v;':0nem in hae re (ut fit in rebus novis & miris) addiderunt homines : w;2, quod hujuf. modi Perípicilla opera Naturz illuftrent, Ar. tis dehoneftent . Iliud vero nihil aliud eft À quam quod texture Naturales multo fubtiliores fint quam Artificiofz. Perfpicillum enim illud ad minutatantum valet : quale Perfpicillum fi vidiffet Democritus , exiluiffet forte , & modum videndi Atomum ( quam ille invifibilem omni- no NOFUM ORG.£NUM. aga no affrmavit ) inventum fuiffe putaffet, Verum incompetentia hujufmodi Perfpicillorum , pre terquam ad minuzias tantum , ( neque ad. 1pfas quoque, fifuerint ia corpore majufculo) ufum rei deftruit. Si enim Inventum extendi poffet ad corpora majora , aut corporum majorum mi- nutias; adeo ut textmra panni lintei confpici poffet tanquam rete; atque hoc modo minutiz latentes & inzqualitates Gemmarum , Liquo- rum , Urinarum , Sanguinis, Vulnerum y multarum aliarum rerum cerni poffent; magnze proculdubio ex eo Invento commoditates capi poffent. | Secundi generis funt illa altera Perífpicilla, quz memorabili conatu adinvenit Ga/i] eus - quo. rum ope, tanquam per ícaphas aut naviculas, aperiri & exerceri poffint propiora cum Czlefti- bus commercia. Hinc enim conftat , Galaxiam effe nodum five coacervationem ftellarum parva. rum, plane numera:zarum & diflin&tarum : de qua re apud Antiquos rantum fufpicio fuit . Hinc demonftrare videtur , quod fpatia Orbium, (quos vocant) Planetarum non fint plane vacua alus ftellis ; fed quod Celum incipiat flellafce- r£, antequam ad Cceelum ipfum ftellatum ven- rum fit; licet ftellis minoribus, quam ut fine Perfpicillis iftis confpici poffint. Hinc choreas illas ftellarum partarum circa Planetam Jovis ( unde coniici poffit, effe in motibus ftellargm plura centra ) intueri licet .. Hinc inzqualitates juminofi & opaci in Luna diftin&tius cernuntur ' | & asp 7 FVERULAMIT & locantur ; adeo ut fieri poffit quedam Seleno- sraphia. Hinc maculg in $o/e ; & id genus: Omnia certe [nventa nobilia , quatenus fides hujufmodi demonftrationibus tuto adhiberi pof. fit. Quz nobisob hoc maxime fufpe&tze funt ; quod in iftis paucis fiftatur Experimentum , ne: que alia complura inveftigatu zque digna eadem ratione Inventa fint, | Tertii generis funt Bacilla illa ad terras men- furandas, Aflrolabia, & fimilia: quz fenfum Videndi non ampliant, fed re&tificant & diri- cunt. Quod fi fint sliz Inftantiz , quz reli- quos Senfus juvent in ipforum a&tionibus 1m- mediatis & individuis ; tamen fi ejufmodi fint quz informationi ipfi nihil addant plus quam jam habetur; ad id, quod nunc agitur, non faciunt . Itaque earum mentionem non feci« mus. | | XL. Inter Prerogatioas luflantiarim | pone- mus loco decimo-feptimo Inflantias Citantes ; fumpto vocabulo a Foris Civilibus , quia citanc £à Ut compareant , quz prius non comparue- runt: quas etiam Inflantias Evocantes appella- re confaevimus . Ez deducunt Non-.Senfibile ad Senfbile., | Senfum autem fugiunt res, vel propter di. ftantiam Obje&i locau ; vel propter interce- ptionem Senfus per corpora Media ; vel quia Obiectum non eft habile ad 1mpreffionem in ,Senfu faciendam ; vel quia deficit Quantum in Obic&to, pro feriendo Senfu ; vel quia Tem- pus NOVUM ORG.A£NUM,. as4 pus non eft proportionztum ad. a&uandum Sen« lum ; vel quia Obiecti percuffio non toleratur aSeníu; vel quia Obic&um ante implevit & poffedit Senfum ; ut novo motui non fit locus. Atque hzc precipue ad Vifum pertinent , & deinde ad Ta&tum. Nam hi duo Senfus funt informativi ad largum , atque de Communibus Obie&tis ; ubi reliqui tres non. informent fere; nifi immediate & de Propriis Obie&is , In Primo genere non fit Dedu&tio ad Senfi. bile, nifi rei, quz cerni non poffit propter di- ftantiam , .adjiciatur ant. fubflituatur elia res , quz Senfum magise longinquo provocare & fe- rire. poffit: veluti in fisnificatione rerum per Isnes, Campanas, & finilia, In Secundo genere fit DeduGtio, cum ea ; quz interius propter Interpofitionem corporum latent , nec commode aperiri poffunt, per ea quz funtin fuperficie, autab interioribus ef- fluunt ,' perducuntur ad Senfum : ut flatus hu. manorum corporum per Pulfus , & Urinas , & fimilia, : At Tertii & Quarti generis Dedu&tiones ad plurima fpeGant, atque undique in reruri In- quifitione funt conquirendz, Hujusrei Exem- pla funt. Patet quod Aer, & Spiritus, & hu- jufmodi res, quzíunt toto corpore tenues & fubtiles , nec cerni. nec tangi poffint. Quare in Inquifitione circa hujufmodi corpora , Dedue &ionibus omnino eft opus. Sit itaque Natura inquifita, A&io & Mo- tus 256 VERULAMII tus Spiritus qui includitur in corporibus T'an- sibilibus, Omne enim Tangibile apud nos con- tinet Spiritum. invifibilem & intactilem , eique obducitur atque eum quafi veftit . Hinc. fons triplex potens ille, & mirabilis Preceffus Spiri- tusin corpore Tangibili. Spiritus enim in re Tangibili, Emiffus corpora contrahit & defic- Cat : Derentus , corpora intenerat & colliquat: nec proríus Emiffus nec prorfus Detentus, in- formar , membrificat , affimilat, egerit , or- ganizat , & fimilia, Atquz hec omnia dedu- cuntur ad Senfibile per effe&tus confpicuos, E:enim in. omni Corpore Tangibili tdi t0, Spiritus inclufus primo multiplicat fe, tanquam depaícit partés Tangibiles eas quz n: maxime ad hoc faciles & preparatz ;. eafque digerit , & conficit, & vertit in fpiritum , & deinde una evolant . Atque hac confe&io & Multiplicatio Spiritus deducitur ad Senfum per diminutionem Ponderis, ln omni enim Defic- catione aliquid defluit de Qaanto ; neque id c ipfum ex fpiritu tantum prainexiftente , Íed €x corpore quod prius fuit Tangibile, & no- viter verfum eft: Spiritus enim. non ponderat. Egreffus autem five Emiffio Spiritus deducitur ad Senfibile in Rubigine Metallorum , & aliis Putrefa&ionibns ejus generis , quz fiftunt. fe antequam pervenerint ad rudimenta vitz ; Nam 1llzad tertium genus. Procef[os pertinent . Etenim incorporibus magis compa&tis fpiritus non invenit poros & meatus per,quos evolet : Ita. Lo nip RS 1 "oam ot m rn NOFVUM ORG.A£KNUM. 247 Itaque cogitur partes ipfas Tangibiles protrude- re 5 ante fe agere, ita ut ille fimul exeant ; atque inde. fit Rubigo , & fimilia ^ At. Contra- €&io partium. Tangibilium , poft quam aliquid de Spiritu fuerit emiffum , ( ende fequitur illa Deficcatio ) deducitur ad Senfibile ,, tum per ipfam duritiem. rei au&ctim , tum. multo magis per fciffuras , abguftariones , corrugationes , & complicationes corporum , quz inde fequun- tur. Etenim partes Ligni deüliunt & anguftan- tur; Pellescorrugantur: neque id folum, fed ( & fubita fuerit emiffio Spiritus per. calorem ignis) intantum properant ad egicuaneenses ut ff complicent & convolvant. At-cogtra, ubi Spiritus detinetur, & tamen dilatatur & excitatur. per calorem aut ejus ana- loga ; (id quod fit in corporibus magis folidis aut tenacibus ) tum vero Corpora emolliuntut, ut. Ferrum candens ; fluunt , ut Meralla ; [s quefcunt, ut Gummi , Cera, & fimilia, Ita- que contrariz ille operationes Caloris (ut ex eo alia durefcant , alia liquefcant ) facile re- conciliantur ; quia 1n illis, Spiritus emittitur; in his, agitatur & detinetur; quorum pofte- rius, eft actio propria Caloris & Spiritus ; prius, .a&tio partium Tangibilium tantum per occafio- nem Spiritus. emiffi . Aft ubi Spiritus nec detinetur prorfus, nec ^ prorfus emittitur ; [fed tantum inter clauftra iua tentat & experitur, atque naCta eft partes Tanogibiles obedientes & fequacesin promptu ; - R Ita 258 VERUL.JAMII | tà ut quo Spiritus agit, ez fimul fequantur : | tum vero fequitur efformatio in Corpus Orga- | nicum, & membrificatio , & relique a&iones | Ur e , tam 1n Vegetabilibus quam in Ani- malibus , Atque hzc maxime deducuntur ad | Senfum , per notationes diligentes primorum inceptuum & rudimentorum [ive tentamentos | rum vitz 1n Animalculis ex Putrefactione na- tis, ut in ovis Formicarum , Vetmibus, Mu- | fcis, Ranis poft imbrem, &c. Requ'ritur aus | tei 4H Vivificationem , & lenitas €aloris, & lentor Corporis; ut Spiritus nec per feftinatio- | nem erümpat , nec per contumaciam partium | coerceatur: quin potius ad eerz modum illas | plicare & effiagere poffit | Rurfus, Differentia illa Spiritus ,| maxime aobili & ad plurima pertinens, ( vid. Spiri« | tus Abfciff ; Ramofi fimpliciter ; Ramofi fimul & Cellulati : j ex quibus Prior, eft Spiritus om- nium corporum Inanimatorum ; fecundus , Ve- getabilium ; tertius , Animalium : :) per plari. mas Inítantias Dedu&oriss tanquam fab oculos € ponitur. "E Similiter patet, quod fuübtiliores texture & Schematifmi rerum (licet toto corpore vifibi- lium , aut tangibilium ) nec cernantur , nec tangantur, Quarein hisquoque per Dedu&tio- nem procedit Informatio, At differentia Sche- matifmorum maxime radicalis & primaria fu- mitur ex copia vel paucitate Materig , quz X faübit 1dem fpatium five dimenfum . Reliqui enim ] NOVUM ORG.4NUM,. 239g enim Schematifmi (qui referuntur ad diffimi. laritates partium quae in eodem corpore conti- nentur, & collocationes ac pofituras earundem) prz illo altero funt fecundarii . Sit itaque. Naturà Inquifita, Expanfio five Coitio materie in corporibus refpeGtive : vid. quantum-Materig. imnleat quantum Dimenfum in fingulis , Erzenim n. verius in Natura , quam propofitio illa gemella : Ex so nibil fie? : neque, fuicguam in. ni£ilum redigi :. ve- rum Quantum ipfum Materie five Summam totalem conftare, nec augeri! aut minui. Nec illuó minus verum ; Ex Quanto illo Materie fub iz[dem fpatis frve dimenfioaibus , pro drver- fitate corporum , plus € minus contineri ; ut in Aqua plus, in Aere minus: Adeo ut fi quis afferat, aliquod contentum Aquz in par con- tentum Aeris verti poffe, idem fit ac fi dicat, Aliquid poffe redig: in Nihilum : Contra fi quis afferat, aliquod contentum Aeris in par contentum Aquz verti poffe ; idem fit. ac fi di- tat, Aliquid poffe fieri ex nihilo. Atque ex copia ifta & Paucitate Materiz , Notiones illz Denf;i & Rari , que varie & promiícue acci- piuntur, proprie abütrahuntur. Affumenda eft & Affertio. illa tertia , etiam fatis eerta: quod hoc, dequo loquimur, Plus & Minus Mate- ri£ ip corpore hoc vel illo, ad Calculos (fa- .€&a collatione) & Proportiones exactas , aut exactis propinquas , reduci poffit , Veluti fi quis dicat, ineffein dato contento. Auri talem ! ENT CO3- 260 C PERULWMIT:-: coàcervationem Materiz , ut opus habeat Spi. | ritus vini, ad tale Quantum Materiz zquin- dum, fpatio vicies & femel. majore, quam im- plet Aurum ; non erravelit zs. oc -" €oacervauo autem Materie , & ratrones ejus, deducuntur ad Senfibile , per Pondus. Pondus enim refpondet Copiz Materiz , quoad partes rei Tangibilis : Spiritus autem , & ejus Quan. | tum ex Materia , non venit 1n computationert per Pondus ; levat enim Pondus potius, quam oravat. Arnos hujus rei Tabulam fecimus fa- tis accuratam ; in qua Pondera & Spatia fin- aulorum Merallorum , Lapidüm precipuorum, Lisnorum , Liquorum , Oleoram , & plurimo. rum aliorum corporum tam Natouralium quam. Artificialium, excepimus. Rem polychreftam,. ram ad lucem Ínformationis , quam ad normam ; Operationis ; & que multasres revelet omni- | no preter expe&tatum ,' Neque illud pro. mini- mo habendüm eft, quod demonflret , omnem varietatem , quz 1n Corporibus Tangibilibus nobis. notis verfatur, ( intellisimus autem Cor- pora bene unita ,; nec plane!fponpiafa , & ca- va, & magna ex parte Aere implera) non ul. tra rationes partium. 21. éxcedere ; 'Tam fini- ta fcilicet eft^ Natura ,-aut faltem illa pars ejus, cujus ufus ad nos maxime pertinet , | Etiam diligentiz noftre effe putavimus , ex- periti, fi forte capi poffint rationes Corporum Non-Tangibilium five Pneumaticorum , refpe- &u Corporum Tangibilium . Id quod wo di " NOVUM ORG.4NUM. aót litione aggreffi fumus. Phialam vitream acce» pimus , qua unciam fortaffe unam capere pof- fit: parvitate Vafis ufi , ut minori cum calore ! oif fieri Evaporatio fequens, Hanc Phialam Spiritu vini implevimus fere ad collum ; eli- gentes Spiritum. vini, quod per Tabulam prio- rem , eum effe ex Córporibus Tangibilibus ( qua bene unita , nec cava funt.) rarifimurm; & minimum conunens Materiz fub. fuo. Di- menfo , -obfervarimus . Deiode pondus Aquz cum Phiala ipfa exacte notavimus. Poftea Ve. ficam accepimus, quz circa duas pintas con- tneret. Exea aerem omnem , quoad fieri po: tuic, expreífimus , eo uíque- ut vefice anibo latera effent contigua : Etiam prius Velicam oleo oblevimus cum ífricatione leni, quo Ve. fica effer claufior: ejus, fiqua erat , porofitate oleo obturata. Hanc Veficam. circa os Phialz, ore Phiale intra os Vefice recepto , fortiter li. limus; filo parum cerato ,.ut melius adhz- refcéret Gc arctius Eigaret, Tum demum Phia. [upra carbones ardentes in focalo colloca: vimus. At paulo poít Vapor five Aura Spiri. tus vini per calorem dilata .& ?n Pneumati- cum verfr, Veficam paulatim fufflavit , eam. que univerfam veli inflar undequaque - p dit. Id poftquam factum. fuit , continuó Vi. trum ab igne removimus , & fuper tapetem . pofuimus , ne frigore. d: irai P : Sraum quoque in- fummitate Veficz. foramen fecimus, nc vapor ceffante. calore in. liquorem reftitutus R dr IC« Y 261 VERUL.4MII refideret, & rationes confunderet. Tum vero Veficam ipfam fuftulimus, & rurfus pondus ex- cepimus Spiritus. vini qui remanebat . Inde quanium confumprum fuiffet in. vaporem feu Pneumaticum , computavimus ; & fa&a colla- tione, quantum locam five fpatium illud Cor- pus impleffet , quando effet Spiritus vini in Phi:la, & rurfus quantum fpatium impleverit, poftquam fa&um fuiffet Pneumaticum 1n Vefi- ca, rationes fubduximus: ex quibus manifefte liquebat, Corpus iftud ita verfum & mutatum, expanüonem centuplo majorem , quam antea habuiffet, acquifiviffe , | Similiter fit Natura Inquifita ,' Calor aut Frigus; ejus nempe gradus , ut a fenfu non percipiantur ob debilitatem... Hzc deducuntur ad Senfum per Vitrum Calendare , quale fupe- rius defcripfimus. Calorenim & Frigus, ipfa non percipiuntur ad tactum -. At Calor Aerem expandit, Frigus contrahit. Neque rurfus il- la Expanfio & Centra&tio. Aeris percipitut ad Vifum: At Aer ille Expanfas, Aquam depri- mit ; Contra&tus, attollit; ac tum demum fit deduétio ad Vifum , non apte, aut alias. Similiter fit Natura inquifita, Miftura Cor- porum ; vid. quid habeant ex Aqueo , quid ex Oleofo, quid ex Spiritu, quid ex Cinere , & Salibus, & hujufmodi: Vel etiam (1n par- ticulari) quid habeat Lzc Butyri, quid Goa- euli, quid Seri, & hujufmodi. Hzc deducun- tur ad Senfum per artüificiofas & peritas Sepa- Td» : 1 | | : NOVUMORG.4NUM. 263 rationes, quatenus ad Tangibilia,. At matura Spiritus inipfis , licet immediate non percipia- tür, tamen deprehenditur per varios morus & nixus Corporum Taagibilium , in ipfo a&u & proceffu Separationis fuz : atque etiam pet acrimonias , corrofiones , & diverfos colores , odores , & Ííapores eorundem Corporum poft Separationem *. Atque in hac paárte , per Di. ftillationes atque artificiofas Separationes, ftre- nue fane ab hominibus elaboratum eft ; fed non multo felicius quam in ezteris Experimentis , quz adhucin ufu funt: Modis nimirum pror- fus palpatoriis, & viis c&cis, & magis opero- Íe quam intelligenter ; & ( quod peffimum eft) nulla cum imitatione aut emulatione Naturz , fed cum deftru&ione ( per Calores vehemen- tes, aut virtutes nimis validas ) omnis fubtilio- ris Schematifm1, in quo occultz rerum Virtu- tes & confenfus precipue fite funt. Neque il. lud etiam , quod alias monuimus , hominibus jn mentem aut obíervationem venire folet in hujufmodi Separationibus : hoc eft, plurimas qualitates in Corporum vesaciódi mus , tam | per jgnem quam alios modos , indi ab ipfo Igne iifque corporibus quz ad Separationem ad- hibenrur , quz in Compofito prius non fue- runt: unde mire fallaciz. Neque enim fcili- cet Vapor univerfus , qui ex aqua emittitur per fgnem , Vapor aut Aer antea fuit in cor- pore Aquz ; fed fa&tus eft maxima ex parte per | dilatationem Aquz ex calore Ignis, R 4 $i- Pes j 4 ^ VERUL.AMII Similiter in genere omnes exquifite. Pro«| bationes corporum , five Naturalium five Ar- tificialium per quas Vera dignofcuntur ab A- dulterinis, Meliora a Vilioribus , huc referri debent: Deducunt enim Non-SenfiBile ad Sen- fibile. Sunt itaque diligenti cura undique con- quirenda., Quintum vero. genus Latitantiz quod attíi« ner; manifeftum eft , aCtionem Senfus tranfi- n in Motu , Motum in Tempore . S1 1gitut Motus alicujus corporis fit vel tam tardus , vel tam velox , ut non fit proportionatus ad Momenta , in quibus tranfigitur. atio Senfus ; Obje&um omnino non percipitur : ut in mo- tu jnadicis Horologii, & rurfus 1n. motu Pilz. Sclopeti . Atque "Motus , qui ob tarditatem | non percipitur , facile & ordinario deducitur. ad Senfum per Summas Motus ; qui vero ob ve. locitatem , adhuc non bene menfurari confue- vit; fed tamen poftulat Inquifitio. Nature , ut hoc fiat in. aliquibus . Sextum autem genus, ubt impeditur Senfus propter nobilitatem Obie&i , recipit Dedu&io- nem ; vel per Elongationem Obie&i a Sen- fu ; vel per Hebetationem Obe&ti. per. Intet-, pofiiionem Medii talis, quod Obie&um debi. litet , non anaihilet ;. vel per Admiffionem & Exceptionem Obie&ti Reflexi , ubi per- cuffio Dire&a fit nimis fortis ; ut Solis in pel- vi aquz. Septimum autem genus Latitantig , i i us NOFUM ORG.4NUM. 36$ fus ita oneratutf Obie&cto, ut nove admiffioni non fit locus, non habet fere locum nifi in OI- fa&u &.Odoribus; nec ad 1d, quod agitur , -mulrum | pertinet, Quare. de Deductionibus Non-Senfibilis ad Senfibile hec diéla fint, "Quandoque: tamen Dedu&io fit non. ad Sen- - fum; hominis, fed ad. Senfum alicujus alterius Animalis, cujus Senfus 1n aliquibus humanum excellit : ut nonnullorum. Odorum , ad fenfum Carnis; Lucis, quz in aere non extrinfecus il- luminato latenter exiftic , ad fenfum Felis , No&uz, & hujufmodi Animalium , quz cer- nunt noGtu. Re&Geenim notavit Telefius, et- iam in Aere ipfo 1neffe Lucem quandam ori- cinalem , licet exilem. & tenuem , & maxima ex parte 'oculis hominum aut plurimorum anie malium noa infervientem : quia illa. Anima- lia; ad quorum Senfum. hujufmodi lux eft pro- portionata, cernant noétu ; id quod vel fine luce fieri, velper lucem internam , minus cre- dibile eft. Atque illud utique notandum eft ; de Dc. ftiturionibus Senfuum , eorumque remediis ;? lic nos tractare , Nam Fallaciz Senfuum ad proprias Inquifitiones de Senfu & Senfibili re- mittende funt : excepta illa magna. Fallacia Senfuum , nimirum quod conftituant lineas rerum ex analosia Hominis , & non ex analogia Univerfi : quz non corrigitur , ni- fi per Rationem & Philofophiam univerfa- * : lem. XLE In, t 266 VERULoMII XLI. Inter Prerogativas Inflantiarum. pone- mus loco decimo-o&Gavo Inflantias Vie ; quas etiam In/lantias Itinevantes , C Inflantias edrticu. latas appellare confuevimus. Ezíunt, quz in- dicant Nature Motus gradatim continuatos . Hoc autem genus Inftanuiarum potius fugit Ob- fervationem , quam Senfum . Mira enim eft ho- minum circa hanc rem 1ndiligentia . Contem- plantur fiquidem Naturam tantummodc deful. torie & per periodos, & poftquam corpora fuc- rint abíoluta ac completa , & non in operatio- ne fua. Quod fi Artificis. alicujus Ingenia & induflriam explorare & contemplari quis cupe- ret; is non tantum materias rudes Artis, at- que deinde opera perfe&a confpicere defidera- ret; fed potius prafens effe, cum Artifex. ope- ratur & opus fuum promovet . Atque fimile quiddam circa Naturam faciendum eft. Exem- pligratia; fi quis de vegetatione Plantarum in- quirat, el Infpiclendum eftab ipfa fatione fe- minisalicujJus , 1d quod per extra&tionem , qua- íi fingulis diebus , feminum , que per bidum, iiduum , quatriduum , & fic deinceps in terra manferunt , eorumque diligentem intuitum, fa- cile fieri poteft) quomodo & quando femen in- tumefcere & turgere incipiat, & veluti fpiri- tu impleri ; deinde quomodo corticulam rum. pere, & emittere fibras, cum latione nonnul- la fui interim furfum , nifi terra fuerit admo- , dum contumax ; quomodo etiam emittat fibras, Mpartim radicales deorfum , partim cauliculares fur- NOVUM ORGANUM. 2&7 furfum , aliquando ferpendo per latera , fi ex ea parte inveniat terram apertam & magis fa- cilem , & complura id genus. Similiter facere oportet circa exclufionem Ovorum ; ubi facile confpici: dabitur Proceffus vivificandi & Orga. nizandi, & quid & quz partes fiant ex viel. lo, quid ex albumine Ovi, &alia. Similis eft ratio circa Animalia ex putrefactione , Nam circa Animalia perfe&a & terreftria, per exe- &ionis feruum ex utero, minus humanum ef- fet ifta inquirere ; nifi forte per occafiones abor- tuum, & venationum , & fimilium . Omnino igitur vigilia quedam fervanda eft circa Natu- ram, utquz melius fe confpiciendam przbeat no&u, quam interdiu. Ifte enim Contempla- tiones tanquam No&urnz cenferi poffint , ob lucerng parvitatem & perpetuationem , Quin & in Inanimaus idem tentandum eft Id quod nos fecimus in inquirendis Aperturis "Liquorum per ignem. Alius enim eft modus Aperture in Aqua , alius in Vino , alius in Ace- to , alius in Omphacio; longe alius in La&te , & Qleo , & cxteris. Id quod facile cernere eraw per ebullitionem fuper ignem lenem , & in va. fe vitreo, ubi omnia cerni perfpicue poffint . Verum hac brevius perfiringimus ; fufius & exa&tius de iis fermones habituri ,, cum ad. in- ventionem ZLaren:is rerum proce[fus ventum erit... Semper enim memoriam tenendum eít , nos J hoc loco non Res ipfas traGtare , fed Exempla " tantum adducere, r XLI. 258 VERULJWAM II XLIUJ. Inter Prerogativas. Inflantiarum ,. pos nemusloco decimo nono Jaflentsas Supplemen- five $ubflituttonis. $ quas etiam. Inflantias Perfugi: Sppellare confuevimus. Ee funt, quz fupplent Informationem ,:ubi Seníus plane de- Ítituitur : atque thes ad eas confugimus , cum Inftantiz proprie haberi non poflint .. Du- pliciter autem fit Subftitutio : aut per Gradua- tionem , aut per Analoga . Exempli gtatia : Non invenitur Medium , quod inhibear. pror- fus operationem Magnetis in movendo ferrum: 102 Aurum interpofitum ,. non Argentum ,. non Lapis, non Vitrum , L:ignam ,. Aqua , Oleum, Pannus ant Corpora Bbrofa , Aer , Flamma, & caetera, Attamen per. probationem exaétam - fortaffe inveniri. poffit aliquod Medium , quod habetet virtutem ipfius plus quam aliquod aliud , comparative & in aliquo gradu : veluti guod non trahat Magnes Ferrum. per tantam eraff;- tiem Auri, quam per par fpatium Aeris 5. aut pSr tantum Argentum ignitum , quam per fri- sidum ; & fic de fimilibus... Ndm de his nos Experimentum non fecimus : fed fufficit tamen, ut proponantur, loco Exempli . Similiter non invenitur hic apud nos Corpus quod non fufci. piat Calidum igni approximatum . Attamen longe citius fufcipit calorem. Aer , quam La- pis. Atque talis eft Subfüitutio , qua fit per QU — Gradus, AMA Subfítitutio autem per Analosa, utilis fane , N Íed minus certa eft ; atque idcirco cum judicio quo- » NOVUMORGJA£KNUM. 269 quodam adhibenda , Ea fit , cum deducitur Non-fenfibile ad Senfum ; non per operationes Senfibiles ipfius corporis " Infenfibilis , fed per contemplationem Corporis alicujus cognati Sen- fibilis; Exempli gratia : fi inquiratur de Mi. ftura Spirituum , qui funt corpora non-.vifibi- lia; videtur effe cognatio quedam inter Cor- pora , & -Fomites five Alimenta fua . Fomes autem Flamme, videtur effe Oleum. & Pingu- ja; Aeris , Aqua & Aquea : Flammz enim multiplicant fe fuper halitus Olei, Aer fuper vapores Aquz . Videndum itaque de Miftura Aquz & Olei, quzíe manifeftat ad Senfum ; quandoquidem Miftura Aeris & Flammei gene. ris fugiat Senfum .. At Oleum & Aqua inter fe per compofitionem aut. agitationem imperfecte admodum miícentur , eüllenvin Herbis, & San. guine, & Partibus Animalium , accurate & de- licate mifcentur. Itaque fimile quiddam fieri | poffit circa Mifturam Flammei & Aerei gene- ris 1n Spiritalibus : quz per Confufionem fim- plicem non bene fuflinent. Mifturam : eadem tamen in Spiritibus Plantaram & Animaliure mifceri videntur : prefertim cum omnis Spiri- tus Animatus depaícat Humida utraque, Aqu- ea & Pinguja, tanquam fomites fuos . Similiter, fi non de Perfe&tioribus Mifturis Spiritalium , fed de Compofitione tantum in- quiratur: nempe, utrum facile inter fe incor- porentur ; an potius ( exempli gratia ) fint. ali- qui Venti & Exhalauones , aut alia Corpora SI V2 pi- 276 VERUL.JMII piritalia, quz non miícentur cum aere conte muni, fed taotum haerent & natant in eo, in slobulis & guttis, & porius franguntur ac com. minuuntur ab aere, quam in ipfum recipiun- tur & incorporantur : Hoc in aere Communt & alii Spiritalibus, ob fubtilitatem corporum, percipi ad Senfum non poteft ; attamen 1mago quzdam hujusrel, quatenus fiat , concipi pof- fit in Liquoribus Argenti vivi, Olei, Aquz ; atque etlam in aere, & fra&tione ejus quando diffipatur & afcendit parvis portiunculis per A- quam ; atque etiam 1n Fumis craffioribus ; deni. que in Pulvere excitato & herente in aere;in qui. bus omnibus non fit Incorporatio. Atque Re- - praíentatio prediéta in. hoc SubjeCto non mala eft, fiillud primo diligenter inquifitum fuerit , utrum poflit effe talis Heterogenia inter Spiri- talia, qualis invenitur. inrer. Liquida : Nam tum demum hzc Simulacra per Analogiam non iacommode fubftituentur , Atque de lefiantti:s itis Supplements , quod diximus, Informationem ab iis hauriendam ef. f» quando defin: In taaiiz propri , loco Per. fugit, nihilominus intelligi: volumus , quod il- lz etiam magni fintufus, etiam cum Propriz Infisntiz adfunt ; ad roborandam fcilicet Infor- mationem una cum Propriis . Verum de his exatlius dicemus, quando ad JZminicula Ia. duÉ&iionis tra&tanda fermo ordine dilabetur, XLill. Inter Prerogatzvas Infiantiarum , po« «emus loco vicefimo Iuflentias Perfecantes ; 3 / / quas NOFUM ORGANUM. 27i Quas etiam. Inflautzas Vellicantes appellare con- fuevimus , fed diverfa ratione. Velltcantes enim eas appellamus , quia vellicant Intelle&tum ; Per fecantes , quia perfecant Naturam : unde etiam lllas quandoque Iv/fant;as Democriti no- minamus, Ez funt, quz de admirabili & ex- quifita Subulitate Nature Intelle&tum fubmo- nent, ut excitetur. & expergifcatur ad attentio- nem, & obfervationem, & inquifitionem de- biram, Exempli gratia : Quod parum guttu- lg Atramenti ad tor literas vel lineas extenda- tur; Quod Argentum exterius tantum ijnaura- t»m , ad tantam longitudinem fili inaurati con tinuetur ; Quod pufillus Vermiculus , qualis in cute invenitur, habeat in fe fpiritum. fimul & figuram diffimilarem partium ; Quod parum Croci, etiam dolium Aquz colore inficiat - Quod parum Zibethi aut Aromatis, longe ma. Jus contentum Aeris, odore; Quod exiguo fuf- fitu tanta excitetur nubes fumi : ; Quod Sono- rum tam accuratz differentiz , quales fint vo- ces articulatz , per Aerem undequaque vehan- tur, atque per foramina & poros etiam Ligni & Aquz ( licet admodum extenuatz ) pene- | itent, quin etjam repercutlantur , idque tam diflin&e & velociter ; Quod Lux & Color , , etiam tanto ambitu & tam perniciter, per cor- | pora folida Vitri , Aquez , & cum tanta & tam exquifita varietate imaginum permeent , etiam refringantur & refle&antur ; Quod Ma. gncs per corpora omnigena , etiam maxime €OrI1s i74 VERUL.AMITDL compaéta , operetur : Sed. (quod magis mirum eft ) quod in his omnibus , in Medio adiaphoro (quale eft Aer) unius a&io aliam non magno- pere impediat ; Nempe, quod eodem tempore per fpatia Aeris devéhüntüp-&- Vifibilium tot - imagines ; & Vocis articulate tot percuffiones ; & tor odores fpecificati , ut Viole, Rofe ; | etiam Calor & Frigus, & virtutes Magneticz :y Omnia (inquam ) ftcut uno alterum non im- pediente ; ac fi fingula haberent vias & meatus iuos proprios feparatos , Deque unum in al:e- rum impingeret aut incurreret . Solemus tament utiliter. hujufmodi Tsff antis Perfecantibus fubjungere Inftantias, quas Metas. pevfecationis appellare confuevimus : veluti, quod jn iis, que diximus, una a&tio in Bivcrfe ge« nere aliam mon perturbet aut impediat ; cum 3 iamen in eodem senere una aliam dometr & ex- tngaat : veluti ; "lix Solis, lumen Cicindelz ; fonitus Bombardz , vocem ; fortior Odor, de- licatjiorem ; intenfior Calor, remiffiorem : da. mina Ferri interpofita intér Misgneteii 8 & aliud: Ferrum, operationem Magnetis. Verani de his - quoque , inter. vddminicula Isdutitonts , erit proprius dicendi locus... XLIV. Atque de Inftantis, que juvant Sen- fum, jam dictum eft : que praecipui. uíus funt - ad partem Informativam . Informatio enim in- cipit aSenfu. At univerfum negotium definit in Opera : Atque quemadmodu:n illud princi- pium, ita hoc finis rei eft. Sequentur itaque Ín- — NOFUM ORG.4NUM. 373 Inflaniiz praecipui ufus ad partem Operativa , Ez gcaere dug funt , numero feptem : Quas Oopisthbes generali nomine, Isflantias Praéii. as appellare confuevimus . Operative autc Pass Vitia duo , totidemque Dignitates In- ftantiaram in genere. Aut enim falli Opera- tio, aut onerat nimis. Fallit Operatio maxi- me.( prelertim poít diligentem Naturarum in- quifitionem ). propter male determinatas & men. furatas Corporum vires & a6tiones. Vires au- tem & A&iones corporum circumícribuntur & menfurantür, autper fpatia Loci , aut per mo. menta Téinpotis , aut per unionem Quanti, aut per przdominantiam | Virtutis : qua quae tüor nifi fuerint probe & diligenter penfitata , erunt fortaffe Scientiw. fpeculatione quidem pul. chrz, fed opere inaéiivz . Inftantiss vero qui. tuor itidem , quz huc rcferuntur , uno nomine Inflantias SEM eticis vocamus , & I»flantiasg Men [ure . . Oneroía auteni fit Praxis, vel propter Mi- fturam rerum inutilium ; vel propter Multipli- cationem inflrumentorum : ; vel propter Molem materig , & Corporum quz ad Zliquod opus re- quiri contigerint. [taque ez Inflantiz in pretio effe debent, que au: dirigunt Operativam ad eaquz maxime hominum interfunt : ; aut quz parcunt Inftrumeotis ; aut quz parcunt Mare- riz five Supelle&ili , Eas autem tres Inflantias, quz huc pertinent , vno nomine Inflastzos P yo. pitias live Benevolas vocamus .. ltaque de his fe. 3 pem "N 274 VERUL.JA£MII prem Inftantiis. jam figillatim dicemus : atqué cum ils partem illam de Przrogativis five Digni- tatibus Inftantiatum claudemus ; XLV. Inter Przrogativas Inftantiarum pone. mus loco vicefimo primo Inflantias Virge , five Radi: ; quas etiam. Inflantias Perlationis , vel. de Non uitra appellare confuevimus. Virtutes enim reram & Motus operantur & expediuntur | per fpatia, non indefinita aut fortuita , fed fini- ta & certa ; quz ut in fingulis Naturis Inquifitis | teneantur & norentur, plurimum intereft Pra- | &ice ; non folum ad hoc ut non fallat, fed | eiiam ut magis fit au&ta & potens, Etenim in- terdum datur Virtutes producere , & Diftantias tanquam retrahere in propius; ut in Perfpicil- | lis , | Atque plurimz Virtutes operantur & afficiunt; tantum per TaGtum manifeftum : ; ut fiin per- ^ cuffione Corporum, ubi alterum non fummovet | alterum, nifi impellens impulfum tangat . Etiam Medicinz, quz exterius applicantur, ut Un- | guenta, Emplaftra, non exercent vires fuas, | nifi per Ta&um Corporis . Denique Obicéta Senfuum , actus & Guftus, non feriunt nifi contigua Organis, | Sont & ali Virtutes qua operantur ad Di- ftantiam , verum valde exiguam , quarum pau- C idhuc notat funt, cum tamen plures fint quam homines fufpicentur: ut ( capiendo exem- pla ex Vulgatis) cum Succinum aut. Gagates trahunt paleas ; Bullz approximate puis: bul- as NOVUM ORGANUM. 27: las : Medicing nonnullz Purgative cliciunt hu- Imores ex alto, & hujufmodi . At Virtus illa .Magnetica, per quam Ferrum. & Magnes , vel Magnetes, invicem coeunt, operatur intra or- bem Virtutis certum , fed parvum : Ubi con- tra, fific aliqua Virtus Magnetica emanans ab heo: Terra ( paulo nimirum interiore ) fuper Acum ferream , quatenus ad verticitatem , ope- ratio fiat ad Diflantiam magnam. Rurfus , fi fit aliqua Vis Magnetica , qug j)peretur per Confenfum inter globum Terre & Ponderofa, aut inter. globum "Lune & Aquas Maris , (qug maxime credibilis videiur in Flu- xibus. & Refluxibus Semi-menfiruis) aut inter zelum Stellatum. & Planetas, per quam evo. ientur & attollantur ad fua Apogea ; hec omnia iperantur. ad Diftantias admodum longinquas à nveniuntur & quedam Inflammationes five Zonceptiones Flamme , que fiunt ad Diftantias iene magnas, in aliquibus Materiis; ut refe- unt de Naphtha Babylonica . Cdlafs etiam 1n- inuant fe perc Diftantias amplas; quod etiam iciunt Frigora : adeo ut Habitantibus circa -anadam , Moles five Maffe claciales que. ab- lkpuntur & natant per Oceanum Septentrio- alem, & deferuntur per Atlanucum verfus il. jSords , percipiantur & incutiant frigora & lon- inquo. Odores quoque (licet in his videatur :mper effe quedam Emifíto corporea) operan- 1r ad Diflantias notabiles ; ut evenire folet na. Igantibus juxta litora Floride , aut eciam non. 2 nul. lum, Tormentorum , Rotarum , & fimilium; tes contrariz illis quz operantur per Tactu " ;)5 VUJUPERULJAMITT ; nulla Hifpanig , ubi funt Sylv totg ex arbori. buslimonum , arantiorum , & hujufmodi Plan carum sdoricirulit aut fenicet Rorifmarinl . Majorane, & (rmilidsiss Pofiremo Radiatione: Lucis & Impreffiones Sonorum operantur fcili cet ad Diftantias. fpatiofas . Verum hec omnia utcunque operentur ac Diftantias parvas five magnas , operantur certt ad finitas & Naturz notas, ut fit quiddam Nor ultra » ldque pro rationibus ; aut Molis fet Quanti Corporum ; aut Vigoris & Debilitatit Virtutum ; aut Favoribus & Impedimentis Me. diorum ; : qux omnla In Computationem venitc & notari debent . Quin etiam Menfurz Mo. iuum Violentorum , (quos vocant ) ut Miffi. cum hequoque manifefto fuos habeant limite certos, notandz funt. Inveniuntur etiam quidam Motus & Virtua & non ad Diftans ; quz operantur fcilicet. ad Diftans, & non ad Ta&um ; & rurfus; , qu operantur remiffius ad Diflantiam.| minorem , & fortiusad diftantiam majorem. Etenim Vt fio non bene tranfigitur ad Ta&ctum , fed indi set Medio & Diflantia . Licet meminerim , me audiffe ex relatione cujufdam fide digni ; quod ipfe in curandis oculorum fuorum Catardi &is (erat autem Cura talis ,. ut 1mmitteretur Feftuca quedam parva argentea intra primam oculi tunicam , quz pelliculam illam Catara& re. | removeret & truderet in angulum oculi) cla. riffime vidiffet Feftucam illam fupra. ipfam pus LN MN NOVUM ORGANUM, 277 pillam moventem , Quod utcunque verum cffe pofüt, manifeftum eft, majora corpora non be. ne aut diftindte cerni, nifi 1n. cufpide Coni , | coeuntibus radiis Obje&ti ad nonnullam Diftan- tiam . Quin etiam in Senibus Oculus melius cernit remoto Obje&to paulo longius , quam ; propius Ia. Miffilibus autem certum eft, pcr. | cuffionem non fieri tam fortem ad Diftantiam nimis parvam , quam paulo poft. Hzc itaque & fimilia in Menturis Motuum quoad Difton. tias notanda funt, i Eft & aliud genus Menfurz Localis Motuum, quod non pretermittendum eft. Illud vero per- ünet ad Motus non Progreffüivos, fed Sphari- cos; hoc eft , ad Expanfionem. Corporum in majorem Sphaeram , aut Contra&tionem in Mi. norem. Inquirendum enim eft inter Menfuras | aMtas motuum , quantam Compreflionem aut Ex- tenfionem Corpora ( pro Natura ipforum ) faci- le & libenter patiantur , & ad quem Termi- sum reluctari incipiant , adeo ut ad extremum Non ultra ferant ; ut cum Vefica inflata com- primitur, fuftinet illa Compreffionem nonnul- lam Aeris; fed fi major fuerit ,— non. patitur Aer, fed rumpitur Vefica. 5j At Nos hoc ipfum fubüliore Experimento . magis exacte probavimus . Ácceplmus enim Campanulam ex Metailo, leviorem fcilicet & tenujorem , quali ad excipiendum Salem u.i- T 35 "2 mur ; 3 278 VERULJ'MII mur ; eamque in pelvim Aquz immifimus , ita ut deportaret fecum Aerem , qui contine- batur in Concavo ufque ad fundum pelvis . Locaveramus autem prius Globulum in fundo pelvis , fuper quem Campanula imponenda effet. Quare illud eveniebat, ut fi Globulus ille effet minufrculus ( pro ratione Concavi ) reciperet fe Aecrin locum minorem, & contruderetur fo- lum , non extruderetur, Quod fi grandioris effet magnitudinis quam ut Aer libenter cederet , tum Aer majoris Preffure impatiens, Campanulam ex aliquaparte clevabat , & in büllis afcendebat . Etiam ad probandum qualem Extenfionem (non minus quam Compreffionem ) pateretur Aer , tale quippiam pra&icavimus, Ovum vi. rreum accepimus, cum parvo foramine in uno extremo Ovi . Aerem per foramen exu&Gione | forti attraximus, & flatim digito foramen il- lud obturavimus; & Ovum in Aquam immer. | fimus, &dein digitum removimus, Aer vero | Tenfura illa per exu&tionem fa&ta tortus & ma- oisquam pro Natura fua dilatatus , 1deoque fe recipere & contrahere nitens (ita ut fi Ovum ilud in Aquam non fuiffet immerfum , Aerem ipfum traxiffet cum Sibilo ) Aquam traxit ad tale Quantum , quale fufficere. poffet ad hoc , ut Aer antiquam recuperaret Spheram five Di- menfionem . Atque certum eft, Corpora tenuiora (qua- le eft Aer) pati Contra&tionem nonnullam no- tabilem , ut di&tum eft: At Corpora tangibi- lia NOVUMORG.A4NUM. 279 lia ( quale eft Aqua) multo 2grius, & ad mi- nus fpatium patiuntur Compreítionem . Qaa. . lem autem patiatur , tali Experimento inquifi- vimus. Fieri fecimus Globum ex plumbo Cavum , qui duas circiter pintas vinarias contineret ; eumque fatis per latera craffum , ut majorem vim fuftineret. Inillum Aquam immi(imus , per foramen alicubi fa&um ; atque foramen il- lud, poftquam Globus Aqua impletus fuiffet , plumbo liquefa&io obruravimus , ut Giobus de- veniret plane confolidatus. Dein Globum for- ii Malleo ad duo latera adverfa complanavi- mus ; Ex quo neceffe fuit Aquam in minus :] . . contrahi, cum Sphara Figurarum fit capaciffi- ma. Deinde, cum Malleatio: non amplius fuf- | ficeret, zgrius fe recipiente Aqua, Molendi- no feu "Torculari ufi fumus ; ut tandem Aqua impatiens Preffurz ulterioris , períolida plum- bi (inftar Roris delicati ) exftillaret. Poftea, quantum [pati] per eam Compreffionem immi- nutum foret, computavimus : Atque tantam Compreffionem paffam effe Aquam (fed vio- lentia magna fubaCiam ) intelleximus, At Solidiora, Sicca, aut magis CompaGta , qualia funt Lapides & Ligna, necoon Metalla, multo adhuc minorem Compreffionem aut Ex- renfionem , & fere imperceptibilem ferunt ; fed vel Fra&ione, vel Progreffione , vel aliis Pertentationibus fe liberant, ut in Curvationi- bus Ligui aut Metralli , Horologiis moventibus - MI per C N 280 FVERULJMII. per Complicationem laming , Miffilibus , Mal. leationibus, & innumeris aliis Motibus appa- ret, Atque hzc oginla cum" Menfüris fuis in Indagstione Naturz notanda & exploranda funt; aut Jn Cerüirudine fua , aut per. ZEftimativas , aut per Comparativas, prout dabitur Copia . XLVl, Inter Prerogatirvas Inflaniiarum po. nemus loco vicefimo fecundo Insflanties Curri- cuH , quas etiam Inflautias: ad Aquam appella- re conluevimus ; fumpto vocabulo a Clepfy- dris apud Antiquos, in quas infundebatur A- qua loco Àrenz , Ez menfurant Naturam per Momenta Temporis, quemadmodum [nflantie Firoe per Gradus Spatii. Omnis enim Motus. fve A&io Naturalis tranfigitur in Tempore - alius velocius , alius tardius ,. fed utcunque Mo- ments ceris, & Nature notis , Etiam ille. AGiones , quz fubito videntur operari , & in icta oculi, ( ut loquimur ) deprehenduntur reci pere majus & minus quoad Tempus. Primo itaque videmus , Reftitutiones Corpo- rum Celeftium. feri. per Tempora numerata ; etiam Fluxus & Refluxus Maris... Latio autem Gravium verfus Terram , & Levium verfus ambitum Coli, fit per certa Momenra , pro ratione Corporis quod fertur, & Medii . At Velificationes Naviam , Motus Animalium $ Perlationes Miffilium , omnes fiunt: itidem per lempora (quantum ad Summas) numerabi- lia . Calorem vero quod attinet , videmus , Pueros per byemem manusin flamma lavare; nec NOFUM ORG.4NUM. a81i nectamen uri; & jJoculatores vaía plena Vino vel Aqua, per motus agiles & zquales verte- re deorfum , & furfum recuperare , non effufo liquore; & muita hujufmodi. Nec minus ipfz Compreffiones & Dilatationes , & Eruptiones Corporum fiunt, aliz velocius, aliz tardius , pro Natura Corporis & Motus, fed per Mo- menta certa. Quinetiam in explofione plurium .Bombardarum fimul , quz exaudiuntur quan- doque ad Diftantiam triginta milliarium , per- cipitur Sonus prius ab iis qui prope abfunt a loco ubi fit Sonitus , quam ab iisqui longe . Ar in Vifu (cujus A&io eft perniciffima ) li- quet etiam requiri ad eum a&uandum Momen. ta certa Temporis ; idque probatur ex iis , que propter Motus velocitatem. non. cernun- tur; utex latione pile ex Scloppeto. Velocior enim eft prztervolago pile , quam impreffio Specie ejus qug. deferri poterat ad Vifum. Atque hoc, cum fimilibus, nobis quando. que dubitationem peperit plane monftrofam : videlicet, utrum Celi Sereni "& Stellati Facie ad idem Tempus cernatur quando vere exiflir, an potius aliquanto poft ; & utrum non fi (quatenus ad Vifum Coleftium ) non minus Tempus verum , & 'l'empus vifum , quam Lo- cus verus, & Locus vifus, qui notatur ab A- Ítronomis 1n Parallaxibus . Adeo incredibile nobis videbatur , Species five Radios Corpo- ). rum Celeftium , per tam 1mmenfa fpatia mil- J liarium fubito deferri poffe ad Vifum ; fed po : tius ( C «. 7A 282 VERUL./MII tius debere eas in tempore aliquo notabili de. labi. Verum illa Dubitatio ( quoad majus ali- quod intervallum Temporis inter Tempus ve- rum & Vifum ) poftea plane evanuit ; reputan- tibus nobis ja&turam illam infinitam , & dimi- nutionem Quanti, quatenus ad apparentiam in- ter Corpus Stelle Verum , & Speciem Vifam , quz caufatura diftantia ; Atque fimul notan. tibus ad quantam Diflantiam (fexaginta fcili- cet 2d minimum milliàriorum ) Corpora , ea- que tantum Albicantia , fubito hic apud nos cernantur ; cum dubium non fit, Lucem Coe- lefium, non tantum Albedinis vividum olo rem, verum etiam omnis Flammz ( que apud nos noia eft) Lucem, quoad vigorem radia- tionis, multis partibus excedere ; Etiam 1m- menfa illa Velocitas in ipfo Corpore , quz cernitur in Motu Diurno, (quz etiam viros oraves ita obftupefecit , ut mallent credere Motum Terre ) facit Motum 1llum , Ejacula- tionis Radiorum ab ipfis ( licet celeritate , ut diximus, mirabilem ) magis credibilem. Ma- 'xime vero omnium nos movit, quod Í! inter- poneretur intervallum Temporis aliquod. nota- bile inter Veritatem & Vifum , foret ut Spe- cies, per nubes interim orjentes , & fimiles Medii perturbationes, interciperentur fzpenu- mero, & confunderentur. Atque de Menfuris Teraporum Simplicibus hzc dicta. fint. Verum non folum quzrenda eft Menfura Motuam & A&ionum Simpliciter , fed multo ina- NOVUM ORG.£NUM. a$3 magis Comparative : Id enim eximii eft ufus , & ad plurima fpectat, Atque videmus , Flam. mam alicujus "Tormenti ignei citius cerni , quam Sonitus audiatur ; licet. neceffe ht, pi- lam prius Aerem percutere , quam Flamma quz pone erat, exire potuerit ; fieri hoc au- tem propter velociorem tranfa&tionem Motus Lucis, quam Soni. Videmus ctiam, Species Vifibiles a Vifu citius excipi , quam dimitti ; unde fit, quod Nervi Fidium digito impulfi , duplicentur , aut triplicentur, quoad Speciem , quia Species nova recipitur , antequam Prior dimittatur; Ex quo etiam fit, ut Annuli ro- tati videantur globofi, & Fax ardens no&u ve. lociter portata, confpiciatur Gaudata . Etiam ex hocfundamento Inzqualitatis Motuum quo- ad Velocitatem , excogitavit Ge/;leus Caufam Fluxus & Refluxus Maris, rotante Terra vc. locis, Aquis tardius ; ideoque accumulanti- bus fe Aquis in furfum , & deinde per vices fe remittentibus in deorfum ; ut demonftratur in vafe Aquz incitatius movente . Sed hoc commentus efl conceffo non conceffibili a ( quod Terra nempe moveatur ;) ac etiam non bene informatus de Oceani Motu fexho. rario, Ar Exemplum hujusrei de qua agitur; vi. delicet de Comparativis Menfuris Motuum : neque folum rei ipfius , . fed & Ufus infignis ejus, ( de quo paulo ante loquuti fumus ) emi- net in Cauniculis fubterraneis, in quibus col. lo- C EY 284 VERUL.J4MII locatur Pulvis pyrius ; ubiimmenfz Moles Ter- rg, JEdificiorum , & fimilium , fubvertuntur, & inaltum jaciuntur , e pufilla quantitate Pul- veris pyrii . Cujus caufa pro certo illa eft , quod Motus Dilatationis: Pulveris qui impel- lit, multis partibus fit. pernicior , quam Mo- tus is vitatis per quem feri poffit aliqua refi- flentia ; adeo ut. primus Motus perfan&tus fit , antequam Motus adverfus inceperit ; ut in principis nullitas quedam fit refiftentiz . Hinc etiam fit, quod in omni Miffili , Iétus non tam robuílus, quam acutus & celer, ad Per. lationem potiffu mum valeat. Neque etiam fic. ri potuiffet , ut parva quantitas Spiritus Ani- malis 1n sd: , praefertim in tam va- ftis Corporibus, qualia funt Balenz , aut. Ele. phanti, tantam molem corpoream fle&teret & regeret. ; nifi propter Velocitatem — Motus Spiritus, & hebetudinem corporez molis , qua- tenus ad expedlendam fuam refiflentiam . Denique , hoc unum ex przcipuis funda. mentis eft Experimentorum Magicorum , de * LJ . - o culbus mox dicemus ; ubi fcilicet parva Mo- les Materie longe majorem fuperat , & 1n or- dinem redigit : "Hoc inquam ; $1 fieri poflit Anteverfio IMotuum per velocitatem unius , an- tequam alterfe expediat. Poftremo , Hocipfum Prius 6 Poflcrius In omni AGtioni Naturali notari deber ; velud quod im Infufione Rhabarbari eliciarur Purge- tiva vis prius, Aflri&iva poft; Simile quid- dam NOPVUM ORGJA£NUM. 38s dam etiam in Infufione Violarum in Acetum experti, fumus ; ub: primo excipitur fuavis & delicatus Floris odor ; poft, pars Floris magis terrea, quz odorem confundit . iisque fi 1n- fundantur Vjole per diem! i0tegrum , Odor multolanguidius excipitur, quod fi 1nfundan- tur perpartem quartam hore tantum , & ex- trabantur ; & (quia paucus eft. Spiritus odora- tus quifubfiflit in Viola ) infundantur poft fin- gulas quartas horz Violz nove & recentes ad fexies- ;. tum demum nobilitatur. Infufio , ita ut licet non. marferint Violz , utcunque reno- vatz, plusquam ad fefquihoram ; tamen per- maníerit Odor gratiffimus, & Viola ipfa non inferior, ad annum integrum . Notandum ta- men eft, quod non fe colligat Odor ad vires fuas plenas , nifi poft menfem ab infufione . In Diftillationibus vero Aromatum macerato- rum infpiritu vini patet, quod fuürgat primo phlegma aqueum & inutile, deinde Aqua plus habens exípiritu vini, deinde poft aqua plus habens ex Aromáte . At:que hujus generis quamplurima inveniuntur in. Diflillationibüs notatu digna. E hec fufficiant ad Exem- pla. | XLVII. Inter Prerogatrvas Inflantiarum po- nemus loco vicefimo tertio Isflantzas Quanti , quas etiam JDofes Natere (fumpto vocabulo a Medicinis) vocare confuevimus. Ez funt que meníurant Virtutes per Quanta Corporum , & indicant quid Quantum Corporis faciat ad. .Mo- ; dum 4 ). "m 286 . FERUL.A4MII dum Virtutis. Ac primo funt quzdam Virtue tes quz non fubfiftunt nifi 1n Quanto. Cofmico , hoc eít , tali Quaato quod habeat confenfum cum Configuratione & Fabrica Univerfi. Ter- ra enim ílat ; partes ejus cadunt . Aquz in Maribus fluunt & refluunt ; in Flaüviis miüi- me, nifi per ingreffum Maris. Deinde etiam omnes fere Virtutes particulares fecundum My/- tum aut Parum Corporis operantur , Aquz largz non facile corrumpuntur ; exigua cito . Muftum & Cervifia maturefcunt longe citius , & fiunt potabilia in utribus parvis, quam in doliis magnis . Si Herba ponatur in. majore portione Liquoris , fit Infufio , magis quam Imbibitio : Si in Minore, fit Imbibitio , ma- ois quam Infufio. Aliud igitur erga Corpus Hu- manum eft Balneum , aliud levis Irroratio . Etiam parvi Rores in Aere nunquam cadunt, fed diffipantur, & cum Aere incorporantur . Ec videre eft in anhelitu. fuper Gemmas, pa- rum illad humoris, quafi nubeculam vento dif- fipatam , continuo foelvi, Etiam Fruftum cjuf- dem Magnetis non trahit tantum Ferri , quan- tum Magnes integer. Sunt etiam Virtutes in quibus Parvitas Quant; magis poteft ; ut iu penetrationibus, ftylus acutus citius penetrat], quam obtufus ; adamas pun&uatus Ículpit in vitro , & fimilia. | Verum non hic morandum eft in Indefinitis , «fed etiam de Rarienibus Quant; Corporis erga Modum Virtutis inquirendum. Proclive enim fo- NOVUM ORG.4NUM, 387 foret credere , quod rationes Quanti Rationes Virtutis adequarent ; utfi Pila plumbea unius uncig caderet in tali tempore , pila unciarum duarum deberet cadere duplo celerius ,' quod falfiffimum eft; Nec eedem rationes 1a. omni senere Virtutum valent , fed longe diverfz . Itaque he Menfurz ez rebus ipfis petendz funt, & nonex verifimilitudine, aut Conje&auris, Denique in omni Inquifitione Naturz Quan- tum Corporis requiratur ad aliquod Effectum, tanquam Dofis, notandum ; & Cautiones de ZV;- mis & Parum alpergendz. XLVI1I. Inter Prerogotivas Inflantiarum , po- nemus loco vicefimo quarto Isflantias Lue, quas etiam Inflant;as Predominantie appeliare confuevimus. Ez indicant Przdominantiam & Ceffionem Virtutum ad invicem ; & quz ex il- lis fit fortior & vincat, quz infirmior & fuc- cumbat. Sunt enim Motus & Nixus Corporum compofiti, decompofiti, & complicati, non minus quam Corpora ipfa . Proponemus igitur primum Species pracipuas Motuum five Virtutum A &i-, varum ; ut magis perípicua fit ipfarum Compa- ratio in Robore , & exinde Demonftrauo atque Defignatio Inflantiarvum. LuGe € Pradominan- "d. Motus primus fit Motus Jdtitgpiz Materiz , quz ineftin fingulis portionibus ejus ; per quem plane annihilari non vult ; ita ur nullum 1in- cendium nullum pondus, aut depreffio, nulla vio- lentia , , nulla wn etas aut diuturüitas tempo- ris "2 288 VERUL.4MII ris pofüt redigere aliquam vel minimam pot« üonem Materie 1n. Nihilum , quin illa & fit Aliquid, & Loci aliquid occuper, & fe, (1n. qualicunque neceffitate. ponatur ) vel Formam mutando vel Locum, liberet ; vcl , (íi nom detur copia) ut eft, fubüfet.; neque uaüquam res eo deveniat , ut aut Nihil fit, auc Nullibi, Quem Motum Schola (quz femper fere & de- nominat & dehnit Res, potius per Effcétus & Incommoda, quam per Cauías Interiores ) vel denotat per illud Axioma , quod Dwo corpora non po[Jrnt. effe in uno loco; vel vocat Motum, iNVe fiat penetratto dimen fonum . Neque hujus Motus exempla proponi confentaneum eít: In- eft enim omni Corpori . Sit Motus fecundus, Motus ( quem appella. mus) Nexus, per quem Corpora non patiunrüur — fe ulla ex parte fui dirimia conta&u alterius Corporis, ur quz mutuo nexu & contactu. gau- déant. Quem Motum Schola vocat Motum AN: detur. vacui: Veluti cum aqua. attrahitur furfum exu&tione , autper fiftulas ; caro per - *ventofas ; aut cum aqua fiftitur , nec effiuit . in Rie perforatis , nifi os hydrime ad im- tendum aerem aperiatut ; & innumera id eenus. Sit Motus tertius , Motus (quem appella. mus) Libertatis ; per quem Corpora fe libera- re nituntur a Preffura aut Teníuca Praternatu- rali, & reftituere. fe in Dimeníum. corpori fuo conveniens. Cujus Motus. etiam innumera funt cxeün- NOFVUM ORG.AKNUM. 89 exempla : Velati ( quatenus ad Liberationem a Preffura aque in natando , aeris in volando ; aquz in Remigando , aeris in undulationibus ventorum , laminz in horologiis . Nec inele- ganter fe oftendit Motus Aeris compreffi 1n Sclo. pettis ludicris puerorum , cum Alnum aut fimi- le quiddam excavant, & infarciunt frufto alicu. jus Radicis fücculentz , vel fimilium ,. ad utrof- que fines; deinde per Embolum trudunt radi- . cem vel hujufmodi farcimentum 1n foramen al. terum : Unde emittitur & eiicitur Radix cum fonitu ad foramen alterum , idque antequam tan- gatur a Radice aut fesicudó citimo, aut Em- - bolo.Quatenus vero ad Liberationem a | "T'eufulis : oftendit fe hic Motus in Aere poft exu&tionem in - Ovis vitreis remanente , in Chordis, 1n Corio, & Pànno, refilientibus poft Tenfuras fuas, nifi Teníurz ille per moram invaluerint , &c, Atque hunc Motum Schola fub nomine Motus ex For- ma Elementi innuit : fatis quidem infcite, cum hic Motus non tantum ad Aerem , Aquam , aut Flammam pertineat, fed ad omnem diverfitatem prm ut Ligni, Ferri, Plumbi, Pan- Membranz , &c. in quibus, fingula Cor- i. fum habent Dimenfionis modulum ; & ab eo egre ad fpztium aliquod notabile abripiun- tur , Verum quia Morus ifte Libertatis ori nium eft maxime obvius , & ad 1nfiaita fpe- &ans, confuültum fuerit eum bene & perfpicue diflinguere , Quidam enim valde negligenter confundunt hunc. Motum cum gemino illo T Mo- | | " qur in Motibus fuis primis expediendis etiam 200 VERUL.4MII Motu Jntitypte & Nexus ;. Liberationem fcili: cet a Preffura , cum Motu Astitypte ; a "Ten- íura, cum Motu Nexus * ac fi ideo cederent aut fe dilatarent. corpora compreffa., ne feque- retür Penetrati0- dimenfronum ; ideo refilirent. &] contraherent fe Corpara tenía , né fequeretur] Vecnum , Atqui fi Aer compreffus fe. vellet reci-. pere. in denfiratem aquz , aut Lignum in denfi- tatem. Lapidis ,/ nil. opus foret. penetratione di- men/ronum ^. & nihilominus longe major poffet cffe Compreffio illorum , quam illa. ullo modo patiuntur ," Eodem. modo fi Aqua fe dilatare vellet 1n raritatem Aeris, aut Lapis In rari-] tatem Ligni ; non opus foret vacuo * & tamen longe major poffet fieri Extenfio eorum , quamy ila. ullo modo. patiuntur ; Itaque non reduciz] tur res ad enetrationem dimenfionum , €* Va] cus , nifi 1n ultimitatibus 'Condenfationis & RarefaCtionis : cum tamen ifti Motus lopge ciura eas fiftant. & verfentur ; neque aliud. fint , quam Defideria Corporum confervandi fe in Confiftentiis fuis, (five, fi malint, in Formist fuis) necab iis recendendi fubito ; nifi per mo: dos fuaves, ac per .confenfum alterentur. At longe magis neceffarium eft. ( quia multa fecuri] wahit) ut intimetur hominibus, Motum Vio- lentum (quem nos "Mechbanicim , Democritus ; infra mediocres Philofophos ponendus eft , Mo-] tum P/age vocavit) nil aliud effe quam Mo- tum Libertatis; fcilicet a Compreffione ad Re-T 5 la- P NOFUM ORG.4NUM. iji laxationem . Etenim in omni five fimplici | Protrufione; five Volatu per aerem , non fit -fummotio aut latio localis , antequam partes Corporis Preternaturaliter. patiantur & compris . mantur ab impellente. Tüm vero Partibus ali- [is alias per fucceffionem trudentibus : fertur . Totum ; nec folum Progrediendo , fed etiam . Rotando fimul; ut etiam hoc modo Partes fe liberare, aut magis ex quo tolerare pofünt Atque de hoc Motu haé&tenus. | Si: Motus quartus, Motus cui nomen dedi. mus Motus Hy/es : Qui Motus antiftrophus eft "quodammodo Motui, de quo diximus, Liber. tatis, Etenim in Motu Libertatis Corpora no- vum Dimenfum , five novam Spheram , five novam Dilatationem aut Contra&ionem , ( hec $nim Verborum varietas idem innuit) exhor- rent, refpuunt , fugiunt , & refilire ac veterem Confiftentiam recuperare totis viribus conten- dunt. Atcontra in hoc Motu Hyles , Corpora novam Spheram five Dimenfum zppetunt; atque id illud libenter & propere, & quandoque va- ientiffimo nixu ( ut jn Pulvere Pyrio ) afpiranr. Inf?ramenta autem. hujus Motus, non fola cer. te , fed potentiffima, au: faltem frequerriffima, [unt Calor & Frigus. Exempli gratia : Aer, fi per Tenfuram ( velut per exa&tionem in Ovis vitreis) dilatetur, magno laborat defiderio fe |pfum reftituendi .. Ar admoto Calote , e contra jppetit dilatari , & concupifcit novam fphe. fam, & tranfit & migrat in illam libenter " ir 7m tan. 3 292 VERUL.4MII tanquam in novam Formam (ut loquuntur.) Nec poftdilatationem nonnullam de reditu cu- rat, nifi per admotionem Frigidi ad eam Invi« tetur ; quz non Reditus eft , fed Tranfmutatio repetita, Eodem modo & Aqua, fi per com- | preffionem arGetur, recaleitrat ; & vult fiert: qualis faic, fcilicet latier .. At fi intzrvenlac Frigus intenfum & continuatum , mutat fe fpou- te fua. & libenter in condenfationem Glaciei : atque fi plane continuetur Frigus , nec a tepo- ribus interrumpatur , ( ut fit in Speluncis & Ga-| vernis paulo profundioribus ) vertitur in. Cry- fallum, aat materiam fimilem , nec unquam, reftituitur. , ! Sir Motus quintus , Motus Continnatsionis z Intelligimus autem non Contimuationis fimpli- cis & primariz , cum corpore aliquo altero. 5. ( nam ille eft Motus INexus ) fed Continuationis fui, in Corpore certo. Certiffimum enim eft, quod Corpora omnia folutionem Continuitatis exhorreant, alia magis, alia minus, fed om. nia aliquatenus. Nam ut in Corporibus Duris ( veluti Chalybis, Vitri ) Relu&tatio contra Dif- continuationem eft maxime robufta & valida ; ita etiam in Liquoribus , ubi ceffare aut lan-| suere faltem. videtur. Motus ejufmodi, tamen non proríus reperitur Privatio cjus ; fed plane ineft ipfis in gradu tanquam infimo , & prodit (e in Experiments plurimis; ficut in. Bullis, in rotunditate Guttarum , 1n filis tenujoribus Stillicidiorum , & in fequacitate Corporum Glu- ti | NoPUM ORGANUM. 493 tinoforum, & ejufmodi. Sed maxime omnium fe oftendit Appetitus. ifte , fi Difcontinuatio - rentetur ufque ad fra&tiones minores. Nam in ; comede BS UT Mortariis , poft contufionem ad certum gra» dum, non amplius operatur Piftillum : Aqua non [fuübinttat rimas minores : Quin. & ipfe Aer, non obflante fubiilitate corporis Iplius , Poros Vaforum paulo folidiorum. non perwanfit - fubito, nec nifi per diuturnam infinuaionem . Sit Motus fextus, Motus quem nominamus . Motum ad Lucrum , five Motum Ind:gentie . ls E eft, per quem Corpora , quando verfantur in- ter plane Heterogenea & quafi inimica, fifor. re nancifcantur copiam aut commoditatem evi- randi illa Heterogenea , & fe applicandi »d ma- ois cognata , ( licet illa Ipfa cognata talia fue- rint, quz non habeant ar&tum confenfum cum ipfis) tamen ftatim ca ample&luntor , & tan- quam potiora malunt ; & Lucriloco (uode vo- cabulum fumpfimus ) hoc ponere videntur , tan- quam talium corporum indiga. Exempli gra- tia : Aurum , aut aliud Metallum foliatum , non dele&atur aere circumfufo . Itaque fi. cor: pus aliquod tangibile & craffum nancifcatur , (ut digitum , papyrum , quidvis aliud ) adhz- retftarim,, nec facile divellitur, Etiam papy- rus, aut pannus, & hujufmodi , non bene íc habent cum aere qui Infetitur & commiftus eft . inipforum poris. Itaque Aquam aut Liquorem libenter imbibunt, & Aerem exterminant, E. tiam Saccharum , aut $pongia infufa in Aquam Tw aut 2s VERULAMII aut Vinum , licet pars ipforum emineat. & lon- ge attollatur fupra Vioum aut Aquam, tamen Aquam aut Vinum paulatim & per gradus ar- trahunt. in furfum, Unde optimus Canon fumitur Aperture & Solutionum Corporum . Miffis enim Corrofivis & Aquis fortibus, qua viam fibi aperiunt ; fi poflit inveniri Gorpus proportionatum & magis confentiens & amicum Corpori alicui folido, quam illad cum quo tanquam per neceffitatem commliícetur ; ftatim fe aperit & relaxat Cor. pus, &illud alterum intro. recipit, priore ex. clufo aut fummoto. Neque operatur, aut po-- teft, ifte Motus ad Lucrum , folummodo ad Ta. Cum , Nam Ele&rica Operatio ( de qua Gilzer. tus & alii poft eum tantas. excitarunt fabulas ) non alia eft quam Corporis per fricationem le. vem excitati Appetitus, qui Aerem non bene tolerat , fed aliud tàngibile mavulr, fi reperia- tur in propinquo, — — Sit Motus fepiimus , Motus ( quem appel. lamus ). Congregationis majoris * per^quem Cor- ^ pora feruotur ad Maffas Connaturalium fuorum : Gravia ad globum Terre; Levia ad Ambitum Coeli . Hunc Schola nomine Motus. Naturalis inbgnivit, levi contemplatione : quia fcilicet nil fpeCtabile erat. ab extra, quod eum Motum cieret : (itaque Rebus ipfis innatum atque In- fitum putavit :) aut forte quia non ceffat. Nec mirum : Semper enim przíto funt Colum & lerra; cume contra caufe & origines pluri- mo- "3 NOVUM ORG.4NUM. agg morum ex reliquis Motibus interdum abfint , in- terdum adíint. Itaque hunc, quia non inter- mittit, fed egteris intermittentibus ftatim. oc- currit, Perpetuum & Proprium ; reliquos Af- cititios pofuit, Eít autem ifte Motus revera fa- tis infirmus & hebes, tanquam is qui ( nifi fi: Moles Corporis major ) ceteris Motibus, quan- diu operantur , cedat & fuccumbat , Atque cum hic Motus hominum cogitationes ita 1mpleve- rit, ut fere reliquos Mársi occultaverit ; ta- men parum eft quod homines de eo fciunt , fed 1g multiscirca illum erroribus. verfantur. Sit Motus octavus , Motus Congregationis Minoris ; per quem Partes Homogenez 1n Cor- pore aliquo feparant fe ab Heterogeneis , & cc- eunt Jntet fefe ; per quem etiam Corpora Inte- gra ex (imilitudine fubftantiz fe ampleé&tuntur & fovent , & quandoque ad diftantiam aliquam - congregantur , attrahunt , & conveniuntur : Ve- lui, cum in La&te Elos la&tis poft. moram ali. quam fupernatat ; in. Vino Fzces & Tartarum fubfidunt . Neque enim hzc fiunt per morum Gravitatis & Levitatis tantum , ut aliz partes: Íummitatem petant , alix ad imum vergant , fed multo magis per Defiderium Homogenco- rum inter fe coeundi , & fe uniendi .. Differt autem ifte motus a motu Ind:gentie , 1n duo- bus. Uno, quod in motu InZ:gentze. fit ro . lus major va malisnz & contrariz : in hoc motu ( fi modo impedimenta & d -abfint) uniuntur partes per Amicitiam , licet 3 abe f^ [s X 29 VERUL.4MII abfit Natura aliena quz lirem moveat. Alté: ro, quod ar&ior fit unio , & tanquam majore cum dele&tu . In illo enim , modo evitetur Corpus inimicum , Corpora etiam non admo- dum cognata concurrunt : At in hoc coeunt Subftantiz , germana plane fimilitudine devin- &te; & conflantur tanquam in unum. Atque hic Motus omnibus Corporibus Compofitis in- eft; & fe facile confpiciendum in fingulis da« ret, nifiligaretur & frznaretur per alios Cor- porum Appetitus & Neceífitates , quz iílam Coitionem . difturbant , Ligatur autem Motus ifte plerumque tribus modis: Torpore Corporum ; Frzeno Corporis Dominantis ; & Motu externo. Ad Torporem Corporum quod attinet ; certum eft , ineffe Corporibus tangibilibus Pigritiam. quandam fe- cundum magis & minus, & Exhorrentiam Mo: tus Localis ; ut nifi excitentur , malint flatu fuo (prout funt) effe contenta, quam in me- liusfe expedire. Difcutitur autem ifte Torpoc triplici Auxilio : aut. per Calorem , aut per "Virtutem. alicujus Cognati corporis eminentem, aut per Motum vividam & potentem: Atque primo quoad auxilium Caloris: hinc fit, quod Calor pronuutietur effe illud quod feparet. He- terogenea , congveget Homogenea , Quam Defini- tlonem Peripateticorum merito derifit GilZer- «5; dicens, eam effe perindeac fi quis dice- ret ac definirer Hominum illud effe, quod fe- rat Triticum , & planter Vineas : effe enim De. NOVUM ORGA£KNUM. 195 Definitionem tantum. per Effe&us , eofque pat: üiculares , Sed adhuc magis culpanda eft illa Definitio ; quia etiam Effectus illi ( quales qua: les funt ) non funt ex proprietate Caloris , fed rantüm pet accidens , (idem enim facit Fri« cus , ut poftea dicemus) nempe ex defiderio partium. Homogenearum «oeundi , adjuvante tantum Calore ad difcutiendum Torporem , qui Torpor defiderium illud antea ligaverat . Quoad vero Auxilium Virtutis inditz a Cor. pore Cogpato ; illud mirabiliter elucefcit in Magnete armato, qui excitat in Ferro virtu- tem detinendi Ferrum per fimilitudinem fub. ftantiz, difcuffo Torpore Ferri per Virtutem Magnetis; Quoad vero Auxilium Motus, con- fpicitur. illud in. fagittis ligneis, cufpide etiam lignea ; qua altius penetrant in alia ligna , quam fi fuiffent armate ferro, per fimilitudi- nem íubftantiz , difcuffo Torpore Ligni per motum celerem : de quibus duobus Experimen. us etiam in. Aphorifmo de Inflantiis Clande[L. "?5 diximus, Ligatio vero motus Cengregationis minoris , que fit per Frznum Corporis Dominantis , cobípicitur in folutione Sanguinis & Urinarum per Frigus. Quamdiu enim repleta fuerint Cor- pora illa fpiritu agili, qui fingulas eorum par- tes cujufcunque generis, ipfe ut Dominus To- tus, ordinat & cohibet; tamdiu non coeunt Heterogenea propter Frenum : fed poftquam il. le Spiritus evaporaverit , aut fuffocatus fuerit | e "4 298 VERULJAMII per Frigus, tum folutz Patres a Frzno, coe. unt fecundum defiderium fuum naturale . At. que ideo fit, ut omnia Corpora , quz conti- nent Spiritum acrem, ( ut Sales, & hujufmodi) durent & non folvantur, ob Frenum perma- nens & durabile Spiritus dominantis &. impe- riofi. Ligatio vero motus Congregationis mtuoris , quz fit per motum externum , maxime conípi- citur in Agitationibus Corporum , per quas arcetur putrefactio , Omnis enim Putrefactio fundatur in Congregatione Homogeneorum ; unde paulatim fit. Corruptio prioris ( quam vo- cant) Forme, & Generatio nove, Nam Pu- tréfaCctionem , quz flernit. viam ad. Generauo- nem nove Formz, praecedit Solutio veteris ; quz eft ipfa Coitio ad Homogeniam , Ea vero fi non impedita fuerit , fit Solutio fimplex ; fin occurrant varia quz. obftant , fequuntur Pu- trefactiones, quae funt rüdtiniént generationis novz. Quod (1d quod nunc agitur) fiat a- citatio frequens per morum externum ; tum vero motus 1fte Coitionis (qui. eft delicatus & mollis, & indiget quiete ab externis) diftur- batur & ceffat ;- ut fier1. videmus 1n innumeris: Veluti, cum quotidiana agitatio aut. profluen- tia Aque arceat Putrefa&düionem ; Venti ar- ceant peflilentiam. Aeris ; Grana iu granariis verfa & agitata maneant pura ; omnia deaique agitata exterius non facile putrefiant i Interius. Supereft ut non omittatur Coitio illa. Par- tuum NOVUM ORGANUM. 299 tium Corporum , unde fit przcipue Induratio & Deficcatio. Poftquam enim Spiritus , aut Humidum in Spiritum. verfum , evolaverit in aliquo Corpore porofore, (ut in ligno, offe, membrana, & hujufmodi ) tum Patres craffio- res majore nixu contrahuntur & coeunt, un- . de fequitur Induratio aut Deficcatio ^ quod exi- ftimamus fieri, non tam ob motum Nexus , ne detur Vacuum , quam per motum iftum A. micitig & Unionis. Ad Coitionem vero ad diftans quod attinet, ea infrequens eft & rara: & tamen in pluribus ineft, quam quibus obfcrvatur. Hujus fimula- ra funt, cum bulla folvat bullam ; medica- menta ex fimilitudine fubftantiz trahant humo- res ; chorda in diverfis fidibus ad unifonum mo- veat Chordam ; & hujufmodi . Etiam in. Spiri- tibus Animalium hunc motum vigere exiflima- mus, fed plane incognitum .. At eminet certe in magnete, & ferro excito, Cum autem de motibus magnetis loquimur , diftinguendi pla. ne funt. Quatuor enim Virtutes five Operatio- nes funt in. magnete, quz non confundi , fed feparari debeat , licet admiratio hominum & ftupor eas commiícuerit. Una, Coitionis naa- gnetis ad magnetem , vel Ferri ad magnetem, vel ferri exciti ad ferrum, Secunda, Vertici- tatis ejus ad Septentriones & Auftrum , atque . fimut declinationis ejus. Tertia , Penetratio. nisejus per Aurum , Vitrum , Lapidem , om- nia. Quarta , communicationis virtutis ejus de 300 VERUL.4MII de Lapide in Ferrum , & de Ferroin Ferrum abfque communicatione fubftantiz. Verum hoc loco de prima virtute ejus tantum loquimur , videlicet coitionis.. Infignis etiam eft motus coitionis argenti viv] & muri ; adeo ut Au- rum alliciat Argentum vivum licet. confectum in unguenta, atque Operarii Inter vapores ar- genti vivi foleant tenere in ore fruftum auri ad colligendas emiffiones argent vivi, alias cra- nia & offa eorum invafuras ; unde etiam fru- ftum illud paulo poft albefcit . Atque de Motu Congregationis minoris hec di&ta fint, Sit Motus nonus, Morus Mzgneticus , qui li- cet ficex genere motus Cozgregationis. minoris , tamen fioperetur addiftantias magnas, & fu- per maffas rerum magnas , Inquifiuonem me- retur feparatam ; przfertim íi nec incipiat à. Ta&u, quemadmodum plutimi , nec perdueat aCionem ad Ta&ctum, quemadmodum omnes motus Congregativi ; fed Corpora tantum cle- vet, autca intumefcere faciat, nec quicquam ultra. Nam fi Luna attollat aquas, aut turge- fcere aut intumefcere faciat humida ; aut Cc lum Stellatum attrahar planetas verfus fua A- pogza ; autSol alliget aftra Veneris & Mercu- rii, ne longius abfint a Corpore ejus, quam ad diftantiam certam ; videntur hi motus nec fub Congregatione majore , nec fub Congregatio: ne minore bene collocari , fed effe tanquam Con: gregativa media & imperfecta , Ideoque Spe: ciem debere conftituere. propriam . Sit NOFUM ORG.4NUM. 301 Sit Motus decimus , »otas Fuge ; motus fci- licet. motui Biaeresonosá minorig contrarius ; per quem Corpora exantipathia fugiunt & fu- sant inimica , feque ab illis feparant , aut cum llis mifcere fe recufant, Quamvisenim vide- ri poffit in. aliquibus hic. motus effe motus tan- tum per accidens, eut per confequens, reípe- &u motus Congregation:s minoris , quia ne- queunt coire Homogenea , nifi Heterogeneis exclufis & remotis: tamen ponendus eft motus ifte per fe, & in Speciem conftituendus , quia in multis appetitus Fuge cernitur magis princi- palis, quam appetitus Coitionis . Eminet autem hic motus infigniter in Excre- tionibus animalium ; nec minus etiam in Sen- fuum nonnullorum odiofis Obie&is , precipue in Olfatu & Guftu . Odor enim fatidus ita rejicitur ab Olfa&tu , ut eiiam inducat in Os ftomachi motum Expulfionis per confenfum ; Sapor amarus & horridus ita rejicitura Palato aut Gutture , ut inducat. per confenfum capitis conquaffationem & horrorem , Veruntamen et- jam in aliis locum habet 1fte motus, Confpici- tur enim in Antiperiftafibus nonnullis ; * ut in Aeris media Regione , cujus Frigora videntur effe Reje&iones. Naturz frigide ex confiniis celeftium ; quemadmodum etiam videntur ma- .gni 1lli fervores & inflammationes quz inve. niuntur in locis fubterraneis, effe Reje&tiones Nature calidz ab interioribus Terre . Calor enim & Frigus, fifuerint in Quanto minore , | Íe 302 VERULAMII feinvicem perimunt ; fin fuerint in Maffis mas- joribus , & tanquam juflis exercitibus , tum vero per confii&um fe locis invicem fummo- vent j;-& ejiciunt. Etiam tradunt, Cinamo- mum & Odorifera, fita juxta latrinas & loca fetida , diutius odorem retinere , quia recu. fant exire & commifceri cum feudis. Certe Argentum vivum , quod alias fe reuniret in cor- pus integrum , prohibetur per falivam hominis, aut Axüngiam porci, aut Terebinthinam , & hujufmodi , ne partes ejus ceeant ; propter ma- lum confenfum quem habent cum hujufmodi Corporibus ; a quibus undique circumfufis fe retrahunt ; adeo ut fortior fit earum Fuga ab iftis interjacentibus , quam defiderium uniendt fe cum partibus fui fimilibus * id quod vocant Mortificationem Argenti vivi, Etiam quod O- leum cum Aqua non mifceatur, non tantum in caufa eft differentia Levitatis ; fed malus dp- forum confenfus: ut videre eft in Sciritu. vini, qui cum levior fit Olco, tamen fe bene mifcet cum Aqüa. Ár maxime omnium infigais eft motus F»sge in Nitto, & hujufmodi corpori: bus crudis ; quz pladniili exhorrent ; ut in pulvere pyrio, Argento vivo, necnon "iB Au- ro. Fuga vero tern ab altero polo Magnetis, à Gilberto bene notatur non effe Fuga propria, fed Conformitas , & Coitio ad fitum. magis ac- commodatum . | ! | - Sit Motus undecimus, Motus JA fimilationis , five Multiplicationis fui, five etiam Generatio- fi$ NOoLVUM ORGANUM. :.365 his fimplicis ; Generationem autém frmplicem dis "cimus non Corporum integralium , ut in plan- -* * 2 o * LI tis, aurantmalibus ; fed Corporum fimilarium. -Nempe per hunc motum Corpora fimilaria ver- tunt Corpora alia affinia, aut faltém bene dit- pofita & preparatà , in Subftantiam & Natu- ram füam: ut flamma , quz fuper halitus & oleofa multiplicat fe; & generat novam Flam- mam ; aer, qui fuper aquam & aquea multi- plicat fe, & generat novum aerem : fptritus vegetabilis & animalis ; qui fuper tenuiores partes tam aque! quam oleofi in alimentis fuis mültiplicat fe ,'" &'generat novum fpiritum ; partes folide plantarom & animalium, veluti folium , flos, caró, os; & fic deczteris quz fingulz ex Succis alimentorum affimilant & ge. perant fubflantiam fucceffivam, & epiufiam . Neque enim quendam cum Paracelfo | deliráre juvet, qui ( diftillationibus fuis. fcilicet: occa- " catus) Nutritionem per feparationem tantum fieri voluit; quodque in pane vel cibo lateat Oculus , nafus , Cerebrum., Jecur; in fucco terre radix, folium , flos, Etenim ficut faber ex rudi maffa lapidis vel ligni, per Separatio- nem & Reje&tionem fuperflui educit folium ; forem , oculum , nafum , manum , pedem ; & fimilia ; 1ta Jdrcbeum. illum Fabrum internüm ex alimento per Separationem. & Reje&tionem educere fingula membra & partes, afferit ille, Verum miffis nugis , certiffimum eft , partes fingulas tam fimilares, quam organicas, ?n ve- eer 304. VERULJA MII cetabilibus & animalibus, fuccos alimentorum iuorum fere communes , aut non multum di- verfos , primo attrahere cum nonnullo dele&tu, deinde affimilare , & vertere in Naturam fuam. Neque JAjfimiatio Mta , aut Generatzo fimplex fit folum in corporibus Animatis ; verum & Inanimata ex hac re participant ; veluti de Fiamma & Aere di&um eft. Quinetiam Spi- ritus emortuus , qui in omni Tangibili An:- mato continetur, id perpetuo aglt, ut partes craffiores digerat & vertat in Spiritum qui. de- inde exeat ; unde fit diminutio ponderis & ex- ficcatio , ut alibi diximus. Neque etiam ref. puenda eít in JAffizuilatione , accretio illa , quam vulgo ab alimentatione diftinguunt ; vcluti cum lutum inter lapillos concreícit, & verti- tur in materiam lapideam ; íquamma circa dentes , vertuntur in fubftantiam non minus duram , quam Íunt dentes ipfi ,' &c. Sumus enim In ea opinione , ineffe Corporibus omni- bus defiderium affimilandi , non minus quam coeurdi ad Homogenea : verum ligatur ifta vir- ficut & illa; licet non iifdem modis. Sed modos: illos , necnon íolutionem ab iifdem, omni- diligentia inquirere oportet , quia pertinent ad SeneGutis refocillationem . Po- flremo videtur notatu dignum , quod 1n novem illis Motibus , de quibus diximus , Corpora tan- tum Nature fug Confervationem appetere vi- dentur'; 1n hoc decimo autem Propagatio- nem. Sit NOVUM ORG.4NUM. 30$ Sir Motus duodecimus , Motus Excitationis 7 qui Motus videtur effe ex genere .Affimilatio. fis, atque eo nomine quandoque a nobis pro- mifcue vocatur . Eft enim Motus diffüfivus , & communicativus, & tranfirivus , & multu- plicativus , ficut & ille ; atque Effectu (ut plurimum ) confentiunt , licet efficiendi. modo & fubie&o differant. Motus enim JAffimilatio- nis procedit tanquam cum imperio, & potefta- te; Jubet enim & cogit. affimilatum in. affimi- lantem verti & mutari. At motus Excitatzonis procedit ranquam arte. & infinuatione, & fur- tim ; & Invitat tantum , & difponit excitatum ad naturam excitantis . Etiam motus "I limila- zionis multiplicat & transformat corpora & fub. ; flantias ; veluti, plusfit flammz, plusaeris , | plus fpiritus , plus carnis, Atin motu Excira- | tonis , multiplicantur & tranfeunt virtutes can- | tum ; & plus fit calidi, plus magnetici, plus putridi , Eminet autem ifte motus precipue in calido & frigido. Neque enim calor diffundit fein calefaciendo per communicationem primi caloris; fed tantum per Exctationem corporis | ad motum illum , qui eft forma calidi ; de | quo in Pndemiatione prima de Natura Calidi , diximus. lraque longe tardius & difficilius ex- | citatur calor in lapide aut metallo, quam in . aere ; ob inhabilitatem. & impromptitudinem E illorum ad motum illum ; lta ut verifimile fit, poffe effe interius verfus vifce- .ra Terre materias , quz calefieri prorfus ref. V puant ; i. 36ó VERULJAMII puant ; quia ob condenfationem majorem fpi* ritu illo deftituuntur , aquo morus ifte Excita sonis plerumque incipit . Similiter magnes. in" duic Ferrum. nova partium difpofitione , & mo- tu conformi ; ipfe autem. nihilex Virtute per- dit. Similiter fermentum panis, & flos cervi- fiz, & coagulum la&is, & nonnulla ex vene- nis; excitant & invitant motum 1n mafía fari. naria, aut cervifia, aut cafeo , aut corpore hu- mano facceffivum. & continuatum. ; non tam ex vi Excitantis , quam ex pradifpofitione & fa. cili Cefhone Excitati., Sit Motus decimus tertius, Motus. Impreffio- 2i5; qui Motus eft etiam ex genere Motus ,Af- fünalationis , eftque ex diffüfivis Motibus fubti- liffimus. Nobis autem. vifum eft eum in Spe- clem propriam conflituere , propter differen: tam infignem quam habet , erga priores duos. Motus enim va ffin imilationis fimplex Corpora ip. fa t:ransformat p ita ut fi tollas primum. Mo- vens, 'nihilinterü ad ea quz fequuntur. Ne- que enim prima accenfio in Flammam , aut prima verfio in Aerem , aliquid facit ad Flam. mam , sut Aerem , in Generatione fucceden- tem . Similiter , Motus Excitatienis omnino manei, remoto primo movente , ad tempora bene diuturna; ut in Corpore calefa&o , re. moto. primo Calore ; i in Ferro excito, remota Magnete ; in Maffa farinaria , remoto Fer- mento. At Motus Impreffionis , licet fic. Dif- fufivus, & Tranftivus, tamen perpetuo pen- dere NOoV-UM ORG.£NUM. 307 dere videtur ex primo movente ; adeo ut fublas | to aut ceffante illo, ftazim deficiat & pereat, . [taque etiam momento , aut faltem exiguo;teme . pore tranfigitur , Quare motus illos J4fjrailatioo ns 6 Éxcitationis , motus. Generattonis [07015 , quia generatio manet ; Hunc autem motum , motum Generation:s Saiurni, quia natus ftaum . devoratur & abíorbetur , appellare confuevimus. Manifeftat fe vero hic Motus in tribus in Lue cis radiis, Sonorum percuffionibus ; & Magne: ticis, quatenus ad Communicationem. Etenim 'amota Luce, ftatim pereunt Colores, & reli- quz. Imagines ejus; amot:a percuffione prima, & quaflatione Corporis inde facta, paulo-poft perit fonus. Licet enim Soni etiam in Medio per ventos tanquam per Undas agitentur : ta» men diligentius notandum eft , quod Sonus non tam diu durat, quam fi Kolonetio . Etenim impulfa Campanz , Sonus ad bene magnum tem- pis continuari videtur ; unde quis facilein er- rotem labatur , fi exifti met toto 1]llo tempore Sonum tanquam natare & hzrere 1n. Aere ; quod falfiffinum eft. Etenim illa Refonatio non eft :dem Sonus Numero, fed recovatur. Hoc autem manifeftatur ex Sedauone five Cohibi. tione Corporis percuffi. Si enim fiftatur & dc- tineatur Campana fortiter , & fiat immobilis, ftatim perit Sonus , nec refonat amplius ; uc ia chordis ; fi poft. primam percuffionem tangatur chorda , " vel digito, ut !n Lyra; : vel caliana , ut in Efpinetis ; ftatim definit Refonatio, Magne. | 174 te 308 VERULJAMII te àutem remoto , flam Ferrum decidit. Luna autem a Mari non poteft removeri ; nec Terra a Ponderofo dum cadit, ltaque de illis nullum fieri poteft Experimentum ; fed ratio eadem eft . Sir Motus decimus quartus, Mo:aus Confzgu- rationis , aut Situs ; per quem Corpora appete- re videntur non Coitionem , aut Separationem aliquam ; fed Situm , & Collocationem , & Configurationezà cum aliis. Eft autem ifte Mo- tus valde abfirufus, nec bene inquifitus .. At- que in quibufdam videtur quafi incaufabilis; li- cer revera (ur exiftimamus ) non. ita fit. Ete- nim fi queratur, cur potius Ceelum volvatur | ab Oriente in Occidentem , quam ab Occidente jn Orientem : aut cur vertatur circa Polos po- fitos juxta Urfas, potius quam circa Orionem , autexalia aliqua parte Ceeli : videtur ifta Quz- ftio tanquam quzdam Ecftafis ; cum ifta. potius ab Experientia, & ut Pofitiva , recipi debeant, Ar in Natura. profe&o funt quedam ultima S incaufabilia ; verum hoc ex illis non effe vide- tur, Etenim hoc fieri exiftimamus ex quadam Harmonia & Confenfu Mundi , qui adhuc nom venit in obfervationem . Quod fi recipiatur Motus Terre ab Occidente in Orientem ; ez- dem manent Quzftiones . Nam & ipfa fuper aliquos Polos movetur. Atque, cur tandem de- beant ifti Poli collocari magis ubi funt , quam alibi, Item Verticitas, & Dire&tio, & Decli- natio Magnetis ad hunc Motum referuntur. E- tiam inveniuntur in Corporibus tam Naturali- bus NOVUMORG.4ZNUM. 309 bus quam Artificialibus, prefértim Confi(ten- tibus, & non Fluidis, Collocatio quzdam & . Pofitura. partium , & tanquam Villi & Fibre, quz diligenter invefUigande funt ; utpote fine quarum inventione Corpora ila commode tra- | Gri aut regi non poffunt. At Circulationes il- -las in Liquidis, perquas illa, dum prefía ut , - antequam fe liberare poffunt, fe invicem rele- . vant, ut Compreffionem illam ex zquo tolc- rent ; Motul Lizeriatis. verius afhigoamus. |. Sit Motus decimus quintus , Morus Pertranfi- tionis , five Morus [fecundum Meatus ; per quem Virtutes Corporum magis aut minus impediun- .tur, aut provehuntur a mediis ipforum , pro Natura Corporum & Virtutum Operantium. ; at que etiam Medii. Aliud enim Medium Luci convenit , aliud Sono, aliud Calor & Frigori , aliud Virtutibus Magneticis, nec non aliis AER nullis refpe&tive . Sit Motus decimus fextus,| Motus Regius (ita ; enim eum appellamus ) five Po/;zicus ; per quem , Partes 1n Corpore aliquo Przdominantes & Im. perantes , reliquas partes frznant , domant fubigunt , ordinant , & cogunt ess adunari , feparari, confiftere, moveri , collocari , non ex defideriis fuis , fed prout in Ordine fit, & conducat ad bene effe Parüs illius Impe. rantis ; adeo ut fit quafi Regimen & Peli quzdam , quam exercet Pars Regens in par- tes Subditas, Eminet autem "e Motus przci- pus inSpiritibus Auimaliom , qui Motus om. : V M nes 3 210 VERULWMII nts partium reliquarum , quamdiu ipfe. in vigo. re eft, contermperat . Invenitur aurem 1n PER Corporibus in gradu inferiore ; quemadmodum dictum eft. de Sanguine & Urinis , quz non fol- vuntur, donec Spiritus qui partes earum come mifcebat & cohibebat , emiffus fuerit. aut fuffo- catus. Neque ifte Motus omnino Spiritibus pro- priuse(t, licecin plerifque Corporibus Spiritus dominentur ob Motum celerem , & penetratio- nem. Veruntamen in Corporibus magis con- denfatis, nec Spiritu vivido & vigente (qualis ineft Argento. vivo & Vitriolo ) rez sletis , domi- nantur potius Partes craffüiores , adeo ut nifi frenum & jugum hoc arte aliqua excutiatur, de nova aliqua bier Corporum transfor- matione miaime fperandum fit , Neque vero quifpiam nos oblitos effe exiftimet ejus quod nunc agitur, quia, cum ifta Series & Diftribu- iio Motuum ad nil aliud fpeGtet , quam ur il- lorum Predominantia. per Inflantias Lutie melius inquiratur, jam inter Motus ipfos Predominan- iie mentionem facimus. Non enim 1n Defcri- ptione Mo:us ilius Regi? , de Predominantia Motuoum aut Virtutum tractamus , fed de Pre- dominantia Partium 1n Corporibus. Hzc enim ea eft Predominantia , quz Speciem iftam Mo- tus peculiarem conflituit . Sit Motus decimus fepumus , Metus Rotatizonis fpostineus ; per quem Corpora Motu gaudentia, & bene collocata, Natura fua fruuntur , atque fe ipfa [equantür, non aliud ; & tauquam proprios pe- o" NOVUM ORGANUM. 311 petunt amplexus. Etenim videntur Corpora aut movere fine Termino ; aut plane quiefcere ; aut ferri ad Terminum,ubi pro Natura fua aut rotent , autquiefcant . Atque quz bene collocata funt , f Motu gaudeant ,. movent [per Circulum : Motu fcilicet eterno, &infinito. Qua bene colloca- tafunt, & motum exhorrent prorfus quiefcunr, Quz non bene collocata funt , movent 1n !inea recta ( tanquam tramite breviffimo ) ad con- fortia fuorum Connaturalium . Recipit autem Motus ifte Rorationis Differentias novem, Pri. mam , Centri fui , circa quod Corpora mo- vent : Secundam , Polorum fuorum , fupra quos movent : Tertiam , Circumferentiz five Am- bitus fu1, prout diflant a Centro : Quartam, Incitationis fuz , prout celerius aut tardius ro- tant : Quintam , Confequutionis Motus fui , veluti ab Oriente in Occidentem , aut ab Oc- cidente in Orientem : Sextam , Declinationis a Circulo perfecto per Spiras longius aut pro- pius diftantes a Centro fuo : Septimam , De- clinationis a circulo perfe&to per Spiras longius áut propius diftantes a Polis fuis : Octavam, Diftantig propioris aut longioris Spirarum | fua. rum ad invicem : Nóndin & ultittsani | Varia- tionis Ipforum Polorum , fi fint mobiles : quz ip- fa ad Rotationem non pertinet , nifi fiat. circu- lariter. Atque ifte Motus communi & invete- rata opinione habetur pro proprio Coeleftium . "Attamen gravis de illo Motu Lis eft inter non- nullos tam ex " Antiquis quam Modernis, qui N vu Ro- VERUL.JA£MII Rotetionem 'Terrz attribuerunt.. At multo. fors taffe juflior movetur. Controverfia , (fi modo res non fit omnino extra Coniroverfiam ) an Motus videlicet ifte ( conceffo quod Terra ftet ) Coli finibus contineatur , an potius defcendat, & communicetur Aeri, & Aquis. Motum au- tem Rerationis 1n Miffilibus , ut in Spiculis, Sa. eitis, PilisSclopetorum , & fimilibus, omni- no ad Motum Li£ertatis rejicimus . Sit Motus decimus o€Ctavus , Motus Trepida- zonis , cu1 (ut ab Aftronomis intelligitur ) non multum fidei adhibemus. Nobis autem , Cor. porum Naturalium Appetitus ubique ferio per. fcrutantibus , occurrit ifte Motus ; & conftitui debere videtur in fpeciem . Eft autem hic Mo- tus veluti zternz cujufdam Captivitatis. Vide- — — M —— — o —U . ——————— licet ubi Corpora non omnino pro Natura fua | benelocata, & tamen non prorfus male fe ha- bentia , perpetuo trepidant , & irrequiete fe agunt, Bec ftatu fuo contenta , nec ulterius au- fa progredi. Talis invenitur Motus 1n Corde & pulfibus Animalium ; & neceffe eft ut. fit in om- nibus Corporibus , quz ftatu ancipiti ita. degunt inter Commoda & Incommoda, ut diflraéta li- berare fe tentent , & denuo repulfam patiana tur, & tamen perpetuo experiantur. Sit Motus decimus nonus & proftremus, Mo- tus llle cui. vix nomen Motus competit , & ta- men eft plane Motus. Quem Morum , Motum Decubitus , five Motum Exborrentie Motus , v6» care licet, Per hunc Motum Terra ftat mole | fua , MA alm o vti | | | NOFVUM ORG.4NUM. 313 fua, moventibus fe Extremis fuisin Medium 3 non ad Centrum lmaginativum , fed ad Unio- nem. Perhunc etiam Appetitum omnia majo- rem in modum Condenfata motum exhorrent 5 atque illis pro omni Appetitu eft non moveri 5 & licet infinitis modis vellicentur & provocene tur ad Motum , tamen Naturam fuam ( quoad poffunt ) tuentur . Quod fi ad Motum compel. lantur, tamen hoc agereíemper videntur, ut quierem & ftatum fuum recuperent , neque am. plius moveant, Atquecirca hoccerte fe agilia przbent, &íatis perniciter & rapide (ut per- tzía & impatientia omnis Morz ) contendunt. Hujus autem appetitus Imago ex parte tantum cerni poteft ; quia hic apud nos, ex Subaé&tione & Conco&ione Coleftium , omne Tamgibile nontantum non Condeníatum eft ad Ultimita- tem , fed etiam cum Spiritu nonnullo mifcetur , Propofuimus )taque jam Species , five Ele- . menta fimplicia Motuum , Appetituum , & Virtutum ACtivarum , quz funt 1n Natura ma- xime Catholica. Neque parum Scientiz Natu- ralis fub illis adumbratum eft. Non nesamus tamen , & alias Species fortaffe addi poffe ; at. que iflas ipfas Divifiones fecandum veriores re- rum venastransferri ; denique in. minorem nu- merum poffe redigi. Neque tamen hoc de Di- vifionibus aliquibus abftra&is intelligimus : Ve- lust, fi quis dicar ; Corpora appetere vel Con« fervationem , vel "Exaltationem , vel Propaga- tlonem , vel Fruitionem Natura fue: aut fi quis di» ck 314 VERULJZMII dicat , motus rerum tendere ad Confervationem & Bonum, vel univerfi, ut Jduritypiam € Ne- xum » vel univerfitatum magnarum , ut motus Congregationis Majoris ,, Rotationis. , €&* Exbor- yentie Motus s. vel Foermarum fpecialium , ut re- liquos. Licet enim hzc vera fint, tamen nifi terminentur In Materia & Fabrica fecundum veras lineas , fpeculativa funt , & minus utilia. Interim fufficient , & boni erunt ufus , ad pen- fitandas Predominantias Virtutum , & exquiren- das Inflauntias Lutie » 1d quod nunc gitur, Etenim ex his quos propofuimus Motibus, alii prorfus funt Invincibiles ; alii aliis funt for- tiores, & illos ligant , frznant , difponunt ; alit aliislongius jaculantur ; alii alios tempore & celeritate prevertunt ; alii alios fovent, ro- borant ampliant, accelerant. | Motus edatitypie. omnino eft Adamantinus & Invincibilis; Utrum vero Motus Nexus fit Invin- cibilis, adhuc hezremus, Neque enim pro certo affürmaverimus, utrum detur Vacuum , five Co- acervatum , five Permiftum, At de illo nobis «onftar »Rationem illam , propter quam introdu- &um eft Vacuum a Leucippo,& Democrito, ( vide- licet quod àbfque eo non polfent eadem Corpora comple&ti & implere majora & minora fpatia ) falfam effe , Eft enim plane P/ica Materze , com- plicantis & replicantis fe per fpatia inter. certos fines abfque interpofitione Vacui : Neque eít in Aere, ex Vacuo, bis millies ( tantum enim eí- íe oportet ) plus quam in Auro, Id quod ex po- ten- — T em mti T NOVUM ORGANUM. 31; tentiffimis Corporum Pneumsticorum Virtuti" bus, (quz aliter tanquam pulveres minuti na- tarent ig Vacuo ) & multis aliis Demonftratio- nibus, nobis fatis liquet. Reliqui vero Motus regunt & reguntur invicem , pro rationibus Vi« coris , Quanti , Incitationis , Ejaeulationis , nec non tum Auxiliorum , tum Jmpedimento- rum quz occurrunt, Exempli gratia ; Magnes armatus nonnullas detinet & Íufpendit Ferrum ad Sexagecuplum pondus ipfius; Ee ufque dominatur Motus Cor. gregationis. Minoris , fuper Motum Congregatio- nis Majoris ; Quod fi majus fuerit Pondus, fuc- cumbit. Veótis tanti. roboris fublevabit tantum pondus; Eo uíque dominatur Motus Li£erratis fuper Motum Congregationis Majoris ; Sin. ma- jus fuerit Pondus , fuccumbit , Corium tenfum ad Teníuram talem non rumpitmr ; Eo ufque dominatur Motus Contiuuationis fuper Motum "Tenfurz ; Quod fi ulterior fuerit Tenfura , rum. pitur Corium , & fuccumbit Motus Contznuatio- ni$. Aqua per Rimam perforationis talis effluit ; Eo ufque dominatur Motus Congregationis Majo- Yi; fuper Motum Contisuationis ; Quod fi mi- nor fuerit. Rima , fuccumbit ; & vincit Motus Coutinuationis .. In Pulvere Sulphuris folius im- miffi in Sclopetum cum Pila, & admoto igne, non emittitur Pila ; In eo Motus Congregatzenis- Majoris vincit Motum Hyles, At in Pulvere pyrio immiffo vincit Motus Hyles in Sulphure ; adiutus Motibus Hy/es & Fuge in Nitro. Et fic P 316 VERULoMII fic de ceteris. Etenim. Inflantie Luce ( qu& indicant Predominantiam. Virtutum , & fecun. dum quas rationes & calculos prezdominentur & fuccumbant) acri & fedula diligentia undi. que funt conquirendz . Etiam Modi & Rationes ipfius Succumben:- tiz Motuum , diligenter funt. introfpiciendz . Nempe , an omnino ceffent , vel potius ufque nitantur , fed ligentur, Etenim in Corporibus hic apud nos nulla vera eft Quies, nec in Inte- gris, necin Partibus ; fed tantum fecundum ap- parentiam . Quies autem iffa apparens, caufa- rur aut per ZEquiiórium ; aut per abfolutam Predominantiam Motuum. Per ZEquilibrium , ut in Bilancibus, quz ftant fi equa fint pondera. Per Predominantiam , ut in Hydriis perforaus , ubi quiefcit Aqua , & dexinctüt a decafu per Predoninantiam Motus Nexus , Notandum ta- men eft ( ut diximus) quatenus nitantur Motus illi Succumbentes, Etenim fi quis per lu&am detineatur extenfus in terra, brachiis & tibiis vin&is, aut aliter detentis ; atque ille tamen totis viribus refurgere nitatur ; non eft minor Nixus, licet non proficiat . Hujus autem rei conditio ( fcilicer utrum per Predominantiam Motus Succumbens quafi annihiletur ; an potius continuetur Nixus, licet non confpiciaur ) quz latet in Confli&ibus , apparebit fortaffe in Con- currentis. Exempli gratia . Fiat. Experimen- €$ im in Sclopetis , utrum Sclopctus , pro tanto fpatio quo emittat Pilam inlinea dire&&a , five ( ut 5 I GUTES —* C ——————n————— —— — NOFVUM ORGA4NUM. 317 (ut vulgo loquuntur ) ;n Pun&o blanco, debi- liorem edat percuffionem ejaculando in fupra , ubi Motus Iétus eff fimplex , quam defuper , ubi Motus Gravitatis concurrit cum I&u. Etiam Canones Predommantiarum qui. occur- runt , colligendi funt. Veluti , quod quo Com- munius eft Bonum quod appetitur, eo Motus eft fortior : ut Motus Nexus qui refpicit Com- munionem Univerfi, fortior eft! Motu Gravita- tis, qui refpicit Communionem Denforum. E- tiam, quod Appetitus qui funt Boni Privati, non prevalent plerunque contra Appetritus Bo- ni magis Publici ; nifi in parvis Quantis. Quz utinam obtinerent in Civilibus. XLIX. Inter Przrogativas Ínftantiarum po. nemus loco vicefimo-quinto Inflantias Innuentes. ; eas fcilicet, quz Commoda hominum innüunt aut defignant. Etenim 1pfum Poffe & ipfum Sci- e, Naturam humanam amplificant, non beant. taque decerpende funt ex Univerfitate rerum ea quz ad ufus vitz maxime faciunt, Verum de lis erit magis proprius dicendi locus, cum Dedutliones: ad praxim traCtabimus , Quinetiam in ipfe Opere Ipterpreta:on:s circa fingula fub. je&a , locum femper Charte bumane , live Char ie Optatroe affignamus, Etenim & Quarere & Optare non inepte, pars Scientiz eft. L. Inter Prerogat?vas inflantiarum ponemus loco Vicefimo-fexto Inflantias Polychreflas . Ee funt, quz pertinent ad varia, & faepius occur. runt ; ideoque oper & novis probationibus haud 318 VERULJw II haud parum parcunt , Atque de Inftrumentis ipfis atque Ingeniationibus proprius erit dicen- di locus, cum : Dedu&iones ad praxim & Expe- rimentandi Modos tra&babimus , Quin eriam que adhue cognita funt & in ufum venerunt, in Hiftorus Particularibus fingularam Artium defcribentur , In przíeni autem fubjungemus quedam Catholica circa ea pro Exemplis tan- tuna PolychrefH . Operatur igitur Homo fuper Corpora Natu- ralia (prateripfam admotionem & amotionem Corporum fimplicem ). feptem precipue modis : nempe, vel per Exclufionem eorum quz im pediunt & difturbant : vel per Compreffio- nes, Extenfiones! , Agr. , € hujufmo- di : vel per Calorem & Frigus : vel per mo- ram in loco convenient : vel .per Fra. num & Regimen motus : vel per Confenfus Ípeciales : vel per Alternationem tempeftivam & debitam : atque Seriem & Succeffionem | ho- rum omnium , aut falcem nonnullorum ex illis . Ad Primum igitur quod attinet ; Aer com- munis qui undique praíto eft. & fe ingerit, at- que Radii Colcftium , multum turbant. Quz itaque ad. illorum Exclufionem faciunt , merito haberi poffint. pro Polychreftis . Huc agitur. per- tünent Materies & Graffhities Vaforum , 1n qui» bus Corpora ad Operetonem preparata repo- nuntur. Similiter Modi accurati / Obturationis Vaforum , per Confolidatuionem & Lutwum. fapi- entie , ut loquuntur Chymici, Etiam Claufura per NoYUM ORGJ.£NUM. 5ig per Liquores in Extimis ,: utiliffima reseft : ut cum infundunt oleum íuper vinum aut fuccos herbàrum ; quod expardendo fe in fummitate inftar operculi , optime ea confervat illefa ab Aere. Neque Pulveres res malz funt ; ; qui licet contineant Aerem permiflsm ,. tamen vim Ae» ris coacervati & circumfufi arcent ; ut fit in confervatione uvarum & íru£tuum intra are. nam, &farinam, Erjam Cera , Mel, Pix, & hujufinodi tenacia , : re&te obducuntur 2d Claufus ram perfe&tiorem ; & ad fummovendum Aerem & Coleftia. Etiam nos Experimentum quando- que fecimus , ponendo. Vas necnon aliqua alia Corpora intra Argentum Vivum , quod omi. nium lopge denfifimum eftex iis quz circume fundi poffunt . Quinetiam fpecus & Cavernz fubterranez magni ufus funt ad prohibendum Infolationem & Aerem iftum apertum prada. torium ; qualibus utuntur. German? Septentrios nales pro Granariis, Nec non Repofitio Corpo- .rumin fundo Aquarum ad hoc fpeGtat : ut me- minime quippiam audiffe de Utribus vini de; miffs in profundum puteum , ad infrigidatio. nem fcilicet ; fed cafu. & per negle&tum ac ob. livionem ibidem remanentibus per multos an. nos, & deinde extra&tis; unde Vinum factum eft non folum non vapidum aut emortuum , fed multo magis nobile sd guftum ; per commixtio- nem partjum fuarum (ut videtur ) magis ex« quifitam . Quod fi poftulet res, ut Corpora de- mittantur ad fundum Aquarum , veluti intra ; Flu. 320 VERULJAMII Fluvios aut Mare , neque tamen Aquas tan- gant, nec in Vafibus obturatis concludantur , ied Acre tantum circundentur ; bonus eft ufus Vaüs illius, quod adhibitum .eft nonnunquam ad operandum fubter Aquis fuper Navigia de- mería, ut Urinatores diutius manere. poffint fub Aquis, & per vicesad tempus refpirare. lllud hujufmodi erat. Conficiebatur Dolium ex Me- tallo concavum , quod demittebatur. zquabili- ter ad fuperficiem Aquz , atque fic deportabat totum aerem qui continebatur in Dolio fecum in fundum Maris , Stabat autem fuper pedes tres , ( inftar Tripodis). qui Longitudinis erant aliquanto minoris ftarura hominis ; ita ut Uri- nator poffet, cum anhelitus deficeret , immit. tere caput in cavum Dolii , & refpirare, & de. inde opus continuare . Atque audivimus, in- ventam effe jam Machinam aliquam Navicule aut Scaphz , quz homines fubter Aquis vehere poffit adípatia nonnulla , Verum fub tali Va. íe, quale modo diximus, Corpora quzvis fa. cile fufpendi poffiat ; cujus caufa hoc Experi- mentum adduximus. Eft & alius ufus diligentis & perfecte Clau- fure Corporum : nempe, non folum ut prohi- beatur aditus Aeris per exterius , ( de quo jam di&um eft) verum etiam ut cohibeatur exitus Spiritus. Corporis, fuper quod fit operatio per interius... Neceffe eft enim ut operanti circa Cor- pora Naturalia conftet de Summis fuis : vid. quod nihil expirarit aut effluxerit. Fiunt enim pro- c -— P e n rct MP —A0. I» " | NoVUM ORGANUM. 32x profunde alterationes in corporibus , quando Natura prohibente Annihilauonem , Ars pro- 'K beat etiam Deperditionem | aut. Evolatioae alicujus partis. Atque hac de re invaluit opi- nio falfa; (qua fi vera effet, de ifla confer- vatione Summz certz abíque diminutione effec fere defperandum :) vid. Spiritus Corporum , & Aerem majori gradu caloris attenuatum ,. nul- lis Vaforum clauítris poffe contineri , quin per | poros Vaforum fubtiliores evolent . Atque in hanc opinionem addué&ti funt homines per vul- gata llla Experimenta , Poculi inverfi fupex A- (quam cum Candela aut Charta inflammata ; ex quo fit ut Aqua furfum attrahatur : atque limi- liter Vertofaram , quz fuper flammam calefa. &z trahunt carnes. Exiftimant enim, in utro- que Experimento Aerem attenutatum emitti , & inde Quantum ipüus minui ; ideoque Aquam aut Carnes .per Nexum fuccedere. Qood falfiffi mum. eft, Aer enim non Quanto dimunuitur , fed fpatio contrahitur ; neque incipit Motus ifte Succeffionis Aquz , antequam fit extinclio Flamme aut refrigeratio Aeris : Adeo. ut Me- dici, quo fortius attrahant Ventofz , ponant fpongias frigidas aqua madefa&tas fuper Ven- tofas . Itaque non eít cur homines multum fibi metuant de faxilt exitu. Aeris , aut Spi- rituum . Licet enim verum fit , etiam folie diffima Corpora habere fuos poros , tamea egre paritur Aer aut Spiritus comminutionem fui ad tantam fubülitatem ; quemadmodum & 322 VERUL.J£MII & Aqua exire recufat per rimam minufcue. lam. De Secundo vero Modo ex feptem pradi&is | illud inprimis notandum eft, valere certe Com- | preffiones & hujufmodi Violentias, ad Motum localem , atquealia id genus, potentuiffime ; ut | in Machinis & Miffilibus : etiam ad. deflru&tio- | nem Corporis Organici , atque éarum Virtutum que confiftunt plane jn Motu, Omnis enim vl- ta, immo etiam omnis Flamma & Ignitio , de- flruitur. per Compreílfiones ; ut & omnis Machi- | na corrumpitur & confunditur per eafdem . E. tiam ad. deftructionem Virtutum quz confiftunt in Pofiuris ,. & diffimilaritate partium paulo craffiore ; ut in Coloribus : ( neque enim idem color Floris integri & contufi, neque Succini integri & pulverizati .) Etiam in Saporibus: (neque enim idem fapor Piri immaturi , & ejufdem compreffi ac fuba&i ; nam manifefto dulcedinem majorem concipit . ) Verum ad transformationes & alterationes nobiliores Cor- porum Similarium. non multum valent ifte Vio- lentiz ; quia Corpora pereas non acciquirunt confifentiam aliquam novam conftantem & quiefcentem , fed tranfitoriam. & nitentem fem- per adreftitutionem. & liberationem fut. Atta- men nonabs reforet , hujus rei facere Experi- menta aliqua diligentiora ; ad hoc fcilicet , utrum Condenfatio Corporis bene fimilaris , ( qualia funt Aer, Aqua, Oleum, & hujufmo- di) aut Rarefa&io fimilitet per violentiam ine di. n NOFUM ORG.£NUM. 32 | dita, poffint fieri conflantes & fixe, & quati mutatz in Naturam, ld quod primo ex eriene | dum per Moram fimplicem ; deinde per Auxi- ;lia & Confeníus. Atque illud nobis in promptu | fuiffet , ( fi modo in mentem veniffet ) cum | Aquam (de qua alibi) per malleationes & pref- 1 foria condenfavimus , antequam erumperet . De- | bueramus enim Sphzram complanatam per ali- quot dies fibi permififfe, & tum demum Aquam ,extraxiffe ; ut fieret Kxooxinientüm , utrum | ftatim impletura fuiffet talem dimenfionem qua- lem habebat ante condeníationem ,, Quod fi non 'feciffet auc ftatim , aut certe paulo poft ; con. 1 ftans videlicet fa&a videri potuiffet ifta conden- fatio : $in. minus ; apparuiffet , fa&tam fuiffe Reftitutiopem , & Compreffionem fuiffe tranfi- toriam , Etiam fimile quiddam faciendum eras circa Extenfionem Aeris in Ovis vitreis, Ete- mim debuerat fieri , poft exuctionem fortem , fabita & firma Obturatio ; deinde debuerant Ova illa manere ita obrurata per nonnullos dies; & tum demum experiendum fuiffet, utrum aper- t0 foramine attra&us fuiffet Aer cum fibilo , aut etiam attra&ta fuiffet tanta quantitas Aquz poft immerfionem , quanta fuiffet ab Initio, fi milla adhibita fuiffer mora . Probabile enim aut faltem. dignum probatione eft, hzc fieri po- :ulffe & poffe ; propterea quod ia Corporibus paulo magis difimilaribus fimilia efficiat Mora lemporis, Etenim Baculum | per Compreffio. nem curvatum poft aliquod tempus non refilit : 2 ne. 324 VERUL.JMII neque 1dimpautandum eftalicui deperditioni ex Quanto Ligni pér Moram ; nam idem fiet in lamina Ferri , ( fi augeatur mora ) quz non eft expirabilis Quod fi non fuccedat Experimen- tum per Moram fimplicem ; tamen non defe- rendum eft negotium , fed Auxilia alia adhiben- da. Non enim parum lucri fit, fi per Violen- tias Indi poffint Corporibus Naturz fixz & con- ftantes, Hac enim ratione Aer poffit. verti in Aquam per Condenfationes : & complura alia 1d genus, Dominus enim eft Homo Motuum Violentorum , magisquam czrerorum , At tertius ex feptem Modis, refertur ad ma- snum lllud Organum , tam Naturz, quam Ar« tis, quoad operandum ; videlicet Calidum & Frigidum. Arquein hac parte claudicat plane Potenti ia humana, tanquam ex uno pede. Ha- bemus enim Calorem Ignis, qui Caloribus So- Us ( prout ad nos deferuntur ) & Caloribus Animalium , quafi 1nfinitis partibus potentior eft & (uteafior. At deeft Frigus ,. nifi quale per tempeflates. hyemales , aut ^ per. Caver- nas, aut ed GisconiiMuee Nivis & Glaciei , haberi pote/e : quod in Comparatione zqua-. ri poteft cum Calore , fortaffe Solis Meri- diano in Regione aliqua ex Torridis au&to 1g- fuper per reverberationes Montium & Parie. tum : Nam hujufmodi utique, tam Calores, | quam Frigora, ab Animalibus ad Tempus exi- gaum tolerari poffunt, Nihili autem funt fere prz Calore Fornacis ardentis, aut alicujus Fri» | ? or NOVUM ORG.£NUM. — 3à4 Boris quod huic gradui refpondeat. Itaque om ipia hic apud nos vergunt ad Raref2&ionem , & Deficcationem ; & €oníumptionem : nihil fere ad Condenfationem & Intenerationem , nifi per Mifturas & Modos quafi fpurios ; Quare Inftan- tiz Frigoris omni diligentia funt eonquirendz : quales videntur inveniri in Expofitione Corpo- rum fuper Turres quando gelat acriter : in Ca- 1 vernis fubterraneis : circundationibus Nivis & Glaciei; in locis profundioribus, & aad hocex- cavatis : Demiffione Corporum 1n puteos : Se- pulturis Corporum in Argento vivo & Meral- lis: immerfione Corporum in Aquis, quz ver- tunt Ligna in Lapides : defoffione Corporum im Terra ; (qualis fertur apud Chinenfes effe Confe&io Porcellanz , ubi Maffe ad hoc fatte dicuntur manere intra terram per quadraginta aut quinquaginta Annos , & tranímirti ad heres des, tanquam Minerz quzdam artificiales ) 8 hujufmodi . Quinetiam quz interveniunt in Na« tura Condeníationes, facte per Frigora, fimi. liter. fant inveftigande ; ut Caufis eorum cogni- tis ; transferri poffint in Artes. Quales cernuntur in exudatione Marmoris & Lapidum : in Rorae tionibus fuper Vitra per interius Feneftrarum , fub Auroram , poft gelu No&tis : 1n Originibus & Colle&tionibus Vaporum in Aquas fub Ter- a, unde fzpe fcaturiunt Fontes : & quzcun- que funt hujus generis. lüveniuntur autem. preter illa qux funt. Fri. | gida ad TaCtum , quzdam alia poreflate Frigi. 2 da, 326 VERUL.MII que etiam condenfant; veruntamen opera- ri videntur fuper Corpora Animalium tantum , & vix ultra, Hujus generis fe oftendunt multa in Medicinis & Emplaftris .. Alia autem con- denfant Carnes & Partes tangibiles ; qualia funt Medicamenta Aftringentia, atque etiam Infpif- fantia. Alia condeufant Spiritus , id quod. mà- xime cernitur in Soporiferis, Duplex autem eft Modus Condeníationis Spirituum. per. Medica- | menta Soporifera, five provocantia Somnum : | Alter per Sedationem Motus ; Alter per Fugam n Erentm Viola, Rofa ficca , Lactu- , & hujufmodi benedicta five benigna per va. | "t fuos amicos & moderate refrigerantes d invitant Spiritus ut fe uniant , & ipforum acrem & gndcid Motum compefcunt . Etiam A. qua rofacea appofita ad Nares in deliquiis ani- mz Spiritus. refolutos & nimium rclaxatos fe recipere facit , & tanquam alit, At Opiata , & corum Affinia, Spiritus plane fugant , ex qua- iitate fua maligna & Inimica. Itaque fi appli- centur parti exteriori , ftatim aufugiunt Spiri- tusab illa parte, necamplius libenter influunt: | Sin fumantur interius , vapores eorum afcen- | dentes ad Caput , fpiritus in Ventriculis Cere- | bri contentos undequaque fugant : cumque fe retrahant Spiritus, nequein aliam partem | effu- gere poffint, per Confequens coeunt , & con- denfantur ; & quandoque plane extinguuntur & (i oculi Licet rurfus eadem Opiata medera- te fumpta , per accidens fecundarium , ( videli- cet | | NOFUM ORGAKNUM. 317 cet Condenfationem illam quz a Coitione | fuc. cedit ) confortent Spiritus, eofque reddant ma- gis robuftos , & retundant eorum inutiles & incenfivos Motus ex quo ad curas Morborum & vitz Prolongationem haud parum conte. rant 25k^ Etiam Przparationes Corporum ad excipien- dum Frigus non unt omittendz ; veluti quod Aqua parum tepida facilius conglacietur, quam omnino frigida & hujufmodi. Praterea , quia Natura Frigus tam parce fup- peditat , faciendum eft quemadmodum Pharma- copolz folent ; qui quando fimplex aliquod ha- beri non poflit, capiunt Succedaneum ejus, & Quid pro Quo, ut vocant: Veluti Ligoum A- loes pro Xylobalfamo , Caffiam pro Cinamo- mo. Simili modo diligenter circumfpiciendum eft, fi quz fint Succedanca Frigoris ; videli- cet , quibus Modis fieri. poffint Condenfatio- nes in Cerporibus aliter quam per Frigus , quod illas efficit , ut Opus fuum proprium . illa autem Gondeníationes videntur intra. qua- ternum numerum ( quantum adhuc liquet ) contineri . Quarum prima videtur fieri. per Contrufionem fimplicem : quz parum poteft ad denfitatem conftantem ( refiliunt enim Cor- pora) fed nihilominus forte res auxiliaris effe queat, Secunda fit. per Contra&tionem partium craffiorum in Corpore aliquo poft evolationem aut exitum partium tenulorum , ut fit in In- durationibus per lgnem , & repetitis Extin&tio- E 4 ni 328 VERULAMII iii: Metallorum , & fimilibus, Tertia Bit per. Coitionem partium homogenearum , quz funt - maxime folidz in Corpore. aliquo , atque antea | ineruni diftra&z , & cum minus folidis com- . mifiz: Veluti in Reftitutione Mercurii Subli- — mati, quiin pulvere longe majus occupat ípa- tium , quam Mercurius fimplex ; * & fimiliter iu oma Repurgatione Metallorum a Scorits fuis . Quarta fit per. Confenfus ; admovendo que ex vi Corporum occulta condenfant . qui Coníenfus adhuc raro fe oftendunt. quod mi- rum minime eft; quoniam antequam Inventio fuccedat Ecbetnndh & Schematifuiorum , de Inquifinone Confenfuum non multum fperan- dum eft. Certe quoad Corpora Animalium , dubium non eft; quin fint complures Medici-- ne tam interius quani exterius fumptz , quz condenfant , tanquam per Coníenfum , ut pau- lo ante dicis » Sed in inanimatis rara eft hujufmodi Operatio . Percrebuit fane , tam Ícripiis quam fama ; Narratio de Arbore in una ex Infulis five Terceris five Canariis, (ne- que enim bene memini; ) quz perpetuo fiil- lat ; adeo ut Inhabitantibus nonnullam commo: ditatem Aquz praebeat. Paracelfug autem ait, Herbam vocatam Rorem Solis meridie 8 fer. vente Sole Rore impleri, cum aliz Herbz un- dique fint ficce, At nos utramque narratiobem fabulofam effe exiftimamus . Omnino autem ilie Inftantiz nobiliffimi forent ufus, & intro- Ípectione dignifima, fi effent vere . Etiam Ro- ! 4 NOVUM ORGANUM. 3329 . Rores illos Mellitos E & inflar Mannz , qui — fuper foliis Quercus inveniuntur Menfe Majo ; non exiftimamus fieri & denfari a Confeníu ali- quo , five a Proprietate Folii Quercus ; fed cum fuper aliis Foliis pariter cadant, contine- ri fcilicet & durare in. Foliis Quercus , quia funt bene unita, necípongiefa; ut plurima ex aliis ; i Calorém vero quod attinet ; Copia & Pote- flas nimirum homini abunde adeít; Obferva- tio autem & Inquifitio deficit 1n nonnullis s inque maxime neceffariis ; utcunque Spagirici fe venditent. Etenim Caloris Intenfioris Opi- ficia exquiruntur & confpiciuntur ; Remiffio- ris vero ; quz maxime 1n vlas Naturzg inci. dunt, non tentantur ; adeoque latent ; taque videmus, per Vulcanos iftos qui 1n pretio funt, Spiritus Corpórum magnopere exaltari, ut in Aquis fortibus, & nonnullis aliis Oleis Chy- micis; partes tangibiles indurari , & emiffo Volatili , aliquando figi ; partes homogeneas feparari ; etiam Corpora heterogenea groffo mo. do imncorporari & commifíceri ; maxime aütem Conipages corporum Compofitorum ; & fubti- liores Schematifmos deflrui & confundi ; De- buerant autem Opificia caloris lenioris tenta- ri & exquiri ; unde fubtiliores Mifturz & Sche- matifmi ordinati gigni! poffint, & educi , ad Exemplum Naturz , & Imitatjionem Operum Solis ; quemadmodum in. Aphori(mo de Inftan- tiis Feederis quzdam adumbravimus . Opificia enim c .calorum aridorum 330 VERULJAMII enim Naturz trapfiguntur per longe minores portiones, & pofituras magisexquifitas & va- rias, quam Opificia Ignis, prout nunc adhibe. tur . Tum vero videatur Homo revera au&tus Poteftate, fi per Calores & Potentias artificia- les Opera Naturz. poffint Specie reprzfentari , Virtute perfici, copia variari . Quibus addere oportet Acceleraionem Temporis. Nam Ru- bigo Ferri longo tempore procedit, at Verfio in Crocum martis fubito: E: fimiliter de Ac. rugine & Ceruffa. Cryítallum longo tempore conficitur, Vitrum fubito conflatur . Lapides longo tempore concrefcunt , Lateres fubito co- quuntur, &c. nterim ( quod nunc agitur ) om- nes diverfitates caloris cum Effe&tibus fuis ref. pective diligenter & induftrie undique fünt col. ligende & exquirende : Coeleftium , per ra- dios fuos dire&tos, reflexos, refra&tos & uni- tos in fpeculis comburentibus : Fulguris , Flam- mz: [gnis carbonum ; Ignis ex diverfis Ma- teriis ; [guis aperti, conclufi , anguftati & inun- dani, denique per diverfas fabricas Fornacium qualificati * Ignis flatu exciti , quieti & non exciti ; Ignisad majorem aut minorem Diftan- tiam remoti; Ignis per varia Media permean- tis; Calorum humidorum , ut Balnei Mariz, Fimi, caloris Animalium per exterius, calo- ris Animalium per interius, Foeni conclufi ; , Cineris, Calds , Arenz tepidz ; denique calorum cujuívis generis cum gradibus eorum, Prz- NOVUM ORG.4NUM. 331 Przcipue vero tentanda eft Inquifitio & In* ventio Effe&uum & Opificiorum caloris Acce- dentis & Recedentis , graduatim , & ordina- tim, & periodice , & per debita fpatia , & moras. Ifla enim Inzqualitas ordinata revera Filia Coli eft, & Generationis Mater : Ne- que a calore aut. vehementi , aut. praecipiti , aut fubfultorio , aliquid maoni expectandum eft. Etenim & in vegerabilibus hoc manifeftif- fimum eft. Atque euam in Uteris Animalium magna eftcaloris Inzqualitas, ex Motu, Soe- mno, Alimentationibus & Paffionibus Feemel- larum quz uterum geftant , Denique in ipfis Matricibus Terrz , iis nimirum in quibus Me- talla & Foflilia efformantur, locum habet & viget ifta Inzqualitas. Quo magis notanda eft Inícitia aliquorum Alchymiftarum ex Reforma- tis, qui per calores aquabiles Lampadum , & hujufmodi , perpetuo uno tenore ardentium 1 Íe voti compotes fore exiftimarunt. Atque de Opificiis & Effe&tibus caloris hzc di&a fint, Neque vero tempeftivum | eft illa penitus fcrata-- rl, antequam Rerum Formz & corporum Sche- matifmi ulterius inveftigati fuerint, & ia lu. cem prodierint, Tum enim quzrenda & ado. peranda & aptanda funt Inftrumenta quando de Exemplaribus conftiterit. Quartus Modus operandi eft per Moram , quz certe & Promus & Condus Naturz eft, & quzdam Difpenfatrix , Moram appellamus , cum Corpus aliquod fibi permittitur ad tempus nos 331 VERUL.AMII notabile, munitum interim & defenfum ab ilii qua vl extcrna , Tum enim Morus inteftini fe produnt & perficiunt , cum Motus extranei & adventitit ceffant ; Opera autem JEtatis funt longe fubtiliora quam lguis Neque enim pof. fit fieri. talis clarificatio vini per Ignem , qua- lis fit per Moràm ; Neque etiam Incineratio- nes pe* Ignem , ram funt exquifite quam Re. folutiones & confumptiones per fzcula . In- corporationes etiam & Miftiones fubitz & pis quie per Ignem , longe inferiores funt ilis, quz fiunt per Moram . AÁt diffimilares & varii Schematifmi , quos corpora per Mo- ras tentant ; ( quales funt putredines per Ignem aut Calorem velhementiorem deftruuntur. illud interim non abs re fuerit norare ; Motus cor- porum penitus concluforum h»bere nonnihil ex violento. Incarceratio enim illa impedir Mo- tus fpontaneos corporis. jJtaque Mora 1n vafe aperto plus facit ad Separationes ; ja Vafe pe- nitus claufo ad Commi(tiones ; in Vafe nonnihil claufo ; fed fabintrante Aere , ad. Putrefactio- nes ; utcunque de Opificiis & Eff-&ibus Morz undique funt diligeater conquirendz Tnftantiz ; At Regimen Motus (quod eít. quintus ex Modis Operandi) non parum valet. Regimen autem Motus vocamus ; cum Corpus pora neum aliud occurrens , corpor!s ;lterius Mo: tum impedit , repellit , admit , dirgit.; Hoc vero plerunque in Figuris & ii Vaforüm confifit, Etenim Conus ere&tus juvat ad con. den- NOVUM ORGA4NUM. 2333 denfstionem Vaporum in Alembicis; At Co nus inverfus juvat ad Defzcationem Sacchari in Vafis refupinatis. Aliquando autem Sinua- tio requiritur, & Anguftauo , Dilatatio per viet & hujufmodi , Etiam omnis Percolatio buc fpe&tat ; fcilicet cum corpus occurrens , uni parti corporis alterius viam aperit, alteri obítrui , Neque femper Percolatio aut aliud Regimen Motus fi: per extra: fed etiam per corpusin corpore: ut cum Lapilli immittune tur in Aquas ad colligendam Limofitatem | ip- farum ; Syrupi clarificantur cum Albuminibus Ovorum , ut craffiores partes adhareícant , & poflea feparari poffint, Etiam huic Regimini Motus fatisleviter & infcite attribuit Telefius Figuras Animalium , ob rivulos fcilicet & lo- culos Matricis,. Debuerat autem notare fimi- lem efformationem in T'eftis Ovorum , ubi non funt rugz aut inzqualitas. At verum eft Regi- men Motus, Efformationes perficere 1n Modu- lis & Proplafticis d Operationes vero per Confenfus aut Fugas ( qui fextus Modus eít) latent fepenumero in profundo. Iftz enicà (quas vocant) Proprie- tates occulte, Xfpecifice, & fympathiz , & antipathiz , funt magna ex parte corruptela Philefopliz , Neque de confenfibus rerum in- veniendis multum fperandum eft ante. Inventio- nem Formarum,& Schematifmorum fimplicium, Confenfus enim nilaliud eft quam Symmetria Formarum & Schematufmorum ad invicem . AU 334 VERULJAMII Atqui majores & magis catholici rerum coa» fenfus non prorfus obícuri funt, Itaque ab iis ordiendum , Eorum prima & fumma diverfitas ea ceít; ut quzdam corpora Copia & Raritate Mareriz admodum difcrepent , Schematiímis confentiant ; alia contra, Copia & Raritate Materiz confentiant , Schematilmis dilcrepent , Nam non male notatum eft a Chymicis 1n prin- cipiorum fuorum Tiiade, Sulphur & Merca- rium quafi per Univerfitatem. rerum permeare , (Nam deSale inepta ratio eft, fed introdu&a, ut poffit. comprehendere corpora terrea , ficca, & fixa.) Arcerte in iilis duobus videtur Con: fenfus quidam Nature ex maxime Catholicis confpici. Etenim confentiunt Sulphur ; Oleum, & Exhalatio pinguis ; Flamma ; & fortaffe Corpus Stelle . Ex altera parte. confentiunt Mercurius ; Aqua & Vapores Aquei ; Aer ; & fortaffe Ether purus & interftellaris,. Atta men ifti Quaterniones gemini , five Magnz rerum Tribus , (utraque intra Ordines fuos ) Copia Materiz atque Denfitate 1mmenfum dit. ferunt , fed Schematifmo valde conveniunt ut 1n plurimis íe produnt. At contra Metal!a diverfa Copia & Denfitate multum conveniunt , ( prazfertim refpe&tu vegetabilium , &c. ) fed Schematifmo multifariam differunt ; & fimili- ter Vegetabilia & Animalia divería , Schema- tifmis quafi infinius variantur, fed intra Co- piam Mareriz , five Denfitarem .paucoram gra- duum, continentur , | Se. NOVUM ORGANUM. 333 Sequitur Confenfus maxime poft priorem Ca« tholicus, videlicet Corporum principalium & Fomitum fuorum ; videlicec Menftruorum , & Alimentorum . Itaque exquirendum , fub' qui- bus Climatibus, & in qua Tellure, & ad quam profunditatem Metalla fingula generentur ; Et fimiliter de Gemmis, five ex Rupibus , five inter Mineras natis: Inqua gleba terre , Ar- bores fingule , & Frutices, & Herbz poriffi- mum proveniant, & tanquam gaudeant : Et infimul quz Impinguationes , five per Stercora- tiones cujufcunque generis, five per Cretam , Arenam Maris, Cineres, &c. maxime Juvent ; & quz fnt ex his pro varietate glebarum ma- gis aptz & auxiliares. Etiam Infitio & Inocu- latio Arborum & Plantarum , earumque ratio; quz fcilicet Plante fuper quas felicius inferan- tur, &c. multum pendet de Confenfu, In qua parte non injucundum foret Experimentum quod noviter audivimus effe tentarum , de In- finone Arborum Sylveftrium , ( que hucufque 1n Arboribus horterifibus fieri confuevit) unde Folia & Glandes majorem in modum amplifi- cantur, & Arbores fiunt. magis umbrofz , Si- militer Alimenta Animalium refpe&tive notan- da funt in genere & cum Negativis. Neque enim Carnivora fuftinent herbis nutriri ; unde etiam Ordo Folitasorum ( licet Voluntas huma- na plus poffit quam Animantium ceterorum fuper Corpus fuum ) poft experientiam factam, (ut ajunt) tanquam ab humana Natura non | t0» 436 VERULJAMII tolerábilis, fere evanvit . Etiam Materie di* vería Pu:refa&tionum , unde Animalcula gene. ran:ur, notande funt. | Atque Confenfus corporum Principalium 7. ga Subordinata fua (tales enim ii poffint cen- Ííeri quos notavimus ) fatis in aperto funt .. Qui- bus addi poffunt Senfuum coníenfus erga Obie- &s fua . Qui Confenfus cum manifeftiffimi Aint; bene notati ; & acriter excuffi , etiam aliis Con- fenfibus qui latent , magnam przbere poffint lucem. - At Interiores corporum Confenfus & Fugz , five Amicitig & Lites, ( tedet enim nos fere vocabulerum Sympathiz & Antipathiz , pro- pter Superftitiones & inania) autfaifo adícri. prz , aut fabulis confperíz, aut per negle&tum , rare admodum funt. Etenim fi quis afferat , jnter Vineam & Brafficam effe diffidium , quia juxta fata minus lzte proveniunt ; przíto ra- tio eft, quod utraque Planta fucculenta fit & deprzdatrix , unde alteram defrandat . Siquis afferat, effe Confenfum & Amicitiam | inter Se-. setes, & Cyaneum , aut Papaver Sylveflre , quia Herbz illz fere non, proveniunt in arvis cultis: debuitis potius afferere , diffidium effe inter ea, quia Papaver, & Cyaneus emittun- tur & creantur ex tali Succo terrz , qualem Segetes reliquerint & repudiaverint ; adeo ut Sato Segetum terram praeparet ad eorum pro- ventum , Atque hujufmodi falíarum adfcriptio- num magnus eft numerus. Quoad fabulas ve- ro, NOVUM ORGA4NUM. 337 ro, illa omnino funt exterminandz , Reftat te» nuis certe copia eorum Gonfenfuum , qui certo probati funt Experimento; quales funt Magnets & Ferri , atque Auri. & Argenti vivi, & fimi- lium. At in Experimentis Chymicis circa Metal. la inveniuntur & alii nonnulli obfervatione digni. Maxima vero frequentia eorum (ut in tanta pau- citate) invenitur in Medicinis nonnullis, quz ex proprietatibus fuis occultis ( quas vocant ) & fpe- cificis refpiciunt aut Membra , aut Humores, aut Morbos, sut quandoque Naturas Individuas, Neque omittendi. funt Confenfus inter Motus & Affectus Lune , & Pafliones Corporum Inferio- rum , prout ex Experimentis Apgriculturz , Nau- tice , & Medicinz , aut alias cum dele&tu fevero & [fincero colligi & recipi poffint. Verum In- ftantie univerfz Confenfuum fecretiorum quo magis funt infrequentes, eo majore cum dili. gentia funt inquirende , per traditiones , & narrationes fidas & probas; modo hoc fiat abf. que ulla levitate , aut credulitate , fed fide an. xia & quafi dubitabunda . Reftat. Confenfus , Corporum Modo operandi, tanquam Inarrtifi- cialis ; fed ufu Polychreftus. qui nullo modo omittendus eft , fed íedula obfervatione inve- ftigandus, Is eít €oitio five Unio Corporum proclivis , aut difficilis , per Compofitionem fi ve Appofitionem fimplicem. Etenim Cerpora xonnulla facile & libenter commifcentur & in- corporantur: alia autem zgre & perverfíc . Ve- luti Pulveres melius incorporantur cum Aquis ; | Y Ca- 238 VERULJ'MTII A3 Calces & Cineres cum Oleis; & fic de fimilibus, Neque tantum funt colligendz inftantiz Propen- fíonis , aut "d verfion's Corporam etoa Mifturam, led eriam Coliocationis partium , & diftributio- nis, & digeftionis,poflquam commifta fint; Deni- que & Fredomihantie poft Mifturam traníaéctam, Supereft ultimo loco ex Modis feptem Ope- randi fepimus & poítremus ; Operatio fcilicet per alternationem , & viciffitudines priorum fex : de quo antequam 1n fingulos illos paulo altius. fuerit inquifitum , tempeftivum non foret exempla proponere. Series autem, five Catena hujufmodi Alrernationis, prout ad fingula Effe- &a accommodari poffit , res eft & cognitu. ma: xime difficilis, & ad Opera maxime valida, Summa autem detinet. & occupat homines Im. patientia, hujufmodi tam Inquifitionis , quam Prexeos; cum tamen fit inftar. fili Labyrinthi , quoad Opera Majora. Atque hzc fufficiant ad | Exemplum Polichrefti . LI. Inter Przrogativas Inftantiarum | pone- mus loco vicefimo feptimo atque ultimo Inflan- as Magicas. Hoc nomine illas appellamus , in quibus Materia , aut Effictens , tenuis aut. par- va eft, pro magnitudine Operis & Effe&tus qui. fequizur : ; adeo ut etiamírfuerint vulgares, ta. men fint inflar Miraculi, alie primo intuitu, alie etiam attentius contemplanti , Has vero Natura ex fefe fubminiftrat parce ; Quid vero fa&vra fit Sinu excuffo , & poft Inventionem Formarum, & Proceffuum, & Schemaufmo- rum , NOVUM ORG.£4NUM. 432 rum , futuris temporibus apparebit. At ifta Ef: fe&ta Magica ( quantum adhuc conjicimus ) fiunt tribus modis : Aut per Multiplicationem fui ; ut inlgne, & Venenis, que vocant Specifica ; necnon in Motibus , qui tranfeunt; & fortifican. tur de Rota in Rotam : Aat per Excitattonem five Invitationem in altero ; ut in Magnete, qui excit Acus innumeras , virtute nullatenus deperdita aut dimibuta ; aut in fermento, & hujufmodi : Aut. per Antever(ionem Motus, ut di&um eft, de Pulvere pyrio, & Bombardis , & Cuniculis : quorum priores duo Modi Inda- gationem Confenfaum requirunt ; tertius , Men. fure Motuum., Utrum vero fit aliquis Modus mutandi corpora per minima (ut vocant) & tranfponendi fubtiliores Materiz Schematiímos (:d quod ad omnimodas Corporum Transforma. tiones pertinet ; ut Ars brevi tempore illud fa- cere poffit, quod Natura per mulias ambages molitur) de eo nulla ha&enus nobis conftant Indicia . Quemadmodum autem in Solidis & Veris aípiramus ad ultima & fumma ; ita Va. na & Tumida perpetuo odimus , & quantum in nobis eft profligamus, : LU. Atque de Dignitatibus five Prerogativis Inflantiavüm hzc. dicta fint. Illud vero monen- dum , nos in hoc noftro Organe tra&are Loegi- cam, non Philofophiam .. Sed cum Log!ca no. ftra doceat Intelfe&tum & erudiat ad hoc, ut non tenuibus Mentis quafi Claviculis , rerum Abftrada capret & prenfet ; (ut Logica vul. | Y p g2- 340 VERULAMII garis ;) fed Naturam revera perfecet , & Corpo-. rum virtutes & A&tus, eorumque Leges 1n Ma- teria determinatas Invenlat ; ità ut non folum ex Natura Mentis, fed ex Natura Rerum quoque hec Scientia, emanet : mirum non eít, fi ubi- que Naturalibus Contemplationibus & Experi- mentis, ad Exempla Artis noftre , conípería fucrit & illuftrata, Sunt autem (urex is quz di&a funt patet ) Prerogezioe Inflantiarum Nu- mero 27. Nominibus : Ivsflantie Solitarie In- flantie. Migrantes 7 Infl. Offenfive 7 Inf. Clande- [Hine * Infl.Conflitutioe : Infl.Conformes » Inf. Mo- aodice - Infl. Deviantes » Infl, Limitanee - Infl. Po- :eflatis - Inflantie Comitatus Ó' Hofüiles * Infl.$uó- jun&live : Inf. Faderis * Infl. Crucis * Infl, Divor- 8p oc Infl.fanue- nfl. Citantes 7 Infl. Vie - Inft. $upplementi : Infl. Perfecantes » Inf. Virga - Infl..— Curricult 7 Dofes Nature 5. Infl. Luéle : Infl. In- auentes * Inft, Polychbrefle : Infl. Magice .. Utus autem harum Isflantiarum , 1n quo Inftantias vulgares excellunt , verfatur in. genere aut circa. partem Informativam , aut circa Operativam , aut eirca Utramque. Atque quoad Informati- vam, juvant ille aut Senfum , aut Intelle&tum. Senfum , ut quinque In/lantie Lampadis * |ntel- le&um , aut accelerando Exclüfivam Formz , ut folitarie ; aut angufliando & proprius indi- cando Affirmativam Formz , ut Migrantes , O- fienfive , Comitatus , cum Subjunéirois ; aut erigendo Intelle&um , & ducendo ad Genera & Naturas communes : 1dque aut immediate , ut Clan- oo ———— n - —— HEN NOVUM ORGANUM. 2at Clandefline , Monodice, Famderis : aut Gradü Proximo, ut IFol/Wrur;ve : * aut Gradu infimo, Ut Conformes - aut reGtificando Intelle&um a Confuetis , ut Deviantes - aut ducendo ad For- mam Magnam, five Fabricam Univerfi, ut L;- mitanee - aut avendo de Formis & Caufis fal. fis, ut Crucis & Divortii. Quod vero ad Ope- rativam attinet ; ille Practicam aut defignant , aut menfurant, aut fublevanr, Defignant, aut oftendendo a quibus incipiendum , ne'a&tum agamus ; ut Inflantie Poteflatis * aut ad quid ad- fpirandum , fi detur facultas , ut Innuentes . Menfurant quatvor illz Maztbematice . Sublevant Polycbrefle € Magice . Rurfusex iftis Inflantiis 27. nonnullarum '(ut fuperius diximus de aliquibus ) facienda eit Col. le&io jam ab initio, nec ExpeQanda parricu- laris Inquifito Naturarum , Cujus generis funt Inflantie Conformes ,| Monodice , pislans. L:. mitanet , Poteflatis , fanue , Vilis? , Pely- crefle , Magice. Hac enim aut auxiliantur. & medentur Intelle&tui. & Seníui ; aut inftruunt Praxin in genere. Relique tum demum con- quirendz funt, cum conficiemus T'aéulas Com. parentie ad opus Interpretis circa aliquam Na. turam particularem , Sunt enim Inflantie Prero. gatrois fis infignitz & donate Anima inflar inter vulgares Inftantias Comparentiz : Et uc ab initio. diximus , paucz illarum funt vice multarum , Quocirca cum Taéslas: conficimus , ille omni ftudio funt. inveftigandz , & in Ta£;. -- 3 las 242 VERULAMII lasreferendz , Erit etiam earum mentio necéf- faria in lis. quz fequuntur, Preponendus itaque erat earum Tractatus. Nunc. vero ad Admini- cula. & ReGficationes Indsilion:;s , & deinceps ad Concreta , & Latentes Proceffus , C Latentes Sebematifmos , & reliqua que udpbori[mo 21. ordi- ne propofuimus , pergendum ; ut tandem (tan- quam Curatores Probi & fideles ) iradamus ho«. minibus fortunas fuas, emancipato intelle&tu , & faC&o tanquam majore ; Unde neceffe eft fc. qui emendarionem Status hominis ,, & Amplia. sionem poreítatis ejus fuper Naturam, Homo cuim per lapíam de Statu Innocentiz decidit, & de Regno in Creaturas, Utraque autem res etiam in hac vira nonnulla ex parte reparari poteft ; prior per Religionem & Fidem , pofte- rior per Artes & Scientias;, Neque eni per. Maledi&tionem fa&ta eft Creatura proríus & ad extremum rebellis, Sed in. virtute. illius Diplo-- matis, Ie fudore vultus comedes pannem tuum , per laberes varios, ( non per Difputationes cer- te, aut per otiofas Ceremonias magicas ) tan- dem & aliqua ex parte ad panem homini prz- bendum , 1d eft, ad ufus vitz humanz , fub. gitur. Finis Libri Secundi Now: Organi, PARA ; CEVE HISTORIAM NATURALEM, EXPERIMENT.JLEM. D E. en 343 Bub S C. R IgP.T 1.0 HISTORIAE NATURALIS, ET BXPERIMENTALIS, Qualis f«fficiot , € fit in ordine ad Bafin , Q' Fundamenta Pbilofopbie vere, Uod I»flaurattone:] noftram per. pir. tes edamus , id eo ÍpeGtat, ut ali- quid extra periculum ponatur . Non abfimilis nos movet ratio , uz aliam quandam Operis particulam jam in przfenti fubjungamus, & cum iisquz fupra ab- folvimus, una edamus. Ea eft Defcriptio & De. lineatio Hiftorig Naturalis, & Experimentalis, ejus generis, quz fit in ordine ad condendam Philofophtam , & comple&tatur Materiem pro. bam, copiofam , & apte digeftam ad opus Ia. terpretis quod fuccedit, Haic autem rei locus proprius foret quum ad Parafcevas Inquifitionis ordine deventum fuerit. Hoc vero pravertere, nec locum proprium expeCtare, coníulrius no- bis videtur; quod hujufmodi Hiftoria , qualem animo metimur, & mox deícribemus, res per- quam magne fit Molis, nec fine magais labori- bus & fumptibus confici poffit; ut que multo. ram opera indigezt , & ( ut alibi diximus ) - opus fit quafi Regium. Itaque occurrit illud , non absre fore experiri , fiforte hzc aliquibus aliis curz effe pofünt ; itaut, dum nos deftina- -" A4 ta "T€-q^ F ^- ENS 344 VÉRUL.AMII ta ordine perficiamus, hec pars, qua tam mul: tiplex eft & onerofa , etiam vivis nobis ( fita Diving placuerit Majeftau ) inftrui & parari poffit, aliis una nobifcum in id fedulo incum- bentbus; przfertim quum vires noftre (fiin hoc foli fuerimus ) vix tantz provincie fuffice- re videantur. Etenim quz ad Opus ipfum In- teile&&us pertinert , nos Marte noftro fortaffe vincemus. Ar Intelleétus Materialia tam late patent , ut ea (tanquam per Procuratores & Mercatores) undique conquiri & importari de- beant. Accedit etjam illud , quod Czptis no- ftris vix dignum effe zftimemus , ut in rerali, que fere omnium Induftrig pateat , nos 1pfi is ian teramus, Quod autem Caput rei eft, Jpfi nunc praflabimus : ut ejufmodi Hiftoriz Modum & Defcriptionem , qualis Intentioni nofirz fatis faciat , diligenter & exa&te propo- namus; ne homitucé non admoniti aliud agant , & ad Exemplum Naturalium Hiftoriarum , que jam inufu funt, fe regant , atque ab Inflituto noftro multum aberrent . Hlud interim. quod fepe diximus etiam. hoc loco precipue repeten- dum cít : Non, fiomnia omnium /Etatum in- genia odores , aut pofthac coJerint ; non, fi univeríum genus humanum Phi'ofophie dediffet operam , aut dederit ; & totus Terrarum Orbis üibilgling fuiffet, aut fuerir quam Ácademiz , & Collegia , & Wen virorum do&orum ; tamen abfoue tali , qualem nunc przcipiemus , Hiftoria Natural; & Experimentali , ullos qui genere hu 2 | ' NOVUM ORGA4NUM,., 343 humano digni fim progreffus, in Philofophià & Scientiis, fieri potuifie : Contra vcro , com- parata & bene inftro&ta hujufmodi Hiftoria , additis Experiments Auxiliaribus & Luciferis , quae in Apío Interpretationis Curriculo occur- rent, aüt eruenda erunt ; paucorum Annorum opus futuram effe Inquifitionem Nature & Scientiarum omnium. lraque aut hoc agendum eft, aut Negotium deferendum , Hoc enim fo- lo & unico modo Fundamenta Philofophiz verz & A&ivz ftabiliri poffunt ; Et fimul perfpicient homines, tanquam ex profundo fomno excita- ti, quid imter Ingenii Placita & Commenta, ac Veram & A&ivam Philofophiam interfit ; & quid demum fit, de Natura Naturam ipfam confulere . Primo igitur de hujufmodi Hiftoria conficien- da precepta dabimus in genere. Deinde parti- cularem ejus Figuram hominibus fub oculos po- nemus : Inferentes interdum non minus 42 quid Inquifitio aptanda & referenda fit, quam Quid quzri debeat. Scilicet, ut Scopus rei be- ne intelle&tus & previfus, etiam alia homini- bus in mentem redigat, quz a Nobis fortaffe pretermiffa erunt. Hiftoriam autem. iftam Hr. flortam primam , five Hifloriam Matrem , 2ppcl. lare confuevimus . APHO- " 346 | APHORISMI de CONFICIENDA HISTORIA Prima. AP HO RISMU S. Atura in triplici Statu ponitur, & || tanquam Regimen fubit trinum, Aut enim libera eft, & curfu fuo ordinario fe explicat; aut a pra- vitatibus & infolentiis Materiz : atque ab Impedimentorum violentia, de ftatu ^ fuo detruditur; aut ab arte & minifterio huma- no conftringitur & fingitur. Atque Primus ille Stratus ad fpecies rerum refertur ; Secundus ad Monfira. 5 Tertius ad JMwitificialia . Etenim in Artificialibus Natura jusum recipit ab Imperio Hominis ; nunquam enim illa fa&a fuiffent abfque Homine. At per operam & minifterium Hominis confpicitur prorfus nova Corporum Facies, & veluti Rerum Univerfitas altera , fi- ve "Theatrum alterum . Triplex itaque eft Ht. ftoria Naturalis, "Tra&tat enim. aut Naturz ZLi- bertatem. , aut Errores , aut Pincula 5 ut non male eam partiri poffimus , 1n Hifloriam Generz- z:00um , Pretergenerationum , € Artium 5; qua. rum poftremam etiam Mecbantcam C Experi- mentalem appellare confuevimus. Neque tamen id Naturalem €" Experimeutalem , 347 id precipimus, ut hzc tria feparatim tracten- rur. Quidni enim poffint Hiftlorie Monftrorum in fingulis Speciebus cum Hiftoria ipfarum Spe. cierum conjungi ? Etiam Artificialia quandoque cum Speciebus re&e conjunguntur , quandoque melius feparantur , Quamobrem 8 re nata de his confilium capere optimum eft. Methodus enim iterationes & prolixitatem gignit, zque ubi ni- mia eft, ac ubi nulla. Il. Hiftoria Naturalis, ut Subiedto ( quem. admodum diximus ) triplex , ita Ufu duplex eft. Adhibetur enim aut propter rerum ipfarum cognitionem , quz Hiftrorig mandantur ; aut tanquam Materia prima Philofophiz , atque ve- rg Indu&tionis Supellex five Sylva. Atque Po- flerius hoc nunc agitur ; Nunc, inquam ; ne- que unquam antehac . Neque enim uíz/loreles , aut Teophraflus , aut Diofcorides , aut. Cajus Plinius , multo minus modern: , huuc finem. (de quo loquimur) Hiftoriz Naturalis unquam E» propofuerunt. Atque in hoc plurimum eft , qui partes fcribendi Hiftoriam Naturalem "tbi pofthac fumpferint , hoc perpetuo cogitent, at- que animo agitent , fe non Le&toris delectatio. ni, non utilitati ipfi , que ex Narrationibus in prgfens capi poffit , debere infervire ; fed con- quirere & comparare Rerum Copiam & varieta- tem , que veris Axiomatibus conficiendis fuffi- cab Hoc .enim fi cogitent , Modum hujufmo- di Hiftorig ipfi fibi prefcribent . Finis enim re- git Modum, I1I. Quo "4 348 Parafceve , ad Hi floriam Iii, Quo autem majoris eft hec res opere & laboris ; eo illam minus onerari fuperfluis confentaneum eft. Tria itaque funt , de quibus Homines funt. plane admonendi ; ut in illis pat- ce admodum operam fuam collocent ; ; tanquam iisque maffam Operis in immenfum augeant , virtutem parum aut : nihil promoveant. Primo 1gitur faceffant Antiquitates , & Cita- tiones , aut Suffragia Authorum ; etiam Lites , & Coatroverfig , & Opiniones difcrepantes ; omnia denique Philologica. Neque enim cite- tur Author, nifi in re dubie fidei; neque in. rerponatur Gontroverfia , nifiin re magni mo. menti. Quz vero ad Ornamenta Orationis, & Similitudines , & Eloquentiz Thefaurum , & hujufmodi inania fpeCtant , omnino objician- tur. Etiam quz recipiuntur omnia , & ipfa pro» ponantur breviter & flri&tim , ut "nihil m!nus fint quam verba, Nemo enim qui Materialia ad /Edificia vel Naves vel hujufmodi aliquas Stru&turas colligit & reponit , ea. ( Officinarum more ) belle collocat & oftentat ut placeant ; fed in hoc tantum fedulus. eft, ut proba & bo- naíint, & ut in Repofitorio fpatium minimum occupent . Atque ita prorfus faciendum eft. Secundo, non multum adrem facit Luxuria illa Hiftoriarum Nataralium in. Defcriptionibus & Pi&uris Specierum. numerofis , atque earun. dem Varietate curiofs. Hujufmodi enim pufil- lz Varietates nihil aliud funr, quam Lufus qui- dam Naturz, mei & prope ad Indivi- duo- Naturalem C Experimentalem. — 349 duorum Naturam accedunt: Atque habent Per. agrationem quandam in Rebus ipfis ameenam & jucundam ; Informationem vero ad Scientiam tenuem , & fere fupervacuam . Tertio , miffe plane faciendz funt omnes Narrationes fuperítitiofz ( non dico prodigiofz, ubi Memoria earum reperietur fida & probabi- lis, fed fuperftiiofe ) & Experimenta Magiz Ceremonialis. Nolumus enim Philofophiz In- fantiam , cui Hiftoria Naturalis primam przbet mammam , fabulis anilibus affuefcere . Erit fortaffe Tempus ( poftquam in Inquifitionem Na. ture paulo altius penetratum fit) hujufmodi res leviter percurrendi ; ut fi quid in illis fecibus he- reat virtutis Naturalis, ea extrahi & in. ufum con- di poffit. Interim feponende funt. Etiam Magie Naturalis Experimenta diligenter & cum féveti« tate ventilanda funt , antequam recipiantur ; prefertim illa, que ex vulgaribus Sympathiis & Antipathiis , magna cum focordia & facilitate credeudi fimul: & fingendi, derivari folent. Neque nil aut parum a&um eftin exoneran- da Hiftoria Naturali tribus his ( quas diximus ) rebus fuperfluis , que alias Volumina impleturz fuiffent. Neque tamen hic finis, Eque enim requiritur jn Opere magno, uttam ca qug re- cipiuntur , fuccincte fcribantur ; quam ut fu- perflua abfeindantur : Licet nemini dubium ef. fe poffit, quin hujufmodi Caftitas & Brevitas dele&ationem multo minorem tum Legenti tum Scribenti prabitura fit. Verum illud Íemper i ine cul« 339 Pavafceve , ad Hifloriam culcandum eft ; hoc quod paratur , Horreuni effe tantummodo & Prompriuarium. Rerum ; in quo non manendum , aut babitandum fit cum voluptate, fed eo deícendendum , prout res po- ftulat, cum aliquid ad ufum fümendum eff Cir- ca Opis Interpretis quod fuccedit, IV. In Hiftoria quam requirimus & animo deftinamus , ante omnia videndum eft , ut late pateat , & fa&ta fit ad Menfuram Univerfi , Ne- que enim arétandus eft Mundus ad anguftias In- telle&us , ( quod adhuc fa&tum eft) fed expan- dendus latelle&tus , & laxandus , ad Mundi Imaginem recipiendam , qualis iavenitur, Iftud enim , Refpiere pauca , C" prenuuctare fecun» dum pauca , omnia perdidit. Refumentes Igi- tur Partitionem , quam Paulo ante fecimus Hi .ftorie Naturalis, ( quod fir Geseratzonum , Pre- tergenerationum , C efrtium) . Hiflorie G £n de tionum conftituimus Partes quinque. Sit prima , FEiheris & Coeleftium .. Secunda , Meteorotum , & Regionum (quas vocant ) Aeris ; T'raétuum videlicer a Luna ufque ad Superficiem Terre ; Cui etiam parti Cometas cujufcunque generis , tum fablimiores , tum humiliores ( utcunque fe habeat rei veritas ) Ordinis caufa affignamus . Tertia, Terre & Maris. Quarta, Elemento- ram (que vocant Flamme, five Ignis, Aeris, Aqu , & Terre. Elementa autem «eo fenfu ac- cipi volumus , ut intelligantur non pro Primor- dus Rerum , fed pro Corporum Naturalium Maffis Majoribus. Ita enim Natura Rerum di- ftri- EL uscEEHRU(Áá HI cii iàGhioukdusttas LLL LLAOOOáOEàOXOGNSEeSN | MMC NITET NN Naturalem C Experimentalem , 351 tribuitur, ut fit quorundam Corporum Quan* tiras five Maffa in Univerfo perquam magna ; quia fcilicet ad Schematifmum eorum rcquiritur Textura Materie facilis & obvia 5 qualia funt ea quatuor (que diximus) corpora : : At que- rundam aliorum Corporum fit Quantitas in Uni- verfo parva , & parce fuppeditata , propter Tex- turam Materig valde diffimilarem ,. & fubtilem, & in plurimis determinatam , & organicam ; qualia funt Species Rerum Naturaljum , Metal- la, Plantz , Animalia . Quare prius Genus Cor- porum , Collegia majord s pollerius , Collegia minora appellare confuevimus . At Collegiorum zflerum Majorum eft. Pars Hiftorie quarta , fub nomine Elementorum , ut diximus. Neque ve- to confunditur Pars quarta cum fecunda aut ter- tia, in hoc quod in fingulis mentionem Aeris, Aque , Terre fecimus , In Secunda enim & Tertia recipitur Hiftoria eorum , tanquam Mun- .di Partium integralium , & quatenus pertinent ad Fabricam & Configurationem Univerfi ; At in quarta continetut Hiftoria Subflantie & Naturg iplorum , que in fingulis eorum partibus fimilaribus viget , nec ad totum refertur . Quin. ta denique pars tq 5n Collegia minora , five Species continet ; circa quas Hiftoria Naturalis ha&tenus precipue occupata eft. Hifloriam. vero Pretergenevationum quod. atti- net; Jamdudum a nobis di&um eft, quod illa cum Hiftoria Generationum commodiflime con- jungi poflit 5 ea siulices, quz fit prodigiofa tan» rum, 352 Parafceve , ad Hifloriam tum , & naturalis, Nam fuperftitiofam Miracu- locuni Hiftoriam. (cujufcunque fit generis ) om- nino relegamus in Tra&tatum proprium ;. neque ipfum jam inde a principio füfcipiendam , fed paulo poft, quando altius in Náàturz Inquifitio- nem penertatum fuerit, At Hiflortam edrtium , & Naturz ab Homine verífe & Immutatz, five Hiftoriam Experimen- ulem, triplicem conftitüimus . Aut enim de- prompta eft ex Artibus Mechanicis ; Aut ex O- perativa parte Scientiarum Liberalium ; Aut ex Pra&icis compluribus & Experimentis , que in Artem propriam non coaluerunt ; 1mmo que quandoque ex vulgatiffima Experientia occur- runt, mec Artem omnino defiderant. Quamo- brem fi ex his omnibus que diximus , Genera- tonibus , Pretergenevationibus ,— ritibus ,| Experimeutis confe&ta fuerit Hiftoria ; nihil pre- rermiffum videtur , per quod fenfus ad infor- mandum Intelle&um inftrui poft. Neque igi- tur amplius intra Circulos parvos ( veluti in- cantati) fubfultabimus , fed Mundi Pometia circultione equabimus. V. Inter Partes eas quas diximus Hiftoric , maximi ufus eft Hifloria Jdrtium , propterea quod oftendat Res in Motu , & magis recta du- cat ad Praxin. Quinetiam tollit larvam & ve- lum a Rebus Naturalibus, quz plerunque Íub varietate Figurarum & Apparentie externe oc- cultantur, aut obfcurantur. Denique Vexatio- Ties Artis funt certe tanquam Vincula & Mani- c2 ri Naiuralepz, € Experimentalem ,— 333 c£ Protei , que. ultimos Materie Nixus & Cona. tus produnt . Corpora enim perdi aut annihilari nolunt ; fed potius 1n varias Formas fe mutant, Itaque "circa hanc Hiftoriam , licet. Mechani» cam (ut videri poteft) & irinus Liberalem , ( miffa arrogantia & faftu ) fuma eft adhibenda diligentia. Rurfus , inte? Artes preferuntur e» , que Corpora Naturalia & Rerum Marerialia exhi- bent, alterant , & przparanr; ut Agricultura ; Coquinaria ; Chymica ; Tin&oria ; ; Opificia Vi. trl, Efmaltz , Sacchari , Pulveris Pyrii, Ignium Artificialium , Papyri, & hujufmodi . Jejanio- ris autem fuut ufus , que przcipue confiftunt in Motu fubtili Manuuimi, & Infrumentorum : quales funt Textoria ; Fabrilis, Archite&tura ; Opificia Molendinorum , Horologiorum : cum fimilibus ; Licet & iftz iilo jodo negligenda fint , tum quia in illis occurrunt multa, quz ad Corporum Naturalium Alterationes fpe&ant : tum quia accurate informant de Motu Lationis ; quz res eft magni proríus ad plurima momenti Verum in Congerie univerfa iftius Jdrtium Hiflerie , illud omnino monendum eft, & pe- nitus memorie mandandum ; recipienda effe Experimenta Artium , non folum ea quz du- cunt ad finem Artis, fed etiam. quz ullo modo interveniunt , Exempli gratia, quod Locuftz,auc Cancri, co&ti, cum prius s Colorem luti referrent ; rubefcaht , nihil ad menfam : fed hzc ipía In- ftantia tamen non mala eft ad inqairendam n3». tu» 3354 Parafceve , ad Hifloriam turam Rubedinis; cum idem eveniat etiam in La teribus. coclis, Similiter, quod Carnes minort mora faliantur hyeme quam zftate ; non eo. tan- tum fpe&tat , ut €oquus cibos bene & quantum - fufficit condiat, fed etiam Inflantia bona eft ad indicandam naturam & impreffionem Frigoris ; Quamobrem toto ( quod ajunt ) ccelo erraverit; qui Intentioni noftre. fausfieri exiftimaverit ; fi Artium Experimenta colligantur hujus rei fo- lum gratia, ut hoc modo Artes fingulg mclius perficiantur . Licet enim & hoc non prorfus con- temnamus in multis; tanien ea plane eft mens noftra, ut omnium Experimentorum Mechani- cerum rivuli in Philofophiz pelague undequaque fluant, Dele&us autem Inftantiarum in unoquo- que genere éminentiorum (quas maxime & dili- gentiffime conquirere oportet , & quafi venari ex Prarogativis [nftantiarum petendus eft. VI. Relumendam etiam eft hoc loco , quod in Jdpborifmis 9g. 119. 120. Libri primi fufius tra- &avimus; hic vero, Precepti more , breviter 1m« perare fulkeiar : : Hoc eft, ut recipiantur in hanc - Hiftoriam ; Primo res Vulgatiffimia , quales quis fupervacuum putaret fcripto inferere ; ; quia tam familiariter notz funt ; Dein , res Viles, lllibera- les, Turpes ; ( Omnia enim "mide nén ;:&f PM ex Lotio. boni oborjs fir j miulro-: magis | Lumen & Informatio ex re qualibet: ) Etiam res Leves & Pueriles 5 ( nec mirum ; repuerafcene dum enim plane et: ) Poftremo , res quz ni- miz cujufdam Subtüilitatis effe videntur. quod in Naturalem, €' Experimentalem ,.— 335 in fe nullius fint ufus, Neque enim (ut jani di&um eft ) quz hac Hiftoria proponentur , pro: pter fe. congeíta funt: Itaque neque digaicatem eorum ex fe metiri par eft ; fed quatenus ad alia transferri poffint , & infleant in Philofo: hiam ; | .. V1; lllud infuper przcipimus, ut omnia in Naturalibus tam. Corporibus quam Virtutibus ( quantum fieri poteft ) numerata , appenfa, di menfa ; determinata proponantur. Opera enim ineditamur ;. non Speculationes .. Phyfica autem & Mathematica , bene commiftz ; generant Pra&icam , Quamobrem exa&z Reftitutiones & Diftantig Planetarum , in Hiftoria €cele- dium : Terre Ambitus; & Quantum occupet in fuperficie: refpe&u Aquarum ; in Hiftoria Terre & Maris : Quantam compreffionem Aet patiatur abfque forti Antitypia , 1n Hiftoria Ae- ris: Quantum in Metallis alterum alteri. prz- ponderet , in Hiftroria Metallorum . Et innume- ra id genus perquirenda , & perfcribenda funt . Cum vero exa&tz Proportiones haberi non pot. funt, tum certe ad JEftimativas aut Compara- iivas indefinitas confugiendum eft. Veluti (f; forte. calculis Aftronomorum de Diftantiis. difh- dimus) quod Luna fir infra umbram Terrz ; quod Mercurius fit fupra Lunam ; & hujufmodi . Etiam cum. medie Proportiones haberi non pof. fint, proponantur extremz : veluti , quod lan- guidior Magnes attollat Ferrum. ad tale pondus ; — tefpe&u, ponderis ipfius Lapidis ; & quod mz- | Z 1 1 p 3 " ^. A. w-— ' "MU Xx1- 256 Parafceve , ad Hifloriam xime virtuofus , etiam ad rationem fexagecu: plam ; quod nos in armato Magnete admodum parvo fieri vidimus. Atque fatis Ícimus , iftas Inflandias determinatas non facile aut fzpe oc. currere ; fedin ipfo Interpretationis curriculo , tanquam Auxiliares, ( quando res maxime po- ftulat) debere exquiri. Veruntamen fi forte oc- currant , modo non progreffum conficiendz Na- turalis Hiftoriz nimis remorentur , etlam in ipfam éasinferere oportet. VIII. Fidem vero eorum , quz in Hiftoria funt recipienda , quod attinet ;. neceffe eft ut il- la fint aut fidei Certz , aut fidei Dubiz , aut fi- dei Damnatz . Atque prius genus fimpliciter eft proponendum , Secundum , cum nota ; vid. er verbum Traditur , aut Referunt , aut. v]dudi- vi ex fide.digno , & hujufmodi. Nam argumen- ta Fidei 1n alterutram partem , nimis operofum foret afcribere : & proculdubio fcribentem ni- mis remorabitur. Neque multum etiam refert ad id quod agitur: quoniam (ut in /pPorifmo 118. Lib. r. diximus ) falfiratem Experimento- rum , nifiea ubique fcateant , veritas À xiomae ium paulo poft convincet, Attamen fi Inftan- tia fuerit nobilior, aut ufu ipfo, aut quia alia multa.exilla pendere poffint ; tum certo nomi- nandus eft Author : neque id nude tantum , fed cum mentione aliqua ; utrum ille ex Relatio ne, aut Exícriptione, (qualia funt fere , quz fcribit C. Plinius) aut potius ex Scientia pro- pria illa affirmaverit ; atque etiam utrum fue- ris Naturalem , C* Experimeutalem. — 357 rit res fui temporis , an vetuftior ; infuper, utrum fit rale quippiam, cujus neceffe foret uc multi effent teftes , fi verum foret ; denique , utrum Author ille fuerit vaniloquus & levis, an fobrius & feverus; & fimilia, qua faciunt ad pondus Fidei, Poflremo res Damnatz fidei , & tamen jaGtátas & celebratas , quales , par- tim negle&u , partim propter vfum Similitu- dinum , per multa jam [ízcula invaluerunt , ( velati , quod Adamas liget Magnetem , Allium enervet ; Ele&trum omnia trahat prz- ter Ocymum ; &alia. multa hujufmodi ) opor- tebit non filentio rejicere, fed verbis expreffis profcribere , ne illa amplius Scientiis molefta fint. Praterea non abs re fuerit ,. fi forte Origo Va- nitatis aut Credulitaus alicujus occurrat , illam notare : veluti, quod herbe Satyrio attributa fir vis ad excitandam Venerem , quia Radix fcilicet: in figuram tefticulorum efformata fit : Cum revera hoc fiat, quia adnaícitur annis fin- gulis nova radix bulboía ; adhzrente radice an- ni prioris ; unde Didymi illi, Manifeítum au- tem hoc eft, quod nova Radix femper invenia- tur folida & fucculenta , vetus emarcida & fpon- giofa, Quare nil mirum , fialtera mergatur in aqua, altera natet : Quod tamen prorc mira habetur, & fcliquis ejus Herbz virtutibus au- thoritatem addidit . IX. Superfunt Additamenta quzdam Hiftoriz Naturalis utilia, quzque eam magis commode 3 ins — 358 Parva[ceve , ad Hifloriam infle&ere & aptare poffint ad opus Interprets , quod fuccedit. Illa quinque funt . Primum , Quzftiones (non Caufatum dico, fed Fai) adjiciendz funt ,' ut inquifitionem ultertorem provocent & follicitent : : ut, In Hi- foria Terrz & Maris, Utrum Mare Cafpium flaat & refluat, & quali horarum fpatio ; U- trum fit aliqua Continens Auftralis , an. potius Infula ; Et fimilia. Secundo , in Experimento aliquo novo & fub. üiliore, addendus eft modus ipfe Experrmenti , pe adhibitus eft : ut liberum fit hominum ju- dicium , utrum Informatio per Experimentum illud fit dum aut fallax ; atque etiam excite- tur hominum Induftria, ad exquirendos Modos (fi fieri poffit) magis accuratos | Tertio, fi quid lubfit in aliqua Narratione dubii velfcrupuli , 1d fupprimi aut reticeri om. nino nolumus ; fed plane & perfpicue adícribi , Note aet Moniti loco . Cupimus enim , Hi. fella primam , veluti faftto Sacramento de ve. ritate ejus in fingulis , religiofiffime confcribi ; cum fit Volumen : Operunr Dei & (quantum i in- ter Majeftatem Divinorum , & Humilitatem Terrenoram collationem facere liceat ) tan- quam Scriptura. altera Quarto , non abs re fuerit. Obfervationes quandoque afpergere ; ( 1d quod C. P/rius fe- cit: ) veluti in Hiftoria Terre & Maris ; Quod "'Ferraram figura (quatenus adhuc. cognita eft, refpe&u Marium , fitsd Auftrum. angufta & ve. luti Natturalem , O* Experimentalem ..— 359 luti acuminata , ad Septentriones lata & ampla ; Marium , contra: Et quod Oceani Magni. in- terfecent Terras alveis exporreGtis. inter Au- flrum & Septentriones , non inter Orientem &, Occidentem , nififorte in extremis Regionibus Polaribus. Etiam Canones (qui nil aliud funt quam Obfíervationes generales & Catholicz ) optime afcribuntur : veluti in Hiftoria Cole- fiium ; Quod Veous nunquam diftet a Sole plus partibus 46 , Mercurius, 23. Et quod Plane- tm, qui fupra Solem locantur, tardiffime mo- veant ; cum longiffime a Terra abfint: Plane- tz infra Solem, celerrime, Aliud infuper Ob- fervationis genus adhibendum ; quod nondum in ufam venir, licet fic haud exigui. momenu . lllud tale eft : nempe , ut fubjungantur iis quz fant, ea quz non funt . Veluti, in Hiftoria . Celeftium , Quod non inveniatur ftella oblon. oa vel triangularis; fed quod omnis ftella fic. olobofa : vel globofa fimpliciter , ut Luna ; vel ad afpe&um Angulata, fed in medio glo- bofa, ut relique Stelle ; vel ad afpc&tum co- mata, &in medioglobofa, ut Sol: Autquod Stelle nullo prorfus fpargantur ordine ; ut non inveniatur vel Quincunx, vel Quadrangulum , nec alia Figura perfe&a ; ( utcunque imponan- tur nomina Deltz , Coronz , Crucis, Quadri- carum , &c.) vixetiam linea recta, nifi forte in Cingulo & Pugione Orionis. Quinto , juvabit fortaffe nonnihil quzren- tem, quod credentem prorfus pervertat. & per- á aat. 360 Parafceue , ad Hifloriam dat: vid, ut Opiniones , quz nunc receptz funt, cum earum Varletate & fe&tis, brevi verborum complexu , & tanquam in tranfitu. receníean- tur 5 ut Intelle&tum vellicent , & nihil am- plius, VM &. Atque hzc fufficrent quatenus ad Przce- pta generalia : quz fi diligenter obferventer , & finem re&ta petet hoc Opus Hiftoriz , nec ex- crefcet fupra modum , Quod fi etiam , prout eircumferibitur & limitatur , vaftum Opus ali- cui pufillanimo videri poffit ; is in Bibliothe- cas oculos convertat ; &, inter alia , Corpo- ra Juris Civilis auc Juris Canonicl ex una par- te Ípe&tet, & Commentarios Doctorum & Ju- rifconfultorurmn ex altera ; & videat quid. inter- fit quoad Molem & Volumina . Nobis enim (qui, tanquam Scribe fideles, leges ipfas Na. turz , & nil aliud excipimus & confcribi- mus) brevitas competit, & fere ab ipfis Re. bus imponitur. Opinionum autem , & Placi. torum , & Speculationum , non eft numerus, ne- que finis. | Quod vero in Diflributione Gperis noftri mentionem fecimus Cardinalium Virtutum 1n Na- tura ; & quod etiam harum Hiftoria, antequam ad Opus Iuterprezationis ventum fuerit, perfcri- benda effet; hujus rei minime obliti fumus, íed eam nobis ipfis refervavimus: cum de alio- rum Indufiria in hac re , priufquam homines cum Natura paulo ar&ius confuefcere incepe- rint , prolixe fpondere non audeamus. Nunc 1td« Naturalem , € Experimentalem ,— 361 itaque ad Delineationem Hi/foriarum. | Particulge rium veniendum . Verum , prout nunc negotiis diftringimur , non ulterius fuppetit otium , quam ut Cartalogun tantum Hifloriarum Particularium. fecundum Ca- pita fubjungamus. Enimuero cum primum huic rei vacare poffumus , confilium eft, in fingulis, veluti interrogando , docere ; qualia fint. circa u- namquamque Hiftoriarum illarum potiffimum in- quirenda & conícribenda , tanquam ea quz ad finem noftrum faciunt , inftar Topzcorum quorun- dam particularium : vél potius, ut (fumpto exem- plo a Caufis Givilibus) in hac Pind:catione ma- gna five Proceffu , a favore & providentia divi- na conceffo & inílituto , ( per quem genus hu- manum Jus fuum in Naturam recuperare con- tendit) Naturam ipfam & Artes fuper Articu- los examinemus . | 362 Parafceve , ad Hifloriam CATALOGUS HISTORIARUM particularium fecundum | Capita, :. Ff Tlüoria Ceoleftium ; five Aftronomie c4" 2. Hiftoria configurationis Celi & partium ejus, Verfus Terram & partes ejus ; five Gofímographica , . Hiftoria Cometarum. Hi&oria Meteororum 1guitorum , Hiftoria Fuleurum , Fulminum , Toni- truum , & Corufcationüin . Hiftoria Ventorum , & Flatuum repetino- rum, & indus ael Aeris, 7. Hiftoria Iridum, 8. Hiftoria Nubium , preut fuperne confpi- ciuntur, 9. Hiftoria Expanfionis Ceerulez , Crepuícu- li, plurium Solium , plurium Lunarum , Ha- lonum, Colorum variorum Solis & Lunz ; atque omnis varietatis Coleftium ad adípe- &um , quz fit ratione Medii. 10. Hiftoria Pluviarum ordinariarum , proccl. lofarum , & prodigiofarum ; etiam Catara- Carum (quas vocant) Coli, & fimilium, ir. Hiftoria Grandinis , Nivis , Gelu, Prui- nz, Nebula, Roris, &fimilium. . I2. Hi-- ON wA P Uo A Ex. i " i : Catalogus Hifloriarum Particularium. 363 iz. Hiftoria omnium aliorum cadenuüum fivé defcendentium ex alto, & fuperne generato: rum; | | 13. Hiftoria Sonituum in alto. ( fi modo/fint ali- qui ) preter Tonitrua . 14. Hiftoria Aeris, in Toto, five in Config — ratione Mundi . ig. Hiftoria Tempeflatum , five Temperamen- torum Ánnl, tam fecundum variationes Re: cionum , quam fecundum accidentia Tempo. rum, & periodos Annorum , Diluviorum ; Fervorum , Siccitatum , & firnilium ; 16. Hiftoria Terrz & Maris ; Figure & Am. bitus ipforum , & Configurationis ipferum inter fe ; atque Exporrectionis ipforum in la- tum aut abpguftum ;. Infularum Terrz is Ma: ri, Sinuum Matis, & Lacuum falforum in Terra; lífthmorum ; Promontoriorum. 17. Hiftoria Motaum (fi qui fint) globi Tere |». rz & Maris; & ex quibus Experimentis il: li colligi poffint . i8. Hifloria Motuum imajorum & Perturbatio- num 1n Terra & Mari; nempe Terr». Mo: tuum & Tremorum & Hiatruum , Infularum de novo enaícentium , Infularum flu&tuan- tium , Abruptionum Terrarum per ingref. íum Maris ; Invafionum. & Illuvionum ; & contra. Defertionum. Maris; Erüprionum F- gnium e Terra , Eruptionum fubitancarüm ^ Aquarum e Terra, & fimiliüm. 19. Hiftoria Geographica Naturalis , Montium, | £A 6: Val. 364 Secundum Capita . Vallium , Sylvarum , Planitierum , Arená- rum, Paludum , Lacoum , Fluviorum , Tor- renüum , Fontium, & omnis diverfitatis fca- turiginum ipforum , & fimilium : miffis Gen- tibus, Provinciis, Urbibus , & hujufmodi Civilibus, 20. Hiftoria Fluxuum & Refluxuum Maris , Eurtiporum , Uiidulationum & Motuum Ma- ris; aliorum, 2I. Hiftoria czterorum Accidentium Maris * Salfuginis ejus, Colorum diverforum, Pro. funditatis: & Rupium , Montium, & Val. lium fubmarinorum , & fimilium . Sequuntur Hiflorie Ma[farum majorum , 2. | i Iftoria Flammz, & Ignitorum . ; Hiftoria Aris a in Subflantia , non in Configuratione : 24. Hiftoria Aquz , in Subflantia , non in Con- figuratione , esL "Hiftoria Terrz & diverfitatis ejus, in Sub- ftantia, non 1n Confisuratione , Sequuntur Hiflorie Specierum , 26. H9 Metallorum. perfe&rum , Au- Argenti ; & Minerarum , Vena- rum , Marcafitaram eorundem : Operaria quoque in Mineris ipforum. 27. kiftoria Argenti Vivi , | 298. Hi. Catalogus Hifioriavum Particularium 363 28. Hiftoria Fofflium ; veluti Vitrieli , & Sulphoris, &c. 29. Hiftoria Gemmarum ; veluti Adamantis, Rubini, Xc. 3o. Hiftoria Lapidum ; ut Marmoris , Lapidis Lydii, Silicis, &c. 31. Hiftoria Magneus, 32. Hiftoria Corporum Mifcellaneorum , quz nec funt Foffilia prorfus, nec Vegetabilia ; ut Salium ; Succini , Ambrzgrifez , &c. 33. Hiftoria Chymica circa Metalla & Mine. ralia . 34. Hiftoria Plantarum, Arborum , Fruticum, Herbarum : & Partium eorum , Radicum , Caulium , Ligni, Foliorum, Florum : Fru- &uum , Seminum , Lachrymarum , &c, 35. Hiftoria Chymica circa Vegetabilia . 36. Hiftoria Pifcium , & partium ac Genera. tionis ipforum, 37. Hiftoria Volatilium , & Partium ac Gene. rationis 1pforum. 38. Hiftoria Quadrupedum, & Partium ac Ge- nerationis ipforum , 39. Hiftoria Serpentum , Vermium , Mufca. rum , & ceterarum Infe&torum ; & partium ac generationis ipforum , 4o. Hiftoria Chymica circa ea que fumuntur ab Animalibus $e 366 Secundum Capità i Sequuntur Hiflorie Hominis , 41. Iftoria Figurz & Membrorum extet: norum Hominis, Staturz , Compagis, Vultus & Lineamientorum ; eorumque varie- tatis fecundum Gentes & Climata , àut alias minores Differentias . 42. Hiftorià Phyfiognomica fuper ipfa . 43. Hiftoria Anatomica , five Membrorum in: ternorum Hominis ; coget ipforum ; quatenus invenitur in ipfa naturali Compage & Structura, & non tantum quoad Morbos & Accidentia preternaturalia ; 44. Hiftoria partium. fimilarium. Hominis ; ut Carnis; Offium, Membranatum , &c. 43. Hiftoria Humoram in Homine ; Sangui. nis, Bilis, Spermatis; &c. — 46. Hifloria Excrementorum : Sputi, Urina- rum, Sudorum , Sedimentorum ; Capillorum , Pileram, Rediviarum.; Ungujam ; & fimi- hum, 47. Hifloria Facultatum , Attra&ionis , Dise- fionis, Retentionis , Expulfionis , Sanguifi- cationis ; Affimilationis alimentorum in mem- bra, Vetlonis Sanguinis & Floris ejus in Spi- ritum , &c, 48. Hiftoria Motuum Naturalium & Involun. tariorum, ut Motus Cordis , Motus Palfuum , Sternutationis , Motus Pulmonum , Motus EreGtionis Viree , &c. | e 49. Hiftoria Motum mixtorum ex Naturali- bus Catalogus Hifloriarum Parttculavium. 367 bus & Voluntariis ; veluti Refpirationis , Tuffis, Urinationis, Sedis, &c. «o. Hiftoria Motuum Voluntariorum ; ut Ine ftrumentorum ad voces articulatag ; ut Mo- tuum Oculorum, Lingue , Faucium , Ma- nuum , Digitorum ; Deglutitionis, &c. sr. HiftroriaSemni & Infomniorum . 52. Hiftoria diverforum Habituum Corporis ; pinguis, macilenti ; Complexionum , ( quas vocant ,) &c. $3; Hiftoria Generationis Hominum , $4- Hiftoria Conceptionis , Vivificationis , Ge- ftationis in Utero, Partus , &c. 55. Hiftoria Alimentationis Hominis , atque omnis Edulii & Potabilis , atque omnis Dia- te; & Varietatis ipforum fecundum Gentes aut minores differentias . $6. Hiftoria Augmentationis & Incrementi Cor. por's in Toto & Partibus ipfius. 57. Hiftoria decuríus JEratis; Infantig , Pue.. ritig , Juventutis , Sene&uuis , Longzvita- tis, Brevitati$ vitz, & fimilium, fecundum €entes & minores differentias, $8. Hiftoria Vit2 & Mortis. 59. Hiftoria Medicinalis Morborum , é& Sym- promatum &Signorum eorundem, 6o. Hiftoria Medicinalis, Curz, & Remedio- rum, & Liberationum. a Morbis r ó1. Hiftoria Medicinalis eorum qua confervant Corpus & Sanitztem. 62, Hiftoria Medicinalis eorüm quz ades ! à 568 Secundum Capita . ad Formam & Decus Corporis, &c. 63. Hiftoria Medicinalis eorum , quat corpus alterant , & pertinent ad Regimen alterati- vum, $4. Hiftoria Pharmacopolaris. 65. Hiftoria Chirurgica . 66. Hiftoria Chymica circa Medicinas , 67. Hiftoria Vifus & Vifibilium , five Optica. 68. Hiforia Picture, Sculpterja , Plaftica &c. 6g. Hiftoria Av ditus. & Sonorum : 70. Hiftoria Mufica , 71. Hiftoria Olfa&us, & Odorum. 72. Hiftoria Guftus , & Saporum. 73. Hiftoria TaGus, & ejus Obje&torum . 74. Hiftoria Veneris, ut fpeciei Ta&tus, 75. Hiftoria Dolorum corporeorum , ut fpeciei Ta&us. 76. Hiftoria Voluptatis & Doloris in genere. 77. Hiftoria Affe&tuum ; ut irz, Amoris , Ve- recundiz , &c. 78. Hiftoria Facultatum Intelle&tualium ; €o- sitativze , Phantafiz, Difcurfus , Memoris , &c. / 79. Hiftoria Divinatlonum Naturalium . 8o. Hiftroria Dignotionum , five Diacrifium occultarum Naturalium . 81. Hiftoria Coquinaria ; & Arüum fubfer- vientium , veluti Macellaria , Aviaria, &c. « 32 Hiftoria Piftoria , & Panificiorum ; & ; ium fubfervientium , ut Molendinaria , c 83. Hl. . Catalogus Hiflortarum ParibiLetine 369 853. Hifloria Vioaria, 84. Hiftoria Cellaria, & UT eR At T Potus. 85. Hiftotia Bellariorum & Confe&urarum, 86, Hiftoria Mellis. 97.-Hiftoria Sacchari, 88. Hiftoria Lacticiniorum, 89. Hiftoria Balneatoria , & unguentaria. go. Hiftoria Mifcellanea circa curam corporis ; Toníorum , Odorariorum , &c, gri. Hiftoria Aurifabrilis , & Artium fubfer. vientium. 92. Hiftoria Lanificiorum , & Artium fubfer. vientium , 93. Hiftoria Opificiorum e Serico & Bombyce , & Artium fubfervientium . 94. Hiftoria Opificiorum ex Lino , Cannabio, Goffipio , Setis , & aliis Ed . Ar. sium lernen gs. Hiftoria Plumificiorum . 96. Hiftoria Textoria, & Artium fubíervien. tium. 97. Mifloria TinGoria, 98. Hifloria Coriaria, Alutaria; & Artium. fubfervientium . 99. Hiftoria Culcitraria & Plumaria, Ico. Hiftoria Ferrifabrilis, 101. Hiftoria Latomiz five Lapicidarum . 102. Hiftoria Lateraria, & Tesularia 103. Hiftoria Figularis, 104. Hiftoria Camentaria ; & Cruftaria. lOs5. Hi. 379 Secundum Capita ; 105. Hiftoria Lignifabrilis. 1o6. Hiftoria Plumbaria. 1o7. Hiftoria Vitri & omnium Vitreorum , & Vitriaria. 108. Hiftoria Archite&urz in genere. 109. Hiftoria Plauftraria , Rhedaria , LeGica- ria, &c, 1:0. Hiftoria Typographica , Libraria, Scri- ptoria , Sigillatoria Atramenti , Galami , Papyri, Membranz , &c. | 11r. Hiftoria Cerz. — i12. Hiftoria Viminaria, ira. Hiftoria Storearia , & Opificiorum ex Stramine , Scirpis, & fimilibus, 114. Hiftoria Lotricaria, Scoparia, &c. 1rs. Hiftoria Agriculure , Pafcuariz , Cultus Sylvarum , &c. 116. Hiftoria Hortulana. 117. Hiftoria Piícatoria . 118. Hiftoria Venationis & Aucupii. 119. Hiftoria Rei Bellice , & Artium fubfer. vientium ; ut Ármamentaria , Arcuaria , Sagittaria, Sclopetaria , Tormentaria, Ba- liftaria, Machinaria , &c. i20. Hiftoria Rei Nautice, & Pra&icarum , & Artium. fubfervientium . I2I. Hiftoria A:hletica ; & omnis seneris E- xercitatlonum Hominis , 1223. Hiftoria Rei Equeftris , 123. Hiftoria Ludorum omnis generis . 124. Hiftoria Prxftigiaterum & Girculatorum 125. Hi- Catalogus Hifloriarum Particulavium 271 125. Hifletia Mifcellanea: diverfarum Materia. rum Artificialium ; ut Efmalta , Porcellanz, complurium Cementorum , &c. 126. Hiftoria Salium, 128. Hiftoria Mifcellanea diverfirum Machi- narsm & Motuum., 128. Hiftoria Mifcellanea Experimentorum Vhk garium, quz non coaluerunt in Artem , Et*tnm e 37 3 &Ktiam Matbematicarum. purarum Hiflorig. cone. fcribende | funt , licet fint. potius Obfere vationes. quam Experimenta « x29. Hiftoria naturarum & poteftatum Numce. rorum ; : 130. Hiftoria naturarum & poteftatum "ne rum. On absYe fuerit admonere , quod cum. nece- fe fit multa ex. Experimentis fub. duobus Titulis vel pluribus cadere , (velut; Hiftoria Plan- tarum , €& Hiftoria Artis Hortulanz , su/:2 ba- bebunt fere communia ) commodior fit. Inquifitto per res ,| Difpofitio vero. per Corpora . Parum enim nobis cure eft de udrtibus 1pfis Mecbanicis , fed tantum. de 25 que afferunt ad. infiruendam— Pbilofopbiam . Verum. bec e ve nata melius ve- gentur . E.A N-CE 5. E e adi ^40 i. ó T» c PE cr fs Fr ewe depre, Bh. " ji" e^ ti ry ^ | UANERLM QECPIN " "(ce "S Á ici. k Nu TXM »4 » t uwp.-————FY o7 o 4VourMiushnvUed. WE "n Li OIQr] jo pvp: v]o seta uo? 129| v1td opt15 (e * -t& iótü jp oi ngjo [puo sete iequs eu £ct —QO YT P Ui qe H "3 ps 1^ ^^ oenb$o|zp one K* pvproreto v| cti tUA $2 OU oiad $94 9) vA: OJGTT Qui UA $9 ON] &O1J2. $2 onQy'1spod nj sp sed eextope «exqo &*s0I(] 9p. EbDpIQts PL 8 9joptts1221 * «or193jtuu .Soqoutu tisucd Á *os0|09t] | uvi$ uA e|159] t 151] 02d :stH -oyip[ seuisynpq sb: apntjae 02101JH UA ferouonbojo nj taqp[29 oonuoney UA "uorooPigiuoo np-EJIUJpF Á * oon tuit) UA vJiUrO'] 21933€182 $0] ?P scuoio29jisd e| 19/^ op tjtoje 3j &* aojja1dur] uA t1 0 'seduimgjo izcgtd- j9 pepi2tj?) n) ouod Á*ouiu uA oT '523u2Je1d so] sopo1 v 39 iq sourtur] onb^ zn -noy 5 1 NL IAE coJQVT HE. Teu) p -s0|/60120 593149 *OJU P c TC IS OL oponvus(] u^ uoo :sopepiua 9p OLivuscI uA v3jtA9nh oze 0195 UA U09 OUA [? anb * oa1onj? (T *$0192 So| Sjopuriuoult oua jov o12d , íoua ]puby i 30jpA Oi1U*3 QTP 59] uam . TRA asje S9 ON| 320 UO2 Fut UST & iq zeip mend 0430 uoo $]mu 3|eA ^ 0110 uoo f 03U21) 9] .oz ;epr -t^ 0122 o110 ziptu V "ZoX(] 219^ o3Ut fO) er «1d *0122 uA ÁCOUA UA [dua uA 2 peullo *ejjondjoi e[ pepueJu? o1od ísinaie UT :oruio1d [2 9 co|ener uo) sopeanauoArusigd so| sopoa oSou t9vd v] Uu? $9]e i31 UOJ?T| osse -?J sopoa ozonj 'oL t2 7 'qu soap J $0] 6 sotapuop sop dut] 8424222. y. agg] :sa3opeaqe| soi .scpoa t orieua(q U^ OIP 3 or see (ejogrieg v| us 9^ 9J ow02)1j 32d 5SISHTP «p cowp. «sje eog "euo v] 9P oueuo(] [? U33939U1 wm Á*zoip Uo jEA. "eroe12 nj 03 sow] 2p U^ T3 - | up o1ad $ uae tpetonb * o129 U0) )) iod stir :so1quso sop 2p sciqo $1 op oxi Ie SIS A "Z8Tp j^ QUA^ ]» uoo o»»d Epeu ^. 10 : 0122 19 3qtA 98 : 0122 C) : K*oua]opouoduroo 2) Zap o1oumu onb «f 'soprinuoAvuosiQq $0]