MASTER

NEGATIVE

NUMBER

00-0241 .2

MICROFILMED 2002

THE CLASSICS LIBRARY

UNIVERSITY OF ILLINOIS

AT URBANA-CHAMPAIGN

URBANAJL 61801

AS PART OF THE

DITTENBERGER-VAHLEN

CIC 6 PRESERVATION GRANT

PROJECT

Funded by the

National Endowment for the

Humanities

Reproduction may not be made without

permission from The Classics Library,

University of lllinois at Urbana-Champaign

COPYRIGHT STATEMENT

The copyright law of the United States (Title 17, United States Code) governs the making of the photocopies or other reproductions of copyrighted material including foreign works under certain conditions. In addition, the United States extends protection to foreign works by means of various international conventions, bilateral agreements, and proclamations.

Under certain conditions specified in the law, libraries and archives are authorized to furnish a photocopy or other reproduction. One of these specified conditions is that the photocopy or reproduction is not to be "used for any purpose other than private study, scholarship, or research." If a user makes a request for purposes in excess of "fair use," that use may be liable for copyright infringement.

The institution reserves the right to refuse to accept a copy order if, in its judgment, fulfillment of the order would involve violation of the copyright law.

AUTHOR: Martini, Edgar

TITLE: Analecta Laertiana

PLACE: Leipzig

DATE: 1899

^wmm

BIBLIOGRAPHIC RECORD TARGET

The Classics Library University of lllinois at Urbana-Champaign

CIC 6 / NEH Dittenberger-Vahlen Microfilming Project

Storage Number : OD^D^^^l.^

Martini , Edgar .

Analecta Laertiana / Edgar Martini. Leipzig : J.B. Hirschfeld, 1899. p. [75]-175 ; 22 cm.

1. Diogenes Laertius. I. Title.

Language : Latin .

Note(s) : Includes bibliographical references.

Half title page title: Analecta Laertiana. Pars prima,

Only one part was published.

OCLC: 43651502

Technical IVIicrofilm Data

Microfilmed by

Preservation Resources

Bethlehem, PA

On behalf of

The Classics Library

University of lllinois at Urbana-Champaign

Urbana, IL

Film Size: 35mm microfilm Reduction Ratio: f : 1

Image Placement: lA ^ IB . 11 Date filming began: ^jjw '^-^

Camera operator: Pn~'

Xf^

^^

o o

3 3

&

^CP

fp

cn

o

|rPliPF|!|?|^|^

IS llll^ fe

°o b

00

Ln

O',

e>

(P-!

">

1.0 mm 1.5 mm

2.0 mm

ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ abcdefghiiklmnopqrstuvwxyz 1234567890

ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ abcdefghijklmnopqrstuvwxyz 1234567890

ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ

abcdefghijklmnopqrstuvwxyz

1234567890

fS

ANALI

HA]

MIT ZUSTIMMUNG

FREITAG; ^ IM HOl

UBEB <

DRUC

Wf' '■'.

" s^

OF THf iSHiyiRbnY U( II.UN0I5

16 S H

JALECTA LAERTMA.

HABILITATIONSSOHRIFT

DtTRCH WELCHE

JUSTIMMUNG DER HOHEN PHILOSOPHISCHEN FAKULTAT DER UNIVERSITAT LEIPZIG

ZXJ SEINEE

FREITAG, DEN 16. JUNI, NACHMITTAGS 5 UHR ^ IM HORSAALE No. 23 DES ALBERTINUMS

ZU HALTENDEN PEOBEVORLESUNG

tTBER OVIDS METAMORPHOSEN

EBGEBENST EINLADET

Db. edgar martini.

LEIPZIG, DRUCK VON J. B. HIRSCHFELD.

1899.

•^i- _*iiiii(ai-,':»s,-Ji4>*.

VIRIS SUMME REVERENDIS

HERMANNO USENERO

BONNENSI

NEC NON

HERMANNO DIELSIO

BEROLINENSI HUNC LIBELLUM

GRATI ANIMI INTERPRETEM

ESSE VOLUIT

E. M.

ANALECTA LAERTIANA

PARS PRIMA SCRIPSIT

EDGARUS MARTINI

PHIL. DE.

PRAEFATIO.

Ad gravissimam de libris Laertianis quaestionem primus hoc saeculo accessit Curtius Wachsmuthius qui in CorpuscuU poesis epicae Graecae ludibundac fasc, II (1885) pg. 51 proxx. adcuratam potiorum Laertianae scriptionis codi- cum enumerationem exhibuit meliorumque librorum stemma constituit. quo fundamento innisus praesidiisque amplioribus instructus paucis annis post Hermannus Usenerus in prae- fatione Epicureorum pg. VI sqq. rem a Wachsmuthio incohatam continuavit atque felicissimo promovit successu. quod tamen post hasce curas vere palmares quaestio illa nequaquam iam videtur esse absoluta, tres potissimum res in causa sunt. pri- mum enim uterque vir doctissimus praefationis angustiis prae- peditus erat, quo minus plenam copiosamque argumenti trac- tationem proponeret; deinde non de omnibus libris Laertianis tam adcurate edocti erant quam expetendum optandumque erat: quid, quod quorundam codicum nullam omnino tenuere notitiam? praeterea LTsenerus pro consilio suo se continuit in iis libris examinandis discribendisque qui Laertii librum X prae- berent integrum eque memoria huius libri quae ratio inter Laertianos codices intercederet effecit. atqui libri ab Usenero neglecti ad intellegendam Laertii codicum cognationem partim saltem summi momenti sunt et id quod multo gravius est, Laertii memoriae ratio in antica eius operis parte alia est, alia in postica. re ita comparata operae pretium facturus erat qui totam de Laertianae scriptionis libris quaestionem de integro institueret adhibitis omnibus quicumque exstant codici- bus. equidem ut tribus his annis studia mea a Posidonio ad Laertium Diogenem conferrem eximia erga me Cnrtii Wachs-

76 Praefatio.

T\

mntlili, praeceptoris dilectissimi nniceqne de me promeriti, beneyolentia factnm est. qni abiecto consilio Laertii edendi princeps mihi exstitit ad ingrediendam stndiornm Laertianornm rationem. simnl omnia mihi tradidit qnaecnmqne ipse ad ex- ornandam illins scriptoris editionem olim conlegerat cohorta- tnsqne est ut ne nimis diu iusta Diogenis scriptnrae editio desideraretur, ante omnia libris mann exaratis Laertii conqni- rendis explorandisque operam navarem. quod mandatnm ut perseqnerer, inennte anno 1897 in Italiam profectns sum ubi quattnor menses commoratus potiores qni ibi adseryantnr Dio- genis codices qnam poteram adcuratissime excnssi. initio anni 1898 Parisios migravi ut Laertii libros Parisienses inspicerem. mense Martio einsdem anni Italiam iternm adii ideo potissimnm nt recentiores Diogenis codices noscerem. denique proximo autumno Randniciam Bohemiae me contuli nbi in bibliotheca principis a Lobkowitz ceterum satis commode etiam antiquis membranis instrncta bene latet yolumen Laertii scriptionem continens. attamen in tanta rernm opportunitate nisi plurimi viri doctissimi studia mea et anxilio et anctoritate sna ad- iuvissent, plene et perfecte de causa proposita disceptare hand licuisset. prae ceteris autem grato mihi animo nominandns est Hermannus Dielsins, vir summns, qui quam ipse dili- gentissime summaque cum adcnratione confecerat codicis Pa- risini gr. nr. 1759 conlationem liberalissime ntendam mihi con- cessit. qno beneficio quanto opere studia mea sublevarit dicere vix possnm. insigniter porro de me meriti sunt Segofredns Meklerns, vir hnmanissimus, qni rogantem me de lectioni- bns codicis Yindobonensis gr. nr. 106 officiosissime non semel edocuit; FridericusKenyon, artis palaeographicae inter pancos peritissimns existimator, qui benigne mibi codicis Arnndeliani gr. nr. 531 transmisit lectiones; Montagne James, celeberrimus musei Gantabrigiensis praefectns, qni in usum meum plnrimos codicis Gantabrigiensis gr. R. 9. 18, 19 locos inspexit; Drerupius meus, qni permnltas codicis Mona- censis gr. nr. 159 scriptnras mecum communicavit; Hierony- mns Vitellins, qui mihi aliquot lectiones cod. Lanr. LXIX

Praefatio. 77

28 comiter largitas est; Joannes Graeven, qui me de locis quibusdam cod. Urb. gr. 109 certiorem fecit; postremo insigni sibi me devinxere benignitate Henricus Omont, biblio- thecae Parisinae antistes, nec non Maximilianus Dvorak, principis a Lobkowitz strenuus bibliothecarius. quibus om- nibus viris humanissimis pro singularibus in me meritis gratias hoc loco persolvere liceat quam amplissimas. denique ingra- iissimus essem, nisi etiam viris summatibus qui Albrechti, professoris in alma Universitate Lipsiensi olim inlustrissimi, legatum dispensant, laudes gratesque qua par est agerem re- verentia.

Plagularum corrigendarum laborem mecum sustinere voluit RicardusSchulze, gymuasii Budissini professor, praeceptor ^rissimus, veteribus novum benigne adiciens beneficium.

I. Codicum Laertianorum descriptio.

Priusquam exponamus quae ratio inter libros manu exara- tos Laertii Diogenis De vitis placitisque clarorum philosophorum scriptionis intercedat, forsitan conducat codices Laertianos qui- cumque hucusque innotuere observatis temporibus dinumerare eorumque habitum speciemque praecise adumbrare. qua ra- tione id dumtaxat vitatur quod mihi semper permolestum visum est ne ipsa de librorum memoria disquisitio descrip- tionibus identidem interrumpatur.

Librorum Laertii qui ad aetatem nostram pervenerunt — sunt autem, ut hoc statim dicam, ad unum omnes minuscula q. V. litteratura conscripti — nuUus ultra saeculum XII ascendit; ad hoc autem pertinet vetustissimus eorum

I) Codex Burbonicus gr. III B 39 (nr. 353 in CyriUi catalogo, nobis B). cuius codicis antiqua sedes erat bibliotheca Farnesina a Capo di Monte unde hoc nostro saeculo in biblio- thecam transportatus est Burbonicam quam hodie bibliothecam Musei nationalis vocare malunt. membranaceus est codex formaque quartanaria. paginae fere sunt vicenum senum versuum, versus circiter quadragenarum ternarum Htterarum. continet fol. 1'— 246' Laertii Diogenis opus, fol. 246^—247^ alia manu exaratum atque Laertium indicem iilum Plutar- cheorum scriptorum quem qui fabricatus est a filio Plutarchi con- cinnatum pingui artificio simulavit (cf C. Wachsmuthium Philol. vol. XIX pg. 577 proxx. et Dielsii Doxogr. pg. 27). initio autem Laertiana scriptio mutila est, si quidem inscriptione

Analecta Laertiana. 79

caret et a libri I § 4 extrema (q>doao(plag' vjg) incipit: nimi- rum codicis primum folium vel prima folia abscissa sunt. sub- scriptio in calce libri X (fol. 246' med.) exstat haec: AAGPTIOY AIOreNOYC (t)IAOC6(t)nN BiaN KAI AOF- MATftN CYNArnrHC (sic) TilN GIC T GniKOYPOC. consimiliter subscriptum est libro VIII (fol. 190') et IX (fol. 214'). codex partim est rescriptus (cf. in primis fol. VII et IX) fuitque prima scriptura ipsa quoque minuscula. librarius autem Laertii sat diligenter munere suo functus est, cum litterae nitide et aequabiliter pictae sint. compendia inveniuntur pauca; constanter fere voces av^qwTtog, d-eog, q>rjoi, cpaoL compendiose scribuntur, interdum etiam articuli. nomina propria plerumque lineola supra ducta ornata sunt. ubi res memorabiles nar- rantur, librarius haud raro in margine posuit sigillum ari (quo de cf. Gutschmid Neue Heidelb. Jb. I pg. 230). primam cuiusque capitis litteram vel vocem rubricatori explendam reliquit. nec vero hic omissa addidit, sed corrector prior pigmento usus subnigro. interpunctio neque constanter adhibita est neque usquequaque recte ; persaepe punctum supra lineam conlocatum enuntiationem terminatam esse significat; hic illic etiam intra enuntiata ad membra eorum distinguenda comma positum est. quod ad orthographiam attinet, dici vix potest quam spissi sint errores per itacismum procreati: quippe commiscentur mira quadam obstinatione l et sl, i et r], rj et ei, v et i, « et ai et quae sunt similia adeo ut dubium mihi videatur esse, exstetne alter codex tam foede quovis itacismi genere in- quinatus. i mutum a librario aut omittitur aut pari magni- tudine litterae ad quam pertinet adscribitur aut minuta forma subnectitur. v paragogici ponendi nulla ratio est: et adicitur ante consonantes et omittitur ante vocales. de prosodia denique hoc unum commonuerim: retinere saepe numero enclitica tam monosyllaba quam bisyllaba accentum suum ubi nos eum aut in vocem praecedentem transferre aut omnino supprimere con- suevimus (e. gr. I 22 drj^oxQiTog cpaal ; I 25 TtXelatov q^rjal ; I 83 de (pr^at. ad rem cf. Schneideri Caltimacheorum vol. I pg. XIV sqq.).

80 EdgaroB Martiui.

Menda scriptnrae pancissima ipse librarins inter scribendnm correxit, plarima snstnlit corrector aliqnis saecnli XIV (B^) qni nti solet atramento panllo obscnriore qnam librarins. ac mnlta qnidem ille emendavit vitiosis litteris scalpello erasis, mnlta ilico correxit. maximam antem cnram impertivit cnm ita- cismis elnendis tnm interpnnctioni emendandae: qno in stndio tamen plns semel lapsns est. pnncta bina in fine maiornm colornm conlocata ad enm revertnntnr. sednlo lacnnas a li- brario relictas snpplevit, rarissime hiatnm reliqnit apertnm (e. gr. I. V 60)'). nbicnmque antem in contextn scriptoris ant epistnlae aut versus aut testamenta leguntnr, in margine ad- pinxit signum g. raro adscrlpsit sigillum ari. multae denique notulae quibus ea quae narrantur strictim indicantnr ab eo profectae sunt, praecipne illae quae per librum tertium di- spersae inveniuntur.

Tertia manus (B^) cuius atramenti color limpidissimus est rarisslme comparet. correxit perpauca in margine libri; fol. LXVII adscripsit vocabula d^eog, Ideai, tieqI aya&wv xat xaxwy. ceteroqui, ni egregie fallor, nisi in libris III — V nnlla eius deprehenduntur vestigia.

Postremo commemorem maximas in codice Burbonico turbas progenitas esse oscitantia bibliopegi: de quibns cnrate rettulit Erwinns Rohdeus in progr. Nietzschei quod inscribitur Beitrage z. Quellenk. u. Kritik d. Laert. Diog. (Basil. 1870) pg. 17 sqq.

Saeculo XIII tres libri adsignandi snnt. quorum anti- quissimus est

II) Codex Yatlcanns gr. nr. 1303 (V) qui prinsquam Vaticanae bibliothecae insereretnr, Fulvii Ursini (1529 — 1600) erat. bombycinus est formaque maxima. in quo perscribendo complures manus elaboraverunt. continet autem fol. 1' — 82^ Laertii Diogenis opus inde a 1. I 1 nsque ad I. VI 66; fol. 83'— 140' med. Theophr. Exc. phys.] fol. 140; med. — 148^

1) Scilicet proprium erat librarii codicis Burbonici quotienscumqae quae in exemplo quo utebatur erant legere nequiverat, spatium maius minusve litteris vacuum relinquere.

Analecta Laertiana. 81

med. [Aristotelis] De Xenoph. Gorg. Zen.; fol. 148'' med. — 165^ [Aristotelisj Auscult. mirab. quae omnia unus conscripsit libra- rius cuius paginae versuum sunt33, versus47 — 52 litterarum. alia manus exaravit fol. 169'' — 192^ Homeri Odysseae 1, 1 — VI; tertia quaedam fol. 195'— 202^ Marcellini Frtaw Thucydidis\ Dionysii Hal. libr. De propr. Thuc; quarta denique fol. 203^—218' [Ale- xandri] Aphrod. libr. De mixlione. primam libri Vaticani partem (fol. 1'— 165^) saeculo XHI ortam esse iure homines docti adse- verant. fuisse Laertii scriptionem olim integriorem casuque nescio quo in fine mutilatam esse extremae paginae habitu adfatim comprobatur: rite enim ilia expleta post ultimam vocem 6v€idi^6fx€vog neque ullam habet interpunctionem neque lacunae significationem neque subscriptionem : unde clare elucet librarium non hoc loco substitisse. etiam principio liber Vaticanus satis male habet, cum primum folium adeo misere detritum lacerumque sit ut pauca tantum in eo dignosci queant.

r I

inscriptione hac ornatum est fol. V: AAGPTIOY AIOr€-

NOYC BmN KAI rNf^MnN TON GN <l)IAOCOcl)iA GY-

AOKIMHCANTON Ka! TON GN GKACTH AIPGCGI

APGCANTftN TQN gIc AGKA t6 nPOTON. confectus est liber Vaticanus summa cum adcuratione scripturaque eius elegantissima est. compendiis fere caret, praeterquam quod vocabula avd-QtoTtog, ovgavog, ^€6g, cpr]oL, cpaai alia similia compendiis notissimis exprimuntur. itacismi quamquam non desnnt, tamen textum non nimis foedant. v paragogicum ante vocales constanter, frequentissime etiam ante consonantes addi solet de quo usu v. Blassii praef. ed. III orat. Hyperidis pg. XIV. L mutum rarissime obviam fit; ubi invenitur, subscrip- tum est. quantum ad interpunctionem pertinet, librarius uti adsolet 1) commate ad breviora orationis membra discernenda;

2) puncto sublato (') ad maiorum colorum finem significandum;

3) binis punctis addita lineola (: — ) in calce capitum; 4) in- terrogandi signo (e. gr. fol. 60^^ v. 27). prosodia simillima est codicis Burbonici.

Numerus correctionum ipsius librarii perexiguus est: neque

Leipziger Studien. XIX. 6

82 Edgarus Martini.

multo frequentiores eae sunt quas altera manus (V^) atramento usa paullo pallidiore quam librarius confecit. rubricator qui initia capitum belle et splendide pinxit duas tresYe correcturas margini adspersit.

III) Codex Lanrentianns gr. plut. LXIX nr. 13 (L).*) membranaceus est formaque quarta. paginae binarum colum- narum, columnae tricenum singulorum versuum, versus cir- citer tricenarum litterarum sunt. continet fol. 1 fragmentum alicuiusTriodii (cf. Krumbacheri Gesch. d. bys.Litt.'^ pg. 686 sqq.) quod titulum habet: rgiwdiov ovv ^eui rrjg ayiag teooaqayLo- GTrjg aQ%6fi.Evov aTcb Trjg yivQiaxrjg tov reXwvov xai tov (paQi- aaiov (.lixQt, y.ccl twv ayicov Ttavxoiv. succedit Laertius Dio- genes fol. 2' — 137^ med. agmen claudit Cleomedis Theoria cyclica corporum caelestium fol. 137^ med. — 164'. liber ab initio Laertianae scriptionis usque ad finem librorum Cleomedis ab uno librario perscriptus est exceptis quibusdam schedis manu saeculi XVI — non ut volgo perhibent XV — exaratis (fol. 9—19 et 38 in Laertio, fol. 161—164 in Cleomede).') inscriptionem primitus in fronte Laertius gerebat hanc: .jdaeQziov dioyevovg ^iwv 'xal yv(x)(.aov idiv ev cpLXooocpia

1) Disputaverunt de hoc libro Cobetus editionis Laertii Diog. pg. II; Zieglerus in diss. De vita et scriptis Cleomedis (1878) pg. 26sqq. ; Usenerus Epicureorum pg. XII et XIII.

2) Huic recenti manui etiam ultima cod. Laur. gr. plut. VII nr. 1 5 folia debentur. amplam autem illam lacunam quae invenitur extremo 1. 1 Laertii et initio 1. II iam in libri Laurentiani exemplari exstitisse certo con- vinci potest. desinit enim fol, 8'' in verbis o" ovx iyevovzo if^- (— 1. I 65); secuntur XI folia novicia quorum primum incipit a verbis no6d)v Ileiai- axQdtu) tTti&ea&ai. tvQavvidt, ultimum terminatur vocibus ysvsaiv rijv xov (= 1. 1 65 — II 17). folium 20 rursus vetus est: neque vero incipit a verbis dsQoq nkf,^iv xxh. quibus fol. 19^ extrema vocabula rite continuantur, sed prima in folio habet verba nodwv IleiaiaxQdxtp iniQ-ea&ai xvQavvidi — ifjLttQXVQdfiriv (= 1. 1 65); quae verba nuUo spatio intermisso nullave interpunctione posita excipiuntur vocabulis deQoq nXfj^LV . t^v xxX. (=» II17): unde efficitur cogiturque priorem librarium ne sensisse quidem post vocem ifiaQxvQCifXTjv quidquam deesse. quod si animadvertisset, dubitari nequit quin aliquo modo hiatum exstare indicaturus fuerit. res primo obtutu mira facile explicari potest, dum modo exemplum codicis Laurentiani unius vel plurium quaternionum defectu laborasse statuamus.

Analecta Laertiana. 83

€vdoMfj.rjGavTiov xai rwj' eycdaTrj aiQiaei aQeadvtwv twv eig dexa t6 rtQwrov. quam corrector in hunc modum commutavit : ^. d. ^i[oi] xal yvo)fi[ai] (sic) twv ev cp. ev. /ai r. i. aiQ. a- Q€o[x6]vTa}v Twv €1^ diyia t6 TtQWTov. subscriptio nulla. re- Bcriptum esse codicem qui paullo acrius intuitus erit, facili negotio dispexerit. scriptura autem vetus — et ipsa minusculi generis — grandis et elegans erat omnesque saeculi X notas referre videtur. litteras ex lineis pependisse adhuc bene dignosci potest. scripta erant olim in membrana Plutarchi opuscula moralia. alterius librarii scriptura etsi prioris minime aequiparat artificium, tamen satis plana et aequabilis est. quam qui paullo attentius consideraverit, falsam esse sententiam eorum qui codicem Laurentianum saeculo XII exaratum esse censeant facile sibi persuadebit. continet enim illa haud pauca quae a saeculi duodecimi consuetudine plane abhorreant se- riusque tempus commonstrent. huc facit frequens compendiorum (^ (sic!) pro OQ et ^ pro vai usus, huc mos ille coniungendi accentus cum-spiritibus qui vereor ut ante saeculum XIII in- valuerit (cf. Gardthauseni Griech. Palaeogr. pg. 286 sqq.). me iudice Laertii Cleomedisque textus medio sc. XIII scriptus est. compendia adhibentur frequentius quam in codicibus B et V ; praeterea librarius extremas verborum syllabas omittere amat (e. gr. I 4 dia-Koojniia [s. 1. m. 2 add. ai]; I 5 heiv [s. 1. m. 2. add. oig]). nomina propria saepius uti in codice B li- neola suprapicta notantur. itacismi sordibus codex Lauren- tianus modice turpatus est. v acpEhivoTiMv sine ullo consilio positum est. l mutum ubi requiritur plerumque abest; si quando adest, adscriptum est (cf. 1. V 58 twl — day.TvUu) [sic!]). de prosodia atque interpunctione denique idem valet quod de codice Vaticano 1302.

Correcturarum autem quibus liber Laurentianus scatet admodum paucae ad ipsum librarium redeunt, cum plurimae correctori (L^) saeculi ut opinor XIV debeantur qui admirabili quadam pertinacia cum graviora quae comraiserat librarius menda eluit tum innumeros maiores minores orationis hiatus ope alius libri explevit. rubricatoris munere videtur librarius functus esse.

34 Edgarus Martini.

Postremo ad saeculam XIII pertinet:

IV) Codex Parisinns gr. nr. 1759 (P)*). qui cum per breye temporis spatium in supellectile loannis Argyropuli (1416—1486), lani Lascaris (1444-1534), Ridolfii cardinalis fuisset, regnante Henrico IV in bibliothecam regiam Parisiensem invectus est. bombycinus est formaque quartanaria. paginae sunt versuum 22 — 30, versus litterarum 38 — 44. complectitur is codex unum Laertium Diogenem foliis 251 (in calce libri VII folia 174^ 175 176' vacua relicta sunt). praefixum autem est folium littera A insignitum quod diversis manibus saeculi XV et XVI perscriptum est. atque fol. A' haec Graeca exhibet:

^XXot (lEv aXloL Twv TtaXai ^aaiXecDv'

xoTtovg 7tgor]VTQi7tr]aav eig Ta(pr]v ^evovg'

eyio de ^aalkeiog noQcpvqag yovog

eiarifii zvfx^ov ev iJ.iaa) yrjg h^dofiov 5 xat aa^^axil^oi rovg afietQltovg Ttovovg

ovg kv fidxaig sateycov (sic) ovg kKaQreQovv'

aq)^ ov yaQ ^aaiXea ^eog xixXr^xal fxe,

ov yaQ Tig eldev riQefiovv kfiov doQv

xai fiaQtvQovai rovro axvd^ac xal TtiQaai 10 avv olg lafj.arjlt a^aary6[g]i^iQ aQaxpi

xvdvip (sic) kft' aQyvQoevri, art' evg)Qr]xrao (sic) Qiod(p (sic)

TteQaidog en yairjg dreXevririo knl eQyto

xivrjaag arQari^v rod^ lovXiavbg eXax^ (sic) arjfi

dfKporegwv r dyad-bg ^aaiXevg xQareQog r alxfir]rr]g

1) De codicibus Parisinis Laertii egit M. Bonnetas Mus. Rhen. vol. XXXII (1877) pg. 578 sqq.

Adnotatio eritica. t. 1—10 unde sumpti sint me fugit. quo vero pertineant non difficile est ad definiendum. quippe qui v. 3 memoratur Basilius, neminem alium esse nisi Basilium II Byzantinorum imperatorem (t 1025) victoriarum enumeratio vy. 9 et 10 proposita satis arguit (cf. Andlaw Die byz. Kaiser [1865] pg. 248 prox.). scatent ceterom isti versus mendis scripturae, quae tamen singillatim indicare ab huius libelli consilio alienum est. satis habeo paucas certas emendationes attulisse: 2 npoTjv- zgimaav D(ielsius) || 4 "atijfu optimeKrumbacherus (per litteras), siaeifuD \\ h d(iexQTixovq D |j 6 eaxeyov D || 7 xexXrjxe D |1 10 'i^aayog M(artini) "//?;;() M H V. 1 1 — 14 epigramma exhibetur notissimum monumento luliani inscriptum : quod purgatum vitiis tenes Zonar. 1. XIII 13, 24 pg. 68 editionis B.-W. ||

Analecta Laertiana. 85

15 tovt' ert ^iaaaqLcov ^wv fjvvaa aio/naTL (sic) a^/na

Ttvev/ia de cpev^elTai TtQog ^ebv ad^avatov:

tum Latina haec: Laertius Diogenes de vitis philosophorum.

fol. A^ index legitur philosophorum quorum vitae a Laertio

enarrantur conscriptus manu Lascaris. habet autem hanc

formam :

Ttiva^ TTJg ^l^kov.

XaeQrlov dioyevovg ^ioL tov aov d^aXrjg' aokoiV xLXuiV

jtLTTaxog' xXeo^ovkog' TteqLavdgog' avaxaqaig' /ivacoV eTti-

fxevidrjg ' q^eQexvdrjg : tov ^ov • ava^LfiavdQog ' ava^Lfiivrjg ' ava-

^ayoQag' aQxiXaog' acjxQaTrjg' ^evoq^tov aiaxLvrjg' oQLaTiTtTtog'

^eodcoQog' (paLdwv' evyiXeLdr^g' aTLXnwv' kqltcov' aificov' yXav-

xcov' aLfifiLag' x^^rjg' ftevedr^fiog: tov yov TtXaTiov: tov 6ov

anevOLTtTtog ' ^evoytQaTrjg * TtoXificov ' xQaTrjg ' tcqovtcoq ' aQxeai-

Xaog' ^icov' Xaxvdrjg' y:aQveddrjg' ccQLaTOTeXrjg (sed statim in-

ductus)' yiXeLTOfiaxog: tov eov aQLaTOTiXrjg' d^eocpQaaTog' otqcl-

Tcov' XvTccov' drjfiriTQLog' '^QcmXeLdrjg: tov gov avTLa&ivrjg'

fiovLfiog' ovrjaLyiQLTog' ycQdiTrjg' firjTQoyiXrjg' LTtJtaQxLa' fcivLU-

Ttog' fievidrjfLog: tov tov ^•^vcov' yiXedvd^g' xQ^^f^^^og (post

hoc nomen linea ducta est spatii versus dimidii): tou iqov'

nvd-ayoQag' efiTtedoyiXrjg' eTtLxccQfiog' oQxLTag {sic)' aXnfiaLcov'

%7t7taaog' q)LX6Xaog' evdo^og: tov ^ov '^QdyiXeiTog' ^ocpdvrjg

(sic)' TtaQfievLdrjg' fiiXLaaog' C^^vcov XevyiLTtTtog' drjfioxQiTog'

TtQCOTayoQag' dLoyivrjg' dvdsaQxog' rtvQQiov TLficov: tov lov

ertLxovQog :

Tial TtXiov ovdiv

tum eodem atramento

Ao. W. 15. Hsa (?) 9»

de compendio Ao (= Lascaris) vide Bonnetum 1.1. pg. 578 not. 1.

Sequitur folio V et 1"" lacupletior nominum laterculus a

librario prioris partis codicis Parisini (cf. infra pg. 87) satis

versibus 15 et 16 quid faciam, nescio. v. 15 BrjaaaQicDV reponendum esse in aprico videtur esse. utrum autem cardinalis ille celeberrimus in- tellegendus sit necne diiudicare non audeo, cum testante mihi Erum- bachero Bessarionis nomen Byzantinis temporibus non nimis rarum sit. pro t,<ov restituendum ^oJv.

QQ Edgarus Martini.

compendiose exaratus; valde autem situ corruptus est atque detritus utpote primum veteris voluminis folium*).

fol. 1' AaeQvLov dioysvovg ^loi xal yvcof^ai taiv ev g)[doG]6g)oig evdoyii^rjaavTcov xat zcov ky.aGTT] [alQiGS^L aQSG- TiovTwv kv BTtLTOtio) Gvvaywyrj (sic). dLrjLQrjraL to GvyyQafifia elg ^l^lovg dixa: enaGTOv ^l^Uov Ta TtQOGOJjta:

a h Ttj a ^akrjg' GokcoV x^lIo)V 7tLTTay.og' [l^]i[a]g' JtAeo- §ovlog' TtBQLavdQog' avd%aQGLg' (xvgojv' e[rtL(ievL]dr]g' (pe[Q€yivSrjg'] /9 ev Tco ^ dva^LfxavdQog' dva^ifxevrfi' dva^ayoQag' dQxi- laog' GcoyiQdTrjg' ^evocpcov ai^GxLvrjg,] d[Q]LGT[Ln7tog'] ^eodcoQog' cpaLdcov evy.leLdrjg' GTLlrtwv' ^qLtcov G^LfLOjv] yXamog (sic)' GLfifiLag' xi^rjg' fievidr]fiog' y ev Tco y TtXaTCOv'

6 ev Tco S GTtevGLTtTtog' ^evo^nQaTrig'] nQdTrjg' yiQdvTWQ' dQH^eGLXaog'] ^i[cov'] Xanvdrjg' KaQve[ddr]g'] 7tX[eLT6fiaxog'] € ev T(x. s dQLGTOT[eXr]g'] -d^^eocpQ^a^GTog'] Ivxwv dr]firiTQLog' [r]QayiXeidr]g']

fol. V

[e]v Tco g dvTLGd-evr]g' dLoyivr]g' fx6vLfiog' ovr^GLnQLTog'

xQ[dTr]]g' fir]TQoyiXrjg' %7t7taQXog (sic)* fiivL7t7tog' fievi-

dr]fiog'_

ev Tco t ^r^vcov' ycXedvd^rjg' xQ^^^^^^^og' tpf^voiv TaQOevg'

d[i]oyivrig' d^toXXodwQog' §or]^6g' fivr]GaQxL8r]g' fivr]Ga-

y6Qag' viGrioQ' ^aGLXeLdr^g' ddQdavog' dvrLTtaTQog' f]Qa-

y.Xeidr]g' GOJGLyivr]g' 7tavaLTLog' y.dT0)V TtoGetdojVLog'

dd-[r]]v6[da)Qog'] dd-r^vodwQog dXXog' dvTL^taTQog' oQLog

(sic)* yoQvovTog'

[ev Tco] rj 7tvd-ay6Qag' efi7tedoyX^g' BTtLxaQfiog' [dQxv]-

Tag' d[X]yfxaLo}v' %7t7taGog' g)LX6Xaog' evdo^og'

ev Tco ^ rjQdxXeLTog' ^evo(pdvr]g' 7taQfievLdr]g' fiiXLGGog'

^rjvwV Xevxi7t7tog' dr]fL6yQLTog' 7tQa)Tay6Qag' [dL]oyivr]g'

dvd^aQXog' 7tvQQ0)v' TLfiwv'

[ev Tco] 7 e7tLy.ovQog'.

1) In exhibendo hoc laterculo eam secutus sum rationem ut evanidas litteras uncis circumsaepirem.

Analecta Laertiana. 87

A folio 2' ipse Laertii contextus incipit qui hanc in fronte gerit inscriptionem : ^asQriov dioyhovg ^Loi xai yvuJjA.ai tiuv iv (piXoGocpla evdoxLjiirjadvTtov xat tcJv iyidaTr] aiQiaei aQeay.ov- Tcov: —

Scriptus est Laertii liber duabus manibus: quarum priori (P») debentur fol. 1'— 95', alteri (P") fol. 95^— 25r cuius scriptura cum litterarum ductibus tum pauUo clariore atra- menti colore a priore differt.

Subscriptum est libro Parisino:

^aeQttov dioyivovg q)ikoa6(pwv ^liov xai doy/ndTcov awaycoyfjg tcov eig diy.a eTtiTiovQog : • eTtUovQog ):(

in inferiore margine fol. 251^ legitur:

^lcodvvov Tov aQyvQOTColov.

Scriptura utriusque librarii adcurata est atque proprietates saeculi XIII luculenter prae se fert. compendia sat frequentia sunt: in primis syllabae extremae verborum compendiose scribi solent. praeterea constanter abbreviantur cpaai, (pr^ai, xai, TteQi, nQog^ rjfieQa {tjfl), i]hog ( (^), ovQavog, avd^QcoTtog, -d^eog cetera similia. accentus cum spiritibus non coniunguntur. spiritus asper modo hanc formam habet •-, modo hanc '. ita- cismi non nimis frequentes. l mutum plerumque omittitur; verum est etiam ubi adscribatur aut subscribatur. alter librarius L semper fere missum fecit. r ecpelxvoTixov satis constanter ante vocales ponitur, ante consonantes omittitur. ad minora orationis membra distinguenda uterque scriba comma usurpare solet, ad maiora librarius prior puncto supra lineam con- locato utitur, cum alter bina puncta (:) praeferat. in fine capitum invenimus saepenumero signum : — . interrogandi signum prior scriba saepius adhibuit (e. gr. fol. 40^^ v. 1 1 ; fol. 53^ V. 13 et 15). porro obelis in margine positis (— et -f-) quibus similes in continuo lineae respondent gravius interstitium haud raro denotatur. versus diplis margini adscriptis signi- ficantur. ceterum ad interpunctionem efficiendam praeter

88 Edgaras MartinL

librarios universi fere contulere correctores. prosodia eadem inconstantia exacta est atque in codicibns BVL.

Correctionibns additamentisque diversis manibns patratis liber Parisinus adflnit et abundat. non nuUa quidem ipsi librarii, prior in anteriore codicis parte, alter in posteriore, et emen- davere et adnotavere ; multo vero crebriores correctiones notu- laeque sunt a sex correctorum manibus profectae quarum tamen distinctio baud raro magnis difficultatibns obnoxia est. vetn- stissimus autem corrector 1) P^ cuius pigmentum babet colorem fuscum cninsque litterae mediocri magnitudine sunt. correxit multa erasa priore lectione ; bic illic etiam omissas sive voces sive litteras in contextum scriptoris inseruit. praeterea si quid video ad eum revocanda est nota illa quae fol. 112^ (=l.VIin.) reperitnr in inferiore margine: avria^ivt]g Ttqwrog wQiaato tbv oQLafxov einwv oQiOfiog iati Xoyog 6 rb ri rjv elvai drjXcuv. sequitur 2) P^ cuius atramenti color etiam magis fuscus est. litterae paullo crassiores sunt quam manus P^. multa ille in litura correxit; non nnnquam sua suprascripsit, rarissime in margine posuit. longe plurima vero mutavit 3) P^* qui pig- mento nsus est flavo, litteratura pusilla. is maxima diligentia totum libmm a capite ad calcem retractavit ut vix nlla sit pagella quae non eins operam attestetur. addicendum enm esse saecnlo XV, cum P^ et P^ ad saeculum XIV pertineant, scriptura adfatim docet. internoscuntnr autem eius correcturae facillime a ceteris eo quod accentus cum spiritibus copnlare adsolet. praeter correctiones autem ad eum redire puto ple- nas librornm inscriptiones atqne notulas argumentum tracta- tum declarantes (praecipue libri tertii). rara sunt vestigia correctoris 4) P^ cuius tinctura canum habet colorem, lit- terae minntae snnt; adsignandns et ipse saeculo XV. facil- lime etiam a reliqnis distingnnntnr emendationes correctoris 5) P^ qnae cano atramento arduaque et ineleganti scriptnra exaratae sunt. postremo commemoranda est manus 6) P'^ modo cano modo rnbro pigmento nsa. litterae eius magnae et crassae sunt. marginem fnttilibus notis implevit; interdnm etiam glossas adscripsit: velut ad I 88 kcpodiov. rjyovv rQ0(pi]v. nno duo-

Analecta Laertiana. 89

busve locis contextum scriptoris correxit. ceteroquin diversa non est ab ea manu quae in fol. A' Graecos versus conscripsit; attribuerim P' perinde ac P^ saeculo XVI.

Saeculo XI V item tres libri impertiendi sunt. atque initio quidem huius saeculi exaratus est

V) Codex Farlsinns gr. nr. 1758 (Q) olim Fonteblan- densis regis Francisci I*). chartaceus est formaque quarta. paginae versuum sunt 29 — 36, versus litterarum 42 — 45. con- tinet fol. 1' — 3^ nescio quod frustulum Graecum. subseqaitur integrum Laertii Diogenis opus fol. 4' — 203^^. cui conficiendo tres librarii operam dedere. scripsit autem primus fol. 4' — 59^, fol. 116'— 13r, fol. 146'— 203'; secundus fol.60'— 115^; tertius fol. 132' — 144^ (folium 145 vacuum). titulus Laertii operi prae- fixus est hic (fol. 4'): udaegrlov dioyivovg ^Lot xai yvwfxaL tcov €v q)iXoao(pla svdominrjadvTcov v.al twv ExdaTrj aiQeoeL dqea- yc6vT0)v T(Zv eig 1 to tvqwtov.

Scriptura codicis totius satis curata est. i mutum sub- scribitur adscribitur omittitur. v paragogicum nuUo consilio positum est.

Praeter ipsorum librariorum correctiones dum describunt factas exstant ab aliis duabus manibus adiectae neque multae illae neque magno opere notabiles. alter autem corrector (Q^) pigmento usus est magis fusco quam librarii, alter (Q^) palli- diore. rubricatoris provinciam librarius primus administravit qui bac occasione oblata quaedam menda sustulit.

Paullo post librum Q exortus videtur

VI) Codex Yatlcanus gr. nr. 140 (W). bombycinus est formaque octava. versus in una quaque pagina sunt 31, lit- terae in uno quoque versu circiter 43. complectitur fol. 1' — 175a' (nam fol. 175 Vis numeratam est) Laertii Diogenis con- textum cum praemisso indice vitarum ; fol. 175b'— 231' Philo- strati Vitas sophistarum'^ fol. 232' — 259' Eunapii Vitas sophi'- starum; fol. 260'- 272' Philostrati epistulas; fol. 273'— 288' Alciphronis epistulas. omnia unus librarius perscripsit.

1) cf. Bonnetum 1. 1. pg. 579.

90 Edgarus Martini.

Inscribitur fol. 1': ytaeQxLov dioyevovg ^ioi nal yvajjuai rdiv Bv cpiXoaocpoig Bv6oY.Lf.ir^GavT(x)v Y.a\ tojv e^aorri alQeaei aoeaxovTCJv ev eTiirofxto avvaytoyrj (sic)* dirjQr^Tai t6 avyyQafi^a eig ^l^Xovg dexa. insequitur brevis ille nominum index qui in fol. A"^ codicis P legitur. fol. 2' ipsum quoque inscriptione ornatum est: ylaeQTiov dioyivovg §Lol ycal yvcZfiaL rcJov ev cpiXo- aocpLa evdoKLfxr^aavTcov nal tiov kxccaTr] aiQeaeL aQeaxovTotv. fol. 175a' subscriptum est (paene evanida scriptura): AaeQTLov dLoyevovg §Lcov xai doyficxTcov Gvvaycoyq\g tcov\ elg dixa [eTti-

KOVQOg].

Scriptura codicis W sane quam nitida diligensque est. dolendum hoc solum quod librarius atramentum usurpavit flavissimum : unde factum est ut scriptura multis subinde locis aut prorsus evanesceret (ut statim fol. 2) aut saltem lectu difficillima evaderet. cui incommodo mederi studuit is qui pigmento pauUo obscuriore veteres litterarum ductus redinte- grare conatus est (W^). neque vero usquequaque ei contigit ut quae librarius dederat adsequeretur. v ecpeXyivaTLxov libra- rius ante vocales tantum non semper, saepe etiam ante con- sonantes adhibuit. l muti nuUus usus est.

Correxit librarius paucissima. neque crebrae eae sunt correctiones quas recentissima manus saeculi XVI (W^) luteo scripsit atramento.

Exeuntis saeculi XIV, quatenus a priore librario scriptus est, videtur esse

VII) Codex Barberinns gr. nr. 375 (F). chartaceus est formaque octava. exhibet unum Laertium Diogenem duabus manibus exaratum. quarum priori (F*) et ei vetustiori (saec XIV) debentur fol. Ib'— 88^ (= 1. I, 1— III, 60 in. Tr^g i^dofxrjg rjyovvraL iTtTtLaL), posteriori (F'') quae notas refert saec. XVI fol. 89'— 284^ (1. III 60 in. irtTtiaL dvo — 1. X extr.). illa in una quaque pagina versus scripsit 25, quorum quisque litteras 34 — 37 continet, haec confecit paginas item 25 versuum, sed versus circiter 43 litterarum. fol. 1 bis numeratum est. prostat fol. la"^ ®* ^ index brevis prosopon Laertianorum scilicet ad ipsum codicem Barberinum exactus rubroque pigmento pictus : quem

Analecta Laertlana. 91

qui fecit tamen alienus est a rubricatoribus libri utpote qui alio colore aliaque utantur litteratura. fol. Ib' inscriptum est: ylaEQTiov dioyivovg ^lcov zat yvcofiaiv tcHv Iv cpiXoaotpia evdoxi- fnqaavtCDv xa< tcHv ev sxaGTrj algiaei aQeodvTcuv twv eig dexa t6 a. in quo titulo corrector tertius immutavit ^lcov in ^ioi, yvcoficuv in yvco^ai, aQeadvrcov in dQeoY.6vTcov. in calce libri haec subscriptio mihi quidem inextricabilis reperitur:

D

.Ph (?).

Librarius prioris partis v paragogicum ante consonantes lit- teras omittere solet, raro ante vocales. i dvexq)c6vr]Tov fere deest.

Praeter librariorum manus tres aliae adparent: I) F^ atramento usa flavissimo multa vocabula subductis lineis or- navit complevitque codicis marginem (maxime in libro I) inu- tilibus adnotatiunculis argumentum tractatum indicantibus ; II) F3 paullo obscurius pigmentum usurpans rarius emenda- tiones margini adscripsit; III) F* subfusco atramento adhibito totum librum maxima cum cura pertractavit contextumque in- numeris locis ad aliud Laertiani operis exemplar conformavit. rubra singulorum librorum initia ipsi librarii scripserunt.

Pergrandis numerus est librorum Laertianorum saeculi XV. qnos deinceps enumerabimus breviore tamen descrip- tione adiecta. agmen ducat

VIII) Codex UrMnas gr. nr. 108 (U) quem olim Fran- cisci Filelfi (1398-1481) fuisse subscriptione folii 138^ (cf. etiam fol. IbV extr.) constat^). paginae versuum sunt 35, versus litterarum circa 72. complectitur autem fol. 1' — 104' Laertii Diogenis opus; fol. 104^—108^ vacua sunt; fol. 109^—138^ Ea;c. phys. Theophr.] fol. 139^^ — 143' med. [Aristot.] De Xenoph. Gorg. Zenon. libr.; fol. 143' med. — \hV [Aristot.] Auscult. mirab. liber ab initio usque ad finem una manu con- scriptus est.

1) Quem inter et Ambrosium Laertii interpretem quae ratio inter- cesserit exposuit Rosminius Vita di Francesco Filelfo (Mediol. 1808) tom. I pg. 117 sq. vide etiam Filelfi Saiyr. Dec. I 7.

92 Edgarus Martini.

Laertii scriptio hoc titulo praedita est: AasQxiov dio- yivovg ^lwv y.a\ yvD^iov twv kv (piXooo^la evdoKLjnriaavxwv xal Tiuv €v kiiaOTr] aiQioEi aqeoavttov ro TtqfZrov. in fine antem mutila est, cum desinat verbis ov/. avrdv ovv del vonfC.eiv xbv (l. X 55). scriptura codicis nitidissima est et diligentissima.

Correcta et additamenta quae paucissima inveniuntur ad ipsum librarium redeunt qui et inscriptiones litterasque ini- tiales rubro pinxit colore.

IX) Codex Yindobonensis gr. nr. LIX (K), ol. 17, Kollarii suppl. cod. CVI. chartaceus est formaque praegrandi. paginae sunt versuum 29, versus litterarum circiter 56. constat foliis 178 (fol. 75 bis numeratum est; inde Nesselius codicem foliorum 177 esse perperam refert) unumque continet Laertium Diogenem. inscribitur fol. 1': .AasQtlov dioyhovg ^lcov nal yvco/uwv Tiov ev (piXooocfla evdoxif^TjodvTWV xal t(ov eTiaaTrj alQiaei aQeoccvTOJv tojv eig dixa t6 tvqiotov. fol. 177' (reapse 178') subscribitur : TiXog.

Correcturae additamentaque quae non panca habet codex K tantum non omnia a librarii manu profecta sunt qui etiam non nullis locis scholiola margini'adpinxit: veluti 1. 1 100 ad vocem alavfivrjTlr]v: rJTOL TVQavvida; 1. II 17 ad vocabulum axdvdrAag: eldog Xa%dvov dyQiov; 1. I 26 ad verbum (prjaai: einelv] 1. I 39 ad vocem TtQea^vTrjg: 6 nQia§vg. aliarum ma- nuum vestigia exstant et paucissima nec satis certa, ut secure gilentio praetermitti possint.

X) Codex Barbonicus gr. III B 28 (nr. 253 in catalogo Cyrilli, nobis D). chartaceus est formaque quartanaria. narrat Cobetus praef. ed. Par. pg. III a confectum esse hunc librum ab loanne Rhoso Cretensi, sedulo illo librario, qni altera saeculi XV parte plurimos libros Graecos descripsit (cf. Gardt- hauseni Griech. Falaeogr. pg. 326); at vir ille doctus si librum Burbonicum vel paullo adcuratius adspexisset, non est dubi- tandnm quin aliter iudicaturus fuerit. legitur enim statim principio codicis D haec inscriptio : tovtI t6 ^v^Xiov d-eodtoQov dvT(oviov T(ov ya^ai(ov vTcdQxei y(.Trjfia, TteQiixeL de XaeQTiov dioyivovg §i(ov (piXoo6cp(ov t(ov eig dixa t6 7tq(J!)tov ev (o O^akrjg

Analecta Laertiana. 93

xril. nsque ad to dexarov ev to enlKOVQog veoxkiovg a^^r^valog. eaxL de Ttqog rovTOig ytai Xovmavov dr^i^ojvayaog yjvrcQlov q>Uo- Goqxav (sic) ^Log. quae sua manu Theodorum Gazam (c. 1410—1478) scripsisse non est quod diffidatur (cf. etiam co- dicem XIII). iam cum contextus libri Burbonici eadem manu perscriptus sit qua ista inscriptio, consequens est ut a Theodoro Gazae codicem D exaratum esse statuamus^). complectitur autem fol. 1'— 240^ Laertii Diogenis opus integrum; fol. 241'— 247^Luciani Vitam Demonactis. in ultimo autem folio (247^) haec exstat notula: Antonii Seripandi ex lani Parrhasii testamento, de cuius notae sensu videndus Fr. Vogel ed. Diodori Bibl. praef. pg. V.

Inscribitur Laertii folium princeps: AaeQTiov dioyivovg ^liov xat yvwfiuiv tcov Iv qiXoGocpLa evdoxii^rjGavTwv xal twv ev ey.dGTr] alqiGeL aQeadvTiov twv elg dexa t6 tvqwtov. sub- scribitur contextui Diogenis: TiXog' XaeQTLov dioyivovg ^Liov cpiXooocpiov T(ov eig dixa to dixaTov cpvXXa k"'. pictus est liber laudabili cumadcuratione scripturaque elegantiae plena est Correctorem codex D nanctus non est. XI) Codex Palatinns -Vatlcanus gr. nr. 361 (S). pagi- nae versuum sunt 27, versus litterarum 32—34. fol. A^ hos habet senarios — ceterum diversis manibus exaratos — quibus lepide inter se de libri possessione contendunt Carolus nescio quis et Musurus (c. 1470—1517):

(DLXcJv Tod^ eGTLv ov fiovov KcqXov xTiaQ KdqXov Tod ovx eW dXXd Movgvqov (sic) Y,TiaQ KdQXov Tod^ eGTiv ovxl Movgovqov XTcap KdqXov Tod' eGTiv rjde Movgovqov yxiaQ TvxTjg Tod^ eGTL XTrjiiia xal t(Jjv x^tu/ufiywv 'udXX^ ovTC KdQkcov ovTe Movgovqcov y.Tiaq. fol. B' — C^ continent brevem indicem eorum philosophorum quorum vitae apud Laertium enarrantur. fol. D' varias quis- quilias exhibet: a) quid omnium principes Graeciae sapientes excogitaverint; b) 2TQd^(ovog iaTQLxoi XoyoL Uvdcov. fol. 1' —

1) Theodori Gazae manu etiam liber Laur. gr. plut. XXXIl nr. 1. conscriptus est (vid. Gardthausenum 1. 1. pg. 339).

94 Edgarus Martini.

292"^ continetur Laertii Diogenis opus ; fol. 293'— 302^ Luciani Vita Demonactis'^ fol. 302^ — 304'' nescio cuius scriptoris dispu- tatio TtQOQ nkrj^wva rj TteQL rrjg §L^kov (inc. w Ilkrjd-cov oQLOte ■Kal aoq)i)\ fol. 305^^ — 308' completa sunt frustulis maxime e Ptolomaei Geographia petitis. omnia unus scriba exaravit.

Inscriptione Laertii liber ornatus est hac: ^aeQzlov dio- yevovg ^Lojv xat yviofiiijv tcov kv cpiXoaofpLa svdoTiifir^advTcov y.al Tuiv kv exdatr] alQeaei aQeadvraiv tcuv eig dena rb ftQcH- Tov. in fine 1. X haec subscriptio librarii legitur:

idctiv (pro idojv) ro xeQixa zrjv xccQtv ^edj dLdov (pro didov). conscriptum esse librum S non ante saeculum XV inde effici- tur quod disputationem adversus Plethonem (m. a. 1451) com- positam continet quae certe non hoc loco primum publici iuris facta est.

Gorrecturae libri paucissimae partim ad ipsum librarinm redeunt, partim ad aliam manum obscuriore pigmento usam (S^).

Ab eodem librario quo liber S exaratus est

XII) Codex Laurentianus plut. LXIX nr. 38 (€f). char- taceus est formaque octava. paginae versuum sunt 27 — 30, versus litterarum 35 — 38. continet unum Laertium Diogenem fol. 1' — 262^. inscribitur fol. 1': AaeQxLov dioyevovg ^Lcov xal yvio^cov Tcov ev cpiXoaocpLa evdoyci/iirjadvTcov Ttai tcov ev exdarr] aiQeasL aQeodvTcov rcov eig Sexa to tcqcotov. scriptus est hic liber aliquanto neglegentius quam S.

Quaedam menda ipse librarius delevit qui etiam bis terve omissa in margine supplevit muniaque rubricatoris explevit. librum primum insuper pertractavit corrector nescio quis (0^^).

XIII) Codex TJrbinas gr. nr. 109 (T). chartaceus for- maque maxima. paginae versuum sunt 36, versus litterarum circiter 46. fol. a^ habet notulam : " tovtl to eXXrjvLTidv ^v(iXLov iavLV Tov kfxov yeioQyiov eQfxcovvfiov ekXrjvog tco yevei" pauUoque inferius: *^hic liber est mei Georgii Hermonymi natione Graeci\ quarum inscriptionum scriptura cum manui codicis plane conveniens sit, Georgium Hermonymum libri Urbinatis 109 scribam esse patet. fuit iste Graeculus oriundus Sparta (cf. Bernhardyi Griindriss d. gr. Litterat. I^ [1892] pg. 794)

Analecta Laertiana. 95

atque per aliquod tempus Lutetiae Parisiorum adulescentes Graecis litteris imbuebat: inter quos fuit Reuchlinus qui anno 1473 Parisiis commorabatur. horis autem subsicivis Georgius plurimos libros Graecos descripsit plus minus festinanti stilo (vide Gardthausenum 1. c. pg. 317 s. v. Charitonymi). continet liber T unum Laertii Diogenis opus quod in fronte gerit titu- lum (fol. 1'): ^asQTlov dtoyivovg §iojv xai yvtofiwv twv ev q)iXoao(pla evdoxifxrjaavTOJv xai Ttov ev exdaTr] aiQiaei oQeoav- Ttuj' Twv €ig diY.a t6 nQWTov. subscriptio nuUa.

Correctiones aeque ac glossarum Latinarum multitudo quibus margines voluminis impleti sunt ab ipso Georgio ad- iectae sunt.

XIV) Codex Laurentianas pl. LXIX nr. 85 (H). mem- branaceus est formaque quartanaria. paginae 23 versuum, versus litterarum 47 — 49 sunt. complectitur unam Laertii Dio- genis scriptionem. fol. 1' ®* " prostat locupletior ille philo- sophorum index qui in codice P legitur fol. 1' et l^ inscriptio- nemque habethanc: ^asQTiov dioyhovg (iioi ytal yvco^ai twv €v g)iXoaocpia eudoM^rjadvTcov xai Ttov endoTrji (sic) aiQiaewv aQ€ax6vTcov Iv eTtiToinrji avvaywyrj (sic)' dii']QrjTai t6 avy- yQaf^fia eig (^i^Xovg dixa. €xdaTov ^i^Xiov tu jiQoawjta. ipsi autem contextui hic fol. 2' praefixus est titulus: yla€QTiov dioyivovg ^ioi xal yvwfxaL twv iv (piXoaocpia evdoxifxrjadvTwv ^i^liov c. in fine libri VII unum et dimidium folium vacuum.

Scriptura codicis haud tecte proprietates saeculi XV refert ut iis suflfragari nequeam qui eum iam XIV saeculo ortum esse perhibeant.

Non nulla librarius dum describit sustulit vitia, plerasque in margine conlocavit varias lectiones, addidit supplementa quaedam. pauca in margine adnotavit manus subflava (H^). non numquam corrigendi munus participavit manus tertia (U^) atramento usurpato furvo. quae manus haud absimilis a librario tamen ab hoc paullo gracilioribus litterarum formis distinguitur.

XV) Codex Marcianus gr. nr. 394 (I). membranaceus est formaque quarta. paginae sunt versuum 27, versus litterarum 48 — 50. exhibet unum Laertii Diogenis opus. fol. A' hanc

■^:'":^s!fx^

96 Edgarus Martlni.

habet notulam: to ^d. dioyivovg XaeQTlov ^ioi twv g)ikoa6cpo)v: ^i^kiov ^rjaoaQiwvog aaQdrjvaXig tov tcJv tovoxXcov, infra Latine: loc- 64 diogenis laertii vitae philosophorum; bessarionis cardinalis tusculani. nnde librum I ad Be8sarionis(1395 — 1472) olim bibliothecam pertinuisse discimus. fol. 1' inscribitur ^aeQTiov dioyivovg ^ioi xai yvwfiai twv iv q>iXoaoq)ia €vdoxi(j,r]advTiov xat twv EyidaTt] alQiaewv aQsayiov- Tcov iv eTtLTOfxrj avvaytoyij (sic)' dir^QrjTai to avyyQUfifxa eig ^i^Xovg diyta. sequitur copiosior nominum laterculus (cf. P et H). fol. 2' ornatum est inscriptione: ylaeQTiov dioyivovg ^iot xal yvwfiai Ttov ev (piXoao(pia evdoxifirjodvTcov ^i^Xiov a. in calce libri VII unum et dimidium folium scriptura caret. fol. 191^ nullam habet subscriptionem.

Scriptura codicis est saeculo XV multum usitata cuius litterae graciles admodum sunt atque quasi ad perpendicnlum directae ex lineis pendent.

Ad paucas ipsius librarii correctiones accedunt eae quas nemo alius nisi ipse cardinalis Bessarion (I^) adposuit ut earum cum scriptura notae in folio A' positae comparatione evincitur (cf. etiam Rosei Aristot. Pseudep. pg. 11).

XVI) Codex Palatinus-Yatloanus gr. nr. 182 (E). mem- branaceus est formaque propemodum maxima. paginae versuum 30, versus litterarum circiter 48. continet unum Laertium Dio- genem fol. 1' — 198'. fol. A'' reperitur inscriptiuncula: lan- notii Manetti (1396—1459). de cuius hominis docti vita ac librorum conlectione consulendi Wiese-P^rcoppo Gesch. d. ital. Lill. (1898) pg. 201 et Voigt Wiederbeleb. des kiass. Altert. I^ pg. 322 sqq. et IP pg. 80 proxx. fol. 1' exstat locupletior nominum philosophorum index (cf. PHI) cui inscriptum est: ^aeQTiov dioyivovg ^ioi xa/ yvvofxaL tcov ev (piXoaocpia evdoxi- firjadvTiov xal TiJov eTidaTrj aiQiaecov ccQeaKOVTiov ev ejtiTOfx^' avvaycoyri ' dir]QrjTai t6 avyyQafifxa eig ^i^kovg dixa. exdaTov ^L§Uov Ta TtQoacoTta. fol. 1' titulum habet: AaeQTiov dio- yivovg ^ioL xal yvcojuaL tcov ev (pLXoaocpia evdoxL/xr^advTcov ^L^Xiov a. in fine libri VII duo folia (140 et 141) vacua relicta sunt. subscriptionem inveni nullam.

Analecta Laertiana. 97

Qaae inTeniantnr pancae coirectarae ad ipsnm librariQm reverti videntur.

XVII) Codex Marcianns gr. nr. 393 (M). chartacens formaqne maxima. paginae 38 versuum, litterarum 52 — 62 versus. complectitur unam Laertii Diogenis scriptionem fo]. 1' — 112^ fol. A^ haec habet Graeca: ro oa . kaeQtiov dio- yivovg ^loi twv (piXoaoqxav parvoque spatio interiecto xr-^fxa ^rjoaaQlwvog KaQdivdXig rov vualag et infra haec Latina: loc. 71 laertii diogenis vitae philosophorum. liber bessarionis card. nic. (cf. cod. Marc. gr. nr. 394). fol. V titulus praefixus est: AaEQrLov dioyivovg ^lcov xai yvtoficuv %wv kv q)iloao(pia evdoxifir^aavrwv xal icijv k-Kaari] aiQiaei aQeadvrwv rwv eig dixa rb TtQcorov. extremo libro VII unum et dimidium folium scriptura vacat (fol. 71^^ med. et 72^.

Codex M satis adcurate exaratus conspicuus est littera- ura compendiis impeditissima, ut difficillimus sit lectu.

Continet magnam vim variarum lectionum ab ipso librario adpositarum. praeterea corrector (M^) multa menda sustulit omissaque in margine supplevit. qui in universum magis atro utitur pigmento qnam librarius. paucissimis locis tertia (h. e. Bessarionis) manus (M^) comparet. rubricatoris munere librarius functus est.

XVIII) Codex Arandelianns gr. nr. 531 (A). charta- ceus est formaque oblonga (26 X 18,5 cm). in quo perficiendo tres elaboraverunt manus quarum duae totum fere librum con- scripserunt. foliis constat 178. continet opus Laertii Diogenis solum et integrum. inscriptione fol. 1' ornatum est hac: ^aBQriov dioyevovg ^icov y.al yvcofiwv rcuv kv cpiXoaocpia ev- doTiifZT^advrcov xai roiv exdaTrj alQeaei aQeadvrwv tcJv eig diaa rb jtQwrov.

Scriptura primae manus maximam similitudinem habet cum scriptura codicis Marciani 393, cum secundus librarius planiore utatur litteratura.

Correcturae paucae illae quidem ab ipsis librariis ex- aratae sunt.

Leipziger Stndien. XIX. 7

98 Edgarus Martini.

XIX) Codex Monacensis gr. nr. 159 (N).*) bomby- cinus est formaque prope maxima. confectus est diversis manibus temporibus diversis. vetustissima autem yidetur esse ea pars qua Laertii Diogenis opus exhibetur: quam saeculo XV ortam esse scriptnrae species adfatim arguit. recentissima 8 contrario sunt folia 97—152 ut quae ad saecnlum XVI re- vertantur. continet autem volumen fol. 1'— 62' Laertii Dio- genis librum ; sequuntur tria folia vacua ; fol. 66' — 94^ Hiero- clis in [Pythagorae] Aurea carmina enarrata; fol. 95 et 96 vacua; fol. 97' — 152^ Ptolomaei Magnae constructionis 1. XI*""; fol. 153' — 171^ Sexti Empirici Pyrrhoniarum hypotyposeon 1. jjjum . fQj i72r — 250^ eiusdem scriptoris libros Adversus mathe- maticos I — X (hos turbato ordine nec satis integros).

Fessima condicione Laertii quoque contextus est: exhi- bentur enim fol. 1' — 34^ libri I II X 1 — 61 med. (extrema verba i.ii]d€ exelvoig clvtl [sic]) ; fol. 35, 36, 37 vacua relicta sunt ; fol. 38' incipit liber III a verbis TcXaxiav aQlaTcovog textusque continuus est usque ad fol. 55"^ quod finitur verbis vvxTioQ Gvvdeofxat (= 1. IV 54 med.). iam hiat oratio: nam incipit fol. 56' a vocabulis (jj) (^etg de tovg axadrjfiaixovg rovg anb Ttlarcovog duXrjkvd^oTsg quibus in nostris editionibus 1. IV perverse concluditur, re vera 1. V auspicatur. exsulat igitur 1. quarti posterior pars qua Lacydis Carneadis Clitomachi vitae tractatae erant. verum etiam liber V truncus est, cum non producatur ultra § 60 (expl. fol. 62': TtsQi tov idiov). inscri- ptione caret pars Laertiana. illa nimirum — aeque ac multae litterae initiales — rubricatori explenda relicta erat, sed eum etiamnum opperitur.

Scriptura eius qui Laertii operis frusta exaravit incredi- biliter neglegens compendiisque quam maxime obscurata est.

Manum emendatricem contextus Laertii expertus non est, nisi quod manus recentissima in margine libri capitum in- scriptiones hic illic Latine adiecit.

1) Exilissimam Spengelii descriptionem cod. Mon. reperis in Huebneri editione Laertii Diogenis v. II pg. 813.

Analecta Laertiana. 99

XX) Codex Lolbkowicensis gr. VI fc. 38 (Z).^ char- taceas est formaqne quartanaria. paginae sunt 30 Yersnum, versus litterarum 44 — 48. pervenerat in possessionem Bogus- lavi de Lobkowitz (mort. a. 1510) intercedente Marsilio Ficino (1433—1499), quo ille familiariter utebatur, exeunte saeculo XV. continet autem fol. A' ®* '^ breviorem vitarum indicem qui titnlum babet: ^aeqTlov duoyivovg ^iwv xai yvci}fj.tov rwv ev q)LXooo(pLa evdo^wv (sic corr. ; m. 1 dederat evdo....); fol. l^ — 246^ med. Laertii Diogenis opus ornatum inscriptione hac: ^aeQTlov dioyevovg ^lwv xat yvwfiwv twv ev q^iXoaocpLa ev- doxifxrjaavrwv twv eig dixa tb Ttqwrov. fol. 246^ med. — 247^ vitam Apollonii Tyanaei e Suidae lexico depromptam. sub- scripta sunt libro haec: Deo gratias. Amen.

Liber diligenter ac belle exaratus duos correctores nanctus est quorum alter (Z^) pauca correxit addiditque, alter (Z^) plerisque locis manum emendatricem admovit.

XXI) Codex Cantabrigiensis collegii S. Trinitatis gr. R 9. 18/19 [olim R 14, 1] (nobis C).^) bombycinus est formaque minuta. conscriptus est duabus manibus saeculi XV exeuntis. complectitur autem fol. 1' — 8^ Palaephati Incredibilia (cap. I— XXXVII) [man. 1] ; fol. 9^^—16^ Moschopuli libellum q. inscr. avkkoy^ ovofzdrwv ^Attlv.wv (ed. F. Asulanus, Venet. 1524; cf. Krumbacheri Byz. Litt.'^ pg. 547) [man. II]; fol. 19'— 26' Planudis JlQoXeyofieva Trjg QrjTOQixfjg (= Ehet. gr. ed. Walz vol. V pg. 212 sqq. cf. Immisch 1. 1. pg. XXXII proxx.) [man. I]; fol. 27' — 38' eclogam ex scholiis in Aphthonium inc. ^Avaay.evri wvo/iiaaTaL arto Twv avaoy.evaCofievwv (= Rhet. Gr. ed. Walz II 25) [man. Ij ; fol. 39'— 42' Planudis proll. in Hermog. ^Taaeig (= Rhet. Gr. ed. Walz V 222 sqq.) [man. 1] ; fol. 43'— 8r Pla- nudis schol. in Hermog. ^Taaeig (= Rhet. Gr. ed. Walz V 232 sqq.) [man. I excepto fol. 53 manu II suppleto] ; fol. 86' — 97' Anonymi lib. JleQi loyoyQaqLag' 7teQ\ e^iarokrjg' TteQL otLxwv eiaaywyrj (inc. rtaaa koywv idea ex (.leQwv ox-

1) Praecise memoratur in Serapeo vol. IV (1843) pg. 3.

2) Cf. Immischii luculentam ad Theophr. Charact. praef. pg. XIII et XXXI.

100 Edgaras Martini.

t(a ovy^Bixai. pertinet haec scriptinncnla ad explanandam Hermog. Jteql idecHv doctrinam. cf. Rhet. Gr. ed. Walz III 588 sqq. et VII 77 sqq.) [man. II]; fol. 104'— 108' Anonymi 1. JleQi Gxr]i^dT(ov wv 'EQfioyivrjg kfivrjfiovsvaev — avvoipig (= Ehet. Gr. ed. Walz III 704 proxx.) et Anonymi IlQo^XrKiaTa Qr]TOQiyid (= Ehet. Gr. ed. Walz VIII 402 sqq.) [man. I]; fol. 108^ — 115' Theophrasti Charact. (cf. Immischium 1. c. pg. XIII —XIV) [man. I]; fol. 116'— 127^ Epitom. Dion. Halicarn. comm. IIbq\ ovvd-iaewg ovo;uaTwy(ed.Fr.Hanow, Lipsiael878)[man.I]; fol. 128' — 129^ Lexicon Herodoteum public. a Steinio ed. Herod. vol. II pg. 462 proxx. [man. II]; fol. 130' — 131^ Aristidis oratio- nem XX [man. II]; fol. 132'— 240' Laertii Diogenis operis I. I— VL

XXII) Codex Ottobonianns gr. nr. 355 (0). chartaceus est formaque quarta. complectitur varia scripta diversis tem- poribus exarata: fol. 1'— 13^ frustum Aristophanis Pluti\ fol. 14'— 29^ Laertii Diogenis 1. II 74 extr. (inc. d&rjvaicov. eyw de evTvxidrjv) — 1. III extr. denique fol. 30 proxx. varia nuUius pretii scruta continent, veluti BeQvaQdov (DQayeXUov eig Tovq- Tiovg carmen.

Scriptura frusti Laertiani saeculi est XV. correcturae inveniuntur nullae. rubricatoris munere ipse functus est librarius.

XXIII) Codex Parislnns gr. nr. 1405 (R). chartaceus est formaque maxima. diversis saeculi XV (non XVI) manibus pictus exhibet fol. 1'— 17' Agathemeri Geographiae hypo- typosin [man. I saeculi XV]; fol. 18'— 35^ Herodoti librum I in fine mntilum (exit TtQoerifirjaa fieydkwv xQrjfidrwv eg koyovg eX&elv = cap. 86 med.) [man. II] ; fol. 42' — 74' Hermae medici Mathematica ad Ammonium Aegyptium [man. IH]; fol. 75' — 96' Theophili Episynagogen de mundanis principiis [man. 111] ; fol. 98' — 120' Laertii Diogenis scriptionis 1. 1 1 — II 23 (explicit V. dkkd xal eig iad-fiov wg cpa§o)Qlvog) [man. IV]; fol. 124' — 166' Eunapii Vitas philosophorum et sophistarum [man. V] ; fol. 1 70' — 219' med. S. Gregorii Nazianzeni epistulas XXI — CCXLIX [man. III]; fol. 219' med. — 222^ med. S. Gregorii Nysseni ad

Analecta Laertiana. 101

Flav. epistulam [man. III] ; fol. 222^ med. ad fin. quattuor versus S. Basilii ad Gregorium fratrem ep. de mixt. [man. III].

Laertii operis frustnlnm mutilatum non esse neque partem esse integrae illius scriptoris editionis clarissime inde liquet, quod quae illud perscripsit manus in medio folio 120' scri- bendi finem fecit: quo videlicet loco studium alacritatemque exarandi amisisse censenda est. indice fol. 98' instructum est hoc: ^asQTlov dioyivovg ^loi xai yvfZ^ai Toiv iv cpiXoaocpla €vdoxif.irjadvT(jov yial twv eiidaTr] algiaei ageaxovTOJv. cor- rectiones — sunt perpaucae — ad ipsum librarium revertuntur. Ad saeculum denique XYI hi pertinent libri: XXIV) Codex Taticanus-Seglnensis gr. nr. 103 (X). chartaceus est formaque quartanaria. conscriptus est tribus saec. XVI manibus. continet fol. 1' — 90^ Laertii Diogenis opus [scr. man. I]; fol. 91'— 155^ Laonici Chalcondylae (fuit altera saec. XV parte) Be rebus Turcicis 1. III— VII IX X [scr. man. II]; fol. 157' — 174' epistulas duas anonymas [scr. man. III]. ac Laertii quidem opus quale prima codicis X parte exhibetur pessima condicione est cum defectu aliquam multorum foliorum tum turbis neglegentia bibliopegi creatis. tenes quippe

fol. 1'— 12^ libri I initium;

fol. 13' — 22^ posteriorem 1. III partem;

fol. 23' — 34^ partem extr. 1. 1 et exord. 1. II;

fol. 35'— 42^ frustum 1. V;

fol. 43'— 54^ particulam 1. IV;

fol. 55'— 55^ frustum 1. II;

fol. 55^—65^ initium 1. VIII;

fol. 65^—66^ principium 1. IX;

fol. 67' — 78^ mediam 1. II partem;

fol. 79'— 90^ frusta 1. IX et X. Nulla invenitur librorum distinctio omissaeque inscriptiones cunctae relicto ad eas supplendas spatio idoneo. scriptura vero m. I tam puerilis et quasi rustica est vitiaque foedis- sima tam frequentia sunt ut eum qui Laertii librum scripsit non librarium qui proprie vocaretur, sed aut pueru-

102 Edgarus Martini.

lum Graecorum libris describendis sese exercentem aut certe hominem ne mediocriter quidem Graece doctum fuisse in aprico sit.

Correxit manus a librario diversa (X^) perpaucis locis pueriles errores; eadem nonnuUa in margine libri supplevit.

XXV) Codex Angelicanus gr. C 3. 1 (Y).*) chartaceus est continetque unum Laertii Diogenis opus. cui locupletior philosophorum laterculus (cf. PEHI) praemissus est hac in- scriptione ornatus: ^aeQxLov dioyivovg ^ioi y.a.\ yvaifiaL twv ev cpiXooocpLa €vdoxifj.r]aavTO)v xal rdjv eyicarr] alQiaewv oqe- ayiovTiov kv eTCiTOfi^ avvayioy^ (sic). diiJQr^Tat. t6 avyyQafiiia elg ^L^Xovg dcTia. exdaTov ^i^XLov tu TtQoacoTta: secuntur nomina philosophorum. ipse vero Laertii textus inscriptus est: ^ueqtLov dioyivovg ^Lol xai yvwfiai twv ev qnXooocpLa €vdoxi/.ir]odvTO}v ^i^XLov a. subscriptio in libro extremo exstat haec (cf. Wachsmuthi Corp. poes. ep. Gr. lud. vol. II pg. 54): ylaEQTLov dioyevovg nEQi ^Lwv (piXoaocpwv TiXog. ov iodvvr^g

TCovy.Lvov Ix Trjg cpXoQEVTLag yiyQacpEX ^AAGA<|)OC *^0 AIFI-

AIOC 'GKGAeVCe. in calce 1. VII unum et dimidium fere folium scriptura caret. doleo quod mihi non licet de correcturis certiora referre. neque enim mihi vacavit Romae bibliothecam Angelicanam adire. omnis igitur mea codicis Y notitia dependet ex notulis Wachsmuthii et Gundermanni qui illum codicem suis ipsi oculis inspexere. neque vero quidquam in eorum schedulis de correctricibus manibus libri Angelicani adnotatum invenio.

Appendicis loco tres adferam codices qui Laertii Diogenis librum III qui est de Platone integrum exhibent.

I) Codex Lanrentianns gr. plut. LXXXV nr. 9 (c). membranaceus est formaque maxima. saeculo addicendus XIV. continet I) Platonis scripta cum variis prolegomenis et epilegomenis ; II) quattuor Aristidis orationes; III) Libanii orationem Achillis; IV) Xenophontis Oeconom.] V) eiusdem Conviv. (cf. Schanzii Stud. z. Gesch. des Plat. Text. [1874] pg. 8).

1) Cf. Blumii Iter Italic. pg. 141.

Analecta Laertiana. 103

Laertii autem vita Platonis legitur fol. 27'— 32^ med. atque inscripta est BLog TtXartovog GvyyQacpelg Ttaga AaeQzlov dio- yevovg.

II) Codex Lanrentianns gr. plnt. LIX nr. 1 (z). bombycinus est formaque maxima. adsignandus et ipse saeculo XIV. complectitur Platonis opera cum non nullis scriptiun- culis ad Platonem legendum praeparantibus. tenemus nimirum eundem ferme penum atque in codice Laur. LXXXV 9, sed alio ordine digestum (cf. Schanzium 1. 1.).

Diogenis autem vita Platonis exhibetur fol. 4"^— ll^ med. perindeque inscribitnr atque in codice c.

III) Codex Cesenensis gr. plut. 38 nr. 4 (b). bomby- cinus est formaque maxima. saeculi XIV ? praebet secundum Schanzium qui eum diligenter rimatus est (cf. Stud. z. Gesch. des Plat. Text. pg. 9 sq.) I) Albini proll. rec. manu exarata; II) tabulam argumenti a librario voluminis confectam ; III) Laertii Diogenis vitam Platonis consimiliter atque in c et z inscriptam; IV) Platonis dialogos intermixtis Aureis carminibus Pythagorae assimulati et personati Timaei opusculo De anima mundi.

De codicibus vero excerptiones e Laertii opere factas continentibus alio loco agetur.

n. Quae ratio inter codices Laertii intercedat.

Quoniam librorum Laertianorum penum repraesentavimus, qua illi inter se ratione contineantur exponemus.

Quicumque adfinitatem codicum exploraturus est, animum attendat necesse est cum ad menda scripturae atque inter- polationes tum maxime ad lacunas. quae quanto adminiculo ad distinguendos libros sint, peritis abunde notum est. in primis autem eae verborum omissiones fructum ferre solent quae inde ortae sunt quod librarius exempli sui versum unum vel plures transsiluit. barum ope minimo saepius et temporis et cbartae dispendio unum codicem ex altero manavisse demonstrari potest. e contrario ii orationis hiatus qui bfioio- relevTio creati sunt per se nihil probant: probandi vim tum demum nanciscuntur, cum aliunde petita fulcimenta accesserunt.

Quae de ratione adhibenda praefati ad ipsam causam descendamus.

A.

De codicum Laertianorum archetypo.

Universos quicumque innotuere Laertianos libros ad unum archetypum reverti ex communibus cum vitiis interpolationi- busque tum lacunis adfatim patet. quarum graviores saltem indicare lubet. spatiosissima autem illa est quae exstat in calce libri VII ubi in medio recensu scriptorum Chrysippeorum oratio hiare incipit. quanta vero fuerit pars deperdita imagi- nari licet ope plenioris quo codices PHIEY instructi sunt vitarum philosophorum indicis : quo edocemur praeter Zenonem

Analecta Laertiana. 105

Cittieum, Aristonem Chinm, Herilium, Dionysium, CleiaDthem, Sphaerum, Chrysippum Zenonis Tarsensis, Diogenis, Apollo- dori, Boethi, Mnesarchidis, Mnesagorae, Nestoris, Basilidis, Dardani, Antipatri, Heraclidae, Sosigenis, Panaetii, Hecatonis, Posidonii, Athenodori, alterius Athenodori, Antipatri alterius, Arii, Cornuti vitas opinionesque septimo Laertii libro fuisse enarratas. videtur scilicet quaternio unus vel etiam plures ab archetypo afuisse cum describi coeptus est. alia maioris ut videtur ambitus lacuna cuius omnes nostri libri aeque parti- cipes sunt reperitur in ipso principio Laertiani operis. quod Menagius (cf. Observat. pg. 150 ed. Huebn.) iusto iure conclusit e loco quodam 1. HI (§ 47) ubi nescio quae femina Platonis studiosa his compellatur verbis: q^LlorcXdx ojvl de ool diyiaicog vrcaQxovaj] -Aal nag^ ovtivovv ta tov cpiXoGocpov d6yf.tata cpiXorifxcog ^rjrovor] avay/.aiov rjyrjoaurjv vjcoyQccipai xal rrjv cpvaiv t(Zv Xoycov xtI. ad quem locum in libro B mauu prima hoc pusillum adscriptum est scholium : orj otl dcoyivr^g 6 ^.aig- TLog JCQog yvval-A.a Tiva Trjv ^i^Xov i^coirjaev. ac profecto ambigi nequit quin Laertius mulieri illi quam verbis supra- scriptis adloquitur (cf. etiam 1. X 29) librum dedicaverit. qui autem sive amico sive fautori librum suum dicare decrevit, is dedicationem qua illius nomen exhibeatur in fronte libelli conlocare solet. atqui caret Laertii opus tali inscriptione. ne multa: cum nulla excogitari queat causa quam ob rem ille libro suo dedicationem praemittere noluerit, dubitari vix potest quin baec vel librariorum incuria vel alia causa perierit.') qui defectus facillime explicatur, dum modo Laertii dedicatio- nem forma epistulari fuisse statuas (cf. Parthenii 1. ^ceqI SQOJT. Tcad-., Hesychii lex., Quintiliani Instit. orat.y sescentos alios libros). — denique aperta lacuna laborat in omnibus libris Laertianis laterculus quo inlustriores homines qui Stra- tonis nomen gessere recensentur (cf. 1. V 61), cum quartum Stratonem ilico sextus excipiat. praeter hos ampliores hiatus

1) Similiter simili in re nuper iudicavit Maassius Com. Arat. rell. (1898) pg. LXXI, II.

106 Edgarus Martini.

permulti minores per Laertii scriptionem occurrunt quos tamen singillatim expromere longum est.

Ad has lacunas accedunt menda scripturae atque inter- polationes omnibus Laertii codicibus communia. quorum nu- merus cum et ipse praegrandis sit, iure ac merito adfirmare posse nobis videmur librum archetypum quo tempore trans- scribi coeptus est deteriore fuisse statu.

lam si quaeris qua aetate ille archetypus confectus esse videatur, certum equidem tempus edere nequeo. tamen hoc unum satis constare existimo aliquanto eum superiorem fuisse saeculo IX. quod recte si video ex eo conficitur, quod exem- plum unde derivati sunt codices BP (cf. infra pg. 132) maiuscula litteratura exaratum fuisse solidis evincitur argumentis. quod si extremis scripturae uncialis temporibus exortum fuisse po- nas (h. e. ineunte saeculo IX cf. Wattenbachii Anleitiing z. gr. Palaeogr.^ pg. 19), archetypum aliquanto ante hoc tempus conscriptum fuisse concedas necesse est.

B.

De Laertianae scriptionis libris puris.

Bipartitam esse codicum Laertianorum originem qui dili- gentius eos perscrutatus erit, facili opera cognoverit. con- stituendae nimirum duae sunt classes efi^ectae illae quidem iis libris qui praeter ea vitia quorum originem ex archetypo repetendam esse omnium librorum Laertianorum consensu luculenter arguitur, nulla habent communia: hoc enim certis- simum diversae originis est documentum. cum vero altera classis (a) e sat multis constet codicibus (DFGOSUV), classis /S unum habet sed locupletissimum testem (B). residui autem codices omnes tantum abest ut sui iuris sint, ut memoriam praebeant ex a et /!? concinnatam alii ad a alii ad /? propius accedentes. hos codices mixtos, illos puros nuncupamus. ac primura quidem codices puros ad partes vocabimus.

Analecta Laertiana. 107

1. De classe a. Libros DFGOSUV artissimo cognationis vinculo inter sese copulatos esse amplo communium vitiorum numero satis com- probatur. verum ne huius commentationis ambitus nimis dilatetur, graviora tantum memoriae vitia infra proponam meque in libris I — V considerandis continebo. tabulae autem insequentis ratio ea est ut primo loco positae sint mendosae codicum classis a lectiones: quibus e regione conlocatae sunt classis /? scripturae ut hanc erroribus illius infectam non esse perspicias. ac plerisque quidem locis quibus classis a memoria corrupta est, altera classis genuinam servavit scripturam: ubi vero secus habet res, scripturae classis /? adieci uncinis in- clusam veram lectionem addito auctoris eius nomine. respectae solae sunt lectiones manuum primarum.

Tabula A. I 5 oqyavLo tovto)' tovtov a (= DFGSUV) : oQydvio' tov- Tov B II 7 Xoyov a : loyovg B || 8 yotjTiy.rjv (xavTeiav DF6SU {y. fiavTlav V) : yorjTiTiriV y.al fj.ayiav B {yotqTiy.riv xat fiayeiav epit. Laert. cod. Vat. gr. nr. 96. cf. Plut. De Superstitione c. 12) ; 11 yewfieTQiav a : yewfxeTQiav Te B || 20 Iv doyfiaaiv a : 66y- fiaoiv B II 21 TtOLOV « : noiovv B || nov DGSUV {tov F^) : noioi (i. e. Ttoiq)) B II 24 ipvxrjg « : rpvxag B || TtaficpiXog a : TtafKpilri B |i 26 yii^LOGov a : zi^La^ov B (Kv^lo^ov? cf. Plut. Solon. VII ed. Sint.) II 28 dLdoaaLV a : dLdovoLv B (cf. Diels. Herm. XXIV 306) |j nQCOTioTco a : ovrjtoTOJ {[.e.ovr^iOTqiB \\ 29 dLvdvfiaio) a : didvfiLB {JLdvfiaL(t)hV^) II fioL a : fieB \\ 30 ddvdalog a : daida^og B 1| 31 ov (paOLv a : cpaoh B (cf. Bergk. PLG IIP pg. 168) |1 33 fii] tiqo- TEQOV "kri^eLV vely.og a : ov TtQOTeQov Xi]^eLv ehjiog B {ov 7tQ. hq^eL velAog Cobetus) j| 43 TavTa a : Td^a B || ol d^ilo) a : l&elw B |l sg ovQov a : elg ovqov B || 46 ovfi^ovlevoeL a : ^vfi^ovXevooL B II 47 cpLleydvdQLog UV {g)ikey' avdQLog DFGS) : cpoXeydvdQLog B II oakafilv' acpevTcov a : oaXafiiv acp stwv B {oaXafiLvacpeTCJov Casaubonus) || 49 ri^ag UV {r^^ag DFGS) : a^ag (i. e. a^ag) B |i S-WQaxog a : doQaTog B || fiaviav a : fiavir^v B || 52 av^^oaTe a : rjv^iqoaTe B || 55 vLY.iov a : veLY.eidov B {NLxidov reponendum.

108 Edgarus Martini.

cf. Blassii Att. Bereds. P pg. 362) |I 57 aveXe DFGSU (aveXe V) : avekri (i. e. avelij) B \ 59 ot' rid^rjxe a : ovx ed-r^xe B || 60 jiiia- f.ieQfxov a : fxi/nviQinov B || 61 TtQoaeveTtrjoe DFGSU {TiQoaeve- Ttovae V) : TtQoaeveTcr^ (i. e. TtQooevenrj) B || 64 (xeLt,ova a : TtXeiova B || 65 y.oivdv a : ^vvov B |1 66 exaarog a : exaTeQog B II 69 novwv a : Ttoiwv B \\ tI a : tivl B || tov TtXr^alov a : Tovg TtX. B II 71 (po^eQuv a : g^aveQav B || 73 xaTad^avt] a : •/.aTd-avr^ (i. e. •/.aT&avji) B 1| 77 6 XQOvog a : XQOvog B || 78 l/ri CpwTa a : TtOTi qpwra B |l xQadirjv a : xQadir] (i. e. yiQadir]) B | 79 TiaTa&ccTtTei a : y.aTa'/.Xaiei B || evS-ade TtiTTaxov a : tclt- Ta-/.bv B II 80 eTeQa a : eTeQrj B 1| 81 ^aaiXecov a : ^aaiXijtov B || avv6(.iLXog a : v/niXXog B {vf.ilXaogl cf. Theocr. carm. XXX 20) II 84 aXeiQLog a : aXeielQiog B {AeQLog Menagius) |i 88 xof- /01 a : avi^QcoTCOL '/axol B || 89 6fxwvvi.io)v a : ofiwvvfico (i. e. 6jiLiovv/ii(p) B II 90 aTrjXag a : OTaXag B 1| 105 ov <f>eQr}g a : (xij (piQrig (i. e. fpeQjjg) B H 107 OLTelov DFGSU {ohalov V) : rjTeiov B (pro 'HTelov) \\ 108 &eig a : TL&eig B |1 109 dcoaLadov a : dco- OLada B II 111 ol de a : (og de B || 113 TtoXLrjTag a : noXLUTag B II 117 d-e67te(.iTCTog a : d^eorcofiTCog B || 119 §advog a : ^a^ovg [sic] B {Bal^vog Suidae codd. B VE) \ t,evg a : l^ag B (reponendum Zag. cf. Diels. in actis Sitzungsb. d. Berl. Akad. [1897] pg, 145 not. 3) II t,evg yiQag a : ^ag yriv yiQag [sic] B {Zdg yfjv yiQag Dielsius) || 122 (hol a : (llv B || II 3 vneQ yijv DFSUV {vTceQi yijv G) : vTCo yfjv B (cf. Diels. Doa:ogr. pg. 346a 1 ; 346b 1 ; 561, 8) 6 eTcayeLQag a : Itc' eyeLQag B {eTceyeiQag Wachsmuthius Poes. lud. gr. corp. fasc. II pg. 161 sq.) 1| 9 xar' aQxfjv a : -/aT oQxag B II 16 (Lvacovog a : (xvdcovog B \\ de a : de xat B || 21 xaxeiva de a : /anelva B || 33 ri^iovv ^rjTelv a : a^LOvv ^rjTelv B || 37 ayoQa a : ayoQo. xa B^ {ayoQa y.al B^) |1 40 dLayvovg a : dia- vayvovg B || 42 yiayad-a a : -/aXa xaya&a B || eTCLTeTevy(iivov a [om. U] : eTCLTeTevy/iivwg B || 44 aq^expiwvog a : aipecpLwvog B II 46 e^iTCLOv a : e^iTCLuv B || 48 ctQXLevg a : eQXLevg B || 4^

TOVTW T(J0 Tq6tCW DFGSU {tOVTO TCO TQ^TtW V) : TOVTOV TOV

TQOTCov B II 50 TceQL Tov xQovov DFSUV {tccqI tcov xqovwv G) l TcaQa Tov XQOvov B H 51 tov — §aoiXia a : tov — ^aOcXiwg^ B II 52 e-/aXovvTO a : eTte-/aXovvTo B || 55 7c6qo(o a : TtQoaaco.

Analecta Laertiana. 109

B {rtQoaaw Wachsmuthius 1. c. pg. 173) || ^evoq^owv a : t,BLvo- q)6o)v B II 56 xalkidrjfiidov a : xallLdrjfxov B (Kalkifirjdov rep. vid. cf. C. I. A. II 307) |1 60 6id xai « : o&€v B || TtELGLOiQa- %og a : TteQlarQaTog B || 67 fivQwvog DFSUV (/nLQWvog G) : ^VQWvog B II ^ihtiov a : ^kivvov B || 72 y.a&edelTaL a : y.a&e- SriaeTaL B || 73 dri ayavaY.Tr\aag a : dLayava/.TrjOag B || 78 axo- TtovvTCOv a {= DFGOSUV) : KOfirtovvTiov B || evOToxojreQOv DFGOSV {evaToxoreQov U) : eioToxMg B 1| 80 TtaLdiov DFOSUV (rtediov G) : TtaLdeLug B {rtaLdLag LP) || 81 fxev a : fxev yaQ B |1 82 aofiivtog a : aofievog B 1 83 TtaQa dLOvvoia) a : dLovvoiw (i. e. ^LOVvoicp) B II 86 TtaQa^aTrjg a : TtaQaL^dTrjg B (cf. HoflFmann lon. Dial. pg. 423) || 88 alQeTov a : aiQeTrj B || 96 rjdewg a : rdia B II 97 reXeiwg DFOSUV (TeXiwg G) : TeXog om. B^ add. B^lj 100 eOTL de a : eoTt de ye B || 102 tw Idyw a : tw Xdyov (i. e. tl^ yldyov) B II ai» « : ffj; £t B || ovTa a : elvaL B !| 103 rtwfiaXov a : TtdyxaXov B || 108 6 v^oLOTLxdg a : ovQLOTLbx'i-/.bg B (ovQLOTLy.bg Casaubonus) |1 112 fxexdllwv a : fLeTallov B (MeydXlov rest. Roeper Philol. VIII pg. 5) || 113 cpilov a : SiqLkov B\\ 115 tuq- yvQiov a : TOQyvQLdiov B || drtoXwlevaL a : aTtokoXiy.evaL B^ {duoXwXey.evaL P^L) !| 116 eixev a : eldev B (elXev L) 1| 120 yduov a : ydfxw (i. e. rdficp) B \\ 125 yaTih/te DFGOSU (yaTeleLne V) : xaTelriye B H 127 enl DFOSUV (luel G) : ev B H 130 avoTr^Qo- TeQov a : aTrjQOTeQov B^ (aTeiQOTeQov B^. de forma vid. Kauck. Phiiol. IV pg. 199 not. 1. cf. et 1. VI 99) || 131 y.ai rov a : roi B 11 ISS&aTeQw a : ixaTeQw(i. e. exaTeQco^B \\ 142 eiTtov a : elTtav B II 143 TtolLV a : rtaTQida B || III 2 cpaolv a : cpaolv cog B jj SijXlov a : d^kioL B \\ b TteQi rbv y.olwv6v a : TtaQa t. /.. B\l dya- 6r]fiov bis a : eyiadi']fiov B \\ 7tkaTioTay.og a : TtXaTioTaTog B (cf. Wachsmuth. 1. c. pg. 101) 1| 10 fiev a : fia B (fidv L) || jtQd- Tov xdog DFGOSV (TtQcoTov xdog U) : xccog TtQUTov B (cf. Kaibelii Com. Graec. Frag. vol. I pg. 122) H fieloL a : fibkoL B H 1 1 TtoT aad^fx6v DGSU nor d doS^fwv OV Ttora dod^fiov F : TtOT^ dQid-fiov (i. e. TtoT dQiSfibv) B || 13 efirtad-eg DFGOSU {evjtad-eg V) : drtad-eg B 1| 1 4 Trjv 0Qxr]0Lv a : oQxr]OLV B (cf. Kaib. Com. Graec. Frg. I pg. 123) 1| Ttkoydg a : Ttkoxdv B \\ tv om. a : tv B jj 16 ETtwdt^eL a : ertcoitei B (eTtcoteL. cf. Kalb. Co7n. Gr. Frg. I

110 Edgarus Martin!.

pg. 123) (j 17 oV « : 0 B || 18 rrjg xeq^akrjg a : r^ xeq^aX'^ (i. e. TJ] 7.sq)alfj) B II 21 ov ^rjv de a : ov firjv B | xivdvvevaai a : xal xivdvvevaaL B || diiawaev a : dieawaato B (cf. Arrh. Anab. I 9, 3) | 22 TtavTeg a : roi rcavxeg B || 24 d^QaoLo) a : ^aalco (i. e. Qaalfp) B II 26 d^eoTtefxmog a (cf. 1117): d-eoTto/^Ttog B jj 32 ycal a : yag B || 33 i^fiev a : eifxhv B || 38 ti (xeiQaxiajdeg a : fxeiQaxtaideg ti B II 45 eifxi a : ei i^i] B \\ 48 xaXov a : xdkXovg B || 51 tov- Tcov a : TOVTOv B || doy/ia Ttd^ivat a : doyfxata Tid-ivai B | 61 ovTog a (= DGOSUV) : y.al ovTog B || 66 hdo&ivTi a a : ev.6od-ivTa B || diayvcovai a : diavayvuivai B || 69 xar avTov d-aTiQov a : ■/.aTa tov ^aTiQOv B || Y.aTa tuvtov TavTOv a : xaTa Tov TavTov B || 74 VTteQ /xev tov Trjg yrjg xvxkov a : vTtkQ fxev T(Zv ex yrjg xvxkuiv B {ev d /nev Tuiv e^io yijg xvxkcov lego cl. Plat. Tim. p. 38 c.) || 76 xivov/xeva a : yivo/ieva B || 79 die- Xix^rj a : diedi^aTO B^ (dieki^aTO B^) || 84 vavTixrj a : vavftrj- yixrj B II 90 (iovXevea&ai a : ^ovXevead-ai Te B || toiovtcov a : ToiovTcov TtdvTcov B || 92 ei de a : ol de B \\ 94 dxovovTi a : tco (i. e.T(^) dxovovTiB II 95 akXriXovg a : aXXovgB || 99 cpllovg a : xal (fiXovg B II 100 f.ieTaaxevaaTixal a : fieTaaxrjfxaTiaTixal B || 102 Ta de xaXd a : tu de dya&d B || 103 ovtcov a : firj ovtcov B || IV 1 t6 rj&og a (= DGSUV) : Toye rj^og B || 3 avvavT^aai a : avvavTiad^ai B^ || 6 dya&rjvoQog a : dyad-ovoQog B (cf. C. I. G. nr. 6091) || xaQxrjdoviog DGSU (xaQxidoviog V) : xaXxrjdovtog B {fitUiQlB.Doccogr. pg. 129 not.3) || dTtUvai a : dviivai B || tcoqvi- xovg a : nQOvvixovg B (an TtQovveixovgl cf. Etym. Magn. ed. Gaisf. pg. 691,19) || 8 Tolg xaTaaxovai a : Tolg xoval B || 9 do}Qo- doxfjaai, a : dcoQoSoxijaavTag B | 13 TteQi dya&ov a : neQi Tdyad^ov B || 14 Xvaifidxov a : XvaifiaxiSov B (cf. Diod. Sic. 1. XVI 82) \\IQ riQe a: elQs B || 20 yad^ig a : yXv^ig B || dia- ^aiveiv a : Sid^OQog B (did^oQov Cobetus) || 22 tov xQ^^ov yivovg a : tcov ex tov xQ^^ov yivovg B || 23 TtSQaevg a : TaQ- aevg B I| 29 dficoT^ a : dficoid^ B (cf. Nauck. Frag. Trag. Gr.^ pg. 398) II 31 TtaviaTecov a : TteveoriQcov B^ {Tteviotewv B corr.) || 35 aQ TOL a : ydQ tol B || 38 d^iag a : Trjg d^iag B || 44 tlvl a : TLOL B II TtaQ^ dd^r]vaiwv a : rcQog dd^rjvaicov B || 47 fie e^ av- Tov a : fie e^ efiavTOv B || 48 OTe ra « : o Ta B || 51 avei-

. t.iliini 111 -■^■■— ^-■'■-<- "

Analecta Laertiana. 111

XsTO a : STtaveUeTo B || 53 tcov (piloiv a : ra q)Uiov B (cf. lambl. De vit. Pyth. § 92) || 57 t« « : te yial B || 58 TtQoi/.o- vi^aiog a : 7tqoy.ovvriaiog B j| 59 8t,a a : avxov xqoTtov dia B (rov avTov xqoitov dia L) || 62 ETCinelwg a : eTti^eXearara B |j

63 fihv fiivTOQog a : (xivxoQog B 1| 65 qpjjat 8e y.al a : (pr^al S B II inrjdev a : ovdev B || XoyadiKW DGSV (U de coni. Xoyaoi- 8i-K(o) : Xoyiaoi8ixa) B (loyaoi8iyi(3 L) || V 4 e).evaLvl8i a : eXevaiveiaL B (ElevaivLq L) || 7 Y.aQ7t6v eig d^avaxov a : kuq- Ttov elg ad-dvarov B (ifxeQov ad-avaTov ci. Kaibelius ad Athen. 1. XV 696 c) II 8 (fiXia a : (piUovg B {(piUov L) || evTQO(pov a : evTQO(pog B II 9 elg eQ/xeiav a : TtQog eQ/xeiav B || 10 eig (piXiTt- Ttov a : TtQog (piXiitTCov B || 13 7tai86g a : 7tai8iov B || 18 ylv- Y.VV 8e Tov xaQTtov DSUV (ykvxrjv 8. t. x. G) : t6v 8e xaQTtov yXvxvv B II 19 axoTtelv a : 8el axoTtelv B || 30 novrjQolg a : Ttovoig B II 31 ctTcad-ri a : fiev ccTtad-i] B | exQivev a : evexQivev B II 37 TtQ6g avTov a : STt^ avT6v B || 51 (leXavTi (it. 55) « : fieldvTr] (i. e. MekdvTf]) B || TtQtoTov ftev om. DGSUV : TtQvi)- Tov /iiev ^ovXo/nai, yevea&ai B (rtQuJTov fxev Menagius) Ij %£/- Qovi a : xelQov r| B || 53 yialXiviyiog a : yiaXXivog B (KaXXlvog. cf. §§ 55 et 56) || 57 evcovvfiag a : evojvv/ievg B |1 58 8ixaL0- avvrig a : 8Lyiaioavvrjg TQia B 1| 59 /irjxavLyirjg a : /xrixavLY.ov B (/xrjxaviyuuv rec. libri de coni.) 1 60 ^a&ero d^avdTov a : rja^eTo (i. e. TJa&eTo) B || 63 iQaiov a : r^Qaiov B (cf. Fick-Bechtel. Griech. Personennamen pg. 136 et C. I. G. nr. 2322 b^^. 3142. 6940) ||

64 6 oiyieZog a : 6 yielog B || 67 YkeLa a : rXeia B (iXieLa em. Bentleius Opusc. pg. 179 ed. Lips.) [1 68 Tto8aXyLycrj a : Tto8a- yQiyirj (i. e. Tto8ayQLy.fi) B |1 71 eTtL^XerteTO} a : om. B (htt^Xe- xfjdTO) PL) II 82 oXov ovv a : oXco yovv (i. e. oXitj y.) B. —

Addere possum codices classis a (excepto codice 0 qui cum a 1. II 74 incipiat , titulo omnino caret) eadem — atque ea mendosa — inscriptione instructos esse : AaeQTiov 8Loyevovg ^iojv ycai yvio/iLwv TdHv ev q)LXooo(pia ev8ov.L/ii]odvTwv y.ai twv e v eyidoTT] alQioeL aQeadvTcov tcov eig 7 t6 tcqcotov. germanus scilicet operis Laertiani titulus videtur fuisse hic: .AaeQTiov jLoyevovg q)LXoo6(pwv §iwv xal 8oy/idTwv avvaywyt], quem nanciscimur ex subscriptione codicum BP (cf. supra pg. 79

112 Edgarus MartiDi.

et 87) quique se et vetustate et simplicitate commendat. prae- terea codices omnes classis a boc habent prae ceteris Laertianis libris peculiare quod ante vocales mira pervicacia adverbii ovTto(g) forma littera g praedita adhibita est, cum ante con- sonantes constanter formam ovtco positam videamus. in codice B formae ovtco et ovTwg nullis legibus adstrictae sunt.

Verum enim vero haec codicum classis a inter sese con- sensio cumque libro B dissensio non ultra librnm VII produ- citur'): namque extremorum trium librorum memoriae ratio in libris DGSU longe alia est (qua de infra dixero). quid autem inde consequitur? nempe exemplar unde dependent Godices classis a postremis tribus Laertianae scriptionis libris orbatum fuisse.

lam si quaeris qua ratione codices classis a inter se contineantur , in duas illi familias discedunt ita ut alteram (nobis y) libri DFGS, alteram (d) codices OUV efficiant. utraque familia larga propriorum vitiorum copia instructa est. in examen autem perducemus primum libros DFGS quorum singularia menda lacunaeque tabula subsequenti recensentur. neque vero enumerationem nostram ultra 1. III 60 producere visum est, cum hoc loco antiqua codicis F pars — novicia autem huc non pertinet — finiatur. littera y consensus pri- marum manuum codicum DFGS denotatur.

Tabula B.

I 3 yeyovivai y (= DFGS) : yiyove. UV [B mancus usque ad § 4 extr.] || 4 •/.oofxrjaat y : dia-Maf^rjaai UV || 5 ToiavTu om. y : habent UVB || ycal rto Trjg (pwvrjg y : tw Trjg cptovrjg (i. e. t^ t. (p.) UVB II 13 iwv rjv — og '/.ad^riyrjaaTo y : Xwv wv — vM^r^yrjaaTo UVB II 14 y.aTaXv£i y : xaTaXrjyeilJYB || 15 TtkaTwv y : nXdTwvog UVB II 20 a'iQ€aiv fikv yoQ y : aiQeaiv de UVB || cpaal om. y : habent UVB || 21 vtio Tce/nwvog y : vrtd TtoTa/iuovog UVB || 24 xvxXov xai y : '/.vxXov U x/xAof ^l^kov V '/v'kIov recte B ||

1) Posteriorem Laertii operis partem soli exhibent libri DGSU daasis a, cum libri F antiqua pars 1. III 60, codex 0 1. III ex., liber V 1. VI 66 obmutescat.

)iPEP'^?>^s''

Analecta Laertiana. 113

25 avtoQ fihv y : avtog 6e UVB {KXvrog dh Menagins) || 32 sfi- TtlTttEt, y : eycTtLTtTei UVB || 35 (xaaTEve y : iiaxeve UVB || 38 5e STtl y : yag eTtl UVB || 40 eTti&ead^aL TtoirjTixa 6 y : IWtj ^eod^ai rtOLr]Tixa 6 UV eTtid^ia&ai, TtOLriTnajg B {enL&ia^aL TTOtTjr/x/J. 0 G^ de coni.) || 46 afxq^ia^rjTovfxivrjg drjXovoTi Trjg aaXa- fiZvog y [F hoc loco mancus] : aaXafilvog afi(pio^r]Tovftivrjg UVB II 48 racpovg y : Tovg Tacpovg UVB || Ttag^ avTov y : TtQog avTov UVB II 58 tov Xoyov y : tov iCev Xoyov UVB || 59 rag rjfiigag y : rag fiev rjfiiQag UVB || ayeiv re v.a\ 6idaay.eiv y : 8Lddoy.eiv UVB 1] 61 ayvag Tadl y : ayvLag Tadi UV aiytao- Tadrj B {^Lyvaorddrj em. Bergk. P. L. G. II^ fr. 26 Solonis) |j xQadlrjv y : VQadir] (i. e. y.Qadlrj) recte UV XQadia B | 62 TtoLel y : TtoLwv UVB || 64 ovy. om. y : hab. UVB || 65 eroLfiog tol ytal Xoyit) yai eQyio y : •/.. X. z. e. e. tol UVB || 66 yLvcoaxeLv y : yLvtooxeL recte UV yiyviooy.ei B || 67 TtaQa oov y : TtaQa ool

UVB II ^Liaxri y : ^Lorr} UVB || 71 xyt^/j^ag y : yv^ UV xt- ■&riQcov recte B jj 74 vQQadLog y : vQQadiov UVB [j 80 Ttori- Qav y : Tto^Q UV noreQrjv recte B || Ixetvog y : xehog UVB || 81 xoLQOTtodrjv y : xeiQorttitriv UVB jj 85 avTLg y : ar UVB (cf. Schoell. Anf. e. pol. Litt. b. d. Gr. [1890] pg. 9) || 86 dv- d-QijoTtov om. y : habent UVB || 92 evoxrjfiov y : eviprjftov UVB 1

99 rdg ifidg e/tLOToXdg y : Tal iftat eTttOToXai recte UV t« I. €. B II (poLTiovTag y : cpoLrevvrag recte UV cpoLTivrag B [|

100 r?;v y : roy UV tlv (h. e. t«v) recte B I| 101 yaXiovidov y : yaXovidov UV yadovtdov B {Kadovida Casaubonus) || 106 aw- yQdrrjg y : aioOLyQaTrjg UVB Ij 109 y.a&iorjg y : yaS^ioeL UVB 1 113 yaraoxe^rj y : y.aoxe^rj recte UV yaoye&r] B \\ 116 i9^«5v y : xaf i^^fiav UVB || 122 yXeL^d^Qrjg y : yXeiO^Qrjg U yXrj-^QOLg V yXr]&Qirjg (i. e. yXjjd^Qirjg) recte B || II 1 ^tto y : aTTo UVB 1 3 yXcooar] y : Ae^et UVB || 5 ocoTrjQir^g y : oiorrjQiag UVB |! 6 rJQcov y : v^qcovovv UV rjQcovovv B^ (^'c^'^ j^oi;»' P) 1| ottl ye drj y : OTL dr] UVB II 8 diaTfttd-ivTcov y : diaTftrjd^ivTcov UV diaTfito- ^ivTcov recte B jl 15 de y : (5« xai UVB || 22 ovvitr] y : avve- ^riTEL UVB II 27 yov y : yovre tl UVB 1| 32 eUev y : oUev UVB 1 33 elvaL ei y : elvaL UVB || 35 eQi^ojXayov y : eQi^coXov recte UB eQi^coTovY \\ 42 yiXeLvoj y : yXeivi U xXLvi V yXeeivo) (i. e. KXeeLvoj)

Leipziger Studien. XIX. 8

114 Edgarus Martini.

recte B* [] 47 inhv y : /nkv ovv UVB || 55 aiaxlvr^g y : aiaxlvov U ai- oxivov V aioxlvov B {AiaxivecD Meinekius em. PhUol. XV pg. 333) || ev7t€id-r]g y : knid^i^g UV aTti&ijg recte B || 57 oy y : otx evi UV o^x «Irat recte B || d^ovKvdidov y : ta d^ovv.v6ldov UVB || 58 Tiai- dlt] — krj y : Jtaideb]g — kijg UVB (verum nondum inventum. cf. Stadtmuelleri ed. Anth. Pal. vol. II pg. 67) || 61 r^QanXia y : Tov riQay.lia UVB || 69 ponit y post verbum Xaaaiv vocabula : (veidi^ofievog tiot^ etiI toj TtoXvTeXwg ^'^v vnb TtXaTcovog eq)r]' aga cpaivETai aoi — TtoXvTeXojg ^rjv : quae enuntiatio in libris UVB hoc loco deest, legitur § 76 post verbum dia^dkkovaiv in hunc modum immutato initio: ^Qog TtXctTcova oveidiaavTa Tr]v TtoXvTeXeiav {rtoXiTiXeiav V)' aQU [aQa B) e(pr] cpaiveTai aot — noXvTeXcog ^rjv || 70 dia tovto y : naQa tovto UVB || 95 Ttie^o/xevov y : xaTr^vaynaafievov TecteUY y:aTr]vayxaa^ivcoB \\ 97 Tcc TtkelaTa Xa^ovTa y : A. r. 7t. recte UV l. rt. B || 103 Qoiy,(iov y : Qoixov UVB || 105 TtQa^vTav y : jtQo^vTag OUV rtQea^vTag recte B || 119 (.ir] elvat y : /nr^dha OUVB {avd-QcoTtov eirtelv fj.T]deva em. Deyckius De Megar. doctr. pg. 82. cf. Roeper. Philol.

IX pg. 14) II 120 7tQoaeay,cocp&dg y : nQoaeaxcocpd^cog OU NrtQoa- eay.cocp&r] de recte B | 123 viydvoQa y : vmdipoQa OUV vei- TidTOQa B (iVtxaTo^aPi; de hoc cognomento Seleuci I cf. Strabon. Geogr. XV 2, 9) Ij 124 neQl Xoyia/iov — cpiXoaocpiag om. y : habent OUVB || 125 /ai kndTeQa y : kxdTeQa OUVB jj 126 TtXev- aavTeg y.a\ avyyevofxevot y : rtXevoavTeg OUVB |J o x^arjjg y : acoxQdTr]g OUV xQdTr^g recte B jj 127 avvavayoTtTovTog y : ai;>'a- vaydfxrtTOVTog OUVB || 135 ei XQV"^ 7 • ^S XQV^ OUVB || VTtco- Ttai y : vnoina OUV vnconia recte B || 139 naQixiov y : ra- Qixiov OUVB II 144 Tolg Xoyoig y : Iv Xoyoig OUVB || tol tol- ovTog y : tol ovTog OUV ToiovTog recte B || III 10 e/neXe y : e/ieXXe OUV e/wXe{v) recte B || 11 aAA' y : om. OUVB (cf. Kaibelii Com. Gr. Frg. I pg. 122) || 13 o/ioioTaTeg y : o/iolo- Tr]Ta OUV o/ioio../iaTa recte B || 16 t;^ (Je t/ y : vg de &r]v vi recte OUV vg de ^r]vvel B || 17 dvg y : dlg \] delg OV^ dovg recte B || 22 dnoXa\p6(xevoi y : dnoXafiXpv/ievoi OUVB {dnoXaipovfievoL rep. vid. cf. Ahrensii 1. De dial. Dor. pg. 347) ||

X dv&QioniteLv y : xai dv&QconiteLv OUV dvd-QconiteLV recte B ||

^Li.jrifjt vH .■,:...;■:&

Analecta Laertiana. 115

24 avxiTioda y : avtircodag OUVB || 28 ■KOihag y : ai^oiUag OUV -AoiUag recte B || avog (= av&QWTCog) y : avov OUV avov recte B J 31 aAAa ^uiyv y : akXa OUVB || 38 oQyiteod^ai, y : wQyLod^ai OUVB^ || 41 iv ■^q^aiOTiddcov y : ev ig)iOTLddiov (pro ev ^Ig)iGTiadwv) OUVB || 44 tov yrjyeveg y : yr^yevhg OUVB iyrj yrjyeveg em. Jacobsius ad Anih. PaL VII 62) |1 60 expl. F ant. pars.

Ex his vero quattuor codicibus duos prorsus ablegare pos- sumus — dico G et S — utpote mera apographa codicis D. monui iam supra (pg. 94) libros istos ab uno librario exaratos esse ; addo hic ex uno eos exemplari esse expressos cum alter alterius tam similis sit quam ovi ovum. maxime autem nota- bile est quod uterque codex librum tertium non a Platone auspicatur, sed aperto errore a Theodoreis. media enim in § 97 1. II haec inscriptio legitur: laeQTiov dioyivovg twv elg dexa To TQiTov: d-eodwQeioL. unde qui tertius volgo numeratur liber in codicibus G S inscribitur : XaeQTiov dioyevovg twv elg de-/.a ro TeTaQTov: TcXaTwv. quae turbae coniunctae cum singulari- bus quibusdam mendis (e. gr. I 30 ovTtw DGS pro ovtw FUVB ; 50 evhceoev DG^S pro erceoev FUVB; II 27 ^LWoeig DGS pro diatrjg [yev^ot] F diatrjg UV dLa^T^oec con. cum seq. el B]; 67 elva DGS pro eha [ha F]) cum consimiliter in codice D qui sine dubio aetate libros G et S superat, occurrant, am- biguum esse nequit hos ex illo manavisse. cui opinioni inde haud spernendum accedit firmamentum, quod non secus atque in codice D in libro S operi Laertiano adnexam reperimus Luciani Vitam Demonactis. codex autem D cum proxima cum F societur cognatione, tamen ex hoc descriptus esse non potest — continet enim liber F non nulla ipenda atque lacunas quibus immunis est libri D memoria — ut ad communem eos fontem (y; fort. saeculi XIII) reverti iudicandum sit.

Pauca adiungam de extremorum trium librorum exem- plaris y memoria cuius unicus testis adest liber D. etenim ne longius nunc rem persequar fusiusque exponam, impedit quod adcurata ultimorum codicis L librorum mihi non sup- petit conlatio. in praesens igitur satis habeo haec monuisse:

116 Edgaras Martini.

cum in libris I— VII nulla inter codices B et y intercedat ratio, in libris VIII — X plus quam semel y cum B et L, quem codicem arta cognatione cum olasse ^ contineri infra p. 133 sqq. probabo, in vitiis conspirare videmus (cf. interim apparatum criti- cum quem Usenerus Epicureorim pg. 3— 32 ad Epicuri epistulam ad Herodotum datam diligentissime congessit: ubi quod pro codice D eius apographum G abhibitum est nihil refert). neque vero ad extremae partis exempli y condicionem explicandam sufficit illam contaminatione codicum BL enatam esse arbitrari. quae sententia vel ideo reicienda est, quod D aliquam multas perbonas servavit lectiones certo non coniectura inventas errantibus libris BL. concludendum igitur potius est ultimos codicis y libros transscriptos esse ex codice aliquo classis /S qui multis quidem locis fidelius quam B archetypi memoriam repraesentaret , in universum autem codicis B praestantiam haud aequaret. verum de hac re alio loco copiosius dis- ceptabitur.

Quibus expeditis correcturae codicum F D6S expenden- dae sunt. atque liber F quidem omissa manu F^ duos cor- rectores nanctus est: quorum alter (F^) sat habuit tribus vel quattuor locis variam lectionem margini adscripsisse. qui unde sua arcessiverit discimus potissimum lectionibus cpd-oQa ad scripturam (poQa 1. I 96 et ^uoaeig (g posterius in extremo margine conlocatum maximam partem resectum est) ad verbum ysv^ar] 1. II 27 adpictis: quae duae lectiones pravae codicum DGS propriae sunt (cf. etiam pg. 115). alter corrector (F^) lau- dabili diligentia librum F a capite ad calcem pertractavit. quo in negotio usus est codice familiae /S adfini: quod cum ex innumeris familiae « vitiis emendatis, tum mendis haud paucis e familia /5 invectis evincitur. verum in his percen- sendis immorari nolo; indicabo potius statim eas lectiones unde correctorem F* codicem Vaticanum gr. nr. 140 (W) usur- passe liquet: I 13 ad pfT^vea F* adscripsit xwvm, quae vitiosa scriptura in uno, quod sciam, W obviam fit ; 132 F* adnotavit ad uomen Xe^edlojv lectionem Xe^avdiwv nisi in W in nullo libro occurrentem ; ibidem iuxta verbum dovvai posuit F^ per-

Analecta Laertiana. 117

versam lectionem dod-rjvai,, cai solus W patrocinatur ; I 34 ad verba ryg eUovog F* adpinxit variam lectionem rivdg ehovog, quam in solo libro W repperi; ib. librarius recte dederat aUXoLg, cui scripturae F* in margine libri opposuit sensu cassam lectionem rcolXolg, quae ceterum stupiditati eius de- betur qui libri W evanidas litteras instaurare suscepit (F^ igitur correcto codice W usus est) ; I 47 librarius scripserat aq)ivxwv : F4 margini adposuit qiegcov, quod unus W praebet; I 100 de- nique librarius exaraverat afxlVf ad quod F* in margine notavit eafxlv quae scriptura codici W singularis est.

Codicis D correctiones cum ad unam omnes ab ipso librario — nempe inter describendum — factae sint ac solum modo ad leviores calami lapsus pertineant, salva conscientia missas facere possumus.

Plane eadem est res de codice S, nisi quod in eo pau- cissimis locis manus altera (S^) aperta menda sanavit: e. gr. I 60 ad futtile illud fiia(AiQ(.iov in margine scripsit ixifxviQfxov.

Contra libri 6 correcta pauUo adcuratiore scrutatione digna iudicem. neque vero dico paucos illos errores ab ipso librario dum describit exstirpatos, sed ea quae praecipue in prima codicis particula manus altera (G^) correxit. quae ob eam causam quam maxime memorabilia sunt quod lectiones prorsus unicae neque in ullo alio Laertii operis codice obviae nobis propinantur. de quibus quid censendum esset sagacissime iam pervidit C. Wachsmuthius qui Corp. poes. lud. gr. pg. 53 co- dicem G aliquoties "^scite emendatum a viro docto quodam' perhibet. verum enim vero natura istorum commentorum sane quam inaequabilis est, si quidem evidentibus aut speciosis saltem admixta sunt non inutilia modo, sed etiam utique per- versa. in quo numero has duco viri boni coniecturas: I 30 avevQElv pro lAvdQiov, 52 aviXa^ov' exw yaQ a — Ad-TqvaloL — cKpeilovTO pro avika§ov yaQ kyw a xrl; 62 rovde exei aaka- fxlg (principium pentametri !) pro rovSe Texvol 2aXafilg ; 65 ol d^ ccTiOTQiTCovTEg To Y.0LV0V pro ol 8^ eTtLTQiTiovTeg r. x. (= qui rem publicam gubernabant); ibidem ovTog de y,al doQvcpoQovvTa avTOv ETL ^ovkovTai pro ovtol Se xal doQvq)OQOvvT ojv avTov,

118 Edgarus Martini.

ei Ti ^ovkovtai; 67 rj^iiooa pro a^itoaag. paullo melius res cessit aliis loeis: e. c. 1. I 54 — quo loco G^ omisit vocabula dk oQov — G^ ad sensum haud male supplevit nrjnog; item I 64 non contra loci sententiam, neque vero necessario ad verbum ccTtix^ad-ai addidit rvQavvidog; I 89 pusilla exstat lacuna in omnibus nostris libris Laertii ut qui exhibeant: aXka y.al tb IsQov Tfjg ad-rjvag avavsutaaad-ai, avrbv artb davaov. explevit Casaubonus hiatum evidenti ratione scri- bendo: avrbv (%o) anb Javaov. alio modo damnum reparare conatus est corrector G^ qui post pronomen avxbv inseruit verbum yiria&hv. quam coniecturam Cobetus fucum haudqua- quam persentiscens in textum recipere haud gravatus est. duobus autem locis correctori contigit ut veram ac genuinam scripturam reduceret: nimirum 1. I 40 ubi STtiS-ia^ai Ttoir^TLxfj (i. e. noirjTiyifj. cf. etiam Laert. Diog. 1. IV 15), quod in libris nostris varie depravatum est (cf. pg. 113), restituit et 1. 1 96 quo loco pro (pd^oQa legendum esse cpioQa (1. e. (pwQq) perspexit. lam vero ad familiam 6 nos convertamus. ac libros U et V peculiari quadam necessitudine contineri vel ex tabulis argumenti quis suspicetur: continet enim uterque liber praeter Laertii Diogenis opus Theophrasti Excerpt. Phys. ; [Aristotelis] commentationem De Xenophane Gorgia Zenone; [Aristotelis] Auscult. mirab. neque inanem esse illam suspicionem ad- curatior consideratio ostendit. cum libris UV rursum com- munione vitiorum firmiter coniunctus est mutilus libellus 0. verum iam proferam quae huius familiae propria sunt menda scripturae lacunasque. contineo autem hic quoque me in examinandis libris I — III 60. littera 6 designatur consensus manuum primarum codicum UV aut OUV.

Tabula C. I 4 yeviad^ai 6 (= UV) : yeyovivai y [B mancus] I| 14 iaw- nQaTiyiol 6 : atoyiQaTiyioi yB || 18 tov ev avTio 6 : tcov ev av- TiZ yB II Tov TtQog rjiuag 6 : tujv nQog riiiag yB || 23 i^eQixfjg 6 : (.iiy.Qag recte FB fJ.iy.Qrig D || 29 to noTriQiov 6 : noTfjQiov yB || 36 einovTa d : nv&ofjevov yB || nQWTov 6 : nQOTeQov yB ||

Analecta Laertiana. 119

Zl (xri 6 : fir]de yB || 40 ejvrj d^ia^ai, ^coirjTiacc 6 6 : eTtid^io- S^aL TtoirjTixa 6 y ETtid-iad^ai TtoirjTixrjg B {iTtid-iad^at. Ttoii]- Tixfj. 6 G^) II 47 (xaxeaofXEvoL 6 : /xaxrjaofievoL yB || 49 eifiL, Tuiv de avdgeLOTeQog 6 : tcJv de avdQeLOxeQog eifXL yB || 52 exete (f : eaxete yB || 58 iaxvQoteQov 6 : iaxvQotaxov recte y iaxvQai- xaTov B II 61 ayvLag Tadl 6 : ayvag Tadl y aiyiaaTadr] B {ALyvaaTadr} Bergk. em. P. L. G. IP fr. 26 Solonis) || 64 ^g «f : eXrjg yB || 72 yaQ (pr]aL 6 : d^ ojg (pr^aLV recte y ^£ wg cpr]OLv B 1 83 avTov 6 : avToiv yB H ipd(XfiOvg 6 : xjjdfifiov yB || 93 v.ovcto- fiivoLg 6 : oxtoTtTOfiivoig recte y xiortTOfiivoLg B a add. m. I an corr. dub. || 95 eTr] yeyovcog rjdr] d: ij. y. e. yB 1| 96 ovTog6: ovTwg yB II 99 rr]v Ivdbv d : tov Ivdbv yB || 100 Tbv 6 : tt^v y tlv (i. e. tIv) recte B || 101 xalovidov d : y.akwvldov y xadovtdov B {Kadovtda Casaubonus) | 105 TtaQa tcotov 6 : naQa tcotov (cf. 1. II 78) yB II dyxQav (f : dynvQav yB || aTcioTeLXev 6 : ercioTeL- lev yB II 112 dyQbv 6 : dyQovg yB || 113 ovbev 6 : ovde yB jj 120 olde 6 : dde recte y «t de B | II 8 diaTfir^d^ivTiov 6: dLaTfiLd^ivTiov y dLaTfiLod^ivTcov recte B 1| 33 de fir] (f : (xev fir] yB II 35 eijcovor^g Trjg yvvaixbg 6 :t. y. ei. yB || 37 neQte- vex^r]OOfiaL 6 : ovfiTceQievex^r^oofiaL y avv — B jj 42 ipijCpovg om. (f : habent yB || y.XeLvi U nlLvi V : AleLvoj y y,AeeLV(o (i. e. KXeeLvco)TecteB^ \\ 43 drj oxvXov (f : aioxv^ov yB |! 48 y.aTaXveLv (f : yiiokveLV yB 1| 55 emd-r^g 6 : evneLd^r^g y dnLd-r]g recte B || 57 ovx evL 6 : ov y ovx elvaL recte B || 65 vTtenQd^aTO 6 : eioercQd- ^aTo yB (I 69 rl (f : tLvl yB || 71 fiLag U fiLag V : ofioiag yB || 89 r]dovr]v om. (f (= OUV) : habent yB | 105 TtQa^vTag 6 : TtQa^vTav y TtQeo^vTag recte B |1 120 nQooeaynocpd^cog 6 : TtQo- aeoxcoq)d-bg y nQooeoxcocpd-r] de recte B |1 126 eig yrjv 6 : eig r]Xtv yB 1 r^g drtb 6 : Tolg dnb yB 1 naQi^aXov y.al fiixQL usque ad neQi cpaidcovog om. (f : habent yB i| ocoy.QdTr^g 6 : 6 x^aTTjg y yiQdtr^g recte B |1 131 o /nev doxlr^nLddr^g om. (f : habent yB || 135 ev (f : ev (xev yB |1 136 vncona 6 : vnconaL y vnconLa recte B U III 10 efielle 6 : efiele y e(iole{v) recte B || 11 ya (lev (f : ya (idv recte y, y a(xav B 1| KaTodr] (f : yd^a drj y xai To del B (xa Tod' r]dr] em. Cobetus) 1| 13 ofiOLOTr^Ta 6 : o(iol6- TaT€g y 6(ioLco(iaTa recte B 1 14 j (corruptum ex f) 6 : yiveTai

120 Edgarus Martini.

recte y (cf. Ahrens. De dial. Dor. pg. 112) yiyverai B || av rixva U avrixva V : a xiyya yB || 1 7 Evoelxai 6 : kaaeiTai yB || 20 a^iovg tneivovg (f : L a. yB || 22 Trjvi 6 : rrjvo yB || Teivo) 6 : Tjjvio yB II aai avS-QtoTti^eiv 6 : x av&qoiTcit^eiv y avd-QiOTti^eiv recte B H 28 oyicoXiag 6 : y.a)hag y xoxAmg recte B || avov 6 : avog y avov recte B || 35 elnslv rjQaxkeig 6 : tiQaxXsig sirtelv yB II 47 derjaeL d : derjooi yB 1| 60 eTiivoixrig 6 : eTtivo/nig yB || p. V totam § 49 om. d (= UV) : habent y (= D) et B].

Reputato hoc tanto qui inter codices U et V intercedit consensu procliviter quis codicem U ut iuniorem ex V propa- gatum esse crediderit. quod ne statuamus obstat vel id quod V hiatus quosdam orationis habet a libro U alienos. paucis exemplis defungar. 1. I 20 in V omissa sunt verba ovts dia- kexTix)]v cum in U legantur; maioris ambitus lacuna in V exstat 1. I 27 ubi desiderantur vocabula Ttkrjv ot" elg AXyv- itTOv eXd^iov Tolg leQevat ovvdieTQixpev. 6 de '^leQcovvfxog xat kxfieTQrjaai (prjOLv avTov Tag 7tvQaf.iidag Ix Tr]g oy.Lag naQa- TrjQ^aavTa, quae in U suo loco inveniuntur. re ita comparata libros UV ex eodem exemplo (cf; fortasse saeculi XII) fluxisse censendum est.

In huius exempli postremam partem quam, cum V iam 1. VI 66 terminetur, ex uno U cognoscimus, paullo adcuratius inquirendum est. pertinet enim illa non iam ad classem «, sed ad classem ^ vel, ut ambagibus missis quid rei sit statim dicam, derivata est ex libro B correcto. quod dilucide de- monstrari potest ope primae 1. X partis (§§ 1 — 16). etenim habet 1. X 1 dLeld-elv unus B *=°" — et U (cf. etiam appar. ab Usenero congestum Epicur. pg. 359 sqq.); 2 idia aito (cum fenestra) r^v et mg. XeiTtei ut aliquid deesse significaret B: unde orta cod. U lectio idia anoXeirteL Tr\v\ 5 rdofievia unus B — et U; 7 /9/ov om. unus B — et U; 9 tcov yoQ avdQwv habet in textu B^ : in mg. pos. singul. lectionem pravam tov avdQog B ''°", quam recepit U; 14 inter fj.rjvdg et T^g Tacuum spatium unius et quod excedit versus reliquerat B^: Ttartv-

leojvog e^dofirj ereOLV vOTeQov supplevit B •^**", quod

supplementum qualecumque est exstat in codicis U contextu

Analecta Laertiana. 121

(ceterum plerique codices hic praebent yaf,ir])uwvog , libri fa- miliae y Tvvavsipicovog); 16 k7tiY.ovQov unus B — et U; ibidem ciTteoTtaaaro unus B — et U. hinc ut de origine extremae partis libri U satis constat, ita dubitari potest utrum librarius codicis U primus ultimos tres libros ex codice B advocaverit, an eos iam in exemplo suo cum septem primis libris con- iunctos invenerit. hoc statuendum esse quam ob rem exi- stimem ut intellegas, paullo longius mihi abeundum est.

Offendimus enim haud paucis locis codicis U lectiones vitiosas in priore parte a V, in posteriore a B alienas, quae tamen in libris familiae y prostent. rem paucis exemplis sta- bilire lubet. 1. I 50 V (et B) recte exhibent ov nei&cov : U cum y aTteXd^ojv] I 54 V (et B) recte ava ngojTovg: U cnm y av 6 TT^wrog; I 56 V leni errore otoyiov^evoi pro aoY.oif.ievoL (B): U cum y 01 v.aXoviievoi\ I 71 V (et B) recte ayvcofxov: U cum y avof-iov] I 77 V (et B) recte avdyiia: U cum y avdyKT]] ibidem V (et B) recte ovde: U cum y ov; I 105 V airtoxQr] fiai pro drtoxQri fie (B): U cum y aTtoxQr] fioi', I 111 V ocpleycav pro (DUyojv (B): U cum y ocpdyojv] II 15 V (et B) recte cpvldr- Terai: U cum y cpvXaTxeod^aL^ II 28 V (et B) recte oefivo- jTQoacoTtelg: U (in text.) cum y oefivoTtQenelg] II 131 V (et B) recte de rtwg: U cum y 6e ofcojg. porro pauca exempla ad- ponam ex altera codicis parte quae ad cod. B revertitur. per- lustremus Epicuri ad Herodotum epistulae primam particulam (cf. Useneri Epicureor. pg. 3 proxx.). 1. X 36 exh. B recte quidem ro tooovtov: U cum y om. ; ibid. B cpcpvdg owayofti- vcov : U cum y avvayofievcov cpcovdg ; X 39 B^ naQeyyvuiv t6 : U cum y TtaQeyyvcjj t6 ; ib. B^ evTaXr^vitov tcxj: U cum y ev- TaXaviQov tw ; X 38 Tama de B : Tavra U cum y. summo opere denique notabile est quod interdum margini libri U adscriptas videmus singulares familiae y lectiones manu librarii qui eas ex exemplo suo transtulerit: e. gr. 1. II 7 U habet in continuo r^^g e^dofir^MOTfjg bydor^g (cum VB), in margine yQ Trjg xr] (cum y). quid vero hinc efficitur? nimirum primum cum U describeretur correctum fuisse exem- plar 6 ad normam codicis alicuius familiae y; deinde cum

122 Edgarua Martini.

huius correctionis non in priore tantum Laertii operis parte, sed etiam in posteriore certa luculentaque exstent vestigia, correctorem septem primos libros cum tribus libris ex Bur- bonico B accitis in exemplo (f iam copulatos repperisse.

Quae si recte disputavi, porro conligendum est exempli d extremam particulam libros VIII— X complectentem noviciam fuisse. veterem enim codicis (f partem (l. I — VII) addicendam esse saeculo XII vel etiam priori libri V aetate adfatim arguitur; correctorem autem codicis B saeculo XIV adsignandum esse scriptura eius satis declarat: sequitur ut extremos tres libros exempli cf saeculo XIV exeunte vel XV ineunte ad veterem partem accessisse credamus. quo facto nescio quis corrector totum librum d ad codicem familiae y conformavit. consi- milem fortunam perpessi sunt cum alii multi codices tum inter Laertianos liber F.

Codex 0 quem intima cum codicibus UV cognatione soeiatum esse tabula C demonstrat, cum vitiis familiae y pror- sus immunis sit lacunisque libri U (quarum amplissima illa est quae exstat I. III 13 et 14 ubi verba xai Ttegl %oJv ideuiv — neqi t' ayad^ov desunt) careat, cum V autem concordet con- cinatque plane, ex hoc ac non ex libro U originem duxisse existimandus est.

Correctiones manu a librario diversa patratas libri U et 0 continent nullas, paucissimas V: quas ex exemplari familiae y adductas esse satis constat lectione avofxov pro ayviofiov, quod VI dederat, 1. I 71 restituta.

Quibus peractis nil iam est quod de classe « adiungam nisi hoc, cum exemplum y ad saeculum XIII vel etiam ad prius tempus, (f autem ad XU saeculum pertinere probabili ratiocinatione adsecuti simus, originem illius satis alte rece- dere (sc. XI ? ).

2. De classe /?.

Constat classis /? ut supra dixi ex uno codice B, quia hic liber solus nulla cum familia a vitia habet commnnia. neque vero hoc loco quae in eo peccata sunt singula deinceps

Analecta Laertiana. 123

enumerabimus, cum gravissima eorum cognituri simus ubi de libris mixtis P et L qui arta cognatione cum B ligati sunt sermo erit.

Correcturas vero codicis B pauUo adcuratius perpendamus necesse est. in censum autem veniunt eae solae quas a manu B^ profectas esse supra p. 80 pronuntiavi. verum tamen cum eas ad normam ceterorum librorum memoriae exigerem, dubitationes mihi obortae sunt num uni correctori iniunxerim quod duorum esset. exstant enim inter illas correctiones et codicis L et fami- liae y lectiones propriae: unde aliquis suspicari possit duos ex- stitisse codicis Burbonici correctores. at tamen cogitari potest unum correctorem primum librum L, dein codicem familiae y ad emendandum Burbonicum adhibuisse. utrum verum sit, mox Neapoli me diiudicaturum esse spero. interim satis ha- beo gravissimos indicare locos ubi corrector B^ aut libri L aut familiae y proprias scripturas exhibeat. messem nutem non nimis largam esse noli demirari, cum longe maxima cor- rectionum pars ad res pertineat orthographicas aut prosodia- cas. ac singularem cum L convenientiam his quinque prio- rum librorum locis deprehendi: II 2 rteQl deiTtvov B^ cum uno L: B^ manc. : TtsQidelTivov P^: TtsQi deiTtvto (f: TtsQidetTtvoj (i. e. TteQideirtvM) recte y; III 11 rivat B^ cum uno L^: elvai B^yd; ibid. ovnoT^ B^ cum uno L^: olVrwx' Bi(f: ovno-K y; V 23 eTtLXSiQrifxaT Ly.a. B^ cum uno L: eTtLxeLQrjTL/.a B^y(f; V 24 ertL- XeLQrifA.aTLV.aL B^ cum uno L: eTtLxeLQiqTLy.al B^ycf. contra scrip- turas familiolae y proprias corrector hisce locis expromit: III 38 oQyiCeod-aL B^ cum y et L^: wQyla&aL B^d: L^ om. ; multo frequentiora exempla sunt in altera parte codicis B velut in libro X. ibi § 6 ipevye B^ cum y: (pevyeTe B^: qp€t- yeTe\j\ 7 t(5e/av B^ cum y: LdLav^&^: ^delav L {pro 'Hdelav); 12 veLxwv B^ cum y: veLxeiov B^L; ibid. fnovawv B^ cum y: fiovaetov B^?): fiovoevwv L; 14 e^dofir] B^ cum y: e^dofir^g L (B^mancus); 16 eld'^ B^ cum y: clr' B^L. sed haec exem- pla satis sunto.

Praeterea corrector haud raro adposuit lectiones quae nec in L nec in libris familiae y neque omnino in uUo alio libro

124 Edgarus Martini.

Laertiano occurrant. quas qui attente examinaverit, coniec- turas viri boni esse facile sibi persuadebit. in qua re hoc con- sentaneum est ut numero praevaleant longe perversae. ad- feram autem non nulla exempla ut de utroque genere iudicium facere possis. primum locos ab illo depravatos conligam : cor- rupit 1. I 52 d^ elg in dlg] 57 Tavtl in ravta'^ 11 deixvvei in deUvvaiv] 85 fiivrjg (i. e. /nsvrjg) in (xivoLg\ 121 ri (h. e. fi) rig in €t Tig; II 93 ad TtQa^ei in mg. posuit rtaQalXa^eL sensu cassum; III 6 iuxta aTtolvd^rjvaL pravum aTtoXovaS-rjvaL] 16 iuxta vg de d-iqvvel (sic B^ pro vg de ^rjv vL) insanum illud arti- que metro sensui repugnans vg de d^rjXeL v%\ III 18 aov in ov turpavit; III 106 ter ex ^aQoixo/iievcov fecit ^aQtpxr^fxeviov]

IV 3 ovvavTeaS^aL immutavit in ovvavtdad^aL (sic) ; IV 7 supra Burbonici mendum y.XvaeLg (pro v.avaeLg) scripsit etiam vitio- sius ■/.lavaeLg] IV 16 ad avvd^ii-ievog in margine scripsit avv- d-eiov] IV 45 B^ dederat oUa^aLoeiov (pro okLod^eg ewv): e quo corrector fabricatus est horribile istud oXXelad^aL ae <Lv\

V 75 ad q>vyo)v adpinxit cpvyovxa. alia mitto. — prae his commentis perquam infelicibus exiguus admodum est emenda- tionum evidentium numerus: in quibus numeraverim r^wq)- d^aXfxw (h. e. TW(f)S^aXf.i(Jo quod in libris nostris varie corrup- tum legitur) I. II 28 ; ateiQoreQov (pro atrjQoteoov vel avatrj- QoteQov librorum) 1. II 130; lu (i. e. m: libri Laert. cuncti w) 1. V21; exovtL (pro libr. exwv) 1. V33; dittov (pro libr. S^ rttov) 1. V 34 restitutum.

C.

De libris Laertianis mixtis.

Quoniam Laertiani operis libros puros perpendimus, tran- situm faciamus ad misellam codicum mixtorum plebeculam.

Cum libris puris familiae sive classis alicuius memoria pure mereque propagetur, codices mixti diversorum exempla- rium conlatione contaminati mixtam quasi exhibent memoriam. cumque correctores paucissimi certa lege et constanter, plurimi obiter neque ulla ratione aut via munere suo functi sint, non

Analecta Laertiana. 125

certa constantique ratione isti libri cum probis purisque exem- plis coniunguntur, sed modo ad banc modo ad illam stirpem pertinere videntur, ut saepissime perdifficile sit unde originem sumpserint certe definire. abundantissime vero — etsi iam ante exstitisse diffiteri haud licet — hoc librorum genus re- nato in Italia litterarum studio effloruit, cum homines docti indocti veterum scriptorum volumina ex latebris ubi diu de- lituerant protrahere protractaque inter se conferre coepissent sedulo quas invenerant scripturae discrepantias in margine librorum adnotantes vel etiam scalpello adhibito alterum li- brum ad alterius normam conformantes. quid igitur mirum, si longe maxima pars codicum recentiorum (h. e. sc. XIV XV XVI) ad genus mixtum pertinet?

Antiquissimi autem inter Laertii libros mixtos sunt co- dices P et L, uterque saeculo XIII ortus.

1. De codice P.

Ac primum codicem P in quaestionem vocabimus. quem ex eodem exemplari descriptum esse atque librum B primus adseruit Dielsius in censura Bywaterianae conlectionis Hera- cliti Ephesii reliquiarum (cf. Jenaer Lileratur-Zeitung a. 1877 nr. 25 pg. 394 not.). verum, ut adsolet, vidisse virum egregium eo quod sequitur laterculo interpolationum lacunarum mendorum codicum BP propriorum declaratur.

Tabula D.

I 6 ovGiag y.al Sswv yeveoecog P^B : ovolag ^stov xal ye- vioewg « |1 17 eyilexriy.oi PB : eXeyyTixol a \\ olyela oxo)S]g P^B : rj&rj oxoXijg « H 19 ^«y P^B : ^ev ovv a || 20 v.ad-^ 6 om. P'B : habet « H 26 evioi P^B : evioi 6e a \\ 30 aQiOTOTekrj dfj- fiov Pi (rest. P^ aQiOTodriixov) aQiOTOTi/.rjdt]fxov B^ (induxit litt. TiXr] super o acc. pos. B^) : aQiOTodrjfxov a \\ 32 didvfiel Pi dldvfiei B : divdv/xaicD a {/Jidvinaicp L) || 34 olov &' eTCTo. piB : olov erteiTa (cf. Wachsmuth. Corp.poes. gr. lud. pg, lOOsq.) Ij 36 eTtiTvyxaveiv P^B : ro STiiTvyxaveiv a \\ 37 ipvxrjv evjtOQog P^B : Tvxr^v evTtoQog jl cpvoiv evnaidevTog P^B : ipvxrjv evTtai-

126 Edgarus Martini.

devTog « || 40 iTtid^ioS^ai 7toir]Tiy.fjg PiB : ETtid-iaS^aL TtotrjTixa

6 y ETtr] Sia&ai n:oir]Tiy,a 6 d {sTtiSia&ai TtoirjTiTifj. 6 G^) || 44 TQiTtoi PiB : TiQrtoio a || 53 rifxfig PB : Trig Tifj.^g a \\ 55 aTteiQOAaXov t€ P^B : a7t€iQ6/.alov yaQ « || 56 ij ^rjfj.la om. P^B : habet a || 61 xQadla P^B : }iQadir]v y xQadlr] (i. e. y,Qa8Lrj) recte cf || 65 teXevtwv PB : TeAei^rwv 8e a || 66 ovtol P^B : ovTOi dk a II 73 k^eQTtoiaaiToiv P^ e^c^TrottTfiTtuv B ^ : l^iQTtoig eyu) y e^iQTtoig eydiv recte tf || 76 diTtXr]v P^B : diTtXrjv elvai a\\ 80 e(piaTr] P^B : IftiaTr] a \\ 82 avTtov om. P^B : habet « || 84 aXielQiog P^ aXeielQiog B : aXelQiog a {^iQiog Menagius) || 94 exXavae P^B : «xavae recte yU eae V || 98 ofioloyrjg PB : 6 fxoXoyrjOr^g (i. e. 6 fioXoyqojjg) a || 99 g)OiTivTag P^B : q)0LTwvTag

7 cpoiTevvTag recte (f || 100 |tf£ya P^B : |U«i; « || 104 VTtoyQaq^eTai P^B : eTtiyQccqeTai a || 113 Sr]T€vovTeg elaiv P^B : d-r]Tev6vT€aaiv recte y d^r^TevovTeOiV 6 || TtAaTety PB : TtXaTeir] a {en^ aXaTeic^ Valckenaer. ad Herod. pg. 602 b ed. Wessel.) | 116 ov fieT^ ov P^B : fiex^ oi a \\ 6g)&aXfiuJv P^B : ocpd-aXfioig a \\ eaXio pi eccXco B : eaXcoTiivai a \\ 119 ^a^ovg Pi ^a^ovg B : ^advog a {Ba^vog Suidas) 11 122 ovTti) Xr]&eg P ovtci) Xr]d-eg B : ovt^ aXr]d-ig a (verum nondum inventum) |1 II 4 d^aXir] PB : d^aXfj (i. e. QaXf]) a \\ 9 yi- veod^ai Pi yiyveod-ai B : yeviod-aL « 1| 18 neQl aXXovg (1 litt.) ag Pi 7r€(>i aXXovg ag (g posterius ras. B^) : TteQLXaXovoag « || 21 ayad-ov P^B : ayad^ov t€ a jj 22 etf^Tei P^B : avvetpqTei a ]| 28 fiaTaiOTaT^ rjY.. P^B : fiaTaiOTa&^ rjx. a \\ 40 e^fi^ P^ text. B : eixe a P^mg. [| dixavog P^B^ : dixaviyiog a || 41 aTtoXXvov- acov P^B : aTtoXvovacJov a || 46 adXvQog P' iXXvQdg B : ffa/a- (log « (cf. Rose. ^rw^. Pseudep. pg. 84, 7) || 49 -Keivov P^B : xXeiviov a || 56 aaXXLdf^fiov P^B : v.aXXL6r]fii6ov a {KaXXifif^- 6ov Diod. Sic. XVI 2 et inscr. [C. I. A. II 307]) |j 57 xai (5/av Pi xai6€iav B : xai xi;()Oi' Ttai^eiav a || 58 eytiyvcov P^B : xaTiyvcov a (cf. Anthol. Pal. 1. VII 98 pg. 67 vol. II Stadtm.) || 79 (hg 6e xal P^B : xat cJ(Jfi « H 83 6coQia P^ (5w^m« B : 6co- Qi6i « II 89 cpiXr]6ovia P^B^ : ar]6ovia a || 95 xaTr]vay)caafiivco PB : 7ti€^6fi€vov y naTr^vayxaofiivov recte (f || 100 ^fcg P^B : 0 «II 103 Tw — vecS Pi TcJ — veco B : toj; — veco a \\ 116 fiHev P^B : elxev a {elXev L) || 129 iyti to 6elTtvov P^B : e7t\ ^elftvov a\\

Analecta Laertiana. 127

130 atYiQotBQOv P^B^ : avaTrjQoteQov ct {ateiQoteQov B^) |1 132 indd^oiav evavTia P [xdd-oidvevavTia B : /nd^oiev kvavTia y fxdd-oi ivavTia recte (f 1| 139 kg o P^ eow B : etog a \\ 142 dfj,- g)idQao) P^B : dfxq)idQ€io a || III 10 (xd P^ ^ua B : fxev a {fxdv L) II 20 TtQoio&aL P {o S8. Pi aut P^) TCQoiod^ai B : TVQooio&at. a II a^T^ om. P^B : habet a \\ 22 ojtovdfg pi OTCoSf^g B : otzov- ddg a \\ jtoXXa.g P^ TioXXoig {XX in ras.) B : tioXXwv a {TtoXXuJ L) II 28 Sfiov P^B : l^oi; recte y sfidv cf || 54 6 dh to xad-^ o- Xov — enl fiiQovg om. PiB^ :habet « || 62 dxe(pdXoig P^B : ax^- (paXoL r) « {daicpaXoi ^. cf. Schanz. *S/mc?. ;?. Gesch. d. plat. Text. pg. 13) II 79 (Jte^^a^o PiB^ : dieXix^ a {dieXi^aTo L) II 82 i5 ^ev PiBi : t6 fiev a || 88 Xva Tovg P^B : Tovg « || 103 ante ipsam definitionem bonae constitutionis legum medio in textu librorum BP legitur nota marginalis evvofiiag diaiQeoig : haec verba absunt a memoria codd. classis a \\ paullo infra item ante defin. malae constilutionis legum legitur dvofiiag dLaiQeoig : absunt ista verba ab « || 104 ante ipsam defini- tionem contrariorum medio in textu exstat lemma diaiQeoig Twv evavTLov : abest a classe « i| 105 eTiQOLg P^B : ovdeTi- QOLg recte yU ovdeTioig V |1 106 ante ipsam definitionem con- silii in textu exstat notula: ovfi^ovXlag dLalQeoLg: abest ab « II 107 ante ipsam definitionem vocis medio in textu legitur lemma (pcovijg dLaiQeoig : abest ab « || IV 20 dia^Qog P^ did^oQog B: Sia^aiveLV a {dLd^OQOV em. Cobetus) || 21 e^iofiOLWTr^vP^ e^ofiOLco- Trjv B : e^(jOfioiovo&r]v « || 24 doxXrjTtidLOv P^B : doKXr]jTLelov a II 25 evd^v rdr] P^ evS-veLdr] B : kv evd^vfiir] a {ev evd^evir] ci. Huebnerus) || 27 e7tLY.iY.Xvoe P^ eTtLYeYXvoaL B : eniYXvoe a || fiiXav P^B : fieXaLvav |1 axQL P^ dxQL B : %aLQeLg a |1 31 eloa xiXev^a Pi eig aYiXevd^a B : loa YiXevda a \\ 36 TtXLv^ova- Y,ovg P^B : TtXLvd-iaYovg a || 40 TqXLdL eTalQaLg P^ rjXidL ETai- QaLg B : r^XeiaLg eTaiQULg a |1 45 oiYTelQcov y P^ oiYTiQcov y B^ : OLYTeLQUi o' a \ 52 evbvoai P^B : evidvoev a || 55 OYvd^Loaa Pi OYvd-eLoaa B : OYvd-lg aia a \\ dvr]ovv P^ ovr]ovv B : o vr]6v a II 56 &vXf]fiaaL P^ d^vXf]fiaOLv B : d^vf]fiaOLV a (cf. sub- inde sequentia verba i9^«wv edaiae Qlvag) \ 63 eueiQa P^B : cug eneLQa a || 65 XoyiaoidLYto P^B : Ao/adr/w « excepto U

128 Edgarus Martini.

ubi de ci. rest. est koyaoLdr/.io (koyaoidix,ip L) || V 8 q)iUovg

P^B : g)iUa a ((piklov L) || 9 vixr] Pifi : atxw (i. e. avx(()) a \\

58 avTcv rr^v axoXrjv PB : alrov ttjv axoXijv a \\ 81 dexaiT P

dexaST B : deyiasTlag a \\ k/iAlriEvoQX a P kv.y.Xr]ivoQX<^ B • «xxA?j-

aia EvoQxog a {ixyilrjaLa evoQ/.og corr. Frobenius) i 86 xaAAfffra

xe ycal TciTe oQiaTa P^B : xaAAfjra re xai aQiOTa a (cf. R.

Hirzelii 1. Der Dialog vol. I pg. 322 not. 1. secus iudicat Vos-

sius De Heracl. Pont. vit. et scr. [Rostochii 1896] pg. 20sqq.).

Sed iam subsistamus. etsi me continui in iis vitiis 1.

I — V adferendis quae nisi in testibus BP — huc faciunt etiam

ei libri quos recto itinere a P profectos esse infra ostendetur —

non reperiantur, tamen valde magnam vim nos coacervasse

vides. neque illa convenientia, quae ceteroquin usque ad finem

Laertii operis perseverat, levidensis aut fortuita est, immo

intimam ac firmissimam enuntiat utriusque libri cognationem,

adeo ut ambigi nequeat quin cum Dielsio statuendnm sit co-

dices BP ex communi exemplari (nuncupemus s) nuUo inter-

cedente descriptos esse. addam hoc unum, in externis quo-

que rebus maximam inter hos libros intercedere similitudinem

quippe qui soli in calce operis Laertiani hanc habeant — haud

dubie perantiquam — subscriptionem: AasQTiov Jioyevovg

(fikoo6(pcov ^iiov y.al doyfxar^av ovvaycjyrjg {ovvaytoyrjg B) zcov

eig 7 ^ETtixovQog. neque dubium videtur esse quin etiam co-

dex B, antequam prima eius folia avellerentur , indice illo

vetustissimo bonaeque frugis plenissimo, qui hodie tantum

in libro P non nullisque eius apographis conservatur, prae-

ditus fuerit. praeterea uterque codex in calce libri VII

maius spatium scriptura vacuum relictum habet, cumque in

testibus classis « iisque codicibus qui cum ea aliquo modo

contineantur 1. VII finiatur verbis TteQi tojv leyofiivtov, in L

adeo vocabulis Trjv rjdovrjv ayad^ov d, in libris BP post ver-

bum Xeyo(xiv(jov exstant etiam voces vneQ Trjg.

Sed iam sciscitantem te audio : quid ? tametsi Burbonicum et Parisinum ex eodem fonte fluxisse cum Dielsio autumas^ illum inter libros puros, hunc inter mixtos refers? profecto haud contra res se habet. invenimus enim inter vitia con-

Analecta Laertiana. 129

textus codicis P praeter ea quae cum libro B communia ha- bet, non pauca ab hoc aliena. quornm minuta tantnm pars ab ipso librario invecta iudicanda est, cum pleraque recur- rant in libris familiae «. unde si quid video concludendum est quo tempore P describebatur , exemplum e ad normam libri alicuius familiae « correctum fuisse. ut vero ipse iudi- care possis, graviorem quam in 1. I — V inveni codicis P cum familia a convenientiam , quatenus ad menda scripturae per- tinet, sequenti tabula exhibebo.

Tabula E. I 11 y€ti)^€Tglav P« : y€(Ofj.€TQiav t€ B 1| 21 Ttoiov P« : TtOLOvv B II 31 6v (paaiv P^« : (paolv B || 33 //?} tvq. Xt]^€iv v€lxog P« : 011 ng. kij^€iv €ixdg B {ov ttq. Xri^€i v€lxog Cobe- tus) II 40 €v(poQog P« : e(poQog B |1 49 ij^ag F(f[rj^aa y] : a^ag (i. e. ^^ag) B 1 d-(6Qa/.og P« : doQaxog B 1 53 dr]fioT€X€lg P« : Tag dr^fio- T€X€ig B II 54 av 6 jtQCJTog P^ylJ : ava TtQOJTOvg BV 1| 55 vi- xiov P« : v€i'/i€idov B (Nixidov L^) U 64 fi€itova P« : nXeiova B II 65 yioivov P« : ^vvbv B 1| 78 Inl Pi« : noTl B 1| 105 ov cpiQtig P« : firj (piQrjg (i. e. cpiQjig) B || II 1 V7td P^y : uTtd B(f H 5 zara- O^vfiia dh om. P« : habet B || 21 xaxelva dk P« : xaxeiva B |1 42 xXeivoj Py [xXivi V x.XeLvi U] : xXeeLvto (i. e. KXeeLvoi) B^ |1 46 «§«'- TtLov P« : k^ijtLav B 1| 48 uQXLevg P« : tQXLevg B || 52 ^xev P« : TjX&ev B || exaXovvTo P« : eTtexaXovvTo B || 60 dLo xai P« : o&ev B II 73 dtj ayavaxTiiaavTa P« : dLayavaxTijaavTa B 11 82 aafiivojg P« : aafievog B || 98 ccTto^ccXXeLv P« : auo- ^aXeiv B II 100 eoTL de P« : eoTi di ye B || 102 av P« : av el B 11 ovTa P« : elvaL B || 114 Cr]vo)va Ptf : xai Ci^vojva By 1| 127 eTtl P« : ey B 1| 143 jtoXLv P« : nuTQida B || III 2 (paalv P« : cpaalv wg B 11 5 7t€Q\ tov xoX. P« : TtaQu tov -koX. B H 7 axa- drjfnov (pr.) P« : exadrfiov B || nXariaTaxog P« : nXaTiaTarog B II 21 dLiaojaev P« : dLeaojoaTo B || 22 aTteoTaXxafiev P« : a/t€aT(xXxafiiv tol B (aTteoTccXyiafLig tol Cobetus Menagio duce) II T^v P« : Tav B II afifuv PylJ [alt. /u in ras. V] : afiLv B (a- filv? cf. Ahrensii 1. De dial. Dor. pg. 259) H afxfiLv P« : a^ut»' B {afdv^i) 11 24 ^^aff/w P« : i^aaioj (1. e. Qaoic^) B 1| aj^-

Leipziger Studien. XIX. 9

130 Edgarus Martini.

TiTioda Py : avrircodag B(f || 25 avd-iqg P(f : vedvS^g By || 29 £v P« : evl B II 33 rj^ev Pa : ci>^v B |j 48 xaXov P« : xaA- Aofg B II 51 Toi;Twy P« : iovtov B || doyixa rid-. P« : doyfxaia rid-. B II 74 ^7r«(> xbv rfg y^g yivxXov P« : VTckQ /xev TtZv ex. yrjg ■av-kXiov B {ev a f.tev TUJv e^(o yrjg xvxXcov conieci) |1 76 xi- vovfieva P« : yivofxeva B || 84 vavTixT^ P« : vavTcrjyix'^ B || 95 dXXrjkovg Pa : aXXovg B || 100 fieTaaxevaOTixal P« : fieTaaxrj- fiariaTiyial B || TtqoTeQOV Py [jT^iajTe^ov U] : TtQuiTov BV || 103 ovTujv P« : |Ui7 ovTCDv B II 105 elvat Pcf : exeiv By || IV 1 to rj&og P« : ro'y« rj&og B || 9 dtoQodoxrjaai P« ; dw^o^ox»;ffav- Tttg B II 13 /r£(>f dyad^ov P« : 7i:£(>i Tayad^ov B || 20 yav^ig P« : yXv§ig B || 22 roi; xQvaov yivovg P« : rwv Ix roy x?* yivovg B || 23 7ceQoevg Pi« : TaQoevg B || 42 oxXoaQiaxrg "P^d [6xXoaQio'Kog y] : o/Aw a(>^(7X€ig B (o;(Aoa^e(Txog. cf. Wachs- muth. Corp.poes. gr. lud. pg. llOsq.) || 44 TcaQ^ dd-rjvaliov P« : rCQog dd-rjvaiiov B || 47 TCalg Tag P(f \rcdoL Tag y] : TcXeiocag B 11 48 OTC T(i Pi« : o Ta B II 50 i.ie(.ieTQr^fiivoig P(f [jwj] re- TQifxevoig y] : /tj^ TeTQrjfiivoig B || 51 aveiXeTO P« : ercavel- XeTO B 11 59 (5ta P« : avTov tqotcov did B (to»' avrbv tqotcov did L) II 65 ju/j(5iv Pa : ovdiv B |1 V 4 eXevaividi P« : eXevai- veiat B (EXevOLvi(^ L) H 8 Tirol yaQ P(f [colyaQ y] : Tot ya() B II 9 «e eQfieiav VaiTCQog eQ/neiav B || 10 eig q^iXiTcrcov P« : 7r(>og (DiXiJCJcov B || 19 axoTceZv P« : (Jet axoTcelv B || 51 (li- XavTL Pa : /iieXdvTr] (i. e. MeXdvTr]) B || x^tQovt Fa : x^lqov r/ B II 63 LQaLog passim Pa : rjQalog B 1| 67 iXeLa Pa : r}Xeia B (iXieLa em. Bentleius).

Vides codicis P memoriam non leyiter sordibus classis a inquinatam esse ut pro sincero classis ^ teste iste lifoer nentiquam possit haberi. sententiae autem nostrae de indole condicioneque exempli 6 quali fuerit quo tempore P ex eo de- scribebatur vehementer suffragantur variae lectiones quas uter- que codicis P librarius (P*P'') contextui Laertii adiecit qnaeque ita comparatae sunt ut scripturae classis /? lectio alterins classis opposita sit. earum notabiliores subiungere liceat.

I 63 dvecpO^iy^aTO ss. tc P^ : dvecp&iy^aTo B dnecpd-iy- ^aco recte a |1 78 eTcl in text. P^a : tcotI in mg. P^B || 81

Analecta Laertiana. 131

avtda ovaa m text. P*a : ovaa avfw in mg. P^B jj II 3 yXcjo- at] in text. Piy : Xi^ei in mg. PiBy 1 40 exei in text. P^B : elxe in mg. P^o || 70 kTtaixslv in text. P^ [eTterslv B] : ertai- rrjv in mg. P^« || 93 o^(5fiv atortov in text. P^« : ovdiva tqo- Ttov in mg. P^B || III 7 a^adij^ot; ss. e P^ : a-nadrmov «, Ixa- drifiov recte B | 20 TtQoiad-ai ss. (X P^ : rtQoia&ai B TtQoai- ad-ai recte « || 22 xai ^** ss. ra P* : xat B xal Ta recte o || 41 ev rj^aiaTiadiov in text. P^y • ev icpLaxLadwv in mg. P^Bff || IV 6 aniivai ss. vi Pi : aTtiivai «, aviivai recte B || 54 /aA- (Jt in text. P^ [xcc^^i B] : x«^>t/(5t in mg. Pi« || 59 rt ss. toi Pi : Tt recte B tol « || V 93 TtayKalog in text. P^B : Ttav xaXog in mg. P^cf [Ttav yiaXog y].

Hasce varias lectiones qaibus addendae sunt eae quae in altera codicis parte exstant, a librariis codicis P una cnm Laertii contextu ex exemplo s translatas neque postea nescio unde adiectas esse colligi licet primum ex atramenti colore cum continui pigmento plane conveniente , dein ex eo quod uterque librarius pariter istius modi varias lectiones adposuit. quod autem codicis B lectiones modo in continua oratione modo in libri margine conlocatae sunt, id merae librariorum tribuendum est licentiae. tenendum igitur est exemplar s saeculo XIII retractatum fuisse ad fidem libri vel potius du- orum librorum classis « : nam quo minus de uno libro co- gitemus, renititur id quod inter vitia commodum enumerata et familiae y et (f propria inveniuntur (cf. I 54 ; II 1 ; 42 ; III 24; 100 «V I 49; II 114; III 25; 105; IV 42; 47; 50; V 8).

Postremo commemorem codicem P cum libro L quocum alia vitia vix habet communia participare hos errores in aliis libris non obvios:

III 11 eTeQOv om. P^L : habent B« || 108 ro x^^^ov P^L : To Tvxdv Bi« (verum nondum repertum) 1| IV 15 yeyoviog PL : yeyiog B« H 17 lyvvav TLvog P^L : iyvoiav B iyvvav recte «.

Excussa libri P memoria proximum erat ut correcturae eius expenderentur. verum cum illae maximam partem ex libris mixtis subinde adcuratius examinandis arcessitae sint, paullo inferius de iis edisseremus.

132 Edgarus Martini.

In disputatione de codicum Laertianorum arclietypo (pg. 106) exemplar unde derivati sunt libri BP unciali litteratura exaratum fuisae contendi. quod ne temere iecisse videar, rem argumentis comprobandam mihi esse sentio.

Res me iudice simplicissima est: etenim si quis liber manu scriptus vitia contineat quae nisi e perperam intellecta scriptura minuscula explicari non possint*), e codice minuscula litteratura perscripto originem traxisse arbitrandus est: sin autem hoc vitiorum genere careat, ex libro maiusculae scrip- turae manasse perhiberi poterit, atque id eo tutius quo fre- quentiora erunt menda prava lectione litterarum uncialium sub- nata. iam cum codicum BP vitia ad hanc normam exigimus, nulla videmus exstare male perspecta litteratura minuscula exorta, cum numerus vitiorum alterius generis permagnus sit. enotavi ex libris I — IV codicis Burbonici haec exempla: 1. 1 26 'GAeCYPriA pro 'GAAIOYPreiA; 28 AG 'ANAPIOY pro AGANAPIOY; 50 TGAAOC pro TGAAOC; 73 ANAPI (sic) pro 'ANAPI; 77 AIAN pro aIaN; 92 AIAAYGIN pro AIA- AYGIN; II 43 AYCinnOY pro AYCITTnoY; 61 MIATIA- AHC pro MIATIAAHC; 83 AftPIAI pro AnPIAI; 102 AYCI- MAXOC pro AYCfMAXOC; 106 KAPXHAONIOC pro KAP- XHAONIOC; 132 'GPGTPIA' pro'GPGTPfA (i. e.^EgerQic^); 134 'OM(})AAHC pro 'OM^AAHC; 137 KAnGIAH pro KA- HGIAH; III 24 AGnAAMANTI pro AGOAAMANTI; 25 AY- CIOY pro AYCIOY; ibid. jh A pro Th\ A; 56 0PACY- AAOC pro 0PACYAAOC; ibid. AHNaIoIC pro AHNAIOIC; IV 7 KAYCGIC pro KAiCGlC; 30 aS^AATG pro AYAATAI. commisit hosce errores B^ emendavit tantum non omnes B^. et codex P multa huius generis menda continet. quorum ea

adferre satis habeo quae in libro primo invenerim: 129 AAG^QN pro 'AAGZnN; 41 GKAGZAC0AI pro eKAGZAC0AI;

t) Huc faciunt confusae litterae a et q>, a et e, s et co, ev et a, ^ et V, cetera conclamata.

Analecta Laertiana. 133

71 'AGHNAICpro AIOINAIC; 111 (|)ACr«N pro (|>AGrnN. quae omnia vitia ne quis iam in exemplo e fuisse dicat, moneo ea quae e codice B protraxi, non in codice P, quae vicissim e libro P enotavi, ea non in codice B prostare, ut demum libra- riorum BP imperitia sive neglegentia vitia illa progenita esse veri simile sit.

Quibus reputatis equidem facere non possum quin com- mune librorum BP exemplum uncialibus litteris exaratum fuisse statuam.

2. De codice L.

Codicis P memoriae condicione satis explicata iam trans- eamus ad codicem L considerandum. qui liber etsi tam pro- pinqua cognatione familiam ^ contingit, facile ut codicem huius familiae fundamentum eius esse agnoscas, tamen haud medio- criter contagione familiae « contaminatus est. atque intimam quidem eius cum familia /? necessitudinem tabula F docet qua congessi memorabiliora menda in quibus LB contra libros alterius classis conspirant.

Tabula F.

I 21 kcp^ (X. LB '. Bcp^ o « II 32 iiovrjaa/^ivtov LB : utvrj- aa{.ievwv ct || 33 ou tiq. krj^eiv sinog L ov ttq. Xr§€iv «txog B : /iir] TCQ. krj^eiv velxog a (ov ttq. hj^ei veiy.og Cobetus) |{ 39 rw 6e LB : toj (i. e. tio) ct \\ 44 TQenoio L^ TQertoi B : zeQTtoio a || oiyTiOojfxev LB : oiY.riaof.iev a [| 51 xQVTttov L^B : ■kvtvqov a || 58 iayivQwxaTov LB : iaxvQorarov recte y iaxvQoreQov (f 1 59 adiy.olev LB : adrKoiev av a || 60 exeiv LB^ : ex£ a | 61 aiyiag Tadl L aiyiag tadrj B : ayvag radi y ayviag radi 6 {yliyva- atadri em. Bergk.) H 63 aveq^d^iy^ato L^B : aiTecpd-ey^ato a || [inde a 1. I § 65 — 1. II § 17 med. codex L lacunam habet scXVI expletam. de hoc supplemento infra dixero] H II 19 ano- cpiqaag LB : anocprjvag a (cf. Wachsmuth. Corp. poes. Gr. lud. pg. 167) I QrjtOQO/ivxtovg L^B : QrjtOQOfiixtog a {Qr^toQOfivxtog Wachsmuth. 1. 1. pg. 170) || 21 dia^fjg elta fivrifnov L dia- ^rjaei t^afivrjficov B : yevT^arj' ei fiviqmjov el F^ ^iioaeig' ei

134 Edgarus Martini.

fivrjfiwv el D dia^ijg' ei jxvrjficov eI recte puto 6\ 30 y' aioxQo- Xoylav L*B : yXiaxQoXoyiav a || 34 eTtl xo LB^ : ItcX tcu (i. e. r^ « II 43 ycavaai LiB^ : xAfJaat « H 48 a7tov,Qivo(iivov LB : otTtoxQivajuivov a || 50 tcJv ^evaywv LB : tov ^evaycv a j| 66 eojvrjd^rjvai (cf. I 32) LB : wvrjdijvaL a [| 70 ertatrelv L CTre- Tfitv B^ : eTtairrjv a \\ 76 (5'aV LB^ : oy^' av a || 80 S-eaaaa&ai LB : red-eaad-ai a || 92 o^dev axQOTtov L ovdiva tQOTtov B : o^^ev avoTtov a || 103 qpijai LB : eqpTj « jj 104 ov L wv B : ov «11 112 [xetalXov L fieTaXlov B : jU€t^ aAAwv « (TWfiyaAAot; rest. Roeper. Philol. y. IX pg. 5) || 113 xi^aywQav L teiixa- ycoQav B : Ti/uayoQav a || 130 anoXovTo LB^ : aTtwXovTO a \\

135 eQiOTrjOavTog LB : dieQcoTrjaavTog a \\ III 10 ov&ev LB : oi'^£v « II 11 fi^* t' LB : £Ti (5' « (£Tt x^ cf. Kaibelii Cow. GV. Frg. pg. 122) || 15 g)vatxdv LB : q>vaix.wg a \\ 18 Totg L^B^ : T(>fe « II [III 38 med. — 48 extr. lacuna exstat in codice L suppleta saeculo XVIJ || III 74 vTteQ fiev twv «c y^g xyxAwv LB : vTteQ /uev tov Ttjg yrjg v.vvXov a (ev a fiev rwv e^o) y^g ■A.vvXwv conieci) 1 76 6vo L^Bi : dvo [xev wv a (dvo dv B^L^) || 83 01 ^iaad^ivTsg L^B^ : rj ^iaad-ivTeg a || 97 tw awfiaTi LB : ao')(iaTL «11 103 TtoXiTevovtaL LB : TtoXtTevwvTaL « 1 IV 9 etai- Qovg LB : eToQovg « 1| 10 yewfieTQLxrjv LB : yewfieTQiav a \\ aaTQovofiLy.rjv LB : aaTQovofiiav « 1| 17 yLvofxevov LB : yevo- fievov a II 20 ov xai elg LB : ovy. ateLg recte y ovx atrig 6\ iy To L jy To B : To « II awfia LB : awfia de « 1| 24 tb ov L^B : d-iXwv a \ 25 ex^QolaL L^B : fivxolaL « | 31 wg av LB : w av (i. e. y av) a \ jtoXXwv TteveaTiQwv L^B : noX- Xwv TtaveaTiwv a (/toXXwv TtevioTewv B^) | 35 vnoXa^wv L^B : ecpri v7toXa§wv a | 37 anavd^ otlvovv L^ (v post o ins. L^) ajtavd-* ovTLvovv B : Ttavd- ovtlvovv a || 42 oxXw aQiayceLg BL : oxXo- aQiaxog y oxXoaQiaxrjg 6 (oxXoaQeaxog Wachsmuth. Corp. poes. Gr. lud. pg. 119sq.) H 54 /aA^' L x«^^^ B : xaXxidt «| 61 ot;Twg' £t xal LB : ovTwai' xal a \\ 64 avaOTag L^B : ava- aTag ecprj a \\ alvLTTOfiivrjg LB : alvLTtofiivov a 1| 66 ovde L^B : ovdev a \ 67 avdQov^ag LB : aodQov^ag « I| V 1 avve^iov LB : avve^iw a | 7 xaQTtov eig d&dvaTov LB : xaQTtov elg S-dva- Tov a (ifLEQov d&dvoTov ci. Kaibelius ad Athen. XV 696 c) ||

Analecta Laertiana. 135

fj.ala y.^avyrj TOiovd- L fzdXax.avyrjTOiovd' B^ : jj.a^axavyrj zolo S-' a {fiaXay.avyriroi6 ^' Athen. 1. c.) || 12 sQTtvXatdog LB : iQTtvXldog y (?) (f (EQJtvXUdog Pi) |1 13 ava^Luig LB : avd^iog (t (ava^i(p Cobetus) || 14 e7tiy.oafxrj&ij L iTtixoOfiid^fj B : k^i- •KOfiia&rj (i. e. STtixofiia^i]) a || 26 s^rjyfisva LB : l^rjyrjfiiva a \\ 37 TtQog diaxlhot LB : ^tQog diaxtUovg a \\ 51 TtQwrov fiev ^ovXofiat yeviad-ai LB : om. haec verba a {rtQuixov fihv Mena- gius) II €7tixofiiadTvai LB : £7tiyoafir]&r]vai a \\ 60 Xdfxipaxog om. LB : habet « || 67 rjXela L rjkeia B : Xleia a ClUeia em. Bentl.) II 68 a L a B : aV y ay cf (cug Scaligerus ei lacobsius ad Anthol. Pal. VII 112) || 78 ^€Qovixr]g LB : ^SQevixr^g a excepto U qui ^SQvixr^g || 91 aTeq^avtod^rj LB : aTetpavoj- d-eiri a.

Porro quo magis quam firmo validoque vinculo L cum familia ^ copulatus sit adpareat, adferam locos non nnllos quibus BL contra omnes ceteros codices (etiam P quem his locis ad « correctum esse putandum est) consentiant, quibus tamen utrius classis lectioni albus adiciendus sit calculus per se diiudicari nequeat. aguntur praecipue verborum con- locationes.

I 7 d^eovg avTolg LB : avTolg ^eovg Fa | 36 vjto&ead^aL LB : VTtOTid-eaS-ai Pa 1 II 38 fieyatpQovovvrag LB : fieyalo- cpQovovvrag Pa || 51 eig ttjv eXXdda fieTa dyr^aiXdov LB : fieTa dyrjaiXdov elg t^v eXXdda Fa || 59 vixoaTQdTOv LB : rtvd^o- OTQaTOv P« II 81 eXiyxeTai vTtb LB : eXeyxeTai TtaQu P« || 113 XQovog ov LB : xQovog P« || III 25 e7tiaTQaq)rjvaL eig av- Tov LB : eTtiaTQacpfjvai rtQog avTov P« || 51 yoQyiag [yoQ- yfimg B]* iTtTtiai dvo LB : irtTtiai dvo' yoQyiag P« | 64 av- Tov T(I)v Xoyorv LB : twv Xoymv avTov P« || 79 ofioXoyov- fikvov LB : cofioXoyrjfiivov P« || 95 ovy oQS-cug LB : yaKuig P« II 96 V7t€Q avTov eiTtrj LB : elbTtr] vrteQ avrov Pa || 98 €T€- Qov de evaiad^rjaia LB : r} de evaiad^r^aia P« || 107 eoTi rd ftev LB : Ta ftev eari P« U IV 37 yovv LB : ovv P« || 40 Te ayav LB : Se ayav P« || V 11 neQieTvxofiev LB : evervxofiev P« II 38 TtQog bXiyov dTtedrjfirjae LB : aTtedrjfirjae TtQog oXi- yov P« 11 67 yad-d LB : ya&d7t€Q P« || 73 yal TteQiOTQcofia xai

136 Edgarns Martini.

dvo 7tQ0Gy.ecpaXaia LB : x«t 8vo TtQOGxecpdkaia y.al Ttegl-

GTQlOfXa P«.

Hnnc codicum BL conseDSum usque ad finem operis Laertiani perdurare ut intellegas, unum saltem exemplum e 1. X petitum adferam: § 2 pro yQaf.ifxarodLdaGy.aXov uterque codex praebet TtQayfiart (sine acc. B) diddaxakov lectionem sensu carentem.

Classis « autem vitia, cum 1. 1— V codicis L perlustrarem, his mihi sese obtulere locis:

Tabula G. I 20 ev SoyfiaGiv L« : doy/iiaGiv B || 21 Ttov ha : Ttolco (i. e. rtolo)) B II 26 y.L^iggov L« : •/.L^lg&ov B {Kv^lg&ov Plut. Sol. VII) II 28 rtQwrLGrw L« : 6vr[iGT0} (i. e. 6vr]'iaTtt}) B || 40 €7tr^ &€ad-aL 7toir]Tiyd 6 L(f ETtid^ia^ai TtoirjTixd 6 y : ETtL- d-iaS-aL 7t0LriTLy.rjg B {eTtLd-ioS-aL rtoLriTLyy' 6 G^) || 43 eg ov- Qov L« : eig avQov (i. e. elg ^vqov) B || leQseg h(f : iCQieg t€ By | 47 aaXafilv dcpevTwv L« : aaXa/iiLvaq^eTwv B {2aXa[.iLvaq)eTwv Casaubonus) || [1. I 65 — II 17 L^ deficit] || II 37 dyoQd L« : ayoQa xa B^ {dyoQa xat PB^) jj 44 dcpeipLwvog L« [om. U] : aipacpiwvog B |j 56 yMlrjdr]f.iridov L yaXXidr^fxLdov « : yaXXi- dijfiov B {KaXXL/iirjdov cf. pg. 109) || 60 TteLaLaTQaTog L« : TteQL- OTQaTog B || 71 i-iidg LU i-iiag V : 6f.ioLag By i| 86 7toXefiaevg Ld" : TtToXefiaevg By || TtaQa^dTrjC L« : TtaQaL^aTrjg B || 108 6 v^QLOTLybg L« : ovQLaTLaiiydg B^ {ovQLOTLyog Casaubonus) || 120 ydfLOv L« : ydfico (i. e. ydfLw) B || 125 yaTiXLrte LyU xar^- AfffTre OV : yaTeXrjye B || 142 etTroj' L« : elrtav B || III 11 xa- ro(Jj7 L^<f [xaradr) y] : xat to (5«i B (xa to(5' ^(J?^ Cobetus) \ 14 TJ^iv oQxrjGLv L« : oQxrjaiv B [j 22 xai avS^QWTtiteiv Bcf [x^ay- S-QWTtLteLv yj : avd-QWTtLteiv B || |III 38—48 extr. L^ mancus] II 66 dLayvwvoL hci : dLavayvwvai B | 89 Trjg Ld" : Trg ye By | 90 TOLOvTwv L« : TOiovTcov TtdvTwv B II IV 3 avvavTrjaai ha : avvavTia&aL B^ JI 6 TtoQVLyovg hcc : TtQovvLyovg B (an TtQovveL- yovg?) II 8 Tolg yoTaaxovaL L« : Tolg xoval B || 20 dLa^aLveiv L« : did^oQog B {did^oQOv Cobetus) || V 26 cpvaLybv yaTa aToixeLwv L<f [cpvaLyd yaTa aToiy^elov y] : cpvaiywv yaTct aTot-

1

Analecta Laertiana. 137

Xslov B II 53 yiaXUvixog L« : yiaXlivog (i. e. KalXlvog) B '{ 64 0 oiy.€log L« : 6 xslog B || 77 rtJ e7t8i Lcf [to eVref y] : To l/rt B (verum nondum inventum).

Haec igitur sunt menda scripturae classis « in codicis L memoria obvia. inter quae cum exstent quae familiae d propria ac singularia sint (cf. 1. I 40; 43; II 71; 86; III 11; 22; 89; V 26; 77), codicem illum classis ^ qui pro funda- mento memoriae libri L babendus est ad librum aliquem familiae <S correctum fuisse statuamus necesse est.

Commemoravimus identidem in codice L novicia esse fol. 9 — 19 et 38 utpote recentissima saeculi XVI manu exa- rata. quae unde sua sumpserit videtur iam inquirendum esse. verum missis ambagibus quid rei sit ilico pronuntiabo. cum vidissem folia ista novicia tam seris temporibus perscri- pta esse, suspicio mota est qui illa exaravit ei prae manibus fuisse librum ipsius bibliotbecae Laurentianae. nec opinio fe- fellit. fuisse codicem aliquem familiae y docuerunt me bae lectiones statim fol. 9 exstantes: I 67 TtaQcc aov pro naQa oo\\ ibid./?fWT»j pro ^iottj; I 71 xvd^^gag pro xf^/^^wv; I 80 TtoziQav pro 7toT€Qrjv; ibid. hslvog pro •jislvog (cf. p. 113). adportari igitur iussi librum G qui unus huius familiae testis Florentiae adservatur ac sine ullo negotio supplementa codicis L ex isto libro petita esse cognovi. continent enim praeter errores quosdam codicis G proprios omnes correctoris G^ ad 1. I 65 — II 17 coniecturas quarum graviores saltem supra pg. 117 percen- suimus. praebent igitur cum uno G^ I 67 Ti^iwaa pro a^na- ffag; I 68 aQeTv pro aQ€Ti]v] ibid. Tryv rtsvTrfKoaTrjv Ttef^TtTVjv pro Ti]v 7t. SKTrjv; I 73 sfioi pro efiiv] ibid. STtLTiXksig pro STtiaTiXlsig] ibid. s^sQTtrjg pro i^sQTtoig] I 77 tL acpavig pro acpavig; cetera.

Quibus rebus peractis correctiones altera manu (L^) saeculo XIV factas speculemur. de quibus quid statuendum sit ut per- spiciatur, ea adposuisse sufficit quae L^ in libris I — III emendavit. haec exhibentur tabula H a qua tamen arcendas duxiraus tam eas correctiones quae ad res orthographicas pro- sodiacasve spectarent, quam eas quibus aperti lapsus librarii

138 Edgarus Martlni.

eluerentur. adscripsi vero sedulo singulis manus L'^ lectioni- bus eorum codicum nomina in qnibus eadem scriptura in- venitur.

Tabula H.

In inscr. ^lcov L^ : ^ioi L^P^ |1 ib. yviofxwv L^ : yvio/Aai (sic) h^^lyvaJjxaiV^] 1 ib. aQeadvTwv L^ : aQEGyiovTcov L^pi || 1 9 yev- vrjTOvg L^ : mg. yg xal yeviycovg L^ [yevvrjTovg P, ix ss. P^] || 17 lAeyxrtxol L^ : eXexTiyiol L^ [Ix^exrtxoi BPJ || 20 ev doyfxa- aiv L^ : mg. yg vo^^aaiv L^ [voT^/iiaaiv P^j || 21 tiolovv L^ ; TTotov L2P« II 28 drikovaiv L^ : didoioi L^ [(JtdoiJatv BP] || 30 daidaxog L^ : daidakog L^ [(Ja/d'';^ P quod et pro daldaxog et pro daidaXog accipi potest] || 34 daTQov6/ni]^a, tu 6k L^ : doTQOvof.irJiiiaTa dk L^BP^ || 40 Tiavicoviio L^ : Ttavtovio) L^P^ || 41 v.0Qailka L^ : mg. yQ yoQyaoidda L^ [yoQOidda BP^ft] || 43 ixdlXov L^ : erasit L^; omissum a P^ jj 53 Tr^g Tiinrjg L^ : Tifxrjg L^BP Ij 54 dvd TtQOJTOvg h^ : av 6 TtQWTog L^piy || 57 (xed-voiv h^ : mg. Xaiag fiE d-vcov L^ || 63 dvEcpd^iy^aTO L^ : dn- scp^dy^aTo L^» [dvecp^^iy^aTO P^] || 64 rjv L^ : erasit L^; om. pi II Ja 1. 1 65 — II 17 med. vetus cod. L pars manca] | II 19 Qr]TOQOfivxTOvg h^ : QrjTOQo/iiixTog L^Pa || 28 fioTaioTa&^ ^KEtg h^ : fiaTaioTaT^ rjxEig L^BP^ || 30 y^ aiaxQoXoyiav L^ : aia- XQoloyiav L^P || 42 XaTovg h^ : mg. xAtvw L^ [v.Ielvco Vy\ || 43 xavoai h^ : mg. yQ ickvaaL L^; verum yikElaai Fa \\ 49 xlsi- viov h^ : y.Eivov L^BP^ || 55 dTVLd^rjg om. L^ : mg. dTVELd^rjg L2 [d^rEL&r^g Pi] || 89 drjdovia h^ : q^iXrjdovia L^Bipi || 127 fiETd xQOTcidov (?) L^ : fiET^ aay.XEL7tidov L^ [verum fiETa y.}.EL7t7tidov B«, EL in ras. habet P] |j 130 avoTELQOTEQov L^ : avOTrjQOTEQov h^Fa \\ 139 Qoa L : Qotd L^ jj 142 idiav L^ : mg. yQ rjlEiav L^ [^lEiav P^] || III 1 TtEQLKTLOvr] ^g L^ : TtEQL- xTLovrjg L^B^P^ || 2 TvyxdvEiv L^ : ETtLTvyxdvELV L^ || 7 Ixadiy- fiov (prius) L^ : dxadrjfiov L^Pa || 11 li/ri L^ : ev Trj L^P^ || xaTodr; L^ : xaTcodrj L^ [xotw djy P] || 19 tov TtQcoTov om. L^ : mg. Tov L^ [tov BP^] || 22 dfilv bis L^ : dfifiLv L^P» || 33 etjuev L^ : rjfiEv L^Pa | 63 vorjTiov L* : inde fec. ov tcov h^ [ovTcov Pi] II 66 Eydod^evTa h^ : ExSod-ivTU d L^ [kxdo&ivTt

Analecta Laertiana. 139

a Pa] II 76 yivo^eva L^ : mvovfxeva L^Fa | 83 ol ^iaa&ivTEg L^ : tj ^iaod^ivxeg L-Pcf || 105 om. ovdeTeQoig L^ : hab. ovde- riQoig L^P^a (ni quod V praeb. ovdetioLg).

Proxime, ut videre licet, lectiones correctoris L^ accedunt ad memoriam codicis P quocum uno saepius congruunt adeo ut facile quis eo inclinet ut correctorem libri L codice P vel apo- grapho eius ante manus P^ retractationem facto usum esse exi- stimet. quam sententiam priusquam amplectamur, scrupuli quidam amovendi sunt. exstant enim inter lectiones manus L^ certae quaedam a libri P memoria alienae. quae cum ne in ceteris quidem Laertiani operis codicibus compareant, su- spicari subit correctoris illas sive neglegentia sive coniectandi quadam prurigine creatas esse. hoc statuere adeo cogemur, si utriusque rei certa inveniantur exempla. atque socordiae quidem correctorem insimulare mihi videntur innumeri ei loci quibus librarius codicis L in uno verbo bis peccaverat, cor- rector autem alterum tantum scripturae mendum sustulit: e. gr. 1. I 33 L^ dederat xQr^aewv pro xQvaeiov, corrector vero satis habuit commutasse w in lo ut nunc legatur xQV^^'^^^''! 1. 11 38 librarius scripserat vTtiqXi-tpev pro enriXeixpev, corrector autem satis esse duxit i in eu emendavisse. eodem spectant hi loci: 1. 1 inscripserat L^: A. J. ^iwv xal yvtofiwv cetera, inde fecit L^: ^. J. ^ioi xal yvwfiai (sic); 1. III 63 L^ de- derat vorjrwv : pro quo ovtwv reponere sine dubio in animo habebat L^ cum litteras vori in ov immutaret, verum oblitus est accentum super w conlocatum delere ut nunc in L scrip- tum sit ovTwv. ista incuria cum non tantum his quattuor locis, sed ut modo dixi sescentis etiam aliis observari animad- vertique possit, non nimis religiose virum bonum corrigendi officium praestitisse apertum est. qua re perspecta non fa- cile quemquam mihi oblocuturum opinor, si lectiones 1. I 17 eAfixrtxoi (L^ lAc/xrfxot: P IxAexrfxot) et III 66 ex6o&evTa a (L^ exdo^-ivTa: Fa ey.dod^ivTi a) inde enatas contendero quod L2 scripturam librarii L^ parum adcurate ad libri P memoriam conformavit. neque iam gravor lectiones 1. 1 41 yoQyaaidda {yoQaiada BPa); 1. II 42 y.Xiv(6 {xleivw Py); 1. II 43 xXvaai

140 Edgarus Martini.

(y.X€loat Pa); 1. II 127 jneT aGxXsinldov {(.leta Y.XeLTtTcldov BPa) ad meram correctoris oscitantiam levitatemque sive ocu- lorum hebetudinem revocare. coniecturis autem virum bo- num non abstinuisse ut comprobem, unum sed nobile adponam exemplum. 1. 1 57 in contextu verborum libri L rectissime exhibetur rw aqxovTi, av fxed-vcov kr]cp&fj, d^avuTOv elvai ttjv tpqfilav^ ad quae verba L^ baec in margine adnotavit: Xowg f.ie ^vcovl re ita comparata nihil est quod dubitetur quin et singulares lectiones 1. II 139 Qoia et 1. III 2 eniTvyxcxveiv ex ipsius correctoris officina prodierint.

Quae cum ita sint, nihil impedit quo minus librum L ope codicis P vel exemplaris ex eo ante manus P^ correctionem deducti correctum esse arbitremur.

3. De codice T.

Proximum est, ut de codice T dicamus. inscribitur ^. z/. ^ltov xal yvcoficJov tcov ev cpiXooocpia evdoxifxr]oavTcov xal TcJav ev eyicxOTYj algeoei ageocxvTcov tcov eig di'/.a to TtQca- Tov: quae inscriptio cum propria sit librorum classis «, dis- quirendum est quaenam ratio inter hos et codicem T inter- cedat. conlatis autem huius codicis libris I II III summa eum cognatione cum familia y contineri pervidi. conspirat enim cum hac in his erroribus (cf. tab. B et pg. 121):

Tabula I.

I 5 xori raT ri^g cpcovfjg Ty : tco Trjg cpcovijg B(f || 13 Xcav »;v — og yiad-r]yroaTO Ty : icov aiv — xaO^rjyrjOaTO B(f 1| 14 xara- Xvet Ty : xaTaXrjyei B(f \\ 20 aYgeoiv fiev yag Ty : a^qeotv dh B(f 11 21 vTto Tcxfdcovog Ty : V7i6 noTaficovog B(f || 24 y.vY.Xov jtaf Ty : -Kv^Xov recte B xJxAov U xtxAou ^l^Xov V || 32 efi- TttTtTet Ty : h.TcL7tTeL Bcf jj 35 fxaOTeve Ty : fiaTeve Bcf || 3S 6e eTti Ty : yaq eTtl B(f || 40 ejtiO^eod^at TtotrjTtxa 6 Ty : eTti- d^eod-at TtotrjTtx^g B e^tr^ d^eod^at 7totr]Tty.a 6 6 {eni&iod^at TtoirjTtxfj' 6 de ci. G^) || 46 aficpio^rjTovfievrjg drjXovoTt Trjg oaXa- filvog Ty [exc. F qui hoc loco mancus] : oaXafiivog aftcpto^rjTov-

Analecta Laertiana. 141

fiivrjg Bcf || 48 Tdq)ovg Ty : tovg idcpovg Bcf || TtaQ^ avrov Ty : TCQog avTov B(f || 53 htLrqeTioi TyU : hiLTQo-no} B etil- TQOTCio recte V || orcola d^ TylJ : OTtola dh BV || aav TylJ ; xat r]v recte B zai xav V 1| 56 ol ycakovfievoL TyU : daxov/nevoL recte B oiaxovfievoL V |I 59 rag rifieQag Ty : Torg jue»' ^fieQag Bd \\ ayeLV re y.ai dLddoKeLv Ty : dLddayieLv B(f H 65 eroLfiog tol xat Xoyo) zat «pyw Ty : xal Aoyw xat £^yw eTOLixog tol B(f [] 66 yLvcoaxeLv Ty : ;/tyvtuffXfit B yLvioaxei recte (f H 67 /Sfwr?) Ty : /Sfori} B(f || 71 avofiov TyU : ayvwfiov BV^ 1| v.vd^r^Qag

Ty : xv&^Qcov recte B xf^ (f || 74 vQQddLoq Ty : vQQadiov B(f II 80 enelvog Ty : xttvog B(f || 81 xoiQOTtodrjv Ty : x^f^Qo- ftodrjv B(f II 85 av r«g Ty : aV B(f || 92 evaxrjfxov Ty : evcprj/nov Bcf II 99 cpoLTtovTag Ty : qjOLTevrag B q>OLTevvTag recte cf || 101 naXcovldov Ty : y.adovtdov B yiaXovldov 6 {KadovCda Casau- bonus) II 109 Y.ad-iarig Ty : xaS-eoeL B(f || 111 d^jayw»' TyU : q)Uycov recte B acpUycov V || 116 i9-«cJv Ty : xat i9^£wv B(f ] 122 nXeLTJ&Qrjg Ty : yclr]d-Qlrig (i. e. yiXr]^Qir]g) recte B xAet- i^(>?yg U ^Xr^d^QOLg V II II 5 ocoTr]QLr]g Ty : ocoTr]Qiag B(f H 8 dLaTf.iL&evTcov Ty : diaT/nLod-hTcov recte B dLaT/nr^d^evTcov (f | 28 ae/iivo7tQe7telg TyU text. : oe/ivoTtQoawnelg BVU mg. || 32 «Idev Ty : oldgv B(f |1 35 l()f/SwAaxov Ty : eQi^coXov recte BU kQi(^ioTov V II 47 lUfv Ty : ^ev o^v B(f || 55 aiaxivr^g Ty : aiff- Xtrof B aiaxLvov U aiaxlvov V {Aiaxiveco ci. Meinekius P^i/o/. vol. XV pg. 333) II ev7teLd-r]g Ty : aTTf^jyg recte B e7tL^r]g (f || 58 naLdir] erj Ty : 7taL8eir]g erjg B(f (verum nond. inv.) II 61 rjQaxXea Ty : rov VjQayiXea B(f || 69 T habet cum y hoc loco post verbum XoaOLv vocabula: oveLdLto/xevog Ttor' eTtl Tco TtoXvTeXuig t;fiv VTtb TtXdrcovog ecpr] " aQa cpaiverai ool — TtoXvTeXwg ^i]v : quae enuntiato in libris B(PL)(f hoc loco deest; legitur § 76 post vocabulum dLa^dXXovoLv pauUulum commutato principio : TtQog TtXdrcova oveidioavTa Tr]v TtoXv- TeXeLav {TtoXtTeXeLav V) ' aQa (ccQa B) eg)r] cpaiverai ool — rto- XvTeXcjjg ^rjv || 70 dLa tovto Ty : TtaQa tovto B(f || 95 TtLe- tp/xevov yT^ text. : y.aTr]vayxaa/iivco B yiaTr]vayxaa/ievov recte (fT^ mg. II 105 TtQavvTav T TtQa^vTav y : 7tQea§vTag recte B 7tQa§vTag 6 \ 124 TteQl loyLa/iov — q)LXooocpiag om. Ty : habent

142 £dgarus Martini.

B(PL)(f II 144 Toig "koyoig Ty : iv Xoyoig Btf || roi roiovrog Ty : ToiovTog recte B roi ovrog d \\ III 1 1 aXV Ty : om. B<f II 16 vg dh vi Ty : vg de ^rjv vi recte d vg dk &rj- vvel B.

Hanc tantam codicis T cnm familia y concordiam nsque ad finem Laertiani operis perdurare sequentes libri X ineuntis lectiones satis demonstrant (cf. Useneri Epicur. pg. 359 sqq.):

X 1 €x«t ^hv Ty : eyisl^ei B {exsld-i PL) || 4 rolg dcSdexa Tolg Ty : rolg dwdexarw twj' B (rotg dwdexa rtJv PL) || Trjg xd Ty : rolg xd B (TTjg eUadog em. Huebnerus) jj 5 cprjalv Ty : (piXov B II avayvovTag aoi Ty : avayvovTi * et SS. aoi, B^; B^ quid dederit obscurum (avayvovrag aov P) || S-eodorog Ty : d-sodwQog B jj 9 tov de avdQog T toi; (J' avdQog y : rtJv ;^a(> ay^^Jtuv B^ roi} ayJ^og B^ (ti^ yaQ avdQi em. Gassendus).

Sed haec satis sunto. adparet interiorem consensionem intercedere inter codicem T et familiam y ut ambigi vix possit quin codicis T memoriae fundamentum fuerit exemplar fami- liae y (nuncupemus boc r). puris autem buius familiae testi- bus ne librum T adscribamus repugnat qnod hic non nullis locis cum illis codicibns dissidet cumque aliis libris facit: unde patet codicem r priusquam liber T ex eo describeretur, mul- tum pristinae integritatis amisisse aliorum librorum contagione. io quibus numerandus est testis aliquis familiae fS cuius ali- quam multae lectiones propriae aut in ipso libri T contextu verborum aut in margine librarii manu adscriptae leguntur: ex quo efficitur ut eas non ab Georgio Hermonymo primo advocatas, sed iam in exemplo quo ille utebatur exstitisse existimemus. significabo autem potiores 1. I et II locos qui- bus T singularia familiae (f vitia expromit:

I 4 y.oai.ioXoyiav text. T^cf : Y.oa(xoyoviav mg. T^y [B mancus] || yevead-ai mg. T*<f : yeyovhai text. T^y [B man- cus] II 23 fieQixfjg mg. T^(f : ^iyiQag text. T^BF recte, f.u7iQrjg D || 61 ayviag Tadl T(f : aiyiaOTadr] B ayvag Tadi y (yli- yvaaTadrj em. Bergk.) || II 65 vTtsjtQa^aTo mg. T^d" : eioe- 7tQct^aT0 By 1 120 rtQoaeaxwcp^tog Tcf : 7tQoaeaxio(pdif] de recte B TtQoaeaxwcpd^og y \\ 123 vLy.a\poQa T6 : veixdTOQa B vfxo-

Analecta Laertiana. 143

voqa y (NixdzoQa Pi) I| |cf. et 1. IV 42 firj TtQog aQldrjkov T(f : TCQog aQidrjlov By|.

Verum ne sic quidem contextus libri T condicio plene ex- planata est: restant enim scripturae quaedam et a fam. y et a libris fam. d alienae. sunt partim bonae lectiones veraeque quas tamen coniectando librarius nancisci haudquaquam po- tuerit: veluti

I 29 didv^aiio T P^L [6i8v(.u B] recte pro divdvi.iaiw a l 43 fdx(^ T BPL pro tavra a \\ Xsoxr^vioTrjg T L [leoxrjvo)- Trjg BP] pro Xioxrjv aiTstv y Xsaxrjv WT?g V^ alrfjg V^ liaxrjV aixelg U || 49 (xaviriv T BPL pro fiaviav a \\ 69 Toig nXr]oiov T BP (L^ manc.) pro rbv Tclrjaiov « || 71 cpaveQav T BP (L^ manc.) pro cpo^sQav a |( 73 xard-dvr] T BP (L^ manc.) pro ■/.axad-dvri a \ 103 axvd-irjv T BP (L^ manc.) pro axv&iav a | II 9 ycaTaQxcg T BP (L^ manc.) pro y.aT^dQxr}v a\\ 17 dk y.al T BP (Li manc.) pro dh a \\ 33 d^iovv trjTslv T BPL pro rj^iovv trjTSlv « |1 57 ovx eivai T BPL pro ov y ovx evi d 1 67 d^vQwvog T BPL pro (.ivQcvvog « [nisi quod G habet (ilqu)- vog\ II 115 TaQyvQidiov T BPL pro rdQyvQiov « || 126 xQaTrjg T BPL pro 6 x^aVjjg y (jwx^arijg (f U III 10 luav T L [jua B jua P] pro (lev « || IV 23 TaQaevg T BL pro TteQoevg aFK

Has scripturas a librario codicis T coniectura inventas esse haud facile quisquam autumarit. immo arcessitae sunt e libro aliquo familiae /? vel ei adfini. quem artius circum- scribere licebit consideratis contextus libri T mendis a familia « alienis. quorum sane magna pars Georgii Hermonymi culpa procreata est; de aliis autem idem non valet, cum etiam in aliis atque iis vetustioribus libris occurrant. quorum vitiorum gravissima mihi videntur esse haec:

I 59 ddixolsv T BPL falso pro ddixolev av « 1| II 68 ^U- vov text. T^L^ pro ^levvov B [^Xalvov Pi; ^Htlov mg. T^ «] | X 2 Tiiog Trjv TL pro dTtoaTrjvaL Trjv sl me rest. [asro cum fenestra t^v et mg. XeiueL B^; dTtoaTrjv Pi; drcolLTcelv yj ||

4 7CQoayoQeveLv TL pro TCQoayojyeveiv Py [rcQoayeveiv B^] 1

5 avTW TOVTio TL pro avro tovto BPy 1| 7 Tama ra nlelOTa TL pro Ttt rcXelaTa Tamd qd. ci. Kuehnius [cd nlelaTa TavTa BPy] [|

144 Edgarus Martini.

12 Qrif^drojv TL pro Qiqxwv BPy II 13 XvOLcpavovg TL pro vav- OLq)dvovg BP^y H 15 eld-^ o^utiog TL pro hceiO^^ ovrw BP [sTtscd-' ovTwg yj.

Correctum igitur erat exemplum t non nullis locis si non ad librum L at tamen ad fratrem eius gemelium. namque ne de ipso codice L cogitemus, obnititur potissimum spatiosa illa huius libri lacuna quae 1. I 65 incipit et usque ad 1. II 17 pertinet saeculoque demum XVI repleta est. atqui hac ipsa in parte codex T aliquotiens a familia « desciscit atque ab altera familia stat (cf. pg. 143).

Correctiones quae perpaucae in T inveniuntur ab ipso librario inter scribendum ut videtur factae sunt ac tantum non omnes in erroribus orthographicis prosodiacisve removen- dis versantur.

4. De libris CKXZ.

Quoniam codicis T memoriam excussimus, ad libros CKXZ considerandos nos convertamus. quos peculiari quadam ne- cessitudine inter se coniunctos esse haud pauca singularia eorum scripturae menda lacunaeque manifesto ostendunt: vide sis tabulam insequentem.*)

Tabula K.

1. I 50 sXsyela om. CKXZ : habent BPL « T || 53 dva-

loyovv CKXZi : dvaXovv BPL « T || 57 yeyQdcp^ai CKXZ^ :

yiyQacpe BPL « T H 58 TiaQaXLwv CKXZ : naqdXwv BPL « T ||

66 i]^Lovv CKXZ : ri^Lov BP « T || 71 xvihriQov KXZ xv^aL-

Qov C : xvd^rjQwv recte BP xv^i^Qag yT xv^ (f || 75 dnoTvya- vofxevog CKXZ : d7coTe1.16fj.evog recte BP « d7coTe(j,6fievoi T || 81 ofiLXaog CKXZ : vficXXog B vfiLXaog P^ avvofiiXog « T {vjLiiXaog?) || 93 hciyQacpri avTrj CKXZ^ : erceyQdcpri BP « T | II 4 avToL T€ — Xeaxr]vwTai om. CKXZ : habent BP«T?||

1) Quod ad lectiones codicis C attinet, me usum esse quibusdam veteribus coulationibus quae vereor ut ea quam nos hodie ezigimus ad- curatione confectae sint, lectorem memoria tenere volo. multis vero locis ubi certa dubitationis ansa erat, lamesius iibrum C mea causa inspexit.

Analecta Laertiana. 145

120 7t Qoa 6071.(1 q^&rj CKXZ : 7tQoa€Oxa.(p&rj dk BPL 7tQooe- axa}q>&dg y TtQooeaniocpd-cog (fT \\ III 22 a/nfxig CKXZ : a/nlv BLi aixfiLv P«T (afj.lv?) II 68 (jov tov envog — Ttoielv om. CKXZ : habent BPL « T (?) || 73 xat yaQ vvv.xa — fiiQr] elvat om. CKXZ : habent BPL « T (?) I| 105 aya^ov eort — dh.aiov elvat om. CKXZ : habent BPL « T (?) i IV 9 emvxiav CKXZ : evoToxlav BPL « T | 15 TtQOOTtTalaag CKXZ : TtQoaxoipag BPL«T II 16 exTrig /nkv om. CKXZ : habent BPL«T (?) || 41 ^ovyeXov CKXZ : ^ovailov BPL « T H 49 ttwAw CXZ Ttov- XcH K : TtiTtQaoxco BPL « T || V 2 TavTa CK^XZ : aVra BPL « T |i 9 avOTr^acivTtov CXZ ovoxrioav K : ovoT(xvTa BPL « T || 23 cpiXo- aocpog CKXZ : cpUog BPL « T || 23 e7tixsiQr^ri>iov CKXZ : €7tixeiQrjTixa recte B^P « T eTtixeiQr^/naTi^ia LB^ || 24 eiaayw- yfjg CKXZ : ovvaywy^g BPL « T || 51 dldaifit om. CKXZ : habent BPL « T || 60 TteQi tov TtQOTeQov — TteQi tov fiellov- Tog om. CKXZ : habent BPL « T H 65 6ri CKXZ : 6elv BPL « T i 93 Ttav xaAov CKXZ : rtctynalogBF^L Ttav xaAog Ty Ttav y.aXbg cf.

Hic consensus usque ad finem Laertianae scriptionis permanet.

Elucet igitur codices CKXZ ad communem fontem (voci- temus q) revocandos esse, in cuius indolem naturamque infra nobis adcuratius inquirendum erit, cum quae ratio inter libros CKXZ intercedere videatur explicaverimus. etenim hi libri rursum in duas partes digrediuntur: ad quarum alteram per- tinet codex K, ad alteram libri CXZ. habet nimirum sua utraque pars vitia: atque K quidem pauciora numero, plura libri CXZ. ille propriam habet lacunam 1. I 52/53 (ubi omittit vocabula tovtov eTtiOTilkei — 'Ekk^vojv) propriaque, ut pauca seligam, haec menda scripturae:

I 53 ^doiv K falso pro ^aadevoiv BPL « TCXZ || 55 fid- XiOTa K pro xaAAtffra BPL^ « TCXZ || ^ovkrjfiaTog K pro ^r- fiaTog BPL « TCXZ jl 59 \pvxalg K pro ^)ricpoLg BPL « TCXZ || 61 dLxo&vfxog K pro dLxofivd-og BPL « TCXZ || 63 6e tol K pro 6e TovTo BPL«TCXZ.

Quae exempla ideo adposui, ne quis codices CXZ e libro K propagatos esse crederet.

Leipziger Studien. XIX. 10

146 Edgarus Martini.

Codicum vicissim CXZ haec potissimum in libris I— IV siDgnlaria menda sunt:

Tabula L.

I 13 diitQixpe CXZ^ : ecpiXoaofpioe B sfpiXoaocpriae recte PL^ « TK ecpLXoaocpEi L^ || 22 ertoXiroyQacpri CXZ : eTtohro- YQacpri^ri BPL « TK || 100 avMvai CXZ : a-KOvaiov BP « TK || 102 diaTslovvra CXZ : iTtLteXovvra BP«TK || II 18 xara- cpQovelg CXZ : xai cpQovelg BPL « TK | 47 eTtiaeig CXZ : eTti- xAij(7£fg BPL « TK II 105 diaTarag CXZ : diara^ofxevov BPL « TK II 1 10 li^v^ CXZ : ^y^axs recte BPL S^vriaxei yU (T?) d-v^axr] V t9^(>^ K || 141 e/u^eXS-iaTaTa CXZ : e^^Qid-eaTaTa BPL « TK U axoAaffToj' CXZ : ayioXaxov BPL « TK || III 5 oXv^- Ttiay^ov CXZ : diovvaLay^oZ BPL « TK f IV 42 t^ r^t/?^ CXZ : T^ diaTQL§fi (i. e. T^ 8iaTQi§fi) recte BPL « T t^ dLaTQv^fj K.

Maxime autem libri CXZ adfluunt lacunis quarum nota- biliores in libris quinque prioribus sunt hae:

Tabula M. I 37 Tr]v 6e Tv^rjv evrtoQog om. CXZ : habent L « TK Tijv 6h ipvxrjv evrtoQog BP^ 1| 58 e%6oilov om. CXZ : praebent BPL « TK (I 68 ev tjj TtQcozr] om. CXZ : habent BP « TK i 106 e^rj om. CXZ : habent BP « TK || 108 xai Ttv^o^evov — TtaQovTog om. CXZ : habent BP « TK || II 102 av ( aocpLaT^g — eiTtelv om. CXZ : praebent BPL «TK |1 105 NLxiav — IlQe- a^vTag om. CXZ : habent BPL « TK vacillantes quidem in ultimo vocabulo || III 29 naXuLag om. CXZ : habent BPL « TK || 50 Tovg 6€ 6LriYri(A.aTiy.ovg om. CXZ : habent BPL « TK |1 92 7] 7taQaY.QOvaa(ievoL om. CXZ : habent BPL«TK || 103 tq^tov 6e eav — efxfievwaLv om. CXZ : habent BPL « TK || 108 cor- rupta verba t6 tvxov -/.al (Bi«TK) vel t6 x^^tov xai (P^L) om. CXZ II IV 6 Ti^ /nev /.ivojTtog 6el om. CXZ : habent BPL«TK || 7 aXk' aTt av6QLavTog om. CXZ : habent BPL«TK |1 12 7teQ\ Tov ovxog om. CXZ : habentBPL«TK 1| 22 (xriT eTtX TQLr\- Qovg om. CXZ : habent BPL « TK 1| V 2 eX^ovta — eXia^aL om. CXZ : habent BPL «TK U 12 "'IjtTtaQxov om. CXZ : habent

Analecta Laertiana. 147

BPLaTK II 17 aTtoq^EQeicti d^eig airov ^al om. CXZ^ : prae- bent BPL « TK || 59 TtsQi ovQavoi om. CXZ : habent BPL«TK || 61 voini^szaL om. CXZ : habent BPL a TK i| 87 neQi ' 4qX' Jtai 'O^. a /^ om. CXZ : habent BPL«TK.

lam si quaeris quanam ratione libri CXZ inter se copu- lati sint, certis quibusdam indiciis satis constare videtur co- dicem C, qui tantum libros I — VI exhibet, ex Z derivatum esse. idem de libro X valere puto, etsi pro certo adfirmare haud audeam. verum utut res habet, secure eum missum facere possumus, quia et truncus est et tam rudi raanu exaratus, ut diligenti scrutatione omnino indignus sit.

Quae cum ita sint, exemplum q e consensu librorum KZ reparandum esse patet.

Memoriae codicis q fundum ac principium esse testem aliquem familiae y vel librum cum hac familia singulari ne- cessitudine sociatum qui vel cursim librorum KZ contextum perlustraverit facile perviderit. quippe scatet ille vulneribus scripturae istius familiae propriis. quorum ea infra proponere lubet quae in libris I — III deprehendi missis tamen omnibus quisquiliis minutiisque (cf. tab. B et I). littera q significatur consensus primarum manuum librorum KZ.

Tabula N. I 5 xal Tio riig (pcovfjg QyT : tw (i. e. Tcp) Trjg cpiovrjg BPL(f [[ 14 ■KaraXvEL ^yT : v.aTahfiyEi BPLcf || 20 a%QEOLv /iikv yoQ QyT : a%Q€Oiv dh BPL(f II 38 de etiI QyT : yaQ enl BPL^ (Li om.) (f\ 40 ETtLd^iod^aL 7toii]TL'/.a 6 qyT : EJtL&iod^aL TtOLrjTLyirjg BP^ Eftr] d-iod^aL 7tOLr]Tixa 6 Lcf (ETtt^iod^aL TtoirjTLxfj' 6 G^) || 46 afx- q)LO^r]TovfiEvr]g dr^XovoTL Trig oaXaj.ilvog QyT : oaXafxivog afi- q)io^r]Tov/.iivr]g BPLcf j] 48 TtaQ^ avTov QfT : rtQog avTov BPLtf || 59 ayELV ts xat 8LdaO'/.ELV QyT : 6Ldao'/.ELV BPLcf |j 61 •/.Qadir^v QyT : XQadlr] (i. e. TCQaSlr]) recte Ld -/.Qadia BP^ || 99 Tag Efiag ETtLOTolag QyT : Tal ifial STtLOTokal recte (f te f/iial EJtLOToXal BP II cpoLTcJovTag QyT : cfoiTEvvrag recte (f qoL- TivTag BPi | 122 '/lELr]&Qr]g QyT : /Ir^d-Qir^g (i. e. -/Xr^^Qir^g)

recte B •/lEL&Qir^g P^ -/liqd^Qoig V '/lEid^Qr^g U i II 28 oe(avo-

10*

148 Edgarus Martini.

TtQETtelg qyV^ text. T : ae^voTtQooiorcelgBFLV^ mg-V || 69 ^habet cum yT hoc loco post verbum loaaiv vocabula haec : oreidito- fuevog TtOT* ertl tuj TtoXvxeXcJg ^rjv vrtb TtkaTcovog ecfr]' ocqo (pai- vsTai aoL — TtoXvTeliZg triv : haec enuntiatio in codicibus BPLd hoc loco deest; legitur autem § 76 post verbum dia^aklovoiv paullulum immutato principio : ^tQog nlaTwva oveidloavTa tijv TtoKvTeXeiav [TtoliTiXeiav V)' aQa {aQU B) ecpiq g)alveTal aoi — TtolvTeltog ^^v || 70 dia tovto QyT : TtaQa tovto BPL(f| 95 7tiel,6(.ievov gyT : v.arrivay^aoi.ievov recte L(f xar^jvayjta- Ofxivoi BP II 97 Ta Ttlelova Xa^ovTa QyT : /. tt. B X. t. Tt\, recte PLtfjj 124 7teQ\ "Koyioi.iov — cpilooocpiag om. ^yT : habent BPL(f II 127 avvava-KortTovTog ()yT : ovvavaxafiTtTovtog BPiLtf j| 144 Tolg "koyoig ^yT : ev loyoig BPL(f jj ib. tol ToiovTog ^yT : TOLOvTog recte BL tol ovTog P(f | III 16 vg de vt ^yT : vg de ■^rjvvel B vg 6e S-rjv vil P vg de d^rjv vi (i. e. vg de d-rjv li) Lcf II 22 x av&QioTtiteiv ^yT : av&QcoTtiteiv recte BP xai av^QcoTti^eLV h<f \\ 38 oQyi^eod^aL ^yT : lOQyio&aL B^Pff | 44 Tov yrjyeveg QyT : yrjyeveg BPrf (yrj yrjyeveg rest. lacobslus) | 90 alXo qyT : ev de BPtf om. L | ib. tq^tov QyT : allo d' BP(f om. L.

Eandem rationem q inter et y (T) in posteriore Laertii operis parte intercedere ut perspicias, contemplemur 1. X 1 — 16 et 42—67 (cf. Useneri Epicur. pg. 359 sqq. et 3 proxx.).

X 4 Trjg y.d QyT : Tolg xd BPL {rf^g eiyicidog em. Huebnerus) I 5 avayvovTag ooi QyT : avayvovTL * et ss. ool B^ quid B^ dederit obscurum, dvayvovTag oov recte P avayvovTi aoi L II ib. ^eodoTog QyT : d^eodcoQog BPL jj 13 evQvdixov QyT : eiQvdoAov BL evQvkoy.ov Pi (EvqvIoxov rep. Menagius) || 42 avTcJov om. ^yT : habent BPL |] 54 ex nolXov QyT : ev TtolXolg BPL | 55 TtQoaiQsoiv QyT : neQiaiQeoLv BP^L || ib. i^irjdl ael QyT : f^ifjv ovde {[ov]d' B) aei BPL {iurjv ovdk 6el Gassendus em.) || ib. TovToig QyT : tovtov BP^L |j 57 e^i- TtQood-ev QyT : ajteLQOv BPL || 59 fiay.Qiiiv QyT : /nrjxcov recte BPi fiixQCov L II 62 elaxiotcov QyT : tcov ekaxioTcov BPL {tov eldxiOTov corr. Meibomius) || 64 did QyT : o 6id BPL | 65 to 6h loLubv — aXa&riOLv om. ^yT : habent BPL | 66 aco(.iaTL QyT :

Analecta Laertiana. 149^

d^dqa-u BPiL Ij ib. eaTtaQ(.ievoig ()yT : 7toQy(.ioig BP^ enoQ- (.lols L {B7tsQeiO(.iolq em. Usenerus) 1| 67 (laraiai^ovaiv QyT : (iaTait^ovoLv BPL ((laTcc^ovoiv rest. Usenerus).

Consulto supra dixi fundamentum memoriae exempli q esse testem aliquem familiae y aut librum huic familiae arte cognatum. nam reapse memoria codicis q non tam ad familiam y quam ad librum T (potiusve t) pertinet. quod primum ex eo effi- citur quod uterque liber cum in universum memoriam familiae y sequatur, certis quibusdam locis ea derelicta aut cum (faut cum L vel rectius eius fratre gemello [X) facit. exhibet e. c. uterque 1. I 61 ayviag cum (f, cum y praebeat oyvag; IV 42 (ii] TtQog aQldrjlov cum (f, cum y recte expromat TtQog aQLdiqXov. prae- terea exempli q contextus omnes eas continuit lectiones quas e libro A in codicis T memoriam invectas esse supra pg. 143 ostendimus (excepto uno loco [II 115] ubi q servavit familiae y scripturam). huc accedit quod q cum T in non nuUis prorsus singularibus neque in ceteris Laertianae scriptionis codicibus occurrentibus concordat erroribus: veluti 1. 19 eaeaOat'/.al ad^a- varovg ^T : y.al ad^avaxovg eoead^ai recte BPcTxat eoeoO^ai ad^a- vdtovg Ly 1| 60 -^idXXioTa qT : aQiOTa recte BPL« H 1. IV 4 i/Xe- ad^ai qT : e/.tiaai BPL« || 20 yavoig qT : yXv^ig recte B ylv^ig L yav^ig P« 1 32 Tig eveyQaipev qT : tI ovveyQaxpev recte BPLcf Tig ovveyQaipev y | 57 a qT : artavTa BPL« || 1. X 2 twv oocpiOTiov xal yQa(i(iaTLOTwv qT : rcJy yQa(i(iaTLOT(Jjv BPLy (quod Usenerus I. ]. pg. 360 tradit verba aocp. ycal in cod. H ab altera manu addita esse, fallitur vir summus: in hoc libro nec vola nec vestigium istorum vocabulorum adparet) || 35 ri(ilv dvayeyQa(i(ievo}v qT : dvayeyQa(i(iivu)v '^(ilv BPy iyyeyQa(i(ievwv L^ | 36 axQi^co- (levov Q dAQi^i6(ievog T : dycQi^oj^iaTog BPLy | ibidem xc^o^^cft om. ^T : habent BPLy. quae cum ita se habeant, statuendum videtur esse, cum q plus uno nomine ad ipsum T redire ne- queat, utrumque librum e communi fonte (nimirum t) propa- gatum esse. cui sententiae minime adversatur quod codicis q memoria a libro L paullo propius abest, modo fingamus in libro T lectiones ex X accitas non omnes scalpello admoto ipsi scriptoris contextui inculcatas, sed partim, videlicet ut legen-

150 Edgarus Martini.

tibus optio daretur, margini adscriptas fuisse. quam coniectu- ram meam etiam ii loci, licet sint pauci, commendare videntur ubi T cum A facit, cum q a familia y stet, ut 1. II 115 quo loco T exhibet raqyvQtdiov (cum BPL), q autem TaQyuQlov (cum ycf).

Neque labefactare potest nostram de communi codicum q et T origine opinionem quod cum libro T nuUum cum P sit commercium, in priore parte librorum KZ (in altera non item) luculenta codicis P vestigia adparent. apertissima 1. I et II sunt haec:

I 62 T€(pQc6aavTa qF : tecpQWGavTag BL«T || 68 iXeyelav qV : eleyela BaT j| 111 cpaoycov q? : cpleycov recte B acpcx- ycov yUT ocpMycov V || II 30 aioxQoXoylav ^P : yliOXQoXoylav recte «T y^ aiaxQoXoyiav BL^ || 142 TtaQeiadvetg qP : TtaQeiadvg recte «T VTteiadeig L || ibidem rjleiav q ^Xeiav P^ : idiav BL^ttT.

Aliis autem locis unus K cum P facit, cum Z cum yT conspiret, veluti II 46 acxXvQog-KP^ : aalaQog recte Z«LT lillvQog B] i 62 emelelTO KP : eTtdleTO Z«TBL || III 107 cp^oyyr] KP : cp&oyyoL Z«TBL.

Maxime vero notabile est quod codex K adpictum habet manu librarii ad 1. II 102 pusillum hoc scholium: (ffxavcJtxag) Xcxxctvov ayQLov quod initium est amplioris scholii quod nisi in libro P non nullisque ex eo ipso descriptis codicibus non invenitur cuiusque forma plena baec est: (axaydixag) laxavov ayQiov acp^ ov aytavdiKOTtojlrjv ctQLaToqxxvr^g tbv evQLTtidrjv aitoY.aXel' (xri /liol tcc ayiavdLMTtcoXov TteQLTQaycpdeL (cf. He- sychii lex. s. v. ayccevdL^).

Haec omnia qui pensitaverit, non poterit non iudicare codicem q simili modo atque t, hoc est ita ut variae lectio- nes haud raro in margine exstarent, correctum fuisse et qui- dem ad fidem codicis P vel apographi eius ante manus P* retractationem facti.

Superest ut de correcturis codicis Z dicamus. namque libri K correctiones praeterquam quod ab ipso omnes librario ea quae scripsit cum exemplo suo diligenter conferente patra- tae sunt, tantum modo ad res parvas levisque momenti per-

Analecta Laertiana. 151

tinent vix ut dignae sint in quibus expendendis vel paulisper immoremur. idem plane valet de paucis illis emendationibus quas codici X nescio quis corrector attulit. codex vero C manum emendatricem omnino non est passus.

Sed etiam libri Z correctionum eas solas in examen voca- bimus quae ad manum Z^ anobis insignitam revertuntur; etenim quae a correctore Z^ factae sunt emendationes tantum non omnes in apertis vitiis exstirpandis versantur. ad Z^ autem hasce referendas esse censeo correcturas:

I 50 /?m mg. suppl. Z2 : om. Z^ [^ihog recte BPLaTG] |! 75 aTtorvyxccvo^evog Z^ : aTtoTvyavofxevog Z^K [aTTOteiiio/iiEvog recte BPa aTCOT8(.i6(xevoL TJ || 84 y.qlvcov Z^ : Trjvijov ZiaTK [rlvoiv Bipi] II 93 aTtecpd-ey^aro Z^ : aTtecprivaro recte Z^BPaTK

I II 1 rpevdoeidri Ta'^ : xpevdocpdrj Z^ [ipevdocparj recte BPaTK]

II IV 31 TteveareQog Z^ : Tteveorewg Ti^ [TteveoreQCJv B^L rte- vearewv recte B^mg.Pi Tteg eare wv text. P^ Ttaveareoiv aTK(?)] II 32 TLveg Myqaxpev Z^ : rig eveyQaxpev Z^TK [tl avviyQaipev recte BPLcf rLg ovveyQaxpev y].

Quae correctoris Z^ lectiones hoc habent memorabile at- que singulare quod a memoria ceterorum librorum Laertiano- rum qui ad nostram aetatem pervenere alienae sunt ut ab ho- mine aliquo critico medii aevi (an Ficino?) excogitatas eas esse suspicari succurrat. corroboratur haec opinio adcuratiore singularum correctionum consideratione. praecipue autem prima earum ei qui oculis uti didicerit originis notam quasi in fronte inustam gerit: omiserat nimirum ZU. 1 50 in versu Solonis :

fix veq)ilr]g cpeQeraL y^LOvog fnevog rjde yakd^i^g vocabulum (levog. ad quem versum Z^ in margine adnotavit ^ia ut legeretur:

Ix vecpeXr]g cpiQerai %L6vog ^la rjde xaXatrig. quod supplementum ad loci sententiam factum esse quis est quin videat? non secus comparatae sunt ceterae viri boni cor- recturae ut dubitabile non videatur esse quin res nobis sit cum coniecturis atque eis partim inutilibus partim perversis.

lam eo provecti sumus ut quo memoria editionis prin- cipis Laertiani operis referenda sit diiudicari liceat. prodiit ista

162 Edgarus Martini.

editio anno MDXXXIII Basileae ex offieina Frobeni. qui subsidiornm snorum rationem reddidit praefatiunculae pg. 3 ubi legimus haec: ^Eocemplar nobis exhibuit vir Hebraicae Graecae- que litteraturae professione clarus Matthaeus Aurigallus quod eo testari visum est ne et is debita laudis portione fraudetur . excudendum igitur curarat Frobenius Matthaei Aurigalli (1480 — 1543) codicem Laertianum. interea hic codex pessum iit fide- lem ipsius imaginem editionem Frobenianam relinquens. con- textum huius editionis cum acrius intuemur, ad librorum CXZ memoriam proxime accedere videmus: exhibet enim omnia ea vitia quae horum librorum propria esse supra significavi- mus (cf. pg. 146proxx.). potest vero adcuratissime demonstrari unde Aurigalli liber originem traxerit. sunt enim quae am- biguum esse non sinant quin e codice Z expressus sit. do- cumenta adferam non omnia, sed ex omnibus potiora. 1. 1 53 libri Laertiani quicumque ad exemplum q redeunt in contextu verborum babent avakoyovv pro avalovv^ Aurigalli autem co- dicem avalovv praebuisse Frobenianum testatur exemplar. iam cum hunc locum in codice Z evolvimus, margini librarii manu adscriptam cernimus lectionem avalovv. porro I. IV 6 quem ad modnm in libris CXZ item in editione Frobeni omissa videmus vocabula r^ ^ev (xvwTtog del. oratio lacunosa esse asterisco medio in textu posito in editione Frobeniana indicatur, perinde in libro Z factum est. postremo in editionem principem receptas videmus omnes eas coniecturas, quibus obruit corrector Z^ memoriam libri Z (cf. supra pg. 151). hinc manifestum fit librum Matthaei Aurigalli apographum fuisse libri Z correcti. putabam equidem principio illum codicem eundem esse atque librum Z: sed hoc vel ob eam cau- sam credi nequit quod codex Z posteaquam procurante Mar- silio Ficino (1433 — 1499) in possessionem Boguslavi a Lob- kowitz (+ 1510) pervenit, non desiit ad bibliothecam huius viri nobilis pertinere neque umquam usque ad hunc diem ex castello Raudnitiano elatus est. proclivis autem coniectura est apographum istud codicis Z ab ipso Matthaeo Auri- gallo (seu Aurogallo) Raudnitiae confectum esse : namque fuit

Analecta Laertiana. 153

hic vir doctus oriundus a Commotavia quod oppidum Bohe- miae in propinquo Raudnitiae situm est.

His rebus expeditis iam patet accessus ad correctiones libri P contemplandas.

5. De codicis P correctionibus eiusque propagine.

Codex P plurimorum librorum Laertianorum auctor atque parens exstitit. cui quod temporis invidia pepercit grato nobis congratulari debemus animo: etenim si ille intercidisset, discriptio librorum ex eo derivatorum gravissimas pararet difficultates neque omnino quisquam ex una eos omnes radice pullulasse augurari posset: tam enim diversi inter sese sunt specie ac dissimiles. quae res inde suam nanciscitur expli- cationem quod codex P compluries ad alios libros diligentius correctus atque post unam quamque barum correctionum de- scriptus est.

lam si placet singularum manuum potissimas correcturas excutiamus qualique quisque correctorum exemplo usus esse videatur edisseramus. verum et hoc loco meum esse duco monere totam hanc quaestionem sane quam lubricam esse ut quae infra disputaturus sum pro utique certis venditare haud ausim. tamen spes est conatum non prorsus frustra a me ca- ptum esse, cum de istis rebus similiter fere iudicare sentiam Dielsium qui subsidia sua utenda mihi permisit liberalissime.

Ac primum quidem de correctore P^ videamus. ad quem has quattuor priorum librorum correctiones revocandas esse arbitror : ^)

1. I 21 710V P2L«T : noLo) P^B || 28 TtQcorlaTa) P^Lwt : ovritotw PiB II 30 ccQLOxodriixov P^Lwt : ccQiOTOTeh]' drnxov P^ \aQLOT6's4l.T^8Yi(iov B] II 38 xalavTLViavog P^Lwt : /ialavTLavog P^ [KaXkavTLavog B] | 81 ovvo^Llog ss. P^wT : vf.iilaog P^ {v(.ilI-

1) Rationis insequentium tabularum ne uescius sis, ubi deerunt Bigla mg. (in margine) ss. (suprascripsit) exp. (expunxit), litteras quibus correctoris lectiones a scripturis m. T diflferunt in rasura liturave con- locatas esse scito. x = T^K*Z'.

154 Edgarus Martini.

Xog B o/naaog q] || 100 sTiaa P^ar : eTsiaa Pifi || 109 dioaid- dov P2«r : dioacdda Pifi H 116 ealwxhai P2«T : idXw P^B || II 16 To evQElv P^V^ : eig to ehqelv PifiyUT || 23 tov dqi- OTeiov P^Lwr : ra dqiaTela P^ [ra aQiaTia B] [] 50 tov ^eva- yoV P2«r : twv ^evayuv P^BL |1 115 (xivToi P2« : ^eVrf. P^BL^ (T?) II 116 elxev P2«r : eMev P^B [ellev L] f III 22 anovdag P^Lttr : aTtovd^g P^B || 23 ftaQe^dlovv P^Lwr : xaTeKdXovv PiB II IV 25 ode ertel Ttleov PM : od' enl TtUov V^ [6 de eTtl TtXiov B o6e enX Ttliov Lyr] 1| 42 e^r)yt]aeig fii] S8. jUj) P^, e^rjyfjaeig /iirj dt : e^rjy^aeig P^BLy.

Correctorem P^ cum uno V semper concinere vides ut haud sit temerarium statuere ei hunc librum praesto fuisse.

Ad correctorem P^ has referendas esse existimo libri I mutationes:

1. I 9 yevvrjTovg, iv. ss. P^ : yevvrjTovg PiBL«r || 20 xa^' o add. P3, habentL«T : om. P^B H 29 dki^wv P3BL«r : kai- ^o)v Pi 11 33 deddrjxe P^L^r : deddv^e P^ [aoq)la B] || 37 Tvxr]v P3L«r : ipvxrjv P^B || ipvxrjv P^L^r : q)vaiv P^B || 39 toj (eraso de) P3, rcJ «T : rw de PiBL |1 rificov F^Lat : rjixlv P^B || 43 ovQOv P3L«r: avQov P^B H 44 dS^rjviwv P^ff : dS-rjvaiwv BLyrf TiQTtOLo P3«r : TQinoL' P^B [TQirtoLO L^] H 61 xQadir] P^Lrf: ycQadla P^B [xQadir]v yr] || 89 6(.iwvv(xwl SS. v P^, 6/iiwvvfiwv «T : 6fxwvvf.iwL V^Q [ofiwvvfiw Bj |1 113 xat Tay VMq : /ara»' PiyT [xaray BJ || 119 tevg bis P3«r : tdg bis P^B.

Correctorem P^ ex simili fonte hausisse atque P^ con- stanti illius cum familia cf concentu evincitur. una correctio prima (1. 1 9) ex cf petita esse nequit. quae meo quidem ar- bitratu nihil aliud est nisi ipsius correctoris coniectura. certe scriptura yevLy.ovg in nullo alio libro Laertiano comparet nisi in L ubi margini altera manu adpicta est quam e libro P sua sumpsisse supra demonstratum est (cf. pg. 137 sqq.).

Manus P^ et P^ cum ad saeculum XIV pertinere videan- tur, corrector P'* procul dubio saeculo XV (fortasse ineunti) adsignandus est. is multo studiosius ceteris omnibus libri P correctoribus operi Laertiano emaculando resarciendoque operam impertivit quippe qui, cum reliqui priorem tantum

Analecta Laertiana. 155

Laertii scriptionis partem percensere satis habuissent, librum P a capite ad calcem pari cura pertractaret. eius subsidia ut adcuratius definire possimus, graviores quibus 1. I — IV et 1. X initium instruxit emendationes adponamus necesse est. sunt autem hae:

Insc. sic immutavit: ^. d. ^iol ymI yvo)[.iai rwv ev g)ilo- GocpLa €vdoy.ifxr]odvTO)v y.al twv €y.aaTrj alQiaei aQeadvTcov rwv eig diy.a xb tvqwtov secundum L^^ : ^. 8. §Uov y.al yvcoixcov tcov €v cp. €vd. X. T. ex. aiQ. dQeaycovTcov P^; cod. B inscr. caret; de titulo librorum «T cf.pg. 111 1| I 32 didv^uaicjo T^Lq : Sidvinel P' [dldv(i€i B; dLvdvj-ialvo «T] || 34 olov eTteiTa P^Lftr : olov ^' krtxd P^B II 40 €7tL^€a&aL ftoirjTLyd 6 P^yr [eTtr] ^ia&aL tloli]- TLyd i L(f] : €7tLd-iad^aL TtOLrjTLyrJQ P^B || 44 aQjiodLOJTaTa add. P* cum BL«r : om. P^ || 47 aa)Mf.uv^ dcpivTcov P^Lftr : aaXafXLvacp€TCJov P^ [oalafiLvacpeTcov B] [] 54 dvd TtQcoTovg P^BL^V^» : av 6 TtQbOTog P^yUT || 60 eavtov P^L«r : avTor P^B II 64 ovv '^v, Tjv add. P* cum BLi«r : ovv P^ || ib. ovrjaai P4L«r : ovelv P^ text. , ovlv"'' P^mg [ovivaL B] Ij 79 xara- d^cnT€L P4«r : y.aTay.lai^L P^B || ib. evd^dde add. P^ cum «r : om. P^ cum B || 81 bfiiXaog P*^ : v/uilaog P^ [vfiLllog B av- vofiLlog «T ss. P^] 11 88 avd^QcojtoL eras. P^ om. «r : dv&QcoTtoi PiB 11 94 dQiOTod^fiov P4 «r : dQiOTOfirjdovg P^B || ib. dQyMdiag P4B«r : rjQaxXeiag P^ || 100 dfuv P4«r [ni quod U •^filv] : €/niv P^ [e/iirjv B] II II 22 ovv€CrjT€L P4«r : lCrjTeL P^B || 27 aUoig dLa- Crjg elTa fivrjficov P^L^ : dXXoig diatrjorj t' d/nvijfxcov P^ [dXXoLg diaCrjoeL t afivrjficav B eXXrjOL yevrorj' €l fivrjficov el F^T eXXrjOL ^LCoa€Lg' €l fivrjficov €l D dXXoLg dLa^^g' €i fivrj- ficov d 6] II 36 €X€y€ dh, dh add. P^, eXeye dk «r : e/eye piB [Ueye t€ L] 1| 46 S-€bg F^L^q : ^ebv Pi«T [-^ecov B, fort. et P^] II ib. dvTLoXoxog, prim. o ss. P^, dvTLoXoxog r : dvriXoxog PiB« II 56 yaXXLdrjfiidov 'P^ar [yaXrjdrjfiijdov L] : yaXXLdrjfiov PiB II 58 yariyvcov P4«r : Iniyvcov P^B || 113 TtQorjye P^BLwr : dLrjy€ P^ |1 120 ydfiwi, ov ss. P^, ydfiov Lar : ydfuoL P^ [yd- fico B] II 125 oyrjvoQQacpov P^Lyr [oyrjvoQQaq^ov d] : oyijvoyQa- cpov P'B II 127 ovvavayoTtTovTog P^yr : ovvavaydfiTtrovTog PiBLcTll 131 yal tov, ya\ add. P^, yal tov «r : tov P^BL ;

156 Edgarus Martini.

141 elTtov P^L«r : el/tav PiB I| 143 eQetgucov P%r : sqetqIwv pi [eQ£TQiii)v BL] II III 1 nEQLATiovTq riQ P^L^yr : 7T€Qi/iTi6vrjg P^B^L^ [rceQinTiovrjg •^g d] || 2 TtEQLdsirtvw P^yr : TtSQLdeLTtvov pi [rteQl deiTtvov LB- (B^ om.) rteQi deirtvo) 6\ || 10 (.lav P^Lr : (.la P^ [(.la B /tf€v «] || 14 Tiyv 0Qxr]0LV, rrjv add. P^, ti}v oQxrjOLv L«r : oQxrjaiv P^B || 16 ETtioa^eL P*«r : eTtcoi^ei P^B [fiiTdCet L] II 26 Toi; Xvoiov P^«r : tov Ivoiov P^B || 66 (5m- yvtJvat mg. P*, hoc L«r : diavayvwvaL P^B |j 79 (JteA^^aTo P-^LB^Q : dLede^aTO PiBi [(JtfiAfi/^jj «T] || IV 3 ovvavTfioai P4L«r : ovvavTiod^aL P^B^ || 6 rtoQVLy.ovg ss. P*, hoc L«r : TtQovvixovg P^B || 8 xaTaoxoioi P^L^r : xovol P^B || 17 iyvvav (er. TLvog) P^, iyvvav «r [iyvoiav B] : iyvvav TLvbg P^L || 20 d^a- ^aiveiv P^Lftr : dia^Qog P^ [d«a/?o()og Bj Q 21 e^Ofioiovo^r]v P^ry : e^co^ioiWTrjv P^ [I^o^ko^wtjjv B e^co^iOLoid-rjv l//l§J/ L £^t(j- (.lOLoiod^rjv d] \\ ib. exoLvcoveiTr^v P^«r : xoLVcoveitrjv P^L [xot- vcovrjTrjv B] || 23 TaQoeig P^BLr : TteQoevg P'« || 25 (.ivxoioi P^«r : ex^QOLOL P^BLi || 27 entxlvoe P^L^r : ertLxixXvoe Pi |e7rfX€xAi;ffat B] || ib. (leXaLvav P^L«r : (.liXav P'B || 35 /iroV- vtaae P4L«r : noTVLaoat P^B J 40 rjXeiaLg V^Lq [rjXeiaLg «T] : ^'Afdt Pi [r/At^t B] II 48 o Ta (del. t«) P*, o Ta BL^ : ot6 Ta Pi«T II 56 ^vri(iaOL P4L«r : MijfiaOLiv) P'B | 63 t<5g eneiQa, cog add. P^ cog erteiQa L«r : «7r£/(»a P'B | 65 XoyaoLdLxco P^LU^ : XoyLaoidLxco P^B [XoyadLxco yVTJ | |cf. etiam V 13 rtaLdog V^ax : Ttaid' (sec. acc. = naidiov) P^ [jrafd/of BL] || 51 enLXOOfir]- ^rjvaL P^ar : enLxofiLod-rjvaL P^BL |] 60 Xaf.iipaxog add. P^ cum «r : om. P^BL | ib. S-avaTov add. P* cum «r : om. P^BL]]. — X (cf. Useneri Epicur. pg. 359 sqq.) 2 ncog tjjv P^^T [TTfJg ti^v L^] : anooTTv P^ [a/co (cum fenestra) t?jv et in mg. Xeinei B anoXLnelv ttjv yj || 4 XeovTia Te P^Lr : xal XeovTico pi [xai Xeovtia B^y] || 6 evcpQavTolg P^Lr : evcpavTOLg P^ [«i)- cpavTolg B ev(pavTr]g y] || 8 drnxoxQLTOv P^Lyr : drjfioxQlTov P^B 11 9 nQoxaTaox^d-ivTeg P^Lyr : nQOOxaTaoxsd-ivTeg P^B | 11 cfc (5' anioTcov circumpungendo delevit P^, omisit haec verba (► : «Z (J' anioTcov P^BLyT || 12 (.Lovoacov P*^ : /.lov- oicov P^BM?) [fiovoevcov L fiovocov yTB^] | ib. Qrj(.L(xTcov P^Lr : Qr]Tcov P^By || 13 Xvoicpavovg yQ P*, XvOLcpavovg Lr : vau-

Analecta Laertiana. 157

aig)dvovgF^BY \\ ^sqI rrjg, Tfjg add.P^, ^tceqI rrjg q : Tt€Qi P^BLyT | 15 €l^' ovTog, yQ P^ Lt : E7t€i&' ovtco Pifi [€7teid-' ovTwg y]. Terum haec satis sunto.

Tabulam modo propositam qui attente perlegerit, cor- rectoris P^ scripturas cum uno ^ numquam non congruere facili opera animadverterit. re ita comparata correctorem illum ad plagulas libri P emendandas codicem q vel apo- graphum eius usurpasse elucet.

Paullo post manus P^ retractationem ad corrigendum co- dicem Parisiensem accessit P^. ad quem correctorem hae re- verti videntur mutationes additionesque 1. I — V:

I 26 yii§LGOov ss. P^, tii^iogov L«r : yildLO&ov Pi [xI^l- od^ov B] II 32 dldvi^ialio, aico scr. P^, v ss, P^, divdv/^aiio «T : dL8vfX€l Pi [6l8v(X€l B dLdvfxaioi L^] | 79 aQLOTodrjf-LOv mg. P^, GQLOTodrifxov «T : aQLOTOfievovg P^B || II 46 adXvQog ss. a P^, odlaQog L«t : odXvQog P^ \lXXvQog B] || 55 aTre^L&rjg ss. €7tI PSj eTtLd^rjg (f : dTtEid^rjg P^^^L^ [d-rtLd-rig B €V7t€Ld^rjg yT] 1| 60 ^€ioioTQaTog ss.F^, 7t€LOioTQaTog ax : 7t€QLOTQaTog?^B || 120 €oq)iXov, 00 circumpungendo exstirpavit P^, q^ilov DcTt : oo- qikov P^LF [oo}q)iXov B] || III 2 dva^Llidi^g ss. P^, dva§L?Udr]g L«T [dva^iXt]drjg B] : dva^iddrjg P^ || ib. difjXLO^ ss. v P^, dij- Xlov «T : drjXLOL P^BL^ | 11 €T€qov ss. P^, €t€qov B«t : om. P^L I 19 TtQcoTov add. P^, ^qwtov at : om. P^BL^ [L^ totum colon omisit] j 34 o de to na&^dXov dLa tov €7tL fieQovg add. ps, habent haec verba L«t : om. P^B || IV 8 dLa tovto add. P^, habent BL«t : om. P^ || 20 ro (deleto rj) P^, ro «t : rj to P^ [^ To B ^' To L] II 56 UTir] V^6 : U7t€L P^LyT [leiTtet B] |

V 77 rw €Tt€L SS. P^, T(JO €7t€L L(f : TO €7tl P^B^ [tO €7t€L yT] 1|

79 aA/wg mg. P^ cum d : a?.lco (i. e. akXco) P^BLyT.

Desumptas esse correctiones manus P^ ex exemplari fa- miliae 6 quacum sola perpetuo conspirent nemo non videt.

Postremo eas correcturas congeramus quae a correctore P^ (saec. XVI?) profectae esse videntur. non nimis eae fre- quentes sunt; plurimae earum in libris I — III reperiuntur.

I 8 diiyvcov mg. P^, L^ : ovd' eyvcooav PiB«T ss. L^ | 41 v.OQoilla mg. P^, L^ : yoQOLada PiB«T [yoQyaoLdSa mg.

158 Edgarus Martini.

L^] f II 19 ccTtocprivag 88. o P^, ceTtocpijaag BL : a7toq)^vag pi«r {| 99 cpavsQwg Se ss. t P^, cpaveQcog rs L : cpavSQcHg Se piB«r II 103 TrayxaAov add. P^ cum BL : om. P^ [sTWiuaAov «t] II 105 TtQEG^vrag ss. iqv V^, nQea^vrrjv L : TtQSO^VTag P^BK (?) [7r(>a/?t;Tav y nQu^vtag 6 TtQavvtav T om. Z] f 138 yi;vatxeg SS. 6 P^, j/vvar/og L^ : Yvvaly.eg P^BftT 1 III 66

ehaiovg S8, dt P^, duaiovg L : eiyialovg P'«T [«tx^ovg B eh/.aUog 9].

Patet ex hac tabula correctorem P^ libro L usum esse.

Ceteras autem quae in codice P comparent manus a libra- riis diversas missas facio, cum aut a corrigendo prorsus absti- nuerint aut duobus tribusve locis correcturas adposuisse satis habuerint.

Quibus absolutis animum in subolem codicis P inten- damus.

Librum Q perperam habitum olim pro fonte codi- cis P ex hoc expressum esse sagaciter divinarat Dielsius (in ephem. Jenaer Literatur - Zeitung 1. 1.). cuius coniecturam communire studuit M. Bonnetus Mus. Rhen. vol. XXXII (1877) pg. 578sqq. compositis codicum PQ ad 1. IX 1 — 17 et X 35 — 83 lectionibus. equidem aliunde multoque etiam evidentius Dielsianam opinionem opipare esse fundatam ostendere possum. excussa enim diligenter codicis Q memoria mihi sese obtu- lerunt argumenta quibus libri Q ex P proventus luculentis- sime convinceretur : ex. gr. 1. II 22 in Q desunt verba acpeXia&at

— h^ia&elv : quae verba unum in codice P versum efficiunt; eod. 1. 57 a libro Q exsulant vocabula Y.iQov — xat oi{y.ovo- (.iixov): cum codicem P inspicimus, omissas in eo syllabas '/.vQov Ttaij verbisque diav — ol unum integrum versum ex- pleri cernimus. denique 1. III 43 in Q deest colon evd-dde

— aocpiirjg) quod item uni libri P versui respondet. neque minus ad codicis Q originem inlustrandam adpositi sunt qui in- sequuntur loci: 1. II 96 in Q desideramus articulum Toi;: qui in codice P extremo versu novicia obductus est charta. simi- liter res se habet 1. II 101 ubi in voce aia&r]rrjv litterae

Analecta Laertiana. 159

ff^r;; 1. II 111 ubi verbum syQaqjsv, 1. II 137 ubi vocabuli TtQovarrj litterae tvq; denique 1. II 142 ubi verbi ctnolof.iivo}v syllabae ano in P charta obtectae, in Q simpliciter omissae sunt. haec sunt argumenta tam valida opinor, ut, si alia ad Dielsii sententiam stabiliendam adderem, lucernam in sole adhibere viderer.

Descriptum autem esse codicem Q e libro P posteaquam hunc primus corrector (P^) pertractavit, inde consequitur, quod huius correctiones in libro Q insunt omnes. item in hoc libro exstat scholium illud quod P^ ad 1. VI initium adpinxit (cf. pg. 88).

Correcturas codicis Q singillatim expendere tanti non est, cum et paucae sint numero et ad vitia pertineant facillima ad emendandum fere omnes. interdum autem lectiones quas a correctoribus instauratas videmus coniectura inventas esse crediderim: veluti, uno exemplo ut defungar, 1. II 34 Q^ de- derat (cum BP^) a^ioXoycDv pro a^iokoyov (Lar); ex illo fecit Q2 a^Lov loyov in contextu nullius alius codicis Laertiani obvium. alia mitto.

Eodem ferme tempore quo codex Q exaratus est, libro P usus est ille qui primus Laertianam vitam Platonis inter prolegomena ad Platonem recepit (adpellamus n). hic ut paullo post exponemus proximus fons librorum Platonicorum Lanrentiani gr. plut. LXXXV iir. 9 (e) et Lanrentiani gr. plut. LIX nr. 1 (z) censendus est. ex horum igitur librorum consensu exemplum librarii n refingendum est. qui quin Laertiana sua e codice P hauserit, hi loci dubium esse haud sinunt:

1. III 2 ava^iadrjg P^CZ : ava^iki]drjg B ava^iUSrjg recte L«T ss. Ps (de Anaxilide cf. Hieron. adv. lovin. I 42 [II 1 pg. 309 c Vall.]) II 3 viwvog P^cz : Slovog Bd diwvog recte Lyr P^ I 4 svdvd-rjg P^cz : vedvd^rjg BL«r P^ [j 63 ovtwv P^CZ [ov Tcov L^] : vorjTuiv BL^«r P*.

Omnium vero certissimum documentum petere licet ex § 48. ubi pro (puooo(pov[xivo}v in utroque libro Laurentiano exhibetur cpikoo6q)cov (quod librarius libri o de more suo compendiose

160 Edgarus Martini.

expressit cpikoaocp omissa extrema syllaba). qnem locum cum in codice P evolvimus, veteris scripturae (pikoaoq^ovfiivwv syllabas ovfxh sordibus adeo obscuratas reperimus ut dignosci non iam queant. sera demum manus (P^ ?) in margine libri P supplevit q)ovfievtov.

Verum iam paucis explicabo quam ob rem codicum oz exemplum e P derivatum esse pronuntiaverim. habent nimirum illi codices permulta menda scripturae communia quibus ut libri P sic ceterorum omnium codicum Laertia- norum memoria immunis est: ex. c. 1. III 1 vr^g^a pro Nrjkia II 4 €v iad^fxol pro ^lad^fxol \ 10 tovtcov te pro tovtiov | 20 TtQoaea&ai pro /nr} nQoaea&ai || 24 xQwxvkog pro liQOj^vXog. iam existimaverit fortasse quispiam haec illorum librornm communia vitia sic posse explicari, ut alterum utrum eorum ex ipso codice P exscriptum eque hoc apographo alterum ex- pressum esse arbitremur. quod tamen ob eam causam factnm esse nequit quod uterque liber Laurentianus non correcta habet graviora quaedam propria menda quibus vacuus est alter. sequitur ut eos ad communem fontem revocemus. pro eo num habendus sit codex Cesenensis gr. plut. XXVIII nr. 4 diiudicare non possum, cum certiora de huius libri memoria mihi non suppetant.

Venio nunc ad codicem W. quem ad subolem libri P pertinere vel ex inscriptionibus quibus ornatus est (cf. pg. 90) iure quis concluserit. neque falsam esse hanc ratiocinationem adcuratior eius memoriae consideratio docet. continet enim liber W haec vitia codicis P propria:

I 20 vorifAaaiv WP^L^ mg. : doyfiaaiv recte B ev doyinaatv Li«tP4 II 43 ytoivov WPi : ^vvov BLarP^ |! ib. fxSXXov om. WP^L^ : (xaXkov recte puto B y.a\ fxakXov h^arF* \\ 44 aQ/iiodi(OTata om. WPi : aQf.iodia)TaTa BL«t add. P^ || 50 d^akaaarjg WP : XaXcic^rjg BL«t |; 61 ayiaaTadl WP^ : aiyiaaTadrj B aiyiag Ta6i L oyvag Tadi y ayviag Tadl drP^ (udiyvaaTadr] em. Bergkius) Q 64 rjv om. WPi er. L^ : ^v BUat add. P* jj 66 dhi WP^ : der} B det recte «tP* || 71 a&rjvaig WPi : U&ivaLg B«tP4 || 74 vQQa WP : vQQadiov recte Bd() vQQcidiog yT || 93 TtOTcxTav

Analecta Laertiana. 161

W no xccTav P^ [cf. Q /ro ******* *] : rcoTavuoTaTarav B noTviojTatav yU tcot^ avuoTaToig V noTvicotaTrjg T noTavuo- taTav Q TCOT^ avcoTatav P^ {noTavoTaTav repono) || 94 ^(>a- xXelag WP^ : aQxadiag BarP^ || 111 (paoycov WF^Q : (pUycov recte B acpaycov yUT ocpXeyiov V.

Haec exempla e libro primo Laertiani operis conlecta suffi- ciunt opinor ad artam codicum PW cognationem demonstrandam. addam tamen unum locum quo librum W ex ipso codice P transscriptum esse haud ambigue efficitur. promit enim 1. I 59 codex W hoc: v.al "^d-ioTtLv: non aliter in P legitur zat "^d^ioTVLVj sed orj et syllabam d-i exaravit corrector P^ (Q: /.al

^EOTtLV).

Confectum esse librum W ante manus P^ retractationem in eo cernitur quod illius librarius huius correctionum notitiam tenuit nullam, cum correctorum P^ et P^ emendata agnosceret et respiceret. praecipue autem variae lectiones ab ipso P^ margini adscriptae librario codieis W valde imposuerunt quippe quas omnes, etiamsi plane cassae sensu essent, in contextum suum recipere haud gravaretur: ex. gr. 1. I 17 P^ in cont. ded. ouKol (Q), in mg. scr. rj ouoi, quod in verborum con- textum codicis W abiit (ubi rj et " umbras pristinae scripturae secutus W^ restauravit) ; I 64 P^ in text. scr. ovslv (Q), in mg. ovlv"'': inde W exhibet ovivai. etiam scholium a P^ 1. II 102 adiectum (cf. pg. 150) suo loco in W legitur. cor- reotorem P^ librario codicis W notum fuisse ut ostendam, satis esse duco indicare adnotationem quam ille initio libri VI margini libri P adpinxit (cf. pg. 88), eodem loco in libro W manu librarii exaratam exstare, atque I. I 113 verba nalda aioxvvag manu P^ lineolis transfixa a contextu libri W abesse. correctoris autem P^ notabilissima ea est correctio quae per- tinet ad I. I 9 ubi voci yswrjTovg (P^Q) superimposuit lit- teras l/, (yevvrjTovg): hinc W expiscatus est yevvrjTiyiovg, cum L^ inde elicuerit y€VLx.ovg.

De correcturis ipsius libri W non est quod multa dicam, cum de correctoris W^ opella supra pg. 90 adfatim dictum sit, alter autem corrector W^ rarissime calamum ad emendandum

Leipziger Studien. XIX. 11

162 Edgarus Martini.

admoverit. forte autem fortuna exemplum unde hic sua de- sumpsit adcuratissime denotare licet. rem nobis esse cum teste aliquo familiae y satis perspicitur ex his duabus cor- rectionibus: 1. I 116 W^ exaravit eig olv^Tiiav, W^ autem in margine posuit scripturam l^ olvfXTtlag quae nisi in codici- bus familiae y et libro T cum hac familia arte coniuncto non com- paret; deinde 1. II 126 W^ ad verbum rcXevoavtEg in margine addidit xat avyyev6f.iEvoi: quae inepta interpolatio in solis libris familiae y (ne in T quidem) invenitur. 1. I 64 autem W^ aQLGTov commutavit in aQeoxov: quae prava lectio in uno codice F prostat ut dubitari non possit quin hinc scripturae a W^ commendatae acciiae sint. vides igitur eandem plane inter W et F intercedere rationem quam L inter et P: nimi- rum alter ad alterum correctus est.

Codicem H quoque iis accensendum esse libris qui ex codice P fluxerint viri docti consentiunt (cf. Wachsmuth. Mus. Rhen. vol. XXIX pg. 355 et Corpusc. poes. lud. Gi\ pg. 53 nec non Useneri Epicur. pg. XI). cum vero neque huic neque illi argumentis rem stabilire licuerit propter spatii exilitatem, paucis saltem, ne nimis adcrescat huius commentationis moles, hunc locum attingam.

Manasse codicem H ex libro P vel ex eo liquido constat quod in fronte gerit locupletem illum atque perantiquum philo- sophorum indicem quae est peculiaris codicis P et insignis dos (omissus est in libris QW nescio cur) et quod 1. II 102 scholium illud habet quode pg. 150 diximus. tamen memo- riam eius paullo diligentius examinare e re nobis videtur esse, sed ita ut tantum librorum I et II rationem habeamus. in quibus libris codicem H cum P concordare adversantibus co- dicibus BL«T his invenio locis:

1. I 26 y.i8iod^ov H y.idiod^ov P^: xi^iod^ov B zi^LOoov L«t ps {Kv^io^ov ?) II 50 ^aXaoor^g HP : x^c^f^^VS BL«T | 62 re- rpQOJOavza HP() : recpQwoavTag BL«T || 68 eXeyeiav HP^ : eleyela B«T || 83 ev^eveiav HP : eio&eveiav B evod^iveLav recte «t || 111 cpdoycov HP^ : cpliywv recte B ocpaywv yUT Gcpleyojv V II 1 13 jcalda aioxvvag quod P^ dedit transfixit lineolis

Analecta Laertiana. 163

P2 om. H (QW) : Ttalda aiaxvvag Bar mg. P^ (^tida ai- axvvag em. Casaubonus) | 120 Xde HP : eidh B sUs recte yr olde (f\\ II 27 Kctv %i zi HP : y.ovxe ti reete BLcfK y.ou y y.ovy.€ti T xovx ETL Z II 46 aalvQog HP^K : illvQog B adlaQog recte LaTZ Ps I 52 ^vyyQdcpiov HP : avyyQacpwv BL«t || 62 e^rt- c^fitTo HPK : «TT/^^ero BL«TZ f 103 ^i§Uov HPi : /?f/5A/o»' Ttdyy.alov recte BL add. P^ ^i§XLov Ttia^iaXov ar || 104 ye- yQdcpEi HP : lyeyQdcpei B y^yQacpe recte y yQdcpsL tfr, L totum colon om. | 121 cpiXoaroQyojxata HP : cpLloaroQyoraxa BLar | 142, ^Ae/av H^ ?}A£/a>' pi : id/av BL«T add. P^. [[cf. etiam III 1 dva^Lddr]g HP^ : dva^Lkldr^g BL«r ss. P^J.

Quodsi his lectionibus Wachsmuthi de libri H origine sententia egregie fulcitur, omnis dubitatio tollitur his duo- bus locis: 1) 1. II 75 ubi pro ^atda in uno H legitur Aa/- dav. perversum istud v unde advolarit, cognoscitur e co- dicis P scriptura, ubi post nomen Xalda comma solito cras- sius positum est, quod facile pro littera v accipi poterat; 2) 1. IV 9 quo loco in libro H miram atque prorsus singu- larem oflFendimus lectionem og aideaLfiog pro og evalaLfxog. quae quo modo subnata sit unus nos codex P edocere potest

ubi haec scripta sunt: og evaiaLfxog [aL et «5 ss. P^?). voluit videlicet corrector legi og aiveaifxog: nam illud J nihil aliud est nisi littera e cum accentu acuto coniuncta, a librario autem codicis H pro littera d (vel potius pro 6e) habitum est prono errore. ceterum codicis Q quoque librarius similem lapsum semel commisit: qui I. IV 10 praebet ^L6Qay.og quo loco in P legitur L6Qav.og (= te^axog). hinc igitur repetenda est origo novae illius ac mirabilis exempli H scripturae aideai/nog.

Postremo commemorem in codice H plurimas reperiri vitiosas terminationes verborum: ex. gr. II 83 TtQoafjXd^ev pro TtQoarjXd-ov, IV 16 TtQOcpdaeL pro nQocpaaLV, IV 64 aivLtro- ixivri pro aivLTTOfievov; V 50 7tolLTLy.og pro jroAtrr/cJ»'. qui- bus locis si librum P inspicimus, quae aguntur vocabula com- pendiose scripta videmus et ita quidem ut terminatione omissa

& a

sola vocis radix expressa slt: veluti II 83 rtQoarjl:, IV 16 7tQ6cp\ sim. cet. locis.

11*

im,.

164 Edgarus Martmi.

Quoniam codicem H ex ipso libro P exscriptum esse com- probatum est, proximum est ut quando hoc factum esse videa- tur quaeramus. res paucissimis potest confici: etenim cum contextus libri H propemodum omnia correctorum p^psp^ emendata (cf. pg. 153 sqq.) contineat, post manus P^ retracta- tionem perscriptum eum esse manifestum est, correcta con- tra manuum P^ et P*^ librario codicis H ignota erant.

Correctionum vero ipsius codicis H eae tantum adcura- tiorem flagitant considerationem quae ab ipso librario ab- soluto ut videtur volumine adiectae et eae quae a correctore H^ profectae sunt: namque H^ in universum satis esse ratus est aperta pusillaque raenda tollere. ac librarius quidem codicis H semper fere margini sua adscripsit. eius lectiones hoc habent singulare quod exceptis paucis, de quibus infra expo- nendum erit separatim, cum scriptura prima codicis P con- spirant atque congruunt: vide modo

I 8 liavTeiav text. H^ P^yUr [f.iavilav V] : f-iaylav mg. H^ [liiayelav P^L /.ai i-iayLav B] || 34 eTteiTa text. H^ P^ LyUr [eriLTa V] : ^ eTtTct mg. H^ P^B || 37 ttjv 8e tvxtjv evrtOQog^ TijV de ipvxrjv ev7taL6evTog text. H^ P^ L«TK [tyiv de Tvxrjv evTtoQog om. Z] : Ti]v dh xjjvxrjv ev/toQog, tyjv de cpvaiv evTtaL- devTog mg. H' BP^ | 64 ov^oai text. H^ P* L«r : ovelv mg. H^ Pi text. [oy/v«« Pi mg. ovLvaL B] || 71 ev Xid-Lvaig text. H^ P^ B«r : kv ad^ijvaig mg. H^ P^ (| 94 aQyMdLag text. H* P^ Bar : rioayleLag mg. H^ P^ j| H 91 aQ/.el text. H^ mg. P^ BL«r : aQeaxei mg. H^ text. P' | 95 exovTa text. H^ P^ BL«r : exaara mg. H^ Pi II 136 TtQaoTaTog text. H' P^ L«r : TtQayLTi-KOJTaTog mg. H' P' [7tQa^LWTaTog B] jj 142 rpiXLav text. H^ P^ BL«r : (piUav edo^e mg. H* P'.

Adscriptam vides (excepto uno loco 1. H 91) lectionem manus P^ iis locis quibus, quo tempore H ex P describebatur, si7e corrector P^ seu P^ pristinam scripturam funditus de- leverat. unde patet istas lectiones non ex ipso libro P sed ex apo- grapho aliquo eius a scriba codicis H arcessitas esse. atque co- dicem quidem Q commonstrant quaedam notae viri boni, qui- bus propria huius libri menda expromuntur: ex. c. 1. H 42 ad

« — ^'

(il iniiiiiifiii

Analecta LaertiaEa. 165

vocem oo(plj) in margine adnotavit aocflvi: quod verbi mon- strum quod seiam in uno Q exstat (ortum nempe ex male intellecta codicis P scriptura aorpiHi = oocpir^i)-, dein 1. V 93 ad verbum i]0%vv^ri in margine ab H^ suppleta videmus vocabula knl tovtoiq: quam interpolationem praeter librum Q qui exhibeat equidem nullura novi codicem. subiuugam unum locum e quo librarium codicis H libro Q iam correcto usum esse perspiciatur: 1, H 34 H^ lectioni ciB.ioloyov {Xoyov in lit.) in margine opposuit scripturam cc^lov Xoyov, quam ex officina correctoris Q^ prodisse supra significavimus (cf. pg. 159).

Ad manus autem H^ exemplar definiendum abunde est has tres correctiones ab ea patratas adposuisse: "^

1. 1 80 h ohlav mg. H^yUT [eg ohslavB] : Ig ohlovE^FVQ | n 27 xal ToXg eXkrjOi yevr^OEi el mg. H^ [/mI rotg ekXr^oi yevr^O)] ei F^T; y.al tolg EXXr^Oi ^aooeig ei D] : xat rotg akkoig dia- ^T^oet, To. H^ (sim. P^ ni quod dia^rjg dxa) \y.a\ rolg al/.oig diatijorj T^a P^ xal ToXg alXoig diaCr]Oei t a B /at ToXg a).- loig dia^rjg eiTa LV^Q yal ToXg alloig diaCrig ei d] | HI 11 aXXa mg. H^ [aXl' yT] : om. H ' BPLd^.

Usurpasse igitur censendus est corrector H^ aut codicem F aut T aut librum horum simillimum. verum haec de co- dice H hactenus.

Priusquam vero in dinumeranda libri P progenie pergam, eos notare conducit codices quos ex libro H propagatos esse certis demonstrari potest argumentis: sunt tres numero, for- tasse quattuor. agmen ducat codex I quem Usenerus quidem Epicur. pg. XI ex ipso P derivatum esse statuit loeo aliquo nisus 1. X § 154 ubi iile codex non solum in verborum contextu vitiosam scripturam tog rcQog oe deov cum P exhiberet, sed etiam in margine perinde atque hic adiectam haberet variam lectionem yq cog eleov. quod argumentum profecto maximi ponderis esset, si in libro I haec nota marginalis ab ipso librario exarata esset: nunc a correctore P (h. e. Bessarione) adscripta est, ut fidem Useneriani argumenti sane quam fallacem esse eluceat. codicem I potius ad librum H pertinere equidem sensi, cum memoriam eius curate excussissem : participat quippe

\QQ Edgarus Martini.

cum hoc plurimos errores quibus tam liber P quam codices BL«r QW immunes sunt. ut ipse iudicare possis, eos subiciam quos per librum primum investigavi.

Praemoneo autem instructum esse codicis I contextum aeque ac librum H hoc decurtato indice : AaeQtiov dwyhovg ^ioi xai yvcofiai. twv ev cpdoooipia evdoMfir]advTiov §i^Uov a.

1. I 1 U^Tj Hili : U^vv PLyTUQW U^rjv V; B manc. H 23 avTriv Wh : avTov BPL«rQW H 25 yqai^fxaTiyiijg text. Wl^ : yQa^lAiyc^g mg.H^ 1\ B (?) PL«tQW H 31 aTtaXXafxvov E^IU aTtdlaixvov BPL«rQW || 35 aTeQLarteQavToloyovg Hi aTeQct- TteQavToloyovg I^ : aTteQavToloyovg BPL«rQW 1| 37 /taQc HI : y.al TtaQu BPL«rQW || 41 diacpuivovvTai de om. HI : habent BPL«rQW II 47 oaXafilv' dq)evcov text. Wl^ [rj (peTcov H^ mg.] : Ga?M/iiivaq)eTcov B oalafilvacpeTtov PiQ oaXaf.uv ag)ivTCOv L«T oaXafxlva cpeQcov W H 48 dd^iqvoiv OTijOavTO H^I^ : a^rjvaicov YoTavTo BPL«rQW || 50 lafiTtQ^g — TtoXig in text. om. B.^1^ ' habent BPL«rQW || 53 ■/.ev.QOJtLdcov HI : v.odQLdcov PL«rQW 'MdQeidcov B || 54 ovdev HI : (iridev BPL«rQW | 63 avToi om. HI : habent BPL«rQW | 70 cpiQeod^at HI : 7toQeveo&ai BP«rQW II ibid. evTvxovvTL HP : dTvxovvTc BP«rQW |i 81 ovdev l-iLod-^ text. H^I^ : ov devfiead-' BP^QW ov devfied-' yT ov devfie- ^aVol de^dfie&a V 1 92 cpeQeLB.^1 : a?yiUa/mBP«rQWil|il08l/S(5o- fnqy.ovTaWl : evevr^y(.ovTa^6Q, evvevrfKOVTa PyrW || 110 kvoiviov HI : KTr^oi^Lov BP«rQW [in P nsc. qd. ss. P^] !| 117 Toivvv tcpri om. HI : habent BP«rQW.

Ex hoc librorum HI consensu qui usque ad finem Laertiani operis perdurat tamen nondum hercle nascitur librum I ad H redire ; possit enim quispiam nisi alia accedant argu- menta eodem iure contrarium contendere. at sunt quae illud arguant.

Praefert enim liber I haud contra atque codex H in uni- versum eum contextum quem liber P post tertiam (manus P^) correctionem praebebat, nisi quod quibusdam locis ubi H lectionem aut a correctore P^ aut P* infultam in contextu habet, scripturam manus P^ suppeditat: ut 1. I 34 praebet I oUv d-' ertTd (= pi), cum in textu H^ exhibeat olov erteiTa,

Analecta Laertiana. 167

quod reposuerat P^; porro 1. I 37 habet I rrjv dk xpvyjjv ev- TtoQog, Tr^v de cpvaiv evrcaidevTog (= Pi), cum H^ in continuo expromat Tijv dk tvx^v evtzoqoq, ty^v 61 xpvxrjv evTiaidsvTog, quod restituerat P^. quos locos quibus alios similiter com- paratos facili opera adiungere queas cum acrius intuemur, eos esse videmus, ubi in codice H scriptura manus P^ ex exemplo Q advocata a iibrario adscripta est. quod qui secum reputarit, codicem I e libro H deductum esse statuere cogetur.

Correctus est liber I plurimis locis a cardinali Bessarione qui eum possidebat. quo in negotio homo ille perlitteratus U8U8 est codice Marciano gr. nr. 393 (M) qui et ipse in eius supellectili erat. quae res tam aperta est, ut commemorasse eam satis habeam.

Alter codicis H filius est liber E. is cum codicibus HI in vitiis pg. 166 sqq. enumeratis conspirat. neque tamen ex hoc, sed ex illo descriptus est. quod inde efficitur quod libra- rius codicis E insigni atque paene insuperabili quadam osci- tantia plerasque varias lectiones a scriba H^ in margine libri H conlocatas ad unguem ut aiunt in contextum suum recepit. pauca exempla delibabo. 1. I 47 in codice E pro 2akaixiva- (psToiv scriptum est oalai.ilv^ r] q^iTcov. miramur singularem corruptelam quaque ratione subnata videatur esse deliberamus. enuntiat codex H in cuius continua oratione prostat lectio aaXafxlv aq)iviov, m margine autem librarius scripsit ^ (psTojv ut in aliis libris aqhcov legi indicaret. scriba vero libri E istius notae sensum parum adsecutus pro acpevwv exarandum esse credidit iq (peTwv (cod. I oKpevcov, t ss. P ut legeretur acpevTcov). consimilem^^vir ille bonus commisit errorem 1. I 54 quo loco H in contextu habet ava jtQcoTovg, in margine r^ av TtQciJTog: hinc in codice E pro ava fCQcoTovg reperitur r) av TtQMTog. denique 1. 1 119 in H Pherecydis Pentemychi initium sic traditur: ^evg (xev y.alxQ6vog elg av v.ai xd-cov yjv (de vera huius initii forma cf. Dielsii comm. Zur Pentem. d. Pherek. in Sitzungsber. der K. Pr. Ak. d. Wiss. z. Berlin v. XI [1897] pg. 146). ad vocabula elg av H^ in margine adnotavit variam lectionem: eg ae\. codicis E autem librarius omissa suppleri

Hiiiifett.-^

^^^-

168 Edgarus Martini.

oplnatns edidit: ^ei-g (.lev xai XQ^'''^^ ^S ccel eig av iAal ;(^a»v r^v. sapienti sat.

Correctiones codicis E quae cunctae stolido eius librario debentur ad res levidenses spectant ut sicco pede eas trans- silire liceat.

Tertio loco nominandus est codex Y. quem cum libro H haec habere communia ex schedis Wachsmuthii et Gunder- manni disco : primum quem ad modum codex H in fronte gerit mancum illum titulum udaeQriov dioyhovg §ioL v.al yvw(.iai twv Iv q)iXoaocpia Evdo-KL^nqGavrojv ^l^Hov a. tum 1. I 25 H^ in textu posuit yQa/ujuaTL-nf^g, in margine adpinxit idem r/ yQa/i- (XLArjg: aeque Y in textu exhibet yQa/nfxariKf^g, in margine rj yQa/ii(iLxf^g] porro 1. H 10 H^ text. liO^Qov, mg. ead. man. U&ov: item Y text. UOqov, mg. r/ Ud^ov. praeterea in utroque libro desunt 1. I 64 vocabula dLaqxjJvovvrai de (cf. supra pg- 166). e quibus exemplis scripturae, licet sint pauca, in quem codi- cum Laertiahorum gyrum liber Y trahendus sit satis Hquidum est. ex ipso autem exemplo H propagatum eum esse inde patet quod saeculo XVI testante subscriptione Florentiae ex- aratus est: qua aetate codex I Yenetiis, Romae codex E ad- servabatur, contra librum H Florentiae fuisse exploratum est. ceterum rem sic se habere iam Wachsmuthius Co?y. poet. Gr. lud. fasc. n pg. 54 auguratus est.

Forsitan etiam codicis F altera pars (I. HI 60 — X extr.) ad librum H revocanda sit, quippe quocum principio libri VII haec habeat communia menda hasque lacunas: 1. VII 4 in codice P vox IvasLg (BLyrU) compendiose exarata est A^: quod compendium nemo eorum qui hunc librum de- scripserunt, recte intellexit. atque librarius quidem codicis H vocem l6yo)v innui arbitratus dedit X^'~) ; similiter in F legitur Ao/}. I. VII 9 F cum H praebet aQLorodrj/iov, cum BPLyrUQW exhibeant aQLoro^ovkov. I. VII 21 HF^ EnLY.alov(.iivov pro hcL§allo(iEvov BPLyrUQW. I. VII 26 HF naQa (ihv pro (ih naQa BPLyrUQW. I. VII 27 HF ejtL^coLelv pro hcLTCLelv BPLyrUW [ItcI TCLelv Q]. 1. VII 28 HF om. elvai doxelv, habent BPLyrUQW. 1. VII 29 Hi dedit aveig, H^ transfixo lineola accentu circum-

/

Analecta Laertiana. 169

flexo acutum supra litteram v posuit, ut nunc hoc in codice H exstet aveig] peraeque F aveig. 1. VII 32 HF^ om. ohod^uL, cum prostet in libris BPLyTUQW. 1. VII 34 H rjoidojQw, F r]Ot- dcuQco (sic): lOidioQw BPLyTUQW. 1. VII 35 H^ text. ivorioai, mg. H^F kvvofjoai: vovioai BPLyrUQW. 1, VII 39 HF^ ksyeiv pro Xoyov BPLyrUQW; ib. HF sv a tco pro kv tco a BPLyrUQW. 1. VII 43 HF om. verba ycal Trjg (pwvrjg — cpavraouov xonov, cum legantur in testibus BPLyrUQW.

Dubitanter, quamvis aperto cognationis vinculo inter se copulati sint libri HF, hunc inter codices ex illo derivatos rettuli: namque cogitari etiam potest librum F ex I aut E aut Y expressum esse qui libri adcuratissime exemplaris H memoriam repraesentant. rem si dis placet sat exiguam di- iudicare non possum, cum codicum lEY lectiones libri VII Laertiani mihi non sint in promptu.

Correctum esse librum F manu F-* ad normam codicis W supra ostendi (pg. 116sq). manuum F^ et F^ in altera parte nuUa nisi fallor exstant vestigia.

Sed iam in viam redeamus. quoniam codicis H prolem absolvimus, pergamus in percensendis iis libris qui ab exemplo P originem traxerunt consideremusque codicem R, cui Menagius principio Observ. et emend. in L. D. pg. 147 ed. Huebn., quia tantum 1. 1 et particulam libri II continet, nomen Decurtato in- didit. Bonnetus autem, qui obiter quasique praeteriens Mus. Rhen. vol. XXXII (1877) pg. 590 mentionem eius fecit, pro- xime eum ad libri H memoriam accedere adseveravit. at erret, si quis eum ex hoc manasse existimet. quod, ut unum memorem, vel propterea credi vix potest quod R pror- sus immunis est eorum vitiorum quae utpote codicis H sin- gularia pg. 166 proposuimus. unde emerserit liber R quod tam compendiose quam evidenter demonstrari licet, gratia habenda est eius librario qui somnians 1. I 98 omisit verba TTjV aQxrjV elg TVQavvida f.i€T€OTr]0€ y.al ov/, eXa Iv aOTet l^ijv, quae unum integrum codicis P efficiunt versum. mox vero ipse librarius errore suo intellecto pusilla scriptura omissnm colon in margine voluminis sui supplevit. quod autem

170 Edgarus Martini.

Bonnetus 1. 1. codicem R magnam cum libri H memoria simili- tudinem habere pronuntiavit , ac recte quidem pronuntiavit, id facillime eo explicatur quod uterque codex post manus P^ retractationem et ante manuum ps pe correctiones ex exem- plo P transscriptus est.

Correcturae libri R ab ipso omnes librario confectae neque multae sunt neque dignae quae hoc loco excutiantur.

Transitum facio ad codicem M. inter hunc et librum P aliquid rationis intercedere dilucide ii docent loci ubi in co- dice M manu librarii additae sunt (plerumque inter lineas) variae lectiones. adsolet enim quae in textu libri M legitur scriptura ea esse quam dedit P^ suprascripta autem ea quam adpinxit corrector aliquis libri P. seligam quae huc faciunt graviorav

I 26 v.i6iod^ov M^ xidiad^ov P^, saM^iaaov P^ : xi^iad^ov B

avvofitXos zi^iaoov L«T II 81 6(xilaog M^ vfiiXaog P^, ss. ovvoixLlog P^,

^ in o corr. P^ : vfiillog B ovvdfiiXog «T o/niXaog q \\ 93

TiV»; 6'aaiv

TLveg eloiv M^ tLveg eiolv FH, ss. tvvtj eaa (= eaoLv) P^ : B^ qd. ded. dub. tLveg tol eaoLv F TLvig tlv elaiv D TLveg Tiv

ivrav&a

eaaiv U Tvvt] eaOLV V | 113 TovTa M^ tov' toc Pi, tovtcc

P^, 88. avTov evTav^a P *'^"- ^- i- : TOVTa B tovtcc yr tovtcc

d 11 II 46 odXvQog M^ adXvQog P^K, a super v scr. P^ :

iXXvQog B odXaQog L«TZ || 120 yd^cj M^ ydfj.(ji)L Pi, ss. ov

XiS P* : ydfiio B ycixov Lar || III 2 dva^Lddrig M^ dva^Ladrjg

StSQOV

Pi, 88. Xidiqg P^ : dva^LX^drjg B dva^Llidrjg L«T || 11 OTeQQov M^ OTeQQov Pi, ss. eTeQov P^ : eTCQov OTeQov B^a eTCQov

OTeQQov T OTeQQov L (ov ras. L^) || V 37 dLxaOTrjQiov M^ Sl- ycaoTrjQiov Pi, ss. dLycTr^Qiov P^ : deiyiTr^Qiov BL^cf diyiaaTr]Qiov

ra) enet

yt II 77 To eTvi M^ to eni P^B^, tcj erteL ss. P^ : ro eueL yT T(Jo erceL Lcf.

His aliisque consimilibus locis satis comprobatur codicis M memoriam ad librum P reverti. idem ceterum evincitur

Analecta Laertiana. 171

grandi numero vitiorum exempli P propriorum quae per libri M contextum diffusa sunt. quorum adposuisse satis erit haec :

I 59 ov Te^ei/.e MP : ov-/. ed^rjy.e recte BLZ ov rid-r^/.e{v) «TK II 62 TecpQcoGavta MP^ : zecfQcooavTag BL«T || 68 eke- yelav MP^ : eXeyela B«T || 83 evd^eveiav MP : evad^eveiav B eva^eveiav recte «t | 111 cpdoycov MP^ : cpliywv recte B acpdyojv yUT acpXeycov V || II 62 eTtie^elro MPK : eTtLiteTO BL«TZ \ 104 yeyqdcpei MP : yeyQacpe recte y lyeyQacpei B yQacpei dir; L tot. col. om. | 142 rjlelav M^ rj.eiav P^ : idiav BLi«T i tll lOlcp&oyyrj MPK : cp^oyyoi BL«TZ | IV 2 cpliaia MP : cphaaia BL«r || 31 jtollbv MP : TtollcJov BL«t.

Verum enim vero in errore versaretur qui codicem M ex i p s 0 libro P descriptum esse arbitraretur. hoc ne statuamus scrupuli obnituntur haud leves. quorum validissimus ille est quod liber M non solum quibusdam vitiis caret quae in co- dice P non correcta manserunt, quae tamen de suo ipse in- genio librarius tollere minime potuerit (ex. gr. 1. 1 50 in P [et iis libris qui ex ipso P expressi sunt QWHR] legitur ^akda- arjQ pro ^aldllpqg a nullo correctore infestatum, cum M cum te- stibus BL«t recte exhibeat xaA«?^g), sed etiam plerasque con- tinet lectiones quae e codice P neutiquam arcessi potuerint, cum in aliis Laertianae scriptionis exemplis prostarent: unde scribam libri M eas excogitasse parum est veri simile. potiores autem in priore Laertii operis parte sunt hae:

I 49 TLvag mxh]oiag MK : TLva exx^^rjaiav P |j 53 Trjg TLixrig ML^«T : TLfxrjg P || 60 h.el /.lev MK : hel^ev P |j 78 TiQadirjv M«t : yiQadiv^ P | 108 d^elg M«t : TL&e\g P | 120 elde MyT : %8e P || 122 y.leLij^Qr^g MyT : y.XeLS^Qir^g Pi y.Xr;- ^Qrjg P^ (?) I II 83 TtaQa dLOvvoico M«t : Siovvoico P |j 103 ^L§Uov TtojfiaXov M«t : §l^Uov P^ [Sl^Uov ndyy.alov P^ |t 113 cpiXov M«T : dicptXov P || 115 TUQyvQiovWaQ : TOQyvQL- diov P II 120 7tQooeoy.cocpi^r] M.Q : 7tQoaeoxco<pd^r] de P jj 123 viy.dxpOQa MffTK : vixdTOQa P^ vLy.dvoQa P^ |j III 2 drto^Mm^a ML«T : aTtoXXo^ P II 15 cpvaiKcog M«t : cpvOLy.ov P || 16 vg de VI MyT : vg de d^r]v vli P || 26 d^e67tef.i7tTog M«t : d^e67tof.i7tog P I 90 ^ovlevea&aL y.a\ M«t : ^ovlevea&ai re y.a\ P [j 102

s^

l^

Ijli^

172 Edgarus Martini.

■/.aXa Mttf ; aya&a P || IV 14 lvai(.iaxov M«T : XviJi[.iaQxov P I V 51 Tct neql M«r : tcq(Z%ov jnhv ^ovlofiai yev^ad^ai rc tceqI P.

E qua tabula duplex redundat utilitas: primum medium inter P et M exemplar iii) sumendum esse patescit ; deinde cum eae lectiones quas M ex P haurire nou potuit uno omnes libro K suppeditentur, ad hunc vel fratrem eius germanum exemplum fx correctum fuisse elucet.

Emendantes autem in libro M discrevi manus duas: utriusque correcta digna sunt ad quae oculorum aciem inten- damus. ac tempore prior illa est manus quae atramento uti- tur furvo. ad quam certo correcturae redeunt hae:

I 32 divdvjiiako M^F^aT : didv^i^lo) M^ || 35 xcov re M^PL (fQ : rdjv dk M^ | 43 6(.tiXriaovTEg M^BPcf : cixiXraavreq M^ || 44 ad-rivewv M^P^rf : ced^r^vaicov M^ |j 55 yivveyeiQog M^^^^^i^^yT : TivvalyeiQog M^ [| 79 a yeLva(.ieva M^^P^^ : a yeiva(.ievr] M^ i| 88 e7tiivey.B M^BPrf : eTtr^veixe M^ |j II 46 Mv M^ fort. P^ (ss. P^) «T : d-eog M^ || ib. e^eniov M^ P«r : e^drtiav M^ || 60 JceQl 88. M^ 7ceQlarQarog BP^ : TceiaiarQarog M^ || 115 raQyvQidlov M2BPLT : rciQyvQiov M^ |1 III 13 6(ioi6rara M^PK : 6(iol6- rrjra M^ |[ 31 y.aX6v M^ [^aX^ P quod = et zaXov et yaXog] : '/.alog M^ II 41 icpiarLadcov mg. M^B mg. P^ (f : rjcpaLarLadtov M^ IV 6 fcoQVLyioig ss. M^ ss. P^L«r : 7CQovviy.ovg M^ J 17 Xvrrwvrog ss. M^ ss. P^BL^ : arrovrog M^ | V 36 XaxLTCTcov mg. M2 text. Pi U : aXyi7C7Cov M^ i 83 xaXxridovLog M^ P^Lcf (?) : XaXyr^doviog M^

Advocavit igitur manus M^ in usum suum librum P et quidem — si modo scripturam Xvrrcovrog 1. IV 17 recte ad P^ rettulimus — correctionem manus P** iam passum.

Alter corrector libri M nemo alius est nisi eardinalis Bessarion ad cuius bibliothecam etiam codex M pertinebat. aut ego egregie fallor aut uno ille loco calamum ad emen- dandum admovit, cum omissa aut cola aut vocabula duobus vel tribus locis supplevisset. primum eius correctionem pen- semus. reposuit quidem 1. I 89 loco vocabulorum ear^ av vdcoQ re Qer] verba ocpQ^ av vdcoQ re varj. qua de emenda-

Analecta Laertiana. 173

tione ut iudicium facere possimus, paullulum mihi exspatian- dum est. Bessarionem Platonis et amantissimum fuisse et pe- ritissimum cum aliunde compertum habemus, tum documento est primarium eius opus cui hic index praepositus est In calu- mniatorem Platonis (cf. Bernhardyi Qrundriss d. Griech. Litt. V> [1892] pg. 791 et Voigtii 1. Die Wiederbel d. class. Altert. IP [1893] pg. 155). de hac re quem ad finem commonuerim brevi senties. verba autem Graeca supra laudata pertinent ad celeberrimum illud epigramma monumento Midae inscri- ptum quod non nulli antiquis temporibus ad Cleobulum au- ctorem referebant. id plus minus integrum apud plurimos ve- terum scriptorum traditur (cf. Pregeri Syllog. epigramm. Graec. pg. 233). ac Laertii quidem codices unanimi praebent ear' av vdcoQ T€ QSf] (BPL^ar quique e P deducti sunt libri QWHRa necaliter qui ad H redeunt codices lEY; L^ mancus); quae me- moria etiam apud quosdam alios scriptores Graecos occurrit; alii vicissim suppeditant fiW av vSioq re vdj]. soli 'Plsito {Phaedr. p. 264D) Libaniusque (v. I pg. 619 R.) praebent ocpQ' av vSojq re vdji. iam sentin' cur Bessarionis studiorum Platonicorum in- iecerim mentionem? nempe cardinalis Platonis scriptorum scientissimus, cum emendationem suam libro ullo Laertiano deprompsisse nequeat, Cleobuli versum correxisse existiman- dus est Platone auctore, quem in Phaedro pro eav' av vSojq T€ Qirj exhibere ocpQ^ av vdcoQ re vdr) memoria teneret.

Porro Bessarionis supplementa speculemur. I. I 10 fora- mine nescio quo pacto orto intercepta est vocula xLva et verbi d^toTeXead^rjvai prima particula (d/t). adiecit in margine Bes- sarion Ttavvola aTto ut legeretur t(^a navTola ditoxelead-rivai. sed ne hoc quidem supplementum ex libro ullo Laertiano accitum esse potest, cum testes BPLar (additis QWHR/t lEY) conveniant de lectione "Quod TLva d^toTelead-rjvaL. quid multa? vir praeclarissimus vocem TtavTola ex sensu loci supplevit; ciTto autem nullo negotio adipisci poterat cum superessent litterae otelea&fjvai. — deinde Bessarion hiatum replevit I. III (d e P I a 1 0 n e !) § 60. quo loco librarius omiserat verba Tfjg 6y- S6r]g TjyelTaL KleLTOcpuiv rj IlQOTQeTZTLKog, i]&r/,cg a Bessarione

174 Edgarus Martini.

margini adscripta. quod complementum cum de suo adiecisse virum doctum omnes probabilitatis excedat numeros cumque ista verba in codice I inveniantur, hinc Bessarionis supplemen- tum petitum esse veri est simillimum.

Filios nanctus est codex M duos : quorum maior natu est liber A. cuius contextum qui cum libro M comparaverit, inter utrumque codicem interiorem quandam consensionem inter- cedere non poterit non iudicare. gravissima eorum quae huc spectant adferre liceat. 1. I 8 MA praebent ^codaTQrjv pro tcoQodoTQtjv (BPL«T posterique codicum P et H) ; I 75 MA ctTtoTe- yav6{.ievo(; (d7toT-[~ar6(-ievog)^pro d7toTe(x6(xevog (BPL^a filiique cod. P et H, dTcoTe(x6ixevoL T, dn:oTvyav6(tevog q, L^ manc);

III 55 MA aai ol h pro y.al ei ex (BPL«t filiique cod. P et H);

IV 6 MA dyad^6voQog pro dyad-dvoQog (BP prolesque cod. P et H, dyaO^dvtoQog L, dyad-ipoQog at). neque in rebus externis libri MA non mirabiliter conspirant: veluti 1. I 97 in utroque codice inter vocabula aloxQdv et dr](io}iQaTia interstitium est circiter novem litterarum inexplicabile. expressum autem esse librum A ex M inde demum conficitur quod ille scripturas vari- antes codicis M non tantum a librario exaratas, verum etiam a correctore M^ adiectas manu prima perscriptas exhibet omnes (cf. pg. 170 et pg. 172 [1. II 60; III 41; IV 6; 17; V 36]).

Quae cum ita sint, plura de codice A disceptare super- vacaneum esse puto; hoc addiderim, eius librarium qui se- dulo omnes fere manus M^ correctiones respexerit, contra Bessarionis emendatorum nullam tenuisse notitiam: nam dedit 1. I 89 £(7r' av vSojq Te Qer] (quam lectionem Bessarion in libro M prope funditus delevit) et L III 60 verba r^g de oy- d6r^g — rid-iy.6g omisit. praeterea codex A habet 1. I 10 lectionem tiod Tiva: unde clarescit eum ex illaeso codice M transscriptum atque hunc illam lectionem tutatum esse.

Alter libri M filiolus est codex N mancus ille quidem in- credibilique neglegentia confectus. quocum paucis transigere licet. praebet enim — detractis scilicet iis quae suo Marte librarius eius peccavit: sunt vero multa — memoriam libro-

Analecta Laertiana. 175

rum MA simillimam. nam praeterquam quod 1. 1 8 ^ojaatQr^v] 75 ccTtoTeyavo^iEvog; III 55 xat ol Ix; IV 6 aya&ovogog promit, 1. I 97 cum unis codicibus MA post vocem aiaxQov spatium habet vacuum 9 litterarum, ita ut hoc solum quae- ratur ex libro M an ex codice A descriptus esse videatur. in qua quaestione momentum facit quod 1. 1 10 C^a TtavTola] 1. I 89 og)Q' av vdcog re vdrj] 1. III 60 verba rfjg dh oydor^g usque ad rjd-iKog — ad summam Bessarionis correctiones absoluto libro Arundeliano codici M adiectas exhibet: ergo N ex M, non ex A fluxisse putandus est. obiter moneo saeculo XV exeunte atque XVI ineunte etiam alios multos Venetiis iussu et impensis ducum Bavariae conscriptos esse libros (cf. Wester- manni Paradowogr. pg. VIII).

Duxi te, benevole lector, longo itinere per secretas mi- nusque tritas scientiae nostrae regiones nec amoenas illas aut laetas, sed tristes plerumque et asperas. attigimus autem pro- positam metam neque nullum spero ex peregrinatione repor- tavimus fructum. ut vero mercator qui e longinqua via do- mum revertit, inita subductaque ratione quid lucri fecerit explorat, item nos eorum quae enucleavimus summam prae- cise complectamur stemma proponentes codicum Laertianorum secundum ea quae disputationis nostrae decursu eruimus exactum.

k-^>«»i

I:

I

^ s

^l

3 ^ ^ 1 I I ^-

§? 1 1" "^ ?

'^ S <^ o ^ ^

Ul

CD

3 3

o o

n

P

o

^MaiWiiaiiiliiiliabiiil

Tabula argumenti.

Praefatio 75- 77

I. Codicimi Laertianorum descriptio 78—103

II. Quae ratio inter codices Laertli intercedat

A. De codicum Laertianorum archetypo . . 104—106

B. De Laertianae scriptionis libris puris

1. De classe a 107—122

2. De classe ^ 122-124

C. De libris Laertianis mixtis

1. De codice P 125—133

2. De codice L 133—140

3. De codice T 140-144

4. De libris CKXZ 144-153

5. De codicis P correctionibus eiusque propagine . 153 — 175

D. Codicum Laertianorum stemma 176

'^t>"*

-,;.:**"

Ij^BWWWi

m

m

!:f *.- ■

-.V:<.j'^<.vj

END TITI

MDOF

ITLE