..imi^^^K

/UUM^

\ . V ■ ■'> > ■ ■■ ■ '

-"^ '^■■■^ •^^- ■

. '?.t; r..'. ■ . ■

:<."^i;^:

.- *"

^

^>

-^ ■• .

•>r>v'-^^"

>.v.

.:..^^ ,,
'::V^^:^v. ■ : •

■^v^V?.

' ■■ *■ ^ --\ -■ 1. -

■^ ■ ' . "!-«*T

:-^v':l.

V fi,- -. "<■'

'■^fy-

:^^5VA:i^.< .■!:&: .v;

^.^^^..^Lf ^if:w>- :.:^^/>%^r^- ^ ■ .• :.::-;:i..-^.-v^^t^

'o»>

''^n

.''4

'-i t

.-^i..

(RaSiJ .\iTi.. >,^t- .'. *,,*■;, »7^ - .V *— ... .-Vv^v.--, .-,,>* ^. './..■ .-r-...T*?"-.Uv-V-'...^ •• -■' ' . -"

^iBMiii^uiiMiite

iiiiibtftiiiiiiiiiil

''^■.j^::w^s:^-4'i^^::m_.^^^- 't ■.->:■:■ •'*^.v

■ J? ; >S^ V. -*»j*T7J

^^ .fT . V- ■

- . -A -^' '"'-■'.:•'

,„ '■■ X

>'!,•■'- ■■ % •: ■,•■ ■cf--..^^

•*^~ ■■ ■ - ' ***" .?^w

^^^

■-- 'C^'

.-r^HH

■V

i ^

^•i^ i^-

''■■3M

*\ I

■"-^v^

-:'^m

-i

*' ■ ' : '

■ '*]SaH

■-"■.' /-

'■ ■'.JE^I

J ^'^'■■'

^ I^W

'■ -ir; ,: ^-

■ ^'■^"^t

•, y

""•iis

"f '^^'

.--"■■V ■'

" ■'1

'^^■-

'^vS^H

> ',,

■' -^ ^

- ■.*»* «■ --

" '.,-., *"'■

- • .. •■4-

/ ,:. '-''■^-

.- «w v**:^'

V '-^

■ •"'*' '■"" X

■■ '

. )

■>^

.'•■ -■ "^

^JHH

-V -■ '

^?^-^

iS

^ • .. ■

'.."^-rS^

..-' '■ -■'<

-mm^.

^.i

Wissenschaftliche Beilage zum Jahresbericht des Friedrichs-
Werderschen Gymnasiums zu Berlin. Ostern 1896.

Anecdota Cantabrigiensia

edidit et commentatus est

Engenins Oder.

Pars prima.

Berlin 1896.

R. Gaertners Verlagsbuchhandlung

Hermann Heyfelder.

1896. Programm Wr. 54.

r^-^.'f-:smy^r^:,^:rr^':-

i

— 3 —

i)e Hippiatricorum codice Cantabrigiensi nuper accuratius disserui in maseo Rhenano
vol. 51, 52 sq. Nunc quandoquidem exoptata mibi offertur occasio aliquid publicandi, me nibil
melius facere posse arbitror quam singularis illius libri manu scripti capita nonnuila adhuc
ignota in lucem edere et enarrare.

Gommentationum , quae more venerabili programmatis scholasticis praemittuntur, sane
boc fatum esse solet, ut a nullo fere legantur; neque id mirum ea aetate, qua homines
haud infimi ordinis philologos rident nasoque adunco suspendunt, quod isti mente capti caenum
praeteritorum saecuiorum effodere studeant. 'Apage istos ycovto^OfMfivTiag et lAovoavkXafiovg
grammaticos, quorum putiila et inepta disciplina recentes puerulorum animi obtundantur!'

At impense vereor, ne etiam collegae humanissimi litteris baud mediocriter tincti, qui
in copias summorum scriptorum antiquorum se ingurgitaverunt, mirabundi interrogent,
num operae pretium sit talia anecdota, membra vilissimi corporis disiecta, e codicum latebris
protrahere. Quibus respondeo memoriam disciplinae instaurandam esse, quae tam mirum in modum
apud Graecos Romanosque floruit, ut vel bodie eam viri artis veterinariae peritissimi summis
laudibus dignam esse censeant. Philologorum vero quis scit nobis reliquias Ubrorum quinqua-
ginla fere mulomedicorum servatas esse? Quae si in unum corpus coacta erunt, cognoscetur,
quid inde ad historiam disciplinarum naturalium et humani cultus redundet. Quis vero non
gaudet, quantum his proximis annis nostrates — inter quos bonoris causa nomino Dielesium
virum summum et Maximilianum Wellmannum — praestiterint ad bistoriam medicinae Graeco-
rum melius explanandam? Et 'mulomedicinae doctrina', inquit Vegelius praef. 6, 'ab arte
medicinae non adeo multis discrepat, sed in plerisque consentit': idem multis saeculis ante
Aristoteles h. a. 8, 24 p. 604 b, 25 oXcag di (paatv oi eftnetQotj ax^^ov oaaneq 6cqQ(aa%eX
avd-Q6onog aQQcaaxrifiataj xai Innov aQQooateTv xal nQofiatov^): vel ob hanc causam ergo
praecepta veieriDaria non indigna sunt, quae cognoscantur, id quod etiam egregia Pelagonii
editione ab Ibmio ante quattuor annos emissa demonstratur.

Atque cum propter bonde papyri peDuriam fieri bod possit, ut bic omnia capita Canta-
brigiensia inedita plus quadringenta aut pleraque propooam, selegi oclo ea capita, quae in primis
codicis foliis leguntur (cf. M. Rh. II. 5), quae, curo non ad sanitatem sed ad educationem et
formam equorum perlineant, ah eclogis vere hippiatricis merito seiuncta sunt. Ctenim digna

») a. Pli0. B. h. VIII 166.

'■^. ■>\'-^y^w,

— 4 —

sunt, quae accuratius examinentui', non quo quid plane novi afferant, sed quia demonslrari
polest ea septem ex eodem fonte bausta esse, ex quo Geoponica, Hippiatrica, scriptores
Romani sua de ista re prompserunt. Ni fallor, inde etiam discimus, quo vinculo omoes illi
inter sese coniuncti et quanti Yarronis de re rustica libri aestimandi sint. Fragmentum autem
octavum quamquam iam alibi traditum est, eegregare nolui: unde quid utilitatis redundet, infra
videbis. Ubi anecdotorum contextus a me constilutus discrepat a codice, lectionem traditam
annotavi, nisi quod accentus spiritus lales res minutissimas tacite plerumque correxi. Voces quae
alibi non legi videantur, asterisco insignivi, locos adhuc corruptos cruce.

I.

C p. 1. yiQBT^g Innov ngoyvacftg ix nioXov.

'H Tov tnnov aprri^ ^x nQUTijg inoifaivsrai t^? iiXixlag — naQaTrjQi^Tiof ovv xai
naQaxoXovd^ijrdov avTOv t^ cpiJoei oviog hi. noiXov — Stuv onovdd^fi Ttav avvvofibov
nooXcav ra nQcoTa (f£Qe<fS^ai, ' dfitXXcovTai, yaQ ngog dXX^Xovg xal dtaaxiQTfaGi, xal ini t6
vdo)Q nQOTQixovGi nQOSft^aivovTsg xal firj dvafiivovTeg Tdg fi^TiQag vno dsiXiag t^j neQi
t6 vdcoQ xai Ti^g iv adrtS ffxiag,

Quibuscum velim haec compares:

Geop. XVI, 1, 8. Tov Se niHlov tov taofuvov dya&ov iutyvMiofit&a ovjtos ano rav ipvj(ix*iv xal
(jco/uartxdv aQftdiv olov unv filv tov aojfxaTos (secaotar qaae iofra ad frg. 6 allata saot) ....(} 10) ano Si Tuiv
xpvxtxiHv oviu) Soxi/uaCfiai, fciv /ui] jj inTot]fiivog ftTjSk vno Tmv aitfvidlui (patvofx/vojv txraQaTro/Jtvos , fv Tt
Tifi avfaytlaa/u^ iwv ntiXwv ifiXonQOtTos, ovx ilxtn>, aXl' tSio&tov ibv nXi]atov, tv 6i loii norajuois xal Xlfivan
ovx avafiivwv irt^ov nQoefifia(vitv, «vtoc di axaranXi^iaus lovio nQtiros notiHv.

C p. 7 (cf. iofra frg. 6 ad fiDem). (sc. innov (fOfiiv aya&ov) koravai fii] dvfj(ofitvov , aXla ri]V y^v
XQOTovVTa xal &tftv tni&vfiovvra, ^v)(r,v axaTanXijxTov f;)foVT«, los XTvnovs ruiv t^anivr\s ^i^oiv tniytvofitviov
fi TM^wv aXXiov dri&wv dfafiaTtov fii} txraQiitTfaSat, tftifQOva 6i xal roXfii^ vniCxoVTa, iftXon^wTOV, avv-
f^fQHiTixov, notafioiis xol taifQovs fvaxonioe SifQxof*ivov.

Varro II 7, 6 ed. naior K«ilii. fiqoi boni fatari sigoa, li can gregaliboa ia pabalo coatendit ia correndo
aliave qua re, qao potior ait; si, com flameo travebuDdaro est gregi, ia prinia progreditor ac ooo rrspectat alioa.
Verg. Georg. III 75. CoDtinao pecoris geoerosi pullos io arvia

Altius iogreditar et mollia crara repooit.
Primas et ire viam et fluvios tentare mioaces
Audet et igaoto sese comnittare pooti
?lec vaoos borret strepitus.

Colamella VI 29, 1. Cum oatas est pulias, coofestim licet iodolem aestimare, si hilaris, si iatrepidus,
si oeqne coaspectu oovaeque rei auditu terretur, si aote gregem procurril, si lascivia et alacritate, ioterdam et
carsu certans aeqaales exuperat, si fossam sioe cuBCtatiooe traosilit, pootem flumeoqoe traosceodit.

Inter se conveniunt auctores ita, ut uniuscuiusque quaedam propria sint. Quod etiam
de Yergilio dicendum, qui neque hic neque alibi in teitio Georgicorum libro Varronis auctoritatem
amplexus est — quod Reitzensteinius de gcript. r. r. lib, dep. 20 contendit — sed eundem
aique Reatinus adiit scriptorem, cf. infra p. 20. Unde omnes hauserint, si interrogamus, repu-
tandum est fontem Varrone antiquiorem esse debere. Quoniam autem Geoponicorum verba post
otov dno fiBV Tov acofiarog posita, quae sunt de equi forma, cum allatis artissime coniun-
guntur, eandem doctrinam hic inveniri apparet, cf. frg. 6. Nescio vero an C initio nonnulla
praeterierit, quae aiii tesles praeheant, praesertim cum sententia — quam parenthesi slatuta

— 5 —

fulcire studui — mutilata esse videatur. Quis verba vitusti. illius scriptoris compilatori Canta-
brigiensi suppeditaverit, sciscitabimur postea.

n.

C p> 1. 'Irtnov ^x^vrot) hiXe^tg xal XQOVog r^g
oxeiag-

'O TiQog ttjv oxslav IjiTrog intT^Seiog idxia
irfidei^tv x^g iavtov oQer^g noni0d[xevotg
5 i^txt/ri^? noXificov xal dycovtov xai ttov Xotndov
dytovtcov, t6 Si elSog, oTov nQoeiQijxafiev.
neVTairtjg Srj ovtog etg oxeiccv naQahxft^a-
vi<J&(o xal navio&o) Tijg natSonoUag eXao)
Sexanivre iTcoVj eGtcodav Si xal al (fOQ^dSeg

10 Tcov avtcov itbov. if ovv&^leta tnnog laxyotiQa

iaTco, iva neQl t^v vnoSoxijv tov aniQfiarog

intTtjSetotiQa ^ ovx ineiyoiJkivoiv t^ naxvTfjTt

• 2 Tcov II aneQfiatixcov dyyeicov ovSi nQog vno-

Sox^v Tov avXX^ffd-ivTog aTevoxdOQOVfiivov

15 Tov nvevfMxtog. Tovg Si uQQevag nQO StfJtijvov
Tcov &fiXenJov x<^Q*<^^ioVj nQoStaiTr^Tiov Si
nvQoTg xai SQO^otg in oXiyov ne^pcoOfiivoig
xai aefxiSdXei vSuTt SeSevfiivrj. aoQxovvTai
yuQ Tovtoig xai atpoSQOTeQOi nQog t^v oxeiav

20 yivovtat. xaiQog Sk 6 trlg oxeiag [6] dno r^?
ivvdt^g xai elxoat^g dnQtXXiovf . . . ., Iva 6
toxetog yivtftat neQi t^v evxatQOtdt^v (OQav
tr}V ixovaav x^^rjv, xvei. fiiv yaQ iv *«' fitjai,
tm (Si) ScoSexdtfi) tiKtei. dxatdfiaxtov Si

26 xai ^vncSaav r^v Innov naQaatatiov, ini
tdg toiavtag yuQ d-attov ietat 6 innog.
Tivig Si taXg oixeiatg x«^*^«'? xoaftovatv
aindg nQoatt^ivieg nuQ^id te xai tcov Xomcov
inntav xoaftov, to te XQ^t*'' dtiX^ovvteg ov

1 oxtrov 6 ay^vtiav iaxU iyiovmv displicet
7 J' 12 ov TieiXovfiivmv 15 ex Aoatolio itfVJtt-

fir]vov promeDdam est, B ex £ corrDptam 16 tiqo-

dttTtji(ov 17 ntiQois 18 atfiiSahv \ dtJivyfiivrjv
21 oTrptili^f tav xttl t6 Iro;: qaae coriapta esse ex locis
comparatis efGcitar 22 ivxaiqoiairiv: tvH^atoTajriv

Geop., qaod melius est 23 tvl nqia (sic) 28 nqoi-
TfSivTes I jcSv lointav: ooo saouro, cf. supra I. 5; malim
ayuvuetav vel noltfxtxmv qaam tov loinov 29 aT(k-

fioVTtS.

^AvatoXiov neQi riXtxiag inncov tcov nQog
oxeiav iTnttiSeiatv G ^) p. 55.

^EmXextiov evyeveXg innovg tovg te oQQe-

vag xai tdg d-tiXeiag, xa&^ ov dvayQatpOfie&a

tQonov (corrige XQ^*'^)- i<ftco 6 elg oxeiav

naQttXaft^avofievog innog nevtaittjg. 6 avtog

Se x?o*'o? *«» i^i t<^v ■9'ijXeKJov coQia&co ....

(quae secuDtur attuli infra p. 7).

(Aliter Geop. XVI 1, 1; Varro 2, 7, 1; Col. 6, 28:
qui admissiooem Geri - iabeot a tertio fere osqae ad
decimnm aooam. Cf. etiam Aristot. h. a. 6, 22; Plin.
h. D. 8, 163.)

SeX Se tovg oQQevag nQo nivte fitfVbiv

XCOQiCetv dno t<av ^^Xetcov, nQoSiandv Se
avxovg aitto xat oqo^co necfQvyfiivotg in' oXi-
yoy xai aefnSdXei, vSan §Qaxeiari aQxovvtcog.
atfoSQoteQOi yoQ nQog tijv oxeitxv yivovtai.
xaiQog T^g oxeiag dno iaQtv^g iaijfieQiag ioog
TQoncov &eQiVcov.

(Cf. Geop. XVI 1, 3 xttiQos Si tov fiifiaCdV ano
iai]jueQiai ia(>i,vrjs, lovTiajiv ano x/S' MaQTloi, ?a>f
x/S' ^lowiov, Xva 6 roxfrof yivrjTa' TTfpi Trjv evxgajo-
TKiijr ToC hovs mQttv xal Jfio»?»' l/oi/ffai', (f^gei yag
xttTu yttaTQOS ij Vnnos fi^vtts la' xai ^fiigas »'.)

t^v d-ijXeiav St innov iaxv^v xai Qvndiaav
oxevead-ai, naQOQaziov (legendum nuQaaTa-
tiov). SoxeX ydQ naQa tdg totaviag 6 innog

M id est nnicae quae extat hippiatricoram editioois
a Grynaeo (G) curatae: 'Veterinariae medicinae libr!
duo .... graeca lingna primum in lacem editi' (sioe
editoris oomioe), Basileae 1537 apud Joh. Valderam.
Gryoaei contextaui foedissimis erroribas abiqae scaten-
tem, abi fieri potuit, emendavi ex bippiatricornm codice
longe optimo Beroliuensi (B), Phillipps 1538 saec. X
Dolendnm saoe, quod ille interdum mancus est:
desnnt hoc loco G p. 55 I. 7 — 33: noo restaot ergo oisi
decem extremae lineae rapitis Aoatoliani. Parisions
aatem2245,Iiber receotis aetatis, quem io omnibai lacunis
codicis B adii, hic cum Grynaeo consentit.

6 —

Talg ipij^edi fiovov dXXd xal XQf^H^tx^og iv-
TQllpei inixoCfiOvCtv avxdg. dXXot ^(ayqaipi^-
p. 3 davvsg Innovg sveideatdtovg neql tov |j xaiQov
tijg oxeiag tatg (poQ^datv inideixvvovoi TTt-
5 at€VOVTeg dnoT€xS-tj<jeG&at Toviovg olovdneQ
17 eixtltv (piQetj dlXot di ^i^dCovteg tnnov
iteQov lcfTadiv evnQen^ dvtixQv to nQOCtanov
xexaXv[i[*ivov, Iv" ixeivov %6 xdXXog eig t^v
idiav ixTvnw&^ tov tex^f}(i Ofkivov.

10 Eidivai, de XQV> <^S evyevijg Innog ovte

fiijTQi fiiyvvTut ovTe ddeX(pij.

QiqXeiav de ri ipoQ^dg GvXXafi^dvet, idv
nQog dvatv ox^vofiivt] ^Xinrj, uQQeva di (idvy
nQog dvaToXiiv. OTav d' dvafii^d^tjTat enl ti^v

15 Innov 6 aQOijv, xeiQidd-ai avT^g tmv ovQaicov
tQtxoov t6 Xddtov t6 neQi td aidoXa. ei
d' dneiQyoiev ij dcpijvidCotev nQ6g t^v avv-
ovaiaVj otg iniTwv ^ocov nQoeiQtjTai XQV~
(fTiov. idv de fitjd' ovTong nQOCiriTat t6v

20 'innov ly S-iiXeta, viTQOV xal OQvi&oov tcov
fitxQoov xonQOv avv ^rjTivfi teQe^tv&ivrj fit-
XTiov . . . ri axiXXri ftovov. indv 6' dna^
6xev9-etaa fi,rj nQoairjTat, vneQ&eTiov '^fiiQag
<t') xai ndXtv avTaXg lovg Xnnovg ina(feTeov,

25 idv dfc firjd' (og dvixoovtat, x^^tCr^ov
p. 4 avrdg || ntcfTevovTag ^d'^ iyxvfiovag elvat.

idv 6e firi nQoairjTat t6v Innov rj d-^Xeta,
vitQOV xai OQvid^oov Toov fitxQoov xonQOV avv
Qijtivrj TeQefitvd-ivri XQixpag td fioQia t^j
innov inixQie, noXX(a 3i fidXXov axiXXji
neQixQie, evxoXootiQa yaQ (yivetaiy nQ6g
ox^iav ri innog. idv di &nd% oxiV&eXaa fi^
nQoai^tat ndXtv, vneQd^eTiov ^ftiQag x'(rectius
»' ex Geop.) xai ndXiv ina(peTiov. idv de
firjdi ovToog dvixfltat, xooQtCe Xotn6v ntatevoov
iyxvfiova elvat.

Cf. Geop. XVI ], 5 tav di anct^ ^i^aa&tlau fir
7iQoa(r]Tat Jov UQQtva, fina i rififqas naliv nqoa-
aoaiov nvT^. iav Sk fifjJi ovto) nQoaiiitiTat, dno-
^fugiariov ovttjv fo( rdrj awfilr}<pviav.

Varro II 1, 1 horum feturae iDitium admissioois facere oportet ab aeqniooctio veroo ad solstitium, ut
partus idooeo tempore fiat. duodecimo eaim meuse die decimo aiuot nasci. Colnmella VI 27, 3 geoerosis (sc. eqnis)
circa vernum aequiooclium mares inogentnr, ut eodem tempore, quo conceperint, iam laetis et berbidis campis
post anni messem parvo cum labore foetus ednceot. nam mense duodecimo partum edunt.

Auctorum lemmala, quae in hippialricis leguntur, oroni suspicione carent, quin, sicut
famosae Geoponicorum ascripliones, ex hominis fraudulenti officina prodierint. Immo quicunque vel
veloci oculo scriptorum nominibus respectis Apsyrli, Hieroclis, aliorum mulomedicorum capita quae
dicunlur perlustravit, quae uniuscuiusque sint, brevi recognoscet et a ceterorum copiis distinguet.
Itaque Anatolio caput allatum vindicare equidem nullus dubito, quamquam sane nondum exploratum
est, quanta (ide G verba auctorum, quos compilavit, repetiverit vel excerpseril vel aliorum copiis
amplificaverit. Id quod, nisi fallor, paulo accuratius nunc cognoscere licet, cum singulas sententias.

0

7 larwaiv 9 dSiav 12 9riXt 15 uQaiv
17 dnilQyotav \ difrjV^Coifv 19 nQoaitTai Tifv 21 xai
TfQifiiv&Tj I fnxTiov: sec. Anatolium supple xal rh juoQia
riji Innov imxQiotiov 23 nQoaiftai 24 fnaifTjTiov
25 fiTjS' ia( I dvixovTai

^dttov ineiyead-at ooaneQ t^ ^vnaQi(f avt^g
XaiQoov. T»vcg di inet^devaav iQtattxovg
tovg innovg nQ6g tdg d^^Xeiag notijaat xal
xoafAOvatv avTug x6afi(o xai dno ttav oixeioav
TQtxtov xai dXXotg nSQtxaXXiat netdafutat (G
falso n^xdafiaat) xai ei tt aXXo nQ6g int-
&Vfiiav inaxttxov.

Cf. Varro II 7, 9; aliter Aristoteles 11. avafiaivovai.
Ji xal inl rof fiTjjiQag ol Xnnoi xal tn\ Tof 9vyaTiQas.

Cf. Aristot. de geo. an. IV 2, h. a. VI 16; Geop.
XVII 6, 3; XIIX 3, 6; Plin. n. h. VIII 189 alios.

_ 7 —

quae et in G et in G inveniuntur, inter sese comparamus. Alque primum quidem quaeritur,
num etiam eae capitis Cantabrigiensis particulae, quae in G desiderantur, ad Anatolium, auctoreni
clarissimum, redeai^t. In G autem argumenlum decurtatum esse ipse compilator significasse
addita videtur inscriptione ^A. n. ijil»xjac xr^.: voluit ergo ea sola quae ad tempus admissionis
pertineant exscribere, etsi sibi non ubique constitit. Initio quidem quae de admissario dicta in C
servata sunt, consullo praeteriit prooemio vilissimo usus neque sententiarum conexum curans. In
C vero initium capitis genuinum esse vel ex illo olov nQoeiQi^xafiev efficitur, quod in nostra
collectione absurdum est: frustra enim eum locum in fragmento primo qiiaerimus, immo ad
fragmentum sextum tendere videtur, utpote in quo accuratissime de equi forma optima agatur.
Porro p. 5, 10 — 15 Anatolio vindicem, quia egregie ad rem faciunt el I. 15 tovc di uQQfvag
opponi ^rjXsiaig innotg in propatuio est, nam G in suo perstans consilio, quippe qui de ad-
missionis tempore solo locuturus sit, illa praetermisit. I. 27 sqq. a G contracla esse ex verbis xai
ei T» aU.0 nQog im&vfiiav inaxvixov p. 6, 6 colligo. p. 6, 12 — 18 non dubium est, quin ex
Anatolio profluxerint, quoniam verbis otg ini tmv ^odav nQoeiQ^rai. XQfiariov ad talem relegamur
locum, qualis aegre in C et in quavis bippiatricorum coliectione extare potuit: remedia ea
invenimus Geop. XVll 5 et Aeliani h. a. 9, 48. Anatolius ergo, sicut Varro II 5 et Columella
VI 1 — 26, de bubus primum, deinde de equis egerat, cum in Geoponicis, quorum maxima pars
ex Anatolii opere hausta est, iibro XVI equi, libro XVII boves tractentur. P. 6, 2 — 12 quae restant
omnia a ceteris non divellenda esse etsi probabile est, ad Anatolium redire non demonstrari
potest. Neque quisquam verba ddivai . . . ddektpfi si deessent, desideraret. At considerandum
Anatolium ipsum rudissimum compilatorem fuisse, qui p. 5, 24 — 26 et 1. 27 sq. praecepta plane inter
se contraria uno tenore proferre non dubitaverit, cf. M. Rh. 45, 212 sqq.

Quae in G solo traduntur Anatolii verba appendicis loco addo. Post w^tcr^a) p. 5, 8 enim
pergitur: iniyvtoaofisd-a di i^v ^Xtxiav ovx dno tcov od 'vtwv fiovov, avrij ydg ovx dxQifi^g
dv eXtj Soxtfiaaia. ov yaQ ol odovreg z^v i^Xtxiav dtjXovat. nveg de xai ix tcav yvd&wv
doxifidtovai, xal ei (lev t6 SeQfia aQd^ev (immo dQ-S^ei^) evxoXoag tov Xotnov aoiftaTog dtd
X^^Qog xal d(paiQe&ev av&tg inaviX&oi Qctdioag, viov avtov dnocpaivovaiv, el di inaQ&ivtog
Tov diQfiaiog ^Qadioag xoXXiqaji iv t^ aaQxi, yiQOvra aviov dia^e^aiovvTai. Qiiocum vellm
conferas Aristot. h. a. VI 25 rd de via xai rd naXuid letQanoda diayiyvoiaxovat,v ol neQi
rdg &eQaneiag ovreg avrwv idv fifv dno T^g yvd&ov t6 SiQfia i(peXx6fievov raxv iniij,
viov t6 xeTQanovv, idv di noXvv XQOVOV ftivfi iQQVTtdonfiivov, naXatov. Valde mirum est,
quod Anatolius ceteris antiquis auctoribus refragatus e dentibus equi aelatem cognosci posse
negat. Praecepta allata tam neglegenter conglutinare miselli fuit sarcinatoris.

m.

C p. 4. Kvovaoav Innoov imfiiXeta.

'Otav de nXijQoa&uiat, nQovoijtiov vdaat tolg avv^&eatv avtdg noti^eiv xai t^v
OQft^v inixeiv toov ixdQOfiMv xai r^g nQog dXXijXag diavQilpeoog*. nQO navt6g de dn6
tpvxovg xai dvifiov (pvXaxtiov avtdg xai taQi^ov ontov daipQi^aeiog xai a^ead-ivtoiv Xvxff^v,

4 Xv^'(i}v: cf. Arist. h. a. 8, 24 p. 604 b, 30 ix^alXn 61 xvovaa Innog oa/uriv (immo oofi^) Ivxvov
dnoafifwvfi^vov ', cf. Aeliao fa. a. IX 54, Hierocles apnd G p. 58, 24; Porphyr. de abst. III 7; Plin. 7, 43.

— 8 —

ravTu yccQ ixzQioaai noieX. iyxvf*anat4ov ovv avrafg noXvnodtov ^e^' vdatoq, kav di
iniXtnij vofiij, ei<fax^^vai aiiaXq naqa ^X^tqov (8ic)t C^iag xard ti/v dvaXoyiav t^g xatd
tijv vofi^v ivdsiaq xai x^Q^ov. Td fih dXXn vstQanoda xataxeifieva tixtet, dto xal nXdyta
nQoiQxetai td ifi^Qva, rj di Innog oqS^i^. *ai Innov fiiv diaXtnovoa tixTtij ^fjtiovov di
(Jvvexiog. yaXovxeX di '^ftiovov fiiv ov nXeXov (17) eig l| ft^vag, innov di eig dietiav.
otttv df tixfi, to x^^Qiov ev^v xateo&iei xai to ini tov fietoinov Xey6f*evov Innoftavig.
tidivai d^ XQV» ^^^ fietd to tex^ijvat ^fiiovov idv Innog tex^'^, ndv evyevfjg ij, ^QaSvg xai
vtod-i^g xai ovcadijg yivstat.

1 aviai 2 naQu ^X^tqov: naQa^i.riiiov latere videtur 4 rj/niorai, idem iDseqneDti lioea 6 ok | i^xei | x^oQiov

Geop. XVI 1, 6 oTttv Sk avlla^oiat, ifQovnaTiov, onwi ftr] juox^cHai nlfov tov S^ovtos fifjdi \f>vxQols
SiavnnavtJVTai Tonoti " ivavttovrai yag Tati xvovaais tb rpvxog.

Varro II 7, 10 cam conceperuDt equae, videndain ne aut laborent piascalum cut ne friffdis loeis sint,
qood algor maxime praeguatibns obest.

Vides Varronem scriptoris Graeci verba mordicus tenuisse, nisi quod '■diavanavttivvai''
exquisitam vocem minus accurate per 'siot' et 'nXiov tov diovtog' paulo neglegentius per
'plusculum' reddidit.

Columella VI 27, 10 sq. lade maior praegaantibas adhibeada cora est largoqne pascoa firmaadae. Qued
si frigore hiemis herbae defeceriot, tecto coatiaeaDtar ac aeque opere oeqoe cursu contiaeaatur aeque frigori
committaotur oec io aagusto clauso, oe aliae aliarum coaceptas elidant.

Aristot. b. a. VI 22 ra fj.hv ovv aXla TtTQunoJa xaTaxfifttva tCxtu, iio xal nkayia nQoiQXCTat t«

ffifiQVtt navTtov, 17 Sk Innog ij &riXua, otkv riSri nXtjaiov 5 x^f aiffanui, oq&tj aTaaa nQottiai t6 txyovov

i^rfXaifiv di ifaat tov fitv rijutovov iSafiivov, fh' ovxiti nQoaUa&ai Siu to anaa^ut xai novtlv, tov di tnnov

nXflm xQovov otav Ji T6rjj rj innog, ro Tt ^oQiov tv&iis xaTfa&iti xal anfa9ltt tov nuXov 0 ini-

ifvtrai inl tov fntTiunov tiov niuXiov, xaXtiTai 6k Innofiavii.

Primis verbis otav de nXtiQco^MUi particuiam nostram cum antecedente coniungi, sicut
iiodie re vera in Geoponicis 11. coniunclae legunlur. quandoquidem manifestum est, de auctore
dubitatio haud oriri potest. Hausit aiitem initium Analolius indidem atqiie Varro et Columella.
Itaque nil refert, qiiod quae de abortu vilando et de herbis leguntur, desunt in Anatolii
capite G p. 58 'xvovawv innwv intftiXeta' ceterum niulto ampliore, quod in proximo fragmento
nobis occurret. Sicut antea, idem Anatolius compilatori C Aristotelica suppeditavit. Quibus per
furmulam soilemnem (idivat di XQV pannulum alienae originis assutum esse apparet.

5

5

0 p. 4. /ItaXoov dno yevedg
intftiXeia.

IlQCOtOV fiiv ov XQV TT^Otf-
dyetv X^^Q^ toXg yevvrjftatfiv \\
ovdi t^g fxrjtQog dnoanav,
(fitXoatOQyoatatov yaQ to ^mov.
d-iQfmg di nQOvoeXad^at deX

1 yiwai

IV.

G p. 5S sq. ^AvatoXiov

neQt intfieXeiag ttiov xvovtTtiov

tnntov.

Tdov xvovtrdov Inncov ini-
fjtiXeiav nottiGOfied-a triv nQOd-
ijxovtfav, toffneQ tov ^doovg
avtdg xovtplCovzeg , xai fjti]

M ') p. 133 cap. 1065. a^ Uva-
toXiov neQi t^? ttiov ntaXtav
dvatQOtp^g.
Mij cotTneQ ini ttjov aXXcov
dvatQotpffg tav {ttav cod., corr.
Mill.) td yevvtj&ivta dtpaiQOv-
(jkev, ovtoog xai ini ttav Innwv

>) i.e.codexMilleri ParisiBa8 2322
ed. ia IVotices et Kxtraits d. I. bibl.
imperiale XXI 2.

— 9 —

xa» evQVXcoQiag {(o$) [tcai] ft^
KttxanaxsXdd-at rdyevp^fJtaTaj
TMvSi Texov<fMviTtifielst<jSat
^Qefiaiatg [caTg] noQeiatg xal

5 T^ Tov x6q%ov naQa^&idei, xal
xQt&^g fiefiQeyfiivtig M^dtx^g
re xal J^etag xal tcov oca tot-
ama xal to devteQOv T^g
tjftiQag notov. to d' inno-

]0 Gtddtov (idXKTta iv' x^^l*^*'*
(liv dXeetvov «Ttw, dvai/jvxo-
(ievov di d-iQOvg.

al di (fdtvat
iif' vl/Jijkov tetdx9-(a(Sav, avtal
di dvriQtij(fx^(a(Jav tdlg ini-

15 (fatvidiotg (poQ^eiatgj oncog
dvavevovcat kaiM^dvaxfi triv
tQO(piqv. tijQ^tiov di tovto
ini tav ncoXcav (idXKJta,
vipavxeveg yaQ ovibag elvai.

20 i&tovvtai. ^iiCQcov di yevo-
fiivcov dexanivte elg vXag
nQoaxtiov, Iva fuy al onXal

4 ^Qtfiius 8 ro ifvTtpov xtL
corropU: legemos cum G r^ ils
tfjt -^fiigae noi(((tv 11 dvdrpvxov
13 Ttrdo9t»0(tv j ai/rac fortasse
Innoi reponendom 14 int(paTVT}-
ilois 15 (fOQfuale 16 avav^jifOMrat
22 ngoanTiov

Friadr^Werd. Ojmn. 1896.

^adtdZetv (Tvyxf^QOvvteg, not-
ovvteg ^Qifux ^oaxeG^at, xal
tQO(f^v naQattd-ivieg xov-
(fOtiQav x^Q^o*' ^* x^coQOV
tfiiid-ivta, ovtog yccQ iatt
yXvxvtatog, xqi^ijv te §e-
^Qeyfiivijv xal oda totavta
dig te tijg ^ftiQug noti^ovteg.
iv Innoctaaito te latdvteg
&eQfji,(S x^^f^^t^ogj d^eQeiag di
dvaipvxovteg (legendum dva-
tpvxofUV(o vel dvatpvx^ivti),
vnodtQcovvvvteg te [xal] ^vXa
OtQoyyvXa evaQfioatcogavyxei-
fieva vno tovg nodag avtcov,
Iva iv fiiv tji xoitfi dnccXo-
ttjta exaxftVj iv di totg noai
axX^QOt^ta did tdg onXdg,
td te ovQa xataQQ^ evx^Qcog.
tdg di (fdtvag vtp^XotiQag
elvat delj cog dv^Qt^a&at dn'
avtcov tdg (poQ^edg {immo taZg
(fOQ^eaXg sc. tdg Innovg) xai
dvttvevovaag Xafifidveiv t^v
tQO(fijVj fjtdXtata di tovto ini
tcov ncoXcov naQ(xtt]Qtjtiov,
vipavx^vag ydQ avtovg efvat
avved-i^ofteVj oneQ tto innixto
fjKxXtata xdXXog iativ. ov
XQ^ ^i avtdg noixiXicc tiov
voficov xai tcov vddtcov ^evi-
i^eiv. dfJi^Xiaxovai yoQ ini
toXg toiovtotg ^evtOftoXg.
texovaatg di avtaXg t^v Mtj-
dtx^v naQttXa^ovfiev (scribe
naQttfittXovfiev) xtti tijv nQo-

<7ro*w/*fv>, (fiXoatoQyotatov
(cod. (fiXoatoQyov) yuQ tovto
to C<pov dndvtcov

fieta yoQ
le ^fiiQag vifiea&ai avtdg
(lege vel avtovg i. e. nciXovg
vel avtd i. e. yevvij&ivta)
icSftev fjketd t(5v f*^t€Qcov.

- 10 —

avyxaiocfi t^ xotiqm anaXal
VTKXQXovcfaij SsiXijg Ss ndXtv
elg t6 csxttvkov* siaoKxiov.
fietd d^ dvo ftijvag nov xai
5 TQslg yvfivaazeov z^v Innov,
Xv' avT^g Te t6 ydXa xQeXxTOV
yiviivai xa\ 6 niaXog dxoXov-
^<av iyyv[Avd<ffjTai Totg Sqo-
fjioig. e^afiijviaioig de yevo-

10 fifivoig ToJg nutXoig xQi&dg
naQa^XijTiov ^e^Qeyfiivag xal
nTtcdvag. (dXX'y oi xdHQK^i^sov

6 Tov II ydXaxTog nQO SieTiag
aviovg. (pvXaxTiov 6e dxQ^pdog

15 ^iiiiy) oxeved&at Tdg yaXov-
Xovaag, Iva fii] t6 ydXa avTcov
dia(f)&aQ^. dvanavia&oaaav
6e (^fierdy 6ieTiay 17 ro ys
eXdxKSxov {f*£t^'y iviavrov.

20 ovrco ydQ xal ol ncoXoi evTQO-
(frjaova^ xal avTol noXvyovot
xai noXvxQOViot ^ovTai.

3 Tov ajaiil 7 Xnnos 9 i^a-
fiTjVatois 10 XQi&Tji xaia^kritqov
fif^Qtyfi^vov xal 12 ntiaavrjs

15 iKtf yala;(ovaais 18 fiira bis
suppleDdam, nisi ds praestat, cf. p. 8
lio. 5 20 Jovs Tiulovs 21 avrai

€iQ^fiivi]V intfiiXeiav nQoa-
dyofiev (rectius nQoad^Ofjtev).
noXXta fiaXXov fierd 6vo nov
xai TQeJg fi^vag yvfivaariov
Ti^v tnnoVj tva avr^ xdXXtov
iyyiv^rai to ydXa t^ notorijvt
(corruptum, num xtvrjftaT^t)
xai 6 ncaXog dxoXovd-tav yv-
fivdCijtat Toig ^QOfiOig.

idv
6i dnaXdg ixooai rdg onXdg
ol ncaXoi, iv TQaxiciv avTOvg
XcoQioig yvfivdaofiev vno-
aTQcovvvvreg avrwv ToXg noai
xai ip^(pi6ag, ovrui ydQ dv al
onXai axXijQVvoivro. xaXov 6i
&eQanevaat t^v onXfjv avrwv
rriv dnaX^v ovtco' ariaQ xoi-
Qetov naXatov xai rQdyeiov
xai -d-eXov dnvQOV xai axoQO^a
fii^avra x?f«tv rdg onXdg xai
rdg xf^trfoVag avrcov.

e^afjnjviaioig 6i yevo-
fiivotg roXg ntoXotg xQi&dg
naQafiaXovfiev ^e^Qeyftivag .
ov x<^Q*(^^^ov 6i ov6i (^vvv,
nisi plura exciderunt) ydXaxrog.
TOVTO 6i dxQificog sarco (eart
Miller) naQatpvXaxriov, oncog
firi ixTQi(fovaai Tovg ncoXovg
oxev&coaiv ' ix yuQ ri^g 6x(t(xg
t6 ydXa coaneQ xai ini rcov
dv&QConcov 6ta(p&eiQeTat. T»-
vig 6i ^ovXofievoi rdg onXdg
axXijQoriQag not^aat, oavQa-
xov nvQcoaavreg xai intQQa-
vavTsg o^og vnOTt&iaat raXg
onXaXg, xai dn6 Tijg 66oinO'
Qiag iXd-ovrag nXvvavreg v6ccTt
ipvxQ^ intard^ovat ariaQ xoi-
Qetov ij TQayeiov ftsTd &eiov
laXg onXaXg, ftdXtara raXg
vnoTQHpdaatg {vnorQi^&ei-
aaig vel vnoTQifieiaatg). Ka&'
^ftiQav 6i xrX. afferam ad
fragmeDtum quintum p. 11.

Anatolii verba ut pro viriii parte recuperemus , quis compiiator fidissime eius vestigia
presserit, considerandum est. Videmus autem ea quae in C coniuncta leguntur a M et G in
duas particulas divulsa esse. M vero neglegentissime egit, in quo quae ad finem a xai>' ^ftiQuv
leguDtur, quid sibi hoc loco velint, nisi ex fragmento sexto Cantabrigiensi disceremus, plane in
obscuro esset. Deinde in M noDDulla desideramus, quae iu ADalolii opere vix deerant: hiat oratio
aDte fierd ydQ p. 9, 20, ubi ydQ Don habet quo referatur; denique quid post duos vel tres menses
pullis faciendum sit quandoque a lacte sint removendi, M aiferre plane oblitus est. Neque G vitupera-
tione caret, nam in capite 'nsQi xvovacov Inncov' inscripto quid sibi voiunt remedia ad ungulas
pullorum p. 10,21? Ante noXXio ftdXXov p. 10, 3 autem, quod, si sententiarum conexum respiciamus,

— 11 —

admodum moleslum sit, lacuna constituenda esse videtur. Tum non tam praegnates, sicut G docel,
quam quae pepererunt equas, ut G Tult, ab Anatolio summa ea quae coramendatur diligentia
tractatas esse Terisimile est. Et ipse G hoc invitus confessus est, cum scribebat texovoaig de
avxaXi x^v Mtidtx^v naQa^alovfiev xal %^v TiQoeiQtjfi^vijv inifjiiXetav TtQOdd^Ofiev.
Multo melius ergo C se habet, in quo omnia bene conexa procedant, nisi quod de calido
stabulo et de tempore, quo pulli a lacte removendi sint, bis agitur. Iiaque propius a genuino
contextu abesse videtur, quamquam Anatolio ex G et M plura accrescunt. Anatolius autem manifesto
gravissima praecepta ex fonte Varrone et Columella antiquiore bausit. Nimirum respice sodes:

Varro II 7, 1 ed. maior Keilii. Eqainam pecas pascendom . . . ia stabalis ac praesepibas arido faeoo;
cam pepererant hordeo adiecto bis die data aqaa . . . (§10) praegnatem neqae implere cibo neqae esarire oportet
... [in] decem diebas secandam partum cam matribas in pabalam prodigendam, ne ao^alas
comburat stercas [tenebat]. qaioqaemestribns pallis factis, cam redacti sant io stabnlum, obiciendam
farinam hordeaciam molitam cam furfuribas, et si qaid aliud terra natam libenter edent. annicnlis iam factis
dandam hordenm et farfares, asqne quaad ernnt lactantes. neqoe prins biennio confecto a lacte removendam.

Colam. VI 27, 12. Sin autem prospere cessit (sc. partas), minime manu contiogendas pallus erit, nam
laeditar etiam levissimo contactu. tantam cura adhibebitur, at et amplo et calido loco cam matre versetur, ne
aat frigas adhuc infirmo noceat aat mater in aogustiis eam obterat. paalatim deinde prodncendas erit providen-
damqoe, ne stercore angalas adarat. mox cnm firmJQr fuerit, in eadem pascaa, in qaibas mater est, dimittendus,
ne desiderio partas sai laboret equa, nam id praecipoe genas pecadis amore oatoram, nisi fiat potestas, noxam trahit.

Cf. etiam Colamellae II. § 10 sapra (p. 8) allata verba.

Quid quod Varronis conlextus nunc ex C emendari potest? Luce enim clarius pro 'in
decem diebus', soloeca lectione tradita, scribendum esse 'quindecim diebus'. Pro 'tenebat' autem
Politianus 'tenellas' codicis Marciani deperditi adnotavit, quod nunc egregie verbis 'dnaXal ovaai
codicis Cantabrigiensis fulcitur. Ac nescio an vel traditus ordo verborum satis sane inusitatus
apud Varronem ita explicari possit, ut dicamus Varronem caecutientem ex illo fonte Graeco
caballino labra proluisse. Quod dico, quia Keilius in minore editione 'ungulas teneras comburat
stercus' legit. Praeterea ex C colligo 'quinquemestribus' non genuinum esse sed 'semestribus' :
illud librariorum socordiae numeros confundenti debetur. Columella autem et in ceteris prae-
ceptis, sicut assolet, parum accuratus fuit et pro certis temporibus constitutis 'paulatim' et
'mox' dicere maluit. Laudandus autem est, quod solus memoriae mandavit, cur pullum modo
partum attingi nefas sit.

V.

C p. 6. n6x£ dufiaa&^vat dei xovg Innovg
xal ndag;

Elg dk xiiv xeiQoi^S-eiav dvaxiiov xovg
nwXovg xal dafiaaxiov fii^ iXdxxovag fiijvcov
dexaenxd ij dexaoxxoo nQOxXoaa&ivxag* xal
xexa&aQfxivovg. xa&alQovxat 6e iQefiiv&otg
xal OQO^Oig did x6 d-eQfiov x^g (pvaeiog. xaXg
fiivxot xQixpeai xaXg xa&ijfieQivaXg xal xoXg

M 1065. ^AvaxoXiov neQl x^g xoov noiXcjv
dvaxQO^^g.

(supra p. 8 sqq. initium allatum)

vnoxQHpdaaig. xa&aQovfiev di xovg tnnovg
iQe^lv&(p xai OQ^^m di,d xov eaQog xal fiexo-
noiQOV, 6id 6e xov xeifJidavog xQid-f^ OQO^oig
fiefnyfjiivri d-QiipuifiLev. xad-' ^fiiQav 6e (oaneQ

xal ol dv&Qcanoi, x^^QOva^ Xovxqm, ovxutg

2*

12

^ovTQotg ovx ^TTov avd-qmnoav xaiqovaiv Innoi.

evTQ^xoi di ylvovTtti Tccg x^lra? xai Ttxg ovQceg
olveXaif^ ini^Qsxdfievot.

2 TaTe /a/ratc.

xal 6 Innog noTOfiiotg vdaat xal inl nleTov
&aXd<j(l^g. TO ydg ^aldTTtov nXiov cofpeltt %d
acoftaTtt avTtov. evTQtxog di Tag xoJTa^ nonj-
aetg xal rdg ovQag otva (terd iXaiov §Qix<dv.
In codice prima sentenlia xa&aQovfiev xtI.
ad finem posita est.

Geop. XVI 1, 11 lii ik ;iff«po^*fiai' axxiov loiis ficilovs nltjQtiaavTae Toi/s «' »al r\ firjvas. Quod
temporis spatium alii scriptores dod satis loDgum esse putant: Varro II 7, 13 'snnt qni dicant post annnm et sex
meoses ecolum domari posse, sed melins post trimnm'. Paulo aliter Col .6, 29, 4 'eqnus bimns ad usnm domesticum
recte domatnr, certaminibns autem expleto triennio'. Cum qno consentit Apsyrtns G 263 SifTij yfyovora tov
Tifoiov ix jrjs aydris ihcovai xal JafidCovaiv.

De origine verborum, quae antecedenti fragmento sese applicare clarum est, non ambigeretur,
etiam si M auctoris nomen non servavisset. Ex C autem nunc discimus, cur verba ad 'pullorum
educationem' pertineant: id quod nemo antea ex M eruere potuit. Nihilo setius quae in M solo
praebentur Anatolii additamenta, grato animo accipimus.

VI.

C p. 6. 'Innov dya&ov doinfi>aaia.

'Innov (fttfikv dyad-ov tovtov eldog oQd-tov xal ditjQ&Qcofiivov exoviaj vtpavx^va,
eniyQvnov, kevxoetdij*, dnXijxTOVj xelevafiaTi fiovM xal X6y(p ^vioxovfievov, xecpaX^v fnxQav
sxovTtt xal diriQ&Qiafiiivtiv, fjkiTconov ofittXov, coTia OQ^-d xttl nQOiaTdfisva, yXcoaottV fnxQav

p. 7 5 xtti XsnTiqv, nQoaconov aifiov, TQdxi]Xov \\ dnttXov xttl fjteyttXoneQioxov* xai t^v dnaXrjv TQi^tt
^ttd-eXav ovXoTiQttV eig tqt df^ta vsvovaav, arij&og svqv nX^Qsg xtti fiSfivo)fjbivov, tafionXaTttg
fisydXag dittxsTvncofisvttg, ^Qttxiovttg oQd-ovg dtijQd^QCOfJtivovg, nXsvQag xsxvQTCOfjiivag, xoiXittv
svoyxov (rtvfg di (fttat avfjtnsnisafjtivriv xtti Ttttg Xayoat avvsaTaXfxivfjv), dtdvfiovg fnxQOvg iao-
fisyid-sig, iaxia nenXiiQcofjiivtt nXdtog exovztt dmXovv, ^d^tv iyxtt&tjfji^ivtiv dinX^vofjkttX^v, ovquv
10 svfiijxtj evovXov, xv^fiag xai axiXi) OQ&d xai fidXtt vyqd sig t6 ivTog fiiQog insaTQttfifiivtt,
yovttTtt fnxQd aTQOyyvXtt xtti aTSQsd, fifjQovg fisfivcofiivovg, ovvxceg aTSQeovg xtti aTe^pdv^v
fiTj nQoneTij, xvXixa fnxQov, oq&iov oXto t(Jo acofiaTt, svfji,syi&ii, dnjQ&Qcofiivov, fiiye&og
Ixttvov, Tag di' oXov tov aoifjiittTog (fXi^ttg eva^^fjtovg xtti in^^Qfiivag, XQO^dv di (poivtxov ^
fisXttva , saTdvtti fiij dvsxofisvov dXXd ttjv yijv xQOTOvvTtt xtti &ieiv ini&Vfiovvvtt , ipvxijv
1 5 dxttTdnXTjxTov exovttt, cog XTvnovg toov i^ttnivijg ^cocov intytvofjiivcov ij Ttvcov dXXcov d^&cov

p. 8 i)-safidi(jt)v fiif ixTaQttTTea&tti,, sfjKfQovtt ds xtti ToXfifj vneixovTtt, (ptXonQioTOVj \\ avve^eQ^aTi-
xov*, notttfjkovg xai Tcc(pQovg evaxoncog diSQXOfJkevov.

2 lovjo: i6 Tf Plato Pbaedrus 253 d, cf. infra p. 21 | oqS^qiov 3 Ivxofidfi 5 ar)fi6v \ xal TJ;v:
malim ;fa^r»jr 6 ovlo'^ 9 ^axrfv \ Jinlrjv \ fiiQav 12 oq&qiov 13 (ft': 6' 1 fvacifiovs | jfpotaf

14 xQuioiJVTa 15 fniyivofifvov

— 13 —

vn.

C p. 8. 'Innov Gxoliov doxifiaoia.

Tov di cfxokiov noXvVj elx^ av(in€(poQ^(iivoVj xqazeqavxeva, ^QaxvTQax^i-oVj Gtfio-
nQOCianoVj (teXdyxQOt^v, XevxofifiaTOVf vtfatfiovj «o"» Xdaiov, xuxfov, fierd xiwQUiv fiohg
vneixovta.

2 De matila seDtentia cf. iofra | noXlv eix^ onlla distinctiooe inter se posita, ut Platonis codices BT |
fiaQVTQoixiXov \ arifxonQoaomov 3 Xtvxofifxttxov: ylavxofifiarov Plato

In fragmeDto sexto gravissima suot, quae 1. 3 inde a xecpal^v fnxqdv usque ad intjQfiivag
1. 13 de equi boni forma leguntur. fd quod ut melius cognosci possit, omnium scriptorum poetarum
Graecorum Romanorum de eadem re locos sub uno conspectu posui. Tabuiam autem ita constitui, ut
ordinem, quo enumerantur equi membra, a Varrone servatum repeterem. A quo ubi Columella,
Geoponica, C recesserunt, hoc numeris additis significavi. Ceterorum testium quae nibil ad rem
facere videbantur, melioris conspectus causa praecidi: id quod imprimis de Simone et Xenopbonte
moneo. Consulto autem neglexi Pelagonium cap. 2, quippe qui Columellae descriptionem anxie
repetiverit ^) , et Isidorum, cuius de equi forma Etym. XII 1, 45— 47 ad Palladium redeant.
Quae G 262 in calce de eadem re leguntur a det xavra exeiv vov Innov, omnino non antiqua
sunt, sicut ex voculis neograecis apparet: itaque in codice Hippiatricorum B (cf. supra p. 5 annot.)
primo defuerunt et recentissima manu in folio 331 v ceterum puro appicta suni. Neque Vegetius
VI 6 et 7 huc pertinet, qui multarum nationum virtutes, quas in usu praestent, enumerans, nullam
speciem nisi Hunnorum et Persarum equorum accuratius describit; cf. infra p. 30. Theomnesti
autem neql intloy^g innwv inscriptum caput, quod adhuc in C p. 334 — 344 latet (cf. Rh. M.
51, 61), cum non pauca singularia praebeat neque tulerit aetatem nisi foedissime corruptum et
mutilatum, segregare malui. Ad rem diiudicandam nibil valet. PoIIucis I 188 sqq. denique ad ipsos
scriptores Atticos redire demonstrari potest. Sed vide sis ipse:

^) Discrepat aliqQOtiens Pelagonins a Columella , de qua re Ihmius in commeQtario non ubique satis
accnrate egit, cum non parvi momenti sit ad contextos amborum recte constituendos. Et in cap. 2 Pel. uno loco
(tab. 3. 4), ubi codez Pelagonii 'naribas et arrectis' perperam praebet, Ihmins pleniora Colnmellae verba restitnit.
Tabnla nostra respecta ceterisqne testibus anditis ego puto omnes Pelagonii discrepaotias hic tempornm ininriis
tribnendas esse: P. ipse Colnmellae contextnm lacnnosnm et interpolatnm mann versavisse videtnr. Habet antem
P. (cf. tab. 10) 'numeroso pectore': quod hic deest 'masenlorum toris' iater 11 et 12, tamquam propria nota sit, ita
coDStitnta legitnr: 'mnsculis in toto corpore extantibus'. Valde mirum 19 'cansa longa et non setosa quia abdecet';
aperte igitar P. fonti sno refragatnr; in verbo 'abdecet' cognoscimus glossam infimae aetatis. 20 omittit P.
'aeqnalibns atque albis', idem 23 'rotnndis', nbi 'et' post 'clnoibus' addit, 23 pro 'dnris' habet 'nigris', quod
scribarnm calami errorem esse arbitror.

— 14 —

Simon, Mus. Rben.

Xenopbon de re
equestri I 1

51, 67 sqq.

Varro II 7, 5 ed. Keilius

ColumellaVI29,2— 3

Geoponica XVI 1, 9

1 xe(faXT]fniar]f40TaTt] ila-

xe(faX^ oarddris, ftixQa

a)sicapathabetnoDma^num

exigDO eapite

Tr]V xe(faXrv f^i* fxiXQav

(fQa xjLaiaywv ws/hixqo-

ataycjv xrl. xoQV(fr] ftel-

b) oec membris confasis

Torjj X0QV(ffi v\pr]lri xil.
2

fwv xrX.

si est,

3 v(f9alfiovi f/fyalovs Ifw

ofUfitt Trt nQo noStov oQi^r)

ocalis oig^ris

nigris ocolis

ofifitt fiiXav

Sk XHfiivovg, i.ctfxnQovg

{i(6(f9alftos)

4 fivxiriQWi (os fjtiyCajovs

fivxTTjQes ttvanenTaftivot

naribus oon aogustis

naribas apertis

^Tvas juij avfinenTtjxvias

5 wTrt fnxQa
G

(uTtt fiixQOTeQa

auribus adplicatis

brevibusauriculisetarrectis

dia nQoaeaiaifiiva

7

8 avxnv linTos vyQos ava-

avxTjV oQ^os . ■ XayaQOS

[aoi^asta]

cervice molli lataque aec

TQaxTjXov anaXov

aifxos . . fih fiQaxvs

xtL

longa

9 ;f«^i»j ofioxQovs ev^Qt^

iaba crebra fusca subcrispa,

densa iaba et per dextram

XaiiTjv fia&etav ovXoiiQav

subteDuibus saetis, in-

partem profusa

PQttxv xexXifiivrjv tnl la

plicata in dexteriorem

Se^ui 10V avxivos

partem cervicis

10 atrjdr] fij] axtva Xlav

OTiQVa nluTvreQtt xtI.

pectus latum «t pleaum

lato et mnsculorum toris

aTfi9os evQV fiefivwfiivov

jUJjJf nlaiea ayav

Dumeroso pectore

11

cf. 17

ameris latis

grraodibus armis et rectis

^Qaxiovas 6q9ovs b)

12 nlivQas nlarvTixTas xa-

nkevQtt fittdvTeQtt nQos

lateribus ioflexis

^fififvas xaria

yaariQa oyxoidiaTeQtt

13 Xayova (os fnxQorarr]V

xeveoiv fiixQOTaTos

ventre modico

ventre sabstricto b)

xoiXiav eijoyxov c)

14 OQXtlS filXQOVS

oQxeis] f*h fteyaXovs

testibosparibus etexiguis c)

SlSvfiOVS fiUlQOVS d)

15

lambis deorsum versas

latis lumbis et sub- d)

pressis

sidentibus

•

16 iaxiov fiiyiaxov nlaiv-

la^la nXttTitt evaaQxtt,

■tarov

oOtfvs nXttTeia fiQaxv-

TiQtt

17 dnonldTT^ (us fitylatr^v

f*r]Qol vnb lufionXaTats

scapalis latis

tifjionXaias fieydXas a)

nlaJVTttTfiv

ftQttxeis cf. 11

18 ^axiv (us fityiaTr]V

^ix^S SinXi] Tr\s anXfs

spina maxime duplici, si

spiaa duplici a)

^j^tv fiaXiara fikv Sml^

T]S((av

miDOs noD extaiti

el Sk </ui}>, /iij ye xvqti^

19 xiQxov fifTitoQov daaeTttV

coda ampla sobcrispa

caada looga et setosa

ovQav fieydXriv ovXoTQtxov

fiaXQtcv

crispaque

— 15 —

C p. 6

Palladius IV 13

Vergil, Georg.
Ur79sq.

CalpurDius
6, 52 sq.

NeinesiaDU8,Cyneg.
240 sq.

OppiaDus, Cyneg.
I 168sq.

1 xftpal^v fitXQuv ?;|fovra

exi^dm capat et siccam

argatnm (Servins

micat acre caput

capitiqne decoro altai

paiov xaQTivov, vx^)* fiexfta-

xal 3iriQ&Q0ifi(vriv

pelle propemodam
ossibas adhaerente

'breve') capat

honos

Qov, veccTtjv yfvvv nor\
SeiQaia vevot.

2 fiirtonov ofiaXov

excelsissima
frons

ardaa froos

evQv (fuidQov re fuao-
<pQvov, tx 6' ttQa xoQarjS
afx(p\ fiiriona tqix*^^
nvxiveiv aeiMvro x6-

QVflfiOI:

3

ocali magni

oculique vago splendore
micantes

ofifia roQov, nvQOanov,
tniaxvvioiai Sa^potvov

4

nares patalae

fnmant hnmentes calida
de nare vapores

evQelai ^ves

5 Mia oQ&a xal nqdiaia-

aures breves et argutae

anres agiles

ovara fiaia

fitva

6 yitSaaav fiixQuv

orofia (T uqxiov

xal lenrriv

7 nQootonov atfiov

8 tQaxTilov anaXov xa\

erecta cervix

ardua cervix

sinepooderecer-

plnrima se validos cervix

yvQyaXit] SeiQt)

fuyalonsQioxov

vix

resnpinat in armos

9 xal Tfjr (corrige xi'^^^V'*')

coma deosa

deosa iuba et dex-

Xaaiavxfvos innov, cf. 2.

analrVyTQixa ovXoTiQav

tro iactata re-

tts ra (ff |ia vivovaav

cambit in armo

10 aj^&os (VQv nl^Qts xul

pectns late patens

Inxariatque toris

immodicamqae latus

novXv oriQVov

fitfiVOiflivOV

animosnm pectns

11 ^Qaxiovas oQ^ovs Jt-

cf. 8

riQ&QO}fi(vovs b) cf. 17

12 nlivQas xtxvQTtofifvas

latas loBgissimam sub-
strietam

addactum latus

13 a) xoUiav (voyxov,

brevis alvns

parvaeque iogentibns alvi

b) jivh i( (paai avfi-

ntnitafitvriv xal rats

layoat awf<nalfi(vr}v

14 iidvfiovs fuxQovs lao-

testiculi pares et exif ai

fieyidets

15

16 iaxia nenXijQCjfiiva

laxia niaivovaa ^dxis

nkatos ?;|fo»Ta imlovv

cf. 18

17 afionkajas fxeydXas

obesa terga

terga sedent

ampla satis levi sunt

evQia vcJTa

dtaretvnoifiivas •)

aeqnora dorso

18 ^o/»v tyxa^rifiivriv <f*-

duplex agitor per

Qaxis afiifiiivfjios cf. 16

wl^v o/uaXi]v

lumbos spina

19 ovpav evfi^xr] h^ovXov

caada profnsior

noXXii . . ravvTQixos oipij

- 16 —

Sinion, Mus. Rhen.

Xenophon de re

51, 67 sqq.

equestri I 1

Varro 11 7,5 ed.Keilius

ColumeliaVI29,2— 3

Geoponica XVI 1, 9

20 6aaia ra Tzaga t«s xj»]-

xvtiftfov offTtt nax^a, axiXri

craribas rectis aeqaalibas

aeqaalibos atqoe altisrectis-

axikr\ oQ^tt

fiui vevQCj^ij aaaQxa

vyQu

iotro versas potias figa-
ratis (fi^rata cod.)

qae craribus

21 axQi Tov yovajos, Tct

yovara vyQoig xnjunTiov

genibas rataodis Becmagois

tereti geoo parvoqoe oeqae

avoi&ev aaQxtodiaTfQa

iotrorsns spectaoti

laXVQOTiQU

22 onki] ilatfQtt (vtfOQOi

onlal v\pr]lai, noQQto ano

UDgalis doris:

daris uogalis et altis et 'c)

onXiiv tvneQiyQatpov xal b)

f^TjTt TiliaTeta fitije vipi]li^,

Sanidov xeltS6va,xoilai

coocavis rotaodisqne

navro&ev ofiaXtis

auQXos oklyov oviyftt na-

qaibos corooae medio-

avfinenriyvittv, cf. 25

Xvv, xoar,

cres soperpositae suot

et 26

23

rotoodis claoibas a)

24 fiiiQiaCai /uri aaQXtiieis

femiDibus torosis ac b)
oumerosis

firjQovs fiefivtofiivovs a)

25

cf. 22

fiaTQttXOV fitXQOV

26 owxa naxvv

owxes naxeis

ovvxa eieQtov

27

totocorpore ut habeatveoas,
quae aaimadverti possuot,
quod <qui) huiusce modi
sit, [et] com est aeger,
ad medeodam adpositus
[corpore molto].

sic uoiversom corpas com-
positum, ut sit graode sa-
blime erectum ab aspectu
quoque agile et ex loogo,
qoaotum figara permittit,
rotuodam

28

Quid ex tabula proposita discamus, paucis adumbremus. Ipsa autem loqui videtur: co-
gnoscimus enim nunc scriptores poetas Graecos Romanos ad unum omnes Simonis Atheniensis
vestigiis insistere. Id quod ex Simonis fragmento ipso quamvis neglegentissime habito et
depravato etiam melius quam ex tabula intellegere licet. Quid quod ille de equi forma
multo accuratius egil illis, qui eius libellum postea compiiaverunt? Idem ergo faclum est, quod
in aliis disciplinis observamus, ut princeps auctor summum adeptus sit fastigium, ad quod posteri
non consurgerent, immo inde magis magisque delaberentur. Ita iam Xenophon, qui initio com-
meniationis suae cum legentibus communicare non dubitavit se plerumque cum Simone de rebus,
quas prolaturus esset, consentire. Pauca vero, quae de suo equinae formae addidisse videtur
descriptioni, in libello eius ipse perlegas : facile eius addilamenta a Simonianis discernuntur. Unum
commemoro, quod in tabula non cognoscitur, Xenophontem Simoni vel in bac re se applicavisse,
quod ab ungulis equi ordilur, cum posteri a capite incipiant.

Varro Columella Geoponica codex Cantabrigiensis quam arlissimo inter se coniuncti sunt
vinculo, neque dubium est, quin plane coniventes ex eodem fonte bauserint ita non suo usi con-
silio, ut eorum verba inter sese comparata emendari possint. Et optimo iure Ricardus Heinze
comment. Ribbeck. p. 435 irium primorum descriptiones composuit, ut demoustraret eos ab eodem
scriptore pendere, quamquam vir doctus rem per se dilucidam esse ratus neque singulas notas

- 17 -

C p. 6

Palladius IV 13

Vergil, (leorg.
III 79 sq.

Calpurnius
6, 52 sq.

Nemesianus, Cyneg.
240 sq.

Oppianus, Cyneg.
I 158 sq.

20 xyijfjus xal axiXri oQ&a

OQ^OTfVtlS SoilXOt TJ 7IO-

xoi fidla vyQoi fig t6

<fwv TiTjQiTiyifs aiilot,

lyros fxiQos intOTQafi-

xal fidla UnTalioi,

fiiva

xal aaQxi Iflftfifiiva
xtLla

21 yovara (jnxQa arQoy-

yvka xal OTfQfd

22 cf. 26

uogalanim solida el fixa

cavatqae tellarem

pes levis et tor-

nec pes offlciam standi

OTiItj VXpl . . TlVXtVTj XfQO-

rolaoditaii, pes siccos

et solido gravi-

nata levi sob-

tenet: ungala terram

taaa xQaTttii], aifVQov

et soiidus etcoraucon-

ter sonat uognia

striogitur ud-

crebra ferit virtusque

dyxUvoiTo

eavo altios calciatos

coroa

gala corou

artus aoimosa fatigat

23

maximi et rolaodiclaaes

24 /xtjgovi /iffiViOfiivovs

firiQoi fvnayifs, fxvaidtts

25

26 owj^asajfQfovsxnlajf-

cf. 22

fiiyas aiTos ttov ntQt-

(fidvTJV fiT 7lQy,JieTTJ,

ijyia yvta, doXixov

27 xvXixa fiixQov

difitts

27 OQ^tOV ol<{> T^ awfJMTl,

fVfieyi&TJ, SlTIQ»QtOfli-

vov, /ifyf9os txavov.

Tof Si,' olov Tov aoifia-

Tos (pli^s fiarifiovs

xal ijiTiQfiivas,

28;ifpo/ay dk tpoivixov

fi fiikava

curavit neque ceterorum de ista re testimonia respicere voluit. At oblocutus est Ernestus Keil,
vir de Varrone meritissimus , in commentario in Varronis r. r. libros scripto p. 187 sq., nam
neglecta sane Heinzii commentatiuncula vetuit philologos 'Columella Geoponicis abuti ad Varronis
verba rorrigenda', quoniam Columella et Geoponica 'multa descriptioni Varronianae addidissent,
quae apud Varronem nunquam lecta fuissent'. Keilium autem secutus est Ihmius in editione
Pelagonii p. 135 cap. 2, utpote qui Varronis descriptionem primarium esse fontem sibi persuaserit.
Neuter vero in rem diligenlius inquisivit neque studuit difficultates mehercle inexsuperabiles,
quae ista opinione probata existunt, intirmare aut diluere. Etenim eam opinionem falsam esse
iam nemo Geoponicorum Columellae verbis cum Yarronianis comparatis non iDtellegere potuit:
nuDC vero codice CaDtabrigiensi protracto ceterorum testimoniis appositis ne tenuissimus quidem
residet scrupulus. Ceteri enim testes non modo plura Varrone praebent sed etiam meliora
signa, eaque ita comparata sunt, ut appareat ea primo lingua Graeca scripta per auctorem
Romanum neque semper accurate versa et interdum neglegentius disposita vel plane omissa esse.
Vapulabit nimirum M. Terentius, si singula ad obrussam exigemus, nisi forte eam ingrediaris
viam, quam olim Ursinus et J. G. Schneider Saxo inierunt, qui omnes quos inveniemus errores
Varronis temporum iniuriis imputaverunt. Namque et Columellam el auctorem Geoponicorum
integriorem Varronis contextum manibus trivisse falso rati verba tradita, quae nos legimus, Reatini
Xerro ignique sanare non veriti sunt. Id quod Keilio improbatum est merito, quamquara ipse de

Fri«dr.-W«rd. GTmn. 1896. 3

— 18 -

necessitutline scriptorum erravit verborumque tradilorum nimis tenax fuit. Saepius autem vel
aliis locis, ubi peilem ofTendit, aut difficultates praetermisit aut vi salebras removit, cum verba
codicis niolesta iincinis saepire [niuria satis habuit, cf. supra p. 11. Mihi via media ingredienda
esse videlur: neque mihi dubium, testes ceteros si audiam, quin Varro cum alibi tum capite II 7
satis neglegenter egerit et exploratum esse puto verba Varronis in universum peius habita esse
quam Keilius vir summus concessit. Et ofTendo pedem iam in primis verbis 'qualis futurus sit
equus e pullo Cepulio' traditum) coniectari potest, si caput habet non magnum nec membris
confusis si est, oculis nigris' e. q. s. Neque voluit neque potuit dicere naturam fuluri equi
cognosci posse ex pullo, si pullus caput magnum alia haberet: quod est ineptissimum: immo
bonum ac non quemlibet Varro descripturus est equum. Itaque mihi certum necesse esse
suppleamus post 'coniectari potesl': 'tiet' vei 'erit bunus equus', quae verba iis quae antecedunt
'qualis futurus sit equus' verbis suo loco mota esse puto. Ita Columella, postquam de 'docu-
mentis honesli animi' dixit, pergil: 'corporis vero forma constabit exiguo capite' e. q. s. Geoponica
autem: ^Tov ds ncoXov %6v iaofifvov dyad-ov dtayvooGoiJkei^a . . . otov «tto [iev rov doofiatog',
codex C: "Innov (pafiev dyad-ov xstpaX^v /.iixQav exovxa xiX. Neque minus exploratum est
clausulam descriptionis Varronianae corruptam esse: 'Toto corpore ut habeat venas quae animadverti
possint (traditum 'possunt'), quod ^qui) huiuscemodi sit [et], cum est aeger, ad medendum adpositus
[corpore multuj'. Vides, quam multa Keilius aliis praeeuntibus mutaverit, ul verba intellegi possent.
At ego puto 'corpore multo' non glossam esse sed unum superesse ex iis, quae Varro de magni-
tudine totius equini corporis egerat; cf. in tab. Col. 27 et C 27, ubi etiam de^enis sermo est. Sed
nunc nos convertamus ad singulas notas, quas in tabula enumeratas apud Varronem aut legimus
aut testimoniis celerorum respectis desideramus.

Et ut de tab. 2; 6; 7'), quae non praebentur nisi a C, nunc taceam (cf. infra p. 22), 8; 14; 24
non sine magna scriptoris incuria omilti poluerunt, sicut aegre ferimus, quod quae alii 22, 25, 26
de ungulis accuratiora docent, a Reatino, qui 22 'clunis ungulis' contentus sit, fere negleguntur.
Alienissimo loco Ib positum est, quia ordinem singulorum membrorum a capite incohatum disturbat,
idem dicendum est de 17, quod in Geop. et C recte collocatum exlat. Neque extrico, quomodo
10 'pectus latum et plenum' accusativus excusari possit, cum ablativo sit opus.

Num Ib delebirous? Nimirum fuit valde neglegentis de membris equi universis loqui,
quoniam de singulis verba facere coepit. Silet Keilius, quamquaro equidero ne structuraro quidero
quaro vult verborum intellegere possum: 'qualis futurus sit equus e pullo coniectari potest, si
caput habet non magnum nec membris confusis si est, oculis nigris' (secuntur tredecim ablativi
eiusdem farinae): quoniam vir doctissimus post 'esl' virgularo posuit, omnes ablativos plane io
aere pendere vides, curo antea 'si' sine ulla necessitale repetita est. Vix opus est dicere
interpungendum esse: 'si caput habet non magnum nec membris coufusis, si est oculis nigris' e. q. s.
At enini quis unquam membra capitis ac non partes vidit? Ursinus ergo proposuit 'nec membra
confusa' ordine membrorum ita sane non restituto, J. G. Schneider relegavit verba violenler in
antecedens enuntiatum. Ego nil muto, etenim lege sodes, qnae C de equino capile habet:
'xecpaXijv ex^Tco fiixQav xal di^Q&QWfiev^v'. Audisne nunc Varronem voculam extremam
Graecam vertentem? Satis stolide, concedo, attamen accuratissime, nisi quod particula neganti
utitur (ut 1; 4; 21). .\eque anceps haereo, utrum scriptori an codici imputandum sit, quod 8

^j ^umeri, qnos hic et iDsequeotibus pagiois afferu, uou pertiueot uisi ad tabalam propositam.

— 19 —

apud Tarronem deest: Keilius quidera 'angusta' adiectivum ibi traditum expunxit tamquam 'ex
superioribus viliose repetitum', nii ergo ibi desideravit. Quid? Varronem num verisimile est unum
ex testibus productis omnibus de notissima equi parte quae legerat plane oblilum esse? Nonoe
plagulis dignus foret? Quid quod ipse 10 de dextra parte cervicis ioquitur?

Ilaque 8 lacunam statuendam esse opinor, quam Ursinus otim bene supplevit, cum scriberet:
^cervice moUi non) angusta. Keiiius vero iniuria ait 'non aptam dici angustam cervicem': nonne
'schmai', 'schmacbtig' notio egregie huc quadral? Quid sibi velit accusativus 10, me non intellegere
iam dixi, itaque ablativus 'pectore lato et pleno' revocandus erit, nisi scriptorem ad tantam neglegentiam
progressum esse putabimus, ut hunc accusativum falso poneret, quod 9 'in dexteriorem partem cervicis'
dlxerat. Contra ipsius errori ascribo, quod 17alieno loco apparet, cum ad 10 pertineat. Etenim Varro,
cum 11 ^gaxiovag ^Xrmhein' non accurate, sicut Columella, per 'armos' sed neglegentius per 'humeros'
vertisset, 'humeris latis' et 'scapulis lalis' iuxla ponere veritus est, quod fere idem significare
viderentur: itaque ordinem genuinum turbare maluit. Porro valde displicet, quod 14 et 24 apud
Polyhistorem fruslra quaerimus, cum ceteri de iis verba faciant: timeo autem, ne ibi auctor
peccaverit, cui partes i^tae corporis minus memoria dignae viderentur. Idem de 12 puto, quod
etiam in Geoponicis omissum est. Valde nolabile est 5 'auribus applicatis', quod egregie
respondet Geoponicorum 'oJra TiQoaeataXfieva', cum Columella 'breves auriculas et arrectas',
C 'cotia dgS-a xai nQoiatdfisva', Palladius 'aures breves et argutas' poscant. Quomodo orta est
discrepantia? Mecum si facis, res facile explicatur: IIPOCECTAAMENA et IIPOECTAAMENA
(sicut hodie perperam in optimis Geoponicorum codicibusFM legitur!) ei IIPOICTAMENA pro-
miscue in exemplaribus Graecis iam olim lecta sunt: Varro illud, Columelia Palladius hoc in
sermonem Latinum transtulerunt. Ita faclum est, ut, quamquam eundem auclorem exscribebant,
de auribus plane inter se contraria proferrent^). 10 Varro ^fiffivcofjtevov' non redilidit nisi per
'plenum' {jiXiJQeg C): parum diligenter. 13 'modico' = evoyxov, Columella 'substricto' = ovii-
nenteGfiiv^v: utrumque in C (sed cf. infra). 15 plane deest apud Graecos, cum Columella
accuratius Varrone; sed quoniam 16 apud Romanos desideratur, fortasse de eorum errore
cogitare possumus. 20 'figurata' recte ab editoribus in 'figuratis' mutatum esse nunc ex C per-
spicimus {^axdXrj ... elg t6 ivTog ixiQog infOTQafifiiva) ceternm pleniore. Mirum, quod id
Columella ad 21 traxit, cum diceret 'tereti geuu parvoque neque inlrorsus spectanti': uter
rectius egerit, dubito. lucundus olim et J. G. Schneider etiam hic Varronis contexlum e Colu-
mella emendare studuerunt: nuuc C vero Reatino succurrit. Anliquissima extat, ni fallor, dis-
crepantia in 3, ubi Varro fralresque eius oculos MEAANAC, Simon Xenophon (Palladius) fere
METAAOrC postulant, quod praeferam, cum de colore ceterum taceant: quamquam cogitari
potest in communi fonte posteriore utrumque probatum fuisse. At 9 Varro plus aliis testibus
praestans ^anaXiiv' per 'subtenuibus saelis', 'ovXoreQav' per 'subcrispa' interpretatus 'fusco' de suo
addidisse videlur: invita, ut opinor, Minerva, cum non de fusco equo verba faciat. Ibidem
et 18 eum diligentius vestigia scriptoris, quem secutus est, servantem videmus^). Idem de 27
dicendum est, quamquam hoc lacunosum est.

') de confasis participiis nQoatajaifUvoi et nqoiaxalfj^voi (qnod nthili est) recte actnm in Stephani
Thesanro s. v. nQoaaiillbi.

*) Romaai scriptores ^SinXovs' aoxie per 'dnplex' reddiderant: Servias Verg. Georg. S7 explicat 'aot re
vera duplex aat lata'. Hoc aoice verom esse coosentaneum est, cf. Apsyrti de asioi forma optima G 54 vHjov

8*

— 20 —

Sed tempus est sistere gradum, nam timeo, ne nimis diu apud Yarronem moratus sim.
Abunde enim quae protuli sufficiunt ad id demonstrandum, quod mihi proposueram, posteros
non ex Varrone sed ex eodem libro atque illum equini corporis descriptionem bausisse.
Qualis hic Jiber fuerit, iam Ricardus Heinze II. intellexit. Similiter enim atque ioco allato res
sese babet de fornia bovina, quam Columella VI 1, 2 descripturus 'Mago, inquit, Carlhaginiensis
ila prodidit, ut nos deinceps memorabimus'. Magonis aulem libros Cassius Dionysius Cticensis
anno fere octogesimo octavo a. Cbr. n. lingua Graeca vertit et multa de Graecorum scriptortim
libris in sua volumina XX adiecit. Quadraginla annis post Diophanes in Bitbynia Cassii opus
in epitomam librorum sex redegit 'utiliter': (T. Varro rr. 11, 10 et Susemihl Gescb. d. griecb.
Litt. 1830. Nunc vero constat Pbotio et Geoponiris testibus (Rb. M. 45, 66; 81) Diophanis
epitomam ab Analolio exscriptam esse, scimus autera fragmenta II — V Cantabrigiensia ad Ana-
tolium redire: nonue concludere licebit etiam fiagmenta Vlet VII ex eodem Berytio prompla esse?
Idem, si hoc verum est, de fragmento I dicendum erit (cf. supra). Porro ubi alia fragmenta
Canlabrigieniiia II — V cum Romanis scriptoribus consentiebant, iam manifestum est Diopbanis
sapientiam ibi deprebendi. lam pridem suspicatus eram a Varrone ceteris scriptoribus posteris noQ
ipsum amplissimum Magonis aut Cassii Dionysii opus inspectum esse, quamquam nominibus illorum
utuntur'), cum Varro epitomam Diopbanis, sicut modo legimus, tamquam 'utilem' praedicet.

Quae suspicio nunc conGrmatur consensiim reputantibus Anatolii, id est Diophanis, in
Geoponicis Hippiatricis fragmentis Cantabrigiensibus et Varronis Cohimellae Palladii. Sed baec
quaestio longius patet neque bic a me profligari polest. Et ut ad equi descriptionem redeamus,
memoria dignum est, quod Cassius Dionysius formam equi optimam non Magone Africano
sed Simone Atheniensi duce depinxit. IMeque tamen id mirum, nam Graeci Romanive quid
de Africanis equis quamvis celerrimis senseriot, discimus ex fragmento insequenti (p. 28, 20): Ai^veq
6(f^^yai fiiv ccnQenicSTttTOt xal fAtxgoi ra acofiara.

A Varrone nemo pendet, ne Vergilius quidem, quamquam is paucis equi notis contentus
est^). Nam I 'argutum' respondet Graeco 'diijQi^Qcofidvop^ ac non Varronis errori supra castigato;
8 'ardua cervix' frustra apud Varronem quaerimus (cuius contextum sane bic mancum esse in-
telleximus) alios: cf. vero Simonem Xenopbontem Palladium. 10 poeta egregie fiffivioftivov
transcribit: Varro bic neglegentius egit, Columollae autem fortasse Vergilii locus obversatus est.
Minus accurate Mantuanus poeta 13 et 17 neque plane cuin Varrone consentiens. 18 sicut ceteri
'dmkovg' 'gpkriimmt' anxie per 'duplex' reddidit a sermone Latino alienum, diligenlius cliam 9
vertit. Ac nemo emunctae naris venustissimum poelam vituperabit, quod de iis equi membris
tacet, quae bomo barum rerum imperitus aut nulia contemplalione digna putat aut omnino non
distinguere potest^). Attamen desunt graviora eaque maxime conspicua (3, 4, 5, 11, 12). Quo
magis mirari subit, quod Plinius bist. nat. 8, 162 'Forma', inquil, 'equorum qualis maxime legi

fiiyav xol T»(»' tv avT<p (>axiv nlarfiav, fii\ xvQir\v 6k r) xoikrjv. Geopooicorum verba iure igitur e VarroaiaDis
correxeruDt, fi^ alterum supplentes.

') locos coDgessit ReitreDsteiD d. scr. rr. 1. p. 57. Diophaoes praeter Geopoaica non citatnr nisi apud Gargilinm
Martialem 3, 3 et 4. Alibi prodit 'Maf^o' vel 'Cassius Dionysius'. Vcrsiooem latinain prae Cassio Diooysio plane
evaouisse ex Varrooe II., qui de illa silet, collif^itnr, neque muitum 'Magoni' Domioi tribuendum, qao saepios utuntnr.

^) Verf^ilius ipse sigDiGcat sibi equum Graecum aote oculos obversari, v. 89.

>) perscitum etiam fecit poeta, qnod illas equi notas non udo insernit lioo, sed nt le^entium evitaret
fastidium, quaedan de coloribua et de aoimo equi v. bl — &5 iaterposuit.

- 21 —

oporteat, pulcherrime quidem Vergilio vate absoluta esl'. Vergilii descriplionem ut bomo Romanus
eiegans ac non ut rerum naturalium peritus iusto pluris fecit. Ipse silet de equi forma, etenim
pergit: 'sed el nos diximus in libro de iaculatione equestri condito, et fere inter omnes constare
video'. Quod de consensu omnium ait, quam recte dictum sit, nunc cognoscimus. Et Plinius
quidem minor ep. III 5 de isto avunculi libro, quem ilie primum scripsit, 'bunc', inquit, 'cum
praefectus alae militaret, pari ingenio curaque composuil'. At ex libro, si extaret, de equi forma
certe nibil novi disceremus, quia auctor sine dubio ex eodem fonte alque reteri biberat. Neque
posteris poetis descriptio Vergiliana probata est: alias praebent notas, quas plerasque ex Diophane
sumpserunt. Et tradunt paucissimas Calpurnius, plures Nemesianus, phirimas Oppianus'), qui
vocatur. Quid quod is nonnullas adhibet vel a Varrone Columella spretas, ut aut ad ipsius Cassii
Dionysii opus rediisse aut Diophaneam descriptionem alienis amplificavisse censendus sii?

Diutius nos morantur C et Geoponica, quae qua uecessiludine inter se iuncta siut, nunc
consideremus. Atque apparet neque C ex Geoponicis sua hausisse neque Geoponica a C pendere,
nam uiriusque non pauca propria sunl. Compilatores vero istos eius prosapiae et infimae aetatis
ipsos Diupbanis epitomam digitis voivisse omnino incredibile est. Immo equi descriptionem iis
per eundem Anatolium, ad quem fragmenta 2—5 rettuii, suppeditatam esse iam dixi: videlicet
ipse auctor in initio fragmenti allerius supra p. 5, 6 legentes relegat ad caput, quod de equi
forma scripserit. Kes igilur nulli dubitalioni obnoxia est: ea ergo quae C cum Geop. XVI 1 in
tabula coramunia babent, Anatolio vindicanda sunt. At quaeslio orilur, unde C fragmenti sexti
el initium et ciansulam sumpserit. Atque clausulam inde a €(Ttdvat incipientem, quoniam similia
atque frg. I praebet , iam supra altuli. Prima autem verba considerantes ad fragmentum septimum
ttendimus, in quo desideramus verbum, a q uo accnsativus (rov dk axolioy) pendeat: ex anle-
cedenlis particulae initio illud divulsum esse et per se clarum est et ex celeberrimo Platonis loco
evincitur, quem C exscripsit. Ait enim divinus philosophus de equo bono et maligno in Phaedro
253d ed. Scbanz haec:

6 (iiv toivvv avTOlv iv Tt} xaXXlovir (fiaGet (av t6 te eldog OQ&og xai dnjQ&QOifiSvog,
vlfjavxi^v , fniyQvnog, Xsvxog idtlv, fifXavofinaiog, ttfiijg iQaGtfjg [ittd co)(fQoavvijg te xai
aidovg xai dkijxf^iv^g dol^tjg kvaiQog, dnX^xiog xtkevafiatt (sic t, Herachlus: xtXevfiatt BT)
fiovov xai X6y(ii '^vtoxeXtat. 6 6' av axoXt6g, noXvg, eixfj avfjtne(poQrifiivog, xQuteQavx^v,
^QaxvtQaxfjXog, aifionQ^aconog, fieXdyxQ^iig, yXavxofjtuaiog, txpatfiog, v^Qe^ag xai dXa^taveiag
eraiQog, neQi dia Xdatog, x(a(f6g (Xaat6x(a(fog B, Pholius, Synesius)^ fidaityt fteid xevtQdtv
fjtoytg vneixoov.

Quae ita in fragmentis Cantabrigiensihus redeunt, ut oon desint, nisi quae Plato de

') Oppianas 1, 2, 3, 6 quae proFert, cum ne apnd Simonem quidem XeoophoDtemTe reperiaDtnr aliaode
atqoe ex Diophane eas aotas sampsit. Descriptiooe fiaita v. 196 ait TvqoitjvoI loiolSt xal 'Agnivtot »ai ^Axato(\
KttTiTiudoxai %E xlvxol TavQov riQonngoi^c v^fiovtai: qaod noli urgere, oam v. 173 aotequam incipiat legimns
tnnov J' h navriaai navdoxov fifQuaaavro \ IJ/uovfs innodgofAtov xal ^ovxoKmv fn(ovQot \ ttJtOiv oi rolotatv
olov difi«s faTf(fttV(i}Tai. Unum i|;itur, qaod in nostra tabula repraeseotatum videnins, clarissiraum equorum
genus extabat ex diversis nationibus ortum et cooflatum, quocum coDseotit Nemesiaons, qoi a Graeco equo
postulet, ot notas Cappadocam referat. Ex Asia igitnr nobiies equi ad geous facieodam fortagse ian ante Simonis
tenpora in Graeciam missi sudI. Notabilis aulem discrepaatla 8 , ubi alii auctorrs alia proferant. Fieri
potest, at hic singulis testibus diversa eqaornm geoera aote oculos obversata siot, cum cervix eqoina maxime
oonspicoa sit: et Diophanem vel Dionysium anum iilud ^enus equorom Asiaticum Graecamve deacribere «atis
habuisse vix credibile est.

— 22 —

moribus equorum nimis humana dixerat. Signorum corporeorum fiekayonftarog solum in C
ilesideraiur, nescio an iniuria temporum, cf. tab. 3. Neque qui pannulum istum capiti assuit,
curavit, ut Plalo cum aliis capitis partibus consentiret. Immo ad tantam stupiditatem progressus
est, iit quod philosophus de equo pravo dixerat otfionQoaconog et ipse frg. 7 recte repeteret
idemque mente capta de bono equo frg. 6 contenderet in tab. 7, ubi ceteri testes de ea nota
silent. Neque igitur quisqiiam mirabitur, quod et Piatonis fieXdyxQovg (frg. 7) tamquam quid
vituperabiie retinuit et 28 equum bonum esse dixit xQotdv (fotvntov ^ (iilava. Neque mimis
nioleste repelit post Platonis i6 tf tldog oq&iov xa\ dt^Qi^Qwfiivov Cassii Dionysii descriptione
finita 27 oq&iov oIm tw ocofxan, evfisf^d^ij, dn^Q&QWfiivov', cf. supra p. 18.

Atque extra omnem dubitationem positiim esse videtur a nullo vel mediocriter sano
scriplore talia intra brevis particulae ambitum uno tenore proferri potuisse neque ab ipso
pecore Cantabrigiensi post annum fere 950 p. Clir. vivente (Rli. Mus. 51, 14, 2) Platonis locum
ipsum inspeclum et adhibitum esse. Num ergo colligemus ab alio quodam scriptore Platonica,
ab alio descriptionem Cassii Dionysii suppeditata esse? Constat autem descriptionem Cassii
Diouysii per Anatoiium in C venisse: num erit necesse Anatolio Platonis locum abiudicare et
alii cuidam assignare? Quaestionem promovet Geop. XVI 2 quod hic apponam:

Geop. XVI 2. "Innov arjfifta. Uflttycjvtov.

1 Tivif Sf xcti tovg fTf(>oif'd-aXfiovi Iv toTs xaXXCaxoii TaiTovatv, oiov <faat yfyfvvija&ai lov lov Maxf-
(Toi'o; 'ytXtinrif^ov Bovx^ifakov. yXma aav Si (om. F M optimi Geop. codd.: omnia ergo qaae secuatar de
Bacephalo dicta volaat) Xfnrriv xal /uaxgav fj(iT<o (oni. FM) to rf^ ngoaainov ai/u6v ^ tnlygvn ov.
Jft cT^ avtov fivai (tffi — fivai om. FM) inpav)(fva, yavqov, y Xavxov, JvayayydXiaTov, 6q&6v, tov
Tf TQttXTjXov {6q96v TQa/T;X/v Tf FM) nXtiQti xal na^vv, xovTtaxt,v ov fiQa)(VT Qd/r]Xov, yaaTiQU
avfjin fjt tta ftivrjv, xal t ati Xayoai avvfaTaXjuirrjv, ro fiiyf9oi txavov, tus J*' oi.oi' ToiJ
aio/naToi ifXi^ai fvaifxovi xa\ inriQuirai, t 17 v/potar xaraxoQwi fiiXava. 2 JlkctTOiV H Toiii
Xfvxoi/i anoSi}(fTat, loi iv Tip Xfvxip xal Tif uiXavt Trv dxQOTrjTa fnaivfia9ai. 3 xal toV ifoivixiCoVTa
<y^ avvaQi9fiova 1 Toii dya&oii innon' avfi^aivft rf^ xal dXXrji ^Qoiai dya^vi Xnnovi tlvat noXXdxis.
4 dya&ov Jk innov xal tovto Tfxfiiqoiov, oTav fattjxwi fii] dvixv^"'} dXXd XQOTtSv r»)»' yfv oianfQ
TQixttv intSvfi^ (ad extrenia cf. frg. I).

Vides 6, 7, 13 b tres eas nolas tabulae, quas C solus praebet, praetereunt ceteri testes,
hic redire'). Atque 6 fitxQdv in C pro fiaxQav Geoponicorum esl varia lectio, quae cum com-
memoratu digna sit, iam a Needhamio ex nostro codice ad Geoponica allata est, neque recte
fecit novissimus eorum editor, quod discrepantiam non adnotavit. Utra vero melior sit, equidem
diiudicare non possum. Valde notabilis est 7, ubi ex Geoponicis cognosci potest, quomodo
foedissimus error codicis Cantabrigiensis, qiiem modo castigavi, ortus sit. Geoponica enim praebent:
TO d^ TiQooconov (JifjLOV f} iniyQvnov, C: nQoawnov otfiov. Illud ineptum, hoc falsum. Etenim
atfiog ('stulpnasig', 'konkav') et iniyQvnog ('etwas gekrummt', 'krahennasig', 'ziemlich konvex') inter
se contraria sunt*). Utrumque ergo promiscue nenio sanus de facie equina bona proferre potuit, neque

1) fxirtonov ofiaXov C 2 etiam hic deest; Descimug ergo, nnde sumptum sit.

»

^) Apad Simonem traditam legimus (Rh. M. 51, 68, 15) x«paXr intarjuo , IXatfQti. Blassias qni tnt-
aifioTara traditum esse putabat, iniatfioi scripsit, qaod ego 11. ita complexns som, ut saperlativnm servarem :
nt nuuc arbitror, iniuria. Lectio enim tradita bene sese habet: tniarifiotdTri 'sebr scharf ausgepra^' optime
respoodet vocibns ^diriQ9Qiofxivrf (C), 'argoto' (Vergilii), 'ooTwrfj^f' (Xenophontis), 'pelle propemodum ossibns ad-
haerente' (Palladii), cf. tabulam. Contra in tniaiftoTdTTi, ut iam vidit Blassius, displicet snperlativas

— 23 —

protulit Plato, qui iniyQvnog de bono, Oifiog de malitioso animali dixerat. Num ergo in Geo-
ponicis emendandum: ro 6i nqoautnov (^fi^y ffifiov aU.' [i^] iniyQvnov vel x6 6i nQoaanov
iniyQvnov (^xai /t«)ij atfiovf At vereor, ne ila inscitiam compilatoris, quisquis fuit primus, in-
credibilem subievemus, nam quod superest solum atfjtov in C, facillime ex Geoponicorum lectione
tradita prodire potuit, cnm negiegenti cuidam codicis scribae vel ipsi compilatori C alterum
adiectivum satisfaceret. Nil ergo in Geoponicis mulandum esse censeo, quamquam miror Beckbium
cum verborum contextum constitueret in dirficullate ista conivere. 13 b Geoponicorum yaatiQa
{xotXiav) avfinenteafievijv xai talg Xayoai, avveaTaXfiivriv per rtv^g de (faat a C agglutinatum
est notae xoiXiav evoyxov Diopbaneae. 27 consentiunt verba ftdye&og — inrjQfiivag et quae
de colore secuntur, quae in C in brevius contracta esse nunc ex Geoponicis discimus. Imprimis
autem memoria dignum, quod Plato bic nomine appellatur. Denique etiam eavdvai fi,^ dvexo-
ftevov xtX. in Geoponicis redeunt, in quibus vero extrema codicis Cantabrigiensis tpvx^v dxaid-
nXijxiov xtX. desiderantur. Cognoscimus ergo descriptionem equi, quae redit ad Cassium Dio-
nysium, per Anatolium suppeditatam a C ex copiis eius scriptoris compietam esse, unde Geop.
XVI 2 fluxit. Lemma vero IleXaytoviov falsum esse — quae est vanitas omnium in Geoponicis
lemmatum — et per se certum est et probare possumus, quoniam aliter constituta Pelagonii de
re verba aetatem tulerunt, sicut supra exposui, cf. p. 13. Cuius tandem scrinia uterque expiiavit?
Responsio parata est, cum reputemus non modo in C additamenta ista descriptioni Dionysio-
Anatolianae intermixta esse, sed etiam Geop. XVI 2, 1 — 3 eidem, quae in antecedenti capite
(XVI 1, 9) exlat, descriptioni manifeslo agglulinari: id prima verba Ttveg de xai tovg eveQO(fd^dX-
fiovg iv TOlg ■KaXXiaiotg Tdtxovatv ostendunt, quae initio capitis plane insulsa sunt. Neque
placent § 4 ayad-ov de tnnov xai tovto texft^Qtov xtX., quae ad XVI 1, 10 pertinere mani-
feslum est: haec sententia a compiiatore ita inscite ceteris buius capitis partibus annexa est, ut
biatum apertum cognoscamus: nam cum totum caput a^fieTa dya&ov Innov complectatur, com-
pilatorem iterum quasi ab integro ordiri in propatuio est. Idem igitur Anatolius, qui cetera
omnia compilatori Cantabrigiensi adhuc praestitit, in XVI 2 prodil auctor. At enim de iilo audore
cogitari posse modo negavimus, quandoquidem inter Piatonem et Dionysium (i. e. Anatoiium) non
bene conveniret. Sed vide, ne iusto severius iudicaverimus. Etenim Anatoiius quae priores de
re rustica dixerant satis habuit in universum collecta proponere minime opiniones inter se dis-
crepantes curans. Neque tamen ei soli socordiara compilatoris Cantabrigiensis imputamus. Nam,
sicut ex Geoponicis nunc videmus, Anatolius Platonis verba nomine auctoris apposito attulerat
neque sicut hodie in C fit, cum Dionysiacis confuderat, quamquam ibi foedum errorem a nobis
detectum commisit. Quid quod alio Geoponicorum loco XV 1, 8, ubi Plato laudatur, ita ad
philosophum relegamur, ut appareat verba phiiosophi summi a compilatore ipso non lecta esse
(Rb. M. 48, 8, 2)? Cassianus Bassus igitur qui tractatum istum XV 1 neQi <pvatx<iov avf*-
na&etuv xai dvitnad-etwv scripsit, etiam bic Platonem iam ab Anatolio allatum inveoerat. Sane
risum ciet, quod Piatonera tamquam equi peritissimum auctorem ab Anatolio inter mulomedicos

et verbum ipsnu ioasitatissimam est neqae extare videtar oisi apad Boeckhiam, Erkl. eio. aegypt. Urkonde p. 4, 7:
ajQOYyvixtnqoaonios C. 0. Miilier, Hdb. d. Arcb. § 329, 4, quem locom debeo Hasio in Stephaai Tbesaaro s. v.
•llatam. Ceteri osarpant aut atfios aat dvaaifios, quod bis ia parvo frastulo Simonis occarrit de cervice paalo
ante dictam 11. p. 17, 11 et 12. Oeniqae si tniaiftos Simooi damas, eam aperte Platoni refra^aotem facimas.
Diversa sane est qaaestio, qaara hic non profligare possam, num equi Graeci re vera inCyQvnoi foerint.

- 24 -

et pastores equonim numeratum esse legimus. Quod vero excusari JDtellegique potest, cam
Anatolium quarlo fei-e post Clirii>tum saeculo floruisse reputemus, quo tempore IMatonici recenliorefl
amplissima erant aucloritate. Nolo autem hic repetere, quod de persona Analolii Rh. M. 45, 98, t
exposui: sane ab eo Anatolio, ad quem Porphyrius sua 'OfiijQixa C*lTijfJiata misit, diversus est.

Quoniain de fragmenlo, quod superest, Gantabrigiensi octavo singulariter res se habet,
nunc paucis comprehendere lihet, quae adhuc lucrati simus ad fontem, unde hauserint Geoponica
liippiatrica scriptores Romani, melius qnam adhuc licuil in universum detegendum atque purgandum.
Et demonstravimus fragmenta Cantabrigiensia, quae adhuc nobis occurrerunt, ad Anatolium redire.
Eiiisdem celeherrimum et amplissimum opus Geoponicorum fundamentum esse aliunde scimus.
Itaque fieri potuit, ut fragmentis novis non paiicos Geoponicorum locos vel plane eosdem vel
simillimos apponere liceret. Porro vidimus Anatolio, ulii cum scriptoribus Romanis consentiret,
libros Cassii Dionysii a Diopbane in epitoinam redactos subesse. Nunc vero a Geopoiiicis saepissime
Diophanea servala esse testibus Varrone Columella Palladio probari polest: ergo ea omnia ab Anatolio
Cassiano Basso suppeditata esse colligemus. Tamen restare dirficiiltales, si singnla examinabimus,
intelleges, si Geop. XVI 1 plus semel supra allatum mecum lotiim eo coiK<ilio percensebis, ut quae ex
Anatolio sumpta sint, statuas. Constat aulem caput ex septendecim paragrapliis, quae vocantur,
quarum §§3, 5, 6, 8 — 10, 11 (init.), id est fere dimidiam capitis partera ex Anatolio fluxisse
supra ostendimus. Quae restant §§ 1, 2, 4, 7, 11 b, 12 praeter § 17 ita comparatae sunt, ut arte
cum Anatolianis cohaereant; deinde cum Romani scriptores cum iis consentiant, ad Cassium Dio-
nysium referendam esse doctrinam colligitur. Attamen si quis eas omnes Anatolio tribuet,
falsusne erit? Etenim quae 12 — 16 de aetate e dentibus cognoscenda leguntur, prupterea
non Anatolii esse posse videntur, quod is negat e dentibus quicquam perspici; cf. supra p. 7.
§ 1 autem de aetate et forma equarum praecepta refragantur manifesto Anatolianis, quae supra
p. 5 sq. edidimus. §§ 2, 4, 7, agitur de admissariis (de eorum forma, quam saepe eos ad-
mittere oporteat, quomodo incitentur): quas quamquam egregie acl rem faciunt a nullo
suppeditari potiiisse nisi ab Anatolio probare non possum. Idem de § llb dicendum est (de frenis
suspendendis). Sed num prohabile est Diophanea ea omnia, quae apud Columellam et Varronem
leguntur coniuncta, postqiiam in Geoponica per varios quidem compilatores venerunt, a Cassiann
Basso rursus in integrum restiluta esse suopte ingenio et arte? Confileor vero me unam
videre viam, quam ingressus etiam §§1 et 12 — 16 Anatolio quamvis ei improbatas ascribere
possis: constat enim — quod saepius monui — ab eo homine diversissimas et inter se contrarias
senlenlias consarcinatas esse. Restat vero § 17, quae non ad rem facit: 'innoq dh xad-oXov ov voasX,
idv iXdifov xiQttg xovto) neQidiprjg. Redeunt enim verba paulo post aliter constituta XVI 3, 6
ovre S^ ^otq ovte Innot xtL, quo loco ea genuina esse, cum ampliora et capiti neQi dtaffOQutv
roarjfidKav inscripto idonea sint, non diflicile intellectu est^). luiuria autem repetita sunt ad
finem XVI 1 ab eo stolido bomine, qui saeculo decimo p. Chr. n. Geoponica retractavit et lemma
ineptissimum 'AipvQtov ad XVI 1 appinxit, quod furcis velim expellas.

Sed quisquis fuit, qui copias Cassii Dionysii olim Cassiano Basso praebuit, nostra maxime
interest pretiosissimas singularis illius operis relliquias quam fieri potest plurimas recuperare.

'j Quae cam legiDtar io Africcoi Cestis cap. 43 (Mathematici veteres ed. Tbevenot p. 303a, 30), ooo
dobium est, quio etiam ea compilator GeopoDtcorum debeat Aoatoiio, qoem Africaoi opus compilavisse scimas.

- 25 -

GeopoDica cum RomaDis «eriptoribus comparaoti id faciliime contingit. Utinam mox aliquis
laborem bonse fnigis plenitsimum sttscipiat! Satis multum enim temporis lapsum est, ex
quo Buecbeler (Rh. M. 39, 39 i) prirou» errantibus viam monstravit, Heinzius recte in nni-
versum sed nimis breviter et parum accurate de re gravissima disputavit^). Ne obliviscamur
illud opus redintegrandum esse, cui Cartbaginienses debent, qaod in bistoria litterarnm im-
mortales sunt. lis vero qui Graecas litteras solas admirantur, contemnunt alienas, con-
diderandnm est a Cassio Dionysio multa de re rustica praecepta, quae apud plus quinquaginla,
quos enumerat Yarro rr. I 1, 8, scriptores Graecos legerat, suis voluminibus inserla esse.
Qaibus Simonem Atheniensem accedere nunc vidimus. Nunquam vero continget, ut Cassii
DioDjaii vei Diophanis libris restitutis Graecorum praecepta a Magonis ipsius disciplina di-
stinguamus, nisi forte nova adminicula nobis sese offerent.

vni

Capat, quod propositurus sum, bis publici iuris factum est Primo divulgatum a
Cramero in anecdotis Graecis Oxoniensibus IV 256 — 25S, ubi extat inter 'Excerpta Varia': de
eios origine ait Cra(mer) 'inter alia frag. e Codd. Bodl. exscripsit docl. vir Cberry, Arcb. Sed. 2S
cuius baec nota praefigitur excerpt. "Aliud ex alio Msto frag. communicavit mecum cl. Ber-
nardus". Qui codex Oxoniensis iste sit, nondum eruere potui: vix est Baroccianus 161 saec. XV,
in quo 'veterinaria' insunt 'libri duo\ quoniam is cum G, in quo caput desideratur, omnino concinere
videtur. Nisi forte Bernardus ipsum codicem CantabrigieDsem inspexit, non dubium est, quin
librarius ille Oxoniensis codicem C bic cum pulvisculo exscripserit omnia menda et lacunas
aoxie servans et ipse nonnuUos errores novos commiltens: quae omnia infra annotabo (0)
De pusillis quidem discrepantiis omissis ne de origine uUi iam dubitationi locus sit'). Testis
tertius autem accedit hippiatricorum codex Londinensis (L) Sloane 745, in quo fol. 28 »q.
caput appareU Cum de L propediem in Museo Rhen. vol. 51 paolo accuratius aclurus sim neque
quidquam novi uno de Thessalis equis loco excepto Bussemakero teste inde bic redundet (cf. vero
etiam p. 31), hoc adnotasse sufficit. Deinde extat caput in codice Athoo (D), quo Aristophanis
Byzantii epitoma bistoriae animalium Aristotelicae tradita est, quam edidit Spyridon Lambros,
'Commentaria in Aristotelem Graeca', suppl. I p. 146 — 149. In fragroentorum numero est, quae
aliunde a compilatore in librum coUertionis secundum congesta sunt (§ 588 — 609). Verba autem,
quae ibi inveniuntur, non leviter discrepant a C, quoniam D non modo crebro corrosus est'),
ged etiam haud paoca servavit, quae in C desiderantur, ut de emendationibus, quas D praebet
et de inverso equorum generum ordine hic tacearo. Ita factum est, ut a C haec scriptoris
verba, a D illa memoria digna putata aetatem tulerint et utroque inter sese comparato imago

1) CommeDt. Ribb. p. 434 — 440, commentariolas de hac re seriptai sex paginas expletl
^) Daae emeDdatiaocalae ififigi&eTs p. 27, 7 et 'YqxuvoI p. 30, 8 dob eodici 0 deberi sed elapsae esse
videntar editori invito, qai aoxios cetera codicis moostra servavit. Atqne cam p. 30, 10 et 13 x^ilotJixovat et
yfvoiTo non modo ia 0 panctis infra lioearo positis notata sint, sed etiam in C (abi ea poocta etiam alibi saepe
apparent), pato Bernardnm ipsam codicem C manibas versavisse et Cra vel eios auctorem de origioe capitis
erravisse. De excerptis Crameri, qaae in Barocciaoo codiee extaot, cf. iofra p. 30 ann.
*) lacanas qaalescaoqae eodicis D [. . .] ita sigoificavi.
Priedr.-Werd. Gymn. 1896. 4

— 26 —

capitis genuini, quale ex officina aiictoris prodierit, multo clarior quam antea evadat^). Nescivit
enim Lambros, vir doctissimus, eam particulam pleniorem a Cramero editam fuisse et ego
ignoravi, cum de capite nuper paucis in Museo Rbenano 51, 57 rettuli.

') discrepaDtias pusillas, qaales suot iQyaTixos et ^^aarMo; p- 28, 26 vel NijaaToi. et NiOalot p. 29, 13,
alias consulto dod sostali io contexto.

C p. 8. "InnoiV (fvcfsig xava s&pog.

1 ^AQ^ivtoi Innoi xutcc adifia (isv evfieys-
^*»g elai, pf^JfjueriffTtxot, nXaivvooTOij Quxtv
vn^QdaQxoi, (xaid) nQorofiijv (ds) ol [itv
iniyQvnoi, ol di ^ocodfig.

2 "yiQa^sg ds ol nQog tm OQet r^g ^lvdix^g
fVfjKyed-eigj (foivixtgj u>g ininav fineZVj tfjV
XQOtdVj vxpavxfveg.

10

Tfiv nQOTOfiijv ovfifieTQOV
xai evQVx^fiov sxovxeg j Tf]V xetpaX^v [xai]
'^vcDfjkevijv axtdov tm tov Innecog fiex<an(a.
xvdQol xal dvoyaQydXiOTOi j noXv to r^?

15 InnoTvipiagsxovregvneQijcpavoVj o^etgacpodQaj
nodo)xeigj yovaTU vyQOj Tfj OQfifj tov dQOftov
oXovg eavTOvg intdtdovxeg, nriddovTeg xovcpbog
fiaXXov ri TQixov^tg, yoQyol t6 ^Xifjtfia, Ttjv
iQtv xexQUfjiivijV xai vdaQsOTiQav ixovTBg, Tovg

20 xevecovag ovveOTaXfiivot xai t6 dXXo oaifAa

loxvoi xai ov xexvfjtivot, {t^^vy Qaxtv xoiXtjv

p. 9 exovTfgj nQog t6 xavfta firj dnayo\\QevovTeg,

Tw ^Xioo fidXXov xoiiQOVieg, xiiv xccitijv evcpveig,

Tfjv diaitav evTeXeig, ifi^Qi&eXg td dXXa,

25 d^tdoibog {ds) rdg dta^doeig notovfievoi.

30

Ad 1 cf. scriptoris igaoti G p. 261 qnae edidi infra
p. 31 ^A^iA^vtoi il xot Kanndifoxfs t6 naQ^ixov yivoi
(Xovaiv, (iai Sk puQvx^ifaXoi /uallov.

5 TiQioiofiTjVoi fikv 7 "AQQa^a 11 nQovofjir\v
13 Inniog 15 vn^Qrnf.avQV 0 17 ntjifovTf;, nrjifov-
Tff O 18 t6 deest 0 19 hqiv (sic) x(XQaTrj/uivr)v,
ovQiva xexQaTa/uivrjv B 22 l;(0VTa 0

Aristopb. Byz. bist. anim. epitome ed. La(mbro8)
p. 147.

(596) ^AQfiivtoi di OdofjtaTt evfieyi&eig eioi
xai x^^fJ^^^ftOTtxoi, nXaxvviavot di xai fiocodetg,
Qoxtv vniQOaQxot.

(597) Ol de "AQa^eg o» nQog tw OQBt T^g
^lvdtx^g oVTeg vipavxtvoi{s\c) eioi xai nodcoxetg,
ol^eig xai xorxpoog nijdcovTeg, yoQyoi t6 ^Xifjtfia,
nQ6g t6 xavfia fjti^ dnayoQevovTeg, lnnOTV(piag
yiftovxeg dXrj&cog. cpoivixeg ds, cogininav einelv,
tiiv x?o«*'^ ^^*' nQOTOfiijv ovfifievQOV xai ev-
QV&fiov i'xovTeg. Ttjv xecpaXijv dv rtg avTiiiv tdot
T(S Tov Inniiag fiexconco ijvcofiivijv. x^v^dQoi
xai dvoyaQyccXiOTOij

Ttj di OQfjkfl oXovg eavxovg
intdtdovTegj nrjdcovTeg xotxpcog fidXaQfidXXovf
Lambros) iy TQixovtegj ri^v iQtv xexQUfiiv^v
xai vdaQeOTiQav exovTeg, Tovg xevecovag [. . .]

iyxexvfiivot , Tijv Qdxiv xoiX^v exov(^Tegy

[. . .]otg tijv SiaiTav evteXeXg, ifi^Qi&iOTaTOt
[. . .] dia^doetg notovfievoi.

2a (590) Ol di 'AQxddeg Innot deivov
^XinovOi xai ti/V ocpQvv aiQ(ov)oi [• . .] ^ ^»e
inayyeXiav (pQvdyfiaTog «x** *"^ [• • -l^ontv
zdov noScov aTtfid^ovOi Se v[. . .] av[. . .]xoi
eiot T^v 6nXi^v.

3 cf Heliod. VII 29 28 xa\ 17 ovQa aofidTai
xaToniv latere putat La 29 vn' avTovs (sc. rov;
n66as) vno6(Ta&ai, tnd xaQT(Qtxoi supplet La

27 —

3 BttQxatoi fi^xtaTOt la ix tov xevecHvog
eis tdg (OfionXccrag. Tovroig fjioyotg Inntov
^ <fV(Hg f^eitovg iSooQ^aaro nlevQagj ffnd&ag
yaQ sxovaiv SexaTQstg, tcov dXXtov Innwv

5 ixovTcav 6(6dexa.

4 //aXficnai l^Qfiivtot elvai (loi, doxov(Tif
xai OQvyeg. ei(ji di ifi^Qi&eJg, t^^v Qaxtv
xotXfjv sxovzegj dtd Sk ttav icexio)v nXaTeTg,
^[ieQ(0TaTOi xal evneid^eOTaioi (liyKiToi ts

10 xal xdXlKiTOi, xal t(S (pQOV^fiocTi dvdQeiOTaTOi.
ov fi^v yivovTai, noXXol toiovtoi.

5 GeTTaXoi

fiiye&og fiiv eiat avfifieTQoi,

15 nXevQdg ddaQxoTeQoi, yaa^iQa [ovx] iaxvoo-

fievoi, Tov xevedova ^Qaxetg, tquxijXov ntQi-

(feQetg, o^etg iijv xa&idQav, la vcoTa iaoTevetg.

6 KevcavQeioi T*v«g innoi xaXovviai iv
GeTTaXiq, dv jy Qdxig fisTQicog xexoiXcoTai

20 eig da(paXy xd&edQav tov Innitog.

7 rdXXoi (fiXvdQOi, &vfjKa6etg, (ftXoTtfiot
xai (fiXoveixot.

8 ^l^ijQeg fitxQoi xai &i]Qavtxoi, maTevov-

Ad^ ef. Oppiaoi Cyneg. I294sqq. de Libycis equis:
MffCovtg (iaidittv Aipvts XQaxtQoi ytydaatv,
L4li.(i difjius ioi.ixoi' nltvQ^at yuQ dfA(fls ij(ovai
TViv aXktov nXiova ana&it]V xiivu' rovvtxfv tlat
ndaaovfs tiaiHftv xal xQtiaaovts i&vg oQovtiv xtL

Ad 6 cf. Grattins Cyneg. 532

Spadices vix Pellaei ralaere Ceraaai.

1 BuQxiot 2 tovs 4 t)(ovat 0 6 dalfiattti |
de equornnt cogoatiooe cf. iofra p. 31, 4 7 ifi^oriStZi,
ifi^Qi&fls 0 14 avfifitrQov 15 nXtvQu 0 | iaxvmfxtvoi
pro geoaino ai{aiail|U^>o( 'aafgeschiirzt' ut oostrates de
macro equi veotre, ovx igitar deleodnm 17 oitis iriv
xa&idQUV L: k^tls Tjf xa9iSQq CO, /fi/v tixd&tdQoi
coui. La. I iaoxtvfls L: iaoxtltis CO 18 KivxavQioi
19 xtxoikttxat 0 20 Innios 21 rdlot, rdlloi 0

(598) 'Innoi 6i [. . .] xa ix tov xeveiovog
eig Tdg (cod. Tovg) (OfionXdTag noXv[. . .]

(^6exyaTQi(Jov nXevQ(iov ovreg, t(Sv dXXcov 6(o-
6exa ixovTcov.

(599) '£[. . .]ai Innot

ifi^Qt&etg eiat xai
^fieQcoTUTOt xai d[. . .] xdXXtatot , Trjv ^dxtv
xoiXiiv exovxeg 6id 6e tcov toxi- . .]ovTec,
nXareig, fiiytaTOi xai to (fQOV^fia xv^QoxaTOi.
ov fiijv yivovTai noXXoi toiovTOt.

Ol QeiTaXoi innot 6eivoi fiev eig t6 avv-
eXdaai d-tjQiov, dyad-oi 6e eig dfitXXav, iQtatt-
xoi yaQ. fiiyed-og6i eiai avfifietQOt,tdgnXevQdg
daaQxoteQOi, yaOTeQa dveOTaXfievoi, tQdxijXov
neQt(feQttg, cS lyst xfj xad^i^Qqc, td vdiia
iaotevetg.

KevtavQetot 6i TiVfs innot xaXovvtat iv
QeTtaXiq, (av al Qaxeig fiexQicog xexoiXavtat
eig da(faX^ xad-i6Qav tov tnnicog.

(609) inncov 6e (f [. . .] coQot , (fiXv6Q0t,
&vfioet6etg, (ftXotifioi a [. . .] (f

'I^ijQtoi 6i innoi fiixQoi xai d-rfQattxoi,

Ad V. 23 cf. OppiaDi Cyneg. I 278

. . . UdQ&oiai fiiya noo(fiQ0vaiv 'I^TjQts
'ilxvxiootat no&iaai xQoaivovxts ntSioto

284 Toaaov "ffirjQts taac Sool noSas ^vtuotvxas-
'All' oliyot ^atoi xt fiivos xai dvdXxtSts t\xoq
Kttl dQOfiov iv navQOiaiv iXtyxofitvoi axadioiaiv.
Eldfa <r dyXaoftOQfpa xXvxbv Jiftas dfiifiiaavio,
'OnXrjv J' ov xottXfnrjv, nrjXoiQotfov, fVQvniSiXov.

2 noXv si recte traditam, verbnm velat SiatfiQovai
adicieodam esse videtnr 4 (Sfxy snppl. L 6 £ ex
J vel ot corroptam esse docet C 8 d(va^ttivfa9ai}
La, vix recte, qnooiam tunti&iaxaxoi C 9 iax{io>v
nQofi(tiv)ovxts Li, displicet verbum 10 xvSQoxaxot
ac Don dvSQfioxttxoi geDuiDnm esse videtar, oam illad iam
legimus p. 26, 14 magisque poeticam est, cf. dyxifx«)(OS
infra p. 28, 18, dyiQOj/os p. 29, 18 alia. Neqae fortaitam
est, qaod verbum io pedestri oratiooe dod legitur uisi apad
Xenophoutem de re equestri 10, 16 16 lege cnm L
offiff iTj»' xa&iSQttv 18 KtvravQioi 21 verba in D
ad Gnem capitis tradita, abi eqni Siculi describantor,
cf. infra p. 29,26: de proprio eqaoram geoere agi ex D
nemo cognoscere potait 22 adxf^ovt; supplet La

4»

— 28 -

p. 10 ra» II 6' ovtot ctn' dyQiutv inniov yeyovivat.
XeJot, m»Qol wq aiQO(potj O^tjQatttcoij o^eJe
nQog dQOfjtoVj ^adiaai de d(fV6lg.

9 Kannddoxeg l^Qn^vtoi f*Oi elvat doxov-
5 (fifV xai 0Qvyeg. xard zd aind totg JaX^idta^i
elaiv naQ' avtoig ^wg^ inl noXi) totovtot
ytvofievot.
9a

10

10 yivdiot fieydXot ta Ofafiata xai xdXXt-
(ftotj ti^v xe(pal^v nQOfA^^xetg j evQvateQVOij

15 OjU/ua (laXaxoij tijV Iq^v olvanoi, evxoftot,
tr^v ovQdv Xdatotj xo ^d-og dnet^elg xai
eQtattxoij dvaxeifieQOtj dnaloi tijv aiayovaj
dyx^fif^X^^j • • • djra&oi xai Cvyov vnodvvai
oQtatot.

20 11 Ai(iveg d^pd^^vat fiiv dnQendatatot

xai fxtxQoi td a^afiata evdQOfioi te xai Xttoi,
xdtco ^Xenovtegj dxaUv(atot ydQ eiatj (fiQovai
ydQ-\ xai dxai,iv(atot elvat.

12 Aevxavoi (favXot, fttxQoi to adofiaj
25 dvaeideig to XQ*^f*>f*3

vno ^vyov 6e eQyattxcoTatoi.

13 M^dot fieaot to fieye&og, (ata fiixQd,
xe(faXi^v ovx inntxi^v e^ovteg j ov (fo^eQoij

13 aliter G 261 (iofra p. 31, 3) o/ Mfi6ot r^ ntyi^ft

VTKQfidlloVTti

2 fiixQtiJi aTQoifoi I 9iQttiiMol 0 4 Kannaioxai.
5 cf. supra p. 27,6 6 naq avxoTs corruptum: ndvrts
recte D 13 aojfiuTa axiJnaTol: corruuat ergo quae

L. Diadorfius io Thesaaro s. v. axtXiOTi^s l»c Crameri
lectiooe oisus de eius voculae ootioae disseruit
14 nQoajUTjxfts 15 Iqiv ivonoiov, ivonoiov deest 0
16 Tfiv ovQav XdaioL glossam esse iaiuria putavit Cra |
fl&os'- fiSos 17 axayova 0 18 dyxijua;(ot | puto
iuxta dya&ol excidisse sigoificatiooem rei io qaa booi
fueriat eqai | vnoSoiivat C et 0 21 rectiua 6(
22 dxttKvioToi ydQ tiat ut dittographia deleadom esat
videtur et (fiQovTut corrigeodum: Cra del. ifiQOvat —
flvai. tamquau glussam 25 Svaiiiits

niatsvovtat di ovtot dn' dyQittv tnntov
yeyovivat. XeJoi dij d^efg nqog dqofjtov,
^adiaat di d(fveig.

Kannddoxeg di\iQfiivtot elvai fiot doxov^
atv xai 0Qvyeg. xatd td avtd di tolg
Jakfkdtatg elai ndvteg, (ag eni noXv totovtot
ytvofievot.

(591) KvQfiv{aiot) di Innot (^neqivxaaivy
eig aQftata xaXoi xai ^vvcoQiSag.

(600) KvQTjvaioi di Innot ^av&oxQooi tiat
xai xaXoi, ^d^tv xai 6a(fvv ivtovcotcnot xai
Xinoideig.

(601) Avdtot 3i Innot fteydXot tdacofjtatd
eiat xai xdXXtatot, tfjv xe(faX^v nQOfi^xetg,
evateQvot, tijv ovQdv daaeig, [iQtattxoi], ofifta
fiaXaxoij tijv iQtv oivconoij evxofjtotj to ^^og
dnei^eig {xai iQiattxoiy, dvaxeifieQOt, dnaXoi
t^v atayova, dyxif*axot, . . . dyad-oi xai Cvyov
vnodvvat aQtatot.

(588) Aifivg de Innog d(f&ijvat fitv
dnQenijg , evdQOfiog di, iaaneQ eiQtjtat,
(fiQetf de ovtog xai dxaXivcotog elvat,

(602) Aevxavoi de innot (favXot, fjttxQoi
to acofjta, dvaeideig to xP<5/*«.» aiaxQoi tdg
oipetg, vno ^vyov 6e iQyaattxootatot.

(604) M^6ot 6k Innot fiiaoi eiatv, cota 6i

8 ntifvxaatv ia loco corroso 15 ivaTtQVOi:

geuuinum saoe ivQvaTeQVoi \ iQtaTtxol 'loco vix aptnm,
cooicio ntQCaTixTot' La, recte de loco dabitavit, sed
ioiuria mutavit ipsam vocem, cum io D fvnii&eTs post
paulo legeret 17 ivnii&fts IB iyxifJitilot'. ian

correxit La 22 malim (p^Qtiai oequa iotellego, qa«-
fflodo La cootextum iuterpretetur; memorabile autem,
quod uterque testis eadem macula iaquiaatus est

29 -

nQog di to nqviu» dnayoQtvovtef 6td dv<s-
p. 11 nvoiov II ^qdiuS'
14 JUavQovotOi

dv^xnXrjXTOt ngog doQaxa
10 xal adlntyyag, (oxvtatotj evayooyotj ^d^da
yovv xati^vvovxat Std to nei^etv, ^xKfra
6i ^ovhfiKaCt xal diip^g dvixovtat.
15 NtidaTot

15

(jkiytOrot to OMfiaj vyQotatotj
vipavxiveg, evaaQxotj evnet^eJgj toJg nooi
20 t^v y^v XQOtovvteg.

16 *OdQvaat 0Qqx<av oXiyov ^eXtiovg, fte-
ydXot to (iiye&ogj xaAcTro» tt&aaaevead-atj
drjxttxcotatotj uQQfjxtot tdg (OfionXdtag.

17 2txeXol tavTov dv ^aavtoTg AevxavoXgj
25 dxd^ivteg dk d(iq)(a xaXol ydvotvto dv.

18 ^avQOfidrat aQKftot, (jtei^ovg 'ip^^Qoav
elaiVj ov fi^v evaaQxoteQotj dvdyooyot dL
30

Ad 14 cf. Oppiani 289
MavQtav (T atola ifvka nolv nQfxpiQOVOiv dnavrav,
'■^ftffi dQOfiOvs lavttove T< xal ifn^ novovg aXiyttvove.
Piemestaai Cyoeg. 267 (d« Maonuio eqao)
Paret io obseqoium leatae moderamioe virgae,
Verbera saot praecepta fagpae, sunt verbera freni.

12 fiovi,7]fii(Sai 13 Nriaaloi non deterias quam
IftOtttot 21 X)iQvaat: tiJ^ol, qaa corraptela incalcata
librariaa ttm B«aeiret novam particila* {noipere, qsae
usqoe ad tifionlaias inseeantnr verba ad NtaaTot per-
tiaer« arkitratiis «at Gra «08 racte jiiftoi seiL 'Veneti
equi' legi volnit 25 yfyotr' (tk) 29 ivttmfMiiratot

exovat fitxQa, xat nQog xavfux anayoQevovat
dvanvoiq.

(594) 'Innot di MavQOvatot eit' evv
At^vxot nrjd^fjtceti elatv evxoXotj evxotXof\
T^v oatpvv xat Ixvevttxoi xat axoXaita ^a-
diOfjtatt &i]Qevttx£ dftiXXcofievot toJg xvai
xat tdg ixtQonctg ttSv d-riQiojv inontevovteg
xai aoifiig xai d<p6fitog dtwxovtsg aind. dv-
ixnX^xtot di eiat nQog doQcna «a» tdg adX-
ntyyagj taxvtatot 6i tiai svdywyot

diipffg ivex<>(i*votj ^xtata ^ovXtfitivtsg.

(593) Oi di Ntaatot aQatoi ti(^at, «a* tta
a<a)fjtatt tovg aXXovg vn6Q<fiQovat, nai eiai
xaXoi t<a xaXtvi^ xai ^Qdaog iv deivoJg noXi-
fjkOig xtoivtat xai naQayyeXfJkdtoav dxQoatai
elvat naidevovtat xai adXntyyt SteyeiQOVtai
xai eiaiv dyiQoaxot j ftiytatot di to atafid
eiat' xai vyQotatoi, vxpavx^^gi evaaQxot xai
toJg noai trjv y^v xQOtovvteg.

^OdQvaat dk 0Q<fX6ov oXiyov ^eXtiovg, fie-
ydXot te fjteyi&ei, x^^A^tto» ttd-aaevea&at,
drjntixcotatotj d^QQy^xtot tdg <afionXdtag.

(608) 2txeXoi ds Innot taviov dv ^aav
t(ojyg [. . .] dfjKpoo xaXoi yivoivto dv xai
aQtatot Innoov de <p[. . .] (quae secuntur ad
equos 'Gallos' pertiaeDt, cf. supra p. 27, 21).

(604) 2avQ0fjkdtat de Innot fjtei^ovg tiav
*ip^Qoov eiaiv, ov fjtrjv evaaQxoteQOi, dvdyooyot
di eiatv.

Ad 3 cf. Oppiani 293 (de Manris et Libycis eqais)
EtSta <r ttfi(foiiQoiaiv ofioCta, nlijv 5aov aixt
Mti^vis tlatiittv Ai^vtt tcQmttQoi yryamaiv, *tl.
qaae secaDtor adootavi sopra p. 27, 1 ad fiarcaeos.

4 Nemesiaous 263 'deformis et alvos' | tvxoilot :
fyxoiXot La 13 supplevit La 21 HdQvaat: corr. La
23 Sifnixrot L», venim iea eeeieeeret Diels 34 seppl. La

30 —

5 'JItv9Qai'tai (sic)

18 a (592) {0)1 i(v IxvMtf sig 7i6X)sik6v
elai xaXol * xP^aQael yocQ xal ov didis xal (tta
ava^dxri avfi,)ndaxei xa\ nsaovtt noQoxXdCft'
(fiXdvd^Qoanov yaQ (^iartv Innog) JSxvd-^g.

18b (595) Tev&Qaviag di xal Aia^ov
tnnot v^fjuot; inayyeXlav xal onXcov xrvnovg
avvidaiv.
19 'ITQxavol i^oif&aXfioij axiQirjTtxoi, zov
dva^dii]v ei niaot, neQifiivovieg, vyQoaxeXeXg,
10 noXffiixoi, dfiiXXti&^vai dvvdfxevoi, x^iXooi-
TOvOi* 6i, fidXXov XQid-oipdyoi ri nvQO(fdy(oi,
(fay)ovatv* 6 rt t^ noq xal xdii x^Q^V
nQoaeaziv. 6 ncoXog nXiJQtjg dXcftov. yivoivto
d' dv r*veg xdXXiatoi, natdozQotfoi.

8 ^-^vQxavol: 'YQxaiol 0 | 6So(f&ai.fxoi (sic) 0

X

9 vyQoatliTi (sic) 0 1 1 nvQQoif^ayovaiv, ttvqqo-
(fayovai 0 13 nQoaeaji 0 | aXyol y^vnijo (sic),

i^lyii yivoijo (sic) 0: sciipsi (tXif.wv 'inacularam albaram'

In C equorum genera secundum litlerarura ordinem consliluta prodeunt, nisi quod FdXXoh
et "I^ijQeg falso loco apparent, quamquam KeviavQetoi et ipsi Thessali essc dicuDtur. In D vero
hodie series nominum omnino nulla est — (|uid quod ibi KvQijvaToi, bis diversis locis tractantur?
Tamen cuiu etiam bic complura equorum genera (596 — 604) sese secuodum litteras excipiant,
non dubium esse videtur, qnin C ordinem genuinum servaverit. D maiores temporum iniurias
passus est, cum C ubique brevitatis sludiosus interdum quae ei superflua esse viderentur coasulto
omiserit, cf. 1, 14, 15. De scriptore, ad quem caput redeat, vix scrupulus oriri potest: est, sicut
Lambrosius praef. XII intellexit, Timotbeus Gazaeus, cuius de animalibus operis piurima
fragmenta alteri Aristopbaneae epitomae libro assuta esse constat. Nam in excerptis Timotbei
Augustanis, quae ab Ilauplio edita sunt, superest capitis argumentum (epit. X.WII, Hauplii
opusc. III 289, 18): oit dno dia^fOQcov id^vtov elai SidcfOQot Innot xaz' dQerijv^). 'Oppianus'
vero, ad cuius Cynegetica I 158 — 367 Lambrosius nos relegat, quoniam Timotheus poetae illius
simia sit, de equorum generibus longe diversa profert, ac ne iis quidem locis, quos supra attuli
(3, 8, 14), plane cum nostro consentit. Idem etiam magis de Aeliano et ipso a Lambrosio allato
dicendum est, quippe qui h. a. 3, 2 paucula de solis equis Libycis et Medis balbutire salis habeat.

Caput ad antiquorum equorum genera accuratius quam adhuc factum est cognoscenda et
inter se distinguenda ulilissimum erit. Etenim qui adhuc de hac re scripserunt viri amplissimi,
cum Hehnius (Kulturpflanzen und Haustiere* p. 19 — 55, quae sane alio tendunt) tum Schliebenius
('Die Pferde des Alterthums' p, 91 — 114), a Vegetio VI 6 profecti sunt, quamquam is de undecim
equorum nationibus nil Iradit. nisi utrum magis proeliis aptae sint an circo an sellis, duarumque
(Persicarum et Hunniscarum) formas accuratius deacribit, cf. supra p. 11. Paulo uberiora praebet

^) Forte fortaoa faclum est, ut Tiraothei excerpta e codice Barocciaao a Cramero edita Ao. Ox. IV 263
ibi a capite proposito oon seiuacta siiit uisi paucis Fiiysiologi frustulis p. 258 — 263. Cf- p. 25 aoa. 2 supra.

- 31 —

scriptor ignotus G26t, cuius verba et ipsa adhuc fere plane neglecta appendicis loco apponere inval,
ut cum Timotbei capite comparare possis. Scilo autem me, ubi nihil adnotavi, hippiatriconim codicem
B(erolineD8em, cf. supra p. 5 ann. 1) in textu constituendo seculum esse. Suppletur autem B per
L(ondinen8em, vide supra p. 25), fol. 26b sqq., cuius additamenta his uncis ( ) signiGcabo.

1 0» nccQ&ot fiej^dloi xal evfieyi^eig &Vfioeid€7g te xai evyevelg zto eldei, tolg noGl
XQfl<JvoX SiaffieQOVTMg.

2 ol Mijdoi T(a fieyiS^ei VTieQ^aXXovTeg.

3 ^AQfidvtot de xai Kannddoxeg t6 IlaQ&txdv yevog exovoiv, eloi 6e ^aQVxi(pa-
5 Xoi fkaXXov.

4 ^landvioi di fieydXfi t^ ^|ft rov OoofiuTog evQV&fioij oq&ioi,, evxicpaXoi, (r^ Q^xet
dinXoXy, evTOVot, ovx evidx^ot,, IdxvQoi iv taig odoiTtOQiatg xai fiij laxvatvofievot tw ooafiati,
(dvdQetOTaTOty, ddQOfiot di xai dxevTQOt iv t^ innaoiq. eloiv ds xai evtjd^etg dno r^g

yeveoecog dxQt tov xaTaQTtOfiov, tov Xotnov di XQOVov novijQoi xai dijxTat.
10 5 ^EXXadtxoi de evnodeg, evfieyid^etg, evxicfaXoi, oQd-tot t^v nQoiOfi^v xai evQV&ftot,

ov» evioxiot, &vfioetdeIg (de) xai dQOfiixoi. iv oXrj de t^ 'EXXddt diatfiQOVTeg ol QeTTaXoi.

6 o\ ^HnetQcoTtxoi novijQoi xai d^xTat.

7 OQqxeg di aloxQoi xai Svoetdetg, ^vXoOcofiotf, xdiwfiot, xvQvoi Ttj ^d^et ^XenTO-
TQdxijXoty, pXatOoi, xaxoneQinazot, boOavTcog de xai iv tm dQOfiu).

15 8 KvQijvaixoi de evfjteyi&etg, dveOTaXfiivag zdg Xayovag xai fiixQag exovveg, 6iu xai

elot dQOfitxoi, evnodeg, fiaxQOTeQOt, Tia^nvevfiavt iv t^ Innaaiq.

9 "lOTQiot de evnodeg, evfJteyiS-etg, aloxQoi tm OcofiaTt xai ttj Qdxet dtofiot xai xoiXot,
dQOfiixoi di (^xai evTOVOt).

10 T6 di SaQfiaitxbv yivog ovx dijSig, dXX' evQvd^fiov ev Idito yivei xai dQOfitxov,
20 dnXovv di, evxicpaXov, evTQax^Xov, evfj,iye-9-eg.

11 It^QyoXtxoi di evnodeg, ovx evioxtot 6i, evxitfaXoi, ifj Qocxet drofiot xai xoiXoi,
evfieyi&eig xai §Qaxeig.

12 Tovg de deToyevveig zcav tnmav iv Toig cofioig xai rw xoxxvyi naQaXafi^dvovOiv
6i ^aQfidrat cog dya&ovg. eioi di ■Kai dQOfiixoi naQ' avroig, dio xai XQ<^VTat avTOig iv

25 raig xuTadQOfiaig xai noXifio tg.

6 Znaviot L 7 eviofioi 10 nQovofirfV L 11 oi OmaloX il Sia(f4Q0VT(i rmv 'EXXaSixcjv.

ovTOi fiiys&og fiiv eiai xrl. L, cf. frg. Vm supra p. 27, 12 18 ivrovfs L 19 SavQOfiotai xxl. L

20 iQOfiixoC, eiixiffaJioi, tvrQaxijloi evaaQxot xal rrjv r^lixlav avfifxtJQOi L

Alque ut poetas attingam, qui nonnulia equorum genera descripserunt, de 'Oppiano', qui
primum occupat locum, iam dixi. Nemesianus autem laude dignus est, quoniam haud imperite
Cyneg. 251 — 280 de equis Hispanis et Maurusiis fecit verba. At piane rcmovendus est Grattius,
a quo quae in extremo carmine Cyneg. 497 — 540 de equorum nationibus traduntur, nullius pretii
sunt: non modo refragantur ceteris auctoribus sine iusta causa, sed etiam lacunosa et mutila
sunt, quandoquidem ista carminis pars non perfecta est a poeta, sed primis quasi lineameDtis
adumbrata extat.

\:-!'-*^

"%

Droek ron W. Poraetter in B«rlin.

:^-^

>• it ■

-^^

,r .

f-:'^

■s

■x^

.■V-.,- -v^

»ia.-.Si .'-

■ -.v'->{^-i'v-'- ■ • • >• r-

■v^'

^ ,.■■ -': > : :■ . ■

:'•' . ■'

M-^^^N :'■

'S'^^

V.. • . ,

s^. ■;■.

■^ '-;.

'

<j^I,.

-

* w, ; •

. ' 'c*».

*'■'.*. ■>■

-9^*^ '

■'■^■-\.~ ,

% >,■

• t

'•{■■

*

v'-r '■-

■ . ■ ^'

C

m^.

1 ■* .■•:

'''',•> ■'-

■^'■i

»,'

'•'I':

-*-r.

•>>

^^V

., .%

^

.'**:.

'^ri.

'1 . ''' •

-*'»..

^^

: '-■ ;

^.

• •>■?■ ,

.^ ■ *

- "f ,7'

<■ » ■*

■' '• ■ ,

' '•»

»-»^:. ,

A

"T^A

:'-v^

''t >*

'- '

.■■?r

.'■?>'

. ^.

' ■^'

• ■- - >

■>^^

- j; ,

)

^ ' .

X ■•

.- ■! ■

. ,v , • , > ■- •>■*••■■ '•■■ - *c -^^■.-■''■.*r-'r' ••■'•»> rrSi»i?;,,'V

^.,^.^^;.;,,::-,..,.*,|-.-.,,,.^^.::s_, ^.^

• •■ ■•-'^ :- /■■ ■ ■■; -i;- ■■;■." .,-^^.1. ■- .^-^^"^^-^"
. •:-'^"-^--'-^r-:-.-r"-^: .■.':: ^^.■^^. v^' '^-:'.^^'fe^'^^^-..

- ; . ,. ■ ■ ■ ■-. ••'•^ ;• ■•-.'" V i:>> ' ■ii:.^.^ •.-v^^^t" '^

■ > - ;■ • ■ ^< - v';. .-■''■■■ '^; ^«/■•v:i^^Ti'-4'>-'^i^v.J^^'^^^^^

. •■'--• ■■ . • ---^^' ^'■-^''■-■i- ^.^'9^'^^U^'^^^:^^^i^^^^/^

. : . - . ■ ■ '^ ;■■■• ■;f^¥',S*'-*^:'S;?.;>^,|^#=%

^ -'^ .■ ■-: '■ ' ^ ■'■■ -ii-r: f..^'^ • --^ivXVCc ."-■^:'^^-^^^

- ' --■. . •'■:>>■-•'..;.•'. - '■• .. ^.«•■-.v,,---:!;'^_;»\i.?.-.- t,..„5-<??.-A.t-^;

,'■ " ■ ■ > ■■ • •♦^ " ' ; '-•- ■• ■ >^' .-.^ •-■ '^^ '>;•<•:. ■^^V-

'^ .

"-,-,'" .*'»'^ ■'•: ■■•:-i"-j.-:.''','.;.?-\^

■ - . .••^ ■ -• •- ., ■.?;,v_-i

'■- ~ ."■■ •. . : i*S.«. . -.'■^^-•«V*

- - - ■ "•^ ." ■■^^■'•■r-' ■'^,^-.'*'->rii^'

■• " -X^. .< - !• ■vr.i :y"- •■■• ,^\.:^T

;■ - ^•■^t^.v*^:-^;-

> :■-: ; '^■'h^^-^^'^v

'•: ■-'^>"i?\"'^'?v^-^'^-
. ■ ^■^ •- A^:.;^-^^\-^