È N ETTI, DE DE sa ACTA MIELVETICA,. PHYSICO- MATHEMATICO - ANATOMICO- BOTANICO- MEDICA, FIGURIS AENEIS ILLUSTRATA, ni | END PIU REL IECO-S EXARATA, VOLUMEN V. \ = EIA SS gere = BASILEA, Typis & Sumptibus JOH., RUDOLPHI IM-HOF, i MDCCLXII UTI te ie o; CONSPECTUS CAPITUM HOC QUINTO VOLUMINE contentorum. 3 ssd sett H dis LBERTI de HALLER Praefed. Societ. Reg. Scient. Goettinig. Soda» lis Acadd. Reg. Scient. Parif, Reg. Chir. Gall. Imper. Berolin, . Suecic, Bononienf. &5c, Emendationes & Aud@aria ad una rationem Stirpium Helveticarum. Pag. Memoire fur les Oolithes, par Mr. SCHMIDT, Confeiller i la Regence de S. A. S. Monfeigneur lè MARGGRAVE Regnant de -BapEN- Dourtac. l’rofeffeur- Honoraire en Antignité dans l'Univerfité de Bile, Correfpondant dé l Académie Royale des Infcriptions €5 Belles - Lettres de Paris, de celles des Scient ces de Montpellier, de Touloufe, &5 de Guettinguen; Membre des Académies de Lyon, de Marfeille, de Nimes, de Cortone, de Luques, €$ de Munich; «de la Societé des Antiquaires de Londres, de celles des Phyficiens de Bàle , Honoraire de la Societe d' Agriculture de Berne. 97 Animalium Belgicorum , a LAUR. THEOD. GRONOVIO, Societ. Scient. Harlemenf. Socio, obfervatorum Centuria tertia . P ì ù 120 Centuria quarta. “ 2134.339838 Centuria quinta . p i ‘9053 CAROLI MAGNI BLOEM Sueci, IDefcriptiones quorundam In- feîtorum, necdum cognitorum, ad Aquisgranum & Por- cetum anno 1761. detetorum, ad LAUR. THEOD. GRO- NOVIUM 154 Vol. V. XA JO. g Do JO. HOFERI Med. Dr. Mulbufino-Helvu. Ob£ prima, de mor- te & fe&ione Calculofi, Pag. 162. EJUSDEM Obf. altera de morte a lacerato oefophago in De- ‘voratore Vitri 165 Lettre de Mr. D'APPLES, Doc. en Med. €53 Confeiller de Laufanne, a la Société , concernant l’operation de la cataraîte par éxtraction. Lettre du méme a Mr. fe Baron de HALLER, fur le meme fujet 14 -167-& 169 Du méme, Eloge ou abrégé hiftorique de la vie de dr. DA- VIEL 174 Du méme, Ouverture d’un cadavre 179 D. C. E. BERDOT, M. D. S. S. Duc. Wurtemb. a Confil. nec non Principatus Montbelgardenfis Phyfici adjuntti Obf., I Hydrocephali interni cyftici lethalis, hif- toria & incifio 183 Obf, II & II ‘Hydrocephalus internus 191 Obf. IV. Menftruus haemorhoidum fluxus in puel- la trienni 192 Obf V. Mepftruus in Sene fudor 193 Angoli plani definitio, Autore LUDOVICO WENTZIO, J.U.L. € Mathem. Bafilienfi 194 CAROLI LUD. CRETTE, Med. Dr. Neoffadienf. Helveti, Obf, de funettis fequelis metaftafeos, cum cautela non traGatae 203 Recherches fur les moîens de perfe@ionner les rames des ga- léres, Queftion propofée par l’Academie des Sciences de Lion pour Pannée 1760, S| Recher- &)0C% Recherches fur les avantages de trois Jougurs, qui font entre eux une Poule au tri@trac, ou à un autre jeu quelconque, part Mr. J. AMALLET, Citoyen de Genéve. Pag. 230 Hiftoriola colicae Coenobialis in Cel. Moraflerio Beinvilenfi, Ord. S. Bened. ad B. V. M.P. aliquamdiu familiaris, curà JOH. RUDOLPHI ZUINGERI Ph. € Med. D. Praù. P. P. 0 Fac. Senioris, 249 JO. HOFERI M. D. Mulbufino-Helu. ZUINGERA, Obf. Bota- nica. 267 Defcriptio Cai triangularis Linn. Authore JACOBO AISLERO M. D. Mulhufino Hel. 268 Obf, Phyf. de Cochleis quibusdam, nec non de Turbinibus nonnullis, ut & de Cochlea quadam petrefatta, PAILIPP. JAC. SCHLOTTERBECCII M. D. &5 Phyfici Efslingenfis ordi= - narile 275 Memoire fur quelques Maladies exanthémateufes, par Mr. RA- ZOUX, D. en Med. de l'Univerfité de Montpellier, Medecin de l'Hotel Dieu de Nifmes, de l'Academie Royale de la méme Ville, Correfpondant de P'Académie Royale des Sciences de Pars, €5 de la Societé Royale de Montpellier. 289 ALBERTI de HALLER, Emendationum & Au@ariorum ad Enumer. Stirpium Helveticarum Continuatio. 305, JO. RUDOLPHI STEHELINI, Ph. €$ Med, D. Anat. €$ Botan. Prof.Ord. in Acad, Bafil. Obf. de Fra@ura offis Bregmatis. 319 Curationes quaedam infauftae , vitandi caufa in exemplum enar- ratae, ab ANoNYMO. "325 Obfervations diverfes de l’hiftoire naturelle, par Mr. EMANUEL — WEISS de Bile. i 340 ** o JOH. tai r$ EUVETTINA -&#)0oC% JOH. HENRICI RIHENERI , Ph. €$ Med. D. Phil Moral. & J. N. € Gent. Prof. Ord. Analylis feminum Caffeae, — | Pag. 383 Examen fi la méthode de tirer la Teinture du Caffée fans le ròtir et préferable à l’ancienne & ordinaire méthode de le brii- ler, par Mr, E. M. ROSTAN Vaudoss, de la Societé Oeconomique de Berne. 493 Paralléle de la Nourriture des Plumes & celle des Dents, avec quelques éclairciffements d’en prévenir la perte. Par /e méme. 407 Obfervationes meteorologicae fatae Bafileae 1759. 4 J. J D'ANNONI, Ph. &3 J. U. D. 412 CATA- Cell. Sudalintfà extraneorum Societ. Phyfico-Med. Bafil. addantur fequentis Mr. BARTHE'S Seigneuy de Mar- moriéres , Membre de la So- cieté Rosale des Sciences deMont= pellier. Mr. BARTHES de Marmorié- res attaché à l'Ambaffade du Roy tres Chrétien en Suiffe. | Mr. RAZOUX Do&. en Med. de l'Univerfité de Montpellier, Medecin de P Hotel Dieu de Nî- mes s de l’Academie Roiale de la méme Ville, Correfpondant de l'Academie Roîale des Scien- ces de Paris, ES. de la Societé Rotale de Montpellier. JACOBUS RISLERUS, Med. Dot. Mulbufino-Helv. Mr. GIRARD de VILLARS, Doit. en Med. Corre/pondant de lAcademie Royale des. Sciences de Pari, Membre de celle de la Rochelle €3c. Mr. de la FAILLE de la Societe Ro- yale d' Agriculture 8 de PAcade- mie des Belles- Lettres de laRochelle. Mr. de MALOMON T', ancien Major du Regiment de Horion, Infanterie Litceoife an Service de France, Membre de la So= cieté d'Agriculture de Berne. CAROLUS MAGNUS BLOEM, Suecus,. Mr. E. Mi. ROSTAN Vaudois, de " — la-Societé Oeconomique de Berne, SODA- - BILPLLTALPREVNI PPP SODALIBUS BASILIENSIBUS ADDANTUR SEQUENTES. JACOBUS BASLERUS , Ph.;,Mr. JEAN RODOLPH FREY, D. & Ling. Hebr. P. P. O Chevalier du Merite militai- DANIEL BRUCKNER, Ph. re, au Regiment Suiffe de D. J. U. L. & Ducentumvir Boccard, au Service de S. _ Soc.TeutonicaeBafil. Membr. M. T.C. Membrede la So- JOANNES BERNOULLI,|{| cieté Helvetique de Schintz. O.Filius, Ph.D. J.U.L.Acad. nac, & de celle de Phyfi. eg.Berolin. Membrum Ord. que de Zuric. . > ALBERTI dit B:ERT:L:D:E HAL LE R EMENDATIONES ET AUCTARIA ENUMERATIONEM STIRPIUM HELVETICARUM. SUE et hoc loco tradere Gramina Mufcosque , quos in prioribus Emendationum noftraram fpeciminibus praeter- mifi. Multa certe Mufcorum, circa Bernam inprimis, feges eft; multi in alpibus nafcuntur; neque intra 18 annos, ante quos Opus majus primum prodiit, penitus infecundus labor fuit. Fongorum claffem hadtenus praetereo, quod ea, nifi piena fit, & fpecies fpeciem determinet, neque gratiam fere habeat, neque utilitatem. Denique & Salices addam, & alias plantas raras, aut noviter in Helvetia repertas, aut omnino non-' dum defcriptas; quas conjundi noftri labores, & iter hujus anni in M. Javernaz, Ovannaz, Pont de Nant, Richard, la Va= raz, Plan Roffaz, Enzeinda, Solleilez, deinde Cl. Virorum DE LA Cuenar, & CHÒarerain, &Nob. pe Saussure, porro Ven. pe CorpeT, & induftrii -Chirurgi Ricou, & multorum, quos fummas in alpes paffim mifi, hominum induftria addidit. Plu- res forte, quam in regione toties a fummis Botanicis exhaufta {perafle licuerat, ex montibus Berbiznon, Jeman, Fouly, Der- bon, Bougnona, Col de Ferry, St. Bernard, Téteplatte , montibus inter Chazouny & Coi de Trient, alpibus Wallis de Bagne, monte Theuri, Vairon, Mole, plantas hoc anno colle&tas accepi. Por- ro C!. duo Medici, quos laudavi, me rogante, per montem Gothardum, in trans-alpinam Helvetiam tranfierunt, & Mendri- fun, deinde montem ce Infubriae confcenderunt, porro 2 per "i BED O CE per Chiavennanm, Spelugam, Curiamque, Tisurum fuamque in patriam redierunt, perpulchris plantis ditati, quae in meam colleGionem tranfierunt. Etiam id in ftudio noftro utile fperavi fore, fi plantae ex ipfla repetitione confirmarentur; per fuas enim aetates & mutationes deinceps faGas exploratae accuratius innotefcunt, peculiarefque fpecies effe vel inde ftabilitur, quod diverfis lo- cis femper fuis notis diftintae reperiantur. De femel enim aut bis le&îis ftirpibus didici fufpiciofum effe. Si vero aliquan- to laetior feges fuit, altilfimis potifimum fcopulis tribuendum eft, qui botanicis viris inaccefli praedam aliquam nobis re- fervarunt. Summa enim & periculo plena juga compilavimus, qualia neque Gothardus, neque St. Plomb, neque alia equis acceffa itinera habent. Deinde novae alpes, movaeque trans alpes Regiones, aliquantum etiam prioribus inventis addiderunt. LICHENES. 1. ConreRvA g/lobofa, mollifima , pulverulenta. In fundo fontium puriffimorum reperi fphaeras gelatino- fas, fere nuci juglandi aequales, racematim congeftas, aqua graviores, in quibus partim aer in bullas colle&us erat, par- tim fparfus haerebat tenerrimus pollen virescens , & initium quafi vegetationis ordiebatur. Eae fphaerae haGenus cohaerent, ut eximere poflis, manuque fufcipere, 2. Byssus violacea, gelatiuofa. In alveis larignis Aquilegiae de fundo efforuit, cum primum anno 1754 muria replerentur. Latae erant & manu ampliores maculae, craffitie aliquotlinearum, gelatinofae, polline violaceo ebriae, quem multus mucus circumdaret ; alias flavefcunt, Vidi etiam in foflis tremulas gelatinofas maculas, fuper: ne pellicula lubrica teas, inferne villofas, fabricae difficilis, neque haîtenus expeditae, 3. Bvssus /atifima, papyri inffar fuper aquam fparfa. DILLEN. Sylv. p. 2. Adeo x BE )O (E 5 Adeo mollis elt, ut omne goffypium fuperet; fuscepta tamen in chartam, & ficcata, in vellus abit, ex tenerrimis & in- tricatis ramofis filis conjundtum. 4. Byssus $ Euum. magna copia in fodina aux fondemens reperitur, filis uncialibus ar&e implexis, ut aquam fu!tineant. Per ficcitatem in vellus Confervarum fimillimum, fuscum, cin- nameumque degenerat. $. Bvssus minima, caerulea, non ramofa, mufco innascens. Mi CHELI. p, 212. T. 90 f. 8? Filamenta grandia, confpicua, crifpa five curva, latos cefpites faciunt, perque fabulofarum rupium fuperficiem regnant, in lapicidina deferta fuper Offermundigen, cum Biyo omnium minimo. Ni , 6. Byssus pulverulenta , viridifima. i Diverfa eft a Byflo, colore pulcherrimo, viridis aeris aemulo. Non ex filis, fed ex globulis, conftat; & reQius Lichenibus adnumeraretur. i 7. Conferva dichotoma, feti porcinis fnils. Dirten. Sylo, Mufc. p. 17. n. 9. Dignofcitur infigni filorum latitudine, quae fetae porcinae nihil quicquam cedit, filo pedali, demum ramofo & repetito filo divifoque. 8. LycoGALA pediculatum niveum. Ex cuniculis fubterraneis undique eftlorefcit, mollifimum, album, aquofum totum. 9. LyCOGALA acaulum nivenm. Prope villam Drakau in terra argillofa reperi fphaerulas ni. vofi candoris, fifliles, quae taae in lac diffluerent; diameter dimidiae lineae. IO. SPHAEROCEPHALUM flavum. Entm. n. 4. abunde repe- ri in terra viae cavae fupra U/ire, terrae innatum, ex polline fubviridi, late expanfo, faQum. Exeo prodibant, fuis in fe- A 2 tis, 6 e) o (9% tis, grandiufcula, concolora capitula, tota polline flavo ad- ‘ fperfa. Petioli villofi funt. 11. GrastRUM Bernae reperi in fylva Bremgarter; cujus volva lacera in decem & ultra radios repandos fifla erat, ‘ejus- dem fere carnis, quae in Pezizis elt. Capitulum fphaericum, cinereum, pulvere plenum. | 12. LycoPERDASTRUM, quod Tuber cervinum, d la Chate= laz, haud longe Be/elai, reperit Filius. Durae Sphaerae, faepe depreffae, fubHlavae, cortice undique exafperato, tuberculofo, pundato. Eae, non molli certe i@u fraae, lanatum & muci. dum, tenerum quid, continent, cui fuccedit carbonaria lanugo. 13. CLAVARIA cefpitofa major candida. Micneti Prog, tab. 87. fol. 10. i Lucide alba, fere pellucens, mucrone paulum flavefcen- te, caule femper fimplici, absgue ramis. Quivis cauliculus per pollicem cylindricus elt, deinde fub mucrone intumefcit clavasque imitatur. In fila fungofa diftrahi potet. Fascicula» tim aggregatur & foetet. Circa Chamofeire. | 14. CLavarIA /utea MicHeLI. p. 208. n. $. alia a 4 Add. ad Enumerat. Major ifta, tenera, cava, furfum latefcens, fine clavato, albido, quafi pulverulento; folitaria eft. 15. CLAVARIA viridis. In fylvis Sedelbach & Bremgarten. Cauliculus tener, viridifimus, uncialis & minor. Clava colore paulo obfcuriori, unciali minor, rugofa plerumque, hinc comprefla, inde plena. MicHneLIus non habet. 16. CoraLLo1nes prima Enum. alias potius rubella fuit, caule cum ramis in. eadem linea perpendiculari progreffo, fi- militerque ramorum minimis angulis, fine terete, obtufo & mar» ginato. Paffim in fylvis Sede/bach, Plantour &c. Albam omni. no vidi in fylva Bremgarten. Hi tres colores faciunt Species 5, vel ultra, priores MicneLi. —Monftrolam Varietatem ar EL AG- #5) 0°C 5% 7 GacnEBIN, fafciatam, caule pedem alto, lato ad pollicestres, plano, ramis pariter latis & fafciatiss ex quibus alii rami ra- mofi, bifidi, trifidi, etiam fimplices aculei, quafi erinacei dor- fo undique prodirent. lidem in fummis furculis congefti, fti- pati, erecti, & ultimo reflexi, Sphagnum paluftre molliflimum referebant. 17. CoraLLoes ramis compreffis, fubrubellis, breviter bifidis. Fx maffa communi, craffa, unciali, flavo-rubella, rami nafcuntur, etiam repetito divifi ad angulos peracutos, teretes, comprefli, fubrubelli, plerumque breviter bifidi, corniculis aequalibus, alias obtufis, alias acuminatis. Aliquando rami adeo breves funt, ut caulis unice ferratus videatur.. An fuerit Coraloides ramofum ex rufo-cinereum, platyceros f. latis cornibus, apicibus brevioribus. MicHELI. p. 209. n. 12. Tab. 88. £. 5? 17%. LicHen tubulofis verrucofus, ex obfcuro virore flavefcens varias. per aetates a me repertus eft; in M. Enzeinda, Javernaz, Arbignon, Semperez. Cruflta, ut totus Lichen, olivacei eft co- loris. Habeo cornua fimplicia, quae prima plantae aetas eft; habeo bifida; tum inflexa, ut ramos incipiunt edere; habeo etiam pyxidatum Lichenem, longis tamen cylindris pyxidum; habeo oris ferratis, nigris verrucis obfitis, fcyphis parvis, ne- que valde caule latioribus. Haec omnia tamen dubito, vere a vulgari Specie diverfa effe. 17**. LicHEn tubu/lofus, nivei fere candoris, ramofus &3 non ramofus, apicibus recurvis acuti. MicHELI. p. 81. n. i7. Enum. n. 8. a me repertus in M, Fnzeinda, peculiaris Species videtur, non folum candore fuo, fed quod totus molli fuperficie fit, quafi tenerrimo villo undique adfperfa; quod cornua pro plan» tae portione longa, incurva, gracilia producat; & quod per intervalla fpinas, deinde ramos ad angulos acutos, emittat. Cavus eft, ut ea familia folet. 177***. LIcHEN coraloides alpinus, ramulis teretibus, palli- de fulphureis, in exilifimos ramulos ad extremitaten nigricantes crife 8 #5 ) 0 ( 3% crifpos divifis. Enum. n. 40. utique propria elegans plantula eft, adfinis Coraloidi moli, magis tamen divaricata, neque perinde parallele afcendentibus ultimis furculis, iis minutillime divifis, teretibus & fufcis. Ex monte Fouly. 18. Usnea nigra, lanae fimilis, fax adnascens, DILLEN. Sylve p. 66.0. 8. In montibus hercynicis abunde faxis innatat & mufcis, lucens, nigra, capillorum fpecie, brevior , durior, & craffior quam reliquae Usneae. 19. LicHnen cinerew punBatus, foliù rotundis., Esum. n. 66. Abunde provenit non in alpinis folis, ut in M. Eyzeinda, fed ad rupes trans torrentem Eax froide prope Roche. Prima initia acetabulum pene referunt, vel Pezizam: Am- pla nempe, & fubrotunda, bra&ea excavata eft, fimplex, parum per oras divifa. In ea pun@a paflim efflorefcunt. Co- lor fubtus fubcinnameus eft, fuperne cinereus, Pun@a per aetatem in magnas, hirfutas, migerrimas maculas, aut pilofas verrucas, maturefcunt. Eo in ftatu elt Licher: coriacee, cinereum, peltis atris, compreffis DiLLen. n. 117. Duo etiam alii Ditrenit Lichenes huc pertinent: I. imbricatum lucidum. n. 129, & L. coriacenn, nebulofin, cinereuna, puntatum, fubtns fulvum. n. 125. Sed etiam Lichenoides corneum, mrarginibus eleganter fimbria» ts Ejusp. n. 116, quod in M. BruS@ero, prorectiori, reperi, & verrucofae plantae proximum eft, cujus ora in magna dura» que ramofa cilia finditur. Denique Lichen ad marginem radicati , alpinus, ex caernleo» migricans , fcutellis nigerrimis. Enum. n.87. T. 2. f. 4. ad eundem pertinuerit ; Simillimus enim eft exemplaribus verrucofis, hac- tenus diverfus, quod ex oris undique cilia fubtilia, & multo quam in Lichene Dirt. n. 116 teneriora, exigat. 20: Licuen nofter glaucus, fquainis craffis €S brevifimis, paflim repetitus, eft vera diftin&aque planta. Nafcitur in M. Cha- - #5 VC 8% ; D Chapuife, Enzeinda, & in rupibus prope Roche, fcatutigini Fu- . ret:vicinis. ‘21. ‘LicHen nolter 90, rerrefris, menibranaceus, mollis 8 fufcus, tres ad minimum Dirrenu Lichenes continet. Nomen non bonumett; colore enim potius eft fubcaeruleo; quare dixe- «rim LicHEnEM gelatinofum, planum, fubcaerulewm, ‘Paffim mufcis innatat ad rupes Eau froide, &citca Frenieres. .Gelatinofus -elt, quamdiu in ‘humidis reperitur, -foliis ‘alias obtufioribus, &.tunc eft ;Lichenoides pellucidum, LaSFucae folio finuofo Dirt. Sylv. n. 32. p. 145 ; alias magis lacer & divifus, argutis ramis, isque el Lichenoides pellucidum, Endiviae foliis te- ‘retibus, crifpis. p. :143..n. 31, & L. tenuiffimum, «crifpum, 8 veluti aculeatuni. p. 146.:n. 35. 'Denique fpinae & cilia, in centro cefpitis. congefta , ‘faciunt :L. severum, .crifpum, foliis exi= guis, furredis: n. 34. 22. 'LicHEN cruffacem, faxo "85 buno adnafcens, niger, feutis «maximis , caffaneis, pundtatis. Enum. n, 105. T. 2. f, 7.1 Li chenoides. cartilaginofum, fcutellis fulvis, planis DiLL. n.74. paffim | poft priora a me repertum. ‘23. LicHEN cruffaceus, ‘terrefris, ex dlbo-faveftens, feusellis vutbris. Magna copia ‘terrae ‘macilentiflimae ‘innafcitur , in Infu- ta Montdeni, & ad viam, vetuftis fepulchris confpicuam, le Tombay. 4 Crufta-ex albo eleganter flavefcens, lata, terram operit. ‘Scutellae grandes, pulchre rubentes, ora albicante, vel cinnamea. Tumido margine cinguntur. i ‘24. 'LicHen faxatilis, ‘crufta verrucofa, fava, (cutellis concolo» *vibus. |. : In duro: marmore prope Yuorze latae & infeparabiles etiam ‘pedales maculae regnant,iverrucis variae magnitudinis, neque den- fis,neque continuis; fcuta palfi mtertiamilineae partem lata,& ultra. 2$. LicHen faxis E arboribs adnafcens , glaucus. Fo, Va B ‘Ejus tO SE VO CR Ejus fcuta glauca, variae magnitudinis, etiam. lineam la- ta, rotunda,. comprefla,, villo five polline exiguo obducuutur.. 26. LicHEN cruffa: miniata; tenuifima, fcutellis favis,. mar- ginatws. E Ad rupes, verfus marmoris venas, prope Roche. Scutellae flavae;. grandes, alias planae, alias concavae, ad Pezizae modum,. oris revolutis, albis,. aut. concoloribust flavis. 27. LicHen eruffa tenerrima, fcutellis hemifphaericis, viridibus. In ligno putrido. Crufta cinerea, tennis; In ea efHorescunt frequentia he- mifphaeria, undique quafi hirta, non tamen vere villofa,. fed. tuberculofa, fature: virentia, quafi polline afperfa.. MU. S.GL 28. Lycopopium palifre repens ,. caulé fingulari.. Var. T. né. f.. tt. Ditt. p..452..n; 7. ACI GacneBIN miffom, incerti loci. Caules teretes,: toti obdudii foliis oblongis,. longe lancea» latis, gracilibus, pallidis, faepe ad alterum. latus converfis,. ut credas vulgare effe Lycopodium , fi obiter infpexeris; fed: clavae, ut in Selaginoide, fingulares, unice paulo crafliores, quemque ramum florigerum terminant, interque folia plantae: capfulae pulverulentae refident. Folia in pilos non terminan-. tur.. ASelagine abietis folio longo diftat,. crifpoque. 29. Deinde- LycoPoDium caule repente,, ramis tetragonis,. ut a Lycopodio Sabinae facie, Germaniae incola, diftinguas, notas addere oportet, quas exemplaria in montanis pratis der har= nerboden prope fontem Emmae fl. le&ta mihi fuppeditarunt. Alpino nempe tetragono quatuor omnino feries funt fo- liorum imbricatorum, ex ovato-lanceolatorum, quae cerealium glumas referunt,. duraque funt & folida, totusque caulis tetra- gonius.. Contra in germanica planta.folia fibi preffiflime ap- pli- STRA - BEDOC( SK so plicata in duas facies conjunguntur, quae hinc :in :modice con- vexam, inde in planam fuperficiem cong!utinantur, neque lateralem craffitiem., feriemve foliorum habent. Porro clavae in germanico longis, nudis, rarasque unice fquamas afperfas habentibus pediculis innituntur; in noftro tetragonio vero omnino .acaules foliofaeque, ut in praecedente fpecie, .caules terminant, modo in fimplicibus ramis, ‘modo in bifidis, qua nota hae duae plantae facillime feparantur, Itaque cum Cl. Linnaro hic fentio, qui feparat Lycopodinm 15 a 16, cum DirrenIUs conjungat p. 445. n. 2, Ex nomine tamen alpini Lycopodii omittere oportet voces /urculis dichotoris, .cum pe- rinde fimplices reperiantur. 30. Porro Lycopopiornis :clavas, diu defideratas., ‘tandem reperi, circa Porte du Sex. . Vulgaris in vicinia planta eft, & circa Rupem, St. Tryphon, Yvorne, Plantour, ‘ubique plurima provenit; eademque Alpes pariter adit, tum rhasticas, tum Urfariae valli cireumpolitas. Eae clavae longae, ex :‘fqua- mofo pediculo , graciles raraeque furgunt, & foliis fiunt fla- vefcentibus, .ovato-lanceolatis. DILLENIus ‘etiam ternatas pingit. 31, In SpHacno cacaulo ‘maximo, folits ‘in ‘centro iciliaribus omnino -conicum operculum.conica pariter calyptra circumda- tum vidi, ut poffit Fontinali accenferi , cui proximum eft va- gina capfulam ambeunte foliola & ciliata. 32. In FontInaLIS hiftoria multa oportet -emendare. Cum «enim abunde fioreat in alveo torrentis, qui in Ea froide, haud longe a Roche, fe praecipitat, .totum progreffum fru@ificationis . vidi, quae Bernae frigidis in aquis me latuerat. . Ergo omni- no, fi follicitare placeret res quietas Fontinalis, cum ‘Hypnis manere poffet.. Bulbus nempe foliofus perinde in Fontinali., ut in Hypno, fetam circumdat, ex foliis fa&us lanceolatis ; ari. . ftatis. In eo bulbo comprehenfa fedet capfula, in eo uno ab Hypnis diverfa, quod fe fuper bulbum non .efferat.. Seta non quidem nulla, fed brevis eft. Capfula ovata; Calyptra conica, Ba acuta, e In: i SEVOTtS® ; acuta; & operculum:ariltatum:. Matura. capfula: hifcit apice;,. ut in aliis. mufcis folet.. } 33: Novum penitus Hyvrnum eft,. neque mibi antea vi-. fum, neque magno olim harum plantarum ftatori DILLENIO ,. quod.in M. Chapuife reperi., foliîs lanceolatis , reflexis, operculo: conico; Cauliculos: profert ramofos, procumbentes,. numerofis, ramis ereis,. ut omnino Bryi fimillimi fint, femuncialibus,. crispis;. alicujus Jungermanniae ob denfitatem foliorum fimiles. Folia juniora pallida, vetuftiora fufca funt,. & ad microfco-. pium. lanceolata, arguta, mucronata,. absque tamen pilo; Eo-. rum prima. medietas reta,. altera, ad angulum fere rectum: reflexa, cauliculo parallela eft. Seta ex vero bulbo foliofo pro- dit, unciali minor; purpurea ;, coronata capfuli ex craflitie,. quam ad fetam habet, verfus operculum decrefcente, cernua; operculo acuto;. conico. non'tamen ariltato ,, miniato. 34. Ab Hypmo crifpo $ Fnum. St: Helo. diverfilimum eft. Hyenum. /utefcens ,- crifpum , Lycopodii facie DILLEN. n. 24. In .Sylva.: Plauzour, & alias in. Alpibus,. legi; Satis fimile; Lycopodio, quod nuper defcripfi, caule terete, ex craffiori»- bus hujus-claffis, toto foliofo , foliis crispis,. in alterum latus fe conjicientibus;,. incurvis, longo pilo terminatis, caeterum: latiusculis,: & longe lanceolatis.. Operculum.cylindricum,. ari». fatum.. i — 34%. Hvpnum caulibus vix vamofis;. foliis fubulatis ariftatis, capfulis gracilibus. Non rarum'e@t in udis lapidofis fabalpinis,. fupra Bex,. & alibi; rara vero funt, & nuper reperta, capitula. Caules vix ramofi, biunciales, foliis in teretem figutam. congettis, gracilibus, re&is, lanceolatis, in pilum definentibus,. nitidis, fubluteis' aut rubris. Summi rami faepe in ruberrima: germina conica contrahuntur. Ex vetuftis caulibus fetae nu-. merofae,. purpurae.. Capitula erea,. gracilia,, pene. cylindri». ca; fubfufca;.albo pedcine,. Poffet. Mo Vo:( sE v 53 - ‘ Poffet effe Hypnum paluftre ereîttums. coma lutea ,. bafi nigri=: cante.. T\iLLEN. N. 36. i 35. Hvenum pernatum, aquaticum,. longis latisque foliv.. Dite LEN. p. 270: 0. 10. In M. Chapuife reperi. Accedit ad Fontinalis habitum; folia. tamen ampliora ha- bet, in tota gente ampliffima, quantum quidem. Hypnorumi mihi innotuit, ex ovatis acuminata, absque pilo, imbricata,. & in fummis ramis in conos adunata.. Capfulae ex. cylindri.- cis ventricofae; Operculum conicum, longum & acuminatum.. “ 36. Hvpnum: caulibs eretis, folis laxiffimis,. in longum pi lum definentibus. $ In alpinis editis, cumque Spica celtica in montibus fuper' _Effroubles & St. Remi in .finibus vallis Auguftae praetoriae nas-: citur; tum in M. Javernaz; inque fylva hercynia. Caules ere&i, hypnoides, parum foliis tei, ut in hac: gente valde raris, atque imbricatis, Bryi facie, longis, in lon-- gum fluitantem pilum edudis, neque raro ad alterum latus con-- verfis, ut crispum videatur.. Setae: ex veris foliofis bulbis fe=- cundum caulem prodeunt, fere unciales... Calyptrae flavescen-- tes, longo mucrone.. Capfulae cernuae,. pectine confpicuo,. operculo' ariftato.. _ i i . Neque inter Brya Di/eriana reperio, neque inter Hypna.. Inter illa quaefivi, quod: Vir. lil. Hypna lanuginofa' duo, 22 & 24, & Hypnum 26, inter Brya reliquerit,. quae omnia ex. bulbis- fetas producunt, & ad Hypna pertinent. . Ipfe olim in-- ter Brya,. non obfervatis bulbulis ,. Eu Helv. n. IL 37. HyPwum dentatum,. curtipendulum,. viticulis rigidis. Die LEN. p. 333. n. 69. | Ex montanis habeo, & inter mufcos fuit, quos Dh:. GacneBIN absque nominibus in. ciftula mifit, &. olim'nofter: STEHELINUS. Facile agnofcitur imbricato,. tereteque habitu,.ramofo» & prolixo.. Folia feorfim mettete, ex ovatis lanceolata,. in: ‘3 pi» DI 14 È BS DO ( pilum exeunt, Setae breviores, quam in hac gente folent. Capfulae ovatae, craflilimae, pendulae; Operculum ariltatum, longa acu. 38. Hvypnum zrichodes, .capfulis oblongi in fetis brevioribis. DILLEN. p. 331, n. 65. Ex Germania & Penfylvania habeo. Frequens etiam nas- citur in Helvetia, inque valle de Frezieres; CI. GacnesIN haud longe è Revan legit. - Inter Hypna graciliffimum et, . foliis .ovato-lanceolatis, - adeo accurate ad caulem adplicatis, ut raro mucro emineat; caulibus adeo & ramis, qui frequentes funt, omnino tereti- bus, fili craffioris forma, hinc duriusculis. Setae unciales. Cap-. fulae parvae, operculo acuto. 39. Malto autem tenerius HyPnum in M. Chapuife reperi, ex habitu certe, neque enim capfulas habebat, cauliculis lon- gis, vage divifis, non pinnatis, fili fimilibus; foliolis gracili- bus, modice fubinde eminentibus, filiformibus & ipfis.. Ei momen nondum impono, etfi ab omnibus aliis diverfum eft. - 40. HyPnum noftrum 12 DirreNIus in fuis olim litteris referebat ad n. 33 Sy/v. Musc. a quo tamen differt, quod fe- tas habeat, nunquam a Dittento vifas. Folia etiam noftro nulla congefta funt, fed raraomnia & fparfa; Setae frequentes. 41. HyPNnum 11 ut non repetitum nolim recipi, neque Hypnum 44 Ditrenn eo retulero, cum multo majora & lon- giora folia habeat. 42. Hypni 32 diverfas varietates emodavi. Prior 8 ef Hypnum 65 Dirrenu; Altera y poteft cum cuprefino manere. 43. HyPnum 17, #8, Enum. Helv, idem el cum Hypno cu- prefiformi, rotundiori, vel INecebrae aemulo DirLenti n. 46. p. 3II. a priori diverfum tum foliis obtufifimis, tum fetis im- primis duplo brevioribus, vix uncialibus. Operculum ariftatam et, 44. #5 DOCS 15 44. Bryum 4 Enum, Helv. caulibus ereîtis , folits capillaribus , capfulis [pherick ,. fetis caule brevioribus,» quod ad primam fpeciem Ditrentus retulit, in Sy/v. Mufc. p. 340, aliud ab eo et. Pri- mi longi petioli fe fuper folia efferunt ; noftri fetae perbreves fecundum ramos deinceps prodeunt, adeo breves ut caulicula fe fuper capfulas Iguge efferant, cum in vulgari capitula de fummis cefpitibus longe emineant, Capfulae fphaericae , leves ,, brevi operculo mammillarite@ae. Idem Cl. pe ra Cuenar re- perit inter Splzgen & Schams; ego vero in M. Javernaz; & ala Ripaz fuper /es Plans abunde provenit. 45. Quinti Bgyi fesis intorts Dirt. T. 47. £. 33. quod eodem iterum loco circa vere vitreum fontem G/lasbach prope Bernam reperi, operculum in acum educitur, qua nota cum leteromallo convenit,. caeterum eretiori capfula & longioribus: foliis. diverlum. : 46. Bryum cauliculis ereîtis ,. folits capillaribus ,, capfuls gracie libus = operculo brevi. Euumi n. 7. T. 4, f. 1. omnino diver” fum ett. | Multis in Helvetia locis a me repertum et, circa fontem fallum, muper excultum , en fontaine falée, verfus les Ecots fu- pra Rupem, tum circa Freniere, in gypfeis colliculis fupra M,. Danfex , in monte Chapuife , Javernaz , Enzeindaz & Audon. Facile agnofcitur viridiffimo canle, quem redta folia te. retem faciunt, perunciae fere longitudinem foliofo. Folia gra- cilifima , laete viridia, afcendentia , habitu Bryi 44. Setae pur-. pureae. Calyptra pallens; Capfula ere&ta ., ovalis, non turgi» da , fubviridis, inde lignei & cinnamei coloris ; Operculum miniatum, breviter eminens. A Bryo plumofo acts in operculo» defeQu diftat, capfulaeque figura. Ab odavo capfula: re&a: abunde diltinguitur. Ludit brevi caule,. ut alia quafi planta videatur. Juniores cauliculi perfe@e teretes funt, foliis ad cau- liculos adpreflis ,. ut omnino vel Cereos vel Euphorbia mini- ma: aemulentur.. 16 BE VO (S% / 47. Ab eo Bryo ‘Bryum crinium crifporum fimile proxime diffidet, neque enim, dumrecenseft, crifpatur; durius tamen in univerflum, & inprimis diftin&um eft operculo ariftato. Ei etiam longiffimus ultra modum pedten & ruberrimus de capfula exit, ea paulo brevior. Vifum elt in eodem cefpite & crifpis fpeciminibus & non crifpis, capfulisque & .eredtis & inclinatis. i . Circa Rupem in lapidibus ad torrentem Ea froide abunde provenit., tum fupra M. Danfex ad pyramides gypfeas, adru- pes impofitas torrenti Griovraz fuper fodinas /es fondemens, en Sublin prope Bevieu, in M. Chapuife & alibi. ‘48. Etiam aliud ,, & vicinum Bryum, ab eo tamen, & ‘a 7, atque ab 11 & 12, diverfum ef: Cauliculi foliofi, foliis capillaribus, non crifpis, re&tis, adfurgentibus , femunciali- ‘bus. Ex novo caule feta tenera prodit lignei coloris., quae, ‘ficcefcente nunc capfula , multo quam noviter fubnati cauliculi ‘brevior eft. Ea feta, faepe intorta, gerit capitulum ventrico- fum, ex ovato .lente contratum, anguftum , colore ligneo, Operculum non longum , tamen acute conicum. Olim circa die Oderbrik reperi, deinde circa fundamentum fuperius. Sy- ‘nonyma non reperio. Dixerim Bryum cauliculs erettis, folits cam pillaribus, capfulis angufts, operculo conico. Poffet elle Bryum pi- lofum, Sphagni fubulati facie DiLL. n.34. 49. Brvum cauliculis brevibuws, folis capillaribus ; fetis ‘prae= longis, capfula inclinata DiLtenti p. 391. T. 50, f.61.faepe nunc reperi in fylva fupra Drakau & Offermundigen , :‘inque pyramidi- bus gypfeis, & in M. Chapuife. Folia viridia, gracilia, non tamen capillaria , adfcenden- tia, per ficcitatem fubcrifpa. Cauliculi alias perbreves., alias alicujus longitudinis, ad unciam, eretti, & ramofi. Setae ex antiquis cauliculis ad novorum bafin prodeunt purpureae , fu- perne pallidae , fescunciales. Capfula ovata , crafla, fulcata, ‘principio anguftiori, fine latiori, operculo brevi, miniato. so. Bryum \ ss) 0 (8% 17 so. Bryum minimua , foliis capillaribus, capfulis ovat& , ari fiat. Bryum trichoides, acaulon, palufire, minimum , fets €53 capa Silis tenuiffimis. Dirt. Sylo, P. 387. T. 49. f, 59. differt omnino a Bryis Euum. Helv. & ei Catalogo debet addi , repertum in rupibus circa Sullin, & in fylva fuper Oftermundizeri, udis ma- dentibus rupibus. Omnium minimus ef mufcorum » aegre vifibilis, nifi in cefpite mafceretur. Rofa foliorum perangoftorum, fere fulco- rum. Caulis pallidus, fubvireris, ad duas lineas altus. Cap. fulae ovatae, ereae, latiusculae pro parvitate fua , eaeque late in fcyphi modum patent; Calyptra imperfe@a, obliqua ; Operculum ariftatum. St. Ad Bryum tenue; felatum, Sets purpures Ditt. sr. accedit ha&enus aliud Bryum, quod circa Bex nafcitur. Palli. diffime viride et; caule imo purpureo , deinde flavefcente, pene unciali ; foliis capillaceis raris, ut intervalla videas. A Bryo n.49, & illo noftro 16 Eu, differt, quod ex fummis cauliculis , inter frequentiora paulo foliola , feta erumpat, ru- bra, exigua ; & quod capfulam omnibus Bryis fui fimilibus minorem ferat, curvulam, fubcernuam » Operculo rubro, ar. gute ariltato, calyptra pallida, longe conica. Bryum dixerim cauliculis variter foliofis, capfulis curvulis, aviftats, 52. Bryum flellatum , nitidun, pallidum, capfulis tenviffimi Ditt. crefcit ad lapides & ad torrentem Ezu froide, rofulis brevibus, feflilibus , in cefpitem congeftis ; fetis flaviffimis ; capfulis pro magnitudine longis, peranguftis ; operculo longe ariftato: Per maturitatem fufcae funt, & inclinatae. 53: Duo Brya cabptra exfintorii fimili, ab Ill, DiLLenio feparata, a LinnaFo conjunita , nunc & ipfi conjuogimus, etfi longitudo capfulae cauliculique diferimen videatur facere. mnia enim rite contemplatus nimis fimilia inveniet. Majus in fylva circa Drakau , Ofermundigen , & Panex multum reperi, ut raro tamen floreat. Minus nobis fere al. pinum et N reperi in M. Dolaz, Scheidek, Enzeindaz & Audon. Vol. V. C 7 Folia a -. BED O(S% Felia lanceolata, nervo valde confpicuo , caulem ambe- unt , teretemque reddunt. Capfula cylindrica , paulum ven- tricofa, ex flavo- viridi nitet; Operculum acum habet fere cap- fulae aequale; Huic acui dimidia calyptra pro vagina, altera medietas cylindrica & latior elt ; Pecten perbrevis. 54. Mnia vocat Ill. LinnaEus Brya, quae nos in quarto ordine conftituimus, & in quibus aliae ftirpes quidem folitas capfulas proferunt, aliae loco capfularum foliofas rofulas, fco- be aliqua plenas. Eam difficilem clafem omnino pot noftram ‘Enumerationem oportet emendare. Primum quidem ftirpes unifloras recenfebimus , quibus unicus ex fummo cauliculo flos erigitur, deinde multifloras. Brvum folis ferratis , lanceolatis , acutis , capfulu nutantibus, operculo ariftato. Paffim vulgare : Bernae in via cava, quae a pago Wa bern, aque lapicidina, ducit ad villam der Spiegel ; in fylva fupra Offermundigen , qua lapicidinae funt ; ad rupes Grionnae impofitas prope fuperiorem aditum fodinae /es fondemens ; in {ylva fupra U/fire, inque cava femita dextrorfum a via re- gia exeunte. i Ex radicula fufca cauliculus educitur. concolor , bre- vibus primo, dein fenfim latioribus foliis obdu@us, quae in longiorem rofulam conferta congeruntur: Nitide virent, fir. mula funt, ut ficca crifpentur, ex ovatis lanceolata, acuto mucrone , per oram ad microfcopium ferrata. Seta robufta, ima fede purpurea ; fuperne pallens. Calyptra conica, alba, mucrone rubro. . Capfula ovata, craffa, retta, deinde cernua; operculo ariftato , acu arguta, tertiam partem lineae longa, Steriles cauliculi, foliis rarioribus cinGli, intercurrunt, in qui. bus non infrequenter rofulas foliofas, latiusculas , exiguas, re= perias undique patentes. Magnitudine ludit fetarum , folio- rum, & cauliculi. Nullum fynonymum reperio. Effet Bryuz 79 Dirt. cui folia conveniunt, & babitus; fed acu opercoli differt , quam a Dirtenio praetermiffam fuiffe nefas fuerit fufpicari. 55. AD sE DO(S% 19 6. Ab hac planta vix nunc feparo Bryum folis ovat&, acutis, ferrat ,«capfula ventricofa, oper- culo ariffato. Enum.n. 32. T. 4, fs. Bryum pendulum, folis varits pellucidis , capfulis ovati. Dirt, £ 79. huic adhuc fimilius foret, fi permitteret operculum ob- tufum. Cum ultimo vehementer convenit habitu , partim ere&to, partim procumbente , foliisque ferratis. - Videtur tamen in iis ipfis diverfitas aliqua fubefle # Majora funt, viridiora, ovata magis etfi acuta, & Aquifolii foliis fimillima. Reliqua fere ea- dem. Seta purpurea, conica. Caplula crafla, ventricofa , oper- culo acuminato, ariftato, pedtine confpicuo. Arifta in icone noftra defratta elt. Eadem capfula demum penitus pendula fit, coloreque miniato cinnameo. Calyptra alba, nitens, pur- purea, feta craffa. Alii caules ferpùnt , foliis fimilibus, mino- ribus, rariter veftiti. Maultis locis legi: in M. Auerbere Germaniae; Gottingae; Rupe in fylva fupra molendinum; in fylva Wesfenftein; in pyra- midibus M. Anfex. 56. Vicinum huic Bryo, fed operculo mammillari, brevi, facile feparabile, eft Brvum foliss lanceolatis , ariflats, capfulis nutantibus , oper- culo mammillari. Enum. T. 4. £. 4. Bryum fylvaticum , capfulis magnis nutantibw, DILL. n.71. Paflfim reperi: in fylvis M. Panzigen; in gypfeis pyramidi- bus M. Aufex ; in rupibus Gryonzae imminentibus , circa adi- . tum fodinae /es fondemenss in M. Chapuife. Obiter confideranti fimillimum priori videri poffet, cum tamen abunde diverflum fit. Caulis equidem purpureus; foliis ad fummitatem congeftis magis & magis tegitur; foliaque ut- cunque adfinia funt ; ‘ad lentem tamen vitream confiderata lon- giora funt, & pro portione anguftiora, neque ferrata, & in longiufculum pilum producuntur. Setae purpureae. Capfula junior flavefcit, imprimis prima parte , quae gracilior eft , de- inde craflior: parte cylindrica fublutea elt. Operculum cur- C2 vulum, x e \ 20 #5 DOCS vulum, fubrubrum, acuminatum. Maturior nutat, & cinna- meo colore eft, & longior & gracilior fodalibus, & pe@ine pallido clauditur, atque cis pettinem capfula gracilior et. In aliis foliofis cauliculis folia rariora, & rofulae; fatis; utin prio- ri, confpicuae. 57. Brvum cauficulis repentibus s fol rotundis, capfulis nu antibus , operculo conico. Varia utique facie , & rotundioribus aut longioribus ali. quantum foliis, feta conica, & fetis ex fummo caule pluribus; ludit ; nunquam tamén folio fuo in acumen exit, idemque. vi- ridilimum, confpicuis utriculis pittum, inque tota gente latif. fimum habet. Setarum fimile robur elt } & brevis, miniata, turgida capfula; operculum longe acuminatum. Vulgare eft adeo, ut locum natalem recenfere fuperfe. deam. A pobirichoide longis; pallidis , flaccidis foliis facile di- ftinguitur. 58. Brvum, quod rofemz a cefpite patulorum foliorum. vocatur, quo caules terminantur , frequenter cum fetis reperi, potiflimum,fecundum vitrewn fontem fylvae der Bremgmten, tum Rupe fuper molendinum. Capfulae plerumque ex una rofula plures, turgidae, cernuae; operculo miniato ,. mammillari, cum modico mucrone, Frequentiores funt rofulae pulveriferae, fcobe fufca plenae. 59. Brvum caulibus teretibw , ereltis ,-ex vertice multifidis. Bryum palufive fcapsws teretibus , felatis, capfilis magnis fubro sundis. DiLren. n. 2. Non folum in paludofis pratis Eymazter fupra ftagnum, fedex M. Gorzhardo, Fouly, & a Cl. GaGNEBIN habui, cumque Spica celtica ex fummis alpibus. ; . Aliquantum proximo Bryo adfine eft. Caulis perinde ru- ber & longus; ad aliquot. uncias , foliofus , gracilior quan fummae plantae partes , rubigine multa, quafi farina fufca, afperfus. Summa planta plerumque fubito , ad ftellae mo- dum, in tres, quatuor, & ultra, cauliculos finditur, qui breves #5 ) OCSE ZI breves & conici terminantur. Folia pallentia , lanceolata , in longum pilum educuntur , & plerumque ad alterum latus con- vertuntur , alias tamen, imprimis in junioribus illis ramis, ac- curate fatis ad cauliculum in teretem figuram adplicantur. Setae ex imis fere caulibus praelongae, biunciales, purpureae. Cap- fulae inclinatae , breves, turgidae ; Operculum exiguum, fub- rubrum , breviffimo :mucrone. Alii cauliculi rofula foliofa , foliis longioribus & patulis faa, terminantur, in qua rubigo eft, . 60. Valde ad Mnium accedit Brvum /anceolatum, bimun, Setis ES capfulis longis, penduli DILLEN. p. 405. n. 73. Bryum 46 Enum. Helv. > Cauliculus perinde ruber, foliofus, etiam rubigine ad- fpetfus, & in duos tresve ramos fe findens, ex quibus feta flo- ralis prodit. Sed etiam rofulae foliofae femipatulae aliis exem- plis fummis infident. Differt poiiffimum foliis rarioribus; quae ‘ Mnio funt frequentiffima, & in teretem figuram adgeflta , ra- riffima vero funt in noftrae exemplis non florentibus. Folia fa- tis fimilia, ex ovatis in pilum produ@a , potius breviora funt; Calyptra in rubra feta bicolor, una parte alba, fuprema ru- bente. Capfula pendula, ventricofa, pe@tine confpicuo ; opet= “culo conico, brevi, mucrone aegre vifibili. Rofulas foliofas fte- riles etiam facit. Exempla foliîs confertis, quae non rara funt, refero ad Bryum annotinun , paluftre, capfulis ventricofis penduli. Ditt. n. 72, cujus fimillima fpecimina & à Dirtenio habeo, & a Dn. GAGNEBIN. Noftrum.in M. Javernaz, Enzeinda , in Gemmio, aliisque alpinis nafcitur. Sed etiam Bryum eredtis capituliss brevibu , fois. reflexis Dirt. n. 24, quod CI. Vir olim ad me mifit, & ex itine- re ad M. glaciales Sabaudiae mihi retulit Nob. pE Saussure, parum a noftro diftat, foliis equidem laxis, etiam reflexis, caetera fimillimis, caule pariter rubiginofo, polline obducto ; oli forte difcrimen fetae breviores faciant, quae in meis de- unt. ‘eg de 61, 22 #8) o C3$ ; 61. Mwium flagellis longioribus bifurcati. Di. Tab. 31. Valde mutabilis planta, & priori perfimilis, cauliculo rubente, praclongo, rubigine confperfo, per fummitatem bi. fido tamen potius quam multifido, rofulis in exemplis fterili- bus patulis, rubigine adfperfis. Folia tamen longiora habet, non facile crifpa, neque ad unum incurvata latus, nervo con- fpicuo, fed eadem modo patula & exftantia undique, modo in conum convoluta, fummis iterum in ramis, modo cone fiexa circa caulem, ut catenulam aemulentur, modo rara, ut pene diftinta fint. Setae ex divifione caulis bifidae & trifi dae prodeunt.. Porro capfulae longiores funt, graciliores, cernuae, fulcatae, -operculo acuto. Deinde reperiuntur-hac in fpecie tertii generis plantulae, in quibus ex fumma ftirpe plures fetae breves , vix femunciales, confertim adfurgunt, & clava fungofa pulverulenta terminantur. In pratis paluftribus Baunes, Vervey, Eymatten, inter Burg- dorf-holzl, & Siechenhaus Bernae, & paflim in torfaceis. Adparet quam fimilia Mnia Bryis fint, ut omnino Dit. LENIUS ex tribus proximis plantis, & aegre diftinctis, alteram Mnii, duas Bryi fpecies faciat, LinwAEUS omnes Mniis accen- feat. Caeterum de Bryo illo 45, quod Mnium 2 eft, in Epi- {tola ad DitLenIiUM dixeram, quando Brya Mniis cenfui in- ferenda, & capitula dixi mihi foliacea videri (Dir. Sy/v. p. 227.), non de Mnio bifurcato, neque de eo, quod nunc fequitur, Koi Mwnium Trichomanis facie , folis integri. Dit. T. gr: 06: Jungermanniae Species Il. ScamieDeLU. Dif F. 17. > Dudum inter noftras vidi, fed luteola, punda non tanti feci. In terra argillofa fupra Drakan ad viae dextrum latus; Rodae in Thiringia, etiam ad rupes. Tenerum, laete virens, per terram repit, cauliculis vix uncialibus, Jungermanniarum fimile, foliis diftindis, in eo- dem cum caule plano pofitis, ovatis, fubacutis, neque rotun- dis BEE) 23 dis, inferius denfioribus, ad initium cauliculi rarioribus, ut demum nudi fint, Extremi cauliculi eriguntur, & fetas te. neras ompino aemulantur, fed vere tamen foliolis, fen fqua- mis foliorum imperfeGorum fimilibus, veltiti, ut Bryum no- ftrum 45. Eaedem coronantur capitulo dilute viridi, ad micro- fcopium, ni omnino fallor, foliofo, qua ex nota ad Mnia & Brya redit.- Craflas etiam foliofas in rofulas maturuiffe vidi. 63. JuncERMANNIAs alio ordine recenfere neceffe ef, Omitto inter rotundifolias (1) Jungermanniam foliis circinatis, acue tis, imbricatim difpofitis, ex viridi flavefcentibus, $ Enum. tum (2, 3, 4) Muscoidis tres fpecies, quarum fecunda a tertia non mul. tum diftat, & (5) Jungermanniam 6 Enum. vulgatiffimam, Se- quuntur femper integris haenus foliis: 64. (6) JUNGERMANNIA foliis fubrotundis, auriculatis, int= bricats, punchiferis. Cauliculi unciam alti, firmuli & robufti. Folia imbrica- ta quidem, fed una diftin&a, fubtiliter circumferrata; Ea par- te minori medium cauliculum operiunt, majorem autem cir» cumferratam ad latera cauliculi patentem habent. ln fummo cauliculo aliquot grana nigra gerunt,.praeter folitos flores. Paflim in fylvis reperi, Engevvald, Sedelbach. Dixi in Enum. p. 120. 8. n. 2, MicHetius pinxit T. s. f. 8. Videtur Lichenafirum auriculatum, pinnis minoribus, crena- fis DitL. p. 490, n. 18. i 65 (7) JUNGERMANNIA foliis pimmatis , fubrotundis, ex fuma mis cauliculis florifera. ' Enim. 9> Lichenaftrum Trichomanis facie, minus, ab extremitate florens, Ditten. n. 10. |. Perinde vulgata: folia habet diftin&a, fubrotunda, aut ex rotunditate acuminata, aliquando, & potiffimum in alpinis fpeciminibus , purpurea, denfe congefta, auriculis minimis - imum caulem amplexa. Deinde extremi cauliculi eriguntur, & 24 fa 2)o( 9 & vaginas foliofas proferunt, e quibus fetae nigro quadrifido flore confpicuae. 66. (8) JUNGERMANNIA rotund& acuminatis foliis, pinnatis, aitt= plexicaulibus. ì Lichenaftrum \alpinun , purpurewim, foliis auritis_E5 cochleari- formibuws DiLLeNn. n. I. p. 429. Abunde nunc reperi in rupibus circa aditum fuperiorem ‘des fondemens, en Chapuife, aux Martinets. Caulis craffus, fufcus, diftinGus, tum folia, quae ex ra- rioribus funt, & ex rotunditate modice acuminata, lata bafi caulem amplexa, hinc quafi imbricata, potillimum in parte caulis fuperiori; mea non ferrata funt; inferne rara, fuperne congeruntur, amantque fufca efle. Vaginae teretes ex fupremo cauliculo educuntur. 67. (9) JUNGERMANNIA foliis pinnatis, fubrotundis , ex ramoa rum origine florifera, 7. Enum. Lichenafrum Trichomanis facie, ' polyanthemun. Ditr. n. 9. & forte etiam L. Trichomanis facie, e bafi &5 medio florens. Ditt, n. 7. Jungermannia T. 5. f. 3. Micueti, & 8 Enum. Ex minoribus elt, cui folia pinnata, plana, ex ovatis fubrotunda, pallentia; caules parvi, procumbentes, vix un- ciales.. Flores in fummis ramis, qui ad ortum novorum cau- liùm prodeunt, ex vaginis fubrotundis educuntur, caeterum de more gentis nigris incipiunt globulis, qui in quadrifidum flofculum difcedunt. Ad vias vulgaris, v. g. verfus /es Ecoss. 68. (10) JUNGERMANNIA foliis fubrotundiss auriculatis , mi» autiffimis. \ Lichenafrum pinnulis minutiffimis rotundis. Dir. n. 2,-® quo Ill. Viro etiam habui, Elegans plantula nafcitur in M. Chapuife, cauliculis, ereGis inter mufcos; biuncialibus, perennibus; primis foliolis fe efferentibus, pinnatim difpofitis, alternis, fubluteis: pe ujus REVO (3% 2 hujus anni viridioribus, paulo magis fubredis, in fummo cau- liculo congeftis, & florem praeparantibus. Summus caulicu» lus in aliquot ramos floriferos fiffus. 69. (11) JUNGERMANNIA repens major, foliis bifidis. MicHELI. Tab gcf-12; Licheraftrum pinnulis acuttoribus 5 concavis , bifidis, majus. Piero: 11. Vulgatilfimum quidem: foliis planis, diftichis, neque ferratis, neque auriculatis, rarioribus, & tenerioribus, pallen- tibus. Longe amat repere, cauliculis proftratis, ‘aliquot uncia- rum. 70. (12) JUNGERMANNIA minor repens, foliis fubrotundis, bifidis, vagina foris eylindracea Micaeri. T. 5. f. 13, ad quam poflis °. Lichenafrum Dirtenu 13 referre, & alterum n. 14.0 : Fxigua certea priori diverfitas eft, & folia pariter qua- drargula, argute incifa funt; Sed flos ex fummo brevique caule, auriculatis majusculis foliis cino, erigitur, uti nunc . Video, etfi aliter pingit DiLLenIUS. 71. (13) JUNGERMANNIA folis bifidus, ferratim compattis » globu= Îigeris, jam in_Enum. dia eft, n. 4, quam poft priora Rodae in Germania reperi, tum Bernae in fylva Sede/bach. Folia lata incifione divaricata, argutiflima, oblique pofi» ta, ut alter denticulus confpicuus, patulus, in eodem cum cau- le plano fit, alter introrfum conflexus ad angulum re@um ex cauliculo exftet, hinc ob eum fitum minor videatur, & ali quando evanefcat. Seta ex fummis ramis de cylindrica vagi- na profertur, quae rubiginofum flosculum quadrifidum fuften- tat, quem autumno vidi floruifle. A Jungermannia bifida majori differt foliis globuligeris, imbricatis & ferratim commiffis, amplius excifis, oblique ad caulem adaptatis, ut lata bali admota auriculata videantur; ipfa demum raritate, nam altera vulgatiflima eft. Poffet elle Lichenafirum multifidum, majus, ab'extremitate’ flo- Vol. V. E D rens. n 26 8° ) o 5% È rens.. Dit. n, 23; etfi tamen noftro tantum duo funt diftinc ti denticuli, Valde refert figuram Muscoidis O; i0raRe Tab. 6. «Me €HELI, TRAE Videtur ab II. ScumiepeLIo dici £. 16. qui Vir Ill. pul- verifera capitula pro flosculis maribus habet: fed folium an- guftius ett. 1 72. (14) JUNGERMANNIA Ezori. 1 è 3 etiam diftinttiffima ett, Hanc tertiam Enzim:. voces JunceRMaNNIAM folus imbricatis , auriculatis, quadridentatis. Viridiffima folet effe, & amplior, & cauliculo confpi. cuo, craffo, terete, fusca ferrata linea fuperne percurfo, ex — qua nota vel fola adgnofcitur. Folia tridentata & quadriden- — tata, oblique ad caulem adnata , facie quadam crispa fingula- ri. Vaginas nunc florentes etiam reperi, quae quafi calyce laciniato excipiuntur, & ex ovatis conicae funt. In Ofermundiger-grosholtz, rupibus fuper obern fundament, Plantour, Chapuife &c. Pofiet elle L. ramofun, foliis trifidi... Dirt. a. 15. 73. (15) JUNGERMANNIA vero 1 Ere, foltis imbricatis, fquanta- tis, compallis, tridentatis, vere galiorum pedes referens, & Synonymo Rupe dignior, folia habet deorfum incurva, & ad terram defcendentia, ut fuperne colliculus longus caulem fequatur, inferius vallicula, in qua funt radiculae ; Eadem im bricata ita fibi incumbunt, ut potlint cum gallorum pedibus apte comparari; Caeterum conftant parte exigba in arcum circuli fatta, quae caulem. conveltit, & parte magna trapezia & decrefcente, quae tribus, quatuor etiam, dentibus non profunde inciditur. Grandes radiculas ex parte inferiori de- mittit. Circa Drakau, Ofermundizer-holtz &c. Neque apud Dirtenium reperio, neque apud MicHe- LIUM, cum tamen non rarum fit, 04 wo ) OS - 27 74. (16) JUNGERMANNIA wiuima , caulibus vamofis , foliîs imtbri= catis, trifidis. i Lichernaftrum multifidum, exiguum, ad bafin florens, per fic- citate imbricatun. Dir. n. 24. ’ Cognoscitur caule ramofo, & frequentibus, fere pin- “ natis, & coujugatis ramis, totis quafi catenulatis, & obtec- tis foliis, quae poffunt fubrotunda videri ( Dirt. D. ), lente vero acriori accurate luftrata omnino ex uno principio in tria quatuorve curva foliola dividuntur. Frequentiflimae, conicae, acutae, quali triquetrae, vaginae de caule eriguntur, quae quadrifidum fiorem fuftentant. ln ligno putrido & terra frequens. 75. C17) JunceRMaNNIA r2inim1a,' foliis capillariter multifidis. Lichenaftrum trichoides minimum, in extremitate forens. Dit, ELA Ad terram in femitis cavis circa Drakau, Offermundizer- vvald. Facile diftingitur foliolis, quae primo intuitu capillaria videntur, lente vero vitrea infpedta utique ramofa funt, ex- que ipfa bafi in minutiflimas partes diffe@a. Triquetrae vagi. nae per fummos caules numerofae, & albidae, eriguntur. Diligentiam MicH®eti fugit. 76.(18) AdJuncERMANNIAM villofan, Abfynthii folio nihil addo. 77.(19) JUNGERMANNIAE, quae foliaceam expanfionem Li. chenis fimilem habent absque veris foliis, (Afarfileae Enun: ) primae quatuor, & Lichenafira DiLL. 41, 42, 43, 44, adeo funt fuifimiles, ut non fatis firmiter credam differre, Etfi enim foliacea expan. fio lata alias ( Dirt. n. 41.) alias angufta et (n. 42, 43, 44); etfi linea alias dividitur {n. 41, 42), alias absque linea ett ( n. 43); atque alias obiter & obtufe divifa, alias repe- tito & bipinnata & tripinnata reperitur ( Dirt. n. 42); & caules alias fuberiguntur, alias procumbunt;. etfi porro fetae florigerae propius oram rami ( Dirt. n. 42, 43, 44. ), aut D2 remo- — 38 BE DOCS remotius (n. 41), prodeunt: fumma tamen omnium eft fimili. tudo in ea indeterminata , ramofa, per fuos fines fubdivifa expanfione , inque vaginis globofis de caule efHorefcentibus , ipfoque demum fiore. Habeo & vulgarem linea nigra percur- fam, & latiffimam ex viridi-cacruleam ; & aquaticam fubrec- tam, longam, viridiffimam, polyfchidem ; & terreftrem vi- ridifimam, brevem, procumbentem, petiolis ex infima parte folii procumbentibus; & viridem anguftifoliam , robulto habitu à 78 diverfam. 28. (20.) Globuligera ifta foliz anguft& dichotoms, omnino vera. & diftin&a planta eft Er42. n. s.p 125. tum (21) Lunsaria Enuin., & denique (22) JuncERMANNIA, quae Marfilea 6. Enum. & Lichena= frum exiguuna, capitulù nigris, lucidis, e cotylis parvis nafcentibis. Diti- LEN. n. 46. Non fatis fimilis ob rotunditatem foiii , quae in noftris non eft, Linwarani Lichenis. Melius convenit Jangermanniae 27. #9. Multo breviores ejus trunci funt, palmati, trifidi, qua. drifidi, quinquefidi, gracilibus digitis, neque ii rami, utin fpe- cie 20, porro dividuntur , neque in foliis linea e& dividens, neque ora ei lineae parallela. Ex prima origine ramorum fo- lioforum nafcitur vagina hirfuta, clavata, unde feta sali. quae globulum atropurpureum , floremque inde quadrifidum, pro- fert. Non'aufim feparare Marfileam 7. » go. In Lichene ff MarcHANCIA minori, cui vix uncialis feta eft, alpibus familiari, manifefto in eodem caule linea nigra di- vifo, & umbellatam, & ftellatam, capfulam vidi; ommnino ut Ditcenivs ad Lichenem n. 6. jam monuit. Sed etiam prima & vulgatior AMarchantia {. Lichen 7 Dirt. ob magnitudinem, qua multum fuperat, non videtur fatis diftingui, & reQe cre» diderim a Linnaeo conjungi. 81. ANTHOCEROTIS 2, quam coram habeo , icon Dirce- NIANA T. 68. n. 4. non fatis bona eft. Gracilis plantula et, fed comte linearibus foliis , ad angulos redtos divifis & fubdi» vifis, nihil habens contufi, neque lati & lanceolati. 82. Ricciae #5) 0 CS 29 82. Ricciae adde alteram fpeciem, quae i Riccia minor latifolia, pingu , afpergine cryftalina perfufa. MicuÙeti T..57. f. 3. Lichen palufiris Rutae folio. Dirt. T,78.£ 12. In rivulo inter agmina Lenticularum aeftivo tempore reperi. i Folia viridifima, reticulata; alia cordis forma s alia fubro= tunda, obtufe denticulata. Subtus copia maxima radicum eft, quae latae , triangulae, breves, undique de folio defcendunt, a DittenIo negle&ae, 83. Adde etiam LenTICULIS, palufirem majorem, inferne max gs convexam. MicHÙetI p. 14. T. ir. f 2, quae L. aquarica, fo lis minoribus , inferna parte in veficulam duStis HorMann. For. Altorf. In foffa fuburbana cum vulgata fpecie reperi. Folia convexa, altero fine paulum acuminata, rigidia”, fubtus magis minusve pulvinata , aliquando pene parabolica, veficulis farta aqua plenis & cellulofo corpore. Radix praelon- ga, pellucida, unica, propagat fe partibus abfcedentibus, ut Etiam radix ex matre per propaginem in filium veniat, & huîc inferviat. 84. EQuISETUM variesatum ad oras Lacus Lemani in gran- dem cubitalemve plantam affurgit, confpicuum glauco fuo co- lore, vaginis ariftatis, foliis paucis, duobus tribusque, ad fre» quentiflimos ex una radice caules, ARBORES CONIFERAB; 85. Coni Azietis 4/5ae deferiptionem oportet emendare, vulgatiffimae equidem arboris: Coni longi cylindrici, etiam curvi, denfis ex fquamis latiffimis fiunt , quae magni circuli parvo arcu terminantur. Ex media fquama eminet finis alae fe- minalis acutus, lacer, fqualidus & ftrepens. In duobus fqua- mae finubus, qua axi obvertitur, duo femina longe ovata, pla- 1)>*3 n3, "80... BE DOCTE na, qua parte fe refpiciunt, acuta, magna ala ficca & lacera. coronata fedent. > :JULIFERAR. 86. Etfi SaLrcis genus nondum penitus expedivi, & non- nullarum fpecierum flores non potui invenire, cum tamen al pinas & raiores plusculas detexerim , nomina certe vulgatio» rum interim , cum rariorum defcriptionibus, addere vifum eft, ut vitia Enumerationis prioris haCtenus emendentur. Summam vero difticultatem fecerunt Folia : quae, aliàs calva in juniori- ‘bus, maturiora-polline afperguntur, quod pene fenio' in villos abit; alias dentes, in juniori folio non vifibiles , ex adultioris ore educunt; alias villum habent juniora , qui adulgis evanef- cit. Sed etiam Auriculae , in junioribus nullae, per. aetatem exiftunt. Juli ipfi, rotundi dum juniores, per aetatem longi fiunt & cylindrici. Fragilitas a junioribus abeft, accedit fenef. centibus. Quare vulgatas eas imprimisYpecies-qui conftitue- rit, magnam gratiam inibit ftudioforum rei herbariae. 87. SaLIx folis ovato-lanceolatis , glabris , auriculis lanceola= ti. Enun. n. 2. Salix folio longo, lato, fplendente, fragili RAJi, ex fide fpe- ciminis a DirLenIO milli. Ad ripas fluminum. , Vimen purpureum. Folia juniora penitus hirfata, alba, cangufta funt, & confpicue ferrata; Eadem adulta funt absque fpecie villi, nitida, glabra, non tamen dura, ferrata. Auri. ‘ culae in fuperiori parte ramorum lanceolatae, ferrata, pro por- tione foliorum exiguae. 88. Sarix folis glabris , ovato-lanceolatis , ferratis , florib pentandris. a Salix laureo folio, lato, glabro, odorato RAJI, ex fide fpeci» minis a DiLrenio mifli. Salix GMELIN. n. 7. Tab. 34. fi. 1. Duriora, quam priori ., folia, brevioraque, ima potiffi- mum & juniora; nam adulta longiora fiunt & femper glabra. Juli so DOCS - 31 Juli fquama pilofa , quinque habet longa tamina. Adolefcenti plantae auriculae latae, emarginatae, ut manifefte in exemplari pentandro coram video. Petioli glandulofi. Gottingae, Bafileae, Berolini. 89. SALIX folizs glabra , ellipticis , ferrati , julis gracilibus. Salix folio auriculato , fplendente, flexils RAJi, ex fide plan= tae a DitreNIO miffae. Salix GmeL. n.9. Tab, 34. f. 3, bene. Huic fatis vulgari fpeciei folia juniora faepe pene rotun- da, in adolefcente ftirpe etiam vix triuncialia , omnino ellip- tica, glabra, ferrata, fubtus pallida, firma, fetris cartilagineis, quae in nafcente folio non adparent ;_auriculis in foliis inferio» ribus dullis, in fuperioribus evidentibus , brevibus, latiufculis, ferratis. Juli utriusque fexus graciles ; fquamae minus, quam «taurinae, pilofae; ftamina tria; capfulae feminales breves gla- braeque. À n. 87. differt foliis multo minoribus, folidioribus; vi- mine flexili; Ab 4/44 auriculis, villigue defettu. 90. SALIX foliù ovatis, lanceolatis, ferratis, fubtw albifimi, 18 Enum. Salix alpina, pumila, rotundifolia, repenss inferne fubcinerea, ut videtur, Ditcen. Sy. HI. p. 448. An Salix pumila, foliùs ovalibus, ferratà, utrinque levibus, in- ferne glaucis. Gmer, n 15. Tab, 36. f. 1. In paludofis circa Seelhofer & Chauxdabelle 5 ad villam die - Halde; in infulis Rhodani ; Veronà mifit MortENIUS. Prima folia priori fimilia, firma, glabra, brevia, rotun- da; In adulta plnta eadem valde differunt: perfete fere ova- ta, etfi lanceolata, ferrata , fubtus polline albiffimo feffili afper- fa , quod novum fubnascitut; nervis (uis, petiolis, & cortice ramorum , hirfutis, qui priori glabriores funt.' Auriculae gran- des, circumferratae. Juli feminae cylindrici, craffi ; Capfalae fubhirfutae. Juli mares longius cylindtici., bratteis tomento- fis. Frutex mediocris, flexilis, caeterum valde mutabilis ex viridi in canum, ex rotundis foliis in longa, ex inaurito inau- riculatum. 91. SA- % 32 BE DOC 91. SaLix folit lanceolat&s, ferrats , fubtw fericess. - Salix alba arborefcens C, Bi & Salix fativa lutea, folio crenato C. B. Nullum inter iftas duas fpecies discrimen , toties re exa- minata, verum reperi. Arbor modica, aut praealta. Vimen fufcum, cinereum, flavum, rubrum, hieme maxime , prius= quam folia induit, flexile, imprimis in humiliori varietate. Fo- lia figurae conftantis, ex longa ellipli lanceolata , dentibus in janiori nullis, fed cito fubnascentibus , robuftis : Vere utrin- que hirfuta funt, & faepe manifelto, utringue argentea » alias fuperne calva, inferne fericeo villo, aut certe albo polline, afperfa: nunquam auriculata. Julos mas ob'ongus : fquamae coloratae , flavae; ftamina tria; odor egregius. 92. SaLix: folits ex ellipfi lanceolate, inteserrimis, fubtus feri- ces, amentis brevibus. GMELIN. Flor. Sib. p. 162. n. 18. In Germania repertam hic addo, Gottingae ,. neque longe a pago Herperhufen ; & omnino adfinis et Salix folio oblongo in- cano C. Ere&a arbor, robufto vimine, fatis fimilis vitellinae fla- vae aut albae, Folia etiam fimiles habent portiones latitudinis & longitudinis , fed abfque omni dentium -veltigio. —Valde etiam juli differunt, qui breves , fefliles fecundum ramos, ovati prodeunt; Capfulae albo tomento obductae. Non fatis frequenter haGenus hanc arborem reperi, ut nullum dubium fuperfit. » 93. Satix folis glabris, inferne glauci julis tomentofis, Salix humilior, foli angufts, fubcaerules, utplurimum fibi ope pofrtis RAJL Vulgaris ad fuftinendos aggeres adhibetur , quibus tor- rentes coèrcentur. Fragilis, flexilisve , ex humilioribus eft. Folia graci. lia, ferrata , inferne glauca , non villofa, fuperne obfcu- rius viridia & livida, parte prima orae lente divergente non ferrata , parte altera celerius convergente ferrata : non 6 5 ) o E° 33 non vere conjugata, fed vicina tamen. Juli facilem notam prae- bent: pappo enim plurimo eftlorescunt, & fquamae, primo ve- re ruberrimae, per aetatem nigrae fiunt; Stamina folitaria, unum ad fquamam genuinam ; Capfulae pariter lanuginofae. 94. SaLix procumbens, foliis lanceolatis, fubtus fericeis. Hort. Gotting. Salix. bumulis repens LoBeL Iu torficeis pallim frequens. Ex minoribus et, proftrata, inutili. Folia alias rotun- diora, alias longa & angufta, fuperne glabra , inferne villo fplen- dente argenteo -confpicua, vere ferrata, ut tamen dentes a convoluto margine foliorum faepe abfcondantur, Juli paffim per caulem breves, fquamis nigris & plurimo pappo, ut inn. 91. Capfulae argenteo villo nitent, 95. SALIX foliis ovato-lanceolatis, ferratis, julis tomentofis. Salix foltis glabris, fubdiaphanis, fubtus glaucis, caule fuffra- dicofo. GMELIN. n. 21. In montibus Boulaire, Lavaraz, Arbignon, Richard, J. GesneRrUSs ex montibus Suitenfium. A. Cl, MorenIo etiam ha- bui, cum nomine S. myrfnits PONTEDERA. Mere alpina fpecies defcribi meretur. Frutex humilis eft, nigro cortice, frondofus, fragilis. Folia congelta, gla- bra, circumferrata, inferne glauca & nonnunquam villofa: figura, quae ex petiolo lente latescit, & contra mucronem celeriter convergit, ovato-lanceolata. Juli in brevibus pedun- | culis; Squamae fericeae villo in utroque fexu nitent; Cap» fulae glabrae; Stamina bina. 96. 'SALIX foliis ovato-lanceolatis, venofis, ferratis, julis 10 mientofis. Salixfoliis fervatis, glabris, ‘ovatis. Linn. Lap. Tab. 7. £ 6. Tab. 8. £, In Gemmio & Albula Rhaetorum. Valde vicina prioris, julo tomentofo, fquamis masculis fuscis. Folia-diverfa funt, fuperne & inferne venofa, utrin- Vol. V. E que 34. E DOC que glaberrima, fature & obfcure viridia, tenerrime dentica- lata ad' vulgaris Myrtilli fimilitadinem. Totam hujus plantae hiftoriam non fatis perfeci,, & fufpicor,. vicinam elle gome, 97. SaLix foliis levibus , ovatis, integerrimis,. julis pauciflors. Salix alpina, Serpyli folio, lucido. Boccone Muf: Vab. t. In omnibus alpium rupibus frequens elt, etiam.in Ja M.. Variabilis plantula, femper humilis, repensque. In prima origine folia niinutiflima, vix Serpyllo majora, fubrotunda liabet, integerrima , venis parallelis, unico in Salicibus exem- plo,. lineata, leviffima & nitida: Adultae plantae, quando pe- dales cauliculos profert, folia: ovata funt, & circumferrata.. Juli breviffimi, flosculorum paucorum, ut omnino feptem non viderim fuperafle;. Squamae glaberrimae; Stamina longa, bina;, Caplulae etiam paucae jalum rotundum efficiunt. 98. Sarx: foliis: orbiculat5,, ferratis, glabris, julis paucie Fores.. a Salix. alpina, Alni rotundo folio, repens. Boccone Tab. r. In altioribus Alpium ; Furca, Col de Ferry, Fouly, Arbig= non, Grandvire &C, Ft ipfa adfinitatem habet cum. myriilina Salice, foliis venofis utrinque,. & circumferratis. Verum ferrae noftrae minus acutae funt; folia rotunda; caules minimi, aliquando uncia vix majores, rariffime dodrantales.. Juli rari ,, duorum, quatuor,. quinque, & paucorum femper florum.. 99. Savix foliis ovatis, fubtus tomentofis, vugofis julis ovatis. Vulgatiffima planta, variabilis almodum, multis fpecie- Bus conftituendis anfam dedit, Fragilis in univerfum, corti-. ce ramorum fubhirfuto,. mediocris arbor eft.. Folia juniora o- vata funt,. absque dentibus, rugisque, & auriculis , hinc modice: & per nervos potilimum hirfuta, inferne albo tomento obfita;. nitentia:; Haec eft Salix latifolia rotunda €. B. Sed per aetatem adprime mutantur foliola : longiora fiunt, acutiora, hirfuta, fubtus eminentibus nervis rugola, perque oras ferrata ;. a elt Be vo (3% 35 eft Salix folio fubrotundo acuminato C. B., auriculis ‘etiam non exiguis, fubovatis. Demum alia exempla ampliffima villem decutiunt, & .pene tota calvescunt; quae Salix 1, Eyuwn. a Linnaro Spec. n. 7..& Gmetimo n, 10 repetita. Aliae varie- tates, imprimis paludofae, folio funt rotundo, utrinque to- mentofo, rugolo; quam ab Ill. olim Ditrenio cum nomine Salicis folio rotundo minori accepi, :«& Salicis capreae folio fubro- tundo, fubtus incano, quae Lixnaro Salix eft 10, ‘ut videtur. Gallis etiam hae Salices obfidentur. Juli femper .crafli, ova- ti; fquamis feminalibus, capfulisque femininis, tomentofis. TOI, SALIX foltis ellipticis, ‘inteserrimis, ‘utrinque tomentofis. Salix 21 Erum, T. s. An Salix 20 Gmetin..T. 36. f. 1. Vereor., ne ipfa, & Dilleniana, potius ad paludofam noftram, fubtus -fericeam, pertineat; nimis parvis foliis quae fint, neque pulpofis. No- -ftra, ab ea diverfifima, in M. Bowlaire, Cheville, Sex rouge, monte d'Anfex, Albula rbaetica, non vulgaris, provenit. Etiam huic fpeciei mutabilis facies eft, ut varias ‘fpecies merito produxerit unica, quando per fuos gradus fenescens defcribitur, iterumque juvenis. Humilis femper & inutilis. Cortex lividus, glaber, fplendens. Prima folia nitidiffima, mollia, crafla, utrinque argentea, villis albis adeo copiofis sobfita, ut viror nulius appareat, figurae ex elliptica lanceo- latae, «ora integerrima. Juli -mares petiolati, inter folia ramo- rum reconditi, villofi, cylindrici; Squama pilofa, diftemon; Capfulae villofae, albicantes. Juli longiufculi. Inde paulatim fuperior pars folii rariores habet villos, ut viror promineat; «“inferior alba quidem eft, fed brevioribus pilis, & nervi nunc diftinguuntur. Deinde omnino fuperne glabra folia fiunt, & virentia, dum villus albus fubtus fupereft, & una in margine ‘fummo denticuli adparent. «Autumno redeunte imollia nunc & pulpofa folia.ad n. 99. magis accedunt, femper fubtus albida, villis nunc in tomentum mutatis. Ab ea tamen cortice levi, julis gracilioribus, foliis minus rotundis, abunde differt. E 2 102. n 36 “REY OC 102. Sarix foliis rotundis, integervimis, fubtus tomentofis , gulis gracilibus longe petiolatis. Salix pumila, folio rotundo.I. B, 1. P. 2. n. 17. Propior priori eft, quam vulgo credas; vulgaris caete- rum alpium & Jurae hofpes. Vulgo agnofcitur frutice humili, vix cubitali, foltis per- fee rotundis, absque dente vel mucrone, fuperne virentibus, inferne rugofis, alboque, dum juniora funt, nitente tomento obdu&is. Juli deinde longior, & uncialis, petiolus eft, ut fu- per folia fe efferat, graciliflimus & pauciflorus; Capfulae & fquamae juli masculi tomentofae. Ludit foliis oblongis, ar- genteo demum villo obfitis; fed longo petiolo femper ab ad- finibus diftinguuntur. 103. Satix foliis anguftis, longiffimis, fubtus albicantibus, Salix longiffimo folio Rap. Frequens eft in torrentum alveis, ibi quidem humilior. Rami longi, reti, fragiles. Folia ‘alias fatis.ovata & — elliptica, plerumque tamen praelonga, trium & ultra unciarum , angufta, nervis parallelis, acutum cum nervo principe angulum fa- cientibus, fubtus conftanter tomentofa & alba, fuperne alias hirfu- ta, alias glabra, Juliinter folia feffiles, neque eminentes, cylindri. ci; Capfulae dum juniores funt, albo tomento obfitae. APETALAE ISOSTEMONES, 104. EmpeTRI charaGerem nuper inveftigavi, hadenus a priori meo diverfum: Calyx tripartitus, fegmentis fubrotun. dis. Petala tria, ovata, rufa, ex calyce prominent. Stamina longis filamentis ex flore produdta, tria. Bacca enneapyrenos, feminibus, ut cunei fphaerici, in globum compattis. Tuba unica, ftigmatibus novem purpureis. Stamina cum fru&v abortivo faepiflime conjuncta. I 105. PARIETARIA foliis ovazis f. Ocymi folio. Bocc. p. 47. Mendrifi & Chiavennae ad muros provenit; fed.omnino a vul- - gari - o )O (8% «37 gari- mum diverfa fit dubitari potet. Non feparat Lin- NAEUS, 105. Non feparaveram a vulgari, flaccido, angulto fo. lio, grandius genus Tussmr, quod in Germaniae quidem mon- te Weimer & Altenfolbers legi, idemque nuper a Cl DE LA CHenatr & CHaTELAIN inter Mendrifam & pagum Caffina re= pertum elt, priusque a CÌ, SEGUIER, aliisque amicis, ex Italia miflum. Et forte PontEDERAE Linophylum alpinum, latifolium, ma» Jo. Anthol. p. 162. a Cl. SEGUIER repetitum, Thefun ett panicula foliata, foliis linearibus. Linn. Spec. ., 207. S ; Folia ad tetram fere Campanulae perficifoliae, longe pe-l tiolata , elliptica , circumferrata, ad caulem frequentia, Linî multo quam vulgare Helvetiae Thefium fimiliora, habet, fir- «-miora etiam & latiora, ad tres lineas, peracuta. Caulis rec- tus, firmus, nonnifi in florigeros petiolos ramofus, cubitalis. Petioli florigeri longi, ramofi, in longam laxamque panicu- lam abeunt. Flores ipfì feffiles infident argutis & acutillimis foliolis, caetera fimiles. 107. Humilis contra nòftra alpium & montium planta folia infima feflilia, acuta, habet, ovato-lanceolata: reliqua omnia laxa, linearia, flaccida, lineam vix lata. Pediculi flo- rigeri in alis foliorum, quae noftro longiora funt, felliles, & adeo alares & abfconfi, ut im foliofam potius fpicam, quan in paniculam ,, congerantur. In M. Fouly, fuper Portvaley aliisque locis, etiam a CI Gesnero miffum elt. PoNTEDERA vocabat Linophy/im alpinume, flore fruttuque per ramulos perbreves cauli adbaerefcentibus |. c. 3 Thefium elt foribus feilibus, lateralibia, foltis linearibus. Linn. Specs Pi 07. n.2. 0“, Omnibus computatis etiam: nunc dubito, num hae duae fpecies vere differant, videturque mihi, varios per gradus de: generantem altiflimam fpeciem in humillimam tranfire, E 3 POLV. n gi 7. REVO POLYSTEMONES. __ 108. TirHvmALus myrfmites, fruttu verrucae fimili ,, ‘om- nino & a duli diftintus et, & ab arvenfi latifolio; & magna ‘copia provenit in praedio. G:azdebamp fupra molendinum, pallim etiam circa Bafileam. A dulci facile folis fru@ibus diftinguitur. qui in dulci paucioribus, grandioribus, nigrisque fpinis exafperatur; tum ,foliis ferratis, quae dulci integerrima funt, Arvenfi folia conferta, ‘hirfuta, per oram ferrata, um- bella nulla vera eft, fed multa feries petiolorum florigerorum ‘eX foliorum alis prodit, Quilibet petiolus trifidus eft: medius flos fingularis: laterales habent par bratearum , cordis formà, transverlim latiorum. Petala viridia, rotunda, in transverfum lata. Totus foetet, Myrfmiti folia multo, quam arvenfi, pauciora, paulo pro longitudine latiora, juniora fubhirfuta, vetuftiora glabra, ferrata funt. Umbella radiorum quinque, fimilium ut in cau» le, latiorum tamen. Petioli inde florigeri quinque; His in- fidet trifida fecunda umbella, foliorum ovatorum; ferratorum; Inde iterum tres petioli exeunt, quisque triflorus, uno flore nudo , altero duobus foliis ovatis, minime cordatis, excep- to, Fructus totus verrucis, fed exiguis, obfitus, nulla par- te, ut in arvenfi, nuda. Petala flava, rotunda. Satis amant fummae partes Havefcere. GRAMINA. 109. Difficilem claffem novis laboribus extricare ftudui, ‘aaliquanto facilius, quod peculiari labore ejus generis ftirpes conquifiverim, multasque decerpferim, quas ante 18 annos nondum recentes videram. Multum auxit laborem fua curio- fitate ScHEUCHZERUS, qui gramina fubtiliflime rimatus plurimas fpecies acriter diftinxit, meque tamen notas nos docuit, ex quibus fimillima gramina discerneremus.. Facilior utique labor foret, fi cum Cl. Horero (in 44 Helo, T. II.) fpecies gra. minum EVO — 39 minum ad exiguum numerum reducere, adfinesque pro va- rietatibus habere liceret. Verum non licet certe ubique dis- criminum notas fpernere,,, quae in folio, caule, & toto habi- tu funt. Neque in plantis nobis minus, quam ScHEUCHZERO,. notis audtoritatem ejus viri ubique negligere fuftineo. Opor- tet autem gramina in varia aetate videre, cum multum denfae: locuftae vernorum graminum a diftichis illis autumnalibus dif- ferant, omniaque in. junioribus rotunda & compatta, in fe. nescentibus rara & diffita funt; Quare non poffumus iis obfer- vationibus plenam fidem-habere, quae in unico exemplari,. paucisve & femel ledtis, faQae funt. Caeterum nomina his graminibus fcientifica non adjeci, quae in pleno Catalogo rec- tius imponuntur. Genera vero in Enum. Hort. Gott. tot con ftitui, quot noftris graminibus fufficiunt, ut tamen a Triticis plantas calyce biglumi fepares, Quae me abfente adhaeferunt,. & quas cum Poa Linn. poflis conjungere.. Tro. Gramen fecalinum minus DitL., quod CI. Horerus miratur nos confervare ( Hort. Gozt, P. 4I1.), totum mollius & minus, differt a mortaio glumis glabris, quas montanum: dentibus afperas habet, minoribus etiam: & magis diftin@is,, quae montano magis in cylindricam fpicam congeruntur. Di. ftioxit etiam Ill. olim GmELINuS pi 124. n. 60, TIT. De Tritici fpeciebus 6 ante CI Virum monueram: ( Esum. Helv. p: 208.), conjungi poffe. Omnibus gluma exterior, eademque major, per oram ciliata & ferrata eft, etfi caete- rum dorfum ejus, & calyx, & folium, alias glabrum et, & alias hirfutum. Glaucum, elegans, glabrumque circa Tvorze nascitur. Duas fpecies facit Linnaeus, muticam & arilatam pi 86. 112. Gramina loliacea corniculata CI. HoFERUS conjungit,, & certe parum diverfa funt. Grazzen Spica Brizae, & aliud fio ea fragili, & villofum moliusculum, fpicas evidenter hirfutas ha- . bent, folia autem in fragili inferne glabra funt. Feftuca dune= | sorum fpicas pene glabras, folia tamen hirfuta producit. 113. 49 SE) o (3% _ 113. Gramini typhoidi alpino villofo plurima funt, quibus a vulgaribus illis differt: non villus folus, fed ariftae a fes- quilinea longae ad quatuor lineas, quae vulgaribus breviffimae, ‘ & ciliatae, quae in vulgaribus glabrae. Plures etiam flosculi ad communem pedunculum congregantur, ut vere gramen paniculatum fit. Separat Linnaeus Spec. p. 59. 114. Typhoides mole, alpini obiter fimile, vere tamen diverfum, reperitur au mont de Suze, aux Esplatures, prés du bien du moulin de la Chaud de fond verfus le-Ronde. GAGNEB. 11$. Cenchrus panicula fpicata, glumis muricatis , fetis ciliari» bu. GUETT. Gramen caninum, © maritimum, JSpicatum , echinatis glumie. BARRELIER iC. 718. Provenit in Caftro Tourbillon cum Ephedra. 116. Gramen da&ylon latiore folio a da#ylo arundinaceo varits modis differt: Illud quidem hortorum, & in Europa & in ip- fa nova Georgia, vitium; hoc arenarum incola. Illi debiles mollesque caules cubitales, folia praelonga, ad femipedem & ultra, aliquot lineas lata; Huic longus quidem caulis & re- pens, vaginisque foliorum ficcorum obfitus, fubinde radices “ edens, folia ipfa brevia, vix unquam biuncialia, duriora & arguta. °Spicae in da@&tylo latifolio trium quatuorve uncia- rum ; in arundinaceo unius. Illi laxe difpofitae locuftae in un- dulato & ferpentino axe fedent, petiolatae, petiolis etiam ra- mofis; Huic feffiles & diftichae fpicae. Illi gluma-calycina ad glumas florales adpreffa, ut cum iis ad ovalem locuftam conferat; Huic eadem gluma exftat de axi ad magnum angulum, &, cum multae fibi parallelae fuccedant, pinnatum habitum offert. Uno verbo non aliae duae plantae facilius diftinguun. tur. Separat etiam, & aliis adhuc notis, LinnAEUS Pamicum x5 ab 8. Arundinaceum ad Lacum Lemanum per arenas ferpit. 117. Novam civem Cl. AcHirrîs Mies indultria a i plan» EE VOS 4I plantis addidit, quam Howz/ocenchri nomine defcriptam dedit 43. Helvet. T. IV. p. 307. Phalaris e& panicula effufa » glumarum carinis ciliatis. Linn. Spec, s Bafileae paflim verfus Hutelinzen, tum fecundum pra, tum fclopetariorum, & ad pifcinam mediam Rieben minoris. Caulis afperrimus, fefquipedalis. Folia retrorfum afpera, lata ad quatuor lineas. Panicula tenerrimorum petiolorum, longorum, ramoforum. Calyx flori nullus; Glumae florales inaequales, major ovata, & in ovatam etiam locuftam con- fentiunt. 118. ArunDINES noftrae varia correCtione indigent: Et primum addere oportet nobilem plantam, quae vel fponta- tanea, vel fata forfan,; circa O/on, fub via le Tombay, prove- nit: Arundo nempe fativa, quae dvaf Diofcor., eadem planta, ex qua leves illi fcipiones aeftivi parantur, quibus vulgo utun- tur, tanquam ad adjuvandum greffum debile fulcrum juvaret quidquam. Culmus praealtus, cavus, nitido cortice, diftin&us no- dis, quorum internodia cava funt: folio fub nodo prodeunte, ex fulco caulis, bipedali, duas uncias lato, per oras ferrato. Ad vineas & fultentandas vites utilis. 119. Arunpo /ocufis uniforis, ex fumma foliculi gluma ariftatis. Gramen arundiuaceum, panicula ariffata, denfa, viridi.argen- sea fplendente SCHEUCHZERI Agroft. p. 146. - Abunde provenit ad viam ad fodinas /es fondemens ducen- tem fupra Gryonzam torri ad viam /e Tombay, & fupra Tvorne. Defcriptioni noftrae, a ScHEUcHZzERO mutuo fumtae, addo,, Caules imos bulbofos effe, confertos; Folia per oram fubtiliter dentata, fubafpera, dura; Paniculam femipedalem & dodrantalem, denfam, minus tamen quam in aliis Arundini. bus; Calycis glumas inaequales, quarum longior brevem ari- Vol. V. F ftam + EDO C 3% ftam prae fe fert;. Folliculi glumam interiorem parvam, exteriorem ex ipfo mucrone in longam 3, 4 linearum ariftam produdGam, eandemque plurimo pappo nitere. Elapfo follicalo, delato adeo pappo, & delapfa arifta illa longif. fima, fuperftite calyce, aliud gramen videtur. Viviparum etiam reperi, ut pro folliculo folia eleganter ex albo & vi- ridi varia, longe conica, educerentur, cum corruptis organis genitalibus. i 120. Arunpo /ocufis imifloris, ex medio dorfo ariffatis. Gramen avenaceum montanun, panicula anguffa, e dilutifi= mo fufco albicante, € pappofa. ScHeucHZ. Append. p. 507. In rupibus mopntis d’Anfex, & olim Bernae, Obiter infpe&um fatis priori fimile videtur: caulibus craf- fis, emarcidis quidem potius foliis obdu@is, quam nodofis; habitu molliori; foliis per oram dentatis; afperis; panicula, uti ScneucHuzerus defcriplit, dilute fufca, & quando floret, ob antherarum colorem fubviolacea. Flores breviores : Calycis fo- lia grandiora, quam folliculus, fere aequalia, in acutum mu- cronem exeunt; Folliculi exterior gluma pappofa, ex medio fere dorfo, aut infra medium, de nervo fuo ariftam produ- cit longitudine calycis, ‘altera gluma aliquanto breviore. 121. ARUNDO locuffis unifloris, ex imo dorfo ariffatis. Gramen ferotinum, panicula coutraîtfa pyramidali. In M. Auerberg Comitatus Sto/bergici; deinde in fcopu- lis Jes Nombriaux fuper les ‘Plans repertum eft. Culmus tripedalis. Folia retroverfu afpera, fulcata, tres lineas lata. Panicula, ut nomen fert, contratta, lente decref. cens, pene fpicae fimilis, femipedalis, durius quid quam prio- res habet. Glumae calycis pene aequales, mucronatae. Glu- mae folliculi aequales; bafi breviter pappofa, ut multo minus, . quam priores, niteant. Ex alterius dorfo pene ad bafin ari- fta curva, longior folliculo & calyce, prodit. Hae eminen- tes ariftae paniculam utcunque barbatam faciunt. 122. SS)Oo( SE 43, 122. Arunpo /ocufti uniforis, muticis, panicula alterne la- tiori. Ù i 2 Gramen arundinaceum, panicula molli, fpadicea, majs. ScHEUCHZ. p. 122. tab. $. Abunde circa Bernam in pratis udis Infeli & Dodenaker. Multa iterum priorum fimilia habet : Caules cefpitofos, ad terram foliis emarcidis obdu@os ; Folia per oras, fed etiam per nervos, afpera, dentata; Paniculam denfam, fed alterne contratam & produdtiorem, ex quo habitu‘eminus dignof. citur. Calyx violaceus, biglumis, glumis mucronatis. . Fol- liculus multo brevior, glumis inaequalibus, obtufis; quarum major ex violaceo & argenteo varia eft. Multus fericeus pap- pus circa bafin glumarum exit. Vetula calvefcit. 123. ArunDO panicula conica, locuftis uniflori, muticis. Gramen arundinaceum, paniculatum, montanum, panicula Spadiceo-viridi ,, femine pappofo. ScHEUCHZ. p. 124. Humilior et, & alpina, & panicula minori fere uncia- li, fatis fparfa, longisque pediculis. Calgcis gluma ad mu- cronem violacea , arguta, acuminata. Folliculi longiores; Pap- pus, folliculi longitudine, circa bafin exit; Glumae fere ae- quales , albae, mucronatae. A ramofa Linnari Arundite omnino differt alia par. tium proportione: Folliculus enim huic brevifimus infigniffi- me minor eft, noftrae mediocriter; fioresque ramofae in uni- ti dla duplo minores funt, neque fimilis panicula, alterne atior. 123%, Gramen avundinaceum , acerofa gluma noffras. SCHEUCH= ZERI Vix potelt inter Arundines manere. Etfi enim gluma fol- ‘ liculi exterior bafin villofam habet, id tanaen cum paniculatis illis vulgatiflimis graminibus ipfi commune eft, Deinde par- tium alia elt proportio: Calycis nempe, folliculique glumae - latae, brevesque, neque in ftrifum, pungentem, Arundinis - habitum compa@ae. F2 124. 44 BE )O( 124. Avenae monanthae duae primae Enum. p, 222. vix differunt, quas comparavi: Folia enim per gradus continuos ex latiusculis, fere ad lineam latis, anguftiora fiunt. Sed a Gr. fegetum altifimo, panicula fparfa multis modis difident: hujus caule altiffimo; foliis multo latioribus; pani. cula ampliffima, floribus tamen non majoribus, in planta to- ties majori; ariftis pro portione floris, vix majoris, muito lon- gioribus, ut facies inde capillata oriatur; *dorfo glumae caly- cinae majoris non dentato, quod in alpina planta pilis hir- futum eft. 125. Ab his fpeciebus Gramen caninum, fupinum, panicu= latum, folio varians C. B. differt: a venti (pica quidem ariftis qua» druplo brevioribus, ut pars eminens non penitus locuftae lom- gitudine fit, in venti vero fpica quadruplo longior; porro dor- . fo glumae magis denticulato , quod in venti fpica obfcuriffimos pilos habet, caetera valde fimile. Annon eft Gr. capizulo glo- bofo foliaceo H. AMBROSINI, novarum plantarum bif. C. 2. Ab alpino 124, flore multo minori in ampliori ftatura fe- paratur, ut culmus & folia triplo fuperent, flos una tertia brevior fit; porro panicula ampliflima; laxiori, ramofiflima , adfcendente, quae alpino patula magis. Circa praedium Peranfaz plurimum reperitur, luditque abortientibus floribus, in filamenta abeuntibus, tum novis poft foenifecium paniculis in mera folia degenerantibus, ut rami numerofi, vaginulis fuscepti fqualentibus, etiam fubdivifis, capillacea gracilitate in rotundum, fed furfum converfum & femicirculare capillitium abeant. Ab iftis plantis Gramen illud delicatizs, toties a CI. Vi. ris aliis cum nominibus repetitum, ariftarum defe@u diftat, caetera proximum. Denticulos calycis, lente. vitrea adjutus, video, qui GmeLinum noftrum fugerant T. I. p. 9r. n. 19. Gr. miliaceum anguftifimum, glumis perexizuis, ab ipfo Dit- LENIO miffum, differt glumis perfe@e glabris. 126. FesTtuCAM junceo folio, longiffimis ariftis pallim in agro ) noftro Evo (3% 45 noftro reperi, etiam in via, quae Viviftum ducit. In eo uti. que arifta ex fumma gluma prodit. 127. FesTucA, quae Gramen fparteum pennatum, pulchra & nova civis, abunde naftitur in rupibus circa Eremitae Agau- nenfis domunculam, tum in rupibus fuper Roche. Cl. ScHinz ex M. Scaletta Rhaetorum retulit. 128. Chara@er Graminis Valefiani tenuifolii, panicula fpica- ta, viridi-argentea fplendente SCHEUCHZERI , utique a Gr. fpica criffa-- ta fubbirfuto vix differt. Minus eft folium, tum panicula & flores, & fplendet, quod adultum glumam folliculi interio- rem exteriori aequalem, argentinam, atque confpicuam habeat. 129. Gramina paniculata illa pratenfia in paucas fpecies CI. nuper Viri conjunxerunt, magnique certe laboris fecerunt compendium, quem in ScHeucHZERIANIS fpeciebus diftinguen- dis oportuiffet ponere. Neque diffimulo, nimium multas etiam mihi fpecies. videri, quas laboriofus Au@or conftituit. Omnes tamen in unam conjungere, in tanta inaequalitate fo- “liorum, caulium, locuftarum, ipfarum denique proliferarum fpicarum, quae ex hac claffe nasci amant, id quidem nimi- um videtur. Omnino infinitas plantarum fpecies oporteret ex- pungere, fi adeo evidentes notae non fufticiunt. Sunt autem aliqua borum graminum ftatura alta, cubi- tali & bicubitali, locuftis interim exiguis, dianthis, trianthis, ‘virentibus. In iis folium aliquod, non tamen fatis intimum, difcrimen facit. Huc ergo reduco a. Gramen pratenfe, paniculatum, majus C. B. b. Gramen pratenfe, paniculatum , majis, anguftiore folio. SCHEUCHZ. c. Gramen pratenfe, paniculatum , majus, foliis praeter culmumni anguftioribus , in culimo latioribus. ScHEUCHZ. d. Gramen pratenfe, paniculatum, medium. F3 e. Gra : 46 x se DOC 3% i e, Gramos pratenfe,paniculatum, medium, anguftiore folio ScHEUCHZ, f. Gramen pratenfe , paniculatum, minus. SCHEUCHZ. g. Gramen paniculatum, aquaticum, angufifolium, panicula fpecio= fa, locuftis parvis: quae varietas etiam in pratis alpinis nafcitur, . & in M. Luaw. h. Gramen xerampelinum, miliacea practenui panicula SCHEUCHZ. p. 185. quod Gr. vernun, radice Afcalonitids. Vartr. T. 17. f. 8. î, Gramen palufire, paniculatum, minus. SCH. p. 157. k. Gramen paniculatum, anguftifolium, montanun, panicula dette fa, locuftis parvis muticis. Scu. p. 180. His plerisque, mempe «, è, c, d, e, nomen a /ocufi& pauciforis, bafi villofa, potelt imponi. Poterit etiam a fodalibus feparari Gr. paniculatum minus, cui bafis folliculi glabra eft.( Ita GmeLinus n. 35. 34. Sed e- tiam in xerampelino perinde calvumreperio, quod Ill. Linnaeus ob radicem feparat. Supereffent ergo pro plantis ab 4 ad % una villofa fpecies, duaeque glabrae, a villis pedicellorum di- ftinGae. Inter ifta frequenter proliferum eft, quod vulgo xerampe- linum dicitur, foliis anguftis alias, alias latiusculis, locufta viri- di, triantha, absque villo. Fjus aut unum, aut duos follicu- los, videas in longum cornu produci, quod de flore eminet, vitiumque ipfa in origine floris jam incipit, dum foliacea ad- huc vagina comprehenditur. Cornu illud morbofum, in prin- cipio re&um, per aetatem curvum fit, & panicula crifpa, at- que ex violacea bafi viridique cornu varia, redditur, Hoc eft Gramen arvenfe, panicula crifpa C. B. frequens circa marmoris rupes, & ad torrentem Eau froide. Imi caules bulbofi & ce- pacei. Fam varietatem proliferam oportet a variegato fecerne- re, cum quo in Euum. Helv. conjungitur. In paniculato etiam majori angufifolio fimiles proliferos fol- liculos reperi in M, Richard, alta, fesquipedalia, anguftifolia Ù gramina #5) O ( 5% Be, gramina, locuftis virentibus, exiguis. Nullus tamen & hîc villus erat. 130. Porro majori ftore funt, tetrantha & ultra: . 4 Gramen paluftre, paniculatum, altifimum C. B. b. Gramen paniculatum, radice repente, culrio compreffo , lo- cuftis diftichis , pulchells. SeHEUCHZ. c. Gramen pratenfe, paniculatum, minus, rubrum C. B. d. Gramen alpinum, majus, panicula fpeciofa, variegata. Scu. Inter ifta primum diverfilfimum ef, foliis ad unciam la- tis, ampliflima facie, locuftis polyanthis. Sed etiam fecuudum ab ipfis CI. Viris feparator, cum Linxaro è p. 67 ad 69, qui plures noftris habet fpecies. ‘ Reliqua, c & 4, fibi prokima funt: neque enim alpinum non viride reperitur. Folliculos a 5 ad 7 habet... Ejus proli- ferum monftrum eft: Gr. a/pinum, latifolium, panicula laxa, foliacea, foliss in panicula paucioribw &$ magis crifpis. ScuEUCHZ, p. 212. in alpinis frequentiffimum. Cornua prolifera pene femicircularia crifpum magis habitum producunt. 131. Gramen paniculis elegantiffimis, minimum ScHEUCHZ. | Gramen phalaroides, fparfa Brizae panicula, minus. BARR. T. 44 £ 2. Abunde legi Vilze novae ad Lacum Lemanum circa mo- numentum Romanum; tum in arenofis Chiavennae, etiam Ba- fileae, Cl. pe La CHENAL. x Odifora; alterne dilticha, perelegans fpicula vix defcrip- tione indiget. Radicibus Noftoch adnasci amat. A fequente $ ScHEUCHZERI parum credo differre. 132. HirRocHLoE GMELINI p. 100, I0T. Gramen Mariae Borufforum. LuEsELu f. 26. A CI. Horgro in Helvetia repertum eft circa Mab/brfium, Cul. 48 85) 0 ( 3% - Culmus cubitalis, cum foliis hirfutus, ad fesquilineam latis. Panicula non valde fparfa, biuncialis, colore fingulari fusco, fed nitente. Calycis duae glumae mucronatae, albae, ficcae. Folliculi-tres: Gluma exterior fusca , dura, mucro- nata, pro longitudine fua lata, finu fuo glumam minorem complexa. Addunt Cl. Viri,, in folliculis majoribus ftami- na fola, in minoribus folum femen comprehendi. Id ego, non fatis abundans hujus plantae fpeciminibus, non aufim ad- firmare. Cl. Horerus & Linnaeus medium florem androgynum & diandrum faciunt. 133. Gramen avenaceum , alpinum, glabrum, angufifolium, locuftis arifati, iu fpicam difpofits. —ScHEUCHZ. p. 228. n. 3. T. 4. f. 21. 22. non differt a Gr, avenaceo montano, fpica fim plici, ariftirecurvis Raji Syn. Ill p. 405. T. 20. f. 1. Grami- ne locuftis fplendentibus 5 bicornibus Vair. T. 18. £. 1. quodin Germania, & potiffimum Gottingae, ad vias montanas vulgo provenit, nihilo minus variegatum & elegans; Nobis in alpes afcendit, ut in M. fupra Bagres, louly, & in M. Luan. Sed neque differre puto Gramen avenaceum, paniculatum, alpinum, locuftis varicoloribus, majoribus, ariftatis Scu. p. 231. T. 3. _ A Gramine panicula purpuro-argentea fplendente differt locu= ftis-teretibus, multifloris, quatuor, & quinque, & feptem flores continentibus, quae in vulgari paucioribus floribus, pappo brevi villofis, habitu humili funt. 134. Gramen avenaceum, alpinum, latifolium, locuftis argene teo-aureis, in fpicam laxiorem difpofitis, ariffats, ScHEUCHZ. Herb. ficc., mecum ab Ill GesneRo communicatum, Gramini panic» la purpuro-argentea fplendente convenit in tota Anatome ; Frequen- tius tamen tertius folliculus integer & perfe&us fubnascitur, qui in vulgari fpecie abortit. Vulgatius enim il'ud in alpes afcendit, ledum in M. Javernaz, Enzeinda & Fouly. 135. Forte inter ScHEucHZERI gramina non fatis a nobis in ejus opere erutum, diftindum tamen, mon vulgaris fum- marum alpium hofpes, ut in M. Fouly, Javernaz, Chaux Commun, - Enzeinda, provenit: Facile _R 80) 0 (SE 49 Facile adgnoscitur radice repente, innumerabiles -edente caules; -his caulibus per duas fere a terra ‘uncias obductis foliis amplexicaulibus, ad smagnos .de caule ‘angulos -exeunti bus, glaucis., omnino .caryophylleorum -fimilibus ,. ad caulem plusculis., omnibus brevibus, aegre lineatibus; -culmis dodran- talibus, quando.grandiores.; panicula în {picam laxani . con- traîta.; ifloribus vix viginti: ‘teretibus iis, dum duniores, ex viridi, purpureo & albo variis; calyce .biglumi, acuto, inae- qualibus iglumis, pene totis violaceis ; petiolo locuftatum vil lofo; exterioribus glumis folliculi pariter .coloratis iisdem, quos dixi, coloribus, ariftam .debilem., curvam, ex dotti ter tia parte .fub apice producentibus : ‘interioribus. albis. Adul ta alia planta videtur: tunc enim villus :petioli floralis calycis eft longitudine, & una gluma interior argertea ‘melius ad- paret, .& difticha .facies., ex argenteo .& violaceo paucoque virore varia, nascitur. \AvenaM voco foliîs brevibus ; pattilis, locuffis -teretibus ‘biffo» ris, intus pappofis. GRAMINIBUS ADFINES.. 144. Caricem caule fpic& adpre/fis obfefo, feu 1 Em. & 2; utique conjungo.. In rupibus circa. Roche verfus {caturigi» °nem /e Furet, & fupra Molendinum', creber mascitur. Vere no tempore caulis fe fuper folia effert;. autumnali,. cum inte- rim folia faccreverunt, breves caules ex radice prodeunt, & faper eos longiflima folia efferuntur.. . «145: Cyperoides: anguftifolium,. fpica. (padicea: tenniore Scui p. 413, & Cyperoides alp. fpicis feminiferis atrofpadices Éyusp. p. 475, uti‘ nomine, fic reipfa; ita‘conveniunts. ut.ego quidem feparare non' ‘aufim. Communeceft:utrique ,, fpicam habere marem unicamj ex albo: & fpadiéto nitido: variam 4: fpicas fe» minas duas, breviter feflilem:pringîn,- înferiorem longe- petio» latam, fpadiceam , nitentem utramque;' capfulas.feminales ova» tas, triquetras,. turgidas.. Difcrimen poflis quaerere in habi+ to, qui alteri humilis: eft, latifolius ,. 4picismagis congeftis; alteri laxus,. fpicis: remotioribus ,‘caule cubitali;, foliis. potius. anguftioribus.. + \ Aitior in: MI d’Anfex;. Chapuife,' Montendre:, Joux verte; bumilior: in. M.. Enzeinda nascitor.. |» 146: Ab hac humiliori:paulum differre reperi Gypero “des alp: pumilin , *fpicis [padiceo-vividibw ,. brevioribu & craffioribus.. ‘ScHEUCHZ: p. 428: i ua» Breviori & crafliori fpica,. breviter petiolata, magis ri. gente,. ba, #5 )o( Sw 53 rigente differt, habitu perfimili convenit; ut potiffimum ma- gna mucronata gluma diftinguam, quae inferiorem fpicam lon- ge fuscipit: quae eadeim.pariter, u: fuperior, brevi ex petiolo fuberigitur. ‘ In M. Enzeinda,. r47. Sive elt inter Scheuchzerianos Carices, quorum | plusculis deftituor, five novum elt gramen, meretur defcribi: fummorum montium hofpes, ut Zrzeinda M., humile, triun- ciale,. non: durum; foliis ad lineam, & paulo ultra ,. latis, cau- lis longitudine ; fpica mare conica, gracili, ex argenteo & fus- co pallido: varia,. caulem quidem.terminante,, ut tamen fuper eam fe efferant, & longitudinem fpicae maris fuperent fpicae feminae fere tres, eodem, quo mas, loco natae, partim cernuae, pene diftichae , fpadiceo-fuscis fquamis & albis, ovario craffo., conico, mucronato, pene toto nudo, neque tefto glumis. FueritCarex /pics penduli, mascula. eretta; femineis oblonsis | difichs, capfulis nudis acuminatis Linn, p. 977. n. 22. Cyperoi=- des alp: fpicis feminiferis pendulis, binis, in fiunmo caule. SEGUIER: Supplem. p. 83. T. 3.f 1. r48. Carex fpica mare unica, fpadicea, feminis tribu, fef=- Silibus, nigris, feminibus ovats. In M. Fouly, Enzeinda, Ex notis, quas nomen praefert, facillime adgnofcitur, et- . ‘fi folos colores continet, Humile et, ut wizrum verunum, al- stitudine: quatuor unciarum, Folia intra lineam, & anguftio- ra. Spica mas gracilis, ex fquamis imbricatis, fed fere duo- .rum;ordinum,. fpadiceis. Femininae duae: feffiles in brevi pe- diculo,. fquamis faturate nigris,. brevibus;. feminibus ovatis,, obtufis, ut in nutante caryophylaeo. In Scheuchzerianis: vix diftinguo-:. Ab eo; quod p.-433; dicit,glabris differt feminibus, aliisque notis.. 149. CAREX /pica mare unica; feminiferis numerofis , mutanti» bus, nigris, ni i | G 3 In 54 85) 0 (3% In M. Javernaz, Fouly &c, A vulgaribus illis Caricibus diltinguitur foliis glabris, quae iis fere alpera funt, fpicis atris quidem, cum fplendore tamen, qui a paluftribus abeft. Mas unica, ima parte feminifera, un» ciali paulo brevior. -Feminae ad quatuor: petiolis continuo longioribus, ut funt inferiores, hinc cernuis ; glumis peracu- tis; tum feminibus, dum juniora funt: nam matura nigra col. lo funt cylindrico, caetera lata , «ex ‘ovatis triquetra. Lineavi ridis, aut flava, glumas diftinguit. i Poffet effe Cyperoides alpinum, angufifoliun,- fpics feminife- ris tenuioribws, fufco-viridibu. ScHEUCHZ. p. 416. Noftro tamen Carici fpicae non funt tenues, latisque potius accenferi poflunt. 10. Difficillimi funt Carices, qui in Erum. poft n. 27. incipiunt, & quos induftria ScHeucHZERI in multa genera di- vifit. Nodum enfe fecavit Linnaeus, & conjunxit omnes, Sunt tamen mihi aliquot verae, fuisque notis diftinAae fpecies : Primo Cyperoides latifolium , fpica vufa, vel caule triangulo , adgnofcitur ex alto, afpero caule; trium linearum inì foliis latitudine; fpicis ad feptem usque: quarum duae cum dimidia, & tres, & quatuor, mares, fquamis ex fusco rufis absque nitore; femininis feffilibus in alis fui folii cylindricis, obtufis: feminum collo brevi, bifido. Deinde Cyperoides caryophylaewm elatiw, granis tumidiori. bus, fpicis tenuiffimis, pediculis appenfs Moris. foliis eft anguftio- ribus, ut duas lineas vix excedant, retrorfum quidem afperis; _ habitu pedali , cubitali; fpica mare unica vel duabus, eleganter e fpadiceo & luteo variis; femininis tribus, quarum petioli, in principio breviflimi, fenfim excrescunt, & eo longiores funt, quo inferiores: feminibus ovatis, brevibus, craflis, &. bullas referentibus, mucrone brevi, fimplici. Hujus duae funt aut fpecies aut varietates. Alia vulga- tior et, feminibus raris, diftin@is, fe vix contingentibus, grandibus. Hae maturae ob pondus feminum pendent. Eo nigro - luteum pertinet. In alpes etiàm afcendit. Altera feminibus multorum ordinum, colleis in den. fam _ RE)OCE® | 55 fam & imbricatam fpicam, differre videtur. Neque tamen: fu- ftinuerim. feparare: I$1, Cyperoides fylvarum tenuius fpicatum ScHeucaz. & Cyperoides veficarium,, fpicis viridantibus, vel fubfuscs Ejusp. & Cyperoides majus, Spicis teretibus, eretis Ejusp,, quae a CI.Lin- NAEO conjanguntur , adprime diverfa funt, ut alias oltendam : vulgata enim fant omnia, neque hujus loci. 152. CarEx dioicus alio nomine melius infignitur;. Nimis enim frequenter & inferiores flores, & omnes, femen longo collo confpicuum producunt, funtque androgyni. Ergo Carex Jpica, unica, eylindrica ,, feminibus roftrati: androgynus eft, ut Gmetinus monuit p.. 144; idemque vulgo in paludofis pro- venit.. 153. Carexalius, cujus nimis pauca mihi exempla funt,, duobus tamen in una fpica fexubus: eft,. quen» etiam ex Sue- ciae paludofis habui, elt CarEXx /pica unica, rotunda, feminibus ampullofis : Fuerit Carex (pica frmiplici , dioica Linn. pi 972. & accedit icon MicHetI, etfi mei non funt plene dioici. Capi- tulum penitus rotundum eft; Semina ampullaria, five phialae vino deftinatae figura, ventre brevi retto. & cylindrico collo. Reliqua omnia. fimilia funt. 154, Tertius CAaREX,, nunquam a me vifus, miflus ef . ® CI. Viro AcHitLe MieG,, cujus unicum quidem exemplar coram. video: Ei folia latiuscula, ad lineam, quam prioribus: molliora Culmus quatuor aut quinque unciarum. Capitu- lum unicum, ovatum : Squamae fuscae, acutae, magno ner- vo divifae;, Semina penitus hirfuta, globofa. Non audeo fe- mel',. etfi vere,, vifam plantam. novo nomine infignire.. 155. Carex culmo foliisque duris,. lineatis,, curvulis,, fpica unica , Squamis. ariftatis.. x Gramen cyperoides: alpinum , tenuifolium, (pica brevi, ferrugi- nea. ScHEUCHZ, p. 492, T. XI. fi 8. 1 Pulchra: i i 7 6. BE) O CS ‘Palchra planta eft, fed rarior, quae in M. Fouly prove-) nit. Culmus triuncialis, & femipedalis, durus. Dura -& an- gulta, dimidiam lineam lata, glauca folia, cauli, in noftris quidem, ‘aequalia. Et caulis, &folia, faepe ad alterum latus curvantur. Spica brevis, furfum latescens; ‘S3uamae nitentes, oris albis; lanceolatae .& ariftatae: quarum duae extremae re- liquis manifeftiores funt, & reliquas occultant, ima praeterea longam ex medio ariftam producit. Flores pauci. Semina . grandia, longe conica, mucrone bifido. In adultiori & fenes- cente planta pecaliares, quae prius latebant, fpicae adparent, tres pluresve, quae hinc & inde exftant; & ejusmodi eft icon - Scueucuzeri; & huc poffet Carex p. 68. n. 5 MicHELI pertinere. Similem, fed ex maris mediterranei littore letam, plan- tam habeo, paulo magis diftinctis fpicis: -culmo, & ariftis, ‘& habitu fimillimis, 156. CarEx foetidw, Jpica fusca, conglomerata. Gramen alp. , fpica fubrotunda ferruginea. SCHEUCHZ. p. 493. Tab. 4. Cum abunde ex M. Fouly & Darbignon per omnés anni aetates leGum habeam, per praecipua ,momenta liceat defcri- here: Foetet primum, & ficcum & recens gramen, fere uni- co exemplo. Spica juniori plantae ex numerofiffimis, perbre- vibus fpicis congelta, difformiter conica eft, cum duobus longe caudatis foliis fubjetis; Eo in ftatu nitidae fuscae glu- mae fua tria ftamipa, & gracilia, flaccidaque, cum fua bicorni tuba, femina continent, Maturescendo fpica langior fit, & undique riget, atque color expallescit, absque nitore; Semina femiconica, hinc convexa, inde explanata, cum acuto collo. 157. Gramen' cyperoides juncifolium, fpica fimplici, in fummi- tate culmi atro-fusca. SCHEUCHZERI p, 492. T. XI. f. 7. quod elt Carex fpica tripartita culmum terminante, fubrotunda, fquasnis ba= ifeos cordatis cum mucrone. GmeL. p. 145. n. 56. T. 30. f. 2. lin meis non reperio, & oportet defcriptionem meam atque no» *.men omittere, Veram, fquamis marginatis confpicuam, fpe- ciem effe confirmat MicHeLIUSs p. 65. n 6. "OR 153. BE )O( Sw 57 : x 158. Scireisinferi potet, ob filamenta, ‘pauca equidem & folitaria, Melanofehoenos paluffris Lithofpermi femine Micuer. In paludofis nottris, & torfaceis, frequens eft: circa Ver vai , inter Charzbon & Chefel, & alibi, 159. Scirpos minores oportet expedire, quorum fex fe- re fpecies funt, non fatis in Ewum. Helv. diltindae- \ SCIRPUS ergo minimum, foltis teretibws, lineatis, Spica unica» decemfora: {. Scirpus minimus, capitulo fquamofo, breviore ES craf- fore, fusco. ScAEUCHZ. p. 366. T. 7. £ 21. rara alpium ho£ pes, fatis iconi Scheuchzerianae accedit* caulibus, -foliisque teretibus, lineatis, femipedalibus illis aut paulo altioribus, om- nibus ex radice prodeuntibus. Spicae confpicuae, fpadiceo habitu continuo adgnoscuntur: caeterum breves, latae, ovatae, quinque florum ad decem usque; Squamae, quales Caricibus, fpadiceae, ovatae, muticae, oris albis i Fila fcirpina abunde fe- men imum circumftant, 160. Deinde Scirpus minimm, Jpica breviori, Sauamofa 3 Spadicea. Scuevcuz. p. 364.T. 7. £. 19. SciRPUS nobis foli& teretibus, fpica unica, minima , quinqueffora: in Helvetia, & cir. ca Bernam potifimum, frequens nascitur, in arenofis Arolae vicinis, & ab aqua delertis, infulae Hunziker- Au, Cefpites numerofos. efficit.. Caules & folia filiformia, tres & ultra uncias longa, firma & dura, qua nota a fequen- te ftatim diftinguitur. Capitulum. priori n. 159 fatis fimile, tamen quadruplo minus, & ultra, & imprimis gracilius, duos flores ad quinque continet: Squamae pariter fpadiceae, oris albis; Semina triquetra, ovata;' fila coronata & circa bafin feminis fita, quae generis faciunt charaGerem. N Neutrum habet Linnaeus. 161. Ab ifto differt Scrreus filiformis, mol, fpica unica, exiliffima: Scirpus acicularis Linn. Spec. p. 48. Juncellus vinutili vulgo; cujus magna copia nascitur ad ftagnum fuper pagum Herzogenbuchfee, tum ad Lacum Leman prope les Grangettes, Vol. V, H prae= 58 . RED CI praedia Villae novae vicina , ‘tum circa Montbeliard etiam, & Bafileam. A priori facile feparatur molliffimo habitu; foliis & cul- mo terete capillari, illo vix ad tres uncias-afcendente ; capi- tulo denique minimo quidem & compatto, dum junius eft, in adolescente planta difticho, continente flores tres. quatuor- ve. Glumas fuscas habet, non nitentes, oris albentibus. To- tum capituium fesquilinea non multo longius eft. ScHEUCHZERUS omnino omifit. 162. Scirpus alius inter meos eft, penitus ab ifto diver- fus. Accedit ad Scirpum Equifeti folio, cujus forte eft notabi- lis varietas: latiore folio , caulibusque quafi frangofis & jun- ceis, a paucis lineis ad quatuor uncias altis; capitulo brevi, ovato, perfette rotundo ; fquamis e rufo fpadiceis, ad lentem vitream obtufis, ovatis. Obefula funt capitula, vix autem duas lineas longa. - Non habet ScHeucuzERUS, & neque ipfe pro vera fpe- cie producere fultineam. 163. Non rarus in alpibus eft i Scirpus wmonzanus, duriori caule unifolio, fpica unica, bival vi, gracilifima. 3 Scirpus montanus, capitulo breviori I. R. H. ScHEUCcHZ, p. 363: Tab. #0.f 18. Scirpw folio culmi unico. LINN. Lap. i In alpinis paludibus fous Bovonai, Fouly, & in paludofi bereyniae {ylvae. Duritate fua , foliisque ftriatis, faepe curvis, ftatim fe prodit, tum minimo, eleganter rufo capitulo. Caeterum è duabus unciis ad dodrantem longus, unicum, breve’ prope ra- dicem ex caule folium effert. Capitulum adeo ftritum, ut caulis crallitiem non multum fuperet, & bivalve, quod che. las cancri referat. Gluma exterior rufa, mucronata: interior floralis elt, & ftamina tria, femenque habet, tuba longa trifi- da coronatum, fetisque bali fuae circumpofitis ftipatum. Flo. res i #6) O CR | 59 res interiores in teretem breviflimam fpicam convoluti, fere tres, glumis concoloribus, mucrone nullo. #64. Denique habet equidem ScHeucHZERUS, non tamen ex Helvetia, Scirpum , quem vocat, omnium Minimum, capitu= lo breviori, qui Scirpus fetaceus Linn. p. 49, poffetque dici Scirpus filiformis, capitulo laterali; cujus copia circa laeum Le- manum provenit aux Grangettes in arenofis aquofis. Ex monta- nis Jurae habuit I, GesnERUS. Caulis humilis , vix triuncialis, maturior totus a fe ipfo mutatus etiam femipedalis. Folia teretia, filiformia, ad' radi. cem, dimidio caule breviora. Spica vero nafcitur ad folii fi- num, quod paulo caule latius ex ejus fumma parte exit. Spi- ca brevis nucis pineae fimillima, ut vulgo pingitur, tamen valde multiflora; faepe vero duae aut tres, pluresve, conge- runtur. Squamae latae, obtufae, in juniori planta fuscae abs- que fplendore, miagna linea viridi percurfae: maturae pallidae cum virore. Videtur ex fitu fpicae, Scixpw effe, quem in fylva Urhar reperit CI, Horer. Î. c. p. 19, 20. 165: Ramofum Scireum, quem vocat flvifantem Lina NAEUS p. 48, ScHEUcHZERUS autem S. Equifeti capitulo minore Tab. 7. f. 20. p. 365. a DitrenIo habeo, in Helvetia nondum vifum. 165*. Scirpus, Qui Cyperws rotundus, inodorw, gersianie cuss helveticis plantisaddi debet, circa Ba//eam repertus, Got- tingae vulgaris, Annon'is C. longus, odoratwm C. Gesnero di@us, quem ajebat Vir Ill. RappersviVae nafci. 165**. Mariscum in Lacu Neocomenfi prope Grand/on reperit Cl. GAGNEBIN, 166. Non novus quidem Juncus eft, neque a. nobis primum in Helvetia repertus, Scirpis adfinis ille, quem Lin- Ha NAEUS 60 sE Vo. wAEUS foli: plans $ gluma triflora caulem terminante dixit Flor. Lap. T. 10: f. g. Nam inter plantas a STEHELINO communicatas circa Einfiedlen nafci dicituar, & pro J. exiguo, montano, mucro- © ne carente C. B. habetur. Nos tamen in altioribus alpibus in- venimus., ut in fcaturiginibus /voest42 torrentis, tum in Fosly fimili loco inter muscos paluftres. Ex M. Bernardino habuit Il, Geswnerus. ScHeucHazERORUM induftriam fugit, ut eo ac- curatius defcribi debeat. Cefpitofa ex radice prodit, imique caules fuscis foliorum vetuftorum veftigiis teguntur. Caules teretes, non duri, do- drantales , duo triave ex longa vagina folia emittunt, & ipfa teretia, juncea, dimidio fuo canle breviora. Fioris facies, quae Scirpi : Capitulum nempe breve, latum, duabus majoribus glu- mis fere fusceptum, fub quibus grandior mucromata alia, & faepe quafi ariftata, fubjicitur, etfi alias & major imprimis at- que inferior gluma mucrotiem profert. Sub quovis flore alia fimilis obtufa gluma et: Color. ex cinnameo fpadiceus, non inelegans. Flores petiolati, in quolibet capitulo duo aut tres: Petala, aut folia calycis, fex, ovato-lanceolata, laetius viren- tia & rufa; Stamina fex; Fru@us grandis, ovatus & trique- trus, dehissit in tres pertes; fepto per medium clavato divi. fas; Semina multa, acuminata, caudam albam adtrahunt. Tu ba fimplex, filiformis. 167. Juncoides flosculis Junci glonteratis, atro-fuscis ScHEUCAZ, p. 323. T. 7. f. 9, quod voco Juncum fpic& multifloris in ala felfilibus, petiolis fquamofis, cum Juncoide folio trifido confentit fi. mili in utroque facie, florumque in ala folii, fupra florem pro- duetti, fitu, Accurate tamen collatis fpeciebus discrimen vi» fus fum reperire, quantum fufticit: In univerfum tenuior eft Juncus trifidus, alter craffior. Trifidus plerumque fuo nomi. ne dignus eft, cum folium primum fterile, deinde duo folia proferat, quibus flores infident; Alter, conglomeratus, in nul lis meorum fpeciminum habet tria folia, fed unum fere fo- liom, fuper quod caulis fiorifer effertur, quem gluma fatis longa, nonnunquam ad unciam caudata, alias brevior, fusci- pit, Y _ $E)Oo( 3% 6I pit, ut mucro omnino ùmbellam fioralem non excedat. Por- ro trifido unus, duo, vel tres flores funt, feorfim fuo infi- dentes folio, fingulus fingulo, rariffime ad idem duo, rarifime tres; Huic fiori duae glumae. fubfternuntur, in mucronem produîta utraque, ut altera etiam in ariftae fpeciem folio aequalem exeat. Flores fatis fimiles, lon- giores mihi tamen vifi funt in conglomerato: Huic ergo non finguli flores, fed umbella floralis cauli infidet, a fex ad novem fata floribus, ad a'iquot petiolos feflilibus, ut tamen in univerfum in arcum circuli difponantur; Cuilibet flori tres, quatuorve fquamae breves, latae, obtufae, fpadiceae, ex ordi» ne fe fubfequentes, funt pro calyce. A Juncoide panicula Jparfa ita differt, ut ne comparari qui» dem poflint. 168. Addi oportet Juncis helveticis: Juncus foli& finearia bus, canaliculatiss caplulis obtufis LINN. Spec. p. 327, Cujus varie» tas eft Juncoides calycibus glomeratis, folio varians SCHEUCHZ. p. 3308TF.*7.£ 10. Inter StEHELINIANAS elt, & circa Monzbeliard leus a CI DE LA CHENAL. Facile a bufonio feparatur, cujus aliquam habet fimilitu- dinem: Caules triunciales, & paulo ultra, ad terram quafi bulbofi, brachiati, ramofi & foliofi, foliis teretibus, capillari- bus. Fafciculi fiorum frequentes fecundum caulem feffiles, & plerumque in foliorum alis.. Foliola duo mucronata fub qua- libet umbellula. Flores parvi, tres fere, in umbellam pofiti, aut aliquanto plures, foliis petalisve lanceolatis, non ariftatis, pallidis, filiquae longitudine. Saepe inter flores longa folia erumpunt, quae eft varietas Scneucazero dida T. 7. f. 10. Contra in buforio folia petalodea & ariftata duplo fru&u lon- giora funt, qua vel fola nota vehementer a noftro diftat. Icon Gmecini T. 18, f. 1. non poteft ad roftram reterri. 169. Sed Junci planifolii £. Jurcoids fpecies Scheuchzeria- nas, non perinde, ut Ill. LÀ conjunxero, Spec. p. 3 329; 62 - REVO CIR 329, 330. Primumque eae fpecies, fatis caetera fimiles, di- ftinguuntur foliis vaginalibus ad divifionem petiolorum um- bellarum pofitis. . Eae vaginae glabrae funt in Juncoide latifolio, alpino, glabro, panicula fublutea (plendente. SCHEUCHZ. p. 314. quae elegans planta abundat in M. Javernaz, Chaux commun Fouly. Ii Folia huic, habitusque totus levis : lata illa ad tres us- que lineass brevia & acuta. Sub umbella folium longum, coloratum, acutum: & fimilia ex albo rubentia folia, fem. per glabra, fub-minoribus umbellis ponuntur. Eae ex dicho- tomis petiolis, & ex minoribus curvis umbellulis, valde con- geftis & multifloris conftant. Floribus fingulis alba, ficca, tenuia foliola, brevia & acuminata, fubjiciuntur. Floris peta- la pallida, palearia, cum fplendore, ita aequalia , & acque longis cum ftaminibus alterna, ut peculiarem obtufum habt- tum efficiant. i Dixerim Juncum planifolium, glabrum, panicula lutea ni» tente : Perpetuam enim & raram notam, quae eminus dignof- citur, nulla lex excluferit. 170. Quae fequuntur fpecies, omnes communes habent vaginas fubhirfutas, breves, divifionibus umbellaram fubjec- tas, communes etiam pilos, qui fedent in foliorum origine, habitum denique umbellatum, certe in plerisque. Primus & elegantiffimus eorum wivew eft JuncuSs plant folius s paniculis umbellati , petalis interioribws duplo longioribus, ni ve: qui in M. Javernaz, Gotthardo & Speluga vulgaris, etiam in M. Jorogne & in humiliora noftra prata circa E/charpignes defcendit, Folia vix fesquilineam lata. Umbellata panicula ex pe- culiaribus glomerulis forum, in arcum circuli compofitorum, conftituitur, fupra quos praelonga & angufta folia fe efferunt._ Vaginalia folia brevia,, hirfuta, ex fusco alba: Sub umbellis peculiaribus omnium breviflima, fubrotunda foliola, lanceo- lata, levia, fexies flore breviora. Ejus petala alba, glabra, inte #5) O CRE 63 interiora tres lineas longa, exteriora dimidio breviora, lanceo- lata omnia. i 171. Huic ita vicinum elt Juncoides angufifolium, majuw, vulgare SCHEUCHZERIANUM p. 318. vulgare illud & rufum, fae- pe tamen album, ut aegre alia nota fepares, ‘quam foliorum vaginalium ad petala portione. Illa enim perinde magna, pe- tala vero interiora fere triplo breviora funt, paulo exteriori» bus longiora, atque adeo vaginalia folia vix triplo fuperant. In univerfum etiam hirfutius et, & juniores vaginulae pariter hirfutae. etfi calvae funt adultae. Et mihi Juncus planifolie, paniculis uimbellats, petalis ae- qualibus. Separare mavult Cl. ScumieDeLIUSs Oper. Gesn. Part, I. p. 14. :172. In Juncoide hirfuto, nemorofo, anguftifolio, alpino, pa- miculis obfcure rufefcentibus. SCHEUCHZ. p. 312. Tab. 6. quod in M. Javernaz, Fouly, aliisque altioribus alpium provenit, inque Siberia (GmeLin. p. 66.), multa funt a duobus iftis aliena: Panicula primum laxa,, difperfa; Petioli longi; Flores in irre- gulares glomeres fecundum petiolos difpofiti, minime, ut in prioribus, in arcum circuli digelti, aut umbellati; Vaginulae primae a flore lanceolatae, longiores & acutiores: proximae duae glumae tamen pilofae & lacerae, dimidii floris magnitu- dine; Flos brevis & latiusculus, petalis atris, lanceolatis, frutu fubfpadiceo pallidiori, unde ille rufus habitus. Praete- rea petala breviter & argute ariftata funt, quae in prioribus unice mucronata: eorumque exteriora {padicea, interiora aequa- lia, magno albo margine cina, & nonnunguam tota alba. Quare vere diftingui perfuadeor. Juncus erit planifolim, panicula lava, petalis mollibus brevi- ter ariftatus. 1 Separat CI. ScHaMIEDELIUS p. 13. 173. Huic vicinum eft Jurcoides, quod Gramen Luzulae, hirfutum , latifolium, minus ScHEUCHZ. p. 315. Magis tamen fo- litazii è 64 BE DOC litariî flores in longis petiolis nudis praeferuntur, quod nun- quam in atro-rufefcente fit : iidemque multo funt majores, tum calyce bifolio, tum iis, quae dicuntur, petalis. Calyx ergo bifolius pariter lacer ; Petala pene aequalia, multo & triplo calyce majora, pariter ariftata, fpadicea, oris albis, duriora, Et Juncus planifolim, paniculs vagi, floribw folitariis, longe petiolatis , ariftatis. i Gramen nemovofium , latifolium, maximum potius angufifolii hirfuti varietas et, quam Gr, Luzulae: cum flores conftanter glomeratos habeat. Tale certe a DiLLeNIO accepi, 174. Juncoides villofum, capitulo Phyllii habitu glomerato, floribusque in breves nutantes fpicas digeftis, fatis a prioribus diftat: ab asro:rufesceute potiffimum, cui laxa adeo & ramofa fit panicula. Vaginae peculiares, five calyces, grandes, al. bi, hirfuti, laceri, bicolores fpicas faciunt. Ariftae petalorum longiorum in toto” genere longiflimae. Cum 4wescenze nihil commune habet. Erit Juncus planifoliws, paniculis congefts, petalis ariftatis. 175. Juncum mnodofium articulatum Linnaeus unicum fa- cit p. 427; tum Ill. ScumiepeLius: & quidem alpinum pa- rum a vulgari differre fateor. Sed /y/vazicus tamen, omnino variis modis ab aquatico differt: non folum ftatura multo al- tiori, & panicula ampliori magisque repetito ramofa: fed fo- liis teretibus, quae alteri comprefla funt; fpicis ultimis multi- flotis, quae vulgari fere triflorae;. vaginis etiam fpicarum pro portione brevioribus , quae in vulgari grandiores funt, & ad oculum trifoliae, 176. Juncus parvs, cum pericarpits rotundi I. B. & ScHEUCHZ, p. 322. omnino Helvetiae elt indigena, a GmeLino pittus T. 17. f. 2. qui hic in vicinia pallim, & ad Rbodanum & la porte du Sex, provenit: Monzbelgardi etiam le@us a Cl. pe La Cue- naL, & circa Ober-Hasly ab Ill. SCHMIEDELIO. 177. Be) o (3% 65. 177. JUNCUM acumine reflexo SCHEUCHZERI p. 345 etiam Linnaeus feparat. Non quidem fuftinuerim negare, diverfas ab aliis CI, Viris plantas aliquando repertas fuiffe; Id vero om- nos oportet me fateri, difcrimen in meis nunquam me repe- rille. 4 ORCHIDEAE. 1778. Defun&us eo, quod mihi impofueram, opere, ad- do nunc plantarum aliquarum memoriam, quarum in notitiam nuper, & poflt editas meas emendationes, veni, breviter uti. que & paucas fpecies ta@urus. È OrcHIS palinata lutea, floris labio maculato CI. SEGUIER Supplent. p. 249. T.8. f. s. hoc anno copiofe in M. Joux verte leda, ame cum palmata paluftri accuratius collata eft. Florentautemfub ipfum Maji M. finem, ut non poflit praecocibus adnumerari : Palmata eft, crafla radice. Folia quatuor & quinque funt, lata ad unciam & ultra, & quadruplo longiora.. Cul. mus pedalis. Spica denfa, ut folet in palmatis effe, bra@teis grandibus, uncialibus & ultra, albidisque.. Petalum imum, ut in palmata vulgatiffima, circumferratum, trifidum, medio : fegmento emarginato, flavum, maculis in principio petali & fauce purpureis, in quo lateribus barbae lineis 5, 6, 7 flavef- centibus, fibi parallelis, pidum. Vulvam viridem duae li- neae rufae intercipiunt.. Reliqua petala ex albo fublutea: Ga- lea pene claufa; Petalum primum fuper quartum, quintum conflexum ; Petala 2 & 3 linea flavefcente faturatiori dividun- . tur, & per aetatem a petalo primo five medio ad angulum redum recidunt., Ad latera cucullorum ftamineorum quafi | cornicula brevia adparent, mediusque cucullus incraflatus, Spi- culum breve eosdem cucullos diftinguit. Calcar ovarii longi- tudine, emarginatum. Odor nullus. - Ita, cum accurate omnia comparafflem, non credo feor- ‘ fim ftare pofle; neque adeo in Orchidum Hifloria p. 71 nume- rum novum addi debere perfuadeor. Vol. V. I LILIA- dd | BEY WE A LILIACEAF. r79. Nihil valde habeo:, quod in hac claffe porro mo- meam. Loca enim natalia ad integri Operis editionem differo, Ad defcriptionem OrnITHOGALI fpica longifima , filamen- ts triangularibu Enum, p.. 294. addo , ad exempla quae nu- per abunde fub dumetis reperi, quae funt inter Chamdon & la Rape, Rupenfe praedium,, Folia ex profundo exire, ut difficulter caulem fequantur; fub quovis flore braGeam am- plexicaulem, longe caudatam. pallidamque poni; Florem, ut omnes ejus generis, immaturum connivere, deinde magis & magis expandi; Petala ex viridi flavere, orasque habere albas: tria exteriora anguftiora effe, ut in tota fere claffe folent: tria interiora latiora & breviora ;. Filamenta omnia lata, primis li- neis parallelis, inde in mucronem exire, ut tria tamen exterio- ra anguftiora fint. Tuba fimplex eft, filamentis brevior. Fruc- tus tribus partibus coagmentatur, tribusque colliculis rotunde diftinguitur. POLYSTEMONES. tg: Papaver Helvetiae indigena, nunc florens ex mon- tibus fuper Provaley adlatum, ubi copiofe ad lapides deciduos en Prene plate provenit, eft Papaver nudicaule , foliis glabris pinnat&, pinnis fempliciba € pinnats. Papaver nudicaule, flore favo odorato. Hort, Elth. Tab. 224. Etfi flore albo, ungue luteo in alpibus provenit, minime: tamen rarum eft, colorem lutenm per petalum fpargi, cadem» que varietas lutei & albi floris etiam in fibirico, quod in hor- to colui, Papavere a me obfervata eft. Recens planta Mofchi vehementem odorem fpargit. Ra- dices longae, fquamis tefae, foliorum vetuftorum reliquiis. Folia radicalia longe petiolata, pinnata: pinnae primae fim» plices, ovato-lanceolatae: fequuntur aliae latiores, trifidae ,, quinquefidae, etiam duobus pinnularum paribus audae: inde iterum #5) (3% È 67 iterum decrefcit folium, pinnaeque bifidae, deinde fimplices redeunt, fibi vicinae , longae, lanceolatae, parallelae: extre. mus finis trifidus ‘aut etiam undique circumferratus elt; Gla- bra funt: hirfutum autem, quod ex M. Pilato mifit CI. Car- PELERIUSs ‘cui lividus unguis eft. Ex cefpite ejusmodi folio rum .caulis floriger, nudus, dodrantalis prodit, pilis & to- mento teltus, quod oblique de caule recedit. ‘Calyx globo fus, hirfutifimus, fufcus. Petala flaccida, alba, ungue luteo. Stamina filiformia, non lata, petalis breviora, Frudtus ovate rotundus, fetis furflum wvergentibus hirtus: Lineae fpongiofae f. ftigmata pauca, faepe circa quinque: Sub capitulo penicil- lus pilorum faturate fufcorum. i Papaver Cl. Secuier T. 4. £ 4, &I R, H. foliorum pinnis paulo brevioribus diftat, & hirfutis. _ 18r. Cumnunc in altioribus alpium exempla bene multa TunauctRI quarti, quinti & fexti, five minori, fplendents, & foetidiffimi collegiffem, multus in eo fui, ut difcrimina inve. nirem. Verum certe in omnibus notas communes reperi: fulcata femina, feflilia, ariftata; folia ex parabolico principio bifida aut trifida, cum media portione denuo tridentata, .in- ferne rotundiora, fub fummis ramis argute incifa, caeterum nervofa, mervis inferne fubhirfutis. Panicula etiam omnibus laxa, ramofa, absque intermiftis foliis; neque ftipulae ad die vifionem ramorum ullae. Porro minimum montanum atro-rubrum., prope pontem dia- boli a Cl. pe La Cnenar & Charteta:n ledum, nihil videtur a foetidifimo diftare. i Montano vero praecoci, fimili praecoc& foliis fplendentibre ex Anglia mifli, fimillima humillima planta provenit in M. Fouly, quam denuo a minori non feparo, etfi folia concinne fubrotunda habet, & petala plerumque rubra. Racemum fim» plicem vocat Linnaeus, qui feparat p. 545. Verum eum per fuccedentes fibi gradus compofitum reddi in meis exemplis oftendere poffum. ; x 12 182. . LI 68 7 I BE VDOC(S# nia - 182. Denique foetidifimum & recens & ficcum odore qui- dem penetranti, & Geranio robertiano adfini, fed deteriori ad urinam felis accedente, eminus diftinguitur ; Folia etiam utrinque fubhirfuta, hinc pulpofa quafi & molliora ; denique ipfa petala fubhirfuta funt: eadem juniora extus rubent, adul- ta & expanfa ex viridi flavefcunt. Separat CI. Linnaeus caule ramofiffino, foliofo €5 paniculato. Multo vero minus, quam vu gare illud minus, ramofum et, uti pleramque humilius eft, In hortis fatis ‘ad eandem ftaturam accedit.. Quare cum in. horto cultum foetidam & hirfutam naturam retineat, poterit folis € floribus fubhbirfutis a minori fabtus fubhirfuto feparari, Nascitur in M. Enzeinda, aliisque altiofibus alpium. 183. Quae de Rarunculs dixi, confirmo e nuperis repe- | titis exemplis. RanuncuLum uniflorum, foli radicalibus obtufe dentatis, fe- mitrifidis, caulinis amplexicanlibus fimplicifimis. Emend. ì. n 55 flore pleno reperi, tum grandibus petalis mediocriter plenum, in Chaux commun: tum petalis minutis, fed uberrimis, ut Bel» lidis florem immitaretur » in M. Roffelena. 184. ANEMONEN; quae Pu/fatilla tertia CAMER Epit. p. 393. ab 4/54 minime differre, nuperis confirmavi adnotationi. bus. In adfcenfu enim fummi.M. Jaderzaz; qua e torrente Ivoettaz dextrorfum ad jugum fcanditur, herbofo loco, alba Pulfatilla, & femilutea, & denique flava; per varios colores fibi fuccedit. Non tamen a tempore pendet flavedo, aut al- bi coloris eft corruptio: nam etiam nondum apertum' florem flavum legi: fed omnino, ut in Papavere odoro, color inter fla- vum &. album mutabilis ambigit. \ 184*. Cistus Sa/viae folio circa Chiavennam in rupibus nas- citur. DIPLO- \ e) o (Ro 69 DIPLOSTEMONES.. 185. SEDUM fomentofim OMNINO , quando vetulum eft & calvum, globulos deponit, nempe rofulas de petiolis glabris, cylindricis, ex radice circum matrem propagatis. numerofas. Sed etiam ex iis rofulis, de fquamofis brevioribus peduncu- lis, novas minores, vix femunciae diametro, rofulas edit. i, 196. Senum caulibuws foliofis procumbentibus , folits ovatis in- tegerrimi, floribus wnbellatis, five cum Telephio /empervirenti eadem eft, five foliis non perinde in conum congetftis differt. Nascitur in M. Fouly, fur Champ Richard, & vallis de * Bagnes. i Palfim nempe in altioribus alpibus, inque hortum trans- latum, maturam fervat. Numerofi de grandi, terete, ramo= fa ‘radice caules exeunt, foliofi, obdudi foliis alternis inte- » gerrimis, absque ullo dentis veftigio, ovatis, fub flore con- geftis, & rotundioribus, quae, antequam flores emineant, ro- falis rotundis ramos terminant. In vulgari Anacampferote folia vehementer ferrata funt, quae circa Hernam frequens nas- citur. Umbellae in alpino in arcum circuli flexae, denfae, aequales, fummis ramis infident. Calycis foliola quinque, o- vato-lanceolata , ex albo virent. Petala fimilia, fubpurpurea. Stamina decem: & fimiles, ut in eo genere, filiquae. A Lin- naAEO etiam feparatur; Nondum tamen certus fum, feparari debere. 187. SaxiFraGIAs duas noviter in afperrimis alpium no- ftrarum jugis deteximus. Prior quidem vernae anrmae bumiliori fimilis, & pari fere habitu, pariter etiam villofa & vifcofa, vel magis potius & villis obduta & vifco, & triti et colore fubnigro.. Differt autem foliis neque ad terram, neque ad caulem petiolatis: ad terram rofam facientibus latioram, palmatorum, tridentatorum foliorum: ad caulem foliis patiter ex lata palma tridentatis & bt quin» 70 BE) (3% quinquedentatis; quae utraque in verza vulgari ex petiolo pro- fundius dividuntur. Eft ubi & ad terram, & ad caulem, fim- plicia & absque dente folia funt. Petala lanceolata ex ovatis, aùt alba, aut tribus rofeis lineis percurfa. Voco SaxiFRaGIAM folis hirfut, palmatis, dentatis, cault foliofo. multifloro. Sufpicarer Saxifragiam folits palmatis, caule denfe foliofo &S forigero CI. ALLione p. 12, T. 3. hanc noftram effe, fi in ju niora exempla noftrae incidit: fimillima enim folia funt, & exemplar Cl. Viri junius erat, perque aetatem rami discedunt, totaque planta ex denfa facie ramofa fit & laxa. Poffet elle Saxifraza foliis caulinis cuneiformibus, apice dett= tatis, caule afcendente fubvillofo. LINNAEI p. 406. n. 31. Sedum tridattylites alp. majus 3 C.B. Prodr. p. 131. A pyrenaica trida&ylite folo villo facile feparatur. Noftra in praecipiti via Grandvire & in M. Fouly, neque alibi, nascitur. 188. Altera Saxifragia fatis fimilis et illi caulibws reptan- tibus, foliorum ciliatorum ordinibus quaternis: ut omnino flos ac- cedat, & habitus cefpitofus, & pariter purpureo alboque peta= lorum colore ludat; Sed etiam caulis procumbit, deque ejus longitudine numerofi adfurgentes foliofi rami, rofulaeque pri» mo, deinde petioli prodeunt.. Per omnes tamen aetates com- parata conftanter diverfa fuit, quae in iisdem praecipitiis cum n. 187 lea et, neque alibi; cum imbricazta illa omnium fece alpium hofpita fit, inque M, Marzinet; Joux verte, Roffelenaz, Enzeindaz, Prapioz, Ovanna, fur Champ Richard & Chamofeire legatur. Omnibus comparatis, vulgatior illa, olim a GEsnERO de- piàa, etiam junior habet quatuor imbricatorum, ovato-lanceo- latorum, rariter ciliatorum foliorum ordines. Folia ei in uni. verfum pene cartilaginea. Flores conftanter folitarii foliorum fummis paribus infident. Petala lanceolata, ex purpura coe- rulea amoeni coloris. Calyx ei ciliatus. Radix unica innu- mera- sE DOCS zi merabiles caules producit. Erit SAxIFRAGIA caule reptante, Folits cartilagineis ciliatis, quadrifariam imbricatis. Contra altera planta habet rofulas quidem foliorum im- bricatas, denfas ; Sed ea pene tota glabra funt, rariterque ci. lia exferunt; Adfcenduntetiam, neque ut in priori patent, & in univerfum rotonda funt, latoque fine, absque ullo acumi- ne: ad caulem pariter ovata, non reflexa, plerumque glabra. Flores fere femper albi, duo tresve, in fummo caule congetti, Calyces glabri. Poffet dici SaxiFRAGIA folis imbricatis, ovatis, caulibus reptantibus, biflors. ln M. Fouly, Martinet, Grandvire. 189. SAXIFRAGIAM foliis integri €53 trifidi, caule fubuudo, paucifloro. Emend. 1. n. 92. & SAxIFRAGIAM wmufcofò trifido fo- lio n. 95. utramque flore purpureo reperi, vergente autumno ; ut etiam in hac planta, uti in Orchidibus, Cerafo, Vite cana» denfi, Helleboro , aliisque , rubor per aetatem plantae obre- pat. 190. GERANIUM phaeum f. fufeum verum, fuis notis con- fpicuum: foliorum nempe nodis eminentibus, ftipulis brevibus pilofis, calycis pilis longis: abunde nascitur in noftris mon- tanis etiam Zuar, Fouly, atque in propioribus pafcuis Grand- champ. Sed floris color hîc alius a fufco eft, extus fubcaeru- leus, intus fubvirefcens, lineis caeruleis pi@us grs de lin. Cae- terum planiffimus ett, petalis non emarginatis, ferratis. Sta= mina decem, libera. r9r. Deinde olim & ego conjunxi, & Linnaeus, Ge- RANIUM dconiti folio montanum Auglorum, & GERANIUM paluftre fanguineum DiLtENII ; quorum utrumque in Helvetia non in- frequens eft. Videtur tamen difcrimen verum fubeffe : Aconitifolio acutiora folia funt, & cujusque lobi, quorum quinque fere numeres, acutius alternis dentibus pene ad me- diam a nervo diftantiam divifi. Umbella etiam floralis copio- fior et, atque flores numerofiores. Contra fanguineò folia conjugata, hinc ftipulae quaternae, quae 7a i BEVOC IR quae in briori binae: folia minus profunde feta, lobis mi. nus etiam acutis & acute incifis; Calyx glaber, qui alteri hir- futus. Haec interim, ut repetantur, moneo. 192. Oxvs /utes Mendrifi & Chiavennae ad fepes provenit. 293. Viscaco hirta gallica, flore parvo carneo, petalis inte- gri. Dirt. Hort. Eléh. f. 399. : Lychui hirfuta, annua, fore minore carneo. Varrt. Tab. IGCEUIG Mendrifi inter (tipulas. Totus habitus Lychuid& variegatae : foliis, vifcore, caly- cibus pariter ovatis, decemlineis viridibus fubhirfutis percur- fis, paulo petalis brevioribus; Ea integra, fuaverubentia, ob- tufa, raro confpicua; Fru@us cartilagineus in fex valvas divi. fus. Nova adeo civis elt. 194. Plantam aliam hujus generis nondum evolutam hic. addo, quam CI. Craretus, a me in Alpes Penhinas cum fa- mulo meo ftirpium amante miflus, retulit : imperfettum. ta» men exemplum, fimillimum Lychnidis frutescentis Myrti folio : foliis pariter ex ovatis acuminatis; calyce praelongo, tubulo- fo, angufto, ex albo & purpureis venis vario, tantum ut non fit hirfutus. Flos deeft in unico exemplo. Similem mifit, fuis pulpofis & breviter tomentofis foliîs confpicuam plantam, ALLIONIUS optimus, cui nomen dedit: an Lychnis pumila, faxatilis, alpina, flore carneo, folio craffo, mol- li, tomentofo; Unice noftra paulo tomentofior, foliisque erat longioribus: fed & in eo exemplo folus fru@us fuit. 195. ALsINnEN, defcriptam in Ewend. I. n. 70, repetiit& confirmavi in M. Chapuife, Petala oblonga, gracitiora ovatis, obtufa; Stamina utique decem. An fuerit A//mella folits craffis Hic. brit. herbar. p. 226? Sic alteram Ewend. I. n. 71 abunde reperi inter muscos - ‘humidos M. Javernaz, etfi etiam in Chaud-commun, & alibi pallim #5.) 0 (8% 73 palfim in alpibus provenit, -difticilis vifu ob parvitatem. ‘Ean- dem in muris.circa Lugzuum legit.CI..pE. LA. CHENAL, ‘&. mo. nuit effe A/fnen tenuifoliam, pediculis forum longiffimis VAILL.. p. 8. quae deferiptio noftrae convenit. .Mihi non .inciderat in ani- mum ftirpem fummarum calpium inter .parifinas quaerere. Vi. detur etiam effe A. a/pina»repens, capillaceo. folio, floribws Solitariis albis pentapetalis, pediculolongo fultis, petalis fubrorundis €$. integri. «MicHÒeLI Hiff. fior. p.-$. :(De ALsine -Ewmend. L.n,:73 malim:porro.inguiri, num :vereia 72 differat. 196. Cum Alfne Serpyli folio alpina conjungebam ; plantu- ‘lam, .quam:nunc porro confirmor.vere & ab.ea differre, & ‘a-reliquiss Huic enim. novae non -folum folia rotundiffima., absque acumine, funt.,.caeterum. pauciflimis ad ‘ingreffum. pe- diculi ciliis:barbata : fed praeterea caulis.re@us, .proftratus, ad pedis longitudinem repit, & fubinde -germina, ramosque bre- ‘ves & foliofos, furfum emittit: cum /erpylifoliae habitus: ramo- fus'fit, & divifus'atque ‘fubrivifis, absque ‘longo -catile, Ca- lyci in'noftra folo folia lanceolata -funt. In. M. Gorzbardo De LA CHENAL; ego*nuper ‘in ‘Ovanna, Fouly. ‘Dixerim ArsineN caule retto profirato, folit: ovatis. 3 :197. Utinam fplendidum AprianI v. RovEN Ericezum pro« ‘diiffet! in vaftifimo ‘enim genere, .cujus -paucillimae fpecies noftrates-funt, difficillimus, mihi labor eft ‘noviter inventas fpe» cies definire. -Primumque in fylva .M. Arbisuon, fub ftabulis, ‘unico loco, nova omhnino mihi ErIcA provenit., «cui :nomen ‘nondum impono, cum unica in. aetate ‘viderim. i Aliqua vulgaris Ericae, «fi minus follicite infpexeris, eft fi ‘militudo: longe:tamen .recedit. «Caules & rami foliis toti te= guntur, peculiari tamen modo: :Quot enim fere foliorum funt paria, .tot fasciculi novorum foliorum., & tot:fubnascituri rami initia adfunt, ut itotus habitus magnis foliis, minorumque fo- liorum 'fasciculis amet-alternare; «Folia majora triangularia funt, «ut hedra fuperior excavata, duae planae laterales fint.; Frequen- . iter etiam paulum apice fuo deorfum curvantur; Ita vero cauli . Vol IV. K al 74 me) o (8% adplicantur, ut alterna paria vicina fe decuffent, uti folent in werticillatis: Dum enim media pars folit de caule patula ex- ftat, media altera pene ramo parallela furgit; Seflilia funt, lato principio. Flores nullos perfeGos ferebat, incipiente M. Sep- tembri; Videbatur tamen de fummo ramo prolatura fimiles vulgaris Ericae glabrae, & pariter quatuor foliola viridia caly-. cem facere accefforium, quo calyx exterior coloratus. compre- henditur. Color etiam dilutilfime carneus adparet. Nulli LinnaEanaE fpeciei convenit, 198. Deinde CI. Viri ne ra ChenaAL & CHATELAIN, itl- ter Ripan & Chiavermam ad rupes, Ericam fruticofam ere@tam | absque flore legerunt : quam ex tomentofo caulis ramorumque cortice, foliis quaternis, planis, glabris, linea divifis, acutis, babeo pro Erica I. CLus p. 4. Erica antheris bicornibus inclufis x corollis campanulati iongioribu, foliis quaternis patentiffimis , cante fubarboreo tomentofo. LiNN. p. 353. 199. Porro TèrRaLicI noftrae Eu. Helv. f. Ericae pro- cumbenti, terni foliolis, carneae C. B. conjunxeram procumbentem her- baceam C. B. Eas feparat Ill. Linnaeus; & hanc quidem foliis ternis, quae purpureae quaterna funt, atque antheris inclufis, quae in parpurea exferuntur. Nolim quidem negare, Ill. Virum potuiffe certa fuae opinioni documenta habuiffe: noftrae vero plantae omnino non differunt. Autumno nempe incipiunt flo- res parari, ex aetatis ingenio virides, calyce decolore, atque flore claufas antheras continente, quae paratae quidem, tamen de flore nondum erumpunt, Menfe Februario in fubalpinis haec omnia majora fiunt, & flos pene perfedtus eft, decolor tamen & inclufis ftaminibus. Deinde floret mature vernis men- fibus; atque calyce tunc & fiore pulchre eft colorato, ftami» nibusque de flore prominentibus. Ita vidi in autumnalibus exemplis in M. Rugen, Fouly & Chapuife ledtis: in vernalibus fupra /es Plans, in Chapuife, & alibi. Vulgo enim in fylvis fubalpinis provenit. Folia abiegnorum fatis fimilia habet, non quidem triquetra, fed nervo tamen in parte fupina valde emi. nente: potius quaterna, tum in viridi, tum in purpureo habi- tu; fed ea facillime dilabuntur. ISO, KE )o (3% i5 Eos TLEMONE Ss. > 201, Arboribus primum addere oportet CorinuM, quae fupra Leucam ad finiftra Rhodani flum. loca provenit, adque rem tindoriam adhibetur. È 202, Deinde addo novam omnino plantam, Laferpitiis adfinem, dudum procul dubio vifam, fed pro Muttelina habi= tam, quam fatis refert. In M. Jevernaz tandem diftinxi, aliis. que etiam in alpibus reperi, A Muttelina umbella magis glo- bofa, deinde involucro univerfali diftinguitur, quod in Mut- telina unico incerto fit foliolo. Radix ergo noftrae lignofa, grandis, in multos cefpites divifa, fetis coronata, fquamisque de prioribus foliis refiduis. Folia radicalia firma, glabra, nitentia, pinnata; Pinnae primae iterum pinnatae: priarum paribus duobus in quinque & tres pinnas denuo divifis? extrema parte quinquefida; Omnes fo» liorum ultimi fines argute lanceolati funt, cum exigua latitu- dine, dimidiam lineam non multo fuperante; Amant fe in al- teram partem conjicere. Ad caulem folia fimilia, pauca, ali. quanto fimpliciora. Caulis re@us, fulcatus, femipedalis, & paulo ultra. Umbella copiofilima, globofa. Folia involucri univerfalis fere feptem, oîto, & decem, pleraque trifida, um- bella paulo breviora; Peculiaris etiam umbellulae proprium involucrum fit partim profunde trifidis foliis, partim lanceola- tis, integris. Flos faepe purpureus, petalis inflexis, cordatis, paulum inaequalibus. Semina alis lateralibus duabus, tribus- que alis intermediis elevata, his paulo craffioribus, tamen mem- branaceis, caeterum grandia, ovata: Summum femen cum tu- bis amat fature rubro colore & pene atto tingi. A Laferpitio alpino alio, in Fuum. Helv. n, 2. puto, faci- le differt: pinnulis longioribus, extremis finibus primarum rec- tis, non obliquis, foliis involucri tridentatis. ; Apud fcriptores rei herbariae nunc quidem nihil fimile _reperio. E@t LaserpITIUM folis multifidis lanceolatis, radiis um= bellae tridentatis, Nafcitur in M. Javernaz, Enzeinda, Grandvire, Fouly, Ai. 230. Valde fimilis et hujus plantae, quam interim habeo K 2 pro = 76 82 YO CRE - pro Lisufiico» foliis' bipinnatò ;. foliolis: confluentibis ; incifis, integer- rimis Linn. Spec, p.20. quod Sefeli montanwn, Cicutaefolio, gla=- brum.C..B. è CLusio p. cLxXXxXHI1 depifum.. ib.monte-Fou/i etiam reperta elt, tom:in M. Chaude à D. THoREL. \ Altius ‘priori furgit, & folia magna funt',.lineaque: majo-. ri percurfa minoribusque: pita venis;. Pinnae in: fua-dirifio. ne priores.trifidae:& bifidae funt:. pofteriores- confiuunt ia onum; latum; femimaltifidum finem. Umbellae in eodem cau- Je pluseulae; etiam tres; Umbella.: univerfalis laxa, &. pedicel. li diffiti; faepe etiam folitarii in ambitu flores a religuis remoti. Involucrum univerfale. multo. brevioribus,. quam Laferpitio n. 202; & lanceolatis:, ora alba audtis fit foliolis, quae. per aeta- tem refleGuntor: mumerus circa denarium eft. Umbella pecw liaris. involucrum Afimile habet, . anguftioram & pro portione. longiorum folioram; umbella fua.paul®m breviorum, longe- Janceolatorum .& pene fubulatorum. Semina fioresque recentes non vidi; albi iti funt, & multo majores quam Lalerpitio prio- ri:.a quo aliunde:etiana :divifis umbellae. radiis fatis diltinguitur. Ex Cì. SeguiER vocibus Supplem. p. 227, videtur LAsER=- pitmis'ob liras feminis» foliaceas: accedere; fi.omnino & ipfe,. & Ctusius,.de noftra planta loquuntur.. Folia enim no.. {trae multo magis.compofita & tenuiora funt, etfi totus-ambi- tus fatis laxus'eft.. | Cum pruzenico etiam comparavi; & cum pyrenaico; quod: depitum: dedi; Ab utroque: abunde differt... 204. Siler Aquileziae folio in M. Gererofo a Cl. DELA CHeNAL! & CuareLAin repertum eft: foliis imis fatis Laferpizii ampliori=. bus foliis lobat5 fimile, tantum ut frequentius: profunde vel levi. - ter trilobata fint. Sed folia ex vagina nata differunt: ea enim: acute trifida habet; &.adeo angufta;, ut'Sileri vulgari cretico» proxime:accedant : ‘quae in eo mplivribis foliis Laferpitio pariter rotunda funt. Umbellae etiam univerfalis pauci longique ra dii, perangulti, & aliquando» nulli; Sic in particulari etiam: umbella fe habent... Semina Sileri crezico. fimilia, alis interme= - diis brevioribus.. ’ Circa? #5 DO(S% 77 Circa Viennam CI. PopowirscH aliam certe ab ita plan- tam, multo rotundioribus & Aquilegiae fimilioribus foliis legit, quam alias defcribemus. 205. Myrrhidem palufrem latifoliam per omnes hirfutae na- turae glabraeque gradus perfecutus fum. Par utrique tuberofa radiz, & divifio folioram; paria petala ; femina, involucra pe- culiaria; inque glaberrimis [peciminibus tamen in vaginis ra- mos amplectentibus aliqua lanugo fupereft. Caeterun hirfuta nobis montanis locis nafcitur, ut in M. Luan, Joux verte, Rof- {élenaz, Javernaz. Ei in univerfum folia minns quam glabrae lata funt, hinc longius quodammodo totale folium, minusque latum ;. Caulis lanugine obfitus; Folia tota hirfata & potius hu- miliora ; Involucrum univerfale nullum s aut unicum vagum folium latiusculum; Involucram peculiare fit oîto foliolis latius= culis, reflexis, quorum ora alba et ; In umbella flores mares numerofì ; Petala inaequalia, unum maximum, duo minima: incifa omnia, unicum aequaliter, reliqua in inaequas partes; Hirfutae femper alba funt : in g/abra frequenter rubent, caete- rum pariter & incifa, & inaequalia ; Semina longiora: tubae longiores, re@iores, duriores : falci caeterum fimiles. Non videntur feparari debere. In alba Myrrbide five minore Lo8. femina perinde flava, fulcata, ‘caeterum breviora, magis elliptica : tuba debiliori, mi- .nus-firma, faepe decidua. Praeterea folii totalis figura triangu- laris & pinnarum feries longe decrefcens; Caulis etiam rectior, durior, fruticofior. 206. Gatium foliis quaternis , lanceolato ovatis , aequalibus, fubtus fcabris, canle eredo, fruSibus glabris Linn. p. 105. n. 1. cum Galio convenit, quod ad muros & fepes circa Luganum & Mendrifium legerunt Cl. peLA CHENAL & CHATELAIN. Caulis ere@us, in noftris dodrantalis, quadrangularis, non fulcratus. Folia quaterna, quina, fena, non quidem lanceola= ta, OVata potius, brevia, omni acumine deftituta, glabra. Flo- res folitarii, aut certe pauci, ad petiolos femunciales & bre. viores; parum ramofos, ex'alis foliorum fummorum. Semen glabrum..: Flosalbus? Petala lanceolata, atuminata,alba, exigua. 207. GaLrum nigro-purpureum montanim COLUMN, Ecphraf. doi. p. 298. ; K 3 In 8 - S2)o(9W# In arenofis ad Lacum Luganenfem prope Capo di Lagho $ in rupibus circa Ripam, & inter Ripam & Chiavennam invenerunt Cl. pe LA CHENAL & CHATELAIN, novam etiam civem. FLORE FRUCTUI INNATO. |. 208. Ad CapriroLiorum alpinorum hiftoriam pauca ad- do: poftquam wigrum inter montofa prata en Co/azell, caeruleum vero in M. Richard abunde legi. Ergo nigro quidem folia femper tenufa & tenera manent, Fru&tus gemellus, ex duabus baccis nigris bafi fua modice con- | glutinatis ; In tenui pulpa quinque femina circumfcriptione ova= li, caeterum utrinque lenticulata. 209 Caeruleo, cui cortex praeterea flaviffimus et, bacca unica, craffa, globofa, fimplex, plena pulpa purpurea, tin&o- ria: Semina lenticulate ovata, ad duodecim. Folia per matu» ritatem vere ovata, nempe minori altero vertice, obtufa tamen; craffa & folidaredduntur, femperintegerrimo margine. Petio. li florigeri alias folitarii , alias gemelli; Cuique adjacent duo fo- liola graciliffima, linearia, hirfuta. Bacca ovata, coronata duo- . bus floribus. 210, Denique illi cerafffolio baccae bicornes quali ex ver- tice, coronatae reliquiis infidentis tubae , five circello pallido, circumfcripto altero.ligneo annulo; In qualibet femiffe femibi- fidi fruAus nucleus ovalis, unicus, .. Flores fublutei, hirfuti, fegmentis parum inaequalibus, ovatis; quorum duo reliquis mi- nora, duo mediocria, unum maximum. Stamina 5 fe longis antheris efferunt: eorum duo fuperiora potius minora. Tuba. .ftaminibus longior, fine craffo, hirfutiore , fpongiofo. ‘Calyx peculiaris obfcure quinquefidus , fuperioribus duobus fegmen- tis vir diltin&is, parum difcedentibus, tribus inferioribus mo dice acuwminatis, majoribus, magis difcedentibus. i zii, RapuncuLus foliis ligulatis, obiter ferratis, umbella duo bus foltis infidente. Mii Rapunculus alpinus, petraeus, caeruleus , foltis flori fubftratis, longis» ansufioribus. ScneucHz.. It. VI, p. 460, 461. Ripunculusalpinus, caeruleuss, angufto , raro, fubinde dentato VESTE LEA folio. BE DO (5% 79 | folio Muicueri Hort. Pifan. Florent. & FeRDINANDI Bassu in Comment, Bonon. T. IV. p. 289. c. ic. Tab. I. £. 2. Cl. Viri pe 1a CÙenaL & CHATELAIN legerunt in M. | Cenero inter Bellinzonam & Luganum, tum in rupibus circa Luganum, Chiavennam, in M. Speluga, & in rupibus ad viam ma- lam; quo etiam loco ScHEucHZERUS legit. Omnino & a capillaceo Rapunculo differt, & a vulgari cor- niculato. Totus glaber & tenuis, & fere capillaceus eft; Fo- liis imis fubrotundis, obiter ferratis: proximis poft radicalia petiolatis, longe ex ellipfi lanceolatis, rariter dentatis: ad cau- lem fimilibus, fed anguftioribus, vix quidquam dentatis, qua- fi Lini, ut tamen ora undulatam ficcari amet... Caulis pedalis in parte fummae proxima duo folet folia edere, non tamen ad- verfa, magis patula minusve, alterum duplo longius.. His fo- liis, quae_tamen non funt fpathae, infidet, fere ad Allii bicor- nis fimilitudinem, capitulum florale latum, breve; femicircu= lare, neque fpirae fatis fimile, neque umbellae. Calycis feg- menta quinque, omnino capillaria. Flos corniculatys, incur- vus, qualis in hoc genere folet. 212. RapuncuLus umbellatw, folio gramineo I. R. H. quem nuper abunde legimus in M, Javernaz, & qui in M. Valli de Bagnes, & M. Fouly, les Martinets, St. Bernard, Col de Ferry, ubique nascitur, fplendet potiffimum novis germinibus de radi- cibus prodeuntibus, quae tota ad ferici modum nitent. Folia ima aliquanto latiora, elliptica, obtufa habet; folia vero fub fiorali fpica longa nulla profert, fed bra&eas latas, lanceolatas, ciliatas. Calyce etiam eft breviori, etfi angufto.. Ex eadem praelonga, craffa, conica radice multa florentia capitula profert. Ab.eo Rapunculo ille corniculat fpica orbiculari certe vix differt, etfi adeo manifefte ab omnibus audtoribus feparantur : cum & lata inter flores folia habeat, & folia per perpetuos gradus ex vulgatioris latitudine ad umbellati gracilitatem de- crescant. Facile credo diftingui, fi minimum & capillare e- xemplar cum grandiffimo & latifolio comparaveris. Difficulta- tem fenties idem, fi umbellati majora fpecimina cum minori- bus corniculati comparaveris. | Hujus corniculati caeterum Rapunculi mirum& elegane mon. \ \ go È..10 )o( SÉ monitrum plantarum ftudiofifimus cultor Gen. ve Saussure ad .tulit: cui fpicae pene duodecim fecundum caulis 16ngitudinem adnascebantur. *‘Vulgo quidem unicam, & ex-vertice, praefert. Denique alpinorum pratorum -hofpes RapuncuLus Erum. n.-6. fpica ovata .craffiori, foliis cordiformibus longe petiolatis, «ab. eo /pica orbiculari facile diltinguitur. MreAS.C ULIE ER AE :FLORE FRUCTUI CIRCUMNATO.. # 213. SamoLus ‘Valerandi, nova civis, abunde provenit, ‘mnica hattenus in fofa, paulo ultra Vervay , non longe à Rupe. ‘Calyx plantae globofus, campaniformis, vix ad tertiam ‘partem quinquefidus, ‘fegmentis lanceolatis. Flos ex brevi ‘tubo in quinque ovata, plana, fegmenta fiflus: Ex intervallis fegmen- torum quinque, minimae, acutae laciniae exeunt. Stamina in- imo tubo florali quinque, fuis antheris verfus ‘tubam conflexa. Tuba ‘brevis, filiformis. Fru@us in imo calyce mobili ‘hemi» fphaerio coronatus, unilocularis, quinquevalvis. Semina nu- .imerofa.circa rotundam tuberculofam placentam. ‘214. ‘GENTIANAM punttatam utramque, purpurea favam- que, denuo comparavi: cum potiflimum CI. ‘pe 1A CHENAL monuerit, in flava calycem minimum effe, vix fundum loris itegere, & in uno/latere 2, 3, 4 dentibus dividi, cum in alte- ro integerrimus fit; purpurese vero calycem integerrimam effe fpatham, ‘quae floris magnam partem ampledtatur, inque flo. re juniori fimpliciffima fit, cum maturitate vero fe per longitu- «dinem findat. -Ego contra in utraque fpecie, quarum perfec- tiffima fpecimina prae oculis‘habeo, fpathaceum calyeem dimi- dii ‘floris longitudine -in duo fegmenta fiffum effe video, in quo- rum utroque reliquiae &-veftigia brevium dentium fuperfunt. Sed etiam floris fegmenta -plerumque mihi quina funt: Éa fo. lent cum maturefcente fru&u confenefcere, ut :in grandifloris aliisque Gentianis-non rarum eft: & fpatha, rubrae potiffimum, matura fplendere. Solis ergo foliis, fi ulla nota, diftinxerim. 2,15. Quatuor GENTIANAS minores., quas vulgo .dicunt Gentianellas, contuli :nuper., iut.notas difcriminis conftituerem: Primum #5 VDOo(3% 81 ‘Primumque GentTIaNA caule eretto ‘vamofo., calyeis tubulofi angulis foliaceis : {. Gentiana utriculis venitricofis C. B..a me prope Rupem reperta, fecundum foffas- paludoforum pratorum inter Ven vay & le Furet, folia ima fubrotunda, ovata, amplexicaulia, deinde lanceolata habet. :Caulis eredtus, ‘ex imo ad fummum:ramofus, femipedalis quando grandis. Quemque ramum flos terminat fuus. Calyx ovatus., in quinque & fex fegmenta pene ad trieritem acute fiflus, alis quinque (vel fex ) pertotam'longitudinem produ&us, in membranulae fpeciem ut alae feminis Laferpitii Flos paulum fupra calycem eminet, fegmentis quinque ( & fex ) ovatis, acumi= natis , pulchro coelefti faturato colore confpicuis, auriculis florali= bus intermediis duo quafì inter floris partes fegmenta efficientibus. 216. Porro GENTIANA folits omnibus ovatis, caule unifloro : [. elegantiffima bavarica Camer. Hort. XV. n. 1. in alpibus folis nobis provenit, Folia etiam radicalia ovata in rofulam faftigiatam obtufè ‘conicam uniuntur. ‘Caulis ex procumbente ere&us, plusculis e- — | tiam de radice ramis au@us, caeterum uniforis. In fingulo caule foliorum paria otto ad decem, ovata, nonacuminata: eorum ima minora. Calyx colore cyaneo tin&us, dimidii tubi Horalis longitu- dine,.ultra tertias in quinque acuta fegmenta divifus. ‘Flos longo ex tubulo finditur in fegmenta ovata, paulum ferrata, modice acu- minata, quinque.: :Ex tubi floris alba lineanafcuntur acuta, brevi. ter bicornia, fegmenta intermedia. Serotinaeft: legi in/a Varaz, Enzeinda, Javernaz, fuper Pro- ‘valey , les Martinets, valle Bagnes, Gotthardo. 21/7. ‘GENTIANA foliis vadicalibus lanceolati;, caule fubnudo unifo- vo: £. pumila alpina verna major C. B. in Helvetia pariter & in alpibus provenit, & in pratis udis, etiam Rupe, primoque vere floret. |’ Rofa ad terram foliorum ex ovatis lanceolatorum, acutorum, Caulis uniflorus, nunquam-ramofus, pauca folia, neque fuper tria ‘paria, & frequenter unicum, cademque lanceolata habet:: humilis idem & plerumque biurcialis eft. Supremo cauli foliorumque pari flos:infidet, «Calyx dimidii floris longitudine, vix ad quintam partem in quinque lanceolatas particulas fiffus, Flos fere prioris, ‘tubo craffo, fegmentis ovatis, acuminatis, ferratis, auriculis inter- ‘mediis bicornibus, pariter ferratis, quae etiam longe ex lineis albis ‘tubi floralis proveniunt. Tuba difco plicato terminatur,, in quo Vol. V. L duae X 82: RS VOCE | duae eminentiae. Maturescenti anguli calycis pariter, non tamen penitus, ut in cordata fpecie, in alas educuntur.. 218. Quarta minima GENTIANA cale ramofeffimo; folits lanceo= latis, floribus gradatim fibi fuccedentibns : Gent. alp. pumila Centaurii mi» noris fofio C. B. equidem non raro uniflora eft: naturam tamen ejusmodi habet, ut ex imo ad fummum ex omnibus alis floreat,, & flores fupremi longiores fe fuper inferiores, ut fcalae gradus, ef ferant.. Folia radicalia ovata, argute lanceolata, pauca : caulina pau- lo longiora, acuta omnia, plusculorum parium, ad otto. Calyx di- midio fore longior, ad unam tertiam in fegmenta quinque, longe in capillarem mucronem produ@a, finditur. Flos quam prioribus Stridtior: floris fegmenta quinque lanceolata : ‘color fature caeru- leus cum virore; fegmenta intermedia ex albislineis floris nata, ut in prioribus. Caulis ab uncia ad fex uncias afcendit.. Legi in M. d’Anfex,. Enzeinda ,. Fouly,. Ai.. Omnibus his Gentianellis commune eft, ex grandi, durius-. cula; fubflava radice prodire.. 219. AreTIAsfex, omnesnuperiterato le&as, denuo contouli:: Florem feflilis fpeciei Ewend. I. n. 148 inveni ejusmodi: Ca-. 1Iyx valens, femiquinquefidus, fegmentis robuftis, lanceolatis, viri= dibus, utin reliquis fere fpeciebus. Glandulae etiam bifidae, flaven= tes, quinque, cum circulo ex flavo viridi in origine tubi floris. Seg- menta florisrotunda, alba, quina. Tubusfloris intra calycem circa» fru@um contra&us, pene ovalis. Tuba reda, filiformis, ftaminibus. breviora Petiolus floris vix femilineam longus.. 20. ARETIA carneo flore n. 151. calycem robuftum habet, quinquefidum, fegmentis valentibus, lanceolatis. Flos carneus vel. rofeus, fegmentis quinque rotundis, & quinque flavis glandulis: infignis. Tubus floris craffus, pene ovalis. Tuba filiformis. Sta- mina quinque in utraque fpecie ,. & reliquis omnibus, tubo flora» liincluduntur. ; Diverfiffima videripoffet Androface fiberica a noftra villofa flo»- ribus umbellati, & tamen per continuos gradus ita. conjungitur,. ut. aegre earum difcrimen fuperfit. SOL ANA: CE ALE 221, Solanaceae genti infignis planta.accedit ManpraGo» RA» se Yo ($% 83 RA, quat in M. Generof praecipitiis.provenit, ex CI. Viri DE LA CHENAL teftimonio, —- FLORE. DIFFORMI. 222. VioLas porro pergo expedire: È Proxima -odoratae hrfuza inodora eft, pariter ex radice pe- tiolos aphyllos gerens: pariter hirfutis., cordiformibus foliis: pariter duabus ftipulis lanceolatis, ciliatis & ferratis. Stolonum defe&u feparatur. Hic in fepibus circa Vervey provenit, inque alpes adfcendit in fummo M. Fou/y leéta. 223. Deinde Viota acauli foliis reniformibus, quam ‘in udis de la Brevnie, & follis du Biez de la Chaud de fond Cl. GaGNE- BIN legit, & quae eadem in M. Gorrhardo & in M. Fouly paludo- fis provenit, infrequentior eft. Teneritas iu foliis inque petiolo fumma; Folia glabra, nervis infcripta, reniformia; Stipulae duae in medio petiolo ciliatae; Flos in tota gente minimus: calyce brevi, craffo.: petalis aguofe caeruleis. 224. Porro Viola Trachelii folio cum Viola canina compa- ravi; neque enim nobiseadem Trachelii folio eft, quae Linnaro. Ex paludofa certe origine noftra adgnofcitur; & ex comparatis fpeciminibus, quae in Suaeviae pratis, & circa Jenam proveniunt, . noftrisque, differt a camiza habitu penitus ereo, ramofo , fed amis adfcendentibus; foliis longioribus, {tri@ioribus, in fuperio- ti parte plantae acuminatis, glabris caeterum, & nervis in par- te prona ita pictis, ut ii nervi omnes verfus apicem folii conve- ‘niant. Stipulae ad originem caulis graciliffimae, ex altero latere ‘iglabrae, ciliatae ex altero, quae in canina utrinque ciliatae, ad petiglum glabrae, congeftae. Flos parvus, aquate caeruleus. Ca- lyx*feflexus, ferratus, fupremo foliolo minimo, imis magnis. Calcar emarginatum, bigeminum. Petalum 3 & 4 ad ortum vil- lofum, quintum lineis piaum faturatioribus. Ex antheris duo cur- vi ungues in calcar redeunt. Tuba fine truncato, obliquo, acu- to, angufto, Stamina coalita, & per aetatem cornu in ipfis o- vato lanceolatum, ficcum. In paludofis circa Vervey. | Nomen oportebit reformare, ut fit VioLA caule ereSo ra= mofo, foliis longe cordatis nervofis. i i” La MEIO- 84; se Vac MEIOSTEMONES.. 225: In VeronICA Serpyli folio alpina, quam; non magis arubella frutefcente feparo, quam pridem, fingularem varietatem inveni. Flos- quidem nihil mutatus. erat ;. Folia vero per oras.in- eifa , dentata, crifpa, varie & eleganter, ut fui diffimillima plan- ta videretur, neque.infetorum opus effet. Unum exemplar in in altiffimis montibus leGum fuit, quo vix.ullae erucae penetrant.. TETRAPETALAE SIEIQUOSAE, 226. Veram tamen CocHuLearIAM in rupibus. vallis Mo- nafterienfis.nafci, exemplum demonfirat,. quod. CI. GAGNEBIN: eum fiore & frudu mifit. 227. Quatuor plentas, continua fibi adfinitate fuccedéntes; nunc accuratius credò conftitui pofie : CARDAMINE foliss radicalibus ovatis, longiffime petiolati. Euum, n. 7: Nafturtium alpinum Bellidis: folio minus C. B.. Non quidem vulgaris plantula, dudum tamen nota eft:. In omnibus fere altioribus alpibus'provenit,. Gozzbardo, Chamzone ny, Enzeinda, St. Bernhard, les Martinets.. Cefpites facit foliofos, denfos, & quafi rofulas. Ex co». nica radice folia petiolata, numerofa, glabra, ovata, nempe minori vertice terminata, firmula & folidiufcula, aliquando ra-- riter dentata, Caules unciales: & biunciales, ex eadem radice numerofi, tria quatuorve foliola elliptica edunt. Flores conferti, exigui. Calycis foliola ex ovatis lanceolata, cava; fubflava. Petala alba, ex latescente-ungue in rotundum finem dilatata, Glandulas nullas vidi. Stamina duo lateralia mediis breviora. Siliquae pro sragnitudine plantulae infignes; latiusculae, fupey aneae; eminentibus feminibus diftinGae. Tuba. (taminibus lon-- gior: Stigma rotundum, fubbifidum.. 228. Porro nondum audéo de-alia planta définire; cujus. caulis altus adfurgit, & magis foliofus eft, femipedalis & ultra.. Petioli foliorum: radicalîum firmiores: & breviores; Folia ipfa: nion 'ovate mucronata, fed oblonga, elliptica, dentata: caulina fimilia. Siliquae multo latiores.pro portione: Stigma breve, ro-- tundum, brevius quam ftamina. Petala fimilia, caeruléa; calyce; longo, cyaneo;.antheris gracilioribus,. Radix pedalis.. ca de ) OC 3% $$ In M. Darbon, Fouly, Gotthardo. | 229. Ab ilta non valde foliis differt, quam Turritidem fo=- his omnibus glabre, ovatis, in Enum: dixi; nunc ob fummam adfinita» tem CARDAMINEN interim dixero folizs ovazss,-obiter dentatis, Altior eft, pedalis, cubitalis. Folia ima petiolata, fed lato: ad lineam fortique petiolo, caeterum ovata, vel ovatis longiora,, glabra, obiter dentata aut integra ;. caulina folia fimilia: inferio- ra amplexicaulia, ovata: fuperiora lanceolata. Fios duplo & ul. tra major. Calycis fiavefcentis foliola duo exteriora latiuscula, pau-- lum deorfum gibba, omnia in cylindrum conjuntta. Petala al- ba, ungue brevi, brattea longe ovata. Stamina duo infigniter reliquis breviora, prodeunt ex. tumore circulari viridi, ut ge- mellae antherae pro duobus effent ftaminibus, & duo fimplici anthera, unum gemella foret, quando tria erant; Stamina lon- ga in noftris duo, tria, neque quatuor vidi: craflo filamento, & antheris gemellis. Tuba breviffima; rotundo ftigmate, craffo. Si- liquareda, uncialis & ultra, lata fupralineam, tumentibus diftin&a: feminibus , arcu rotundo terminata, ex quo brevis mucro eminet.. Abunde in Javernaz, Chapuife. Minora exemplaria videntur Crusio occurriffe, qui cum no»- mine P/antulae Cardainines alterius aemulae depinxit p. CXXIX. 230. Quarta, quam nuper in Ezend. II. n. 23. defcripfi ,, fiore & filiqua ad priorem accedit: potiffimum filiqua, quae: lata el perinde, & articulata,, & fubrotundo. fine, & ere@a,. - caulique parallela, & demum livido tin@a colore. Semina com- prefla, ala foliacea cina. Calycis folia ovato-lanceolata, deorfum: non cava. Petala ovata, petiolo perbrevi, alba, ejusdem cum prae- eedente magnitudinis. Stamina duo iateralia quatuor mediis mul. to breviora.. Glandulae nullae. Stigma breve, acaule, Folia adi terram petiolata; crafla, perafpera & fcabra, ad caulem femi- amplexicaulia, ovata, unice pilofa & pene glabra. Caulis ad: fummum femipedalis & dodrantalis, glaber. Dixerim.CARDAMINEN foliis radicalibus fubrotundis , dentatis,, feabri ,. caulinis amplexicaulibus birfutis. > Frequentiffima eftin M. Javernaz, Chapuife, lé Richard. In nulla harum plantularum feptum filiquae revolutum: vidi, inque fpiram retraîtum. Quare,.fiex eo figno folo Carpa mi- » NE: 86 388 ) o ( 3% È xe adgnofcitur, migrabuntex eo genere, fi filiqua non convolvi- tur. Difficile in fummis & fere inacceflis alpibus judicium eft. 231. Cardamine alpina minor Refedae folio valde adfinis eft al- - teri, novae Helvetia civi, quae in Chaud commun, St. Bernhardo, & Fouly, altiffimis montibus nafcitur: & quae omni dote eadem videtur cum Hefperide flore albo minimo ; filiqua longa folio profunde dentato Dit. Hort. Elth. £. 177, quam in horto Gottingae colui. Alpinae ftatura plerumque humilis, duorum triumve pol. licum, tamen etiam dodrantalis eft; Caulis vero erigitur; idem fubrubet & fubbirfutus eft, aque imo ad fummum foliis ramis- que tegitur; qui in refedaefolia glaber eft, rarioraque folia ha- bet. Folia in Cardamine refedaefolia prima fubrotunda, longa, pe» tiolata funt ; fequentia pinnam unam alteramve accipiunt accef- foriam ; perfeCiora habent pinnarum paria duo, tria, extrema in pare: eaerotundae, & in caule ovatae, omnes diftantes funt, & extrema impar femper maxima; Nervus foliaceus latus et, fed tamen nervus. In noftra folia ad terram petiolata, ovata: pau- ‘cifima integra funt, pleraque dentata; quae fequuntur, ovata quidem, magis minusve dentibus rotundis utrinque ad bafin ex- fculpta; inde pinnae feparantur, ut tamen ex quinque vel fex paribus unicum bene diftindum fiat, reliquae late confluant; fintque femi-pinnatae: Pinnae oblongae, & denique in fuperio- ri parte caulislineares. Flostriplo quam in Cardamine Refedae folio minor eft, albus tamen : calycis foliis ovatis, deorfum non gibbis : petalis albis ex ungue longo dilatatis, emarginatis. Tuba fimplex. Stamina duo lateralia ex claffis more breviora.Siliqua curvae plerae- que & vagae, multo quam in Cardamine graciliores, argute mucro- natae:quae in Cardamine recte affurgunt fibi caulique parallelae. Poffet ferre nomen SisymBrI foltis radicalibw ovatis, denta- tù, caulinis pinnati, pinns linearibus, extrema maxima. 232. Ad Simapri genus pertinet He/pers filiquis ftrictifimis* quae ad viam regiam inter St. Remi & M. Sz, Bernhard provenit, Calycis folia ovata, flava, paulum deorfum gibba. Petala ungue lato, fine fubrotundo, conftante colore aureo. Stamina inaequalia, duo multo breviora, fagittatis antheris. Duae glan- dulae grandes ad initium ftaminis brevioris. Siliqua longa, ftig- mate lato, pene bicolli. Caeterum caulis altus, tripedalis» craffus, teres. $e )o (8% 87 teres. Folia ovato-lanceolata , integra, nervis albis fubtus pic= ta, fubhirfuta. Flores in fummo caule paniculati. PAPILIONACEAE. _ 233.Inalto M. fuper Prova/ey, in fcopulis,& fimilibus locis in Chaud-commun M. fupra Javernaz, nascitur nova fpecies Aftragaloidis. . Ejus radix lignofa, pedalis & ultra, numerofos cefpites ra mofos producit, qui in canles procumbentes abeunt. Cum au- tem ochroleucae fpeciei haec nova potiffimum fimilis fit, opor- tet_ notas diftindtiores proponere, quibus ab hac fibi unica ad- fini planta feparetur. Ergo noftro laxior habitus, foliorumque pinnae longius diffident, quarum numerus fex paria non mul- tum excedîit: cum in ochroleuca fpecie funt ad decem; ellip- ‘tica funt, acuminata, tota obdu@a brevi & cinereo pilo. Rami: & foliofi funt & floriferi, ramofi: ftipulis ad ramorum origi- nes binatis , lanceolatis ; idem procumbunt. Flores perinde col liguotur in fpicam brevem. Calyx illi ocliroleuco fatis fimilis, nigricantibus villis hirfutus, fegmentis fuperioribus brevibus, die ftantibus. Vexillum longum, album aut per aetatem ochroleu- cum,. plicatum, reliqua petala excedit;, ut in ochrolenco, & e- marginatum definit. Sed alae noftrae plantae evidentiffime lo- .£0 cochlearis, quale vulgo eft in papilionaceis, bifidae in duo: ovata fegmenta dividuntur, unico exemplo,. & ex quo novum: genus poffem conftituere ,. fi in iis mihi placerem,' Ochroleu» ci alae hamos habent grandes,. finem quafi truncatum, leviter emarginatum. Carina noftrae fpeciei violacea; mutica : in'ochro- leuco obtufum finem habet, fed ariftam emittit, ad cujus latera: duae maculae violaceae funt. Siliquae ellipticae, glabrae, veniîs. pictae, uniloculares. Semina ad imam lineam fere decem reni» formia. In ochroleuco filiquae totae hirfutae funt pilis nigris,. Erit mihi Piuaca caule ramofo proffrato, foliis lanceolatis ,, Poffet effe Aftragaloides alpina, Supina, glabra; foi acutioria. ks MicHet. apud Tir. Hort. Pifan. piro rg n 234. Alia planta; hujusetiam generis, unice in M. Fouly nas=- gitur, prope naturalem fornicem, qui et ad ejus montis introitem;. Speciofa huic ftatura eft; cubitalis, ab imo-ad fummum di mofa., 83 BE )o((S$ 3 mofa, ‘ramis a caule adfcendentibus ; qui durus et & ‘hirfutus, Stipulae grandes, lanceolatae. Foliorum paria decem & ultra, ‘ovata, obtufa, ut tamen nervus in ariftam producatur, cum fuis petiolis fubhirfuta. Scapi fiorales nudi, fpicati. Petioli pe- ‘culiares oblongi, ftipulis duabus hirfutis excepti. Calyx pilis nî- gris barbatus, denticulis duobus fuperioribus fe refpicientibus, reliquis re&is hirfutis. Flos non valde aliorum Aftragalorum fi- milis: Habet enim vexillum carina & alis paulo longius, easque comprehendens., non revolutum , plicatum, flavum, in fine li- ‘neis fuscis (triatum. Alae & carina ejusdem longitudinis, re@ae, ‘bamatae, fine ovali. Siliqua hirfuta, petiolata, ex ovato-acu- ‘minata, unilocularis , in qua femina aliquot reniformia ; tenera «enim fola habeo fpecimina. ER PuÙaca cale eretto ramofifimo, folits ovati vigenti. Similis eft, etfi nonnullis notis diflidet, Affragaloidi ereFae, Viciae folits, filiquis penduli; AMMAN. plant. ruthen. 148. Glabram vocat Linnaeus; fed & folia hirfuta funt, & ca- lyces, & filiquae, & caules. Caeterum qui naturam fepti cum filiqua Aftragalorum viderit, & cuni decrefcente paulatim fepti imagine contulerit(PHaca I Em, II. n. 25.),noluerit forte Phacam ab Aftragalo genere diltinguere, 235. Tragacanthae dilute purpureifores funt, filiquae cone {tanter uniloculares. Paffimin rupibus alpium Veragricarum pro- venit: in Chaud-commun, Cheville, fylva fuper LeitronValefiae, & alibi. 236. TriroLus addit le@am inter Baf/eam & Montembeligar- dum plantam Cl. pe La CuenaL A&. Helo, T. IV. p. 295; deinde petalis non lineatis purpurafcentibus unice diverfam, inter Bel zonam & Chiavennam. ER Melilotw humifufws parifienfis , foli ferratis glabris. VAILL T.22.£. 1. Mihi quidem notae, quibus ab altiori Trifolio femina glabro feparetur , nondum perfpicuae funt. 237. Ill. LinnAEUSs, qui in prioribus operibus TriFoLIA lupulina omnia conjunxerat, nunc omnino eadem in quatuor | fpecies feparat, Quando vero a fodalibus Trifolium lupulintan tim, nimum. H. Oxon. & Syn. III T. 14. £. 4. diftinguit, non pof- fum praetermittere, coram me habere DicLEnIi, illuftris olim inei #5 ) o (3% 89 mei amici, literas,-in quibus fummus ille ‘botanices magifter id ipfum Trifolium fatetur fe in horto fevifè, idemque, cum fe men fuccrevifitt , fuille Trifolinm luteum lupulinum ‘2. Sv, IL ‘p. 331. ut .adeo ‘ea quidem fpecie carere poffimus. 238. GENISTA /toparia, ‘nova civis, ‘circa Mendrifum & (Chiavennam, inque Valle Maggia valgo provenit, fcopisque faci- vendis infervit, a quibus nomen habet. i 239. FUMARIA /utea ad muros vinearum'pagi Capo di Lago & Mendrifi ubique nascitur: nova & ipfa civis.a CI..DE LA CHE- :NAL & CHATELAIN eo loco letta, DYMEIZONES. 240. PEDICULAREM noltratem 7 in pratis altioribus Valie Urfariae, & Gotthardo M. repererunt idem fodales, ut omni» no vere exiftere, & ab aliis diftinàam effe confirmetur. Sola lutea, etiam in M. natali Chaude quaefita, non potuit repeti. DIPSACEAE. | ‘241. GLOBULARIA ceule nudo, foliis petiolatis, OVALI s ‘ife gerrimi Enum. n. 2. omnino etiam flore fuo a pyrenaica differt, Calyci fquama ex ovata lanceolata fubjicitur. Ipfe calyx tubulo- fus, quinquefidus, denticulis triangularibus, inferioribus majo- ribus. Tubus floris cylindricus: fegmentis fuperioribus breviffi- mis, triangularibus, albis: inferioribus tribus ligulatis, obtufi= oribus, caeruleis. Stamina duo longiora, duo breviora. Tuba breviter bifida. Abunde in M. *Richard legi: Nafcitur etiam in Joux verte dominii Rupenfis, & /es Martinets. i In fpecie pyrenaica, quae in Helvetia ex montibus in val lium usque rupes defcendit, calycis fegmenta multo argutiora funt: fuperiora tria : inferiora duo, haee paulo diftin@iora. Flo- ris fegmenta fuperiora, quae priori fpeciei brevia, huic prae- longa; capillatia. Vol V, M 242 , go BEVOCIE. 242. AsrEROCEPHALUS, qui foliz carnofis glabrs dicitur, & in praealtis montibus Fou/y, Ai, Fnzeinda, Téte de Not» & alibi rovenit,, mihi quidem non videtur. a vilgari Afferocephalo fatis differre, etfi folia habet aliquanto firmiora. Quem vero eo no- mine Linnaeus olim noiter ( Cazal. Hors. Gots. p. 381.) dixit, caule ramofillimo fepedali,. is quidem a noftro alpino & ftatu- ra, & foliis omnibus pinnatis differt ;. Noftro enim folia radi» calia. ex. ovatis acute lanceolata funt, &. ferrata. 243. Scagrosa zertia Enum., quae foliis firmis, pene lau- rinis,, giabris, anguftis, a quarza Enum. f. Clufiana rubro flore dif- ferre videtur, vere tamen non differt. Continuos enim per gra- dus foliorum a Clufiana in noftram degenerantium in rupibus circa Porte du Sex autumno: vergente legi. De Scasiosa. 2 En. porro non audivi. CAPITATAE. z44. Cl. pe ra Cnenat & CHATELAIN legerunt in M, Generofo Helvetiae transalpinae Carduune fimilem illius, cui ab amplifimo Serratulae folio nomen fitum eft,, diverfum tamen : foliis quidem fatis fimilibus, omnibus pinnatis, caulem amplio- ribus quafi accefforiis partibus amplexis» pinnis difformibus,. reangulis, aut omnino retrorfum verfis, longe lanceolatis, & ferratis magnis dentibus paucisque, demum ciliatis, fubtus al- bis. Caulis hirfutus, lineatus, fesquicubitalis. Capitula fimi- liter, ut ineo quem diximus , in nudis fummisque ramis con- gefta, feffilia, ochroleuca. Sed calyx evidenter differt : ejus e- mim imbricatae fquamae extremo fine, omnino ut in Carduo Lappae capitulis , recurvo refie@untur. Pappus plumofus. | Erit Cirsium folis pinnatis, ferrats, fquamis calycù recurvis, 245. Cardus Obf. 3. CL. WerNnERI DE ra CHÙenaL in IV. Tomo 48. Helv, p. 294. Tab. 16. cum noftris, in palu- dofis Rupe & Gottingae non rariflime nascentibus:, fpeciminibus com» se ) OC Sw 9I comparatus videtur effe Cixfium Afphodeli ‘radice, altiusequidem ramofiusgue, caetera fimillimum. ‘ 245. Centaurio «orientali majori :Glafti folio fatis ‘adfine eft Ruaponticum., .a fodalibus inoftris in Helvetia «transalpina letum: :Caulis cubitalis, «ere&tus, -ramofus, angulofus, durus, hadtenus vulgaris pratenfis Rbapontici fimilis. Folia lingulata, acuta, inferne fubhitfuta, ora integra. Flos purpureus: cujus flosculi fteriles .anguftillimum longumque album tu- bum ‘habent, lacinias quinque graciles rubras, .quarum fu- periores ‘inferioribus duplo funt minores: flosculi fertiles aequaliter quinquefidi, -parum patuli, carnei. Tuba fub a- pice nodulo intumescit. In flosculorum fertilium feminibus pappus. fimplex, tubi floralis longitudine. Maxime vere differt calyx:: .cujus fquamae ‘argenteae, fpiendidae., per ‘oram quidem lacerae, ovales, cavae, ex parte :radicali crafla & tenuiori lacera -compofitae. Erit interim RHapontIcum foltis Vanceolato-linearibus., fub= tus tomentofis , calycibus fplendentibus. Nonne fuerit Cyanoides montana fquamata, flore purpureo Seuier T. II. p. 152. Linnaeus quatuor Rhapontica .calyce {plendente -omit- tit, noftrum, ‘fibiricum, .italicum, & helveticum n. 4. Enum. 247. Sub ‘(Cvani zerzii Euum. nomine duae -diverfae:plan- itae latent:: Circa Bafileam quidem, &Montembelicardum., ‘tum cin Germania provenit non vera ‘Cyani fpecies: flosculis ommibùs fertilibus, hac nota a Centaurea Linnaeana diverfa; .calyci- bus pariter .totis nigris, :ciliis fquamarum calycinarum prae- longis, & fibi invicem implexis. Ne cogamur novum genus condere., erit interim Cyanus foli& ins femipinnatis, fuperio- ribws lanceolatis , villis calycs implexis, flosculis omnibus fecundis. In Helvetia vero transalpina ab Airolo ad Luzanum, Ma2 Mer 92 e Vo 3% Mendrifum & Chiavennam: usque per prata» frequens: prove- nit, quam eandem in Eu». depiîtam dedimus, fimilis prio. ris foliis & habitu, caeterum fauamis nigro quidem villo bar- batis, fed neque implexis, neque in imum capillitium: confufis, deinde flosculis. radialibus: {terilibus vera Centaurea Linnae- ana. Dixi CyvAnumM: fol radicalibus femipinnati, caulinis ovato» lanceolatis,. fquanis calycinis. ciliats aterrime,. 248, Nunc etiam pulcherrima. illa: Cenzaurea: Enulae folio pariter fummam cum. Rhapontico pratenfi fimilitudinem in calyce habet: cujus pariter fquamae obtufae per ambitum fin- duntur & laceramur. Ex vi methodi oporteret novum in. de genus conftituere, cum neque cum Cinara perfete con- veniat:, neque. cum Carduo, neque cum Lappa, etfi perin» de ‘omnes flosculos fertiles habet.. Quare,.ne nova genera in» numera fubnascantur, non oportet unicae notae tantum tri. buere audtoritatis;. aut, fi placet’ tribuere,. omnino nova: genera: ex Rhapontico. & Cyano erunt.evellenda, quibus no- ehy princeps. flosculorum. radii. fertilium. fit: pro. cha- raltere.. CORYMBIFERAE.. 249. Ut liberarem me dubiis circa: PETASITIDEM' tomers - zofum alpinum, immenfam vim Petafitidum collegi ex valle: Ormond' deffus,, ex: M. Pontdenant,. & Chapuife,. & aliunde; lnveni omnes pertinere ad' vulgarem, ad album, & ad ger-- manicus: illum flosculis pallini fire androgynis.. Valgari om=- nes plerumque androgyni.. 4/50 albi quidem,. nonnunquam. tamen. cum: fquamis. caulinis- carnei, fpica. non perinde denfa,. latior,. & paniculae fimilior,. Germanico flosculi androgyni; pauciflimi pro. charaftere fufficiunt. Folia omnibus: eadem,. & triangula. dum: juniora , valdeque tomentofa: latefcunt &: rotunde: cordata fiunt, minusque, certe. in. parte: prona, ha»- bent. villorum , quando. vetula.. n. n I A BE) O ( 3% 7 93 Vifum eft mihi tamen, & in vulgari fubinde flosculos imperfeCos reperiri,. femine brevi, fed campanula minima bifida, ftaminibus nullis. Reperi androgynos flosculos è 20 ad 27, femininos è 2 ad 8. Deinde in 4/50 fubinde floscu- los. androgynos omnes inveni. Oportet adeo hac de re ac- curatius difquirere.. 250. In PeTAsITIDE germanico juniores flores ob longas tubas brevemque pappum infigiter ftaminofi videntur, graci= lesque.. Ilidem in. adulta planta, fubnato nunc pappo, uttu- bas fuperet,. toti tomentofi adparent. Calycis foliola femper lanceolata calyce breviora funt, modo concinna & aequalia, modo inaequalia etiam & pappo longiora, Foliola calycis accefforia pauca, reliqua: lineari-lanceolata, viridia. Flosculi androgyni fere duo. Radiatum Petafitiden GmeLiNI Tab, 70. flosculis in am-- bitu ligulatis, inter omnes etiam tomentofiffimis foliis: noftra+- tes,. nullum reperi.. PLANIPETALAE. 241. In altiffimis montis Darbox lapidofis, & in prae: cipitio /a Grandvire, nova Hieracu fpecies provenit, nifi quodi fimilem iconem inter. ineditas vidi, quas Cl. Arrronius me- cum. communicavit,,. foliumque' inter ficca. fpecimina uni- cum,. Radix ei-lignofa et, brachiata & ramofa, & numero- fos caules producit, eademque fibris teretibus, craflis,. quafi: capillis augetur. Folia. habitu funt peculiari, petiolo fangui- nei coloris, fescunciali,. raris dentibus hinc inde audo:: deinde ipfo folio ex ovato lanceolato, multis brevibusque dentibus: circumferrato ,. folido ,. rubro colore tin&o.. Cau- les femipedales, fere biflori. Calyx breviter hirfutus, fub-- niger,. aliquot feriebus: fquamarum. lanceolatarum fit, qua-- rumi 94 BE VDO( 8% rum quae exteriores, eaedem etiam longiores funt : breves nu- meravi quinque » longiores otto. Flos grandiusculus, petalis pallide luteis, latiusculis, quinquedentatis, Pappus fimplex. Nomen feci Hieracui foliis ovato-lanceolatis, dentatis , pe- tiolatis, petiolis dentatis. 252. Alia Hieracii fpecies provenit in-fummo M. Fou by, inque Valle Urfaria, ab iis diverfa, quas_in Emendatio= num fasciculo II ad n. 98, 99 & 100 defcripfi. Accedit quidem ad n. 98, fuis tamen notis diftingui potet. Caulis cubitalis, hirfutus, erectus, praeter florum pe- tiolos non ramofus. Folia fatis fimilia Hieracii l. c. ad n. 98 di&i: auriculae obtufae; dentes rari: cilia mollia in folio- rum oris : figura ex ovali decrefcens, ut tamen potius acu- tiora, magisque dentata, & magis amplexicaulia fint, quam in ulla alia fpecie inter noftrates; Ima folia fola auriculas ha- bent, fuperiora rotunde ad caulem cotunt; Numerofa funt, ut totum fere caulem contegant. Flos ab Hieracio 98 om- nino diverfus: Summus caulis abit in. fpicam ramofam trigin- ta & ultra florum, multo adhuc numerofiorum quam in ad- finibus, pariterque minorum. Calyx villofus, niger, foliolis fere viginti. Color petalorum luteus. Dixi Hieracium caule foliofo, folis amplexicaulibus, ovato- lanceolatis, birfutis, dentatis, floribus fpicats. i An Hieracium pulchrum Y. B. II p. 1025. Noftro ta- men folia minus dentata funt. 253. HrerAcium ne 98 Emend. JI. panciforum et & randifiorum, fi cum priori n. 2562 contuleris, idemque in foflis Valli Urfariae amici noftri repererunt. Hieracio n. 99 fatis fimilem plantam in M, Gere rofo iidem legerunt, quam non feparo , etfi foliis undique hir- futis & afperis, virentique potius quam nigro calyce hac- tenus differat. 254. E DOCS 95 254. Denique aliud Hreracium huic claffi. adfine et, & potilfimum nomini Mieracii n. 31. Euum. ha&tenus refpon- det. Mifit D. Diverno1; legit 4 /e Roche aux Corbeaux D. Gacnesin; & nuper, ni fallor, in M, Mole Gen. DE SAUSSURE, Caulis redtus , cubitalis, longis pilis, penitus- peculiari cum facie, villofus. Folia ad terram multa, praelonga adi femipedem , eademque ex nervo perinde praelongis pilis pu= bescunt; Figura lanceolata eft, ut nusquam, ut illa prius dida, latescant : Unciam nunquam lata vidi, & teneram quan dam, ut in Pi/ofeloide, faciem habent, dentes in oris paucos. Folia caulina ex ovatis lanceolata, femiamplexicaulia, non auricu- lata: fuprema amant flavefcere. Flos unicus, aut duo: grandis: ille, unciali diametro. Calyx rubro praelongo villo hir- tus, qui per aetatem exalbescit. Petala flava, quinqueden- tata. Erit Hreracrum caule uniforo, folis radicalibws lineari -lan= ceolutis obiter dentatis, caulinis ovalibus. femiamplexicanlibus. Ad hoc ipfum, cum uniflorum fit, potius nunc retu= lerim Hieracium montanum VI Clufi angufifolium 1. B. Il. pi 1038. Hieragium montanuni alterum AertopaxponavAov CoLuMmN, Ecphraf. p. 249. 255. Hreracium pyrenzicum Cerinthes folio, nova civis, provenit in M. Darbiguon, fupra Moule. Vereor tamen ob folia ad brachia caulis ovato.lanceolata, ne etiam ifta ftirps mimis praemorfo Hieracio adfinis fit, 256. In altioribus alpibus, inque M. Javernaz, fre» quens elt Taraxacum. inter Enumerazionis fpecies 4 & 6 me- dium. Facies eft vulgaris Taraxaci, quando folià anguftiora ha= bet. Folia plerumque glabra, vidi enim etiam hirfuta, den- tibus 96 BE) o C(8$ - tibus retrogradis, extremo lobo maximo, lanceolato. ‘Cau- lis hirfutus fub flore intumescit, abitque in florem grandem, calyce hirfutiffimo, ut pili folia obtegant, obfcuri coloris, minime retroverfa. Flos fature flavus, uncia longior, latus ad biuncem. Varietas ejus ‘eft foliis minus dentatis, quam. $ lua6 diximus ; tum Cl, SeGuIER Supplem. n. 3. Dixerim Taraxacum foli&s glabris femipinnatis, calyce ere #0 hirfutiffima. N Ù STE I) | iò ci \w È\ AA < y, S DS =; CHAN VENE 7 hr eg” Vi ST9 BOE de \ 3g £ là BE DOC 97 SICA TATA TA CA AA CA CA A OMO ana aaa MEMOIRE SUR LES OOLITHES Par MONSIEUR SCHMIDT. ———__- Es Naturaliftes donnent fouvent les noms d’Oo/ithes , de Cehchrites, de Meconites, de Stiomites, d’ Hammites & de Pi. folithes, è des Pierres d’une nature très différente, & qui ne fe reffemblent, qu'en ce qu'elles font toutes des amas de glo- buies plus ou moins ronds, de toute forte de grandeur, de couleur, & de matière. Il feroit important de fixer le fens de ces Termes, & puisqu'ils font fignificatifs, de ne les donner à ces Corps, qu’autant qu'ils conviennent à leur Etymologie; il faut pour cet effet en examiner l'origine, & c’elt ce qu'on fe propofe dans ce Memoire. i ni Je n’appellerai Oo/thes , que les Oeufs petrifiés; ceux qui fe font les préuiers lervi de ce nom, ne croyoient proba- blement point, que la plus grande partie de ces-Corps étoient de veritables Oolithes ; la reffemblance feule avec les ceufs les - a'engagé a emploier ce terme; ils ne faifoient pas attention, que les noms tirés de la comparaifon d'un corps avec un autre, parlà méme propres à foulager l’imagination & a aider la Mé- moire, ne peuvent ni ne doivent avoir lieu, que quand on ne rifque point, qu'il en arrive jamais de l’erreur ou de l’équivo= que. Beaucoup d’Auteurs, & de ceux dont l’autorité et du plus grand poid, foutiennent qu'il u’y a point de veritables Oo- lithes; ils em mient méme la poffibilité; d'autres s'imaginent que tous les Corps, dont nous venons de parler, méritent ce titre. Vol. V. N CIS 98 i Ù$L )o (I (*) Si je confidére le peu d’Analogie, qu’on voit entre les dif- férentes efpeces d'Oolithes , je ne peu les attribuér è la méme origine. Ill yen a effcAivement peu auxquels je crois dévoir donner ce nom, je ne voudrai cependant pas les nier entière- ment. Les véritables Oolithes doivent toujours dans le méme amas contenir des ceufs à peuprés de la méme grandeur, d’une figure ou regulière, ou qui n’elt irrégulièére que par accident. Les lieux de ces Oolithes feront ceux, où on trouve d’autres petri- fications; on ne fera pas furpris en voiant cette quantité im- menfe d’Animaux ovipares petrifiés , d’y découvrir auffi quel ques uns de leurs ceufs. Les Oolithes fes plus conftatés , les feuls contre lesquels il n°y a pas le motà objetter, font ceux, qui fe trouvent petrifiés avec les Poiffons ou Crabes aux en- droits méme, ou ces Animaux tiennent leurs ceufs; nous en verrons un exemple frappant dans la fuite de ce difcours. ({) La Chymie donne des Cara&ères des Oolithes, mais ils ne font que négatifs. Si ces pierres font des ceufs petrifiés elles doivent faire effervefcence avec les Acides, comme faifant par- tie du Règne Animal; mais les débris de ce Règne , étant fi nombreux & fi difperfés, il fe trouve que la plus grande partie des faux Oolithes foutient auffi ces épreuves.. On peut donc affirmer avec certitude , que les Pierres, qu'on voudroit donner pour des ceuîs petrifiés, & qui ne font effervefcence ni avec l'Acide Vitriolique, ni avec le nitreux, le marin ou le Vegetal, ne font point de véritables Oolithes; nous verrons dans la fuite, que (*) La premiere opinion ef celle de la plus grande partie des meilleurs Naturaliftes modernes ; les partifans de la feconde font à còté d’une infinité d’autres, Brucman de Oolithis, & Rappolt Queftio ca Pruffica de Oolitho Regiomontano, an Caviarium petre» actum. 9 : (+) Les Oolithes feront plus agréables à l’ceil du fpettateur, & plus utiles a celui de l’)bfervateur, quand on aura eu foin de les faire fcier & polir dans des fens differens ,‘ pour en voir la firucture intérieure. | DO BE)O(S% 99 cal plufieurs Auteurs ont donné ce nom à des Corps, qui ne ont point calcaires ; l’obfervation que nous venons de fairé fuffit pour detruire cette idée. On peut pour produire une effervefcence bien fenfible piler les Oolithes,. & offrir de cette facon è l'Eau forte, qui eft l’Acide le plus convenable, autant de furface que poflible. Il faudra aufli, pour pouvoir comp- ter fur ces Experiences, feparer avec foin les Oolithes de la maffe pierreufe, dans laquelle on les rencontre. On ne peut point retirer d’efprit urineux de la Diftillation d’aucune efpèce d’Oolithes ,-mais la petrification peut tellement avoir abforbé les parties acides & Huileufes des oceufs, que le feu n’en peut plus former du Sel Urineux; Jamais, je parle des Oolithes que Jai vu, elle a tellement abforbé leur matière prémiere, que de calcaires ils foient devenus vitrifiables. Les Naturaliftes, qui ont cru voir des ceufs petrifiés dans cette grande quantité de faux Oolithes, & ceux qui en ont vù de véritables mais en petit nombre, attribuent ces ceufs tantòt aux Poiflons, tantòt aux Homars & aux Crabes, quelquefois aux Vers, qui habitent les Coquillages. Ceux qui défendent l’exiftence des vrais Oolithes trouvent dans la nature de ces ceufs de quoi foutenir leur opinion; cenx qui font d'un avis contraire s'imaginent d’y voir des argumens invincibles contre leur petrification. Il eft donc neceffaire d’examiner la Queftion intereffante de la Génération de ces Animaux, & en particulier celle de la Nature de leurs ceufs; queftion trop liée avec nòtre matière, pour qu'on puiffe blamer la digreflion, que nous fe. rons à ce fujet. Les Poiffons, qui ont les parties de la Génération vifibles, & que les Methodiftes ont mis pour cette raifon dans des Claffes differentes, font outre les Cetacés, les Lamprojes, les Rajes, tous les Squali, les Baudrois, & lEfturgeon. La Raje & la Baudroie font ovipares, les autres font vivipares. (*) La : Nya. | propa- (* ) Mr. Linneus place l’Efturgeon avec les Vivipares, beaucoup d’autres Ichiyologiftes le mettent avec les Ovipares. On trouvera dans le Danubius de Marlili, & dans l’Ichtyologie de Klein, des details fur les ceufs & ovaires de plufieurs Poiffons vivipares. 100 8 Yo (e propagation de ces Animaux eft affés conniie , mais celle des. Poiffons, qui paroiffent deftitués des parties externes de la Geénération, left fort peu. Les Obfervations les plus récentes nous apprennent, qu’elle ne différe pas autant, qu'on la cru, de celle des autres Animaux. Mr. Grant, (*) qui a examiné la génération du faumon, a remarqué, que les ceufs dans la fe- melle font au commencement trés petits, qu’'ils deviennent peu à peu plus grands & plus transparens , que leur peau fe fait toujours plus mince & plus tendre: Les Vafes laitenx des Mà- les augmentent aufli fucceffivement. Il a vu au mois de Sep- tembre la femelle du faumon fe frotter avec beaucoup d’attivité dans les fables de la Spey, Rivière d’Ecoffe; & y faire un trou confidérable. Cet ouvrage achevé il l’a vu s’en aller & reve. nir bientòt après avec le Male, ils fe couchérent alors dans ce trou; le Màle contournoit fon corps de fagon, qu'il ne la tou- cha qu’avec la Téte & la Queue, ils fe detournèrent dans la fuite pour ne fe toucher qu'avec les Queues; (4) ils reftè- rent dans cette attitude près de deux ou trois heures; te» nant toujours leurs bouches & leurs Quies ouvertes, Le Màle s'étant retiré la femelle fe mit à fermer le trou, qui étoit dans le fable. Cet Obfervateur ne vit point fi elle y pofa des ceufs, mais le fait ne paroit pas doutenx. D’ou on doit conclure , ce que peu d’Auteurs ont cru jufques ici , que les Males des poiffons, exercent l’Adte de la Génération comme d’autres Animaux, & que les ceufs font fecondés, pendant qu'ils font encore dans le Ventre de leurs Méres. - On tre I RT - (*) Der Schwedifchen Academie Abhandl. T. 14. p. 142. N’aiant pas d’autres Obfervations nous avons été obligé d’en prendre une , qui concerne un Poiffon de l’Ocean, du nombre de ceux, qui montent vers les Eaux Douces pour y pofer leurs ceufs. (+) Cette Circonftance a été remarquée dans le Brochet par Mr. Argil- lander, Schwedifcher Acad. Abhandl, T. 15. p. 77. Voiés ibid. p. 126. les Obfervations de-Mr. Gisler. Artedi ]chtyol. 32. 33 Hamelii Hift. Acad, fcient. Lib. 3. Se&. 8. Voiés auflì der Schwe. difchen Acad. Abhandl. T. 7. Hellarts bericht von Erzeugung des Lachfes. p. 271. Cet Auteur n’eft pas entiérement de l’avis de Mr. Grant. e )o( 2% TOI On trouve dans le troifitme Volume des Nouveanx Mé. moires de Pétersbourg une Differtation de Mr. SteZer fur la Gé- nération des Poiffons, ou il y a des chofes, qui confirment, & d’autres qui detruifent l'opinion de Mr. Gran. Je ne prétend du refte point que ce fentiment foit tout è fait nouveau, il left prefque aujoùrd'hui , puifqu'on croit affés généralement, que les Poiffons qui n’ont pas les parties de la Génération vifibles, n’en font pas l’aGe; mais Ariffote, de tous les Auteurs celui qui a le plus approfondi cette matière, eft d'une autre idée; fon opinion & fes expérienees font conformesà celles de Mr. Graz, & de quelques autres Ecrivains modernes que je viens de citer. Voiés Ariftote de Animal. Generat. Liv. 3. Chap. 5. & Liv. 1. Chap. 6. où il y a un paffage fur ce fujet, qu’on n’a ni bien entendu ni bien traduit (*). | Les ceufs des Poiffons, car ceci nous regarde plus parti- culiètrement, font ou parfaits & cruftacés, .ou moux & impar- faits. Les prémiers une fois fortis de leurs Mères ne grandif= fent plus, les autres prennent au dehors leur accroiffement. Le Ventre des Poiffons peut à peiné contenir cette quantité immenfe d’oeufs moux & nouvellement congus, il ne pourroit jamais les loger , quand ils ont augmenté de volume; il paroit aufli que leurs Ovaires font trop humides, pour leur donner quelque croute ou folidité.- Les ceufs moux, qui prennent au dehors leur état de perfetion, font par-là fujets à de plus grands accidens, auffi les voit on en beaucoup plus grand nombre, que ceux des Baudrois & des Rajes, qui font parfaits & crulta- cés, & qui ont été fouvent comparés avec les -Oolithes. La i N 3 Raje (*) Il y a dans la Verfion, Pifces enim incurrentes ‘attingunt abfolvun. turque ociffime , fuivant le Grèq il faut traduire, Pifces celeriter mutuo attritu count, & poft breve fpatium fefe iterum feparant. Ce qu’Ariftote dit ici, que les Poiffons ne s’'occupent que des mo. mens de l’A@e de la Génération, & point comme l’affure Mr. Grant des heures entiérres, eft conforme au rapports , que m’ont fait les Pécheurs du Rhin; que j’ai confulté fur ce fujet, no se) (S& Raje ponte fucceflivement une centaine d’oeufs, è l’exemple des Poules elle n’en pofe qu’un ou deux à la fois, ces ceufs fe dé. tachent fucceflivement de fon Ovaire , & ne font révétus de leurs Coques, qu’au moment qu'ils en fortent. (*) Ils font d’une grandeur confidérable , on y trouve le Blanc, le Jaune & la Cicatricule d'Harveuss dans les autres, qui font moux & im. parfaits on ne rencontre pas féparément ces trois parties, on n’y voit que la Cicatricule d’Harveus; ce n'eft pas qu'ils ne con- fittent que de cette partie , mais on ne voit pas diftin&tement les autres. ({) Dans d’autres Animaux Ovipares les ceufs fortis d’une mème Mère font ordinairement de grandeur très diffé- rente, ce n’en eft pas ainfi de ceux des Poiffons, qui font tou- jours à-peu-près tous de la mèéme grandeur. Les Poiffons, qui montent vers les Eeaux douces pofent leurs ceufs le long des rivières; ceux qui habitent toujours la mer, ou qui y defcendent pour leur propagation , les jettent tantòt fur des Plantes, tantòt fur des Pierres, tantòt au hazard dans les eaux, où ils font quelquefois deprimés au fond, & où ils furnagent fouvent en abondance. ; Les ceufs des Homars & des Crabes prennent auffi au de- hors leur entier accroiffement , ils fe revetiffent peu-à peu d’une membrane dure, le Blanc & le Jaune s’y développent fucceffi.. vement. Ces Animaux Cruftacés, qui ont les parties de la génération doubles, portent leurs ceufs fortement attachés fous leur Queues , aufli les femelles ont elles cette partie plus large, que les males. Sachffus dans fa Gammarologie a-beau» coup (*) Steno de Raja Anatome. Ruyfchius Thef. Anim. Tom. I. Nead- ham nouvelles Découvertes faites avec le Microfcope. Bohadfch de quibufdam Animalibus marinis. Cap. 9. de Cujufdam Raja Spe- ciei Ovis. (+) On peut voir fur les ceufs des Carpes, Ledermiillers microfcopifche Ergezungen. p. 117. von Karpfenrogen. so )O( S% 198 coup compilé fur cette matière; Harveus (*) a promis un ou- vrage fur la génération des Ecrivilfes & des Crabes, qui set perdu, & n'a jamais vù le jour. Il me relte è parler de la génération & fur-tout des ceufs des Vers, qui babitent les Coquillages , matière obfcure, & fur laquelle j'ai confulté Mr.-Adanfon, qui m'honore de fon amitié, & qui m’a communiqué des details plus étendus que ceux qu'on trouve dans fon excellent voîage du Senegal. Fai ajoute différentes expériences tirées d’Ariftore, de Lewenhek, de Lifer, de Willis, de Rumphius, de Swammerdamm, de Bafter, de Reaumur, de d’Argenville, de Klein, de Regenfufs, & de quel» ques autres Obfervateurs modernes. . © s Il n'y a peut-étre pas d’endroit, dit le profond Auteur » de l’Hiftoire du Senegal, par où les Coquillages foient plus »» bizarres, & en méme tems plus admirables que par le Sexe. »» Ct) Dans les uns il et diftingué, on voit des individus mA. » les & femelles, comme dans la Conque Perfique , la Pour» », pre & la Toupie. Dans les autres le fexe elt reuni » CEUX» 3, ci font appellés Hermaphrodites. »» On peut diftinguer trois fortes d’Hermaphrodifme dans ss les Coquillages; ) i » 1) Celui auquel on n’appergoit aucune des parties de ss la génération; foit miles, foit femelles ».& qui fans aucune » efpèce d'acconplement engendre fon femblable, il e& parti- s» Culier aux Conques. ss 2) Celui, TORO n TERZO ZA (*) Harveus de generatione Animalium. p. 286. Edit. de Leide de 1737. (+) Hiftoire Naturelle du Senegal. p. 56. Ibid. 7. 1o. 1%. 31. 47. 103. 163..170. & 199. J'ai été obligé, pour embraffer toute la ma. tigre, de joindre les Obfervations fur les Coquillages Terreftres & d'eau douce è celles que nous connoiffons touchant les ma. rins, 104. HE) 0 (IE ,, 2) Celui., qui retinifant en lui les deux efpèces de parties fexuelles, ne peut fe fuffire à lui-méme, mais à be- foin du concours de deux individus qui fe fecondent. reci. proquement, & en méme tems; lun fervant de male à l’au- tre, pendant qu'il fait à fon égard les fon@ions de femelle. Cet Hermaphrodisme fe voit dans quelques Limacons, dont, l’accouplement fe fait en élèvant leur col en face l'un de l’au- tre & l’approchant reciproquement par le còté. s» 3) Celui, qui poffédant les deux efpèces de parties ge- nitales a befoin de la jondion de deux individus, mais qui ne peuvent fe féconder en mème tems à caufe de l’éloignement de leurs Organes. Cette fituation, defavantageufe les obli- ge de monter les uns fur les autres pendant l’accouplement. ss. Tel eft l’Hermaphrodifme du Bulin & du Coret, Coquillages 93 2) a 9 9) 9 9 99 99 99 ” » 23 9) 99 93 3 >) 29 d’eau douce. Si un individu fait à l’égard de l’autre la fonc- tion de male, ce male ne peut étre fecondé en méme tems par fa femelle quoiqu’hermaphrodite ; il ne le pent étre que par un troifitme individu, qui fe met fur lui vers le còté en qualité de màle. C’elt pour cette raifon qu'on voit fouvent un grand nombre de ces Animaux accouplés en Chapelets’ les uns a‘la Queue des autres. Le feul avantage, que cette efpèce d’hermaphrodites ait fur le Limagon dont le fexe eft partagé, c’eft de pouvoir feconder comme màles un fécond individua, & étre fecondés en méme tems comme femelles par un troifitme individu. ; s» Il ne manqueroit plus aux Coquillages pour réunir toutes les efpèces d’Hermaphrodifmes, que de pouvoir s'accouplet àaeux mémes, & étre en méme tems le père & la mère du méme animal. La chofe n’elt pas impoflible , puifque plu- fieurs font pourvas des deux organes neceflaires, & peut- étre quelque Obfervateur y decouviratil un jour cette forte de génération, qui ne doit pas nous paroitre plus étrange, que celle des Conques, des Polypes & de tant d’autres Ani- maux femblables, qui fe reproduifent fans um ci cn \ 1 Cs » »” E) Oo ( 5% 105 fible, & fans aucun des organes réquis dans les autres Ani- maux pour opérer la génération. ‘3 Dans les Limacons dont le fexe eft partagé, l’ouverture de l'Organe elt placée fur la droite de l’animal. sì Les parties mafculines & les parties feminines font unies ‘enfemble , & ont beaucoup de chofes communes entr'elles, dans les Hermaphrodites de la féconde efpèce ; elles n’ont “qu'une Ouverture commune, qui fe trouve fur le còté droit à l'origine des cornes. ss Dans les Hermaphrodites de la troifitme efpèce, chaque organe a fon ouverture diftinguée, l’une à l'origine des cor- nes l'autre beaucoup audelfous, toutes deux du còté gauche dans les Limagons dont le Corps tourne en defcendant de gauche à droite comme le Bulin & le Coret; & au contraire du còte droit dans ceux , où il tourne de droite à gauche, ‘* comme je l’ai obfervé dans quelques Coquillages d’Eau dou- ce, qui fe trouvent aux environs de Paris dans la petite riviè- re des Gobelins. x \ ss Les Coquillages , à ce que nous apprend PAuteur que nous venons de citer, différent encore beaucoup dans la ma- nière de faire leurs petits ; les uns font vivipares, comme la plùpart des Conques, & quelques Limagons; les autres font Ovipares Parmi ces derniers il y a en a-dont les ceufs font recouverts d’une croute à la manière des ceufs des Oifeaux & des Reptiles. Les ceufs cruftacés, dont parle ici Mr. Adanfon, confiftent de trois parties principales. Leur croute enveloppe une matière “ gélatineufe au milieu de laquelle on trouve un petit Coquillage, dont on appergoit les Linéamens dès les prémiers jours. Ces ceufs deviennent plus durs à méfureque le volume des Coquil lages augmente; qui avant que de fortir de leur Coque font Vol. V. x O déja 106 85 DOo( 5% déja orniés des prémiers traits des couleurs, avec lefquelles ils doivent briller dans la fuite (*). ss Il y en.a d'autres, c'elt Mr. Adanfon qui continue, ss dont les ceufs font environnés d’une efpèce de gelée, qui s» les unit les uns aux autres à-peu-près comme les ceufs des sì Grénouilles & de certains Poiffons. Dans les ceufs moux on ne diftingue que deux parties, une glaire, & une petite Coquille, qui paroit comme un point opa- que au centre de la glaire. Cette Coquille fe meut au bout de quelques jours & change de place Ct). s» Dans d’autres, c'eft Mr. Adanfon qui parle, les ceufs »». font des efpèces de facs membraneux ovoides ou fphériques, s»» Quelquefois folitaires, & ordinairement réunis en une maffe, ss que l’on appelle en Latin Favago, parce que leur afamblage ss imite en quelque forte celui des cellules d'une ruche à miel. ss Chacun de ces facs contient plufieurs petits, qui en fortent »» dans leur maturité, quoique Ariffote, Roudelet & leurs Se&ta- ss teurs, ayent ditle contraire, dans la perfuafion où ils étoient »s que tous les Coquillages devoient leur origine uniquement » au Limon & è la Pourriture. o Le. Nombre de ces ceufs eft affés indeterminé ; dans la plùpart des Univalves, qui font les Coquillages, qui en ont le moins, il paffe affés conftamment cinquante; dans les Conques il.va à plufieurs milliers. Leur grandeur el très-differente, les plus grands peuvent e o avoir . (*) Relazione del ritrovamento dell’ Uova di Chiociolle Bologne, 1683. Klein de formatione, Cremento, & coloribus Teftarum. La mé. me Differtation fe trouve en Allemand dans le fecond Tome des Mémoires de Danzig, fous ce titre? Vom Bau, dem Wachschum, und der Schilderung der Schneckenfchalen, (4) Swammerdam 143. 1. & 168. : n #5 ) o ( $& 107 avoir trois lignes de longueur fur 2 ou 3 de largeur, les plus petits ont à peine $ de ligne de Diamétre. La couleur des ocufs gélatineux eft le plus ordinairement cendrée. i Le lieu, où ces ceufs font depofés dépend de celui, où ces Coquillages habitent. Les Terreftres les dépofent è un ou deux pouces de profondeur en terre. Les Aquatiques les colent affés indiftinGément fur tous les Corps Animaux, Vegetaux , ou Mineraux, qui fe rencontrent dans les mémes Eaux qu’eux. Là, expofés aux orages, au Flux & Reflux de la Mer ils font fou- vent menés fort loin de l’endroit où ils ont été dépofés. L’ordre & l’arrangement, avec lequel on voit que ces ceufs font colés fur d'autres corps, prouve que ces Vers poflédent un Organe, qui leur fert pour les pofer (*). Le tems de la Ponte varie felon l’age & le Tempérament de ces Animaux; elle fe fait communément au Printems. On ne peut guerres decider aftfirmativement s'il y a des ceufs infé- conds dans les Coquillages, parceque la pliùpart de ces Animaux font Hermaphrodites, mais il elt probable qu'il y en a de tels du moins dans ceux, qui ont béfoin d’accouplement pour opé- rer la génération. Ceux qui défirent encore des details fur d’autres ceufs d’A- «inîmaux marins, auxquels on pourroit attribuer les Oolithes, verront ce qu’E/is, Donati, & fur-tout Baffer ({) ont écrit des ceufs des Polipes, qui habitent les Corallines & d’autres Plantes “marines. Ils trouveront fur ceux des Séches & des Calmars des Obfervations fuffifantes dans pr ao Nozemann, & Bohadfch.(t}) 2 Jai (*) Lewenhoek Arcana Natura p. 467. i (+) Bafteri Opufcula de Animalculis & Plantis quibufdam marinis eoruna. ‘ que ovariis & feminibus.. Harlem, 19759. (tt) Quelques Auteurs ont très mal-à-propos avancé ,, que:les Oolithes étoient des ceufs de Grénouilles. On trouve des details fur ces ceufs dans Lewenhoek, dans Jacobus A. Hafn. Vol. 2, A.1673. p. 109. & dans Reefel Hiftoria. Natur. Ranarum noftratium. Norimb. 1758.. 108 88) o (3% | Jai du faire preceder ces détails fur la nature des ceufs des Ovipares marins aux Obje@ions , qu'on a formé contre la pof- fibilité & l’exiftence des Oolithes. Ces ceufs, diton, ne font pas affés folides pour qu’ils ayent pu fe petrifier. On ajoute, qu'il paroit que les Coquillages petrifiés ont été remplis par leurs ouvertures; les plantes & les bois par leurs pores, que les Bivalves trop bien fermées pour avoir admis le limon dans leur interieur font reftées vuides ou ne contiennent que des criftallifations; d’où on conclut, que les ceufs paroiffent avoir été trop bien fermés, pour que la matière petrifiante ait pu trou- ver de route pour y entrer. r Je reponds que les ceufs ont toujours une certaine mem» brane, qui leur fert de coque, & une vifcofité, qui les appro- che de la folidité, Leur petrification , comme celle des autres corps marins, doit s’effe@uer dans une terre fort humide , où un fuc extrémement fubtil penétre fucceflivement & fans vio- lence leurs plus petits pores, pour y introduire les parties ter- reftres, fouvent méme les exhalaifons minérales, dont il eft chargé; ces matières tendres , quoique propres à fe petrifier, occupent peu à peu la place de celles, qui fe trouvoient aupa- ravant dans ces Corps. Eft il d’ailleurs plus difficile de congevoir la petrification des ceufs, que celle des Poiffons & de plufieurs Infeesmoux, qu'on trouve en affés grande quantité dans différentes couches d'ardoife ? Jai vu à Bale dans le riche Cabinet de Mr. le Docteur d’ Agnone des petrifications du Grilus à Queue fourchue. On voit aulli dans d’autres Auteurs des Dizifci, des Hemerobii, des Libellule , & des Monoculi. (*) Bajer & Knorr ont donné des Petrifications des Chenilles & d’autres Infees des plus délicats ; ({) ils ont i aufli (*) Mufeum Teffin. p. 36. Aa Natura Curiof. Vol. 6. Obf, 30. T. 2. (+) Bajer Monumenta rerum petrificat, Tab. 6. Knorr Lapides Diluvii ‘teftes Tom. 1. Tab. 12, & 33. - Je ne parle pointici d’Empreintes, ce qui ne prouveroit rien, mais de veritables petrifications $ j’avoue cependant, quoique la chofe ne foit pas fans exemple, qu'il eft auffi rare de trouverla petrification des parties molles & mucilagineufes des Poifs fons , qu'il l’eft peu de voir celle du Squelette. i #5 ) O ( S% 109 auffi publié plufieurs Vermifeaux petrifiés, mais ce font più- tot les Petrifications de Tujeaux de mer, que des Animaux, qui les habitent. a Je pourrai encore citer ici une découverte, que beaucoup de Naturaliftes alleguent comme un exemple frappant de la petri- fication des parties les plus molles des Animaux, c’eft une Cer- velle d'homme petrifiée, qu’on dit avoir été trouvée à Aix en Provence; mais ce fait me paroit fabuleux (60 “Il eft done vraifamblable que les ceufs cruftacés des Poif. fons, des Homars des Crabes & des Coquillages font fufcepti- bles d’une efpèce de petrification; mais il n’en elt peut-étre pas ainfi des ceufs gélatineux , car fi nous jugeons par les Corps moux de ces Coquillages, c’eft-à-dire les Animaux mémes, qui remplifloient les Coquilles fofliles, & dont on ne trouve au- cun veftige, du moins affés bien moulé ni affés bien organifé pour en attefter la petrification avant leur entierre diffolution, il paroit que ces ceufs moux, qui n’ont que la confiftance d’u- ne gelée en doivent encore étre moins fulceptibles, Leffer dans fa Lithothéologie p. 544. parle d'un Poiffon file, dans lequel on voit des ceufs petrifiés (t). Jai vi chés Mr. le Dodeur d’Annone un Crabe, qui et chargé d’oeufs petrifiés è l’endroit méme, où ces Animaux les tiennent. Cet» te pièce, qui detruit les railonnemens qu'on a voulu former contre la poffibilité des Oolithes, eft décrite dans les Mémoires de notre Societé de Bale, p. 274. Tom. 3. O 3 Jaurai (*) Happel Schazkammer 579. Henkel Flora Saturnizans 533. Le méme. «dans fes Mélanges Allemands de Chymie 506. Léemann Minéralogie T,1. 155. Leffer dans fa Lithotheologie p. 544. parle d’une Cervelle de Poiffon petrifite. Il faudra auffi comparer Vallifnieri confiderazio» ni ed Efperienze intorno al ereduto Cervello di Bue impietrito, (4) Onpourra comparer la feconde figure de la Planche XXII, de Knorr, qui. paroit devoir étre rapportee è ce fujet, - 110 SE Do(% Jaurai du alleguer ici quelques Endroits, & quelques Cabi- nets, où on trouve encore d’autres véritables Oolithes, mais javoue, quoique je fois affuré de leur poffibilité , que je n’en ai cependant vi aucuns defquels je fois tout-à-fait fur qu’ils meritent ce titre , que ceux qu’on rencontre avec les Crabes & les Poiffons; on en voit aufli dans le Canton de Bàle me- lés avec les plus petits Coquillages, vifibles feulement à la Loupe, il eft poffible que quelques-uns de ceux ci font encore des ceufs petrifiés. Mr. Spering a fait inferer dans les Mémoires de l’Académie de Suède une lettre, par laquelle il paroit, que fi d’autres cu- rieux ont vù des petrifications des ceufs des Poiffons & des Cras bes, il en a trouvé de ceux des Vers, qui habitent les Coqunil. lages (*). Voici la tradu@ion de cette Lettre, qui, fi on peut compter fur ce que cet Auteur croit avoir vi, eft décifive en faveur de nòtre fentiment. “ Je regus, dit Mr. Spering, en ,» 1729. une Caiffe de Petrifications qu'un ami a eu du Paîs de .s Heffen ; elles étoient du genre des Chames. Il y en avoit ,» de toutes vuides, d'autres étoient remplies d’un gravier jau- .» ne & fort menu, qui ne faifoit qu’une maffe. Dans ce gra- ,» Vier je commengois à voir toutes fortes de Coquillages, c’eft ,, ce qui me fit venir l’idée d’en chercher de tous petits &d& ,s tous jeunes, tels que ceux que j’avois vù autrefois à Amfter- .s dam dans le Cabinet de M. Seba. Ayant pris mon Microf- ,, cope & mis de ce gravier fur un Papier noir je commengois ,» à découvrir plufieurs Coquillages très minces , quelques-uns ,, étoient liffes & femblables à ceux defquels je les avois tiré; ,» d'autres quoique très petits étoient ftriés. J'ai aufli trouvé ,, des Turbinites, qui vùs avec le Microfcope, ne différoient 5» point des grandes efpèces de la meme Clafle. ,» Je voiois encore des petits corps fphériques, que je.ne .jugois mim nt a E DTT : (*) Der Schwedifchen Acad. Abhandl. T. 7. p. 238. Eyer und Junge von Schnecken und Mufcheln in verfteinerten Mufchelfchaalen gefunder von Hermann Dietrich Speering. I $° Yo( È Etant dans l'idée qu'il y a quelque peu de veritables Oolîi- thes j'ai du refuter les Objections générales , qu'on a formé con- tre leuriexiftence; je ne ferai qu’indiquer celles, qui concernent les Corps qu'on a eu tort de régarder comme des ceufs petrifiés. On obje&e donc que la figure des Oolithes tantòt tonde & tantòt applatie, prouve, qu’ils font un jeu de la nature ;. que les envelop- II? EL )o(S& enveloppes & couches fines dont ils font compofés, & qui font comme autant de pelures d’oignons, n’ont avec les ceufs aucune Analogie. Cette Objedtion elt fans replique , elle re- gerde les faux Oolithes, defquels nous aurons lieu de parler dans la fuite. On dit enfin que ces Montagnes du Brandebourg, du Can. ton de Bale & de différens autres endroits , qui ne font com. pofées que d’Oolithes, ne peuvent pas étre des ceufs petrifiés, & cela d’autant moins, que quelques-unes de ces montagnes ont la particularité de confifter uniquement en globules fans mélange d’autres corps. Il y a des Auteurs, qui repondent qu'on connoit la fecondité des Ovipares marins, qu'on fgait d’ailleurs, qu'il y a fouvent de très grands diftri@s de paîs, dans lefquels on ne trouve qu’une feule efpéce de petrifications; quant à moi je fuis fort eloigné de regarder comme des ceufs petrifiés ces Oolithes qui forment des montagnes entierres, d’autant plus que dans ces amas immenfes on ne trouve ni tra- ce ni veftige de quelques autres parties de poiffons; on verra dans la fuite de ce Memoire, que je les crois StalaCtites , & que jai de la peine à en expliquer diftindement l'origine. Tes Vers, qui habitent les Coquillages, dépofent fouvent leurs ceufs fur d’autres Coquilles; c’eft ce qui nvoblige d’avertir ici , qu'il ne faut point, comme quel. ques: uns l’ont fait , comparer avec. ces ceufs les Plaques circulaires, qu'on voit fur la fuperficie de plufieurs fofliles; elles font communes fur les Gryphites, jen ai aufli vù fur des Champignons, des Coraux , des Madrépores, des Entroques , fur des Terebratules liffes & ftriées , dans ces dernières j'ai remarqué ,, que ces plaques fpirales couvrent fou- vent trois ou quatre Stries différentes & fe plient dans leur cour- bure; jen ai auffi và frequemment fur les Belemnites avec la particularité que plufieurs petits Cercles étoient entourés d'un autre plus etendu. Quelques Auteurs ont confondu ces Tourbillione ou Lignes circulaires avec les Tujanx des Vers i marins MTA 7 # #5 ) O CS 113 marins, ou avec d’autres Infe&es ; il y en a qui les ont envi- fagé comme étant un ornement particulier de quelques efpe- ces de Coquillages. Mr. Guettard, (*) qui les a décrit avec foin, piouve, qu'on les doit attribuer à la decompofition des Coquilles, fur lefquelles on les rencontre; je n'en ai en effet obfervé que fur des fofliles avancés dans leur deltruc- tion. On auroit tort de prendre avec quelques Auteurs pour des Oeufs petrifiés ces petits corps ftriés, qui imitent la figure des ceufs, & qu'on trouve parmi quelques fables calcaires. Mr. Schreber, croit qu’ils ont fervi d’habitations aux /'ryganee, & à quelques autres Infe&es Aquatiques terreftres, & qu'ils ont fouffert dans la fuite une petrification incomplete. ({) Si on croioit encore, comme on l’a cru autrefois, que les Perles font des Oeufs, je pourrois alléguer en faveur de mon opinion une huitre petrifiée, dans laquelle j'ai vu une belle Per- le; mais je fqgai, que ces concrétions font une efpece de be. zoard des vers qui habitent l’huitre à Perle, & qu’elles pro viennent ou de la vieillefe ou de quelque maladie de ces Ani. maux; je fcai auffi que quand méme elles feroient des ceufs, la piece que je cite ne prouveroit rien pour les Oolithes; mais je n'ai pa m’empecher d’en parler parce que c'elt une des plus belles Petrifications, que jaie jamais vu, elle a été trouvée près de Wallenbourg dans le Canton de Bale, & orne au- jourd'hui le bean Cabinet de Mr. D'Anzone, Miniftre à Mute tenz. (IT) - Après avoir parlé de la poffibilité & de la nature des ve- ritables Oolithes, je vais examiner ceux, qui ne méritent pas | ce (*) Mémoires de l’Acad. des Sciences de Paris A. 1745. p. 409. & A.175t. p. 260. Voiés auffi Merkwiirdigkeiten der Stadt und Landfchafft Bafel Tom. XII, p, 1409. Gryphites fcutellatus , armatue. (t) Schrebers Lithographia Halenfis p. 78. (tt) Voies Merkwiwrdigkeiten von Bafel, 13. 148, Vol V. P s su | 2) o ( 2W ‘ Fa di. ce titre On trouve dans ce nombre plufieurs Pierres, que les Naturalites appellent Afeconites, Graines de Pavot, & Cer chrites graines de Miillet:;. quelques-uns y ajoutent encore les Phacites , ou Pierres Lenticulaires. (*) On a' affes generale- ment envifagé ces noms, comme tirés uniquement des rapports, qui fubfiftent entre ces Corps; il y a cependant eu des Auteurs, qui les ont entendu à la Lettre;. je fuis fort éloigné d’embraf- fer cette dernière opinion, quoique je n’oferai entièrrement mier, que dans cette immenfe quantité der faux Oolithes, on ne rencontre quelques Graines de Plantes-marines ou terrettres. ©» On connoit en fait de Plantes terreltres petrifiées beaucoup de bois & de racines, quelques feuilles, &. quelques fruits; (+) il m’eft donc pas tout-à-fait impoflible, qu'on trouve aufli- quel. ques Graines petrifiées, quoique cette metamorphofe foit peut- étre plus difficile à expliquer que celle des ceufs cruftacés. On entend communément par Phac:zes ,. Pierres Lenticu- laires ou Nummulaires, une petrification, qui quand elle eft entierre a la forme d’une Lentille;. quelquefois elles font bri- fées & caffées en plufieurs morceaux, fouvent on les pren- droit pour des Lentilles divifées par leurs milieux, on y voit toùjours différens Cercles ou Concamérations. D’autres Au- teurs (*) Je voulois joindre tous les Synonimes, que les Auteurs ont donné aux différentes efpeces des faux Oolithes; mais j'ai trouvé tant de confufion & de contradi@tion fur ce fujet, que la chofe m'a été impoffible. Generalement les Meconites & Cenchrites font ceux; qui au lieu d’étre bien fphetiques,. font comprimes; les Pifoli thes & les Orobias font les plus grands, les Hammites & Stig- mites font les plus petits, 5 (+) Scheuchzeri Herbarium Diluv. Schulze Betrachtung der verfteinere È ten Holzer. Itena, Betrachtung der Kraiter-Abdriken im Steinreich, Hit. de l’Acad, R. des Sciences de Paris A. 1718. p. 3. Et 1742. p. 33... C’eft là qu'on trouve une defcription de quelques noix petrifiées, jen ai vu de pargilles è Montpeiller dans le ri- che Cabinet de Mr. Huart.. Voiés auflì- Reichel Diatribe de Ve- getabilibus petrificatis. Plufieurs Naturaliftes ont decouvert que quelques Oolithes, font des Debris des Etoiles les plus commu- nes-arrondies & liées par un glouten, & que d’autres font des fragmens pareillement arrondis d’ Erzzrogues & d’autres parties de l’Ewcrimites, #5 DO (SE 115 teurs les ont appellé Salicizes, Irumentarii & Lapides-Cumini ; plufieurs les ont regardé comme des Graines petrifiées. Spada (*) croit, que ce font des Coquilles de Mer, & qu'on voit dans leur centre la petrification de l'Animal, qui les ha- bite; d’autres encore des -prennent pour des opercules de dif: férens coquillages. Mr. Geszer, illuftre defcendant d’une fa- mille, que les Suifles citeront toùjonrs ‘& partout avec ‘ho- ‘neur, a le prémier découvert l'origine des Phacites & en a decrit les varietés. (#) Il a-prouvé que c'elt la petrification d’un Coquillage, qui tient de la Corne d’Ammon & du Nau- tile, dont l'Analogue marin a été publié par Gualtieri, Bianchi, & par Breya. Il y a auflì des Efpeces de Pierres Lenticulaires, «qui paroiflent.étre de Îa claffe des Coraux. Avant de quitter les faux Oolithes, qui ont des rapports «avec le Regne Vegetal, j'obferverai encore que Mr. le Do@eur D'Annone, qu'on ne confulte jamais faris fruit , n'a montré un Lichen, qui a l’affinité la plus marquée avec une efpece de ces faux Oolithes. C’eft le Lichen Tuberculis fe@ilbus nudis de Sco poli Flor. Carniol, p, 80. n. 14. quien décrit deux vatietés. Jai cherché jufques ici à prouver que cel la plus petite partie des Oolithes,. qui eft du Regne Animal ou Vegetal, tout le refte elt du Minéral; quelques-uns de .ces Corps font des globules ferruginenx; & les autres font des Stala&ites anciens ou modernes. ({{) JAppelie globules ferrugineux ces faux Oolithes ou Me sconites, qui font couverts-d’une croute brune ou rougeatre, «& qui contiennent.un noieau jaune. Les Naturaliltes, qui ne’ i Pz ; voioient_ wir rertrort= +. — (*) Corporum Lapidefactorum Agri Veronenfis Catalogus pag. 49. (+) De Petrificatorum differentiis-pag. 31, fous le nom d’Relicites. (tt) Je ne parlerai point des Variolithes, & autres pierres de cette ef pece, qui appartiennent en partie à cette Claffe de marbres tache- tes, qui doivent leur origine aux Plantes marines petrifices ;' & dont d’autres n’ont ces.taches que par un jeu de la Nature. mei: BEDVOC SK voioient dans tous ces Corps que des Oeufs petrifiés, s'imagi- noient d’avoir trouvé ici un argument des plus forts en faveur de leur opinion. Jls étoient perfuadés que c’étoit l’oeuf avec fa Coque; ceux, qui les attribuoient au Regne Vegetal pré. tendoient, que c’ètoit le Germe avec fon Enveloppe. Ni les uns, ni les autres ont pu meconnoitre la nature ferrugineufe de ces corps; mais fachant qu'on trouve fouvent des Corps marins mineralifés en fer, & quelquefois méme changés dans des metaux. plus nobles, ils ont avancé que c’étoient des Oeufs ou des Graines de Plantes penetrées de parties ferru- gineufes. | Je regarde donc ces Corps comme ce-qu’on appelle Pi- folithes ferugineux, ou p'ùtot comme des efpeces de petits Aéiites. On les trouve dans des terres glaifes jaunes ou bru- nes traverfées de filons d’ochre martiale. On voit dans ces terres quelques cellules fphériques vuides, dont les Aétites fe font déja detachés, & beaucoup de ces petites pierres ron- des, fouvent applaties des deux cotés de différente grandeur, d'une couleur plus ou moins brune. Leur nojeau n’elt pas mobile, ce qui les rapproche des. Aétites femelles. Ils ont deux ou trois parties différentes, puifque les uns n’ont qu’u- ne croute, & que d'autres en ont deux. La Croute elt tot jours brune, dure, ferrugineufe; le nojeau de ceux qui n’en ont qu’une elt une terre ferrugineufe, ou de l’ochre. Les petits Aétites, dans lefquels on voit trois parties dif. ferentes, font plus rares, ils ont d’abord une croute brune ferruginenfe & qui fe detache fans peine ; ils en ont enfuite une feconde de glaife jaune, & molle; le nojeau de ces der. niers eft ‘plus dur, que celui de ceux, qui ne font couverts que d’une croute, la raifon en eft toute fimple. Il confifte quelquefois en une pierre grife ou brune, il eft fouvent jau- ne & compa. (*) n L’Aiman (*) On posrra lire fur les Aétites Baufchius de Lapide Haemiatite & Aétite. Laurenberg Hiftor. Defcriptio Aétitis,; Roftoc 1627. Menzelius de Aétitis aliguot Varietatibus in Ephem. Nat. Cur. Dec, 2. A. 6. p.116. BE VO (3% 117 L’Aiman m’attire point ces petits Aétites, quoique tant leur croute que leur nojeau foient colorés & chargés du plus au moins de parties ferrugineufes; on n’en peut alleguer d’au- tre raifon, que la perte que ces Corps ont fait de leur Phlo- giftique. (*) On voit dans ces Aétites la marche fucceflive,; les différens ages & degrés de la decompofition des petits Py- rites ou Pifolithes de fer; la croute ef encore de ce metal, le nojeau men eft plus que le refidu & la folution; c’elt une ochre parfaite melée de beaucoup de parties terreftres, falif- fantes au conta@ & friables. (+) Enfin la plus grande partie des faux Oolithes doit étre confiderée comme une efpece de Stala@ite, comme une Con- crétion, comme un Porus Aqueus. ,, Ils font produits, dit Mr. Walerius, ({}) ou de terre; ou d'une Eau melée de parties pierreufes, & diftillées goute è goute , dans une terre peu liée, dans laquelle ces goutes rondes fe font coa- »» guiées & durcies, enfuite de quoi , la terre où elles avoient »» €té requés, en a fait autant. (it{) 29 ELI 23 Toutes les Eaux , mémes les plus claires & les plus le- geres, font chargées du plus au moins de terres calcaires & felenitiques, dont elles fe dechargent ou en fediment, ou en les durciffant quand elles tombent goute à goute; c’eft ainfi qu’elles forment les Pierres feuilletées & non compattes, qu'on appelle Poreufes, & dans la Claffe defquelles il faut mettre le plus grand nombre de faux Oolithes. On pourra les dif- tinguer en ftaladlites anciens, parmi lefquels on trouve des pe- P3 trifica-. Xe i % (*) L’A&ion de l’air & de l’eau fur le fer en detruit le phlogiftique & le change en roville. (+) Il y a près de Woelflifchwyl dans le Friktahl une riche mine de fer confiftant en petits Hammites ferrugineux. (tt) Mineralogie T. 2. p. 9. (ttt) Jai vu de.faux Oolithes agathifiés, dont l’origine eft très difficile à expliquer. 118 we ) o (3% | trifications qui en atteftent l’antiquité; (*) & eh ftalaGites modernes, qui fe forment de nos jours & fous nos yeux. On en. a un exemple frappant dans ce qu'on .appelie commune. ment Pifolithes de Carisbaad matiere fur laquelle je dois encore mvarreter, parce qu'elle donne beaucoup de lumiére fur la queftion obfcure de la formation des faux Oolithes. Lex Ex- periences de Mr. Springfeld nous mettent à méme de donner des details exa@s fur ce fujet. (*) Cet Auteur nous apprend, qu’on trouve les ftalaGites de Carlsbaad de toutes les gran. deurs; les plus ‘petits font comme des Graines de Navet ou de Millet, -& les plus grands comme des Noix Mufcades. On en rencontre fouvent beaucoup de la méme grandeur joints enfemble , comme fi on les avoit choifi à deflein; quel. quefois les grands & les petits font indifferement melés.. La plus grande partie elt ronde, il y en a aufli d'hexagones; les degrés de leur dureté font très différens, de méme que leurs couleurs, qui en dependent. Illy en a de blancs tendres com... me ila chaux, d’autres de la méme couleur durs, polis, lui- ‘fans comme des Perles, on en voit aufli de couleur de mà. - ron, des rougeatres, & des verdatres. Ils font compofés de differentes couches circulaires ou Enveloppes très minces, qui reflemblent aux Pelures d’oignon. On trouve dans leur centre un petit grain de fable. Le fa- ‘vant Auteur, duquel j'ai tiré ces obfervations a fait des expé- riences pour imiter la route par laquelle la nature paroit for- mer .ces Corps; il croit que les Eanx Thermales bouillantes parve- (*) Un favant Naturalifte; que j'ai confulte fur l'origine de ces anciens ftalaGites, croit qu'elle eft dué au limon de la Mer, qui lors des inondations & changemens de nòtre Globe, a éte jette dans des bancs de fable, qu'il a couvert & enveloppé. (+) Abhandiung vom Carlsbaad p. 151. 4 i Hollmann Commentat, in Reg. Societ. Gotting. recenfitarum Syl. loge p. 190. 1 sh i Fabianus Sommer de-invent. & defcript, Therm. D. Caroli. p. 44: Bergers Bericht vom Carlsbaad. p. 16. #5) o (8% rI9 | parventes par des voutes fouterraines aux endroits:, oi elles — rencontrent du fable , l'induifent fucceffivement de plufieurs Pt — ae covches differentes de terre calcaire ;. ces grains de fable étant ronds, la matière, qui les enveloppe prend la méme forme, Il refte à examiner fi les petits Aetites, defquels nous avons parlé précedement, font formés de la méme facon, avec la feule difference, qu’ils font penetrés d’une matière ferrugineu- fe, au lieu, que les Pifolithes de Carlsbaad le font d’une terre calcaire; ou fi ces Corps font plùtòt des Pyrites, qui fe de- compofent en commengant par leur centre ; ou enfin fi ces deux idées ne pourroient pas fe combiner puifque la première regarde leur formation, & que la feconde concerne leur def truction. Il el done probable ,. qu'une. très petite partie de ce qu’on appelle Oolithes ,. préfente des: ceufs petrifiés ;.. que le nombre de ceux., qui font des graines de Plantes, n’eft pas beaucoup. plus confidérable,, & que prefque tous ces Corps font de véritables jenx de la nature. Plus on exami-. ne la quantité , la forme, & la diverfité des Oolithes, plus on fentira lincertitude des hypothéfes, qui en expliquent l'o. rigine. \ ; Nat; Anima t20 i $e) o (5% ANIMALIVM BELGICORVM A PA LAT R. FEBO RGR0M0ME OBSERVATORVM CENTVRIA TERTIA. INSECTA COLEOPTERA. 201. SCARABAEUS thorace inermi , occipite fpina ere&a ar- mato. Linn. Spec. anim. gen. 170. n. 17. Scarabaeus capite thoraceque atro opaco » elytris cinereis nigro - nebulofis. Lim. Fn. Suec, $. 354. Habitat fub ftercore. Desc. Caput planum fubretufum margine poftico eleva- to, tricorni ; cornu intermedio fubulato, eretto, lon- giori, laterali utrinque minimo. Thorax latus ,-brevis, antice retufus, laevis, opacus. E/ytra totum abdo- men fubtegentia , laevia, teltacea, nigris longitudina- libus lineolis ftriata. Pedes & Abdomen nigricant. 202. SCARABAEUS muticus ater , glaber, elytris fulcatis, capite rhombaeo vertice prominulo. Linz. Spec? anim, gen. 170. N. 30. È - Scarabaeus ater, dorfo glabro, elytris fulcatis, capitis cly- peo - rhomboide , vertice prominulo. Linm. Fu. Suec. - S. 349. Mas duplo' minor foeminà, i 203. SCARABAEUS muticus, elytris glabris laeviffimis; capitis clypeo rhombaeo, vertice prominulo. Linz. Sp. anita. ; °° gen, I70, 1 31. ; Scara- #2 ) OR 121 - Scarabaeus caerulefcens , dorio elytrisque glabris laeviffi misque, capitis clypeo rhomboide , centro prominulo. Liim. Fi. Suec. S. 350. Mas vix minor, quam foemina. 204. SCARABAEUS muticus teltaceus, thorace villofo, cauda | inflexa, incifuris abdominis albis. Linn. Sp. anim. gen. 170. n. 43. Fn. Suec. S. 345. 205. SCARABAEUS muticus teftaceus, thorace villofo , ely- trisluteo - pallidis, lineis tribus albis pallidis. Linn. Spec. anim. gen. 170. n. 44. Scarabaeus teftaceus, thorace villofo ; elytris luteo - palli- dis: lineis tribus albis longitudinalibus. Linn. Fr. Suec. $. 346. 206. SCARABAEUS muticus, antennarum lamellis feptenis aequalibus; corpore nigro albedine itrorato. Linn. Spec. anim. gen. 170. n. 46. NI Scarabaeus antennarum lamellis feptenis aequalibus corpo- | re nigro, elytris maculis albis fparfis.. Lin. Fr. Suec. S. 343. Belgis Afolenaar. o 207. SCARABAEUS muticus niger tomentofo - flavus , elytris falciis duabus luteis coadunatis. | Linn. Spec. amim. gen. 170. n. 47. i Scarabaeus niger birfutie flavus, elytris fafciis duabuslu- teis coadunatis. Lim. Fn. Suec. S. 348. ‘ Habitat ‘aeitivo tempore in rofis. 208. SCARABAEUS muticus, capite thoraceque caeruleo pilofo, elytris grifeis, pedibus nigris. Lim. Spec. anim. gen. 170. n. 42: Fn. Suec. $.351. Habitat in arboribus ad vias publicas, in Hollandia rarus. . 209. SCARABAEUS muticus , auratus ; abdominis fegmento fecundo latere unidentato. | Linn, Spec. gen. 170. n. 52. Vol. V. Q Scara- "(BDO IRE) 0 (9% Scarabaeus corpore viridi aeneo. . Linn. Fn. Suec. $. 344. Habitat aeftivo_tempore in hortis, dele@tatur rofarum & poconiae floribus. 210. SCARABAEUS maxillofus, maxillis exfertis, apice bifur. catis. Linn, Spec. anim. gen. 170. n. 58. Scarabaeus cornibus duobus mobilibus , apice bifurcis, i in» trorfum ramo denticulisque inftru@is.. Liu». Fu. Suec.. $. 337. ( Mas). - Scarabaeus maxillis lunatis prominentibus, dentatis , tho- race inermi. Liun. Faun, Stec. $. 338. (Foemina). Habitat in Sylvis Quercinis Gelricis, in Hollandia raro re- peritur. Foemina hujus fpeciei dimidio minor. mafeulo, cum in plerisque Infe&@is mas foeminà minor fit. 211, DERMESTES niger, elytris antice cinereis. Linn. Spec. anim. gen. I7ZI. n. 1. Fun. Suec. $. 360. Habitat in Lardo & carne fumo indurata. 212. SILPHA oblonga, clypeo orbiculato inaequali , elytris fafcia duplici ferruginea. Liux. Spec. anim. gen. 173. n. 2. Scarabaeus clypeo emarginato ; elytris nigris, fafciis dua- bus transverfìs rubris.. Linn. Fu. Sue S. 347. Habitat fub terra, cadavera fepeliens. . 213. SILPHA oblonga nigra, elytris pun&is duobus ferrugi- neis. Linn. Spec. amm. gem 173. 1. 4. Dermeftes niger , coleoptris punctis rubris quaternis. Liur. Fn. Suec. 364. Habitat in gramine. 214. SILPHA atra; elytris laevibus, lineis elevatis tribus, cly- péo orbiculato nitido. Linn. Spec. anim. gen. 173. 2. 1L. Calfida atra elytris lineis tribus elevatis , antennis antice teftaceis.. Linn. Fn. Suec, S. 380. Habitat in hortis & agris fub terra. 2 | 215. SIL- ED (2% 123 215. SILPHA atra; elytris fubpun@atis, lineis elevatis tribus; clypeo antice integro. Linv. Spec. anim. gen: 173. n. 12. Caffida nigra; elytris lineis tribus elevatis laevibus, fpatio interje@to punltato , clypeo antice integro. Linn. Fa. Suec. $. 385. Vivit cum antecedente. ‘16. SILPHA nigricans, elytris rugofis lineis elevatis tribus; thorace emarginato. Linn. Spec. anim. gen. 173. n. 15. Caflida atra, elytris ftriis quinque pundtisque elevatis.: Lima, Fn. Suec. S. 379. Vivit cam antecedente. 217. CASSIDA viridis. Linn. Spec, quim. gen, 174, n. 1. -Caffida viridis ovata, laevis; clypeo caput tegente integro. Linn. Fn. Snuec. $. 377. Habitat in hortis, 218. CASSIDA pallide-nebulofa. Linn. Spec. anim. gen. 174. Posa” . NH. do Caflida nebulofa pallida, ovalis,. clypeo caput tegente integro. Linn. Fa. Suec. $, 378. Precedente rarior.( 219. CASSIDA flava immaculata , corpore teftaceo.. Linn. Spec. anim. gen. 174. n. 6. 220. COCCINELLA coleoptris rubris; pun@is nigris duobus. Linn. Spec. anim. gen. 175. n. 2. Fa. Suec. $. 388. Habitat in Urtica & Alno. 221, COCCINELLA coleoptris rubris pun@is nigris feptem. Linn. Spec. ani. gen. 175. n. 8. Fn. Suec. $S.391. Coccinella. Anglica vulgatiffima, feu rubra 7 maculis no- . tata, Peziv. Gaz. tab. 21. fig. 3. 222. COCCINELLA coleoptris fulvis, pundis nigris decem. » Linn. Spec, anim. gen, 175. n, 10. Q2 223. COC- 124 E). (3% 223. COCCINELLA coleoptris luteis, pundis nigris tredecim. i Linn. Spec. anim. gen, 175. n. 12. Fn. Suec. S. 395. 224» COCCINELLA coleoptris flavis, pundis nigris quatuor- decim, quibusdam concretis. Linn. Spec. anim. gen. 175. n. 13. 225. COCCINELLA coleoptris luteis, punétis nigris quinde» cim, plerisque geminatis, thorace nigro pun@ato. Desc. Magnitudo praecedentis: Punta oblongiufcula ple- rumque per paria coleoptris infcripta, medio maximo, Thorax flavus punCtis minutiflimis atris obfperfus. Ha- bitat, in Urtica. 226. COCCINELLA coleoptris flavis; pun@is nigris viginti duobus. Linn. Spec. anim. gen. 175, n.16. Fn. Suec, S. 401. 227. COCCINELLA coleoptris nigris pundis rubris fex. Linn. Spec. anim. gen. 175. n. 30. Fn. Suec. $. 407. - 228. CHRYSOMELA ovatà, violacea, alis rubris. Linn. Spec. anim. gen. 176. ni. 8. 229. CHRYSOMELA cylindrica, thorace elytrisque teftaceis, pedibus nigris. Linn. Spec. anim. gen. 176. $ DÒ Habitat in Lilio. 230. CURCULIO longiroftris, fubglobofus, coleoptris maculis duabus atris dorfalibus. Limn. Spec. anim. gen. 177. n. 27. Curculio fubglobofus, punétis duobusnigrisfuturae longitu- dinalis coleoptrorum,thorace exalbido. Linz. Fn. Suec. $. 460. Habitat in Scrophularia. 231. CURCULIO breviroltris femoribus deniatis, corpore # ridi argentato. Linn. Spec. anim. geni 177. n. 59. Curculio femoribus omnibus denticulo notatis , corpore viridi oblongo. Linn. Fa. Suec. $. 459. 232. CE- BED S$# 125 232. CERAMBYX thorace fpinofo, elytris obtufis viridibus ni- tentibus , femoribus. muticis, antennis mediocribus. Linn, Spec. anim. gen. 179. n. 22. Cerambyx viridi- caerulefcens, antennis corpus fubae- R quantibus.. Linn. Fn. Suec. S. 478. 233. LEPTURA deaurata, antennis nigris, femoribus pofticis dentatis.. Liyn. Spec. anim. gen. 180. n. 1. Fn. Suec. $. $09. Habitat in plantis aquaticis, 234. LEPTURA nigra, elytris rubescentibus lividisve apice nigris. Linn. Spec. anim. gen. 180. n. 2. 235. LEPTURA thorace globofo, elytris nigris: fafciis flavis:. fecunda antrorfum arcuata ; pedibus ferrugineis. Livn. Spec. anim, gen. 180. n. 20, Leptura nigra elytrorum lineis transverfis flavis, pedibus teltaceis. Linn. Fn. Suec. S. 607. 236. CANTHARIS thorace marginato, tota teltacea. Linn. Spec. anîm. gen, 18I. 1. II. | Cantharis elytris teftaceis, thorace rubro immaculato. Linn. Fn. Suec. S. 585. 237. CANTHARIS thorace marginato, matizinibaa rubris, pr tris nigris. Linn. Spec. anim. gen. 181. n. 14. 938; DYTISCUS antennis perfoliatis, corpore laevi, piceo acu- minato. Linn. Spec. anim. gen. 18. n. I. av Dytifcus antennis perfoliatis fufcis.. Linn, Fr. Suec. S. 561. « Desc.. Antennae. clavatae, capitatae, perfoliatae, breves. Thorax fatis longus, capite latior, fubconvexus, glaber. - Sternum a fecundo pedum pari producitur in mucronem fubulatum , acutiti imum, anum refpicientem, abdomi- ni adpreffum. Elytra laevia, fplendida, lineis ex pundtis ; conflatis, longitudinalibus , '& invicem parallelis ornata. Q 3 Pedes 126 BE Do(S% Pedes fex natatorii, ad jun@uras , ubi tibiae articulo ulti. mo adnedtuntur, aculeis validis armati. Co/or totus ni- ger, fplendidus. Longitudo duarum unciarum. Habitat frequens in foflis & pifcinis. Pifcibus noxius. Docente Kulmio in Afis Breslavienfibus ad annum 1719, Se& 10. D 593. art. 9. 239. DYTISCUS niger gip elytrorumque margine flavis. Linn. Spec, gen. 185. n. Dytifcus niger, stat: marginibus dilatatis flavis, Linn. Fn. Suec. $,564. Hydrocantharus laevis. Peziv. Gazoph. tab. 74. fig. 12. Desc. Antennae fetaceae, tenues, articulatae, longitudinem capitis cum thorace aequantes. Thorax brevior quam in antecedente. Pedes tenuillimi, fex, natatorii; horum anteriora bina paria invicem thoracique approximata funt, ultimum vero par longiflime a reliquis remotum et. Articuli fecundi pedum primi paris a latere inte- riore dilatati funt in fcutellum circinnatum, excavatum. Color ater, marginibus thoracis, elytrorumque flavican= tibus. Parum minor praecedente, Habitat in fluminibus. 240. DYTISCUS ovatus, niger; thorace nigro fafcia pallida; elytris albo-maculatis. Linn. Spec. anim. gen. 185. 1. 12. Habitat in foflis & fluminibus. 241. CARABUS apterus, elytris longitudinaliter punaatis, Linn. Spec. anim. gen. 186. n. 2. Carabus ater, elytris convexe pun@atis ftriatisque. Lina, Fn. Suec. 6. VL: Carabus niger elytris fubvirefcentibus convexe punaatis, - ftriatisque. Linn. Fn. Suec. S. 512. Carabus purpurafcenti-niger , elytris convexe pun@atis. ‘ Linn. Fn. Suec. $. 513. 242. CA- » : » ai BE VO CSR 127 - 242. CARABUS apterus, elytris porcatis, fulcis fcabriufculis, inauratis. Linn. Spec. anim. gen. 186. n. 4. Carabus viridîs, elytris obtufe fulcatis absque punctis, pe- dibus antennisque ferrugineis. Livn. Fa. Suec. S. 517. Carabus niger, elytris viridibus obtufe fulcatis, pedibus an- tennisque nigris. Lim. Fa, Suec. $. 518. 243. CARABUS elytris ftriatis viridi-aeneis, pundlis triplici ordine. Linn. Spec. anim. gen. 186. n. 8. 244. CARABUS niger, pedibus antennisque piccis. Linn. Spec. anim. gen. 186, n. 23. ) Habitat cum praecedentibus fub terra in hortis & agris. 245. MELOE apterus, corpore violaceo. Lin. Spec. anins. gen. 188.7. I. Meloè Lin. Fn. Suec. $. 596. Belgis Meyworm. Habitat fub terra, in Hollandia rarus, in Gelria frequen- tior. 246. STAPHYLINUS niger, elytris antennis pedibusque fer= rugineis. Linn. Spec. anim. gen. 191, n, 16, Fu. Suec. S.615. Habitat in hortis fub terra. 247. STAPHYLINUS ater, opacus ;° abdomine fubtus fplen- dido. : Praecedente parum major, & vulgatior in Hollandiae agris ftercoratis. I 248. FORFICULA elytris:.apice albis.. Lim) Spec. aninz. gen. 192. 1 1. Fotficula alîs apice macula alba. | Lin. Fi. Suec. S. 599. Belgis Vorworm. Peftis hortulanorum, fru@us plantasque mifere lacinians, 249. BLATTA ferrugineo - fufca, femoribus dentatis, Blatta 128 250. 251. 252. 85) OC ese gia Blatta ferrugineo - fufca , elytris fulco oblongo impreffo. Linn. Spec. anim. gen. 193. n. 7. Fn. Suec. S.617.. Scarabaeus teftudinatus. Fab. Column. obferv. Cap. XVIII. Blatta domeftica Luzon. nodturna. Peziv. Gazoph. Tab. 48. fig. 9. Blatta major fufca, Sloan. Jam. vol. 11. tab, 237. fic. 9. IO, II. 12. Blatta maxima fufca peltata. Catesb. Carol. app. tab. 10. fig. 6. i Blatta Americana, the Cock-roack dia. Cazesb. ibid. fg. 5. Kakkerlak. Merian. Surin. pag. 1. tab. 1. Cum navibus ex Indiis utrisque redeuntibus ad nos adfer- tur, hiemem vero non tolerat. GRYLLUS BULLA thoracis fcutello abdomine longiore. Linn. Spec. ‘anim. gen. 194. n. 18. Gryllus elytris nullis, thorace produtto, abdomine lon- giore. Linn. Fn. Suec. $. 624. Eft ex minimis. Habitat in gramine in Campis praefertim arenofis. GRYLLUS ACHETA thorace rotundato, alis caudatis ely- tro longioribus, pedibus anticis palmatis tomentofis Linn. Spec. anim. gen. 194. n. 19. Gryllus pedibus anticis palmatis. Linn. Fu. Suec. $.619. Gryllo-talpa Cazesb. Carolin. 11. tab. 8. Belgis Veen mol. | In Zeelandiae hortis arvisque nimis frequens & noxium animal. In Hollandia rarum. GRYLLUS ACHETA thorace rotundato, alis caudatis, elytro longioribus, pedibus fimplicibus, corpore glau- co. Linn. Spec. anim, gen. 194. 1. 20. Gryllus cauda bifeta, alis inferioribus acuminatis longio- ribus, pedibus fimplicibus. Linn. Fr. Suec. S. 620. Ha- | #8 ) o ( 3% 129 “Habitat in'Domibus, ubique praefertim:in culinis, mole- ftum ftridore animal.-Belgis Kreekel, Krieh. 253. GRYLLUS -ACHETA thorace rotundato, cauda bifeta x ftylo lineari, alis elytro brevioribus, corpore glauco. Linn. Spec. anim. gen, 194. n.21. “Gryllus campeltris Mouffet. S/oan. Jam, II. tab. 236. fic. 6. Habitat ubique in campis & agris. f 254: GRYELUS TETTIGONIA thorace ‘rtotundato , alis viri- .dibus immacalatis, antennis fetaceis longiffimis.. Liz, Spec. anim, gen. 194. n.37, ‘Habitat in Arvis ubique. Et ex maximis noftratium, 255. GRYLLUS TETTIGONIA thorace :fubquadrato -laevi, ‘alis viridibus, fufco-maculatis, antennis fetaceis longi» tudine-corporis. Lixm. Spec. anint. gen. 194. n. 38. “Gryllus cauda ehfifera re&a, corpore fubviridi. Linn. Fa. — Suec. S. 621, Habitat in Gramine. 256. GRYLLUS TETTIGONIA aptera; ‘thorace rotundato mutico , corpore viridi, ‘Habitat in Gramine; Raro deprehenditur. Et ex minoribus. Color viridis. Abdomen ovatum compref- fum, dorfo carinato arcuato laevi, Enfis latifimus, fux- È fum recurvatus, maximus, sabdominis longitudine, com «prelus. Elytra vel Alae nulla. Thorax laevis, rotundatus. ‘T'emora mutica. 257. GRYLLUS LOCUSTA thorace fubcarinato : fegmento unico, capite obtufo, maxillis atris. Linn. Spec.. anint. . &en. 194. 1. 4$. » “Ante -aliquot annos ingens hujùs fpeciei copia’ noftros agros invafit, at fuperveniente ilico feveriore «hieme -pauca damna.attulerunt, poki Va R 258. GRYL- 0130 82) o ( SR Ta; ° 258. GRYLLUS LOCUSTA thorace fubcarinato; alis virefcen- ti-cocruleis, fafcia nigra. Lmm. Spec. anim. gen: 194,148. Desc. Ely?ra fafciis tribus fubnigrefcentibus transverfalibus. Alae ex virefcenti coeruleae, apicibus hyalinis;. prope ad apices fafcia transverfali-lata atra. Auzennae filiformes, breves.. Magnitudo: pollicàris vel paulo major. Habitat frequens in collibus arenofis. 259. GRYLLUS LOCUSTA thorace fubcarinato depreffo, lae- i vi; antennis compreffis ciavatis. Gryllus Locufta thorace cruciato; corpore rufo, elytris grifeis, antennis fubcelavatis. Linm. Spec. anim. gen 194. ro Gryllus antennis fubclavatisacutis. Lim. Fa. Suec. S. 626? Habitat in pratis.. | ENSECTEA HEMIPTER A 260: CICADA fufca, elytris maculis albis lateralibus, fafcia duplici interrupta alba. Liun. Spec. anim. gen.195.1.24. Ranatra bicolor , capite: nigricante.. Petiv.. Gazoph. sub. 61. fis. 9. Habitat cum fequente in: plantis. 261. CICADA flava unieolor. Praecedente parum minor, & immaculata. È 26:. NOTONECTA grifea, elytris grifeis margine fufco-pun- Qatis. Lim. Spec. anim. gen. 196. n. 1. Fu. Suec. $. 688. Habitat frequens in ftagnis.. Belgis Waater Vloo 263. NEPA abdomine ovato ;. cauda elongata, bifeta : antennis thorace majoribus. È Nepa cinerea; thorace inaequali;. corpore ovato. Linn. Spec, anim. gen. 197. #. $> . Nepa BE DO 5% 131 Nepa abdominis margine integro. Linn. Fn. Suec. $. 691. ‘Belgis Waater Schorpioen. Desc. Frequens in ftagnis, Color fulco-cinerafcens. Thorsx planus, poftice truncatus, margines utrinque integerri . “mi, retti, antrorfum contra&iores. Caput antice obtufum. Rofirum fatis longuni, intlexum fab abdomine, acutum. Oculi duo fphaerici ad latera .roftri in capite. Antennae «craffae, laeves, tumidae, cheliferae. -Chelze monodaty- lae, digito deorfum ad volam fle&ente acutiusculo incur- vato. Abdomen fuperne planum, quatuor alis cruciatina ‘tedum, fubtus in'aciem obfoletam contratum; margi- ‘nibus laevibus integerrimis. Pedes 1V. teretes, longi,na- : ‘tatorii inermes. Caudae binae fetaceae, longitudine fere abdominis, approximatae, x 264. NEPA abdomine .ovato : cauda nulla ,antennis breviffimis. | Nepa abdominis margine ferrato. Lim Spec. anim. gen. 597. .M 6. ‘Desc. Minus frequens, brevior & latior antecedente. The. rax fubconvexus, latus, antice rotundatus, Antennae bre- «viflimae, inflatae, fub thorace latentes, cheliferae. Abdo- men Ovatum, breve, thorace hand duplo longius, eoque «parum latius, fuperne planum quatuor alis cruciatim te- tum, inferne.in carinam longitudinalem laevem contra- «tum; poftice in acumen obtufiusculum definens, «Cauda nulla. Color fplendens, nigricans. Margo polterior tho- ‘racis albicans. 265. NEPA Lineraris, cauda bifeta; pedibus anticis angultiffimis corporis longitudine. Nepa lineatis manibus fpina laterali pollicatis. Lim. Spec. ani. gen 197. 1.7. Dese. Tipulae aquaticae fguram quodammodo adaéquat & a Congeneribus admodum diftin&a. | Color fafcus. Thorax ‘oblongus, rotundatus, utrinque-verfus extremitates latior & in medio anguftior. Capur parum. Oculus utrinque R 2 promi. 132 - SKk)o(S% prominens, flavicans, -Roffrum infiexum. Atennaetenuif. fimae, thorace duplo longiores, graciles, cheliferi. Chelae minime inflatae, monoda@ylae. Digitus incurvatus, gra- “. cilis, oblongus. Abdomen lineare, & quodammodo verfus pofteriora contraGum anguftiffimum, thoracis longitudi- nem aequans, convexo-planum, fuperne alis cruciatim teum. Pedes longiffimi, faltatorii, tenuiffimi. Cauda ex duabus fetis filiformibus totius corporis longitudinem fu- perantibus conftans. Habitat. ad ripas fiumium in arun- dinetis. Longitudo corporis I. unciae 5. linearam, verum - ab apice antennarum ufque ad extremitates fetarum caue dalium 3, unciarum & 5. linearum. Latitudo corporis ma- xima 13 lineae. 266. CIMEX apterus. Lin. Spec. anim. gen: 198. n. 1. Fit. Suee. S. 646, Habitat in domibus praecipue plebeis. Belgis Weegluys, Wandluys. 267. CIMEX ovatus, thorace utrinque-obtufe angulato; abdomi. nis marginibus nigro-maculatis; pedibus antennisque rufis. Cimex ovatus grifeus, thorace acute fpinofo, antennis rufis. Lin, Spec. anim. gen. 198. n. 18: Cimex grifeus ovatus, thorace utrinque acumine angulato, antennis rufis. Liz. Fn. Suec. S. 652. Habitat in plantis. - 268. CIMEX ovatus, niger; elytrisnigro alboque variis, alîs al. bis. Linn. Spec, anim. gen. 198. n.42. Fn. Succ. $. 655» Cimex niger noftras albo-maculatus. Peziv. Gazoph. tab. 14, 4° Sio AA Habitat in plantis. 269. CIMEX avatus, caeruleo - aeneus, tlrorace lineola fcutel . lique apice, elytrisque punto albo rubrove. Linz. Spec. | ani. gen. 198. n. 40. Fn. Suec.$. 654, Habitat in plantis majoribus fylveftribus, 270. CI. (DINO. SI I 270: CIMEX roftro arcuato; antennis apice capillaceis:, cor. pore oblongo fubvillofo fufco: Lins: Spec. anim. gen, 198. n. 48. Cimex roftro.arcuatos antennis apice capillaceis, corpore oblongo nigro. Lin. Pi: Suec. $: 647, Habitat in domibus. 271. CIMEX antennis apice capillaribus, corpore oblongo atro, Linn, Spec. anim. gen. 198. n. $0. Cimex oblongus ater; antennis feta terminatis. Liz. Pi. Suec. S$: 677. Habitat in. pratis. 2/72. CIMEX antennis apice capillaribus; corpore oblongo te. ftaceo. Habitat in gramine; Maguitudo praecedentis;: 273. CIMEX oblongus ,.rubro nigroque varius, elytris rubris punctis duobus nigris. Linn. Spec, anim, gen -198. n. 55. Frequens menfe Junio in gramine, 274. CIMEX linearis nigricans, compreffas: -pedibus: anticis breviflimis.- Linn. Spec.-anim. gen 198-m. 82. Fa, Suec, f. 685. Belgis Watervloo. IN:SE.CT.A. LEPRI DOPT E RA. 275. PAPILIO EQUES alis. caudatis concoloribùs flavis, faf. — _ ciis fafcis; angulo anî fulvo. Lim. Spec. anim. gen.203. 4.27. Papilio hexapus alis fulvo nigroque variegatis : fecùndariis angulo fubulato maculaque fulvo. Liuz. Fr. Suec. S. 791, 276, PAPILIO DANAUS alis integetrimis rotundatis albis, ve- nis nigris. Linn. Spec. anim. gen. 203 n. 57. Papilio hexapus ,. alis ere&is rotundatis albis: venis nigris, Lim. Fn. Suec. S. 796. R 3 277. PA- 134 #5) OC 5% 277. PAPILIO DANAUS alis integerrimis rotundatis albis: I fubtus venis dilatato - virefcentibus. Livz. Spec. animi. gen. 203. 1160. ? ‘Papilio hexapus alis rotundatis albis , venis dilatato. viref- centibus. Linn. Fn. Suec. S. 797. ‘Duplo minor praecedente, margines antici apicesque ala- rum fuperiorum nigricantes. 278. PAPILIO DANAUS alis.integerrimis rotundatis albis con- .coloribus; fuperioribus nigro bimaculatis, apicibus fupra nigris. Papilio Danaus alis integerrimis cam albis: primo. . ribus maculis duabus apicibusque nigris major. Lin. Spec. anim. gen. 203. n. 58? ‘Habitat in Braffica. Et ex majoribus noftris. 2179. PAPILLO DANAUS alis. integerrimis rotundatisalbis: pri- ‘moribus fupra apicibus nigris, fubtus nigro-bimaculatis. Magnitudine & forma cum antecedente -convenit, 280. -PAPILIO DANAUS alis integerrimis-rotundatis albis} pri- moribus concoloribus bimaculatis , inferioribus {npra ‘macula marginali atra. Papilio alba media apicibus nigris.. Periv. Gazoph. tab. 61. fig.I. Eft ex minoribus, praecedentibus multo rarior. 281. :PAPILIO DANAUS alis integerrimis angulatis fiavis : fin- gulis pun&o favo fubtus ferrugineo. Linz. Spec. ani. gen. 203. n. 73. Papilio hexepus alis angulatis flavis pundto ferrugineo. Linr. Fn. Suec. S. 795. 282. PAPILIO DANAUS alis integertimis rotundatis, fuperne fulvis nigro marginatis; fecundariisinfra punto argenteo. Habitat in Agris. 283. PAPILIO DANAUS alis integerrimis fufcis: primoribus une > LÀ - BEVOC 3% 135: fubtus ocellis tribus, pofticis utrinque quinque. Linz. Spec. anim. gen. 203: n. 85. Papilio tetrapuls alis rotundatis fufcis,, fubtus primariis ocel- _ lo triplici ,. inferioribus quintuplici.. Linn. Fa Succ. $. 788. Habitat inarvis & fylvis. - 284, PAPILIO NYMPHALIS alis angulato-dentatis fulvis, ni gro-maculatis, fingulis fupra ocello. coeruleo. Lina. Spec. anim. gen. 203. n. 88. Papilio tetrapus alis angulatis:fulvis nigro maculatis: omni» bus ocello coeruleo-variegato.: Lim Fu. Suec. S. 776.. Admodum frequens in Urticis: 285. PAPILIO NYMPHALIS alis fubdentatis fufco:nebulofis 5: primoribus utrinque fesqui-ocello, fecundariis fupra qua- tuor, infra fex. ‘ Papilio Nymphalisalis fubdentatis fufco-nebulofis :' utrin que primoribus fesqui-ocello : pofticis ocellis fupra tribus.. Linn, Spec, auim: gen: 203. n. 96. Papilio tetrapus alis rotundatis fufco-nebulofis : primariîs fesquiocello, fecundariis-quinis ocellis: Linn. Fin Suec. S. 785: x | 286. PAPILIO NYMPHALIS alis dentatis. fufcis luteo-variega: tis, primoribus ocello utringue unico; pofticisfupra.tri- bus: Zinm. Spec. anim. gen. 203) ni 98: Habitat in Gramine. 287. PAPILIO NYMPHALIS alis dentatis folvo nigroque ne» bulofis, primoribus utrinque ocellis duobus ; pofticis fupra unico; Li. Spec. anim. gen. 203. n. 101, - Papilio tetrapus alis rotundatis dentatis, fulvo nigroque ne- bulofis::. primariis ‘ocellis: duobus.. Lim Fu. Suec. $. 784. DER Habitat frequens in fylveltribus.- 288. PAR 136 RES) (8% 288. PAPILIO: NYMPHALIS alis rotundatis fubangulatis rufis, .margine omnibus fufco ; fuperioribus ocello utringue «unico bipun&ateo. ; :Ocalus in ala fuperiore ater- pupillis ‘binis albis : - in in- ferioribus infra punda 3, 4. vel .5. minutiflima alba. j “Frequens in Sterilibus. 289. PAPILIO NYMPHALIS alis angulatis ‘falvis nigro- .maculatis ; primoribus fupra pundis quatuor.nigris. (Linn, » Spec. canim. gen. :203. n. 113. “Fin Succ. S. 773. ) | Omnium valgatiffima apud nos. -290. PAPILIO ‘NYMPHALIS alis angulatis fulvis nigro.ma- -Culatis ; -primoribus fupra punttis tribus nigtis. Lizg. Spec. ani. gen. 203. 1. 114. i ‘Papilio «tetrapus alis angulatis ‘fulvis -nigro - macùlatis: | ‘primariis pundis tribus© nigris. Linn. (Fn. Sme ° GA. POE ‘Vulgaris in .Urticis. 291. PAPILIO NYMPHALIS alis angulatis ‘fulvis nigro-.ma» culatis; pofticis fubtus c albo notatis. . Linz. Spec. anima. gen. 203. M. IIS. ‘Papilio tetrapus alis angulatis ‘fulvis nigro - maculatis: fecundariis-v albo ‘notatis. Lin. Fa. Suec. -$. 775. ‘Minus .frequens apud nos, 292. PAPILIO ‘NYMPHALIS -àlis dentatis . nigris albo- ‘maculatis : fafcia communi .coccinea -primoribus utrinque , pofticis marginali. Linz. Spec. anim. gen. ‘203. ‘1. II9. i i i ‘Papilio «tetrapus., -alis dentatis ‘nigris : albo-maculatis: omnibus fafcia arcuata .coccinea. Linn Fu. Succ. S. 772. .Frequens in Urticis. È 293. PA- . f #6) (3% 137 293. PAPILIO NYMPHALIS alis dentatis fubfufcis, fafcia utrinque alba primoribus interrupta. Lim. Spec. anim. gen. 203. 1. 134. Rariffime apud nos. E ex minimis, 294. PAPILIO NYMPHALIS alis dentatis falvis nigro-macu- latis: fubtus fafciis tribus flavis. Linn. Spec. anim. gen. 203.11, 137. Papilio tetrapus, alis rotundatis dentatis fulvis, nigro- maculatis: fubtus fafciis tribus flavis.. Linn. Fr. Succ, + 783. Frequens in collibus arenofis. 295. PAPILIO NYMPHALIS alis dentatis fulvis nigro-macu- latis, fubtus maculis xxI. argenteis. Linn. Spec. anime gen. 203. 1. 140. Papilio tetrapus alis rotundatis dentatis fulvis, nigro-ma- culatiss fubtus maculis xx1. argenteis.. Linn. Fa. Suec, S. 780. Habitat cum praecedente. 296: PAPILIO NYMPHALIS alis dentatis fulvis nigro - macu- latis fubtus maculis. xxxvII. argenteis. Linn. Spec. anim. gen. 203. 1: I4T. Papilio tetrapus alis rotundatis dentatis fulvis nigro-macu- latis fubtus maculis 37. argenteis. Linn. Fu. Suec, $. 781. Habitat cum praecedentibus. | 297. PAPILIO PLEBEJUS alis rotundatis integerrimis, fupra coeruleis immaculatis, fubtus ocellis nigris fparfis. 0 Papiliunculus coeruleus vulgatiffimus..Petiv. Gazoph. tab. 35. fig. 1. Desc. Pura fubtus nigra iride albida cina, fparfa. \, Maculae 4. vel 5. dilute fufcae fubtus ad margineni alae — pofterioris. Axteuzae nigrae albo annulatae , capitulo rufo. Habitat cum fubfequentibus in locis arenofis. P Pol. V. S 298. PA. 138 Mov os. 298. PAPILIO PLEBEJUS ‘alis rotundatis integerrimis fupra coeruleis, margine rufis, fubtus ocellis nigris falcia communi fubmarginali fulva. i Papiliunculus caerulefcens limbis nigris. © Petiv. Gazoph. tab. 35. fig. 2, a” i Desc. Marzo alarm extimus villofus albus. In'alis fecun dariis inferne ad marginem prope ad anum maculae binae obfcure caeruleae & vbfolete fplendidae. 299. PAPILIO PLEBEJUS alis rotundatis integerrimis, rufis difco coerulefcente; fecundariis fupra maculis margina- libus falvis, fubtus omnibus. Papiliunculus e coeruleo fufcus. Perio. Guzoph. tab. 35. fir. 3. Desc. In alis fecundariis fupra quatuor maculae fulvae, atro poftice terminatae. Infra omnibus ocelli atri iride alba cincti & fafcia macularum fulvarum fubmarginali. 300. PAPILIO PLEBEJUS alis rotundatis integerrimis rufis; primoribus fupra nigro-pun&atis: fecundariis fupra faf- cia fubmarginalt pun&torum fulvorum. — Desc. Subtus alis omnibus maculae. atrae. non .ocellatae & fafcia fubmarginali fulva, in primoribus obfoleta. EJUSDEM ANIMALIUM BELGICORUM CENTURIA QUARTA. 301. PAPILIO PLEBEJUS alis rotundatis integerrimis, rufis; fupra fafcia macularum fulvarum communi fubmar- ginali. Papiliunculus fufcus marginibus aureis. Periv. Gazoph. tab. 35. fi 4. Desc. Alae fupra rufae, fafcia fubmarginali vga va- 85 )o (3% 139 fulvarum, fecundariae fubtus poft fafciam maculae atrae prope marginem. Subrus alae funt nigro-pun@atae iride albida cin&ae, fafciaque fubmarginali dilute falva. 302. PAPILIO PLEBEJUS alis rotundatis integerrimis fupra rufis, primoribus fulvo-variegatis, nigro-maculatis: mar- gine omnibus fupra fulvo nigro-pund&ato, Papilio fritillarius minor. Peziv. Gazoph: tab. 16. fis. 10, Desc. Subtus et nigro-maculatus & ocellatus. 303. PAPILIO PLEBEJUS alis rotundatis integerrimis, pri- moribus fulvis ‘nigro-pun@atis, margine rufo: fecun- dariis rufis margine fulvo. Habitat cum praecedentibus in defertis arenofis. Desc. Alae primores fubtus atris maculis angulatis, fe- cundariae vix maculatae. 304. PAPILIO PLEBEJUS alis unicaudatis fupra fulvis; fe- cundariis angulo ani fulvo. - Desc. Alae pofticae unicaudatae fupra macula fulva ad augulum ani, infra maculae aliquot fubmarginales fulvae, 305. PAPILIO PLEBEJUS alis unicaudatis fulvis; primoribus fupra difco fulvo, fecundariis angulis ani fulvo, Papilio minor fufcus, fubtus: ftriatus, Petiv. Gazoph, tab. II. fir. 9. ù Habitat in defertis. | 306. PAPILIO PLEBEJUS alis fubcaudatis fupra rufis nigro- maculatis infra cinereis nigro-maculatis, Habitat cum praecedentibus în defertis arenofis. 307. PAPILIO BARBARUS alis rotundatis integerrimis con- ‘coloribus fulvis, margine fufco. Phalaena minor noftras falva, alis limbo nigro infignitis, Petiv. Gazoph, tab, 14, fc. 3. S 2 Papilio 149. EE)O(SE Papilio minor aureus ftria nigra diftindus. Petiv. ibid. tab. 34. fig. 9. Oss. Facies. Phalaenae, at antennae clavatae apice aeu- minato & Pedes hanc fpeciem ad Papiliones reducunt. Forte ad Sphinges pertinet. 308. PAPILIO. BARBARUS alis. rotundatis integerrimis fupra :. fulvis fufco-variegatis , fubtus cinereo tulvoque mixtis flavo- maculatis. Papilio minor ex aureo & fulvo mixtus, ftria nigra no- tabili. Petiv. Gazoph. tab. 34. fiz. 8. Dese. Facies omnino praecedentis. Antennae clavatae apice extrorfum reflexo acutiffimo filiformi audas. 309. SPHINX alis angulatis reverfis; pofticis bafi ferrugineis anticis. pundlo albo. Linn. Spec. anim. ge; 204. 1. 2. Phalaena prismicornis fpirilinguis alis planiusculis erofis grifeis, antennis albis. Liza. Fa. Suec. S. 810: Habitat in Populo & Salice rubra. .z10. SPHINX alis angulatis; fuperioribus grifeo-fafciatis ;. po- fticis teftaceis. Linn. Spec. anim. gen. 204. H.. 3. Habitat in Tilia. eri :g11. SPHINX alis.integnis,. pofticis incarnatis fafciis higris, abdomine rubro. cingulis nigris. Liza. Spec. anim. gen, 204. MF. ; 1} Phalaena prismicornis fpirilinguis fufca , alis inferioribus abdomineque fafciis tranfverfalibus rubris. Linn. Pr. Suec. $. 809. Habitat in Liguftro.. 312. SPHINX alis integris viridi purpureoque variis, inferiori». bus bali atris. Linn. Spec. anim. gen. 204. n.15. Phalaena prismicornis fpirilinguis, alis viridi fulvo purpu- reoque variis. Liv. Fu. Suec. S. SII. Habitat in vite.. 313. SPHINX E / e. fi 9% i - 4 S 3 se) I4I 313: SPHINX abdotnine barbato : lateribus albo-nigroque variis, alis pofticis ferrugineis. Linn. Spec. anim. gem, 204. 1. 26. Habitat in Galio. 314. SPHINX abdomine barbato nigro fafcia finali alis hyalinis, margine nigro. Linn. Spec, ani, gen 204. 1, 28. 315. SPHINX alis fuperioribus cyaneis ; pundis fexrubris: infe- rioribusrubris immaculatis. Linn. Spec. animi get. 204. 1:32. Phalaena fubulicornis ; alis fuperioribus fubcaeruleis, punc- tis fex rubris: inferioribus omnino rabris. Linn. Fu. Suec. $. 814. Frequens in Dunis locifque defertis arenofis. 316: SPHINX viridi-atra, alis pundis feneftratis; fuperiorum fex, inferiorum duobus, abdomine cingulo luteo. Linn. Spec, anim. gen 204. 1. 33. 317. SPHINX viridi-caerulea, alis inferioribus fufcis. Linn. Spec. anim.. gen. 204, N. 3%» Phalaena ped@inicornis fpirilinguis viridi-caerulea, nitens; alis inferioribus: fufcis. Limu. En. Suec. $. 838. 318. PHALAENA BOMBYX elinguis, alis reverfis dentatis, ferrugineis, "BRR, poltico nigris. Linn. Spec. anim. Len. 205. H. Habitat in fio fylveltri. 319. PHALAENA BOMBYKX elinguis, alîs reverfis ferrugineis: ftriga flava punGoque albo. Lizs. Spec. animi. gem 205 1.13. | Vivit cum praecedente. 320. PHALAENA BOMBYX elinguis; alis deflezis fufcis ; ri. —_—vulis albis inferioribus purpureis nigro-punCtatis. | Liun. —— Spec. anim. gen. 20$. n. 22. “ Piaic pectinicornis elinguis alis deflexis, fuperioribus | fufcis; rivulis albis, inferioribus puipueRde; pundis, fex nigris. Lim» Fia. Suec. S, 829 Habitat in variis oleribus, 321. PHA. 142, — BE)DOCEK 321. PHALAENA BOMBYX elinguis; ‘lis reverfis flavefcen- tibus; fafcia grifea fesquialtera fubtus unica. Linn. Spec. anim. gen. 205. n. 19. 322. PHALAENA BOMBYX elinguis ; alis deflexis canis, fu- fco-undulatis maculatisque. ì Phalaena Bombyx elinguis, alis reverfis? canis fufco-un- dulatis maculatisque. Linz. Spec. anim. gen. 205. n. 21. 323. PHALAENA BOMBYX elinguis; alis deflexis albidis; ab- dominis apice barbato luteo. Lizn. Spec. anim. gen. 205. n. 28. 324. PHALAENA BOMBYKX elinguis ; alis deflexis glaucis: ftriga alba, apicibus macula teftacea. Linn. Spec. aninmt. gen. 205. n. 34. 325. PHALAENA BOMBYKX elinguis, alis deflexis nebulofis; thoracefafcia poftica atra. Linn. Spec. anim. gen. 20$. n. 0. Phalaena fubulicornis elinguis, alis depreffis nebulofis, ab- domine annulis albis. Linn. Fn. Suec. S. 812. 326. PHALAENA BOMBYX elinguis ; alis deflexis albidis, ni — gro-nebulofis, venis rufis; thorace albo nigro-pundtato. 327. PHALAENA BOMBYX fpirilinguis; alis deflexis albidis pundis nigris: abdomineque quinquefariam nigro-pun- Gato. Linn. Spec. anim. gen. 205. n. 47. Phalaena pe@inicornis elinguis ; alis deflexis albidis; pun- Gis nigris abdomine ordinibus quinque punttorum. Lin. Fn. Suec. S. 823. Desc. Maris alae flavicant, quarum fuperiores ordine ob- liquo pundorum nigrorum. Foeminae albae punttis nigris fparfis. 328. PHALAENA BOMBYX (pirilinguis; alis reverfis dentatis flavie, fufco-maculatis. 329. PHA- Be ) O (5% 143 329 PHALAENA BOMBYX fpirilinguis criltata; alis incum- bentibus dentato - erofis rufo-grifeis: pun&is duobus al- bis. Linn. Spec. anim. gen. 205. n. 54. Phalaena pe@inicornis elinguis : alis cinereo-flavoque rufis: margine lageris. Liz». Fn. Suec. $. 833. 330. PHALAENA BOMBYX fubfpirilinguis ; thorace antice fla- vo, alis fuperioribus deflexis cinereo-nebulofis parallelis tribus rubris, apice flavis. \ Phalaena NoQua fubelinguis , alis deflexiîs cinereis apice macula fuboculari flava. Linz. Spec. anim. gen. 205. H. GI, \ i 331. PHALAENA NOCTUA fpirilinguis, laevis: alis depref. fis pallidis, fafcia latilima faturatiore puntto nigro, mar- gineque punQato. Linn. Spec. anim. gen. 205. n. 73. 332. PHALAENA NOCTUA feticornis laevis; alis fufcis, li- neis punîtoque duobus : inferioribus totis rubris. Linn. Spec. anim. gen. 205. n. 81. halaena feticornis, fpirilinguis , alis fuperioribus fafcis : linea pun&isque duobus rubris: inferioribus rubris. Lixn. Fn. Suec. S. 869. N 339. PHALAENA NOCTUA fpirilinguis criftata ; alis deflexis 3 cinerafcentibus, inferioribus rubris fafciis duabus nigris. Linn. Spec. anim. gen. 205. 1. 86. ; Habitat in Salice, - 334. PHALAENA NOCTUA fpirilinguis criftata, alis incum. bentibus grifeis, inferioribus luteis : fafcia atra fubmar- ginali. Linn. Spec. anim. gen. 205. n. 87. halaena feticornis fpirilinguis ; alis incumbentibus : exte- rioribus caefiis nebulofis, inferioribus luteis, fafcia atra marginali. Linn. Fn. Suec. $. 870. 335. PHA- 144 #50 (3% 335. PHALAENA NOCTUA fpirilinguis criftata,”alis deflexis: fuperioribus orichalceis fafcia grifea. Linn. Spec. anim. gen.” 205. H. 190. Phalaena feticornis fpirilinguis; alis deflexis nebulofis: fafcia una alterave aurea. Lin. Fa. Suec. $. 875. 336. PHALAENA NOCTUA fpirilinguis.criftata; alis deflexis: fuperioribus fulcis A aureo infcriptis. Linn. Spec. anime gen. 206.1. 91. Phalaena feticornis fpirilinguis; alis deflexis; exterioribus fufcis A graeco infcriptis.. Linn. Fa. Suec. $. 873. 337. PHALAENA NOCTUA fpirilinguis criftata, alis deflexis: fuperioribus flavo ferrugineoque variis: maculis tribus argenteis. Linn. Spec. anim. gen. 205. 1.94. 338. PHALAENA NOCTUA fpirilinguis criftata, alis erofis pallidis, fuperioribus bafi incarnata triangulo fufco. Linn. Spec. anim. gen. 205.1. 95. Phalaena fubulicornis fpirilinguis.; alis deflexis erofis palli- dis. triangulo fufcefcente incarnatum includente, tho- race gibbo. Linn. Fn. Suec. $. 815» 339. PHALAENA NOCTUA fpirilinguis criftata; alis deflexis canis fuperioribus chara&eribus sb nigris. Lin. Spec, anim, gen, 205. n. 96. Phalaena feticornis fpirilinguis, alis deflexis canis; maculis d-formibus nigris. Linn. Fi. Suec.:S. 879. 340. PHALAENA NOCTUA fpirilinguis criftata, alis incume :.. bentibusfufcis, lineola atra maculaque cordata; inferiori. bus albis.. Lins. Spec. anim. gen. 205. n. 106. RITO 341. PHALAENA GEOMETRA. pectinicornis $ alis pofticis angulatis, omnibus margine poftico purpurafcente, li- nea rufefcente communi, | Deso 85) 0 (3% 145 Desc. color totius eft fubalbido-fufcefcens, lineae binae arcuato duétu omnibus alis communes, rufefcentes, quarum ar- terior admodum intenfa & pofferior perquam diluta. Aflae pofficae angulatae. Margo extimus omnibus purpurafcens, Macala parva rufefcens in difco'alarum. ‘342. PHALAENA GEOMETRA pedinicornis, alis luteis mar- gine anticarum fafciis duabus purpureis. Linn. Spec. anim. gen. 20$. 1.148. 343: PHALAENA GEOMETRA pedinicornis; alis omnibus viridibus eredtis; ftriga fesquialtera pallida repanda. Linn. Spec. anim. gen. 205. n. ISI. — Phalaena albo-virefcens, alis planiufculis.. Linn. Fn. Suec. $. 922.» Desc. Margines ex albo & rufo variegati. 344. PHALAENA GEOMETRA. feticornis , alis angulatis; omnibus viridibus, ftriga pallida. Liv. Spec. anim. gen. 205.1. 155. -. Phalaena feticornis fpirilinguis, alis patentibus viridibus. Linn. Fn. Suec. S. 857% 345. PHALAENA GEOMETRA feticornis, alis angulatis ; omni- bus albidis , ftrigis duabus candidis repandis. Linn. Spec. anim. gen. 20$.n. 156. 346. PHALAENA GEOMETRA feticornis; alisomnibus fupra ftrigis confertiflimis transverfis undulatis fufcis. Linn. Spec. anim. gen. 205. 1 164. 347. PHALAENA GEOMETRA feticornis; alis albidis macu- lis rotundatis nigris : anticis ftrigis luteis. Lium. Spec. animi gen. 205. n. 167. Phalaena feticornis fpirilinguis; alis patentibus albis: ma- culis inaequalibus nigris plurimis. Linn. Fr. Suec, S. 849. . Vol. V. s SE 348. PHA- x :146. 5 )o( ‘348. PHALAENA GEOMETRA feticornis ; alis griféis; anti cis fafciis duabus pallidis repandis: poftica terminali. Linn. Spec. animi: gen. 206. n. 176. Phalaena feticornis fpirilinguis: alis patentibus; fafcia du- plici fufca-albaque alternis.. Linz. Fr. Suec. S. 866.. 349. PHALAENA GEOMETRA feticornis ; alis cinerafcenti- bus, anticis fafciis abbreviatis tribus fufcis. Linn. Spec. ant, gen. 205. 1. 185. Phalaena: feticornis fpirilinguis, alis patentibus \albidis ; fafcia | lata-nebulofa;interius 8 notata. Linn. Fa. Suec. S. 859. 350. PHALAENA: GEOMETRA feticornis, alis albis; fufco- fubfafciato-maculatis, thorace anoque flavis. Lin. Spec. anim: gen. 20. n. 195. Phalaena feticornis fpirilinguis, alis patentibus albo fufco- que nebulofis; ano flavo, Lim. Fr. Suec. $. 846. 351. PHALAENA GEOMETRA feticornis;.alis cinereis: omni- bus conformiter albo:maculatis, reticulatis. Linn. Spec. anim. gen. 205. n. 196. Phalaena feticornis; alis patentibus albis; omnibus nebue | iofo» reticulatis glabris.. Livia. Fr. Ssec. S. 851. 352. PHALAENA GEOMETRA feticornis; alis grifeo. fufcis. ftriga nigra poftice pallidioribus ; foemina aptera: Linm. Spec. anim, gen. 20$. n: 201. Phalaena feticornis;. alis grifeo- fufcis ;. inferioribus albidis:. foemina'aptera. Linn. Fn. Suec. S. 921, 353. PHALAENA TORTRIX alis rhombaeis, fuperioribus. vi- ridibus immaculatis. Liz». Spec. anim. gen. 205. n. 208. Phalaena feticornis, fpirilinguis, nafuta, viridis. Linn. Fa Suec. $. 895. 3:54. PHALAENA TORTRIKX alis fuperioribus teftaceo-reticu-- latis: fafcia. gra obliqua. Linn. Spec. anim. gen. 205» n.208. Pha- il EVO (SK 147 Phalaena feticornis: Ypirilinguis; alis incumbehtibus grifeis; ‘inferiorum margine crafliore albido. Linn. Fn. Suec, 6. 896. 355. PHALAENA TORTRIKX alis fuperioribus cinereis : fafciis. «duabus fufco-nebulofis litura poftica obfoleta, palpis ob- vtufis. Linn. Spec. anim. gen. 205. n. 223. Habitat in Cotonea. 356. PHALAENA PYRALÎS alis glabris pallidis bifafciatis.; fub- tus fufco-undatis. Limn. Spec. anim. gen. 205. n. 2341. ‘Phalaena feticornis fpirilinguis alis patentibus albidis-obfo- lete fufco-undulatis nitidis. Lixr. Fr. Suec. $-855. 357. PHALAENA TINEA alis fuperioribus lividis: pun@is vi- ginti nigris; inferioribus fufcis. Lina. Spec. anim. gen. 205.1. 240. Blat- Motten. Frifch. Inf. Germ. V. p,38. tab. 16. fig. 3. 353. PHALAENA TINEA alis apice albidis: pun&o nigro. Linn. Spec. anim. gen, 205.1. 251. Ax 359. PHALAENA TINFA alis albidis cinereis fubfafciatis medio pundto albo 8 cinto. Linn. Spec. anim. gen. 205.1. 269. 360. PHALAENA TINEA antennis longiffimis; alis fuperiori= | oi; rufo-deauratis; fafcia transverfali-flava ; inferioribus ufcis. Desc. Antennae corpore duplo longiores, tenuiffimae; feta- ceae, porrettae. A/se poltice rotundatae, fuperiorés ru- ‘.— efo-deauratae, fafcia transverfali flava, Iuferiores obfcure: | fufcae. Habitat frequens in Drentia ad Vias.. 361. PHALAENA TINEA antennis corporis Tongitudive: alis nigris, fuperioribus maculis quatuor albis. Desc. Parum minor praecedente. | Antermae cotporis longi- tudine porreRae, gra extrorfum recurvis, nigrac - 2 o 148 sE VO( bo annulatae tenuiffimae fetaceae. Alae atrae , opacae, maculae quatuor transverfales albae {parfae i in {uperioribus. Habitat in Pyro ubique vulgatilfime. i 362. PHALAENA ALUCITA alis patentibus ramofis fufcis : ftrigis albis: anticis bipartitis, polticis RIPaTAME Linn. Spec. anim. gen. 205. 1. Z0I. Reaumur Inf. tab,20. fig. 1- 4. 363. PHALAENA ALUCITA alis patentibus indivifis; fuperio- , ribus aureis ftrigis duabus fufcis, inferioribus fufcis. Habitat in Pomonae foliis. Desc. Praecedente dimidio minor. Ale fuperiores fulvo aureoque fplendentes , integerrimae, lineares , ftrigis duabus fufcis. Inferiores plumatae, indivifae, fufcae. 364 PHALAENA ALUCITA nivea; alis patentibus, anticis po= fticisque bipartitis. Habitat in foltis Pomonae. 365: PHALAENA ALUCITA alis patentibus fmi is; fingulis fex= partitis. Linn. Spec. anim. gen. 205.1. 305. Eryopteris plumofa minor perelegans. Pet. Gazoph, tab, 67. fe. 7. INSECTA NEUROPTERA. 366. LIBELLULA alis bafi luteis. Linn. Spec. anim. gen. 207. 1.2 Libellula alis albis: bafi luteis. Lim. Fu. Suec. $. 765. Belgis Sparrebouter. Habitat ad aquas ftagnantes. 367. LIBELLULA alis albis, corpore fufco, ‘eanda fimplici, ‘Linn. Spec. anim. gen. 207. n. 3. Fn. Suec. S. 766. Vivit cum praecedente. 368. LIBELLULA alis omnibus nigricantibus,. thorace lineis duabus flavis, abdomine depreffo lanceolato ; lateribus flavefcente, Linn. Spec. anim, gen. 207. n. fi. Habitat ad flumina. 2A LI 88) OC 149 369. LIBELLULA alis glaucefcentibus , thorace lineis quatuor flavis. Linn. Spec. anim. gen. 207. M. 9. Libellula grifea , alis flavefcentibus, thoracis lateribus li- neis flavis, cauda diphylla. Linn. Fa. Suec. S. 770. 3/70. LIBELLULA alis bafi immaculatis : abdomine » dorfo, lateribusque interrupte luteis. Liz. Spec. anim. gen. 207. 7A Libella Frifch. Inf. Germ. VIII, fe. 8. % Noftratum maxima & vulgatillima. 371. LIBELLULA alis ereGis coloratis. Lizn. Spec. anim, gen. 2077. H. 17. Libellula corpore fericeo nitido, alis viridi- caerulefcenti. bus apice fuflcis; margine immaculatis. Linn. Fn. Suec. $. 757. $ In Hollandia & Zelandia nunquam reperi. in Gelria & Dren- tia frequens, Bd ag 372. LIBELLULA alis ere&is hyalinis. Linz. Spec. anim. gen 207. n. 18. , Libellula corpore fericeo ; alis puncto marginali fufco. Linn. Fn. Suec. S. 760. i Libellula corpore incarnato ; alis puncto marginali fufco. Linn. ibid. $. 761. Libellula corpore fericeo ; alis puncto marginali nigro. Linn. ibid. S. 762. Libellula corpore coeruleo cinereoque alterno ; alis punto ‘|. marginali nigro. Linn. ibid. 6.763. i — Omnium volgatilima & minima ad paludes & foffas habi= tans. | " SZETTOR - Belgis Jufferties, © 373. EPHEMERA cauda bifeta , alis albis reticulatis ; abdo» mine diaphano. Lizx. Spec. anim. gen. 208. 1.2. SEOCI albis reticulatis, cauda bifeta. Linz. Fr. Sage, 751. T 3 Belgis - 150 — RI)OCI® ‘Belgis -Haft , Oever- aas. agi ‘Habitat ad_flumina majora. n 374. EPHEMERA cauda bifeta; alis albis hyalinis. Ephemera «cauda bifeta; alis albis ; .corpore fufco.. Line. Spec. anim. gen. 208. n. 3? i Bphemera fufca, cauda -bifeta, alis albis. Linn. Fr. Suec. $. 753. Habitat cum praecedente qua triplo minor. 375. EPHEMERA cauda bifeta ; alis albis margine: craffiore ni- gricantibus. | Linx. Spec. anim. gen. 208. n. 4. Fn. SueG. S. 754. ‘Farfalle Turgioni lettera 1741. in 4t0, tab. I. Omnium minima, wefperi volitans. 376. PHRYGANFA fufca, immaculata. Linn. Spec.anim. gen. 209. n. 16. Linn. Fn. Suec. $. 749. In Hollandia -frequens. gra 377. PHRYGANFA nigra; alis teftaceis nervofo - ftriatis. Lim. _ Spec. anim. gen. 209. n. 2. i Phryganea alis teftaceis nervofo Atriatis, antennisantrorfum porreGis. «Liun. Fu. Suec.'$. 738. 378. PHRYGANFEA alis-cinereo -teltaceis: lineolis duabus lon- gitudinalibus nigris, punto albo. Lizn. Spec. anim. gen. 209. 1.4. Fn. Suec. ‘$. 740. 379. HEMEROBIUS viridis, alis hyalinis: vafisviridibus. Lime. Spec. anim. gen. 210. n. I. agili i Hemerobius luteo-viridis ; alis aqueis : .wvafis viridibus. Linn, Fn. Suec. $. 734. 3g0. HEMEROBIUS viridi nigroque varius; alis hyalinis reti- culatis. Linn. Spec. anim. gen. 210. n. 2. Ti + dll Hemerobius viridi nigroque varius; alis aqueo - reticulatis. Linn. Fn. Suec. $. 733. "SU 381. PA- "è Pa e: turi dii ie i Lis ATL AE ne À a BE) O(S r51 381. PANORPA alis aequalibus nigro- maculatis. Linn, Spec. anim. gen. QIL n, T. Panorpa Linn Fi. Suec, S. 729: Belgis: Scorpioen - Vlieg. Habitat in pratis: INSECTA HYMEN OPTERA. 382. CYNIPS nigra; thorace lineato , pedibus grifeis, femo: ribus fubtus nigris. Liwm. Spec. anim. gen. 213: n. $. Tenthredo'Gallae glabrae foliorum querci.. Linn. Fr. Sue, Si 947. Habitat in Gallis foliorum quercus globofis pagina inferio- re, avellanae- magnitudine. 383. CYNIPS atra, thoracis tergo virefcente: Linn. Spec: anim. gen. 213. n. 3I Tenthredo atra, thoracis:tergo virefcente ,- pedibus falta- tricibus. Linn; Fa. Snec. S. 941. Habitat in falicis apicibus ramulorum rofas Ialicinas effor= mans. 384: TENTHREDO antennis feptemnodiis ;-corpore nigro, ab- dominis fegmentis quatuor ferrugineis, Linn. Spec. anint; gen. 214. w. 13. i Tenthredo antennis feptinodiis, abdomine flavo ;. pone nigro. Linn. Fn. Suec. S. 928: 388. TENTHREDO aptennis feptemnodiis, corpore favo; co- cofta alarum fuperiorum longitudinali nigra. Linn. Spec. anima. gen: 214. n 21. — Tetihiredo antennis feptinodiis; corpore flavo , macula ala» i edo fternisque Dai: Linn. Fs. Suee, $ 929. 386. ICANEUMON abdonine mucronato ferrugineo; fegmen- tis ma #5 ) 0 C 8 tis 3, 4, 6, 6 nigris; thorace villofo. Linn. Spec. anim, gen. 2IS. n. I. Tenthredo nigra ; arvabtio fer rogiioit ani corniculo cylin- drico. Linn. Fn. Suec. $. 925. Noftratium maximus & rariffimus. 387. ICANEUMON atertotus; antennis fafcia alba. Linn. Spec. anim, gen. 215; N. 23. 388. ICHNEUMON corpore atro immaculato ; abdomine feflili cylindrico; pedibus rufis. Linz. Spec. anim. gen. 215. n. 30. Ichneumon ater, pedibus rufis.. Lim. Fa. Suec. S. 959. Frequens in hortis locisque glareofis. 389. ICHNEUMON corpore atro immaculato ; abdomine fub- petiolato , oblongo, pedibus rufis ; aculeo antennis bre- viore. Linn. Spec.anim, gen. 215. n. 31. 390. ICHNEUMON niger, abdomine falcato toto ferrugineo. Linn. Spec. anim. gen. 215. n. 45. Ichneumon niger; abdomine toto RD Linn. Fn. Suec. S. 972. 391. ICHNEUMON DICO abdomine dro apice nigro. Linn. Spec. anim. gen. 215. n. $2. Ichneumon totus luteus; abdominis apice nigro.. Linn. Fr. Suec. $. 969. 392. ICHNEUMON auratus, thorace viridi ; abdomine aureo. . Linn. Spec. anim. gen. 215. 1. $7. Tenthredo thorace viridi- aeneo ; abdomine aureo. Linz. Fn. Suec: $. 929. Habitat in Bedeguar rofae. 393. APIS pubefcens, thorace fubgrifeo ; abdomine fufco; pe- . dibus pofticis glabris utringue margine ciliatis, Lim. Spec, anim. gen. 217. n. 17. : Àpis po CEE — n da = dadi co O ip Fe e #8) C 5 153 . Apîs gregaria. Liun. Fu. Stec. $. 1003. Belgis Homig - -bey. 394. APIS Kirfuta nigra , thorace cingulo flavo, ‘ano ‘albo, Linn. Spec. anim. gen. 217. 1. 30. Fu. Suec. $. 1012. Belgis Hommel. 395. APIS hirfuta atra, ane fulvo. Linn. Spec. anim. gen. 217. n. 31. Fu. Suec. $. 1015. 396. APIS hirfuta atra, thorace antice & poftice cingulo flavo; ano albo. Desc. Simillima praecedentibus. ‘Thorax antice poftice= que -cingulo flavo terminatut. Abdomen prope ad tho- racem circulo flavo ornatur, & «2% albidus. Habitat fub terra. 397. APIS hirfuta atra ; thorace rufo; ano albo. Simillima praecedentibus, 398» APIS hirfuta atta; thorace ia ufo. 399. APIS hirfuta atra; thorace anoque rufo. Praecedentibus duplo minor. 400. APIS hirfuta atra; thorace hirfutie alba, Omnium minima °& rariffima. PA NERO y CA. 154 IE )OC(S& 1320-00 O OOO OOPS Ot È CAROLI MAGNI BLOM, Defcriptiones quorundam Infe&orum necdum co-, enitorum, ad Aquisgranum & Porcetum A anno 1761. detectorum, LAUR. THEOD. GRONOVIUM. Coleoptera. nine nigra; elytris pallidis; maculis quatuor nigris. | Desc. Magnitudo Silphae rugofae. Thoracé clypews ; ut elytra, lateribus pallidus, fed dorfiwa ejus fcurellumque nigrum. SILPHA? oblonga nigra; antennis porretis piceis; articulis 7 lamellofis pilofis. Mrs Po Desc. Facies Silphae, fed caput oblongum porre@um, nec ut in reliquis, maxillofum. Anternzae exceptis duobus ad bafin articulis, lamellofae, porredae; aterrimae, pi- lis undique circumdatae.. Thorax planiufculus, quadra- tus, fulco per medium longitudinaliter excurrente. £/y- sra fulcata, marginata , punctata. Habitat.... DERMESTES ovatus; capite, thorace, elytrisque cupraeis ; fcutello puncto pilofo albo. Desc. AMagnitudo Dermeftis pellionis. Anzennae nigrae. Thorax marginatus. Scuzelum puncto e pilis albis com- pofito. Abdomen ut & totum corpus pilofum, verfusque anum e pilis quafi cinereum. Femora brunea. Captus feu conta&tus in modum Dermeftis pertinacis fe gt Abin “ ita #5 o (3% 155 Habitat ad Aquisgranum, inventus fub lapidibus mon. tis Loosberg d. 30. Martii 1761. a D. Coll. DERMESTES? fufcus, thorace carinato; elytris fafcia inter. rupta, lineifque duabus retrorfum arcuatis albis. Desc. Ob figuram, antennasque filiformes valde affinis Chryfomelis, fed caput intra thoracem retradile. Tho- rax fupra carinatus, arcu pilofo. Scutellogue albo. E/ytra praeter lineas fafciamque apice quoque alba. DERMESTES? caftaneus, antennis filiformibus; thorace po- ftice globofo : elytris ftriatis pundatis. Nora. Hunc ejufdem generis cum praecedente effe indi- cant Antennae, caput retrattile, rhorax globofus & quafi fubcarinatus. Pediculo haud major. CHRYSOMELA ovata, vwitidis, antennis nigris; elytri(que li- x neis duabus aeneo-rubris. “Similis Chryfomelae ‘Americanae, fed minor. Thorax ex rubro-maculatus, neque corpus infra violaceum. In fingulo E/ytro tantum lineae duae aeneo-rubrae, quarum interior duplo latior cum exteriore ad bafin elytrorum conjunguntur. A/ze fubfanguineae. CURCULIO longiroftris; aeneo-grifeus; antennis tibiisque teftaceis. - Elytra fulcata, aeneo- grifea, tomentofa. Roffrum piceum, nitens, longitudine thoracis. Antennae teftaceae feu » pallido - luteae ; ad apicem clava fufca. Femora ad ba- fim pedefque nigri. Habitat in leguminibus Geniftae , quorum pifa comedit. An 'Curcalio Rumicis S. N. 16? CURCULIO iongiroftris, femoribus fubdentatis; elytris {tria- tis, fubfafciatis, ad apicem bituberculofis. Desc. Totus caltaneus; ad apicem elytrorum, suberculum feu gibber, fupra quem linea repanda grifea. Pets & Vz2 e abdomen 156 SHE Yo (8 __.*. abdomen ex fquamis oblongis cinerteum.’ Oc nigri. Rofrum apice fufcum,. fubpellucidum, quod condit in foflfula profunda excurrens a capite ad pedes pofteriores. Statura Curculionis pedicularii. At Curculio mucoreus # CURCULIO longiroftris, niger ;. femoribus fimplicibus ; tho- race ovato plano, punttis excavatis oblongis. | Dzsc. Valde deformis. Thorax enim: latus,. magnitudine dimidii corporis, planus & quafi depreffus, pundis ob- longis excavatis. £/y:ra brevillima » {triata. D. Còll. - CURCULIO breviroftris, femoribus muticis : thorace elytris- que fquamis eredtis fubclavatis adfperfis, Desc. Color cinereo-fufcus. Thorax fulco:, Flytrague ftriata, quibus longitudinaliter infident Squamulze (2) ere@ae, fubclavatae feu verfus apicem quam bafin earundem mul. to: cralliores. Habitat in fabulo montis Loosberg;- CURCULIO. breviroftris,. oblongus, ater, tibiis femoribufque muticis ,, clavatis, rubris. Desc. AMagnitudo fere Curculionis Abietis.;.totus ater, oblon- gus. Tharace cylindrico-pundato, Elytrisque obovatis, tria tis. Femora clavata, fubpellucida: ubi.abdomini afiguntur bafi globofa, nigra. Ans:-ciliatus, Rofrumque apice emargi- natum. CURCULIO breviroftris, nigricans ;. femotibus muticis; elytris porcatis , rugofis fcabris. di CERAMBYX niger, thorace cylindrico inermi; palpis pedi- busque fulvis.. Desc. E/yra fubmarginata, nigra, longitudinaliter excava- to - punCata, apice ut in Lepturis truncata, & ad bafin lateribus fulva: Anzenzae nigrae, longitudine fere com poris. Frequens in Corylo:menfe Majo; CERAMBYX. thorace fpinofo; elytris nigro. nebulofis , fafcia. cinerea; 1 ; Dese. BED OCSE 157 Dese. Color fimillimus Cerambycis Inquifitoris, fed corpw quintuplo minus; fafcia tantum unica cinerea, Anzennis- que corpose paulo longioribus., articulis nigris a bali ad: medium albidis. LEPTURA nigra; thorace fubaculeato ;. elytris Iuteis, maculis- que quinque, falciisque tribus nigris. Dese. Capur Antennaeque nigrae , articulis bafî lutefcentidus. Thorax niger, villofus, lateribus fubaculeatis. E/ytra at- tenuata, pilofa, lutea, antice cingulo macularum quin» que (intermedia majore fub-obcordata) fafciformi , pofti- ce fafciis 3 nigris. Tibiae Femorague lutea; poltica:a medio» ad apicem nigra. An Leptura attenuata? LEPTURA. thorace fubglobofoi, tomentofo-nigricante:; elytris lutefcenti. pallidis, maculifque 8 minoribus, majoribus- que 4 nigris adfperfis.. . Dasc. Reliquis multo brevior, sia Muacul5 elytrorura « —anticis 8 oblongis in formam. fafciae digeftis: Zuzermedis duabus fubquadratis, pofticisque totidem dentatis.. ) CANTHARIS oblonga, atro- fufca; abdominis fegmentis duo» bus pofticis infra albis. < Desc:' Clppeusthoracis atro-fufcus; antice femitunula pallida alba. Peîfus Pedesque {ubferruginei. Elytra thoraci conco» lora, fubmarginata, pilofa, è bafi ad medium foffula. laterali excavata. Alae nigrae. Abdominis ultima fegmenta. duo infra alba; no&iluca.. Habitat copiofilima in Plan» i. tis Poteeti, vefperi volitans lucens.. CANTHARIS thorace marginato ;. corporeque rubro ; elytris lividis apice nigris.: Simillima Melanurae ; fed #borax planiufculus marginatus. An tennae nigrae, Abdomen Femoraque rubra, Habitatinfloribus. CANTHARIS: thorace teretiufculo ;. corpore nigro ;. sue | im» maculatis lividis. V3 "DYTISe 31 ARTE Sg) 0 (8% DYTISCUS niger, laevis, antennis fetaceis ferrugineis; capite poftice rubro bimaculato. Habitat in fontibus pifcinisque Porcetanis. (.....) ferrugin., thorace globofo, antrorfum in fpinam tet- minato, @excavatam, lateribus crenatam. ‘| Desc. Thorax globofus, excurrens in fpinam obtufam, api- ce excavatam, crenatam. Caput fub thorace deflexum. Antenne filiformibus, articulo ultimo ovato: Pa/p:s duo- bus clavatis. E/ytra nigro-maculata; macula poftica re- liquis duplo majore. In fpecimine quodam etiam obfer- vata fuit macula poftica cum antica per lineam com- munem dorfalem conjun&am fuiffe. Habitat in fabulo montis Lobsbete. Curfu ut Carabi celerrimo. Hemiptera. CICADA lutefcens; thorace medio , fcutello, elytrisque defle- xis, nigro-maculatis. CIMEX oblongus, cinereo-fufcus ; antennis annulis, femori- bus bafi tibiisque albidis. Desc. Caput attenuatum , apice bifidum, poftice pundis duobus elevatis nigris. Scuzelum acutum, apice album. Thorax Elytraque puntata, ad marginem inferiorem po» ftice punctis duobus parvulis, albis. Abdomen fupraru- brum,;. lateribus albo-maculatum, Femora pedum duo- rum priorum bafi, reliquorum vero a bafi ad medium, Tibiae albae. Lepidoptera. “‘PAPILIO alis fubdentatis, fufco-nebulofis; peg duo« ‘bus; ‘pofterioribus fubtus ocellis 5. Desc. Ssatura & Color Papilionis Maerae. Alze omnes mar- gine albido /upra fufco - nebulofae bipundtatae, punto tamen ME) o (8% 159 - tamen pofteriorum altero fubocellato : infra pallidiores, primores duobus, pofteriores ocellis 5, quorum 2 fupe- riores cohaerent. Pa/pi plumofi. Antennae apice rubrae. Habitat in pratis fylvisque Porcetanis. PHALAENA TINFA alis fubauratis, fafcia lutea, antennis lon= gis nigris, a medio ad apicem albis. Desc. A/ae fubauratae, luteo-ftriatae, fafcia transverfa lu- tea: marginibus ftriga coerulefcente. Antenzze longitu- dine corporis, nigrae, pilofae, a medio ad apicem albae. PHALAENA ALUCITA nivea; alis patentibus, anticis pofticis- que bipartitis. i In Corno ad montem. Loosberg. Va -. Hymenoptera. TENTHREDO antennis 7 nodiis, corpore nigro, alarum mar- gine exteriore fulvo. | «Desc. Frons alba, ore fupra luteo.. Antennae nigrae , 7 ar- —ticulatae, articulo bafi proximo reliquis duplo longiore. Thorax niger, poftice {quamulis duabus albis.A/arun: fuperiorum margo exterior fulvus,-apicibus faturatior, puncto terminali nigro. 4b40men fupra infraque fegmen- tis nigris, margine albidis. Femzora Tibiaeque nigrae va pagina anteriori lutefcentes. | TENTHREDO corpore atro ; pedibus antennisque fulvis ad bafin macula nigra notatis. srlren - Lu TEN- KM 160 RE) 8 TENTHREDO antennis fubclavatis continuis; «capite :thorace abdomineque atro-coerulefcente.; alis nigricantibus. APIS oblonga, abdomine fupra atro nitido ; pedibus thorace anoque rufefcente. Desc. Antennae nigrae. Frons cinerea. Abdomen infra feg- mentis margine pilofis grifeis. Femora nigra. Tibiae un- dique villofae, rufo-cinereae. Usgues pedum bifurcae. Alae ut in Tenthredinibus macula laterali fufca. APIS nigra abdomine glabro, fafciis 4 luteis; margine, anten- nis pedibusque ferrugineis. Desc. Roffrum porrettum, palpis 4. fetaceis, apice reflexis. Os Maxillaeque luteae. -Antennae ferrugineae, fupra nigro- maculatae. Thorax hirfutus niger, ad bafin macula ob- foleta alba.. Fesora infra, Tiliaegue macula longitudina» li nigra. APIS atra: antennis, exceptis tribus verfus apicem articulis, ti- biis abdomineque rufefcente. glabro. APIS ferruginea, thorace poftice bituberculato, ano fegmentis- que abdominis maculis lateralibus luteis. Dsesc. Thorax nigricans, ‘lineis 4 obfoletis rubris, poftice gibbofus, feu excrefcens in tubera duo. ferruginea con- ‘fiuentia. APIS nigra; abdomine ferrugineo glabro, iatale lateralibus fegmentisque margine nigris. APIS nigra; antennis, pedibus, HA GEnTbege fowsgglaia cin- gulis 4 luteis. Simillima fpeciei noftrae fecundae, fed.duplo major. Thorax poftice gibbofus, lineis 4 rubris. Anzennae totae ferrugi- neae, nec ut fupra nigro-maculatae. An Mas & Foemina ? Diptera 4 EEDVO( LL I6I | ia Diptera. MUSCA fetaria, pilofa, cinerea; abdominis ultimo fegmento incurvato, glabro, ferrugineo. Desc. Abdomiris fegmenta fupra nigra nitida, ultimum in- curvatum, ovatum, ferrugineum: apice truncatum, ni- . grum. Pedes longiffimi, Femzora livida. Alae hyalinae. an Mufca Petronella ? MUSCA antennis fetariis fubtomentofa nigra, fcutello duplici- ter aculeato, 470 abdomineque fafciis duabus laterali» i bus Juteis. c - Desc. Thoracs latera lineis, pofterioraque pundtis 2 luteis. Scutelum luteum aculeis 2 pallidioribus, apice nigris; Abdomen fubglobofum nigrum fupra fafciis 2 lateralibus, . infra fegmentum 3, medio luteis. Az quoque lutefcens, CONOPS antennis fetariis; fronte fauceque alba; abdomine / i 3 sa ast ‘humofo, bruneo; fegmentis maculis argenteo-grafeis. Desc. Facies galea veficulari alba obdudta. —Antenziae biar- ticulatae; articulo extimo ovato , fetiformi. Roffrum nigrum. Pa/ps 2 clavatis pilofis. Abdomen incurvatum bruneum fegmentis margine maculis argenteo-grifeis. Alae nebulofae, venis elevatis terminatisin arcum fufcum, } fupra quem pundum nigrum. -Femzora Tibiaeque brunea, Be - smaculis nigricantibus. Pedes bilobi truncati, unguibas incurvis nigris. An conops buccata? DI Aptera. ‘ONISCUS ovalis cauda integra; fegmentis duobus primoribus “_— reliquis brevioribus. Desc. Magnitudo Onifci Afelli. Color fesmentaque cornea, | feu multo quam in congeneribus, duriora, margine al- bida. Trunci, excepto thoracis, fex caudaeque quin- que, quorum duo priora, apicibus acuta, reliquis multo breviora.. Ans triangularis, angulo infimo truncato, la- minis duabus lateralibus. Cap:wsin globulum fe contrahit. Mr, V. x Jo: 162 BE VO CR e eEEEEEEREEE EEE === _ = LL LTL NAZAASADL na: JO: *«HOFERI OBSERVATIO L de Morte & fe&ione calculofi. Alculofus ille, de quo Aorum horum Tom. IL pas. 47. quaedam retuli, muper feptuagenarîo major, adtis ulti. mis tragoediae fuae fcenis , fcalpello meo fubje@us , oculis expofuit, partes olim faepe cathetere ta@as , quas tibi L. B. polt “it pilo ulteriorem vitae hiftoriam, fuccinéte defcribere tentabo. Vir hic, juvenili robore pollens, ab 4410 1754, quo priora fcripfi, tertiae uxori jundtus, vitam laetam fatisque com- modam, rara ifchuria turbatam, tranfigebat. Cui vero caufae tranquillitatem hanc tribuerem, vix habebam ; mox vitae ge- nus e fedentario in agile mutatum ; mox deco&um dilutius fruttuum cynosbatos , quandoque repetitum , laudabam. Quidfi & levamen hoc aliquantum vino; ut noftratibus fuetum et, ad crapulam usque frequenter ingurgitato , tribuifem? Vir enim hic, olim vini copia faepius carens, ab anno 1754. Rieti noftratis largius potitus, illo urinaria vafa crebrius eluebat. Vita haec tranquilla & commoda fub finem menfis Septem- bris 1760, absque ulla:caufa externa notabili praegreffa, tur- babatur, doloribus horrendis, ifchuriaque continua, cum ex- cretione frequenti calculorum albidorum , leviffimorum, variae > figurae, et 2) 0 CS 16; figurae, plane anomalae, nulla fuperficie laevigatorum, muco” tenaciflimo involutorum. Vena bis fe&a , demulcentia omnis generis, largis hauftibus ingurgitata, balnea emollientia faepe repetita, cataplasmata abdomini impofita, clysmata quandoque injetta, nec morbum curabant, nec doloris atrociam lenire va- lebant. Tandem his, die 20, Nov. acceflit febris inflammatoria, cun vomituritione, fiti inexplebili, delirio, fingultu continuo, urinae fuppreflione , quae aliquoties dextera manu Chirurgi peritifimi PHILIPPI ZUBERI, cathetere (absque percepto cal- culi fenfu) foluta quidem tamen, fubfultibus tendinum acce- dentibus. Aegrotum noftrum convulfum , fub meridie die 23. Nov. trucidabat. Sub vefperam ejusdem diei, opem ferente . fupralaudato Chirurgo, aperiebam abdomen, fequentia phae- nomena fpectanda praebens. ° Vefica urinaria ipfa, praeter eminentiam in pofteriore dex. tra parte, externe, quoad formam, a fueto naturae tramite non aberrabat. Urachi pars inferior, praeter receptam in adultis, immo in fene, feptuagenario majore, confuetudinem, cava erat, liquorisque albido-tlavi, confiftentia fua ad cremorem latis accedentis, uncias circiter tres continebat , absque ta- men ulla, cavitatis hujus cum vefica urinaria , communica- tione. +8 Aperta vefica , tota praeter modum craffa, non folum valde rugofa, fed & crebris, a fundo verfus collum dire@is lacertulis, vel filamentis carneis, inaequalis erat. In parte po- {tica dextra ; cavitas faccum referens , confpiciebatur ovalis, duos pollices longa, unumque cum quinque lineis lata. © Sac- cus hic, ut videbatur, a feceffione membranae internae ab ex- ternis natus, gibbum fat notabilem, in externa veficae fuperfi- cie efficiens, introrfum , ob dilaceratam in plures carunculas membranam internam, in veficam hiabat. In ipfa hujus facci & reliqua veficae cavitate continebantur calculi 18. omnes, unico excepto, albido - gryfei, figurae anomalae, variis nempe _ angulis hifpidi, leves & quafi so , iis, quosa Septembri i menfe x54 EE) CSF | menfe creberrimie ejecerat, fimiles, etfi majores; unicus aderat fphaericus,. lineam cum dimidia pro diametro. habens; bulbo- rum cepae inftar lamellatus; reliquis » ratione ad volumen ha bita, muito ponderofior, gryfeo-fufcus. Caleuli hi fluQua- bant in uvrinae craflae flammeae & foetidae unciis circiter fex,. vifcido muco, in fila longiffima duadili, involoti. A muco li- berati & abluti calculi, in vefica reperti, pendebant drachmas tres cum. granis 27. i Veficula felea: valde diftenta , bilem continebat in: grumos fat duros redaîtam, cum pauco liquido. Reliqua vifcera , in abdominis cavo contenta, fanaoptimeque conftitutaapparebant. Ren finiffer fanus, nec ealculum, nec fabulum, nec ul lum concrementum tartareum, continebat. Duplicatura peri- tonzei., renem dextrum tegens, livida & inflammata:, fub multa pinguedine continebat eundem renem, juftae magnitu- dinis, totum lividum., plarte vacuum, in medio fuo dorfo, in- fertioni vaforum emulgentium & exitui urethetis direGe oppo- fito ,. foramine, digitum admittente, ad pelvim usque perfof- fum. Subftantia ipfius renis,. circa foramen ,. in pulpam mol lem. corrupta erat. An tranquillitas fexennii ultimi, calculo, perfoffà interna veficae membranà, in facco quafi latenti, tribuenda:? An calculus fub finem Sept. 1760. fratus:, faccusque in carunculas dilaceratus, dolorum. recrudefcentium ,. & tandem mortis caufa 2 hi COILTU.S Ù me DOCS 165 CRIESBITSIE BIIIT VITI RIPRITRIF LR DIESIS 3753 , E J\U:S'B BM b° Bis, ET II. fiftens i Mortem, a lacerato vitrum devorantis ocfophago. (Utor annorum 30. optime valens, Baccho , totus quantus vivens, faepius a vino vidtus, pocula vitrea leviter mafti- cata devorando, compotatoribus portenti quid fe monftrare, arbitrabatur, ac creberrime, temerario hoc exercitio, gulam fuam periculo exponens, de morte, vitri aciem. pro falce af fumtura,; vix timebat. Sed. audacem non femper fortuna juva- bat, mane emim, poft vitri vorationem in. crapula iufigni fac- tam, dolorem pungentem fub fterni cum clavicula finiftra, junQura , ad quamvis deglutitionem, & ignis quafi fenfam. in finiftro pectore, patisbatur. His excruciatus aerumnis Chi- rurgum conveniebat, fymptomata vero huic narrantem gulo- nem noftrum. vitri vorationis adeo pudebat, ut mali caufam effe ofliculum ovinum, inter rapas codum, gulae inhaerens, —. fingeret; Chirurgus palato, pharyngifque parte vifui patente < probe perluftratis, mali caulam in oefophagi parte inferio- EAT > SEA re occultam fufpicatus, omnem medelam. in corporis, con- tra naturam ibi fiti, protrufione in ventriculum ponebat,; ideoque fpongiolam cannulae argentea alligatam, in SCUL- TETI Armamentario chirurg. Tab, 10. fi. 2. -delineatam, itera- tis. aliquot vicibus per oefophagum ad. ventriculi orificium fuperius. ufque detrufam, retrabebat. Sed dolor, operatione hac nihil imminutus, gulonem noftrum in nofocomium pub- licum demum cogebat, ubi defperati mali curam fequentibus tentabam. 3 1. Venae 166 . SC )o( 3% 1. VenaefeGione in pede adminiftrata. 2. Deco@o traumaticorum optimorum cum demulcentibus remixtorum, quo & faepius gargarizando , gulae par- tem fuperiorem eluebat. - 3. Mixtura antifpafmodica, cum multa mucilagine feminis cydoniorum. 4. ViQu, nulla falis acrimonia gulam irritante, ex jufculis & cremore hordei. His vero, etfi rite admini@tratis, no&is infomnis aerumnàs temperare non valebamus, doloribus enim fupradi@tis adde- bantur anxietates praecordiorum, pulfus celer & parvus, iu- termiffionibus crebris turbabatur, dolor in pedtoris finiftri par- te inferiore augebatur; tandemque his omnibus audtis, gulo nofter, poft fudorem frigidum, collapfo cum fibilis & ronchis pulmone, exfpirabat. Poft mortem, cadaver ultimae perferu- tationi exhibitum, fequentia notanda praebebat ; abdominis partes omnes fanae & rite conftitutae, mifero homivi vitam certe longam promififfe, nifi temerario aufu corpus proprium laefifet; difciflis coftarum cartilaginibus , fternoque reclinato , e finiftro pe&ore ultra libras duas jufculorum & medicaminum effiuebant, acuto triangulari vitri fragmento in ipfa hac cavi- tate ad fpinam dorfì jacente; pulmones ambo fufco colore , fi- pifter multo obfcuriore, livefcebant. Oefophagus, fub ipfa claviculae cum fterno junAura, foramine ultra pollicem longo, in cavitatem pe@oris finiftram hiabat, vulneris labia crafla hia- tum augebant; ventriculus tandem apertus, vitri aliquot fru- ftula, muco involuta, continebat, nec jejunum adeo vacuum erat, quin & chymum cum vitreis fruftulis contineret. Lettre È ; - BEDOC ER 167 WR 222 RCCLERERR Lettre de Mr. dAPPLES. MESSIEURS, L yafi longtems, que l’on veft apergu des grands incone veniens, qui accompagnoient, qui fuivoient, ou qui ren- doient quelquefois entierement infru@ueufe l’Opération de la Catarate par depreffion, qu'il paroit aflés extraordinaire, que la Chirurgie, qui a tant d’autres égards s’eft illutrée dans ce fitcle, n’ait pas cherché è perfeGionner, ou plùtòt è changer “ entièérement cette méthode, en lui en fubftituant une plus fure, qui mit les malades è l’abri des douleurs & des grands accidents, qui fuccedoient. quelquefois è l’opération faite avec l’éguille, comme la lefion de l’iris, l’inflammation de ‘tout le globe de Poeil, le déchirement des cellules, qui contiennent l’humeur vitrée, &. le relévement du Cryftallin. On évite tous ces in- conveniens en emploîant la nouvelle méthode, qui fe fait par l’extrattion du Cryftallin, méthode inventée & mife en ufage depuis bien des années par Morfreur Daviet, Chirurgien Ocu- life, du Roi de France, communiquée à lAcademie Roiale de. Chirurgie par un Mémoire, préfenté à cette Compagnie en 1752, & perfeionnée dès lors par Monfeur DavieL jufques au point de mériter la confiance de ceux , dont les organes de la vifion “font offufqués par la cataratte. Un Citoyen de cette Ville àgé de 48 ans, homme de mé- rite, s'eft trouvé dans le cas, né avec les organes de la vifion très foibles, il n’a jamais joui du beau fpe@acle de la nature, que d'une manière imparfaite, fa vué de Poeil droit a méme foufert une grande diminution des l’années 1742, la leQure attentive & reiterce, qu'il s'eft faite faire des livres, qui traitent pei da i adies 168 RE VOCI ladies des yeux, Tui ont donné quelque lueur d’efpérance, quel. ques converfations avec un Médecin de fes amis, l'ont confir- mé dans ces idées flateufes, le Célebre Moufreur de HAaLLER a exa- miné fes yeux au mois d’Avrîi de cette année t76r, & fon con- feil à determiné ce Monfieur è entreprendre le voîage de Paris, pour confulter les grands Maîtres en Chirurgie de cette Mé. tropole, & enfuite, fi on le jugeoit convenabie, fe foumettre è lopération de la Catara&e par ExtraGion, C’eft de .cette opération, Meffieurs! dont je me propofe de vous rendre compte, comme en aiant été le Témoin ocu- - laire, je le fais par la Copie du Mémoire en forme de Lettre. adrefliée de Parisà Monfieur le Barox de HALLER. Si cette pièce écrite en Frangois, pour étre d’un ufage plus général, vouspa- roit digne de la curiafité du Public, vous aurés la-bonté de la faire paroitre avec cette Lettre dans le Journal, qui simprime è Bale par vos foins, fous le Titre d’ACTA HELVETICA, ouvra- ge auquel je m’interreflerai toùjours vivement ; je joins à cette Lettre la réponfe de Monfieur de HaLLER, qui eft courte mais ex» preflive. | Le fuccés du voiage & de Popération a été des plus heu- teux, puisque la perfonne operée jouit de la vué des objets éloignés, ce qu'il n’avoit jamais fait auparavant, qu'il fe conduit tout feul parles rués, & qu'il lit commodément avec une loupe de 4 pouces de foier. ny Daignés agréer les foibles efforts que je fais pour orner vÒtre Journal de quelque obfervation nouvelle, & la confidé- ration diftinguée avec laquelle j'ai l'honneur d’étre, &c. ® à Laufanne ce Vendredy 20 No. , vembre 1761, Votre Ba d'APPLES D. M. & Ci LET- HE)? - 169 L'E T'iR°'E° n MONS. LE BARON DE HALLER, MONSIEUR! ting c'eft vos fages confeils, qui ont determiné Monfieur A B. deF. à fubir l’extra&ion de la catarate, & que je me fuis laiffé perluader à faire de voiage de Paris avec lui, malgré © mes affaires & le peu de commerce, que ce voiage paroiffoit ‘avoir avec ma fituation & mon age, je me fais un devoir de | vous rendre promptement compte du fuccés de cette entrepri. fe. Nous fommes arrivés è Paris le 20. Aozt, dès le lende- main nous avons cherché Monfieur THiery, chés lequel nous ‘avons trouvé le mérite, la probité, la fcience, & l’efficace de votre recommandation , il nous a confeillé de voir ce qu'il y a- voit de mieux en fait d’Oculiftes, Monfieur de Mours expert pour les maladies des yeux, qui n’opére point, mais qui conful- te Mr. Daviet Chirurgien oculifte du Roi, qui a long-temps travaillé à Marfeille méme déja du temps de la Pefte, dont il porta un témoignage d'honneur par l’ordre du Sr Roca & Monfieur TENON grand Chirurgien, Membre des Academies Roiales des Sciences & de Chirurgie de Paris, jeune homme aimable & qui-donnera un grand fujet. AMonfieur de F. auroit voulù joindre à ces Meffieurs Monfieww MoRanD Chirurgien Major des Invalides, nous l'avons cherché mais inutilement; Ces Mefficurs ont examiné les yeux de AMonfieur de F. chacun fé parement, après cet examen préliminaire on les a convoqués en Confaltation è 4 heures du foir, en préfence de AMonffeur FerREIN Anatomilte de l’Academie Roiale des Sciences, Profeffèur au College de Cambrai & de Monfieur Tuarerv Do&eur Ré gent en la Faculté de Medecine de Paris. Ces Maîtres après un nouvel examen attentif des yeux du Patient & après quel- Vol. V. i 34 ques A 170 EEVO(SE ues raifonnemens phyfiologiques ,. ont:etés tous unanimes è écider, que les yeux de Monfienr de 'F étoient affetés de ca- taradte dès la naiffance , que l'opération de ces cataractes, fur tout celle de l’oeil droit, étoit douteufe pour le recouvrement de la vué, à caufe de l’ancienneté de la maladie, l’affoiblifement des organes, les adherences fufpe&ées ;. mais que cependant on pouvoit efpérer quelque fuccés de l’operation, à raifon de la mo- bilité de l’Iris,, & de la quantité de raions lumineux, qui parve- noient a la retine par l'humeur vitrée, que l’on pouvoit & que l'on devoit faire l’operation de ce cataracte par extraGion,. ea commengant par l'oeil droit comme le plus infirme & déja près= que condamné, que la neceffitè de cette prémiere opération decideroit à entreprendre ou à.laiffer l’oeil gauche, qui eft ene core très précieux è Monfiesm de F. qui s'en fert journalement, quoi que d’une facon tres laborienfe,, an moien. d'une loupe d'un pouce de foîer. Le jour & Pheure de l’opération ont etés indiqués au. Jeu di 3: Sept., le Malade aîant auparavant fait ufage des: prélimi- — naires & préparations: convenables, concertées entre. Monfieux TuWiery & moi Tous ces Meffieurs fe font rerdus: dans la Chambre du Ma- fadeà ro. heures du. matin;précifes, il faifoit ce jour la mediocre- ment chaud & un temps couvert très favorable è l’opération, le mmalade a été placé fur un fiége fait exprés è. un jour convenable; Mr. DavieL Opérateur s’elt placé fur un autre fiége un peu plus élevé vis-à-vis. de lui, il a fait aflujettir la paupiére fupérieu. re par fon Fils, qui étoit derriere le malade, jétois placé entre le malade & l’Operateur, au còté droit, fort è portée de voir & de | faire attention è tout le manuel, ces Meffieurs étoient rangés de Pautre còté,. Monfreur Davier a affujeti la. paupiére inferieure avee.la main gauche, & il a pris avec la main droite un. petit Bi ‘ ftouri: courbe fort tranchant & aigre, il a fait l'incifion de la cornée du: haut en bas, à la diftance d’une ligne de l’Iris, emcom-. mengant du: coté du grand'angle,. l’Operateur a remarqué qu'il trou- 2 ) o ( 2% 371 trouvoit beaucoup de refiltance & de:dureté.à la cornée, il a pris enfuite des cifeaux courbes, bien tranchantes & bien afilées pour agrandir l’incifion en triangle de bas en haut, & ouvrir, s'il étoit neceffaire, la capfule du-cryftallin, mais aîant remarqué, que ces premiers cifeaux ne mordoient pas bien & qu’ils frongoient la cornée, il en a pris de'plus fins,pour achever l’incifion, qui.elt d’en- viron $ lignes, en comptant tes ‘2 cotés inegaux du triangle, l'hu= meur aqueufe blanchatre, peu abondante s’eft enfuite écoulée, on a efluîé l'oeil avec une eponge imbibée d’eautiede, fans qu'il foit forti presque une feule goutte de fang; tout deluite le cry(tal- lin s'eft prefenté à la pupille, ‘on la degagé du bord de l’'iris, qu'il touchoit, il et forti precedé & environné d’une liqueur vif- queufe & jaunatre, l’Operateur a pris une petite curette d’or ou de vermeil un peu creufée (c’eft.ce qu'il apélle un inftrument au- xiliaire) avec laquelle il a renverfé délicatement -de bas en haut le lambeau de la Cornée, & il a amené le Cryftallin en dehors avec l’humeur glaireufe , qui l’accompagnoit, qu'il difoit Ètre une partie du Cryftallin fendu & renfermé comme dans un Kyfte, j'ai regu fur ma main ce Cryftallin, qui s'echapoit fur le linge, après quoi l’Operateur a ramené le lambeau fur le vuide de l'incifion en raprochant dextrement les bords de la plaie. Toute l’opéra- tion, telle que je viens de la décrire, a duré $ ou 6 minutes, le Malade a affuré, que cette opération n’étoit point doulonreufe & qu’on pouvoit la comparer à une légere egratignure, ona pré- fenté au malade operé plufieurs objets, comme un chapeau ‘bot- dé, une canne à pomme d’or en croffe, il a diftingué tous ces ob» jets & a dit qu'il voioit mieux de cetoeil, qu'il nen aie jamais vù de fa vie, on a couvert les2 yeux, le malade étant pancé &mis dans fon lit, cesMeffieurs ont examine le Cryftallin., on latrouvé de 2 lig- nes de furface,, épais d’une ligne, jaunatre, demi opaque, traverfé dans fon milieue d'un point dur, obfcur, d'un blanc fale, ona faigné 5. fois le Malade, avant & après l’opération, je lui fais obferver un regime fevére, il n’eftnouri que de _2 Taffes de gru à l’eau de 4 en 4 heures, nous verrons par la fuite quel fera Ie fuccés de cette opération. Monfieur de -F. eft très tran. quile & ne foufre point, voici déja le gme jour dès Popéra- i YX 2 tion _ TAMA aut a La TORTO 172 BEVO CE tion, fans qu'il fe foit manifefté beaucoup de Fièvre ni d’autres accidents. i 15, fisaa i Jai été charmé de faire connoiffance avec ces. Mefieurs les Medécins & Chirurgiens de Paris, ce font tous de très aimables Perfonages, ilya de bonnes chofes à aprendre dans leur converfation, nous vous avons fur tout bien de l’obliga» tion de la connoiffance, que vous aves nous procuré de Monfew > “le Doctenr Tuiery & Monfieur Tenon, dont ies lumiéres & la probité font generalement applaudis; Ceux qui voudront fe fervir de Monfieur DaviEL, trouveront encore chés lui toutes les reffources, que fourniffent une longue expérience & la dex, terité de la main; car quoi que bien-tòt feptuagenairie & fe fervant de lunettes,- il a todùjours la main bonne & il et d'une grande utilité dans les cas rares & imprévis; il nous promet un ample Traité in 4to fur les -maladies des yeux & fur la maniere de les guérir, fondée fur des obfervations de 40 ans, je ne fqais fi celle, qui n’epargne perfonne, lui permetra d’ac-. complir un aufli grand deffein,. je l’ai fort exhorté è ne point perdre de tems. ica Tous ces Meffieurs. m'ont parù. penetrés d'une grande confideration & eftime pour vous, MonsiIEUR ; ils connoiffent une partie de vos ouvrages, & m’ont chargé de vous aflurer de leurs refpetts. Le malade operé a di@é lui méme les lignes fuivantes dès fon lit. : Monfeur de F. prie votre Seigneurie d’agréer Paffurance du profond refpe&, que lui ont infpiré excellence de ‘vòtre coeur, la nature & l’etendué de vos connoiffances, & le tra- . vail infatigable avec lequel vous les augmentés pour le bien de l'humanité, il eprouve avec joie & reconnoiffance l’utilité, dont eft , à l’égard d’un organe aulfi délicat & qui paroit autant fenfi- ble que l’ceil, la diftin&ion que vous avés indiquée, des par- ties fenfibles d’avec celles, qui ont moins de fentiment. ‘ | y i ‘0Us a A dai is ps ; REVO(ER. 173 Nous ferons charmé Monfieur de F. & moi, d’'aprendre de bonnes nouvelles de votre fanté, & de profiter de vos fages di. © rections fur le parti, que nous aurons à prendre pour l’opération: a l’ocil gauche, vous aflurant du refpedueux dévonement avec lequel j'ai l'honneur d’étre,. MONSIEUR à Paris, ce Lundi 7. Sept. Votre €3e. 1761, D’'APPLES D.M RE PONCE de Monfieur de HALLER à Monfieur D’APPLES. e Tgr m’etes en verité échapé , Monfieur ! j'aurois encore VW écrisà Meffeurs Tnierv& TEeNoN, je n’ay fcu vétre dé part ,, que par vòtre lettre du 7me, dont je vous fuis obligé, Je fuis très content de la facon d’operer de Monfieur DAvIEL; cette humeur glaireufe, qui envelopa le CryMtallin, eft aflés particuliére. La 2de Opération, dont parle Monfreur de F. feroit alors è l’autre oeil', il fgait par lui méme è cette heure, ce que c'eft que cette opération, qui n’a point de fuites fa- cheufes, n°y aîant aucun nerf de bleflé, le confeil que j’aurois à lui donner dépend de l’ufage , quil fait decet oeil, sil en tire encore un certain parti, comme de voir de gros caradtères - &desobjetsavec quelque diftindtion, je n’ytoucheray pas; mais je me déferay de cette cataradte, fi cet oeil ne rend pas de bons rvices, en verité je n'ay plus prefent en memoire l'état de cè fecond oeil.. Bien mes honneuts è Monfieuw de E. & je vous aflure, que je fuis très parfaitement,. ss MONSIEUR. è Roche ce 14. Sep 0 0 Votre Ges VR, Signé HALLER, 3 4 da Ì è » “ La Ma 3 | Eloge; 1/74 : Be ) 0 (3% SI DISOTTO: TIRI III Ta Eloge, ou abregé hiftorique de la vie de Monfieur DAVIEL. PAR Moufieur O A P PL ES. Moser Jaques DAVIEL originaire de Normandie, Fils, fi je ‘ne me trompe, d’un Maitre en Chirurgie, fut envoié jeune à Salon en Provence, chés un Chirurgien en réputation, il fut la inftruit dans les élemens de l’Anatomie & -de la’‘Chirur- gie, après un féjour de quelques années, ce noviciat lui valut - la confiance de fon Maitre & l’amitié de la Démoifelle de la maifon, qu'il a époufée dans la fuite, peu content d’un fi petit Théatre, .il fe.rendit à Marfeille, quelque tems avant la Pefte, qui a affligé cette Ville commergante Lenviron.en l'année 1720, quoique peu connoiffeur du genre de cette cruelle épidémie, fes talens, fon zèle, & fon aplication, le rendirent bien-tòt né- ceffaire, fur tout dans un. tems où lon trouvoit fi pen de bons fujets, qui euffent aflés de générofité pour fe facrifier au falut de la Patrie; .il travailla beaucoup fous les-yeux de 3 grands Médecins de Montpelier, qui eurent le courage de s’enfermer dans cette ville infeQée, s’étoit Me/ffeurs Chicorneau, DIDIER & Vercne.; le danger de la contagion ne l'épouvantoit point, - il fcarifioit les bubons, les .charbons & ouvroit les Cadavres avec une intrepidité heroique au millieu d’une calamité, où les malades tomboient à droite & a gauche, fa frugalité & le grand exercice, qu’il prenoit, l’ont garanti d’une contagion prefque uni. verfelle, &.il échapa au milieu dè plus de 40000. morts, aulli ne fut il pas oublié, lorsque le Roi de France, ou pliùtòt le Duc Regent, affigna des Penfions à tous ceux, qui avoient fervi uti- lement dans cette trifte occafion, & AMonfieur Davier fut de. coré, comme bien d'autres, d'une croix de Chevalier de St. Roch, qui pend è un ruban cramoifi, & qui a pour infcription d'un cò- 4 9 so) OC 275 té LUD: XV. inffituit, & de l’autte, Propter fugatam pefem Mof- filienfem. Après cet orage loin d’étre degouté par cetimmenfe travail ;, nòtre jeune homme n’en fut que plus empreffé è aque- rir de nouvelles connoiffances, il fut bien-tòt après aggregè au corps des Chirurgiens des gaières, animé d'un: genie fupérieur pour les maladies des yeux, il s’attacha principalement è cette pres de la Chirurgie fans négliger les autres; c’eft environ en ‘année. 1730, qu'il eut occafion d’opérer par dépreffion un honnéte homme Suiffe, concierge de Madame d’Orleans dans fon chàteau de Bagnolet près Paris; ce concierge avoit été man- qué par un autre habile Chirurgien, & depuis l’opération de Mor» fieur Davie, il a confervé aflés de vué,. jufques à un age très avancé pour vaquer à toutes fes affaires & lire avec une foible loupe les cara&tères les plus menus;. les grands talens,. fur-tout en France, reftent rarement à l'écart, la réputation que Mor- fieur Davrer s'étoit formée,. l'attira à Paris où elle lavoit de- vancé; la Cour & la Ville aplaudirent è cette aquifition , on ne pouvoit étre attaqué ou. menacé de quelque maladie de l’ocil, fans faire voir cet organe à: Mornfieur Davies, l’Efpagne,le Por- tugal, le Palatinat, la Lorraine, la Bavière, lAlface, ont été les témoins-de fes fuccés;. la première de ces Cours, Pa voulu retenir è fon fervice avec des apointemens très confidérables, mais qui ignore la mauvaife figure; que fait un Frangois à Ma- drit? une moindre fortune & une honnéte liberté étoit plus dw | gout de Monfieur Daviet; il ruminoit dans. ce temas là les in- conveniens, qui accompagnent très fréquemment l’opération: de la cataraQe. par abattement, où par dépreflion du cryftallin, & fans avoir peut- étre jamais été informé de la poffibilité del’ou» verture de la cornée, pour en extraire le cryftallin, comme un orp: inutile, avancée comme un Problème dans les. Mémoires de l'Academie Roiale des Sciences de Paris pour l'année 1707, il a imaginé cette opération & l'a executée une infinité de fois, je renvoie fur ce fujet è la leGure des pièces concernant cette opération contenués dans l’Hiftoire de l’Académie Roiale de | €Chirargie de Paris imprimge en. l'année 1752, ou l’on lit un . Mémoire, dans lequel: Mfoxfieur Daviet juftifie fa méthode aulli Pi: bien >, 176 - Ss ) o ( I& | bien que le.choix & la ftru@ure des inftrumens deftinés è cette opération, par préferance à ceux de Meffieurs de laFave & Tenon, tout lesdeux Membres de l'Academie de Chirurgie. ‘ - Si ma Mémoire n’eft pas infidéle, Monffear DaviEL avoit déja fait plus d’une centaine d’opérations de la catarate par ex- traGion, lorsque Moufeur de Voce fameux Peintre de Dijon vint à Paris confulter Afozfieur DavieL fur l’état de fes yeux, un habile Chirurgien de fa Province n’avoit pas reuffi à lui faire l’opération de la catarate par depreffion à l’oeil droit; lPoeil gauche étoit aufli affeGé de la méme maladie & de plus vicié par une adhérence de la .capfule antérieure du Cryftallin. au bord de l’'iris, qu'elle trifte fituation pour un Peintre! _ Nòtre grand Oculifte ne fe laiffe pas intimider par cette fa- «cheufe complication, il fait fon opération, emporte hardiment le point de l’adhérence, l’extration du cryftallin & le refte du manuel de l’opération font confomés en peu de minutes, à l’inftant la‘vué de.cet-ceil précieufe è un grand Artifte et réta- blie, & au bout de moins de fix femaines Monfreur de Voce eft en état.d’exécuter au moien.d’une loupe de quatre pouces de foier, les ouvrages de fon art les plus délicats; un des pré- miers Tableaux, que le genie du Peintre a imaginé après fa con- valefcence, eft cette belle eftampe, qui et dans Je Cabinet des Curieux, entr’autres dans celui de Monffeur le DireSfeur de Hat- LER, ©U l’Artifte peint en petit, mais au naturel Monfreur Da- VIEL, couronné par la renommée, environné de tous les attri buts de la Chirurgie & muni des divers inftruments de fon in- ‘wention, quifervent à l’extraGion de la catara@e; les Mercures de France, les Journaux des Suvans_& celui de Meédecine de Mon- fieur de VauDERMONDE continué par Monfeur ROUX, ont fait mention de cette opération, elle a valu à Monfreur Daviet la gloire d’étre affocié è plufieurs illuftres Académies, celle de Chirurgie de ‘Paris, celle de Londres, de Stockolm, &'celle des Sciences & beaux arts de Dijon; c’eft à peu près dans ces cir- conftances, que Monfieur de ForeL a fait le voiage de Paris au mois d’Aotùt 1761, né avec les organes de la vué foibles, aiant peu 9, #5 DO (S SUI peut-étre aporté en naiffant le principe de la .cataratte, l’opacité du cryftallin a augmenté depuis l'année 1742 furtout è l'oeil droit, l’Oculifte HiLmer a vu fes yeux ‘en 1749, peu content de fon raifonnement & de fon prognoftic, AMonfieur de ForeL a dès lors beaucoup étudié & refléchi fur cette importante matière, enfin déterminé par les confeils du favant AMoufieur de HaLLEr, s'étant rendu è Parisavec un ami, il a fait conftater fon état par les plus grands Maîtres en Meédecine & en Chirurgie de cette Metropole, qui tous lui ont unanimement confeillé l'opération de la catarate par extraction, l’envifageant cependant par raport au fuccès:comme douteufe, à raifon de la foibleffe primitive des or- ganes; cette opération a étéexecutee à l'oeil droit par Mr. DavieL le ze. Sepr. de la méme année, on n’a pas jugé à propos de tou- cher au gauche, qui rendoit encore quelque fervice, cette opéra= tion quoique défe&ueufe par quelques circonftances particulières, è a cependant eules fuites les plus favorables, puisque Monfieur de ForeL voit aGuellement mieux de l’oeil droit, qu'il n’en a vu de toute fa vie, qu'il jouit du fpe&tacle de la nature, dont les beau- tés font nouvelles pour lui, il feroit peut-étre retourné cette an- née à Paris pour fe faire opérer l’oeil gauche, fila mort préma- turée de Mr. DavieL n’avoit pas rompu fes mefures, ce pau= yre homme, quoique fort & rigoureux, avoit déja pendant que nous étions à Paris une forte d’embarras dans la langue, qui génoit un peu la parole, laquelle géne il attribuoit à la vifco- fité de la falive, quoiqu’il aie emploié bien des remèdes peut- étre affés mal è propos, méprifant en cela les confeils des Meédecins, le mala fait des progrès fi rapides- pendant l’hiver, que déja au mois de Mars de cette année, il étoit tombé dans une complete aphonie, excedé de cet état, ne manquant ni par latéte, ni par les yeux, ni par la main, commeille. dit lui-méme dans une Létre, il eft forti de Paris environ Pàques, foit pour faire quelques opérations-utiles, foit aulli pour fe procurer l’ufage des eaux minérales, ou des bains chauds, il à voiagé pendant tout PEté dans plufieurs Pro- winces du Roiaume de France, fa réputation la fait apeller ‘& Nevers auprès d’un Seigneur de la première qualité ; en- Vol. V. di fin so 175 - OA SE YO fin fe trouvant è Lyon au commencement de Sepzen bre Phabileté de l’aimable Aonfeur TRONCHIN, reconnué dans toute l'Europe, la attiré à Genève, où toùjours fixé dans fon fyftème & è l’incu de ce grand Médecin, il a pris un pur- gatif fi violent, que fon mal a empiré vifiblement par une diar- rhée colliquative avec fièvre devenué incurable ,. nous l’avons trouvé dans ce trilte état, quand'nous le fommes allés voir è Ge- nève Monfieur de ForeL & moi; etendu dans fon lit comme ‘un cadavre fans voix & fans pouvoir presque avaler aucun li» quide , que goute à goute, il a donné fa confefiion par écrit à Monfieur FRoNncHIN, par laquelle il avoue,. que fa temerité dans Pabus des remédes eft la caufe de fa mort, qui n’a pas été dif- ferée, puisqu'il eft expiré le 30. Sep. 1762. le pauvre défunt ne connoiffoit pas cette maxime invariable de nòtre grand Hir- POCRATES, quil eft tres difficile & par confequent tres dangereux de purger fouvent les Corps robufes. Aph. Lib, II. 37. ia Monfieur TroncHIN a fait ouvrir le cadavre en fa préfem» ce, par laquelle ouverture on. a reconnu, que toute la maffe du fang étoit apauvrie: ,, les mufcles du pharinx & du laringx affe&és de paralyfie, Afonfeur DavieE étoit un parfaitement honéte homme & un-bon Chrétien, plus fenfible è la gloire, qu’à l’interét, il a temoigné par fignes de grands fentimens è la volonté de Dieu & une grande confiance en fa mifericorde,, par le mérite de notre S. |. C. & quoi qu'il foit décedé dans une ville Proteftante, comme om y fait profeffion d’une grande Tollerance , l’Aumonier de Monfieur le Réfident de France a eu toute la liberté de lui adminiftrer tous les fécours fpirituels en ufage dans PEglife Romaine, & il a été inhumé honorables ment en terre Catholique à quelques lienés de la ville. Voilà.comme les grandshommes nous font enlevés prématu= rement, regrétonsune perte, qui fera difficile è réparer. Monfieur DavieL avoit une affés nombreufe Famille; fa” Provencale l’avoit fait Père de trois fils & de quelques Filles , lai i VA RE " Ù it i #5) O ( 5% 179 né des Fils déja très habile en Chirurgie, avoit foutenu aux Eco. les de St. Come une Théfe de Cararata, ileft mortà Zell de fiévre maligne, étant Chirurgien Major d’un Régiment de Ca- valerie dans l'armée de Monfieur d'EtRE‘ES, qui faifoit la guerre dans le Pais de Hannovre, ce.jeune homme a été regreté de toute l’armée; les deux Cadets font encore jeunes, leur vivacité, leur application & fur tout l’exemple de leur Père fourniffent quel. que efperance de voir renaitre en eux un nom, qui nous eft.cher. Fai lPhoneur d’étre avec bien de la confidération à Laufanne ce vendredy 3. Dec. ‘1762. Votre Fe. rif D'APPLES D. M. Ouverture d’un Cadavre faite le 12. Aoùt 1762. » V 'Onfieur le Confeiller Bercrer D'ILLens haut Foretiér, VA a éprouvé fur la fin du mois de Sepe. 1761, un gonflement ‘ douloureux, qu'il exprimoit comme une efpèce de bare au voi- | finage de l’orifice inferieur de l'eftomac., & à peu-près dans l’en- droit où paroit l’éminence du petit lobe du Foîe; cela fut d’abord senvifagé & traité comme un fimple dérangement d’eftomac , mais ‘on ne tarda pas à s’apercevoir,que la maladie étoit grave & qu'el- le étoit entretenué par des caufes plus profondes , le Patient éprouvoit des gonflemens, des aigreurs cauftiques, des nanfées, & enfin des vomiffemens, qui font devenus totjours plus fré- quens, a mefure que l’obftacle a augmenté, les nourritures les plus fimples & les plus légéres fe corrompoient & le fatigoient jufques à ce qu'il s'en fut foulagé en les rendant par en haut, l’appetit a infenfiblement diminué, les vomiffemens font devenus plus fré- quents, toute l’habitude extérieure du Corps s'eft couverte d’une teinte bilieufe & jaune, comme de l’ocre, les urines ont été fou- vent noires & plombées; le bas ventre a fréquemment & alter- nativement été fatigué par la conftipation & par la diarrhée, fui- vant le plus ou le moins d’éficace & de drafticité des remèdes qu'il prenoit par la bouche, le poulx a été conftammentlent & » ; Z2 quel. = 180 E° )o(S$ quelque fois intermittant, les fymptomes font ainfi allés en aug- > mentant:;. jufques è la trifte cataftrophe, qui a terminé les foufs frances & la vie da Maladele 10, 40% 1762. à tI. heures & demi avant minuit. Les Parents du Deffunt ont avec raifon défiré, que par l’infpedtion anatomique , on chercha à découvrir la caufe des terribles accidents, qui ont rendu cette maladie fupérieure à la force de tous les remedes & par conféquent mortelle, c’eft ce qui a été fait avec exaditude le lendemain du jour indiqué cy-deffus, à 6. heures du matin, par Monfreur Levape Chirurgien, fous-la Préfidence de AMonfieur le Dodteur Tissor Membre de la Societé Roiale d’Angleterre & de la Societé Litteraire de Basle, & celle du fous figné aulfi Do&teur en Médecine & Confeiller > de la ville de Laufanne & deux curieux Amis du Deffunt. Examen Anatomique. 19. Le corps eftant expofé fur une Table, on a vi toute la: fuperficie extérieure de la peau & des teguments fort amaigries & exténuée, couverte d’une jauniffe gluante, qui avoit penetré jusques dans le corps graiffeux. 2°, Le fternum étant enlevé avec beaucoup de peine, è caufe de la dureté des cartilages presque oflifiés, on a été furpris de trouver l’une & Pautre cavité dela poitrine. occupée par nne affés grande quantité de lymphe noiratre & fans odeùr, les lobes du Poulmon alterés dans leur couleur naturèlle, & farcis de petites hydatides,. qui contenoient une ferofité pa- reille à celle, qui étoit déja extravafée, ce qui eft d’autant plus extraordinaire, que le malade ne s’eft jamais plùint de difficulté de refpirer,. & fait conje&urer, que cette rupture des vaiffeaux lymphatiques n’eft arrivée qu’a, la fim de la maladie, par les grands & fréquents. efforts que le malade faifoit pour vomir. \ 3°. Le coeuraététrouvé petit, & flétri, mais fans aucune al- teration, il étoit vuide de fang, peu ou point d’eau dans le Pericarde , & fans concretion polypeufe. 4°. Le #5 ) 0 CS 181 4°. Le Ecie a par attaché au Diaphragme par une adhérence plus marquée qu’a l’ordinaire , ce vifcere étoit augmenté de volume, farci de bile dans toute fa fubltance & parfe- imé de petits giandes fchirreufes. $°. Le Ventricule devenù mince & augmenté dans fa capacité par Pexpenfion de fes membranes, il étoit gonflé par beau- coup d’air, & contenoit 3. è 4. verres d'une liqueur noire & toétide. 6°. Le Pylore ou otifice inférieur de PEtomac eft devenù fchir- reux depuis la partie, qui ef du còté du ventricule, jus- à > è la moitié de la longueur du Duodemsm , le retreflifa ment n’étoit cependant pas aufli abfolu, que l'on n°y pùt encore pafler le petit doigt. 9°. La Veficule du Fiel, fort grofle & remplie d’une bile noire brulée & gluante, em telle forte que viciée dans fa con- fiftance & dans fa qualité favoneufe, elle ne pouvoit point «. s'ecouler dans le premier inteftin par le canal Cho/ydogue, "c’elt ce qui rendoit les felles pareffeufes & faifoit paroitre les excremens d’une couleur argileufe & cendrée, pen- : «dant tout le cours de la maladie. 3 0°. Les Inzefins, la Kate, le Pancréas; la Vefie, & tous les ». autres vifcéres, étoient dans l’état naturel. * Confidérations Aithiologiques. Il fe préfente une belle queftion è examiner, c'eft de favoir fi l'on pourroit par quelque moîen phyfique prévenir la forma- tion des caufes primordiales de cette cruélle maladie, qui dans Pefpace de 30 ans nous a enlevé 4 Chefs de la méme Famille; en y comprenant celui que nous regrettons, & en préferver ceux qui reftent, & qui pourroient encore naitre; Je dis que ouî, par trois moiens, la Ditte, l’exercice, & par l’abftinence de presque tous les remedes. Par la Diese, en emploiant fur-tout par raport aux Enfans, ‘tes aliments les plus légers & de ia plus facile digeftion, ne les | accoutumant point aux boulies, aux crémes, aux foupes épaif- 43 fes, 89 BE DO (3% fes, aux alimens fucculents, au falé, au fromage, aux fauces, aux ragouts de haut golit, aux fucreries, au gibier, il faut qu'ils connoiffent tous ces aliments, mais il faut les acoutumer à s'en paffer, ne leur faifant pas méme golter du vin avant l’àage de 15 ans. Par l’exercice, en les accoutumant de bonne heure au grand air, dès quils peuvent marcher leur faire pratiquer de petites promenades journailléres, & à mefure que le temperament fe fortifie les augmenter, mais jamais jusques à des exercices trop violents, tels que ceux que la paflion immoderée de la chaffe occafionne, autant cet exercice pris moderément elt favorable à ceux, qui y font accoutumés, autant il eft pernicieux è ceux qui en abufent, ayant foin de cultiver l’efprit par l’atrais. des {ciences:& des beaux arts, dont l’etude .élève l’ame, émoulffe les paflions, & chaffe l’oifiveté & la mélancolie : Source or- dinaire des obftruCtions. Par Pabftinence de presquetous les remedes, parce que pour Pordinaire dans les.commencemens de cette maladie , «on ne foubgonne pas feulement un engorgement, qui a ‘commence è fe former déja depuis longtems; & fous prétexte de foulager Peftomac de la bile & des mauvais levains, .dont-ont le croit rempli, on fe fert de remedes attifs, comme vomitifs, rhubar- bes fous plufieurs formes, & autres de.cette catégorie, qui tous éludent le mal, au lieu de le foulager, là où il n’auroit convenu d’emploiet que des émollients , tout au plus quelques Tifanes légérement apéritives, l'hydromel, le petit lait bien clarifié, les bains ou demi bains , les lavemens fimplement laxatifs , les Faux minerales les moins chargées de principes actifs ; cette methode plus ou moins prudemment adminiftrée, pourroit re- tarder les progrès de cette maladie dans les adultes, & en préve- nir la formation dans les individus d’un àge moins avancé. à Laufanne ce 12. Aoùt; 176% - DAPPLES DIM. &C. D. C. E. BE VOCR 183 PETTINI ISTAT STAT AAT IAA ASIA PLPPLAAVGLALEESPLPLPPLYNPLNPPNLPLY D. €. E. BERDOT. OBSERVATIO LI Hydrocephali interni, cyftici, lethalis hiftoria & incifio. _— — Uinquennis, fanisque natus parentibus, puerulus L. B. pau- lo grandiori a natura donatus capite, habitu fubpingui pituitofo praeditus, corporeque inftrudtus aliquanto minus pro aetate agili & expedito, animo: autera promptiflimo.,, denfa ea- que ulcerofa capitis fcabie ab aliquot hebdomadibus laborabat, cum inuntto , -nefcio quibus, ab ancilla capite, ut fcabies fu- bito fere evanida vel potius retropulfa fuerit. Abinde dolere idque faepius intenfè,. absque febre tamen , coepit caput mo- leque fenfim augeri, doloribus, auda capitis mole, rarioribus adtis, illibata facie. ni Artus inferiores indies motlis ineapaciores fa@i, tandem immobiles, fenfu tamen praediti, aliquantum cum ipfo pene — femper rigebant. Superiores artus , mots tenaciores, tandeny aliqua paralyfis vel infignis faltem ad motum tarditas, non fin fenfu, affecit. —_ Alvus tardefcere coepit, clyfteribus & mitioribus laxanti. bus vix folvenda , fortioribus tandem aegerrime refpondens;, fubinde tamen incota, dura fubinde feybala infcio utplurimum, fub finem praefertim vitae, exonerabantur aegrotulo. Urina primis annis matulam requirebat, ultimo autem. infcio vel in- vito emingebatur puerulo, Loquela tardior fenfim fiebat, ut cuilibet fyllabae longifli- _ me &ingrate infifteretur, tandem fere inarticulata. o E è i 4 pe SA € i. ANDE SVI Appetitus per totum morbum vegetus, faepe urgens, | Refpiratio , pulfusque integerrimi. Senfus interni externique haGenus acutiffimi omnes. Elapfis autem ‘a primo, ut videtur, infultu menfibus o&odecim, lumine orbus fa&tus elt dexter oculus, finiftro aliquot pot menfibus in mali confortium tradto, lacrymofo utroque, velut a rupta vel pertufa cornea, pupillisque mirum ampliatis, ut coecus decumberet, fupinus, immotus, & aligantum rigi- dus puerulus , animo ad mortem ufque hilari & jocofo,.caete- risque fenfibus integerrimis, acutiflimis. ‘Grandefcebat interim non amplius fuftinendum caput, pro- ‘minebat aliquantum regio frontalis, eaque maxime, quae fupra orbitas eft, dehifcebant fenfim futurae, fagittalis ad nafum def- cendens, coronalis , lambdoidea; recedebantque aliquantum.a parietalibus ofla temporum. Premens futurarum «intermedia digitus, nullum movebat. dolorem, nullam percipiebat fluAuationem, mollitiem aliquana, ‘ceterum dura & renitentia in externo capite omnia. ‘Statura augebatur, corpus nequaquani emaciatum. Dentium peragebatur .renovatio. Nullus in tam longo decubitu fupino lumborum rubor, do- lor, nullave unquam excoriatio obfervata eft, nihilque per to- tum morbum puerulum excruciavit, praeter infignes fubinde incerto ingruentes tempore :capitis dolores, fpaftica quadam ar- tuum rigiditate in. confenfum du&a. Ultimo vitae anno aliquot lypothymiae, pulfu non perci- piendo, refpiratione ad fenfum abolita, extremis frigidis, mor- tis fimulacra dederunt. Varia, ic. _, e ) o ( Zig 185 Varia, fed incafum, & paulo ferius, in ufum vocata funt interna externaque remedia., aperientia, laxantia, bydragoga, cephalica, volatilia , fetacea, fomenta;, cucuphae &c. Calvariae.terebratio nimis anceps vifa eft auxilium. Sola, quae trienni morbo finem fecit mors, miferiisque claufulam impofuit. Obfervata duodecim a morte horis. Statura pueri erat trium pedum Parifinorum, Capitis peripheria, duto nimirum filo a regione fupraor- bitali pofteriora verfus fupra occiput, fuit duorum pedum vel 24 pollicum. Abuna aure ad alteram, du@o fupra verticem filo, pollices erant feptemdecim lineae duae. Denudato cranio in confpeétum venerunt. Sutura fagittalis ad nafum produdta, & coronalis utrarum?- que dchiscentia erat duorum pollicum, minor autem illa lamb- doideae erat. Cartilago offium marginibus intermedia aderat jam offescens, denticulisque futurarum admodum prolongatis & tenuibus utrinque firmiter adnexa. Maxima offium parietalium & frontis craffities duabus lineis aequalis, fed occipitis linea non major erat. «Dura mater cartilaginibus offa futurarum loco jungentibus firmius adhaerebat cerebro, ut vulgo folet, fuperdu&a. Pia mater in meras fibras duriores, pedtinis in modum hinc inde cerebro fuperftratas extenfa , refoluta erat. Cerebrum, primo intuitu, nihil praeter naturam, fi molem i exceperis-lobosque indiftin®tos, prae fe ferebat; fed Lar e Vol. V. | Aa 186 so) o Ce de ipfo erat in molliffimam ppitem, albidam, diffluentem re. folutum erat, ita quidem, ut quid cortex cerebri, quid pro- prie fic di&a ejus fubftantia fuerit, dici vix potuiffet; adeo te- nuis erat haecce cerebralis maffa, ut maxima ejus craflities tri. bus lineis major non fuerit, Pondus autem unciis 38. aequale. Divifa digiti ope cerebrali ita pulte apparuit vefica vel faccus turgidus, anterius bafi calvariae orbitis nempe & fellae equinae incumbens, pofterius tentorio cerebelli. Saccus ifte a cerebrali pulte, quali a cortice, fuperne & a lateribus exi- mie involvebatur. Aperto facco eftluxerunt aquae limpidae fubglutinofae librae IV. unc. rr. facci parietes durae matri craflitie non multum cedebant. Sub facco confpicui erant ner , vi optici, fed ii toti diffluentes, complanati, cerebro molliores, ne cremoris quidem confiftentia induti. In ceteras cerebri partes medullamque oblongatam &c inqui- rere per dittluentem cerebri mollitiem non licuit. Puls erat tota cerebralis mafla tres lineas crafla , faccum aqua turgidum. corticis inftar recludens. % Diffimilis plane indolis erat cerebelli fubftantia, ut quae ficut prae mollitie in cerebro difluebat, ita folida in cerebello, dura & fcirrhofa fuit. Nimirum dexter cerebelli lobus fcirrho non minus du- rum atheroma referebat, aderat nimirum involucrum tere corneum , linea craffum , in quo fpiflior terrae inftar argillo- — fae materies, cerebelli corticem colore referens includeba= tur. i Lobus ifte ponderis erat unciarum 6. cum dimidia. ‘Siniftri lobi, praecedenti multo minoris, aliquam, fed eam minimam partem. efficiebat, puls quaedam cerebri fubftan= SL) (IR 187 fubftantiae perfimilis, quod vero reliquum & majus aderat, fi- mile lobo dextro fuit. - Totius autem lobi pondus unciis2 non majus erat. i Quomodo fe habuerit fpinalis medulla, ob parentum lu- cam ac triftitiam indagare & perferutari non licuit ; fed ean- dem peflime etiam fe habuiffe cerebri, cerebellique & oblongatae medullae labes arguere videtur. SG HOLIO°N, | Scabiem, eam inprimis quae infantum capitibus infenfa et, floccipendere levis eft animi, inconfiderate habere, vel retro- pellere, periculo plenum... In cafu noftro, vix retropulla fca- bie, fuborti funt antea infoliti dolores capitis, pediffequo hy- drocephalo. An inde faum, ut fcabiofa fanies, vel acrior, foras eliminanda colluvies, în caput retropulfa, retenta, cere- bri interiora innundaverit ffatim, au&a fenfim aquarum mole? An vero indurato prius cerebello anfa demum hydropi nata? utrique vias pandiffe fcabiei retropulfionem arguere videntur huic fuccedanei dolores. Non infrequens quidem eft hydrocephali ejusque vel exter-. ni vel interni apud Auîtores mentio; fed eo rarior effe folet ejus fpeciei memoria, in qua, aqua cyftide vel facco proprio incar- cerata medium tenet cerebrum. ‘ Hydropem capitis veficatum recenfet BORELLUS obf. 38: Cent. 1. p. 44. In puella 12. annorum poft retropulfam fex ante menfibus fcabiem, fubortosque atroces in fyncipite do- lores, ftillante purulenta ex oculo ante obitum materie. Ve- fica libras 2. aquae habebat. ? Non multum diflimilia habet ZACUTUS LUSITANUS, nec aliena referr LECHELIUS Eph. n. c. an. 2. Dec. 2. obf. 178. p. 366. Subortum nempe paulo polt nativitatem hydrocephalum. . Cerebri corticalis fub- i - Aa z ftantia 188 #5 DOC ftantia penna non craflior veficam obtegebat, libras 2. aquae limpidae inclusentem , remotis cerebri hemisphaeriis confpi- cuam. In hemisphaerio cerebri dextro, inferiori loco, cyftis veficae fimilis. Journal de Médecine 17756. Fevrier. Veficatum capitis hydropem in brutis quoque obfervavit \W/.EPFERUS biftor. apople&. pag. mibi 64. Injuvenca quidem, im finitro cerebri ventriculo vefica adfuit ovo gallinaceo non minor. Superior ventriculi pars & lateralis verfus tempora propter ex» tenfionem tenuis & vix cultelli dorfum craflitie aequans, cete- rum fana in cerebro omnia. Similem veficam in dextro cere. bri bovini ventriculo, anteriore parte undique accretam vidit IDEM lbidem, frequentemque ait efle boum morbum, verti. gine utplurimum nofcendum, rudiorique inftituta a bubulis te- rebratione nonnunquam curabilem. Quaenam hujufce cyfti- dis origo? Falcis hydrops veficati quid referre poteft, fed no- bis intatta fuit dura mater, ejusque propagines. An hydatis mole fenfim au@a? Videtur, plexum choroideum hydatidibus mixtum feu veficulis aquofis, non infrequens fpe&taculum, vid. RUYSCH. Epift. anatom. XII. p. 21. WILLIS. de cerebr. cap. 14. XWARTHON. adenolog. cap. 24. p. 142. KERKRING. obf; 10, p. 29. WEPFER. LL c.c. Stupidi vix non omnes hydrope capitis laborantes Audtori= bus audiunt; Illibatis, imo acutiffimis ad mortem usque fuit nofter fenfibus, vifu per tempus excepto.. An huc aliquid vel plurimum fecit aquarum in vefica incarceratio, qua, preflione undique aequali fata, offibus fimul futurisque cedentibus, im- peditum fuit, quominus faCae fui juris aquae , hanc vel illam cerebri partem, huic vel illi potifimum fenfui famulantem, vel omnes fimul quocunque modo deftruxerint vel ad agendum | plane ineptas reddiderint? Huc quoque non parum feciffe vide- tur quies ationum animalium, ficque minus ad illas-fpirituum difpendium, & major ad fenfuum organa ipforum appulfus. Sed cur iltibatis fenfibus, plenaria fere a@ionum animalium fa- &a fuit refolutio? An ideo quod pejus habuerit medulla oblon- gata * #2) 0 (2% 189 gata & fpinalis, cerebelto toto fere indurato ; Cerebrum au- tem parciflimam tantum fpirituum penum parare potuerit, eam- que vix aliis tradere nervis, quam qui ad proxima fenfuum organa tendunt. Mentis ad mortem fanae fuit Puella biennis-, de qua VESALIUS de C. H. fabric. L. 1. Aquae librae 9. in medio cerebro aderant, fed absque cyltide; Cerebri pars fuperior mem- “branae inftar tenuis erat, cerebrumque in ftatu naturali, fed quomodo ? Stupidi non vifi funt pueruli, de quibus ob/. 2. €5 3. mentio fit. Coecitas in noftro cafu a compreflione nervorum optico» rum, quos nudos diffluentesque fub cyftide demonftravit ana- tome. Loquelae vitium aliarumque partium refolutio, a caufa affini. An vifus abolitio ; in dextro primum oculo, ab eo, quod dextri lobi cerebelli moles & induratio, in idem cerebri latus, protrufo tentorio, aquas maxime & primum impulerit ? Egregium eft cum tanta nervorum labe corporis in puero noftro incrementum, vix notabilis macies, dentium fuo tem- pore & lapfus & renovatio. An haec omnia illibatae cordis pri= marumque viarum &c. irritabilitati referenda? Nullus in tam longo decubitu fupino,, humidis non raro a lotio linteis, rubor, dolor, nullave excoriatio unquam obfervata eft. Multum fane munditiei debetur, plurimum autem obtufiori nervorum fenfui. An fubinde ingruentes capitis dolores cum fpaftica artuum rigiditate a futurarum dehifcentia ? + Quid de vulgo receptis apoplexiae caufis ftatuendum ? Par- ciffimae utplurimum vi fanguinis vel Iymphae fub cranio quo» cunque loco effufae, vel & vafis tantum cerebri fupra modum turgidis, mors tribuitur apople@icorum; fed magnam lymphae molem habet hydropicum caput. HILDANUS Cenz. 1. ob/. 10. p- 60. libras 18. colonientes obfervavit. VESALIUS 4. c. libras 9. absque apoplexia. In cafu noftro librae 4. cum 2. unciis adfuerunt absque fpecie foporis. An fubita eftufio liquidi cujuscunque Aa 3 fub - 190 BE OC a? fub cranio femper pleniffimo, duro, nor cedente; fubita & inaequalis compreflio cerebri, vel ingens fubitaneaque vaforum. encephali turgefcentia, una cum eorum obliru&ione vel immea- bilitate, quibus fluidum nerveum debemus, apoplexiam facit? An lentius aquarum incrementum, preflio undique aequalis, in calvaria molliori, dilatabili, infantili, apoplexiam arcet in hy- drocephalo? Inaequalis compreflio vel plenaria elifio nervorum opticorum, inter dura nequaquam cedentia, bafeos calvariae ofla & impofitam cyftidem, coecitatem in pvero noftro fecit ; aliter forfan futurum, fi calvariae bafis preffioni cefliffet. An ideo cum C/, Le CAT Journal de Médecine 1760. Marss rejiciendae vulgo receptae apoplexiae caufae, vituperandique recipientes, quod hydrocephaiici vivere poffint, imo diu vivant ab apoplexiaimmunes, nimisque faepe parcum fit effufum fub cra-. nio liquidum, pro caufa apoplexiae habitum? An cum C/. VIRO pro caufis apoplexiae admittendi motus convulfivi durae matris, vaforumque bafis calvariae ‘affe@ione apople@ica ta@orum, quae nihil utplurimum aliud fit, quam affectio podagrica vel rheumatica, huic durae, quam nervorum vocat, matri adhaerens ? .An extravafatio, quae vulgo fub cranio adeft, li- quidi, a convulfivis fupra di@is motibus cum C/. VIRO derivanda ? Convulfivos, eosque in cerebrum efficaces motus durae ma? tris, impoffibiles facit vehemens hujufce membranae ad calvariam adhaefio, ejusque folutae nimia flacciditas. Caufam fpaftico- . rum horumce motuum , acrimoniam nempe rheumatico-poda- gricam, irritantem, vellicantem in fpasmos folventem duramy qatrem, non finunt admittere hujus membranae infenfilitas & nulla ad quemcunque ftimulum irritabilitas. Male STALPART VAN DER WIEL obf. xiv. prius pe. rituros infantes affirmare, quam futurae dehifcere poflint, ex noftro cafu elucet. Qui, quaefo ; vitalitatis a cerebello oriundae opinio cum. tanta ejus vifceris induratione &c. confiltere poteft ? Sola fere animalitas labefaRata fuit. An E )o( 5% I9I An abfque irritabilitate, cordis motus in tanta cerebri, ce- ‘rebelli &c. adeoque nervorum labe fofpes & incolumis fuper effe potuiffet? An irfitabilitas ‘a nervis? E ]*U:SD EM GIO SERV AT b0-IL Hydrocephalus internus. N Vico Yemondans comitatus Burgundici biennem puerulum . praeterito anno videre licuit, interno capitis hydrope ab an- «no laborantem. Prominebat admodum os frontis fupra orbi- tas. .Capitis peripheria 13. cum dimidio pollices parifinos ab- . folvebat, ab una aure ad alteram du@a fupra verticem men. fura, pollices numeravi 17. cum 9. lineis. Utriusque oculi cor- nea crafliori tela obdu@a erat, ut plane caecus effet puerulus. Largior lymphae fanguinisque copia ex utroque ftillaverat oculo ante natam telam. Loquela impedita erat; auditus integer & appetitus, macies ceterum & gracilitas fumma, uberiorque fca- biess. Vena admodum turgida, varicofa, a dextra aure ad ver= ticem fupra cutem protuberabat. Quantum audio in vivis ad hucdum eft puerulus. r 1 E JU S DE M Wi BS. ER V AGT.I O. IIL Hydrocephalus internus. = TDAucas ante hebdomadas occurrit mihi in Abbatia @ zribus | Regibus diîta, quadriennis puerulus, Vico Ran, comitatus Burgundici oriundus. . Huic primis vitae annis illibata fuit fa- nitas, 192 88) 0 ( S$ 3 i nitas, ab anno autem aegrotare cepit, doluit admodum caput, fuboito tribus incirca poft menfibus interno ejusdem hydrope. Plurimum dehiscunt futurae, fagittalis inprimis, mollifimus eft - fontanellae locus, isque ampliflimus. Maxima capitis, nequa- quam fufltinendi mioles a lateribus el, circa protuberantias oflium parietalium. © Pollices 23. circumferentia abfolvit , ab una ad alteram aurem pollices funt 14. lin. 9. Oculi pulcher- rimi, pupillae folito non ampliores, vifus interim plane nul- lus. Loquela abolita, auditus bonus, appetitus aliquis, alvus tardior ceterum cum urina naturalis, febricula perpetua, ma- cies fumma, cutis undique pendula, abdomen collapfum cute ipfius fublivida. -Artuum fuperiorum inferiorumque flacciditas & refolutio, articulationum major, quam per maciemi licet, protuberantia. nia EJ US DEM OB SERVA PI 0° Menftruus haemorrhoidum fluxus in puella trienni. Uella triennis, phthyfica matre nata, diarrhoeamque men» ftruam, catameniorum loco faepius experta, ad annum aetatis tertium tenuiflimi fuit corporis habitus, cum infigni macie, in- cipienteque fcabiofa tabe. Mutato autem per aliquot menfes aere, adhibitisque demulcentibus. leniterque nutrientibus ex cornu Cervi &c. evanuit fcabies, pinguiori dein fadto cor- pore, fed fubortis fimul haemorrhoidibus, quovis ab èo tem. pore menfe, praeviis corporis laflitudinibus, crarum tarditate ad motum, lumborum doloribus &c. largius fluentibus ; Pin- guiori nunc & egregie in ceteris habente puella nunc fere fexenni, _SCHO- EE) 198 4 L) SCHOLION. Raras in infantibus effe veras haemorrhoides tmonent Au- tores, ante pubertatem non obfervari, ait HYPOCRATES ir 0acis. », Non minus in natura monftrum effe, quam fi receus a» Matae puellae menftruà fluant. Scripfit cl. DE HAEN de He a» morrhod. p. 83. 84. Idem p. 85. Licet infans de profapia ge- » nitus fit, cui ab aevo immemorabili haemorrhois familiaris, »» tamen pubertatis tempus requiri, antequam vere appareat. ln infante fiuxum haemorrhoidalen recenfet ETTMULLER "T. 2. p. I. p. 143. ex Ephem. n.c. ann. 4. p. 299. An fuborta in tennibus & gracilibus noftrae puellae vafis ple- thora, haemorthoidibus anfam dedit? An vero acrimonia? An utraque? Sed cur non potius narium haemorrhagiae , infantibus frequentiflimae? An futuris catameniis impedimentum? An foee cunditati obftaculum, cum rariora fint fine menfibus foecundi. tatis exempla? An futurae haemoptoés maternaeque Phtyfeos metus? An tuta curatio? An tuto, fi pubertatis tempore adfue- rit, ficcanda haemorrhois referandusque uterùs? Sed quomodo? Quae enim menfes provocant, ea & maximam partem haemor= rhoides cient. Sinon ad foecunditatem, fed ad fanitatem atten- ditur, erit num haemorrhois; num vero menfes pubertatis tem- pore fiuxerint. \ E JU S D E M D BSCE GR Vos TI00N ; - Menftruus in fene Sudor. NEEet0s & robuftus .0&ogenarius Befordienfis, triginta, & ultra, ab annis, quovis menfe per integrum fere-diem fu- dore diftluit. Hic fi cun&atur vel minus procedit, peffime habet fenex, paratqueipfe acetarium quoddam, quo largiter adhibito, promanat fudor cum euphoria feni, aceti &c. vires fudoriferas pluries -fic expetto. Vol. V. Bb >» AN. 194 so ) o -+10-0-OO-O-PO00-000 OOO ANGULI PLANI DEFINITIO AuCtore L. WENTZIO. Uam neceffariae fint bonae & adaequatae definitiones ad tra- dendas & acquirendas fcientias, nemo ignorat, qui vel obiter unam alteramve didicit; in formandis tamen iis, contra regulas Logices nonnunquam graviter peccari, eoque logoma= ‘ chiis & certaminibus fruftraneis anfam praeberi, etiam in fcien- tiis illis, in quibus propter elementoruin fimplicitatem id vel minimum expe@are deberemus, exemplo nobis effe potelt ar» guli plani definitio, quae ab antiquiflimis illis temporibus, quo mathematicae difciplinae excoli coeperant, ad noftra ufque tempora imperfeCta remanfit, & ne quidem àrigorofillimis de- monftratoribus in adaequatam formam redatta elt, ac propter. ea anfam praebuit variis ratiociniis circa angulum conta&tus & Clavio, Tacqueto, Whiftono & Wallifio magna ex parte fru= ftra concinnatis & in Lucem editis; quod fanè imprimis admi- tandum videri. debet, quia omnis generis veritates angulorum proprietates concernentes, ab iis acutiffimè erutae, & demon= ftrationibus rigidiffimis munitae hunc defetum manifettiffi.. mum facere debuiffent, quippe quae valdè probabile reddunt,. illos veram naturam anguli cognitam habuifle. Cùm verò de- feCus iftiusmodi definitionis tyronibus impedimento: fit, quo: minùs fibi claram & diftin&am anguli ideam formare poflint, operam haud inutilem navare nobis videmur, fi hunc defe» um tollere, & adaequatam anguli iftius definitionem dare fufcipimus. In hunc autem finem ante omnia notandum, quodin lineis. reGis praeter longitudinem, illarum quoque fitus obfervandus fit; fitus verò diverfimodè fpeGetur. Vulgò nempe & prae- fertim ab iis, qui angulos in inclinatione unius lineae ad alte= i ram - E Do (5% 195 tam confiftere faciunt , fitus diftinguitur in paralelim, vetum & obliquum. Parallela dicitur, quando duae lineae inter fe can. dem fervant diftantiam, etiam fi in infinitum producantur; cum hoc nobis res jam non eft, quia tales lineae angulum non fa- ciunt. Sis ref verò eft, quando una linea alteram ita fecat, ‘ut ad neutrum ejus extremum inclinet; Size obligue denique, quando ad alterutrum extremuni alterius inclinat. Atque fic in utroque-fitu, tam reto quam obliquo primario ad unam tantum partem alterius lineae, quae immota fupponitur, mathe- matici ifti attendunt, exiftimantes hoc modo omnium fituum omniumque angulorum rationem haberi, nec-opus effe, ut de ‘altera parte lineae immotae fint folliciti, quoniam, determina- to fitu ex una parte, fitus ex altera jam determinatus fit, ut- pote cum nihil aliud requiratur, qnam, ut linea inclinans ultra punum interfeGionis prolongetur. Errant autem ifti geome- trae, dum putant angulos ultra femicirculum non extendi, ‘omnesque mediantibus finubus, tangentibus aut fecantibus fuf- ficienter determinari, quafi anguli ipfi per fe nunquam in cal. culum venirent, neque numerorum graduum ulla ratio haben da effet, imò nec-anguli duobus re&is majortes darentur, cujus tamen contrarium manifeftè ex illo theoremate patet, quo tra- ditur: Summam angulorum polygoni cujuscumque effe aequalem bis t0t veîhs demtis quatuor, quot B D habet latera. Si enim in his angulis fit unus vel plures interiora polygo- | ni fpeantes, quos galli A arngles rentrants vocant, ‘quemadmodum in fig. praefenti angulus BC D, regula theorematis non habebit locum, nifi hunc G IF angulum accipiamus duobus re&tis majorem, five aequalem ipfis BCA, ACG, GCF, FCG, & ECD fimul fumtis, Nam fi polygonum habet feptem latera ut in hac figura, tune ©mnes anguli fimul fumti fecundum regulam efficete debent Bb 2 . — .decem 296 Evo C3% decem: redtos,. atqui hîc numerus. reCtorum non prodit, nifi angulum B CD. aequalem fupponamus di@is quingue angulis fimul fumtis, fed prodibunt tantummodo fex rei & duo BC Dj qui erunt finguli uno:vel duobus retis minores, unde fumma omnium nunquam evadet decem reds aequalis, quod diredtè eontrariatur regulae univerfaliffimae, firmiflimoque talo innixae. Et quare tandem non admitteremus angulos femicirculo feu duobus re@is majores ? certè haud video; quid id impediat,. nifi inveterata confuetudo omnes angulos dividendi in acutos, redtos & obliquos duobus retis minores, cujus autoritas fanè nulla ‘effe debet, quamprimum. demonftrato ‘alicui theoremati adver» fatur. Sin verò quis urgeat in contrarium, fe non pofle com- prehendere, quomodo: tot praeftantes Mathematici quot inde ab Fuclide ad hodiernum diem extitere, & quibus omnibus veri» tas hujus theorematis fine dubio fuit cognita, hanc proprieta» tem angulorum introrfun» fpeAantium potuerint ignorare. Re- fpondemus,, hoc facilè contitigere potuifle , fi nempe fuppona- mus:illos; cun: de formanda definitione anguli cogitarent, ad ea tantùm attendille , quae in Trigonometria, illa nimirum fci- entia quae circa angulos imprimis & quafi unicè verfatur, & in: ejus: elementis eccurrunt; neque follicitos fuille de iis ,, quae - aliis in. cafibus circa angulos obfervatu digna obveniant vel obve= nire poffint. Cùm enim anguli duobus rectis majores in Trie - gonometria fefe nunquam praefentent ,. partina quia redae ad angulorum limitationem pertinentes ut finus, tangentes, &c. non? nifi in femicirculo locum habent, adeoque circa angulos duobus retis minores tantom. verfaotur,, partim quia anguli, quos hic duobus redtis majores vocamus, ipfis digni haud funt . vifi, ad quos faciant aliquam attentionem, quoniam determi» nato. ipforum complemento ad citculum, ipfi fatis fint deter- minati; hinc inquam fierò potuit, ut illos omninò neglexerint,, exiftimantes fefe genefin & naturam angulorum omnium. fatis explicaffe, fi ea tradiderint,. quae ad minores duobus redlis per- tinent:. Imò. fi. dicendum, quod res eft, videtur ipfis ne qui- dem in mentem veniffe, quod neceffitas requirat, ut fitus ejus- modi lineasum pro angulis. duobus redtis majoribus habeantur,, i - atque: - men > N ; KE) Oo(3% r97 atque in numerum angulorum recipiantur; quia iis in locis, ubi regulam. de invenienda fumma angulorum. polygoni tradide- ut, vel de accipienda illorunsangulorum menfura locuti funt, horum:angulorum prorfus nullam fatiunt mentionem, etiamfi hane obfervationem tanquam neceflariam. omninò addere de- buiffent. Sanè neque Theoretici neque Pra@ici de his angulis quicquam. habent, ut videre et apud Fuclidem è Barrovio edi- tum Lib. 1. prop.32. Theor. 1. Pardies Elem. de Geom, Lib, 3. S.23. Wolf Elem. Geom. $. 326. Adrian. Met. Geom. Pra&, P: 1. cap. 6 Clavium Geom. Prad. L. 3. Probl..42.$. 6. & Pen- ther Part, 2. cap: 3: Kufgad 6. fi 400. Unde meritò concludi tur ex. defeCu notitiae vel obfervationis profetum efle, quod “nemo de angulis duobus re@is majoribus. cogitaverit, ignoti enim nulla cupido-nuliaque formido;. hinc etiam eft, quod in fuis: definitionibus ad eos mon-attenderint, Maneat ergo. illa Ve. ritas inconcuffa, quod dentur anguli duobus. redtis majores, quodque genefis. angulorum ea. fit fapponenda in: definitione, qua. angoli duobusredis tam majores: quam minores producan- ‘ tur, ut: ideae anguli-definitione ftabilitae cum. omnibus planè cafibus, fecundum regulas logices,. conveniat, & in hunc finem. fupponatur rea. aliqua: pi "È AB circa punfumA in . & c eodem plano circumagi, E*. ita ut faccellivè-omnis ge- BS neris fitus e; g: linearum gl) AC, AD, A E, A F, DOLL Ssissziiazaidgi ‘> - m AG, AH &c. acquirat, vini atque reca in lune mo- È . dum plus vel minus cir» $ % ‘cumatta cum altera in È locum ipfius AB fubtti: hi tuenda; omnes poflibiles Rie; + oa è CCL LL LL LL è CI è - a B angulos uti BAC, BAD; BAE, BAF, BAG, BAH alk osque fimiles efficiat. Et quia ex hac genefì apparet, ad for- mationem quorumcunque angulorum: femper requiri, ut: reGa . circumagenda: partem integri 0 circhitàs percurrat, for- 3 mMemus 198 Be Do 3% memus definitionem ita, ut hanc genefin comprehendat & di. camus, quod anzulwe plans ‘fit Pars integri alicujus circuitàs lineae vetacex punto quocunque in plano duîtae, €5 circa illud in eodem plano circumaîtae. Et habebimus tandem anguli plani adaequa- tam definitionem, cui nihil folidiepponi poterit. Quod fi verò nihilominùs objiciatur, ideam circuitàs ejuse que partium difficulter formari pofie , quod in fenfus non-in- currant, quia linea circuma@&a nulla poft fe relinquit veftigia, refpondebimus.; ‘etiamfi vel totus circuitus in fe fpe@atus, wel pars ejus durante circumadtione veftigia nulla pot fe relinquat; in fenfus tamen incurrere circuma&ionem ipfam, & ‘finità eà fupereffe circumadionis effefum, lineam nimirum translatam, indeque apparentem fitùs immutationem, quae non minus ‘fa- cilè concipi potelt, ac genefis areae circularis è radio, circa centrum in plano circumadto , ‘verrendo defcriptae, quam Ar- chimedes & poft eum Mathematici omnes in fuis demonftra- tionibus haCenus admiferunt. Definitio igitur ex hoc capite neutiquam rejicienda, fed quia nulla alia de caufa reprobarti poteft, non tantum hoc, fed etiam illo nomine potiùs com- mendanda, quod fua fponte fuggerat modum omninò natura= lem metfendi angulorum magnitudinem, qualem .aliae defini- tiones :non aequè fuppeditant, quippe cùm ad illam invenien- dam tantummodo ad lineam circularem fit attendendum, quam quodvis puntum lineae-circumaQae defcribit, quia tale punttum lem--opera fuam ‘circumferentiam ejusque partes qua linea ipfa fuum circuitum ‘ejusque partes abfolvit, adeò ut partes -cit- cuitus lineae ad totum.circuitum in omni fitu fe habeant, ut ar- cus à punto.illo defcripti ad'totam {uam -circumferentiam. Videamus nunc, quibus defeGibus aut vitiis laborent defi- nitiones ha&tenus ufitatae. Prima earum fit antiquiffima«illa Eu clidis, quae & noviffima utpote à modernis Mathematicis, Tac- queto , Barrovio, Wolfio & aliis ufurpata. lla fic fe habet: Angulus planus ef duarum linearum in ‘plano fe mutuò tangentium, € non in direîtum jacentium alterius ad alterano inclinatio. In hac de- finitione x“ - ipfa natura inclinationis. Nam me )o( Sk 199. finitione id ftatim difplicet, quod admittat qualescumquelineas,. nec reftringat definitum ad lineas retas,. quia angulorum è li» neis curvis formatorum nulla datur menfura:, ope arcuum cir- cularium inftitusnda, quod tamen neceffarium eft, ut aeltima» — tioni magnitudinis aliquis locus fit. Deinde id imprimis cofri» gendum, quod angulum confiftere velit in linearum inclinatio- ne; hace enim in lineis curvis planè non habet locum , quia © non manet eadem per totam earum longitudinem fed in fingu- lis punCis mutatur ; in lineis re&tis verò.direttè adverfatur na» turae angulorum., quia: inclinatione crefcente angulus decrefcit,. & inclinatione decrefcente angulus crefcit, adeò ut, fi inclina- tio maxima, angulus fit nullus, & fiinclinatio nulla, angulus fit maximus, acutorum nempe. . Si enim linea aliqua ad alteram eft_ perpendicalaris ut B.D ad AC, tunc ejus inclinatio dicitur nulla, uti revera elt, & patet ex quando columna vel paries ad-ho- rizontem eft perpendicularis tunc non dicitur ad eum inclinare; fed quando. ruinam minatur & cum B C minorem , ficuti retta BE, & quo minor eft ifte angulus EBC;. ei major eft inclinatio reGae B E verfùs B:C; nec enim credo è quocunque mortalium vocem inclinationis in alio fenfu unquany acceptam fuiffe. Agnofcit id quoque Pardiefius quando in fuis Elementis. geometriae Lib. 1. S. 7. alt: Pungle ef dit étre d'au- tant plus petit, que les lignes, qui le font, font plus inclinées Pune Le Pautre. Quo jure igitur angulus inclinatio dici poflit nom CO: © * ‘horizonte B:C facit angulum:redto __., Deinde manifeftum eft, quod în angulis reto majoribus inclinatio non habeat locum, fed reclinatio vel, fi vis, incli» natio ad alteram partem lineae perpendicularis BD, unde pro: — angulo acuto CRE menfura anguli inclinationis D BE effet capienda è linea perpendiculari DB. yerfus unam, pro E 260 RIDOCS CBF verò menfura anguli reclinationis DBF ab cadem DB verfùs alteram partem, quae menfura.tamen utraque angulum ipfum in quaeftione C B.E vel CBF non daret, fed.ejus dif ferentiam à retto, EBD vel DBF. Denique in angulis duebus redtis majoribus neque.inclinatio neque reclinatio lecum haberet, nifi easdem.in fenfu aequè finiltro velimus applicare. Hos euclideae definitionis defe&us fine dubio obfervarunt alii moderni Mathematici ut Hainlinus & Sturmius, qui ab ea recedentes novam tradiderunt, angulumque vocarunt aperta raw duaruwm retarum fe mutuo fecantinm. Veruntamen nec ifti rem omninò acu tetigerunt, etiaafi non fit diffitendum , huic definitioni cum noftra, guoad angulos duobus redis «minores quamproximè convenire. Apertura enim habet revera locum in angulis duobus.redtis minoribus., licet.id non amplius in fen- fu proprio fiat in majoribus, utpote cum lineae re&ae, poft- quam angulum duobus rectis aequalem fecerunt, -ulterius pro- motae in Ytatum «aperturae.contrarium tranfeant.& ad-feinvicem rurfus accedant; inftrumenta verò illa, .à quibus aperturae.de- nominatio defumitur., quia aperturam ejufmodi admittunt, ‘re- gulariter ultra femicirculum {ua .crura vel brachia dimoveri haud patiantur, eoque fiat, ut haec definitio angulos duobus redis majores tanquam impoflibiles repraîfentet, fitque ideò angu- ftior fuo definito. Ne dicam .wvocabulum aperturae non redté defignare relationem, quae toti circuitui cum ejus partibus ine tercedit, quia angulos non.ut partes integri circuitùs repraefen- tat & motumin utraque linea angulum formante fupponit, adeò ut neutra in fitu conftanti permanere cenfeatur; quamvis faten- dum fit, hunc defetum fuppleri poffe, tribuendo uni lineae praeter fuam motum proprium etiam ilium, quo altera dire@io» ne contraria commovetut. i È Nunc videamus., quid fentiendum fit de definitione anguli, quam tradit audtor artis cogitandi Part. IV. Cap. 4. quando re- jecta definittone, quam Euclidi falfò attribuit, fic ait: L’angle ef un e/bace compris entre deux lines droites qui fe rencontrent, inde- terini= #5 )Oo(S# 201 tervminé felon-celle de ces deux dimenfions, qui répond a la longueur de ces lignes € determiné felon l'autre par la partie proportionelle d'une circonference, qui a pour centre le point où ces lignes fe rencontrent, id eft: Angulus eft fpatium duabus lines retis fe mutuò tangentibus comprebenfum, uno fenfu {quatenus nempe in latum extengitur) arcu circulari ex punto contatus defcribendo determinatum, altero Senfu (quatenus in longum, feu fecundum direGionem re&ta- rum extenditur) indeterminatum. ‘Hancque definitionem eò lu- bentiùs arripuit, quod in fpatium cadant, quae vulgò de angu- lo impropriè dicuntur, eum nempe ‘habere latera & verticem, ‘cum eadem neque de inclinatione, neque de apertura affirmari queant. Verum enimverò cùm fpatii magnitudo fit indetermi- nata, et fivel maximè determinaretur, ad magnitudinem an- «guli aeftimandam:planè non requiratur; fpatium haud magis ad effentiam anguli pertinere videtur, ac latitudo parallelogram- ‘mi re@anguli vel ejus fpatium, ad illius longitudinem; cum ‘tamen, fi in illo cafu fpatium adhibendum effet, etiam in hoc meceffarium foret, quia fpatium angulo comprehenfum fimili ‘modo -defcribi concipitur, quo fpatium re@angulià linea fecun- — dum longitudinem re@anguli transverfim promota, cum hoc fo» . la differentia, quod ad defcribendum anguli fpatium rettam cir- Ca verticem circumagi oporteat, ad defcribendum re@angulum werò promoveatur in fitu fibi ipfi conftanter parallelo. Deinde fruftra excluderet autor lineas curvas in fua definitione, quia fpatium indeterminatum aequè comprehendere poflunt ac lineae re@tae. Et tandem nos remorari id non debet, quod fpatio tri- bui poffint latera.& vertex, aperturae verò linearum vel circum- | a@ioni hoc non polfit, quia haud difficulter conjicere licét, has denominationes propriè non tribui angulo, fed fpatio, quod la- tera polygonorum ample@untur, utpote quod latera & vertices habet, quorum autem nomina.ab-hoc fpatio in angulos è lateri- bus formatos transferuntur & quidem non adeò ineptè propter ardum nexum quo angulus & fpatium femper cohaerent. Multò minus nos commovere debet, ut fpatium pro angulo accipia- mus, quod aliàs nefciamus in quo effentia.anguli confiftat, quia fitus linearum ab alterutrius lineae circumactione feu vera feu Vol. V. Ce ficta i #2 )o(f I fi&a produ&us ad perceptionem effentiae ipfius anguli omninò fufficit ut fuprà jam oftendimus, - da Sùpereft tandem, ut dicamus, quid fentiendum fit de illorum defcriptione, qui ajunt angulum confiftere în concurfu duarum lnea= rum non in diretum jacentium, Ifti nimirum, ut paucis dicam, non videntur tradere velle definitionem realem, fed tantùm nomina- lem aliquam feu qualemeumque defcriptionem. Nemo enim non videt, concurfum hic nihilaliud fignificare, quam lineae unius.uf- que ad alteram prolongationem. Atqui prolongatio lineae ipfius fitum non mutat,. concurfus igitur ideam fitùs planè non invol- vit, adeoque nec anguli; inepta igitur prorfus eft haec defcriptio, Ex ha&enus. di@is, ut opinor, fatis fit manifeftum, angulum planum lineas curvassomnino refpuere, adeoque de lana caprina agere, qui de anguli contaQùs magnitudine certant, neque meliùs fentire, qui angulos dividunt in rectilineos, mixtilineos & curvili» neos, ut fecit Pardiefius in loco fupra citato $., 6. Et Penther in Praxi Geometriae Part. 1. Se&. L S. 88. feqg. Imo etiam Euclides quando Lib. 1. def. nona angulos. redilineos ab aliis diftinguit, & vel ipfe vel Theon ejus Editor figuras tam reGilinei quam curvilinei anguli cum nominibus in9vyoappos E xaprvAeyoapuos adjecit. Cum enim angulorum magnitudo aeftimetut ex magnitudine, quam habet arcus radio quo- cumque intra lineas angulum. formantes defcriptus refpe@u totius circumferentiae . haecque magnitudo relativa. mox major mox minor evadat, fi cadit intra lineas.curvas, prouti radius vel major vel minor accipitur, imò. fi radius certam. longitu- dinem, pro diverfitate curvarum diverfam fuperet, arcus-à cutvis planè non limitetur, manifeftum eft lineas curvas ad angulorum formationem neutiquam pertinere ,, angulorumque divifionem. modò di&@am prorfus rejiciendam. effe: Quodfi tamen quis nihilominusangulos curvilineos & mixti- lineos ftatuere velit, id quidem ei licebit, dummodo eis primariam illam proprietatem non:tribuat, qua redilinei magnitudinem fuam. gradibus exprimi patiuntur, quorum:360 circulum complent. ne- que de iis quidquam affirmet, quod in angulos redtilineos cadit, e. g. quod tres anguli alicujus trianguli fimul fumti faciant duos redtos, in triangulis enim curvilineis vel mixtilineis nonnunguam i omnes ; #w5 DO ( 5% 203 omnes tres angulifimul fumti, juxta modum illum metiendi quo Penther utitur,ne minimam quidem partem unius gradus efficiunt ut in fig. 2; A& Bj porrò, quod fumma angulo- Tum po- lygoni tiglio Nisice regula fuprà tradita determinetur; quod angulus ad centrum fit - duplus anguli ad ..peripheriam eidem arcui infiftentis & fexcenta alia, fed:eos conjiciat in novam &.peculiarum aliquam claffem, ad quam, ni fallor quantitates imaginariae referendae funt.. Quid au- item hoc modo proficiet? nonne cogetur angulos redilineos nihi= lominùs retinere, cosque eo modo definere, quo. nos definivimus, mi velit in ea abfurda incidere, quae antea-refellimus?: Meliùs ita- que confulet geometriae,qui ab angulorum curvilineorum & mix- tilineorum appellatione & diftin®tione omninò -defiftet & fpatia lineis curvis circumdata & vel.omninò vel pro parte.duntaxat de» terminata in claffem figurarum mixtilinearum vel curvilinearum conjiciet, & fub nomine anguli, femper angulum è duabus lineis retis formatum intelliget, praefertim cùm etiam illi lineas re&as | requirant,qui angulum pro fpatio habent, vel:pro apertura dua- rumre@arum; ac denique illi, qui anguli effentiam in inclinatio- ne confiftere volunt, ut Euclides & Wolfius, lineas reas vel in- viti admittere coguntur, quia curvarum non efteadem per totam longitudinem inclinatio, quam tamen in omnibus circa angulos . verfantibus theorematibus eandem ftatuere neceffe habent. CAROLI LUDOVICI CRETTE. D'BIER VA TI De funeftis faequelis Metaftafeos cum cautela non tra&atae. cr initio anni nuper praeterlapfi apud nos Pieuritides, it & .peripneumoniae nothae adeò epidemicè graflarentur, at per. ni Cc 2 quam LI 204 REVO quam plurimi è medio tollerentur, fuit inter illos unus fanguinei temperamenti, fatisadhuc robuftus ac vegetus, qui poft aliquot morbi dies cum anxietate, rigore, pulfu forti, aliisque fymptomati- bus in latere dextro fuper coltis veris pruritum, ardorem» tenfi-_ vum, dolentem: perfenfit, aliquo temporis momento praegreffo cumaliquaremillione & fymptomatum-levamine, parvae pultulae rubicundae, dein albefcentes in fuperficie cutis lateris dextri cum aegrotantis futurae falutis fpe apparuère;. Medicus experientià edo@us accidens, molimen naturae falubre adjuvare defiderans, in- ternè diaphoretica adhibuit, externéque maturantia optimo cun fucceflu ; fed aeger, mali, quod inde nafci poterat, ignarus, nullis amplius moleftiis, neque doloribus affeQus, neque Medico morem gerens, fudores aeque ac letum reliquit, fefeque aéri frigido-au- da@er expofuit, frigidis, ficcantibus, adftringentibus rem perficere tentavit,fed & maximo cum fanitatis detrimento : ftatim indè eva= nefcunt, introque recurrunt illae puftulae, diris doloribus lanci» natoriis absque rubore & tumore adeò: afficitur, ut continuò ger= manico idiomate ejularet; fe tanto dolore affici, ac fi. mille canes. rabiofi latus difcinderent, & ubi vellet brachium in'altum tollere, propter tenfionem, nifi cum ftridore dentium & fuffufa facie ob: cruciatus id facere poffet. . De novo Medicus Decot&. fudorifi leniter demule :: ipfi confcripfit, cucurbitulas, veficatoria commendavit, noluit ipfe morofus- ea adhibere, fic annum integrum cum tam diris doloribus cutem.inter & coftas la- teris dextri absque ulla ferè remiffione, tranfiit, & adhuc, dum haec chartae committo,. illo dolorifico morbo-, cum aliquali tamen levamine, adbhibitis in. terdum fudorif: demulc: veficator: &c. detinetur, alias fanus,. vegetus, fa tis benè appetens , fi. talis dici poteft.cum tantis cruciatibus:. Indè videmus, quanta cum attentione & ftudio illae criticae materiae morbificae depofitiones ad exteriora corporis trattandae fint, neque nimis citò ficcantia, adftringentia adhibenda , ne materia bono faepiffimè omine ad cutis fuperficiem depulfa interpellatur, fed potius naturae molimen fufti. nere, adjuvare, & quidem id tempore requifito ,, cum:nunc in cafu noftro licet adhibita requifita nihit fermè conducant;. operam dare debemus, aegrum Me. dico obfequicfum reddere fecundum fapientiffimi Hipocratis monitum, opor= tet, inquit ille, non folum Medicum exhibere feipfum, quae decet, fed aegrotum & adfantes & externa. ) Dabam Neoftadii d. 6. Martis 1762. . RE. l° : i Nf E. | RECHERCHES Sur les moyens de perfe&tionner les Rames des Galères. Queftion ‘pro pofée: \ i i par” I si L’ACADE MIE DES SCIENCES DE LYON. i pour: | PAnnée 1760: Tentandus Remus in Unda, Virgil. 206 < ARE) (3%, ; Socorro toctribdotoro dico dodo: datto sodtorartatisoctonio see e€eCe2> eee ECCS% PRPPEPPSLIPI. PO PPPPLPPPPP LETTRE CACHETEE écrite par les Auteurs.à Meffieurs de l'Académie pour étre lùe au cas que le difcours fuivant auroit le bonheur de imériter leur approbation. MESSIEURS, a T° Auteurs de cette pièce font deux amis & Compagnons d’E- tude, qui y avons autant eu pour parler plus exadtement, aufli peu .de part l’un que l’autre ; l’un de nous eft Neveu de Monfieur D.B. Profeffeur de Phyfique & fils de Afonfieur ]. B. Profeffeur en Mathématiques de cette ville ; il fait tous fes éfforts pour profiter des inftru&ions de ces Meflieurs, & pour fe rene dre digne du nom de fes ancétres. -Comme c'elt Monfear D.B. qui veut bien fe charger de lui enfeigner la Géomeétrie appliquée dont il a lui mème fi fort reculé .les -bornes, -c'elt aufli à lui è qui nous fommes redevables de ce qui a pù mériter votre ap- probation dans ce Mémoire. mis Nous avons l’honneur d'étre avec beaucoup de Refpe& SVI MESSIEURS, Vos trés - humbles & très obeiffants Serviteurs, i B. & SR. RE. #5) _ 207 RECHERCHES fur les moyens de perfeionner les Rames des Galères. —— n S! ce Mémoire n’a pas le bonheur de l’emporter fur ceux avec ;iD qui il doit entrer en Concurrence, jofe du moins me flat= ter que les juges éclairés à qui ji l'honneur de le préfenter ne le trouveront pas indigne de leur attention. Ce Début n'a rien qui bleffe la Modéftie, que j’avoue me convenir mieux qu'è perfonne; puisque javoue en méme tems que je n’ai ancune part au fonds de ce petit ouvrage & que ce qu'il renferme de bon eft dò è un Géometre du premier Ordre,. dont le feul nom eft un grand préjugé pour tout ce qui vient de fa part. Ce favant dont la complaifance égale le favoir,, pour feconder mon in- clination naturelle è cette fciencé a la quelle il fait tant d’hone neur, & en particulier à la Géometrie appliquée, veut bien me permettre de profiter de fes lomières & a la bonté de m’accore der de fréquents entretiens fur ces matières. C’elt dans ces ens tretiens que le fil de la converfation nous conduifant fur l’ac- tion des Rames il me communiqua les Idées qui naiffoient dans fon efprit è méfure que nous avancions, fur les moyens de les perfeGionner ;. ces Idées me parirent tellement repondre è ce que l’Académie de Lyon demande dans fon Programme du prix propofé pour l'année 1760, que je ne pus m'empécher de le prier de vouloir les mettre par écrit & en augmenter le nom» bre des pièces qui concourront pour le prix. Mais ces inftan. ces fùrent infru@ueufes & il en excufa fur ce qu'il refpe@Qoit trop l’Académie pour lui offrir un ouvrage compofé à la hàte . & que le tems & fes occupations ne lui permettoient pas d’y | travailler è loifir. Javoue que je ne fus pas content de cette. | défaite, je ne pouvois me refoudre è laiffer fupprimer d’auffi ex= |. cellentes chofes c’eft pourquoi je lui demandai au moins & ob- > tins fans peine-la permiffion de-les recueillir, & de les envoyer è l’Académie, o 208 #5) 0 ( 5% Je vais donc après ce petit préambule que j'ai crù nécef. faire; tranferire & mettre en Ordre ce que je trouverai dans mes Cabiers de rélatif au fujet de la Quéftion & jentre tout de fuite en matière. | $. 1. Quoique la Rame foit une machine fimple & la plus fimple que nous connoiflions pour les travaux de duréc , c'eft cependant celle qu’on a le moins approfondie. Je pourrois ci- ter les plus grands géométres, qui ont bien voulù 9'abaifler jus- qu’à traiter ce fujet fi facile en apparence & qui l’ont affés mal traité, c'eft qu'ils n’ont pas commencé leurs recherches par le metaphyfique qu'elles renferment, outre que dans l’adtion des rames on manque de point fixe pour appui , circonftance qui fait de la rame une machine différente de toutes les autres .& fingulière en fon efpèce. ‘On appuîe les pales contre les Eaux «qui font un point d’appui mobile, fi ces eaux n’avoient point de refiftance il feroit impoflible. de donner le moindre mouve- ment progrefif à la galére, & fi au contraire ces. mèmes Eaux (je parle fimplement de celles qui touchent les pales ).avoient rune refiltance parfaite , la galère en iroit beaucoup plus vite. - 2. A mon.avis onne fauroit traiter avec fuccès la quéf-. tion de V'illuftre Académie de Lyon fans fe propofer également le ménagement des forces des Rameurs & l'augmentation de l’effet de ces forces; en effet n'e - ce pas la.méme quéftion, de donner à la galére la méme viteffe avec le moins de forces, ou bien de donner è la galere avec les mémes forces la plus grande viteffe & cette double fagon d’indiquer une feule & méme quéftion ne montre -t- elle pas qu'une certaine théorie fur les forces, les tra», vaux & les fatigues de l'homme, :nous «eft ici aulli néceffaire, que la. théofie du vrai méchanifme des Rames. S. 3. Nous ignorons è la vérité parfaitement, quel et le principe de mouvement dans les aGions infiniment variées de Ihomme , mais nous en connoiffons affés les éffets , «il femble que.l’oeconomie animale fournit.continuellement è l'homme &à È i tous / x PE + Mer CT, on RE DOC 209 tous les animaux une certaine quantité de petits relforts bandés - deftinés à fe débander dans chaque mouvement & contra&ion mufculaire,' comme autant de grains de poudre qui prendroient feu au moment de l’ation du mufcie : c’elt ce que les méde. cins appellent efprits animaux , tant cités & fi ‘peu connus. On confume continuellement tant,par les mouvemens vitaux, que par les animaux cette provifion d’efprits animaux, & con- tinuellement la mature les repare, & il faut croire que c’eft par les alimens que cette reparation continuelle fe fait, puisque par un effet de la providence l’appetit eft aiguifé par le travail, pour- vi qu'il n’excede pas homme, ce qui le jette dans une maladie d’épuifement. Hors de ces cas d’épuifement la recette égale la dépenfe; fi la dépenfe eft plus rapide par un travail trop rude il faut la faire moins durer; un travail moderé peut durer plus long- tems & l'homme peut faire des éfforts exceflifs pendant un quart d’heure; mais il fera peut-étre obligé de fe repofer tout le relte du jour; un autre pourra étre emploié chaque jour pendant 8 heures fans 9'épuifer ; mais il faut que ce foit à un travail mo- deré, fion ne vouloit l’emploier que 4 heures par jour.on pour- oit le faire redoubler fes forces; on fent bien que Ja différente conftitution des hommes ne fauroit manquer de les rendre ca- pables de plus ou de moins de travail par jour, mais cette dif. férence n'eft peut-étre pasfi grande que les prémieres apparen- ces pourroient Ja faire paroitre. Les apparences difparoitront ‘bientòt dans les hommes fort vigoureux , quand ils fubiront leur tàche journalière ‘toute entière pendant plufieurs jours de fuite; mais quelle ‘eft cette. itàclie journalière moyenne, que lon peut impofer aux ‘hommes fans les excéder & fans les trop ménager ? c’elt ici la quéftion la plus importante de nòtre fujet ” % +& fur laquelle il n°y a que l’expérience à confulter. «7. 4. L'éffét de tout travail «confilte è enlever certaine ‘refiftance avec une certaine vitefle, «cet le produit de ces deux chofes qui mefure l’effet abtolù. ‘Si la direGion de la refiftan- ce eft verticale nous pouvons l’exprimer par un poids & alors la hauteur a la quelle on élévera ce poids dans un tems donné, "Pol. V. Dd fera 2I0 È se )o( fera proportionelle à la viteffe: De là il fuit que Peffet de tout travail abfolù doit étre eftimé par le produit d'un certain poids, & de la hauteur verticale à la quelle ce poids aura été élevé. Confidérons maintenant un Cabeftan dont l’arbre foit vertical & les leviers horizontaux 5 que la corde qui s'enveloppe fur larbre paffe fur une poulie, defcende verticalement & foutienne un Poids.: qu'on applique enfuite un homme à un des leviers du cabeltan pour élever le_poids attaché à la corde & que ce levier foit d’une longueur indéfinie; qu'on recommande à l’hom- me de moderer fon travail au point d’y pouvoir fournir chaque jour 6 è 8 heures. Si le poids attaché à la corde eft'bien pefant, l'homme ne manqueta pas de choifir un long bras de Levier en s'éloignant de l’axe de l’arbre & il s'en approchera lorsqu’on ne lui donne qu’un petit poids à élever; mais l’effet de fon travail fera toùjours le méme, fi le poids et deux, trois ou quatre foîs | plus grand, l'homme le montera deux , trois ou quatre fois moins vite, le produit du poids par la hauteur à la quelle on l'aura élevé à chaque feconde , fera toùjours le méme. Quel eft donc ce produit ? pour moi qui me fuis accoutumé à ne point laiffler échapper d'occafion pour faire de pareilles remar- ques, jJeftime qu'il confiftera à élever à chaque feconde de tems le poids de 60 livres à la hautenr d’un piéd ou tel autre poids p. à la hauteur de © pieds pourvù qu'il n°y ait abfolument point de frottement, ou que ce frottement foit compris dans la réfiftan= ce exprimée par p. S. s. Voilà la mefure des forces moîennes, qu'un hom- me un peu vigoureux pourra foutenir plufieurs jours de fuite & chaque jour pendant 6 ou 8 heures de tems moiennant le fimple cabeftan fuppofé parfaitement mobile; mais ce qui eft plus.je dis que toute machine fi elle elt parfeite doit faire le méme effet, car toute machine peut étre reduite au principe du Levier; de quelle manière que la machine foit faite & de quelle maniè- re qu'on y emploie les hommes, fi tout eft felon les Règles il - faut que l’effet du travail de chaque homme, foit quìil agifle en pieffant, en tirant ou en foulant revienne toujours è la ua mefu- "RIE. RARO? mefure. Voilà la pierre de touche pour connoître le degré de perfeGion de toutes les machines, dont la force motrice ,confifte dans le travail des hommes , telle machine a fou- vent l’apparence de renfermer ce qu'il y a deplus fin dans la méchanique & qui examinée fuivant nòtre Regle fonda. mentale ne donne. pas le tiers ou le quart de toute l'éffét qu’on pourroit obtenir par une machine fuppofée parfaite. $. 6. Tàchons de nous former une idée plus. précife de la dernière perfeltion des machines. On peut dire la chofe en deux mots , toute machine eft parfaite lors qu'elle ne produit aucun effet étranger au but qu'on fe propofe; mais il faut avoir bien approfondi les Principes de méchani- que pour voir tout ce que cette Régle générale emporte. Les machines compofées feront toùjours bien éloignées de cette dernière perfeGion & notre Réègle fur l’éffét qu’une machine parfaite doit fournir par le travail des hommes in- diquera immédiatement la quantité de la perte qu'on fait de fon travail & la proportion entre effet utile & l’éffét inuti. le. Il y a cependant encore un autre article àè alléguer qui concerne le ménagement des hommes & de leur forces, cet article n’a pas tant pour-objet l’idée de la machine que la proportion de fes parties rélativement'à la viteffe qu'elle éxi- ge dans le travail des hommes & aux preflions que ces hommes doivent exercer. Il ne faut jamais emploier les hommes que par des mouvemens qui leur font les plus naturels c'eft fortir de l'état de la nature que d’exiger une trop grande preffion ou une trop grande vitefle. L’expérience journalière m’a cependant fait connoitre que les limites de ces deux chofes ont une-affés . grande étendué. Je m'explique. i $. 7. Un homme qui enléveroit un ‘poids ou une re- fiftance de 40 livres avec une vitefle de 11 pieds par feconde Qu une refiltance de 30 livres avec deux pieds de viteffe ;; ou de 20 livres avec trois pieds de vitefle, feroit toljours le méme effet & fi cet homme fait un tel éffét moîennant une machine , il faut Ut Dd 2 que 212 Se Yo(® - que celleci foit parfaite, Pexpérience démontre encore que tant qu'on demeure entre ces limites l'homme: fera presqu'égale- ment fatigué. . Mais ce n’eft plus la méme chofe lorsqu’on en vient a des mouvemens trop rapides quelque petite refiftance que l'on ait à furmonter ouà des preffions exceflives avec quel. que lentenr que ce foit. Il faut donc toùjours tàcher de dif tribuer l’effet entier d'une machine fur tous les hommes qui y travaillent d'une manière que chaque homme puiffe fournir fa tache par un mouvement ni trop lent ni trop rapide. Plufieurs obfervations m’ont appris que la meilleure Règle qu’on puiffe donner là deflus elt d’examiner pour chaque forte . de travail, la vitefle qu’on peut prendre lorsqu’on eft entière- ment libre & qu'on n'a aucune refiftance a furmonter, & de faire travailler les hommes avec» les deux tiers de cette vitefle; la refiftance qu’ils pourront enlever après cela avec ces deux tiers de vitefle fe déterminera d’elle méme il ne faut qu’un calcul numérique pour cela; un piéton libre par exemple, fait 4 pieds dans une feconde il faut le faire marcher avecla viteffe de 23 pieds par feconde & lui donner. une réfiftance de 223 livres à enlever lorsque la machine demande ‘cette efpèce de travail comme le cabeftan. S. 8. Jaiditau S. 6. qu’une machine eft parfaite lorsquelle ne produit aucun effet étranger au but qu’on fe propofe & qu'on y emploîe le travail des hommes le plus conformément è leur conftitution naturelle... C’elt par cette Règle qu'on peut juger de la bonté d’une machine fans l’avoir jamais effaiée. . Le Frot- tement forme une refiftance qu’on doit furmonter & cet effet eft étranger au but qu'on fe propofe; fouvent on élève outre le poids principal encore d’autres poids & cet effet acceffoire eft en pure perte. La perte la plus commune eft le mouvement inutile qu'on produit de nouveau à chaque moment & qui ne ‘contribue rien pour l’effet qu'on veut obtenir car tout corps au quelion a communiqué une certaine vitelfle pourroit monterà une ‘certaine hauteur avant que de perdre cette vitelfe; c'elt donc de mè. me que fi on avoit élevé inutilementle corpsà la dite hauteur. dv 2.5 EVO 5% 213 ilyaun très-grand nombre de défauts par lesquels les-machines peuvent pécher contre les Loix de la bonne Méchanique; mais il n’eft pas difficile de les prévoir tous dans une machine don- née & d’en faire une évaluation affés exa@e, pourvù qu'on fe foit rendù familiers les principes que cette matière deman- de. C’eft ici un examen. 4 priori du degré. de perfe@ion d’une machine. Un autre examen « pofferiori eft d’évaluer l’éffét uti. le produit par le travail des hommes, de.là on connoîtra cet éffét pour chaque homme, & fi cet effet eft tel que je l’ai in. diqué au S. 4. la machine doit étre cenfée parfaite ; en ce cas il eft inutile de demander aucune corredtion, tout changement pourroit faire du mal & jamais du bien. Nous examinerons ci- deflous fuivant ces deux méthodesl’éffét de l’a&ion des Rames, ce n'elt qu’après un tel examen que nous ferons fondés dans nos recherches. . Car fi nous apprennions que l’on obtient de l’a&ion des Rames tout l’effét utile qui elt poffible, nous aurions infi- niment mieux fitisfait au probléme de Meffieurs les Académi- ciens par une telle démonftration qu'on pourroit faire de tout autre manitre d’autant plus qu’on.courroit risque de fe laiffer féduire par quelque apparence. trompeufe & nuifible. C’elt ainfi qu'on a propofé des Rames tournantes dont on ne voioit pas les grands défauts faute de les reduire a leurs vrais princi- pes. Que fi au contraire ce double examen nous apprend que dans.l’action de ramer on produit differens éfféts inutiles & que Peffet utile n’égale par le travail des Rameurs, nous ferons fondes à efpérer quelque fuccés plus réel de nos recherches. Le moindre profit nous doit étre cher. en ce cas comme devant tomber fur une grande partie de l’humanité. Sans cette reflé- xion je n’aurois pas ofé foumettre, mes recherches au jugement de l’Académie. Seroit-il raifonnable de fuppofer la conftru&ion & l’ufage des rames fufceptible de changemens avantageux juf- qu’a un degré éminent fans que tant de millions de perfonnes pendant tant de milliers d'années s'en fùffent apperques: Ce feroit peu connoître la nature de lhumanité & tout ce qui elt de fon reffort. Ce feroit trop abaiffer les connoiffances de "l'homme & les placer au deffous de l’intin& des bétes; car E y gg? quoi- 7 MG $2) o (Sw quoique peut-étre aucun poiffon fuive les rèégles de l’art le plus parfait de nager, on ne fauroit les foupgonner de s’en écarter beaucoup. L'a@ion de ramer doit presqu’étre regardée comme une fonction naturelle pour ceux qui y font emploîés; ils tà- chent continuellement à fe foulager fans fe relàcher fur la tàche qui leur eft préfcrite. S. 9. Avant que d’entrer dans les examens que je viens d'indiquer & qui font fi eflentiels à notre fujet, jexpoferai en deux mots le méchanifme des Rames, on appuye les pales con- tre les eaux, la réaGion de celles-ci pouffe immédiatement le navire fans l’intervention d’aucun Levier & voila tout le mécha- nifme; mais pour le traiter en detail je ne faurois me' di(penfer d’entrer dans quelques petits calculs analytiques. On fubftitue ordinairement a la proue une furface plane, verticale & per- pendiculaire à la longueur du navire, laquelle offre aux eaux la méme réfiftance que feroit la proue: Suppofons que cette furface plane renferme autant de pieds quarrés qu'il y d’unites en s foit auffi Ja hauteur verticale génératrice de la viteffe avec laquelle on fait aller le navire = 4; que nous exprime- rons en pieds.. De cette manière la refiftance des eaux contre la prouè eft égale au poids d'un prisme d’eau exprimé par sa, & fi nous voulons exprimer ce poids en Livres au lieu de pieds cubiques d'eau il faudra mettre 72 sa en fuppofant le pied cu- bique d’eau de 72 Livres.. Voilàla refiliance du navire qu'il faut continuellement furmonter & enlever avec la viteffe qu’un corps acquiert en tombant librement de la hauteur a. C’elt là Péftét du travail qui fait la tàche des rameurs. Après cela il faut confidérer la furface réunie de toutes les pales qu'on emploîe & cette furface doit enfuite ètre diminuée en raifon du tems que dure toute la palade au tems que dure la fimple faccade, atin d’avoir la furface, qu'on puiffe confidérer comme pouffée fans interruption contre les eaux par l’aîtion des. rameurs. Cette furface diminuée fait fur les Galères environ le tiers de la furface réunie de toutes les pales, parce que chaque palade eft partagée en trois tems aflés égaux dont unfeul et coi» #1 #5) (IR 215 emploié è pouffer la pale contre les eaux. Soit la furface ainfi diminuée = e, & qu’on dénote par «la hauteur verticale géné. ratrice de la viteffe avec laquelle on pouffe la pale contre les eaux; alors on pouffe fans interruption les eanx par toutes les pales avec une force qui eft égale au poids d’un prifme d’eau exprimé par ce & en livres par 72 c&; c'efto cette force qui doit étre égale è la réfiltance des eanx contre la prouè, ce qui nous donne ca=sa, ou bien & =é 4 # S. ro. Après ces déterminations nous devons exprimer la force que doivent emploîer les rameurs de méme que la vitefle qu’ils font obligés d’emploier afin de pouvoir exprimer l'inten- fité de leur travail. Ileft vrai qu’en mettant plufieurs rameurs fur un méme banc, ces rameurs font fort inégalement éloignés de l’apoftis & agiffent par conféquent fur des leviers fort iné- gaux 5; mais fuppofons pour un moment que tous les rameurs agiffent fur un méme levier pris en dedans depuis l’apoftis & foit la longueur de ce Levier =/, pendant que A exprime la diftance depuis l’apoftis jufqu’au milieu de la pale: De cette manière tous les rameurs enfemble doivent exercer une preflion immédiate contre les Rames, qui foit égale au poids d’un : cite À : 5 prifme d’eau exprimé par 7 ca 0 en livres par # A ca & cet= te preflion doit étre confiderée, comme exercée fans aucune in- terruption ; mais par quelle viteffe cette preffion doit-elle étre accompagnée ? c’elt ce qu'il nous refte è déterminer. Nom- mons donc c la viteffe du navire & « la viteffe avec laquelle la pale frappe les eaux; nous aurons la viteffe de la pale entière rélativement au navire = c Hu, & par conféquent la vitefle avec laquelle les rameurs doivent pouffer la rame a (c Hu ) Si on veut exprimer les viteffes c & « par le nombre des pieds qu’elles font parcourir dans une feconde il faudra faire c = 2 Vas & u=2 Vas en entendant par s la hauteur verticale de la- quelle un corps tombe dans la prémière feconde de tems, qui fra Bess TAR 2 216 V°)0o( È eft de ‘15 pieds & 1 pouce, & fubitituant pour s cette valeur nous aurons c=7. 76 Va &u=7. 76 Va= 7. 76 Ve a & par conféquent 1 ay = 7. 76 Va, fore qui fait la vitelfe À À Va ì avec laquelle les rameurs font obligés de poufler la rame au'point de leur appui. S. tI. ‘Ce que nous venons de dire dans les deux précé- dens ‘articles nous met en état de comparer P’éffèt utile avec l’éffét aGuel du travail de tous les rameurs. Nous avons vù au milieu du $. 9 que l'éffét utile confifte ‘à enlever ‘fans interrup» tion ‘une réfiftance de 72 sa‘livres avec ‘la viteffe © ou 7. 76 Va & le S. ro nous apprend que le travail actuel de tous les rameurs confifte à enlever fans interruption ‘(car la diminution de la furface-s & fon ichangement en : e Yo ( 3% également les còtés 42 & cd une bonne partie de-la ‘pale r’entreroit point dans l’eau .pendant-les faccades, puis qu'enifin on ne fauroit fuppofer qu’une.certaine inclinaifon donnée dela Rame b MN. Il faudroit pourtant faire la partie inférieure b.d c tant .foit peu plus grande que l’autre partie bac, afin que le centre .d’effort tombe ‘précifément fur l’axe de la Rame, fans quoi les Rameurs feroient ‘obligés .de faire ‘un «petit ef. fort pour empécher la.rotation de la Rame autour de fon axe. Je remarguerai cenfin:quiil ne faut lailfer aucune convéxité àla furface de la pale qui eft poufite contre les Eaux : Une telle convexité diminue un peu la refiftance des Eaux , qu'il faut s'efforcer d’augmenter peut étre méme & ce feroit une chofe à effaier, qu'il conviendroit de creufer les pales confidérablement car les Eaux ramaffées-dans ces grands Creux refifteroient à la pale par leur inerti. Je me fouviens d’'avoir lù dans quel. que relation de voiage par mer, qu’on a trouvé de certains in- fulairesqui ramoientfur leurs petits bateaux avec des Cuvettes mu- nies de manche quiils remuoientà peu près comme.on remue les Rames; ilsypuifoient les Eaux dans ces -Cuvettes pour les jetter. aullì tòot.vers la poupe. Il elt furqu'une telle.manceuvre n’arien. qui.ne foit trés conforme aux loix de la bonne méchanique. $. 16. Voilàce que j’aitrouvé de mieux pour repondre à toutes les.parties duProblème de l’Acadéinie. Nos recherches n’ont eu pour objet que fa perfeGion des Rames .telles qu’on les em- ploie. On pourroit cependant faire ufage desrames de:plufieurs autres maniéres tout a fait différentes, & qui pourroient bien étre préferables à la manière ordinaire. On -pourroit emploier des rames fulpendues verticalement qu’on remueroit dans un plan vertical perpendiculaire è la longueur du bàtiment; mais les pales doivent étre alors obliques de manière que l’inter- fe&ion de leur plan avec la longueur du batiment falle un Angle de 60 à 70 degrés & il faut que la Rame au commencement de chaque allée & venue faffe une converfion'de 60 ou 40.de= grés qui fait le double du complement de l’angle d’inclinaifon choifi. Il eft facile d'imaginer un méchanisme fort fimple qui pro- duife cette converfion requife. Ces pales obliques deftinées è -- demeu- SEE 5 Vo(3# 223 demeurer conftamment fubmergées & è: retirer le méme profit tant des allées & des v@nues pourroient encore ètre-mifes en jeu: de quelqu’autre maniere , mais ces nouvelles. manières de ramer demandent une théorie qui m’écarteroit trop du fujet principal.. Je fouhaiterois cependant qu'une Compagnie auffi éclairée que l’Académie de Lyon, voulut bien honorer ces Idées ide fon attention. Ce n’eft que fous les Aufpices d'un illuftre & refpe@able corps qu’un particulier peut faire valeir de pareilles. inventions, ce qui m'a donné occafion à former - ces idées & que je re dois pas paffler fous filence ici, par- cequ’il regarde de fort près la quéRtion- principale, eft qu'on perd affeurément une partie aflés confidérable de fon travail en agitant les Rames de la manière accoutumée par l’inertie de la matière. Les Rames font des corps fort lourds & pefans & leuragi- tation eft_ compofée de plufieurs mouvemens: qui ne font rien moins que propres à fe continuer d’eux mémes comme les balancemens d’une Pendule ,. il faut. donc emploiîer continuel- lement.de nouveaux. efforts pour lesmouvoîr & pour diriger leur mouvement, & ces efforts requis font d’autant plus grands que la Rame n’elt pas daus fon équilibre fur l’apoftis & qu'il s'agit d’élever: è chaque Palade un poids affés:grand à.la hauteur de plufieurs pieds. Ji convient.donc de ne pascharger de matière au=. cune partie de la. Rame au delà de ce qui eft neceffaire pour refifter aux efforts fur tout la pale la plus éloignée du centre de mou vement. $. 17. Ce qui me refte è dire ne fera plus que pour met- tre nos principes dans tout leur jour.. Nòtre grand: précepte confifte d’éviter autant qu'il'eft poffible tout autre effét par con- fequent tout autre mouvement que celui de la galère contre les Eaux qui frappent la: proue. sa les fois que l’effét en tier du travail eft compofé par Ex. de deux: parties égales l’u- ne effentielle & utile, l'autre acceffoire & inutile , il faut.dire qu’on perd la moitié du travail & que fans cette perte on pourroit.obte. nir un eftét double; mais dans l’application de cette naar à ; nòtre 224 sE) OC ‘ notre fujet faut -il dire qu'on feroit aller la galère avec-deux fois plus de vitelfe ? cette conclufion s’écarteroit trop dela vérité, car la dernière formule du $. 11. nous indique que le travail éfedif ou bien l’effét aQuel, elt proportionnel (tout le refte ètant égal) aux cubes des vitefles & par conféquent les viteffes proportionel- les aux racines cubiques des travaux utilement emploîés.. Ainfi “en doublant l’effét utile on ne fauroit augmenter la viteffe qu’en raifon de rà 77 ou à peu près en raifon de 4 à 5. Pour doubler la viteffe de la galère il faut néceffairement emploier un” travail utile qui foit huit fois plus grand; car fi l’effèt eft huit fois plus grand, il faut aufli que le travail utile tojours égal è l’effét utile foit 8 fois plus grand; or on ne faurvit douter qu’en donblant la viteffe l’eftét n’en foit 8 fois plus grand, puisqu’on et obligé de furmonter une refiftance quadruple avec une vi- teffe double. Il elt bon de faire cette remargue fur-tout fi on vonloit (ce que je fouhaite )- eflaier nòtre théorie par des ex- périences car on conviendra avec moi fans peine , que ce feroit déja un gain confidérable que d’augmenter l’effét utile du travail des rameurs en raifon de 4 à 5» cependant cette augmenta- tion très réelle n’augmentera la viteffle de la galere qu’en raifon de 43 è 14. Qu'on ne juge donc- pas des augmen- tations des vitefles aux augmentations des forces utilement em- ploiées. On pourroit fur une galère fe paffer de la moitié de la Chiourme , fi on vouloit feulement fe relàcher de la cinquième partie de la vitefe en fuppofant tout le travail utile» ment emploîé dans les deux cas, ou du moins la perte propor= tionelle de part & d’autre au travail entier. S. 18. Voicià préfent une autre remarque qui fervita à con- firmer ou a rejetter toute nòtre théorie & particulièrement le cone feil que j'ai donné d’augmenter les pales. La Chiourme d’une grande Galère eft compofée fuivant Monffeur CnazeLres (Mé.. moires de l’Acad. R. des Sciences de Paris pour l’an. 1702.) de 260 hommes & il remarqua ,, que la Galère voguant de la plus sì grande force à pouvoir durer longtems en calme faifoit 72 toi- fes dans une minute : Dans cette Galère il yavoit 52 bancs & autant de BEDOCS% 425 de rames & 5 hommes fur chaque banc; Pour connoitre par le théoréme du precédent article, quel chemin la Galére ‘ pourroit faire dans une minute fi on ne vouloit emploier que dix rameurs, cinq de chaque còté appliqueés à la méme rame & les dix hommes appliqués à deux rames il faudra divifer 72 toi- fes par la racine cubigue de 26, ce qui donne 24 toifes deux pieds, inais je fuis bien fur que les dix rameurs (fuppofés de ra. mer avec la méme force, qu'ils emploioient lorsqu'ils ramoient conjointement avec toute la chiourme) ne pourront pas don- ner tant de vitefle a la Galère & cela, bien loin de déroger è notre dit théoréme, met tout d’un Coup notre théorie dans une évidence entière. Si je ne me trompe pas dans cette conje&ure, fur la quel- le je n’ai aucune expérience à citer mais qui eft fondée fur des Principes trop folides pour craindre de l’expofer aux yeux de mes juges, il et quéftion de favoir quelle peut étre la caufe de ce defaut de proportionalité entre les forces mouvantes & les efféts refultans utiles. Je réponds à cette quéftion, que c’elt l’extréme petiteffe de la grandeur de la furface des deux pales emploiées par les dix rameurs; un petit calcul nous en inftruira mieux. Après avoir examiné toutes les circonftances rappor- tées par Mr. Chazelles dans les dits mémoires, jeftime la furface s (S. 9. ) avoir été d’environ 16 pieds quarrés: il n’au- roit tenù qu’ Mr. Chazelles de la déterminer immédiatement par le moîen de quelques expériences qu'il feroit certainement bon de faire à l’égard de chaque bàtiment , puisque toutes les quéftions fur la meilleure manoeuvre dépendent de cette déter- - mination: je fuis cependant filr de ne me pas tromper dans . mon éftime au delà de 2 à 3 pieds quarrés: Quant à la furface e (S. 9.) on remarquera que chaque pale fuivant Mr. Cha- zelles doit avoir eu 23 pieds quarrés de furface; cela fait 130 pieds quarrés pour les 52 rames de toute la chiourme & $ pieds quarrés pour les deux rames emploiées dans le fecond cas. Mais fi la durée de chaque faccade n’eft cenfée que le tiers de la durée de chaque palade entière puisque celle-ci elt compofee de trois mouvemens, dont un fenl et emploié pour la faccade, Vol. V. Ff il , 226 BE )OC( ssp il faudra -prendre le tiers des dits nombres 130 & s. Je. fuppoferai donc pour le cas de la chiourme entiére o = 435 & pour le cas des dix rameurs e= 17. Or jai démontré aux SS.11 & 13 que le travail utile eft au travail entier Cen ne con- fidérant que cette feule fource des pertes qu'on fait ) comme Vo elt è Ve Vs. Sion exprime donc le travail entier par T pour toute la chiourme, il faudra l'exprimer par 33 T pour les È 9 È E . VS dix rameurs ; nous aurons al premier cas le travail utile=,, BR, T+PS } Vs aaa — &au fecond cas = -Tfubftituons à préfent 16 pieds quar- Vo+ WS rés pour s & 43} pour e au premier cas en faifant 7= 13 au fe- cond cas. La deffus nos formules nous donnent le travail utile, au premier cas=0 635 T & au fecond cas= 0, 00882 T. Ainfi les travaux utiles dans les deux différens cas font en raifon de 63500 à 882, c'eft-à dire, qu'il eft 72 fois plus grand pour le © premier cas que pour le fecond , quoique le travail abfolù ne foit que 26 fois plus grand. Au premier cas on perd o. 365 de fon travail & au fecond cas on perdo. 771. De ces valeurs il s’en. 3 fuit que les viteffes pour les deux cas font comme Y72à 1 ou comme 416 à Foo. Donc la viteffe de la Galère pouffée par dix rameurs fera de 17 toifes 2 pieds par minute au lieu de 24 toifes 2 pieds qu'elle devroit faire par minute, fi les efféts utiles étoient proportionels anx nombres de rameurs, Cette Diminu- tion ou perte fur la viteffe de la Galère quoique très confidé- rable ne fe fait pas fi bien fentir que la perte que tous les rameurs font de leurs forces : car l’effèt utile pour les dix rameurs étant = 0, 00882 T feroit pour 260 rameurs=0, 22932 T; ils per- dent donc fur leur travail entier 0, 77068, c’eft-à-dire, plus que les trois quarts de leur travail & cela uniquement par le défaut de l’infuffifante grandeur des pales. Il eft vrai que dans ces éva- luations je n’ai point fait encore d’attention aux autres petites pertes qu'on fait; mais comme ces autres pertes font propor- tionelles à peu près au nombre des rames qu’on emploîe, cette confidération ne fauroit changer fenfiblement les i agn i es | BE DO (3% 227 des viteffes que j'ai indiquées. Au refte nous avons fuppofé que les réfiftances des eaux font exaltement proportionelles aux quarrés de leurs viteffes; les Phyficiens préfument cepen- dant que dans les mouvements foibles il fe manifelte une autre refiltance, qui provient de l’adhéfion des caux & cette raifon pourroit bien caufer encore une Diminution de viteffe, mais aflés petite, S. 19. Il feroit fort à fouhaiter que l'Académie voulùt bien engager quelque Capitaine de Galère au port de Marfeille è faire de pareilles obfervations, outre qu’elles feroient fort utiles pour bien perfedtionner la théorie des rames, elles pourroient éclair- cir plufieurs quéftions de phyfique & de méchanique. Les ob. fervations, que je demanderois furtout feroient d’obferver les minutes & les fecondes qu'il faudroit fucceflivement à 10, 20, 30, 40 jusques à 260 rameurs pour faire voguer la Galère depuîs un endroit marqué jusques è un autre; mais il faudroit qu'on le fit dans un grand calme, qu'on éloignàt la Galère chaque fois beaucoup au delà du terme marqué afin que parvenant à ce terme elle ait eù le tems pour prendre toute fa viteffe & enfin qu'on recommandàt fort aux rameurs d’emploier toujours un travail uniforme & égal. De pareilles obfervations me met- troient è mèéme de donner è mes principes toute l’évidence poflible. | 6. 20. Nous avons indiqué trois caufes principales des ertes que les rameurs font de leur travail; la première eft l’in- Uuffifante grandeur des pales; la feconde l’incongruîté du tra- - vail qu'on impofe au vogue avant & au rameur le plus proche de l’apoftis, qui font appliqués l'un à un Levier trop grand & l’autre à un Levier trop petit: la troifitme eft l’inertie de la matière qui compofe la rame, mais l’effentiel eft de nous affùrer que les rameuts ne font plus aucune autre perte confidérable de forte qu’après avoir remédié autant qu'il eft poffible aux trois défauts mentionnés, on foit fùr d’avoir mis le méchanisme des “ rames dans toute la perfeGion dontil eft fufceptible, C’elt là le Fifa grand 228 #5) O CER SE grand point de la quéftion, qu'on ne fauroit abfolument déci- der fans recourrir aux principes que j'ai expofés au commene. cement de ce mémoire. Jai fuppofé que chaque homme qui travaille avec force & fans faire aucune perte de fon travail peut élever è chaque feconde de tems un poids de 60 Livres à la hau- teur d’un pied ou ce qui revient au méme faire parcourrir l’efpa= ce d’un pied è une refiftance quelconque de 60 Livres. Ainfi la chiourme de 260 hommes ne pourra jamais enlever avec une pareille viteffe au delà de 15600 tb de réfiftance fi fon travail doit. durer long-tems. Un plus grand effét impliqueroit une contra» di&ion avec la conftitution de l'homme & ce feroit tenter l’im- poffible que d'afpirer è une plus grande perfe@ion ou un plus grand effét. Voilà le dernier degré de perfedtion poflible pour - toutes.les machines qu'on peut imaginer. Combien de grands projets de machines cette feule refléxion ne renverfe-t-elle part. Nous venons de donner la mefure du travail vigoureux ene tier que les 260 hommes fourniffent à chaque feconde, il nous refte è voir quel. effet réel & utile il en réfulte. Pour cet effét il nous faut exprimer en livresla réfiltance de la Galère, qui fait 72 toifes par minute ou 73 par feconde. La hauteur ver- ticale génératrice d’une telle vitelle eft = 0. 8593 pieds; cette hauteur doit étre multipliée fuivant la théorie commune fur la .réfiltance des eaux, par la furface s ou par 16 pieds quarrés pour avoir le nombre de pieds cubiques d’eau , dont le poids marque la réfiltance des eaux contre la proue de la Galère, le produit donne 13, 7488 pieds cubes d’eau ou 137, les quels à ‘72 livres pour chaque pied cubique d’eau donnent la réfiftance de la Galère= 980 livres. Cette réfiftance doit continuellement étre furmontée avec une viteffe.de 71 pieds par feconde, ce qui en vertu du S.4, fait une réfiftance de 7056 livres à enlever avec la viteffe d’un pied par fecondé. C’eft ici l’effét utile des rameurs, effentiel & necelfairement requis, c’elt aufli le travail utile, car tout travail a fon effét, or le travail entier eft ($. 21,) 15600. . Ainfi le travail utile des rameurs eft à leur. travail entier comme 7056 è 15600. S. 22, Nous BE DOC 029 S. 22. Nous connoiffons donc à préfent quel eft le dernier © degré de perfeion des rames poflible, degré qu'il ne faut pas efperer d’atteindre. Il confifte è augmenter l’effet en raifon de ‘ 70og6à 15600 & la vitefle de la Galère en raifon de la racine cu- 3 bique de 7056 à /15600 ($. 17.) ou en raifon de 1000 à 1303. Mr. Chazelles a obfervé que la Galère faifoit 75 pieds par feconde (S. 18.) & nous venons de démontrer qu'il eltimpoflible que 260 hommes travaillant vigoureufement puiffent lui donner plus que 9,381 pieds pour viteffe ou environ 9} pieds par feconde. Pour obtenir cette plus grande viteffe poflible , il faudroit 1. que les pales euffent une furface infinie. 2°. que chaque rameur pùt ap- puîer fur un Levier qui fùt le plus propre & le plus convenable | è fa conftitution & 3°. qu’on pùt faire des rames comme prefque fans matière. Qu'on fafle un peu attention è ces trois conditions & on fera perfuadé que j'ai été alfés heureux pour découvrir tout È ce qui peut cauler quelque déjét ou perte dans l’ufage des rames & s'il eft vrai que jaie fait une fuftifante énumérationede. ces défauts, il fera impoflible de rien ajoutér à ce que j'ai expofé pour : la perfeCtion des rames, conclufion qu'on auroit bien de la pei. ne è pouvoir former de toute autre méthode. Je vois bien qu'il y a outre les défauts principaux des ramesun grand nombre de petits inconveniens, mais qui joints enfemble ne feront affùre- ment pas affés fenfibles pour mériter qu’on les indique. .... $. 33. Letravailtotal et 15600 & le travail utilement em ploié 7056 (S. 21.) ce travail utile feroit augmenté en raifon de o. 63; TàT (SS.11, 13, 18) fion pouvoit faire les pales infi. niment grandes; par cette augmentation le travail utile devien- droit déja = 11112. Quant au fecond inconvénient je ne faurois en parler que par é(time ; cependant je crois que s'il étoit pof- fible de mettre chaque rameur an Levier le plus convenable tel \ que feroit celui de 8 pieds dans les Courfes moderées ou de 6 _ pieds dans les plus fortes Courfes on pourroit bien faire un pro- fit de la {; du-travail total: Un tel profit feroîit= 1300 &letra- vail utile feroit déja= 11112 +} 1200=12412. Enfin j'ai calculé by Ff3 fur 230 i #5 VOCI fur des fuppofitions affés juftes le travail que demande l’agita- tion des rames, quand on les remueroit à peu près de la ma- nière accoutumée mais fans en plonger les pales, & j'ai trou- vé que ce travail, uniquement emploié pour. vaincre l'inertie de la matière peut bien aller à la % du travail total; cela fait 2600 qui ajouté è 12412 donne 15012, nombre qui épuife presqu’entièrement le travail total exprimé par 15600, de ma- nière que toutes les petites pertes qu'on peut encore foupgon- ner ou alléguer ne peuvent plus monter qu'à environ la 33. du travail total, perte affurement trop petite pour nous y arréter; pouvant è peine retarder la galère d'une toife fur 72 par mi. nute. - i DORGIFRIIFAE ANA VNIIFIIFONNO: AOSTA NNITIIIE | Recherches fur les avantages de trois Joueurs quiefont entr’eux une Poule au tri&trac ou à un autre ‘Jeu quelconque. PAR Mr. ]. A. MALLET. 6. I. di Rao le calcul des probabilités elt fondé fur une règle très . fimple & très claire, & les difficultés qui fe préfentent dans la folution des differens Problémes qu’on peut propofer fur cet- te matière, ne proviennent ordirairement que de ce que l’ap- plication de cette rèégle demande la connoiffance de tous les cas qui contribuent à rendre plus ou moins probable l'événement . dont on cherche la probabilité, ce qui ett fouvent très diffi. cile è déterminer, & quelque fois méme impoflible. Quoi- que le nombre de ces cas puiffe étre infini dans de certains Problèmes, cela n’empéche pas qu'on ne puiffe quelquefois parvenit è lenr folution, il faut alors avoir recours aux fui- tes . <4 Pal so) O (3 231 tes infinies; c'elt de cette méthode là dont je me fuis fervi dans la fuite de ce petit mémoire, en déterminant les avanta- ges de plufieurs joueurs qui font entr'eux une Poule de la fagon fuivante: Il n°y en a que deux qui jouent enfemble, ce- lui qui perd la partie quitte le jeu, & remet fa place àè-un des autres, celui qui perd la feconde partie, quitte, & remet auffi fa place au fuivant, & ainfi alternativement jufqu'’à ce que . Pun d’eux ait gagné de fuite tous les autres, celui-là finit par tà le jeu & tire la Poule qui ef compofée de la fomme de plufieurs mifes dont chaque joueur en a mis une toutes les fois «qu'il elt entré au jeu. On joue le plus communément ce jeu entre trois perfonnes, c’elt pour celui-là que j'ai effaié de cal- culer les avantages des Joueurs. Jentends par 4vanzage lexpeCation d’un Joueur diminuée de ce qu'il a mis au jeu, foit qu'il foit pofitif ou négatif, Probléme. $ 2. Tros Joueurs faifant une Poule, €$ mettant chaque fois quils rentrent au jeu une nouvelle mife A: Determiner leurs avane tages apres un nombre quelconque n de parties déja jouées. Pour parvenir plus facilement à la folution de ce Problé- me, je la diviferai en deux parties, je chercherai dabord dans le S. fuivant les avantages des Joueurs, eu égard feulement è la poule a@uellement exiftente, en fuppofant que l'on ne ra- joute plus aucune mife, & je déterminerai enfuite dans le S. cinquième, leurs avantages rélativement à la continuation du jeu, & aux nouvelles mifes qu'on mettra à chaque partie, fans faire aucune attention à celles qui font déja fur le jeu, comme fi chaque joueur reprenoit celles qu'il .y a mis; & la fomme de ces deux avantages airifi déterminés donnera pour chacun l'avantage entier, demandé dans nòtre Problème, | s O Pro- 23%. #8) 3% . Probléme. S. 3. La poule étant p» €53 ctant fuppofte reffer la meme, fans recevoir aucun accroifement; on demande l'avantage-de chaque Joueur apres un nombre quelconque de parties. Soit l’expeCtation de celui qui a gagné la partie précé- dente, & qui continue le jeu =, l’expe@ation de celui qui entre au jeu =, & l’expedation de celui qui fort =s; L'on aura par les rèégles ordinaires & connues du calcul des proba- bilités les trois Equations fuivantes: r= 2t'; t=0*'; & s=24%; a) 2 2 2 desquelles on tirera les trois valeurs cherchées favoir 7=3 pj i=îp; & s=ip; Siles mifes destrois joueurs font 44, w, & , “leurs avantages refpectifs feront3p— M; 5p-m; & 3p_#; qui deviendront (dans le cas ous les trois mifes font égales, favoir lorsque chacun a mis 3p) # iP; —732; &-fip. Corollaire. S. 4. Pour trouver les avantages des Joueurs avant qu'ils aient commencé de jouer, aiant feulement décidé qui font ceux qui commenceront , il fuffira de confidérer que celui qui ne doit entrer-qu'à la feconde partie a le méme avantage avant & après la prémière partie, car il lui eft indifférent lequel des deux autres gagne cette prémière partie, cet avantage eft donc le méme que l’avantage de celui qui entre au jeu après x par- ties, & que nous avons trouvé dans le S. précédent étre égal à 3p_m, ou (fim=3p)à-73p; & par conféquent l’avantage pour chacun de ceux qui commencent le jeu fe trouve étre égalà +7: 32. 7 Probléme. — $. s. Les troîs Joueurs étant Pierre, Paul, & Jaques: De terminer apres un nombre quelconque de \parties , leurs avantages, avant Pi x #8) OC 8% ] 233 ayant 6card fenlement an frtur accroiffement de la poule. Pierre eft scelui qui a gagné la partie précédente €$ qui continues Paul entre au jeu €S niet la prémiere ife; ES Jaques entrera è la feconde par= vie, f Pierre we gagne pas la prémitre. xJe cherche pour.cet effet l'avantage de chaque joueur, pour le cas ou le jeu finit è la prémière partie, enfuite pour le cas où il finit à la feconde partie, puis pour la troifitme, la qua- tridme &c. après quoi je multiplie l’avantage du prémier ‘cas par la probabilité que le jeu finira à la prémière partie, l’avan- tage du fecond cas par la-probabilité qu'il finira è la.feconde, & ainfi des autres, la fomme de tous ces produits qui Ton une fuite infinie donnera l’avantage cherché de chaque joueur 1°. Side jeu finit è la prémière partie, Pierre gagne- ta la mife de Paul, & Jaques ne perdra rien, l’avantage de Pi. fera =+H A; celui de PL =-A; & celui deJaqg.=o. 29. Si le jeu finit à la feconde partie, Paul gagne- ta les deux mifes desquelles il en a mis une, fon avantage fera donc =+*H A; celui de Pa. =0; & celui de Jaq. = - A. 39. Si le jeu finit è la troifime partie; l’avantage de | Pi, fera =- A; celui de Pa =-A; &celuide Jaqg=+H2 A. On trouvera de méme pour les cas fuivans les avanta- | ges des trois joueurs, &-on conftruira facilement la petite table fuivante, qui fervita à faire voir d’abord, la loi que fuî- . vent ces avantages : Va, V. Gg o Si 234 E) o # é Ad Avantage de Pi.| Avant. de Pa. yAvant. de Jag. “$i le îen finit d'la première partie] HR A - 4 - Ò PEA N iL ACER SAI, RIESI < SI, ssi PRON MAST ADI E A TAI | ad A 24 Le RT HE 34 - 24 si a COLE Rag plat Mate; HH 34 - 24 PI * è ». 6° e 2A - 2A + 4/4 È PI z° + | Sd 4 - 2A Sei i - 24 HE sd - 34 ee PENSO DORITARE: 0. - 34 6A GRA ora - 44 =- 34 &c. &c, &c. &c Pour peu qu'on faffe d’attention à cette table, & è la manière dont elle et formée, on verra que dans chaque co- lonne, les termes pris de trois en trois, forment une pro» greffion Arithmétique, par exemple dans la prémière colonne, les termes 1. 4. 7. 10 &c. forment cette fuite, HH4, 1834, »H $ dg H74 HH &c. i ‘ H ne refte plus qu'à chercher quelle eft la probabilité que le jeu finira à la prémière partie, a la feconde, à la troifiè- me &c. 1°. Pour qu'il finiffe è la prémiére partie, il faut que Pierre la gagne, & comme il elt également probable qu'il la perdra, la probabilité que le jeu finira à la prémiere partie ci 29. De là la probabilité que Paul jouera une fecon- «de partie elt =;, laquelle étant multipliée par la probabilité qu'il la gagnera, & qui et aufli =}, donne la probabilité que le jeu finira è la feconde partie, =j. 5 De méme on trouvera que la probabilité que Ie jeu finira à la troifième partie; à la quatriéme, cinquièîme, &c. eft =3; aa ai: &o. De forte quel’onen tirera L’avane | pe #5) Oo(3% 235 L’avantage de Pi — AK —î Ri i TAP4A—&C.) 3 L'avantage dePa =4(iBi-;—g Fia is &0.) L'avant. de Jaq.=4(—2—1R}—5—iB4— — &o) *.—€Chacune de ces fuites pourra, en vertu de la remarque que j'ai faite fur la formation de la petite table, fe décompofer en trois autres fuites dont les Numérateurs iront en progreflion Arithmeétique, & les Dénominateurs en progreflion Géomeétri. que, & qui pourront par conféquent fe fommer. On aura de cette facon : gi aa dr (BA (Ci ego 2.gì + &c.)= - 13 al 2.8 | 2 2 L’avant. de Pi. =) —4Ger* 7p gg +80) =-54. ec 4. pih a +3; + 9310) == —i 4. n) (-4G o, +e +5 7 +&c)=-j3 4. | I Tgr ZL: STE GITA ; I L'avant. de Pa} 'F 4G*33 18 "E in &c)= sd 24 | AG ih &=-$ 4 i Sb; z8*gg5*29 * &c)=-#4] L'avant.de Ja} —4G*#5* 1.848 &c.)=-t 4. i=_ 44. 46: epr &o)=* 4 | ‘6. 6. Nbus fommes à préfent eni état de réfoudre le Pro bléme de la poule ordinaire, énoncé au $. 2. car en vertu de ce que nous avons dit dans ce mème . fi on fait ufage des deux Problémes précédens, & qu'on garde les mémes déno- minations, Jon aura l’avantage de celui qui contiriue | ==#p— M+564; l’avantage de celui qui entre au jeu o =ip—m—5 A; & l’avantage de celni qui fort du jeu — =sip—u— #4. Il nesagit pius que de fubftituer pour p, M, Gg 2 me& wu, \ x — eu; #6 DO CS i m & pi, leurs valeurs: La poule p eft après # parties évidem- . ment égale à 7HH 1. 4; Pour déterminer enfuite les quantités . M, m, & È que chaque j PS) a mis au jeu, il faut diftinguer trois. Cas. 1°. Si elt un nombre dela fuite 1. 4. ‘7. 10 Be on trouvera M=p="; Ai &n=G'A HaeSo ad tn ola de la fuite 2. s. 8 ir. &c. om aura M=m=p=5' A. 89, Enfin fi x eft un Nba de la fuite 3. 6.9. 12. &c. ona M="-1, Sar De forte que lon obtiendra les formules fuivantes: Prémier Cas où #: eft multiple de 3. L’av. de celui qui continue=t-#7.4- > 4% A4= E (Cs) 4 L’av. de celui qui entre =? #1. ASI FOR IA =— In_29) A Lav. de celui qui fort=} FIA na) co I (E) 4 Second Cas où #7 eft due de 3. Lav. de celui qui continue =3#* AL. AHH:S AI) A L’av. de celui qui entre = +: HT. 4 at sil gi — (i) 4 Pay. de celui qui fort =1:>*- An, A- gA= — (CW) 4 pics Troifikme Cas où x eft multiple de 3. L’av. de celui qui continue —# #*4— 253: A is Ae )A i L’av. de celui qui entre =? 531. A-rA-24= - (Bi) A “da de celui qui fort =7 33. Lore: 2 A-gA=- Ca Sace A Co- — 88) (SE 237 È « .Corolk't. S. 7. Ces formules peuvent fervir pour quelque valeùr qu'on donne à # excepté u=o, car dans leur formation, nous 14 \ . . , . avons fuppofé qu’après ce nombre x de parties jouées, le jet pouvoit finir è la partie fuivante, or c’eft ce qui n’et pas dans Pai notre Problîme, où il faut avoir gagné deux parties de fuite pour tirer la poule ; mais la folution de ce cas fe déduira fa- cilement de nos formules, car chacun de ceux qui doivent jouer la prémiére partie ; fe trouvera après cette partie, ou dans le cas de celui qui continue le jeu, & aura par confé- | Quent l’avantage 7%" A—=33 4, ou dans le cas de celui qui fort du jeu & aura l’avantage —(®2è252) 4a=— 3.4. Donc l’avantage de chacun de ceux qui doivent commencer fera = A= — #4, & parconféquent. l’avantage de celui qui n’entre au jeu qu'à la feconde partie doit-étre — Hg 4 on peut aufli trouver ce dernier avantage, comme nous avons fait au S. 4. en faifant 7=1 dans la formule — (=) A ce qui la rend égaleà 7 Aonu & A. Coroll. 2. 6. 8. Si n= 00; les formules du $. 6. donment Tes avan tages des trois joueurs, HH 551; —Ir4; &— 24 oujn45 Ani; & —- 4nA. Orceft ce qui doit effe@ivement étre ainfi, car dans ce cas, la poule elt compofée de 7 A, les mi- fes qui feront rajoutées dans les parties fuivantes. doivent étre ‘cenfées nulles par rapport è cette fomme infinie 7 4, c’'eft donc ici le cas où chaque joueur a mis au jeu}, & où l’on n'’a- joute plus rien, c’eft ce cas que nous avons traité dans le S. 3. où nous avons trouvé les avantages des trois joueurs =£p; —ip; &-4p; en entendant là par pla poule qui elt dans ce cas Ci =yd, i i » Gg 3 Pro- CT: SI REVO. Probléme. S. 9. Les mémes chofes étant pofées , excepte quiau lieu de fup- pofer chaque mife = A, lon ne veuille que les trois premitres= A; €5 chacune des fuivantes= B. Déterminer lavantage de chaque joueur apres un nombre quelconque n de parties joutes. \ i La méme méthode que celle du S. 6. nous donnera la fo- Iution de ce Probléme. On aura les avantages des joueurs, feu= lement quant au futut accroiffement de la poule, fans égard aux mifes qui y font déja, tels que nous les avons déterminés au S. s. en mettant feulement B è la place de A, favoir + 36 B;j -j5B; & —};B. La poule p fera compofée après # parties de 3A44F 7-2. B. Et pour les mifes M, #m, & #, on aura facilement leurs valeurs, en mettant B aulieu de A dans celles que nous avons trouvées au S. 6. & y ajoutant 4-B; deforte que diftin- guant trois cas comme cy-defflus, on aura 1°, Si #542 eft multiple de 3. L’avantage de celui dai:coptinuez#S AE-2.B)( ARI B)T:35 B=35 ARS8! B) eee ++ gi entre = 3(3 Ar 2.8) (ARS 8) B=SA— (4° 8) 2. + + + qui fort =1(34F7-2.B)-( AbEB7& B=284-(38745 p) gi 2°, Si nHH1 elt multiple de 3. | L’av. de celui qui continue = 1.(3. 442, BY-(AHL: B)e6B=}5 AFS)B | ® è. CI . qui entre = 73 ABn-2.B) (AH B)—-{5B=554-(72452yB i diete e QUE ORE 31.(3 AHHim2.B) (A 2 BY) B=7$ d-(*8243)B 3°. Si # eft multiple de 3. L’av. de celui qui continue =4 (3 Abr. B)-( A: B)îg B=j5 ABC 572) B > qui entre = 3(3 A44Pir2, B)-(AHS. BY baz it(C21)p fa qui fort =7(3 4P7-2.B)-(44B)-#B= 947 ar) B 4 Cor.-1.@ 4 ‘sd #5 DOC | 239 ‘Cor. 1. S. 10. Si B=4, ces formules fe changetont en celles du $. 6. j Cor. 2. S.tI. Si B=o, c'eft-à-dire fi Pon n’ajoute plus rien aux trois premiéres mifes A, les avantages des trois jouenrs deviendront HA; 54; & <; ou 54; -44; & -44; comme nous l’avons trouvé au S$. 3. en mettant 3p au lieu de A. Cor. 3. S. 12. Ces formules font voir qu'il y a un cas où celui qui vient de gagner la partie précédente peut cependant avoir du desavantage, c’eft le casoù = 1, fon avantage elt=354-7B qui deviendra négatif, toutes les fois que l’on prendra B plus grand que 4, ou que 1714, & qui fera nul fi B== 1714, Dans ce dernier cas celui qui entre au jeu, aura l’avantage 2A ou 454, & celui qui fort le méme desavantage. Cor. 4. . 5. 13. On voit auffi qu'il y a un cis où celui qui fort du jeu» peut cependant avoir un avantage pofitif, mais qui fera toujours plus petit que l’avantage de celui qui continue, c'eft le cas où 7=3; l’avantage de celui qui fort elt -4+H3B qui deviendra nul fi B=A= 914, & qui fera pofitif toutes les | fois que B fera plus grand que 934. Cor. 4. S.,13. Le cas où 7=6ò, fe déterminera comme au S. 7. on trouvera l’avantage de ceux qui doivent commencer =:%4 — 245 B & parconiéquent celui du 3° fera —=}8-Z4 D’où il fuit que. «1° Si do KEYS Le Si B=0, ces avantages deviennent 74 &— #4; comme - mous avons trouvé au S. 4. LE Si B=%4, la quantité 3B— ZA s'évanouîit; dans ce cas il eft indifférent aux joueurs de commencer; ou de ne pas- commencer le jeu, & celui qui n’entre qu'à la feconde partie, ma aucun avantage fur les autres, il pourra méme avoir un desavantage , favoir fi l'on fait B plus petit que 4, fi par exem- ple B=54, ce desavantage fera de 34. En général fi B= fA, l’avantage de celui qui ne commen- ce pas eftf = 19/74 c'eft-à dire d’autant plus grand que 8 eft plus grand; fi l’on veut que cet avantage loit=w4, il faudra prendre B= PZA, + i | Probléme. + $. 15. Les trois premiéres mifes ttann = A, 8 les fuivantes formant une Progreffion Arithmétique, favoir la 4f= A+ Bj la 6° - —A#h42 B; cc. Determiner lavantage de chaque joueur apres un mombre quelcongue n de parties. La poule après # parties fera compofée de #41. AHAH B mule tiplié par le terme 7° de la fuite, 0, 0, 1, 3, 6, 10, &c. Ceft-à-dire = #71 Adina. B, 2 Les valeurs de M, #m, & w ne font pas difficiles à déter- “miner; cherchons par exemple la valeur de Af dans le cas où n eft un nombre de la fuite 1, 4, 7, 10, &c: - __H eft clair que celui là entrera au jeu, & mettra une mi- fe è la 1° partie, à la 4°; 7°; 10° &c. mettant fucceflive- | ment 4, puis AHF45 B, enfuite 4488, &c. De forte que la fomme des mifes fera: Après 5 ES) O (3% 24t Après 1 partie = 4 #0. B_ D'oùlon voît que après un nombre * « part. =24+h2. B de parties exprimé par le x° terme * «7... =34+h7. B_ dela fuite 1, 4; 7, 10, &c. lafomme « . TO. . =44+4H15.B des mifes fera =x AH8B multiplié * 19, + :,=$445526B parle x°terme dela fuite 0,2, T.15, 26 &c. le quel terme fe trouve aifément par les méthodes ordinai- res, = 2 S"2*; Af 0ula fomme des mifes fera donc xd st? p, Or Pon fait que le x° terme de la fuite 1, 4, 7,16 &c. elt =3x-2, que nous fuppofons=, ce qui donne x=2, & fub- ftitnant cette valeur de x, on aura la fomme des mifes ou M= AB, On trouvera de la méme facon cette fomme des mifes pour tous les autres cas, & on aura: Si n eft_ un nombre de la fuite 1, 4, 7, 10 &c: M="S AB; n= Abr B; & p="EA Eris R, Si n» elt_un nombre de_la fuite 2, 5, 8 &c: di = Aa B; 1 ="Z A I Bj &u= TL'AGEL B, Enfin fi n_eR un nombre de la fuite 2, 6, 9, pLTE &c: MPA B; = 3A asi B; &u=34 255 8, Ayant ainfi la valeur de la poule, & la fomme des mifes de chaque joueur, on cennoitra par le S. 3. leurs avantages relativement à cette valeur de la poule, & il ne refte plus qu'à chercher leurs avantages pour la poule future, l'on conftruira our cet effet, comme dans le $. s. la Table fuivante, où ierre eft celui qui continue le jeu; Panl eft celui qui entre, & qui met une mife AFHz,,B, & Jaques n’entrera qu'enfuite, en amettant la mife AB, Vol Vi. e « HA ì Ì Si. CY #89) 0 CS Avant. de Pi. | Avant, de Pa. | Avant. de Jaq. Probabilités que le Rini Gea Pe MATO PED . jeu finira. à la 1 part. +(4412-1, 8) - (A+1.1.B) ua a Ori : Lie de +(A+nB) -(A4+nB) Si le jeu finit 3°... |-(A4+7.B) _|- 411.5) +(2.4+21B) (3.4+57271,B) |-(24+3731.B) |-(4+1B). . + |-(A+4zt1.B) +(34+14.B) |-(24+2143.5) F 6°. . |-(2442:+5.B) |-(24+2+1.B) +(44+41+6.B) 7 n°. lH(5A4+570+9.5) |-(34+4236.5) -(2.4+2143.B) 8°. . |-(24+277+5.B) |HSA+52t14. B) - (3 4+32+9. B) - 9°... |-(24+312412.B)|-(34+3246.B) +(6 d+62418. B) {773 10°. . H(74+71423.B)|- (44+42+14.B) - (34+32+9-8) LI Bel alle cli a et ia. PARI RIRCRLENE il » Fa] ” la 8 at” NI sm e.) n L’on tirera de là (EA Et vip ioni (AB) 2.8° 02.8) = 49 ESS | dB (E Bo eo=-5? |a ER A 474.8 4.8° 4.8’ 74 w — (dgu BE B fr gros np (AB) | 3, — BF <: Lr Er Re 58 i de [ HE(A4En B)GIE Pur Prg Fi tia TI CAME B)| la EG, "6 WII ina oi È | (An BB 7 Epi 37 &0=-5 (An B) To ePa. / ju coni P. 4 —B4E-g: Dai rà F = &c=° 158 pel si bi gra RT ZI (APE g Fig a pio, AO N LARE rt, PF 128 È [ BF $ Fa 8° Pr. grbo 7.49) Os i L'on #50 pia (Bata zt Wu Ps gi #8 TrP&c=- o (4418) Li: BRE? - BR Pa E a e l'avaut.deJag.d Ma» Boa? gta.g got "2. ci do (A4nB) C i Lele I ag 7: 7.49" 5) (AB B)IGHE PEA Pa Leb È bos =- 5 MH 3 È Beez, DLE es Nr B SOT 7.49 5 En faifant maintenant ufage de tout ce que nous venons de trou- ver, l'on déterminera comme dans les $$. 6& 9. Les avantages demandes dans ce Probléme, &l’on aura - 1°. Si xH42 eft multiple de 3 L'avantage de celui qui continue = 333" 4F (Ei B » inc x qui entre = TA ea pet i di Seri che MORALE = peeragl Cons B 2°. Si 24B1 el multiple de 3, L’avant. de celui qui continue — DeL: (3asenizonisce B wi _ —73—=7n Tipegiaror a aentre== 3.7? 44 ( B VI RAP . qui fort = —i0=2ta AH (illo B Hh 2 39, Si 7 = Ù) { 244 BE YO (SEO 3°. Si x eft multiple de 3. a sf ’ DIR NA — pstion 24Sn5==3295— 190 L’avant. de celui qui continue AL A # ee — B ; : —_ 23-75 — Q91N-9I=102 + +0 + + > quientre = a el de L'A B . __ 9-28 4; —196nnt420nt222 B PIRLA fa sl COR A VT A Ri ) | Coroll. 1. 6. 16. SiB=0, c’eflt alors le cas duS. 6. & nos for- mules fe changent en celles que nous avons trouvées dans ce Cor. 2. S. 17. Si B==A, ces avantages deviennent. Pour le 1°. cas. da er nia bp Pak A 5 n I À. Pour le 2°. an 4 une pi i = et ana s SA | Pour le 3° cas. ; | RASnn*161nt90 gi “—49%n_189n2-438 4 + —196nn+3814348 A. » 6. ni ? 6. n i 2 6, 3 Cor. 3. | Be ) 0 C 3% 245 Core :s. i $. 18. Six = o, on obtient les trois formulès 245nn PD » = 49nn Re ——_=1964n 9 «ui . HR Gn Bic 7 B. ou qa; dale: & Pride , comme au S. 3. en mettant p = 3uuB. Cor. 4. 128 Se. I L’avantage dès le commencement pour celui qui n'entre au jeu qu’à la feconde partie ; fera toujours pofitif, quel- que valeur pofitive qu'on donne à B, favoir si) A Vo Bi. ‘ ce qui deviendra = a i dans le cas de B= A, Probléme. . 6. 20. Les troîs prémieres mifes étant A, €3 les fivantes fore mant une Progreffion Géométrique quelconque, bA, b* 4, b34, E. ‘ Déterminer l’avantase de chaque joueur apres un nombre quelconque n de parties. Ce Probléme fe réfoudra par la méme meéthode que ci- deffus, & n’ayant parconféquent d’autre difficulté que la Jon» gueur du calcul, je me contenterai pour n’étre ni ennuyeux ni « trop long, de donner ici les réfultats de ce calcul, & j'ajoute- rai les formules pout le cas où 4 = 2. Hh 8 1°. Si age 0 ARE 1°. Si n 2 ft multiple de 3. L'avantage de celui. SI RIE AE TTI b- PU. Ra SD na 4 n continue= (4 Ei dai. sh RA, “SA - ) eo 253:2) 4° Ì Ali a geo FA À ui entre= <; Ie?=t2 1/6 -2 1 ti Pb i+ pres 1h” n_g\ cs GE n 89___T80 2 -2, En "e 8 qui fort (-184 I I) I -b? z. (8. b) )A 2°. Si uHH1 el multiple de 3. L'avantage de celui pole pri bot. b3 pertpipri. ar | ui continue = 929 104 ni | IE I pu pp | ul entre pe Ii, — L= 6 2 40 ti a nti et ae b°) La Da i b. pet b- bb n-1_ +. | ui fort= (-4 Sell << +30 sob qui fot = (46 7 TS &° VEST 3°. Si n eft multiple de 3. L’avantage de celui b*+I_h 214 pt u__ elio) b Pa ii 843 i I De ® Hi kh; 1, bb . MOI bt! id Vial ul entre = “ez, —__ ZO 2 20 q (E; iO I-b3 HB A 7, (8-83) à b-b bh”. 53 pos pt s ui fort = (3 Lie a gb” + gb". 00 di ME I-b Acp ba 7. BP) ) qui continue=(3. °- Li A ta 88) CE ù | Coroll. 271. L’avantage de celui qui n’entre au jeu qu'à la fe- x conde partie, fe trouvera en mettant 7 = 1 dans la 2° formue Celt-à - dire fi on fait'B=-2}; la quantité n. (8-53) devient =2, mais en appliquant ici la régle de M". Bernoulli pour de telles quantités, on obtiendra cet avantage =7A. $. 22. Soit en géneral la première mife = a, la 2"=2, la 3°=c, &c. enforte que la fuite que forment les mifes foit: 1° mife, 2°, 3°, 4°, 5°, 6°,7°, 8°. 9°, &c.... sù N RO A AR JR RL PR > e nt LE e—_— e —e —T— e __—e —e —_—e _—* %- 13%, #41, 142,143 434, 14$, 146; 147, 148, 149,110, &c. ko i, m, Dr Ir Yo, Ss, Èî,3 Us, 3, Da, Xi &c. È —_—(l Soit P la poule qui après n parties fera égale è la fomme des +1 prémiers termes de cette fuite, -& M, n&p, les fommes des mifes de chaque joueur, qui auront pour les trois cas diltingués ci-deflus les valeurs fui- vantes: 1°. Si 42 et multiple de 3. [29. Six+1 eft multiple de 3. [3°. Si x et multiple de 3. Matt &c.. ...+0) |=(ctft+&o,....+m) {=bHdtg+&c...+m) m=(c+ftit&c..... +4) |—b+(dte+&o.... +4) |=at(eth+ &c... +4) po=bHdtg+&o.... 4) Iat(etbt &o....+). !=(cHftit &o,.. +/) L'on , ? x ei Die ii L'on aura par nòtre méthode SURE vo i P+gs+p32+&c. 7 È È di | L’avantage de celui qui continue —#P. Mt} 7 + P Ha +. aa(*g0t3"+&c. | G+9t++&c. i Fj n cati --2 P, 2 8 8 * S » P+3 ++ &0, i ; L'avant , |. 1.0. fort=ipg439 8 8 —(4+324&c. L’avan dra tilde eli È ; (a 8 Sh S. 23. L’avantage dés le commencement pour celui qui È ‘ne doit entrer au jeu qu’à la feconde partie fera génerale- ment delete. ai ;#DII Seb veg ORIIE 8° &g (0) # 88) 0 (3% . 249 u5, 3:01, AR OOO. _HISTORIOLA COLICAE COENOBIALIS, In Celeb. Monafterio Beinvilenfi, Ord. S. Bened. ad i - B.V.M.P. aliquamdiu familiaris. Curà JOH. RUDOLPHI ZVINGERI,. ENARRATIO MORBI,. I TN exaranda hiftoria hujus morbi graviffimi, Colicae Pi&o- num analogi, juvabit ante omnia, quae de illius origine, indole ac phaenomenis, ex relatione Egrorum, & miniftro- rum à leo, nec non ex propria obfervatione, innotuerunt, . fepofita tantisper omni opinione, & conjeQura, fimplici, nuda, & fideli narratione compledi; dein quid de mali natura & pro- - prietate, fede primaria, & caufis probabile videatur, ac demum, quae ratio medendi, quae praefidia & auxilia, quove fucceflu adhibita fuerint, breviter exponere. / “2. Situm eft inclytum hoc Coenobium, ad radicem mon- tis BLAUEN, ditionis Illuftr. Reipublicae Solodurenfis, prae- fe&urae Dornacenfis, loco edito fatis amoeno, in planitiem expanfo , in margine vallis anguftae, laeto gramine virentis; er cujus medium decurrit rivulus aquae dulcis, modicus, mo- endinae in propinquo movendae commodus. A parte orien= tis & meridiei, excelfior montium catena in longum excur- rens, matutinum folem nonnihil intercipit. Occafum verfus, interjetto campo frugibus fertili, occurrit monticulus humilior, faxofus, ex adverfo latere aprico vineis confitus ; caeterum dumetis, pinis, abietibus-afpet ; cui trans vallem modicam fe. Vol. V. li getibus 250 1 BE) CI getibus cultam , alius refpondet mons paulo altior, Caftello mi. litari munitus, clivo- ejus orientali in vinetum longè latéque exculto. A parte boreali loco humiliore :vallis amplior, agris cerealibus foecunda, circumicirca montes diverfae altitudinis, propiores ac remotiores, in confpedu habens, DE, 3: -Bafis totius Coenobii faxofum eft , nihil circa paludis, nec ftagni, modica faltem pifcina è latere. Aditus ad tem- © plum longa ferie gemina, parallela, Tiliaram feptus, quae viridi fronde, & umbra fuavi placent, quin & ineunte aeltate fragrantia forum dele@ant, Coelum hic loci vere ‘& autumno temperatum, nec aeftate fervidum, nec hyeme gelidum ni- mis. Intra pomoerium hortus amplus, in areolas commogdè digeltus, & ftoribus arridens; in cujus centro fons aquae lim. pidae in altum faliens.Parietes arboribus variis frugiferis foe- cundi. Extra è parte.boreali, alius adjacet hortus, herbis culi nariis, oleribus, leguminibus, nec non arboreo foetu abun- dans. Aquam fontanam falubrem fundit fcaturigo viva, ex monticulo vicino, per tubos ligneos in coenobium fiuenss & potui, & culinae, & hortis rigandis, fufficiens. A parte aedium meridionali, in plano ambulacrum latum, paristibus ex fron- dofo Carpineto utrinque cinttum, altero extremo in Querce tum. fpatiofum, lucidum, recreationi commodum, & jucun- «dum ducens. 4° Incolunt facras iftas aedes, praeter Reverendiffimum Dn. Abbatem, fupra viginti R. R. P. P. Conventuales, & F. F. nec non complures adolefcentes Studiofi, unà cum famulitio neceffario; quibus ufu venit vi&us falubris, ex cerealibus, ole- ribus, leguminibus, fru@ibus arboreis, feleltis & paffim ufita- \tis; ex carne recenti, bubula, vitulina, agnina, fuilla, opti« mae notae; ex Pifcibus recentibus, quand@que etiam marinis, fale induratis, praefertim in Quadragefima , ‘ubi etiam accedunt cochleae domiportae, & ranae, arte culinaria benè paratae. Lac vaccinum, Butyrum recens, Cafeum pinguem, ferum & cremorem la&is, Villa lataria propria, ex monte vicino abun- x x l pe BE)o(3KR 251 dè fabminiftrat. Praeter .aquam fontanam, falubrem, potui cedit Vinum album, temperatum, indigenum, ex. vineis pro- > pinguis, vel etiam ex Alfatia comparatum, bimum, trimum, | quadrimum, nunc melioris,> nunc vilioris notae, pro varia an- norum conditione, ‘0 $. In hoc Coenobio, è pluribus annis, praeter evidentem cabfam, ingruebat morbus infolitus, graviffimus, colicae pi&o- num fimillimius, & modo unum, modo alterum, nunc plures infeftabat, caeteris interim exceptis, & conftanti fatis incolu- mirate fruentibus. Ejus mali phaenomena fic habebant.: Prae- | viis quibusdam notis valetudinîs minus profperae, dolor atrox in ventre nafcebatur, circa umbilicum, fupra infrave fixus, fenfim intenfiùs inteftina torqueris, cum abdomine tenfo, non | tumido, inappetentia, interdum & naufea, vomituve fponta- neo, absque notabili levamine. Simul urgebat inquietudo, vi= rium languor, cum alvi conftipatione pertinaci, vix ullis reme- diis fuperanda, nedum fponte folvenda. Refpiratio minus erat jaefa, pulfus parvus, debilis, mon acceleratus,. nec calor, nec fitis molefta, urina parum à naturali recedens.. . Cruciatus inte- ftinales per vices recurrebant, diu no&uique graves, nonnifi brevibus induciis remittentes. Sub hoc fchemate malum per- feverans ad plures hebdomadas, aegrè tandem, Deo dante, vi naturae medicatricis, vel & confpirante medcla, fanefcebat; idque fine ulla crifi manifelta intercedente, nec vomitu, nec alvi fluxu, nec eruptione haemorrhoidum, nec vermium de- jeGione, nec fudore, nec diures; nec alia evacuatione. Sed nonnullis longiùs tormento colico confli&@atis, oborti dolores artuum, aut parefis manuum, paralyfis brachiorum, colicae obftinatae finem faciebant, malo fcilicet ab inteftinis in artus, velut per criticam metaftafin translato , ‘ac depofito. Oborta parefì, mufculi manuum; ac digitorum, praefertim extenfores, fuam motionis facultatem amittebant, fuccedente paulatim ta- befcentia, cum fenfu ftupido, tantum non prorfus abolito, Pauciores in tempore parefì fuperata, vigotem manuum recu perabant. Aliis motu utcimque redeunte, nihilominus impo- K: Ii 2 ten- tI ‘252 . BE) I i tentiae gradus remanebat. Erant quibus & manus & brachia, - paralyfi infanabili tenebantur. Nonnulli ex acerbitate colici cruciatus, convulfiones univerfales patiebantur graves, nec ta- men lethales. Alii porrò à reliquiis mali radicatis, diu miferum fpiritum trahentes, lento gradu tabefcebant, vel tandem Hemi- plegia, Paraplegia, Apoplexia fuperveniente, vitam cum mor- te conimutabant. Caeterum qui femel hujus colicae infultum erant éxperti, in coenobio manentes, recidivae adeo obnozii vivebant, ut progreffu temporis toties in eandem lernam incide- rent, donec tandem fecuta parefis, tormento inteftinali finem imponeret. Qui verò maturè abhinc in aliquam praepofitu» ram, feu parochiam, magis minusve remotam , impetrata vee nia fe recipiebant, faciliùs fanescentes ibi à relapfu tutiores de- gebant. Et qui jampridem extra coenobium, in adnexis prae- pofituris morabantur, ejusdem colicae expertes erant. Neque in locis vicinis, ne quidem in Holpitio propinquo , id malum obtinebat. Idémque in eodem hoc coenobio, exceptis faltem pluribus abhinc annis, minus obvium fuerat. 6. Ingefta, cibus, potus, medicamenta, pleriimque do. lores inteftinales renovabant. Remedia lubricantia, laxativa, ‘per vices data, aegrè alvum movebant , tormento leniendo vix paria, nedum extirpando. A Catharticis valentioribus exafpe- ratio mali, ac perdifficilis alvi folutio. Ab emeticis nihil bonae frugis. Néque à miffione fanguinis. Etiam clyfmata emollien- tia, lubricantia, abftergentia, fubinde iterata, vix alvum du. cebant, nonnifi exiguo doloris levamento. ‘A Linimentis, Epi- thematibus, Fomentis, Cataplasmatibus, paregoricis, nonni. - hil folaminis, fed parum conftantis. Alia atque alia medicamen- -ta, diluentia, mollientia, lubricantia, relaxantia, demulcen. tia, antifpasmodica, aliquid proficiebant, nec tamen morbo ex- pugnando adaequata. Anodyna, fedativa, tormento aliquan- tum leniendo, non autem profligando refpondebant. Quo antem fingularis genius hujus Colicae tanto clarius in- notefcat, non abs re erit, illum exemplis nonnullis ad vivum illuftrare. 7. Rev. Pa BEVOCS 253 7. Rev. P. MICH. fupra annos so. aetatis, valetudinis an. tehac profperae, citra manifeftam caufam languefcens, ex im. provifo corripiebatur dolore acerbo, tenfivo, & quafi lacerans ‘te, circa medium ventris, infra & fupra umbilicum, fixo ma» gis, quàm vago, per vices ingravefcente, diu no@ique crucian- te, adeo ut vix ullae fomni & quietis induciae intercederent. Simul aderat inappetentia, naufea, vomitus exiguus , refpira- tio fatis bona, pulfus parvus; debilis, minuscitatus, nec aeftus, ‘ nec fitis urgens;-alvus claufa, nec flatus, nec foeces demittens; manus pedésque parum calentes; urina limpida, prope natuta- lis. Cathartica valentia, refinofa, à R. P. collega, qui erat è pharmacis, propinata, vix dejeGionem ciebant, non fine malî «exafperatione. Accitus fuadebam animi, corporisque tranquil- litatem, vi@um modicum, levem, blandum, minus folidum, Ciyfimata mollientia, etiam atque etiam iteranda; Linimenta, Fomenta, paregorica, pro indicantium ratione interdum varia. ta; ad alvum movendam, Serum la@is mannatum; ad diluen» dum, molliendum, leniendum, demulcendum, refolvendum, Apozemata calidè faepius liberaliter haurienda; interpofito fubinde Oleo Amygdalino, cum Syrupo de Alth. Fern. No@tu ad fo- piendam doloris faevitiem, Laudanum ligu. Syd. cum Liqu. anod, min. Quibus auxiliis levato in tantum mali tormento, nihilo- minus in plures hebdomadas aegritudo excurrebat, antequam. valetudini profperae locum cederet. Eger autem intra fphae- ram morbiferam manens, non longè poft in priftinam colicam relapfus, iterimque curatus; toties confli@atus, nunc recrea- tus, tandem pacatis inteftinis, parefin manuym patiebator, cum algore; ftupore, tabefcentia, infanabilem. ‘8. Rev. P. MARC. 50. annorum, animo & corpore ve- getus &.robuftus, intra monafterinm ad normam inftituti vi- «“vens, fed extra illud per occafionem aliquando cuticulam cu- rans ; fimili colica ( 5.6.) correptus, ejusdem infultus, nunc remiffiores, munc graviores patiebatur; unde aliquoties naturae beneficio, & ope medica, utciimque convalefcebat. At non fublata caufa primordiali, tandem poft atrociores, longiorésque li 3 crucia- 254 i se) CE cruciatus inteltinorum, artuum & fuperiorum, & inferiorum, | impotentiam contrahebat; cui demum totius prope trunci cor- poris inertia paralytica fuccedebat; capite tamen valde incolu- mi, & libero, animoque ad confuetam feftivitatem, & alli duos jocus prompto. Interea velut pais induciis,colici do- lores filebant ;; {tomachus erat cibi appetens, refpiratio falva; pulfus naturalis, nullum fitis incommodum, alvus fegnior, de- cubitus ob mufculorum trunci, artuilmque impotentiam, mo- leltus. In tali ftatu, ad multos annos. miferum fpiritum tra- hens, paulatim toto corpore tabefcebat, donec fyftemate ner- vofo: magis miagifque labefaCtato, denique etiam vitali aio» ‘ ne fatifcente, vita cum gemitu fugeret indignata fub umbras. 9.-‘ Rev. P. MOR. aetate provetior, pari colica (5. 6.) affeQus, poft acerbos cruciatus, intra aliquot hebdomadas, Deo dante, & naturae viribus, & remediorum ope, utcimque convalefcebat, idque plus una vice, dum morbus non ablato fonte, identidem renafcebatur; at progreflu temporis, malo etiani «tque etiam crebefcente, minus curatio proficiebat. Un- de admodum infirmatus, tandem ceffante tormento colico;. ar .«tunm labores patiebatur, pedum imbecillitatem, cum inceffu difficili, manuumque parefin, ac praecipuè digiti auricularis, & minimi inertiam. Ita affe@us ex coenobio in pracpofituram quandam commodam dimiflus, cum loci mutatione quafi no- vam valetudinem nactus, non poterat tamen morbi radices jam altiùs infixas elidere. Ibi verò Catarrhis jam alias fibi confuetis, interdum confli@tatus, poft aliquot demum annos, incipiebat toto corporis habitu fenfim extenuari. Poftremùm ex impro- vifo paraplegia correptus, quoad truncum, & artus immobilis jacebat, folo capite immuni, & pro arbitrio mobili, mente integra, itemloquelà, vifu, audituque, illaefis, cui dein intra. paucos dies, apoplexia.fuperveniens, motu primùm animali, dein & vitali abolito, vita filum abrumpebat. PI 10, Rev. P. LEOP. fupra annos 40. admodum valetudi= narius, praeter officia facra in templo obeutìda, multum lite= | ris Vi , ui. £ Be) o 255. ris in mufeo operam navans, quoad intra clauftrum moraba- tur,. identidem dirae Colicae ( 5. 6.) obnoxius, faepe iteratos ejus infultus palus, inde tamen Deo» dante, fingulari - ditetae ftudio, & naturae, & remediorum ope, toties convalefcebat, Interim verò hand leviter hypochondriis vexabatur, quibus jn- definenter alia dtque alia medicamenta cumulatim adhibendo, parum in melius proficiebat; dum inftar Hydrae lerneae malum repullulando, novis indies, ac inexhauftis querelis locum da- bat. Quin etiam pathematibus- hypochondriacis, fubinde re- cens colica intercedens, tandem in manuum impotentiam, & ‘ aliquot digitorum, paralyfin definebat, nulla ope fanabilem. | Serò tandem in praepofituram optatam ablegatus, liber quidem, ‘& immunis è colica, fed pathematibus hypochondriacis wfque obnoxius manebat. Adhibita ele&rifatio adverfus parefin, vix « aliquid proficiebat, quae forte diutius continuanda, aut valen- tius adminiftranda fuiflet, \ 11, Rev. P. BEN. fupra annos 20. corpore minus robu- fto, animo valde meticulofo, hucufque fatis benè valens, ex quo monalticam vitam amplexus et, primùm hypochondriis malè habens, non diu poftea acerbis Colicae (5. 6.) doloribus conflittabatur. Cui valentia cathartica à Collega pharmacopoeo accepta, minus ex voto cedebant. Deinde verò ratio vi&us, ac Medicina magis idonea, in ufum vocata, in tantum profi- eiebat, ut intra aliquot hebdomadas convalefceret. Verùmre- tentus in Monafterio, novos interdum dolores experiebatur, eriam dtque etiam infeftiores. Tandem ex voto aliorfum mi. grandi poteftatem naGus, mutato aére, vitdeque regimine, nec non adhibitis remediis idoneis; in aliquam falutis recuperandae fpem veniebat. At. nimis ferò, dum profundius radicata labes, . quotidie magis invalefcens, cum au&ario raucedinis obftinatae, ‘infanabilis, in univerfalem tabefcentiam degenerabat, qua de- | mum planè confedus diem obiit fupremum. È 12. Frater Laicus JOACH. Chfrurgiae peritus annis 30, major, R. R. P.P. & F. F.à barba, aegrotis è leo; & vigi. \ ® i Itis, 256 —_ #88)0 (5% liis, in templo quoque à campanis, per occafionem genio & gulae plus fatis indulgens, ante fanus & robuftus, poft aliquot annos vitae monafticae, in parem colicae (5. 6.) calamitatem in- cidebat; cui praeter caetera fymptomata, moleftus erat lumbo- rum dolor, mi@ionis difficultas, & ardor, urina rubicunda, pulfus citatior, calor, fitis, cum aliquo tenesmo haemorrhoi» dali, &c. Quae indicantium ratio, juxta vi&um idoneum, enemata mollientia, & topica paregorica, fuadebat libera» lem fanguinis miffionem, cum plurimo ufu Emu/fionum dilu- entium, temperantium, demulcentium, & Oli Amygd. dulc. rec. expr. Quae quidem praefidia, Dei &naturae beneficio, eò proficiebant, ut aeger poft aliquot hebdomadas laetiorem valetudinem recuperaret. Sed perfeverante mali fonte, per intervalla temporis .recidiva pathemata colica ingruebant; do- nec tandem pacatis inteftinis, parefis manuum , ac dein para- lyfis utrivisque brachii, cum pediffequa infanabili atrophia fuc- cederet. Qua deplorabili miferia ad plures annos confli@a- tus; lento gradu tabefcens , poftremò vitam cum morte com. mutavit. PATHOLOGIA. "i 13. Ex Hiftoria (5. 6. feqq. ) fatis liquet, hunc mor- bum Colicae genuinos charatteres habuiffe, fi modo hoc no- men non ad folum inteftinum colon reftringatur. Idiopathi» cam verò ejus fedem , in fy{temate nerveo inteftinorum, prae- cipuè tenuium, dolores atroces, fixi, circa ambilicum maxi- mè faevientes, aliaque phaenomena, & mali progreffus ac ter» minatio, indicare videbantur. Caeterum tota facies ejus adeo Colicae Piftonum refpondebat, ut eodem nomine infigniri pof= fet, nifi prima origo caufae aliquid difcriminis ponere videa- tur. 14. In dato hoccafu, ad mentem Dogmaticorum (a) pro- v (A) Qui rationalem medicinam profitentur, non credunt poffe eum ,» fcire, quomodo morbos curare conveniat, qui, unde hi fint, igno. y» ret; eum verò redtè curaturum; quem prima origo caufae non »» fefellerit. CELSUS de Med. L. I. in-Pracfat. da) 88) o (2% 257 x protinus curàe erat, originem mali indagare, quo fic certior, & expeditior medendi ratio inveniretur. Atqui ex ( 5. ) per- fpicuum erat, illos tantum Religiofos in hanc colicam’ inci. diffe, qui intra pomoeria coenobii degebant; alios autem, qui in adnexis parochiis, vel praepofituris, magis minusve remo. tis, verfabantur, immunes manfife ; porrò qui in Monafterio | correpti maturè aliorfum fe recipiendi veniam impetrarunt, hos citius ac felicius convaluiffe ; alios dein nonnifi jam veterafcen» te colica dimiffos; fi non perinde fanatos, plerimque tamen promptiys levamen confecutos, & minus recidivae ‘obnoxios fuiffe; dum caeteri in fphaera morbifera manentes , haud paulo aegrius fanefcebant , ac multoties relapfi, ex parefi, pa- ralyfi, atrophia; convulfione, &c. magis periclitabantur. Unde fas erat colligere, totius calamitatis fontem, intra limi. \ tes coenobii latuiffe. Néque tamen vernaculum, & proprium loci malum cenferi poterat, cùm non alio quovis tempore obvium, noviflimè tantùm hîc coepiffet. Cui judicio' fidem faciebat, quòd nec fitus loci, nec coeli temperies inquilina, nec alimentorum indoles, absque accidentali culpa interce- dente, tantae infalubritatis notas prae fe ferebat; dtque etiam pagi vicini, imò & hofpitium in propinquo fitum, fcil. vix ultra lapidis jatum diftans, tum temporis ut aliàs incolas ale: bat fanos, & incolumes, ab ifta labe inteftinali prorfus im- munes. sis, Is. Igitur circumfpiciendo quasvis poffibiles caufas, remo- tis quarum nulla extabat fufpicio, valde conjiciebam, in Cu- lina, vel Cella vinaria, vel utrobique lernae malorum fomitem latere ; cui forte apud nonnallos, labes hypochondriaca cumu- lum fuperadderet. Inltituto proin examine, videbam in Culi» na vafa multa cuprea, parum diligenter ftanno munita, & ufa quotidiano multum attrita, oleribus, leguminibus, fru&ibus &c, coquendis, parandis, faepe etiam ab uno paftu in alterum fer- vandis, ufa venire. Unde probabilis erat conjectura, ab ejus | modi vafis utique aliquid virulentiae aeroginofàe, in cibos, prae- . fertim actiores, falinos, &c. redundare. Siquidem talis caufa, paf- Vol. V. Kk fim DS 258 REDS fim quoque alibi, & nominatim in variis Monafteriis, infignem valetudinis cladem. attuliffe legitur (4). Unum modo fuper erat dubium, num fatis certa fide conftaret, è Cupro tam fin- gularem Colicam, effentiali nexu in Parefin'abituram, gene. rari; ceu quod aliàs potius in ftomacho fuam noxam, per vo» mitus enormes, &c. abfolvere folet (c). Nec tamen Audtores defunt, qui patem Colicam, iftiusmodi caufae acceptam ferunt: ut Celeb. J. ] SCHEUCHZERUS, Colicam in Coenobio Hel. vetiae Angelimontano à fe obfervatam (4): & alius Aud@or, Colicam ficcam, in alio Monafterio, è vafis culinariis attritis, ortam, poftea ftanni induGione fublatam (1). | 16. Verùm'etiam Cella vinaria in fufpicionem culpae venie- bat, quoniam tanta Colicae noftrae cum Saturnina affinitas inter= cedebat, ut ovum ovo non fimilius effet, Scilicet eadem con- ditio fymptomatum, in principio, & decurfu, eademque ter- minatio in Parefin, Paralyfin, Convulfionem, Atrophiam, mor» tem; plane ut analogia phenomenorum, eandem fortè caufam, - & originem, fubeffe fuaderet, Vinum fcil. ex imprudentia, vel - culpa Doliarii, Lithargyrio adulteratum. . Sed examine fufcep. to, mangonium tale non inveniebatur. ]llud faltem conftabat, ab aliquo tempore Vinum nota vilioris, acido-aufterum , nec fatis defoecatum, in his aedibus ufu venifle ; cujus infalubritas forte apud complures, prefertim tenerioris ftomachi Religiofos, damno effe potuerit. i 17. In quibusdam fubjedis,, labes hypochondriaca in» teftina forte magis Colicae paffioni opportuna reddebàt; fiquidem vulgo Monachi à clauftrali , folitaria, multumque i feden- ,» (6) Vid. Cel. JOH. JAC. SCHEUCHZERI, Tig. Iter Alpin. I. » (c) Puerperae memini, ab affumpto jure vinofo, in vafe aeneo parato, » & aliquamdiu fervato , per integrum diem nanfeantis, vomentis, », fingultientis, tandem animo ad mofîtis prope agonem delinquen- » tis 3 vix ope la@is calidi, emulfionis demulgentis, & opiati », interpofiti, ex orci faucibus ereptae. (d) It. Alp. x. È (t) Nomen €53 locus mon fuceurrit. n a #5 )o( 3% 259 fedentaria vità, & à leGione, meditatione, & contentione ani» mi, in moerorem & pathemata hypochondriaca, oppidò pro- clives; fyltema nervofum, & organa chylopojetica, valde in. firma habere folent, unde ilias malorum, cocochylia, flatu- lentia; fpasmi,. & multiplex ataxia, quandoque etiam colici dolores nafcuntur. 18. Omnibus itaque morbi phaenomenis, & exemplis (5. 6. 7. feqq.) nec non circumftantiis (14. 15. 16. 17.) diligen= ter ponderatis, falvo meliore judiciò, videbatur primitiva Co- ‘licae noftrae coenobialis caufa, potifimùm in vafis culinariis cu= preis fita fuiffe; unde fcil. virulentia quaedam perniciofa in cibos redundabat, nervis inteltinalibus ac mefentericis labefa@andis, movendoque tormento fpasmodico apta. Cui forte Vini qua» litas minus falubris (16), . & in nonnullis diathefis hypochon= driaca (17), tanquam caufae fociae accedebant. à 19. Itam verò virulentiam (18), non modo fuperficiem inteltinorum cavam occupafle, fed altius radicaffe, ipfa phaeno- menorum ratio, & curationis difficultas arguebant. Alioqui forte è vomitu, è catharticis, à clysmatibus, à medicamen- tis abluentibus, detergentibus, demulcentibus, levamen promp= ‘tius, &. efficacior medela, expe@ari poterat. Quare potius intra fubftantiam nervorum inteftinalium, vel & mefentericorum, primariam fedem mali, & fingulare vitium,ceu proximam il- lius caufam latuiffe, credibile videbatur. Quae labes, nun in vaginis tantum nervorum ? num in ipforum medulla? num in interftitio fita fuerit? in ab@trufo latebat. 20. Ab ea laefione fyftematis nervofi, nec non mufculofi ine teftinalis, tam exquifitè fenfibilis, & irritabilis ,; {pasmi ac do- lores colici valde intenfi, contumaces, & ex lege confenfiis nervorum, naufea, vomitus, & alia atque alia fymptomata (5), uorum aitiologiae hic longius immorari, nihil eft necefe, Îllud fingulare, & cum Colica PiGonum, & Saturnina, com- muse habebat noftra, quod ingravefcens, & longius perfeve- Kk 2 — rans, Ti 260 MEO rans, tandem in labores artuum, parefin manuum, paralyfin brachiorum, atrophiam, convulfiones, &c. aliquando & mor- © tem ipfam definebat. —Cujus ratio phylica, in virulenta qua- litate caufae primordialis (18), ac indole caufae proximae (19), tum & in fingulari commercio nervorum inteftinalium, cum nervo fympathico magno, & medulla fpinali, quaerenda videbatur. Quo pato autem miasma colicum, (fit venia verbo), nervos inteftinales deferendo, in alias propagines nervi fympathici, & medullae fpinalis, metaftafin fatiat ? dicat magnus Apollo. 21. Prognofin fubjiciebat perfpeta mali origo, & caufa primitiva (15. 16. 17. 18.), tum fedes illius primaria, & — caufa proxima ( 19.), nec non fymptomatum vehementia, & pertinacia , fide obfervationis, & exemplorum, comperta; indéque per analogiam ad novos cafus argumentatio, Ita morbus recens, in fubjeGo antehac fano & vegeto, ex caufa non graviffima, gradu fymptomatum minus intenfo, Deo dan- -te, viribus naturae, ope regiminis, & curationis idoneae, ad. huc fanabilis erat. Idem verò ex potentiore -caufa genitus, in corpore minus aliàs integro, numero ac vi fymptomatum in- gravefcens, magis magisque nervis inteftinalibus infixus, con- tumaciflimae indolis, & aegrè curabilis, quin imò faepè in- vincibilis erat; prout mali fucceflio, & eventus, in pluribus exemplis (7. feqq.), fidem faciebat. PROPHYLAXIS & THERAPIA. 22. Ad prophylaxin fanorum diaeteticam, opus erat mali ‘ caufas originarias (15. 16. 17. 18.) evitando, Colicam alioqui metuendam antevertere. Ad prophylaxin verò therapeuticam jam laborantium, easdem caufas etiamnum cohaerentes tol- lere, ne perfeverando novum indies fomitem morbo fubminif. trarent. 23. Sanis igitur nondum ingreffis Coenobium, in promp- tu erat confilium, vitare fcyllam atque charybdim, neque aedes ad tempus valetudini infeftas fubire, quò fic è noxà,' i ci feu 2a : dA 85 )o( 3% 261 feu culinae, feu cellae vinariae, tanquam fonte mali, immu- nes effent.. Religiofi vero jam in gremium recepti, non pote- raot fibi melius confulere, quàm impetratà venia nraturè dif. cedendo, aliorfum fe conferre, & fic è fomite morbofo remo- ti, falutem fuam tueri. 24. Quò autem caeteri in Coenobio manentes, ab inful. tu regnantis Colicae fecuri effent, aut jam illà corfepti, feli- ciùs convalefcerent, omnino neceffe erat, originem & caufam illius refcindere, ne fcil. fonte reli@o, omnis alia medela fpem fanationis fraltraret. Itaque ad emendationem Culinae perti- “nebat, quantocyus vafa cuprea malè fana, vel penitus abro- « gare, & cum ferreis, terreisve permutare; vel eadem diligen= tius ftanno incruftare, neque acria, acida, falla, vinofa ali. menta in iis parare, nedum longius fervare, & virulentiae im. - .bibendae exponere. in quo confilio fpes praecipua iftius Coli- cae debellandae fita erat, eo potior futura, fi quoque ciborum dele&tus, ac praeparatio falubritati confentanea, una cum mun- -ditie omnigena, in tota culinari oeconomia, accederet. 25. Sed & aequè magni momenti erat, Cellae vinariae confultum ire, ut fcil. repudiato Vino novello , acido - auftero ‘(16.), aliud e ac falubrioris notae, nempe fapidum, temperatum, vetùs, ac benè defoecatum, protinus fubftitue- | retur; atque etiam Doliarius, prohibito feverè omnî mango- nio, ad vaforum munditiem, vinique tempeftivam defoecatio- nem, fub infpectione provida ad&tringeretur. . 26. Porrò cum diathefis hypochondriaca (17.), reliquas potentias nocivas, in quibusdam fubjedis exaugere videretur, neceffe erat huic quoque caufae confulere, & auxilia ipfi at- temperare , docendo interim Religiofos, non parvi effe momen- ti, animum ad euthymiam componere, omnesque ejus pertur- bationes vitare: in ftudio literarum, leGione, meditatione, lucubratione, modum-adhibere : ac fubinde quantum liceret relaxationis & recreationis interponere : mon minus quàm in viCtu, temperantiae ac falubritatis leges cuftodire. Kk 3 27. De 262, -— “8 )o( 3% È . 24. De caetefo medendi fcopus erat: (1) Viu idoneo — vires vitae fuftinere. (2) Caufam morbi proximam (-r9.) & una morbum ipfum effentialiter conjunGum, debellare. (3) Symptomata urgentia lenire, (4) Superato morbo vires oeco- nomiae fratas refarcire, & vigorem vifcerum reftituere , nec non recidivam avettere. 28. Ad (1) fcopum, juvabat ratio vi@us morbi caufis oppofica , viribusque naturae alendis commoda, ut eflent illi ferendo , vincendoque pares.. Cum animo bono & eredto, ad patientiam compofito , conveniebat potus lenis , diluens , ege- lidus , aquae fontanae fimpl. vel decocti Hordei, & Paflularuni min. vel radicis Alth. & Liquir. vel Seri lactis limpidi, recen- tis: Cibus blandus, levis, mollis, ejus qualitatis & copiae, quam ftomachus commodè ferret: Sorbitiones ex carne vitu lina, bubula, agnina, benè coCGis cum aqu. q. s. fub finem adjiciendo radices rec. Cichor. hort. Scorzon. herb. Laîuc, Chaerefol. quolibet trihorio ad libram femis calide hauriendae : vel cre- mor Hordei, Avenae, Oryzae, tenuior, modice falitus , & aromatifatus : item Ova forbilia, recentia, cum pane albo, le- viore, &c. In cafu benigniore, Cibus paulo plenior, ac foli- dior, levis tamen, ac blandus, ex ufu erat , - cum eo feledu, quem aetas, confuetudo , temperies , totaque indicantium ra» tio diCtabat. 29. Quia motu corporis , fpafmi ac dolores inteftinales exacerbari folebant, automaticus naturae inftinîtus, ad quietem in le@ulo molli, tepido, aegros invitabat. Somnum, ut im- portuni dolores intercipiebant, fic eundem naturae neceflitas imperabat, confueto alias tempore conciliandum; adhibito pe- diluvio, manuluvio tepido, vel etiam blanda fri@ione capitis, dorfi, artuumque fuperiorum & inferiorum ; aut fi haec nihil proficerent, dato leni hypnotico (35). TR 8 30. Porro ut excretiones variae , mirificum funt naturae praefidium , tuendi ; curandique corporis , fic in curatione iftius a BE). 263 iftius Colicae, omnino intererat, illas ftudiofe cultodire, quo apertis undique emundtoriis, omne nocivum & alienum com- mode, ac tempeltive fecederet. Idcirco proderat, perfpira- tionem moderato calore, cubiculi, lei, ftragulorum , vel etiam fritione cutis., aut lotione calida, promovere : diure- fin Chaerefolio, Petrofelino, aliisque oleribus, nonnibil ad- juvare : alvum vero cibo potuque hume@ante, molliente, lu- bricante; item enematibus aquofis , la@eis, oleofis, pro re nata iteratis; vel etiam fuppofitoriis unîtuofis , mellitis, fapo- naceis, blande ftimulare, ac referare. 31. Ad (2) medendi fcopum, opus erat, ipfam Colicam, ejusque caufam proximam, efficaci medela oppugnare. Et cum fubeflet vitium in primis viis, à caufa primitiva (15. 16. 17. 18.) contratum, ei blanda fubdu@ione alvi per epicrafin fubvenire. Cui tamen evacuationi, ob indolem mali valde obftinatam; op- portunum videbatur, digeftiva quaedam praemittere, quae viam magis lubricam, & laxam, & materiam magis obfequiofam & mobilem redderent; juxta regulam ab HIPPOCRATE fapien- ter traditam: “ Corporaà ubi quis purgare voluerit , facile ,y fluentia reddere oportet (e). ‘Eo fine ex ufu erat Sorbitio, vel Serum laftis medicatum , cum -inco@ione radicum recent. Cichor. Tarax. herb. Endiv. Chaerefol. vel deco&um rad. Cichor, & Polypod. melle dulcoratum, quolibet trihorio ad plures un- cias calide forbendum: interponendo etiam cochleatim, O/eum Amygd. dule. rea cum pari portione Syrupi de Cich. c. rh. mix- tom. { — 32. Poft ufum praeparantium (31); juvabat alvum mo- liti, dando Cathartici moderati aptam dofin, per vices tam- . Commodum erat apozema, ex rad. Cichor. & Pafful. min mund, diu-iterandam, donec fatis copiofe dejetio refponderet. Miflis igitur purgantibus acrioribus, refinofis, valentioribus , prae aliis ulu veniebant, Rbabarbarum verum ele&iff. Manna Calabr. el. Pulpa Caffiae rec. extr. Aqua Bohemica Sedlicenfis, & fimilia. ana romena — ———_— tn pan (e) Apb. 11. 9, 264 — #5)0C3% - ‘ana uncial., in aqua co@is, fub finem add. Rbab. ver. el. & Sal, Sedlic. ana uncia femis, & fem. Foenic. Dr. I. in Colaturae lib. IL diffolvendo Mannae Cai. el. uncias IV. & colaturae quolibet triborio uncias IV. calide propinando. Emetica , fedes mali primaria in nervis inteftinalibus, vel & mefentericis &c. (19), dolores circa umbilicum .maxime urgentes, ‘alvi conltipatio pertinacior, vomitus fpontaneus absque levanine ». caeteraque indicantium ratio , difluadebant. , 33. Ad accelerandam alvi purgationem, è re erat clysma- ta idonea faepius interponere: ex deco emol. lib. I. cum Olei Lini, vel Oliv. rec. unc. II. Mellis Mercurialis , vel Pulpae Caf. «une. I & Sapon. Ven. Dr. I. vel ex Seri laGti lib. I. Ung. clyf- mat. unc. II. Ele. Cathol, une. dimid. & Salis Ebsh. Dr. II. vel ex O/, & Mucilag. Sem. Lini ana une. III pro una injeGione. Ene- mata ex Fumo Nicotianae , alias magnopere celebrata, per cir= cumftantias in hoc cafu experiri non licebat. 34. Purgatis liberaliter primis viis, ad caufam proximam (19) ulterius debellandam, ufu veniebant medicamenta leni. entia, demulcentia, mollientia, fimulque refolventia, diligen- ter calide propinata : velut decottum rad. Alth. Cichor. herb. Scord. flor. Chamom. & fem. Lini rec. cum aqua paratum , ad- dendo in fingulas libras uncia una Syrupi de Alth. Fern. vel Se- rum laîtis medicatum , incoltis mollientibus, & aperientibus, ea copia & frequentia calide hauriendum, cui ftomachus ferendo effet; interpofito fubinde O/eo Amygd. dulc. vel Lini rec. expref- fo, quoad palatum obfecundaret. Vires Corzicis Peruv. Cafforei, Camphorae, € Balfami Peruviani , in hoc calu non fum exper- tus. 35. Pro (3) fcopo, Symptomata urgentia defiderabant auxilia, fuis quaeque caufis oppofita, cum eo tamen, ne quid caeteris indicantibus officerent. Quocirca fpafmorum inteftina- lium , ac dolorum vehementiam , commode fedabat Laudanuns ligu. Sydenh. ad guttas XV. vel plures, cum anatica dofi Ligu. anod. min. Hofin, vel aliad opiatum, cum vehiculo stuggnvin e ‘fertim RE DOCCE i 265 fertim hora fomni-confueta datum. Quo etiam faciebant ex- terne, cly(teres anodyni; ex capitibus Papav. alti in aqua & Lade cottis, cum O/eo Papav. ejusdem, & vitello ovor. vel alii “‘congeneres : item Linimenta paregorica , toti abdomini calide faepius inungenda, ex Ungt. anodyno, oleis Areth. Abfintb. Chamom. Menth. Samb. Verbafci: vel Epithema, ex aqua, late, oleo, vel decotto paregorico vefica excepto, calide impofitum: . vel Cazaplafina fimili virtute praeftans, diligenter in fingulas ho- ras renovandum; vel Omentum haedinum, ovinum, vitulinum, ex animati recens madtato , adhuc calens fuperdatum. Simul quoque ad relaxandum proderant pediluvia, manuluvia, femi- cupia, paregorica , moderato caloris gradu adhibita. Forte etiam valuiffet CELSI confilium : ‘ Quà dolet, cucurbitulas »» fine ferro defigere (f). Item, demittere totum hominem ss in calidum oleum (g). Utique fi olei copia non deficeret. 36. Conftipationi alvinae obftinatae , conveniebat diaeta hume@ans, molliens, lubricans (28), tum digeltiva (31), ca- thartica (32), clyfimata & fuppofitoria (30), vel & ipfa topi- ca (35). - Parefi autem debellandae dicabantur, interne: reme- dia attenuantia , aperientia, roborantia, nervina: velut infufa, vel decocta radicum & herbarum eo nomine efficacium : Jura Nafturcina, cum millepedibus: Extraîta amara, & Gummata fele- Ca, in pilulas redatta : Effenziae, vel Elixiria Balfamica : Spiri. zus vol. oleofi, &c. externe: topica moventia, refolventia, fti- mulantia: Friîfiones calidae, ficcae, capitis, muchae, fpinae dorfi, artuumque frequentes : Lotiones, Linimenta , Balfama nervina : Sacculi aromatici, fumo Succini, Olibani, &c. imbuti: Fotus ex animali recens madtato : Bal/neum ficcum ex vinaceis fer- mentatione calentibus : Vapores refolventes : Embrocaziones calidae: Rubefacientia , veficatoria , &c. Machina ele&@trica cuidam fegrorum (io) adhibita , vix aliquid proficiebat. È 37. De (f) De Med. L. IV. C. 14. (g) Ibid. C, 13. — Pol. V. LI 206 8 ) o (3% 37. Denique (4), jam ex morbo convalefcentibus, opus erat vires labefaQatas reltaurare, & recidivam fortè metuendani ’avertere. Itaque ad redintegrandum vigorem vifcerum, maxi- mè proderat Diaeta analeptica, cum modica dofi Vini generofi in fingulos dies: Gelaziza refumptiva: Elixir flom. vifcerale, cum additione Corzics Peruviani paratuam: Tinfura martis, cum at rantiis, & vino malvatico parata: Pilu/ae amarae & balfamicae, &c. Quibus momentum efficaciae majus conciliabat , rufticatio , motus & exercitatio corporis tempeltiva, ufus balnei tempe- rati, &c. i 38. Quibus autem notabiles reliquiae Colicae praegreffae fupererant , iis vere & autumno, Znfufum Rbabarbari mannatun ac poftea Jufcula, vel Serum laîtis medicatum s vel fub aeftatem Aquae minerales calentes , cum debito fele@u, in potione, laco- nico, balneo, embrocatione; aut Lac afminuim folum, velcum Aqua minerali idonea combinatum, ad plures hebdomadas, cum — prudenti regimine, falubrem effe@Gum promittebant. Caete» rum quo minus à recidiva periculi foret, utique neceffe erat, congruam vi&ùs rationem inire, & quasvis caufas vitare, unde aliqua ventriculi ac inteftinorum labes renafci pofiet; eoque di- ligentius praefidia, firmandae & corroborandae valetudini ido- nea, in ufum vocare. i 39. Coronidis loco cum voluptate referre licet, poft emen- dationem culinae, ac cellae vinariae, polt abrogata praefertim vafa cuprea, & ferrea introdu&a, &c. è compluribus jam ans nis, Deo dante, funeftuna illud Colicae tormentum, ab his aedibus feliciter exulare. Sas OBSER. ; Re) (3% > er OBSERVATIO BOTANICA -.. .. JOHANNIS HOFERI. 106. C. fig. | CALYX: Perianthium monophyllum , femiquinquefidum, gib- bum; /acinis lanceolatis acutis perfiftens. PIERA; Atropae fpecies Gouani Hort. Monspel. Tab. L A Da COROLLA: Petalun campanulato-patens, magnum , plicatum, margine leviflime incifum. STAMINA: Filamenta quinque, fubulata, corollà dimidio bre- viora; Antherae ovatae, compreflae. PISTILLUM: Germina quinque fabrotunda; /ylw filiformis, longitudine ftaminum; ftigma Capitatum. PERICARPIUM nullum ; ca/yx parum mutatus. SEMINA quinque fubrotunda, dorfo fpongiofo, receptacu- © lo affixa, OBS. Ab ATROPA differt pericarpio, quod in omnibus Atro- pae fpeciebus calyx valdè laxus ell; femizibs, quae Atropae plurima baccae inclufa funt; habitu quo potius convolvulum effingit. Humifufa.- ZWINGERA: fis. Atropa foliis geminatis, calycibus polycarpis, caule humifufo Gouari Horz. Monspel: pi 106. c. fir. rudi. Planta humifufa, valdé ramofa; folia oppofita, altero faepe minore 85 breviore, carnofa integerrima. Pedunculi uni- bilia: fori, | 268 BED O (3% Tab. L fori, axillaress Calyx quinquangularis , quinquefidus, la- cini duabus tribusve faepius coalits. Corolla campanu- lata quinquies plicata €35 levifimè incifa, coeruleo - alba, veni nigris pulcherrime pia. Stamina caeruleo violacea, ad bafin barbata; antherae ovatae, fulcataue. Calyx pere x ffens fovet arctifime femina quinque fubrotunda dorfo fbongiofo, receptaculo adnexa. In planta ex abundantia nutrimenti luxuriante feminum numerus quinario quando= que major eft, feminibus fecundaris minw perfetis 3 nec varò abortus in planta exfucca. numerum feminum minuit 5 fed munterus conffans €S naturae fuetus quinarius eft. fig. 1. Ramulus plantae. 2. flos. 3. corolla exterior. =... 4. Corollae facies interna cum ftaminibus. Ss. arena calycis laciniis, ad ftru@urae claritatem, or- um. 6. idem piftillum per lentem vifum. 7. femina in receptaculo calycis laciniîs orbato. ‘8. fru@us in calyce, laciniis ar&è appreflis, contentus.. 9. femina duo. SSIS IAS RISINIRIO: CISTI SSIS IRE DESCRIPTIO Cadi triangularis LI N N. i Authore ) ‘ JACOBO RISLERO, M.D. Muhlhufino. Tab. IL Uamvis ftudium botanicum generaliter confideratum ea o cum folertia hodie excolatur, ut ad fummum eve@um effe videatur faftigium, atque horticulturae in fpecie laudes èo ac- creve- #8) OC 269 creverint ut plurimae exoticae plantae nunc in hortis noftris, Tab, IL hybernaculorum ope, ficut in natali folo vivant, vegetent, flo- reant, imo interdum fru@us producant, plurimumque ‘adeo in hocce genere praeftitum fuiffe jure meritoque affirmari poflit ; tantum tamen abeft, ut omnia, quoad florendi & fru@ificandi modum , citca ejusmodi vegetabilia cognita fint, ut potius quam plurima defideranda adbuc fuperfint. Quaedam enim omnem hortulanorum operam diligentiamque eludentes nun= quam ad florefcentiam perduci potuerent, alia vero tam raro, ut vix unum alterumve Regnum, poft longum temporis in- . tervallum, talia vidiffe gavifum fuerit; & hujus quidem pofte- rioris afferti exemplum exhibere poteft Ca@us nofter triangu- lariss qui, tametfi in omnibus fere Botanicorum hortis cultus fuerit, vix tamen bis vel ter, juxta praeftantiffimorum Botani- -corùm teftimonium, in Europa noftra floruit: Unus nimirum illorum nobis à PLUCKENETIO (°) defcribitur ac depingitur,.. duos vero alios cum orbe litterato communicavit, fimulque duas icones cum fufiori defcriptione addidit Cl. D. TRE. NIUS @*). Cum vero iftae figurae meliores defiderari pof- fent, in plurimis quippe partibus, tam ratione plantae ipfius, quam imprimis ratione floris peccantes , botanophilo le&ori x haud ingratum fore duxi, fi cum illo Cadi ejusdem triangula- ris praeterità aeftate in aedibus honorandi cujusdam Amici & Fautoris (***) a me vifi,-& quoad omnes partes exalte, na» turali magnitudine, vivisque coloribus tunc delineati, hic vero ad dimidiam naturalis magnitudinis partem reduQi, commu- nicem. Sunt vero ejus plantae . Synonyma. Ca&us repens triangularis. LINN. Spec. Plant. p. 468. n. 13. GOUAN. Hort. Reg. Monft. p. 237. n. 5. E E1I3 Ca&us Fini (*) In Almagefto botanico pag. 147. T. 29. f. 3. (**) In Aé. Nas. Cur. Vol, IX, Tab. X. & Vol. X. Tab, 3. (***) Dn. JOSUAE HOFERI, J. U. L. Reipubl, Mihlhuf, Syndici & Ar. chigrammatei meritifimi. : Tab, IL 2170 | #5) OC 5% Ca@us triangularis fcandens articulatus. LINN. Hors. Cliff: p.182. n. II. Hors. Upf: p: 121. n. 13. ROYEN. \Lugdb. 280. HALLER. Goezzing. p. 126. SAUVAG. Metb. 5. Cereus fcandens minor; trigonus, articulatus, fru@u fuavif fimo. HERMANN. Par. Bat. 118. BOERH. Lugdb. 293. n.10. Carif. Parenti mei Hort, Carolsruh. p. 15. n.174. Cereus peruanus amplexicaulis, articulatus, fruttu rotundo maximo coccineo. HERM. Par. Bas. Prodr. Cereus americanus triangularis radicofus. BRADLEY. Plant. Succul. Dec. 1. p. 4. Cèreus ftandens minor: the Pryckly Pear- Vine. HUGHES natural hifftory of Barbados p. 186. Ficoides Americanum; feu Cereus ere&tus criftatus, foliis triangularibus profunde canaliculatis. PLUCKNET. Abr. 147. T. 29. f.3. Phytogr. 29. 3. Ficoides triangulare articulatum, amplexicaule, {pinis bre- vioribus obfitum.. PLUCKNET. lx. p. 148. È Die friebende Fadel : Diftel mit Gelenden , aus Barbados, und der angenchmfien Grubt, die walre Stacdel< Bir qenandt. Wiullers GartnerzZexicon p.197. n.9. Le Cierge grimpant. GOUAN,; /oco fupra citato. Melocadtus Americanus, repens, trigonus, flore albo, fru@u violaceo. PLUM. Plant. Amer. Cat. p. 19. BURM. Icon. Plumier. 199, 200. TOURN. J. R. H. p,653. : Ficus Indica folio triangulari , enfiformi, profunde canali- culato, ftellatim aculeato. RA]. Hif. Tom.IIL Dendr. pi 20. SLOANE Hrirer. T. IL p. 155. n. 13. - Carduus fpinofiffimus brachiatus , ex Hifpaniolà. C. B. Pi. 384. D. 3: Jamacaru. MARGGR. Brafi. Hift. p. 23. & Jamacaru I. PI SON. Ind. utr. bif. nat. €53 med. p. 188. An Pythahaya Americanoram ? NIEREMBERG. Hif. nas. L. 14. c. 80. p. 326. LAET. Defript. Ind. Occid. L. 9." c. 12. p.389. PARKINS. Theazr. bot. p. 1628. j De. 85)0(3% ar Defcriptio. | Tab. IL Planta, quae apud nos floruit, ad longitudinem fex pedum extendebatur , fcapo medio lignofo fubltantià primo craffà, carneà, tum extrinfecus membranà coriaceà obdutto, aphylia, articulata, phalangis feu articulis triangularibus (*), fuperficie- bus, inter angulos_mediis, concavis, fpinis ftellatim difpofitis, ad duos tresve pollices à fe invicem diflitis , fingulos angulos obfidentibus. ; | Articulus radicalis feu infimus fpithamam longitudine aequa- bat, fubftantiae fere ligneae, colorisque fufci. Secundus, qui ejus- dem erat longitudinis in dimidiam torquebatur fpiram; feque- batur tertius aeque longus; tum quartos duplo longior, quoad caetera prioribus fimilis, cui porro infidebat quintus articulus, floriger ifte ad duas fpithamas & octavam unius pattem fefe ex- tendens, quovis latere 37 pollic. aequante; & huic denique fex- tus, fere reGus, cujus pofterius latus paulo convexum erat, & tres pollices aequabat, duo autem reliqua latera, uti in caeteris foliis, concava, & unum folummodo. pollicem cum dimidio lata. Alii, qui hinc inde excreverunt, articuli, fucceffive abf- cifli fuerunt. i < Ex quinto illo articulo, quem florem, nunc defcribendum, . tuliffe dixi, ad duas tertias altitudinis partes è medio fcapo ad «quodvis coftae anterioris latus protuberabat eminentia convexa, cujus apici infidebat i i Calyx pedem unum regium parifinum fuperans monophyl- lns, tubulato-cavus, numerofis afperfus foliolis fquamofis: qua- rum inferiora minima cordata, ere&a, craffiuscula, coloris fa- turate viridis feu graminei: reliqua fenfim majora, fed tenuio- - ra (*) Nonnunquam per lufum naturae quadrangulares obfervantur, cujus- modi hujus plantae individuum in Cariff, Parentis horto exiftit. Tab. IL 272 EDI: di ra fimulque anguftiota : fuprema longiffima, tenuiffima, refle- xa, concava » apicibus denticulo fpinofo inftrugtis, coloris flavo- viridescentis. | Corolla viginti circiter petalis conftabat, quae duplici ferie difpofita, & interno calycis parieti affixa erant, ejusdem cum illo longitudinis, fed quadruplo latiora, ovalia, obtufa, tenuif- fima, patula, paulum reclinata, coloris lactei, Stamina numerofi(fima : filamentis filiformibus , calycis in- feriori parti infertis, in cylindrum ordinatis, corollà paulo bre- vioribus : antheris oblongis, planiusculis, illorum apicibus in- fidentibus. Piftilli - = - = ftylus ftaminibus paulo longior, cylindraceus, cavus, ejusdem ubique craffitiei: ftigma multifidum, laciniis _ Capitatis, corollulam quafi formantibus. Sig Frutum non vidi. Caeterum culta fuit haecce planta, jam è viginti abhinc annis, primum in horto Carilt. mei Parentis, in caldario, ubi cum fat'ingenti numero exoticarum aliarumque plantarum de- cem Cactorum fpecies aluntur (*). Ex quo vero tempore il- la ad Amicum fupra memoratum pervenit, nullum porro in. travit caldarium, fed per hyemem in hypocaufto, prope fene- {tran orientem fpeCtantem, locata, aeftate vero libero aéri ex. pofita fuit, ficque optime viguit, ita ut jam fub finem Jolii 1762 veftigia forefcentiae apparuerint, fub formà nimirum pro- tuberantiae nucem juglandem aequantis, quae ftatim pro futuro calyce agnita ; indies majores faciendo progreflus, tandem d. $ Septembris plenam magnitudinem, pedem regium parifinum tunc (uti jam ditum) fuperantem adepta , fefe hora 5 vefper- S | tina (*) Inter quos Cafxs fagelliformis Linn, qui aperto coelo per Majum & Junium quotannis egregie floret, - BE) OC 278 | tina aperire coepit: © Poft horam nonam totus apertus erat Tab, II, - calyx cum flore, prout in icone adje&a repraefentatur, miris i atque fplendidiffimis fuperbiens coloribus: Corolla enim, ni- veum Holofericeumque imitata fplendorem, coronam quafi au- ream, quam antheratum pulchra difpofitio formabat, in fui. medio gerebat ; centrum vero occnpabat Sceptrum quafi argen- teum auream coronulam apice fuo portans; atque fic per to- tam nodem pulcherrimus hicce flos (fortem caeterum,. fed ingratum naufeofumgue fpargens odorem) ab ingenti Admi- ratorum numero fpecltatus, permanfit; poftridie vero mane fenfim fenfimque fefe claudendo fplendoremque amittendo emarcuit, & tandem d. 8 Sept. periit. Spes equidem ab initio affulgebat, fecuturum effe*fru@um , fed (intervenientibus in- terim gelidis notibus) poft 4 feptimanas flaccidus decidit flos cum calyce. Cultura. Cum planta ifta in loco fuo natali, Americae nempe & fpeciatim Infulae Barbados rupeltribus, arenofis atque defertis, ferpendo crefcat, faepius vero ob fruGum fuum fuaviffimum ab incolis di&ae Infulae ad parietes domorum, ficut vites in noftris terris, plantetur, facile patet, in hortis, ubi nonnifi . in fiGilibus affervatur, fulcro illi opus effe, fi ereGam veli» ‘mus confervare. i Verum enim vero non opus effe, ut hujufmodi plantae | femper caldariis inclufae fint, imo aérem liberiorem illis inter. dum magis conducere, exemplum Cagi noftri evincit, qui tanquam tenera planta in caldario primo affervatus nunquam ad florefcentiam perduci potuit. Et eodem modo Meloca#us mantinillaris facilius flores fru&usque edit fub dio quam in cal- dariis; quod idem de Curcuma, Pereskia, Afclepiade aîzoide, aliisque valet plantis, quas liberior aér multo vegetiores robu- ftioresque reddit; nec cuivis id mirum videbitur, qui ad aéris “continuo renovati liberiorem acceffum recefumque & ufum Vol, V. Mm ejus, Tab, IL 274 BE) OCSE ejus, tum Solis immediate in ejusmodi plantas radiantis, & Roris denique inftillantis efficaciam , ferio attenderit, Cum quotannis novi nafcantur articuli, illi plerumque, ne planta in nimiam altitudinem accrefcat abfcinduntur; & ve- rifimile et per hanc articulorum ablationem, indeque fufcita- ‘ tum majorem fucci nutritii in reliquas partes infuxum, citius plantam ad fiorefcentiam perduci. Abicifli iidem articuli, fi novam fobolem velimus propagare, per aliquot hebdomades in locum ficcum repopuntur, ut nimium humidum exhalent, tum» que in terram fabulofam plantati poft elapfum menfem ut plu- rimum radices agere folent. i Per hyemem parcilfime, & quidem fuppofitis vafis aqua repletis, irrigantur; accedente vere novae induntur terrae, at- que tam diu in fuo relinquuntur loco, donec germinare inci- piant, poftmodumque, circa medium nempe Maji, libero aéri exponuntur. CRON OBSER- ef + È he BE) OC 275 OBSERVATIO PHYSICA tipa pi COCHLEIS. quibusdan , nec non de TURBINIBUS nonnullis, ut&de USae. hr Eh a quadam pelretiita: i “PHILIPP. JAC. SCHLOTTERBECCII. «Tgr AE SAERSRIO cere SITA nice I egnum naturae animale in fex dividi Clafes, patet; utiTab. IL alias, ita praeprimis e Celed. LinnXI Sy/fensate Naturae, ubi in prima Claffe continentur Quadrupedia, in fecunda Aves, in tertia Amphibia , in quarta Pifces, in quinta Znfefa , & tandem in fexta Vermes collocantur. Priorem di@arum claffium quina- rium hac vice feponere liceat; ad ultimam vero , mempe de — Verimibus , animum dirigere incumbit. Sexta autem haec Clefe fis iterom quatuor fub fe comprehendit Ordines , quorum pri- mus agit de Repzilibus, fecundus de Zoophytis, tertius de Teffa- ceis, & quartus de Lirhophytis. Inter Teffacea ordinis tertii ob- venire videas Cochleam & Turbinem , de quibus, tanquam prae- fentis obfervationis objè®to, aliqua jam in medium Curioforum proferre non dedecebit. Mm è PORT. Tab. IH. 276 IL Yo ( 3% Ti 0) a e 0 RI di Quod ergo Cochleam attinet, notum eft', eam effe lima. cem, rependo fefe prolongantem & contrahentem, quaterniîs inftru&um în capite-zenzaculis few cornibus ; fupernis longiori- bus, infernis brevioribus, pariter prolongationi & contraîtio» ni aptis, propriaeque domunculae five teftae, nonnihil globofae, univalvi, uniloculari, convolutae in fpiras aliguas , e bali latiore in torbinem @btufum definentes, inhabitantem. .Dividi vero ean- dem in terreftrem ( Erd-Schueck, Grund-Schneck) & fluviatilem, feu aquaticam (Waffer-Schneck , Sifs-Waffer-Schueck) pariter e naturalis hiftoriae Scriptoribus (*) innotuit dudum. Terrefris Cochlea iterum difpefci folet in mzajoren & mino» rems Prior eft vulgaris illa , fatis ubique nota, pallide fufca, vel'albicans, hybernis menfibus in terra latitans , fuoque tim tetnporis operculo munita, quae Apiciorum menfis arte coqui- narià redditur apta. . Pofferior eft illa, quae in dumetorum ve- priumque virgultis, & olerum germinibus frequenter hofpita- tur, &modò concolor, alba fcilicet vel flavida; modò eorum Li dem colorunm quidem, fed fafciis obfcure fufcis, vel nigrican- tibus, vel caefiis, variè diftinda ; modò infufca, maculis ob» fcurioribus nitide variegata; adeoque fub fe comprehendens fpecies nonnullas & varietates, hac quidem vice mihi obfervaf- fe licitas, de quibus vero fingulis feorfim, non omiflis, quae de gurbinum quorundam, tam zerrefirium , quam fluviatilium {pecie= bus, habeo proponenda. VEE His ita praemilfis, ante omnia annotandum effe cenfeo, cochlearum terreftrium fpiras fempereundem fervare gratio- _ - 013 (*) Vid. CUNRAD: GESNERI Hifforia animalium , à FORENO, Me- dico Tigurino, in Germanico-Helveticum idioma tranelat. 40.+582-83: - P. I. pag. 194. vel: GESNERUS redivivus, qui idem eft liber, è i» GEORG. HORSTIO auctus & emendatus Ao. 1669. Tom. V, pag. 94. & Joh. Cunsad. CREILINGII Compend. phoficar. Definit. pag. 336. i sod a © — 277 mis tratum, id eft, fieas ita fuae imponas bafi, ut earum ori- Tab, IF ficium a te fit averfum, &non tuo obverfum confpedui, fem. per f{pectare dextrorflum, nunquam finifrorfum : (vel, ff ma- vis, orificta cochlearum fb diîto fisu femper feti ad latus dextruim, nunquam finiftrum. ) Hine non pofflum non effe memor illius moniti, quod mihi & aliis, quondam medicinae Studiofis:, cu» riofo dedit confilio Celeb. L. nm. ALEXAND. CAMERARIUS, Tubingenfium fuo tempore Machaon, infinuans nobis faepius, pro fua in rebus naturalibus curiofitate, indagationem talis coch- leae, cujus fpirae vel orificia il diverlum a dextro abeant gra- tionis fuae tratum, cum promiffo, fe non folum Inventori funimopere fore obitritum, fe & aliquid daturam effe remu- nerationis; ad quod ergo monitum etiamfi ab eo tempore, in hunc ufque diem, fuerim attentus, bene multas colligendo cochlearum domuncalas, tamen reperire nondum potui ullam, finitrorfum, quoad fpirarum gyros decurrentem five. devo- lutam. VS —. Huic obfervationi ad latus ponere non abfonumî erit aliam, curioforum genio non minus arrifuram; de Cech/eae nimirum rerrefiris miajoris domunculî, a configuratione naturali & ordina- ria recedente. Notum enim eft coquis quidem & mulierculis, bujus orificium » e quo prorepere folet limax, peripheria fim- plici & acuta, monnihil' extraverfà, effe circomfcriptum; at verò quam hic repraefentandi datur occafio , Fig. I. longe aliter fe habere, cujusque patet infpeGioni; ejus hamque orificium a. b. ‘comparet duplicatum, & fingulari, nefcio an dicam excrefeentià, an fuperaedificatione fuperflua, ab ipfo forfan produ@a limace, locupletatum; Reperire autem illam contigit in dumetis, Urbi noftrae vicinis, arboreta & vineas fepientibus, initiante vere anni 1756. eum ad exfpatiandum me invitaret phoebi fplendor ferenus, tepore fuo incipientis demulcere tellurem. i Sed praeter hoc Cochleae terreftris individuum liceat pro- ducere aliud, alià infignitum deformitate, ibidemque loci, & Mm 3 eodem 278 #5) (3% SG Tab. III, eodem tempore repertum. Conftat enim, ejusmodi cochleae domunculam in fua circumferentia extima defcribere partem ali» quam circuli, aequaliter, femper decrefcendo pergentem, uf que ad fui turbinis fummitatem; at ob oculos hac vice pofitam, à circulari fua gyratione defle@tere, elucefcit evidenter. ex ico» nifmo, Fig. 7. delineato, ubi domuncula non circularem reti. nuit ambitum, fed aliquem ibi anzulum formavit acuzum, vel, fi mavis, gibber m. fatis curiofo omnino fpeaculo. V. Majores hafce cochieas excipiunt terreftres minores, qua- rum plures, non tamen omnes, alibi forfan reperibiles, hic lo- corum obfervare & colligere licuit varietates atque fpecies. Di- vidi vero iftae poffunt, meo quidem judicio, commode i I) In VentRICOSAs, feu, peripheria in ventrem rotundata. 1) Non - fafciatas. 4 a) albicantes.. b) flavefcentes. 2,) fafciatas, eu, annulis difcoloribus circumvolutas, II. FovEATAS. | 1) ventricofas, feu, peripheria in ventrem protu- berante, & in bafi, cui natutaliter in-. cumbunt, foveola, inftrutas rotundi, 2) Compreffas, acuta peripheria notatas , cum eadem foveola. 3) Complanatas loco prominentiae turbinatae, & quoad peripheriam, imbricatas, feu, im bricis inftar incurvati effi&am, cum eà- dem foveoli. Sequentem ergo, ut ad icones accedam confignatas, inde- formo tabellam : CocHceA nimirum terreffris minor, eft © 1) VENTRICOSA, 1) None BE) O (2% 279 1) Non- Vavtiara: $ a) albicans. i b) flavefcens, quarum icones hic apponere nolui, 2) fafciata. 1) Monofafciata. | €) flava. Fic. 8. n. 0.- % d) fufca, maculis fufcis diftin&a , limace | quadricorni , ex fufco - nigricante; i Fe.12.%.9.3.4% 2) Lifafciata, © 0) Fe. S$.h.i. fafcia anteriore latiore. 2, po- fteriore tenviore, 3. & longe ab an. teriore remota. f) Fig. 6. k. 1, fafcià anteriore latifimi 4. po- sia fteriore tenuiore, $. 3) trifafciata. 8) Fig. 2. c. d. fafciis binis anterioribus la- tiufculis, 6.7. pofteriore fafcià te- nuiore 8. ferè aequaliter diltantibus. h) Fig. 3. e. f. fafciis binis anterioribus la- tiufculis, fupernè coalitis, 9, pofte. riore fafciolà tenui, ab anteriore lon- gè remota, 10. i) Fig. 4. e. fafciis binis anterioribus latis, Sibi proximis a. b. pofteriore tenui, longe ab anteriore remota, c. k) Fic. 23. fafciis binis anterioribus /atiJf- His, I. 2. polteriore tenui, 3. à prioribus nonnihil remota. i ID Fer. u fafciis binis anterioribus /a- i tifimi, 1. 2. pofteriore tenui , 3. fibi proximis. 4) Quadrifafciata. | Mm) Fic.9. fafciis binis latifim, 1.2, & binis tenuibus, 3. 4. a/ternatim pofitis. i $) quine Tab, III, \\ 280 BE ) OA 3% Tab. II, S) quinque- fafciata. n) Fis. 10. r.s. fafciis.tribus Vatîs., 1.2.3. binisque zenzibus 4. 5. acqualiter è fe invicem diftantibus. 1 ©) Fiz. 14. & 24. falciis binis latis, 3.2. unà mediocri, 3. à prioribus multùm di- fante, ;& dins senuibus, 4. $. fibi proximè jundtis. s e II. FoveATA. 1) Ventricofa. Fig. 13. cujus peripheria in vere rem 4, 2. protuberat, ingue bafi, cui naturaliter incumbit, foveolam 3. impref- i fam habet rotundam. 2) Comprefla, Hg. 16. 5. c. peripherià acuta d. fufca, maculis fufcis rarioribus diftin&a, limace quadricorni, ex fufco - nigricante, & in bafi eàdem foveoli, e. fub mufco & ole- ribus degens. Fadem «ibicans, hic non depicta, maculis levioribus, palide-fufcis, paucis, varie- gata, limace minus fufcò - nigricante, & eàdem foveolà. 3) Complanata, Fig. 16. loco prominentiae tur- binatae f. g. ex gryfeo pallida, quoad peripheriam imbricata , i. i feu imbri» cis inftar incurvati effida, cum eàdem foveolì h. limace albicante. ‘ Sub hac jam divifione proponere voiui ha@Genus recenfitas cochiearum minorum terreftrium, fpecies & varietates, nullatenus illas exclufurus, hîc non reperibiles , quae forfan alibi a curio= fis poterunt obfervari fcrutatoribus,hujusque tabellae inferi loculis. Sed pergo id Turbines, in noftro territorio à me deprehenfos, non quidem plures, hîc deficientes, fed faltem paucos, debita tamen haud indignos attentione. P Turbi= » $2 Yo CS 281 - Tuwbinem vero ( Schraubenfchuecke) definio ; quod fit Coch- Tab. NL Sea 1.) in longiorem reliquis terreftribus domtenculam extenfa, 2) de- finens fu fpiris, fenfina decrefcentibus, in mucronem acutum, imò, pro /pecierum varietate , acutifimum; €S 3.) incolam fovens limacens bicornem, vel quadricornens. Quoad divifionem, in adie@a delineati tabula mihi hac vice funt, vel: 1.) Turbines terrefres, vel 2°) +. + . fluviatiles, | Priorum unicus et, qui in fcenam nunc potelt produci, » praeter eum enim reperire contigit nullum : fcilicet I.) Turbo terreftris parvus, Fig. 17. i. k. & Fig. 18. /. palli. seal, tres unciae partes circiter longus, in plures /piras convolutus firiazas, definentes. in weucronem acu= | tifimun o. o. 0. & limacem continens ex fufco-nigri= cauten, bicornem. Suum hic elegit habitaculun ” fub mufcis dumetorum, & in rimis murorum campeftrium, hortos non nullibi cingentium; & infuper hoc habet peculiare, quod gradiens, ho- rizontaliter incedat, Fg. 18. #1. x. teftà /. pen- dente deorfum perpendiculariter. 2.) Turbo fluviatilis minor operculatis, Janitor dicendus, Fis. 20. g. idemque vacuus, Fig. 19. o. p. coloris ful ci, ventre fatis protuberante, & in mucronem non ita acutum, breviorem, definente; /izzace fufco 3. fuo operculò v. binisque tentaculis filiformi» bus 1. 2. inftruto. (Eundem-repraefento majo- rem, ut melius poflit confpici , Fig. 20. 5. cum operculò t. limace 3. & tentaculis fl iformibuw 1. 2.) Hic reperitur in foffa -Pometi noftri publici, Schelz + Wafen di&i, involutus concremento ifti mufcofo, viridi, in illa, uti iu aliis foflis faepius, fiuitante, Duo vero memoratu digna in eo ob- Vol. V, Sedan È .. fervan. Tab. III, 282, i E Yo ( I È fervantur phaenomena. Primò enim limax cum fui. operculi parte media, interna, firmiter eft coalitus. Secundò, dum aquis innatat, ipfe fuum operculum removet , eique natando vel progre-. diendo infidet, cum leviore tantùm zenzaculorum filiformium, fuique corpufculi, exfertione; extrà aquam verò fuam domunculam operculo ftatim claudit. Hinc ipfe me fefellit diutius, cum olto vel plures hujus fpeciei per aliquot dies in vitro detinerem aqua femi-pleno; vidi emim certis in- tervallis in aqua fefe moventes, & fua protenden= tes cornicula; at cum inde fuiffent depromti, ta- bulaeque ad infpiciendum impofiti, nihil compa» ruit mihi limacis; credenti, eos evafifle, tefta in vitro relitto, Sed inquirendo accuratius com- - peri, operculum adhuc adeffle, & teftam- cum li mace , intus detento, claudere.'. Figura vero ejusdem magnitudine depingitur naturali Fig. 21.1, quae eft complanata & papyraceae tenui» tatis, ftriisque tribus vel quatuor femicircularibus diftinta, nec non in altera extremitate 1.) ovazo» rotunda, in altera vero în apicem quendam 2.) re- flexa; quam, ut melius poflit confpici, majore delineavi facie ,, Fig. 21. x. 1. 2. 3.) Turbo fluviatilis minor, oblongus, mucrone nonnihil vecura vato. Hunc reperire mihi contigit in eadem fof* fa, qua priorem; ejusque effigies exhibetur Fig. 22. y. a. ubi a. teltam repraefentat vacuam, eam- que pallide-fufcam, Orificio pro fua parvitate multum patulo, è. c. tenuitate papyracea, cum fuo mucrone, five apice i.) paululum incurvato; Lit. y. vero eandem teftam cum limace quadri. corni, horizontaliter progrediente 2. 3. 4. & obfolete albicante ad inftar cochlearum terre. ftrium majorum, cum eodem apice recurvo. 2.) 4) Turbo E° )Oo( 2% 283 4.) Turbo fluviatilis major, corpore oblongo; ampullaceo, defi» Tab. IL | Mente in mucronem acutilimum, €5 limacem conti. nente fufcum. Hic in alia degit folla, nimirum illa, quae praeterfluit aedificium atque planitiem graminofam , ubi folent quotannis apricatione dealbari linteamina, (Bleiche.) & fequentibus in- fignis eft proprietatibus: Primò nimirum corps ejus Fig. 25. in ventricofam turgefcit ampullam longitudinalem 4 %. ftriis notatam plurimis; Se- cundò ovificium ejusdem Fig. 26. c. d. ubi averfa delineatur facie , fatis et patulum; Terziò, Apex, five mucro e. f. in utraque figura, eft bene pro. longatus & acutiffimus; & -quartò, /imzax ipfe, quem hic depingere fuperfedì coloris et fufci, tene taculis inftructus binis, complanatis, Circa caput latiufculis, fed fucceflive in fubulam acuminatis tenuem. $.) Turbo fluviatilis ventricofis , nonnibil globofus , mucrone breviJimò &$ acutifimò. Ejusdem hic et incola fofae, & T.) quoad |... Corpus Fig. 27. 28. in ventrem intumefcit fubro- - tundum g. 5. cum margine orificii i. , largiter extraverfo; orificio vero ipfo Fiz. 28. m. Îatis patulo; 2.) Mucro ejus n. 1. et breviffimus, bi- nis faltem vel ternis convolutus fpitis, in apicem tenuilimum, fubulatum, acuminatis; 3.) Limzax, Ls in ea alios habitans; meo fefe non obtulit con- > > fpeQui, quoniam tefta, tempore inveftigationis, ci | fuerat vacua, Haec jam annotare mihi contigit de Turbinibus nonnullis, . bene gnaro, plures infuper effi fpecies, ‘alibi forfan in noftris reperibiles terris, quibus haec claffis poterit fucceffu temporis fuppleri. Non enim femper unius eft Scrutatoris, .dabiles ali- ‘cujus rerum naturalium generis. conquirere Species, cum faepius Nt 2 impé- Tab, HI 284 #5) 0 (3% impedimenta objiciant partim locorum rivorumque diftantiae , artim occafio excurfionum difficilis atque nrolelta; fed junAae ad hoc negotium requiri folent vires ; Adeoque animum non fuiffe fateor, plenam eorum pandendi hiftoriam, fed faltem ali- quid addendi tam americanis, è Rumeno defcriptis, omnino fpeciofioribus, at in Suevia non occurrentibus, quàm Turbinen Linnacanun, in éjus Syffem. Natur. pag. 74. $. 230. 4. 9. pro genere politum , in fpecies aliquas digerendi. VII. ad; Sed redeo ad cochleas terreftres majores & minores , ad fingularem, praeter fupra jam in fcenam producta de \earum ‘ differentia, & anomala nonnunquam majorum configuratione, me allicientes inveltigationem circa carum. w0fuwm exfertoritm_e domuncula teftacea; & motina retratorium in eandem. Notum nimirum eft, nullunr fieri poffe cujuscunque animalis motuna fine aliquo organo, illi peragendo motui dicato. Quodnam ergo, & ubi, fit illud organon, cujus ope limax binas hasce motuum fpecies peragere queat, diu mihi crucem fixit. Cul | tello quidem anatomico eum fubjicere tentavi faepius, at ejus ad leviflimum ta&um-fubitanea contraio, & in teftam reltrie- tio, tantum femper peperit difficultatis, ut a tentamire fruftra inftituto, nt:hi fuerit abftinendum. Hac igitur methodo non fuccedente, aliam excogitavi, qua profundius ad ejus penetrare poflem extifpicium. Hinc cochleam vivam in aquam conjeei ferventiffimam, ut in ea elixaretur, eo modo, quo alias ad ufum praeparari folet culinarium. ‘Quo fao limacem ope ali» cujus fufcinulae extraxi è domuncula integram, Fis. 29. o. p. ejusque'corpus ventricolum s. . incifione perpendiculariter fatta x.x. aperui, labia incifurae fufpenfa diducendo manu, & con tentis ibi recrementis ex atro- viridibus evacuatis, deprehendîi in fundo ejusdem corporis ventricofi liramenta quatuor (vel fi mavis, wmufculos) corrugata & latiufeula, Fig. 30.1. 2.3. 4 vivo adhuc limace, fine dubio extenfibilia & contrattilia. Cùm jam praeter dicta ligamzenta, ut ita dicam, wmrfculofa nihil ibi oCcUrrat | 82)o( E 285 occurrat, quod huîc motui infervire poflit, legitima omnino Tab. IL. inde elicitur conje@ura, exfertorio ilta & retralforio limacis motui effe dicata. Differt vero hica motu ejus progreffivo, pulchre demonftrata fagacifimo WEISSIO , in Memoire fur le mouvement progrefif de quelques Reptiles At. Helvet. Vol. INI. pag. 380. fequ. nec non Tab. Is. fir. 12. & quamplurimis peragendo organis undatis, ner- vofo-mufculofis ; in ejus bafi, dum in vitrea derepit tabula, ob» | fervabilibus; fi obverfo haec confpiciatur fitu. 1 VIII. ©» Alterum, quod in tra&atione de cochlea terreftri majore mihi vifum fuit obfervatione dignum, eft ejus Des, in quem inquirendi fequens fefe obtulit occafio. Cum enim ternas eas — Fum velquaternas fcatulae abiegnae per aliquot nychthemera' detinerem inclufas, faepius aliquem, fub mufei filentio , inde percepi ftrepitum quafi roforium, fed leviorem tantum, acfi mures eum’ ederent alicubi latitantes; At aufcultanti attentius innotuit, cochleas arradere parietes fcatulae internos. Hinc « cogitare coepi de derte aligquo , & quidem duro offeoque hujus limacis, cum per fe cuique fit conje@u facile, mucofum ejus- modi animalculum & flexile, mullum pofle edere ftrepitum, quacunque fui corporis motitatione » nifi fubfit aliquid duri, cu- jus ope fonus ifte queat excitari. Bice | —_ Modus vero, quo detegerem dente iftum, non adeo prom ti deprehenfus eft negotii; limacis namque partim lubricitas, | partim fubitanea ad ta@um leviflimum conftrictio, obicem inve- . ftigationi pofuit fatis notabilem. Adeoque non aliud mihi fub- . fit confilium, quam ejus detruncatio; fequentem in modum in- . ftituta. Limax nintirum fuae permittitur libertati in progredien- ‘do, tam diu, donee caput fuum & collum longiffime exeruerit . tefta; tum forfice quadam, intra cujus laminas didu@as tranfitus | fipficaute & fponte elt.concedendus, caput ejus circa colli me- dg a Nn3 dium } \ Tab. IL 286 #5 ) 0 ( 8$ dium citiffime refecatur. In hujus jam capitis detruncati parte | inferiore comparent oris labia bina, fub quorum fuperiore de- litefcere dentem obfervavi. Diduxi enim ftylo quodam dita labia, manu fufpenfa, & in confpe@um venire vidi maculam fufcam ; fatis minutam, quae flylo ta&a; duri quid crepitando prae fe tulit. Eam autem propius infpiciens, deprehendi effe offeam, incurvatam, falciforinem € ferratam, quam feparavi cau- te, & accepi Dentem Fig. 31. a. b. minutifimun, fufcum, falcis inftar incurvatum, ES in ferrae modum denticulatum , cujus deinde plures, detruncando limaces alios, collegi, & adhuc dum affervo. stai ì Praedi&um jam dentem, admodum parvum, etiamfi nudo confpici queat oculo , non tamen diltintè luftrari , microfco- picae fubjeci lenti, ut ejus configuratio in confpedum prodeat magis apertum; ubi in eam fub hac vifione fuccrevit imaginem qua exhibetur Fig. 32. c.d. & Fig. 33. e. f. Ambo hi dentes, feu potius maxillae ferratae, e duobus limacum depromti indivi» duis, inter fe comparuere differentes ; Prioris enim c. 4. denti. culationes oo, 1.2. 3.4. 5.6.7.8. aequaliter a fe invicem di- ftant; pofterioris verò e. f. decem denticulationes ; 1. 2. 3. 4. $. 6. #. 8.9. 10. numero binario conjun&im funt pofitae, interjedto aliquo fpatio latiore. Connexio denique ejusdem cunì interna labii fuperioris - parte fieri obfervatur per Sy/farcofim, fi quidem limaci caro ftri- &tè fic di&a poflit adfcribi , mediante rim g. h. i. utriusque figurae, per totum ejus arcum fuperne decurrente. IX. Supereft, ut nonnihil adjiciam de Cochle4 quadam petre- fatà, peculiari & memoratu digna. Coeli nimirum alledtus ferenitate, jam ante triennium, ad inftituendam herbationem, perveni inter obambulandum ad tegularii noftri lapicidinam, ad lapides inde eruendos, pro calce paranda, ipfli deftinatam, ubi n NL) 0 (2 237 in foli illius planitie, extra fodinam, lapidum fifflium gran- Tab. II, dioris molis, obfcure ex gryfeo-coerulefcentium, ingentem de- prehendi ftruem; quos cum confideraffem attentius, obferva- re contigit, ex eorum extremitatibus periphericis , angulofis, protuberare hinc inde corpora quaedam g/obofa ejusdem coloris, ftriarum ordinato diftin&a decurfu, nefciens primò; quaenam ifta fint. - Hinc eorum plura fcalpro quidem excufli qualicun- | que; at praeter fragmenta decurtata obtinui nihil Unde dif. cedens, oberravi aliquantifper inter difperfos ibidem lapides, & ftatim mihi fuit fuppeditata praedi@torum corporum globoforum, fufficienter meo infervientium rhombo, copia; quorum non- nulla quidem jam diffrata, nonnulla verò magis integra & fpeciofa, propius confpiciendo, animadverti eflè coch/eae alicu- jus petrefàétae {peciem. Domum ergò deportata examinavi ul- terius, & alluto adhaerente per aquam calidam repurgatorum | externam percepi ftru&uram magis diftin&te. - - Hujus jam Coch/eae petrificatae domunculam exhibeo Fig. 34. lm & Fig. 35. 0. p. In priore comparet facies domun- culae 4uzerior, in duos firiaruim vermicularium, eleganter circum- volutarum divifa ordines, gq.v.s.t.u. in pofteriore autem figura eiusdem domunculas facies pofterior, feu ‘averla, unico, fed ma- pis lato , earundem flriarum vermicularium traîtn x. y. 3. eft con- fpicua. Reliquae utriusque Figurae appendices a. b. c. funt frag- mina lapidis illius.fifilis, cum hacce cochleà coaliti , in quo petrificatio ipfi fuerat fubeunda. .. Praeter haec autem cum omnis in lapidem verfa cochleae domuncula, in vivis adhuc teftacea, praefupponat imacem, fuum antea incolam; infigne certe-hujus fpecimen,-fuae adhuc inclofi teftae, mira campi fortuna eodem mihi exhibuit inveftigationis — tempore. Confpiciendus enim ille eft aperte Fiz. 36. 4. f du-. plicatus quafi, ab impreffione longitudinali e. e. e. fata à duplici te- ftae gyratione g. h. i. in qua maximam adhuc delitefcit partem. -,. Infuper & candem teftam petrificatam reperire ibidem lo- | ci contigit vacuam d limace, Fig. 37. in qua ejus /azibulum k. lim. ‘cum Tab. III, 28800 RL) o (2% cum profundiore finu foveatò n. verfus extremitatem caudatam 0. p. pulchro detegitur fpe&aculo ; ubi etiam fimul zeffae craffizies ge r. s. cultri minoris adaequans dorfum, confpe@ui objicitur cu- rioforum fatis forfan deleGabili. vi Hac jam delineatione di&i petrefati praemiffa, quaeftio» nem non immerito poffe moveri autumo , qualenam ipfi no» men vel ab aliis dudum fit impofitum*, vel nunc demum im- | ponendum. Quoad prius, fateor, me non adeo fuifle fortuna... tum, ut ejus tam iconem, quam defcriptionem, nec in RumPHIO & Jonsrono, nec Lancio & LesseRO, potuerim deprehendere; & in fimul doleo, locupletiore authorum , talia traGantium, fuppelleGile me non effe ditatum, e quorum obfervatis potuif= fem fieri certior, an hac vice novi quid attulerim nec ne. ln- ‘terim non adeo pro incerto habeo , praefentem Cochleam pe- trificatam vix Cornibus poffe adnumerari Ammonis, cum ifta par= tim in plures convoluta fint gyros, partim non in alterutro tan- tum latere, uti haec, bino gyrationum tra&u fint infignita. — Adeoque, cum nominis videatur deficere appellatio , mihi ad minimum, fi licitum effe ovouateratv, vocaretur : Cochlea al serutrinque bibelix» De caetero ea, quae de Cochleis tradita reliquerunt ALBER- Tus, ALpRovanDuUs, Harperus, Murartus, Peverus &c. hac vice facio mifla (*), i . {*) Vid, TE BOECLERI Cysofar. Mater. medic, Continuat. IL pag. $75, JE - x MEMOI. TR, 289 RAM ESM\O.IR E Sur quelques Maladies exanthémateufes, par MONSIEUR RAZOUX. Dl e» YE nomme Maladies exanthémateufes toutes celles qu'une perni. J éruption à la peau cara&térife , de quelque nature que foit tion des cette éruption, & qu'elle qu’en puiffe étre la couleur; foit que maladies la peau velève en puftales, boutons, veficules &c. foit qu'il plans — ne paroifle fur l’habitude du corps que l’empreinte de ces exan- "9!tUice thémes marquée par des taches, des plaques &c. foit qu'il y - ait.à l’epiderme folution de continuité, ou non; foit enfin que la fiévre précede & accompagne ces éruptions, ou qu’elles par= courent leur tems fans fiévre. Cette definition comprend donc généralement la petite vé. role, la rougeole &c. les fiévres fcarlatines , Erésypélateufes &c. le pourpre , la miliaire &c. ; Je n’embraffe point cependant dans ce mémoire toutes ces i differentes maladies; je me borne aux pourprées , dont je fais "ap Claf. es des trois claffes; les Petechies, le pourpre, & la miliaire. estne-N aa ME A 4 Y ourprées Je ne traiterai méme point au long de chacune d’elles ent" particulier, je pafferai fous filence les caufes antécedentes & pro- chaines l'explication des fymptòmes &c. je ne m’etendrai point - en longs raifonnements pour démontrer la facon dont -les re- miedes agiffent, & ce qui dans les occafions ma déterminé "d’employer l’un préférablement è l’autre. Tous ces détails, & toutes ces difcuflions me meneroient trop loin, & me feroient -perdre mon fujet de vué. Pol. V. Oo Tout 290 8 Yo (So A Sujet de Tout nion deffein eft de publier les. obfervations, que j'ai ce Mè faites fur ces ‘maladies, & de tirer des exemples s Que je. rap- -. “ Mese porterai, les conféquences qui fe préfentent le plus naturelle- ment è l’efprit. Les maladies exanthémateufes en général font très dange- reufes :. on les met communément au nombre des malignes, mais de toutes les efpèces, la plus facheufe, fans contredit, eft la fiévre pétechiale ; ; le pourpre, proprement dit, l’elt moins que celle. ci, & la fiévre miliaire tient le milieu entre les deux efpèces. Quoique le pourpre foit peu hreduent dans cette ville, on le voit cependant pius fouvent que les fiévres pétéchiales ; la miliaire eft encore plus rare. où Article Je n'ai vi depuis fept ans dans nòtre hopital que trois fu- selai des Jets attaqués de fiévres pétéchiales. Hate i | Re. ole L’on mourut le lendemain de fon entrée. Ceux qui fervation. avoient foin de lui fe méprenoient fur fa maladie, ils pen- foient que les taches qu’on voyoit autour de fon col, en très- “grande quantité, étoient des morfures de puces. ll eft vrai que ces exanthemes paroiffoient fous cet afpe&, leur couleur feule- ment étoit d’on rouge brun, tirant méme fur le noir, quel. ques taches étoient violettes, sais ce qui empéchoit de fe mé- prendre fur cette maladie, c’étoit l’état de langueur, d’affaiffe. ment, de defaillance du malade, qui avoit le pouls pe- tit, foible, inégal, la refpiration génée , laborienfe &c. Tout ‘annongoît la fin prochaine de ce jeune - -homme:; Auffi mourut - il bientòt après dans des anxiétés, & des Ly- pothimies continuelles Ca). 2de. Ob. L’autre (b) avoit LF dans cette maifon de charité une fervation. fiévre (a) Journal des tables nofologiques du mois de Juillet, 1760. :(b) Ibidem. # #8 ) 0 ( 3% 291 fiévre continuè remittente, il étoit forti le 6°. de Juillet en trés bon état il refta dix jours dehors, & les paffa dans la débanche la plus crapuleufe, dans.les excès du boire & du manger;, & dans le commerce des femmes. Il rentra le 15°. matin. Il fe | plaignoit (difoit- il) d’une legère indifpofition , d'un rhume, avec des envies de vomir.. Il avoit la langue chargée d’un fé. diment jaunatre, & la bouche-mauvaife, le pouls étoit_bon, alles fort & fréquent. je lui fis faire une faignée, & je lui fis prendre quinze grains Ipecacuanha ; il vomit beaucoup de glaires bilienfes, mais fans aucun foulagement: Au contraire il tomba dans une efpèce d’aneantillement qui me fit craindre pour fa vie; il fentoit une douleur gravative fur la poitrine, €toit fort oppreflé, & de tems en tems il étoit tourmenté -d’une toux feche, & opiniàtre. Je lui fis faire une potion avec le fuc d’o- feille, le Syrop de limon, & la Thériaque. Cette potion pa- rut r’animer fes forces abattués , & relever le pouls qui étoit tout -à- fait languiffant. - -Il fut purgé avec les tamarinds & la manne, & fut affés evacué. Dans la nuit du 17°. au 1g°. il parut quelques taches véritablement petéchiales autour du col, des reins, & du dos. Le malade étoit fi épuifé le matin du 18°. que je n’en eus au- cune efpérance : peu après une fueur gluante fe répandit par tout fon corps, les extrémités devinrent froides, les taches ‘ parurent livides, & d’une extréme petiteffe , enfin après quel. | ques tréffaillemens des tendons, & après avoir ramaflé (com- “me on dit communément) les flocons de fa couverture , il mourtut. 4 Le troifième fut dans le méme cas que le premier, je n'eus 3 me. Ob- 7 > pas le tems de fuivre fa maladie, il mourut prèsqu’auffi-tòt que fervation. nous l’eumes regu dans l’hòpital tout couvert de pétéchies, ex- halant une odeur infoutenable. De les faits on, peut tirer les conclufions fvivantes. Oo 2 “19, Quere ) 292 PEVOCS 5 “19, Que les-taches pétéchiales annoncent une diffolution putride du fang, & une colliquation vicieufe de la Iymphe. + «29. Qu’elles ne font point communément critiques, qu’au: contraire elles font fymptomatiques, & que fi leur apparition: mannonce pas toujours la. mort du malade , elie préfage, du moins pour l’ordinaire , la longueur, & le danger de la maladie. du 39. Que l'on connoit combien ces taches font -dangereu- fes par leor nombre , leur couleur plus ou moins livide & noi- re, & par leur petitefle. 4°. Que la grande foibleffe, l'’épuifement, Pabbatement, les défaillances, fans caufe manifefte, font le fymptome le plus erdinaire, & presque cara&tériftique de ces maladies. 5°. Que dans les maladies exanthémateufes, ainfi que dans toutes celles qui approchent de ce caratère, on ne fqau- roit étre trop-attentif aux plus petits fymptomes , pour ne pas prendre le change, & fecourir à propos le malade. Article 2. Je divife avec tous.les Auteurs de médecine le pourpre en Du pour- benin, & en malin. L’un eft toujours accompagné d'une fié- PIE vre continué, & de fymptomes très pernicieux. L’autre sannonce moins violemment, dure beaucoup plus. Divifion long-tems, mais fans fiévre. Celui.ci doit étre apellé chroni- du pour- que, & l’autre aigu, fi on fait attention, au tems feulement PIE que chacun employe dans fon cours. Paragra- Jai và plufieurs Sujets attaqués de ces maladies pendant l’é- DO ter té dernier (1761) aucun n’a été en danger de mourir. Tous, pre benin, 2Vant l'éruption , fouffroient des douleurs à la téte & à la poitrine , des inquiétudes, des picotements, des friffons irréguliers , le pourpre paroiffoit enfuite avec une grande di» minution des fymptomes. Jai vù de ces malades; venir - chés BOY O CSO 293 chez moi me faite voir leur corps tout couvert de ces taches pourprées, & ne fe plaindre d’aucun mal. | Le pouls méme ne paroiffoit aucumement fiévreux, la bouche étoit feulement feche. Je leur prefcrivois une tifane rafraichilfante, & legerement aci- dulée pour boiffon ordinaire, & au bout de quelques jours avec: un ou deux minoratifs ils étoient totalement libres de cette in- difpofition. D’autres ont gardé l’empreinte des taches pendant très-long tems. Les taches étoient ordinairement de couleur pourpre, quelques unes violetes, d’autres d’un rouge clair. Celt là toujours la marche du pourpre qui n’eft pas ‘de piraera» mauvaife qualité; il n’em eft pas de méme du pourpre malin : phe 2de Ceux qui en font attaqués courent de très grands dangers, non pourpre feulement è caufe de la fiévre continué qui l’accompagne tou- malin. jours, mais encore à caufe du rifque qu'il y a que cette Lym. phe viciée qui fe porte aux emunetoires de la peau, étant re- percutée, en dedans, n’affee quelque vifcere fur lequel elle: fe depofe, & par cette metaftafle ne caufe des maux irrémé- diables. i Patmi differents exemples que je pourrois rapporter, je n’en choifirai que deux je vais donner le détaili Ca Une femme de 25 ans, enceinte de quatre mois, d’un tem sere Ob» perament pituiteux, d'une complexion délicate, menant une fervation.. | vie fedentaire, fut attaquée, au commencement de Juillet der- nier (1761) d'une fiévre continué exacerbante, dont les retours étoient réguliers, tous les foirs; elle fut faignée plus d’une fois, & purgée fouvent dans les premiers Jours de fa maladie.. Vers le 14°. Jour on s’apergut, qu'il paroiffoit autour du col des taches pourprées rouges, violetes, brunes; furpris & effrayé de cet accident, le mari de cette femme vint m’apeller,. je la vis le 15°. Juillet (c'étoit aullî, è ce qu'on me rapporta,. le*15°"°. ab invafione morbi.) Je la trouvai avec le pouls petit _ & mol, cependanttrès fiévreux, la langue étoit che , jau= © a Oo 3 natre 294 #2) 003% nitre, & la bouche amére; elle me dit qu’avant la fortie de ces puftules elle avoit eu des douleurs à la téte & aux reins ; des friffons irreguliers, des naufées, des infomnies, des anxie- tes, & l’imagination troublée par des fonges qui lui rendoient lefommeil inquiet & difficile. | Je lui prefcrivis pour boiffon ordinaire de eau de poulet, dont elle but abondamment tout le jour; & le foir elle prit une potion avec de l’eau de lys, & d’armoife, de fleurs de pavots rouges, de fleurs d’orange , & le Syrop de nyimphaea. Par ce moyen nous eumes une nuit affés tranquille. Le Lendemain (16) elle fut purgée avec la manne, & la créme de tartre dans une decodtion de polypode & de ta- marinds. Cette purgation lui fit pouffer 6 à 7 felles bilieufes, Elle prit le foir la potion calmante. Le 17°. Les taches parurent d’un brun foncé, il en étoit forti un plus grand nombre. Le vifage, la poitrine, les bras, les jambes en furent couverts, il en vint méme aux levres & dans l’interieur de la bouche. La malade au furplus fe trou- voit affés bien, elle refpiroit avec facilité, n'avoit point de dou- leurs, ni de mal-aife, fon pouls étoit toujours petit & fré- quent, mais avec moins de moleffe que les jours précédents : je fis pafer dans le courant de la journée fix verres d’une limo- nade legère ) aiguifée avec les feuilles orientales infufées à froid. Le foir, je reiterai la potion. — i La nuit fut calme, les fignes ordinaires de pourriture fe manifeftant toujours, je prefcrivis pour le 18°. La purgation ci-deffus décrite, dont l'effet fut des plus heureux.- Le 19°. La malade en !s'eveillant cracha un peu de fang; elle en fut allarmée, & me fit apeller. Je la raffurai, jugeant qu'il ne provenoit que du fond de la gorge. Ma conjecture fut vérifite elle moucha du fang è diverfes réprifes pendant le jour, \ » = #2 )o( 2% 295 ‘jour, & n’en cracha plus. Les taches refterent dans le mé. me état. Le 20° La nuit fut très inquiete; La malade ne ferma point l’oeil. Un charbon parut‘au doigt du milieu de la main droite; lorsque je le vis, il étoit de la groffeur d’une noifette: la pointe étoit noire, & autour étoit un':cercle livide, bleuatre, Cet Anthrax n’incommoda pas long-tems la malade. Je fis ap- pliquer par deffus un emplàtre dont j'ai éprouvé plus d’une fois, en pareille occafion, la vertu, & qu'on pourroit regarder comme un veritable fpecifique. La malade fut auffi tot foula- gée; il s'établir en 24 heures une louable fuppuration qui fit tomber l’efcarre, & le charbon fut bientét guéri, Le 21°. La malade repofa tranquilement, & comme la "fitvre tenoit toujours elle ufa de la limonade aiguifée à laquel- le je fis ajouter trois onces de manne. Le-22°. Elle fut affés bien le matin, mais elle eut le foir un retour de fiévre plus fort qu’aucun qu'elle ent eu de. puis que je la voyois.. J'ordonnai pour le-iendemain deux ver- res de potion purgative faite avec les tamarinds, la follicule de femé, la manne & le fel végetal, elle prit le 1°" verre è 4 heures du matin. (Le 23°) elle fut trois fois & la Garderobe aflés copieufement. Sur Îes 7 heures je la trouvai avec des tranchées violentes, des douleurs aux reins qui venoient fe reti. nir à la région hypogaftrique. Elle avoit vu violent mouve= ment de fiévre, le pouls étoit tendy, vif, fautillant, le vifage allumé. Je prognoftiquai une fauffe couche prochaine ; & jin terdifis le fecond verre de la potion purgative. Je ne me trom- ‘pai point: à une heure après midi la malade accoucha d'un enfant mort. Cette femme n’eut presque point de lochies, le fang qu'el. # le perdit teignoit è peine les linges de couleur de rofe, Mal. gré cela elle fe trouva au mieux de jour en jour. La fiévre fe TECTE diflipa 996 - 8 vo (5% mi diffipa, la bouche devint bonne, la langue fe dépouilla, lap- petit fe fit fentir, & dans peu de jours elle fut en état de fe Jever, & de manger quelque peu. | ade Ob- fervation. ; i Les traces des taches pourprées parurent encore fur la peau de cette malade plus de trois femaines après fon entiere guérifon. Ces taches méme ne tomberent point en ecailles, elles devin- rent peu a peu d’un brun toujours plus clair, elles prirent la couleur lymphatique , elles palirent infenfiblement & puis dis- parurent. Jai remarqué qu’on apercevoit ordinairement au milien de la tache un point blanc qui s'elargiffoit de jour en jour ga= gnoit. petit-à-petit toute la puftule exanthemateufe, & l'effagoit a la fin. ft Une femme de 32 ans allaitant un enfant de cinq mois fut attaquée le 2° May de cette Année (1762) d'une fiévre putride. La nuit du 3° au 4°. de la maladie il parut des ta. ches pourprées au col, à la poitrine & aux bras, qu’on prit pour des boutons de rougeole, ne faifant pas attention que les puftules de la rougeole paroiffent plutòt au vifage que partout ailleurs. L’apparition de ces excanthemes ne produifit aucun- foulagement, la fiévre ne dimintia point. On purgeoit la ma- lade tous les jours, & elle ne fe trouvoit pas mieux. On me fit apeller le 10°. c'étoit le 9°. de la maladie. Je trouvai cette femme avec un pouls affailé ( deprefus) petit, fréquent, & tendu. Elle avoit de grandes inquiétudes, fe jettoit d’un cò- té & d’autre dans fon lit, elle pouffoit de fréquens foupirs , & paroiffoit comme hebetée, répondant à peine aux queftions qu'on lui faifoit, elle étoit un peu fourde, avoit un tintement d’oreilles continuél & une ‘pefanteur de téte confiderable; fa. langue étoit feche, & recouverte d’un fediment jaune tirant fur le noir, on voyoit encore au tour du col, & è l’interieùr des bras les marques des prétendus boutons de rougeole, que je reconnus étre, fur le champ, des taches pourprées. ti. L'etat | i di ) d'( E 297 L'état de cette femme me parut des plus facheux, perfua- dé que j’étois qu'il dépendoit de la repercuffion de la matière exanthemateufe qui portoit en méme tems au cerveau;, & au coeur. On venoit de donnerà cette malade, lorsque je la vis, une medecine avec la manne, le fené, & donze gouttes de fy- rop de glaubert: elle fut fortement evacuée par ce purgatif, elle rendit méme deux vers par les felles; les exanthemes dif parurent totalement le foir du méme jour, la fiévre fut plus for- te, & le pouls moins tendu; la nuit fut très inquieté. La malade s’agita beaucoup dans fon lit, ne dormit point, delira lourdement, fe plaignit plufieurs fois de la téte, & de l’es- tomac. Le matin du 11°. les yeux étoient troublés, & comme noyés dans les larmes, la langue, & le pouls à peu près com- . me la veille. Elle prit deux verres de potion purgative faite avec la manne & les tamarinds, elle pouffa 3 ou 4 felles par l’aion du premier verre , elle vomit le fecond une heure après avoir -pris. Elle fut très mal après ce vomiffement, elle entra dans un delire confiderable, & presque phrénétique; les yeux égarés, le regard fixe, le teint pale, les lévres violettes, le pouls convulfifj elle chantoit, crioit, & faifoit des efforts incroya- bles pour fe jetter à bas du lit, è peine trois perfonnes pou- voient elles la contenir; elle refufoit de prendre les remedes, -& le bouillon méme. .»° Dans une pareille extrémité je ne vis point d’autre parti à ‘prendre, que de lui faire appliquer deux larges veficatoires au ‘molet des jambes, & de lui inje@ter un clyftere acre & pur- gatif, pour velliquer les inteftins, lacher le ventre, & tacher d’attirer fur les parties inferieures, & au dehors une matiére piquante, corrofive, qui produifoit dans.le corps les mémes ef fets qu’un poifon violent. Cependant j'ordonnai, qu'on eut foin | de faire boire abondamment è notre malade une eau, que ja- vois légérement émetifée , ayant eu le foin de faire bonillir pendant quelques inftans le tartre foluble pour émouffer fa vertu ° Vol. V. i Pp Eméti- 298. E ) (SR 4 Émétique, & pour qu'il ne pouffat que par en bas... Mon at- tente ne fut point vaine ; la malade fut évacuée prodigieufe- ment pendant cette nuit car outre les linges, qu'on lui avoit mis par deffous, elle perga le lit de plume avec fon matelats : d’un autre coté les veficatoires, qui reftérent appliqués pendant près de douze heures, mo:dirent profondément, & dés le moment qu’ils commencerent à donner une fanie ichoreufe, foetide, la malade reprit fes fens, le pouls devint fouple, plus de tenfion dans l’artére, ni de mouvements convulfifs;‘la fiévre cependant tenoit toujours, & les fignes de pourriture n’étoient point équi» voques malgré l’abondante évacuation: c’eft ce qui m’engagea è continuér le jour fuivant (12°.) l’ufage de l'eau émetifée dont nous nous étions fi bien trouvés la veille. Les veficatoires furent panfés à l’ordinaire avec des feuilles de poirée enduites avec du beurre frais, ils fournirent pendant quinze jours une grande quantité de matières purulentes d’une . égale foetidité à celle du 1° jour. Het Malgré toutes ces fortes & abondantes évacuations, mal. gré les purgatifs reiterés, les tifanes diuretiques, la, diette la plus tenuè &c. ils parùrent autour des feffes & des reins, plufieurs boutons rouges & enflammés, dont un fortout prit la tournure d’un gros froncle, fur lequel.ayant fait appliquer un emplatre de diachylon M. C. G. il en fortit plus de matieres ichoreufes qu’un oeuf n’auroit pu en contenir. Cette maladie à duré 29 jours, il fembloit fur la fin qu'el- le vouloit fe terminer par des accés de fiévre quarte: La mala- - de étoit deux jours fans fiévre, & le. 3° fur le foir, elle avoit un retour marqué' par un frifon. Je lui fis prendre une forte infufion de Kinkina avec les fleurs de camomille pendant quel. ques jours. . Ce remede produifit un très bon effet. Il fixa ces mouvemens irreguliers de fiévre, rétablit les forces & l'a. petit fit enfin entrer la malade dans une heureufe convalefcence, qui ne fut troublée par aucun accident. ag: x BE Vo( 299 Au refte je ne dois pas omettre, que nous avons. apergu très fouvent dans ies felles des grumeaux de lait, & beaucoup de matieres chyleufes. Je ne doute méme pas que le lait que — cette malade avoit au fein, lorsque la maladie commenga, nait foutenu en partie la fiévre pendant fi long.tems, & n’ait aug- ‘menté les ravages, que le fang infe@é ne produifoit que trop abondamment. Les Conclufions que je pourrois tirer de ces obfervations Corollai. feroient en grand nombre; je me reltrains è celles. ci i 1°... . Le pourpre benin n’eft point par lui méme une maladie dangereufe, fi par une imprudence commife dans le traitement, ou dans labus des fix chofes non natutelles on ne, le force è dégénerer. ... 2°. . + Le pourpre repercuté produit toujours des fym- ptomes facheux, & fouvent occafione la mort aux malades, 3°... + Quand dans les commencemens de la maladie, la mature ayant fait tous {es efforts pour pouffer la matière qui produit le pourpre au dehors, il vient à rentrer dans la maffe des liqueurs, foit par la qualité des remedes, foit par la dietté mal obfervée, foit par l’air froid auquel on expofe le malade &c. pour lors la maladie change de nature, & prend le cara@tere d'une fiévre maligne, lorsqu’elle. porte au cerveau, Ceft avec cephalalgie, tintement d’oreilles, deli re, &c. i lhumeur morbifique fe jette fur les poumons & fur le diaphragme , elle occafione des afthmes fpasmodiques, des douleurs lancinantes, & pungitives à la poitrine &c. i 4 Ainfi des autres parties fur Jesquelles elle produit differens MAUX relatifs aux parties qu'elle attaque. È Ppaz 4°... Dans (1 300 RL) OR | 4°. . + + «Dans des cas pareils , rien ne paroit mieux convenir que l’application des véficatoires : les bons effets qu'ils ont produits, raportés dans l’obfervation ci-deffus, m’au- - — torifentà recommander leur ulage. i | | 5°... + + Les faignées ne me paroiffent point fort uti- les, dans l’état & le déclin des maladies pourprées, je vou- drois méme qu'on les ménageat dans les commencemens. — 6%. .... Il n’en et pas de méme des porgatifs; ils peuvent étre employés dans tous les tems de ces maladies, & les évacuations qu'ils procurent (quand ils font ménagés & choifis è propos) n’affoibliffent point affés les malades pour craindre aucuns mauvais effets de leur action. ? Article On donne è la miliaire le nom de pourpre blanc, par- ame. De ceque les exanthemes, qui font propres à cette maladie, font la miliai- de cette couleur. Le nom de miliaire lui vient de ce, que les e malades, qui en font attaqués, font communément couverts dans certains endroits du corps de petits boutons, ou petites vé- ficules remplies d’une matiere ]ymphatique è peu près de la groffeur d'un grain de millet. Le pourpre blanc a-t-il été connu des anciens ? bien des endroits de leurs ouvrages paroitroient le prouver, d’autres en- droits rendent la queftion indécife. Je ne m’arréterai point à traiter cet article. Je me contenterai, en fuivant le fentiment le plus regu, de dire, qu’avant le milieu 'du fiecle dernier cet- te maladie n’étoit pas commune. Vers l'an 1652, elle commencga è paroitre è Leipfic où. d’abord elle m’attaqua que les femmes en couche: par fuccef- fion de tems les enfans, les jeunes gens, les hommes & les femmes indifferemment ne furent point à l'abri de fes coups, elle fe répandit bien-tòt après par toute l’Allemagne, elle gagna ‘ enfuite . RE YO( I 301 enfuite peu à peu, & fe communiqua jufques aux lieux méme les plus eloignés de fon origine. ca Nòtre Royaume n’a point été épargné ; les Mémoires de l'Académie Royale des Sciences , & les Obfervations des mede= - cins, qui ont-donné les defcriptions les plus exa&es de cet= te maladie, en font foy. On voit par là qu'elle parut pour la première fois à Freneufe, enfuite à Strasbourg, & fuccef- fivement è Orleans, à Pluviers, à Paris, à Rotien &c. Nous ne connoiffions point dans Nifmes cette maladie, & mes Confreres les plus anciens m’affuroient ne l’avoir point trai- tée: Lorsque j'appris qu'elle avoit été vie dans nos environs; l'année derniere (1761) pour la premiere fois quelques uns de nos concitoyens ‘en furent attaqués. Dans certains fujets. on ne pouvoit point méconnoitre la véritable miliaire ; les petites puftules de la groffeur d’un grain de millet remplies d’une fero- fité limpide s'annongoient par tous les fymptomes, qui les cara- «Cterifent. Dans d’autres les puftules étoient plus groffes, avoient une figure oblongue, enfin dans un petit nombre il paroiffoit en certains endroits du corps de petits paquets de boutons ra- maffés enfemble, qu'on diftinguoit facilement étre de la méme qualité. Je vais donner l’hiftoire d’une de ces maladies, qui m’a pà- ru la mieux cara@erifée & que j'ai fuivie avec le plus grand foin. -- Le Sr. N...... Ouvrier en foye, agé de 40 ans rel fentit le 16°. du mois de May de l’année (1761) un mal. aife général, précédé de quelques friffons, avec une laffitude fpontanée, il n’ecouta point ces petites indifpofitions, & mal. gré des legeres douleurs aux jambes qui s’y joignirent, & quil crut diffiper par l'a@ion, il fortit le lendemain, & refta méme quelque tems expofé au grand air, le foleil étoit très chaud ce jour là, & le vent du Nord qui fouflboit étoit fort & froid. En rentrant chés lui le Sr. N. .... fut faifi d'un violent mal de téte, & d’une fluxion au nez qui produifoit un enchifrenement. di kp3. : Cette Obferva- tion. \ 302 | #5) CC 8% Cette fluxion fe convertit bien-tòt en erifipele, qui parcou- rut tout.le vifage, & pour la guerifon-duquel on ne fit qu’une feule faignée. Le malade fouffrit patiemment jusques au 22°. qu'il fit apeller Ar. Mirier fon medecin ordinaire. -Celui ci trouva la fiévre bien établie ‘avec des redoublements quotidiens, la fiévre étoit peu forte, & les retours n’étoient pas violens. L’érifipele commengoit à fe diffiper, & le gii n’avoit pas des indices marqués de pourriture. Le 24°. le redoublement fut plus confidérable; le Sr. N... palla une très mauvaife nuit, il fe plaignoit d’une grande pe- fanteur de téte, & des dotileure vagues par tout le corps; Mr. Mitier trouvant le pouls plus animé , & faifant reflexion aux -faignées, qui avoient été un peu trop ménagées dans les com. mencements, fit faire fur le champ une faignée copieufe du bras, qui parut calmer tous les fymptomes; il prefcrivit aufli les re- medes qu'il trouva les mieux indiqués en pareil cas & il regar- da cette maladie comme une ‘fiévre contintie non putride, qui parcouroit fans um notable danger les diverfes periodes. Ce fut ainfi que fe pafferent quatorze jours au bout despiale la fcene changea, & la véritable maladie fe mavifefta à découvert. Le malade eut d’abord des friffans irréguliers fuivis de cha-. leurs & de fueurs; le pouls devint fort, tendu, & contra@é, les inquiétudes redoublerent, les auxietés , les ferrements de coeur accablerent le Sr. N. .... il dormoit très peu & d’un fom. meil frequemment interrompu, troublé méme par des fpedtres, il voyoit, difoit.il, des hommes habillés de blanc, qui venoient fe faifir de lui, il Seveilloit en furfaut avec des trémoulft:ments involontaires, & il reffentoit la méme douleur, que fi on lui enfongoit des aiguilles par tout le corps; maîs ce qui l’incom- * modoit étrangement, & ce qui fur-tout le faifoit le plus fouf- - frir, c’etoit des efpèces de fourmillements aux talons, aux doigts des pieds & des mains, avec une impuiffance è mouvoir les extré- mités,enfin c’étoient de véritablescrampes douloureufes dont il ne pouvoit étre foulagé, que lorsqu’on lui prenoit tes talons, & qu'on lui faifoit plier les jambes comme partorce. Au. È le fel vegetal; elles produifirent de bonnes évacuations. Le jour mi #2) 0 (9& Ji 303 . eve «Au refte dès le commencement de fa maladie il éprouvoit ces crampes, mais depuis quelques jours elles avoient augmenté confiderablement en force & en fréquence, à tout cela fe joi- gnirent bientot des fueurs foetides d’une odeur comme acide, enfin la miliaire parut le 8°. du mois de Juin. fr. Mirier me fit pour lors apeller, & depuis ce jour la j'ai fuivi cette maladie conjointement avec mon Confrere. Voici l’état dans lequel je trouvai le Sr. N..... Le pouls étoit grand, & plein, la fiévre n’étoit pas forte, la langue bel. le, la bouche n’étoit pas mauvaife, la téte ni la poitrine ne fai foient aucun mal; le malade de fon aveu fe trouvoit affés. bien, il m’avoit point d’autre incommodité que des piquures & des dé-. mangeaifons dans:les endroits où les boutons vouloient paroître. .. Ces boutons, ou petites puftules étoient de la groffeur d’un grains de millet;; ils étoient blancs, ou pour mieux dire, ils laif. foient voir è ttavers la peau la couleur-.limpide &. aqueufe de la lymphe, qui les rempliffoit, leur bafe étoit entourée d’un cer- cle rouge, ils étoient en grand nombre quoique bien diftint&s, & feparés les uns des autres , les premieres puftules parurent au derrière du col, à deux travers de doigt au deflous des . oreilles, il en vint enfuite au dos, aux épaules; èla poitrine, au ventre: nous én vimes peu aux mains, encore moins aux pieds. » SI _ L'éruption fe fit pendant trois fois vingt quatre heures, peu à peules boutons fe fécherent, & la peau fe couvrit de petites écailles. A peine le 18°. en refta t’il quelques uns d’apparens , le pouls ce jour = la étoit fouple, & bien reglé, le malade avoit très bon appetit, les nuits étoient tranquilles, & tout annongoit une prochai- ne convalefcence, qui ne fut etfectivement ni facheufe ni longue. Les remedes dont on fe fervit furent fix purgations è dif- ferents intervalles, compofées avec les tamarinds, la manne, & du 304 i se DOC 3% du'‘purgatif le malade étoit fort accablé, & paroiffoit beaucoup plus affoibli; le lendemain il fe trouvoit conftamment mieux. Il a ufé pour boiffon ordinaire d’une tifane faite avec l’orge & le chien dent; il a pris pour favorifer l’éruption, & lui fervir de. diaphorétique & de calmant, des infufions chaudes de fleurs de pavot rouge, & de pied de chat. La cure enfin a été totalement terminée par des bouillons faits avec-le colet de mouton, le coeur de deux laitués, le creffon, l’ozeille, la chicorée, &la pimprenelle. Le malade a pris ces bouillons pendant quator- ze matins confecutifs. Conclu- Comme la fiévre miliaire n’eft pas commune dans cette fionde ce Ville, il n’eft pas poflible de tirer des juftes conclufions du peu de Memoire, malades que j’ai và, & quand méme jen aurois traité un plus. grand nombre, je ne pourrois rien ajouter à ce, que rapporte Mr. ALLION dans fon excellent-Traité de la Miliaire, je ne crois donc pas pouvoir mieux terminer ce mémoire qu’en me fervant des propres paroles de cet Autheur. ERA - Quandoquidem (parag. 186.) certum eft, malum fere totum, ommnesque turbas excitari a miasmate quodam venenatae indolis ad cutem delato, ‘prima indicatio, quae ffatim fe fè offert, haec effe vide- tur, ut remedio quodam efficaci]imo venenum hoc corrigatur, aut ea ratione immutetur s ne pofJit amplius , etft ad cutein delutum, confue» za mala producere altera ut evacuetur , probibeaturque ne cutim pe- tat Esc. Mr. ALLion remplit la première indication en donnant un remede qu'il dit ‘ avoir eprouvé, une fois feulement, mais avec fuccès, fur un homme- fexagenaire goutteux attaque de la miliaire. Cereméde, queles Chinois ‘donnent dans l’hydrophobie , qu'il exhorte tous les medecins à éprouver dans l’occafion, confifte en un bolus fait avec huit grains de mufc, douze grains aethiops minéral, & quinze grains fuccin blanc, donné toutes les fix heures, &c. voiés pag. 95. il remplit la feconde indica-- tion par le moyen des purgatifs doux, la caffe , le fyrop de fleurs de péchers &c, il faut voir dans ce traité toutes les precautions qu'il faut prendre pour guérir cette maladie, foit qu'elle fe prefente fimple, ou qu'elle paroiffe compliquée avec d’autres, ainfi qu’onle voit trés fouvent, ALB. —o__t 188) o (3% 305 « ALB. pe HALLER EMENDATIONUM & AUCTARIORUM | SIERO Enum. Stirpium Helveticarum CONTINUATIO. nno quidem 1762. & 1763. cura mihi impofita Gubernii Aquileienfiî mihi eas horas fubtraxit, quas folebam plantis impendere. Longiora itinera; montium labores, omnino omit- tere mihi neceffe fuit. Supererat, ut per alios meum in con- quirendis ftirpibus helveticis ftudium urgerem. Ergo Valefiae planitiem duobus itineribus adierunt: primo quidem D. DE CopreT V. D. M. Chirurgus, per alios labores notus, Ricou; & Jacogus Dicx filiorum meorum praeceptor , Theol. St. & | botanicae deditiflimus. Ad altiora longius itinera , per totam Valefiam , ‘alios homines adhibui. Inter alpes Valefiacas aditae funt, quae ad vallem Trientinam proxime pertinent: Sa/anfe, - Herbagere, Combe de Martyny, Remi, Valerfon; Tum iterum S. Bernhardi Mons; & aliqui ad. vallem de Bagnes fpettantes: le Bau, Mille, Grand Loes, la Pierre, Drone; Porro iterum Sem pronius M. & Alpes grajae, novae, altiffimae, cryftallis & raris plantis ditiffimae ; denique altiffima & feriffima juga glacialia, quae funt inter Vieze & vallem de Bagnes. «In boreali alpium jugo M. I/ezau, Dungel, Acedon, Sa- netfchs Prapioz, Meuveranid, Darbon, Syon y Touly , Javernaz, Chaud-Commun , Enzeinda, Chapuife, Nan. - . | : In fubalternis illis jugis pracaltus mons Mayen, & Naye, & -Chaude. Ita natae funt emendationes, quas incertus vitae interim ‘extrudo, ne.cum magno opere pereant, fi prius vitae finem Vol. V. Qq mihi 306. =» Se) o (I®- mihi DEUS fixerit, quam poffim id recufum dare, Roche d. 26. Maji, 1763. Le 1. Hvenum heterophylon aquaticuni polycephalon repens. DLL. Sylv. n. 27. addi debet noftris. Ejus caulis longus & repens multos ramos eredtos fibi vicinos erigit, parum ramofos, in- ferius pene nudos, foliisve. exiguis adfperfos , fuperius fo- liofos, per pollicem fere. Folia conferta , ovato-lanceolata, ad unum latus conflexa, magis quam in DirrENII icone. Setae ex bulbillis oriuntur, unciales, rubrae. Capfulae maturae adeo craffae, ut pene fphaericae fiant, cis operculum contra. &ae. Hoc ipfum ariftatum ; pecten brevis. In aquofis fre- quens. 2. HyPnum palufire ramofun, majus €D palidum Dirt. in valle Chapuife nafcitur ; & HvyPnum denziculatum , pinnatum, pinnis fimplicibus recurvis DiLt. pariter ex noftris eft. i 3. Brvum foliis congeflis, lanceolatis, anguftis , capfulis ovatis, operculo mammillari, nova planta et, miffa a CI. La CHENAL, le&a circa Bafileam in via ad fylvam der Bart. Caulis uncialis, te&us foliis confertiffimis, luteo-viridibus, longe lanceolatis, acutis, fuberifpis, dorfo eminente ; feta ex origine novi ger- minis & ex caule unciali.. Calyptra ftri&ifima, flava, longa. Capfula ovata, operculo mammillari , ex grandiflimis , pene polytrichis par. 4. Bavum cirvbatum E5 flellatuim, tenuioribus foliis DiLL. non rarum eft circa Bex. Tum Bryum pilofum verticilatum Du. s. Ad Brya difficilia n. 6. 7. 8. Emend. IV. adde Bryum Emend. IV. n. 7. rarior. n. 154. Vere ariftatum habet operculum; folia quam fequentibus anguftiora, neque furfum latefcentia, quafi pinnata, molliora. Capfula ortu gracili, fine ampullofo. \ 6. Bryum #6) O(S$% 30 6. Brvum Ewend. IV. n. 6. Foliis ovato - lansceolatis , congeftis, capfulis pendulis., opercalo mammillari, hac ipfa nota valde dif. fert a priori. Caeterum folia furfum magis latefcunt, & cri. fpantur; Aquifolii plicata & ferrata facie. In caulibus novis non florentibus mira e@ facies foliorum rariorum , pellucidorum, cuneiformium, vehementer ferratorum. Capfula brevior, quam priori, 7. Bryum n. 8. Emend, IV. rar. n. 155. habito majori dif. fert, foliis longioribus, fimiliter ut in priori ferratis, fed fetis longioribus , calyptris transverfis, operculo ariftato ; faepe po- lyanthon eft. /d rofewm accederet, nifì hac nota diftaret, 8. Brvum /anceolatum , pellucidura , capfulis fubrotundis, perse dulis, carneis Dit. n. 69. omnino reperi, fimile fatis Byryi feta . bicolore, fed foliis non pilofis, ovato-lanceolatis , parum acutis, rariusculis; feta ex imo caule , qui fuper eum ad femuncem erigitur; capfulis fubrotundis, pendulis, 9. Cum poft hanc ficciflimam hiemem magis, quam pro folito more , Mufci floruerint , corrigenda effe video, quae Emend, Ill ad n. 77. dixi. In JUNGERMANNIS caule foliaceo, obtufo, lobato ejus n. duae minimum fpecies feparanda& funt; major 1. Dit. feta ex medio folio pene extremo prodeunte, de gemma foliofa, fubhirfata, oblonga; capfula parva, per fede globofa, fubviridi, nitente, difcedente in quatuor petala . flava, fubhirfuta, ex medio quafi infundibulo reflexa, ; To. Alterum habet fetas in foliorum margine, ex gemmis foliaceis ad bafin pilis circumvallatas » Htorem clavatum longum, cylindricum, nigrum. E& 2. Ditt. ri. JUNGERMANNIE 75. Emend. III. vaginae longae funt, cylindricae, cum tenerrima feta » & globulo nigro, quadrifido, 12. SALICE alba & vitellina collata » Quae viciniflfimae in Qqz2 meo _ ù i / i y 1 dl; ) 308 #8) 0 (3% meo praedio nafcuntùr, nihil inveni veri difcriminîs. ‘ A/bae cortex paulum rimofior; folia fubtus plerumque fericea; fluvae tantum albo polline adfperfa; 4/4ae fuperne villo brevi & adpref- fo cum faturato tamen virore ; flavae glabra , ut tamen inter varia vimina etiam folia villo inclinato, & adpreffo confpicua reperias: & in 4/2 contra folia fubtus incano polline potius iglauca, quam villis adfperfa. In utraque ad infertionem folii “duo paria punîtorum nigrorum fubhirfutorum, & in altero latere fubinde unum, tria, quatuorve punda nigra, aut nul- lum omnino. In omnibus dentibus utriusque tumor fubruber. Non ergo credo differre. | 13. Nondum florentem reperi SaLiceM , auriculis brevi- bus ferratis; vimine flavo, fufco , folio dentato ,, ut amygda-. lino, glabro fuperne, inferne etiam exeunte aeftate incano. 14. PersicaRIA montana latifolia, ramofa a CI. ALLIONE pi- ta, nafcitur in pratis circa Formza22z ad pedem Alpium grajarum. 15. ALCHIMILLA alpina pubefcens. “ In altis alpibus, ad dex- tra S. Bernhardi, & S. Bermhardo ipfo. Videtur inter Alchimillam fericeam & vulsarem medium lo- cum ténere, propior ifti. Jil Nam folia radicalia tantum palmata, femidivifa, fegmen- tis novenis, feptenis. Folia etiam fuperiora, per quae caulis tranfit, aut rami prodeunt, femidivifa, & novemdentata, fio- resque fublutei, vulgari fpeciei fimiles. Ad argenteam uniee accedit foliis utrinque hirfutis , magis ‘tamen in facie prona, quae in junioribus fimilem, ut argenzea, fericenin villum habet. i , 16. In Tresris duobus, paniculato & heteromalo, utique in multis exemplis confirmavi Cl. JacquIN adnotationem, feffi- le nempe heteromallon habere flores quadrifidos, cum italicuma illud eretum & linifolium flores habeat quinquefidos. Quae in planiori Helvetia, ea pariter funt quinquefido fore. gir . adeo { BEVO CK 309 adeo tres fpgcies effe; a/pinam, floribus feffilibus unum latus fpeantibus, quadrifidis; bel/veticam, quae & in M. Weisner alliae, & in Alténftolbers Thuringiae provenit, etiam quinque- fido flore, foliis faccidis, petiolis florigeris-longioribus; & ira licam foliis lini, acutis, durioribus, neque flaccidis., petiolis ra= mofis multifloris, in paniculam difpofitis. Neque dubitarem de hac diftinguenda a prima, nili media intercederet, quae fa- cie priorem, flore pofteriorem, imitatur. 17. Gramen novum & perpulchrum crefcit in alpibus Per» ninis inter Vallefiam, & vallem Augultam fupra vallem Bagnes. Aliqua eft fimilitudo Avenae flavefcentis 5. differt autem ab ea humilitate dodrantali; foliis fetaceis, tenuiffimis; arilta ad bafin, non ex dorfo glumae floralis, nata. Longi funt flores & conici, calyce biglumi; utraque gluma mucronata , altera longiori; Folliculus pariter longe conicus, mucronatus, mu- ticus, biglumis, ad bafin pubefcens; Ad radicem folliculi a- rita geniculata, toto flore longior. Semen oblongum , acu- tum. Tota pianta, & potiffimum flofculi nitido auri fplendo- re refulgent toti. Nunquam difticham locuftam vidi. Erit AvENA dianthos, floribus anreis, ariftà ex baff floris pro- deunte. 18. Vallis alpina Chapzife, quam altilfimi montes glaciali crufta veltiti a meridie tuentur, plures plantas feptentrionales “alit: Pirolam uniforam, Epipattin tetrapetalam, Ophryu minimam, Corallorbizam. ‘In CorartorHiza flore; cum per omnes aeta- tes eum fcrutari daretùr, reperi utique labellum habere utrin- ‘ que denticulum fubreGum; intra eum vero in albo labello ma- culas faturate purpureas, pene nigras. In futtentaculo duo lo- culi funt, inque eorum quolibet duo globuli pellucidi. Pro iis loculis continendis in labello duae depreffiones. In vicina fylva Saufeulaz ad dextram viae , quae ducit in M. Pondenan, quem bis adivimus, & cujus quafi brachium elt vallis Chapuife, crefcit abunde multo rarior, & borealis planta, mempe EreipactIs caule apbylo , flore fiupinato , labello ovato , lan- i q 3 . ceolato, 310 #5) C3% ceolato ; calcare ovato, turgido. Orchid. p. s1. Epipogum GMELIN, flor. fbir. p. 12. t 2.£2. 3% : Radix ramofa Coralorbizae, minus tamen compofita. Cau- lis debiliffimus & tenerrimus, dodrantalis, & femipedalis. Ad eum fquamae aliquae. Florum fpica rara fere triflora. Stipula ovato-lanceolata, grandis. Ovarium fphaericum, album, ma- culatum. Fios pendulus, fupinatus, ut calcar fuperiora petat, mira quadam & peregrina figura. Petala quinque exteriora diffita, ovato-lanceolata, fubflava : lateralia nulla, fed labellum appendici. bus ovatisornatum; Vomeris caeterum fimile eft, duabus penicil» lorum piloforum lineis per latera piàum, inque medio macula tri- cufpidata, purpureis utrisque. Calcar breve, curvum, intus pin- gue , lincatum & maculatum. Scapus ftaminifer terminatur: verfus calcar vallecula, quam eminentia ambit. Ex ea prodit pofterius grandis fungus, inferne bilocularis, & duabus anthe- tis inftruttus. Suftentaculum anterius crafflum , obtufum, fa-.. rinofum, album. Ex eo margolateralis eminens retrorfum it, & in vallecula duo loculi pro antheris excavantur. Augufto M. floret. Haec planta in Helvetia inmenfis maribus terrisque a GmetinIiano natali loco feparata , manifefto docet, non ex aliquo centro paulatim in ambitum ftirpes pullulaffe: quì enim per mille milliaria potuiffet ex Sibiria in unicam alpinam vallem femen hujus Epipattidis transferri, neque in eo itinere colonias relinquere? Mihi manifeftum videtur, DEUM in quamque tel. luris regionem eas ftirpes, ea animalia difpofuiffe ,, quae in ca regione optime & vivere & vegetare poffunt. % 19. HyacintHus flore oblongo fupra rupes nafcitur verfus Planfavey , folitarium mapale. 20. RanuncuLi fingularis, & forte hybridae, exempla in valle de Bagnes legit D. Ricou. Poffis habere pro monftro ex adulterio Ranunculi sraminifolii, & aconitifolii nato. Ab illo habet radicem bulbillis fattam, quas fetae obducunt. Folia petiolata etiam — - BEDOCSE 31I etiam & ovata, ferrata, fed lacera, nervis parallelis in longas lacinias peracutas extantibus. Caulis cubitalis. Flores pauci. Sub - divifione caulis-folia, tut in aconitifolio, trifida » in altero exem-. pilo. Calyx florali colore ex albo fufcus, vagus. Flos albus; petalis emarginatis reflexis. Semen repandum, tuba curva. 21. Formofa nova civis eft AnEMONE foliîs caulinis ovate= lanceolatis | radicalibus trilobis €&$ multifidis : ‘Anemone bulbocaftani radice Loser. quae in rupibus fupra molendinum Rupenfe, etfi non abunde, tamen fponte, nafcitur. .22. In fummis Alpibus Peszizis provenit, circa tempium Jovis, POTENTILLA trifoliata, caeterum adfinis valsari Quinque» folio minori, caule ramofo, praeter ftipulas dentatas , nudo, hu» mili; fegmentis calycis ovatis, obtufis, petalis emarginatis, lu- teis. Cum nomine Pozenzi/ze (Pentaphylli) nronzani min. luteo tore mentiltae flore cineracei BarrELERII a CI. ALLionE habui. Nondum tamen aufim a vulgari Quinquefolio feparare, & pauca, aliqua - tamen, folia quina in eo inveni. 23: CraTREGUM a/pinam glabram comparavi cum montana inferne tomentofa. Etiam frutus huic multo goffypio obnubi. tur, dum floret, & calyx viret; cum d/pinae frudus glaber, “rubellus fit calyx, ejusque latiora fegmenta. Flos etiam 07» tanae- major, albus; a/pizae rubellus. i "24. Ad Rosx Pimpinelae folio hiftoriam adde: Semper eft foliis frequenter novenis, etiam undenis, in hac gente minimis, uti tota humilior et; pomo rotundo, fpinofo , quando vetuf. tius, in juniori planta faepe glabro; calycis fesmentis integris, vel modice dentatis & ciliatis; petalis albis cum Juteo colore admifto , qui in ungue dominator. Noftrae neque petioli flo- rigeri, neque pedicelli foliorom fpinofi funt, qua nota fpino- Sfima Linn. a noftra-differt, tum foliis magis reticulatis, in media area fcrobiculo notatis è potius rotundioribus & habitu humiliori, 7 25. Rosa 312 Mn Dil 25. Rosa arvenfis candida non el varietas. Flos, cum pa- ris magnitudinis foliis, minor ; columnae tubarum fub ftigma- tibus pilofae, quae in vulzari glabrae ; ftipulae ciliatae, quae in vulgari ferratae; folia calycis valde fimplicia, ut, quae ramos habent, unum tantum & alterum habeant, & faepe tantum den- tata fint, ad fummum femipinnata. 26. Rosa foliis glaucis , vubedine tinttis & ipfa folia calycis habet fimplicia, raro barbata. Non tamen aufim feparare. 27. Geranîmn phaeum, Bernae non rarum, & GeranIUM fubcaeruleum Emend. III. n. 190. vicina funt, & habitu proxi- - ma; differunt vero flore. Caulis quidem in phae0, ad foliorum originem nodofus, Folia inferiora conjugata, hirfuta ; fuperio- ra folitaria, & e regione petiolus biflorus. Sic etiam in fubcae= ruleo. Foliorum figura diffimilis. Nam in phaeo latiora, in fubcaeruleo multo anguftiora , magisque profunde feptifida. Sti» pulae in phaeo flavae, fufcae, ovato-lanceolatae ; in /ubcaeruleo hirfutae, virides. Similes duae ftipulae , ubi in duos ramos unifloros dividitur, unciales, pilis exftantibus hirfutos ; ita fe- re'in fubcaeruleo. Calyx utrique fimilis, ovatis fere fegmentis cum brevi arifta, pilis canis hirfutus. Sed flos in phaeo multo minor. Petala per oram undulata, & ferrata, & in medio a- cuminata, pene pentagona, cum ftella in medio alborum ra- diorum. Utrique pili circa originem ftaminum. Subcaeruleo petala multo grandiora , fubcaerulea (gris de lin), centro li- vido, ftella confimili, lata, non mucronata, perfeGe in plani- tiem expanfa, multo flaccidiora, per oras plicata & ferrata. Frequens eft'in pratis circa Chilon, & alibi in agro, Ru- — penfi.. Dixerim G. foltis femiquinquefidis lobis ampliter dentatis, pe» diculis bifloris, petalis planiffimis , circumjferratis. gira 28. .Princeps diverfitas GeRANII aconitifolii a germanico et in Rtipulis, quae huic magnae; illi exiguae funt ad petioli flo- rigeri originem. Nam aconizi-foliam {peciem foliis pene perinde divifis reperi, ut Germaricum. —29. LyCH. - si se DOC i 313 29. LycHNiDI h, 478. Rarior. funt omnino folia ad radi- cem petiolata, fubhirfuta, miucronata : caulina fere linearia, aceta Flores in fummo caule pauciì, fed praegrandes., fef cuncis longitudine. Calyx dimidio ovario longior, eaque fede, uae fub germine eft, anguftior: caeterum venofus, tener, ex albo & purpureo varius, fegmentis quinque acutis, brevibus, Petala calyce longiora, breviter bifida, cum ornamentis ferra- tis, bifidis, ‘in petali principio. Tubae tres longae & curvae. Eft omnino L. pumila faxatilis, atpina, flore carneo , folio craffo, molli, tomentofo Cl. ALLIONE. 4 30. MyosoTipis «lpinae glabrae duplex monftrum vidi. In utroque folia lata, magna, multum fuper communem fore. tem; in priori omnia deformia, inque capitula congefti flores, mifta foliis & imperfectis floribus , atque fru@ibus abortivis. Ex altero poffet nova fpecies fabrefieri. ER enim flos pe- . mitus mutatus, petalaque bifida quidem, fed calyce non lon- giora, quae duplo eum in naturali planta excedunt. 31. Conje&ura CI. Jacquini de SAxIFRAGIA autunizali- cum Clufiana alpina conjungenda locum habere nequit. Clufianae folia pulpofa, congefta, ciliata, angufta; flores in fummitate multi, & multo minores, & ftriata petala. Auzumnali folia mi- nora, nunquam imbricata, munquam ciliata; flos in fummo unicus, quadruplo amplior, petalisque latis, lineatis; ovarium per maturitatem flavum, nitens; calyx reflexus, qui in Clufiana _ femper re@us el. i |. 32. ArsuTO foliis rugofis ferratis flos albus eft, ora virefcen- ite, decem in bafi coftis percurfus, in ore contra&us: fegmen- tis quinque ovatis replicatis; Calyx parvus, femiquinquefidus, ftellatus; Stamina non ex flore, fed ex fru&us ambitu, contra VAILLANTIH legem: Antherae gemellae, fpadiceae, ex quarum quoque loculo breve cornu exit; Tuba cylindrica, apice’ craf- ° fiori. Vol. V. R r gu 33. La- 314 se ) O ( $$ 33. LASsERPITIUM rar. n. $53. ad Selina pertinet, femine Thyffelini fimili, ad quod tota planta accedit. Ab eo differt fe» mine duplo majori, cujus fulci profundi, & elevata juga funt, cum ‘in vulgari absque elevatione, aut cum ca demum exigua, in femine pivgantur. Num ea diverfitas fufficiat, & cur planta humillimae plamitiei unico raroque exemplo in alpes adfcende» rit, videndum. Videtur Apium montanum nigrum C.B. ex come paratione cum ftirpe ficca Summi Viti. 34. Maxima & fpeciofillima umbelliferarum noftrarum Ci- cutarIa eft lazifolia faetidifima, quam diu quaefitam, tandem ex valle Antisoria, & prope pagum Formazz ad pedem Alpium Grajarum ex rupibus nafcentem habui.. Trium quatuorve pe- dum eft magnitudine, caule cavo, pollice multo craflioti, ful- cato; radice lignea, alba, fpongiofa, odorata; foliis valde come pofitis, pinnis pinnatis, pinmulis femipinnatis cum cofta con- fluentibus, latis, lanceolatis, rariter dentatis.. Umbella omnium amplilfima, valde compofita, & univerfali & particulari ‘calyce multifolio, reflexo. Petala integra, aequalia, ovata, curvula, acuminata. Semina eminentibus lineis, & pene alis tribus me- diis percurfa, ovata, convexis placentis magnis elevatis coro» nata, & tubis incurvis, perfiftentibus. 35. Etiam /upinun € angufiifolium PsyLrrum Genevae naf- citur. 36. GenTIANAM dudum vidi legique; ut tamen nollem hadtenus feparare. Similis eft davaricae S. Gentianae foliis ovatis, caule unifloro: etiam in eo, quod ex una, neque maxima, ra- dice plurimi in ambitum caules foliofi exeant: tum quod folia ad unam partem caulis per paria ftipentur. Differunt folia fi. gurà, quae brevis, pene rotunda, accurate & argute lanceola- ta eft, etiam in caulinis acuminata. Flos multo minor, caetera fimilis, «cum fubcaeruleis, & ex albo variis, emarginatis orna- mentis, inter duo quaeque petala intercedentibus. Paffim in fummis alpibus Pennino, Fo &c. / 37. Gen. #6) 0 (3% ;, 37. GENTIANA utriculis ventricofis abunde circa Roche prove- nit. £i radix exigua, flava. Folia radicalia ovata, acuminata, rofulam faciunt & cito exarefcunt. Caulis quadrangularis, etiam ad dodrantem adfcendit. Flores ex alis in brevibus petiolis : Flos fegmentis ex elliptico-lanceolatis, extus fubviridis, intus coeleftis coloris; fegmenta intermedia bicornia. Tubae ftigma . difcoides, rotunduni. Filamenta gracilia paulo eo difco bre- viora, cujus pars inferior pollinem ab iis recipit. \ 38° Etfì Scorpiurus a/pins multa peculiaria habet, & a CI. viris pro propria planta habetur, non aufim tamen eum fe. parare. Perennat, habitu elt minimo, unius & paucarum un- ciarum, foliis ovatis, non oblongis , calyce hirfutiffimo , flore grandi. 39. SyMPHYTI tuberofi nomen Linnacanum mutare oportet. Nam & valgari fumma folia oppofita funt, inter quae floralis ‘ ramus exit, » x 40. De hac, quam dicam, planta difficile eft judiciumy quam amici aliqui pro Eruca fy/veftri luteo parvogue flore C. B. habuerunt. e Bafileae juxta rivulos & aquas ftaguantes provenit; tum - hic Rupe, & in altas alpes adfcendit, ut in M. Foub. Caule femper eretto, pedali, cubitali, parum ramofo eft. > Folia funt fere Leucoji terrefiris CoLuMNAE, acutiora tamen, pin- nis conjugatis, dentatis, magnis & paucis dentibus; extima parte folii fere rhomboidea, dentata, multo majori. Flores perexigui funt. Calycis foliola elliptica, linearia, curvula, introrfam cava, deorfum non gibba, paulum patentia, flava, pene glabra. Petala vix calycis longitudine, ere@o-ungue an- _ gufto, braîtea elliptica, flava eadem. Glandulae fex, una utrin- que, inter ftamen longius & calycem,; duae inter ftamen bre- | vius, &germen. Stamina majora quatuor calycis longitudine, duo breviora ; antheris ovatis, rotundis. Germen calyci aequa- de, cum fiylo brevi & Rtigmate crafflo. Siliqua brevis, quam C Rrz “ ovata 2 Lc SNT RE VO(S® a ovata longior, vix trilinearis, per intervalla torofa,, pene cy- lindrica, ftylo non minimo; emarginato, coronata. Semina, in duobus loculis numérofa , fubrotunda, paulum comprefli. Videtur omnino fiymbriuns aquaticum, folits in profundas la= cinîas divifs Tourner. Quod foliis latioribus & caule diffufo ludit. Ì Aliud videtor Artroni alyffuinm foliis pinnats, multiformibis, foribus racemofis luteis t. 7. p. 40. totum diverfum, inque fum- mis alpibus Grajis natum, tamen etiam Bafileae inter Wiefam fluv. & villam Klben a CI. viris indicatum ; foliis penitus, prae- ter ima, filiformibus, flore majori, fru@u minori, non torofo, fed duro, vere alyflino, & ovato. stessi 41. Novam, puto, plantam in M. Sa/eva reperit Cl. DE SAUSSURE. .. Radix nefcio an non annua. -Foliorum ad terram rofala notabilis, penitus fingularium, durorum, laurinorum, Viridiun} nitentium, in univerlum ex piano petiolo ovatorum, aut po- tius ellipticorum: dentibus re@angulis fex, otto, quorum quisque aliquot duros pilos emittit ,, ut in carduis frequens ett. Caulis nudus, praeter pauca & fimplicia folia fub divifioni- bus pofita, vagus & varie curvus, uno fere ramo; dodrantem adtingit. Calyx deorfum non gibbus, ovatus, paulum lanceo- Jatus. Petala duplo calyce longiora, lato nervo, bractea an- gufta, ovata, alba, pene ochroleuca: quatuor lineis.aeftimo. Sex ftamina, quorum duo paulo breviora, antheris germinis’ longitudine; Quodlibet ftamen oram tumentem, pene annu- larem, circumpofitam habet, de cujus foveola ftamen furgit, non veram glandulam, nifi velis annulum fex glandularum fa- cere. Siliquae pene maturae ad petiolum nodulo ortae, con- prelfae, vagae & incertae dire&ionis, puto etiam pendulae, fefcunciales, polyfpermae. Germen brevi ftylo craffescente co». ronatum, & filiqua mucrone obtufo terminata. Aliquid fimile habet Turritidi ramofae, diverfum foliis lauri- nis, dentatis, ciliatis ; a Turritide minori toto differt habitu , folisque; a Sifymbrio fcabro foliis praeter cilia dentium glabris, donge magis) dentatis. Evit B2)O(I$ 317 Erit Sisymarium nudicaule, foliis vadicalibus nitidis, dentatis, I dentibus ciliatis. i } 42. Cardamine, quam dixeram Rurior. n. 720. eft omnino Hesperis; filiqua lata, obtufa, fubcaerulea. Semina cordifor= mia, marginata. i ‘43. Erucaco fegetum, mova civis, abunde crefcit in agris — circa Chebre. 44. Leucoyi fy/u. Crus, in Valefia ledii, flos habet ca- lycis folia omnia deorfum gibba, duo tamen magis; Petala longe petiolata, braea ovali; flamina duo lateralia inferius orta, quam reliqua; & cis eorum 'originem duae glandulae -gemellae : filamenta latiufcula ; ftigma feffile, paulum emargi- natum. : 45. Unicum exemplum plantulae in M. Prapioz leum eft, quae poflit pro nova haberi, fi repetito confirmabitur. Eft ex minimis, cum tamen flores fru&tusque ferat, vix biuncialis ; folia ovata funt aut ovato-lanceolata & petiolata , integra , brevi- bus pilis ciliata. Caulis teres, nudus, ferens paniculam {ex feptemve fiorum minimorum. Calycis folia ovatolanceolata » cava, violacea. Petala emarginata , petiolata, alba. Stamina frudu longiora: qui craffus eft, fubrotundus; tuba brevis, cy» lindrica, fine fubbifido craffo. .Septum latiorem fru&tus diame- - trum bipertit. Semina numerofa. VieinumA/y/fo Myagrifolio, porro conferri meretur, wi, folits non dentatis. i 46. Foenum-GRAECUM filiquis numerofis, feffilibus, incurvis, Cat. Gott. p. 274. F. graecum polyceration Riv. tab. 82. circa Fouly Valefiae nafcitur. È - | — 47. OnosancHE caule fimplicifimo, laevi, faminibus exfertis Tinw. Spec. p. 632. Orobanche magna, purpurea Monfpefulana ]. B. T. IL p. 782. provenit in pago Fowp. - | 48. PepicuLaris foliis pinnatis, pinnis longis , dentatis, floribys roftratis, longiffime (picatis ; in M. le Beau. Calyx ei hirfutus, in- curvus, quinque fegmentis triangularibus, quorum imum lon- gilimum. Galea longa, roftrata, inque roftro globulus tubae Ri .i Rr3 confpi- / 318 Se YO (I confpicuus. Barba floris pene aequaliter trifida, medio tamen fegmento minori, omnibus fubrotundis. 49. Bucuta illa, draîeis rubris, fummarum alpium, vere diverfa fpecies effe videtur. Spica equidem praelonga, cum ma- ximis braîteis, ovato-lanceolatis , fubangulofis & dentatis, & cae lycibus villofilimis , habitusque ftolonibus repentibus deftitutus, funt Brunellae Genevenfis ]. B. Folia autem afpera, ovata, mini. me angulofa, & bra@eae pariter utrinque dentatae, fed absque divifione profundiori triloba , diftinguunt eam ab eadem. A vulgari detedtu caulium reptantium diftat. ui, so. STATICE in M. Grifeo, qui e& inter altifimas Alpium, abunde provenit. Su. Abfinthium montanum , candidum, bunile C. B. piuma ‘ CI. ALLIONE t. I. £ 3. folia fere habet Arzemifiae, rarior. n. 903. quod vulgo Gewipi album; caulem tamen pene nudum ; flores in alis nullos, & in fummo caule congeftos, tres ad quinque, eos- que multo majores, pene fefliles. i i, Calyx fatis fimilis eft Abfin'hio Geripi imbricatus, fquamis ovatis, fubhirfutis, ora fufca. Flofculi plures, ad quadraginta, ut 37. numeraverim androgynos, femininos novem; funt autem forte plures. Placenta pappofa. | Ex Alpibus glacialibus inter val. de Bagne, & Viega, multo reliquis rarius. Valde fimile eft Abfinzhio Genipi ; elt tamen plan- ta C. Baunini & VarLcantIt. Dixerim ARTEMISIAM folis fe- riceis , petiolatis , pinnatis, pinnulis trifidis €5 quinquefidis, caulinis linearibus , €5 palmatis, floribus fefilibus umbellatis. 52. SANTOLINA foliis gnadrifariam dentatis, pedunculis uniflo= riss provenit circa Fou/y Valefiae cum MiZefolio nobili. 43. Solidago alpina Linn. Ip. p. 880. cum Senecione foliis lingulatis, tomentofis Enum. nihil quidquam fimile habet, ut de alia planta CI. JAcquinumM neceffe fit dicere, quando has plan- tas conjungit. Etfi enim prima folia Sezecionis fubrotunda funt, reliqua tamen lingulata, plicata, tomentofa cum durioribus, longe cordatis, ferratis, Solidaginis foliis nihil habent commune. \ JOH.. Se )O( SK 0 leg JOH. RUDOLPHI STEHELINI OBSERVATIO DE Fractura Offis Bregmatis. A 1762. die 7. Julii in Nofodochium afferebatur JosePHUSs «+ KoEePFERT vir 42. annorum, rufticis laboribus in Urbe noftra vi@tum diarnum quaerens, cujfis Caput pridie lapidis i&tu ita erat percuflunr; ut.non folum in terram concideret, fed & fenfu & motu omni privatus nocte ingruente in aedes dexter- ‘rimi Chirurgi Jon. BaLtHAsaRIS PHILIBERT tranfportaretur; hic locum collifum luftrans in fuperiori parte finiftri offis bregma- tis plagam obfervat fere ovalem, quae ab anterioribus retrorfum 23 pollices longa; & a fuperioribus deorfum 2 pollices circiter lata eflet, ita depreffam ut in medio ad unius pollicis altitudi- nem defcenderet; Rafo itaque capite, depurato vulnere, & ab- latis integumentis ibidem loci reperit os bregmatis deprefflum & comminutum in plurima frufta ita difpofita, ut femet ipfa fuffulcirent, ne unum altero profundius demiffum duram Ma- trem perforaret, fimulque & a futura coronali & a fagittali ali. quot lineis ad minimum diftarent, quoraom fragmentorum fex fatis grandia aptis inftfrumentis eodem die, nec tamen fine mul. to labore a dura Matre feparavit & abftulit, reli@is in vulnere fragmentis aliquot. minoribus nimis tenaciter haerentibus ; quo fato duram matrem perluftrat, quam integerrimam absque ul- ‘ Ja laefione praeter filamenta £. vafcula illa dilacerata , quorum ope cum Calvaria cohaeferat, reperit; hinc vulnere debite ad- miniftrato, cum nullibi in Capite vel reliquo Corpore laefio ulterius appareret, ger in ledulum translatus fenfim fenfim- que ad fe redibat, ita ut eraftino die eundem jam in Nofodo- chium translatum ipfe ego invifens & mentis compotem ri & atis e 82) RR fatis bene fe habentem offenderim, nifi quod loquela quodam- modo impedita effet: quae tamen fequenti die jam integre re- ftituta erat; caeterum de nullo dolore conquerebatur, & pulfus erat quam maxime naturalis; hinc praeter diaetam tenuem, In- fufum theiforme ex herbis vulnerariis, & temperantia nihil prae- fcriptum. i Singulis diebus vulnus deligabatur, fed nonnifi d. 12. Jul. Linamenta omnia prima ftatim die vulueri impofita a Nofodo» chii Chirurgo J. Casrare ManGOLD auferri poterant, quae tum ‘temporis adhuc & durae Matri & margini Calvariae agglutina- ta haerebant; tum demum dura Mater undique denudata in confpetum veniebat ad Thaleri magnitudinem, & amplior: integerrima , pura, coloris fani, ad quemlibet Arteriarum i@um fefe elevans & deprimens, ad margines Calvariae nonnifi pau- cis locis adhaerens: ibi fcilicet ubi fragmenta ex vulnere ex- - trahi haud potuerant; caeterum margo offis abrupti aequabilis, quafi fcalpelli ope oblique excifus fuiffet, ita ut Diameter vul. neris extus major, quam proxime duram Matrem effet; hadte- nus Symptomata mala nulla; febris nulla. : D. 15. Julii, mane. Margines Offis jam pus fundere inci- ‘piunt, dura Mater faniflima apparet, pulfus eft naturalis; fed eadem vefpera brachium dextrum libere movere haud poteft, quae movendi difficultas d. 16. major, fimulque vulnus magis ficcum apparet, ut & d. 17. Juli; quo die brachium ceu Para. lyfi affe@tum torpet , fimulque conqueritur de majori debilitate; fequenti die accedunt deliria, motus fpasmodici membrorum non diu durantes, faepius vero recurrentes, fimulque loquela ‘impedita; d 19. Jul. vulnus rutfus egregie fuppurat , fed dura Mater ceu magis tenfa & tumida apparet, margini Calvariae fir-. miter quafi adhaerens, ipfiusque pulfatio non aeque ac olim percipitur; inde ad diem 22. Jul. usque & Paralyfis brachii dex- tri augetur, & Loquela plane perit,& foporofùs caeterum fuppura- ‘tio rite procedit, pulfusin utroque Carpo femper naturalis ; interea ‘temporis Clyfteres aliquoties inje&ti, temperantia cum Liq. anod. #8) o (S% 321 min. H. propinata, fimulque fri@iones in brachio affe@o cum fpir. formicar. & lumbricor. terreftr. adhibitae. Inde a die 23. Jul. praeter fpem omnia in melius ver- gunt: rurfus verba quaedam pronunciare valet, fenfusque & motus aliquis brachio redit; haec adeo cito meliorantur, ut die 29. Jul. rurfus libere loqui, & brachio dextro infigne pondus elevare valeat; fuppuratio vulneris pulchre procedit, puifatio durae matris evidentius percipitur, pulfus, appetitus, & fom- nus naturales. D. 10. Augufti è le&o furgere & in cubiculo ambulare potelt. D. 19. Aug. duo fragmenta oîlis breginatis ad 1 pollicem longa, 2. lineas lata fponte ex vulnere fecefferunt; Tabulae ambae erant tenuiflimae, diploéque exefa, ut vix inter fe cohae- rerent; fequenti d. 20. alia duo fragsmenta minora ex vulnere auferri poterant; inde vulnus citiflime repletur, ita ut d. 2. Sept. dura mater plane obdu@a fuerit nova fubftantia callofa & cute, adeò ut pulfatio ipfius, ne digito quidem admoto, amplius percipiatur ; medius locus vulneris folidiffimus apparet, cum tam in parte fuperiori quam inferiori pus adhuc exeat, ex quibus partibus d. 9. Sept. feftucae exiguae ofleae fecedebant; tota plaga tunc temporis adeo erat impleta, ut digitus duram atque refi- ‘ftentem fubftantiam quafi verè offeam fentiret; luxurians dein caro aliquomodo integram curationem tardabat ; tandem vero d., 18.O@obr. vulnus omnino claufum , ipfeque aeger fanus, ‘viribus integer, folitos olim labores exercere potens, 106. die poft acceptum vulnus e nofodochio exiit, in loco vulneris cal- variam quodammodo excavatam unice habens, quae debito pi. leolo ideo muniebatur. Idem homo,. uti demum comperi, -duris ut ante labo- ribus operam dans, menfe Januario A. 1763. in Pago vicino morbo inflammatorio pectoris obiit. Vol. V. : Ss In 322 ; SE VOCI * * > * - In cafu modo enarrato curatio plane ex voto ceffit, licet plura tam ab initio percuflionis , quam praecipue in decurfu morbi é7syevopeva triftem exitum portenderent; nam & ab i&tu concidit, & ob depreffam calvariam per -plures horas fenfu & motu privatus jacuit, tum praecipue poft decimum diem fu- perveniebant fymptomata plane funefta, quae per 7. integros dies continuabant, paralyfis, vocis defeîtus , deliria,, motus eonyulfivi, fopor; talia nimirum, quae cerebri ipfius male atfe- ti aut compreffi indicia certa habentur; Credi potuiffet talem compreflionem cerebri ab extravafato fanguine, vel etiam a pu- re nato exortam effe; hinc-etiam quaeftio oriebatur, annon dif feGione ipfius durae matris tali materiae facilior exitus fit pro- curandus? DiffeGtio equidem durae matris, quae fenfu caret, abfque damno intititui potuiffet nifi, quae eam fequi folet, ma» jor encephali dilatatio, & fungorum qui dicuntur inde exor- tus, tum difficilis imo periculi plena eorundem curatio, majo- rem metum excitaffent ; praeterea cum color naturalis ipfius durae matris minime mutatus effet, cum nihil purulenti vel fluidi (tagnantis fub ea ullo modo detegi poflet, metus erat, ne ftagnans forte materia nimis profunde intra fubftantiam cerebri latens, nequidem per aperturam fattam commode exire poflet; hinc omifla diffeGtio durae matris, licet non iguotum erat Clar. Dunzio Medico Bremenfi { in haud abfimili cafu ob di. latam talem diffleGionem litem obortam effe. i Nihilominus gravia illa fymptomata poft 7. dies fponte ceffant, unde concludi poffe videtur extravafati vel purulenti nihil in cerebro haefiffe, nam tale quid fi adfuiftet, vix refor- beri potuiffet; quaeritur hinc , quanam ex caufa gravia illa i fympto- + Vid. der HHrn. Werlboff, Palla8, Probifeh, von Hiarne, Suter, Tarpfer, deg Strafiburaifchen Collegii Medici, und des frn. von Haller Urtheile inber cine Krancfenaefchichte, und insbefonder uber einen fireitigen Puncten deg Darilber ausgefertigren Vili reperti; von Arnold Dunge, M. D. Bremen, 1757. BS Vo (3% 323 fymptomata originem duxerint? an non credibile ex vehemen- ti illa concuflione totius cerebri maffae, tum etiam ex adeo in- figni depreflione calvariae, quae prima die accidit, circulum fanguinis in aliqua cerebri parte fuiffe turbatum; vafcula quae- dam. fanguifera comprefla, vel alio modo vexata , nec tamen rupta, aliqualem obftru@ionem indeque fanguinis ftagnatio- nem effecille, quae cum exigua fuerit, fymptomata mala haud ftatim producere valuit? quod fi vero ftagnatio il!a fenfim fuit adauda , fimulque fanguis majori vi in eundem locum affluere coepit, tunc neceflario inflammatio eft oborta cum majori vaf. culorum diftenfione, & tumore; unde in eadem hacce finiftra cerebri- parte nervorum quorundam compreflio intelligi, fimul- «que omnium ingruentium fymptomatum ratio reddi poteft, praecipue cum in apoplexia fanguinea ab infardu vaforum ce- rebri phaenomena plane analoga occurrant. Inflammationem-autem revera adfuiffe, fatis indicare vide- tur vulneris ficcitas fimul cum iftis fymptomatibus accedens, tum (etiam ipfius durae matris tenfio & turgefcentia adeo increfcens, ut pulfatio ipfius per aliquot dies plane interciperetur , quae tenlio a cerebro magis turgido eandem extrorlum pellente, & inter margines frati offis nimis comprimente, orta videtur; forfan eodem tempore tenfio & ficcitas durae matris anda fuit ex eo, quod fanguis in ea vafcula olim cum calvaria continuata, nunc difrupta & obftru@a , rurfus influere inceperit, eaque apta nevi ut poftmodum elongari & deperditum reftituere. poflint. | Annon ex praéfenti obfervatione concludere licet, quod in vulneribus capitis cum fraQura cranii, praefentibus licet gravif. fimis fymptomatibus; dura mater haud facile aperiri & diffeca- ri debeat, nifi fluctuatio materiae- fub ea percipiatur ? Caeterum mirandum plane erat , quod in capitis vulnere adeo infigni, per totum decurfum morbi febris accefferit nulla, fed pulfus rbythmum fuum Rea femper obtinuerit; an s2 ex x 334 #2) 0 (2 ex eo quod partes hae laefae minus fenfibiles & irritabiles fint aliis? Sed & inflammationes particulares absque febre faepius fuerunt obfervatae, tum quoque Apoplexia fanguinea, pro fpecie inflammationis cerebri merito habenda, raro febrem comitem habere folet. Pulchrum quoque erat infpicere , quomodo ex omni am- bitu vulneris, imprimis ex diploé, papillae carneae enafceban- tur; tum & quam cito etiam in ipfa medietate vulneris fub- ftantia deperdita renafcebatur, quae nonnifi ipfius durae matris propago fuiffe videtur, cum in marginibus, fuperiori & inferiori, ob fragmenta offea nondum feparata calli renafcentia tardius procederet; nec non quod callus inde natus adeo cito durus & refiltens fuerit faQus. Equidem commoda fuiffet occafio in modo recitato cafu, ubi adeo infignis portio durae matris oculis patebat, in ipfius naturam fenfibilem inquirere, dummodo haud crudele vifum fuiffet, in vivo homine experimenta nimis curiofa inftituere; attamen linamenta exficcata, durae matri agglutinata , inde avulfa; tum & fpecillum rudius licet almotum , quae nullam unquam moleftiam, vel fenfationem aegro pepererunt, fatis de ipfius infenfilitate teftari videntur. wu: In alio Viro juvene, cujus dorfum manus a rota aquaria gyrante tam graviter erat laeflum, but nonfolum nudi tendines in metacarpo confpicerentur, fed & bini extenforis digitorum tendines ad digitum indicem & medium procedentes plane di- lacerati & difciffi effent: hi tendines a fuprà memorato Nofodo- chii Chirurgo dexterrimo ManGoLD me praefente forfice fuerunt refeGi, absque ulteriori dolore, vel alio incommodo , -qualia - laefum tendinem fequi olim metuebantur. ceo - Curatio- 8 )o( 3% 325 Curationes quaedam infauftae, vitandi caufa : in exemplum ennarratae, ab A NO N Y MO. e e ee x A C. CELSI, omniumque ab aevo Medicorum judicio, cer- . tum eft, ad morborum curationem nihil plus conferre quam experientiam (a). Ideaque fapienti confilio, antiquifli- mi artis falutaris principes, tantum in ejus ftudio induftriae po- nebant, non certiorem effe viam rati, ad nétitiam caufarum, . morborum, & medicamentorum , nifi per fideles & cumula- tas obfervationes; nihil antiquius habentes, quam diuturnae experientiae documenta in fuos ufus convertere, & memoriae prodita pofteritati confecrare. Inter obfervatores autem opti- me merentor, qui hiftorias & curationes morborum ex ipfo naturae libro, citra rationum fallacias, fimpliciter , accurate, ac fideliter literis produnt. Siquidem indubiae veritatis funt, quae fideli obfervationis oculo innotefcunt, quae autem ex ra- tiocinio fluunt, admodum errori obnoxia effe folent; quatenus vel principia magis opinata, quam certa, pro bafi affumuntur; vel ex datis & affumptis, confequentiae minus legitimae du. cuntur, cum praemiflis haud neceffario nexu cohaerentes. In | plerisque Medicorum monumentis forte aliquis defideret, vul.. go tantum fauftas curationes , ceu triumpho dignas, enartari, infelices autem, exituque triftes, alto filentio premi} imprimis Oppido raros effe, qui fuos in medendo errores palam faciant; longe plures, fiquid inepte, temere, incaute, perperam a&um eft, ex philautia, ex verecundia, vel infamiae metu, ftudio- fe celare. Nonnulli tamen, exemplo Hiprocratis, malunt Ss 3 inge- (a) CELSUS de Medic, Libr, I in Praefat, 326 #5 DOC N, o ingenue culpam fateri, quam cum aliorum periculo filere. Ille nimirum a futuris calvariae fe deceptum effe , memoriae tradidit; more fcilicet magnorum Virorum, & fiduciam ma-. gnarum rerum habentium.. Nam levia ingenia, quia nihil habent, nihil fibi detrahunt. . Magno ingenio , multoque » nihilominus habituro, convenit etiam fimplex veri erroris confeflio ,- praecipueque in eo minifterio , quod ‘utilitatis »» caufa pofteris traditur , me quis decipiatur eadem ratione, s» Qua quis ante deceptus elt (b). Libet hic, bona cum Lecto- ris venia, quasdam infauftas curationes in exemplum enarrare, unde difcamus caute tales fcopulos vitare.. 1. Ufus hellebori nigri funeftus. Medicus quidam junior, in tyrocinio praxeos fuae, pue- ris quatuor 10. & fupra annorum, ex educatione mala, & - vi&u pravo, cahe@icis , medicinam fatturus , in primis viis colluviem morbofam, & in maffa humorali , ferum crudum, vifcidum, abundare ratus , catharfin liberalem e re fore judi- cans, eo fcopo praefcripfit infufum amarum, cum adjeltis ali quot radicum hellebori nigri drachmis, per vices fenfim adhi- bendum, donec fatis alvina evacuatio refponderet. Pueris a i leo erat famula rudis & imperita, Medicus autem loco re. motior, quam ut illos quotidie invifere poffet.. Ab una alte- rave dofi medicamenti helleborati, apud omnes & fingulos oriebatur hypercatharfis, cum enormi vomitu, & dejectione, anxietate, torminibus, animi defe@ione, fiti urgente, &c. tam cito ingravefcentibus, ut laborantium duo prius animam agerent, quam Medicus certior fadtus advolaret ;. reliqui duo vix adhuc violentae purgationi fupereffent. Itaque alteris in- faufta curatione ereptis, alteri ope lactis vaccini calentis, fac- charati, fenfim liberaliter ingelti, & fedativi ex opio interpo- fiti, aegre ab exitio liberati. i Scho- © a eri (b) CELSUS de Med, L. VIII C, 4, #2 Do (SI 327 - Scholium. In hoc cafu haud exigua Medici imprudentia accufari me- retur. Quoniam fcilicet vis hellebori nigri, fumme draftica & violenta eft, naturae humanae tam adverfa, ut nonnifi in fub- je@tis robuftioribus, cum debito moderamine tuto in ulum vo- cari queat, aetas puerilis tam acri pharmaco longe impar haben- da erat. Ergo temerarium confilium, & geminatae mortis cau- fa, labes confcientiae Medico ad vitae dies poenitenda. ' Licet is fufpicabatur, non tantam fuifle radicis praefcriptae dofin, quae inter quatuor pueros divifa tam properam ac de- letoriam noxam debuiffet afferre ; forte autem loco genuinae radicis officinalis, quae elt Helebori nigri flore rofeo C. B. P. a- liam magis virulentam ex errore receptam effe; cujus tamen rei certum documentum non extabat. 2. Syrupus emeticus lethalis. Perinde triftis erat cafus Viri cujusdam fupra annos 40: na- ti, opificis, cholerici, infirmi & valetudinarii; cui poft dolo- res humeri acerbos, obftinatos, rheumaticos , fpasmodicos, cardialgia graviter laboranti, Medicus in confilium vocatus, emeticum antimoniale fuadebat , ex fyrupi emetici drachmis fex, uxori ejusimperando, ut ejus remedii tantum $zi2s daret, & fi forte haec dofis nihil efficeret, tum demum pars refidua fubjungeretur. Illa vero ftupida & imprudens, cum jam a prima dofi maritus graviter confli@aretur, nihilofecius reliqguum fyrupi ingerebat. Unde tam frequentes , tam violenti, & enormes vomitus, & deje&tiones fequebantur , ut cum faevis anxietatibus, & torminibus, inter affiduas lu&tas fpafmodicas, tandem extremis algentibus, pulfu cordis & arteriarum fatis- cente, fyncope truculenta, ante quadrihorium elapfum , ani- mam exbhalaret ; -non fine maximo uxoris & liberorum , nec minore ipfius Medici luétu, quem nunquam non confilii mi- nus i] a 328 BE VO(S# soi ; nus circumfpedti poenitebit, eo magis, quod nuncio morientis aegri ferius accepto, quum ocyus adproperaret, ipfum jam vi- vis excefliffe videret; cui tamen antidota in tempore adhibita, probabiliter hyperemefin fedare, & imminentem lethum aver= tere potuiffenc. Scholium. In tragico hoc cafu, Medicus ex imprudenti, & finiftro confilio, pro falutifera ope, quam aegro-debebat, ipfi mortem accelerando , uxorem marito, & liberos parente orbavit; ma- gna officii negle@i culpa , & laefae confcientiae morfu. Si enim cardialgia potius rheumatica & fpafmodica fuit , quam humoralis ftomachica, ineptum erat confilium, ftimulante vo- mitorio curationem moliti. Dein fubjetto infirmo, & fyfte- mati nervofo valde fenfibili, tam validum emeticum minus congruebat, imo & generofum medicamentum ad majorem do- fin praefcribere, ipfique aegro turbato , vel uxori ejus imperi- tae, direionem committere, minus fecurum erat. Agunofca- - mus igitar, quanti fit momenti, & medicamentorum vires, & aegrorum naturas, & morborum proprietates, & caufas, in explorato habere, ne in illorum-ufu determinando, tam facile peccetur. Exemplo difcamus cavere. 3. Mors repentina hydropici, po? ufum aceti fcillitici. 3 - Vir fupra so. annos natus, procerus, athleticus, antehac pulchre valens, aetatis progrefflu in cachexiam pronus, ad . longum tempus pedes valde tumidos, ac oedematofos circum ferebat , tandem hydrope thoracis correptus, fenfim ingravefcen- te, ad noCem fumma fpirandi difficultate confli@abatur. . Pul- fus erat parvus, debilis, velox, inaequalis, facies pallida , fub- tumida, laxa, vires totius languidae , ftomachus autem b; va- idus, SIRS a (SR 329 - lidus, cum appetitu.tam;.vivido, ut vix fatis ab ingluvie fibi temperaret , urina folito parcior, rubicunda. —Ufus diu Me. dicamentis. attemuantibus , aperientibus, diureticis , cathatticis , aliquanium levaminis percipiebat; .Morbi autem ‘radice per- feverante, fubinde priftina fymptomata recrudefcebant, ut no- des plerumque cum fuffocativis fere anxietatibus. tranfigeret. Ubi jam pridem. pedes, crura, femora, & fcrotum, infigni- ter tumuiflent, praeviis-crurum ftigmatibus rubicundis, ac pu- ftulis, tandem eruptio fecuta, & largum aquae limpidae (tilli. cidium, epidermide circumquaque foluta, indies. invalefcens , non fine inflammatorio .cutis nudae ardore , cui unguentum album tepide illitum leniendo vix par erat. Ab iftolymphae ef. . fluvio, refpiratio nonnihil liberior, amxietates minus urgentes, & nodes pacatiores. Sed exulceratio crurum in gangraenam (vergens ,. fomentis calidis, antifepticis, crebro iteratis, aegre coercebatur, Caeterum in longiore morbi decurfu, aliis re- mediis internis; interdum hydragoga, non fine aliquo fru@tu interponebantur. Semel iterumque mane aceti fcillae unciam femis accipiebat, cum manifefto levamine. Idem vero acetum poft aliquas inducias, quum recrudefcente malo, ad integram unciam fumfiflet, vix una alterave hora élapfa, nec vomitu, nec dejeGtione, nec dolore, aut coofli&atione notabili interce- dente, ex improvifo tam repentina morte cextindus ef , ut praefentesin cubiculo nullum venientis lethi fignum animadverte- rint.Medicus e vicinia quantocyus accurrens, nullum refpirationis, aut pulfus, nullum plane vitalitatis veltigium fuperefle dolebat. Claufa etant in aeternam lumina noctem. SEhOLunE Radix fcillae. heroicum -.elt medicamentum, inter hydra- goga princeps, hydropis domitor potentiflimus, fed hoc .ipfo caute & circumfpeéte adhibendus. Intereft nofle ejus proprie- tates & vires, praeparationem & dofin; ejusque ufum, pro conditione aegri, & morbi .caufae. & fymptomatum, ratione, - Vol. V. Tt pru- 330 BS Yo CW prudenter, fcite, & appofite determinare. Erat in hoc cafù bydrops pettoris, una cum e xulceratione crurum gangraenofa, cujus omnes notae extremum vitae ‘difcrimen portendebant; quin imo mors imis latebat abdita vifceribus, neque adeo po- terat nifi lethalis eventus expedari. At cum aeger poft affum- ptum acetum fcilliticum, tam cito, ac tam fubito exfpiraverit, dubium nafcitur, an vis morbi fola per fe, an vero valentior aîtio medicamenti, ex improvifo fatum acceleraverit? Equi. dem funt, qui hydrope affe&i, monnunquam repentina cerebri, vel pedtoris oppreflione, rapiuntur, antequam penitus extenua- ti, & exhaufti, ad mortem properare videantur. Et quibnis crura ‘exulcerata lymphae rivulos ‘effundunt, interdum viribus fraGi, fatiftente principio vitali, fatis celeriter- occumbunt. At per circumftantias in cafu enarratas, vix definire licet, num pro certo eadem ratio moriendi hic obtinùerit ?' An vero vis medicamenti, mortem alioqui nondunì adeo inftantem accele- raverit? Lubet rem in medio. pofitam, Ledtoris perfpicaciae elinquere. 4- Nicotiana in clyftere Mulieri hyfte- ricae perniciofa, Mulier annorum plus 40. aegritudine anomala, cum hyfte. ricis pathematibus valde confti@abatur, chi adhibita remedia. va- ria parum proficiebant; leto affixa, cum alvi pertinacior con- ftipatio, mec ratiomi vi&us, mec eccoproticis ‘auxiliis, nec ene matibus mollientibus, lubricantibus, ac modice fiimulantibus obtemperaret; novum clyfma parabatur valentius ftimulans, cum additione drachmae unus foliorum nicotianae; a cujus. ufu mox graviflima torntina , anxietates, & animi deliquia, imo intra paucas horas, inopina mors fequebatur; utique non tam ipfins morbi caufa, quam violentioris pharmaci culpa; fi- ‘quidem illius ‘indoles, & fymptomata nullum vitae periculum involvere, nedum adeo citam necem portendere videbantur. Scho= a 5 vo CIR 33I Scholium. Nicotianae vis cauftica, & fumme virulenta, ufum valdè cautum, & circumfpectom defiderat, ne pro falute damnum, aut exitivm ferat. SubjeCis imbecillis , nervorum fyltemate ad- modum fenfibili, &rritabili praeditis, ut funt mulieres hyte- ricae, draftica in genere omnia funt infenfa, ac faepe faepius plane deleteria. Et fane in hoccafu, Nicotiana , intempeftivo confilio in clyfterem accepta , loco falutis mortem attuliffe , idedque Medicus haud immerito longae poenitentiae poenam luere videtur. ‘ Certe qui drasticis imperitè ac temerè utuntur, bis contra placitim & regulam' AscrEPIADIS peccant, quippe riec tuto, nec jucunde curantis, imo etiam ter, fi loco citae falutis, aegro citani afferant necem. 5» Mezerei baccae cuidam puero noxiae. —. Cafum pueri cujusdam robufti, vegeti & fani, ex impru= dentia periclitantis, hic interponere lubet. Is apud avum fuum , ex arcula quadam, baccas ficcatas, in chartula recon- ditas, ceu edules depromens, earum plures clam non modo guftabat, verum etiam mafticatione comminutas, per. gulam demittebat, non cogitans fe curiofitatis fuae poenam daturum. ‘Erant autem hae baccae fruticis, qui DapHNE floribus feffilibus ternis , caulinis, foltis lanceolatis, deciduis. L1iNN. Spec. Plant. 356. LaurgoLA foemina. C B.P. 462. €$ LaurEOLA folio deciduo, {. Me- ZEREUM Germanicum : I, B. I. 566. Non diu poft ardor mole- ftus in lingua, palato , faucibus, oefophago, ftomacho, cuni anxietate, naufea, vomitu, fecuta preffo. pede febre ardentif- fima, per totam no&em urgente, cum pulfu velociffimo, fiti flagrante, & graviffima confli@tatione totius corporis, virium- que tanta jaltura, ut mors in propinquo effe videretur. Datum pro antidoto lac recens, calidum, crebro iteratis dofibus, in- terpofito etiam fedativo ‘opggi Polt afliduam luttam, & vo- è t2 mi. 332 2 )o(S® mitus, & dejeGiones plurimas, po&tridie mitefcebant omnia, ac paulatim, Deo dante, laetillima falutis recuperatio confe- Rime ie | Scholium. Vis Mezerei acris & ignea, veneno cauftico proxima, alias fam nota, novo etiam hoc exemiplo luculenter innotefcit. . Ejus- principium caufticum in fubltantia resinofa pofitum videtur, gummofis particulis involuta, cujus acrimonia non extemplo, fe prodit, fed per malticationem, intercedente menftruo falivali, extricata, nerveas fibrillas vehementer irritando, & vellicando, fpasmodicum ac inflammatorium ardorem movet, una cum re- pentina febre acuta, fiti accenfa, caeterisque phaenomenis in cafu memoratis. Cui malo natura medicatrix, ad quosvis in- fultus hoftiles parata, ‘admirabili vefficacia debellando, fpasmos in fubfidium vocat, Quorum vi omnia emiffaria vaftulofa , & glandulofa, qua late patent, in fuperficie oris, linguae, palati, tonfillarum, faucium, gulae , ftomachi, ‘ac inteftinorum, ple- nos iymphae, & muci rivulos effundendo, acria , venenata fpicula diluunt, obtundunt, involvunt; fimulque fibrae mu- fculares ftomachi ac inteftinorum, valida fua contra&ione per vices renovata, eonfpirante identidem diaphragmatis, & mufcu- loram abdominalium a@ione, per vomitum ac fecefinm veneni expulfionem moliuntur. Quin imo totum fyftema nervofum, & mmnfculofam, vivide concitatom, univerfali nifu acceleratae circulationis , feu motu febrili, abigendo & proftigando hofti fe opponit. Cuitamen naturae fcopo falutari, vis diluens, le- niens, demulcens la&is propinati, & vis fedativa opii, fimul au- = xiliares manus attuliffe videtur. "6 de 2 een > = è i A 88) 0 (8° 333" 6. Semen Hyofeyami' periculofim. Mulier 70. annorum, fatis robufta, antehac bene valens, oeconomiam peramplam & difficilem ftrenue gerens, nonnifi. rarius. dolores colicos, nephriticos, & haemorrhoidales palla; nunc annis provedtior jam dudum faevo dolore lumbotum, in regione \oflis facri conflitata ; poft fanguinis detra&ionem, in». terne quidem diaetam humedantem, lenientem., mollem ;, & medicamenta varia diluentia, temperantia , emollientia, laxane ‘ tia, anodyna; externe autem enemata mollientia, demulcentia, lubricantia, vapores, femicupia, linimenta, fomenta paregori- ‘ca, imufum vocabat, cum aliquo interdum levamine, fed abs. que radicali. curatione ; toties fcilicet recurrente priltino tor= mento , in eadem fede fixo. Impatiens tandem fui doloris, pulverem adhibuit ex femine Hyofcyami, cum abforbentibus, & faccharo compofitum. A cujus prima ftatim dofi, praeter opinionem plena terroris fymptomata fuccedebant, linguae balbuties, caput ftupidum, & foporofum, mensalienata, vi» rium.proftratio, pulfus debilis, vacillans, inordinatns, facies & oculi turbati, plane ut convulfiones, vel apoplexia imminere videretur. Omiffo ftatim pulvere fufpe@o, diluentibus cali- dis, acidulis, antifpasmodicis, cardiacis, fubveniébatur, quo non: obftante tragaedia ifta ultra 12..horas excurrebat, ac tum demum aegra, velut ex turbolenta procelia emergens, priftinae mentis ufum,; & loquelae integritatem recuperabat.. « Perterrita licet;; poftliminio tamen, recrudefcente malo, fecunda vice ejusdem pulveris dofin ingerebat, nec diu poft renovatà triflti fcenà, iterum ftupor, delirium, balbuties, cmnisque aio ani- malis rurbata. SÙ tamen f{ymptomata almae naturae beneti= cio, & fimilium avxiliorum ufu, poftridie denuo recedebant: Exinde pulvere damnato, aliis: praefidiis. palliativis levabatur:; fed.labe inteftinali perfeverante, lento gradu tabefcens, poftre- mo vitam cum morte commutavit. i E SO Scho. “Mi 8) O(S®. c " .... Scholium, Gravia fymptomata, capiti & fytemati animali tan, infe- fta, ex ufu praefcripti pulveris fecuta, non poffunt, nifi ad Hyofcyamum, ut caufam referti. © «At vero Senzen Hyocyanzi albi majoris CBP. 169. in officinas pharmaceuticas receptum, varias | compofitiones medicinales ingreditur, ipfique ab anthoribus in Hiftoria fimplicium, non tanta virulentia tribuitur, qualem ejus pulvis in hoc cafu manifeftavit. —Unde fufpicio nafcitur, forte pet errorem, loco genuini feminis officinalis, Hyoscyami vulra- ris, vel nigri. C. B. P. femen acceptum efle, cujus indoles ‘magis erniciofa, & venenis marcoticis haud inferior effe videtur. Medicus autem confcientiae & fecuritati ftudens, nefas habeat generofum. remedium adhibere, de cujus genuina qualitate non fit certus; Et fi etiam nihil interfit dubii, malit tamen ejus fingulas dofes accurato pondere determinare, quàm vagas aègri arbitrio permittere, mo +. Ifchuria ex potu aquarum minera- - lium in calculo veficae. Vir fenex 70. annis major, jam pridem difficultate min- gendi , feu dyfuria laborans, adverfus caufam ejus nondum fa- tis perfpettam, aliquandiu variis auxiliis, lenientibus; miollien= tibus,' demulcentibus, absque fperato levamine ufus, tandem aquae Selteranae potum fibi forte opitulaturum fperans, ejus quotidie mane aliquot libras tepide hauriebat ; fed urinae mea- tu non fatis libero, cum difficultate illas reddebat, & cum ni- hilominus in earum ufu perfeveraret, praeter ejus opinionem Ifchuria tam obftinata fuperveniebat , ut vefica lotio diltenta, hypogaftrio tumido, anxietate magna urgente, omni etiam:co» natu adhibito, ne quidem guttam emingere poffet.. Linimen- ta, fomenta, enemata, mollientia , laxautia , mihil proficie- bant, #5) OCSE 335 bant, donec cathetere in veficam intromiffo, patefaîto fic iti. nere, urinae copia cum impetu profiliret, & a praefenti difcri» mine aegrum liberaret. miffa dein aquae mineralis potione, priftina Dyfuriae facies recurrebat, cui lehniendae, praeter ido- neam diaetam, nmonnifi quaedam mollientia, lubricantia, de- mulcentia., ut oleum amygd. dulc. rec. expr. cum fyrupo de althea Fern. Emulf ex fem. papav. alb. Lini, &c. in ufum trahebat, interpofitis fubinde clyfteribus aquofis, latteis, oleo. fis. Sufpicio autem nata calculi in vefica latentis, confilium fubjiciebat cathetere rem certius explorandi. 1 Unus alterve Chirurgus, immiffo licet inftrumento ,. negabant. calculum de- prebendi poffe. . Diu poftea Lithotomus quidam peritior, ad» hibito cathetere fuo, ftatim calculum in veficae collo obvium inveniebat, nullam proinde nifi a Lithotomia fpem curationis fupereffe, contendens. .. Sed aeger una cum familia fua, ope- rationem arduam abhorrens, malebat in palliativis remediis ac- quiefcere. . Exinde adhuc-diu cruciatus, interdum prae dolo» re, Maniaci inftar ferociens,. tandem cum morte vitam com- mutavit. In cujus cadavere aperto, calculus informis, nuce juglande major, in collo velicae repertus eft. | Scholium. .. Ubi calculus major fubelt, non convenit aquas in. copia propinare, ne lotii fiumine in anguftias impulfus, iter inter- cipiat , ficut in hoc ipfo cafu calculus in vefica flu&tuans , ab urinae diluvio in ejus collum depulfus, oftium urethrae ita ob. turabat, nt ne gutta quidem permearet; eaque retentio exitio futura erat; nifi catheter in veficam datus,. in tempore viam . referafiet.... In mentem venit error fimilis therapeuticus, quo mulier quaedam nepbritica, in thermis plumbarienfibus, aquas. minerales liberalius ingurgitando, Ifchuriam, & convulfioneg lethales fibi contraxit, in cujus cadavere calculus alteri ureteri impaQus reperiebatur. g. In 336 5 ) 0. Cs ‘8. Inteftini incarcerati tepofitio feroti. na; in Îleo herniofo. x Figulo cuidam viro, jam'dadum herniofo, inter labores fuos faepenumero Inteltina per ‘anulam mufculoram abdomi. nalium in inguen '& fcrotum defcendebant, quae toties ma- nuum ope in ventrem repofita, fubligaculo adftrito intus re- tinebat. ‘Aliquando‘autemm folito magis prolapfa, & pertina- cius fcroto impadta , neutiquam poterant in fuum locum re- pelli; ideoque ab eorum incarcetatione, & ftrangulatione mox iliaca pathemata; dolores circa umbilicum acuti, praecordio- rum anxietates, cum alvi obftruftione , invincibili; & frequen- ti vomitu, omniumque ingeftorum per gulam reje@ione , fe- quebantur. Chirurgus artis fatis peritus, manuali opera dili genter , iteratis fubinde vicibus , repofitionem Inteftinorum tentabat; adhibitis fimul enematibus, linimentis, fomentis ido- eis, faepe renovatis, idque ad'plures. dies fucceflivos, absque fperato fucceflu.'- ‘Die morbi fexto Medicus in ‘confilium vo- catus, ponderatis omnibus Ilei herniofi circumftantiis, mor- tem in propinquo effe docebat , nifi quam primum Inteltina e cavo ventris devoluta, a {trangulatione liberari poffent, imo vix amplius fpem curationis fuperellè; quae jam primis diebus adhibenda fuiffet ; jam nihil porro faciendum reftare, pifi ut feGione idonea anulus peritonaei dilatetur , atque filtula inte- {tinalis ex fcroto furfum, &'hac via ampliata in cavum abdo- minale reducatur. —Placuit tamen ‘adbuc femel encheirefin fimplicem redudtoriam tentare, quae cum nihil plane profice- ret, fine ulteriore mora Herniotomus veteranus, in inguine fu- pra fcrotum, integumenta in altum digitis elevata, una ‘cum proceflu peritonaci, una fe@ione tam accurate aperiebat, ut nudum inteftinum, fed eheu jam lividum & gangraenofum, in confpetum veniret; tum ftylo cannulato immiffo, anulum ab- dominalem cultello ampliabat, ipfaque inteftina, digitorum ope, blande intra abdonem recondebat. Vulnere, ut artis elt, ‘ 5 )o( ER 337 obligato, aeger doloribus levatus, nonnulla fanationis fpe la- Gabatur , fed cam inopina placidague mors, vix horae fpatio elapfo, fefellit. É Scholiùm. - Io hoc cafu duo.fphalmata therapeutica notari merentur: ( 1.) Hernia incarcerata non modo femel, aut aliquoties, fed ad plures dies fucceflivos, toties valentius repofitionis fcopo agitata, inteftinis ab incarceratione, & ftrangulatione, jam in. flammatis, novam vim \afferendo, utique gangraenam. accele- rabat. (2.) Quumjam fextus a principio morbi dies agere- ° tur, & infflammatio inteftini jam gangraenofa effet, nimis fera erat operatio ad redudtionem fufcepta; quam videlicet oporte. - bat maturius inftituere, velprorfusomittere, ne occidiffe, quem non fervaflet Medicus, videretur. i 9. Sphacelus a Decubitu lethalis. Vir juvenis quidam , ex femoris fratura decumbens, olfe fecundum artem repofito, fub Chirurgi cura quoad femur be- ne habens, intra bimeftre fpatium eo convalefcebat, ut proxi- + me le&o furgere, & cum debita cautela pedibus infiftere co- gitaret; adeo fibi cum Chirurgo de felici curatione plaudens, ut nihil quidquam mali, vel periculi, amplius fupereffè exifti- maret.. Sed praeter opinionem lumbis negle@tis, fphacelus eo. rum a longo decubitu natus, tam celeriter ingravefcebat, ut fero adhibita medela parum proficeret, ipfeque aeger a fratu- ra feliciter fanatus, ex fupina quoad decubitum negligentia, mifere dorfali fphacelo vitae nautragium fecerit. i | 1 Scho- ih Ve enni. UR Er 338 #5) 0 CS# -.. Scholium, Vanus & praecox erat aegri triumphus, de faufta offis fraGi curatione, dum pofthabita decubifus cura, minus in tem- pore lumbis provifum erat; quae tamen prophylaxis in quovis cafu longioris decubitus, & Medicis, & Chirurgis curae efle debet, ne fecus faciendo, aeger de gangraena & fphacelo, vel. etiam vita periclitetur. Senis decrepiti in mentem venit, qui diu leGum tenens,non nifi unius famulae rudis minifterio utebatur, : quae fatis habens, ipfi quotidie cibum parare, & leGum fter- nere,-co nullas querelas movente, nihit‘mali gravioris fufpica- ‘ batur; donec ipfum ‘e le&o in fellam tollens, tetrum ac pu tridum foetorem olfaciens, infigriem alicubi ‘corruptelam fub- effe cogitaret. Tum demum Medicus accerfitus, ac dorfom infpiciens, hoc totum ab ‘offe facro ad'fcapulas, perfecto fpha- celo inteGum effe videbat, cui Chirurgus: multa fcarificatione, & fomentis idoneis diligenter adhibitis, nihil amiplius mederi poterat, quominus aeger fphaceli ad interiora progrelu , le- thali fopore vitam ‘clauderet. SI ì ; 10. Emplaftrum veficatorium , impen- cod de MORI, | Mulieri fenefcenti, febre continua, acuta laboranti, prae- ter diaetam tenuiffimam , hume@antem & refrigerantem , fan- guinis detraGionem , alvi dultionem blandam, & remedia di. luentia, temperantia, caput levandi, & revellendi fcopo, al teri cruri emplaftrum epifpafticum veficatorium ex cantharidi- - bus applicabatur. ‘‘ Hoc in abfentia Chirurgi folito longius reli- "@um, in crure acutam & fumme dolorificam infiammationen ciebat; quae cito in cutis & fubje@ae membranae adipofae, gangratnam & fphacelum converla, omni ope fomentorum Var aegre. pe Yo (SÈ 339 aegre coercibilis, demum în ambitu» fuppuratione ‘oborta, & crufta fphacelofa fenfim ac. fenfim feparata , in ulcus ingens foedum, degenerabat, cum quo tardius fanefcente, ipla quo- que febris folvebatur, & aegra poit multos cruciatus, Deo dante, priftinam fanitatem recuperabat. il Scholidfà. Cantharidum vis cauftiea, non modo papillas cutaneas infigniter vellicare, fed & altius in viam circulationis pene trando , intimius acrimoniae fuae effe@us. edere potelt, ideo. que non temere in ufum vocanda; fed accurata obfervatione difcendum, in quo morbi cafu prodeffe, vel nocere queat ® ‘atque ubi confilium eft, hoc genus auxilii adhibere, intereft fcire, qua proportione pulvis canthatidum emplaftri maffam ingrediatur? Et quanto tempore haec cuti impolita epidermi- + dem folvere, & ferum eliciendo in bullam attollere foleat ? habita ratione diverfae fenfibilitatis cutaneae, quae in varia aetate, &. variis fubje@is, admodum difcrepare. confuevit. In praefenti cafu, longior applicatio veficatorii accufari me- retur, quod fuis fpiculis acribus & venenatis, fibrillas ner- veas nimium quantum. vellicando., tam acerbos dolores, cum inffammatione in gangraenam -properante ,-\excitavit ; ficuti etiam ranunculus acris,- femen finapi,. aliaque rodentia, facere folent, fi ultra, quam par eft, cuti impofita habeantur; ut exempla pallim obvia teftatum faciunt. wi ou mi r N‘ 5 di Uda. OB. Tab.IV. 349 #5 DO CSA «ie 2EREELCCLEPCER7L OBSERVATIONS DIVERSES de : Pie L'HISTOIRE NATURELLE ; . par I Mr. EMANUEL. WEISS. Li peu de variations, que m’ont offert les globules de fang, tirés de corps malades, me font paffer fous filence des éxperiences, que je m’etois propofé de faire connoitre. Ceùx d'un homme travaillé de pleurefie, un peu déefigurés mon- troient le plus fort changement, & je n'ai più m’affurer meme, fi c’etoit une fuitte de la maladie, ou l’effet de l’air éxterieur quoique temperé, anquel feft trouvé éxpofé le fang pen- dant plùfieurs heures aprés la faignée, le ferum étoit trouble & approchoit en couleur l'eau d’un bourbier. A juget par le melange des acides, fous les éxperiences du microfcope, il faudroit une alteration trop forte dans toute la maffe du fang, pour agir fur la figure des globules, attendi que les caufes de la plùpart des maladies paroiffent refider dans des fluides plus fubtils, que celui, qui conftitue le fang rouge; outre les changemens, que les acides eaufent fur le contour de la figure circulaire des globules , ils y font auffi des éfpeces d’enfoncemens au miliey. ho) Par contre un fang, qui a commencé è fe corrompre, ne me les a prefentés defigurés, que par leur contour. Aux fraichenrs des mois d'OSobre, une mefange morte &- expofte à Vair éxterieur pendant une nuit, ma fait voir fes glo- bules ovales, changés comme en.fer de pique, ou diminués en lar- geur, de facon qu'ils avoient deux bouts pointis. Je n'ay ( i MEO (IF 341 | "Je n'aynencore più m’affurer de l'ation de la chaleur fur Tab. IV. les globules, ni affés conftater leur diffilition felon Leuven. HOEK. Ceux, qui fovhaiteront de voir les differens effets des acides, & ‘autres liqueurs fur le fang en géneral, trouveront nombre d’experiences dans les Memoires de l’Acad. de Berlin pour Panneé 1752. par Mr, ELLER, i Sans chayger' de figure, nos globules paroiffent nous éclaircir quelques fymptomes avantcourreurs de la cataradte , felon | obfervation :& l’experience de Mr. A. L. F. MeistER de' Goettingue, inferse ‘dans Te Magazin des fciences de Hambourg T. 23. Part. 3. pag: 227. Cefont ces objets toùjours prefents aux yeux, & dont il‘attribue la caufe è la difruption de cer- tains vaifieaux arteriels, epanchés dans lP’humeur vitré , par la violence de quelque inflammation. . Ila vò, dit- il, des globules de differente grandeur, fans doute à caufe de leur differente diftance.de- la retine, il remar- que encore qu’ils fe changent en un ‘éfpece de cercle ou d'ans neau , lors qu’ils fe trouventhers de la|vifion diftinàe, aini qu'il arrive de tous'les globules transparens. Un de mes Voi. fins de l’age d’environ so. ans, qui craint pour fa viie depuis plùfieurs années, a trouvé après la.le@ure de cet article, une parfaite reffemblance aux phenoménes, qu'il ne voit que trop fouvent.. ...; .u i } — Le monvement des globules ronds ne peut étre appergii ni dans quelque partie de nòtre corps, ni dans celui des qua- drupedes; nous pourrons cependant voir nager ceux de nòtre propre fang dans un animal, qui fe nourrit à nos depens; On les y verra, non par un mouvement de circulation, qui fert è les conferver, c'elt dans des vaiffeaux deftinés à les décom- pofer. On peut étre follicité plus qu'on ne vondroit à voir ce fpeGacle, fur tout aux approches de l’arriére faifon, par un infecte, qui, comme tout autre infette, n’eft connù pour ainfi + elire, que du mauvais còté, ou par le mal, que la feule ne- È - Un 3 i celli- 342 SE Vo - Tab. IV. ceffité: l’oblige è nous faire), - poùt trancher le:smot; c'elt la puce. | È ‘Ta Comme dans le corps de cet animal l'on découvre d'abord à la fimple viie deux vaiffzaux confiderables , de differente: grandeur, fouvent aflés feparés ou eloignésl' un de -l’autre, qui remplis tous deux d’une liqueur également rouge, & animés par un méme mouvement, ‘on. ne manque point de leur adjuger les:mémes fon&ions... Daas le prémier ou le plus grand, qui eft l’eftomac, & qui depuis l’oefophage fe dirige le long du. ventre, lì on peut voir par un microfcope- affés mediocre ,. les globules du fang en entier, &.\comme «ils. y nagent librement dans leur fluide naturel, on les voit .parfaitement ronds, & femblables entre eux, aulieu que;dans .l’autre vaiffeau, qui e fitué au dos proche. de l’anus ;.;tous les globules ont dis- pandis, fans que le fang y eùt perdù de fa ‘couleur, & paroit méme -d’autaut plus rouge; que les globules, où leurs mem- branes difToutes n°y font:plus vifiblesj. Ces deux: vaiffeaux va- rient de grandeur & de. fituation ; felon que l’ animal s’eft plus ou moinsrepi, ‘ou: felon le nombre des ceufs dansla femelle, Il fembleroit que=l eltomac dit étre deftiné du moins è difoudre' les globules , mais je les ay vù fortir ‘du pylore en éntier, & fe jetter avec précipitation dans les prémiers inte- ftins, ou dans le vaiffeau de communication , dont le dia- metre eft incontinent plus de vingt fois plus grand, que ce- lui du pylore; il paroit donc, que les inteftins intermediaires font deftinés à diffoudre les globules. | ‘Deux obfervations differentes me font conjedurer, qu'il ya des inteftins aveugles, communicans avec le gros canal des ali» mens; comme dans le poux, & dont le lieu de l’infertion s°e- chappe à la vué, ou par la fineffe, ou par d'autres parties inter- pofces. i - La pre. RE)OCSE oi 343 © La prémigre eft d'avoir appergù quelques fois un boyau Tab.IV. trés delié & beaucoup plus fin, que le canal des alimens, fe porter en haut, jusqu’au milieu du ventricule, & aprés s’y étre coudé, redefcendre vers le bas ventre, fans avoir pù découvrit à quelles parties il étoit annexé. Le feconde ett, d’avoir trouvé dans les debris d’une puce écrafée, des, fragmens d’ inteltins très fubtils, remplis de globules'éxtremement ‘petits, parfai- tement ronds & égaux, comme' jaiuray lieu d’en parler parla fuite. x OLE . Jay cherché fouvent inutilement la longueur. & le che- min, que prend le canal des alimens pour arrivet au dernier vaiffeau , qui doit en faire partie, à la fin je crois l’avoir.và s°y porter aprés une double inflexion. Ò Le fecond vaiffeau, & la couleur du liquide, qu'il con- tient, -pourroit étre un fujet d’équivoque, par. rapport à fes mouvemens afsès femblables à ceux du ventricule; Mais quand on fqaura, qu'il'eft placé fi prés de /2ru5, quil femble ter- miner tout le tube inteftinal, & rendre les éxcremens è peù près de mème couleur, que fon contenù, on ne le regar. dera plus, Que comme une espece de re&um amplifié & d’une capacité extraordinaire, «0u comme un refervoir , fans lequel les éxcremens liquides -d’ un infette fi vorace ‘en fortiroient fans interroption;.Il paroit que ce foit cette piece que Swam- MERDAM nomme Swpind: Rutte dans /2 Bio. Nat. Ed. ale. lors qu'it parle du poux & autres infees, quil è fca dif fequer fi delicatement. Les differens mouvemens internes de ce. petit. corps, leur. taports, & leur combinaifon, fourniffent è un ceil armé, un fpedtacle auffi curieux, qu'inftru@if, & peut-étre plus. gu'un grand nombre de vivifedtions, enfotte, que les progrés phyfiologi- ques fur cetanimal pourroient bien aller plus loin, qu'on ne penfe- roit, fi plufieurs Obfetvateurs y travailloient, pour fe menager & parta= 344 — BE) 0 CS Tab. IV. partager de longues applications de la vut trop fatiguantes &- - méme dangereufes pour un feul.. vie Le coeur de nòtre infede eft fitvé fi prés du ventricule ou de l’eltomac à l’endroit où l’oefophage y repond, quel'on diroit, que dans fon repos il en eft adhérent,, ou qu'il en fait partie, attendù que la couleur eft presque la méme ;.. Mais fa contrattion, & dilatation .le font d’autant plus diftinguer du veritticule, que ces nouvemens font differens du periftaltique. Ces deux fortes de jeux, peuvent ceffer chacun indépendame ment de l’autre, je les ay vù agir par periodes reglés fur ie quatriéme battement du coeur, auquel terme fuivoit le mou» vement vermiculaire du ventricule, d’autres fois ce dernier en à fait plufieurs, pendant les intervalles du coeur, auquel cas celui-ci fe mouvoit enfuite avec d’autant plus de violence, com» me pour reparer les pertes. : Ce prémier moteur de la machine animale. agit comme avec intelligence par fes éfforts redoublés contre la refiftance, qu'on lui oppofe en ferrant tout le corps. Dans les mouvemens convulfifs, fes battemens font con- trafer & retirer vers lui le ventricule, en le raccourciffant en. viron de la ‘quatriéne partie. de fa longueur, à fon coté ope pofé au coeur, éntrainant en meme tems les prémiers inte» ftins, & deplagant è chaque fois un corps graiffeux, com- pofé de gros globules, couché le long du ventre , quoique cette derniére piéce n’eft pas toùjours prelente. ; Dans ces desordres fouvent l’extremité du ventricule ir- tité par l’attouchement de quelque partie voifine, communique à'tout le relté de ce grand vifcére un mouvement vermiculaire retrograde ou antiperiltaltique, ditigé de bas en haut. 3 I ’ | TUE VEE 85) O (5% 345. Voicy une efpéce d'Enigme en Phyfiologie. [ene propre de la puce étant une liqueur limpide & in- vifible dans les plus gros vaifeaux , on elt etonné de voir à chaque fyftole partir du coeur un point rougeàtre, dont la vitefle permet de le fuivre jusqu’à la diftance d’environ le diamétre du coeur, que l’on voit alors diminner peu à peu & enfuite fe perdre entiérement. . |. " «En ferrant animal entre deux glaces, le mouvement de ce point fe rallentit confiderablement, il s’arréte, fe diminue, & fe perd enfin à une diltance du coeur d’autant moindre, qu'il fe trouve plus ferré. Cette opacité viendroit-elle de l’augmentation de la maffe, où le fang changeroit-il pour un moment de confiltence & de couleur par la preffion du coeur, ou feroit- ce là une fan- guification d’une ou d’autre maniére? c’elt-ce que je remet- tray a ceux, que les lumiéres fuffilantes ont mis à portée d’en decider. sonde Il en eft de cette obfervation, comme de tant d’autres, dont la delicatefle ne permet pas toùjours de retillir, parce qu’elles fuppofent des circonftances favorables, qui peuvent étre. inconniies à l’Obfervateur méme. Il faudroit trop de detail pour donner une idée fuffifante de tous les mouvemens internes de cet infeGe & des nou. velles découvertes, que l’on ne peut manquer de faire fuccef fivement avec l’attention requife. Il res- (+) Le D. Hoocx & LeuvenHòK nous dnt donné des figures aifés i doo) A curieufes £ 8750) Kr 346 #5) o Cf Il refteroit aulfi beaucoup è dire fur les objets, que cet animal nous prefente par fa décompofition, d’autant plus, que les piéces, qui fe montrent dans cette éxperience font presque toutes differentes de celles, que l’on decouvre dans le corps méme. i Ì Va Je me contenterai ‘id’en rapporte» quelques unes pour mettre un peu fur la voye ceux, qui voudroient pourfuivre ces obfervationss & jay lieu d’efperer, que par des recher- ches affés attentives, l'on trouvera aufli dans le corps les par- ties, qui jusqu'icy ne fe font montrées que feparées, & recipro- quement. | L’objet,, que Pon manque le moins, & qui fe conferve trés longtems , ce font les groffes trachées, ou celles, qui ré- pondent anx ftigmates , on: en découvre de plus petites, 4 mefure qu'on delaye & fépare plus delicatement ‘avec un pin- ceau , fouvent jen ay rencontré un nombre fi prodigieux, qu'on auroit peine è le croire, & qu’on prendroit pour des in- teftins.fans les anneaux , dont elles font garnies. On voit aux groffes trachées un double rang de fibres entre chaque an- neau. Voyéts. Fig. I. 5 L’ovaire eflt une piéce fagonnée trés artiltement, les \oeufs font remplis de globules de differente groffeur, & contiennent une matiére fi transparente, que les plus gros, placés à la di- ftance des deux foyers, montroient comme une feconde lentille les objets eloignès. : On trouve 1 RIMINI VEE REI Re ri RCS SOIT 21 arca curieufes de fes parties, mais on cft etonné comment ils-ont pù y ne. gliger des mouvemens & des jeux, que cette machine anîmée peut mon. trer, & mieux qu’aucun autre; qui devoient les intereffer par l'art, dont ils faifoient profeffion, d’autant plus, que ces mouvemens édifient mieux fur ce, qui conferve & entretient la vie animale, que la forme du corps & de toutes fes parties. U BE Yo (3# 347 On trouve dans les débris du mdle, certaines parties al fés reflemblantestà des inteftins; quoi’que d’une fubftance plus forte, repliées en ligne fpirale‘à deux tours, que l’on ne fqait, fi elles appartiennent è celles, qui charadtérifent le fexe, ou fi ce font des inteftins différens de ceux de la femelle; Leur mouvement fpiral alternatif dans.le corps vivant m’a fait pré- fumer, qu’elles ponvoient étre de ces derniers. Souvent oh recontre: des, fragmens. d'inteltins; remplis de matiére globuleufe, jen ay viù, dont les globules étoient fi petits, égaux & diftin&ts,-qu’ils fembloient n’étre autre chofe, que ceux de la prémiere divifion de LeuvenHoEK. Cet objet elt de peù de durée & diflipé par l’air en peu de minutes de temps. ti Doebi i | Dans d'autres éxperiences la diffilition de ces giobules ne m’a retfli, que peu de fois.& comme par hazard, mais sétant refufé trop de fois à mes pourfuites, je les pafleray fous filence. veli Une feule fois un mélange: d'eau forte & de l'eau de fontaine mélé avec le fang, m'a prefenté deux fortes de glo- . bules, d'une proportion & diffèrence de grandeur, qui me parùt provenir de la diffilition d'une partie de ces globules, & dont le mouvement de gravité dans le fluide fur un port d’objet vertical, fembloit donner è cette éxperience d’autant. plus de certitude & prouver, que cela ne pouvoit provenir d’un coagulum, qui forme des éfpeces de grains. . Le mélange de fel volatil & de l’écorce de Quinquina ne im’aiant fait voir affés diftinfement cette diffilition, je n’ en voudrois encore rien dire de pofitif. J'infifterai par contre avec d’autant plus d’affurance fur des obfervations, dont l’évidencem'a valà une pleine conviction. Xx2 Le 348 #8 DOC SE ; Le mouvement local d’un objet affés diftin&, joint è celui de fe retourner en tous fens, d’une vitelle proportionée è Poeil, font des circonftances capables de lcver bien des équi- voques & des doutes fur la queftion de fa figure. C'eft à ces enfeignes, que je me fie d’avoir vù les troîs dif ferens diamétres des globules, dans les vaiffeadx d’un tetard languiffant & moribond, dont la circulation rallentie faifoit un mouvement fort aifé è fuivre des yeux; leurs noyaux fe prefentérent de deux facons, la prémiere eft lorsque le glo. bule montra fa face la -plus applattie, auquel cas on vit le contour du noyau, comme s'il eùt èté expofé fur un. port d’objet, & la feconde, quand le globule fit voir fon tranchant, où l’on appergut les deux avances du noyau de part & d’autre où deux portions d’ovale, & qui le diftinguent du refte du globule, en faifant un angle avec le bord. dk Cette obfervation à-la- vérité ne retiffiroit pas toujours & àun chacun, mais il y ena d’autres, dont les objets font fi aifés è difcerner par des microfcopes d’une portée fort mediocre; que l’on ne comprend point, comment des Auteurs tous recens en micrographie, d’ailleurs fort exaîîs, ont pù avancer, qu'il n°y avoit pas moyen d'en dire quelque chofe de précis, comme par exemple la figure réguliére, nette, & uniforme des globules de fang de l’une & l’autre éfpece éten- dùs fur'un port d'objet, & leurs grandeurs relatives, dont la difference eit fi confiderable, que j en ay donné les dimen» fions avec tròp de ménagement dans mes obfervations pré- cedentes. ‘ Sil eft vray, que LEeuvENHOEK aît vù les globules du fe. cond ordre ou de la prémiere divifion, il s'en faut bien, que cet objet foit les dérniers efforts d'un microfcope, & n’a pas ém- peché d’ailleurs qu'il ne lui foit echappé bien: des chofes fur dif= ferens objets, comme par exemiple. i L Sur la #3) 0 (58 349 «Sur la pouffiére des ailes des papillons, où il n’a point vi, que ces poufliéres. qui font autant d’écailles, font chargées elles mémes d’un grand nombre de petites parcelles, arrangées avec aflés d’ordre, pour faire nàitre l’idée, qu’elles pourroient étre à l’egard des écailles, ce que celles-ci font à l’egard des ailes entierés. | Leur arrangement différe des derniérs en ce, quils for- ment des lignes longitudinales, au lieu que les groffes écailles fuivent des lignes transverfales fur les ailes des papillons. Mr. LeDERMiLLER de Nuremberg ne devoit pas étre fort - eloigné d'appercevoir ces petites mollecules, puis - qu'il annonce des firias & contraftrias, & quoique les contraftriae, ou lignes - transverfales exiftent è peine fur ces écailles, attendù que l’ordre . des petites mollecules fuit principalement en longueur, il de- voit du moins fe figurer des interftices, ou des aires contenués entre ces lignes croifées. Mais on appergoit bien, que ces aires, aulieu de former des angles droits, font arrondis de facon, que leur figure, un peu plus longue que large, revient prèsque à l’ovale. Le nombre des lignes longitudinales peut aller jusqu’a en- viron 30. à 40. &-celui des mollecules, fur une ligne de mo- yenne grandeur, fe peut monterjusqu’a 50, & autant de l’autre coté, ce qui fait environ 3000. en tout fur une feule écaille. Voyés fig. 4. Si la figure de nos mollecules différe de celle des piéces , qu’elles couvrent, elles font auffi bien autrement attachées, que ne le font les grandes écailles fur les ailes; celles-ci ne tien- ment que par une éspece de cheville ou de clou, à peu-près comme les ardoifes ou tuiles fur les toits, aulieu que ces petites particules paroiflent fortement adhérentes par leur bafe, & X x3 malgré 350 #8) o (5% malgré ‘cette tenacité on “en ‘trouve beaucoup dé manque fur des veilles écailles ou trempées long tems dansl’eau. - Sî non- obftant cela ces partticules pouvoient étre. envi- fagées, comme autant de piéces en. rélief., failant partie avec . Pécaille & fervant d'ornement ou à autre ufage plus réel, ‘du moins ne leur manqueroit-il pour étre autant de nouvelles écail- les, qu'une bafe mobile & prete a ceder à de certains éfforts, Jay efflayé è détacher quelques unes de ces mollécules par le frottement &. par la maceration dans l’eau, mais au pré- mier cas il m’a pàrù, qu’ils ne fgauroient fe detecher fans. fe dé- figurer confiderablement, & par le moyen de l'eau, je may encore pù les voir feparément, peut-étre à caufe qu’un objet de cette petiteffe peut fe difloudre à l’inftant, ou s'chapper à la vué par fa diaphaneité. Si la couleur changeante d’un certain papillon, dont Ar. LepeRmiLLER nous donne quelque détail, ne provient pas de arrangement ou pofition des grofles écailles fur les ailes, ou que les deux couleurs fe trouvent fur chacune d’icelles, il y a toute apparence, qu'elle refultera de l’ordre & de la pofition des mollecules ou écailles fecondaires. Aprés la puce & le papillon, la mouche ordinaire de nos appartemens nous fournit des beautés à voir, qui ne cedent rien à celles des prémiers, & femble nous inviter par fes im- portunités meme a les chercher. Nous trouverons dans les lévres de fa trompe une éfpece de trachées, dont on ne voit aucun exemple dans les grands ‘ animaux. Les ‘anneaux, dont ces trachées font entourées, ne fe joignent pas, comme ceux des autres infedtes, & font une ouverture tout lelong de la trachée, de facon que leurs bouts fe pre- BS OC . 351; prefentent du còté de cette oùverture:'comime des efpéces de feltons, pour m’expliquer. en terme de broderie, chaque felton eft compofé de trois anneaux, dont les bouts des deùx éxtremes fe joignent en arche, par deflus celui du milieu, de- forte qu’ils fe reviniffent tous trois dans un point, qui en fait le fommet. Voyéz fir. 2. a. Ces feltons ou lambeaux: font diri. geés de facon à s'entrelaffer en fe rencontrant par la contra&tion de la trachée. i Lors qu'on regarde ces trachées du coté de louverture de ces anneaux , è la premiére approche du foyer du micro- fcrope on decouvre en méme tems & ces feftons & la mem» brane transparente %5 de ces trachées, fituée entre ces_an- neaux; fi l’on continue è approcher l’objet de la diftance du ‘diamétre de ces trachées , alors en perdant entiérement de vué les feftons, qui ont paffé le foyer, on voit les anneaux du còté oppofé, ou par leur concavité, occuper toute ia larz geur de ces trachées, fiz. 3. On s’imagine bien au refte, que de l’autre coté de l’objet, on ne peut voir que les anneaux en entier par leur coté convexe. Iti On ne decouvre aucunes fibres, entre les anneaux des tra- chées de la trompe de la mouche, comme fur celles de la puce, où elles font arrangées dans l’interftice des anneaux, è peu-prés dela meme fagon ; que les replis de ces lanternes de papier, fi commodes pour étre enpochées,avec cette difference, que ces dérniers ont une regularité, que mont pas les fibres de ces trachées. s; : Mais cette couverture d’anneaux dans celles de la mouche feroit'elle pour leur donner plus'd’élafticité.: & .de..jen.,. lors -qu’il s'agit de préfenter plus ou moins:de refiftance- à «lait, qui doit y paffer? Ceft-ce que:je remets: au. jugement.-de ceux, dont la phyfiologie fait l’objet de leur etude, du moins ne fauroit on attribuer ce: phénomene ian defflechement de l’obe jer, comme fi ces anneauxfe fuffent crevés,. d’autant-plus; que. cette. 352 e) o ( S@- cette rupture; aulieu de ces feftons reguliérs, n’àuroit mon- | tré, que des bouts d’anneaux plus ou moins avancés & comme. échancrés. Voilà donc deux fortes de trachées bien differentes & quel que foit le méchanifme, qui doit refulter de leur ftru@ure, il paroit du moins, que celle de la puce .eft. plus propre à allonger & raccourcir ces trachées, & celle de la mouche pour étre élargi ou retreci. Si nous y adjoutons une troifiéme forte de trachée, déja con- nué dans de plus grands infe@es, & d’une difference pas moins frappante; . Je veux dire celles, qui fe devuident en fpirale, elles me fembleront propres à nous convaincre, combien, la na- ture a_pris de foin à décorer ces petits animaux de varietés dans les principales piéces, qui entrent dans leur compofition, & plus méme, qu'elle n’en a fait aux grands. i «Que d’ experiences qui nous reftent encore à faire, tant fur les parties animales , que vegetales par le moyen d’un in» ftrument, qui femble tirer du néant des objets, dont nous m’au- rions aucune idée ! H net pas douteux, qu’aux lieux où fleuriffent les Arts & les Sciences, l’approche des corps céleltes ne s’avance con. tinuellement par la perfeGion de l’Optique; Mais le fùt- elle deja au delà de toutes nos éfperances, ces objets ne feront ja= mais que pour nos yeux des tableaux mouvans, & ne nous importeront autant, quune connoiffance plus détaillée des cho- fés, qui nous entourent & fe trouvent.à notre portée, qui font alfujetties è notre maniement, & dont l’ufage eft modifié à l’infini, qui'ont'un rapport plus prochain avec notre, bien-étre, . & eni un mot, qui font crées pour nous. Ces obfervations, pour étre@un peu nouvelles, n’en font pas! moins! fidèles, je les foumets cependant è lexamen de Ceux,. #5) OC 0° I ceux, qui par un amour pour le vrai, fouteni de l’éxperience neceflaire. feront en état de reprendre ce qu'il peut y avoir de deffeGueux. La plaifanterie de Mrs /es Journaliftes de Gottingue fur les globules de fang elt alfés bien imaginée, & je ne doutte point - que leur Cenfure ne reififfe encore beaucoup mieux fur des ob- jets d’une recherche moins fcrupuleufe. Vi Ara i BRR RE ANIMALIUM BELGICORUM Sta .. LAUR. 'THEOD. GRONOVIO -OBSERVATORUM CENTURIA: QUINTA. Da —_———- . 401. APIS thorace nigro, antice duabus obliquis, poftice qua. . tuor-lineolis conjugatis flavefcentibus; abdomine flavo :» cingulis. punttisque nigris. . Poda Inf. Graecenf. p.108. HU. 2 Belgis Wefpe. 402. FORMICA nigra, abdomine ovato , femoribus ferrugi. neis. Linn. Syf. gen. 218. n. I. Vo Formica Scheuchz. Phyf. facr. Vol.1. Tab, 12. fig. 1-7. In hortis domibusque frequens & noxium animal. Belgis AMier, 4 Vol. Vi. Yy DIP. 354 ARE) o SR INSECTA DIPTERA. 403. TIPULA alis macula fufca, abdomine atro fafciis ful. vis. Linn. Syft gen. 221. n.3. 404. TIPULA alis nigro maculatis, corpore nigro. Lim. Syf. gen. 221. n. 7. MUSCA antennis filatis clavatis, fcutello bidentato nigro n 4056. abdomine nigro : ftrigis lateralibus albis. Lim. Sy& Len. 222. 1,3. 406. MUSCA ‘antennis filatis apice fetigeris, abdomine flave- fcente trifarianmi nigro pundato, alis nebulofis. Linn. Syft. gen. 222, n. IO. 407. MUSCA antennis filatis apice fetigeris, abdomine trifariam nigro pundtato, thorace maculato , alis immiaculatis, Linn. Syf. gen. 222. 8. 11, 3 408. MUSCA antennis plumatis tomentofa nigra, abdomine hirfuto, poftice rufo. Linx. Syf. gen. 222. 1:14. i 409. MUSCA antennis plumatis tomentofa nigra; thorace, abdominis apice alarumque. bafi fulvis. Linn. Syft. gen. 222, 7. 1$. 410, MUSCA antennis fetariis tomentofa; thorace lineîs qua- tuor, abdomine fafciis tribus interruptis flavis, Liz. SyA £e1.322, 1 17 415, KE )o(SE% 355 4tr. MUSCA antennis fetariis nigra nudiufcula; fcutello de- colore, abdomine fex lunulisflavis conjugatis, antror- fum recurvatis. Poda Inf. Graecenf. p.115. 1. S. Mufca antennis fetariis nigra nudiufcula; thorace imma- culato ; abdomine bis tribus lunulis flavis. recurvis. Linn. Syft. gen. 222. n. 39. 412. MUSCA antennis plumatis pilofa viridi nitens, pedibus nigris. Linn, Syft. gen. 222. n. fo. Poda Inf. Graecens. p. 115. 1,6. 3 413. MUSCA antennis plumatis pilofa nigra, thorace lineis pal. lidioribus; abdomine nitidiufculo teffulato, major. Liza. Syft. gen. 222. n.53. Poda Inf. Graec. p.11$. n. 8. 414. MUSCA antennis plumatis pilbfa nigra, thorace lineis quinque obfoletis, abdomine nitidulo teffulato, mi- nor. Linn. Syf. gen. 222. n. $4. Poda Inf. Graecenf. PD. II$. H. 9 x 3 415. MUSCA antennis fetariis glabrà aenéa, thorace viridi ; abdomine cupreo oblongo : halteribus nudis. Linn. Syf. gen. 222. n. 7I. i | Mufca antennis fetariis glabra aenea, thorace viridi, ab- domine cupreo oblongo, poftice dilatato, fulcato, ful- cis transverfis lateralibus nudis, -alis macula fuliginofa. Poda Inf. Graecenf. p.115. n.11? — 416. MUSCA antennis fetariis glabra aenea, capite viridi, tho- race abdomineque coeruleis; halteribus nudîis. Linn, Syft. gen. 222. n.72. 417. MUSCA antennis fetariis glabra nuda aeneo . nigra, ab- domine aeneo: dorfo atro, fquamis halterum ciliatis. Linn. Syft. ge1.222. n. 73. Yy2 418. 356 “E Vo CIR 418. TABANUS poulis ceri. abdominis dotlo ma- culis albis trigonis longitudinalibus. Linn, Syft. gen. 223. mI. Tabanus oculis ‘Virefcenitibus; abdominis dorfo maculis albis trigonis longitudinalibus, pedibus fufcis, femo- ———. ribus intermediis fubluteis. Poda Inf: Graecenf: p.117. n. I. È Belgis Paarde Viiez. 419. TABANUS oculis viridibus? abdominis fegmentis mar- . gine Iuteis; pedibus rufis. Linn. Syf. gen. 223. n.3. 420. TABANUS ocùlis viridibus , fafciis quaternis nigris un- datis, alis fufco - punAatis. Poda Inf Graecenf. p. 117. n. 3. Tabanus ocolis ‘fafciis quaternis undatis, alis fufco - pun- Clatis. Linn, Syft. gen. 223. H. II. 421. TABANUSoculis nigro- pundatis ; Cata fufcis, olule .. duabus albis, Poda Inf. Graecenf. p.117. n, 2. na » Tabanus oculis nigro-pun@atis; alis maculatis. © Lim i Syft. gen. 223. n. 12. è 422. CULEX cinereus, abdomine annulis, fufcis otto. Lina Syff. gen. 224. n. I. Poda Inf. Graccenf. p. 137. n. I. Belgis Mugge. t 423. CONOPS antennis ‘da nigra, abdomine ovato flavo laevi, roftro conico. Linn. Sy. gen. 226. n. I. n. 424. ASILUS abdomine tomentofo , antice nigro, poftice fla- voinflexo.. Linn. Syf. gen. 227. n. 3. 425. MAINE FI.94 SUREGRRE 357 ‘11425. HIPPOBOSCA thorace cordato, depreffo, polito, fufco albo- maculato : alis obtulis. Poda-Iuf: Graecenf. p. 120. n. I. Hippobofca alis obtufis; thorace albo variegato. Linn. Syfft. gen. 229. 1, I. 426. HIPPOBOSCA alis obtufis; thorace anicolore Linn. Syf. gen. 229. N. 2. INSECTA APTERA. 427. LEPISMA nuda , cauda triplici. Liu. Syf. gen. 230. n.2. — Setura fubargentea, cauda fetofa, fetis nine Brown. Jam. p.42$. n. I. . Frequens in domibus. Belgis Schietworm, 428. PEDICULUS humanus. Dai SyA. gen. 233.1. I. Belgis Luys. | 429. PEDICULUS pubis. Linn. Syf. gen. 233. n.2. Belgis P/at - Luys. a | 43 PEDICULUS Recurviroftrae. Linn. SyA. gen 233. n. 29. 431. PEDICULUS Pluvialis viridis... Linn. Syft. gen. 233. n.27. 432. PEDICULUS Pavonis criltati. | Lima. Sy. gen. 233. n.31. Pulex Pavonis. Rbedi Exp. Tab. 14. — 433. PEDICULUS Meleagridis. Linn: Syf. gen. 233: n. 3% | 434. PULEX probolcide corpore breviore. Linn. Syft. gen. 234. Belgis Viooy. Yy3 435. 358 “BE)OC# | 435. ACARUS obovatus, planus, macula bafeos obovata. Linn. Syft. gen. 235. n.3. Habitat in ovibus, bobus, & canibus. 436. ACARUS antennis cheliformibus, abdomine ovato de- prelfo Linn. Syft. 235. n.7. Acarus antennis ferrugineis cheliformibus, abdomine ova- to depreflo. Poda Inf. Graecenf. p. 122. n. 4. Habitat in locis umbrofis, futfocatis & ligno putrefatte. Belgis Schorpioen - Spin. | 437: ARANEUS hyalino - fulvus. Livn. Syf. gen. 235. #14. Habitat in piantis. Belgis Langpoot, Hoogwaagen, 43%. ACARUS tomentofus ruber; abdomine globofo depreffi- ufculo , pedibus omnibus natatoriis. Acarus abdomine deprelfo tomentofo poftice obtufo, aquaticus. Linn. Syft. gen. 235. 1. 17. Habitat in ftagnis aeftivo tempore. 439. ACARUS tomentofus ruber; abdomine globofo depreffi. ufculo ; pedibus curforiis. x Acafus abdomine depreffo tomentofo , poftice retufo , ter- reftris. Linn. Syft. gen. 235. 1. 18. Frequens in locis calidis horti, & ligno putrido. 440. ARANEA thorace oblongo, convexo, hifpido, antice contrattiore ; abdomine fubglobofo nudo albo cruciato, thorace multo majore. | Araneus abdomine fubglobofo rubro-fufco , cruce albo- pundtata, Ln. Syf. gen. 237. n. I. i Desc. #5) OR 359 Desc. Thorax parvus, oblongus anguftas, verfus pofte- riora latior, antice contracior truncatus fuperne conve- La xus, fubhifpidus. Oculi in antico thorace otto +"; * hoc modo fiti. Ab4omen thorace quintuplo majus & craf- fius fubglobofum, e fufco rubefcens, cruce ex pundtis albis ornatum, nudum. Pa/pi breviffimi, crafli; hifpi- | di. Pedes odo, anterius par toto corpore longius ; fe- cundum & quartum paria aequalia corporis longitadinem aequantia ; tertinm par corpore parum brevius. Autum- nali tempore frequens in hortis, mufcis inhians. Bufo- num teterrimus hoftis quem necat, & ipfa ab Ichneumo- ne necatur. 441. ARANEA oblonga, flavo- viridis, lineis lateralibus albis. Linn. Syfl. gen. 237. n. 34. i Desc. Verno tempore in hottis frequens, elt ex mino- | ribus. . Pedes graciles; anticis duobus paribus maximis, antrorfum porredtis. Abdomen oblongum, gracile, tho- pe longius. Thorax ovatus. Pili in corpore pedibusve nulli. i 442. ARANEA thorace fubovato, depreffo, emarginato, cent tro elevato; pedibus longiffimis, hirfutis fubaequalibus. Araneus domefticus maximus pedibus longiflimis hirfutis. Petiv. Gazoph. Tab. 77. Fig. 14. Sd In hortis domibusque frequens, veremata. ‘“fhorax fuboe. vatus, verfus anteriora parum elatior, caeterum depreflus & latus, verfus margines fulco excavatus; centrum pro» minenti ftella fex radiorum ornatim eft & fubpilofum. Os dentibus bimis validis inltrotum. Ocel odo, in anti co thoracis margine fiti hoc ordine % ‘, quorum qua- tuor antici majores. Pedes oîto longi teretes, pilofi, ae- qua- 360 BE) O CSR i Tab .V. quales, corpus radiatum quafi ex centro ambientes. Palpi Ra: breves,s pilofi.. Color obfcure cinereus. Li 443. Cancer thorace laevi, antice dentato, poftice contra@io» re: pedibus pofticis natatoriis; manu altera majore. Cancer latipes RonpeL. Pift. marin. lib. 18. cap. 18. Desc. Thorax oblongiufculus, faperne parum convexus, inermis; antice arcuatus, verfus pofteriora contra&ior. Anterior margo ab utroque latere s. crallis acutis denti. - culis ferratus. Oculi 2, ityliformes, fuperne globofi, cy. lindracei, mobiles, utrinque ad latera exteriora antenna. rum fiti in fovea fubrotunda, margini frontali thoracis infculpta. Antennae 2, tenuiffimae, fetaceae, breves ad latus oculi interius in margine frontali thoracis fitae. Pe des utrinque $ , thoracis latitudinem parum fuperantes, - horum primum par eft cheliferum inflatum, craffiufcalum ; in fpecimine quod vidi Dexzer erat major, longitudinem - reliquorum pedum adaequans, ‘at Sirifer minor; dimi- diam vix dextri longitudinem & magnitudinem aequans. Articuli pedum prioris paris fuperne aculeo funt audti. Chelae inflatae, laeves, fplendidae, digitis duobus ab interiore la- tere acutiflimis & contiguis dentibus atque acutiffimis apicibus inftructis armatae: Digitus fuperior in utraque chela eft longior, mobilis & admodum incurvatus. Tria fubfequentia Pedum paria longitudinem thoracis adaequant & utrinque compreffa & natatorio- curforia funt. Un- gues conico - acuminati, comprefli, margine utrinque ci. .. diato. Quintum par pedum jam defcriptorum longitudi- nem adaequat, natatorium; Horum pedum articuli ultie mi funt admodum dilatati, ovati & ab inferiore margine praefertim ciliati. Color in vivis cinereus in coctis rube- fcens. Vulgaris ad littora marina, raro excrefcit ultra ma- gnitudinem quatuor unciarum. 444. DIE: E 361 444, CANCER thorace laevi,' antice dentato poftice contra- -rap,y.* | Ctiore : ‘pedibus natatoriò - curforiis : manibus aequali- bus longitudine pedum. i Cancer brachyurus thorace laevi utrinque quinqueden- | tato, manibus ovatis, carpis dentatis, pedibus polticis fubulatis. Linz. Sy}. gen. 239. 114,7 * ‘Desc. Forma cum praecedente converit, magnitudine vero eum fuperat. Thorax convexo - depreflus, amplus, rugofus, laevis, inermis, marginatus antice arcuatus; Margo anterior acutiffimus $ denticulis inter oculos & . totidem utrinque poft oculos ferratus, verfus pofterio» ra contractior ,. minus attamen praecedente. Oculi, Antennae, Cauda & Pedes ut in antecedente. —Pedum par primun cheliferum, intlatum, reliquos pedes lon- Gitudine adaequans. Horum manus dextra vix quid» quam finiftra tenuior. Singuli articuli verfus anterio» ra aculeo unico vel & binis armati. Diziri chelarum | aequales, ab interiore latere Dersiculis minimis aequa- libus, acutis, contiguis & Apice armati acutiffimo. Reliqui pedes funt gracìles, inermes, comprelli, nata- torio - curfori. —Ultimumn par ut in antecedente nata- torium, Vivit cum antecedente ad noftra littora, Codus egre. gie fapit. Senior faQus thoracem & pedes lanugine fub- |, fufca obte&os habet. i Ma 445. CANCER thorace laevi, antice arcuato dentato' poftice A contraltiore 3 pedibus natatorio - curforiisj manibus ae. ‘ qualibus longitudine pedum. F18, Desc. Differta fpecie noftra 443:'pedibus pofticis tan. tum, qui “in hac fpecie funt natatorio - curforii, Habitat cum praecedentibus praefertim in Zeelandia. Pol. V. RE A] 446. -27 "SNA GINO Tab.V. 446. CANCER. thorace. laevi; lato, antice obtufe ‘dentato : pedibus fubhirfutis curforiis; manibus inflatis brevibus; digitis atris. Cancer brachyurus, thorace utrinque obtufe novempli- cato, manibus apice atris. Linn. Syff. gen. 239. 1. 18. Desc. Thorax brevis latifimus; fuperne depreffiufculus, parum convexus, laevis, emarginatus, margine ante- riore aequali, circulari, anguîto, obtufis craflifimis. denticulis, qui utrinque decem funt numero, inftru- do. Subtuselt'admodum convexus. È Anzenzae 2. bre- viffimae, craffae, fubulatae in'fronte ad latera interio- ra ocolorum fitae fub margine frontali. Oculi ut in congeneribus in fovea fubrotunda, margini frontali thoracis infculpta , fiti. Cada deorfum inflexa, tho- race Quadruplo anguftior, forma pyramidali apice in- ermi in acumen vergente, articulis 6 transverfis mo- ‘ bilis.Pedes utrinque 5, longitudine fua latitudinem thoracis adaequantes, .utrinque acque longi. —Pedes prioris paris feu Manus funt crafliflimi , robuftiffimi, ‘Taeves, inflati, cheliferi, utrinque & magnitudine & longitudine aequales. . Chelae bida@ylae, breves, in- flatae. Digitus fuperior tantum mobilis. Digiti' ambo denticulis fubglobofis; craflis, raris inftruîti. —Apices rotundi, glabri, mutici. Quatwor pedum paria chelife- ris longitudine aequalia, at tenuiora, comprefla, curfo- ria, fubulata; pilis rigidis fetaceis. praelongis undiquea ».. hispida. Apices pedum fubulati, acutiilimi. Color fub- cinereus , in cocis ex fufco. miniaceus. Apices di- gitorum atque pedum ungues in vivis & cottis nigre= fcunt. ..Abdomen.fubtus albidum. Habitat ad noftra:littora. . Apiciis maxime ob.faporem gratus. i / 7 447. #9) 0 CSR 363 9 447. CANCER thorace orbiculato laevi fubdepreffo; pedibus Tab.V. cheliferis validifimis, thorace majoribus, antennis longif- fimis fetaceis. Cancellus parvus antennis longiflimis.. Baffer. Opufe fubfec. 7 Tom.2. Lib.,t. p.26. Tab. 4. fig.3+ Desc. Thorax orbiculatus, lineas 2 magnitudine aequaus, antice truncatus, tribus munitus mucronibus, qui ad- modum exigui "funt: fuperne eft laevis; Latera te- nuiter compreflfa funt. Ansennae filiformes, longitudi- ne thoracem fupgrantes.. Par anticun pedum chelife- «tum; validiffimum, ‘antrorfum emarginatum, & hic illic mucronibus ferratum. Pes dexter finiltro quan- doque validior, quandoque & finifter dextro. —Chela ovata, thorace major. Digiti fere aequales, denticula- ti. Reliqua pedum paria funt natatorio - curforia, com- ‘préfiufcula, fubulata, cheliferis. dimidio breviora & triplo tenuiora. Color rubicundus. Habitat cum mytulis edulibus , intra cujus valvas quan- doque reperitur, nidulantibus "ad littora Zeelandica. | 4 CANCER thorace ovato, fcabro, antice produdo: pe- dibus longiffimis cylindraceis curforiis; manibus tere= tibus aequalibus breviflimis. Cancer brachyurus, thorace aculeato; manibus ventri. cofis laevibus. Linn. Sf. gen. 289. 1.24. Allion. sua Nicacenf: p.224. n. 1. Desc. Thorax fubconvexus ovatus, antrorfum produ&tus in Roffrum fubobtufum, inaequalis & fcaber, hic illic gibbofus, attamen inermis. Oculî ad latera roftri ut in congeneribus. Anzennae 2 breviffimae, articulatae fubulatae fub roftro #4 Cauda latiflima; ‘apice ob- 42 tu- Tab.V. 464 BE VOCE - tufo) covata infexa 6. articulis mobilis. ? Pedes utrin» que V. Primi puris pedes breviffimi, cheliferi ,, graciles “teretes utrinque magnitudine aequales longitudinem thoracis integram vix aequantes laeves inermes: Che- lae breves, ventricofae, laeves... Digizi aequales } bini, vix denticulati.. Quazzor fequentia pedum paria oblonga, gracilia, teretia, fubulata, cylindracea, laevia , curfo- ria, thorace dimidio longiora, Ungue acuminato, ine curvo, conico terminata. Habitat ad littora Belgi » non edulis. 449. CANCER dia mutico cordato, sot fieodatto 5 manibus aequalibus hifpidis , . ‘thorace siena : pe- dibus longiflimis curforiis. Cancer thorace aculeato,, manibus ovatis fcabris, pedibus polterioribus longiffimis. Linn. Syft. gen. 239. n. 30 ? Cancer. minor & brachychelus. . Al4rov. Cruf. Lib. 2. p. 205. Desc. Et ex minimis. Therax vix dimidiam unciam longitudine & tres lineas latitudine capit. Pedes vero curforii ultra duas uncias longi & cheliferi vix unciales exiftunt. ' Thorax cordatus; vir convexus; ‘rugofas, inetmis , antrorfum produ@us in Roffrwa craffiufculum , obtufam, inerme, fatis infigne. Anzennae binae craf- fiufculae hifpidae , roftro longiores , roftri lateribus in- fidentes. . Oculi pedunculo longifimo infiftentes , -ma- ‘ gni, inlateribus roftti, mobiles... Pedes utrinque quin» que. Primi paris pedes thorace parum longiores, chelife- ri, depreffi , hifpidi, inermes, utrinque magnitudine aequales.. Chelae praelongae , digitis binis vix denticu- Jatis armatae. Quatuor o SO pedun: paria gracilia, longiflima, hifpida, ungulata, curforia. . Color 'albefcens. Habitat ad littora Ziricacenfia, 4AS9. #5 ) o (3% 365 450. ASTACUS laevis, pedibus utrinque tribus, anticis - chelife- Tab.W; ; ris, prioribus maximis inaequalibus, laeviffimis , com- preflis, margine interiore denticulato. _ Cancer *macrourus ; roftro' lateribus dentato; bafi fupra dente fimplici. Linn. SyA. gen. 239. 1.42. , | Belgis Zee Kreefe. Aftacus min Opufc. fubfec. Tom.2. Lib: 1. p. LO Tab. 1. fig. 1,2. Habitat in mari Septemtrionali , quandoque ad noftra littora. . Zirizacae cicuratur. Vivus niger; cous mi. niacei coloris. È - 4sî. ASTACUS laevis, i 0 utrinque nia anticis cheli- put» prioribus. maximis FARREGRanA RA papillofo - {ca- Belgio Rivier - kreeft. 1 si | Cancer macrourus roftro fupra ferrato, bafi utrinque den- te fimplici. Lin». Muf. Regis Sueciae p. 87. Cancer macrourus, thorace laevi, roltro lateribus den. tato. bafi utrinque dente unico. Linn. Syf. gen. 239. n. 43. Cancer fluviatilis. Ronde Pifc. 2. p. 210. | Habitat in fluminibus rapido curfu gaudentibus. 452. ASTACUS trunco fabnudo molli, thorace laevi, manibus pedibusque verrucofis, fcabris, | (Cancellus: A/4rov.. Cruff. Lib. 2. p.218, 219,220. ° Bafter Opufe.: fubfec. Tom.,t: Lib.2. p.74. Tab. 10. fig:3, 4 Habitat ad littora' maris... Co@us rubet& egregie fapit: a Noftratibus attamen in cibum haud vertitur 453: ASTAGGS Dren fubdeprello, utrinque monacantho : manibus monoda&ylis, thorace breviocibus, .ivflatis. Belgis Garnast. Z.z23 Squilla so IL | Tab, V. Squilla marina, Batava, mas. Seb. Thef; Vol. 3. p. 55. n. Bi i Tab. 22: fig. 8. ti Ria Squilla marina Batava. Baffer Opufc. fubfeci Tom. 2. Lib. 1. p.27. Tab.3. fig.1,2. s 10198 ; ‘‘Desc. Thorax oblongus, cylindraceus, fubconvexus, lae- vis, antice truncatus, lobatus, in utroque latere mu- crone brevi thoraci appreffo armatus. Antennae fex, fubulatae, filiformes, tenuiflimae , .quarom: inzeriores quatuor longitudine aequales, thorace breviores , /a- terales vero utrinque duplo iis longiores. —Trurcus ro- tundatus, oblongus , articulis VI deorfum..mobilis,, verfus pofteriora triplo tenuior, ‘inermis , laevis. ‘Pe. des utrinque X, horum'antica V paria thoracis longi- tudinem aequant. —Primum par eft cheliferum; Chelae funt teretes, monoda@ylae inflatae; Digitus verfus vo= ‘lam infletitur incurvatus & edentulus exiftit. Qua. tuor fubfequentia pedum paria, funt teretia longa, na- tatoria, inermia, apicibus lanceolatis verfus 'margines hifpidis.Cauda quinquepartita , lobo interiore rigido, fubulato, acuminato ; lateralibus ovatis margine po- | ftico ciliatis. Co/or in vivis cinereus , in coctis rubefcit, egregie fapit. ti ante si Frequentiflimus ad noftra littora. 454. ASTACUS roftro fupra ferrato, fubtus tridentato: pedi. +. bus utrinque anticis duobus cheliferis , utrinque aequa- ;slibus; fecundo pari longiffimolaevi. gi | Belgis Steur- Krabbe. bee Cancer macrourus thorace laevi roftro fupra ferrato, fub- tus tridentato ; manum digitis aequalibus.. Linz. Sy7. eigen: 239: n. 46. Squil. e) 0 C3K 367 se Squilla fufca, . Bafer Opufe. fubfec. Tom.2: Lib. 1. p. 30. Tab. V. Tab. 3. fig. $. Habitat cum praecedente at minus frequens. 07 455. ASTACUS muticus; pede utrinque ‘antico fubulato, eden. tulo, longiflimo, crafliflimo. Desc. Animal intermedium inter mox defcriptàm afta- © com & fubfequens fquillae genus... Habitat in aquis dulcibus ftagnantibus prope Leidam:, at. parva in co- | pia. Thorax compreflus; laevis, brevis, latiufculus, poftice .truncatus, ore fubtus. prominulo. : Antennae .quatuor, quarum .utrinque lateralis feu exterior cor- pore.brevior, attenuata, articulo ultimo ‘in fetam ab- ente longiflimo hifpido. —Iuterius par breviflimum , fetaceo- articulatum. ©. Truucus elongatus compreffus , .iocurvus, fegmentorum decem, quae utrinque pone pedes .( primo pari excepto ) in triquetrum acumen abeunt. . Caudg angufta inflexa , expanfilis ejusdem ftru@turae, qua. gaudet Aftacus fub N. 453. defcriptus. Pedes utrinque novem?. Prius par toto corpore lon- gius, omniumque pedum maximum. & validiffimum, corpori parallelum, antrorfum protenfàm, craffum , utringue fub. thorace corpori adnexum. Hujus paris “Articulus: 1 € 2dus. rotundi, inermes, thorace majo- ‘res. . Articul 3tiys ‘oblongus utrinque. compreflus ; .margine inferiore verfus articulum quartum cufpide va» dida aucto. —Articulus 4tus teres, re@us, oblongus, .-. tertio parum, brevior. . Quintus fubulatus, acutiffimus, .. quarto dimidio brevior. Reliqui pedes ‘breviflimi, aciem ;, oculorum meorum fugientes.. Tria pofferiora paria deorfum. & furfum verfa funt... Color. totius ex cine- reo albidus. Loxgitudo tota extenfis etiam prioribus pe- dibus, el 5 linearum. | 7 dro 456. ‘388 he) o (® (Tib.v. 456 SQUILEA' cauda nulla; pedibus omnibus fongiffimis na- tatorlis. E GS «È BI Squilla acaudata, pedibus quatuordecim; ‘AS. Helver, Vol. IV. p. 39. Tab. 4. fig.8- 10. a,b. Habitat: ad littora marina. : admodum:exigua. 457. SQUILLA cauda nulla? pedibus quatuordecim , tertio quartoque paribus veficaeformibus : natatoriis... Auimal in coralliis. Bafer Opufe. fubfec\ Tom: 1. Libii, Tab. 4. fig. 2,4, B; C. 30] Sa Desc. Corpus oblongum , teres, compreffiufculum , dor- fo curvato, carinato. €aòu oblongum, obtufum. Antennae 4. (b.c.) praelongae, pediformes', antico pari maximo , fecundo pilofo. Oculi‘duo minimi, in Jateribus capitis, mon cylindracei ut in cancris, afta- cisque. Pedes qua‘uordecim feù feptem utrinque. Ho. rum primvim par tenerrimum , capiti infidens, ungula- tum (4). © Securidum par Ce) omnium robuftiflimum cheliferum. Chelà monodattyla, comprefla , ovata , margine interiore denticalato.'. Digizus incurvatus, va= . lidus, deorfum verfus carpum. mobilis ,° fubacutus, edentulus. ' Terzium €5 Quartun Paria ( f. g:) veficulas —— oviformes’ è Cl. Bafero dita, funt pedes natatorii, ‘ ovatae formae, omnium minimi: Inter hofce pedes gravidae Ova gerunt: Reliqua tria Pedum Paria (Db. i. k.) funt fubulata, longa, tenera, ungulata, ultimo'pari lon- giffimo. Hisce obvia arripit, ex illis dependet,. & corpus quaquaverfum movet. Casdam nullam dete- gere potui, licet ea a CI. Baffero fubulata depingatur. Natans dorfo incumbit, capite praceunte. .- Maxima ‘in copia ad littora Ziricaeenfia inter corallittas. Color ‘ fubrubefcens. —AMagnitudo dimidio minor .quam in icoge. - 458. ire» —Doariccia- Re) 369 458. SQUILEA cauda fubulata;: bifida : pedibus utrinque an- Tab.v, ticis binis cheliferis;; quatuor fubfequentibus natatoriis i longiflimis. Cancer macrourus articularis, manibus ada@ylis,, pedibus | patentibus, cauda cylindrica bifida. Lin.Sy). gen. 239. n. 59. Krebsformiger Waller- Wurm. Frifch. Inf. Geri. part. 7. p.26. $.18. Tab. 18. fig. I. > Desc. Corpus teres oblongum,latius quam in congeneribus, dorfo curvato rotundato.. Caput breve, obtufum.. Oculi «in lateribus, atri, minimi, non pedunculati. Aster. nae 4, incurvatae. Incifurae 12, aequales, laeviffimae, fplendidae. Pedum feptem paria, quorum duo priora paria articulo fecundo tertioque trunci fubnexa, brevia, che- lifera, aequalia, monodad&yla: . Quaruor fubfequentia paria omnium longiffima, fubulata, fubaequalia , ad- modum teretia , articulis $, 6, 7, & 8vo trunci fub- nexa. U/timum par itidem natatorium, caudae fub- je@um., cujus longitudinem aequat, articuloque peu- ultimo trunci infertum eft. Cauda laevis, fubulata, bi- fida, haud longa. o | Habitat in ftagnis aquae dulcis atque falfae. Dorfo in- cumbens aeque natat ac prone. 459. SQUILLA cauda fubulata integra: pedibus utrinque an- ticis binis cheliferis: quatuor fubfequentibus natatoriis longioribus. : Cancer macrourus ‘articularis , pedibus .ada@ylis,. cauda attenuata fpinis bifidis. Linn. Syf. gen. 239. 1. 56 ? Pulex mafinus. Klein. Pifc. Mil. si pi 9. Tab. 4. fig. A. . Vol. V. Aaa Ha. Fab.V. 376 8) 000 SE “Habitat: in nvati Septemtrionali & ftagnis Aquae fubfalfaè. Color cinerafcens. Magnitudine & iii convenit cum + praecedenti. 460. O di tefta foliacea plana. Linn. Syft. gen. 240. Belgis Waterluys. Fifch - Laufs. Frifch. Inf. German. VI. p. 27. S. 12. Tab. 12. Habitat in ftagnis pifcinisque aquae dulcis. 461. ONISCUS corpore ovato , cauda fubulata utrinque ap- pendiculata , pedibus natatoriis. Belgis Zee- Piffebed. Onifcus cauda fubulata utrinque sfpetidicntata Lin. Fn. fuec.1. $.1255. Onifcus abdomine fubtus nudo, cauda fubulata. Linn. Syft En. 241. n fs Deso. Antennae 2 Se reCtae, articulatae. Incifurae corporis decem breves. Pedes 14 natatorii, utrinque fcilicet 7. Oculi parvi duo ad latera capitis non pedunculati. Lom= gitudo ferme uncialis. Lazizudo 4 DTE Frequens ad littora marina. 462. ONISCUS corpore ovato to latifimo, pedibus curforiis, cau- da bifurcata. Belgis Piffebed. Onifcus cauda obtufa bifida. Linn. Syf. gen. 241. hi | Millepied è dard. Trembl Pobp. Tab. 6. fig. 1. Habitat in aquis dulcibus. 432. NEREIS tentaculorum folitaria ferie utrinque. Nereis fegmentis circularibus XL, fubtus fulcata. Linn. Spf. gen, 255.14 dh Desc.: Corpus oblongum , teretiufculum » rotundatum, “ articulis crebris mobile ad fingulas incifuras utrinque in lateribus prominentia pediformis, quae penicillo pic- - torum fimilis et, inftruîtum: prope ad caput craflius & verfus caudam gracilefcens. —Capur obtufum par- vum. Os in antico & medio capite fitum, magnum, rotundum. Labia fphineteris adinftar os circumdant , prominula, convexa. Veficulae papillaeformes parvulis ‘ aculeis auGae, utrinque in fummo capite confpicuae. Antennae breves, binae , tenues, medio inter veficulas papillaeformes fitae. Praeter hafce antennas utrinqué ad latera capiti adelt'©\Tenzaclum longitudinaliter tri» fidum, antennis longius. Noxium in noftro mari ani- ‘“thal'brevi tempore lignalapidesque calcareos pertun- «dens, verum minus frequens Teredine, hinc & minus noxium, Longitudo ut plurimum trium unciarum. Color ex coeruleo margaritaceus fplendens. i i - 483. 483. 434. 435. | Habitat adbramichias & oculos Gadi. 2 ) o ( SR0 . Mm APHRODITA ovalis hirfuta aculeata. Linz. Syf. gen. 256. n. Ze i Pudendun regale pifcatorum. Fal. Column, ExDpao. Lib. 2. Cap. 14. p 25,25. Belgis Zee- Muys. Frequens ad littora maris. APHRODITA teretiufcula, dorfo duplici ferie fquamis imbricatim obdudto. Aphrodita oblonga, dorfo fquamato laevi. Linz. Sf. gen. 256. H. I. Desc. Longitudo bipollicaris. Corpus oblongum, latiuf- culum, fuperne convexum, fubtus planum, Pedes ut- rinque fexdecim, crafli breves apice aculeis penicilli formes, aequales. Dorfiam omnino obtedum elt fqua- mis convexis , offeo - cartilagineis, imbricatim invicem incumbentibus. utrinque duodecim, quarum quaevis papillam e corpore prominentem obducit:: Quae ca- piti propiores funt, minores exiftunt iis, quae caudae .. proximae funt. . Caput rotundum... Antenzae binae bre. . ves... Caudatruncato-rotunda.. Color cinereus. Habitat ad littora maris fed rarius reperitur. CEPHALOPUS Nozeman. in Ad. Selet. Vol. 2. p. 282. Tab. 14. fig. 1-6. Vol. 3. p. 232. Tab. 23. fig,i «4. ‘ 486. PRIAPUS transverfim rugofus cylindraceus, vertice fum- mo tentaculato. Priapus femiovalis leviufculus. Lin. Syf. gen. 258. n. 1. Pol V, Bbb Urtica Tab. V. Fab. V. \ 378 BE )O( IE Urtica foluta caryophyllum referens, feu podex marinus . efculentus. Plane. Conch. min, not. p. 43. Tub.4. fig. 6. Desc, Pes latifimus , planus, corpore expanfior, tenuîs, margine integro circulari. Corpus molle, diverfas, af- fumens formas, mortui breve, nudum, craffum, pe- de parum anguftius, rugis transverfis cindum. © Limbus Superior craffus, rotundatus, tentaculis corpore parum brevioribus inaequalibus, innumeris auQus: in centro cavitas oblonga, in qua Os admodum dilatabile. Con- traltis tentaculis atque limbo fuperiore papillae formam affumit corpus: expanfo vero limbo anum caninum. repraefentat. Habitat in mari Septemtrionali, ubi lapidibus , oftreis faxisque adhaeret, quae deferit pro lubitu, pleniorem hujus animalis hiftoriam exhibuit C/Baffer in Opuf. fub= fecivis Vol. I. part. 3. p.It9. Habitat in mari Septemtrionali & ad littora Zelandica. culis cinéto, | 487. PRIAPUS ater, fubglobofus, laevis, ore tantum tenta- Desc. Corpus giobofum, nec rugis cinum, atrum. Vertex ore perforatus, circum quod tentacula quam- plurima. Habitat cum antecedente at minus frequens. 488. SEPIA corpore ecaudato marginato, tentaculis duobus. Linn. Syft. gen. 262. 1.2. Belgis Zeckar. g 1-4 \ Sepia mas. Seb. Thef. Vol, 3. p.6. n. 1. p.7. 1. 3,4. Tab. 3. Aeftivo 439. 499. 491. 492. 5) 0 CER 379 Aeftivo tempore circa caniculares dies ad littora marina noftra frequentillima. Os hujus animalis dorfale dat Os Sepiae Pharmacopaeorum. SEPIA corpore fubcylindrico fubulato, cauda ancipiti rhombea. Linn. Syft. gen. 262. n. 4. Belgis Spaanfe Zechat. le Calmar. » Needham Découvert. p.21. Tab. 1, 2. Habitat cum praecedente at minus frequens. ASCIDIUM. Bafer. Opufe. fubfec. Vol. 1. Part. 2. p. 84. Tab. 10. fig. V. A. B. C. D. Charadter hujus animalis ett: Corpus fubglobofum, nudum, molle, veficulare, tenta- culis minutis, fimis hifpidum. Brachia non Hlexibilia, duo, curta, crafla , apice foraminulenta, tentaculis brevibus aucta, invicem approximata in uno margine corporis fita. Pes nullus, fen ut mavis, totum corpus eft pes, nam tentaculis corporis cun@a firmiter appre- hendit. Habitat ad littora Ziricaeenfia. MEDUSA hemifphaerica ; coftis transverfalibus quatuor; tentaculis marginalibus plurimis minimis, margine in- tegerrimo. | Aî. Helver, IV. pag.38. S. 2. Tab. 4. fic. 7. MEDUSA hemifphaerica , margine centroque interiore obfolete lobato; fubtus tentaculis corpus fubaequantibus numerofis fparfis. Desc: Superne quoad formam convenit. cum Medufa orbiculari, margine fedecies emarginato a Cl, Linnaeo in Tab.V. 380 Tab; VV. 185) 0 C8$ Itin: Wefirog. pag.:172,.-Tab..3. exbhibita, verum in no- ftro {pecimine Tentagga funt muito breviora, integer- rima per totum difcum difperfa, nec in fafciculom colleda, per Superficiem fuperiorem, quae eft. convexa & pellucida, translucebat in interiore corpore locatus orbiculus obfolete fedecies lobatus, ex cujus quevis angulo cofta verfus peripheriam tendebatur compreffa, tenuis, ab interioribus lateribus intente coerulea. Subtus eft piana feu parum concava. Margines peri. pheriae tenerrimi, lobati & in odo. aequales partes divifi; ex pagina inferiore dependent innumera tenta cula brevia, quorum medium Os occupat. >. $ Frequens menfe Julio ad littora noftra marina. 493. MEDUSA orbicularis, cruce alba. Linn. Sf. gen. 263. n. 2. Belgis Qual Medufa cruciata. Baffer, Opufc. fubfec. Tom. +: Lib.3. pag.123. Tab. 3 SÌ. fe. 3,4. Habitat cum antecedente. 494. MEDUSA corpore fuperne cruciatim dife&o; interme- dio pedunculato; fubtus tentaculis lateralibus feptenis corpoie brevioribus. << bal a Dese. Corpus ex duobus quafi difcis conftat, qui per col lum few pedunculum in medio ad invicem connexi funt; horum fuperior eft circularis, vix convexus, fuperne cruciatim diffe@us in quatuor aequales partes; Iuferior difcus latitudinem habet fuperioris circularis, fed craf. fior. & integer, ex ejus margine ad aequalia intervalla dependent feptem zentacula, quae compreffa funt, ex anguftiori colto fenfim evadentia craffiora, lateraliter lobata, altitudinem difci inferioris ferme gior ua 497 498, BED OC 381 fua adaequantia. Subftantia totius animalis elt durior gelatina, coloris hyalivi. AL Raro reperitur ad noftra littora. . BEROÉ corpore 0Aagono , fphaerico , tentaculis binis plumofis longiflimis. A&. Helvet. Vol, IV. p.36. S.1. Tab.4. Fig.1-$. vide i Aeftivo tempore frequens ad listora marina. . BEROÈ corpore ‘ovato } coftis novem , tentaculis ea- rens, Beroè ovata, coftis tenuiffimis: novem fibris obîiîitis in- ftructa. Baffer. Opufc. fubfec. Tom.1. part.3. p.124. Tab.14. fig. s. - ASTERIAS ftellata ; radiis quinis latiufculis oblongis, fuperne laevibus planis; marginibus elevatis afperis. Belgis Gedoornde Vyfooet. Afterias ftellata radiis lanceolatis gibbis, undique aculeata. Linn. Syft. gen. 264. n.2, 2 RON Aftrope@en irregularis. Linck Stell Tab, 6. n.13. . ASTERIAS ftellata; .radiis quinis depreffo- planis, latiuf- culis, oblongis, inermibus, undique tentaculis papil- lofis fcabra. > Belgis Vyfvoes, Zeeffar. Stella coriacea acutangula hifpida. Lixc4. Stell Tub.9, 10. _n. 19. Bafter Opafc. fubf: Tom. 1. part. 3. p. 116, Tab, 12. fig. 1-6. 2 Bbb3 Ha- Tab. V. ‘382 88) 0 (SE Tab.V. Habiek cum praecedente & fubfequentibus ad littora nottra. - Hujus fpeciei reperiuntur individua tribus, quatuorve tantum radiis inftrutta, 499. ASTERIAS radiata, radiis quinis teretibus longis, un- dique tentaculis hifpidis corpore depreffo rotundato laevi. i Pentaphyllum. fcolopendricum feu Aerrowmpos fpinofa | Barrell. Linck, Ste. Tab. 37. n. 65. Afterias feu ftella marina pentada&yla exigua lutea vul- garis. Borlac. Cornw. p.259. fig. 19. Tab. 25. goo. ASTERIAS radiata, radiis quinis teretibus praelongis laeviffimis, corpore orbiculato fubdepreflo quinquelobo, laevi. . Afterias radiata, radiis quinque, corpore orbiculato quin- quelobo. Linn. Syf. gen. 264) 1. 9. i Stella Puonyapos feu' è@ispos: Barrel. rar. Tab. 1295. fis. I. © st d La JOH. | * VE I i #° )Oo( ST 383 -1)0e@@@@@@-@0@®@o@00@eO0Oo@Oîk JOH. HENRICI RYHINERI Anatrysis CÙemici SEMINUM Correa. E N e I, le ciù A° impetrandam folidam partium corporum naturalium, five ex . regno vegetabili, five animali, feu minerali, cognitio. nem, nihil fane necefarium magis , tefte aeque experientia ac prout rationales omnes uno affirmant ore chemici, quam eo. rundem corporum diacrifis chemica , qua principia corpus ali- quod conftituentia ex cohaefione fua & nexu inter fe liberan- tur, & ita feparata fefe fenfibus noftris offerunt, $. 2. Non unus vero tantummodo datur diacrifeos feu refolu- tionis chemicae gradus; fubftantias quippe, quas prima ana- lyfis corporis alicujus naturalis nobis fuppeditat, ulterius in aggregata fua refolvere poffumus, donec ultimo eas ad tan- tam redegerimus fimplicitatem, quae arte humana in partes diffimiles refolvi amplius nequit. Principia igitur, quae per refolutionem ad hunc ufque terminum protratam detegimus , vocantur quatuor elementa, aér, ignis, aqua & terra, quo- rum duo priora tantae funt fubtilitatis, ut potius effe@tu fuo, quam fubftantia corporea folida, ac non nifi mixta reliquis, fefe fenfibus noftris manifeftent; pofteriora vero bina, fub- ftantiae magis funt corporeae, & ob id ipfum fimplicitatis fufpeQae. / s. 3. 384 sE Vo ; $. 3, Principia prima educuntur ex fubftantiis, quas fub ag. gregatione crafliore immediate formabant, & quae principia fecundaria vocantur, tum quia funt partes conftitutivae cor- porum, tum quia in principia fimpliciorta feu prima refolvi poffunt. Ifta principia fecundaria pro diverfa inter fe quanti- tate, quà corpora naturalia intrant , diverfitatem corporum conftituunt, horumque qualitates declarant, quae tamdiu cor» poribus infunt, quamdiu ifta corpora cadem efle continuant. $. 4. A&us autem. diacrifeos ipfe, nonnunquam principia cor- porum fecundaria ipfa five refolvît, five in novas compofitio- nes nedit, ita. ut tunc. (ubftantiae obtentae naturam. fubjetti; aut plane non, aut non immediate deelarent, fed nova fint corpora diacrifeos produlta potius, quam educta feu elicita; hinc attendendum ad regulas quasdam, diftin@tionem edutto. rum a produdis indicantes ; Ad edudta itaque pertinere exi- ftimo 19 fubftantias fub diacrifi obtentas, quae, fi denuo uni- antur, priftinum corpus formant.. 2° Elementa ipfa corpo- rum fi obtineantur. . 3° Subftantias, quae nulla.arte, fed a natura fola, tormari poffunt, quando e corpore refoluto obtinentur. 49 Tllas fubftantias, de quibus fufpicari non poffumus, eas ex refolutione principiorum natas effe. Produdta vero funt 1° omnia; quae nonnifi igne fortiori obtineri poflunt ex corporibus, 2° ea, quae fermentatio’ pro- ducit. 3° Illae fubftantiae , quae facile în confpedum veniunt, ubi femel exiltunt, fi tales polt vehementiorem demum in cor= pore excitatum motum apparent. i 65 ERE DOCS 385 \ i $. Ss. .‘ Quum principia corporum horum qualitates declarent , 4deoque qualitates corporum a qualitatibus principiorum pen- deant, faepius autem fiat, ut corpora compofita fint ex tali. bus principiis, quorum qualitates fibi invicema oppofitae funt, illi, qui de natura alicujus corporis’ ex natura partium ejus judicare volunt, has nequaquam feorfim, fed una cum reliquis confiderare debent. 6. 6. ——Haecce C$.1.2. 3. 4. 5.) funt fundamenta ratiocinii chee mici, ex quibus manifeftum eft, quod quidem compofitio feu fyncrifis corporum nos utique certiffimos reddat de veris cor- porum principiis, fimul autem notandum eft, folam diacrifin corporumm naturalium compofitionem nobis patefacere poffe, quamvis ex commixtione fubftantiarum, per diacrifin obten- tarum, illa denuo conflare nequeamus. Quum nimis adhuc lateant naturae encheirefes, nondum etiam poffumus fyntheti- ce & analytice omnium corporum compolitiones explicare. Patet porro diacrifin & fyncrifin chemicam fola experientia ni» ti; chemicus enim experimenta fua, & ex iis obfervata phae- nomena, explicat per experientias, quas five ipfe inftituit, five ex phyficis repetit; hinc Chemia fallere aut Se&tas gignere. ne» quit, qui autem apud Chemicos reperiuntur errores, ii experi- mentis five plane non, five non rite inftitutis debentur. $. 7. Inftituta hucufque infinita experimenta docuerunt, principia corporum prima ipeffe fubftantiis trium-naturae regnorum, diver. fa quantitate, diverfoque modo, & efformare quinque princi» Pol, V. Ccec pia n - mi. de pia fecundaria, nimirum terreum, aqueum, falinum, fulphu- reum, et arfenicale; pro varia itaque quantitate & modo, quo principia prima fubftantiam aliquam naturalem intrarunt, pro ea quoque diverfa quantitate & modo, principia fecundaria ex eadem fubftantia obtinentur. i i Ex analyfibus fubftantiatum vegetabilium hucufque fadtis patuit, hafce ignis ope ad quatuor principia fecundaria redigi poffe; nimitum principium aqueum fub forma aquae, falinum fub ea falis, fulphureum feu inflammabile fub forma olei, & terreum fub èa terrae. |, S. 8. Ufus frequentiffimus, quo hodiernis temporibus vigent fe» mina coffeae, impulit me jam ante aliquot annos, ad fufci- piendam horum feminum analyfin; quum vero examen, tunc temporis inftitutum , non fatis accurate faum fit vifum, illud nuperrime repetii. ÎNeminem quidem fugere poteft, plurima . de iftis feminibus exftare Scripta, quorum enumerationem re- ferr NeumanNUS, (a ) nec minus hiftoriam apalyticam eorun- dem feminum exhibere Cel Grorrov (b), hinc admodum fuperfluus forfan cenfèebitur fufceptus labor, at quum omnes, quotquot analyfin iftorum feminum inftituerunt, diffentiant circa quantitatem: partium conftitutivarum, quas obtinuerunt, neque obfervatorum fub operatione phaenomenorum mentio- nem faciant, incidi in cupiditatem: principia fecundaria iftorum feminum propriis intuendi oculis, propriis palpandi manibus, miffis omnibus confiderationibus; quae me ab ifto labore abftra- here potuiffent. $. 9. (a) In Traetatu de potu Coffeae. (b) Mat. Med. Tom. 2. de ve. getab. exot. p. 431. e cdl ef 0 (08 AGG. i $. 9. Quum ex. diverfis regionibus nobis afferantur femina Cof- feae, meminemque lateat notabilis differentia , quae varias iftas, ratione bonitatis & loci natalis fpecies intercedit, duas expe- rimentis fubjeci fpecies, alteram de iis, quae ex Oriente ob- tinemus, Gallis Café de Levante dittam, quae omnium optima effe cenfetur, cujusque femina, refpe@u reliquarum fpecierum, funt minima, coloris flaviufculi, paululum viridefcentis; altera de qua fumfi fpecies, habet” femina maxima, coloris cinereo- viridis, & apporcatur ex infulis Americae meridionalis in finu Mexigano fitis, Gallis Isles Antilles di&is. —Heic vero notan- dum duco, poffe unius ejusdemque fpeciei femina, quae di- verfis obtinemus temporibus, tam quoad colorem, quam oda- rem, diverfa effe, fiquidem in loco in quo affervantur aut hu- miditatem fuam confervare, aut candem aliquatenus amittere & ficcari, vel etiam in itinere, ab aqua marina qualicunque modo in navem penetrata, ibique ftagnante, odorem & fa- porem ipfi minime naturalem contrahere , & ita depravari pof- funt; hinc non mirandum, fi fubinde optimae fpeciei femina a palato naribusque noftris abhorreant. $. I O. Experimenta fequentem in modum inftitui. 1°. Seminum crudorum Coffeae Oriental. drachmam unam in- fudi ‘aquae fimpl. frigidae unciis duabus, per noîtem, aqua tin&a eft colore debili ex flavo viridefcente, odorem con- traxit debiliffimum feminum, faporem nullum. 29, Idem experimentum feci cum aqua fervida. Hoc infufum poft 12. horas exhibuit tinAuram paululum coloratiorem, ex luteo- viridem, faporis vix perceptibilis , odoris pau- Ccec2z lolum 388 BE )VOCS® i lulum fortioris, elapfis 24. horis cadem tin@ura fuperne erat fluiditatis aquofae, inferne autem lentorem aliqualeny acquifiverat, tenuis inftat mucilaginis. Papa. 39. Eadem feminum quantitas deco&a per femiquadrantem hio- rae in aquae fimpl. unciis fex, aquam colore magis viridi tinxit, eidemque odorem blande balfamicum, faporem vero amariufculum , fubadf(tringentem, conciliavit, por= . tio hujus decodi cefrigerata per nodtem, etiam lentoreny mucilagineum contraxit. Ita experimenta eodem modo cum feminibus coffeae im- fulanae inftituta, fequentia exhibuerunt. Tin&ura cum aqua frigida fata, coloris erat faturate vii dis elegantis pellucidi, odoris vix ullius, fine fapore. Tia@ura aquae fervidae, quoad omnia priori erat fortior, nullius vero lentoris.. Decoftum non omnino fuit pellucidom, odoris non tam grati balfamici , quam illud feminum orienta» \ lium, & faporis magis aufteri & adftringentis. Porro feminum cofféae oriental. in pulverem groffum con- tritorum ttj. immifi retortae vitreae, vafe recipiente munitae ,, & ex balneo arenae adornavi deftillationem. Tranfiit primo calore leni,. illo aquae ebullientis non majore , aqua pellucida pallide- viridiutcula, hane fequebatur phlegma turbidum , in- ftar aquae limofae , iftud phlegma, autto fenfim calore, fe» cum vehebat guttas oleofas ex flavo-fufcas paulatim nigrican- tes, tandem calore ad retortae rubedinem auto, tranfiit oleum nigrum: fenfim fpiffefcens. Ceffante omni ftillicidio femovi vas recipiens, fupernatabat phlegmati oleum, fecumque gerebat frufta mafile nigricantis un@uofae cohaerentia eruitae iuftar ; ifta feparata ab oleo ponderabant drachm. IV. cum dimid. ve- rum fpargunt odorem volatilem urinofumì, admodum pene- tran» | RS) o(5®- 389 trantem, teftabantur hoc etiam Amici aliqui , * quibus maffam iftam: oftendi, & quidem ita, ut antequam ipfis declararem, quid proprie effet, illam pro oleo cornu cervi, aut fanguinis afpicerent. Oleum feparatum a phlegmate ponderabat unc. fi). cum drach. dimid. Pondus omnis phlegmatis fimul fumti erat unc. v. Caput mortuum feu carbo refiduus in retorta ndebat unc. v. drachm. i}. Si jam fubtrahantur ifta pondera mul fumta a libra feminum crudorum, quae erat unc. xvj. patet, periiffe fub ifta diftillatione unc. i), drachm. j, fubftan» tiae. Caput mortuum calcinatum per horas 24. fuppeditavit ci- nerum fuforum unc. iiij. ex quibus elixationis ope obtinui fa» lis alcalini fixi drachm. l. fcrup. duos cam dimid. Eodem modo tra@avi ttj. feminum. Coffeae infulanae ; tranftillavit primo aqua wiridis, dein phlegma cum guttis oleo» fis Havis, quae fenfim, ceffante ftillicidio phlegmatis, copio- fiores, nigrae fpiffioresque tranfibant, donec calore itidem ad retortae rubedinem audo fiuor niger fequeretur, quo celfan. te & apparatu fublato phlegma omne feparatum ab oleo pon deravit, une. v. drachm. v. gr. 16. Oleum foetidum, quod nulla frufta conhaerentia habebat, nec tamen odoris penetrane tioris erat, illo olei feminum orientalium, aequavit pondere ùnc. ij). drachm. vj gr 33. Carbones io retorta refidui pende- “bant unc. vj. ita ut fub hac operatione pondus fubftantiarum obtentarum effet. unc. xiv. drachm. iij. gr.49 adeoque perierint fubftantiae examini fubje@ae unc. una & dimid gr.xi. Carbones iti» dem per 24. horas calcinati, largiti funt cinerum unc. dim. gr.10, ex quibus obtinui falis fix drachm. ij. gr.17. Sibia Ex modo enarratis patet, binas feminum fpecies, vires tam aquae, quam ignis, debiliffimas acque ac vehémentifiimas expertas elle, € cc3 Aqua 5-1. N RE) CERI Aqua frigida imbuta et colore & odore feminum è a&îo* ejus in fuperficiem ‘corporis denfi & fubftantiae adeo compa- Ctae , proportionata fuit ftatui aquae, nimirum quiefcentis, quoad fenfus nofttos, in quo quippe ftatu aqua vim exferit metiftrui in corpora minimam, faltem admodum: parvatt; at- tamen motu partium ejus inteltino qualicunque, fenfibus no- ftris imperceptibili, nonnihil folvit, quod probat color aquae. mutatus. An non aqua etiam extraxit aliquid: particularom odoratarum ex feminibus ? Si tales haerent in ‘aqua, haec cas ita involutas tenet, ut vim fuam vix exferere & fenfibus no- ftris minus adhuc percipi queant, quam fi ex feminibus ficcis immediate in aérem difpergantur; hinc odor talis tin&urae de- bilior eft illo, feminum ficcorum. Docet experimentum fecundum; fortiorem fuiffe. adio- nem aquae fervidaè in femina noftra. Quem vero latet, fortiorem' effe imotuin inteltinuam aquae fervidae illo frigidae ; fortiorem ergo effe ejus attritum in corpora in ifta folubilia ? Hinc coloratior ett ifta :tin&ura , fortior odor & fapor, nec non fedimentum lentoris mucilaginofi; ex quibus clarum ett, plures de feminibus emollitas & detritas effe particulas, quam quae guftui fefe fubducere potuerint. ; Per coGionem, juxta experimentum tertium, aqua ma- gis adhuc imbuta eft partibus feminum fubftantialibus, duran- te quippe coctione aqua valide movetur, multo itaque fortior fuit attritus, quam in experimentis praecedentibus, adjuvit calor continuatus folutionem feminum; dilatando & expanden- do eorum fubitantiam, ut aqua facilius in hanc penetrare & tantum de ejus pasticulis e mexu inter fe liberare potuerit ,. quantum ad ideam faporis maxime naturalis feminum coffeae imprimendam fuffecit. i Lentor mucitaginofus in inferiore parte tintturae ( Exper. 2.) & decodi ( Exper. 3.) obfervatus indicat, contentas effe. in 7 83) (SR 391 in' iftis fiuidis feu liquoribus partes aquà graviores, quae ta- men in hac aliquatenus fufpenfae haerent; non poffunt effe - partes mere oleofae, alias enim fuperficiei aquae innatarent, neque funt pure terreae, quia fedimentum redidiffent plane opacum ; fi autem in memoriam. revocem impreflionem, quam ilta liquida in guftum & olfattum fecerint, concludere lice- bit, ea continere particulas oleofas, falinas & teneriores ter- ras, quae vero omnes ita mixtae funt cum invicem & aqua, ut neutra earum diftindte fefe fenfibus offerre poffit; referunt talia liquida fuccum naturalem fubltantiarum ex quibus obti- nentur. Si fuccus naturalis ex corpore aliquo vegetabili ex- fudet vel defluat & folidefcat, tunc-talis fuccus folidus, fi in aqua fit folubilis, vocator gummi, fi vero non in aqua, fed © in liquoribus fpirituofis concentratis vel fpiritu vini redtifica- tiffimo folvi queat, tunc refina audit. Si autem liquida no- ftra caloris ope maxima parte aquae fuae orbarentor , tunc. efficerent corpus fufcum , fpifum & vifcofum, odoris admo- dunì balfamici, faporis amari, in aqua facile folubile, extra- dum aquofum di&um, cujus NeumanNuSs (a) ex unc. ij. fe- minum coffeae, obtinuit drachm. v. POET 643. Calor ficcus applicatus feminibus noftris, expulit ex iis primario. liquorem tenuem, pellucidum, odoris.feminum bian» di, coloris viridefcentis; . Ifte liquor, quoad fluiditatem, eft plane aquofus, quoad odorem debilifime fpirituofus, mini. ine infammabilis, hinc longe maximam ejus partem aquam effe patet, & quidem eo clarius , quominus concipi poteft, quomodo ulla fubftantia vegetabilis fine - hac id effe poflit nod.et, five quomodo oriri, crefcere , & vivere queat. ug vero organifmus plantae, omnes in ea reperiendas par- et Ì tes eee Gee -—_—7r?" (a) Vid. Trac ejus fupra laudat. p. m. 163: 392 | BE) CS. tes ar&iffime uniat, hinc în ifta aqua femper etiam particulae aliae tenerrimae fpirituofae haerent, quae ipfi odorem & fa- porenì conciliant; hanc ob. caufam 7 Boermavius aquis iftis {piritam plantae re@orem .ineffe dicit. (a). Eadem haecaqua fiftit nobis id, de quo plurimum, per exficcationemplantaruna in aére aperto perit, i Calor fenfim au@Gus dilatavit magis magisque corpora îpfi expofita, eoque iplo fluidis eorum partibus liberiorem exi- tum ex interftitiis folidarum paravit, hinc continuavit ftilli» cidium aquofum quidem, cui vero plus adhaeret de fubftan- tia corporis, ex quo expulfum el, hinc iftud liquidum prio- ri eft turbidius, quoad faporem & odorem acidum fenfim ad acrediuem adufti vergens, hinc phlegma di@um; iftud phleg- ma colorem fyrupi violarum mutavit in rubrum, en principii fa- lini veftigia clariora! \- $. 13. ; Ut, quantum fieri potet, omne humidum ex fubjete deftillationis obtineretur, magis adbuc augendus erat calor, prodierunt quidem jam cum phlegmate guttae flavae phleg- mati fupernatantes, fed prout ftillicidium illius minvebatur , plures tales guttae magis magisque fufcae, tandem nigrican. tes & fpiflioris confiftentiae tranfierunt, & ultimo picem li- quefaCam fimularunt. Ad attaGum iltud liquidum erat un ttuofum, nares ipfi admotae ab ingrato foetore magmatis ad- ulti protinus repellebantur, lingua autem penetrantem ejus acrimoniam vix perferre poterat, carbonibus ignitis infperfae aliquot guttae fiammam. conceperunt; ifta phaenomena finaul fumta convincunt nos praefentiae principii fulphurei, quod cum | | =_= —— e e e e (a) Elem. Chem, Par. 2. p.m. 16. $.13. ME vo 393 cum adhaerentibus ipfi aliis partibus omni fubftantia vegeta. bili effentialibus, oleum efformat & fub ifta facie fefe prae- fentat. Quum guttae primariae hujus olei cum phlegmate transeuntes, fuerint flavae, fenfim vero ab au@o calore nigre- fcere & fpiflefcere coeperint, manifeftum eft, iltud oleum eflentiale effe feminibus coffeae, quod vero ab ignis tortura corruptum eft; uti enim omnia olea certum caloris gradum perpella, empyreumatica fiunt; ita quoque olea effentialia re- gni vegetabilis, quae non vifi per validum ignem exardilli- mo nexu cum aliis partibus corporis, cui inhaerent, diffolvi & extricari poffunt, aduruntur, hinc quoad colorem', odo. rem, faporem & confiftentiam quam maxime mutantur. Cel Neumannus quidem feminibus Coffeae crudis oleum effentia- le denegat, (a) empyreumaticum folum agnofcens, nonnifi deftillatione deltru&iva obtinendum; quomodo autem infignis ifte Chemicus, fed acris in omnes reliquos Cenfor , determi. natam copiam partium gummofarum , refinofarum, aquae, particulasque falinas obtinuit fine deftru@tione feminum cru- dorum? aur an ipfe tantum propria encheirefi efticere potuit, ut ejus femina poft perpefflum examen eadem fuerint, quae antea? hoc fane nemo NeumaNNO in experimentis fuis feli. ciflimo , concedet. Enarrans idem Cel. Vir, quid per toftio- nem de fubftantia feminum decedat, mentionem facit partium tenerrimarum empyreumatico - oleofarum, fuaveolentiuim, pri- mario fecedentium vaporoforum, (b) fub quibus non intel- ligenda fit fubftantia craffior, foetida, naufeofa, piceo- empy- reumatica, quippe quae inclufa maneat feminibus toftis ; an hon fubftantia avolans vaporofa empyreumatico oleofa, eadem eft cum aqua & primis guttis oleofis cum phlegmate fub deftil- latione transeuntibus ? Sert S. 14. ————— en (a) Tractat, de pot. Coff. p. 163. (b) Tr, cit, prt87 Vol VW. CER “Dda 394 — — BE) oC(S® © _ $ 14 Poftquam ignis omne humidum ex fubjeîto no- ftro extrufit ,, reperta eft in retorta maffa nigra, caput mortuum dia ; elt' autem merus carbo friabilis, qui omnibus omnino liquidis, etiam acidis fortiffimis, refiftit) a folo igne quomodocunque ipfi applicato deftrudtibilis. Igni ergo expofitus carbo in aére libero canduit & fenfim collapius eft in cinerem, qui vix duodecimam partem ponderis carbo- num effecit. Ignitio carbortim probat, ineffe etiam his prin- cipium fulphureum fen inflammabile vinculi ope cum terra mixtum, patebit autem ex fequentibus, quodnam fit iftud vin- culum ; ab applicato itaque igne in aQum deducitur princi. pium fulphureum, a vinculo & bafi fua liberatur ac plurimum in auras avolat, terra autem cum principio falino remanet & cum ifto cineres efformat. Pauca refidua iftorum cinerum copia oftendit , pluri- mum corporei fub aQu ignitionis in aérem avolaffe; non au- tem concludendum id quod de pondere corporum fub defla- gratione aut ignitione perit, unice adfcribendum effe principio fulphureo diffipato , fed potiffimum tribuenda eft ita ja@ura partibus magis corporeis fub ignitionis alta in aérem expulfis & ‘avolantibus; nulla enim fit deflagratio carbonum absque ut fcintillae, tanquam partes carbonum minutae & ignitae, affur- gant & avolent, ne quid de partibus adhuc magis attenuatis & fubtilioribus vaporem efficientibus dicam. - Aqua fervida cineribus affufa per codtionem acquifivit faporem acrem lixiviofum; repetita affufione , donec aqua ni. hil amplius fapidi ex cineribus extraxerit, fubfedit in fundo valis pulvis grifeus, qui ficcatus erat inodorus, infipidus, nulla ignis vi deftru@ibilis, uno verbo terra iners. Lixivium evaporatum ad humiditatis confumptionem, reliquit in fundo iftius” piene . | BL) o ( 5% 395 - iftius vafis pulverem ex grifeo rubellum, odoris nullius, fa- poris autem acerrimi, five falem, qui cum oleo vitrioli effer= buit, fyrupum violarnm viridem reddidit, aéri humido expo- fitus liquefatus et in maffam humidam nigram , alia denique ejus portio ignita in tigillo & refrigerata iterum, priftinum confervavit pondus, quem igitur falem jure merito fixum ap- pellare poffumus. $$ 15 Ad cognofcendum, quaenam ex obtentis per hucufque enarratam diacrifin feminum coffeae fubftantiis, ita in his la. tuerint ficuti caloris ope extratae funt, quaenam vero ab eo- dem calore concreverint, nec antea feminibus ita inhbaeferunt, quemadmodum in confpedum prodierunt, five quaenam edu- dta, quaenam autem ignis produca fint, inquirendum erit, quibusnam fubftantiarum obtentarum ea fit natura, ut ab igné produci potuerint, quaenam e contrario ignis progenies effe nequeant. Liquidum primum & phlegma funt aqua, cui im- mixtae haerent partes variae de fubftantia feminum , quibus tamen per certas encheirefes liberari poteft, ita ut adinodum pura reddatur, num haec produîtum an edu&um fit, quis in- terrogabit ? ; I Oleum empyreumaticum non produ&tum, fed edu@um _ effe patet, partim ex guttis ejus primis tranftillatis, quae non- dum fufcae. aut nigricantes, fed fiavae erant, adeoque non adeoò alteratae fuerunt ab igne ac fequentes; partim ex co, quod nemo hucufque ignis ope oleum inflammabile procrea- re aut tale ex fubftantiis naturaliter oleo dettitutis elicere pa- tuerit. È Quum corpora naturalia quomodocunque tratentur, nullum largiantur carbonem, nifi comburantur, & quidem vel in vafe clau- d d 2 i Shi fo, si Costa: ad 396 RED OC SE fo, vel quando eombulftio fit in are libero, fi flamma fupprimatue antequam corpora ignita in cinèrem fatifcant, clarum eft, car bonem & cineres ex co obtentos produca ignis effe — Idem dicendum de fale fixo, quippe qui ex multa terra; pauciore principio falino & pauciflima quantitate principii in- flammabilis, ignis violentia intiniius cum invicem mixtis con- ftat. Teftantur obfervata quamplurima, falia plantarum effen- ‘ tialia, quippe quae non per incinerationem., fed per expreflio» nem fucci earundem plantarum obtinentur, acida effe, acida quoque eft aqua effentialis, feu phlegma, quod per dettilia» tionem ex vegetabilibus elicitur ;, principium itaque falinum in fucco effentiali vegetabilium. pronum eft ad efformandum falem acidum.; per incinerationem: vero fubftantia vegetabilis omni fua humiditate aquofa effentiali orbatur, principium er- go falinum in cineribus cum horum terra fola connubium init, quod eo ar&ius eft,, quia heic nulla: vel faltem minima adelt aquae copia, quae compofitionem: falis intrare potelt. Per elixationem cinerum folvitur fal in cineribus latens, terra fuperflua ad fundum fecedit, lixivium tamen abindole acida aquae effentia= lis longe remotum eft, fub evaporatione vero lixivii fal in eo folu» - tus iterum concrefcit & denique in forma pulveris remanet talis,, qualis in cineribus latuit, nimirum non acidus, fed alcalinus, acris, urens, aquae avidiflimus, quod patet ex ejus eftervefcentia cum li. | quoribus acidis.& deliquefcentia in aère humido;attamennonnihil principii fulphurei inhacrere fali ifti, docet ejus ignitio & fufibili. tas licet difficilis ; quomodo per aquam potius quam ignem deltrui poffint fales Alcalini fixi docent Cel CarTHEUSER (A) & Uarift. Voce (b). Quod terram in lixivio fublidentem attinet, haec tanquam-bafis & fulcrum omnium corporum folidorum, nullo arti= ec‘ > ‘cem \ (a) Fundam. Mat, Med. part. 1. p. mi 243: (.b) Inftitut.. Chen. | $. 589. 4. O de Prc cti 5) 0 C 5% 397 ‘artificio’ humano'generari potelt, adeoque non produdis, fed edudis annumeranda eft. Quid cogitandum eft de fale volatili, oleo fpiffo feu cru ftae un@uofae olei empyreumatici coffeae -orientalis inhae rente? An effentialiter feminibus noftris inexftitit, an vero ignis vehementiotis ope principium falinum cum terra & par- tibus oleofis fefe conjunxit ad producendum iftum falem? Salibus volatilibus ea eft natura, ut a lenifimo calore fubli- mentur, hinc fi talis fal feminibus noftris effentialiter inhaefif : fet, non igne demum fortiffimo, fed-- jam. cum phlegmate primo fefe elevare coepifiet & hoc odore fuo imbuiffet, quae tamen non funt fatta. Quid praeterea fentiendum fit de fa- le alcalino volatili, quem aliqui expertiffimi Chemici fubtan- tiis vegetabilibus, odorem maxime volatilem fpargentibus, ef | fentialiter ineffe ftatuunt, docet C/ar:f. VoceL (c) & peculiariter cum fedo vulgari experimenta inftituit Ce. CaRTHEUSER (d) ex . quibus Vir ifte Cel. omni jure concludit, male plantae iftî tribui falem alcalinum volatilem, fed ‘eam potius faiem fubti» lem acidum plus minusve volatilem in mixtione fua fovere ,- idem dicendum effe videtur de femine Sinapi, cui tamen CeZ Macquer (e) verum falemalcalinum' volatilem tribuit. Oleum empyreumaticum binarum feminum fpecierum fepara- tim denuo: deftillavi ex cucurbita cum alembico, & feb ila deltillatione adhaeferunt fummo collo cucurbitae,, nec non alembico fiocculi falini albi tenerrimi, qui vero a continuis vaporibus fenfim folvebautur, & quum finita, deftillatione eximerentur, maflam pinguem un&uofam ex flavo fufcam ef. fecerunt, utriusque fpeciei ad pondus drahm: i. odoris non adeo pevetrantis & urinofi ,, quam ille falis volatilis praecedentis. Por- - _——_—————,; —/ ———-—- ————Pr (c) Libr. cit. in nota ad $. 608. (d) Libr. cit, p.m. 263; feggì (e ). Elem. de Chym. prat. Tom. 2 p. 158. deo 298 AL) CL Portionem hujus falis immifi aquae fimplici -& ftatim perfe@tif fime folvebatur, manfit aqua pellucida, fed .coloris. citrini s aliam portionem indidi folutioni mercurii fublimati aquofae, & praecipitabat mercurium in forma pulveris pallide citrini ; ex commixtione olei vitrioli cum ifto fale, aliqualis, fed pa- runs fenfibilis effervefcentia, orta eft. ' $. 16. Differentia inter duas feminum fpecies, juxta inftitutam analyfin fuit, quod femina orientalia praebuerint minus phle- gmatis & capitis mortui, quam femina infulana, & e con- trario haec femina non tantam largita funt olei empyreumatici quantitatem, quam femina orientalia; hinc deducendam elle exiftimo -qualitatem Coffeae orientalis, ob quam ad paran- dam certam deco@i copiam , quantitas feminum minor regpi. ritur, quam Coffeae infulanae ad eandem decotti copiam , quando enim ex. gr. ad parandas unc. vj. decodti fumitur fe- minum oriental. unc. dimid iftud decodtum,. quoad fapo- rem & odorem erit penetrantius ac faturatius, decodto ex ea. dem copia aquae & feminum infulanorum unc. dim. parato, ita ut. ad reddendum hoc decodum aeque penetrans & faturatum ac illud et, pene uncia integra Coffeae infulanae fit fumenda. $. 17. Ad potum Coffeae nunc maxime ufitatum praeparan. dum, femina Coffeae cruda committuntur vafi, cui calor car. bonum ignitorum aut flamma applicatur, expanditur a calore ito moles feminum, haec expanfio folvit cohaefionem arftam particularum folidiorum , expelluntur partes tenuiflimae flui- diffimae aqueae, quarum jaîtura pondus feminum pro quarta parte imminuit, iftae autem fecum quoque rapiunt particulas oleo- i a 5 )o(3% 399 - oleofas & falinas'tenerrimas, at nunquam vas. uftulatorium: adeo accurate ubique claufum eft, quin partes volatiles reddi. tae, five vapor per jun@uras avolet & in aérem longe late. que diffipetur, ita ut non folum per totam domum, in qua Cof- fea torretur fefe difpergat, fed etiam in vicinorum faepe do- mus penetret, ibique grati potus defiderium excitet. Quan» do femina fufficienter tofta funt, ad refrigerandum feponun- tur, dcin:molae verfatilis ope in pulverem rediguntur ; prout autem quis Coffeam dilutam aut faturatam amat, pro eo pul» veris minor majorve copia in fufficiente quantitate aquae de- coquitur, & deco@um decantatum aut clarificatnum atque pro cujusvis lubitu edulcoratum calide forbillatur. Quanquam fub toftione praeter aquofas multae quoque partes odoratee & fapidae avolent, attamen plurimae adhuc iftarum partium in feminibus remanent, quia non eousque torrentur donec in carbonem ufta fint. Pulverifatio feminum efficit, ut aqua ebulliens eo melius emollire poflit paries minutas, & quidquid falini. & oleofi ipfis inbaeret, extrahere queat; ab iftis enim particulis pendet. id quod potum Coffeae palato gratum reddit, oleofae enim & tenerrimae falinae particulae feminibus toftis inhaerent, fed evolutae & ab aqua, quae vim earum inhibebat in feminibus crudis, liberatae; hinc multo fapidius eft femen toftum, fi manducetur, quam femen crudum. i, $. 18. In antecedentibus (S. 9.) innui eandem Coffeae fpe- ciem \variam effe poffe, tam quoad odorem, quam faporem & colorem, ad ibi memoratas caufas, quae varietatem in Coffea producere poffunt, referri quoque meretur diverfitas foli, in quo plantatae funt arbores , femina ilta proferentes, fiquidem folum mari vicinom aliud eft, quam a mari remotum, alii | terrae traltus funt ficciores, alii humidiores, haec & alia fimi- lia Meg: REVO lia varietatem & diverfitatem efficere in plantis,, quis igrio- rat ?. Denique mul'um quoque refert num ifemina colligan= tur debito maturitatis gradu, an vero decerpantur antequam ad hunc provenerunt ;. perpendens omnia minime. mi- rabitur coffeam idem nomen gerentem & ex eadem regione allatam , adeo effe diverfam quoad colorem; odorem, & fa» porem, nec non faepius effe@um in corpus noftrum; coffea ‘enim, praefertim infulana alia fine incommodo affumitur, alia vero tormina & diarrhoeas excitat. Semina orientalia fubin- de odorem & faporem habent admodum ingratum, quem tam in iftis quam alia fpecie aliquatenus corrigere & tollere poflu: mus, fi talia femina latius fternamus in pavimentum fuperius furni calidi in hyppocaufto, ibique ea per aliquot dies ad ali. qualem exficcationem relingquamus. $. 19. In praeparatione quoque deco@i obfervandae funt, non- nullae encheirefes, ex quarum applicatione fedula bonitas de- cotti plurimum pendet. Semina itaque cruda feparanda ab omnibus quisquiliis iis intermixtis, femina quoque fra@a feli- genda funt ex integris & feparata in torrenda, quia fruftula feminum , tanquam tenuiora ; ‘faminibus integris, - citius ab ione penetrantur & torrentur, quam integra, hinc nifi ab his feparentur aduruntur dum integra ad juftum gradum torren- tur & decofum reddunt adlmodum ingratum. Toftio admi- niftranda eft in vafe claufo fub continua agitatione, ut omnia femina fimul , quantum fieri poteft, aequaliter torreantur ac diffipaiio vaporis praepediatur ; eousque continenda eft toltio, donec unum femen dentibus effrafum per totam fuam fub- ftantiam aequalem habeat colorem fufcum, illi caftanearum fi- milem,. fimulque fub manducatione odorem fpargat; qualis erat ille vaporis, faporem vero non acrem, fed blande ama- riufculum ‘balfamium linguae imprimat; finita totione femina non - | #5 DO (3% - 401 ion in vas angultum & altum fed latum funt effundenda, quia, fi cumulate fibi fuperincumbunt , inferiora a calore fu- periorum nimis diu foventur & facile empyreumaticam con- trahunt acredinem. Quum Coffea tofta ob relaxatam femi- num compaginem odorein multo fortiorem fpargat, quam fe- mina cruda, liberior itaque fit partibus volatilibus exitus, iftae facilius. pereunt, ita ut Cotfea tofta diu affervata longe debi- liorem habeat odorem & faporem, quam recenter tofta, hinc- illi, qui delicatum defiderant. Coffeae potum, tecentiflime toltam in ulum adhibeant. Quoad molituram, praecipuum hujus momentum in hoc confiftit, ut mola Coffeam redigat in partes, quam minutiflimas feu farinam tenerrimam, quo quippe minutiores funt corporis alicujos partes, eo majorem vim in eas exercere potelt menitruum feu liquidum, cujus adlio» ni exponuntur. » PA \ Nori determinari poteft quantum pulveris Coffeae pro decotto ad certam quantitatem aquae fumi debeat, relinguen- dum hoc eft cnjusvis guftui, fiquidem alii potum faturatum, alii dilutum amant. Circa cottionem autem obflervandum , quod quo vehementius aqua cum pulvere ebullit , Leo facilius empyreumaticam decodum contrahat acredinem & eo turbi- dius reddatur ac difficilius pulvis ad fundum fubfideat ; hinc non fpernenda methodus eorum, qui aquam plane non ebui. lire faciunt, fed cantharum five vafculum ad deco@um adhi- beri folitum , quod aquam & pulverem continet, in aliud vas, cui aqua ineft fervida, ponunt, & hanc aquam bullire ‘ facinnt, ita ut infufum Coffeae calorem tantum aquae ebul-. lientis experiatur & digeratur; fub ifta digeftione pulvis in fundo vafis non magis aduri neque decodum empyreumaticum & ingratum fieri potelt, $. 20. Pol. V. Ee e 402 se ) 0 ( 3% 6. 20. Videamus adhuc quemnam ufum habeat: Coffea medi- cum & diaeteticum. - Deco&um Coffeae crudae £$. 8.) eft mite balfamicum, hinc aequiparandum decottis plantarum bal. famicarum dilutis, quae adhiberi poffunt, ubicunque aut acri. monia in primis viis diluenda, aut glutinofa vel mucofa fabur- ra attenuanda, aut blanda diaphorefis eft promovenda, aut denique partium folidarum ficcitas hume@anda eft. Ex Coffea tofta quidem etiam decoGum ita dilutum parari potett, quod praecedens omni dote refert, at decoGum faturatum Cofteae toftae , vires habet a diluto valde-difcrepantes ; partes enim oleofae, (a) quarum‘magna admodum in ifto deco@o elt ra- tio, quemadmodum nervos linguae, palati & narium , affi ciunt, ita quoque ad quascunque in corpore devehantur par- tes irritabiles, effe@um fuum exferent, eas ftimulando, ea- rum motum augendo, ex quo auctiore motu in folidis nafci- tur attio fortior in fluida, attritus validior, calor, humorum rarefaGio , velocior circulatio, hinc diaphorefis & in interio» ribus corporis organis largiores fe - @ excretiones, teftante id diurefi potum Coffeae fequente. Modo di@a nobis indicant, quinam cum corporis fru&u & fine fanitatis. detrimento Coffea utantur, hoc optime explanat Cel. GrorrRov (Cb) fimulque erudite docet, quibus iftud decodum noxium potius quam utile fit, ita ut verbis Cel. iftius Viri nihiladdi poffe videatur, nifi- quod notae mihi fint perfonae, quae ex ventriculi atonia laefae digeftionis incommoda varia perpeffae , per ufum deco@i Cof- feae oriental. a variis iftis incommodis liberatae funt, aliae vero ex ejus abufu eadem fere fentiunt mala, quae ex abufu vini proveniunt. E XA- _— —— , tese —————————e.e.m (a) Vid. Geoffroy Mat. Med. Tom. 2, p. 435. (b) Libr, cit. P.436, & 437. n STURA 4 SE VDO( 493- IENSNASNANANNAZANAAAANNANAA nd È XAMEN Si la methode de tirer la Teinture du Caffè fans Le ròtir eft préférable à l'ancienne & ordinaire meéthode de le brùler. par Mr. EM ROSTAN. e I ieieiemTeee__ tt ten Gi lon tire la teinture du Caffé, * comme on fait celle du Thé, on en fait une boiffon d’autant meilleure, qu’on n’y peut point foubgonner d’adufte, & que de plus, elle ne contient qu’un éxtrait naturel de ce, qu’il y a dans le caffé de moins fixe & de plus éthéré ; c’eft-a-dire, la partie la plus vo- latile , la plus légere , & en méme tems la plus douce de ce mixte: au- lieu qu’en le brùlant il arrive, qu'il fe diffipe beau- coups de ce principe volatil, de cet efprit doux & fubtil : Toùjours eft il conftant, que par la preparation ordinaire Je caffé perd beaucoup de fon poids, & fi on veut l’éprouver, on verra que le déchet eft de près de deux gros fur une once; diminution trop grande; pour que la dilfipation des efprits volatils, qui font les prémiers a sevaporer n°’y ait beau- coup de part. Quoi qu'il en foit voicy comment fe doit tirer for=3 “ Voyez Traité des alimens du Caréme, par Mr. ANDRY. pag. 371, Eeez 404 RI) 00888 | si tirer cette tinture ; il faut prendre un gros de caffé en féve bien mondé, le faire botillir | éfpace d'un demi quart d’ heure ‘dans deux pintes d’eau, enfuitte retirer du feu la liquenr, qui fera d'une belle couleur cittine, & apres l’avoir laifl& repofer quelque tems bien bouchée, la boire chaude avec du fucre; Cette boiffon répand une odeur douce, qui fe diflipe aifement; elle a un gout agréable, elle fortifie l’eftomac, elle corrige les crudités, & debarafie fenfibiement la téte , mais une qua- lité particuliére , ‘c’ é{t qu'elle. adoucit admirablement ’ aereté des urines; Ce que le caffé ròti ne peut faire aufli bien, l’ay- ant’ éprouvé plufieurs fois. fur moi méme, elle foulage la toux la plus opiniatre, & lufage de quelque tems l’extirpe entiérement. Le méme caffé, qui a fervi la premiére fois, retient encore affés de fa vertu pour pouvoir fervir une fé- conde, & méme une troifiéme; Ce qui vient de ce, que fruit, ce qui ne feramollit présque pas en bouillant, étant d’ une tiflure extremement compadte, qui empéèche, que ce qu'il cone tient de plus fubftantiel ne s'evapore tout d’un coup. . Si on laiffe bouillir long tems ce caffé fur un grand feu, la couleur fe change & la liqueur vient verte, comme du jus d’herbe. Elle eftmoins bonne alors, parce qu'elle elttrop remplie de par- ties terreftres, elle laiffe méme au fond du vaiffeau un peu de limon verd,il faut donc prendre garde de ne la pas trop faire bouillir ; avec cette précaution, on peut s'afflurer d’avoir une boiffon mer- veilleufe. —Mais faifons quelques remarques fur cette mé- thode. La qualité d’adufte, qu'on veut épargner au caffé par cette nouvelle préparation, rend certaines chofes plus amies de l’éftomac, par éxemple le pain ròti, le vin brulé, fortifient mieux ce vifcére, que quand on les prend autre- ment. Et encore, comment peut on comprendre qu’une peau dure, -comme l’eft.celle du caffé non grillé, laiffe échapper en un demi quart d’ heure, des éfprits ou des fels, profondément enfevelis dans une fubftance fort compa@e ? La. RE) (E 485 La methode ordinaire le dégage certàinement mieux & cela ‘ de plufieurs maniéres, 1°. En detruifant par l’aGion du feu la pean; qui les re- tient, è } ; 1 i 29. En ouvrant'& dilatant par une chaleur pius-forte les pores étroits de ce légume. 39 En le mettant en poudre, pour achever d’ouvrir ou de ‘> détruire les. prifons de l’éfprit & du fel, auquelson veut rendre la liberté. i On objectera certainement que fi le caffé n'eft pas ale fés ouvert dans la nouvelle préparation, il Peft trop: dans l’an- cienne, enforte que tout le fel & | éfprit s’exhalent par ces ouvertures éxceflives. On ne peut pas difconvenir de cette diflipation , mais il ne reftent que trop de ces parties fub- tiles, & remuantes dans le caffé brulé, qui produifent les infommnies, les inquiétudes, des maux de téte, méme & les convulfioas, ayant été témoin d’une perfonne, qui en pren- noit ordinairemevt trois fois pour la migraine, qui la foula- gea pendant quelque tems, mais dans la fuite ces douleurs furent beaucoup plus violentes, lesquelles .provenoient fans doute des grandes irritations caufées aux nerfs. Le caffé brulé fortifie l’éftomac, c'eft indubitable , P eau chaude fans le fecours du caffé adoucit les urines, appaife la toux, en délaiant & entrainant en bas les fels , qui la. caufent, par con- féquent ils font communs au caffé brulé & au caffé bouilli mais lequel de ces deux caffés eft préferable è l’autre ? Si la caufe eft portée devant le tribunal de la volupté, la préfe- rence fera adjugée au caffé de l’ancienne méthode; mais il n’en feroit pas de méme, fi la caufe fe plaidoit devant le tri- bunal de la fanté & de la raifon, le caffé nouveau paroiffant plus innocent, que le caffé ròti, moins chargé de fels feroit / Eee 3 plus — 406 BE) O (5% plus falutairé; — Cependant il doit étre examiné de prés ; pofons donc de juftes bornes aux deux methodes. 19 2,9 3° 49 On devroit préférer le Caffé nouveau pour l’ufage ort- dinaire, qui n’ét qu'un amufement; Il en couteroit beaucoup moins 4 la fanté pour la plus part des gens, qui n’ont pas béfoin de s’echauffer. Car lancienne methode de le ròtir, les fels, le fouffre , l éfprit etans exaltés par le feu, fait beaucoup de tout par fon abus, en agitant & diffipant trop l’ éfprit de vie. Par la nouvelle méthode, il ne feroit pas affés efficace à ceux, dont la circulation du fang eft trop lente, le corps humide, froid ou morfondù, & qui ont le fang groffier, lhumeur fombre, l’élprit engourdi, l'éftomac pi- tuiteux, la téte affoupie. Les perfonnes fujettes à l’infomnie feront moins incom- modés du caffé de la nouvelle préparation, que de l’an- cienne, parce qu’une legére élixation, ne dégageant guerre les principes de ce légume , nm’agite pas aflés le fang & les éfprits, pour faire trop veiller. Si Pon eft déja échauffé pourquoi vouloit augmenter cet excés d’échauffement ? La teinture qu'on tire du caffé, qu'on n'a pas brulé, paroit d’autant moins nuifible aux perfonnes échauffées, que le peu de chaleur, qu'elle em- prunte du fen ou du Caffé s'éteint ou fe modére par une certaine quantité d’eau.. PA... VVTV TO E A "7 e reati ME) O ( SP : 407 ISSN Sar PARALELLE De la Nourriture des Plumes & celle des Dents, | | Avec Quelques éclairciffements d’en prevenir la perte, Par le mème. E° dents, font les plus folides & les plus blancs de tous les os; Le commun des hommes a trente deux dents, 8 incifives, 4 canines, & vingt molaires, elles ne font au commencement qu'une éspece de glaire, qui s'endurcit peu a peu, comme font les pierres dans les carrieres. La méme chofe arrive à peu prés aux plumes des oifeaux: Car elles font fi tendres au tems de leur naiffance, que la nature a pris foin de les enfermer dans un fourreau cartilagineux, pour les conferver, & on fait, qu’avec le tems elles déviennent trés dures. Les dents des enfans, qui font encore dans le fein de leurs meéres, font. enveloppés d’un petit fac membranenx, parce qu’étant encore fi molles, elles pourroient étre dé- truites fans cette précaution. —Elles font enchaffées par le bout dans un trou, que les Anatomiftes ont appellé a/uéo/e & le refte de la dent paroit au dehors. Les 408 835 Do (35% - Les plumes font auffi attachées par un petit bout dans la peau des oifeaux, & tout le refte elt expofé è Pair. Pendant que tes dents croiff=nt , elles on un grand trou à leurs racines, par lequel les vaiffeaux fanguins entrent, pour leur porter la nourriture, la. méme \chole arrive aux plumes, au commencement leur tuîau elt percé d'un .troù par le bout, & on y.voit entrer les va:fitaux fanguins, qui vont ramper fur la fuperficie du corps, qu'on appelle /arron, qui remplit la cavitè de la plume;, & qui porte la nourriture | à toutes. fes parties, \- Peu è peu les grands trous, qui font au bout interieur des racines des dents, fe ferment entierement, du moins on ne les apergoit plus, non plus que les vaiffeaux fanguins, qui y portent la nourriture, & céft apparement la raifon, pourquoi les dents ne croiffent plus. Le grand trou, qui elt à la partie intérieure de la plume , fe ferme peu à peu, & Von n’y voit plus entrer les vaiffeaux fanguins; c’elt pourquoi le /arron, qui et dans. le tuiau de la plume, dévient tout fec, c’eft aufli la raifon pour- quoi la plume ne croit plus. i Les dents de l'homme font creufes jusques vers la moi. tié , afin que les vaiffeaux fanguins s’y puiffent loger, y porter la nourriture, le refte de la dent eft folide. Il en eft de méme des plumes des oifeaux: car leur tu- yaux font vuides, non feulement afin que les plumes fo- ient plus legéres & plus pliantes, mais aufli que cette cavité foit le magafin de leur nouriture, le refte de la plume eît plein. Il et vrai qu'il refte tolijours dans le tuiau «de la plu- me un gros corps fec, que jai nommé /arror, qui portoit la nourriture 4 toute la plume dans le terms de fon acco 1 a #5 )Oo( SR 409 La méme chofe arrive aux dents : car les vaifeaux fan- guins, qui entrent dedans, fe deféchent, & y reftent; “mais ils deviénnent fi petits, qu'on ne les apergoit plus, fi l’on cafle un morceau d’une dent, elle ne revient plus, lors qu’on coupe les plumes, ce qui elt coupé revient jamais. Les dents des enfans font entiérement cachés dans leurs ‘alvèoles, pendant quelque tems , enfuitte elles paroiffent; Lors que les oifeaux font éclos , ils font tout rouges, & fans plumes, mais quelque jours aprés, elles percent. la peau, &- fe font voir. Lors que les dents des enfants pércent, elles leur cau- fent plùlieurs maladies, comme des fiévres, des cours de ventre, des convulfions & quelque fois la mort. ‘Nous ne voyons pas, que les plumes naiffantes des oi. feaux leurs caufent des maladies , parce que leur peau étant fort molle, ‘les plumes naiffantes la pércent aifément; mais au tems qu'ils changent de plumes, ils font fort malades, & quel. que fois ils meùrent. Cela vient de ce, que leur peau étant aufli fort dure alors, les plumes ne peuvent la percer, qu'avec beaucoup de difticulté & de douleur. Quelquefois les dents tombent fans étre gatées, c eft ce que nous voions aux enfans à l’age de 6, de 8, & jus. ua 10, ans, qu'elles tombent d’elles méme & fans douleur; Cela vient de ce, que les alvéoles s'étans élargis, ne font plus capable de rétenir la-dent, & c’elt par la méme raifon, que les plumes tombent aux oifeaux. —Les dents de l'homme fe touchent & font pofées les unes à coòté des autres, afin qu’elles foient affermies, & qu'il puiffe y en avoir beaucoup fur la méme ligne, il ne faut que jetter les yeux fur l’aile d’un oifeau, pour y voir le mèéme arrangement. s Vol. V. F ff La. 410 BE DOCILE La fuperficie extérieure des dents ef un. émail; couleur de perle, poli & folide, fa fubftance intérienre eft paréille & moins folide, que } éxterieure: C'e pourquoi lors qué l’acre- té de Ja Iymphe, ou les particules falines des aliments, a tant foit pet corrodé l’émail de la dent, aufli-tòt l'interieur et tout gaté; on voit des dents, qui ne font percées que d’un fort petit trou noir, quoique l’interieur de la dent foit pourri, & tout creux; cela venant de ce, que la lymphe étant en. trée par le petit trou noir, & ayant trouvé une matiére po» reufe & moins dure, qu'il lui a été plus facile de corroder, que l’ émail de la dent, qui eft refté en fon entier hormis le petit trou noir. i i Il arrive une carie fort particuliére è ceux, qui fe frot- tent Îes dents avec des liqueurs trops pénétrantes, comme par exemple avec Péfprit de fel; leurs dents, quoique cariées, font blanches, de méme que transparentes, parceque les pointes des particules de Ia liqueur les ont percées tout au travers, & quoique ces trous invifibles è nòtre vtie, paroif- fent affés grands au microfcope, pour que la lumiére puiffe y pafler & y caufer cette transparence. Cette carie ne dure rare ment que 8 jours, au bout desquels elle devient noire, la gent étant percée de ces petits trous, qui s'elargiffent & don- ‘nent paffage è la Iymphe, & à cette partie faline des ali- mens, achévent de romprela tiffure des dents & occafionnent cette opacite. De forte que rien eft fi pertnicieux pour guérir les sianx de dents, que d’emploier les liqueurs fortes en général, & en particuliér l’éfprit de fel, Peao forte, Péf prit de cochléaria, de méme le jus de citron, le vinaigre, l'effence de giroffle ; de méme, que de la racine de piréthre, en ayant fait moi méme la facheufe expérience. Il eft vrai, que l'éfprit de cochiéaria appaife-les maux de derits, & méme les conferve pendant quelque tems, mais il élargit fi confide- rable- _MREDOCSK ATL rablement les alvéoles, & dilate les gencives, que toutes les .dents, fur lesquelles on y en a mis, tombent, ce que j'ai vò de mes propres yeux , deméme que la racine de piréthre, dont l’aplication fait carier les dents: on doit foigneufement éviter de les blanchir avec des poudres trop dures, qui ufent infen- fiblement cet émail, qui les garantit de la pourriture; La fu- migation du rOmarin, de la fauge, des rofes, du maftic, du papiér, de l’eau chaude, du caffé & particuliérement des nids de guépe m'ont foulagé & méme gueri pour long tems, aufli bien que les perfonnes, à qui je l’avois confe:llé, lesquels ayans foin après, de fe frotier tous les foirs les dents avec une Opiate , compofée d’écorces d’ oranges douces brulées & pillées, en fuitte tamifées, que lon méle éxa@ement avec du miel viérge, jusqu’à confiftence d’onguent; outre que cette Opiate nourrit_ les gencives, elle rend les dents d’un blanc éblouiffant, en les confervant dela carie, on ne doit fe laver la bou- che, que le matin, & fe bien gargarifer. Unlong ufage apprendra le cas, qu’on en doit faire. SI x 4 Fff2 ... OBSER- OBSERVATIONES fa@ae Bafileae à 412 1759. Januar. Alt. Barometr. dies. mane. p.merid vefp. mane. se vo (SE Thermometr. Venti. p. merid. vefp. I 26,10î 26,103 26,10} —113 — 8 — 93 SO. 2 26,105 26, 9726, 9 9 4ì 4; O. valid. fub no, .326, 93 26,103 26, 9 Savoie, $i W. valid. 426,113 2G;I1 26,115 5 Si " SO. OSO. W. $ 27, 3 26, IIZ 26, 10; È 17 W. 6 26,103 26, 10 26, Lo; Ki si $ dai valid. 727» 23 27; 3ì 27, 43 64 Ja 9, È 827, 4 27, 3327, 3% 8 Sa S#OSO.N. 9 27; 3327 3327: 3ì 8 di SO. W 10 27,43 27, 45274 S: 3. 40. 11 27; 4327, 3427, 3: 5 3: 450.0. 12 27, 2327, 2327, 2 7i 34 (6350. 13 27, 1g 27:13:27; 22 9 Gi 8550. 14 27» 4527, 4327, di 10 6 73 SO. O. 15 27: 4527, 4627, 6. 12° 9% N SO. 16 27, 6 27, 6 27,63 123 9 Ii OSO. SSO. 17 27, 6 27, 6527, $$ 13, 9 10% SO. 18 27, 4427, 4327: 3a 133 10 114 SO. 19 27, 2327, 2327, 2 14 63 . ASOSW.W. NW. 20 27, 23 27» 2° 27, 2} 10, 8 93 W. 1 NNO. 21 27, romana 123... 103 NO. 227, 4527 5 27 6 14: 1 12_ SO. O. 23 27, S527, 14 27:\63 134 10.13 SO. 2427, 65/27: 4527: 5 13: 104 13 OSO. 25 27, $ 27: 4327. 4 143 10, 113 SO. 26 27» 45 27, 4; 27» 4ì 137 Sa ba OSO. 27 27, 4827, 4527» 43 137 103 I1170.N. 28 27, 3327: 3527» 3g 12: O 13. SO. 29 27, 4327, 4327, di IS: Ho 12350. 0. 30 27: 43 27, 4327, 45 I4ì 9ì 12 SO. 9127.4127. 3527. .33 ida \95 LIO. Alt. Bar. med. dig. 27. lin. 35 (3.087: IO. IAC. D'ANNONE, Tempeftas. feren.fubobfcur. var. c. tantill. niv. obftur. piuv. contin per integr, no, pluv. obfcur. pluve feren. not. W. vali- dif ac pluv. feren. : obfcor. pluv, var. nott, pluv. feren. feren, obfcur. var, obfcur. not. pluv. © . @bfcur. paul, pluv. ob‘cur, feren. pruin mane nebul. relig. feren. feren. feren. fub vefper. fub- obfcur. bai obfcur. var. not. paul. niv. feren. fub vefp, fub- obfcur. nebulof Sin OBSER- 1759. Februar. Alt. OBSERVATIONES fa@ae Bafileae. Baroimetr, a2)0( 8% Thermometr. dies. nane p.merid, pa mane. p. merid. vefp: i Fff3 Venti. 453 Tempeftas. feren. fub viper, obfeur. fub 127, 23 27» 2327 25143 do 8 SSO. W. nott. paul, p 227; 4327; 4527; 4i 1037 8 1107 NNO. S. do VIA 4 27, 3527, 35 10} H ‘ 77SO. NO RI reliq. feren,' 427» 4: als, 4327, È 9i 5 8 W. nebulof. obfcur. feren, var. $ 27. 5127; 4527, 43 II î 83 W. nebulof. feren. var 6 27, 3727 3827, 3 3 È 6 ONO. W nebulof, obfcur. 727, 3627, 427, 4 zi 3Ì 6 WI, obfeur. feren. var. 827: $ 27,5 27,6 10 #3» 8 S0.0 feren. 9271 5127 5427, ) IV vi 8 S. mebulof. obfeur. 1027; 4327; 4827, 43 Io 6 9150. feren. 1127, 55 27, SE27, Sau 12 vi 10 SO. feren, fub no&. nebula crafl, 1227,.6. 27: 6 27, 63 113 91 ;I0:W. > 1327; 6127; 6327; 63113 (9. c 10150. WNW, $ act 14.27, 6:27, 6527, 63.Vilta 8 01070. è 1627 nad 27» 6:27, 58 Liv si 90 O Gere 4 16127; 327: i827, Sx: Il3 Si 9i . Teren i 3 rà 727, 63275527, 4î ni 6 9I0, NW. Fopcana mie: 18 27; 13827) ‘3827, 35 107 9 97 NO. WI. nix , obfcur. e o, î9 27, 3:27: 3327, D dov: 6i INW.W.NNW, obfcure aa di 27) 2197, 2227, 2: 10.00 Si 850, seni DI 27,2 27, 1627, 2 125) 6 BIO. o SRO 22,27, D3 27 2727, 23) Il 6} 39; SO. mane feren. religrobfour. Dar, 1327, 326,11; LE NO. W feren. | 2426y11326;10326,97: 33 53 OSO. NW cbr Drena ‘paul. pluv? 2526, 7326, 73:26, 73 6°. 4. 4} O; OSO. ì plus.p.m-pavl.f -feren. fub velp. asa, n 26, 7726, 75 syuitiua Oi. pieni vare: 27 26; 9126, 97 26, IO 6ì 3 3750. NW obfeur, feren. vari 28 26,10526,103 26,101 a7 Va: 2 SO. NNW, - feren slo Son che ei (> a e li Alt. Bar. med, dig. 27: lin. 37&;f 3.019. è — OBSER- 4° Ar 1759. Mart. Alt. Barometr. Thermosmetr. HE)O(S% OBSERVATIONES fa&ae Bafileae. Venti. dies. mane. p. merid. vefper. mane. p.merid. veft. 126, 9726, 9 26, 9 — 4î- 2î- s W. NO. 226, 325, 426, $ 26,11 26,10526, 9} $ 10326,1I 26,51 9726; 93 26,107 Iig26,11}26,1:3 0625, 8126, ‘726, 8326, 826, 9326, 926, 7526, 1026, 4526, 1126, 6326, 12 26,11/827, 1327» 3527 1427, 4327. 1527 3327 1627,2127, 9726, 8726, 93 26, 9 26, 4726, 63 26, x27» 3527. 4327, 3,27; 1727. 9 pi = \ J'726,11 26,11326,I1% ù 18 27» Pet 27, AIÒ I 1927» 2327. 23207, 23 20 26,11726,107 26,107 21 26,107 27,-- 27, Ii rd 2227 23 27» 2437, 25 27; 2627, 2727 28 27 2927» 3z0 26, 3127 - Al Bat, med, die. 27. in. & (10 129. faz, 9287 4527, 4g: 3327, 13870 4324714527. 4 3 27,38 27. 372713327, CSI RIO 226,107 26,10 9326, 9326,10} CIN 7 PE bt I I LrtPa]o9 td] Mm Jmkd \ » NW -dbAPp AN\VDper 00100 Ant ba da ALA pbJA 4 W. NW, IOISE ST SO. O, W. valid. z &' i] w O x & wW. io MWDWAW co RIESI] bahai D Mm ZO (2) © Pitt» (È e) O 2, O ©) Pim n D 9 NO. W.NW. NNO. 3 PAD a CSO. 4 pio Tempefas. pluv. feren, var, feren. obfcur. var. feren. fub vefper, fubobfeut, no@ paul. pluv. fubobfcur. feren. var. nott. pluv. mane feren,relig. pluv.etiana per integr. no&, pluv. fre var, pluy, feren. mane paul. pluv.relig.ferex. » impetuof, feren. pluv. var. feren. feren. fubobfeur. nubil. paul, pluv. var. no. paul, niv. ‘ feren. fuboblcux. var. feren. i feren, fub vefper. obfcur. feren.obfcur.var. not. pluv. amane pluv, p.m. feren, vefp. iter, pluv. obfeur. feren, var.paul.niv. feren, obfcur. var. paul. niy, per intervaHl. } : mane obfeur. . relig, pluv etiam no. ‘obfleur. paul. pluw. $ feren, feren, obfcur, var. ì $ feren. i *pbfeur. fub vefp. feren. obfeur. feren, feren.obfeur.var.n0&,pluv. pluv. contin. OBSER. 5) 0 (CSR OBSERVATIONES. fa&ae Bafileae. 1759. April. Alt. Barometr. dies. mane, p.merid. vefper. mane, p.merid. ViB7y. da Adda dir $i 227,1 27,7 26117 i) GF 326,107 26,10126,10 = 23HH 31 426,11 26,1126,1173, 2} = SAY, 1327; dar, È 2ì 23 637, 127, dn 4° 727, 2 27, 2327; 2g 4 4° 827, 2527, 227,2, 43 927, 1427, 827,7 45 SE 1026,11327;— 27,7. 237 li 1127, 827, a2707°. 442 1227,-- 26,11527, g_ 2° S4'B 1327, 1_27, #27, g'B 31 Sè 1427» 327; 326I1;— ri 4 1}26,10 20, 9526, 95 35% 0- 1626, 926,11 27, 1g Gi 4i 1727, V827s ($26,113 -7î Ia E8 36,118 270 #27, 1a GE I (1927, 2827» 3827, 38 Si + 2027, 3427; 3227, 3; 65'B 12 2127, 2827, 122)/1% ©’ 34 1 2227, 2 27,2 27,2 LAP n 3, s I I Mare”, 1427» 1527; li 2 4, 8407, 1:27, 127% a 4 08 IL 7A 26,11326,105 2 SP 26 26,11 26,107 26,10}/H 3. 72 2726,103 26,10 26, 9ì CI 81 6 28 26,107 26,103 26, 10; 2926,108 26, 9326, 84 3026, 9326, 8 26, 6 IH UNTEISNIO CAS Alt.Bar. med. dig. 27. lim 121,226. Thermometr, 415 Venti. Tempeffas. vefp. 3 NNW. NW. Pluv.obfcur,fub vefp. feren, 2 NW. WNW. obfeur. feren. var. feren, fub vefp.obfeur. pluv. valid. grando, tonitr. o NNW.0. NW. q VSW. O. W. NW, Da pIuv, fub vefper. iter. Ta ren. 250. O. NW. E eni pluv. var, SO. N. W. feren. pool. nubil, fùb mane 3 W Usi pluv. . erem. fubobfcur. var. I SO. NW. 2 SO, O; feren, 2i SO. O. S. pluvi (o) OSO. O. feren, paul. nubil. E he” Ali feren. nubil. pluv. var. 35 NW. feren. ; 2i WSW.N. NW. ferro, nubil. no. pluv. 3 W. NNW. pluv.. obfeur. var. 7, fi n " 8 W.ONO.SNZNW cite pe ara ar Dix pio. 33 SO. NW. W. bg not. W. valid. & 4 W. NW. feren. obfcur, paul.pluv, fub 4 NW vefp. differen, 2:50. NW. W, Gee I} WSW. W feren. obfcur. sali 1 RTW, INW. 150, NW. eren. INNW,. N. A I 23 O. N. WI. 4. SO. NNW. WSW. feren.fub vefper.fubobfcur. 4} NISN, ONO.W, feren. fub vefper. obfcur. 260: NNO NW; _obtear: feren. var. feren. fub vefp. fubobfcur. $ SSO. NO. O. SaNW. NO. feren, OBSER- 416 HE )O CR OBSERVATIONES fa@ae Bafileae, 1759. Mai.' Alt. Barometr. Thermometr. Venti. dies. mane. p. merid, vefper. mane p merid. vefp. 126, 5126, 6 26, Gi 1A 3 + 26,9 96;-"9 26, gi (I e ) 326,11126,11326,117 . 1144 170.5. 4 26:11g20,10326, 93°. ca da 4350. $ 26, 926,10 26,10 HH 3 Ii i wNW. WSW. SO. 626,10"26,10326,II1 — 3.6 - 3 NW. n 26,113 26,11326,117 3 Tì 4 SO. NNO. 827, 427, &27, ab 2 8 4:50 NO.NW. 927, 3261126,11; i 6ì 4 WNW. SSW. 1026,I103 26,11 26,1 La pi 25 2 WNW. W. Sat: ae +: H ta nt si 50. W. NW 1227; 1327, 1827, 2g 2 (2 335 . : . 1307, 2507 Ago a Ri UBI 5450. NW. W. IRE: 1027 DZ EA 10 6:SO. NW. 1527; 2327. 2527, 3, 2: z $ W. 1627» 3427, 3527, 2a 24 8i 50. N. 1727, 1427, 327, g 2 10, 51SO. N. 1947) 027, 2527. 23 n gl o N. NO. 1927, 3327, 3527. 4 1 3— aN O. i 2027, 4427. 43274 1. 53 2:N0 O. valid 2127, 3327» 2527, 234 4 72 4; NY. NO. NNO 2227, 2327, 2 27,23 1 6ì 2 W. NNO. 2327, 2327» 2,27, 4® f Si TR N | 2427, 2327 2427, 154P i 7a 4iNNW. o 2527, 1527» DE o) 6; 4 W. NO. NW 26 27, 13 27, I 27, 3'P I 9Ì 6;SO. NNW. onda, 727, g@0,117 Ar 3IWNW. N 2826,11326,11 26,I0Î O 9 3 SW. W. 2926,10 26, 9126, SHHH 11 ro 2ìW. SSO 3026, 9î26,10226,11 22. 6. ‘21W. paul. valid. 31 26,103 26, 9726, 9. ti 93 750. OSO. Alt.Bar. med. dig. 27. lin. 7 prox. (O. 417. Tempeftas. 3 3NW. W., NWSW. obfcur. pluv. etiam no. ‘0. SO. obfcur. nubil. feren. var; feren. feren, obfcur. var. nott. tate till. pluv. - obfcur. pluv. feren. var. i feren. feren, nubil. feren obfcur. paul.pluv, var. obfcur. pluv. feren. fubebfcur. nubil, fub vefp. differen. feren. fubobfcur, fub vefp. paul. pluv. feren, feren. nubil. var. feren. feren, fub vefp. paul.obfeur, tonitr. paul. pluv.no€t. pluv. feren. fub vefp. obfent. pluv. etiam n0& feren. paul. nubil. feren. OBSER- BE )O( I 417 OBSERVATIONES fa@ae Bafileae. 1759. Jun. Alt. Barometr. Thermometr. Venti. Tempeffas. dies. mane. p.merid. vefper. mane. p. merid. vefp. I 26, 9726, 9 26, 8irh 4irBir 226, 9726, 9726,10 3 26,10 26,103 26,103 426,11326,11327, F27, 527; 527 È 627,— 26,11326,11} 727,27. -13% 4 Lon 827, I} 27, 1727, 27 927, 3327. 1027, 1327, 326,113 1127,— 27, 326;11} 1226,11327, 527» ..3 13 27,— 26,113 26,117 14 26,11326,113 27, 37 15 27, 1727, 2327: 3 1627, 3327, 3327» 33 1727, 3527» 3527» 33 1827, 4 27; 4 27; 35 1927, 4 27, 4 27; 38 2027, 3327, 3827» 3 2127, 2027, 2527, 2î 2227, 2 27, 1327 i 2327, 127,— 26,113 24-26,11127, 327 Ii 25 27, 3527, 4 27» 26 27, 4 27, 3327» 33 27 27, 2527, 1527: 13 2827,— 27; 29 27, 1526,113 26,10} 30 26,10} 26,10126,10 Alt. Bar. med. dig. 27. lin 1 Vol. V. he 427» Ig ti 00 00 PN] HH 90.N. feren. fub vefp. paul. obfcur. pluv. 23 I W7_ valia. SO mane pluy. relig. feren. var. 7 mane feren.p.m.obfcur.fulgur.tonitr. $ 3 WSW SO paul. piuv.fub velp frconbii. 4 3i N. NS. feren. pluv. per intervali. var. I 8, 42 FAR ’eren, IOî #5 \W + z'UISU. W. 9 4 WSW. NW, mane feren. fub merid.& reliy phuv. I 73 $ NW. NNO. NW. pluv, fub vefp, feren, IO 6iw.xw.wwo. ì 12 10 W. O. eren. I = 2 - 3 mane obfcur. relig. feren. nubil. var. ra s È W. —_ not. W. validi. p 4i w. validiff NW. feren. I 37 9i OSO. 0. N ferenobfcur.fub vefp. paul. pluv. I — pluv. integr. diem,fub velp. vali. i pluv. per integ 9 ep. va Zi I WNW.AW.NW. diff. etiam per tot. nott. 4 Iz INW. N. pluv, contin. 7 57SO, O. SO. mane obfeur. relig. feren, II 8g NO N È + e Il 8 SO. NO. I 3 feren, 12: 9z0no. x. NNW. 13; 10 W.NNO.N È I -4 feren.p.m.obfcur.ab 1.4.ad 7.fulgur, 104 72,5Q:050.W.valid. toni pluv.vatid.fuloi.cecid biso. 1I$z 13 SO NO.NNW. feren, fub no& fulsur. II ESW. W. SO. mane fer.p.im.obfc.ab h.1.35.m.ad Li 83 NWSW. 3 15.m. fulg.tonitr pluv.fulm.cecid, 62 23 ONO. W. paul. bis, exin fer.fub velp.iter.obfc. p'uv, 4 4 valid. pluv. per intervall.relig. fer.obfc.var, 47 22 W. pluv. per integr, fere diem. 3 IA 4 $ 750. ONO, SO. —mane fubobfeur. reliq. feren. Il 8 O. feren. $ 3Ì OSO. W. valid. © mane fer.relig.obfeur.pluv.van 67° 5:50. O, W. pv. ? 5 2} W. pluv. feren, var. ti (1.107. 720? Ggg OBSER- 418 so) o CER 3 OBSERVATIONES fa@ae Bafileae. 1759. Jul Alt. Barometr. Therimometr. Venti. Tempeftas. dies. mane. p.merid. vefp. mane. p. mierid. vefp. I 26, 9 26, 97 26,10 + 2'B 6} +H O 150, w. N. mane imber, relig. feren. 17: 1 W., NW. 171 15 SO. N. NNW, feren. paul. nubil. I si sO. NNO. WSW, feren.fub vefper. fubobfcur. IS) 2227, 3 27, 2327» 2327, 2527; 24.27; I 27, 827 Do ae E DADA I ab g7, 26,11826, 117 2726, til 126:1142 Aiace ini *I IS) I bl 226,105 27,—- 27; < 35 7 40. W/. piana: var. fub no&, pluv. © 327. 2a 2a 2527, 3 27 Si v W. NW. mane nebulof. relig. feren. 427; 3327; 35 27» 43 23 73 s5SO. NW. feren.obfcur.var.fub vefp.pluv. 2 5327, $520 Si pd 735 55 NO. NNW/ feren. fub vefp. paul. obfcur. 1627 Sa 27: \a2715. Aa WTox:t 79M. N ) 27, 4327, 4327: 33 $3 12% 1039SO. NNW. 827, 3127, 3527: 35 4 155 13 SO.NW.W. [e 927, 3Î 27; 3527: 3î 17 140. 1027; 3127, 227,:23 9a 17 14350. ONO. ] 1127» 25 27; 25 27; 25 163 143 SO. NW. feren. paul. nubil. fub vefp. tan 12727, 2527, 2527 2% 7-18 13 SO. WNW N dll piuv. fub aoé folene © * 13 27; 2127, 327; 3_ 1 17 13250. NNW, 14.27; 36 27, 38 27, 25 z 16} 12:SSO. WNW. È tren 327, 2397, 0737 16. 14; W.NW O. 1627, 1527, 2 27. 13 84 173 14:0S0.W. A 1729, 2127, 2527, 26 78 13 10 SO.O,S. fmbioziecoraegive soin 1827, 3327, 3527: $i i 145 103 NW. SW. feren.fubobfcur.tonitr. pluv.vaf. 1927, 4 27; 4 27 33 4 1$ 124SSO.0. NNO. 2027, 32 382 : 25 3 133 WSW. NNO. feren. ‘2127, 3 27,,3 27. 24 17 145. W. N. 3 I z 1 4 1 i feren.fub merid.oble. dein. paul. 14 12350, W paul. valid. |. pluv.feren. var. fub no& a L feren. fub merid. -obfeur. paul. 14 I 13 SSW. pluv. tonitr. feren. var. n 103 ni SO.W. valid.O mane feren. nubil. p. merid, ob- fcur. fulgur. tonitr. pluv. RARI Lr ta [rt dd || pd] fd n SI PIO nr SLOT OMO 00 006 co coni ni NI co coevo Sw vo nl 1) vI 29 3g {a 27, VA z 15 Viso. N. WSW. valid. “any +30.m,p.m.obfcur.to- 2927, ì 427» S 827» 3 3 12 103 NW. feren. fub vefp. obfcur. ‘3027, $27,-- 27, 3 .133% 10 SO. NW.W. feren.nubil.var.fub vefp.obfcur. 3127; 127,—- 26,1 Ii i 13} I 17SO. W.° feren, nubil, var. Alt. Bar. ted. dig. 27. lin. 23%;. (12.132. Di OBSER-. “ e ) o (I 419 OBSERVATIONES fa&ae Bafileae, 1759. Aus. Alt. Barometr. Thermometr. Venti, - Tempeffas. dies. mane, p.imerid. vefper. mane. p. merid. vefp. I 27, 127; 1-27, Ii HR g + 14 + gi W. imane nebulof. paul. pluv.reliq.feren, 227, bi AT. Ii 27:18 23. CCIE 73 SO. W. nubil. feren. var. 327; 27, 1527, 1 z “L6 5 3i SO.W. paul, valid, feren. fubobfcur. pluv. var. 427, 3 27,3 27,2% Ii i 60.NO0.0. feren. $ 27, 2g 27, 23 27, 2 i 105 8 SO.WNW.NW. feren nubi). fubobfcur, var. 6 27, ISR7att 27, I5 4i 9 $_ SO. W, valid, nebuloCpluv.paul.feren.var, 72 n, 2127, 2 29, 3 2ì 6ì si VA acbuloZnnbiltantil. pluv. paul. fereu, 8 27, 2i 27, 23 27, 23 37 6} , ‘9 O. WI. nebulo, pluv. feren. var. fub vefper. 927, 2827, 1827; 15 5 10: ZIO, N.O, 10273 1:27, 1-27: i “SU È pata (0) ; : a 0” 3 ii È 33 $ 3 NO. OSO. feren. i 7> 1227, 1327, Ir 4% 132 Ilisso.no. nno. - . 1227, 2327, 2127, 25 x 1853 123; WSW.NO.NNO. 7 - 7a t 7» 3 si E 3 w. w feren.nubil.fub vefp. fubobfcur. B, 6. 13 27, 2527, 1527, 27 > IS i SO. NW. W. 30. m. fulgur. tonîtr. pluv. 1427, 1527, 127, { 5 19% Iiino www. mncpuatocat el fem (boo 15 27, 327, 127, i s 9 I SO. NW. 050, a pluv.dein paul. fer.p.m.obfcur. 2, gur.tonitr.imber,tantill. feren.var, 1627; 1327, 227, 23 5 121 8 SSW.N,\W maneraulnebutocrela (een. 1727, 2527, 2527, 2° $ 123 IO SSW.NNW. w. feen.no®fulgur.tonitr.pluv. 7 1 I h.9.mat. fulgur.toni i 18/27, 2327, 2527,.2g 6 10. 6 NW.0.WSW, imber per Inigyvali ciaminodi e 1927, 2g 27, 1527: I7 3 = SiNW.. fubobfcur. feren, var, 2027, 527, 126,1 ri 2 $ Siw. no. wsw, feren. nubil. var. fub nog. pluv. ZI = 10j 26,1 0126, I 0g 23 È 4 SSW.SO); fubobfeur.pluv.var.no.pluv. 2226,11 26,11 26,107 _ 3 IO SiSW. S 4 MISA mane feren.fubobftur.p.m.pluy. I LI ps I si 23 27» 2 27 = 27; z 22 2 33 W. mane nubil. relig. feren, 24 27, 327; I 27, 7 Da DI $ SO, W. NNO. mane fubobfeur.nubil. relig. feten. 2527, 326,t1726,1 Iù «I II 850. O. NNW. feren. fub vefper. fubobfeur. 107 3 s 3 26 26; por 26, 10; 26,1 1g 2x3 8 ° 6 SO. W. fubobfcur. nubil tantill. pluv. 2727, 27, 26,51 23 107 6:0SO.O. mame feren. nubil.var, fub velp.& E 3 D:5 4 ? E 28 26, 10g sto, 26,I Ig 3 6; 4 OSO. NV. mane fabobftur. relig, pluv. 29 27; 827: li 27, I E 2 z 33 W. mmane obfcur. fub vefper. feren. ro A 1799 13 2% s3 sid z Si SO. W. feren, nubil. var. » 184/93 ’ li Fa At Bar. med. dig. 27, lin. 14. (1.1 Cf » mane pluv, fubobfcur. È 3 NW. WSWw vefp. iter, ibolicar,. Roi forca: fab 93. Ggg 2 — OBSER- 420 1759. Sepi. il; 225, 327, 427; $ 27, 627, 727, 827; 927, 1027, 1127, 1227» 13 27, L42% IS 27, 1627, 1727, zia 1927, 2027; Alt. > 1327 1127, 124%, DST 1527; 3327, 1727, 3327» 3427» 3327, 2327, D027, 2327. 3 27» 2527; 2727, 3275 3327; 2427; Di ZZa 7: 2127, 21 26,111 26, 2226, 9126, 9526,101 23 26,10326, 2426,41527, 25727; 2627, 2027, 2827, 2927, 3027, 527 F:373 1727. li 27» f:DA 327: Barometr. dies. mame. p. mer id. oder mane, p.merid, vefp. 1'P & HR 2 W. NW. mane pluv. relig. feren. 13 327, I 327» 127, 1527, 2337, 3 27; 13 FP a NDUN UV Ud 6) N N’ (eo)t2)] +P0200] Ad] mtta[ LO) Lula IS ON 09 WI N N LI WI 00] <> |03 19 |P 00] 4 (collanti coli DI 26, ria 827, 827; 1:27; 1327; 1327; (7 227 [ee I I] III PIA] ESTE HH bet VI VISO DAL N PU Dm | Thermometr. Venti. Plenlm PIE] VlmbB}= bm LIPPI] ms] mi DIN IN vin iN ENFESS EVO CS OBSERVATIONES fa&ae Bafileae, dr CÈ gi Alt.] Bar. med. dig. 27. lin. 1 482, [1 1.668. Tempeftas. 3 SO. O. feren. paul. obfcur. var. 73SO. O. W. feren, 4 SO. W. mane paul. pluv.reliq.feren.var. 6 0s0.NN0.w. nwferen. | fub vefp. fubobfcur. var. fub pluv mi TOSO. nebulof.fabobfcur.fub vefper,feren, 8 gi wsW. NW luboblcur. feren, var. 8 NE. NW. feren, 61 WSNW.N VW mane nebul. relig. feren. 180.0, WSW. feren: 70. wW. NW. mane fuboblcar. reliq. feren. mane nebul. craft. reliq. ferer, a Cee Re nubil. reliq. feren. 1SSO. not. paul. pluy, $ = 2 VIS. mane rail h.8.15.m. tonitr. è Ton 4 N. S ging. aud. pluv. relig. fer. nubil, var. h.6 30.m. 9.30.m.p.m. & med.noét. nI È) 353 WNW.NW. > fa'gur. vivid. tonitr. imbres, 3; W. NW O. mane paul. obfcur. relig. feren. *mane nebul. reliq. feren, $ NW. feren, 3 A\VA NW. mane nùbil.relig.feren.nubil.var. 2 O. mane nebil, relig. feren. n 4 feren. paul. obfcur. var. no&. pluv. 2 W.0. valid. fulgur. tonitr. I10.N. mane pluv.relig.fubobfe.paul.fer.var. I NNW. mane pluv. relig. nebulof. fubobfcur. 3 a bulo£. tantill.pluv. fubobfcur.feren. II WS WWGOSO, Gar = E 1° WNW. fercn 1500: N feren. nubil, var. Iì O..N. mane paul. nebulof..relig, feren. mane nebul. reliq. feren, fub vefper. I j NW. N. fubobfcur. € 115, NNO. feren. I SSO, NNW mane nebul. relig. feren, OBSER. BEVO( IE — OBSERVATIONES faCae Bafileae. au 1759. 08. Alt. Barometr. Thermometr. Venti. dies. mane. p.merid. vefp. mane. p. merid. vefp. 127, 127, 427, i—- 24 4i5H4 10S0.N. 227, 127, 1327, Iî 1} è 2 OSO.NNW. 327, 2127, 23 127, 25 I: $ 2 OSO. NW. 427, 1727; ion i I I o SO. O. 527, 2427, 3327.3933 4 DIO, 627, 35273327» 35 - Si «2 I OSO. Sed 3i 217, 3727 4 Sì 2 1SO. 827, 4527, 4327, 4 SS S3B10. 927» 4527, 3527» 38 4 50 1350. 1027; 3327, 3:27.34 Gi 130. 1127; 2327, 132715 (46 6 © 550.0, 1227; 3$26,112326,1H5} 33 6 470SO.NNW. W 13 26,11 26,10726,10} HH 4i Sì 3 SW. W. 14 26,103 26,101 26,107 1.21 0 SO, WSW 15 26,11327, - 127, 1:-- 2 _23- I W. NW 1627, 2327, 2527, 3 GT. 2 NW, 1727, 2527, 2427, 13 .6 3 BH iSO WNW 1827. 826, II 26, 10;*E 1.6 If WNW. W 19 26, 9i26, 10: 26,111-- I Sa |a SW, 2027: 1-27, 1327, 1j 3—- I I3N. 21F27,,2 27, 2°27, 2°: 42° 1 W.N. 2227; 1327, 1327, 15 «58 dico 0. W. 2327 2527, 2327, 2% 15. O—133N. 24.27; 1727, 1327. 137 7 sa Pflrio A 68 II poft fubbirfusis adde etidiz "2 1 briori 7, priori 73 fa. deleatur totus fus, 197. ‘83 11 Brevnie o18 ria 88 19 cum sÙ “e zo poft fepti adde in Phaca 90 s LINNEUS... ZINNIUS 95 24 Moule + è Morele 181 I Eoie + » Foye 183} 14 a&is +. factis Pag DIS Ren PAT a pi A I tn Pag. Lin. Ar: 193 14 in fine fcholii adde, Haec puella anno 1762. variolis confluentibus laboravit , & ab eo tempore ab haemote rhoidibus liberata, incolumis vivit NA, 254 s jocus / jocos 275 in margine, adde Tab. III. A. B. 5 306 a $. 3, poft verba, nova plantaeft, dele de loco natali; €# lege: reperta in M. Ifezaz & valle Ormond deffus, etiam que a C/. DE LA CHENAL circa Moxtisbelsardum lea & transmiffa. | 318 poft $. 53. adjunge $. 54, In Belidaftro & Doronico folio craffo birfuto in femina femiflofculorum inquifivi, & reperi penitùs fimilia effe, & pappo coronata, ut in ftofs culis, nec tueri adeo characterem Dorozici, 400 zo feparata in /eg. feparatim. i 2 continenda 4 continuanda, ACTA HELVETICA, PHYSICO: MATHEMATICO - ANATOMICO- BOTANICO - MEDICA, se dn ___ FIGURIS AENEIS ILLUSTRATA ° GRA i TN:,USUs-PURELCOS-, EXARATA. NARNRDDRNNNNRRRRRNND VOLUMEN VI - BASILEE, bi & Sompiol Jon. RopotPHi Ix-Hos & Firùi MDCCLXVIL è i #6) © C 3 I ALBERTI DE HALLER EMENDATIONUM & AUCTARIORUM ad ENUM. STIRPIUM HELVETICARUM PARS SEXTA —_—— Ltimum fafciculum Ersendationum €5 Aultariorum ad Enume= rationem Stirpium helveticarum hicedo, qui idem fextus eft. Ei materiem prebuerunt multa & magna itinera, quae- meo fumptu meaque cura fata fune. Et primum in Rbaetiam CI. Dickius filii mei praeceptor, cum fylvae cuftode ABrAHA- Mo THomas a. 1763. per Thuricum, Kyburg, Curiam, viam malam, Spelugam, Clavennanm, inde per Ripan, Morbinium in M. Trona, injuga Burmienfia, & alpinam vallem Fri/2; porro per M. Berninam in altifimum M. Septimum ; inde per Furculam, Mifaucum , Bellinzonam , per infulas Borromeas in vallem An- #igoriam; perque Alpes demum Grajas & Valefiam ad’me rediit, non fine frudu ex longiflimo itinere relato. o “Sic eodem anno P. Tromas ejufque filius, fylvarum cuftodes, . adque legendas ftirpes a me educati, per M. /2 Yaraz & Chevile in Valefiam , vallemque $. Nicolai, & pagum Zermatt, ad altifimum M. Sy/viwm venerunt, quem neque Seprio, neque Burmienf jago humiliorem putant. Superatis glaciei molibus iidem in valles italicas defcenderunt, & potiflimum in vallem Val sernanz, unde per Chazi/on , RE i franche Auguftanorum, perque Vol, VL 1) 2 E ) o (SE 0 $ M. S. Bernhardiad-nos redierunt. Jidemaltero itinere Alpes Per ninas fuperaverunt, & alio iterum itinere per vallem du Triene in glaciales Montes circa Chamozny excurrerunt. Porro iidem M. Javernaz,. & juga impofita pago-Aforcle ad pagum ouzre Rbo- ne (pe&antia, ferutati funt. È. Alii homines glaciales Afpes Chermontana inter vallem de Bagnes & Italiam interjetas. Alii M. Ifewau, Audon, Prapioz, Culandà, Ormondanos alios M. & vicinos pago /es Plans, & M. Taveyannaz; & denique D. Ricou vallis de Zie Alpes.adiit, iterum-» que valleni de Bagnes & M. Mille. i Hoc ipfo anno 1764 Gen. de Saussure M. Mole, & Dolaz, me rogante , confcendit, meique fylvarum cuftodes denuo vallem S. Nicolai adierant, exclufi vero a glacialium rupiuni periculofis nuperisque fifluris atios Montes Findela, Stafel, Mon- temor, Grit, Trift & Anffes, non fine fruttu confeenderunt, qua ob» ‘je&a glacies fupra Saas torrentem cogit in lacum intumefcere. Iterum etiam aditi funt M. Richard, la Varaz, Pané- Roffazy Fouly, Ovannaz, Taveyannaz. Ita, cum meis, fed ad planitiem munc reftritis, laboribus, nata funt, quaenunc enarramus, auCtaria. Roche d. 10. Sept. 1764. T. LicHen alpine viridis, fubtus aurantius, fcutis nigris pla siffimis. Enuim, n. 63. Nafcitur a diverforio Spelugae Chiavermane ufque, olim a }. GesneRo primum inventus. Formofa planta amplas & obtufas foliorum divifiones habet, in planitiem ex- panfas. Margines paffim revoluti oftendunt perpulchrum ; qui fubtus lichenem oblinit, & miniatum pollinem. e 2. LicHents alpini glaciei botryoidé acetabula nunc demuni reperi: grandes nempe fungos, convexos, breves, fubrotun- dos, nigros, terrninantes ramos, etiam numerofos ,. congeftos- que. Miferat olim DitrENIUS. Pie Pera 3. Lin me ) oc , 3 “3. LicHen (0ides) laete virens fcutellis fulvis. DiLLeN. N. 98. t 25. Maori x Ad terram,, cin alpibus , lapidemaue fillilem putridum. Folia denfe congefta ; brevia, circumictiptione valde obtufe lobata, undata, viridi olivaceo pallido colore , inferne gyplea albedine. Acetabula ampla, plana , paulum cava, ora emi- nente alba cinta, colore cervino flavefcente, 4 Lycoponium. Sabine facie Germanoruim fcapo duas fpi- cas gerente, helvetica civis et, reperta eundo a Morbinio val lis Tellinse in montem Trona. +05. Brwum foliis ovaris , capfila piriformi! furfiun craffefente : Bi anpullacenmfoliis ferpylî pellucid&, ‘collo craffiore Dir. Sjhu - P. 344. 1.4. È 44. £. 4. È Fotmofa planta in alpibus fupra /es Plens, Enzeinda, & in vicinia nafcitur ad terram putridam. Foliorum rofula brevis, perennis , sir dl ficcitatem peculiariter rugofis Obducitur, ovatis, lanceolatis , non ariftatis. Seta corallina , craffla, un. - cialis. Capfula ere@a gigantina, principio anguftiori, latiori fine, piri adeo'}' aut ficus fimilis, grandis, eretta. Operculum parum cenvexum ex medio brevern columnam educit. Ob folia obtufa huc refero., nam capfula , etfi perbrevem truncu- lum, tamen aliquem habet, ut Bryww 3. DirLenI. “06 -Fonrivatis 1'& 3° Ditreni: in Helvetia abundat; pri- ma, capfulis in alis pofita, Bernae ; altera, quae eft capfula Squamofa > tennis, fericea , p. 258: citca Roche.. deg 7 Sic Brasia, quam non defcribo, cum optime defcripta exftet a CI. ScumiEDELIO , circa Bernam provenit, le&a a CI. Dickio..& olim a me reperta. R& enim Licher 25. Enam. pient, . ( ; 8. Fluvialem Pifanam CI. La CuenaL circa Bafileam legit. _9: InValetellina AcrostIcHUM Marantae nafcitur Linn. fpec. 1. 22, quae Louchitis afpera Marantae CameR. Epit. p. 656. ù A 2 L. folio 4 #5 ) o ( SW L. folio Ceterach BARRELIER ic..957. 858. Circa Ardenn. Pulchrae plantae , fanguinei coloris undulatus pedunculus , pedalis & ultra, rubiginofa lanugine adfperfus.. Folia pinnata, pedun- culo fimili , pinnarum paribus ad decem, extrema pinna femi- bifida aut femitrifida. Pinnae folidae, pulchre virentes, ‘oblon- gae, obtufae, ad originem utrinque obtufum proceffum edunt, inferiorem majorem. Pars'averla :lanugine fericea , adpreffa, cinerea, obducitur, ihque ea fru@us latent. 10. SALIX indicata Erend. V. n. 13 nunc ad ripas fabulo- fas Rhodani reperta; et omnino eadem cum Salice n. 89. Emend, III. Junior nempe, dum primum in fabuletis provenit, fub=' tus alba eft ,, polline quodam breviffimo.adfperfa.,, non pitis. FruQus glabri: juli mares in ramulis, fecundum. truncum,, pa» rum eminent. | 11. RuamnuS /pinofu , foliis ovato-lanceolatis ferratis flori= bus androgynis : Spina infeîtoria II. Crus. Pannon. p. 107. Na- fcitur utique inter Chur, Rhaetiae caput, & Ems, diftinGa plan= ta, etiam fexu, etfi vulgari fpeciei vicina. Rami fenefcentes io fpinam terminantur: caeterum folia aliquanto longiora funt, minus nervofa, nervis magnis, ad apicem folii recurvis: flos multo minor elt, & in eo quatuor ftamina exferta; & fru- @us una fubrotundus, cum tuba eredta , breviori quam floris tubus. Non habet Linnaus, et tr 12, CHenoroDIUM foliis fubulata, fericeis ,, glomerulis biforis. In valle Augufa fub noftris alpibus abunde provenit., parum nota planta. Eft Kali hixfuito affinis, Anthyloidis forte aliqua fpe- cies ]. B. HI. P. 2. p. 705. Caulis lignofus , pedalis, ra ‘ mofus. Toti rami teguntur foliis reflexis faepe curvisque, lon- gis, peranguftis, tomento fericeo adfperfis, maxime in plan. ta juniori. In alis foliorum fedent fafciculi flore , in quibus faepe gemelli flores fibi opponuntur. Calyx hirfutus fit quinque fegmentis ovato-lanceolatis, albis. Antherae quinque bilocula- . res. Semen unicum lenticulare, comprefflum. A Chenopodio maritimo Linn. f. Kali minori albo differt caule & foliis hirfutis, fiore majoti, calyce fericeo. Etiam hanc Linnzus non E i i 13. Pa- Be ) o C 3% 5 13. PARIETARIA foli&s ovato- lanceolatis : Parietaria minor Ocy- mi folio MuntING. tab. 227. Chiavennae a Cl. Drckio ledta eft. .. 14. Eodem loco, jam a TurnerI temporibus , CELTIS fruBu nigricante provenit. 15. HernIarIA hirfuta iterum circa Praborgne Helvetiae letta eft. ‘16. Cynosurus /pice difficha, calyce mutico , gluma florali tr dentata. Novum gramen eft.in M. Bernina ledtum ab A. Tuo. MA, in Speluga a Cì. La CuenaL,, fimile utcumque illi, quod a glumis variis nomen habet; tamen etiam obiter infpicienti di- verfum adparet difticha facie .. & bicolore, ex caeruleo & al- bo. Fabrica etiam differt. Vario glumae calycis univerfalis duae violaceae, venofae, ex fummo ariltatae ; zovo muticae funt, ex ovatis lanceolatae, albidae. Vario loeuftae dianthae & trianthae, hinc minores; ovo tetrantha locnfta major & di- fticha. Vario gluma exterior per apicem lacera , multis incifa denticulis, quorum medius longior ariftae fimilitudinem habet; novo ex media gluma arifta exit, cui utrinque fubjacet denti. culus:,, ejusque glumae major pars alba eft , ut vario violacea, Einweus non habet. Videtur elle Sesleria /phaerocephala. HAR- Dun II p. XX. T. VII, 17. HoLcum lanatum a villofo neque arifta diftinguo, ne- que glumis, & omnino conjungo, etiam exemplis ufus a CI Hupsowno miflis.. Omnia villofafunt; arifta-floris fterilis unice modo longior & eminens, modo brevior,, neque excedens florem verum.. Notiffimum eft, in Tritico & Zea, quam pa- rum in ariftis fit conftantiae ro. Ganen pauiculatum minimum molle, inter Pocco d'Adda & Morbinium, nafcitur, haQenus a.nobis defideratum.. ER Aie ra caryophylea CI. Hupsoni p. 31. n. 9. folliculo fufco; arifta paulum fub medio dorfo nata, articulata. - A fetacea p. 30. n. 6: non differt. 19. Gramen loliaceum Spica lata ex plurimis fpicis duplici verfa A 3 - difpo- 6° - 48) 0 ($$ difpofitis conffante Agrofogr.: t. 2. ‘nafcitut’ circa Morbi= nin. 3 20. OrcuHis radicibs fubrotuudi , galea lougiffimia rofrata,. lubello vomeriformi Claj! Orchid. conft. p. 61, Orchis wacrophylia Cor. Ecphrafi p. 321. circa Dibino Valli Tellimae le&a et. 21. GALANTHUS Î. Leucojum bulbofum minus, Aquilegiae in pra»! tis abundat. 22. HyacinTHus Anglicu a mele&us eft prope Afonzru in dumetis, non longe a templo, tum in plarfavey deferto prope Roche a D. Dick. 23. LiLium purpuro - croceum majss abundat auf Ammon 8 Quinten tum in Rhaetiae rupibus. .Etiam album Lilium circa ar- cem Sch/osberg prope Vilam novam le&um el, non fatis quidem certa ha@enus -civis. 24. Haftula regia fi Asphodelu MaTTH. BatTIRANI rhizolo= gus in M. Frala legit. | 25. HeLLEBORUS unifolins €53 cina vulgo Aconitum:hiemale, In pratis pagi Bex abunde.- Foliorum circulus fub flore, fere quatuor & quinque, lobis inciforum; eorum aliquod non.ra- riffime flavo colore tingitur, & tunc flos uno petalo caret. Pe. tala ei fex ovata, lineata, -flava, plerumque femiconniventia. Totidem in flore tubuli femifiofculorum fimiles, ‘hinc brevius. excifi, denticulo faepe praediti , inde longiores'bidentati. Sta- mina triginta, longis filamentis, antheris oblongis bilocularibus. Siliquae fex, hinc reGtae, inde curva linea terminatae, fpon- giola curvula. 26. Aconiti Napelli duas aut fpecies , aut Varietareo com paravi, & putopolfe feorfim manere. Majori, vulgatiffimae. in valle Goufr, ftatara fere fepedalis eft; folia latiora , laciniis’ magis divaricatis ; ‘habitus magis ramofus, fpicae plurimae, pe- tioli unciales & ultra, ramofi & multiflori , foliis facpe fub ra» mi origine laciniatis; Flos laxior, petalis magis rig eli se ) o C 7 fupremi petali roftrum tongius, idemque plerumque magis gib. x bum. Dixerim AconiTUM folis linea divifisscaule &$ petiolisramofis. Minori folia colletta minus divaricata, anguftiora, non la- tefeentia; fpica unica, denfa: petioli' uniflori , ftipula fimplici fufcepti; Flos colle&ior, faturatius violaceus , roftro caflidis breviori. In Vapidofis Alpium ubique. Dixerim AconiTUM foliis lea divifis, caule fimplici, denfe /picato, petiolis uniflors. Se parat etiam Linnaeus, fed non dat notas, quae fufficiant, Lycottonum noffrum adfine eft Septentrionali, haftenus diver. fum, quod id caeruleo faturo colore, noftrum ochroleuco fit. Anthora habet folia Napelli anguftiora, cum petiolis mul tifloris. . 27. In DerpHINIO Aconiti folio omnes varietates reperi fi. biricas, foliîs profundius divifis, flore laetius caeruleo-, tunz ornamentis, quae Lisnaus nedaria dicit, & fufcis.,, pene ni» gris, & albîs. — 28. In M. Septimo Rbaetiae, & in M. Montemor Valefiae fuperioris, utroque altiffimo , mafcitur RanuncuLUS caule uni foro, foltis piumatis, pinnis lobatis, lobis obtufe palmatis » Ranunculu praecox , rutae folio L. Crus. l. p. 232. Ei radix ex multis ftavis teretibus funiculis componitur. Folia ad radicem aliquot, etiam quatuor, pinnata, pinnarum duobus paribus, tertio impare; pinnae in latum expanfae, Fumariae bulbofae facie, fere trilo= batae: lobus quilibet lateralis iterum tripartitus eft © lobuli denique palmati, tridigitati, obtufis particulis divifi: lobus-ex- timus grandior , caetera fimilis. Amant foliorum divifiones fuper fe invicem quafi duplicari. Caulis fere duo folia educit, fuperius palmatim. Flos unicus; calyce per maturitatem re- flexo, pene florali ;; foliis ovatis. Petala latefcentia, lineata, alba, in bafi fua extus miniata. CrusIus alienum florem ei ad- pinxit.. Praecox planta faepe petalis nuda reperitur. | 29. Sollicite comparavi RANUNCULUM reperzem, cum eo, cui verzicili modo rotunda radix et. CharaGter utrique commu- nis 8 BE ) °C 3% nis et, foliorum peculiaris divifio, quae trilobata quidem funt, ut medius tamen lobus, non foliofo principio, fed proprio pe- © tiolo ex communi pediculo :prodeat , faepe etiam & lateralis ‘aterque; cum in Rarduculo ereto acri tres lobi foiiofa lataque expanfione ex petiolo producantur. Reliqua figna omnia ab atate funt, quibus putetur uterque diflidere.. Vera.planta et, quae werticili modo ‘rotundam radicem habet. .Ei adeo omria hir- futiora ; etiam calyx. Radix ha&enus integra, bulbo fimilis, tamen ut facile in maturioribus exemplis in multas plantas ma- nifefto bulbus dividatur, & ejus pars carnofa evanefcat. Ca- iyx junior-reGtus ; inde refleGitur & caducus evanefcit. | Repens Ranunculus et planta pofteriorum menfium, fiffa jam in ftolo- nes radice, in univerfum magis calva. Calyx perinde fugax & ante fugam reflexus. i 30. Nova planta & Pulfatilae apii folio vernalis quidem fi- milis, diverfa tamenin M. F/uelen vallis S. Nicolai nuper leda eft. Comparavi cum innumeris ejus Pulfatillae exemplis ; reperio, habitu effe minus pinnato, pinnis in minori planta triplo lon- gioribus, multo acutioribus, totis alba lanugine etiam in ma tura planta obdu@is. -Pinnarum duo paria funt; fed in Pula tilia apii folio primae pinnae parabolice dilatantur, & fine funt ad unam tertiam trifido, fegmentis dentatis, ut dentes tamen una linea breviores fint. In zova pianta pinnae primae diffor- miter lobatae funt, fegmentis tribus, aut duobus, acute ad femuncem incifis, medio etiam profunde & inaequaliter trifulco, acutis omnibus , habitusque diverfiffimi. Sic extrema pinna illius, quae apii fimils eft, in tres lobos dividitur, laterales con- cinne bilobos, medium trilobum, aequaliter omnes, & circum- {criptione circulari; novae extimus lobus anguftus difformiter trifidus, ‘quovis lobo laterali uno dente infigni, medio duobus, profundis omnibus, & nullam ad regulam exfectis. Pappofa folia caulina alba, ut in api finili , fava lanugine fplendent; caque multo breviori. Flos multo minor, vix dimidia longi-. «tudine , magis connivens, & inapertus obfcure purpureus, la- nugine non flava; fed alba. Nomen facio ANEMONES foli& hire (ut, pinnato , pin acute lobatts è tubis caudatti. i 31. ANE- #5 ) O ( 8% 9 31. Anemone hortenfis latifolia fimplici fore CLus. p. 249. ‘fecundum Rbenum a CLusio reperta, fponte nafcitur circa Moutru, colore folo diverfa ab lea, quam diximus bu/bocaffani wadice, empe qualis valgo in hostis habetur, Jaetiffime pur- ‘pureo flore, extus fericeo, «cum pheziceo Hore Rupe proveniat. 'Huic Anemonae folia ad radicem alia lata trilobata , obtafa; ‘circumferrata, alia magis , alia profundiffime incifa. -Caulis mniflorus: tria ad caulem folia .ovata, lanceolata. Petala ter tria, extus fubhirfuta, intus fuavepurpurea, venofa, ‘unguibus in ferratum circulum confentientibus, album , percurfum li. meis viridibus, ora magis alba. Antherae caeruleae. 32. ATRAGENE flore albo è circa Rufela, flore caeruleo in SSpelusa M. a diverforio ad Chiavenzam abunde le&@a et a CI. Dicgio. Defcriptionem merito emendo. Calyx ei quatuor foliis ovato lanceolatis fit, multoties fiore majoribus. Flos Nym. . pheae habet fimilitudinem : -mempe circiter duodecim petala vera, lata, petiolata, venofa; deinde alia femipetala venofa, #8 duabus antheris infcripta : demum vera ftamina numerofa, ‘antherifera., ut etiam hic aptitudinem videas , quae ef in fta- minibus, -ut in petala mutentur. Tubaefericeae, plumofae. 33. Fracariam fierilena , »vulgarem in Helvetia plantam, liceat a ferzii aliis etiam chara@eribus feparare, praeter ftolo- nes, quibus ifta abundat, fterilis deftituitor. In fferili vita praecocior, ‘habitus durior,hirfutior, pedicelli longiores: pe. tala magis emarginata, circulus pilorum circa ovarium. Fers- i pilorum loco ftamina, & femina.numerofiora. 34. CrartaGuM foliis ovat& , ferratis , glabri Enum. n. 1. Linwnxus in prioribus operibus cum Aria eandem facit, in po- fteriori opere etiam genere diltinguit. Ecce Chara&terem: Stipulae fufcae, ficcae, capillares. Umbella fata petiolis bifloris, trifloris, quorum fuperiores longiores. Fru@us toti alba lanugine hirfuti. Calyx femi- quinquefidus, fegmentis triangulis, per oram lanatis. Peta- da rubella, petiolata, petiolo intus pilofo, albo quafi collicu- Vol, VI B lo, # 10 M° ) oc SÉ lo, caeterum ovato., cava , leniterpubefcentia. Stamina 18. la cavo calyce colliculus. eminet hirfutns, qui fru@us ef hac parte liber, reliqua calyci adnatus. De frutu duae tubae emi. nent, fine craffiori. Fru@us edulis; vocant AiZes, ut Ariam. 35. CERASUS acila eMiilis: in Vallefia Rd, abundat circa. Port Valey. 36. ABUTILON Avicennae in inchiibne a valle Telina Bergos num ducentibus {ponte provenit, ex BaTTIRANI rhbizotomi. te- ftimonio. 37. Cam radicem Rbodimn abunde ex M. Rosboden D. Rr- cou , €x Alpibus Grajis verfus Formazz Pater & filius THo- Mas, ex Furcule M. D. Dicx retulifflent, etiam minus aut pro dioecia habeo., aut pro planta a Seds diltincka In mare ca- Iycis quatuor foliola purpurea fubulata & lanceolata , minora. Petala calyce longiora quatuor ;. ex. viridibus lutea fine rubro, ex fubulatis lanceolata, in carinam convoluta, pulpofa. Sta- mina odo, filamentis frutu longioribus, fubrotundis & bilo- cularibus antheris.. Fru&tus imperfeus femiconicus., fine bi- fido.. Sed in aliis exemplis filiquae quatuor abortivae ; incur- vae. In femins, quas vocant, filiquae quatuor perfettiores, fine curvo. 38. Singularem Variotatent SEDI majors ex valle Ternanza retolerunt, petalis pulchre flavis, caeteris omnibus iisdem. Ha- bet etiam fquamas emarginatas ad bafin petalorum., tot quot petala, SebI tomentofi albo fiore vatietas aliquantum a rubra differt, petalis brevioribus, latioribus, lanceolatis ofto , novem, quae in rubra numerofiora; longiora magis, fubulata funt, Squa- mas f. ne&aria habet minora. ; 39. Saxirracia foliùs cra/fis pungentibw, caule vifcido , pate ciforo. Ex jugo Burmienfi TuÙomas.. Et Saxifragia foliz imbri- catis, fubulatis, laevibus , cale fubnudo , uniforo , Linn. Spec. P. 572. D, 6. ch alpina Saxifragiae albae flore uit Ol0= €& 0 Mo Dè < II Foliorum ad terram rofila , quae dura, cralla, angufta, pun. gentia, extus'convera & eminente linea divifa , intus concava funt. Caulis vifcidus, tribus Quatuorve floribus coronatus : foliis ad{perfus'paucis, obiongis, viftidis, lingulatis. ‘Calyx vifeidus, femiquinquefidus. Petala {peciofae magnitudinis, ova- ta, alba, lineis pallidis , non incarnatis, Stamina decem, ro. ‘tundis antheris. Tubae duae longae, craflàe, diminutae, fig. mate rotundo,. 40. De SaxrrRAGIA rofuls ciliatis denfefiimis, caule uniforo, Enum. & rar. n. 462. S. alpina quarta. COLUMN, Ecphraj: li. p..66. & de SAXIFRAGIA folits cartilagineis ciliati, caule foliofo, vamofo, Enum. & rar. n, 463. incipio dubitare. Etfì enim Co- LUMNE planta utique rofulas breves & compactas habet, in qui. bus plurima folia {implicia fant, & acuminata absque ciliis, ta- men cilia funt in nonnullisGmilia ciliornm alterius: & licet ita Sedi f. crenati afperis Jaxifraga pleraque folia caulina evidenter ciliata habet, quae in Se40 Cor. fere fimplicia funt, & ligula- ta, tamen etiam in ifto nonnunquam cilia fimilia reperi. 41. Ericoidis SaxreRAGIE notabilis varietas in montibus Sa. baudicis legitur, & eft a D, BetLarDOo adlata ; craflis retufis foliis, fed calvis ‘omnino, & absque ciliis, 42. SAXIFRAGIA fed: folio, Pore albo, multifora, etfi coralli- no caule & ramis fuperbit, & eft vifcidiffima , & fpica pani- culata; petiolis valde ramofis, vix (amen , ut verum fatear, . Vere a vulgari Sedo ferrato J. B. diverfa fuerit, . 43. In monte afontemort Valefiae fuperioris, qui ad vallem St. Nicolai pertinet, nafcitur elegans & nova civis, GERANIUM folis trilobatis, lobi; lobatis, acute incifis, nervofis. petiolis bifloris, petalis venofis: Gerarimn romanuni ver color f. firiattum C, B. Ei radix perennis abrupta. Folia radicalia profunde trilobata, la- teralibus denuo pene ad petiolum bifidis: omnia acute & inaequaliter incifa » angufta , vix duabus lineis latiora, ficca; fuperiora conjugata, paulo latiora. Petioli biunciales, -poflint «pro unifloris imponere: ‘Plerumque enim, dum alter fos per- Bz feRus 33; #5 ) o C 8% feGus: et, alter imperfeCtus in ala fuarum Ripularum praefto» latur ; quae fufcae, breves, lanceolatae:, pene: quaternae funt; & plures, ad ufque duodecim. Eft.tamen,. ubi uterque flos . eoden tempore viget; elt ubi nunquam alter fuccedit, & pe- tioli funt uniflori. Petioli. purpurei',. hirfuti, Calycis folia: ovato- lanceolata, cum arifta brevi de nervo exeunte, longis albis pilis notata. Fios fimilis Acetofellae, qua-fola nota fatis hanc plantam defignavit RuPpius,. tener totus, petalis albis,. emarginatis, caducis, lineis quinque purpureis percurfis venis- que ejusdem coloris. Tubae quingue, & ftamina decem. -— In hortis valde mutatur, fitque latis foliis. trilobatis: Ranunculi montani hirfuti;. qualis fere eft in iconibus, | . 44. Nova planta e&, in Alpibus Perzins & M. Bermbardo: le@a,. quae eadem a CI. OeperO:depingitur ,. qui. merito. mo- net, nullum'fynenymun fe‘invenifle. Folia A/fnes byperici folio;. fed pulpofa, obloniga, linguae figura ,. ad petioium nempe an- guftiora, cis. apicem: dilatata, obtufa, lanceolata. Ad caulem: oblonga:funt & lanceolata. Cauliculi. proftrati., & infra@ti,. trium: quatuorve:unciarum: Flores longe petiolati, nudi, uni» flori, petiolis quafi infra&is, incurvis, debilibus. Petala:alba, calyce majora,. minora quam incaliis alpinis Myofotidis fpecie- bus, non ad. petiolum divifà,.fere cordis forma. Tubae quin» que; fru@us ovalis, cornu non referens; Dixerim. MvosoTie DEM: folis lingulatis , obtufis, pesiolis infrattis , petalis cordats. 3 45. Alfine carvophyloides glabra , florum pediculis longiffimk ,. SEGUIER Supplem: p. 174. n. g. a Dickio nottro in Rhaetia le- Ga eft. Nova civis, & ab Alfine gramineo folio afpero diverfa , & ab altera wisori. Caulis cubitalis ramofus & foliofus, laxe. brachiatus, ad foliorum quodque parin tumorem abit. Folia: longe lanceolata, acuta, non afpera. Petioli plerique ad qua» tuor uncias longi, uniflori, aut multiflori. . Calycis folia lane ceolata,. oris albis, qua nota: facile diftinguitur, majora quam: in minori Eramineo ,. potius minora quam in major& Petala in ficca planta alba, profundiffime bifida: Erit ALsine caule ramofo, nodofo, folits' lanceolatis, petiolis longiffimu. 46. LycH i, | Bo Vol i en 13 46: LycHNIS pyrenaica umbellifera minima , formofa planta, nuper leda in rupibus glacialibus. M, Chermontana:, recentior demum a me ipfo, quam olim-vifa , habet radicem' conicam,. .depa@am ; folia in rofam ad terram congefta, elliptica, acu- ta , lanceolata; Flores in denfam & brevem fpicam conge- ftos : braGeis ovatis lariceolatis » grandibus, ora purpurea, una pro fingulo flore. Petala planiflima funt , acute bifida adi medium ufque,, fegmentis quadrangularibus, in origine plicata, cum tumoribus, absque auriculis , colore fuaviter purpureo. Stamina quinque praecocia, quinque ferotiba: antherae fub= — caeruleae.. Tubae quinque incurvae, etiam fpirales. Fru@us ovatus, obtufus, quafi operculatus,. ftylo in calyce infidens. ...... Lycanis ergo, non Viftazo ,. dicenda. 47. Cucurarus & in Sabaudia & Genevae provenit ,. a CI. DE Saussure le&us.. 48. Erica coridò fol 1. CLusn, Ripa provenientis & Chia: vennae , rami tomente albo obdueuntur. Folia numerofiffima,. eredta ,. non patula, glabra, pene fubulata , in ficcis rugofa ,. totos ramos tegunt. Flores paritet innumerabiles, im mediis: ramis,. ut foper eos nuperiora folia fe efferant. Petioli florum ramofi , paniculati. Calyx quadrifolius , foliolis latiusculis,. lanceolatis, quam petala multo brevioribus, Flos albus, ad tertias quadrifidus, ob fru&um-nune majorem fphaericum quens continet ,; & cum quo contabefcit,. 49. Erica M d'Aibigrion etiam in valle Eeaeziae ( Val de Lie) leda, eft notabilis varietas Fricae vulgaris, a qua flore non: differt. Accurate comparaviutramque, poltquam rarioris exent>- ‘ pla fuppetierunt.. In vulgari folia inferiora in tetragonos ramos eongeruntur;, quatuor feriebus, ovata, obtufa, craffa, paulum rugofa, linea: diltinda, & quatuor fulcis. Sed fines ramorum floridi aliter fe habent. Im iis folia conjugata funt, cruciata, ita divifa, ut partem habeant fuperiorem fimilem foliis inferioribus © fed: ‘aliam etiam inferiorem. partem., calcaris fimilem > acutam, li: B 3: nearem;, (1A #86 ) © C 3% nearem, retroverfam, & a cauie femotam. Inter ejusmodi fo- lia flores denfe congeruntur, in fpicas fere unum latus fpe&an- tes. Petiolus brevis, usiflorus. Calyx primus fit ex duobus foliolis calcare brevi donatis, & duobus aliis* latis , utrinque ciliatis. Calyx interior eleganter carneus, petalo major, con- {tat foliis quatuor ex ovatis lanceolatis, non deciduis, cum frue tu ficcefcentibus. Flos monopetalos, femibifidus in quatuor fimilia fegmenta ovata, lanceolata, purpurea. . Stamina odo, corniculo ‘brevi, inter duas antheras exeunte.. Fru@us rotune dus, tuba fimplici, cujus finis craffus eft & fubrotundus. > Erica M. d'Arbisnon omnia fua folia habet calcarata, ima longiora, & laxiora, in ramis magis diftantia , ad fex lineas, flores rariores; brevius calcar defcendit contra cCaulem, lon- gius .& triquetrum. adfcendict, so. TuyMELER alpinae linifoliae in M. Speluga & Frila le&tae, ftipulae fub flore funt, primae ovato-lanceolatae , reliquae fu- bulatae. Stamina quatuor, prima fub fauce ex brevibus pedi» culis, quatuor fecunda paulo inferius pofita. Fru@us hydriae fimilis: tuba craffa , rotunda, in uncum paulo angultiorem terminata. si. Euonymus equidem foliss ovato-lanceolatis quafi «Cerafi circa Chiavennan ledtus eft ; nondum autem definio, num fit a vulgari diverfus. / 52. Umbelliferis belveticis acceffit vera AnGELICA officina» lis a D. Dick inter Pocco d'Adda & Morbegno lecta. 53. CaucaLipeM etiam Zazifoliam Valefiae agri non rarana habent, circa Gonzhey. 54. Aparine femine leviori in noftris agris vulgo nafcitur, circa Moncharans, € Chebres, perafpera , foliis ferratis & den- tatis3 caeterum fru&@u ad oculum leniter hifpido , ad lentena vitream manifeftius, fed brevioribus, quam în vulrari, aculeis. Dixerim GaLium foli& fenatis, ferrati , fesminibus hirfutis. B& Aparine vulgaris femine miuori VAILL. t. 4. È 3. SS: Apa- al de ar LI (di $. APRO RCA Ge. SISI 5 $$. Aparine femine levi Var, t. 4. £ 4. Aparine femine le- viori Anglorum, minor planta eft, perinde dentata & adhaeref. cens, floribus in nudis paniculis, feminibus multo minoribus & perfeCte absque pilis, unice rugofis. Hic circa Chambon & Efferts abundat: Garium foliis fenatis è ferratis , feminibus rue gofs. - 56. Demum Aparine minima diverfilima eft ftirps, praeter omnem morem hujus claflis ramofa & paniculata , foliis per ra- mos parvis, ut nulla videantur, fenis., retroverfis, linearibus, & lanceolatis, tamen etiam dentatis & afperis. Flores obfcure. purpurei, exigui. Fru@us perexiguus , albis pilis hifpidus. Nafcitur circa vicum S. Roc fub alpibus grifeis. Eft GALIUM ramo» SfJimre paniculatuin , folits feratis, ferninibus birfutis. nda 57. In M. Montemort Valefiae fuperioris nova , ni fallor, Primulae {pecies nafcitur. Valde accedit ad rubrani illam fatis in noftris pratis pau- lum altioribus & hume@is vulgarem; multo vero pulchrior eft & fpeciofior. Foliorum ad terram fimilis rofula, fed lomgiora ea funt, neque inferius farinofa, unice pallida, Caulis altior, ‘ femipedalis,, dodrantalis. Umbella ftipulas habet fubjeCtas ur, to longiores,; nove linearum, duas ad quinque , deorfum quafi calcare produ@as. . Calyces nigris brevibus pilis adfper- | fi, vulgatae fatis fimiles, pene femiquinquefidi, quinque lineis elevatis eminentes, non farinoft, fed multo: majores:.. Tubus floris ad fedecim lineas longus, & de calyce longilfime elatus; purpureus. Flos fpeciofior multo , petalis profundius incifis femibifidis, violaeeis & non rubellis. In origine fegmentorum fioralium circulus fpongiofus , ex quo ‘alba macula in quod- que fegmentum exit. Tuba longe eminens, fine crafliori ; fta- mina longitudine, quae eft tubi fioralis. Mi fi Rubra Primula differt calyce farinofo , fegmentis floralibus brevioribus , cordiformibus ,. corona fiavarum glandularum , transverfim latarum, connivente, exterius quam circulus Rana a SA PIE COATAPi DN gi: pofita. 16 #8 Do Cm pofita. Erit nova noftra civis PrimuLa folis elipticis, ragofis, fer- rato, floribu umbelat&, tubo longiffimo. 58. AretIas desuo comparavi. In vilofa petiols muiflor duplice varietatem reperi , praeter cam quam defcripfi. Ex Vallefia nempe fuperiori, vallisque S. Nico/ montibus, & in valle Tellina a Morbegno eundo in M. Trowa, (qua in val. Jem Sefiam tranfitur) pulcherrima provenit, foliis brevibus, ta- tis argenteo villo tedtis, qualis et in plantis creticis, caulicu- lis & floribus purpureis. \ Contra in Montibus glacialibus fuper Ormond def, ea .Aretia multo durior, viridior, & quafi plebeja nafcitur, foliis Aeviter fubhirfutis, multo lofigioribus , flore albo, majori, £alycis nervis mediis elevatis , quales in valefiaca ftirpe non reperiuntur. Nondum.tamen aufim feparare. 59. ARETIA, quam olim cilietam dixi, melius. diceretut foliîs rugofis. - Tota enim & nudo oculo reticulata funt, & «evidentius armato. 60. Gentiazami n. 36. Emend. V. etiam nunc nolim fepa- rare ab Hippio. Sedin M. Aufes fuper Saas Valefiae fuperio- ris mamnifeftiflima nova fpecies provenit. Etfi enim ornamen- tum in fauce floris ciliatum habet, ut vulgatiffima illa /auugi. nofa fauce, omnibus tamen aliis dotibus diffidet. Caules mul. ti in unam rofulam, fed laxam, congefti. Cuilibet pauca folia, duo’, tria, ad terram, elliptica, lanceolata: ad caulem duo & tria paria, ifta feflilia, & ovato-lanceolata; ‘ denique folia quatuor lanceolata , fublivida fub quoque flore. Cau- lis trium, quatuor unciaram, fimplex & plerumque uni florus, rarius biflorus , .triflorus , etfi folia habet. Petiolus floriger biuncialis , triuncialis , hinc .ob longitudinem curvus,’ qua fola nota ab omnibus Gentianis differt. Calyx in quinque, & inquatuor fegmenta divifus. Flos pallens, fubcaeruleis feg= mentis, ovato-lanceolatis, quatuor, etiam quinque. Intus in cujusque origine fimbriatum, & ciliatum ornamentum, & fub quolibet ornamento ftamen diftindtum, antheta dA con- fluente. + #5 ) o C 8% 17 fluente. Frudtus ex -ovato conicus, tubis duabus brevibus. Erit GENTIANA folits lanceolatis , floribws folitaris, longiffime petio- lati, in fauce fimbriatis. 61. VioLa montana laciniato folio reperta et & in jugo Burmienfi, & in M. Fendela (uper Saas Valefiae. De genere ell Violarum martiarum, foliis & floribus ex radice prodeuntibus, iftorum petiolo breviori. Folia pulpofa, craffula, nervis di. ftindtis, fiunt tribus paribus-loborum fe continuo confequenti- bus, origine foliofa, feptimo medio. Loborum primi quadri» fidi, quinquefidi funt, inaequalibus laciniis, obtufis: medius ob- tufe bifidus & trifidus & breviter. Fru@us grandis, trivalvis i feminibus aurantiis {phaericis' Floris defcriptio ad recentem plantam faGa cafu periit. Accedit autem ad Violam mattiam, 62. Et repens Psyrrium & erefum Genevae in foffis urbis nafcitur , loco aridiffimo G. de Saussure. Et JasminUM a/bune fponte in valle Teliza provenit; & Licac, hoc ad rivum Chars blande prope Laufannam, & prope AMousru in dumetis ultra templum. 63. Aegre eruitur difcrimen Th/afpi minimi HarDUINI IT p. 33. t, 15. £. 2. quod in M. Berzina nafcitur & circa M. Pen- ninos. Accedit hinc ad perfoliatum, inde ad Badenfe. Differt ab illo foliis caulinis,, ovatis, fellilibus; petiolis florigeris latio» ribus, rugofis, & inprimis tylo Jonge eminente, lineami lone g0, qui in vulgari brevifimus et. Baderfe &ylum longum ha- bet, fed fiorem multoties grandiorem. Dixero LePipIUM folis ovatis, amplificantibus , filiqua fiylifera. pb 64. Nova planta non fpecie fed genere et, cui deftina- bam OepERE nomen, fi plura duobus fpeciminibus potuiffem ob- tinere. Eam Cragerus OFoduri legit , loci oblitus in quo . provenit. Radix grandis, perennis, lignofa. Folia ad terram «multa, longe petiolata, raris & longis pilis ciliata ; fine ovato. dlanceolato, latiori, ad cochlearis fimilitudinem. Caulis non Pol, VI, C ramQ» 18 PENE XS ) 0 (3% ramofus; pedali altior, totus teAus foliis longis, ovato- lan. ceolatis, acute mi=ceronatis, levibus.& glaucis. Flores caulem, ut folent, umbella quadam coronant. Caiyx, ut in Leucojo, longus, tubulofus, duobus folii* in obtufum calcar deorfum productis, duobus brevioribus fimplicibus. Petala lava, lon- go petiolo, parte colorata minori, quam Leucoji, emargina- ta, venofa. Stamina, ut tubus floralis , longa, filamentis la, tiufculis: quatuor longiora, duo breviora. Fru@us ab omni Leucojorum fimilitudine remotus, dimidio tubo florali brevior, ovatus, compreflus, fepto divifus normali, tuba praelonga, cujus finis craflior eft. Facile adparet, fru&u brevi Lepidiis accedere; flore ad Leucoja, neque cum ullo nobis noto ge- nere convenire. À 65. In ipfo M. D. Bernbardi fub coenobio provenit Eru- - CA Tanaceti folio Zanoni: elegans planta, cui radix lignofa, fa- cile defringitur, Caulis bipedalis, ad terram faepe nudus, cae- terum plurimis foliis teGus, ad Tanacetum ha@enus accedenti. bus. Pinnata funt, pinnarum paribus fex & altra, extremis duabus cum medio lobo confluentibus. Omnes pinnae per totam longitedinem profunde & acute dentatae , fine tamen levi funt, & lanceolato. Rami fpeciofis fpicis fiaviffimorum florum coro- “mantur.. Calyx coloratus, flavus, foliis ovatis. - Petala fatura- te crocea, ovata, paulum emarginata. Stamina duo valde bre- via, regtiora, anthetis oblongis. Circa ftaminum ortum ele- vatus colliculus, Fruttus latiuscalus. Tuba collum habet, & caput breve, &latum. Semina.,.... 66. Duo Lathyri Enun, bel. & Linn. Spec. n. 4. & 5. egent certis notis, ut facile diftinguantur. Uterque in agro Aventi- «co feritur, & circa Gerevam. Alter potius altior eft, & ramofior , foliis anguftioribus, gramineis, ftipulis quidem hamatis & dentatis, fed multo pro. portione minoribus, ut latitudinem proximorum foliorum non adtingant.. Flores in longis petiolis fefcuncialibus, multo quam fequen= i Bo ) (CS - 19 fequenti grandiores,, ad decem lineas, wexillo infigni, frei quenter rofeo, tamen & albo. Siliqua lata, reticulata, diffor- mis, inde in aciem extenuata, hinc lata planitie, ex qua tene. rae alae membranaceae exeunt. Semina tria. Erit LatHvRUus foliis binatis, gramines , fripulis anguftis , petiolis brevibus uniflorà, Siliquis alati, 67. Alter humilior, foliis majoribus ellipticis, ftipulis gran- diffimis, & inprimis latiffimis, ut foliorum latitudinem valde fu- perent... Petioli florigeri multo breviores, ad tres quatuorve lineas, uniflori, ex ftipula nati. Flos plus duplo minor, ve. xillo multo minore fanguinei coloris. Siliqua longior, minus lata, teres, alarum in fuperiori valvarum conjun&ione tantum veftigia habet. Erit LarHvRus foliss lanceolatis , fripulis latifime, petiolis breviffimis, uniflorss. tr 68. Cicer in agris colitur, ut ad vias etiam legi poffit, circa Groffetto & Tell vallis Tellinae; & Lens vulgo in vineis Vallefiae [ponte provenit. 69. Ecce notas, quas in noftra Orobarche violacea reperi, quae fponte circa Fouly provenit,, quo loco Mi/efolium fiavune ‘ frequens nafcitur. Violaceae quidem etiam -hirfutus caulis eft, neque ftamina exferta, ut in definitione Linnzana, multa ta- men habet a caryophyVata ‘diverfa: potifimum flores pro portio= ne longiores , graciliores, & f(tipulam majorem, multo lon- giori roftro produtam, quales mucrones quafi palmatae Or- chidis fpicam diftinguunt, & eminus violaceam fpeciem produnt. Sed imprimis. ftipulis ternis difidet, cum vulgaris unam, gran. dem, ovatam, lanceolatam ftipulam, breviorem & latiorem habeat: tum calycis fegmentis quinque , quae in vulgari fant quatuor, duo longiora & duo breviora, Faux floris ad petala inferiora habet duos tumores albos. Ecce integram fabricam floris : Violaceae ftipulae tres, una magna, ovato-lanceolata, duae magis fubulatae. Calyx campaniformis fegmentis quatuor majoribus, fimilibus ftipula- dii Ca rum # ra 20 #5 ) o ( 8% rum minorum , quinto fupremo multo breviori , lanceolato. Caulis inter flores, & fios violaceus, oblongo , incurvo tu- bo decolore, ftriato. Labium fuperius femicanalis eft, extus fubhirfutus, fine bifido, majori parte plicato ; per duos emi- nentes dentes tripartito. Barbae fegmenta tria, parallelogram- ma, violacea, fpinulam ex medio exferunt. Tuba dimidiae galeae longitudine, antheris longior , ftigmate deorfum cavo. Filamenta duo longiora, ad fe invicem recurvata, antheris fub- . hirfutis: duo breviora etiam ad fe in oram conflexis antheris, Frn&us ovalis, duabus lineis & duobus impreffis veftigiis percurfus albus. Septula duo brevia, & imperfetta ; femina minima, innumerabilia. Erit adeo violacea OrosancHE,; caule fimplici, ftipulis ter- mati, calyce quinquefido ; & vulgaris OroBANCHE , cate frinplici, fipula unica, calyce quadrifido.° Stipulas ternas vidit Cl. JAcqUIN “n. go. ut nunc lego. o. In M. S. Bernbardi , & in Vallefiae montofis alibi, non rara elt Limaria flore szizori foto favo, quam credam effe Linariam montanam luteam Geniftae tinéoriae folio C. B. cum.:non alia ha&enus in iisdem locis, follicite perquifitis , reperta fit. Fam a vulgari pallido flore & ri&u aureo non feparaverim, cum recentes flores utriusque comparaverim. Habet quidem -calycis fegmenta iongiora & minus lanceolata, quam vulgaris. mi, Inter verticillatas CaTARIA angufifolia major abunde provenit in Valle Terzanza, quae folo Sy/vio M. a Vallefia fe- paratur. Hyssorus in valle de Lie: RosmarINUS aux Gauges haud longe Rupe, loco deferto. Tuvymus verior in eadem valle Terianza lettus eft. 72. CALCITRAPA, Quae Carduuw flellatus lutew, folio cyani rarius quident, fed tamen provenit ez plein pala Genevae. Gen. de SAUSSURE. 73. Cirsio Britannico n. 887. rarior. capitula fit folita- i î rla; : #5 ) o C 3% 21 ria, nuda, ex conicis paulum contratta. Calyx denfiffima ferie fit fquamarum acutarum : earum imae oram habent fimplices, fuperiores vero purpureae funt, & additamentum habent lace- rum, informe; ovato-lanceolatum, ferratum. Filamenta fufl- ca, bafi fua libere tubam ambiunt , deinde coalefcunt in tu- bum adaptatum ad tubam, apice quinquefido. Segmenta flo- fculorum quatuor, & imum, longa, fine lanceolato. Tuba longe eminens, geniculo divifa , fine fimplici, ferpentino. 74. Jacobaea Abrotani folio: Chryfanthemum alpmum 1. Crus. I p. 333. nova civis, leGa et in montibus Vallis Fra/a. Cau- lis in radicem abit, ad terram lignofus, defratorum foliorum reliquiis totus plenus, inde ereGus; cubitalis , totus foliis te- Gus. Horum origo el vagina ciliata, nervusque in principio nudus, deinde adfperfus inordinatis pinnis longis , anguftis, acutis, primis fimplicibus, ultimis trifidis. Robufta funt folia & rugofa, Flos non adeo Jacobeae quam Virgae aureae. Nam fquamae calycinae ad minimum trium ordinum funt, minimae primae, deinde mediae, denique majores, quae verum calycem eficiunt; & nulli fphacelati apices accedunt. Flos Jacobeae vulgaris, flavus: femiflofculi quatuordecim lineati , tridentati: flofculi numerofi, pappofi. Floresfpicas faciunt breves, una bellatas. Dixerim SoLIDAGINEM foli&s vaginofis $ pinnatà, pinns peranguftis , acutis, fimplicibu ES bifidi.. Icon CLusii folia cone ferta fatis bene exprimit. mg. Afer montana, hirfutuw, lutewm Loser p. 350. Radix ex caule continuata, dura, fibrofa. Caulis uniflorus, femipe- dalis, & pedalis. Folia ad terram elliptica; acuta, tomento albo obduda, craffula: folia caulina pauca, parva, elliptica. Flos grandis: fquamaeicalycinae multorum ordinum , apici- bus reflexis, extus tomentofae ? Petala flava, gracilia , dua- bus lineis percurfa; fine tridentato , ad triginta : Pappus lon- gus & confpicuus. Plurimus. circa ViZefranche vallis Auguffae lectus et. Dixerim AstEREM foliis eipticis integerrimis è tomen= tofis, caule unifloro, i 25. Soli- 225 BE ) o C_3% i 6. Solidagini etiam potius , quam Afteri, aecenfeas per- pulchram plantam, leGami in M, Fo/y, & nunc.in AMontemor Valefiae fuperioris, tum in Pedemontii Alpibus a Cl. Arcio. nio, fplendida & cretico folo non indigna planta, quam nunc firmius pro nova ftirpe defcribo. Folia ad radicem plurima, alia ovata, & petiolata, obiter & rotunde dentata funt ; alia femipinnata, omnia albiffimo tomento obdudia : ad caulem pauca, large petiolata , femipinnata & fimplicia. Caulis durus, femipedalis. Flos unicus, flavus. Calyx tomentofus, triplici ordine fit fegmentorum, paulum tomentoforum., redorum, lanceolatorum. . Petala lineata, tridentata, fine contra@o, la. tiufculo, circa 14. Semen pappofum. Etit SoLIibaGo foliis #0. mentofis , ovatis €$ femipinnatis. 7, MATRICARIA f. Jacobeae nafcitur in M. la Combe, fuper OStodurum, & in M. Fraela vallis Tellinae, 78. CHAMEMELUM inodorum , Circa Gowmens non rarum, habet femina quadrangularia, diademate brevi & albo cinda; {quamas inter flores fatiusculas , ovato-lanceolatas. : Faetidum ubique vulgare, habet femina fere ovata, undi. que fpinulis exafperata, fquamas peranguftas. Inde difcrimi- na fumi poffunt. 79. Scorzonere angufifoliae flos , quam latifoliae fimilis, minor, paucioribus foliis calycinis. Valde certe fibi vicinae funt, ALBERTI o RED PC | 83 SOLE 3E SESSI RIFRINI:FRIERIESI RIETI ALBERTI DE HALLERO AUD ENUMERATIONEM STIRPIUM HELVETICARUM EMENDATIONES ‘ET AUCTARIA, Pars L ——(@—@@_—@<—@———@—<"> 6 ——_—_—_—_——_—___T___——=TFrk Ann. 1759. (*) (Quando Enumerationem Stirpium helveticarum anno 1742 edidi, inmaturum ut opus extruderem, aliqua adductus fum defperatione. Nempe cum a patria abeffem, neque tune ullam viderem fpeciem futuri reditus, non. erat in mea po» teltate, plantarum helveticarum' catalogum novis augere civi- bus, neque fpes erat charaterum in recentibus fpeciminibus perficiendotam, Cum adeo majorem operi meo perfedio. nem addere non poffem, paffus fum prodire, ne ea certe peri» fent, qua tot per. itinera, magno ommino labore DR PA erum = \ (*) Cum his AGis Heloeticis prèter Orchidum Claffem. (Vol. IV. pag. © 82---166), ‘jam tres haram Emeszdatioram Partes infertà fint, simmitum Pars HI (Vol. V. p. 1- -96); Pais VW (ibid. p. 305---318); & Pars VI (initio hujus Vol. VI), reliquè vero tres Parzes, 1, H &IV, alibi impreffe, difficulter obtinearitur, mon inutile. fore Societati nottra vifam eft, fi & ifta typis iterum mandentur, ut omnes adeo in his A@is colle@te reperiantar. Confenfit IÎl. Av@or, qui nominatas tres Partes ipfe denva tevifit, cotrettafque ‘& novis paflim Obfervationibus auctas milit, quales hic filtuntur. ‘ -. 24 mo ) o C 3% Verum alia conditio hominis et, qui ex adverfariis plan tarum aliquem numerum edit, quafcunque curatius perluftra- verit: alia & deterior ejus, qui integrum ‘aliquem ambitum plantarum alicujus provincie elaborandum fufcipit. Vix enim, quamcunque curam adhibuerit, fieri poterit, ut omnes plan. tas, quas longa non unius feculi indultria in ea regione de- texit, eas omnes recentes videat, Et tamen ‘oportet eas re» cenfere, ad vetulta faepe, ad mutila non raro, demum ad nulla exemplaria, & ad meras priorum au@torum defcriptio- mes. Denique multuminterelt, ut numeroia ad exempla, va- rilfque locis ac temporibus lea, defcriptiones parentur, ne yarietas, aut mutilatio unici fpeciminiis; aut propria alicui (tire pis eetati conditio, imponat, aut pro-nova ftirpe habeatur, que unice note plante rarior femelque vifa varietas fuerit, Ita vix poteft evitari, quin mance nonnullarum hiftoria in- tercurrant, neque id vitium in Caprifoliis, Aftragalis, Hypnis, Salicibus, Hieraciis, paffimque in aliis claffibus late patenti» bus tunc quidem evitare potui, Tolerabilius aliud vitium eft, quod ipfun tamen'eget ex cufatione. Late patet Helvetia, etfi non ampla elt regio. Infinitis montibus exafperatur, & immenfa eflt varietas regio num, que & Spizbergicas ftirpes pene omnes, & Hifpanicas ‘atque Occitanicas bene multas alat, atque adeo plerafque plantas nutriat, que inter 80. & 46. gradum proveniunt. Nulla certe humana induftria fieri poteft, & etiam minus a feptem annorum itineribus fperare licet, utomnes, quas patria continet, ftirpes in catalogum retulerim. Utriufque vitii con- fcius, & in Germania quantum licuit, & in patria potiffimum, elaboravi, ut materiem reprehenfionis minuerem. Quare ab edito quidem opere anno 1743 in M. Altenfolberg, & circa Walkenried per denfa nemora;. anno 1744 in M. Bru&erum, deinde mediam per Hercyniam fylvam, a BlanZenburs ad Stol= berg, tum in M. Kifhaufer & Altenftolbere ; anno 1745 in Suea vie prata, arva Franconie, & partem Sylve Thuringiace in- . ter Hildburghaufen & Meinunges anno 1746 in Cellenfes are. - nas sai | te ) o C 5% 25 nas. & ericeta, rariffimis & borealibus plantis plena; anno” 1747 denuo in Sylvam hercyniam, hinc ad lacum falfum.Eis- lebianun, & alterum meraciorem, perque Thuringia partem ad M. Altenftolberg itinera feci. Tunc nimia vis operum, gue perficienda fufceperam, has difcurfiones interrupit. - Sed anno 1753 patrie redditus, in M. Emmie vallis, indeque per cacu- mina No/len ad lacum ‘Thunenfem iter fufcepi, a Republica quidem miffus; Anno 1754, ex eadem au@oritate, primum Veragricos montes, vallem Orzond, & Agaunenfes rupes vi- fitavi; An. 1755 colles imminentes lacui Moratenfi, & Bien- nenfes rupes, & agrum circa Mathod, montefque valli jurana impofitos adii, la Dent de Vaulion, & Montendres An. 1756 primum agrum Laufannenfem & Veragricum, deindv Inter- lacenfem, & glaciales rupes intimi receffus vallis Larzerbruen, nobilium virorum comes invifi; An. 1757 iterum ad falfos fontes miffus, denuo pafcua circa Chamofeire, indè Ormon- denfem vallem, & M. Danfex, vallemque Coxfin, Agaunun, OSfodurum, calidilfimafque rupes circa Branfon petii; An. 1758 Rupem, curande rei Salinarie a Republica denique prefe@us, beatum plantis agrum Aquilegienfem accuratius rimari fufcepi; anno vero 1759 Montes Tompey, Forcletaz, Chapuife, Enzeinda, \ Anfez, Perche aliofque confcendi; paludofa demum Rhodano vicina lacuique Lemano, & eftuofas rupes circa Rupem Ivor- ne, Aquilegiam, Ollon, Ele, & pafcua montana pulcherrima Luan, & quacunque adire licuit ftirpium adyta perreptavi: eodem porro labore & Aquilegienfes alpes, & vicinas Vale- fiacas perluftraturus. Sed neque illaudatam oportet omittere induftriam. viro- “rum, qui meos in colligendis Helvetia divitiis labores fuis ad-. juvarunt fudoribus, J. FRIDERICUM NEU HAUS, ACHIL= Lem Mies, clar CHATELAIN, La CHENAL, & CLA- RET» Medicos iftos: Ven. des Corpets V. D. M. Aquile. ‘ gienfem, CI. GacnEeBIN & Ricou chirurgos, qui om. nes, aut ine per avia oberrantem comitati funt, aut fuo alio- quin marte rararum ftirpium meffem auxerunt. Vol. VI. ì D — Nunc - 26 fe ) o Ga Nunc quidem his adjutus preafidiis novam multumque | emendatam Enwumerationis Stirpium belveticarum editionem paro, cui icones bene multe, & Orchidum imprimis, accedent. Cum vero id opus maturius denique reddere preftet, inte- rim aliqua menda mea corrigere, hiatus fupplere, plantafque parum cognitas defcribere non inutile fore credidi, cum &. fenium imminens vetet longe jaculari, remotave vota conci. pere, atque adeo magnum’ opus facile intercidere queat, & eorum hominum vituperia excufabili certe feltinatione occu- pare velim, qui immemorcs eorum, que, in ftudio omnium premiorum experte, triginta annorum fudoribus inveni, in vitiis meis amabunt barere, Ergo hoc quidem commentario plantas flore fuo magis confpicuas potiffimum enarrabo, qua pot grande opus mihi redius innotuerunt: altero, qui non longo intervalio iftum fequetur, Gramina, Mufcos, & quid- quid et minutiarum, porro, fi interim vernas adnotationes cum autumnalibus comparavero, Salices recenfebo, In defîi- nienda autem vera fpecie & defcriptione cujafque planta po- tifimum laborabo, de fynonymis hic unice fecurus, neque in - generibus conftituendis promtus, qua omnes periti adgnof= cunt, arbitraria pleraque effe, &, ficubi melioris obferyationis copia fata eft, ab iifdem audoribus perpetuo novari, 1. LenTIcuLa quidem guadrifolia, ut ab errore initium faciam, a Pilularia omnino diftert. Nimium-hic optimo ST &- HELINO credidi, quem ipfum pedunculorum floriferorum in fpiram convoluti cincinni feduxerunt. Maxima copia legi ad lacum Lemanum, in paludofis foflis aus Grangettes. Pi- lularie fruQus finguli, Lemne bini, etiam terni ex eodem' pe- tiolo prodeunt. i : 2.- Equifeta accuratius nunc in fpecies certiores reducere licet. Synonyma pauciffima hoc loco addere licebit: — EquiseTuM caule aphyllo afpero, vaginis profunde incifis Enum. p.143. n. 1. Equifetum nudum minus variegatum Bafileenfe C.B. prodr. p. 24. TORE | Ad adito... RL ) o. ( $$ 27 Ad. pedem ufque excrefcit aut fesquipedem, quando al. tifimum et, & fpica parva, ovali terminatur. ‘ Juga in caule linea divifa, obtufa, fuperficie afpera funt. Vaginarum pars ima fufca, ora denticulorum albiflima, finis in ariftam termi. natur, fimileque fub fpicis floralibus, fed majores, corone funt. Pauciffimos nonnunquam & quafi vagos ramos profert. Plurimum legi Berne fupra predium das Infelin in arenofis, deinde ad lacum Lemanum. 3. EquisetuM cale aphylo afperrimo, vaginis breviffime fer- ratis Enum. n.2. AMichelfeide, Au chemin couvert prope Champ Barraban Le CLerc. BI Non habet Linnzus. Omnia alia afperitate vincit & utilitate ad aurifabrorum opus: juga rotunda funt, villo exa- fperata, qui etiam in priori fpecie confpicitur: fed vagina. fufcis, breviffimis, obtufis denticulis’ terminantur, ex qua no- ta facile dignofcitur. 4. EQUISETUM ramis multifloris indivifis Enum. n.3. — Vaginas caulinas fufcas, dentium oram albam, finem ar» gutum, vaginas fingulares nigerrimas habet; fed fulcos raros, late diftinttos, qua nota a n. 2. facile dignofcitur, tum ramis numerofis, qui finguli fpica florali terminantur. Folia fere octona, profunde fulcata: caules minime afperi. Ejus varietas ni fallor eft, qua in foflis frequens nafcitur, caule nunc multis fulcis divifo, qui priori quatuor vel quinque funt, foliis in juniori planta nullis, deinde fimillimis eorum, que funt inf priori. Et EquisetuM 4. En. Certe frequen- tia fpicarum florigerarum confentit, & fulcorum profunditas, & vaginarum natura, qua dentibus argutis fufcifque terminan. tur. Plerique Scriptores feparant. ®;. EquiseTUM foliis repetito ramofis Enum. n.5. Equifetuni Sylvaticum TARERN. p. 253. - Facillime ex nomine cognofcitur, deinde ex vaginis in tota gente amplifimis, fufcis, fqualentibus. Dz 6. Equi \ 28 BE) 0 CS 6. EquiseTtuM fcapis forigeris nudis, foliis in verticillo duo denis Enum. p. 144. n.7. Hippuris cum flore DoDoN. p. 253. Vulgatifimum iltud, & ex tripudio particularum. fper- maticarum celebre. Humilius eft, quam fequens, vaginis cau- linis amplis, laxillimis: mumerofifimis dentibus fufcis, ari. fatis. Ab Equifeto n. 4. prater fexus diltin&ionem, diftinguitor caule exafperato, ejus foliis numerofis & fepe duodenis, fu- binde ramum emittentibus, longioribus, vaginis folioram am» plis. 7. Equisetum fcapis forigeris nudis, foliis in verticillo qua. draginta Enum. n.6, ‘Equifetum paluftre longioribus fetis C. B, Theatr. p. 241. Ad foflas, in fylvifque humidis frequens. Denique certo cognovi, quod ex conje@ura protuli Znum. }. c. etiam hoc ÉEquifetum verno tempore afparagos fuos abfque foliis proferre, fed ii multo grandiores, pedales, cubitales funt, fubceruleo polline. Caules aftate fequuntur cubitales, & bicubitales, pallentes, maturi nigerrimi, fulcis non confpicuis, vaginis caulinis dentatis, longiflime ariftatis; vaginis foliorum fufcis, fqualentibus; foliis prelongis, pro- funde fulcatis, triginta ad quadraginta, ut nuper numeravi, nonnullos etiam ramos proferentibus. LinnEus non videtur pro dioico habere Spec. pag. 3O6I. 1062. comparando fpec. 4. cum 2. FILFOES . . e . Li In Fiicibas helveticis multa emendavi in Enumeratione Stirpium Horti Gottingenfis. Ad eas emendationes addo nune alias, quae ad plantas in Germania non nafcentes pertinent. 8. Afpla. : è #2) o (®© do. 8. Afplenium înter & Polypodium LinnEI ambigt- elegans PoLyPODIUM pimmis pinnatis, pinnulis breviffimis, bidenta tis €5 tridentatis Enum. n.8. \\Polypodium Linn. 13. ut videtur Spec. pag. 1089. fed ficca amat, a fontibus alienum. Adiana sbum filicinum durius, crifpum, minimum BARREL. ic. n. 432. £. 1. ut videtur. Nihil frequentius in Aquilegienfi regione, ad rupes ac muros. Cefpites magni, radicule intricata, nigra. Caulis valens, viridis, pene planus. Pinna non valde inequales, al terne, robulte, lete virentes. Primarum pinnularum pinnu» le late, angulofe, dentibus duobus, tribus, quatuor, demum quingue ad fummum, brevibus, acutis. . Maturorum foliorum ora ad fèemina intorquetur... In pinnulis tria, quatuor, duo etiam, denique unum feminale agmen reniforme album repe» rio, que, fi plura funt, ita difponuntur, ut angulum cum ner- vulo acutum intercipiant. Ea rupta tantum rubiginis diffun» dunt, ut rotundus acervus pene totam pinnulam occupet. ‘ 9. PoLyPODIUM pinnis pinnatis, pinnulis integerrimis Enum. Gotzing. p. 3. Filix minor non ramofa J. B. T. Ill. p. 740. 4 In omnibus paludofis ftagnifqde & arundinetis circa Ber= nam, Kupem, &c. Fafciculi feminales oblongi, quatuor, quinque in eadem pinna, ejufque continua linea. Repti confuunt, & una folia florentia oris fuis contrahuntur, lineafque faciunt cavas, ‘inter quas feminales nervi tamen nudi fuperfunt.. Matura folia tota rubigine fufca obfidentur. An habet inter Acroficha Linnaeus p. 1071. n. 21? 10. Ad Polypodium 10. proxime accedit PoLyPODIUM pinns duplicato-pinnatis, pinnulis ultimis \obtufis , \breviffime bifidis: .Filie sula alpina crifpa C. B. Seguier Supplem. T.1. f. 3. p. 55. e% M. Baldo, accepta a CI. SeGuIER, & ab ALLionIO noftro. DI3 la 3° «88 ) 0 8% In Ovansa & Prapioz montibus. a) 11. PoLvPoDIUM pinnis triplicato- pinnatis , pinnulis. ultimis argute bifidis» Vilix alpina myrrbidis facie Cambrobritannica PLUK= NET. T. 89. f. 4. non tamen perfeda icon. . Elegantem plantulam helvetie civibus addo. Legit in fuis umbrofis vallibus CI. GAGNEBIN, ego vero paflim in mon- tofissverfus «Lauterbrunn'& in M. Rugen; tum in fylva Comba- zivaz: & alibi in Gubernio Aquilegienfi. TRT : ‘’* Pedalis, ubi grandiffima, petiolo longe nudo, glabro, | fragili, fronde tota breviter triangulari, viridiffima. Prima pinne trium unciarum, fecunde fefcunciales , tertie fex linea rum & ultra. He tertia iterum plus quam femipinnate. Pin- hule ultime, que maxima, oblonge, femibifide, dentibus bifidis & trifidis, in ultimo fine argute incifis. In pinnula= tum, ultimarum quoque, unus aut duo orbiculi, omnino ro- tundi, utlonge diftingi diffideant. Adulti tamen, cum gran- des fint, funt fibi viciniores. Omnes Filices Europeas numero divifionunì fuperant, O : © 12. Pulchra fpecies ‘Afplezii re&ius meretur defcribi, quam in Esuimn. fatum'eft. AsprenIUM elt pinnulis remotis, imis fupe= rius pinnula auîtis, veliquis fimplicibus , apice dentatis. n. 8. Enum. | Adianthum novum Germanicum rute muraria facie : BREYN Cen= turcI. p. 189. n. 97. ©? Multa vis eft radicularum fufcarum, & concolorum cau- liculorum. Ii, quandoalti, femipedales funt, fulcati, firmuli. Pinne ima petiolate fuperius accipiunt accefforiam pinnulam minorem; deinde inferius alteram,' etiam imperfeGiorem. Ex & ipfe, & major pinnula, latiufculo fine , breviter quadri. dentato, terminantur. . Superiores accefforias pinnulas non ha- bent. . Lineze feminales tres, quatuor, long, fulve. ani | _? a) Defcribitur in Emerd, IV. DI 88) 0 Cso REI Au Creno de Jeman Vallefie. Betnenfiam finitime. | Lix- NxEus non habet, qui Spec. p. IT81, iiftem: cum: fynonymiîs duas plantas repetit n. 14. & 16. 13. Ab hac planta Acroftichum vulgare liscio diftat, cujus longiora fegmenta fint & acutiora Nam caterum oblongas, ‘obtufas, diftin@as lineas feminales' pariter ;. dum junius elt, oftendit. 14. Caterum Polypodiuni Enum, 3. eft Filix minor. Britan- nica, pediculo pallidiore €. H. Oxon. & ab eò Polypodiun 4. Enum. non differt. Neque Polypodium 12. in repetitis noftris itineribus unquam ejufmodi invenimus, ut pro diverfa fpecie haberi poflit. Denique etiam in prieti opere Hear dl & 16. dppajo azione: i ABRSI LAB: ibi 15. Pinus folii quinatis a Sibirica differt, nucibus multo inoribus , rufis, qua in Sibirica majores & glauce funt. Conus noftre ovatus; not acuminatàs, craffus èft. Squama rhomboidea, craffe, fungofe. Dua linea longiores, due breviores. ., In parte earum, concaya . duo pics pi ma RI SI 4 re fine, qui a Hot ic selmionione acuta vero, in co; fine qui propior. Petiolus in parte craffiffima breviflimus, utrin» que compreflus, llateribus lopnyexickibns \Intus femen ova- Mumivedble. nidi gprs Coat ui aerei ai 16. Inter apetalas oportet indigenis addere SABINA NM qua peli in {ylvis pasiiesianinta & dare Lugo: Wal. | fia, fponte provenit. ° 17. BETULA® nana & circa Ai chia in Ipo 2; ‘fila meo lecta elt, & circa /a Brevine a CI CHATELAIN, & pallim ? ea 88 Do C 3 paffim in paludofis M. Def; ut omnino dubitari non opor- teat, effe {pontaneam. gg Frangulam 2. dudum ad Rbhamnos a me relatam în Comm. Gotting: ann. 11. etiam mafculam reperti, & tetraltemonem. 18. LaparHi duas fpecies hic explanare oportet. Prior eft LaratHUM acetofum, dioicon, foliis. planis cordiformibus Enuna plant, hort. Gotting. p. 16. Acetofa montana lato ari rotundo folio Boccone muf di Piante p. 165. Tab. 123. Abunde in M. Chapuife legi. Radix lignofa, teres, capillata. Folia plana, ima obtufe fagittata, petiolata, reliqua omnia feflilia, amplexicaulia, hamis brevibus. Rami florales ramofi, nudi. In aliis ftirpibus meri flores femine, exigui, cum fuis plumofis. tubis, Flores mares grandiores, virentes, hexaftemones. In horto culta, lata, pla- naque, neque plicata, folia fua confervavit: & vel ideo pecu- liaris videtur, quod in alpibus nata, tamen pratenfibus altior fit, & grandior. 19. LAPATHUM tertium a s. non feparaverim, etfi viridius elt, idemque hi/panica Acetofa glauca videtur. . . 20. LAPATHUM foliis fupra petiolum emarginatis Enum. Helu, p.172. n. 14. Lapathum pulchrum Bononienfe finuatum ]. B.3.1L, p. 988. Abunde reperi a Puilly fere ad Vevai, ad vias publicas vi. netorum /a Vaux, tum in femita ab arce Glero/le adfcendente ad Adontelier, Valde fui diffimilis et junior planta, atque cadem adulta. Juniori caules proftrati, foliofi ; folia pandura forma, nempe fupra petiolum profunde, rotunde tamen emarginata, toto margine plicato, crifpo, fine longe lanceolato. Flores ad pa es #5 ) o C_3% 33 les nudos verticillati. Valve calycine juniori planta leves, le- niter fubhirfute: adulte valve tres interiores. per dimidiam longitudinem tribus quatuorve paribus ciliorum barbate, & tumore etiam duro notate, adque ejus latera reticulato opere percurfe. Semen triangulare, fufcum continet. Exteriores minime, incrementum nullum capiunt. 21. ChenoPODIUM odoratun five Boirys omnino vera ci- vis eft. Paflim ‘legi, abunde in Valefia, cis pagum Branfow ad vinearum & rupium pedem: tum prope pagum Lucens inter fluvium Broye & pagum. ]. B. circa Genevam. Gao. . NEBIN Lau donjon du chiteau de Neufchitell Ci. BeNNOT circa Deleinont. CLaReT inter Sideram &$ Leucam au bois du Filzo; € Fouly, & in Valefia Bernenfibus contermina ubique. ATRIPLEX folio haffato frve deltoide circa Mzalhufiam a CL RisteRO repertus eft. | 22. InSelagine varia funt, que emend:(fe oportet. Primo qui. “dem CamPHORATA vaginis fpinofis copiofe poft ea tempora leda eft, Urbe a CI. BerTRAND; deinde fub M. St. Bermbardi verfus val- lem Auguftam a D. CrareTt; Bafile denique a CL viro WERNE- “RO LA CHÒÙenac. , Character ab eo magna fpei & plantarum ftu- diofo juvene, in recente planta accuratius inveltigatus, elt hu- jufmodi: Calyx quinquefidus, fegmentis inaequalibus, ducrum ordinum; Stamina tria; Tuba unica; Semen involucro adhx- renti inclufum, fplendens, lentis figura. Inter triandrias habet Linnxus Spec. p. 35. Sepe tria ftamina habere monuit: Cl. DaLisarp p. 80. > _ Idem vir CI. monet, Camphoratam glabram loco, quem C. Bauxinus nominat, non provenire, & qua eo loco crefcit, candem effe cum /pinofa, qualem defcripfi. Specim. inaug. pis. n. 7. 23. CHrvsosPLENIUM foliis oppofitis tirpibus helveticis oportet adjicere. Et Sedum paluftre luteum foliis fubrorundis fel flibus PeTIT Epitre p. 42. 4 foliis fubrotundis fe/ Vol, VI. E Piro: \ Ra ‘88 ) o C_ 3% Circa Montembelicardunr inter Frederic. fontaine & 'Beverne ‘(Berpot), tum haud longe Mil!haufia, qua itur ad M. Bu/- lon. i) 24. HerniarIA birfuta nihilo, quam glabra, rarior in Helvetia provenit. Cl. ra ChenaL reperit cis pontem Wiefk, in agris verfus Hzningen, ego circa Branfon. Aut infignis va- rietas elt, aut plantà diverfa. - 25. In TirHymatis emendari potelt defcriptio fpeciei 3. ‘five dulcis montani. Huic enim folia levia, fubtus pubefcentia, nervo albo, ‘ora minime ferrata : corolla fimilium foliorum, fub umbella quinquefolia. Caules florigeri ter ex ordine di- viduntur, & in ala divifionis flos fedet. Folia divifionibus fub- jeta cordiformia, glabra, oram fubtiliffime ferratam habent. Petala rotonda, flava; fru@us purpureus, ex convexitate locu- lorum craflis aculeis hirtus, cum in valleculis parve fint fpi- nule. Ab arvenfi germanico foliis ferratis, fru@u grandiori & vehementer aculeato, facile dignofcitur. LILIACEZ. Orchideam claffem proprio loco emendavi, ut hic qui dem ad folas vere liliaceas ftifpes commentaturus fim, - 27. Àd ALLia, in proprio jam opufculo emendata, opor- tet addere Arrium foliis teretibus, vagina bicorni, wmbella fuave- purpurea opufc. de allits, p. 386. cum ic. Allium montanum bicor- me, floribus triquetris purpureis, pediculis longis &5 reflexis infrdentibus SecuieR Veronenf. T. Il. p.70. Supplem. p. 255. Verona repe- rit CI. Seguier: Cl. CuateLain @ /a Blancharde fupra Villam novam lacus Biennenfis, i Porro ALLIUM flaminibus alterne trifidis, caule bulbifero, foliis gramineis leviter ferratis: de allio p. 336. n. 12. Allium monta- num bicorne latifolium, flore dilute purpurafcente C. B. RueP. cum . icone noftra. In M. Muzero, circa Riehen, & St. Jacob reperit Cl, La Chenat Loc. p. 12. 28. Ery- È RE ) o CS 35. 28. ErvrHRoNIUM etiam vera civis et, le@a a CI. Le CLere à la batie, & prope lacum Lemanum, in femita, qua ex via helvetica ducit ad fylvam Vaugeror, quo loco abunde ad fe- pes provenit. 29. Iris .3. a. 2. non videtur differre. 30. Croci in planitiem defcendunt, & circa Roche & Mor tru in pratis ubique primo vere florent, albis petalis, violacea bafi. CoLcHicum vernwun nihil a vulgari diverfum habet, nifi for- te videatur anguftioraà petala habere. Abunde circa Rupem provenit aux fix pofes ES au grand Clos, & omnino Colchicum nobis pene toto anno floret, a Julio M. ad Martium. 31. Leucojum bulbofum trifolium minus €. B. Erangelia Re- _NEAUME p. 97. Galanthus Linn. & ipfa Berna provenit in pratis Schoshalden, & in pratis pagi Bex. Vulgo note planta defcriptionem omitto. 32. Narcissus a/bus calyce purpureo in pratis fubalpinis Sa- nenfis regionis, & circa Blor4y vulgo nafeitur; etiam Rupe in predio udo Prepouriy inter arundines nafcebatur, antequam _eas exftirparem. 33. Tres fpecies HyacinTHI racemofi nunc feparat Lin- NEUS Spec. p.318. poltquam in prioribus conjunxerat. Adde- re interim liceat notas, quibus diflident. i HvacintHus (fi cum longo hyacinthi flore, longeque divifis fegmentis, breviorem & breviffime incifum harum ftir- pium florem conjungi placet) pica longiffima, floribus inferioribus obfoletis fecundis, fuperioribas fterilibus: Hyacinthus MATTH. Epit. _P. 798. Hyacinthus major comofus purpureus C. B. maxima copia provenit in agris, gramineis, & pratis Helvetia calidioris. Le- gi Laufanne, in fegetibus, Rupe in piatis, etiam noltris, Agau- ni in gramineis inter rupes. | iS Sid Sta- 36 #8 ) o ( 3% o SA da Statura pedalis, cubitalis. Spica longiffima, aliquando pe © dalis. Inferiores flores cylindrici, oblongi, bafi ventricofa, ad fegmentorum divifionem dilatati, fegmentis fex breviffime incifi, colore fufco fubviridi, obfoleto: quibus fru&tus fuccedunt, tri+ quetri, cordati, ex. tribus femicircularibus .valvis compofiti, poiyfpermi. ]n fuprema fpica ceruleus color in petiolos fen- fim irrepit, florefque totos demum occupat. .Sed ii flores im- perfetti, graciles, exigui, abfque ftaminibus & fru@u difpereunt. 34. HyAcINTHus fol. gramineis, fpica ovata inodora : Hyacinthw minor racemofus cavuleus latifolim C. B. & (3) Hya- CINTHUS folis carinatis, fpica ovata odora: Hyacinthus racemofis saruleus minor juncifolins C. B, vel ex his folis notis diftinguun- tur. Uterque Berna nafcitur in Rappenthale, pofterior etiam in gramineis aridis fupra Roche, Ivorne &c. Etiam in 3. fpecie fu- premi flores amant fteriles effe gracilefque, ceterum flores glo» bofi in utraque, & breves funt, craflique, & cerulei faturi. 35. UvuLARIAM tuto nunc addo, quam odoratam ftir- pem; magna copia, legi in fylvis M. Chaprife. Vulgo etiam fu- per Por: Valey provenit. | È 36. PoLyvGoNnaTUM latifolium flore majore odoro C. B. a Polygonato latifolio vulgari vere & conipicuis notis differt, canle angulofo, breviori, habitu firmiori & duriori, floribus multo majoribus, & inprimis latioribus. fn Specieb4 nondum diftin. guit Linneus, fed nunc, ut video; in Suecica flora feparat. ° 37. AspaRAGUS faziva ORoduri in pratis nafcitur, vera indigena. p 38. Ruscus wmyrtifolim aculeatus ]J. R. H. abundat in ru- pibus Chale: ultra Aquilegiam, tum cis rivi Fure? originem pro- pe Rupem; etiam fupra /Eau froide, qua ligna ex torrente eximuntur. Bonam defcriptionem fioris dedit vir CI. PHI zippus ConraDpus FasricIUs, nam mihi nondum con- tigit partes floris mares reperire. Secundum autem Cl. viri inventum, | #5 ) o CS 37 inventum, ex diceciis hanc-plantam ad androgynas, & Afparagi viciniam, removere-oportet. {:POLYST-:EMONES. 139. VerRATRUM flore fubviridi voftras, utique a rubro illo vere differt, non fpica unice rariori, fed praterea floribus diverforum fexuum. Eorum imi aut mares funt, aut androgy- ni, cum germine feminino imperfetto , ftigmatibus deftituto: fummi denique androgyni veri, cum tribus filiquis tubifque. Omnia petala ad bafin viridi fagittata linea infcribuntur. Bonam iconem nuper MiLLERUS dedit. | 40. PapAvER erraticum capitulo longiore hifpido nafcitur in agris circa arcem Trofiburg, qua itur ad Kulm, celebrem ex pretorio Romano pagum, tum in Valefia. 41. Adfine omnino, petalis tamen alias albis, aliàs flavef- ‘centibus, alias totis flavis, & capitulo breviori, PAPAVER nudicaule odoratum, abunde nafcitur in rupibus elatioribus fupra Port valley e regione Roche. i 42. PaPAVER capitulo longifimo glabro & ipfum ad helve- ticas plantas pertinet, letum circa Bipp a CI. GAGNEBIN. 43. AquiLeGia foliis fublinearibus, caule paucifloro: Aquilegia montana magno flore C. B. fpeciofe pulchritudinis planta, nafci- tur paffim in Aquilegienfi ditione. Legi in M. Chapuife; pro- venit etiam aux Efuyeres, & in M. Pilon, a Mayen, inque . Vallefia, > Folia minus divergentia, minus rotunda, loborum lineis ma- is parallelis, angulis acutioribus. Flos fummo cauli unus in» det, aut fi ramum habet, duo. Magna éjus floris eft pulchri- tudo, color laetiflime ceruleus, magnitudo expanfi trium, qua- tuorve pollicum. Petala cava calcare brevi funt, labro ovato, per longitudinem emarginato, lato, obtufo, ejufdem fere cum, petalis ovato-lanceolatis longitudinis. i I E 3 Pro. # 38» edo, Cai 3 ProNIA reutra nuper in Helvetia reperta elt. 43. Refer huc Emend. VI. n. 26. 45. DetpHINIUM Aconiti folio ampliovi AMMANNI five 2. | Enum, p. 314. nunc abunde denique in Helvetia fponte naf- cens habeo, inprimis in M. /2 Paraz loco dicto BonZaire, {pe ‘ciofam (tirpem. Radicem cavam non habet, fed perennem, multos caules proferentem, fetis coronatam, afperam, inequa- lem, fcrobibus effoffam, tuberofam, femipedalem, ex qua fimi- les, fed teretes magis rami prodeunt. Caulis cavus. Noftrum certo idem eflt ruthenica et fibirice plante, quam in horto cul. tam defcripfi Euum. hort. Gotting. p. 93. 45. DerpHIinIUM fegetum in gallica ditione Bernenfium fre- quentius eft. Angulis foliorum cum caule, & ramorum caulis. multo majoribus, hinc patulo habitu, ab borzenf differt. 47. Aconitum hiemale, HeLLEBORI fpeciem D. ScHun V. D. M. plantarum Studiofus reperit in rupibus M. Chafferale (6). 49. ALTHEA offic. circa arcem Nidovienfem ad lacum, fl.. Sil, et foffas fponte nafcitur, etiam prope Roche, qua itur 4 la grange neuve. È so. HELIANTHEMUM 4. videtur confirmari, ex catalogo plantarum M. Pilati, inter quas eft Helianthemum faxatile, folits €35 caulibus incans, floribws albi Menzer. T. 8. Eum catalo- gum ad plantas CI. viri Mauritii CapPeLER defcripfit Cl. Gage NEBIN. st. ApoNIS dodecapetalos inter Charat & Saxon nafcens, cre- ditur a CI. Crarero effe herba Fan GESNERI hors. p. 271. Ea enim folent Valefii figna Ecclefiaftica ornare, qua vocant Fanen. 52. RANUNCULUS radicibus fafciculatis, imo caule reticulo obe mupto, folis gramineis I. Enum. p. 322. Ranunculu montante È folio (0) vid. Emend, VI. n. 35. * folio gramineo H. Ox. T. 2. t. 30. f.38. Ranunculus, ut videtur, folius linearibw longiffimis, caule ereto nudo 'uniforo LOFLING itin. p. 60. paucis omnino feriptoribus di@a planta in montibus no- - bis vicinis altioribus. paffim provenit, ut in M. Fou, monti- bus vallis de Baguess M. Enzeinda & Jeman, inque Bovinaz. Aliqua habet fequentis, diverfifimus tamen, ut non redte a Linnzo confundatur p.,550. n. 7. Radices nempe fafciculate, caulis fetis reticulatis obnuptus, in utraque fpecie reperiuntur. Sed huic primo omria folia longa, angufta, graminis aut plan. taginis fimilia, nervofa, neque ulla cordiformia, etfi qua in di- ‘vifione caulis funt, eadem amplexicaulia funt & latiora. Flos multo quam alteri minor, acutioribus & anguftioribus petalis, calycis foliis pariter anguftioribus, lanceolatis, fubfufcis. Cau. lis ad acutiflimos angulos divifus, fuperne hirfutus. 53. Pulchetrimus alter elt RanuncuLUS radicibus fafcicula- #5, imo caule feti obnupto, folîis cordiformibus : Ramwiculus dulcis foliù latis rapiftri perfoliats, floribus albis MENZEL. T. g. f. 6. Hunc video effe Rammerlum ‘7. Linner. Ob fummam fi- militudinem foliorum graminis parnafli etiam poffit effe n. 6. Ejufd. & LoErLINGII p. 60. Spontanea plante radices teretes, fafciculate, femipedales, in tuber bulbi fere fimile concurrunt. Imum caulem feta plu= rime, fere ut in Allio alpino, circumdant, Folia ex radice pe= tiolata, petiolis latis biuncialibus, ipfa cordis chartacei figura, paulo tantum latiora, craffa, nervis quinque in apice concurren» tibus infignita, ora integerrima. Caulis humilis, vix femipede ‘aut dodrante altior, brachiatus, ramis divaricatis, divifus idem & fubdivifus, multiflorus. Folia ad caulem fimilia, qualia ad terram prodeunt, feflilia, divifionibus ramorum fubje@a: fupe- riora perexigua, acutiora. Flos unciali & majori diametro, albus, venis concoloribus ftriatus, petalis rotundis. Calyx fub- urpureus, albus flavusque, deciduus, dimidio petalis breyior. ructus Ranunculi. Nafcitur in M. Fouly, Ovanna, Jeman, ine que praaltis montibus Vas aug4fta finitimis. È sr. Ra- 49 85 ) O Sk ME Elo s4. Ranuncutus polyantbemos fimuplex, fi vere diverfa plan- — ta elt, diverlam autem facit CI. Linnagus, addi debet Helve- ticis. — Sed Ranuncutus magnus, valde hirfutus, flore unico, qua- lis in noftris fylvis frequens nafcitur, a repente non differt. | 55. RANUNCULI II. Enum. nomen melius «erit_ wrifori, folits radicalibus obtufe dentatis, femitrifidis, caulinis amplexicaulibus fimplicifimi. Calyx glaber, petalodeus, ovatis foliis, per ma= turitatem reflexis, caducis. Petala cordiformia. 56. Ranuncuti 12. Emu. melius ab ipfo charaîtere no- men el wwifori, folis radicalibus femitrifidis , obtufis, caulinis pile mati, Plerumque enim ad caulem unicum folium habet, alias quinquefidum palmatum, alias trifidum, rarius fimplex , ali- quando etiam duo foliola. Calyx fubhirfutus, in maturo flo» re reflexus. Petala fubrotunda. Confirmo nunc & ipfum pratenfis erei varietatem effe, ex quo fenfim per Ranunculum 13. Enzm. intermedium dege- nerat. _ | 57. RanuncuLus purpureus calyce villofo multo vulgatior ett, quam olim credidi. In M. Fouly, Prapioz, Des Crottes, Je=- man, Circa Tour de Mayen, Ovanna, &c. paffim in lapidofis fa- xofisque nafcitur. — 58. Sic etiam Thora in Petit Ayerne & M. Chaude haud longe Rupe provenit.. Thora vero radices pro Gentiana vendi potuifle (new difpenfatory, & HiLL mat. med. p. 628.) incredi. bile videtur, cum minute, Ranunculorum hortenfium fimiles, ‘in arcum flexe , plurimum a craflis cylindricis Gentiane ra- dicibus differant. 59. Ex Anemones genere oportet Atragenen removere, quam ficco exemplare folo vifo, absque petalis miflam, ex foliis & habitu cum Anemone repotui. 60. AnE- #5 ) o C( 5% 4t 6o. ANEMONE foli&s triplicato - pinnat&s, pi ni acute trifidi, fe- vitinibus lanatis : Anemone alpina alba minor LC. B. Prodr. Rara planta in alpibus veragricis hinc inde provenit, ut in M. Prapioz, in M. Fouly. Mifit etiam CI. ALLione. Nihil aut cum MaTTHIOLI Anemone 3., aut cum Pulfatilla alba commu- ne habet. Radix prelonga, fubinde radiculas demittens, no- vaque fundens germina, fetis coronata. Folia ad radicem mul- ta, petiolata, petiolo hirfuto. Ad eum petiolum tres lobi fe inmittunt.. Primi duo @quales, fimiles, iterum trifidi funt, & quelibet portio denuo tripartita , ultimus lobulus lineatus, la= tiufculus, tribus brevibus lanceolatis dentibus inciditur. Ifte habitus nulli alteri Anemona fimilis, ad umbelliferam aliquam ftirpem accedere videtur. Caulis hirfutus, triuncialis, fimplex, ex medio tria folia de hirfutis vaginis producit , petiolata, trifi- da, lobis trifidis. Flos grandis, odto & decem hirfutis, elli- pticis, albis petalis extus rubentibus. Fru&us Anemones con- vexus, feminibus congeftis lana obdudtis, Linxaeo ignota. 61. ANEMONE foli& radicalibus pinnato , pinns bilobis, lobis trifidis, tubi caudati T. VI. Enum. pl. helv, Ad hanc apii folio vernalem Pulfatilam pertinent, ut qui. dem perfuadeor, Anemone 8. & 9. Enum. Helu. Neque credo were luteo colore unquam repertam efle , etfi aureo nitente villo petala exterius obducuntur. Verus color petalorum al bus elt, extus fubviolaceus, fubpurpureus, triftis & obfole- tus. Folia ad caulem villofiflima, capillariter incifa, radicalia obiter- fubhirfuta. Paflim in vicinia Rupis provenit, in M. Prapioz; Forclet= taz, Joux verte, tum fupra M. Bernhard & 4 Cotogne. 62. ANEMONE foli& pilofiss triplicato» pinnatis , pinnis acute încifis, tubis caudatis, foribus tuteis: Pulfarila tertia Cam. Epit. p. 393. icon Gefnerian. i - Vol. VI TE Rarior fe albi ge) 0 (SR Rarior planta nihil cum priori commune habet, cum qua a Linnaro confunditur. Quem certe Ill, virum exoratum vellem, ne fua audtoritate, merito fumma, ad delendas verif- fimas ftirpium fpecies utatur, quasideo damnat, quod ipfas non ipfe viderit. Potius alam huc retulerit, acutis fuis & an- gulofis divifionibus extus hifpidis fimilem. Flore differt, cu- jus fex latiflima, in medio acuminata petala, extus hirfuta, & colore ex fufco luteo nonnihil cerulefcente, intus elegantiffi- mo flavo gummi gutte colore pinguntur, absque tamen fplen- dore ranunculino. Tuba longe fericee. Circa M. Bernhar» dum CLareTus ad dextra Coenobii & fupra idem, tum in M. Bovina. In rilato M. CI, CappeLER (Cc). 63. CARYOPHYLLATA flagellis reptans, caule unifloro, obdudo foliolis: Caryophylata alpina minima Il. PonAE bald. Ital. p. 206. In M. Prapioz, fur champ, Richard, & alibi in Veragricis montibus. Facillime a reliquis fpeciebus differt, flagellis longis cubi- talibus reptantibus, hinc inde minutis foliîs pinnatis adfperfis. Caulis floriger fimilis, totus foliofus, foliis pinnatis & incifis ‘minimis. Flos pro portione grandis, uncialis, calyce pelvifor. mi, fegmentis decem alterne majoribus. Petala quinque, fla- va, emarginata. Tuba rede longe, hirfute. Semina hir- futa. Adfinitas fumma cum Potentilla, ut vix divelli poflet, ni- fi tubas prelongas haberet. Caryophylata pentaphyliea omnino eft Anemone 4. Enum. 64. POTENTILLA 4. differt a Tragiano Quinquefolio , caule ramofo, foliofo, & florigero, caterum in agro veragrico vul. gatifima, circa Roche, Agaunum » Porte du fex & alibi ad rupes. PoTEN- —- (c) Eft omnino a/bae varietas. Emend, III n, 184. wa ) © C I 43 POTENTILLA 6. 7. 8. a fe invicem vix differunt; neque, ut credo, Ir. & 12. gd Pi e 65. FraGARIA fierilis multa circa Roche, Biennam & Bafi. leam nafcitur. SissaLpia in M. Bovinaz & Fouly, 67. Denique addendus eft helveticis ftirpibus Myosurus, qui Mzlhufi ad torrentem Do/ern nafcitur. Hore® 44. helv. (2. PD. L56 68. Mespitus vulsarà fpinofa, folio laurino , fruîtu eduli plu- rima provenit in infula lacus Biennenfis. 69. Cerafus Mahaleb circa Roche, & Biennam in rupibus vul- garis, calycem habet campaniformem , lineatum, fegmentis Quinque patulis ovatis: petala quinque, ovata, ex calyce nata, patula. Stamina 19. apicibus gemellis globofis. Fru@tus in calyce refidet, tuba rea, eminente, ftigmate craffo fpongiofo, ovalis & nigra bacca fit ofliculo farta, monofpermo, & fapo» ris eft ingrati. DIPLOSTEMONES. mo. In Arsines fufo genere, novam, aut certe cum nul. la nobis cognitarum- fpecierum fatis convenientem, fpeciem proponimus, ALSINEN folis linearibus obtufis, petalis integris. Etfi enim cum CI. J. Francisci SEGUIER Alfne alpina multiflora, capil= laceo folio, flore minori Suppl. p. 176. eam contulimus, multis ta. men modis, & gracilitate atque longitudine foliorum differt. An fuerit A//ine montana tenui craffo folio, flore albo pentapetale Martini apud SecuieR T. 13. p. 328? Propius accedit ad Alfnem purpuream 8. Enum, differt vaginarum fqualidarum de- feu, & flore, & aliis notis, Fa i Radix “ 44 e vo ( 2 Radix fibrofa & capillata numerofos-cauliculos edit, quo- rum qui maximi, dodrantem non adtingunt , neque vere eri- guntur. Folia faturi viroris, mollia, neque ad /ariceorum mo- dum dura, fine modice acuminato$ aut obtufo, linearia, gla- bra; fuprema fub fioralibus petiolis lanceolata , cum albis oris. Summi cau'iculi pariter ramofi, in uncialibus petiolis aliquot, quinque vel fex, flores ferunt. Calycis quinque foliola. ex ovatis lanceolata, tenuiter hirfutula, oris albis. Petala quin- que alba, ovatis graciliora, obtufa, calyce parum majora. Fru- étus fphaericus, per maturitatem calyce multo longior, coni. cus, valvis quinque. Tuba tres, ftamina decem. In altis montibus Prapioz, Fouly & fupra rupes glaciales /es martinets, 1, Arsine flaccida, folits radicalibus linearibus, caulinit ans plexicaulibus acutis, petal& integri: a nobis in M. Prapioz & Jemas altiffimis lea , a CL GaGnEBIN in pratis humidis patria fu® reperta elt. An Spergula 5. Linn. p. 441. Et a proxime priori, & a faxatili laricis folio manifefto dif- fert. Mollis eft, inclinato caule , adeo adfinis habitui A/fnele fugack , ut pro ea primo ex oculi ittu habuerim. Cauliculi triunciales, brachiati & divaricati, fubhirfuti. Folia ad terram. congefta, unciam longa, dimidia linea anguftiora ,) graminea, lineata: ad caulem pauca, albo principio & lato prognata, ut in Alfinella. Flores in longis pedunculis uncialibus & ultra, folitarii, per maturitatem nutantes. Calycis foliola quinque neque lineata, neque acuminata, obtufa, virentia, oris albîs. Petala quinque ovata. Stamina . ..,. Fru@us rotundus, tu- bis quinque, in quinque valvas duplo calyce longiores, car- tilagineas, dehifcit. 3 A precedente multo debiliori habitu differt, foliisque sinoribus, anguftioribus, acutioribus, calycis foliis obtufis, flore minori (4). | 72. Ab (4) Conf, Emerd, II. n. 195. #5 ) o (C 8% 45 72. Ab ifta Acsine faxatilis illa & multiflora capillacea folio Euum. n. 14. longe diftat, caulibus valde ramofis & multiflo- ris, calycibus lineatis, acutis, foliis ipfis durioribus , lineatis & omnino latiufculis. ; 73. Deinde alia planta ab his ipfis Alfinis fpeciebus difli- det, quam ex M. Pennino St. Bernhardi CI. CLarET adtulit. Di- citur nobis ArsinE folis fulcatis ; radicalibus congeftis recurvis, cate linis lanceolatis , petalis integris. + Huic caules perinde ramofi & congetti; calyces lineati & acuminati; folia linearia, angufta, acuminata. Differt tamen floribus multo majoribus, fex lineas, quando expanfi funt, facile fuperantibus ; tum foliis duriori= bus, folidis, curvatis, ad alterum latus converfis, ad terram in denfas rofulas congeftis, profunde fulcatis. ©. Caulis fupre= mus & calyx hirfutus eft (e). 74. Satis accedit Arsine fois radicalibus congeftis, omnibus knearibus , petalis integris : Alfine alpina junceo folio C. B. A priori diverfa et, quam palim & ex M. St, Bernhardi,. Thuiry, Fouly, Jeman habeo. Cl. ScuInz in M. Suitenfibus legit. Huic nempe folia quidem pariter in penicillos larignos ad terram congefta , fed anguftiora pro portione, & minus aliquanto curva; qua ad caulem, ea inferius latiufcula funt, hinc anguftiffima, ut caulis, etfi plura folia habet, nudus-vi- deatur.. Flos omnium Alfines fpecierum grandifimus,.ad. un» ciam latus, calyce lineato , perinde ut caulis hirfuto, Caulis etiam prioribus altior, dodrantalis. 75. ALsinE foliis pungentibus in Enuin. Helo, pita , facile + differt minuto flore, pralongis calycis ariftis, foliis in bafi la- tefcentibus peranguftis, & fetaceis. -Frequenter reperio in are- nofis de la grande Eau inter Aquilegiam, & falinas © aroc Her de Lavey, in area caftelli S. Tryphor, &' circa Branfon Vallefia. Videtur eadem elle Arenaria foli fetaceùs, floribus pentandris ; ca- * Iycis foliis fubulatis LOFLING p. 141. F3 76. Ar- prgn ===rze cca (ente ettA DATA - --r-r- (e) Nondum fatis conftat, num differat a Saxatili muitiflora, 46 -— > e DES (GOT n6. Arsine aculeata Entim n. 13. videtur eàdem cum 4/- fine unifora € grandiflora, foliis acuminatis glabri, petalis integri Artione T. 10. Folia confentiunt, dura, ariftata, nervo emi. nente, margine & nervo fubhirfuto. Folia fuperiora fere unius paris, ovato-lanceolata, ariftata. Petala ovata potius majora, quam in ulla Alfine preter junceam. Stamina decem, tuba tres. Caulis etiam ramofus, hirfutus, biuncialis. In M. Chaferon & circa Genevam 5 mifit enim D. le CLerc. Non habet Linnaus. 77. ALsine alpina, foliis teretibus pulpofis obtufis, flore albo CI. Secuier nihil habet cum prioribus commune, foliis craf. fulis, linearibus, obtufis, caule fragili. Num in Helvetia pro- veniat, nondum didici: ego a Cl. SeGuier habui; Linnzus non habet. 78. ALsine purpurafcente flore, vaginis albis fqualentibus Enum. ftamina quinque habet in noftris, marina vero ftamina decem, . ut ha&enus diftingui poflint, fi hac obfervatio confirmabitur. Reliquas fpecies ex numerofis omnino floribus infpectis defcripfi. 9. Arsines ferpilifolie flore calice majori notabilem varie- tatem ex monte D. Bermbardi mifit CL Craret, foliis perfe@e rotundis, abfque ullo acumine. Non tamen feparo, quod fo- lia fuprema perinde ut illa, lente vitrea utenti ad bafin ciliata videantut.. A: vulgari multicauli, que & ipfa folia ex bafi cilia- ta habet, magnitudine floris infigni feparatur, calycem duplo fuperante (f). È i go. Non amo pugnare cum quoquam, cum amicis etiam minus (*). Alioquin rationum effet fatis, cur in fententia manerem, atque A/finen altifimam nemorum pergerem cum vul- gari aquatisa foffarum conjungere. Inveni enim plantam, que utriufque fpeciei notarum particeps fit, atque habitum vulgaris habeat, tubas nemorofx. . Ergo ALsinE - ‘(f) Diverfa et. Ewmerd. III n. 196. (*) CI. Linnao, LacHuzNAL p. 4, J. Fr. SEGUIER Supplest. p. 171. Qui. bufcum HirLius confentit Grif, berbal p. 179. ‘vulgari. 185 Do CS 47 Arsine circee folio f. hederaceo montana maxima Cor. Ecphr. p. 289. ic, p. 290. Ejus fpecimina habeo ex Neapolitano regno, ab Il!. ibi Hucone colle&a, tum alia ab egregio viro ra CuenaL, ex M. Belchen five Ballon, ex Anglia denique a Ditrenio, ex Italia a Morenio, ex M. fupra Kerzzer a Ci. Ramsrex. Huic tribuuntur folia petiolata, per oram, ut in icone Co. LuMNE, undulata, petala plus duplo calyce longiora, profun- diffime bifida, tuba tres. Addere poflis folia minora cordi- formia. 81. Arsine vero vulgatiffima, aquatica major folia dicitur habere feflilia, per oras non rugofa, tubas quinque. Hexc eft Ceraftivim 12. LInN. 82. Verum liceat contra Cl. viros monuiffe, petiolos qui- dem in foliis vulgaris fpeciei minime defiderari, nempe in infe- rioribus foliis, uti viciflim folanifolia pariter fuprema folia felli- lia habet. Porro florem in vulgari adeo profunde diffledum effe, ut non poflit profundius.. Sed neque undulatas plicas in margine non reperi in volgari, aut folium ad petioli latera emarginatum. Superfunt tube, & foliorum figura minus evi. denter circa petiolum emarginata. 83. Nunc in fylvis montanis montis Ovazza, inque adfcen- fu M. Gorhard nafcitur ALsine (*) foliis quidem imis petiola- tis, fuperioribus feflilibus, tubis tribus, flore maximo; fed foliis minime cordiformibus, & perinde ovato-lanceolatis, ut in Quare fi omnino feparaffe placet vulgarem a folanifolia, oportet cum Linwzo tres fecifle cives Helvetia, quas ifte qui- dem vir CI. ex fuo fyftemate toto genere feparat, nos con- jun&as n —T_—_—_—_————— __———————m + —-»—-___—t . (*) A CI, Guerrazpo forte dita T. 11. p. 279. cum altifime memo. rum nomine, 48 ste ") DM SR jun&as relinqueremus cum Alfines fpeciebus, effentque facun- da nomina: : Arsine petalis bipartitis , folis ovsto-lanceolatis tub& quins, qua vulgaris. . Arsine petalis bipartiti, folits ovato-linceolat& planis, tubis tera ss, que nolftra alpina & forte Srelaria 2. Linn. Et Arsine petali bipartitis , folits cordiformibus, per oram rue gofis, tubis terni, que COLUMNE. Mihi vero dubium videtur, num unquam fpecies re@e fe. parentur, quando media aliqua notas bipartiens intercedit (g.) 84. ELATINEN utramque foli&s oppofits & flellati reperit Cl. Horer aufm obern Wafen & in Kirchholtz in follis (43. Helv. T. II. p. 157.) ut poflint omnino civibus accenferi. 85: In Lychnidum gente nihil valde mutamus. Sarona= RIA tamen, quam diximus foliss anguftiffimw recurvis Enum. p. 380. n. «. quamque ficcam ex alpibus Abbatifcellanorum & Rheti- carum miferat vir Ill. J. GesnERUS, eam magna copia reperi in udis rupibus M. Chapuife. E& eadem Lychns alpina, folits anguftis pure » petalis quadripartitis SEGUIER Supplem. p. 186. Vf Formofa plantula & tenera, inter Mufcos nafci amat. Cau- les eredi, fimplices aut divaricati, femipedales, teneri. Folia tenera, graminea, perangufta, vix femilineam lata, obtufo acu= mine, glabra. Exftant a caule ad angulos femirettos, fed fa- cile curvantur ob teneritudinem, & apicem refle@unt. Calyx longior quam ovarium, infundibuliformis, ad tertiam partem quinquedentatus, fegmentis lanceolatis. Petala lattea quadri. dentata. Fru@us rotundus, tubis tribus. Stamina decem. 4 n _——— (g) Alline 83. eft majus fpecimen & adultius A//îvzes circee folio, qua tenerior eft & junior. ) LI 1] #5 ) o ( S®% 49 A Lycbnide fewifraga minore differt teneritudine, & petalis, que huic bicornia funt SeGuiIER p. 431, Tab. 6. f. 1. Linn#us non habet, cum n. 25. & 26. petala bifida fa- ciat. I Ex genere Saponaria oportet ad Vi/tazines transferre, 86. Viscacinem zroiforam Bafilee reperit CI. la CHENAL, novam civem, letam in agris extra portam D. Johannis. 87. LycHNis Coronaria, qua Helvetica Zanoni, confiden- tius inter noftrates referri potelt, circa Fou!y Valefia lea a CrareTo, & paflim in Vallefia. 88. Denigue omnino indigena elt, & circa OSodurum ad viam publicam a Crarero nobilque letta LycHunis fiu@u quin queloculari: Vifcaria RIVINI. 89. In Tunicis nihil valde muto, Dox funt , in quibus feparandis aliqua levi induftria opus el: TuwicA petalis ferratis in fauce lanuginofis, que abunde circa Burgdorf ad rupes Gife- nau provenit Ch); tum Tunica foliis linearibus , calycis primis fquamis breviffime mucronatis , que eadem omnium Tunicarum torti mater eft, & in omnibus fere alpibus nafcitur, in- que rupibus circa Roche, Vivifcum, Biennam , Neocomnum, un- gue floris fere viridi. Ab hac Turica 8. etfi rigidior, & plerumque uniflora, vere non differt Quem vero wriflorum Caryophylum vocat CI. LinneUs, is quidem de plumario genere a noftris diverfus eft For. Suec. ed, nup. p. 147. De Turica 9. & 10. nihil inaudivi. 90. CÒÙertERIE petala debernus CI. SecuiER in fupplement. i p. 180. pre JE IERI, abioda: (5) Eo tempore. Nam ea rupes ruinam dedit, & plantas eo loco naf. centes oppreffit. Paffim tamen circa Bxrgdorf, & circa arcem Fa!kenfteim eadem Tunica provenit, Vol. VI. so Be ) o C 8% p. 180. T. 4. f. 3. lis inventis nihil et, cur longius ab AIfi ne removeas. Noltrates plant petalis conftanter deftituuntur. gI. SAxiFRAGIARUM generi nullam novam fpeciem, quam addam, hibeo, funt vero que moneam. Saxifragiam 12. & 13 de ordine 2. demere oportet, cum babeant in medio flo- re ovarium. Sedune aipinum foliis crenatis afperis rofulas aliquas facit, ex ciliatis conniventibus foliis ; pilis autem lateralibus ri. gidioribus, longioribus, foliis latioribus, caule foliofo, a Sa xifraga 12. differt, catera fatis fimilis (i). A 92. In 14. 16 & 17. Saxifragiarum feparandis non in. utilis labor erit: SaxIFRAGIA quidem foliis fimplicibus, &S tri. fidis , caule fubnudo, pauciforo Enuwm. n. 17. multa varietate lu- dit. Folia omnia glabra funt, eorumque alia longa ; Jingu!a- ta, alia ovata, brevia, & latiora, alia in iifdem rofulis pa!lma- . ta, lato petiolo, & trifido fine, modo angufta ad lineam, modo multo latiora. Caulis praeter tenues ligulas, raro trifi- das, nihil habet foliofi, fummea vero partes villofe funt & vifcofe. Petala elliptica, pallide lutea, lineata. In floris ma- gnitudine infignis etiam diverfitas et, ut triplo alias major fit, alias minor. $ Hxc forte fuerit Sexifragia alpina ericoides Cl. SeguIER T. Fr. p. 451. ab ea certe diverla, quam eo nomine botanici intelli- gunt. Eidem eadem effe videtur. quam T. 9. £ 4. pingit, & noftro cum nomine dicit p. 451. 93. Circa Monfpelium CL NeuHaus varietatem infignem latifoliam petalis albis, lineatis, ovatis reperit. 94. SaxreRaGIA 16. f. pyreraica tridaStylites latifolia nondum a me in Helvetia reperta elt, & facile foliis in caule ramofo & foliofo palmatis, latiflimis diftinguitur. 95. SAxI- RAZZE e TT I o pc G) Conf. ue NL n. 40. ss ) o C 3% sr 95. SAXIFRAGIA 14. ( Sedum) mufcofo trifido folio C. B. fe. paratur caulibus aliquantum foliofis, petiolis fotiorum longif- fimis, palmis acutius incifis, tota planta villofa & vifcofa, cum folia 17" glabra fint, excepto fummo caule. 96. SAXIFRAGIAE foliis cefris deorfum incurvis calyx ad duas tertias divifus, fegmentis lanceolatis. Petala quinque, la@tei coloris, ovata, rotunda. Stamina decem, operculum viride. ° due, ereda, craflule, fine globofo; vidi etiam tres ville. 97. Saxifragiam fuam 18. {. Sedum minus VI. Crus, p. LX, . video CI. Linnaeum porro a 16. five guzzaza feparere. Nunc quidem nullo modo fieri potelt, ut CLusius plantam in omni. bus alpinis vulgatiffimam, SaxiFRAGIAM nempe foliis fucculen- tis variter ciliatis patul 1. Enum. p. 399 praterviderit. Si eam vidit , erit ejus Sedum VI. Ea vero Saxifragia a guttata altera nulla, preter petala aurantia & guttata, nota differt, que in vulgatiori eleganter, fed pallidius lutea funt. In foliis nullum difcrimen eft, quorum margo raros pilos emittit, in pallida potius uberiores. Quare, dum nota aliqua difcriminis fuppe- ditentur , eas porro conjun&as relinquo. Solet autem auran- tia varietas altiores montes, glacialibusque rupibus vicinas are- nas amare, lutea montium humiliorum rivos, ut in M. Be/p- bers & Arolae infulis. 98. SAXIFRAGIA petali: latiffimis luteis lineatis Enum. n. 2. quam filius meus circa /a Chetelaz reperit; utique foliis, habitu, petalis, & reflexo calyce, & loco natali paludofo cum plan- ta BrEevNIANA adeo convenit, ut feparari nequeat. 99. Saxifragias 7. 8. & 9. tamen diftinguo , etfi vicine funt' Et 7. quidem SaxiFRAGIA foliorum ora cartilaginea ferrata, caule vifcido, floribus longifJime fpicatis, petiolis vepetito ramofis CK). Gz2 i Saxi lc ere © SSD E LE I ran (£) Conf. Emend. VI, n, 42. $2 | E ) o ($% Saxifragia 8. eft SaxifRAGIA ora foliorum cartilaginea fer- rata, petiolis forum panciflorss. 100. Saxifragia 9. que etiam circa Thun, in M. Graffpere © nafcitur, & e regione rupium Utiger-fub a D. Kocx leda elt, redius examinata non folum colore floris aurantio , fed prate- rea foliis differt, quorum ora potiùs ciliata quam dentata elt, preter ultimum finem, in quo ora quidem cartilaginea, rari tamen dentes funt. Erit ergo SaxiFRAGIA ora foliorum cartila» ginea, baft ciliata, caule vifcido, IOI. SAXIFRAGIA foliis petiolatis retufis , ora cartilaginea fer= rata, nobis 4, differt ab hortenli illa elegante, quam Macno- Lius pinxit, & cui folia ovata funt. Noftre, cujus copia pro- xime Rupem eft ad fcopulos /a Prefe, folia ex petiolo inftar feCtoris circuli fe efferunt, cujus radii integri funt, femicircu- lus grandibus & paucis dentibus ferratus eft.. Et ora & den- tes craflitiem habent & duritatem. Caulis fragilifimus, foliis nudus, fpicam raram fert in longis petiolis. Petala ovata; exi- guis luteis maculis notata, anthere miniata, calycis folia refle= xa lanceolata. 102. In Sepi genere multa funt, que aut addas, aut emen- des: Primum nondum invenio, certe in patria mea, Sempervi- vum nafci, a vulgari diverfum, quod propaginibus globofis diffe- rat. Etfi enim & album florem reperi, qualem veteres dicunt, & conniventes globulos juniora exempla habent, qualia legi circa Sichellauwenen in receffu ultimo vallis Lauterbruun, tamen non fatis caufe invenio , cur feparem. 103. Deinde SeDUM zomentofium Enum. n. 3. certo non dife fert a Sedo 2. five foliis levibus, etfi feparat minime varietatum amans Cl. Linnaeus. Nam & ipfe cum tomento & fine to- * mento reperi in eodem cefpite, & manifefto vidi, juniora folia tomentum habere , in adultis idem evanefcere, & na LU- Cd Mo ). 0 CM "ARI Crusius tomentofam variétatem non habet, fed eam unice, quam foliis non dentatis C. B. vocavit, nempe glabram. Ciu- sium vero noftram in alpibus adeo vulgarem plantam non vi- diffe, nullo modo probabile fit. Ceterum Sepum zomenzofiam , & in alpibus provenit, ut in Enzeinda, Gotthardo, St. Bernbardo, Prapioz, Wingenalp & in valles defcendit, atque circa fl. Trien: pontem lapideum cis OStodurum, adque rupes prope pagum Brazfon Vallefie vulga- tiffimum nafcitur. Petala habet 9 vel 10 fua bafi conglutinata, ut poflis pro unico habere: que caufa fuit, cur Cl. HirLius Aizoi nomine a Sedo fepararet brit. berbal Stamina petalis ad- harentia bis tot quot petala funt. . Flore pro portione multo mejori eft, & profundius purpureo, quam vulgare tefforum Sedum, fquamulasque in caule habet minores , rofulas vero peiero emittit, quae de pediculo pendula novas plantas or- iontur. 104. Sedun circinnatum 8. Enum. p. 396. & album non acre 9. ibid. p. 395. utigue non differunt, quantum quidem video, etfi non recufo aliud in feptentrione non acre albom Sedum nafci. ln helvetia certe unicum reperi. Rupes & muros amat plantula, atque perinde in agri Vaudenfis & Veragrici muris habitat, atque Suitenfis, & in altioribus montium verfus Lam terbrunn, Sichellatowenen &c. ‘Folia conjugata conicorum fimi- lia, fed breviffima, verfus caulem excavata, ad microfcopium fubbirfuta, tuberculofa adparent. Amant in breves rofulas col- ligi Umbella florum pauciflora ex fummo caule prodit. Ca- lycis folia ovata, cavula.- Petala alba , ex ovatis lanceolata, rubore mifta. Numerus 5. & 6. familiaris. Stamina bis tot. Nomen facio Sepi foliss confert&, conici, obtufis, glaucis , fummo éaule vifcido. _ 105. Sedum to. frequentiffimum in fummis alpibus prove- Dit, ettam Prapioz, Fouly, Enzeinda, Wiingialp, Breitlanwinen, les Martinets, Chapuife &c. varia magnitudine foliorum. Solent G 3 fre- 7 #8 ) o CS frequenter rubere; ceterum teretia, verfus caulem compreffa, albi fedi fimilia, fed breviora, cis finem latiora funt. Caulis craffus, fungofus, breviffimus, vix triuncialis, tamen ramofus, totus foliis tedus. Caulis pars fuperior ramofa flores fultinet. Calycis fegmenta triangularia, eretta. Petala albida, fubrubel. la, lanceolata, rubra linea divifa. Siliqua per maturitatem purpurafcunt. Eft Sepum foliss teresibus, caule foliofo , wnbellato, buniillimo. Ab eo Sedum Linn. flor. fuec. nov. p. 154. differt, quod flore fit ochroleuco. 106. Sedum proximum Eswn. 1T. multum ab ifto differt, quod fupra AMorcle eundo verfus Jeman, tum in Gothardo M. nafcitur. Huic caules lignoli, femipedales, ramofi & brachia- ti: folia fellilia, pene cylindrica, extus convexa, ad caulem plana, obtufo fine, viridia, ad folem micantia, inordinata, ne- que congefta. Flores fecundum ramos quafi fefliles, ex petio= lis lignofis, unius, duarumve linearum. Calycis folia obtufa, viridia. Petala luteà, acuminata. Silique de more quinque. Habitu toto ramorum laxe fpicatoram a fequente fatis difcedit. SeDuUM voco foliis teretibus, caule ramofo, floribus remotis, fecur- dum vamos fe(filibus, 107. Sedum luteum non acre, Enuin. 12. frequentifimum et in muris agri Veragrici circa Bex , &a priori, & ab acri fatis facile diftind&u, ut tamen non inutile fuerit difcriminis no- tas adjeciffe. Longa radix breves, fubinde femipedales , vel aliquanto majores caules educit,. foliofos, & plerumque fim- plices, nifi quod .ad terram radicibus proximi aliquem ramum educunt, & ad unciam fub cacumine in tres plerumque ramos difcedunt, cum zeri caulis ab imo ad fummum ramofus fit. Folia ordinata, ternata, plurima, fed diltinGa, teretia, hinc convexa., inde plana, fapore adltringente. Sepum dico foliis teretibus ternatiss. caulibus fimplicibus trifidii. ‘Nomen Linnza- num noftro non convenit p. 432. neque defcriptio flor. Suea. p. 154. ubi flores tantum duo vel tres numerantur. 108. Contra Sedo acri caules plerumque humiliores ; folia . multo Na) ola 55 multo breviora, f-ffilia, conica, hinc convexa, linea eminente diftin&a, ad caulem vero pulvinata, modice convexa, glabra ceterum & viridia, ordine ut fumit BonnETUS , quintuplici, ut circa caulem in fpiram ducantur; & primum quinto refpon- deat. Caules valde ramofi, de tota longitudine, & in apice, fere ut priori planta, trifidi, cum floribus ad eorum ramorum longitudinem feflilibus. Sapor exurens ineft , memini tamen Berne absque fapore reperifle. Hac in Germania, & circa Bernam ubique frequens, provenit ad muros, & in macilen- tis pratis. Dixerim Sepum foliis conicis, confertis $ caulibus ra= mofis trifidis. - Sedum 14 a 15 non differt. 109. SepuM 17. five arvenfe rubens feparat ab albo tere tifolio CI. La CHENAL radice annua, foliis craffioribus , bre- vioribus , fioribus ad fimplices ramos longe feflilibus , plerume que in unum latus vergentibus, longiori folio infidentibus. Recentem nunc quidem non habeo ad manus. rIO Teretifolium album etiam caule & calyce maculofo ad- gnofcas ; paluftre vero ex habitu totius plante hirfuto. Abun- de reperi in monte Pinzberxg ad rupes humidas vie, qua ad pon- tem Emme defcenditur, & in pratis udis ad Ste Cazherine Lau» fannenfium pertinentibus, in parte fere ima. 1rt. RuTA (ponzanea, fed hortenfi fimilis, provenit abun- de in horridis rupibus fub N. Danze du fex, Eremitea Agaunene fis fede. 112. Pirora urifora pallim in Helvetia ab eo tempore re» perta eft, quo prius opus edidi, ut in Glaronenfium monte Schilt, & in M. Galanda a D. Ramspek: auf der Scheidek a Cl. Neuxaus in fylva abiegna. Inter Rosen & Alpfigleten a difci- pulis Cl. GesneRrI, a noftris in M. Prapioz, & abunde in fyl va Combawiwaz & fecundum fl. Avancon in M. Pondenan. ISOSTE- se i ) o (SE ISOSTEMONES UMBELLIFERE. Multa funt, qua in his plantis corrigere oportet. Cum enim magnum opus ederem, fex vel oto plantarum fpecimina recentia fatisque integra non habebam, que defcriberem. Poft ea tempora plerasque in Helvetia defideratas ftirpes fuis in lo= cis natalibus detexi, & accuratius defcripfi. 113. TracoseLINUM foliis capillariter multifidis , caule fulca= to, divaricato: Sefeli Ma[Jilienfe feniculi folio quod Diofcoridis cenfe= tur C. B. Baf. p. 49. (neque enim aliud in Helvetia provenit, eratque hoc cum nomine in herbario C. B. omnino eadem plan- ta. cum noftra). Fericulum minimum patulum |. R. H. Seeuier II. p. 18. a CI. MorenIo etiam miffum, plurimum in Helvetia calidiori nafcitur, ut in rupibus Pafigard fsb Bien- ne , in aridis circa Roche, Fontenay , Efcarpieny , St. Tryphon, Tombey, Ivorne Aquilegienfium. Fadem fuit, quam pro Pim- pinella $. in M. Dolaz olim legi opufcul. bot. p. 157. Nam CI. Gen. de Saussure hanc ipfam, fed adultam, & facile digno- fcendam plantam eo in monte leGam mifit. Eadem videtur ex defcriptione efle P. faxifragia tenuifolia, quam circa fifchamene= sum KraMERUS legit Elench. p. 79. Molta, hac planta, dum junior et, Pimpinelle tenuifo- lie fimilia habet, radicem primo, nifi ea potius major elt, per- inde tamen fetis coronatam, facile dodrantalem. Folia ali- quanto anguftiora funt, divifione fimili, pariter gracialia & in fpinulam terminata. Minora tamen cum fint, pinnarum ma- jorum paria fuper tria vix habent, pinnularum unicum aut duo. ‘Foliofe in caule vagina latiores, breviores, incife, ex incifio- ne omnino, ut in fequente planta, folium emittunt, continuo trifidum. Caules ex eadem radice numerofi, dum juniores funt, fatis rei, fulcati, parum foliofi, fed a fummo ad imum ramofi, ramis in umbellas terminatis. Nuda ifta, tum univer- fales, tum particulares, nifi quod ille folium incifum nonnun= quam #5 ) o ( 35% “e quam fubje@um habent, ut omnino ab Oenanthe removeri oporteat. Petioli fub umbella paulum latefcunt, qua exigua, & parum compaca eft. Petala alba, aqualia, integra, ex- tus nonnunquam tubent. —Semen cum fodali fuo perfe@e ovatam figuram complet, & quinque jugis modice eminentibue percurritar, fulcifque quatuor. i Adulta planta mutatur, & rami a fe invicem ad magnos angulos divergunt, & profundiffime fulcati fuum fibi peculia. rem rigorem induunt. A Sefeli differt calyce peculiari nullo. Synonyma harum plantarum alias conabor explicare. 114. Seseti foliis linearibus triplicato pinnatis , caule vaginofo: Feniculum fytveftre glauco folio J. R. H. & Daucus petreus glauco folio fimilis feniculo tortuojo J. B. T. 3. P. 2. p. 58. neque differt, ut video ex fpeciminibus in loco natali RupPPiano ledtis, #1 der — Welmefe haud longe a fonte Farftenbrunzen, Pimpinella tenuifolia Rivin. T. 82. fuis ex vaginis facile adgnofcenda: uti neque Pimpinellam faxifragam tenuifoliam C. B. que ad lacum Lema. num nafcatur, aliam effe credo. Sefeli 3. ut videtur, eft CL DALIBARD p. 93. Abuade provenit in Aquilegienfi agro fub eremita fano N. Dame du fex prope Agaunum: aux Iles de Lavey fere ad ini= tium, prope Verchier ad viam que ducit ad_Planzour fylvana. Circa Mfontembelizardum plurimum reperit CI. BerpoT, iisdem locis quibus J. B. fuas plantas defignat. Formofa ftirps, radice rea, conica, longa, fetarum pe- nicillo coronata. Caulis re&iflimus, pedalis, cubitalis , bicu- bitalis, ad acutos angulos ramofus, ftriatus, firmus. Folia ficca, glauca, inprimis quando juniora funt, valde compofita, pinnata. Pinnarum paria quinque. Pinna iterum pinnata , pa- ribus pianarum duobus tribufve. Pinnulae iterum pinnata, pa- ribus duobus, una impare. Omnia fegmenta divifionum latera- lia bifida, media trifida, sarguta, ariftata, longe lanceolata & Vol. VI, uit + | pene 58 #5 ) °C 5% pene linearia, omnia etiam linea media eminente divifa. Ad caulem folia ex vaginis valide confpicuis; duris, virentibus, ora alba, ita prodeunt, ut continuo, uti nata funt im tres partes fecedant. Ex vaginarum alis frequentes rami. Calyx univerfa- lis nullus,:nifi aliquando Jatum. folium vagina fimile fubett; particularis latis lanceolatis foliis'conftat ,, quorum, que.intes riora umbelle refpiciunt, ea minora funi, in univerfum autem petiolos equant. Umbelle denfe. Semina ‘craffa ,' ovata, ju- gis eminentibus quinque percurfa. Flores perexigui, extremi cujufaue umbella difformes, petalo extremo paulum majori, in* teriores minus irregulares. . Petala inflexa, cordata, quafi in- cifa, eminente linea interius divifa. Senefcens foliis viridioribus, linea media divifis, obtufio- #5 ribus, fatis ad Trazofelinum vulgare teruifolium accedit. Pro Hippomarathro hac planta a variis amicis & a Cl. ScumispeLio miffa elt. i A 115. Sed differt tamen proprio nomine dignum Hirro. MARATHRUM Rivini T. 66., fimile radice, folio, vaginis, um- bellis, diverfifimum umbella peculiaris involucro, quod uni. folium, pelvis fimile, latefcens, peculiari certe exemplo, & in odo fere triangularia fegmenta ad dimidia tantum divifum eft. Semina fbhirfuta funt. In Auftria inferiori le@um a CI. PopowirscH accepi, & monet de involucro CI. KRAMER Zlench. qui fupra fcaturiginem thermarum Badenfium reperit. 116. CarviFOLIA ]. B. T. 3. p. 171. VAILLANT. T. 5. f. 2. Angelica tenuifolia Rivin. T. 18. Selinwm caule alato, foliolis bifidis © trifidis Zinn. Enum. Gott. p. 221. frequens nafcitur circa predium das Infelin maxime fuperiori loco inter falices, ad Aro» lam: tum in pradii Bodenaker falicetis, & fimilibus locis' ad » oram lacus Neocomenfis, inter Ebrodunum & Grandifonium. Circa Montembeligardum inter Chagres & Chenebié ad ftagnum Cl. Berpot. Gottinga 21 den Denkershiufifchen teich. Radix is 1) co (CS 159 Radix lignofa,craffa, multis teretibus radicibùus ex unico tubere prodeuntibus conftat.. Caulis re&us, firmus, cubitalis, & bicubitalis, lineatus, & per atatem profunde fulcatus, qua- fi alatus. Folia potiflimum dignofcuntur fegmentis ultimis pro fua latitudine brevibus, breviter mucronatis Caterum radica- lia folia perampla funt,. pinnis ad fex & odo paria , pinnulis trium. pariumi, tertiis lobis parium doorum, cum extremo tri- fido. Ad caulem folia aliquot, ex gracili vagina prodeunt. Um. bella infignis, in fummo plerumque caule unica. Involucrum univerfe umbellae nullum; peculiare fit decem foliolis purpu- reis, gracilibus, quorum extertiora, uti fieri folet, latiora funt. Petala ‘alba, extus purpurea, ‘inflexa , ut.cordiformia videan. ‘tor, profunde incifa; medium ‘& extremum majus ‘+, lateralia ‘minora;- intimam minimum. ‘ Tuba breves.. Semen habet alas duas laterales grandes, tres medias elevatas minores, & ta- men confpicuas.. Ob alas ad Selinum accedit, & a Sefeli om- nino removetur. o È Alia omnino a Carvifolia planta eft involucro. exterioti decemfolio, petalis extus luteolis, quam Cl. Zinnius defcrip- fit Ep. ad WERLH. p. 12. 117. TuysseLINi nunc unicam fpeciem teperio, etfi ea valde foliis differt, & late, & bhirfutie caulis, & radice. Alias enim folia lata funt, ut fegmenta ultima divifionis ad duas.li- uneas accedant, eademque incifa fint, uno minori dente, duo- bufve; femibifida, & femitrifida. Alias re&iflima reperio, li- nearia, abf(que ulla divifione, perangufta, non vere folo;; fed fub autumnum. Caulis f&epe inferius hirfutus, alias glaber, “brachiatus alias; & modo re&iffimus , tripedalis: deinde alias ‘la@efcit undique;' alias & in teneris quidem ramis, nullum la- Uétis fignum edit | Radix alias fimplex, (conica, longa, abfque ramo :' ‘alias .plurimas cylindricas fibras '& fecundarias radices emittit. Primaria tamen femper funt note, Quibus utramque ‘ plantam conjungas, nervi in foliis & vene; odor radicis ani. - fatus,. fed acris, & cum virofo ingrato halitu miftus;. floris pe- tala alba, incifa, paulum inaqualia , ut extimum idem etiam Med dI Pr maxi. ca so ) O C $$ maximum fit; umbellarum utrarumque praegrandes radii refle- xi: femina comprefla , alata, alis lateralibus duabus, brevibus, planis, & jugis quinque inter eas alas modice eminentibus. Quare conjungo nunc tuto , plurimis & variis locis. colleGis fpeciminibus collatis, Thyfelinum 2. & 3. Enum. Helv. duo Selina Linnai, Thyffelinum Rivini T. 19. & Tbyffelinum angu- fifoliam Ejuso. T. 20. Defcriptio Thyffelini primi Euum. Helv. pertinet ad Carvifoliam, } | Hic, Rupe, anguftis foliis nafcitur, & abfque late prope la Rape, que ad dominium Rupenfe pertinet : latis foliis vero circa lacum Vervai, & fimilis latifolia planta circa lacum See- dorfenfem, & circa torfacea Gumlingenfia provenit, deinde circa Hanoveram in der Ellerie , & paflim ad rivos paludofos ducatus Cellenfis (5) 118. SeLiNis addere oportet Daucum alfaticum, a nobis in itinere helvetico defcriptum Opufe. p. 318. feqq. a CI. GAGNE- BIN, aliifque itineris fociis ledum circa Milhaufen. 119. OENANTHE aquatica incredibili magnitudine erefcit in paludofis circa /es Efferts, cum Thyflelini varietate anguftifolia. Quatuor pedes altam vidi, foliis ex caule adeo amplis, & tri. partito multifidis, acutifque , ut Peucedani Germanici folia aemularentur. Eft Ocnantbe aquatica reîta vulgaris Moris. IH. p. 289. T. 7. qua caulibus etiam ftriatis, non fiftulofis, & umbella fparfa differt, cujus fiofculi laterales pralongis petio- lis infident. 120. Bupleurorum alpinoram, poft diligentiffimam inqui- fitionem, non videtur fupra duas fpecies effe, nam Bupleurum 6. quod omnino pro propria planta adgnofci debet, id quidem in alpibus nondum repertum , calidarum eft regionum incola. Ergo in alpibus plurimis locis nafcitur i U» (2) Alpinum vide Emezd. V. n. 33. #8 ) o ( 3% 6I .. BupLeurum foli& radicalibus gramineis, involucri umbella uni= folits femioîtofids Enum. n. $. Bupleurum alp. anguftifolium medium J. R. H. Id nunc Bupleuri genus vulgatiffimum reperio in alpibus Aquilegienfibus Foriloux, fuper Morcle in M. Jeman, M. Fouly , Gotthardo M.. Ad defcriptionem adde radicem maxi. mam, uncia etiam craffiorem, ligneam, circularibus fulcis in- cifam, multifidam, ex multis capitibus numerofos caules atque folia copiofiffima proferentem. Caulem non ramofum, peda- lem fere reperio ,, etiam cubitalem. Ex caule unus fere non longe a parte fuprema ramus exit, aliquando & alter, quem folium latius, amplexicaule, ex ovato lanceolatum ample@i- tur. Deinde cum & ramus, & fummus caulis, in tres, & quatuor, & ad fex ufque umbellarum petiolos exeat , aliquot folia fimilia, lata, ex ovatis lanceolata fub origine petiolorum funt, non quidem quot petioli, fed unum, duo, tria, qua- tuorve, alias acutiora , breviora alias. Involucrum peculiaris umbelle charaerem definit. Id enim petiolis ftoriferis lon- gius, unifolium, ad tertiam partem fu® longitudinis in otto aut novem acutiufcula fegmenta dividitur , idemque flavet. Maturum, inque adulta planta, profundius quidem finditur, ut aliquando totum ad bafin ufque laceretur, numerus tamen divifionum charaGerem peculiarem fervat. > Ita poteft fieri, ut lacinie otto fiant, quas dixit. Cl. SEGUIER fuppi. p. 221. cum in vegeta planta unicum fit involucri folium. 121. BupLEuRUM foli& radicalibus gramineis , caulinis ample xicaulibus ovato-lanceolatiss calycibus umbellarum quinquefoliis: Perfa» liata minor folits gramines. j, B_T. III, p..199. &c. Bupleurun montanum gramineo fotio J. R. H. SeGuIER juppl. p. 220. multo humilius, etiam in M. Do/az provenit, inque M. Chafferon, in Crenx du vent, Roc du Corbeau, Mettenberg. Cxaterum in ‘ Rothenhorn legi fupra B;ienz. ScHEUCHZERUS in altis alpibus Suré= nenfibws, ]. È ‘neuve, in M. fupra Orzzon4 delfs. Verona etiam Cì. More- ESNER in Abbatifcellanis. n M. Chaude fupra Ville nIus mifit. Facile a priori diftinguitur. Radix quidem perennis , fed H3 exigua, i Mi: , - 62 $° ) o ( $$ exigua, calamo vix craflior... Folia ex radice graminea, ner- vofa, numerofa. .Caulis.longe plerumque: fimplex, raro ùnum ramum profert, vix dodrante altior, ere&us;. Folia ad cau» lem amplexicaulia, ex vaginis nata, uti in cerealibus , fenfim pro portione longitudinis latiora, ut fuprema ovato-lanceola- ta fint. Sub umbella folia ovata ,. breviter mucronata, duo; tria. Umbella univerfalis fit peculiaribus ad ufque oto umbel. lulis. Earom quelibet» habet calycem peculiarem quinquefo» lium, faClum foliis ex. ovatis acuminatis > petiolos florigeros fuperantibus. Aliquando foliola ad odto funt, femper tamen ari- ftata. Amantea folia, & flores, fufcorubente colore tingi. .. Buplurun3 &4, forte &8: Linnar huc pertinente mea. gpe 4, 7%,8% i ì 122. BUPLEURUM annuum angufifolium n.9. & Enum, 10. a vulgari utique differt, calyce. peculiari quidem quinquefolio, fed ariftato, tenuiffimo, umbellis vix ramofis, fecundum cau- lis Jongitudinem nafcentibus. 123. Cum! CI. Linw&vs etiam in nuperrimis Speciebus pio ‘tavuini Chaerophylli 4. nomine duas diverfiffimas plantas con- jungat, quarum ‘utraque in Helvetia vulgo provenit,, earum difcrimina addidiffe non fuerit abs re: Ergo Myrr bidis paluftris latifolia, five 4. Enum. belv, varietas ‘hirfuta, Cglabra'énim etiam minus cam Myrrhide aurea po- ‘tell confundi ) qua Sefeli N10 iii fubbirfutum C, B. eft, folia non unice multo acutius divifa, neque undique, fed ex nervis folis hirfuta habet: fed inprimis foliorum pinnas ultimas om- nes a fe invicem diftin&as , incifuris ad lineam a nervo pei | trantibus , pinnularum numero vix quinque paria fuperante. "Caulis debilis eft & fitulofus! ‘’Calyx umbellularum peculiaritm ‘anguftior, femina fulcata , fava, Tongiori tuba Cospngla, «quam in fequenti n. 124 "è 124. Myrxbis vero albi? minor: LoBELI,, quam in ETA opere ss )) o CCR 63 opere pictam dedi; pinnularum fenfimidecrefcentium paria ad ra. & ultra; parum, neque ultra tertiam.partem. longitudinisy divifa habet, ut.unum cortinvuum: longum triangulum folii fis nem efficiant, ut in odorata fpecie : tota etiam folia hirfuta funt. Caulis durus, lineatus, firmus, medulla albafartus. Calyx umbellarum peculiarinm anguftior, femina fulcata, fatu- raté fava; roftro breviori, * Caeterum Myrrhis'noftra non po telt' effe Cherophyluni Jeminibis trifidis bifpidis Gmetin. 'p. 1209! Ti-49: a. b. cùm noftio ‘femina' glabra fint, & folia pariter differant. } 125. Myrrhis odorata tuto poteft adnumerarircivibus helve» ticis; ;cum.in pracipitibus & periculofi‘aditus rupibus/es. Noms brieux fupra les Plans a CI. Ricou le&a fit!, -& paffim etiam fue pra /corue nafcatur. «126. Cherophyli bulbof caulis fuperius glaber., ad. terram autem afperrime hirtus eft, ut omnino nomen. Cl, Linnki p. 258. n. 2. mutare oporteat. RedteiGmecinus p. 211 Sed olim Corpus AeciexavAewy Daucwn ‘dixit. } Lari n Bulbocaftanum vulgo nafcitur. in agris circa Mathod & Mone charand, tum in valle St. Imzier & Delemont; etiam in agris Aqui» legienfibus. > CÈ dei Lt Ci Th Lod Bo si aa © 127. Huic claffi certiùs infero GaLiùM caule vello) foliis Jenis inferne canaliculatis Enum. Gotting. p. 189. Gallium monta= num altifimum foliis anguftis &5 albicantibuò RuPPII. > è | — Ad fummas rupes caftelli Jfeix & pratorum margines legit CI, SreHELINUS nofter.:» sinbotireo ae! ceh Luteo, quam vulgari albo, propius et, foliîs non arifta- tis, duris; longioribus, linearibus, furfum rigentibus, linea divifis, totis hirfutis, fed per atatem ità fe convolventibus, ut i teretia 64 #5: DD. teretia fiant, atque pilos occultent: ‘In eodem verticillo ad otto & novem reperi. Caulis fub geniculo intumefcit, tum fupra geniculum tres rami, qui fingulo ex nodo provenire fo- lent. Flores campaniformes. Semina glabra. Folia inter flores ovato-lanceolata. 129. GaLium faxatile glauco folio a CI. le CLerc millum ell. Nondum aufim feparare. Folia utique glauca funt , fed con. voluta, teretia, ut pars latitudinis evanefcat, ariftamque reti. ment, qua videtur ad Galium vulgare minw $. Enum. helv. revo= cari, quod vulgatiffimum cum fit, aut a Linnzo conjungitur cum n. 13. p. 107. aut omnino omittitur.. Flores quidem multo majores producit & Monfpelienfe & Genevenfe exem- plum: fed ca poflunt ludere. 130. Garium faxazile fupinum, molliore folio noftrum, ab hercynico, etiam obtufifolio, differt foliis potius fenis, longio» ribus & cis originem latefcentibus, tum inprimis petiolis flori- geris brevibus, qui, etiam quando femen maturuit, de foliis non exeunt. Germanica planta petiolos ramofos extra folia effert, quare diverfa planta elt. Folia germanico etiam rotun- diora, quafi Serpylli, ariltata tamen. 131. ASsPERULA foliis quaternis linearibus, floribus trifidis Enune, Helv. Gallium tripbylon FurreN Ie. in Gothland. utique in fyl. vis circa Montcharand a me leQa civibus helveticis addi debet. 132. In arce Q@oduri AspERULA, que Rubia Cynanchica, magna copia nafcitur, quam Cl. Linnxus feparat. Aliquanto durior eft, & altior, etiam cubitalis. Folia ima utique Serpyl. li fimilia, ovata, dura, linea divifa, fenfim longiora fiunt, do- nec ad vulgatioris fpeciei normam accedant, & quaterna, dein- de bina, caulem ambeant. Flos fimilis, longus, plerumque Hi » glandulam in apice fegmenti cujufque ex Linnzo abet. Hxc elt A/perula foliis quaternis lanceolato-linearibus caule erete i # #5 0) 00: 3% 65 to, floribus fepius trificis Linn. Spec. p. 104. Primotdia ejufdem mifit CI. MieG, Bafilea ledta. Sed vereor ut vere diverfa fit, cum etiam in vulgatillima prima folia brevia fint & latiufcula, ut in icone PeriverII herb, brit. FLORE FRUCTUI INSIDENTE VARIZ. 133. Cornus mas edulis vulgatiffima elt in omnibus rupi- bus circa Roche, veraque indigena. 134 Riges acidum maxima copia in fyIva Fouiloux nafcitur, edule , aliquanto tamen acrius. .Caterum nomina Linnzana commutare oportet, mam du/ci R:ibi racemi fape perinde pen. dent, ut in acido, fecundo demum femper. Diftinguuntur ftipulis in 4u/ci grandibus, ut floris longitudinem imitentur, in acido minimis: deinde dulci flos planior , minufque cavus, pe- tala paulo majora, ftigmata breviora, fru@us naufeofe dulcis, 135. Caprifoli duas rariores fpecies nunc florentes legi, ut eo facilius veras notas, quibus diftinguuntur, adjicere li. ceat : (1) CapriroLIUM foliis ovato-lanceolatis , baccis gemellis, ca lyce quinquefido coronatis : Chamecerafus alpina fruîtu nigro gemino. C. B.. Peryclymenum reîtum JI: Crus. p. 58. In montana valle l'échele ducente a Valorbe ad vallem Ju- ranam. CI. le Crerc inter fuas habuit circa Genevam le&as. Abundat etiam in montibus fupra Bex. Folia ovatis longiora, acuminata ,. juniora hirfuta , matu- ra calvefcunt, & per atatem nervos nancifcuntur eminentes. Ora eorum non ferrata quidem, fed plicata, ut ferrata videa- tur. Stipulae ad ortum ramorum ovato-lanceolata. Petioli flori. geri biflori, unciales, ex foliorum alis prodeunt. Sub floribus due fquama ficce, & tria foliola tranfverfim lata. Fru@us ‘ gemelli diftinéti, bafibus vicinis , calyce manifefto coronati, Vol. VI. I quin. 66 Bs 0) co CC quinquefido , fegmentis latiufcalis, qua nota a Chamwecerafo fruc- ‘su punttato manifefto differt, & a fequente planta. Flos in quoque fro&u fingulus, purpurafcens , campaniformis, bilabia- tus, brevis, fegmentis quatuor fubrotundis, & uno paulum acutiori, majori, longiori. Stamina quinque eminentia, non ejufdem longitudinis. Tuba femicircularis,. fpongiofo fine ter- minatur. Fru&us ovatus, niger, in baccam grandem, nigram abit, quales gemella, fibi conjanàa, una maturefcunt. Se- mina non potui numerare. ,; Mi io ind 136. (2) CapriroLIUM foliis ovatis, baccis fingularibus biflo- ris: Periclymenum reum Il. Crus. p. 48. cum flore. Paffim in Helvetia,. non tamen vulgare : ut 4 /2 Chase sdu milieu verlus la Brevine : a la Ferriere GacneBIN. . Vulgatilli- mum in M. Richard; fupra Bex. È Folia juniori ciliata, adulta plantae calva, pallentia, ovata, obtufa, integerrima. Stipule ad ramorum folioforum originem, -ovato-lanceolate. Petiolus floriger brevis ,. bilinearis.. Sub fruc- tu duo folia lanceolata, germine longiora. Germen unicum, obfcuro calyce coronatum. : Flores in eodem germinè bini, fubhirfuti, albi, breves., uno latere: tubi longiori quafi calcar ordiente. Segmenta quinque, fuperiora duo redtiora , brevio- ra, inferiora tria ovato-lanceolata., magis diftantia, longiora. Stamina quinque, quorum unum brevius. Tuba apice diffor- mi,'craffo ;} nodofo. ©Fru&us penduli, ovati, carniei, nudi, .polyfpermi... Cl. ScumiebeLIUS rele monet , fi intelligit petio- lum unifiorum effe; minus bene ,. fi mihi imputat , me duas fub fioribus duobus baccas pofuiffe : unicam enim diferte po- *fuij-ad GESNER. fafe. I. p. 35. 36. - n. v137. (PrantaGo w:074rthos a Cl. GesneRO circa lacum -Tigutinum reperta eft, nova civis; tum ad lacum Biennenfem à D. CHATELAIN. 3 138. Ex nomine PrantaGINIS foliis 4mearibus Spica oblonga de- bet 5 ) o CS 67 bet ideleri hirfutis yi cuam. addidit: CI. Linn®mus Spec. p. 1147 Etfi enim nonnunQquam hirfuta folia vidi, plerumque tamen glaberrima funt, icaues vero conftanter hirfutos reperio. 139. Ob wigricantis nomen Holofium nigricans C. B. potius pro varietate PranTAGINIS lanceolate , floribus migerrimis habuerim, que in'alpinis frequens elt, & fpica brevi a. P/antagine alpina feparatur... ;3U . 140. CuscùTa noftras minor utique flore eft quinquefido, & ftaminibus quinis. Legi circa Fouzznaz, ad marmoris lapi- cidinam Rupenfem &c. VASCULIÉFEREA. 14t. Ad Gentianas pauca monere vifum. Secundam five GENTIANAM foliis amplexicaulibus, floris fauce barbata Essum. Helv. P. 473. 474. pro unica planta crediderim redtius numerari;, & eo inclinat Linnaus Spec. p. 231. Si omnino fepatare pla- ceret, non a quatuor & quinque floris fegmentis, mimis incet- tis, fed a calycis fquamis fumerem difcrimen, qua in plurimis fpeciminibus alpinis ex duobus peramplis ovato-lanceolatis fo- liis, & duobus anguftis interioribus componuntur. Ea cum fabrica reperitur.in M. Col de Ferry, Forclettaz, Prapioz , > Win- genaip &c. Alia exempla calycem campaniformem femiquadri- fidum habent, fegmentis equalibus, & ea in humilioribus mon tibus reperi circa Panmex, Gostingam, Dorflen.. Hac elt fugax purpurea minima CoL, p. 221. 142. GENTIANA major fore purpureo C. B. Enum. n.12, & GEnTIANA flore puntato C. B. Enum. n. 13. fibi fimillima funt, tiamfi enim purpurea plerumque anguftioribus elt foliis, tamen etiam perinde lata fuiffe vidi, ut quidem fuot. in palida. Cl. Linwnaus voluit, ut videtur Spec. p. 227. n. 2. 3. ad calycem refpicere, qui in purpurea fatis frequenter laceratur, uti fit in Tunica floribus, ut in altero rr verfus caulem; nullum . 2 vefti. 68 #5 ) o ( S$# veftigium fit calycis, exterius vero calyx cum quinque denti- bus reliquis fpatham referat : in flavo vero flore quafi refe@us, albus, campaniformis, duobus aut tribus unice dentibus con- fpicuus eft. Verum in /usea officinaruin Gentiana eadem omnino fiunt; & calyx ex campapiformi quinquefido perinde in fpatham laceratur. Ad pun@a inde me contuli, quae‘in piwpurea per li- neas '‘aliquas ordinari amant, in /ute4 undique:fpargi. Sed ne- que ea difcriminis nota perpetua fuit. Ut omnino vel a floris colore oporteat feparafle, vel conjungere. Ettamen tubus flo- ris etiam in purpurea luteus eft. 143. GENTIANE Afelepiadis folio, in'aquofis Habekh'& Nole len inter vitriarias officinas vallis 7/changnaz & pagum Habcheren, & in Wangenalp; dein in M. Mayen & Javernaz ; ab aliis Cl. viris prope Zinfiedel in paludofo prato A/:matt abunde leda defcriptio aliqua reformatione indiget. Calyx tubulofus, pen- tagonius, fit fegmentis quinque fubulatis, plerumque aquali- bus. Flos tubulofus, pentagonius, parum latefcens; fegmenta floris lanceolata , ad bafin duabus fubrotundis alis audta: tu- ‘bus floris & aliquando etiam fegmenta maculata. Anthera circa tubum conjuntte , & conferruminate , ut effet ex Cl GrepirscHII placitis, Pneumonanthes fpecies. Tuba fimplex, conica. 144. GENTIANA 14. five SweERTIA Linn. abundat in iif- dem aquofis inter officinam vitrariam in Harzerboden & auf Holl, Cl. GacNEBIN legit aux pontins, 4 léchelette, dà l'anvers de Re» man , da la Varode. Calyx penitus ad bafin quinquefidus , feg- mentis latis. Flos ad bafin pariter quinquepartitus, five rota» . tus, fegmentis longe lanceolatis , totus lineatus & punQatus. Nedaria funt in principio cujufque fegmenti, duo mempe tu- mores barbati. Mihi hi tumores potius hanc plantam cum Gentianis conjungere videntur, quam feparare, quarum etiam alia fpecies ( Enum. 1. & 2.) ejufmodi barbatos penicillos in principio nafcentium fegmentorum floris habeant, alia non quidem pilofa ornamenta, fed tamen ferratos denticulos. Att there diftintta. 145. du #2 ) o ( 3% 69 «r45. Auricularum & Aretiarum fpecies, po& plantas pleraf. que recenter le@tas, confirmare licet. PrIMULA 1. fcapo uniforo , omnium maximo pallidoque flore tota hieme & vere floret circa Roche, indeque Laufannam ufque, & circa Neocomnm , non ultra verfus Helvetiam borea- lem. 146. PrimuLa 4. five rubra ad Aretias accedit. quinque eminentiis flavis in oftio tubi floralis pofitis, qua intervallis feg- mevtorum floris refpondent. Tuba brevior floris tubo , fine globofo. Calyx ad unam tertiam quinquefidus. 147. Primule 6. Enum. p. 485. five Sanicule alpine minime nomen reformare oportet, que foliis hirfutis fit. Totam cate- rum plantam, & ipfa etiam folia, fuaveolentia habet. Abunde nafcitur in ipfa planitie Valefia inferioris ad ripas torrentis Trient propre pontem lapideum, haud longe Ofoduro, ex fe- minibus procul dubio, a torrente de fummis alpibus devolutis. , Nomen poteîit ferre PrIMmuLE foliis peziolatis hirfutis, ovatis, fer= ratis, fcapo pauciforo. ÎNeque enim flores foliorum magnitudi. ne excedunt, ut quidem ex LinnxIi nomine credas. t 148. ArETIX® foliis caulem tegentibus, iîmbricatis, flore (effi 4. Enum. 486. florem, & fruttum a Linnzo defideratum p. 141. denique reperi. Abundat enim in tota catena alpium, qua a Gemmio Rupem producuntur, ut in M. Exzeinda, Prapioz, Foully, Orgevaux, Chapuife. Ex radice terete, perenni, incredibilis numerus caulium prodit, longe fupra mille, qui late integras rupes obfident. li omnes fimpliciflimi, unciales & paulo ultra, teretes, toti der. filime obfiti foliis hirfutifimis, mollibus, imbricatis, ad cau- lem cavis. In caulibus fru@us feffiles priorum annorum aut nu- peri facile reperiuntur. Rotundus frudtus elt , paulum penta- gonius, cartilagineus, in quinque lanceolatas valvas fiffilis, In 0, ad receptaculum convexum, £ grandia continentur femina, 3 cuneo» rà 70 #3) 0 SR cuneorum fpheticorum obtufa figura, nigra. Calycis campa- niformis, pene quinquefidi, fegmenta obtufa , hirfuta. Flos; qualem depitum dedi, cum quinque flavis glandulis , qua effentiam generis conftituunt, Nihil et, cur avellas a fodali» bus, & Diapenfiam voces. i H 149. Huic habitu, aliifve dotibus, fimilis eft ArETIA vil lofa, caule folits obduîto, fcapi unifori Enum. Helv. n. 2. p. 486. cum icone, quam nunc abunde in, Berxhardo M. a CI. CiarET leGam coram habeo. Caules undique feflilibus foliis te@ti, fere ut in priori, minus tamen denfi teretefque. Folia multo ma- jora, longiora, ovata & ovatis longiora, elliptica denique, & omnino linearia, divergentia. Ex tota longitudine caulis, etfi ea parva eft, numerofi cauliculi forigeri prodeunt, qui a prio. ri planta abfunt, duarum, & plurium linearum longitudine, ad fex ufque. Flos grandior multo quam priori, purpureus, cylindrico tubo , fegmentis quinque emarginatis , & quinque luteis glandulis in divifione floris; calyce duriufculo , pene cylindrico, hirfuto, ultra dimidia quinquefido , fegmentis in fine lanceolatis. Fru&us rotundus , quadrivalvis & quinque- valvis, cartilagineus, & femina fimilia. Hac ultima fpecies multo rarior eft. Hxec et Aretia unica LinNAI p. 141. 150. ArETIA vilofa, floribus umbellatis. Enun. Helv. n. Y. ‘p. 482. facile a priori diftinguitur, canlibus non foliofis, fed rofula foliorum ad terram pofita, caulibus nudis, hirfutis, te- retibus, trium, quatuorve unciarum, umbella florum, quam folia aliqua ex ovatis lanceolata fufcipiunt. Vetula planta pe- ne calvelcit, nunquam tamen vere glabram vidi. È rsu. Aretia foliis fubbirfutis linguiformibus, caule multifloro è & Aretia glabra obtufifolia umbellifera» Enum. Helv. n. 3. ALLIO» NE plant. Pedemonte. p. 22: T. 4. que icon eft maxima. In #5 ) o C 3% 71 wc In M. Jemari, Col de ferry, Cupra les Martinets, inque M, Bernhardi. A villofa tamen differt, etiamfi vicina eft, non folum fo- liis leviter hirfutis, perque oras potiffimum ciliatis, fed inpri. mis calyce, ut in fequente, angulofo, lineis virentibus: quiu- que percurfo; qua abeunt in fegmenta lanceolata,, inter hac fegmenta pallente , modice, & vix confpicue hirfuto, qui ‘priori hirfutiflimus eft, umbellis laxis, longe petiolato flore, ad bnciam, qui priori brevis eft,, habitu toto duriore. : Floris feg- menta latiora, ovata, qua priori emarginata , rofea: tubus fub _ fauce contra@us. Glandula caterum fimiles, quinque, lutee, in fauce floris. Fru@us fimilis, cartilagineus, quinquevalvis. i Ab Androface fibirica Rosen obfi n. 84. aut montana minori Buxzaum Cent. II. T. 23. f. 2. folo defetu dentium differt, quem pauci facias, cum ommino anguli foliorum in noltra den- ‘tium rudimentum moliantur. 152.-ARETIA folis linearibus fubbirfutis, caule multiforo : Are- ia 5. Enti. Helv. modice a fequente differt, & a priori. A ‘priori quidem certo foliis penitus linearibus, quorum inferiora ‘retrorfum fe refle@unt; a fequente floribus multo minoribus, umbellatis, caule hirfuto, quem ifta glabrum habet. Flore perpetuo carneo eft. Nafcitur in M. Jeman, Fouly. Hue refero Aretiam 4. & 6. LinnEI, quarum priorem mi- hi tribuit. i l 153. ARETIA folits linearibus glabris s fcapo pauciforo: Aretia 6. Enum. Haxac vulgatifima in M. Jura, fiorum grandi fpecie, & toto habitu glabro fe diltinguit, & floribus ant in uno caule fingularibus, ut plerumque, aut certe perpaucis. Ha 6. plante adeo fimiles (unt, & a prima ad alteram adeo perpetuis gradibus fit tranfitus, ut omnino non abfque labo- ste fpecies diftinguas; in genera vero tria Diapenfiam , Audrofa- cent 72 #5 ) o C 3% cem & Aretiam omnino ulla cum veri fpecie dividere queas. Fru&us, nam in omnibus vidi, omnibus idem, tum flos ex tubo cylindrico in limbum planum expanfus , & glandule in origine tubi floris. Diapenfiam fibi reQe tribuit inventam Cl. Linnrus flor, Suec. nov. p. 60. Ab omnibus enim noftris Aretiis differt. 154. Ad LysimacHias adde novam civem Lyfimzachiam bi= foliam flore globofo luteo C. B. Circa Hegnau ditionis Tigurine, tefte J. GesnERO. 155. AnagatLIipastRuM MicHELI mov. gen. T. 18. five Centunculus Linnei & Ditcenu a CI. LA CHENAL circa Rohéhaw propre Bafileam, a me vero magna copia letum eft circa lacum Lemanum, aux Grangettes. 157. CampanuLA maxima foliis latifims C. B. reperta eft aux Combes de Valanvron a Cl. GAGNEBIN , verfus chaux de fond, & au cul des pres, ad lacum Rivarium a CI. Ramspeg. A Cam panula urtica folio diltinguitur foliis non cordiformibus , fed ex brevi foliofo petiolo longe ovatis, demum lanceolatis, nervo non hifpido, fed hirfuto: alis unifloris, fummo caule fpica fiorente terminato, calyce, quem ifta hifpidum habet, demum glabro. i i Y 157. CAMPANULA efculente facie, vamis € floribus patulis Dit=- LEN. H. Elth. p. 68. Tab. 58. etiam civibus noftris accenferi debet, que in defcenfu Gozhardi M. verfus pontem Diaboli naf- catur. Folia, quam Zinifolia, latiora habet, longe lanceolata, paulum ferrata, fere Melampyri latifoli. —‘Summus caulis nu- merofos ramos educit, parum foliofos, fed multifloros. Flo» res juniores ob longa fegmenta calycis capillatorum folioram congeries videntur effe. Calycis fegmenta longe lanceolata, qua nota facile ab e/culenta feparatur. 159. CampanuLA Anchufe folio , floribus oblongis; utique retro» so ) 0 C 8% 73 retrogradis fegmentorum calycis appendicibus cum hortenf folio oblongo convenit, caterum omnibus aliis notis differt, flore ftrito, cylindrico, lanuginofo, foliis linearibus, etfi lata funt, ad caulem paucis fparfisgue. Mendum videtur apud Cl. Lix- nzuM fubefle, quando ad Campanulam hortenfem noftram redu- cit Spec. p. 167. Sed etiam p. 166. idem fynonymon cum alia planta repetit. 160. CAMPanNULA foliis hifpidis, caule unifloro Enum. n. 9. nuper a preftantifiimo ALLIoNIO repetita p. 36. T. 6. f. 3. cum priori Anchufe folio appendicibus calycis convenit, ejusque eft rarior varietas, ex altiffimis montibus, humilior & uniflo- ra. Noftra fuit ex Co/ de Ferry Valefie prealto monte. “161. Omnino vero peculiaris eft fpecies, quam Cl. Ar- LIONE dixit p. 35. T. s. f. I. unifloram folis radicalibus ovati integerrimis. Ea fupra rupes glaciales /es Murtinets nafcitur, haud ita longe a pago /es plans. Folia rofulam ad terram faciunt, qua- les ex eadem, neque magna, radicula multe nafcuntur, ad Sedorum morem. a folia glabra, origine angufta, fine dila- tato & ovali terminantur. Caulis debilis , egre ere@us , vix quatuor unciarum, fa&epe ne uncialis quidem, tamen foliofus, foliis ellipticis, brevillime petiolatis. Flos unicus, neque is exiguus, calyce hirfuto, albis pilis notato, in omnibus noftris xaruleo, fegmentis triangularibus, absque calcare, qualem CI. ArLione delcripfit. An fit Linna1 Campanula caule unifloro Flor. Lapon. p. 8t. T. 9. f. s. 6. etfi figura non et fimillima. 162. CampPaNULAs folis imis fubrotundis s fuperioribus linea- © ribus 13. 14. 15. 16. Enum. Helv. p. 494. 495. ita adfines repe- rio; ut vix poflint difcriminis note reperiri, que fatisfaciant. Primumque uriforam expunxsrim, etfi alpina vulgatior paffim aliquot in uno caule flores gerit. —Deinde a/pinam a vulgari Vol. VI. K porro i \ ' ) 74 $S ) o (SE porro feparo , foliis etiam infimis fubrotundis quidem, non ve- ro cordiformibus, neque circa pedunculum emarginatis, ut in vulgari, fuperioribus perpetuo ferratis, & iisdem argutioribus, quorum pleraque in vulgari integro funt margine , flore pro portione potius breviori. 163. Deinde in /ixifolia hereo, quam adeo confertis foliis reperi, adeo integris foliis, latisque, fupra Forzan4z , ut toto habitu recedat. Ejusdem varietas infignis in M. Fou, caule, foliis, calyce demum hirfutiffimis nafcitur. 164. PoLemonIum cerulesm & in fylva Brewmgarten abun- de legi, & CI. GacnEBIN inter /a Brevize & Chataigne. DIC.AR:P E. 165. Inter dicarpas pulchram novam civem reperi in /vor- ne pago & ad molendinum Grardehamp , ad vetuftos mures abunde fiorentem, haud longe ponte. Pervinca eft Zaifolia. SOLANACEZ. 166. Solam BrarTARIAM /uteane conftantem civem repe- rio, cum 4/ba videatur ex hortorum reje@aneis nata effe. VersascuMm maximum meridionalium odoratum J. B. vraximo flore €$ frigmate bicoli , five diverfa fpecies eft, five varietas, nafcitur O&foduri verfus Rhodanum, & circa Agaunum utrum- que, Bernenfe & Valefiacum. PuyTotacca circa 0/ozue as cong vallis Lepontia quafi fpon- tanea nafcitur. ASPERIFOLIZ. 167. Inter eas- CeRINTHE verficolore flore in Aquilegienfi ditione vulgatifima eft, in ipfis agris dominii Ro peg i ylva ds ) O C 3$ 75 fylva Fouilou &c. Cl. GacneBIN aux bulles haud longe a Val. ANUYOHN, 168. PULMONARIA folis radicalibus linguiformibus Enum. Helv. p. 517. Pulmonaria anguftifolia caruleo flore Crus. p. CLXIX. maxima copia provenit in M. Luan , tum circa rudera arcis Randenburg, Meyer in Not. M. S. ad BauHinI Catal Bafil. quem mecum benevole, ut folet , communicavit GEesnERUS. GAGNEBIN aux convers, Serotina Junio menfe floret, & multo vulgari altior eft. Folia radicalia petiolata, petiolo foliofo , pedalia & majo- ra, virentia, fubafpera, etiam ad caulem fimilia , lanceolata omnia, neque ovata, preter ea, que fub ramis latiora, & ex ovatis_lanceolata funt. Calyx in adultiori flore ampliflimus, quafi veficarius, ad tertiam partem quinquefidus. ISOSTEMONES FLORE DIFFORMI 169. In Viol plufcula funt, qua emendes, aut addas: Viotra caulefcens, ffipulis crenatis , folis ex ovato lanceolatis. Enum. Gott. p. 231. lea ‘elt a me in paludofis M. Tompey, & circa Pervai: nova civis. Adde charatteri calcar breve & craf- filfimum, & in petiolo florigero duo foliola amplexicaulia, lan- ceolata. ’ ea Non habet Linnaus. Vulgate inodore. Viole tipule ex utroque latere fetas producunt pilosve, ifta dentes breviflimos. Viora acaulis folits reniformibus nafcitur etiam in paludofis chaux dabelle. i ponci 170. VioLa foliis ovalibus integerrims Cl. ALLIONE p. 14 T. 3. a me reperta eltin M. Enzeinda, Prapioz &c. K2 Radix . La 76 e ) o C . Radix teres, fibris ornata, cauliculos profert triunciales & ultra, ad terram multis foliis te@os Ea omnia petiolata, gla- berrima, ovata, etiam breviora ovatis, alias longiora, & mu- cronata, pulpofa, glabra, dente nullo Scapi florales nudi ex foliorum rofula , duabus minimis fetis fub flore infigniti , la- tiufculi. Flos fature ceruleus, ftriatus, calcare longo curvu. lo, qua etiam nota fequentibus fe accommodat. Linnaus non habet. 171. VioLa caule eretto, folits ovat&, crenatù » ad alas femi- pinnatis. Ad hanc plantam duas nunc prioris operis fpecies refero: Prima elt Viola purpurea exjgui folits C. B. Facile a priori diftinguitur. Folia quidem aliqua ejus fimi- lia habet, fed in omnibus exemplis alia mifcentur, rotundis den- tibus undique ferrata. Seta alba ad petiolum florigerum lan. ceolate, fed accedentibus ad bafin pinnulis minimis... Flos multo grandior unciam fuperat, fature caruleus , petalo imo in principio flavefcente lineis faturatis percurfo. Calcar longum. Paflim in alpium herbofis provenit.. In M. Forcleztaz, Danfex, Gemnii, Grindel, Breitlanwen®n, Wiingenalp &c. 172. Hanc inter & arborefcentem Viola illa grandifora va» rii coloris quafi intercedit media , quam a priori non diftin- guo. Adultior eft planta, cujus caulis fupra terram ramum unum alterumque, & ad ejus rami originem folia trifida & quin. quefida producit, & denique femipinnata. Folia ad terram lon- giora credas effe , fed in Viòla exiguòs foli: tamen ettam perinde longa vidi, & flos in utraque pari magnitudine, calyce duplo grandior & ultra. 173. VioLE arborefcenti caulis magis ramofus, multo al- tior, fruticofior, pedalis, cubitalis. Folia ad caulem femipin- nata, 85 vo C 8 77 . nata, numerofa, flos minor quam prioribus , & plus de flave. dine habet, & calyce parum major elt, qua nota a prioribus feparatur. In montanis pratis Hercynia & Helvetia vulgaris ett. 174. VioLa pyrenaica rotundifolia longius caudata differt a priori foliis ovato lanceolatis ferratis, ftipulis fimilibus , unice paulo profundius incifis, mitrime tamen femipinnatis. Eadem eximie caulefcit ad pedem & ultra , divaricatis-ramis. Ab illa Viola exiguis foli longe diverfa eft, ad quam Linnxus refert. PENTAPETALE REGULARES. 175. In hac claffe novam civem addo, TELEPHIUM impee rati, quam D. Ricoù magna copia fuper Leucam legit 3 CL CLarer in gypfi fodinis ( plazrieres) fub Sidera, & ad pagum Sailllon Valef. inf, 176. Rapiora, Lino adfinis plantula, in fylva Kirchholz non longe a Mùlhufia, a Cl. RisLero leda eft. MEJOSTEMONES 177. Generi Veronicarum novam civem addo : VeRroNI- cam procumbentem Rivini deferiptam in Esum. Gort. p. 235. quam Cl. Berpor quidem pallim circa Montembeligardum, D. LacHenat vero circa Bafileam}reperit, in fylva inter Mutrentz & Minchenftein & in fylva die Hard; etiam in fylva Bremgar- ten prope Bernam. 178. VERONICA repens numularie folio Dirr. Cat. gief. app. p. 67. que ipfa varietas eft ferpylifolie , in M. Fouly reper- ta eft foliis perfe@e rotundis, caule altiffimo, floribus ca- ruleis, quam in a/pina ferpylifolia multo minoribus, coloris ve- . ro faturatioris. 179. VERONICA alpina frutefcens C. B. n. 12. Enum. p. 532. a Jerpylifolia alpina, cui ROSEO: eft, his notis diftat: da 3 u- 78 #5 Vo CER durior & fruticofus, & ftatura, etiam in altioribus alpium, inque juniori planta, dodrantalis, & pedalis , que /erpylifolia humilior eft; folia perpetuo & abunde crenata funt, que ifti perraro. Flores in longam fpicam divifi, petiolati, qui ferpy/. lifolie in brevem corymbum colliguntur ; calyx evidentius hir- futus, qui ilti nudo oculo glaber videtur. Flos conftanter ru. bellus, nunquam ceruleus elt, ut in ifta, quam tamen vici» niflimam timidus feparo. 180. Veronica caule fimplici, folits ovat&, glabr&, floribus in fummo caule congeftws, calycibus birfutifim&s Enum. n. 10. p. 531. a Linnzo conftanter omiffa, diverfiffima eft a priorum utra- que foliis feflilibus, que illis petiolata funt, ovato-lanceolatis, tenuioribus, neque laurinis, durisque, ut in priotibus, aliqua hirfutie adfperfis, calycibus albis pilis hirtis , floribus multo minoribus, in breve capitulum congeftis. In M. Enzeinda nuper legi, non raram alpium civem. “sos i ALBER- obi ko RZ n _n____—Ttm@ mx ——— ———————————T————+_ _ |. puiilidiont ceh pi ALBERTI DE HALLER EMENDATIONES & AUCTARIA AD STIRPIUM HELVETICARUM H:b SO SR AM, IL 4 uoe ad claffes vaturales Tetrapetalarum , filiquofarum, Papilionacearum $ Didynamiorum utriufque generis, Dipfacearum , floreque compofito corrisenda ES addenda vifa funt, breviter hic expono, dum, quae ex incerta fpe fonii mei pendet, majors operis editionem fecundis curis praeparo. Aliqua nova, multa emendatiora bic reperiuntur, poftguam plantarum rariorum in locis natalibas leftarum mibi abunde copia fatta eft. Certo carptiones aliquas vitavero , fi, quae minus rete olim feripfî , ipfe non monitas correxero. Rupe d. 24. Decembris 1753» PLANTEA SILIQUOSE, TETRAPETALE. TETRADYNAMIKE Linn. ‘D folits hirfutis incawis, vadicalibus ovatis Ezum, helv. n. 2. | Dì 539. Rarior reliquis in Chaux ronde vallis Ormond deffus, & in M. Fouly reperta. Folia go RE )D o C 3% Folia rofulas ad terram efficiunt, fere ut in Aretia vilofa, pa- riter ovata, integerrima, hirfuta, peculiari modo flaccida: ex eadem radice caules numerofi, ut in Draba vulgatiffima, unum, duo, tria folia, aut nullum etiam producunt , , prima ovato- lanceolata , deinde longiora. Flores in fingulo caule ; fex & ultra, calycibus deorfum gibbis , cavulis, hirfutis; petalis emar= ginatis, albis. Fruftus grandis, ellipticus, rugofus, tuba lon- ga coronatus, in utroque loculo ro & rr femina continet, & :tubam confervat, fed brevem, & capitatam. i 2. CLyPEOLA perennis folis ovatis, fabri, calyce deciduo: Jonthla/pi luteo flore incanum , difcoides , umbellatum s montanum CoLumn. Ecphraf. p. 281. ic. p. 280. Non vulgarem in Helvetia plantam abunde legi ad pe- dem rupium arénofi lapidis Gifenau prope pontem Emma fl. Delcriptionem ,. que in Enum. helo. p. 540. n: 2. nulla eft, nunc addo. Ex una radice, qua fibrofiffima eft, prodeunt caules innu- merabiles, femiere&i , fimplices , dodrantales, hirfuti.. Folia in petiolo foliofo dilatata, obtufa, ovatis longiora, alba, fca- bra, hirfutie teta. Flores fecundum caulem , in petiolis fe- miuncialibus, fpicati. Calycis folia quatuor, ex ovatis lanceo- lata, deorfum paulum turgida, pallide flava, decidua. Petala. multo majora, quam in vulgari fpecie, ex ungue latefcunt, am- bitu cordiformi, flava. Stamina eminentia majora quatuor, duo breviora laterali Ad iftorum originem interior haret fquama bidentata, brevis alias, alias ftamini pene aqualis, pe- talodes. Siliqua ovata, emarginata, utrinque turgens, hirfu- ta. In ea femen utrinque unum, lenticulatum, quorum alte- rum fepe abortit. 4. Cocuiearia I. Linn. foli& angulofis è utique fponte in Helvetia nafcitur, abunde quidem in paludofis inter mar- moris varii venas, & fcaturiginem rivi Fure: prope Roche; dici- tur etiam in valle Mouzier-Grand-val aux roche de Moutier pres de la grande cafcade de la Birfe nalci. i 5. Le- Be) o C 8% 8: 5. LerIiDIUM /aetifolium non tantum circa Urbam. & in Vaudenfi agro ad vias fponte provenit, fed omnino, ut veram indigenam plantam effe conftet, in altilimo , & ferifimo Cut folent vocare) M. Prapioz. 6. Ibers MATTH. Lepidium 12. LinneI p. 675. non elt diandria. Stamina quatuor majora , parva duo habet ; petala Ovata; fru@um ex lata bafi contratum, ex angufti finis fif- fura eminentem tubam; femen in utrovis loculo unicum. 7. Ad Lepidia addatur elegans fpecies: Th/afpi faxatile flo» ve vubente J. R. H. s. LepiDIUM folis pulpofis fubrotundis, anthe= vis lateralibus Enum. Gott. p. 24. Ad rupes prope Ruchenette reperit CI. NevHAUS. | ER Iberis Saxatils Linn. Cent. 11. #. 171. 8. DraBis, ut reGe CI. ArtronIus nofter conjicit, ut- cumque vicina elt planta;. quam ipfe nobifcum. Lepidium caule repente , folits ovatis amplexicaulibus vocavit lc. p.27: T.1V. Sili qua enim pene quadrangula eft , utique marginibus magis confpicuis, media linea, qua fepto refpondet, minus fe effe- rente, fed tamen eminente. Septum ipfum non latitudini, & majoriaxi, fed commiflure acute filiqua parallelum et. Quan. do!tameti filiqua aperta femina dejecit., tunc feptum perinde, ut'in Aly(fissoplanum perfitit, videturque valvis: fruAus paral- lelum fuiffe. iv Inaqualitatem: petalotum , ut inter Iberides' re- poni mereatur, meque ego obfervavi, aut nunc obfervo, ne» que Cl. amicus nofter. In faxofis vicinarum alpium abunde nafcitur. hp (119. ALvssoN wmyagri folio n.3. p.-538. omnino a. Cochlea- ria differt, fru@u quidem pene rotundo ,;mon.tamen tranfver- fim lato, valde convexo, fed cujus feptum huic convexitati parallelum perfiltit.. Foliis pemitus pinnatis reperi in periculo= fa via les ruines, qua itur ad M, Tompey, Peri Vol. VI S7ARISE L 10. De. 83 MES 1) co CC 23% ro. Denique ALvsson foli&s pinnatis multiformibus , floribus racemofis luteis ALLIONE p. 40. T. 7. utique a Cl. LacnenaL p. 6. inter Cliben & poutem Wiefe, tum inter Nevhaus "& Hal- singen, reperta elt, nova civis, & nova planta. 11. Hesperipis. fecunda Enum. nomine. tres plante con- tinentur , Helvetice omnes... Prima alpina a fummarom ru. pium M. Chafferal pede a DD. Scuun, & GacvneBIiN, &in Creux du Vent, au pertuis de la Bife a CI. DivernoI leda eft. Et humilior omnino, & dodrantalis ftatura eft ; folia omnia oblonga, ratiter dentata, dentibus fepe profundis; caulis non ramofus eflt nifi ex radice, idem in funima parte fpicatus. Pe- tioli florigeri fex linearum, robufti, ad grandem angulaum de caule exeunt. Flos uncia paulo brevior. -Calyx tubulofus;al- bidus, duobus foliis deorfum gibbis. Petala longo ungue, bractea pene orbiculari, fulfurea; venofa. Siliqua fubhirfuta, cornu longum fine emarginato. Hoc eft Leucojum angufifolium alpivtm flore fulfireo Artio. E p. 44 T. 9. f. 3. Kei sora Nasa È siro no 12. Altera in planitie Valefia paffim crefcit fupra: Leacam, ubi & ipfe legi, & CI. Ricou, tum circa. Diedenbeim AMatie vicum Cl. Rister. Huic caulis ramofus, altior ; cubitalis, quadrangulus. . Folia ad terram plurima, petiolata j) longe' lan» ceolata , Scorzohera: finilia; non dentata:, glauca» tota fubti- liter hirfuta, qua priori glabra funt:; ad caulem gracilia, li- nearia.. Flos multo minor; catera fimilis. Siliqua pralonga, gracilis, hirfuta, quadramgularis. Semina numerofiffima, len- ticulata , ala foliacea cin&a. Calycis folia deorfum gibba, duo magis. Stamina lateralia reliquis inferius orta ; glandole gemel. le ad eorum originem ; ‘filamenta latiufcula. ‘| Stigma feflile, paulum emarginatum, Hc eft Leucojum fplvefire Crus. p. 299. 13.- Ab hac fpecie modice differt planta Germanica profa- piei, & Sibirice, qua abunde in rupibus M. Altenftolbere , & in muris rupibufque circa Kelbra a me decerpta eft, & circa | Jenam "e ) o C Sk 83 Jenam etiam: nafcitur. Huic caules: bicubitales, ‘valde tamofi; folia fubhirfuta, dentata fed rariter, ut fint qua dentibus de- ftituantur. Flos minor quam priorum; ftigma emarginatum. Silique etiam quadrangulares, hirfute. Eryfimum elt folis fer- ratis lanceolatis Linn. Cent, 1. p. 18. flor. fuec. n. 602., fed hir- futa omnino filiqua elt, quam Linnaus glabram fecit. Etfi poflit videri {tatura, foliilque caulinis omnibusque ferratis, differre, non tamen aufim a priori w. 12. feparare , cui fruc- tus ferat fimillimos. 14. TugrritIs foli& hirfuts amplexicaulibus s filiquis nutanti= bus: Leucojum fylveftre angnfifolium, flore albido parvo RAI p. 786. magna copia-provenit in rupeftribus circa Roche, è Ja Marbrit= re, Agami, circa Borne-vile, & alibi. Verno tempore hac planta pedalis & cubitalis , tota, foliis & caule, molliter hirfuta eft. Folia radicalia petiolata, hirta, cum mollitie tamen, longe petiolata, obtufa, ex ova- tis lanceolata , paucis fed magnis dentibus ferrata funt. Cau- lem eadem amplectuntur, & lente diminuta latitudine, den» ticulis minotibus per marginem exafperantar. ‘Verfusfummum caulem petioli florigeri exeunt, ut in hac claffe folent, race- mofi. Calyx coloratus, albicans, deorfum non gibbus, ca- ryophyllzeus. Sic petala ex albis fublutea, longe petiolata, le- viter emarginata. Dux glandule ad originem ftaminum bre. viorum. Siliqua hirfuta, cornu brevi, fine rotundo, longiffi- ma; trium quatuorye unciaram, per matutitatem nutans, com- prefla, oris undulatis: Semina plana, ovata',- hilo incifa, ala foliacea cin&a. Calyces noftris non rugofi, fed modice uti- que pilofi, ut cum Ammanziana conveniant Linn. fpec. p. 665. n. 6. A Monfpelienfi planta differt, caterum fimillima, quod ei calyces deorfum gibbi fint. Ita enim in fpeciminibus re- perio a praftantiflimo Commerson miflis. ‘15. Erystimum ro Berne nunc defideratur, cum tota eà ruderofa area, in qua crefcebat, magnificis adificiis repleta SMuui Lz2 16. Sifym= 34 $£ ) o ( $$ 16. Sifymbrian 11, 12, & 13 nunc denique paulto rec- tius licet conftituere, plurimis undique, & ex locis natalibus colle&îis fpeciminibus. : Omnia autem ex nedariis aut Sinapia erunt, aut Braflice ; his propiora, quales a Cl Livnzo defi. niuntur, ; i 17. SimaPt adeo foliis levibus glaucis pinnatis pimnis lineari» bus rariter dentatis Enum. n. YI.p. $$1.. Eruca tenuifolia peren» nis, flore luteo C. B. Sifymbrium tennifolium Linn. Cent. 1.0p. IL 8. n. so. Geneva provenit ad portam Cornevin, & Bafilea in arenofis ad /Viefam fl. Bade in arce diruta. Aux allees de Colonie bier. Frequens etiam in Alfatia, Spire, Manbenii. Concinne plantae folia longe petiolata fere Polypodium imitantur. Nervus nempe a foliofa latitudine augetor, pinnaf- que accipit alternas, aut oppofitas, ‘ipfeque in fimilem , ali quanto majorem, lanceolam exit. Pinna fimplices, rariffime dentate, fed incerta & alternante latitudine, prima breviores, acutum cum nervo angulum faciunt. Ad caulem fape inte- gerrima , Linarie fimilia, folia. Caulis fubhirfutus , firmus, pedalis, cubitalis. Calyx.deorfim non gibbus, ad lentem vi- tream vifus fubhirfutus, deciduus, fegmentis ovato-lanceolatis. Petala ex petiolo lente dilatantor, bracteis flavis , rotundis; patentibus, calyce duplo longiora. Stamina longiora magna portione duo alia breviora fuperant.. Que breviora funt , ea inferius oriuntur.. & origo tumido arculo cingitur five glandu- ta. Anthera gemelle. Inter ftamina majora & minora du®@ glandule.. Fru@us intra fiorem petiolatus ; ftigma feffile pene quadratum. Fructus maturefcens erigitur, fefcuncialis, com. preflus, paullum articulatus, latus ultra lineam , cornu perfif. tente, feminibus compreflis, ovatis, cum hilo , non alatis, | 18. Sinapt altera planta eft foliis femipinnatis rotunde dene datis, hirfutis Enum. n. 12 p. 552, Eruca inodora J. B. II. p. 862. Eruca lutea fylveftris » caule afpero C Bi © * id î Hec priori vulgatior Ebroduzi abunde in foflis provenit? tuna se >) o ( SÈ 85 tum ad Arolam inter Aarberg, & Worben, & in Valefia. Inter Laufanmnam , & les Croifettes ad viam. Bafileg prope curiam Na- viculariorum ad Rbeni pontem. In arenofis Wiefe, & Rbeni. Berna etiam circa den Stukhof nafcebatur, nunc deftru&ta. Huic caulis hirfutus; angulofus, caterum fulcatus , pa- rum firmiter eredtus tripedalis, ramofus & brachiatus. Folia Jacobex vulgaris fimilia, qualia Linnzus /yraza vocat, longe petiolata, femipinnata , pinnis angulofis , fenfim majoribus, ultima impare maxima, obtufa, omnibus angulofis, & maxi. mis paucioribufque dentibus incifis.. In caule hec omnia an- . gultiora funt, dentefque tanti, ut folia femipinnata fint. To- ta cum nervis hirfuta fant: Calycis folia patula, duo modice deorfum gibba, omnia fubhirfuta, decidua. Petala longo pe- tiolo, bractea rotunda, de calyce duplo longiora fe efferunt, colore ochroleuco. Glandule quatuor » pofite ut in priori planta 17. Fru@us fubhirfutus, tetragonus, cornu brevi, ca- pitato , obtufo. Siliquarum petioli ad magnum angulum de caule recedunt, ipfae furfum recurve, cauli pene parallele, ob« tufe tetragone, turgide, fefcunciales., : Semen oblongum. Eadem in Arve fl. alveo, inque Veragrico agro, & in Va= lefia fere flavo & majori flore nafcitur. Hexc eft Sirapi fylvefre Genevenfe J. B: II p. 858. in alveo Arve eum; ‘uti ex plantis video, quas ex loco natali «CI. le Crerc ad me mifit. 19. Eruca Tanaceti folio MoRIsoNI pari jure ; ut plereque Bafileenfes & Genevenfes, pro Helvetica haberi poteft, quam Cl. CrareT ad pedem montis S. Bernhardi in valle Augufta le» gerit, & nuper in ipfa Vallefia & M. Sf. Peire Ven. des Cor. PETS, - ia 10-60 PLY ' 20. Brassica perfoliata potelt helveticis accenferi, que cir- ca Miilbuliam proveniat. i L3 ; Car- 86 SE ) o ( S& 21. CARDAMINE foliis pinnatis , pinnis laciniatis, fepe quidem apetala et, atque folis fuis ftaminibus albis, de calyce emi. nentibus, florem mentitur, fed eadem tamen, in ipla Suecia, alias petala alba calyce majora produxit CLinn. flor. fuec. nov. ed, p. 464.) 22. CARDAMINEN trifoliam raràm civem , foliis hederaceis, angulis in argutos denticulos exeuntibus, habuit inter fuas Cl, le CLerc, & in M. Bernhardino CI. viri legerunt. CARDAMINE d/pina bellidis folio, glabra, nuper quidem a me in M. Enzeinda leîta et, & in fummo Pennino a Cl. CraRETO. 23. Sed alia, neque a nobis di&a planta, & ex M. Ba/do cum eo nomine mihi miffa elt, & le@a in M. Sur champ agri Aquilegienfis, aliisque ejus Gubernii alpibus, penitus omnino diverfa. Huic folia integerrima, ovata, radicalia, hirta & af. predine fcabra. Caulis trium quatuorve unciarum , uno alte- rove folio ovato-lanceolato ornatus, fimplex , habitu omnino Turritidis ramofa vulgaris , fed flore toto differt, & fru@u. Flos enim grandis, triplo ejus plantule florem fuperat, idemque petalodem album calycem. habet, deorfum infigniter gibbum. Petala latea, ovata. Siliquas grandes, latiflfimas ad lineam, unciales, cornu breviffimo fimplici, ere@as prafert, & cauli parallelas. Num elaftice refiliant, feque convolvant , non refcivi. .Videtur ex loco natali effe Cardamine 5. SEGUIER Ve ron. p. 387. Nomen meretur, fi glandulas habet, quod nunc quidem expedire nequeo, AraBIDIS foliis radicalibus ovatis, in- zegerrimis, fcabris3 cale fubnudo.. A Turritide minori flore gran» di feparatur, latifque filiquis, & caule non foliofo, ( Si/ymbriur et, neque filiqua refilit ). | PAPILIONACEZ. 24» Afragalorum: primum ..genus oportet expedire., in quo ob fpecimina imperfela , & fru&@us potiffimum defec.. tum multa mihi, dum majus opus fcripfi, dubitatio, neque se " abfque sw ) O ( 3% 87 abfque etrore fuit. . Nunc copia colletta exemplorum, & fruc» tubus maturis conquifitis, haec poffunt expediri. Removere vero oportet ab Aftragalis, primum Trazacan tham, qua alpina fempervirens, flore purpurafcente J. R.H.,.:& GaripEL in ic. InM. Jeinan, Cheville , & inter Javernaz & Qvannaz mon. tes, a D. Ricou primum reperta, tum a D. des Coppers, aliif que; &.jam in Valelia fupra Scion. Radix lignofa, maxima, ramofa; multiceps.. Caules pe- dales ; foliofi, ramofi. ;-Petioli foliorum in fpinulam terminan- tur, eorunique petiolorum reliquie fuperftites, acuminate; caulem circumftant. Folia fubbirfuta, ovatis anguftiora , pin- narum feptem ad decem. Flores fru@ufque ad bafin caulium congefti. Fru@us hirfuti, turgidi , teretes, duri, breves. Calyx hirfutus, cylindticus., -quinque longis & hirfutis denti» bus. Flos longus, fitri@us, dilute violaceus. Vexillum emar= ginatom, venis faturati purpurei coloris pitum. Ala pettolum habent capillarem, hamum brevem & obtufum.. Carina bre- vior, quam ale, hamis brevibus, obtufis , rofltrello purpureo, mucrone perbrevi.- Caterum flos pallide carneus eft. Stami» na novem connata, unum: fingulate. Tuba filiformis longa, fine paullum craffiori. Siliqua ‘conftanter ‘unilocularis ; in ea quatuor nigra reniformia ‘femina , aliquibus membranulis & feptulis interftin@ta , non parallelis ad valvas, fed oblique & tranfverfim normalibus. gi ©. A Maffilienfi Tragacantha, quam a variîs amicis accepi, non videtur differre. Pizzoli rel Sive velis generis tueri dignitatem, five alteri alicui ge- neri addere, certe ex noftris experimentis cum Aftragalo non potelt relinqui. Si omnino alii Cl. viri Tragacanthas bilocula. res viderunt, erit in ipfo genere varietas loculorum. Nimis - 31c ott SU NE. | enim 88 85 ) o ( 8% enim maltos fru&us aperui, ut potuerim in meis feptum pra- tervidiffe. Noftra ad PÒÙacas pertinebit. 25. Porro aliquot ab Aftragalis plantas oportebit remove- re, quas ignorata fabrica fru@tus pro Aftragalis habui: Aftragaloides five Puaca adeo fimilis et A/#r254l0, ut vul go cum ea conjundta fuerit. Neque tamen fola filiqua differt, quam Aftragali nonnulli perinde inflatam habent, & ovatam; fed praterea partium fioris proportione. Cum enim Aftragalis flos fere (tri&us, & vexillum pralongum effe foleat, Affraga- Ioidi multo brevior, & ejufmodi eft quales in Viciis, in iis cer» te quinque Phaca fpeciebus, quas inter meas habeo, & qua- rum tres funt helvetica: I. PHÒÙaca caule procumbente, foliis ovato-lanceolatis : Affraga- . lus quidam montanus, vel Onobrychis aliis J. B. IL p. 339. Affra galus montanus LINN. Spec. p. 960. n. 24, Poft priora leCtus ad pedem rupis glacialis Steinberg in M. Chapuife, Fouly, Orgevaux, Sur champ, Qvanna, Enzeinda, Pra= pioz, Breitlawenen, Stokhorn, Galanda, plerumque in. lapidofis deciduis. Haec planta Aftragalos inter , & Aftragaloides five Phacas, ambigit.. Habet enim filiquam teretem, ovatam, lane ‘ ceolatam, inflatam, hinc convexam, inde cava linea & fulco divifam. In ea linea commiflio valvarum mediam fuperiorem partem filique valde breviter elevatam contingit-, eique ara- neofis nexubus adaptatur; & ex receptaculo utrinque femina» les funiculi exeunt. Semina in duos ordines difpofita utrinque ad decem, compreffa, reniformia. Adulta filiqua calvefcit, & omnino abfque veftigio bilocularis natura eft ,. unaque folia contratto margine lanceolata fiunt, ut alia tunc planta videa- tur. Eos-tamen locùlos non membranaceum'adeo alicujus lon- gitudinis feptum, fed contiguitas receptaculi ad mediam fupes. rioris convexitatis filique fedem elevati dividit. Caterum flo- res breviter fpicati, ad angulos re&tos, redtifque minores, tum ipfi, tum filique eriguntur : iidemque flores breviori funt ve. xillo, = Era = #5) 00 CSR 89 xillo, quam in Affrazalis folent.& latiori, ut Vicîe florem peni- tus referat. Folia incerta figura ludunt, ovata, & ex ovatis lanceolata. Caules foliofi, auriculis ovato-lanceolatis , ad ori- ginem folii pofitis, fpica florali terminati. 26. II. Puaca caule procumbente, folis ovatis, filiquis pendu- lis Enum. n. 10. Affragalus alpinws folits vicie,, ramofu, €$ pro- cumbens , flore glomerato oblongo albo caruleo ScueucAZER izin. VII. p. 509. Affragalus alpinus minimu Linn. fl. lapp. p. 261. T. 9. + I Similibus locis, uti prior, fed aliquanto rarior. In lapi- dofis circa glaciales rupes Steinberg, Stokhorn, Chapuife , Enzein- da. Cl. Ramspexg in M. Martfchen, Galanda, Vere a n. 25. differt, floribus rarioribus, minus in ex- dem fpica numerolis, petalis magis diftin®tis , vexillo ftriato, floribus, & filiquis pendulis, radicibus, que priori pedales, huic minimis; etfi lignofae funt. . Caterum feu@us ejafdem na- ture eft; hirfutus, niger; &uniloculatis, nullo fepti veftigio, idemque in meis curvus: .verum fatis maturas filiquas non vidi. Ab Aftragalis, pariter ut prior, breviori flore differt. 27. III Praca caulibus éreîtis, ramofis, foli ovats : Affra- galoides alpina hirfuta, ereta, folis vicia , floribus dilute luteis TiLLi hors. Pifan. p.19. T. 14. f. 2. Prater eos montes, quos in Erun. Helv. citavi, nafcitur etiam in M. Chapuife, a nobis lelta in Prapioz, in Jeman, Qvane na, Sur champ, aux Nombrieux.. Adde defcriptioni , radicem enormem, pedalem & cubitalem effe, caulem ere&um ad pe- dem, & cubitum, foliorum paria quatuor, quinque , fex, mollia, hirfuta, ovata; ad eorum originem pragrandes ftipù- las, ovato-lanceolatas ;; fcapos florigeros ex alis prodite , fpi- cafque ferre confertas, florumvetiam retrorfum converforum & ‘+ pendulorum. . Calyx cylindricus, compreffus, pallens, nigris pilis hirfutus, denticulis quinque brevibus , nigro pilo totis su Vo VI M barba- ‘90 #5 ).00 (CLS% barbatis.' ‘Flos ochroleucus ,?calyce duplo longior.... Vexillum longe petiolatum,, plicatum.,; ovale & quali mucronatum, album, dorfo, & parte proxima flava :. ale longe petiolata, longe hamate , ochroleuce,; paullo carina breviores: carina. unipes, hamis retrogradis obtufis,. mucrone obtufo, curvulo, flavefcente.. Stamina novem'connata, & decimum folitarium. Tuba filiformis. Siliquae pendula, ovate., mucronate , ftyli- fere, infilate, intus glabre, ‘uniloculares, feminibus renifor- mibus. = 28. Iterum ex fru&us ignoratione mihi, & Linnzo Spec. P. 756.» & ante nos ScHEUCHZERO ‘accidit, ut inter Aftraga. los recenferemus HeDbysARUM caule retto è ramofo , foliùs ovats, fliquis levifimis, ‘venofis: Hedyfarum alpinum filiqua levi C. BL: Fam nunc plantam, multis locis +& diverfis anni tempo- ribus, repertam, utique redius conftituo. Radix longa, ‘craffa , lignofa ,.teres, migra, multiceps. Caulis ereftus, ramofus, dodrantalis;»pedalis,; etiam cubitalis. Sub foliis vagina fqualentes, ficce, longa , ariftate.., Folia venofa , ovata, parium novem &ultra. Spice in fcapis ex foliorum alis prodeuntibus , florefque reflexi & penduli: caly- cis dentes fubhirfuti , inferiori longiffimo.: Flores Hedyfari, vexillo quam carina breviori, reflexo, plicato , emarginato; ale carina breviores, graciles, hamo longo , retrogrado: Ca- rina pene normalis., obtufa, omnibus petalis major, ex ceru- leo purpurea. ‘Fruîtus articulatus conftat quatuor, aut quin- que, articulis ovatis, planis, nervofis, alatis, monofpermis, per graciles ilthmos fibi continuatis. Sibirica planta non vide- tur diverfa, fru@u, flore, folio, habitu. Sola magnitudo flo- ris noftras feparat. Decano 1° Nafcitur in M. Ovanna, Sur champ , Chapuife , Enzeinda, Fouly, Orgevaux , Neunenen , ‘Stokborn , Pilato , Breitlawenen, Wingenalp, Nombrieux > Schilt, montibus Switenfium ; vulgo nem: pe in alpibus. uni n alzi Miei 29. Affra= E “ig do (RR or “29. Afiragali veri:preter hos, quos nunc recenfebo, in Helvetia non funt reperti. Quisdfit Affrazalus Il Crus. p.coxxx1I1, aut C. B. he/veticus, ignoratur, & difficile eft conje@uram fa- cere, quemnam potuerit cum Orobo fy/vatico purpureo verno comparare CLusius. Neque de Affrazzlo 12. 13. & 14. quid- quam mihi ultra innotuit. Vulcarem procumbentem omitto , & Glaucem Rivini. Qui fequuntur, veri funt Aftragali : 30.-I. AstraGALUS caule ereîto, ex ala fpicifero, fliquis tere» tibus hbirfutis Comm. Gott. 1752. cum icone. In Helvetia, circa caftellum O&odurenfe, vetuftate dirutum, in herbofis abunde nafcitur., ibi leftus a me an. 1757. An hic fuerit Affragalus pilofus Linn. Spec. p. 148. Cicer moutanum lanuginofum ereStune C. B. prodr. p. 148. Addefcriptionemalias datam remififfe liceat. 31. II. AstragaLUS caule eretto , ramofo , foliis linearibus hir= futis, fpicws eretis terminatricibus Enum. p. 167. n. 7: Onobrychis purpureo flore CLus. Pann. p. 754. Inter Leucam & Siders in herbofis abunde, etiam inter Or- fieres & Bovernier. Griit Fru@us, quem nunc demum vidi, brevis, vix trium li- nearum, fubhirfutus, turgidus, curvo ftylo inftructus. Semi. na utrinque fere tria, nitida, reniformia, fed hilo emi. nente. i Hi aftragali caulibus funt ramofis : qui fequuntur funt fcapis fpiciferis de radice prodeuntibus, neque ramofis, ne» que foliofis. 32. III. AsrraGALUS cazle diffufo , folis ovatà fubbirfuté, feaps radicatibus, vexillo longifimo, filiquis teretibus Enum, n. 2. Aftragalus monfpefulanus ]. B. JI p. 338. Cidem enim Magipe. PR 2 io 92 | se ) o (SE © lio miffus eft) Linn. Spec. p. 761. ‘îdemque ‘Affragalus ‘alpinus magno flore C. B. Enum. 1 c. n. 3. È Abunde in via Tombey, proxime foper O/ox: tum in Val. lefia. Radix cubitalis, lignofa, inmenfum cefpitem caulium fundit, & iplos cubitalis diametri.. Folia decem parium,; ea- que ovata, dum juniora funt fubhirfuta, & obtufa. Flos lon- gus ad unciam, ftritufque. Calyx longus, cylinidricus, etiam rofeo colore tinttus, fuperius excifus, longis reGifque fegmen- tis. Vexillum, ut in precedente, & in Trifoliis, prelongum, ftrilum, plicatum, emarginatum, purpureum. Ale, quod in tota claffe rariffimum, emarginate , in partem magnam & parvam divife, pallidi coloris. Carina brevior, ‘obtufa’, fatu- rate purpurea. Stamina novem connata, & unum fingulare. Siliqua longa, fine recurvo , tota gracilis, per maturitatem dura, uncialis, teres, paullum incurva, convexa, valvularum commiffera latiori. Semina in utrovis loculo quinque & fex, nigra, reniformia, fed fuperiori parte fuper hilum crafliori. 33. IV. AstragaLus /caps. aphyl , filiqua turgida, ovato- lanceolata, fiylifera, folit ovato-lanceolats, fericews Enum. n. $. T. $. Prater fcopulos Neurenen etiam? nafcitur inter Charat & Saxen Vallefia. Adde defcriptioni folia fericea, fplendentia, nonnunquam fatis calvefcere. Calycem pariter fericeum ‘cum frud@u fuper- effe, qui nigro villo hifpidus, ovalis inflata eft filiqua, conf tanter acumine terminata. Semina in duobus loculis nume- rofa: matura non vidi. È 34. V. Asrragatus fcapù aphyli . folits lanceolatis hirfuti, filigua villofa, inflata, ovata. Enum. n. 8. ic. T. 13. Affragalus Pyrenaicus barba jovi folio non ramofus, flore ochroleuco glomerato ScHEUCHZER Ii. alp. IV. p. 330. Aftragalus campeftris Linw. Spec. 7 BE ) o ( 8% 93 Spec. p. 764 n. 30. » Nobis utique alpinus elt, neque in hu- miliores montes, aut. Juram defcendit. Preter priora loca nuper in itineribus legi ad M. glacia- les Steinberg, & in Wiingenalp, Prapioz s Euzeinda , Ovanna, Fouly, Defcriptioni adde, radicem enormi faepe craffitie, & pol. licarem reperiti. Fru@um brevem , hirfutom s vehementer turgidum, ovatum, ftyliferum, fepto divifum effe. In eo fe- mina numerofa comprefla reniformia, 35. CORONILLA prima Ent, Sve minima J. R. H. nafcitur au Richard, & Sur champ, tum in M. Jeman, & alibi in Gu- bernio aquilegienfi, inque Vallefia. À Ferro equino inprimis filiquis diltinguitur, quas pendulas habet, ex petiolo incipien- tes nodo circulari, deinde articulis conftantes tribus, quatuor, & ultra. Ovati funt articuli, utrinque acuminati , & compla- nati, cum acie utrinque. Facies plana linea eminente fepara- tur. Acies habet alas membranaceas eminentes duas, interque eas duas lineas pariter paullum, fed brevius elevatas. In arti culo femen phafeoli forma, longius, parum inciflum. Tamen etiam folia huic Coronille magis perfeGe ovata, & craffiora funt, parium fere quatuor & quinque in noftris, cum extre- mo impare. Stipule fufca , argute lanceolate, gemelle. Lon- giflima & crafliffima radix. Hec et, quam CI. GacneBIN reperit au Rocher de la Chage des Corbeaux, Milledenx, & è Refrein. Certo cum nomi. ne minime ex Gallia & Pedemontio amici miferunt. Sed etiam Hifpanica planta, in horto culta, noftra fimilis eft, diverfa ta- men ftipulis rotundis, aut nullis. 136. Ab ifta CoronitLA diverfiffima et quarta Enum. p. 574. eretta, folits maximis, ovatis » retufis, in-acumen exeuntibus , fili- uis neque alatis , neque aciem habentibus, habitu minus duro. onf, Enum. Gott. p. 268. Cl. GAGNEBIN reperit au vdl de M 3 Ru, 94 BE ros Ruz. Ego maxima copia in Mi Kuiizberg prope Jenam, tum IMI 10 in fylva Welmefen. Cl. Mree circa Farnfpurg. Neutram, quod mireris, habet Linnaus. quarum utra- que multis locis proveniat, & paflim defcripta fit. 347. OroBus caule eretto , ramofo, folits ovato lanceolatis Enum. Helv. n.2., qui Orobus alpinis latifoliuwC: B. Prodr. p. 149. An Orobu 8. Linn. Spec. ‘p. 729: ? in M. Luan, in Ovaille fylva,.in M. Nombrieux & alibi in Aquilegienfium montofis abunde naf- citur. Ex fpeciofifimis papilionacearum. Caùlis ere&us bicubi. talis, & ultra, folcatus & angulofus: folia numerofa, adfcen- dentia; ftipule fub ramis grandes, ‘deorfum hamata, ex-ova- tis lanceolate, ferrate. Foliorum paria quatuor, ex ellipticis lanceolata, glabra. Ex alis foliorum perpetui fcapi florigeri, foliis nudi, angulofi, dodrantales. Florum fpica laxa, iidem- que, quando maturefcunt, retroverlì, penduli, heteromalli. Calyx cylindricus, compreffus: ejus fegmenta fuperiora brevia, lata, curvula, fe mutuo refpiciunt; inferiora reda, & trian- gularia funt. Flos longus, ochroleucus. Vexillum angultam, replicatum, conduplicatum, quafi emarginatum, dorfo flavo. Ale obtufe, mucronate, carine longitudine, hamis binis ob- — tufis. Carina petiolo fiffili, brattea rea modice roftrata. Sta- . mina novem connata & unum folitarium. Tuba fine latiuf- culo. Siliqua prelonga, glabra, polyfperma; femina matura nondum vidi. Orobi caule ramofo nomen nunc reformare oportet, ut fit Orozus caule ramofo eretto , folits ellipeicis obtufis. ». 38. Vicie nova in Helvetia fpecies noftris addita eft a CI. CiareTto circa Ododurum leda, quam, quia multa habet vulgars multifore fimilia, eo accuratius oportet definire. Vul. go in Vallefia fegetibus provenit. i Caulis se ) O ( 3% 95 Caulis in radicem annuam, exiguam continuatur, debilis idem, pedalis & cubitalis, ramofus, foliofus ; ftriatus, fub- hirfutus.. Stipule peculiares bipartite, portione fuperiori ma- jori, utraque ftriata, lanceolata, ariftata, faepe ferrata: duo- bus inferior inprimis' dentibus, fuperior etiam quinque & fep- tem ita magnis notata, ut pene femipinnata fit. Foliorum pa- ria ad octo, dura ea, nervo confpicuo , linearia, ut tamen la» tefcant ad finem, qui obtufus elt, & arifta diftinguitur,, lata ‘ad lineam. Scapi florigeri quatuor & ultra unciarum. Spica rara, flores in pedicellis vix lineam longis , ipfi à novem ad duodecim numerantur. Calycis duo fegmenta fuperiora bre» viffima, ad fe ‘invicem curva, tria inferiora majora, triangu- laria, ‘omnia fabhirfuta. . Vexillum reliquis petalis multo ma- jus, fature ceruleum, fere totum coloratum ; . petiolo brevi, elevatum, emartginatum. Ala carina Jongiores, -hamis obtu- ‘fis, bra@ea rotunda cerulea. Carina bipes, fiffilis; hamis ob- ‘toffimis, tum mucrone, qui ceruleus elt, cum reliqua carina alba fit. Siliqua glabra plana, lata, &in medio latior; femi- na ad duodecim: maturam non vidiv " Ni Cum defcriptione Vicie. onobrychidi flore convenit C. B. Prodr. p. 149., & cum nomine angufifolie purpuro violacea, fi liquis latis glabris ex Delphinatu miffa et, fed ea, cum femina tantum quatuor habeat,, noftra non eft.. Erit adeo Vicia 6. Linn. / ta Han ‘0. A multiflora: fegetum floribus multo .grandioribus ; paucio- ribus, ftipulis ferratis; filiquis pro portione longioribus , ‘& magis polyfpermis, toto habitu duriori differt. i =} con 391 Chimera; Parifienfe. paffim in Helvetia nafcitur. Re- peri abunde: in \pratis; ad;lacum,.prope.;.Erodunum , tum ad -Broyamcfl. inter da Sauge, &.Sugy ,-& in. pratis. paluftribus inter Chambon & Cheffel, Cl -GAGNEBIN circa Landeron. 0 40. Ioterplantas TroreLur, helyeticas omnes, & circa IuUSTEGINOO eudiniimine» ipo è Our A Vevai IMInmoo BUI LN 96 we ) o ( 2% Vevai inque Aquilegienfi ditione leAas, fuit Anagyris fetida: lo- cus autem natalis nullus additus eft. 41, Inter Genifas certo diverfa eft ab ea, que elt hyperi- ci folio, fpecies a CI. GAGNEBIN reperta a la chaux de fond dans la svande pature la Breche, & in Burgundi Ericetis; tum a D. -CHATELAIN 4° Roulier mairie de la Brevine. Hac ftirps & a me, & a CI. Garcin pro varietate habita Geniffe .2. Enum., vere differt, mereturque novum momen Genist® caule decumbente, ramofo, folis ovat , floribus longe petiolats. Comparavi follicite cum Genifta foliz byperici, cui propior et, & multa reperi fi- ‘milia, etiam angulofos caules & ramofos. . Folia non valde differunt, nifi quod pilofa magisefunt, neque fericea;; cete- rum ovatis longiora., obtufa. . Petioli florigeri incipiunt differ- re: hi enim in byperici-folia, germanica & monfpelienfi , bre- ves funt, linea paullum longiores, ut flores feffiles videantur: in noftra unciam aquant. Potro flos pro portione multo ma- jor eft,, & plus duplo. Calyx, qui byperici-folie {tri&us, fu= periora duo fegmenta 2equalia lata triangula & acuta habet, inferiora tria connata, huic nove campaniformis eft, bilabia- tus & fegmenta duo fuperiora connata curvula , breviter fepa- rata habet. Vexillum ex breviori pro portione petiolo, am- ‘plum eft, & emarginatum , venis piltum. Ala evidentiori » hamo, pro portione latiores. : Carina, que illi obtufiflima, huic roftrum habet, modice acutum. Porro vexillum & carina ly- perici folie exterius fericex funt, in noftra glabre. Totus deni- que habitus in noftra mollior ef, & folia minime aut dura, ‘aut plicata, minorque pars ramorum indurefcit. i Do 42. MepicE 3. Esxum. in colore varietas fere ejufmodi eft, ut exterior vexilli pars ‘ex violaceo in flavam langueat; unde, dum claufus flos a vexillo- fere' totus continetur idem violaceus apparet, explicatus autem ochroleucum colorem ex- pedit, qui in noftris flavo frequentior et. 43. TRIFOLIUM pratenfe purpitetnm minus foliis cordatis. Enum. hero. n.13. p. 585. nunc, utrifque fpeciminibus comparatis, 1 conjun- : 288 ) 0 C 3% 97 conjungo cum Trifolio caule birfuto , fcabro , folits mollibw, integer» | rimisy fpica fubvillofis ochroleucis Cl. LacHENAL p. 2., quod CI. vir in M. Vogelberg, & verfus Schauenbure & Prattelen, & D. BekDOT in Monte Beligardo reperit, ego vero in dominii Ru- penfis pratis legi. Folia ima fape cordata, emarginata ; fupe- riora fub floribus ftri&a & linearia funt, omnia dentibus def- tituuntur, & efhota ab 4/00 pratenfi ditant. Ad originem fo» liorum caulinorum vagina venofe , bicaudes, caudis ex latiuf- culo principio longe fubulatis. Spica brevi petiolo fuper fo- lia fe efferunt, florefque longos & ftritos habent; ochroleu- cos. Dentes calycis quatuor graciles, aquales, imus latior & longior, omnes ex lateribus molliter pilofi. Non habet Linnaus. 44. TriroLIUM flofeulis albs in glomerulis afperis cauliculie proxime adnat& Vait. T. 37. f. 1., & a Cl. LAcHENAL in are- nofis ad Birfam, & a me an. 1757. in arcis S. Tryphon area, cum Medica echinata, makima copia repertum., paullo accura- tius nunc defcribo. Ex una radice, numerofi caules nafcuntur, fecundum terram proftrati, femipedales & aliquanto longiores. Folia firma, fubhirfuta, venofa, obtufe rhomboidea, ex an- gulo initio fato, fine in arcum. Capitula parva , feffilia ad foliorum alas, fubafpera ob calyces grandiufculos. Ii campa- niformes, contratti pene globofi, dentibus quinque triangulari- bus, quorum duo fuperiores minimi, medii mediocrés funt, imus minimus. Flos paullo calyce longior, ftri@us ; inaper- tus, albus. Vexillum plicatum, furfum fiexum , alarum ha- mus brevis, & quatuor petala diftindta. «© 045. In ANONIDE 3. five /pirofa-Iutea minore C. B. funt que emendes.' Adfinis pufile glabra anguffifolie, qua Monfpelio cam nomine winutifime Linn. n. 3. p. 717. miffa eft, tamen dif- fert foliis totoque habitu hirfutis. Caulis humilis,\vix fex un- ciarum, ramofus, parum eredtus, totus obdudtus foliis-& fti- pulis ficcis lineatis, lanceolatis , ariftatis, & dentatis. Folia hirfuta, & aliquantum vifcida , in forti petiolo ternata , pene Pol. VI. N ovata 98 #5 )Y o ( 8% ovata, argute circumferrata.. Flos feffilis: calyx patulus, pro? tande in quinque lanceolatas, lineatas, longe ariftatas, partes fifus. Vexillum pallidum, purpureis lineis pifum., ‘peram- plum, ovale, plicatum. Ala faturatius fave, quam carina longiores, hamate. Carina ad obtufum angulum flexa, mu. crone obtufo , in lato, breviflimo petiolo. Tuba filiformis. Fru&us brevis, ovatus, fub-conicus, turgidus, niger. Semi- na quatuor flava, Phafeoli fimilia, fed breviora. Abunde fe- cundum viam le Tombey & circa Bex, & in M. Fouly. CEN EN e ver 46. LENTIBULARIA wiz/0r in palodofis è la Chetelaz “vallis minoris Monafterienfis reperta eft a Ch Gacnezin, Eam Cl. Linxnzus in flor. Jsec. p. 10. defcriptam dedit. 47. EupHRrasIaM tenuiffime diffeltam vere a vulgari minori flore differre vehementer dubito. Abundat circa Bex, Agaunum, etiam verfus fontem Furez. 48. PepicuLarIBuUs nullam novam fpeciem addo, pleraf- que aliis in locis repertas confirmo. In mucronatis illis fru@ibus fpeciei I. ultime, & procul dubio aliarom etiam alpinarum, loculi fepto-imperfeo diftine guuntur, quod paullatim verfus apicem fru@us evanefcit, ut in fummo cornu loculus unicus fit. 49. PeDICULARIS 3. Eruzz. ab eo tempore a nemine în Helvetia reperta, neque a LinnEo repetita , tamen ab-omni- bus noftris differt , adfinis quidem prima, fed roftro floris multo breviori, foliorum etiam pinnulis brevioribus & obtufis: _Nifi forte, etfî purpurea videtur, flava eft roftrata. da so. Contuli etiam cum CI. virorum plantis meas.. PeDI- cuLaRris I. J. Fr. SEGUIER elt omnino noltra 3. Non autem Pedicw= -_ so JI O CS 99 Pedicularis folits bis pinnatis , calyce non criftato , floribw ochroleuck in fpicam n'dam conzeftis Ck ALLIONE p. 50. T. 11., que quidem non foliorum longiorum de {pica eminentium defedtu a noftra ditfert, fed foliis multo minus profunde bipinnatis. st. PeDICULARIS foliss alterni, pinné femipinnatis,foribw roftra- tis ochreleucis denfe fpicats ALLIONE p. $1. T. 11. differt a inof- . tra atrorubente nervo non foliofo, atque adeo ad eam pertine- re nequit: adque noftram certe PepicuLaRIs foliss alterns, pine ni femipinnatiss floribu laxe €$ longifime (picats Eyusp. Cl. viri p- 54. T. 12. ob eam notam potius accedit. PepicuLarIs Ejusp. p. 52. T. 12. f. t. ab omnibus nof- tris differt. PepicuLaRIS caulibus reflex, fpica laxa purpurea SEGUIER p. 125. elt omnino noftra 2. PepicuLaRIS a/pira lutea Eyusp. p. 126. habet multo te- -muiora folia, & minus repetito pinnata, quam noftra ejus no- minis. — à — 52. Cvmsarariam hybridam effe, & ex utraque Elatine adulterio proveniffe dicitur a CI. Au@ore pluss. hyb. n. 30. Glabritie, fabrica , foliis , fede natali ab utraque differtt, nam fegetales funt, Cymbalaria autem elt muralis, & nafcitur iis locis, quos nulla Elatine frequentat; ab iis vero perpetuo abett, in quibus utraque abunde provenit, fegetibus nempe etiam fri- gidioribus Germania Septentrionalis & Helvetia, VERTICILLATE. . . 53. Nova civis elt-Cassina procumbens, foliis vati, erena- ss, fubbirfutis, fpicis foliofis: nifi a ScueucHZERO forte cum no- mine Teucri inodori magno flore. Itin. V. p. 428. defcribitur, non *addito loco natali. Certe fruus, eo loco di@us, ad Cafidam dui 2 utcun» 100 #5 ) o C 8% utcunque pertinere videtur, cum quatuor ei /oculainenta tribuat . ScneucHzeRUS. Sed azropurpurens flos , quem dicit Itin, VII. p. 519. & nigredo, quam in foliis fupervenite addit ipem Itin. LL p. so. & IV. Lc. & locus, quem in alpium faxofis ponit, tanquam planta vulgo note; denique, quod Steblzie nunquam meminit, quam multo minus quam noftram, raram certe ftirpem, pratervidere non potuit, hac faciunt omnia, ut eum Cl Virum Szebeliniam Teucrii nomine voluiffe. per- fuadear. Noftra enim Caffida unico ha&enus foco in Helve- tia certo vifa eft, in M, Fow!y, fecundum latum; (ab eo ta». amen tempore & alibi in adfcenfu ad M. Barmbardi). Speciofa planta radicem habet fefquipedalem, ramofan, teretem; caulem procumbentem , ramofiffimum , ramis ‘do- drantalibus & pedalibus. Folia petiolata , ex ovatis obtufa, mucronata, & obtufe pariter dentata. Braee ovales, fub» hirfute, integerrime, Flores fpicati, congetti. Spica dum tloret uncialis. Calyx” qualem chara@er generis requirit, brevioris calcei fimilis. Flos fpeciofa magnitudine. labium fuperius ceruleum, fubhirlutum: fegmenta lateralia duo fub- totunda.; pars inferior palati contra galeam tumet; barba ob- tufa emarginata, parva parte caerulea, reliqua alba & pal» lente. Sa i A Caffida fpicis foliofis preter colores differt foliis. gla- bris, bradteis pro portione fioris minoribus , catera valde fimilis. i 64. Salviam helveticis addo: que eft SaLvia foliis petiola» tis, cordiformibus, obtufis, merticillis nudis: Horminum fyIveftre IL — CLus. p. XXIX. Nafcitur in M. Zuan, in ipfo pago Leifim, in pratis circa Efeharpigny, & in rupeftribus prope Roche verfus fcaturiginema le Furet. Folia longe petiolata» circa petiolum emarginata, circum- ferrata, S; db 85 ) o.( $$ TOI ferrata, hirfuta.. Ima faepe duas avriculas habent, petiolo fub ipfo folio adnatas, exiguas, ferratas, a CLusio minime neglec- tas. Caulis longe nudus, frequentibus , nudis, denfis, florum verticillis ambitur, qui breves, aquales, in circulum non lon- gum, multoque foliis minorem congefti caulem ambeunt. Flo- res in hoc genere ex minimis, quos redte Lavandule flores non fuperare Crusius monet.. Calycis dentes fuperne tres ,. infe- rius duo, triangulares, majores. Flos fature caruleus. Ve- xillum cavum, fimplex , integrum , cochlearis fimilitudine. Ala laterales ad perpendiculum longiores, barba profunde ex- cifa. Anthera dux in bifidi filamenti altero cornu fefliles. ‘ $5. HorminuMm foliis cordato-obtufis, caule nudo, Linn. Spec. p. 590. Meliffa pyrenaica, caule brevi, plantaginis folio J. R. Hi Macnwot hors. Monfp. cum icone. a CI, Scnimzius legit in alpe Teuri & Alveney, & mecum communicavit Cl. GesnERUS. .. -Folia ad terram petiolata, perfeGe ovata, circumferrata, Caulis dodrantalis, pedalis, pene aphyllos, prater bra@eas ali= quas, ex ovatis lanceolatas, integerrimas. Verticilli pauciflo- ri, in meis plerumque ad alterun latus converfi, ad caulem feffiles. Calycis de more tres dentes furfum reflexi , duo alti deorfum, omnes ariftati. Flos grandis, peculiariter latus, emi- mente tuba, quem recentem non vidi. 56. CatTARIA bifpanica betonice folio circa Rupem ubique provenit, in fcopulis verfus fcaturiginem le Fure; in fepibus aux Gauges, paflim etiam in via regia. Sed aliam fpeciem Cattaria indigenîs addidit CI. le CLerc, ad pedem M. Jura le&am, quam etiam circa Wafer ScHEUCA- zerus indicat, & abunde ex vallibus trans alpes, Vallefie fini- timis habeo: CATTARIA somentofa , foliis longe acuminatis , acute crenatis : Cattaria anguftifolia minor J. R. H. ; O wi i N33 Cum Se, ny 102 #5 ) o C s% Cum Cattaria vulgatifima convenit, ceternm folia pro portione multo longiora habet, & angufltiora , tota cum cau- le albo tomento obdudta, calycem perinde tomentofum. Flos violaceus: odor virulentus Pulegii. + 63 57. Metissa office. utique fponte provenit, paflim circa Ru pem, Aquilegiam, (a Verpoufaz) Ododurum, a Fulley, — 58. LavenpuLa angufifolia in monte Vuily fuper vineas maxima copia in fabuletis a me leda et, tum a D. Divernor in defertis montium. i 59. Hvssopus ad rupes Valefie & Delphinatus. Rosmarti- nus non vere quidem fpontaneus, in rupibus fupra Zvorze, tum ad pedem gypfariarum rupium prope Bex , aux Gauges fupra Rupem, & alibi fe fponte propagat, atque arborefcit. MenTHA angufifolia I. fpicata C. B. a D. GacnesIN haud longe 4 Ferriere, in Burgundia quidem a Goumey prope» Dubim fl. tum @'/a Zaiche: a me in vallis Vaudenfis viis publicis reperta eft, haud longe Vivifco. i MenTHA paluftri verzicilata , ab arvenfi {taminibus eminene tibus Enwn. Gozs. diverfa , paflim in Helvetia provenit, utcir. ca dAnet, 60. MarRUBIASTRUM vulgare, quod Stachys minima Riv. circà Bevieux in fegetibus legi, & in vineis A#/bufie CI Horer A8. helvet. T. 1. i 61. CALAMINTHA pulegii odore florem valde fimilem habet montane Germanice , cum qua frequentiflima nafcitur circa Ro- che. Sed quae Pulegii odore elt, Horem habet multo minorem, ‘ dilute violaceum, tubam tamen pro portione longiorem, folia rotundiora. Altera habet folia acuminata , grandiora multo, florem purpureum , duplo majorem, tubam breviorem. 62. MoLDAVICA folis fafciculatis, elipticis , integerrim&, nerve ‘ I divi» #5 VD OC 103 divifis: Chamepytis Aufriaca Rivin. T. 73. paffimvin montibus - Aquilegienfibus provenit aux Nombrieux ,& Prapioz, Sur champ, & in M. Richard, i | Cum Rwfchiana. glabra; foliis interris AMMANNI omnino ea- dem planta elt ,, ut-fpecimine Gmeliniano cum alpinis collato facile confirmavi. A. Ruyfchiana foliis. cartilagineis., pariter ex Sibiria mifla, manifefte differt , foliis quidem tenuioribus, ner- vo medio eminente divifis, qui in Sibirica nullus eft, foliis no- vi rami longis, que ifti brevia funt, unde habitus fafciculatus; calycis ariftis multo -brevioribus: . Caterum raeutra, folia par. tita habet, aut fpinarum quidquam. ‘Noftra calycis, fegmenta quinque, fupremum.triangulare latius, quatuor-reliqua anguf- tiora fimilia. Flos uncialis, fature caruleus , hirfutus; labium fuperius incifum; ale five partes laterales ovata lanceolate: barba bifida, circumferrata, maculata. Stamina quatuor, an theris nigris, albo polline. DIPSACEXZ. 63. VALERIANA foliis integerrimis , radicalibus ovatis, caulî- nis linearibus obtufis: Nardus celtica J. Bi T. LII. p. 205. & om- nium auGorum, In tenui gramine altiffimorum montium ad dextra lacus Ferraire, tum in montibus vallis Augufte , donec e regione fis vici Efrouble, & fupra S. Bernhardum Craretus. In M. Scheinberg Switenfium Cl ScHinz. Etiam a Cl. ArcionE ac- cepi. i Plante nobilis charaferem nunquam , quantum video, definitum.; ad recentia;exempla defignavi... Radix odore>forte & ftabili, Valeriane, multis fquamis obnupta., fibras plurimas cylindricas, durafque, demittit, & multos caules producit. Caulis triuncialis & femipedalis, ereus, fimplex. Folia ex radice quatuor, aut paullo plura., .petiolo unciali, latiufculo;; ipfa elliptica, aut longe ovata; obtufa, craffiufcula, pelica 3 n 104 s° #5 Vo Cis In':caule unicum par foliorum linearium obtuforum. Caulem. terminat fpica nuda, duobus, tribus, quatuorve verticillis fio- rum fa&a. Eorum verticillorum quilibet conftat duobus petiolis triforis, in fupremo unifloris. Semina anulo ftriato, deinde evoluto pappo terminata, ut in tota’ gente. Flos campanula lata, patula, quinquefida, aqualis, extus purpurea , intus fere cinerea : fegmenta lanceolata. Tuba flava, longe eminens, terminatur-tribus clavis. Stamina in his exemplis nulla. In aliîs vero floribus aliorum exemplorum tres anthera flave, gran- des, fuis in filamentis extra florem elate , bifide, tum flos purpureus ,-&:taînen femen. Explicat rem Craretus, ut vere non dioica‘planta fit, fed mafcula ftamina prima prodeant, iif- que fenefcentibus piftillum trifidum fuccedat. A CI, Morenio multo majora , ceterum fimilia exempla accepi. i Si Valeriana vulgaris laudes meruit CI. Hit , majorem fpem ab ifta fpecie licet concipere, que in altiffimis montibus nata, multo acrioribus fit viribus, & odore vulgarem. val. de fuperet. ; Celticam vero fpicam Valeriane maxima cacalia folio radi- cem effe (Hit. mat. med. p. 580.), comparatis fpeciminibus, non inveni, neque ea Valeriana in Germania alpina provenit, ex qua in Egyptum mittitur. HasseLquisTIus autor elt. p. 537. De Scabiofa 2. 3: 4. valde dubito. ‘ CAPITATE. 64. CinARA.foliis petiolatis , lanceolatis , ad pediculum emargi= natis: Rbaponticum alterum angufiiori folio' LosEL ic. p. 288. © Nobilis planta, neque nuperis cognita, etfi ad medicina- riam rem pertinet, nafcitur in M. Jeman altiori dorfo aleffa \ Radix Pi #5 ) o (8% 195 Radix crafla, pollicaris, teres, longa, aromatica quando recens eft, per ficcitatem rugas longas agit , & corona folio» rum ficcorum terminatur. Folia ad tadicem multa, lounge pe- tiolata, plerumque ad Lapathorum morem longe lanceolata, ad pedunculum emarginata, per oram non profunde dentata, in parte averfa albo tomento obnupta Non rarum et tamen, aliquot paria pinnarum acutarum & gracilium ad hunc petio- lum accedere. Caulis latus, digitalis, cubitum altus.. Ad cau- lem folia pauca, fimilia, fed breviter petiolata, aliquando pin- nata. Flos femper unicus caulem terminat, maximus inter Ca. pitatas indigenas, ut foli Cinare cedat , biuncialis uridique. Squame calycis multorum ordinum fi: ce, petiolate , fine di- latato, ora lacera & laciniata, ut in Rhapontico vulgari. Flof- culi omnes fertiles, femine columnari, longo pappo coronato, qualis etiam in placenta eft. Flofculi tubo gracili, campanula inclinata ,, purpurea , tuba eminente. JACEA incana capite pini non recedit, etiamfi folia pleraque pinnata & aliquanto, quam noftra planta , magis villofa habet, uti quidem folent in calidis regionibus tomenta foliorum au. geri. Caput enim fquamaque calycis conveniunt. Folia femi. pinnata Mitteri T. 153. in noftra pariter reperiuntur, 65. Carduus y, etfì multiflorum caulem habet, non differt an. 4. 66. Cirsium 2. Erum. abunde reperi in adfcenfa des isles d'Ormond è la Croix, circa molendinum Arveja, & alias in pra- tis vallis Orond del , tum in pratis vallis Jurane. Gacne- BIN d l'echelette fur l’Anvers de Renan, au Bugnenet , aux Convers, + di la ronde de Chaux de fond, & circa Monpelgardum D. de ra CHe- Nat CI. le CLerc aux environs de la Dole, & in M. ad Gex perti- —nente, in adfcenfu a Gex ad Mifoux è la faucille. Idem eft Cirfium decimum Enum., & demum Cirfum nonum ejufd. Enum., quas fpecies expungere oportet. . Vol. VI, O Pro. 106 so ) o CS Proprium huic plante et, habere ima folia integra; den- tata; fuperiora vero eo magis laciaiata, quo altiora funt, do- nec pinnata fint, ut in Polypodio, a quo nomen habent, pin- nis longis, aliquot pregrandes dentes emittentibus, ut in Car= duis turbigatis, per oram molliter fpinofis, extrema tamen più- na femper longiori. Caulis profunde fulcatus, cubitalis & bi- cubitalis, parum foliofus, fub flore tomentofus.. In fummo caule, & in ramis, tres quatuorve flores brevibus in peduncu- lis. Flos conicus, quando fioret , fquamis plurimorum ordi- num, giabris, fublividis, molliflimo mucrone, triangulis, & eo longioribus, quo funt interiores. Pappus plumofus. Flof- culi de more gentis, alias ochroleuci, alias purpurei, cum tu- ba infigniter eminente. Semina ovata è comprefla, linea per- curfa. ‘ Vicinum Cirfio pratenfi acanthoidi folia nulla floribus fub- ftrata habet. - i . Prolifesrum etiam reperit CI. GacnEBIN, fere fingulis ca- lycis foliis in florem imperfeCum exeuntibus, in pratis de Con- ve). 67. Cirsium foliis triangularibus , lunate dentatis, fubtus fo» mentofis Enit. Gott. n. 16. in M. Fouly florens contemplatus fum. Flores in umbellam potius, quam fpicam, feptem vel otto. Calycis folia hic magis, quam in fpeciminibus circa pon- tem Diaboli olim a me le&is, lanata, triangularia, brevia. Flofs culi omnes androgyni, violacei, tubo ftamineo eminente, de quo tuba leviter incifa prodit. Non repugno effe Cirfium Cynoglofi folio HORTI ELTHA= MENSIS, etfi in Anglia, ac Suecia folia lata non habet (Linn. flor. fuec. n. 714.) Serratula vero caule ramofiffimo 6. Zinmi ?. 387. differt flofculis carneis calycem non fuperantibus. 68. Cranum 3. legit D. de La CHÙenat circa Bafileam. DIS. ke >) O (SE °° o? DISCOIDER 69. TANACETUM flore nutante nafcitur in Goldey prope Un derfeen, repertum a D. Berpor, circa Milhaufen a CI. Rister & ad horula diftantiam infra Miche/felden a D. de La CHENAL, denique abunde ad pedem M. D. A4v4/ prope Villeneuve. Cha- ratterem dedi in Esum. Gott. p 371. Ab Aftere omnino re- cedit, cum femina pappo deltituantur, & flofculi in ambitu fe- minini imperfetti funt, & abfque ligula. 70. Abfinthiam Romanum vera indigena eft , & ad rupes citca Lavey abunde nafcitur. Sic & Artemisia foliis duplicato pinnatis , pinnulis parallelis tomentofis Enum..Gott. p. 372. five Abfinthium tenuifolium prove- nit in Rhatie M. Beverin, a CI. ScHINTZIO leGum, tum 4 Com vet, 4 Travers, &'au cul des Roches a CI. GAGNEBIN. ArtEMISIA 6. Eusn. Helv. folia prima fericea & incana funt, ut aliam omnino plantam promittant. _ 71. Artemifie 3. nomine duas plantas Cl. viri conjunxe- runt. Farum rarior eft, ARTEMISIA foliis fericeis, caulinis pinna- tis, radicalibus bi tripartitis. | Abfinthium alpinum fpicatum , foli petiolatis bi trifidis, cau- linis pinnatis CI. ALLIONE fiirp. Pedem."T. I. p. 5. huc omni» no pertinet. | Nafcitur in M. Fouly Valefie, etiam in Prapioz aliisque al tioribus alpibus Gubernii, rarior & nova planta. Folia ad ter. ram petiolata, fericeo brevi & adpreffo tomento obdu@a, in- cana, tripartita. Segmentum quodlibet e& petiolo triparti- tum, laterale inequaliter, medium aqualiter. Ultima fegmen- ta lanceolata, obtufa, in caulinis foliis etiam obtufiora. Cau- lis dodrantalis & femipedalis, non ramofus. Folia ad caulem feflilia, pinnata, pinnarum PRO quatuor, extremo fegmen- 2 to # 108 #8 ) o CSR to maximo, & latiori, pariter fericea. Petioli fiorigeri folita- rii ex alis foliorum, in longam foliofam fpicam digefti, cujus pars fumma denfior et, & petioli breviores, eredti omnes. Calycis folia ovata, fubhirfuta, ora fufca. Flofculi in ambitu feminini, fola cum tuba; femine plano, pene cordiformi, & abfque ftaminibus. Interiores androgyni, cum lutea campanu- la, & ftaminibus. Placenta nuda. Icon BarrELIERII n. 642. & Syrvit Boccone T. 71. huic propior elt. 2. ARTEMISIA foliz ferices, caulinis pinmatis, radicalibus pe- tiolatis pinnatis, pinnis trifidis & quinquefidis : Abfinthium alpinum incanum C. B. : Haec multo vulgatior, in plerifque montibus editis & fri- gidis, alpium tamen, provenit, tum ad Rhenum fuperiorem & lacum Rivarium: in alpibus Urienfium, Angelimontanorum, Abbatifcellanorum ]. GesneR. ScHEUCHZER in M. Joch, Tittifperg, Gemmi. Ego in Gemmi meridionali defcenfu, in M, Scheidek, Mettenberg, Grindel, Wiingenalp , in alpibus Aquilegienfiuam Enzeinda , Prapioz, Chapuife, Jeman, Sur champ , Richard legi; tum ex valle de Bagnes, S. Bernhard & aliunde habui. Alia planta ommnino, etfi leviter adfpicienti eadem videri poflit.. Radix brachiata, multiplex, lignea, teres, tuberculo- fa. Folia ad radicem petiolata, pinnata, pinnarum paribus duobus, extrema impare: pinnarum quelibet iterum trifida eft & quinquefida, fericee quidem omnes , fed anguftiores, hinc acutiores quam priori ; caulis pariter fubhirfutus, purpu- rafcens. Folia ad caulem pinnata, duorum, triumve parium, pinnis anguftioribus, quam prioris, & fimplicibus, lanceolatis; demum fuprema fimplicia, ex ovatis lanceolata. Flores in pe- tiolis longioribus etiam fefcuncialibus eredi, nifi quod imi, fere foii, in gracili pedunculo nutant. Calycis folia hirfutiora, quam priori, viridiora, ora minus fufca , aut omnino alba. Circulus caterum fimilis flofculorum femininorum, imperfec- torum, $° ).o ( $$ 109 torum, cum interiores androgyni fint, & campanulam quin- quefidam , iuteolam habeant. Placenta nuda. Tota planta priori minus dura, odorata , aromatica, uti prior, fed aliquan- tum diverfo odore. Vocant Genipi blanc alpicole, & ea pariter ut Achillea in Pleuritide utuntur. i Inter Sibiricas GmeLini hec eft Artemifia 95. etfi alio cum fynonymo , telte planta ficca MagtInIAanNa. Abfinthium Va» GMELINI p. 128. 7. 62. alia omnino-planta elt, vel receptacu- lo telte, altiori etiam habitu. 74. Giaphalium 3. feu americanum latifolium omnino totum collem late operit ad dextram ville Drakau, fupra Arolam. Non repugno, primordia fua ex horto habuiffe. 75. Gnaphalium 7. Exum. habet multo plures flores fefliles, congeltos, breviores, calycibus villofis, fquamis lanceolatis, ora fufca: flofculos in ambitu pariter femininos, minimo flo- ris tubo, & eminente cum tuba: androgynos tamen etiam nu- ‘ merofos, campanulatos. i 76. Gnaphalium 8. Enum. habet flores tres quatuorve in fummo caule congeftos: fquamas calycis lividas, fufcas, fub- hirfutas, oris nigris, juniores tamen penitus albas. In ambi- tu flofculi feminini pauci, tuba eminente fatti, & tubo flora- li; interius androgyni numerofi. lis campanula quinquefida pallens, de qua tuba bifida cum pappo longe eminet. Folia prima, fubrotunda. In Montibus Sur champ & Richard. Vera & diverfiffima planta eft. Erit Firaco caule fimplici , floribus eylindricis, fufcis, in fummo caule quaternis pappofis. _ ‘77. Alia iterum planta eft Firaco 6. Enum. caule fimplicif. fimo, pauciforo, calyce fufco, glaberrimo: Gnaphalium fupinum La- vandule folio Bocconi p. 107. T. 85. ut videtur. In Wangenalp, Jeman, S. Bernhard, montibus vallis de © Bagnes &c. i i O 3 Huic 110 iS) Ce Huic caules fimplicifimi, dum floret, vix eredi, xgre triunciales, poftquam defloruit etiam femipedales.. Flores in fummo caule tres, duo, fepe etiam unicus congefti dum plan- ta viget; poltquam defloruit remoti: pro portione plante ma. gni, cylindrici, fed breviores quam Filagini 7.: fquame caly- cis glaberrime, fufcis oris. Flofculi in ambitu pauci imperfec. ti, plures androgyni, campanula flava in fufcum colorem de- generante. A Filagine 8. calyce glaberrimo differt, a fpicata, que etiam in alpes adfcendit, habitu paucifioro, flore non co- - nico. Hoc ell ex defcriptione Graphalium 29. Linnei, etfi alia habet fynonyma. De flofculis vero androgynis non ad- tinet dubitare. | 8. PeTASITES foribus fpicatis , flofculis pauciffimis androgyni, calycù folits lanceolats abunde nafcitur in fylva Traverfn , ubi legi, qua itur au Torrent des males pierres, è Roulier mairie de la Brevine a CI. CHATELAIN ledus, & circa Be/elai a D. de LA CHÙenaL, tum in valle 0r0r4 deus paffim, & alibi in frigidis alpium, Breitlawenen &c. usa Cum Pezafite 3. in multis convenit #* diverfa tamen; non folum multo foliorum, & caulis tomento , fed potiflimum etiam fpica brevifima, pauciflora, flore longiori, majori, feg- mentis calycis lanceolatis, qua in Petafite 2. obtufa funt. Chara@ter fimilis, & duo, vel tres unice androgyni flofculi, cum multis femininis. Ei fpeciei utique proxima ell. XERANTHEMUM, a me defcriptum p. 709. omnino varie- tas eft vulgaris Xeranzhemi junioris, nondum explicati , valde ramofi. RADIATE. #79. Inter EriGERONTIS fpecies oportet conjungere duas, quas primo & fecundo loco enumeravi. Nam vere omnine continua ferie progredi licet ab exemplaribus caule unifloro - calyce 5 ) o C 3# nt calyce albo tomento obdutto, que fpecies in M. Enzeinda abun- de provenit, altioribufque montibus vallis Bagnes; inde ad fpe- ciem 2. ejufque varietatem wizorem, cui calyx & folia fubhir- futa, & denique glabra funt, caulis etiam uniflorus, & qua Conyza cerulea alpina nuinor C. B. elt: denique ad varietatem 3. altiorem, cubitalem , foliis etiam ad caulem fubrotundis, cau- le brachiato , aliquot floribus terminato , qua Conyza cerulea alpina major C. B. Varietatem 2. albo flore reperi in Enzeinda; Chapuife, Forclettaz, & Prapioz. Varietas altior crefcit in M, Danfex , Richard, Sur champ, & Ovannaz, Nomen autem me- lius dici potelt EricERON foli& im petiolatis fubrotundi, ad cat= lein lanceolatis, petalis femininis liculatis, go. AsTERIBUS oportet tres fpecies addere , noviter in Helvetia inventas, flavo flore omnes. AstER caule ramofo , foliis ovato-lanceolatis fubtus incanis, odo- ratis, floribus luteis umbellatis : Helenium montanum , falicis folio, fubtus incano VaiLt., ut ex fpecimine ficco confirmor, quoda VAILLANTIO per STRHELINUM ad me pervenit: fynonyma ve- ro huc referri nequeunt, cum Affer.Ill. Pannonicus CLusit di- ferte ab Ill. Viro dicatur odore carere. Paffim circa Bernam a me le&us eft inter Arundines fupra predium Infeliad Arolam f., deinde inter Salices aufin bodenaker, inque infulis circa Hunziken, & in folitudine die Eymatte, au- “tumnalis planta, parum nuperis cognita. Radix lignofa , te- res, deorfum fibras numerofas demittit. Caulis bicubitalis, ra. mofus, fuperne brachiatus, valde multiflorus, redtus, firmus, lineatus, hirfutus, fepe purpureus.. Tota planta odore Cony- ze elt, & pene Palegii. Folia inordinata, ficca; ex ellipti- cis lanceolata, rariter dentata, rugofa, fubhirfuta, fubtus pene tomentofa, alba. Flores in umbellam planam difpofiti, denfe congefti, ad quemlibet ramum aliquot: Calycis folia exteriora lata , lanceolata, reflexa, vaga, duorum ordinum : interiora eretta, & ad floremapprefla pariter duorum ordinum, . dn tala 112 me )) O (CS tala plana quadraginta & ultra, obtufa, quinque dentata, ali. quot ordinum, fibi fere parallela, flava. Flofculi copiofifimi, difcus planus.. Staminum aculei retrogradi, ut Linnzo Iuua fit. Seminis pappus longiufculus. Odores & colores, qui fenfibus percipiuntur , quando conftantes funt, in plantarum nominibus excludere, in anima» libus admittere ejus elt, qui leges nutu figat atque refigat. Sr. IL Aster foliis radicalibus petiolatis ellipticis , ad caulem lanceolatis , fub caulis divifione laciniatis: After luteus major folio fic= cile Rupp. p. 180. ed mee, non vero C. B., qui Zu 4. Linn. /pec. p. 882. uti quidem fufpicor. In Germania legeram Jene, locis a RupPio citatis, tum circa Sa/2derbelden, ad Werram fl. prope Witzenhaufen , & ali- bi. In Helvetia abunde reperi ad oras lacus Lemani, aux Grau- gettes > haud longe Novile. Satis adfinis Afterifco ,' ejufque iconi CLusiana, & ab Af- tere 3. Enum. Stirp. Helv. diverfilimus eft.. Radix exigua, du- ra, capillata, multifida. Caulis hirfutus, purpureus, cubitalis aut aliquanto altior. Folia prima utique cum Succifa conve- niunt, petiolata, elliptica, mucronata, perpaucis denticulis notata, aut nullis, leviter utrinque hirfuta. Folia caulina evi- dentius ferrata, ora faepe purpurea, principio anguftiori , pe- tioli fimili; inferiora latiori bafi quafi caulemi amplexa, ex ellip- ticis lanceolata; fuperiora etiam plicata & laciniata. Flores in fummo caule aliquot, grandes, uncia latiores. Folia calycis exteriora lata caulinorum fimilia, retrograda: interiora anguf- ta, fubhirfuta, apicibus longe lanceolatis, reflexis, laxa, ne- que fibi, ut in Aftere 4. adplicata. Petala femper numerofa, quinquedentata, angufta, plurium ordinum. Semiflofculi mi- nimi, difcus paullum convexus, pappus longus & copiofus. 82. ASsTER foliis omnibus integerrimis , ovatis, tomentofis, cat le unifloro : After montanus hirfutus LOBEL p. 350. Auf E ) o C 3K 0 ... Auf der Kandermatt CI. Kock. pharmacopola: Thunenfis. Circa Kerezen Ch Ramspeg, & abunde in valle angufà. . Faci le adgnofcitur foliis nitentibus, fericeis, craflulis, utraque fu- perficie albo tomento obnupta , ora leviflime ferrata. .Ima pe- tiolata funt, fuprema amplexicaulia , lanceolata. Flos gran- dis, uncialis. Calycis fquama ima nitide, non ita relique, late omnes, lanceolate, in meis fpeciminibus per atatem re- panda. Semiflofculi lati, aurei, quinquedentati. Flofculi numerofiflimi, pàppus copiofiffimus.. Non omnino fingulares, “ fed duo, trefve in uno caule flores fedent. ASTEREM 9. nemo recentiorum reperit. Inule genus, ut a minuto , & in minoribus fpecizbus agerrime percipiendo charatere fumtum , totum artificiale ett. pio Ad Senecionem Il. five Chryfanthemuni alp. 1. Crus. Panu. p. 566. adde abunde nafci in M. Jeman, & popularibus dici Genipi Jaune , & in montibus etiam fupra Bagnes ledum effe, & = rin montibus vallis Augufte, atque fupra S. Berzhar» t4 e . — Calycis fegmenta unius ordinis, obtufa , nigro margine finiuntur, cum pauciflimis, aut omnino nullis fquamis , ad bafin floris accefforiis. Petala lata, lineata , obtufa, incifa, pauca, duo, tria. Flofculi grandes & ipfi pauci: pappus pralongus. bbiziaà 84. Jacobea vulgaris fpecimina prope Roche a la marbriere menfe Octobri reperi, qua perfe@e abfque radiis effent. | SENECIONEM 6. parum diverfum a vulgari Jacobea, cui & ipfi juniori calycem fepe lanuginofum reperi, legi ad lacum lemanum. ; È De SENECIONE 12, 14. 15. 16. 17. nihil porro inaudivi. Vol. VI, i | P 85. dite 314 se ) o CR 185. Anthem MicHeLI Chamemelum quidem eft Varccan- TII, fed ea plante, iquas nune expono ; facile poffunt cum Achilles manere, quarum femiflofculi breves fint latique. Diffi- cille eft, tres, quatuorve fibi fimiles ftirpes feparare, quas ta- men feparare, vel ob vires medicas oportet , quas habent di. verfiffimas, alie acres, aromaticas alie, alia ‘omnino nullas, que fenfibus percipiantur. 86. I. AcHiLLEA fol pinnat& , pinnulis acute trifidis , laxe difpofitis: Parthenium alpinum Crus. Pann. p. 262. hift. p. 336. Anthemis alpina faxatilis umbellata, perennis , calyce nigricante Mt cHELI p. 33., Vetat huc referre Cl SeGuIER, quod uniflora fit. Verum Crusiana multiflora huc MIcHELANIANAM ducit, Hxc fpecies reliquis multo vulgatior, pallim rivos alpi- nos obfidet, ut torrentis Avargon fcaturigines in M. Enzeinda, aut faxa Gemmii, Gotthardi, Grimfule , Furce M., OQvania, Pra- pioz» Sur champ, Richard, & Chapuife. L Radix nigra, lignofa , ramofa, fibrofa, reptans, multos caules producit,, eademque guftata fatva primum , demum igneum in lingua & durabilem Pyrethri faporem relinquit. Cat» les dodrantales, pedales, duri, inferne glabti, fuperne hirfuti, ut petioli denique tomentofi fint.. Folia fature virentia , -pin- nata, ‘petiolo plano ,. pinnis diftin@is planis, decem, duode- cimve parium, quarum prima fimplices, qua fequuntur acute . & fiepiflime in&qualiter trifide funt, ultima fimplices.. Flo- res in umbellam , fex & duodecim etiam fiorum. . Calyx in verfe conicus, cujus folia prima viridia hirfuta, reliquis in or- dinibus lutea funt, cum ora nigertima , ut in Cyano. Petala plana gvata, lata, obtufa, tridentata, alba, decem, duode- cim. Squame inter fiofculos fufca: ipfi fiofculi albi, ftami. num tubas flavus. Planta tota inodora. 87. II. ACcHILLEA aromatica, foliis pinnatis , pinnis fimplicibus pundtatis, glabris: Anthemis alpina faxatilis, odorata minima, perennis, Soribus exiguis umbellatim compattis MicHELI p. 59. Tanacetum | alpinune PARSO) LOC RE 1; dlpinum odoratum C. B. ScurucHZER Usin. ILL p. 242. T. 21. f. 3. I. VI p. 462. Ag SIONI ‘ .C. Gesnerus in M. Brazlio ; J. BAuHINUS in montibus | Rhaticis, ScHeucHzERUs in Pragallienfibus, nos ex M. Jean, Fouly, montibus fupra Baznes, & S. Bernhardi. | Véritable Genipi Medicorum circa alpes medentium. __ Non ftatim definias , num a priori diverfum fit, ut CI. Viri fenferunt, num varietas, ut ego în priori opere. Accu- rate vero rimando hac difcrimina reperi. Radix non acris.. ®" Caules humiliores , minus fub floribus tomentofis. | Folia pal- lidius viridia ,- pinnis plerifque fimplicibus, parium pauciorum, fere fex & odto.; eadem pleniffima foveolarum, hinc pulpofa, & ad microfcopium reticulata. - Squama calycis pro portione - breviores, inprimis fi extremas compares, leviffime ad vitream lentem hirfute, magis compa@e, ora potius fufca quam nigrà. Flores minores. Tota planta odore grato aromatico, penetra- bili, quem etiam culta retinet. Vere adeo differt. Hxc planta ad Pleuritides Febrefque antidotus eft alpico» larum, & in Thee modum pota fudorem movet Jourx helv, 1758. M. Sept.: calida tamen, & nocitura , quoties non fa- nat. Î i Altitudo bicubitalis Achilee Gmet. T. 83. f. 1. vix vide. tur admittere, ut notre eadem fit, cum praterea CI. nofter amicus flores ampliffimos, radicem parvam faciat, nec aroma- tici, gratiffimi, odoris meminerit. : : n . . * . co. 10.188. IL AcHILLEA aromatica 3 foliis pinnatis, pinnulis acutis, villofis. ; vi In M, Fouly Valefia. Multo fubtilius huic a priori eft difcrimen, cum perinde TRESS odora- _ 16 , #5 ) 0 (SR odorata fit, perinde folia habeat reticulàta , & pun&ata, pul- -pofaque: alius tamen, etiamfi etiam gratus , odor eft. . Folia diverfa, tota hirfuta, pinnis plurium-parium, duodecim, fibi propioribus, magis aqualibus, latioribus pro portione lofigitu- dinis, fepiflime fimplicibus, nifi in radicalibus foliis., quibus breviter bifida pinne funt & trifide. Hinc totum folium Jon» gius.. Juniora, qua priori glabra, huic villofa funt; adulta, in hac varietate; pene calvefcunt;' non tamen ‘unquam penitus hirfuties deficit. A floribus congeftis non poteft difcrimen fumi, nam etiam in 1. & 2. faepe perinde congeftos vidi. (Cum nuperiores (tir pium le@iones hoc difcrimen non confirmaverint, poterit prom varietate prioris haberi). 89. Sed alia planta tomento penitus obvoluta in altifi- mis montibus nafcitur, & eft Millefolium alpinum-tomentofim Boccone T. 170. odoratum manum p. 166., qui hoc ipfum vult dici Geripi; utt quidem di- ci meretur. i , Achillea foliis pinniatis lanugine totis obduSis, floribus albis um- bellatis ALLIONE plant. pedem p. 9. T. 2. x Co In eo ftatu , etfi fummarum alpium, tamen vulgatias eft. Scneucuzerus in jugis Averfanorum & Pragallicafiun, & in def cenfuù Farce M. ‘verfus Valefiam. - Ibi. & ego abunde legi : fre- quens etiam eft in M. Bernbardò è in montibus. vallis Bagnes Binterrhein Cl. ScRInz. Humilius aliquanto eft, certe pleramque, nam etiam cu- bitale vidi. Caulis fape curvus, cum foliis totus albo tomen- to obnuptus, ut fere in Creticis ftirpibus folet. Florum um. bella compa&a, calyce hirfuto , oris foliorum fufcis , femiflof. culis nvinoribus fimiliter obtufe incifis. Folia pro-portione lon- ga, pinnis vicinis brevibus , .trifidis, quadrifidis, foveolis bal. famicis minus confpicuis , aut nihil quidquam. = 90. Ve. 3. BE VOL SE 117 90. Vereor, ut Achilea 10, a vulgari fatis diverfa fit, quam circa Branfon Valefie abunde legi an, 1757. ; continuos enim hoc inter, & vulsare Millefolium gradus mihi fum vifus adnotaf . fe. Idem den. 7. metus elt, — .Acmierea 11, feu /utea maxima copia circa Branfon in rupibus provenit. ‘ PLANIPETALE. 91. In hac clafle ea noftra fortuna fuit, ut plufculas ad- dere cives, alias, in quibus heferamus dubii s nunc expedire poflimus. , |. I. LAMPSANA caule nudo indivifo , foliîs femipinnatis , pinnis retrogradis dentatis: Leontodoides alp. glaber, Eryfimi folio è radice craffa fetida Micueti p. 31. T. 28, Dens Leoni minims C. B, ex fide horti ficci. Nihil vulgatius in fylvis umbrofis & udiîs montium Aqui legienfium. Legi fuper Roche in fylva le Traverfin cis torren- tem des males pierres è & in adfcenlu M. Enzeinda. Miferunt CI. Viri Securer & MORENI, Folia ad terram peculiari habitu pinnata, pinnis retrovet- fis, aliquot, non tamen multis, dentibus incifis, fepe fuper fe invicem reduplicatis-& imbricatis. Caulis aphyllus, femi. pedalis. Squama ad calycis bafim accefforia , capillares, ali- que. Vera calycis fquama feptem, nigricantes, lanceolate. Flos, quam Taraxaco, minor, faturate flavus, petalis denta- tis.Semina fufca, columnaria, neque fquamis diftin&a, ne- que ullo modo coronata, nifi fiofculo. dj + 92. II. Lampsana foliis ovatis dentats, caule nudo »- floribus _nutantibus Erium. hort. Gotting. Hieracium VII. CLus, Pannon. | p. 649. abunde provenit in agris feptentrionem fpe@antibus in- ter Hindelbank & Rormooss ad dextram via , que ducit ad op- pidum Burgdorf LE “agli ra 93. Ta- r18 << R8) o.TC8%°- RA 93. Taraxacum 2. eft varietas primi. - Quintum Entm. p. ‘741. mifit etiam CI. ALLiONTUS. Foliis glaberrimis a 6. differt, non tamen, ut vereor, fatis diverfuna eft. fi Ad n. 6. omnino refero Taraxacum ‘7. Enunt,» ut vere fpe- cies fuperfint I. 3. 4. 5. 8. 94. Hieracts accenfere oportet I. Hieracium foliz ovatis lanati : Hieracium montanum ta mentofum Diuc. hors. Elth. T. 150. £. 180. Mitcer T. 146. Radix perennis, dura, fquamis afpera. Ex ea & caules florefcentes prodeunt, & alii, qui altero anno florebunt.. Fo- lia ad terram petiolata, ovata, & paulum lanceolata, margi- ne integerrimo, craffa fubftantia, tota tomento albo obduta, ut in Verbafco. Ad caulem unum alterumve folium fimile, acutum, feffile. Caulis aliquoties brachiatus, triflorus, qua= driflorus. Calycis folia albiffimo longo tomento villofa. Flos flavus. Defcribit Linn. Cent. 1. #. 76. » Ì Legit in rupibus ad Sailor CLareT, tum inter Charat & Saxon ad viam Sedunum ducentem, 95. II. Hreracium caule uniforo, folits ad caulem ovato-lanz ceolatis, dentatis, amplexicaulibws : Hieracium montanum rapifoliun C. B. Prodr. p. 65. Bafil. p. 38. 03; C. B. in M. Wafferfal'legerat, ego diu defideratam plan- tam in M. Luan frequentiffime legi.. Aux Nombrieux rupettri loco Supra les plans etiam nafcitur. Speciofa inter Hieracia magnitudine planta eft, radice lig- nofa, terete, curva, pilis longis barbata, qua funt petiolorum ficcatorum reliquie: foliis ex radice numerofis, longe petiola- tis, ellipticis, lanceolatis, pedem longis, petiolo foliofo: fo-. liîs = Sk ) o Cc 3% 119 liis vero ad caulem quatuor vel quinque, amplexicaulibus, au- riculis obtufis, margine dentibus longis rariter ferrato. Figu- ra folii ex ovata lanceolata eft, acuta, eademque. tota glabra funt, nervo folo villofo. Caulis cubitalis, longe plerumque uniflorus, raro biflorus, craffus, lineatus, fub flore albo to. mento barbatus. Flos grandiffimus, fere in tota claffe magni- tudine eminet. Calyx pilis & tomento nigro barbatus $ caete- ta lignei coloris, fegmentis latis, trium ordinum. Color fla- vus, & numerus femiflofculorum maximus. Linnaus non habet. - Hieracium 24, GmeLInI T. Io. a nobis in horto Gottingenfi cultum, differt caule ramofo, mul tifloro. i | Poi An fuerit Hieracium alpinum villofum , Pulmonarie folib cau= lem ambeuntibus CI. GarciN, leétum in fylvis fupra Valangin ? 96. II. Hreracium foliù lanceolatis $ glaucis ,' caule brachiato multifloro: Hieracium VI. montanum CLus. Pannon. p. 645. 646. Hieracium montanum anguftifolium nonnihil incanum C. B,, fed noftrum non eft uniflorum, neque fcabrum Linn. fpea P. 799. In rupibus, quibus eremita Agaunenfis cellule fubjiciune tur, maxima copia provenit, tum in arenofis de /a grande eau: & O@oduri; etiam Verona nîiiffum a CI. Morenio.. Radix perennis, lignofa, fufca, teretibus &. craffis fibris capillata. Folia ad radicem plurima, ad caulem perpauca, glauca , longe lanceolata, acutiffima , vix fupra o&o lineas la» ta, rariflime dentata, ad caulem nulla fere, nifi ftipule. Cau- lis durus, ftriatus, brachiatus & ramofus , multiflorus, non tamen in-umbellam, cubitali. Flores multo, quam in Hiera- rn pilofelle fimilibus grandiores, calyce nigro farinofo; hir- Uto. x Idem 120 sE DOC | Idem crediderim efle Hieracium alpinum Scorzonere. folio ScHeucHZER. Ezun. n. 27. | 97. Ad Hieracium 10. five radice premorfe adde ,.in ca- lidioribus Helvetia non folum vifcidum, fed grate etiam odo» ratum nafci, cum radice craffa » lignofa, teretibus radiculis. capillata. Folia ei ima petiolata, ovato - lanceolata, per mar- ginem longis dentibus, fere ut rapifolium, ferrata, ad caulem ovato-lanceolata , vix dentata. Caulem habet hirfutum, cubi. talem, aliquoties brachiatum, fingulo ramo multifloro , petio- lis villofis unguentatis. Calyx obfcure viridis , pilis & ipfe capitatis, globuliferis villofus. Meretur nomen Hiegactt folié ovato-lanceolatis, obiter dentatiss viftidis, caule brachiato, multifloro. - Linnsaus-non habet; nam ejus Hieracium premorfum a noftro differre videtur calyce non hifpido, odoris & vifcoris abfentia V. flor. fuec. p. 273. 9g. Emendare etiam oportet defcriptionem Hreraci 10, five foliis amplexicaulibus pilofis , rariffime dentatis, caule multiflo= ro; quod Hieracium montanum majus latifolium TAB p. 1036. Legi in pafcuis M. Jure, in letis pratis M, Jorogne, in adfcenfu aux Granges ad Forclaz a Chapuife. 4 A Griesbachiano latifolio differt omnino. Folia ovata acu- minata , ex ora pilofa, pilis de nervis omnibus , totoque rete inferiori exeuntibus: ad caulem amplexicaulia, auriculis retro= cedentibus, obtufis, dentibus ubique breviffimis: cubitali cau- le, floribus in fumma planta numerofis, multo, quam in lati= folio Griesbachiano, majoribus, calyce nigricante , duris & nigris pilis barbato. Non habet Linnaus. | 99. Hieracium latifolium montanum alterum , Genevenfe,. folio Conyza majoris Monfpelienfis J. B. Il p. 1026. Hiera= - = a ©. IBS D'O.C 8% 121 Hieraciuin montanum alterum leptomacrocaulon COLUMN. Fc- phraf. p. 249. ic. p. 248. foliis convenit ; flores ‘vero nimis multos habet... Noftrum habet folia , nervis exceptis, glabra, longiora, anguftiora, multo frequentius dentata, avriculis acu- tis ariftatis caulem amplexa; florem, quam fequenti, grandio- rem, nigris villis barbatum. Dixerim Hieracium folizs ample xicaulibus ferratis auritis, auriculis ariffats , calycibus villofis, 100. Denique Hreracium foli& ad caulem glabris, ferrate, lanceolatis, fupremis profunde difeîtis : Hieracium latifolium glabra ex valle Griesbachiana J. B. T. IL p. 1023. Mieracium 21. Gme- LIN T. IX. Comnino, ex foliis & calyce nigris pilis hirto) in fylvis noftris humidis pratifque familiare, ab utroque diver. "fum eft. Cum proxime priori convenit foliorum'’nervis infig» nibus, foliorum crebris denticulis, auriculis acutis, foliis etiam magis. glabris, abfque pilis. Differt dentibus foliorum multo grandioribus, floribus exiguis, calyce nigro paulum, & multo ‘minus quam priori barbato , ftipularum fub caulium brachiis hamis imis adeo profundis , ut folia pene laciniata fint. A pe- nultimo 98. glabritie, dentibus & auriculis, cauleque glaber- rimo differt.- i 1or. Expungi poffe credo HierAcium 2, IT. 15. 19. De 24. 25. 28. 30. 31. porro oportet querere , & del 14. dubitari poffet, an pro varietate haberi preftet. \ to 102. Intybi duas fpecies hirfutas, ut diftinguerem, elabo- ravi. Ergo IntvBus folis omnibw ellipticis hirfutis, ferratis, qui Hieracium fruticofun latifolium birfutum vulgo dicitur, cumque eo nomine ab Ill. DiLtenIio ad me miffus eft, & O@odaori, & in via Tombey, tum Berna; tum in prato‘ precipiti CI. Medici D. IrH fecundum oram pinaftreti: Da/ho/zlein provenit , is quidem fimilis Intybi glabri elt , durior, caule firmiffimo, re&ifimo, in fuma planta paniculato, catera vix ramofo: foliis ad cau- lem numerofilfimis, denfe congeftis, firmis, ficcis, hirtis, el. lipticis lanceolatis,, paucis , fed magnis dentibus ferratis , {qua- Vol, VI. Q marum 122 #8) o CR — marum calycis lividarum ora pallente... Uniflorum reperit pro: pe Baztenberg Cl. Berpor. Non habet Linnaus. 103. Alter autem IntyBus. folis inferioribas ellipticis. hirfutis fervatis, fuperioribus ovaio.lanceolatis , quem Lierac fruticofune latifolum folio fubrotundo vocant, ommnino diverfus, Gottinga in fylvis provenit, altior quidem planta, & bicubitalis, fed debi- lior. Folia inferiora quidem fatis fimilia habet, fed fuperiora longe diverfa, feflilia,, lata, brevia, ex ovatis lanceolata:: ca- lycis fquam® etiam-tote nigra funt., & flos potius grandior. EA Hieracii Sabaudi varietas. Erinus queibrifcomi MarttH. diBa J. B. T. IL p. 1030., & Hieracii Sabaudi varietas altera ibid. Hieracium 30. GmeLIn. T. 24. | Receptaculum s quod nudum vocat Cl. Linnaus flor. fuee. p. 274. omnino alveolatum elt, uti memini me a. 1750. Cl Missa jam oftendiffe. Inter ftirpes D. le CLerc fuit Hieracium fruzicofum ,, folio anzufi iimo, lineari, incano , glabro, cum uno alterove dente, quod nunc non memini me alias reperiffe. .Crepim, que Hieracium denti leonis folio , flore fuaveruben- te, inM MWafferfall nafci fcribunt auCores der Basler= Merkwiir= digkeiteu p. 1800. Nondum audeo inter noftrates referre. 104. -Scorzonere due helvetice, quas dubia ex fide, ne- que vifas. recenfueram, nunc abunde le@as facile conftituo. I. ScoRZoNERA caule nudo , unifloro, foliîs petiolatis ovato= lanceolatis: Scorzonera hbumilis latifotia Pann.II. Crus. hifl. p.cxxxviti. abunde provenit Rupe, Agauni, circa facellum- N. Daine du Sex &c.. Radix maxima, tefes, anulata', corona L'A orti ad exi- . tum de terra ornata. Folia ad terram plurima, longe petiola- ta, nervofa, glabra, ex ellipticis lanceolata. Caulis pedalis, fimpli- i; #5 ) 0 CSO .- 383 fimplicilimus, prater aliquas , ex ovatis lanceolatas ligulas, nudus. Flos in fingulo caule unicus, grandis , calycis foliis 3. & 4 ordinum triangularibus, eo latioribus, quo interiora. Petala numerofa, pallide lutea, lineata , dentata. Hanc non vifam pro Germanica habueram. 105. Il Scorzonera caule nudo uniforo è foliis linearibus “mervofis: Scorzonera humilis angufifolia Pann. III. Crus. ibid. An Scorzonera caule fimplici unifloro , foliis ex lineari lanceblatis GMELIN ffor. fibir. T. 2. T. 1. . Radix fimilis, & pariter pilis coronata: fimilis etiam caulis fimpliciffimus, &: flos, minor tamen. Folia vero an- gufta, nervofa, linea non latiora , cauli aqualia. Fios fimi. lis, fed minor, petalis pariter lineis ftriatis , quas purpureas fuiffe vidi. Semina fulcata; curva, feflili plumofo pappo-or- nata. i \ Au Tombey inter Aquilegiam & Ollon primo vere floret. A caulis baf vilofo nomen fumi nequit ; quum fpecies I. perinde villum habeat in fumma radice; neque pediculus-nof- tris incraffatur,. [1 I 24 : alati PESSSSS EI Ga vodododododedododoccetvò UUUNNR WCATA RP CU PATO ceto ae etc dg ALBERTI DE HALLER EMENDATIONUM & AUCTARIORUM AD ENUM. STIRP. HELVET. ei RE TINUATIO. EV. I7U6: 1, x —r———————————————————«€€€€_«_«€4{ÒNRN RESINE NI? — ___ \ MeNnDATIONESs pergo dare ad magnum Enumerationis opus: È neque alio labore deleîtor magis, quam co, quem in meis vitiis corrigendis pono. Accedunt ancaria aliqua, ex iti- neribus, qua vel ipfe fufcepi, vel amici , vel homines, quos ad conquirendas Itirpes paulatim quafi manu duxi. PreTER priores montes compilate funt hoc anno alpes, que a M. Fonly fecundum meridionalem alpium catenam, fum- mis fubjetti fcopulis, tendunt pene ad M. Sanetfch five Sercin, Nomima funt Darbon, Chamofence, Lodze, Vaufey, My, ubi glacia- les rupes, aliique. ‘Hi ad meridiem: contra ad feptentrionem a M. Prapioz ad orientem fecundum fummas pariter alpes ad M. Andon ufque. Iterum fumma Valefia, fontefque Rhodani: & Sempronius M. eique vicinus , glacie plurima confpicuus Rosbo- den, tum Kahlenbere & Stafelberg : inque eodem jugo, fed ma- gis ‘ad occidentem M. $. Bernhardi, Bazon, Lofen, Menove, hi vallis augufte: tum glaciales montes Plandujoux , & Chalet ae & Chalet deffous, & Cordonet , montesque Clonpré, Chouffe, & Chalant. ur #2 ) o ( 5% 125. | Chalant. Iterum magis ad occidentem montes vicini inacceffi fcopuli dent de Midi ; montefque Sabaudie' contermini circa Pierre Platte, a variis meis aut amicis, aut miniftris funt per- curfi. Porro ipfe in praealtam vallem les Moffes & M. Liozon deffus adfcendi, qua ex lacu torrens /e Hongrin provenit. Sep CI. de Saussure M. Salevam , Toiry, rotrons, Mole & glacialium rupium pedem circa Chamouny, Brevanne & Gla= ciere des Pelerins perluftravit. ‘Neque penitus ingrata fuit aut Valefie aut hujus Veragrica vallis planities. Qua nunc inve- nimus, aut nova, aut addenda prioribus ;. ea hic breviter ex- ponemus. Roche d. 3. Nov. 1761.. / MUSCI 1. Lichen coraloides alpinus ramulis teretibus pallide fulfures in exilifinios ramos ad extremitatem nigricantes &5 crifpos divifis Emend, III. n. 17. in M. Fowy nafcitur, durus, glaber, fi&ulofus, extus fulfureus, intus albus: ramis fubito fere in plurimos alios . fubtiliffime divifis, qui furculis &gre confpicuis terminantur. ‘ Admifcet fe ad minores furculos color ater, & paulatim auge- tur, ut in ramis majoribus cum flavo colore miftus, minimos _furculos folus'teneat. Receptacula non vidi. © 2. Lichen, qui Ufnea flava polline concolore undique adfperfa Rar. n. 110. abunde in M. Fouly provenit. 3. Bryum fol capillaceis beteromalis operculo ariftato, pedi- ne brevi ab omnibus adfinibus fatis differt, & in valle Frenie- res circa les Plans abundat. Caules perennes, inferiori parte flavefcentes, ficci, foliofi Summi vertices coronantur rofulis foliorum pene capillaceorum, ex luteo virentium , &'ad alte- rum fere latos converforum; originem tamen latam habent; Bal progreffum lanceolatum. A flave ex origine novi germi- 3 nis, 16. Bo ) o CIR nis, dum calvptras gerunt, breves; deinde, quando capfule nunc maturantur, unciales: Capfule erede, cylindrica, pec- tine brevi, qua nota a crizito Emend. III n. 47. facile diftin- guitur; Sicc®e eaedem infleduntur, non tamen cernua, fed ca- fu quafi curvate. Operculum longum, ariltatum. 4. Accuratius nomini Bryi tenws fiellati feti purpures Dit- LEN. /y/v. n. st. convenit aliud Bryum in vallis Freniere humi- dis rupibus frequens.. Viridifimum & velutinum tapetum effi. cit, cauliculis confertis, aqualibus, re&is, ima parte fufcis, fuperne ornatis foliis latiufculis, qu in gracilem pilum abeunt, & ita difcedunt ficcefcendo, ut tereti cauliculo ftellam infidere credas, multo tamen anguftiora, quam Bryo feta bicolore. Se te ex juniorum germinum initio, rubre, fumma parte flava. Calyptra flave, nitentes. Capfule eree , cylindrice , per ficcitatem cernue. Operculum conicum, non ariftatum. -s. Brvum ampullaceum foliis ferpylli pellucidis , collo craffiori Ditten. 4. In M. Richard. Rofula funt foliorum latotum, lan. ceolatorum, in pilum exeuntium, ad terram feffilium, in flo- - rente planta. Matura enim caulem teretem , foliofum habet. Seta humilis 3. 4. lin. pallida, dum calyptram gerit ; Matura rubet, & ad unciam excrefcit. Ipfa jam calyptra peculiari eft_ habitu, flavefcens, nitens, lata, fimilis cono, qui globulo-in- fideat. Capfule mea pendula, principio angufto, deinde pi- riformi ampulla, operculo conico , brevi. DrLLENIUS in eo unice diflidet, quod capfulam non facit pendulam. ò 6. Brvum foliss lanceolatis congeft& , calyptta pendula, opercu- lo mamillari. Poffet effe Brywn pendulum hornum, molle, foliis €5 lanceolatis € graminez Ditr. n. 70. In M., la Varaz, Cha- puife.& valle Freniere. Caulis purpureus, te@us foliis fubinde majoribus , uti fuperiora funt, & magis congeftis, teneris, virentibus; non ferratis, ovato-lanceolatis, breviter ariftatis. Sete ex fummo caule purpurea , unciales. Calyptre ftri&e, lutea ; fine obfcure viridi. Capfule longe, graciles , cylin- drice; operculo perbrevi, mamillari: per ficcitatem dolii for= i mam _ _ #5 ) o ( S& 427 mam adquirunt, ut fint in medio latiores, pe@ine albo, ex- demque & pendula reperiuntur,, & inclinate. 7. In Bryo 56. Emend. III. aliqua omnino emendo, poft- quam innumerabilia fere fpecimina cum Byo 154. contuli. Huic n. 56. nomen confervo Bryi folis ovatss ariflatis , capfulis nutan- tibuss operculo mammillari Emum. tab. 4. f. 4. idemque effe credo. Bryuin pendulum, foliis variis pellucidis è capfulis ovatis DILLEN. n. 79. Huic, in montanis non raro, folia ovata, eo magis con- -gefta, quo funt fuperiora, viridiffima, Aquifolii fimilia, fer- rata, cum nervo firmulo, ariftata. Sete, quam fequenti, bre- viores, folitatie , robuta, flave, deinde purpurea... Capfula craffle, turside, mature imprimis, breves, miniata, latiores, quam fodalibus, & cinnameo colore, pedtine pallido. Oper- culum breve, acuminatum, fubrubrum, quod evidentiffimum difcrimen a fequenti eft. Habet etiam reptantes cauliculos. 8. Contra Bryum foliis lanceolatis, acutis, ferratis , capfula ventricofa, operculo arifato Enum. n. 32. tab. 4. f. 5. minus adhuc rarum, folia habet per caulis partem minus longam congefta; & fere unice in fummo caule, .magis patula quam prius, pariter valde ferrata, & per atatem crifpa magis, potius pro portione longiora. Seta una, plurefve, ex fumma foliorum rofa, pur- purea, robulta. Capfula crafla, etiam ventricofa; fed opercu- lo acuminato , longe ariltata, & ipfa per etatem cinnamea fit & pendula. Calyptra alba, nitens; Alii caules longe ferpunt, foliis rarioribus & rofulis absque fiore preaditi. 9. Brvum ffelare hornum fylvaticum, capfulis magnis nutanti- ‘bus Dirt. n. 71. paffim colleftum habeo. -Habet folia longio- . Ta, quam Bryum n. 56. quod proximo loco dixi, non ovata, ‘arifta brevi, fub apice ferrata ,. plura, & longiorem ad caulis partem congefta, adfcendentia. Sete potius longiores ; cap- fule multo longiores , inclinate, operculo mamillari, 10. Ad i SASA wo.) o C 3% | 10. Ad Bryum palufire fcapis ‘teretibis. ffellatis capfulis magnis fubrotundis Dir. n. 2. addatur i‘ Seta:dum floret brevis, vix uncialis, calyptra alba, fuperne cionamea. — Capfula lineata, curva, fuperne convexa, rubra, parte concava viridi. rr. Ad Brvom /anceolatuim bimum, fetis ES capfulis longis pen- dulis Dit. n. 73. Duas plantas hoc nomine conjangi nunc video. Prior, zenuifolia, quae planta elt Dittenn, habet cau- les prelongos, triunciales & ultra, rubigine obfitos. Superior pars caulis foliofa, foliis inordinatis, a caule recedentibus, pa- tulisque, debilibus, longe lanceolatis, fuperiori in parte caulis congeftis, fine pallida rofula terminato. Sete ex profundo, fub novo unciali germine prodeunt, triunciales, rubre. Ca- Iyptra tota purpurea, fpadicea. Capfula longa , prope origi- nem latior, operculo conico, mucronato, nonnunquam quafi breviter ariftato : mature cernua fint, & pendula, dolii for- ma, collo angufto, ultra originem latiori, operculo flavo. ri. Altera fimilis /azifolia fpecies mihi eft Brvum foliis imis patulis ovato-lanceolatis » fupremis congeftis myofuroideis. Catles, fere ut in priori n. 10., etiam purpurei. Folia rara , diflita, patula ; ovato - lanceolata, ariftata; in fumma planta collec- ta in clavam incurvatam, teretem, myofuroideam, pilofam, pilis nonnunquam ad alterum latus confiexis. Seta ad imum novum foliofum germen prodit , triuncialis. Capfula furfum craffefcit, pe&ine longo, operculo ...puto acuminato. In al- pium paludofis. 12. Bryum foliis ovato- lanceolatis, caulibs prelongis, rubigi- nofis, capfulis pendulis, “Caulis, qualem nomen dicit ; folia circa fummum verticem in teretem figuram colleda , nonnunquam tamen patula. Ex fumma rofula & feta prodit, &' novum ad latus germen. Seta fortis, brevis, rubra, fuperne pallens, calyptra rubefcente: eadem in feniori planta quadruplo lon- gior, triuncialis. Capfula lata, ovata: pelten albidus: oper- culum. . . . Alii caules rofula folioram in pilum abeuntium ter- minantur. Crederem efle Bryun 72. Ditt.. 1 Cate. , Me Do (CI 129 Caterum plufcula obveniunt Frya Dilleniana , qua accu- ratius infpe&a fetas habent de gemma conica prodeuntes,\adeo- que ad Hypna pertinent; ipfum Bsyum feta bicolore vulgare, alia» que, qua alias narrabo. 13. JUNGERMANNIAs tres prioribus addidimus. Primam dudum vifam , quam nondum recenfueram , cum florentem non vidiffem, & necdum florentem reperiffem : tenera ett, cetera grandior, planis, longis cauliculis, foliis perfe@e patu- lis, ora integerrima, fine obtufo , neque auriculata, neque imbricata, fed lata diametro cauliculo ad perpendiculum ad- plicata, ambitu femielliptico libero, ha&enus imbricata, quod . aliqua particula folii vicinum utrinque folium contegat. 14. JUNGERMANNIA minima, durior , foliis auriculatis bicuf= pidat, fubalpina eft, ex minimis, inque ligno putrido nafci. tur, foliis primis alternis. Eorum figura difficulter perfpicitur, denique in tepida diffoluta, lente vitrea adhibita, fuerunt ejus- modi: Alterna funt, & obliqua appendice caulem ample&un- tur, quales appendices caulem efticiunt fpirali quafi funiculo obdu@um. Ea appendix in alio , quam reliquum folium, pla- no pofita, abit in ariftam fubtilem, breviorem. Reliquum fo- lium latum, lanceolato fine etiam in ariftam terminatur. Nifi lentem adhibueris vitream, fubrotunda viderentur-folia, & in- ter ea tunc vidi fimilia imis DiLLENIANIS in Lichenaffro n. 17. five L. pinnis auriculatis majoribus €$ non crenatii », demum alia bipartita obtufis lobis ,, qualia Vir Illuftr. pingit, ex retradtis foliis quafi nafci vidi. Eadem in fummo caule, pallida, ferrata, ta ida veli in quo credas te fubrotundi aliquid ‘videre. - 15. Subalpina elt JunGERMANNIA caule ‘ramofo, plano, Lauri alexandriné, fed minutifime, fimilis, ramis & foliis patulis five in eodem plano difpofitis, his raris, qua obiter {fpeGata lanceolata videntur & fimplicia: fed expanfa, & lente vitrea augente admota, videntur pene quadrangula, longiora, ora ulteriori breviter tridentata. In fummis foliis etiam habet Vol, VI. R folio- 130 | se ) o C 8% foliorum rofulas, in quibus pollen niger eft.. Peculiariter te- nera et viridisque. Dixi JuNGERMANNIAM cale ramofo , folits patulis , apice tridextato. Nibil in Ditrenio fimile reperio. Poffit ad Mnia referri. » 16. Preter Marchantiam minorem reperi etiam in fubalpinis aliam capfulis quini pileo breviter conico, qua Lichen pileatw par- vus folis crenatii Dittenit. Folia absque reticulo fimplicia, ad , lentam vitream fquamofa, aut villofa. Germinum capfale, & petioli, nigri, unciales, ex gentis more. Sed pileolus brevi. ter conicus, obiter quadrifidus & quinquefidus, ob tumentes quatuor, aut quinque rotundas capfulas ( fex Ditt. ) opere re- ticulato teltas, 16: * Filiculam alpinam crifpam Emend. I. n. 10. comparavi cum Filice noftra 2., & cum Polypodio 10. Enum. Ab utraque valde diverfum eft, a decimo quidem, quod foliorum integra divifione eam filicem fuperet. Nam folium quidem integrum pinnas fimiliter diftantes habet : fed pinnule habent fuas fecun- das pinnulas diftantes, & remotas. Hx pinnula fecunde ite- rum femipinnate in quinque, aut quatuor, aut tres tertia di. vifionis pinnulas abeunt, quarum finis obtufus eft. - Albi flo- rum acervi rotundi , ut poffunt, per gracilium foliorum etiam oras difperfi difponuntur. APETALA. 17. In Salicibus locus et emendationi. Et primo SaLix illa moyriilli fimils, 96. Emend. III. abunde le@a eft variis locis, in Prapioz , Fouly, & alpium catena, qua ab Fazeindaz M. fecundum meridionale jugum procedit. Vimen rogofum; etiam pedale. Folia conferta, parva, junioribus fubfericea, adultis glabra, elliptica, utrinque valde nervofa , per oram fubtiliter crenata, firma & folida. Juli in longioribus pediculis fe fuper folia'ef- ferunt, unciales, angufti. Squame lanceolate, fufce, pilo- fe, tum capfule, que longe & graciles dum florent, adulte VA glabre, ES.) o C 3% 131 labre, flave, latos faciunt julos. Squama pilofe manent. Dubito, etfi firmior videtur, & nihil habere pellucens, num a n. 95. vere differat, Oportet ea dubia-multitudine iteratarum obfervationum fuperare. 18. Saricis foliss elliptic& integerrimis utrinque tomentofis nio- mine duas fpecies contineri nunc perfuadeor. Nomen reti- nebit rara fatis, & alpium fummarum planta, fimilia folia ha- bens albe arborefcenti , tantum ut plus habeant quafi fubftan» tie, & nervis confpicuis deftituantur, & crenis; longe nem. ‘pe elliptica, & longe lanceolata funt, villis fericeis adprellis nitentia. Rami juniores fubhirfuti, adulti fufci, mitentes, gla- bri; Flores, quales in Emend. HI. defcripfi. ù 19. Sed alia, quam tunc conjungebam Salix, & quam in Enum. tab. 5. pinxi, dixique ad n. 20. ea utiqde diverfa eft, eamque dico S. foliis ovats fubtws fericeis, capfulis tomentofis. Naf= citur in M. S. Bernhardi, Simplon, Stafelbere, Richard , Boulai= - re.. (cum priori.) Cortex potius rugofior eft, & durior. Fo- lia etiam juniora, ut ex gemma prodeunt, parte prona vi. ridia, pene glabra; inferna fericea , nervo potiflimum niten- te non reliqua lanugine ; matura tota fuperne glabra. Figura ceterum, quam n. 18. brevior, ovata, rariflfime ferrata. Juli . fiunt fquamis fufcis, tomentofis, toti caterum fericei. Squa- mx mafcole femininis breviores, 20. Graminibus pauca addo. In altiffimis montibus gla- cialibus Chalet def, ad dextra M. S. Bernhard nafcitur AveNA locufts dianthis denfe fpicats elegans ftirps & propria , quam ip- fam ex ScHEUCHZERO p. 221. tab. 6. excitavi Ewmend, III n. 135. & ad quam’ aurea illa ScHEUCcHZERI Avena pariter pertinet. Ra- dicula intricate , minime , producunt bulbillos numerofos, ‘qui culmos vix femipedales ordiuntur. Folia mollia , paulo caule breviora, linea paulo anguftiora , non patula, neque arundinacea. Spica valde conferta, junior tota quafi aurea & | nitens, adultior varicolor cum admifta purpura. Flores mino- res, quam Avene alpine arundinacee. _ Calycis folia duo viola. Rz2 cea, 132 BE ) o CS cea, aureo extus apice, peracuta, mucrone pene atifta fimili, folliculis breviora. Folliculi duo. Gluma exterior purpurea, fummo dorfo fiavo & quafi nitente. Sub apice emittit ariftam flexam, gracilem , duabus lineis fiofculo longiorem. Interior gluma habet mucronem arifte fimilem, redum. Omnia gla- bra. i 21. ScireUS culmo triquetro, acuminato, panicula nuda, cone glomerata, laterali, five Juncw acutus maritimus , caule triangulo, abundc provenit in paludofis inter Novile & Grangettes , tum circa Vervai , (ubi etiam Marifcus nafcitor.) Etiam a Cl. La CHenac Bafilee ad Rhenum repertum eft. Nova civis caulis cubitalis, & bipedalis, fartus, &, cum panicula, vulgaris maximi fimilis, fed triquetrus, ad terram ali- quot vaginis dbtufis exceptus. Panicula ex finu laterali culmi fub apice prodit. Spice, qua paniculaff componunt, ovata, ex fufco & pallido varie, ut in vulgari, petiolis modo fimpli- cibus, modo multifloris, quinque vel fex, ex finu folii latiuf- culi, teneri, fpathacei prodeuntibus. Squama floris ovate, parum acuminate; amplam partem cave fphaere abfolvune. Stamina tria. Tuba de flore eminens; fete ad bafin fquama . floralis aliquot. LILIACER. 22. In hiftoria noftra Orchidum emendare oportet ,. quod ‘ Bifolium paluftre pro varietate datur Ophbryos vulgaris. Diverfa planta eft, labello floris ovato-lanceolato , ut in Chamzeorchide, a qua tamen foliis latis lanceolatis & bulbo unico differt. Flo- res in fpica fere 20. e luteo virides. Poflit effe Ophrys 9, Linn. p.947. etfi in unico exemplari fcabritiem non diftinguo. . Mifit CI. Hupson. 23. Narcissus foliis enfeformibw, fcapo unifloro , campanulato, paulo petalis breviori: Narci[fus medio=luteus, copiofo fore, odore i gravi SI #5 ) © C 3% 133 gravi C. B. Pin. In prato haud longe Geneva 4 /a Gardelle M. Aprili legit Nob. de Saussure. Bulbus ovo minor. Ex eo «due piante, quarumi altera floret, neutiquam altera. Utrique folia duo-folida, pulpofa, carinata, tres fere lineas lata. Flos in uno fcapo unicus. Spathe due longe, cinere®, lacere. Flos ovario innatus, orditur tubo gracili , uncia dodrantem longo ; inde fexfidus, flavus, odore grato fubgravi, nutat, non pendet; fegmenta petalodea fex, duorum ordinum, ova- to-lanceolata, alba quafì arifta terminantur. Calyx concolor fla- vus, petalis brevior, tamen multo, quam in plerifque Narcif- fi fpeciebus grandior, undulatus , fine in obtufiffima & emar- ginata fex fegmenta obfcure divifus. Tuba calyce brevior, ftig- maté ex tribus connatis globulis quafi compofito. Stamina di- midio breviora, fagittatis antheris. Non bene wmultiflorus dicitur, etiam a Linnzo, etfi in hor- tis multiflorum reddi non negaverim: fed nomen oportet a na- turali planta fumere, 24. Ornithogalum luteum C. B. & luteum minus Eyusp. his notis videntur diflidere. -Lutewz paulo majus eft. Caulis umbella terminatur inequali, quam fufcipit folium biuncem longum, latum ad 4. & fex lineas, per oras ciliatum & quafi lanuginofum ; aut duo etiam pro uno folia inequalia. Ex ejufmodi folii finu prodeunt plufculi petioli inequales, aut omnino leves, aut modice hirfuti, fimplices, absque ramis. Etiam petala amant glabra effe. Hoc Ornithogalum in alpes adfcendit ex planitie, & in M. Bernardo; Fouly aliisque praal- tis jugis elt repertum, etfi Rupe pariter nafcitur, & Bafilea, & Gottinge. Nomen fecit Linnaeus 0. Scapo angulofo diphylo, pedunculis umbellatis fimplicibuw. Spec. p. 306. 24. Alterum fcapo angulato dipbyllo, pediculis umbellatis vamo- fis Linn. |. c. humilius eft & ramofius, foliis radicalibus gra- cilibus, vix lineam latis. Umbella‘magis compofita ; foliis ‘hinc fufcepta numerofioribus, pariter ad 3. 4. lineas latis, ta= ‘men in longiorem mucronem edudis, quatuor aut quinque, R 3 Petio. 1, ATA ge Yo CO) Petioli florigeri etiam ramofi & multiflori, biflori, triflori, & ultra hirfuti, & ipfa petala exteriora fubhirfuta. In umbellae finu fedet feepe agmen globulorum, five bulbillorum, quibus. prior illa deftituitur. 25. UvuLaRIE petiolus floralis ad angulum re&um quafi fra&us, uniflorus. Flos pendulus, petalis fex, duorum ordi- num, exterioribus in bafi pene bifidis, interioribus graciliori. bus, omnibus anguftis, pene fubulatis, extus obfture rubef- centibus, intus flavefcentibus, reflexis. Stamina fex, in ortu petalorum feffilia, duabus antheris longis, & filo ex anthera. exeunte. Tuba crafla, prifmatica. FruCtus triquetrus, POLYSTEMONES. " 26. FrAxINELLA nuper le&a eft in Vallefia fuperiori prope rieg. Resenpa vulsaris foli integri. | R. H. fub molendino papiraceo pagi Dardagny in agris & arenis Rhodani a nob, «de Saussure reperta eft. Radix unica, fimplex, longa. Caulis femiprocumbens & femiere&tus, cubitalis , angulofus, ramofus. . Folia radicalia longa, gracili principio , fine rotundo aut ovali; caulina fimi- lia, fed non infrequenter, aut uno ramo, aut altero, inaqua- liter femibifida & femitrifida. Caulis & ramus terminantur fpi- ca rariori, nullis interrupta foliis, etfi ob grandes calyces fo= liofa videri poffit. Flos multo major, quam in vulgari fpe= cie. ‘Calycis folia fex, lente increfcunt, fineque funt obtufo, leviter , ut folia caulina, fubhirfuta. Petala omnia alba. Duo fuprema in arcum flexa, introrfum cava, bicornia, ex dorfo nondum fupremo educunt filum ornatum flabello fimbriato : extremum argute bifidum eft. Petala duo media fimilia, fed mucrone unico. Petala duo infima in arcum flexa, filum edu- cunt unicum. Sub petalis fupremis arcus fpongiofus ad pena | atera- se ) o CS (135 * Jateralia proteriditur. - Stamina fere viginti, antheris ovatis, mi- - ‘niatis. Fru@us grandis, pene triquetrus , fenfim fe fuperius magno oftio triangulari aperit. In fru@u ad tres lineas fpon- | giofas femima ovata adherent. Inodora mihi vifa, recens ta- men odorata eft. 27. PorenTILLA ‘caule retto , folils digitatis ferratis, hirfutw: Quinquefolium montanum erettum hirfutum luteum GARIDEL tab. 83. &c. fponte provenit flore pallido, in M. FoVazel inter Branfon & Ele, Valefia. DIPLOSTEMONES 28. Sedi Cepaea dii folia ima omnino Serpyllum referrent, nifi crafliora forent, fuperiora alterna, ex craflo petiolo.refle- ‘ xa, lata, ovata, omnia paulum craffula. Calyx hirfutus, ter- tia parte petalorum non longior. Petala quinque ariftata, alba, linea purpurea divifa. Stamina decem, rotundis purpureis an- theris. Nomen fecero Sepum caulibs paniculatis multifloris , f@- lis ovatis , planiufculis. 29. Seda & Saxifragias anno priori defcriptas repetito re- peri: & confirmavi, tum novam denique SAXIFRAGIAM , QUa unico ha&tenus loco, eoque periculofi acceffus, .nafcitur er pierre Dard inter. fex de Champ €3 fex de Culand. vallis Ormond deffis, tbis tamen eodem loco .le&a, & ab eo tempore fepius. Aliquid fimile habet vulgari in alpibus mufcofa Saxifragie , cui folia modo lata integra, modo angufta & integra , modo an- gufta & ex longo-petiolo hirfuta, modo lata, & tamen bifida & trifida funt. © Sed huic noftre continuo mira eft-& penitus ‘fingularis mollities,; quales fere artificiales ex ferici floccis para» ‘ti flores funt. Pereunt:eadem, & caules folia ‘vetufta ,, fufca, large adnata retinent. . Et ficca & nova folia ad radicem rofu- -lam faciunt, elliptica, obtufa, fubhirfuta. Eorum aliqua, fi- ‘milia, ad caulem accedunt. Is paulum ramofus; fape triflo- rus et, ceterum femipedalis. Frudus fub flore ; hirfuto caly- | ce; 136 #5 1) (0 ((( ‘8% ce, paulum repando , fegmentis obtufis. Petala ex petiolo dilatato fiunt, fere alba, paulum ochroleuca, ovata. Tube de more due cum fpongiofis capitulis.. Odor gratus & aro- maticus. Cefpites amat facere ex radiculis fufcis., mufcofis, gracillimis & longis. 30.: SAXIFRAGIAM ‘187. caule nunc foliofo, foliis totum caulem obtegentibus reperi, qualem icon ALLIONII poftu» lat. 31. Cum immenfam vim Arsines a/tifime memorum ex fylva potiffimum Combamvaz, tum ex monte Liofon deffus, CO- ram haberem, in difcrimina trium fimilium plantarum denuo inquifivi. Mex conftanter tres tuba, fru@us longior & Myo= fotidi fimilior, quinque percurfus angulis elevatis, cujus in in- feriori parte fola femina federent, fuperius conicum obtufum cornu inane effet: Calycis folia ex ovato lanceolata , oris albis. Petala ad bafin divifa, duplo calyce longiora. Sub petiolis ovato - lanceolate ftipule. Folia pleraque feflilia, fola ima petiolata : eadem ex oris ciliata , ceterum raro certe rugofa, etiam fi funt inter ima, qua rugas in ora habeant. - Omnibus comparatis videtur planta CoLumna effe tene- rior & junior noftre propago, cujus adeo plura folia inferio- ra petiolata fint, & habitus tenerior, hirfutior. Noltra tripe- dalis adultior eft ,’ glabrior tota, & folia pauciora inferiora , petiolata habet, fuperiora feflilia numerofiora. Hc ad n. 83. Emendat. I. 32. Arsine n. 73. Emend. I. in alpibus ab eo tempore palfim a me lea, a germanica illa A/fne faxatili laricis folio di- ftare videtur, quod folia fola fere radicalia, caulem pauciflimis foliis, & plerifque Serpyllum referentibus , ornatum habeat; germanica vero foliorum gracilium paria numerofa , neque ro- fas illas ad terram curvas poflideat. Poffet autem fieri, utal- pini frigoris vis plantam nunquam finat excrefcere, atque adeo toto anno fit ejufmodi , ut in primis germinibus alioquin A È; i It, RS ) o” { SÈ , 137 dit, & interim tamen fuos flores & fru@us perficiat. Curvita- tem etiam foliis alpinum folum addidiffe potuit. 33. Uva urfi in Prapioz, Luan, aliifque montibus noftris paflim nafcitur. Ad ejusflorem addo: Prater itipulam lanceo» latam petiolus prodit ex involucro dentato. Calyx in fundo floris, fit quinque fubrotundis albis, profunde divifis fegmen- tis Flos lete purpureus, craffus, campaniformis , fed coni- cus, contra&us, ore angufto , fegmentis quinque breviflimis, replicatis, ovatis. Stamina decem; radix filamentorum ova- ta, latiufcula : filamentum gracile; anthere gemelle, utrinque perforate. Tuba cralla, fine crafliori pilofo. 34, TuHyMEL&A alpina, folio utringue incano , flore albo Y. R. H. a preaftantiffimo de Saussure nuper lea elt ad latus occidentale Sa/ewe M. inter lapides deciduos. Suffrutex cubita- lis, cinereo paulum rugofo cortice , ramis.inordinatis. . Folia primum prodewntia rofulam faciunt in fummo ramo , neque alium locum tenent, ovatis longiora , elliptica , pallide virentia, juniora hitfuta, calvefcunt aduita. Flores in foliorum alis, in- que rofule centro conferti, perbrevibus in petiolis, & fimpli- cibus. Fru@us ovalis, hirfutus, coronatus, ut primo adfpe@tu credas, flore tubulofo, cujus tubus brevis, fegmenta quatuor lanceolata, acuta, extus hirfuta funt, & cum fruftu mar. cefcunt. Ita videtur, fed re@ius re examinata non adharet ad frufum nafcentem tubus floris, & eum feparatus continet. Stamina in tubo floris o&o, apicibus bilocularibus , ita ‘ordi. nata, ut quatuor, inde duo, iterumque duo prodeant. "Tuba ‘ fimplex, brevis, craffiufcula, fubulata, ISOSTEMONES. 35. CAMPANULAM Catal Rar. n. 600. nunc cum Campa- nula Echii folio germanica conjungo, qua conveniant afperrimis foliis, fetis ad caulem afperis, albis, foliis forum agmina fub- . tus amplexantibus, cymbiformibus , mucronatis, fioribus exi. Vol. VI. S guis, 138 * RES 1) co ARETAEUS - ù vr VAN Sa FRITTI Li eur) ” x À . 4 172 o ) OC 3% ‘5 Aretaeus inter figna afcitis habet: in corporis ad al- » terutrum latus converfionibus, humorem. in locum decli- s» vem, & tumorem, & fiu@uationem- facere, fluAuantis- - ss que liquoris fonitum exaudiri. De figu. € cafi morb. so chron, L, IV. G Lou i “divi > Perinde Jon. Lommius in Afcite, aît, totum abdo- è» men cum quodam gravitatis fenfu intumefcere, & quum », impellitur, fonum colleda, permoteque intus aque pra- s bere, qualis ab utre non emnino aqua pleno redditur. go Obs. Med, L. II. p. n, 151. gi i» Iluftri Van Swierfw. placet: Flu@uationem aqua + contente & delapfum verfus latus, in quod ager decumbit, s, omnium facillime deprehendi ,. quando totum abdominis » cavum mondum aqua repletum eft. Dum enim lagena ;» liquido penitus plena concutitur, nullum fonum, nullam »» flu&uationem percipi. Conzz, in Aph. BorrH. S. 1228. ,3 Idem inter notas Empyematis ftrepitum puris referre 5, non dubitat.» Quandoque enim; dum agri fe circumver- ;, tunt-in leo, fiuQuationem puris fentiri, imo & ftrepi. ,» tum ejus ab adftantibus. andiri, 2/4. S. 1187. Alibi fignis ;, efulì cruoris in pectore, fiu@uationem ejus quogue ad- ,; numerat. ‘$. 302. N°. 5. 3 ,; IMluftris MorcaGnius. refert: Mulierem quandam s bydropicam affirmafle, ad thoracis motum fe -fluQua- » tionem in eo fenfiffe, pondus autem vel fine motu; ,» in cujus cadavere utramque thoracis cavum plurimum » aqua habuiffe. Nam interdum quidem non ab agris mo- ,»» do percipi, verum etiam ab aliis cam fiu@uationem audiri, ,} preter HiepocraTEM, non .unam quoque recentium Me- ;s dicorum ‘obfervationem confirmare &c. Ubi tamen mox 5, fubjungit, hoc fignum.neque effe, neque effe perpetuum » pole. Nam & in fuis, & in Varsarva, aliorumque ple- ;, tifque obfervatis, illud non occurrere, qui tamen tam lu. — 3 so Culen= #5 ) o CSR 153 i, culentam hujus morbi notam, fi exttitifet, pretermittere », potuife non videantur. Non effe igitur hujus morbi so fignum perpetuum, flu@uationem ab egris perceptam, »s nedum ab aliis auditam, &c. De fedib, €5 cauf. morb. per » anat. indag. Epif. XVI. 36. 37. ss Idem audtor longe celeberrimus, enarratis fignis, qua hydropem pericardii denotare videntur, mox fubjicit ,, tan. »» to facilius fe talem agniturum, fi preterea ex iis forte fit » ®&ger, qui tunc fibi cor quafi in aqua natare fentiant; aut ‘ss in quibus fignificatio alia aliqua fit, aqua in pericardio, ss non alibi fluQuantis. Ibid. Epif.XVI. 48. Alios atque alios ejufdem fententia (3) affeclas nimis longum foret enumerare. IV. In tanto igitur confenfu medicorum omnis xvi, fumme au@oritatis ac fidei, quos merito inftar Luminum ar» tis Poeonie totus orbis afclepiadeus colit ac veneratur,. nonne magne temeritatis, & perfrita frontis videatur, imo velut crimen laefe Majeftatis, fi quis antiquum & receptiffi- mum dogma femioticum (3), in dubium vocare audeat? Tune tantis mominibus HippocratIs, GALENI, ARETAEI, BoerHavil , SwieTEN, Morgagni, &c, fidem derogabis ? Efto fane , impudentisque arrogantie reus habeatur, qui Dottorum principum placitis refragare non erubefcat, fcili- cet, nifi fincerus amor, & alma veritatis ftudium, que omni potior auîtoritate, veniam mereatur. . — » _V. Salva igitur omnium Medicine procerum dignitàte; liceat modefto tentamine fcrutari, ecquid phyfice rationes, quid obfervationes & experimenta, circa flu&uationem nos doceant , ut de propofito paradoxo certius judicium feratur. n be 70, VI V in 154 #27): Ce À In alto mari, in fretis, finubus, lacubus, ftagnis, flu- viis, aqua fluîtus cientur, ab impetu aéris, procella irruen- tis, ut apud ViRrGILIUM : li a € VR Nelat agminesfa da »» Qua data porta ruunt, & terras turbine perflant, »> Incubuére mari, totumque a fedibus imis 3° Una Eurusque Notusque ruunt, creberque procellis + » Africus, & vaftos-volvunt ad litora flu&us Encid, I. 86. »» Talia ja@anti Ctridens aquilone procella si » Velum adverfa ferit, fluGusque ad fidera tollit. Ibid. 106. :» Ita porro, qua faxofas inter decurrunt flumina valles, »» Scopulis forte illifa, turbulentos fluAus movent. VI. At vulgaris experientia docet, flu@nationem nifi in vacuo non dari. Neque enim utriculum mollem, liquido plenum, ac diftentum, utcumque preffum, vel agitatum, ullam flu@Quationem, aut ftrepitum fluidi contenti edere; Neque ampullam folidam, nifi ex parte vacuam,.liquoris in- fufi fuGum admittere, quantumvis fuccutiatur. Perinde ac vinum in dolio pleno, licet currui impofi- to, & currente rota agitato, fiu@®uare nequit, dum undi- quaque obftat aqualis refiftentia. VII. Jam vero in cavitate pectoris claufa, in valetudi. ne fen protpera, feu adverfa, nihil elt fpatii vacui, fed pul. monis fuperficies undique pleurae contigua, nullo prorfas aére interjeto , adeoque integra plenitudo, que nullum flu&ua- tioni locum relinquit. Quod fi eftufo fanguine in vulnera. tis, vel feto aquofo in hydropicis, vel pure in empyemati- | CIS) “ w È E DOM E 155 cis; alterutrum pe@oris cavum ‘plus minus intindetur, nihil tamen fuperetit fpatii vacui, in quo humor colle&us, & ftagnans ultro citroque commeare; & fluîtu quodam parietes clauftri verberare queat. Ergo &ger ita afte@us, movendo truncum corporis fui, flu@uantem materiam fentire, vel ftre- pitum ejus aliquem pertcipere liaud poterit, nedum humeris fuccuflis adftantes illum ‘exaudire. 10.1) : VIII. Nihilo magis cavum' pericardii' flu@uationi! patetj cor laxe quidem circumdans, fed omnis agris elaftici expers, ac non nifi modico roride lymphe madens, quo quidem; data caufa, cruor, aqua, pus effundi, ibique accumulati potett, ut anatomia praîtica fidem' facit; at fpatii plenitudo omnettr fluGuandi copiam excludere videtur. Tantum abelt; ut in ejus hydrope, quedam:undulatio-humoris, au- re ad fternum adhibita, obfervari, vel.ab egro fe commo- ‘vente, diftintîte percipi queat. ,, Equidem STaLPaRTUS Obfi cent. I. 36. -gloriatur.,, perfanatam.a fe, pretumidam,, -ac » pallenti facie. puellam, nunquam. menftruas:;purgationes sx @xpertam, in qua diftinde admodum, -pulfante. corde., s» (cujus palpitatione laborabat) .ipfius aqua agitationem in ss pericardio audire licuerit. ,, Verum, obfecro quam fal- lax fenfus aqua in pericardio agitate? quam lubrica diagnofis pericardii inundati, in puella perfanata? Ecquis exploratum ‘habet, talem cordi fenfum effe, ut aquam circumfufam percipere , & diltinguere polfit? Unde, quefo., conftat, fuperficies vifcerum tali fenfationis genere, & acumine’ gal. dere, quale 4n nervofa cutis fabrica, feu peculiari organo tatus obtinere folet? “TX. Eademque eft fatio ‘infimi ventris, fi cavum ven- triculi ac inteftinorum excipias. Et enim membrana’ peri. — toni &ndiquaque vifceribus inclufis contigua, nec ullum intef gyros. inteftinales, caterasque partes fpatium inane, nihilque atris interpofiti. Itaque fi -in dato cafu, fanguis ‘extravafatus, vel pus colleum , vel aqua effufa , cavitatem Vi2 inun- -_ 156 #5.) o CR inundet ; ‘ficque vel totum abdomen, vel quandam ejus par- ‘tem tumefaciat, ea liquidi ftagnantis coacervatione , five pare ciore, five uberiore, femper fpatium occupatum erit -ple- zum, adeogue fiutuationi ineptum. Aut fi moles fluida in fuperficiem inteftinorum allidens, his nonnihil cedentibus, forte quendam ftrepitum edat, hic non pro fiu@uatione il lius in proprio ventris cavo, fed potius pro fonitu. humoris, vel aéris intra filtulam inteftinalem fiuctuantis, accipiendus erit...» Item fi manus abdomini tumenti applicata, impulfa in altero latere fato, velut undam liquidi allidentis percipere videatur, tamen ifta perceptio magis ad mollitiem prefli ce- dentisque fiuidi,, una cum fuo velamento mobilis, quam-ad illius fluCtuationem proprie diftam pettinebit. °° XK: Quod fi Vero ‘Humor qualiscumque ftagtians, in tela cellulofa ‘peritonei, vel in quadam duplicatura membra» nacea abdominis, in ovariis mulierum, aut ipfo denique utero colligatur, talis profeto in fua cavea non magis flù@tua= bit, quain-in pleniflinto quovis utricolo. Ac perinde in vo. mica, quantacumque ubitumque fuetit. materia purulenta, licet fluida fatis, ‘proprie loquendo non fluîtuabit, deficiente fcil. vacuo, in quo poflit ultro citroque commoveri. «XI Porro ex phyficis difcimus, nullum percipi foni- tum, ubi deelt aér elafticus, ejufque unda fonorte, organo auditus feriendo apte nate. Jam vero nec in thorace, ex- tra vias bronchiales, nec in abdomine, extra ftomachum & fitulam inteltinalem, nec ullibi intra cateras cavitates corpo- ris, aér elafticus praefto eft; ergo humor qualiscumque ef- fufus, ftagnans, .& ‘accumulatus, ibi nullum fiuQuationis ftrepitum. .edere poterit. SON . XII. Sed opera pretium eft videre, num alia expert menta recepto dogmati (3 } fidem faciant, nec ne? Imple- "te de DO, PR E n Y LI a #5 ) o ( 3% 157 , Impleatur liquore quocumque ventriculus, inteftinum, aut vefica animalis, non nifi ex parte, ut fcil. fupeifit fpa- tium vacuum aéreum, tunc adhibito motu, & fuccuflione, utigue liquor claufus cum ftrepito fin@uabit. At fi placeat cavitatem membranaceam in totum implere, fruftra undula. tionem aut fiuAuationem aliquam, nedum fonoram a fuc- cuffione expeabis. Idemque prorfus obtinere cum vafis fo- lidis, ligneis, lapideis, vitreis, -metallicis, vulgari experien. tia conftat}; doliolo ex. gr. purgando aqua portio infufa, fub agitatione illius, parietes cum impetu verberando, infigni cum fonitu flu&uare folet, quod eodem pleno nequaquam fieri | potett. XII. Infunde aquam in cavitatem pedtoris, vel abdomi. nis animalis vivi, vel mortui, & protinus oftio claufo, omni- que aére exclufo, corpus fuccutiendo arrige aures in propim- quo, ad ftrepitum flu@uationis percipiendum, ajo te nihil ejusmodi deprehenfurum. XIV. Si quis mortalium effufo in thoracem fanguine, aut colletto pure in empyemate, aut fero aquofo in hydrope pectoris, pericardii, abdominis, diem fuum obierit, procul dubio, qualis in vivo flu&uatio fuiffet, talis adhuc in mortuo fupereffet, quoad eadem humoris ftagnantis fluiditas manerer, Itaque fiat experimentum in cadavere defundi cujusdam hy- dropici &c. volutatione trunci in utramque partem, cum ex. quifita attentione, num ftrepitus quidam diftin&a fluQuatio- nis fit perceptibilis, nec ne? Ipfe fenfus judicium ferat. For. te autem fonitus quidam ambiguus aures movebit, fed potius ‘ad tracheam & bronchia, vel ad ftomachum & fiftulam in. teftinalem, quam ad caveam pedoris, vel abdominis pro- priam referendus,... XV. Non diffitendum eft tamen, fepenumero in petto. re fuppurato, aut eodem vel abdomine hydropico, agrotis ad fua phanomena attentis, videri, materiam quandam flui- i V3 dam Pd P° S de 158 mo ) O (3% dam fibi in alto latentem fiuGuare, vel etiam ftrepitum ede- re adftantibus perceptibilem , ficubi nempe de latere in latus | fe convertant, vel fi ab alio humeris prehenfis truncùs fuc- cutiatur. Num igitur eger fuo fenfui, ipfigue adftantes fuis. auribus fidem denegabunt ?- fcilicet, non opus eft fenfumne- gare, fed judicium fallere potelt, nimis facile non caufam pro caufa ample@tens; ubi forte ftrepitus humoris mobilis in via bronchiali, aut in ftomacho fluitantis, fub fpecie liquidi in proprio thoracis cavo undulantis imponat; aut flufus ma- terie cujusdam meabilis in cavea inteftinali, fpeciem humoris in propria ventris cavitate fluQuantis pra fe ferat. » Quid igitur fentiendum de cafu, in BoneTI Sepu/chreto > L.I1.S.1. fchol. ad obf.'75, relato? cujus mentionem facit il. » luftr.Morgagni in opere incomparabili de fedib. 5 caufi morb. » per anat. indag. Epift. XVI. S. 5. Adolefcentis, a Cel. Lowero » & Wittisio curati, qui poft immodicas equitationes, alias- » Que corporis diuturnas exercitationes , finiftra thoracis parte > male affe@us, ibi tandem fenfit disrumpi fibi vas quoddam i in > deque per femihore fpatium in regione ifta, bumzorz velut ab » alto in peîtoris fundum cadentis ftillicidium non tantum ab eo per- s» cipi, fed etiamab adftantibus audiri potuit. Quod poftmodum ,», comprobavit humoris, in eo latere congelti, cum flu@uazio » in agitatione corporis, «ab ipfo aliisque evidentifime percepra, » tum edudio per immiffam a chirurgo fiftulam primum; fem- », per autem poftea, per foramen a natura referatum, & ab > arte fervatum.. Equidem effufio humoris, & collegio in fi- ,» niftro peftore, negari nequit, nec fenfus qualiscumque ab » cegro perceptus. Sed judicium de ftillicidio humoris, ex » alto in pedtoris fundum cadentis, & de ejus flu@tuatione ac » fede, & egrum, & adftantes fallere potuit. ,, XVI. Ex ifta qualicumque difceptatione , nonnullus in diagnofin, prognofin, & therapiam ejusmodi morborum u- -fus redundare poteft. Nimirum, fi dogma femioticum bucus- que receptum (3), de flu&uatione humoris perceptibili Son AC #5 ) o 3% 159 hac aut illa cavitate tagnantis, & coacervati, mon nifi Iubrico talo nititur, igitur in diagnofi cruoris effufi in contufis, aut vulneratis, vel puris colledti in fuppuratis, vel colluviei a- quofte in hydropicis, fluuatio diîta perperam inter notas, vel figna diagnoftica, talis morbofe atfe@tionis numerabitur. Ergo a fluuatione opinata, ad prafentiam diluvii pectoralis, vel abdominalis, parum folida erit argumentatio. Ergo a de- fedu fiuuationis fenfibilis, ad abfentiam morbî non valebit confequentia. Ergo ad ftabiliendam diagnofin, tanto diligen- tius alia atque alia figna erunt confulenda. XVII. In prognofi, fi fluQuatio incerta, vel nulla eft,. nihil ergo de morbi gravitate, vel periculo , nihilque de even. tu funefto docebit. Ergo vanum omne prafagium, ex opi- nione fluctuationis defumptum, & inanis metus, quem egro flu&uatio opinata incuflerit. XVIII. Denique in therapia talium morborum, fiu@ua- tio opinata nullum poterit fanationis confilium fubjicere. Cu- jus enim rei non eft certa notitia, ejus opinio certum reperi- re remedium non poteft (*). Ergoin cafu fanguinis extrava- fati in peCore, flu@uatio controverfa fedem inundationis, & lo» cum paracenthefi opportunum haud indicabit. Neque in empyemate, vel hydrope petoris, perceptio flu- Quationis operationi filum dabit. Ergo in afcite, dum alia note evidentes prafentem in abdomine feri aquofi colluviem | patefaciunt, non opus erit a fiu@uatione confilium inftituende paracenthefis repetere, fi per alias rationes convenire videatur. XIX. Ne tamen arrogantius hanc dubitationem parado- xam inftituiffe videar, nolim plane illam pertinaciter defen- dere, quin potius pro eo, ut equum & par eft, fagaciori judicio, & folertiori fcrutinio doGiorum modefte fubjicere, — ——— ——————c &) CELSUS de Med, L.\.ix pref. eum » Da 160 #5 ) Oo (3% cum maxime paratus fequi meliora docentem, fi rationuni” momenta, & experimentorum fides aliud evincant. s, Nam neque adhuc Varo videor, nec dicere Cinna » Digna, fed argutos inter ftrepere anfer olores. VIKG. Ed. IX. 35. x GOBISSICISIOSIO LIES O RERRNDITI OE DE STEATOMATE_ 13; LIBRARUM, CUM HYDROPE ASCITE. FR THADDAI BERGER Ducalis illuftr. Collegi Seggingenfis Archiatri. Vo 40. annorum, cujus poft obitum hymen integrum reperiebatur, temperamenti fanguineo-phlegmatici, a 16 &tatis anno vitam monafticam amplexa, antehac & animo & corpore fofpes, inde ab odo annis, absque ullo infultu febri- li, aliave eegritudine pragrefla., infoliti ponderis fenfum per- cipere cocpit, cum aliqua inceflus difficultate, & fuccefliva ventris duritie palpabili, inteftinorum flatulentia, alvi fegnitie, ‘totiusque corporis laflitudine. Abdomen magis magisquein- tumefcens, durum, murmurans, & contatu fonorum, quafi tympanitidis fpeciem pra fe ferebat. Medendi fcopo ratiò vi&us idonea, & remedia attenuantia , aperientia, carminati. va, cathar&ica, & quacumque indicantia fuadere videbantur, in ufum vocata, nonnihil quidem levaminis afferebant, fed venter nihil quicquam detumefcebat, quin potius mole fua grandefcens, tandem aquas in fui cavo fluQuantes, ut in afci- te, manifeftabat. Quare plures & Medici, & Chirurgi, varia - antihydropica, diuretica & hydragoga in medium confulebant, at non meliore quam ante fuccefliu. Catameniorum a su n Us se )o( SÉ 161 bus 18. retentio, uterine obltru@ionis, tumoris, aut alius vitii latentis fufpicionem movebat; cui debellando plura auxi- lia interne & externe adhibita, nihil proficiebant. Menftrua vero fimplici ufu pulveris ex floribus Carendule parati, & vino imbuti, iterum provocata, dehinc ut in fanis quovis novilu- nio abondanter manabant.. Cum autem tumor ventris, fimul & pudendi, & perceptibilis aquarum fluGuatio , majus incre- mentum caperet, previa deliberatione matura, intra umbi= licum inter mufculum re&um & obliguum abdominis, acu tri= quetra, fecundum chirurgia leges, paracenthefis 'inftituebatur, cujus ope ultra menfuram femis aqua vifcide, aurantii coloris eftufa, pot hore quadrantem ad gelatina confiftentiam fpiffefce- bat; poftea vero ne guttula quidem ulterius extrahi poterat. Neque alia atque alia remedia, qua alias in hydrope curando valere folent, intus extusque diligenter adhibita, ad fpem fa- lutis quicquam proficiebant, perfeverante fcil. mali contu- macia- & lento gradu amplius ingravefcente. Admiratione dignum eft, egram noftram quinto hujus morbi anno pleu- ritide decubuifle, fexto febre catarrhali acuta laborafle , & feptimo dyfenteria verè maligna correptam, omnes iftos affe- @us fonticos feliciter fuperaffe ; donec oftavo demum anno fuperveniens diarrhoea colliquativa, intra viginti dierum fpa- tium , vite finem impofuit. Ejus cadaver, interpofito decenti horarum intervallo, incifione luftrandum videbatur.. Abdo- minis nudati cutis fufca, rimofa, & hinc inde quafi inftar cor- ticis quercini cruftofa apparebat. Se@ione è cartilagine enfi formi ad umbilicum, £ hincad os pubis fatà; primùm aqua fubcerulea, fallo-urinofi ‘odoris, ad quatuor minimum men- furas, deinde materia purulenta, fubviridis, cinerea, nigri. cans, imò omnium ferè colorum, unà cum thrombis coagu- lati cruoris innatantibus, ultra oîto menfuras profiuebat. In. tegumenta abdominis ab umbilico ad os pubis ufque, à femi pollice gradatim ad quatuor pollices craffa & dura erant, in- terna fupetficies fquamofa, mucagine pellucidà obdu@a: qui. bus remotis, in regione pelvis dextri lateris , moles infolita globofa, fcirrhofa duritiei, vel potius fteatoma in confpedum Vol. VI X venie= 162 sE ) Oo Cs veniebat, undique membranà, ceu mefenterii ab inteftinis fo- luti, propagine, velut involucro teltum, magnitudine unius pedis diametrum, & tredecim librarum cum quadrante pon- dus exequans.. Uterus ut in fanis, integer & perfeCtus erat: tube Fallopiane perforata: ovaria jufto longiora, & fcirrho- fa: inteftinorum totus ferè trattus, a mefenterio quafi avul fus, verè fphacelofus, furfum verfus ventriculom fluQvabat. Renes ulcerofi, valde confumpti. Lien unius pedis, & trium pollicum longitudine, ad fex pollices latus, ad 4. vel 5. poll. cralfus : ejus membrana communis albicans, dura, &coria- cea, intra quam nihil nifi fanguis grumofus, corruptus: He- par folite molis, in parte concava ulcerofum, intus pure re- pietum: & in parte convexa, ut Lien, duriore membrana ve ftitum. Reclufo thorace Pulmones apparebant flaccidi, exte- nuati, & velut confumpti, non tamen parulenti: fed glandu. Je lateris finiftri, afpera anteria adjacentes, nuclei avellane magnitudine, alie magis, alie minus erant oflificate. Cor intus extusque omnino fanum ; at fanguine exhauftum, unà cum vafis arteriofis & venofis, quae vix duas uncias refidui cruoris continere videbantur. Totum reliquum corpus tabi- dum & emaciatum, nonnifi pedes ad genua ufque oedemato- fos habebat. Iftam feGionem & perveltigationem anatomicam fedulo inftitui fupra nominatus, ipla die emortuali Virginis, que erat 15. Julii 1766. In hoc cafu quanta obfecro! malorum Îerna ? afcites aquofus & purulentus, ovaria fcirrhofa, renes ulcerofi, intefti. na fphacelofa, lien ingens cum tanica coriacea, hepar ulce- ratum, cum tunica fimili degenere, pulmones flaccidi, glandule bronchiales quedam offefaîte, cor fanguine exhauftum, &c. Quis horum omnium genvinam aetiologiam, qua protopa- theia, que deuteropatheia fuerit, clare & diftin@e ex folidis pathologia principiis enodare faftineat ? Illud coajicere licet, jampridem diathefin humorum valde morbofam anteceflilià, inde labem hinc inde vifceralem, aliam ex alia fucceffile, tan- demque mortem, cumulata calamitatis caufa, avidiflime opta» © tam N So VD aC IE 163 tam attuliffe. . Steatoma videtar lente obftru&ionis glandu- larum in mefenterio, & paulatim coacervete materia fpiflio ris in fuo folliculo membranaceo , foboles fuiffe, unde com. preflio vene cave, & vaforum lymphaticorum, hinc circulatio- nis obftaculam, oedema pedum, & alia atque alia confecuta. OBSERVATIO IL DE VULNERE CAPITIS SINGULARI FUNESTO. AEREE IS DI BEAST Uer Fiperis Erck nomine, XII. annorum, pro fua atate fat parvus , temperamenti cholerico fanguinei, capa ciffimi ingenii, ab incunabulis ter quaterve agrotans, Vario- lis nempe, Morbillis, & tumoribus colli ulcerofis, anno autem noviflime elapfo, Dyfenteria epidenica confli@tatus; d. 21. Junii 1766. poft modicam coenam, fcitu Parentis, Vicino cuidam Foenum, ut moris eft, in folario pedibus pa- raturus, cum fupra vires, ut pueri folent, moliendo, me- diante relte ergate annexa, ingentem foeni metam in altum trahere vellet, ve@is per trochleam trajedus, ob’ nimium pondus refiliens, rapido motu pueri caput affecutus, ilico ipfuna adeo proftravit, ut femianimis in &des paternas tranf- portari debuerit. Eo momento in auxilium vocatus, unà cum juniore Chirrurgo N. Weyer, puerum videbam fuccef five fe moventem, mox coenulam fuam revomentem, nec diu pot enormibus convulfionibus agitatum, capite admo- modum tumefa@to, cum vulnere fanguinis multam, ore zu tem parum eruGante. Capillis detonfis plaga fextantis, feu duorum pollicum longitudinis apparebat, cum extuberante verà cerebri portiunculà, ad 2. vel 3. piforum magnitudi. nem; hac vice ob nimiam partis contufe intumefcentiam , X 2 Chi» 7 164 #5 ) o (8% Chirurgus previa ablutione, ac deterfione, fatis habebat lin- tea vino calido imbuta, & expreffa imponere; interne fua” debam ufuom Mixture contra caflum, & decotti ex fpecie- bus vulnerariis parati. Jfta nox prater unum alterumve vo mitum renovatum , fatis erat quieta. Poftridie mane h. 7. cum duobus Chirurgis, fcil. predifo WeyER, ejusque vitri. co N. SurrTeR, remotis linamentis plagam accuratè ac dili» genter explorando, per integumenta quantumvis adhuc pre- tumida, fincipitis five offis bregmatis dextri fra&ura haud obf- cure fe manifeftabat. Chirurgus fenior artis fatis peritus, eloto & purgato vulneri unguentum digeftivum, cum ad mixta effent. fuccini, immittebat , totique parti tumenti fac- culos ex herbis vulnerariis, & balfamicis, vino incodtos & expreffos fatis calide fuperdabat, pro rei exigentia fubinde renovatos. Talis deligatio per hanc & fequemtem diem, dum interne ufu veniebat mixtura vulneraria, antifpafmodica, ex Aqua fl. Til. Pocon. Anagallid. cum Pulv. epil. March. fpecif. ceph. Mich. mirab. Myns. & fyr. de Pocon. At nihi- Tominus affidue convulfiones, feu motus fparmodici dextri lateris, nunc magis, nunc minus urgebant: finiltrum vero la- tus inde è primo iu paralyticum erat. Interim quia parvu- lus nofter, ob fingularem indolis praftantiam, omnibus inco» lis charus & acceptus erat, placuit /ufriJima & gratiofijfime Domine Ducalis Collegi Principi , pro fumme benefica & nun- quam fatis laudanda cura, & follicitudine , tertium adhuc Chirurgum, tum forte aliquandiu hic commorantem, N. EserLin, nobilem Helvetum, artis longe peritiffimuni cu- rantibue adjungere (a). Hic igitur ad vefperam d. 3. valnere diligentius examinato, incifione fuperius tranfverfali fa@a, & labiis remotis, fragmentum ealvaria diffrate vacillans, ludovici aurei formam amulans, mediante elevatorio & for- cipe ee pe VE ra (a) Tum fenior Chirurgus N. SUITTER agrum deferebat, an ex invidia ? juxta proverbium : figulus figulum odit: junior autem plura dif- scendi cupidus, novo college adeffe haud detreGabat. Ba VO dr 165 cipe cum omni dexteritate evellebat, eoque demto, finum vulneris abfterfum, linamentis carptis, aqua vulneraria, cum effent. fuccini, & fpir. tereb. irroratis, implebat, ‘totum. que caput fupernum facculis idoneis ex vino calente madidis & expreffis, linteifque fuperjedtis contelum, fafcia magna (avec le grand couvre chef) lege artis commode deligabat. Ob alvi fegnitiem, balanus ex melle & fapone ano ingere- bator.. Ea nox erat tranquillior priore, & convulfiones fe remittebant.. D. 4. mane nonnihil ferenior eger videbatur, licet valde inquietus , & nemini obtemperans, imo femper &. alta voce clamans, & delirans, e leto furgere, & ex adi. bus fe recipere geftiens: fubinde tamen jufcula, modo ptifa- nam vulnerariam affumens. Alvus cum nihil reddiderit, clyf- mate folvebatur. Hinc ad aliquot horas xeger pacatius fe gerebat. ‘Quoad deligationem vulneris, hoc mane, & vefpe= ri nibil mutatum. No@e fecuta cum vociferatione tumul' tuabat. D. 5. pulfum ejus plenum, durum, celerem, id eft, valde febrilem inveniens, mox phlebotomiam in brachiolo' dextro ad 4. vel. 5. uncias inftituere eurabam; qua peracta tranquille indormifcebat. .D. 6. iterato enemate alvus copiam fpiffe foeculentix dejiciebat, cum enphoria. .D. 7. efurienti ac fitienti egro, tantum frequentiora jufcula, cum tantillo panis, & loco ptifane, quam refpuebat, fimplex ferum lac- tis indulgebàm, quod nonfolum fitim fedabat, verum etianî’ alvum optime referabat. Per hos dies 6. 7. 8.,9. 10. il. pro ratione vulneris, deligatio fecundum artis normam cu. rata. Poft fritionem, & lotionem lateris paralytici finiftri, cum fpir. neruino Anthos, Lavend. Serpilli, falis ammon. & Balf. vite Hofm. brachium & pes die primum undecima ali. quem motum recuperabant. D. 12. mane, ipfa cerebri ‘fub=’ ftantia cum dura & pia matre, ad magnitudinem nucis ju- rlandis ex vulnere protuberabat, cui reprimenda pùlvis ex Maltiche, Myrrh. ‘& Sacch. compofitus infpergébatur., cum’ linteolis & lamellis plumbeis, dein & facculis vulberariis cali- de fuperdatis. Verum no@lu increfcente protuberantià, Chi. rurgus EsERLIN duram Pero longitadinalitet ad femipulli- 3 cem 166 $8 ) o ( 9 cem lanceola aperiebat, vulnufque ex arte deligabat. | D. 13. tumore amplius audto., incifionem dure matris dilatando, portionem fanguinis!grumofi modicam eximebat. .. D. 15. excrefcentia quafi arefcens, &: d. 15. fere prorfus evanefcens, aliquam fanationis fpem , fed eheu! nonnifi fallacem & mo- mentaneam faciebat, fiquidem porro fubftantia corticalis ce- rebri uberius emergendo ;, omnem Chirurgi induftriam, ac medelam fuperabat. Interea parvulus nofter inquietus, jus- culis cum vitello ovi alebatur, & dum ptifanam averfando, enixe lac vaccinum appeteret, ejus nonnifi parum, cochlea- tim forbendum impetrabat ;. largius vero dabatur Emulfio. amygdalina , cum adje@to. femine Papav. albi. Panem fepe lugubri ejulatu. flagitans, ejus vix. aliquantillum.pacatio- nis gratia obtinebat. .D. 16. cerebram de novo pomi medio-. cris mole erumpens, arte excogitata nulla, vel auxilio reponi poterat. . D. 17. paululum ejus fubltantie fecedebat. D. 18.. veri pugui magnitudine cerebrum extabat, atque dum par- vulus: eger..tremula voce loqui incipiebat, per fubftantiam corticalem, cinericeam, ipfillima medullaris, albiffima, unius pollicis longitudine, & digiti auricularis craflitie , vermifore mis procideutia inftar, emergebat,. qua pars in fpiritu vini, confpicienda affervatur.. D.. 19. & 20. cerebrum in-gangra- nam vergens nigrefcebat. D. 21. morbi h. 7. matutina, que erat. d. 11. Julii 1766. placidilime in Domino. obdormivit. Vefperi ejufdem ante h. 8. N. EserLin, in mei,& WeyvERL prefentia, {&ionem capitis admini(trabat. .. Ablatis_integu- mentis., in Cranio due fifura longitudinales, ab offe breg- matis dextri., per.os occipitis, ufque ad proceffus mammilla- rem & ftyloideum excurrentes in confpedtum veniebant. Ex ipfa- parte lefa adbuc aliud fragmentum calvarie, fupra me. miorato prope aquale extrahebatur: duo autem alia fragmina cum. cranio rurfus. coaluerant. Magnitudo plage manus pal mam fuperabat. . Caterum in cranio nulla, futura, neque coronalis , neque fagittalis confpiciebatur , ipfaque. lambdvi- dea valde exigua erat, adeo ut tota calva velut ex uno offe compaginata videretur. Ablato cranio » cerebrum a parte ara fuperiore sila sh ) o C SE tua? . fuperiore ufque ad regionem meatus auditorii, omnino cor- 1uptum, & fphacelofum erat, cum peflîmo foetore, in finis- tro latere, fub dura matre, intra fubltantiam corticalem, materia purulenta latebat , que etiamfi reliqua lefio fuiffet fanabilis, tamen putrefcendo, & fubftantium cerebri pellun- dando, non minusinevitabili neceffitate vite filum abrupiffet, EILEEN BHO ZUNE BHO SHE SNO ZHO BOS HOROLOGII ANALEMMATICI NOVA ET PERSPICUA DESCRIPTIO ET DEMONSTRATIO. AUTORE LUDOV. WENTZIO. —_ —— HOrologiom analemmaticum vulgo dicitur-illud, quodTeb. I defcriptum in plano horizontali ftylum habet ad planum perpendicularem & mobilem, & ad locum ftylo affignandum indiget analemmate fignifero ; locoque linearum horariarum non habet nifi punta quaedam lineam. ellipticam formantia. Hocce horologium itaque multum differt ab illis, quae ha- bent (tylum axi mundi parallelum, & propterea infignem prae omnibus aliis praebet ufum in.hoc confiftentem, quod modo didtis et praefertim horizontali vulgari.jundo fitus de- bitus fine linea meridiana dari poflit, fi modo foli expofita ita ponantur ut ambo indices. candem horam monftrent, adeoque lineae meridianae vice verfa inveniendae contra re- liquorum naturam inferviat. Haec mirabilis. proprietas in caufa eft, cur anfam mihi nuper datam arripuerim, mea - circa hocce horologium dudum cogitata, patefaciendi, id- que eo lubentius quod obfervaverim ab aliis viris praeclaris idem jam, fed non admodum felici fucceffù tentatum effe. Dum enim nuper id agebam, ut .aliquid Adis Helveticis in» ferendum pararem, accidit ut a Clariflimo Dno Bisleno Me. icinae Tab, I 168 SE ) o ( $% dicinae Do&tore Mullhufino Experientiffimo , jam ante viginti fere annos meo diledtiflimo in mathematicis difcipulo inter pellarer, ab Eo rogatus ; ut ipfi problema gnomonicum. a Dodgillimo & Clariifimo Aftronomo Dno de la Lande Hifto- riae ‘academiae regiae- fcientiarum anni 1757 infertum & anno 1762 typis. mandatum hac infcriptione praeditum: Tracer un Cadran analemmatique, azimutal, horizontal, elipti= que, dont le fiyle foit une ligne verticale indefinie transfcriberem, ea fine dubio fpe freto, fe in hac re aliquid novi praeter ea, quae a me didiciffet, reperturum. Is autem defcriptione et demonftratione, quam totam verbotenus tranfmiferam per= lea, fpe fua fraftratus mihi refcripfilfet mea fibi magis pla- cere, aliique amici horologiorum fciathericorum non ignari hac occafione a me petiifflent, ut meam defcriptionem et demonftrationem., peculiarem aliquam perfpicuitatem fecum ferentem publici juris facerem, adifque noftris infererem, non poteram non ipforum petito annuere, idque eo minus, quod non dubitabam meam demonftrationem & rei natura omnino petitam, et tantum non ab omni calculo, praefer- tim trigonometrico-fphaerico liberatam a quovis in re gno- monica et geometria elementari vel leviter verfato facillime intelledum, tamque mirabile inftrumentum acque ad. de- leftationem pertinens ac fine linea meridiana vel acu ma- gnetica ad quotidianum ufam applicabile a Leoribus etiam reliquis: hanc artem non fpernentibus, fi non grato, fal. tem amico animo eo magis acceptum iri, quod, teftibus autoribas a Dno de la Lande citatis aliifque mihi notis, a nemine praecedentium Horologiographorum data fit. / C'ONSTiR WC TI O: N tabula quadam feu metallica feu lignea defcribatur Cir culus BCDE (fig. 1.) arbitrarie magnitudinis, quo ma- joris, eo tamen melioris, et .ducantur duo diametri BD, CE fe mutuo ad angulos rectos in A fecantes, fiatque arcus. CF elevationi poli aequalis, et agatur FG ipfi BD Pepe ecans - BE ) o C 8% "o 08 fecans radinm AC in G. Centro A, radio FG defcribatur Tab. I. alius circulus IKLM; uterque horum dividatur in 24 partes aequales a C et K incipiendo; per pun@a a C et E in cir- culo majori: aequidiftantia et ad eandem partem ipfius CE fita agantur utrinque ipfi CE parallelae annulum ab ambo- bus circulis comprehenfum non excedentes;; per pun&a vero a K vel Min circulo minori aequaliter diftantia et ad eandem partem ipfius IL pofita ducantur intra eundem annulum aliae re@ae ipfi BD parallelae, priores. fecantes ad finiftram verfus E in pun@is 1, 2, 3, etc. et ad dextram in IT, 10, 9, etc.; pofteriorum nempe proxima ipfi K_vel | M fecabit priorum ipfi C vel E proximam, fecunda pofte- riorum 2dam priorum et ita porro, Eruntque haec punda ipfa pun@a horaria quaefita probe confervanda et egregie exprimenda, non autem vel numeris obliteranda, vel ut a quibufdam fieri folet, plane non exprimenda, in hoc enim horologio funguntur vice linearum. horariarum.. Porro fiat arcus CO declinationi Eclipticae feu 23°. 28' aequalis et aga- ‘ tur AO. fecans FG in H. Transferatur GH ex centro A furfum et deorfum in lineam CE in Net P. Circa NP tan- quam diametrum defcribatur circulus in 12 partes aequales pundis dividendus, quorum fingula duo ab N aequaliter remota lineis ipfi BI) parallelis jungantur , ut fecent dia- metrum NP in pungis, quibus figna zodiaci funt adfcriben- da, ita ut pundto A tribuatur principium v et =, ipfi P vero S5 et. ipfi N Z; reliqua ordinentur ut ex.fig. con- ‘ fpicuum eft. In ipfa hac linea NP fiat crena, in qua hinc inde talorum mobile, indice ad planum horologii perpen- diculari inftru@um ita moveri poflit, ut cuilibet figno, feu loco folis in Ecliptica queat applicari. Hic index a certa lon- gitudine deficere non debet, etfi eam excedere poffit, de- terminatur autem, fi fiat angulus CAQ aequalis complemen- to altitudinis meridianae folis in principio & verfantis ufque ad ipfum zenith, atque AR ipfi PM, atque ex R erigatur ad AD perpendicularis fecans AQ in Q, erit enim RQ altitu= . dini feu longitudini indicis minimae aequalis. Horologium Vol. VI, Y ita . a dic E vos... Tab, I. ita conftroGum et inftru&um erit Horologium analemmati cum quaefitum, quod fi folum fuerit, in plano horizoatali ita collocandum eft, ut CE coincidat cum linea meridiana et Index jo {cala fignifera cum loco folis in ecliptica, et puntum E fpedet feptentrionem. Sed quia hujus horologii finis non is efî, ut folum foli exponatur, verum ut janduns alii horologio fua fponte fitum debitum occupet; quod fiet» fi foli expofitum circumvertatur donec ambo horologia ean- dem horam indicent, adeo ut linea meridiana opus non fit. - Solet autem in hunc finem eidem horologium horizontale in eodem plano conftru&um adjungi, quia facilius locuna invenit, neque ullo modo alteri impedimento ef, fed con- tra ea per totum diem fuum ufum praeftat; adde quod etiam mediantibus pun&is horariis in analemmatico. jam expreflis facillime defcribatur. Nihil enim aliud requiritur, quam ut haec pun&a horaria circa centrum fuum convertantur ita, — ut linea horae fextae AD fiat linea horae 12 mae fen meri- diana, et D fpe@et feptentrionem, atque ex centro illo, horologio horizontali deftinato per haec puncta ducantue lineae horariae, et ex eodem centro erigatur ftylus fuper li mea meridiana, prout Poli elevatio id poftulat. DEMONSTRATIO. Ad hac demonftranda incipiamus a pun@is horariîs ad illud tempus pertinentibus, quo fol verfatar in equa. \ tore feu principio v vel 2. Sit ergo in fig. 2. A centrum fphere, BCDE horizon, HCKE meridianus, F Polus, Hi. Zenith, BFDG aequator, L locus folis hora quadam pome- ridiana; IL Circulus horarius per polum 1 & locum folis tranfiens, HLM circulus verticalis quoque per L tranfiens. Notetur ante omnia, quod in hoc horologio analemmatico horga non notentur mediante umbra ab axe mundi At, few ‘ ftylo illi parallelo in planum horizontale projelia, fed a perpendiculari AH ex centro horizontis A ad eundem per- pendiculariter ereGa & per Zenith H tranfeunte adeoque. « unabrama > LI o ) o C 3% 171 umbram AO in regionem foli in L exiftenti. è diametro oppofitam. projiciente. Quapropter, fi ex-illis 12 punttis aequatoris per que fol durante die tranfit, quorum unum fit L, demittantur perpendiculares ad horizontem uti LN, & ex iis puncis in que perpendiculares ifte cadunt ut N per centrum A lineae rectae ducantur ut NAO ad duplam diftantiam NA, quae eft a perpendiculari ufque ad centrum A , fore > segliiiaage harum linearum, ut O, puncta horaria quaefita, eadem nempe quae per conftructio= nem fupra traditam quaerere docuimus, puncta horaria in- quam, non quod in hoc ftatn folis lineae horariae locum non habeant, fed quod, fi fol extra aequatorem verfetur, non nifi haec puncta locum adhuc habeant, et per eadem aliae linéae horariae forent ducendae , quod fine fumma confufione admitti non poflet. Ad hoc demonftrandum, opus eft, ut oftendaturj mediante defcriptione data haec puncta repetiri. Reperitar autem punctum in plano quodam e. g. horizontali alteri extra hoc planum perpendiculatiter fubjacens, fi ducantur in eodem plano horizontali duae rectae feinvicem fecantes, - quibus. duo plana ad illud perpendicularia infiftant et per punctum extra planum exiftens tranfeant, talia enim plana feinvicem, ut notum eft, fecabunt in linea ad planum bho- rizontale perpendiculari et aeque per punctum extra pla- num quam per punctum in plano, ‘alteri perpendiculariter fubjacens, tranfeunte; fed adhibentur in hunc finem du plana, quorum unum eft meridiano CE fig. I. alterum cir- culo verticali primario BD paralilelum.. Prioris generis funt ‘omnia illa plana, quae lineis meridianae CE parallelis et per puncta circ. BCDE tranfeuntibus infiftunt , ifta enim tranfire per puncta horaria aequatoris modo debito elevati inde eft manifeftum, quod haec puncta quantumvis aequa- tor elevetur fupra horizontem ex una-fcil. parte, ex alte- ra vero deprimatur, femper verfentur. in eodem circulo meridiano parallelo adeoque ad horizontem perpendiculari. i Y2 Unde Tab, I. Tab. I f 172 #5 ) o ( 3% Unde recte ducuntur lineae per puncta circuli BCDE è& meridiana CE aequaliter diltantia, Pofterioris vero. generis fùnt plana illa, quae lineis diametro BD parallelis infiltunt et per puncta in circulo minore IKLM a punctis K vel M aeque diftantia ducuntur. Quod autem haec plana per puncta aequatoris ut>oportet elevati, tranfeant fic oltenditur. Sint m et n fig. 3. duo puncta horis pomeridianis 4 et 8 refpondentia in circulo BCDE. Ducatur An fecans cir. culum minorem IGLM in r, erunt puncta net r ea, per quae lineae fe mutuo fecantes ducendae funt, ut ex prae- fcriptis patet; nimirum nm erit ipfi CE et ro ipfi BD pa- rallela, dabuntque penctum o in horizonte ipfi n in aequa- tore fubjacens, fi enim fupponatur quadrans centro p ra- dio pn defcriptus et fuper linea horizontali pn, horizonti perpendiculariter. infiftens, fed hic circa pn tanguam axem vertendo ita fepofitus, ut horizonti incumbat, atque duca- tur rq ipfi BD parallela fecans np ino, nec non radius pg, erit pq feu pn ad po, ficut An ad Ar fen AC ad AG id eft ut fin. totus ad finum elevationis poli , et ang qpn aequalis elev. aequatoris ; proinde fi quadrans feu fector nqp fuper pn perpendiculariter erigatur, coincidet pq cum plano aequatoris et qo erit ad planum horizontis perpen- diculari.. Cum autem q fit punctum horae octavae in aequatore debito modo elevato, erit punctum o eidem per= + pendiculariter fubjacens adeoque tranfit ro per hoc punctum o quaefitum, Et quia eadem obtinent in aliis punctis ho- rariis, manifeftum eft illa pro fole in aequatore verfante ‘recte reperiti, q. e. demonftrandum. Videamus jam, an eadem puncta inventa idem prae- ftent fi fol verfatur in alio circulo aequatori parallelo, - Sumamus in hunc finem Tropicum Cancri, quem reprae- fentet fig. 4. literis BLDK fecantem horizontem BCDE in linea BD ejufque diameter LK diametrum horizontis CE in Q. Dividatur circumferentia Tropici in 24 partes aequa- les incipiendo a puncto L vel K, in quo meridianum fe- i n 330 #8 ) o ( 3% (aa cat, et ex-his punctis demittantur perpendiculares in ho- rizontem BCDE, qualis eft LP, formabunt puncta in quae incidunt in horizoate ellipfin BPD plane fimilem ei, quam antea formabant perpendiculares ex aequatore in. horizom tem demiffae et verfabuntur hae perpendiculares in planis. circulorum verticalium, qui per perpendicularem AH et. per 24 puncta horaria Tropici tranfeunt, ibique 12 circulos horarios fecant; unde ftylus per centrum tropici M tran. fiens et ad-horizontem perpendicularis ficuti linea MN monftrabit fua umbra horam ficut antea fecit AH fig. 2. Quoniam autem duo ftyli imo plures admitti non folent, ficuti nec plures Ellipfes, necefle eft, vel ut nova Ellipfis feu puncta horaria, iis. quae in parte BPD verfantur e dia. imetro oppofita manenti ftylo AH, vel :tylus. manenti novae Ellipfi propius. admoveatur quam in cafu priore. Ideoque, cum ftylus facilius aliorum vice fungatur, quam Ellipfis, et Ellipfis ipfa mutanda effet ratione magnitudinis, ut jam jam videbimus, fatius erit ftylum mobilem reddere , et El. lipfin, quae a tropico adeoque.a circulo aequatose minore proficifcitur. ad eandem cum priore magunitudinem redu- cere, vel potius pro nova Ellipfi priorem affumere, fimul- que difltantiam ftyli a centro novae ellipfis pro rata auge- re, quod facile fiet, quia iftae ellipfes funt plane fimiles, utpote a circulis ad eundem horizontem aequaliter inclina- tis proficifcentes. Si enim diametro tropici LK fig. <. du- catur alius 1k parallelus et ipfi FG aequalis fecans axem ‘mundi AI in m et prolongatos radios AL, AK inletk, atque ex M et m demittantur .ad horizontem CE perpen- diculares MN, mn, erit /An diftantiae ftyli a centro quae- fitae aequalis. Eft autem AM fin. decl. folis et demiffa ex polo I perpendiculari ad horizontem IR, habetur Al: AR — AM: AN, id et fin, tot. :fin. elev. aequatoris; ut fin. Jet: folis ad ANN) onde AN'=2 {. el.aequ. {g fin. decl. folis _- fin totum. Deinde quia AN: An = AM: Am = ML: ml = ER : XY 3 Cof, Tab, L . Tab, IL 174 ne 88) o ( 3% Cof, decl. folis, ad fin totum; erit Cof. decl. folis ad fin. to- tum ut AN: An idelt ut li cl Dati NERE p<4 fin, decf. folis fin, totum na deonne dae fin. elev. aequ._pd fin. decl. folis cof. decl. folis. feu cof. decl. ‘folis ad fin, decl. folis ut fin. elev. aequ. ad An, vel quia cof. femper eft ‘ad finum ut fin, totus ad tan- gentem, erit tandem fin. tot. ad tang. decl. folis ut fin. elev. aequatoris ad quaefitam An. Si ergo fol. verfatur in tropico caucri (tylus a puncto' A verfus M in fig. I. ita removendus ufque in P ut PM evadat aequalis ipfi An, id quod in eadem fig. factum eft, ubi ang. OAC declinationi folis aequalis afflumtus eft. Hinc enim eft AG: GH = fin. tot. ad tang. decl. folis et- quia AG aequalis finui elevationis aequatoris, erit GH aequalis diftantiae AP quaefitae in fig. 1. I Cum autem haec omnia ad quamvis declinationem fo- lis applicari queant, non tantum ad maximam, patet, cur fcala fignifera horologio inferatur ficut praeceptum eft. Ejus enim fubdivifionem omnibus folis declinationibus ‘re- fpondere ex gnomonicis fatis eft notum.. Tandem etiam patet, quare altitudo ftyli minima dicto modo inveniatur, fi modo fingatur triangulum AQR fig, 1. infiftere ipfi PM ita ut R cadat in Pet A in M, tunc enim refpondebit angulus QAR altitudini folis meridianae maximae, quia fol in tropico 5 maximam attingit altitudinem, et umbra ftyli longitudinem minimam; fi enim fiyli altitudo tunc temporis foret minor, umbra non attingeret punctum horae duo- decimae. d Supereft nunc, ut oftendamus, quare eadem pundtà ho- raria inferviant horologio horizontali, illa convertendo circa centrum A, ut fuprà difum eft, quia aliàs horologium hori» zontale multo aliter conftrai folet.. Fiet autem hoc fequenti modo : Sit BD fig. 6 linea meridiana, D fpe@et feptentrio. nem, fiatque angulus D A I elevationi poli aequalis È SE a bo ) 00 3 175 D Cad Alf perpendicularis elevationem aequatoris, et fi por» Tab, È rò triangulum ATD circa A D ita vertatur, ut plano hori- zontali BK D perpendiculariter infiltat, atque hoc planum ‘ab alio per ID tranfeunte ‘ad angulos reGos fecari concipia- tur, erit hoc novum planum ipfum planum aequinodiale, et fi retta AI prolongetur verfùs L, dabit A L ftyium horologii aequinogialis et horizontalis atque I illius & A hujus centrum. -Concipiator jam\circulus C H MD in plano per I D tranfeun- te centro | radio T D defcriptus, et in 24 partes aequalesà C vel D incipiendo divifus, dabit hic circulus horologium aequi- noctiale. Sin porrò per haec 24 punîa ducantur re&ae ad pla- num aequinoctiale perpendiculares feu axi mundi id eft fiylo AT:L parallelae ufqué ‘ad planum horizontale prolongandae, tranfibunt ha lineae in eodem plano per punda horaria; quae fi axis major BD fit iplì BD fig. 1 aequalis et minor A K ipfi AK fig. 1. formaburt ellipfin ili planè aequalem quam fotrmant punda in horologio analemmatico, adeo ut ifta pun&a, fatta debita converfione cum îtlis planè coîncidant. Quoniam enim pundta horaria fig. 1. producuntur è lineis ex 24 pun- Gis horariis aequatoris in horizontem- perpendiculariter de- - miflis, et puntta ab ambabus perpendicularibus ex pungtis utriusque horae duodecimae diurnae fcilicet & noGurnae demif- fis orta coîncidunt cum pundis M et K fig. 1.quorum diftantia è centro A eft acqualis finui elevationis poli; pun@aque utrius- que horae fextae B et D incidunt in circumferentiam BC D, | radio ipfi femidiametro aequatoris aequali defcriptam, ac pro- | prerea femiaxis major fit ad femi-axem minorem A K ut fin. totus ad fin. elevationis poli. In fig. 6 autemfiàt femiaxis mi- nor À K ipfiradio I N vel ID aequalis, utpote è perpendi- culari per punîtum N horae fextae du@a et axi A I parallela proficifcens; femi-axis major A D vero fit ad minorem AK ut fin. totos ad fin. elevationis poli, adeoque ut A B'ad AK fig.1. Manifetum et, fi fumatur A B fig. 6 femidiametro aequatoris A B fig.1 aequalis, fore femidiametros AK et AK fig 1&6aequales. Sed quia B D fig. 1 tranfit per ho- ras fextas & B D fig. 6 per horas duodecimas; Ellipfis fig. r. e ita Tab. 1. 176 se ) 0 C S$ 3 ita convertenda et ut BD coincidat cum linea meridiana in horologio horizontali feu fig. 6: Videamus nunc., cur etiam reliqua ponga horaria in utraque fig. coincidant, id quod pa- tebit exemplo unius.. Sit. itaque punttum H fig. 6 pun& im. horae quartae matutinae in horologio aequinodiali et H G per- pendicularis ad CD, GE perpendicularis ad eandem C D in plano verticali feu ad planum aequinoctiale in fitu iftius vero, et EF perpendicularis ad B D; dico pundum F fore in linea quarta matutina AF horologii horizontalis, et A F li. neam. ejufdem hora. Linea enim per H tranfiens et ad pla. num aequinodiale in fitu illius vero perpendicularis tranfibit per F, quia linea perpendicularis F G tranfiens incidit in E, et G H in fitu vero e& horizontalis et ipfi E F parallelalet aequalis. Unde circulus horarius per polos tranfiens, qui fe- cat planum aequino@tiale ad. angulos re&os in linea I H feca- bit etiam planum horizontale in linea A F, ideoque linea ifta AF erit linea horaria horae quartae matutinae. Quod autem hoc pun&um F et reliqua fig. 6 reperiantur ope methodi in fig. 1 adhibitae patet ex eo, quod'axis major Ellipfis B D fig, 6 dividatur mediante linea EF et aliis fimilibus per 24 punda circuli CH D tranfeuntibus et ad C D perpendicularibus in partes fimiles_iis, in quas diameter C D dividitur, propter triangulorum D BC, DEG etc. fimilitudinen, diameter au- tem C D ipfe dividatur eodem plane modo quo B D fig. 1 et 3. à linea aefb et Gmilibus dividitur mediantibus lineis modo di&is; unde fequitur axin majorem B D fig. 6 dividi in partes aequales iis, in quas dividitur B D fig. 1 è lineis ipfi C È parallelis fi modo ambae B D fint aequales; Diameter IN vero vel AK fig.6 dividitur eodem modo quo G M in fig. I et 3 à lineis C D et fimilibus ipli BD parallelis, quae punda ad utramque partem ipfius G M. pofita connedunt; adeoque punaa horaria in utraque figura prodeunt eadem, fi axes ma jores BD funt aequales, id eft punda horaria horologii ana- lemmatici inferviuntetiam horologio horizontali, fi Ellipfis con- vertatur q. erat oltendendum. Quo- Pi 88 Yo CS 177 ©. Quomodo autem ambo noftra horologia conjungi queant Teb. L oftendit fig. 7 ad elevationem poli Bafileenfem 47° 34’ con- Aruda. si - ‘ANNEXUM AD NOSTRATES PERTINENS. Omnes noftri Geodaetae uno ore jam ab uno alterove fe- culo profitentur, pedem noftrum geometricum feu campe- ftrem aequalem effe 896 millefimis pedis rhenani, fed nemo eorum hacdtenus fcivit, unde hoc veniat, neque unde noftra menfura campeftris originem trahat. Hoc quidem pro certo habent aeque Judices caufarum campeftrium ac Geodaetae, il- lam menfuram quam voce corrupta tie Taue vocant, qua- que inprimis. prata metiri folemus, continere 210 perticas quadratas, jugerum vero germanicè eine Yuoart, quibus in ‘exprimendis magnitudinibus agrorum et vinearum utimur 140 conftare perticis ejusmodi, et perticam unam quadratam 256 pedibus quadratis, adeoque perticam unam longitudine con- tinere 16 pedes geometricos feu campeftres, nobis Feldfbub dittos, fed fi quaeras unde hoc? altum deprehendes lilentium. Ego vero ajo, hoc non forte fortuna accidiffe, quod nofter pes geonretricus habeat 896 partes millefimas pedis rhenani, fed quod Majores noftri de induftria voluerint, ut illa menfura, quam cine Taue vocamus, fit aequalis menfurae rhenanae, quae vulgo cin Abeinifcher VYiorgen nuncupari folet, et 300 perticis quadratis rbenanis conftat; maluiffe autem loco per- ticae rhenanae 12 pedum, uti pertica 16 pedes longa propter commodiorem fubdivifionem, quia tunc temporis-arithmetica decimalis a STEvIN®e ante ducentos circiter annos demum in- venta, ejufque in geometricis ufus eximius nondum fuit cogni- tus:i Indeque venifle, quod pes campeftris habeat 896 mille- fimas rhenanas partes: Cum enim menfura rhenana cin Mors gen, habeat 300 perticas rhenanas quadratas, et quaevis per» tica in 12 pedes et pes in mille particulas dividi foleat, mani- feltum eft pedem quadratum habere 1000000 part. quadratas, perticam quadratam 144 pedibus quadratis conftantem «i Vol VI. Z 144000000 3 178 se ) O (SÉ Tab, I, 144000000 part. quadratas, & 300 perticas quadratas feù cin Rocinifder Niorgen 43200000000 particulas. ejusnodi, Sed quia 210 perticae quadratae Bafileenfes totidem particulas per hypothefin habent, fequitur cnam perticam Bafilienfena quadratam continere. 205714286, et pedem quadratum 803571 part. quadratas, adeoque pedem unum Bafileenfem lorigitudine aequalem effe 896-2 feu 896î aut fi fraGione vul- go magis nota ipfis è proxima uti velimus 8963 particulis millefimis. En igitur originem pedis noftri campeftris. 896 partium millefimarum rhenanarum. Nam non fpero quen- quam fanae mentis dubitaturum, fraGiunculam $ a majoribus noftris tanquam inaeftimabilem, quippe tantum non invifibi- lem negleGam effe, ficuti alias in numeris, quibus geometrae magnitudines pedum in fuis tabulis exprimunt, communiter fieri folet. Nonne igitur pro certo aftirmari potelt, noftram menfuram Saue difam, eandem effe cum menfura rhenana, quam Mitoraen vocari notum eft. È Dubium quidem circa magnitudinem iftius menfurae rhe- manae movere quis poffet, quia Geometra apud nos quondam celebris affirmavit in fuo libello de Planimetria, illam habere €00 perticas quadratas non 300. Sed cum nullibi, quod fciam, tantae inveniantur ejusmodi menfurae Wiorgen di&as, fed illis alibi ad fummum 400 perticae tribuantur, affenfum noftro Geodaetae praebere nequeo. Benevolos itaque Le&ores , ins primis noftrae Societatis membra celeberrima, quibus hoc no- tum eft et a quibus repulfam minus quam ab aliis, ut opinor, metuendam habeo, amice rogatos volo, ut me de hac re\vel refponfum noftris atis inferendo, vel, quod mihi gratifi- mum foret, literis ad me dandis, certiorem faciant, quia ces leberrimus EisenscHmiD in his rebus alias verfatifimus id non habet in fuo egregio de ponderibus et menfuris traatu, ne- que ab aliis viris eruditiffimis, quos hoc nomine interpellavi, mei dubii folutionem, utpote hujus rei praeter meam opinio- nem ignaris, impetrare potui. Quan SALA n | RE) CS 178 — Quanquam autem ilti menfurae rhenanae 600 perticae tribuendae effent, nihilo minus re&e afferi poffe; noftram. menfuram ex rhenana delumtam effe, nemo, ut opinor, du tree 2222 RIRRPRRRREB D. CE. BE R'DOT OBSERVATIO L 3iù FETUS BICEPRS. Lan 10 A [Onfrorum; ut infignis varietas, fic variis Ha&enus hy- pothefibus fuperftru&ta eft eorumdem origo. © Cumula= tis forte obfervationibus defideratum in hifce lumen debebi- tur, nibilque fupervacanei me faGurum puto, fi monftri cu- jufpiam humani, bicipitis in vico Laire,: Principatus Montbel- gardenfis in lucem editi & in'fpirita vini a Societate -noftra Medico-chirurgico-pharmaceutica fervati, hiftoriolam & qua- lemcumque fcripturus fim anatomen. i Innupta triginta & aliquot annorum primipara, totum graviditatis curricualum optime tranfgreffa , gemellofque fe utero geftare rata, quod vividiores eosque in’ oppofitis fimul ventris regionibus fubinde perciperet motus; quodque incli» nante graviditate, duo diftin&a in epigaftrio-capita, globo+ rum forma, tangeret, die Sva. Septembris 1765. doleit ad partum , fetu, intervallo dolorum, vivide commoto, aquis autem decem incirca horis ante partum eftluxis. Prodeun- tem mnatibus foetum, arreptis pedibus extrahere nititur ob- ftetrix ruftica, dextro femore in epiphyfi inferiori crure, autem finiltro in fuperiori fraCis, frata. quoque fpina dorli, mortuus educitur foetus, lacerato matris perineo, maleque affedo ve- ficae fphinCere urinae non amplivs imperante, . "i Z 2 . Fetys 180 #5 ) o C SR Fetus. foemineus nonimeftris vel 38. faltem: hebdoma- dum, fi matris computo fides adhibenda, biceps erat cum duobus collis, ceterum in externis omnibus, fi trancuni ali. quando torofiorem & laticsem, nequaquam autem informem excipias, plane naturalis. ‘Trunco implantabantur duo colla fibi adjacentia, naturalis formae, fuum:cuivis collo infidebat caput, mole & forma fetus maturi, facies utrique capiti fimiles, formofae, oculi coeruleij gingivae duriores, cartilagineae, fulcis hinc inde infcriptis & albedine dentes referebant. Aures adjacentes.-,. finira nimirum dextri & dextra finiftri capitis paulo planiores & elatiores erant oppofitis ex- ternis 3: Meatus. auditorii in illis ftilum minus profunde admittebant, quam. in ‘hifce externis; Haec forte omnia a compreflione adjacentium laterum , ceterum nihil plane in capitibus defiderabatur. Colla & capita antrorfum. di» fin&a & fejunîta , retrorfum.autem protenfa tenui mem. brana jungebantur , quae tamen trinm pollicum parifino- rum. dehiscentiam inter adjacentes aures patiebatur, duo- rum cum dimidio inter maxillas , capitibus furfum multo magis dehifcentibus. - Colla jungens membrana cutis erat dorfi ad aures ad. jacentes ufque prolongata , inde ‘antrorfum in fe reflexa vel replicata; oblique in poftico collorum intervallo des- cendebat peGori fuperdanda. | Facies coloris naturalis erant , non contufa nec tu- mida capita, ut ante mortuus. videatur fetus, quam offium pelvis anguftias tranfierint capita ; Deficiente enim fangui» nis appullu compreffa non tumuerunt. Te&o corpore capitibufque ad fe invicem admotis , gemellorum f{pecie una fafcia junCorum ;. egregie fallebat monftrofus fetus. i Aperto | x 5 ) o ( Eta # “ I8I . Aperto -abdomine, prodiit hepar mole infigne, ut; tranfgreflo epigaftrio, utrumque teneret Ri ana A " ceterum colore & confiftentia naturali. Tegebat ida duos ventriculos vacuos, aequales ; altero dextrorfum , altero finiftrorfum prodeunte..Des- cendendo prolongabantur ventriculi & pyloris ad fe invicem accedentibus arcum formabant. Siniftro ventriculo contie — muus videbatur inteftinorom tubus, dextri autem paulo longior pylorus duodeno inferebatur eodem loco cum dudtu pancreatico. & cholidocho : Infertionis locus firmior & fphinGere munitus Videbatur, fimaeque Aspasia faciei accre= tus fulciebatur. «_ Aére per: tubum pharyngi dextri capitis adaptatum; facile implebatur & turgebat ventriculus dexter, finiltro immutato ; fic & illibato dextro finifter ventriculus in» - flabatur , ut fuus cuivis capiti oefophagus foret & ventri culus. Unicus & communis a loco infertionis pylori dextri in duodenum inteftinorum traîtus , folito autem ut vide- batur capacior , totus quantus flatu , dein aqua ad anum ufque egregie impletus. Reliqua abdominis vifcera, fitu, figura, numero, confiftentia naturalia, mole autem aliquanto majora. Um- | bilicus, vafaque umbilicalia ut vulgo, unicae inferebantue placentae. cd ; ‘ Pelvis uterum ‘unicum, unamque habebat veficam «urinatiam. Diaphragma naturale, fi hiatum excipias, quo < dextro oefophago patebat. Petus , ut folet , mediaftino bipartitum , pulmo picinque unus, . quadrilobus. Aere in laryngem dextri cas Z 3 pitis 182 #5 ) o C 3% | pitis per os inflato , tumefiebat pulmo dexter. immutato altero, fic & finifter intado dextro inflaba‘tur. Sua cuivis collo trachea in bronchia ad pulmonem ufque non divifa, ut fuus cuique capiti pulmo & trachea foret, organaque refpirationis & loquelae huc ufque diftintta. . Pericardium capacius erat feroque vacuum. . Cor unicum , mole aliquanto majus , confiftentia firmius & figura planius ; Duo cordis ventriculi, totidem auriculae, foramen ovale egregium. Vafa ex corde prodeuntia arteriofa & venofa paulo ca- paciora, ceterum naturalia. Tres ex arcu aortae trunci carotidum & fubclaviarum, hborum autem ut & venarum divifiones, mala fortuna abfcifas, profequi non licuit. Thymus cuivis collo fuus , fua cuique glandula thy- roidea. Spinae dorfi duae fuperius remotiores, defcenden. ‘do ‘autem magis magifque ad fe invicem accedentes, ‘ut trianguli fpeciem prae, fe ferrent & latiorem corporis trun- cum facerent, tandem in unum os facrum abeuntes. Dex tra fpina plexibus brachiali & crurali dextris profpiciebat, emiffis ex collo, fuperiori dorfo ut & e lumbis evidenter nervis, finiftra finiftris plexibus providebat. Duae in finiftra fpina fra&urae vel potius vertebrarum dehifcentiae , altera pollicis exeunte medalla, altera aliquot faltem linearum. Unica dextrae fpinae frattura. Hifce fpi- “narum fra&uris , rudioris traGionis teftibus , mors fetus deberi videtur. . Suum cuivis capiti cerebrum & cerebellum naturale, nifi quod dexter dextri capitis & finifter finiftri lobi paulo majores & profundiores forent, lobis oppolitis adjacentiam capitum compreflione forlan minoribus fattis. e ic ds TB) o CSR 183 Sic fuum cuivis capiti diltindum fuit fyftema nervorum ad os facrum ufque & in ipfo forte, quod inta&um relitum eft, offe facro. y Non pauca certe hic circa Anatomen vaforum & ner. vorum me dolente defiderantur , hanc autem pleniorem reddere vetuerunt foetus in fpiritu vini fervandi deformatio- nis metus , interruptus faepe labor, adftantium turba &c. Monftrofi foetus formatio effigiei trinitatis trium capi. tum forma deberi a mulierculis dicitur, quam mater mul- toties videndam habuit , huicque effigiei non abfimiles di- cuntar fetus facies; fed de ‘hifee & fimilibus nihil plane refcifcit. mater, nunquam per totatn graviditatem metu vel alio modo, ut fatetur, perculla, multo minus fetus poly» cephali idea affecta. ; An tot fenfus quot capita futuri effent, fi in vivis man» filet fetus biceps? Cerebrum cuivis capiti fuum, fua cui» que diftincta fpinalis medulla, diverfae forfan in ultimis fa- bricae, annuere videntur: abnuere autem una eademque chylo & aimatopoiefis ut & circulatio fanguinis* An diftintta loquela ? Poflibilis, diltincta enim ejus organa. An dextrum caput dextro corporis lateri, finitrum finiftro imperafiet ? Videtur. Duplex enim fpina fui quae que lateris brachio & cruri emiflis nervis profpiciens. An fames & appetitus in duplicibus ventriculis vatii? An ingens hepatis moles ad plurimam bilem, pro ube: riori ob duos ventriculos, chylopoiefi? videtur. An mors utrisque fimultanea futura fuifet? Pro gene. re mortis. ‘ An 184 RESO DO Cei. An frequentes fetus in oppofitis fimul ventris regio- nibus motus, ut gemellis. mos eft, aliquid arguunt? Quar- tum problema illuftrare videntur. &c. Ct ® An partài, ut gemellis folenne, non plane nonimettri, marrante matre, aliquid tribuendum? An aliquid dandum facierum fimilitudini? Omnia certe imperfeGos gemellos arguunt. An duo baptismata ? videtur. An habilis ad duas portiones haereditatis fuiffet foe- tus nofter ?. haereditatis, ni fallor, divifio fit per capita & ftirpes; duo nofter habebat capita, totidem ora & ventri- culos & fatis amplum inteftinalem tubum. Quodnam ‘judicium, fi, pofita, quae poffibilis erat, fenfuum & motuum varietate, alterutrum caput vel quod- cunque huic refpondens membrum poenam. capitalem in curriffet ? An monftri noftri .origo ab ovo materno repetenda duobus imperfe&is- germinibus luxuriante, ab ipfo vivifica- tionis primordio fenfim quocumque modo coalitis? An ipfum germen jam ‘ante monftrofum partibusque luxurians ? “Inter varias quae de monftris bicipitibus habentur ico- nes, cae maxime ad noftri formam accedunt, quae in PARAEI operibus occurrunt pag. mihi 647. 651. ex Corio Ropr- cino libr. de antiq. letion. & LycosTHENE de Prodig. -Idem utrisque capitibus bibendi, edendi, dormiendi & loquendi defiderium erat, nec abfimiles ceterae actiones. Defideratur i anato= SAS gii x MR #5 ) 0 C_8% 785 ‘amatome. Puellae bicipitis anatomen noftrae. in multis fi- imilem ex CarpaNO li2r. 14. de variet. cap. 77. habet SCHOTT Phyfic. curios. libr. $. {. 659. , Biceps erat puella, reliqua \o, autem omnia unum ‘corpus veferebant: nam bina crura, bina »» brachia, vulva ima. . . . . Gula interior ac cum ea ventri» » Culus erat geminatus, fed tamen in fundo coibant: ibi py- - 4, lorus unus, attameri ex eo inteftina gemina exorieban- 4» tur, ut uterque ordo duplicatus effet illorum, praeter » Quam in redo; nam in illo rurfus in unum coibant; 3, pulmones gemini vifebantur, atque hi nulla ex parte in +» unum «coibant. Cor paulo altius quam in aliis effe folet, » Ypfilon literam graecam referens, bifidum fcilicet fed' 3» tamen in una fede. An uterque ventriculus fuperior in », ea effet, haud exploratum. Jecur craffum valde oblongun, fed absque penulis feu additamentis, atque ideo informe. se Spina dorfi duplicata diffabat uma ab altera digiti magnitudine, », una- quaeque fuo inferviens capiti, & ufque ad crus, quod »» fibi in direo erat, ferebatur. Denzes inferiores anteriores » quatuor, fuperiores- autem duos tantum fed magnos, verum ine »» ferioribus duriores, ac paulo folidiores; fed tamen qui nec ipfi ss dentis exquifitam praeferrent durition, habuit. Renes dupli= cati ,. uterus €$ vefica minime. Orta ef menfe nono verum 3, in ipfo ortu ob errorem obtorto collo unius ab obfte- », trice, idem dies eademque hora fuit, qua tenebras mor- s. tis & vitae hujus lucem experta ef. è Nova & forte magis affinia exfpe@anda habemus ab illuftriff. pp AIE qui tratatum de monftris proxime edi- turus et. SR 7 © Vol. VI Aa E JUS- 186 #2) o CR EJUSDEM OBSERVATIO IL. È HYDROPS PERITONAEEL V 18° annorum plus minus fedecim, poft irrita ad menfes molimina, artuum inferiorum corripitur oede- mate, tumefatto dein abdomine, fpatioque quadrimeftri moritur, febricula per totum morbum vigente. Urgenti femper appetitui indulgens, omnimodis fere medicamentis ipfique tandem paracenthefi terga dedit morofior. Ulti» mo faltem vitae menfe; incuffo mortis metu, varia adhi- buit eaque violentiora ab empirico remedia. Abinde ano+ rexia , maufeae , vomituritiones , vomitus, ftomachi cru- ciatus , alvus immorigerà , anxietates &c. natae’, pro» rumpente fub finen quam uberrimo lotio fluxuque albo. non imminuta interim abdominis intumefcentia. ANATOME.: Macies cadaveris magna, abdominis undiquaque aequa» lis tumor erat, haemisphaéricus, in eoque a percuflione ine fignis fluQuatio. Paracenthefi aquae flavefcentis, limpidae, fere inodorae librae XXV. circiter eductae funt. Cruciatim divifis integumentis abdominis communibus, mufculisque abdominalibus, cavum patuit plane vacuum, exenterati inftar abdominis;. nihil enim de inteftinis, nihil de reliquis vifceribus occurrebat , fuperftes modo aderat aliqua aquula, plurimis flocculis fcatens, jamjam in mem- branulas abituris. Albefcebant undique craffi adlmodum & duri cavi parietes, propendentibus undique flocculis. In hocce cavo protuberabat poflice tumor infignis a ventriculi regione ° #5 ) o C 8% 187 regione ad os facrum ufque produ@us, fpithantae cum tri- bus vel quatuor digitis latis longitudine & ejusdem fere circumferentiae, antrorfum ellypticus, retrorlum aliqantum complanatus, dotfique fpinae & lumbis firmiter adhaerens. Apertus tumor facculum referebat, quo are include- bantur mefeoterium & inteftina &c. hinc inde inflammata, flatibus tumida, mire convoluta-, invicem adnexa, faccique interno parieti firmiflime accreta, ut fine dilaceratione ne quaquam feparafles. : Sacci hujufce parietes lineam ad minimum crafli , albi, coriacei, fiocculento externe; ut reliquum cavum, obdu- cebantur muco, riafcentes referente membranulas, vel telam forte cellulofam degenerafcentem. Superne in duas veluti alas explicari & produci vide- batur faccus. in fternum & coftas definentes, praetenfas, feptum formantes, quafi verum adforet diaphragma. Divifo praeternaturali hocce fepto camera in confpe @um prodiit, ab ipfo inferne fepto, fuperne autem a dia- phragmate formata; in qua hepar & ventriculus include- bantur.. Hepatis. gibba fuperficies diaphragmati magnam partem accreta erat, ceterum naturalis facies. Ventriculus fubtumidus, fcybala dura, flava , figurata habebat, ejusdemque omnino confiftentiae, quam quae in fe ne reGi reperta funt. Pelvis vifcera haecque tegens incrafatum peritonaeum maxime demerfa, quatuor vel quinque transverforum digi» torum fpatium ab ima facci parte vacuum relinquebant. Protuberabant utringue ovaria nucem magna; alba nec me- diocriter indurata. Uterus formae fatis naturalis, confiften- tiae autem aliquanto mollioris erat, ejusdem cavitas paulo | Aa 2 major 188 - 8° ) o ( $& major mucofo albidoque glutine obdudta , orificium patuluna minimi digiti apicem admififiet. Vagina brevis almodum ampliorque vifa et. Vefica urinaria exigua, vacua. Multam Pericardium habebat aquam , pectus nullam 5. cor fanum, finiter pulmo egregius, dexter autem pleurae totus fere accretus, n SCHOLIO N. Morbum, quo noftra decubuit virgo, hydropem fuiffe cellulofae telae circumjedtae peritonaeo non eft quod dubite= mus, nihilque vetat quominus eundem hydropis peritonaeî nomine falutemus ; ipfum enim peritonaeum retropullum. aquis fuppeditavit receptàculum. Nimirum aula aquarung moles pedum, crurum, femorum tunicam cellulofam inun= dantium, telam cellularem mufculis abdominalibus fubjeGam tandem implevit, removit peritonaenm, coque. in fe revolu- to inteftina &c. retropreffit, involvit, reclufit. Cum autent tela haecce cellulofa circa fternum & coftas ftipatior efle & difficilius folvenda videatur, perftitit ibidem adhaefio, faGum-. que eft,.ut fupra feptum ab antica peritonaci parte retroceden= te formatum, hepar & ventriculus incamerati fuerint. An cita mors trafticis ab empirico propinatis, incarceratis & ni- mium quantum ardatis vifceribus abdominalibus, laefae dige- ftioni, infiammatis hinc inde inteftinis & fere impermeabili» bus fa@tis , ut teltantur foeces in ventriculo, debetur? An etiam incipienti hydropi pericardii? Alias enim diutius cum peritonaei hydrope vivitur. i Minorne eft in prove&o hydrope peritonaei fyncopes &c. ab edu@tis aquis metus, non ligato abdomine? Ardiffimein= elufa, ut in cafu noftro, abdominis vifcera, extra periculum illapfu= Me I CC SR 189 illapfuri. ruiturique cum impetu fanguinis locati videntur. An certior inde pernicies ab impedita. refpiratione , refolutis a ni- mia extenfione & flaccidis nec fuffultis mufculis abdominali. . bus? Aliqua fpes arcendi mali eventus affulget a refpiratione, quae. folo fieri: poteft. diaphragmate. . Perexiguae utilitatis in cafu noftro fuiflet paracenthefis ;. nec enim fanaffet, nec libe» raffet inteftina &c. &c. An in ventriculo fata eft excrementorum in ipfo reper= torum concoctio & figuratio ?. An vero eorumdem faa ex- inteltinis regurgitatio ? Re@e moneri-videtur CHeseLDEN ab Experientif Re seiNGERO Ador. Helv) T. t. p. 55.56. pro figno pathbognomoni- co hydropis peritonaci habens, av4507. corpor. human. p. 126. fecund. edit. ‘quod'minime promineat hydropicus tumor im regione unt=- bilici: Aequalis fuit undique & in anteriore ventris parte pro» minens,. ibidem in cafu noftro,. tumor. Nec minus CHeseLpeNO adverfatur figna hydropis peri tonaei recenfens Cel. LiTTRE Acad. des Sciences an. 1707. Memoir. p. 667. &c. ab IU van SWIETEN Comm. T. 4.S. 1225. p. 163. _&c. citatus, refert enim quod tumor praecipue in anteriore ventris parte appareat. Idem vero Cel. LrrTRE 1 ©. pro indicio morbi noftri. ha- bet quod venter aequabiliter non tumeat; magis certe nafcenti,, quam radicato morbo quadrare videtur hocce indiciuam, non fecus ac fequens.. Sî /ocus in abdomine inveniatur, ubi nulla flu= @uatio percipitur, nempe extra limites tumori circumfcripti. Flu=. PA - do È $ eo 19 | i * Guatio in cafu-noftro infignis fuit ante & polt mortem, nihil' enim aquarum undulationem morabatur. i i Non certius eft quartum quod ibid. habetur fignum: Si extrema corporis non tumeant ,_ vel faltem parum: € tarde admo- | dluni intumefcant. Extrema corporis inferiora prius occupavit ” Aa 3 tumot Lia nl” Lal Pa 190 ba) > Ca a tumor'in noftro cafu, quam abdomen. An exttemoram tu- mori opitulatus eft hydrops pericardii incipiens, .cujus comes & indicium extremorum tumor dicitur? ! Minus quoque cum cafu noftro quadrat quintum CI Lirtré indicium: Si did absque infigni funGionum lacfione ferat acger malum, € vix aliam patiatur molefiam, quam a mole ES pondere tumoris fenfim auîti. Morbi noftri initivum, incremen- tum, ftatus & finis quadrimeftri fpatio abfoluti funt, vixque, > fine infigni funGionum laefione, confiltere poteft vifceruna abdominis incarceratio ; qualis in cafu noftro occutrebat. [Coma etii Aree rie ron A EJUSDEM OBSERVATIO III FEBRIS OCTANA INTERMITTENS. LA poca _profapiae puer 14 annorum. elapfis incirca 15 menfibus, in orphanotrophio noftro , frigore, calore, fudore, vero febris intermittentis paroxismo, corripitur , his fuperatis forgit, & alacris folita peragit. Ogtiduo poft, eadem hora, .decima nempe matutina, pla- ne fimili laborat paroxifmo, ad quintam vefpertinam, ut prior, protratto. Superatis quatuor vel quinque fimilibus paroxis- mis, quovis die Lunae recrudefcentibus, emeticum adhibuit faburram ventriculi mucofo-biliofam exturbaturus, . Rediit proxima die Jovis anticipans paroxismus febreque vacuo va= ledixit puero. EJUS. / tà $° ) o ( 3# 197 LT e ny =——rt 0 CsA O___—_—__——_Émm—_————_—_—_——_—_—_t— E J U-S DEM OBSERVATIO IV. -FIAEMORRHAGIA LABII INFERIORIS ANNUA ET SPONTANAEA.. \Uadragenario major Venator, nom paucis ab annis, nulla data occafione, e labio inferiore verfus finitrum oris am gulum, quovis utplurimum. vere haemorrhagiam experitur, unciasque ad minimum quindecim floridi fanguinis amittity fponte filente fuxu. Parvum, dum inftat fluxus, nafciturin labio tuberculum, in cujus medio perèxiguum apparet fora, men fanguinem fundens ;, utrumque autem. fata haemorrhagia evanefcit. i E 4:0:SD E DM OBSERVATIO V. HEMIPLEGIA DEXTRI LATERIS, REDEUNTE MOTU, SENSU AUTEM ABOLITO. VV fexagemario: major apople&ico fulmine’ ter jam tactus; fubfequo femper in aliquorum artuum motibus vitio. Senfim tamen emendabili ,, quartum: elapfis aliquot hebdoma- dis experitur infultum, pediffequa dextri» Jateris hemiplegia, fenfu motuque abolitis. Paucis poft diebus revivifcit motus, nunc. fatis. promptus, fenfus autem totius, a fyncipite ad. cal- cem; lateris plane defideratur, afperrimis fri@ionibus, acicu- sig puncturis,, igue ele&rico hatenus nequaquam revocane Se - OBSER. 192 Ùùe ) o (8 i: PARRA. ARR RAR RARO OBSERVATION. pai LA MEL CODSIN __——_————r—_—— DI Soldat du regiment de Limofin, agé de 18. ans fe rendit è l’hOpital d’Huningue fe plaignant d’une dou. leur fort incommode au pubis, l'ayant interrogé, il m'affa- ra que les vers feuls pouvoient lui exciter cette douleur, en ayant deja rendu il y a trois ans un grand nombre avec les urines, je m’imaginai que ce jeune homme avoit quelques difpofitions à la gravelle, & que quelques filets. glaireux qu'il avoit pu rendre, l’avoit perfuadé qu'il rendoit des vers, j'ai cru aufli, que la grande acreté de fon urine pouvoit ainfi irriter le col de la vellie, je lui préfcrivis en conféquence une ptifanne avec les racines de guimauve, de chiendent, la graine de.lin & la reglifle avec un peu de nitre purifié, & des apozemes amères avec les racines de apa- thum, les feuilles de bouroche de chycorée, fauvage & de pourpier avec un peu de fel del Glaubert, & lui recom- mandai de conferver toutes les urines qu'il rendroit, quel- ques jours après il me dit qu'il ne fentoit plus aucun mal, je continuai cependant les remedes , & lui fis prendre trois jours confecutifs le matin un demi gros de rhubarbe avec 15 grains de fel d’abfinthe , enfin étant fur le point de for. tir de lhopital il fentit tout è coup une vive douleur au col de la veffie & fe mit dans fon lit fur le dos, les genoux élevés, & peu de tems après .il fentit quelque cho- fe au bout de la verge quil tira auflitot avec les doigts, ce ; | 5 ) o CS 193 ce ver étoit vivant, rond comme les vers ordinaires mais - d’une confiftance très molle, de la longueur de huit pouces. . Je Vinterrogeai alors pour YGavoir s'il n’avoit point fenti auparavant quelques douleurs dans le ventre ou dans les reins il m'affura qu'il n’avoit jamais fouffert ailleurs qu’à - la region de la veflie, qu'il mavoit méme jufqu'à prefent “effuié d’autre maladie que quelques accés de fiévres inter. mittentes dont il avoit été guerie il y a quelques mois à l’hopital, il me declara qu'à l'age de dix à onze ans il avoit été tourmenté de la méme douleur & que pendant plufieurs années il ne fe paffoit guères- de jours qu'il. ne rendit en urinant plufieurs vers. plus ou moins longs, qu'il étoit. méme obligé quelques fois de les tirer avec une épingle. Quoique l’experience nous apprenne qu'il s'elt formé dans toutes les parties du corps des vers de toutes efpèces. Je crois cependant qu'il y a peu d’exemples pareilles à cet événement. HacenDoRMIUS Ephem. germ. decur. I. an. 3. obferv. 38, dp. 44. dit: qu'il étoit fortis avec l'urine une quantité de pe- tits vers après la petite verole. RiverIUS. obferv. 40. centur. 4. raporte qu’un certain © jeune homme tourmenté d'une douleur de reins rendit avec fes urines plufieurs gros vers & noirs de la groffeur & lon- gueur d’une éguille commune, charnus & friables. Mais cela n’approche point de ce qui fait le fujet de cette ob- fervation puifqu'il avoit huit pouces de. longueur & gros comme ies vers 'ordinaires, & quoique le fait foit conftant il ne me paroit pas rficins difficile de concevoir & d’expli- ‘quer, comment ces vers ont pu écloré & fe nourrir dans une liqueur falée comme l’urine. L Pol. VI. B b i. 194 #8 ) o C 3% Il paroit par les douleurs que ce jeune homme ref- fent encore qu'il y en a d'autres dans la veflie nous vere rons par la fuite, ce qui en refultera. RR Journal d’une Inoculation de la petite Verole , faite au Mois de Mai 1765 par lequel il elt è peu près demontré, que pour cette operation; on doît pré- ferer l’incifion aux deux bras, à l’application d'une Mouche de veficatoire aux jambes, par Mr. J. J- d'AreLES. Pagioo de la méthode de lInoculation de la. petite i Verole, étant conftatée par un nombre infini d’expérien- ces, faites dans cette ville & ailleurs, par le raifonnement, &. par le confentement de prefque tous les plus grands Méde- cins de l'Europe, les:Parens d'une jeune fille fe font détermi- nés à lui faire fubir cette operation dans une faifon convena- ble, après l’avoir ‘difpofée. par une diète & une préparation - affortie è fon age & è fa conftitution, elle e& age de trois ans, onze mois & dix jours. #5 ) o ( $$ Le 26. ona decouvert les plaîes, on .a trouv& quielles - avoient fait beaucoup de progrès en dilatation & en fuppura- tion, on appergoit méme quelques petits boutons ou. mam- melons dans les bords des plaies; la Petite s'et plainte aujour= d’hui des bras, & d’un trop grand appetit, fon Père lui a trou= vé un petit mouvement febrile. Le 27. Je n'ai pas affilté à l'examen des plaîes; Mr. Le. VADE; qui lesa vués les a trouvéesbelles, & a afluré que }'é- ruption fe feroit bientòt demain ou après demain, la petite s’elt plainte de douleurs & affoupiffement, elle a le pouls elevé &, un peu fréquent, elle a été fort inquiéte, & a baillé tout le jour avec affés de fièvre, on lui a donné fur le foir un petit la- vement émollient, qui a produit un merveillenx effet. Le 28. La petite Malade a bien dormie au pangement des plaies, elles ont parués belles & abondantes en fuppuration, fur- tout la droite avec un petit bouton au-deffus, il paroit qu’avec la Loupe on entrevoit quelque apparence d’éruption aux joués entre cuir & chair; la petite a été alfés inquiéte tout le jour avec fitvre, elle devenoit pàle & rouge par intervalle. Le 29. La petite Marianne a revé & eprouvé une grande: fitvre pendantla nuit, mais elle a bien dormie depuis 5 heures du matin jufques à 9,à fon reveil ona trouvé, que l’éruption commencoit à fe manifefter, les: plaies fuppurent beaucoup, elle a été bien gaie tout le jour, avec peu de fièvre & une petite fueur, on a bien eù de la peine à la contenir au lit, on a voulù lui appliquer un petit fuppofitoire, mais qui m’a pas revfli. . Neo: Le 30. Marianne a bien dormie fans réverie, les plaîes fuppurent beaucoup , furtont la gauche, il paroit jufques à préfent peu de petite verole. Le 31 Mai, la nuit a été fort bonne, avec ceffation ‘— prefque MRS DI. BCC SR 199 ‘prefque totale de la fiévre, les plaies fuppurent beaticoup , ce qui fera un fupplement-à l'eruption, qui eft fort che- tive, puifque afant eté curieux de compter les boutons de petite verole, \à peine nous en avons trouvè vingt, il peut- étre, que l’eruption m'eft pas encore finie, Le prémier Ju, la petite elt.toùjours fort gaie, mais «tin peu Enfant gatè, les plaies fuppurent bien & ont quel. - ques boutons autour, les puftules augmentent, quelques unes blanchiffent, mais la plipart féchent & difparoiflent prefque en fortant. È Le 2. Les plaîes ont bien fuppurées & font un peù, doulourenfes, les boutons augmentent en volume, & commengent & blanchir. i Le:3. Juin les plaîes fourniffent toujours beaucoup de matiére purulente fans odeur, furtout la gauche, il y a quel. ‘ques boutons aux environs des deux incifions. Le 4. De meéme, la plate du bras droît paroit dimi- nuer, mais la gauche fuppure toujours très abondamment, les prémieres puftules , qui font forties, commengent è fécher. È Le 5. La petite Malade eft d'une grande gaieté, elle dort bien, quoiqu’elle ait elv'une petite fiévre de fuppuration, - on modere fon appetit, en lui faifant obferver une diéte très exaCte, pour éviter l’intonvenient d’une nouvelle èrup- tion dartreufe , qui eft arrivée à plufieurs Enfans inoculés, auxquels on a laiffè prendre trop d’alimens, & comme elle eft un peu conltipée, on lui fera prendre ce foir un petit | Javement emollient. . i Le 6. La fuppuratiori des plaies continue toùjours , mais toùjoars plus abondante du cotè gauche, la pluspart des. boutons font fecs & difparoiffent, Le \ geo Be ) o C 5% Le 77 Les chofes font dans le méme etat, & on n'a d’autre attention qu'a moderer l’appetit de la malade , elle eft fi bien, que Pon commence à la lever & l’habiller deux ou trois heures par jour. i Le g. Les pulftules font chiude deffechées, & il ne refte de fuppuration , qu'à la plaie du bras gauche, où elle elt méme affés abondante. Le 9. On a purgè la petite Malade, & comme elle a - quelque repugnance a prendre les remedes, on lui en a dis- fimulé le gout, en faifant diffoudre une once & demi de Manne dans une taffle de chocolat clair , y ajoutant deux gros fel polychrefte de Seignete , ce remede a fort bien operé , & quoique la petite foit un peu pale, elle a eté cependant fort gaie tout le jour. «Le 10. On a pancé les plaies, qui tendent à la gueri- fon, la gauche fuppure encore, en les foignant par un pan- cement régulier aufli long tems, qu'il y aura quelque ap- parence d'humidités &: avec cette attention cette Cure a eté amenée à une très heureufe iflué, la petite aiànt profitè d'u- ne affes longue promenade en Caroffe fans en etre fatiguée. lotet-ioro srors rosette etereo SECOND MEMOIRE DE Mr. DIA Pol E.S fur l’operation de la cataracte par éxtradtion. ———————————— : (E qui eft arrivé dans cette Ville à l’occafion de la ca- tarade, ne mà point fait changer d’idée fur la prémi- i nence —__——_——_—_— i ® #5 ) o C 3% 20? nence & la préferance, que l’on doit donner à la methode de foulager un malade afligé de la catara&e par l’operation, qui fe fait par l’extraGion du cryftallin, plùtòt que celle, que l’on emploioit autrefois par l’introdu@ion d’une aiguil- le, qui abaiffoit le méme cryftallin, pour le loger dans une place incertaine, d’où il néft pas rare de le voir fe relever, pour cancelerer en entier le point vifuel, ou à moitié, com- me je l’ay vù à un homme fexagenaire , qui avoit été operér fort adroitement avec l’aiguille en 1749 par. Mr. Hirmer; l’operation paroiffoit bien faite , toutes les aparen- ces exterieures y étoient, cependant au bout de quelques mois, on apercevoit dans loeil operé, & dans la pupile; une éfpece de blancheur en forme de rideau, qui coupoit horizontalementla prunelle par le milieu , en telle forte, que le pauvre Patient, ne recevoit l’impreflion des obje&@s, que du haut en bas, & quand il vouloit apliquer la forte loupe, que l’oculifte lui avoit envoiée , il ne pouvoit lire, que les lettres majuscules, qui font au defflus du titre d’un livre cette feule circonftance, outte toutes celles, qui font in- diquées ailleurs, me confirme dans l’idée, que je me fuis formée è Paris en 1761, que l’operation de la cataratte par éxtraction a des -avantages infinis fur celle, qui fe faifoit au- paravant par depreflion, car quoique les operations, dont on fait ci une éfpece de journal, ne foient pas des plus flateufes, cependant il y en a deux, dont les fuites font in- finiment préferables à celles, qui arrivent fouvent aux operés avec l’aiguille. C'eft un grand malheur pour les genre humain , que la mort prématurée de Mr. Davier arrivée à Genève ‘au mois de Sept. 1762, ne lui aie pas permis de mettre cette ‘werité au deflus de toute éxception. Jétois méme dans lidée, que la methode, que jai vi emploier è Mr. DavieL avec tout le fuccés en trois circonftances, étoit plus facile, & expofée à moins de dangers & moins d’inconveniens, que la précedente, & jéfperois tous les jours d’aprendre par Vel VI. i Ce les - - i 1 202 RE) o CSR les Journaux, que quelque Eléve, ou lun des Fils de ce grand Oculifte, foutiendroit la reputation de cette metho- de par de nouveaux. L’aimable & très habile Operateur de Isle à Berne, a fait quelques tentatives a ce fujet, ila méme communiqué à Mr. Harter Seigueur. de Gumoeus, l'idée d’un inftfrument de fon invention, qui feroit tout d’un coup l’incifion de la cornée, & avanceroit tout de fuite le cryftallin en déhors, ce qui abrogeroit beaucoup le manuel de cette operation, dans laquelle, en fuivant la methode de Movfr. Daviet, om eft neceflité de charger fouvent d’inftruments; Cette imagination toute ingénieufe qu'elle eft, m’a pas été du gout du grand Homme, que je viens de nommer, parce que la promptitude de l’operation, dependant de l’effet d'un reffort, le moindre mouvement impréviù du malade pour- roit avoir les fuites les plus finiftres. Tua Dans le temps, que je reflechiffai à toutes ces circon- ftances, & que je m’en entretenois fouvent avec Mr. de Foret, qui\a le genie philofophique, & qui n’apas perdu Pidée de fe faire operer. l’ocil gauche, on nous a anoncé d'une ville voifine, arrivée d’un. oculifte experimenté de Pune des plus confiderables Villes de France, après la capi tale, verfé non feulement dans les maladies des yeux, mais dans toutes les parties de la Chirurgie, lequel étant arreté exprés, venoit de faire l’operation de la cataratte aux deux yeux è la femme d’un jeune Miniftre, née dans l'une des meilleures Familles de Genève, operation, que l'on annon- goit avoir bien reuflié. Dans cette époque ce méme ocu- lite et vent: à Laufanne, attiré difoit-il, par la curiofité de voir un peu en detail le beau Pais, qui eft baigné par les bords du lac léman.. Etant informé de fon arrivée & de cette reputation plus ou moins bien fondée, qui l'accompa- gnoit , j'ai voulù voir cet oculifte & l’éntendre raifonner, avant que de lui prefenter les yeux affetés de catarade, qu'il pouvoit y avoir dans cette Ville’; Javouè que je n’ay pas trouvé en lui Emule de Mr. DayieL, & de de Mr. x ENOYN ; #85 ) o C 5% 203 Tenon Membre de PAcademie Rozale des Sciences de Paris, de celle de Chirurgie, Auteur d’une excellente Théfe de cara- rata , foutenué aux écoles de Ss. Come en 1757, lequel exerce aQuellement fa Chirurgie avec tout l’art poffible & à l’avantage de l’humanité; Cependant outre l’avantage d’étre muni de tous le inftruments confacrés aux maladies des yeux, cet Oculifte ne m’a point parti novice dans l’anatomie de l'oeil, & dans la Theorie & dans la Pratique de toutes les maladies, qui affe@ent cet organe: ce qui encore exci- toit ma confiance, c’eft que cet Artifte, outre fa longue ex- perience exercée en Ruflie, & pendant huit ans en qualité de Chirurgien Major d'un grand Hopital, paroit du titre d’Eleve de Mr. DavieL, comme aiant appris & éxecuté fous fes yeux le manuel de l’operation de la catara@e par éxtrac- tion, muni de toutes ces précautions & de cet efpéce d’e- xamen préliminaire; J'ai crù pouvoir hazarder de faire voir à ce Monfieur, les trois malades de cette Ville affe@és de cataratte, & fi par l’operation mon attente n’a pas été abfo- lument remplie, puifque la troifiéme n’a pas reuffié, elle m’a pas cependant été tout à fait vaine, puifque les deux prémieres, quoi qu’imparfaites n’ont pas etés deftituées de tout fuccés, & que les defe@uofités , qu'on y a remarquées peuvent étre en partie attributes à la combinaifon de quel. ques circonftances imprevués —C’elt de ces trois opera- tions, dont je me propofe de rendre compte au Public das ce Memoire, il feroit tres avantageux aux progres de l’art fa- lutaire, fi les Medecins & les chirurgiens au lieu d'’étaler avec emphafe leurs fuccés, avoient la bonne foy de conve- nir de leurs fautes, ce feroit une grande école pour les jeunes oculiftes. ‘ Ccez OBSER. PIo I E ) o0,( SE TTT ST A ZII) SR EEE cere on.mer__É ‘| xl OBSERVATION TI. OS a d’abord conduit loculifte dans l’hòpital frangois, “où il fe rencontroit une fille agée de 55. ans, affedée depuis longtems de cataraîte aux deux yeux, laquelle en conféquence de cette infirmité n’étoit employée dans cette maifon qu’aux ouvrages les plus faciles, comme de balaier. & faire les lits des malades. Les deux yeux aians été exa= minés, l’oculifte s'elt determiné à n’operer que. l'oeil. gau- che., couvert d’épaiffes tenébres, l'oeil droit rendant encore quelque fervice è la malade, étant placée .dans un jour convenable, après lui avoir aflujeti l’oeil droit par des com- prefles & en petit bandage, l’incifion de la cornée a été faite du coté-du petit angle, lPhumeur aqueufe étant écou- lée, la capfule du cryftallin s'et. trouvée remplie d’une vifcofité gluante, qu'il a été neceflaàire d’elluîer, cette cap- fule étant ouverte, le cryftallin s'elt prefenté & eft forti de lui méme hors de l’oeil, comme par une force élaltique, il a épargné à l’operateur la peine de l’aller chercher avec fa curéte; toute cette operation n’a durée que 5. ou 6. mi- nutes; on a préfenté quelques objets à l’oeil ouvert & de- baraflé de la cataratte, mais la malade n’a fqù ou diltinguer aucune, que très imparfaitement, cette luéur de vué a ex- cité les plus vifs fentimens, où reconnoiffance dans le coeur de cette peuvre fille, on lui a tout de fuite bandé les denx yeux, on l’a mife au lit, & on a recommandé aux gardes de fomenter l’oeil d’heure en heure., avec une décogtion faite exprès, compofée avec les mauves, la graine de lin, le fafran oriental, rendué refolutive & balfamique par l’ad- dition du camphre & de quelques gouttes du baume du comendeur ; le chirurgien de la maifon a été chargé d’ou- vrir la vaine du bras le foir, on a ordonné pour la nuit «un ]ulap antiphlogitique & anodyn, tout ce qui vient d’è- tre ms ) o CSR 205 tre raconté a été érecuté comme une éfpèce d’effais pour éprouver la dextérité de l’Artilte & a été fait le 29. Mai, 1764. è 4 heures après midi. n e I OBSERVATION II + lendemain 30. Mai, les Medecins, les Chirurgiens, & 4 les afliltans, fe. font rendus de grand matin dans la maifon, qui ef detinée depuis longtems par le Magiftrat pour étre l’afile des Francois refugiés, cette pauvre fille operée le jour précédent avoit palfé cette nuit fort inquiete, il étoit forti quelque goutes de fang de fon otil, le banda- ge s’étoit abfolument derangé , foit è raifon de fon malaife, ou par l’imprudence des gardes, le pancement a été renou- vellé avec la fomentation, on a préfcrit une faignée & un clyftère émolliant pour le foir, dès là toute la compagnie s’elt transportée chez un boucher àgé dé foixante ans, fort honnét homme, d’un bon temperament, mais un peu trop adonné au vin, lequel depuis plufieurs années fe plaignoit de la foiblefle de la vué, furtout de l’oeil gauche; la con- formation des yeux de cet individu étoit aflès extraordinaire, le globe de l'oeil étoit fort enfoncé dans l'orbite, les pau- piéres ferrées & étroites comme recourbées enrdedans, cette finguliére conformation paroiffoit fuire quelque peine à l’o- culite, cependant après quelques moments de reflexions, il selt à la fin determiné è entreprendre l’operation; le pa- tient étant placé dans un jour bien convenable, au gré de l’operateur, il a couvert l'oeil droit d'une comprefle & d’un bandeau, ila tàché de f: rendre maitre de la paupiére' fu- perieure, en l’étendant & en l’obligeant è refter renverfée en dehors, en l’aflujetifant & en la rendant immobile par Paplication d'un crochet d’argent, qui étoit tenù en régle par l'un des chirurgiens affitants ; après ces précautions:, l’incifion de la cornée a été faite, mais è plufieurs reprifes, = G33 parce 206 Ù E ) o 3% parce qu'elle étoit coriace & que les inftruments .n'étoient pas aflés afilés, ni bien incififs, ce qui a rendù les bords de la plaîe frangés, parceque les bords des fecondes incifions ne fe rencontroient jamais è la méme direction avec les pre- mières, l’incifion etant. faite, quoique très. imparfaitement, on a eù beaucoup de peine à amener le cryftallin en de- hors, a caufe de Pépaiffeur de la capfule, & de la vifcofité — de l'humeur, dans laquelle le cryftallin étoit comme enve- lopé, après plufieurs tentatives avec la curéte, on l'a attité en dehors, il a été obfervé plus gros & d’un diametre plus ample., qu'a l’ordinaire , affedé d'une opacité tirant fur le jaune, qui apliqué fur les lettres imprimées laiffoit feule- ment entrevoir quelques linéaments, l’operation a été lon. gué, au moins de quinze minutes, douloureufe à raifon de la longue & conftante application du crochet, qui génoit la paupicre fupérieure, la phlébotomie a été faite & réiterée plufieurs fois an bras & au pied, è raifon du temperament fanguin du malade; on a laiffé le bandage ophtalmique huit jours fans le toucher, fe contentant de l'humecter d’heure en heure avec la fomentation indiguée ci - devant, d'abord après loperation on a prefenté è l’oeil ouvert divers objets aparens, il n'a pù en difcerher aucuns, ce qui eflt toujours . un indice de la défe@uofité de l’operation ou de queique vi. ce inné dans l’organe , le malade a été foumis à la diéte la plus auftère, privation totale du vin, abondante boiffon de petit lait nitré, & pour toute nourriture, un bouillon de gruau è l’eau & fort clair; après les huit ou dix prémiers jours écoulés, on ne s’eft plus fervi pour fomenter & baigner lPoeil, que de la liqueur balfamique & refolutive de Mr. DavieL, que 47. de ForeL a- aportée de Paris, mais temperée & adoucie avec beaucoup d’eau tiede, & comme le manuel étoit fort long on a daiffé une heure ou deux d’intervale entre cette operation è la fuivante, intervale qui a été emploié au dejeuné, dans le choix des aliments, qui ont étés offerts à l’operateur, il a préferé un demi verre de vin d’efpagne avec une croute de pain grillée, au thé, caffé, & al tin , #5 DOC SR 205 -_.& chocolat; ou autres mets- plus folides. La grande docilité du patient, fon exaGitude à prendre les remédes, la vigi. lance des perfonnes, qui l’ont foignées, tout a'concourù à ren- dre cette operation moins infruttuenfe, que la première & la troifitme, em telle- forte que dans le tems, que jécris, ceft-à- dire environ fept mois après cet événement, le ma- lade peut aller & venir par toute la ville munie d'un bandeau noir, pour emouffer les raîons du foleil, vaquer è fes af- faires, envifager les objets avec l'oeil gauche, qui et celui qui a été operé, mais ce qu'il y a de finguliér, cet que tous les objets, qu'il envifage lui paroiffent comme plongés dans un muage noir, & que la loupe ne lui fert que pour un point; on lui a fait effaier tous les verres de Mr. pe Forrt ( & entre autres Ja monocle) qui * ont tous differens degrés de convexité, mais tous jufques è prefent ont étés apliques infru@ueufement, om s’eft apercù pendant long-tems- que la pupille m’'étoit pas ronde & qu'elle bailloit du còté de l’incifion, a raifon d’une petite géne aux membranes da còté de la cicatrice, mais cette irrégularité s’eft enfuite dif. fipée, & comme l’on s’elt apergi, que le nuage de Poeil droit augmentoit, cela a fait naitre l'idée de tenter Pufage des pillules d’extrait de cigué, fuivant Pindication de Mr. Srorck, Medecin de Vienne en Autriche, cet ufage conti- ‘nué pendant un mois, a été fans fuccès, & méme le mala. de fe plaignoit, que ce reméde lui caufoit ume ardeur bri Jante dans le gofier, & dans l’éftomac, en telle forte qu'on a été obligé d’y renoncer, on pourra peutétre y tevenir en prenant mieux fon tems, & en joignant è ce remede (qui d'ailleùrs ‘a fait fes preuves dans d’autres maladies ) quelque correctif, qui en tempere la virulence. be OBSER. 208 n —————mO =“ reo_mTmTT__.É@ — —-- = cr crevenseea 'OBSERVATION. II. Près une heure ou deux d'intervale, toute la Compagnie s'eft tranfportée environ a 9 heures avant midi, chés une Demoifelle prefque feptuagenaire, mais vive, active, aiant le genre nerveux d’une grande fenfibilité, d’un temperament fan. guin, bonne muficiene, cette Demoifelle apercevoit à fon grand regret depuis deux ans une grande & journaillére. dimi- nution dans fa vùé, furtout de l’oéil gauche, elle ne pouvoit simaginer, qu’aiant toute fa vie jonie d'une vùé fi fine & fi pergante, qui la rendit capable de s’apliquer aux ouvrages les plus deliés, que fes yeux puiffent un jour étre atfeltés de. ca- taraGe, dont le nom feul l’effraioit, quoique fille d’efprit, el. le aimoit à fe perfuadet, que le vice de fa vé devoit étre © plùtòt attribué à l’affoiblifement des organes, qu’une opacité exiftante dans fes yeux, & plùt à Dieu, que je m’eufle point contribué a la détromper, & à la perfuader de fe foumétre è l’operation » elle n’auroit pas autant foufferte, & elle jouiroit encore d'un certain degré de vilé ; mais malheureufement étant confulté & .fachant que la vilé elt précieufe à tous les ages, je mai pù me difpenfer d’expofer naturellement mon avis fur la nature de l’affeion des yeux, qui ne pouvoit étre foula- gée, que. par l'operation; d’ailleurs l’oculilte promettoit le fuccès le plus avantageux, allégant pour apuier fon fentiment, que des yeux bien faillants & à fleur de tete, tels que ceux de la malade, affuroient l’operation la plus facile à exécuter; toutes ces raifons, qui avoient une aparence de probabilité ont déterminé la patiente à fe foumettre à l'operation, qui ne devoit pas étre longue. L’oculifte aiant placé la malade à fon gré, a fait affujetir la paupière fuperieure par un des Chirur- giens aliltans, pour ne pas l’expofer à l’endoloriffement, que le crochet d’argent a occafionné dans l’autre operation, il a fait enfuite la feGion de la cornée du haut en bas avec les mémes inftruments , que dans la précedente operation, & méme avec + une * #5 ) 0 C 3& 209 une main un peu tremblante, ce qui a occafionné l’introduc- tion plulieursfois reiterée des cifeaux incifives, pour agrandit la prémière ouverture & pour entamer la capfule, il a méme negligé de renverfer les lambeaux de la cornée, pourrendre lextration du cryftalin plus facile; auffi a-t-il été obligé de fouilier longtems dans le fond de Poéil avec beaucoup de pe ril, quelque fois avec la curete, enfuite avec un ftilet allés long & émouflé, è la fi le-cryftalin eft forti de fa capfule, envelopè dans une humeur glaireufe tirant fur le jaune, la len. tille cryltaline étoit allés grande, tirant fur une couleur d’un gris brun, marquée d’un point noir au milien, Ta malade ex. cedée par la longuer de l’operation, qui avoit durée plus d’un quart-d’heure, étant queftionée fur ce qu'elle entrevoioit, aflu= ré qu'elle ne diftinguoit aucun objet, & que tout ce, qui l’en- vitonnoit, lui paroiffoit.rouge. Que l'on juge de l’amertume de mon coeur après un evénement fi peu flateur, d’avoir en- couragé cette Demoifelle, à laquelle jétois fort attaché, à fe foumettre à cette operation. Cette Tragédie étant finie, ’oeil a été pancé comme à l’ordinaire, on a recommandé è la ma- lade & aux gardes, la plus grande tranquilité & quiétude, & fur-tout de lui épargner les vifites importunes & curieufes, les faiguées du bras & du pied ont étés faites & reiterées, mais peut-étre avec un peu trop d’oeconomie, on a emploié les di- luents-, les laxatifs, antiphlogiftiques, & les anodyns pendant une femaine entiére, après laquelle on a levé le prénrier apa- reil, l’oeil étant découvert a parù par la grande rougeur, me- nacé de la plus grande inflammation, le globe de l'oeil étoit comme du feu; fans que la malade puùt fuporter ie moindre raion de lumière ni celle du foleil.& encore moins celle de la chan- delle, (l’oculifte étoit parti dès le lendemain des dernières ope- rations , fous le prétexte de fes grandes occupations }, ‘on a foumis l'oeil à un nouveau bandage moins génant, lesfaignées, lesfomentations refolutives, les clyltères, les: bains de pieds ont étés derechefemploiés avec toute l’affiduité poffible,-enfui- te, après encore quelques jours. de nouvel intervale, on a de nouveau mis l'oeilà decouvert, il a parù moins rouge & moins Vol. VL Dd ena ados. so ) O C 5% enflammé, l’iris fufceptible de dilatation & de contra@ion, mais après un examen: attentif on s’eft apercu, que la cornée tranfparente commencoit à fe couvrir d’une blancheur grifàtre de mauvais augure, cette blancheur, qui n’étoit dabord que com- me une toile d’araignée enfuite comme un raifeau, a augmen- té journellement fans qu'aucun remède ait pù la refoudre, les collyres, les bains de l’oeil dans un vafe de porcelaine apro- prié à cet ufage, le bain de vapeur fait avec une decoction bal famique camphrée, peut-étre trop fouvent variée, tout a été inutile. On a confulté Îes grands Maitres fur ce cas imprévù, l’hiftoire de cette operation & de fes fuites a été racontée fort exaGement à Mr. de HaLLER, pendant qu'il étoit encore Di» re&eur à Roche, ce grand Anatomifte eftime, qu’il pourroit fort facilement étre arrivé, que pendant la longueur de l’opera- tion, le Chirurgien par m’égard ou inhabilité, auroit introduit un de fes inftrumens aigus trop avant dans l’oeil & cela par ‘une mauvaile pofition de la main, & auroit bleflé ou dechi- ré une petite portion de la membrane hyaloide, qui recouvre l'humeur vitrée, dont il fe feroit échapé quelque particule, qui auroit fali la cornée traniparente & troublé l’liumeur aqueufe, dans le tems de fa regéneration, il tire la preuve de cette conje&ure de la blancheur & de la vifcofité de l’humeur, qui découloit de l'oeil à travers tous les bandages par les in- tervales des points de réunion de -la cicatrice, qui n’a pù fe faire que très lentement a mis ou de l’irrégularité de l’incifion, & de l’inffammation, qui tenoit toutes ces parties dans une tenfion continuelle. Le fecond fentiment et celui du labo» rienx Mr. le Doîteur Tissot, mon cher Collégue; dont le me- rite & les lumières font bien connus dans le monde favant, il croit que la vifcofité glaireufe, qui convroit Ie cryftalin au mo- ment de l’operation, a fali la cornée dans fa furface intérieure, & sy eft colée d’une manière indélébile, parce que la cha- leur, compagne inféparable de l’inflammation, a épaifli cet- ite humeur & en a fait une efpèce de verni à la cornée tranfpa- rente. Le troifime fentiment elt celui d’un autre Médecin, qui a fuivi de près cette maladie, lequelconje@ure , que la a gole bo ) O C 3 211 gofe ou l’inflammation,. qui #’elt introduite dans’oeil, dès 1a laborieufe & douloureufe operation, qu'il a effuiée, a forcé la partie rouge du fang à croupir dans les vaiffeaux, qui ram- pent à l’extérieur du globe, la partie iymphatique s’eft ac- cumulée & comme figée dans les vaiffeaux infiniment deliés, qui conftituent la lame extérieure de la cornée tranfparente, liqueur épaiflie; qui aiant forcé le diamétre des vaiffeaux, n'a pù étre ramenée dans le courant des liquides, d’où il a refulté une efpèce de fufpenfion de circulation & la formation d’un vaiffeau blanchàtre, dont le tiffu s'eft épaifli tous les jours par l’opofition ou l'addition de nouveaux molecules opaques , qui forment comme une efpèce de rideau, interceptant les raions vifuels, ce qui òte à cette Demoifelle l’efperance dii retour de fa vié, & me fait infiniment regretter la part indirete, que fai puis avoir euè à-la refolution, qu'elle a prife de fe laiffer operer. De tout ce qui vient d’étre raconté dans le journal de ces trois operations, on peut en tirer ‘les conféquences fui- vantes. I. Que l’operation de la cataraîte parextradtion, quoi- que l’experience qu'on en a fait ici cette année m’aie pas réuflie au gré de mes défirs, eft cependant è tous egards préferable è celle, qui fe fait par dépreflion, qui eft pour l’ordinaire fuivie des plus. grands inconvenients, comme jen pourrois raporter plufieurs exemples. = 2. Que lorsqu'l s'agit de fe foumettre è cette operation, on ne doit fe confier qu’aux- plus grands Maitres, dont la réputation foit bien reconnué & generalement aplaudie, 3. Si méme le manuel de cette operation et bien con- nù , cependant il peut arriver quelquefois, que les plus grands Maitres echouent par des obftacles imprévus, comme goute feraine ov obftruttion du nerf optique, paralyfie de i « Ditis 212 "TN N I QUI > S l’iris, adhérence de la capfule anterieure du cryftallin aux membranes, accuel, qui eft arrivé è un grand & très habile chirurgien, auprès d'une Dame de Befancon, qu'il avoit operée des deux yeux, 4. Il et abfolument effentiel en operant, d’évirer avec une attention infinie de porter dans l’ocil la pointe des in- ftruments incifives, la moindre bleffure dans cet organe, qui eft d'une fi grande delicateffe peut avoir les fuites les plus finiftres. s. Dans quelque circonftance qu’un chirurgien foit apelé, il ne doit jamais entreprendre l’operation de la cata- raGe par l’une ou par lautre méthode, fans avoir préparé le malade par les préliminaires convenables, comme la diéte, la faignée réiterée peu ou moins fouvent, les laxatifs, les diluens, cette méthode une fois négligée avant l’opera. tion, n'a plus le méme fuccès, après qu'elle a été faite, par- ce que le dépòt inflammatoire étant une fois établi, la gué- rifon en devient plus difficile, la froifiezze obfervation met cet- te vérité au grand jour. i Un chirturgien, qui travaille pour l'honneur de fa pro- feMon & pour l’avantage de l’humanité, ne doit point quit- ter la partie & abondanner fes malades, jufques.à. ce que la dre. Les. alfitants è ces trois operations, étoient. Mr. TissoT Do@&eur en medecine de la-Faculté de Montpélier, Membre . de la. Sociéte Kozale d'Angleterre., «& de la. Société medi- co-phyfique de Bédle; Mr. PortAZ Doîleur en medecine de la Faculté de Bile 3. Mr. pe FoREL toujours curienx d’optique, Mr. Levape très éxpert Chirurgien, Mr. TarRIN jeune chi- rurgien, & Mr. LentERER phatmacien, avec l’écrivain de . ce Meémoire. Ba iù SaS gii a EJUS. cure foit amenée è la perfedtion, a laquelle elle peut attein- cn iii dii —— era ener I n e e e e >) 0 ( 3W 273 ‘EJVSDEM trees Rev AGI: obi NOSOLOGICA. + Sa elt, quod in Regione pierumque falubri im- I colmi, ventis borealibus tempore hyemali frequenter per- flata, ad ripam Lacus Eemani, cujus littora fruuntur coelo ordinario fereno , fole natoram exhilarante, atmosphaera raro nebulis obfita, alimenta, quae ad nutritionem corpo- ris & ad voluptatem conducunt enporifta, fontes falientes cryftallini , vina oligopliora ‘palato grata, particulis. non nimis fulphureis inflammabilibus gravida, quod invitis omni. bus illis felicibos circumftantiis frequentes morbi diffeminati fint in ditri&u 10 vel 12 leucarum & ultra, qui ferox mor- bus varias & multas induxit lethalitates plus minus frequen= tes, ratione aeris, victus, conditionis foli,' &. ftagnationis aquarum. Conftitutio aéris & atmofphaetae conftanter fuit craffa & humida a medio Menfis Decembris anni (17 64. ufque ad finem April5 anni 1765, rarae erant nives & gelu, aer ambiens corpora ‘nullis ‘agitabatur ventis, gravior atmosphaera -reddebatur imbribus' copiofis tepidis, motum humorum & infenfibilem tranfpirationem tardiorem' efticien- ‘tibus, fingulis menfibus hyemalibus fulgura vifa &'tonitrua “audita funt, ventis conftanter'ab occidente ad meridiem ver- gentibus, barometro ad 27 pollices conftanter elevato. ‘dies, cum laffitadiné*& faftidio*ciborum, frigebant'artus com pani: iD'ds3 aliquo 214 85 ) o ( 3% aliquo fenfu tremoris & horripilationis; gravativo & profun- do dolore afficiebatur caput; ‘aliquando cum naufea & car. dialgia convellebatur ventriculus, cum vomitu plus minufve copiofo, bilis caufticae & aeruginofae, inquibufdam alvus fiuebat cum borborygmis & .diarrhoea , in aliis alvus erat pertinaciter claufa, & wix referabatur repetitis enematibus, cum meteorifmo abdominis & motu fpaftico diaphragmatis; urinae plernmque erant limpidae tenues, aliquando virides & quafi porraceae foetidae, & iftae mali ominis, vel ad le- thalitatem, vel.ad faftidiofam convalefcentiam iis, qui citius obtinebant urinas flavas, opacas, cum hypoftafi glutinofa tenaci in fundo vitri, evafio premptior & felicior accidebat; © tempore invafionis fere omnes dolore pundorio in alterutro pectoris latere, pleuriticae fenfationis aemulo, prehendeban- tur, cum pulfu arteriae frequenti, profundo, & remittente febre, tremulus fugitivus & intermittens evadebat pulfus, fere omnes compotes mentis erant; pauci delirabant, morti proximi fumma dyfpnoea & anxietate affligebatur ad mo- mentum ufque fatale; quidam erei & ambulantes in cubi. culo repente moriebantur tertio vel quinto ab initio morbi die, uti nuper accidit binis fratribus nobilibus , quorum . obitum, praefertim natu majoris, adhuc lugemus, fuperftites ‘ultra vigefimum, plerumque fani & eredi incedebant; fed in quibus cacochymia turgescebat, vel mafla fanguinis & humorum gelatinofa erat, fub finem morbi fe manifeltabat intumefcentia hepatis vel eminentia glandularum in mfente- rio vel omento fparfarum ;. & quod obfervatione omnino dignum eft, omnes alii morbi, hyemali vel vernali tempore folennes, minus frequentes fuerunt, ita ut-videatur morbum illum epidemicum omnes fere alias praefcindifle, exceptis qui- bufdam febribus erifypelatofis, faucium tumoribus, relaxa- tione paralytica membrorum ,. haec phoenomena non latue- tunt Dn. TissoT, uti patet ex Epiftola de epidemia nuper Ty- bis mandata pag. 113. Longe lateque diffeminabatur hic morbus , prima veftigia apparuerunt in locis orientalibus,. Lacus Lemanni, in Ditione PraefeCurae, Aquileenfis, circa ; medium ih e. hO Doc 3 215 medium Menfis Decembris cum tanta ferocia, ut intra tempus trimeftre plures Incolarum obierint, quam alias per totum anni curriculum contingere folet; Et qui evadebant vix con- valefcentiam obtinebant fine recidivis, praefertim illi, qui minus refiftebant primis indiciis fallacibus appetitus, & nu- merofos errores in diaeta committebant, denuo languebant,. abdomen & tibiae tumebant donec novas & iteratos evacua- tiones experti fuiffent, & non fani evadebant nifi poft caco- chymiae gaftricae a longo tempore ftagnantis completam eli- minationem, quod protrahebatur ufque ad quadragefimum & quidem quinquagefimum’ diem, uti patet in Scripto Ber- nenfi; typis mandato, fumma cam Benevole ntia in gratiam Ruricolarum fub Titalo IrffruSior utile ES neceffaire du 28. Mars 1765. Sed praefertim convalefcentia conftans inftabat ex mutatione conftitutionis aéris humidae cum ventis. Sep. tentrionalibus, elafticitatem. fibrarum erigente & motum hu- morum & fanguinis in minimis vafculis adjuvante. Fodem. fere modo res fe habuit omnibus in locis,. in quibus morbus ille. popularis minime contagiofus graffabat, vires auxit eundo & fe fparfit indiferiminatim per urbes & vicos, in quibus frequens erat ac lethalis, donec ad Incolas pervene- rit methodus regiminis & curationis a Medicis promulgata,. «omnia eodem in ftatu & periculo permanferunt ufque ad finem Menfis Maji, quo haec fcribuntur; Non tantum Pro- vincia Gallica Ditionis Bernenfis tali morbo affligebatur, fed vicinae regiones a civitate Geneva ufque ad Solodurum, mul- ti promifcue in leGis mifere jacebant, Celeberrimus Du. Tis- sor illas regiones luftravit ex mandato fupremo, magno In- colarum folatio , fed ut hiftoria iftius Epidemiae magis & clarius in apricum ponatur, nobis optimum vifum eft defcri. bere quafi fub forma Diarii, affeGum Mbulieris non ignobi» lis, quam fere femper prae oculis habui, Sei. È OBSER- ppt etoi CRE #88 )}-0 Cig O BSERVATIO 1 THERAPEUTICA. {vis cujufdam Laufannenfis, ‘ex ordine XXV. Virorum, Conjux; quadragefmum nonum aetatis annum. excur= rens, adhuc bene menftruata, habitus cotporis gracilis, formae & babitus elegantis, moribus inculpatis ornata, ma» rito, genitis, amicis & vicinis in pretio, die ipfa Pafchatis m. Aprilis, pot auditam in Tempio fuperiori facram Oratio» nem pomeridianam, hora decima vefpettina prehenfa fnit ad le&i ingrefum ad finem coenae fatis lautae, tremore, hor- ripilatfone, & anxietate praecordiorum fere inexplicabili , una ex filiabus illi miniltrans, «exclamabat cum ejulatu matrem dile&iffimam morti proximam efle; Maritus & gener ftatin accurebant, jacebat aegra rigida cum colore faciei, pallido, capitis dolore gravativo, puHu tremulo inaequali; Sed cum — evacuatio speriodica inftaret & forte remoram haberet, cum metu perverfae digeftionis ultimorum alimentorum nimis pin. guium , ftatim adhibitae funt. friftiones per totam corporis peripheriam cum linteis calidis;- potus theiformis hyftericus - copiofus propinatus fuit ex herba Meliffae & floribus cha- momillae no&em inquietam, fed tamen fomnolentam egit - fomuiis variis ingratis agitatam, per totam diem fequentem proftrata decumbebat; in lefulo cum febricula & pulfo in- termittenti, fine querelis & fine fenfu doloris, fed cum fum- ma virium proftratione; per totam diem dormituriebat cum fufpiriis & levi angore pectoris, omnia alimenta refpuebat; frequens propinabatur potus tepidus ex decocto hordei cum oxymelle fimplici, fub vefperam clyfter emolliens injicieba- tur, fed poft aliquot dies «& has.:remediorum heroicorum inducias, injexpectatione moliminis naturae, pulfu exiftente tremulo rigido & renitente, capite nebulis cireumdato, petore dyfpnoea oppreffo , cum fenfu doloris pundtorii in latere dextro, venae-fectio in brachio adminifltrata fuit, cum ii Dite tO, | ione #5 ) o ( S# 217 fione 7 vel 8 unciarum fanguinis caenofi, craffi & purulen» ti; fub vefperam iterabatur clytter; poft intermedium diem denuo fecabatur vena, fed cum parca emiffione fanguinis ad 4. vel 5 uncias tantum; non diu poft V. S. apparebanr quae- dam indicia fluxus menftrui, fed quae cito evanefcebant propter vifcofitatem innatam fanguinis; die mercurii decimo menfis Aprils fluxu menftruo fere in totum fufflaminato, ‘capite doloribus gravato , ventriculo reliquiis & foecibus pravae digeftionis obfeffo, cum oris amarore, lingua craffa biliofo favo & aliquando nigro colore obdu&a, ad Emefim tanquam-ad facram anchoram confugimus, Tartarum ftibia- tum cum quibufdam granis cremoris, tartari in aqua cicho= rei repetitis dofibus propinavimus, ter aut quater fatis placide faGa fuit evacuatio fed ‘ultra 25 deje@iones alvinas paffa et aegra & copiofas, cum exhalatione foetoris intolerabilis, in tali bypercatarfi animi deliquium accedens cum fyncope, poft fuffitum aceti tepidi, vel fpirituum cephalicorum, pro- pinata fuit mixtura cum confeQione de Hyacintho in jufculo tenui, additis quibufdam guttis tineturae anodynae fydenha- mi, qua mediante omnia fymptomata praeftigii ad inftar fe- data funt, & in prima deje@ione poft illas inducias ultra - quinque ulnae lumbrici lati vel Taeniae repertae funt in fella climica, quem inimicum hofpitio exceperat aegra a longo tempore , fine magna noxia, quaedam molimina antea ten- tavimus ad illius exclefionem, fed nunquam completam eli. minationem obtinuimus. Die 12mo menfis & fequentibus, vexata fuit mifera dyfpnoea, fufpiriis involuntariis cum per. petua fere lypothymia, pulfu intermittente & deciduo, uri- nis flavis limpidis , cum nullo eneoremate vel hypoftafi, nifi in uno aut altero-vitro propinata fuit ptifana larga dofi fre- quenter repetita , cum radicibus aperientibus, deterfivis, cre. more tartari & oxymelle fimplici, fingulis diebus hora quin- ta vefpertina clyfteres emollientes vel laxantes pro data ne. \ceffitate, injiciebantor, & perfeverante lypothymia cum ftu- pore & levi vix fenfili alienatione mentis, fine mora applica- tum eft emplaftrum veficatorium in'alter utra fura, & pot o Pol. VI Be 10. lo. 218 8° > o '€ $S% 10. Îoras elapfas veficae amplae excitatae funt Iynipha pu- rulenta turgidae , ulcera fingulis diebus deligata funt cum: unguento Bafilico , quae fuppuratio per plures dies protratta magnam humorum derivationem fecit, & com Pecus qua- dam dyfpnoea & fuffocatione anhelofa, quae non promitte» bat fomnum & nocdtem tianquillam, adhue opprimeretur., interpolavimus quafdam. frattas dofes radicis Brafilianae cum aliquot granis cremotis tartari, & fic poft illas repetitas & fauftas) evacuationes pervenimus ad 21. ab invafione diem. & cum meliufcule fe haberet aegra, attamen tarde fuccede- rent dejeCiones alvinae cum aliquali anxietate pectoris & fu= perficiali tumore in ambitu vel in ipfo parenchymate hepatis cum. levi paroxyfmo febrili circa vefperam fere per totanz noctem durante , propinata fuit dofis non exigua, per odi» duum in cyathis tepidis exhibita, feri la@is vaccini clarificatò cum binis drachmis cremoris tartari & aliquot cochlearibus fucci recens exprefli ex plantis vernalibus mercuriali, naftur= tio aquatico, & chaerefolio, cum diaeta tenui ex eleraceis emollientibus., mediantibus illis & enematibus fedulo & fre quenter injedtis vix conftipatio alvina fuperabatur, vetratio» ne vifcofitatis humorum, vel atoniae fibrarum, laxantia cum tamarindis, manna, & falibus polychreftis frequenter in ufum fuere vocata, non omiffis quibufdam dofibus corticis peru- viani ad fedandum motum febrilem, qui motus in fanguine adhuc noces inquietas procreabat, fed praefertim ad profli- gandam fibrarani atoniam; cum illis auxiliis feliciter fed len- te appetitus & vires redibant ,, fomno fatis placido per plu- res horas fruebatur, praefertim cum fine fudore (nam fu- doris copiofi profluvium fuit pleramque in-hoc morbo epidemi- co fymptoma grave) blandam ex cute humectationemobtinebat, & evenit circa quadragefimum ab invafione morbi diem, quod fuperficies corporis exterior praefertim juxta longitudinem ver. tebrarom, & in regione coftarum fpuriarum, tegebatur efflo. refcentia rubra, prurigine non molefto comitata, omni mo. limine favebamus huie fecretioni boni ominis, fri@ionibus . cum linteis calidis fumo. aceti imbutis, potionibus antifepti- sii CIS * vete fi LU #5 ) o CS 219 cis & diapnoicis, & quod obfervatione maxime dignum, lo- tinm, quod pertotum morbi decurfum femper erat flavum & pellucidum, turbatum fuit in illa pericdo quibufdam ne- bulis albis, fed fine hypoftali, & fic circa quadragefimum quintum ab initio morbi diem, febris, languor, ‘anxietas praecordiorum., dyfpnoea , tumor hepatis & abdominis, omniaque alia: fymptomata fere. difparverunt, in fummum gaudium Liberorum;. Vicinorum,imo & totius Civitatis; ita ‘ut die Pentecoftes magno cum fuo ‘folatio facram Euchariftiam; celebraverit ‘in Templo & ad fanitatem magis ftabiliendam virefque reftaurandas, fab finem menfis Ma; auxilio divino reconvalefcens, frequenter vehebatur per duas vel tres horas . in Rheda, aéretm mutandi aeque ac animum relaxandi»gratia. Non folus curam gefli hujus Morbi diri, praebuerunt auxilia fpontanea & confilia. C/ariffimus Du. Tissot, Doîtor Monfpelienfis, Soc. Reg. Britan. €53 Ball. membrun. ‘Dn. M. B. L. I. PoRTA Door Bafil. Celeberrimi Ton. BuxToREN Archijatri, alumnus, Dn. FERDI, NaNDUS dAppLES Dolfor Monfpelienfis. Nepos nofter diletifimus, bela: d. 1. Junii 12054 OBSERVATIONES MEDICO - STE, | TRICIAE QUAEDAM: |. JO. LUDOVICI BUXTORFII, PARTÙS NATURALIS, MUTATUS IN PRAETERNA. TURALEM, CONVULSIONIBUS PRAEGRESSIS, ito ET INSEQUENTIBUS, TANDEM LETHALIBUS. | MU juvenis, formofa, honeftiffima , annorum 17. ab 11 menfibus nupta, exiguae corporis ftaturae, tenerae agoniutatonis s «Obefì habitus, .temperamenti phlegmatico= E-e.2 fan- 220 (48690 VC fanguinei, per omne gravis ditatis fuae:tempus ex voto valens,. & de nullo unquam incommodo conquefta d. 22 Juzii 1764. hora 5. matutina, doloribus ad partum veris corripitur, hora vero o&ava jam ceffantibus. Cui Ven. Parens meusafliftens, medico & cbftetricio munere fundurus, tempus expe@abat, quo dolores pariendi redirent; atque invalefcentes foetum in utero apte fitum commode expellerent, cui naturae molimini adjuvando , tempeftive. .clyfmata emollientia, &-lubricantia jam erant praemiffa. Sed fpe fruftratus, fub horam 6 vefper- tinam, triftilfimo fpettaculo valde ottonitus, videbat convul. fiones vebementiffimas ex improvifo abfque ‘alia caufa manifefta obortas, variis medicamentis incaffum adhibitis , ultra quadri» horium: in brachiis;:-gula ; faucibus, collo, & capite faevien». tes, donec tandem fua fponte remitterent.. Qua opportuni- tate arrepta, fine mora parturiente in. fitu idoneo collocata, caput foetus jam mortui perforavit, hamuloque infixo, 10 mi- nutorum fpatio , feliciter in lucem protraxit prolem mafculam, praegrandem, jam foetentem, flaccidam, cum maculis den» fis rubris ac coeruleis, per cutem hinc inde confpicuis. Quo fato mox etiam fecundinae utero adhaerentes fe- paratae & fubdu@ae funt, vix ulla notabili fanguinis jaCtura. PeraGa embryalica ,, puerpera infigni gaudio noltro; fuorum- que omnium, paululom ad fe redierat, mox dein indormifcens ultra bihorium. placide quiefcebat, tum vero poft difceffum Parentis m. cùm rogatus advigilarem a letto, circa 11h. poft perovvxtiors obfervans longius foporem luci, & graviorem reddi, jamque nimis diu nibil potionis, jufculi, vel medica» menti cardiaci, & refocillantis ingeftum effe, admodum ve- rebar, ine viribus inodia, labore, & fpafmo exhauftis, lethar- gus in gelidum. & lethalem.fominum vergetet., .ideoque nari- bus modo nodulum aromaticum, fpititu cephalico madidum, modo fuccinum accesfum, ad fenforium commune ftimulan- dum; & fpiritus excitandos'; nec non epithemata fpirituofa fcrobiculo cordis, & carpis manunm admovebam; quin & ori, cochlearis ope aperto, licet fpafmo inferioris maxillae ; Mb, reni. ; #5 ) © C 8% 221 renitente, monnihil jufculi, vel mixturae cardiacae inftillare conabar, cujus nonnifi paucas guttulas aegre deglutiebat. Sic autem in letto commode repofita, & bene operta, ne ullum frigus adfpirare poflet, alte fopita, & fenfu motuque orbata, cum frigido fudore in fronte, & manibus, prope inftar mor- tuae jacebat;. exanimem dixiffes, nifi refpiratio lenis, cum pulfu debili, parvo, ac celeri, nec non fpafmodicae agitatio- nes in facie, ac tendinum fubfultus, reliquia, ut ita dicam, vitalitatis indicaffent. Idemque fopor affiduus, & fyncope, uf que in meridiem diei fequent. 23, Jwr. excurrebat, donec ho- ra 1. Convulfiones univerfales renovatae, & fupra modum in- gravefcentes naturae vires peffumdarent,. ipfaque puerpera in flore aetatis fuae juvenilis, circa hor. 3". animam agens, mor» ‘ tem luctiferam oppeteret. VELE RA — Nunc quaeritur: ex quanam determinata: caufa, in hoc cafu, tam dirae &-funeftae convulfiones,:tum ante partum, tum poftiiminio Embryulcia'fatis feliciter peratta, exortae fue- ‘tint? praefettim quia mulier' ante fuam graviditatem, totoque hujus decurfa,«faniffima , nullisunquam convulfivis pathema- tibus obnoxia fuit, ac paucis ante hunc partum diebus; vena fetta fanguinem floridum, optimae notae emifit... Sane vafo- «rum inanitio hic accufari mequit, cum puerpera nonnifi exi- guam fecerit cruoris jadturam. “Nec animi quaedam. pertur- batio: nec foetus uterini fitus vitiatus interceflit: nec alia de- mum caufa probabilis apparebat. Num igitur foetus major moles, & virium expellentium, & refiftentium difproportio, in culpa fuiffe videtur? Num conditio foetus in utero jam mortui ?. Aut junior aetas infra corporis ftatum adultum, È edendo partui viribus adhuc impar ? An obefitas ingens; nec . robur mufculorum fufficiens? Nonnè Venus praematura no- cetex eo, quod illae‘inde perdantur vires, quae ad firman- «|. dum corporis habitum requirebantur? In Viris robuftior cor- _‘ poris (tatus, in Feminis cum: robore valido ; difpofitis ad fos- Bi E cia tum ‘222 5 ) o C $$ tum geltandum , alendumque fatis apta defideraturs quae qui. dem conditiones, nonnifi jam pertedo corporis incremento, locum habent. ‘Vid. C. LupwiG Inftit. Phifrol. C. VITI. ut alios audores omittam. Similis tragoediae exemplumtradit I/, Le — MarecHaL DE BassomererE, Mémoires ‘de fa Vie, Cologne 1665. p. 54. Madame la Duchefle de Beaufort, Maitrefle ,» du Roi Henri IV. étant en l'année 1599. è Paris, pour fai ,, re fes Pàques, prit une grande convulfion, dont elle re- » Vint; comme elle voulut commenger une lettre, qu’elle »» écrivoit au Roi, la feconde convulfion lui prit fi violente, , quelle ne revint plus à elle: Elle durat en cet état. toute > la nuit, & le lendemain, qu'elle accouchat un Enfant mort, ,» & le Vendredi faint à fix heures du matin elle exfpira: 4, Plura exempla exhibet Mauricean Obferv. fur la Groflefte. Merius in Mifcell. Med. p. 562. filtit gravidam, odavo men- 7 fe per opilopfias, ex dolore ftomachi abortientem, foporatam, mortuam. Haec & alia gravidarom convulforum exempla fine commiferatione certe non leguntur.. Aliquando, hor- rendum di&u, caufa fa@itia convulfiones excitatae: quum obftetrix corrupta; irreligiofa, inftante parta; gravidae mox potiones partum ftimulantes, v. pellentes, mox foporiferas hauriendas praebet, in convulfiones hinc eam conjicit. Me. morabile hujus facinoris indigni & deteftabilis exemplum tra» dit liber, qui infcriptus e& La casfe de faint Geran, ou Faftum pour Madame la Comteffe de faint Geran, par Mr. BiLain, Avo» cat au Parlement à Paris 1663. Duas notabiles adhuc Convulfionim Gravidarum fpecies filtit C. LevreET, Art des Accouckemens, feconde Edit Paris 1761. p. 224. ubi dicit: ,,-Il y a une efpèce particulière de » convulfions, dont les femmes grofles font quelquefois at- ,, taquées, & dont aucun Auteur, que je. fache, n'a parlé. » Les convulfions n’attaquent que les Mufcles pleins & les ,, Sphinetéres de ceux qui font creux: elles ne font point a- , vorter les fimmes, quoiquelles foient des plus eftraiantes; » les femmes confervent toute leur connoiflance dans.chaque 3» ACCÉS, 7 PA BE Do 3% 223 »s accés, qui font quelquefois très-longs, jen ai vù durer 18 » heures de fuite fur 24 par jour, & pendant prefque toute » la groffeffe, elles ceffent fi-t6t, que le travail fe déclare. ,, Haec fpecies, ut ipfemet mihi faffus erat, cum Eum anno 1760. Lut. Pari£ inviferem, rariflima. - >» Il ya une autre efpèce de convulfions bien moins 3» rares que la précédente, qui commence par un état de foi- » bleffe apparente, quoique le poux foit très-bon; les fem- » mes perdent connoilfance, elles ont les yeux toniques, mais » fermes, les lèvres vermeilles, on diroit, qu’elles dorment, ,y les membres treffailtent de tems en tems, & lorfqu'elles for- ,y tent de cette efpèce de Léthargie, elles entrent en. convul. » fions pour quelque peu de tenis : Cet état, qui eft vaporeux, » exige les antifpalmodiques, & antihifteriques. ,, Prior fpecies, quantum memini, in praxi mea obftetricali haGenus nondum mihi occurrit. Alterius vero fpeciei exempla duo - mihi innotuerunt. n Quoad prognofin experientia me feqquentia didicit : Gra= vida convulfa , cujus paroxifmi diu inter fe diftant, & quae; ‘ polt quemlibet infultum, mentis compos eft, mitius decum- bit, quan» illa, cujus paroxismi preffo pede fefe fequuntur, & mentis alienatio perdurat. Dein, quod convulfio gravi- dae plus periculi portendat, quam illa, quae puerperam affli- git, dummodo ifta convulfio non a haemorrhagia uteri enor» mi, nec a totali virium proftratione originem ducat. Me- cum hic fentit inter alios Atharafis ScHAFONSKY ix Diff: de Gra= vidarum, Parturientiun, €S Puerperarum Convulfionibus. Vera denique etiam prognofis, quam LEvRET exponit dans lAbregé de fon fentiment fur les Aphorifines de Mauriceau, p. 450. 451. ;» La convulfion, qui arrive è une femme groffe » d'un enfant mort & corrompu, la met en bien plus grand .» dangerdela vie, que celle, dont Penfant e& vivant, qui =» © furprile du méme accident: fur-tout fi les membra. so NES "le PZA E TAI, 224 SE >) o CS | | ,; nes 9étoient ouvertes long-tems avant la fortie de PEn- fant. ke ; Ri 29 Da ——Ò|-———p""P«.___y _—__—1_z OBSERVA TIO. LI PARTUS. DIFFICILIS, CONVULSIONIBUS. HY- STERICIS VIOLENTIS STIPATUS, PUERPERA SUPERSTITE. D 17. Maji 1764. hora 3. matutina, vocabar ad honeft. » uxorem Dn. N. N. mercatoris ftrenvi, annorum 20. primiparam, fenfiliflimam , hyftericam, temparamenti cho- lerico-fanguinei, jam a bihorio in doloribus ad partum con- ftitutam , qui vero brevi poft in totum pro femel & fem. per celfabant. Per tempus graviditatis venaefeCio ter cele» brata fuerat. Situs uterini fetus erat naturalis, capite puellae praegrandis jam mortuae praevio. Hora 4. me praefente, en Convulfiones: hyftericas ,, univerfales, vehementiffimas, inopinato erumpentes, totumque corpus’ mifere conflictan- tes. (Ana mole & pondere prolis ingenti, nervofum genus matris nimium quantum irritante?) Eo fpeQacaulo territus, . & memor cafus fere analogi trifti eventu lu@uofi , nolens folus curam parturientis habere, alterum mihi Dn. Colle. gam, Virum Bxper. & in obftetricia arte verfatiffimum exo- ravi, quorum falutare confilium inirem. —Praefcripta con- feltim auxilia temperantia, antihyfterica, antifpafmodica, & extrinfecus adhibenda topica, nervina, antepileptica, &c. ‘ Poft aliquot horas fubeunte fopore, ac fpafmis nunc folum caput, ac praecipue faciem infeftantibus, parturiente in de- bitum fitum collocata , fua & confenfu viri experientifimi Collegae praefentis, embryulciam idoneis inftrumentis admi- niftravi; & bono cum Deo intra horae quadrantem ex voto abfolvi; dein & fecundinas uteri fundo affixas fine mora. feparatas extraxi. Interim puerpera in ftatu foporofo & con- - = Lee + muito tei | di ri n - #5 ) o ( 3% 225 convulfivo, fenfus plane expers, ufque ad horam 3. diei feqy fibi non conftabat,' donec fpafmorum vis tandem ceffaret, Tum vero recupetatis fenfibus fibi confcia, a@torum tamen ignara, per dies proximos 18. 19. 20 2. nonnifi de lum- bis a decubitu dolentibus , & de lingua a fpafmo maxillae inferioris fauciata, querelas movebat. Adhibito melle Rofa- rum cum mucilagine femin. cydon. linguae vulnus fatis prompte fanefcebat , & lumborum dolor illito unguento paregorico finiebatur. AdGiones quoque naturales, & vita- les haud cun&anter ad naturae leges redibant, atque pulfus, refpiratio, fomnus, appetitus, &c. vigorem recuperabant, adeo ut per Dei gratiam mature ex voto & fententia con- valefceret. D. 20. Juni! non amplius ledum tenens, affumta po: tiuncula rabarbarina, fexies commode alvum dejecit. Men- fe autem Julio, me annuente, ufum balnei Bubendorfenfis falubrem experta ; falva & incolutnis domum reverfa, po- fteroque menfe iterum impraegnata eft. X*o*%*o * * * Plura alia exempla convulfionum, in gravidis & par- turientibus obfervata, quae haud infelicem eventam habue- runt, paffim apud Autores extant; vid. MaurICEAU 0bf. fur la Groffelfe obf. 343. p.284.0bf. 374. p. 310. ob£. 453. p.375. obf. 568. p. 470. & Derniéres Obfervations obf. 93. p. 33. obf 112. p. 40. Obf. 129. p. 45. Secer in Ephem. Nat. Cur. A, 3. Deccer. 1. p. 249. THeBESIUS A. Med. Phys. Cur. Vol. X. obf. 58. p. 216. exemplum gravis epilepfiae in Gravida, & fetuit& parturienti innoxiae, inferuit DE LA :MOTTE, des accouchemens obf. 215. p. 380. obf, 216. p. 383. ob£ 218. p. 388. tria gravidarum convulfarum exempla notavit. Audor de la Gazette falutaire Num. 42. OSWob. 21. 1762. refert obfervationem fequentem : ,, Une femme de 28. ans, Vol. VI. F î » plet- 226: se Yo ( 3& |, plethorique, & enfeinte pour la prémicre fois, qui s’étoit affez bien portée pendant toute fa grofeffe, et des fauffes douleurs d’enfantement très aigiies. Le médecin, jugeant à propos de les calmer, lui ordonna un reméde anodin; les doulenrs continuérent avec la méme force le refte du jour, & toute la nuit fuivante: on lui fit.le lendemain vers midi, une petite faignée de fix onces, comme fa plétho-. re fembloit exiger. Mais è midi la malade eùt d’horribles convulfions par .tout le corps: elles commeneérent par le petit doigt de la main. gauche, & furent fuivies d'une hé- miplégie du méme coté. A peine cette femme étoit- elle , reveniie è. elle méme, quelle retomba dans fon premier état;. elle fùt plus de 50. fois tourmentée alternativement de convulfions & d’hémiplegie. On luidonna un parégo- rique, elle le rendit fur le champ. On examinala fitua- tion de lenfant, qui fe trouva naturelle, bien qu'il fot mort, la fage femme le tira, on donna quelques goutes ‘de l'eau froide à la mére, ce qui la remit un peu, mais . bientòt aprés , des convulfions terzibles l'agitérent, & la mirent en danger de mort. Mr. CereBoom fon Médecin & fon Epoux, lui fit refpirer de l’Effence de fuccin, &. lui fit avaler quelques goutes, pour la retirer de fa foi. bleffe ; illa frotta avec la méme Eflence pendant toute la nuit aw col, au vifage, aux extremités fupérieures, & furtout è la gauche. Par ce moien il dompta peu è peu la force & la violence des convulfions, & la malade con menga à avaler quelques gorgées d’eau froide. . ll eùt encore. la précaution de lui lier le bras gauche, & le ferra étroitement, lorfque les avant-coureurs des convul- fions annongoient une nouvelle attaque ; ce qui fit, que ces attaques n’agitérent que la partie, qui étoit au des- fous de la ligature. La femme eùt la nuit fuivante un fommeil affez tranquile, les lochies prirent leur cours ordinaire, elle obferva la diéte, qu’on préfcrit è cenx, qu'on traite d’une grande plaie... Le 4e. jour de l’accou- chement elle eùut outre les fymptomes ordinaires de la 3» fiévre / E ) o ( $$ 227 33 fivre de lait, une fi&vre des plus.ardentes, avec um delire, » qui dura méme aprés l’accés. Mr. Grareurs, que Mr. » CereBooM fon Ami avoit appellé en confultation, recon ;; mut.ce' délire pour étre une des maladies, è laquelle les s> femmes en couche font fujettes; en conféquence .il pro- ss ‘pofa ‘un reméde, dont.l avoit fouvent éprouvé l’éfficace. ss En woici.la Recette.: “ Prenez 15. grains de fel volatil de corne de cerf, un fcrupule de quinquina en poudre & autant de firop de rofes, qu'il en faut pour faire un Bol. s» Défque la malade cit pris ‘ce fpecifique, Je délire 3; cefla, & peu.de jours aprés elle filt parfaitement rétablie, » è l’aide d’un bon régime, qui lui rendit fes forces. “ — Ufumiftius remedii aliquoties tentatum falubrem ac pro» ficunm inveni, femeltantum fpe fruftratus. O. Bia ER: Vo Te HH PARTUS PRAETERNATURALIS AGRIPPARUM DICTUS, ET PROLIS STRANGULATIO. D 1. Junii 1765. hora nodtis 11. fortunas fuas in aedibus » meis_ejulabat Sutor Jo. B. non fine animi moerore, referens, charilî uxorem fuam, 33. annos natàm, nunc 7a vice parturire, ipfique puellum praegrandem, praeviis pedibus elapfum, collotenus ex utero pendere, obftetricem vero nimis rudem & imperitam, jam a 4tis horae fpatio, te- merario nifu fruftra extraGionem moliri, feque adeo de interito prolis timere, cum eadem heroina, contumaci & imaginaria opinione peritiae & dexteritatis fuae, jam antehac $. alios partus formofos jugulaverit, fibique ex numero 7. Ff2 infane 228 e ) o Cso i infantum, nonnifi unicam fuper effe puellam, natu maximam, ‘ cui alia obltetrix manum auxiliatricem adhibuerit. y Rogatus itaque cum Viro querulo ad parturientem pro- perans, hanc dolore &anxietate perculfam, obftetricem vero inter molimina finiftra fudore diffluentem ; videns, non po- teram non hanc feorfim, de aufu temerario & inconcinno objurgare, jam enim puellus ,, ob ftrangulationem ab orificio uteri fpa{modice conftritto , atque collum illius coardtante , emortuus frigefcebat. Igitur ad obftetricandum me accingens, caput foetus lateri pelvis dextro impactum, in ejus ‘axin re- ducendo , digitoque indice manus dextrae ori immiflo, fimul- que finiftra humeris applicata, caute attrahendo, haud per- difficili negotio eduxi; vix dubitans, puellum in vita fervari potuiffe, fi medicus obftetricans in tempore praefto fuiflet. Secundinarum vero in onani fere pun@o fundi uterini adha- rentium, feparatio difficillima erat. Puerpera dein lochîis utcunque fluentibus, aliquot infultus febriles palla, ufu tamen regiminis idonei, & tempeftivae medelae, intra fpatium 16. dierum, Deo dante, feliciter convaluit. Venaefe&ionem in corpore plethorico per totum gefta- tionis tempus, imprudenti confilio obftetricis minus caute omiffam fuiffle, cenfebam. Cafum hunc lubens notavi, docendi caufà partus infe- lices haud raro ex imperitia & temeritate obftetrieum, quana medici rationalis culpa, contingere. OBSER. uit da ai _ E ) 0 C 3% 229 fTT—r__—_— -—l.--È)Èlte»ì- tti sii o RR TE OBSERVATIO IV. EXTRACTIO PUELLAE VIVAE, CUM HAMULO OBTUSO, PROPTER PARIENDI DOLORES CESSANTES, ET VERSIONEM IMPOSSIBILEM, 17. Junii 17765. hora vefpert. 10. auxilium a me efflagi- * tabat, Ron. H. fcriniarii uxor, primipara, annoruni aetatis 31. obefa, exiguae corporis ftaturae. Dolores ad partum ab hefterna die Jeviores, & minus frequentes erant, brevi poft ex integro ceflantes: fitus capitis, foetus crafli, lateralis, facie latus finiftrum. petvis maternae refpiciente. Aliquoties tentabam corpufculum vertere, & per pedes ex- © trahere, fed propter nimiam pelvis offeae anguftiam, & mo- lem capitis grandiorem, & conftri&ionem uteri fpafmodicam, manus mea ad pedes ufque pertingere non poterat; neque ullo conamine caput e fitu fuo perverfo dimovere licebat. Quo itaque partum promoverem, matri tamen defatigatae, ipfique foetui firmiter impatto, quantum fieri poffet, parce- rem, conabar applicatione Forcipis LEvRETHIANAE. fuccur- rere; (Probe equidem fcio, regulam effe inter Obftetricane tes ftabilitam: Dum vita foetus eft dubia, perinde agere, ac ‘ fi certo viveret. Item: Si nofcitur, foetum effe in vivis, nunquam inftrumenta laedentia adbibere. Atque his regulis adverfaretur operatio in hoc cafu a me fufcepta, quam Lec= tores temerariam fuiffe judicabunt, fed extrema hic necefli- tas urgebat). Verum hac minus fuccedente, hamulum fine obtufo ; cum cautela & circumfpe@ione , orbitae oculi dextri infige- bam, fimulque digito indice incurvato ori immiflo , caute | Ff3 trahendo les) 230. #5 ) Oo ( 3% trahendo în Jucem produxi puellam vivam, vagitantem, fe: viore tantum palpebrae laefione, & fugillatione affe&amy quae fub cura peritiffimi Chirurgi Fri. Filii, intra quatriduum, feliciter fanefcebat. Secundinae fando uteri firmiter adhaeren» tes, ope manuali patienter deglubendae erant. Mater fa- lubri puerperio defunta una cum puella incolumi fanitate- gaudebat, haecque optato lattatu mature pinguefcebat. Cum voluptate & laetitia hunc cafum enarro, quod, DEO favente, eventus tentaminis mei tam fauftus fuerit, vo- toque tam feliciter refpondens, ut ne labecula quidem palpe- palin aut oculi, mec oris; aut linguae, confpicua remane erit. > TQALLLVVAMMMMRMROMRRAELARRMRVRRAAN OBSERVATIONES MEDICO- PRACTICAE JO. LUD. BUXTORFILI, HYDROPHOBIA. pere Ferser, ex Oberdorf Bafil. agri, Miles urbîs noftrae praefidiarius, aetatis 28 annorum, temperamen- ti cholerici, antehac fanus & incolumis, habitus macilenti, poft litem in foro matrimoniali, non fine contentione, fed ex voto finitàm, eadem vefpera Dici 31 Marzii 1761 in oeno» polio, praefente Amafia repudiata, vini poculum haufit, poftea fe recipiens alibi, cum male fe haberet, deco@i granorum coffeae pluribus fcyphis epotis, mox in hofpitium militare properans, cubitum ivit. Poft perowxriy cum anxietate prae- cordiotum’ evigilans, aliquoties vomitu fe exoneravit :° Siti flagrans;: & aquam anhelans , hanc non fine gravi horrore & tremore ori.admovere, multo minus ingerere, vel deglutire obaetg1 ET) i | pote- ME > o C 3 235 poterat. Mane poft Infufum Theae ; vel jufculum, vel me- °- dicamentum affumturus, eundem horrorem & fpafmodicam -_—maturae relu&antiam patiebatur. Sanguis vena miffus bonae “\ erat notae. Ita die altero ac tertio mifere & fiti, & aquae metu confli&tabatur. ‘D. 3 April, in Nofodochiun delatus, magis magifque anxius & inquietus, toties ad potum vel medicamentum ob» latum, toto corpore exhorrefcebat, non fine fuffocativa re- fpirandi difficultate. Collo applicatum cataplafma emelliens,. ,ecti impatiens furgendo interdum aéris hauriendi caufa ad feneftras properabat. Pulfus erat concitatior naturali, facies alienata, tOrva,. loquela rapida, contentiofa, fubinde fpafmo velut fuffocativo interrupta, cum frequenti & laboriofa pitui- — tae glutinofae exfcreatione.. Animus fubdelirus, ad ferociam vergens.. Aliquando linteolum aqua frigida madidum, non fi- ne magna repugnantia , labiis admovens, vix apice linguae humedato, ftatim cum horrore removebat. Invito per in- tervalla, aqua vel medicamentum liquidum ori ingeltum, pott - lu@am fpafmodicam demum per gulam defcendebat. Iterum fanguis miffus, plane floridus erat, fine crufta. Injetum clyfma emolliens aliquandiu retentum, alvum commode fol. vebat. Manum nunc unam, nunc alteram, aquae tepidac immerfam, mox cum horrore retrahebat. . At pediluvium te- pidum aegre licet, tamen ultra femihoram ferebat. Eadem velpera midturiens,, dolores in regione hypogaftrii acerbos | querebatur., Sufpicio ipfi nata, forte ab Amafia repudiata, fi- bi venenum in vino propinatum elle, & hinc tanti cruciatùs caufam.. Eadem notte, ingravefeente in horas anxietate, cum | fuffocativa fpirandi difficultate , delirio, & ferocia, poft lon- gum certamen, collo & facie dextra tumefcente, poltremo fedatior fattus, & liberius affumta deglutiens, poft perovixrior exfpiravit.. Polt horas ab'obitu 14 jufu Amplif. MacistRa- Tus, cadaveris feCione inftituta, apparebat in faciei gena dextra tumor quidam fubdurus: In tota parte corporis lupina livor infignis: Inteftina flatu erant turgidula, colon prae ceteris: | Jejuni 232 SE )D o (C 3% Jejuni cavum copia bilis flavae fuffufum : Veficula fellis bile flava modicum diftenta : Hepar, aliaque abdominis vifcera illaefa. Ventriculus collapfus vacuus, modice quadam parte inffammatus , nihil alieni, nihil pulveris, nihil erofionis, ni- hil gangraenofi oftendens: Oefophagus tota longitudine inte- ger & falvus, fine inflammationis veltigio. In faucibus nihil. tumoris, aliquid craffae pituitae. Pulmones fublividi, turgi= di, abfque labe confpicua. Cor fublividum, fanguine tur- gidum, partim liquido, partim grumofo, & auriculae, peri. cardium fanum. Cerebrom ex omni parte fanum, vénis pau- lo turgidioribus : ìn ejus ventriculis nonnihil feri. Defundi commilitones referunt, ipfum fub porta St. Albani canîculum aluiffe, fibi familiarem, qui rabie contratta genam ejus forte petierit. Mepiciab Ampliff. MacisTRATU interrogati de gene. re & caufa mortis, refponderunt: In cadavere nulla veneni propinati indicia effe deprehenfa, & fymptomata morbi, quo defunAus interiit, non tam effeCis veneni alicujus propina- ti, quam phoenomenis a morfu animalis rabiofi oriundis, re fpondere, adeoque probabilius effe, malum fuiffe Hydropho- biam, a contagio Can& rabiofr profeCtam, cujus ipfe tumor genae adhuc in cadavere confpicuus, veltigium prae fe ferre videbatur. pre = colei re DOLOR INTESTINI S. COLICA SIN. GULARIS SAR a CUM FEBRICULA E J5W:-S DIE M. pr Jacogus O... 17 annorum; ingenii alacris, corpo- re minus robufto, macilento, facie pallida, arti futo- riae addi&us; parentibus fanis genitus, jam in infantia va-. riolis feliciter defun&us, ha@enus, ut ajunt, fatis bene va- lens, #5 )D o (8% 233 lens, nec lumbricis quoad \notum, infeftatus; nonnunquam tamen langvuens; ante complures jam menfes absque praevia caufa manifefta, incipiebat colicas torfiones infra umbilicum pati, quibus domeftica quaedam & euporifta auxilia, tam & alia è medicaftro adhibita, nonnihil levaminis afferebant. Poftea vero Circa pentecoften anni 1760. ad nuptias aliquas invitatus, faltan- do exaeftuans, dein cibo potuque forte intempeftivo fe ingurgi» tans, novas valetudinis turbas contrahebat. Nec diu poft aegre- fcendo graviores inteftinorum dolores patiebatur, qui fubinde, ‘ alvo retenta, in vomitus quafi iliacos fe convertebant. Ab eo tempore variis confiliis ufushucufque non potuit convalefcere: Nunc acerbitas tormenti inteftinalis praecipue in Ilio & hypo= ‘gaftrio finiftro verfabatur, faepe cum extuberantia ventris fub» globofa , ovi circiter mole, fubdura, dolorifica, quae vel fponte , vel digitis prefa, rugitum ac ftrepitum edebat valde ‘fonorum, velut aquae cum impetu per tubum ruentis, unde tumor interdum evanefcens, mox iterum recurrebat. Pa. roxyfmi per intervalla renovabantur, alii aliis atrociores, ac pertinaciores; flatuum eruptione, aut alvi folutione, feu fpon- tanea, feu medica, mitescentes quidem, nec tamen plane cef- fantes. - Ceterum facies pallida, habitus extenuatus, fomnus interruptus, appetentia ciborum imminuta , fitis au&ior, pul fus naturali citatior, aliquando narium pruritus; venter ten- fus; refpiratio falva; excreta alvina interdum ftercorea, fic+ ciora, hatenus tamen fine lumbricis;; Urina pallida, eruda; Sudores nulli. Ab Experientiff. h. I. Medic. Dottore, Fautore Colend. adhibiti Clyfteres multi emollientes , oleofi, la&ei, lis nimenta, fomenta paregorica; interna etiam relaxantia, oleofaà, demulcentia, catar&ica, anthelmintica, anodina, non fine levamine, fed radix mali necdum debellata. Balneum emok liens tentatom ferre non poterat. -Purgantia aegro alvam mo- vebant, clyfteres nunc brevius, nunc longius ‘retenti, alvum plus minus ducebant, nunc cum euphotia, modo' fecus.. A cibo famto-praecordia cum incommodo tenfa ‘habebat. “| ** Vocatus in confilium; & caufam contumaciflimi hujus Vole VI, j i G a mali 234 mo ) n CC s% mali fedulo inquirens, omnibus rite penfitatis, morbum pro Colica fpafmodica habendum effe cenfebam, hinc fummum il- lud antifpafmodicum, divinum certe remedium, (cujus effe- us mirabiles, cum in Belgio degerem, faepe faepius vidi & obfervavi) corticem Chinkinae £ Peruvianum pulverifatum ilico praefcripfi, mane & vefperi ad drachmam 1". famendum cum vehiculo idoneo. Exhibita unica dofi hujus pulveris praeftantiffimi, en Colicam hucufque adeo rebellem fubito prope incantamenti adinftar, profigatam, & vires aegri ex voto recreatas, quotidie increfcentes, ita ut brevi D. D. ex vo- to convaluerit, in hunc ufque diem, quo haec fcribo; a di- ris illis cruciatibus immunis, ac dolorum jam perpafforum immemor. L————=a e / == “e © ere _ —- ———r—r———___coco COOGIOCIOGGI ZO COSO RSI | SCABIES RETROPULSA. EJUSDEM. Jac. Bauer, Cerdo, 20. dit natus, in Nofocomium + noltrum receptus eft d. 8. Febr. 1762. Scabie infeQus, quam antehac Argentorati contraxerat. Fatebatur autem, fe ufa externo adhibuiffe linimen- ‘+ fum, ex floribus fulphuris, & oleo olivarum paratum; unde Scabies retrograda fibi majorem noxam & periculum intule» rit. Cum dorfi quadam laefione, a ‘magno & ponderofo filice, quem vidulo fuo inclufum, in itinere fecum geftarat, concitata, patiebatur pedtoris oppreflionem, cum anxietate, {pirandi difficultate,, tufli violenta, membrorum laflitudine ; inappetentia, fervore, &c.-. In quo.ftatu ex confilio & prae- fcriptione Viri Experientift. 77. de La Chenal, Amici & Collegae mihi conjunttiffimi , ufus eft vartis remediis, ad exonerane das printas vias, ad liberanda praecordia, ad depurationem fanguinis, & revocandam eruptionem cutaneam idonea. D. nies) 18. Ch 8) 0°C SR 235 18. éj. cura Nofodochti ad me devoluta, cum primum ipfum inviferem, pectus adhuc erat anxium, fpiritus difficilis, tus- fis molefta, pulfus naturali velocior, lingua fubarida, vifcofa, albicans, urina coloratior, fitis autta, lumbrici teretes 3. per gulam reje@i, &c. i Adhibitis, quae caufae debellandae, & fymptomatibus leniendis maxime convenire videbantur, paulatim morbus mitefcebat, cum, fub initium Martii nova eruptio cutanea cum euphoria fuccederet, & fenfim gravior pfora totum corporis ambitum foedaret. . Cui contumacius infeftanti, prae- ter ulum balnei abftergentis, ‘afficaciore auxilio opus effe ratus, praeferipfi heroicum remedium ,-hodierno tempore valde ufitatum, & ob infignes vires, a Viris magni nominis apprime commendatum , ipfum nempe Mercurium fublima- tum, cujus gr. ÎT. cum Aqu. Scabios. unciis IV. & Spir. Ma- tric. uncia dimid. mifcebam, ter quotidie ad unius cochlearis dofin fumend. fuperbibendo toties cyathum deco&i hordei cum la&e admilto. . Ex cujus ufu nihil finiftri obfervabam, nullam naufeam, nec vomitum, nec tormina ulla; tantum fitis molelta erat, potu hordeato folanda.. » Herato ejufdem remedii ufu, cum debito regimine, tandem in melius om. nia vergebant, & fcabies fenfim ac fenfim\ex voto recedebat. D. 19. Aprilis hauftu unciaram V. Infufi laxativi Man- nagettae » ac denuo d. 26. ej commode & copiofe purgatus, feliciter convaluit:, atque recuperata’ fanitate, laetus nofoco- mio, & urbi noftrae valedixit, .cum woluptate in patriam reverfurus, Plures alios in ifto Valetudinario decumbentes, & per- tinaciffima fcabie detentos ejufdem remedi praeftantiffimi ufu, videlicet Mercurz fublim. percuratos, ac liberatos laetus recordor. Imo I@erwn chronicum, nullis aliis auxilus ceden= tem, paucis diebus ejufdem efficacia profligatum vidi. Ne- que fpes me fefellit in aliis, praecipue Glandularum morbis. die i Gg 2 INEDIA 236 9) CR (n n ci INEDIA x DIERUM IN MELANCHOLICO. G. Schertz, Sutor ex Alfatia, 4r. annorum, Nofodos + chium noftrum intravit AMelancholia hypochondricaca lobo trans, cum pulfu pleno, valido ; inappentia, &c. Ì È REDETIMSDENIIDA Aa (pei ce ella a SEI REI ERRE Hic Chyrurgiopem non admifit nec Barbitonforis. Spatio de» cem dierum ne granum quidem cibi affumfit,(neque guttulam aquae, aut alius liquidi haufit, medicamenta a me praeferipta quo- que refpuens.Die nonoadeo viribus adhuc valens, ut a 2 torofiffi- mis Viris eo adduciminime potuerit, ut clyfima nutriens injicere- tur; Ceterummorofus,taciturnus, triftis, meticulofus, cum imhac Urbe minus tutum fe putaret: etenim fide in-Chriftum a paucis diebus nobifcum junctus, ftatim poft abdicationem priftinae religionis deprehenfus , in carcerem fuit inclafus, unde cum fummo vitae difcrimine evadens, & in fugam fe conjiciens, huc Bafileam, tanquam in afylum confugit; jam metuens, ne adverfariis ad fupplicium traderetur, hinc vitam finire, imo fame perire fibi ‘conftituerat. Sic die demum undecimo pattim dolo circumdu@&us, partim rationibus & exhortationi- bus Parochi, Praefei Nofodochii aliorumque commotus, cibum ac potum de novo affumfit, deglutiit, paulatim tamen & modice, ne collapfus ventriculus nimis fubito dilataretur;— Nec diu poft cum mente magis fana, in corpore utcumque fano, gratias, agens, Nofodochio egreffus eft, ad formam futoriam rediturus, atque pani lucrando operam daturus. OBSER- $ italienne ; 8) o ( SP 237 nc e a ‘i OBSERVATIO CONVULSIONES HYSTERICAE PARTUM PRAE- MATURUM PRAECEDENTES, ATQUE POST PROLIS . +. MORTUAE SPONTAN. EXCLUSIONEM PER. SEVERANTES, TANDEM LETHALES, I EJUSDE mM. pine Anna Margaretha S.-- Domino JoH. ConR. A M. Bibliopolae, a fexennio nupta, aetatis annorum 25. mediocris corporis ftaturae , habitus carnofi, temperamenti melancholico-phlegmatici, a nervofi generis debilitate jam in virginitate, atque deinceps in matrimonio frequentius Convul. fiones hyftericas paffa, 3 Liberorum, jam coelicolorum ma- ter, partui iterum vicina, circa mefony@ion D. 28. Novembris 1766. coepit de dolore gravativo capitis, vertigine, atque de- bilitate conqueri, fuoque amantiflimo Marito valedicere, quo fatto, en! fubito erumpentes convulfiones hyftericas violen- tifimas, uniyerfales, totum corpus concutientes, moxque cum fibilo ac ftrepitu in larynge excitatis celfantes, poft horae quadrantem recurrentes, cum multa fpuma expreffa ori infi- dente. Tali alternatione obfervata ab adftantibus, circa ho- ram quintam matutinam infequentis Diei 29. praefentiam meam etHlagitarunt: Advolans obfervavi, fingulos paroxyfmos per 4 circiter minuta, remiffionem autem per femihoram fere du- rare, hinc, fpe falutis nondum plane amiffa, cum pletbori cam efle noffem, venaefeGionem modicam ilico celebrandam jufli in brachio dextro, (propter fitum commod.) fanguine fumma vi e vena profiliente, vifcido atque tenaci ad uncias V. __unde quies & placatio, five induciae fpafmorum, hora autem . .€lapfa nova tragoedia, motus faciei atque extremitatum anò- mali; ftertor, refpiratio convulfiva. Praefcripfi Mixturam ex “qu. Meli" Matricar. Cera/. n. fl. Til. Syr. de Poeon. Spîr. C.C. __' «Effene. Cafior. Succin, 5 pulo, Epi. M. cum fpecif. cephal. Mich, Bi *: x GE compo» PL = RS Dili e compofitam, cujus autem ufus aliquoties tentatus, fed ne uni. cum quidem cochleare, propter conftrittionem maxillae fpaf= modicam, per os ingeri potuit : Eodem modo poftea fefe ha- buit cum Infufo theiformi ex Herbis & Floribus uterinis.&c. Interim temporibus, nuchae, ac vertici capitis affri&um Bal fanum. Apopleicum cum Balfamo Rutae, abfque fenfibili effe@u; Carpis manuum & plantis pedum applicata Cazaplafimata ex Aceto Rutac. Naribus fubditus Spivitus Salis Aiuinmon. cum Effent. Caftor. idque repetitis vicibus, dein & plumula accenfa, & fuccini fruftum ; Inje@um C2yfiza emolliens non retentum; Sen- fus tanien externi quodammodo adhuc vigentes; Sic fono ho- S rologii quafi expergefalta oculos aperiens, locum, quo hore- - logium repofitum erat, oculis quaerebat, & cum os fpumo- fum abftergeretur linteo, manu illud ipfa femovebat; Verum eheu! loquela prorfus impedita, ita ut ad quaeftiones propo- fitas nil refponderet, i Tandem circa horam 1. pomeridianam, faevientibus ad» huc convulfionibus, manum abdomini admovit parturiens, explorato tunc utero, per ejus orificium jam hians digito in- dice diltin&e tangere potùi membranas, liquore fuo turgidas, ‘ac retro illas parvuli caput in fitu naturali, quoufque hadte» nus digito pertingere haud licuerat; fponte ruptis brevi poft illis membranis, niétu oculi fere citius, fpafmis probabiliter cum doloribus ad partum jundtis, cum amnù liquore excuffus Puellùs, oG&o menfium, mortuus , cujus cutis livida f{tatim apparuit, mox in atro-purpureum coerulefcentem, verli colorem mutata. Secundinae quoque, { ut vocant, ] mox fponte n. exclufae. Partu fic abfoluto, refpiratio eadem obfervata na- turali multo celerior, brevis, fpafmodica, cum fibilo: fpaf- mi quoque faciei, ut antea, hora 13 difcelli. Circa horam tertiam pomeridianam redux cum Viro Ex- perienti]y atque in Arte obftetricia Verfazifimo ,-antehac Medico Ordinario, a me in confiliam vocato, audivimus ab adftanti- bus, convulfiones vehementes miferam ter tenvifle, reimanen- te n - #5 ) o ( 5% 239 - ‘te nunc faltem-refpiratione convolfiva; Elapfa dein femihora fpiritum celerius ducentem cobfervavimus, cum pulfu celerri. mo atque debili, mortis prodromis. donec hora 4 refpiratio fenfim imminuta ac lenior plane ceffaret, animamque efflaret pia Matrona, quae fuerat Parentis cernui folatium, atque Ma- riti defiderium & gaudium. Lochia quod attinet, haec nunquam fluxerunt plane fup- prefla ab uteri conftrittione fpalmodica, natura alibi occu- Per modum difcurfus triftifimus nunc Maritus narrave- rat, uxorem f. antehàc, [ut fupra indicavi] convulfionibus hy- ftericis terrificis nom raro fuifle tentatam, imo etiam in ipfa hac ultima graviditate fe illam in aula pronam jacentem ante hos 50 dies elapfos inveniffe , excitatis vero fpiritibus anima» libus mox ad fe redeuntem manibus in cubiculaum quafi eam rportafle; ubi dixerit uxor, quod cephalalgia, capitis pertur= batione atque vertigine correpta lapfui refiftere non potuerit; Ifta vero funeftiflima & ultima vitae die nunquam in tantum «ad fe rediit, ut verba eloqui potuerit, dum a nervorum vitio caput turbatum fuit, ac lingua tumens unà cum reliquis orga= nis loquelae infervientibus , fpafmo tenfa ac laefa fuit. Per integrum biennium, quo curam vitae ac valetudinis hujus Matronae habui, fummo dolore meo animadverti, quod omnis generis remedia, inprimis antifpafmodica, nervina, antihyfterica, refolventia, &c. etiam exquifitifima atque ef= fic»ciflima fruftra & incaflum fuerint adhibita, vel faltem parum © profecerint, vixque fenfibilem mutationem induxerint , fola phlebotomia excepta, frequentius repetita. Sic quoque praeterita aeftate in balneo a pago Bubendorf denominato are rufticano fruebatur, atque deambttando cor» | pus exercebat in confortio Mariti atque Parentisboblini, abf- que ut multum inde animo recrearetur, ibidem enim cum illa “i verba n 240 BE Vo $% Un verba faciens, querulam, triftem, morofam, valetudinariana faepe faepius obfervavi, manifefto indicio, fyltema nervofum famme irritabile, debile, ac fere exhauftum fuiffe in hoc fub- je&o debili atque infirmo. i | Concesio trazioni nt in] EPITAPHIUM: Tmmatora peri, fed tu diuturnior annos, Vive meos, Conjux optime, vive tuos. J E meurs jeune, ah mon Cher! garde toi de me fuivre, Le Ciel joigne mes jours aux jours, que tu dois vivre. | OBSER-" wo (O) 3% 241 OBSERVATIONES fadtae Balileae è JO. JAC. D'ANNONE. 1760. Jan. Alt. Barometr. —Thermometr. Venti. Tempeftas. dies. manè. p. merid. vefp. mant. p. merid, vefp. ANO bfcur. nebul. madefac. paul. plut. I 26, 83 26, 8, 20:16; Gr 4i 45 W. O. Sy validitt per inte ne Date 226, 4i 26, Si 26, 65 4 E: LE wW. ex obfcur. nubil, feren. var. ; 3 I DI 3 26, 83 26, 83 26; 8i i 72 93 W. NW. DEE aianele nivis.no&. paul > 425,10} 26,11 26,115 II} 3 9150. e: $ 26, 9Ì 26, 97 26, 9 10 zi 8 OSO. SO. nebulof. no. pluv, 6 25, 9Ì 26, 9ì 26,10 7 4} 57 w.paul. valid. ex nebulo£, pluv. feren. var. mM 26 9ì 26, 97 26,10 mi 54 107 SO. obfcur. nebul. madef, pluv.no&.nig. 826,117 27, 127, 11 13: 11} 13:NNWV, nix; 9 27, 17 pi z 2A z 16 133 15 NW. ex obfcur. nebul, & feren. vat, 10 27, 4 26,113 26,111 16}. 14} 15 NNW. obfcur, TI 26,1 TE 26,I 17 27 -- I 53 14j I$ NNW. obfeur. tantill. niv. 1227, 227, 427 i I4i 13î 15 ra 13 27, -- 26,11 26,I0ì 16 133 14 NNW. obfeur.. I 14 26, 8ì 26, 83 26, 9ìÌ 15 II 11 N. mane nix, p. m. pauc, pluv, gutte reliq. ex obfcur. feren, var, 15 26,117 27, 3: 1173 13 W.N. © obfeur. paul. niv. ] N at bd 00] ind » dle 6 27, 23 27, 25 27, 33 14 13 163 N. W. MIaAGeLiaà relig. ex obfcur. & f@& 17 27, 38 27, 33 27, 4 16; 14 143 NNO. N. obfcur 18 27, 4227» 43 27; 4} 153 13 ‘14 NO. i 19 27, 4 27, 4 27, 4 15i val; 15 ONO. O. ex obfcur. & feren. var. 29 277, ql 27, 3 27, 4 143 14 16 SO. mane obfcur, caet. feren. | 21 27 4627, 4327, 4 20 147 16 SSW.O. feren | 22 27, 33 27,3 27, 25 I5i I IZ TI SO. G} obfcur. nix. 23 27, 23 27, 2î 27, 13 12 93 10} NNW.NW.eren obfcur,nebulof humid.nix. ac glac, 1 LI Li IL 3 i baé .liquef.no&t.w.& pluv. 24: 26,11} 2610, 26,103 107. 7. 72050... 'ataresmalisuetanav.à plue 25 26; 76 26, 8 26, 8 A 4 4 W. validiff. Froî fulgur..& tonîtr. lev. bis ob, fervata funtà lis. 26 26,11 26,10 26, 8 8 4 4i W. mane feren caet ex ere & obfa 27 26, 83 26, 8 26, 97 8 $ 83 w.val.turbidi sg cute piuv.feren. var. nost.plav. 28 26, 73 26, 72 26, 7î 3} 3 Ii WSW. valid, cad. no&. wsw. valid. pluv. I î - î I 7, « j ex obfcur. & feren. var. h.4, 45.m, 29 26, 78 26, Mz 26, 85 45 2 Sk WSW. valid. par. pluv. Iris. 30 26,1 le Op d7, I 8 6 81 W.N. siste en vee var. n 3 . paul. pluy. È ZI 27, 17327» Ii 27 Ii 8 So 6 NV. rid, feren, no& pluve abate © Ale. Bar. med, dig. 20. lin. 1153 (11. a h OBSER- - Alt. Bar. med. dig. 27. lin13,. (1, 3I. Tempeftas. ex obfcur. feren, var. paul. pluv» not, pluv. obfcur. pluv. no. pluv. mane nebul. craff. relig.. obfcur. no&. paul, niv. ex obfcur. nubil, feren. var. _ ebfcur. nubil. pauc, niv. fiocenl. x feren. mane feren, p. merid. obfcur. fub vefp. pluv. i ex pluy, & obfcur. var. no&, pluv. valid. & W. fort. ex obfcur. & feren. var.no&. WSW, impetuofif. DA pluv. val. repet, vicib. obfc.fub-vefp, parum grandinis, noît pluv. ex obfc. paul, feren. pluv, var. fub not, WSW. impetuofiff, obfcur. nubil. feren, not. pluv. pluv. obfc, fub vefp. paul. feren.no&, piuv. mane pluv. relig. feren. mane nix, relia, ex obfc, fer,niv.var. feren, mane feren.relig.obfe.fub vefp.nix. ex feren,obfc. pluv.,niv.var.no€, nix» a ex feren, & obfcur, var, ‘ 243 #5 Co) 3% OBSERVATIONES fa@ae Bafileae. 1760. sa . Febr. Alt. Barometr. Thermometr. Venti, dies. mant. p. merid. vefp. mane. p. merid, vefp. i 1 27, 15 27,18 27, i- 7ì- «-7'NNO. 2 26,105 26,15% 26,I15 b 1 gW. Dior <— 27, 27,143 059 1 9 N.NW. 4 27, 1327, 1} 27, 1g tiè to: 12 NNO, $ 27, 127 - 26,11} 13% Itri 1210. 626,101 26,10} 26,113 15. II 12: NNO. 7 26,113 26,117 27, i 1$ 9} 102 0. SO. 827; 1727, 25 27:03: 133 | 8 10:N. 4731-07 32/35 13507; 92 OSO. IO 27, 45 27; 4f 27,15 Ni Si 8iINW. II 27, $3 27, 6 27, 65 11: 4i 91 OSO.S. 12 27, 6ì 27, 61 27, 63 12} # 8 SO.S. 1327, 4i 27,:3$ 27,4 113 13 4550. W. Mar eran aan 6 e dae 1} 27, $ 27:13 27. è d4i- 3 3 W. 16 26, 8 265,9 26,10} 21 151 WSW. cont. 17 26, 7î 26, 61 26, 6} si 1 1; wsw.validil 18 26,101 26,10} 26,11: 8 — 63 8iN. 19 27 -- 26,105 26, 8î 101. 6; 7i W. OSO. 20 26; 44 26, 33 26, $ è 13 53sso w. valid, 21 26, 4126,-5_ 26,73 77 4 7 W.NW. 22 26,113 27, 11 27, 37 è 9; 11: O. NNO. 23 27, 43 27, 4427; 4 16 113 1330 24 27, 23 27, 11 27, 15 14} 10 10 SO. 25 26,11 26,10; 26,10} 9î 7 9 W. 26 26,107 26,113 27 -- I0ì 1.9 SO.O.NW. 27 26,10 26, 9 26, 83 9 7.8 W.SO. W. 28 26, 9î 26,107 26,II73 9 i 77 N. 047; i 27, 1927, 1g «00 (71:90 NNO: ) OBSER. de) 0( I 243" OBSERVATIONES fa@tae Bafileae. 1760 Mart. Alt. Barometr. —Thermometr. Venti. Tempefias. dies. mane. p. merid, vefp. mane, p. merid, vefp. I 27, 23 27; 28 27, 2a —93-7i —8iNNO. obftur. 2 27» 17 27, Ig 27; Ig 9 61 8 O. ex oblc. paul, feren. nubil. vare 327, è 27,» 26,11} 10} i 8 NNO. ex feren. & obfcur. var. 426,11 26,II 26;I I} 97 8} 10 NW.N. O. ex feren, obfcur. niv, vac $ 27, 127, 1427. 1} 14 81 IO NW. 6 27, 24 27, 28 27, 33 12 63 90. 3 Ei I 7 27, 38 27» 34 2734 Ti $ 8 O. N. 8 27, 5 27.5 27,$ Ii 4; 7iSO.N. 9 27, 31 27, 23 27, 28 II 3° 6 SSW.NNW, (res IO 27, 2} 27, 2427, 3-9. 3° 6: W.NNO. 11 27, 2627, 127,1 111 2 40S0.0, 129:27;:/$27, 127. & Jo SOL 3:00. W. “SE A 13 27, 3 27; 7 27, è 8i Ii + +SO.W.wSw, mene da relig. mubil. obIcut; 14 27. 3 27, 3 26,1 IZ lo) 3} 21 WSW wW, valid. e == paul, feren. var. n0%, 15 27, 2 27, 23 27» 23 —4i 17 —23N. feren. 16 27: È 26, 95 26,10% 6ì-1 S o toe W. va- gt viag pnt fee. Dm h. 17 26,I IÎ 26,1 15 26,105 6 5%, 4 W7. equine nese deo vefp. paul. 18 26, 83 26,9 26,10; $$ 2 O NO. paul. v2- obfcur, nubil, paul. feren. pluv. var 19 27, 2 27, 2 27, 2î II 65 90. Ss feren, 20 27, 23 27, 13 27 $ 123 i 7 OSO. NNW. teren, noa. nix. £ 2I 26,107 26, -93 26, 93 8i $ 6 O. W. mane nix,pluv,per integr. fere diem 22 26,10} 26,105 26,I I Vi 3 6 W. Nw.0O.w. nix, pluv. nubil, feren. var. 23 26,105 26,1I 26,1 I7 8 57 8 NNW. W. obfcur. nubil. pluv. 24 27, # 27, 5 27, 13 97 4j 75NW. NO.SSW. mane obfcur. relig. feren. 25 27, 326,117 26,113 Ir: 31 — 6i550.0..W. teren. 26 26,1 17 26,1 I} 26,1 137 3 i 7 XW.NNO. mane paul. obfcur. relig. feren. 27 26,113 27, - 27, » i 4 siW. NNO. mane obîeur, relig. ex feren, & ne. 28 27, i 271127; 21 8 st 2 0.S0.0: “wi 29 27, 2è 27, 2427,2 loî 2. 6 N.O. paul.val 3027, 2$ 27,:2$ 27,21 9 1° 33N.NO. pe gl 27, 4: 27 27, è 9 ir 1SS0.NW, i Alt. Bar. med, dig. 27. 27. lim, 361 2" fro.97. O. 97. Hh 2 OBSER.- è TI 244 Ed. OBSERVATIONES fa&ae Bafileae. 1760. April. Alt. Barometr. | Thermometr. Venti. Tempefas. dies. mane. p. merid. vefp. mane. p. merid. vefp. I 26,111 26,105 26,10} — 81 +H1275— 3S0. NW. NNO, feren. 2 2, L 27; IZ 275% ni 23. si NNW. O, . mane nebul, relig. feren. I n 3 27 3 27; 3427: 38 10 z 3:NNw.NNO.] 027: 4727, 4727 47 i HR2 j SO. NNE-NNO. I $ 27, S 27; Ss 27; 4 } 335 Fi SO. N.W. Le (eren 6bi0n;3 #7, 2327 45°. 6 6: 1:50. W, ! Mari 27,137. è 141 SO. NW. NNO. Ber, 3527, 37 27, 4 z 3. — ISSW. W. mane nebul; relig, feren, 2 3 9, LIDI Z de 1 SSO.NW.SSW. 9 27; 48 7» 45 27» 48 % 45 MPIi ; IO 27, $z DI7s Nena 4 + 6 2 SO.NW. i Il 27, 4 27: 4 27: 33 - i 7a Bi Mio. TA 12 27, 38 27, 38 27» 3 I z 23 | 927; 01027, 2327, 23" 3 ” 3 SO. NNO. 14 27, 23 27, 23 27, 2 2 7 ; SO. W.NNO.N. feren. nubil, fub vefp. paul, obfcur, 15-27, 2 27, I 27, 7 Zn=- — I} W. NNO. ex feren. nubil. var, 16 27 Ii 27 I 27 È Gi pra 13 W. NW. NNO: feren, 17 2 i n 27, ;é 27, ti si zii SO, WI. feren, nubil. fub vefp. paul, obfeur. È 3 n 3 Le 4 t- w. S SO. mane pluv. relig. ob£cur, fub vefp. 18 27, 17 27, 13 27; 2 I; gi (©) SSw. paul. feren. 19 27, 17 27: Li 27; ti 34 GEE ONNW A 2 27, 18 73 8 7» 8 4 4 74 ONO. NW. feren. 21:27, g 27 8 27,» È ri Iz 12 dz ; I C 22 27,48 27» Ig 27, 1g 23 12 TN 5 N. su gir iulgur, Arlen 23 27, I} 27» 1} 27, z 3 n 4 W. SO. ex obfeur.nubil,feren. paul, pluv.vare 24 27, + 26,11 26,11 gli #0 97 NW. W. feren. 25 26,10% 26,10 26, 9 3 IO ex feren. nubil, paul. obfcur. var. 26 26,107 26,107 26,107 23 6 3IW. feren, obfcur. var, 27 26,107} 26,10} 26,13 — 13 5 i- 13 N. NW. nebulof. obfcur. no&. pluv, 28 26,1 Iù 26,1 13 26,11% 4 1} 25 NNw NNO. nebulof. obfeur, fub vefp: pluv. 29 26,1 LE 26,11 26,103 37 Fi 3i BE NW. NNO. obfeur. feren. var. n08-piuv. sn4 26,10 26, 105 26, 107 2 4 lo) SO. SW. Do feren, nubil. var. fub vefp. peo Bar. med. dig. 27. lin. 133. (11.48. OBSER- ARE CO) 5 245 OBSERVATIONES faGae Bafileae. 1760. Ù dui Alt. Barometr. —Therniometr. Venti, Tempeftas. dies mane. p. merid, velp. mane d. merid, vefp, « 1 26,11} 26,117 3 26115 I tH 57+2 WNW. NO, 0, 0bfeur. pine, pil gara oe 227, i mr 3 26, 117 3 21 OSO. N. WNW. id nur nubil, feren. var, p. 3 2G,I17 ZEN 26, 103 3 ì $ NW.NNO.W rubit. feren, var. \ 4 26, 103 29,04 26, 10. +k i z $i O.NNW. ex obfcur, feren, nubil. var. $ 26, 103 26,103 26,107 z IO 6 O.W. © feren, poitmerid. paul. obfe: nubil. 6 26,10} 26,10 26, gÌ 3 10} 8 SO.NW. feren. 7 26, 9j 26, 9ì 26, 9Ì ì II} 8 SO.NW.NW.. rereri. riuvil. var. 26,11: ZL 2G3II 9 26,113 26,112:25,117 IO 27 -- 26,117 27 + 43 WNW. S. re print, t c, par. grandin «i 8 $ SO.W.NW. fetta, niubil, sube: La 9Ì 2 O, N. W. mane feren.p. merid. obfcur. tonitr. Blmb)m bet es 29 Teti fà 0)N DO i dio Unni ii + pluv. II 26,113 e 0 » “27 ‘Ti + 0 » i O. NW. obfcur. pluv, 12 27: 23 27, 21 27, 2 — i. 1 È NNO. N. obfeur. nobil. b4/27, 15 27; Ig 27, 13 Ii E 3 NNW.O. exferen. nubil, obfvur. var. x 14 27, 23 na, 2a 27, 2; 23 "63 ‘3; SE xi I$ 27» 25 27, 25 273 2i 25 4 7 3 i f V. A È 16 27, 2 27, 23 27, 2 3 75 4SSW.N. Mas 17 27 I3 27, I 27» 3 z 9 398 SO. O. W. \ 18 27. 27, 26,1 I: +E A -.9 È OSO. WNW.W. Claglt pbecfer4 tantili. pluv. 19 26,113 26,113 ZOZ1 Ig i E; I7 W. mane obfc. nubil. p. merid, ex feren, 20 27, $ 27 Ij 27, 8 23 33 7 W. x PrAdi fubil, x 2I 27» i 26,1 17 26,107 4; 6 23 SO. O. ex feren. nubil. obfe, var, noît. pluv. 22 26,1 17 27, z 27, 3 (5 n CI 13 W. feren. nubil. fub vefp. pluv. 23 27, Ij 27, 13 27» & i 23: "i ù A ex feren. nubil, obfcur, var. 24 27» 3 26,1 I3 26,10} 3i $ 23 O. nubil. feren. var. è 25 26,10} 26, 9 26, 83 8 6 SO.O;N. mane paul. obfcur, relia, feren. 3 Ss ° 1 5 fe ì. h. o. o 26,20, 8520, 8826, 9 Bi 8 2250, WNW. L'et fl olpione So feren, nubil. obfc. var. p. m, tonitr, pluv. fub vefp. feren. - SO. SO. W. O. ex obfeur, nubil, pluv. feren, var. O. SO, feren. nubil, NN OS 10. N. SO. ci fub vefp. ‘nudil. N feren. p. m. nubil. h. 6, tantill, N O. N * pluv, dein. feren, - x Hg . OBSER. 4 3 4 2726, 93 26010 20,106 Di 71-05 28 26,117 27 + 27, 1 1 5 29 27, 13.27, 1} 27, It :2- io 63 30.27; 2 agiva: 903 31 31 8 E iicth 27, 2 27,4. 1j tre I Ii E: - 133 9} SO. Alt, Bar, med. die. 27. 217. lin, asus Ss O. 029: 246 1760, Jun. dies manè. p. "DB, Ai 227. H 3 27. 4 27; $ 27, 16 27, 7 27: 8 27; 927) IO 277, 31.27 1927, 13 26,11; 14 27, 15 26,10} 16 26,II I7 27 -- 18 27, 19 26,II 2027, 21 27, I} 22 27, } 23 26,10} 24 26, $3 25.26, 9 26 26,117 27 26,10ì 28 26, 9% 29 27, 2 30 27, 4 Palo 00199 [b200]02 13] MRI N 00]4300|0300] Bir ocoji-Plo3 00] merid. Alt. Barometr. Thermometr. #5 Co) n OBSERVATIONES fa&tae Bafileae. dae Venti, Tempeftas. vefp. mane.p.merid, vefp. 1+4+135+11: S, SO. O. I LUO] feren 27, 17 27» 46 1$--II SSO.NW. NO. : 27» 17 27, I; 6 153 123 S. W. NW. feren, nubil. 3 I gl I feren. 27» 4 27» z 67 re, fi SO. agis (tren aubil, pei 2, î Ii - I17 È . MW. |fulgur. tonitr. imber vehementifT, c. RN 3 0 SY pali pe med hi ; 7 à 3 I 2 S 1 NW mane obfc. nubil. p. merid. feren. 27» 4 27, 8 37 97 6 O. Ù quale sof as Tube dla oe m.feren.h.6.pluv.tonitr,è longing. 27, ri 27, 17 3, II 83 WSW. O. feren. nubil. SPO sis 27,2% 27; ri 33 123 7 SO ONO. feren. paul. nubil. 27, 13 27, Ig 23 127 10 SSW.N. feren. 3 i 3 s 2 27. a 27» > $x IIlz 12 SO.NW. N. feten. nubil. 26,117 26,113 6 14 101 S.NO.N. feren. - 26,11 26, 107 3 I2 9ì W.NO.N. feren. nubil. fub veni frac da 27, 326,515 2 9 6 NW. W.NO. felpe pane ohne tt 26,10 26,10} 2 6 3Ì O. NO. W. piuv. per intervall, su la Sh Li S x z 7 SSO. W. Co fubobfeur, p, merid. pluv, fub 27 = 27 —- 2 6} 4 OSO. WSW. vetp, feren, © 27,1 27, è 27 8% 6 SW.W.NNO.feren nuil. ; feren. nubil. obfcur. pluv. var. fub vefp. Bolo Riti dr 12 SARO O rin noe SE E E 3 1 pr 3, I bfcur, nubil. p. . pluv; per 27, 4.27 $ 23 TE SLSSW. W, — mateobio nubi pic pleno 8 8 dz 4 Si .0, feren. fub vefp. 1. nubil, et + 4242: S0 NNO. O sie pl E 27» $ 26,1 ri 0:/51 I73 97 SO.NNW.OSO. è; p. m. tonite, è longing. aud, no&, sur. tonitr. t 26, 9 26, 8; 3 8 63 N.W.0.NW.W.ex obicar. Lai nubi piuv. var. 26, 9 26, 9ì 43 97 73 w.paul.valid. reren. nubil. 26,117 26,1 17 33 Sì $ 0 w.paul.val, mane pluv. p. m. feren, 26;117 26,113 2 II .-8Ì 080.0. WSW/Teren. i s PAGRT IA I I mane paul. feren, poft tubil. obfc, pluv. 26, 9 26, 95 $3 Il; 61 OSO. WSW. 0. no& pluv. E) gl I WI. NW mane pluv. reliq. ex feren. nubil, pluve 26,108 26,1 I 37 si 45 . . var, Nod. pluv. 27,3 27 37 ri DATA feren, nubil. 27, 3% 27, 3:3 123 71SO.NNO. teen pm. paul. nobil. Alt, Bar. med, dig, 27. lin &. 0. 225. OBSER- e 1750. Jul. Alt. Barometr. dies. mane. p.merid. vefp. #5) O(5% ' 247 OBSERVATIONES fa&ae Bafileae. Thermometr. mane. p. merid. vefp. Venti. star 127, 31 27, 3a 27» 2 +38 +I 34 +10 WNW. OSO. feren, p. m. paul, nubil. d27, 15 27x17 27, IL Si (135 120. feren, 327, 13 27604927, 1, 6° 91 10LNW,W.SO, e pa, plov,reigrab lug Gera 427; 23 27» 2i 27, 2 5 16 14 SO. O. feren. p. m, paul. nubiîl, $ 27 25 275 25 27, 25 n9i I9 I 530 S. feren.p.m, paul. nubil.velp. fubobfe, 627, 23 273 23 27, 23 I 17 163 101 W. NNO.SSW/, ex nubil, paul. feren. pluv. var. 227, 3 ‘BP 27 27; 27 8 I 33 IO NW. WSW. w. ex feren, nubil, var. 1827, 25/27» 22.27, 2 gi 12007 WSW.W Net aca piovane to 9 Q2, 37 27, 35 27; 3Ì 3} 1 o WENZNW. nubil. feren. var. pauc. pluv, gutt, agi in i E ZO i I 127, I 27 SI 27; 1 3Ì 6 4 W_.N.Nw.NNO. nubil. obfcur. no8, pluv. 12 27, ì 27, 1; 27, 17 I 6 43 NW. NO. N. nubil, obfcur. paul. feren.pluv. var. 13 27; 21 27, 2327, 21 110 BE 7! WSW.NCNNO mare Goito pe sil fe 14 27, 23 27 28 27, 23 13 9% gi W.ONO. NNO. bil. obfcur, tantili, pluv, i 15 27» 23 27: 24 27, 2g. I 12 8i SSW. N.0. feren. nubil. var, 1627. 23 27: 24 27. 2î 6 15 12:50. O. 1727; 28 27» 2427, 2ì 7 16 131SO.NW.W. 5 1827; 35 27 33 27, 38 8 175 14 se (se 19 27; 35 27 > 27» 23 9 $ 183 15 SO. O N. ferea: noGi Falgur. ci pluv.interlu- 20 27, 23 27: 13 27; 2 9 19; 13 SO.N.INNO, NNW, + cente ble, - 3 Tao Do sul .to= 2127, 23 27, 2 27, 13 7ì. 15 121W.NNO. wNw. sfiaoe sebulo&relig.(eren: nubil.var, 2227» 23 27» zi 27, 23 6 a i 9 W. N. feren. 23 27; I} 27 5 27, 3 37 II Ù i WSW. W, feren. fub vefp. nubil. obitur, 2427» 25 2% 23 27, 23 33 9 ci NNO. N. feren, nubil. fubobfcur. var. 2327, 2 27,2 27, ri 17 73 siw. NNO. NW, feren. nubil. obfcur. var. 2627, FAME IS “E 4 WNW, "ee figli ct pla 27 26,1 1} 26,11} 27, si KH 721 I6SW NW. pelalole oblcur, nubil. pluv. feren, 2827, IINZIR QI ZII 9 si S$SO. Nw. w, feren. nubil. var. 29 gh 37 -=-- 27, 3 li SIR 7, STRA SO. Ten _30 27,2 27, 1 26,11 HH2 133 1o S.0. NNO, feren. paul. nubil. 131 26,107 26, 107 26, 93 41: II 3 350. O. ate i pluv, valid. ____— _—__—-— ——» —————@w——6m__—.Òre <——n "Al, Bar. med. dig. 27. lin. 176 SI. 996. OBSER. . \ a 288. 86) 1760. 0. Aus. Alt. Barometr. —Thermometr. dies. marce. p. merid. vefp. mane. p. merid. OBSERVATIONES fa@ae Bafileae, o (8% Venti, » YVempeftas. vefp. x 26, 83 26, 75 26,10 H4 HH1486 SO. NW. valid. greenmubilind: sb ba pm obi 2 26,11 26,10) 26,11 33 12 SI 0. pai RE ia 4 fubinde fole. 3 27» - 27; Ig 27, Ig 4 i da W. mane feren.obfc,pluv.p.m.nubil.fet. 4 27, 13 27,3 26,113 213 10 SO.0.SO. eren. nudi. sr 5 26,115 26,10) 26,152 6 131 41S. WNW. Mapei pr mbliigebin 6 27, I 27, I4 27, 25 $ 12 9 pg ° ‘’.—feren, nubil, var. vefp. feren, z 27, DI 27% 23 27» 23 ciaoo 0060 I I 10) feren. 3 3 3 f il. id. paul. pluv. $ 271107, 1727, st U7i 14011 OSO. vw. fee bito meit perielio e 9 27, 13 27, 23 27. 24 Si IO 7 w.paul.valid, reren nuit. var. 10 27» 23 27» 3i 27» 3Ì 5 10 6} WSW. W. feren. agio RE I i È . fe x1/27, 35 27. 30-27. 3° 2î |S 47WSW. SSW. We "tia: cam od, © si 12 2%; 3 27» 3a 27, 3 4 Il} 8 W. mane paul. pluv. reliq. feren.nubil, 13 27; 327» I 27; 3 4 103 6: wNw. feren, nubil. var. I 3 I DEI 7 : 14 26,153 26,117 27; 8 23 Si 4. feren, nubil, pluv. per intervalli. BIZ: 7 RI I Wi 16 27,» 8 27» z 27» 3 si 84 4Nw. 17 26,115 26,11g 26,105 Ca z z 53SO N. feren. paul. nubil, 18 26,111 27,-- 27: 3 E 45Nw. N. w. z d È î 39:27: 4% (927: ila IO 530. 20 27 127 527 Ibi II 7350 vw. ZI 27 17 275 1} 27 Ii 2 12; 9350. O. N. feren, 22 27, 13 27,1 2731 4 16 114S0.5.w. j 23 27, Ii 27. 1$ 27; I 5} 17 13 S.N.Nw. w. Mg 24 27, Z 27, 3 27, i 7 17} 133 S.NNW.WSW. mane tantill, nebul, reliq. Dee: 5 z 30) g3' cc Igl SO. NO. OSO. mave nebulof.fubobfcur, fub merid. 2527, 427. 3 27, 4 i 37 ti < feren.abh, g.p.m. & per no&. pluy, I 3 17- 3 3 WOW. W. nubil, feren. var. 26 27» 13 27» Ig 27: a 3, 3 4 mane pluv. reliq. ex feren. nubil. 3 7 Il 3 23W. NW i 27 27, 13 27» 18 275 2 2 sd Ct s tantill, pluv, var. 28 27, 22 27, 2227, 23I 65 230.N. feren, ’ pà er no) 27 95 Il 3 3 Sw. nubil. fubobfcur, feren. var. 29 27» 8 si 4 a RI: i hi 3 SO NO. W. fubobfcur. pluv. 30 27» 23 27; 23 275 FatE * 3 7 $ © feren. p. m, fubobfcur. fub vefp. tan. 3127, 31.27. 3127, 3: > 78 4 SO.WNW.- tiicpiu _ —————_ — 9 È 137 ù | Alt, Bar. med. dig. 2/7. lin. 7g fr1.184 2? OBSER.- n I BS )Oo( 3 249 OBSERVATIONES fa&ae Bafileae, 1760, Sept. Alt. Barotitetr: Thermometr. Venti. > Tempeffas. dies. mane. p. merid, . vefp, mane. p. merid. vefp. ES, 35 27» 33 27, 4 Hi 3ì 9 4 4iW, paul,nebulof. leren, tantil!, pluy, var: 227,145 27, 427,4 — 1 7 ‘3 NNO. - feren. 3° 27. 43 27. 45 27» 45 17 63 23 SSO.NNOGNW/, mane nebulof. relig. ferem» 4 2% S. BA 4i 27, 4 2 9 SANNO. mane nebulo[. relig. feren — — $ 27) di 27 327,35 20 (81 (INW.O. ipnotico 6 27, 35 27, z DAUA — I3 8 4ì Nw. NNO.O mane nebul. relig, feren 727,4 21 3427, 33 Hi 8 4: NW NNO. 8-27; 35 27: 4 27,35, 2 8. 5 SO:NNO.NNW È feren. 9 27,4 27, 34 27, 33 2 9 $ SO. IO 27, c}: STI 3 27» 37 Da 9 55 NO. 0. feren, p. merid. paul, nubit 1F'27, 33 27,30 27, 23 13 9 43 W. O. feren. nubil. var, 5 I 12 27, 25 27, 23 27; Za Dil ZA è Se RE x3 27. 2 27,1527, 4 TT 88 sO.N RR | 14 27, 2 26,113 26,11% Bir 68 :3ì WSW.NWA Meter var "Ta paul plov. fab- 15 27, E 27, I 27, ui Ii a; 4i SAMI. mali nebul. relig, obfcur, feren.. 16 27, 2 27, 13.27, 1 — i 10; 6:50. vuo Ing I I I i 17 27, ì 27, è 26,113 PIT 12; 7250. O. 18 26,11 26 103 26,10 13 i 19 O. N. feren.fubobfcur,var. no, paul. pluy. 19 26,1 I 26,113 26,1 Ij 35 Ti 33 O. W. mebulof. feren. nubil, pluv, var. 29.27, 3 27, è Dust 2. A WNW. deren. paul. nubil. 21 26,10ì 26,10; 26,101 i 23 17SW.SO. | pluv. contin — | 22 26,10ì 26, 93 26,10 — 2 319 SO 0) Sa A 23 26,10 26,10; 26,107 È. 8g 510S0.0, Fitto ata ea 6: $ 2 2 Î 24 26,10:26;103 26, 97-37 © <-8î S:0.N. ASA RA 25 26, 97 26,11 26,117 27 i 35M. mate ONCE ra; feren, pauk 26 27, 7 273 é 7, 3 ie Ij- 4 4 NW. feren. paul. nubil. i 2727, 43% %8 27, /11Bl> 7 42050. SO. fi o 28 27, 8 27, a 27» 3 22 12: 7 S$SO.. NNW, | ae nio antillplav. ella, [le 29:27, 52% 43.27, 12. 34 i 23N. WNW. piuv. contin, è - 30 27, 23 27,3 27; 37 I È 2 W. NW. feren. paul.subil. Alt. Bar. med. dig. 27. lin 13, (1,471. Vol, VI. ‘go IREIOS | © OBSER. Alt Bar. med. dig. 27. lin. 31, [- ©. 185» 250.‘ BE DOC IR O ne i OBSERVATIONES fa@ae Bafileae. 1760. od. Alt Barometr.. Thevmometr. Venti. » Tempeffas. dies. mane. p. merid. velp. mare. p. merid. vefp. x I 27, 35 27, 35 27 3Η 231 6:83 SO. O, feren. - 2 27, 41 27, 4 27, 33 2Ì 67 2:5SO.0. mane nebulof, 6) Fecemg 3 27. 37 27, gi 27, 3i 2 8: 4:50. O. 4 27» 35 27» 23 27; 23 } 7 35 SO. N. feren, 5 27, Li 27 15 27 {Bi 8i 4:S0.0. Det, 427: da 270 dada Nyo wi mane uebulo[ oblimk, #6. multe :% 27; Di 27 2 27» 17 I 3 he) W. 5 feren. paul. nubil. no. pluv. ‘6 6. gi 26,11 27, s p4i 2 1W. valid. pluv. per integr. diem, no&. pluv. 9 27, -» 26,1I 26,11} — 3 zi TÀ O. fer. paul.nubil.a0&. W. validifT. pluve 10 27, ti 27; 1% 23; 13 I 2ì ì x pluv. contin. etiam not. II 26,II 27, 17 DT: 23 23 3 —11w,. mane pluv.p,m.nubil. fub vefp. fer. 12 27, 23 27, Ii Ia. ì - 6 21 SO, O. feren. no&. paul, pluv. ° 13 26,10% 26, pi 26, 9 Il 37 #BI S. W. feren. nubil. pluv. var. not piuv» (I4 26, 103 26,103 26,101 alt 3 -21W. feren, nubil. var. 15 27, io 27, oi 277, 37 3Ì ri 437. Mu pluv. paul. feren. var. : 16 27, $ 27» $ 27, $ 9% di 3350. Dda feren. & paul, nebulof,vars 17 27, GS 000.27) 41 SE... 2350. NW. pm feren. 18 27; 35 27, 33 27, 33 33 HR 3 I Aa NW. feren. 19 27, 33 27, 242% 2 2, 2 I +. 20 27, | 27 2611} 2i 3 dit SSO.w. Sotto te 21 27» 3 27, - 27» 7 33 Di -—4iW. e o Pina feren. pluv,. SE NOLI 26; 95 26,8) 74 2: 5 OSO.S0x iper n09 plus 23 26, 5326, 43 20, 45 5 vB 1a W. valid, Mi ere net n pal 24 26, 44 26, 45 26,5 3Η3 —4 NNO Nw. feci un sol jim, een. bf 25 26, 75 26, 7520, 7: Sì 22 4 WSW.OSO.var.fubveîp_ & mo pluv. of 26 26, 97 26,11% 26,113 6ì S I WSW. W. Ta e eren. reliq, ne ulo 27 26, 9:26, 8ì 26, 75 gii 110 I WSW.O.W, | [grane pin meu ella pc obftu 2826, 73 26, 7420,73 4 — (3 2ÎS. WSW. Sr Cb il, nt i 29 26,103 26,103 26,105 4} 17 3 W.N. SO. NW. LEA o reliq. ex feren, nubil, 309 26,1 13 27» E 27» I; 5 i) 7 WSw. O. nebniofi ole piu fub vefp. feren. 31 27; 2 27, 253 27» 28 3 4j 66NW. N. mane tantill. niv. relig, nebulof, ebfeur. pluv. 4 OBSER- de -#8 (0) 3% 251 e OBSERVATIONES fa@ae Bafileae. 3760. ; a Nov. Alt. Barometr. Thermometr. Venti, Tempeffas dies. manè. p. merid, vefp. manè. p. merid, vefp. i 127, 2 27,2 27,2— 7ìî- 6:-7 NW, nebulo£. obfeur. 2 27, 2 27: ri 27; ì 10 3Î $ SO. feren. no&. W. valid. 3 26, 107 26,11 z 27, è o O 3 W. valid. s gni Lon lago nubil. pluv. var. 427, 137, 127- gr 6 GW, valid-* eifre sul sir zie ee $ 27, 1327, 13 27, 23 8 6 ni W. feren, nubil. pluv, niy, mixt. var, 627, 2327, 1127, 1 91 $ 6:SWV.0. m 26,11 26,11 26,153 9° ‘3 6 SO.N. Mio 8 26,10ì 26,10 26, 97 i 33 3350. pluy. 9 26, 93 26, 8 26, 77 33 i 33 OSO. , feren, IO 26, 63 26, 4 26, o rt 3 $ $4 O. WSW. NW. nebul. per integr. diem, no&. plug, r1 26,4 2,6, 3 a n 17 LS WNW. mane nebul, craff. p. m. feren. 12 26, 33 26, i 26, 63 Li 31 4} tt WSW, NW. ank nubil..p. m»pluv. fub veîp, 13 26, 97 26, 9} 26,10 ge IE nane ferena Pelia. pale nre I4 26,11} 27, = 27» 3 + Ti 3 SO. nebulof. Db, pluv. IS 71 A 3 27, I 43 $ 5 NW. N. pluv, coptin. 16 27; Ii 27, Ij pla Sara) 7i 6 8 NNW. ex nebulo£. & feren. var e 17 27; 23 27; 23 275 2 8 $ $ ì W. paul. nebulof. fubobfcur. 18 27, 23 27. 28 27, 28 Si 3° 33S.W. mane nebel. fubobfcur. p.m. fereu. PO 27, 23:27, 47 47, 15:16 45: NO.SO. W. ca acaAARI RRPENE DE 00 20 27» 5 27,1 27, I} gi 5 $ 6} W. fiebutar obfcur. pluv. var. 21 26,113 26, 10} 26, 10} + I; I W. valid. obfcur, pluv, var. no&t. pluv. valid. 22 26,11 26,1 I} 27, — 67 $ vi N. pus paui. pluv. ob[cur.relig. feren. 23 27, - . 27» I 27, Ii 3 8 9 W. obicrri nubil, - È 24 27, 2327, 0327, 35 8î 7: 9 VW. Do Rai dre 25 27, 4127, 45 27» 4j z 6 63 WSW., S. mani nebul. relig. feren. fubobfe, 26 27» DE 27, 23 27, 25 È 4i Si W. mane tanti. feren. reliq. nebulof. 277 ni 27» 7 27, 2 $ 6 87 W. N. ca hrs, fub velp. tantill. fere». 23 27» 2ì 27, 25 27 23 103 - 7 SO. nebulof. obfeur. not. pluv. 297274 17 27» 2i 27, 3 Si 4 6 W.NW. pluv. contin. fub vefp.nebul.craffit 30 27, 4 27,4 27, 4 7i 54 6} W. 0. nebulof, obfeur, | ° Al. Bar. med. dig. 27: lin gi. fio. 277. | OBSER OBSERVATIONES. fa&ae Bafileae. 258 . RE Co) È | 176 Ì Dec. Al. Barometr.. Thsrmometr. dies mazze. pi merid, vefp. mane p. merid. vefp. Tdi 2, 3 aio 3737 7, da 7 do poet, 1527, 15) «4 434 4 26,103 26,103 26,117 27 2 z s 26, 55 26, 34 26, 3 SÌ SI 7 6 26, 8326, 97 26.10} 9 8 9: 290, 1° 27, 1, lg 107. 9 ‘87 9 26,10- 26,118 27, I 4 SW T6 927, 2327, 2227,2%3 Sn 4 | 10 27, 13 27» 126,113 4 2 3 ni ap) 27; 1627, 2 7 4 Ta 12 27» 23 27» 2, 27, È 10; ì) hi 13 27, 326,113 26,113 ly SELE 14 27» 3 27» $ 27» 4 z 4 74 î5 27, 11.27, 27,3% fa & 7 06 27, 3027, 2727) 26 7 9: 17 27; 1327, 2 27, 23 107 Sr 6 18 27, 2327, 2327,15 9 & 6 19 27, 23:27, 23 27,23 Sa 4 3 2027, 326,113 27, î 3: on'a7, at27, 27, 1i 6° fi $ 22, 217, 23 27, 23 27,23 4 3% 4 23 27, 2527 3327,3ì 6% 4 4% 24 27, 33 27, 3127, 33 (Za Ga 8 25 27, 4527, 427,4 8° Sa 6 26 27 35 27» 3527, 4 10 7. 83 27 27,4 27,3327, 23 7 6 8 2a ag, 1 27,127 > Il. 8a 8 29 26,113 26,11% 26,1H} 6i pei 30:27 -- 27 — 27 wi 5 ZI 26,117 28,II 26,105 = Sio, > ai.» Alt. Bar. med. dig. 217. lin 15, fi 1. 296. Alt: Bar. med. totius anni, dig. 27. lin. o. 821. i FINI [190 ni FR AES lot, 097 “IP Venti. | WNW. oso.w.valid. W Tempeftas. nebulof, obfcur.p.m.tàntill.-feren not. paul. pluv. mane nebul.relig; feren. nubil. va x mane nebulof. p. m. tantill, feren nubit..no&, W. valid. pluv. nebulof. obfcur. pIuv. not. pluv. fasane pluv.obfcur. fub merid.cosl. ! arerr, pluv, larg. fulgur.tonitr. re— ! lig,ex obfc. pluv.tantil. clar.nubil. Lvar. no&, W. vehementift, pluve . mane pale: aStET SER ar ; eren.per hor,I.reliq.nebulof. LE NESW e tobieae Pet AE N SV > nebuloS obfcur, tantill. pluv. NSw. valid. ex feren. nubil. var, fab vefp. pluw. NW 3 NW. ex.obfcur, tantill. feren. pluv. van. SO. feren. SO; feren. no&. tantill; pluv, NW. feren. nubil, obfcur. var. 43 NW mane nebul. craff.. pluv. relig. ne- SO. WI ] ebulof, obfcur. EI i SO. feren. SW. feren, nubil. var. uebulo£. fubobfcur, fub.vefper.paul!. VWWNW. NNO. W. feren. W.. pros S. he CS nebul. obfcur. S sw.w. valid, nebutoC obfcur. p'uy. no&t. pluy, ead. fub no&. pluv. valid, ebfcur. mane nebulof. fubobfcar, relig. ex , feren. & obfc. var, feren, mane nebualo(. relig. feren, fub'vels nubilof. mane nebul. craft, relig. feren. ‘ mane pau!. nebulof. reliq. feren. feren, fub no&, paul. pluv. nebulof. pluv. etiam nott. mane nebulof, obfcur. p, m. ex fe- ren. obfcur. var. x ex nebul. obfc. feren.paul. pluv.var. hs. p.,m. Iris dupleg not.w, valid. ELENCHUS SEU GON'SPECTUS CAPITUM IN HOC SEXTO VOLUMINE CONTENTORUM. LBERTI pe HALLER, Praefid. Societ. Reg. Scient. So- dalis; Acadd. Res. Scient. Parifi Reg. Chir. Gall. Imper. Berolin. Suecic. Bononienf: Societt. Scient.- Britann. Upfal. Bot. Flor. Helv. Batavic. Oecon. Bernenf: in Senatu fupremo Bernenfe Ducentunvir, Emendationum & Au@ariorum ad ._Enumerationem Stirpinm Helveticarum, Pars VI. Pos.1 EJUSDEM ad Enumerationem Stirpium Helveticaram Emen- |. datienes & AuCaria. Pars prima. viti = - - - - Emendationes & Audaria ad Stirpium Helveticarum Hiftoriam. Pars II. 1759. (Aa bale LARA CIS ----- Fmendationum & Au@ariorum ad Enum. Stirpium Helvet. Continuatio.-: Pars IV. 1761. - 124 ANONIMI Dubitatio Medico - Semiotica Paradoxa de Flu- Guatione humoris in aliquo corporis cavo ftagnantis.. 150 FR. THADDAEI, Ducalis illuftr. Collegii Seggingenfis Archiatri, Obferv. I. de Steatomate 133 libr. cum hydrope Afcite. 160 EJUSD. Obferv. II. de Vulnere Capitis fingulari funefto. 163 LUDOVICI WENTZII, Ph. Dott. €$ J. U. Lic. Horologii . . analemmatici nova & perfpicua Defcriptio & Demon. ftratio. 167 D. C. E. BERDOT, M. D. S. S. D. Wiirtemb. a Confilis, | nec non Principatus Montisbelgardenfis Phoficus adjuntus, Obfervatio I. Fetus Biceps. | 179 EJUSDEM Obferv. II. Hydrops Peritonaei. —’ _ 186 -----> Obferv. III. Febris oCtana intermittens. 190 = = = === Obferv.IV. Haemorrhagia labii inferioris, annua _& fpontanea. 19I == =» .Obferv.V. Hemiplegia dextri lateris, redewùnte motu, fenfu autem abolito. ibid. i i da — Obfer LA Obfervation par Mr. COUSIN, Medecin de PHopital Militaire 4 Huningue. Pas. 192 Journal d'une inoculation de la petite vérole, faite au mois de Mai 1765, par lequel il eft è peu près démontré que, pour cette opération, on doit préférer l'incifion aux deux. bras, à application d’une mouche de veficatoire aux jambes, ‘par Mr. /. J. d'APPLES, M. D.€5 Confiliar. Lanfan. 194 Second Memoire du MEME, fur l’opération de la Cataralte par extraltion. 200. Obfervation I. du MEME. ; 204 Obfervation II 205 Obfervation III. | | 208 EJUSDEM Obfervatio Nofologica. 213 ----.---.--- Therapeutica. 216 JO. LUDOV. BUXTOREII,- Pb. €57 Med. D. Ob£ Medico- . Obftetriciaequaedam, Partus naturalis, mutatus in prae- ternaturalem, Convulfionibus praegreflis, & infequentibus, tandem lethalibus. 219. EJUSDEM Obf. II. Partus difficilis, convulfionibus hyfteri cis violentis ftipatus, Puerpera fuperftite. 20 IGO Obf. III. Partus praeternaturalis, Agripparum di- . &us,.& Prolis ftrangulatio. 227 n == =-- Obf£IV. Extra@io Puellae vivae, com hamulo ob- tufo, propter pariendi dolores cellantes, & ver» 1 fionem impoflibilem. e n » «== «= Obf Medico-Pra@icae. Hydrophobia. 2,30 e «= = « =* Dolor Inteftini £. Colica fingularis fpafmodica, cum Febricula lenta. 232 ze 5: Scabies retropulfa. 234 ‘A .Tnedia X. Dierum in Melancholico. 236 - +=» Convulfioneshyftericae Partum praematurum prae» vi. |. cedentes, atque poft Prolis mortuae fpontaneam | —____exclufionem perfeverantes, tandemlethales. 237 J. ]. PANNONE, Ph. €5 J.U. D. Ph. Moralis Prof. P. O. — Obfervationes meteorologicae, faftac Balilac. 24I ui ALBERTI PU? 08 E F € fr: 7 PUZSLAO AT 299 SION STUR TIZIO GP Fram fe o ULARIS. 45 n 'RIANG PE. pr 468. e È ) REPENS T Linn È See È CACTUS WAV I66.1I A. % um @- DV I66.IA. G.R_Trawtmer, fe. Norimb:2708. GPIF220n2r. JE Norimb: 1943. n pà i GA: F4. IE. B: GP Farcner. (E. Norimb: 2/93, i TRL SRI e 4 LAU o iena î AT <= Ko Ce ti pai RR LANE tele aprao cd BA DOAt S re. MVYBIVIPAYV 000906009900 TIA . TILANUGGAIAI POTKI CITE CILOIEOCIOIO "” ®IT06444199 PIGHOLPIIMILGLIIT IA L0 0 dd IONCOINOZISTTTITIVI ATE i VILIIAMISITATA TTI OI ZI VICOLI ALII TTI VINTE È Id00N00960 689909 LI LL, Vol. V. sas. - | A 4 NE % @ N i\ 714 {1 n n GI autre scNErund. mir 2-53 po SI tronto do in oil. PA Vol. 6. — ala: Figa. CAS c A A) 7 telo ap gen it mitra na avi atei Di; di Me Sa RISI sî de CATA alri de nica