'AD TRACTATIONEM
DE
MINISTPvORVM
EVANGELII GRA-
DIBVS, AB H A D R I A-
noSarauiaBelga editam.
/
THEODORI BEZj%
refjionfio.
EDITIO SEGVNDA.
Excudebat loannes Le Preux.
m. d. xeni.
Digitized by the Internet Archive
in 2012 with funding from
Princeton Theological Seminary Library
http://www.archive.org/details/adtractationemdeOObzet
V
AD TRACTATIONEM
DE MINISTRORVM
EVANGELII GRADI-
bus,ab Hadriano Sara- uiaBelgaeditam.
Ontroversia mihi te~ cum eft,mi Sarauia: & quidem de re magna, ficut tu1 rc&e iu- dicas:nempede prsecipuis Ec- cleikftl&e iurifdi&ionis capi- tibus , id eft, penes quos iila refideat , & quae fit iis a quibus exercetur diuimtus attributa poteftas. Etfi enim abs tenon fum ego no- minatim appeliatus * vt cft ab alio poftea, non tam certe Chriftiano difputatore , quam petulante conuitiatore , factum : tamen ifta quorfum,& in quos dicantur, res iofa de- monftrat. Eft igitur mihi tecuin iila de re neceifarib fufcepta diiceptatio , fed amica <5e fraterna , atque adeb ex vetere illa formula
INTER BONOS J3ENE AGIER O P O RV
tet. Iudexautem inter nos Dominus iilc
A. j.
| D V. M I N IS T "l O Jl V M
noitcr,&: iumus,vnicus, ac pcrpetuus etp^nrot- fxlw cx lacris illis fuis tabulis iiidicatiirus fedc - to,iis quos tadcm ipjfi vifutn crit adhibitis in lc gitimo conuentu intcrprctibns , quorum ien- tcntiam omncs,licuti par eft,Ecclefi&* fcquutx mutuam inter ic paccm & concordiam fer- ucnt. Inprimis vcrb,vtlectorcsintelligant in quibus confentiamus & diifentiamus , quod ad illam bonorum Ecclciiaiticorum facrile- gam viurpationem, & facri ipfuis minifterij ContemptLim attinct, in co tibi communis eft nobiicum qucrcla, quamuis rcmcdia malis iftis abs tc propoiita non omni cx parte pro- bem. Quod autcm iisnon ailentiris (qiiiiiam autem illi iint fatis nofti) qui omnem morum dilciplinam Magiftratui committcndam pu- taf.ck qubd Exc6municationem,itiicmquc ab cius vinculo abiolutioncm legitimaEuangclij miniftris vindicas,iftud tamrcctefacis, quam pcrperam cv adulatorie fortalfc faciunt qui contrarium fcntiunt. At qui non omnia Ma- giftratlii pio in Ecclefiafticaiurifdictioncat- tribuunt, omnem ei proptereanonadimunt, vt calumniator illc calumniatur. Si quiiunt autcm (qtiod ianc milii non facile perfuafc- ris) qui omncmEpifcopomm ordincm , vttu fcribis , rciiciant , abfit vt quiiquam iatis Lmx mcntis furoribus illorum aifcntiatur. Ncquc hocfcclere tcnentur, qtii dc Epifcopalis mu- neris fiuc Qfosraffiat finibiisregundis,&:de dii-
crimi-
£ V A N G E | I I G R A D I B V S. j V
crimine inter ordinem & gradum poftulant vt ex Eki verbo decidauir. Quod h quilogiusj vel iftic vcl alibi funt ptogreili , nihil iftud fa- he neque adnos , neque ad orthodoxas &be- he conftitutas Eccleiias. Scimus enim Dei be~ neficio , quod etiam rcs ipfa pofcit, omnia iti domo Dci prarfertim , decenter & ordine fieri oportere. HLincautemordinemcur aliun<ie quam ex Apoitblicis fchptis , id Hl ex Spiritu vereSancto&inEccieius pra^iidcnte petieri- fnus?Fuef itne vctO ille vt clt ab Apoftoiis con- ititutus linc vlia prdrius mutatione pcrpctuo f ctincndus, an alicui, pdft eius coititutionem, mutationi obnoxius,(uo loco viaebimus. C6~ uitiatorem aute illum a quo difcrime inter cu- i irfque rei «V/acT>j & adiuctas circuftantias tol- litur,&: qui nos ridicule adlogicam doctrinam deprardicameritisreuocat, quis a^quo animo ferat > Tu vis deriique Ecclefiafticam ccnfuram Epifcopis,& re ac riomine prefbyteris, cum ea auctoritate tfibui, quam Deus Apoftolis 8c Eccleiiae futuris Epiicopis dcdit. Et ribs verb quid aliud poftulamus? Scd quinam fint ifti E- piicopi <k prefbyteri,&: cjuav auctoritas a Chri- fto fit illis attnbuta , hoc iilud cft de quo inter nos controLieititur.Hic igitLirveluti campus e- fto,in quo nonpedes, fedmentes confcramus. Ego qLiidem certe tuis vbique veftigiis infi- ftam,vt vtrique ad eandem,eamque veram rrie- tam,duce Veritate,perueniamus.
A, ij.
DE MINISTIv'oRYM
A D C A PVT P R I M.V M 1 2^ quo quxritur quidfit Euangelij mi- mjlcrium>& qua eiutpartes.
VrV RVSefi, inquis, mihi in hoc libro fermo deiyfoTnm mimftro- mrn Euangelij in&qualitate . Immo deipfisquoquc fingularum facra- rum fiindtioniim appcllationibus, Sc tcmporariarum a pcrpctuis diftin&ione, internoscontroiiTtitur. Difputatio vcrb dc ina?qualitateiicaccipicnda cft,vt omnes no- rint,anobis nequc facro miniftcrio fungcn- tium fupra fuos greges eminentiam negari, neque facras inter ie functiones exa^quari, ne- queintcr eiufdem muneris collegas *rpor*fi*v ordinis tolli.
Ca?terum minifterium Euangelicum vni- uerfum dcfinicns myfteriorum Dei difpen- fatione, tres eiuspartes non inepte facis : E- uangelij vidclicct prsdicatienem, Sacramen- torum adminiftrationem , <Sc Ecclefiaftica? gu- bernationis auctoritatcm , quam rurfum diui- dis in miniftrorum ordinationem 6c morum eeTuram.Sed tu videris an Diaconorum fic fpe-
cia-
1 V. A N G E L*I I GRADIBVSr ^
cialiter & proprie appeliatorum munus , fatis* rede poftit hac dennitione comprehendi : h\ qua tamen illam excludere nefis eft, qua de rc ftio loco dillcremus. Ordinationis autem no- mine,fi electioiiemipfam miniftrorum intel- ligis , miniftris nonrecte tribuis quod totius eft Ecclefia? , eo tamen ordine fcruato , quem fuo loco explicabimus , ne quis nos arbitretur illi nuper iftic mortuo phantaftico Moreilifc Pariiienfi in Democratica politia reuehenda aiTcntiri . Denique quod facrarum functionu nomina^&ordinemJ^.AHAo^repetis ex Apo- ftolo Ephef.4.11. facis quodfactum oportuit: fi modb prifumamus quod cerciilimum eft, Apoftolum non omnes illic facras functio- nes , iam tum in Ecclefia conilitutas cxprime- revoluiifejfedeas duntaxat, quse fermoni 8c dodtrinae vacabant , vt apparct i.Timoth.5.17., quem locumafalfa interpretatione fuo loco vindicabimus. in iftis verb functionibus inter fecomparatis5&ex Dei verbo adminiftratis, non fimplicem tantum ordinem , fed etiam gradum agnofco : fic tamen vt Prophetis fic neculiariter appeliatis , non tertium, vt tu, fed fecundum gradum cum Apoftolo aflignem. Sed illud vere prorftis icribis , diftincbos eflc duosillos numero ordines , paftorum vnum, presbyterorum aiterum , fic propria & angu- ftiore fignificationeappellatoriim. Hoc enim apertiffime demoftrat Apoftolus , non eo tan-
A. iij.
fr DE MINISTRORVM
jtilti loco, quem modb citaui , fcd etiam aper - ftifTimeRom.n. 8. *$4 <^&iy*£$J«c, ficitidcm peculiariter vocatos , tum a Doctoribus , rum ab Exhortatoribus fiue Paftoribus , difcrtc di- fcerncns. In iisverb quxfubiicis non pauca magni momcnti mihi videor non immeritb dcfidcrarc Vtimtia (inquis) veteris & nou&Ec- c/efe congruerent^ prtrnum funt duodecim Apoflolt ileclufuturt Patriarch* & prirm auclores noui po* pu/t , cjuern ex ornmbus genttbm fibicolltgere Deus conftituerat : detnde quurn mator effet meflis quam aperarijjCjuernadmodurn Aiofi feptuagtntafeniores Dominus invetere T eftamento adiunxerat , quj ei effent auxtlto tnpopu/tDet regtmine : fic Seruator nofterpartrattone a/tos feptuagtnta duodecim A~ pofto/ts addidit : atque tta tn prtrnis tllts Ecc/eftA incunabttlts , dms ordtnes mimftrorum Euange/ij Domtntts ivftttuit , cjuos ejuando numero dtfttnxtt, (fr tn duas c/ajjes dtsiributtjoonore grpoteftate tm~ pares effe demonftramt , ejuod nuncjuam feciffet fi^ Euanoeltj mimftros in&cjuales effe autlorttate & dignttatefce/us futurum effe tudtcaffet. Htfuerunt prmiJitb Dormm direchone , dmn htctn terrts vi- xtt, Euange/tj pr&cones. Poficjuam autem tn cce/os afcendityProphetat tn Ecc/efiafua excttauttrfuan- do dte Pentecosles Sp.Sanctum mtfit. Succejfu ve- to ternporis quurn crefce-et Ecc/efiarum nurnerus3i- fit (ld eft d.uodecim illi Apofroli & ilBE feptua- ginta difcipuli) afctueruat fibt cooperatores ex difcipuhsfms^msdocu&rant. Ethiiiintquostu
poitca
EVANGELTI GRADIBVS. J
pofteacapite fexto facis alteram Euangelifta-* rumfpeciem : ab illis ieptuagintaeo quoquel diftin&am, qubd illi quidemabipfoDomi- no Jfti verb per homines , nempe per Apofto- los & illos feptuaginta fuerint ad miniftcrium Euangelicum vt cooperatores adfciti. Haec, inquam tua verba fnnt, nobis expendenda.Pri- mum igitur in iftorum diicipulorum numero tibi non conftas.Vis enim pag.iy.miire feptua- ginta duos^vcterem interpretem Latirium fe- quutus Lucio.I.Sedhoc teniculum eft. Qupd autem audes afhrmare iftos feptuaginta ee/at- <r« a Chrifto miflfos ab ipfms aicenfione ad E- uangciij praedicationem cum illis duodecim Apoftolis exercendam, quo tandem verbi di- uini tcftimonio comprobaueris ? Nani ne illa quidcm duodecim Apoftolorum miflTio,cuius ntmentio Matth.io.Marc.5. & Luc^ fuitilla proprie & peculuriter Apoftolica appellata, adquamtumimplcndam prorlus inepti fui£- fent Apoftoli, fed fuit duntaxat quoddam eius praeludium & rudimentum, vt omnes, ac pre- ne finguli , ad audiendum ipfum Chriftum ac- currerent. Deniquc non alia pcene fuit ha?c miftio,quam illa Iohannis Baptifta^,eo excepto qubd Apoftoli nuntium dc Chrifti <n<tp6viex. miraculis additis confirmarunt : Iohanncs au- tem nullum fignu fecitloh.10.41. Iftosautem duodecim poftea demum Chriftus, noua & prorfus alia vocatione , plantandis in vniuer-.
A. iiii.
8 DE M I-.N I S T 1k O R V M
fo mundo Ecclcfiismifit, pcculiariSp.Sancl:! Jtgratia Sc abundantia , tum antc fuum in ccelos "afccnfum,Ioan. 20, 22. tum ' prcecipue in die Pentecoftes, admirabilibusadditisillius lcga- tionis cxtcrnis iignis , donatos : a qua miffio- ne Apoftolus proptcrca , tum Apoftolatus, tumaliaru Apoftolatus minifterio poftea ad- innctarum facrarum functionum reccnfio- nem meritb eft aufpicatus, Eph.3j0.cx: 11. Ifto- rum autem feptuaginta difcipulorum vllam vel ciica, vel poft afccnfum Domini mentione quam tandem inuenics ? Eorum verb mif- fio Lucae io.v.i. commemorata , fuit ab Apo- ftoiatu proprie fic appcllato, &: poft afcenium Domini inftituto , pcnitus diuerfa. Quod au- tem alibi excipis non omnia illa fingularia fuiife fcriptis tradita , vaniilima eft exceptio. Qvnsenim fibiperfuadcatpotuiire veldcDiiif- fe a iacns iilis fcriptoribus rem tam neceifa^ riam prserermitti , in folam duodccim illorum Apoftolorummiilionemintentis ? Iftam igi- turEuangeliftarum proprie fic appellatorum fpeciem , tu videris vnde tandem deprom- pfcris.
Dcinde vt illarn tibi iargiamur , vnde tan- dcm iilam intcr iftos feptuaginta Euangcii- ftas, & duodecim Apoftolospoteftatisimpa- ritatem deducis ? Ex eo, inquis, quod Chnftus hos dnos ordincs numero difttnxtt , qt mduas claf- fesdiftribmt. Numvero quicquidnumero di-
ftin-
evang.eIii GRADIBVS. f ftinguitur, idcirco ftierit akero inferiLis ? niim •' quicquid pofterhis eft inftitutu & alteri priori Jl adiunc~tLim,idcirco cenfendum inferius ? Inil- la verb miflione feptuaginta difcipulpmm, qLiam folus Lucas commemorat, quem tadem gradum imienies , quo duodechn illis prius miflis fLibiiciantur: Immb quamuis duodecim illos Chriftus ea gratia pectiliari fit dignatus, qubdillos vnos fibi domefticos afciuerit , vl- lam tamen inde poteftatis inter illos Sc reli-* quos difcipLilos imparitatem, nihilb iuftius^ conftitueris,qLiam il lohannem reliqLiis vnde- cim fuperiorem inde fuifle contenderes, qubd Chrifto chariflimus pra? c^teris fuerit difcipu- lus.Apoftolatus verb functione fuifle illospo- ftea,propria, no tantum ordinis,fed etiam po- teftatis, eminentia casteris pradatos,ablit vt in- ficiemur: vt meram efle calumniam omnes ifi- telligant , qLLLim nobis hoc mendachim tri- buitur. Denique qubdadfeptLiagintaillos fe- niores Mofi adiudtos attinet, qLLos tu vis fuifle illorum feptuaginta typum duodecim Apo- ftolis additorum : inuenio ifttid duabus vici- bus factum, primum vidclicet ex Ietronis mo- nitu Exod.iS-21. & qnidcm non ab ipfo Domi- no diuinitus , fed ab iplis ifraelitis felectos, te- fte Mofe illam hiftoriam repetente,Deut. 1. i$. feCLindb verb non qLiidem rurfus electos , vt apparet ex Domini verbisNum.ii.i6\ fed no- uoprophetis dono donatos,idque adtempLis,
10 D E M I N I S T-R O R V M
bibidemverf.25.vidc autcm,qua?fo quam cadn - (rcum fundametum ifti fentcntia: ciiae fubftruas, quum tantum fit inter iftos typicos, vt tu qui- dcm arbitraris , Sc iftos imaginarips tuos fc- ptuaginta difcipulos,di(crim en. Nam illi nc- quead facram fundtionem, Aaroni vidclicct &Leuitis attributam, fcd ad ciuiles audien- das controucrfiasdecidcdas, & politicum po- puli regimcn fucruntinftiniti: ncquc extra or- dinem , (ed. populari clcdtionc miili, & poftca prophctia: quidcm dono , fed non nifi ad tem- pus inftructi : iftos vcrb tuos Euangcliftas fe- ptuaginta tu vis ad facras functioncs «VcVac abipfo Domino, cV quidemminimc ad ali- quod tcmpus fuiffe vocatos.
Poftrcmb vclim tc in hac diiputationc hu- rus mcminilfc quod in hoc extrcmo capitc rc- ctiflime fcribis,tandcm vidclicet crcfccnte cre dentium iupra modum numero , ordinatos fuiite fingulis Ecclefiis paftorcs , citradifcri- mcn epifcopi & prefbyteri , vocatos , quod tu poftca cap. videlicet 23. in Hicronymo iumma contcntionc refutare ftuduifti.
M
EVANG ELII
o^D C A P. II. L IB. L
Be ordinaria & extraordinaria vocatione ad
Dei minifterium\in quo difputat Sara-
uia de extraordinaria & ordina-
ria ad Ecclejix mini(le-
rium vocatione.
Nhocfecundo capite firmitiV mum quidem fundamentum po nis, Soliusejfe Dei fibi rmnifiros deligere^uod dmbw avTiS"wp»[j.i- vok modisfaciatiVno extraordina- rio , altero ordtnario. Sed extraordinarium ne- que a forma exteriore,neque exiui naturaiatis explicate mihi videris definire. Ordinariam igitur vocationem eam appello, cuius quidem au&or eft Deus , (eA quae fiat eorum furrragiis quibus Deus in Ecclelia fua hoc ius tribuit fe~ cundum leges ab ipio praefcriptas. Extraordi- naria autem ea eft , cuius Deus ipfe auctor eil, fiue proxime & iptius Dei voce , vtvocatus eft Abraham, Mo{es,Samuel,alij denique plurimi fub vetere teftamento, Sc ticut Chriftus ipfe- met, tum fuos illos duodecim Apoftolos ad Patrem reuertens,tyi Paulum ex ipiis ccelis ele- ftum vocauit : iiue adhibitis aliis , non a qui- bus illi vocarentur, fed quibus vt internuntiis
II DE MlNlSTkoRVM
Livfus eft, vt Dei vocatione & mandatu denun- fitiarent. Sic Aaron & tribus Leui per Mofis in- teruentu vocati funt,& Eliznens millb ad ipfum Elia.Sic aute nullu a Chriito vocacu lego , nec ante nec poft afceniione,qubd ad ipfam mini- fterij fundtionem attinet , fed duntaxat certi a- licuius operis refpectu . Sic per Angelumin- ternuntium vocatus eft Philippus ad eunuchu baptifandLim Adt. 8. i6. & Ananias ad Paulum iam Apoftolum diuinitus defignatu, baptifan- dum & confolandum miiius , Act.9.11. & tum Barnabas tum Paulus ex Prophcrarum denun- tiatione non ad Apoftolatu , fed ad primam il - lam ex Antiochiaprofec~tioncm Adt.13.2. Sed aliam practcrca fpeciem huius extraordinarise vocationis abs te pra?termiflam 9 qua? tamen maximi cft momenri,m Scripturis inuenio, poft conftitutam etiam Hierofolymitanam Ecclefiam. Hi funt cnim quos Chriftus no fua voce , non per vifionem de qua nobis conftet, non per internuntium vllu fiue Angelum fiue hominem , fed fuo afflatu intrinfeco huc & il- luc mifit. Talis proculdubio fuit illa Philippi antea Diaconi,&:, poft Ecclefia' Hierofolymi- tana? difpc rfionem, Euangelifte^oc aftlatu fa- <5ti profedtio in vrbcm Samaria? , ignaris pror- fus Apoftolis , ncdu vt illum eb miferint , Act. 8.4.&5.&14. Tales fucrunt & illi ex eadem difperftone, qui primi inPhcenicia&Cypro euangelizarunt^atque adeb celeberrimam il-
lam
EVANGEtyll GRADIBVS. Ij J)
lam Antiochenam Ecclefiam , infciis etiam l[r Apoftolis , feliciffime funt aufpicati , A&. n.| 19. & 20. &22. Neque dubium eft quinalios^ eiufmodi quamplurimos eodem aftlatu,nofi modb in illis primis Ecclefia? incunabulis, fed fcquutis etiam feculis dominus paflirn excitarit,vt exEcclefiaftica hiftoria repetere licet. Et ne longius abeamus,primailla in- ftauratae inAnglia EccleiiaefundamentaHen- ricio&aui temporibus, Anglicani fane Epi- fcopi non iecerunt, fed pro viribus potiusim- pediuerunt. Idem quoque diuinitus factum in aliis Europae totius regionibus, fed in Gallia praefertim 5c in Belgio , teftantur eximio- rum illorum Dei feruorum hiftorise , quo- rum vocationem martyrij coronafanciuit.Vix igitur ac ne vix quidem prasftiteris , quod.hoc loco fcribis eos videlicetfefe fktis explicare nort pojfe , qm qmftionem mouentes de eorum vq- cationeguibus Deo ad Ecclefias paucis ante annii reformandasvti placuit , ad extraordinariamvo- cationem, nulla^vt tibi quidemvidetur^necefiitatt confugiunt , Cedo verb quamobrem ? quoniam^ inquis , quotquot Deus excitauit : ordinariam vo~ cationem habuerunt , paucis quidem exceptis: gr, quodad iftos paucos qnofdarn attinet , corruptam & falfam de Filto Dei & prxcipuis fidei noftr£ capmbus doEirinam impugnare & veram affere- re qmuis Chriftianns in facris literis verfatttspo- t*ft&debet.
14 D E MINISTRORVM
U Qu}A igitur obftabit,mi Saiauia, quonunu? rauiuis , vbiuis, qui fe fapicntcm cxiftimaucrit, (?corrupt± , fcu vcrc, fcu falsb , doctrinae impu - gnaridae praetcxtu , vel fuggcihim confccndat, vcl clandcftinos conucntus habcat,vtfac~titare folent Anabaptifta? & Libcrtini , pcffimum il- lorum cxemplum fequuti qui Antiochiaz pri- mum,ac deinceps in Galatia,&alibi,clam lrrc- pentcs , tantos cdidcrunt tumultus ? dc quibus loqucntes Apoftoli Act.15. 24. audiuimus , in- quiunt, cjunfdam e nobisegre[fos,vos turbaffevef- biSy labefaUantes anirnas vefiras^ inbendo vos ctr- cuncidi &feruare legem , <juibus mandata nulla dederamus. Abfit igitur vt huic liceiitiae longc perniciofiirima^oftiumapcriamus. Ncc pto- ptcrca tamcn mirificam illam cxtraordina- riamvocationemcx vnius Dci intrinicco af- flatu profectam rcpudiamus, in qua potius Do minus Deus noftcr admirabilcm icicad aftc- rcndam fuam Ecclcfiam prxbct. Sed vt vcram cv legitimam illam ab adultcrina & lummo ftudio vitanda diiccrnamus , trcs proponimus rcgulas : vnam, vt ibi dcmum fit ci locus , vbi hujlus cft legitimx vocationis v(us,qucm ciui- modi quifpiam doctor contjmpiiifc vidcri poftif.altcram, vtprobctur ciufmodi hominis fpiritus priufquam admittatur,id cft, tum eius doctrina ad vcrbi diuini normam quoad cms ficri poteit , exigatur (quod Chriftus ipic inie fieri iuflit Ioh.5. 59. <3c in Bcroenfibus laudatut
K€t.
EVANGELJI GRADIBVS.
Ad.17.12) tum eiurmores & ingenium diligc-
ter explorentur , ficuti monct Chriftus Matth
7.20. & quales defcribuntur Rom. 16. 17.1.T1-V
moth.6.3.«Sc 4-& 5.2.Tim.3.6.2.Pet.2.i4. & de-
inceps.& in primis Iud.verf.i2.& alibi paffim:
tertiam denique,vt fic probati,ab Eccleiia, cu-
ius ipfi fundamenta iecerint, legitime ordi-
nentur. His, inquam, quafi cancellis iftam de
qua nunc agimus extraordinariam vocatio-
nem circiinfcribimus>numquam illam alioqui
approbaturi : & iic a falfifiimis aduerfariorum
calumniis beatos illos Dci ieruos aiferimus , a
quibus tot ecclefiae funt noftra patrumque me-
moriaAntichriftifaucibus ereptse. Scd pras-
terea quamam ifta eft qusefo ordinariavoca-
rio,quam eos habuiife dicis,quosDeus,paucis
quibufdam exccptis,cxcitauit ? Certe Papifti-
ca.Namhaectuaverba funt. Hodie fi Epifivcpi
Gallivanarum Ecclefiarumfie &fi;as Ecclefias a
tyrannide Epficopi Romam vindicare velmt , cjr
easab omni idololatria e^fiiperslitione repurgare,
non habent opits alia vosatione ab ea cjuam habet.
Quid ergo? Papifticas orciinationes,in quibus
ncque morum examen praeceftit , nequc leges
vllae feruatae funt inuiolabilitcr ex diuino iu~
rc in elcctionibus & ordin ■tionibus pnefcri-
pta: : in quibus puri etiam omnes canones im-
pudcntiilime violati funt: qure nihil aliud funt
quam fcedifiimaRomani proftibuli nundina-
tio , quauis meretricum mercede , quam Deus
11
*& DE NINISTFORVM
p teplo fuo infcrriprohibuit', inquinatioT, qui- ]%us dcnique alij non ad praedicandum fcd per- ^uertendum Euangclium : alij non ad docendu. fedadrurfus facriticandum , & ad abominan- dum fifUvypet fimt ordinati , vfque adeb fir- mas tecum cife ccnfcbimus , vt quoties tali quifpiam pfeudcpifcopo Dcus conccfterit ad verum Chriftianifmum tranfirc , omnis illa iftiufmodi ordinationis impuntas fimul ex- purgata ccnfeatur? Immb qui tic animum pcr Deigratiammutauit, quo ore, quo pudorc, qua confcientia Papifmum quidem detcfta- bitur , fuam autem inordinatifiima ordinatio- ncm non eiurabit ? aut , fi eiurct , quomodo ex illius iurc auctoritatem doccndi habcbit?Nec tame ncgo quin tales, fi probc docrrini veram tenerc , ii honcftis moribus prarditi , fiad gre- gem pafccndum apti compcriantur, ex pfeu- doepifcopis noui paftorcs lcgitime dcfigncn- tur. Sed non ncfcis tamcn quanti fit momcnti Apoftolica illa dc ncophytis praeccptio , i.Ti- moth.3.6. Et quantum fit iftiufmodi homini- buscredcndum, ipfa quoque Angliaeftolim triftiiiimis excmplis experta . Quod autem in. genere de Gallicarum Ecclcfiarum Epifco- pis, &nimirum de prcsbyteris facrificis, fa- ciendumcenfesjvidc quam leuitcr tibi cs.ci- dcrit : ignaro nimirum ex illis plerofquc, ctiaii milliescx Papiftis Chriftiani euadercnt, non magis tame ad Epifcopalemmn&ionemido-
neos
EVANGELU (i K A-D I B V S. IJ |
neos inuentum iri, -quam boues ad volandum, Jr aut afinos ad lyram.Sed $c illudnefcio,an quui { primumEccleiisE apud Anglos inftaurarentur, v tales fuerint qui tum erantin Anglia epifcopi, id eft ea eruditione , & iis donis ac moribus prsediti, quales efle neceirario oportet in facro illo minifterio,ac praefertim in epifcopali gg&g du collocatos. Ad prefbytcros autem qubd at- tinet, quos oranes etiam idoneos ad docen- dum eile vis, & quorum tot funt in Gallia my-« riades, fallcris quoque vehemeter, fi vel vnum ex centenis in Gallia inueniri polTe putas , qui expediteeb vfque literas norit vt expeditele- gere & recitare quicquam poiTit. Itaque bella lane fuerit Gallicarum Ecclefiarum, fi tibi cre- ditur,inftauratio. Sed&iftatua expendamus. Vbt tmpietas ^ino^xis , vniuerfaliter Ecclefeam oc- cupautt^ ncm eft extraordtnarta vocatione opus. Pojfunt enirn Ecc/efix ab tis yui ordtnariam auclo- ritatem habent in RepubL reformari, Stc in regno Juda plures reformattones legimw, ad c/uas neque extra ordtnem ciuilis magtslratus creatits eft yne~ que nouumfacerdottum. lpfifacerdotes quifuerant antea multa tdololatria contaminati ffe fimul & templum &popuUtmab omniidololatrta & impie~ tate repurgarunt. Hic ego vero primum qua^ro quid per extraordinariam vocationem intelli- gas,id eft,an iftam nouitafe ad aiiquas functio- nes, abrogatis vetuftis , inilituendas, an vero extraordinariam veterum funcluonum refti-
B. u
i t D E MlNlSpoRVM
** tuendarum formam, an denicjucad nouas per- L:fonas Ordinandas ittud rcferas. Nos quideno- uas vllas functiones (ubftatialcs , ideft quibus facrii miniiterium iplum cotineatur, in Eccle- fiis reftituendis tantum abeft vt cxcogitandas fentiamus, vt contra toti in co fimus vt veteres i\\x Apoitolica^abolitis temere inucdtis, pure &. integre rcftituantur. Sin vero non de nouis aliquibus fun&ionibus initituedis, fcd deno- ua quapiam forma vcteribus functionibus rc- ftitucndis apta , ifta vocationis nouitate refcrs: cjuatenus , in huiulmodi Ecclefiarum alicutus regionis itatu,vocationis cxtraordinarue tcrtiA quam fccimus fpeciem, ( eam vidclicet,qua: a mcro intrinfeco Sp.S. benc perlpedfco impuHu proficifcitur)non jsfkkIo non repudiandam,lccl contra vt flngulare Dci beneficium amplccte- dam ccnfcamus, paalb ante dcclaraui. Vbi vc- rb lupi, (ub paitorum larua , in grcgcs Domini grailantur,ncc icfe,quod facere coniueucrunt, velabigi, velin ordincmredigi patiuntur: ii piis fcmper cxpectandum putas dum llli vltrb ccdat,vcl publicaauctoritate expulii, tibi qui- dcm minime aifentior. Nobis igitur tuc nouis non quidcm fundtionibus , fcd perfonis opus effe ncceilitas ipfadeclarat.Qiibd ii ceiIarit,aHC etiam opus Dci impedierit Magiftratus adhuc falfo cuitui deditus, nihilquidcm temere, ni- hil fcditiofe mouendum, cxtra controueriiam eft : fcd pic tamcncV conitanterample&endas
a.iiir-
E V A N G E L fr I CRADI3VS, l9 M
affirmo omnes diuinitus oblacas veri cultiujj ciiuinireitituedi occafionesmeque expe&andi^ vt ab ipfis proliibulis lupanaria ciaudantur. Ec ni ita fa&u eiTet , quas tandem Ecclefias hodie haberemus?Deinde quomodo tecu iple cofen- tis?Qumam enim, ii impietas vnuierialiter ec- clefiam inuaferit, reformari poteruntEcclefias ab lis qui ordinaria aiicftoritate habent?nifi for teEecleiia? nomine folii quemvocant cierum, comuni maximo. errore,intelligis.Sed quid ii, vtpleruque acciditjCa^cis paitoribus ceaitiant etiaMagiitratus,immo etiam ipfis ceds pafto- ribus caeciores , illis ad lucem veritatis quo- quo modo obruenda fubicruiat? Hoc enimra- riflime accidit,quod Rcgno luda? datu. eit: ne- pe vt faccrdotes antea idololatre.,vltrb fefe pre buerint inftaurad^ religionis adminiftros.Ncc rninus etia rarii eit iedere regcs pios , &, quod vel praecipuu Regu munus eil, diuini cultus ex diuini verbi prefcripto,vel conitituendi,vel v- bi coniiitutus eft, conferuldi, iicuti par eit ftu- diofos:a quoru voluntate & arbitrio i! penitus dependere fubditorum conicietias oporteret, nulli magis eiTent violate Regix Maieitatis ac- culandi, qua qui illis maxime & coiiantifiime reftiteruf.nempe Prophetse &: Chriftus ipfe,ac deinceps Apo(toli,cC veri illorum fucceffores; quo beatior eit AngiiaRegina eccleiiarum etia pcregrinarum nutrice5&: tales ab cnis confiliis homines nicta, quales iilos eifc pra^dicas^c c- go quoque exiilimo.' B. i/,J
D ¥ MINISTI ORVM
AD CAPVT III. De duodecim ^fposiolis.
Vodecim Apoftolis pcculiari- ter & kolt ify^Uv fic appcllatis, quibus poftca dccimus tcrtius additus eft Paulus, mcritb no or- dinis duntaxat,fed ctiam potefta- tis, primatu in Ecclciia Chriftiana tribuis : fed in dcicnptione illius Apoftohcar potcftatis qiuedam dcfidcro.Nam ncquc do£hin3e,quam a Domino acccperant,promulgatio,nequcSa- cramcntorum adminiftratio ftiit fimpliciter, & in fefe Apoftolico muncri propria , quan- qua ab illis inccepitpoft Chrifti difccffum: fcd ccrtarum duntaxat circunftantiarum relpecta, a carteris facris omnibus Euangelicis fun&io- nibus fic fuit Apoftolatus diftm&us, vthaeab illo penderent:quarum trcs penitus cxpreffifti: vnam, qubd eoru legntio dfjiUuc £c ipfius Chri fti voce ftt iliis commiffa, no autem ab homi- nibus,nequeperhominemGal.i.i.altcra,qubd indcfinite ad quafuis getes fine vllacxceptio- ne fuit illis delegata: tertiam, qubd ipforfi do- clrina fuerit canon & rcgula totius Chriftianq . religionis,adconfummationem vfque feculo- riunannuntianda::quartamaute, eamque pra?-
cipuam
EVANGEL.II GRADIBVS. 21
}I I GRADIBVS. 21
gifti, f uod, inquistfili Apo- m
wrdiisfigno tmpofitionls manu*/ a conferrent.-qaod latiusfui 1
cipuam tantum at^
ftoli tn Ecclefi£primordiis figno impofitionis vifiHli Sp. Santtttm conferrent : qi explicandu.Sic enim Dominus iignincare vo- luit,datam his vnis initio fuiile plantandarum, Sc conftituendarum per vniuerfum mundiim Ecclefiarum poteftatem : quamuis quum huic oneri fuftinendo , foli pares eilenonpoilent, quodipfi perficere vbique non potuenint, per Euangeliftas proprie iic vocatos ab ipilshuc vel illuc,prout expediebat, miilos peregerint; & certis diuinitus di&atis legibus, ordinem in. Ecclefiis obieruandum ftatuerint, vt exipforu actis liquet.Haec autempoteftas,cuius fymbo- lii vifibile fuit Manuii impofitio , ipfo quoque ^S. Spiritus nomine pailim vocatur , propter S. Spiritus £<*p»V/u*Ttf, quibus euangelij prasdica- tio coniirmabatur. Itaque Philippus,poftdi- fperiionem , euagelizauit quidein vrbe Sama- ris, fed eb mifti funt poftea Petrus &c Iohanes, qui Ecclefiam illic conftituerent A&.6.$.8c6. Et hoc ipfum quoque fecit Cefaree, PetrusAcl:. io.44.&45.Barnabas aute Hierofolymis mifliis ide prejlitit Antiochene, Ecclcflae Ad.11.22.Sic PaulusCorinthiacam Ecclefiam plantauit,qua Apollos poftearigauit i.Cor.j.^.Quamobrem Patris nomen fibi apud illos vindicat i.Cor.4. i^.vt ■& Galatas fe peperifle &rurfum parturirc dicit Gal.4,19. &huc referendu eft qubd de S. Sanctononnullos percontaturEphefl A&.i^.
B. iij.-
: 1 BE MINISTRORVM
©i.cV^.Nequc dubium cft quin ab aliis Apofto- *gs idem fit paflim factitatum.Eft autcm hccc A- v^oftolatus nota,p:r quam ab inferioribus fun- clionibus difcernitur,inter ca*terasfummopc- ic obfcruanda ,vtpotc quamanifeftequoque tita rcfellituropinio , qua Apoftolicamadhuc auctorititem in Eccleiiaminime defuife cefcs dequareincaput 17.18.cV I9.dicemus,
Deindc qubd primam illam duodecim illo- rum mifiionem, qua? fuitillis cum feptuaginta difcipulis communis , eo tantum ab altcra d*- ftinguis , ejuod iila vltrt, ludxx terminos fefis non yorrexit ^ curnon probem paulo ante dixi , &c itcrum repeto,quoniam ld fsepiflimc inculcas. Fuit cnim illa duntaxat proclamatio quaedam cV ad audiendum ipfum Chriftum citatio , vt apparet ex ipfius mandati rbrmula,Matth 10.7. longe,qubd ad rcm ipiam attinct,diuerfaab ea giiae fcribitur Matth.28.19. & 20.&: Marc.i6.i6\ & expreflius etiam Luc. 24. 47. Nec fatis fir- mu efle arbitror, quod ais baptifandi quoque poteftatem tnncillis fuilfe commiifam,quum iudla ne tenuilTima quidem fiat eiusreiapud Euahgeliftasmentib. Denique nullas nequea Chrifto ipfo , nequeab eius diicipulis feorfim tumcollecfcas fuifle Eccleiias aludaicis fyna- gogis diftindtas , re&e feritis , quibus denique plantadis,ficufi dixi, poftca duodecim ifti fue- runt conftituti.Sedilludplane veriffimum eft qucd in hoc extremo capite affirmas vnam &
ean-
EVANGILU GRADI.BVS. 1$ *
dem iftorum duodecim, quibus adiunctus po-vJr ftea fuit Paulus, potcftatem fuitfc,& parcm A-j' / poftolatus dignitatcnv.quod quum ita fit,puto.J & illud manifefte liquere , gradum iftum Epi- fcopalem, acmulto minus Archiepifcopalem, pcrpetub inEcclefia non extitifle , quali aliter ftare Ecclefia' commode non potucrint nec poflint. Quanto enim maius eft &c grauius o- nus Ecclefhs plantare , quam rigare: fiue fimr- damentum illarum ponerc , quam fupcrftruc- rc, & extructas rcgere : tanto magis iftum gra- dum vigere inter ipfos Apoftolos illos duo- decim oportuiflet. Etfi tam effet, vt nonnulli contendunt , velut ipfa natura fic prrecipiente, in omni facro coetu gradus ifte , ad feruandum intcr collegas confenfum necefTarius : faltem quandiu fimul Hierofolymis fuerunt congre- gati Apoftoli,vel adillam vfque difperfionem, quae- Stepbani mortem eft confequuta Act 8.1. vnum quempia iam tiim fupra fuos Coapoftor los extitifle oportuiflet: quo fundamento Oe- cumenicum illum Chrifti vicariatum aPetro Romana: fedi collatum, Rornanus pfeudoepi- fcopus contendit. Iacobum autem illum,fra.- trem Domini vt concedam ordine primum fuifle in Hierofolymitana Eccleiia, graduta- men fuperiorem fiue Apoftolis fiue collegis fuis fuille minime fequitur,ncc Papa faltcm CGiiccflerit.
B. iiii.
1 .1
t
DE MINIST-RORVM
L^fD CAPVr III I. Defeptuaginta difcipulis.
Era fabulaefttotahejctuanar ratio,quam non cx facra hifto- ria,fed ex illis fcedis lacunis, id cft fuppofititiis Clementis & Anaclcti cpiftolis hauftam,mi- ror abs tc nobis tanquam cerriiiimum quidda obtrudi.Stf^, inquis, quurn Eidefiz datos Euan- gelisias legamus^uos dicemm ilios fuifefifii non fmifilmmo vcro rcipondco hos ipfos e{Te,quos vocat Apoftolusrta^pT-tfC & <rv'AXet%pyvs , non ab ipfo Chrifto/cd ab Apoftolis ipfispoftea, prout res fcrebant , dcledfcos , quos nulia ccrte decauifa, nec vllaprobabili rationc,abiftis, quosimaginaris fecudiriis Apoftolis,diuerfos facis? iiue (quod non inuitus tibi vt probabile concedo, ) plcrofque iftos Apoftolorum coo- peratores ex illis fcptuaginta,vt probatioris fi- dci difcipiilifi,alle<£t.os fuiile dicamusifiue cx a- liis, qualeshabere plurimos potuit Chriftus, fuerintab Apoftolis afciti. Ncc aliosEuange- liftarum nominc ab Apoftolo fignificatos fuif- fe affirmo, vt propterea non fuerint abs tePro- phetae fuo loco in tertium locum itiickndi.
E V ANGELH GRADIBVS,
1
IN CAPVT gVINTVM. De Prophetis.
Rophetarvm nomine a pa- ftoribus & docTtoribus diftincto- rum,recte mones eos intelligen- dos,qui Spiritu Dei de futuris fi- bi diuinitus patefa&is Eccleflam tunc praemonuerint, & recondita myfteria eo- demSpiritu docuerint , ficut expreffe legimus Adorum 13.2.&11.27.& 28.& 20.2$.& 21.11.qua ratione Paulus inter ^ctWau^1* , 8c yvam dii- crimen conftituit.Fuerunt igitur iftiProphete; peculiariter appellati , quos Dominus Apo- ftolis , licet hoc ipfo quoque Spiritu Prophc- tico prasditis adiunxit , vt hoc etiam Spiri- tus fancri prorfus fupernaturali chariimate Apoftolicam praedicationem conflrmaret.Sed quod tu illorum numerum audes definirc, qubd videlicet triginta fex fuerint , explendo centum viginti illorum numero , qui pofta- fcenftonem Dornini ad eligendumMatthiam comienifte regutur Ad.i. 15.n1 videris cur tam praefertim confidenter affirmes . Vis enini compoiitum hunc numerum fuiife , primuin ex duodecim Apoltolis,deinde ex feptuaginta llis quos tu comminiiceris Eiugeliftis, ac dc-
inceps ex triginta fex iilis^rophetis , qualT
VI
ivi l 11 1 3 1 *. U IV y M
jiciicet toto illo tcmporc quod ab elc&ione vlatthix ad Pentecoftem interccffit , nec plu- :cs nec pauciorcs cum Apoftolis conuencrint, quamin primo illo poftDomini afccnfioncm coacto catu : quod tu vidcris vnde didiceris. Immb qubd triginta fcx lftos Prophctastam ccrtb airirmas Sp. Apoftolici primitias vna cum 12. illis Apoftolis primariis , <Sc illis tuis feptuaginta Euangcliftis dic Pcntecoftes acce- piile , multis euidentiilimis rationibus rcfclli- tur.Primum cnim,qubd dicuntur illi quibus ta folertni miflione datus tunc fuitSpiritusSan- ctusjconcorditcr codcm loco fuiife die illo Pentecoftcs , non poteft, nifi valde coactc , ad fupcriorcm illum ccntum viginti capitum conucntum , quaii die Pentecoftcs rcpetitum rcfcrri : fcd cum proximc pra:cedcnte vltimo prxccdcntis capitis vcrficulo prorfus coha?rct. ibi cnim dictus cft Matthias vndecim il- lis Apoftolis adiunchis x qui omnes tunc cx vndccimfacti duodccim ,iimul diePentcco- ftes conuencrint: promiilioncm vidclicct cx- pccbmtcs, totius quidcm Ecclcfia' commo- do, tamennontotiEccleiia, nccdiicipuliso- mnibus , icd iftis propric &: pcculiaritcr fa- ctamLuc. 24.49. Matth.28.16 i9.Marc.i6.i4.& 15. Act 1.2. & 4 . Ncque id temere fic fuit gcftii, vt vnus & idcm cife Apoftolatus eo quo- que dcclararctur,qubd non vt antca vnus ante aliiup diucriis locis^; tcmporibus ad difcipu-
larum,
EVANGEI.II GRADIBVS. Z
latum , fed nmul, ebdemque loco &tempore, jjP
& iifdem adhibitis fignis ad vnum & eundemi
Apoftolatum fint adfciti. Deinde in illius hi- 1
ftoriae progreflii dicutur omnes ifti fuiife Ga-
lila^imec dicitur Petrus ftetiife cum aliis quam
cum illis vndecim fuis collegisAd.2 7.&14.&
& 37. vt manifefte liqueat hanc miflionem Sp.
San6li tamfolennem, ad nullos alios,quam ad
illos duodecim plantandis perorbem terraru
Eccleflis , cum peculiari San&i Spiritus abun-
dantia deftinaros pertinuiife , quorum poftea
minifterio ,aliis ipforum ffiwtpyoit futuris Sp.
Sancfci ^pwfjLttra communicarentur , quodii-
gnificatum etiam voluit Petrus,Ioelis prophe-
tiamcitans. Inter lios autem Prophetaefunt
peculiariter vocati , quibus arcanafuaDomi-
jius ipeciali reuelatione detegebat : meritb
^propterea tum ab Apoftolis, tum ab E-
uangeliftis diftincti,quanuis ifto-
rum quoque nonnulli illo
prophetis dono eifent
inftrudti, vtexfcriptis
Apoftoiicis li-
quet.
6 28 DI JlIKISMaRVM
-\ic— — >r
fe AT> CAPVT VI.
In quo contendit Sarauia nomina Apotfolo rum^Prophetarum^ & Euangeliftarum tn butafuiffe aliis etiam Ecdefiarum paftori busacdofforibus.
Erissimvm quidcm eft qaoc fcribis dehorii nominu interdf latiorc,interdu anguftiore &pe- cnliari fignificatione : fed patere me paulb,nifi fallor, redtms iftud explicarc. Ergo qubdad Apoftoliappellatio- nem attinet,ex co loco quem citas Rom. 16.7. Andronicum & Iuniam neceilarib concludc- renonpotes fuifle Apoftolos vocatos , quum illospotius fignificetPauliis infignes.fiiiflea- pud ipio? etiam Apoftolos, veteres illos & co- ftantes Chrifti difcipulos. Deinde 2. Cor.8.2}. duobus illis collegis Tito adiundtis, non fim- pliciter tribuitur Apoftoloru nomen, fed cum adiecl:ione,ideft qubd eilent ab Ecclefiis non- nullis adElcemoiynarum colle&ionem legatj. Sed Sc Epaphroditus, non fimpliciter Apofto- lusfvidelicet Chrifti) (td Philippenfium Apo- ftolus vocatur, id eft ab illis ad Paulum mitiiis» vel potiiis remiilus, ad iubleuadam Pauli ina- piam. Hoc autem temere non obferuo,fed vt nouerimus hoc auguftiflimum nome non fim - plici homonyrru>,( fcdadd ita femper aliqua
voca-
£ V.A NGELI, I GRAPIBVS. 2.$
* vocabuli latius accepti explicatione) fuiiTein^ Ecclefia vfurpatum: vtno temere dixerit Paul.| ; Numomn s Apoitoii?i.Cor.i2.29.&intolera- u bilem eife huius nominis profanationem,qua noniiulliApoftolicam illam peculiareaucto- ritatem inEcclefia vfurpat. Hoc enim illud effc quod a nonnullis iam tum fa6tum fuiire > dicit I Apoitolus 2.Corinth. n. verf.13.vt qui (efe pro I Apoftolis iacr.arent:nempe qnafi huius fun- 1 <5tionis obtentu teCtis, & quah diuinitus ipfis quoqne miflis ita crededum efTet vt illis duo- decim , qudrii miflionem & auctoritatem ne- mo Chriftianus dubitabat tantam effe vt quif- quis iis non afientiretiuypfiDeo refifteret.Sic enim etiam olimpfeudoprophet^ propterhac vtramque rationem appellati , fuis mendaciis propheticum quoquc Spiritumaccommoda- fcarauEt idem etiam hodie fibi Antichriftus tri- buit. Ad Euangeliftas verb qubd attinet, repe- rio quidem ro ^vufy&JtfJfou omnibus quibus docendi munus mandatum fuit , artribui : fed Euangehftarum' appellationem nullis profe- etb aliis inuenio attributam,quam iis quos A- poftoli iibi in obeunda velpotius perao-enda Ecclefiarum, quasplantabant, fundataru itru- ctura,proutres ferebat adiungebanab iis quos peculiariterpaftores & doctores vocat Apo- itolus,ifto vtgeneralioreEuangeliftaru noini- ne idcirco diitinctos, qubdnon vni pleruque Ecclefiar/ed prouinciis,idque ad tepus dunta-
I
$0 D E M I N I S T(1R O R V M
iXac, plcne' vidclicct conftitucndis , vcl confir- mandisillarumEcclcfiis illifucrunt abApo- ftolis, huc & illuc, prout res ferebat, deftinati, vt cx Pauli ptcdcrtim cpiftolis liquet.Prophc- tarum autcm vocabulum cxtra coritrouerham eft interdum generaliter omnibus verbi diuini intcrprctibus conuenire.vt Rom.i2.6.& i.Cor. I4.2<).intcrdum verb aDoctoribus peCuliariter fic vocatis diftingui > veliiti quu inter fifa^luj cV ^favndhu^iv diicrimcn conftituitur,vti.Cor.
I4.26.item qiium <T/<JWKa>/*, & rG%fc'>iAwc7iC , V&
eft;Dodorcs a Paftoribus diftinguuntur,vt Ro. 12.7.&8.
Castcriim curnon hic etiam, qila?fo,maiore in Prefbytcroium , Epifcoporum , Paftorum Diaconoru deniquc vocabulis homonymiam explicafti?Scd hac de rc poftca»
ieitn
ftolo
AD CAPVT VII. De Diacoms.
VvtNAM vel priores vel poftc- riorcs tcrnporc conftituta^ fmt ab Apoftolis facri miniftcrij fun- clioncs nihil intcreftnoile, qubd w adrcmipfamatti.net. Itaqiiemal- tin caruinreccniioneordincm ab Apo- politum fcquutus cilcs , id eft natur.im
ipfam
EVANGfcMI GRADIBVS. $1 A
ipfam rerum.Prius enim certe docentium voc</f coiiigi Ecclefiam , & colle&um ilium coetun1 ■ordine difponi oportuit,quam exercendae iri* pauperes cnaritatis rectores.Meritb igiturPau lus abApoftoiis,vtipfius do&rinas ducibus,in- ceoit,quibus Euangeliftas vtiubfidiarios vide- licet Apoftolos fubiicit , inde ad Prophetas,id eft ad extraordinario reuelationis Spiritu prae- ditos defcendensfquas tres fun&iones redtifli- meadoctiiiimo Pauli intcrpreteD. Caluino beats memoriae temporarias dici euincam in caput 17. )hin'c demum ad ordinarios & per- petuosEuangelicae do&rina? per fingulos a- gros Domini diftributos fatores , Paftorcs ni- mirum &Doctores progteditur. Neque ve- yo fibi contrarius eft idem Apoftolus,qumque iftas fundtiones ad ternariummirneriimreuo- cans 1. Cor. 12.28. Apoftolorum vidclicet no- mine Euangeiiftas quoquc comprehendens, &:mediis interiec~tis prophctis iilis, fub Do- ctorum nomine Paftores etiam intciligcns. Qood fiquis roget cur Diaconorum nullam ■neque hic ncque illicmentiohem faciat,re- (pondeo minime id ficri quafi Diaconcrum proprie fic appellatorum facra non fit functio (quodnimium abfurdnm ftierit cogitare, ) fed quod vcrbi miniftcrium ( ciiius demum varias hmctiones vtroque illo loco fibi enumeran- das propofuerat Apoftolus ) iit, non quidem rine,id eft , ardificacione Eccieiis 3 fcd materta.
v.
J2, D E MINISTROKVM
jtamen in qua funcldones ifue verfantur , quid- jdam a particulari Diaconatu diuerfum: qua e- utiam rationc Prcibyteros pcculiarcs, id eft, morum ccnforcs illis etiam locis ab Apoftolo fuiifc praeteritos,alibi tamen cxpreifos,faucnte Dco , dcmonftrabo. Sed age,de iftisDiaconis videamus.Eftautem Diaconi appcllatio(quam homonymiam , ncfcio cur hic praeterieris) tam , vt non ignoras , gcneralis , vt ipfc quo- quc Chriftus , iicut dicitur ieruus patris Efa. 53. vocetur S^iolkovo; circunciiionis , 6c fuum A- poftolatum,Paulus FicikovUy appellet,Rom.H. 13. Nos autem hic de Diaconls ficproprix fundtionis facrae reipcttu vocaris diiicrimus. Eos igitur tu quidcm ais poft illud exor- tum murmur, quod ipfis in ecclefia confti- rn^ndis caufam praebuit , colligcndis diftri-- buendifquc elcemofynis praefecfcos fuiife. Et ita fane cft , fcd hoc tamen 110 n fatis oftcndit quod fucrit lllorum munus. Quod cnim di- cuntur menlarum miniftcrio vacaife, dcclarat expreffius qub fpcdarit illa colligcndarum & diftribuendarum ruMoyuv &c*por<popw ca- ra, exquibus Agapas inftruebantur : ita vtto- tius etiam ordinis in toto iilo fanctidimo con- fcftu conferuandi follicitudo iftis fueritim- poiita : ficut fub Lcge faccrdotibus Leiii- ix in tota facriiicorum adminiftratione hib- feruicbant , quibufcum meritb proptcrea iftiDiaconi a vctcribus fcnptonbus compa-
ran-
EVANGELII gradibvs, 51 J rantur. Iftae autem 'kgapa? ( ficut manifefte li- quet-A£t.20.7,) partimincapiendo communi cibo, i.Cor.n.20. dc quidem in primis, in Cce- nx Domini celebratione , partim in facris de- incepsfermonibuserantpoiitae,!. Cor.14,26. quod copiose inter caeteros IuftinusApologe- tico pofteriore,& Tertuliianus declaranr.
Exhis verb apparet quantam adhiberi cu- * ram ab his Diaconis oportueritjVt ordine exa- ctiffimo cundtain iilis ctetibus gererentur:qua de re paffim in Synodis & Canonibus facris braecipitur. Exolefcentibus autem iliis conui- uiis, mahfit eadem Diaconorum cura in iitur- criis , ouod attinet ad Sacramentorum admini- ftratione, veroi praedicationi , & puoiicis pre- cibusadiunctam. Immb creicentibus externis ritibus , operoiibr euafitDiaconorum admini- ftratio , diftributis pofteainterfehypodiaco- norum ,Le6torum, Cantorum, Oftiariorum, Acoluthorum muneribus,quorum aiios pcni- tus exoleiuffe^aliorum vmbras & inania limu- lacra in liturgiis P o ntifi ciis,i ubiati s inter ea re- bus ipiis, mannfle cernimus. Re6te igitur ha- ctenus fcripfifti adhibitos ftuifc Diaconos Ver- bi quoq, &myfteriorum minifterio.Nam facra etiam myftena abientibus argrotantibus iliis [ detuliife teftis eft Iuftinus:& alij Lectores,Ca- I tores,Oftiarijfuerunt. Calicis autemdiftribu- tores mirum non eft eos fuiife qui menjis pro- prieferuirent.Seddocendi quoquein Ecclefia
C. 1.
J4 D * MlNISTRORVM
t. suangelij fundtioncm (quod tn fton pf iniul
wbitraris) Diaconis attributam fuiifc , pcrab- C;fiird.ii eftcxiitimare. Qujd cnim incptius fuif- letilla Apoitolorum petitionc: dcligcnios cf- (t nonnullos , ojui rncniis iimul & pnedicatio- nivacarciit, quoniam ipfimct Apoltoli vcrbi adminiitrationcm curarc , &: menfis miniftra- rcnon poiTentrlmmO PaulusEpifcopos,id cit, quibus dodtriiicT miftiftefnim commiflhm clt. diiccrncns ab iftis Diacdnis > comrriunia qui - dcm vtrifque permuka rcquiritjquibus pra?di- tosciTeoporteat ornncs facra tradtantcs, tum qubd admorcs , tum qubd ad fidei Chriitiana? veram notitiamattinet: icd ita vt Epifcopos quidem , id eft , paftorcs vclit cile cft^av.Tix^in Diaconis autem duntaxat requirat vt myftc- rium fifLi feneanc. ItaqucStcphauus Acl\6.8. quanuis digniiiimus quidcm $i ipfc qui Euan- g ;lizarct,tamcn, quia Diaconus tantum crat in Ecclefia I iicTofolymitana, no dicitur docuiife inEccleiia, ied in ivnagogis Iudarorum , vbi c liuis licuiifcpcrcontari &refpOnderc(archi- fy:rae;oe.is intcrca rcm totam modcrantibus) apxu'tLuc.2. 4^.^:4.17.^ Act.ij.T^.cuiufmo^ di poitca ruilie conuentuum Chnftianorum mor:m, abundaiitibusin Ecciciia Sp. SancK charilmatibus,apparet ex i.Cor.J^. Philippn?: autcm, vnus &c ipie cx icptcm iliisDiaconis, dicitur quidcm poftca cuangelizaile in vrbc SamaFiit,fednonampUus Hierofolymis Dia-
conus
EVANGELII G R A D I B V S* jj
conus, vt apparet ex A6t.8-4.& 5. & iarn Euan- . gelitta fa&Lis^Cxfares nabitans Act.21.8. Qui vero tum exveteribusi tum ex recentioribus * fcriptoribus exiftimarunt Diaconis etiam im- pofitum fuiile docendi in Eccle iia verbi diui- ni munus , decepti fimt ambigua fignificatio- ne verbi Ktipilrl&v: quod paftoribus attributum idem declarat atque ttiac^yixigie&g, in Diaconis verbjdeclaratillaDiaconorum edicta, quibusi dato Orarij figno •', actionitm faerarum ritus Sc ordinem moderabantur. Erat a.iitem Orarium illudqiiodpofteaftolam vocarunt, & hodie Gallice, vneeftole, quo habituetiamhodie, (fedinutiiiter & ridicule,) mnicati & ftolati ■apparent hiftriones illi , quos m magnis f uis Miffis Diaconoriim & hypodiaconorum no- ininibus,magno cum totiusEcclefise dedecore Catholici Ponnficij dignantur,
Interfacriru verb neccfrariarurri &perpe- tuarum funcHoiium deprauationem , magno- pere depioradaeft Diaconatus Chriftianifub- uerfio, quce cstcris corrupendis aditu aperuit, idque modd quodam a facri minifterij csteris eorruptelis diuerfo*Mafenit enimPaftorit, Do ctom 6c Prefbyteroru vt & Epifcoporu nomi- na^rebus ipfis penitus fublatis : Diaconatum autem reipfa inEcciefiafticis facultatibusmon tradtandis, fed diripiendis, eumquece^^sJSc- 909 3 omnes vfurparunt,Diaconorum appella- tione iis deraum hiftrionibus- relicta, quiin
j6 DF M I N I S T R O R V M
., JMillatica fabula perfonaui hanc fuftinent. yMihii igitur miror Magiitratus plcrofque ((Ptochotrophiorum fuorum curam prxdo- nibus illis creptam , fibi fuifquc paupcribus aireruiifc: rcctius facturosfi Latroriibtis illis cx Domini domo iemel,Chrifti excmplo,cxpul- iis , vcrum Diaconatum in intcgrum reftituif- fent. Qupd ii qui fefe hac in rc tales prsbue- runt vt mutati fint tanttim Eccldiafticarum facultatum praedones , Achanis hiftoria certc, quis illos exitus maneat, exprefiifiime dcmon- ftrat. Caetcrum , vt plurimas illas & operofas Diaconorum veterum functionesmunc in pu- blicis conuentibus facris , excepta calicis in CernaDomini adminiftratione , minime ne- ccilarias prcetermittam, diuerfam elFc facram facra? pccunia: cv\*oyluj\ &c diftributionem , a mcre ciuili publicorum bonorii adminiftra- tioneresipfa clamat: ac proindc grauitcr ab iis peccari,qui hxc duo a:raria, & duas iftas,vt ita loquai,qua:fturas, non fine facrilegio,con- fundunt. Scd viciffim illosEccleiiae pcflime confulcre exiftimo , qui verbi miniftros, niii fi neceftitas & operariorum inopia cogat, fiue reluctantes , fme hoc arfcclantcs , one- rantDiaconorum muncre , quod ipfi a fe reie- cerunt Apoftoli. Itaque bonorumEcclcfia- fticorum illam diftributionem quantumuis vetuftam, quatrientem Epifcopo,iiue TaVpo«- ?toTt attribuerunt,i d cftDiaconatus Dilacera-
tioneni,
EVANGELT'1 GRADIBVS. $J
tionem , Apoftolica* prasdicationi ex diame- tro repugnantem, novideo quinamvtteCtam tueri quifqua poflit. Quanuis enim poftea ca- nonibusnonpaucis fuerit definitum in quem vllim illoe facultates eftent diftribuends, co- mimte femperEpifcopum ex Diaconis aliquo: & inter bona Ecclefia: &c ipfius Epifcopi pro- pria,fueritprasfcripta exacta defcripcio, tamen &ifti comitesApoftolommDiaconimoxab- iecti funt:& tantum abfuit vt,fuo triente prout ipiis libuit confumpto , contenti fuerint mali fka,'.vi7ivS-tu>3i Diaconi facti iftiufmodi Epifco pi,vt nihil Ecclefie reliquerint, nifi cui rapaces illos,& fanguine pauperum cruetos vngues in- iiccre non potuerunt. Quid ergo, dicetali- quis?pauperum curam paftoribus impofitane- gasi-Nequaquam certe.Sed duplexhxccurafta tuatur neceife eft: vna, in colligenda; & diftri- buenda^ facra? beneficentias functione pofita, qua fefe Apoftoli,creatis demii Diaconis, abdi carut,vttoti facri fermonis minifterio & preci- bus vacarent : altera,tantum pofitatum inEc- clefiis ad demonftrandam ergapauperesbene- ficentia. exhortandis, tum in ipforuDiaconorii infpectione : quam curam & folicitueline tan- tum abeft,quod re£te admones , vt a fe abiece- rint Apoftoli , vtcontra eo nominelegationes ad varias Ecclefias, & ipfi, quum opus fuit,ob- ierint, & fubinde delectis ad hoc ipfum fratri- buscommiferint, vt ex Adis Apoftolicis li~
C, iij.
38 DE MINISTI.ORVM
v^taeti Et hoc tu quidem attigifti , fcd prarter- Aniila, quain tamcn cxprciram oportuit,harum curarum diftinctionc.
Iam vcrb qubd cx folis Ecclef afticis exifti- mare videris deligendos Diaconos, (Ecclefia- fticos, vtopinoropponens, idquemala con- fuetudinc , laicis quosvocant , & quos rectiiis ApoftoluslAa&c , id cft, priuatos,ck:nullain Ecclefia functione fungcntes appcllat) in co plane tibi non aifcntior. Cur non enim potius honeftidimus tk maxime ad hoc bpus idoneus quiuis cx vniuerfo Ecclefa? ccttu lcgitime de- ligatur ? qui tunc ccrtc U^eirtic non crit. Dcin- de , quos tuhicnobis Ecclcfiafticos adDiaco- natum dcligendos proponis ? i\ Paftorcs aut Do&orcs , iam dixi cur ifti hac fundtione non iint oncrandi. Multb mmus verb dc Archicpi- fcopis & aliis vllis , in quibus adhuc (upereirc Apoftolicamaucroritatcm putas , onus iftud eommiferis.Supcrfunt Prefby teri,quos Pafto- res etia elle vis. Supcrcft ergo vt aliquem hie nobis Clerum inter laicos & Eccjefiafticos pu blico iam aliquo munere fnnjentcs medium conftituas , qtiem & ex quibiis perfonis com- pofitum,vbi fis iniienturns nelcio.
Sedhoc vchunenter tibi difplicet, cjuoda- yud nonnullai Ecclefiat reformatas Diaconatus totiu ceconomkiM cr annwufaftusfu. Refpondeo negari non poile quin totus Diaconatus fit ceconomicus : fed non vt in priuatis familiis,
neqne!
EVANGELII GRADIBYS. 39
flequevtinpolitiamere ciuili , fed vt in facra y Domini domo . Nam & facr$ funt iftae facul- tates,&: facra earundem tum colle&io,tum di- ftributio, additapaupcrum fpeciali vilitatione &c confolarione . Quod autem hoc onus per~ petuum eile vis,nifi qiiurn Diaconusin hoc o- pcrc orobatus ad fcrmonis minifterium pro- mouetur , quo tandem argumento nititur ? an qubd fic ol-im confueucnnt? Rcilituc igitur nobis felicia illa Apoilolicarum Ecciefiariim tempora , &c cos paffim homincs cxcita, fi po- tes, qui tancum hpc onus hac conditione fubi- rc non rccufcnt , ac non potius illo ad iuftum aliquod tempus probe defuncti ,• miflionem. iuftis ailatis rationibus flagitec. Sic autcm (ne- quishic malus nos calumnictur)annuumDia- conatum ftatuunt reformatas noftra: Ecclefia?, vt tamcn annuo curricuio peradto , probatis non facilc miftionem concedamus : &, fi talcs ad verbi miniftcrium idonci comperiantur,il- los libcntcr, quum de paftoribus cligcndisa- gitur, aliisdcquibusnon ita conftccantepo- hendos mcritb ccn(camus. Immb talcs mulcis egrcgiis donis prardicos Diaconos ad illud Presbyterij genus, quoad cius ficri potcft d.eli- gimus, non vtin vcrbi prardicandi miniftcrio verientur : icd qubd , quum morum ceniura <$C iudiciunon fic cuiuique dieifunclrio, has duas fimul functioncs ohire facile poflint.
Denique, qubd illa vetera viduarum collc-
C- &jv
40 *>E MINISTRORVM
^iacupercsreitituca , hoc idcm &:nos opca-
lTius , tcd ita vt rnagna hic adhibcacur circun-
Cpccrio, &Cy quantb fexus i(tc mfirmior cft,tato
cauciiis hic agatur : ica dcnique vc iftas lcgiri-
mt&cx Apoicoli praefcripto,vbi commodum
hoc erit,delc£tas, memincrimus ab illis plcrif-
quc proriusciTe diucrlas , quse in vetcribus Sy-
nodis , & a Patribus Epifcopa? , Prefbytcra?,
Diaconiilk, Hypodiaconiifae vocantur,&: de
quibus multa minime ccrtc in Ecclefia Dei
probandaftatuuntur: & quas proindc in Ec-
cleiiam reuchcre , nihil aliud fit quam illam
rurfum millc offendiculorum fpccicbus ob-
noxiam rcdderc.Nec tamcn, ctiamfi talis qua?-
dam functio inEcclcfia nonrcitituatur, pro-
ptcrca piarum fiue nobilium, fiue ple-
bciarum mulierum in paupercs
beneflcentia & pia foli-
citudo inhibe-
tur.
Ai
EVANGELI GRADIBVS. 4rW
f^AD CAP. VllL
Jn quo contendit Sarauia Bcclefias nullos 0
fuis primordiis habuiffe Bpifcopos &
presbytetos ,pr#ter Apoftobos
& eorum cooperato-
resy&c.
V o r s v m iftud docere infti-
tueris , fateor a me non intelligi.
Nec enim quenqua exftitiile arbi
tror , qui iimul ccepiife cv fuis o-
mnibus partibus inftructas fuiile
Ecciefias,neHierofolymitana quide excepta,
; cenfuerint, quod noftris quoque temporibus
j vfLiuenitJmmo perpetuahaec eft Ecclcfiarii in
\ terris coditio, vt vix, acne vix quide,itavt o-
portLiit,c6ftituit potuerint,neq', lemel coftitu-
te_ in eodegradu diutius perftet.Sed caufa tarhe
nulla eft , cur hoc fiias negligentias pratexant,
qLii in domus Domini inftauratione,plane no-
ftris tcmporibus renouant eorurn exemplum
quos a captiLiitate reLierfos,in fuis qLiidem do-
mibus sdificandis fupra modum diligentes,
in Domini verb domo , alios quideuf tardos,
: aiios verbtimidos , alios deniqueveriipclieSj
i & eum aduerfariis colludentes, Aggeus & Za~"
| charias tam acriter reprehendLint. IterLim igi-
.tur dico videre menon poiFe quorfum hic fpe-
£taris. Age tamen tua hic nonnulla expenda-
V
42 T) E MINISTRORVM
-anus. Apoftolos , quandiu mnt Hicrofolymis^ iiue omncs , fiue maiore cx parte commorati, <4ubiumnon cft initio functioncs omncs Ec- clefiafticas, qiue poftcadcmumdiftincbe fuc- runt quam (Migeririflime ( quod ad Stcphani vlquccardamnicium cile vcrifimilitcr colligi poteft ex Luce] hiftoria A&8.i.)obiiiTc.Cm;af- le tamcn eos quam primum ficri potuit, vt or- dine conuocarctur Eccleiia dubiu non cft, do- nec longms Ecclefiac fundari, 8c Apoftoli ad iilas conftitucndas partim ipii proficifci , par- timaliquoscumauCfcoritate mittcre caeperiit. Sic autcm illostoto lllo tcmporc muncrahsec omniaohiiife , vtqui inDiaconjs conftituen-- dis tam fucrant diligentcs , no nifi fcrb admo - duadiunxcrintquorumialte opcra xtercntur, #c in Ecclefia? gubcrnatione adiuuarentur,qua tandcm conie&ura pcrfuafcris ? Quod cnim adfers, ncmpc qubd Lucas nullam faciax men- tioncm Prcfbytcrorum Apoftolis adiundto- rum , antc Synodum illam Hieroiolymis coa- ctam A&. 15. 2. non cfficit quod tu vis , fediam anteaibifuiftc conftitutos oftendit. Idcm ego non video cur nonfcntiam dcproximis,im- mb ctiam de rcmocioribus Ecclcfiis poft il- lam kStephani,ac deinceps a lacobi cxdc di- fperfionem phntaris : nifi Apoftolos, &alios, hue ab Apoftolis , liue peculiari Dci aftlatu miifos , & primarum illarum ordinandarum Eccleiiarum, inlciis ctiam Apoftolis, audtores.
miniis
EVANGBLII GRADIBVS. 4£
jninus fuiiTe circunfpe&os & fedulos opera-
irios dicamus , quam Paulum & Barnabam in
illafuapriorepcregrinatione A6t.i4.23. Im-
mbinipfaEcclefiarum fundatione, a quibus
potiusanfpicariipfosApoftolos & Euangeli-
ilasoportuit, qLiamtiimaminiftris, acdein-
ccps ab aliis quoque Eccleiia: cuiufque,quoad
eius rleri potuit,rectoribus?Nam quidaliud fi-
bi vult illa Sp. S. donoru pcr Apoftolos colla-
tio A&.8.14.15.& i6.&i9.2.&6rNeque fane fir*
mum eft quod nufquam vllos a Paulo in Creta
fuiiie conftitutos Prefbyteros cenfes , quo-
niam apud illos reli&us fuerit Titus, vt Prei-
byteros oppidatim illis conftitueret.Hoc enim
potius nongeneraliter , fed de iis demum Ec-
cleiiis intelligendum eft in quibusinchoatum
^adriucopusreliquerat Apoftolus. Nec enim
Titus (impliciter Prcfbyteros qui nuiquam
adhuc eftent in illa infula , fcd oppidatim
Prefbytcros conftitucre iubetur.Quod fi Pref-
byteros non alios quamquostuvis,ideft,ver-
bi miniftros fuifte dixerimus : quaenam fuiilct
in Crcta Eccleiia? vllius fpecics,nullis dum in
eainiula, Vcrbi pra?dicationi ordinatismini-
ftris ? ac cui non potius Titus ibi relichis dica-
tur,vt vbique extruerct quod alicubi tantum
inchoarc potuerat prsiens Apoftolus ? Pra>
tcrea cjualis eft hxc tua colle<5tio?Nullos vide-
ri fuiile Epifcopos & Diaconos in iis Eccleiiis
adquas icribit Apoftokis, exceptis Philippe*-
44 ^ E MINISTRORVM
riibus : quonia vidclicet in fola epiftola Philip- penfibus infcripta mentionem faciat Epifco- ^orum &c Diaconorum,in aliis non item.Nam fi vera cft hax tua coniecraira , quam ego qui- dem inaniiTimam eile ex.iftimo , omnes itidem Ecclefix, quasfuisfcriptis dignattis eft Apo- ftolus, nec Paftores, necDiaconos habuerint,, id eft, oues fuerint temerc aggregata: : quas ta- men Ecclefias videmus ab eo magnirice lau- dari vt praeclare conftitutas. Etfane quum hxc ma legerem , fum admiratus hoc aulum effc te dc Corinthiis praefertim arHrmare. Nam cui perfuaferis Paulum toto illo feiquianno qua Corinthi fubftitit Ad.18.11. Ecclciiam illam fibi chariflimam , folum prcefentem ita rexiife vtnullosibi Paftorcs,nulios ordims guberna- torcs,inde difcedcns reliquent? velfolicuipia Ettagelifte, qualis illic poft Paulum fuit Apol- los, eam regendam commiiiife l Sed & iubens inceftttofum illum a congregatis Satanae tradi* nttm cenfebitur voluiife confufam multitudi- nem a nullis Paftoribus > nttllis Prefbytcris gubernatamconuenire? nempe iihuiuscon- gregati ccetus nomine vniueriam Eccledam cum plerifqucinterpretibus intelligas. Imrao qttinam fuerint potius iftiin qttorum confef- £l inceftuoitim danari vttlt Apoftoius, quam «rbelovtc illi, ideft,Paftorum &c Prefbyterorum confelfus , a qttibus poftea tam grauiter incre- patusjcV ad reiipifcentiam fuiifc perductais in-
ceftuo-
IVANGELII GKADIBVS. 45
eeftuofusillcdicitur2.CQrint.2.6? Quodfiad f eumvfquedie caruiilet Diaconis Connthio- rum Ecclefta, quinam de illis tunc faltem in- teripfos conftituendis,aiiquid Apoftolus non prascepiifet, de extraordinaria colle&a fuble- uandae externaruEcclefiarum inopiae deftinata <liilerens i.Cor .16.1? Deniquetanta illa fchif- mata vnde nifi a Paftoribus & Prefbyteris am- bitioiis exorta ? Qubd fi quis ibi tunc Euange- lifta, velille,quem tantoperevtneceirarium I commendas,Epifcopalis gradus extitiilet , cur j nonilliustollendifchifmatis onus illi impo- ! fuiilet? ScribebatjncpLiSyApoftolus nafcentibus Ecc!efiis,quAadhucfonnabantur,erantquein pri~ rnafua infantia.lmmb vt omnes illius epiftolas iigiliatim confideres , nullas ecclefias coperies extitiife quas non iam eifent ab ipfo fund:ic«,& pulchre conftitutae : vtpotequastanquamfide &\pietate inlignes commendet,ne Coloilenfi- bus quidem exceptis, quanuiseb ipfemetnon \ perueniifet.Neque his obftat,qubd Titum,Ti~ motheum, &,alios nihilominus fubinde ad eas miferit: aquibusvidelicetnoncertetunc pri- mumconftituerenturEcclefise , fedpartim vt longiiis promoueretur opus,quod alicubi tan- tuminchoatinnipfenonfemperperncere po- ;: tuerat,partim vt magis ac magis conflrmaren- i tur. Epheli quidem certe toto biennio nullis conftitutis Paftoribus,Prefbyteris & Diaconis non fubftiterit Paulus. Atenim rurfum^ inquis,
46 t) U MINISTRORVM
..i *arn amanterin ornnibw fuis epiftolis plurimos fas- lutans.num Eptfcopos ^ Prcsbyteros^finjuitumtbi ufui/fe?.t prtterujfet? Etcjua.idi Romdv^nit^afra- trtbus cjuidernreceptw legttur, atnon a Pafiortbpts^ cjuodnon magis ibifmffet omijfitfn , au im Acl.iK.A. Quid igirur ? Fueritfliric fcilicet RomanaEc- clefia dUitp * >. oc,fi tibi creditur,quarrfuncicfeo- mhium Eccleiiarum caput efle praedicat ? Im- mo non potuit tunc Ecclefi^Romana? fama tam celebiis cife , riifi benc iam conftitutae Sc floretis,{iue a Barnaba,vt yeteres nonnulli vo- lunt,fiue a Petro in vilias corporis formam rc- dacbe. Quodautem nominatimniillum inter Romanos Paftorem aut Prefbyterum Paulus falutat , ncfcio an caufa vlla lit venfimiliot quam quod ipii Ecclelia? toti epiftola infcri- pta,- fatisillius Paftores & Prefbyteros com- pcllailc iibi viderctur: Quodautcmtot alios priuatim faluerc iubct , non tam ianc amicitia? c\i familiaritatis caulafecit, quam vt, iicut do- ctifiimus intcrprcs diiigcntcr obferuat , Ro- manis demonftrarctilliiisEcciciiac iumina, <Sc quosfummo iupretidapud Rdmanos habcri tunc decerct.Fratrcs aurcm,communi tunc lo- qucndi in Eccleiiamore, Lucam vdcarc con- tentum , nullum pra?terca neque cx nomine, n -que cx aliqua Ecclefiaftica funftitfffe appcl- Liiicquismcrito fniruur? Quod ar.tem fcribi* hinc duuticanpofie c-juts Ecclefit Romdna fuertt ftatw^juafi tnnc proprio Pajhrc &Presbjtem ca-
rentii;
EV ANGtLII GRADIBVS. ^J
vtntisrfuum adeos Apofiolm fcnberet^ non tan-
tum refellitur tam magniftco teftimonio,quod
illis reddit Paulus,citra vllam adiilationis, fufp*
cioncm Rom.i.8. fed multb etiam nianifeftius
refutatur illa plenidima Ecclefiaiticarum o-
mnium fundrionuminm enumeratione, tum
diftin&iohe, quas ita defcribit R01T1.12.7.&: 8.
vtnonadillascbnftituendas eos excitet, fed
vtiam illisin illa Eccleiia fungentes ad offi-
cium magis ac magis faciendum hortetur. E-
piphanio denique, cuiusteftimoniumprofers,
racile aflentior ne Roma: quidem, tuncali-
quem fuiile Epifcopum , quaiem ipfe ima-
ginatur , id eft , non tantum ordinis , fede~
tiam gradus : non tamen qua putat ratione,
fedquianullituncin Eccieiia Chriftiana gra-
dusfuerunt, verum (vt ait Ambroiius , quem
etiam tefbmlaudas , in locum Eph.4 11.) tjtiia
primi Presbyteri , Epifcopi appellabantur> vtrece-
tientevno fejuens eiftccederet : quae aureaprc-
ducti ate teftis verba vel fdla, niri vehe-
menter fdlor, noftraeconiirman-
dns fent:ntiae , tuae vero irifir-
mandae u,ifficiiint,{i dili-
genter expendan-
tur.
48
DE MINISTRORVM
12^ CAP. IX.
De Presbyteris & Epifcopis.
AV LV S,inquis, Eph.q. i \.Apo- fto/ts,Prophetu & Euangehftis(^Hi- bus nomtmbpu vtdetur eos tndicaffe cfutproxime aDeo habuerunt voca- ttonem non ab homtntbus ) fnbticit Dotlores & Paftores,ftue eofdem intelltgamus , fe- ue diuerfos , eos mrnirum cjhi ab homtmbusfuerunt Ecc/efitsprapcfitt. Epifcopi & Presbyterifant tlli quos Paulm vocat Paftores , eodem ipfo tefte Acl. 20.2S.V bi cjuiprtiis djfhfuerunt Presbyteri,Ephefo accerfttivocantur Eptfcopi a Deo conftituti adpa- fcend,am Eccleftam Det. Itayue , inquis, millum tntelligtmus Eptfcopumve/ Presbyternm tn Eccle- fia Chrt/h cjut nonftt Paftor , tranfiato ab Hebr<zis hocnomtne ad reclores Eccleftarnrn Cbrijh , cjuo honoratiores & Adagtftratus tn veten Teftamen- to nuncupantur. Etjitnt przterea plura nomtna^ cjuibw communiter Ecc/eftarnm mtmftrt figmjh cantitr^vt oiKovo/xoty <$fGtG-a{jfyjoi, -TDpoeg-ttTe <,«>«'-
/jSjjUO^KuC^pv/^^C^eiTdpyoi^TrHpi^j^JivKOvOf. Ego
verb mallcm hxc a te cxplicatius dcclarac.i, qiiLim ex iflarum vocum homonymia rccfce expotita, pendcat magna cx parte noftra: pr#- cipua? controuerhae cxplicatio. Dico lgitur Piefbyterorum 8c Epifcoporum appcilatione
latio-
E V A N G E I I I GRADIBVS, 49 »
latiore multb quam hic fcribas , plurcs com-
prehendi,nempe ipfos quoque Apoftolos,vo-
cante fefeipfo Petroo-y^^e^JTspo^i.Pet^.i^vt
hocnomendedignaturi non fuerint etiamE-
uangelifbe. Prophetas autem notum eil iam o-
lim T5 o phim fuiffe vocatos. Et Apoftolatus
ipfe dicitur 3&w*03rw Adt.i.io Paftorum autem
appellationem , inter quos Chriftus apfe &p%t-
voifAhu dicitur,generali(iimam eife liquet. Ita-
que iftos Ephefinos nifi fatearis arcriore figni-
ncatione di&os fuiffe tum Prefbyteros tum E-
pifcopos, concluferis etiam fuiife quoque A-
poftolos &:Euangeliftas & Prophetas. Neque
hanc homonymiam vitariseb qubd hinc col-
ligisnullosPrefbyterosagnofcendos, nifi qui
docendi munere fungantur: quum docere vel
maxime ipii quoque ApoftolijEuangelifhe 8c
Prophetas dicatur. Sed voluifti nimirum Pref-
byteros illos vt a nobis excogitatos excludere,
quos proprie tk peculiariter fic appellatosa
Paftoribus & Dodtoribus ipfis difcernimus.
Nam, inquis, Presbyterosiftos & eofdem Epifco-
pos Ephefinos dicit Apofiohu ad Ecclefiam Do-
minifahtbri doclrina pafiendamfiti/fe a Deocon~
ftitutos. Quafi verb Ecclefiam non pafcat etiam
doctrina Presbyteri de quibus agimus, Pafto-
ribus &Docioribus in indiciis Ecclefiafticis
exexcendis adiuncti. Immb quid dirlert illa
publicaverbi diuini predicatio paftorum pro-
pria , ab ea qua? in confiftoriis exercetur prolit
D. ,.
50 DE MINISTRORVM
1 argui, inftrtii, increpari,vcl cofolationc iuuarc hos & illos oportct, quam eb qubd illa cft co- •umis ccetui , ifta priuatis ad prcsbytcrium ei- tatis propria ? quod ctiam propria quada cura ad paftorcsipc&at,Ezcch.33.&: Act.20. Immb ponamus nonillo gencraliofc Pafcendi voca- bulo,fedDocendi vfum fuiifc Apoftolum: nc i\c quidem noftri , id cft illi dc quibus agimus pre&yteri fucrint exelufi : niii fortajfe putas morum ccnfuram & Eccleiiaftica illa iudicia non ciTe do&rina? C\crx fpcciem; Tam fallax eft crgo tua lixc demonftratioi quam tu fir- mam illam etle exiftimas . Docuerunt enim in EccleiiaEphefma omncs ifti * Sc Epifcopi fue- runtjid cftlnfpcctorcs illiusEcclcfue: fed Pa- ftorcs quide propric fic appellati,doccndimu- nus inEcclciia excreucrunt,vt Paftorcs,2.Tim. j.Kj.Doctorcs autcm vt Doc~tores,id cft fimpli- eitcr vcrbum Dommi cxplicando : &c ifti qui- dcm docucrunt in communi totius Ecclefia? ccetu, illi vcrb Paftoribus propria munera,pu-1' bliec&priuatimobierimr. Prelbyteri auteitt» ifti propric iic apppellati, paucrunt quoque & docuerant in Ecclcfia, fcd vt paftoribtis illis adiuncti , in peculiari morum cenfura, &: eitii- modi Eccleii iftica iurifdictionc . Paftores e- nimilloPauli loeo Ephei. 4.11. diucrios eiTe abiisquos Doctorcs appcllat , ncc vnam dc prorfus candem fun&ioncm iftis nominibus intelligi , quamtiis Auguftinus alitcr alicubi
ccn-
ITANGEUI GRABIBVS. 53
r,enfeat, ego quidem non dubito - Cuf emm iuplex vnis & iiidem nomen Apoftolustri- jueret? &in fynagOgis Iuda^orumdiftin&arn 'uiite le&ionem legis & Prophetarum, quse >er vo/uix«s & ioiAofifctfK.a\\tc fiebat, ab exhor- atoriis concionibus,facile animaduerti poteft E Luc.2.46. A&.13.15.& 15.21. quaratione ma- aifcfte Paulus alibi , nempe Rom.12.7. & 8. de :pnuentibus Chriiriams nou diliimiliter eoii- titutis loquens, D.ocentes at> Exhortatotibus, $cfiPae*a\i*v &^*jftfxAMfgr masnifefte diftin- mit. Ethucfpectat qiiaede Prophctitibus cd- piofiflime dicuntur. i.Cor.14. L Ad alias autem illas appellationes quod at- :inet,quibus tu vis Eccleiiarum miniitros fuif- e communiter appellatos (etfi malwifti earum [ignificationem ab aliis^pcti^contentus inde iiucere argumenta prout tuum iriftituttfm po- iftulat) vide^qusefo, ne quis callide id abs te fa- ctum exiftimet,quod ex illis ipfis vocibus ma-^ lifefte videatur confirrriari noitra fententia de ordine fic in Eccleiia conftituendo , vt inter. cade fundtione facra furigentes omhis illa gra- dus vTipoyj tollatur. Huius enim in Eccleilam inLiectionc,iibere affirmamus primu oligar-
Ichiam , ac mox tyrannidem , duo illa maxima. ■rnala, omnem Ecclefiafticam tti&£/«?j ac tan- dem ipiam Eccleiiam labcfactiife . Et vt hoc laltius exordiamur, nempe ab ipiis Apoftolo- ( tum , Euangeliftarum & Prophetarum appel-
D. ij.
5& DE MINISTRORVM
lationibus, ncgari certe nifi pcrtinacitcr non potcft nulltim fuiffc Apoftolu, qui iupra Coa- poftolosmullum Euangcliftam,qui fupra Coc- uangcliftas : nullum Prophctam , qui fupra a- lios Symprophetas j vllum potcftatisac multb minusdominationisaut imperij ius affectarit, uedum vt habucrit.Nam ab Apoftolis quidem fuiife miilbsEuangeliftas, (iliorum cnim fe- ptuagintadifcipulontm fabulofam a Domini aiccnfione miftionem a/ue<rcv nihil moror: & qubd poftca frnt Euangelifta? dicbi quatuor illi Euangelica: hiftoriae fcriptores) & illis munc- ris fui fines pra^fcriptos eife , Sc quos miferanr, quoties expedicbat, reuocaife , ac proinde po- teftatem in illos habuiife lcgimus. Ad Prophe- tasautcmillos kolt *&7VKu*u^tv loquetesquod attinct, quum perilloscxtraordinemloque- retur Dominus , nec omnia fingulis Pro- phetico fpiritu praeditis patefaccret, ipfose- tiam Apoftolos, quam*iis&: ipfos Prophcti- co fpiritu abundantiftime prazditos , tamen' Prophetiseaquae ipfi ignorabant annuntian- tibus3paruilfc& parcre dtbuilfe liquet: nedum vt Apoftolatus in fefe & per fe fucrit Prophc- tia: dono & fun&ionefuperior.Sic Aaronicos Sacerdotes reprehendcre , arguere , immo Dei decreta aduerfus illos pronuntiare, iufli funt Prophefap Domini : nec impune tulerunt qui iilos contempferunt.Sic a Prophetis admoniti Antiocheni Paftores &Do£tores, Barnabam
IVANGELII GRADIBVS. 5, .f
&Paulumdimiferunt, & quidem addita ma- nuum impofitione , Act. 132. & 3. adlegatio- nem intergentes ipfis commifTam obeundam. Sic Ecclefias omnes particulares per quas Apo- ftolus , in illa vlrimafua ad Kierofolymitanos profectione , tranfibat , illum ne vlterias pro-
; grcderetur dehortat £ funt , in quibus etiam e- rat Agabus Propheta: Sc tamen illo teftato fc^c Sp.Sancti monitu hoc iter f ufcepiile, ipfius vo luntati funt obfequuti, qui alioqui abfoliii a pertinacianonpoire^Ad.io.zi.&Ad.zi.^.ij.
| & 14. Non negamus igitur (quod antea quo-
[ que monui) imparitatem inter ipias facras flui diones fuifle, & eile: quamuis iliae , de quibiis modb dixi,defierint,ficutfuo loco demonfha- bo:fedhoctantum dicimus, & exverboDei contendimus,non in Apoftolico cofeiiii , non inter Euangeliftas, non inter Prophetas vlium fuiile fuperiorem alicuius vel Apoftoli , velE,- uangelifhe vel Prophetae fupua fuos collegas gradum. Kocautemverumepremulto etiam
i apertius confirmant c^teiae illa^ miiuftris £c- clefiae communes appellatipnes.Nec e.nim Pa- ftores aliorum Paftorum , fed ouium : neque Do&ores aliorumDocirorum, fed.difcipulo- rum:nec Presbyreri fiueSeniores,fuorum fym- prefbyterortmvd eft,confeniorum,fed eorum
; quos regebantrefpechi funtappellati , vt eiuf- modi Relatorum natura teflatur. Et /ridicu- lum eft commentum eorum,qui Agnorum ap-
D. iij.
JjJ. B I MINISTRORVM
pcllarionc, quorum pafcendorum onus Do- minus Pcn o imponit,Apoftolos cocteros intel- lcxeriit,)ab ouibus diftinctos. Er vraccedamus ad illaabs rc propofiranomina,Oeconomi,n6 coceconomorum , fed familiae rcfpc6tu appel- litiir.npois-tpfyw aurem c\:«yo«s-wSc,id cft,An tiftites,fiuc,vt loqui folctTcrtullianus,Prepa- fitos , itidemque »>«juJJu«c'(qua voce ter vrittir Apoftolus Heb.13.id eft,Ducl:orcs,quod voca- bulum exprefle Chriftus inrerpretatur Ioh. 10. 4.) nufquam niii mc fallir mcmoria, in fcriptis Apoftolicis imienics Eccle/iae miniftros voca- ri , alio quam gregis iplis coimriiiTircfpe&u. Scd & Epifcoporum appcllarionis eandem cf- fc rarioncm manifefte declaranr illa ipfa Apo- ftpliverbaAeT1.20.28. quae adticrfum noscira- fti: acproindcpcriCulofa, quodmox expcrra cft Ec.clefia , confuehidinc faetum , vt «spots-»- Twr, ScWno-noTroiv appcllatio ad eos fit tradticta, qui nonvtgradu eminentiores', fed duntaxat vt ordine prirni, cbnfeflui fuorum collegarum prxerant.rVwptTrtf vero dieti fimt omnes ina- groDomini publici opcrarij, ck quidcm gc- neralirer , yr 1. Corinth. 4. verf. 1. Iridemque Diaconi appcllari funr , partim , &: praecipuc CommimisipfiusDomininoftrilefu Chrifti a c|iio mifti fttnt re(pe6hi", Matrh. 9. verf. 38. parrim quoad ipfas oues , quibus Cic pra:- iunr • vr omnem operam procuranda? illarurrf £3 Liti irnpeiviint , '& > nquidem fidi fcrui fint,
ipiius
IVANGSLII GRADIBVS. 55
ipfias Domini exemplum imitentur Ioh.l3.15. verborum ipfius memores Mar.9.35. Sed qui peculiariter Diaconi vocatifunt, hancappeU lationem a menfarum minifterio fumpferunt, nec fuerunt vnquam presbyteri , vel paftorcs, yelDoctoresvocati. Kvdpvno-zQv denique , id eft nuCipwTtov nomen nufquam inuenies facris mi>}iftris communiter , vt tu fcribis attribu- tum ,fediis demum proprium , qui diftin&c ab aliis facris functioriibus tum temporariis, tumperpetuis dilcernuntur vt 1. Cor.1z.28. dc peculiari quoque ratione ab aliis illis itidem diMn&iyGrpcis-afjfyjot appellantur, Rom.i2.8.&: -Presbyteri, id eftSeniores (nomine Hebraris idem atque Gra^cis zv&pvty , Latinis Guberna- tores fonante) dicti funtji.Tim.^.n. fk hi funt quorum functionem tu quidem vt nouam & inauditam oppugnas , nos vt Apoftolicam in Ecclefia reftitaendam contendimus.
2 7^ CAP. X.
I>€ duplkiPaftprupt orfHne.
Vi v s, capitis haec fumma e&,^£ ipfo Dvmino duos gradus.Ettagelij mimflroYHmfuiffe inflimtos , Apo- flolos videlicctty&alios illosfepma- ginta difcipuks Apofloiis adim- D. iiij.
5<5 DB MINISTRORVM
.Bos , quibtts ipfideinceps Apofloli & illi feptuagm- tafimiliter duplices ipforum cooperatores per ma- mum Presbytertj impofitionem ordiriaruntivnos vi delicet cjiubiismultarum Ecclefiarum^ac etiam eo- rum^uifeupr&ficiendi^iamprdtfecli illis erantycura fuerk commiffa , yualesfuerunt Titus , Timotbeus Cr alij , qtiorumfit inallu & epiftolis Apoftolicis mentio : ahos vero oppidatim vni tantum Ecclefia pr&felhs. Atcnim quid opus erat fabulam iftam de ieptuaginta illis difcipulis toties reponere? Veros autem Euangeliftas iilos Timotheum $c Titum,&: alios fimiliterdelegatos ab Apofto- iis,agnofco certc,non tamen vt alteram Pafto- ium proprie iic appellatorum fpeciem , fed vt per Apoftolura Eph.4.11. tum nomine, tum iun&ione a Paftoribus diftinctos : non eo tan- tiim qubd ipfi quidem pluribus Ecclefiis , PaT ftores autem fuis vnis praeerant: verumetiam qubd illi quidem Euangelifta? vocati , qua/i uibfidiarij quidam Apoftoli, varios in locos partim operi ab Apoftolis inchoato perficien- do : partim confirmandis iam conftitutis Ec- clefiis,& quidem ad tempusmittebantur : Pa- ftores autem fuis quifque priuatis Ecclefiis e- rant addicti. Male igitur ex duabus nomine & re diueriis functionibus vnam bimembrem duarum fpecierum conflafti, & Ecclefiafticam functionem temporariam cum ordinaria con- fudifti, vtMetropolitanorum & Archiepifco- porum gradus non humanitus , fed [diuinitus
confti-
EYANGELII GRADIJVS. 57 «
conftitutor, id eft, non fimpliciter pofitiui , vt loquuntur/ed vere diuini iuris efte nobis per- fuadeas.
^AD CAPFT XI. ln quocontendit Sarauia Presbyteros annuos? qui addocendumfunt inepti 3 & pr*~ funttantum inBcclefa^ <^4po* ftolicis literis nullos
agnofci. O s i t o diftin&ionis illius tuq duplicis, Paftorum ordinis fun- damento , qubd quam infirmum fitoftendi , haecdemum fuper- ftruis, toto coelotibitrrare videri, qui nvCtpviic-ito; eximium &fingulare donum Sp. Sanblijn infimo qnodam Presbyterorum ordinepo- nnnt , eoque nouo , $- ad docendum inepto, qui in Ecclefia veluti annuum quendam Magiflratum fprtiuntur , & temporario funguntur Presbyterioy yuodpofiea deponunt. Age igitur pedem hic fi- gamus. Gratiam illam ad vfum Ecclefiafticas gubernationis neceiTariam , iis etiam Presby^ reris, quos vocamus, tribui, cur tantopere mireris , quaefo quod tendein vel leuiffimum argumentum profers? Vt enim fint ifti £ Pafto- ribus fecundi in hoc gubernationis ^enere3
58 DE MINIST^ORYM
num hoc prohibet quominus Dcus iftis quo-
que legitimc vocatis neceilarium ad corum
fundtioncm donum,quamcnfura opus cft,lar-
giatur , ficut olim prcsbytcris illis Mofi adiun-
clis? Dcindc ncgamus hic quoquc,id cft in
facro iito fcnatuquodPrcfbytcrium vocatur,
vllum fupcrioris aut infcrioris potcftatis gra-
dum intclligcndum , fcd pofitam effe duntaxat
ordinis diftmdionem.Sic cnim in Prcsbytcrio
partim cxPaftoribus , partim ex his prcsbyte-
ris compofitp prxhint Paftorcs , vt tamen ne-
que hi abfque illis,nequc illi abiquc iftis quic-
quam in morum ccnfura , &rcliquo Eccleiia-
ftico communi vtrilque rcgiminc dcccrnanr,
fcd communi, pariquc diccndi icntentiam iu-
rctota hxc rcs adminiftrctur : hocproptcrca
toto conccffu Prcsbyterij nomen fortito,qubd
in hac cominuni fundtionc Paitorcs Prcsby-
teris,& Presbytcri Paitoribus (alioqui in ii>s
qua; paftorum ac ctiam Doctorum muncus
propria funt , non primis tantum , fed etiam
gradufupcrioribus) exaequcntur. Scd excipis
nouum <k Apoftolicx Ecclcliae Sc iis quae po-
iteaper multalecula iequuta: iunt, prorius in-
cognitum fuitfe ifti.ufmodi Prcsbyterium : fiue
adiftospresbytcros non fpectare quaeinEpi-
fcopis (Epifcopos autcm vis eoldem prorfus
eife atque Presbyteros ) Apoftolus requirit,
Tit.L9.Eg0 verb primumomnmm dico Apo-
ftolum ibi non defcribcrc donaquibus prar-
ditos
EVANGELII GRADIBVS. 59 «
ditos cffe omnes quibufuis facris muneribus - fungentes decuit,nec etiam vitia,a quibus illos alicnos eile pporteat, fed de prscipuis dua- busfiin&ionib.mEcclefiaperpemis& necef- fariisPaftorumvidelicet &Do6torum agcre: ilcut i.Tim.3. pleniorem hac de re tractatio- heiti inftituens,funcl:ioncs illas perpetuas & hecefiarias ad duas numero reuocauit,ad Epi- fcopatumnempe& Diacpnatum, illo nomi- ne tum paftores tum Doctorcs intelligens.
Deinde cur non hxc quoque ad Prefbyte- tos jcv€c/>v»'QU fuo modo referatur , vtpote quos a Tito iubeat oppidatim conftitui ? Nam in -his queque Prcsbyteris gubernatoribus quis negct requiri vt & ipfi ftnt tcnaces fidelis illius lermonis qui ad do&rinam facit,vt poflint ex- hortari doftrinafana , & contradicentcs con- uincere? quantum quidem iftud adEccleftafti- cas cenfuras recte vna cum Paftoribus exer- cendas attinet. Nam in hoc etiam munere ne- monefcitnontantum in moribus peccantes, fedctiamvclmaxime indo&rinaerrantes in- i crepari, redargui , & ad refipifcentiam adduci oportere. Quodfimeritb conquereris homi- nesadhocmunusineptosdeligi velin Belgio tuo velalibiconfueuiire, an propterea femel abolenda res ifta, ac non potius id in quo pec- catur corrigendum ? Itaquepro eo qubd tam cofidentertotum iftorum Prcfbyterorum ge- nusindefinite vt ad docendum incptum con~
:<$© DE MINISTRORVM
demnas, videneexiftisineptis nondefmtqui te potiusfl non vt calumniantem , faltem vt; pammlogice colligcntem rcdarguant. Nec e- nim quifquis ad Concionatoris velDo&oris fun&ionem aptus non eft, propterea fuerit ad cenfuram morum & aiias Ecclefiaftici regimi- nis partes cum aliis obeundas incptus. Co gor autemhicegononnihiladiicere , abs te qui- dem vtmodeftiorepraeteritum , abaltero au- tem illo adueriario conuitiatore tam fatpe in- culcatum. Huius enim Presbyterij hoftescon- queri vidco , qubd adhibeantur plebcij , vilcs, lixisdenique& calonibusnon diflimiles. Hx funt enim quorundam hypcrbola^ , a qnibus haud fatis fcio an rei vcritas iltud extorferit,ac non potius velferuilisadulatio, vel magnifica defcipfisopinio. Vtcunqueverbres ifta fefe. habeat , haocndam quidcm ego quoq.ie facri miniftcrij ratione eo vfque arbitror , vt, quo- ad eius fieri poteft, vitentur quaeciinque illius defpicicndi occafionem prasbitura videantur, quodpraeftarcdifricilenonefl in iis Ecclefiis quae Chriftiano fruuntur Magiftratu. Sic per Dei eratiam inhac ciuitate Gcneuenft Senio- resilliexipfo x x v ,l x,& c c virorumor- dine,confcio & affentiente populo, quotannis velnoui deliguntur,vel veteres confirmantur. Sic paftim in aliis Chriftianis liberis Eccle- fiis, pro loei ratione-, non diflimilis dele&us obfematur. Sed quid iis Ecdefiis facias , in
qui-
EVANGELII G R A D I B V S. 6$
quibus plerique onerofum iilud huius fun« £tionis onus , & contumacium odiis , (quales Fere funt locupletiores,) obnoxium , vel plane detrectant, vel timide adminiftrant? Et inifto- rum numero quibus vfque adeo funt viles Se- niores ex plebe delecti, vtinamnulli fintqui neque reprehenfores , neque reprehenfiones ferant, iis profe&o non prorfus diflimiles, qui deipfo Chrifto dictitabant, Nonne eft ifte fa- berfabrifjlius? Mar.6 $. Itern,num quifpiam ex Principibus aut Pharifaeis credit in eum? Atqui non quibus veftibus, fed quibus Sp.San £tidonisfplendeant qui ad facras functiones adhibentur,quaerere nos iubet Apoftolus.Nec veterem iiiam veram Ecclefiam puduitapif- catoribus & tabernaculorum confectoribus doceri,ac etiam quu opus fuit increpari. Ifto- rum autem moroforum hominum delicias, fratresmon eft quod moremur. Natus enim eft; &agnitusavilibus paftoribus Dominusapud. Bethlehemae prsfepe: contra vero in Caiaphae palatio a magnificis facerdotibus damnatus. l&x ver6 voces cuiufmodi tandem funtqui- bus nonnullos vtinon pi\d.et}SemorHmifiorHm arbitrio cunflageri in Ecclefia? quod abfit vt ve- re dicatur. Eilet enim hae c non potcftas fancta &legitima,fedintolerabilis tyrannis. Etfi igi- Aur vbi Magiftratus au&oritate vti non pote# Ecclefia,non pauca in Confiftoriis dece:cnun- tur &; geruntiu?, qu# alioquivel nonaitinpe-
0. D E M I N I S T R O R Y M
rent,velnondefinirentPaftorcs &; Scniorcs* Hullatamen id fitvelminimo ciuilis iurifdi- ctionis pranudicio,Apoftolo fic ctiam Corin- thiis fuadcnte, vt luas ciuilcs controucrfias, a- lioqui in foro agitandas , dccidcrent : & , nc in iis quidem qiuc mere ftult Ecclefiaftica, cx- ccdcre vere Ecclefiaftici ordinis fines dc li- mitcs potcft mihiftrorum & Seniorum coii- fcffus.
Ad nouitatem venio.,quam accufationcm tantopcie a vcro abefie dicimiis , vt contraaf- firmcmus hunc ordincm fuiffe diuinitus & veteri populo pnrfcriptum, <k in Eccleiia tum vetcretum Chriftiana Apoftolicapuraobfcr- uacum. Nam adfynagogam quidcm quod at- tinet , tu ipfc agnofcis , &: quidem re&c, fuilfe in concciui Sacerddtum adhibitos qui Sacer- dotes non erant, lcd Iudaici populi Magiifa^r tus. Sed eiufhiodt(inc[uis) nullifiterunt Apojlolo- rwm temporibusyVtpcre yutbiiA nonmdli fuermt ca- pitales hofles . Accipio quod merito concedis: <k dequo conftat tum ex Mole, tuin lofaphiti hiftoria, &c A&.4 i.Cv 5. Sed hinc riego confe- qui quod tu ais , ncmpe nulios vel in Ecclefia Hierofolymitana, vel in aliisEcclefiis confti- tutos fuiife Prefbyteros, qui Concionatorcs velDoctorcs non cflcnt. Locuscnim ille Act. lo. nihil tale probat , iicut paulo antc oftcndi, &c nominatimlcrcm.19 i. Seniorcscxpopulo 4uib. noftros fuccefiiifc dicimus, a Senioribus
cx
EVAKGELII UADIBVS. 6j
ex Sacerdotibus diflinguuntur . Et propterea manifefte Paulus i.Cor.12.28. Ku£«pwV«c ab aliis facris functionibus difcernit. Hunc autcm lo- cum quum ilc eludis vt Apofiolum dicas non de gubernatoribus aliqmbm qui pafiores & doBores non effent^fed de ipfo dono gubernandi dijferere9 nihil agis. Dona enim illa antea enLimerauerat verf.8.&r £.ac deinceps. Hoc aLitem verf.28. de iplius Chrifti in Ecclelia mebris , &: eorCi fun- dtionibus manifefte loquitur . Alios enirn , in- quit } Deus conftuuit m Ecclefia^ prirnum Apoftc^ los, deinde Prophetasjeruo Dotloresideinde Pote* fiates,deinde Donafanationu\ Opitulationes, Gu- bernationeS) Genera hnguarum. Ha^caute poite- rmspofita abftracte, vt Grammatici loquun-- tur, nomina, nili concrete accipias, pro perfo- nis ipiis ea dona in Eccleiia excrcentibus:id efl Poteftatcs , pro iis qLiibus iniignis illafpecia- lium miraculorLim edcndorum jrotcitas erat ad Ecelcfias ardiricationcm data: donum Sana- tionum , pro iis qui per impofitione manLium a:grotos ianabant : Gubernationcs,pro GLiber- natoribus Prefbyteris quos Paulus Rom. 12.&. a caeteris functionibus dilerte diftinctos vocat «yjoli >* fjSjj^c: Opitulationcs pro Diaconis:Do~ na linguarum , pro iis qni variis linguis in Eccleha loquebantLir : Paulus eadem temere incLiicarit,^c h^y^a!^ cluu ipfisdoriisper- miicuerit. Sed ncc iftud quidem quicquam ad rem facit, quod poftea hoc loco fubiicis de
6$ DE MINISTRORVM
Chriftiano Magiftratu , ejui k Synodis & Conci- liis Epifcoporum Ecdefix, excludi iure non magis pofiint , qukm olim ludaicipopuli Magiflratns a Sacerdotum conci/io.
In hoc enim argumento multiplici diftin- ctione opus eft,ne,vel Cxfari quae Dei funt, & ipiiusEcclefiacpropria tribuantur : vel ab Ec- clefiae miniftris, qua? Caefaris elTe Dcus voluit, vfurpentur : qua de re alius crit dicendi locus. Hoc autem de quo hic agimus ordinarium quiddam eft , & pene quotidianum in fmgulis Eccleiiis. Synodorum autcm & conuentuum indi(5titiorum alia eft rario. Sed duo funt qnae concoquere norinulli non poifunt. Vnu qubd exlaicis,quos vocant,ifti prcfbvteri deligan- tuf.: alterumqubdannuum iit corum munus, Ad prius illud quod attinct,primiim hic quar- ro vnde igitur iftos diligcndos putcnt, fi non ex iis quos laicos appellat. Ex Cle r<?,inquiunt, yuem poflea definiunt Ecclefiafiicorptm coetum. Quafi fcilicet reliquus populiis Ecclefiae no-. mine non comprehendatur. Mirum aute non eft iftos Diotrophcs Eccleiix nomcn aufos fi- bi fuiile vindicare, quiipfam Ecclehae comu- nem auc-toritatcm , per facrilegam audaciam ad fe transferrc non erubuerunt . Vtinam verb quod optabat olim Moies, Num.11.29. omncs exiiirlma etiam plebcpoftent propheta.re , & is eifet inEccleiiis do&orum diuinitus homi- mim numerus qui olim fuit Corinth. 1. Cor.
14.
EVANGELII GRADIBVS* <^
j4.Sedvtnucres furicper hominu negligentia licut olim in populoL>ei i.Sam.3.i.quem iftum inEcclefiisreformatis Clerum nunc effe defi- niemus ? num aliquam eorum turbam, qui ex Papifticiillius Cieri , ac pra^fertim ex Sacrifi- culorum , quos falfo nomine Presbyteros ap- pellant, fentina emerferint? Nam tu quoque paulb ante noua ordinatione Papifticis Epif- copis,ad Chriftum tranfeuntibus,opus non ef- {c iixifti : qua in re quatenus & quare tibi af~ fentiri non poftim, antea refpondi , 8c nunc hoc loco refponfum velim. Ca^terum iftius n5 Papiftici,fed Chriftiani & reformati Cleri no- inine (ii quidem hoc nomine abuti placet) ego quidem non video, quinam alij ceieri poflint, quam Paftores, Dodtores Sc Diaconi, nifi quis illis adiungat ftudiofos (vt loquutur) clericos, qui Eccleiia^ ftimptibus ad facru minifteriura aluntur: quos tame nullus, vt arbitror,cenfue- rit Ecclefiaftica? iurifdictioni & cenfurae adhi- bendos . .Atqui Paftores & Do&ores funt ipfa potiftimaCoiiftorij ftue Presbyterij Ecclefia- ftici pars . Diacprtos autem , ii talis eifet facul- tatum Eccleiiafticarum adminiftratio , qualis vtinam reftitui poifet, ipfa iilius muneris diffi- eultas, aduplici,nempe Diaconatus & Pref- byteratus munere , nifi iumma vrgetct neceffi- tas,excuiaret. Superfunt ergo reliqui ex popu- lo, quos dum aPresbyteratu excludisj omnem ee.tte Presbyteratum tollis , qualem tu ipfe m
E. j,
65 D E M I N I S T R O R V .\f
vetere populo dhrinitus conftitutum fuiflea-
gnofcis,&: nos in EcclefiaChriftianarcftitui
cupimus. Eft cnim hxc diuina ordinatio,quam
abrogarc fuit ncfas : <k fic quoquc prudentifli-
me, tum olimfubSaccrdotio LeuiticoScnio-
rcs populi Saccrdotibus : tum poftea inEcclc-
iia Chriftiana,aetate& prndentiagraues homi-
ncs Paftoribus in Ecclcfiaftica iurifdictione
adiun&ifuntcxreliquo Ecclefiarccetu : nc fi-
cut quod totius erat Ecclefia* ambitiofi illi Sa-
ccrdotcs olim arripuerunt , iic poftea nihilo
meliore confcicnria praediri in Ecclefia Chri-
ftiana Paftores ad fe pertrahcrent. Et hoc ma-
lum tamen , fatcor , ne fie quidem , ncque fub
Lcuitico Saccrdotio , Afmoncis diadcma Re-
giufn Pontificix thiara: adiungcntibus : neque
in Ecclciia Chnftiana , inueclo illo graduum
Hicrarchicorum impcrio , quod tadem ipfos
fiiis pcdibus Rcgcs fubiccit , caueri potuilfe.
Scd & lllud conftat,laicis quoquc, id eft priua-
tis , faclam in Synodo Niccna loquendi ev di-
foutandi facultatcm: 8c, ficut olim inludaeo-
rum fvnagoeifc Chrittus , non tantumlc^cntcs
& docentes audiuit, vcrum ctiam lntcrroga-
nit, Luc 2. 46. &: 4.16. (extra ordincm quidcm
eubd ad aetatem attinct , at non prarter morem
A 6L 13. vcrfic 15. ) iic fuiifc in Chriftianae quo-
quc ecclefiae facrisad doccndumconuentibus
fa&itatum, apcrtc liquere potcft cx 1. Corinth,
34. modo id ordinc neret. ^cb&multb ctiam
maois 9
IVAHGELII GRADIBVS, 4%
mag is id conftat ex lis quae tu ipie poftea citas, ca.26.Sed & quondam Demetrio Alexandrino Epifcopo hunc morem reprehendenti , 'totide iftis verbis , Eufebio tefte , librb Ecclefiaftica? hiftoriae fexto^Theodiftus Cadarienfis & Ale- xander Hierofolymitanus , Epifcopi fpectati & pra^ftantes , refpondertmt , vt pluribu» refert Nicephorus lib. 5. cap. 14. vbi repe^ riunturidonei homtnes y cjui dotlnna fua prodeffe fratnbus pofiint ,fifantlorum Eptfcoporum iuffu & perrmfitone per cthortattones ad populum verba, faciant^id ojfendtctdo rikn efiificutt apud Larandos Euelpis A Ngonejtonif Paulmus a Celfiy Synnada 'Theodoras ab Attuofa beatu illkfratribns muita- ti fecerunt. Verifirmh auiem efi in aliis quotjtte iocis idemfa&itatum. lllud tamcn verum eft3a- liud effe inuitatum intcrdum fn facro ccetu lo- qui , quam ad ordinariam facram fun&ioneni iurifdicfcionis Paftoribus adiungi. Sed viciffim plus eft docere & exhortari pQpulumpublice quam in cenlnra morum in paftorum coetu fententiae dicendar ius ad tempus habere. Sed? inquis , in arbttriofenji Chnflt non efr afemel fu- fcepto minifleno fefe temere ^dfrf^^Efto.Neque verb temerenoftri Presbytcri , velipiifeie de- ponuntjvel deponuntur. Immb iummo ftudio fetiftentiir qui iidem iuam Sc diligentiarn in fuo Pxcsbyteratu probarurit. Quod autem cer- tum illis fpatium vel annuum vel lonp.ius* CCniiftorialibus legibus prarferibitur , pafdui.
E. fra
68 DE MINISTRORVM
idcirco fi:,qubd plcriquc alioqui munusiftud vitrb,vt nunc funt tcmpora,fint recuj(aturi:de* inde qubd,quauis legitimc, & ita vt oportuit, dcledfcos, cxpericntiapoftea interdum teftctur cxpedirc mutari : quod alioqui abfquc ipio- rum exiftimationis detrimcnto aliter ficri non poifct. Ad harc & illud acccdit,qubd Ecclefiae ad Ecclcfiafticam tyrannidcm vitandam ma- xime intereft , vt aliqui etiam cx populo no- rint quid in Confiftoriis & Ecclefiaftica iurif- di dione geratur,& quam recte leges dc iis rc- bus pofita.' obierucntur: iicut olimRomae co- hibenda? fenatoriae potcftati cautum crat, vt Tribuniquoqueplebis Scnatui intcreiTcnt,7fc: Senatufconfultis intcrccdcndi ius haberent. Quodigitur nobis cx Tcrtulliano quail innoa fcriptumobiicis,calumnianon carct. Ncce- nim Saccrdotalia muncra , id eft , Paftorum propria Prefbytcris committimus : ncc tcme- raria? funtprefbyterorumapud nosordinatio- ncsmcqueleues, inconftates,autncophyti, aut huic fcculo iic obftri&i vt Ecclefia* fuam ope- ram commode prxftarc ncqucant , multb mi- nus Apoftarar,fcd,quoad cius rieri poteft,cx A- poftolica norma idonei iudicati deliguntur, niii iicubi contra leges peccatur.
AD
EVANGELII GRADIBVS. 6$
AD CAPVT XII. Interfretatio loci Ambrofiani.
M b R o s i v s fcribes in hiic
Pauli locu^i.Tim.5.1. Seniorem
ne increpaueris , fed exhortare
vt patre, Propter hononficemiam
&tatis (inquit) maion natu dicit
jipoflolus cum mafuetudine adbonum opm prouo-
candum,vtfaciliusfufctpiat adrnomttonem. Potesl
cnim vereri ne comonitm^posiea corriptatur , quod
turpe eflfeniori. Narn apud ornnes vtique gentes
honorabilis efifenecimwnde &fynagoga,& posiea
£cclefiaxSentores habuitfine cjuorum ccnfiho Ni«
K i l agebatur in Ecclefia : auod qua neghgemia
cbfiluenty nefcio, nififorte Do&orum defidia , aut
maoisfiiperbiaydumfili volunt aliquid videri. Ad
hoc verb teftimonium,quo amrmamus liquc-
re noftrum ilhid Presbyterium a Paftoribus,
quatenus paftores funt, diuerfum , tum diui-
nitus fuifTe in.Ecclefia conftitutum, ficut in fyj
nagoga-.tum paftorum,velnegligentia, vel fu-
perbia defiine,quid tu refpondes ? Hor,inquis,
prorfiu ahenum esl ab hacqmflione. Loquitur e~
nirn Ambrofius de Senioribus dtate non of/jcio.Re-
fponiumprofeclo valde confidens : ied qiiam
nrmum? Quis enim non videt Ambrofium,
priorc quidem huius expofirionis parte , PauM
B. ni.
7P X> I MINISTHORVM
contextum cxplicare,qui ccrte hic agit dc #ta- te non de dignitate, vt recte quoquc obfcruat Chryioftomus: fcd poftca progreimm dc Pref- byterorum ofncio diftcrcrc , oblata fibi cx no- minc Prcfbytcri occafione, cv qubd non fa~ cile iuniores ad hoc munus ddigcrcntur? Noneftigitur profccto tcftimonium iftud a- licnumabhac quaftione quae internosagita- tura icd tua potiits exccptio mera eft tcrgiucr- iatio. Itaque hoc ipfum atepoftcavcritas cx- torht. Egonon+iuerfor^ inquis,// c/uis Seniores re- rttm peruos tn conjihum rerum Ecclefiafiicarurn ndmittat , quemadmodum vetus finagoga facere corifuevterat. Sed Ambrofius eos non <zcjuiparat cum presbyteris vocatione cjuos habebat , & cjmbufcum Ecclefiarn /vlediolanenfem regebat\& nihil ninus cogitauit cjukrn tud.icare mimfirorum aHcjuem or- dinemab Apnfi-Hs vfiitutum interuffe. Scd quid fi contraria omnia. cx verbo Dei <3c his ipfis Ambro(ij verbis euiucantur? Adrnittebat, in- quis yfynagoga iflmfmodi Semoyes. Quafi videli- cet non nccefiltate,fed vltrb id facerct,ck quo- ties ipfi liberet. At contra conftat cx Mofe di- uinitus conftitutum hiiffc huncccetum,aIota- pnato reftitiitum 2.Patalip.io.Ncquc hoc reti- cuit Ambrolius , diferte lvgnificans hunc ordi- nem a fynagoga fluxifle , eiufdem profeclo Spiritus diuini prsccpto & mandato. Deinde »e quis Seniorcs iftos tantum quoties Paftori- basiibuilfet , &ingrauibus duntaxat caufis
ali-
IVANGILII GRADIBVS, 7I
aliquibus accerfttos & admiiros fiiifle exifti- met. A flH.Jf. L, inquitjfme horum confilio ageba^ tur\ Vbi ? In Ecclefia, inquit, id eft in Ecclefia- ftico confeiiii , Ne quis dcnique iftud confue- tudine quadam , non diuinitus fachim, crede- ret facile poftea, ^nullo magnocumEcclefiaj detrimenro feniim concidiife: non dubitat eos quorum id culpa accidiiret , duorum grauiili- moruminEccleiia criminum accufarc , deii- diasvidelicet,vel potitisiuperbia?. Ethicerte funt fontes ex quibus tota haec d-rafya. emana- uit. ^Edituos autem quos commemoras, mini- ftrorum genus mihi quidem penitus incom- pcrtum, libens omitto.Tantum dico,arbitrari me quum Anglicanarum Ecclefiarum refor- matio a magnis illis & aetcrna mcmoria di- gnis hominibus inftituerctur , minime iliis propoiitum fuifte pofitos ab Apoftolis Eccle- iiaftica? difciplinas terminos, nouis fubftituris functionibus & ordinibus amouerc, quos po- tius reftitutos voiuerunt : fed quid tunc heri poiEet, pro fua prudentia fpedtaife. Vtautcm ad te redeam , beue eft qubd petulans quorun- dam ingenium minime fequutus , Ecclefias illas reformatas non accufas iimiii quodam genere Seniorum vtentes,quos Ambroiius,in- quis,videtur deiideraife: (ed in^eo falleris qubd prudentia tantum quadam illos introdu&os Fuiife arbitraris : nempe qubd mali in ordinem aliter cogi non poirc viderentur, nih ex totius
E. iiij.
71 *>E MINISTRORVM
Eicclcfise corporc pij nonnulli Kamincs Pafto- rum confeflui , in cxcrcenda Ecclefiaftica iu- rifdictione adiungcrentnr. Nam contra non introdudos illos a nobis iu Ecclefiam , fed poft longum exilium iniquiftimuminEccle- iiam reductos fuiirc arbitramur. Et curhos, obfccro,non ccnfuerimus in eorumnumcro fuiirc,qui Act.14.23. dicunturaPaulo & Bar- naba nominatim in Afia conftituti ,&c a Tito. in Creta ? & qui alibi in Eccleiia Hierofolymi- tana Apoftolis <5c reliquae multitudini accen- fentur ? quos denique Apoftolus Rom.u. verf. S.aPaftoribus & Doctoribus,fic proprie vo- catis,diftincl:os,^e'/rtf^m*c,ck 1. Cor.12.28. av- ^vvKF&tc, appellat?
17^ CAP. XIII.
Expojrtio loci Paulmi, 1 , Tim.$. \ J.gui* fit laborarc vtrbo & doffrina.
Postolvs i.Tim.5.17. Quibene w&fmtt Presbyteri, inquit , dupiici honore dignt habentor, maxime cmi laborant in fcrmone ( nimirum concionantes Paftores) & in do~ ffrina 3 nempc DoCtores.Ex his autem Pauli vcrbis,veftigiis ifraelitics politiae infiftentis,a qiu Ecclefiafticum noftnuw triwtfeiQV au&ore
Chri-
IVANGEIII GRADIBVS. 73
Chrifto defluxit5Matth.18.17. manifefte colligi dicimus alios tum fuiiie in Eccleiia Presbyte- ros a Paftoiibus Sc Doctonbus , ac multb ma- gis ab Apoftolis , Euangeliftis & Prophetis proprielkappellatis diftinctos:ficut videlicet Seniores expopulo, aSenioribus exfacerdoti- bus, in eodempresbyterio diftin£te coniide- baut,Ierem. 19. 1. At vos contra excipitis Pau- lum vfum eife verbo zotticlv , quo non vulgaris fedmoleftus&dihicilisiabor iignificatur, vt hic fit Pauli fenfus,£^0 Fresbytenplures &gra- uiores molesiias infito mitnere perferuru\eo maiore honore dignos cerferi.Nec ego verb inricior hanc verbi zotticlv notationcm,de qua probandami- nim£ fuit tibi laborandum: fed hoc miror a vobis non animaduerti , ii vera eifet veftra ex- poiitio, id eft,ii Presbyteri omnes , de quibus loquitur Apoftolus, verfatiftiiifent in fermo- ne & dodtrina, non oportuiiTe addi Lv Xoyw ^J (htPxe-Kctxiet, poft kotmvtzc, ,ied vel omittipo- tuiife, vel iubiici verbo zzXtoc, ^ag-uc , hoc vi- delicetordine, Qui bene pr&funt Presbyteri in fermone & dotlrina>dup/ici honore dignihabentor, maxime qui oraniores curas fujfinent . Contra verbquis non videt Apoftolum verbo «syo/- s-««9j , generaliore praspoiito , duas iftius (®f>o- s-deicte, diuerfas fpecies , a tertia quapiam , ad Presbyteratum quoque pertinente diftincias,- fubieciife, illi tertias anteponendas ? Nam rur- £is nifi Xoycv a M&TKtthlcf, diftinguas, fuperflua
74 DE MINISTROH.VM.
duplicata voce vfus fuerit Apoftolus,a quo vi- tio iudiciofiffimus hic fcriptor procul abcft, alibi quoque Ji^eto-KA^ictv a fza%tJiA»<re* vtRom. I2.7.&8. Sc^oycv <ro<pi<tc;, a *©*&> yveoTtot. 1. Cor. 12.8. itidcmqucXoV0»' ckyvuotv. i.Cor.1.5. id cft Paflorcs a Do&oribus difccrnens : quae hu- ius loci interprctatio tam mihi quidem vi- dctur fimplcx ac gcnuina , vt illi rcfiftcre (quod iine cuiufquam contumelia dictum ht) « 'j0ot{TWotc cfTc potius quam fani iudicij exifti- mcm.
o/23 CAPVT XIIIL
Vbi contendit Sarauia ordinem illum efje di-
uinum quifuperiores Presbytcris con-
flituit Epifcopos\& humanum,
vbi omnes Presbyteri Pa-
floresfunt tquales.
Ic nobis duo impingis , vnum cjuod dnos tanium mwi/trorumgra- dtu ab Apojlolii rehftos Ecclefit dicamus , Paftorum videlicet cjr teMg,Doft»rum : alterum quad fiib- lato P 'aftorum difirimine , & reieftagubernationis 'Vetere ratione , aliud regimmts cjr Presbyteru no~ uwngemuiMroduxerimustfHod magnafiducia dt- ninum efifie afieramus. Iftis autem duobus «vr/pa-
XVAWGELII GRADIBVS. 75
^tit duo tucris : nempe relitia Ecclefie ah Apo- fiolisvfcjne ad confummationem feculorum Apo- ftolicam aucloritatem : alterum^ Epifcopalemgra- dumtfualisfnit Tttt, & Timotheifupra Paftores, ejfe Apcfiolic^ acprctnde diuwa irftitutionisX)z illa vero Apoftolica aucloritate *fdvrt a Chri- fto inftituta,ordinem tuae difputationis fequu- ti fecando demumloco agemus,& a pofterio- retecum incipicmus.Sic ergo colligis, Perma- nere debet regiminis forrna qua ab ipfo Domino fuit inftituta, & ab Apcftolis tradita. ltla vero habuit rtferiores grfupenores Paftores. Ergo idin Eccle- fia Chnfti retinendiun efi. Nos verb totum huiiis tui argumenti fundamentu tibi cocedimus, cv hac ipfa collectione Hierarchicos gradus, tum eos qui iiint humanitus excogitati vt foenum& paleam,quam nucdies Domini retegit,merito a nobis repudiatos cflc dicimus: tum illos vere Satanicos , in quos ilii humani degencramnt, dcteftamur. Supcreft crgoadailumptione tua probanda,qu# eft tui totius argumenti k€avo~ f^oovjprimiim vt Apoftoloru fupra Euangeli- ftas,quos tu mauis Epifcopos vocare:& horum Euangeliftarum fupra Paftores fuae peculiari Eccleiis addictos , &: uipraDoc~tores cminen- tiorem gradum, ( quern minime negamus ad conftituendamEccleliamfuiire a Chrifto or- dinatum) ir\ Ecclefia Chriftiana iam conftitu- tu perdLiralle doceas: deinde vfhiic ctiam gra- dum intcr ivios Faftores & Dodrores fuifte
j6 Vt MINISTRORVM
eonftitutuni : fmePaftori & Doctori cuipiam fuprafuosnoniamfimpliciter collcgas/cd in- feriorc gradu collocatos , Apoftolica traditio- ne poteftatcm attributam oftendas: quod fi fc-> ceris, manus dabo. Sin minus^rogo vt vcritati cederc non graueris.
Sed alterum etiamiftudpoftea torqucs, in nos argumentum: <ts£cjualitas mimfteripwn im- fediuit in&quahtatem in gubernaticnefub vetere teftamento. Ergo non maois hoc hodie vncjuurn eft. zuamfuitohm. Antecedens autem fic explicas. Jnvetere teftamcnto vnum fmtSacerdotmm & <z- ejnale cmmbiu ficerdotibus : tamen m regimine Aiuerfi fnere S acerdotumgrddus , & in Sacerdotij ■pari dignitate , imffaresfiterunt regirnims honores» Sed (y Leutta Leuit£paruit.Qutd obftat tgiturquQ rnintts mimfier Euangelij mimilro, & Pattor Pa- ftoripareat? Refpondco non fuilfe aequale, ne- que Sacerdotum ncque Leuitarum inter fe mi- nifterium. Fucrunt cnim aliae <Sc eminentiores iummi Sacerdotis, quam aliorum infra ipfum, partes,vt cui foli Sacrarium ingredi liceret,vt Iefii Chrifti Ecclefiae fue capitis vmci typo.Sed & Leuitarum aiij primum quidcm in taber- naculo , ac dcmii in tcmplo cultui diuino ier- uicbant (ub Sacerdotibus , iique in iuos diuer- fos ordincs diftriburi : alij verb pcr varias rc- gioncs difpcrii,partim facra in Synagogis,par- tim ciuilia in^ortis cum Senioribus populi fra&abant. Sicin Ecclcfta illa prima & vere
Apo-
EVAHGELII GRADIBVS, Jf
Apoftoiica , Apoftolos fub vno sterno Ponti- fice Chrifto , fupra reliquum iacrum minifte- riumconftitiitGsfiiiirejpleniflTima cum audfco- ritate,& abundantia San&i Sp. agnofcimus , & quidem iingulos , vt vmci illius fummi Sa- cerdotis in folidum vicarios , platandis & fun- dadisEcclefiisin vniuerfo terraru orbe deiti- natos.Iftis autem adiuctosmo illos feptuaginta falfb creditos ad fecundarium quendam Apo- ftolatum dfj.Um a Chrifto vocatos , fed ab A- poftolis ad rigandas Ecclefias a fe platatas mif- fos,& proptereaEuangeliftas vocatos,fatemur velutirecundarios quofdam Apoftolos, Pafto- rum oppidatim conftituendorum,ordinis de- nique iacrorum in Eccleilis ad quas mifli fue- runt inftituedi ius & poteftate habuilTc: idque tantiiperdum ab Apoftolisreuocarenttir,(icut paflim ex Apoftoiicis Actis <$c Epiftolis liquet. Paftores denique fuis peculjaribus Ecclefiis praefecfcosjgradu tumfupra Diaconos, tum fu- pra (iium gregem eminere, quis , niii pertina- ciflimus,inncietur?Adiundos autemillis fuif- (e ex ipfo populi ccetu Prefbyteros,iicpro- prievocatos, Iperamusanobis fuiiTe firmifli- mis argumentis demonftratum. Fuerint igjxut iili omnes , nempe Apoftoli, Euangelifta^ Sc Paftores noui teftamenti, Spirituales Sacerdo- tes conitituti. Apoftoli quidem plantandis, E- uangelifta? verb rigandis Ecciefiis deftinati3 i- deoque tcmporaria functione defuncti. Pafto-
75 D E MINISTRORVM
rcs denique & Docr.orcs, quafi fartis te6tis co - tcrtiandis Ecclcfiis ad confummationcm vfquc fcculorum prxpofiti.Ncc enimperpctua plan- tatione aut rigatione (quod opusfelicitcrilH obicrunt) fcd corumquae redte plantara& ri~ garafucrutpcrpctuacouferuatione opus fiiiti clt, & crit, minime omiifa ruinarum vbi & quoties opus cffc inffcauratione. Hactcnus igi- turLeuitici Sicerdorij& Euangeliciminiffcc- rij collatio procedit,& inter has fundtioncs ac proindcpcrionas illis fungcntcs eftgradusc- mincntia. Scd offccnde nobis , fi potcs, fub ve- tere quidcm teftamcnto inter ipfos tacerdo- tcs pari ficerdotio fungcntcs : intcr Leuitas facrificiis fubferuiehtes : inter mnitores , intcr cantores, & alioscofum ordines:iuEcclcfia vcro ApoffcolicainteripfosApoftolos,intcrE- uangcliftas,intcr prophctas,inter Dodtoresiin- ter ccrtx fiue rcgiohis , fiuc ciuitatis patfcores, aliqucm cxtitiflc cxtcris fuis collegis graclu & impcrio luperiorcm. Hunc , iriquam', intef parcs & vno ac codem muhere fungeiltes gra- dnm , oftende nobis,fi potcs. Oruincm cnim in iilis caetibus diligcntiffime fuiffc feruatunij acvtvnus quiipiam qtii maxime idoheus vi- fus cffct, aiiis prVeflet, cxtum agcret, fcn- tcntias rogaret, actioncm deniquc totam 1116- dcraretur,fed iine imperio,& vila aliter quam ex communi confcnluquicquam gcrcndi po- ttffcatejabfit vt negemus. Scd quis tiim ordo.
iiic
EVANGELII GRADIBVS. JA
ilie fucrit poftea viderimus.
AD CAPVT XV,
Jn quo contendii Sarauia eminentiorem atir
cioritatem interEcclefiarum PaBores>
nulla lege Seruatom anti-
qu&tam.
ERY AT OR Msler ( inquis)
fnperioritatt illa inter veteresSa-
- cerdotes conslituta, nullapofiea le-
Jge interPaslores antiquauit^fedea potius fiabilmit cjuando in prirna mimsierij Euangeltci ordinatione fiperiores( nem- pe Apoftolos) & infemres ( nempe (eptuaginta difcipulos) ordmauit. Acqui falfiiTiimim cft &c prorfus commentitium quod toties inculcas* de ifta feptuaginta difcipulorum poft Chrifti in cados afcenfuiTi Apoftolis fubordinatorum miiTione : quam, ii qua? extitiftet, Eiiangeliftas non magis quarn Apoftolicam vocationem pra^termifiiTent,ficut fepeiam antea oftendi. Demdefacishic profccto quod Sophiibe fo- lent , mutato quafftionis genere. Nec enim* quodfarpe cogor iterare , dc funcrionum inter ie comparatarum gradu inter nos controucr- titur, vt qui Apoftolos Euangelifiis > <S: Euan-
8o D E MINISTRORVM
2;eliftas Paftoribus , & Paftorcs Diaconis trra- du fuperiores conftitutos dininitns fuiile mi- nime ncgcmus. Scd hocquaerimus,An diuini- tusaliquisinter Apoftolos fupcrior fuis Coa- poftolis,ideft, vtpoftealoqui cceptumcft iti Ecclefia, Archiapoftolus:& intcr Euangeliftas ab Apoftolis ordinatos Archieuangeiifta : in- tcr Paftorcs dcniquc , propric fic appcllatos, 6c oppidatim conftitutos ap%i7roiy.luj fucrit, qua- lis eft quem tueris Dominationis Epifcopa- lis gradus. Nam hi funt demum dominationis gradus,quos & humanitus initio inuentos-, & icnfim in tyrannidem, primum quidem Epif- copalcm , dcinde Archicpifcopalem , tcrtib Patriarchalem, ac tandem vhiucrfalcm Pieu- dapoftolicam & Antichriftianam cuafiile di- cimus.
Quoniam vcrb omnem iftam Dominatio- ncm ctiam Spiritualcm (fic cnimingcnue iftos gradus appeilarcpotiusoportuit, qnam ambi- guis Auctoritatis?Potcftatis & Dignitatis vo- cibus occultarc) vnius Chrifti regis aeterni d- KGivcovnTux; propriam eifc , acproindc diuinitus non tantum non ordinatam , (cd ctiam diierte prohibitamcile Ecclcfiafticisminiftris omni- bus, contcndimus,cx Ghrifti verbis, Matth.20. 2.5. Mafc. 10. 42. Luc.22.25. agedum, vidcamits quas hic exccptiones proferas. Chrifti verba hxcfimt , Luc.22.25. Regesgentnm dominantur ci*7 & qni habcnt in eas fotcflatcm ; bcnefuivo*
£ V A N S E L I I G R A D 1 B V S. fjf
cantur. Vos autem non ita eftote ,fed qui maximus eft intervos^eslo ficut qui minimus eft; & qui an~ tecedit,ficutquimimftrat. His igitur verbis ne- S2.s fublatampoteftatemgubemationis in Ecclefia qua Euangelij mmifter fetpra aiium Euangehj mi- nisirum eminet, non magis quarn ea fublata eft^ cjuam Paslorfupra commtjjum fibi gregem habetm Jtaque Seruatoris noslri rejfonfionem ad Aposro- iosreftring^ndamnonejfe^ tanquam folmmmdo ibi Chriftm vetu&it Apoftolum m C£teres Aposlolos vfurpare imperiumjed illam vis adquofms exten- di qmbus eratprafiaendh&fupra quos omnispro- hibetur tyrannis.Prohibet iguurDomtnus (inquis) non Domtnarifedmore Regum & Prmcipum aa~ fitKuewj&Viideftividominariy quod ne pnuatis qutdem iri priuatos hcet&x hxc tu quidem valde confidenter affirmas > (ed quatandem ratione? Primmm proprianotatione verborum jcagUue^t^o &: fcetTe§«cna£ esvrfuibtu non quoduts imperiu ,fsd immoderatum & tyrannicum notetur. Deinde quo~ \ wd/»(inquis) nifi Domtnus tntellexiffetin Ecclefi& I gubernatione > ahquos matores c&teris ejfefuturost > nunquam dtxtjfet , Qui maximus eftmter vosy fiai ficut minimns. Vbt emm omnesfnntfuturi pares 1 pr&cepto nthil opm eft, quo moderatio mandetur tn praeipua dtgmtate conftkuto :fed compendio dixifi- | fet Chriftm , Nemo tnter vos prirmzs , nemo maxi-* | mus aut prmceps erit.
Hic ego verb primum ex te qusero, qua ob- remquum iftafint- a tribus Euangeliftis feri-
8l DEMINISTKORVM
pta , tu vnicum Lucam tibi intcrpfctandum dclegeris. Nempe,qubdille vnus tibi vifus cft hanc tuam intcrpretationem tibi fuggcrere cx his vcrbis pctitam, Qut maximws tnter vos eft. Atqui ii Euangeliftarum vcrba intcr fe com- paraireSjficuti racicndum fuit,fallitatem hiiius tua: intcrpretationis facilc deprehediftcs.Nam pro eo quod dixit Lucas, Qmrnaximtts esl inter vos>&C)Qui antecedit iiue cjutprAcedit^ Matthanis & Marcus fcribunt , Qmcunqne voluertt inter vos magntu effe , &:, Qntvc/ttertt tntervos prirntu ejfe. Vndeconftat primumomnem domina- tioncmintcr Apoftolos a Chrifto improbari, addita rationc,quoniam (uum illud impcrium fpirituale nolit ita vt terrena rcgna in tcrris gu- bernari. Dcindc , oftendi vnde Apoftolos ha^c cogitatio fubiifFet , nempe ab ambitione & prxiudicata illafalfiflima opinionc de tcrrcno Meffia: regno:a. qua ianc tandcm prodiit tota ifta Pfeudepifcopalis Dominacio. lftud vcro vtinam iisbonis & iancfcis aliociui nonnuilis Patribus in mentem vcniifct , qui dc ilia ccrtis potius imibus circimfcribcnda laborarunt, quam dc toll, ndis cius iiiudamcntis , qua: iam tum intcr Epilcopos ia£fca fuiife Ecclciiaftica vetuftiiiima hiftoria tcftatur. bic ergo <k. a l lattha:o, cV a Marco tua prior ratio rcfcilitur. Contraverbalteratua interpretatio noi\ ma~ gis vcra vcrborum nct(&v.ve*weiv & **t*%*oix~ $HVt ex ipfo Luca rcfutatur, vt qui fimpKcibus
ver-
SYANGELII GRADIEYS. gj j
Y cfbis »«etew«f,& iJz*et*£e*v iitvfus. Ruit ioL tut vtrumque tu ^ interpretationis randamen- tum.Nec enimLucam iimplicibus iliis verbis vtentem ex Matthaeo > vel Marco , compoilto vtroque illo verbo vtentibus , fed contra Ma^ thseum & Marcam ex Luca interpretari nos oportereliquet etiamexPaulo z.Cor.i.i^. vbi hac ipfa de re, nempe de ipirituali dominatio- neloquens, iimplexitidem verbtim Kv&w&f vfurpat , nequaquam emphaiinprsepoiitionis *$ omiflums, ii quatalis ipiius vis elfet in ver- bo Jt*S&ue«*uW quo vtiair etiam Petrus i.Pet. 5'3-Qil0^ auIem vls Chrifti refponfioncm nori eifead Apoitolos tantiun referendam , hact.e- nus admitto , vt tamen ibi proprie & peculia- riter ad eos referatur a quibus fucrat Chriitus interrogatus. Quid enirn alioqui Chrifti re- iponfo foret ineptius 2 Damnatur autem vt di- xi, non dominationis alieuiasabufus, fedo- mnis dominatio , illi hrnilis quam Reges Sc Principes in fuos fubditos obtinent , in re- gnurn Chrifti ipirituale inuctta : ftue tempo- ralis ab iis qui vtrumqtie,vtipfi loquutur, gla~ dium quaii fibi diuinitus commiilum commi- nifcutur:iiueipiritualisrib iis qaiiihi iuomo- do domum Dci crdinandi, nuc gabernandi, immb eciam leecs ab \mo-iilo legiil atore r-oii- tas rcngendf atque adeo notias aiiquas coiCieii tiis fercndi, ius vlllim vfurpant. Ld enim ecrte hrOcinloco^&iilisChriili verbisaperte , nort
F. iu
< S^ D E M I N I S T R O R V M
cantum inter Apoftolos, (ed ctiam intcr Euan - geliftas , intcr Prophetas, intcr Paftores , inter Do£tores,inter Prcsbytcros deniqueiliis ad~ hmctos inhibitum fuihe demoftratur: vtquod de Prophetis , id cft inEcclefia doccntibus or- dinariis Paftoribus & Do&oribus ftatuitPau- lus, i.Cor. 14. 32. nempc Spiritm Prophetarum Prophetisfubuciy de Apoftolis quoquc & Euan- geliftis , & pccLiliariter appeliatis Prophetis, (qtUT tuncfun&iones inEcclefiavigebant) di- ctum intelligatur. Sed(inc[uis)tametfi omnes A- pofio/i einfdem ordinis & potesiatis fucrmtjamen fieri non potuit , quin illi qui inter eos rnaiora dona acceperantrfuam alij,maioris etiam quam alijfue^ rint aucloritatis : quodindicauit Apofiolm ad Ga- latas^vbi aitfe contulijfe Euangelm cum iis qui vi- debantur aliquid effe-quod identide 'repetens,figni~ fcare voluit quofdam fuifje inter Apofiolos pr&- cipu& aui~loritatis,a quibvu fe tamen qiuccjuam ac~ cepiffenegat. Enimuero fi Audtoritatis nomine dominationem vilam iiue imperandi potefta- tem, cui parere alios Apoitolos oportucrit : a- liud quicquam denique m:elb'ois, quam ordi- nem,quo fitvtattio tota ab aiiquo iic rega- tur, vt obtineat iila mutiia fan6ta conieniio omni cp/ActoTict , ttvBaS&a.) ^i^o-mfao-teiA 3 <$c <5r/>o- ff^-rc^M^iu oppofta,a tc fane penitus hac in rediiferitio . Sin autem Au&oritatis nomine aion impenum,non dominiuimied illud intel- 3 igis meiifurae donorum Dci difcrimen , quo
fit
EVANCELII «RABIBVS* §J
fit vt alicuius habeatur peculiaris in eo audie- do & expendendis quas ab eo dicuntur, ratio (qualem praefertimPetro plerunque in Apo- ftolorum ccetu , Sc lacobo fratri Domini Hie- rofolymishabitam fuiife ex hiftoria facra li- quet) in eo tibi prorfus aifentior. Sed quorium hocadillumdominationis gtadum, qaem tu propugnas , ego autem oppugno ? Denique quodtuexGal.2.6. Sc 9. profers, vbi lacobo C.ephae Sc lohani tribui videtur columnarum appellatio , miror potuiife te arbitrari fic accipiendu , quafi Paulus, alibi teftatus (e(c ni- hilo fummis Apoftolis eife inferiorem , illis a- liquam in ipfo ApoftolatuuTrepo^fo/tribuerit; aut quafi,ratione Apoftolici muneris, aliter il- lis Ecclefia quam casteris Apoftolis nitere- tur. Nec enim illosPaulus dicitfupra caeteros aliquidfuifTe,fed vifos fuiiTe Sc exiftimatos efle aliquid : nec ipfe appcllat eos columnas, fed fuiiTe exiftimatos qubd eiTent columnse : la- quens videiicet ex f uomm aduerfariorum fen- fu, qui, vt Apoftolatum Pauli deprimerent, & eam ipfam,de qua hic agimus, imparitatem inter Apoftolos ftatuerent,illos quidem didti- tabant eiTe aliquid, vt qui cum ipfo lefu Chri- fto eiTent verfati , Sc illafolenni Sp. Sancfci mif- fione die Pentecoftes ordinati : Sc rurfum Iacobum , Cepham , Sc loannem inter illos duodecim , quaiifuis etiam Coapoftolis rna- iores venditare apud firnplices illos Galatas
F. iii.
$6 T> t MIHISTRORVM".
confueuerant.
Hoc igitur loco Chriflus fuorum difcipulo- rum ambitiofnm ftukitiam arguit, vt qui ter- renum fore ipfius Rcgnum fomniantes fpcra- rent fefc Principatus Sc Satrapias adcpturos. Vt autem iilis femel hanc cogitationem cxi- mcret, declarat primum rationem fui rcgni di- uerfam prorfus eflc ab huius mundi Regnis. Pofitam cnim hac eiTe in opum &arbitrarij in fubditos homines imperijfplendorc. Suaaute regnandi rationcm contra in co poiitamelfc, vt qui aliis prsefiint omni abicdta tcrrence po- tentiae qua*rcndns cura, aliorum faluti feruiant: qua in re quo magis quifque fe demiferitjco fit inter cartcros fuos conferuos prceftantior ha- bendus. Etli igitur valeredcbet inomnibustu aliqua potcftatc publica in hoc mundoprae- ditis , tum ctiam in priuatis hominibus , quod nicaduerfus ambitioncm dicitur : tamen aliud fpeclauit Dominus.Primum enim non tantum difcrimcn,vcrum etiam,vtCanoniftae loquun- tur , incompatibilitatem inter temporalem, fi- uefccularem,dominationcm,& fpirituale fiue Ecclcfiafticam runctionem declarat , idque propolito fuiipfius , licet fpiritualis Regis , e- xertyplo. Deindc miniftris huius Regni fpi- rituaiis omncra fubditorum huius Regni Coiifcientiis imperandi • poteftatem adimit, vt qui in Regfco fpirituali non fint Reges, icd vnius iliius Regis mandatarij miniftri,
non
IVAKGELII GRADIBVS^ 87
nonadleges vllas confcientiis ferendas,fed ad eas quae iam pofita? funt promulgan Jas , inter- pretandas,applicandas ouium ipfis commifla- rum vfui:ad Sacramenta denique adminiftran- da,& iurifdic~tionem,addita quoque rebellium coercione,exercendam , fed vnici huius Leg i£- latorisacRegisnomine, &c ex prxfcriptis ab eo legibus : a quibus ne tantillum quidem vel ad dextram vel adfiniftram deflectant, Sc ita vt iit tota hxc adminiftratio fpiritualis. Hxc, in- quam , eft horum Chrifti verborum vera ex- plicatio,quatamen neque ipfas huius facri mi- nifterij ,iub eode Domino , functionesinter fe exacquantur (quid enim prohibet mediafti- numvel ceconomumferuumfub eodem hero tmiinere ) neque ordo quo vnus alterum ante- cedit:.& qui collegij aclionem moderatur , in- ter pari miniftcrio fungentes tollitur. Aliud e- nim eft primum inter fuos collegas,idque cer- tis legibus , eife , quam iis fupcriorem eiTe , Sc quidcmcumimperandiiure. Etgradus mini- fterio fungentium, eius aquo mifli funt nomi- ne, fupra eos qui Regiperfuos miniftroslo- quenti obedire tenentur, nonmodb iic non prohibentur,verum etiam ftabiiiuntur. Tu ve- rb tuo more ordinem cum gradu confundis, neque inter fun&iones inter fe comparatas, 8c eiufdem fundionis coliegas difcrimen confti- tuis: ac proinde nobis iniuriimfacis, quum Patresanobis tyranmidis accufr.ri cominini-
F. iiij.
'-^Vp£ tionisformam ab Aposlohs & Eua- *% v§ gehftts obferuatam & inslitutam9
p*S4*^§!* neque Scripmr£ autloritate , ne cjuc ratione , nulio deniyue Patrwn exemplo demcflrari potefl morte Aposlolomm fuijfe finitam^ quod ta- mep a nonnullis tradnur. Refpondeo aliud efle potcftatem a?dincandi domum , quam ip/ius extruche & partibus omnibus aptatas domus fpeciem Sc eihgiem.Eft autem Ecclefia Catho- licadomus Dei , cuius folum eft vniucrfus ter-
ra-
38 BF, MINISTRORVM ■
fceris, quafi funclrioncs facras inter fe exaeque-* mus,qubd ncque illis,ncquc nobis vnquam hi mentem venit.Scd hoc quidem affirmare non vercor , quod heu nimium triftis experientia iarri pridem docuit,fen(im intcr codem &: pari munerc facro fungentcs ordinemdiuinum , in gradum humanum,cv hunc gradum,ruptis ve- rorum puroru canonum vinculis, in tyrannide manifcftani, &, fi reftitutam Eccleiiam volu- mus,abolendam,cuafilfc.
^AT> C AP. xri.
In quo cotitendtt Sarauia Apoflolici regimi-
nisformam morte ^Apoflolorum &
Euangeliflarum non
defufe.
%^^??m POSrOLlCV M, inqui$£*.
fec£ '-fevyi vimenjd es~UEcclefias~lic<t guberna-
IVANGELII 6RADIBVS, 8#
rarumorbis ,&ciiius (Sp.Sancfcovbiquepra?- eunte,& vircs neceftarias fuppeditante) archi- te6ti qiiideminmndamento iaciendo fuerunt Apoftoli , adhibita modb in his, modb in iilis illius domuspartibus,prout expediebat,Euan- eeliitarum opera , in fuperficie ad culmen vf- queaedificij extruenda, Prophetis velut ipyo- cA^T^adiundis: quod etiam de reliquis in- telligitur,in quibus extraordinariailla Sp.San- cl:i.^p«V//otS viguerunt. Sicutergo extruda domoquapiam, neque archite&is , neque i- pforum operariis , in eius fundamentorum ia~ ctione , vel faperficiei extru£tione opus eft quoniamhoceffet aetum agere: fed fupereft vt extru&ae domus inilla fua forma coferuan- dae,& vbi labefactata fuerit inftaurandae , cura, fidis & idoneis adminiftratoribus committa- tunfic Apoftolorum funiatorum,Euangelifta- nimfuperftructorum, prophetarum deniqtie Sc aliorum ipyoJieoKTav mnctio & opera cum ipfisdeftit, vt quiquantamaximafide&rdili- gentia fieri poteft , aedificium fibi demanda- tum ad culmen vfque perduxerint. Huius au- tem farti tecti conferuandi curam nemini qui- dem vniuerfaliterilli architecti demandarunt: (Hoc enim eft vnius diuinae potenriae opus,) fed , Paftoribus , Dodoribus , prefbyteris, 8c Diaconis commiferunnfua cuique huius sedi- ficij parte commendata, qua in recto fuo ftatu inuentam tueretur, aliorum autem neglteen-
5>0 DE MINISTRORVM
tia vel perfidialabcfac~tata,&: fuperuacaneis vel priori rccta: ftructurae contrariis adftructio- nibus deformatam, euerfis eucrtcndis, &: rcfti- tutis reftitucndis,inftaurarct. Ncquc hic vcrb pratermittendx fiint Magiftratus parces , qua? iniftiufmodi inftaurationc, vel pr^cipuq funt: ab illorum tamen huius rcftitutionis opcra- riorum diftinctis fundtionibus difccrnenda?. Narn operariis ipfa fubftructio fpiritualis eft propria, Magiitratuum vcrb munus eft opcra- rios vbi deiunt inuenicndos legitime curarc> Sc inuentos, tum ceiTantcs vrgcre» tum fuum munusridelitcrobcuntes audtoritate iua tue- ri:perridos autem vcl mulctare, vcl faltem abi- gerc : totum deniquc opus Domini totis viri- bus promoucrc. Sic Dauid &: Salomomquam- uis ille quidem Prophetico & ipfc Spiritu pre- ditus,iftcvcrb cxtraordinariaomnis fupientiae menfura donatus , facro tamen ipfo miniftcrio abftinuerunr.fed diuinum illum cultum, 8c o- mnes cius functioncs , prout demum confulti Propheta? faciendum refpondcrunt,inftauran- dum: immb velut ab altero rcpctito principio extrucndum,ac deinceps pcr Sacerdotes &:Le- uitas exercendum curarunt. Si c Ioiaphat , E- zechias & Ioiias fefe geiferunt.Sic quoqueZo- robabcl pro fuo munerc,& Nehemias diui- nitus excitatus : adiuncto doctiiTimo illo & religiofidimo Scriba Efdra , domum Domi- »i inrcrnam potiilimuminftaurarunt. Sic no-
ftra
IVANGELII GRADIBVS. 5>I 1
ftramemoriaDominus, tam mifere rransfor- matam , profanatam , 3c pene a fundamentis fubuerfam domum niam , iicut olim Hieroio- lyma? fiue rudera , rcfpiciens , primum quidem Pfincipes , ac deinceps ciuitatum nonnulla- ru:n Magiftratus , Reges denique, quos ipfi li- buit, excitauit, Sc inter carteros , illum beatifii- ma: memoriae Regem Edouardum fextum , ac deinccps,poft interruptum in Anglia opus Do - mini, Screniflimam iilam &Ecclenarum non tantum Anglicanarum fortiilimam inftaura- tricem , verum etiam peregrinarum religioiif- fimam nutriciam Elizaberham , inftaurandaE fua* domui quaii fua ipfius manu coelitus de- mifit: qui omncs iicuti facere felicitercoepe- runt, ita porro in hoc opcre tam fan6to dies ac nocr.es vtina pergat, donec cofpicuum illud^in fuaquifque regione diuini in terris palatij de- cus reftitutum cernant . Hoc autem quifquis rite&itavtopus eft abfolutum volef.fedulb 8c iri primis in hoc oportet incumbat , in fua quifque inftaurandas huius asdificij fpiritualis parte iibi commifTa: vtquemadmodum olim, Mofes quidcm ab exemplari, quod inmonte viderat, nufpiam difcedere iuifiis eft:Sacerdo- tQs autem igncm pcrcgrinum altari Dornini inferr* prohibiti funt: fic operarii qui ad hanc rem curand.im adhikcbuntur ,cun&a $c iin- gula ad lllam amuffim /ipoftolicam perpe- tuam exiganr, ncque adlauiam, ncqueadfi-
9- DEMINISTRORYM
niftram deflectcntcs , fiue in ipfa doctrina» fiueinEcclefiaftica?. adminiftrationis ipfa , vt ita loquai\ ., elfcntia, duabuspia?cipue inrebus po/ita: nempe in ipfis perpetuis muncribus, facris , & in eorundem accurata & diftinda defcriptione , ad quam earum vfus eft refcrcn- dus . Apoftolorum verb Euangeliftarum & rrophctarum functiones qui temporarias fuif- fe nolunt , neceffc eft vt vcl ab illis opus ex- truenda?,& fuisomnibus pastibus abfolucn- da? domus Domini imperfcdum fuiife reli- <5tum ftatuant , quod fmc ipforum contumelia dici non poteft, &c ccrte falfiilimum cft: vel eb vfqucpoftea fubuerfumfuiifc illuda?diricium totum di cant , vt ad eius reftitutionera non tantiim Paftoribus , Doctoribus &: Presbyteris bonis & fidisjfcd ctia architcdtisnouis ad rur- fus hciendo. fun damenta, Euageliftis ad fuper- ftru&ioncm , Prophetia denique & aliis Sp. S. donis ad illorum operis conrirmationem fit o- pus.lllud autcm adinittere noii poifumus quia <k quod adftructuram Apoftolicam,6<:qubd ad do&rinam attinet , cum Antichrifto ftatua- musmacam cifc docfrinam Apoftolicam,fcri- pto verbo compreheniam : cui non tantum a- ypenpot traditiones vetercs meritb fuerint ad- iun£ta?, verum etiamnoua? quoque (intin dies adiicenda?. Neq; certior eritEccleiiaftica? ex-^ ternacadminiftrationis forma, cuius leges ef- fcntiales fis;ere & renVere licuerit , & liceat. I-
ftis
EVANCELIl GRADIBVS. <?j
ftis autem quid a veritateremotius dici poteft? Reftat ergo vt, quum extru&a iam domus,non extrucloribus , (ed a^dificij iam conftru&i 8c fuis omnibiispartibusabfokiti, cuftodibus dc conferuatoribus indigeat : tres ilias,nempe A- poftolorum, Euangeiiftarum, & Prophetarum illorum proprie lic appellatorum fun&iones cu illis , peracto ia fuo ab ipiis opere, dicamus deiiilfe: nec aliud ab ipforu exhac vita difceifu reliquu fuiife, quavtPaftoreSjDodoreSjPref- byteri , Diaconi, prout eft quifque illorum ia aliqua domusiilius regione coiiocaais, faftara te&am iilam tueretur. Atenim , dicet aliquis, tantum abeft, vt hoc ftt aplerifque praeftitum, vtcontrailli ipfipartim ftru&uram iibicom- miifam fubruerint , partim vaftari &c in defer- tum redicri nnt pafli. Efto. Nec enim iftud ne- gan poteit , in quamcunque partem orbis ter- rarum ocuios conuertamus . Nego tamen vllis Apoftolica, vel qualis illafuitEuangeli- ftarLLm , poteftate vel fun&ione ad huius ruinae inftaurationem opus fuiife vel eife. Hoc autem ipfr quoqiie experientia noftra memoria de- monftrauit, &, vt ipero demonftrabit : iiue in inftauratione, fiue in noua aliquarum huius a^dincij regionumexftru&ione : idqueduobus modis. Nec enim particLilaribus fuis gregibus, Paftores,cvDo&ores(hi funt enim praecipui & primarij in hac inftauratione operarij) ita funt addi&i, quin mutuo fefe coniio tum prs-
94 DE MINISTRORVM
lcntes , tum ablcntes, & vocc, &fcriptis adiu- uare, &: mutuas opcras conferre, laborantibus fuccurrcre,regnum etiam Dci vel ipfi,vel legi- timemiftis fratribus totis viribus promoucrc po(iint,ac ctiam tcncantur : quod fcdulb vcte- res bonos Patrcs factitafTc lcgimus , & adhuc quotidic ipforum fcriptis edodti expcrimur. Deinde,quotics ita fuit opus,nondcftititDo- minus ccrtos quoldam homincs,ctiam cx ipfis Bcftix luftris euocatos,alios quidem inuitatos, aliosverb (quod cx ipiorum fru&ibusappa- rct) intrinfeco afrl atu impulfos,& fpcciali qua- dam acmiriiicaSpiritus Sancti virtute dona^ tos excitarc , qui fpiritu crroris fafcinatos ex- pcrgefaccret,6c difperfis oucs colligcret,ordi- nariapoftea reftituta adminiftratione rcgeiw das,abfque covtvlla Apoftolica,velEuangc- liftarum,velProphctarum illorum poteftas & au&oritasfuentaccerfenda. Ecquis cnim ex- ccllcntiii illorii Dci feruorum, per quos Domi nus totEccleiias in orbc terrarum , <3c iupcrio- ribus aliquot icculis , & noftramcmoriahifce vidclicct annis oct.oginta,ex Beftic fiucibus & vnguibus eripuit , Apoftolicam vllam , aut E~ uangeliftarum, aut Prophcticam auctoritatern iiue poteftatem iibi vindicatiit ? Scd fcirc vis, Sarauia , quomodo poteftatem illam 6c au- ctontatem perpetuam mancrein vcra Eccle- iiavoluerit & velitDominus ? quatenus vide^ licet cx iliorum fcriptis vera tum dodfcrina , tii
Eccle-
EVAKGELII GRADIBVS. 95
Ecclefiaftica: adminiftrationis formapetenda
eft,& tum in inftaurandis domus Domini rui-
nis,tuminpromouendis eius pomasriis ad a-
muffim obferuanda : vt ne nunc quidem illi
mortui videri poftint, fed adhuc in illis fuis
fcriptis,admirabili plane bonitatis ac potentie
Dei beneficio,ad hanc vfque diem conferuatis
Ioquentes,quicqLiid ad hanc inftauratione re-
quiritur,opcrariis illiscuufifonoravoce pra?-
cipere nunc quoque videantur. Eiverb quod
diximempe pcrfedtam ab Apoftolis , Euangc-
liftisyac Prophetis iilis fuiflc domus, id eft,Ec-
clefiae Chriftiana: ibrmam , non eft cur quif-
quam opponat3quo4nimium verum eft: nern-
pe ne vnum quidem Chriftianum inhacvita
polle perfe&ein Domino ajdifi cari.Hinc enim
e/Eci videtur multb minus dici pofle Ecclefia
totam perfecte in tcrris vnquam extruclam»
quum illa non aliunde quam ex fingulis Chri-
ftianis,vt viuis lapidibus,conftct.H^c inquam,
obicdtio non eft cur qucnquam moueat. Aliud
enim eft fidcm infefc 8c in fuaipfius natirra
coniiderare , quam illam relate <5c quatemis in
his vel illis fidelibus ineft conftderare , fme, vt
vfitatius lo quar > in abftracto quam in cocrcto
fpeCtare:Sic ctiam quum domum Dei ilue Ec-
clefiam, in quam colliv i, & in qua pcrmanerc
feruandos omnes neccllceft, infefe 8c prout
eft, tum qubd ad doclrinam , tLim qubd ad ad-
miniftrarionis extcrna^ formam attinet, conft-
$6 D E MIKISTRORVM
dcramus , tam perfe£fce& omnibus fiiisparti- bus abfolute dcfcripta & rcipfa conftituta efi per Apoftolos fundatorcs & Euangcliftas fu- pcrftrudtores , vt nihil in capoflitdefidcrari. Sinvcrb hominesfpectemus quatcnus iri illa domo doccri fc(e & rcgi patiuntur , aedificatio illorum eft in continuo , vt in fcholis loquun- tur, ac~tu , nec alibi quam in futuro feculo con- fummabitur. Sic Ecclefia ipfa, etfi quatcnus fuamillamformamhabetinfefe perfcdtam Sc ad confummationcm vfquc fcculorum immo - tam,eadcm f empcr eft : tamen qu6d attinet ad vfum Sc errc£tum illius forma? in hominibus, recte a vetcribus patribus cum Luna confcrtur cuiusorbisinfefefcmpcr vnus Sc intcger eft* habito verb fplcndoris refpectii,modb crefcir, modb decrcfcit, atque adcb in interlunio in- teriiire,tcrrarumiucolis videri poteft. Summa autem omnium praeccdcntium hxc eft. Apo- ftolorum,Euangeliftarum, & Prophetarum il- lorum,fiue edendorum miraculorum fundtio- nes , qubdadpoteftatem &au£toritatem fim- dandarum & ad cxternae adminiftrationis for- mampcrdLicendarumEcclefiarum attinet, ii- CLit plantandis & conftitucndis in illa forma Ecclefiis fuerunt diuinitus ordinatae : ita abio- lutaiilius aedihcij fimdatiQne,cWuperftnidtio- niscLira illi us aedificij farti tccti conferuandi perpetLiisPaftorLim, Dodtorum, Prefbytcro- rum M&pvtiTuv > 8c Diaconorumlunftionibus
com-
EVA^GELII GRADIBVSi f% ,
commiffa in terris defiifte.
Nunc audiamus quid in contrariam partem obiicias. Caufam^inc[\xi ^aliquam afferri velirn^ curpotms regendi Ecclefiam forma , qu<e fuit fiib Aposiolis^ceffare debeat, cjuarn Euangelij pr&dica- iio , (fr Baptifmi & Coenz Domint adrmnilfratio* TJam horurn ornnium potesias , erat &(jue extraor- dinaria-i ac Ecclefix gubernatio, Jmmb verb pri- mum in eo falleris qubd a nobis cxiftimes A- poftolorum , Euangeliftarum 3c Prophetarum fiinctiones idcirco ftatui temporarias , quo- niam illi fint extraordmem,id eft^a/^V&cad eas vocati Sc introdudi. Nam ne hoc quidem in Euangeliftis per Apoftolos miilis verum eft. Neque nos ( Deo iit laus ) ita infanimus quemadmodumtuputas , vt temporariam ef- fe fun&ionem in Eccleiia Chriftiana neceiiaiib fomniemus > ad quam fit quifpiam extraor- dinem vocatus. Temporaria enim fit nec- ne aliqua functio , an verb in perpetuum , fi- ue ad confummationem vfque feculi in Ec- clefia conftituta , non ex alicuius vocatione ad illam funcfcionem , fed ex ipiius natura &c fi- ne dignofcendum eft. Fuerunt igitur Apofto- li, ad Apoftolicum, Prophetae ad propheti- cummunus extraordinem vocati,Euangeiifta- rum verb (eorum dico , quos Apoftoii mife- runt , non aut-em aliorum aVfr&; quoque vo- catorum,qualis fuit Philippus Act. 8. 4.6C $. Sc j4..&alij5Acl:. 11. 10. 8c 20.) ordinaria fuit voca-
g: ,,
0 $8 D £ MlNISTRORVM
tio,aut non faltem «V6 &'• Illorum autcm tunt Apoftolorum tum Euangeliftarum fundtiofi-. cut diuerfts duobus modis fpcCtari potelt ac dcbct, iic partim ordinaria & pcrpetua, partim cxtraordinaria 8c ad tcmpus conftituta fuiife dicipoteftac debet,quod tu attigifti quidem cap.i^.fednoniatis exprciiifti. Quatcnus cnim Apoftoli fuo ApoftolatiijCv Euangcliftx fuo o* uangelizandi munere,fundti funt docendo,Ba- ptifmum ac Ccenam Domini adminiftrando, cv Ecclcflam cum Paftonbus & Prefbyteris re~ gendo,hactcnus excrcuerunt quod pcrpetub tn Ecclefia vigere dcbet. Ad tcmpus autcm Apo- ftoli pcculiari quadam cum potcftate,c\: ex fpc- ciali mandato, Ecclcfias fundarunt x ha*c ipfa cxcrccndo ,11011 vulgaritcr, fedcum Apofto- 1 ica authoritate av%.ri^ta , & nullis finibus tcr- rarum circumfcripta : cv Spir. San<fti yayisyLafc ctun impoiitione manuum conferendo : fun- ctionum dcnique iacrarum perpctnarum in Ecclcfia \ iuni coftituendo. Sic Euagcliftae qua- tenus cum peculiari quoque auctoritate ac potcftate per Apoftolos data , ccclefias riga- runt, & iaclis ab Apoftolis fundamentis fuper- ficicm ( vt Iurilconfulti loquuntur)impoiue- runt : hactcnus illorum munus fuit prorfus temporariurn. Qiiorfum cnim,perac~taabipfis Eccfefise ftructura,Apoftolos Apoftolis,Euan- geliftasEuangcliftis fucccdere oportuitqui a- ^um agcrent ? Prophetia: verb 8c reliquorum
illo-
£YANG iLlt GRADIBVSc <$j i
iliorum y* e*trp*rtov munus fuit prorfus extra- ordinariitm &temporarium,quatcnus illa vtra- que fuit vocatio cxf:aordinaria. Sarta? autem te^be conferuanda Dei domui iidem, ante qua exvita excedereiit , conftitutis 6c ftabilitis Pa- ftorum, Do€fcorum , Prefbyterorum <Sc Diaco- norum funcrionibus , profpcxerunt , quibu£ nuill aiia poteftate nec auStoiitate opus eft. Qubd enim , vt ante dixi, fua cuique iilorum ftatio eft.attributa,ita eft accipiendum vto- mnis *&%U & ambitio vitetur. Hac autem ra- tione cedante , 8l(cic regni Dei promouendi nedum iaborantium aliarum Eccleilarum ad- muandarum occaiione orrerente % minifteiio fuo,prout res ferctjderun^i poiluntac etiam te- hentur : abfque eo vt noua eleclione velor- dinatiortc ftt opus. Quod ii non adiint ex iam electis & muiiere fuo alibi fungentibus qui hoconusptaeterca fubire poffint jquidprohi- bet Eccleiiam nouo alicubi vel inftaurando,vel fulciendo , vcl etiarn inclioando operi, non A- poftolum, non Euangeiiftam , non Proph:- tam,fcd Paftorem vel DocTroremordinare ?N6» eft ergo qubd mireris docendi , facramenta ad- mirtiftrandi , & Eccieiiam gubcrnandi audto- ritatem & formam perpetuam marimTe, vt- pote , Paftoribus > Doctoribtas , Prefoyteris ab Apoftoiis pcrfe &: Euangeiiftas prsfcriptam: ik tame horum poteftatem uvr67r,g-cv,Schis per &rbem teriarorn totum Ecciefias fundand*
G. ij.'
> lOO DE MINISTRORYM
& extruendi cum ipforum vitaceftaife.
Atenirn , inquis , Mofes & Aaronpoftfuami- fforummortem eandem gubemandi rattonem c/u* fuerantvfiposlerisreliqHerc: ita etiam Aposlolt & Eaavgehsia fitermt exemplum $ lex nobispofie- risferfeftt regiminis Ecclejiaslta.lR.nA verb con- tra nos non facit. Tantnm enim abfumus ab eo, vt Ecclefiaftici minifterij formam quam Apoftoli & Euangeliftx Paftoribus , Dodfco- ribus , Prefbyteris , Diaconis denique tradi- 1 derunt,ad finem vfque fcculorum obferuan- dam negemus , vt contra de illius non minus quam dc doArinx Apoftolicas in integrum re- ftitutione laboremus.Sed vt manferit gubcrna- tionisforma aMofe indiuino cultu Saccrdo- tibus &c Lcuitis tradita , Lcgiilatoris tamcn & conftituende tum Ecclefia? tum Reipublica; if- racliticar munus cum Mofis vita celTauit : gra- ui cum interminatione vctante Domino ali- quid ad praxeptafua pcrMpfcm traditaadii- ciautillisveltantillum dctrahi Deutcrono. 4. 2. tk 12. 52. quse propterea non innouari , icd quam diligcntiiilme cuftodiri a Magiftrati- bus & tum a Saccrdotibus , tum a Leuitis exer- ccri mandauit. Haudaliter verb Apoftolatum & Euangeliftarum illorum munus cumApo- ftolis & Euangcliftis deilitre dicimus : forma n autem cVregulam eius gubernationis Paftori- bus,Docl:oribus, ckDiaconis commiftam pcr- manere debuiiie : minime proculdubio mui-
cam
SVAtfGELII GRABIBVS. lot
tam pairuro Domino & vnico noftro sterno Legiflatore lefu Chrifto Iac. 4. 12- per os Pro- phetarum & Euangeliftarum loquuto, inexcu- iahilem illorum audaciam, qui vel in doctrina, vel in eifentia minifterij Euangelij, vel tanrillu immutarint,nedum vt iis iit parciturus, qui pro fuo libitu , immo etiam impudentiflimo reli- gionis obtentu , or dinis a Deo poiiti leges ab- ro^arint. Quodautem inifta minifterij Euan- gelici cum Leuitico collatione Aaronem Mo- fi adiungis,perperam facis. Nec enim guberna- tionis formam tradidit Aaron,feda Deoper Mofen,vtDomini interpretem,accepit.Et ideo tam verum eft Aaroni aliosinipfoSaccrdotij munere fuccefliile,quam falium fueritdicere Moil in ofhcio Legiflatoris & ecclefiae acRei- pub.lfraeliticae conftituendas audtoritate quen- quam fuccefliife.At tu rurfum..Q^,inquis, S*r ttator no&erdtxit deSacerdetibm Jud^orum^eosfe- derefupra cathedram Alofs &Aaronis^dem dici potefide Epifcopurfuod in catbedra Pauli & Petri fedeat^ hoc eftquod in eodem regiminis munerefuc- cejfertnt. In quibus verbis viieris tu quidem mihi mulripliciter peccare. Primumenimin contextu Euangelico nulla fit Aaronis mcn- tio. Nam ne fibi quidem cathedra Aaro poiuit, fed Mofes potius Aaronem ipfum vt Dei mini- fter in eaiede collocauit,in quapofteapofteri ipfius iedcrcnt. Ncque id vcrb contra nos facit, minime negantes , quin Paftores Paitori-
G. iij.
jC* DI MINISTRORVM
bus ,Doctorcs Doctoribus, Prcfbyteti Prcfby- teris,DiaconiDiaconisfucceflcrint,quoscxfuis CJthedris Antichnftiana tyranide dcpulios,nuc in poffeflionem rcftituedos clamamus.Scdh.ic nobis oftcndc,ftcut Aaroni(quo nominctotam hic tribum Lcui in fuas partes dc functioncs di- ltnbutam mtclligo ) inSaccrdotij fiii cathcdra hierunt qui fucccdercnt : fic Mofen in Lfegifla- torisiolio fucceiTorcm habuiiTe:&aliquodtuC dcmum fucrit hnius argtirrieti tui pondus, quo alioqui no tua fentetia,fed noftramanifcfte co- firmatur. Deinde vt tua fibi conftct analpgia,{i- cut pares Aaroni nietuht ipfius in Saccrdotij catheirafucceifotcs : ftciftos Epifcopos opor- tct Apoftolis , quib;;s lllos vis {ucccmilc,pares faaas : vt ilcnt Aaronis Sc fncccftorum ipfius, fic Apoftolorum & corum quos illis fucccififte vis,vna,par,cxcadi' i\t carhcdra,que ccrtefcffo- rum numcro non mutatur , ncc multiplicatur: quodquum tc dicere confcientiaprohiberet, iftam paritatcm vel potitis T«/j?oT«St in aliquam fimilitudincm tandcm tnmsformas. Ha?c enim tua verba iunt. Qttamuu tam ampJa legatioy cjua- I/sfuit Apoftolorum , mand,an nemtmpofiit> aliqua fimillspoteftcnm (imih autlontate. Fucrint igitur ifti cti«im quaii fucceffores , & de hac fimilitu- dine rurfus exorietur noua controucrfia.Sed in ipio vocationis modo pcrmagnum erit difcri- mcn , totarri hanc fimiiitu dincm fortafris eucr- fura. Apoftoios cnim nullos vnquam delegit
Ecclc-
EVANGELII GRADIBVS. 10$
Ecclefia,fed ipfi potius fuo miniftcrio fpiritua7 les fuerunt Eccleharum Patres , vt loquitur A- poftolus i. Corint^.Etfiqua eiTeteiuimodic- lectionis facta Ecclcftae poteftas , ea profecto potius alicui Synodo , quam vlli particulari Eccleiia: competcrct. Et quid illis donis fict, quaz cum Apoftolorum &c Euangeliftarum au- clorirate & funcfcione neceftario vinculo co- ha?ferunt ? Nepe qubd dVToirig-ot fuerunt,vt qui illoru do<ftrina? refifteret non homini fedDeo relifteret:& quidemfcueriilimis iudiciis3etiam quum fuit opus excraordinariis , rcbellionem illam vlcifcenti,vt in Anania & in Elyma mago apparuit: Et an temere Paulus non dc fuo certe vnius Apoftolatuloquens, fed rebelles omnes inCorinthiorum perfona ad Dci tribunal fi-. ftens^haec totidem verbis fcripferit: Arma mili-. tia? noftrse non carnalia funt,fed diuinitus vali- 4a3& paratum habcmus quo vindicemus om- nem contumaciam 2 Sed quid fi praetcrea Epi- fcopalis ifte gradusquem Apoftolatuialiqua- tenus faltem limilem auctoritate facis * nufqua. inScripturis extat:immb5vt paulb ante exLuc. 22.25. oftendiife me fpero , in ipfis etiam Apo- ftolis prohibetur: &fenfim demum inEccle- fiam irrepens , primum in oligarchiam,ac tan- dem in tyrannidem cuafiife comperictur ? Tum certenullus hiceritfucccflioni iuftas $c lcgiti-r. ma? locus , vel hoc ius omne fola humanapru- dentianitetur.
G. iiij.
|9*f fc £ MINISTRORVif
IN CAPVT XVII.
Jnquo docere vttlt Saraniaymandato omnr
busgentibmpr&dicandiEuangelium
t^poficlts in ccelum receptls , e-
tiam Ecclefiam obligari: ad
quam rem ^Apofiolica
auttoritatefit
opus.
jKJ$j^£Sf£0| 1 au&oritatis nomine reueren- ^^pS^^I r*am inam intelligcres,ad quam Si^SlS® ?fa%attk Eccieiia fcriptis Apo-
^^S^S ot,nSatlir ^ccieiia fcriptis Apo-
f^&^0J('& ftolicis habcndam : ad quae vide- k^^li licet tam Chriftiana do&rina, tum Ecclefiaftica gubernatio lit cxigenda , mi- mmc abs te dilfentirem. Sed quum hocvoca- buio intclligas Legationem ad omnes gcntes deftinatam, quae obiri fine Apoftolicapotefta- tenonpoiIit,inhoc vtroque plane abste dif- fcntio. Audiamus tamcn , quibus argumen- tis nitaris. Hac pror/ufiio, inquis, qua dixitDo- tninus , Ego vobifcumfurn vfijue ad confiurnmatio- nemfeculi^non potefi adfi/os Aposiolos referri9 nec etiam a pr&cepto fieparan , quo mandatur vt euntes doceant omnesgentes. Pertment ergo & promifiio isla & pr&ceptio ad Ecclefiam , cjmfic tubetur, vt3 receptis m ccelum Apostolis , Euange- liurn pr&dicari curet, mcredultsgentibus , pro tem~
porum,
BVA.NGELII GRADIBV S.' I05
| forum, locorum, grperfonarum, cjuathabimra ejfet
I ad ea?n rern idoneai ratione. Refpondeo non eife
quidem difcerpendam hanc promiffionem
1 ab hac piseceptione : ied, qubd ad Apoftolos
; attinet,aliquid eifein hac praeceptione quod
i fitiliisvnisproprfum,nempe qubdadomnes
gentes docendas mittantur : ac proinde pro-
miffionem, quain tu ipfe fateris folos Apofto-
los non refpicere , latius quam praeceptionem
illam protendi , nempe ad eos omnes qui poft
Apoftolos erant ad facrum verbi minifterium
ad iines vfque feculorum vocandi. Sicut ergo
nonquicunque iuffifunt docereEuangelium,
intelliguntur ad illud omnibus gentibus prae-
dicandum miffi : iic datum Apoftolis praeceptu
de docendis omnibus gentibus non eft quibuf-
uis ad docendum Euangelium miffis accom-
modandum. Quod fi prout aeftimanda eft
praeceptio , ita quoque metiri fpiritualis Chri-
fti praefentiae doni & efficaciae promiffionem
oportet : quantb maius fuit onusEuangelij a-
pud omnes gentes praedicandi , qnam hanc vel
illam Ecclefiam , fiue vnam,fiue plures docen-
di: tantb maiorem poteftatem & ampliora do-
na hicfunt Apoftolis , quam aliis eos fequutu-
ris promifta.Etne hic mihi obiicias,fpecienon
difrerre , qiiae duntaxat fecundum plus & mi-
nus , vt in fcholis loquuntur, differant : fateor
■quidemomnes docendi ELLangelij fun&iones
in genere conuenire , in eo videlicet qubd
106 DE MINISTRORVM
omncsvnum &: idemEuangclium iubeturdo^ ccrc, ltidemquc commune hoc illis cife, qubd codcm fpiritu Chriftus fefc illorum nunifterio alfiitiirupromittatikdnihilominus dicoApo- ftolicam poteftatcm ab illa ordinaria & pcrpc- tuo duratura,itidemque dona Apoftolis hic promiiTa & poftca cxhibita,diucria fuiifcmon tantum fecundum modii & mcniura/cd ctiam rcipfaab iis qtux ordinario & pcrpctno mini- ftcrio funt promilla:id quod manifefte ex ipfo- rum 6v rcbus geftis & fcriptis apparct,fi cu vel cxccllcntiffimis eos fequutis hominibus con- fcranttir.His adde Apoftolici gradus v*%po%iu} &c gradum illum auctoritatis lectmdum Dcum plcniiTima\,qua frctiS.ianctumftio miniftcrio pcrimpoiitioncm manuu contLilcrut,&Ecclc- iiasipias pcr vniucritim terrartl orbe ordinarut A6t.8.i7.&I 9.5.1 taquc hscc Chriili vcrba, Dtf tono vobisrcgnumficut illnd rmbi difpofutt pater^ Luc.22.29.adfolu Apoftolattl funt reftringeda: vt & illud ciufde Chrifti iamia difccifuri, Sicut Tnifttme Pater^ta & ego ?nitto vos.loh.io. n.Fal- lcris ergo vchemeter quum cxiftimas Apofto- lica^poteftatis cuiquam tribu^da? ius fuiifeEc- clefia: conccilum, ncdti vt fucrit illi demanda- tu,Yt potc quod nc Angelis quidcm copetierit. Ncquetamen nego fidis Ecclefiis onus Regni Dci quocunqueloco polfunt promouendi , &z ad eam rcm idoncos homincs deligedi,& pro- m fcfe fert occaf o mittendi: quod hxc Gene-
uenfts
IVANGELII GRADIBVS. lOj
uenfis Ecclefta , Dco fit laus hoc feculo , pro- fpere & feliciter, fi qua alia fub ccelo Eccle- fia,faclitauit. Sed quorfum hoc ad Apoftolica poteftatem&audoritatemf Illacnim ad hoc opus minime requiri, ipfa quoquc experientia teilatur.Immo velim hic te meminiife tuahaec verba,capite huius tuae tracfcationis 2.
Devocatione eorum cjmbus Deo vtiplacuit dd Ecclefias reformavJas ( car non ctiam ad plan- tandas?)ww#/ri cjH&flwnem monent , ex aua qui ne- cjueunt fe explicare ad extraordmariam confu- giuntvocationem. Sed, mfirgo vehementcrfailor, nullaid necefittate factum.N am corruptam &faU fam de Filio Dei $ prdLcipuis fidei noftr<*> capiti- bm dotvrmam impugnare cjj veram afferere , ejui- uis Chriflianus i?i facns literis verfittuspoteficjr debet, Ha?c, inquam, tua funt, quae a$ ipfuiti miniftermm relata,etii,nifi(ficutfuo loco dixi) certis adhibitis rcgulisintellisantur, Anaba- ptifticLimSpiritum iapiunt,quem nihilominus minime velim tibi impingere:tamen manifefte euincunt, teipfo au&ore , hanc Apoftolica au- ctoritatem, qLiam ab Ecclefia dari vis , non elfe fimpliciter,(icLit tu hic difputas,a d propagan- das per orbem tcrrarum Ecclefias neceiiariam. Sed & iftud cuiufmodi cft,quod ibidem totide iftis verbis adiccifti ? vbiimpietas vniuerfaliter Ecclefiam occupamt , non efl extraordinaria voca- tione opM^ ad iilam profltgandam. Ab aliis qui or- dLinaria auBoritatem habcntin Rep.Ecclefiareftr^
Io8 DE MINISTRORVM
maripojfunt. Hxc tu, inquam, co loco,qiice ta~ mcnno fine magna& accurata diftin&ionead- mittenda funt. Nec video quam bene tecum hic confentias. Ifta verb qux tu fubiicis,profc- £tbne refutationem quidem mercntur. Q^id cnim iftud rci eft? S/, inquis, potesias Aposlo/tca tcmporariafmffet^ & perfonale donufuiffetacpar- ticularc.necfibifocios & cooperatores inAposioltco wunere admnxtffent. Quafi fcilicet Apoftolicun fuam poteftatcm ad Euangcliftasrranftukrint Apoftoli,id eft,quafi Plantare & rigare:Funda- rc &Superftruerc: Ad omncs gentes,prout Spi- ritus fandtus monebat,Legari,& modbhiic rno «dbilluc cum certis mandatis, & quidem ad te- pus, Mitti,vna fit & eadcmpotcftas. Vtl>qiiafi Apoftolos quomodo intelligendum efTetma- datum aDomino acccptum,pardmipfcS.fan- £lusnon docuerit,partim ipft. neceflitas illis non oftcnderit.
At *tfiw,inquis tmdem>Stfimu/ cum Apofto- lis in coelos commtgrajfet Aposlo/ica legatio,&pr<z- terparttcularium Ecclefiantm curam> propagatjo- wem vlteriorem Euange/tj adfe nihil perttnere in- dicaffent Epfcopi cjhos fucceffores re/icjuerunt A- pofiohinunquam adtantam magnttudmem regnum Chrislt peruemffet. Iitud verb, Sarauia, non eft argumcntari , (cd calumniari. Quis enim no- ftrum vnquam dixit , immb cogitauit, particu- larium Ecclefiarum curam prohibere propaga- di quouis rcgni Chrifti ftudium, & Chriftianae
itt
EYANGELII GRADIBVS. 10$
m quofuis Charitatis ofHcia? Quod cnhn re&e veteribus Canonibus praefcriptum eft, vtquif- quefuaSpartacontentus, aliena noninuadat, m*«xwrp«^w« &ambitiofos turbatoresdi- &um eft , nec quidquam ad rem facit : & in eo quoque grauiter falleris, qubd inter Apoftoli- cam au&oritatem Sc particularis ecclefiae cu- ramnihil medium ftatuas.
AD CAPVT XVIII. Vbi probare conatur Sarauianonminm con- feruandis & confirmandis Ecclefiis o- pm ejfe auBoritate ApoHoli- ca^quam nouts plan- tandis, Vt niliil videO,autvideo tepau* latim,fkut extremo capite tuae traclationisitf. quum mere Apo- ftolicam au&oritatem perpetua in Ecclefia tueri nonpoifes ,ad aliquam Apoftolicoe llmilem defcendifti : ita nuncabilla Apoftolica adEuangeliftarum,id eft ad eorum quos Apoftoli ei quod fufceperat operi perficiendo huc ci illuc miferunt (vt fue- runt Titus,Marcus, Tychicus,Timotheus,& a- lij ) runctionem delabi , quorum fucceftbres, mutatis quidem nominibus, ied re ipfa manen- te,facis Archiepifcopos Primates &Metropo- litanos. ZV^jinquis,^/ Afosioli non alios reU-
IIO DE MINISTRORVM
cjuerunt cjuam Paslores & DoEtor$s,acfualis poie-
flatis , qui tanium fingnlarum EccUfiarjtm curam
habuennt^ ctrcumjcnptafutt eontm prouincia tt~
mittbiisfiuarum Ecclefiarum : cjmdfactum eftatits
'Ecctefitsiqmbm Apostott^autij cjiticum illts Eccle-
fias gubernarant, morte thrercluft, ordtnare Pafto-
res nonpotneruMt? Nurn enun dtxenmus eoru mor-
ternftc apte euentjfe vtomnes EccleJU tunc Paslo-
res & dociores habuermt l Aut igttur defierendum
futt Gptts ab Apostohs mchoatum , autab iltts tpfis
qttos poflfie rehcjiierunty ac demceps pofiillos ettam
mortuos , ab tpforumfucceffortbiU fiene fic perpetua
profiecjuendum. Scd quid hic agis ? Nam li rcs lta
{c habct, id cft, fl tantum abiolucndi opcris ab
Apoftolis &: Euangeliftis inchoati caufa,,
fun&io Euangcliftarum * mortuis Apofto-
lis , fuit contmuanda : faltcm illas Ecclc-
fias cxcipics qiue fucrunt viuis ipfisApofto-
lis,qubd ad ftruclruram ipfam attinct , pcrfc£te
cxxdihcata*. lpfbfnevcrb Euangcliilasdice-
muS nullius Ecclcfise ab Apoftolis inchoata^
tk libi commiifi: ilru&uram abfolucrc ante
mortcm potuiife ? Hoc fane nimis abfurdum
eft.Ergo,&: ifta: Eccleha:, ii firma tua cft ratio,
non fucrint cx carum numcro , qua; iita Euan-
gcliftarum peculian poteftatc tk auctoricatc
indiguerint. Quid ii vcrb ctiam lfti , quos tu
ais Euangeliftis iilis fuccdfiifc , aliquas Ecclc-
fias adhuc informes, id cft, vt tu ipfc fntcrprc-
taris fme Paftoribus,finc Doctoribus,fine Dia-
€0-
fcVANGELII G R A D I B V S. II*
conis reliquerunt,quibus ad noftra vfqite tem-
pora exaedificandis neceffarij fintifti Archie-
pifcopi, Primates, & Metropolitani ? Sane fi i-
ta eft,ad illas demum Ecckfias, fi nominare il~
laspotes , iftosrelcgari oportucrit^ &adiftas
exaedificandas aut nouas plantadas illosmitti,
non aute in iis quae petre.&s cenientur retine-
ri.Immo verbunquies, in iis, quac poftea deio-
lata? funt inftauranclis , Sc poftquam inftauratae
funt confirmandis , hac ipfa Euangeliftarum
auctoritate opus eft. Hoc verb nunquam pro-
babis quum ipfa expcricntia noftroruiji tcm-
porum contrarium euincat , vt paulb ante plu-
ribus oftendi.Immo intertotEcclefias noftris
tcmporibus ,Dei beneficio inftauratas , quam
tandcm mihi oftendcris per fuos illosEpifco-
pos, Archiepifcopos.,Primates ,Metropolita-
nos ab Antichrifti tyrannide aifercam? Duos e-
go quidcm inGermania Archicpifcopos Co-
lonienies hoc tentaifc coperio, (cd vfque adeo
irrito conatu , vt mo etiam Archiepifcopatui-
! deb exciderint.Qaod fi niic Anglicanae Eccle-
* iix inftauratae fuoru Epifcoporum & Archie-
piicoporum an&orinte furriika? perftant(quc~
admodu hoc illis noftra memoria contigit , vt
eiusordmis homines notantum infonesDci
martyres,ied etia preftatmirsas Paftores ac Do
dtores habuerint ) fruatur fane Anglia ifta fin-
gulari Dei beneficentia,quae vtinam fitilli per-
petua: qua de re piuribus jn caput 25, agemus.
III DE MINISTRORVM
_____ —l—
12^ CAPVT XIX.
Vbi conatur Sarauia^EnfebijhiltorU Ecclefia- flicx testimonioyp&ccdens caput conjimare,
Vo r s v m verb nobis ifta ex Eu* febio quafi contranos faciat?Ni- hil enim narrat aliud Eufcbius, fjk quam Euangcliftarum ab Apo- J^^^,--. : ftolis millorum fummamfidcm ac diligentia,de qua nuquam dubitauimus. Sed & fuifle quoque poftea excitatos ftrcnuos illo- rum imitatores , cur ncgauerimus:quod fupcr- ftitibus adhuc Apoftolis, &c iifde ncq; coiultis, 1 nequc confciis factum legimus, Act. 8.14. & II. \ 20. 6c 22? Atnullahic mentio ncquc vocatio- nis pcr Eccleliam, nequc ordinationis : & iftos narrat Eufcbius ardentiore fapicntia? cceleftis ftudio,& pra? quodam vcrbi diuini defiderio a- nimis quaii cxtra fc abreptos , & fic demum e -domiciliis fuis cgreifos,munus Euangeliftarum 'obiuiiie. Immo noftra quoque memoria nofli paucos vidit Gallia eodem planc Dei Spiri- tu ( iicut <Sc illoriim do£trina & mores, ipfe dc~ nique beatiflimus exitus declarauit ) non Aifc- miiiter opus Dei aggreifos, quod ne nunc qui- dem vlla periequutionum fauiiffimarum tem- peftasdifiicere potuit. Sedex iftismirifice <k
cxtraor-
EVANGELII 6RADIBVS. Ity
extraordinem fa&is , qua nam tandem ratione Apoftolicae illius vel Euangeliftarum potefta- tis & auctoritatis ordinariam perpetuam fuc- ceffionem elicueris?
Neque vero nobis hic curioie inquirendum puto,num ad omnes gentes peruenerint Apo-^ ftoli: necetiamnucmas.ncperenobisdekga- tione ad remotiffimasaliquasgentes laboran- dtim,quum nobis domi & in propinquo fitfa- tis ftiperq; quodnos & pofteros noftros exer- ceat.Has igitur potius ta loginquas peregrina-* tiones faltatricib* locuftis lllis ex abyffi puteo nuper egreffis*facrofancT:iimIefunome emen- tientibus relinquamus: de qtiibus in Pharifa^o- rum perfona loquens Dominus , Matth. 2,3. 15. Vx vobis, inquit , Scribse & Pharifad hypocri- tae,quonia circuitis mare & aridam 3 vt faciatis vnum Profeiytum:6c quum fuerit factus,facitis eum filiu gehena^dupio magis, quam vos fitis.
H ' ■» '■ II ■» ■■ 1 u
O/D C A P. XX. In quo docere vultSarauia, confenfu totius or- bis Ecclefiamm conftttutam Epifcoporum fupra Presbyteros Dominationem.
ri m • v m hicnouerit lectorvi- tandam trium vocum, qtubustit Sarauia hic vteris,homonymia, vt quadereinter nos cotrouertatur perpetub meminerimus. Nsuii H. jj
^4 I> E MINISTRORVM
fcuquidemEpifcopum appellas cum qui pra:~ eft alicui Paftorum coetui : Prefbytcrorum vc- ro nomen tribuis Paftoribus: & audtoritatis voce fuperiorem gradu intelligis cii imperandi iure coniuctum. Nos verb omnes Paftores vo- camus Epifcopos: Prefbyteros autem t&,x&- &P»t*$ Paftoribus inSeriatu Ecclefiaftico ad- iunctos: Au&oritatis denique vocabulo ii vti- mur,inhoc quidemarguuunto nihilaliudin- telligimus quam primi in facro confeilu loci dignitatem , cum rcgenda: communis actionis inre, lme vllo in caetcTos conimentcs iiuperio. Narh alioqui Paftoribusfupra gregcs auctori- tatem in nontihe Do.nini imp-randi tribui- mus, ncc functioncs facras intcr fe, vtfa?pc iam dictum eft , cxrequamus . Hic igitur intcr nos r*ft huius controucrtia* ftatus, An qui caetuiPa- ftorum alicuius Eccleiia: prxeft, aliquod in il- losfuos coilegas tanqua infcnorcs iurcdiui- no obtineat impenum, quocunque nomine prsefes ifteappellctur. E^o hoc ncgo, tu Sara- uiaalijrnvas , producto Apoitolico canonc^j, Atqui non ignoras Gvlaiuim ipiuin Papam huius iibelli infcriptionem vt apocrypham iuguiare, quod & ipfainfcriptio latis dcmon- ftrat. Quando enim &c vbi conucniirc Apofto- losadiftos edendos canones pommus ex hi- ftoria facra vel probabilitcr colligere? nih qu-'s fbttaiFe fabuhs illis ridem habcat, in quibus Cic&iens nefcio quis llios confabulantcs , <5c
hoc
IVANGEIII GRADIBVS. 11«
hoc & illud confticueces non minus impuden- ter c6minifcitur,qnam folet Philok>phi & O- ratores in fuis dialogis colloquentesperfonas introducere: & tamen Clemens ifte inter illas» quasvocat JfyTuv&aiic, nihil cale commemo- rat,quale canon ifte continet. Sed 6c huius li- bri faliitas > qabd ad inicriptioncm attinet , ex non paucis canonibus deprehedi poteft , quo-> rum argumentum in Apoftolorum tempora noncadit: velutiquum deponi iubetur Epi- fcopus per mundanos , vt loquitur , Principes- Epifcopatum adeptos,can. 31. Quis enim tunc Majjiftratus feie Ecclelie, negotiis immricebat? Immb quorfum tiinc quiiquam Epifcopa- tum inEcclciiajhis prarfertim artibns arnbi- uiffet ? vt multa alia , chiae non tunt huius lo- ci praetermirtam. Sed age hunc tamen cano- riem expendamus his verbis conceptum>£- pifcopos fingularum gentium eum noffe opnrtet qut efl tnter tpfos prtmus , & epim extfttmare tanquam caput : & nthil alicums grauis m<*~ wenti fine tpfia fintentici gerere : fed tlla tan- ptm vnufqutfijue a°at qua ad ipfius 7rctpoiy.i<iv ipfifque fubie&as regiones pertinent. Sed nec il- le abfijxe ommum fententta quidquamfaciatx Sic $mm ent confinfio , & ghrifcabttur Deus m, Domtne per Spmtum Santium. In eo certe jionagiturde conitiracorum oppidatim Epi« fcoporum iupra ciufdem vrbis Preibytcros y^aag&oriiatca iicut fert huius tui capitis x^
H. iif
116 Dl MINISTRORVM
infcriptio. Loquitur enim de ctiiufqiic gcntis non ciiiufquc vrbis Epifcopis, quos agnofcere ©porteatprimum quempiam qui fitipforum vcluti caput. Nulla igitur hicdePrefbyteris oppidatim conftitutis,mcntio,fed de eo qui fit intcr alios Coepifcopos primus , qui poftca dic~hisfttitArchiepifcopus. Deinde nondici- tur ifte efte illorum caput , fcd t a n o^y A m c A p v T, & hoc quid fit poftcaexplicatur: in eo videlicetpofitum,quod aliis fuam vnoquo- quc •prapoty.Uv & pagos ad illam attinetes ctira- tibus,inrcbus ad communem prouincia pcrti- nentibus nihil abfque primi illius fentcntia quiique illoru poffet gcrerc:& ille viciifim ni- hil abfquc omnium f cntentia ftatueret. Itaque nullushicgradus, nulla huius Archicpifcopi iniuosCocpifcopos potcftas vel Dominatio attribuitur/ed ordo tantum coftituitur tam ll- lum primum Epifcopum fuis Cocpifcopis, qtiam Cocpifcopos illi vt totius ccctus mode- ratori obligans. Quorfum igitur hic tu nobis Epifcopalem fupra iuos collcgas Paftorcs aut Presbytcros gradum ( qucm etiam non vercris prxrogatiuam Apoftolicae potcftatis appclla- reypro Apoftolica, id cft, mere diuini iuris re- gula,exhoc canonc vcniitas ? cuius tamenrci ne tenuiflima quidem hicrit mentio : 3c quae ne Archiepifcopo quidcin iuos Coepifcopos hoccanonetribuitur. Immb quid aliud hic ftatuitur quam ordo ille > quem in omnibus
Ec-
EVANGELII GRADIBVS. llj •
Ecclefiis reftitutum cupimus?Nec funtleuiter praetereunda extrema nuius canonis verba, quibus ex hoc ordine nafci dicitur ipiorum in- rer fe cuiufque caetus collegarum cofcnfio 5c vnanimitas. Nam e contrario iftius ordinis iri fuperioritatis &imperij gradum mutatio,ficut ex triftiflimaEccleiiae Cnriftianae diflipatione iampridem cernitur , pulcherrimum hunc or- dinem in oligarchiam, ac demum in horren- dam tyrannidem transformauit.
Can5 auteAntiochenaeSynodinonus nihil te iuuat. Eft enim hoec Synodus particularis, Nicaena illa prima aliquotannis fubfequuta: Sc priore quidem illum Canone citat,nulla tame Apoftoloriijfed tatum Patrummentione facta. Deinde Metropolitano quide primu hunclo- cu tribuit,fed nulla vllius poteftatis vel aucfco- ritatis metione facta: & cauens dutaxat, vt ho- nore caeteris praeeat: hoc rurfum expreiTe repe- rito,vt neq; ipfe abfque reliquoru fentetia , ne- que ipfi abfque Metropolis Epifcopo quicqua agant. Rurfum igitur hoc canone nullus gra- dusfiue Epifcopalis,fme Archiepifcopalis, fed tantum ordo in communibus & prouinciali- busfynodis ftatuitur:quem tu nunquam Apo- ftolici y fiue mere diuini iuris effe probaue- ris, nifi ex illa generali & veriifima Apofto- lica regula,qu32 ftatuit vt cuncta ordine in cfo- moDomini adminiftrentur i.Cor.i^^o.Efti- gitur ordo in CcCq &c per fe diuinitus pra>
H. iij,
hS feft MINISTRORVM
icripms : ipfius aurcm ordinis ratio &c modus quatcrius a circunftantiis temporu.ni , loco- i um,& perfonarum pcmdctjpontiui, vt loquu- tuijiuris eft.Scd profc&b tamiuttus &: natura- li xquitati conueriiens eft hicordinismodtis, tmo rir vt vrruiquifpiam castus conuocandi, f ententias rogandi,actioiicm totam modcran- di,respropoiitascx collcgarum fcntcntia dc- rinicndi ius habcat , vt ftudiofe quoquc obfer- uand us omnino vid catur. Dc ifto verb gradu> quem diuinitus intcr pares alioqui collcgas iam inde ab Apoilolorum tcmporibus vni- nerfali confcnfu rcccptum fuiilc vis,abfit vt ti- bi affcntiar, qucm potius magna cum Ecclefiac pernicic iii Ecclefiaminucclum ftufFe crcdam, doucc cernsex vcrbo Dci teftimoniis rcfcllar. Deifto vcrbprimoioco Mctropolitanis attri- buto in ?5.cip.diifcram. Tu quidcm certe il- Inrn rc&e ccnfcs fuiifc a cofuetudinc & difpo- iitioncEcclc(iae,nonfuccerTionibus , fcd vrbiu commoditatidatum, ac proinde mutabilem, £c qui ob iuftas caufis poftit a Metropolibus alio transferri. Quid fi igitur cx hoc tuo prin-r cipio illius nunc murandac difpof tionis , citra vilarntarnen ordinis aboiitionem, plurcs ili- ltimmas, arque adeb nccetfarias cauias cifc o- ftendtro, quam vnquamfuerinrillius confti- ?uenda?:aut nunc fint cius rcrinendsc? Scd dc hoCafooi iiobis dicendum erit.
Pro-
EVANGILII GRADIB\*S. ll?
Frofers denique Niceni Cocilij fextu cano- ! nem, in quo trium Metropolitanorum, nempe Alexandrini, Antiocheni,Romani fines defcri- butur $ t« *}%£* e 3-» , id eft ex antiqua con- fuetudine: quafruftra conaris no ad ipfum co- muneMetropolitanoru ius,fcd ad tres iiros Me tropolitanosreftringere: quihacvidclicet an- tiquacofuetudine fuerint hos fines loititijpo- fteainhac NicenaSynodo confirmatos. Iftud autcm Metropolitanorum ius contcndis , qui- dcm fed non oftendis Apoftolicae difpofi- tionis fuiile . Cur enim Niccni Patres hoc re- ticiufientiDeiride,an nonfuiifet aliquibus iam tum Ecclefiis, ac pra:fertim illis iam cckberri- mis atrributum ? Res igitur ipfa clamat non ab Apoftolica quapiam difpoiitione fcripta, Cci ita ferente Ecclefiaram ftatu , vt Eccie- fias , (pra?fertim poft Apoftolorum, & ma- ximorum illorum tnwtpyav obitum ) inter fe mutnb capcre confdia de variis ncgotiis o- portcrct , plcrafque ad ceiebriores vicinas, non ex aliqua prxfcripta lege , fed qubd ita facto eftet opus , conferre fcfe confue- uiife : quac confuetudo poftea fenfim Legis vim obtinuit . Sic Antiochcna Ecclefia, quan- uis eifet maxima? auctoritatis , Hicrofoly- mitanim propter Apoftolos adiit , Acb 15. 2. nimirum etiarn qubdabilia Ecclciia aduene- rant illi Antiochenorum turbatores, <Scpro~
H. iiij.
tlO DE MINISTRORVM
culdubio Apoitolorum nominibus &aucto- ritate abuterentur: non autem qubd Antio- chcna Ecclcfia fic ficret Hierofolymitanae per- petuo quodam ordineobnoxia.SicPaulusipfe non qubd de fua doctrina dubitarct : non vtab aliis Apoftolis noui quicquam difceret: fcdvt de fuo cum caeteris Apoftolis confenfu cunctis liqucret,Hierofolymam eft profedtus, xmtXto- K**u4iv,id eft,sSp.San£to praemonitus, Gal.2. 2. Sic pofterioribus feculis qubd magna fcm- per fuifTetEcclefiae Romanej celcbritas,fed iam tii Satanicae tyrannidis tandcm fequutae myfte- rium exordicntis,aIohanne in Apocalypfi,& a Paulo 2.Thclf.2.4.& 7- apertiffime praedidtum, fi>ius ille Athanafius , a nullis magis qua ab Epifcopisapofcopis cxagitatus,cb refugit.Hu- ius autem exemplu alij poftca fcquuti Romane; tvranidis primordia iccerunt. Ordo enim ini- tio voluntari us,tandem Legis vim habere cce- pit : & mox Metropolitanorumambitionein gradum oli^archicumeuafit. Sic tumultuan- tibusinterfede fuae gubernationis flnibus E- pifcopis,quiiNiccnaSynodus iila cogeretur, nullum firiem habiturae concertationes illae f"aerunt,ni(i,ucut harum rerum hiftorie; teftan- tur, accufatorios fibi propofitos abEpifcopis libdlos, cogeftos inignem Conftantinus Im- perator abieciifct . Huic autem malo , iic ferente quodam Ecclefiarum fato (fitautem nulla cum fan&orum alioqui Patrum illorum
iniu-
EVANGELII GRADIBVS. 121
iniuria iftud dic"him) no modb occurfum non fuit,verum etiam, ficut experientia mox often- dlt,& adhuc hoc noftro ieculo experimur,ad- hibitum eftremsdium ipfo malopeius. Nec enim quam vetus/edun iufta & verbo Dei co- fefitahea ha?c eifet confuetudo inquirendum fuit: quodft factum eifet, poft Quartuuiratum non iarn tum fuiifent (licet Patribus illis nihil mifius cogitatibus)Qiuntuuiratiis iadta funda- mf ta.S :d de his alibi plura.Tatum hoc niic di- c~fcuvolui,vtaquibus initiis ifta funt profedta omnes inttlligat , & falte exemplis crudiamur. Sed tamealiquidhicmihi denomineT»c«£«- 9ikk dicendum eft,que_ tribus illis Metropolitis hoc canone in fuas prouincias attribuitur. Hac enim voce poteftate nulla fuperiore hic intel- ligi, primum id dectarat , qubd expreile & ante 6c poft hunc canone fuit declarntu, nihil Me- tropolitanum abfque Coepifcoporum fenten- tia agere magis potuille quam ipfos -abfque fuo Metropolitano Coepifcopos . Deinde quod i%*rUv vocarat,mox explicans tdficrCeia. appellat. Eft autem ^ia-C&sv^ tefte Plutaicho, propriero^ rQ yjow ^cJl^ov^id eft,honor ilre prioritatis-, vt lta loquar , qui propter aetatem fenibus exhiberi folet,quodpoftealatius oc- cidi confueuit pro honore qui cuipiam pro- pter dignitatem aliquam habetur. Deniquc i- %wUv i-^etv in hoc canone Niceno nihil a- liud eft qiiam quod legitur in canone An-
Ill DE MINISTRORVM
tiochcno antca citato,nempcT*; nfjLti &fo»y£- •$<tf,id cft,hochonorc aftici quempiam vt cx- teris praeeat:& quam »'£/&^tf Hierofolymitano Epifcopocanoneeiufdem Niceni concilijfc- ptimo tributum : &" qua? Ephefina Synodas v- niucrfalis , babita armo Chriili 435. appcllat Ttf eWc-H t**p%i(f. ntpoGvTct fUty*, que_ cuiufmo - di fucrintfuo loco conabimurcxplicare:qua- tuuis iam tum mirabiliter pfeudoarchicpifco- palis illc graius procxfluTet. Quod »utg,quo- niam Pctrusnon femcl a veteribus , Princcps Apoftoioru & Epifcopus, pcriculofa **(£>phV<J 6: intcrdum in vctcrum lcriptis Sacerdotum Princcps rppeilatar, cvhinc luos illos d^yjt- fetrmii gndus inter eiufde functionis collcgas quidam cxtruunt, ( quum tamen co nomine primi tantum in iiiorum collcgarum ccetu di- grtitas notetur ) non tantum diaini Ecclciiafti- ci iuris , vcriim etia craffa Latinrc lingua? igno- rantia £dIjkur,o.uum, vt tu ipfe re£fce obfcruas, cap.25 princcps is fit Latinc,qui primus eft or- dinc,ctiamfi nou gradu fupcrior.
Qiiod vcrb poitea difputas an intcr fe pu- ♦ncntEpifcopum agcre,&: Apoftoli & Euage- iifta? opus exequi,ambiguc, proptcr horum vo cabulorum homonymiam, abs tc propofitum, ego quidem fic accipio,ac (1 qua?ras,Nurn quis mius cife ex Paftoribus oppidanis , & nrhul Compaftoribus fuis pra?eifc,id cft ordinc in IHorum ccetu primus & comrriunis a&ioni*
moie-
'tVANGItH GRABIBVS. I2J feoderator eife potTit: itidemqiie,Nu quis fuae proLiineiarfLmul, & aliarum prouinciarQ Co- epifcoporum coetui, eo quem diximus ordine, graeeife poilit : refpondeo ifta duo neque inter iepiignarcmeqiie effe in vno Sc eodem legiti- inc delec$o,vt vulgb loquuntur, incopatibilia, fi modbquiiic eft dekctusintra fibipre,{cri- ptos limites fefc cotincat. Gradu verb iiiperio- rem quo quifpiam teneatur de iuorum colle- garum parceciis & fimu! de fua curam eandem gerereme Paftoti quidem oppidano lupra fuos collegasconceiferim. Quum enimvix acnc vix quidem Paftor quifpiam fuse regendas pa- rceci* fatis idoneus vnquam fit inuentus: quemnam tandem exiftimauerimus & paroe- cia^ iiiae regenda? & tot Paftoribns, immb e- tiam fuae vni toti Eccle/ias , 3c prartcrea pluri- bus alibi pradidentibus Coepiicopis , non ex CollcgarLimicntentia, quos velnuilos habeat, vcl audirc,niii quatenus ipii libucrit,no tenea- Tur,ma ipfms auc~Loritate in orricio continedis parem effe poftVrNam Apoftolis quidem tanta Spiritusabundantiadonatis, itidemque fum- mis illis vlris Apoftolorum comitibus & Co- operatoribus datum Riiile fateor , vt tantifper* dLim conftituere poifent Eccleiias, modbo- mnes, modb pleraique facri minifterij partes obire,& quidcm cum fpirimali qLioque coer- citionispoteftate poifent.Scd vbi tandcm pro- milit Deus iftorum donorum fucceiTtoncm?
J24 »E MINISTRORYM
& vbi & quando & cui tandcm Ecclcfiae cf cli- gendorum illorum poteftatcm aedit? Immo i- pfi tot donis, & conftituendarum Ecclefiarum poteftate inftru&i Apoftoli, tantum ab eo ab- fuerant vt tot vltro fundt-ionum onera in fe rc- ccperint, vt contra, limulatque fratrcs aliquot collegcraiit,nihil fucrit illis antiquius,quam vt vclperfc , vt Act. 8.14. 14. 25. vclpcr aliosad hoc ipfummilfos, Act. 11.22. Tit.1.5. Prcfbyte- ros,id eft,Paftores,Do&ores, Prefbytcros w- ^^«"5c,prout fieripolTet, conftitucrcnt: qui- busregendasillas Eccleiias committercnt, & qtiictcm non fuo arbitrio,fcd (vt ctiam in Mat- tniar 8c Diaconorum dele&u facHtarant) cx fratrumfunragiisdelcctis. Vtitur enim Lucas verbo %&pc?gveiv : nec alitcr intclligendum eft illud Hva, Kt&g-UK Tit. 1.4. quum alioqui plc- nam habcrcnt Apoftoli a Domino Ecclefias conftituendi potcftatem , &c quidcm adiuncta aduerfus rebelles fpirituali cocrcitionis iure, z.Cox.10.6. tum ordinariae , vt 1. Tim1.20.tum cxtraordinaiia?,vt A&.^.^.&c 9,&ij.i2.Tantum vidclrcet abcrant illi afuarum virium, quas ta- mcn maximas habebant, cofidentia ! claman- teApoftolo,Etquisadha?ceritidoneus?i.Cor. 2.i6.nedum vt tot fnne"tionum onera vel vltro fubirenr, vclalios onerarcnt,quipotiiis illas <iiftinxerant,vt (\ix quifque eb facilius fatisfa- ceret.
Qure denicjue ex Cypriano, Ambrofio, Au-
gu-
JVAN$2III GRADIJVS. J2f
gnftino,Theodoreto citas, tantum oftendunt appellationum Apoftolatus & Epifcopatus catachrefln , quam minime negamus : fed quas noftram controuerfiam no dirimat, immove- ro perplexiorereddat.Sed hoc quidem certum €ft,teipfo5vtfpero3nondiirenmro , Ambro- fium Prophetarum nomen quos Paulus fecun- dos ab Apoftolis ftatuit in illa exadtaminiftro- rum facrarum rcccnfione l.Cor.12. 28. & Eph. ^. u.male pro fcripturarum explanatoribus ac~ cipere,vt alibi dixi: & in Apoftoli quoque ap- pellatione Theodoretum fuiire deceptum, quamnego quidem ego vfpiam ad alios refer- ri,quam ad illos fpecialiter fic appeilatos duo- decim , quibus allectus eft poftea Paulus:ficut Diaconisnec Paftorummec Do&orumnome vfquam eft attributum.
AD CAPVT XXI.
In quo docetur Epifcopos effe diuin* inftitu-
tionis,& ^pftolicatraditione
ordmatos.
I c verbtute tibi moftra fabri- cas.^o/?o/(?j-,inquis, nihilcon- ftitmfte in Ecchfta quodaDomine nonaccepijje^tcertumeft. AfTen- tior. Crearunt autem Etnfcopos, qndtsfmtTmu & Timotheus , ybiCHnyHe opm
116 D E M I N I S T R O R V M
/«//.Ludis in Epifcopi appcllatione,quam mo- do refers ad Euangeiiftas , modo ad oppidatiui conftitutos Paftorcs , modb ad Senatus Ecclc- iiaftici cxoppidmis Paftoribtrs, Doctoribus, &PreJbyteris h.vC^vyit^ conftituti ©poes-wtjc, qii£ omncs fundfciones fpccic incet fe dirfe- runt.Quocunquc autem nominc hanc appel- lationcm accipias (licct poftca pcriculofa **- St^wW^quum omncs ifti dicerentur Epifcopi gregis interioris rcfpectu,hcc appcllatio ad fo- los «yoes"ft)'Sc traduct-a cft,quafi fuis compafto- ribtas Cv comprefbyteris eifent gradu luperio-. rcs) talcs Epilcopos diuinitus , cv quaii ipfms Chrifti vocc , conftitutos, abilt vt vnquam ii- mus innciati.Non igitur dc his ordinibus intra nos controucrtitur , qucm etiam exiftimamuj? innoftrisEcclciiis cilcad amulTim vcrbi dhii- ni , & Apoftolicorum temporum , quoad eius ficri potuit,rcftitutum : fcd dc ordinis iftius iq gradum humanitus inuentum , Cv qui mox in Pfcudopatriarchalem , Pfcudarchiepifcopale, Pfeudcpiicopalem deteftandam tyrannidem cuaiit,mutationeinccrnos agitur. Neque ta- men prqpterea huius tyrannidis omnes Ar- chiepiicopos,Leu Epiicopos hodie vocatos ac- cufaitius. Quae fuerit enim hac arrogantia? Iraifto clicIo5 iiv hodic appellacos, modo &n~ ctiiiimorum iliorumEpifcoporum exemplurn, imitcntur, & tam miiere dcformatam domum Pci diii^ciiLw-r cx vcrbi diuiai regula pro vi-
EVA&GELII ekADliVS. Hj
ribus inltaurent , vt Ecclef a? ChrifHanae fidi j&ftores, curnon agnofcamus? obferuemus? 8c omni reuerentia profequamur ? nedum , vt, quod falfiflime & impudentiilime nonnulli nobisobiiciunt,cuiquamvfpiam Ecclefix fe- quendum noftrurn peculiare exemplum pras- fcribamus 5imperitifIimorum iiiorum iimiieSj qui nihilmifi quod ipii agunt,recl:urc> putant.
IN CAPFT XXII.
In quo contendtt Sarauia izter Efifropum &
Presbyterum nihil ejfe difcriminisfaifte
opinionem Aertj\ qux b&refis
e(l habita a pa-
tribu>s.
1 S I , inquis , verbo I)n Epifcpo- rum crdinem futjfe confiuutum or- tloodcxi Patres credidtffinty nm~ <jnam interbxrefes z/Erij ovinionem numeraffentyam pofi trecentos annos ab Apoihlorum temponb>As , aufks efl primw ajfi - rere tnter Epifcopum & Presbyteru mhil intereffe* Abfit vero.anobis, vt vlloruin de EccleiiaDei hcne meritomm memoriam debita reuerentia non profequamur. Abiit tame viciflirn a nobis vteouumicripca, quod & ipli fieri vetuerunt tanquam aWoV.g-* rccipiamus. Supereft ergo vtiliaad verbi diuini trutinam expendamusc
Il8 Dt MINISTRORVM
Certum cnim cft in illornm fcriptis,vt qni ho- mincs fnerint , non tantura gcmmas, aunun & argentum , f ed etiam fcenum & pajeam inuc- niri,quas dics Domini igne vcrbi (lii paulatim abiumit : immb etiam rcperiri qua: nc palcas quidem & fceni nomen mercantur : tanta fuit omnibus fcculis Spiritus crroris erficacitas. Et tamcn ifta fic reprchcndcnda puto , vt Chami dcteftandam turpitudincm in Noachi patris fiii detegendis pudcndis ncquaqua imitcmur. Liccat igitur hicnobisinEpiphaniuinquire- rc , qui primus iftum contcmporaneum luum. (Vixit autcm Epiphanius cum Chryfoftomo) intcr ha^reticos rctulit, & fortafte folus. Nam inhiftoriaEuftathij Scbaftieniis Epifcopi,cu- ius hic dicitur fuifle prcsbyter,nulla prorfus fit harefcos metio ab vllis hiftorise Ecclefiaftica? vctcribus (criptoribus:& qua? dc hache/efi po ftca fcripferiit Auguftinus & Philafter,exEpi- phanio defumplerunt. Qu«nam aute ifta funt? Quod orare vel offerre pro mortuis non oporteatz QuodfanUi morthi no fmf muocadt: Quodftatuedi . nofttertntcertt lemntorum dies: Quod Fpifcopm & Presbyter ftnt Acjuales, Quod cnim illi Arianii- musquoq, obiicirur,fiv"crueft,ha;rcticus fane efto,&: habctor,qubd ad hoc attinet. Sed quid fi Arianifmii,& alteram lte hxrefin, Encrarira- rumvidelicct, parum probabiliter Acrioob- u£tadi;amus?Quiim enim Euftachius iftc vt Ananus, & propter alia quoqnePieudomo-
na-
EVANGELil GRADIBVS, 22^ 4
naiticse «Vsc»W>e dogmata in Gangrcnfi Syno- do fuerit damnatus, quis Aerium , quem ipft fnfenfiffimum mifie idem Epiphankis fcribit, illi cfjJ^ntpov fuiiie credat? Quantb vero pro- pabilius eft Aerium exiftimar?,non inuidia-fi- ue asmulatione propter Epifcopatus repulfam ah Epifcopo illo fuo diifenii{fe,fed quM illum 6c alios nimirum multos cerneret iampridem Epifcopali ordine non cotentos , Ecclefiis do- minarf? & Pfeudepifcopaii imperio fretos, quaecunque illis lihuiifet Eccleiiis crcdenda vel ftatuenda ohtrudere? Certe,Sarauia,ii hunc Aeriuhaereticufuiifecefesintribus illis prio- ribus capitibus : hsereticae hodie funt tibi, vt Pontificiis,omnesreformat2e£ccieii3?. Et cur non tam mihi liceat Hieronymum 3c Aeriu inhoc , de quo agimus, capite conientientes, orthodoxosappellare, quam Epiphaniumab Aerio in quatuor illis capitibus diircntientem, vt grauiffime errantem reprehendere ? A quo enim alio , quam ab Epiphanio , repreheri- fum , nedum damnatum hunc Aerium hiiiTc comperies? Sedage,reprehencterit Aeriusnon tantum Pfeudepifcopalem illum gradum , fed etiamordinem , quod tamen probabile non eft.Erraue.ritprofe6to.Sed num propterea fue- ritinter damnatiflimos illos hasreticos repo- nendus,nuiiacuiufquamSynbdi, de qua no- bisconftet, cognkione praeeunte damnatus? Sed age,ad rem ipfam accedamus , & tum Ae-
i. j.
H° D K MINISTOKYM
rij argumenta, qua? multo plurafortaffis hate-
rcmns/i ipfms fcripta cxtarcnt , tum Epiphani j relponfioncs cxpcndamus.
Afift/ dtffert bic ab illo , inquicbat Aerius Vnus emrn efiordo,& vnushonor^- Vna dionitv Impomt rnanus Eptfcopus , ita etiam presbyter- U- bacrum dat Eptfcopus fimihter & Presbuer • di- ftenfmonem mltm dimni facit Epifcopm, fimliter &Presbyter:fedetEptfcop;ismthrono, fedet & presbyter. QmdcontraEpiphamW Etertnon potefivt Epifcfn, & Presbyterfmt ^uales. Ept- fcoporumemmordoPatrmngencrator esl. Patres emrngigmt Ecclefia.Prcsbyteroruautem ordo^mct nonpotcjrgenerare Patres aut Dotlores , filtos ot- gmt EcclejU.Qm igiturmodo Presbyterum consli- tueret am manuum impofitionem ademn creandum mnhaberet, acprotnde Presbyterum Eptfcopo df* xeris Acjualem efle? Atqui minime Cic cliditur Aerij argnmentu. Primu enim quod ius £«/>«- SnrUc, i.manuu impofitionis ad folos Epffco- posEpiphaniusrcftringit ,facit quide hoc cx morc quekm tu innexerat ambitio,fed coritra Dcivcrbumcxpreflum , pcripicuum, ailuci-i du,dc impofitione manuu Prcsbyterij, 1. Tim. 414 Qujd cnim ht Prcsbyteriumynepe Prcsby tcrorii,il cft , SenatusEccIefiaftici cofefliis res ipia clamat : & hc vocabatur olim ccctus corii qui tiic ex inftituto Moiis,ii ordine ipfum ipe- cleS, Ecclefiae Hicrofolymitana: praerant , po- puli nomi/ieLuc. 11.66. Sicquocuieloquitur * de
SVAKGILII GRADl^S. tftfi
&e Chriftiams fc\m iiotvJsiak fenatu Cypr.lib.|. Epift.n.vtfatispcrfercfeilantur qui Presbyte- rium hocloco pro wnwvei?,i& eft, trium mi- nirnumEpifcoporii cescu,ex primo comennticr Apoftolicocanonc,intcrprctantur,& qui fub- tiliorcs hic interpretationcs quaerunt : qui- bus vt femel os obruretur , ecce audiamus quod fcribitur a Gratiano diftind. cap.prcf- byter. 25. ex Concilio Tolctano 11. Presfyter quum ordinatur.Epifcogo eum henedicentey:? mx- mmfuper eapnteitu feheMe% ifiam omves Pres^/H teriiqutvr&fentesfimtymatii&$fiias iuxt4 manm £- ■pifiopifitpercapHt illius tenejtnt. Scd qiridatti- netdehoc ritu contendcre > quum Epiicopus iiue folus , ftue cum aliis Presbytcns ma- nus imponcns, faciat quod lacit , ex tcntcritia & nomine prcsbyterij.5 Itaque ft Ordinatio ift£ fpeciem gencrationis habct , certe presbyteriil illosgenerat,non autemlolus Epifcopus. Sed, vt hsec futiliilima omittamus, Ordinatio , iiue Impolitio mahuum, certe nullos proprie creac miniftros , fed legitime vocatos , iiue electos9 adhibitis precibus,mittit in iui numeris pof- feflioncm. Phrieigitur infirmiifima eft Epi~ phanij refponiio: 8c Aerius re£fce nullum in- ter eum qui in ccctu Paftorum praeeft ordine yt primus , & rcliquos PaftoreS diicrimen ini- paritatis , qubd ad ipf im Paftoralem fundtio- nem attinet, conftituit, faluaiemper primi lgi~ Ci dignitate.
1. 1
tp, DE MINISTRORVM
Alterum argumentiUTi Acrij fiimptum eft exEpiftolas Pauliad Philippenfes infcriptio- ne,quae trcsilliusEcclefiar partes facit, plebem videlicet ((Itic to 7T*w3oc,vt loquitur Luc. Act. 15. n.) Epifcopos , & Diaconos : vnde collige- bat Prefbytcrorum & Epifcoporu , ficut com- Hiune nomen hiciortiti funt, vt & A6t.20.28. itamioquevnam&eadcm funcfcionem fuiife. Adhoc aute refpondens Epiphanius,aitw(?«z« omnibmflattm Ecclefiu repertos futffe tdoneoscjui fierent Presbyterijvel cjuifieret Eptfcopi. Vbi tgitur noinucnttts efi auijpiam dtgnns Epifcopatu,perma- fijfelocufine Epifcopo: vbtvero no tnuettfitnt tdonei qut Presbyten co/iituerentur^ tbifolu Eptfcopufutf- fe conftttutu.Sed quid hoc ad rerNa fi nullos tuc Presbytcros Philippis fuiife concedcrc, 116 in- fcripfiifct hanc Epiftola Paulus Epifcopis, fcd Epiicopo : &: niii Epifcoporu nomine Prefby- teros intelligamus , itatuamus oportet plures tuc fuifleflSjwWtJorS? epifcopos.quod neSarauia quide dixcrit . Quod fi nulius erat lbi Epiico- pus,fcd tantu Prefhy teri & Diaconi,cur no po^ rius Prefbytcroru qua Epilcoporu nomine vfus eifet ApoftolusrCaruiile verb Philippenicsvel Epircopo,vciPrenSyteris,quaineptu ruerit cxi- ftimare ? Nec enimEpifcopus dicedus Saraui# fuerit,qui nullos habuerit coilegas,quibuspras eHetrnec Presbyteroru coetus rite coftitutus di- ci poteft in quo nulius iit «>«^oc.Ergo ne hec qiudem Epiphanij refpoiio vllius eft mometi.
Nunc
EVANGELII GRADIBVS. 2jJ
Nuc aute audiamus an ide fortius illu oppugnet argum~tis ex Dei verbo depromptis.
Scnbit Paulmy inquit , Timotheo, i. Tim.5.1. ojtf-«(T^yTe/)«//»'<^T^Aw5»)c, Seniorem ne increpato. Ergo alicjuam habitk Timotheus in Presbyteros \potesiatem. Atqui (quod tanti viri, fed paruiri profe&binterdumiudicioii, pace didumfit) animaduertere Epiphanium oportuit, Presby- terum , id eft , feniorem hic dici , qui aetate fit prouectior, non qui Paftoris, Doctoris, vel Presbyteri munere fungatur , quod manifeftif- iimeoftedit njfri&ftyii? mox fequ.es antitheiis.
PratereaMC[mt Epiphanius, Paulmnon di- xit alicm Presbytero , Ne admittito accufationem contra Epifcopum >fed Timotheo qui erat Epifco- pus^Aduerfuu Presbyterum ne admiferis accufatio- nem.Ergofunt Presbyteri obnoxij Epifcopofuo , vt iudici,acproindevt fuperiori. Sed dupHciter hic falliturEpiphanius.Primum enim Timotheus nonfuitEpheiiorum Epifcopus , quales fue- runtqui oppidanis Paftoribus collegis,Pafto~ res & ipii,iuas parceciae praeerant : fedEuange- lifta riiit , id eft , cum Apoftolica auctoritate a Paulo Epheii iufius permanere , vt illam nimi- rum Demetriana iila feditionc conturbatam confirmaret A&.20.4. &i.Tim.i.3. Interiftos autem Euangeliftas, & oppidanos illos in col- legarum fuorum ccetu Epifcopos , vt f#pe iam antea diximus , appellatos , duplex fuit difcri- men , vt ex Apoftolicis fcriptis liquet : vnum9
I* iij>
S54 ȣ MlHlSTROaVM
ijuodminbspartim ad plantatasab Apoftolis Eccfefias rigandas, id eft dti adolefccrcnt con- fjrmandas : partim ad fupcrftruendum opus, ctiius duntaxat fundamcnta iecerant Apofto- li, vr Tit. I. verf. 5. inftrudtos cile pcculiari ai.^ctoritaris gradu ad quptidianos ppcrarios < conrirmandos attt conftitucndos oporttiit. Al- tcrtim , qupd tcmporaria duntaxat crat ipio- rum fimcifio , lta vt niillam magis fixam qtiam ipii Apoftoli lcdcm habcntcs , mbinde alib mittendi rcuocarcntur, vtex fcriptis Apofto- licisliquct. Epi-bopi verb oppidani, vt&Pa- ftcuesquicertp ccaui pracrant , crant certae ^ fya$ ihuioni addicti : adcb vt ctiamnum hodie ncmo inter Pontificios ad maipres,quos vo- ont , ordincs , nifi ccrto indicato loco cui in~ icruiar,pLomoueri dcbeat. Dcindc,vt hoc non . amplius vrgeamtis, quu Epifcopis iftis iudici- bus, yt cx prius antccitatis canonibtts liquet, nihil prorlusdecernere,niii ex coprcsbytero- rum fcntcntia& voluntate fas eftet, 116 iudicis, icd Prcsbyterij totius hacc erat potcftas aducr- iiis quofctinque reos to ^os^-wti indicatos , 8c in album rcorum receptos: quod ipfum hodie tam diiriitte in Presbyteriis iittc Confiftoriis noftris obicruatur, vt qui pra?eft, nevocandi qtiidcm qucndam , nifi ex collcgij fententia ius habeat . Ex his autem omnibus confta- bit, vt fpcro,a:quisomnibusie&oribus, cau- iam nuilam iuftam eiTe cur vllms hxrefeos
pra>
EVANGELII GRADIBVS. I^e
pradudicio grauemur.Neque quum hoc facio, id facioinpatres, quod tu innoshocinloca Buerfum nos immerentes facis, cjuorum^ in- quis jrationt 's funt adeo m Concilia &veteres Pa- tres contumelipfdLjjtme earumpudeat. At eft po- tius profe&b,Sarauia,cuius hic te pudeat,quod omnibus veritatis amantibus diiudicandum reiinquo.
/^ capvt xix.
Jn quo Satauia fententiam Hieronymifiudet refutare.
E s i n e igitur Patres nobis hic §8§^$ obiicere , quaii ab illis cum ra- ), Uonediffentirenonliceat. (^uid, enim fucrit iniquius , quam $ vt quod tibi licere vis in nobis accufandis , id nobis in criminatione tua re- pellenda facere fit nefas ? Sed ecce muta- tx iam funt inter nos huius adionis partcs* Nam tu nunc aduerfus Hieronymum vt ALii) ha?retici patronmn accufationem inflituisiego verb. defenforem illius ago : idque non iine fubfcriptore grauiilimo , quem abs te in nos a*-. iibi produdbuuiteftem , ego tibi fi pati potes, iudicem feram* 4-iidiamus ergo Hicronymum loquentcnv
L iiijL
J36 DIMINISTRORVM
In Epiftola ad Oceanum. Apud veteres itdem jEptfcopt & Presbyterifuerunt , cjuia tllud dtgmta- tU nomen efi>hoc cztatts.l<i<&\\ ad Euagrium.^oo- ftolus perjptcue docet eofdem ejfe Presbyteros & Epifcopos. Qujeris auclorttatemfaudt te/?tmoniu?n Vhilip. 1 . 1 . Paulus & 7 'imotheia ferui Chrtfii le- fu^ommbmfantiisinChrisio lefu c/utfuntPhtltp- pis,cu Epifcopis, & Dtaconis. Vis & altud exem- plumHdem advtiiiu Ecclefu EphefiSacerdotes 1- tA /oyuiiary Attendtte vobis, & cunclo gregiyin juo vospofutt Sp. SanVau Eptfcopos , vtregatis Eccle- fiam, &c. Act.2o. Ac ne <juis contentiose in vna Ecclefia plnresfui-Jfe Eptfcopos contendat, audi a- Itbi mantfcjhfltme comprobart eundem ejfe Eptfco- pum & Presbyteru, Relicjut te%ait Ttto^ta Cretajvt 0 yttuas Presbjteros per cimtates , fi quis eft fine crtmtne . Oportet enirn Epifcopumfine crtmine effe i.Tim.4.2. Tim.i. Petrm cjuoyue, i.Canfy Pref- bycerosprecor, in£p*it3 comp^esbyter , gregern regere & inspicere , tjnod Gr&cts dtcttur fio afcanttus, l£fa<r.i07rQ>'Ttsytd efi,fitperintende//tesyvnde traclum Epfcoptnomen. lohn.mesdenique^ Presbyter,ait, eleftx domtnsi , & Presbyter Caio charifiimo , 2. & 3. loh. Quod autem vnuspofteletliu ejlcjui c&tcris pr£poaeretttr>in fchifmatis faclum eftremediuw, ne vnufjutfhuc adfe Chnfiurn trahens Ecclefiarn ra- peret. Nav, er Alexandnt a M.aPco Euangelifta ad Heraclam vfyue & Dionyfium Eptfcopos,Pref- byten vnumfe^nperexfe elettum, in celfiore gradu collocatam Eptfcopum nornmabant : quomodofi e-
xerci-
EV ANGELII GRADIBVS. l$J
xercitus Imperatoremfaciat. Quid enimfacit, ex~* cepta grdinatione , Eptfcopusy cjuod Presbyternon faciat? &paulopcfi, Presbyter & Eptfcopw altud atatis, altud dtgnitatis efinornen svnde ad Titum &Ttmotheum de ordinatione Epifcopi & Diaco- nidicitur, de Presbyteri om»ino rettcetur,cfuiain Epifcopo & Presbytero continetur.
Idem in Epiflolam ad Tiruni. Idem esl Pref byter , fui & Epfcopus , $* antejuam Diaboli in~ ftruclufludta inreligione ferem^ diceretur inpo- pulis, egofum PaHli,ApollO)Ceph£,i.Cor.i.$.com- mnni Presbyterorum confilto Ecclefidgubernaban* tur.Poftcjuam vero vnufuifcjue quos baptizjiuerat fuos effe,non Chr:fii,putabat:in tvto orbe decretum efi, vt vnm de Presbyteris eletlm c&teris fuperpo- neretur, ad fuem ornnu cura Ecclefiz pertineret, vt fchtfnatumfeminatollerentur . Putat alicjuis no* firam effe non Scripturarumfentemiam, Epifcopum & Presbyterum vnum effe , & aliud atatis > aliud officij effe nome. Philtppt vna efi Macedoni£ vrbs, & in vna certe ciuitateplures , vtnuncupantur, E- pifcopt effe non poteranf.fed cjuia eofdem Epifcopof & Presbyteros tunc appellabant , vndtfferenter de Eptfcopis quafi de Presbyteris Philippenfibus lo- quums efi Paulm* Adhuc minks ambigue vnius idem ciuitatis Ephefi Presbyteros vocans , eofdem poflea ( cjttod dtligentim ohferuandam ) Epifcc* pos dtxit : & ad Hebr.vr dtqualiter inter plu- res Ecciefiz curam diuidit , Parete, inquienSyprin- ciptbus. {prxpofimriy^fMpoicJveftr^ 0-c.Petrns
. Ij8 Dfc MlNlSTRORVM
item Presbyteros compresbyter obfecrat. H<ec> in- gttity vt ofiende-emus apud veteres eofdemfutffe presbyteros , quos cjr Epifcopos. Pattlatimverovi dtffenfionum p/antana euelleretur, advnurn omnis foltcttudo eft delata . Vt ergo Presbytert fittmt fe ex Ecc/efis, confuetudine Epfcopo fibt prapofito fubicctos effe , ita Epfcopi nouertntfe cor.fuetudwe magis, cjuam Dom.tntc& dijfofittonis verttate Pref- bytcrts effe maiorcs>Cy~ m commtthid^bere Ecc/efia regere , Mofem tmttantes, ejui cjuum inpoteslate haberetfohu pr&effe populo Ifiae/^feptuaginta ele- gHyCjuibufcuin popu/um tudicarct.
Ethaec quidera Hieronymus non vno tan- tum loco , nec paucis , ncc vt dc re dubia , fed f.epius,Cv copiofe,perfpicue,a(ieuc rantcr,Epi- fcopis cv Prefbyteris , vt vna & eadern appcl- lationem,uc vnam & eandcm functionem tri- bucs.Huic aute aftenties Ambrofiiis ad Eph.4. Prtmt Presbytert (inquit) appel/abantr Epifcopiy Tt recedente eo fecjuens eifuccederct.Sed cjttta coc- peruntfequentes Preshyteriinueniriindigm adpri- watpu tenendosy immutata esi ratio : proffitctente Conct/tc, vtnon ordo ^fed meritum crearet Epfco- pum,mu/torum Sacerdotum iudicto corfittutum^ne tndtgnus temerevfi^yaret^ effet multUfcandaluy Jdem i.ad Tim.$. Pau/:ts pofi Eptfiopum ordinem Dtaconatusfubtecit: Quare nificjuta Eptfcopt & Tresbjten vna ordtnatto eft?Vtercjue enim Sacer* doseshfed Elpifioptts prtmus es~i:vtomnts Eptfco- vm EresbjterfiuiQ 'tame ' omnis Presbyter flr Epi-
EVANGEIII GRABIBVS. l$f 9)
fiypus . Hic enim eft Epificopus aui inter Vresbyte- tosprimm efi. Sed& AuguftinusEpift.lo/m*»- dmn HOlSlORJS vocabula : , inquit , qttt iam ECCLESItAS V SV S obtimut E-
i pifcopatus Presbyterto rnaior eft : vnde Gratia- nus ex Ilidoro Apudveteres, inqiut, iidem Epi~ fcopi & Presbyten fremnt g Et ha?c quidem illi
' Hieronymo planeaifrntuntiSjquemnimcau- 4iamus quam firmis rationibus refutes.
. Primumfmo^is^uod hic dicttur communi Prefi byterorum cofilto Exclefias w principto futffe gu- bernatas , non diffteor. Fuit emrn ettam ternpus tjuando Ecclefia communi confiho totiusplebis re- gebamur^uapofiea naEU Presbyteros, viinCre- ifotllorum confihogubematdfinnt , fitb cura tamen & infpettione Apofiolorum & Euangeltftaru. Sed hec non argutt, crefcente cjuoti die nwnero Ecclefia- rum 5 & w Ecclefiis multttudtne Ckrisiianorum^ ejuin vtDiaconipcfi Apositdos , £r posr Diaconos jPresbytert<ficpoft Presbyteros Apojhli eadem di- uina infrttuttonejandem crearint Epifcopos , cuiuf- modifuerunt Tttus & Ttmotheus cj-plures alij.
Agnofco autem & ego, nonvno momento fed prout deditDominus,4iftin6tas luis omni- bus functionibus , quafi pattibus , Ecclefias. £uiffe.Sed quormm haec ad id de quo agit Hie- ronymus ? 6c an ifta qua: profers fatis inter fe confentiuut? Fateris enim Eccleiias fuifle in principio communi Prcsbyterorum conftlio gubernatas. Nurn confufo cVperturbato? ita.
J4° de ministrorvm
Yidclicervtconfcrcntibusinter fe Prc/Weris cienegotns qiueincidcbanr, niillus clTct qui cxtcns pranret , fentcntias rogarct,actione dc- nique totamaprincipioad extremum mode- ratns,ex Prefbyterij communi fentma iudica- rct? hoc quidem ego ne verifimilc quidem ar- bitror, Habuit ergo iam tum Presbyterium Imimaliqucmprimum & ^n^rct Ptefhytc- rum: vt PrcfDyterorum,ficetiam Epifcopo- rum manentc coramnni appcllatione. Aberras igituraicopo, quum hoc di thimHieronymi ad id tepus refers quo nullus Prefhyrerio prar- fuerit,quod certe verifimile non eft vnqua co- tigifle. Agit prercrea Hieronymus de Epi- kopis in Prcsbyterorum , id eft, Paitorum $m- bcmatorum oppidatim conftitutorum catu prahdcnribus. Tu verb ifrud accipis de Euan- gchftis, qmbuscorjndis Metropoliranos fuc- cciiiile, quos tamcn confrar non Paftoribus -aut Presbyteris , fcd fuaru prouinciaru' Cocpi- icopispraTuiiTe. Dcniquequofcnfu fir acci- picndutnquod dicit Hicronymus Ecclefks i- nitiofuiirecommuni Presbytcrorum confilio gubcrnatas, docet Ambrofms co quem citaui loco , nempeita vt vnus inter ipfos eifer , non qtude cerre gtadu fuperior , CeA ordinis Sc ho- nons dignitate primus,cui muneri finguii po- fteapcr vices fuccederent.Quatum ver6 tepo- risfparineiTetifri <xtoi<r*vi& p raefcriprum, non defa-ibirAmbroiiuSj de more iito videlicct
qui
IVAKGELII GRADIBVS. I^I
qui iam pridem elTet abrogatus, reftituedo mi- nirue laboras.Sed h~bdomadicam hanc e'(p»M*~ fictv fuiire probabiie eft , qualis fuit iila Aaro- nica, vt conftat ex 2.Chron.23.verf 4-& 8. & cx Maymone,Heb.cap.4. Non eft igitur eo demii tempore , de quo Hieronymus loquitur, vt tu putas , conftitutus quifpiam , qui Prel- byterio praeeffet : verum ioco (ucceftionis illius per vices ccepit vnus ex Prefbyteris ad hunc ordinis primatum areliquo Presbytero- jrum ccetu deiigi : is videlicet qui maxime ad hoc idoneus videretur:& itafa&um vt Epifco- pi nomen anteaprefbyteris omnibus commu- ne , idqueouium quas regebantrefpedu ,ad hunc ^seg-&S proprie fignificandum, & qui~ demfuorumcompre{byterorumrefpe6h.i , lit tranilatum. s$temm,£o£t3.tfis inquies,*/?^ mnta- tio cnrnon <zcjue Domwic<& dijpojitioni , sitgueprior illepervices ordo tribnetnr? Certe , iiab ipiis A- poftoliseiTetprofec"ta,non verercr illam , vt ca^teras Apoftolicas ordinationes , diuinar in folidum difpofitioni tribuere. Neq; propterea Deusmutabilis videri poiTet, nonmodb quia non quicquidDominus conftituit, eacondi- tione difpofuit vt perpetuumeiTet: verume- tiam quoniam aliudeft ordinismodum , qui ad circunftanrias temporum, locorum , & per- fonarum accommodandus eft , mutare , quam ordinem ipftim tollere , in Eccleiia ad fines vf- que feculorum retinendum. Sed quum Hiero-
I42. D P. M 1 li 1 S T R O R V M
nymus & Ambroiius , ac ctiam Augufclmi^, graiiidmii teftes>ipfi<quc adco Niccni Patrc$,(i 4"> Apoftolis ifta mutatto cilct profe&a, iiuc legc fcripta (quid lit autcm de illis Apoftolicis vocatis eanonibus ftatrfendumj alibi dixi) fiue pcr vocem tiadita,rniui!nciftud dillimuhtu- ri, anticmx tantum confuetudini & vfm Ec- clefix , cV quidcm a Dominica difpoiitione di- ftincfco, iftud tribaaht: indignafi nondcbcs, Sarauia , fi potius illorum pcrfpicuis & totics rcpetitis tcftimomis , quam inhrmiilimis &c nullius certe pondcris conicdturis fidc tuis ha- bcns , priorem quidem ordincm,vt qui initio, acproindc Apoftolisipfisauctoribus, vcl fal- tcm approbatoribus viguerit,Diuinum:pofte- riorcm vcrb Humanum , non fimplicitct ta- mcn , fcd comparatc , nuila cum Patrum & tdt Ecclefiarum iniuria appellaui. Vt mclius au- tem liqueat iufta*-nefuerint&:iatis magni mo- mcnti ad hanc c^os-atWa? nouationem infti- tuendamrariones, agcdum illas iigillatim di- fpiciamus,c\: qiue tu viciilim illis opponas, ex- pcndamus.
Cauiatiir ergo Hicronymus fmffe tandem fchifmaiis vitandi caufa tn orbe toto decretum , vt vnta ex PresbytcrU eleftus cxteris fuperponeretur ad cjucrn om/it6 Ecclcfix cura pertmeret> neftudia, tnrelinoneferent, & dicereturinpopmis, Egofum Pauh, Cepbz, Apollo&o Et ccrte veru cft mul- iitudincm , ctiam non admodum numcroiam;
focil-
E V A N G E L I I G R A © I B V S. 14J
facillime nimium fepc in partes diftilire con-
ftieuilTe, nifi vinculo quodam quafi invnum
corpus coalefcat, Sed quum , vr antea ex Am~
brofio didicimus, non deeiTet ordo inter Prei-
bvtcros , cuius aUoqui gubernatio vix ad mo~
mcntum coniticiifet : & Apoftolus quoque , fl
! tali demum remcdio ad compelcendum Co-
rinthiortim fchifma opus fuiifet,iftud minimfc
fuerit diffimulaturus : poiTec vidcri profecfcb
Hicronymus argumcnto non fatis firmo niti.
Dicamns ergo primatum illum ordinis per
ihiltuae fucetnionis vices, ipfa tandem expe-
rientia compertumfuiifenonfatis virium nec
ad ambitiofos Paftores, ncc ad auditores alios
quidcm vanos , alios vcrb adulatorio Ipiritu
pracditos compefcendos habuiile : communi-
cata videlicet iingulis Pafroribus pcr vices hu-
ius primatusdignitate.Itaque quod fingulis fe~
cundum viccs communc ruerat , poftea vifum
fuit ad vnum,& cum quidcm totius Presbyterij
iudieio dclectum transferre: quod certe repre-
Iiendi ncc potcft , nec debet : quum praefertirn
vctuftus hic mos primum presbyterum dcli-
gendi, in Alexandrina ceieberrima Ecelefia,
ebdem tefte Hicronymo, iam inde a Marco E~
uangelifta ciTet obferuatus.
Alteram caufam afFert Ambrofms , loncr^
\ 1 • ^
maximi momcnti,nempe quod Pnmatu fic ad
flngulos per vices pcrucn;ente , iingulis Pafto-
tibus -non fcmper ad hanc gubernation^m
144 D E M I N I S T K O R. V M
fufcipicndam idoneiscompcrtis,ita fierct vt indigni intcrdum prardlenr, quae rcs tum Pre£ bvterij contcmptum fecum trahebat, tum adi- tum fa&ionibus apcncbat : Idcirco placuiiie communi conu.nfu,quod antc dixi , ncmpc vt vnus quifpiam & quidcm legitimc delecr-us, Prcsbytcrio fute Ecciena? Senatui picccifct.
Abfit autem vt hunc ordincm , etfi Apofto- Hca& mere diuirudifpofitione non conftitu- tum,tamcn vt temere autiuperbe inuectum reprehendarrr.cinus potius magnu vfum fuiife quandiu boni & fancti Epiicopi Ecclenispra> fucrunt,quis inhciari pouitvFmantiir igitur il- lo qui volcnt ek' potcrunnmihi tamen quanuis inter Ecclefiae Dei per ipiuts mifericordia mi- niltrantcs longc minimo, rcligio fucrit quid hicrcquiram non cxplicarc,poitquam carteras tuas aducrius Hicronymi fcntcntiam obicccio- ncs cxpcndero.
Pergis igitur & nc colligis. Ulafchifmata fib Apofiolts natafitm. Tr.rgo tunc tncepit Ula confite- tudo: $ ipfi Apofiolt^ fchifmatis ifiius vitandt cau- fa ,tttm Domtnicam dijpofitionem mutarunt. At' koccfiditru perabfurdwn, Apofiolommfmffe me- lim noffe cjnam Dominurn qutd prxcauendts fchif- matibtts ztile cjr necefiarium ej]ety & ob vnius Ec~ clefix veccatum wftttutionem Domtni rnutare. Rcipondco plurima hic rurfum Hieronymo contra mentem ipfiits impingi. Nec enim ille profert Corinthiaci fchiimans exempiu , qua-
IVANGELII G R A D I B VS„ 'Jji *
fi huius mutationis caufa extiterit , aut iam tum coiifuetudo ifta casperit. Abiit enim vt tam leues Apoftolosfuiife cenfeamus, vt hac vnacaafacommoti,priftmum ordinem muta- rint. Deinde confuetudinis iplum nomenar- guit non ftatim , fed aliqito vfu, & non parua exp -rientia, nouum ordinis modum fuiile in- trodu&um . Abik etiam vt Hieronymus ita fuerit imprudens , vt ii hoc fcripiiifet non ani- maduerterit fore , vt a fuis aemulis , ipio Apo- ftolo iudice , refelleretur.Is enim hac ipfa de re Corinthiis fcribens, riiilllt prorfus iftius reme- dij mentione facit. Profert igitarHieronymus hoc exemplu,non quaii inde hsec mutatio cce- perit, fed qubd Corinthiorum fa&u aliis iam muitis populis fequutis,res ipfa nouo remedio indigere neceifarib videretur:ide6que no fcri-
pflt,ET DICERETVR C O RI NTH I t fed, E T
diceretvr in po p vli s. Jtemm^nquisy
iddici non fati* fuit , fe d exhiftonu demotiflran-
dumfmto Tibi videlicet & tui fimilibus. At cui
notior eife temporum iilorum cetatem Apo-
ftolorum fequutorum hiftoriapotuit, quam
Hieronymo ? &c quis illu in ea quide re vel de-
ceptd fuiife, vel impudenter falfum dicere vo-
luiile meritb fufpicetur ? Sed prseterea,licet i]-
lorum temporum hiftoriam no h?bcamusmiii
muitis fabuiolis narrationibus prophanaram,
quis merito exiftimarit Satanam tot potitiire
mperftitibus etiam Apoftolis , haerefesfercre
K,j,
I46 DE MINISTRORVM
Jl%oraL<rl*<; vcrb , poft illorum prarferttm tem~ pora,£c frigcfcente paulatim Dei zclo, excita- renonpotuilfc?
Qu,rrispoftea,inerrorc quemodb refutaui perfcueras , vndc noucrit Hkronymus Corin- chioru Ecclefia prcsbyteros ante illanata fchif- mata habuiife. At ego qua?ro ex tc,qua tandcm Ecclcfiaexiftimandu ftt PrcsbytcrisJiuc Pafto- ribus 8c gubernatoribus extraprima ipfaru ini- tia,carcrc diu potuiifemedu vt Apoftolus , qui fcfquiannil illic fubftitit, 2c Apollos eu fcquu- tus, ca Ecclefia Presbytcrio primo quoqucte- pore no inftruxcrint.QiKjro ctia,quina illi fmt, quos iubeatcogrcgari ad ina ftuofu Satan^ tra dcndu,&vetus fermcntu Ecclcilaftico iudicio rcpurgandu, finonhoc ipfum fuit presbyte- iiu,quod7cu; <vXuova( nppellat altera Epift.i.<S. Trxterea , inquis ,fiqntcyt4td tmtiofaUum non eil^aomimcJL dtjpcfitionts non efi,certe de Dtacona- tit tdem erttftatuendum. Quo r fum autcm i ftu d? Ncc cnim de Prcsbytcrij liue Prcsbyteratus functione agit Hicronymus> icd dc nouo ordi- nc in illius adminiftrationc coftituto. Cur au- tem iftc poftcrior modus non fit fimpliciter Apoftolicus,res ipta ciamat.
Sed, inquis , non legtmus Cortnthiacx Eeclefit Presbyteros pr&bniff; fcbfmatis caufam ,fed aplc- be captam occafione exfuis Doclonbns arreptam^a, qutbm autinslitHttfuerantmfide , aut bapttz^atu Et rurfum ifta quorfum comminifceris ? Ncc
cnim
IVANGBIII GRAtflBYS. tjjf
«nim,vt antea dixi , Hierohymiis hocEcclefiae Corinthiacae fchifmate nititur. Et cui perfua- feris fchifmatis iftius confcios non fuitfe Pa- ftores, de quibus auditores iifci fuperbiebarit? quibus certefi fadtionesiftsdifplicuiilent, fa- cile fuiifet huic rtialo,etiam nort corifulto Pau- lo,mederi.
Item.non eram, inquis, Corinthi pr^fentes y de
tjHik'Mfa5iiofiifl:tglortabamHry nempe ipfePattlus>
Cephas,Apollos : acproinde nonfuernnt advitan-
dnmfchtfrna Presbyteri^ quifchfmatkoccafionem
nonpr&buerant, in ordtnemfub vno Epifcopoco-
gendi. Hic vero facis, Sarauia, vt pene ctedam
yfque adeo te feitinalfe,quum ha*c fcriberes,vt
ipiam Pauli epiftolam non infpcxeris. Ihue-
Jiiifes enim fa&iofos iftos rteque de Paulo, ne-
que dc Ccpha, neque de Apollo fuiife gloria-
tos , fed Paulum fapientiffiitie , ne malum cui
mederi volebat,exaccrbaret, ha?c nomina fub-
ftituiire, Scadfe&Apollo , mutatis perfonis
^Ta^^TiV^vtipfemet iignificat, i.Cor.4.6.
miracerte &rariilima modeftia, diflimulati*
eorumPaftorum & Dodborumnomirtibusiqui
nid in culpa huius diflidij fuiifent, Paulus ho£
fact-um reprehendens , non ad ipfos Do&oresj
fed ad auditores illomm potius fiias repreheri-
iiones accommodairet.
Infitper^Kaidoy inquis, & a juibuspotuit de- ■cretum illudfieri , & tanto confenfit in toto orbe. re~ tipt ? Refpondeo Hierbnymi verbanonpof-
K, i\.
I^fc *> * MINISTRORYM
fc,quinipfi fiatiniutia^defcriptoaliquo decrc- to,quod vel ab Apoftolis, velabaliis cmanai.t intclligi.Id enim,fi ita effet, fola confiietudinc fa&um fuiife minime diceret. Dccrerun crgo in toto orbe hic fuilfe dicit quod Ecclciiis tan- dem omnibus communi confcnfu vifum eft, aliis aliarum confuetudinem fcquutis. Ncc a- liter Confilij vocabulum apud Ambrofium eo quem citaui loco accipiendum eft.
Sed Paulurn , inquis, dominicam inUitutionem mutajfe^ vtidvoluiffet,yotutffe,non eftprobabile. Caterivero Avoftoli pervarutfgentes dtfperfi^uid ageretur Cormthi ignorabant, vt decreto Pauh ad~ didijfefuum calculum creddtur. Et vt demusfchif ma illud Corinthiacum ad eorum peruemjfe noti- tiam^ ahc/uo miraculo fimul ad hoc decreturnfa- ciendurn conueniffe , nuncjuam tamen tn domimc& infritutionis mutationern confenfiffent. Ego vcrb paulb antc oftendi fruftra ha:c absteopponi Hieronyrno , vt cui nunquam venerit in men- ten4 qus tu illi tribuis de hac mutatione £ Paulo,vel ab aliis Apoftolisdecrcta.Q^od au- terri mutationem hauc ncgas ab Apouolis, vcl poft Apoftolorumtemporaficii hnc grauiifi- mo peccato potuilfc, falfo abs te pofiro prin- cipio nititunnempe qubd perpctuum & inua- riabile fit quicquid Dominus inftituit. Nam Deus quidem ipfe nunquam mutatur , fcd quum de iis agitur , qus mutabilia elfc vo- luit,tantum abeft, vt quum ea mutantur, pra-
ptcrea
I
IVANGELII 6RAD1BVS. l^p
pterea videri poffitipfemutatiis , aut contrai- pfius voluntatem aliquid fadhim , vt e contra- rio nifi mutarentur quas mutari voluit, muta- bilis ipfe fuiiTe meritb vide?emr. Sic abroga- tis legis vmbris fucceffit ELiangelij veritas, & Leuirici Sacerdoti) loco fucceflitasternumae- terni noftri vnius Chrifti Sacerdothun. Sic>vt adnoftrapropms accedamus, quod rtrit fun- ctionis Apoftoloriim,&Euangeliftarum pro- priu Sc pccLiliare , Apoftolica videlicet au&o- ritas, cu extraordinariis omnibus facultatibus adEcclefiammlegirimam conftimtionem ne- ceflariisjApoftolis &Euangeliftis mLinere fibi demandato fumma cum iide & diligentia per- functis , defiit , vt paulb ante demonftraLii. Sic, ELiangelio fatis fuperque miraculis confirma- to , celTarunt illa tam varia miraculomm %** piV//«eS. Sic, quodin Synodo Hicrofolymitana conftitutum fuit tolerandae ad tempus Iudaeo- rum infirmitatis caufa,irritum fadmm eft,poft- quam apparuit ludasos nonfimplici ignoran- tia aLit infirmitate , fed obftinatiffima perui^ caciaELiangelio relu&ari. Sic Agapae,fraterni- tatis colendae caLifa, ab Apoftolis inftitutas & diligenter maximoque cum frudm obferua- tx, quumiis abuti Corinthijcaepiffent, au- cfcore Paulo ibi defierunt , aliis Ecclefiis non ftatim fed fenfim,&proutres tulit,Corinthio- rum exempium feqiiLitis. Non eft igiturhaec r.ui colle&io necefraria, peccaffe videri Apo-
K. iij.
$J0 Bli MINISTkORVM
ftolos, a,ut Patres illoriUTi tempora fcquutos fi in aliquam diuinae inftitutionis mutationcm, quam commemorat Hicronymus , dicantur confenfllfe. Et hoc quidcm vidco fuiflc ali- quatenus abs te poftca animaducrfum quum iftapnccedcntibus fubiiccrcs , hoc dilcmmatc in noscontorto.
Decreturn> inquis , ajuodcommemorat Hiero- riymus>aut contra Domint m/ittutionemfaclum es~ty CT dicendum Patres ornnes & Cona/ta erramffe: 4Ht fatlum fiiiffe oportet de re stJlczQopu , ^U-tfuerU meorumvoteHate a quibw emanant. Et cjutfu- mui nos qui decreturn , cm tfitns Chrifiianus orbts parutt,contewnere audeamus} Scd obtuiius cft profcCto huiustui dilemmatis vtramquc cor- nu , quam vt vcritas ita poflit vcl kuiflime vul ncrari. Prioris cnim illius vanum impctuma- bunderctudimus. Ad pofterius autcm quod atdnet , profccto corum, quae a Gra?cis uil*oo- poe,a noftrisThcologis Latine indirfercntiavo- cantiu\abuteris, 8t detinitione Sc vfu. Sunt e- nim indirferentiain hoc argumento , non quac fimplicitcr toilerc vehibrogare,faccre vcl non facerefahta conicientia liccat: icd ii\ quibus perfe & cxfui naturaaeftimatis, pofitum non fit regnum Dei , ficut de efca Sc potu loquitur Apoftohis: oftcndenstamen minimepropter- calicereindirrerenter quibufuis vcfci aut non vcfci, & quiduis biberc aut non bibere, quo- mam indirfcrcns illa rei natura vinculo chari-
tatis
D 2 MINISTRORVM 1^1
tatis in proximum adftringatur & fraenetur o~ portet=Qiiod (1 charitas tantum inrebus pcr fe jpclifferentibns valet, quanrb magis expreffum Dci madatum efficiet vt quod per fe & in (c(c indifferes cft , tamen ta fit nobis illicitii , quam quod pcr fe impiii fcclus eft? Sic mutarc quid- quam,aut detrahere, aut adiiccre in diuino ex- ternoCLiltudiuinitusprarfcripto, & re&e in- tcllc&o (ficutdocct Pharifa^os Chriftus de Sa- bathi violatione) tam fuit ncfas , quam homi- nem occidere.Sic immundis vefci munda con- fcientia non licuit , vt Daniel & ipfius focij e- xemplo fuo dcmonftrarunt , &c feptem illi vna cum fua matrc celebratiftimi martyrcs , Ait-. tiochi temporc , inuicta fua conftantia funt te- ftati.Illis autem lcgalibus mandatis,non aliqua hominum , fcd ipfius Chrifti adLientu & au- 6koritate abrogatis , laxatum quidcm fuit legis vinCLihim, fcd (manente altero illo charitatis in proximum non cercmoniali,fed morali prc^ cepto) non quidcm propter confcientiamfue- runt immundi vlli cibi, vt antea , (cd quatenus illis vti,nifi violata charitatc, quifpiam no po- tuit. Tandem denique Iudaus fefc prsbenti- bus illa charitate indignos,au&a eft lmmundis cibis vefccndi libcrtas. Sic quoque circunci^ flo , ftante illius Lcge,necenaria ruit hactenus vt qui Ccicns illam contempfilIct,in Dci fcedc- re non comprehenderemr,quamuis alioqui in praepLitij abfcifione perfe coniideratanuquam
K. iiij.
I$l DE MINISTRORVM
pofitum fuerit Dei regnum. Illa verb pcr Ba- ptifmum diuinitus abrogata , ficut diuinitus fuerat inftituta , manfit tamen, quod ad chari- tatis m ludxos infirmos vincuium,?non temc- re omittcnda , tefte Paulo Timothcum cir- concidcnte : 6c in ornnibus iftis ad quxuis fefe non aliter tamen , quam cx iege charitatis dc- mittcntCjVt infirrnos lucrifaccrct. Cenante vc- rb illa charit.ite, idem Apoftolus Titum mhii-. tnc voluit circunciderc : & Gaiatis fcribens, ficirainridamini,inquit, Chriftus vobis ni- hil prodeft. Qudrfum autem ifta tam multis? vt rj oftcndarrj de prioris illius diuine difpofi- tionis mutatione diiiercnrcm aducrfus Hie- ronvmum , intempeftiue dcrebus indirFeren- tibus loqui, inter quas ncc ordo iftc de quo a- gim.is, ncc lpie huius ordinis modus reccnferi dchuerunt. Obleruandus enim fiiit neceiFarib, ipfc qi.idem ordo ad finem vique fcculorum inftitutus, eius autem ordinis modus, quandiu Deushuncquoqucftarevoluit. itaque quum aliquidhic mutatumfu.it, fci end um eftmuta- tionem iftaminrdpla,ideft,inipfo ordine,ne- que fadam efte neque fieri debuiife : fed tatum in ordinis modo, qui fuit, vtdiximus,mutabi- lis , perpetuo nihilominus &inuiolato ordine ipfo permancnte. Satifne verb redfce an fecus factaiit iftainordinis modo mutatio , poftea videbimus.Debuifti igirur,non derebus indif- fcrentibus hoc loco difputare, fed£ircntialem
&
EVANGELII GRADIBVS. lft
& perpetuum, id eft rem ipfam, fiue id in quo res ipfa pofita eft, fme, v-t in fcholis loquuntur, ^t/jTs' u),&b accidentali,& mutabilijd eft,ab eo qtiod non eft res ipfa , fedrei tantum aihae- ret j &c ita quidem , vt eo in aliud commutato vel fublaco,res ipia tamen permaneac, difcer- nere. Eifentiale niit in eo de quo hic agimus, qtibd exDei ordinatione perpetua necelie fuit, eft, & eric , vc in Presbyterio quifpiam & ±0- co &: dignitate primus , actiom gubernandae pra^iic , cum eo quod ipli diuinicus attributuni eft iure. Accidentale atitem fuic, qubd Presby- teri in hac ^fo^ctdA alij aliis pervices initib fuccedebanc : qui ^25-^0-/*? modns paulatim poftea vifns eft ica mucandtis,vt vnus quifpiam iudicio casterorum comprefbyterorum dele- ctus, Presbyterio isfoi^ai eifct & permaneret. Nec tamen id nifi iuftis 8c neceilariis de cauiis fieri debuit,quales clfe vifae ftint duas ilhe, vna quidem abHieronymo,altera verb ab Ambro fio commemoratae. Sic ipio per Apoftolos au- dfcore Deo ordinaca eft Diaconatus functio perpetub & inuiolabiliter in Ecclefiis feruan- da.Nec temere,fed eode Spiritu praeeute,dele- 6ti inEccleiiaHierofolymitana fuerut fepte,no pluresnec pauciores:idq;aduocata difcipuloru multitudine, & comunibus totitis illius ctettis fuiFragiis iimul &eodetepore colle&is . Fue- rut igitur hxc omnia diuina? difpofitionis, no tamenpariter.Fuit eniminhocne^otio eifen-
154 DI MINISTROHVM
tialis 8c nunquam abroganda in Ecclcfia Dci Diaconatus conftitiitiom.imcrus autem fcptc- naritts noa itcm : vtpotc ad Ecclcfix Hicrofo-» lymitanae circunftantiam fpcciatim accom- moditus:quod mirum eft ab iis non ruiifc ani- maduerfum qui prorfus incptcpoftcaftatue- runt fcptcm Diaconos cffc in qualibct vrbc conftitucndos. Fuit quoquc dfmtialis huius tunc primum in Ecclciia conftituencbe fun- ctionismodus, nempeclcctio: fcd qubdto- tamultitudo (imul fuit conuocata, & fuffra- gium tulit, ncc eilcntiale , ncc pcrpctuum fuit, quauis ne hoc quidcm tcmcrc fuit mutandum. Atiud cnim cft clectionis mandatum , quod immotum non tantum in Diaconis > fcd ctiam im facris functionibus omnibus fcruarc Qpor- tuit : aliud elcctionismodus, in quo & illud eflcntialc fuit <Sc immutabilc , vt nihil Ecclcfiae nolcnti & rcludanti obtrudatur : fcd qubd i- nitioiimuiaduocatafuitrota Ecclefia , & fi- mul fuffragia fumpta,accidentale fuit : nempe qubd tunc primum Diaconatus in Ecclefia j conftitueretur,cui.us rei cauiam cxpcdicbat ii- mul & fcmcl ab ommbus intelligi: & qubd a^ lioquimurmuriUudGra^comm aducrfus Hc- braos vixpotuifrctalia rationc compcfci. Po- ftcaverb, docentc expericntia conhiiioni 3c ambitioni,crcfccntc multitudine,hinc exortx, occurrendum cifc: prudentcr in Svnodo Lao- «liccna, prouinciali quidcm illa/ei afextaSy-.
nodo
EVANGILII GRADIBVS. 155
nodo Oectimenica approbata , cautum fuir, canonei^. ne adfacrum miniftcriumdeligen- dorum ele&io ttirbis fiue populis concedatur5 minime id quidem quali ele&ionum iacrarum confciam '& approbatricem eftenon oporteat Ecclefiam totam: fcdqubd eainrefit modus adhibendus 5 id eft , vt quod prius fimul fiebat, diftinctc fiat : prasrogatiua quidem paftorum confeifui tributa, fecundo verb locopiorum Magiftratuumcognitioni , ex vero confenfu autdiifenfiiprareuntc, ac demum plebe dere tota palam certiorata,&:, ii quam habet diffen- tiendi rationem,poteft ate caufas illas legitime expiicandi fecta : quem ordinem , Dei benefi- cio,rehgiofe fimul ik prudcnter adhuc in hac ciuitate obferuatum,quiim Dcmocraticus qui- dam fanaticus Morcliius Parifieniis aufus eifet voce &fcrituisreprehedere,meritb fuitipfius fcriptum ik in hac Ecclelia ik in Gallia plu- rimis Synodis damnarum. Sic in Ecclefiaftica totagubernationecifcntialesfunt quatuor il- lae fuh&iones duiinitus ad finem vfque fecu- lorum ordinatae : cv iuis finibus circunfcriptac tum propriis 6v vnicuique illarum peculiari- bus , tum illistribus, ex quibus Prefbyterium componitur, communibus.Accidentalia verb iunt qua?,quanuis non temere neeleuiter,tame iuftisde caufisad circunftantias diuerfas tem- porii, locorum , ^perionaru funt accommo- danda. Et ha:c quidem in hoc argumento etft
*5<£ . DE MINISTRORYM
paulo dirFufiiis,tamen non abs rc dicta funto.
Vtad fpeciemautcmnobis propoiitam re- ucrtar , non miror fane nihil hic fatis appohtc abs tcdici, quum cx Ambrofio,licet abs tc ali- bi citato,non animaduertcris , qux fuerit pri- nia illa & antiquiflima diuinx inftitutionis in Prcsbyterio <9po$purUs quam tupcrpetub im- pcriofam facisiac proindc quid in ca fucrit , ex. illa quam Hicronymus tradit confuetudinc, immutatum. Fuit lgitur illamutatio in duabus icbus pofita,primum videlicet in co qubd fuc- ceflio pcr viccs ad excmplum Aaronici Sacer- dotij diuinitus inftituta , in eledtioncm fuit commutata. Deindc qubd ha:c <9fog-aL<ri<t fin- gvilis antea per viccs communis,faCta eft vni il- li Icgitime dclecto propria, & quidem pcr- petua,nifi videlicct vel mortc,vcl iuftam aliam ob caufam primus hic locus vacarct. Nequc in iftis quicquam eft quod rcprehendi pofIit,ha- bitacaufarum huius mutationis ratione,quas Hieronymus & Ambrofius exprefterunt. Sed ha:c Hicronymi verba , vt vnus de Presbyte- riselettis aeteris SFPERPONERE- T V R ad cjHem O M N 1 S cwa Ecclefit* pertineret. Et quod ait, Presbyteros quidem Epi * ficopo fibipropofitofikbtetlos , Eptficopos vero Prefi- byteris ejfe matores exisla Ecclefiu confinetudine^ tunt moderata expofitione lenienda , id elt, ad honorisprimiloci dignitatem &: regenixa- dionis au&oritaternjnon autem ad vllum im-
perij
XVANGELII GRADIBVS. Iff
pcrij in fuos compresbyteros gradum referen- da: qua loquurione vtensSynodus Sardicen- iis in epiftola a Theodoreto citata libro hifto- xix Ecclefiafticse 2. c.8. Patremappellat Filio maiorem , quoniam ipfum nomen Patris ma-. ius eft quam Filij : non qubdvllafitinter pei> fonasimparitas, quum vnaiite{rentia?ident.w tas. Nifi enim flc illa Hieronymi verbaac- cipiantur, fat fit mihi dicere nulla CumPa- trii iniuria , paulatim fic , quanuis iis nihil mi- nus cogitantibus,illi gradui Epifcopali aditum humanitus apertum , per quem mox ingrella ambitio, gradum iftum , initio quideminoli- garchiam, ac tandem in horrendam illam An- tichriftianam tyranidem Oecumenicam eue- xit.-haudfatis fcio an vhquam abolendam , ni- fifemel fublatis quibus eoafcendit gradibus, inordinem di uinar inftitutionis redigatur. Et huic malo apparet Hieronymum mederi vo- luiffe, vt qui mox doceatEpifcopos no diuina ordinatione,fed confuetudine-quadam fenfim obtinente eb eue&os, no vtfoli, id eft,arbitrio fuo dominentur:fed vt in communi Ecclefiam gubernent. Et hanc fuiue Patrum mentem li- quet ex canonum fupra,id eft,cap.2o.huius tra- ctationis citatorum contextu Apoftolicov- delicet,vtnonnuliicontendunt,33. Niceno 6. Antiocheno 9. de Metropolitanorum inter fuos coepifcopos dignitate. Qms enim pu- tet Epifcopo in fuos compresbyteros plus
I58 D £ MINIURORVM
rributum au&oritatis quam Mctropolitanis in fuos cocpifcopos ? qua dc re mox alius crar diccndilocus. Scdquamnonpotucrit iftms Yinculis adftringi a^ctxi-^roQ ambitio, cxpc- rientia tnftiilimaftatim oftcdit: orcmox Prcf- byteris, fi pra?(cns erat Dominus Epifcopus, ©cclufo,quod acerrime ad Nepotianum idcm Hieronymusrcprehcdit:<ScPrcsbytcris aliis in hiftrioncsfacrificos mutatis, aliisnempcillis Kv&pvitrcw fic coniuctudincpeflima, (quodcx- prefle quoq; dcplorat Ambrofius,) abolitis, vt nullus nilc fit pudor negare illis nunqua fuiilc in Ecclefia locum: Epifcopis denique non iam fimpliciter fupra coprefhyteros & fupraChor- cpiicopos , fcd ctia in ipfam fidi? dominatione nactismcc ifla in mifcras corifcicntias tyranni- de cotentis,fcd aulicis magnatibus factis, do- nec ipfa quoquc Caefarum &c rcgum fccptra fi- bi,honorandi facri fcilicet minifterij obtcntu, fubiecerut. Nequc vcrb quum hoc dico, haius tyrannidis Epitcopos vcram Chrifti rcligio- ncmproritcntcs&docentcs infimulo (abiit a me tam impudcs arrogantia) ck qui in hoc hu- manograduitaic gerunt vteo ad asdihcatio- nemouiumfibi commiflarum vtantur : quos tamen prccari pcr facrumDei nomcnaudco, vt totam Eccleiix fan&am fuam libcrtatem reftituendam potius procurcnt, quam iftam' potentiam ad pofteros tranfmittcndam : hanc ipforum modcrationem ck squitatem minime
forift*
ZVANGILII G R A B I fl V S. Ij9
f orfitan fequuturos.
Caeterum ponamus fchifmatum paffimgti- rccntium ncceffitatem de qua Hieronymusa- git,& Prcfbyterij, propter quofdamindignos, de quibusagit Ambrofius,contemptum, iuitl acncccfTariam caufam patribus praebuifle am- pliandx primi Frcsbyteri , qui poftea Epifco- pus avlgvsfzag-txw dici catpit,au6toritatis. Nuc autempoftqtiamEpifcopalis non tantumoli- garchia , vcrum etiam tyrannis (Epifcopos ex- cipio ifla vcrbo & rc abominantcs) diuina hu- manaque iura funditus fubuertit:& neque Ma- giftratui fua iura, nec Ecclefice pra?ter ina- ne & cafTum nomen quidquam reliquit , qua- to maior necelfitas a Magiftratibus &piis o- mnibus Ecclefise Chriflianas miniflris flagitat, vtEpiicopatus in ordinem diuinae inftitutio- ni , & Apoftolicis optimis illis temporibus confentaneum redigatur? & rc&efcmelEccle- iia,prout fcrcnt tcmporum, locorum,& perfo- narum circitnftantiar , facris fun&ionibus o- rnnibus rcftitutis,ftatis lcgitimis Synodis, quas lunt certum aduerfus omncm ai^Ur reme- dium,rcgatur?Iftud verb,tu Domine Deus no- fterlcfuChrifte vnicum Ecclefix tiue caput, pro immcnia mifcricordia tua , nobis conce- de.Amcn.
Cseterum quod aducrfus Hicronymum pra?- terca obiicis ex Apocalypfi, ncmpe qnod ttare Uhmnis Jpofiolifiptem Afi* Ecclefafeptem h#-
l6o DE MINISTRORVM
huerint Epifiopos diuina non humana ordinatione fibiprsfetlos, Apofiolo fwgulosillos fingularum Ec- clefiar-m Angelos mimrne compellatnro , & cul- pam male obtt<zfuntlionis minime illts attrtbuturoy nifi eminentiorfuijfet eorum in Ecc/efix regimine 4»#0rtf^:hoc,inquam,quorfiUTiaducrfus Hie- \ ronymum & nos torqucs?Ncc cnim ille,quum i diccrctEcclefias initib fuiifc communi Pref- ? bytcrorum confilio gubernatas, itadefipuiife exiftimandus eft , vt fomniaret neminem ex Presbytcris illi ccetui prseruiffe . Namcontra qualis ille tum eiiet ordo , & cur fit mutatus cxprcffit Anibrofms . Nobis autcm iniuriam ccrtc facis , quum nos ?xiftimas omncm vnius Epifcopen,idcfiynfpcdtioncm 6c curam,in, vcletiam fupra fuos comprcfbytcros abolen-. dam ccnfcre : modb tu quidem iftud Svpr aM vltra Tae <®ptcCeicL , &: to tw -rifj.y fRpony&cd^ non. cxtcndas.
Supereftdcnique teftimonium cx beara? rr.c- motiae fratris D. Hicronymi Zanchij , non cer- te confefuone , (ed ipllus in iuam confcflio- ne obfcruationibus, quod aducrius Hierony-J mu obiicis, & tarnen contranos non facit. Di- cit cnim ille fe improbare non polfe, efu&apii* Patribtu, in nomtne Dormni congregatts^ communi omnium confenfu , citra vllam facrarum literarnm comraditlionem , defnita er receptafuerunt, tan- mtam & tpfa (cjuancjuam haud etufdem cumfwk hteris autlorttatisja Sp.S anllofint /inter qua: or-
dines
E V A N 6 E L I I GRADIBVS. l6t
dines recenfet commum totitts Chrijhana Ecciefijs confenfu \ pro <edtficatzone Ecclejiarum , inftitutos. Haecille, a quo minime celte diifentimus, quu Epifcopatumiliummerediuinum £c Apofto- licumab humano (quod tti ferre non potes) non quaii fint illa inter fe &per ie repugnantia, fed tantum* vt diuerfa & imparis au&oritatis difcernamus:& Satanicum illum Pfeudepifco- patum,in quem humanus ille degeneraiiif,dc- teftemur.Apertius tame, fateor, qtiam Zachius loquimur , quuixi foedttm illum riuu ex huma- no Epifcopatu paulatim corrupto dedu&um, vixaliterpenitus arefieri poife ingenue dici- mus , quam femel obftru&o gradus iilius Epi- fcopalis fonte : vix minus ambitiofis nonnullis Futuris qui ordinabtmtur; qiiam qui funt fupe- rioribus feculis ordinati . Et, vt melius noris quid ipfi Zanchio , cui certe pietatis & emdi- tioriis teftimoniu merito tribtiis, magis iithac in re probatum : scce tibi iplitis verba ex ea- dem illa confeffione deprompta, ciiius audto- ritati fi tantum tribuendtim cefes vt ipio etiam riitaris,ecce illum tibi iudicem fero.
Ex capteconfefitinis zj.art.y.
Vldemm infacris literis infiitutos fuijfe a Do- mmo tres tmprimis Jidimflrorum Ecclefia- fiicorum ordines : quorum pnmm in iis vottfii- mnmverfaturqu&adfidem in Qhriftum excitan-
L.j.
\6l D E MINISTRORVM
dam cjrfouendam pertinent : cjualesfmt DoElores V aslorefcjue qui adrnintslrant verbum & Sacra- menta in coetu fidelinm: alter in tis qn& peculiartter adpcenttentiamtn fratrtbus excttandam inslituta fmt , cjualesfunt Presbytert Cenfures morum , qui curam dtfcipltnxfufctptunty atque vtc/utfijue Cbri- fitane &fancle vtnaty adglortarn Dei , & ad Ec- cleficz <idtficationem , quantapoffunt dtitgentia cu^ rant : de quibtu tum altbi Apoftolpu , tum rnaxtme adTtmotheum\fic locum illum expltcante Ambrb- 7?0,er optimis quibufque interprettbpps.Tertituvero eaprxctpue tractat^Hx, charitatis proprta effe vtde- tptr, vt curampanperum fufctpere > & <tgrotorumy cjualesfunt Dtacom de qmbus Act.6. ejr altbiftpe apHdPauIum.
Excap.y.
PLures mmiflrorum verbt ordtnes , a Chriflo in Ecclefiatnfiitutosnonagnfctmus, cjuarn cjhos Apofrolus tn Eptslola ad Ephefios exprefitt : Apo- f/olos^ ProphetM , Ettangeltsi as , Pajhres , Doclo- res cjuomm tres prtores nullis certvs locis addttles ejfe joluttje imodo htc,modo tlitc,aut Ecclefias fibt eoL/ijrere & plantare, c/uemadmodum fecerunt A~ ynjiult , aitt ab AposloHs plantatas trrtgare ,fuere corfirmare , vti Prophettfecerunt 0- Euangeltsla: cjnos propierca etiarn non opurtutt effe perpetuos: Duos veroposieriores voluttcertis Ecclefits regen- d'<s & coferuandis cifecrariyPasloresritmirlicy Do- licresjdjtte infinem vfque mudi:cjnos tdeoetia or- dtnarks cr perpetuos mimfircs appelJare ,foIemus.
Ex
JVAK62LII G R A fi I B Y S. |^j
QVo^drfHHmprius omnes verhi minislri , *»ra Pafkores, twn Epifcopiytum Preshyteri , «£ ^»0 appellarentur^ualis etiam quum ef- fent auBoritatis ,pofieavnws coeperit aliis omnibus pr&fici coftegistftiancfuanovt Dominusyfedtanc]uA> Retlor in Academia rdicjuis collegis , & huic im- primis tura totius Ecclefu commtjfa fiterit > eocjue tjr kat ifyyk» qnandam isfolus Epifcopi & Pa- fioris nomine appellari confueuerit 5 rehcjuis Sym- miftis nomine Presbyterorum contentis , ita vt w vnaquaque ciuitate , vmU tantum coeperit ejfe E- pifcopHS,& multi Presbytert-.hocmtntme improha- r% poffe iudicamus. Qua de re Hieronymi,cum ali- biytum in Epiflola ad Euagrium , & *n commenta- riisepisloU adTttiCap.\$. narratio grfententia vobisprobatury dicentis totum hocmagti ex confue- tudine , quam ex DominicA dijpofitionts veritaic profeclumejfe: vt dtjfenfionum plantaria tolleren~ tur &fchifmatumi Hacfane ratione^u^ etiam de Archiepifcopis y irnmo & de cfuatuor Patrtarchis^ ante ipfum etiam Concilium Ntcenum^ crcatisicon* ftttutafuerunt, excufariyAefendic/ue pojfe fenttmust quancjuam ommafucceffu porro temports ad fum~ mamtyrarrnidem atcjue ambitionem deducla fue^ runtiQAti caufa esl^cur^uopropiiis acceduur^tniii etiam ordmtbm mzniHrorwn, ad fimplicitatem A- pofiolicam: eo magis ettan nobis/probetur : atcjue^ vt vbtque accedatur, dandam effe operam * iudUc^
l6"4 '*> * MlHlSTRORVM
*»^.Ha:cillc,cui Ci afTentiris,qua de rc conten- dimus?Sin verb ab illo diifcntis , quod fane fa- cis , quo iure illius teftimonio aduerfus nos vteris?
Quid plura ? Scito nos Nazianzeno, cui no- tiora hierunt quam cuiquam alij , maia exhoc Epiicopali gradu exorta, prorfus aifentiri, qui de ifto GpciPficH; gradu diifercns in oratione poft fuum in vrbem reditum , Propterhanc^ in- quit } resomnes nofir& iaclantur, & concutimtur: propter hancfines orbts terra verfantur tnfujptcione & beilo^eocjuefurdo y&ne nomen cjuidem habcn- te: propter hanc periculum efljie ab homtmbw effe cenfeamur qui a DcofumpH<t(fr ne magnum tliud &- N O V V M (nempeEpifcopi) nomen arnu^ tamtw.cjuod vtinarn necjue ejfet prdfedentta, necjue lociprtlatto , neque vtolenta prdeminentia , vt ex fila vtrtute agnofccremur.tfunc enirn dextrum hoc latas^ flnislrum, & medium^^jr fhblirntor & in- fertorfedes,& illa prxeundtvel eodemgradu tnce- dendi tnuelta confnetudo muhas nobis clades ne tjuicquam tntulerunt: & rnultos tnfoneam impule- rnnt,atcjue ad hircorum locum ab duxermt ynon ex i nfenortbus tantum , fed tam etiam ex Pafloribus, tjhi cjunrn ejfent rnagt/Iri lfaelis,h&c ignorarmt. Et ha^c quidem ille, cuius tamcn feculi vitia cum iis qu# mox confequuta iunt , 6c ne fele qni- demamplius ferunt,comparata, virtutcs quo- dammodo yideri poifent.
AD
IVANGHII 6R.A-DIB-VS. 165
AD CAPVT XXIIIL De vno Epijcopo in vna Dioeceji*
Obis quoquenonplacet <re*y- Koipavia. : (ed vieiffim difplicet ty- rannis. Mallem autem de iftarum Jlstitiifftav origine & diftributio- ne, quamde vnitate Epifcopali invnaDiceccfi tetinenda , id eft, derefatisper fe nota diireruiires : quod quum maxime ad rem faciat conabor quam brciuffime potero, explicare. Illud isitur conftat, Chriftum,San- &p fuo Spiritu , fuos illos tredecim verbi fui faluifici per vniuerfum terrarum orbemfato- res defignatos , ita direxiile, vt nulla humana regula , fed prout ipfi libuit , modo his modo illis Euangelium annuntiarint , adeb vt ne hoc duidem fuerit in ipforum arbitrio femper pc- ittum, Act.tyz. &16.6.7.& 10. Rom.1.13. Fal- luntur ergo qui commentitiis, ab£Ur4is, & in- digniffimis nefcio quibus Petri fuccelforum ementitorum Epiftolis fponte decepti, fuam illam, quam vocant , Hierarchiam ab ipfis A- poftolis repetunt. TotusenimilleordoDio?- cefean , & Metropole&n, non tamen qualis nunc eft deprauatus,ad exemplar Romani Im- perij fuit errormatus : nempe qubd multiplica- tx per omnes prouincias Ecclefise , neque ad communia eapienda confilia , quibus femper
L. iii.
l66 t)! MlHlSTRBRVit
€>pus fuit, conucnire : neque communi pcr o- mnia confenlu regi polfe vidercntur , nifl cer- tiquaedam cogendorum inccripfos ccttuum, quas Synodos vocarunt , ratio , & forma con^ fcituerctur. Qumam verb faciliusjvei vtilius. conuenircnt, quam quos ipfa vicinitas , cadcm lingua , iidcm maxima ex parte mores, & mu- tua in rcbus ciuilibus commercia copulabant? Hinc igitur proculdubio primum ccepit poft ordinem inttr eiufdem oppidi & vicini tcr- ritorij Prefbyrcros poficum , de quo dixi- mus , illa Epifcopatuum in Diceccfcs diftri- butio, &: vrbium quarundam auctoriras, in qnibus confticuci fuerunt qui initio primi fjht pifcopi , 8& poftea Archicpifcopi & Pacriar- chrfuncappcllati. Ncque verb magis cxifti- mandum eft hunc cxtcrnum ordincm fuiifc initio ab aliquo coeimtium omnium Patrum concilio & decrcto profccStum, quam qubd initiohumanigeneris pagi cx familiis, 8c ex pagis vrbes , & ex vrbibus ciuitates ipfae , fua- dentenatura & ncccflitate flagitante, fenfim coierunt,aliis aliarum exemplum fcquutis. Si- cut autcm Gcntium vocacio , qua? in Orientc poft Maccdonum imperium Grxco fermone plerarque vtebantur , 6V quasomncs propter- eapaulus Grarcos appellat, ab Oricnte ad re- liquas rhundi plagas tranfiit: ita etiam hinc
{)rimi\m cccpifle ifta Diceccfean, & Metropo- eanddftinctio videtur,quod & illa: Gr^ca? vo-
ccs
EVAXGELII GRADIBVS.' l6j
ccs demonftrant. Caeterum ftante quoqueRo- mana Repub. erant prouinciae in Dicecefes, quaii gubernationes dicas, id eft certa fpatia diftributavn quorum pra?cipuis vrbibus Pras- iides conucntus fuos agebant,qu£ liceat etiam fora appellare : cuiufmodi nouem Plinius in Aiia proprieiicvocata numerat, quaru quin- que in Apocalypii recenfentur : inquibus ni- mirum Aiie_ praetes populis ius dicebat.Metro- poles autem initio quidem dictae fnrit apud Graecos,ciuitates ex quibus dedudtae fuinent aliquando colonix : quae appellatio pofteape- nes celeberrimas & frequentiflimas prouin- cix ciuitates maniit , quaii materna quadam auctoritate eminentes. Sed hanc dignitate po- fteaPrincipcs,arbitrio fuo, quibus voluerunt conceiierunt.
In oppido igitur cuiufque Dicecefeos prae- cipuo primus Prefbyter , qui poftea, pcriculo- fa & damnofa catachreii , Epifcopus vocari coepit, in quotidiana communiiurifdi&ione praserat cacteris tum vrbanis, tum aliis eius re- gionis comprefbyteris , id eft toti Diaecefi. Quoniam autem rcgio latius intcrdum pate- bat, quam vt commode in vrbem conucnirc omnes quauis occAiionc poifent: §c infpcctio- ne quoque communi egebanc alias vrbes mo- dica?, itidcmquc vici & caftella : ea quoque fuos habcbant Chorepifcopos , id eft rcgio- jiarioa, fiue Yicarios vocatos.Mctropolcos au-
L. iiij.
36S D! MINISTRORVM
tem Epifcopus praerer fiiam Dioeccfm pccu - liarem , cocpifcopis eiufdemprouinciae praee- rar,proprerea randem Archiepifcopus, Primas, Parriarchadeniquenuncuparus.
Et ad primum quidem illum Presbyterum fiueDicecefeosEpifcopum qubd arrinet, quae fucrit cins inter iuos comprcsbyteros digni- tas,ck quibus in rebus pofita,faepe iam offcendi: totam videlicet illam ordinis, 116 gradus fuilfc, fuam vno quoque comprcsbyrero fiuc Paffco- re parceciam regcnte: ev primo illo Prcsbyrero fiue Dicecefis Epifcbpo , rum infpcctionem in fingulos comprcsbytcros hacfcenushabcnte,vt cos officij admoncrct: tum de rebus ad Dicece- fin vcl morum cenluram (pectantibus ad fuum Presbytcrmm, liiie ftatis dicbus, fiue extraor- dinem congregatum referente , fenrcnrias ro- gante,c\: quodcaetcris viium effetpronunrian- te, a quo iudicio ad Synodum prouincialem prouocarelicebat.
Chorcpifcopi verb , ex Prcsbyreris Sc ipfi qnorum piimam inucnio factam mcntionem (Ancyrano concilio primo can.u.&Neocefa- ricnfi cap.13.ck Anriocheno can.8)praefiierunt quoque, feu infraDicecefanu Epifcopu,modi- cis vrbibus, pagis & vicis: ldque profeCfcb non foli,quumneDicece£ino quide Epifcopo foli quicquamagere fas effet. Qujdautem &quo ordineipfisagere licuerir aur non licuerit,cx yeterum fcriptis non liquet: fcd hoc conffcat ex
quadam
EVAKGELII GRADIBVS. I69
quadam praefertim Damafi acerbiffima epifto- la,itidemque Leonis primi Epiftola 86. perpe- tuas inter ipfos &DioscefeonEpifcoposrixas fuiire,donec iili penitirs expungerentur.
Prouincialis denique Epifcopus ( qua? di- gnitas initio vt ex j^.Apoftolico canone voca- to apparet , ceme vrbis non erar,fed Metropo- li poitea addicta eft ., vt ex Antiochenac Sy- nodi can. 9. liquct ) inlpe&ionemineiufdem prouinciae Coepifeopos habuit , ad quos eo- dem quo Dicecefeos Epifcopus in fuos com- prefbyteros ordine , bis aut minimum femel congregatos , de communibus toti prouinciae negotiis , &c eorum , qui ad Synodum prouin- cialcmprouocarant, cotrouerfiis referebat, & fententias rogabat , vt quod maiori parti vi- fum efTet deccrneret. Quod ii pares fuerat Epi- fcopcrum fententiae , tum vt AntiojchenaSy- nodus can.14. decernit, alios aliquos ex pro- pinquaprouincia euocabat , qui ambiguita- tem cum prouincias Epifcopis tollentes, quod alteriparti vifum eiTet,confirmarcnt: inqua etiaSynodoEpiicopus quialicui eiusprouin- cix loco dceflct , vt & ipfe Metropolitanus, creabatur : ncc ab ea iententia cuiquam ab o- mnibus prouinciaeEpifcopis danatolicuitvf- quam prouocare , vt eiufdem Concilij Antio- cheni can. 15. cauetur: donec aperta tyrannis jatriarchalis diuina Sc humana omnia iura iubucrteret.
IJO DI MIMISTRORVM
Et hxc quidem fuit Ecclefiarum CHtiftia-
naruni per Diccccfes & prouincias diitriburio^ nontcmerc profcdto , led ptudcntet &com- mode, primuanonuliis inchoata, & dcinccps cxpreffismultorumcoucnmum facrorum dc- crctis in vniuerfo terraru orbc confirmata : fcd quibus , (hominum vitio , non patrum culpa,) neque Satanae ad irrcpcndum in ipfa Eccle- n\* vifccrafuitiatis occluius aiitus, ncq; cocr- ccri Ambitio & Auaritia, duae ilLe tctcrrima? pcttes, potucrunt, vttuperius oftendi , & nunc rurfum cogor commemorarc. Qiud cnim, vt ingenue loquar, attincbat cclcbriori quidcm Diceccfcos ciuitati Dioeccfanum , Mctropoli verb prouincia! prouincialcm Epiicopatum, <k cum quidem uJldfcycv addiccrc? Et hoc fa- nc pra*tcr antiquiffimum illum morcm factu eft, hquidcm, vt ex Ambroiio citauimus, alij aliis in Prefbyterij regirriinc pcr viccs fucce- dcbant: & in illo fiepius iam citato pcranriquo Canone,licct intcr Apoftolicos falsb numc- rato,-fit duntaxat Primi Epifcopi mcntio : nul- \o cxprcifo vlliusiedis loco : & recfce acfancte fcridut Hieronymus delec~tum fuilie qui Prcf- byterio praeeffct , non huius vel illius-ciuita- tis Prefbyterum , fcd cum cx omnibus Prcf- byteris , qui maxime idoneus viderctur. Quorfum vcrb ifta clcclio li ^og-cfs-ta. certae eiuitatisfedi crat addicta? niii forte tuncdc- mu» fuit ifti ele&ioni locus quumillius loci
Epifco-
E V A N G E L I I ORADIBVSi J7I °
Epifcopus eifet creandus, &tunc fuerit femper ex communi fententia dclect-us, qui catteris a- ptiorad vtrumque iftud, nempe &fuae ciuita- tisregenda?, & mpog-asiae, in totam Diceceiin vcl prouinciam exerccndas , munus aptiilimus mcrito cenferetur. At enim ha?c cledtionon potuitafolis Prcsbyteris fieri,vtpote quaeato- tius Eccleiia? iudicio in vrbanis etiamDicece- fc«n Epifcopis penderet. Hinc ergo manifefte liquet futurum «spets*«K ex aliis Presbytetatu iam fungentibus a folo Presbytcrio : & futu- rum primum Epifcopum ex iis qui iam Epi- fcopatu Dicecefano fungerentur, a folis Coe-
f)ilcopis deligi confueuiife , nulla huius vel il- ius loci , fed tantum donorum, quibus aliquis ornatus eiTet , habita ratione. Sed vt hoc rite fierifemper potuiiic conccdam , & femper de- lectum qui vere fueritad haec idoneus : quam tamcn ftiil periculofum iftarri ^og-aciav fecere a<Aat«To^sK? Nimis enim vcrum fempcr fuit il- lud , Honores mutant mores: & quanuis huic malo promptum & aptum remedium , confti- tLitis prouinciaiibLis Synodis , adhibitum iam tum fuiiFe videatur : tamen quum a Presbyteri j vrbani iudicio ad confeimm prouincialem ex foiis Coepifcopis prouincie, compoiitum pro- nocareuir, moxoftendit cxperientia, conni- uentibus,ac intcrdum etiam coniurantibus, & Comprcsbyteris & Cocpifcopis , fic tandem illomalo peius cuafnTe illud Synodorum re-
17* DE MINISTRORVM
medium. Sic Samofatenus ille teterrimus hx- reticus vix tandem eft , quanuis bonis intcr fe confentientibus Epifcopis , Antiochia deic £lus:mmquam cellurus,nih extra ordinem, &: admirabili prorfus Dei prouidentia , Romani Imperatoris, quantumuis profani , auctoritas interuenifrct:vtAthanafijccrtamina,Theophi !i Alexandrini arrogantiam nunquam corrc- £fcam, Valentes>Vrfacios, Chryfoftomi expul- flonem, Nazianzeni fpontaneam abdicatione, Diofcorum homicidam, & tamen in fuo thro- no permanentem, Neftorium, Mactdonium^ Photium vix tandem damnatos & extrufos,to - tam denique ad noftra vfque tempora , in qui- bus hornbilis ha?c tyrannis ad fuum faftigium. pcrucnit,hiftoriam Ecclefia* praetcrmitta. Hsec cnim omnis calamitas vnde tandem,nifi ab his duobus crratis orta eft ? ncmpe qubd ifta <©)cet- «Tp/a, quam^vtidiximus, optimo iure penitus fublatam optabat Nazianzenus,certis ciuitati- busaddida, &perpetua conftituta, primmn quidemin gradum fuperiorem, mox ab hoc gradu in horribilcm iftam ryrannidcm con- fcendit , vnde ne nunc quidem ncc rationibus riecvi deturbari potcft? Vix enim exhac vita excefterant Apoftoli, & illos fequuti Euange- lifta? , hortante pra?cipue Ignatio tum Epi- fcopos tum comprefbyteros ad pulcherrimum iilum inter fe ordincm conferuandum , quum quafivnacumillisSp. quoque San&us ille in
cce-
EVANGELII GRADIBVS, lj$
caelum remigraffet , cxorts funt inter Epifco- pos 5c coprefbyteros , praffertim Chorepiico- pos , tam indignae , & tam indignis de rebus ri~ xx , vthodiefinepudore ne legi quidem pof- fint:Satana interim dum his de rebus iftirixan- tur, doctrinam ipfam miris modis deprauante- Sic io-itur Epifcopi Dicecefani vtadfeomnia pertraherent, partim presbyteros illos KvCifv^ 3tc,quafi laici,quos appellare cceperunt,ad Ec~ clefia.ftica.iv&fyav nihil pertinerent,expulerut: quod meritb deplorat Ambrofius-.partim aliis coprefbyteris fiiis iamnon pra?euntesin comu- nibus deliberationibus,fed arbitrio fuo domi- nates, alios quidem ad fuas ^*pw*«ee« relegatos ab Epifcopali confilio excluferunt : alios verb^ quot 8c quoties libuit,affumere cceperunt,non quibuicumproprie derebus Ecclefiae delibe- rarent , fed quorum opera vicaria vterentur: vnde tandem pro Chriftiano illo Presbyterio Orriciales nefcioquos, &Curiam a munda- narum Principum foris nihil differeritem , ha- bereccepitEcclefia. ProuincialesautemilliE - pifcopi>aiiiimptis magnincis illisMetropolita- norum, Patriarcharum , Archiepifcoporttm. appellationibus , non minus ambitiose fefe gefferunt , aliis aliorum fmes , quantumuis va- riarum Synodorum canonibus defcriptos,in- uadentibtis : donectandem Conftantinopoli- tanus, cuiusfedes (tefte Gelafio primo Roma- no Epiicopo fiib annum Domini ,494.)nul-'
174 DE MINISTRORVM
lumnomenaccepcrat , ncdum vtintcrMetro- politanosccnfcrctur,timcn in Cortcilio Con~ ftantinopolitano primo, canone 3. fecundum ab Ei iicopo Romano locum & honorcm pri- matus intcr Mttropolitanos obtincrct. Scd qua tan Aem ratione ? cadcm illa vidclicct , qua Romanits Epifcopus dpminari iam ccepcrat: ncmpequbd Conftantinopolis Rcgia elTct ci^ uitas 6c noua Roma : quod tunc irridens Gcla- iius illc in EpiftolaEpifcopisDardanias infcri- pta, alia cft, inquit , regm fecnlarls potefias , a- lia dignitatnm Ecclefiafticarum difiribntio. Ec- cc tamen nihilominus Chalcedonenfrs illa OeCLimcnicaSynodus , alioqui qubdaddo- dtrinam attinct,vcnerabilis & orthodoxa, Q6~ fcantinopolitano non tantum Primatum il^ lum fecundum , licet repugnantibus Epilcopi Romani lcgatis , confirmauit , vcrum etiarr» contra illius Conftantinopolitana? Synodi ca^ noncmfccundiim, ditioncm , longe latcque ampliauit. Quid plura? aliquantb poft,nempe in fcxta Conftantinopolitana Synod o in Trul- lo habita , iicut Triumuiratus aditum ad Mo- narchicum impcrium Augnfto patcfaciens* Rcmpub. Romanam perdidit , iic inucchis Quartumuiratus quo Romanus Occidcntcm, Conftantinopolitaniiscum vicinarcgionc Q- ricntcm, Alcxandrinus Africam obtinuit, Hie- rofolymitanusdicis cauia, qLiartum fuumlo^ eum rctinuit , Ecclcfiam Chriftianam pei-<
iurft.
EVANGELII GRADIBVS. I75
fumdedit: Antiocheno,cuius antca nobilifli- mx Eccleiiae fedestertiaincer Metropolitanos numerabacur, caeterifque deinceps Metropo- litanis fub Quartumvirorum illorum iugum paulatim rcda&is. Quid amplius? Quafi,vt A- lexander Dario refpondit,ficuc mundus aduo- bus Solibus , fic etiam Ecclefia a duobus pa~ triarchis reginequeac,&: neq; Romanus parem magis quam Pompeius, nec Conftancinopoii- tanus maiorem rrugis quam Csefar pati poffet: inde infinita inter Duuuiros illos, fpe&antibus reliquis,orta funt ccrtarnina: Romano quidem Grcgorio aduerfus Iohannem Conirantinopo- litanu qui fefc Occumenicu vocarat,rcc~t.e fcri- bente Ancichrilti prxcurfori hac appcllacione conuenirc, fed imprudcntcr aduerfusfuam i- pfius fedem, prophttante : quum ab hoc Gre~ gorio iecundus Boni£\ciiiSj emsnominister- tius , tantum ab eo abfuerit vt Grcgorij fenten- tiamprobaret, vt e contrario aparricida illo Phoca poitularit ckimpetrarit CapicisEcclefiae Chriftianae vere Antichriftianum nomen.Cer - te vero fi ad conferuandum in iacro minifterio confenfum , neceilario fuit confticucnda E- pifcopalis Dicecefana fupra compresbyreros, dc Chorepifcopos : Metropolitana fupra pro- uinciales Coepilcopos : Patriarchalis quadru- plex fupra Metropoiitanos Coarchiepifcopos dominado:eade certe parique ratione Monar- chicum iLipra Compatriarchas imperium, fiuc
Ij6 DE MINISfRORVM
Catholicum fupra Catholicam vniuerfam EcM clefiam dominium fuit erigedum. Quod cnim hic obiicis ad hoc eludcndum argumentitm, Sarauia,nullius eft momcnti,lSlam p/urimii cjut- de?ninterefi, vttn retle dicus> inter prxfettwramv- nitu <Jcntis& regionis,actotituvmHerfiorbis>ncm~ pequod admcniuram ditionum, non autcm quodad rcm ipfam attinct , fiucordinem, fiuc gradu hic ponamus.No igitur propterea qubd iftx prafe&ura: aequalis non funt intcr fe meja- fura?, inde confcqucretur nulla conftituendam vniuerfalem , cui anguftiorcs illse fint fubor- dinat* . Pneterea fi firmailla cft ratio inter a- lias , vti fajie eft , qua Romana quoquc tyran- nis a nobis oppugnatur, nempe qubd omnium orbis tcrrarum Ecclefiarum Ciiram obirc, ipfo- ru ctiam forfan angclorum vircs fuperet : idem iftud ccrte , etii non pari,tamen eadcm prorfus rationc, dc totius rcl gentis vel rcgionis alicu- ius infpedione dici iurc potcft : quantnmuis fcdulu acdiligcntem quempiam nobisgropo- namus , pra:lertim cui praeterca Ecclefiae fuae particularis onus incumbat.
Altera autem illatua ratio , qubd videlicct nulli vni totus orbis a Chrifto fuit commiifus, explicatione indiget. Nec enim Apoftolis ma- datafuit Eccletiarum conititutaru Ciua, quam vocant,paftoralis(quod fi fadum eillr, non lta exEcclefiainEcclefiamtraniiuifrent) fed miih
funt vt Ecclefias fundarent,quas ita tum i n do- •
ctrinat*
BYAN6BLII • R A B- I B V S« 27^
£trina,tu in Ecclefiaftica tv&p& partim per fe> partim per cooperarios Euangeliftas confti- rutis Prefbyteris, ideft,Paftoribus,Do^ori- bus , K«C«pv»T*f c oppidatim ,. prdut id jfieri po- tuit, conftitutis regendas traderent: vnde illud Pauli, Vt peritus architectiis fundametum po- fui,alius autem fupersdificat i.Cor. 3.10. Ha- buerunt autem iidem in Eccleiias iam confti- tutasinfpeclionem, Sc au&oritatem : nonta- men vniuerfaliter ln omnes Sc fingulas , fecL iinguli in quafuis , prout tamen huc vel illuc eos deducebat Sp. San6tus, ita iilos circuhdu- cens vt aker fuper alterius fundamentum hon acdiricaretRom. 15.20. Haec autem omnis po- teftas morte Apoftolorum , & Euangeliftarum quatenus deiierit aritea declarauimus : hacte- hus videlicet , vt Apoftolicisfcriptis compre- henfa doctrina, & vJ&fya. eiTcntiaiis , fit nunc quoque Sc zd fmes vfque feculorum , vera illa ^egula Sc amii(5s,ad quam Paftores,Do£tores, Presbyteri & Diaconi exigere muneris fni ad- miniftratioriem debent: vt ab Apoftolorum exceftu, rieque Apoftolis , neque Apoftolica auctoritate eguerit Eccleiia. Ifta igitiir no-n.v- niuerfalis, fed indermita, & tamen arbkrio 5p. Sancti diftin&a Apoftolica poteftas , etiam ir riuric illam durare concederem } nihil tamen faceret, ad ftabiliendam iiuc Oecumenicam fupratotius orbis terrarum , fiue Patiiarcha- lem fupra fuae Tetrarchise , iiue Archiepifeo»
M. j.
Yj6 B I MINISTJIORTM
palem fupra fuarum prouinciarum , fiue dcni - que Dicecefanam fupra fuas Diceccfis omncs Ecclcfias vniuerfalem dominationcm : quo- niamqua ratione Romanailla tyrannis , oe- teri quoquc in Ecclefia cotraDci vefir^im coiv* ftituti inter Cocpifcopos & Comprcsbyteros gradus euertuntur. NecaliaPatrummcnsruit initio quum <apos-ariaq in JiontWeis% &ha» rur- fus'in prouincfas fub vno quopiam caetcris praccunte diftribuerentur , quam vt Ecclete non cuiufquam arbitrio, (cd communi gubcr- natorum diuinitus conftitutorum,& in nomi- we Domini ritc & ordinc congregatorum fen- rentia & confenfu,ficut inter pares,regercntur: Dioeccfano videlicct primo Presbytero in tri- mcftribus illis conuentibus , quorum adhuc veftigium in quatuor,qua* vocant,tcmporum iciuniisapparct,(icfuis Compresbytcris prx- c-mrc : & primo prouinciali Epiicopo in fc- nitftribus prouincialibus Synodis ita omnit liirxr Coepucoposfuos moderante : vtqucm- adinodum veteribus Canonibus difcrtc pra*- dpitur, necaprimo Prcsbytcro abfque.fuo- r.nm comprcsbyterorum, neqne aprimoEpU f.'ono Jibfque fuorum Goepilcoponfrn fcntciv- tin «x con{enfu,nec viciftim quidquam ab iftis abfque fuo duce &moderatorc gcreretur. Sed & in generalioribus,atque adeo Oecumenicis Synodis hicordp fuitobf -ruatns, vt cx carum hiftoriis licuiet, donccper eorum imprudcn.-
tiam
I V i. 5 G S L I * OR-ADfBTS. Yfj \
tiam qui,vt &fupra oftendi,&miferabilisil- la quae iampriderri cernitur Eccleiia? Chriftia- nx deformitis dcmonftrat,lublataelec~tionis libertate, (qui loco lttCGefliortis pe* vices con- ilituta ruerat , quemadmodum ex Hieronymo &Ambroiioaadiuimus)^r<ie5-^ tu inDioe- ceiibus , tum in Patriarchiis certls vrbibus ad- iigriata , 8c etji*fo%u facta, fpiritus ambitionis Sc auaritia? facile irrupit: &,quod vrtum Sy- aodorum remedium habebat ab Apoftdlis eduerfus omnes hxrefes $c et&PUv Ecclefia, malum omnium peflimum euafit. Eant nunc 6c mirentur qui volent triplicem a ridbisEpi- feopatum conftitui, vriumvidclicetplanedi- wirium ab Apoftolis conftitutum , quem refti- tui cupimus : alterum humanum , quo paula-* tim mutatus eft drdo irl gradum > quo fan£ fruantur qui recvfcum illius vfum a fe inftaurari Sc obferuari poile libi perfuadent : tertium o- ligarchicum 6c tyrarinicum > Satanicum deni* que tum in Romana manifefta Arttichriftia- na tyrannide, abominaridttm* ttim iii eaqua? vfquam fttpereft , oligarchica Epifcopali do- minatione , ex Dci verbd corrigcndum . Sed ttuiin ifttid , Saratria," ego quidem non poiltim concoquefc* Sifunpromricta, inquis^ Romantti Epifcopw coMetiiitifutjfet , nemo eum tmpi& tyran* ntdis accttfaret . Nemo t Imrao etiamii iniua tantum , quam falib Sancfci Angeli appellanr, arcis fcptp agerec qu&d agu quam latiftim£
M. iy
i;8 D E MINISTRORYM
potcft, annon cflet illic tyrannus? Tyrannis c- nim , fiue facra,iiue mundana iurafpe&emus, cx rei ipfius natura,non ex tcrrarum, in quibus dominatur,fpatio definienda eft.Deinde qubd Patrtbtis Apoftolorum tempora feejuutis , tam H- cuiffevis ex vetere Teftamento mutuari politicas quafdam conflitutiones ad Ecclefi& adtftcaitonem^ cjuam ab ipfi Seruatore noslro , # poftea ab Apo- ftolis tradttiones qu&darn ad externa Ecclefia re- giminis politiam ex eodemfonte fuerunt defumpte, cgo certe tibi nunquam concciferim : minime^ id quidem quafi neiciam.quum de mere exter- nis illis agitur, qua? neceilario a circunftantiis pcndent,iumere boni &" iufti ordinis Cxcmpla, ctiam^ooT^Tt^^S-tp licere : fcd qubdplane ca> cum eum efTe oporteat qui non animaduertat Chriftianam cxtcrnam politiam iam tum ab il- lis temporibus,non tantum ex Iudaifmo,fed c^ tiam ex Paganifmo conflatis, non tantum ine- p :is $c inutilibus,verum etiam indigniffimis,& cmar nihil prseter fuperftitionem , vt leuifTimo vcrbo vtar,faperent,ca:rernoniis & ritibusfuif- ie transformatam.Sed illud pra^terca valde mi- ror *, ex qua tandcm Ifraelitica? politixfacrae partc poffis iftos Hierarchicos gradus elicerc, r.iilviqueadvicariumetiamcaputEccleiia? v- niiierfalenobisafccndendum putes, quafi /it Aarpnis t/Utittftnr*
ai>
S V ANGSLIl GRADIBVS. lf$ I
,*z> capvt xxv.
JDe mmihthm Patridrcharum > Archiepifco* porum& Metropolitanorum.
Vo cvu oy e te vertas , Sarauia, horrinibus iftis Patriarcharum & Archiepifcoporum , non fim~ pliciter fignificantur , qui prirni funt ordine in aliquo ccetu , fed qui cum imperio & poteftate fupra fubditosr aliquos eminent , Nec ignoras vetuftos illos puriores canones , illos ipfos inquam, quos ci- tafti,&alios puriorum temporum fcriptores po.tius *5y«T«c tsft-CvTipHS , *mf>tov&c, 'fins-noTniG* «o^etg-ttSfj^toTMv «ad-s^atv illos appellare. Et quaefoquis no videt faftuoliores effeiftasvo- ces, quam vt Apoftolicis illis modeftiflimis ^iff^uripav^9tfj^MV>,^h^iiO'7recvi^et.r<6pyavi<ftct- xoYtoVyfvXtov deniqueappellationibus vllomo- <$o refpondeant? Et vtinam de tam facris re- bus ex fan&o Dei verbo , non tantum fentire, fcd etiam loqui didiciiremus. Quod fi tamen intra iftas voces totum hoc malum confifte- ret,egoquidem, etfi gaudeo ne nomina qui- dem ifta in noftris Ecclefiis audiri , tamen contentionem de nudis ifkis vocabuiis noa^ moueremrfed quaedam praeterea in hoc capite putaui mihinon leuiter praetereunda.
M. iij.
i*So 9! M I N I ST K OJLVW
Vis igitur Archiepifcoporum , Metropolitanor rum& P atriarcharum officia nominibtu Apofto- iorum & Euangeltfiarum tontineri. Eph.^.i\. At iftud quinam v.erum fuerrt, quum hsc fun&io- ' nes fpccie prorfus difterant , & illae fub quibus vis iftas fuifle ab Apoftolo comprehefas, prius in Ecclcfia defierint quam iftae nafccrcntur? quod vtrunqvic antea demonftraui. At, inquis, yuos dicimtu Eptfcopos & Archiepifcopos Paulm Apoftolosvocautt. De Epifcopis concedo. Eft enimiftageneralis adomnes in verbo Domi- nilaborantcsfignjrlcandos appcllatio. DeA- poftoljs pcrnego . Quod cnim de Andronico & Iunia cx Rom.16.7. & dc Epaphrodito a ve~ teribus ctiam nonnullis citatur cxPhilipp. 1. 25. antca docui nihil ad hoc probandum pcr-r tincrc.
Item apnri Paftlum^i\\(]yiis^Romt\i.%.vocabuk qtrpois-dfjtyuoc ejr 1. adC0r.Ji.2S. nomtnexuGipvil- a*w fupertores PafloreJ: nempe Patriarch*, Att- tropoluam & Archteptfcopi intelliguntur. Scilicet cogitarunt vnqriam Apoftoli, vel Euangelifts deRomam imperij Diceccfibus &c Metropo-» libus, & vllisEcclefiiscertis fuerunt addic"tif Sed pra?t< rea fi diligentius vtrumquc Pauli io-? cum infpicias, compcries i*fti g-a fjfy'>*c diferte ab omnibus in Ecclefia in vcrbo laboranti- bus AifcL-mi . A poftqlus cnim in ipfam Eccler fiafticarum ©ronmm functionu reccnfione in-? gfeditns , primum lllas omnes in duas fpecies
diuidk
IVANGILM GRADIBVJ. iSl
«tiiudit : Prophetiam videlicet & Diaconiam Prophetiae nomine generaliter comprehenuY fun&ionibusomnibusaddocedi munus per- tinentibus, Diaconiae verb aliaomniaEccle- fiafticamunera intelligens illis fubferuientia, quam diftributionern iequutus eft idem Apo- ftolus Philipp.i.i.& i. Tim.3. Deinde , fingula illaduo generain fuasfpecies exprelle partitur, nempe Prophetas inDo&ores&PaftorestDia- conos verb , tum in. eos qui menfis feruiebant, & erant Ecclefiafticis eleemofynis prefecti : tu in eos quos hic <sy>e*'s"«/4u«c vocat, alio autem, loco KvCtpvvtr&s , ( fic vocatos , ftcut antea o- ftendimus , qubd Prefbyteris aliis in verbo ia-* borantibus,id eft, Paftoribus>in exerccnda Ee~t clefiaftica iurifdictionc afliderent)& in eos de- mumqui curandis ipiis pauperibus Ecclefiae inferuiebant , quale fuit viduarum in primis collegium.Pulcherrimam autem hanc- & ccr- tiffimamEcclefiafticarum functionum diftin- ctionemnontantum perturbas , fed penitus ctiarn tollis hac tua interpretatione,quod pau* lb ante pluribus oftendi,in altero quoquePatt-s li loco.
Item nonpofftmy inquis , fips illof Chrifti fer-* nos , ^ui cum magnofrHclu oltm pr^fnerunt Eccle- fi& , nernpe tfanzjanzjmtm , Nyffenum , Rafiliunt magnwn, AthanafiHmyCyprianHm, Chryfoftomum% Ambrojium,AugH$~linum <$* illis antufuioreslgna- piHmrfolycarpiiWilrefieU) vllm ftperbU aut Art*
j&* iii'f>
M X>E MIKISTRORVIK
ttchrisitantfito Aamnare^uos futjfi conftat Epifcc- poS)ArchiepifcopoS)& Patriarchas , & cutnpr&ci- pua cjuaaam auclorttatejupra reltcjuos fuosfratres Ecclefiai guhernajfe. lfta verb in quos dican- tur tu videris. Ncminem enim adhuc audiui loquentem, neque legi fcribentem , qui non perhonorince,iicuti par eft,de magnis illis Ec- clefia: fuorum temporum iuminibus fentiat.. Fuiireautemillos aquoquam Archiepifcopos, aut Metropolitanos; appellatos nufquam ad- huc deprehendi. Immb ante Calchedonenfe Concilium,quodincidit in annum Chrifti cir- citer455- nullam fubicriptioncm Synodicam comperi,in qua Archiepifcopus quifquam in- fcribatur: & vt omnes intelligant quam illis fmclis viris diiplicitcrint non tantiim faftuo- faillanomina, yerum etiam multb magis res ipfae,quas tamen illis tnbuis,iterum hic tibi re- pono ifta Nazianzeni iam femel & me citata, quae Grasce iic habent,»? ocpiXov fwSt >»V isfoifpU, fj.n^t.-rii'T07r^ffiOTt/j.Ma-i<i y *jfjj rvpctvviKti <mpovofticty |V« %% ctpttnc, fxovtic itytved<?Htid[ji.iS<t., vvv St ro Stfctiiv XjTooteA^ip^iXj ro fxt Qv y yjfi to v*\,t>*ortpov , *£|to %S-a/JLctX t^tpov^y^jj ro «BpoCaififavyyjMro avfxdCct- CetvwoXXct^tTroinzi rct 0VLUti^tifJ.fXtt(jL «^jj* «ftafcl- VHi 5^ti «roAA«c m @i$f>ov toci^ngt. ett rnv tpitpav %ei~ pctv ctvJyctytVy vtffinxra fcovovytzhhcixjfji ••ffi&ot- flfyjwi$4 JlSctffKetXoi rQ l<rpcttiX ovrit; , retvfii tiyvoti-
&v, Qnx Latine uint a me antea expo/ita:&: vtinamab i is etiam atque etiam expenckmtitt
qui
IVAKGEiH GRABIBVS. l8$ %
3ui abufum quidem iftius dominationis re&c amnant,& emendari cupiunt,fed in Ecciefia gradus illos effe retinendos exiftimant: quibus tunc aifentiar quum mihi velhomines ab omni ambitione prorfus remotos , vel certam ambi- tiofos quicunque extiterint coercendi ratio- nem oftenderint.
Apx*,ine^\is,no tanthnimperium & magiflra- tum^ verurn etiamprincipium & originem cuiufjue rei declaratjvnde *p%M nofemper Gradsjignificat eucjui Magiflratufungitur,fed pri?nu ahcuius rei auclorem, etiam in compofitione : necfiperbi cjuic- quam habet,vt /ipparet in diElionibus ArchiteBus^ dp^iaT^ocj jiYchitriclinus^archibubulcpu. Ego ve- r6 quod de «'/>£«€ nomine dicis concedo : (cd noc ipfum fententiam tuam conuellit. Nam fi du.x tantum funt huius vocabuli notationes, vna expuncta., alteram ftatuas necefte eft. Epi- fcopatum autem neque diaecefanum > neque prouincialemdicereaufts principium & ori- ginem eife facri minifterij. Supereft ergo vt <«P£*>°Ppo>natlir ?$ Jjfemti&i id eft, imperium minifterio : acproinde Archiepifcopi nomine intelligatur qui ca^teris Epifcopis imperet, 6c cui Epifcopi cs£teri obedire teneatur.Hsc au- tem dominatio quum propriafit vnius Chrifti nullo vicario capite indigentis , (ed fuis mini- ftris fuas operas in Ecclefia fua gubernanda di- ftribuetis, meritb ab ipfo expreliis verbisinhi- bita efty.it antea diximus in cap.^.Neque tu fa~
I&4 D£ MIMISTXORYM
cite mihi in Grscis vllis fcriproribus «p^orTa? appellationemoftendcrisalij attributa, quam Magiftratui qui impcrandi ius & poteftatcm habcret.Et fanc grauitcr hillcris quum hac vo- ce in Architecto , Cv Architriclino putastan- tumordinem, fiuc primum locum hgnincari. Architcdtus cnim dicitur inrequidcm priua- ta,nifiquum Mctaphoricc ad publicas quo- nuc functioncs adhibctur, non is quiprimus ht interaediticantcs , fcd qui^dificij ftru&ur* lcges praefcribat,& operariis impcrct.£r^0,in - qtliesv conccdU imperandi poteHatem ApoilolU fmjje attributam , vt qui architetli cimtatU tllvu ccelettu dtcantur. Concedo profccto ediccndi auctoritatem,lcd primum vt prxconibus, qui- busvidclicct icgum non fcrcndarum,fcd pro- mulgandarum ojfgLnovU maiidatur. Dcinde vt vnici illius Imperatoris lcgatis , qui non arbi- trio fuo , fed ex pntfcriptis lcgibus uon ius di- cant , fed iudicium ferant: non Uio , fcd cius k quo delegati funt, impcrio ik audtoritatc,non in fuos colle^as , (cd in 'jrco-es (ibi commiifos attnbura , vt vcrc maneant mius nnperatons Diaconi. Architricliuum autern quam abfur- «lum fucrit primum £<: praxipuumintriclinio •appellattim hiiilc cxillimarc, quum is ne ac- *umberet quidcm? Erat itaque iic di&us quod cftet fh^-etmc, oAw ^ir.-ictcud cft, totius conui - aijminiftrispraUcctis, iuos vidciicct habens miniftras., q-.ubiii, ; quod Ubaiftc^ faciendii^
im?c~
IVAN6ILII SRADIBYS. &5 %
fmperabat, fubfympoiiarchaappellato ,quem Varro Modiperatorem interpretatur. Eadem vis eft huius vocis in plurimis aliis fundioni- bus , vt in id-v*p%tic3 & Tt<Tfaip%nc , qui vix fefe profecfto paterentur a te iq ordinem redigi.Sic exempli caula ^tnpctp^nc di&us efcnon qui pri- mus vel pnecipuus eifet ordine inter triremiu ductores,fed quifquis triremipra^eratmo ordi- necerte, vtinterfocios,fedcumpleno infuos remiges & milites etiam coercitionis iure, fub claffis Imperatore. Apx^^k aute li quis eit vo catus, ea ipfa ambitionc iftud factu , quam hic reprehendimus: difcipulis fortafle quos l&tfeSv Trctlfotc vocant, hocfuo cuipiam magiitro tri- buentibus , a cuius decretis & edjdfcis toti pen- derent. Ap^Wu autem (quem tu nefcio an perludibriLun in noftros prefhytcros, ridicule certe & barbare archibubulcum interpretaris) qLiid ni vocetur qiii ijiferiorcs pecuarios fua quadam poteftate regat ? Eft enim,certe, quod ad rem ipfam attinet , fce eratiflimus ille Doe- gLis,non minus magnifico nomine appellatus, I.Sam.2i.8.Primos aatem illos Epifcopos pro- uinciales,prms vcro eis conueniente nomine yocatos,qubdtu vis PatriarchaipoFrea nuftCH- fatos^mnfuperbUfed contra ?nodeflU caufa\nem~ pe vt fignijicaretur imperium quod ififi inter atteros Epifcopos , qut Patreshabentur, obtmerent^pater- vam effe non Regium aut tyrannicnm : ac proinde JjcappciUtos , yuafi pnmos mter altos patrcs , tu
,)I&S Dt MINISTRORVM
qitidem ingeniose excogitafti , fed parum pro- feclo logice fiue ex re&x difputationis legi- buS. Sic enimilludipfum praefupponis quafi
Efobatum , de quo inter nos quaeritur : ncmpe abuiife iftos imperium in fuos Coepifcopos. Hoc autem manifeftc repugnat illorum hu~ manae inflitutioiii , fiue canonem illum Apo- ftolicttm vocarum ipe<5tes,exquo apparctno-* dum tunc fnille hunc ordinis honorem certa? Ciuitati addi&um: fiuemalis ad Antiochcnae illius Synodi canonem 9. abste citatum rcfu- gere. Nam vtroque diferte cautum eft,nc quid iile abfquc fuoriim coepifcoporum fententia & confcnfu gcrat , quod ccrte imperanti mini^. me conucnit . Dcnique qttiim E^efy^y nomen iit Iogc modcftiiTimum, immo facrarum com- munium deliberationum incceptori conue- nientiiTimum : (Neccnimaliudper fe iignifi- care Gra? caharc vox potcft quam alicuius con- munis actionis inceptorem , ) tamen pro- ptcrea qubd , vt veriiimile eft>iam tum a Grae- cis Impcratoribus mittebantur hoc nomine gubernatores, cclebcrrimx illi SynodoJJar- thaginicnfi, (inquafuirquoque ifta Patriar^ chalis fiuc Archicpifcopalis Romanapotcftas o^uam iibi fedcs illaiamtum arrogabar dam- nata) fic • $*'?#* appcllatio tantopcre diipli- cuitvt illam expreffisverbis expunxerir, & ge~ ncraliter eiufmodi voces omncs damnauerit: atque adco certa Metropolitanis illis appella-
tionem>
E V ANGELII GRADIBVS. jg^
tionem,ne primi quidem Epifcopi, fed dunta^ xat primae fedis Epifcopi aflignarit. Cui igitur p erfuaferis potuiire Patres iilos pativt (quem- admoduipiiloquuturin epiflolaad Caelefti- numipfnm, nonaliterquamPapam, &;vrbis RomanaeEpifcopu vocatum,milfa,) c xsccaWtTHc *rv<pos t ao^fjL^id eft , fumofus ille faltus mundi inEcclefiam introduceretur, jjt/c ro<p«c t»W- 7rAo'T«7o«^W t»c Tatar&voQQoevMS rlw nfJLtpay ro7$ tcv ■3-tGV ItF&v %~ndvtu%(nv <&pi$tp& : id eft,quse lu- cem fimplicitatis & demiflionis animi iis pre^- Fert a quibus confpe<5lus ille diei Domini expe titur f Sed & iftud tuum argiimentum,qu£fo, cuiufmodi tandem effc ? Chriftm proprie noftet (efl Doftor, Magtfter, & verm bonm Paslof. Ni- htlominm tamen Presbyteros & Epifcoposvoca- mm Vas~lorcs & Doclores^necpropterea cjuicquarn Chrisli gloria derogatnr.Ergo ftcut Chrifim voca- tur a p^tTroifjtlw propter fumrnnm imperium^ qmA inomnes Paftoreshabet:ficnonvideo> inquis, cur de hornine non poftit dici , non abfolute ahorum o- mnium , fed eornm Coepifcoporum reJpeSin^ inter cjwsprimum locum obtmet. At ego videre mihi videor multiplicia in hoc argumento peccata. Argumentarisenimprimumaiimplici ad c5- poBtum. Deinde <k nomina & res ipfas con- Fundis lmiltipiici homonymia. Nam iitua va- leret comparatio , eandem eife oporteret deti— nitionemPaitoralis & Dodoralis fun&ionis inChrifto &in aliis Pait.oribus Sc Doctori*
*38 DE MINISTRORVM
bus confidcratae: diicrimine tantiim po/ito cuJ iufdam inter illos praftantia* & cxceuentte. Ae hoc falfiffimum eft. Primum enim qitod ad in- ternum huius fundtionis opus attinct,liuc quo animus ipfe paieitur, totum hoc vnius Chrifti cft per Sp. fuum San&iim , fcu verbi prxdica- tionem ieu Sacramcnta fpectcs : Crcdidcrunt, inquit Lucas , qui praordinati crant ad vitam aeternam, Ad.13.48. Et nemo venit ad me, in- quit ipfe Dominus , niii pater meus traxcrit cum, Ioh.6 44. Et iohanncs quidcm baptifk- iiit aqua , Chriftus autcm is cft qui baptilat Sp. Sancto tk ignc, Matth.j.v.ii. Et is folus ligat 6c foluit in ccclis. Ad externum auteminifterium qubd attinct* etfi Chriftus ad tempus factus e(\ miilifter drcum&iionis,Rom.i)\8. tamen tunC quoquelOquutus eftvt auctoritatem habcnsy non vt Scriba? & Phariian icdcntcs iii cathedra Moiis,Matth.7.29. ck fcutica quoquc ciccit ve- dentes & ementes e domo Patris,non vtfcruus abutcnj Dorhini auctoritate , fcd vtFilius& iam tum ha^rcs : quanuis nondum, depofita infirmitate carnis , totam illam takftcm hx- rcdit.item crcuiifet. Paftoris ergo munus & Doetoris functio Chrifto vt Dco non nifi pcr nnthropopathiam tribuitur : vt homini vcrb fcruilis quidcm fuit in lpccicm , quando- quidcm iic ifii vifum cft, icd cum Regiapote- ftatc coniunctr. ac proinde iam tum Jiucrlum cuiiddam totogcncre fuit illudqub vfqueicle
ici«ih*
«VANGELII UADIBVS. I§£
demifitChriftus,areliquis Paftoribus &Do- ctoribus fub lege conftitutis. Ex quo verb- in ccelos afcendit 8c qualis nuc eft,no cft *p£/woi- fjilw nofter tanquam inter Paftores & Do&ores praecipuus,fed vt dans cv mittens illos ad edifi- catione corporis Ecclefia? fua?, agcns per illos 6cinillisficutipfilibet. Numverb Regis cu- iufpiam legatum ccnfueris poife ipfum Regis nomen vllo modo viurparc? <Sc eum quidem a quo miiiiis cft ^sfcorcv &am\f*9Cc verb ieciinda- tium regem vocare?Scd ne hoc quidem locum hic habct. Nam ouibus quiclcm mittuntur Pa- ftores <k Doctorcsmon qui fuo/ed qui Domi- ni fui nomine loquantunPaftoribus autcm vel Do&oribusnullis commifit imperandipote- ftatem,quam fibi vni fcruauic : fic tamcn vt illa facra Legatione rite fungetibus rributa fit in a-. lios hbi commiilbs peCc-nteSjetkm vbi Chri- ftianus magiftratus decft.vel etiam rcpugnat, ex lcgibus ca dc re poiitis animaduerfiO. Aolit crgo a mc qr.idcm vt ap%i'rffti/ufy.>ci vl- lam vriquam agnofcam , ne inter Angelos tmidem , prarr4;r vnicum Dominumnoitrum leium Chriftum , cui datacit omnis potcftas in ccelo 6: iii terra. pr.niarchas dcniquc con- frat Grarcis fuiilc dictcs , qiios I Lbnri capi- ta Paerum i ifui* cogr.mrr.ibn: appdlabant,gcn-- tis yidclicct ipfacum primos au&ores ev a quibus denominantur , Liod. 6. 15. 8c 1. P.ua tip.8. 10. &z.$, Hxq autcm raiip quurn if
%0 DE MINISTRO R v M
Metropolitanis valerc non poflit, ncco^naV tionis quidem fpiritualis refpectu, quantum- uisillos Epiphanius vocct patriim generato- res : nullis certe potuit hsec appellatio atttibui conuenientius quam Apoftolis illis, quorum minifterio nouum iibi populum Deus acquifi- uit.Sed diuinitus etiam Mum effe video vtab hoc cognomine abftinucrint, ne aliis qnidem fuam avaytvvn<nv ad Ccpham , aliis ad Paulum vel alios quoipiam referentibus, Ecclefia fcin- deretur. Sit ergo nobis vnicus Iefus Chriftus dp%t7roiijluj , dc animarum noftrarum Archie- pifcopus: quanuis Pcemenarchen , nouo certe mihi cognomine inucniam Antiochenu que- dam vocatum Nicephori libro 14. cap.39. nifi corruptus eft locus. Reliquis autem ego qui- demnon video curnonfatis effc dcbeat quocf illis in Cauthaginienfi Synodo mitconceifum, nempe vt prima: fcdis Epifcopi fint rcipfa 8c dicantur,iilius dicti Chrifti mcmores, Vos au- temnon fic:&,Regnum meum non cft cx hoc mundo:eV illius Apoftolici di6ti , Vq mihi nifi euangelizaucro. Quod autemais,y? valeat hxc ratio , nonteJfe trtbuendum mimsiris vllum nornerr qnod de Magifiratibus, Prwciptbus & Nobili- bus prouinciaru dicatur , (jrficfuturum vtnec*y*~ ^xivAc nec ^ce $-&&<; , nec Presbyteros appellare It- ceat Ecc/efiarum mimfiros y vanus eft hic tuus zi- mor,quum horumomniam. auctorem habca- mus Sp.Sancl:um,exquo vtinavn(quodante di-
xu
XVANCSLII GRADIBVJi 1$%
xi, & nunc repeto > ) & fentire & loqui perpe- tub didiciiremus.Vt autem verum eft quod ais^ non minimum eife aftum Satanae quo in con- temptum adducerenitituf Antiftites Eeclefia- rum,vtfic totum ecelefise ftatum labefa&enftc quoque verfutiam illius fummam fuifTe 8c efte experimur,qua fic illosprastextuorhan- di facri minifteiij extulit, vt multi pro fidis pa- ftoribus domini fa&i gregu, & cbnferuosfuos verberatos expuiermt , & oues non pauerint, Fed deuorarint.
Vnuiri autem prseterea fiipcreft de quo ' tecum mihi prseterea difceptandum videow Non placet tibi quod magntfica illa cognomina no- nulli dicant ab Aniuhrifto imienta , quo no- mine puto Romanam Pfeudeceieiiam > cu- ius Rex eft eius vrbis Pfeudepifcopus > fiue* vtvno verbo dicam , Papatum abs te intelli- gi. Ego ver© etfi mihi facilc pcrfuadeo ple- rifque Patribus nihil male fufpicantibus , pro* primis Paftoribus, Epifcopos, cV pro primis E- pifcopis Archiepifcopos ik Patriarchas iam olimvocari caepiife (fuerunt enim initio ii- dem Metropolitani , Archiepifcopi Sc Pa- triarcha? di6;i)tamcn,quum diu fuerint Eccle- fiisignota Lec nomina, nec temere etiam po- ftea vfurpatamon dubito quin iarn tum fit mo- litus Satan iacere tyrannidis iilius fundamen--* ta: qua3 qub vfqueaiiurrcxcrint,nc nunc qui- 4em pleriqtie agnofeere v.olunt aut poiiunt?
N* \i
\c,l DE MINISTRORVM
lanta fuit Sc cft Spiritus crroris efticacia. Et qiiaefo,qiKcnam nifi fcdcs iftaRomana,tam cx- preffe in Apocalypfl demonftrata,comperietui* inter omnes orbis terrarumEcclefias domina- tionem iftam affedtaife , pcrpetuoque ftudio, doneCeamobtineret,vrfilfe ? IllaenimCon- ftantinopolitani de ifta dominatione concer- tatio,none ^ Romanae fedis cxemplo&:a:mu- l itione eft exorta ? Cur non igitur iftam, fi non fupcrborum illorum nominum,(nec enim hoc velim aifercre)at huius tanti mali auctore, po- tius quam alium vlltim exEpifcopis exiftima- ucrimus? Sed etiamfi^mc^wis^hoc concedatur , ta- ?nen nihileftiSla cjHam nonnulli inferunt^conclufio- ne ineptiWi Hoc Antjchrifttu docct^Ergo falfum. Hoc AntichriHtu inuenit,Ergo malum, nifiadda- tnr aut intelligaturid ejfe contraverbum Dei. Ego vcr6 qu6d ad priorem illam conclufionem at- tinet , primum refpondco multo meliore iurc fufpe&umcflefalfitatis quicquid docetAnti^ chriftus , quam qttii diceret Nathanacl Philip- po,a Nazarctha potcft aliquid boni eife?Dein- dc faliltatis cife duplicem fpcciem dico, v~ nam qua? eft tota veritati dvrtQctTiK», vt fiquis cfieat, Chriftus non eftnofter Seruator: alte- ram ,qua veritas rci non penitustollitur ,fcd corrumpitur , vt, Chriftus cft noftcr Seruator, {ed per & propter meritoria & bona opcra no- ftra. Omnisautem faliitas nobis rcpudianda eft.gtquoniam certu eft > quotics Antichriftus
> ali-
EVAftGILil GlADlBYS, *$# *
aliquid veri fiue integri,fitie deprauati profert, id eum facere veneficorum cxemplo , nempc vt veritatis fpecie allicitos ad mendaciu abdtn cat : idcirco affirmo3tuc quoq; tatu abefle vt fit nobis audiendus , vt cotra tunc fit maxime ca- "uendiis : & quanuis verum illudfit quod dicit, tamen neaudiendu quide tunc cire:fed imitari nos Chriftu tunc qtioque oportere, qui impu- ru Spiritu (qualis eft ilie quo regitur Antichri- ftus)clare & fonore vociferatem, Noui te quis fis,nimiru San&tts ille Dei,non modb no tulit, fed etiam tacere iuiTit,Mar.i.25.& Luc4.35.H0G etiam imitatus Paulus , clamante per os puellas demonejfti homines ierui funt Dei iliius fum- mi , qui annuntiant vobis viam faiutis , mole- fle iftud ferens ( videbat enim hinc facile e- xiftimaturos miffe homines aliquod eife inter fe & impuru Spiritum c6mercij)praecipio,tibi, inquit, per nomen Iefti Chrifti , vt exeas ab ea* Etfi igitur veriflimum eflfe poteftaliquid quod doceat Antichriftus,dico tame periculofifiimu effejiac veritate ab ipfius ore excipere:f ed tunc qtioq; obturare nos potius atires oportere > ne hocobtentu cu ipfo confabulates, ab ipfo de- cipiamur. Nec enim a Spirittt medaci) petenda eft veritas»Et hoc vtina diligeter obferuet boni illi Mediatores, qui cu Antichrifto trafigi pof- fe exiftimanc, mediu qtiidda ibi quserentes vbi nufquam eft. Quod fi quis eile pOteft audite^ ex ore Antichrifti veritatis fruckts , is certe vniis
N, i>
194 DI MINISTRORVM
cft , non vt vcritatem cx ipfo audiamus , fcd vt illum fuo ipfius , quo nobis fallendis vtebatur, relo iugulemus.
Vt autem ad alterum tuum illud veniam, quoineptam hanc vocas conclufionem, Hoc AntichriHns inuenit^Ergo malwn.dic nobis,qu^-- fo , quid tandem ille cenferi poflit inuenilfc v-el excogitaife quod in caufa rcligionis bo- num cenferi poftit. Certe nihil ille nec An- gclus etiam vllus de ccelo , pofTit ipfi dodtrinac Chriftianae adiicere,quod non fit reiiciendum. Reftatigitur vtin extcrnoDeicultu>& quod attinet ad ordincm ipium extcrnum Eccle- fia:,aliquid vtilc fit commentus , fi non per fe vtilc,tamen indifFercns.Sed,cedo,quama illa fint profcrantur : quod nmic pluribus pcrfc- qui mei non eft inftituti. Scd hoc dico, li quid olim inucntum fit boni,qubd ad extcrnum huc ordincm fpectat, vix compcrtum iri tale quid- quam ab Antichrifto fuifTe primb cxcogita- tum : fcd a puriorc Sc antiquiore Ecclefia c- manaiie. Nec enim ftatini Antichriftiana fuit illa Ecclcfla , f ed paulatim defccit. Nec quif- quis in illa fcdit,fuit pcrditus illc Filius,quam- uis nulquam ncc citius,nec cfticacius quam inilla Ecclefia deprauanda laborarit Spiritus enoris cv apoftafia?, fiPontiiicum Romano- riim acta, quae vocant^adamuffim verbi Dd cxiganriu'. Et vndc tandem nifi ab hoc Anti- chrillo plauftra illarituiuufupcruacaneorum,
inc-
IVANGELII «RADIBVsJ I<#
ineptorum, ridiculorum, fuaptenaturafuper- ftitioforum , impiorum denique funt inEccie* fiam inuecta?
Sed hic pra^terea poflit aliquis facile non y- no modo decipi, qua in re,agedum,tuam hanc diuifionem expendamus./tf triagenera> inquis, dislribui pojfunt cjH&cHncjue in Romana Ecclefiat t]H& nmiceftyConjpiciHntHr.Qudtdam cum verbo Dei confentimty cjuibw etfiabutitur Antichrifius , rei ill&tamcn ideo naturamnon mutant^vtverbu Deit Baptifmum^ quiccjuidprAterea tale apud Roma-* nistas efificmofanus repudiare potefi tanquamfirtt mala^ma apudillosfunt.Qmdamplane eiaduer fantur, cuiufmodiefi omne genus idololatrU , & yuicquid doflrinamfanam tuertitJPleraque autem funt eiufmoditfualis eorum efivfus, bonmvelma* lus> cju<& media aut indtfferentia vocantur : qut vij delicet cfm?n milla lege nec diuina^nechumana ve* tita aut mandata fint , vfurpari k nobis poffunt^ cjuamuis varie abufusfuerit illis Epifcopus Roma^ nusyaut alius cjuiuis Antichrislus. Noftram enim libertatem non minuit aliorum fnperFlitio aut im- pietasyprtejertim vbipublica authoritas accedityvti inbens aut vermittenstis rebus, qmbut fuperftitiofi & idololatra ^jt/T/ttfff.Sigillatim. igitur illa tria5 agedum, expendamus.
Quod attinet igitur ad ea , quae vcrbo Dc? confentiunt, primum accurate circumfpicicn- dum elfe dico non modo an vere fint ifta con- fentanca cum Dei verbo , fedetiam an penitiis.
N* iij.
ty6 D.E MINISTRORVM
Confentiant.Si vere fint confentanea, tucfcia- musveritatem illam non magis ad Antichri- ftum pertinerc, quam gemmam furto ablatam ad furem,aut alium malas fidei poirelTorem. I- taque tunc illamnonvtab Antichrifto nobis traditam recipiemus, fcd vt a Deo nobis dona- tam,nobis vindicabimus. Sin cx parte dunta- xatillacum vcrbo Dci confcntiant, rum mi- nime laborabimus de vitiats illius rcpurga- tione , liifi quatenus hoc iuberet charitas : Tcd illa vitiofa veritate apud Papatus cifternas re- licl:a,puram veritatcm ex ipiis fontibus haurie- mus.Sic exempli gratia, vcrbum Dei,qiiale co- fpicitur in Papatu , non eft purum niii ex par- te , nempc partim fuppofititium vt in Apocry- 'his libris apparet : partim a mangonibus mil- e modis adulteratum. Tale igitur verbum ha- ?eat fibi Papa^tus. Vcrum autem illud & nati- uum,nobis iingulari Dci bcncficio rcftitutum, amplectamur. Sic Baptifmum, qualis apud Pa- patum cft , non cft quidcm palTus Dominus ita vt verbum illud fuum fcriptum , in ipfa fui ef- fcntia corrumpi , ficut apud Arrianos & Pri- fcilianiftas. (Nam fi hocita efTet,nullus eiretin. Paparu Chrifti baptifmus , ideoque omnes a Papifmo ad Chriftianifmum tranfeuntes , non quidemrebaptifandi, fcd tunc demumeflent in Chrifto baptifandi : quain re deceptus fiiit Cyprianus ) fed tamen miris modis conlpurca- tum paulatim fuiire , quum iit apud nos extra
con-
EVANGELII 6RADIBVS, lyj %
controuerfiam,talem certe baptifmum noftris infantibus minime petemus : verum autem& purum baptifmum , non vt quafdam veritatis reliquias , quas abolere non potuerit Papatus, fed vt in verbo Dei a Chrifto Ecclefiae fuar tra- ditum amplectemur , & cum verafide admini- ftrabimus : hoc a Deo petentes, vt pollutiones in illo adulterato Papiftico baptifmo nobis, quum illic baptifaremur , ignorantibus appli- catas , nobis non imputet.Idem de cazteris nu- iufmodi iudicium efto. Nam ne hoc quidem qu6d fymbolum Apoftolicum & Athanaiianil nobifcum profitetur Antichriftus , & multas damnatiflimas haerefes nobifcu damnat,fic ad- mittimus,quafi propterea cum Antichrifto co~ munia iftahabeamus. Nihil enim m illis fidei noftra? capitibus, in quibus videripoiret no-. bifcum confentire, cotinetur,quod illi fibi co- tradicentes , magna impietate non polluant. Sic exempli gratia, clamant fe credere in vnura Deum; 6c tamen quceDeitati funt av.oivM*7toS propria,non tantum ad fuos,quos indigitarunt Sanctos , verum etiam ad idola & ritus quofuis a fe excogitatos transferunt.Sic in Chrifto duas naturas perfonaliter vnitas agnofcunt : fed ita vt quae humanitatis ipfius proptia funt , effen- tialiter , 8c immutabiliter in illa fua Tranifub- ftantiatione fubuertant. Sic Chriftus illis afce- dit in coelos:& tamen corpore fuo nondum re- liquit terras,
N- iiij.
3$f8 *>! M1N1STR8RVM
Sic illis eft Chriftus Dominus : fed ita vt Maria in ccelis etiam ipfis illi, matcrno iure,imperarc cenfeatur. Sic eft venturus:&: tamcn iam venit. Sic cft Redcmpronfed ita vt luendse fint adhnc nobis peccatorum noftrorum pcena:. Nulla crgo talis cftapud Antichriftum veritas, quam quum habeamus inverboDci puram & fin- ceram, cur illam fic in mendacium transfor- Tnatam ab Antichrifto , feccrnences etiam falfum a vero , petamus ? aut eam nobis efte cum illis, qttatenus vera t ft, communem dica- mus?
Ad illa vero qubd attinet qua* verbo Dci *v- vivetTtKtoi; aduerfantur,tccum illafinc exccptio- nc deteftor. Sed vide ne iftnd diuifionis mem- brum cum priorc, de quo modb diximus , co- incidat.Veritas cnim vcl minimum, inefTcn- tkfuiadulterata, veritatis nomcn & dignita- tem amittit,quamuis quae falfa fint,non a?qua- literfmtfalfa. Etmcminifle nos oportct tepi- dos,qualcs funt etiam boni quidam Neutra- les, velpotius modb in hanc,modb inillam partem claudicantes,aChrifto cuomimecfim- plicitcr dixiffc Chriftum,Qui non colligit,fpar git:fed dixiifcQui non colligit mecv M,fpar-
glf
Supafunt qua? vocnsmcdia, fiue indifFeren- ria,idefr,vt tuilla d ifinis,qua: nulk Ugcnec diuina,nccnnir!ana vctira aut mandata funt: f ui tua: definitioni conucnicntia , quamam,
qua:fo,
EVANGELII GRADJBVS, 1$$
quefo,pofIis exempla,in eo quod tra&amus ar- ^umento,proferre ? Nec enim vlla inPapifmo inuenies vel minimi momenti,quae non nnt ea quam vfurparunt in confcientias tyranide mi-^ feris ouiculis mandata,velprohibita.Et tu ipfe mox iftapraefertim indifTerentia vis vfurpanda ad qua? acceflerit publica au£fcoritas,vfum illo- rum aut inbens auc permittens:id eft^niii forte quid dicas non fatis intelligo)quae cfTe indifFe- rentia deflerint.Malim e£0,ficut alio etiam lo- co dixi,indifrerentia ex ipforum natura defini- ri,&: quidem habita vfus illorum ratione.Sun- to ergo indiffcrcntia illa quorum vfus modb bonus &licituscft,modb malus & illicitus, proutvidelicet, aliquis bene vel maleillis v- titnr , qubd naturam habeant per fe neque ad bonum neque ad malum determinata : ac pro- inde tum a per fe bonis , id eft qua; quifquis e- xerceat bene agat,tum aper fe malis,id eft,qui- bus nemo vtatur quin peccct , accurate iunt diftinguenda,fi redfce vitam inftituere volu- hius.
Eft enim bonis quidem aflidue ftudendum proviribus&pro vocationis noftrae ratione, a malis verb iemper fine exceptione abftinen- dum, quarii reni difcrimen:etfi nobis illud ali- quatenus fuppeditant naturales evjJlnpwut &c cxwetJ vo-iv; rcliquia? de quibus Paulus Rom. 2. I5.tamcn a vcrbb Dei proprie petendum eft ne fallamur,ncmpc vt quaecunque difcrtc j?ra>
200 DE MINISTRORVM
cepit,vel ex praxeptis intclliguntur, bona cllc non ambigamus:quibus opponuntur quecun- queexpreife vel tacite pronibuit. Ethincin- telligitur multaquoque fimpliciter <k natura- liter bonis annumeranda,&: cotra malis accen- fenda , quorum tamcn natura pcr fe & in fefe ad virtutcs & vitia propric non pertinct:bonis videlicct ea,que, Dcus precepit,vt,Sabbatho ab omni fcruili operc abftincre: malis, ea qua? vc- tuit,vt,carne fuilla,vcl aliis immunditiis vefci, & fimilia:a cuiufmodi tum preceptis,tum pro- riibitis,quum,bencncio Chrifti,libcrati fimus> adillamfui naturam indifFcrentcm redicrunt. Rurfum ergo quum cx vcrbo Dei difcamus ve- ram licitorum & illicitorum normam , me- dia & indiffcrcntia cifc dicamus,quae Dei ver- bo nec cxpreilc nec tacite iubcntur aut pro- hibentur,vt pote qua: ncquc vfurpata nos rcd- dant meliorcs , nequc neglccta deteriores , aut vt magis Theologice loquamur , in quibus pofitum noncft regmirn Dci , cuiufmodi funt, efca, potus, veftitus, & fimilia eiufmodi. Sed hic caucndum cft , nc hinc concludamus libe- rum illorum vfum eifc , vt nihil intcrht quan^ do & quomodo illis vtamur vel non vtamur. Quamuis cnim rcs ilLt iua natura & funplici- tcr,iicuti diximus, ncc bonae ncc malaf fint : e/t. timcnrcdhis aliquis carum vfus,ncmpcfiad Dei gloriam, falute noftra : &c proximi charita-- tem rite referantur 3 cui opponitur earum abu-
fus
EVAN&ILII GRADIBVJ, 2<5l
fus,quo nimirum vel Deus ofTendatur , vel ipii nos, vel proximum laedimus. Sic, vt ifta com- modis exemplis,& ad id,de quo inter nos qLiq- ritur,accommodemus,quu Conhigatu vel cce- libe elTe , contra quam nonnidli exiftimarunt, nos neq; deteriores,neque meliores apud Deu reddat: tamen ei qui vritur coniugij qnaedane- ceiTItas imponitur , nempe ii vincere tentatio- nem alio remedio nequeat : quam do&rina A- poftolicam qui negligunt, videmus quantisfe- fe calamitatibus implicent. ContraverbreCte vtuntur ccelibatu quiii ccelibesmaneantjCU- ras euitant qLLibus ad obeundamfLLnclioneni ad qLiam vocati funt tardiores redderentur. Non eft igimr iftis coiugium vel ccelibatus pe- nitLLS 3c nmpliciter indirferens : fed qtiatemLS vocationi (Libieruit, aLLt nocet. Sic efca,vel po- fus,non ita funt , qubd ad vfum attinet indifte- rentes, quin grauiter peccent in Deum, in fefe, dc in proxiimim , qui vel intemperanter illis v- ttintur, vel valetudini fuae noxiis cibis fcientes >vefciitur:vel contra qLLi ieiuniis & aliis eiufmo di ffcofjLctliitaii; yvfj.va.iriaj\c vt loquitur Apoftolus (quas monachimalucrunttfVw«s vocare)im- maturam fibi & Ecclefiae mortem accerfuierLit. Sed quiddam eft longe maioris momenti cuius interuentu res per fe indirTerentes non iimpliciter illicitae , fed maxime quoque fiunt- ncrari$,propter adiuctam videlicet diuini cul- fusopinionem ^id qLLod nobis eftmaximein
202, » B MIMMTRORVM
hocnoftro argnmento fpe&andum. Sic excm- pli gratia , abfutio mamuim antc fumptioncm cibi,res eft ciuilis , ncc ad confcicntiam pcr fe vllo modo pcrtinct. Maluit tamcn praelcntcs Pharifxos Dominus offcndcrc quam illoruru traditioncm obfcruarc , Mat. 7. ncmpe quonii illi fuperftitiose doccbat peccare illos in Deu, qui iilotis manibus cibum capcrct. Sic Sabba- tho vellcre &: confricarc fpicas tritici,& granis illis vcfci, itidcmquca*groto fanando manum adhiberc, iifdcm Pharifaus vidcbatur fcruilc opus eifc Sabbatho interdichim.Chriftus verb nihil illorum fupcrftitioncm moratus , non modb illis non oDtcmpcraiut,fccl etiam illos a- pcrtc & facto 8c verbis rcdarguit. Iftud vcrb,a- <;cdum,ad id dc quo intcr nos cuumtur, appli- ccmus. Dicrum & ciborum difjrimina rcuexit in Ecclciiam Antichriftus, non fimplici fuper- ftitionc , fcd ctiam impic:vtqui non tantiim doccat,cos mortalitcr,vtipfi loquuntur,pecca- rc qui lcgcs illas a fc poiitas tranfgrcdiantur, ventmctiam in iftorum obfcruatione meritu, quod vocant , cx fatisfictione pro pcccatis fta- tuant. Hxccine vcrb indiifrrentia vocabimus? itempe i!ltsyincuucsjndiiferentta nonfunifnwt ve- rotaliaeffe non definmt %cjuia libenatem rneam abufiu aliQTHrn non tmrmnutt. Ccrtc ita cft: ldcb- que Chriftus,ficuti modo diximus,ncque Pha- rifaicam rblutioncm obfcruarc , nequeab co- uuu interdi&o a velkndis fpicis dilcipulo^
ab-
IVANGELII 6RADIBVS. *G£
abftinere voluit. At contrarium faciunt ho- die qui dieriim & ciborum difcrimen,etfi non in eum quem illi finem , haud aliter tamen ob- feruant quam Romanenles:qua inre,quan- tumquidem ego videre polium dupliciter& quidem grauiter peccatur. Nam & pertinaccs adhuc Romanenfes in fua damnatiilima t'£«- XctyjHs^W* fic confirmantur : &c multipij im- pietatis illius hoftes orFendutur: & adhuc in al- teram partem nutates infirmi deftruuntur po- tius quam xdificantur.Quod fi in hacfacti ipe- cie Petrus > & Barnabas meritb fucrunt a Paulo Anriochiae- , & quidem palam , reprehenii, quum tamen ibi dereageretur nonhumani- tus & fuperftitiose vel impie excogitata,fed di- uinitus inftituta , & paulb ante necellaria: quantominus id iniftis Antichriftianis tradi* tionibus licuerit , cuiuis in facris litetis eru- dito aeftimandum relinquo. Atcnim , inquicc aliquis, idem Paulus Timotheum circumci- dit,cum aliis Nazareis (q(q fanctificauit ex vo- to quod Chencreis conceperat, A&.18.18.& 21. 2(5.alibi teftans fe factum omnibus omnia. A- gnofro eorum argumentum, qui quantum ille ludxis, tantum Romanenilbus concedendurri putant , ccrte , vt ingenue dicam quod res eft* commodis fiiis potiiis quam eorum confcietiis CGnfulcntes.Sed non animaduertunt illi quam inter fe difftmilia iint, quar tamen ipfi non tan- lum fimilia, verum etiam paria ciTc volunt,
204 D E MINISTRORTM
Qtiaenam enim fimilitudo eft inter duiiiiitus perMotcn prascepta, quorum abrogationcm Iudasi , quibus fele accommodabat Apoftolus, nondum intelligebant : & impias illas t'dt*o- ^fnffKeiatg , quanuis in rebus per fe indirferenti- bus pofitas , tamen Deo cxoias, ac proinde piis omnibus abominandas? Num verb Paulum fi- militer profanis gentibus in vlla idololatriaj fpecie fefe accommodaifc cxiftimabimus ? Ab- iit.Nam vcrfatus eft quidem AthenisintcriU los xcit«/«x«c, &c idolorum quoque infcri- ptiones legit , fed vt illa vehementillimo zclo abominaretur, &c abominanda docerct. At ifti fcilicct ita fefe gerunt , Romanenfibus , vti~ namneinnimium etiam multis quse nullo in- dirfcrcntis naturas praetcxtu tcgi poiltint,gra-' tificantes , ncc illorum falutem profe<5to qua> rcntcs,fcd crucem fugientcs. Nondum tamcn nobis cxpeditum eife hunc nodum vidco.Nam de idolothytispracipiens Apoftolus i. Corint* 10.25. Quicquid,inquit,inmaccllo venditur, cdite, etiam ab infidcli quopiam vocati , nihil intcrrogantcs proptcr confcientiam. Sed fi quis vobis dixcrit, hoc eft ldolothytum, ne e- dite propter confcicntiam , non tuam,{cd eius qui hoc tibi indicauit. Hinc cnim Omnino cf- ncitttr poile nos quoque ac etiam debcre Ro- maneniibus aliquid eiufmodi in rebus con- cedere. Etabfit vthoc negem,quum liber- tatem noftram > quantum id patitur quod Dco>
debe^
EVAHGELII GRADIBVS. 20$
debemus,debeatcharitasproximi metiri. Sed hicagere Apoftolum conftat, non de infideli- bus , qui certe nunquam religionis caufa indi- cairentillud eife idolothytum : fed de infirmis adhuc aliquibus fratribus , quos potiusquam offendendo deftrueret , teftatur fefenec carni- bus vnquam vfuru, i. Cor. S.ij.Atnos de infir- mis adhuc fratribus hic agimus , quos certe fa- teor n5 eife cibi caufa offendendos: ilc tame vt ne nimiiim ad illorum infirmitatem in iftis re^ bus conniuendo, foueamus in illishocipfum quod deftru&u vojumus: & ne,ficut Petro ac- ciditAntiochi^5dum nouos ^dificare cupimus* iam aedificatos deftruamus. Qubd autemad peruicaces , &libertati noftrae iniidiantes atti- net , aut fugiendus eft cum illis conuictus, aut neceirarib imitadus nobis cft idem Apoftolus, Chrifti inter Pharifaeos verfantis exemplum fc - quutus : vt qui in iftiufmodi hominum gra- ^riam non modb Tituin non circumciderit, ve- rum eciam ne admomentum quidem ipfis per fubie&ioncm ceiierit,Gahz4.&5. Romancn- fes verb plerofque, quo iure niic pro fimplici- ter infirmis,ac non potius pro pemicaciffimis, & obftinatiflimis habebimus ? Quod fi priua- tis in communi vita nobis hae funt obfcruandej rcgulae,ego quidem ( quod tamen ecclefiae iu- dicio fubmitto ) non video qirinaminiispo- piilis,quibiis iuxEuangelij eb vfque affuliit, vt auctoritate publica poflit apud illos religio
206 DE MINISTRORVM
vera inftaurari, totf3tXe£^*r£«Mf, ifto indiffo* reritis naturas falfo ccrte obtcntu tolercntur, quiim femcl potius templum Dei ab omnibus iftis fordibus fucrit repurgandum.Hanc autem carnis profc6tbaiion Spiritus,prudetiam,vtin- genuc loquar,quis exitus conicquatur, vtinam tandem expcrientia fakcm ipfa eos doccat^ quos in primis hoc opus Domini curarc opor- tet,nifi feueriilimum Dci iudicium cxperiri malint. Ncc enim temercDominusnontan- tum deftrui vitulu aurcum,fcd etiam in cincres abfumptum in aquam proiici, & idolorum al- taria penitus deftrui , & lucos ctiam cxfcindi mandauit: quod & in amco lerpente conteren- do fcquutus cft Ezechias, 2. Rcg.18.4. & fan&a cumanimi magnitudine, in eue.rtendis omni- bus idololatriae rcliquiis obkruauit Iofias,i<
RcS'2* . , , ■ ' .-> j
At quid prffbwct)\n<\\\\s>res indifferetescjttibiu
adfuam tyrannidern abufus efi Anticbrtslw cjuq-
ininns advfum conuerti pofitnt Fcdefu rjr Retp.v-
/i/r^?Nihil profecT:6. Sed in talibus rctincndis
maxima quoque circunipectione eaque fandba^
i.ad Dei gloria imprimis dirccta opus cft, pri-
mumquidcm vtaccurate djfpiciatur quae ma-
gis noccrc diuini cultus iuftaurarioni, quam
prodeflc pollint : deinde vt harc cautio, quoad
eii*s ficri potcft,idhibeatur,vt quorundaretl-
tione, ncquc fupcrftitiofi in fuo falfo cuku c6~
6rmeitfur,nee>ue infirmis adhucinridc pro-
EVANGELII GRADIBVS. 10J
ponatur quod eorum progrenum remoretur, neque qui robuftiores iam funt meritb offen- dantur ,nedum vtpiis alicuius feruitutis iu- gu imponatur.Hoc enim nihil aliud fuerit qua ea ipfa, quae vt indifferentia retineri poffe cen- fentur,pro indifferentibus neceffaria facere.Et haec quide de iftis iic pro meo modulo ientio, certiora tamen iftis & veriora, ii quae mihi a quoquamexverbo Dei demonftrabuturvltrb amplexurus, &, ita me bene Deus amet,ad dil- Cendu,quam ad docendii paratior. Itaq; fic ifta velim accipi, vt ab eo qui fit ex iis vnus,quibus loqui in Ecclefia licet,non tamen curiose alic- naicrutetur, nedumvt deiis iudicandi pote- ftatem ftbi arroget ( quod a me Deus auertat) fed qui ingenue loquatur,& ad ea fuper quibus eft prouocatus,neceffarib refpondeat.
AD CAPVT XXVL VtDoctoribus.
O c t o r e s re&e diftinguis a Paftoribus ex Apoftoli loco Eph. 4. 11. Cur enim Apoftolus ibi functiones facras omnes eo- rum qui proprie in verbo labo- rant enumerans, duplicem appellatione vni 8c eidemTninifteriotribueret? Hac autemdere
O, j,
fuo loco diximus , cv intcr Paftores&Doctcu rcshocelle diicrimcn,quod Doctorcs, ficut olim ij ex numcro Scrinarum , qui vopwi &: vq- fjofiJac-KxXoi pcculiari nominc in Euange- |ka hiitoria vocantur, Scripturas fmplicitcr ciboc< nt. Paftorum autcm ( qui & Piopheta? in- tcrdum ab Apoftolo dicuntur ) munus fuitad- hortationes , obiurgationcs , confolationes prout rcs fcrcbat , adilCere , ficut olim boni & vcri iaccrdotcs fecerurit : quibus cetlantibus confueucrat Dorninus cxtraordinem Prophe- C4S cxcitare, quos cx iplorum lcnptis vidcmus vrrumquc, nempc & Dodfcorum in docendo,& Baftormn in pafcendo , id cft in Scripturarum 6c dogmutum applicatione munus qtiam dili- <;cntiilimc excrcuiife , (cd y.*ir ^my.cth v-\iv. No- ftraverb nunc diucrfa conditio cft, hacinpar- tc, iublata cxtraordinauia ^ra**>.u'4« , &c fola nobisrclicta>v»V»,ideft ea notitia quae fttt- dcndo,Cv diiccndo acquiritur. Ncquc id tan- ciim dc rcbus ipiis, lcd dc tiibus ctiam ipils lin- guis accipiendum cft,Hcbraea vidclicet, Graeca & Latina : quas nuncnon cx nutricibus , fcdin fcholis magno ftudio ac labore dilcerc nos o- portet. Redfce igitiir omnino facis, fcholas vo - canS Ecclefiarum leminaria, m quibusiitam dodi 6c diligentes magiftri , & tamfcdulicf- h:m diiopuii, quam eifcoportuit, longe effet aljmon tantuin eccleiTarum , verum etiam re- iiun humanaru m facics. In his is;itur tam tibi t
aiien-
EYANGELII 6RADIBV8. 2Q$
aifentior , quam iii nonnullis , qux fubiicis,abs te valde diifentio. Quum emm , inquis, dtslin- guantur a Pasionbus Doiiorgs^ eaaue wterpretan- difcientia donumfit Sp. Sdncli , qnotcjuot tllo dono praJlant , cj- tamfcriptis fttamfirrmene Ecclefiam adifiearepojfunt yinter Dotiores cerfendifunt , c«- tuficunque fint condunmis , adee cjttidem^vt tametfi rmtlteremin Ecclefia loaui vetet ApaUolits, tarnen fi dotla fit , pojstt ficrtb e re , cypnua tim dome^tcos docere.ltmc verbrlmmo quum publiceVcrbuni pra^dicare nulluspoifit, quantumuis eruditus, nifi lesitime Paltoi* adhoC munus delecfcus 8c ordinatus: qito iure quiuis,iiue quod reuera iit doctus , hue qubd talis ipfe llbi videatur , non tantum os ad docendu apcriet duS-ctip^x, ied e-> 4tia libris editis,abfentes,immb fiafcituros quo| uisdocebit?Hunc verb morem in Eccleiiani inuehere, aut inuectu probare, qtiid aliud fue- rit, quarn pro legitima vocatioiie Anabaptiili- cum furorem,&: *£dfottLhu^n extraordinariam pro ordinarias yvuci^ regtuaiupponcrc ? NaiT* illi quidem,quosDeus extra ordinem mitte-. bat ( qualcs fiierunt iub lege Propheta: , & ad plantandas Ecclefias miili Apofioli ; &: Pro- pheta* peculiatiter a prxdiclionis Spiritu hc vocati) nulia cerri millipne nec ordinatiQne hurnana indigtierunt,vt docet Apoftoius murn Apoilolatum ailerens Gal.i. 16. & z. 6» casteros verb (ne exceptis quidemEuangeliftis) Domi- ftus non nih miniitefio hominum interuenk :v
O. iu
2I0> D £ M I N I S T R O R V iM
tc,id cft, cxaminc & delcctu fcCLindum cum ciucm vcrbo fuo conftituir ordinem mittcre iritelligendus cft , vbi quidem obtinct ordo, qucm ncmo bona confcicntia poiTit afpcrnari. Et,qtia:fo,vnde tantaiftaquotidic crefces con- fufio, tum in iphs docrrina: capitibus , tu inter populorum animos , quam qubd cuiuis quid- uis diccre, fcribcrc, fcriptis etiam cditis pcr o- mnem tcrrarum orbemfpargere,impimelicct? quainrc accidcre femper confucuit, vtquo itultior cft quifpia,cb fit audacior:ncc alij ma- gisplaceant& ftudiofius legantur fcriptorcs, quam quos vel nunquam fcriphile, vel perpe- tuq iilentio damnari oportuit.
Dicoigitur Dodoiibus Eccleiuenontan- tum eximiis illis Sp.Sandti donis opus elTe, fed ctiam legitimae vocationis tcftimonio vtiint audiendi.Chriftianos tamcn omncs mutuo fe- iedoccre, atque adco hortari , reprchcnderc, confolari in Domino oportcre , & itafingulas domos , tum apatribus , tum a matribus fami- Iias rcgi , vt fpecicm totidcm priuatarum Ec- fcleiiarum rejferant,quis negarit ? Sed quorium hoc ad id de q^o agimus? Nam vt publico mt- niftcrio non prohibetur , fcd docetur 6x:regi- tur,quod quifque Chriftianus Chriftiano ie- bet: iic non debent priuata Chriftianorum of- rjciaiacrumpLiblicuin minifterium intertur- barc.Dauidis autem &Salomonis exempla qu^ profers, partirn particularia funt, quum illum
quidem
EVANGELII GRADIBVS. 211
quidem fuiiTe quoque excellentiflimumPro- phetam , & iftum fapientia lingulari ornatum conftet: partim itafunt ab ipiis gefta vt interea nihil vel de Aaronico Sacerdotio,vel de Leui- tarum muneribus quicquam delibarint.Etvti- naDeus Optimus Max.tales orbi terraru Prin- cipes, &" Magiftratus ccelitus demitteret, quo- rum & Sapientia & auct-critate Paftores & Do ctores& conrirmari in bene agendo &inma- le agendo coerceri poifent. Fceminis autem e- go quidem iftam kribendi quoque licentiam vixarbitrari poifum concedendam, quamuis Holdam&Dcboram & PhilippiEuangelifta? quatuor filias legam prophetaife^ Nequee- nim iftud ad id de quo agimus , nempe ad or- dinariam Doctorum in Eccleiia fundtionem fpectat,qui voixmol; illis, de quibus dixi,fuccef- ierunt.
Sed & in eo,nifi potiusipfe rallprmon ieui- terfalleris,qubdiftosDo&oreslaicisannume- ras,quibusextraordinem fuerit ab Epifcopis interdum facta docendi in ccetu poteftas, vt o-^ lim Origeni nondum Prefhytero, & non pau- cis aliis , quod Eufcbij teftimonio probas a me quoque antea citato. Nam contra fuiife iftos de quibus agimusquoqueDoctores ordinaria fundione publica faricios fatis aperte liquet exPaulo Rom.i2.7.i.Cor.iz.29.Eph, 4.11,1111.1- quam illos alioqui facris illis Eccleiiafticis fimctionibus annumeraturo 3 nec iftos alioqui
o. iit
212 DE MlNlSTRORVM
non minus quam Paftorcs dicturo diuinitus ad opus minlftefij & aedificationcm corporis Chrifti datosti^W entm Stepbamu^Eortunatws^ & Acbaicu5, cjuorum memimt Aposloltu , i. Cor, 16. tibi videntur in Corinthtaca Ecclefta docuiffe? nectamen Eptfcoporum ant Presbyterorum autlo- rkatemhabuiJfe^iA eft, li rc&e mcntcm tuam tc- nco , pri.uati fuiire , fiue laici, ne leuiffima qui- dem conieChira nititur. Immo manifeftiffimc rcfellitur. Curenim Corinthiosalioqui mo- neret Apoftolus vt fcfe talibus iubiicercnt, nifi laltcm fuiifcnt cx fco£spv»Tfi>Vnumcro ? vt ii laici fuerintjficurtu putas,non alio teftcfitnobis opusquam tc ipio ad noftram de Prcfbyteris illisxv&pvwTttjc cxipfaplcbcdelecris probanda: icntcntiam. At entmy inquis,// presbyterifittffenty 7nandajfet illts corrupte/as ($■ tmprobos mores , ejui torn Cortnthi regnabant^corrtgendos. Immb vcro Sarauia,quum lucc fcribcres,ipiumne Pauli lo- cum contuluifH? Copcriifcs cnim tuc illos non Corinthi,icd apud Paulum fuific,ad quc paulo antc aducncrant vt apparct ex veriieulo 17. pcr quos ctiam hax ipia Epiftola Corinthum ab Apoftolo miila crcdirur.Idcm poilt a,icd iimili errorc, ftatuis de Zena Lcgis perito & Apollo, f ni tantum fuerint tn Creta Dottores; cjnomamjin- Q^xis^JieiuJdemfiutjfent atcjue 7 'ittu erdtnu & an- ciorttatts>eadern mandata accepijfent. Naprartcr- qua 11 qubdleuiffima eft haec conkchira^vcrbu <5^e:7ijU7rftv,quo vtitur Apoftolus Tit.3.15. ofte-
dit
"EVANGELII G R A D I B V S.' 21$
*£itillosvelante quam hanc epiftolam fcribe- xet Paulus, in Creta non fuiiie , ant eb cum hac ipfa epiftola appuliffe , fed illuc tran|uilTe alib ftatim profe<5turos:vel, fi in Creta iam eranr,a~ lib fuiife delcgatos.
Caeterum hocqupque leuis non eft ponde- tis5fedanimaduedionedignum , qubdDo&o- x-es,o radum quem vocat in Academiis adeptos, admoMes ne feidcirco putentinPrefbyteroru, i4eftPaftoruEcclefia: Chrifti numeruaiuim- ptos,ni{i aliaaccelleritordinatio. Egoverbne Dodtores quidem Ecclefise fic illos creari pof- fc dico. Qup enimiure, quaratione,quadeni- que confcicntia ius illud electionis quodto- tius eft Ecdefix , Sc quo aditu quifquis inEc- clefiam no ingreditur,a Chrifto fur & latro ap- pellatur , ab Ecclefia ad Academiarum magi- ijtros fuit tranilatiirTribuant igitur fane Acade- miarum recTrorcs fedulis difcipulis,quod mere- tur pietatis Sc eruditionis teftimonium , quod. iitillisapudEcclelias quafi defignationis iarn cuiufdam loco. Docendi vero ius tk auctorita- tem reipfa docendi iola illis EcclefiasOrdine le- gitimo , certo loco concedat, fi vere Do6tores elTe '& habcri volunt. Et de his quide hactenus inter nos cfto diiceptatiim , Chriftiano , cuius mihi Dcus inanimam meam teftis eft, corde, nec aliud quam veritatem & pacem cum qui- bufuis quaerentc. Quod autem ad reliquos tua? axactationis iftius libros attinet , nuc atting ere
214 DE MINISTR.EYANCGRAD.
nihil illorum placet.Etfi enim non ignoram11* facro minifterio vix ac ne vix quide cum quem par eft honorem haberi ab iis poffe, qui mini- ftros ipfos aip.ernentur: tamen de hoc vno fol- liciti eile confueuimus, vt Dominus noftcrle- fus Chriftus per nos loqucns , ea, qua. merctur, reuerentia & obcdientia audiatur. In muneri - hns autem noftris Ecclciiafticis , tantas & tam laboriofas difticultates mao-isacmao-isinoTa-- ucfcentes cxpcrimur, vt aflidue cum Apoftolo clamcmus, Ecquis crit ad ifta idoneus? nedu vc <a£e) *ffi@iuTucav vlla iint apud nos inftituta y.pi- rJpttt. Forcnfibus ergo forurclinquimus,mini- mctame rccufato,ii quod nobis rogatis fuppe- tat, quod publice vel priuatim prodeifc poflit,, coiilio.Dcniq; <a%* ^a^0/^,quauisveru illud fit quod fa^pe dixi,Monachos nimirum votum paupertatis voucre,quod a fe pcnitus ncglectu nobis reipfa praeftandum rclinquant : & iilam Ecclcfiafticorum bonorum dimpationem cii dcteftando facrilcgio coniunctam, tecum > &c cum bonis omnibus deplorcmus , fcclus vni- uerfo terrarum orbi commune: tamenDomi- no noftro Iefu Chrifto,&: Petro ac Iohanni di- ledtiflimis ipfius difcipulis A£t.3.6\ immb fidis pene omnibus feruis Dei hac etiam ih re,prout Deo noftro libet, fidem noftram probanti , fic quoque conformes fieri minime recufamus.
F I K I S,
LOCA SCRIPTVRjE
it\ hoc tra&atu expli- cantur.
QJ*
Luc.n 15.81.
Ioli.io.ii.ro6.
A&.1.7-& I4»p.i7
Rom.ii.7-p«5i*
Rom.n.&6.
Rom,i6.7.p-2.8.
1X0r.11.1S.3r.
i.Cor.n.i9.p.i$u
j.Cor.11.18.63.
i.Gor. 14.51.
i.Cor.i4.3i.84« i.Cor.8.13.18. i.Cor.iu3.p.i9. Gal.i.6.&9.84.&8^.
Ephef.4-"-p.S. Ephef.4.n.p.50. Tit.r.9. 58. i.Tim.3. p.58. i.Timoth.^. I7f.p.$i- i.Tim.5.17. 7*» i.Tim.5.1.173.
INDEX RERVM QJT >E
hoc opere continentur
infignium.
AAron non tradidit gubernationis for- mam pag. 101
Aeo^ualitatem minifterij non fuilTe in guberna- tione fub vetere tefta- mento 76
Aerius mafce ab Epipha- nio inter bajrericos re- latus 11$
Agapzecjuales fuerint 33
Agnoiuappeliatione ma- le intelligia quibufdam Apoftolos 54
Arnbrofianiloci intcrpre-
tatio. ££
Ambrofij fententia. de E-
pifcoporum & Presby-
Eerorum asqualitate 13* Anglicanx Ecd.efts funda-
menta 15.
Antichriftum. magnifica
nomina Archiepifcopo»
rum , Primatum & fimi-
lium inueniiTc 191
Antichriftusetjam aiiquid
yeri diccns cauendus
193 Antiochcnae Ecclefia; au-
fpicia IJ
P. j.
IN
Antiochena Ecclefia quo- modo Hierofolymam adieric H9
Apoftolorum miflio prior qualisfuerit 7
anintcr Apoftolos & fcptua ginta difcipulos fuerit poteftatisimparitas 8
Apoftolatus funclio non ta- tum ordine,(ed etiam po- tcftatc' cxteris fuperior 9
dc duodecim Apoftolis & Apoftolicapoteftate 10
Apoftoli nomen quam la- tepateat 18
an Apoftoli nullos initio habuerint cooperatores 4S».&43&deinceps.
Apoftolatus dicitur «f*1
Apoftolici regiminis for- mi num finem acceperit Apoftolorufc Ewangeli- ftarum morte 88. & de- inceps.
Apoftolosno eiTedelectos ab Ecclefia 102
Apoftolorum functioncm tcmporariam non fuiffe qui docent qux abfurda inuehant 92,
Apoftolorum functio quo r«fpeftu temporaria di- catur 97. & perpetua & adtempus 9%
Aaron fucceiTores habnit ronitemMofes 102
DEX.
Apoftolica au&oritate a4 huc hodie eiTe opus qui- bus argumentis probec Sarauia 104. vftmeadio^
Apoftolorum dona pecu- liaria 103. & 106
Apoftolicr potcftatis ius nulli Ecdeiir concef- fum 106
Apoftolicaaucloritate non opus eiTe in confirman- dis & cogferuandis Ec- clefiis 109
Apoftoli Ecclefias regen* das Paftoribus, Doc~to- ribus,& Presbytcris com miferunc 24
Apoftolorum poreftas in coercendis rcbellib. ibid.
in voce Apoftolideceptus Theodoretus 12.5
Apoftolica in Ecdeilas qurfuerit poteftas 175
Apoftoli quomodo dican- turArchitecti 184
de vocibus *tx* & *px.w 183
de Archiepifcoporumno- mine 179. & 180
Archiepifcopi vnde di&i 168
Architriclinus quis diftus iit 184
Athanafius Roraam refu-
g!t no
Au&oritaf-ne maior fue-
rit quorundam Apofto-
lorum
IND
!orum quam aliorum 84 B
Baptifmusin Papatu qua- lis 196
Bonifacius eertius capitis Ecckfia; nomen a Fhoca impetrac I7S
C
de Canonibus Apoftolicis 114.& 115.
Canon 3?. expenditur 115. u6,Sc 117
Canon SynodiAntiochenej nonus excutitur 117
Canon fextus Niceni Con- cilijexpenditur H5>
Cenfura Eccleiiaftica ad quospertineat 5
vox Kn^Vtay quomodo Pa- ftoribus & Diaconis iit tributa 35
Chalcedonenii Synodo au- <fta Epifcopi Conftanti- nopoiitani auctoritas
174 Chorepifcoporu dignitas,
&quandocceperint 158
Chriftus in Synagogis do-
centes interrogauit 66
Chriftus folus *wmiiwt :
cjUcE nulli homini nec
Angelo quidem dignitas
poteft darii87.& 188.185».
&ISO
Chriftum Redemptorem
quomodo non agnofcat
Papiftae 185
E X.
quis Cler«s nunc dici pof- fit 6?
Ccelibatus per ie nec dete- riores nec meliores facit ici
Conftatinopolitanus Epi-
fcopus quado fecundum
locum obtinuerit abE-
pifcopo Romano 174
D
Dauidis & alioru pioru re- gu exemplu in cultu do- miniinftaurando 90
Diaconiquidic~tilint54 55
Diaconorum functioqua- lis , & quam late pateat voxilla 31.32..& 33.& 3(5"
Diaconatus Chriftiani fub- uerfio 3$
Diaconi ex quibus eligen- di 38
Diaconatum an oporteat annuum aut pcrpetuum efTe ibid.
Diaconi in <nrpoiVty«v«s &kv- gtpnttrets Jiuifi ir
Dicecefeon ordo ad. quol exemplar efTormatus 16$
Do&orum munus in Ec- clelia diuerfum a docto- ribus 50
deDocloribus 2.07
Dominatio fpiritualis v- nius Chrifti impia 80. miniftris EccleGafticis prohibita 8r.& 86".
Du&ores gregis refpe&u
p. ij.
difti
Ecclciiarum in hocmun- do qualis cond<tio 41
an ad Eccleiia: ardificatio- nem liccat miuuaripo- liticas conftitutionesi78
Electioadfacrum minifte- rium a quibus fieri de- beat 154. & 155
Ilizabetha Regina Anglie. 91
Epifcopatustriplex 177
de Epifcopis 48
Epifcoporum ordinem o- mncm ndreiiciunt qui ordiue & gradii ex Dei verbo diftinguunt 1
Epifcopi Gallicani quales plcrunque \6
Epifcopalem gradum per- petuo in tccleua non extitiile 13
Epifcopos &Diaconos quo modo Paulu* diftinguat 34
Epifcopi gregis rcfpeclu dicli 54
an Epifeopisatitpresbyte- ris licucrit eflc Diaco nis 37
Epifcoporum, nomine qui comprehendantur 49
an Ecclefla in his terris pcrfecla dici poffit <?f.& 96
Epifcopi nomen eftvaria: figniiicari.onis 114
I N D E X.
54 Epifcopum agcre& Apo- ftoli & Euangelifta» opus excqui an inter fe pu- gnent ju
an Epifcopi fin.t diuina: or- dinationis izf
Epifcopi nomenambigue
vfurpatum n6
an Epifcopus & presbyter
finta?quales X30.&132. Epifcppi prouincialis qua:
dignitas 169
Epifcoporum ambirio quo
modo crcuerit 17$
Epifcopi Romani tyrannis
177 Euangeliftas quos faciat
Sarauia 7
Euangeliibc qui propne
dicantur i?
Euangeliftaru fun&iones
temporarias non fuifle
qui doccnt quac abfurda
inuehant 91
Euangeliftam fun&iones
quo refpectu tempora-
riar dicantur 97> & etiam
perpetuce & ad tempus
5?8 inter Euangcliftas & oppi-
danos Epifcopos difFe-
rcntia 135
de Epiicopo vno in vua.
Diceceii itff
H*fX* nomeSynodo Car-
thaginicnii difplicuit
i%6 tls^nomcri quse Me-
IN D
trbpolitanis tribuitur,
expenditur ui
F
Fiiei atticulos euertuntPa
piftas qubs ore fatentur
97 in Fun&ionibus Ecelefia- fticis non tantum ordo, fed etiam gradus f
Fundiones Ecclefjaftice, ad ternarium numerumab Apoftolo reuocatas 31 Fun&icnum Ecdefiaftica- rumquisordo ibid. inFunc1:ionibus EccleiiV fticis alia eiTentialia alia accidentalia 153. & 154 G Gelafii de Epifcoporu au- ctoritatedictum 174 Gradum nullum fuiiTeaut poteftatemApoftolorum lnaiios 52
Gradum nofuiffeinterpa- tcs collegas inde ab Apo (lolorum cemporibusii8 Gregorij de eo c]ui fe Oe- cumenicum dixeratfen- tentia 175
H Hieronymi fententia de EpifcopOrum & 1'resby- terorumsequaiiote i?,6. ^c 137; quseaduerfus Sa- rauiaiTj dcfenditurjdein- Ceps i4©.vfque ad 160 L impantatim non fuiiTe in-
EX. terApoftoIos j>
IndifFerenria qua? (int 250. & quid iniisobferuandu I5ii& 15*
IndifFerentia nulla funt ho die in Papatu 199- quae di ceada fint indifFerentia ipp.&ioo
IndifFercntibus quomodo vtendum 2.01, & eorunde exemplum 2os
Romanetibus inrebusln- difFerentibus quarenus a- liquid cocedendum 104. 105.& quomodo poflint ad vfum Ecclefix conuer
ti 2Ctf
L
Laicis etiam m Synodo fa-
ttaloquertdipoteftas 66 Laborare vcrbo & dodtri-
na qui dicantur 73
Lcdtio Legisin Synagogis
diftin&a ab cxhortatio-
mbus 51
Leuitae fub lege facerdoti-
bus feruicbant 31
M Magiftratibus non omnis
attnbuenda iurifdiftio
in Eccldia %
Magiftratus qu^ partes in
regimine Ecclefuftico
9Q Manuum ihipoiitio quid
iignificr it %i
_.Manuum impoiitionem
nora eiTe propna £pifco«
I N D E X.
porum 130
Metropolitant dignitas mutabilis 118
Metropoliranorum digni- tatem noa fuifTe Apofto- lica: & diuinx difpofirio- nis H9
Metropolitanoru ordo ad quod exemplar efTorma- tus i6"c
<3e Metropolitanorum no- mine 180
Mmifterium Euagelijquid fit & qua? partcs 4
Minilteriu Sacerdotum & Leuicaruno fuiflca?qua- Ie7^.& quac comparatio cu hodierno minifterio paftorum & aliorum 77
Morellij fcntcntia deele- ctionib^ damnara i$c
Morum tjifciplinaai mAh quidam omne Magiltra- tui atrnbuunt p.a.
c?e Mofafca gubernatfone qua? poft eius morte non fn mtrtata argumentum refcllitur 100
Mutatio quarudamrerum infcceleiia nonfacitDeu mutabilcm 140
N
Na7.ian7.eni de Fpifcopalis «psnPggsg gradu locus 1^4 &' 18 a C Oeeoncmi icfpecTu fami-
Iisedicuntur ^4,
Orariumquidfit 3?
Ordinationis vox ambi<*ua o
5
Ordinis tatio eft iurispofi- tiui 118
P
Paftorcs & Presbyterorum ordines funt numerodi- ftincTi 5
Paftores quam curam opor teatde pauperibusgere- rc 77
Paftorum munusinEcde- lia 50
dePaftorum duplici ordi- ne Jf-&?*
Paftores an fuerint & elTe debeant fuperiores & in- feriores 77
Paftores fidos Deus extraor dinarie excitat quum o- puscft P4
an Paftor qui caetuialicuius Ecclelia^ praeeft aliquod iure diuino in colle- gas obtineat imperium 114
an Paftores vocari no pof- fiftt Prcsbyteri,«B3j9065-«- rtcautaliisfimilibusna- minibus 190
Patcr maiOr filio quomo-
do dicatur 157
Patns nomen quomodo fi-
biPauIusvendicct ai
Patnarcha vnde dici cce-
rcnt
IN D
pcrit 16S
jpatriarebas quosGrseeivo carint 169
de Patriarcharum nominc i7£-&i8o.&i8s;
cur Paulus iit lerofolymam profeclu' iio
Paulus& Barnabas ab Ec- eleiia Anttochena miffi cum manuum impofi- tione 53
Philippi Diaeoni vocatio extraordinana u
Philippus ex DiaconoEua geliftafa&us 35
«srpeo-£«'ov quidfit m
de Presbyteris 48
Presbyteri pierunq; omnes in Gallia quale? ftnt 17
Presbyteri appellati Epi- fcopi 47
Presbyterij partim exPa- ftoribus, partim ex pref- byteris copoitti ratjo 58
Presbyteris quomodo vel annuum fpatium vel Ion giusconcedatur 67
Presbyteroru nomine qui comprehendan?ur4^. & quodeorummunus 50
de Presbytens annuis qui iintad docendum inepti 57. & deinceps,non efTe nouum ordinem 61. vn- dedeligeodi 64
Presbyteros etiam doctri- na%cletiampaicere 49
EX.
Presbyteri vox drftinguen- da «4
Prcsbytcrij Geneuenfis ra- tio 6o
an Presbyterorum feu Se- niorum arbitrio cunfta inEcclc^agcrantur 61
primiPresbytcri fiue Epi- fcopi olim qu£ authon- us\ 16-J.&16*-
<&pt(r€uTipoc apud Paulum ini ep.adTim.<;.i.pro2- tate proueftiore fumitur
Primates vnde dici ccepe-
rint ' l6%
<Grpotg-us ex quibus eligf
folitus 17°
Ts-po'icrdf.j%jr)t)i paftoribus*
& Doaoribus diftiniU
6
«9pc'icrcLij9pQi refpe&u gre JTts dic"H f4
de Prophefis quid eo no- mineintelligatur 15". 3c de eorum numero ibid.
Prophere vocabulum quo- modofumatur *o
Pronheras prophetisfuiiTe fubieclos 11
Propherann paftores &do «ftoresdiuift iSr
Prophetiae &Diaconia? no- minibus fnncliones o- mnes EccleilafticasaPait locomprehendi 181
INDEX,
«ypo5*ot<r/etf cur apatribus in Stoi?Jv\<, diftributa; 176
Q>
Quartumuiratus intcr Epi-
fcopos inuectus 174 R Rcgni Chrifti ratio 8tf.quo modo Romanos falutans Apoftolus nulhus Pafto- ris aut Presbyten faciac mentionem *6
Romanaj Ecclelix ftatus quum ad eos Paulus fcri- beret 47
S Scriptaveterum quomodo recipicnda 12,7
Sedere in cathedra Mofis quomodo dicaturaChri fto Sacerdotes, & quomo do id Epiicopis aut pafto ribusnoftri icculi conue oiat 101.&102.
Seniorum poteftas in Ec- cleiia 61
Septuaginta viroru Moiii adiun&orum duabus vi- cibus facla ele&io p.quid illis commune cum fe- ptuaginta difcipulis 10 Septuaginta diicipulos non fuifte miiTos cum Apo- ftohsaDomim aicenfio- ne ad prasdicandum E-
uangclium 7 & i*
deSeptuagu)tadifcipulisi4 Spintus ban&us uuibus da-
tus diePeutrcoftes xtf 5-tcphanus in Syuagogis do
cuicnon m Ecclciia 34 in Synagogis JicuifTe cui-
uis pcrcontari & reipon»
dere
54
quomodo Timorheus
PauJocircumcifus zc
V
VcrbumDei qualeinPapa
tu 196
Viduarum collegia quo-
rfiodo reftituenda 40 4 Vocatio ad minifterium
dupiex 11
Vocationis extraordinarias
que.dam cxempla,& cius
dua: ipecies 1%
Vocationis extraordinanx
tres regul* neceiTariae
Vocatio ordinaria Papifti- ca quahs iic hodic if
de Vocationc extraordina- nadiiputatio quando <it eaopus i7.6c;8
TV»p<7«t|qui di cancur 54
Z
Zanchi j teftimoriti de Eyi- icopis,PaftonJ>.&.'prc<by ten* 160.16 1.16 i.& 16$
■V l N I S-
m
/
*