eme ac cU sugiere ANNALES ACADEMIAE LUGDUNO-BATAVAE. N N n LE S ACADEMIAE LUGDUNO-BATAVAE, a d. ví Novembris A, croweeexv ad d. viu Februarii A. CIOIICCCXVI, RECTORE MAGNIFICO JOANNE MELCHIORE KEMPER. «SCRIPTO CONSIGNAVIT JOANNES HENRICUS van ven PALM, ACADEMIAE ACTUARIUS. aren S zr Àj LUCHTMANS, ACADEMIAE TYPOGRAPHOS, MDOCCXVIL GUILIELMO L UNIVERSI BELGII REGI quu mW yg «M. aW d ears boe sf Sec EON DIE X EORUM, QUAE IN HOC ANNALIUM VOLUMINE CONTINENTUR. INTRODUCTIO . . ib . VL UAE ai Pag. . J. M. KEMPERI Oratio, in Academiae instauratae inauguratione ha- bita, ( Belgice ) . ^ D . Ke - 2 . e CG D Daag Aen A ice RE te eve vie re M. SIEGENBEEK Carmen, in Academiae instaurationem, ( Belgice) — Nomina Professorum , Lectorum et Magistrornm Academicorum (y Series Lectionum Rectore Magnifico J. M. KEMPER ^ . 。 ++» Nomina Professorum et Lectoris Athenaei Amstelaedamensis . e Series Lectionum in illo Athenaeo habitarum e . e e ©. > Acta et gesta a d, vr Novembris 1816 ad vir Februarii 1817 « +. + Programma Certaminis Literarii a. 1816 indicti « e . . pee Series Dissertationum Inauguralium publice defensarum . = e à y De? J, BAKE Oratio Inauguralis 。 : jit ds E de J. M. KEMPER Oratio, cum Magistratum Academicum poneret diii. Elenchus Scriptorum , a Defunctis Professoribus editorum . e « dis Bi blu sss. eJ31039916710 i HUGE) TA "TO oz DÄI st: INTRODUCTIO: goed i ` &5^u eraot N t. 562137 312919933. 56130Je1H 4 [^Y Novissima Academiae IS ES fata accurate et ‘copiose apres re, et longum sit, et, cum neminem harum rerum studiosum lateant , supervacuum, Quare praecipua paucis, comprehendam. Postquam enim Gallorum Ímperator Napoleon Buonaparte imperium regni Hollandici, a fratre Ludovico, quod illud ‚integrum et.salya -Rež gia dignitate diutius tenere non posset , ultro. abdicatum , occüpaverat y suaeque amplissimae ditioni sic adjunxerat, ut legibus sid atque in- stitutis,, ‚in, universa Francia vigentibus , subjiceret , illustrissimae Hoes, derati quondam Belgii Academiae communi, clade erant obruendae y: vel ad recentia Gallorum placita refingendae. Itaque d. 22 Octobris A. cio to ccc xr editum est Imperatoris decre- tum , quo, Academia Franequerana et Harderovicensi exstinctis, Ultra-, jectina in Scholam, «quam ‘yocabant secundariam ; conversa , Leidensis. et Groningana, Academiae titulo: conservato , cum mágnae Universitatis Gallicae corpore, tamquam partes et erable ebtifumeé bail ^ a Nec tamen nova Academiarum nostrarum ad Gallicas leges conforma- tio, ex Imperatoris decreto, mox obtinuit, sed” pristina arum ratio a, post conservata? est; dónee statuto Universitatis’ Gallicâe Praefecti, d. 9 Augusti 1812, ceteris utriastjüe Academide Professor bus munere confirmato, aliisque, qui antea Franequerac vel Harderovi- SEA, i A | ch 2 、 INTRODUCTIO ei docendi provinciam gesserant, in eorum ordinem adscitis, inauguratie Leidensis Academiae , nam de Groningana porro tacebo, constituta est im d. 5 Novembris ejusdem anni. ' Sccundum hoc igitur statutum Professores Leidae tum fuerunt SO ITTHEGLOSEU y] Dogmatices c. Bours, Facultatis Decanus, Historiae Ecclesiasticae, J. Ge TE WATER, "Ethicae Christianae 5, VAN VOORST. bad ie Pacultati : adjunctus. E, A, BORGER, | à nae ¢ (15231 A «v Ku: ij 3 losji ÜR 1 D I ja tt vus ` HUET IIA mpiToq«ti - altbgenoutd -nosle quWi 3o0ieteqeni solls) mins. caps ol Jaris Romani m, o. VAN De hoe weeds drei TT ingot Codicis Repel antic et causartim instructionis, N. su ALL ENBURG, È Codicis Napoleonti¢i a. wa e'ÉMANIL" ^0 1000 ven iq oppossa Jurisprudentiae ‘Criminalis et Codicis de’ SE $: c Ei PER.) Codicis: Napoleontici ^n." o. Wée deg à »i Bai ged mebaonp Hoch " > ale arrolla O Bitos 58 E MEDIO naO es b enpetk: 3 1^ 31 bro ‚an Piceni E. ippies Petani Pema unto mi nio] Pathologiae et Therapeutices Na o, oos enn, voo nord) 05 Chemiae et Historiae, Naturalis: Se: 3% BRUG Maher! TOTO » oie 9 Chirurgiae M. $. DU PUL. it mites T: oft Anatomiae G. SANDLFORT, saudo zeit cols -Abrohitaq me Pathologiae: et "l'herapeutices. 5. €. KRAUSS: eau vibambpis Erden didl no BUE. alto i amnh e buisse d : 1 d ni a sonum end 351 Bp Se SH lo. DIS- | INTRODOCTIO — 5 «nibreiiep ier: ` DISCIPLINARUM. PHYSICA Ux. ET MATHEMATICARON. T obs di Slgeabundl hnius H impreso: rëm orti Mathematices Sainte et. Parsee H SPRYRRT, VAN DER Sie sy Facultatis Decaan testo ds d'ärm miei arate Astronomiae. C... BEAM Aar: IE Kabe Hoet det i Lector Mathematices, elementaris, 5. As (FAS, wetge kin: boyy. sopse mpd a os md toit bog tabiii seas ibio A eodimóiac»esoq -Iidt qi? Hi 35100: adoa NE. E R, A D U, A "1 IIJ | ists t Y Jan 11.44 4 Linguarum. Orientalium nom. VAN DER PALA, Facultatis Decanus, Literarum Graecaruin, et Latinarum D. WYT T EN B AC He f IB MUT EH CI x Linguae Graecae Ho. TOLLIUS. : | j9 Bobke 231105 411515210 br: Kish Mon A elgicarum at. $ LEG A SENDER, ; svabriogvViorker ^ rind V Kë et Metaph ysices S, J, YAN DE WYNPERS sE $ , re MIS yt ESB: e y d His oriarum Je H. REGENBOGEN, ` PN | iterarum, Gallicarum. JF. MIBLLE. et my Mg Wier Ven, ihr toe, at (ys eech DEE, fy Y SEO a SAAR Academias "Rd d creatas ‘est Er PARU An's.” rau] zul Academias Inspectores ' y. H. VAN sw FEN DEN et |. . dëi KENT. Academiae. ‚regundae Collegio ' (Conseil Académique) adschipti; BOERS, "itio rebel ple Gi 510 „AND: zi KEnssuL, sANDIFORT, VAN DER et e Ka: mf; E BIELEBAD AED DL DI ITS N 5 Tae PER: : E i 9 THEY TS HITS Tr BEER Akt, OE La) BRAS sa 55171619 Eis > ARA rautén "Leidensis — jussu ` Usivireitàtis- Gatz licae" Moderatorum ` Gebratá est magna ambitionis "pompa? maltis que sólernibus , iq uibus, ut alia’ mittam, ‘memoranda est Oratio a CL Rectóre em qui Gate ‘ehdoltrmeniti lp Fräncicis dégibus^ in dis jus quoque regres diia ias artes, redimdare: posset, "po" teni pa eum ; rerumg ue; Qt tune ad, Stat ,' copibse éxposuit, =: odii Ea wor 4 c INTRODUCTIO; y Atque de iis quidem, quae Palladi nostrae evenere, quamdiu Gallo rum dominationi subjecta fuit; non lubeét/pluribus disserere. Unum ta- men silentio non est eha lanai ex infausta illa Leidensis Acade- miae cum vastó ‘et "informi Galficae" Universitatis’ corpore conjunctione ; E minus quam quis forte jure metuisset, et detrimenti accepissé literarum siudia, et incommodi molestiaeque sensisse vel docéntes vel discentes’ neque, quod sané non est exiguum , ullam cladem Biblióthecae tid possessionibus Academicis esse illatam. (ac non fortunae tantum be- neficio, aut feliciter post unius anni intervallum subsecutae Reipubli- cae Batavae instaurationi ， sed magnam quoque partem BRUGMANSIE ` curae prudentiaeque acceptum feramus oportet , qui, cum ingenii erudi tionisque laude'id assecutüs esset; ut plurimum apud Galos gratia va- leret , cam omnem ad Academiae atilitateld constanter et egregie contulit. Matin major, vertente hoc anno Académico. x Scholam Lcidénsem pestis. invasit, cum nobilissimarum stirpium juvenes ad militiam. eques strem vi cogerentur, eorumque haud pauci a Literarum studiis , frustra reluctantibus. et ipsis eorumque Parentibus ` 'aut ' Ais et DsctdriBuie Academicis, dira necessitate avellerentur., Sic inter varia. fata primus hicce annua ad finem pervenit. Quae autem , Universitatis lege vel con- suetudine , anno proximo, d. 4. Octobris, | 18 m ad lectiones. Peers rite iustaurandas , habenda. erat ad. studiosam juventutem | solennis allo— cutio. et exhortatio , habuit eam a Rectore ad id ipsum designatus , Fa- eultatis literariae Decanus J. H. VAN DER PALM, et ita habuit , ut aaditorum: animos ad. amissae patriae memoriam: sancte. et. pie. colendam ,. atque ad praesentium. rerum consolationem ,. quantum, posset ,. erigeret eg confirmaret, Qua allocutione , cum, nec ad assentandi voluntatem, nec ad ofliciosam Imperatoris adulationem. esset, composita » gravem. apud: ty- rannidis. Francicae satellites suscepit offensionem Orator ;. ita, ut. apud: illud. tribunal , quod. honesto Politiac. nomine ,, privatorum. singula. verba. facta-- INTRODUCTIO: 3 factaque turpissime dijudicabat, graviter et invidiose accusaretur, quod ne minimam quidem hac dicendi opportunitate Imperatoris mentionem fe~ cisset, quaeque honorifice de eo praedicanda fuissent, de industria re- ticuisse videretur, At non multum fuit, quod ex hoc negotio molestiae suscepit PAL MIUS, non tam propter satellitum erga ipsum benivolen- tiam , quam propterea, quod infesta Gallis beli fortuna id elliceret, ut ubicumque sibi metuerent potius, quam alios vexarent. Namque dimidiate fere post inchoatum alterum annum Academicurd mense „ accidit nobilis illa pugna Lipsiensis, et Gallici exercitus clades; tyrannidi Napoleonticae letalis futura. Cujus nuntium, sicut universae patriae, ita quoque Academiae nostrae, cives ita acceperünt, ut minime fallax recuperandae libertatis praesagium existimarent, quo et omnium pectora purissimo. perfünderentur gaudio, et exeitarentur, ad quaevis ef perferenda, et suscipienda , quibus exoptatissimum illum eventum vel ac= celerare, vel adjuvare, vel omnino consequi: possent. ! : Cum igitur tempus adesset , hunc animum. et verbis declarandi, et. factis demonstrandi „ atque a Vidin lllustrissimis, excutiendae servitutis Gallicaé Auctoribus, ad arma pro Reipublicae liberatione" capessenda evocarentur omnes patriae libertatisque amantes, Academica juventus ins ier primos fuit, quiin causa optima defendenda vitam, viresque ct fa^ «ultates omnes, profundere-se velle profiterentur.. ` — Ataque tum Ge literarum studia , omniumque: animi in id solum: -erant intenti, quo potissimum. modo. tyrannidem. repellerent , et suo sin— - guli periculo civitatem universam: salvany praestarent. Verum, adju- vante Divini Numinis Providentia, nec diuturna nec anceps fuit pro. patriae restitutione lucta.. Nam» perterriti tanto civium, omnium in tyran- nidis odium consensu Galli a solo: Batavo: sine pugna: aufugerunt, atque adventantibus maxima celeritate auxiliaribus sociorum: copiis, omne bel lum in adjacentes: Belgii Austriaci provincias , et: haud. ita: diu. post ía - Galliam , translatam est, | Ad Gem af 6 .YN'ERODUCTIO:. | Ad quem-eventum quantum contulerit Arausiaci Principis , ad Patriae opem. ex Anglia non adventantis , sed advolantis, fama, norunt onmes; nec ignorabit remotissima posteritas, | Hic igitur in exitu mensis No= vembris ad oras. Hollandicas advectus, mox: univérsi populi voluntate . et consensu Princeps ac Moderator Supremus Belgii Foederati creatus; d. 6 mensis Decembris imperium sibi delatum solemniter capessivit. ` Interea Duumviri. Reipublicae constituendae, qui' ante Principis ad- ventum -ejus nomine summae. rerum praeerant, decreto d. 4 ejusdem. mensis, statuerant „ Academias ; tam Leidensem quam Groninganam , Gale licae servitutis ignominia liberatas , ad: Batavarum Academiarum nomen ac decus restitui, ita ut, quae earum fuissent munera et instituta , im- perii Batavi nomine , continuarentur, atque ad tempus eodem modo con- firmarentur, donec universae institutionis Académicae norma ac ratio nos vo. decreto saneitae forent. i: | nae TH. HE } " $ 0 Lacti hoc statuto Professores -Leidenses , d. 7 Decembris ad Principis. conspectum et salutationem admissi, eique et summi imperii dignitatem , ex bonorum omnium. votis faustissimisque auspiciis susceptam, et Paz iriam ipsius virtute ac prudentia nv y ea qua par erat Pe gratulati sunt. , ^ OË KL 4 D : uf A391 t - At justissimam Ordinis. Senatorii de omnibus, quae sibi, quae Aca- demiae et patriae fausta evenissent, laetitiam paulisper imminuit magi- stratus Academici.a BRUGMANSTO ad KEMPERUM translatio, de- «reto Principis d, 6 Decembris jussa, " Cujus ratio ea potissimum fais- se videtur, quod quae BRUG MANSIUS in Academiae bonúm prudenter el sine ostentatione contulerat , practer collegas paucis innotescerent’, a nonnullis etiam, Gallicae dominationis invidia accensis, in sini. partem aceiperéntur; summa autem KEMPERI, quiinter praecipuos lie bertatis instauratores fucrat, et immortalia erga Rempublicam merita, publica hac honoris ac deit accessione eo magis nci videren- en. 3 seu ii d dei AEN „tur, DNTRODUGCTIQ. » fur; quo certius constabat ; Virum egregium omne: virtutis praemiüm;j e: P'roceribas ;quotumque.modo » 'aceipienduni , \detrectare,: neque. quid» quam agis'cupere quam ut pristino muneri , literis et sbeklionae ; juvene tuti sine mora redderetur. or von T "Vs | 3 tM Gram" KEMPERUS, BRUGMANSIO amicissimus, ejusque ingenii Bs vk 'eruditionis studiosissimus, oblatam sibi provinciam. adire vehemienter' gravatus est, mec cessit, nisi Principis voluntati, ipsique BRUGMANSTO, roganti; hortanti, precibus etiam ab ipso flagitanti, at, hac praesertim’ tempestate, quod: sponte fadere recusaret , Acade= ro causa atque amicitiae nomine faceret. ER 9 i KEMPERUS igitur, d. 16 Decembris , in conventu: void "ai quenti Reétoris munüs solenniter: suscepit, habita oratione gravi atque épportuna, qua -decéssoris' sai; in „Academiae commodis strenue „atque omni tempore“ procurandis y mérita summis. làudibus extulit, -dolizitque se, ‚ante Academici c anni exitum, tanto- viro -successorem constitutunz fuisse; ego vero, ajebat, cum vestrum omnium, tum BRUGMANSID injriníis voto obtemperandum censui, ne Prineipei ` supplicibus: verbis ' adirem, at yel neminen’, vel: quemvis alium; piu GM AN sto sufficeret? Eéódcm atitem’die‘ Psofesestum ómnium. vto Achain: Rector ach: junctus est y. za” AN DER P ATUM ODS t ! "Had ita diw post, 21 "ejusdem: inensis die, Princeps ¡Aimar P eoinitarite filio natu majore,, Principe liereditario ,' Letdam urbem visitas vitj! tanta civium 'celebritate , tamque effuso omnium "gaudio; ut maloe run gravissimorum , ^et cum intct : vix tolerandorum, recordatio liujus: wniusdiei laetitia ac festivitate penitas obliterata videretur... ^ Ad principes salutandos honorifice: admissi Professores, solenni pompa € curia Academica at ad urbanam processerunt , togis antiquis Leidensibus, non Gallicis illis. segmentatis, y amicti „ militiae urbanae cohorte praeeun-- te, pedellis sceptra Academica praeferentibus;, quarumvis disciplinarum eğ P . .IN TRODUCTLIO, et facultatum alumnis .stipantibus , cunctis habitu ae vestitu. vetererti Academiae gravitatem et dignitatem referentibus, Ex adolescentibus etiam nonnullis, a reliquis delegatis, Princeps sui copiam fecit, quo ob= sequium ipsi et reverentiam omnium nomine testarentur. ui Hic autem annus, initio tot laetis eventibus insignis, deinceps trium obitu. Professorum luctu haud caruit. Quorum primus fuit E, SAND I= FORT, d. 13 Februarii 1814 e vivis ereptus; alter J. H. REGENBO+ GEN, ejusdem mensis: d. 22 immatura morte exstinctus ; . tertius ‚Ce Boers, d. 21 Maji.fatis humanis functus. Quorum virorum maxima in rem literariam merita, praeclaraque fama, eruditione et humanitate parta, tenui hacce scriptione explicari nequeunt, e In defunctorum locum novi Doctores Academici guffectix non sunt, nish quod , decreto Principis d. 5 Aprilis, Professorum ordini „ hactenus sine disciplinae désignatione , adjunctus est M. TY DEMAN, clarus Academi- eo munere, quondam Trajecti ad Rhenum gesto , doctrina et honoribus conspicuus, MAI PST ; ii Atque haec. fuerunt. maxime memoratu digna " quae kd er? (SR densi hujus anni literarii. decursu , evenirent.. Verum. interea, decreto, d. 14 Januarii 1814, constitutum erat collegium septem - virorum (X) 5 ingenio, doctrina et rerum Academicarum peritia excellentium ,.a quibus. Betis id petivit, ut de optima, norma referrent, ad quam juventutis Batavae. institutio , tam in.scholis quae dicantur trivialibus; qnan in. Academicis ; Ca essct atque tardan Qui quidem viri tan- ta diligentia atque assiduitatede tanta re commentati sunt, ut, paucis men-. sibus post, novae ordinationis legem Principi offerrent, quae, deinceps; y Re- £ (co Hi viri Hei A. Pa VAN DER DUYN A MAASDAM, H. COLLOT D pu^ CURY AB HEINENOORD, F. G. BOERS, Ho TouLivs, x. KEMPER, Mo VAN" WP De + Je VAN LENNEP 4 $ INTRODUCTIO. 9 Regia auctoritate sancita fuit. Quae vero sanctio cum legitime obtineri non posset, nisi cognitis Viri Illustris ; domesticae administrationi Prae- fecti, nec non Collegii. Consiliariorum , de hac Lege sententiis, decretum de Scholis literariis ordinandis non prodiit ante d. 2 Augusti 1815, Ataque haec dum agebantur, mense Octobri 1814 novus annus Acade- micus erat inchoandus, servatis quodammodo institutis adhuc vigenti- bus, abrogatis tamen eorum nohnullis, quae tenue et ad ostentationem comparatum Gallorum redolerent ingenium 7 veluti de inscriptionibus tri- mestribus „ lectionibusque in» Auditoriis et publice habendis: atque no- yum, conditum fuit ame cui eivium Academicorum nomina inscribe- rentur, ‚ls bi i Pximum ¡inter hos ez obtinuit GUILIELMUS FRIDERICUS CA- ROLU sy Arausiacus Princeps, Summi Foederati Belgii Moderatoris fi- lius natu minor jrcújus Frater, hereditarius Princeps, in illustrissima Angliae Universitate Oxoniensi mon sine laude Literarum studiis ope- ram,nayarat,. Atque hoc tanti civis in Academiam nostram adventu in- elytus fuit hic annus, cum Palladi Leidensi ad decus et famam nihil ma- jus. praestantiusque tali alumno, studiosae autem juventuti nihil exop- tatius accidere potuerit; quam sowie summae humanitatis, modestiae , amabilitatis; virtutumque omnium, quae juveni, Regio sanguine orto, esse possint. ornamento, ad Patriae, ad. Principis, ad bonarum artium disciplinarumquê; amórem-stimulari atque inflammari. ` Verum. pauéorúm. meiisium ea: fait felicitas. ` Buonapartius. enim, in insulam Elbam.relegatus, postquam custodum vigilantiam fefellerat, et comitante: parya.manu tribus navibus in Galliam appulerat, ab exerci- iu; legitimi: Regis proditore turpissimo , magnis acclamationibus recep- $us." post: viginti: circiter: dierum: iter, «Lutetiam venit, exeunte men- se. Martio de. ate si ba solenniter eran pérjurio recupe- FONS ioco Seite iba. QUA. Xp. wX | E er | li | Ita- ds LN RODUCTIO: . Jtaque mox bellum exarsit; nam aut noyum. tyranni lagitiam' coórcon= dum puniendumque: erat, aul, irrito. omni vn. nime: e de salute Europae. denuo desperandum« ;; eroi haho as 1190 nom dort Hont 191 T um vero Arausiaca stirpe ontus. juvenis jai ECH Rash res, qui et ipse jam superiore bello, pro, libertate gesto, fortitudine et prudentia militari inclarescere coeperat, libris. ac, Praeceptoribus valedi- cere, nihilque cogitare , praeter arma; labores; > pericula ; 4 inu e Muz sarum palaestra in Martis campos sese Tee 1 rolled Aud q alos Neque diversa mens, fuit reliquorum Academiae hier qui‘ uno ore profitebantur omnes, patriae salutem sibi literis; ipsaque adeo vita f cariorem esse. Cum verbis facta concinuere. Pars enim ad domos paz ternas , missis „ad, tempus literarum studiis, seseocontileriit "et mili- tiae, quae istic conseriberetur, nomen. darent; pars; maxima a Rege nam interea universi Belgii , tam Austriaci quam: Foederati, Rex ‘creas tus erat Princeps GUILIELMUS 1; pars igitur maxima, venia a Rege impetrata, proprio. sumtu. apparatum. et, arma ssibi compararunt; inqué bis tractandis brevi temporis exercitatione ita eruditi , ut; peritissimor um approbationem admirationemque férrent , a Rege ad exercitum missi sunt, paucis post diebus, quam. apud. vicum, Waterloo dictum, nobilissima illa de Gallis victoria reportata fuit ; cui praelio non — juvenili- bus animis magna dolendi causa visasest., bs .olgoumittog deco 9: Verum, antequam haec agebantur - d, A Decembris 1814 Hielke Res gio, Professores Theologiae designati fuerant Vs V./O;€. 15 CLARTS- SE et L:; SURINGAR ; qui, d. 22 Máji 1815 in.conyéntum: Professorum introducli , Core: inauguralium habendarum dies: obtinuerunt 12 et. 13 mensis sequentis. Qui cum adessent; ille Orationem hábuit ide Theo logo vere liberali ,. hic, de muneris: doctrinae: Christianae pers ono praestantia , a futuris religionis doctoribuscriie-aesiámanda. + ws aque ita appropinquabat tempus, quo ratio Academiae nostrae inter- me- INTRODUCTIO. CH "media illa inter Francica et vere Batava instituta, quae duos fere anhos exstiterat, cum stabili, eaque illustriore et splendidiore , quam umquam "fuerat, permutanda esset.: Nam postquam. decreto d. “2 Augusti, de quo ‘supra’ monuimtis , institutionis eruditae ratio constituta erat, d. ^16 Octobris novum prodiit decretum , quo instauratae Acadeniiae:Leiden- = et Curatores et Professores nominati sunt, Curatorum haec sunt nomina: GK A P COMES VAN ODER DUYN A BENTHORN ET MAASDAM,” TF. VAN ‘LEYDEN A. WESTB ARBNDREOHT. ^ 006 02898000 T. G. BOERS, Im SEU VIOSENOT eph H. COLLOT D'ESCUR Y AB HEINENOORD.: =H} yes nec non: d MAGISTRATUS LEIDENSIS PRAESES, aw e? Hige ` Nomina Professorum in Annalium ‘initio legentur; 2s] d "His igitur peractis, Academiae inaugurationi dies dictus est: 6 Min. Pris ejusdem anni;' cujus solennia ingenti pompa; maximo -populi ex universe: Hollandia concursu, nec minore“omnium gaudii gratique erga | optimum Hegem animi déteboottiiotin y "— "ado sunt; : Horum Brevis sequitur. deseriptio, « poot, tie 23116) eglise) CU Nittirdin Amplissimi Academiae Cwidibres; mox ubi invarbén vene- Tant, a Magistratu in curia honorifice laüteque excepti sunt, ibique a “Senatús Academici delegatis, "Rectore et Senioribus, salutati. His au- teni reversió ua cum Magistrat p comitante" satellitio militari , pompa _dedora ‘et splendida’, 'in''acdemi a Petro Apostolo “dictara "concesserunt aniqui inter civium acelámationes suavissimumque concentum. Musicum diitrarunt;-" Eodem sése contulerant Academiae Rector, Senatus et stu- diosae juventutis turba, simili coimitátu, pompa et” histitixe publicaë "démonstration o. Im ista ‘vero’ aede, solennibus peragendis: destinata, | "cum "Rectore! et^ Senat sese ;conjunxerunt Oviratores y singulique sedes 2390 hi $ B 2 sibi fris th iis | INTRODUCTIO. sibi paratas occuparunt. Curatoribus, pro hujus diei festivitate, prae- erat Vir Illustrissimus , Institutioni publicae Praefectus, o. REPELAER A DRIEL. In templo aderant ex Regis! Ministris , Consiliariis , aliis- que Viris, maximis in Civitate honoribus ` summaque dignitate ‚conspi- «uis, haud. pauci, nec non honestissimarum matronarum, virginumque splendidissima corona. Curatorum Praeses, Vir Amplissimüs, VAN, DER DUYN A MAAS- DAM, postquam Oratione brevi, sed gravi atque opportuna, splendidi "hujus consessus acta auspicatus esset, ‚praelegi jussit. decretum , quo Rector, Actuarius, et Professores Academiae, nominantur, atque ab his, inprimis vero a Rectore, jusjurandum lege praescriptum exegit. Quibus peractis, Academiam Lugduno-Batavam, nomine Regis, WEE con- stitutam proclamavit. Dein Rector Magnificus, Belgico sermone, Orationem: habuit Wäi, miae iraüguralem de. justissima hoc festo die laetandi causa, propter instauratam , auctam et insigniter amplificatam , hanc Academiarum Bel- gicarum primam et antiquissimam.: Cujus. Orationis legendae copia, et antea separatim, et nunc his annalibus, facta est. Nefas tamen sit, hoc unum praetermittere , dum ipsa Oratio bake, „Regis decretum allatum esse ad Curatores, quo regia suppellex locuple- tissima , rerum ex omni natura, animalium , plantarum, fossilium , prae- stantissima specimina continens, ante hos viginti annos vi et injuria in Galliam ablata, nuperque justissimo victoriae titulo a spoliatoribus re. „cuperata , Leidensi Academiae donabatur. Quem nuntium. quum Ora- tor e cathedra recitaret, tantis plausibus exceptus est, ut praeter talem Regis munificentiam, vix quidquam justissimam hujus diei laetitiam tantopere cumulare potuisse videretur. , Finita Rectoris Oratione Cl. M. SIEGENBEEK, carmen festum , ser- mone item Belgico , recitavit, quo et antiquae Academiae Leidensis lau- des INTRODUCTIO. 13 des celebraret, et renatae praesentem felicitatem praedicaret, futuramque gloriam veluti vaticinando auguraretur. Atque haec praecipua fuerunt hujus diei solennia; quibus perfectis absolutisque , . Viri Illustrissimi, Institutioni publicae Praefectus, et A ca- demiae Curatores, cum Professoribus et studiosa juventute, sd curiam Academicam sese contulerunt, nec inde discesserunt , nisi ad celebrandas epulas splendidissimas lautissimasque jussu Curatorum instructas; ad quas inyitati adfuerunt quoque principes e magistratu ac tribunali ur- bano, e praesidio militari, atque ex omni Civitate viri, ut et studioso- rum delegati, Nec dies finem fecit laetitiae, in multam noctem conti- nuatae, ab omni protervia licentiaque alienissimae , nulloque adeo tri- stiore casu turbatae. BS ih REDEVOERING REDE VOERING | BU DE e 1 ag i; * e J ` f ES v k e , 71 I NH ULDIG ING a ie nse P ya LEYDSCHE UNIVERSITEIT, i foil hon iin Re ca | INVOERING DER NIEUWE INRIGTING OMTRENT .. HET HOOGERE ONDERWIJS, fr edad €— Zie: is dan ook de wensch, die mij en ons allen, na de herstelling van ons Vaderland, het naast aan het hart lag, nu vervuld, Nederlands Hooge Scholen bebben haar eigen onafhankelijk ‘bestaan te rug ontvan- gen. Vaderlandsche wetten, naar den geest des tijds , zoo wel als maar den geest des volks berekend , verzekeren aan dat bestaan bloei en duur- zaamheid; en hetzelfde gebouw , dat voor drie jaren onze verkropte spijt en verontwaardiging Zag) is nu getuige onzer ongekunstelde blijdschap en erkentenis. Geen uwer, mijne Hidtdere , is er, die niet met mij deelt in het ge- voel, het welk door alle deze denkbeelden wordt opgewekt; maar-ook geen Web , onder U, wiens hart zich niet met het mijne, bij dit gevoel , voor ~e 16 3 al KEMPER, \ voor en boven alles tot den Almagtigen un door wiens wil alle de wisselingen van het ondermaansche geregeld worden, Hij toch hoorde ook voor drie jaren onze stille verzuchtingen, toen het geweld de gebeden zelfs; van het overkropt. gemoed bespiedde; Hij ont- -vange nu openlijk de eerstelingen onzer vrij ademende dankbaarheid. Ja, Grootmagtig, eeuwig Wezen! door wiens wijsheid alles gere- geerd wordt, terwijl het doorzigtigst verstand bij het nadenken uwer volmaaktheden duizelt! ja, wij gevoelen) het , wat U de menschheid: schul- dig is, en wij volgen met genoegen den aandrang van ons bart, om met dankzegging voor U, den onzigtbaren, maar alom en ook hier tegen- woordigen, neder te HEN — Duizend en duizendmaal duizend dank- zeggingen zijn in de laatste jaren. tot U opgezonden, voor het weder. ge- opend uitzigt op volksgeluk, op uitwendigen bloei en welvaart; niet minder hartelijken, vurigen dank brengen wij U toe voor de weder ge- opende loopbaan van deg vrijen geest, — Met ijskoude rilling zagen wij het ontwerp zich ontwikkelen en rijpen, om in de zedelijke wereld, en in het rijk der waarheid, alles aan de kluisters eener slaafsche werk- tuigelijkheid te leggen; doch wat konden onze stille tranen, onze krach- . telooze ver ER , tegen de zwaarden uitrigten , die het geweld ten dienste stonden? Wanhoop en onverschilligheid knaagden reeds aan de wortels, waaruit alles, wat goed en edel in den mensch is, moet voortspruiten, en de ebde moed bezweek, het MU MT doorzigt verstompte, daar allé hoop scheen afgesneden! Maar Gij, Al- magtige! Gij wenktet, en het weldadig onweér barstte los, door het welk de verpestende lucht, waarbij alle gevoel van menschenwaarde wegstierf, moest verdreven en ‘vernietigd worden. -— Het ondragelijke zelfs der ellende ‚en der onderdrukking ‘herstelde, den, geest van moed en volhan ding; en, daar.Uw zegen. de banieren van regt en waarheid kroon- ; Al. A REDEVOERING: 17 de,.werd de zaak der menschheid, ook bij den herhaalden strijd, in zoo vele dagen ten goede beslist , als er jaren noodig waren geweest , om het kunstgewrocht der dwingelandij slechts eenen schijn van vastigheid te geven, --- Ontvang dan nu, Gij, die onze verborgene klagten ge- hoord hebt, ook onzen openbaren dank met welgevallen , schoon ons de woorden ontbreken , om dien op eene waardige wijze uit te drukken, — Eerbiedig dankten U onze vaderen, hier, voor twee eeuwen , bij de grondlegging. van dezen eersten tempel der wijsheid in ons Vaderland; neem dit uur de hulde der erkentenis van hun niet geheel verbasterd na- geslacht. gunstig aan; neem die ook daarvoor aan, dat, bij het openen van dezen herbouwden tempel, ook het licht, dat twee eeuwen nasporing en vordering ontstoken hebben, niet te loor is gegaan. Maar boven al- les.zegen. Gij, God: des lichts en der wijsheid, deze nieuwe inrigting; door den besten der Koningen tot Nederlands geluk in stand gebragt, en doe ook dit feest medewerken tot bevestiging van den band, welke door wederkerige liefde hier aanvankelijk zoo gelukkig o om Vorst en Volk ge: . strengeld is. i | Ik heb zeker, mijne Hoorders! in deze uitstorting van mijn gevoel; ook de inspraak van uw hart gevolgd; en ik durf mij insgelijks met uwe goedkeuring vleijen, wanneer ik U zegge, tot, mijn onderwerp bij deze feestviering geene andere stoffe gekozen. te hebben, dan het regtmatige der plegtigheid zelve, en de beschouwing der pligten , voor welxe zij de loopbaan opent. - De oude Hooge School van Heyden herleeft ; de klépusinde wetten , het witvloeisel van vreemde zeden » waardoor ons hooger onderwijs onteerd ot Kon we C 1 „werd, 18 T. MI KEMP ER, werd) zijn vérnietigd. ‘Ook! wanner dit alleen aanleiding tot deze plegtig» heid gegeven had ; zoudenvreeds' vreugde en dekbed. dit feest tot: eene Vaderlandsche ph ‘heiligen moeten. "51 voe n -"NVat toch was van Hollands pronkjuweel geworden ? Mohr- aul Kakes lijk bestaan was met de onafhankelijkheid van het Vaderland. verdwes nen. Het listig uitgedacht ontwerp des ‘gewelds, om een op zichzelf voortreffelijk beginsel’ van staatkunde té overdrijven, en iets, volstrekt niets in den Staat. te dulden, het’ welk’ geene schakel aan de algemeene keten uitmaakte, waarvan het einde zich in de ‘handen van den dwinges land beyond; dit ongelukkig toegepast beginsel had ook haar „die zoo tang in Europa als de kweekster van eene reeks der grootste mannen bez roemd «was , tot eene afdeeling der onoverzienbare Universiteit. van Frankrijk vernederd; en de zuivere bron, door den Grondvester on- zer onaf hankelijkheid tot belooning van moed en Vaderlandsliefde geo» pend; de bron, waar landzaat en vreemdeling beiden; eeuwen lang, hunnen dorst naar wijsheid en deugd kwamen lesschen; werd, 6 on- vergetelijke schande! hier in hare schoonste aderen gestopt of belem- merd, daar langs allerlei zijwegen afgeleid door verwaande vreemde- Hia » in wier oogen slechts gelijkheid met Aunne instellingen eene ver- dienst was. En wat waren dan toch deze instellingen , ten aanzien. van het hoogere onderwijs, om van het lagere en middelbare, nog gebrekkiger dan dit, te zwijgen; wat waren SU, om de eer te verdienen, van onze oudere in- rigtingen te vervagen? Gaven zij den ;geest een: ruimer veld ? Ademden zij meerdere vrijheid? Boden zij grootere aanmoedigingen, om de baan der wetenschappen in te treden, of daarin voort te gaan? Laten de wetten zelve , door welke die ixistellimgen! geregeld worden, deze vragen beant- woorden ; zoo de ondervinding het nog niet genoeg gedaan heeft, Wat mijn oordeel over deze instellingen is, heb ik in de dagen zelve , waarin wij ons REDEVOE RING: a ons aan dezelve onderwerpen moesten, in ‘het openbaar gezegd (1); én ik verheüg mij, het toen | gezegd te hebben, om thans van de: altijd onedele bemocijing hide te zijd) om ante vei zaken E Ieren te maken, ) y | "Verre is het dan ook nu van mij, om, ten gevalle van eenen anderen geest des tijds, het goede’ te willen “ontveinzen of verdonkeren ,. waar- door zich deze instellingen zouden hebben kunnen aanbevelen. “Ik heb altijd het’ openbare en pm ‘strenge’ onderzoek’ naar de bekwaamheden van hen, die op > wetenschappelijke rangen aanspraak maken, toegejuicht 3 ik heb het” eene verbetering gevonden, dat niet langer de. willekday van ongeoefende; en met de wetenschappen ónbekende jonge lieden, over den loop der studiën kon beschikken; maar ‘hoe gebrekkig is. a Fransche "wet ook daar, ‘waar zij anders dt schijnt te verdienen ?- Hoe oti- doelmatig is in de meeste gevalleu dit onderzoek naar bekwaamheid ge- ordend? Hoe onwetenschappelijk i is de loop der’studien in vele vakken ge- regeld? Hoe Kleingeestig " en bekrompen” zijn dé middelen’, welker de'be- koming der veréischte Kundigheden mióeten waarbórgen? En hoe weinig is dit allés. „ wanneer: het op de waardering eener geheele inrigting aats komt , welker in het i oog Toopend doel géen ander dan dit was, om ook in | (de? beoefening der wetenschappen dien krijgsmatigen geest van onder- geschiktheid’ en werktaigelijkheid: te doen wortel schieten,’ ‚ “waarop het geheele ‘stelsel van Frankrijks ovérheersching rustedé? — ` _ Heil dan, Mijne Hoorders! heil het Vaderland en de weterischappen 3 a X ‚aut „gedenkstuk onzer onderdrukking, ook dit overblijfsel onzer "vreem- ntt iui Ste ed bij het openen der algemeene Vergalerios de Mollandsche Matan van Kunsten en Wetenschappen > op: den 26 September ida, A C a y 20 Jo Mo KEMPER, vreemdelingschap in het land onzer geboorte, weder vernietigd is! Heil het Vaderland en de wetenschappen, dat zich Hollands oudste Hooge School weder tot. een, eigen bestaan. verheft! Maar, driedubbel: heil het Vaderland en de letteren, dat ook hier de Nederlandsche bedaardheid van een verlicht Nederlandsch Vorst aan geene woeste kreten, van harts- iogten, in het afbreken of herstellen , heeft gehoor gegeven! Schaarsch is in het staatkundige de gelegenheid tot. geheele verandering van bestaande inrigtingen ; want alleen uit derzelver duurzaamheid wordt de openbare volksgeest geboren, welke de eenige vaste steun der Staten is; gelijk die geest, eenmaal gevestigd , wederkeerig deze bestendigheid zelve waarborgt. Maar juist om het schaarsche zelfs dier gelegenheid ; juist om het groote gevaar van ontijdige zucht tot verbetering en ver- nieuwing van voorouderlijke Instellingen ; juist daarom is het wijsheid, zoowel als pligt, die zoo zeldzame gelegenheden niet te laten. voorbij- gaan, ‘zonder nut van dezelve te trekken. ee En wat tijdstip kon dan geschikter tot eene dergelijke herziening zijn , dan het tegenwoordige in ons Vaderland? ` De dadelijk aanwezige inrig- tingen waren, als vruchten van ‘vreemden bodem, gehaat of verdacht; de nationale band tusschen den volksgeest, en de bijzonderheden onzer oude instellingen , was door twintig jaren veranderingen verzwakt, ja! bij het grootste gedeclte van het tegenwoordige geslacht verbroken; en de kreet zelve, om toch alles, wat nog een overblijfsel onzer overheer- sching was, terstond door Nederlandsche bepalingen te vervangen, grond- de zich bij de menigte minder op eene beredeneerde gehechtheid aan ou- de, dan wel op eenen onverzoenlijken en weldadigen haat tegen de dade- - lijk bestaande inrigtingen. Dankbaarheid zegene dus ook hierin den Vorst, wiens oog dien waren toestand van ons Vaderland doorzag, en wiens beginselen vast genoeg waren, om zich even min door den onvoorzigtigen wensch van welwillen- de REDEVOERING. ; 21 de geestdrift, tot een blind herstel van al het oude, als door de vleijen- de spitsvindigheden yan gemaskerd eigenbelang , tot een verderfelijk aan» ` houden van al het nieuwe te laten misleiden. 7 Reeds ontelbare zegenrijke gevolgen heeft deze kalme wijsheid voor het Vaderland gehad; en de dag zoude mij te kort zijn, indien ik hier, mijn hart involgende, U de reeks mogt optellen van bepalingen, die, door dezen wijzen middelweg te volgen, onze staatsinrigting eene zekere heid en duurzaamheid waarborgen , waardoor alleen, na zoo vele schok- ken van tegenovergestelde uitersten, eindelijk weder im ons midden rust ` en kalmte herleven kunnen. ` Maar het geen alzoo in het algemeen: waar is , geldt vooral niet min- der in het bijzonder, ten aanzien van het nf cia , waarover wij nu spreken. . Niemand. toch, die maar eg met den stand der wetenschappen _ in Europa beland 1 is, kan ontkennen, dat in vele opzigten, onze oudere Akademische inrigtingen herziening behoefden. F Vele takken van wetenschap, welker belangrijkheid eerst het gevolg ‚van latere ontdekkingen is geweest, konden geene plaats vinden in de reeks der voorwerpen , waartoe het Hoogere onderwijs zich bepalen moesta, De aanmóedigingen , om de loopbaan der geleerdheid in te slaan, moes- ten, daar zij met den tegenwoordigen geest der Staatkundige beheering niet strookten, door andere vervangen worden. De bepalingen, om het Vaderland Me te stellen, dat niet dan aan wezenlijk kundigen het be- wijs en getuigschrift van kunde werd afgegeven, hadden door misbruik haar gezag verloren; gelijk de kennis zelve, boven welke die bepalingen niets vorderden, tegenwoordig de, hilliike eischen van den Staat niet meer konde bevredigen. Was het nu, bij zulk eene gesteldheid van zaken, wenschelijk, dat de vernietiging der vreemde nieuwigheden van de laatste jaren, alleen US. - door 55 J.M KEMPER, door de blinde herstelling van het oude ware opgevolgd? Was het ge- moeg geweest, het onderwijs, met behoud onzer oude instellingen, uit te breiden, en met nieuwe vakken te vermeerderen? Dat mij de grootste bewonderaar onzer oudere inrigtingen hierop antwoorde: zoo hij opregt en onbevooroordeeld is, zijn antwoord zal niet anders dan ontkennend ` kunnen wezen, Want te lang reeds had eene treurige ondervinding gé- leerd, dat uit eene zoodanige uitbreiding op zich zelve niets dan een nut- teloos bezwaar voor den Staat geboren werd; zoolang het gebruik maken van dit ruimer onderwijs door niets gewaarborgd was, maar integendeel onbeschermd bloot stond aan belemmering en bespotting, door de tegen- werking van eigenbelang , vooroordeel, onkunde en kleingeestigheid. Doch ik behoeve hierbij niet stil te staan, daar de algemeene belang- stelling zelve in de herziening dezer inrigtingen bewezen beeft, lioe groot de prijs was, die men ‘overal op de verbetering daarvan geente? Het eenige dus, waar hier alles op aan komt, zou de vraag zijn). of de nieuwe orde, a wij door dit feest erg inderdaad als cene verbetering te beschouwen zij? “ « " Maar deze vraag zelve, mag zij gedaan worden „ nu die inrigting cen- -maal tot eene wet geworden is? H en kan zij nu wel meer beantwoord wor- den, zonder dat dit antwoord eene lofrede zij? ~ Ja, M. H.! dankt ook daarvoor het Opperwezen, dat de tijd en is, waarin de vrijheid, ook van het bescheideust oordeel, door het ge- weld geboeid was, en waarin wij zelfs, wij Hollanders, met de laag- heid onzer vreeinde onderdrukkers moésten instemmen, bij welke e? nieuwe verandering génoeg was, om den lofzang van volmaaktheid voor hunnen afgod aai te heffen! Dankt ook daárvoor het Opperwezen, dat tot onzen Vorst geene vleijerij, maar waarheid den toegang opent; en ‚dat bederkingen zelfs én" zwarigheden hem 'adngenaam “zijn, zoodra hij Slechts.de gronde »wüdürüit die bedenkingën Yoortkomen, kan vertrouwen. / Weg REDEVOERING. ， 25 » 0 Weg dan vani mij alle hoogdravende Fransche. lofspraak ! Ook wan- meervik aan het ontwerp,dezer nieuwe inrigting geheel geen aandeel had; zou de schijn, wat seg ik}. de mogelijkheid. eener verdenking zelfs van vleijerij genoeg zijn, em mij ‘van onbepaalden lof terug te houden ;-maar dit: meen ik, na mijne vorige betrekking te mogen, en in mijne tegen- woordige te moeten beweren , dat inderdaad.;hetgeen door het Vaderland en de letteren bij deze verandering gewonnen wordt, tot een scd yan al gemeene vreugde en dankbaarheid. wettigt, fr “Doch zelfs dit wil ik geenszins in elke bijfonderheil Mite Eene plegtigheid als.deze is voor zulk eene ontwikkeling niet geschikt; en de waarheid van het beweerde hangt toch, bij dergelijke veel omvattende . inrigtingen, waarlijk niet van het goede elker bijzondere bepaling, maar alleen daarvan af, of zich de wetgever het groote doel zijner wet zuiver en naar waarheid hebbe-voorgesteld „ en of de middelen, ter bevordering van dat doel door hem uitgekozen, beter dan de vroegere bepalingen , tot bereiking van. het oogmerk berekend zijn. - i „En wat behoort dan. wel het doel te zijn, waartoe zich de wetgever ; bij zoodanige inrigtingen, zuiver en uitsluitend te bepalen heeft? Wat anders, dan het belang der wetenschappen en van het onderwijs zelf? Maar is dit zco, dan durve ik met gerustheid zeggen, dat er in Europa geene wetenschappelijke inrigting bestaat, welke zich meer zuiver bij dit doel bepaald: heeft, dan die, welker inwijding,wij nu vieren. »«Vergelijkt, bid ik U, M. H.! de wet, die.yan dit oogenblik af de grondwet onzer Akademische inrigtingen uitmaakt, met andere wetten van dien aard; vergelijkt dezelve vooral met die, welke. wij drie jaren hebben moeten volgen; en ook dan, wanneer voor het overige uw oordeel over het meer, of min doelmátige mogt” verschillen, zult gij echter met dankbaarheid moeten erkennen , dat geen: spoor dier bijoogmerken ‚ wel- ke zoo vele andere gelijksoortige inrigtingen ontsieren, kier te vinden is; ob : dat E ' JM. K EMPER," dat de Wetgever nergens hier zich zelven , maar alleen de zaak in hetoog heeft ; dat hij nergens hier het onderwijs en de wetenschappen als eenen last, waarvan ‘hij zich als bij uitkoop moet los maken, maar als eene aangename taak, voor welker vervulling het benoodigde zich naar de omstandigheden regelt, aanmerkt ; dat hij zich aan de voldoening van de behoeften dezer inrigting nergens op eene onedele wijze onttrekt, door dezelve te verdeelen of over te dragen, maar de bevordering van kennis als een’ pligt beschouwt , welke op den geheelen staat als zoodanig rust; met één woord, dat hij alleen de wetenschappen, en niets anders dan de wetenschappen, bij zijne wet voor het oog heeft gehad. Wat dus zuiverheid en eenheid van bedoeling betreft, M. T. is de geest onzer tegenwoordige inrigting volkomen dezelfde met dien van ons . voormalig bestaan: laten wij nu onze aandacht wenden tot de beschou- wing der middelen) door welke de bereiking van dit edel doel. moet ge- Waarborgd worden, Het is uit den aard der zaak duidelijk, dat het doel eener wet, die dei bloei der wetenschappen in een land zal verzekeren, tweeledig moet zijn : voorcerst , de geleerdheid zelve te bevorderen; maar ten anderen ook, het licht derzelve, op eene doelmatige wijze , voor den Staat en het opko- mend geslacht in de meeste uitgestrektheid nuttig te maken, Maar wat zijn nu wel de middelen, welke de Staat in handen heeft, om de bereiking van het eerste dezer oogmerken, door het wenschelijk maken van den geleerden stand, te verzekeren? De ondervinding vam alle tijden en volken heeft deze vraag lang beantwoord, en de slotsom van hare uitspraken is: Vrijheid, onbezorgdheid van bestaan, en op* wekking van naijver door eer. Vrijheid! ja met regt noemde'ik haar in de eerste plaats , als den eeni- gen waavhorg van ontwikkeling. Want,’ waar zij ontbreekt, kunnen geene schatten , geene eer dat gemis vergoeden: Kwijnend krommen zich de REDEVOERING. 25 de schoonste stammen; onder den dwang der kunst, in eene.heg ge- plant; ook bij de rijkste kracht van wasdom, bij de gunstigste wisseling van regen en zonneschijn.: Maar de boom, die zich in het open veld verheft, die de voeding der natuur in “licht en lucht van alle zijden in- ademt, terwijl zich zijne takken met majesteit naar alle kanten uitstrek- ken; wilt gij weten, wat het is, dat hem tot een sieraad der geheele landstreek; tot een” zegen voor den afgematten landman gemaakt heeft? het i is vrijheid alleen, en onbelemmerde ontwikkeling ! ` En toch hebben wij, inwoners yan het land, dat aan vrijheid van den- ken en leeren zijnen staatkundigen bloei niet alleen , maar ook zijnen let- terkundigen roem , te dankenheeft gehad; toch hebben wij ze moeten dra- | gen, de ketenen , waaronder alle ware uitbreiding van kennis moest weg- sterven! toch hebben wij moeten leven onder wetten, welke alle ver- ` spreiding van.licht, als een uitsluitend regt, aan de van Staatswege be staande inrigtingen toekenden; welke geheele vakken van kennis, als ge- vaarlijk voor de magt des dwingelands, uit de reeks der wetenschappen wegvaagden; en in vele der nog behoudene zelfs de wijze van voordragt _ bepaalden , om toch elken, straal van. licht te verhoeden, waarbij zich het gedrochtelijke van Europa” toestand in deszelfs ware gedaante ver= tdonen moest 1 Maar het nakroost van den EERSTEN WILLEM leefde nog ; de herstelling kwam, van waar de grondlegging gekomen was; en het werk, door den Vestiger van onzen Staat begonnen, zien wij thans ` nog Inisterrijker door zijnen Opvolger voleindigd. d „Ja, met blijdschap lees en herlees ik de bepaling ( *); welke) het uin en zonder onderscheid vrij. stelt, om zijn licht aan anderen ten nutte te maken; met genoegen zal ik de vergaderingen: bijwonen, welke mij en p. als d Q») Zie Art, 2 der Wet op het Hooger Onderwijs, . : | S Gt UY Lé L "D 26 N- M KEMPER, allen, daar tegenwoordig, zullen bewijzen, dat, ook buiten de van landswege geopende oefenplaatsen, kundigheden zijn opgezameld „ wel- ke de eischen van den Staat volkomen bevredigen; en zonder eenig onge- ` noegen of spijt zal ik de afbreuk , die dit aan het getal onzer kweekelins gen zou kunnen toebrengen , zien plaats hebben; altijd mij herinnerende , dat het Vaderland en de wetenschappen niet om de Hooge Scholen en ` Hoogleeraren , maar de Hooge Scholen en ere om yey Wader= land en de wetenschappen bestaan | ` - Heil dan ons, dat dit edel bet Age onzer vows dati ja en is bewaard gebleven! Maar ook heil ons, dat de nieuwe wet een vooroor» deel vernietigd heeft, waartoe die date inrigtingen aanleiding gaven: als of het beroep tot eenigen tak van onderwijs niet alleen de bepaling van cen’ pligt , maar ook de toekenning van een regt behelsde, om uit« sluitend de verkondiger en leeraar eener wetenschap te sën, o | - Ik heb eerbied, M. H. voor het plegtgewaad van mijnen vnd > want ik ken geene meer edele roeping, dan die van den geleerden, en ik herin< ner mij daarbij den roem der vaderen, tot welks handhaving mij dat plegtgewaad verpligt. Maar weg met dit plegtgewaad ,' indien het ande- ren belemmert ! weg «met deze onderscheiding, indien zij alleen de dosch van schoolsche waanwijsheid, en aanmatiging is! weg met dezen stand ; waarop ik roem draag, indien mijn nummer ee van een ander en beter licht verstoken wordt! des Doch, gedankt zij de Hemel! in ons Vaderland is dit het pora niet meer. Open is. de baan voor allen; en ten aanzien zelfs van hen, die van Staatswege tot het hooger. onderwijs geroepen worden, vraagt de wet naar geene andere voqyiitdndi meer, dan alleen naar wetenschap en kunde. Leest de namen van hen, die door onzen Koning, zonder eeni- - ge onderscheiding van Zem of staatkundige gevoelens, tot de eer van het hoogere — geroepen worden ; gij zult er het bewijs i in REDEVOERING | y in vinden , dat beginselen , eenmaal door een Nederlandsch Vorst openlijk _ beleden , meer dan “woorden zijn; en zelfs zij zullen'dit moeten erkent nen, dié tegenwoordig i in het Noorden van Europa op grond’ van de ver» - lichting önzer eeuw alles vorderen, terwijl zij het niets wederkeerig toe- geven in het Zuiden, wat zeg ik ? terwijl zij de herstelling der onvers draagzaamheid, der vervolgingen, en der Mera SOMBER aldaar , als weldadig verheffen en toejuichen. (*). dust css ta - Of dus uit dit oogpunt ` onze nieuwe inrigting aan de vorderingen des tijds beantwoorde, kan aan niemand twijfelachig zijn. Doch hiermede was niet alles afgedaan, en het openstellen der baan was vruchteloos, indien er geene aanmoedigingen van SÉ ien en eer bestonden, om de- zelve i in te treden. : ' Duizendmaal is het gezegd, “dat ook de ingespannenste zucht voor de letteren , wc? gebrek van aanmoediging, en en wegkwijnt ; dat de deme Gan (C) Mijne p icon omtrent de gelijke Staatsregten y van alle, plis dioe ge- zindten zijn geene andere, dan die, welke onze Grondwet bevestigd heeft. Ook bij nog sterker achteruitgang in ‘het Zuiden van Europa zullen die gevoelens de- zelfde blijven , omdat elke wedervergelding in deze soort van zaken mij kleingees- tig voorkomt, ^ Doch het blijft toch, in den tegenwoordigen staat van het Catho- licisme en Protestantisme, eene vraag: waarohi dan juist alle aannadering slechts van ééne zijde moet ‘plaats hebben? en deze vraag kan met. te meer grond gedaan orden , sedert een-onzer Zuidelijke landgenooten de moeite genomen heeft , open - - lijk en en, uitdrukkelijk te beweren, dat men zich wel op deze gelijkheid beroepen mag, ¥ wanneer zij door anderen ten onzen voordeele erkend wordt, ‘maar dat men zich wel moet wachten, dit regt wederkeerig da anderen toe te kennen. Ik weet’ wel, dat dit sléchts/het gevoelen ‘van dën bij2onder persoon is; maar bij het zwija gen van hen , wier eer het meest door zulk eene dwaasheid AET wordt, moge, men mij dit enkel. woord ten. goede houden |... „5 . Won ISI) 1 D 2 28 Ti Ma KEMPER; de warmste drift tot: uitbreiding van ‘kennis, onder den druk van huisses lijke zorgen verkoelt; en dat niets voor de Gäeren doodelijker is „geweest, dan de noodzakelijkheid, waarin ‚zich zoo vele geleerden be- vonden , om slechts op het winstgevende hunner betrekkingen of verkre- gene kundigheden te letten , ten einde toch, bij een ontijdig overlijden , vrouw en kinderen niet geheel hulpeloos achter te laten. Maar ook deze klagten hebben in Nederland geenen grond meer. Volgt gerust en blijmoedig den aandrang van uw hart, gij die roeping gevoelt, om aan het rijk der waarheid en kennis mede te werken, ook wanneer bekrompenheid van fortuin te voren uwe uitzigten belemmerde. Geen land in geheel Europa is er, waar gelijkmatiger voor de belangen van den stand, die het toppunt uwer wenschen is, gezorgd wordt, Het vol- doende tot uw bestaan hangt niet langer van toeval of begunstiging af. De wet zelve verzekert U trapsgewijze verbetering van uw lot, zonder dat de weg tot buitengewone belooning voor uitstekende diensten gesloten wordt; en de weduwe zal bij het graf van den echtgenoot, die zijne uitzigten aan de wetenschappen opofferde , niet dadelijk op een smeek- schrift moeten bedacht zijn, om in de eerste behoeften van het leven te voorzien, Noemt mij, Hoorders! het land, waar de wet zelve , op eene zoo kiesche, wijze, in de alleen edele bekommeringen van het belang voor- zien heeft , ten behoeve van hen, die zich aan de gewigtigste bedoelin- gen van den Staat en der menschheid toewijden! En dit alles echter was den Vorst niet genoeg, dien bet Hoogere Onderwijs thans deszelfs her“ - stelling dank weet: het eerst in Europa wordt door hem het voorbeeld gegeven eener bepaling , die ook aan de kinderen zelfs de vruchten der dankbaarheid van den Staat voor de verdiensten hunner vaderen verze- kert, tot zoo lang ook zij weder door hunne verdiensten den Staat be- Mte kunnen. Dan genoeg, en misschien reeds meer dan genoeg over een onderwerp ; het- REDEYVYOERING. 29 het welk den. waren geleerden „alleen om de betrekkingen van zijn hart, en de gemakkelijkere beoefening zijner wetenschap , ‘kan dierbaar zijn 5. doch het welk hem, oók Ondanks deze. de nog altijd. minder ge-. wigtig blijft. dan de eer. gigi odi Maar. ook ten dezen aanzien blijven ons Seene billijke welden meer over. De belangneming in den. voortgang der wetenschappen, ‘en de prijsstelling op hen, welke dezelve staande houden en uitbreiden, zijn niet, alleen, ‚bij de: grondwet; van ons Vaderland, als pligten van den Staat erkend, maar zijn reeds door eene reeks van Staatsinstellingen be- vestigd ; doch ik ga dit hier met stilzwijgen voorbij; want het schitte= rendst eerbewijs voor den geleerden , het welk meer dan alles geldt, is de wet zelve, welker inwijding wij huldigen. . Welke eer toch is grooter dan vertrouwen ? en welke wet kan grootere blijken van vertrouwen bevatten, dan die, welke thans het voorwerp is onzer, beschouwing ? Het eenige doel , dat zu zuch voorstelt, is de Hoo- gere Scholen van waardige onderwijzers te verzekeren. © Voor al het ove~ rige, verlaat zij zich bijna alleen op de ondervinding, den smaak en het oordeel dier onderwijzers zelve (*); en ik zoude uw geduld moeten déi mis- Soo Er KR zich in de gansche wet omtrent het Hoogere Onderwijs slechs twee bepalingen, welke de Professoren verbinden , die namelijk , waardoor. zij vers pligt worden, hunnen cursus in één jaar te eindigen; en die, welke de Latijusche taal tot de taal van ‚het. Hoogere Onderwijs maakt, De eerste bepaling, waarvan het noodzakelijke tot eene geregelde tijdsverdeeling, van zelf in het oog loopt, was door meer dan één misbruik noodig geworden. Bij de tweede daarentegen, als eene afwijking van het geen elders plaats heeft, zoude. ik hier misschien eenige ontwikkeling voegen, indien ik dit onderwerp niet reeds elders (in mijne te Har- derwijk, in het jaar 1801 , gehoudene Redevoering: De prudentia civil in pros movenda eruditione, pag. 39 et seqq. ) opzettelijk, payee bed = Ik zoude mij D3 nog. So: LAM KEMPERS ^ misbruiken,,. M. Hs} wilde ik U at de wet. de bijzonderheden opnoemen, welke het gevolg, van dit edel, dit vereerend beginsel zijn. ` En nu ver- gelijkt ook dit met de ‚wetten van andere: landen;oleest de kleingeestige bepalingen , welke, in de Fransche inrigtingen voorál,'den stand der geleerden bijna tot een werktuigelijk ambacht vernederen; gij zult met mij moeten erkennen, dat er voor de achtbaarheid “der eyenlasiciráp pes" en letteren naauwelijks meer kon gedaan zijn. ` En echter is er nog meer, meer dan alles, waarover wij tot nu toe spraken; gedaan; want Ki vrij- heid , belooning en eer: zijn ongenoegzaam’, wanneer het doel'slechts door zoo weinigen kan hereikt worden, dat, bij het groote getal van mededin- gers, de poging, om naar hetzelve obrero , ontmoedigd wordt door de geringheid der hope, om ooit tot hetzelye te geraken.“ « adductus -: Dank derhalve, dank ook hier weder den Vorst, voor wien deze be- denking alleen genoeg: was; om aan de plaatselijke beweeggroriden , plei- tende voor het behoud onzer oude Akademische Stichtingen, boven an- dere geenszins verwerpelijke redenen, het overwigt te geven, zonder nogtans het groote denkbeeld van volkomenheid ; bij ten minste ééne In- rigting, aan de behoeften. der verdeelde belangen op te offeren (*). Noo- nogtans ook hierop niet beroepen ,- andes de voortreflijke voorlezing van mijnen altijd dierbaren Leermeester cras over dit ‘onderwerp, bij vs derde klasse Y van het Nederlandsche Instituut, reeds in het licht verschenen was. (*) Onder de'oogpunten, waaruit ik persoonlijk op deze nieuwe inrigting prijs stelle, behoort vooral de algemeenheid van onderwijs, en de uitbreiding van het- zelve door geheel het Vaderland, - Er bevond zich in de gansche Commissie, met het ontwerp der nieuwe wet belast, niemánd uit Utrecht ; de meerderheid der Come miss'e moest persoonlijk in den bloei van Leyden belang stellen; geene andere Hoo- ge School kon meer afbreuk aan Leyden doen, dan dié van Utrecht; en echter =r meer gewonnen ; dän juist deze, - Sprekender blijk kan er’ wel niet zijn, dam REDEVOERING. EN Noodig toch, volstrekt noódig waren voor een land, als het onze, zei kerlijk op izich zelve zoo.vele ¡Scholen van ‘Hooger Onderwijs. niet, als te voren liet: gevolg onzer staatkuüdige wijze van bestaan geweest waren | ; en de pléatselsj ke: belangen alleen mogten bij eene algemeene wet niet ie slissend zijn; te minder y daar het hier niet op behouden, maar op: hers stellen aankwam. 05i „Doch nu. gaf het: algemeene belang, «in den aangevoerden grond, eene aanleiding , om den veerbied , aan voorouderlijke inrigtingen verschul= digd, zonder ondoelmatige toegevendheid voor bijzondere belangen, te kunnen involgen en: het behoud der oude Leerscholen opende nu niet al- leen een ruimer uitzigt aan de herboren geestdrift; maar de verschillen de trappen van uitgebreidheid des onderrigts, bij elk dezer instellingen , konden nu'tevens dienen, om deszucht naar een ruimer veld van werk« zaamheid te ondersteunen, den naijver op te wekken, en alzoo een vuur levendig te houden , het welk maar al te dikwijls zonder gedurig voedsel wordt uitgedoofd, wanneer geene verdere wenschen te vormen vie > of men het doel zijner pogingen in eens bereikt: heeft. >>! .Naijver, Eer, Belooning em boven alles Vrijheid, waarborgen. dus het Vaderland de herleving der geleerdheid ;: maar de inrigting , welke wij heden inwijden, verzekert ook den Staat, dat de, vruchten — voor o opkomend geslacht niet te Joor zullen gaan. : e En wat e de wees obig merlo gedaan ? „Heeft zij NT het ges ne cH ESTA nüoqo oxHw mitts ab qo e bjad! ‘benik MY ise re ts qq. - aal men CHAR op den Bloei CH "ré en niet op | e van dik of enb Hooge School, het oog, ‘heeft gehad, en dat alzoo hieraan. ten minste de niet volko» mene teru keering t tot het oude, ten aanzien, van sommige ‘yoormalige inrigtingen y niet moet worden TE IY — Dan de geheele wet is eene wederlegging de. Zer meer dan Kinderachtige verdenking van een enkel mensch, die misschien zijne bijzondere onvergenoegdheid houdt voor den maatstaf van bet algemeene belang; ES VA MI KEMPER bruik maken van dit onderrigt tot eene noodzakelijkheid gemaakt? Heeft zij de bekoming van eenen burgerlijken of geleerden stand, aan het yer- blijf van eenige jaren op eene der van landswege iaeiiio of bevestigde oefenplaatsen verbonden? ` Heeft zij den loop der studiën bepaald; of de tegenwoordigheid bij het onderwijs tot eene behoefte gemaakt? Gij weet, M. H.! dat het elders deze of sommige van deze middelen zijn, waardoor de bereiking van het voorgestelde doel , onder „algemeene toejuiching wordt gewaarborgd: maar waren het ook deze of A — die de keus van onzen Koning bepaalden ? Dezelfde beginselen, door welke Hij overal in deze wet Hee is, zijn . eok hier zijn rigtsnoer geweest. Ook bij het opkomend geslacht wist Hij, dat het geene dwangmiddelen, geene bepalingen- zijn, waardoor verdiensten zich ontwikkelen. ,Ook hier wist Hij, dat eergevoel en vrij- heid niet alleen krachtdadiger dan woorschriften werken’, maar, dat ook zij alleen in staat zijn, om den wensch van zijn hart te bevredigen : dat er mannen mogen opstaan, die het Vaderland der ALDEGONDES, der DE GROOTEN, der FAGELS en der VAN DE SPIEGELS waardig zijn; mannen, die met vurigen ijver naar. het. goede en ware zoeken , maar óok , voorhet geen zij: als ‘waar en goed beschouwen; met on- bezweken moed durven: pal staand 02 noo du, d Maar wat is dan hier voor de elders foepejüichte dpsciptidddiga in plaats gesteld? Niets, M. H.! maar de weg tot: bekoming. van kennis en geleerdheid is op de ruimste wijze opengesteld, Alles, wat slechts in den rei der wetenschappen kan gerangschikt worden, wordt op onze Va- derlandsche Scholen onderwezen. De gelegenheden, om aan het onder- wijs decl te nemen, zijn met onbekrompene mildheid gegeven. De bes- te wijze, om deze gelegenheden zich ten nutte te maken, is door de wet aangewezen; en heteenige wat gevorderd wordt yan hen, die van Staats- wege tot genen geleerden stand wenschen gewettigd verklaard te worden, duis > ~ REDEVOBRLNG. 33 is bekwaamheld , maar „bekwaamheid. overeenkomstig den tegenwoordi- gen stand der wetenschappen, en de behoeften van den Staat, / Wie derhalve slechts deze. bekwaamheid bewijzen, niet volgens oude gebrekkige vormen bewijzen, maar boven alle verdenking,van gunst en, partijdigheid voldingen kan; hij heeft aan alle de eischen van den Staat voldaan. En mag ik dan niet met gerustheid vragen: of er meer behoefs de, of er minder kon, gevorderd worden; ja, wat er, zoo men minder gevorderd had, van de geheele verbetering van het onderwijs zoude ge- worden zijn ? BES : , Berispelijk was het, bij de tegenwoordige hoogte der wetenschappen ; E hier bij het oude te mech stilstaan; En > in sommige vakken ges, tuigschriften af te „geven van kundigheden, waarin niet alleen nimmer, onderzoek, maar zelfs sedert j jaren geen onderrigt meer plaats vond; on- billijk, voor verschillende takken van kennis geene getuigschriften te hebben : en ten aanzien der kundigheden’, welke thans gevorderd wor- den, moge het strengste onderzoek beslissen, of zij overtollig, ja, of Su: inden tegenwoordigen staat der wetenschappen , misbaar zijn. En ziet daar dan: mu de grondtrekken van het nieuwe zamenstel onzer Akademische inrigting? Durven wijhopen, M. H. ! dat zich daaruit on- ze Koning de bevrediging zijner wenschen, de bereiking van het eenige doel zijner wet , de herleving en den voortdürenden bloei der wetenschap- pen, beloyen kan? Ja, wij durven het; want nog is de landaard niet in zoo verre ingesluimerd, dat niet tl deze ‘weldadige verandering , e als ‚het ware, tot een nieuw leven zoude opwekken. In de dagen var onderärakking , hielden wij ons, zinkend, aan den roem der vaderen vast. ^ Het herstel; ‘het verbeterd herstel der inrigtingen van het Hoogere Onderwijs zal de tens en spoorslag zijn, om dien roem op zijde te stre- ven; en ook hier zal, bij de i inspauning van aller medewerkende kracht, de luister en, ‚het geluk. des Vaderlands, de edelste, de waardigste be-. E sobiud IPOS s IOM. KOMPER,” looning der verlichte en onbekrompene bepalingen van. den besten der Vorsten zijn! < Mijne taak, T.! is afgeweven, voor zoo verre de tijd en de aard der plegtigheid mij dit toeliet; en ik zoude thans dit spreekgestoelte kunnen verlaten, indien niet de plegtigheid zelve mij it het woord tot sommigen uwer in het bijzonder te rigten (*), Doch alvorens ik hiertoe overga, vervül ik met genoegen een verzoek , » dit oogenblik zelf door H. H, Curatoren dezer Hooge School ge- zelf ontvangen , ter uwer kennisse te brengen. Het is van den navolgen- den inhoud ; Wis WILLEM, sis DE GRATIE GODS; KONING DER NEDERLANDEN, PRINS VAN /ORANJE-NASSAU, GROOT- HERTOG: VAN LUXEMBURG, enz. enz. enz. | Gezien de voordragt van onzen Commissaris-Generaal voor het Onder- Wijs, en ‚voor de Kunsten en Kiss , van 2 November 1815, N°. 58. Willende, bij de organisatie yan het Hooger Onderwijs, een blijk geven wan onze sucht voor den bloei en luister der Wetenschappen , lop | Heb- 6: ) De vélgende tusschenrede behoort niet tot mijn oorspronkelijk opstel ; doch de aanleiding daartoe heeft te grooten invloed op dit geheele feest gehad, en de vervulling van den pligt der dankbaarheid is te aangenaam, dan dat ik niet vol- vaardig aan het verzoek van velen zoude voldaan hebben , om, door inlassching daar- van, de herinnering van een der aangenaamste dogenklikken van dien dag leven» dig te houden, REDEVOERING. 55 Heben goedgevonden en pereu gelijk wij goedvinden en verstaan bij deze: jl ob Art. 1. De Vorne van Natuurlijke voorwerpen, voormaals uitgemaakt hebbende het Kabinet van onzen Heer Vader, glorieuser gedachtenis, wordt door qoe aan de Hooge School te Leyden afgestaan, r p! PICA: NM : Dee Vendi zali in geen geval mogen gealiéneerd worden. Art. 3. CANTAR van de Hooge School te Leyden zullen zorg dragen; dat de: ze Verzameling aldaar, vooreerst, ten meesten nutte geplaatst worde, tot tijd en wijle, door de Stichting van een nieuw Academisch Gebouw, zal voldaan zijn aan den inhoud van Art. 166. van Oss Beslait's van 2 Aug, 1815. No. 14. , i “Onze Commissaris Generaal voor het Onderwijs en voor de Kunsten al Wii pel is belast met de uitvoering van dit Besluit, ep om bet zelve ter kennisse te brengen vàn Curatoren, bij gelegenheid ‘det plegtig- heid van de Inauguratie op den 6 November aanstaande. "e Gravenhage, den 3 November 1815. (get. ) WILL E M. Van wege den Koning.” > (get.) "AR. FALCK. ! 1 27 Accordeert met deszelfs Origineel, De Grifher der Staats’ Secretarij. (get.) L. H. ELIAS SCHOVEL, 1. gr. Voor Copie conform. d De Secretaris bij het Departement ‘van On- be SUUS 0007 o dérwijs, Kunsten en Wetenschappen. 7 ! | 199bi Ye E We ng GEER; | E 2 lk ap oly Ma KEMPER, — Ak behoef. U: niet. te vragen, 'Toehoorders, wat gevoel het lezen van dit besluit in U heeft opgewekt. Uwe toejuichingon hebben beter en Luie der gesproken, dan ik zoude kunnen doen; maar uw hart beklaagt zich ` inet mij nu dubbeld; dat ons oog- den Vorst hier vruchteloos. zoekt ;;die ` ‚vöorzeker op „geen srplicodor wijze, dan door dit. geschenk, aan. alles, wat ik gezegd heb, kracht en klem konde bijzetten. Ja, gecerbiedigde, - doch niet minder Heide Vorst! Gij hebt U aan onzen openbaren dank onttrokken , maar de dankbaarheid; en zegen van ons hart volgt U overal. Juichend zagen wij de terugkomst van den schat, die reeds als de be zitting uwer Doorluchtige Voorouders de roem van het Vaderland, was, ie gemoet „ omdat wij daarin de herkrijging van uw. wettig eigendom aan- ‚schouwden), ep. de voldoening, die Gu daarbij smaken moest, ook vol- doening was voor ons eigen hart ; maar dit eigendom vorderdet, ‚Gij slechts terug, om het eerste wide 和 offer op het herstelde Vaderlandsche altaar der wetenschappen, "te brengen! , Dit is meer, dan waarvoor ‚wij „woorden, hebben; na. alles, wat, wij reeds, aan, U peed ari zijn ;. en 200 Jang Lieydens. Hooge School, bestaat ;) zoo, lang het Hollandsch. hart nog van alle dankbaarheid. niet, geheel ontaard is; zoo lang het belang der wetenschappen en der geleerdheid nog in staat is, om het vuur van geest- drift op te wekken; moet in Leyden de lof weérgalmen van den Vorst, die nog meer, dan de eerste WILLEM voor ons gedaan heeft! . En nu keere mijne rede,zich tot hen, voor wie de aard dezer plegtig- heid eenige woorden zoude vorderen, indien ook mijn hart mij daartoe niet aandrong..ı. … Ontvang dan gij, in de eerste plaats, mijnen openlijken dank, edele ` RO€LL! Alles wat de herinnering yan mijn thans eindigend Akademisch bestuur voor mij aangenaams heeft, ben ik grootendeels aan U verschul- digd, REDEVOERINC. ^0 digd (*). „Veel 5 zeer veel, e ook door U voor de wetenschappen , voor de-Hooge:Scholen, en voor deze Hooge, School in het bijzonder gedaan; ep genoegen: geeft bet mij „U openlijk te : kunnen zeggen ¿dat vooral „daarom, het-bestaan ‘hebben mijner afgeloopene “betrekking: mij dierbaar . is, wijlzij mij den man nader heeft gebragt; wiens 'onkreukbaré onpar- tijdigheid, bij de warmste. belangstelling in ane wat edel en " “tot pun voor deze organisatie , onder: de werkzaamheden ‘van den Minister van Binnenlandsche Zaken, wanneer ‘hetzelve , „vereenigd met den Protestantschen eerdienst, en de inrigtingen van Kunsten en Wetenschappen iu het algemeen, bij besluit Zijner Majesteit ‘onder een afzonder- 2 algemeen beheer gebragt werd. (**) Jonkheer o. REPELAER VAN DRIEL, bij Besluit Z. M. vau d T v 2815 dëng tot ONE © eren voor het Onderwijs, en de Kunsten en We: ‘tenschappen. - hd Ct) Het Besluit van Z. M. van 16 Oct. 1815 benoemt, tot rien ‘der Hooge E 3 Schoo* 58 Sui Mo KEMPER, derland, maar zij is ook nuttig voor de wetenschappen zelve. Zij her- stelt onder de Hoogleeraren die gelijkheid, die het eerste vereischte is tot vereenigde werkzaamheid ; en de voorrang, welken de nu in ons land vernietigde inrigtingen aan mijne geëindigde betrekking als Hoofd der Hooge School gaven, kon nimmer: doelmatig zijn; al ware dan ook de vermenging van uitgestrekt huishoudelijk beheer , met de beoefening der wetenschappen, niet zoo doodelijk voor de laatste, als zij „ door tijds- verspilling en verwarring van ongelijksoortige zaken , noodwendig zijn moest, ` Met genoegen leg ik dan hier de bemoeijingen mijner vorige be- trekkingen af; maar met een verdubbeld genoegen doe ik dit in uwe han- den, daar dezelfde- bekendheid met U allen, welke mij verbiedt mijne blijdschap over. uwe benoeming zoo openlijk en nadrukkelijk te betoonen, als mijn hart zou wenschen; mij verzekert, dat ook die benoeming onder de voornaamste weldaden, door onzen Koning aan de wetenschappen en Leydené Hooge School bewezen, moet geteld worden. ‚Maar hoc kan ik het oog op den kring der Bezorgers van de belangen dezer Hooge School slaan, zonder mij aan den band te herinneren, wel- ke de Howe School áan de Stad, waarin zij gevestigd is, verbindt. Gij hebt nog.onlangs bewezen, Edele Regering dezer Stad , hoe dierbaar deze band U was. Ook de nieuwe inrigting van het Hooger Onderwijs heeft denzelven bevestigd; want hoe zou de Hersteller onzer tegenwoor- dige onaf hankelijkheid hebben kunnen vergeten, dat de vestiging van Hollands Hooge School alhier de belooning van den moed. en van de vol- harding uwer ingezetenen, tot vestiging onzer vrosgere onafhankelijk- : heid, ‘School te Leyden, den Heer Eeen DER DUYN VAN BENTHORN EN Jie xli: DAM, Jonkheer E VAN LEYDEN YAN WESTBARENDREGT, den Heer Fr. w. BOERS, en Jonkheer HENDRIK, COLLOT DESCURX VAN HEINENOORD: De Heer porrs was, door ongesteldheid, bij deze plegtigheid niet tegenwoordig, en dit was het eenige, dat aan het algemeene genoegen van dezen dag onjbrak. | REDEVOERING, 39 heid; geweest was ? De uitbreiding yan het onderwijs maakt, ook voor de belangen uwer Stad; degen dag in de gevolgen gewigtig en hij zal jaarlijks voor ons beiden, de Hooge School zoowel: als de Stad , eeu feest- dag blijven y zoolang dezelfde band zich om beider belangen seat Ook Gij'vóoral , mijne Ambtgenooten, mijne vrienden! ontvangt met welgevallen mijne vréigdebétaigiag, dat ik weder. op den ouden voet vin uw midden terug keere, | Uwe vriendschap en goedkeuring wasraltijd het doel mijner pogingen ; kan zij het minder worden, nuik uwen kring met . zbo velen mijner oude vrienden; met zoo vele uitstekende mannen verz meerderd zie? De nieuwe Wet roept ons allen tot nieuwe iüspanhingen$ maar het zullen geene inspanningen meer zijn, zoo lang wij ons het edek doel derzelve voor den geest brengen, en zoo lang dezelfde eendragt en vriendschap, door welke de rampen onzer Hooge School gelenigd zijn y de vreugde over derzelver herstel verhoogen zullen. Ontvang dan ook Gij onze hartelijke welkomstgroete, bij wwe wederkeering in ‘ons mids den (*); Gij, wiens onvermoeide vlijt zoo veel deel heeft am de terug komst'van den schat, door'welks geschenk aan deze Hooge School, de beste der Koningen zijne belangstelling in het wetenschappelijk onderwijs zoo luisterrijk heeft aan'den dag gelegd. Ja, beroemde RUG MANS! ` de omstandigheden hebben ons voor een” tijd schijnbaar tegen elkanderesi over. geplaatst 5 maar die omstandigheden konden op mijne'achting voor me verdiensten; op onze bijzondere betrekkingen. geen” invloed ‘hebben $ en met blijdschap” neet ik “deze eerste gelegentieid waar, om H da fala e te ne voor den i A Hie “met welken Gij, in de dagen van druk , dur voor "fe? De Hodgleéraat : s. Y, TORDE voórmalig Rector der Hooge Scháol onder de fransclie beheering, was, nit hoofde zijner directie over de Militaire Hospitalen, reeds gedurende den veldtogt afwezig geweest; em vervolgens door Z. M. benoemd, om het van hier in 1795 Md vibe Kabinet Zijner Doorlugtige Hoogheid, den Prins Erfstadhouder, in Parijs te rug te vorderen, was hij eerst drie dagen voor dit feest te Leyden terug gekeerd, 46 DVM.AXKEMNPEA, voor onze Hooge School, vele nog grootere rampen hebt voorgekomen ;: en van welken niemand meer dan ik yan nabij getuige geweest is. ib En Gij, eindelijk , mijne Vrienden; ‚die U deze Hooge: School tot uwe vorming voor de verschillende sail | welke U wachten , hebt uitgeko=, zen; diesaltijd vurig naar dit cógsnbik hebt uitgezien. Gij hebt gehoord, hoe dam de baan zij, die U. heden, geopend «wordt.. Kan ik twijfelen ,- dat gij dezelve met geestdrift zult binnentreden? Uwe af keer van het juk „ dat ons knelde, deed alleen, in de dagen van smart, mij het hoofd bemoe- . digd ophouden; want deze af keer; verzekerde mij, dat ons Vaderlands eenmaal door den moed: van deszelfs zonen herleven zou. Gij hebt de verwachtingen van dat Vaderland niet te leur gesteld; want, zoo al de. eerste, herstelling -onzer onaf hankelijkheid „uwen ijver is voorgekomen ,, uwe bereidvaardigbeid bij het herleven des gevaars heeft getoond (*), hoe. dierbaar U het behoud: dezer. onaf hankelijkbeid was; en de standaard j, aan uwe Vaderlandsliefde toegewijd, welke thans een sieraad. dezer pleg= tigheid uitmaakt, zal.cenmaal aan het nageslacht, leeren dat. geene eeu-, wen in. staat-zijn y! de.zucht voor. Vaderland „en onafhankelijkheid i in Me derlands jongelingschap : uit te dooven. >>. Maar thans is dit Vaderland bevestigd. - De dude’ stede irá pen U. tot de oude vlijt; en hoe zoude het-mogelijk zijn - dat zij „ die.ge-, toond, hebben hun bloed,voor Koningen, Vaderland: weil te-hebben „nu. in hunne eigenlijke. loopbaan. voor de eet van datzelfde Vaderland, voor de wenschen van, dieni zelfden Koning,, zouden kunnen: onverschillig. zijn 2. „Neen, mijne. Vrienden! Gij zijt dit niet, Uwe inspanning ‚zal gelijk, zijn aan uwen moed; en in elken stand zult gij de geyoelens overbrengen en voortplanteu , welke de gevolgen moeten zijn dier gehechtheid aan. het Vaderland ,. en dier liefde voor. eenen. Koning, aan wien het Vaderland zoo veel verschuldigdsis l; vissrts roviblev cab eheowhey e zu aesti OU "mni BC ug $ ANA NGN ET, UC OVER DE DEELNEMING DER LEYDSCHE UNIVERSITEIT & AAN DE ALGEMEENE WAPENING ` TAN 1815. E H et is bekend, hoe, in den aanvang van dit jaar, de terugkomst van BUONAPARTE in Frankrijk door geheel Europa de vrees hernieuwde voor het terugkeeren der rampen, welke ter naauwer nood door de ongeloof- lijkste inspanningen van alle volken, die het drukkende van Frankrijks stelsel van overheersching gevoeld hadden, waren. te boven gekomens En hoe gewigtig was inderdaad niet de grond voor deze vrees en bekom- mering? Aan vrede met den overweldiger was niet te denken; de wrok der aan overwinningen gewone Franschen had zich op het ondubbelzin- nigst doen blijken; en de geest der Fransche krijgslieden was te bekend, em te gelooven, dat bij dezen het gevoel van eer en pligt, of de heilig- F heid 42 oS. Me K E M 了 E R， dé 1 g A heid van shauviltike (left ede, dits cen HL eik, tegen de hoop op wraak en het vooruitzigt ‚op; nieuwe-rooverijen Vidit kunnen opwc- gen. De strijd moest dus nog eenmaal begonnen worden; maar deszelfs WE kon niet twijfelachtig zijn „daar de kortstondige triumf der boos- heid zelf niet dan ééne wapenkreet door geheel Europa deed opheffen, door allen, die op een Vaderland en, op baar hankelijkheid prijs stelden. Ook in Nederland kon onder zulke omstandigheden maar één gevoelen zijn; want de vreedzaamste, ep. door aanleg meer, tot nijverheid. dan „tot krijgsdaden gestemde volken, zijn de onoverwinnelijkste en onverzoen- lijkste vijanden , wanneer eenmaal hun geduld uitgeput en hunne geest- drift ontvlamd is. Van alle kanten stroomden onzen goeden Kidd aan- biedingen en opofferingen tegen , en Nog zij bij dezen. mijn hartelijkste dank gebragt aan hen, welker verzoek mij in die dagen de boven alles vereerende taak ondro , om de tolk;hunner gevoelens bij den Vorst on- zer keuze te zijn. — De voldoening toch aan dit verzoek maakte mij ge- tuige van de roerende blijdschap, met welke onze Koning die bewijzen van liefde ontving, en ‘welke meer dan alle woorden bewees, dat hij op die liefde nog hoogeren prijs Se , dan op de aanbiedingen, die er de vruchten van waren. ""Maar hoe kon bet nu, bij deze 有 stemming, anders zijn, lor het opkomend geslacht moest zich pven’ al tot geestdrift gestemd gevoe- len? Hetzelve had den haat tegen vreemde overheersching, als met de moedermelk , ingezogen; elke dag bijna had dien haat door nieuwe on- derdrukkirigen bevestigd; de met moeite gesmoorde vlam van het vuur der jeugd baande zich een’ doortogt, en van alle kanten klonk de eed van Nederlands jongelingen , van zich liever onder de puinhoopen des lands te laten begraven ; dan zich’ door het schandelijkst verraad een Vaderland té laten ontnemen’, "dat zij eerst nu ontvängen hadden. » Ook aan Leydeús Hooge School, welke, zelfs gedurende de jaren der on- REDEVOERING - 43 onderdrukking , nimmer vergeten had, wat zij aan het Vaderland schul- dig was, én hoe veel ér aan gelegen was, den haat tegen Frankrijks overheersching hij het opkomend 'geslacht voort te planten, bleef zich nu die jongelingschap: gelijk. ` Reeds bij de zoo ongelükkige onderneming op Woerden, hadden velen zich bij de Hagenaars gevoegd; ook nu was ` het besluit spoedig gevormd, om, bij het dringend gevaar des lands; vrijwillig dat gene te doen, waartoe men zich te voren , onder het juk der vreemden | naauwlijks met geweld had laten dwingen; en met blijd- schap make ik van deze gelegeheid gebruik, om deze edele poging , voor zoo veel ten minste in mijn vermogen is, aan de geschiedenis onzer her- stelde Hooge School te verbinden, Vooraf echter ben ik hier mij zelven en velen mijner landgetiootet ĉene opheldering schuldig, die mij zelven betreft. HOR Men heeft namelijk, zoowel in openbare geschriften, als in bijonidere gesprekken en brieven, dit opvatten der wapenen door de Studenten van Leyden: aan mijne aansporingen toegeschreven. Zoo lang de ontkenning van dit gevoelen een’ schijn kon hebben van veróntschuldiging, rekende ik het beneden mij., daarop te'ántwoórden; nu het, bij den goeden àf- loop van alles, eene verdienste zoude kunnen heeten, tot dit edel doel ‚te hebben wipe pe , mag -ik geene cer be = iter? rüsten, die mij niet toekomt. ` d "4k heb, dit ontveins ik niet, de zaak met weigüballes gezien; ik was er trotsch op , dat in den algemeenen strijd Hollands jongelingen niet ách- terbleven; maar ik had zelf geene zonen aan te bieden: hoe zoude ik mij iets ten aanzien der zonen van anderen hebben kunnen veroorloven ? Dadelijk schreef ik dan ook aan Z. M.: ,; dat mij de eer dezer onder- 3, nering niet toekwam; dat ik altijd zorgvuldig vermijd had, mijné >) Akademische betrekkingen met andere bemocijingen te vermengen; dat an dezelfde gronden, in nij in den aanvâng der omwenteling bepaald Fo. "o had- "P Jo Mi KEMPER, , hadden, om in geen geval jonge lieden aan mijn lot en mijne:keuze te ,, verbinden, welke niet onafhankelijk op zich zelven bestonden, en ,, door hunne Ouders met geheel andere oogmerken gezonden waren; +, mij ook nu weder het beginsel hadden doen aannemen en volhouden; ,, van in dezen door geenen raad , geene aanmoediging ter wereld te wer- , ken: omdat ik niet wilde, dat er één vader of moeder zijn zoude, die ,, mij het verwijt met regt zoude kunnen doen, van-hunne zonen tot een ,, besluit te hebben overgehaald, „het welk niet dat van hunne keuze , Was; dat ik dus elk jong mensch, die mijnen raad gevraagd had; , naar zijne ouders :of voogden had verwezen; dat ik mij in persoon , van de goedkeuring van sommigen derzelven verzekerd had, en dat z dus geen ontwerp, in den eigenlijken zin des woords, vrijwilliger zijn an kon, dan dit, waarvan al de verdiende aan de j jonge lieden zelven toe- ge kenge En wat was nu het antwoord. van onzen voortreflelijken Koning „toer ik, eenige dagen later, Z. M..sprak? . Lieest-het hardest te vind lijkt het met de taal uwer voormalige onderdrukkers en hunner buurlin- gen, en gij zult deelen in het geen zk daarbij voelde, wien het gebeur- de omtrent de Hollandsche Gardes d'honneur nog zoo levendig voor den geest was. Met aandoening. verzekerde mij Z. M.,.dat Hij alleen: op dergelijke vrijwillige offers prijs stelde; dat Hij mij volkomene- vrijheid gaf, om zelfs hen’, die zich naderhand, anders beraden: mogten ;! té ont- slaan; ja dat Hij, ook na den uittogt, zonder ongenoegen ; de verzoe- ken om ontslag zoude aannemen „waartoe veranderde omstandigheden konden aanleiding geven. .. Het vervolg. zal bewijzen, hoe: weldadig deze yoorzigtige welwillend- heid van Z; M. was; en zoo keere ik dan tot de onderneming zelve terug. De eerste inteekening daartoe werdt, geopend door den Heer CROMM E- LIN, toenmaals Candidaat in de Regten, tegenwoordig Secretaris bij de Nederlandsche legatie, aan bet Hof van Portugal, De REDEVIO ERIN Gi 45 De inteekeningsop) zijne lijst bedroeg weldra een derde yan het getal der Studenten, aan deze Hooge School, en. vermeerderde, dagelijks, zoo- dat ik reeds op den: Bet April! de mij overgegevene lijst aan Z.M. kon zenden met dén brief ‚waaruit ik. zoo even het bovenstaand uittreksel heb dsódifidlecid. : ‚Ondertusschen waren de besluiten van Zi M. van 26 Maart en ı April, betrekkelijk de Vrijwillige Compagnien Cavallerie en Infanterie, in het licht verschenen „gelijk ook de formatie van Veld-bataillons bij sommige Schutterijen tot rijpheid kwam; en reeds dit bewees, hoe voorzigtig de gelatene vrijheid was. ` TEN i Vele Studenten toch. verkozen n nu, het zij uit zic zelven, het. zij op den vind. hunner Ouderen ,.liever., deel. te nemen, aan, de wapening in hunne geboorteplaats, terwijl anderen zich, weder liever bij de Veld-bataillons der Schutterijen. wilden aanbieden; ep daar sommigen. weder liever tot op het oogenhlik van. dadelijk aanwezig, gevaar hunne Studiën wilden : voort- zetten, zag ik mu, doot de jovergelatene vrijheid, weldra i in staat te be- wijzen ; dat „ten: minste ‚in Nederland het woord ee deels oorspronkelijke „beteekenis; had terug bekomen. — Ook deed. deze wrijheid geene afbreuk aan de zaak, Zi S de yan de lijst afvielen wapenden zich grootendeels elders; verre de, grootste helft der Akademie was dadelijk in het geweer, en de; afgevallene namen wer- den weldra door andere vervangen, zoodat: men spoedig, tot het. formeren eener „afzonderlijke „Compagnie konde overgaan, ,., wekke, uitsluitend, uit Leydsche, Studenten, was zamengesteld ; met uitzondering, van de Heeren 3. W. en P. H. THEMMEN, wagen ven van den Heer o. w. FALCK, welke, Studenten aan het Amsterdamsche hs Pm R Bep yer- kozen hadden' aati deze Compagnie deel te nemen! ‚De Keuze > der ( Officieren stond, volgens pasice van Z.M, van 1 wt? aan de Studenten zelven vrij > met uitzondering alleen van den Kapitein; - F 3 doch, Aë JO M. KEMPERS A doch, daar men te regt begreep, dat het hier óp-kunde»aankwámí; welke men mét onderstellen kon in’ eenen kring van jonge lieden „die aan” an+ dere werkzaamheden gewoon waren; „òfferde men het eervolle dezer: vrij= heid met genoegen aan het nut der zaak’, én het belang des. Vaderlands: op: Men verzocht dus ook de Luitenants van Ze M., en bepaalde zich al= leen tot de verkiezing der Onder-Oflicieren , onder welkevechter de Heer ` CROMMELIN, ES men tot: Sergeant-Mäjoor gekozen: had, naderhand, door zijne benoeming tot Secretaris’ ran Le Pie werd: Win ont- slag te vragen, +” ib abos ie». 4 roii / De oefening in den wapenhandel. werd dip ie wild e ep Met. eene bijna EET P inspanning voortgezet; eerst door de jonge lieden Zel- ven , onder voorlichting'van twed bekwame'en zeer gesehíkte^Onder-offi- ciers , ‘hiertoe door deh Heer Secretaris’ van Stáat voor de zaken ‘van Oors log gezonden ; en daarna onder” hèt bestuur van "den Beet H. ns PRP, als Kapitein, en de Heeren L. 3. CAN DER KUIP. en VAN GRIETA HUIZ EN BLOM. (^J als ‘eerste en tweede Lattetaaltse m digas qumios | De Compagnie kreeg Gok Hu spoedig ven krijghäftigersaanzien j-daar dezelve niet alleen reeds inhet midden ‘van Mei‘ volkoren » óp eigen kos- ten geëquipeerd: was, gelijk de geheele onderneming op: eigene kosten plaats had, waar ook nu het Vaandel-ontving, waarvan imapi het eind mijner mre spreke, (9. « 00993 Jot witha (obs ees hable Dit Vaandelwas een geschenk" CH Lieydsche jonger gau m Corps. Op deszelfs eene zijde was de Fagétstroorn met’ de mummers van de Compagnie en van het Bataillon geborduurd , — de Dee bet , lr gtr USAN “op (*) Ik mag de. büzondesbsid niet i en dat po i Heer VAN GRIETAUIZEN BLOM dezen veldtogt geheel als ‚Vrijwilliger gedaan heeft. Kort te voren als Officier zijn ontslag „bekomen hebbende, was het gevaar des lands hem genoeg, om dadelijk tot de vorige bezigheden te rug te keeren '' R/E:D'EiV-OJE RUNG. "Ug | spat bevatte > DOOR VÀDÉNLANDSLIEFDE:-YERXREOGENjen ook bier was derhalve die toejuiching, waarop: de jongeling, den meesten prijs stelt, ; het vent der onderneming:en; de) zen tot moedige vob- harding: ' blow sad ari Ui nagaat "een, GLY aslad od. Ook” roi nog: weldra de sondervinding , welke Hae AP o eae ingen Pin Aren bujd g:door geestdrift en goeden wil kunnen gemaakt worden}! daar de) Compagnie „ reeds in. den aanvang der maand Junij voor! Zi M; defilerende 5 de wereerendste-betuigingen van ie GH ,' en Sich met bet best geoefend Corps meten kon. CA voi Men verlangde dus met ongeduld naar eene: dadelijke BE aider en met genoegen zal ik mij altijd den dag herinneren, toen ik getuige was der gemengde aandoeningen, welke de tijding van het voorgevallene bij Quatre bras’ en bij) Waterloo veroorzaakte; zoodat het. twijfelach- tig was, welk gevoel het: overwigt had, of dat van «blijdschap ‘over de zegepraal! der ‘goede a „of de van spijt van aan de zegepraal geen deel te hebben gehal, — TE ` De strijd was dip nog niet geëindigd. Eene sterke AS ver- zamelde zich weder ‘achter de Loire. De vestingen waren bijna allen ‘nog inhet bezit der Fransche rebellen „ en het beslissende zelf der ze- gepraal bij Belle Alliance leyerde éene nieuwe .drangreden op, om de Jaatste iispánningén met kracht en snelheid ‘te doen} en een” altijd ge- en éi vijand geen’ tijd tot herzameling zijner krachten te laten. > De beslissende: orde om zich bij de armee.te voegen kwam dan ook den 3 Julij. „Den 16 dier zelfde maand was voor het vertrek bepaald, eh de bres ¡qa rios orde geschiedde door mij mét de volgende Aan- spraak:' d MINE BEEREN! Lë hebt paki ‘verzocht, uwen wensch naar eene spoedige pislindag + van uwe 45 J.M KEMPER; awe bestemming aan onzen geliefden’ Koning voor te dragen; Het bes sluit van Zijne Majesteit was dien wensch: reeds voorgekomen ,.en ik heb deze bijeenroeping van uw Corps verzocht , om U dit besluit te doen-ken- nen. De belangen van het Vaderland roepen U in het veld der Eer, en der, Overwinning. |; Gij zit de plaatsen vervangen van ben. wier bloed voor het herboren Nederland, voor de zaak ¡der Vrijheid, en. des Regts , gestroomd heeft ; en het is voor: U bewaard „ de kroon, te. helpen zetten op het werk, dat hun:moed schier but den aanvang voleind: heeft. Het is waar, die moed ven; dat bloed hebben bet geváar onmiddellijk ` ‚van ons Vaderland, verwijderd; maar de «strijd tusschen overbeersching en regt, tusschen geweld en orde, tusschen. zedelooshcid en burgerlijke deugd , moet geheel. worden; uitgestreden; en wij zijn ons. Vaderland, ja geheel Europa, het bewijs. schuldig, dat, zoo ooit, weder vreemd ge- weld het wagen durfde, onzen grond of onze regten aan te randen, niet alleen onze Krijgslieden hunnen laatsten droppel bloeds veil hebben, maar dat ook de Burger bij ons bereid en in staat is, om hen in de ge- lederen te vervangen, — En, op. wie zoude het oog. van onzen goeden Koning eerder gevallen zijn, om de plaatsen van hen ie,vervullen, die den grond, waarop zij streden, met hun bloed geheiligd. hebben? Op wie anders dan op hen, wier Vaderlandsliefde, voor eenige weken, hef gevaar zelfs dier edelen benijdde, en wier vorderingen hen in staat stel- den, dadelijk in de rangen. op te treden? — Gaat dan, mijne Vrien-. den! gaat, waar uw Koning, waar het Vaderland ， waar de eer U roept. Helpt het laatste overschot, dier. verachtelijke „horden uitroeijen , wier irouweloosheid den F'ranschen naam voor eeuwen lang met schande ge- brandmerkt heeft; zoo de veranderde kans niet reeds weder, vóór uwe komst, de ééne meineedigheid voor de andere heeft doen plaats maken. De Zonen van uwen Koning zullen U geleiden; Gij zult den Held vol- gen , aan wiens moed en wonden Nederland zijne redding te danken heeft ; Gij REDEVOERING. An Gij zult in de.gevaren en vermoeijenissen des oorlogs deelen , met den Held van Quesnoi, die, nog weinige maanden geleden, met U de stu- diën van den Vrede deelde., Brengt dan de banier , welke; dankbaarheid en toejuiching aan, uwe Vaderlandsliefde gewijd heeft , over, in het land onzer voormalige onderdrukkers! Zegt hun, dat zij voor een groot ge- deelte vrijwillig gevolgd wordt door hen, welke, nog geen twee jarem geleden , met geweld naar het slagveld gesleept zijn, om de zaak der onderdrukking voor te staan; en bewijst hun, ook op deze wijze, dat, zoo al de goede trouw van den Nederlander door bedrog en trouweloos- heid heeft kunnen misleid worden, zijn haat echter tegen overheersching en geweld, zelfs door jaren ongeluks, nimmer werd uitgedoofd! En hiermede, mijne. Vrienden, vaartwel ! want het ‘zoude eene belee- diging voor uw hart en uwe beginselen zijn, indien. ik hier de herinne- ring noodig kon oordeelen „dat de ware heldenmoed niet, alleen in. ver- achting yan het gevaar, maar ook bovenal in heerschappij over zich zel- wen en zijne driften bestaat; dat matigheid, ingetogenheid, en beschei- denheid, door. Godsdienstigheid gerugsteund, ook van ouds Nederland- sche deugden waren; dat het Vaderland „ na. de pligten, die Gu thans vervult, andere regten op U. heeft, en biu en dat het-bekommerd oog van Ouders en Vrienden zich, ee minder op uwe gevaren , dan op uwe zeden vestigt.. Wat mij betreft, Jeugdige Vrienden! Gij kent mij. De afwezigheid zal den band der vriendschap. en belangstelling niet breken, die mij aan velen uwer verbindt. „Waar Gij U ook bevinden moogt; zal mijn hart U vergezellen ; en wanneer ,Fook in de verste ver- wijdering, of Gij. allen, of iemand Uwer in het bijzonder , meenen mogt ' mijnen raad, mijne hulp, mijne tusschenkomst te behoeven, houdt U dan verzekerd, dat ik elk berigt van en omtrent U als belangrijk be- schouwen zal, en dat de voldoening aan uwe wenschen mijn hoogste ge- noegen zal itn. G En B J'M.KEMPER; En mu, voor de tweedemaal, vaartwel! keert met eer, maar vooral met zelfvoldoening, na het eindigeu van den strijd, in den ouden kring weder; onze vriendschap ‘niet alleen, maar ook onze dank verbeidt Us; want ik weet; dat Gij onze wer eileen”, dat Gij mijne beloften, een- maal uwentwege aan onzen Koning kedani) niet te leur zult stellen, en . dat de Welkomst-groet bij de terugkeering, even als de Afscheids-groet bij het vertrek, an zal : ‘Lave HET VADERLAND! LEYE DR KoniNG! - Het is moeijelijk te beschrijven, , inet welk een genoegen deze beslissing der:bestemming van dit Corps werd aangehoord. Het ontslag van één der vrijwilligers op dit oogenblik van het vertrek zelve bewees, hoe zeer men ook nu nog het beginsel van volkomene vrijwilligheid "huldigde; maar de eenparige kreet, door alle de overige aangeheven , bewees juist daarom des te sterker , hoe. veel prijs men er nu op stelde, om ‚het een- maal gegeven woord gestand te doen. Ä Het Corps, of nu de Flankeur-Compagnie van het 18de Batallon Ja- gers, nam dan ook werkelijk op den 16 derzelfde maand, den marsch maar deszelfs bestemming , namelijk Mons in Henegouwen aan. Men verzamelde zich omstreeks zeven ureh'des morgens op de gewone para- deplaats, de Ruine, en hier werden nu'de namen ‘gelezen van hen, wel- ke bij slot, inderdaad de vrijwillige Compagnie der Studenten uitmaak- ten, en welke ik juist daarom niet vroeger genoemd heb. Deze namen waren, volgens de lijst der Compagnie a p voer P NAAMLIJSY REDEVOERING. 5i. — NAAM LUST DER HEEREN STUDENTEN, WELKE DE LEYBSCHE COMPAGNIE JAGERS HEBBEN UITGEMAAKT, | NAMEN. VAK VAN STUDIE, | GEBOORTEPLAATS. Seerp Brouwer, Sergeant Major.| Geneeskunde, Leeuwaarden. Jan Molenaar , C Sergeant] — — Alkmaar. | G. J. D. de Roock, — — 一 一 一 Sneek. W. C. Amersfoordt, — — — Amsterdam! J. Bogaard, ` weng — -一 一 Oud Beijerland, M. Siderius de Wall, Fourier.| Godgeleerdheid. Leeuwaarden. P. Stoop, "Corporaal| Regtsgeleerdheid. | “Dordrecht, J. T.H. Nedermeijer yon N Rosenthal, — 一 -一 一 一 一 Cuilenburg. L. Brederode , 一 ^| Godgeleerdheid, Goosen, '( Gelderland) D. J. Wolterbeek, 一 — — Amsterdam. M. Tak, -=~ Geneeskunde. | Middelburg, W. H. van Vlooten, 一 Regtsgeleerdheid. Berbice, J. P. van Heukelom, ^^ — | | Leyden. A. C. v. d. Minne, _ -一 Geneeskunde. Brielle, J. van Dijk Marijt, Zlankeur| — —— Boskoop. J. van der Plaat, 一 es ` Haarlem, A Landt, ^ | aee VOLGEN Rotterdatie, ^^ G 2 52 LW KEMPER; NAMEN. VAR-VAN STUDIE. e Rio GEBOORTEPLAATS. P. S. Scheers, 4 P. E. Camphuysen, A. van Eck, N. Carbasius:, G. W. v. Balveren, A. Knappert, B. Mogge Pous, P."Feytama Tjallingië, J. A. AE. W. van Rappard , Sein E W. Le Diemont, ^ A. T. Potgieter, M. van Puttkammer ,. J- A. Kouwens; . J. G. Rosenburg, i.. N. A. Blaauw, 1 J. M. Pama de Kempenaar; F. J. Dozy, J. E. Steinigeweg . J.P. Munting, — G. Engberts, O. W. Falck, J. A. van Dyk, G. J. Sieburgh, John Brown, G. van Massow, D. Bax, A. L. Voordendag, Flankeur. 141] Geneeskunde. Regtsgeleerdheid. / Godgeleerdheid. Regtsgeleerdheid, Geneeskunde. BREN Regtsgeleerdheid. | Godgeleerdheid. | | |. Regtsgeleerdheid. . Geneeskunde. . Regtsgeleerdheid. ` Had | Geneeskunde, t Godgeleerdheid. Regtsgeleerdheid. Geneeskunde. | Godgeleerdheid, |] ` Regtsgeleerdheid, ——— AE. A Letterkunde. ? Regtsgeleerdheid. Godgeleerdheid. Geneeskunde, Nymegen, Schiedam. Deventer. Hoorn. Nymegen. Schiedam: . Zierikzee. Harlingen: Arnhem, Giessen Nieuwkerk, Leyden, H Dordrecht, Gorinchems. . Zierikzee. „Leyden. Alphen. Rotterdam, Brielle, Almelo, Amsterdam. Delft, Haarlem.. Arnhem. Batavia. „Rotterdam — Zierikzee. ` Letterkunde. UU] “Middelburg. - Regtsgeleerdheid,' | *s Gravenhage. "` xi a lo VE Drs a 1 C. J, van der Palm , D. Eversdij . Dominicus, L, J. A. van Eck, f F. ai RAN SE REDE VOER EN G. 55 AN AMEN ı 4 SVAK WAN STUDIE, | GEBOORTEPLAATS, J. Roosendael „u iso Mankeur,|:..Regisgeleerdheid.. || Dalfe. (Overijssel) P. Buyskes, |. | KE 一 一 一 | 一 . de, Helder. J, Fijn van Daat, | Godgeleerdheid. Harderwijk. M. J, Vitringa; 一 .|. Regtsgeleerdheid, e Gravenhage. G. Repelaar 5 EE XU. ab Dordrecht, J. Adriaans, iso) | —_ | Geneeskunde, Leyden. H. Sautijn Kluit, ..: |, —. |-Regisgeleerdbeid. | m... R. Fontein, . — Geneeskunde. Franeker, P. H. Gilquin, 一 一 -- Kaap de Goede Toop. J. Vosmaer, Se y |-—Regtsgeleerdheid. e Gravenhage. C. van der Hoeven , — Geneeskunde. Rotterdam. P. Hi Vockestaert, şo =. „Godgeleerdheid, | Delfi. , - W. Best, ei 一 Geneeskunde, | eue. ^ 9995F H. J. „Borgers, -一 Letterkunde, * Zwolle,” DL Ampt, rs abi Geneeskunde, ^j Vlissingen, J, W. Themmen, © 10 =)" p "Regtsgeleerdheid. *| “Amsterdam, ‘A. Stipriaan Pr; von vof »Géneeskunde;: ` vo}: “Delft. Ue test, bis P. H. Themmen, ` "el ‚Regisgeleerdheid. >f + Amsterdam. + €. U. 5. Huber, Go 207. se f- Geneeskunde. |... Leeuwaarden. x. A. Muller, Rayer ; „Leyden. … — €. J. van der Veen, : (sk Regtsgeleerdheid. Leeuwaarden, _ SiGe Swarts iy {hy obs T5 —— 一 一 ^ Leyden. - H. Hulstijn „ | T ck Godgeleerdheid, c ah ep. (‘ Gelderland. d A. van Yperen, at - Geneeskunde. y Delft ES G 3” hr. 54 J “M. “KE ONP ER, KAMEN. VAR VAN STUDIE. | GEBOORTEPLAATS. R. Regenbogen , Flankeur. ‘Godgeleerdheid. » - Franeker, | 2008 G. W. de Bruyn Kops, | — Regisgeleerdheid, Haarlem, .© B. Swart, 一 一 一 Leydén, L. Knappert, o o Geneeskunde. Schiedam; A. Boxwan,' ^ | = ' Regtsgeleeräheid, Gorinchem, "` P. N. Quarles, -一 一 一 Haarlem. H. C. Hooft Graäfland, | 一 — 一 一 Ysselsteyn; G. J. Nierstrasz, | 一 A mn Rotterdam, H. J. van Affelen, WE — en Nieuwkoop. H. M. ari etis — en en Delfi, i T PED BAAR! | Ik meende deze persoonlijke akap han de edele geestdrift schul- dig te zijn van jonge lieden, waaronder, zich velen onzer beste Studenten bevonden, welker vroegere zoo wel, als. latere. studiën bewezen hebben, en nog dagelijks. vai dat zij, de wapenen niet om den militairen stand, maar alleen om het Vaderland en de goede zaak , hebben, ‚aangegord, Ook beweés reeds de uiltogt zelve , hoe- zeer alles niet alleen de zaak, maar ook deze beginselen vereerde Nog op het „oogenblik des verireks nam de Heer von COTZHAUZEN, Commandant der Stad, met eene korte, doch hartelijke, Aanspraak van het Corps afs scheid ; ‚terw ijl vervolgens. een keurig muzijk, zoo wel van de Leydsche Schatten]. , als yan de hier toen in bezetting liggende regimenten Huza= ren, maar vooral het br van den genoemden Heer Commandant, en van de, Officieren der ‚Leydsche Schutterij, tot op eenigen atanda aan hànnen uittagt. luister bijzette, — . | De marsch ging. vervolgens over Delft | Rotterdam, Dordr echt, Ze venbergen, Essen, Antwerpen, Mechelen, Brussel en Braine le Comte; ) tot R'EDE V/OJE Ri NG. 055 tot dat zij den 27 Julij te Mons, de plaats hanner bestemming ji aan- kwamen; na ook op dezen togt, yoorál in de drie: eerstgenoemde pla ac ‘gen de sprekendste eti niet zelden” roerendste blijken van: gente doet- neming enltoejuiching ontvangen te hebben... + Het verblijf te Mons was echter van geenen duur. Reds i ect. ` den dag ontving men de orde zich naar het Hoofdkwartier van Z K. H. Prins Fx ED ERIK te begeven ‚’en’200 werd dan de marsch over Hlouge op. Curgies voortgezet, waar de Compagnie» het ‘genodgen had , door Z. K. Hi, den voormaligen: deelgenoot hunge studiën, nu den deelge moot hunner wapenoefeningen, in persoon geinspecteerd te worden; tër- 1 wijl zij van dien. dag af een gedeelte uitmaakte van het observatie-leger | ‘onder het Commando van genoemden Prins, welks- hoofdbedoeling bid “stond” in het waarnemen’ en cerneren der Fransche krijgsmagt , welke ‚zich bij voortduring in het bezit der-#'ransche vestingen handhaafde; en zich’, zonder deze voorzorg; gemakkelijk tot eerie: stróoperij y of tot plun- dering en arma op RTS Lem: 3 zoude ees kansen pecu (los ^»x9b 19 j «gar Ig, "Daer: RE FTD WS geene DEE llo cicli Od iros- | qu ¿'marcheérde de Compagnie nog dienzelfden' dag naar alain, van -waar de marsch den” volgenden dag op Wallers ging, om aldaar Tj het 18 Bataillon Teig „onder het bevel van "riet de EVER TS ‚voegd te worden. 1993 008 OSIO 58 920011 15x55 jesog n Jiu Deze vereeniging béide ‘den 1 Dein bak, RENE van: Ee oogen- blik af moest, gelijk de Heer Generaal Major.» BERENS dit uit- *drükte ,"de'Studént met den Soldaat verwisseld’ worden. ` j "Did dexdiédde dam ook inderdaad, maat, ter bere van het Corps: zij het gezegd, in’ geen’ der brieven, welke ik in dien tijd ontving, komt een “enkel woord’ voor van beklag over 'bezwaarnissen, Zen van: de'plig- ten Saar: nieuwe — onafscheidelijk waren, > ] ` En "56 J IM. “KEMPER; En zoo bleef dan de Compagnie.te WWallers, een Dorp, twee uren van _Walenciennes , gecantorineerd,: totdat zt) den 17. Augustus orde ontving, -gich naar Frésnes sur P'Escaut , bij het Hoofdkwartier. van den Generaal ` Major DE EERENS te begeven, waar zi) tien dagen.vértoefde; na. ver- loop van welke haar minm werd zich naar Fieux Condé te begeven , om aldaar de voorposten voor Condé te betrekken, „welke vesting, op een musketschoot afstand ¡van Vieux. Condé, gelegen „ nog altijd door de E'ranschen werd bezet gehouden, 119.) ob verw dos Daar echter toen ook reeds hier de witië vlagii was e aeni » 200 dat er geene vijandelijkheden meer van weérszijde. plaatshadden , en in het algemeen het. uitzigt op Vrede dagelijks gunstiger werd, was de vrijwil- lige berusting zelye der uitgetrokkene vrijwilligers «in de schikkingen des Gouvernements voor. den Kbning een grond; om. deze "ew opolte- ring niet langer te doen voortduren. | «oort 194] i ik werd dus reeds in-het begin van: LORTE. door Z. M. „Bemagtigd, ‚om. aan het Corps .deszells, op: handen: zijnde; terugkeering-aan te kondi- gen, met de verzekering , dat, ten gevolge dezer schikking , niet alleen de Akademische lessen voor ES terugkomst geen’ aanvang zouden nemen, maar dat ook de inwijding der nieuwe inrigting van bet Hooger Onder- wijs, eerst na die terugkomst, zoude plaats hebben; teneinde Zij voor- al aan deze plegtigheid zouden: kunnen: deelnemen ; wier belangeloozc Va- derlandsliefde den geest dezer Hooge Scholen zoo zeer tot eer verstrekte, De dadelijke orde echter tot terugmarsch ontmoette de Compagnie niet „meer te Vieux Conde... Zij marscheerde den 19 September. van daar op Sommain , verdeelde. zich den volgenden dagy om „voor "de eene helft.te Erre, en voor de andere | helft te 和 » ;gecantonneerd te blijven, doch werd. eindelijk, op den 23 September: weder. te-/Maszy, vereenigd;, waar zij twee dagen later, den werkelijken. last, tot terugmarsch ontving. Deze nam dan ook dadelijk den volgenden dag eenen (aanvang , en bragt het TOO ER y REDEVOERIN G: 57 het Corps, volgens de voorgeschrevene marschroute ‚over Quarouble , Mons, Braine le Comte, [4 ilvoorde » Mechelen, Antwerpen, Westwe- ` zel, Breda a, Dordrecht en, Rotterdam, op den 8-October in| Leyden terug. . Was de deelneming bij het vertrek groot geweest;.niet minder, vooral was de levendige vreugde. en hartelijke ontvangst bij, de. terugkomsts, De- 2 zelfde, Steden; die zich bij. den, uittogt der Compagnie hadden onder- „scheiden, « deden, het althans niet minder bij de weder-verwelkoming op Vaderlandschen. bodem; doch ‚geene Stad deed ‚het meer, dan Leyden zelf, Vrienden, magen en bekenden waren, reeds i in.den morgen, het Corps e gemoet, gegaan. ; De, Heer van 0,0 T ZH A zen als. Commandant. der Stad, en de Heer BRUIN, als Colonel der Schutterij, wachtte hetzel= ve met alle de overige rd der Schutterij , onder een keurig muzijk „ op een, half u uur, afstands, buiten deze, ‚Stad af, en verlangend magen. aller oogen uit naar de zoo wel bekende banier. a. A nor a2ebbimna Sch 2 _. Zie daar eindelijk, die banier „ zie: daar. de jongelingen zelven y: moetn op het gevoel. van yolbragten pligt , maar toch ook verrukt op het weder- zien van het geen zij op zulk een onzekere kans verlaten. hadden; : „Gretig zoeken aller oogen naar. bekenden, en, vrienden) verlangend; en Eo ongerustheid zoekt. de. bekommering van ouders,en.bloedyerwanten in gelaat en houding, naar sporen van yermoeijenissen en eeng ongewo- ne ee ust maar , God dank! zij vindt die niet... ‚Blikken ontmoeten blikken, d de stille handdrukken smoren de welkomstgroet, het. Volkslied der, Va ader]andsliefde . laat zich. hooren „ en de kreet. van leve, het: Vaders land, leve, de Koning . mo de uitboezeming . yan, alle, gewaarwordingen tevens. Deze ontmoeting , deze ontvangst was echter het eenige niet, dat be- wees, hoezeer men Vaderlandsliefde huldigde. De Regering van Leyden „wilde ook van „hare zijde bewijzen „op shoe hoog „eenen prijs zij dezelve stelde, e i us Jor ted Sa oblovellas u» 113929941 pd vn Lis Jowıssu Zij 58 dM KEX PER EH entving het Corps bij deszelfs intogt in de Stad, en “Yolinaakte er gerbbgen van dezen onvergeetbaren dag , door ROY van Stads- wege ‚vaan alle de vrijwilligers gegeven, waarop de ‘Commandant: der Stad; de Heer President van de Regtbank van eersten aanleg, de Hoofd- Oflicieren van de Schutterij „ de Commänderende Officier van het giar- düsoen, en de Rector der Universiteit met de oudste Professoren uit Álle Faculteiten, genoodigd waren, Waaróp hartelijkheid en Vaderlandslief- de den toon gaven, ep waarop, om de woorden van hetizelven te gebrui- Ken; die et de voórnaamste gastén waren, de rijkheid en overvlodd van het onthaal nog overtroffen werd door de tegt Nederlandsche Siet Dër Gasthecrèn. : Nu moest echter de plegtige afdanking van het Corps nog plaats heb- ben‘, ep hiertoe verscheéen:de Compagnie op den volgenden dag (goet edi des namiddags ten 4 uren voor het laatst in het geweer. De oude” oefenplaäts der Compagnie; het plein der ruine, was het too vel deder plegtigheid. De tegenwoordigheid van ‘eerie Cómmissie uit de Stedelijke Regeering , en van de meeste der Professoren, zoowel als van bijna alle de Officieren van het guarnisoen en der Schutter} , Vermeer- derde het vereeretide ` dikt, en de toegevlocide menigte uit alle stan- den bewees ten duidelijkste, ‘hot ‘groot de algemeene belangstelling was. Het beslait van ontslag der Compagnie werd nu ‘door den Heer von COTZHAUZEN, als’ ‘Commandant ‘der Stad, plegtig aan het ‘Corps Mee degedeeld „ met dadkzegging voor ‘alle bewézene diensten, en hierop de Oonipagiñe ‘door ij met de volgende Aanspraak plegtig ‘ontbonden: ` MINE HEEREN! Y 5; Gij hebt mijne adandoeningen kei ‘toen ik voor AE U het: Baatst vaarwel zeide, — Genoegen en zelfsvoldoening bij het zieh, dat " iude het REDEVOERING. 59 het ook: mija Vaderland niet, aan jonge lieden ontbrak, voor welke het: gevaar des Lands, genoeg was, om alle andere bedenkingen ter zijde te. zeiten, en. de toestemming der ‚ouderen voor eenen. veldtogt, als eene weldaad te, verzoeken , maakten. er den hoofdgrond van uit; maar bee _ zorgdheid voor.uwe zeden, en bekommering over gevaren, die uw leven en gezondheid: bedreigden „ bij bet tegentrekken van een vijand, wiens: wrok, door zijne aanvankelijke. yernedering: zelve, tot woede verhoogd: was, en van vermoeijenissen , die door ongewooute verdubbeld werden, temperden deze gewaarwording met een gevoel van weemoed, dat ik niet overwinnen, kon. Thans, mijne Vrienden! heeft mijn hart maar: ééne gewaarwording: blijdschap, over uwe behouden terugkomst , maar blijd- schap vooral over de wijze, waarop ik ‘U but die terugkomst welkom heeten mag. Het oogmerk van uwen. uittógt is bereikt, ‚Want het heerschzugtige Frankrijk heeft. zoo wel als het overige Europa gezien „ dat, ook in. de Nederlanden, bij alle standen maar ééne leus is, als bet Vrijheid, en Vaderland geldt, of het er op aan komt, om ‘liefde en verkleefdheid. te bewijzen. aan een" ‚Koning , die met ken dag sons hart dierbaarder.wordt;.en ook uwe óptreding in de posten, welke de voor- muur onzer veiligheid zijn, maar nog door opze vijanden bezet bleven, heeft het onze Legers mogelijk gemaakt, met de Standaarden van Rus Land ep Oostenrijk ook; dei zoo lang vérachté en géschandvlekte Banier - der. Nederlanden, overwinnend „in de Hoofdstad, yan. E'rankrijk over te brengen..— Gij hebt dan-inderdaad tot het herstel ‚en de bevestiging van uw Vaderland medegewerkt, en Gij „kent mij, ep mijne deelneming in.uw Jot » 200 wel als in uwe cer, genoeg , om te beseften „hoe aan» genaam mij dejlast van onzen, geliefden Koning is „om, U- uit zijnen: naam’ zijne hoogste.tevredenheid over uwen moêd„ uwen ijver; en) uwe vol~ harding, te kennen te geven;—- Ja, mijne. Vrienden ! het Vaderland en bii Koning dankt U „en wat stetker spoorsla kan er zijn, om op de H 2 baan 66 TIMAR EM PER? baam der eer te volharden ? Want ‘hoe’ streelend 06k voor mij die ldst ` is, hoe gehoeglijk ook/voor mijode verklariñig: in den^mond van onzen: dapperen Kroonprins zelf was, ‘dat uw "dienstijver ‘zijne tevredenlieid: wegdroeg; aangenamér nog waren voor mijt hart , en dat uwer Ouderew’ en Vrienden ) de-berigten,dat uw’ Corps ook , ten aanzién “van ‘zeden. en gedrag , de bersih regtvaardigde „ rmn ik mij bij uw vertrek streelde , ep die de laster: zelvé vrücliteloos zoude'pogen te bezwalken:” Dank: derhálve; mijne Vrienden! mog eenmaal; uit^naám! van Konig” . en Vaderland’, voor het offer "dat “Gij aan: het: Vaderland “gebragt hebte ,. Gij hebt het groote werk helpen voléindigen , “em” het is op grond van die voläindiging „ dat ik Uy uit naam des: ment, > het. einde uwer’ iic — loopbaan aankoridige PAY yore quel ub ssvo Ieder d 3, Bij Wet verlaten van dit: Veld keert” Gij in uwe oude- betrekking‘ Pri y Kam ik er wel’ aan exitos $ „dat Gij ‘ook in deze betrekking nimmer: vergeten zult, wat Gij nu aan het/Vaderland en uwe eer vere schuldigd zijt 7 Récn, voorzekér, Gij. Kent: deze pligten;’ de inachitne- ming:daarván.vóór'uw vertrek ‘heeft “vooral: mijne betrekking’ tot dezer _ Hooge-School: mij: ten: genoegen gemaakt, ep het is zeker overtollig; op. ‚ie einst of aan istae meng, bet penn van oer en: pligt genes zaam is.” Titi! TIO" dod 11338 Keert TR mu y Mijne Vrienden! L wë? eet och tot de ouderlijke woning terüg ; om: ftn genoegens! van ‘het. wederzien te smaken; "waarvan Unmijne vricndschap:sleclits eerie scháduw geveh kan. De inwijding van! een verbeterd Hooger Onderwijs , deze nieuwe weldaad ‘van onzen gelief= den Koning „-zal- U weldra ¡in ons midden: terug brengen. en: üw vóor- beeld: zal bewijzen „dat „waar pligtgevoel en seer "de Self! vooreerst póos met: de wapenen verwisselen; ook de'oefeningen!dés vredes; na het: wijken. des gevaars / zonder nadeel weder de wapenen’ vervangen kunnen.” “yy Eervol en nuttig voor bet Vaderland is deze uwe gewone loopbaan ; K Ai . niet REDE VOR RING i 61: ‘niet minder dan die, waaruit Gij thans, begeleid met de algemeene toes juiching ,‘aftreedt , en ook dáár wacht U das dezelfde Lenger bit dezelf. a onvermoeide Grad voon MER Oe? nen VAD ERL AN DAT, ahl ite ^O tte N u MIO. or) L ff 7 € 4 d , " î Na het eindigen dezer Aanspraak „ bleef mij niets overig, dan de vol- doening aan éénen pligt dien vari dankbetuiging aan de Stedelijke Rege- ring, voor de eervolle ontvangst van het Corps op den vorigen dag. Ik volbragt denzelven met genoegem;-en de geest van Leydens Bnrgerij verzekert mij de vervulling van den toen geuiten wensch, dat ook die ontvángst'eene bevestiging vam den band mogt zijn; tusschen de Univer- siteit en; de Stad, welker 'wederkeerige bloei, ‘gedurende. twee lamen y door. die eensgezindheid gewaarborgd was. ^ M. ib tsb sor * Het Corps was’ dus nu ontbondeu , maarrhet veldteeken:, aan rdesdelfs vaderlandsliefde toegewijd; mogt:'aan geene toevallige verwaarloozing worden. prijs: gegeven, en ¡dit! gaf aanleiding (ot de volgende Aanspraak, van den Heer ` NEDERM EIER ‘VON ROSENTHAL. als sven van de Vaccine dhap tox3b 256 9b We "ecibloeariov 5385 bass trates Tg rope A St RK ER nah «so abia nacida? h (reo dad pret t aiek. incip fitnada dania e kmo TOR I. bDusfrsbe tod aev wo 5b TES $ Sy EEN Tan Timm rii sx ulonisb basbhébsV ¿od “iby Het Leen? is. dati) „waarop onze geëerbiedigde Vorst ; nádat de . nood des Vaderlands geweken is, ons vergunt tot onze betrekkingen. en werkzaamheden terug te keeren. Alle kenteekenen van den stand, dien wij thans verlaten , af zullende leggen, Mik ons nog een geđenkteeken over, door Vaderlandsche Vrouwen aan onze Vaderlandsliefde toege- «id Tot de Universiteit terugkeerende, vonden wij ons gedrongen U dit ons dierbaarst pand toe te vertrouwen, en, uit naam van het thans ak H3 ent- 63 Lu KEMPER, REDEVOERING. ontbonden Jagercorps, verzoeken wij U, aan hetzelve wel eene bijzonde- re plaats op het gebouw der Käerz te willen inruimen, op dat het daar tot een ook voor U atreelend aandenken. van den pad wil, die Pallas Zonen bezielde, blijven moge; terwijl wij den God van Neder- land bidden , dat, wanneer immer de nood des Vaderlands vorderde , dat deze vlag hare stille rustplaats, in Pallas Koren, weder met de onrust- volle velden van Mars verwisselde, de overwinning dan steeds daar zijn zal, waar Vaderlandlievende Jongelingen met haar strijden.” Tk behoef wel niet te zeggen , dat. ik gaarne. aan dezen billijken. rech voldeed. 一 Het Vaandel werd dus plegtig ten mijnen huize gebragt, tot dat daarvoor eene geschikte plaats in een der Akademie gebouwen zoude gevonden zijn; en-de-wensch, dat, zoo immer de nood. des lands weder te wapen mogt roepen, dit Vaandel met gelijke eer als nu mogt gedragen, en gevolgd worden, besloot eindelijk deze plegtigheid , welke door het schoonste weder , en de hartelijkste toej uichingen was opgeluisterd, Ik heb gemeend deze vermelding aan de eer dezer jonge.lieden, welke tot het Corps behoord hebben, aan de eer der Leydsche Universiteit, en aan de eer van het Vaderland „schuldig te zijn. God geve, dat in lang het Vaderland dergelijke inspanningen niet weder behoeve; maar ook, dat het, bij onverhoopte gelijke behoefte, altijd gelijke bereidwil- ligheid en geestdrift viade ! n LEYDENS LE Y D E N S ` HOOGESCHOOL Mid Moe 8, PIRE SA tr: TAS DICHTSTUE, DOOR MATTHIJS SIEGENBEEK: L| Zr i ja Tor | Y li OR Ui ms i FOTON J uicht, juicht, wie "i Nébrlandsth bloed voelt stromen door i wwe áren; Heft jubelzangen aan! ontsteekt de dankaltaren ! | Maakt door trompet en pauk alom uw vreugde kond! |. Omkranst met bloemen "t hoofd! ’t is feestdag op. dees? stond; Ook gij, Minerva, juich! zie blij den morgen gloren, SEN Se Waarop in Nederland uw luister wordt herboren. gft De tempel, u voorheen door Nassaus Vorst gesticht, Werd door een? telg, hem waard, weêr BER opgerigt An 6 Eer- 64 LEYDENS HOOGE-SCHOOL o Eerste WILLEM, naam, die ’t Hollandsch hart doet gloeijen , Gij, die door vrijheid hier de wetenschap deedt "ege x Zoo gij in { zalig oord, geopend.voór uw deugd , | Bewustheid draagt van ^ heil, dat thans uw volk ala. Dan daalde wis uw ziel, op EN veder , Tot uw gelief koosd volk uit-’s Hemels troon ter-nedery En zweeft onzigtbaar thans dit heilig tempelkoor, - Getuige en deelgenoot yan onze vreugde, door. Neen — ’t is geen ijdle waan; dat, van het stof ontslagen, Uw ziel voor Neêrlands heil nog teedre zorg bleef dragen, Gij, in der. Vaadren tijds: na, ’srwerelds Opperheer, De redder van dees’ Staat, werdt ook zijn redder weêr. Gij stortte uw’ vasten moed, uw minnelijke zeden, Uw deugd den Nazaat im;-dien we in ww spoor zien treden. Door uwen geest gesterkt, uw wijsheid voorgelicht, | es s Hemels guo geschraagd, voltrok hij ’t grootsch gesticht , » door.uw? moed. gevest „ uw. kloek verstand: beschreven ud un N in ’t niet verzonk bij uw te deerlijk. sneven, WI tis u.a. f 235 A qo Maar wat, wat is de, zuil, waarop , Voor schok en val de Beveiligd, 1 Staalsgebouw het zekerst rusten zal? " D. SEH Wat is het, dat nog meer, dan magt y yan, legerscharen , sil hus: Dan schans en OM muur, ’s Lands vrijheid kan bewaren ? Het is der burgren deugd, door weterischap gekweekt, Gevoed door "t heilig vuur, dat Godsdienstmin ontsteekt, 452] o j Y Is e H.E R S/T, EL; D % Is die verlichting, , die, uit de eerste Lichtbron vloeiend, En ’t hart tot al wat groot, wat edel is, ontgloeijend, Den mensch zijn’ hoogen. rang in "t Godsrijk naadren doet, Hem boven ’t lot verheft, s dat qnit aan zijn’ voet. neil / IA Uw geest, o achtbre, Prins WI door hooger licht beschenen , Wilde aan uw heerlijk, werk dat magtig steunsel, leenen. Nog bukte, op ^t wreedst vertrapt, een deel yan "t Vaderland Voor de ijsren schepter neêr van Spanjes dwingeland; … Nog liet de krijgsorkaan in ’t rond zijn donders hooren, |. . En deed het angstgeschrei « door lucht en wolken boren; — Toen gij , die ’t roer yan staat alle t woeste stormgerucht >| Zoo kalm in handen hieldt, als bij een lentelucht UL. Het waggelend gebouw, gebeukt door ， s yijands slagen, d Door wijsheid en door deugd voor de eeuwen zocht te schragen , En binnen Leydens wal, naauw. van ’t verderf. bevrijd, Der kunst en wetenschap, een’ tempel hebt gewijd. _ Dit werk; o Vorst, kan meer van uwe grootheid tuigen, | Dan dat uw heldenmoed het Spaansch geweld deed buigen. Pt Bekroonde uw Godlijk doel, en strekte aan "t Vaderland Man ’t heil, ‚dat gij het schonkt, ten zeekren onderpand. 38; Leydens School, met Ee, Scheuer hoovaardig " Gij hebt uw doel GEER en waart uw’ Stichter waardig. Door DOUZAAS eedlen geest geleid | en ‚voorgelicht, Hebt gij gansch Nederland op ’t duurst aan u verpligte. q E a Leeraar, licht en roem van "t menschelijk geslacht ; 66 LEYDENS HOÓGÉ-SCHOOL ?t Zag door de wijsheidsbron, die gij zoo mild: deedt vloeijen , Gekoesterd en gekweekt, een teelt van braven groeijen nie EACUS Wier moed, wiër Kunde én dedgd'; ‘aan zijn geluk’ gewijd, ji sar dubi Zijn vrijheid heeft gevést;' DEM Wrok tén spijt, m T de Uit duisternis en nacht eene eeuw van heil doen dagen, En zijn’ beroemden naam heel ’t aardrijk rondgedragen. De held, die, toen % verraad "a Lands hoofdzuil had geveld; Y Genk Vaderland! heeft door zijn’ drin Hersteld; E E Werd, o Bataafsch Atheen, met zijn’ doorlüchten' broedér, « > PER : jén In uwe wijsheidschool gevormd tot "zs Lands behoéder, tenia iah En rees niet uit uw’ schoot, bij "t vrolijk handgeklap wem Van heel ’t beschaafde europ , die zon van wetéhschapg ` z Die *t gansche wereldrond heeft met haar? glans beschenen, | : A ICH ‘Waarvan wat wijsheid’ mint, zijn’ Taistér nóg iid leenen?" Ja, hef uw fiere kruin al ten naar dinhoog Y” t De cRoom voert uwen lof tot aan den sterrenboog. ` DE cRooT... wat Neêrlandsch hart’ vermag. "n P te smoren, ? Dat in den boezem welt, als zich dees haam doet hooren! ER Zwicht, Griekenland , vergeefs op zeven wijzen prat! KA T Meer wijsheid was in hem, dan in die ^ zaam, bevat. 5 em Door hem zaagt gij uw’ roem met nieuwen (E alen: ` 2 Door hem schoot Romes licht voor t aardrijk heller silo m MY Hij schoof de neevlen weg van Gods orakelblaán, Wier mist het waarheidslicht te dikwerf schuil deed gaan, Hij schreef voor vorst en volk die gouden wijshéidsprenken , or Di Waar ?t heil des staats aan hangt, die ’t regt verbién ie kreuken , Win In oorlog en in vre& nooit puru verkracht. NI. pn | Hed pe Waar- 10 Hn Be By 8) Ty Be da Di 4 Waarheen vervoert me uw lof? — Di ik dien waardig zingen, ’k Zou, Pallas dierbre, Stad, uw’ hoogsten roem voldingen., |... Maar neen: gij vergt. mijn, lier dit vruchtloos pogen; niet , |,,. Daar volk bij volk zijn’ naam eenstemmig hulde biedt, ... … Twee eeuwen , sints voor u yol wisling heengevlogen , Verdoofden niet uw? glans, die schitterde in elks oogen. .... Hoe werd door gansch Europe uw heiligdom betreén, Toen hier Geneeskunst haar geheimen ‘kwam ontleén ， BoERHAVE, door uw! mond! Hoe zaagt ge uw glorie rijzen y, Toen sca UL TENS hier het eerst den regten weg: ging wijzen; Die tot de schatten leidt , waar ?t Oosten roem op draagt; ‘Toen ’t licht van HEMSTERHUIS de neevlen had verjaagd, Waardoor uw Godentdal , o Hellas, was verdonkerd , Wier luister onbewolkt thans in onze oogen flonkert!. Ja, waar ook ons gezigt langs uw gedenkrol weidt; % Vindt overal uw’ roem: door hare blaân verspreid s= … En, schoon ook ‘Nederland Apol meer tempels wijdde, - Het was uw luister toch , waarin ’t zich meest verblijdde. Dan, ach! door vuilen damp, uit "a afgronds poel verwekt Werd deerlijk ook uw gläns-bezoedeld en beylekt, ccor bas! En dreigde eerlang, geheel in-donkren nacht te: smoren, | ‘Toen ’t monster, in Gods toorn tot "e aardrijks vloek geboren, Het magtloos Nederland, door plagen afgemat, Met zijne knods verpletté en op de lenden trad, ò Tijd van rouw en &maad , wijk eeuwig uit onze oogen! Maar neen : uw donkerheid moge ons den glans verhoogen ` ` 上 2 62 E Nadat Gods vaderliefde ons’ "té tag eere gebragt. froib salí À dë 68 LEYDENS HOOGE-SCHOOL Van Y helder blij verschiet’, dat in de toekomst laelit j*^^ Ach! Neérlands gloriézon , 'sints bus opt: droefst aan d lanen, D Ging onder in een zee van rookend bloed en fanen Jovi. Zijn naam was uitgedelgd, zijn welvaart lag vermoord, En zelfs de zucht der smart werd door ’t geweld versmoord, En moest dan wetenschap ook niet haar” glans zien’ daten 2» Kon Pallas tempel nog met douden luister pralen ? o Dwaze, weet gij niet, dat ^s afgronds vloekgenoot Nog nimmer een verbond: met licht én waarheid sloot? Hij schuwt’, ‘hij haat het licht’, bij welks gevreesden luister: v Zijn duivlenaard zieh toont in zijn afschuwlijk duister, « » 10 De waarheid zich aan’ toog, dat hij verblindde ; ontdekt; En in den slaaf "t gevoel van vrijheid wordt gewekt. | Neen —- wat de logen u, mijn Neêrland, ‘mogt beloten’, v Li Het was uws dwiuglünds deel uw helder licht te dooven = En gij, o Leydens School, ^s Lands oogelijn voorheen „> >: Zaagt uwen roem welhaast geheel in "e stof vertreón, 0 [ssov Maar Hij, die ’t Vaderoog zoo vaak tot Neérland wendde;, Zag, vol ontferming , thans ook neér op zijne ellénde. "7 Zijn magtige arm verbrak den staf der dwinglandij jin “En Neêrland was gerett en ademde weêr vrije ` ven Joo Hil Een telg van "t achtbaar-Hùis, dat'Spánjes magt verplette, Aan Frankrijks overmoed tot treten palen zette, : Werd, bij ’t gejuich des volks, dat vreugdetranen pa Door aba TlecHbogstin zelf zijn ‘erfdeel ingeleid.: De schepter , ales ziju hand, op aller "anm inti p Aanvaardde, werd ons "t pand van eendragt, heil en vrede, r $ á HERS TEIL D 6g En "tjeugdig heldenpaar , dat zijne zijde kroont, Ons borg, dat strafloos nooit Te Lands vrijheid wordt gehoond. EN Ja, Vader van uw volk, wij durfden heil yoorspeller, T'oen gij, door God geleid, uw Neérland kwaamt herstellen a, Maar al den zegen, ons in uwe: komst bereid, Erkent ons hart eerst thans met warme FM: i Here Dan ’t eischt een’ hoogren toon de weldaán af te malen, Die gij met milden stroom op land en volk deedt dalen; En stouter Bard, dan ik, ‘schets’ d’onverwinbren moed Van uw doorluchte Zoons met verwen vol van gloed. Hij vlechte in zijnen zang nooit dorrende eerlaurieren, Om "t edel heldenhoofd uws oudsten ‚telgs te sieren, Die, moedig als een, leeuw „ wien niets verschrikking baart , Het razend everzwijn gestuit heeft in, zijn vaart, En uit wiens heerlijk bloed, voor ’s lands behoud vergoten 5 De schoonste zegepraal der vrijheid is ontsproten. | Mijn zwakke nimf bezwijkt bij zoo ‘verheven stof. Zij zing’ der wijsheid bloei — dit zij haar hoogste lof. Ik groet u, vol van vreugd » die ’k magtloos ben te smoren, o Heerlijk morgenrood, dat ik in ’t Oost zie gloren, Van kunst- en wijsheidsroem. — ‘Rijs, zegeubarend licht, En sprei uw glansen uit voor ons verrukt gezigt! Kaats Neêrlands luister af op "s aardrijks,verste deelen, ` En laat weêr volk bij volk zich in dien, luister streelen]. ` > nad i 1 5 Eer 7o LEYDENS HOOGESCHOOL Een Vorst, die kunsten mint, verlichting hoog waardeert , En wijsheid als de zuil van zijnen Di eert, Herbouwt haar tempelen , verrijkt met zijne gaven , En wekt haar priesters op, om d'ouden roem te staven. Juich, o fijn Vaderland! juich, Leyden! dat uw wal Van jubelzang weérgalme en vrolijk feestgeschal! Uw School, ten hoofdverblijf van Pallas uitgelezen,” Ziet haren Stichter weêr als uit zijn graf verrezen. Haar lacht een toekomst aan, vol glans en heerlijkheid „ ` Die, door zijn’ geest bezield , zijn Naneef haar bereidt. Kom, Pallas priestrenschaar, dat we onzen danktoon mengen; En ’t offer van ons hart den besten Koning brengen, Wiens vaderlijke “gunst ons minzaam tegenlonkt, En "t heiligst ijvervuur in onze borst ontvonkt. Het was hem niet genoeg, de boeijen los te scheuren, Waardoor de geest bekneld niet vrij zich op kon beurén; Neen: hij ontsluit ons nog de schoonste gloriebaan , En schenkt ons lust en kracht, die moedig in te slaan. ^" "^ Ja, Vader van uw volk ( dien naam toch zijt gij waardig, En op dien titel is uw eedle ziel hoovaardig ) Wij willen voorwaarts spoén op ’t ons geopend spoor, En zorgen, dat hier "t licht van kennis heerlijk gloor’. Wij willen ?t heil der jeugd onze eêlste krachten wijden, En in het letterperk voor Neêrlands grootheid strijden. Dit zij de schoonste dank, uw vaderzorg gebragt; Een dank, die meer U streelt,’ dan woordenzwier en pracht. HE RS TIE LD, 71 En gij, o keur en bloem van Neérlands fiere zonen, Wilt ’s Vorsten edel doel door uwe deugd bekroonen. Gij hebt, toen "t Vaderland tot zijn behoud u riep , Getoond, dat de eedle moed niet in uw’ boezem sliep, Die eertijds vlamde in " hart van Pallas kweekelingen , Toen trotsche Lope WIJK 's lands vrijheid kwam bespringen. „Gij volgdet FREDRIKS spoor in 't bloedig oorlogsveld; Volgt, volgt zijn stappen ook in ’t strijdperk, hier gesteld. De vrijheid, die gij fier beschermd hebt door uw’ degen, Strekk’ door uw kunde en deugd het land ten waren zegen ! En ’t heerlijk Staatsgebouw , verdedigd door uw’ moed, Zij door uw wijsheid meé voor schok en val behoed ! Wilt in der kunsten hof de schoonste lauwers plukken , En Pallas eereloof op uwen schedel drukken, Zoo rijz’ voor Neêrland weêr die eeuw van heil en roem, ‘Toen volk bij volk hier zocht der wijsheid eêlste bloem ! Zoo blijv’ ’t Bataafsch Atheen zijn’ naam steeds waardig dragen; En, met het volksgeluk , ze lands eer en grootheid schragen ! o Eeuwig rijke Bron van waarheid, heil en licht, Verhoor, verhoor de beén, tot uwen troon geriet ^t Volk, van uw liefde en magt het heerlijkst glorieteeken , Moge, aan uw’ dienst gewijd, steeds ware wijsheid kweeken! En ^t laatste nakroost geve aan de aard’ getuigenis, Dat waar uw vreeze woont, uw gunst en-zegen is} NOMINA NOMINA PROFESSORUM, D Jub Im Mets OIS EI dag do VAYAS inde a d. 6 Novembris comecxv ad d. 8 Februarii — «MD fm TA Sx t [1 SMRLES NSS BUS ppe GH 1 IN ACADEMIA LUGDUNO X TOW DOCENDI MUNUS OBIERUNTe rr AYA nao wav RECTOR RT ERTE CK E M "Pa E) n UA Y As a" CLI ACADEMIAE. MCTUARIUS .. L OH yan DEA PALM JURIDICH, . J. M. KEMPER. A UA VETER AAT H. Ta MIKKEN TRG MIARVLIS D. G. VAN DER vids nds en ore sip \ingenesiam de Mi N. SMALLENBURG:> E HAGEMAN: | H. G. TYDEMAN. THEODOGI. 73. 'G. TÉ WATER; ob aetatem septuagenariam rüde donatus. J. var VOORST. J. CLARISSE, ` L. suis E A. BORGER. d K MEDICA a MUTOS2A 1041 ANTMOK MEDICI. N G. OOST EEA ‚ob aetatem stitit rude — EN BROOMANS ` D Vaderen esdemero i O np on sw M. S pu PUL G. SA NDIFORT. 1 do Uil KEN : lL C KRAUSS. | A. YPEY. PAGi Co BURUM Tanadrsod DISCIPLINARUM PHYSICARUM xr MATHEMATICARU M. S. SPEYERT van DER EYK. f € EKAMA ZUREN KORT AR LA, BENNET. I. A. FAS, Professor Extrstordinarips, ob aetatem; septuagenariam rude donatus. PHILOSOPHIAE THEORETICAB e LITERARUM wrs WIUMANIORUM,; à % H. YAN DER PALM, D. WYTTENBACH. "ii M SIEGENBEEK. SATIMA MI auisıh o Beren wo WINPERASElo 1328770 eum D A H. TOLLIUS, ob aetatem septuagenariam: «rude donatus ı7 ^ 7 M. TYDEMAN, ob aetatem septuagenariam rude donatus. ; I. i. BAKE, Professor Extraordinarius. MAM: QIT Ə jr U BDARORWES D, P; HUMBERT. ‚ns SUPERVILLE , Literarum de et aliran H TAYLOR, Literarum Anglicarum, . MAGISTRI ACADEMICE: TALJ €, F. RUPPE, Musees, , WEIER £., H. EYFFERT, Equitationis. ES ASE A A SERIES UEM LECTIONUM, | 153105 + IRMI Ml : H Ga HEK DEM ra LUGDUNO-BATAYA MUDINA 19 supmsitofeil ca solobodt9M 19 ‚aut mes Ké gals i t » ovbiihs a canal A. rn 1316. est duds ube a oc EUR i RI Ir) | £1916 eudimolihuä- etioslse a ¿eilei Ze si r M. K n M P E R. ADIDOJOTHT ETA Te udsit "UT rM 8 - I . YT fren “Ey ele fnm " sore eudaib Jideriso E V. maoilenieslooH .exrizoJeiH ATTAW AT 23 F AK sid .3iv0l:79 rod zit 5 om RAQUETAS! JURIDICA 00000 "B. Gen Bet KEESS EL Partem, tertiam: Institutionum; ec, Ti VL “hol IV vexplicabit y: duobus, cujusque hebdomadis diebus, hora. XH... Ea SMALLENBURG , Institutiones , secundum Westenbergium y N > diebus eege Martis, Mare denkt, Veneriarohora iso los Pandectas iisdem diebus, hora. YI... e pee oed eud Institutiones-. Juris | better denkt diebus, Mercury Joris et Veneris, eo pa XID -mms isem ect, arie .260i9199d T | tasigolosdT,. ¿412245 AID L E. A oun Statisticam) docebit y; diebus, Lunae; Martis, et Mercurii, hora Psa audaib talent Sid. Lead vie 1169119817 ALBIS ok Tn pert: Europae Diplomaticam explicabit iisdem diebus. hora XL gei MSKEMPER,Jós Hope mi geb, eet Martis, Mercurii et tn Jovis j! hora IVis + Adis aud e dii 1o2ob sus frai? iGei Tul > Jus Gentium! et. hocce iisdem. diebus, lon |a dga 1a ut Jus Criminale, iisdem diebus hora VIII. ^ Ka H, SN TY TM NEF T r r nhn mnm dër P : ry i #. G. TYDEMAN, doctrinam Pandectarum Juris Romani, collatis principiis ‚Juris bodierni' aillrno-negepti,y explicabit;diebus Lunae, Psy i i" , Jo» vis et Veneris, hora X. Encyclopaediam Juris, et Methodolog: am Historiamque et Kleeder Juris Romani tradet, diebus Jovis et Veneris,' ‘hora XI; et hora I, aliisve com- modioribus. Introduptioneng ad studium Piplomaticum « et Politicum speviatins , Sta: tistices, cum selectis Kadoes una alterave per hebdom dem hora trac* tabit. D 1 Ey hi e ZA € 4 BiA. FACULTAS THEOLOGICA. 3. €. TE WATER, Historiam Ecclesiasticam V.T. narrabit diebus Mercurii et Jovis, hora XL Catechismum: Heidelbergénséná illastrabit] diebus. "Lunae et Martis, ho* ra XL T van’ "VOORST;Präceepiä'Herinenettides. A Critices! NoT. rexponet , cet Epistolarh Jacobi ei EE "diebus: Lande; bMadan Jovis. et [Veneris , hora Trau alen W "mnbasose , eanoïtstiteal, , O0 SVOLLIAMOe M Theclogicke onda , eum’ Naturalem “tum Revelatam, tradet die- bus Lunae, Martis, Mercurii et-Jóvis; hora X; i^ mabeli estosbasT Exercititionibüs foiiileticis "vaeüibii''horis! locisque: "commodis J. CLARISSE; Papen. ray Theoreticam , sive poi aromas hek, d'r Danae} "Mihi Mércürii et" Vélierisj' deerd Tiape”: MAMADA A Theologiam Practieam sive Moralem tradet ral pou ‘Maes: Jovis et Saturn hora PR ailes etisostanola WT onay I '"Theolögiam Kees? sive inii cimo steht; rLitimgiege „zet et Jurisprudentiam Ecclesiasticam docebit , diebus Martis et — bois vel, si malint auditores; diebus: T et Saturni, gt? MN udaih RI u L, LECTIONUM. T . L'SURINGAR, Epistolam Pauliad Philippenses interptetabitur -diebus Mar- tis et Veneris, hora IX. .* " ' Theologiam Symbolicam , sive Comparativam. tradet , diebus , Lunae i . Mercurii et Veneris, hora L E A BORGER, Enoyelopaediam Theologicam explieabit : diebus Lange, 1 Mar- tis, Mercurii et Jovis, hora VIII. Rail Antiquitates Christianas tradet diebus Weër hora XII, et Veneris ‘be ra XL 1 FÁCULTAS ¿MEDICAS » Gi OOSTERDYK, Praxin Medicam docebit, cum exercitio in Nosocomio 2i] Acádemico, diebus Lunae; Martis, Mercurii , Jovis. et Veneris, hora Ax. ^ M, S. nu PUI, Chirurgiae disciplinam , cum praxi in ‚ Nosocomio, conjunctam > tradet diebus Lunae, Martis; Mercurii ,: Jovis et Veneris hora XII. Artem Obstetriciam , cum Theoretiee, tum; Practice, iisdem diebus hor ra IV. . : l Anatomia Chirurgicam cum Operationibus deeg, byberno tempo- . e, diebus Lunae, Martis, Jovis et Veneris, hora V. G, SANDIFOR T, Anatomiam tradet, diebus Lunae, Marte, Mercurii, Joris et Veneris, hora IX. ~ 3 > Physiologiam,iisdem diebus, hora 3. — Methodum secandi cadavera, hyberno tempore, queda per deer horas. J. C. KRAUSS,. Therapiam: febrium aeutarum tradet, cum exercitio in Noso» .comio Academico, diebus Lunae, Martis „ Mercurii x jovis. et Veneris, ho ra XI. Diaeteticam et materiem Medicam , cum methodo praescribendi formu. las, tradet diebus Lunae, Martis , Mercurii et Jovis, hora VII Medicinam Politicam et Forensem tractabit diebus Lunae, Mercurii, ©" Veneris et Saturni, hora E , A. YPEY, Eandem disciplinam tradet, diebus ini et Sun; hora VIII. vien K 3 Ma- 78 VSIE Ri ES. ^ Materiam Medicam :tractabit, diebus Lunae. et Jovis, hora L Veneris et Beate hora IX. i Methodum | praescribendi ‘formulas, en guer diebus Mercurii et + Satur, hora Il. 7 De Morbis Chronicis > > aget: dicbus use puw SÉ et Saturni prn el ra L Patholegiam tractabit, diebus Ma, caida Howik et, Veneris , ho- ra VIII. . FACULTAS DISCIPLINARUM MATHEMATICARUM © ET PHYSICARUM. S J. BRUGMANS, Chemiam et — docebit diebus Lunasi ‘Marts, Mercurii et Jovis, oh XI. ii ; Botanices fundamenta diebus Lunae et (Mercurii, Kad I, Historiam naturalem diebus- Martis et Jovis , eadem hora I, Plantarum Historiam tradet verno tempore hora VII matutina. `, -1 $. SPEYERT van pen EYK, Mathesin Sieger? docebit; diebus et .. horis deinceps indicandis, 21 19) ) „91 Physicarh experimentis illustratam tradet, diebus Lame, Martis; Mercü- rii et Jovis, hora XII C, EKAMA, Mathesin demonstrabit diebus; Martis ; Mercurii et dolis, ho- ra VIII, Astronomiam explicabit diebus Martis et Mereürii Nora XI. Astronomiam popularem docebit, diebus Martis et:Mercurii,'hora IX, 3 A. BENNET, iore recen ruralem worin riets LITERARUM 0s ' Í f19'1O A 3. HK. van ver PALM, Gic wá explicabit, dieit Lunae, "Martis, "Mercurii et: detis] horá Sich ike Gr asd Y A Jola LE'CTIONUO Mi 75 #9 „Tobi Carmina Philologice et Critics illustrare perger,'' dicbus Lane et Mercuri, hora I. “20000 Scholas Arabicas, mec non inder et Chàldaicás y €— wapens i son . tst militonibus commodo, ^ uini 21019) conosuÓ toupi Antiquitates Hebraeas enarrabit, diebus Litiaé; Martis j” Wo et Jo» „vib, hora IXi ov > ma &fippinA wp , $n Oratoriae Sacrae Pound dabit, NER Peel LC gei minibus , diebus Martis et Jovis, hora I, D. WYTTENBACH, Ciceronis libros de Legibus explicabit, diebus Lunae et Martis, hora IX. Antiquitates Romanas tradet, diebus Mercurii, et Jovis eadem. hora IX, ,24 1. Odysseae lib. VL et Plutarchi vitam Ciceronis. pte dits pa Lu- nae, Martis, Mercurii et Jovis, hora X. 4 Historiam Uniyersalem ab .initio,,enarrabit ; dicbus ac Mortis, Ma curii et Jovis, hora XL, . doM „da 09) 19090 ieuM MS SIEGENBEEK, Literarum ;Belgicarum ae Critica idle) di» bus Lunae, Martis, Mercurii et Jovis, hora XII. ge Rhetorices , inprimis Belgicae, praecepta tradet, nec-non Selecta eloquen» tiae Belgicae Specimina interpretabitur, iisdem diebus, hora I. Eloquentiae exterioris exercitiis vacabit diebus Veneris, hora III. Historiam Patriae exponet diebus et horis déinceps indicandis. S. J. van px WYNPERSSE, Logicam dócebit diebus Veneris, hora Xj iisdemque diebus , hora L Metaphysicam tractabit, diebus Martis, Mercurii, Jovis et Veneris, hoe ra VIII, ` Theologiam Naturalem, Theoreticam et Pralica, exponet diebüs. Lu» nae, hora VHI, et diebus Veneris, hora XIR. Philosophiae moralis institutiones tradet, diebus Lunae, Martis „ Mercurii et Jovis, hora XI. B, TOLLIUS, Iliados lib. I diebus Lunae et Martis „ hora XIR. Bo SERIES LECTIONUM. Platonis Phaedonem interpretabitur, diebus Mercurii et Jovis , eadem ho- ra XII. L BAKE, quam primum Oratione inaugurali.munus auspicatus erit, Demos- thenis aliquot Orationes interpretabitur, initio facto ab. Olynthiacis, diebus ` : Lunae, Martis, Mercurii et Jovis, hora IV. ' Siqui sunt , qui Antiquitatibus Graecis operam dare veiut; buic discipli- _ plinae tradendae tempus constituet. Literas. fralicas et Gallicas tradet D. P. ten kirch DE ple RVILLE, harum Literarum Lector. "Literas Amglicas H. TAYLOR, harum Literarum Lector. Musicam docere perget C, F, RUPPE, Musices Magister. “Artem equitandi quotidie docet C, n EY FFERT, Academicus quitaron kämmen / ert 1 à 1 115% xi NOMINA NOMINA PROFESSORUM, » Q UI IN ATHENAEO AMSTELAEDAMEN SI inde, a.d, 6 Nopembris-crorcoexv. ad d, 8 Februarii crrecexn DOCENDI MUNUS OBIERUNT.' JURISPRUDENTIAE. H. C. CRAS. [UNE J, H. van REENEN, THEOLOGIAE. J. van NUYS KLINKENBERG, MEDICINAE. A. BONN. | D. van RHYN. C, VROLIK. DI Si d ton v^ rr rr ZA e rT à : A y AA eh wll 82 MJ 4 0O 6 6 3 V Fi I bh gi LP 8 3 LJ [A LA 1. e J PAL A. » A ` "e Ae i " 1 4 . DISCIPLINARUM MATHEMATICARUM ur PHYSICARUM. J. H. van SWINDEN. jj GG © REINWARDT. ~ PHILOSOPHIAE THEORETICAE ut LITERARUM HUMANIORUM. p. J. VAN LENNEP, J. WILLMET. H. BOSSCHA. LECTOR MATHEMATICES — HE pz HARTOG. SERIES SERIES LECTIONUM zr INSTITUTIONUM; QUAE HABENTUR A PROFESSORIBUS ILLUSTRIS | ATHENAEI AMSTELAEDAMENSIUM, AU e LUS inde a feriis aestivis anni MDCCCXV ad ferias aestivas MDCCOXVI, i HENRICUS CONSTANTINUS CRAS, publice, varios VS" ex Jure Naturae, Gentium et publico, tractat ; privatim , exponit; Institutiones Juris Romani ; à Prima Juris Naturalis Principia et Praecepta. , QUA N DR SA So B DUM e E privatim , explicat Partium corporis humani intimam fabricam 'et usum; Morbos externos eorumque curam, nec non vires Medicamentoram , quae huc pertinent; Artem obstetriciam. Hs JACOBUS VAN NUYS KLINKENBERG, | publice, de variis argumentis, ad Theologiam pertinentibus , lectiones habebit; privatim, _ |. Wn» i JKL d Theologiam. Dogmatioam tractabit ; ; EM „Fata, Societatis Christianae, Seculo, XVI et. XVII. parrabit; +: flermeneuticam, Novi, Testamenti docebit, i- sx- La " O- 8i ZOTTUTÜUT2RCE. ATI EAS rr enn ` > i " é euars ORA eal HENRICUS VAN SWINDEN, publice, Selecta ‘Philosophiae loca sr sı » nar privatim, ordinarie exponet Matheseos Elementa , 、， Physicam Experimentalem , Philosophiam Rationalem , Astronomiam aut Geographiam , Extraordinarie, Matheseos sublimioris partes. -DIDERICU S van RHYN, publice, Praecipuas, ad aquae potabilis, Fluvialis sc. et Pluvialis, Amstelaedami, prioris salsedine marina, posterioris , Saturnina Saepius. infectione , pessime inquinatae , examen . prudenter ac solide instituendum , jux- ta Hydrostatices et Chemiae praecepta exponet regulas, rationem- que, qua Pluvialis praecipue ab illo inquinamento vindicari, et intaminata, in cisternis asservari , queat. : privatim, Elementa Chemica Pharmaceutica et Pharmacologica exponet. GERARDUS VROLIK, publice, in HORTO MEDICO de plantis medicinalibus agit; IN THEATRO ANATOMICO parüum corporis humani fabricam et vam ex plicat ; privatim, exponit Anatomiam , Physiologiam, Obstetriciam > Physicam plantarum. MU DAVID JACOBUS vas LENNEP, publice, praecipua quaedam Historiae et literarum capita tractat, vel ipsi juven- tuti, exercitationis caussa, disceptanda proponit ; Pri LECTIONUM. 85 privatim , tradit ; ; Literas Latinas, interpretandis Terentii Andria, Ciceronis Libro quarto in Verrem, Ovidii Heroidum Epistolis , explicandis Antiquitatibus Romanis, d Literas Graecas, interpretandis locis Herodoti et Thucydidis quibusdam» in selectis principum Historicorum, a D. _WYTTENBACHIO, Viro CL editis, elegantioribus aliquot Theocriti Idylliis, Odysseae Home- ri Libris Nono et Decimo, JOANNES WILLIMIE T, publice, Historiam „Artium et Doctrinarum apud Arabas exponit ; ac praecipua Philologiae momenta ad disceptationem proponit ; | privatim ， docet in d Linguam Hebraeam, cum institutione Grammatica, tum interpretandis ; ratione aetatis, argumenti et stili habita, sensim difficilioribus V. T. locis ; Linguam Arabicam, primum Grammatice, deinde interpretandis selectis locis ex Anthologia Schultensiana ; Exegesin V, T, tam illustrando. Libro Judicum, quam moderandis, inter profectiores peritia, exercitationibus exegeticis; Linguas etiam Chaldaicam, Syriacam et Samaritanam , si expetantur, vel nunc vel deinceps tradendas; uti et : Scriptores nonnullos Arabicos diversi argument et stili explicat, S HERMANNUS BOSSCHA, publice, Praecipua quaedam renatarum in Italia literarum momenta tractabit; privatim, aut Medii Aevi historiam, aut Reipublicae Belgicae fata, exponet. \ , L3 | E 86 SERIES LECTIONU M. JACOBUS HENRICUS vas REENEN, publice , disputationes instituet ; privatim , in lectionibus de Digestis ad diligentiorem Trieste. cognitionem ‘viam sternet ; Juris Hodierni Cwilis et Criminalis principia tradet, CASPARUS GEORGIUS CAROLUS REINWARDT, publice, praecipua quaedam Chemiae et Historiae Naturalis capita tractat ; privatim, tradit Historiam Naturalem, Chemiam ‘Universalem 5 Chemiam Pharmaceuticam. sign: d HENDRIK oz HARTOG,. Lector in de Wiskunde, Zeevaart en Sterrekunde , zal Dingsdags, Woensdags en Donderdags, 's middags om twaalf uren, in het kleine «Auditorium van het Athenaeum Illustre, publieke Lessen, in het Nederduitsch , over deze Weten- schappen geven; en dat wel in de volgende orde: - Eerstelijk over de Rekenkunde, Decimale Breuken en Logarithmus Getallen; vervolgens, over de Meetkunde en Algebra, en het maken der Sinus en Logarithmus Tafelen; voorts over de Platte en Klootsche Driehoeks- me- . ting en eenige hoofdéigenschappen der Kegelsneden ; waarna over de _ beginselen der Sterre- en Aardrijkskunde, en laatstelijk over de Theorie der Zeevaartkunde, en wel inzonderheid over de berekening der Lengte op. Zee, zal gehandeld worden; het een of ander Stuk echter meer of minder uitgebreid , naar mate getal en lust der Toehoorderen zulks zal schijnen te vorderen. Quam- w OEREN PRIK REE SL Q uamyis pauca sint, quae trium spatio mensium, inde a d. 6 Nó« vembris 1815 ad d. 8 Februarii 1816, Academiae evenerint ; hoc enim tamquam natalitio pristinae Universitatis die, magistratus noyo Rectori erat deferendus; haec tamen pauca, quantum quidem ad publicam per- . tineant notitiam , his annalibus-breviter commemorare visum est. Cum igitur d. 10 Novembris Rector M. munus, in solennitate publi- ca susceptum , in Senatu adiret, mox in eodem consessu placüit, legatos ad Regem Augustissimum mittere, qui, et pro instaurata amplificataque Academia Lugduno - Batava , et pro restituto Senatus academici honore ac nomine, et pro liberalissima Musei paterni donatione, optimo Prin- cipi debitas persolverent gratias, omniumque Academicorum civium no- mi~ ( 88 ) mine , obsequium , observantiam, animumque devinctum devotumque , tes- tarentur. Qua legatione, ex more antiqno, Rector et Facultatum Se- niores functi sunt. x Porro d. 25 hujus mensis Cl. x. BAKE, Literarum Graecarum La- tinarumque Professor Extraordinarius, Orationem habuit inauguralem, de praecipuis 1 ragicorum Graecorum , inprimis Euripidis , meritis. Nec diu post acceptae sunt novae formulae, decreto Regio sancitae, iam diplomatis, quo in Doctoratus honoribus decernendis, quam testimo- nii, quo in Candidatorum gradu conferendo, Senatus posthac uteretur. Incunte autem anno 1816 d. 12 Januarii perlatae sunt ad Senatum li- | ` terae Amplissimorum Academiae Curatorum, in quibus agebatur de or- nanda. amplificandaque Bibliotheca Academica ,. delegandisque e singulis Facultatibus singulis vel pluribus Professoribus, qui consilia inirent, . et ad Curatores referrent , qua ratione optime Bibliothecae opes augeri, et magis ad literatorum usum et commodum accommodari possent, Cui voluntati alacriter a Senatu satisfactum est, gratiaeque Viris Illustribus f pro novo prudentiae et studii in commodis Academiae procurdndis docu- mento, actae sunt amplissimae. Denique d, 26 Januarii tempus aderat, lege 2 Aug. 1815 definitum ; quo nominandi essent quatuor e diversis Facultatibus, Juridica hoc anno excepta ,. Professores, e quibus ab Augustissimo Rege unus eligeretur , ad Rectoratum anno proximo , inde ab Academiae natalibus , gerendum ; cui negotio Senatus vacavit, nominationemque per literas ad Regem misit. Eo- / ( (89 g) ) ‚‚Eodem die nominati sunt item quatuor. ex omnibus Facultätibus, Lites raria hoc anno excepta, Professores, e quibus ex lege Academica Actuas ius, in, annum FE Benten, eligsretan; ; electionis dies, statu- tus est 8 Februarii. ` AUMIALILUO. gn 0 Ab, bo. .3ivolio»r .. Pridie | hujus diei pos sunt a Senatu. Sidi quibus significabas tur , 2 Rege Rectorem, electum, esse 7. VAN voorst, cui Rector M; tam suo, quam Collögarum omnium, „nomine , hoc munus,impense, gran tulatus est. Rectori ex o ordine | et lege | Assessords adjunsti $ Suht ;- e Facultate Medica m. s. DU PUL. e Facultate Disciplidafim Pliysicatum^" d Malderen C. EKAM AZ e Facultate Literaria 3, H. VAN DER PALM. e Facultate Juridica E. HAGEMAN ‚AANVATAS Out CODE GAINS CADA JTAMSE rr SHOTOLE Atque ita illuxit dies Academias festus et natalis 8 Februarii, quo im conventu Rectoris , Curatorum ,. Assessorumque Actuarius in annum. proximum electus est G. SAN DIFORT. Quod cum Rector M. Senatui KC EK B retulisset, eidem gratias egit maximas pro honore sibi habito auxilioque praestito; Senatus pa nd Lg e pi iror Magnifico gratulatus est opta- tum gravissimi et egregie gesti muneris finem. Post haec ingressis iu Senatum Curatoribus , penton designatus, nec non Actuarius, jure jur y ' prisa Tajn Å rando, lege Haat rs "Quis pad € J. Mj «Vd e YXÓIICICHO „A pengu å. — «11 b :019109D ¿19 oth 1 Tey ‘ De KEM- ( (gh?) ) weren Magistratum Academicum posuit, habita in Auditorio publi- co Oratione, De aetatis nostraë atis; exemplo Genee nümiquam ne- gligendo, ^ Finita Oratione CLs SER Vea? VAN DER EVE" Caridén recitavit, ad Augustissimum GUILIELMUMI, Belgarum Regan! Postremo "Aetuárius © anni präeteriti novum Po, "Assessores et Actuarium publiee řenunciávit, pint Program’ cértaminis Litera f rii; cujus; argumentum est hujusmodi," (UTA Loy EEND 008: t £j NE u AZ GERTAMINIS:. RATAN 9151]up5 4. 9 . | : I 13:33 4 3 A i . a, 47 VoM a 2 € Ve JIL AAS b JEDI DS OH RECTORE Er Aye rid Sariek genini] Loue BATAVAE, lr Up D GERE f y bp JAxnlh y an DI P». YIII MENSIS. FEBRUARII! Uo ^ 53 5002 Jg L5 .9 Je» 2039919 LLO TA A. cio12CC6XVI, ? As ee 'oilixns oided ¡die ononod, otg eanmxsm digo 29013813 ated Jiseeilnset MIO 323-2855 ttt oq N D Km i im p avisas Tn ah: ^ er "A .tünjetioe Inter nobilissima utilissimaque instituta. 2 quibus. Augustissimus ‘Unie versi Belgü "Bex. , decreto d. IL. mensis Augusti À. CIOIQCCCXV » mb €a- > ( 91 ) Academicam Anstitutionem auxit et amplificavit, illud haud infimum locum tenet , quod Academiarum Belgicarum Cives, et Athenaeorum alumnos, quotaiinis à ad certänen ， literarium invitat et evocat, praemio- rumque distributioni, > et novarum adeo Quaestionum propositioni, diem assignat, qui cuique Academiae natalis est. Cum igitur hujus Leidensis Academiae natalitia, quae ab ejus instauratione prima sunt, hodie celebrentür — Rector” et Senatus ad hujus diei solennitatem’ pertinere censuerunt. promulgationem es rend a singulis Ordinibus Acade micis propositarum. ‚Mnasstiones sunt PIN : oi KEN 1 A} aft 2 d in ^ Ab ——— THEOLOGICO' requiritur Interpretatio Hymni ZACHARIAE, quem LUCAS servavit, Evang. dergaan eet apres Dome sinken sun “In hoc et, e singulae voces et phrases Philo- t ` logice et Critice explicandae, diligenterque notanda et confe- rinda sunt V. 'T.:loca,' ex quibus lux iisdem afferri possit: praeterea illustrari ës orationis forma et color - et. in sacri Poëtae ` indolem; doctrinam P . religionem , atque intimos animj allatu divino concitati sensus, ms est, “cant Le 238,33 E “ORDO JURISCONSULTORUM postulat, ut f Doctrina: Juris Romani de PUBLICIANA IN REM actione explice- tur, ita ut singula fragmenta, sub Te Pwtrdepprton, tdo Put" ho re Cujaciano ba crt | | ESAS P Aiii Sew a uo ( ya ) | ORDO MEDIC ok U M: apii EN gien - WH d 3 mod ri: Oi Cum pine ultimam . rationem - ido prineipiorum partium, organica- rum, aqua harum natura pendet , ex affinitate Chemica’ eorundem ad se invicem generali derivent , alii contra hic recurrant ad singularem vis wi ‘talis efficaciam , non tantum ab affinitate memorata diversam , verum etiam. illi in agendo haud uno titulo oppositam, ac singuli: ad „suam opi- nionem Pathologiam accommodent ; quaeritur de argumentis praecipuis , quae ad utramque illam sententiam vel firmandam vel. rejiciendam far ciunt, ac de usu ex hac Pe ad Pathologiam olim redun- dieu Quaestiones ab ORDINE DISCIPLINARUM MATHEMA- TICARUM ET PHYSICARUM propositae» hae sunt. S E PHYSICA. v Quaenam praecipue phaenomena in rerum natura VIRIBUS INER- TIAE, omni corpori propris,. sive solis, sige cum pi GRAVITATIS conjunclis, tribuenda Sunt? > ; cau. E MATHBSL: ta Si singuld corpora solida , T ETRA EDRUM 3 HE xå. ¿DRUM vel cu- BUS, OCTAÉ DRUM, D ODECAÉDRUM, 1 COSAÉDRUM, inseriban« tur sphaerae , cujus. ie aequalis | sit unitati , quaeri tur CUBU 8, Gë: jus capacitas aequatur capacitati illorum quinque corparum simul sumtorum. Ex ASTRONOMIA. Won Quid E eonstruuntur patada Ed supra plana TETRAË- DRI, HEXACDRI vel CUBI, et DODECAGDRI?. sive, qua formula. construitur solarium supra planum quodlibet datum? — i ( 99 > 1 N H ^ ^ Ex HISTORIA NATURALE Desiderátur elenchus , sive catalogus, earum: plantarum, quae prope urbem. Leidam , in duarum horarum circuitu, nascuntur ; ¿complectens non tantum brevem cujusque plantae descriptionem, sed etiam accura- tam indicationem loci , ubi inyeniuntur , temporis, quo florent , et no- minis trivialis, quo vulgo insigniuntur, una, cum. allegatione probatae alicujus delineationis singularum plantarum. E CHEMIA. Qua ratione Natura servat proportionem inter principia proxima Atmosphaerae ? ORDO PHILOSOPHIAE THEORETICAE zr LITE- RARUM HUMANIORUM has proponit quaestiones: ' ~ Quae fuit apud Romanos Literarum conditio inde a primo bello Puni- co usque ad Vespasianum Caesarem? Quibus temporibus , veluti Epo- chis, illud temporis spatium, ipsique Latini scriptores, qui in eo flos ruerunt, pro mutata hac conditione discerni commode possunt ? Porro, Quinam sunt fontes , sive scriptores , ex quibus Historia Philosophica inter Graecos, inde a Thalete et Pythagora , usque ad Geminum Rho- dium , praecipue petenda est? Quae censenda est singulorum scriptorum | in hoc argumento auctoritas? Commentationes Latina tantum oratione conficiendae, et alia quam auctorum manu describendae, ante diem 1 Novembris hujus anni mit- | M3 tun ( 94 ) ‚tuntor ad Virum Clarissimum c. SANDIFORT, Academiae Aquarium, ita ut nullis ab Academiae parte faciendis expensis detur locus, Lem- mate autem omnes inscribendae , iisque adjungendae sunt schedulae ob- signatae; Auctorum nomina continentes, eodemque in. exteriore parte lemmate insignitae. Universa vero concertationis ineundae et dijudicandae ratio cognosci potest ex decreto Regis "e ent) Art. 205 — 213, NOMINA SERIES DISSERTATIONUM INAUGURALIUM, ‚9819 edO 1 XXI org c HOTAU XN ACADEMIA LUGDUNO=BATAVA Puit DEFENSÉRUM, ets eli) way nd ad. 6 rei 1815. ad d 8 Februari. 1916. A ot cyte Wr ey ` 1815. 4 38. Novembris. Theses Juridicae, defensae a GERARDO KLEYN, wm de d "E sa ‘Brabanto’, “pro Doctoratu Juris Romani et hodierni. ^ 29 Novembris. Positiones Medicae, defensae a JANO GULIELMO en "A Dordraco - Batavo, pro Doctoratu Medicinae. “°° Decembris ‘Dissertatio de Contractu Societatis , defensa a GULIELMO ‚ NICOLAO LAMBRECHTSEN, Dengen: -Batávo , iii ctum: Ju» ris Romani whee. euch ATE . 4 Decembris, ` Dissertatio de evidentia universe, et de obatiombus ín judicio , defensa a JOSUA ANDREA JOUBERT, e promontorio Bo- ja nae Spei, pro Doctoratu Juris Romani et Nëss? , ` "8 Decembris Dissertatio de Leucorrhaea, defensa a JOANNE BAPTISTA EECKELAERT, ex Cruybeke, pro Doctoratu Medicinae. Eodem die. Dusertatio de Ictero Neonatorum, defensa a CAROLO HESS, „Tornacensi , pro Doctoratu Medicinae, |... . 9 Decii Dissertatio de Pneumonia. Asthenica, defensa 2 DOMINICO ADRIANO JANSSENS, Rosa- Vallensi; pro Doctoratu Medicinae. 16 Decembris, Dissertatio de Erysipelate , defensa ab AUGUSTO MALLIARD, ex Merbes Chateaux, pro Doctoratu Medicinae, ` a ANY a Y H ie ($a 2 1815, d. 18. Decembris. Positiones. Selectae: artis Obstetricians defensae ab. ISAACO JOANNE RANT, -Heusdano, pro Doctoratu Obstetriciae, aa Decembris: “QUAESTIONES JURIDICAE j/ defensae\ IN: AUDITORIO MA: JORE, a DIDERICO CAROLO van DER KEMP, Haga-Batavo, pro Doctoratu, Juris Romani et hodierni. 4 Eodem die. Dissertatio de Synanche vera, sive inflammatoria pharyngis, . defensa ab HENRICO or ded VAN Gis, ex Oudenbosch , pro Doctoratu. Medicine.” C191 db 23 Decembris. Theoremata Medico - Obstetricia, dai ab JOANNE GU- LIELMO-»e- -BRUYNE,-ex--Langel-prope- Graviam ‚ pro Doctoratu Obstetriciae, >i at 1816, Od nm ) & ogegob»b „ano t5 a 3 Januarii. RUMOR de Arte, Obstetricia , defensas a , CORNELIO | DE “BONT, f e a ^ ÓN Heusdano, pro, Doctoratu Obstetriciae, is 15 Januarii. Dissertatio de tutela secundum leges. Romanas , defensa ab ADRIA- TART , NO van LEEUWEN | VAN, DER WAALL, Haga- Batavo， pro Docto- ratu Juris. Leit 27 januarii Dissertatio de Mone partum, naturalium, p a COR- NELIO yan ELDIK , Neomagensi, pro Doctoratu Obstetriciae, Eedem die. Theses. Juridicae , defensae ab JOANNE ALEXANDRO VAN DYK, Delphis-. -Batavo, pro | Doctoratu Juris Romani et hodierni, Bo Januarii. . Dissertatio de Peri pneumonia, defensa | F3 LUDOVICO SEUTIN, _, Nivellensi » Pro, Doctoratu, Medicinae. dée ta TI $ ^ A Disertationes sub praesidio his tribus mensibus , nec in feine Leidensi, nec tn’ Zeien pakt: ventilatae sunt. erica o e JANI BAKE, ODP ATIO DE PRINCIPUM TRAGICORUM MERITIS; PRAESERTIM EURIPIDIS. me. VE Meran = 404 get d ( oor ) Mart DIS) DIT ¿2AJOTDOA MUAAUTWUIDO TX MUITAA eJgatszWuM "919 JAQA MULIATAM AVI ,2XTIdeOH. BAVIO wh HCB CXUIOTIIUA ¿210 1,392 JTUTAIV aV OMISIT AV PIT LÀ an ADA 6218615. OKT 20 V PTIGEXTMOO MJGUAIJBUOXAMUHITTOOd-HMWHOVTI'GQÀA AICAT2 HAIM „€ pen — cr ELT otter Tarro nı overveen ar ET wri 5 T 1 ` (M ie hw qå FA Ca "no CALIDA FAO Y MAGNIFICE RECTOR! PERILLUSTRES AC GENEROSISSIMI. ACADEMIAE CURATORES! "78 e mme AMPLISSIMI, NOBILISSIMI, CIVITATIS CONSULES, JUDICES; QUIQUE HIS A CONSILIIS ESTIS VEL AB ACTIS, VIRI GRAVISSIMI! QUOCUMQUE DOCTRINARUM ATQUE ERUDITIONIS CENERE CONSPICUI, "PROFESSORES CLARISSIMI ! ARTIUM ET LINGUARUM LECTORES PERITISSIMI! ORACULORUM DIVINORUM INTERPRETES VENERANDI! bi Q. TE E Na S AR- ( 200 j ARTIUM ET SCIENTIARUM DOCTORES, VIRI CONSULTISSIMI! CIVES, HOSPITES, SIVE NATALIUM SPLENDORE, SIVE MUNERIBUS, SI- VE INGENIO, SIVE VIRTUTE SPECTABILES, AUDITORES HONORA- TISSIMI! . VOS DENIQUE"XDOLESCENTES-'ORNATISSIMTE;-QUI-PER HUJUS ACADE- - MIAE STADIA AD INGENII DOCTRINAEQUE LAUDEM CONTENDITIS, FLOS JUVENTUTIS, ORNAMENTUM ACADEMIAE, SPES PARENTUM, PATRIAE, HUMANITATIS! =O D > LITE Que res singulae plurimum in dicendo valent, ab eoque , qui im con» ventu hominum. verba facere audeat, postulantur, eas sentio universas in me desiderari, Quum enim omnis bene dicendi facultas, partim à ratione et via. , "Plurimum A naturae dotibus proficiscatur, quantam vel "studii constantiam , vel ' ingenii felicitatem eorum: esse existimabimus , qui, quodcumque oratione tractandum sumserint, primum ita explicare "solent, ut doceant, tum ut audientium animos mira verborum: sententia rumque vi ac dülcedine suavissime afficiant ? Atque ab illa universa perfecti oratoris laude si discesseris, animumque ad hoc ipsum dicendi genus revocaveris, quod hujus loci esse videtur; nihilo minus, quae ru- dem’ et imperitum deterreant, plurima esse video. Mitto caetera: id di- cam, quod spectavi. Nimirum ut Vos, H.H. A. A., mecum reputa- retis, quunr nisi ingenium: et exercitationem , at rerum scientianr soleatis requirere, quanta res sit, et quam ardua, non solum , quáe ipse scias pere N 5 spi- 102 OR A" T. O, spicue prodere, sed ita proponere, ut communia proprie dicas , itaque primum grata, postremo magna et gravia videantur. Quod si plerisque perdiflicile, ut est, ita videtur; si mihi haec dicendi provincia non ex- petita, sed lege imposita est; si Vobis praeterea acerrimis iisque liberri- - mis utor judicibus; quis miretur, si me cum magno metu in hunc locum adscendisse: dicam? Quis aegre ferat, si Vestrarum aurium judicium reformidare me aflirmem? ` Nisi illud, quod à plerisque in ipso introitu orationis dici solet, mihi reticendum sit, si vere dicatur: aut quasi mi- nus tironem deceat id confiteri, quod alii, vel aetate confirmati, vel doctrina instructi , vel studio et ingenio exercitati , praedicare de se non du- | bitarunt, Quid quaeritis? tanta videbatur oneris molestia, quam nisi perpetua officii consideratione, incredibili industria, Vestraque in primis benevolentia , superari nullo modo. posse arbitrarer. Quae cogitationes si animum meum anxium et sollicitum habuerunt, ut pene ex tot ac tantis difficultatibus emergere non posse viderer: aliae fue- runt, quae mirifice me erigerent et confirmarenta’ , Primum ipsius mufi cok zis " quod gek. auspicandum, erat, Sne ern est cum MEHR conjur cla slags incredibiliter. d laudis studium excitare solets., Tum, eend erat ad dicendum eligendum; eujus; ‚solet quidem d diflicilis esse. optio e dif- ficile; ¡gonsilium, nec tamen, illud sine, multa delectatione, sive irecordandi ad, quacrendum, ‚sive judicandi. ad, eligendum, . Quanta. enim, et t guam praestans, sit Veterum Literarum disciplina, nemo. Vestrum. est, qui igno- ret. ., Equidem cum eorum, omnium quae in hominum. scientia ‚yersantnr amplitudinem, et im ambitum „mente; persequi FORT ¿a ,uniyersae, doctri- nac rationem ct ingenii laudem, ad humanae secictatis simil itudinem, com- ponere soleo, ,. Ingenio profecto &tpollertia, veluti CORRY . quodam yin- culo;, continentur cuneta: multorum. au utem. propior ‚est goccia, ,quorum- dam interior. etiam, singulozumque sisciplinarum : cum ¿sin gulis arctissima col- AD SR UA AT ALO. 103 «colligatio „ut omnis ` communio .in^exigumn: 'angustamque conclusa: esse videatur, © Universam illam societateny studio et ratione amplecti , május esse Xidetur j. quam ‘pro humani "ingenii itbecillitate + sed inique „ac pene dicam sordide doctrinae laudem. illi interpretantur qui cohtraetá!illà in- per duas aut paucas artes colligatione unice delectantur, ` Plurimorntá! si- - ne' dubio stüdia et admirationem''sibi una vindicabit bonarum: literamim disciplina, optimarumque artium societatem. naturali vinculo complectitur, Quid cnità dicam has in ipsa Graecia ,' mirabili quadam: ingeniorum boni- tateiet frequentia j- ita vel inventas- esse ot excultas, vel: acceptas et per- fectas; ut in“riullo non doctrináe genere principes extiterint, mec nisi sèro in'quibusdanr 'süperati esse videamtur. ^ Quid: de DS? ‘dicam, qui quum in dispari generecelaborassent , tamen et ipsi has mansuetiores ma- sas) coluerunt ret "utriusque rationis’ stadia longe lateque protulerünt. Quid de Gráecorum' Romanorumque paucissimis , ut ex tanto ingeniorum proventu, _monumenitis doctrinae; qùae è communi' literarum omnisque elegantiae naufragio servata, cogitandi dicendique prudentiam suscitare; et gravissimarum rerum studia propagare epiac jam interjecta bar- barié fere exstincta et interenatas e | big dtp “Verum ut ex infinita illa coritemplatione; mea’ quoque in exiguum con- trahatur oratio, et temporis simul augustiae meique ingenii tenuitati ac- commodetur ; ut'alii Seriptores multum, ita magis me advertunt antiquio- res illi Portas praesertim , quorum praestantissimis operibus, recentior aetas nihil habet, quod anteponat. ` Igitur nunc quidem haud ineptum visum est spectare, quae sint prineipum illorum Tragicorum, et praes sertim Euripidis merita. Quid enim Tragoediá vel suavius ad delectan- dum; vel ornatius aut copiosius ad commovendum virtutisque studium ee excogitari potest? aut quis Aeschylum grandiloquentiä et sublimitate , quis Sophoclem facundia: et veritate, quis Euripidem uber- . -tate ac limato dicendi | genere, quis eum admonitionis prudentia et senten- i ua- VR, \ 204 O n A A 1 © tiarum gravitate umquam assecutus est? Tot ac tantas excellentissimo- rum ingeniorum virtutes, dum, quantum facultate assequi possum, di- ligentius hac bord persequor , etiam atque etiam, Vos rogo, As A. H. H. xt auribus mihi linguisque faveatis, ; alba De poëtis Graecis nemo sane recte indieahit, nisi qui in ipsis eeng . rum moribus et ingenio primordia harum literarum investigare velit. Quo loco mirari subit , cum semel sacrorum ratio aliunde allata , et Graecorum ingenio multum. esset amplificata varlisque traditionibus ornata, quam omnia ad hilaritatem composita fuerint... Ja nihil. severitatis „ nihil moe- stitiae , laeta omnia et illustria, divinis ipsis ad humanarum rerum si- militudinem translatis.- Sive igitur. statis anni temporibus- frugum pri- mitias Diis offerrent, omnium bonorum auctoribus, sive eorumdem iram lauto sacrificio placarent, sive quotidiano usu nullum esset. convivium ; quin à. Deorum culta. exordium. haberet; omuem vitae fructum et laeti- iiam , omnem animi remissionem à laborum molestiis liberati, genioque A iroli in antiquissimis jam Graecorum sacris reperiemus. Hinc apud Homerum, qui nobis Jonici ingenii venustissimam imaginem reli- quit, frequens carminum mentio, quibus ad citharam canendis vel Deo rum laudes, vel Heroum illustria facinora in conviviis persequebantur : hinc Chori, hinc certamina illa publicis etiam festis adhibita, quorum victores Lyricorum suavissimis modis celebrari solebant, Quid mul- ta? Nata est Graecorum poésis. et musica ò cultu, Deorum , eadem-- que est; Graecarum literarum omnisque eruditionis origo. : Longum sit, explicare singula: et nunc quidem satis est illud intel- ligere, quanta fuerit Poëtarum ees vis in Graecorum de omni genere doctrinae opiniones; qui nulla historia, nulla theologia, philosophia nulla utebantur, nisi quae; numerorum: dulcedine et musica voluptate animum. simul et aures demulceret. Atque ita exstitit potissimum yin- culum illud earum artium quae ad humanitatem pertinent, Sic ORAT Ë oò wë: Joa n; Do Sia boer: ab nomen : divinis vaii aique ^ codon (necs oiov» Carminibus yenit. ^ «^0 OE EARN rend Bir ros t100Y- sio ) eti yiponastidit exorti eren qui: ziende à et sluts do quii oratione explicarent , quum quorumdam: ingenia: quasi adülta et éotrobó:! rata nudis verbis planisque sententiis mallent „ quam poético numero, ad’ rerum 'gravissimarum cognitionem contendere; exuta est utraque dia plina non tantum venustissimo ornatu; sedicommuniatillà studia disso— ciata sunt, eaque ipsa; divulsa, quae: natura prudentissime copulassét, ` Igitur quum hace ratio magis magisque invalesceret f eos; demum probatos: faisse universis. accipimus „quorum. oratio paullum :assurgeret; et cat niinis similitudinem referret. Atque haec erant, quae clamores ‘et admirá-- tiones. in: Herodoto : ‚ellicerent , cum. in! celeberrimo Graecorum conventu" historias recitasset;. «haec, quae: Platonis: en — illos vatumi hó= _ nores conciliarent. ii: ) anio ‘Hitter andisgerb (*) amisi mi bugs: gel Sed, ut propius ad id, quod. nobis Mb copie nj kien ; nus- quam facile illustriora extiterunt poéseos studia; quam Athenis. “In pú? blicis quidem sacrificiis, quae Delphici oraculi auctoritate peragebantur > dominabantnr Poétae precum hymnorumque verbis, cantus^itemi'et chor? rhythmo„composito, ut oninis circumstantiuni turba flébilibus vocibús in _ varios affectas raperetur (*), Verum maximein festis apparuit, quanta esset apud Athenienses: legum. et.morüm et ¡studiorum- conspiratio; ` ¿Quer enim ántiquissimi.eorum;reges complura festa instituerint in his:omnibús hanc vim;intelligo fuisse, non; ut ita: conformatos 'essé mores: existimem ,' sed, quo sua sponte hominum. ingenia: ferrentür y: a id accommodatos fuisse publicos. ludos.. Quo loco Platonis (fh) auctoritatem usurpare , quid rad „Laborum, inquit, . requietem. onm |: hominibus:-Dii ^ concessis sent ^C» praro Legg. VIL p. 800, D. Ay ee ea Ze dd Legg. IL init, RAMIN 523 lox ) 306; OOR A T CO sent, fieri non potuit ut. prorsus quiescerent et languerenti sed ut parvu- li continuo motu et sono delectentur, ita, ipsos etiam ot otium esset, corporis et vocis exercitationes delectandi caussa instituisse: quoque a- «riore essent. harmoniae et rhythmi sensu instructi, quam caetera animan- tia seo. magis] et vocem; ct motüm: Da composuisse ,. üt etvin;cantu et im saltatione non tantum singulorum , sed et universorum , decorum illud ex= sisteret , eaque voluptatis species; quae à turpitudine: plurimum: abesset.: Hinc primam Irúmani generis institutionem repetebat, “cujus' Musae et Apollo et Bacchus: auctores et praesides haberentur:' Cujus rei si forte historiae potius. quam philosophorum testimonium requiritis , omnes: ar- Tes, quibus. puerilis ,aetas et juventus: Athenis: imbuebatur, ad publico~ xum certaminum: fructum. et laudem. spectasse reperietis Nil dicam de palaestrae studiis, in quibus omnia ad corpóris praestantiam | et dignita- tem referebanttir : nilide victorum laudibus, unde apparuit, id quod So lon apud Lucianum (*) disputat, quanta ejus contentionis vis esset ad gloriae studium inflammandim, Nos mansuetiora illa studia spectemus , _ quae , ubi cum illis asperioribus conjuncta essent, non tantum: elegantiae decorique sensum.exacuerunt ; sed et: mors: utilissisáig exemplis e ac prad- geptis instruxeruntss | sidioy copo ton "EZ , Vos: enim; AA, jamdiu expectare existimo quorsum ista ferant. ipsum. 'vero.'"'ragoediae ortum: cernimus, In Panathenacis quidem aliis- que. Atheniensium: festis reditari carmina: »potarum, Homeri, Hesiodi, Lyricorum ,: Dithyramborum ;; Solonis: 'aliórumque , coque: honestissimo: musico certamine adolescentes uti: solitós fuisse, .quo majores natu mirun» in modum delectarentur ; haec igitur, ei minus’ ad ipsam Tragoediae: origi- nem. caussamque eco non sunt tamen negligenda nobis, qui Fra- gicao musae ¡auictoritas —Á quanta fuerit y ac cupimus. mm ti enim. XX: 008. 4117 OT e) T.I. de Gymnasiis OR A KAG 6667 énim 3 Summam ‘eruditioném , auctore Cicerone (* ) ; "Graeci sitát' cerisén bant in nervorum vocumque ' cantibus ; sed ea ipsa’ práestántiorem' disci- plinam.continebat philosophiae, cujus ad vitam regendam; ad opinionis prudentiam , virtutis studium , et pietatis erga deos , auctores 'praetér illos ipsos poëtas: habebant nullos, : Cumque eorum certàminüm , quae cors poris viribus , velocitate, fortitudine cernebantur, victores if“ sui ma Graecorum: omnium: admiratione ‘essent , ut hawd’ páüci ` fuisse dil cantur ; qui tantae gloriae adipiscendae caussa aetatem omném iii und cor poris ¡excercitatione. consumerent ` qualis po&tarum existiniatio- füerit rie cesse est ? quanta auctoritas? Qui non vivi tautum: carminibus ipsi. cera tabant, sed et mortui praestantissimis operibus adolescentiae «stúdi4 retinebant;»multorum aures simul animumque oblectabant ;" omnium de nique samma religione colebantur. Nec miram ; si divinis' nominibus eo- rum memoria ornaretur , qui revera et ‘hac terra’ ad’ superös" transiisse viderentur. Athenis profecto erat illud Oyidianum Vives. Maconides , ubi, cum reliqua mortalia facta perzrent divini vates riva civitatis ' studiis:et legibus veram agere vitam existiiabantui, ^ 050770 do isois yisi Tanto studio ,:A. A. ; póétarum- laudes” Benen pun ad Tragic venero , verba mihi:defutura videantur , “si wel rei ipsius magüitado oral tionis ornamentis indigeret; vel ‘nihil. hucusque A me demonstratum: ‘ate que nikotin, esse arbitraremini, Nam si ex radi et incomposito certaminis genere; silex temulento rusticoque - ¿lúdo y eg ludicro dernie ‘et nahi pompa, unius viri ingenio, :poéseos et musicacset saltationis ea eorijaetio nata est, quae orationis sublimilate; numerorum "arte, « êf élégáritissi- mis chorearum motibus: omniam admirationem 'escitarét, ai "Tragoediae parens “Aeschylus. veré habitus est; vix tanto viro d'eng satis brains nium BEA Bei a IHN O WM arse (CU) CO Tesla Bt Ach ALS uo: M Y ý i] Au. sëngen, É 3 x08 ORATIO nium reperiemus; nisi ut eum, quamvis in dispari genere ; proxime ad Homeri laudem accessisse dicamus, Jour, simulatque hiefabularam non tantum argumentum. a Deorum et Heroum factis. répeteret „ acvsubinde avitam Atheniensium i in.onini genere virtutis gloriam luculentissime pro- - poneret., sed et scenico- apparatu; theatro , Choris splendidioribus, Dio- nysiorum licentiam non modo corrigeret , sed honestaret etiam, incredibi- Je dein est; quantum. ipsius exemplum: ad aliorum operam et industriam excitandam valuerit st manie studio. Bacchi Fateor non. dicam ab. Athe- dem prie nost qn eo magis tum. placebat , quod in eam actatem inci- disset, quae Persas, summa Atheniensium. fortitudine pulsos fugatosque viderat „ut, omnium animi magna. quaévis. et: illustria agitarent et senti- Tente Sed chori in primis erant, in quibus instruendis et erudiendis ciyi= las ipsa universa summam. curam ponere.solébat. Cui rei à singulis Tri. buhus Choragi, praeficiebantur è ditioribus civibus: quorum in ipso mu- nere diligentiam et splendorem saepe: victoriae làus sequebatur , quin et largitioni et magnificentiae haud: raro.multitudinis benevolentia j summae- - que in, republica auctoritatis: spes. et amplitudo: honorum. proposita: erat. T'anta habebatur eorum cum dignitas „tum studium rei publicae. Quo: loco Atheniensium levitatem mirari oportet ,, quamnulla graviora studia , nullae publicae calamitates, non ipsa ratio civitatis ad liberrimum populare impe- rium comraütata, temperare potuit, lgitur praesentis temporis volüptate ma- ximopere commovebantur : publicorum ludorum tempora, partes’, magistra- tus, certamina , omnia certis legibus finita et descripta, miracomnium dili- gentia et contentione administrabantur „ nequicquam saepereipublicae tem= ` poribus privatorum operam et opes. flagitantibus (**).. ‘Tali ingenio quum: Athe- (*) azsenm. Adv. Ctesiph. T.H. p. 428, 43%, \ CY »rwosmm. Philipp, L T. 1 p. Son | OR AT FO. | 109 Athenienses uterentitr , nolite dubitáre A A, Tragoediam unum fuisse scribendi genus, quod, simulac natum esset, continuo et vires acciperet 5 et ad eam praestantiam pervenifét, quam lii » quamvis magni viri, sed. aliis in locis aliisque temporibus , imitari studuerunt ; reddere 'imitando numquam potuerunt, ^ Cumque aliae artes vix singulis aetatibus singu los excellentes auctores Haneisci solent, 'l'ragoediam , ut inquit. Velle- jus Paterculus, ‘una, neque multorunr spatio annorüm divisa "actas; per — ve viros , tama: 5 ooi Euripidem ¿ilus stravit. ` ; o > \ ét d j i P 911 Hn -uU Atque hi tanti viri , quum in ei genere elaborarent ita, uf, praeter victoriam in Dionysiacis, nil magnopere in vita expetendum existimas- se viderentur, quam diversi fuerunt inter se, et tamen in suo quisque genere perfectus! Singulorum laudes persequi et in longiorem nos trahe- ret disputationem , “et veteres ipsi, quique post renatas literas harum re- rum intelligentes extiterunt, ita judicarunt, ut de codem argumento me balbutiéntem non requiratis. Satis est illud: commemorare , ex Aeschys li tumore et ampullis， maültum remissum esse ab ijs; qui^ eum secuti sunt: et in quo parens ille ‘Tragoediae oflendisset, id à reliquis vitatum esse, qui magis magisque ad actionis verisimilitudinem: ac dignitatem , ad decorum. scenae ornatum, et ad numerorum libertatem et suavitatem fabulas composuerunt. Aeschylum igitur mortuum etiam ad Dionysia- corum certamen vocarunt, ut correctis éjus fabulis alii poetae de pal- ma contenderent. Neque hoc praetereundum est, quamvis: veterum: Cri- _ ticorum judicio , praeter Aeschylam; Sophocles tantum et Euripides principatum tenuerint, adeo ingentem fuisse Tragicorum-poötarunr nume- rum , eosque tot, non dieam industriae, $ed in genii et elegantiaemonumenta. reliquisse, ut ea res illustri exemplo sit, quantum ad literarum: floreny valeant publica civitatis instituta, quibus factum est, ut luxuriantem quasi summorum ingenioram segetem habueript Athenae. 05 Hus 110 j DRA & E HO Hucusque, A, A., satis à me dictum esse arbitror de origine et caus- sis. Tragoediae. Atque, jam multos fore Vestrum suspicor, qui aliud quid à me exspectent, quique Sermonem omnem méum in iritis et per- vülgatis rebus consumi mirentur: quae sit tandem 'l'ragoediae vis tanta, quaeritis , ut ejus commendatio non frustra à me suscepta videatur. . - Tragoedia , non rhetorum, sed Platonis definitione , est imitatio vitae, non ad risum ‚ut epei sed. rei seriae „gravis „et magnae. Quae cjus indoles quum talis fuerit, erunt, opinor , qui,existiment genus hoc ab Atheniensium abhorruisse levitate , nec nisi nugari solitam | fuisse Graeciam , . Sub nutrice púella velut, sí luderet infans. Ut mirum fortasse videatur, et tamen ` verissimum sit, non tantum ad . illas fabulas spectandas ¡adolescentes å majoribus natu deductos. esse, velut in quamdam sapientiae disciplinam , sed Jonge maximam in his spectaculis audientium multitudinem , acerrima. studia. fuisse (*).- Jo tur cum ex heroica aetate personas assumeret fortunae vicissitudinibus in alterutram. partem, vitiis item et virtutibus claros et illustres; prir mum illud consequebatur, ut quotidianae vitae speciem ,. sed. in, sublimi positam exemplo, referret, cujus et vim universi -agnoscerent et ma- jestatem suspicerent; tum, ut misericordia et terrore ciendo incredibili- ter homines vel ad honestatem expetendam, vel ad turpitudinem fugien- dam commoyeret; . Percellebat enim spectatores rei partim verae partim fictae. atrocitas. et. magnitudo ,. praesertim cum. verborum. facibus. senten- üarumque insignibus pertexta et amplificata accederet oratio. x! (t | be arte: 4 [atero A K ëm gee. ! T j Ji jI SLITS (*) ausrorn. Ran. 1038 +1130. powro, Legg 1L ps 658. De LUCIAN, £c. | O RA TA Oz | x TH i Animadyertitis, A, A. quanta Tragoediae eum -historid similitudo in- tercedat.… Quod ipsum: etiamsi: in laudem. dictum sity vereor ut satis poëtarum illorum: operar et ingenium praedicaverim, et extulerim. Sic enim sentio p quum. utriusque laus! rerum ` gravitate ` contineatur ; $ et civilium virtutum 'pátriique 'moris commendatione , tamen st uti- litatem spectemus; multis partibus Tragoediam antecellere. (Qualem utis litatem ? eam nimirum quae in civium: morihus: totiusque populi emen- dandis versatur, ut clarissimis utriusque:fortunaé exemplis propositis ; homines salutari admonitione ad bene prudenterque vitam degendam ad- hortetur. In quo consilio ( nàm idem utraque habet) quid interresset inter utramque, prudentissimus scriptor Polybius (*) animadvertit. Historia docendi cupidos docet , "l'ragoédia auditorum mágnam |: turam percellit : illa sermonis veritate utitur, aequabili et sedata oratione legens tes sine sätietäte tenet ac delectat, haec veritatis vim auget verisimilitus dine , audientium animos quibusdam. affectuum luminibus: allicit: illius fructus uon nisi expetitus percipitur, hujus utilitas, aurium simul ocu lorumque adjuncta. voluptate ,; obruit omnes vel invitos, et mirabiliter in plurimos tamquam influit; Constantes ac diuturnos doctrinae fructus , geniique: oblectamentum ad; eos item pertinere,: qui multis secülis post perfectis historiae monumentis usuri sunt, contraque "Tragoediae. aucto= ritatem fere extra actionem perire, et verissime dicitur , et ejusmodi. est ; ut eo potissimum ex. hac laudis contentione superior discedat T'ragoedia.: Nisi früstra ostenderimus Atheniensium ingenium: unice sacris ludis , lu: dorumque certaminibus: delectatum , eamque 'fuisse eorum et disciplinam: et gren instituta, ut nullisfere , nisi pogtarum carminibus; literisuteren-: Ataque postquam vinde excerpta est rerum: gestarum narratio, pez: ee oratione consignáta;, tiobilissima» are er vitae luce ad scholae um-. Beim opt 33 bse ded o verbrans. t i i ‘IO! M4 22179 "T 101194 i 有 有 1053 9 412 \ O RAM A ^O bram paullatim est detrusa. ` Est profecto praestantissima historiae laus, qua. veritatis nuncia, memoria vetustatis dicitur: ^ Atheniensium levitas ad historiae veritatem :frigebat, majoremque fidem faciebat illustris illa veritatis imitatio , qua tam vividis coloribus naturae vis exprimebatur, . ut sensibus ipsis subjiceretur. Atque Dii boni! quanta efficacitas!. Ipsi praesentes summorum’ virorum casus intuebantur;,- lamentatione move- bantur, furore terrebantur , scelera exhorrescebant, fortunam ocümmise-: EE meter illud, discs Horatius ait: f1 t ridentibus arrident, sic ie flentibus aden; Affectibus: ciendis potissimum Tragoediae officium continebatur , maxime terroris et commiseratiónis. ^ Atque ad eos; ot ad reliquas animi pértur= bationes, natura nos ipsa formavit: quique eas non naturales dixere phi-' losophi, acerrimo, opinor, contentionis studio, aut falsa quadam. sa-. pientiae opinione statuerunt, Sed ut boni opinione, et voluptatis sive prae- sentis sive futürae; ita saepe vel efferimur vel ;ardemus, ut honestate Te= licta, in turpitadinem incidamus; sic metus ac doloris commotiones salu-: tarem illam animi contractionemi pariunt et molestiam, qua virtutis et modestiae $emina eliciantur et maturescant. gitur non tantum resistere 1 vehementioribus animi motibus , iisque veluti frenum quoddam rationis injicere ; sapientiae habitum est; sed et perturbationum mediocritates scienter ‘ad cujusvis virtutis adhibere perfectionem j ea demum utilissima est philosophiae disciplina. ‘Hoc 'Pragoedia praestabat. ` Promethei quan- ta: fuerant-in! hominum: vitam beneficia!. o 'T'alem ac tantum virum Jovis crude]issimo imperio vexari-, ac foedis, vinculis et cruciatibus torqueri spectatotui-- ánimos! non tantum- egregie. sollicitabat , et commiserátio= nis.sensu perfundebat, sed et ipsorum miserias tolerabiliores reddebat, ut nisi plane abstergeret vitae molestias, certe aequiore animo ferrent. - Quid, O) RA KR © 113 Quid, quod haec aegritudo. ex. alterius. incommodis; cautos reddit nos et munit adversus mala futura?. Noxa enim, ut hoc ipso Prometheo auctore utar. coeco errore oberrans, ab eo/qui-nunc laborat, ad alium deinceps. et alium yolitat.. | Atque haec est illa , quam Aristoteles in Pra= goediae definitione posuit, quasi purgatio abject wit, et animi medicina :: haec erat illa morum Wvgaywyie, quae affectus, veluti quosdam sonos et voces, dextre tangeret et pulsaret (*): hac: nullae philosophorum: disputationes y nulla. argumentatio. ratione conclusa , nulla gem par- titio nulla „certiorem nec eflicaciorem afferre potest. e os _ Sed, et vitiorum et virtutum exempla exhibebat: nec tantum ea quae magnis facinoribus. cernerentur ; sed et communibus et domesticis mori- bus, nonnumquam. heroes. informabat, Er in hac parte, «si, cujusquam; maxime vulgi valet sententia, honesta: ac turpia:acerrime dipudicantis.: Quid? Polyxenae animi, magnitudinem ‚memorabo ? quid? Electrae-amo= rem erga fratrem? quid, Jocastae lacrymas, Polynicem reducem ad- spicientis? Antigonae pietatem. in patrem ? amicitiam Pyladis et Ore stis? Nolite dubitare, A. A. , quin. ea: omnia mirabiles. excitaverint bo= ni rectique amores. Vitia-autem quam foedo.ac tetro adspectu: referun- tur? Oedipus Sophocleus, quem nullius. flagitii. conscientia torquebat p. simulatque divina et humana A se violata esse jura cognovit, ab ipso fas~ ügio potentiae, ad turpissimae improbitatis conditionem dejieitur.: . Cu- jus quidem quamvis sera poena , et inauditum mortis genug, Deorum me- tum et mortis timorem: mire confirmabat. Deos: quidem ipsos in scená proponi, ac defunctorum animas excitari , cum. Atheniensium. non offen- deret superstitionem, tum magnam vim habuit ad fidem fictis rebus fa= ciendam, Hoc enim sublimi et mirabili genere opus erat, quod à specta- Ku to- á | (*) PLATO, de eloquentia, Phaedro p. 271, D. PLOTAROHUS, Perich p. 161, D, j P i14 A OR AT LO} torum temporibus et communi vita remotüm esset; quo magis vetusta omnia sanctam habebant reverentiam , ac paene divina existimabantur. | Satis credo intelleximus, A. A.; quae ratio fuerit veteris Tragoediae; quae auctoritas, quanta prae aliis artibus et literarum ‘generibus excel- lentia. Sed ejus laudis longe maximam partem vindicat sibi actio ipsa scenae, et dialogus. Hie enim, non dicam humanae naturae, sed Athe- niensium moribus accommodatissimus erat, quorum vita omnis in pu- blicis et rebus, et commodis et incommodis , et sacris et ludis erat. Hinc totum argumentum fabularum fere celeriori numero atque altérnis sermo» nibus Bicis nec nisi interdum ad canticorum sublimiorem | poé- sin et artificiosum rhythmum vocabatur," Idem studium sermonis in op= timis quibusque poétis et scriptoribus dominatur. Ita Homerum legerites maxima voluptate: afficimur iis locis, quibus sermonis gratissima vicissi- tudine vere in medias. res rapimur. ` Quid Herodoto dulcius ac lenius; quid Thucydide gravius et prudentius? quorum támen uterque vidit, si continua narratione uteretur, nullis interpositis colloquiorum i imagini- bus et concionum veritate, fore ut legentium studia, Atheniensium maxi- me, torperent. Quid philosophos dicam? ''Plato quidem cum proxime exciperet eorum aetatem qui principes plilosophiam sive carmine, sive soluta eratione attigissent, hos nimium à poéseos similitudine recessisse intellexit, et dialogo adhibito, motum ac suavitatem philosophiae insti- tutioni adjunxit, et personarum sermonisque distributione id effecit, ut, quae ars vitae perhibetur, ea ne à vitae verisimilitudine plane bett? ret, sed suis ipsa leporibus et yenustate et aptissima disserendi via, se commendaret et probaret (*). Et Plato, divinus plane vir, si tantam famam obtinuit, quod veluti scenam in philosophorum disputationes tra- duxitz C°) CL wrrrinsacmios, iu Zpistold ad Cl mxuspiwm p. zur sqq. | SÉ RA TT EO. LIA duxit; quid de eo sentiendum. est, qui philosophiam..$ ‚scholae umbrá; in scenae publicorumque: ludorum „lucem et:actioneín attulit, quique eam artém , quae: unice videbatur delectationis caussa: comparata , sapientiae praeceptis et doctissimorum hominum placitis, mirifice ad gravitatem temperavit? Est profecto: Euripides ( quem significari à me intelligitis, A. A., cujusque mentionem: dudum. á-me- postulari arbitror ) est autem Euripides: sine ulla controversia is qui, cum in omni genere laudis cla- rissimos aemulos. aequasse , «tum: multis: partibus superasse existimandus sit. Et erat tamen illa aetas , quá vixit, summorum ingeniorum feracis- sima, in primis philosophorum , sophistarum, oratorum, Quod ne quis ita interpretetur, ideo miuoris Euripidis operam existimandam esse in ci- vibus.ad pulcri- sensum rectique,studiúm erudiendis; in hoc ipso explican do, quod niihi reliquum est temporis , reliquus ad Vos, A. A. , 'sermo erit, -;:Plerarumque Graecarum ‘civitatium, sed maxime tum‘ Athenarum; ea ratio erat et institutum, ut revera Societatis communio existeret, Lage non tantum cives ipsicinter se maxima irwerix, legum et juris aequabili- ratione, ntebantur; sed quae summa habentur in re publica ;' Deorum sacra ‚itempla, magistratus, consilium publicum , judicia jomi» litia, reditus publici, omnia erant omnium communia. Hine universorüm; vita fere; secus quam apud alios, erat activa (*), nec privatae tantum: dpyiae judicium fiebat, sed nemo omnino à rebus gerendis abstinebats Quae res, quantas virtutes exseruerit, longum sit explicare :':sed-maxi=' ma fuit in. universam: civitatem ejus: praestántiae vis, quam oratores in concionibus et judiciis excellenti quadam: dicendi facultate explicabant.^ Athenis , sio usquam ;. nobilissima "la eloquentiae«laus -extitit, cujus | mo- €*) Vid, CL wvrrexpacm, Bibl. Crit, P. XIL p. 42. PLUTARCH, Solon, p. ^9, D) Pa del, ) Jam ` O RA T 4 O0 momento ‘vel levissimae multitudinis voluntas in omnes partes inipelles retur. Igitur tantis 'discentium studiis, ut ait Cicero in simili re (zi. et magistri inventi sunt, maxime Sophistae ili, e quorum disciplina magni viri prodierunt; ‚Cumgne Prodico et ipse Euripides uteretur di- cendi doctore, noluit tamen civilibus fluctibus se committere, tantam cernens. vel optimorum virorum apud: plebem: esse invidiam; Sed aliud erat doctrinae genus, eadem illa aetate demum Athenis cogni- tum, «philosophia. Eamdem: antea, post poétas, complexi erant cla- rissimarum civitatium principes , qui dicendi facultatem et cogitandi pru= dentiam , cum ipsa imperii dignitate conjunxerant. Haec cum ex lonia potissimum Athenas percrebuisset, in otiosam abiit ingenii exercitationem et à vitae actione segregata est. Quid de eo dicam, res maxime ob- scuras tum investigari coeptum esse, de mundi principiis, de siderum . motu, coeli conversione ; unde Comicorum orta sunt dicteria. Hinc Socra- tes dicebatur. primus philosophiam: in: terram avocasse, Cum non nisi de bonis et malis rebus disputaret, et quomodo: omnis vita ad modera=: > tionem et honestatem esset regenda. Sed , qui ex hac nobilissima sapien=- . tiae officina prodierunt opifices quum palaestras, gymnasia, porticus dis=' _ putationibus occuparent, magnaque“ essent gravissimae disciplinae stu- dia , nihilominus obscurum nacta est theatrum philosophia; quae, quo magis ad artem et scholam redacta est, eo longius à natura, et vitae. luce recessit. Ita nullis-orationis leporibus- philosophi auditores retinue- runt, qui, ut Crassus ait (**), simul ut discus increpuisset , in) media: oratione, de maximis rebus et gravissimis disputantem philosophum omnes unctionis caussa relinquebant, itaque. levissimam. delectationem . gre (*) Office. Län, 00 zieh. (>) cic. Orat. I. 5. i \ Ox ex RHO rig" gravissimae utilitati anteponebant, `" Nimirum eb illud et exvdpare, su~ perbam quandamı gravitatem et vultus seyeritatem ; cam itt omnibus rebus aspernarentur Athenienses (*), tabi philosophis multitudo duider fer re non poterat, Í Huc^ accedébat;^quód éórumdem elevaret'auctoritatém ;' in patriis moribus et inaximarum rerum. opinionibus servandis et viidi- candis insignis Atheniensium in'tanta studiorum levitate: constantia. fta= que, cum praeclaris ingenii dotibus animiqüe integritate instructi sum- mi viri: Athenis. philosophiam *traderent ‚> Anaxagoras et. Socrates, non sacerdotum quorumdam superstitioni , bed GT ign invidiae gra- vissimas poenas dederunt, | ^ en ` Quid autem Euripides, dendi roi auditor? ZC philosophari ? Imo landatissimam artem. professus est, sedita ut eam in: scená propos neret, in laetissimo ludorum apparatu, musarumque lenocinio et comis - tatu instructam, „Qua re illud assecutus est, ut, cam nusquam Athe- niensium pietatem in patrios Deos ac mores offenderet, tamen eamdenr egregie castigaret,: Nullius facile sententíae major est vis ad mode-! randam: religionem: pietatem , omnemque ` virtutem ; ‘quam, (de) divina’ ómnique rerum natura: in eoque genere maxime: 'Amaxagorae physica ras tio à Veteribus celebratur, Quae eum poétarum maxime carminibus! incredibilem in modum essent contaminata ludicris, non opinionum, sed li- bidinis commentis, egregium auctoritatis et. majestatis vindicem nacta’ sunt Euripidem. Jam enim illa aetate firmiori quodam: freno opus erat,’ quo hominum licentia et intemperantia coérceretur, veteris supersti~’ tionis aedificio. jamjam in tanta bonarum: literaram: luce ruinam minan= te, Cui ut succurreret Scenicus Philosophus, summi Dei imperium et | E dbi oJ sa= ! HISHY HEBE Hir <03 27101 IE 9f y e NU Pericl p. T D. cf. VALCKEN. hal Bri Hippol. » MAXI MUS TYR. Dissert, X, 6. p. 109. sp 5“ Y 118. Oh AT EO; sapientiam ‚ divinaeque vindictae certissimam viam ubique in fabulis gravi et, luculenta. oratione, praedicawit,et confirmavit, omnemque saepe; physior — logiam poético! quodam. colore! perfudit; Neque: hoc. tantum , sed sums mam, qnamdam.legem honestatis et ,aequitatis,.esse:y ¡cui et-ipsos. illos Deos, quibus. yulgus.uteretur ‚„subjectos- esse, ita: stituit; ut ejus sen- tentiae haud pauca. vestigia reperiamus»: „Igitur cum: crébram. ex omni, fan bularum argumento: non. tantuin; arriperet. admonitionis: et. praeceptorum opportunitatem , ut honestum decoruinque universum’ illud. omnium; hoz minum.commune commendaret, sed et, quod singulis personis proprium y singulorumque singulis temporibus et fortunis:maxime accommodatum esset, acutissime praecepit. Atque ita demum fructuosa illa philosophia extitit et frugifera;, quae: non. ab infinito disputandi et partiendi et defi- niendi genere profecta, quid cuique quoque tempore agendum esset , dif- fieile ad judieandum relinqueret ; sed singulis illustria, quae vel vitarent , vel sequerentur, exempla proponeret. In quo genere cum tantum elabora- rit Euripides, num minor fuit ejus opera in civilibus virtutibus commen - dandis (.*), et re publica tuenda ? Ecquis aut Graeci. moris amantior y aut moderati illius popularis imperii: studiosior, aut demagogorum «artibus infestior extitit? Nam de eloquentia quidém non opus erit monere, quae in eo virtutis nomine decoranda est: ita et re et verbis comprobavit sum= ` mam. ejus esse. hanc laudem, si quis honestam caussam digne et. orna- te defenderet, |. Neque igitur Quinctiliani quamvis egregium praeconium; satis tamen Euripidis laudem complecti videtur, quem et in hoc genere summis quibusvis oratoribus excellentissimum exemplum, quod intue- rentur, extitisse, vere mihi videor allirmare.. Cumque Aa et morum disciplinam, et civilis prudentiae praeceptionem "Tragoediae addidisset, uttanta bona in vitae imitatione, proxime ipsam vitam et forum colloca- Isa LO ko ua) ura ba montar do A Adr a v maret Cft, (5) C£ raro Gorgia, p. Boa, C. D. NI ae ix oh OR A T5090 119 ret, oratione etiam, ac praesertim, sermone, propius ad communem usum accessit, et roit ierit usus est, me qui eum, praecesscrant postae ， (*).. OTAN 0 ginio. De Atque hoc Jon literarum. iter ac, progressum. animadvertere, Tiu pretium est, quippe cum. ingenii progressu conjunctissimum, ., Antiquis, -Simae, literae memoria maxime continebantur, „nec. nisi recitandi: arte, quae Rhapsodorum erat, vigebant, et in publicum proferebantar, ;; Scrie bendi usus, sero demum à poétis et scriptoribus, vulgo usurpatus,, id tandem perfecit , non ut prosa tantum; ‚excoleretur Oratio., sed ut; lites rae ad privata studia redactae, in ipsa publica 'vita conticerent, ac pris- tina illa poéseos laus periret, Itaque quum antiquiores illi ingenii moe numenta ad praesentem laudem. et delectationem. componerent, neque, quam. aliis saepe conciliabant sl immortalitatis. gloriam spectarent (#*) 5 recentiores paullatim à publicis conventibus. recesserunt ,, posterisque; ree linquere maluerunt, quae prudenti simul .ac populari dicendi genere tractassent. Sed in ipso confinio, quod ex utroque genere. mixtum sit, adspicere licet. ` Nam, principes illi, ‚et historici, ‘et, sophistae, et philosophi epidicticum , Benus, retinuerunt ; , similiterque Euripides et ren rum gravitate et sermonis forme in illorum. pene . possessiones invasit; Hic igitur flos censendus est illius laudis, quam Athenienses et ingee nio et eruditione assecuti sunt, mirifice conspirans cum ipso rei publicas splendore, P ericles universum. populum, et reipublicae. administratio: nem wd enr abolida ABE Mo UA elegantia. doctrinae et aad. mp ani] Hamed ` iti ABER > mol (Cp de» SS? Neque ego Euripidem adeo ineptum poëtam dixerita, ut unam Aeschyli aut Sophoclis fabulam omuium Euripidis. fabularum | jactura redimenüdanl existi mem: quod paul’ i äniquius pronunciavit 'magaus in hoc literarur gekke vir G6, D ERMANNUS ad Euripidis. Hecubam 760. Lips. 1800. | Jor "T QU) Fe de WOLELUS, Prolegom, ad Homer, $. xxix. 120 | Cd kt Go decori sensus maxime excitantur : atque hujus. aequalis, similisque i in dispari genere laudis: aemulus, Euripides, publicorum ludorum illece- bras ad omnis pradenting salubritatem , usurpavit, Ex qua commu- fione et societate optimarum. "rerit inter” se, factum est ut propria esset Athenafum laus, humahitas, Et’ Euripid? quidem, cum aliis de caussis, tum hoc nomine tántus honor à posteris tributus est, quantum, ost Homerum, haud facile quisquam € è poétis adeptus est. Quod si hoc ipsum, A. A. ‘ned satis diserte, quod certo sció, ‘nec pro dignitate argu- ment! ornate satis éxplicui ; at officium et pietatem Vobis probasse meam arbitror. : Nescire quid Véteres Atheniensibus , : quid nos Veteribus de? beamus, turpissimum sit; multo etiam turpius praestantium illorum vi- rorum merita nihil ad nos pertinere arbitrari, nec grato animo recordari. Quae i ipsa pietatis. cogitatio , ut Hie: Vos me convertat, Viri Amplis Quid enim diffitear et honoris me didl esse , Si Vestram honorificam praesentiam incredibiliter valuisse ad animum meum, ut primo conture bandum, ita deinceps confirmandum , stádiumque in dicendo 'excitan- dum.’ “Verum multo ' magis me commovent singulares. Véstrae virtu- tes; quarüm utilitas" ad plurimos ,' admifatio ad omnes ‘pertinet, Egregia laus est, generis nobilitatem et splendorem singularibus ornare, animi dotibus doctrinaeque studiis. Egregium est, tanta bona vel fortuhae vel exercitationis, non solum ad reipublicae duister , sed ita ad literarum emolumentum conférre, nihil ut majori cura agere videatni- ni. Magnum est clementissimi Regis nostri beneficium, qui hanc celeberrimam Musarum. sedem, in, Vestra tutela posuerit, ejusque cu- ram, à majoribus sibi traditam et.commendatam , Vobis tradere et com- mendare non dubitaverit: Magnum, si; ad me ipsum reverti: licet, certamen mihi propositum est, grave. onus exspectationis mihi incum- bit, quod talibus Viris.operám meam ; et studium et industriam deinceps | debe: Se RA T £ OD . ES probari oportet. Quod Vestrum auspicium , Viri Amplissimi et Peril~ lustres, ut omnibus laetum , sic Vobis gratum, Academiae nostrae faus- tum, et patriae | fractuosum sit , €x animo precor. o} om TA Tu quoque, Rector Magnifice, et Vos Viri Clarissimi , Jusritiboia disciplinarum Professores, mihi .compellandi . estis, Quod ea estis animi moderatione, eamque famam. assecuti ,estis ingenio, »doctrinay multis magnisque in patriam meritis, ut Vestras laudes praedicari à me certe, necesse non sit; ingrati sit.animi, non recordari, multorum me Vestrum disciplina usum esse ,: . multos esse qui me praeceptis adjuvarint;: multos qui benevolentia , qui maximis beneficiis me prosecuti sint, ; Vestro: mihi porro opus est, auxilio, Vestra benevolentia, si huic muneri ita sa- tisfacturus sum’, ut nec mihi arduum, nec aliis inutile fiat: ,equidem: omni observantia atque officio efliciam,. ut. ne-apud ingratum beneficium: collocasse videamini. . Nam quid de, WYTTENBACHIO dicam es Ccl.? quem oculorum valetudine impediri, et nostra Academia dolet , emnes per totam Europam literarum amantes: quem mihi in his brive literarum stndiis ducem extitisse /. cujus scholas. ad optimarum. artium scientiam | mibi viam munivisse, nulla temporis . diuturnitate obliviscars Vitae meae inde à pueritia memoriam repetens; nullam fere ejus partem; - esse video, quin WYTTENBACHIL beneficio, sive disciplinae; sive “amoris et benevolentiae, instructa et adjuta et ornata sit. Hujus ipsius muneris dum gravitatem reputo, mearumque virium tenuitatem, stun» maxime doctoris provinciam sustinere posse. arbitrabor , si me porro in: discipulorum numero habere perget. | Quae cum tanta sint viri incóm= parabilis in me merita, quo tandem animo in eum affectum me esse exis ‚stimatis A. A.? Servet ipsi porro Deus eam patientiam in malis toleran- dis, eam alacritatem in studiis, quae reliquum vitae spatium nec ipsi injucundum , nec patriae literisque infructuosum efficiant! Nec Tu mihi praetereundus es, ToLLI, V. CL, cujus etego, et omnes AO! | no t. eru- 122 OR A TIO; eruditionem. suspicimus , sapientiam ‚admiramur, aetatem veneramur j ita actam , ut fortunam et prosperam moderate, et adversam fortiter fer- res. Arctius me 'l'ecum muneris ratione conjunetum esse ita gaudeo, quod im ‘Pe et doctoris praesidium et parentis caritatem videre mihi vi- deor. © Senectutem ‘Tibi nec molestam, nec intolerabilem videri certo. Scio: quae ut diu vigeat, cum mea, tum studiorum, tum omnium bo- norum caussa optamus. „Extremo loco mihi Vobiscum sermo est, Commilitones carissimi; quos. eo loco à me haberi persuasum Vobis habete, quo censeri debet florentis: sima juventus, optimis moribus ornatissima , bonisque studiis deditis-- sima. Graecarum et Latinarum literarum disciplinam jam ad Vos omnes pertinere, cum ex nova Academiae Lege intellexistis, tum una omnium eruditorum, consentiens vox ab omni aevo allırmavit. Nec profecto. melius studiorum exordium duci potest, quam ab ea disciplina cujus €um ad mores emolliendos, tum ad ingenium acuendum tanta est effica- citas, ut ceterarum graviorum, quae vocantur, disciplinarum. quasi quaedam. metropolis jure habeatnr. | Adeo, quod Laclium de amicitia aflırmantem legistis, quoquo te vertas, praesto est, neque aqua nec igne pluribus locis utimur, in doctrinae quidem studiis, quam veterum scriptorum et priscae elegantiae monumentis. In did eognoscendis interpretandisque, me Vobis neque opera, nee consilio, nec studio um- quam defuturum. polliceor: uberrimumque ex iis fruetum capiatis, vel prudentiae ad quaevis vitae munera recte obeunda, vel omnis virtutis, ad bene beateque totum aetatis spatium degendum, cum Vestrum, tum patriae caussa faxit D. O, M.! i d JOANNIS JOANNIS MELCHIORIS KEMPER, ANTECESSORIS LEIDENSIS, ORATIO, DE AETATIS NOSTRAE FATIS, EXEMPLO GENTIBUS, AC PRAESERTIM BELGIS, NUMQUAM NEGLIGENDO, E bed Mae ce bag Vet p £ 4 K LU "i Lë var en dee GE 4 d Ha — bar EJ 4 e - ra (v d y.) Má Li KITOE a. f ie: 0509101" &£blon ` sbnotoaor Bit eli 9HpO0Dp Eh unt ao 1 i ` Tisi, quo jam toties diem hunc festum praeteriisse Vidimus, silens tio tandem finem imponi , quantum omnes gaudeant, et fre uens haec auditorum corona , et lacti Vestrum omnium vultus , et crebrae p per om- nem urbem . gratulationes testantur. Nee sane, de quo laetemur , pê- rum est, Restitutae patriae indicium est instaurata solemnitas : “quam D alieni juris factam, torpescere vitamque vix vitalem trahere. vidimus ,. e Academia Leidensis, veluti ex letali somno, resurrexit , et _in ipso Áca-. demiae natali, que minus majorum pro patria et Goan virtutem 1 re cordemur, jam non praesentis servitutis ignominia | prohibemar, SM i " a Atque haec, magna licet et gravia, nec sola sunt, nec maxima, qui- bus laetemur: verum, uti in vita communi morbi saepe labantem valetu- dinem restitnunt, ut in regnis et -civitatibus haud raro novas et inaudi- tas antea vires excitari per ipsas. calamitates videmus 3 unde prostratae gentes cum incredibili virtutis ac publicae felicitatis incremento emergant: : ita nostra Universitas, non modo ad vitam revocatur; sed novum quem- Q 5 dam tf 126 J. M. KEMPER dam juventutis florem et vigorem orditur , ut non antiquum festum in- staurare, sed primos recentis Academiae natales celebrare videamur. Neque haec Academiae nostrae praecipua est causa; quidni de universa patria, de magna Europae parte idem aflirmemus? Libertatem partim, partim majestatem gentes vindicarunt : excusso intolerabili exterorum jugo, de majorum institutis, non restituendis, verum instaurandis et emen- dandis adeo cunctae sollicitae sunt, ut ex omnibus his novum ab integro seculorum. ordinem naturum esse, facile quivis perspiciat. In qua laetissima rerum facie, nefas profecto sit, si praeteritorum memoria malorum praesentis cogitatione fortunae deleatur. Nam et eos, qui e summis periculis evaserunt, ista recordatio juvare solet, et in publicis praesertim calamitatibus fructus egregios et uberrimos gignit; siquidem experientia magis et exemplis, quam praeceptis moveri homi- num vita solet. Quam ob rem nobis quoque, A. A. memoria repetenda est jus conditionis , in qua ante hoc biennium versabamur > quo ‘et. praes sentis felicitatis sensu jucundius alliciamur y et calamitates. ipsas cum ¿191 nobismet ad discendum, , tum aliis a ad cavendum proponamus, " 9 a «5123 Y 2193.11 y 1H " ^ ti e | > teni ,quantumtunque sit, de quo jure laetemur , quod. sane > maxi, db d mum ‘est, gun feliciter, non absolutum opus da " Viginti anno- d our 15310109102 m Ste per totam Epen biennii „spatio, reparari non potuerunt : fan SUIT 了 上 站. afs re leunt 7 qu, miracu o qnasi inopinato : sanati sunt morbi, et quae H fl not per "multorum annorum seriém radices egerunt. opiniones , A simul et “91, ao ENT penitus evelluntur, Europam y vidimus, per integram quartam. seculi par- tem turbis. intestinis bellisque ` externis dilaceratam ; spontaneos vidimus „PIE in, libertate. vindicanda gentium motus * quales. alios nullos recentior hi~, UJJIL ¥ ijs stori a prodit, „Quis prudentia summa opus, esse non intelligit, ut tane. torum ,Conatuum Íructus gentibus conserventur , ; ‚ut, se motus in, secn ram et durabilem. tran iquillitatom.« desinant? .. „Quäe cum it ita, sint, A A. nec a loco, y nec a munere meo alienum quis. EET E) Li exi- d „HO: RA: T 110.: 127 existimabit y gi materiem mihi dicendi. ex. hae. ipsa temporum nostrorum, conditioue sumam, ac. Vobiscum, quantum quidem. horae: spatinm per- mittet, agam; de! aetatis nostrae: calamitatibus , exemplo gentibus „ ac praesertim: e a unquam. tendi Dicenti diio, Menit favere. pergite. ` mobi. «ab: ut toq: d jen] Qualem idm habutrin! temp, quae a. praeterito SS „none: «praes pien seculi. decennio sese: nou. exceperunt, sed. urserunt p in-animura — revocare necesse profecto, non eet, Patriam. nobis- dilectissimam rexstins ` ctam, cives in longinquis. bellis, consumtos , libertatem: sentiendi dicendi que sublatam, urbes ruinis desertarum aedium deformatas,: divitias aut turpissimo: dispendio | exhaustas., aut turpiori etiam perfidia 'direptás,, sermonem. patrium oppressum , et quod- summum: eat, morum: integrita? _ tem peregrinorum contagiosa: «consuetidine foedatam vidimuús, ` Quae hos afllixerunt maki totius-fere-Exitopae fata fuerunt: ecquis nostrum unus ` ést; qui-hàec: omnia calamitatüri momine appellanda essedubitet? ur Ree tamen illis me propterea annumeretis ;- A; A. qui prdeterita omnia vituperando, praesentia laudando,- nomen. sibi att! gratiam quaerunt? Eximios:fructus mier illas „calmuitaruun, spinas maturuisse gratus atque lubens: fateor; : „Odiosa: ordinum quorundam.in civitate privilegia aboli+ ia, normam e institutionis, emendatam, discrimen-inter cives & - sacris ductum | sublatum ， atque plurimas: reipublicae gerendae partes melius ordinatas ; laeti omnes viderunt „ qui. humanitatis: potius. etipatriae amore , quam: partitim, studio -ducuntur,,, At haec. quamvis: magna ‘emo lumenta - et, sine turbis, quarum. testes fuimus , -obtineri potuisse arbi= tror, et ejusmodi certe non sunt, ut eorum causa turbae illae: calamis. tatum nomine notari, aut popionibus ad: cavendum: preponi non: debeant, «Hoc autem ubi yerbis explicandum; ipraeceptáque exi istius aetatis exa! perientia: elicienda ap proponenda sunt, initia borum eventuum «et causas recolamus oportet;-oumn profecto vana hic omnis de praeceptis dispute e UD? ue we J.0M) K EMP IPR; tio sit} nisi in hominum potestate esse quodammodo tales eventus constet; De causis igitur calamitatum primo loco videamus, ^ .'^ aeii bon © Calamitatum causas, non auctores me dixisse ‚probe spero: intellexiss tis; A. A. Communi omnium ` studio y communibus ‘omnium: viribus; - quassata diu navis in portum felicius, quam quidem exspectari aut spe: rari. potuerat, perducta est. Concordiam adjuvit Deus O. M.: discor- dias:noschomunciones “novas excitabimus ? © Absit haec a nobis animo- rum »pusillorum' superbia, quos monere‘frustra quotidianus vitae usus videtur, molestius multo ab hominibus triumphs tolerari, quam victo= rias. adversariorum; >D s1 n Ob. eui irt 69038 . 4 ne sup -At quid de partibus ego et de deerne) quid de vicini atque victis Belga loquor? Victoria esse nulla.potuit, ubi discordia amplius nullaserat : abi: disroptim nimia forsitan prosperitate vinculum, »cala- mitatibus diu: resarcitum , dein: sapienti Regis optimi moderatione firma- tum, postremum- sanguine etiam Principis fortissimi et civium simul pro patria-et libertate dimicantium sancitumatque sacratum est... Arcen- | da est: propterea: ab! hoc: Palladis ac Pacis sacrario , non;dicam Belga- rum, sed istorum "perversitas; qui, facta:calamutatum nostrafum mén- tione; et ipsi de pristinis discordiarum vulneribus 'exulcerandis' cogitant ; et me cogitasse "m cui, praeterquam ‘cum seared oppressoribus, nullae cum quopiam inimicitiae sunt. ^ >” Halide rauh aimee Et, sane talis mea. est; A. A. ,. de oilantitatibus aa novissimis | earumque causis sententia; ut earum: explicatio nullos offendere. praes ter illos possit, quibus propter obduratum ` eland animum. injuria. fieri nequit, >» «30 ) Somer (9 Ja Jar „Nee enim causas nunc intelligo y proximas, quae, cum in omnium ott los-incurrant ; vulgo nomine causarum solent comprehendi’, cuim revera secundario instrumenti loco censendae' sint. 'Fulminis ictu aedes consu=; muntar; véram- fulminis causam. cogitant, qui adversus fulmen aedes i mu- B OCR A PID: 124 munire conantur: et profecto haud plus sapiunt, qui proximas illas cau» sas’, et eyentuum , ut ipsi credunt, auctores semper in ore habent , d ai shitty ad quem se offendunt, parvuli'irascantur. : * «* 1 - "Haud alter UU jabigendi sunt; qui, cum civitatis fundamenta eversa vidissent, philosophorum quibusdam commentis temere in ipsam vitae actionem et societatem translatis, omni studio, omnibusque: conviciis im gravissimam. disciplinam et juris naturalis scientiam invehebantur; quasi vero haec actas philosophiae ortum dedisset, nec ab omni aetate de Op- tima republica. apud ‘Graecos: ‘Thucydides, Plato, Aristoteles, Poly- bius, apud Romanos, : Cicero, Sallustius, Tacitus, et prudenter, et eleganter disputassent. Habeant isti intempestivam sibi sedulitatem, te- nebris delectentur, ne alma luce tenelli oculi offendantur: quorum ra= tiunculas cum. alio loco. fregimus ,: tum exemplum vinfestissimi: tyranni il- lis. objiciendum est, qui, quum ex Academiis. Gallicis Juris’ Naturalis institutionem expelleret, mind tamen We et rationi age imponere non poterat. j mn , ; - Sequitur alia ratio, eaque maxime in vulgus goin quae catisarunt omnem vim a singulis hominibus repetens, non nisi de auctoribus his vel illis. eventuum sollicita est. In quo:genere, perversitatem istorum ` an stultitiam magis admirer, dubito: invidia profecto et malevolentia, quo graviora mala acciderunt, eo plures nanciscuntur, ín quos RASE) possint. rica | Vos igitur, nisi Lnihérus aut Calvinus exstitissent, ‘edclesinsticas ne- culo decimo sexto turbas locum. non habituras fuisse credatis? aut, si miraculo aliquo simul omnes in Gallia conjurati ante hos viginti qua- tuor annos fuissent. exstincti, intestinos illos motus oppressos aut impe- ditos fuisse arbitremini? Mihi quidem non persuaseritis. Occiso Cae- sare, vindicare Senatus majestatem Romani frustra conabantur. ubi ad unius imperium omnia vel invitos trahebant; et qui in ipsa — fre- R quen- 130 5, MIKEMPER, quentia; quibus seculo X V Eeelesiae-instaurandae conatus reprimebans: tur, imminentem tempestatem non deprehendat, nae illi pe cie minum consilia, rerumque eyentus collustret historia. ^. ^ >> N ¿Quid igitur nobis hic cum eventuum auctoribus, qui dein et ipsi even- tibus cedere debuerunt? ` De certis definitisque hominibus profecto Free dericus ille, Magnus non cogitabat ,' cum ex Gallia proxime Europae pro+ cellas imminere. non vanis- divinaret. Quid, si hoc ipsum: non causis: adnumerandum, . ‚sed ex iis, veluti effectum , oriri et prodire censendum ` est, temporibus istis eo ingenio, tantaque audacia homines semper repen riri, qui, quum. reliquis duces se praebeant, et a vulgo novarum ate que magnarum. adeo rerum auctores — et eo nomine — ca piuntur ac delectanturtio oo Foro) s ME. HE batidor Satis „ eredo;, refatavi-sedulos- illos atque URN wm seruta= tores ` quid: ipse «de tanta: re sentiam y — de. vn zer unam causan, nec simplicem fuisse: abies! pudo oido Int em Eadem fere ratio est civitatum , quae corporis nostri: nam ét, $i dé morborum causis .quàeratur, proclivitates” quacdam' kantte , qui- bus fit, ut facilius in hunc vel illum morbum ‘incidames', ‘eacque primae dicuntur causae: tum. secundae sunt, 'extrinsecüs 'ortae, 'e quibus proxi- me morbus.existit, sed ita, ut, nisi ex utroque causarum. genere, cori pora fere laborare non: ipd neque secus isti civitatem "morbi ( quide ni enim gentium "motus populorumque conversiones eo nomine appelles mus) mixtam habent e multiplicibus causarum generibus originem." / „Explodanter igitur , qui, cum actatis nostrae eventus tractant , ome _ disputationem angustis humanae vitae terminis includi ae Si: patiun= iur, Continua est non interrupta causarum et effectuum Series; et práe- sentium xerüm semina in civili vita eo marie in praeterita detäte” quaeren- da sunt, quo cértius constat, tamtos eventus noh modo súa ndtura lena tissime maturescere solere, > verum et multis non raro impedimentis retar dari. posse. A Nec € HO RA T brO | ër Ree tamen. quod de primo hoc genere causarum. dicamus, multum. est. Morbi erunt, quoad. fragile et et. caducum. genus. humanum , neque mortalium opus est, «quin, $écum interitus veluti principium afferat, | Elo» rentem rempublicam patres viderunt, ‚sed in maximo fore, mortiferana pestem. glisoere ; omnes paulo sagaciores, ıntellexerunt: et in ipsa Moya hac vita. discordiarum nova; semina quis man deprehendit; . quibus non amor tantum patriae Principisque et moderatio , verum. et cum modéra» tione: constantia : Detten hen, ni ge novas iude turbás. oriri poster videant?.; aoeqt bugs Just río { joe mul ost ve ai JOY - oA dmirabilem esse - s oso ingenii idis cónstantemqúe: puc ttd opinionum. cursum ac progressionem , et rei, natura, docet,: et firmavit omnium temporum. usus: At in illis tantum civitatibus rerum quandam esse. stabilitatem , án: quibus. forma ipsa, qua. civitates: continentur, et leges et instituta, hominum opinionibus: conveniunt, eadem:nos historia docet, Haer est illa concordia. et amicitia, qua ‚respublicas | servari praedicabat, Pythagoreus ille philosophus: hoc est illud vinculum; quo disrupto nullum.non regnum; nullam non civitatem interituram esse af» firmamus ;: nisi prudenti et constantia turbatus rerum ordo: restituatur : ut adeo nullum dubium sit, quin, si ad ea attendamus, 'quae praeterito seculo facta sunt ; liaec nostra quoque aetas novos eventus paritura sit, ` Habetis primam ac praecipuam tantarum rerum cáusam.:: Discrepa= bant atque disjunctae erant a mutatis hominum opinionibus: rerum publi- carum ‚formae cui ‘discordiae, ubi vel levissimae: externae causae acce- debant ; facile occultae ubique dissidiorum scintillae ; in ‘commune’ toe tius Europaeincendium, eruperunt. > © Lan d ^, Extiterunt autem causae secundae non paucàe quae a a et flammam elicerent et provocarent. Quae in: philosophoram scholis an» tea agitabantur-controversiae , in ipsa vita civili excitabantur peroA meri- canorum et Britannorum: discordias. Odio magis et invidia; quam cie Q Ra yi- y 132 JOM KEMP ER, vilis prudentiae praeceptis moti, novas: opiniones excipiebant et alebant ; qui in Gallia auctoritate valebant, ministri: libertatem praetendebat do- minandi libido, donec ipso illo gladio perfida gens percuteretur , Lamm in aliarum gentium perniciem temere: strinxerat. Hid Nam quae novis opinionibus viam patefacerent iisque' animos concilia- rent, erant mülta. Discordiae erant apud nos intestinae, quae ab ipsis inde reipublicae incunabulis ortae, aliquando sedatae, et sopitae, nec tamen compositae et exstinctae, nunquam,non Gallorum calliditate re- vocatae atque sustentatae fuerant. Aeraria erant apud ipsos Gallos ex- hausta j et redeuntes ex America milites, Denique serpebant indies ubi- ` que de multis institutis civilibus querelae, quas non plebs tantum, ve- rum et optimi praestantissimique viri magna voce approbabant. Praeterierat interea justum tantis malis medendi tempus, Nam posta- lantibus jam; non rogantibus morem. gerere, periculosum; importuno furori vim opponere anceps: jure videbatur: quum semel prudenter ce- dendi tempus effluxisset , armis'controversia dirimenda erat, ‘neque Sun nionum popularium impetum sustinere poterant militares enblstacaq n Hinc omnis publica auctoritas fracta-et prostrata; institutis, rerum usu comprobatis, substituta somnia; et inanibus vocibus deceptae' gen- tes ; donec tandem nubem se pro Junone amplexas fuisse » pro justo im- Pid sibi tyrannidem contigisse , sero viderent, - Sed insaniae miseritus Deus O, M. gentium libertatem ex ipsa tyranni- de restituit: quique imperandi moderatione totius ‚Europae principatum. tenere poterat, is impotenti dominatione omnium animos ac totius Euro- pae arma lacessivit. Quo factum est, ut non illae solum gentes, quarum salutem jam oppresserat, sed et liberae nationes, quarum imperiis et opibus adhue tantum inhiabat ,' tantá tamque incredibili virtute diatur nam socordiam excuterent, ut ne cicatrices quidem pristinorum’ vulne- zum, ne scintillae quidem pristinarum. discordiarum superessent. O CORRA 110. 1 133, * ¿s Oypraeclarum summi Numinis beneficium! . O speratam vix “amplius felicitatem! ¿Disrupta sunt „quibus tenebamur ,. vincula: extinctae snnt ;; quibus vincula; illa. parata,faerunt ; discordiae , et domus tandem. una. est eorum, qui antea. vix eamdem, patriam. habebant, o Suda hitii Sed. non Patriae. tantum, haer nora facies jest. „Depositas a gentibus primi nos vidimus invidias,, ut, commune Dro „omnium, libertate certamen susciperent, Relictam ab omnibus fere; principibus , primi nos vidimus domesticae vitae tranquillitatem; jut in communi causa communia cum ci- vibus pericula sustinerent : ‚et quae antea)in pactionib us. sua tantum com- moda gentes respiciebant, illae.nostra, primum aetate communem aliquam humanitatis causam jita agnoyerunt, ut quo ardore sibi ampliores fines , aut ampliora jura stipulari,antea. solebant victores , eodem. nunc, de abro- gando. scelestissimo hominum commercio solliciti fuerint. . „Verum conservanda sunt prudenter, quae miraculo quodam et. ‚Supre- mi Numinis beneficio, nobis. contigerunt bona: quamyis enim magnarum calamitatum. memoria non ultionis causa. conseryanda est, at praeteriti temporis. usum et exemplum. ad. instantis ‚et, Waas aetatis utilitatem et Salutem. referamus. lor visitor alise biie in: ibis terde 5 „Continuam esse, in historia gentium. s Causarum ret, pi alta seriem vidimus : , eamdem. omni humana sapientia et auctoritate majorem esse tandem discamus. | … |, TS In opinionum ortu. et progressu. similitudo quaedam. est plantarum ; quae radices. late, sub, terra, extendunt , antequam palam incrementa in” notescant,....Quae ¡semina. sint, ignoramus ¡sacpissime,, quomodo. cres- cant , latet; > qualem yero, ubi maturuerint , vim, habeant, omnium tem- porum historia docuit; ; > Son Do). | | Ferro et flammis furite Neme et, Caracallae , ‚carnifieum munus .in agis legionibus mandate, at ridet i dnanes, furores Christiana religio; nee S pueritiae vincula ,: quae. ‚semel abjecit .genus humanum , recipit. SCHEI Al- E JM! REM PER; Albanis ducibás' 'exsülfdte, Philippi; rogis atque patibulis totas urbes devastate, latrociniis et’ in ont integras' ¡regiones evertite; at vero ses miel’ sibi ásscrtam libértatem: sentiendi méns ‘humana ddlisieine neque vult amplius, neque potest? ¿Quique "iniquam similia scelera moliantúr; éxemplis istis discant, ` prids coclestitin’ corporum motini nobis peritu- rum esse, quam opinionüm ihérementa ;- anm end ae enh primi à nobis et vil cohiberi'poss&; ^ <= i ~ Extra hominum igitur potestatem - ‘sunt’ quas priniás m dictadas; iMagnorum ERREICHT, causa, © Que: eum ita sint, vérecundi oninium ferum, ominiümque adeo conversiónum in rebus publicis divinam origi- nem süspielämts! gas si quis quietas semper ct placidas fore speraret, illis nec ingerii nec imperii inéremetitis agitatas , idem profecto tempes- tates nullas, aut imbres. nullós , opis ante’ SA minus Ad prin optaret. inbopp OLOT ssop „totuwsboig moe sbmivio Otiosam vero esse propterea de' misi caüsis- ditties ne mili obs jiciatis; AA. Navem in portum salvam deducunt nautae; licet vene tos régere, tempestatibüs imperake nequeant+ morbi” vita praecidunt| md- dici, licet aegrotandi et moriendi semina tollere non possint: ety st ne cessarias rérüm vicissitudines , - Sine quibüs vita "ipsa plane illo: ‚est, inhibere hequeunt liomines; e prospiceré possunt, ut ne violento motu evertantur omnia, utque turbis via praecludatur, quarum testes noh tantum verum et pars per viginti fere'ánnos füimusj ^ vvo al Primum hic atque maximi momenti pfáeceptum quale sit, exivis in promtu est videre: vim! quidem opinionibus opponendam' nunqúam esse, verumtamen opinionum incrementa nunquam negligenda esse.“ Tempe- rantur facillime et reguntur, sisti non possunt. Communem auetoritatera opiniones, quibus nulla veri fectique species subest, rare et, nisi vis con- ‘tumaciam’ provocaverit’; ' húmeda adipiscumtar; ut in extrema ‘omnia tunc demum hominos Tut dr ee quidem querelae audiuntur. Ce- CO RATP L'm 1 136 "Wed &ütém témporibús- ejusmodi praeceptum: est, ‘ut 'multam hak beat’ cautionem : "nam et liie eayendum est pine quid, nisi ropportune; fiat. Primum igitur videant" Mi, qui "óivitatibus/ praesunt > ne^ imperii aucioritátei et regeïid? speciem tui ahiittait, cum istis, “quae: diximás , cedéré decreverint. ` Maximum est, wt justo tempore cedátur , ut: ne ses . fo postulantibas et Magitantibus detur, quod precantibus: ei^ verecunde rogantibus 'négatuni erat: Moduiw illi tenere non 'solent qui suis: tantum viribus necessario cedi intellexerint: ^et éorum victoria quanta: libidine ; quantis sceléribus^contaminetur, vc oam optiini in felicissimique Ludo- vici XVI exemplum,” vel ‘una Gallicoram .demagogorum ` impotentia SR so onQ oma nap al) ec die nagib'enditolimilao air Sed präeterita sunt, quie diximus, tempora: "renovata "sunt prindipes ` inter et populos concordiae vincülal'' Secüridas receperant partes, qui priiis imprudentér occupare conati" fuerat "Quas hb impotenti plebis - furore leges accipere neque volebant neque: debebant'principes 3 ‘eas sibp vietords sripserunt ipsi: neque foederb wüquame sanctiori gentes ácdessez runt ‘aut accédere potermit illo; quod Luteti&e potissimum principes victos res parigéré voluisse videntur, art saltem ununi aliquid esset; quod hors voten Parisini nominis apud gentes piii sa erio 39 meis endi] “Neo principibus modo'civitatam , sed'etvipsis' gentibus tempora; quae vidimus, et consilia et exitus rerum; cum honestos. ad sequendum; tum foedós ad vitandam praebent. "HEET £9. garet Nod siii 19 sup, siliv "Quae post tantas turbas émendáta et quasi igne probata exstiterit , gon pánca esse, jam diximus: sed et emendandi'studium; «eujus glorios là mirifice plerosque homines titillare videtur „ band pauca mala civita- tiBlis attat. "Est ‘nit’ quaedam morüm iástitatérumque 'stabilitas ,- emm ipso societatis státü' "et "tranquillitàte: insighitier conjuncta; ut vis’ patria dici possit; Ubi’ institata tilla, patria et avita inveniuntur, Evere: tunt omnia, qui de omnibús simul emendandis solliciti ‘sunt; nee speras: | i tos \ \ 1136 . Mi RE MP ER; ^ tos etian optima conamina exitus habebunt „ nisi, et hic ducem sequamur naturam; quam in maximis ¡operibus. «elficiendis „sensim.et lento. gradu ion inconsiderato impetu „| progredi ; videmus. eobin. vufigi m > Quid igitur? servos nos esse vis, aut torpedine as animos. nostros oppri- mendos suades 2: Imo; -ubi illa j jura vel humanitatis, vel societatis vio- Jantur; quibuscum simul ipsum nobis humanitatis decus aufertur ;. ubi ea tempora incidunt, „quibus: neo justae: gasrelan, , nec Be n monita — gladio dirimenda lissestennin ‚11 51: | Ge akad „Sed haec-tempora uti-raro incidunt , ita, mine omnem i in. civitate vim diceré non dubitamus, nisi. horrendis , quas. vidimus ,, . civilium. tur- barum calamitatibus digna sit res, de qua agitur. Quo certe loco ‚ha- benda non esse conamina ,.mutatà imperii;formá, societatis. conditionem emendandi; luculentum nostrae aetatis praeceptum. est... A . Meliores: sane aliis:aliae sunt. imperii. formae, et prudentius caventur y; H P» sine .damnio. vindicari, nequeunt. ... At, ne nimiam. tamen hic, legibus. vim. tribuamus , monet. experientia. ¡Quid enim ;vobis. vultis, qui ad scholae et philosophiae ¡nescio: cujus | praecepta vitam omnem civilem re- vocatis ?.. Praesenti felicitate non Content, solliciti e estis , quomodo nepo- tibus etiam et posteris sarta, tecta. et ab. omni vi tuta sint, quae vobis bona contigerunt... ad perfecti, cujusdam exempli, normam omnia, civitatis instituta. exigitis, ut „quid, emendari, queat, enumerelis : . hominumque vitia , quae extirpare non potestis , ea legibus innoxia reddere aggrediminis Magnum est quod vultis, et egregium , nec profecto is ego sum , qui molimina haec ingenii humani alto supercilio despiciam, - Habet illa per-. fecti imago suavissimam ac divinam quamdam beatioris vitae admonitio- nem : habet „quo firmetur: animus, et, extollatur, quo ad quaevis áb- jecta contemnenda propellatur : et, per, Deum immortalem, sincere etiam nunc profiteor, me cum voluptate quadam ‚in: illius temporis. memoriam redire, quo et.me juyenem somnia illa fefellerunt. HUT | i - - At er : " JOAR MAP £20. 137 At quanta in somniando dulcedo, tanta in expergiscendo cum terrore conjuncta tristitia erat. Nomina audiebantur, de quibus somniaverant gentes, omnia; quae nominibus responderent, erant nulla; Ordinum in civitate discrimen sublatum, non ut soli virtuti laudes et honores tribuerentur; sed ut imperandi vices haberent, qui ad honores ante non admittebantur. Comitia erant popularia; sed in iis optimorum civium Sullragia nulla, aut vi oppressa. Ad naturae simplicitatem | revocata erant instituta multa; sed disruptas domesticas necessitudines res cum privata tum publica pariter. et civitates dolebant. I[nanes cessaverant ti- "tuli omnes; sed nobilium quorumdam fastum insolentia plebeja et ridi- cula demagogorum impotentia exceperant.: Libertatem Deam resona- bant omnia; sed pro levibus vitae civilis oneribus sacrificia exigebat no- wa Dea, qualia nulla secunda gentium annales memorat. Imperii for- mas vidimus cunctas , . verum pariter Galliam* oppresserunt Comitia, Di- réctoria et Consules, donec tandem fatigati ac defessi tyrannidem laeti acciperent , quibus odiosum initio nomen fuisset imperii. - Talia vero, A. As, talia non legimus ant accepimus , verum vidimus atque- pertulimus ;.et.non omnes sibi ab ejusmodi tragoediis cavebunt, et non omnes tandem gentes fatebuntur , multo firmius esse libertatis prae- sidium in. libero. civitatis ingenio et communi. quasi libertatis Sensu; quam in legibus et formis imperii ? . Errori. ob consilii honestatem venia dari: Vii potuit: "verum post i gege experientiam excusationi locus nullus est: et in se exitus quo- que recipiant oportet, qui. constitutam civitátis formám evertunt; ut ne ab ejusmodi honestis propositis multo graviora, quam a summis sceleri? bus, civitatibus mala nascantur. gnpik +, Neque hoc loco pravum usum tantum reprehendi aipitie , auditores ju- venes, qui, quo magis. magni cujusvis et: egregii amore flagratis Pa dans; istius: doctrinae: illecrebris: abripi:soletis. | Vitia universi generis S hu- $ 158 L M. KEMPER, humani sunt, quae diximus, non singulorum hominum, neque minor eorum error habendus est, qui án civitatibus constituendis ac regendis intelligibilem | quamdam. imaginem. intuentur, quam qui: in fluminibus coércendis ad mathematicas tantum computationes attendant. Patriam. nunc et principes , principes et patriam in ore habent omnes: at redibunt aliquando tempora („et ne cito redeant , "Deas O, M. — ciat! ), quibus non temere monuisse me.patebit. . Exstincta pestis. nondum est, cujus labem nos felicius, quam es sperari potuerat, pertulimus: verum ex una domo in aliam transire so- lent contagiones morborum. . Alienis exemplis raro sapiunt homines, qui prudentia sua se praevertere mala posse sibi persuadent, quae aliis con^ tigerunt. Neque hic universarum gentium alia quam singulorum homi- mum ratio. est, "poat ‚Ad has autem, si quae fete; sint, gentes. ò utinam, tanquam 'oracu= bmi haec mea vox pervenire posset! .Experti sumus, quas meditami- ni, emendationes į. audivimus ,. quos. suspicitis, novarum rerum praeco- nes; credidimus, peregrinorum, quos nunc vos excipitis , lenociniis; abrepti fuimus nos quoque: aliarum gentium, quae occultas forte apud vos etiam simultates alent atque sustinebunt, insidiis; sed diffdite soms niis, praeter. errorem. et Jusum nihil habentibus : diflidite praeconibus ; qui promissa praestare nequeunt, eoque magis extimescendi sunt, quo majorem patriae amorem praetendant, et quo plura promittant: diffidite inprimis exteris, sive, gentibus, sive singulis, qui praedam et lucran sibi propositum habent: sed difidite tandem ante omnia vobis ipsi, ne, qui patriam nunc servavit. et recuperavit animi fervor , ade consumat atque evertat. M Habent enim aliquid, A. A. in: quo sibi placeant homines, turbae et ejusmodi, qualia vidimus, tempora: agere quam spectare maxima pars hominum mavult, ubi ad agendum et gloriae studium, et officii zeer ad. nO, B iA. T LO: 239 adhortatur; temporum fluctui voluntatis. constantia: obicem objicere, ju» cundum est, et incognitam in communi vita voluptatem habet illa omnium virium contentio, qua ad divinam nos originem que propius accedere sentimus, |... > | Verum pl ardor, et qui nnlla, non magna, et praeclara nung ab aliis, a principibus potissimum, exigunt, quoniam ad nulla non pas rati fuerunt ipsi, eosdem ad angustias vitae quotidianae aut civiles illo- rum. ipsorum. necessitudines aut pusilla aliorum: plerorumque. molimina mox revocabuut; donec sero intelligant, et ab. hominibus oe exegisse; quae in hac rerum conditione ab iis praestari non possint , et vel se ipsos paulatim et quasi inscios , pro Patriae atque es causa, suae tan- tum. vel fortunae vel gloriae causam egisse. , Laudabilis sane, et ad magnas. res gerendas necessaria: est industriae ; dust > fortitudinis intentio : : -laudabilius etiam, ger minus: necesse; ubi res ex voto cesserint, et ad propositum finem perveneris, cohibere ie, nec ultra impetu ferri; ne viribus tandem exhaustis amittantur "etiam: : quae ex, tantis cladibus conservata.sunt. . . | Multa -superesse disputatis, nec. fortasse immerito, quae melius or- dinari debeant!. Quasi vero eo perventura, sit umquam. humana sapien- tia, ut nil amplius emendandum esse videatur. Post tantam im externa vi debellanda fortitudinem atque constantiam , jure quodam suo postu- lare gentes dictitatis, ut in patriis quoque- institutis. ab) integro. reficien- dis opera ponatur! Quasi quidquam, vel ad recens quaesita. bona cons servanda, vel ad alia comparanda, aptum esset, präeter unam gentiiun moderationem, Quo loco in primis non dicarn' culpanda, «sed pestis in- star fugienda est Gallorum quorundum. sophistarum sententia; qui, uti contraria sibi invicem. civium. atque: imperantiums commodá: «dicunto y ct perpetuum esse inter utrosque bellum disputare solent, ibi;quo nulteg ne fortuna quidem oblata, occupandi opportunitas negligenda sit, ita x Sa ne- ajo | J.M KEMPER, fario onsilio ea” divellere conantur, quae natura ipsa firmissimo vincu- lo junxit atque copulavit. : ) Pestifera, nam saepius dicendum est, vox, cujus auctores societatis nec vim nec virtutem assecuti sunt. Una civibus cum imperantibus pa- iria, una salus; una causa est, illoque benevolentiae atque amoris vin- culo restituto, ere vindicato, omnibusque aliis anteposito, quid intrinsecus libertati, quid. exirinsecus securitati metuendum sit? At vero restituerunt illud vinculum tempora, adstrinxerunt calamita- tes, vindicarunt mutua contentione comparati successus. Reparatae sunt publicae clades ; ad domesticas tandem clades reparandas singuli redea- mus. Quod et ipsum cum per se magnum tum reip. fructuosum esse, quis tandem negabit? Est mercatura, est ejus robur et praesidium , fides," sunt opificia, sunt aeraria, sunt artes, literae, quae universa nostram industriam , nostram operam et diligentiam requirunt. ` In his igitur singuli partes nostras vindicemus, qui jam tuto ad pri vata negotia redire privati possumus, ^ Omnia turbulentis temporibus loco suo mota et turbata erant; quietis ac sedatis temporibus omnia jam residant , debitamque sibi locum teneant: neque illius , quamvis pervul- gati, nos praecepti oblivio capiat, non loco, idi" quis teneat , eer modo, quo illius loci officia sustineat, dignitatem ejus censeri, At quid praeceptis hic opus est, cum exemplum ante oculos, prae- ceptis omnibus efficacius, habeamus Belgae, cum servatam esse Patriam omnes fateantur, modo suis locis singuli tales sint, qualis suo. loco Princeps ? | O felicem civitatem , ubi ad officia sua discenda praeter Principis exem- plum nihil indigent cives! O felicem ter quaterque Patriam, ubi talem Principem palam laudare ipsa, quae verecunda semper est, amoris sin- eeritas vetat! Ab- OUR X EX I 10 1 142 ‘Absolvi , Auditores , quae ‘mihi dicenda- proposueram 了 ¡praecipua.. Quod superest, muneris officio dandum. esse, monet, me temporis an- gusta. nogal Nec tamen.ea nunc diu nos: iiec itg oficii PEN „Tres tantum lia sunt menses , ex quo ad novam vitam revocata est; Academia, Quae autem ab occupato inde Hollandiae regno , et exstincta pristina Academia Leidensi , usque ad illud tempus tristia nobis, et laeta accide- runt, cum sibi recensenda sumserit PALMNU)s noster, Academiae Ac- tuarius, qui quantum in illis; calamitatibus: ad sustinendos, corroboran- dosque animos nostros tum exemplo suo tum exhortationibus .contulit „ nunquam grati obliviscentur Belgae: lubens sane tempora ista penitus silentio praeteriissem, nisi in ipsa hac auditorum. frequenti. corona, ani- ‘mum eo revocasset absentia virorum , quorum. desiderio eo magis nunc allicimur, quo laetiori animo ipsi. quoque restitutam hanc. patriam so- lemnitatem vidissent. Ereptum ‘enim tunc mortalitatis fato -Theologiae studio BOERSIUM, ` Medicinae: sSANDIFORTIUM, Historiae vero studio REGENBOGIUM dolemus; ac profecto jure alien y siquidem. in primo., sincerum, reli- gionis amorem ,: et liberalem. in. ea. vindicanda constantiam , in altero amplam doctrinam , literatamque in omni medicina eruditionem , in RE- GENBOGIO vero indefessam assiduitatem et cum, omnibus historiae limpidissimis fontibus familiaritatem -recordemur. . At haec ipsa recordatio , quae, cum; ante novam cabos ordinatio- nem clades illae acciderunt ,. pietatis magis quam necessitatis est, ani- mos ¢rigat, ut, quam illi strenue vindicarunt Academiae gloriam , etiam nos sustineamus 5 cogitantes quantum in ipsa hac nova institutione sit, quod vim addat illis , quae in oratione diximus. ( *). Emendatam Academicae institutionis normam voluerunt per viginti ane mos omnes. Quod per turbas omni illo tempore absolvi non potuit, ab- ` S 3 sol- 142 J. "M. KE M P'E B; solvit-intra biennium prudens atque moderata Regis constantia. Quam liberalem, ut ajunt, legem: extorquere anteriores: conatus: non potue- runt, eam liberalissimam sponte Rex constituit. ; "Quod “ab imperante’ fieri potuit, ut temporum conditioni responderet | institutio, factum “est; nova' supellectili Academico. addita sunt multa, et quae’ aderant, aucta sunt vel augebuntur proxime. Quod superest nobis demandatum' videmus, "professoribus et studiosis, qui profecto, quanta sint , quae: ex tah publicae ` institutionis emendatione nobis nata sunt officia , nunquam: obliviscemur;' verum; ut ne frustra nobis illa contigisse dicatur, laeto et alacri animo omnes annitemur. Sed nequaquam bona haec et laeta efficient , ut fatorum , quae proxi- ma Academiam alllixerant , nos'oblivio capiat. ` > "Communis fuit omnium CSC cum el FREDERICUM GUILIBL= MUM BOERSIUM, virum honoratissimum, inter Academiae "Curato> res ad moderamen rerum Academicarum vocaverat Regis sapientia; optie mi enim viri subtile in judicando ingenium , elegantem et in omni vita, tam publica quam privata ` 'fructuosám doctrinam , ardentemque erga bo- nas literas, et Leidensem ` Academiam, amorem cognoscebant omnes. Communem nunc omnium ‘dolorem testantur , qui nunc tristes in locum optimi viri morte vacuum conversi sunt oculi; nec profecto magis: aliquis BOERS11 desiderio affectum se in” hae ipsa solemnitate sentire potest, quam quidem me nunc afllisi sentio ¿qui et amicitia, et laboris in adum- branda nova hac’ Acádemiarum institutione. societate, cum BOER SIO junctus, quantum Academia perdiderit , meom etiam quen cacteri, et facilius aestimare possum. Verum salva est, quam in oculis et deliciis Boers 1 us habuit, Aca- demia. Salva erit, et in dies magis etiam magisque post novam. institu- tionem splendore crescet, quamdiu vos eodem, quo nunc flagratis, ar- dore, et Patriae ct Academiae honorem sustinere pergatis, juvenesoptimi, Lei- Ot RAAD wont 248 Leidensis Academiaé alumni.’ Per biennium, quo Rectoris munus gessi, vos iuprimis effecistis, ut ne unquam me, quamvis variis occupationi- bus distractum , muneris difficultates terrerent; Amicitia amicitiae res» pondistis, justas adeo indignationes , mediis in turbis mei causa süppres- sistis, et post ipsam studiorum intermissionem, ad quam Patria volentes ac lubentes evocavit, ita ex bello ad Pacis studia rediistis, ut absentia ipsa literas vobis cariores exstitisse , omnibus. demonstraveritis. Tenete igitur, quam sequimini , viam, : Quem., Rectori. amorem. ostendistis , eum vos praeceptori quoque semper conservaturos esse, meus erga vos anie mus certus testis est, C» Vir Clarissimus, CAROLUS BOERS, natus in pago -Aoeseistén à 6. Junii 1746, obiit d. ao ‘Maji 1814. Ex Ecclesia Harlemensi vocatus Theolos giae Professor, d, 21 Junii 1779 hanc provinciam auspicatus est oratioñé, quae iypis expressa est, De difficultatibus , quae disciplinas” Theologicae professionens prenynts , et de | potissimis,, quae "illarum mitigationi inserviant, levamentis, ^ Mox accèssit munus: Praefecti Collegio Theologico. Altera’ Oratio De Religione, prades claro sanitatis praesidio, qua a. 1784 Academiae Rectoris munere se abdicavit, non prodiit. A, 1768 Trajecti ad Rhenum Theologiae "Doctor : ereatus est, edita et publice defensa Dissertatione | inaugürali, exhibetite ‘Specimen observatibnum ad nuperam 4 N. T. Fersionem Brittanicam'; constriptam « ab E. Harwood’. Postea edidit quoque orationes nonnullas Sactas, Belgico sermone; "me "` non Handboek Oy voor Jonge GE a. m LA Vir Clarissimus EDUARDUS SANDIFORT, Dordraco- Patras; matus i 1h Novembris: 1743 , Obiit ia Februarii 1814: S vi 1s Medicinae Doctor renuntiatus est in MGR Lohn; d Batava & 19 Den: bris 1763, Anz TH | JM. KEMPER; _Anatomes et Chirurgiae Professoris ‚Extraordinarii munus suscepit d. aa Maji 1921 Oratione- De Optimo Anatomico, quam Orationem non edidit ; dein Pro- fessor Ordinarius „constitutus, Orationem babuit d. 25 Maji 1772 , "De circum- specto cadaverum. examine, Professor Medicinae dictus est d. 12 Junii 1778. Munere Rectoris a, 1782. perfunctus ; dixit, De Officio Medici perquam di ifficili, a multis pessime neglecto : quam Orationem edidit à, 1 785. Altera vice a. 1802, Rectoris munere functus, Orationem habuit De BERNARDO SIEGFRIED ALBINO, Analomicorum, quotquot elapso floruerunt seculo , facile Principe , Physiologorum vero sui temporis summo, quae in lucem non prodiit, Reliqua Viri Clarissimi scripta sunt : Dissertatio, inauguralis, De Pelvi, han. el in partu dilatatione, Lugd, Bat. 1563, in Ato. we Observatio De Foetu monstroso, cujus viscera abdominalia omnia una cum corde extra corpus propendebant. (in Actis Helveticis vol..7. p. 86.) Observatio De Puero. Monstroso (in Novis Actis Ze Med, Acad, Nat, cur, Tom. Ap 150)». Jj i i Descriptio. morbi proses » qui in Belgio. 4. 1769. inter boves ‘Saeviit, Cin >. Suenska..Vetensk. Acad. Handlingar Anni 1769. s. 325, de Observationes De usu. ligni. Quassiae in Arthritide (ibidem. Ana. 1770. S. 168,).. Verhandeling Over eene, Slagaderbreuk ， in de EPOR Slagader ， ’s Gravenhage 1765. in 8yo, met ‚platen. … ( Haec. observatio in latinum . Sermonem , conversa etiam reperitur in Novis s Actis.Phys. Med, Acad. Nat, cur, Tom, A P ZA zi Natuur > en. Gengeskundige . Bibliotheek, _’s Gravenhage. 1765 — 1775. XI Deelen in 8vo. e so Dissertationum , Programmatum aliorumque D da. uo Bat. 502768 一 47785 3 vol. in 4to. cum fig. Observationes Anatomico Pathologie, Lugd. Bat. 1777 一 1781 4 ac in ‘ho. eet figs; svia TENE "e" i. De- ¿HO RAVAL T mO a4 Descriptio musculorum. hominis, Lugd. Bat, 1781, i in. Ato, Tabulae. Intestini Duodeni , Lugd. Bat. 1781. in 4to, Icones herniae .inguinalis congenitae , Lugd. Bat, 1781: in Atos ‚ss opino Exercitationes Academicae, Lugd. Bat. 1783—1785. in 4to, cum Y Tan Anatome infantis. Cerebro. destituti, Lugd., Bat, 1784, in 4to, cum Kg H, SS Descriptio Ossium: hominisy Lugd. Dat, 1785: in hts tons oiov Museum Anatomicum „Academiae eegener s Lugd. Bat, pai 2 gen? i 10 paper : SW Scripta aliornm , quatem plons gemaa o iba vg > TI B A manst ol qi } A Y aeniharcles’ Ay Vesdliù Tabulae Ossium , lg Bat, 179% in fol. Caldanii Institutiones Physiologicae et Pathologicae , Lugd, Bat. 1784. 2 vol, in Bro. (Gi Azzoguidi > Observationes ad Uteri constructionem, pertinentes. 31 iT ciiniaiso? 2 be Palettae Nova Gubernaculi testis Hunteriani et tunicae vaginal eva: ` wt et Observationes de claudicatione „congenita, sss eios ablaioa2 1. Brugnoni Dissertatio de testium. in foetu positu; de. eorum , in Scrotum de. scensu : de tunicarum, quibus hi continentur numero et origine, ^ … Trés has Dissertationes edidit- sub. tilo, pupulari, Macon á deg Bat, 1788. in 8vo. ape DVE port A eten uisegU masiina? osia Ex aliis linguis in Belgicam Aranstulit : “ibe. Dimsdale, Quer. de Inenting der Aere s miti 1768, in Bo, uit het Engelsch. -30. AcrelL;. Heelkundige Waarnemingen s 机 „Gravenhage 17. án “Brey, uit het Zweedsch, ia p di N- Rosen ‘van Rosenstein, over de Ziekten, der. Kinderen, uit bet Due ver- taald , en met aanmerkingen vermeerderd. ` "s KE eerste druk, 1768. Tbidem tweede druk , 1779: 2 decken, i in vo... 3^ Inleiding tot de genezing der inwendige Ziekten, ' door het Opperste "Collzzie *' der Geneeskunde te Berlijn, Leyden 1788. in We, uit het Hoogduitsch, T Ad. 148 J-OMÍ K EMP DR; Adscriptus fuit Socius epp Ardenne ac ‚Soeietätünn: Koen MA in A? AA 让 Academiae Caesareaé Leopoldinae Carolinae Nannie: Curicsinum, a. Ge it Instituti Regii Historici Goettingensis ; a, 1765/77 gend NER Societatis Latinae Jeriensis, ( qude - Athenis propter gta > se efe ÓSEO Societatis Physico - Mathematico - Anatomico - Botanico: Mestiooplicincnicas 5 a 1768, 'Academiae Regiae Scientiarum Sueciae, a. 1768. 00 Os Su Societatis Lausiacae (die Physikalisch Oekonomischen Bienen Gesellschaft in Ober Lausitz ) a. 1769. Societatis Medicae: Edinburgenae, à.'?769. mus 6) 0? Societatis Zeelandicae ( Zeeuwsch Genootschap te Vlissingen’) a, 1769. Societatis Batavae Roterodamensis C Bataafsch Genootschap der ` Pedefontlegdinde: lijke Wijsbegeerte te Rotterdam) a. 1771. Societatis Harlemelilii (Hollandsche Nee der Wetenschappen te > Haarlem) N Societatis Amstelodamensis ad Agrieultüram pertinentis Maatschappij m bevor- ^^ “dering van den Landbouw te Amsterdam) a. 1776. ©' Societatis Regiae Chirurgicae (Acad. Royale de Chirurgie.) a. 1781. "Societatis: Haganae (Natúurs én Geneeskundige pasts unsern gege te ’s Gravenhage) a. 1783. ro u „38 Societatis Regiae Scientiarum Upsaliensis a 1784» Societatis Medicae Londinensis, a, 1784. | Ek: Societatis Regiae ad Medicinam Spectantis ( la Societé Royale de Médecine) a. 1786, Societatis Amstelodamensis ad Chirurgiam speetantis (Genootschap ter bevorde: _ .ring der Heelkunde te Amsterdam ) a. 1790. , 9c Ju Societatis Trajectinae ( Provintiaal Utrechtsch Genootschap van Konsten“ en We- _tenschappen ) a. 1790. ab Societatis Jenensis Mineralogicae, ( Jenaische Minerälogische Societeit ) ' a. 1799, ` Societatis Medicae Parisiensis (la Societé de Médecine de Paris) a, B stor Societatis Pbysico - Medicae Exlangensis , a 1809. la . itd dt e I CN 9 au? n " vis Vir Clarissimus JOANNES HENRICUS REGENBOGEN, natus Schute torpae in Comitatu Benthemensi, d. y Decembris a. 1769, obiit d. 22 Februarii ` 1814, Inde ab a. 1812 in hac Academia Professor Historiarum; antea Franeque- rae Historiae Ecclesiasticae et Exegeseos Biblicae , ubi hoc munus suscepit d. 3 Junii 1799, habita oratione: De extremis, in quae interpretes Sacri Codicis passim: pro- lapsi sunt, sedulo cavendis. Deinde Theologiae Professio accessit D. 1 Junii 1804 magistratu Academico abıit, Oratione De Theologo perfecto. Utraque lu- eem vidit, Item edita sunt haec ejus scripta: Betoog , dat er eigenlijk genoemde regtstreeksche Voorspellingen van den Messias in de Schriften des O. T. gevonden worden, door het Haagsche Genootschap tot verdediging van den Christelijken, Godsdienst met den Gouden Eereprijs be- kroond , 1797- » i Abraham, als een Vader des Beste ter navolging voorgesteld, door hetzelf de Genootschap met een Zilveren Eereprijs bekroond , 1798. Verhandeling, ten betooge, dat er omtrent het wezenlijke der voornaamste waar- heden van het Christendom geene verandering behoort te komen, met den Gouden Eereprijs van hetzelfde Genootschap bekroond, 1801. * Over de overeenstemming van de Leer der Apostelen met die van hunnen Mees- ter, in de Werken van het Haagsche Genootschap van het zelfde jaar. Verdediging van den Christelijken Godsdienst tegen deszelfs hedendaagsche Bestrij- ders, 2 voll. Amstelodami 1802. Commentatio de fructibus Belli Sacri, Amstelodami 1809. Christeüjke Godgeleerdheid , naar de behoeften van onzen tijd, Workumi 1811. Diversa Opuscula, in Verstrooide Gedachten over verschillende Onderwerpen, Fra nequerae 1802. et seqq. Nagelatene Leerredenen , Dordr. 1815. Nonnulla insuper non addito nomine. — na d A ecd : e adsa Ze hey: x BR, TE CUI RE "EE S aie pe SCH NW Ere e y i Lodi | s SUN s Sear Ma y š; D Y | r k | | E >” Kach x La it da^ D p d t y LG MES Ru 5 E E in i en Le " f H " + ` - a ~ DH = » $ B SÉ = * 5 e + gd x G 3 M # i d rns » ' 2 y i i " 5 E: A « 4 D . * " Az D : Ye ^ H EN x er ES ^ E T A HM AN UN * s 点 IY: dee P de E ASSI TUR TH MAR d EE ARAS a V VEM EL D A D 3 Pe & en af Ber A: N qa TONO A pur SACH S Ca i ER nu" m ra y D ie a uu SE Au ZEN 1 E 7 ^ e?