Y J Ea A a eiae i R, YA A ANNALES ACADEMIAE RHENO - TRAIECTINAE., > -Anne C1I19CCCXX- ÇIJLICCCXXIe ARNAL, ACADEMIAE RHENO - TRAIECTINAË, Ann. CIJIICCCXX -CIIIOCCCXXI. HERMANNO ARNTZENIO, RECTORE ACADEMIAE MAGNIFICO, HERMANNO ROYAARDSS, . SENATUS GRAPHIARI® -PRAIECTI AD RHENUM, Arun OTTON. IOANN. van PADDENBURG,. © ET L van SCHOONHOVEN, ` ACADEMIAE TYPOGRAPHOS. Koob oxrxii HOC ANNALIUM-KOLUMINËE “CONTINENTUR: | i Nomina Profesorum et Lecčtorum iù Academid © Traiectina. § L - Quaestiones ad certamen literarium propofitaé A. cioiccex. § I. Series lectionim habendarüm, § İIL. Sėries disputationum publice et privatim defen- fäiruñ. § IV. Solemnia. § V. H. ARNTZENÍĪL, Oratiô, ; TO Re- W Refponfiones ad propolitas quaestiones» IACOBI VAN HALL, Turis Cand. in Athe- naco Amfelodamenfis IANI VAN DER HOEVEN, Med. Stud., Philof. Nat. et maruse Candid, in Acad. Lugd. Bat. CUILIELMI VROLIK , Med. Siüd, , Maste et Philof. Nat. Cand. in Acad. Traiect. JACOBI ADOLPHI CAROLI ROVERS, Philof:-Theor. et Litt, Hum. Stud. in Acad. Traiect. CONSTANTII NICAT. I, Med, T in Acad, Traiect. AN: $A ANNALES ACADEMIAE RHENO-TRAIECTIŅAE. , -y r TA r go $ s $ 4 4 à rakd i $ CIJLICCCXX = CIÓIDCCCXXL. SE ve i n Academia Traiectina a die xxvi Matri A. CIIDCCCRX. ad diem gxvi Martii A. CIDIICCCXX! 3 munus obierunt docendi , IURISPRUDENTIAM. Hermannus ARNTZENIUS, Ř. ê. Academiae Rector. Joannes RICHARDUS' DE BRUEYS, CORNELUS ÅDRANUS VAN ENSCHUT. ME- Y> Ky MEDICINAM. Janus BLEULAND». NıcoLaus CORNELIUS DE FREMERYe Baknanops Franciscus SUERMANe Janus Isaacus WOLTERBEEK. 'JacoBus VOSMAER, Prof. extraord. PHILIPPUS Franciscus Hevriores, Proe CXe seana traord. PHILOSOPHIAM THEORETICAM EF LITERAS HUMANIORES. PurLIPrUS GUILIELMUS VAN HEUSDE. b. Diramarys HUISMAN. o. +. E REHN Henricus Pareau;. ; ÄNTONIUS VAN GouDoEvER. , ADAMUS SIMONS: A T MATHESIN ET PHILOSOPHIAM NATURALEM. GERARDUS MOLL: l - Ioannes FRKEDERICUS Lobovùí SCHRÖDER lanus Kors. l AWR THEO- yi Turonorvs GERARDUS: VAN LITH DE Inupe r Prof. extraord. THEOLOGIAM. HERMANNUS ROYAARDS; | he te Academiae Graph, - Iopocus HeriNGA y, EL piro ano GaBRIËL vaN OOADT. REOT ORE, SAMUEL NYHOFF, Linguae Graecae Lectors, . GerarDUsi DORN. SEIFPEN j ditarium humanio- rum Letona eka Ann i Lupovicus PINO, ryw PRUDA Ialicar TUA Marıe Franciscus XAVIERIUS D'ANGELY, Lector literarum Gallicarumo Sw 9 CAROLUS THOMPSON , decra literarum Angli- LAr Tants nisin a tie MAGISTER ACADEMICUS hiwr ARQUATA RIQN AS: 0 Jonan SALENTYN HOFFMAN, $ H. vři e jduui u K "FTE Quaestiones ad certamen literarium fingula. yum disciplinarum > fnidiofis S in Academiis et Athenaeis uniyerfi Belgii, anno cCioioccecxzi. Fueřünt ropofiras" his` Jor üls -VY H QUAESTIO IURIDICZ Duce Historia exponatur origo ei progresfus confesfionis peř tormenta quaefitaes- Porro docea- tur quid de necesfi tate confesfionis, eiusgne pon- dere ad fidem Tùdici ‘Yaciendäin fit flatuendum. Denique injuitatur quatenus iuflitiae ratio et utilitas publica admittat, ut iudex reùm NON Cota fefäüm es P lä eiüs conicrione e condemnare posfity € QUAES ST10 MEDICA. Quaeritur breyis et deflincta expofitio fabrice et functionis organi auditus in homine, recentio- `- rum etiam anatomicorum obferyationibus , et and- tome comparata’ ita illufirata, ut. ex hisse pa- icat, quaenam fit huius organi pars ad audien- dum maxime rd t: qua in re illud prae- Ix _praeflamiùs kominė,: quam in brútis fit cenfens dum. ENNY S QUAESTIO LITERARIA Quam maxime commutationem apud Graecos Jubiit Philofophia „auctore Socrate? ~ QUAESTIO “ZOOLOGICA Tradatur historia naturalis , et anatome muris filvatici Linnaei, arque mùris “arvalis Linnaci (Hypudaei aryalis Tlligeri); ` eorumque inftituäe tùr cum mure ` domestico comparatio, Expona- tur , quae detrimenta per utrumque agri et pra» ta praecipue , capiant , quidgue aur maiore aut ninore fuccesfu tentatùm fuerit, ùt haec detri- menta yel cayerentur , yel tollerentur. QUAESTIO MATHEMATICA. Comparatio inflituatur parabolae, ellipfeds , circuli, atque hyperbolae, ut vel ex coni fectio- ne, vel ex earum curyarum aequatione, vel ex utraque appareat , quaenam his curyis, yel om- nino, vel quadam ratione: communia fint, - Bre- yi- yÈ X: vitatis ita ratio: habeatur , ut coniuncta fit cum perfþicuitate et accurata rerum expofitione, at- que ut ed -quae comparationi:maxime inferviant y diligenter congerantur. Non requiritur , ut cal- culus diferentialis er integralis-in auxilium ad- hibeatur , neque tamen: eius. ufus prohibeturg dummodo quae in propinquo [ẹni non exs remotige ribus fontibus hauriantur. © QUAESTIO THEOLOGICA. ERA FAINI NG --Demonfireiur > el accurate exponatur disci- alinae morum yi inprimis 4 Christianae „confilium, ineo. pofitum, . ut. moralis. hominum perfectio aĝ fin militudinem. çum „Deo conformetur : ex eoque huius disciplinaé praefantia. efficiatur, ratione habita, cum. doctrinarut, tum- praeceptorum s quae ea çoniinenture -> Ad quas erat refpondendum 4. d. 10. o. Ianuarii, A. 1821: libellis, aliena manu fcriptis, aç Sena- tus Academici Graphiario misfis, ut praemia reporsata difiribui posfint ipfo die Academiaena- ¿oliz qui futurus est 26. Martii illius annis CE "S` Lectonum ä feriis inde aeftiyis 2. CIDIOCCCXX. ad xi ad ferias aefhivas A. C1019CCCXXL. habendarum haec fiis ratio EMaftirare * PEU O Ai a In FACULTATE IURIDICA, fay siup s MA aok Bonil Mw r p Kai i mape i eri ee w jF ARNTZENIUS; sdiebts’ ihi niai et ve- neris) hors TX mèrcurit, et fatürni, hora >, -o'Panäčlias codem ducè H. 'ARNTZENÍUS, diebus martis, iovis èt yëneris; hora Xo, mercu- : tiD hore IAren R erfitari y hora IX. na | Iuris Öriminum et poenarim; parco “theorë. ticam C. W. DE inaa diebus mercurii- et Taturni s MEME.. Ti Tho: TERS ting Jus naturae Ter As DE RHÓËR; iie Éde ; martis} iovis et pneis j hora h poiêrid. {us gentium et pegla 2 wi -DE e, jiem iiM W XE. i y anie -Ius Belgicum T. R. DE BRUEYS; 'dièbüs' yd- ae; HIARI cida et 'yénerisņj" “hora” Jigen Eniythopaediam iuris R R,’ ne BRUEYS > 'dièbus’ Jùnaeãert” iovis% hora Th - =: Dispütand? exercitationibus alternatim praeë- runt H. ARNTZENIUS¢t I Ry be BRUEYS. iiie ' ( ~ £ In XI In FACULTATE MEDICA, docebunt eniak ra F. SUERMAN, quater per dierum hebdomadem , hora IV. Phyfiologiam I: BLEULAND quater, h. VIIL : Specimina Anatomiae 'Subtilioris, tam hus manae quam-animalium. comparatae: in; Mufeo . Aċademico demonftrabic I. BLEULAND, die- buset: horis, auditoribus commodis. vai G Disfectionibus Cadayerisi Anatomicis y oppors tuno anni tempore siatinendis, pracërit B: F. SUERMAN. W Pathologiam sinais B: F. SUERMAN, ter pet-dierum hebdomadem , “hora IXe = -7 Semioticam 1e VOSMAER ș d; martis et ve» neris ihora Xha Therapiam senao I VOSMAER, die -lunaeser iovis, “horå; XI. Praxin medicam:l.-l. WOLTERBEEK, die lunae; mgrtis„; iovis et veneris, horå XIL - Pharmaciam, fecundum Pharmacopoeam Ba- tavam ,. vernaculo fermone, N.. C.. pes FREṣ MERY , diebus‘ martis-et veneris y hora W Mes, XHI Materiem Medicam, five- Historiam. Reme- diorum I. I. WOLTERBEEK, enarrabic die- büs lunae, mercurii et vèneris, horå I. . Inflitutionibus Clinicis vacabit I. I. WOL- TERBEEK, fingulis “diebus; in Nofocomio Academico. ' Praxin --chirurgicam trađët B. F; SUER- ` MAN, quater per dierum hebdomadem; hora YVI. «Operationes dhiri dartióhfiišbk B. K SUERMAN, tempore“ hyemali, ` diebus et ho- ris deinceps indicandis. -` Juftitutioni clinicae in arte kildrei, quovis die, vacabit B. F. SUERMAN;: «Morbos -osfium, vernacolo fermone, Ph. F. HEYLIGERS, diebus lunae, martis et vene- ns, hota H i Operationes chikurgicas in cadavere humiáno publice demonftrabit: Ph. F. HEYLIGERS, tempore - hyemali, ' earumque encheirefium ra» tionem, vernaculo fermone, exponet quater per dierum 'hebdomadem, hora. V. Ariem obfletriciam theoreticam -et practicam docebit Ph. F. HEYLIGERS, T quavis hebdomade; hora Ie- {n-e šiv Inflitutionibus in åtte, feicio vacabit i la WOLTRRBEEK G30 LATION aI Politicàm medicam:tradet N: Ce DE TRE MERY , dièbus mercurii et faturniş-hora` VII Encyclopaediam medicam 1. VOSMAER, dic bus mercurii et faturni, horå XU. _ Historiam Medicinae 1: VOSMAER , dhi et horisy auditoribusscommodis, Disputandi exercitationibus , alternis babelas madibus; die fatutni hora I- Profesfores:in Fa- cultate Medica alternatim. praeërunt; ^ I FACULTATE PHILOSOPHIAE THEORETICAE eTLITERA. RUM HUMANIORUM;, docebunt E Logicam 1. F. P S HRORER Aih iner- curii et faturni, hora VIT- Metapiyficam I F. L. SCHRÖDER, dlii mercurii et: faturni,, b. XH. Philopophiam moralem D: HUISMAN; diš bus mercurii et faturnis, hora VHI. Literas Latinas A: van GOUDOEVER , d. lunae, martis, iovis et veneris, hora XJ. intẹr- pre~ přetańdis cum felectis Ovidii, Horatii aliorum- que Poëtarum locis tam Ciceronis peu: de Oratore libro. - Antiquitatem Jiöimibil A: van GOUDOE: VER, d. lūnaeth, IX, mercurii h. IX er XH et faturni h. XIL ' Latinae Orationis praecepta dabit, et latine tam feribendi guam loquendi exercitationes mo- derabitur A. van GOUDOEVER , die mercu- rii, horaI. et faturni, hora IXe = Exercitationibus Orazoriis praeërit A. va GOUDOEVER , die faturni, hora Í. aut alig magis commodâ, Literas Graecas tradet Ph. G. VAN HEUSDE, interprerandis cum locis felectis N. Foèderis , Homeri et Xenophontis, diebus lunae vet iovis} hora X: tum Hefiodi operibus et diebus et So- phoclis Oedipode Rege, diebus‘ martis et vene» tis, hora X. Antiquitatem Graecam Ph. G.' VAN HEUS- DE , diebus mercurii et faturni, hora X: Literas Hebraicas 1, H. PAREAU , ita ut Grammaticam exponat diebus lunae et iovis h, IX, eademque hora, diebus martis et veneris, qüaedam tractet capita'e prire Sámuelis libro. ` Li- XVI ; 1 -` Literas Chåldaicãs et Syriacas I. H. PA- REAU , diebus lunae- et- iovis, hora XI. Literarum Arabicarum initia 1. H. PAREAU, d. martis et veneriš, hora XI. et Zectiones Co» yanicas habebit diebus èt horis, deinceps defi- niendise Antiquitäten Hebraicam tradet I-H. PA- REAU, d. lunae, martis, iovis et veneris; hora IV. Historiam gentium praefertim antiquam Phi G.:van HEUSDE, d. lunae, martis, iovis et veñeris, h. XII Historiam philofòphiae, Ph. G. van HEUS- DE , diebus mercurii et faturni, hora. XI. _ Historiam. Patriae A. SIMONS, d. mercu- rii, iovis, veneris et faturni; hora. VHI Literas Belgicas et Eloquentiam A. SIMONS, d. martis , mercurii, iovis et veneris, hora IHI. Aefiheticam, quae poëfin fpectat A< S HON S, d. marfis et véneris, hora IV; Praecepta . flyli bene Belgici tradet A. SE MONS, ds martis, hora VHI. mercurii et io- vis, hora IV. Oratorum felecta Belgic. recent, loca exponet ` A., SIMONS, d. faturni, hora.X. ! Dis- AA yr EAT AERAN rA. a O ANA. A, aap ; RARS, $ aiei IAN a k as ae A a, tie AARS ORA” M yA beah ya pA N aiD A era t Anea reiia ah Aae at ZVNE Disputaāhdi exércitationibús praeerunt, alter- is hebdomadibus ,.' die faturni -hora F: alter- natim Ph. G, van HEUSDE et Ai van GOU- >. DOEVER. Tn FACULTATE MATHESEOS £r PHILOSOPHIAE NATURALIS; docebunt ag <> Elementa Mathefeos 1. Fe Le- SCHRÖDER ; -d luñae, martis} ioris èt veneris;-h. VII. Trigonometriam rectilineam: et. [phaericam, “adhibitam -ad -Geomciriam practicam, atque szstronomiäms: I. F. L, SCHRODER , -die lu- ` nae et iovis, hora: IX.. < Elementa Mechanicaè atque Opticae L Fabes SCHRODER „diebus et vhorisy Sium -indis - Cåndiś. Calculum difierensialenk et integralem ko F, bi SCHRODER, diebus et „hórisy deinceps indi- candis. Phyficam pifia i G. MOLL, d. łu- nae , martis, iovis et veneris, h. L i Aftronomiae primas notitias G. MOLL, d. Cosa lūa VNI lúñae , martis; iovis ẹt veneris i: hi IX. vel alia åuditoribus magis commoda.. Afronomiam theoreticami wet practicam G. MOLL , iisd, d. h. II. Chemiam generälem et applicatam N. c. DE FREMERY, 'diċbùs luna y ínartis; iovis čt veneris ; h. XII Bötanicani èt Phiyfiologiam plantarum 1. KOPS , d. martis, iovis et veneris, hora X. “‘Zoölogiam generdlem, cam Anatome compa- ata coniunctam, N. C. DE FREMERY , die- Bus lunae, martis, iovis- et veneris, h. XL Historiam Naturaiem Molluscotum , Vèrmi- üm et Zoöphytorum Th. G. van LIDTH DE IEUDE, diebus luñae ét martis; horå auditori- Bus comńmodå: K aia SA - Historiam Natutalen Crustdceorum et Infe- čorum Th. G. VAN LIDTH pe IEUDE, die- bus iovis et vêneris, horå auditoribus commodê. Mineralogian N. C. ne F REMERY, bis ğer dierum hebdomadem y horå auditoribus com- -Modto Oeconömiam ruralem 1. KOPS ;. diebus lunaé éč martis hora IiI. mercuriietfaturai, hora VIH. yél yêl aliis. diebůs- -àc « hotisy galana magis commodis, ma FACULTATE THEOLOGCICA, docèbunt . RE E M E Baio diih Gi VAN OORDT; à lunae et iovis, hora XI k -Historiam oesi àpibóni DsHUISMAN , die- bus lanaepimartiss iovis et veneris, hóra XE aut aliis, auditoribus: magis commadis:’ +`: « “Librum fobii interpietabitir IH, PAREAU, d. lunae, martis, iovis ẹt venēris, hora Ie i Fundamenta; iriterpretatiohis NET: docèbit Í. HERINGA; rE F; d. iune maran ióviš ẹt veneris, hora XII. > Introitum ` niay pleräsguer N: T. vepiftolas. et Apocalypfin n Johänneam praebébit! THERINGA, Ẹ. F. d. martis ẹt veneris h, VIII e -Loca i Nai Fir iguorum praecipúus est ufus in priki doctrinae ‘Chriftianae càpitibus > intera pretabitur:1. HERINGA, E. F. id; lunae et io- vis, hora VIH.. J Dè Paui epiftolam ad Galatas interprerabitur. H. ROYAARDS; -de mercurii, hora XI. her. Theo: o ~% t Theologiam Doomaticám -docebit H. ROY- AARDS , diebus lunae, martis, iovis: et- venee ris; hora IX. Colloċutionibus -de Locis Tthedlogitis Dvaċãbuñńt I. HERINGA, E. -Fs dieïovis, horis vefpert. a VII. ad IX. et G. van OORDT, die'mer- cürii horis vespertiniSa VIl: ad- EXyotel apa horis vërpert: VI. ad VUR riod seivoi J2 Christianam I morúm disciplinam : icili G. van OORDT, d. lunae, pran pieng et ves neris ;, h: Xaorréo p «< Praecepta hömilericá a vades! HROYAARDS, d. mercūrii, Hi X AYG piem 9 i 1 Egercifationes ia Sacras moderabitur I HERINGA ș Æl F.idié! emi h. T. Kai alid magis commoda. AA proi s t> Pràeĉipua quadam aiii ònuntiorum.: Beinha gelii exponer. Hi PEN Ad Hen hora IX. -HN d: r ga piren E s -ct Púerorum doċtrinae Ghrisnianaa initiis erudi- aiia exercitationes, alternis hebdomadibus , inftituent I. HERINGA, E. Fi ët GòvAaN OORDT ,„ die veneris, Eyi Si as aliâ imagis commodå: WAT i Orationibus i Sacris probupéihgiš praeerunt H. ma S d / xxi H: ROYAARDS, d. martis; h. XI, T. HE- RINGA, E. F, die lunae, hora XII et G. vAN OORDT, die mercurii, hora XI Disputandi exercitationibus praeerunt H. ROY- . AARDS, die veneris, h. L; I. HERINGA, E. F. privatim die faturni, h. IX. vel alia com- modiore, publice, data opportunitate , die mer- curii, hora’: I. et G. van OORDT, publice `eadem>die ac hora ‘hi vero alternis hebdoma- dibus. G. DORN SEIFFEN, Humaniorum Lite- rarum Lector, fingulis diebus mercurii, hora I,- aliave auditoribus commoda, tam publicae quam privatae pecuniae adminiftrandae rationem apud Romanos tradet diebus faturui, -hora II., aliave, de metrica ratione in yariis carminum generibus apud Graecos et Romanos ager. L F. Lo PINO , Literas Italicas docebit diebus martis-et veneris, hora VI. vel alia auditoribus magis commoda; horis vero deinceps indicandis, historiam earum literarum, fermone. Gallico et Italico. tradet inak n Li- XXK ; Literas Francicas tradet F. M. D'ANGELY , ` diebus lunae et iovis, hora IV. ` Literas Anglicas-tradet C. THOMPSON, Ì diebus lùnae ec iovis, hora V. i Spore RE -Bibliotheca Academica, dieus Lúnaë et To» biss äb:hora I. in II, et- diebus Mercurii et Saturni ab hora IT. in IV, ét, feriarum tem» pore, fingulis diebus Iovis, ab hora L in II; unicuique patebit. 5 IV A A die xxvi Martii, A. cioweccexx, ad diem xxvi Martii, A. ciowcccxsi, disputationes pu- blice yel privatim defenfae funt hoc ordine: Anno CIDICCCXX. d. xur. Aprilis lacogsùs JOHANNES KLYNPEN® NINK, Neomagentis, privatim defendit Disp. de Diaeta in Febribus, pro gradu Doctoris Medicinaes ~ | d. xiii. Aprilis DipeRrIcus pe Bonvousr BEECK- MAN, Traiectinus, publice defendit Disput. de i ' Ora» XXIII C Oràtione Stephani Apologética, ef Theol Doctor fuit renuntiatus. PUIS d. vi. Iunii lacosus Casparus VERKADE, Vlaar- dingentis , privatim pro gradu Doctoratus IU. Disput. Turid, de Differentiis Iuris Romani, et Hodierni , in Còllatione Bonórum defendit, d. ix Iunii lacosus Bruyn, Amftelodamenfis, w prox gradu: Doctoris Tur is: Romanitet Hodierni “u defenfo publice Specimènń Toridiafi Varii Ar- gumenti. l daxi unii CORNELIUS SET Mimi Pards maribo- Surindmenfis, Turis. Ut. Doctor. fuit renuntiatus privatim defenfa Disfert. de Luri- -` bus, quaerabfenti deferuntur. d:-x. Junii Perrus Simons, ex pago de Vuurst, T Us Doctoris honores. capesfiyit , publice de- ferfa Dis/f: de Anglorum lege Navali, eius- - gradum, defenfis privatim Quaestionibus. Vas rii Argumenti. l di xv. Iunii FrReperIcus van TEUTEM, Gondi -~ nus, iisdem ornatus fuit honoribus, publice - defenfä Disput. Turid. de'Tutela Legitima Iu- ris Romani. d. xv. Iunii et ALBERTUS DEKETH; privatim defenfo Specim, Jurid. Varii Argumenti. d.xvi. Iunii Lupovicus ELIx, Amttelodamenfis , I. U. Doct. fuit renuntiatus, postquam. publi- > ce defendit Specimen Commentationis Politico~ luridicae, ` ad Cap. I Aati Fündaimenta lis. i d. xxi. Dec. ROELANDUS SCHEERS VAN HARENe CARSPEL , Neomagenfis, Juris Rome et Hod. gradum capesfivit privatim defenfo Specim. Turid, inaug. de. Obligationibus in Solidum , et individuis, earumque diferentiâ, Anno CI19LICCCXXL. dexx Febr. PETRUS Girth; creatus fuit Phi- ' XXV “Philof: Theor: Doct’ et Artium Human.: Mag.. publice defenfa diatribe Litter. inaug. in Thucydidem } et Ciceronis dë éo fententiam. di yi. Martii Gerardus GGILIELMUS HENRICUS vån MärLE, Zwollanus, privatim ` defenfo Specimine:de. Caustis Quatàndam Legum Ro- cman. et Codicis.: Civilis, in re testamen? taria furis Romani et Hödierni Darri d N EEE TERN eodem die TonANNES ALEERTUS SANDBERG, ZWwole anus, privätiin defenfó Specimine de Causfa' “in Convèntionibus, Iaris Rman., et Hode a: Doctor, creatus est: do xxun Martii Iopannes CaroLus RIEHM, #:Mornbaco - Palatinus, Disfèrtatione Critico- Theologica; publice defenfa- de Fontibus Aċ- torum 'Apóftolorum, T, heologiae- Doctoratus - honoribus fuit 'ornatuse ` kb % % TE s f : n şi F J } TEN P o ' d ) à T p: d9 Anno CIDIOCCCXXI. Die xxv Martii. Natali hòc Yeiidehitde i die in Sendtum yenërunt Academiae Curatores Viri ENS `. ` Am» XXVI Amplisfmi y qui- postquam folenne: praeftiterat ! iusiurandum defi, ignatus huius anni Rector: Ni- COLAUS CORNELIUS -DE FREMERY 5 praecedentis anni Rectori HERMANNO ARNTZENIO pro fide eł cura in Magifiraiu. obeundo ` gratias egerunt, CI ve FREMERY. munus hocce gratulati funt, et Craphiarii Senatus partes: dederunt Cl: -DE BRurYSs e- tum. univer fo, comitante Senatu E l ÅRNTZENIUM Ån Cathedram deduxerunt; ; qui habira oratione-de Cukurae humanae progresfio. ne ex ivre populoram civili -pẹrfpicua, engr- ratisque, quae Academiae r ipfo Rectore, tum prospera tum adyer rfa accidisfeniy iuyenibus in certamine litterario victoribus IACOBO YAN HALL > Turis-Cand. in -Athenaeo Amflelod. 5 ĪÄNO VAN DER Hoeven, Med, Stud:y Mathefi et: Phil Nate. Cand. in Acad. Lugd, Bat.;° (ad quem proxime cum accesferit, GUILIRLMUS VROLIK , Med. Stud., Mathefe et Philo Nat. Cand. in Academia. Traiect. huic quoque decreta. est pu, blica honoris testificatio, ita ut eius disfertatio iyporum formulis describëretur)}. Iacoso ADOL- PHO CAROLOSR OVERS Pil. Theor: et-Litt. Jum. Stug. in. Acade- {raies CONSTANTIO NICATI; Mede XVVIE Med. Cand, in Acad: Trai. doctrinde praemia iradidite Hisce feliciter peractis, munere fe abdicavit, datumgue fibi fuccesforem Cl. ne Fre- = MERY În proximum annum Academiae Rëctorém proclamavit et ani i ” VEA H Vr, ; n É K, a HERMANNI ARNTZENII ORATIO - CULTUS HUMANI PROGRESSIONE - IN IURE POPULORUM. CIVILI , PERSPICUA, PUBLICE DICTA die xxvi Martii, a. MDCCCXXT. QUUM ACADEMIAE RECGUNDAE MUNUS SOLENNI- RITU DEPONERET. cu AMi Ar A Z T TRAIECTINAE CURATORES, VIRI AMPLISSIMI ! Qur IN REGNO BELGICO; IN REGIONE TRA- IECTINA, AUT ÍN HAC URBE, VEL REBUS PU- BLICIS ADMINISTRANDIS VEL IUSTITIAE TUEN- DAE PRAEESTIS; VIRI GRAVISSIMI INTEGERRIMI! . QUARUMYIS. DİSCÍPLINARUM ` PROFESSORES} VIRI CLARISSIMI 5 COLLEGAE CONÑIUNCTIŚSIMI ! LECTORES ÉRUDITISSIMI } DOĊTRINAE CHRISTIANAE INTÉRPRETES FA- CUNDISSIMI , FIDELISSIMI ! pi | A Q Cūgà CE l 7 CUIUSCUMQUE ~ DOCTRINARUM FORMULAE DOCTORES CONSULTISSIMI ! ORNATISSIMA IUVENTUTIS ÅCADEMICAE CO- RONA , AMOR PARENTUM ; PATRIAE SPES; NOS- TRA CURA! QUOTQUOT DENIQUE AD HUNC DIEM ÅCADE- MIAE` NATALEM CELEBRANDUM CONFLUXISTIS , Cives., HOSPITES, AUDITORES ORNATISSIMI ! | pauna Tucundum profecto est ftudium, quod in ċogúoscendo homine et- natura humana confu- mitur; tum vero iuvat inprimis duce historia obfervare, quem in modum, quibusve ftudiis hurmanüm genus, lento quidem fed continuo progresfu , perrexerit ad fui perfectionem. Si haec contemplatio digna fit Philofopho; fi ple- na fic utilitatis În recte iudicandis gentium mo- . mentis; ea certe non'ultimo loco 'erit habenda in ‘explicandis legam causfis , rationibus ac na- turis e`multiplici earum. fonte, quem inaen varia cujusque populi conditio. -Est enim leges inter et conditionem gentium mutuús quidam refpectůs: Eladi videmus variis ar- C 5 >) artibus et violari- palam leges, quae funt mọri” bus, ritibus inveteratis,. erroribus etiam popus laribus contrariae. Apparet autem, quemadmo- dum inter homines, ita inter hominum focietas tes, formis quamvis. fimillimis disfimilis quaes dam figura,. quae confpicua est in -necesfitas tum, commodorum, morum, propenfionum, ftudiorumque diverfitate tam efficaci, utin- una iuris et aequi veritate, in communi hominum natura, eademque fimplici omnis iuris conftituti fonte, leges populorum falutari ratione discres pent. Si enim, quod Veteres iam obfervárunt, aliae leges fcriptae fint Spartae,- aliae. Athenis, illud factum oportuisfe videmus „ut : cuique, pos pulo leges darentur , nọn quae per fe iudicarèn- tur optimae, fed, quae civitati nascenti ea. tem- pëstate convenirent inprimis: quemadmodum, aez grotanti nón profunt remedia, ni quae a perito Medizo, in varia .møōrbi conformatione , -fuo tempore et loco apta ministrentar. Sed neque legum»in aliqua- çivitate, latarum , conftans: est ratio,- Procedente cultu humaúo mutantur hominum necesfitatres; alia oriuntur fubinde. commoda; alia ftudia : evanescit paula» tim. legum vigentiúm cum hac mutata- populi: cons < 6 D éonditione cońfenfüs. Tum vero fieri vidémus; ut leges antiguas cónfirmet, interpretetur, ever tat praefens ratio civitatis, vel novis legibus prio- ta iura ad mores iam receptos confoóormet pru- dentia Rectoris, — Fac vero, disċiscerè civitās tëm pláne a principio, quo erat olim fundata; audiri querelas mültorüm ;` fenfum immoderatie libertatis excitari p inflammari civium nova mob lientium temeritatem; fecuta tandem rerum cona verfione destrui plane civitatis förmam : his're- rum adiunctis commoveri folent affectus humani et concitari; deëst fua vis? et efficacia magistras tuum auctoritati, infticutis maiorem, guin etiam legibus. Reēedeuńtë vero rerum publicarum mos derationė ex hoc ipfo málo`fpēs oritur felici- tatis futurae, novis legibus confirmandae. Si hunc rerum ordinem univėrfe confirmet genti- üm [historia , testor inprimis nos Belgas; testor haec ipfa, quae in concesfu'nostrorum Procerum iam. agantur; quibus ea est mandata provincia, út Belgiċo regno’ leges fančiant, àd přacfentis feculi rationes accommodatas, fed patrias eas- dem. wi Ipfi vēro iudicės estote A. num inter caús- fas, quae indolem gentium forment ac‘ régant, alia Li 7 J alia fits oquaein earum iure fëciido et fanċien- do fuo poniere gravior ‚> aut effectu potentior dicenda videatur, quam cultus humanus; - quem leges non praecedunt, fed fequuntur; qem non producunt, fed exftare confirmant; ut merita bas dicamus indices humañitatis populorum. = “> Quod fi in genere verum videatur, neque “ab fc tempore, neque å mêa perfona alienum fit; hat dicendi -oportunitate efficere j“ hanc yimoinè ẹsfequoque iurt'civili. Dicam ergo: de cultus hummi ORA in iure piirin ciyili ne fhbicua. DiN a E TaT iazih Si düce`fit A. Taetiorem intueri generis humani” coiditionem ; : fi ad nos: omnes haec res pertineat, five patres famus, - five coniuges, five liberi, fi vê'cives, five homines denique; iudi- cabitis fórtasfe bòc dicendi: genus ad popularem fenfum accommodatum : quo maiori‘ fiducia hoc Ti vobis petere auim, ut dicentem vestra bene» volentia fustineat. Nulla acile res est tam praeclara, quae non habeat fuis öbtrectatores: quare nil est quod miremur, i fenteñtiarom divortia abire“ nonnul- los de -culth gêneris humani. : Reperiri enim vi- deo S, deo; homines dificilès p iquerulos , laudatoresiacth temporis: -Hos :vero. -delirantes- fenes vocare folent, qui huius feculi felicitatem- prioribus ae- tatibus longe anteponendam -cenfeant; -Horum vero nonnulli e -civili conditióne populorum- cultum repetendum- putant: alii- ad ingenio= rum- excellentiam eum exigunt: alii denique € morum probitate: de -cultu iudicaturi,; nesciurč faneṣ: in quam -partem pronuntient; cum vis ant, rerum momenta, fine morali cultu, barbiros etiam hòrtari et impellere ad-ea,- guae pagna dixeris et praeclara. Nescio vero, an ræte fta=« tùant, qui e:pártibus-laceris iudicent-d‘Sre unie verfas ‘Est enim-cultus humanus nege morum; negue- ingeniorum ,, neque Vitae civilis tantum z nec proprius est ille civium aut:docurum ; fpec- tatád homines , nec paucos, -fed plurimos, fed aliqua ratione adiomnes ; tanquam fructus uber- rimus illius lumigis,- quod attulit-religi? pofita in cultu et reverentia Numinis divini, fctusque progresfus in-artibus: et disciplinis; praefertim iisş¿quae kümium reddant felicioremet ad vis tam:beate peragendam -conducant, Reddit- hos mo cültior fenfus, quos ei natura ledit, nobis | lio- ` C3) liores; regit fua ftudia ad-ea. omnia, quae hus manam -augent SESA -pergit ad fui perfectionem. | hi Parva vero esfe folent rerum principia; et quod de virtute dixit Tullius (1), illud,de cultu generis humani poterit affirmari: , inesfe in ortu primo teneritatem aç mollitiem, ferius.ap- parere lumen : multo etiam ferius, uèplane „qualia find, imelligantur:?. Non enim-inter homines rC- pente cultus-apparuit,:: qui leùto-potius , veluti planta, fuccrevit gradu.: Quae vero dicenda est illius in humano generė progresfio?. Fallor an haec est inflar hominis, qui a prima inftitutione et quafi disciplina progreditur ad humanitatem. Torpet et languet infans. Inftitutus liberaliter ` educatione. et doctrina imbutus puerili fingitur ad venustatem morum: variamque virtutem. Ado- lescens , vario disciplinarum genere inftruçtus, fentit fe fua- natura .duci:ad felicitatem, > Misfa levitate opinionum rectam hic fequitur ratiðnem. Aut fallor, auct, illius „ingenium iudicetis excul- tum. Si vero idem ille, ad meljorem. rerum in- telligentiam conformatus, hominis iura et oficia dis Q) De Fin. V, 21. C io) didicerit, hdec vero referat ad fuam fuorumque falurem vel augendam vel tuendam, hunc fane agnoscamus virum maturi judicii et vere huma: nüm. , ` Quod yero' in homine apparet illud a genere humano iudicabimus alienum? Tmo potius, fi plurimi, aut faltem viri principes, aliqua aetate fe non amplius deludi, patiantur fictionum vani- tate, aùt praciudicatarum opinionum fallacia; fi pergant ad vēritatis fimplicitatem et inter ómnia um ordinum hömiñes amplificañdam felicitatem , quae convenit humanae naturàe; fi ingenia ado- lescentum excolantur; pueritia ad honestatem , probitatem, pietatemque educetur et utili im- buatur. fcientia, pro cuiusque loco et vivendi ras tione; hanc aetatem, cui baec funt propria, cultam dixerim , et quo pleniora haec confpici- antur eo cultiorem. Est vero hoc iudicium difficillimum. ' Quis modus, quae adest menfura? Sed leges adfunt, quae funt indices fenfuum, quos fovẹnt populi, Quid enim? Cum perfectior humani generis conditio profit ad ipfam focietatem civilem meli- us. inftituendam, leges ei congruentes non es- fent, quae ideo fanciuntur, utin civili homi- num CT) i. num ` coniunctione vi fua et potestate ` tueantur vita, bona‘, ` fortunas; ür äucündam in vità fociali commodorum pene paaa muniant fine HONEA BEI T dan l ak Dificile” non est, “AÑ illud, qüod” adum- bravi dicefdi argumentüm, cónfirmare rationi- "þus; quas ipfa lëgum disciplina et vitac philofo- phia ábúnde ppéđitänt; fed vëreor, ne ex ab- ftrúfo dicendi generé refiigescat orátio. ` His- toriam porius 'feguamur'; cfidam illam rerùr ma- gistram: qua duce- ita- comparatum videmus humanum genos, ut unius hominis inita, per “eosdèn? feré gradus facto cransitu , appas tane yee mitioribùs moribus ornatum. -i Nöllum apparet ftudium quo maiori impetu Dishi homo, nif ut fibi cönftanter bene fit cum libertaris faluțisque tuta ér integra’ conferva- tione, Ex hac causfa, diverfisfima coniunctione, homines ‘videmus: fociatos, ur in'iis unice ad l culum ‘progresio manifesta fiat. Dum e pēcoris capü pastique lacte, carne, exuviis, vitae necesfaria et.commoda confegue- bantur homines, ortae funt familiae gentesque “pastorales: Extra ftatum civilem vitam agentes parent cuiusque Patriarchae imperio, quotquot ex C 2 J œx illius funt familia uxor, liberi, fervi» invi- cem- vero familiae nullo tenentur vinculo. E tenui. hac hominum coniunctione fenfim occulto veluti progresfu` femina cultus fuccrescunt, Quid enim ? Nonne inter coniunctos-in negotio communi ofīiciorum quorundam . obfervantiam flagitat caritas naturalis , aut. imponit necesfitas, aut excitat infitus homini a natura fenfus boni ac iusti; cuius neglecti» ratio, uti inter infantes rixarum, ita inter incultos flagrantis odii. causfa existit ? o Sed nulla res tantopere distinguit hominem barbarum a cultiori, nifi notio dominii perfecti- or: quae, ut adfit aliqua in venatoribus et pas- toribus , quibus res. mobiles, propter ufum fre- gquentem aut habitam illis curam , praecipue folent ese carae; longe tamen maior confpicitur in ipfa terrae fubftantia e continuaet diuturna posfesfio- ne agrorum, quos meliores er fructibus uberiores reddidit labor agricolarum. Ne memorem hu» mano, generi ex hac ipfa vita natam oportunita- tem experiendi in felici conatuum fuccesfu , quid. valeant vires tum ingenii tum.corporis; hoc guaero` inprimis, an posfit intelligi notio. quae- dam dominii, nifi iura domino- tribuantur, re utens T ) utendi} exċlufis etiam aliis; de re disponendi inter vivos et post mortem ; cetera: fine quibus non est dominii a posfesfione disftincta' notio. Sed appatent haec omnia apud Nomades; appa- rent jura utendi rebus alienis in puteis , ad aquan- dum pecus aut itrigandum agrūm non ubique öbviis, iisdemque necesfatiis. Nonne contrac- tus inter Nomades celebrati leguntur? E quibus omnibus cum conitet "de humanorum fenfùum pleniori explicatione, haec eadem imaginem praebent cuiusdam iuris, cum ipfa hominum in-- fantia nati; cuiùs tamen in hominum aequalitate et libertate naturali quis requirat praeferipti re- gulam? Legüm vices tenent recepti mores; ex necesfitate originem, ex innato homini iuftitiae fenfu mutuoque confenfu vim, et potestatem, a vi vero et armis efficaciam capientes, huic ho- minum fimplicitati prorfus convenientem. Sed vis et arma quam iniqui funt iudices! quam invalidi defenfores innocentiae! lisdem fë tuetur iniuria in opprimendo debiliore. Quid ergo? Errani vitae metam pofuit agricul- türae ftudium, quo potisfimum homines duct certas fibi fedes s quaefiverunt; ita ut coacti mae. gis C 14.) ġis quam ipf rerum communium curam uni; five Regi five Principi, committerent , quem gidem morum fuorum peritum, fortisfimum: belli du» cem, acquum omnino ličium. arbitrum cognovis» fent. Augetur porro hominum, ad templa Deo- rum confluentium multitudo ; e familiis oriontūr tribus; pasimque otiginem . trahit ea forma im- përii, quam accepimus apud Orientales populos diu obtinuisfe, in tribuum multarum congrega- tione „nullo invicem viñculo fociatarum, nifi quod Regi pareant -eidem , ad quem omnia referuntur 3 quem patris inftar omnes venerantur ; cuius po- testate, nullis legibus circumfcripta; omnia res guntur: quae tamen ne in abufum vergat Re- giae fere auctoritas par: Sacerdotum curat ac pro- fpicit, Deorum tutelarium veneratione, velu- ti theocratia quadam, populi ferociam repri- mente. . Ex hac homiñum- coniunctione legum civili- um oritur initium; fed, quale? Legibus, quae iñdicant fenfus populorum, mores antiquos. vi- demus ubique fuis formulis expresfos, morum- que perverfitatem iusfis coërcitam; ut -vere dixeris, antiquisfimas populorum leges induere ma- Ca) magis naturam: praeceptorum. moralium, quam exprimere vim- legis civilis. Num veroin quacümque rerum:civilium forma, ` auctis quoque hominum necesfitatibus , hae leges fufficiebant? Illúd, referunt annales populorum, Jeges ab agricultura cepisfe_ initium; hanc pro- duxisfe artes; artes mercaturam ; inde nata esfe “hova odbligationum genera; quae. fingula fontes fuerunt legum:novarum. Hlud. annales testantur , per bella mutatam esfe regionum conditionem , et ` hominum mores; cogitandi et. fentiendi: rationem e vicinorum: aliorumque populorum commerciis -aliena fibi traxisfe -et mutuasfe; quae omnia le- gibus omnique iuris disciplinae- fenfim nova de- derunt incrementa. Exhibent monumenta vetus- tatis leges, quae regant formas negotiorum. et ftüdia. civium, . quae pacem et. tranquillitatem publicam tueantur, quae reprimant audaciam pravorum. : Docent annales, vitiis obicem po- fųisfe, fenfum honoris, meram opprobrii, vim exempli; religionem inprimis. ut finguli uteren- tur bona- apud aequales existimatione, ne careant ipfi bonis, quorum- causfa in focietatem coirent inprimis. Ita cum hominum perfectione aucta est industria, èt cùm ea vicisim increvit legum i j Co- e, copia et necesfitase At vero iidem quoque rez ferunt annales, ea tempestate leges non dictasfe iuftitiam , fed arbitrium ; non veritatem, fed phan- tafam publicae falutis: latas esfe tales , quae, fub fpecie libertatis bonique communis tuendi , viam munirent ad oppresfioném; quae fuco fa- pientiae ac prudentiae infringerent re vera` et- everterent iura humanitatis, Sed fi de fua ae- tate ultro fateatur Cicero, , Romanos veri iuris et germanae iuftitiae folidam et expres» fam efigiem tenere nullam; umbra eos uti et imaginibus” (1): quis in hac generis humani puc- ritia leges quaerat bonas, iustas, utiles? Imọ ves ro leges civiles funt indices cultus populorum ; nec civium tantum, fed maxime etiam Imperan- tium, Necesfaria vero fuit haec educatoris auctori- tas humano generi, non minus, atque illa pro+ dest puerulo regundo et ad vitae honestatem flectendo. Si enim unius imperium fua natura habendum fit efficax ad curam publicae falutis, ad vitandas civium discordias, motus etiam at- que M De Of M C7 que feditiones reprimendas; fi pompa regta; multaque ftipatio, multusque comitatus in bellọ ac pace plus- valeant ad continendam hominum ferociam, quam gravitas âtque dignitas primo- rum in civitate virorum, ultro fateamur neces- fe est, hoc unius imperium profuisfe, ut huma- num genus tale redderetur, quod in arctiorem civitatis: coniunctionem coalesceret. 4 -Ubi vero in hunc locum’ pervenit oratio , faie tio eduidem, :A.! quam dificile fit, in tanta rerümicopia-atque ubertate, in tanto ordine fe- culorum viam-invenire ac modum, quo fingula commode disponam. -: Quandoquidem - vero, -alia ratione. Veteres, alia Recentiores: ad maiorem «cultum procesfisfe videntur, e Veteribus, in hac juris et legum: causfa et ne fim longus , prae- cipue Romanos gentibus originis Germani- cae opponamus, ut perfpecta utriusque partis difpari conditione ac via quam funt fecuti, pro- priam- fingulis cultus fui notam tribuamus; fenfusque humani, uti inftitutis tic legibus ci- vilibus expresfi , indicia perfequamur. Gentes antiquae familiarum quadam coniunc- tione olim vivebant, fed imperfecta civitatis for- ma. Graeci quidem ab Aegyptiorum ei Phoe- Un ni- -$ CS9) nicum coloniis, Romani vero a finitimis civitze tibus Italiae quodammodo exculti, rem er iura populi tuenda fusċceperunt. ` Inftar adolescentis, qui ad rectae rationis ufam conformatus illis fe tradit negotiis, ad quae fua natora ducitur, moderatum fibi conftituerune imperium, abolita Regum potestate. Sic quidem cónfpicua facta est inter cives aequalitas, eadem libertas, ed- dem -iuris ratio, adem in omnibus legum- ob- fervandarum necesfitas: invicem- vero fraterna coniunctione et arctisfimo vinculo” contineban- tur. — Alia -longe ese ratio gentium Europaea- Tum. Barbari imperium Romanorum occidentale invadeñtes, ab'aliis continuo audaciofibus EXCEp~ ti avt propulfi, regiones Europae ‘fertiles et cultas- vastant er conturbant, > ut nulla quies, nulla pacis tranquillitas adesfer. Mox énim“ bella “priväta eéxcipiebant publica; expolitionis Roma- nae vix ullum vestigium exftabat; disciplina- rum memoria nulla; verbo, fupina ubivis“ gras- fabatur ignorantia, Hac rerum conditione quid acrius erat expetendum , nifi ut tutus esfet quis- qüe conira vim, iniuriam, audaciam? Hoc con- filio, moribus anfam praebentibus, ratio feuda- tis inita fuit; quae fi profucrit ad arcendam ty- > AS rane > € W) rannidem Principum, fi-non favoret confiliis Nos bilium ad fpem dominationis, fi-fyerit inftituta ad-mútuam: defenfionem , qualis quaefo. inea fuit: imperii civilis- mọderaçio;:, qualis libertas, > etiam eorum qui liberi homines, dicerentur; qualei-vinculum- inter -aequales ; qualis congre- gatio:hominum nifi ad bella; qualis denique cule- tus? Veteres ergo dicamus inftituta: civitate libes k ros domi et- foris, mali- igoorantia; potius quam - boniicøgnitione felices : gentibus Europaeis mis feris-et fervientibus-omni ftudio erat enitendum ad: libertatem felicitatémque , quam- -humanae - naturae- convenire- licet-intelligerent, expertae tamen fuerant nunquam.: Tam dispar fuit utri- usque: partis ad. culturam: ëyntis conditio, -Sed- operae pretium est viam indicare y -qua quaeque fit progresfa: - Romani civitatis fude ini- - tio agris colendis intenti vitamagebant fevera vir- tute, mira parimonia, fummo: in patriam amore - probátam. Quoties exinvato fibigloriaegDdomie nandiftudio bella gererent in Italia, hòcagebanty utimperii limites proferrent longius. Extra- vero ceam arma victricia circumferentes incutiebant ubiquè nominis: fui terrorem ; »opes. Gbi-bellis quaerebant. tantas iut luxu: civitatem invadente B 2 plus 2 TEE) pls nocerent exemplo viri prinċipes, quam fors tinarum abufu. — Gentes Euróopaeaeṣ-nullo fedum fuarum amore reteñtae ,- qaemadmodum Graeci Colchidem et Troiam , ita fánctami expugnaturae terram, Pifis, Genüae, Veneris rerüm` ad bene- vivčndum copiam“ invenit “afluentem; mirate tur inprimis Conftantinopolim. -Alis hic mori~` ‘bus, aliis legibus , alia conditione hic- vitam” transigi felicem fentiunt;! domum“ reduces-haee füis enarrant; et, quem ipfi fuerant experti fenfum- felicitatis, illum excitant iñ aequalibus. Libere) tatis falutisque “conciliandae viam iphis ofere- mefrcatüra. -Huius agendae causfa ineuntur-come" muñitates. A principibus:-vel duro ređimunt, veb precibus'expetunt, vel vi“extorquen? immutitaw- tes, primum urbes, mox integrae regionesp ut certis legibus definitam fibi rectionem conftitien ant, Quod in Italia exortum est libertatis- ftu=: dium, mox apparuit iù Francia; occupavit deinde-Germaniam , Angliam; penetravit ubique locorum, ubi vigebat ratio“ feudalis. Ira cives funt exorti-rusticos inter et Nobiles medii; unde - civilis libertas eforescere coepit. Eao 'Expoliuntur vero“ hominum animi religione, disciplinis; perfpicuus est. cùltus in civium in= | dus- K ar `) dustria; firma denique et conftans redditur infti- tutione~ atgue > educatióne iuventutis: quibus omnibus -cum optime cognoscatur- indoles ac- ratio: ċivitatum,- videamus, quid inquaque praes ftarent Veteres, quidi Recentiores: - 4. | Apud. antiquas gentes arctisfimo. vinculo-cum religione- et morum -disciplina -coniunctae fue- runt civitatesș ipfa-vero doctrina religionis, pos litice fere, ad: cultum animi- profuit certe pa- rum: ~: Gentibus: Europaeis: hierarchia Pontif- cum- exftitit:vinculum qao -coniungerentur.. Si religio Christiana ipfis fuerit frenum moderatio- nis ac contiñentiae, -quo -vix carerent animi rue diores, illius certe: doctrina vim:habere-non po- tuit ad:emendandos- homines, qui-çultum divi- num-abfolvi putarent ritibus folennibus, caceres moniis:abfurdis, precum formulis, femora animi, pietates Hadai gua trtni Disciplinas: coluerunt: Veteres ipariter- -et Re- . centiores, fẹd dispari ftudio» : Si Graecoruminges nia vivida et-acuta florum magis fuavitate, quam ` fructuum maturitate delectarentnr ,: Romanorum fane odium fapientiae otiofae , mira-eorum;ac pase ne fingularis: iudicandi: dexteritas! atque- folertia, uricerera: fere omnia y ita disciplinas non ex ọpinio» T ne, AT ne, non èx amore pulcri, fed fola utilitate mé- tiebantur. Quo illi retulerunt eloquentiam, nifi ut esfet libertatis patrona, innocentium tutela, aut terror malorum ? Iurisprudentiae adeo disciplina, a Romanis exculta, num libera civitate ex ipfius praeftantia in honore habita fuit, an vero po- čius ex necesitate quadam ac digitate virorum principum, qui in ea quaererent fenectutis folas tium? — Gentibus Europaeis non defuit fenfus praeftantiae literarum, quibus eruditio viam pa- Tabat ad hónores; quibus literati ad aulam Principis invitabantur, a Curiae vero dignitate arcebantur indocti: ut fuerit in honore ftimulus ad acuendum discentium ardorem. Nulla porro cultus est nota verior, nifi ftu- dium avgendae felicitatis civium, non pauco» rum, fed omnium, plebis etiam. Non folet jndustriae virtus magni aestimari in civitate di- viti; nec apud illos, qui vana dignitatis fuae opinione inflati, quodcumque įjtenue videtur, contemnante. Romanae leges fi agriculturae fa- vent, mercaturde certe tribuunt parum. Genti- üm Europaearum mercatoribus largitae fuerunt immunitates. Iis peregrinantibus pax fancita fuit in illis turbis, quibus bella- involvebant Germa- ni- (C 23 ) _ niam; proprium hi fibi conftituunt collegium , cu- ius inftituta confirmantur publica auctoritate (I) Ad incrementa commerciorum iura muncipiis concesfa -legimus fori, nundinarum, emporii, geranii. . Codicibus quoque, mercatorum pro fcribentibus vis quaedam probandi in foro est tri- buta. =- Opificia civis Romani, non fibi fed rei- publicae viventis, dignitatem minuere credeban + cür. Id: vero admisfam fuit; ut infimae fortis _ cives e venditis fuis fuffragiis, vel e largitioni- bus pecuniarum aut frumenti , five publicis five privatis, miferam agerent atgue otiofam paupertas tem. Gentibus Europaeis habita fuerunt opili- cia fulcra commerciorum; ` divifi fuere opifices in. corpora et collegia, quae feculo XII fuis no- minibus distinguebantur , in rectione, exercitio , recipiendisque fociis, fuo iure privo ac fingulari utentes, — Luxu invalescente vix erat Romae honestior, qui nonaedes ftatuis , picturis , imagi- nibus: redderet decoras. Victoriis: et triumphis haec fibi quaerebant Romani, - Devicta Graecia ftatuas, templa , aedificia, omnesque expolitiones ur- <1), Mieris sCharterbs 1. Da pi 355.) C a y úrbanas vident, mirantur, fuspiciunt3 non ar- tis praeftantia fed operis fplendore capti et abrep- tie Lenta fuit apud Recentiores artium progres- fio: fenfus melioris et fummi demum est inge-> nii maturi fructus. Ubi vero affulgebat aurora libertatis industria locum occupabart inertiae; di- vitiae per mercaturam quacfitae pompam indu» cebant; pompa luxum. Hierarchiae oppofitum : vindicandae libertatis ftudium , adverfa tenuitati et inpotentiae necesfitas et periculum, in plebe excitaverunt industriae concertationem, Nec destituta fuerunt omni venustate et elegantia) quae ad voluptatem aut magnificentiam artificum- diligentia vel invenit, aut ad peritiorum imagi nem ars effinxit, ut ex hoc ipfo quoque tenuio- rum , aucta re familiari , laetior fuerit conditio. Sed omnium maxime gentium indoles intelli- gitur ex inftitutione iuventutis. Ad rei milita» ris, agriculturae, deinde vero ad eloquentiae , iu- ris, et artis imperatoriae fcientiam iuventutem evexerint Quirites ; auditis Philofophis principem virum in bello aut foro fint comitati, ut fapiens tia maiorum ad posteritatem transmitteretur; imagines maiorum in atriis domuum et prope- rostra pofitae, laudesque virorum clarorum in fu- rE I - funere -cëêlebrari folitae incendere. potuerint amorem virtutis eosque imitandi. ftudium : quo - fpectant haeccomnia , nifi ad excitandam in eo- rom animis amorem patriae, quo magis auge- rent honorëm civitatis, “cum amplificata fuae. gentis dignitate: verbo, ad. formandam indolem. civis Romani. — Religionis vinculo coniunctis gentibus Europaeis, quantumvis’ etiam illae. tri- - buerent natalibus, non., fuit. gentis prima gloria, fed`reimilitaris:peritiae, fed fortitudini fummus fnictributus honor. Haec alere in iuventute ipfos decebat, quibus bellica virtus fammum decus erat; quae aditum praebebat ad titulos honoris ip- famque nobilitatem. Inftituendae: vero iuventuti non defueruntin ecclefiis et monasteriis fcholae,: religionis quidem doócendae causfae olim potisfi-- mum inftitutae , fed auctae, fed emendatae, ut dein in-iis. docerentur artes et disciplinae libe- rales, + Nec comparatae erant unice de plebe. iuvenibus, ` fed ` Principum- quoque , et Regum, filiis. , n Mitto iuris dicundi rationem , mitto culturam morum , reliqua, quae praeberent amplam dicendi copiam, fi in fingulis utramque partem compas rare indtituerem. Sed dicta „fufficiunt, ut de gi fors, C w J) forma cultus cuiusque pronuntiemuss Itaque, ft verum video, discriminis fumma`huc: fere redite Veteres a libertate. firmata procesferunt ad incolamitatem ; Recentiores ipfa incolumitate hoc quaefiverunt, ut diberi ešfente Veteres ini- tà civitate arctiori quidem vinculo coniuncti profuerunt paucis qui eiusdem. fociețatis focii esfent; Recentiores ‘religionis vinculo fociati, amplisfima coniunctione non focium , nec civem nec popularem , fed ipfum fpectarunt homineme Veteres omnia ad civitatem (1), Recentiores ad vitae profperitatem retulerunt. “Quod fi quis` quaerat, quae tandem- civitas fit dicenda, Ciceronem (2) audiat ita diss pūtanťem : civitas ,„ non ürbe, non pariëtibus, fed civium ` coniunctione" continetùr; fpectať rem - populi; non multitudinis, fed coetus, iuris confenfu et utilitatis communione ` fo éiati, — Civibus inter fe communia funt forum , leges , iura‘, fuffragia. Hoc volunt leg ges, inco- -Jue i C1) Vid. Cl. van Heusde, Diatrib. in antiq. ciyit. in Vol. I. Comment.. Lat. Inftit. Regii p. 44 feq. et pasfim. to Ad Ait. NI. rr: de Rep. Wi de Of. 1 17. ét IM. 5. fa C9) lumem’ esfè civium coniunctionem”, Videte; quam vere civitatem defcripferit: etenim , dum Romaesfer fedes libertatis, eodem teste, s, pos pulatae, vegatae, funditus everfae funt Provin- ciae. — Socii ftipendiariique populi Romani: af+ flicti, miferi, iam non falutis fpem, fed exitii {os latium quaerunt” (1). — Eripiunt Provinciarum Rectores, quae reliquerant victores (2). -Ne ipfo quidem diffitente Xenophonte. fimilis erat Athenarum inhumanitas erga divictas urbes eg infulas. — Quae vero est vitae profperitas , quam Recentioribus tribuimus, nif ut acquifitam li- bertatem augeant copia fublidiorum , quae vitam ` felicem adminiculantur, non civium; fed peri- grinórum, fed exterorum, fed hominum; ne- -glecto gentis aut civitatis discrimine, fed habita ratione naturae communis. i -+ Sed Ius Civile confulamus. Totam illud ad- in~ genium - populi , ad- fuperftitiofae multitudinis indolem inftitutum ,- formulis, ritibus, folenni» tatibus, fictionibus confertum video, ut hoc iuris apparatu et religione cives animo concipe- orent C1) Cicero, in Quint. Cecil. Diy. 3. (2): Sal lust. Ben., chte 12. C ot ) i rent Reipublicae maiestatem. Quidquid leges babent Romanae, quod a iuris Naturae“ fimpli~ cìtate recedit, totum hoc oritur e religione aut jure civitatise Vos vero videte, A.! quantopere tenerrimum fui amorem, quo ducitur populus i- aguros y Confirmet discrimen civem inter et eum, qui, cum civis non esfet , Romae tamen fortunarum fuarum fedem collocaverat eiusdem imperii partie ceps. - Vestimentorum`habitu-distincti erant cives ét peregrini. Non erat inter civem et peregrinum ìus connubii, Nauptias inibat civis tantum. Tus dotium, patria in liberos potestas, iura erant civi+ um. - Tutorem: impuberibus testamento dare po~ terat civis tantum. Peregrinus a'cive heres fcri- bi non`poterate Commercium rerum cives inter et peregrinum erat nullum, nifi ex `iure: gentis um. Quid multa? tanta fuit civem inter et pe- regrinuim differentia , ut, qui inter peregrinos ius diceretin fpecie , Praetor crearetur, — Inter gen- tes’ Europaeas cum vigerert. ratio fendalis iure hospitii -excipiebantur, qui has regiones pera» grarent;- qui vero- per- annum moraretur advena is expetere debebat vafalli conditionem ab illo Nobili , in cuius terra-degebar : nifi fecisfet,-bg- na. cius publicabanturs. ipfe vero fervus habesba- tur Ca } tur iure territórii: í moreretùr, bona eins notè proximis: fed: Nobili cedebant:;' iure albinagiis Taceo:reliqua durius in peregrinos ftatûta.o Iri» valuit vero mercatura.. Haec agi non potuit :fi= pne. gemium: commercios-- fine: mutua fide, ` fine mercium- alienigenarum:: commutatione. -Tami comiter recepti aliarum. civitatum incolae. Iam Fralis: mercatura florentes, iure albinagii exemtis Iam advenis: privilogiarconcedùntur civibus ne gata; siEzftitit mercatura ‘causfa: foederum -ad inëundam focietatem- pactorum; cuius reiiamt feculo XI inter urbes Hanfeaticas adfuit exem plum. Fuit-òmnino`mercatura inter gentes amis citae causfa. | pljpeora H pie EREIN -Jne domestica « re peA Romanum leges nobis exbibéėnt familiae imperantem, cüius potestas vere vergit ad“ abufüm. ` Gentibus Ed- ropacis liberi şcutrecte educentur , funt in potese: tate tam matri quam patri tributa; cùm muñdium foli- patri. daretur pèr: leges populorum ,: quae necem liberorum capitali-vindicant | fupplicio. == Nupturis: pater conditionem- quaerit, doremque vi legis promittit, out inveniat filia màritums Genitibūs: Pagat dotem non uxor fed:måris -wi HSA tus C32) tus oferty ut habeat unde vidua“ vidm pro dignitate fustentet: nec maritos commendant dis yitiae, fed virtus atque nobilitas; virgines vero honos et probitas morum. — Divertendi facul« tas Romae abiit in licentiam in utroque fexu? Gentibus Europacis:matrimonia funt fevera.- Sì adultera domo expellatur ; vix aliae admittuntur divortii causfae, nifi quae füa natura- vim et fcopum matrimonii tollant: — Manumittendi fer- vos facultas, apud Romanos'reftricta et legibus impedita, gentibus Europaeis libera non tantum fuit, fed legibus ei faventibus veluti commen» data. — Feminarum denique conditio, Romae iniqua, gentibus Europaeis aequa fuite> Ho- norantur ét amantur femiñae, publicis etiam ne- gotiis non exclufae; ad acuendam maritorum virtutem castra etiam fecutae. Haec autem, eiusque generis plurima, quam accurate expli- cant fenfus Veterum et Recentiorum! Uti apud Romanos haéc referunt infantiam humani gené- ris, ita apud Europacas gentes cultus proce- dentis exhibent fpeciems Quae vero“ tanti dis- criminis apparet ratio? Ad'civitatem relatus fuit cultus Romanorum, quì patribus ius in familiam tris CH?) tribuunt privan ac fummum. Res vero domestica pertinet ad- hominem omnino, quem ipfum fpec- tant: gentes Europacaes 3 s. Videre; A.N uc -alia taceam “quae: adferre posfem: bene. multa, oguantum cultu: diferans Veteres et Recentiotess Sed exitum videamúss Roma libera: fuperbiat cogòitione rerum aimas ioribus gestarum, eloquentia, poëfi, philofor phia, virtutibus- et cultu; feeutis vero. turs ‘bis civilibus- deferbuic. illad: unius civitatis ftus dium civitate- concusfa -defait- illa: virium: ins tenfio, qua: nitimur homines-ad: maiora «= Qui liberi! fuerunt, iam -parenti unius imperio: qui virtutibus: egcelluerunt; -iamzruuntvin deterios ras m GentesiEuropaeae-adepta libertate franges re: potuerunt- dominationem: Nobilium. - Non corum-castella,: fed urbes;bene munitae refugie un praebent: concra: yim- etiniuriamo: Florente mercatura -vires--çapit. novas civium indastriðs Neglecti anteaicives: iai {fune fulcra:liberiatis, cet augent florem: civitatis -cui funpvadferipti.. | Pro» fperam: hance reram condicionem: ġuacumque: in forma imperii tuentur. i Motus- potuerunt oriri; omnid turbari s: fed; libertaris: tuendae: praefidià -deësfe nòn folent gentibus: exeultisii pan Adeoe Ca )}) Adeone veto fuis-bonis exciderunt Romani; -Mit nihil ipfis profuerit cultus añterior? Mutata rerum facie folatium in rebus adverfis et animi velüti remisfionem quaerunt è Philofophia Grae- corum: qui“ cum cognoscendi ftudium ad hos minem referrent; cum Biántis haec fuerit fen- tentia: “Ty&l: Zezuròv; cüm moralibus discipli- nis ducerentur Pythagoras et Socrates; quid mi- ramur, Romanos morum -doctrinam adhibus isfe ad iurisprudentiam, quae innata folo Roma- no non fuit eius temporis inventum, fed ori- ginem habuit in politico Romanorum ingenio , in omni- forma- civitatis perfpicuo:"" Collapfa quamvis civitate manfit idem populi ingeniumy manfit idem ordo ICtorum, cui iam libera re- publica iuris doctrina veluti propria fuir . Hi ad eam excolendam“ perficiendamque tanta om- nium approbatione progrediuntur , ut quae olim disciplina a- fuis cultoribus acciperet dignatio- nem, iam honorem ac decus daret iis, qui`in eam incumberent; quippe qua im’ unius imperio tuta foret privata hominum libertas,“ tutae for- tunae. : Iuris ergo doctrinam condiderunt ICti ‘fuis principiis cohaerentem; hanc fuis refponíis {uisque confiliis amplificarunt; hanc illustrarunt ` com» C3) commentariis: hanc exegerunt ad hóminis natu- ram, duce Philofophia’ niorali: Quod Philofo. phia non potit, illud Iúrisprudentiae addidit reli- gio Christianá. Quidni enim civilis et ecclefiasticae potestatis coniūnctió in civili foċiėtáte hanc vim haberet, ut ad religionis praecepta leges fcriberen». tur, quarum fere auctor atque fuafor “Tmperamd ‘Clerus existeret? A aidon ailai “Quis vero ést E ‘videat, quantopere in- -de debuerit iuris ratio mútari? Sublata civitate, fi confundi penitus nön potuerint iura civiom et peregrinorum , potuit ħis tamen Jus civitatis largiri: largitum est, non hominibus, fed fa» miliis, fed gentibus. Porúerünit peregrinis iura. quaedam concedi, ° concesfa fünt beneficio pd- puli aut clementia‘ Principis: Non ‘erat neces- ‘fe, ut fingula exigérentut ad iuris ftricti rigorem: inventa fune multa in fraudem legis ad cómmó- da peregrinorum. Verbo, quae‘ fuerant in odi- um peregrinorum olim 'ftatuta, mutata font ab Imperatoribus , ; donec tandem omies in orbe Ro- mano degentes ingėnúi iure civitdtis donarenwur, Quod f haec alicui none morali Philofóphia , Ted ratione potius civili repetēndā videańtůr , fervöõs ile attendat, gui iam homines habcütur » C quo- C 34 ) guorum querelae de faevitia dominorum audiune tur: rem domefticám. cogitet, iam legibus de- finitam ; imminuta, patria, potestate , defcripto ad rei indolėm mariti iure in uxorem ; harum quo- gue conditione. contra fraudes et iniųrias ma- ticorum defenfa: aequatam perpendat. cum civibus libertorum conditionem. — Succesfionem quoque ab intestato, olim ad- rationes familia- zum conftitutam , Praetoris quidem aequitate cor- rectam, fed a Iuftiniano. defcripram: legimus. pla- ne ad iustam cognationum differentiam , abrogas is omnibus omnino de hoc capite iuris antiqui placitis. Finem non inveniret oratio „ fi fi ingula petfequerer, quae in admittenda vi voluntatis humanae in testamentis, conventionibus , abro- -gatis folennibus er- fexcentis aliis, quae olim ad ‚civitatis rationem fecus esfent ftatuta , vel mora- -lis Philofophia. correxit , vel religio Christiana abolevit: fed abftineo. Gentibus. Europaeis e vario . multán é re- rüm civilium difcrimine res: eo. pervenit, ut „incerta. plane esfet ratio iuris civilis.: Morẹs mutati et alius longe. rerum publicarum ordo, nifi notitiam, at certe-deleverant vim legum Roma- - marum: disperfis«per. varias provincias populis le- TE a leges patriae , Sngularum gentium exoleverant ; plura fubinde erant murata; multis erat auctum ius. civile; multa quoque’ fibi ftatuerant urbes fuis rationibus accommodata : fed exftinctus nonm fuit amor iuris: patrii, nec eviluit illius confer- vandi ftüdium. Ita invaluit, ut päctis familiae fibi prospicerent,. aut in iure dicendò iudices, fi leges non exftarent $ fequerêntur mores “pairie os, non Taro é fenioribus quaefi itos aŭt ‘denique fecundum aequitatem pronunriareńt : $ quorum vero decreta, fi de facto dubió movëretůr giiestio » valebant auctoritate Tei iudicatae; fi de iute'am- biguo incideret dubitatio, inftar normae perpe- tuo valiturae. Sublatum fuit hoc ` iiris incer- tum, Refuscitatum i in Italia iuris Romäni fudi“ um meliora docuit homines ` de adminiftrańda ivftitia fecundum leges certas. Türe Feudali etde- cretis Pontificum digestis > iisque in ordiném meli- orem dispofitis , mores quoqüe patrii, variis in re> gionibus, colligi coeperunt er in fèripturam res’ digi, quidquid legibus, decretis, moribus, dis” putatione fori vim iuris accepisfet, Trvaluit tandem, ut nova principia fererentur ` € iure Ca- nonico et Romano; quae, cum in feholis juven- tuem docerentur, inde in fòra cranfibant, ut Eph Co ERR la 4R) la gens. reperiatur, qoae. non “diu fervaret ex A imizta fuis moribus. Difufom vero est per omnem, Europam. lumen humanitatis c pofita. funt publicae felicitatis monumenta _ a Roma- nis. legibus , quas. multae gentes, non opinionis levitate, fed prudenti confilio, receperunt in Te- gum, fuarum defectu. Quid enim ? ? An iuri peres grino mores, cesfisfe putabimus? Reclamant , ut exteros taceam , leges in patria nostra , nostra demum aetate, abrogatae, Unum testor Spie ge lium, illarum -multa capita dudum e moribus Germanorum, explicantem, i ; „Sed misfis Veterihus nos, paulisper detineant geniás Europaese. Non defuerunt his monumen- w fapientiae Graecórum ac Romanorum, Pro~ fugi ab oris. Hellesponti eruditi haec in Euro- pam transferunt. Quidni vero hos homines, €x , fomno veluti expergefactos, ad explorandas caùsfas duceret rei novitas et varietatis amplitu- do? Quemadmodum enim curae €t follíecitudines extinguunt vulgo inquirendi ardorem , ita laétior gentis alicuius conditio elicit fponte artium et disciplinarum. ftudium. In eas vero tanto ‘ardo~ re Recentiores incubuerunt, ut vincerent quos in {iş habuisfent doctores; er vero ad meljorem de fin- ni generis merito fuperbiat, L a A fingulis rebus fentiendi cogitandique rationem pee- venirent. Hanc vero literarum intelligentiam qto rd- ferrent inprimis , nifi ad religionem , cuius vinculo vivebant fociati? Hoc illiegerunt, ut legi posferit et intelligi facrae literae; ut perspicuum redderėe tur, quod adhuc fuisfet obfcūrum; ùt divinae non amplius haberentur originis , quae viderentur hominum inventa; ut religionem, ad fanam Tae tionem parum accommodatam, fuae fi mplicitát et puritati reftituerent. Imo vero fracta fant vincula quibus tenebantur ; excusfum est hierar chiae iugum; ope religionis purgatae apparuit umbra illius humanitatis, qua virilis aetas huma- -Si vero difficile est alicui perfuaderé de prae» ftantia rei, quam non intelligit fatis; multo erit difficilius. in animo humano defigere amorem illi- us, quod intelligere aut nequeat aut detrectet. Rationis humanae perfectioni resistunt innumėe- Ta. Affectiones, praeiudicatae opiniones , ftudia, 'confuetudo impediunt, quo minus arripiar quae funt nova et inaudita : quod fi valeåt in ünaqua- que re, tum vero inprimis est perfpicuum in ex- „ftirpandis animo religiofis opinionibus, quas F ruti, fover Sacerdotum auctoritas, Paal ergo m; 7 \ Éh t ERA e rum; fin pyrgar gi quamvis religione, bene mala tri- ¡tam viam tenere maluerint. Vicisfi m vero koc quo- „que videmus, eo maiori ardore inftare alios 5 quo „gravior causfa agatur et quo plenior fit veritatis „perfuafio, Bella,’ caedes, rọgi, turbae evadunt „estres veritatis , quemadmodum funt indices er- .- Forum, pertinaciae. „Sed quamvis luctuofa hacc - ¿iudicentur ,, nibil tamen ad eruendam confirman- „damgue veritatem magis conducit, nifi quod par- „tes iudiciis inter fe contrariis digladientur, er in- „flammentur ex adverfariorum concertatione. Ta profuit, Pontificiorum reluctatio religioni emen» dandae, guze femper ex ea evafi: it purior, deleris „guogue commentis hominum , quae cum ius fi mpliçitate parum conveniunt, Ia profuit eq» ‘dem proferendis ingenii humani viribus, exitan- x Aeria industriae , ut in disciplinarum omni ge- nere maiọres confpicerentur progresfus. k Eruditio enim e claufris monachorum ad on- nium ordinum homines est perducia. Principes $ nec purpura nec lauru victoriae contenti, id ege- runt, ut doctorum virorum Maecenates habe- rentur et esfent, Inftituuntur Academiae; inëun- tur focietates eruditorum , hoc confi lio , ut ampli” fcentur disciplinae. Quae vero doctrina ad huma- nam € 39 9) Ham culturam , una cum vera religione, plus contus lit, quam Philofophi , ġuama principiis fcholasti- cis, misfo fystematum praejudicio, ad omnem bu» manae cognitionis ambitum retulerunt >B a'co et Cartefius; quam ad iuris Naturae discipli- nam Grotius'et Pufendoörfius; ad'huma- num intellectum Lockius; ád cogitandi liberta, tem Thomafius; ad ómnem erüditiónem'ádhi- büerunt Leibnitius èt Wolffius; tanto quis dem cum fuccesfu , ut cum inquirendi ‘ärdoré fenfum pulcri et amorem veritatis coniungerent. -His vero ġmnibus collusíftrato hominum“ inge- nio religio, navigatio, mércatura, “itinera ‘füse ċepta profuerunt ad homines ex omni terrarum òrbe coniungendos, Petfecutiones quoque, caus- fa religionis inftitutaėe, hoc” effecerunt, ut éxfüles' iù disianctas regiones “artid ae discipli- narúm cültum trânsferrent , ét liñgúarüm veluti commuhioùe omne humanum genus ni unam fo- cietátem Congregarent ; guae , fráterno vinedlo åd mutuam felicitatem kania properime aku rendit ad humanitatem, © 000 > | Jaate Ad humanitatém dico, éuids fines patent longisfi- me; qude tribuit quidquid homo homini ‘debeat; S EI homo concilièr homini ; TE proficisci ¢& 49 2 aeognitione naturae eiusque divini Auctoris y homi= num deinde et humanae naturae ; quae lumine verae religionis.et Philofophiae castigatae quemque de duo iure, -de fuis officiis inftruit atque monet ; quae libertatem cuiusque civilem tuetur; quae pieta» tem morumque: probitatem alit atque nutrit; quae non: potest non mutuae generis humani fe- licitati omni- ratione prodesfe. -Jam vero e legibus ,A:! mutatas hominum opinios nes fenfusque corum perfectiores cognofcite. Anne, exterae gentes, olim invifaeet barbarorum, nomine dictae, in humanitatis focietatem receptae funt, a quo tempore inter. gentes eadem iura et officia coe- perunt fervari, quae homo debear bomini? Anne iura, et oficia Principem. inter et, cives definita fant,; misfa priorum feculorum,. fuperftirone, et. conftirtuto regimine-mọderato, quo debita Prin- ‚cipi reverentia conjuncta est cum civium liber- tate, ut in ipfa, monarchica imperii forma rati- onem vere popularem distinguas? Anne haec agnoscitur ab omnibus: veritas: esfe Principis. „magnificentiam, decus et felicitatem pofitam in ! falute, incolumitateet integritate populorum ?-An- / ne in poenis. reorum : per leges ftatutis, crudeli- tatis. et vindictae locum occupavit humanitas» quoad C4 ) quoad eam patitur. cura quietis et publicae trana, quillitatis ? à i ~ Sed jus civile me: logui recordor: Non, equi- dem revertor ad legum indolem, onęc ad illud `inculum , quo continentur opiniones. hominum religiofae et morales cum, inftitutis civilibus : imo potius, quid factum fi ity atrendamus, Ace cepimus- ius civile gentium Europaearum mixtum e moribus antiquis, iure Feudali , Canonico, Ro- mano. Rerenta funt, quae nihil. obesfènt. Ubi vero mutata rerum, ratio aliud fuaderet, gentes fibi leges feripferunt fuae. quaeque civitati, ap= tas; congruas illas, religioni , quam profiteretur s et cultui {fuo morali conveniėntes; accommo- dataş denique: ad. civium rationes formamque re- giminis.. Ita. .vero aliter fieri non potuit, quin fenfim legum. fuper- aljas coacervatarum cumulus cresceret, quae fingulae e fuo fonte caperent in- ‘terpretandi rationem. Sed historica disciplina , ad Jorispručdentiam illustrandam admota , produxit artem legum.Codicum feribendorum , exactis ad Philofophiae rationem iuris argumentis, perfpecto- que. fingulorum nexu ac vinculo, quo invicem con- tinerentur: qua legum doctrina, cum ab hominis - na» thy nátura Totteifisque ordine ċivilis prdfciséatur, nescio , an aliud existat monumentum ingenii huma- ni excelfum magis atque nobilius. Si Veteres hoc ñon cogitasfe videantur, hoc inde factùm puto, qüod a vivis TCüs, iisdemque iùrì dicùndo praefeċtis, propria Ronańis methodo” in | caus° s decidendis iuta cónftituerentur. Ubi verð obmütuerünt ICtrorum ‘dracula, qüid iuris es- fet latébat et ignorabatur. Tum vero necesfe füit üt e meliori idrisprudentiae acetate colligerêtur , dúöd “praéfenti necesfitati inferviret in defectů virorüm , ‘qui ius civile.conderent. ‘Gentes Eu- fopaede, novis fubfidiis inftruĉtae, hoc egerúnt; ut enünciatis përfpicuis et generalibus, oratia oùe coùftriċta quidem , ; fed fententiofa , complec> terentur, ‘quae ` vitae prospēritatem iuvarent, hümanasqüe actiones in omni genere negotiorum rêgerènt. ‘Sed arduùs hic est läbor. Quare, fi dè multis, qùi hoc funt agresti, plures fám tenui- tatem füné êxperti, uha fuit ceteris felicior Fran- cia in ‘fänciendis legüm Códicibús uhiverfi riS exactis ad humañitatem quidem , fed fimul etiam ad illius populi ‘genium èt indolem peculiarem. ` “Sed förman haet fpettant externam + ira quaet Titis ad humanitatem fcripta. Adfunt plurima. A» tW) Abrogitam in Europa fetvicutem humanitati ese Te adictibendam, quis negaverit? Quo enim “e fnte hóc faciüm ditamús, nifi €o., quod iura hominum , cuidscumque étiam fint vitae conditi: Onis, cuiuscumque gentis, cuiusvis etiam colo» fis aut indolis, vindicet àc tueatur humanitas, Aeguales inter fe homines fant, veluti patris'èius+ dém libri; aequali ergo iure utañtur omnes badder régionein Bábitantes: utuntur: Si ĉom- modis quibusdain 'excludantut exteri;* non odi cdusfa apparer, fed foèderibus inter géntiun Rec tores atii folet, quatenus admittenda videatur júris civilis aequalitas peregrinis’, ne indülgentia üriüs im damnum abeat aliotum , qui contraria it Ñis fecuti principia Þegarent illam iuris àsġualis ttem, quam concedérent priores. l “Religionis vēro , dicat quispiam, certe'diverfa dst ratio. Hic nùlla humanitas. Quòd inter fa- mijlias, tribus, gentes femper exftitit odium , il- ‘Jud inter divetfae religionis cultores adest fums mum. Fuisfe non 'diffiteor: fed apud cultiores fere deferbuite Nulla habetur in legibus’ ratio 'diverfarum religionum ; ómnes funt civeset eodem iure. Ilud cavetur , ne quidquam ftatuatur, quòd ‘Honnullorum Christiañorum doctrinae postit vi- ; de- (C 44 ) deri iniquum, Ita leges fcribuntur, ; ut quisque fecundum . fuze -religionis praecepta in negotiis civilibus agere queat. Testor divortia , una cum fe- paratione tori et menfae admisfa e religionis diverfitate; cum utriusque licentia iustis legi- bus coërceatur ?. Religionem vero cum dicam Christianam , quüis ordine exponat vim et. effica» ciam, quam illa habeat in omnem virtutem homie nis moralem, in. officia erga proximos, erga ivitatem, erga magiftratus; quibus tanquam føndamentis «leges innituntur. Unam cogitate rem. domefticam et familiarem legibus civilibus ita comparatam, -ut augere felicitatem. humas nam. poslit ac debeat, in fide, concordia y auxis lio mutuo. coniugum; in nuptiarum vinculo nullius morofitate levitateqgue disrumpendo; in jure cuiusque coniugis tuto et certo; in ipfa fe- minarum conditione; in represfa parentum ime moderata faevitia, tuenda innocentium vita, iu- re, fortunis; in coniungendo cum potestate , ne- cesfaria ad regundos liberorum mores, tali com- modo, e bonis liberorum percipiendo, quod alere concordiam caritaremque liberos. inter et parentes posfite In famulos denique, cum auc- toritatem heris concedant, imperium negant. le» SeS, e-o C 4) ges, ür illi quoque liberi fint ét fiio jùrë ttdi tur. HE vit Sed, “he pluribus utar in re 'perfpicùa3 ipfam legum naturam confideremus Tütitim. Si leges 'aliqüando ex arbitrio Rectoris” fcri? berentur, falus populi nostra aetate lex est fat prema. Qùae eum confistat in ‘abuhdáñit fubà fidioram ` vitae felicis ád eum hód ‘quaë cuiúsque conditioni conveniat; in rangaitlitate er quiet cuiúsque boni tuta; in facultatë Tefë perficiendi liberisque ad ‘religionem virtüteńi* que educandis; videte; A.! nüm iis dötibus’ faè tisfaciant leges, quae liberam cuique Deum cot lendi praebeant occafióhem; quae faveant Nibe forum educationi; quae hòc'fpectait, ut atigeat tur industria; ut omnium fit aequalis iuftitid$ par otùnium defenfio; ; par omnium ét plenisfiina libertas civilis; quae curam habeant corúni, qui àlieno indigent auxilio; quae liberam cüiqüe' fa- cultatem praebeant dë rebus fuis, inter vivos €t mortis causfa , modo legitimo disponendi , volüm: tatemgue fuam explicandi; ne plura' recenfearis haec vero omnia fanciant fecundům hümanaiı naram et indolem focietatis ĉivilisi Sed, quod fummum est, perpetua erit haec felicitas’, le- E %3) legibus. de forma. imperii latis in plerisque reg, nis ita definita, ut haec commoda civibus eripi non. posfnt. | ; KNE -Et iam quis quaefo iure in, dubium, posht. vos care; humani cultus: :progresfionem ! Cum. vero baec, fit univerfe gentium.: Europaearum. felicitas A»! quae tandem: nostra est? Qualisstandem in- ter Europac; gentes. nos Belgae. fumus? Est omnino., in quo exfultet oratio: - Si egim -vitaẹ prosperitatem quaeras, quae alia: gens exftitig tot bonis bearta ? Quae alia gens libertatem fuam et religionem armis taptopere vindicavit ?. Quae regio. -potuiç. in. fubfidiis: prosperitatis -publicae movere invidiam. vicinarum? Belgium... Quae regio. potuit, e fuis- opibus omni: fere Europae pecunias-largiri, quibus illa indigebat? Belgium. Quae- denique fuit emporium variarum mercium ? Belgium. — Illud Belgium, quod, cum primum florens:mercatura ad urbes Flandricas penetrasfet eandem tenuit veluti privam fibi, iunctam cum civium industria. Illud Belgium, cui fundamen- ta libertatis. et felicitatis publicae omnis. fere Europa. feptentrionalis. refert accepta., Iud Belgium : denique, : quod inter gentes, vicinas e- minuit tanguam fol ille inter/ derá- migora. — l Si €z)? Şi arres, çogitayetis, _fusruntme Flandri intet praecipuos artis pictoriae, cultores, peritisimi? Fuitne in, Belgio., ars typographica inventa? Si disçiplinas gpaefiveris s, quae regio, tor, protų» lit eruditos, principes ? Mọrum, yeI enusrate. „deco; ra fi t Gallia. viçinas herõiça yirtute fe eferat Germania. ; i nominis cr gentis fastu, fuperbiat An- glia; religione, probitate, „bona; fides.. iadicioruya fanctitate inprimis», cereris „Puropag, gentibus non cedunt Belgae, apud quos humaņirtatis, iurg funt in honore multisque florent inftituris, -> Ne vero, qis, credat Belgas aliis gentibus.. ceg- fise. in iuris er legum disciplina.. Ran ANP criminalia, mercaurae, ordo. denique “indigi. orum;, hae disçiplinge. partes, „ut. rite feparari 'posfent > quis accenfum facem praetulit, r nifi Gro- tius nostras? Hic iuris Natufae principia. ira dispofuit, ur, ad hanç regulam exigerentur,, qyąe çuique debentur ;, nec çivi; tantun) fed homini» fed gentis: fed Principi, fed „Griminum reise Habuimus Belgae ius civile proprium, fed ygs rium in quaque regione, urbe, (viço ; difafum illud et petendum, e huyltipliçi fontes, Non fugit maiores hoc malum, De legibus, univerfag. pro- vin- eğ) vinciad dandis iam feculo ` xvii actum est in Frifià et Hollandia. Nota fùnt quae ad Hollandiae Ordinés rečulerint dèinde HornbekiusetS] in- gelan dus; 5 fed obffitit femper ratio privilegio- Tum antiquorum , quo minus perfici posfet quod ttile videretur. Uiiverfo vero Belgio quo minus , Teges feriberentur eaedem ; ‘impediebat Úhionis 'Traiectinde indoles atqté ratio, quo foederẹę iu- Tis condendi“ potestas fisia Kionibas olini fuit fervat, saa eia A Cesfarunt vero Haec impedimenta ber éaqüae 'hostra tulit actas , quorum "ipfi füimus testes , “guae vidimus, quibus interfuimus. Facti fumus Belgaè antiquorum morüm non nimium tenåces , ‘qùod eramus olim. “Ius civile Bėélgid cömmune Jam nón dëprečamur, fed optamūs; non nocere ? fed pòdesfė iudicamüs; non ‘metuimus tanquam - “ónus iüpöfium, fed propediem promulgari võ- Yemus” fed, “quoad eius fieri posít , patrium; “fed ad praefentis feculi et populi rationes accom- modatum: üt in hoc ipfo quoque Belgarum ap- pareat ad hümanitatem progresfio. O! felicem Europam! O felix Belgium ! Sed inprimis , O felix humanúüm genus! fummi Numi- nis cuüura educatum et perductum ad eum cultum, l quem E M p quem nostra tempora; commonftrant; quam do- cet historia iisdem. fpatiis Rrocepi sfe -quibus uni- us- hominis vita decurrit; cuius testis est ius cie vile populorum, post omnium hominum. memo- riam fuperítes. i l Quod fi multa adhuc doleamus indicia rudio-. rum; morum et vestigia barbariei, hoc faltem lae- - ti, -hoc grati agnoscamus , properare. Europam. ad maiorem humanitatem: Er, fi in hoc ipfo nulli genti inferiores fimus Belgae, nostram laee temur forten, ea maiorum nostrorum multis: nu- meris meliorem: vóta faciamus pro religione, unico illo civitátis praefidio, pie fancteque inter nós coleńda: vota faciamüs ‘pro Regis nostri incolumitate, Belgas fuos-ad humanitatem flec= têntis et educantis continenter! Cuius quidem rei cura, fi quùa`alia in re confpicua fit, tum in- primis excellit in infimae etiam fortis puerorum iñftitutione reguñda; in eorum educatione: publi- ca ad morum- probitatem et ingenii cultum“ ita inftituenda, urv'illi fentiant, qua’ tandem ratione fibi coñfulere ac civitati prodesfe posfint ac tene- antur. Eminet illa Regis cura in artium et diss» ciplinarum favore; et adolescentibus ingenuis e- rudiendis ad patriae falutem. Testor hunc. diem; j D A- C3) Academiae nåialem, quo munerë abeunti Rec- tori haec fcripta est lex, ut fata, quae acciderint ‘Academiae per abñum fuae tectionis, posteritati čóùnfervet; ürregio nomine difttibutis praemiis rê+ Mmuneret bene merentes, et hoc ipfo honoris ftimuló incitet diŝcentium animos; Quse dum áge- fte gestio, À! nequicquam iterum vestram implo+ fem benevolentiam , quam ex vúltibus vėstris mihî éoncesfam intelligo: ~: Ac primum-tihi-erunt memorañda, : quae më Rectore Academiae evenerint prospera et- adver» fa: ġuae dum animó volvo, est omninö quod Taeremur , falvam esfe Academiam , falvum Regem ; falvos Curatores Amplisfimos. Sed, quod in rebus Humanis fieri folet ; funt ħaec bona tristibus mixta; cTrińos, enim immatùra morte amifimús huius Academiag aluñnos; quorum Jècobus Ca- rharinus Zevenhħuyzen et Carolus Ja cóobus van der Straten iañ in €o č- rant, út brevi; doctrinae Christianae interpretes exfistereñt:. Martinus verò Sw ieder literis Ĥumanioribus- óperam :navabat: omnes ingenii dotibus et. morum- cáftitare praeftabiles. Ho- rum itague carisímorüm capitum; inaetátis flore ex- Cet.) extinetorum »;;i iacturam, causfa, etiam ecclefiae., er bonarum literarum, .omnino est quod doleamus. Si docentium ordinem intueor „luctus: atque doloris, fenfum; renovat Cornelii Guliel-_ mi Rhoėrřii defiderium : gvi, quamvis per alis. i quod tempus, nostris conciliis.: „non interesfet. iam fenescens ; praeclare tamen proderat huic., iuventuti; Hunc Virum nobis „inopinata morte., ereptum m merito dolemus, isi RAAI Erat enim, Rhoerius Vir. fimmus, facile i cùn. iis comparandus, qui, naturae dotibus; prae . ceteris èxcellunt; in fervandis vero felici me~.. moria qpag legisfer. aut didicisfet, „nemini non: postponendus:. Multam, legendo, volvendo, me- ditando:,, ; doctrinae tantam fibi, comparaverat anie plitudinem at copiam; ut, fi in „nullo fere dis- i cipliņarum genere , hospes plane videretur, tum. ; certe in. iis disciplinis , quas profitebatur , erus ditionem, proderet: accuratam. et abfolutam; ut, nescjres fane, quid, in R hoerio. Mmirareris ma- gis, varietatem. doctrinae, an illius perfectio- nem. Quo fiebat, ut in přomtu. femper haberet , i ğug; prodesfet ; disċentibys , aut placeret doctis.: Sed. in his„dotibus ingenii et copia. eruditionis, ebah us plures fibi parẹs: quare, illud dica- D z mus; í ( i9) mus, quod ipfi erat proptium, et in'quo disci- plinarum genere excellerer inprimis. Erat R hoeriws natus veluti ac conformatusad eas disciplinas quas profitebatur, Historiam fci- liċėr et Iurisprudentiam , quarum quae fit affini- tas çuique doctiori fatis notum, est. Incre- diBilem autem, quam in eo mirabamur ob- fervandi diligentiam “ert accurationem, ne mini- ma quidem praetermittens, ad utramque adhibuit Hominem’ Philofophiae ftudiofüum, mirae faga- ciútis ingenii, it iudicando folertiae , et rarae omnino perfpicientiae veri, qui ardenti ftudio, ut veritatem repērirėt, Historicos veteres asfidua leċtionė terebat. et componebat eorum monita cuth iis, quae de barbararom gentium vita et mòöribus illi referrent, ‘qui longinquas er disfi- tas regiones adeudo novisfent et defcriberent accurates hunc inquam hominem credamus de- tinuisfe , aut ei Tuffecisfe fatis hudâåm’ rerum’ gesta- rum fatórumque “ pòpúloram cognitionem, vi- rorum illūftrium virtutem , clades atroces, repor- taas victorias, aut millium aliquot in hoc il- love praelio cãeforum numerum? Imo potius in` historia ab ipfa hominum vivendi ratione et opinionum diverlitate exorfùs, quae verior est ETES est vitae philofophia, disquirebat de ingenii:hus - mani varietate , de culturaé:progresfu : mores ẹt inftituta gentium , ad primum intuitum. diverfis - fima, ad communem referebat naturam , non ho- minis, non gentium fingularum, fed totius gene- ris humani, Haec ipfi vifa fuit historici ftudii excellentia, urt ex interiori illius çognitione erug- ret causfas, a quibus:rerum eventus esfent pro- fecti, ut in theatro rerum humanarum., excelfo illo et magnifico, lucem veritatis reperiret, illam- que. vitae magitram, quae,”divinae- Providentiae pandens annales.locupletisfimos , exemplis docet, quem in modum vitia et virtutes, uti in fingulis hominibus, ita in integris nationibus , fontes fint gravisfimarum calamitatum., in quas ruunt praeci- pites; aurt etiam laetisfimorum bonorum, quae earum virtutem comitantur aut fequuntur. Hac via procedens R boerius,- clarisimorum Histo- ricorum exemplo e causfis faepe naturalibus, die cam an necesfariis, fimplicisimis certe , repete- bat effectus, quì, nifi ex his fontibus illustrentur , explicatu viderentur difficillimi; quos mirari poe tuit antiquitas , intelligere non potuit, Ita ad homi- nis naturam referens, quae cum homine nata funt et increveruat, historiae, disciplinam, ante non 1 ) val” a” s$ E S Eie 1) valde fpeciofam ac’ fere annalium finibus con- “clufam, reddidit iucundam “ac yere philofophi- cam‘; quae omnia fibi vindicat, gùae hömiñuüm indolem’, ingenium, mores “adficiant Talis cum esfet in rebus historicis qualem in Turisprudentia eum fuisfe putatis? A! Rixas ‘quidem forenfes ayerfatus recedebat fere a va. no Qisfentiendi et fubtilius disputandi ftudio, quod fuperiori aetate fuit in deliciis hominum eruditorum. lllud agebat inprimis Rh oerius, ‘ut Iurisprudentiam ex Histotia, qualem decripf , illuftrarer. Haece eum docuèrat , nullam fuisfe gen- tem, quämtumvis excultam, quae non aliquando viveret in ftatu naturae et moribus utérétur in- cùltis, qui per ufum èt confuetudinem introducti, Omniumque tacito confenfu “confirmati, cum facris ‘gentium arctisfimo vinculo conionguntur. Quemadmodum vero in homine femina ingenii et animi dotes in pueritia radicés agunt et pullu- lant, ita legum disciplinam non ab eo tempore auspicabatur , quo in focietates” civiles iam co- jërant homines, fed ab ipfis moribus patriis; Suum- est ` cuique genti“ ingenium in 'fmilitudine propenfionum et ftudiorum, fingulis -civibus communium , “apparens: diverfum vero illud in quaque gente formant causfse quae dicuntur Phyficae et mos rales; illud temperant rurfus:ac regunt edu- catio, artium ` cultura, religio, ` disciplina» Haoic vero ingenio ferviunt leges.: Hic fons est limpidisimus unde» petatur: iuris diverfi: in- ter gentésrecepti aut conftituti ratios Rhoerius ergo ex Historia et Philofophia, cum. in nego- tiis civilibus, túm vero etiam in criminalibus, iùris per“ leges civiles conftituti aut conftitus. endi causfas indagabat; omnem civitatis inter homines condendae originem, fcopum, rectio- nem variam , ad fimplicitatem et naturam humąe nam ita referebat, ut in hoc ftudiorum genere, post immortalis Montesquivii labores, doc- trinam ab hoc viro propofitam et illuftraret, »et novis confirmaret rationibus, aliquando etiam eum minùs- verum vidisfe ‘demonftraret ; verbo, omnem disciplinae ambitum proferrets Quibus omnibus ‘facile est ad intelligendum, qumtam no- ? Coss 9 nominis fW famam: quaefiverit, et-quantum dis- ciplinis in. hac patria mostra amplificandis: erudi- tione fua profuerit, qui, cum rari unius disci= plinae principes inveniantur, binarum amplifi- cator in Belgio -exititit. © Quod {fi iacturam tanti Viri dolenni illud certe dolendum inprimis, fibi magis, amicis, et discipūlis vixisfe Rhoerium, quam uni- verfae rei literariae. Vivettamen in fcriptis, quae nimis pauca edidit. Vivet in disčipulis, quos formavit bene multos, qui viam a' tanto duce monftratam fequuntur, quos inter Te, Clarisime de Brueys?! nostrae Academiae actesfisfe et gaudemus, et ut diutisime adfis optamus. Neque tamen in hoc moerore est reticenda nostra felicitas. Fructi fumus ad fenectutem usque erudi- tionė tånti Viri, qui nominis dignitate et egregia inftitutione profuit ad laudes huius. Academiae, cuius ornámentum exftitit , in. patria et apud ex- teros celebrandas. Hoc quoque nos confolabi- tur, quod idcturam nostram vix fentiebamus , quin vacanti provinciae- prospicerent amplisfimi Aca- sdemiae Curatorese Rege enim benignisfimo eli- gente, ad nos vocarunt Virum Clarisimum, Cor- 'ñelium Adrianum van Enfchut; a cu- jus C w) iusi eruditione et meritis in docendo, qu'bus nominibus olim in Academia Harderovicena, et nunc in Groningana inclaruit, nostrae fcholae bona quaevis-er prospera auguramur. Nositaque nostras:vices non doleamus nimium , A. 4 Habet Groninga quod lugeart Twistium, aetate vigenti abreptum, egregium [uriscon» fultum; doctorem eximium: quae iactura. fit acerbior: abitu Enfchuti, ad nos vocati. Lugeat Leida faum Brugmanfium, et nupe- riùs erepros Borgerum et Ipaeum, clades tristisfimas, nondum reparatas et reparatu` diffi- cillimas) > Nos. vicinarum‘ Academiarum fata do~ lentes -laetțamur, nullam, post fuccesforem Rhoerio datum,- esfe in hoc docentium ordi- ne vacantem provinciam: omnes et valere cor- pore et vigere mente; adesfe binos,’ qui hoc anno quadrantem feculi impleverint, in hac Aca- demia docendo confumtum ; quo nomine, Tibi, Bieulande! et Tibi,deFremery! ex animo gratulamur: “imo vero gratulamur Academiae’, quae e vestra eruditione ‘et bene merendi ftudio. laetos ‘fibi fperat fructus. ut- fibi.confe- guerentur, quod alicubi viderentfummum, Tuo- erga hanc Academiam: favori debemus., quod, cum in labefactata fcholae nostrae conditione , olim: honorificam provinciam in Beidenfi: Aca- demia, ftabili et perpetua ,. Tibi oblatam negaves ris, “nùnc denuo in -praefenti flore: nostrae, Academiae Teaddixeris. Accipęe, vir: Clar. ! quas. Tibi meo, et yniverfi Senatus, imo dixėrim_ pu- blico: nomine. gratias-perfolyo. , «Nunquam -Te poes i (e59 ) poeniteat ‘tui confilii: nêc, crëdó, -` poenite- bit ungham, quamdiu in hoc ordine Viros ‘rum Clarisfimorum regnabit concordia, ami- “citia, humanitas , er erga omnes benevolentia , quae mutuo nos yinċulo coniungunt, fed hones- ta aemulatione ductos, ut profimus, quantum ‘valeamus finguli. Non Te, ‘credo, poenitebit tni confi lii, quamdiu ini hac iuventute amoris et obfequii virtutes erga Doctorem erunt cońfpicuae5 publica vero meritorum cuiùsque existimatio ius» tä, er Tuos, et omnium collegarum labores fé- quetur. Ita fruamur nostra felicitate, fed grato erga Deum animo, quem oramus, ut Te Cl. 'Heusdi! ut vos, Collegae! in huius Acade» miae florem diu fervet incolumes. Sedin memorandis bonis quibus fruimur , non in ordine docentium folo est fubfiftendum. Sii intueor Tuventutis nostrae coronam , haec, me Rectore, numero crevit, ut longe excedat discentium 'praefens frequentia illâm , qua Tolebat olim haec Academia gloriari. Fuerunt de nostra iuventute, qui in certamini- bus literariis palmam concertantibus praeripe- rent in aliis Academiis. Benedictum van den, Velden, in Gandaveni; Johannem a Ca- ATS Carolum Riehm, in Groningana; et Henri- cum Cock, in, Leidenfi Academia, praemiis fuisfe ornatos, fumma cum voluptate accepimus, In .prosperis quoque „huius Academiae cen- fenda funt ftudia literarum, quibus alumni nos- tri hoc anno excelluerunt, Testor publicas dise putationes , fefe exercendi - causfa fusceptas“ in omni fere disciplinarum generè: testor disqui- fitiones , in Senatur inftitutas; - testor confcripta fpecimina, ad honores Doctoris capesfendos ; non- nuñquam etiam in hoc auditorio propugnata : ` ut taceam , quae. de certamine literario huius an- pi mox erunt dicenda, ; Nec defuit hoc anno, aut Regis liberalitas, aut Curatorum benevolentia, aut fludium eo- rum, quiin hac mufarum fede praefunt admini- culis ad amplificandam doctrinam. Academiae nostrae Bibliotheca, cum ad com- munem omnium ufum hoc tandem anno inftructa - ft , etdispofita,.de toto hoc negotio fufius:nunc et accuratius referre vifum est. Asfetvabantur olim libri, in aede S. Joan- nis: qui locus nec increscenti eorum copiae fufficiebat, nec profecto babebat quo lectores ad fe invitorete Nam quamvis quis arderet doctri- nac oo nae ftudio, aedem hanc ingresfus , hiemali quidem tempore , fubito fic frigore ventroque afficiebatur , ut, nifi ardor restingueretur, omnis certe ipfi periret legendi cognoscendique voluptas. Ac- cedebat operis cuiusque inveniendi dificultas : pervolutanda enim erant , una cùm ipfo catalogo , vdria item catalogi fupplementa, cum typis ex- presfa, tum etiam maximam ‘partem adfcripta. Quo fiebat faepenumero , ut frustra quaerendo tems pus confumeretur, nec quis domum reportaret nifi aerumnaé frigorisque m memoriam. et irriti la- boris taedium. Éx quo autem tempore inftaurata ést Acas demia nostra, ut ceteriś rebus omnibus, ita Bis bliothecae inprimis prospexerunt Academiae Cu- ratores, Viri dmplisfimi. CEt primum quidem aedificium, recens exftructum , quamvis alii ftu- diorum generi destinatum , ad literatam noftram fupellectilem rite. capiendam, totum est adap- tatum cui cohtiguae, quae aderant ‘aedes, ità funt commurtatae informataeguëé , ut bonarum ar- tium ftudiofis commodam” praeberent ' legendi excerpéndiġuė oportúnitatrem., Tum véto, quod haud minus requirebatur, novi condendi cátalo- gi initium est factum :; qua in re eximie patuit a à Ia- ¢ 62 b à lani Ackersdykii, cum rei literariae peri- tia; tum . laboris perfeverantia. Is enim, quo est in bonas artes et res noftras ftudio et ardo- re, . rogantibus Curatoribus, lubens hoc in fe ħegotium fuscepit, ut univerfos libros in indicem redigeret ; nec. tantum volumina notaret, fed fingula etiám feripta, quae multa fubinde eo» dem vòluminė continereñtur , evolveret , explo- raret, èt fuo titulo. adfcriberet, Quod postquam >. exacto biennio, fumma cura èt diligentia feliciter confectum erat; Auctorůùm nomina, úna cum librorum titulis, fingula ex hoc indice in fingu- lis paginis dèfcripta , funt; quibus per literarum feriem .dišpofitis, catologus nobis exftitit, cum praefentes libros omneś capiens,, tùūm futuros etiam; novis infèrendis paginis, facile recep- turus, His ita peractis, in aedificium, quod diximus ; unum in paucis Bibliothecae aptisfimum , transe. lati funt praecedente aestate Tibri : ibique, for ertia inprimis èt diligentia cultisfimi Ackers- äykii, ita dispofiti, atque in clasfes quisque. fuas rēlati; ut, qui iam adfùńt, facillimė reperi- antur, et quicumque fubinde accedunt, fine, ordinis pertùrbatione fúum occupent locum. Et EE C és) Ert ficqüidem, quod timdid optaveřamüs ; hoë. añno confëćuti fumus; utet: locus, et Jibrorum distributio; et legendi notandique commoda o- portunitas, fponte quafi alliciat nullius nonòdoc+- trinae ftadiofos! quoë iam videre: licet frequen tes , ftatutis horis, vel in ipfø mufeo libros quae=: rêntes; evolveñtes; ftántes'etiam. lectitantés , vel: in loco; ad legendumidestinato , dd focum placi- de fedentes; tacita fruentesvoblectationes Defunt, “fatemur : Bibliothecae: nostraeșs o it omni literarum dóctřińárumque getere, permuls: ta opera; quibus aegre caremus; nec fplendida: illa, aut rata tahtum p fed minús etiam exquifió ta et necesfatia prorfùs; verümtamer per quin- ġuennium hocce, infigni. Regis -in artes: dòctrisi nasque“ liberalitate , magnam viam“ nacti fumus ' librorum:, quos inpřimis defideraremus , copiam 4: êr fore fperamus, ut, quae ‘olim: neglëctae funt plane doctrinarum partes, auctis fubinde êxtra; ordinem pecuniariis fubfidiis, ©fuis aliquando» libris tabùlisque expleantur. i Nec: vero Curatorum Academiae nobis derhié . munificentia.: Nam, ùt antecedenti, anno‘ Ame plisímus Swellengrebeliws, Geologico Wal chii opere nos donavir; ac lucer in Bibliorħeca j Apol: C-e) Apollinis ftatua, Amplisfimi B eaufortii ele- gantisG6mum: donum; ita hoc anno Nobilisfimi Viri; Spaenius ét Lyndenus, :quo:fint in Academiam nostram ftùdio, praeclare, fignifica- runt; hicBuffoni opere, de Historianaturali; ille Bibliotheca Spenċterianá; pracftantisfimis fane fplendidisfimisqúe donis, mufeo nostro'donandis,” - Håec quidem, quae de Bibliotheca'referrem , fuppeditavit mihi Heusdius, Bibliothecae prace feċtus.-: Ego vero et ipfius, et univerfi Senatus nömine, Vobis, Viri Amplisfimi! pro:Vestro in remi noftram animo benevolo; rebus et factis- dëclarato, fummas ago gratias, habeoque.- -Tibi vero Cl. H eu sdi gratias quoque non perfolvam ! Sane in iis ; quae tuis-verbis- retu- li, aliorum quidem operam laudasti, tudm vero: modeste filuisti:- -Nihil equidem detractum wolo iis, quae Tu monuisti. Me vero decet, in hac publica folennitate profiteri, Te fuisfe horum omnium magnam partem: omniagesta esfe Te monente, Te iuvante, Teapprobante, Tuis con= filiis. Loci vero distributio in pårtes lacunari- bus ornatas , fi vel: adfpectu , folo quemcumque ; ingredientem commoveat, hoc unum, opinor, evincat; quantum tuo moderaminñi-in instituenda pais bi- S D bibliothecae debeamus: ut fileam internam èiug \ praeftantiam, quae in ipfa illa, quam dixi, multorum operum indigentia, tamen ćonfpicua est in exquifita electione talium , quae ad commu- nem doctrinarum ambitum fpectant, quam qui- dem nos tuo iudicio tuaeque doctrinae. elegan- tiae debemus. Horto nostro ‘Botanico abhinc biennio ad- verfa fuit vis frigoris; fed reparatum est propes modum hoc damnum. Seminum deinde et varie» tate, et laeto eorum proventu, iñfigniter auc- tus est numeruè plantarum. Indice fcilicet fes minum, a Kopfio nostro collectorum , come municato cum iis, qui alibi hortis Botanicis praefunt, inftitui feliciter potuit commutatio eorúm , tumin patria, tum in eyteris regionibus: quo factum est, ut- ex horto Danico, qui est Hafniae, quaeque cura Clarisfimi Hornemans ni dives est numero ert fingulari conditione plan- tarum , ulçra trẹceptas fpecięs ad nas fint pers latae. > : Reinwardti nostri ftudio debemus fexaginta duas fpecies feminum indicorum., Ne de fins gulis memorem quorum favorem fumus experti , grata inprimis fuit collectio ducentorum- fiye "iE i fe- E) feminum five bulborum optimae notae, quam œ ` promontorio bonae fpei accepimus, Inter ea, quae Hornemanno débemus , re» periuntur varii generis gramina cerealis, pifa fabae, et gramina pascualia, in quibus arcesfen- dis hoc fuerat confilium , ut in horto oeconomis co, cuius eo tempore nobis fpes non deërat , CO5 lerentur, alimehtum praebitura hominibus et a- nimalibus fuaye atque utile, fed idem minus adhuc notum. Herbarium denique plantaram ficcarum valde increvit. i Tnfiitutioni ċlinicae, cum ad prain medicam į / tum ad artes chirurgicam et obftetriciam exercen» das , non defuerunt aegrotantes; quorum a feriis in- de aestivis ultra ceftum et fexaginta five in nofoco+ mio funt recėpti ; fiveextraillud a iuventutenostra; ducibus Wolterbeekioet Suermanno,cuė rati. ` Laeta autem nobis est fpes maioris incre- nenti, quando perfectum erit dedificium , quod éžítruitūr, ut tum nosocomio urbano, tum ve> ro etiam academicae inftitutioni inferviat. Laboratorium Academicum egregio apparatu inftrumentorum , ad Chemiam inprimis phyficam pertinentium, ab optimis artificibùs, cum Lon» dini tum Parifiis confectoram, fuit auctum, apg que K- >) que-ita ad» hodiernam ‚disciplinae peoe ftansiao magis accommodatum. Mufeum Zoölogicum pluribus fi niota ioiii, , avis umpracfertimatque mammalium, fuit locupletatums Mineralogicum mufeam Regia munificentia auctum est egregia atque utilisfima {ferie typo- rum, attificiofe e. ligno confectorum , ¿quibus mineralium corporum formae, repraefentantur, et tructurae eorum ratio, fecundum. leges. fyse _tematis Hauyani, dilucide exponi potest Omnia fpecimina quae ad mufeum Bleulandi» num pertinent, non tantum bene“funt fervata, verum. etiam hoc anno, ‘licet pauca, addita tay men- funt nonnulla.. fceleta animalium; unum quoque, accesfit fpecimen,: quod generationen ; et alerum quod morbum lethalem ‘ventriculi et causfam mortis illustrat. Auditorium Phyficum novum plane est inbi tum; quod loci amplitudine, totius ordine, distributione y- argue praeftantia conclavium' ad varium: ufamy. priori longe antecellie.: Hic fuo ordine iam dispofitus fervatur apparatus Phyfie cus; olim in loco parum -idoneo repofitus tantum. Itera Mollio in Angliam fusceptum oportunitatem’ dedit augendi hunc apparatum E2 ' mul- \ s UC D8 Y Multis, quàe in his regionibus fere erant incòg= nita.` Quae inter laudari meretur apparatùs Galvanicus, novae compofitionis, qui fuperat efficacia facile omńes, quoram adhuc erat ufu in his regionibus. Ad ufum Astronomicum compafata ifilteditiënea antigua multum funt emendáta. Nova quoque accésferurt: in quibus non ultimo loco haben- dús est Circulus repetitorum , five Repetitor, opus novae conftructionis, et artis fummae ; utile quo- que ad declinationem magneticam accuraté ob- féívańñdam. Magnetici qúoque inclinatorřii ac> cësfione hic apparatus factus’ est locupletior. Habetis A.! quá de prosperis et adverfis Academiae magiftratus mei tempore diceńda vis debańtur. Ad praemia Victoribus in literario certamine tradenda iam -me vocat hodiernae fos łennitatis ratio, Festum ian agìñus diem , A. ! auċtoritate pus blica indictum: Festum huic Academiae, et òmnibus qui literas amant et bene cùpiunt dis- ciplinis : Festum diem humanitàāti. Quid enim quaefo' humanitati alendae -et am: plificandae magis favet, guam iuventutem imbué- n E ai j i i res Ey C óg J rè disciplinis? Magnum est excitare in ea iusrang aemulationem; fed- victores in: certamine lite= rario praemiis exornare honorificis , hoc fummum est Gestit animus, hoc, quod exiremum est Magiftratus mej officium, implere etexfequi. Aus dite igitur quae fcriptiones ad quemque Ordinem fint misfae , et quo fuccesfw: quam in rem iudi- cia-fiogulorum Ordinum praelegam: >de - disquis fitionibûs, quas eorum quisque accepit, Ordo ICtorum propofyerat quaestionem : Dus cë historia exponatur’ origo. -et -progresfus cone fesfionis per tormenta quaefitae.- Porro doceatur y quid de necesfitate confesfionis eiusque pondere.ad fidem, iudici faciendam -fis [latuendum.. Denique, inquiratur , quatenus utilitas publica-et iusti- żiae ratio admittat, ut iude reun, non confes Sum, ex fola cius conyictione condemnare posfit ?, Ad quam quaestionem Ordo, duas accepit commentationes ; alteram , fignatam: Theocriti verbis: “Es Tpdiav, meipàpevoi ġyloy 'Aggior: Altre- ram, munitam verbis Amplisf. v on Reibni SA Die menftken kinder find dem irrthum unterworfen &c. Ambae commentationes univerfim Ordini. e- gregie placuerunt : utragùe enim fcriptio ingenii acumen in Auctore- arguit, et utriusque Auctor, A in C w] ' in dis, quae hac quaestione continentur, Capiti- bus elaborandis, diligentiae et peritiae laudes fibi vindicavite Hisce vero disceptationibus: in ter fe collatis, Ordini videbatur Auctor dispu- tationis, indicatae Theocriti verbis, accuras üus longe, quam aemulus , originem et progress fum confesfionis per tormenta quaefitae, duce Historia, expofuisfes in fecundo capite, qùo agitur de necesfitate et pondere ` confesfionis ad fidem iudici facieéndám, coñtra Auctor dispu- tationis, infigñitae verbis Amplisf. von Reib- nitz, res füas rectius egisfe. Denique in tertio capite, quò gùaeritur,' qùatenus iùftitiae raio et utilitas publica admittat, ut iudex reum, non confesfam , ex fola eius confesfione condemner, üterque, fi dè labóre iuvenili hic iúüdicandum esfe cogites, partes fuas ftreriue fatis fustiñvit : Auctor tamen commentationis, fymbolo` grag- co notatae, quaestionem melius: quam alter in- tellexit. Quo ‘circa omnibus, quae 'hic'in cens fum venire debent, perpenfis, Ordo iudicavit; alteri prdeftare, atque praemio dignam esfe dis- putationem ,' infignitam verbis Theocriteis: Es Today &c. Refignata fcedula hanc disputati- onem misfam esfe cognovit, a Jx 4 pm 2 Jacako van Hath oliendidite Miris in Athenaeo Amfelaedamenfà. Qui examine cum ¢o inftituto:fe ipfius Aucto- rem esfe:Ordini abunde probavit, cuique proin» de ;Ordo-praemium decrevit | Ọrdo; Medicorum -duas accepit reśsponfiones adguaestionem propofitam , qua quaeritür bré- vis et: distincta expofitio. fabricae et functionis organi: auditus in homineg recentiorum cetian anatomicorum obfervationibus Jet anatome: compa» raia ita illufirata; ut exiis pateat, quae- nam fit huius organi pars ad dudienium maxime necesfariđ, ét qua. in re illud praeftane tius in homine: quam in brutis fit cenfenduim ? Alteri harum commentationum adfcripta -erat Pliniifentenția: Nusquam magis, quam in mir nimis, tota est Natura. Continet, haec argumens ti explicationem, iusto Ordine propofitam, ac- curatam, et propriis Auctoris obfervationibus ,. icone illuftratis, ornatam. -Heec Facultati dig- na vifa fait, quae typis mandaretur; quin imo. praemio fuisfet condecorata niiet alteram:ac» cepisfet commentationem, = cui fymbolum: verba Ciceronis: Tantus est inndtus in nobis cog» nitionis amor -et fcientiae , vut nemo dubitare pos>` fü, C 72 ) fit , quin ad egs res hominum natura, nullo: e» Mnolumento incitata , rapiatur. Haec enim pto- pofitum argumentum egregio ordine et plenis- fime pertractavit; Auctoris in anatome huma- na et comparata peritiam luculentisfime demon- ftravit; illumque, et in Literis humanioribus , et in Philofophia bene esfe verfatum , abunde pro- bavit; ita quidem, ut huic fcriptioni praemium esfe tribuendum Facultas nullo modo'dubitave= rit. „Aperta fcedula continebat nomen A Iani van der Hoeven, Medicinae Studiofi, Mathefeos et Philofoph. Nat: in Academia Lugd. Bataya Candidati. Examine deinde inftituto-fe responfionis exi- miae Auctorem probavit. ‘Prioris commentati- onis Auctorem fe Facultati petenti declaravit; atgüŭe examine confirmavit, Gulielmus Vrolik, Medicinae Studiofus , Mathefeos et Philofophiae Nat. in hac Academia - Candidatus. Accepit Facultas Philofophiae Thêoreticae et Litt: Hum. quatuor commentationes ad quaesti- onem: Quam maxime apud Graecos mutatios nem fubiit Philofophia auctore Socrate? Com, mentatio prima his verbis infcripta: Si virtus per £ Se: R, fe ipfum aestimetur vitae magister optimus; {chema potius-còntiner historiae Philofophicae, quam propofirae quaestionis explicationem. Traduntur enim Philofophiae -apud Graecos aetates; enarrantur fingulorum Philofophorum vitae; vix autem explicantur Socratis aut - Socraticoraum placita., „Magis ipfum tractavit quaestionis argumentum - disputationis Auctor, cui fymbolam est: De-&eloudheid fchreef met een ontftèlde hand °t Gewoel der-Caefars in arduin: — Bellamys i Nobisque probavit er- ftudii perfeverantiam et Jectionis varietatėm ; feddefideratür-in tota ferip- tione perfpicuitas, disquirendi diligentiaş dis- - ferendi ofdo, tum- maxime Latinitatis commen- datio, quae barbariem fūbinde refert. Tertia disputatio , cui fententia adfcripta est: Est quodam prodire tenus , fi non datur ultra. -mec iudicandi deftituta est fubtilitate, nec dicti» «nis fuavitate, fed ducta est fere tota e recenti- -ọribus historiae Philofophicae compendiis vel com- mentariis nec fatis ostendit, quae Socrartisfu- -eritin Graecorum ` Philofophiam vis et efficacia. Tribus hisce feriptionibus praeftare nobis om- nibus est vifa quarta, fic infcripta : ; i Us C A 3 i Ut defint vires, tamen est laudanda voluntas: o Quod fpecimen, quamvis iuvenile prorfus; ingeniumque prodens diuturna exercitatione non» dum. fubactum, multis tamen nominibus‘ vehe- menter placuit. Nam omnis de Socrate diss putatio ex ipfis fontibus, ides: antiquorum fcriptis, Xenophontis inprimis et P katos üis operibus, petita este Tum apta fe commen- -dat disferendi rátione ac fcribendi perfpicuitatė Quibus- laudibus. cum. Latini accedat fermonis puritas, dignam cenfuimus hanc commentatio- nem, quae praemium reportaret. Ceterum -a- perta. fcedula feriptionis esfe‘ Auctorem cogno- vimus, i deg Jacobum AdolphumCarolum Rovers, Philof: Theor, et Litt. Hum in Academia Rheno -Traiectina: Studiofum. Ad quaestionem Zoölogičo - oeconomicam : Tradatur Historia Naturalis et anatome muris fibatici Linnaei, atgue muris aryālis Linna- ei, corumque inflituatur cum mure domeftico come paratio. Exponatur quae detrimenta per w- ¿rumque agri et prata praecipue capiant, quidque aut maiore aút minore fuccesfu ten- tatum fuerity ut haec detrimenta vel cayeren= tur CWD èur yel tollerentur: unicam responfionen ac- cepit Facultas Mathefeòs et Philofophiae Nae turalis , fymbolo Linnaeano notatam: Què noxia animalia arcere yult, ‘discat necesfe est er fcientia Naturae eorum habitum et proprietatese Linnaeus, Amoenit Acad. T. VII. p. 430> Commentationis huius Auctor tres murium fpe- cies in quáestione iudicandas examini anatomico: diligenzisfimo fubiecit et mure musculo, tan- quam`typo , decurâtisime defceripto , duas- alias fpecies, tum`inter fe, tum cum priori fpecie bene compardvit. Operam ‘fuam cura Aucto= rum `probatishimorúm , ‘recentiorum: quoque y pérfecin" In parte oeconomica etidm'tanta prae- ftitit, quanta a iuvene Vix exfpectari potuerant. Unänimi igitur ` confenfü “hane feriptionenr přiemió`esfe coñdecorandam“ iudicavit Facultas: Eiusdem‘vero Auctorem; exaline legitime'infti- ` tütò, fe pröbavit, ‘Confiant Nicati; ‘Milin Helyetus , Medicinaë Candidatus in “Academia Rheno- Tirüiectina. -Ad “quaestionem: Comparatio 'inflituatür Parabolae, Ellipfëos, circuli, atque’ Hyper- Golae, ut yel ex Coni Jectione; vel ex earum cur- € 20) cnryarum àequationes yel ex utraque appareat y quaenam his_ curvis, yel omnino, yel qüadam ratione. communia fint. Breyitatis ita ratio habeatur , ` ut coniuncta fit cum- perfpicuitate et accurata rerum eżpofitione; atque ut ed, quae comparationi maxime inferyiant , diligenter congerantur. Non requiritur; ut calculus dif- ferentialis et integralis in (auxilium adhibea» žur, neque tamen- eius ufus prohibetur s -= dum- modo, quae in propinquo fint, - non ex- remo» tioribus fontibus hauriantur : - una: Facultati oblata ` est commentatio , hoc lemmate infcripta ¥ Vade, fed incultus, Haec commentatio , guam- vis infignem Auctoris industriam testetur ;. atque plura, praecipue in fecunda parte,- diligenter collecta , atque accurate expofta fint, his- tamen caret dotibus, quibus fatis idonea redditur, quae praemio ornetur, Iamexipfa distributione huius tractatus , cuius prima pars agit de fingulis his qua- tuor curvis, ut appareat , quaenam fint ipfis pro- pria; fecunda pars de ipfa comparatione; tertia autem de nonnullis problematibus ex his curvis deductis, ut, quae expofita fint, maiorem acci- piantlucem, coniicere licet „non ita inftitutam fu» isfe hanc comparationem y ut in curvis, quae ex Ce CRT) eodem principio, aut ex eadem formula generali derivandae funt, atque omni ex parte. necesfario nexu coniunétae funt, inftituenda erat; quod; lecta commentatione, confirmatum vidit Facul- tas. Plures praeterea funt commentationis loci, non fatis muniti illis dotibus, quae in examine mathematica requiruntur, doctrina accurata, eexpofitione fubtili, unitate, et forma, quae fibi ubique conftat. - Analyfeos, cuius inpri- -mis ope, ea, quae postulat quaestio, inves= :ztiganda erant, non fatis habita est ratio. Plu- -rima, quae in prima et tertia parte occurrunt, raut fùpervacanea funt, aut minoris momenti ș alia, maioris momenti, omisfa funt, l En igitur A. ! quinque iuvenes, quorum funt quatuor Victores in certamine literario, omnes . iam praemiis decorandi, Ante omnia, Ornatisfimi Iuvenes! gratulor victoriam reportatam. Non vanos fuisfe labo- Tes vestros nos omnes laetamur. Honores vo- bis decretos: gaudent vestri Praeceptores, qui hunc capiunt fructum laetisfimum. operae, in vobis erudiendis confumtae : exfultant vestris ho- noribus Parentes, cognati, afines: macti vos estote vestra felicitate, ; Maiora, hoc augurari f lis Ep RON liceat, vobis in vitae curfu bona obvenients fed hac vestra aetate, quid quaefoi vobis tribui potest,: quod. est ad gloriam magnificentius aut ad ingenia excitanda potentius? Sed postulat rei ratio, utad Vos Gugülos me convertam. Fu ergo , Ornatisfime H alli! quianno praece» denti , in quaestione literaria, ex arena decedebas „proximus victori, a certaminis arbitris laudatus, fed et honoribus auctus, iam ipfe Victor exstitis- ti. Nec Victor tantum, fed in certamine acri; fed in argumento tractando difficili, multae dis- quifitionis, et non levis momenti: idque cum adverfario, ad vincendum bene comparato. Sed:, uti nominis es beres, ita Te 'praeftitisti aemulum laudum paternarum; imo quoque fratris tui, qui fuperiori anno praemium in hac Academia re- portavit, Haec fequi vestigia Tu pergas, et, {i poteris, augeas aliquando gentis tuae in re lite» raria decus. —— Accipe hoc praemium, ` non meo, fedRegio nomine, Sit tibi hoc aurum calcar dili- gentiae et honoris parti pignus. l Succedat nobile pariuvenum. Victor fuis meritis exiftat Hoevenus, magna cum laude certasfe dicatur Vrolik. Nomina fane! ad-quaë, licet in di» C 29 9 diverfo disciplinarum genere, âd famimarum ldu-: dum cogitationém vel inviti trahimure Ambò’ vos in certamine honoris praeclare meruistis: - Omnes, qui artem falatarem amant, in utroque vestrum - talem” agnoscunt, de quo in- gencris humavi falutem bene fperare liceat. Tu'ergo, Hoevene!mericotriumphas victo» ria, reportáta de adverfario tam forti-ac ftrenuo» Sed inter certantes Tu mihi videris propemodunt esfe invictus. Itaque, quo honore 'teornavit A- cademia Gandavenfis et Lugduno Batava, fimi» lem tibi habere geftit Traiectinas = En novum honoris praemium , tuis meritis quaefitum. Iud Te excitet, ut ftrenue 'perfequaris iter, quod tanta cum laude iam intrasti. -Uti vero , Ornatisfime V roli k !Victormaiorent laudem fibi petit evictialacritate , ita vicisfim victus merito glorietur, quod tali Victori tam propėê ace cesferite Haectua est laus. Omnesenim, qui hoè loco funt pracfentes, audiverunt, quid de- tuå feriptione exiftimaverit Medicorum Ordo, Dig- nisfimus ergo iudicatus, qui praemio ornarere y accipe, quod per legem tibi licuit decernere. In certamine literario non de pretio palmae, fed de honore certatur. Estautem hoc Ordinis Mè» dici E AON A dici de tua disfertatione testimonium quoque hono- ris dignisfimum praemium , quod poterit Te incitas, read nova in disciplinis, quibus Te dicasti, ten- tanda. Ad te accedo, Ornatisime Rovers! So» lent fane ad luctam eligi viri, et fortes, et corpore proceri, et viribus validi. Nostro in certamine nil valere corporis formam, nil. viri- um robur, nil musculorum intenfionem, Tu probasti, qui in aetate iuvenili plures víceris adverfarios, qui palmam tibi dubiam reddere ten, tabant, fed tentarunt tantum. Ubi certatur jin- genio etdiligentia , Tu fortis es, Tu viribus vali- dus. ‘Iu vota implevisti Avunculi,- qui de Te tantopere meretur: laudabili vero audacia effe» cisti, quod`Ille ne fperare quidem audebat, Te posfe. Talibus aufis quaefita victoria praemio certe est dignisfima. — Quoties tu hunc'nummum adfpicias, memento, hoc esfe honoris praemi- um , in hac aetate tua iuvenili quaefitum; cogites vero, ab aetate tua maturiori vel ideo maiora exe pectari merito.. Acuat ergo hoc aurum continenter industriam tuam, ut impleas omnium bonorum yota. Tibi : tandem, Ornatisime Niċati! quid -repetam laudes, guas tribui commilitonibus ; tuis? Cu] tüis? Ad Te enim; cum ii eadem: planë fis caüsfa , -illae quoque pertijebunt. In latis- fimo doctrinarum règno: omnes--funt pari iurë cives , qui liċeras> amant: dut doetrina: i exeellunts qua fint nati regione, ad qüam géntem-pertineant; nihil- interest". _Tuas: -laudes palam- profitéri ; mihi est gaudio: = Tu pérgas ea, qua ibcepisti, vig et impleas fpem , quan-de Te` tui Praeceptores fovent. -Tei duoque 'Honoribus ornare gestio: En praemium: metitorum tuorum; Rege auc- _ tor, Rege largitore? Dic :Helvetis: tuis , -quo modo Hollaidi in iuventute diligentiam acuantį qùúoties Tu; iù patria. quoque:tuáy laudum’ Acãs demiae, quae Te erudiit; verbis dut factis fu- turus fis interpres. Mgiy | Acta resc est: -otradita funt- přaemia:i Vos vero quotquot adestis, qui fanguinis vincu» lo aut’ -aflinitatis necesfitudine, his. iuvenibus estis - coniuncti yssguo “iam! estis-animo!” O quam. dulce estt fi: de Nostrisy:im-iavenili iam aetate, bona quaevis. hobis dugurari qūeamus: Hoc`nomine vobis grawlòr , quos. hic “práeëfen- tes videre contingit; Tibi, Confultisime Halli! Tibi; ClarisimeHeusdi, Tibi ;Clarisime Vt o- lik! Fruamini hac felicitate `diitisime , et in ? F fera C 32) fera fenectute , ubi mentis. ferenitatem inumbras verit labesaetatis , hac uramini confolatione, esfe de vestro genere, qui nominis et gentis vestrae gloriam fuis meritis augeant`et ad posteritatem trahsmittant.™" ) Vobis vero, Iuvenes optimi, Academiae‘ hu- jus cives! hos victores in “literarió- certamine proponere liceat in exemplum , imitatu dignisti= mùm., Sed bene est. Ultro; vos inčèndi-honos - rìs ftudió' mihi perfuadeo; © Pergite esfe Acade- miae . nostrae ornamenta. Si quìiinter vos fint; hoc certamine ab aliis fuperati,’' illi recorden» tar, hosinter victores esfe,- qui: vinceréntur ali» qüando--tQuis unquam fuit tath fortis, ut ex omni certamine victor cvaderers Si victores non fueritis, audivistis tamen, non fperni vestros. la~ bores: Etone defit oportuńitas-tentandi: quid vires ‘vestrae ‘valeat, legam quaestiones, quae “in annum fequentem certaminis causfa indicumur. } QUAESTIO MEDICA. Comparèetur Veierum doctrina=ncum Recentio- rum theoria debista affectione: pathologica in'ho- mis Ç 83 i ) ù mine, quae vocatur- metastafis, Tndicetur dein, quaenam ex- opinionibus , quas Recentiores hac de re protulerúnt, maxime probabilis videatur. QUAESTIO-LITERARLA. Quaenam. funt praecipuae Herodoti ‘in rebus gentium enarrandis dotes atque yirtutes ? . QUAESTIO CHEMICO-OĘECONOMICA. ı Jnflituatur lactis vaccini examen: chemicum, ad hodiernam artis perfectionem accommodatum y, in. quo ratio etiam habeatur illius cafei' albumis nofi, (Zieger , Sérai) qui post feparatum cafe- um yulgarem per calorem et acida e fèro lactis feparatur , et doceatur; num principium a yul- gari cafeo diyerfum revera. fit habendum. — In- `dicetur praeterea ratio, in Belgio adhibita, ad'dis verfa lactis vaccini principia a. fe inyicem Jepa- randæ-evin ufum deconomicum onyertenda, r uoo A ES Tr P HYS ICA. “> Deferibantùr; eë quantum id eñperientid “duce EN, fieri C 8&4 feri potest, explicèmur acus“magneticae phie- nomena, Ostendatur illius ufus in nautica arte; gique yiae maxime expeditae, -quibus eius decli- natio, inclinatio, atque yis magneticae, qua praedita est, intenfitas, definiri posfint. Q UAESTIO THEO LOGIC Z. Quandoquidem perperam agunt, gui in orat- onibus facris omnem facrorum librorum interpre- zationem negligant , nec tamen una eorum adhiben- dorum ratio probari potest , cum vet praecipuus interpretationi detur locus, vel doctrinae Chriss zianae pars, ex praelecto obiterye tllustrato loċo ducta , uberius exponatur , vel denique tertium eligatur genus, ex utroque illo mixtum , quaeris gur, quid in fingulis uniyerfe praeftabile haben- dum ; ct in delectu faciendo inprimis [pectandum fi?o A : QUAESTIO FURIDICA y Doctrinae Turis, quo Romani impuberibus aut inconfultae adolescentum aetati profpicere fludu- erunt, vis et natura y maxime in- ineunda obli- Aag i C 85 >) gntione et ratione iurium y quaesiis in indicio competunt , admoto lumine historiae, rite decigè -miro o nni na Agite érgo, Commilitones! in arenam defcen+ dite. Amplisfimus patet campus honoris diligens tia et laboris _ asfiduitatë quaerendi. ` Quidni calcar vobis fit acerrimum in publica laude hisce iuvenibus tributa? Quidni praemia illa, quae ex Regis muünificentia étiam in hoc certamine vin. centi proponuntur; animos vestros erigant, ut ad propofitas quaestiones accedatis, quotquot, ftudiorumiam exacta parte , horum fructus experie ti velitis? Sed cogitate, esfe hunc laborem horis ` fuøbfecivis committendum, ne ex nimio gloriae ftudio et agendi ambitione detrimenti qüidquam capiat accurata et: fedula pertractatio (disciplinarum, in quas incumbitis, earumque contideratio atque meditatio fubacta temere ne» -gligantur. r Solennibus his:peractis ád metam tanden po „perat oratio. Magiftratum Bitidoraican lubens abdico, il» dumque honorêm-trado Collegae, qui Amplisfi- ` i s moe sr C 3%) morut Curatorum et Regis benignisfimi deċres tis mihi defiguatus est fuccesfor. Te ergo Nicolaum Cornelium de Fres mery, V. CH in annum fequentem Academiae . Rheno-Traiectinae Rectorem Magnificum pro- nuncio, procłamo. Tua, Vir Clarisfimèė! fe» dem iam occupes, quae deinde tua erit} et fimul infignia tui Magiftratus accipiase Tuum tibi honorem ex animo gratulor, Rec» tor Magnifice - Ese quidem, haec provincia non expetenda, fed administranda vi muneris nostri. Quaecumque a me perfici non potu» erint, €a, ultima veluti Rectoris met volunta- tè, Tibi do, Tibi lego, tuae curae committo. Tuae. longo rerum ufu et experientia edocti prudentiae tutò res nostra committitur: Tua - optime fcis, quae fint Rectori praefidia curarum et dificultatum, fi quae inciderint, in collega» rum concoria , confenfione et amicitiae Haec Tu egperiare, quemadmodum me expefttum fuisse fe gratus recordor. Ut vero munus tuum , quod faufta inter vota omnium et omina iam inis, fuc- ċesfori tuo tradis, grata et iuĉunda acti tempo- ris recoťdatione et increscente felicitate nostra, multo illustrius, pia inprimis “mente voyemus; A Ita C87) Jta Tu rem-Academicam arnesd -- Ita tuis-fab, ausfpiciis, falvis Curatoribus, falvo docentium ordine, aucta etam iuventute nostra , floreat hoc annò Academia, et lactisma. capiat incrementa ! CORNELIUS GULIELMUS DË RHOËR, in “Academia Traiectina. Iuri is Antecesfor Instituti Rêgi Belg sici Socius, Natus est D. menfe Septembri, A: 1751. Patrem habuit V. Cl. jacobum de Rhoer, eo žempore in Athenaeo Dayentrionfi Historiarum Eloguene tiae et Linguae Graecae Profesorem; matrem vero ? Mariam 'Hillegondam Stocker (*) Iuris utriusque Doctor creatus Groningae A. 1773 , în Acakmia Harderovicèna Historiam Eloquentiam et Lin- guam Graecam profesfus est ab Anno 1777 ad 1794: commisfis ei infuper 4. 1784 Historiam Datrigé , el 4 1791. Ius Naturae, Gentium eż publiçum extra ordi- nem docendi muneribus, Tum vero ICtorum Ordini adferiptus Ordinariam earundum disciplinarum et iuris civilis profzsfonem adiit; cui A. 1795 addita fuit iùris publici Batavi docendi provincia, dn his tradendis Harderovici perrexit, donec A. 1797 Traiectum, vocare- żur, Iuris Romani Nat. Gentium et Hodierni docen- di cãusfa, —— Societatibus Eruditorum , quae florent Groningae , Traiecti , Harlemi et Leidae , atque inflitu” ło Regio Belgico fuit adferiptus, — Obiit die 15 an. 1821 Ç*) Iia emendandus error dè nostri matre in prolufioñe Virs , Cl. Je W. Te Water, et nuntio literario, (Algemeene Konst- en Lette ode) 4. 1821 No. 53. (C 8 ) i821 Aano aetatis 69; Scripta, que reliquit, haec funt: DlIsfzrtatio literariæ, de Studiis- literariis Caefaris Augusti , guam Praefide Patre defendit Groningae 4.1770. Disfertatio Iuridica, quam pro gradu Doctoa ris confceripfit, de poena ad filios et propinquos rei non extendenda, tn qua variarum gentium leges et moa. res exponuntur earumque çausfaé indagántùr. Gro- ningae A. 1773. l Dissertationes fex , de effectu religionis Christianae in iurisprudentiam Romanam; Pars prior, Groningse A. 1776» Opus inceptum non abfolyit.. Oratio, qua oftenditur. multum ad ingenii cultum per Europam profuisfe expeditiones; quae vulgo cruciatae appellantur, Diċta publice Harderoyici a 1777. mu- neris adeundi catsfa. Disfertatio, de fide Herodoti recte aestiman da, praemio ornata et inferta Actis focietatis Teyle- rianae fecundae, A. 1787. Oratio , de recta civium inftitutione , unico liberta- tis praefidio: Dicta publice Traiecti, A. 1798 cum luris Civilis et hodierni profesfionem adiret. Ces i Ces.) < Cetera quae feripferit , aut typis expresfa non funt, aut yiyus fibi adferibi noinit, Memoriam Viri [umni patrio fermone celebravit Virs Cl. Ph., van Hens de, £. 1821 iñ coètu annuo eorùm qui. adferipti funt focietati artium et doctrinarum Traiectinae; quae org- tio inferta est Tom. l. Actorum novorum eius [ocieta-= žis, koc titulo: -C. W.-de R:hoer, gekenfchetst : bijzonder als Gefchiedkundige. Quaedam de co pari opportunitate dicendi- eodem anno praefatus est Leidae Vir. Ch J W:Te Water, typis etiam: defcripta. f LA COLB I vaw IA Lits AMSTELODAMENSIS, IN ILLUSTRI ATHENAEO AMSTELODAMENSI IURIS CANDIDATI; CUM MENTAT rO AD QUAESTIONEM}, AB ORDINE IURIS-CONSULTORUM PROPOSITAM, -49 Duce historia exponatur origo et progresfus s> confesfi onis per tormenta Su tae.. Porro „ doceatur, quid de necesfitate confesfionis s Cjusque pondere ad fidem iudici faciendam ~ » fit fiatuendum. Denique inquiratur, qua- „ tenus iuflitiae- ratio et utilitas publica ad» » mittat , -ut iudex reum- non n eR „ Jola eitis conyictione condemnare posfi ts” QUAB PRA akii REPORTAVIT: ç i DË OPPORTUNITATIBUS, QUIBUS QUAESTIO PER “TORMENTA INVENTA FUERIT ET ABROGATAS QUAESTIONIS CIRCA HANC MATERIEM PRO“ POSITA EXPOSITIO. RATIO, QUA AD AM RESPONDERE CONABIMUR. Ae aeia eeg familias olim iuris maxi- me tuendi, iuflitiaeque fruendae caufa in ci- . yitarem coaluisfe res est vulgatisfima (1); quem finem quo melius confequerentur, . uni. aut plu- ribus imperium in ceteros, detulerunt, ea lege, ur fummus imperans tum bella cùrarert, tum iu- GD Grotius, de iure belli. ac pacis: Libs I Cap. 20.. § 8. col Cicerane s de, Oficis. Lib; W o is, Ag Ca). iuftitiam adminiftraret. Huius autem. officii tres partes font, prout circa iura verfetur et obliga- tiones ipus civitatis cum exteris populis, rei- publicae cum fingulis civibus, vel civium inter fe. Haec, quae internam civitatis conditionem refpiciunt fyra dicuntür ciyiliæ (1). Pro varia autem fi ingularum gentium indole, pro diverfa rationes qua iùs åâlicùias laedi potest, dlias apud alios complectitur leges, quarum omnium ta- - men unus: hic» finisa est,- -ut -civibus normam quandam agendorum praefcribant,: ur daefi inin- tegrum reltituantar y de iis: denique-qui dolo- aut cülpa, eas- neglexerunt, debita fumatur. poena. Potest autem -vel Gmpliciter damnum fpectari, quod quis ex facto alterius pasfus est, vel prae- terea etiam ratio. haberi eius, quod quis, quam- vis lege- prohibitus, dolo aut culpa contra eam A EAn unde duplex procedendi ratios quarùm illa civilis haec criminais dicituh In civilibus guid privatorum, in criminalibus quid ręipubli- cae jnterest computatur, Reipublicae enim non femper fuflicič damnum refarcitum esfe. Nocen- di enim aimus aurt latior culpa infuper punien- da fut, uca fimilibus peccatis ceteri cives de- ter- Nay crer tO, în pereg COIA O: ius civile defi- ńit: aequitas conjfiituta fis quii ciusdem: ciyitatis Jumts s e A €97) terreantyrs ipfi; vero: delinquentes, aliquando, - emendentur: (1) -Quod fcubi- fontes: faepius: hanc reipublice: vindictam efogiant»- ant çrimie num- auctores rarius ivvenjántur 5: bona- vitam=: que: civium et: ipfam-adeo. reipublicae falutem - in fummo ibi verfari periculo, nemo non videte Fuit autem- eiusmodi iudiciorum olimiconditio s: ut non femper testibus-de delicti autorė con- ftaret, -quum hoc vel-clam eratı:perpetratum st vel quinam eius testes esfent, Let ubinam:-dege» rent admodum- erat. dubium,“ negue forte copia cosin judicium arcesfendi iudicibus-erat dati 5: fcriptura autem-de deliçris mipus. etiam certiores, fieri; poterant, cum vix: “ipfi: iudices- feribendi, antem -callerent:;;- denique’ argumentandi -ratio minus erat fubtilis, iudices-etiam-aliis faepe mu- neribus -five politicis, five- militaribus fungen= tes, minus dn eo-erant :verfati yut: ex lociss - temporibus, -perfonis , ceterisque indiciis, in- ter-fe collatis, et cum iphus-reidefenfione com- paratis, primum probabilia quaedam confice- rent, quae cum-aliis. quibusdam rebus, quae: primo levioris momenti videbantur, cumulata , brevi .ad` plenam certitudinem ducerent. Hinc: igitur quantum reorum covnfesfioni tribueriot fa- cile est intellectu. Sua quafi fententia damna- EN TR AG tus, (D Conf. lex 20. f. de pocnisa Ta C e9 üs nemo dë co queri posfe videbatur, quod fecundum ea, quae ipfe vera affirmaverat, poe- nas darer. Quod fi vero nonnulli prave facto- rúm confċientia ad' hanc fpontaneam confesfio- nem ducerentur , alii, iique improbiores et magis cållidi , gravisñmorum faepe facinorum aucto- ` res, non ita facile jacturam vitae fuae aut liber- tatis- faciebant, Ad remedium itaque erat cone fugiendum, quo etiam hi ad confitendum com- pellerentur: guaestionem autem criminalem, guae voce fatis barbara zortura postea dicta est, tale esfe remedium olim existimaveruńt Jer- beribus enim tormentis , igne fatigati, quae di- cunt, ea Videtur veritas ipfa dicere (i). Quod fi haec ratio fuerit veterum, at non ea- dem ratio est recentiorum, quae publice haben- tut, iudiciorum , fed alia prorfus obtinet, Rec- te conftitutis tribunalibus creatisque magistrati- bus, quorum cura unice huc. fpectat, urt de maleficis iustam reipublicae vindictam fumant y néque tempori, neque labori, neġue fumptibus! parcitur, aut parci amplius oportet, quo meli» us et accuratius de delicto eorumque auctoribus conftet. Publica auctoritate , fimulac de dëlic- l pam (1) Verba funt Ciceronis, in Topicis cap, 20. Ceterum cum toto nostro loco conf. Matthaeu S» de Crimin. ad tit. de quaest. cap. 5: C) čo qùodammodo: cértior. fåctus est iude? , cége» re potést testes, êruuntur undique indicia» De vi et efficacia; testimoniórum fecundum: certios rem normam diiudicatur, quoram quum auctoè res reo non amplius disfimulentur, longe melis . ` us de eorum- ductoritate potest contare; quin vix fieri potest, ut falfus testis fubornhetury; qui iustum fupplicium non facile effugerèt, Multa artė ab uraque parte ařgumenta conferuntur, disponuntur ; alia ex aliis deducuntur; duadque. prima fpecie levisfimi videantur momënti accus ratius pêrpenfa, faepe fufficiunt ad crimen eius- que auctoreri êxtra omne dubium ponendum. Nëque accufatóri modo, qui ex oficio non vero - ex přivata àliqua inimicitia reum defert; verum etiam reo omiiia licet expónere; quae aug culs- pam aut innocentidmi déclarare posfunte Suffi> cere aytem haec recentioribus et magime hoè diernis vifa fünts ex quibus: de delictis eiusque auctoribus confĝtaret, et ita fpreta veteram jūdi ciorum ratione, . novam plane viam cenfūerunt ijeundam. Confesfioni::vim quidem ‘tribuunt “ aliguam , fed càm necesfariam ñon putant: Tes- tibus tabulis et argumentis crimina probari re» ösque ex convictione condemnari jubent Li:m hanc-inter. hodiernam criminum pro- bandorùm rationem- èt eam, quae per tot fècula obtinuit , cuiusque drigo a- çonditisoprimisi civi- ta» hi tatibus . foret repetenda , dirimendamr et fimul eius historiam ʻexponendam ftudiofae Belgicae iuventuti propofuit Clarisfimus ordo Iuriscon= ’ fultorum in-Nobilisfima Academia Rheno - Tra- ièctiña, cum roget, ut s» Duce historia exponatur: origo etoprogres- is fus confesfionis per tormenta quaefitaei > Pors 5, ro doceatur, quid de necesftate confesfonis . x eiusque “pondere ad fidem -iudici faciendam s fit ftaruendum Denique inquiratur, quate- s, nus iuftitiae: ratio et- utilitas publica admittat, 3 urt*iudexreum'non confesfum., ex4 fola eius a convictione cóndemnare posht.” < Utilitas huius-quaestionis, quippe quae dis- quificiones per univerfam iuris criminalis histo» riam a remotisímis inde temporibus requirat y eius gravitas, cum ex Philofophia' ipfa petita'etr experientia confirmata requirat-principia, quae probandi criminum rationem conftituant; mibi animos fecerunt, ut quid eficere posfiny pericu- lom facerem. © -Quod fi tamen , -in confcribenda ` hac ġualicumgue commentatione , me- non“ fube levåsfet nota mihi et: experta Vestra Viri Clar. humanitas, eam 4d finem perducere non- potu- islem, neque dd finem iam perductam vobis iof ferre aùfus eslem; -Hac vero eius cogitatione confirmatas, quae hinc inde“congerere potui; aut- fefe roy mihi obtulerunt, collegi erin eum Q. 9. D eum ordinem redegi; qui mihictum fimplicita- te, tum P per Pae maxime KAET vides batur, G EPLE IN PtU ea, guae hac commentatione exponen- da. veniúŭúc sovel ex Iuris Criminalis historia veli ex ipfa“hkuius iuris cognitione fint perendas im duas nostram heron partes Nea duximus y quarum , £ Prior historiam contineat erano, per tor- menta quaefitaè', i ergi -Alteravero` en complectatur, guae de necess fitate et `pöndere“ confesfionisi deque condemna» tione ex fola convictione exponenda fünt. - < Cum vero in priore de quaestionis'ufu, tum apud veteres,: tum apud recentiores. agendum fita ilam in duo capita distribuere vconftitui: quorum.. A LIEONTI A ~ Primum óhagruéns quaestionis usque ad meŁ« dium aevum continebiv;! quoctempore Dei quae dicebantur iudicia eius locum:occupaverunt. fi - -< Secündo: autem de revotato quaestionis ufu post abolita Dei iudicia agemus, ad ea usque tempóra, quo omnis eius ufus abrogatus est: Pars alera ‘fimiliter duo continet capita; quorum in l Priore- de quàèstioné dicemus, an necesfaria fit reorum confestio €t VaBAte i eius fit pondus; utin atis : # € J ziltero de condėmnatione ex'fola-convictione agendi locus fit. Quae fingula fi recte expofuerimus quaestioni nos fatisfecisfe putamus. An vero hoc umquam facere poterimus vos Viri Clar. iudicabitis: Li- cet enim auctore Seneca (1), guisque quid posfit eficere tentando demum diftat, nulli tamen dubitamus, quin multa omisfa plurima non fa- tis diligenter expofitz, haud pauca denique ma- le fint diiudicata. Hisce pro Vestra indul- gentia, quaefo, ignosćatis! Quaeque defunt operi, ut notistimis Quinctiliani (2) utar verbis, Juppleat aetas; quae dictaæ:funt iuyenili- ter pro indole accipiantur. Nostrum enim esfe duximus fimpliciter guae nobis probabilia vide- antur fequi, quae contra improbare, atque affir- mandi arrogantiam yitanies, fugere temerita- tem (3): ~ Quod fi minus exòptatisfimus fucces- fus votis refpondeat, haud parum felicem mé habebo, fi commentatio nostra vobis Viri Clar. ñon omnino displiceat, fed talis de ea fe- ratur fententia, ut auctorem non pudeat eam confceripfisfe! C1) De Proyid. cap. 4. (2) Inf. Orat. Libro XII, cap. 6. (3) Cicero, de Of. Libro I. cap. 2: manr wv y PARS 7 Ph AUR OP POR A O R HISTORIA CONFESSIONIS PER TOR- MENTA QUAESITAE, k í CAPUT PRIMUM QUAESTIONIS. USUS AB ANTIQUISSIMIS INDE TEM- | PORIBUS REPETENDUS. EIUS: PROGRESSUS APUD GRAECOS ET . ROMANOS. NOTANTUR, DONEC, MEDIO AEVO OMNIS QUAESTIO SÚBLA- Do T.T Eya i Soh Quaestionis definitio, Incertum quisnam po- puius omnium, primus eam adhibuerit. Eius tamen ufus iam antiquisfimus. U: etiam nostra ` haéc Apati e C Ceronis praecepto a definitione proficisca- tur C $} tur (1), @st ëa qüaestio cñminalis$. ctius iam in Prolegomenis mentionem fecimus, Cu ia- cio auctore: interrogatio, quae „fit, per tor- menta vel de reis; yel g testibus , qui facto in- tervenisfe dicuntur (2), five, ùt Ulpianus. definit, zormenta et corporis dolor ad eruendäm vèritatëm (3): Qùis autem omnium” primus torquendi morem inftituerit, hodie non conftat. Sed cum varja ratione quaestione uti folerent, o facile fieri potest, ut certi cuiusdam tormento- rum generis alius arque alius fit auctor. Sic teos ione adurere, verberibus caedere er ftimulis pingere fortasfe Tarquinius Superbus invenerit (4); fed ipfa reos torquendi ratio ait IE E ARAE C1) De Officiis Libr. I. cap. 2. extr. Ka (2) Diferant itaque guaestioset tormenta., Iudex per tormenta quaestionem ‘habet. Ceterum licet proprie tantum a nobis petatur, ut progresfus indi- fqq historia traditur Pauli Apoftoli; -de quoʻ quaestio habita fuisfet verberibus, “nifi ci» vitas Romana eum immunem praefltitisfer: - Hiné denique? Flavius Iofephus haud uno: Heo tor- Libr. XIX. ċap. 6.'qui vere Sipetbi T arquinii atit etiam tyranni Éoc îmniahiori iS iyi VAAL dicit; LOr mentis cyquiri yeritatem. URI (1) Numeri cp. 5. comm. 1I Da. Si uxor adú!l- ferium comniferat; ex fpeciali iusfu- Dei haec’ potio ` veneni effectum habebat, quae vero, infons erat nuls lum inde patiebatur incommodum: c(XMiehaëlis, Monish regt Vol. ii. r49, i pagas fA colh Voke VR S go,- pags Inr et 172, i Cm) tòrmetta adhibita refert (1); ` Ceteros aŭte orientis Populos tôrmentis adeo cum despotica - regiminis forma convenientibus, -ufos fuisfe; afirmare nulli dubitamus. De Perfis certe hoc ex Epiphanio afirmat Brisföniwvs (2) et exemplo illustra Ctefias (3). Cyrus nempe de Spitama et Amyti- eorumque liberis tormentis qúaerere conftituerat , ubi degeret Astyigas (H è- rodoto Astyages); verum hic. fefe prodidit ne alii propter fe torquerentur Herodoto auté auctore, ipfe Astyages de bubulcos qui Cyrum- educaverat, quaestionem babuit- (4)s Quod autem hi de Perfis, dè Aegyptiis indicàt Aeclianus- (5), qui eos- patientisfimos vocat tormentorum.: Fatemūr autem folius Aeliani hoc testimonium rem non ita exiwa- omne du- bium ponere, ut: mirum ` videatur, | quod. de Paauw in Obferv. fuis circa Aegyptios (6), l in C1) Antiq. Tud; Libr. XVI. cap: 8. fecti 1 et 4y Libr: XVII: cap.: 4. fect. 2. C2) De regno Perfarum Libr. H. cap. 227. (3) In excerpt. rer. Perfic. a Photio § 2; (4) Herod. iñ Mufis Libr. I. cap. 116. C5) Variar, Hif Libr. VIH. cap. 18. (6) Belg. prodiit liber fub titulo: Befpiegel. oyer de Egijptenaren en Chincfen, 13°) Deyenter. bij Lecmhorst 1774. Vid. Vol. IL. p: 381. ji Co A jü eomm historia ne:verbum quidem occurrere dicat, unde coniiciatur ipfos: tormenta aliquan- do: adhibuisfe. In contratiam- tamen fententiam nos velc propterea fumus -proniores, quod P o- lyaenus (1) etiam apud Cyrenaiços Areta- philam, Nicocratis uxorem, tormentis petitam ` dicat, ut veritatem indicaret, cum nemini non notum fit, quanta necesfitudo inter Aegyptios et Cyrenaicos femper intercesferite Ceterum praeter Ciceronis testimonium de Rhodiis et Valerii Maximi de Cypri incolis (2), nullum- nobis fuccurrit exemplum, quo, amplius posfit ọstendi quaċstionem orientis. populis. fre- quentem fuisfe, quod tamen ex iis.quae in pat- tes vocavimus quodammodo. indicatum esfe pu- tamus. Quod vero ad eius conditionem attinet, quonam fcilicet modo er quibusnam in caufis tormenta adhibita fuerint. accurate definire. non posfum, neque facile infitias, irem. fententiam putantis, etiam, hic, ut in aliis plerisque. caufis., ad CI) Srärag. Libr. VII. cáp. 33. (o) Cicero, Part. Ofar. cipe g4! Vater. Nfax. Lagt. mémor. Libr. I. cap: 3. externe 4. çol. taich Cicerone, in Tuse” guare Libr I cap. osi etide Nat, Deor. IH y 33% ex quo ferecol- uga tormentum Anaxarchimagis poenae genusquam medium ad eruendam veritatem fuisse. C aD adrattiquorui iudiciorum forinam pertinentis Þusp plus valuisfe ‘regis arbitrium, in‘ fpeciali Caitfaguestionem decernentis, quam conftan- tem aliquam-et perpetuam ‘delicti auctorem des gitime reqùirendi confuetudinem, s H. Graecis frequentisfimus erat quaestionis ujus, In quibus caufis et quomodo cam adhibuerint. l 7 r Sive éx Orink five ex Aegypto cum aliis infticuris translátus, Graecis non ignotus fuit quaestionis ufus.’ “Athenienfes ċerte, ex quorum moribus de ceteris Graeciae civitatibus iudicare posfumus , de fervis per tormenta quaerere fole- bant; ‘de’ liberis vēro hominibus” in gravioribus tantum caufis” qùaestiónem admittebañt, ` Nihil autem, ut videtur, intererat, utrum fervus mas esfet an femina, iuvenis an fenex; fed dëlicti reus ad criminis confesionem, testis vero tor- mentis ad testimonii confirmationem compelle- batur (1). Servorum enim testimonio nifi per tor- Ci) Conf. Westphal, die tortur der Grieches ` Röm. und Teütfehen § 4 Jyq-qui faepius provocat ad Reitemeyery de Orig. e Tai. quaest, per torma apud Graec, e Rom., Eoo tormenta nulla fides habebatur (1). Quod fi quis fùum maleficium ipfè confireretur} absque diligentiore caufae cognitione poena 'afficieba» tur (2). De fefvis autem tum publice, tum privatim, quaestio haberi poterat. Privatim, fi ` nullo interveniente magistratu, vel a domino ip» fo, vel ab alio, eo coùfentiente, tormentis, quoties placęrer, repetitis, aliquid reguirebatur. _ Publice vero a magistratu vel de fervo publico , vel eriam de privato quaestio” habebatur: Ve- rum de hoc forrasfe ita, ut domino damnum reftitueretár , quod eo nomine pasfus fuisfer (3); ,- Cuiusmodi autem indicia rèquifica fuerint, ut de fervis. publice quaestio haberi posfer et quaenam fuerit vis testimonii fervoram, tormentis Cons firmat, accurate definire opus non- est. Non minimam tamen hanc vim fuisfe ex eo, quod älias tormentorum apparatum non adhibuisfent; apparere videtur. De liberis autem hominibus quaestio proprie haberi non poterat; verum ali- quando tamen in criminibus, quae. ftatunr rei- publicae aut utilitatem communem fpectarent, quaestionem habitam legimus. - Quod ut fa- Ces CELERE tIE, eaea. Aia 7 i (2) Denosth. nigi nok pag, 783. et Lyfias> contra Andoc. pag. 63. (83) Westphal, loco råb: S getot etri B q8) cere liceret forte recte cenfer WestphalCı), iusùum populi aut eius, apud quem fummum erat imperium fuisfe exfpectandum.. Hoc igi- tor: cafu verum erit- -quod ait Cicero (2), pud Arthenienfes:etiam -liberos er cives torqueri. Aristogiton fane praeclaro. facinore nondum om- ni perpetrato ; ab. Hippia tyranno tortus est, ut confcios criminis indicaret. Quod quomodo fecerit vemini non norum est (3). — De eius- dem amica fimiliter quaestio habita dicitur haud feliciore fuccesfus: Haec linguam fibi- morfu abfcisfam. in faciem tyranni faevientis exfpuit ut exfpueret et yocem, ne. coniuratos confiterè posjet, fietiam yicta yvotuisfet (4). Bello. eti- am Siculo toufor quidam, qui primus cladem in Sicilia acceptam. in foro retulerat, cum falfa nuntiasfe crederetur, tormentis vexatus, liberas tus demum est, cum ipfe nuntius e Sicilia Athe- nienfes de veritate certiores! fecisfet (5); ‘qvin E: fum- (COD Wéstphal; co cit. § 7. (2) De part. orat, cap. 34e SCs) Vid; Seneca, dedra Lib: H cap:-43 col. Lüustino, Hif. Philipp.: Lib. U. cap. 9, et Po- lyaenus, Siratag. Libr. I. cap. 22. (4) Verba funt Tertulliani, -in Apologetico eap. 50. - Vid. etiam Polyaenus, Siratag. Lib. VIII. cap. 45. (5) Conf. Plutarchus, in Nitia extre. C 19 ) fummos honores non femper a quaestione ime munem praeftitisfe eum qui hos geslerat, do- cumento fit Phocion, de quo ante condemna» tionem quidam tormentis quaerere voluerunt (1) Frequentem autem in Graecia quaestionis ufum obtinuisfe ex eo maxime intelligimūs, quod Aristoteles: (2) inter probationes inartifi- cialesicum uéprupeg, cuyypæQg næ fow TOATA y tum etiam roòs Béoaævoug memorat ` Ceterum inftrümentoram, quibus ad torquendum uteban» bantur, nobilisima, eculeus ms rotae et god nes K § TIL Post hos etiam. alii populi, et- ipfi adeg Romani fub regibus, tormentis ufi di- E CUNİUT o -K Dua fi ita tormenta apud Graecos obtinue- rint, &) Conf. idem in Phocione, l C2) Rhetor. Lib. I. cap. 2. coll. cap. 15, (3) Apuleius, Metam. Libr, X. pag. 243. 23. eoll, Libr. I. pag. 133. 8.. Rotace etiam mentio- nem facit Plutarchus locis citatis et Arifto- phanes in Pluto vs. 875. Tormentorum etiam mentio est apud Comicum ż7 Nub. vS. 620, in Ra #is VS. 632., in Equit. YS. 772. Conf, etiam W est- phal, Op. laud, § 13. B 2 £ %0 2) rint, mirum videri nequit, etiam in Macedoniä Alexandrum et Philippum iis ufos fuisfe, quod praeter Quintum Curtium (1), etiam exemplo illustrat Livius(2). In Sicilia etiam haud femel adhibitam quaestionem - legimus. * Neque enim folus Phalaris tyrannus: de Zenone Eleate tormentis quaefivit, quinám: confilii, Agrigentum a dominatione liberandi, esfent par- ticipes (3); verumetiam iuniorem Dionyfium et Hieronymum quaestionem adhibuisfe legis mus-(4)-: Neque Africa. ipfa huius: veritatis eruendae remedii, quod omnibus fere veteribus populis mirifice placuisfe videtur, expers fuit. Carthaginienfes fane, occifo Asdrubale, in fer- vum barbarum tormenta adhibuisfe, quae ille fortisfime tulit, Livius, Valerius Maxi- mus et Iustinus referunt, pulcherrimisque veríibus celebrat Silius Italicus gr Fa- ten- CI) De rebus gestis ab Alex. Lib. VI. cap. 11. C2): Hifidr, Lib; XL. cip. 55: ubi Draken- borch. (3) Valer. Max: Lib. HL cap. 3. extern. 2. (4) De Dionyfio vid. Iustinus, Hif. Phil. Lib. XXI. cap. 3. de Hieronymo vero V aler. M 2x. Lib. 1I. cap. 3. extern. 5. coll. Livio, Hif. Lib. XXIV. cap, 5. (s) Livius, Hifor- Lib. XXI. cap. 2: Val Max. I, 3. exter, ‘A Iustinus, Hif. Phil i Libr. \ E m) tendum tamen nusquam, quoad novi, diferite tradi, hocce tormentum ` adhibitum: fuisfe, ut - fceleris confcii detegerentur, uñde aeque- de fupplicii genere cogitare posfit, quale apud ip- fos Romanos etiam aliquando ex tormentis con- ftitisfe evincit Lex 7. § 3. f de iurisdictione: Plura autem de quaestionisconditione et progres+ fibus apud hunc omnium fere celeberrimum: po- pulum ad nostram pervenerunt notitiam. Du- bium quodammodo videri potrese + quanam” vici- narum gentium quaestionem acceperinte Quod fi quis ex fumma necesfitudine , : quae inter 0m- nia fere Romanorum Graecorumque intercedit inftituta, colligere velit, eos a coloniis Graecis quaestionem recepisfe, negare tamen non pos- fumus, etiam ceteris Italiae incolis haud ignota fuisfe tormenta. Sic Porfena, Mucium Cordum igne circumdari iusfic, nifi expromeret propere, quas infidiarum fibi minas per ambages iate- ret (1). Hanc. igitur litem., ` propter altum historiae filentium etaliorum monumentorum de- > fectum, ños quidem dirimere non audemus; ves rum hoc extra omne dubium ponendum videtur, quaestionem iam fub regibus invaluisfe. Iam enim Libr. XLIV. cap. 2 ct 5, Silius Italicus, Pu- nic. I. vs. 169 fqg. Çı) Vid. Livius, Hif, Libr. M. cap. 12, t $ C 22 D) enit occifo Tarquinio Prisco, qui eum interfe» erant, duo iuvenés Tols Bæoævoig coactos} ut áuctores cońfilii indicarent; referet Dionyfius - Halicarnasfenfis (1) Ex quo fimul ap> parer, in caufis- certe, quae ftatum reipublicae fpectarent, non omnino infohtram fuisfe etiam liberoram hominüm quaestionem, quae tamet alias ad folos fervos erat reftricta: © Cum verð parum ceteroquin nobis notum fit iusillud, quod fub regibus- obtinuerit, age; potius fequenti paragrapho de qvaestionis progresfibus libera republica Ailigentius videamus ! ; E I Libera Romanorum republica de fervis fos lis habita est_ quaestio, ut yel testimo» nium confirmarent yel de corum crimine confiaret. Servorum tristisfima olim apud Romanos erat conditio. Perfonae non modo non habebantur fed olim ne homines quidem. Hinc Varro in- ftrumenta rustica a quibusdam dividi tradit, in vocalia, femivocalia et muta, ex quibus vocalia infirumentą Servi dicuntur (2). Erant tamen eius- (1) Antiq., Rom. Libr. MI. extr. (2j Varro, de fe rust. Lib, I, cio: 17. Vid. etiam f C a3 ) eiushodi haec inftrumenta, quórüti iñdicatióne ét delatione maxima faepe fcelera detegebanturi Quibus cum vero fides’ haberi nón posit, ne perè fonam quidem habentibus, hinc ortå est eos tor> ġuendi ratio ,ut fc Jummo dolore cogerentur quide quid fcirent dicere (1). Domiùì autem cúm plenisimum iùs dominii, iusqúë vitae et necis in fervos haberent, quisque facile incelligit 4 hanc quaestionem, perinde atqùe apud” Graês cos, cum publice a iudicibus, tum privatit etiam a dominis, amicis et hospitibus in côrfi- lium adhibitis, habitam fuisfe (2). Privata aŭs tèm haec quaestio, cùm -plané ex dominòorutň àrbitrio penderet, pro diverfa horum dut feveri- tite aut lenitate’, varia fuisfe videi, et paula- tim in dèfuetùdinem abiliste, Quàndo- pätres fa thilias iudicés domestici esfe- dêlfinéreñt, eteo- rum ius in fervos variis legibus’ et conftitutios nibus circumferiberetur, donec tañùdem fub ime- peratoribus fere tota evanucrit De publica ğüaestione itaque potisfimum crit agendum. Pr EET Du- etam Heemskerk, Bate Arcad. pags mihi 463e. in notis, èt Luvenalis, Sażjra VI: vs. 221. O demens! itane feryus homo est? C1) Cicero, ad Herenm Wib. I- cap. 7 (2) Cicero, pro Cluentio caps 63. Plautus, Mofiel, Act. V. Scena Li yss 3i /qg: > Eà a- Duplex idia -apud Romanos. -caufa erat, propter quam quis torqueri. pọsfet, vel, enim guis talis erat testis, cuius testimonio. nulla fi- des haberetur, nifi tormentis-erat confirmatum . Vel erat criminum reus, qui quaestione ad veri- tarem: confitendam cogeretur,- -Eiusmodi autem. testes, Romae erant fervi % ri Sive igitur pecuniaria, five criminalis fueritcaue fa, quoties: fervi -facto intervenerant (2), . toties tormentis. de iis. quaeri. poterat. ~ Quaerebatur autem re vera, nulla ratione habita, utrum- fers vus mas esfet an femina (3), modo aliae proba- tiones deficerent (4), quae-conditio in pecu- niariis caufis praecipue valebat (5). Sive au- tem folis antiquorum Romanorum moribus ut Cicero, five veteri SCto- tribuendum fit, ut Tacitus-indicet, five denique ex:more an- tiquo hoc-- obtinuerit,- qui. primum : XIL tabb. mox etiam SCto.confirmaretur, ex Ro- Jmanorum ŝzfřitutis certe, de- fervo in.dominum ~ ` iiediuigs di quaes CD L. 2. Auth. f testis Cod. de testibus , collato titulo F. deiguaest. pasfim. C L. 9i prins L. 18, § 36 fo de quaest. (3) Ancillae tortae exemplum vide apud Taci- tum Ann. Dibr. XIV. cap. 6o. CAY La 7f de testibus. i (5) L. 9. princ. de guaest. S . 1€ 25 ) i quaerere-haud Aicuit Cr), quemadmodum: ne- que, quod pro eo confesfus. fuerat probationis vim obtinuit (2); neque. audiendus -est Cu- . jacius, qui ad folas -criminales caufas hoc vult revocare și quam opinionem rectesrefutavit NoodtÇg)s cum eius falfitas, tum €x- Grae- ca verfione legis :1. Cod.'de quaest., rum ex-dege 6. Codieoñ, eu Paulo Sent. Libr. V. Tits 15. § 5» fatis påtere videaturş -praefertim cum L.I. § 16. de quaest. univerfe ftatuat, quaestionem contra dominos- non; haberi. Ratio est, quod, uvat Paulus, L. 18. § 5s eod., non- oportet falutem dominorum: fervorum: arbiirio; commit» - ti (4) Aerate autem Ciceronis primam, jiburidse i guod 4 (1). Vid. Cicero, pro Deiotaro cap, 1. et:Parte ' Orat. cap. 34. coll. Tacito Ann. Libr. II. cap. 30. ALa) daa 6 Code ide Quaestionikus et Lat Aa testibus, (3). Cuiacius, Obf 20. Cap. 28. Noodt, Prob. 3. cap. 6. l (4) Conferri. posfúnt Lex 18. §-7. f. et L. 7: Cod. de Quaest. Ceterum haec regula exceptionem patitur, fi quis- in fraudem legis propterea fervum emerit, nein fe torqueretur, —- Tunc enim fecundum Paulum, Sent. V. Tit. 16. § 7, reftituto pretio, interrogari poterat ; et univerfe „ gui cognitiortis Juscep- tae tempore alienus fuit , licet Pa rei fit effectus y tora C 26 ) guod fcimüs, exceptionem pasfa est haec regu» la. Etenim de incestu et coniuratione -quae face. tā est hoc confule de Servis in dominos quaeren- dum Romani putaverunt (1). - Ceterum pluri- ùm fervum iñ ‘nullius dominorum caput, fer» vüm verò mühnicipum- recte in civium caput tor- queri, docuit Ulpianus, in ge r. § 7. et l. 3. f. de quaest. Exceptio esty fi focius in focium caedis postulerur, tunc~enim de com- muni fervo recie tormentis quaeritur C2). Ita auré vera haec funt, ut ne volentibus quidem doiñinis de fervis quaeri postit (3). - Licet aus tem fervi aliis in caufis, five pecuniariis, five, criminalibus, torqueri posfint, ev ftatu liberi revera fervi fint habendi, tamen favor libertatis, quam fperant, effecit, ut in pecuniariis caufis non torquerentur, nifi deficiente conditione, quo- - niam fic itatu liberi esfe definebant. In crimi- na- torqueri in caput posfe Diyi fratres postea refcrip- ferunt teste lege 1. § 14. f» de quaëst. (I) Cičero; Part: Orat. caps 32, (2) L. 27. § 2. f. de Quaest, ` Vid: etiam'rte- fcriptom Dioclet. et Maxim. in /⁄. 13. Cod. eod. (3) L. 18. § 7. f.'et l 7. Cod. dë quaest. quod fi de hoc ipfo non copitarét, ‘utrum reus dominus esfét, neć ne, priùs hoc excutiendum erat L. 18. $ $. f. de guaist. i Ey) nalibus autem caùfis omnimodo fervis aequipa» rantúür, et hint, cum fervus:in crimine adulterii contra dominum torqueri poterat, poterat etiam. ftatuliber (1). Altera caufa -propter quam quis torqueri poterat et de- qua vel imprimis: dicen» dum videtur, haec est, fi ipfe criminisoreds haud levibùs praefumtionibus oneratus, negue tamen plene esfet “convictus: > Etiam vel fic ex veterum Romånorum inftitutò de folis fervis quaéri poterat: er' hinc est, quod Cicero dcerbisímå vocat Athènienfium et Rhodiorum initituta, apud quos etiam liberi ciyesque tor- guentur (2); Idem etiam >ius Pauli Apoftoli -detate obtinuisfe; ex fapra iam citrato loco Acrt čap. 2%: comm. 24 fqq» faris declaratur. Ace- que autèm in civilibas atqúe in criminalibus ‘caufis quaestio de iis-olim habita videtur (3). Quod fi illud de quo arguerentur, quodque nonnullis indiciis indicaretur, confiteri detrec- tarent, tořťmentis ad hanc confesfionem compel- lebantur. “Ita confesfus prô iúdicato habebatur , de eoque, {icuti de manifesto, iam ex anti- quo. Romanorum inftituto fupplicium furmeba= gur C1) L. 9. § 3. coll. 2'8: S i Fe de guaest, * (2) Part. Orat. cap. 34. qui locus quomodo ex- plicari debeat fuperiori § indicavimüs: C3) L. 15: Cod. de quaest. C 28.9 tur (1). Cum auterm intelligeretur, iactdtio- nem im publicó nonnumquam. fieri criminum numquam perpetratorum, leges autem fugere deberent occafionem puniendi innocentes, hinc est; quod haec régula: de- ea'tantum valeat cone fesfione, quae fit in iure coram praetore (2). Quin imo vel maxime in iure confesfus, in criė minalibus tamen condemnari non poterat, fi nul- la probatio rėligionem cognoscentis infiruat (3). Sin autem iam aliunde illud quod -anquiritur , probatum fit, quaestioni noñ erat locus (4). Qui vero quaestioni fubiectus eam perpesfus erat 4 abfolvebatur (5), nifi nova fupervenirent `- indiciae Func enim repeti poterat quaestio (6). Negque-putandum hoc novi esfe iuris, cum iam Valerius Maximus (7) mentionem- faciat fervi cuiusdam , caedis accufati, qui fexies erat tore CGN Sai kustius s ode Bell Catil tape:52. Le Eo fF- de Confesfis. L.i § 27. f- de quaest. C2) Le 56. f. dere iudicata.» L, une Cod. de con- fesfis. Ka E3)-Le 1: S 17: Jo de guaet e C4) La 8. princ: F. l. t2. Cod. cod. C) Loun f. de calumm' (OY La abe Lgs S1 F de quaest. -Tatcitus, Ann. Libr. IV;-cape 455 Libr. XV. capss583 (7) Facta memorab. Libr. VUL- cap,4. extern, 2. Ç 29; ») tortus. Ex confesfione vero damnatus, -de cu- ins innocentia postea- conftaret, reftiturtionem in integrum impetrabat, €t ad dominum reverteba- tur (1). Univerfe autem, qui fervum falfo ac+ cufaverat eum ad quem: ea res pertinet, cuius intererat fervam tortum non esfe, indemnem praeftare debebat et nonnumquam . duplum: fols verè pretii, quo aestimatus erat fervus (2). ' Libertus ceterique liberi homines, ‚testes ade hibiti immunes erant tormentorum, modo. fer- vus noh in fraudem légis manumisfus fuerit (8); cuius- regulae veritatem- propterea in dubium vocarunt; quoniam in 4 1. § 9. f. de quaest, dieit ICtus: nec libertum torqueri in patro- ni caput conflitutum este Nam inquiunt, f non in caput patroni, ergo in caput aliorum. Verum haec lex aliaeque fimiles de eo çafu est intelligenda, quo criminis iam condemnatus lie bertus“et per hoc Jèryus poenae factus patro- num -criminis focium arguit. Quod fi igitur gùis ne quaestio de eo habeatur, fe liberum di- cat, prius hoc excutiendum est (4). Cum ve- i ii Y TO COL. T S a, S. A quaest. (2) Paulus, Sent. Libr. V. titi 16. § 3: L. 37. prine. t 16: f> ad leg. Iul de- adult, (3) L. 1. §it3e fr de guasti C4) L. 10. § 6i h aar fo de quaest, w C 3% ) ro famofi homines ne in criminalibus. quidem caufis testes esfe posfentṣ-et utilitas-publica ni- hiloñinus efflagitaret, ut -in atrocioribus-de- Hictis, laefae maieftatis puta et annonae, eorum testimonium ‘admitteretur, Turisconfultic-ftatue- tunt: fi ea rei conditio est, ubi harenarium tess tem yel fimilem perfonam-admitterè cogimur. fine tormentis testimonio eius credendum non est Çi) Sub Imperatoribus autem demum, ni: fallor, inductum est, ut etiam de libero homine, qui pro testimonio vacillarer, quaestio ‘haberes tur (2), quandoquidem tunc magis magisque frequentes factae funt, omnis omnino generis liberórum homiñüum quaestiones, uti infra erit iceidümini eoii. pao § V. Sub Imperatoribus feryi in dominum faepi-< us funt torti, quin quaestio univerfè de liberis hominibus haberi coepit. ~ Quemadmodum omnia fere antiqua Romanos rum inftituta, quae. libertatem fpirabant, tolle- ' ‘Te Ci) La qi princi Fead R Tul: mais Ls 19: f. de accufat. coll. 2. 21. § 2. fF. de testibuss. (2) L. 15: princ. F.de quaest. oT ře et- ipfam adeo rempublicam‘ in tyrannidet / convertere, : conati funt Imperatores, ita facile = viderunt antiquandas omnino: leges illas, quaẹ prudentisme, quominus. de` fervis. in dominos quaereretur ,-vetabant, quaeque liberos ab om- ni quaestione immunes praeftabants Tiberi- us igitur, callidus ille et oyi iuris repertor ut vetus ius eluderet, fervos, quos contra domi- num audire volebat, actori, publico mancipari iusfit, ut. fic reipublicae fervi contra privatum recte interrogarentur (1). Deinceps tamen hoc jus obtinuisfe, ut ne contra eum quidem quae- rere liceret, qui olim dominus fuisfet, ex iis, quae Paulus, Ulpianus et Papinianus affirmant, patere, videtur (2). Eodem privile» gio, (1) Tacitus, Ann. Libr. II. -cap. 30. coll, Libr. JI. cap. 62. Ex quibus merito efäcias fervos anti- quitus` contra pristinos quidem dominos interrogari potuisfes Unde intelligendum fortasfe refcriptum Traiani, cuius mentio est in ⁄. 1. § 12. f. de guaest. dicentis , fervos damnati, guia defierunt esfe ipfius, posfe im eum toi queri.. Idem etiam Impera- tor in eo minus 2equum fuisfè videtur dominis, quod refcripto ftatuerit, dominos grayari confesfione feryo- TUM y gui in fe torquerentur, a quo tamen refecripto deinceps recesfum. este Vid. 4.1. § 19. f~ de . quacÉ, CYL. GI D: uk iS Le eyf HET K aD gio, quo dominus, utebatur etiam bònae ` fidei posfesfor (1). Torqueri tamen-ante [ustis nianum poterant fervi“ hercditarii (2). ° Ve- rum hic novum’ iús conftituens refcripto , lege ult. Cod: de quaest. fervato , fancivit, ut ex li reditarjis iì tantüm férvi, qui res gerendas deti- nent, de corporibus Jolis hereditatis interrogai rentur. Cum autem haec regula primum ża crimine laefae Maieftatis obfervari defiisfer ( DE excepté deinde eriam fuèrune adulterii et fraus dati cenfus accufationes, quibus falfae monetae et arctioris annonae crimina addit Pothier (4). Ex ~F- de quaest. A convenit TAS etay Dio- clet. et Maxim. in L. 14. Cod. ceod: èxhibitum. (1) L. 1. $8. L159 2> f. de guatst. O Le ae Fee pene ok L: 6. Tee i 18. ” 4. f. de quacst. ; D CRF L EGE Codiad i lul. Maia L. 1. Cod. de quaest. (4) Dicta 7. 1; Cod. de quaest. in qua pha ' cum Noodtio, ProbeLibr. II. cap. 5. prO in caeteris autem réponere non dubitamus ġn iis autem. - Cete- rum de adulterio vid. etiam 72. 4. l 5. L 17. princ ci § 2. f. de guaeste Caufa tributorum eadem est, ‘guae fraudati cenfus , fi fcilicet aliquis, minorės fuas posfesftones indicans, tributis fraudem fecerit Conf. Pothier, in Comment. ad tite f. de quaest- N. 20. Ca) Ex his aütém criminibus dimhatið dominis, fets vus fiebat publicus. Quod fi enim in potestate donini fe manere fervus feivisfet, non absque mett veritatem indicare’ aufus fuisfet Ci). Do- minum autem , dè cuius fervo quaestio erat habita, vel lex ipfa indemnem praeftabat, eique tribue- bat condictionem ex lege, vel, finon definita erat indemnitatis fumma , actio nascebatur praæe~ Jèriptis verbis; fed plerumque ftipulatione ante , ġüaéstioñem pretium erat definitum , et’ domino acio dabatar ex fipularu (2), Quod fi domi- nus ipfe reus crat, non nifi abfolutus indemnita= têm peteré poterat (3). Ad liberos autem ho- minės iam fub Augusto, fed magis etiam fub proximis Imperatoribus quaestio est producta. Ita ex illiūs edicto in gravioribus et atrociori- büs criminibus liber homo iure torquebatur. Esx lege Iulia Maiestatis Y. c. quaestio. etiam de maxime ingenùis eè ampliämis viris, eius criminis reis, habebatur (4); cuius legis cum ; vao rI ar N IY. $ t3. f. da less Iul. ok adult. (2Y Vid L. 27. § 15 et 16. coll Z 28. ad legs Iul cde adult: I 8. f. de praefer. yerbis et b 13: fe de quaesto “LII LSA S TS fe de guaet. E ay Cod ad leg. Iui. ni rA 16 Cod ds guget c Ca visa Tiberio; aliisque deinceps Imperatogibus ad plures alios cafus translata fit, cuius ratio- nem olim-non habebat C1), in diem, freguentior _ Jocus quaestionis est factus (2); negue: mirum, cum in quaestionibus admodum., fibi- placerent , quidam Imperatores,- Crudelitaris cerce Tibes rii exemplum citat Suetonius. Chaüudis üs autem, quis auctore Dione Casfioó, reg- num accipiėns iuraverat fore, ut numquam li- ber homo. torqueretur , ita egregie iuriiurando ftetit, út etiam coram faepe tormenta exege- rit (3). -Licet autem iurisconfulti praeciperent, iudicem quaestionis modum ita arbitrari oporte- rê,) et reusi falvus fit. vel innocentiae, vel- fup- plicio, hic. tamen deficere folebat in' tormen» tis (4). Neque ad reos folos criminum revo- ca- a Bachius, in Hi 7A Iurisprud. Rom, Libro UI.. caps 1s §/ra (2) Quin cann nonnulli Romae vicum fuiste S tortorum ex verbis Senecae, Epifl. 51. Vid. VV. DD. ad Suetonium, in fugusto cap. 70. f6. fad. legs Iulo Mais La 5: PA God. coia tea i3 Cod. de Crim. Sacril. (3) Suetonius, in Týberio cap. G in Claudio cap.. 34. Dio Casfius, Mif. Roms Libro 6o. De Caligula- idem videatur in Calig. cap. 32e: C4) Le 7s Fo de quacst. b 8. § 3 f. de poenis, Li- tëquam ad quaestionem pergeret iudex, reum ferio alloqui, et etiam quaestione commivari de- bebat, út fiè eum ad confesfionem compelleret. Quod fi Tūdici non cesfisfet, ira demum ad quaestionem progrediebatur, de cuius modo’, pro rātione delicti, indiciorum ‘et conditionis ipfius rei; ftatuebat? Quod fi aut vuheribus aut mòrbo laboraret reus, horum ratio habeba- tùr in tormentis (2). Tempus autem per quod tormenta adhiberi posfent hac lege definitum non est; fed moribus distincta est quaestio in- tres gradus, et invaluit, ut primi gradus`quaes- tio per quartam horae partem , alterius per de- midiam , tertii denique per integram horam ex- erceretur (3). Non autem necesfarium prorfus habebatur, ut accufator quaéstioni adesfet. Si vero hoc facére cupiebat, ipfi hoe concedi fo- lebat (4). Ceterum aeque ad rogationem ace ; . ÇU» (Y C. U30. Art. 47. 2) C. C. C. Art. 46, 58 6t 59. C3) Westphal, oc. citè § 174. C4) C. C. Codrt: 45. (32) cufatoris atque a, Iudice ex officio. decernebatur quaestio- Çi). i In ipfis autem. tormentis medier i interrogabase tur reus, an vellet confiteri; quod quoties cu- peret, relaxanda erant tormenta, , Quae enim inter tormenta fiebat. confesfio , ne actis quidem inferebatur (2). - Laxatis vero tormentis , magis in fpecie de- fingulis rebus quaerebat iudex, in- primis de iis, quas nifi nocens nemo fcire potes rat- (3). Confesfus amplius non cruciabatur modo postea ratam haberet confesfionem :(4)» Quando autem- hoc facere debeat, accurate de- finitum non est; fed ab eo pendet, quod reus fit. confesfus. : Cavendum autem est, ne nimis tarde aut citius ad hanc pergat iudex. -Dies intercedere -debere Tunc igitur. rogatur rens, an. rata habeat, quae fasfus est, quaeque ab eo refpondentur a- tabellione notari “debent - (5). Quod fi revocetur. confesfio, aut alio modo vee ritati non congrua inveniatur, repeti potest , quaestio (6) Alias tormenta recte perpesfus ab- Cy: C. C. C. rt. St. I E O Cs Arte sE E (3) C. C. C. Art. 49353354 Ct 6c. GI C. C. Cart. ape i , (5Y C. Ce Ca Arti AOI Ce Ce Es Atta ET Ae AGEI I EN) s CH? abfolvirtury et- noni nifi-fuas expenfas fért’ (1). Abfolutus autem iusiurandum praeftare debebat forè, ut numquam vindictam: fumat, de eo, quo auctore : guaestio-de fe erat habitas De guaestioné femel tantum. repetita mentionem fa- cere videtor conftitutio ;-fed moribus inductum est, ut ter adhiberi posfit;- tertia auter vice revocata confesfione, extraordinaria decerneba- «aur poena. , Univerfe autem non minore crudeli- tate, guam fub crudelisfimis Romanorum- Ims peratoribus quaestionem -habitam qui fub Ca- rolo Və vixit, afirmat Damhouder (2). «Quam: vero Confts Carolinae adiectam fuisfe h tanien clanfula Salvatoria hanc-vim habe- bat, ut fingularum Germaniae regionum ordi- nibus- facultas esfet, tum- antiquas confvetudi- nes, f quas vellent, retinendi, tum novas eti- am ferendi leges, quae in fingulis provinciis - valerente Hinc est, quodin Saxonia, regio- mibusqüe, quae Saxongm iuribus urerentur, eti- am post: hanc latam conftitutionem, antiqùi mores maxima parte intacti manferint, quin et Principum decretis fint comprobaii C3). Hinc < quod (AC c Art. 61 ct 57. (2) bract. Crim. cap. 37. N°. 18. (3) Henke, Gefchichte des Dh. Peint. RER Vol. II. period. 4. pag. 231 fqq. K O.. j Gada Philippus, Hasfiae iubi anno 15353 'ñovam conftitutionein , licet ex Carolina maxi- ma parte expresfam, promolgaverit (1). Hu» ius aurem exemplum plurimis Principibus fecu- tis, omnium particularium legom criminalium vel Catalogum exhibere opus esfer infiñitum( 2). ‘Quod ad nostrum propòfitum attinet, ahimad- 'vertisfe {ufäciat, parūm admodum inter has con- ftituciones ihtercesfisfe discriminis, omnesque „peraeque tormentorum ufum probare. Quod eum fimiliter faciebant Türe Confulti, qui Ca- rolinam interpretati.et commentati funt, quaese` tio in dies maiorem nanciscebatur auctorita- tem, praeferim cum inter hos primas agebat Carpzovius,de quo merito'ait Leyfèr(3), -eum tanto obfequio in foro receptum esfe, ut pas rum abfit, quin legislatoridam potestatem ei tri- buerint. ; (1}-Henk esw locs cite spag? 179: Meister, Princr. lur. Crim. Praecogn cap. 2..§ 16. (2) lidem, ibid. C3) Leyfer, in Med. ad Pand. P. IX. pag. 2937. Conf. Henke, Op. laud. a II. period. 4. pag. 151 qq € MI K G ) $ I. n Gallia deinde et ceteris Europae. partibus plerisque recepta quaes»: tio est. Ab i iiş autem quaė circa- quaestionis progress fus apùd Germanos diximus, haud diverfa fue- runt; quae apud alias gentes obtinuerunt 5 ve- rum, quemadmodum cum generis humani ex- politione crescebat etiam et augebatur iuris Ro- mani auctoritas, ita in dies etiam frequentior ubique quaestionis fiebat ufus C1). In Gallia, Vec. a temporibus inde Ludovici, cui a pie- tate cogiomen: cents introducta quaestio (2), i eĝa x 1) Tn Italia vix poenam iobhtais nifi guis vel verbis. ore. prolatis: crimen confiteretur „, vel propter ábfentiam et- contumaciam: pro confesfo haberetur, affirmat Faber, in/vo Codice Libro IX. Tit. 21. et maxime def.. 16. Apud Hispanos reus, fecundum tegulam , bis poterat torqueri, nil crimen fit gravio=+ ris generis, quale est proditionis, faifze monetae, furti et rapinae. In his fcil. quaestio etiam tertia yice adhiberi poterat.: Heemskerk, Bat, : Arcad. pag. 522 fqq. {2):-Meyery Mji Jud. Live, IV- chap i H Vol. m. pag. 2564 K C s ) edem, quå in Germánia,) ratione, erat medi- um veritatis confesfionem exigendi ab iis, qui criminis erant accufati. > Negue de hominé, cu- ius bona‘ erat existimatio, quaestionem, haberè licebat, nifi fatis gravia esfent indicia, cuiusmo- di non habebatur unius hominis testimonium (1). Anno deinde 1670, accuratius definitum est$ ut in duabus caufis iudici ea uti liceret. Nempè -Ie Si quis, gravibus - oheratus indiciis; ad Confesfionem tamen duci non posfet, ‘Q. Si quis damnatus in fuspicione verfetury focios habuisfe in crimine perperrando. RR In hac caufa adhibitam quaestionem Galli di» cunt question préalable , in illa veroquestion pré paratoire. Quod G quaestioni praeparatoriae refti> | tisfet reus, aliquando tamen ex criminis proba- tionibus condemnari poterat ad quamvis poe- nam, fola capitali excepta (2). Ad hanc enim novae requirebantur probationes. Post quaest tionem autem reus ftatim de confesfis aut nega- tis interrogabatur, neque umquam altera vice quaestionibus poterat fubiici, Nulla dignitas , quantumvis ampla a quaestione praeftabat im- | mu- (1) Duret, Aliance des loix Rom. ayec le droit Erans Fit, i. § 2. voce Incifioti. * Ç2)- Dicunt hoc‘ Galli; appliquer: ta E aos ayc la referye de preuves, C E T a C ês Y munes folique excufabantur adolescentes, feb nes, perpetuo morbo laborantes , feminse gra- vidae, furdi, muci et mente capti. Ceterum quod ad rationem attinet, qua adhiberetur quaesè tio, interërat nonnihil quanam in parté Galliaè haberetur , alia Provincia alio torquendi more utente{(1). A Germanorum autem, Gallorum , ceterorum denique Europae populorum diverla plane erat, Anglorum ratio. Hi enim mari noù ita amplo a cetera Europae parte disiuncti, om- nium fere mutationum, quae toties univerfae Europae faciem converterent, erant expertes. Imo vero iurisprudentiae Romanae ftudium, quod post feculum XII. omnem fere orbem ter- rarum tum cognitum occupaverat, ad eos pene- trare numquam potuit, Frustra igitur tum ali, tum etiam Duces E xeter er Suffolk, Hen- rico VI. regnante, ius civile Romanum in Brittanniam inducere tentaverant, et rationem quandam. reos torquendi conftituere coeperant. Quod fi vero laudetur propterea tanquam libe- rum et ab omni,- quae. tyrannidem redoleret, procedendi ratione alienisimum Anglorum in- genium , tormenta folos fervos decere afirman- tis -O Merlin, Wepirt de Jurisprud, in voce question. r Ka K 64 >) cium , fatendum tamen- est, non femper eam hus manitatem redolere Anglorum Iurisprudentiam s. qud vel ex acerbisfima illa puniendi ratione, quae vůlgo peine forte et dure dicitur, fatis fu~ perque patet (1). Ad tormenta vero quod at= ` tinet, fi quidam eius ufus fuerit in Anglia, po- tius hoc ex politica quadam caufa, quam ex iu» diciorum. forma, explicandum est (2), Exci- piendi funt. cafus, qui confcientiam fpectant, = in-quibus ex iure canonico faepius. adhibitam quaestionem, auctore Heemskerkio, docet Fox, in libro fuo de martyribus (3). Quae quum ita fint, nefcio an fidem ita univerfe non habeam nostro van Metreren, quiapud An- glos in crimine, laefae Maiestatis adhibitam auenien docet (4). i f) Blackftone, Comm, fur les“ lix ah, Livr.. IV. chap. 25.. Vol. VI. pag.:309..Coll.:F i- langieri, Science de la Legislation Libr. III. cap. I1. pag. 193. in-notisš et Meyer, Infl. Iud. In- trod. pag. 46. in notis. | C2) Blackftone, Zr. ċit. n (3) EFox, Mártelaařsboek: Vid. Heemskerk, Bor.: Arcadia pag. 464. in`notis. (4) Va nMeteren , Nederl. Hist. fol. 242. b. Ş IV, L 0. 3). a AE o e 4 Manime etiam viguit quaestio în pe tria nosita. În patria etiam frequentisftimus tormentorum fuit úfus, cum Turis Romani : principiis, moris bus patriis iù aliam quodammodo. formam res ddactis, tota:nostra niteretur iurisprudentia. An; tiquitus igitur, ut fupra diximus, ex lege Sali- caset Tūris Romani compendiis nota praefertim fervorum quaestione, mox ex iure Iustinianco ş- quod- Bononiae docebat Irnerius, magis etiam de liberis hominibus haberi ea coëpit. Confuetudińes magis magisque qu2estionibus- fae veébant. ` In Rhenolandia nempe, Flandria.aliis» que Prövinciis et urbibus invaluerat, ut nemo condemnaretur, nifi qħi crimen confiteretur (1Y, quae confuetudo., brevi in univerfa patria vim legis obtinens (2), necesfariam reddebat ratio- nem hanc: confesionem ab- invitis extorquendi, ade T Conf. Cae ur ba Orton. SUR Rhina tand Art. $ Héemskerk, Bat. Arcad. pag. Pe in notis; et Bor, Nederl. Hif: Lib. V. fol iga KIR) Neraid: in Decif. Cur. Holl. Decs À7s van LEen. TAN Parts IL-Lib, N Cape an N ida > C w ) | adeoģdue frequentiorem faciebat quaestionem plus femel faepe repetendam. Multum vero tempôris praeterlapfūm. est, antequam feripta aliqua lex circa reň{ criminalem in patria fuerit latas -Etenim criminalis Caroli V. conftitu- i tio, güam pròwulgaivit, ut iy Germania; vim haäberer (1); iuris foripti auctoritatem in Belgio Yümquam nacta ést. Neque enim hoe legislatoė ris fuisfe propóñitam ; ; neč, {fi vel maxime fuisfet; illud promùlgaŭone ; five expresfa; five tacita; yecte esfe fignificatum, ex historia huius temè poris potest probari. Quin’ etiam Gelria Pro- vincia, tëmpöre ğuo lex conderetur, Carolo nöndum erat fubiecid (2); et Frifia ab Impera tore ftipulata érar, ut fibi fuis'et Romanis le- gibus üti liceret. Turis autem non fcripti vim facile obtinuit próprer auctoritatem “Turiscon» fúltorum , qui ad cam. feripferunti, inter quos C'ärpzovius et B'oehmerus maximam ha> Buisfe auctoritatem videntur. Ad- horum enim 4üm commentarios ad lêgem ‘Carolinam, tûm “Cerera fcripta circa rem criminalem, faepe- in iudiciis folebát provocari, antequam certa quaedam Jex Belgis fuerit promulgata, quae quominus diutius defi deraretur -Philippus Si a ini absriashi {Sex qig Peile. Coż fit, Car, (2) Wagenaar, F aderi, Hif. Vol. IVa pagt 145. C? Reg Hispaniae et ultimus Hollandia Co» mes prohibuit. .-- Promulgavit enim die 9 Tu lii anni 1570. legem çirca modum procedenė di in caufis criminalibùs, cuius mazima pat» te auctor. fuic, exteris aeque arque nostračiė bus notisimus, Viglius Zúüichemus ab Aytta. Haec demum conftitutio pleñam iuris feripti vim habùit, quatenus lex- fpecialis et locorum confuerudo ei non derogaret (1r) Quaestionis modus ea ita definitus est, urt iudici nùlla habita ratione perfonarum, ea uti liceat; modo‘ eip Delictüm fatis fie grave: sinsinodi quod in iure Romano crimen ætros et NOEF. di» citur (2); > 2. Gravia fint etiam diin, neque tamen ad- fit -plena probatio (3)s Quod: f enim plena adfuerit probatio , quaestio adhiberi non pote- rat; abrogata, quae Olim. valebat ,confuerudine , neminem posfe condemnari, nifi crimen ipfe D z Ka fa- i) Loenius, Deci. en Obfery: pag. 707 et 708. Barels; Crim. Adyijfen pag. 168 et“ 169 Voördå, Verko oyeride Ordonn. vyan. Koning Phi- npn es -yer den fiijle Introd. oys -ACN Voorday d: g cap. r ry = 43) Confis Crim, Philpp. Art. 4o ibique Voo {a dà, Add. ciam Voot, ad Tite de quaest, Ne. S E 2 C 68) fateréėtur (1). Cum autem ufu reciperétur, ut confesfus. appellare non posfet, quod ins Roe „manum tantum de fponte confesfis fanciverat (2), iudices nihilominus omni ratione operam dabant, ut reos: ad- confesfionem compellerent , et-fic de vel] maxime conviçtris quaestionem habere tamen numquam omittebant. Accedebat, quod Art. 42 dictae Conft.- Philipp. male intellectus anfam ` praeberet opinioni eorum, qui de convictis quaestionem habere ipfa lege Philippica permis» fum putarent: (3). Renatus- hinc in Hollandia mos antiquus est, quoad fieri posfit, folos: con- fesfos condemnandi (4)s Si igitur qui tormenta erat C1) Ord. op *t fuck van de Crim. Fusticie Art. 6i. van Zurck, Codex Noy. Bat. voce Confesfie § 1. (2) L. 2. Cod, de Appell: rec. yel non recip. C3) Loco verborum ‘Art. 42. daer geen volle halve preuye en is of oick daer die preuye zeker ende ontwijffelachtich ¿s yerbieden wij étc. - alii legebant: daer geen volle of halve preuye en is of vickòdaer. die preuye onzeker en twijf- felachtig żs. Vide Voorda, ad hs Arte 4) Van Leeuwen, Cenf. for. Lib. IL cap. 2. N?. 1. Neoftad, Degi. Cur., Holl, Dec. 47. Lu- fac, in Dis. Inaeugi de Modo exira ordinem proce- dendi in caufis Ehiniñal. L. B1759» cap, 3. ; I4 Voor då; Verhand. cap, T» a C 69 ?} erat pasfus, confesfionem negayerat, distingue- bant, utrum quaestio-de eo habita esfet post graviora indicia , quô cafo abfolvendus ; an ve- ro post probatum nN crimen ad prohibendam provocationem esfet adhibita; tunc enim con- demnari quidem poterat reus , fed perpesfa quaes- tio ex meliori fenteñtia miņuebat poenam (1). Recte autem hunc abufum tolli iusfit Curia fupre> ma Hollandiae , quae, refcripto diei 29 menfi. Oct. anni 1773, veram fententiam Ære. 42. dictae conftitutionis exponens, quaestionis ufum pró- hiberi dixit in caufis iam probatis (2). Qvam fententiam etiam amplexi dicuntur ii, quibus novae conftitutionis criminalis componendae cu- ` ra anno 1774 eraåt mandata (3). In Fria autem et Zelande quaestio, quafi ultimum remedium, » in føla necesfitatis' caufa adhiberi non defie- rat (4). Nemo , praeter impuberes et mulieres praegnantes, a tormentis erat immunis (5) et is, ` C1) Sunt enim , qui putent, in gravisfimis_ delic- tis pērpesfam. quaestionem poenam non minuere. Voorda, $e cil cait S T (e) Voorda, d. loco čap. 1 § a (3) Voarda, jbid. § 31. y Poan (4) Voorda, Introd. § 6. et cap. 2. § 35- Voet, dequaest. § 6: CY Voet, d ANS 4. E A 2 is, de quo rite habita erat guaestio, f crimen confiteretur , post diem 'exira locum, ubi quaes- tio, est habita, interrogatus, _confesionem ra- tam habere debebat; fin winus, iterum ad tor- menta ‘ducebatur ; donec tandem aliguid-confi- teretur, quod, postea haberet ratum (1); quá ratihabitione nihil opus ‘erat, in quibus caufis: ea, qvae confesfa funt, explorata, veritatem perpetrati facinoris probabant (2). -Univerfe qui confesfionem revocat, caufam revocationis de- clarare; qvi adiectiene qualitatis. fe excufaverat hanc qualitatem probare debebat. ` Sic itaque, gui fasfus`est, fe hominem occidisfe, ér dein- ceps addit fe inculpatae tutelae: moderamine; ut- loguuntur, hoc fecisfe, ipfum: hoc probare deber vel- faltem: verofimile reddere (3). Qui- recte et fine ulla confesfione perpesfus erat tore menta, absque novis indiciis, iterum ad ecule- um duci non poterat (4). Ceterum non itą ; ftric- C1) Conf.: Philipp. Art.. 40, ibiqué V oorda, Van Zurck, Codex Noy. Bat. voce Confesfie Ñ 3. Voet, de quaest: N°. 7 jiad C2) Vid. Confut. Verburg, Disert. de Con firm. et reyoċut. confesf. cap. UN 23. fqq. (3) Van Leeuwėn, Cenn. for. Part, H. Lib. I. cap. 12. N°, 5. Verburg, laud: disf. cap.2. § 2° (4) D. Oe: Ari, 41, Van Zurck, ⁄ l § 3. EA?) j “ftricte femper didini in aeiia obfervas tum. fuisfe , tum ex tribunalium- copia, quorum multa ex rusticis conkabanr. hominibus , tum. €x eo. patet, quod reum in iudicio verberibus. cae» dere, ne tormentum quidem putarent, s Josan d y piin phis quaestionis ufus- improse. bari coepit.: Ratio avtem illa confesfionem tormentorum ope quaerendi, ita per univerfam Europam res cepta, non porerat non ab iis improbari, qui ad ea animum adverterent, quiae-fic innocentes faepe rei pariebanture Qui igitur Ariftotes lis, Ciceronis, Quinctiliani, aliorum legerant fcripta, quique historiam ‘çonfuluerant Philofophi, magis magisque intelligebant, cul- tioribus Europae populis non amplius convenire veritatis ernendae rationem, quam Romani non, -nifi crudelisfimis Imperatoribus fubiecti, in lis beros adhibuerant; christianosque homines ufom tormentorum non decere; quem ipf Ecclefiae Patres in gentilibus improbaverant, Ineunte-ta- que Seculo XVII. Christ Thomafiuşs disputationem edidit de tortura in foris Chris- tia- Cz) tianorum proftribenda (1), quae tamen non ita omnium : omnino Mominum fententiam circa quaestionem mutavit, quam qui anno 1764 Nea- Joli editus ese Caef, Beccariae libellus, dei delitti e delle pene. Hic enim vix apparuit, quin in omnes fere linguas converfus, in omni- um notitiam pervenerit, et Philofophorum iures que confultorum ftudia excitaverit ,» qui eius fententiam accuratius exponerent er urgerent, aut fecundum hanc ius criminale immutaúdum docerent, Inter hos autem, fi Filangieri, Voltaire, Raynal, Mably, Wieland, Gmelin locum ọccupasfe dixerimus , non opus est, ut alios aeque praeftantes er celebres indis, cemus viros-(2); quominus mirum videatur ali» cui, 'univerfae Europae fententiam circa utilita- - UAN tem (1) Halae 1705. Videatur etiam Montaigne, Esfais Liv. II. chap. 5» qui et ipfe quaestionis ufum jam improbavit, (2) Praeter laudatos conferripotest Filangierig Science de.la Legislation- Libr. I. cap. 10 et 11. Addantur Matthaeus, de Crimin. ad libre Dig. XLVIII. tit, 16. cap. 5. Nicolas, Disfert, Mora- le et luridique , fi da torture est un moyen Jur a yéri- fiér les crimes fecrets. Grevius, Tribunal reforma- um., Jonktijd, de Pijnbank wederfp. en bema- żigd, quosque praeterea citat Voct, äd tit. Ai dej quaest, extr, E 73.7 tem et aequitatem quaestionis plane esfe immu- 'tátam; quin novum plane iuris criminalis fyste- ma, eius, quod hucusque obtinuerat, locum occupasfe. Religioni tamen dacimus hoc loco nullam facere mentionem celeberrimi M i c h a» ëlis, ġui, egregio edito libro de iure Mofai- cọ, alium plane et meliorem’ poenis proponen- dum esfè finem omnibus perfuafit, er ideo ad „univerfam iuris criminalis rationem commutan- dam plurimum eriam ronu CEVES ES In Suecie abrogata quaestione, hoc exen- pium fecuti Junt Galli, Tusci, Ger- mani, atque tandem etiam nos- Erates. ` t $ Quod fi vero fententia de quaestione abro- ganda ubique fere fummorum Philofophorum fcriptis exċitata fuerit aut confirmata, in Sue- cia tamen, ut videtur, iam antequam Becca- ria disputationem de criminibus eorumque poe- nis ẹdiderit , abolita fuit (1). Galli deinde, de- veii (1) Beccaria, Traite des Delits et des Peines cap. 12. extr. Non'alia' mihi ad manum fuit paiio y quam Gallica, 47 ans apud yan Harreyeli 1766." € z4) creto, diei 24. Menfis. Augusti anni 1780, quaes- tionem ‘\praeparatoriam, quae dicebatur, anti- quandam curaverunt, (1); quorum exemplum, anno 1786, fecutus èst celeberrimus Hetrruriae Legislator Leopoldus, fed ita, ut neque de iam condemnatis, quemadmodum Galli etiam- nune faciebant, tormentis quaeri permitteret s, veum omnem omnino quaestionem tolleret (2). Rausfiae etiam celeberrima Imperatrix Catha- rinain novo, quem edere gestiit, luris Codi- ce eculeum nullo modọ admitisfet (3). In Germania autem nimis-magną fuit Iure Conful- torum, qui tormentorum ufum probabant, auc- toritąs,. quam ut tota haec. ita fubito a Philo- fophis evertereturs- In Borusfia tamen, iam an- no 1717, quaestio a Frederico Guilielmo arctioribus limitibus est. circumfcripta (4)ajer Fredericus Il. eius ufum ad perduellionis, lacface Maieftatis, et caedis qualificatae caufas " Sas Tea C) Mėrlin h reponi 5) Juriprid. voce ques- iot. C2) Clarisf. Kemper, Crim. I ctb, Inlcid. Cap 2i pagi 13; (3) Infructien yan Catharina zot een nicuw Wetboek: N°. 193 fqq. anni 1769. (A) Henke, Gothdes Aun Pial, Rechts, i Vol, U period, 5. pag. 413: A Cas D revocavit, confesionemque rei ad eius conden- nationem. non necesfariam. iudicavit (1). -In - Austria veroanno 1768 edita conftitutio criminalis Therchana quaestionem. confirmavit, eadem fere râtioņne adhiben dam , iisdemque fere legibus ad- ftrictam;. quibus -eam in- -Carolina _adftrictam foisfe diximus (2). Sponte itague intelligitur, temporis rationem. mox novas leges criminales efllagitasfe s cui; defiderio cum- obviam iverit Lo- fephusil, hoc profecto nomine bene de- fub- ditis meruisfe videtør., Edidit itaque hic Im- perator primum anno 1787, legem circa delicta eorumque, poenas, -mox etiam. proximo anno ` conftiturionem criminalem , qua : omnis'omnino. quaestio -per-tormenta veritatis eruendae gratia abrogaretur. Mox etiam in, Gallia, decreto. dici 9 Octobr. anni 1789, quae fola ibi fupererat =- Tajo torquendi iam damnatos, ut focios cri- minis indicarent (question préalablej fublata est (3). Neque novo. codice, qui, anno 1791 abfolutus, anno:1795 prodiit, haec ratio veritatis eruendae iterum admisfa est, quemadmodum etiam in Germania Codex criminalis. F ran cis- ci HAN Henke, loco citato. : Kayar. Kemper, Op. cit, Cape F. pag. 7e- R i (3). M erHi, loco cit. t C76) ci I. Imperatoris anni 1803, eandem fententi- am, quam conftitutio Lofephi, fpirare videtur, Apud nostrates autem fèêrius demum fublata est Tatio , confesfionem tormentorum ope a reis’ ex- primendi. ~ Etenim, quamquam decreto anni 1798 et mox ipfa conftiturione reipublicae “ab- rogatus fuerit quaestionis ufus; licer, quae arc- tisimo cum ea iuncta est neceshtudine, extraor- dinaria procedendi forma diutius obtinuerit (1)3 posted tamen, primum Anitelodami et deinde etiam alibi, receptum est, ut, quinon congrua refpondisfet, -tormentis, verberibus certe, ad illud cogeretur (2). © Secundum codicem aù- tem Ludovici Regis, ‘anno 1808 compofi> tum, quique vim legis, a Kalendis Febr. anni 1809 ad annum usque i811, habuit, foli libe- rae, qualificatae et iudiciali confesfioni vis tri- būta est (3); fed confuetudo illa cogendi reos, ut congrua ederent refponfa nihilominus fubfti- tit, quin confirmata erat Articulo 108r, 1086 et 1087 Codicis circa procedendi formam, die: 14 KIY Meyer, Inf. Jid. Livr. V. chap. 13. Vok IV. page 297. coll Kenne, Op, laud. ap 2. pag. 174. in notis. h (LF Meyer cit. pag. $07 et 308. ibique no- tata. (3) Dicto Codice, Art. 373=3 AG C a) 14 Ivnii anni 1809, abfọluti ,, neque tamen pro- mulgati. Evanuit autem et haec confesfionem extorquendi ratio (abhac enim nomine magis quam ipfa re diverfi erant cruciatus illi reorum _ non fatis apte refpondentium)}, -quo tempore Codicibus Gallicis circa rem.criminalem etiam, in nostris. regionibus fcriptae legis auctoritas trie buta fuit. - Cave autem putetis ; nos ita- conti- nuo. quafi ex tripode culpandos cenfere nostrae: tes, quoniam non omnem omnino quaestionem. citius aboleverunte Etenim videbant quidem. ile li , vix admitti amplius posfe quaestionis ufum ,, fed fupererat antiqua procedendi ratio; nondum: ita plane commutata erat univerfae rei criminalis, facies, ut. fine ullo quaestionis :ufu crimina pro- bari potuisfent, er ita ad remedium illud reos. verberibus cogendi, ut ad propofitas quaestio- nes apte refponderent, inviti licet, recurrere fere- debuerunt. Cererum in Borusfia is -de-s mum, qui nune vivit Rex, omnem quaestio- nem abolevit. (1)». Denique:in Hanoverana re- gione anno 1813 et 1814 quaestio iteram intro- ducia, anno 1818 omnis est abrogata (2). TOAS G) Meyer, Inf. Iud. Libr. II. cap. 17. 7. Vol. I pag. 26.: N°. 1. C2) Idem; Op. laud. Introd) pag. 46. in notis, , In Bavaria autem anno 1751 lata confttutio haud diverfa fuit F z8 3 ,®% " Conitufo Capitit Ah - Quemadmodum quaestio antë nedin” aevum cosdem' fere progresfus Fecit, gùam* “ceterum ius Romanam, et imminuta eins auctoritate ad niihiluin fere rédacta est etiam ipfas eadem pror- fus ratione post feculá'illa ignaviae er fegnitiac’ cüm iure Romano adolevit, cüm itre dedique Romano interiit quaċstionis ufus, Actesfit ‘qui~ dem neque parva adeö vim babuit auctoritas Pontiñcum, quae abrogandum primm, mox reducendum cenfebat eculeum. Acëestii Philo- fophorum fententia, eam remedium potius reo- rùm vires experiendi, quam veritatis eruendae, ftátuentium. ` Sed nifi univerfa iuris ĉriminalis’ ratio commutata faisfet, ét diverfa qüan magia’ mè a Romanorum mèthödo evafisfet, nefcio “an ümquam quaestio abrogata füisfér. - Hinc “aw tem cst, quod, quo magis arcta necesfitüdine jus fingolðrum populorum’ cum iure Rómano fuerit iunctum, eo tardius etiam quaéstionis ufus abrogatus fite Sic in a patria diutius quam alibi ob- fuit a Carolina; fed Rex Maximilianus Iofe= phus Clarisimunm Kleinfe alt noyvüm Codis cem componere iusfit, ; A C79) obtinuit quaestio, quòniam apnd maiores faio- rem et magis diuturnam auctoritatem ipfum ius Romanum habuit z- nune; vero nullus eius ufuş est, cum , fpretis- iuris: Romani in rebus crimi- nalibus placitis, aliam plane viam ineundam fta- tuerint recentiores. : Videamus, an fic recte illi egerint; an jita non necesfaria fit confesfio3 guaenam tandem ei vis fit tribuenda et quatenus rei convictio, ut recte condemnetur , fuficiat? Heu, quam vereor, ne idem mihi eveniat, quod, modo-pàrva cum magnis conferre liceat, fummo Virgilio olimaccidit, qui, postquam, abfolutis fex prioribus Aeneidos libris, maiora canere et maius opus movere coeperat (C I), for- tasfe minus probabilia dixerit Utinam quae in disputatione nostra fequuntur, iis, de quibus adhuc’ diximus, difficiliora , faciliorem inveni- ant indulgentiam ! F CE) Conf. Aeneid. Libr. VIL. vs. 44 et 45.. 3 t o a qo AiB Sa Mib sE Pak iiti gur DE NECESSITATE ET PONDERE “CONFESSIONIS, ATQUE DECON- “H DEMNATIONE EX SOLA CONVIC=- =" TIONE DICENDUM VIDEATUR. c Ail LUT PRI M U M. AN NEERA RIA SIT CONFESSIO ET QUALE ` ; 4 ; EIUS PONDUS SIT AD FIDEM IUDICI . FACIENDAM ? d ET Quid fit confesfio et quaenam eiús divifiones? C ontisio úniverfe definiri folet qualiscumque contra fe-iudicatio fiye pronuntiatio (i); quas AE de- C1) Voet, ád tit. f..de Confesfis N°, x. : ~ K 8h D definitio fi magis. _ftricte a rem. criminalem;te- < feratur confeshgnem, dicimus: confirmationem cius , quod alius a nobls factum admisfumgue. esfe cońtendit ; five, quod , fi implicius fortasfe, ipfius rei declarationem afirmantis fèe crimen il- lud, de „quo. arguitur ,. perpeirasfe. Negue huic definitioni repugnat ipfa vocis etymologia. Etenim a Graece Qw five uu? fluxit Qaæròs, unde fateri, confiteri, id est dicere., declarare, / quod -etiam alii dicunt et declarant; quae figni- ficatio; Graecorum dponoyŤalat., žvoponoy stalas ẹr MonoroysTebu, ‘plave refpondet, -Iam vero, prouti, haec: declaratio., vel, ab iplo reo, nemis ne.. cogente, proficiscatur,, vel per tormenta. quaeratur., [pontanea, dicitur counfestio , vel ex- torta; prouti: vel. verbis, fiat. ore prolatis, vel demum. ex -factis posfit colligi, expresfa di- citur vel, taciid.; Quod, fi apud. iudicem come petentem -fiat..ad eius, interrog gationem, ,_ iudicia- is 3; fi. apud. alium, quemcumque, quacumque ratione, five: verbis, fi ive; fcriptura fia ty, exirar iudicialis; dicitur confesio, Denique, quae an- te condemnationem existit, et it} ad probans. dum crimen infervit, praecedens; quae vero post latam, iam, fententian:, , probationem cona firmat, qua de fociis criminis, de qualitate de- liczi, -de aliis a reo perpetratis, criminibus agi- ur, fubfequens dicitur confesio. - Age, hisce o E la 23 C 82 expofićis distinctionibus, huiusmodi declaratio- nis vim, et elica accuratius exponere Co- nemür ! ! Ñ | MSrIE ) K + Ž s i PA i Necesfaria non est confesfio, quia aliunde de delicto conflare potest. Exponentibus nobis in ‘prolegomenis, quid veterem inter et recentiorem in criminalibus caufi S procedendi interfuerit ratiónem , indiċa- vimus fere confesfionem apud antiguos et minus excultos populos `necesfáriam fuisfe, ut vel quaedam legitima esfet probatio, ‘ut vel non omnes reÌ propter próbationum defectu abfol- verentur. Quod fi igitur necesfarium quafi vi- ium erat antiquorum iudiciorum, ut nemo, ni”. fi qui confesfus erat, iure condemnaretur, ean- dèm hanc regulam admittendam cenfemus, ubi, qui' extraordinarius dicitur prócesfas, amplius admittátūri ` Sic enim ita circumfcripta est cri» minum probandorum ratio, ut huiusmodi fictione judici opus fit, qui 'hon ex folis indiciis et tes- ümoniis, quorum falfitatem reo probare non licebat, aliquem velit condemnare (1). Qùod (1) Conf, Meyer, Infi siena Libro IV. e e et Libro V. 'cap. 13% panes J ê és) fi yero de recentioribus publicis iudiciis quaera? út aliud plane dicendum esi. «Aliúunäe nune feċté de criminibus conftat. Quaé enim curtam fpèctant quietis publicae accurate definita funi òmnid. Habentur, qui fimulac fama de malefis ċio perpetrato vulgata fic, diligenter 'in illud inquirünt. Dë caufis ad iudicem delatis diligens ter dispuńtur et coram iudice adeo, tum quae feum arguere,” tum quae eius innocentiam des èfararé videntur, recte exponuntur. ‘Omnium ömnino hominum iudeg requirere potest testi- monium , folis proximis rei cognatis exceptis ( 1). Ta iüdicium hi prodúcūntur (2) d` iudice in- oiy ! ' topos ters a ij testi monium dicere aut in iudicium, fe fis~. fere nolit, Rhea praètóriis, puta mulcta indicta, five vihcülis cogi poterit? dummodo curetiudex, ut testibus dáhnuni réfirciatur, quod forte res eormr ‘familiaris pasfávest. Quòd fi quidam pröpter digni} tatem aut fexuny in iudicium non veniant, domi- aby uno-aut; dugbus iudicibus cum actuario interrogari quidem posfunt; féd horum testimonium, inftrumen- ti potius, quam testimonii proprie ita dicti, habebit auctoritatem; quod. fimilitėr de éorum affirmatiohi- bus dicendum ‘est, qui propter abfentiam a IN: bus alius térritórii interrogantur. : 2) Optie Hadrianus, in Zi 2. '§ 3. f. ide tesiibts t testibuis-y nün testimoniis fé. creditutum: dixita R i i A3 terrogantur ut hic, guas maxime. ad veritatem, ductaras putat, ipfis | proponat quzestiones; ex eorum habitu ,,. ex verbis, quibus utantur , ex ; ipfo adeo corem. vultu, de fide iis habenda ju. dicet. Facit autem ad' crimina probanda non parom. fi diligenter videt’ iudex, utrum testis, frmum fit iadicium, utrum aetas aut conditio forte vim, eius testimonii vel minuat, vel maio- rem reddat; í cavet praefertim ne facile fidem habeat iis, „qui de, rebus testantur , -quae ipfo- rum interíunt (Ci). Negue enim opus est, ut dicamus delaroribus criminum et inimicis reo- rum non ita, facile fidem. esfe habendam, et vis dendum praeterea, ne qui mercede fint conducti, aut ex condemnatione rei futuri fint locupletio- res; denique, cum maximi interfit, quinam, tes- cium; fint mores, de his diligenter inquiri opór- tere. Neque enim adeo ratio habetur utrum; muli, fed potius an fide.digni_ fint testes. C2). Unius tamen licet amplishmi viri testimonio: non facile fidem habebit, nifi alia argumenta accedant CSN- Videt deinde iudex an testis facto Conf. Y 1o f. detestibus , coll. Z. 10. Cod, cod. (2). Vids ke: 21. -S 3. fe de testibus. — (3) Quomodo Q. Scaevola olim- hanc Tenteuth am tuitus? fita vide-napud Valer. Max. Libr: IV, cap. I exemplo 1. Add: Le 9e Cod. de testibusw s >, TE facto S A an relata referat, an afirmet, an vero neget , aliquid factum esfe, Reo au- tem nota funt testium nomina, ei copia est'acta publica, quae eorum nómina ` coninent ,, infpi- ciendi, ut fic five ipfe, five qui eius defenfio> nem vėl fponte, vel ex iudicis võlùntate fasce» pit, hinc petere posit argumenta ad fuam in- nocentiam probandam , quemadinodum hoc ac- cufatori etjam, licere debet, ad cúlpam exirà dubiuin ponendam. Omitto autem iusiuran- dum, quod, praeftare | debent testes, feparatas interrogationes, collationes deinde testium inter fè aut testium er reorum’, ceterasque huiusmo- di cåùielas. Aut fallor enim. aut fatis iam in- dicatum est, in publicis nostris iudiciis faepe ex folis testibus crimina eied probari a). ° i à PENET PE IE N g aT , Ty _ Quod SH À téstimoniis timen vix discedere" posfumus’ s ‘antequam verba adfcripferimus celeberrimorum Iure Confülforum , , qui ante hos annos libellum ediderint, cui titulus: Briefw. yan eenige Restsgel. oyer de aanft. Ned. Wetgeving ubi pag.: 220. haéc lègimtur , quae multum, efjciunt ,: ad: vim testimoniorum accuratius definiendam : : men wordt niet zoo zeer gewaar , yat er in de daad, gebeurd is, als wel, wat de, getuige ‘daaryan heeft gezien: en dus flechis dat geen wat, en onder het bereik yan zijne zintuigen is geyallen y en'em het meest heofi aangedään; waarbij men < dêr- eN) Quod-fi, vero hi deficiant, multum etiam -feripzg efciunt argumenta , fiye; publica illa, five pri- yata. „Sic verbi caufa ex iis, quae. ab eo qui iudicibus ab. actis. est, de gisĝuifi tione in Joco ubi delictum est perpetratum s- de ` testimoniis ceterisque.. fimilibus rebus funt, notara, fides faepe fit iudici. Sic ex: fententiis olim contrg reum latis, de eius vita ante acta fit. certior. Si quem post volnus acceptum vita defunctum esfẹ conftat; ex elogio. medicorum aliguando eum ex vulnere diem obiisfe probatur., : Ex privatis autem , quae reus-a fe profecta dicit aur. aliun- de eius esfe probentur , gravisfima faepe ducuny tur argumenta... Si non in ipfo inftrumento de- lictum fit: commisfum, cum. forte „aliquid falf in, co fecerit, alicui -iniuriam - intulerit aug- quacumque tandem ratione illicitum aliquod fcripferit , illud faepiús indiciis campum aperit amplisfimum, — Quis enim non facile. aliquem.de- licti auctorem fufpicetur , quod eo tempore commisfum est, guo reum eius perfectionem fibi propofuisfe ex epiftola- conftat ad focium forte. criminis data ?. Ut- autem de ceteris huius- modi caufis fileam , permagni interest, quomodo ' ' hu». Jerbal en yan de ligchamelijke gefeldheid , en yan de gemoedsaandoeping sen , en yan de toeyallige plaat fing yan cen getuige, afhangelijk wordt ganaakt. ns € 8&7 ) Buiusmodi PARRER i judicem, pervenerinta utrum. reus ea iudicem celare-voluerir, er an recte de tempore quo confecta diçuntur confti- terit (1). . Cum. hisce. rationibus, quibus. de criminibus. conftare potest, tertio: loco concur- runt, quae -ex locis, temporibus , perfonis , eliciantur: argumenta., Est autem „argumentum 3 Cicerone auctore (2), ratio, guae rei du- biae faciat fidem.. Quod. §i necesfarium fir ar~ gomentum , dubitandi amplius. nullus est focus» fi vero eiusmodi, quod- contingens ‘dicitur, praefumtio existit. quae tunc demum cum plura fint èiusmodi indicia, aut aliae five testium., {i ive inftrumentorum accedant probationes, fi fidem iu- dici faciunt. Sic v.e c. nemo iudex de delicti auctore fibi conftare affirmer, ex ° eo folo duod “Titius ipfo temporis puncto, quo homo occifus est, et in codem fere loco cum cultros fangui- ne adfperfo ,.repertus fit. Verum fi deprehen- ‘fus fugam capesfere tentaverit , fi eius esfe cul- trum, probatum fit, fi żali cultro Íetale vulnus „occifo illatum esfe medici aflirment, denique, fi , in- Etoy Cetérum ex privatis huiusmodi. inftrumentis contra tertios noñ facile est iudicandum, verum aħ- quando tamen etiam haec iudici viam „posfunt indi- care , quae ipfum ad veritatem ducat, (2) In Top. cap Š, E- cH’ inter hunc et Titium inimicitiae capitales inter- 'cesferiht, aut Titii interfúerit, alium noñ äm: plius. vivere, aliaque huiusmodi” exhibeantur indicia , de'éiùs culpa facile conftåre potest, "Hb . ċert ipfe illud infitias ĉat et nègué testes, nèguè foriptà ineercesferint inftrimenta Çi). > Ur ig ‘tur téstimonio urar Ciceronis et Quinctiš liani: guae exigua Junt per fe, muitum ta- men, cum funt coacerväta proficiunt} quae non ‘posfunt valere, quia magna non funt, valebunt ; $ quia muita funt C2). x „Quae quum ita fnt, quemadmodum Valen- tiņnianus, Gratianus et Thèėodofi- NOR ngs oean T fi t) Quod f vero. etiam a Titio eiusve defenfore -Argumenta posfint fuggeri, ad eius innocentiam pro- „bandam , minuerent hacc profécto et forte ad nihil „redigerent accufatoris probationes, (2) Cicero, in Topicis et Quinctilianus, Iih. Orat. locis’a Matthaeo, dé Crimin. Tit: XV. cap. 6. citatis. Cavebit autem iūdéx, ne pro, ‘pluribus, culpani arguentibus , indiciis habeat er, “quae fimul unum tantum argumentum efficiant. Si „quis/ igitur Titium homicidii damnaret , quoniam , cum hominem, interfectum esfe conftaret, apparitori- „bus publicis obvius facts fugam capesferit, domi deinde reverfus rhedam locaverit, et extra patriam iudici fe fubtrahere tentaverit, ex folo fugae indicio eum condemnasfet, Ien Ž a a a a us chimina probåri.iusferunt, yel idoneis testie bus, yel. apertisfimis documentis, vel indiciis indubitatis (1), Gè nos revera vel haè folaèra- tion crimina faepius probari posfe 'defendimus, Quod fi ita univerfè' verum'est , magis etia con- firmabitur , fi distincta est, quatenus fieri postit, ġuaëstid iuris €r facti (2) , et'iúdex in hac duàes- tionė de auctore non inquirat, nifi delictum ali~ duod adesfe ritë pròbetur. Qúùočirca distinguen- "düm videtur inter delicta, quaè facti permanentis ‘et ed, qúae facii transeuntis esfe dicúntur. “De illis enim vel ex Tegitima infpectionè corporis delicti, quòd dicitur, aliquando conftat; de his ex argumentis demum fides iudici fieri poterit. "At utrumgue probari potest, et fuficit, modo judex ad illud -animum advertat, an delictum perpe aard conftet. D C1) vid. y ul. Cod. de Probat. (2) Has quaestiones probe distinguèndas docent dum alli; tum étiam ICti; qui feripferunt: ` Brief- wisf van tenige Regtsgel, oyer de maki Nederl, SSN pag.:3 331: extr. -faq £ 99 ) SIL o N ; Quo. yero cafu aliunde de delicto non con- fiet, nevex confesfione. quidem de eo certior. fit iudex. Quod fi vero reputemus ab iaf natura ho- minib inditum esfe amorem. fui, cui nihil fe- re- magis est contrarium, quam utaliis fignifi- temus ea, guae nobis quam- maxime. noxia fu- túra probe fcimús, fequitur. profecto, ut mis tum- videri et parvam fidem facere debeat, :fi guis, fuae falutis parum ftudiofus , crimina per- „petrata iis- indicat, quos de iis fupplicium fume turos probe fcit, Ar dicat aliquis, guemadmo» dum nobis-natura indidit ftudium : nostrae falu- tis, ita indidit etiam amorem aliorum et prace fertim pietatem erga Divinum Numen ; quae ves tat, quominus fcelera -diu abfcondamus, -quae hortatur; -ut-confitendo. culpam. minorem- red- dere conemur. Vide autem, an philofophi fit, ðe huivsmodi ftudiis et affectibus-ita uniyerfe cogitare in hominibus , fummis faepe fceleribus pollutis; an vero is, qui metu hominum vel Dei ab ipfis criminibus perpetrandis deter- reri non poterit, an is igitur religioni ducat, illud tunc negare , cum fola haec ratio iam fu- Hr? per- TE perest fuae confolendi: faluti. Profecto haud immerito Quinctilianus dicit (1), ea na» zura. est omnis confesfionis, ut _posfit. videri: de- mens qui. de. fe confitetur., -tiic furore impulfus est, alius ebrietate, alius errore, alius dolore, / guidam qguaestiong. Nemo contra fe dicit, nifi aliquo cogente.: Quod, fi verum est, uti videtur verisimum, fi confirmetur quam plurimis ex- emplis eorum., gui vel trepidatione, vel; rerum forenfium imperitia, vel metu iudicis, vel tae- dio vitae, vel quavis alia de caufa, fcelera ne cogitata; quidem. confesfi funt, dicendum; erit profecto de criminibus > {i alia ratione-non, cone fter, ne. ex confesfione` quidem iudici fidem recte, fieri, „Neque. infiriamur confestionem non? ¡numquam re. vera vocem fuisfe confċientiag; fed negamus id femper obtinere; quin eam, aliquan- ¿do:ad defperationem adducti animi esfe testatio- nem, et.fic. numquam per fe- iustam efficere „probationem contendimus, Videamus nunc, ¿quaenam igitur utriusque confesfionis, tüm ex- _tortae, tum. {pontaneac, vis et efficacia. esfe videatur, Mgt ¢ mh n). Declam, 314 ` § IV. e) "uig IV: Extorta adeo confesfio nullam orninino yirs ` habet, ad fidem. iudici faciendam, Tritum iuris est axioma, non ab execùtionè esfe inchoandumi : quaestione autem poena fta- tuitur in eum, quem nondum conftat, urum nocens`fit an innocens; qui igitur lege pro in- nocente est habendus. omien itaque pro in- cerio feelere luit certisfimas poenas, non quia iùd commifisfe deiegitur, fed, quia illud non commifis fè “nescitur C1). “An vero cruciatus ił- los corporis, quos multi ipfa morte duriores ponunt, poenam esfe dubitemus, quoniam ante fententiam inferantur? At, inquiunt, huiusmodi 'árgumentum etiam contra carcerum ufum ea- dem prorfus ratione posfet obiici, in qüibus eriam ii custodiuntur, qui falfo fünt accufati: est etiam hoc malum aliquod, quod fontes aè- que” atque infontes patiuntur. Verum primo malum'hoc multo levioris est momenti, et eius- modi quod effugi non potest fine fummo reip. periculo, Deinde eadem’ haec aequitatis ratio cficere debet, ut Confrantii praecepto ob- tems (G) August. de ciy. Dei, Libro XIX: cap. 6. ibique I. L. Vivez. Ji < E 2 ìÌ temperantes” quam, maxime demus operam, ut in carceribus omnis: omnino cruciatus defit , eë reus, tantum maneat fub fida. custodia; ut ia carcer ad continendos homines „non ad punten- dos habeatur (1). Deinde, fi de infamia cogi- temus, quam quaestio afferre folet, quomodo tandem plenisima iùūdicis abfolutio ei, qui tor- menta ;fubiit , dámnum reftituere potest, quod hoc ipfo bona huius existimatio. pasfa est.. Ne- que enim in Legislatoris aut iudicis est potestas te eum, quem velit, infamem dicere, nifi ita iusta: eius fit caufa, ut communi omniùm opi- nione confirmetur. ` Èt contra, negue lex, neque fententia iudicis, notám tollere potest eius, in quem eadem haec opinio animadvertite Quod igitur nonnulli dicunt ope quaestionis , quam quis rite pērpesfus est, infamiam tolli eius, qui-falfo est accufatus, contrarium potius obtinet, Qui fimpliciter abfolutus est, _ eins criminatio bonae eius famae non nocuit; et fi~ milier, de quo quaestio femel est habita, ei bona existimatio -numquam réftituiturs Est praeterea in tormentorum ufu etiam haec iniqui- tas, guod folius innocentis falus in discrimen adducatür , {celesto vero perfugium praebeatur. A terai Tet OJLL od. de Custe rer, colls ls 5: còd. la 8, § 9. f. de Poenis, é 533) ét ‘qúafi afylum, ubi eütus fit ab omni acéùtitio. ne,` Facile ehim dolor ab innocente” falfarh' confestionem ëxpritit, cum eiusmodi fint ho~ minės , ut. nön ràrò ad evitandúm cèrtùm alj> uod ét práefens icóommodum; maioris mali periculum ii fe fuscipidne C1). Facinorofi vero’ homines fċiūnt a fuo filéntio omnem ipforum’ falutem’ pendere, quod qdüam maghi fir ponde- ris ád ipfos tacitos réddėnđós, nëmo non videt’ Qoid, quód ipforüm fonum is melioris fit cons ditionis, čúi fcelera iam ‘añimum oòbduraverint’ De’ quafi calló obdüxerint, ĉuiüs; quemadmo- dûm de fervo’ eiA Tagi. cecinit : Silius Ita- li icūs (<2): Aeh Ta “ Mens intacta manet , odpi , ridetitie dolores ; quam Se qui, religione quadam et reliquis in fe` virtutis ‘feintillis,. prohibetur, quominus inficias eat delictum: “ “At, inftant, fi quis idis? ciis fatis ‘validis grávatus, confesfionem negat y magis étiam tendi potest eculeus, graviðra ac? cedunt verbera, donec tandem dolor präefens, ! om- } I Miah virai: ad ideii Au Ç. f ciy. TN Libro; XIX: dap: 6; an non frequentes quotidie yidemus s qui mortem perpeti malint, quam tormentä, ét fa- teantur fictum crimen de Jupplicio certi, né torque- anur? ` ' (a) Pupe LAU 1. vs, 170 = o a rT € $3} ) omnem eius animi firmitatem depellät: © Nass juam enim tantum robur animi; tám firma ét [olida mens, quae non dolore vincitur, non igi nibus cedat, non verberibus ingemifeat (I)e Verum enimvero hac ratione, gravior etiam ins fontis fit conditio , qui peraeque dolori refistere amplius non poterite Cave autem dicas: qui; nullo perpetrato facinore ex gravioribus indiciis dd tormenta ducitur , vel hoc ipfum fibi impus tare debere, quod, fi ipfum crimen, ar non item etiam fufpicionem’ fatis diligenter efugé» rit (2). Hoc enim nullius omninò momente habemus argumentùm,; cum faepius ea tèmpos ris est opportunitas, ut plane praeter fuam cul- pam probus aliquis criminis auctor habeatur Deinde, quantumvis magna eiús negligentia hoë fiar, hac tanta poena, quantam 'quaestioneni criminalem habemus, dignus profecto non fuit Quod fi quis putet vix ullum esfe`periculum; ne innocens ex falfa confesfione condemnetur} qúoniam ab omnibus vinculis liber ratam dēein- ċeps habere debeat confesfionuem; neque hoc aliquid efficit, cum confesfionem revòcans ite+4 rùm 'ad eculeum duci foleat, et fic vel hof ià mes C1) Verba funt Q uiàctil. Declam. 272. i * (e) Huiusmodi fere est fententia Mir Ip ad tit. J. de quaest prine l C 96 pietu. illami-facile; ratam- habeat.. ~ -Tale igitur argumentum- in -fola Gallia quaestionis pericu- lum minuere potuisfer, ubinumquam iterum, ha- - bendam quaestionem.: legislator {tatuerat.. Ve- rum ibi fortasfe maior ataia et gravior opi~ nio. infamiae, qua; meńdax. MOTALELUT v, ratihabie, tioni aeque. profuerit, atgue.- metus, repetitae, quaestionis: ;apud alias, gentes.: „Quidquid ii plane atque in, Dei iudiciis, guae certamine, fins, gulari conftabant „magis ex- eo. pendet iudicii, a eventus ,„ utrum quis firmior, fi it, aut imbecillis; or, guam utrumiustam an iniquam, tueatur, caus, fam.: Er hinc est; quod, qui tormentorum ufum; defendunt tot cautelas: in, eorum, ufu adhibens, gas:doceant phinc , quod -de his ipfis disfentiant;, hinc denique, -quod iudex faepe. quo, fe vertat nefciata- freus, guantumvis gravibus indiciis ars; gumentisgue oneratus confesionem:feeleris: des, trectet,;-quo -cafu deieo , quem -ipfam, veritatis: çruendae remedium: infoùtem: iudicavit, tamen, extra ordinem poenas fumendas , funt, qui doces, anti -Quod fi-vero ratio dictare.videaturs nule, lam omnino, pondus: esfe. extortae confesfionis y plenae etiam hujus. fententiac; ab, omni fere. devo, , funt fapientum yoces, plena exemplor uii yetus- tas, Licet enim auctoritatibus pugnandum non fiz;; haud, parvi tamen momenti putamus, Ariftotrelem iam de fuo tempore- dixis{e::. oŭ- + ¢ 97 ) oùòèy rroy dvaynačópes Tà Pevi aéyousiv, À Tanðj' xal Maæraprepovvres uy Aiyew réanði’ xal daòlus xarapeddmevoi, Às- mauvbiuevro băTrov. argap fententiam Çiceronis; Quinegilia- , Augustini, aliorum deinde etiam`:recen» tiorum, quemadmodum vidimus, confirmavit opi- nio (1). Profecto. hominum., naturam perfcru- tanti. fugere non potest, dolorem- haec toörmenta gubernare; naturam cuiusque animi et corporis moñerari, quaefitorum regere , libidinem flectes re, [þem corrumpere ,; metum infirmare , ut. in tot rerum, angustiis: nihil yeritati loci relinguas žur (2). Historiam vero confulenti patet ,-do- lorem fugientes in tormentis perfaepe ementitos esfe et mori maluisfe falfum. fatendo, quam yero infitiando amplius. dolere (3)... (5 Ariftoteles, Rhetor. Lib. I. cap. 15. Ci- cero, Part. Orat. cap. 14. Orat. pro Sulla tap. 28. Quinctilianus, In/flit. Orat. Libro V. cáp: to. § 70. et Declam. 27253383379. Awgustit nus, de Ciy. Dei, Libro XIX. cap. 6. ibique I. L. Hver et quos citavimus ad Part. I. cap. 2. § 5+3 C2) Cicero , pro Sulla , loco cit. C3) Eira Part.: Orat. locit. Vivez, aĝ dictum Augustini cum. _Quibus adde quos. cis tat Heemskerk, Bat. Arcad.. pag.: 451. in Nnotisg Eoo ory t) Confeso Jonon Jea Nere piak © 5: -2l iifodoi prudentéro èr caute ea utatur. RIPI RH 8 paji $ iudex. e i ; sií tO 4 iYe erg +i rtr sary i! : fi 1t ; A $ LLIA i3 f, Giod fivéro' nüHa omnino extorrse ‘confes: fionisvis esfe vidéätür, aliud de fpóntanea dicen? Bini est ` Etenim quò ‘aliquis declaratione füa veritstem delici; sa e perpetrati, ùltro ag? Hoverit, not pôrešsť won animûm integerrimi ius dicis quafi praeiudicio quodammodo occupare ; rùm Pe veri duttarém esfe čriminis , de quo argàitur. “Aranen cum“ experiêntia teste” fiat Bönnurguam, ùtinñocii homines feelera falfo profiteantur, distingüendam omnino videtur in- ter accufationem fui et confeslionem fpontane- am; quarum uti illa vix aliam vim habere po- á EESE, quam ut iudici caufam praebeat et oppor- tonitatém: in illud factum accuratius inquirendi ita haec profecro longe maiorem habet eflicaci- am: — Accufatôris igitur argumenta, quae per fe leviora videantur , non posfint non longé firmio- Ja, ët probabiliora evadere, ubi reus factum. ultro agnoscat, Cum enim ignorare non potes fic. maiorem fidem fieri iudici de crimine perė perata, et a nemine ad confeshonem ddigatur, iure- quis existimet, caufam eius confesfionis 64 A fi ub» E P best ipfius accüMhdonis vèrititem: Nedine t aihen non maghi cautela itdicaiti opus tst. Siepe eńim, qui iudicem metuit ‘tens’ ad. om- nit, qüaë ipfi propoñtntůr, ita Tefpondet , ut máxime gratuth fore indici pūtar; vel’ rot col letta videt prima fpecie gravia indicia, ut cri- men fon infitiàas at, ne infuper mendacis no- miñe defignetur. Hinċ, ut alicuius ponderis fit cónfeslió , requititùr ante omnia, ut' reus con- fiteatur de facto, quad iudex re vera esfe com- misfum probe feia, “Boni ‘nempe ‘iudicis ‘est’ étiith eum fervare, qùi ipfe velit perire. Non ùñtüm igitur de culpa, verum eriam de inno- cêntia rêorum deber iùquirere (r); et fallor, ú nòn ira raro aċcidat; ut quis fcelus aliquod con-' fireatur, qùin er'ùltro deferat, quod neque ipfe néġue alius quisquam commifit, cuins rei ip» fuir adeo Corpus luris i in 2. 1. §37. f> de quaest. exemplum exhibet. Exftent igitnr, ut ċum Ciceronėè (2) dicamus, exflent oort EX- presfa fteleri îs yestigsia, ubi, qua ratione, per’ dus, quò tempore ‘maleficium fit admisfum "g qüae nifi milta et manifesta funt, profecto res P t credi non Eia Quoad igitur fieri po- test eiJ Vid L. 19. Fi dePoenis, (2) Ciceró, přo Roscio Amer. cap: 22: Ga # i 100 2 test de corpore delicti.debet conftare: in iis veè ro criminibus, quae , externum . fignum non re- linquunt, alia ratione crimen perpetratum esfe; pateat. oportet. „Neque vel fic fimplex. confes. fio fufficit.. Sed. loca, tempora, perfonae indis cari, a confitente , et cum indiciis convenire de- bent er circumftantiis tuny iis, quae anteď iu- dici funt cognita, quam quae postea exploran- tur, Ex hoc autem fimul conftabit, an reus rem, de qua loquitur, bene intelligat, an de eodem facto dicat, de quo quaerit iudex. , Ne- que; fi vel maxime haec omnia. conftent, quis, pro confesfo erit habendus, fed in facti causfas inquirendum est, cur et cui bono fecerit Mae- vium forte Titius interfecit, fed falyo modera- mine inculpatae tutelae. :Merito-haec Casfii, yerisfimi et fapientisfimi iudicis, celebratur ra- tio, gui identidem in caufis quaerere folebat, cui bono fuisfet. Sic enim vitæ hominum esta ut ad maleficium nemo conetur fine fpe. atquë emolumento accedere (1). Sententiam autem confitentis iis fignis exprimendam, ut de eorum. interpretatione.nemo dubitet, cuique facile-pa- tet. Maioris vero. momenti est, quod eiusmo- di esfe debeat confesfio, ut pateat reum animum habuisfe fefe confesfione fua onerandi. Neque enim C1) Cicero, pro Roscio Amer., cap. 30s C r) enim in fabulis folis Thrafones exhibentur, qut éńumerandis et prae fe ferendis omnis genetis flagitiis deleċtentùr. Verum re vera mult gius- modi funt homines , qui; cum, recte factis glo- ‘tiari pøsfent, tamen facinoribus fefe efferre ma» lint, ut audaciae ert virtutis (Żvðpelgy vocant) quafi fpeciem ostentents Tales autem hómi= nes, quatenus nullius existimationem laedünt, cüm digni potius fint qui contemnantür , quam qui fupplicio afficiantur, pro confèsfis” non fnt habendi: non habent animum fefe confestiöne fua onerandi, Reéquiritur itaque, ut haec con- fesfio in iudicio ad rogationėm' iudicis compe- tentis facta- fit © Si de` alió ‘facto coùfiteatur Feüs, quamillo, de quo iudex interrogat; inci- ‘dict eain accufaŭionem fui, cui adeo aut paiva aut nulla' potius iudici fides'habenda est. ' Forte ad evitándumi màáioris criminis fūfpicionem, levius 'dliguod a feadmistum affirmari ` Si vero incom» ‘petens fit iudex, cum in civilibus quee apud hunc acta funt non. valeant.Ç1),:multo minus valere posfunt in criminalibus, quae caufae reo magis favorabiles - fint oportet. Qui autem in- terrogatus aut omnino -nihil refpondet, aut quae- ` dam , quae nibil ad rem pertinent, protūlit, pro confesfo habendus non este Sive enim hoc fe- (1) L. 1, 25°39 eê 4: Cod, Si anon competente, € 102 9 gerit ex.contumacia propter Aomdemum delictum. poena est afii ciendus; five prae, timore- ez:pup dore quodam, €X rerým forenfium ‚infolentia ọriundo , non, audeat loqui. nullam omnino culpam commifit, In neutro, horum. cafuym de ` delic: O, de quo, criminaturs fatis: conftat, -fed aliis probationibus TÈS-ESLa. expedienda. Sef onerandi animum. porro - habuisfe..cenferi non posfunr. i ii omnes, qui att- iudicium, plenum:non habent, quales funt minores, et furiofi ṣ -aut qui fencentiam, fuam exprimere non posfunt fignis, omni dubio. maioribus.. Tacitarautem, confesfio nihil valet, cum- neque expresfam: fuficere-dixi- mus, nifi fit etiam qualificata. Transactione itague, fuga- et fimilibus. rebus,/iquaẹntacitana continere. confesfionem dicuntur; „nemoss fefe onerare, voluit; verum. potius, fe -liberare iab ancipite. femper. quadammodo. iudiciorum -eveny tu a (1). egie igitpi hoc: çafu ulla est.:con> Í ME maori § í fes- Mep Alcibiades" capitis accitus, cum ab co qua- feretur quare fe mon iudicio ‘påtriac fiat Committe- ret , fed fugam potius capesferet $ reete calam CE- pofuisfe dicitur : Didoixe yup wn &yrnrari i sai cQaririe Fot kABIoDE, iral iw eiai EMBAN, Terri thg Neuri Japo: VidicActianusy Kak sHifpolIa' XIL gap 38; Plautus, Moftell. Act. V. Scena: I. VS.. 52. Neftis quam-moticulofă res-fit ire ad iudičiutn) { 103 ?) fesla s neque €90, cġuo:quis:errarez-dolo mietit yel fpe- yenjae-quid-profesfus: fitu: o Quoties ians tem-judex autieeriiorfiaty: abt:fufpicetür húius» modi- caufam: confesfi oñi locum dedisfe +: ominiè modo 'operanr-dardodebert ,-ut:reovopportunira? tem praebearifefe defendéndi. o Fluius:enim des fenfionem quovis: tempore admitrendam igm iyë Romanum- optime: docuit: Çr): Quod fiteitg haçc+vis; fitconfesfionis Coama dutkiai leġitime adhibita: mulrumi efficiat adb :fidem fudici faciens dam, erdybia adeo:crimioa nonnumquam pla3 he probarej videatur;: iudex:pròfectrœ recte oiii» hino agety Mi: prout tempus ferat, five post ac> cufationisexpofitionem, :fivednm-testes interro» .- gantur,” fiveidemum post horum testimonium auditum:-reym v ferio `interrogets:an non crimeù fuum debeat agnoscere.si Itai vel ex eiusiconfes> fione, vel, ex- ratione əquæsillamo negat ;oargutr mentum-aut :innocentiag,i aŭtculpae eius qui _accufatur faepe mnascitür, Quod A-nihik farea» turi reus cum correiss testes: eum: testibus, reus: denique- cum-testibus aut:omnibus: Gmul, uR fagulja, porest: ponionihi-. i paapa Stii ; } AET Q idir ipi aici Za GiB: Y9; F de` Dinie ‘o. Cod. ġuortim appela now reċipè 3 Minusiantem ‘recte idem iüs Rë- many inidege 5+ f adenlHs qüiinot infan, eumocri- men confiteri. qui de; ÇopacisciHurs ftatüits ie icsi ma DAREA Na ęfLa C 14 ) dicitur. Denuo: nunc, módo tëstés y modo res us-interrogantur, modo abfente reo de testibus modo absque his:de reo quaeritur: Quae testes indicaverūnt, > cum ipfò reo communicantut, Hunc admonet iudex, ut vel eorum testimoni» um agnoscat, vel, f posfit, huius vim diluat: Ipfi quafi: ex improvifo inftrumenta ` exhiberi posfunt,; quo delictuni est perpetratuni, vel ali- ` quando produci corpus delicti. : Haec. omnia a prudente judice prudenter adhibita, vix non pos> funt non fontes: ad confesfionem adducere. : Sed diligenter cavendum`est, ne reum haë ratione ad confesfionem compellere ftudeat iudex, fi, vel de-ipfo delicto non fatis conftet, vel deë eius auctore non fatis gravis fir praefumtio. ' Sic'énim iniuria et“ absque cnecesfitate vexarétur “reus: Quod fi tandem 'exttiterit confesfio , fupra indi- cata cautela: opus est, >et videndum , ne in ecos cafus -incidat confesfio, in quibus`eam nullius ponderis indicåávimus. -Diligenter in rerúm cauė. fas inquirat; roget} cur- et quomôdodeliceim {ic perpetratum; quód fi accurated reo fittex pofitum cumiş, quae ex testimoniis conftites runt, animo conferat iudex; quae nifi inter fe conveniant, nihili^aęstimetur: confesfio , nifi jin -parvis rebus haud magnum intercedat discrimen circa ea,“ quae. facileex memoria excidant, et rem principalem “non fpèctrant ” Omnibus aus: tem, q 23} temy quaë in iudicio agitata fuerunt, diligenter notatis jour utraeque partes ea' in fuos'ufos coni vértere- posfiné, eri legitima “inftituta discepta> - tigne “inter aecufatrorèm -et reum ‘eiusve patro» numo pro'cvarig reorüm indole, aetate,- aut ferw; ipro varia raone, qua iis propofitae funt quaestiones , pto modo denique? magis minusvè accuratae “magis minusve amplae cconfesfionis; de ipfius-in fingulis caufis faepe diverfisfima vi; recte. discerner judex.. Er ita 'demüum verum erit, quod Tertullianus, nocentes confesfos damnari oportere , afirmat, et O vidiu s dicit: Non est confesfi causfa tuenda rei (1). § VI Conclufio capitis. Ex iis quae hoc capite disputavimus fatis patere putamus, nostra quidem fententia, ne- cesfariam non esfe confesfionem, quoniam cri- mina alia ratione recte probari posfunt; et qui- bus in caufis hoc minus recte fiat, ne ex fola quidem confesfione iudici fides iusta existere poslite Extortam autem confesfionem ita reie- i tiai ci- > (1) Tertullianus, ad Scapulam in Apol. cap. 2. Ovidius, ex Ponto, Lib. Il. Epift. 2. ys. 56. x ® Ge a a y 7 eimus; ut nullum omnino eius esfe pondus-af» firmaremus; fedi maiorem fpontaneae confesfioni esfe- vim : profitendum : duximus: modo: caute circa. eam agat judex, et, velbbnumquams;:vèl prudenter admodum ,: reun: ad- eam-adducere coner, ò>Serata itaque via est, Qua ad eractan» dam-últimam quaestionis partem, . devcondeme natione ex»fola convictione, pergere iam pose fimuss n- i> f piit isi f f g <) i X T ` a "e Aa s h T Ai e i i Gi- Gia fi an 3 ; cH f dyii f & +i pi xg j À s . y ry : i ) C bor J arC AR UT: S ECEN Ua s$ A ne i yrgyr mii FE J Io p 7 y VEI - i į ! | GbAteNos TusTiTIAÈ RATIO; ET l PUBLICAE url- att f Bi bat | Ki LITATIS CURA, REUM. EX SOLA iUs cons $ „s; VICTIONE CONDENNARI IUBEAT. K Quae fit convictio?. uaerentibus’ nobis guid ‘Convictrionis voce fit “intelligendum , facile perfuafum estin quaes- “tione” propofita fermonem esfe de’ ftatu rei, hon’ vero de conditiohe iudicis. * Neque enim ‘fola fili bene latini ratió , quae nefcio, an un- “guam de convicto iudice” dici finat; verum ipfa “güaestionis verba hant fententiam comprobare ‘videniür (1). Est igitur nostia opinione con- victio: reżi conditio, cuius crimen ita probatum est , ut iicet iliud. ipfe non agnoscat "i argumen» is uy Nempe quaeritur , an ladék teum ex eius con- yiċtione condemnare posfit. K 10 32 ta tamen accufatoris refutare non posfit. > Du- plex igitur convictionis requifitum est, ut neme -pe primo, testibus, tabulis , aliisve crimen decla- rantibus argumentis fatis oppresfus ft; er fè- cundo, ut etiam a fua parte nullas probationes innocentiae posfit afferre fatis graves, quibus vis earum, quae culpam arguant, minuatur. Quod fi vero~quäðeratur; gando fátis oppresfus dica- tur reus, certitudinem moralem requiri , delictum revera a reo esfe perpetratum, omnes affirmant. Sed ipfa haec certitudo qualis est? Quanda ‘hanc existere pronuntiemus? Nonne quod Ti- * tius 'çertum håbet, Maevio faepe vix est pros babile, cum Sempronio aliquando falfum videa- ur? Nullo’'enim modo,- ut. recte auctor est Filangieri C1), þaec certitudo confistit in ipfus rei conditione’, verum omnino. in opinio- „ne hominis circa eam, rem. _ Est, fententia hos, „minum aliquid verum habentium, Prouti igitur ' nulla res, fola fortasfe. Mathematicorum cogni- tione excepta , proprie et _per:fe certa fit, ea- dem prorfus ratione. crimen- vix umquam.: ita Ae ple- (iX Seience de la Legislation, Libr. M. tp: 23. ‘Conferri etiam potest , Briefwisfel, van eenige Regts- gel. oyer de aanfi. Nederl, Wetg.. pag. 472: quo Joco doctisfimorum etiam in German Vvirorúm capo fitam vide fententiam. -A € 19 ) plene: erie probatum, ut. nulli. omnino homin? dubitandi caufam. praebere posfit. - Quem. igitur, crimen perpetrasfe ita conftat, ut fanae mentis homines, -re diligenter perfpecta, ; dẹ. co ams plius non dubitent, quique, ipfe quo fe defen- dat; quibus. argumenta adverfarii refellat, non: habet, eum criminis. convictum habere null dubitamus, f -{ Sh Sinit iuftitia et iubet utilitatis publicae cu- ‚fa eum, ĝui maleficii conyictus -ests fecundum leges condemnari Çi). Quae quum ita fint, fi iudici exfpectandum iubeamus in fententia de non confesfo ferenda, donec ita conyictus fit reus, ut per rerum natu- ram fieri plane non posit, quin criminis. fit auctor, idem fere. est, ac fi dicamús, eiin per- petuum a condemnationibus esfe abftinendums Iustum itaque est, ut ad condemnationem fuf- ficere dicamus, fi - fecundum , fanae. mentis ho- C1) Licét longior quodammodo ‘hic erit paragra- phus tamen nimis coniuncta est, iuftitiae et- publicae - utilitatis ratiò, quam ut de fingulis feparatim recte- ` ~gdicturus mihi vifus fims A j É i y Hoiminüni fententia próbatini fit; Feii Mudy dë itd arguitur, cimen re vera commisie? Existii, aùten haċe probatio fi itai dé! delicto èiüsqúë actore cónftát,' üt iudice aut Corüni ñiaior’ pars id ceptuni ‘habeant, de eð amplius ún dubitent, quoniani ĉstibus , tablis P sieta ġve iddiciisi iidubitatis? ad tërminós ton Toqät redactus, quoniam convictus est' reusi“ Quae yero argumenta, ad quem modum probandae cuique rei fuficiant; àđriano (1) auctore, nullo certo modo fatis definiri potest. Sic ut noh fener, a) Jhèpė Jire publicis monuments, cuiusghèrei peritäs ` Heprehenditur: * Alias nu- merus testik ; 'uliäs di enitis et äuctoritus, ali- as yeluti confeniiens foma confirmat rei, de qua giiaeritüt, flem Unum igitur hd? fiitueniahn y iddiċèi ek Jenientia animi Jui úestimåré óporż gérés giid Sdt éředäty' nut parum probátiim òpinetüur: “Quaë quum ita fiit, “noni pösfamusi non corum- Taudáre ratiöneni , qüi ius dicentibus nüllas regulās pråefcribendas putent} ex quibus criméti” aliquod pro” ' probato habere debdint, fed tötam hanc fém iudiċum confcientide com= mittant, qui ex collatione et comparatione om- pium earum rerum,- quae tum ad- culpam', tom etiam ad-innocentiam reorum probandam, fint; GIOST MIRi FRIELE 5 E , pro- CD L. g. § 20 f de Testibus: HER LUITA A oo prolatae, multo melins>et accuratius de fingulis delictis iudicarents quam firegulis adftricti fuis fentşy quae, maxima licet er fingulari plane prudentia- compofitaë , tamen non posfont nont ìn huiusmodi'rebus faepisfime fallere., Profecto non leve estpoquod pro hac fententia: militat argamentum, quod ipfi ii, qui-haec omnis iub dicis arbitrio non committenda putent,- verbis magis ġuam:ire;hoc tollere potuerint. Sic :v. © cùm dicant, plenisfimam fidem habendam esté duobus testibùs,: omni exceptione maioribus$ quorum testimoùia fibi invicem non funt con» traria, ipfum- illud: an omni exceptione maior fit testis» iudicis arbitrio “relinquere coguntur. lnftrumentorum autem et indiciorum vim minús etiam certis regulis in omni caufa definiri’posfes nemo non videt At, dicathic fortasfe aliquis, fi haud-recte -iudici regula praefcribatur, fecun- dum qgùami-fententiam. ferat, optime quaedam definiert legislator -quae fi non -adfint, reus con- đemnari non-posfit, Refpondemuüs autem p- €x nostra fententia. huiusmodi conftitutionem cau- fam fore, cur fcelera faepe, impunita. manerent, absque. eo, quod magis tuti forent infontes. Moralis. illa quae requiritur certitudo, nullo modo in eó confistic, an testis, indicium, aut inftrumentum ádfic, ex qua aliqua praefumtio ọriatur, verum unice ex co pendet, an -omnes cac a TS eae res, quae reum arguereivideantur fimul fume tae eiusmodi fint, momenti, ut post auditam rei defénfionem, tamen fanáe mentis hominibus:de veritate perpetrari delicti. fidem faciant. :i: Neque fufficit adeo, -üt unus aliguis:atque alter reum delicti auctorem opinetur, fed requiritur, ut ea fententia idoneis’ et gravibus nitatur 'argumene tis, ita ut plerisque iudicantium:y ità perfuafum. fit factum a reo'esfe commisfam ,:utnullus dus bitandi locüs:iis amplies fupėrfit. Quod'fi igi- turilla quae probationis caufa. afferuntur argu- menta ea ratione explicari'posfunt etiam nunc, ut nihil contra- reum oaficiant, hic convictus nondum est, adeoque nulla: caufa est êum con- demnandi. Quid igitur est, quod disputemus s “an crimen probari-posfit feriptis inftrumentis , an eiusmodi recte-admittantur argumenta, quae probàtionem 'artificialem. (1 ) efficere dicuntnr, an vero folis: testibus fides fit- habenda ? -Quid opus est, ut multis distinctionibus. horum tes- timoniorum vim, et effectus legislator definiat ? For- * G) Ariftot, Rhet. I. cap. 2. rar di mizu ai Wi drogas sicir, ai d wroga, Post hunc tum Philo- fophi, tum etiam Iurisconfulti, probationes in arti~ ficiales et in artificiales diviferunt, quarum haċe ż¿z= fita illa vero `asfumtä argumenta C icer o`vocat in Topicis. l SEO nE ) - Fortasfe ex unius probi viri testimonio, cuiiaca cëdant'alia graviora indicia, citius iudici- de;fce- lere perfùuafum, erit, = quam ex multorum, quos rum fides haud ita- est explorata. Quod fi viginti testes aliquem carminibus. furiofis fanam mentem, aegris bonam valetudinem, reddidisfe, afirment, non | facile. tamen: prudens iudex, eum magum-condemnaret.: De his itaque om- pibus nibil ftataat> legislator. Quibuscamque modis accufator iudicem de: fcelere. certiorem posfit facere, quacuimgque-ratione ipfe reus. ine nocentiam fuam velit ostendere, quibuscumque rebüs denique iudex hanc certitudinem posht acquirere, nihil haec ad-legislatorem pertinente Unica regula, quae obfervanda erit, haec est: eum, ‘Gui dicit, quocumque modo iudicii inten- - tionem fuam: probare oportere, : :Actore igitur nihil probante reus fimpliciter est abfolvendus 3 ubi vero ille crimen arguere videatur, fed reus fe innocentem dicat, huic fua vice ipfa haec.ins nocentia probanda est Quod fi facere ipfe, aut nolit, aut nequeat, pawonum eligere potest, quem {fi invenire quacumgve de caufa non. pos- fit, pubjica auctoritate causfidico eum defen- dendi munus est committendum (1). Quod niĝ i | fic e 9 QX Voor dan Kerh oyer den MPI s-Antrodih Gi morem laudat, qui apud Frifios obtinuit, e -quo H hog £ r ) fic iudicio čontradictorio ` veritas erustur; magiè profecto de ea conftare non poterit, fi confesfio quaedam tormentorum ope exprimatur. Con- cludimus igitur, aequum omnino esfe er iustisfis mum , eos, qui non confesfi funt ex convictione s condemnari. Quae quum ita fint, vix video, quomodo amplius de €o, quod iubere videatur utilitatis publicae cura, dubitari poslite Quid enim huius mägis interest, quam ut requirantur diligenter ét puniantur delinguentes, nihil vero mali påtiantur infontés homines? Profecto , non ádmittit tantum, verum etiam quam maxime probat hanc procedendi rationem , qua firmitas animi, et robuf corporis non amplius tutum åfylum promittunt iis, qui hisce , in quaestionibus de fe habendis , fidentes facile fibi pèrfuadent, fore, ut fumma quaevis crimina, aut levi admo- dum, aut nulla omnino poena vindicentur. Ad- đe, quod -innocentes forte accufati non ita me- tuant venire in iudicium, cum fciant non, nif probato crimine, fupplicium de reis fumi. Quod fi aliquando nocens abfolvatur, qvi ope quaes- tionis ad confesfionem ita redactus fuisfet, ut pu- hoc munete femper fungebatur, unus ex octo iure -čonfultis, qui diutisfime in advocatorum numero fuisfent, quibusque propterea annuum ftipendium e publico erogabatur; | C ns: Y pûniri potuisfer; farius est profecto ert publi- - cde ütilitati magis confert, impunitum. relinguý facinus nocentis > guam innocentem damnari (1). : Negue enim postular publicae utilitatis- cura, ut propter quodvis. delictum fit aliquis qui. puniae tut fed; cum vix fieri posfit, ut omnium ome niño delictorum auctores reperiantur, fufficit, modo debitas luat poenas, de quocumque con- ftitit; quod fcelus aliquod perpetravit. : § MHI - Postulat iuftitia et publica utilitas ne con- - fesfio vi ulla exigatur, Cum fupra locus erat dicendi de vi confes- fionis pef tormenta quaefitae, hanc nullius om- nino esfe ponderis afirmavimus: addimus nunc, quamvis ċonfesfionis violentam exactionem esfe praeterea iniustam, Iuri refpondere obligatio- nem ğuotidie in fcholis discimus. Ubi igitur ab ältera parte nulla est obligatio, ab altera ius esfe non potest, et propterea, fi nulla nobis incumbit obligatio fcelera confitendi, iudici ius eriam nullum esfe potest eam confesionem a nobis exigendi. Infevit autem ipfa natura ho~ ( mi» {að Traianus; in A 5. f de Poemise o EN CCUG: ) mini athħorem fui, eique praecepit; ut- vitam“ et falutem fuam defenderet, etiam, fi: aliter fieri - non'‘posfet, cum aliorum. detrimento, -Merito igitur iuris Naturae fcriptores fere: omnes scum Pufendorfio afirmant, negatione, occultas: čibne, aut per fugam fefe accufationibus fubdu- ‘cere, citrå tllius obligationis- yiolationem dice- 7e- (i). Quae quum ita fint, quidni: cum Quinctiliano dicamus: nullam rationem es- fe interrogandi hominem, cui non est ius nifi segare ? Nefcio an magistratus, qui vi aliquem cogit ad fcelerum confesfionem, fimul caufa fit, cur novun crimen, contra femet ipfum nempe , committat. In civilibus: fane. neminem cogen- dum ad confitenda ea, quae ad fe pertineant, přóbavit Imperator Antoninus, qui inv lege 4: Code de Edendo: neque iuris; neque aequis catis rgiionem permittere dixit, ut alienorum. iifrumentórum - infpiciendorum- fieret. : potes- žäs (2). Alia autem -güaestio esty an iam:con»- victus et condemnatus reus poenas fias: iustas < I) Pufendorfius , de lure Naturae et Gemi- um , Libr. IV. cap. 1. § 20. cap. 2. § 23. Libr: VII | cip. 3 cet 4. Hobbes, de Ciy. cap. 2. § 19) Bur’ låmaqui, Prine: de` droit Polit. Parte WM. cap. 4- S 17. (2) NIG post cáufie cognitionem Ls 1, Cod. codem. C37) agnoscere iure Naturae teneatur, et nune omnia ea circa perpetratum crimen, palam facere de- beat; quae, ‘fcire publicae- utilitatis ` interest. Quod-omnino affirmandum putarem. Ceterum , fi nostra haec:opinio non: placeat , cui magis for- tasfe arrideat fententia Socratis apud Plato- nem (1), iubentis: uż f quis vel ipfe malum aliquod fecerit, yel facinus fit perpetratum ab iis , qui ipfius -curae Junt fubiecti, fponte et fes- tinanter adeat. iudicem, yeluti medicuma ut quam: celerrime det poenas,- ne -tempore yires ac». quirat morbus ille iniuftitiae: ita tamen- confti- tutam hominum naturam fateatur necesfe est, / ut huic praecepto haud -ampla pars hominum obtemperare cupiat, et feelestisimus- quisque:, potius omni ratione: facinora infitjetur,- quam confitendo fupplicium in. fe contrahere certisfi- mum: qua de re cum fupra fufius dixerimus, hoc loco. notasfe- fufficiet, merito ex iis-effici, guod, fi vel recta fineret iufticia, ut confesfio per tormenta quaereretur, utilitatis publicae cu» ra tamen quaestionis'ufum y tamquam rei fragi- lis pienaegque periculi,- nullo modo admitteret. CE) In.Gorgia „pag. Aia a, Add. de Re I, P38. 398. Aa + IV. fo C 118 3 e in Quod fi crimen probatum nhon est, neque’ tamen plane probata innocentia, db- Jolvendus est reus formula: non liquet. . `o Qui certas regulas praefcribebant Iurisconfuls ti, ex quibus de perpetrato delicto conftarer, -plenam probationem criminis existere dicebant , fi illae reum arguerent; nonnullis praeterea re- - quirentibus:, ut- ipfa iudicis confcientia reum fontem haberet, Ubi vero non omnia ea obti- nerent, quibus legislator fidem fieri decrevis- ` fet, aut propria iudicis perfuafio cum his non ` conveniret, femiplenam adesfe dicebant proba- tionem, quafi medium aliquod existeret inter ' cùlpam et innocentiam eorum, qui crimine ace ` cufarenture, Cum igitür de delicto non confta- ret, ordinariae quidem poenae locum non esfe probe videntes, extra ordinem leviorem poe- nam decernebant, quam darent rei, five fontes, five infontes, propter -praefumtiones, quibus gravarentur. Nefcio autem, an nihil magis a iuftitiae recta administratione abhorreat. De crimine fides iudici facta plena est, vel nulla “omnino: nifi ipfi plene perfuafum fit, crimen a rco esfe perpetratum , de eo aliquid confiare, afe C mo ) afirmare non posfumus, E femiplena igitur jilla, quae dicitur, probatione, quae. fufpicionis five praefumtionis cuiusdam vim non excedit, neminem recte condemnabis, cum nefcias, urum de nocente an de innocente poenam fu- mas, innocens autem quisque habendus fit do-s nec contrarium probetur. Etenim cum quod- vis perpetrare delictum fit contra hominis na- turam, quae depravari, quin plane corrumpi debet, ântequam ad feelera deveniamus , prae- fumtio femper quaedam iuris- est, aliquem esfe innocentem, quae contrariam praefumtionem , e levioribus probationibus ọriundam, ita tollit y ut nihil amplius fuperfit, quọ ita graverur reus ut vel levisfimae poenae locus fit Neque feren- da est eorum opinio, qui distinguendum putent y, utrum accufatus bona {fit fama, an prava existis matione laboret, an vero de eius fama nihil prorfus conftet: quibus duobus posterioribus cabus reum. poena extraordinaria afficiendum , funt qui dicant, Nos autem cum recentioribús , etiam in his caufis, admodum hoc iniustum pu- tamus.. Neque enim quempiam hominem occie disfe, aut certum aliquod furtum commifisfe, €x eọ esṣt verofimile, quod turpis aut vilior cere te habeatur perfona; multoque minus ex eo, quod plane nesciant homines, quaenam eiùs fit indoles, Est praeterea hoc vitium in huiusmo- di C 120 ) di poenis'extraordinariis, quod earum modas, non e gravitate delicti, verum maxime e` pone.’ dere probationum, fit definiendus. © Cum itaque: levior fit poena, quam delictum postulare vi-' deatur, non potest non apud plebem maximo- : pere imminui graviorum criminum terror, quae) tamen, cum poenam decretam videt, non porest: non pro commisfis habere. ` Quod argumẹntum tum ‘maxime vim habet, ubi publice habentur. iudicia, et, omnibus regulis infuper habitis, iudicis confcientiae discrimen culpae et inno- ċentiae permisfum fit. Sic enim, cum'eadem` prorfus ratione, qua iudéx, etiam omnes audi« tores videant, non pro certo de culpa aut inno- centia judicari posfe et poenaim tamen discerni, quisvis tum innocentis plorare‘ debet calamita- tem, gui ex fola fùfpicione’ damnatur, tum’ fontis “nimis felicem praedicare fortem, qui multo mitius‘ punitur, To crimen fuum pos- tulabar, l Quae quum ita fint, quo cafu idiei: non plena fides fit factas reus, formula: non liquet, fimpliciter est abfolvendus, aeque atque illud’ apud Romanos obtinebat (1). Quod fi nova dcinceps fùperveniant indicia, aliaeve probatio- nes; 3 Q) Vid L. 3. fedeBoenisisd 36, Cod. odi x C 393-:) nes $ iudicium iterum inftaurari potest,- Qua in re huiusmodi fententia ab iHa diverfa est, qua de'innocentia rei conftare dicitur. -Tunc enim postguam tempus provocandi praeterlapfum est, haeċ de‘ eodem crimine iterum in dubium: voca» ri nequit Unica caufa, quam in crimine , de quo`non`faris conftat, abfolutionem iudicis fta- tim”fequi non ita necesfe videtur, haec est: fi ab ulreriote cuiusdam‘rei-exploratione ,” ex: noe va: infpecrione va c+ loci, ubi delictum: est per- petratum ; ex testimoniis abfentis, Gmilibus re- bus; litis decifio pendet; tunc enim in breve tempus differri fententia potest. l, Restatigitur, ut eorum refellamus argumenta , quibusnon ita displiceant poenae extraordinariae» maxime fi tantum dilationem fententiae definitivae contineants Dicuntenim , utilitatem publicam hu- - iusmodi poenas efllagitare , neque iuftitiae eas adeo repugnare, cum- et ipfa eos, dequibus iudicium nondum est habitum , publicis vinculis detineri iubeat, donec ant abfoluti fint aut condemnati. Verum enimvero reipublicae magis. interesfe pu- tamus -ut femper ii, qui fceleris funt convicti, debitas luant. poenas , iigue de quorum crimine non jita conftat, abfolvantur; quam ut- tum no- centes aliquando: mitius, quam aequum est, puniantur, tum vero etiam infontes faepe fup- plicio .aficiamur. Etiam- hac ratione, cum Stoi- ( t: ) Stoicis philofophis honestatem ab utilitate di» vellendam non puto; maxime, cum non nifi ra? risime ii existant cafus, quibus post hanc poer nam novum aliquod emergat indicium, ex quọ ea, quae extra ordinem decreta est, in ordina» fiam converti posfit poenam. Quid igitur reir -= publicae prodest, eum per aliquod tempus vins culis detineri, qui postea tamen ab iis liberan- dus est? Ne dicam, faepe eiusmodi rei esfe con- diċionem, ut quod numquam perpetraverat, ne- que, ftatim in iudicio abfolutus, umquam come mifisíet, nunc committere cogatur, ut habeat unde vitam fustenter, qui per tempus haud ita parvum custodia publica detentus, propter pra- vam existimationem e poena illata oriundam , magis honesta ratione fibi fuisque confulere non potest. Quod igitur dicunt , haud magis iniostum esfe poenarum extraordinariarum ac vinculorum publicorum ufum, quibus aeque fontes atque infonies detineantur, maximum inter haec intere cedit discrimen. Etenim primo detenđonem graviorum criminum reorum in vinculis, iubet necesfitas, poenas extraordinarias non iem. Fama deinäđe eius, qui poenam pasfus est maximopere laefa æst; eius vero qui vinculis propter accufationem detentus, et deinceps ab- folutas est, nullo mođo imminvitur. Quod fi quis quaeratur de pēriculo, ‘quod fa» £ 128 ) falutem tum publicam tum privatam minitantur nocentes, quorum crimina non fatis probari po- tuerunt, hoc nomine fortasfe non ita omnino '‘improbanda videatur abrogata lex Gallica, -qua ipfam: hoc ; quod aliquis vilioris conditionis in- dicare non posfet uhde vitam fustentaret (1), aut inftrumentis ad furta committenda idoneis de- prehenderetur inftructus, delictum habebatur. Jta enim obviam itur delictis alias non-ita fa- cile -praeveniendis. § V. Denique, licet in probato crimine expedis : at, ut inveniantur etiam focii crimi- nis, minus recte tamen fubjequens confesfi 0 requiritur. Nostra huiden fententia omni iam dubio cas ret, quin recte quis condemnetur etiam ex fola sconvictione, et male omnino, probandi crimi- nis caufa, confesfio olim exacta fit. Verùm quid tandem, {fi iam ita ex convictione con- demnatus est reus, nonne tunc de fociis cri- mi- C1) Code Pénal Art. 270. coll. Befluit yan deæ xıčen Decemb. 1813. houdende bepal, over het Lijf- firafel. Regt. Ari. 5. + Crap minis, atque`de:iis rebus, quarum fcientia: pue blice interfit, etiam tormentis rectede eo `quaer ratur? Sane nullus fic metus est,- ne plane in- nocens torqueatur, er minus contrarium videtur iustitiae ; cum etiam in iure Naturae quis teneri omnino videatur, iusřas agnoscere poenas, quas propter- crimina dare debet, er, quoties hoc- fine fuo damno facere potest, omnia ca pa- tefacere aditringatur, quae commodum univer- fae Societatis promovere posfint. At vero -ace curatius rem perpendenti, etiam haec quaestio, ad fubfequentem confesfionem exprimendam, aliquando iniusta, femper vero inutilis videbi- tür. Etenim folent damnati vel torqueri, ut- confiteantur quidquid praeter delictum iam pro- batum commiferint, vel ùt focios criminis edant. Ad prius quod attinet, haud minor est iniusti- tia, quam fi de eo, de cuius delicto nihil con- ftac; quaeratur.: Ex eo' enim, quod unum. fa- cinus perpertravit nullo modo. pater, eum- alio- rum quoque delictorum auctorem esfe. Etiam in his igitur pro innocente ‘est habendus , donec contrarium conftet. - Socios autem criminis, fi quis ultro et nemine cogente edat, parvam-ci fidem habendam puto, cum vel vindicta vel alia quavis de caufa, quem velit, indicare posfit. Si vero tormentis aliquis ad hoc compellatur, hoc nvllius omnino pondèėris existimo. Eos pie- rum» ECL TE, rithdúe nominabitş quos'indicari iudici: maxime ` placere puter, forte: fiiqui jam praefumtione Ja- bórant, . Univerfe autem; non debent- aliorum [ölutem in dubium. yocare:- qui (de fua: defpe- rant' (1): cuius regulae praeftantiam- etiam--de- cldrat omnibus:nota Arifrogiton isshistøriay ` cuius iam fupra mentionem fecimus, gui cum per tormenta conftios caedis nominare cogeretur , omnes amicos tyranni nòminayvit; quibus inter- fectis, quaerente tyranno, an adhuc alii confcii esfentš neminem, ait fuperesfe , quem amplius mori gestiat, quam ipfum tyrannum (2). Quae quum ita fint, licet quam maxime interesfe rêipùblicae fateamur, ur in'gravioribus praefer- üm delictis , criminis focii inveniantur, :de his totmêntis quaerere nullo modo probandum-cen- femus. - Atque univèrfe non -posfumus-non. feli- cës praedicare: Europae. populos, apud- quos nulla amplius fides habetur omnibus. illis cons fes» C1) Paulus, Sent, lib, 1 Tit. 12. §7. coll. Z. 16. § I. f. de quacst, Recte Seneca, libr. IV. Con- trov. 29, Nullum magis n tinveds y mT qui yiyere non potèst , occidere pòtést. ` (2) Verba funt Iustini, Lib. hi caps gi’ Conf. qüae diximus Parte huius Dispe Le capeiteng: 2s: Vie: “dèri etiam potest: van Leeuwen, Cene Forenf Parte H. Lib. Ie igap. 9s. N9..2 fqq. Cnh, fesfionibus, quas fümmainiurid quacumque: Tas, tione a criminum reis olim exprimere conabans, tur; licet ipfi illi, a quibus: hanc veritatis erue: endáe rātionem acceperant, ct parvam fidem quaestionibus haberent, et contra fólos eos iis uti folerént, quos vix àc ne vix quidem homie. nes putarents 5 VL Conèlüfio capitis atque uniyerfae dispu» taiionis. Eum, qui maleficii convictus est, etiam noù: confesfum , condemnandum , neque probados; rom ctiminum cdufa quaestione utendum ‘esfe, hoc capite indicavimus; diximus deinde, etiam de abfolvendo reo, cuius crimen fatis probatum non fit; denique disputavimus , an expediat for- tåsfe, vel post fententiam , fubfequentem requi- rere confesfionem. Quibus in caufis, utrum recte eandem fere fententiam tuiti fimus , quam profitetur, et quafi fpirat codex iuris crimina- lis, fub quo nunc vivimus, Vos Viri Clarisfimi! estisiudices! Quacumque tandem ratione, admi- nistrata nostra est provincia. Progresfus quaes- tionis criminalis expofùimus: de condemnatione Tei éx fola eius convictione diximus,- Quae om» (i7) omnia fi fic fefe habent, ut ib eo profecta fa- cile videantur, qui in his omnibus rebus ad- modum est novicius; ütinäm non ita, ut male provocaverim ad Theócrfitenm illud, quod in fcribendo faepius mihi animos fecit: Es Tooled mepamevoi aboy "Agadi E EA A: E TANI inper HOEVEN, ROTERODAMENSIS, MED. STUD. MATH. ET PHILOS =- CANDIDATI, IN ACADEMIA LUGDUNO-BATAVA, 4 K: E S-P 20O RSUN AD QUAESTIONEM AB ORDINE MEDICOR UM, PROPOSITAM: „ Quaeritur breyis et distincta expofitio fabris „; cae et functionis organi auditus in homine, „ recentiorum etiam andtomicorum obferya~ „ s tionibus, et anatome comparata ita illustra s, tā, ut ex hisce pateat, quaenam fit huitss -p organi pars ad audiendum maxime neces- » Jaria, et qua in re illud praeflantius iñ „ omine, quam in brutis fit cenfendum? > QUOD PRAEMIUM REPOỌRTAVIT4 b : : i +? b " "F E a "o t b Taiu » TE ETATEN À wai Y erry ‘maT T TE' Eaha aA F w Á . Toren =i . ASTY. fa eximias res, quae animalibus prae vege- tabilibus a natura tributae funt, fenfus eminent, interpretes ac nuntii reram, mirifice ad ufus 'ne- cesfarios facti et éxftřucti Admirabilis prae- fertim artificiofaque est, aurium ftructura, in’ quibus natura magnam folertiam perfecuta est, cuius rei cogitatio praecipūa mihi caufa fuit, ` wÉ quaestionem illam a vòbis Viri Clarisfimi, cîvibus Academicis propofitám , pro viribus fols vere ftatuerim, fic fe habentëm : Ti » Quaeritur brevis et distincta expofitio fabri- ‘s Cae et functionis organi auditus in homine, „» recentiorum etiam anatomicorum obfervatio- „» nibus et anatome comparata, ita illustrata, » Ut ex hisce pateat, quaenam fit huius organi » parsad audiendum maxime necesfaria , et qua „» in re illud praeftantius in homine quam in s» brutis fit cenfendum? ” Cui quaestioni urt rite, quantum in nobis enta refpondeamus, quatuor capitibus totam Aas hac Te) ħac de re, disputationem complexi fumus; quo» rum I. De fabrica organi auditus in animalibus breviter, et quantum ad. propofitum pertinere videtur, aget, II. Indagabit quaenam ex hisce, e Zoötomia praemislis, organi auditus ad audiendum maxi- one necesfaria pars cenfenda fit? z UMI, Exponet: fabricam organi -auditus i homine, eiusdemque organi D oa. i iym. Denique nonnulla continebit, pro viris; um nostrarum tenuitate, de praerogatiyis huius. organi in homine prae brutorum aure, Spéramus, igitur, etfi in nonnullis btaa lapi fimus;, etfi multa fuperfint , quae, minusy recte -pertractaverimus, hacce. fcriptiuncula voe, bis nostram. diligentiam, discendigue ardorem- nos probariros esles " CAPUT PRIMUM. DÈ FABRIĊA ORGÂNI AUDITU IN ANIMALIBUS f infectorum claŝfe nonńollae fpecies inveni uncir, quibus auditus denegari non potest C1), quamvis huc usque de organo huius fenfus nons dam conftet; cujùs fedem in antennarüm extres mitatibus esfe : poneñdam monuére Scarpa, Sulzer, Schneider et Borkhaufënk porh tamen revera non ita este; tüm èxemplünt E ara“ {1 Videantur RAP: Aae abrek” S Handtuch der Vergt, Anatomie (ufus fum edit. 1815) p. 338 8°. 5 nec nón Carus, Lehrbuch der Zoötomie, p. 65. 1818. 8°. Vide ét Curtii Sprengel, Ins fiit. Phyfiologiae Pars IL. p. 395. 1810. 8%. ,, Infec- >» ta, Gidak ille ,) audire licet exploratum habeamus , s» Cum apes, araneae , cicadae èt grylli ftridore edito »» coniuges adliciant, cumque cancri posfint tintinna- ə», bulis irretiri; difiċillimą tamen est đuaestio gde i Or- » ganis auditui dicatis.” (2) Spix, Gefthichte und Beurtheilung aliet Systeme in der Zoölogie III, 8°, p, 6il. R U àranearum, quibus auditus exquifirus Est, attene nae tamen`non tributae fùnt; tüm etiam experi- ` mentum, in locustis inftitutum, in quibus, postquam- iis-antennae abfcisfae erant, = audiendi tamen obfervabatur eadem, quae anrea aderat, facultas , docere videntur (1). Nuperrime CH. Treviranus in Blata orientali, tub fpecie cavitatis ċuiusdam minutisfimae , inter“ oculum ac bafin antennae pofitae, fefe auditus organon obfervasfe credidit. (Caru s, %& 4). Genuina tamen- et extra omnem dubitationis aleam pofita huius organi rudimenta primum ex. hibet Cancrorum genus (2); organa; illa :ad: ba- {fin utriusque lateris antennae fita , conítant brevi osfeoque cylindro cuius externa apertura mem- brana quadam elastiçå_ tegitur; intens: facculum continet, in quo nervus ġxovsíxos distribuitur et T in humorę aquofo limpido fatis, l qua- (1) Vide Blumenbach, Z Z (p. 390), qui ĉitat hac de re disfertationem Lehmanni, de An- żennis infectorum. i C2) Defcripfere hocce organon praeter alios: Fa- briciuset Scarpa. Vide Biologie yon G. R. Tre- viranus, I. Band p. 344. 1802. 8°. Cuvier» Leçons d’ Anat, comparée T. II. pP. 4533454. 1895° 8e, BIumenbach, 1I pe 3885:3894. CATUS» Z. l4 Vide etiam iconem (Çin opere postremo, Tab. VI. um.) eScarpae libro defumtam, A quafi. natans. -Nervus ille ramus, est: nervi maio+ ris, imattennis fefe distribuentis»- In molluscorumclasfẹ non nifi. Cephalopoda auditus organo distincto praedita, funt (1)e: Hocce organon-hic paene. eiusdem fabricae est: ac.: in. Cancro. vidimus.. Octopus auditus- orga- non hocce modo conformatum. habet.: In parte anteriore et largiore annuli cartilaginei capitis, cuius parietes etiam crasfiores durjoresque funty duae cavitates fphericae fere figurae reperiune tur; in- quaque cavitate veficula etiam fpherica recondita est; conftans e membrana pellacida, minusque capax cavitate illâ, qua continetur, cuique ope permultorum filamentorum vasculo- rum. adhaeret.. Nervus auditorius. per -foramen peculiare cavum intrans fefe in tres vel duos ra- mos, fupra membranam: veficulae decurrentes s dividit. Fundo facculi ‘feu veficulae illius ad» hoeret parvum. concrementum :petrofam, femi- fphaeroideum. 5. ipfa autem illa- veficula fluido gelatinofo prorfus pellucido repleta est (In Es fcheint im Hörorganyerfthiedener Thiere beynahe dasfelbe flatt zu finden y was wir früher in der all- gemeinen Organifation beobachteten, nehmiich di Ablagerung erdiger Masfe nach innen, wo die äusfe- re Schale fehlte, und nach Ausfen, wo ein inneres Skelet vermifst wird” us fow. Cl 415p. 254.) Çp }Ì gue expanfiones-in-aqua. facco. contenta, confpis ciuntur, dum rami quoque nonnulli ad osficula fupra dicta eorumque fulcos tendunt; quae ad- hos. procedunt fibrae nerveae. variae {funt crasfi- tiei et longitudinis, Labyrinthus igitur piscium osfęorum nec, non Cartilagineorum ,. liberas branchias habentium, molle est. organon, fluido ' extus circumdatum intusque` repletum, — Aptisfi- mum ergo- est ad vibrationes vel levisfimas, in hisce animalibus osđíum. cranii ope. advectas ,. recipiendas, cumquėé ramis quinti; nervorum pa- ris communicandas (i). In ceteris vero Çartilagincis, quibus branchiae fixae funt, quaeque Ckondropterygii dici folent, labyrinthus non amplius liber. est, fed in parie- tibus lateralibus cranii reconditus. : -Sub - tegu- mentis. capitis cernitur apertura quaedam ovalis, ope membranae claufa, cum membrana fenes» trae ovalis in homine. comparandae. Pone is» tam aperturam videre est; canalis, prolongatio facci, cuius figura hic triangularis est (2). Hic igitur quaedam communicatio cum externo apat g a N P (1) Carus, 4- 2.p. 255. Eius: nempė paris. nu- mcerofae ramificationes ad- facculum . vestibulumque ` procedunt, quin etiam extremitatibus {uis ad. concre- menta osfea tendunt, i2) Cuyvietabet Uep. Abn in K at $) fonum adducente medio s-necesfariaò fnisfeii vide- tur, Cuius apud praecędentes: pisces ne- vesiigi- um quidem: vidimus.. Porropin facculo. rurfus tria ọslicula reconduntur fed; -multo -minus:duna quam-ea reliquorum-piscium Gr)» Reliqua au- tem labyrinthi-ftructura-non mutatur, iY In Amphibiis- organon auditus huc usque in cranii intima- cavitate reconditum, magis magis- que extrorfom-evolyitur»: In: Salamandre -bht- jus organi ftructura ei Chondroprerygiorum fi- milis obfervaturs, Operculo ceartilaginco i ftrato~ que :musculofo -exțerna auris apertura obducta este In, ranis cernitur labyrinthus, nucleo cre- taceo, fenestrague ovali praeditus’, :cvi tamen nova pars exterior accedit, ympanum feiliceti, nonduin: osfeo involucro inclufum, fed membra- naceum: potius: pone, procesfum - articulationi bespris dii k maxil- . (1 Guviery L Hpo ri Cains A p 255 . Haecsauris Ciia monente Cuvierio parvis tan- tum modificationibus omnibus- ràlis , fqualisque com- munis, ests ` Petromyzon externa auris figna- nul- la, parvumque tantum labyrinthum cranio penitus inclufum habet; unde Carus obtufum huic, inlimọ tepēnti, animali , åudiĉum iure tribuisfe videtur 7. l, p. 256. Huic animalium’ generi fimpliciorem etiam auditus apparatum tribuerunt Po'hlius et W cb es rus. -Labyrinthüm lapillo planė carere , PINE dug- tus femicirculares:adesfe docent. fhdxillae inférjoris infervientem fitum. Intus ös- ficula coñtinet, fefeque in gula ope brevis et “amplaetubae, qùae dicitur Eufachiana , aperit 3 cujus ostia luculentisfime coónfpici pósfünt in ra- tis, fi maxillae a-fe invicem | removeanture (Vide Catus; Zot. p. 258. conf. Tab. XIL fige r8. d. d:)” Quod hanccè tubam attinet “Scarpa jiammonuit eam if iis omnibús animali ‘büs reperiri, quibus tympani cavum datum est; “fed acutisfima certe est Cari, viri io Zoötomia fummi, obfervario; eamin ranis, bufonibus, ‘c caecilis,p ubi primm obfervatir; infignis -esfe amplitudinis, undë “concludit, eam hic ‘principem foni esfe ductum ad'aurem internam; àn fequentibus aurem animalibus primitivum ile lum meatum -auditorium minoris momenti esfe, ‘magisque canalis- aëriferi, ad aurem internam ducentis, partes exferere. Osficula auditus duo reperiuntur, quorum alterum planum: est; te- gens fenestram ovalem; alterum duo crura ex< bibet, quorum; hoc membranae tympani ad- nexum: illud osfi fupra dicto {/apedi) adfixum est. In zestudinibus cavum tympani totum ose feum est, in duás partes, externam et internam distinctum, -Osficulum auditus unicum , lon- gum, cuius apex membranae tympani adhaeret bafis, amplior- apice, fenestrae ‘ovali - adiacet: Eadem dénique in Lacertis fabrica, in quibus au» K ig d autem sprieprihis in:Croċodilovum:genereis: ad auditusiorgahom aliar ådhtic-parsaccedits cochleae; feilicecirudimentum. -Hocceorganon: novas ae5 cipic nervi acustici ramificationes, et Mive. dubio) ad novam foni- percipiendam. qualitatem facit Est appendix: coniformis:ini labyrintho fitas pas riete. transverfalicin: duas: partes: divifa., Nuclei - calcarei -tres:quoque confpiciendi-fant,: urti in, plurimis :-praecedentibus. < Ea- pars,. quae: cum; hoc cochleae ftudimento-in Testudinibus compas randai esfety tantopere formå! et parvis- istis, quae continet, concrementis-;:cum: €o organo; convenit, quod jm piscibus /gcculus, proprie fic: dictus fecundum Scar pam audit (vide fupra pò 9.)uüt;Cuvierio moneñte , nullum fitcdubium.ş quin iste piscium auris facculus revera analogon, fit cochleae humanae, et quin ea pars, quae aks yeus communis-dicitur ; vestibulo refpondeat (1)? In Crocodil aure memoranda adhuc venit, nova plane pars, vestigium nempe Auris externals labium. quodammodo: mentientis , ac ‘palpebra-. rum in normam exrucūe. (Vide Caru m, 4., p. 259, Cuvier, 4 -p.e 5L; 5125 iconem, exhibet Car. T. XI. fe xun) ' ; Denique nervum acusticum in omnibus ame, phis; ‘N, s C) Cuvier, AA p. 464 C 14i D) phibiisprivam ac distinctum esfe'netrviim: Ceres bralem y càius> per vestibum aco tabyrinthunt eádem “fere esty acini piscibus: aati CN Ciira s pòsdodip iroi inontoteyss iwo D - lam àd ayes pervenimus; atinin tanii erek Jetis poi in güibüs aùditus exqgüiftisfi imus; ád vim mufices petfentieñdani aptisfimtsi 'Ttaquc' orga“ on #ùdicus magis elaboratum ‘estii 'his} quam iñ alió gtocdmgue” praecédentiwmn animalian Cöitrementa càlcarearino labyrinthe nomamplisi us rèpêriùntor; lábyrinthus enim extêrne int os~ feimi, duram’ admodum, abit masfair Cvide Cav PÈN, ZL pitso conti amot. top g. ‘füpia)? Cänälès femicirculares infigmi dirii confpicuae heg cochlea eat aatia adest} y kai s Hk ‘duó henipë entiti iroiredásni dobierany distingüendi fonos vocabulatesier articuldrós, ki Fomina voócem imitiidi; ed enint, pro magna’ certe” partes ‘ab-elaboratione organi atditus de- pëñdet = hy univerfüm, ut diximus, avibas! cochled' valde evoluta est; qua in ré fundatur fine“ dübió auditus. iste exğuHi tus , et vée muficslist horum animalium , néc'nòn corum cañas.’ Hic: ceiù avibús primum” obfervatr; ač fi melodia ón“ nifi cochleae elaboratae ope existere pos- Egu Ab rikporingne organi auditus, bjn ullo po yi dis dätio' "güöque crifa perda ike; cür avii pei tantopere timida fit CTA PTAR o3 ‘Unùm taniimmodo' adest ósficulüm aih nam tympani” cim fehestta òväli cöhnèttėhs, ddeogue mållei ët flapedis timut tocum obtineis (Blumenb. / 4 p. 381). Membranå tympat ni hagra est; non amplius in Hae člasfe , aŭ in praecedentibus’ amphibiis, nùllo tegien gi dücia, ` db“ exteriore coùnfpitienda iaċcerg feg brevi membrañofoque meadi düditóorio externo abfconditur; — cuius apertura obfidetur plūmis plerumque brevibus a € e centro quafi oriẹntibus , regulari quodam, modo dispofiti tis. Aùris exter- na. cartilaginea in avibus. hondum. datur. Inter aves Tapaces nocturnas tamen nonnullae fant, in quibus hoc orificium valvula gaudet membrano- fokmusculofa uti inSiricibus Cvideàtur laud. anoto t Te po ggo N PEATS ni Nervi dùri internae cùm htmanis,' postea ` türatiüs defcribendis , iam valde” conveniunt3 fta út ramus privus nérvi auditori ad cochleam tendit; reliqui tres rami ad canales femicircus lares procedant ;. et nervus, facialis per organon auditus -decurrat (Carus, 4 d. pe 262). In Mammalibus cochlea plane. elaborata ¿ests - ; PAN nea (1) Vide Oken’s Lehrbuch der Zoölogie, IL Band. f. 355. 356. 1815. 8°. iS . Éa 16 D. psficula, auditoria plura. adfunt; adest. porro meas tus auditorius totus osfeus et auris externa car- tilaginca.,, musculis volantati fubiectis mobilis. „Haec. quidem de varja in animalibus. organi auditus tructura. fatis: ad, nostrum, Eaiam funto. ( e l ' r < De varia in preen e huius organi, confor- matione in capite; de aure humana, yec. non. in €00, quod aget de hominis prae brutis hac inre praerogativis ,;: -forfan pluribus. dicendi.. dabitur: locus.. Arr tt fs X 2S Cum hoc caput iam totum elaboratum erata äccepi duas feriptiones , huc facientes; alteram feili- ċet, cui titulus: Etpofitlo generalis anatomica orga- hi auditus pè clasfes animalium; auctore C. E; Pohl, r818; 4. altera erat Ei H. Weberi ope- řisde aure et auditu ańimalium: prodromus, (in Dia- gio Phyfiologico theodice confcriptos Mecke lio pei torca: T. V: fascics 3iPe 32317332: 1819, 82.) In. quibus, praecipue vero-in Pohlii libro, cum P ornandam feriptionem meam , tum ad pep AAA multa reperi. . Sed me hac in re inftituti ratio, ma- teriaeque pertractandae copia et varietas brevem esfe iùtbébant. fd igitur tantum çuravişs ut nil dicerem hocce intcapité, quod recentioribus istis obfervatio- dibus apa ĈA- caD CAPUT SECUND RENA N AUDITUS r AUDIENDUM MAXIME NECES- SARIA.: ŢȚ ` z è TANA AIS lgo anag ai Š "PE T n quacumque machina , qüam ežítruxit huma- na induswia, omnes pattes non aeque esfentia- les funt ad illud efficiendum, cui machina ine fervit,, Aliae enim funt partes veluti accesfo- riae, non quidem inutiles illa, í quidem ma- china rite-confecta fit, fed variis ufibus fecun- darjis dicatae, v.C, ad motum facilitûndum , ma» gis aeguabilem reddendum, et fic porro. Sic etiam in machinis fuis conftruèndis agere folet natura fapientisfi ima; cuius rei in animalibus ae- que ac in vegetabilibus luculentisíma adfunt documenta. In oculo v. c. humano, ut hoc exemplum fumamus, adfunt in ipfo bulbo prae- ter nervum. opticum, diverfae membranae five tunicae, -multa variae indolis vala, diverfi ique humores; et praeter iplum bulbum cernuntur etam tūtamina oculorum, pálpebras dico, cìs lia, fupercilia. - Sic quoque in aure multae et B vā> C 18 X variae partes adfunt.. Itaque iam qùaeritur quae- nam fit harom partium ad audiendum maxime necesfaria, quaenam fit ipfius auditus fedes? Primum“ quidem videamus quidnam analogia aliorum organorum fenfus nos: hac de re- do- ceat, et an liceat exhisce typum quemdam ge- neralem organorum fenforiorum dedúcere ? Simplicisñmum inter> ea organa certe tacs tus organon est, per univerfam corporis fuper- ficiem latisfime patens. ,, Inuniverfum quidem fenfus huius organon cutis est; proxime tamen eidem inferviunt corii papillae, variaė in variis corporibus figurae... , quibus omnibus cutaneo- rüm nervorum extremitates puülpoforum penicil- Jorum in modùm terminantur” (1). Adest igi- tur neryus; et ita adest, ut eius extremitates pulpofjam quamdam masfam referant, ad perci- ‘piendas impulfiones (indrukken) mirum in mo- dum aptam. En fimul omnium organorum fen- fus typum, quem diximus, generalem.” Jn or- gano gustus filamenta nervi lingualis in” pulpo- fas linguae papillas fefe distribuunt; in Olfactus organo extremitates nervi primi paris f. olfacto- rii, in fpongiofam istam, quae a Schneide- ro nomen tenet, membranam deliquescunt, Sis = (1) Blumenbachii (in Infitut. AA ia p. I4. 1798.) verbis’ utor. aa K tp) Simili: modo quoque in oculo fefe res, habet, Nervi optici neurilema in /cleroticam. continua- tur; dum medullaris ipfius. propago rerinam. il- lam format, in qua vifûs fedem ponunt Phyfio- løgi. Sic igitur de auditûs etiam fede conclu- ~ dere licet, eam in illis-nervi mollis feptimi paris medullofis filamentis, quae in humore (labyrin- . thi cavum implente) veluti natant, pofitam esfes Sed magis etiam -hoc ` patebit, fì porro ea in memoriam: revocemus, quae Capite 1° de fabrica organi auditus in animalibus dixi- mus. Uti enim, ia machina quacumque cum primum inventa fit, -licet ceterum. adhuc fit im- perfecta, multisque in partibus rude conftructa, ea pars: tamen: reperiatur, in qua totius machi- nåe-utilicas fundata est; quaeque, reliquis dein ominibus fere machinae partibus vario modo mu- tatis, una tamen: fuperest, neque mutatur; quippe-quae -totius inftrumenti pars est, ut ita dicam ; esfentialis > fic quoque natura in organis animalium. ac vegetabilium procreandis in im- perfectisfimis-primum incipit rudimento ac velu- ti chemate- aliquo, quod dein perficit, atque abfolvit: Quod cum dicimus minime ita volu- mús: interpretari, ġuafi aliquid imperfectum a fummo numine procręari afirmaremus; omne enim, quod creavit naturae maximus opifex, fcopo: fuo infervit, estque in fe perfectum`et Do aba Cw abfolutum ; fed hoc volumus, in aliis animali- Bus organa, pro ut.tòtids corporis harmonica {tructura ac gupgeTpiæ postulabant, minus esfe elaborata, minusque compofita, quam funt in aliis animalibus, quae hañic ob causfam, male tamen, perfectiora audiunt. Iia quoque res fefe habet, in eo, de quo nunc agimus, organos In Cancro et Sepia cernitur iam fehema illud; neryus fčilicet mollis, in aquófo humore expan» fus, ac fluctuans; durioribus partibus, ad oscit» lationes foni recipiendas et augendas aptis, cir» cumdatus. Schema illad non mutatur; ad- ho- minem usque eaedem istae partes in organo 'au= ditus reperiuntur (1) Varia quidem postea acċedunt: appendices - femicirculares, fenestra óvälis, tuba Euftachři, membrana tympani , alia (funt illae partes, quae. dicuntur accesfo- tiae); generalis typus tamen non mutatur. Denique rem extra omne dùbium iam pofitam -ulterius etiam confirmat -anarome pathologica. Tamdiu enim (erfi deftructa. fint oscula et membrana) quam nervus acüsticus aquae innatat , fuperest adhuc +fpes recuperandi. auditus; fi- mulac vero pulpa gełatinofa fit abforpta et ner- vus ficcus iaceat, fenfus deletur, et infanabilis ori- a a Cuvie rå Leçons dAnat, Comp, U pe- 450. C9 oritur furditas C1): ‘Nervo-auditorio.compresfo:; etiam in cerebro. parte aliqua vitiata,: impresfio ad fenforium adferri nequit, et integerrima aure auditus fupprimitur (2). FIARE Quibus igitur omnibūs collatis, tum ex ge- ‘nerali organorum fenforiorum typo, tumėx iis, quae nos docet anatome comparata, tüm deni». que ex anatomia pathologica apparet, órgani auditus partem esfentialem , ad audiendum maxi- me necesfariam, esfe nervum duditorium mol- lem, in aquam quamdam fefe distribuentem. Neque profecto quis velit u gs refutem, qui aliter, hac de re judicant, SRaccium v. c. qui in medio canalium femicircularium auditum. peragi ftatuit (3). Quamobrem, neque necese $ fe C1) Vide Biot, Précis dlementaire de Phyfique, I. p. 396. 1817. 8°. Voigtel’s, Handbuch der pathol. Anatomie Iter B. p. 674. 1804. 8°. ,, Man fand die Gekörneryen. bey tauben Perfonen yertrocka nci.” (Arendts,. de Cephalalgia.) Conf. etiam obfervationem ibi laud. Haightonii. (2) Elementa Phyfiologiae auct. A. v. Haller. Tom. V. (Laufannae 1763. 40) p. 296. C3) Esfays de Phyfi ique P. 754. E citatione. H al- leth Lb pigog: ye Alü auditus féedem in: Tamia fpirali cochlęae ; alii in-apice cochleae pofitam csfe afirmant; de quibus conferatur Hallerus, 4 A Scar pa vero, qui ftructuram huius organi per to- ; tan e Ca), de rit, nègue vos certe, Viri Clarisimi! pos» tulabitis nos tam apertae rei diutius inmorari, tam animalium feriem perfecutus est, fedem auditus tam latè extenfam esfe. probavit , quam late per la- byrinthi interiora diffufus est nervus acusticus. Anat, disquifitiones de auditu ct olfactu. p.61. Ticini 1789. -folio, ; CAs C 23 y CAPUT TERTIUM. ~ DE ORGANI AUDITUS: IN HOMINEÈ FABRICA ET FUNCTIONE., —_ po eaei Ja DAN homini, ut omnibus aliis, hisce orga» nis praeditis animalibus, duae in utroque latere cranii collocatae funt, et partim osfi temporis , partim eius petrofae parti adhaerent. Quum utriusque lateris auris ĉum pari ex omni parte conveniat, unam -tantum aurem defcribendam esfe cuique patet: Auris humana e malis mul- tiplicibusque conftat partibus; quarum nescio an- fingularum artificiofa fabrica, an omnium confpirans nexus maiorem admirationem merea- tür. [n quaque aure adfunt auris externa, meatus auditorius, iympanum, tuba Eufla. chiana, labyrinthus, et auris neryi vafaque. Hae quidem partes in eò fere ordine, quo illas enumeravimus, defcribi folent. Sed ličeat mihi ab hacce confuetudine aberrare; non culpando qtodam novitatis ftudio, fed gravisfimis causfis permoto. Quod enim locum de animalium organi audi- tus j E T tus fabrica praemifimus, fecimus non, unam ob’ causfam. Cuius rei etfi praecipūa causfà fuit, ut indẹ de partium utilitate, et praefertim qui- -zdem de parte ad' audiendum. maxime»snecesfaria conftaret , non ‘tamen unica illa- est; fecimus enim ab altera parte, ut fic quoque ordo nohis innotešceret, quem in variis. auris partibus . pros creandis fecuta natura est; quem igitur quoque in defcribenda humana aure, ut maxime natus ralem’, fequerêmur: Mihi dë hóc ordine cogi-. tanti brevi tempore innotuit hic etiam, uti ubie vis alias ab intimis ad. externas partes: naturam progredi. -Liceat igitur mihi hünci ordinem ni-i. tura duce fequi, eta nervo auditorio expofitio»’ - nem auris ordiri. In fingulorum autem `indaga-> tione primo loco de fabrica, dein de functione 3 cüm toti huic capiti quaedam brevisfima con- . fëctaria addere- nobis: animus est, quibus eo- rúm, quae disputaverimus, fumma continebiture 5L De feptimo nervorum pari, eiusque origi- ne , divifione et decurfu (1). Septimum neryorum par a veteribus in duas pare. (1) Vid. Ekmenta Phyfiologiäe act. A. v. Hal- IET E partes distingucbatúr; in portionem mollem fe nervum acusticum , auditorium et duram f. façia». lem. Cum vero hi nervi origine, decurfu et in- dole discrepent; cumque natura numquam eos commiscuerit (1), a recentioribus feparantur , a quibus portio mollis feptimum par, dura vero octayum par vocatur, Nos igitur cum recentio- ribus {fub nomine feptimi paris tantummodo eam partem volūmus, quam angiquiores^, eam ob - causfam quod nusquam medullarem naturam de- ponat, mollem dixerūnt. Oritur iste nervus ex Halleri, (Z & T.IV. p. 225.), Soemmeringii (⁄. Z. p. 223)» Hempelii (4 Z4. p. 589), Hildebrand- cii & J» , aliorumque fententia in quarto Ence- PE AET ; ' pha- > -Fer EIV pibes fdas T: Vopi 238-fqq. -S Th Sömmering’s Hirn- -und Neryenlekre, Francof. 1791. p. 223. fqq. § 243 fqq. 89, Grondbeginfelen der Ontleedkunde naar het Foogduitsch yan Hem pel door J. Kosmar Haarl. 1811. p. 589, 590 enz. 8°. (1) Vide iien æ i To V p.225. Gall ùnd Spurzheim, Unterfuchungen über die Ana» tomie des Neryenfystems überhaŭpt , und des Gehirns insbefondere p. 201. 1809. 89. C2) F. Hildebrandt, Lehrbuch der Anatomie des Menfchen 3ter Bd. C1803.) p, 166. § 1638. C) phali ventriculo, e ftriis multiplicibus medullā= “ribus, in'fubftantia cinerea quafi pictis (1). boeni Ra- C1) Strias istas ad nervum auditorium non abfolu- te` pertinere perhibet. Prochaska (Soem me- RE Er Ay A 223) „ Da aber diefe Markfëden in Zahi und Richtung fehr unbefändig find; da zu- cilen einige yor dicfen Fäden gegen das Corpus rès- tiformeguffeigen , andere fich bis in die Varol’s bric- ke begeben; da man fie òfters gar nicht findet, fo hat man angefangen æu bezweifein, ob fich diefe Mark- fäden wirklich bis. in.. den Hörneryen fortfetzen. Prochaska vad die Brüder Wenzel haben fich förmlich dagegen erklärte Diefe letzteren und Herr Galt haben noch überdiefs bemerkt , dafs diefe Strei- Jen bey den Thieren durchgangig ihien. Dic Brüder Wenzel Zaben zuerst im Fahre 1791 ein kleaänes, graues, erhabenes Leichen bemerkt welches quer úber das Corpus restiforme. Ainliegt, befländig den ~- Grundtheil des Hörneryehn deckt , und ihn fo mit dem yièrten Ventrikel in Verbindung bringte Prochas- ka allein hkat esbis jetzt dargefellt. Es- kat quch in den: Thieren flatt , und Herr Ga 11, dér darüber mit den H. H. Wenzel der nëhmliche Meinung , bemerkt noch, dafs es um fo angeofehkwolliier und piia ist, als diè Thiege ein Jcharferes Gehör und grösfere Obren kaben: Im Pferde, im Hirfehe-und im Schafe bildet es düen Knoten beynahe yon der Grösfe des: Testis? (Gallu. Spirahii u kt. pP. 2024:2037) ! AE O, Radices déxtri nervi'a radicibus finistri, hic täne tummodò bifürcatione quadami distinguuntur. Saepe in uno latere alirer fefe exhibent, aliter -jin alio; nonnumguam in uno alterove laterum - algus fitae funt; aliqūando, cum fubftantia cine- ‚rea folito colore caret, aegre distinguuntur , ita ut deesfe eiam videantur. | Coeunt dein inpar- vului ligamen, quod circa medullam oblonga- tam convólvitur, et novis fibrillis augetur; pe- tit hocce pontėm Varólii, et ab eo plerase que fibras accipit? uŭ privus neurilemate Tuo. obduttus nervùs de cerebro exit, proprioque fulco dùrum nervum includit, cum quo filämen- tis cellulofis laxe cohaeret (vide Soemmėérin- gii, Icones Organi auditus, T. HI. fig xii. rr. Franc. ad Moen. 1806. fol.). Totum par fep- timum postea obligue antrorfum et extrorfam - decurrit, et in meatum auditorium internum transit, quem percurrit; cum ad eius fundum pervenit, nervus facialis ab eo recedit ert in aquaeductüm Falloppii penetrat. Nervus auditorius per organon auditus fefe distribuit -in duos praecipuos ramos, qui iam in origine quo- dammodo distingui poterant; anterior concham petit, posterior yestibulum et-ductus [femicircu» lares. - Ulterius hancce distribarionem postea indagabimus. Initio huius § quaedath pa nervo faciali dixi- MUS, á C a Y * mus, gui uti postea patebit. auri- externaë nervos - praebet. Monuimus quoque, natue ram- numquam. nervum. facialem et- auditorium commiscere; et revera nervum facialem nullo minutismo etiam nervofo ramusculo`cum nervo acustico. iungi nos docuere Sömmering (1), Herhol d C2) aliique, Bis tamen talem ana» ftomofin fefe obfervasfe asferuit Köllner(g). Hovius. anaftomofeos ope iuxta dentes et osfa faciei, osfa iugalia caer. fonum guodammodo` propagari putat idem Köllner: -Experimenta hanç in rem inftituit, quorum unum liceat mes morare: , Ich blies-die Backen auf , und drück- że eine fehr fark fthiagende Uhr darauf, hielt die Oren zu und hörte nichts, deh. yerflärkte den‘ Eindrück dadurch dafs ich die Uhr auf ver» - fehiedene fehr elastifche Körper. legte und-hörte nichts, wenn ich die Uhr auf die Mitte des auf- geblafenen. Backen brachie; hörte aber etwas yom Schlagen der Uhr fo bald ich fie gegen die osfa malae, oder osfa Zyg gomatica hin brachte’? EF akpa ai i Swan anagne C4) in ho- - > mi» Ci) Hirn- und Neryenlehre , p. 228. Ca) In Archiy für die Phyýfiologie yon D. J -Chm KAT) e Ba TE ne (5) Reil’s Archiy, 4t°r Bd. p. 107. (J. Swan, Bemerkungen über einige; mit der Phy- C mine in fundo meatus auditorii interni nervum facialem et auditorium inter adesfe ftatuit ana- itomofiù; feduë vidisfe afirmat éandem ir ove quoque. -Quid hac de re ftarùëndum fit equi- dem diiudicare non valeo. Sed hoc mihi certe pro istia anaftomofi nullo modo militare videtur , guod fonum alio modo quam per meatum” dudi- torium externum fentire posimus. Nam äd éx- perimentum fupra memoratum explicandum ner- vorum ańñaftomofeos opus esfe mihi non vides tür. Certùim énim est fonum ope corporum fo- lidorum ` transferri. ` Sic quoque hic osfium. fa» cialium ope duci potest fonus, et commode’ ita rem expliċare valemus. Multa, quae Zoöto- .mia nos docet, quaeque partim §¢ T? attulimus hanc fententiam magis etiam confirmant. Con- „ferantur v. c. quae de piscium aure, „andiüque disputavimus. $ HÊ Phyfiologie u. Riettoiogie des Gehörs in Beziehung fehen- de Punkte ; Med. chir. Transact. Vol. IX. p. 422. in Meckel’s Archiy für die Phyfiol. V. Bd. 2tes Heft. 1819. Sic etiam horologii manubrio dentibus prehenfo obtiratis auribus fonum horologii percipimus. Vide Marherr Praelectiones, II. p. 264. 1772. 8°. Quisque experimento: inftituto illud obfervare ipfe po- terit, Remótis vero dentibus etiamfi horologium ore continebatur nullum fonum percepi, Dentium igitur ope transfertur fonus.. n C 30 ) BS Maii De Labyrintho in” genere: nec non de eius humore five aquula Cotunnii. Intimam partem organi auditus communi vo- cabulo. dicunt labyrinthum, quod, ut Halle- rus monet, ante declaratam anatomen innume- rabiles ea in fede canales veteres pofuerint C1 J Injabfconditis osfis petrofis recesfibus latet, et in tres partes vestibulum nempe, canales femi» circulares et concham. dive cochleam. dividitur. `~ Vidimus I°. Capite in Cancro et Sepia. adesfe in organo auditus, praeter alias-partes quasdam accesforias, facculum intus humore aquofo re- pletum, nervumgue Auditorium inea aqua fefe distribuentém. Analogon igitur huius faccùli, illius post nervum auditorium maxime esfene tialis organi auditus partis, apud hominem /æ- , byrinthus diciture Adest fcilicet in aure huma- na labyrinthus membranofus, osfea ubivis ita circumclufus fubftantia, ut diu an existeret dus. bitarint anatomici. Saepe confiderarunt eum , LAE 3 C1) Elem. Phyfol. NV. pe 228. Labyrinthus in genere in mammalibus proportione habita ad'trañium minor est quam in avibüs. Cuvier, Lep. riiet * Comparée , IL. p. 468. C o) ut perioteum internum osfium > quibus conti» netur; et quando repertus est ficcatus et in fi» lamenta contractus, fuþ nomine Zonarum ner» vofarum canalium femicircularium, feptique membranofi vestibuli — deferibi folebat (1). | Scarpa hanc partem detexit; ille aurem etr Comparerti primi fuerúnt qui eam melius, quam antea factum erat, defcripfere., Et re- vera, fi in individuis iunioribus eam indagamus, eam ab analogo fuo in piscibus haud discrepåre videmus; eamque partem esfentialem labyrinthi conftituere, ec'osfa tantummodo adesfe, ut eam tegant, docemur. In foetu. humano os petro- fum porofum est, et intimi oslis ftrati, quod immediate labyrintho adiacet, osfificatio primum incipit. Tunc labyrinthus osfeus ab`osfe pe- tofo facile feparari potest; dum postea eius masfa cum osfis petrofi masfa firmiter coalescit. Quam quidem ob caufam in pueris labyrinthus facilius indagari potest, et ab anatomicis vulgo etiam indagatur (2). Haec Çai) Vidë Scarpaec, Anat. disquif. in praefa- tione; nec non Cuvier, Leçons d' Anat. T I. P. 472» 473» (2) Hildebrandt’s Lehrb: de iie M. p. "155. (§ 1615. et Ann. t). Conf. Sömmering, in Explicat, Iconum T. W. p. -14 -UC iga E laec qùidem de liytiniko in genere. Antes quam ad ulteriorem huius partis ` indaginem transeamüs, de Aquula Cotunnii quae» dam mọnenda funt Çi). 7 Labyrinthus fcilicet praeter pulpam AO rem nervi acustici, cuius per eum distributio- nem et decurfam infra expofituri fumus; aquam Jlimpidisímam continet, quae-ab. inventore C o- tunnio nomen traxit. Replet iHa aqua totum labyrinthum: Concham, canales femnicirculares, yestibulum.- © Hicce humor verofimiliter e ra- musculis exhalantibus ‘arteriarum in labyrintho obviarum evaporatur, et denuo an vafis lympha- ticis reforbentibus abforbetur: -In :praecedenti feculo duo vafa referentia memorabilia deteĉta pomi in poop oslis aema canalibüs circum- - clu- C1) Ibid. p: 163. § 1633—1633. Blumenbach, Anf. Phy. pe 20r: § 251. necnon Hildebrandt’s Lehrbuch der Phyfiologie, p.255- §-428.: Erlangen 1809. 8°. (Ed. 4"). Citantur ibi Domic. C otun- niis de aquaeductibus auris humanae internae Neap. . 1761. 8°. uti et Meckel, de lábyrinthi duris Cone tentise Conf. J. F- Blu menbach’s. Gechiehte. und Befchreibung der Knochen des menschlichen Kör- Pers, pe 162. 163. Göttingen 1807. 8°. _ Quod ad aquaeductus f. diverticula attinet- in omnibus’ mam- malibus reperiuntur, amplisimaque in Dripaing ad- funt. Cuvier, Lep. H. Pe 4lle ATT o” clufa s v fcilicet Cothepii fszdi- vertcula Meckelii. TE RT i v Harum canalium: altera: CadANR i ih aariin li) e vestibulo oritur, fub, communi -fuperioris €t: posterioris: ductus femicircularis. ostio, ex- troríum eto posteriora ; verfus: decurrit s . tunc defcendit, osüo-largiori facto, et in facie posiie- ca'osĝs petrođ rimå terminatur 5 altera (aguae- ductus cochleae) e concha provenit, prope- fe- nestram rotundam, fenfimque amplior facta in inferiori oslis petrofi, fuperficie iangulari aper- tura terminatur, Praeter fitum monente Soem- metingio (4)y forma: fua, conoidea triangu- lari ab Aquaeductu:, vestibuli planiori distin- erini: 1iHaec- vafa R pE in venas duras. matris transire EA jist aai ae 1) Keohes org. “aud. in taghisi" T 'abilae Fae; p. 17. ‘Vide Fig. V. r. (9 Hildëbrandt, Anatom. W. p: ii Me. c- ioil mercuritm- e- cdiverticulo. cochleae- in bulbum venae. iugularis immift-étc.; Quod ad-bumoris. C or tynnii indolem attinet , haec tantum. reperio aput Hildebrandtium (in opere ctt. L p. 164) o. s Prof. Mécke bèmerkte an diefe Feuchtig- keit , beieinér Ziege, dafs Vitriólfäure fiè einwenig siekis, und fie weifs färbend ; ihë die Durchlict- tigkeit benka” De labyr. aur, Contem. -a67 Tin C $t) Quod autem ad ufum aquae Cotunnii at- tinet , illa fecundum Hildebrandtium alios- que eo infervit, ut foni actionem per totum laby- rinthum conduceret, cumque pro magna nervi acustici fenfilitarte iusto modo mitigaret (1)» Alter vero ufus ille mihi videtur, quem Hems pelius affert, nempe ut materiei nervofae mol- li ea humiditas, concederetur, qua ad fonum percipiendum apta fit (2). § IL De labyrinthi partibus: cochlea , canali- bus Jemicircularibus ac vestibulo. Labyrinthus membranofus, ut diximus, cir- cumclufus est osfea quafi theca. Corticem hu- ius receptaculi osfei ubique aeque crasfum esfe Soemmeringius -monet (4 & p. 20). Vestibulum mediam labyrinthi fedem tenet. Rotundüla eşt. cavea, cui ad partem: anteriorem et interiorem cochlea, ad posteriorem et exte- riorem, ductus femicirculares adiacent. In eo in- C1) Hildeb. Phyfiol. l L (2) Hempel’s Grondbeginfelen, pe 257. Hi aquae ductus reperiuntur in mammalibus omnibus. Cuv. A h peT C ò 2) iiveñidůtur rėčeśfüs duo; altér emisphaericus dictus , qui inferior alter %emiellipticus, qui fuperior. Eos rėćesífus lineae eminentes osfeaë dirimunt, quarum praecipua pyramidi fimilis in- ter utrumque recesfum fita, eminentia pyramis dalis aidit. Hosce recesfūs, has foveas occu- pant duo facculi parvi, membranofi. Vocantur facculi vestibuli Scarpae (Scarpae, Anat. disguif: de jùditu. Sect. II. cap. 2. § 10. 6)- Horum aler kemisphaericum recesfum implet; rotundus vocatur; hemieilipticum alter; oblon» gus dictus, f. alyeus communis ductuum femi= circularium (vide fupra C. I. p: 9:) (1). Cum hocce alveò membranofi tubuli ductuum femi- circularium commonicant. Uterque facculus aqua Cotunnii repletus est. (Vide S oem me- fing, Ion:s Tab. II. fig. xi. f facculus ro- tundus; h oblongùs, hic utriculus communis dic- s). In rettbdhi, praeter parva admodum fora- minula, per quze nervi intrant, atque aquae- dúctus vestibuli apei, feptem foramina ma- iora inveniuntur: Fenesträ övalis in cius latere exteriori, in pariete inter vestibulum'et cavum Tympani, i (1) Annotétis communem illùm alyeum partem esfentialem vestibuli’ membrano esfe, ~ Adest in Piscibus , uti 4 A videre est. ŒC g. IE 2 cuius igitur ope cum isto cavo’ vestibulum coms municat. Eius ulteriorem . indaginem tum ad cavum Tympani- pervenerimus:y- exzhibebimus.. ie Apertura, qua hiat feala vestibuli. conchae, x fub- fenestra oyali. TEES e s in Quinque, dénigue ostia, quibus: fefe aiia ductus AN De itap: oua POSr tea C1). - Bihin AN ‘In cetaceis pieda Pht peie a aie in avias: contra in Bonae Arip fatis Fepesi tur (2). M I SE a i S -o v Akeram.labyrinthi partem caglio ductus. f. canales femicirculares, : Pone vestibulum ,. fd magis {uperiora er exteriora verfus, reperiuntur. Singuli canales i osfei. alios-ductus cominents, quos Scarpa primus. corum. defcripror zubie. -los femicirculares membranaceos vocavit; quique. labyrinthi membranof. partem. conftituunt.. CVi-. de huius -Capitis §-2). Eodem. redit, utrum: ab hisce- incipiamus, an:ab osfeis eorum, thecis.. r Quad; K. a) ‘Tn vestibulo deferibendo; ufi Ari Kerisi Elementis (W; P: -298 , 2299) -Hildebrandtii, de Anatomia libro QI. p. 154, 153). Hempeliis - que lib. citato (p. 254, 255). (2) Blumenb: 'Gefehichte u. Béfchr. sat Kno- : ehen (C 1580 b.). r KaD iot cum ita ae a folitavid discederefholumus; et“db'osfeis initium fumemas: > =t nin Embryóne” et neonato osea horum TEN um fubftantia’ feiuncra èst ab' osfe'petròfo ; in- adalto cum eo cohaeret, nexiduiė infeparabili coniungitur; néc tunc, nifi arte adhibita, eos tübulos restittiere va lemus ( (i) T EN e Omnibüs $ trés jempe yane koiiiäe rite; flèxù fuo paul. üle femicirculim abfolvere: ə» Omnibus etiam, ut ait Hallerus,- ostiola Kabëre iP vèstibülo, caque pleřaġus läðora alis Kii quantuti quam’ est medius quisġue canalis; caes terum partin elliptica‘, partini 'rounda, ut ipfi- us canalis” "edtio E éllipfis §' i ct afara ëirchlas” Cay: a e a : “Háec diaidh’ dè illis: inahit in genere’. Nótin e itpofita varia, T al fá lv va fecum- k ae npe ig RSEN NN i ; dum E e a io GRRR EN ei Vide opus Mitin joia jr Arasi fron Monto, Winslow, Innes: -Edinburg 1784. Vol H. 165. 8°. s, In Children the Jubfiance f of thefi e Canals-is ĉompaĉt , 'wiilesthat pich Jurrounds ; them is fpòngy: "Hence they may Tosk Jy Separate from the rest of the parts petrofa. ete.” Vide etiam HA LrErpAn p: ea kae slro ete -Anats M pi r36: r tea E: YA pi teot ggi. Cons, Hildebri 7 y bi C3: 3 dum menfuras cosin maximum , medium ct mës nimum distinxit Ci. Sic etiam Soemm e- ringiusin maiorem, minorem, minimum. A fitu. discrimen petiere Hallerus, (4 L) Wildbergius (2), Hildebrandtius, Hempelius, alì (4 4 cec.) Haec guidem de’ istis denominationibus fatis funto.. Rerum enim adhuc pertractandarum copia -nos vetat, guo minus in istis minutiis bonas horas confu- mamus. i t. Canalis fuperior fimul anterior: est, mage nitudine medius; crura eius perpendiculariter po- fita funt, unde et verticalis dicitur, C urvatura verfus posteriora confpicitur. Ostia duo’ ha- bet, alterum commune, privum alterum. Hoc exterioris cruris est; ellipticum, amplum. Commune vero interius , circulare, Crus enim posterius tubuli cum crure fuperiori canalis pos- tici maioris in unum cylindricum fere et commu- nem canalem confluit; cuius itaque ostium-fi- l mul CI) s Ad laboriofas, ut ait Hallerus, et omni laude. dignisfimas menfuras,” p. 231. Conf. eius Ann. ġ. (2) Verfuch einer anatomisch- phyfiologisch- pa- żhologifchen Abhandlung über die Gehöryerkzeuge des Menfehen yon C. h L. Wildberg, p. 101 1795. 89. E 3 2 mul est canalis anterioris posterior et anterior posterioris apertura.: Canalis posterior (f. inferior) maior quoque dicitur, quamvis, monente Winslowio prio- ri aliquando non maior, imo aliquando etiam minor fit (1). — Ad. angulum cum priori pene rectumpofitum est, ita ut alterum. crus anterius fimul fit fuperius, alterum posterius fimul infe- rius. Curvatura posteriora verfus- obfervatur, Duo ostia habet, anterius, cum canali anteriori commune, rotundum; posterius proprium, el- lipticum maidrisqgue amplitudinis. »+Duo hi Cae nales, /uperior er: posterior ; canales CNN es perpendiculares vocantur, : : 9. Canalis externus, quem posteriorem « exter num vocat Wildberg (2), minimus- est: Cruris anterioris ostium amplius et ovale, pos+ terioris rotundum, angustius. =- Ambo ista ostia quibus in vesțibulo hiat, propria illi: fant.. To- tús canalis humiliori loco pofitus est quam an- terior, partim autem „posterior. altiori, partim inferiori loco, -quam ille, pofitus confpicitur. Ab. exteriori introrfum tendit, horizontaliter fe- re; quamobrem quoque horizontalis audit (3). Sem- (1) Ex citatione Halleri, Z 4p. 232 (2y Verfúch tw J Ww, Pa 1035 (3) Hi cañales delincati funt in Albini egde- 12i C 40 J “Semper una alterave horum cánalium extre mitas, qua terminatur , quati inflata est; acral téra amplior; istam partém “ampliorem. Scar- pä Sinum elliptionm diyin Sic pars extrèma exrerior amplior est partei iteriorioin utroque çsuali perpendiculari. In -horizontali verocex» tremitas inferior: croris postériọriss crasfior: est füperior} (1): Interna icanaliam faperfities:pe- riosteo tegitür, cùm vestibuli - periostèo. cohae- rënte. Quod ad“zubulos femicirculures membra: #aceos atünety ciusdem funt formaeac oslea:illos ròm involuċra., © Sed ahgustiores funty nam:non jmomeëdiare cum thecis osfeis. cohaerent, verim biırum periosteo. interno, aeque nat alveus sin vestibulo, filamentis ce!llulòfisadnectuntur (2). 7 Iòtus aguvola' limpida C'octun'nïi repleti funts Cùoigue tubulo adftat ampulla; vel potius quivis tübulus ea in parte, ubi in- theëcae ostio ame - pliori Çin finu Npa fitus est, in véficulam bojy oel- micarum annotationum Libro IV. (tithe 1753. 410) Tab. I. eti. In Wiläbërsii Opere lau- dato T. TK; m et IV. Iñ Soemmeringii Ieo- nibus praecipue in'multis: Tabulae II. figuris. o i91 Cy Wildbetg: i. A p. 104. E (2) Vide Wildberg, 4, L.p. 108,- 109. Hil- debrandt, Anat. I. p. 157. 51625. Pohl, Er poftio organi auditus per clasfes animaliuny pe 24e. CA9 ellipticam abit. Omnes in Jäcclutim očlorgůns vestibuli fefe_aperiunt EDA ast ? Veros canales femiċirculares tubulos esfè, non folum vifus, fed etiam'corum ope mercurii rê- pleio Soemmeringium docuit (e) Dif ferentia ‘denique amplitudinis, quae vefiċvlam ellipticam et reliquum tubulum intercedit, cd- dèm’S oemmeringio monente ÇZ, 7 P. 23); in mollibus ‘partibus infignior mùlto est, quani in rècēepracùlo eardm osfeo. 77 “ Tertia pars labyrinthi coacha f. eS fu- EAT (32>. ita ob fi miiitüdinem Eris cum emire Hgoch? 4 y PFA APEN se A POR pts wA f TOR TO Š tat 0 Scarpaes Disgrif, p B audisus Sect, i. Caii m D A ni aet „(2) In lconum o e D i „31 i £3) De hac parte Hallerus. A ia “Haec in corpore humano machinula mihi dudum artificiofishi- Mma videtur omniúm ,” 7.7. EA p. 233. ‘Vide cochleae icònem'apud Albinum, Z 4 Conf. practiple T- I. fig. 6. Wildb. 2 AYTI igro. Tab. Ew pii A,B; C Soemmering, ZAAT IL fig: Fyisaigi etc: Primam siconem ‘exhibuit: A lhiinal Wildbergio monente; addit etiam haec s. s, Ob „» wir gleich erst feit des Euftachius Zeiteng. die » eigentliche genaue Kenntnis der Schnečke finden; » 0 kann man doch "nicht ganz löugnen: > Uaf; die „ Alten wenigflens einigermasfen fekon diefelbe ge~ „ kannt haben. Mehre Stellen können difes beweis £ n fNy C 9 çochlea limacum habet a Fallopio dicta (Wildb. Z}. p: 112)., Sepulta est, uti totus labyrinthus, in parte petrofa oslis: temporis, et ante vestibulum pofita Situs eius obliquus est, ita ut bafis introrfum et posteriora verfus , apes vero antrorfum et: extrorfum confpiciatur; quem fitum optime illuftrat icon quaedam Soemme- ringii (Tab. I. fig. 1x); quae totius organi auditus confpectum, ut ita dicam, generalem exhibet. In eius parte media primo loco cor- pus quoddam-conoideum obfervatur (modiolus fo columella) circa quod gyri convolvuntur, Hic- ce modiolus excavatus est, et praecipuum cana- lem format infervientem nervorum per cochleam distributioni. Eius parietes cribri adinftar , nu- merofis minimisque perforantur foraminulis; bæ- fis meatum auditorium internum refpicit; finis verfus cochleae apicem tendit. Sed eo usque non procedit modiolus 5} nam in gyro fẹcundo iam. terminatur. -Inter -eum finem- et cochleae apicem corpusculum infundibiliforme osfeum politum est, [typhus Give infundibulum Vieus- fenii dictum. Cavum est, et osfea tegitur cu- rr ó e; ichyeryeife aber nur auf eine Stelle des Ari- »ftoteles, de- historia animalium Lib. I. Cap. „Xl, wo es heifst: at pars interior (Çauris) forma „ânfraçtui cochleae fimilis.” Ca) pula. Ttaque in concha- praeter fcalas, de qui» bus mox, duae distinguendae -funt OR modioli fcilicet et ftyphi. Caeterum concha, fimili modo ac limacum cochlea, e canali osféo circum modiolum et fcyphum fpirae in modum voluto conftat. Gyri adfunt duo et femigyrus unicus. Concham ve- ro non tubi fpiralis legitime intorti more fupe- riora verfus PEEN fed propria quadam gau- dere forma tummonet S oemmeringius; tum etiam ex icone ab eo'exhibita luculentisime på» teto CV: eios FcH fgeiV ary ayig o EBg plicat :: Iconum p. 17.) ~ Gyrus quippe al- ter contractus quafi est atque depresfus; terti- us f, femigyrus contra velati inflatus'`et dimo- tus: In:aure lateris dextri gyri dexgtrorfum vol- vuntur, uti inoconcharum plerisque fpetiebus obtinet; in finistri vero. lateris organo ex fym- metria concha, uti murex contrarius aliaeque testaceorum fpecies, anfractibus contrariis f. . finistris fefe exghibet (1). © Canalis ` ille osfeus lamina quadam contorta, fpiræli in duo cava dividitur Duae illae /¢alae (ita vocantur pri- us circum mọdiolum , tum circum fcyphum vèr, tun- CI) a From this defcription it is cafy, to know to what car any cochlea: belong, when we fee it prepa- rcd.” A fystem of Anatomy, Nol. Il p. 162 Ed K i 2 i > ASIN tuntur, in cuius interiori ariar coeunt; "e et invi- cem: communicants ng TE Ene Alera 'fcala fub lamina fpirali< fita“ forato rotundo ‘in cavo tympani. biariy aquam" ob rem tala. tympani «audite Altera minus ampla’ füper - ilañinam pofitadn. vestibulo yini ne, et TA. fus transferatur , “postea indagabimus, ` Cum: aus tem in labyrinthùum pervenit, aquam -Cotunnii totum hocce cavum replentem, osċiillatorioi tres thore afticit, et mediante hacce aqua ipfos fe- ‘fit nervos acustiċos. Aquam in genere aptam esfe ad fonum `transmittendum, non- est quod moñeam; hac de re:Phyfici multa experimenta iñftitüere (2). | i -Cum “igitur certum esfe videatur atfðiendi fio cikiih in toro- labyrintho dominari, fecundo toco paùca quaedam de fi ivgularam cius partium functionibus monenda erúnt; nec non de maiori ; l mi- E9) Handhueh der Sabdhiheh Anatomie yon f, F. Meckel, Leipzig 1812. per Band f. 404. ihai ° Yay Vid. e. g. tantummodo ea, quae attulit Mät METAS in Praelectionum T. T. p. 264 faa a a T Po ETR i i eea i A o E OA as SE CD minorive carum alaydiendum: utiligata ag neces- ditare. We oier comaodi asi | s#Vidimüs ĉin 18: Kaa cohmentaiionis: Gupiie prium fehema) vestiduli totiusque ongeni audis eusi facculum esfeyacumalyeoccommiuii perier Worum añimalium coniparandam. -la piscibus idein iam aiditii eranticanales: femicireylares, qui iw animalibus i perfectioribus, magis: Migisgue complicatã evvariis rationibus musars audits ofr ficinå ,. femper: tamen òbferyantar, Non tremere “hinc concludimus vestibulum, er canales femi- circulares partes esfe organi auditus maxime ese fentiales et dd audiendi neċesfárias. = Cochlea vero non ita necesfaria' videtir } fine qia fei licet audiunt fepiáe, caneri, pisces, amphibia. ; a lis organis accenfenda est, quae non ad au» djendum fi implieiter, fèd ad. exguifi tius audien» dum perfeerioribus. animalibus: „naiura., dedir,” AEcarpajohb h pigo) aso a A canalibus femicircularibus foni direerionew jndicari eorümgue ope nobis innotescere Aur ten rierhius voluit Ci). Hoc praeprimis ex di- reč P CD Reil’s Archiv, gter Band. Halle a, D, 363. - Huic fententiae obiicit. Spre ngelius eX- gmplum vespertilionum , „guorum. maxime referta fo- pi unde veniant percipere, quique tamen cochlea ou S ` mul CiS: rëctione horum : tuborum probare: CONAtUS ESte | Quidquid fi fit, hoc tamen quam maxime verofis mile est, quod modo» dixiy i -cothléå sfemicircus lares ductus magis necesfarios esfe cad andieny. dum. ` Talpa'-cochleamriomniùm smammaliam fimplicisimam -habere videtur (r )JeenSed nubuli femicirčulares” in) hocce: anifnalii vilde- evoluti- funt. Quanta autem: hoc. animal :gaudeat caudi- endi facultate experimentum: probatab: A uten» řiethio inftitutum.: Memoratu: dignum vide» h T SN, milto, maiore. ailai i quam. canalibus. Inftit.. Piy fiol. Pars I. p. 432,433. ! iia siara Autenr. EdD, S54. ge Sie hein nur hi ne und cine halbe W. indung oder etwas darúber zu habén; und ist in der zeligten Subflanz im hintetn Ni jel der fehr grösfen Tromméthöhnie yerborzen, Sehr klein tind’ niedergedrückt deñ” ùngeachtet hat fice ein fehr dickes gleichfam grob ausgcarbeitetes röth- Vich gelbes Spiral-blati z desen Rand gleichfalls nicht bisi andit- gegen überfichende, Wandung, reicht,” Siç ¢ochlea: quodammodo; convenit tum ista, quam in Surdo puero Mu ndini obfervavit ac defcripfit (vid. fupra p; 49); et fimul veritas patet illius effati huma- na organa ubi aliter cóonformata funt, quam in ftatu fano, ad animalium fabricam” ‘accedere; quo pofito anatomia comparata’ et pathologica, amiċo vinculo qudi connectuntur etae, invicem DARY his Tunt. AT i f: ` ii ? Œ s8: D) wr illum celebrem- viram: Lobfërvaslas Aapa e -terra fublatam y a fonis. vix- afiici» ; ~ InCochlea fedem: esfe exquiftiorisauditus cre- dit Hildebrandtiws C1) -< De:cochlea ad muficenş»ex O keni : fententia, faciente iam - Cap. I°; verbo diximus: EN ~- Ex tota vero'labyrinthi, ex opnilaie: pmeptis "miser ductuum femicircularium ftructura lucue - lentisfime patet Naturam. per gyros: illos- divers „fisfimos fuperficiem, fupra quam» nervi acustici; fefe distribnunt; augere volyisfe;- cum parvam admodum fit fpatium , quo: tota: haecce pars -are aiso in osfe- paro contineatur C) A a Ș VI: i De fenestra: amali jae rotunda, ponecs non de sgapato.) - "Mediam organi amiiids partem. cavitas tympa- ni conftitoit.= Antrorfum a membrana- tympani : Jimitatur; verfus-posteriora et interiora labyrine l tho “A i). Lehrbuch der P} yfiolgi gie p. S i KE Wildberg, Z 4 § 170, p. 2232. Sentet“ tam eorum, qui laminae fpiralis ftrias' ct’ nervead pulpie radis cum RAWu compararunt s TMg hana non opus erit,’ i. C sY dho adidcet: Subrótundaguodamimódo est, fe ifregularis tameñ, etin fundo eius eminëntias ajte excavationes confpiciuntur. Cum vesti- Bulo communicat ope duorum foraminum. ` Ad ést viđèėlicêr in medio fere fundó foramen , feness tra ovalis dictum. Huius ciretmferentiam taba® fóram quodammodo referre, Hildebrand- tiüs monuit. Ta vèstibulo- hiat- Huic:vero fénestrae bafi faa apes, unum ex oshcuiis tym= páñi, appóñitūr: ‘Magis verfus inferiora et pos+, tērióra iliud fordhieén cernitur; fenestra rotundă f iriĝnétfä dietum (Soem m lii- Hg V. a.y J minus èst přòri; etir fesla tympani terminatus Obducitur membrana, quae żympani fecundarig vel fenestrae rotundae diĉitur. Externa eius, quae tympanum refpicit, facies concava, inte- ` rio vero Convëka est, ita uécochleae cavitdtem paullulum intret (vid; Soe mm, in Explic. Icone 17). — Conftat illa membrana e periostei côchleie ác tympani duplicaturás -== Hanc mem- branam tympani fecundariaim-ion“ piscibus iam ad= esfe, ubi fullum adhuc tympanum, epen iam vidimus. Supra hocce foramen et inter duas fenestras medius paries osfèus extrořfum in tympanum protwuberat , -guae protuberantia. Promontorium. vocatur; er ab-adiacentis vestibuli eminentia, neç non a cochlea, ibi incipienti, producitur. Pos- C 55 D Pöøsteriora verfus fovea est, quae quafi tympani appėħdix ' est} ducit in celjujas-muktas- partis. mammillaris; ac: procesfus-mástoidei, guae hae rätione cum tympano:commynicdnto- Jn: parte perrofa fupra tympanum multae guọque cellu- lae reperiuntur, cum hocce cavo commynican= tes (1). j ali Supra istam foveam eminet punctulum rorun- dum (eminentia papillaris dictum); illud cor- pusculum intus exgcavatum est, et aperturam in apice habêrt “in qua ftapedius-mustculus fitus est. Īn parte tympani posteriore, non procul a mem- brana huius cavi, foraminulum adest, quo aditus ad'Fallopii ductum pater, Per hunc canalem chorda iympani , a nervo duro recedens, cavum tympani intrars Supra promontorium. denique tuba Euftachii incipit y lher areol interior TEEN periosteo vas- (1) Eo fecundum Sprengelium hae cellulae valent, „ ut aër interior violenter concusfus hac divertatur , ne fragore tenerrimas offendat partes. In feris bestiis-haud raro obveniunt eae, cellulae, et nu- merolae quidem in elephanto , leone: defunt antem in cetaceis , quac'per aquam fohos iam vi infirmatos accipiunt -€t si: forte nimia aëris concusfio oritur , bulla impedit noxam., in phyfeterectiąm bipollicaris.” hft. II. p. 430s i Pa ad € 5 J väsčuülofo fatis obducitur, ret mucöfum:quoddam flüidam*cóntinet, e tuba Euftachii proveni= éns fecundam Hildebrandtium; eg Hems -pelii vero fententia a cellulis procesfus mam- millaris' fecerneretur; et ad: motus oshculoram facëret, -Ceterum aër tympani, cavitatem.- im- pe C DH 53 0 e VIR De membrana tympani eiusque ufus Antéquam ad deferiptionem osficulorum audi: tus prögrediamur, paullulum a via nobis`ierit deflèctendum. Cogitantibus enim osficula -e07 rumque nexus’ fitusque ,’ membranae, tympani non praemisfa defcriptione, haud fagile deferibi posfe, melius nobis videbatur ordinem inverti, ğvam quidem, ob nimiam ordinis, quem ele- geramus, obfervantiam, perfpicuitatem amit- ti £2) l r At a, J a T E (1) Vid. Hémpel, 4 Z p.‘248; 349. Hilde- brandt Leht. der Anatom. T. M. p. peta 143+ In foetu fluidum illud rubrum est. C2) Ne quis hoc vitio vertat illi'ordini guái nobis prřopofuimus „“ quafi confufioni anfam praebere pos- fit, is fciat nullum forte cMngi . posfe ordinem, a quoa € 52) -= Mapana timpani, j'ġuae tympanum dbi Eus fiachiòn “Hallero™® monente, dicebatur à màroint Jnreriöi? fmdatus atditorii affixa esr, et hac ratione tympanum ab hoccefmeata: fecernits Tenuis: membrana- ést, pellucida; oblique quo» dåmmodo” pofita, iia ut margo fuperior magis exforfom, inferiör magis incrorfam locatis fite In univerfam ovális esr. Superficies extername+ dio tocó paùllulii ežcavata est} quo fic, ut in- teřna foperficies}: t.e. ‘€a, quae tympanum: refpi- cit, cofivexitaem quamdam referat , quam Ume Donem dicunt. > Minor eminentia est qua'mem- Brana a přocebfu: brevi mallei; ‘extrorfum“ levi- tër espêllirur y ut éo“promineat, interius cava X fit Haec umbone fuperior est'et'anterior. . ! In hacce membrana guatuor laminas distinguen- reena ah i Iler us vake, Aia memorat H ìl d e» ; 1 < brande auo nullibi: fit aapdekiin. Uli enim, ut exemplo ` illustrem „quae-dicọ , qui vulgarem in a pan aus re „ordinem fequuntur , ubi ad nervum auditorium pervenere „ non incipiunt furculorum labyrinthum pêrreptantium defcriptione , dein memorata'origine ip- fius nervi auditorii, quod tamen facere deberent , fi nüllibi ab ordine recedere vellent fuo; verum , nervi origine praemisla, postea transeunt ad enarrandam nerviin ramos , rahulosĝue fecesfioném. Plura exem- pla afferre , etfi, haud dificile esfet, tamen nil attinet. C ON) brändtiu s: duas tantummodo enumerat Hem- petius; dum: fex etiam, ai Marherro ide feribuntur, Quorum: defcriptioness dum, lego, non:tam re quam» verbis: video. discrepantes, In hoc. enim conveniunt omnes, : membranam. tym» paniè formari ex duplicatura ;periostei tum megtus auditorii, tum cavițatis; tympani js externam; por- fo exterioris laminae- fnperficiens oọbdùçi:-tenui cutis continuatione, a meatu auditorio acceden- tê. In hac cute duo priva ftraraagooscit: Hal- berus, epidermidem nempe et cutem ipfam» Ñoter hanc cutis continuationem et laminam €x- - ternàm membranae proprie ita dicte tympani Qratum est intermedium e: tela celHulofa conflas tum , våsculis -fanguineis: repletum; - einsmodi ftratum etiam intet utramque laminam periostei duplicati ,fitumcesty cuius vascula | raro tamen fànguüiném continent; cohaerent vero cum vas- culis in mallei periosteo obviis, In Embryone èxterna fupetfi cies menibrahą üve laminå mucoè fa tegitur, quie ex Hemp elii, fententia” eo infervirer, ur membranam ‘t mpini ipfam defen- deret:Ç1)... Eodem:modo ip foetu quogue p"; pilla a membrana. pupillari tegit.. " l po (D Haller, 4 l. p200, 201. ‘Marħerr, Ah p. 288. Hildebrandt, 4. l. p. 138—140. H ém- per J l. p. 246. . icon huius mèmbranáe reperitur åpud CHo “Nonnulli Anatomici in. ħac membrana: foramen adesfe adfirmant; vulgo foramen Rivini dici- tnr, erfi iam ante Rivinum a nonnullis, quos Hallerus laudat, defcriptum fit. Sed in ftatu fano non obvium est; fi vero adest illud ftawi morbofo tribuenddm videtar (1). H PROT Quod autem ufum huius membranae attinet primo loco memorandum est; eam non inutilem esfe, aur, quod, ut Hallerusait, proxime fuerit inutilitati, unice tympañum: claudere (2s Ia So- j X apud Soemm. T. T. fig. IX. e ete Tatl. fig. XX. D. In membrana tympani fecundum cel, Homë quoque fibrae musculares adesfent: in Elephantë fnaxime confpicuae , et a peripheria radiatim ad apis cem. manubrii mallei tendentes ac convergentes, Vid. Vorlefungen über vergl. Anatomie- yon G. Cuvierş ucberfeiz u. mit Ahmerkungen u. Zufätzen jer- mehri: yon J: F. Meckel, Her Th. p. 681, SBAI 1809. 82. (1)-Hac de, re fufe ègit Hallerus, $ z. p. 202—205. Vid. etiam Wildberg, 4 i pe 51i, qui.quogque. tale foramen delineari Eya T. OI. fig, 8. Coòonfefatuf ctiam Marherr, ZA p: 289. (2) L. 4 p. 281. Crediderunt nonuulli antiquios res aliquid-obfcuri auditus in hac membrana exerceri s quos optime refutavit Marherr (C. 4 p. 290). » Verum. auditus: organon profundins latet. In mem- » brana tympani aeqne parum. auditus ctiafn obfcuri 29 fe~ C čo Soni in meat auditorio collecti mémbranae in- trorfum cóònvexäe impingunt: et huius membras ‘hae ope ad: interiora‘ třansmittuntur.> Corneam in öcülo' cuni membrana tympani auris quodammo» do comparare licer, ‘illa luminis, haec- foni ra- dios transmittit. — Membrana tympani ea tamen ` / utilitate nön esfe videtur, ut, eå deletå audiendi ` facultas periret. Voigtelus (1) monuit ades- fe exempli hominum , qui, deftructa hacce mem- brana , -audiendi -facultatem - non. amiferant; nons nulli tantum gravius audiebant. Recte M or- gagni fcripfit, membranam tympani non quis dem ad audiendum fumme necesfariam esfe: fed necesfariam tamen, ut partes pone illam pofitas tueretur; illâ fcilicet deftructâ, auditus tam diu fuperesfe posfet, donec illae partes tándem eti» am delerae esfent. ~ Willifii canis hoc probare poteste Wil- tifius enim cani fuo utriusque auris membra+ nam perforavit ; quo facto animal per tres adhuc iwenfes aùditum exercuit. Riolanus denique jurdum , perforarå membranå et osfićulis de- ftructis auditum reçuperasfe fcriplit. Ex inftitu- tO » fedes est, quam parum in cornea vel lente yingi » lina fedes -est vifus.” (EY Handb. der Paimgi/ hen Anatom. 3 Ta Band. P De BILE T (6r 2) tocab Autenrietrhio- in felem- experimens. to (1) adparujit, a deleta jaurenexterna maius etiam -detrimentum cepisfe „huius: animalis: audis. tum, quam `a perforatione membranae tympanis: Ivo unius autem- lateris aure, hanc: perforayeratș - in altero. larere aurem externam abfciderat. Acu- tior -vėroo ęrat; audiendi facultas:àn illius; dateris. aure, : quam: felis` pty fonumə:perciperet : ‘verfus corpora fonora: admovere femper folebat., 'Tendi;ẹt relaxari; hanc: membranam, a muscu- lis. mox defcribendis in quocumque functionis , momento credibile est. -An vero voluntatis, ime perio ‘hi woscoli pareant vix adfrmaverim ; De tenfione ita videtur. Hallerus. enim. recte: s, Credas,”. inquit, ,, etfi certus non »» fis, credas tamen accuratius te audire. ‘quando, »2ccuratius audire wis. Ita certe mihi. experi» » enti videtur, :Ad. tonos ergo; valde debiles » probabile: fuerit -tendi membranamgo laxari. s posfe vix probabila fino Etf senim quam » maxime velis non poteris acutiorem ftrido= „ Tis vim alitef quam øbturatis -auribus frange- » re”. Si mihi liceat, quid hac de re fentiàm, exe C1) Reil’s Archivy, gter Bandi p. 328. ! (2) Haller. Z 7. p. 284. Conf. Sprengefj -4 c. pe 426. Harmonice “tendi ` hanc membranani Boerhaavius voluit atque animålia et certe homi- nem ig 6a D) exponera, accurdtiorent tonorant debiliar per» cèptionem non atrij fed menti, mmregae vO» - lütitati tribuëretmi. =, Nos enim,” vti praeclare Cicero ait (Tusc. Quaef. L DC. XX9, Nos 5, enim né nunc quidem oculis cernimus ea, sy quae videmus: negue enim'est ullus fenfùs: in 3» Corpore, fed ut non folum phyfici docent, $, vetum étiam medici, qùi ista aperta er pates > facta videruñt, viac quafi quaedam funtiad 55 Hi ad aures, ad nares a fede animi per- BOYI »» fo- nem tune eo. eius eE dii uti, quando. mens primum a confufo aliquo ftrepitu excitata, curiofitate mota fe recolligit, eumque ftrepitum vult quam dis- tinctisfime percipere. Vid. Haller, ib p. 282. Membrana tympani cum forma ovali praedita est magis „apta videtur ad fonos' acutos percipiendos; quod confirmat nubes“ experimentorum d Kernero.in varias canům fpecies, in feles et alia onli carni- vora, quibus omnibus- talis istus membrande formą est, : inftitutorum.- Membrana: tympani in- mamma- libus -herbivoris, - tantum. non omnibus ,. latior. Reil’ s Archiy , 9 Band. f.. 388 fqq.) In hac-etiam re homo inter herbivora et carnivora medium locum tenere videtur. Quo maior denique membrana tym- pani, eo maior facultas: percipiendi-fonos -vel levisi- mos. : Talpa hanc membranam maiorem habet, vel faltem ita oblique pofitam ut maiorem obferat fuper- ficiem. (Cuvier p: Leçons: T. U. p. 496). C? n forate z dtäquei faepe taicogititidns, aussi >» morbiimpediri ,“apertisarquenintegrisoét10cUy p lis erautibus nee: vidémus nee aydimussitt p facieuñtelligi posht animum eteyideret et atr a» dire, non eas partesṣoiquae quafi fenestraë e s i àmi, quibus tamenTentire -nihil queat Shens initi i id'agateeti adfit?: s Frac revera esfe aA iaig -Uc rem exemplo: declaremuse Duim feribo aliquid aut’ lëgoc: cogitatione imper ditis Horologiis fomm: nonw percipio; prope. mẹ miénfae impofiti.o Néc:tamen propterea ad aue rën føhus nonaæransmittitur. Auris reque-bene eum accipit’ fonique impresfio. nihilo minus-ad fenforiam commune - defertur. © Sed mens: aliud quiä agens impřesfiojem ilam noni pêrcipere-va» ieni Eödenr modo maior dolor:minoțem:deprie mity argues hut ita dicam, vincita Adesttamen et minor” ue z animus papa non :percipiat, | Å m 3 į ae i y+ ` TEL v} r? Tari A P PEBE SIORGHF CTE sA 5179] IIO Forde HTeS ts $ minea VUSO PRE i SS lar eA P a i EE] wyt rih jå: F AE RGL) TUIL : PE A lats? O 3 : C ' SH - E Si ptk; felg oal tO Pe A Pa ! e Lai > De audirus: r osfieulis eorumque: masculis Api s FN En EEN jù niup i T Ei i di b tpinpiaikihiot TS osficulw-:res cõnduntur, minatisimis reliquorum - cohporis osun multo'mihorai Singúlarisiformde fnr ito uc unum Maleni, aling Tneusy rcrum Siá- CH? Srapes a fimiltudine’ -dicantur sc Docente-Cus viero, eorum numerust in, rota mammaljuri: ferietnon mutatur.” Citoviam in, foeru:evolvúne, tür atque osfescunt. In modo;nato infante pers fécteciami formara: confpicigmturs Con Sib |; “Malleustcclavaesformam; referto er membranae, tympani`proxihe ddftāčs Distinguintiri in -eo E24 put; Manubrium:et'duo:procesfus minoress Mas nubrium ¢So emm Ti Hofig. aire Aiprøcesfus est, qui inter Jaminaszmembraraei tyripani haes; -~ ret. Extremo fine mediac: huic. imembranaetnin= feritur ope ftričtae -admodumvtelaes cellulofae: Teres'est; et verfus-fuperiora:crasfior fitsousgue dunt tandem! collo inferitur , scum guo mgulem obtufüm efficit Colum Gbidtd)n breve estet parcem capite tenuiorem efficit: chocreñimi crass- fius est, rotundum (ibs eJ, æt verfus:interjora facie ‘articulari leviter:excifa - praeditum, :iguag cartilagine obducta faciei articulari incudis adap~ tatur (ibid. *). Collo adftant duo procesfus; alter, breyis dictus, obtufus., eo fere loco pofi- tus ubi- manubriumsin-collum transit Çb.) 3 al- ter longus , qui quogue:a R avio nomen tenet, Jicet iam antea a nońnullis defcriptus, et a F olio - praeprimis màagis-de induystriai-depietusfit Çvid. Haller, 44 p. 209). Revera: longus:testa et fimul tentis. A collo recedens» ad~anterios rem membranae tympani, marginem: tendit; vers fus C 63 ) fus finem in fpatulae fpeciem faepe-dilatatur, et fulco proprio. annuli adfigitur. :Provectiori vero aerate cum annulo illọ cọncrescere folets.. Quod ad huius procesfus directionem , ratione habita ad manubrium, mihividetur abutrogne , fineodem plano - fiti — esfent illi proches, vem fere - rectus effici. _„Jncus malleo brevior, fed fimul crasfior, quo ad formam cum:dente molari a Ve falio non in- epte comparata est. Sedet in párte tympani fu- periore, exteriore, posteriore. Malleum cum ftápede. iungit, etin corpus duosque procesfus distinguitur. ` Corpus (Soemm. l. fig: IV. f) faciem articularem cartilagine obductam exhibet, quae faciei articulari mallei, quam modo defcrip- fimus, adaptatur (ib. *). A corpore verfus inferis ora duo procesfus defcendunt; quorum. alter brevis est, er dicitúr etiam crus breve f. posteri- us Çib. g); crasfior est, et coni truncati fpeci- cem quodam modo`'prae fe fert; et in eadem fer- me linea ac procesfus mallei longus decurrit, fed verfus posteriora, i. e. verfus cellulas pro- cesfus mammiliaris tendit. Alter tenuior est, et in medium tympani cavum , porrigitur. Perme paralelan ad manubrium directionem fervat, ita ut intet, utrumgue ckorda tympani decurrate Di- citur, crus. anterius vel longum (ibid:h.). Huic cruri in fine adhaeret parvum capitulum ad arti- | Eoo cu- 1] c ë) ĉülationem incudis cum ftapede (ib. i.); Varia isti capitulo nomina data funt; qualia font: osfi- culum fubrotündum f, orbiculare; lenticulus;, os $ylvii. (1) Tertium denidue ösfi culum fapeš dicitur, ob förmae convenientiam Cftapes delineatus est apud Soemm. Il. fig, V.). In eo distinguuntur bafis; crura dùo, capitulum.. Bafis, Cib. f.) ovalis est, et fenestram ovalem Çv: fupra p: 54) tegit. Ab eo l duo (1) Nonnulli hanc particulam peenliare os esfe afs rmarunt. Hallerus v. c. CT- Voip. 21ih )Wild- bergus (l. 1p. $7), alii; (Soemmeringius i in exé plic. Iconum p. 7.), Blumenbachius (Gefthichte und. Befehreit. der Kriochen des menschl. Körpers. 1807 8vo. p. 156), Hempelius (lë l p. 250), Hil- dèbrandtius (Anat. IT. p> 147) eami fententiam amplexi funt, quam nos expofuimus; Blumenbai chius credit hocce osficulum #ro epìphyfi: esfe habens dum proceśfui longo adhäerente.. Sed quaerit W ildi bergus, cur haecce epiphyfis fola in apophyfin nor mutetur, uti àliae omnes, Blumenbachius porro monet, koc osficulo ab incudis procesfu divulfo , mi» čroscopii ope in eius fuperficie fracturae osfede VëS- tigia luculentisime confpicienda esfe Witd b er gus vero negat fefe hoc unquam rite čonfpexisfe. Ris, igitur dúbia videtur; féd non tanti profecto momenti, üt diútius in ca haereamus. =æ Hoc unum adderë: liccat facpe abesfe: illud five osficulum five capitulum. EGA adó © crura aaaeaii 'qüorim ahann CA w5 parum, posterius (ib. ey’ mäğis flexům. Ubi crura invicem Coeint, càpitulim est Cib; a, b. J>. cùm facie articulari cařtilaginofa, oblique’ pofitä, Infra hocce capitulum Soemmeringius'adhuc çollüm enumerar Cib: c.) Ii pofitus est ftapes ut capitülum membranam tympani yerfuş fpectet, ` Periostėi duplicstara inter duo crúra” ‘decurrit, ét” mémbraná hapedis ` dicitur. Semël ‘tantum obt” fëřvarunt hanc membranaimi in osfedm tranfisfe fúbftantiam ĉi). LE ae ahh Ay Arr kR “Haec osficùla aeqie val ac alia quaccumque interne magis fpongiofa esfe, cellulasgue me- dullarės maiores et minores continere S o.e m me- rîngii artificiofi simae disfectiones probarunte (Vide Biüs' Icones, Pea ñg. 8. 9). - Li- EY pA arti j 4 § 7 a Hoc öbfervittiit fait aviro i ttes takeg Hal i p: et Wildbergo, monentibus. In ftapedis. ca* ~ pituli fuperficie fuperiori duaé adfunt foveae. planiorės y. f ọb muscülum ftapedium, quas detexit. vir. celeberri, -mus Blumenbachiu's (L. 1. p: 157.)3 a cuius opëře in defcribendig hisce osficulis prae, ceteris ufus fum.. In iis osficulis nativa. generis, humani varietas nil mutare videtur ;. in aethiopibus faltem cl. So ems meringius ea neç maiora, nec, qualicumque modo; aliter formata , quam. in' Europaeis ,obfervavit. Vide Eius: Ueber die körperliche Vi erfehiedenheit a dés Negeri yom Europäer. 8°. 1785. Pe 24. È g Licer haèece.osfi cula in.omnibus -fere quo ad partes esfentiales eodem modo conformatae finty tamen ñon modo fecundum actatem et valetudi- nem, fed praeterea etiam, accuratius adfpecta vak differunt (Vide eundem ib. in expl. p. 6)»: Omnia. invicem iuncta funt auditus osficula, Mallei. manubrium , uti fupra diximus, membra- nae tympani adhaeret. ' Superficies articūlaris in- cudis eum ea mallei iungitur , quam articulatio- ; nem capfolaris membrana cřeumcludit. ; Proces- fus longi extremitas ope osficuli fabrotundi cüm.. ftapedis ` capitulo . nectitur, „cuius bafi s fenestrae ovali fuperimponitur. In fitu „magis: etiam bre»: vibus ligamentis firmantur, Ligamentum mallei. inter procesfùum longum mallei ac ftapedem a. fuperficie interna . tympani verfus : manubrium malłei tendit. Ligamentum mallei et incudis a parte posteriori internae tympani fuperficiei lons güm incudis proċešśfum ac mallei manubrium |pe- tit. Ligamentum incudis extremitatem cruris bre» viořis huius osfi culi adfixam tenet : parti poste- rlorì et fuperiori cavjtatis tympani (1). Li- G) Hildebrandt Anit. ÍI. § 1600, 1610. p. 149, 150: Hempel l1. 250,377. - - Halle rus eadem Úgamenta fub aliis nominibus enimerat Ligamentum jalki et (roupe illi POIH mallei , ligamentum mållet d $i g C) LIEK iti cohdereant osficuli, ` movéntut taén ‘duodam môdo. Eò inferviunt quatuor parvi mus- ‘culi. Er primo ‘quidem loco mêmorandus'- est. musculus tenfor tympani. f. musculus mallei in- “ternus omnium maximus, múltoque. toto- fuo osli- “culo maiot. Incipit a parte fuperiori cartilaginis s tubae Euf tachij er 'osfis Tphaenńoidi i inferióri 'posierioridue parte’, medio loco inter, forámėén “ovale et canalem carotidis , et per parvam fül- ‘cum 'decürrit ad tympanum, colloque mallei infè- ‘titur, Mällei manubrium ‘introrfum ‘trahit, èr et ‘hoc modo membránam ‘tympani tehâie. “(Vide Soctim. T: aA fig” xt. E 'Wildberg “Tab. 1i, Eo, Rid ag 0 Wiusculiw mànei extera “nus Tarô ‘cónifpicitur. Hic“ Ortum 'iücit 4b' exte- ‘ori parté” dc suti” procesfis, quein siitimus osfis fphaenoidei angulus i inter os fquammofüm êr petro» fum exhibet. Tranfit „per fisfuram Glaferi er oblique, fuperiora petit; porro per rimam, inter partem petrofam et fquammofam oslis temporis relictam, tendo, eius e'carne tHombotdea enatus pros 7 Proprium, anterius matei audit CEPR p: orib 316. 5 Addit “etidm hdec:}, Stápéšcům fio ; queih tenet s quafi recesfu tympani iterum membränulae ope a maioritympani cavo feparatur, quae finitur ad eius ftapedis musculum.” Alia ligamenta Casfeb ohmiùm ba idèrh ce venerna vit monvit P. g16)” PEE ( C vi } pin TDR Praha fertur. So, oem n iT, i. fig.. X ah ni, 5). Musculus. fiapedins' admodum ; paryus est et -haeret in cavernùla 'eiminentiae papillaris, (V. fu- -pra Pa. 55). Tendo, ẹius, per åperturam huius. fg- - Veae exit, ;ẹt, inferitur ` “parti. posteriori colli. fta- pedis. Bali n huius osfliculi magis verfus , interio- ¿Ta vestibuli, trahere ‘valet. (Soemm. T. IL. fig. KI. EPEN Musculus.. laxaior tympani faepe 5 abest. Oritur a fuperiori ` ‘parte marginis „meatus auditorii, ubi illi. membrana tympani. adhaerer. Ektremitas eius inferior vel tendo ad manubrium „mallei , infra brevem ejus procesfum i inferitur. Ans _trorfum; trahere, valet membranam tympani, et „hoc modo eam relagare. : (Soemm, T, IL fig.. „K. n 0, P.) Ga). De, ufu, u, oşficuloram, postea PEFP INS. g ms De Vafis neryisque partis mediae ! auris y em „Arteriae, in. cavo tympani. confpicuae., et. per periosteum decurrentes nec non.: musculos: nutrie pae - (a) De his AAA conf., Haller i ON M. 216- e21; Wildb. L. 1. S63 m SSP. Arrana etcs C ak9) entes, arteriae fiylomastoideaeramuli funt, ẹt pe? tune etiam cellulas procesfus. mammillaris osfis temporis. ` Porro adest ramulus arteriae tempo. ralis per fisfuram G la feri penetrans ; alius etiam e maxillari interna ọrtus-ad muscülum internum mallei procedens, alius denique furculus a me» Bingea interna recedens. reperitur. Nervus , qui per cavitatem tympani distribyiury chorda tympanivocatur. A neryo duro f. facialèprope ad finem tubae Fallopiirecedit, parvo foramine posteriorem tympani partem intrat, antrorfum decurrit inter incudem et malleum verfus fisfu- ram Glaferi, et per eam e cavo rurfus exits quum dein tandem cum ramo lingual neryt. maxillaris inferioris coniungitur, Soemme- ringiu s; qui huncce nervum- accurate delinea» ri curavit, eum coni more fenfim crascescere, ait, dum neryum, lingualem verfus decurrit. (1). Chorda tympani ad aúditum immediate nil con= ferre videtur; fed forfan musculis parvis:in vis ciniis pófi itisy furculos quosdam nerveos dat. aiti ) Vide:Tabulae H ae Rauen Xp: Qe Pech setce: Çonf. explicationem Iconum P. 12,.,13. De hoc: nervo etiam conferri poterunt Hallerus (L. L Te ÎV. p. 226, 227); Hildebrandt (L*.l. p., 165, 166. § 1637)5. nec non, uti de tota. hacce §> H em- pelius L. 1 p. 253.. f P C z2 ) NiX, “De tubæ'Euftachii eiusque oficios Tuba Euftachii,; quam omnibus illis anis malibus communem -esfe diximus , in quibus ca- vum tympani adest, (Cap. I p. 12), Sngularem canalem format, cuius ope tympanum cum øðris cavo commercium alite Partim: osfea est, pat- tim- cartilaginea, ` Pars. osfea. in tympano inci? pit, etin exteriori oslis petrofi parte excavata este pone posteriorem alae: magnae. osfis:fphaenoidei mârginem reperitur, et- medium locum inter fos- fam. glenoïdeam et: canalem caroticum occupat. Sectio eiùs angularis: ẹst, inaequalis „` quodam modo ‘elliptica; Verfus tympanum. amplior , eune do angustior- fit, et- inter externam et anteriorem oslis: petrof partem :fcabro ostio terminatur.. In osfe feiuncto- hocce ostium finis est totius-tubae, fed in naturali partium, negu huic- parti; osfeae, alia.: pars: adhaeret, -eaque cartilaginea. Haec coni adinftar conformata fenfim dilatatur; fupra fosfam pterygoïdéam introrfum et antrorfum de- currit, donec tandem in faucibus proxime radi» cem alae prerygoïdeae internae, paullo posterius, quam aditus a naribus , peramplo et èlliptico os- tio terminetur. Interna huius tubae fuperficies a prolongatione membranae mucofae nariùm in» yes LR 3 vestitür; Glándulae’mucofae in ea'adfunt; aqui- bus mucus quidam paratur interna tubae: lubri- ċañs. ÇT. Mucus iste in ftatu morbofo infpis- fari potest, et hac ratione Bepuygolæv o procreare. : © De üfù huiùs túbae multae funt” doctorimvi- rörum öpinionės Eam non inutilem! esfe- patet iam ex eo, gùód modo de- fpisfaro muco dixi- mus; patet e multis aliis obfervationibus anato ® mico-páthólogicis (2); patet denique ex 'eoip* fo, quodadfié, értam conftanter adfit. — Sunt qui volunt huids tubae ope fonum dd tympanum eti fic ad aurém internam duci , quam fententiam fufé'ex-; pofitam reperioapud Hallerum, (L.l: V: 2855 faq He m peli us qúoqùe eandem fententiam pro“ tülit; fed iañ a' viro clarisimo’ J. Vosmaer, cùi belgičani" hùitis ` operis -editionem debemus; éo argumentó fefütatam yi quod’ partes, cumqui= EE TNT Sipirep ae Eiig Hios Eliete bus AAA Haliēros L L We y. Di 222.. u Pek pelius R 252, 253 Hildebrandt: -L.L Pi 152, 153.§ 1612, 13. Iconem vide apud S oem- mering T- IE fig. xpa.bDe Cii (2) Unam tantummodo afferam. In ove plane furda hae tubae repletae reperiebantur «carne _ Inxuriante. Act. Nat. Cur. Vol. I. Obf. 223. e citatione; V oig- telii L. 1. T. IL. Conf.. etiam Hallerum L., & T. c. c. p.:286. A tH} bus haeccè tuba iñ ofe communicat nimis -molleg fnt, neque fatis elasticae quam ut. fono: trans- mirtendo infervire posfent. C1) Tria potisimum argumenta : esfe. videntur ; quibus haecçe opinio, nititur. Primum quod ading animalia, in qui- bus haec praecipua via fit fonorum, in ranis va c., in bufonibus ete. (Vide fupra Cap. 1. P 12)a Sed erf hoc ita fit, nòn tamen inde fequitur in perfectioribus animalibus “idem obtinere; Ca- rus enim ipfe, qui, uti Li c iam vidimus, in reptihibus eam-tubam huic ufui dicatam credit sin perfectioribus animalibus eum ufum negat, dum etiam in reptilibus a nonnullis CaPohliov. c) hocçe oficium tubae denegetur. Alterum; argua d - mentum ducunt e noxis -quae oriuntur ;; i haçce tüs ba qualicumque modo vitiata ; verum-hoc tantum» modo probat jid; quod: paullo ante diximus, eam non inutilem esfe. Tertium denique petunt e, confuetudine eorum, qui quando accuratius au- dire volunt, os late aperiunt, quo fit utirévera confirmetur fonus; fed dliter hanc rem explicarunt ATOTUN et Rich eran dus (2); ọre enim a+ per- AAE R empe ETs Ep Ssg C) G) Elliots Pyjiol Beobachtungen tiber: die Sinje, beofonders über das Gefecht und Gehör. Leipz. 1785 p. 52. e citatione Wildber gii L. &p:/192. Nou» „perto condyli -maxillae-inferioris deorfum: trahun- „turet anteriora verfus moventur, -quo fit ut me- atus „audirorius ; dilatetur „set: „radii: oneni: maiori numero ad aurem accedant. Bresfa credidit hacce via- fonum-nostrae pro- ;prìae vocis ad;cavum týmpani:duci; quam opi- - nionem-eriam amplexus est S prengelius {ag „eni vero repugnat quod: øbferyavit Au tenri- thiu s- (393 homines fcilicet, qui propter tubam Euftrachianam morbofe claufam aliorum vo- ices non. audiebant , fuam. quidem rite audivisfe. Restat ut-de ceteris officiis;:quae huic tubae vulgo, fed. maiori, nt nobis . videtur; iures:ad- feribuntur, paucis dicemus, Primarium guidem est eam. aërem sympani renovare (3)e Meufus kei Li tüs Nouyeauz dlemens de Phyfiologie par A. Richerand 8° 1807 T. IE. p. 49. Aliter etiam explicare Perol- lius, Köllnerus ét Heroldus; 'de quibus M ec- Kelius: Der Grund weskaib Taube leichter mit ùf- fnem Munde hören y rührt yon dëm Anfiosfen des 'Schal- des an die Zähne her ; wie duch fchon Perolle yor Köllner, r erold noch weit besfer nach ihm dargethan haben.” Cuviers Vi riage, Ilter Th. p. 456. C1) BresfainReil’s rT VII. Bd. -I H, Sprengel Lë lapi 429.: l (2) Reil sArchiv IX Bap. 321. (3) Vide Hallegum Liol.casyi EESAN L. 1. C ) tibae denégsri non poterit. Aëris cèniin adittis åd cavum tympañi reġüirėbatur:/ne'nempe homo; aëresin: hácce cavitate: tunguam 'reñovato, tar- dem omnem audiendi «facultáteni amitterit > Vi- -delicet aër cavo` tympani contentus elasticus esfe debebat, ut- fonum ad: iñtetiora trähsmitteret; porro” cautum: esfe dêbebav, ne nimis aut tarce fiat; aur idenfeture Huic efiiciendo- illa túba in- fervit Hanc ‘0b -caufam ‘Póohdius: in ranis, bufonibus, caeciliis -eam niaioteni ‘esfe” debúisfe credit, non uti Caru s opinar, uc fonum ad tympanum propagaret, fed iut praecipuam func- tionem exerceret, ,, acquilibriuninempe aëzis cavò 3, tympani inhderentis “cum externò dfustinendi, » cum membranae qcympåni fitys ‘fere nudus aë- „ris oscillationibus multo magis patear; cum , Cavum tympani non penitus ọsfeum , fed magna s ex parte membranaceum, fit, et inde, minorem » fono vehementiori. aggredienti refiftentiam op- s» ponere. posht” (1) E eaa quidem ideọ hvuicufui tubam Euftrachii infervire non posfe adfirmavit, quod adesfe.valvulam ftatuit,- qua eius f: éa P» Ey CE O5- l. p. 43 et 49. Hildebrandt’s Lehrb. der Phyfiiz Jog. p. 253. § 44e Sprengel Lali N459:P: 4273 (qui etiam Fabricii ab:Aquapendente Con- mentarium citat) Hempel Lali oige Q1) Expos» ` generalis jetes p Ige iloli 77D ostium ita clauderetur ,' ut “unice in oris caveam pateat; fed Sprengelius eam valvulam ficti- tiam esfe credidit Çr); duin nuperrimis êtiam ob- fervationibus posma fit hocce oaoa revera a'tuba peragi C2). : . Aliùs vfus est, quem Şorimeringivstii oaiit Icònum p. 10.) -breviter ita- indicat: » Tuba fic dicta Euftachiana fivecanalis car- tilagineo osfeus adderivandum e cavitate tympan ininares mucem:”’? In foctu aquaamnii intrat tym- paániicavum`per Banc: viam, pèr quam in“ par- tu aut post eum 'denuo^ etiam - expurga~ tur. Si in-adulto quoque: necesfe est, ur mucus derivetur,, inon “alia praeter tubam via erit (3 )è ausa. nie bo Si Ý XE C1) Ínft. Phys. II. p. 428. Dubitat etiam. de Iac Sa. vula Meckeliùs in Ċuvierii leċtionùum BGI. manica vērfione. T. I. p. 456. in'Annot. (2) Volo eas obfervationes viri doctisfimi S AIA qúas nuper legimus iñ diario : Bibliotheque ` Univërjl le Mars 1820; nec non in diario belgico , cui titulus: de Algemeene Kunst- en Letterbode: i820; No. 29. p. 39% & sqq--»,:de Duikersklok,?”. Ex hog ce tubae ufu quoque explicatur; cur qui oscitant minus audiant: quod pendet vel e retracto velo palati, 'vel-ex impetu aëris: asperam arteriam: irrnentis.:V.- S pêr engel- L." Hea Vide: Ha Heroum L liap. a88 Wildbergi- um § 1456p. CI94. Sprengelium A l. p429. ki Se? IRN. $ XI. De meatu auditorio externi. Sonus ab duéili còllectus ope, meatus andi- zorii ad membranam tympdni. transfertur. Jlle tus bus a nonnullis meatús auditorius externus dici- tur, ut distingueretur a finu acústico f. menti auditorio externo. Aliacius pars osfea, alia car- tilaginea est. Titium ducamus “a parte oşfea ; quia in tota auris deferiptione að interioribus ad externa progresti fumus: — TT Meatus auditorius osfeus pars est osfis tempo“ ris, tubus brevis, cujus amplitudo , fi eam cum’ - longitudine comparas , magna est; fectio eius fe- re elliptica, in initio et exitu amplior quam. in parte media. Initium ķuius tubi, five partem posteriorem claudit membrana tympani oblique pofita ; qua membranae pofitione efficitur ut pars. fuperior angustetur. Circumdat eum pars pee trofa anteriora et inferiora verfus; fuperne vero pars fquammofi ; verfus posteriora deniqueļpars mastoidea òsfis temporis. (Vide hunc tubum de- Ji- Sesini Konter ufus tubae Euftrenii in derivando radios foni verfatur. Quem tamen in finem ut ea excavata esfét non requirebåtur, Meckelio monente L. l, p.457. G 7.) lineatüm apid Soem m. T, IV, Fig: I). In Em- bryone et puero loco huius tubi adest gsnnulus quidam , tympani dictus; cuius margo internus fulcum exhibër, cui membrana tympani adhae- fet. Primo loco cohaerere incipit cum parte fquammofä ; cumque ed concrescere į dein, post partuti , fenfim fenfimque etiam ad exteriora eke crescit, primo quo ad pattem inferiorem; pos- ' tea etiam arcus -fuperior latescit, quo membrane tympani magis magisque ab eĮxtetiori fuperficie removetür, et quafi introrfum propellitur. E de- fectu huits meatus, qüi fonum confirmat, Au~ tenriethiùs id explicari debëre putat, quod in puetis obfervamus; eos fcilicet delectari fo- - iš acútisfimis, nobis minime gratis. (1). Pårti osfèae verfus eztėriofa adhaeret pars Care 7 “E Reil s Arehiv.. DE) f 324. s Der Mangel cinestricht erfö òrmigen , den Schall yer flärk enden us- Seren Gehôs ganges bei Kinderen; > und die geringe Tauglichkeit ihrer Kopfknochen Schailerfchiütierungen RA. zu pflanzen, dürfte erklären, warum die Kleinen bekanntermasfeis da fie doch Jonst fo reizbare Neryen - befitzen, -an einem Geräufche cine herzliche Freude haben können, bei dem ein Erwächfener glaubi y fie zerreisfe ihm die Ohren.” Inter Mammalia fola ce. tacea meatu auditorio: externo. -osfeo. destituta funt. sp Eine mer kwùrdige Fötusähnlichkeit diefer Thiere” Meckel L1. pe 51I. ( 8o J) eattiläginea ope telae cellulofae valde ftipatae., =- Conftat e triplici parte cartilaginea, quarum pris ma-a rago, parte auriculae mox defcribendae, altera; a concha,‘ tertia vero ab utroque. incipit: ita ut verfus inferiorem: et, anteriorem partem fpatium occupent, inter aurem externam. et ose feum meatum relictum, dum contra. verfus fu- periora et, postetiora-nihil nifi: continuatio cutis a concha in osfeum:-meatum. transfeate A fe- cunda- cartilagine- ad- tertiam decurrunt- fibrae musculares (quas musculum incifurae maioris meatus auditorii dicūnt)}, quaeque cartilagines ad fe invicem moverẹ, ac meatnm auditorium breviorem et angustiorem efficere posfūnt. Prolongatio cutisa concha auris externae-pro- -cedens huncce tubum totum investit , et ad mem- branam tympani usque fefe extendit Senfim fenfimque haecce cutis tenuior fit , quo magisintee i riora verfus’ procedit: Valde fenfilis est, multis- que praedita cryptis, parvis, rotundis et ovalibus e flavo fuscis. Quaeque harum glandularum brevi et cilindrico ductu perforat cutem et epi- dermidem, et in fuperficie interna meatus audi- torii apèritur. Ab hisce glandulis -fecernitur ce- :yumen aurium, fuccus. flavus, oleofus, . amarus. Mollem fervat meatus cutem, et ab infectis, aliisve minoribus animalibus, aurem intrantibus, eam defendit. Cui quoque ùfui, nec non ut pul- o Ves E) j verůùum ab aùŭre miiöverént; a fuńt pili initio ieatüs auditorii adftantes (1) ° "> 0 Quod ad morbofas meatus aŭditórii "affectiones attinet: nimis brevis et nimis rectus esfe potest, unde facultas audiendi 'diminúitus Duv er# neyus apud ferofulofum obfervavit furditatem è glandulis meatus obftructis p a fuppuranti-' büs ortam (2); D Quod vero ad difcrimen -fexuale in homi ne, pars osfea meatus auditorii externi aequa- lem prae fe fert longitudinem in utroque fexu. Amplitudo vero tum ad aperturam, tum ad an- gustam nieatüs partem non procul à membrana tympani in femina: multo minot, quam in viro, et quidem in utroque loco in eadem fere pro- pörtione ad fe'invicem; uti numeri 8 ét 1o ($). j ni ; Ag C1) Vide p Pe s Kores nibo cti aihe fui., bils 19x- 200. Hildebrandt Anat, I II. §- 1587- 1590. pi 135 +138 HempeFLi L Ço r4os p 234s 223i Conferatür et- Somm. in explicatione. Jconum- pss. èy: Tle de. ceruminis- ufu multa; datum esfe credit. non tantum, ut vulgo putatur, üt a meatu infecta arċedùtur; fed et rádii fonori ipfi rite- mitigantur ab | hocce cerumine. Vide figs IN; Tabulae IVae. (o Voigtel L. l ezer Bd. p: 373-38. Ri - {3) Est obfervatiò Autenriethii (Lh p; 323) F: > Aaa ae OA Hune, é ĝa) dAperturam externam meatus in-Aethiope am- pliorem esfe quam in-:Eurepaeo: L obfervavit Soemmeringius (1) Ineodem denique in- dividuọ faepe: meatum auditorium dextrum fnise tro-ampliorem:;Autenrietkius vidit. - +:Meatusauditorii:ufus-in eo confiftit quod fo- num- ad- membranam tympani transferag : Sonum quoque confirmare videtur, licet’ eum non mu» (Antentr: Le: lipo Paok, ” n e TP A1 ree Auri, externa t eiusque: musculis y , _neryis x Vafis. Restat ut de- aure. externa dicamus , parte ors gmi auditus, cuius demum in crocodilis pri- ma vestigia obfervari monuimus, Conftat e car- L R A y vaT E ti- Hunc in finem examini fubiecit 16 osfa temporis mas- culina etia feminina. p Ein auffallenden Beweis des ber alle Organe: nach einem gemeinfohaflichen: Gefetz fich erfireckenden Gefehlechts - ALAA gicbt die Ucbereinflimmuns im Baue des Gehörganges: bei den yer[chiedénėn Géfechtern mit dem iiia idit bin göhre.” Se- 836. e ‘(xy Fh laudáto libro: akni di Körper ličke Pie- Johicdenhe u. [Ww. pe 24k t € 33°) tilagine, quam rötam' feiunctam S oemmerina gius (fig. 7- Tabule I aey delineavit. Haec formam auris externae determindt. Ver? fus interiora in meatum auditorium continuatur, eštque igitùr capitis parŭ laterali adfixutn. Mul- tas exhibet in altera fuperficie eminentias, quae cavitatibus in akera; multas in illa cavitates, quze huius eminentiis respondente œ Eminentiae illae ac foveae in fuperficie exter- ña fua nomina acceperùnt; margo videlicet magnae cartilaginis antrorfum reflexus Aelis di- ċitùur (Soe mm. Tab. Ifig. i. a-e). In vici- ğiis meatus aüditorii inium ducit; fuperiora verfus decurrit; tum denuo yerfus inferiora re- flectitur, et apud guriculam (ibe e.Y terminaturs Altera eminentia f. plica in media fere aure cet- nitur, AÆnthelis dicta; extremitas anthelicis fuperior duplex vel bicruris füb helicë conditur - Cib. f. g); coeunt mox crura, Çib. h.) et tune plica eodem vortice ac helix decurrit, et ad 4#- tiragum terminatur Cib. i. k.) hèt helicem et anchelicem fulcùs ‘est, qui ftapha dicitur (ib. o. o.). Iñter crura anthelicis finus ovatús est, quem cayvitatem innominatam vocant Cib. p.). < Introïtum meatus auditorii duae cartilagines defendúnt. Tragus altera dicitur, introrfüm po- fita (1.3); cui oppofita est altera ‘magis deorfum collocata antitragus Cm}, in quem anthelicem aN F o2 abi- Q Shs J abire dizimus, ~ Inter has- partes. incifura quaes, dam fatis profunda. reperitur, quae auris incifu-, ra dicitur. Pars media auris externae excavata est, formatque cocham -ita dictam- (q), quae in: meatum: ducit Çi} Totus hicce cartilagineus ap». paratps cute tegitur. admodum tenfa, a partibus, lateralibus cranii atque faciei proveniente. Cutis, haec nullam continet pinguedinem nifi. inlobulo., Auris virilis, ut Soemmeringius ait Çin Expl. ic. p.15 quietiam iconibus illam differentiam il-. luftravit Tab. L fg t, 2), » fi quidem opti- mefe habet, -a feminina differt partim teretiori forma, partim robustiori rudiorique habitu; au-, ris; vero, feminina, quae perfectioris ftructurae est, formam habet masculina et oblongiorem et mulo teneriorem mollioremque.” Auris multos hábėt folliculos febaceos; maximi folent esfe in cavitate innominata, Ostia plerumque , teretia occurrunt (Soemm., I. fig. 3). Sub incifu- ra auris: cutis mollem, parca pinguedinis copia praeditum , procesfom: format, qui auricula. Çqua vero voce etiam tota auris externa defignatur ) {, lobulus auris dicitur (ib. fig. 1. n.). Praeter cutem et conchae tragique cartìlaginis àin eam meatus auditorii continuationem , auris externa etiam:duobus ligamentis in loco fuo retine- tur. Ligamentum auriculae; anterius-a. procesfi zygomåtico -osfis temporis ad anteriorem. -auris car» ` E N 9 éärtilasineae partem tendit, àd posteriorem Z2- gamentum auriculáe paan fa procesfu mam-- ‘millari ortum procedit (1). i Etf tam fifme in fitu rêtineatur auris in homi- ‘ne,’ tamen mobilis est; quamvis Europaei con- “fuetudine et fasciaram ulu auriculas fere femper immobiles bhabeane. Sunt vero eriam inter nostros nonnulli, qui aurem erigere, aliove modo mo- “vere queunt; er ipfe iuvenem novi, infigni aurem “movend? facultate praeditum. Huic motui infer- ‘viunt varii musculi, non tam ipfis osfibus cranii, “qùam tendineis cellulofisque eiusdem involucris “adhaerentes, neque certum verfus osfa locum 'occupantes (V. S'oe'm m.in explic. Iconum` p. 8.). Musculus attollens f. fuperior auriculae fuper “aurem pòfitus est. - Procedit a parte fuperiori teħporum, ab'aponeurofi musculi têmporaliss fibrae oblique ad fe invicem “accedunt; muscu- lus minus'latus fit, dum interea crasfescit , et par- vo brevique tendine externae fuperficiei cartila- ' ginis auris T anthelici ‘feilicet (Soem- mer, (1) In hacce auris externae Acifintione fecutus fum Hallerum (L. 1. pires, 180: fQ., Hilde- brandtium (Anat. T. c §° N 1584. pe 129- a4) Hempelium ih Driaan iaa aes non, quem faepius iam citavi, Soemmeringiun C. 1.) C 8) mèr. T. L fig. 4. fsp.) M. attrahens quos que ab eadem aponeurofi, nec: non a procesfu zygomatico oritur; posteriora verfus et oblique Georfum decurrit- et-applanata extremitate «ten- dinca anteriori helicis parti, fupra concham , ad- nectitur Çib. q= t). Musculi reträhentes (ib. u- z) pone aurem fiti funt, numero femper fere ‘duo vel tres; rarjus quatuor. Parvi funt, aë, parvitatis ratione habita, fatis crasfi ;- e parte mas- toïde4 osfis temporis orti, brevibus finibus tendi- ħeis- fuperficici convexae -conchae adnectuntur. Praeter hosce musculos maiores , minores quo- qve ddfunt,. vix, nifi in torofis admodpm homi- nibus, canfpicui. Transyerfus auriculae adihos refertur- gui- in externa conchae fuperficie ore tum ducit, et: fcapham petite His porro adnume- rantur antiträgicus, a fuperficie anteriore anti- tragi ad. anthelicis marginem inferiorem. proce- dens ; M. tragicus trago fuper impofitus, qui tragum antrorfum - trahere, et'hac ratione mea- tum atditorium ampliorem reddere: valer. Maior helicis in anteriori huius limbi parte; paryus vero ad incifuram eppugy (Vide Soemm, Tei tgse iy Qüod O Hidebrindt. L.l. § 1385, 6 p: 133-135- Hempel L. l p. 243; 244. C) HQúod ad vafa aitis cktérnae. ditinet, arteria? accipit ab arteria carotide faeiali z ex qua pone auriculam primo loco oritur arteria auricularis posterior, . furculus” füperiora verfus currens, Ante avrem decurrunt ramuli , arteriae auricu- lares ańterióres dicti; fupra dh a: “auricularis fuperior dispesèitur, — In mėntum auditorium externum penetrant. furculi arteriae fiylomasto- idie ; ab eadem arteria ramtltis recedit, mém- - brafim tympani pẹrtehs; quam porro ġuoquè petit ramus grreriae temporális, qui per fisfuś ram Glaferi decurrit, quemque iai fupra meb moravimus § 9. p. 71, — Venae'in ramós cob êunt, quibus. cadem, quae areeriis, nomina: oms es in venam faciale ` postėriotėin fanguineni „deducunte Artetids delinedtás“ reperies’ apud Soe mmer.. (T. IV. fig. 1). „Auris externa nervos, fuos accipit partim 322er- yo faciali, a -quo cum: foramen. ftylomastoïdeunm egresfus est} ad pařtem posteriorem àuris:extêr- nae eiusque muscelos ramus-auricularis: abit» partim a ramo maxilläri inferlori, guì ramus est quinti paris, cuius ramus auricularis aurém éx- ternam petit; partim denique a zeryo cervicali žertio, a quo rámus auriculāris anterior et pos- terior oriuntur; nec non a, ceryicali fecundo, gei furculos ad musculos auris posteriores dis mit- A A S migtit. Omnes hi rami. agriculares cum nervo façiali communicant (1). R Vao Breyis eţpofitio rationis , qua audis ¿üs peragi videtur, „In hacce expofitione alia via _progrediemur , guam: qua huc usque progresi fumus. — Expofitå videlicet totius auris fabricã, ab internis ad extere pa pervenimus: recenfuimus porro. fingularam plerarumgne. partium pecuiiares functiones; nunc investigandum erit, quo modo fonus ab aure ex- terna accipiatur, ad tympanum- deferatur , et fiç ad internas auris paptes pervẹniats fr a So- ~ (1) Nervi auris delineati funt apud Soemm. T. IV. fig. 2. In horum nec'non arteriarum defeription® ufus fum Hitdebrandtio- {Leet Ti c: pe r673 168 y 169% §: 164I 3) zet :Hempelio (pi 247): E multiplici auris externae neryotum cum aliis com- municatione , Wildbergius diverfa phaenomena, fympathiam inter aurem et alias partes demonftrantia a explicoit. (Vide eius „, Verfuch” p. 237-243). Haec autem f{ilentio practerire mihi liceat, cum, vos viri ċlarisfimi k brevem expofitionem quaefivistis, et ego iam longiorem dedi, quam quidem initio volueram ac {peraveram, $ C d) Sonus, cúius theoriam phyficam” exponere buius loci noñ est, oritur tremula corporis elass tici vibratione , per aërem aliudve elasticum fluidum commu nicâta; ita ut hocce fluidum celeriter mo- veatur, vicisîmque et condenfetur et dilate tura Cum-'ad aurem pervenit, primo quidem a con- cha fonus excipitur, et aūgetur; ea enim auris externae videtur esfe fabrica, qua apta: ficad radios fonoros colligendos et confirmandos. —= Ex Autenriethii. vero experimentis Ç1).ad- paruit aurem externam fonum tantummodo aus gere, non vero mutare; ‘IHud:autem oficium multo maâgis ctiam in animalibus praeftar, quibus mobilis est-auris externa,- atque in infundibili fpeciem protracta; unde etiam- intelligi „valet, quare a deleta hacce parte tanta apud felem ob- fervata lit audiendi facultatis diminutio ÇVide. fu- pra p. 61.). Sed nequein homine inutilis illa- pars cenfendaest, licet obfervaverint hominem, in quo auris externa tota defiderabatur , acute fatis audivis™ fe (2). Frequentius enim a' tali defectu` orta est auditus gravatio (3). Abaure apui externa col- leç« C1) L.l. p. 322, 323.. ; C2) Meckel Handb. der path. ‘Anat. I. pe 400. (3) Voigtel L. 1. I. p. 36. Laudantur ibi Aran. tius, Fabricius Rb Aquapendente, Schell hamerus Jectus-er auctus: fonus: in meatum, auditorium externim defertùr, a quo iterum. coHigitur, aus getùi, condenfatur ,- ét ad. membranam tympani eransmittitur. : Dè huius membranae ufu iam fus pra (§ 7) vidimus. Sonus-huic membranae ad» Hfùs ad'cavum tympani, propagatur -per 'quod ad libýrintum fpervenit: -Secundam acceptam theda fiam haic” ufai infervirér) catena 5 uti ita -dicam osficulorunn; ġua Sonus ad: vesübulum: transmitte- tůf, etqaidem hac-ratione, ut, incrorfum presfå membran- oympani -malleus - quoque introrfum pieinatur pet und cum malleo:incuss cuius. crus longius ftapedem impelleret; inque fenestram o~ valem protrúderet: quoc facto fonus: partim as qüain-alvei communis et canalium movendo: ner» vorum pülpam ir ampullis haeréntemi adficeretz. ` pättim ċòchleah intrans, laminam fpirálem, et për eaim rimulosnervi adgrederetut (1f). Huic fenrentige favet obfervatið V alfalvae, qui ñi føürdo ftapedem immobile} reperit (2); por- to, quod in nonńullis bhýdrocephalis, in qui- bas a distenfione cranii, huiusque osfium a fe ivicem decesfione, osficula auditus a loco fuo re- Ka Hall erd diah. 284, 285 a g cka der Knochen p.50. fg. S preDG TA Te l p. 426,3 427. (2) VoóigtelL.. L 1. p. 47e C It ) remota erant, dtapedis- bafis- e; fenestra ovali di- mota reperieBatur :_ cui rei Cl. Blum enbachi- us tribuit , cur; multi bydroceêphaliy etiam. post” quam adoleverunt: furdi maneant z- exci- piendas habet, vario- gradu, tenfionis indiget, non folum ad eas’ rite accipiendas „fed eriam ad vario vehementiae gradui occurrendum , quod dn eadem plana reptilium: et convexa avium con- tingere: nequit- Huic oficio , ut: mihi videturs osti cula ‘praecipue respondente l > a, Situs eoram et ratio, qua firmata funt, luculenter ostendunt, nullum alium motum per- ficere ea posle. Ad munere hoc fungendum, ‘non folum: muscoli: guam aptisime collocati, fed magna etiam dignitas nervi, facialis, -praefer- «sim epe chordae hug confèrentis,: elucet; -Hac Bi: iN ~ < 93 ð vero .tenfione peracta auditum ipfum iuvare, fitus membranae et cochleae -relatus ad cavum tym» pani docents Focus illius. praefertim fi tënfa est y in partem posteriorem. cavi incidit, quam` etiam fenestra -cochleae fpectat; ibi ergo reflexus- fo- nus, maximam: partem faltem 5y hanc: attingere de- bet. Fenestra recesfui. conchiformi, quem: fem- per ante membranani fuam format , Çeriam in iis, ubi magis ex adverfo membranaè tympani fita est, adhuc aptiorrad eum fuscipiendum reddis tur, cum`membranae concavitas'in omnibus pos» ` teriora refpiciat; et ipfa omni jure nomen mem» branae “fecundariae, ab T Scarpa ei fup» peditartum, meretur. Maxima ergo aëris fonori pars cochleam ‘hoc modo 'ingresfa, et recesu in feala tympani retro membranam `fecundariam denuo reflexa, per laminam fpiralem nervorum ramulos, modo'ñobis:ignoto, afficit, et per eius» dem contremiscentiam aeque ac- per communi» cationemin apice, fealae vestibulicommunicatur. Scalam“ tympani magis ad hoc conferre, quam eam ‘vestibuli patet ex:eo, quod femper- maior , maiorem etiam quantitatem. ramulorum nérveo- řum accipiat. + Vestibulum nunc ingresfüs, ibi per:aquam. alvei et: canalium‘ pulpae nerveae ad- vehitur, quae fenfationes perceptas fine dubio auget, quin necesfe fit, circulationem undarum, i j: quae Ch} ĝüae a multis ductoribüs ita'fpeciofe exponun- - twr, fibi fingere, Hoc modo- vestibulum cum cànalibus potius qua cavum cochleae aceesfori- um, fenfationes augens confiderare vellem, et praeter iam addictas causfas, adhùc ex haud dubié maiori nervi acūstici portione cochleae quam’ vestibulo destinata.” etc. etc. „ Ceterum nullo modo contendo ; adunam om- nes aëris fonoras oscillationes fenestram folum- modo cochleáe intrare; cérte enim pars, minot tamen, a pariete cayi tympani reliquo accepta er reflexa, in parietem cochleae et quidem pro- montorium omnibus in punctis agere, ert os ip» fum ad contremiscendum movere debet, ad quod latiore ratione omnia capitis osfa conferunt, uti hoc in experimento videmus, quo obelufis auribus obiectum fonans intra dentes comprehenfum per- cipere valemus. Fenestra autem vestibuli mihi est adiumentum-ad refonantidm perfectius confti- tuendam; foramen fistit non quidem apertum, fed ex mobilitate ftapedis, quamvis parva, quid» quam aperiendum , vel plane “claudéndum.” etc, (L. L. p38 = 40.) Reliqua, quae Poblius adfert -mihi liceat fi- lentio praeterire. Ingratum nempe opus est ali- cuius verba transfcribere. Quidquid vero' hac de ye fit, eam nunc mittamus. Haec guidem de auditu „is e. de ratione, qua audimus, dicta funto. l Ve- ( 5 ) Verum 'hoc unum adhuc addere odiceatr; quód, quamvis magna ficovarietas qualititum fonorum , quas: obfervamus , perceptio tameni omnium fit unica argue dtita dicam vindivifa; quod efa- Drica explidäre licer, vpo. exeo, guod omnia ca- va invicem communicant, et omnes ifurculi ner- véi jn ipfa interna aure rami funt eiusdem neryi acusiei j vèl ’ex ménte ipfa humana, quae diver- fas përceptioñes: una cogitatione coniungere. Vä- let. Quid enim amplius peragatur, ubi a nervo perceptus fi fit fònus; id quidem nos, qui in piy- ficis tañtum occupati fumus, nescimus, :> Hoc tamen certo certius fcimus, non res ipfas, fed 7 tantummodo terum fenfoum opẹ quafi imagites hos percipere, Exemplo rem explicem. Una aure òbturata ,na-larere apertae auris fonus femper provenire videtur’, etfi revera ab altera parte oris atur, Hine patet; cur duae ‘aures nobis datae fint; cuius rëi caufam in fenfüs ipfius praeftantia quaerunt, etirecteġuidem, fed ea non unica caufa videtur: una enim aure dë foni directione ìudicare non valeremus, Ex eo, quod fupra dis- putavi, etiam explicandum, cur duabus auribus unicum tamen fonum percipiamus; quemadmo- dum etiam res ab utroque oculo confpectae non duplicantur. Nam corpora fonantia extra nos non percipimus, fed modum tantummodo, quo nos aficiunt. ; E C 1. 3} E nostra hôc-in capite indagine -adparuit: I Sonum ab aure : externa ` colligi, augeri s - transmitti, I. Eum ferire membranam : tympani; quam relaxari et vicisím quoque tendi ppe os- tendimus. i H. Aëris. in cavo tympani obvii aid ope tubae Euftachii profpectum esfe. -IV. Sonum quacumque. ratione a tympano ad ‘Jabyrinthum duci. V. Auditus fedem-in labyrintho ponendam esfe , et quidem in nervorum acusticorum €x- tremitatibus haerere, Hisce quidem; multa- fuperaddi posfent. Sed haec fufticiante> Nostrae vero hoc jin capite disquifitiones magis etiam- ea,-quae in capite fecundo de esfentiali organi auditus parte dis- feruimus , confirmarunt. - Hanc etiam ob caufam ubicumque fere -obfervationibus anatomico - pa~ thologicis ufum et fygeriopem partium illu» strare conati fumus. C A- Cio) E ADUT AN, NONNULLA DE PRAEROGATIVIS HOMINI PRAE CETERIS ANI- MALIBUS, QUO AD AUS DITUS ORGANON, CONCESSIS. liimos quaestionis locus mihi- pertractandus fuperest , is nimirum, in quo quaeritur, qua in re auditus -organon `pracftantius in homine quam im brutis fit cenfendum. = l Brevem hac in re me esfe iubet cogitatio: bres vem expofitionem vos quaefivisfe, Viri clarisfimi? hancce vero fceriptiunculam , licet praeprimis bre» vitatis rationem habuerim, iam longiorem evafisfe quam opinatus eram., : Perlectis iis, ‘quae a Alon eads ekion Cu- vierio, Caro atque Pohlio de mammalium aure monentur, minorem esfe vidi, quam quidem cogitaveram , hominem et bruta inter, quo ad auditus organon, differentiam. In variis enim animalibus eaedem partes, eodemque fére modo coniunctae ac exftructae, quae et quales in hu- : G i mas aE R mana aure adfant, confpicianture Nec hümana auris ħova quadam parte prae mammalium aure y imprimis fi fimias confpicias, vel magis compo- fita vel nobilior dicenda est; nifi forte quis au- ticulae appendiculum , quod, cum nulli bruto - datum fit, inter characteres diftinctivos hominis referri folet, (1),. pro tali parte habere velit, Quiń etiam in animalibus multa in aure magis compofita esfe videntur. Maior v. c. numerus est musculorum aureñi móventiums - Sed quam- vis haec ita. fint, hoc tamen, uti omnibus cors poris humani organis, fic etiam eius auri privunt esfe videtur, quód inea Coŭfpiciatur harmonica guüacdam et aequa inter omnes: partes conftituta próportio: Ín alio animalithoc; ino alo rurfus llud organon evolviturý dum contra alise pars tes imperfecte rhianednte Si ad fenfus tantum- hodo adiendimus,; quantum esr in cane odoratus: aċūmėn, in guo- vero tactus imperfectus vet ullus dicendus est} Contrarium: locum habet in fimiarum familias Genus felinumi tamto; ce~ teraanimalia acuto vifu füperat, quanto ab aliisie- ` yolüro er perfectioriodorátugustugue aħtecellituta CD Vide librum egregium de Generis humani Vas fiètate nativay auct b F, Blumenbach Bd. 3e AZOS or B% Pe: 27e oii - C 99 fn feèlero etiam talis disproportio obfervatur, Quam ingens est collum in cañelopardali, quam breve in multis gliribus, in hyrace! Quantoperė osfa tarfi elongantir et protrahuntur in brutis, ia feris, quae digitis ingrediuntur, multo magis ve» fo in ruminantibus! Quam horrendum appara» tum efficiunt in feris ingentia illa mayillarum os- fa! Quantopere in iisdem cranium angustátit cét quafi retrorfum premitur! Hae vero capitis partes in homine in aequa confpiciuntur propor- tione, qūa nititur omnis humanae faciei formofi= tis, et univerfa verticis occipitisque elegantia» Tla igitur , quam diximus, aequa proportio qua» que ia aure humana confpicitur: qua itaque- il» düd organon in hominẹe tevera pracfantius quam in brutis cenfehdum est. Hoc igitur paullo ac- cürátius in fingulis demonftrandum erit. Deficiente iam in fimiis appendiculo et helice diminuente, clegans, qua auris externa in homine confpicitur, forma fenfim fenfimque perit To» ta auricula in talpa, gliribus quibusdam, ceta» ceis omnibus, aliisque paucis mammalibus pror- fus deficit (1). Infigniter vero evolvitur haec- ċę: pars in aliis, in aino v. c> in leporino gene- re, fed maxime quidem in yespertilione aurito.s lam per fe parẹt quantopere talis auris, infun- gi G) Carlar Leçons T COND T. D z713, 2 ER ia ' - C I00 5) dibili formà praedita, fono augendoinferviat, et fimul, cur ea forma praeprimis in timidis anima- libus obfervetur. Accedunt in mammalibus mul- ti musculi ad auris motum facientes, qui in ho- mine non confpiciuntur, quique\a celeberrimo Cuvierio ad genera quáedam relati atque in equo, ove, lepore ac cane defcripti funt C1). Meatus auditorius osfeus iuxta Poh lium ÇL. l. p. 35.) in omnibus mammalibus minus flexus esfer, quam in, homine, Directio et longitu- do mirum in modum differunt. Ceracea ea prorfús carent, uti jam füopra monuimus (p. 79 ann. 1)» In talpa brevisfimus est, et horizonta» liter largior fit. , Porci habent longisfimum ; e- lephas :valdé magnum; -chiroptera rotùndum, brevisimum ; fimiae longiorem, et non.ea, qua in homine- confpicitur , amplitudine. Membrana tympani in omnibus mammalibus verfus exteriora excavata est, qua forma quoque in homine. adest. -In avibus vero verfus exteriora eminet atque con- vexa est. Situs eius relatus ad meatum externum in homine et fimiis fere verticalis est, ita tamen ut margo fuperior. magis extrorfum pofitus fit (vide fùüpıa § 7 p57). In talpa horizontalis est, et fere in directione parallela ad bafin cranii collo-. ca- Ci) Vide Cuvier Ls p: 521 a 527. A * R C iôr b ‘gata , iiti liam fapra verbulo. diximus È § 7 pag» 62). Tympanym ipfum ab egreriori parte emi- her; variae-ẹst-in variis figurae.: In elephante magnum -est , eiusque : parieres obferunt laminas multas osfese: naturae,- introrlum eminents, guae diverímodėe inter fefe decurrunt, ceHulase que conftityunr minores,- maiores, irregulares {Cuvier L, io ids 488)» Tympanum getaCEDa tum formatur ab eminente. oosliş petrof. patie gireun femet ipfam convoluta; guam. Builg _ joeant, Pars cius. interna ; folida magiss admo- dum crasfa est et in phyfetere etian bipoliça- zis (1). In felium viverraruwmqye genere tympa- num lamina osfea-iptermedia in duas pantes inig- guales, non nifi foramine. inviçem ;cömmunieans -feso dividitur. cavum posterius cüm magnis a» vium cellulis à Cuvierio comparatur, qui talem. dispoficionem in jiis tantummodọ adesfë „credit animalibùs, quae. acute audiunt CL, li pe 487). Forma fenestrarum -variis modis mutatur, guam ọb cauham Cuvisrigset Pohlia sfe- nestram ovalem vestiboli foramen vocardnt; dan tormndae a- cochlea nomen: dedere.. (Conf, fu- ptl p. 93> 094). Nomina: cnim-fengserae rotine: dae et ovalis in homine nec nonin fimiis aptisfi- ri ma y Ci) Cüvieri L, e Pe 492: Pohl a 1p. 30. Vide etiam'ločůùm , quém e Sprepgelii Înftitutio- nibys excerpfimus, p: 55. Č '1ro2 ) ma funt, in aliis vero, ob mutatam formam, ncr ita. Quód ad tubam Euftachii, pars eius osfea non multum differre videtur in mammali- ‘þus, fed in feris multo tamen brevior est, et parvam tantum fisfùram in felibus et viverris refert, l ‘Osficula auditus, quae (G Ornithkorynchums fecte paradoxum ‘dictum , excipias) in omnibus- mammalibus numero tria adfont, eodem fere modo, quo 'in homine coniunguntur. In fimiis praefertim forma , fitu et ordine , quo fibi fucce- dunt , quam maxime cum humanis cónveniunt. Os- ficulorum musculi in mammalibus fere femper ma~ lores et fortiores quam in homine esfe videntur (1 ). Superest ut de labyrintho moneamuś, in quo eam, quam fupra diximus, partium dispro- portionem imprimis obfervamus. In aliis enim cochlea maior fit, imminuentibus canalibus; in ali- js hi accrescunt, cochlea minori facta. In ves- pertilionibus, in ea praeprimis fpecie, quae fèr- rum equinum vocatur, cochlea amplitudine mula tum fuperat canales femicirculares (2). De par- va talpae cochlea iam fuùpra vidimus, ia hoc Avero animali canales femicirculares valde evoluti funt. In fue, elephante, equo, cochlea maior fi est, (1) Vide Reilii Diariunt, T. IX. p. 3423 348 12) Cuvier En i m dOr. € o ) èst, fi cum canalibus femicircularibus comparas veris, quam in hominè; idèm quoqueinplerisquè feris obtinet. ` In talpa vidimus; anum tiütumè modo esfe gyrum, cum fèmigyro. In Hystrice vero er Capia cobäya adfunt ‘tres gyri cum dimi- dio (Cuvier íib.); in aliis aùťēm omnibus gyri duo cum femigyro uti ‘in homini. Simiarum labyrintbus cum humanò convènite Nallam“obè Tervandam esfe diferentidm Pohlius afirmat} nifi forte quod canalis femicircūlaris fuperior in- fimiis minùs quam in homine adfcendat pie k p. 28). Autenriethius monet E A canaè les in homine ampliores esfe quam in: omnibus; quae indagavit, mammalibus; eam vero ampli» tudinem magis quo' ad ipfos canales , quam ad ampullas maiorem esfe (1). Quod ad nervum deñiqnè auditorium ipfam attinet, fubftantia eius, quam mollem` esfe- in homine iam fupra monuimus, in fele durior est; minus dura in cane, pulpofa in cuniculo (2). Reėlativa eius magnitudo , nifi maior fit in corpo» re humano, quam in ullo alio reliquorum mam- malium, certe tamen non minor est (3). Licet hoç C1) Reil’s Zrchiy. IX. p. kge C) Autenrieth-ib. p. 375. (5) G. R. Treviranus in KORSE cui titulus; : Yer- hoc ita dit, neryi i emän: ARBAN intenfirateri tantummodo , non. vero perceptionum qualitatreni alicuius fenfus. determinare valet; ita ut ayditus qualis in homine-obferyatur, aptus. ad vim mu- fices- percipiendamnon a pigaiyaine neryi pen- dere videatur. = -Hisce -igitur omnibus ço)latis non. gr F Dain diti Autenriethio. et Caro faciamus C1), er in homine: aurem non tantum non magis- çompofitam ,- fed etiam fimpliciorem ftatuamus , quam in mulris. brutis.. In homine. enim bulla -pon adest; tympanum minus amplum, musculos osficulorum minus-foọrtes, aurem externam fim- pliciorem ; minoremquam in myltisaljis , minoris gue musculorum nymeto praeditam obfervamus, Simile qvid in-tẹliguis: partibus quoque obtinet. Carer enim oculus humanus musculo fuspenforio ; membrana nictitante; artificiofo olfaçtus appara- tu „guem in multis- brutis cernimus , nafus noster - çarêt. Alia etiam multoque plura ċiusmọodi exeme pla Autenriethius enumerat. Adparet-quogue illa, guam fupra diximus, hü- manae áuris parium harmonica proportio, Hoc e+ sat Ý f. p ti- Vermischte Schriften, anatomifchen und phyfiol. In- halts yon G. R. und. L. C. Treviranus 44o. girer Bd. 1820. p. 77. G). Lege quae ile habet $ 5 p- a75: hic in Zoötomia P. 269. § 376. Ke ios Y tiamnon praetereundum duco, in homine auditus organon magis verfus interiora cranii fitum esfe , ita ut-convexitas tympani extrorfum haud promineat , quae in aliis mammalibus etin fimiis (conf. fúpra p. 101 ) etiam exteriori confpici valet (1); a quo fitu mihi- non temere deducendum videtur foni per- 'ceptiones- maiori vi in cerebrum five organon mentale agere posfe. Sed licet e fupra dictis humanae auris fimplex < fabrica pateat, fimul. tamen. adparet, quam ve- rum illud fit, quod cl. Bleulandus dixit (2); a» In homine omnia esfe , quae in animalibus vel > prorfus non, vél tantum ex parte, et non „ adeo perfecta inveniuntur, imọ, fi quae in „ animalibus appareant perfecta magis, haec, fi „ esfent in homine eodem modo confiructa, ipfi `g, non prodesfent fed nocerent.” Homo enim non inflinetu quodam fertur , fed ratione ducitur - ad libere agendum. Hinc cautum esfe debebat ne praevalerent fenfus, qui animo humano quafi modesti ministri, fidelesque nuntii, non domini imperiofi vel fuperbi moderatores -dati funt. Ea fcilicet est auris humanae fabrica, ut licet in non= C1) Darfellung der gefanmten Organifation yon 1L.B. Wilbrand. 8°. ozer Bd. 1810; D: 438- (2) In Oratione de vitae fructu, quo animalibus praeftant homines &c. Traj. ad Rhen. 1818, 8° p. 14. EW o ponhullis animalibus magis ad acute audiendum apta fir, in pullo tamen ad varietatem fonorumè modorumgue flexiðnes percipiendas aptior dici poslite Hanc ób caufam auditus in homine fèr fes disciplinae dicendùs est, five kumanitatis fen- fs, wt egregie Wilbrandus: eum vocavit Ct}; Hoc enim fenfa docemur; huius ope no» biscum alii cogitationes fuas communicant; ab hot ofnis generis humani orta est inftitutio in» geniique cultus. Vox enim e:t loquendi facultas cüm auditu cohaerent, ét quam miferi homineg sfent, {i eximio hocce. naturae dono deftitueren- tur, doceant miferrimi illi, qui furdi nati funt, quorumque cultura. tantopere impeditur, nt non nifi ad analogon quoddam rationis eos pervenire posfe celeberr. Kantius ftatuerit, (2). i Habetis ea, Viri Ciarisfimi, quae ad folvene ğam Quasstionem dicenda putavi, In hac exe pofitione multa certe erunt, quae minus accura- Rki CR A A C1) Cum in opere laudato T. IF. p. 494 5 tum etian - fa cius Phyfiologia hominis (8° 1815) p. 305- § 618. | Vide etiam de huius fenfus in culturam humanam vi et eficacia , ca, quae Il. Herderus monuit, in eius ss Ideën zur Philofophie der Gefchichte der Mensch heir. 17043 8% E p, 230 — 232; p. 264 — 266; Ie Pe i164 — i6î; Z7I, 272 (2) Anthropologie in pragmatifeh ser Hinficht abges Jast yon kk Kant. 1798, 8° pe 49. C w7) te pertractata funt. Hoc tribuatis velim aetati- meae , a qua perfectam, omnibusque numeris 2b- _folutam commentationem non exfpectare licet. Accedit etiam , quod ftudiis meis occupatus , non nifi otii horulas huic rei impendere potuerim. Perfeci tamen femel inceptum opus, quamquam faepius me deterruit rei gravitas atque ubertas; rurfus vero me fustinuit cogitatio, a iuvene certe non nifi juvenilia expectari. Nunc autem finem faciam fcribendi, et hancce fcriptiunculam vo- bis, Viri Clarisimi ! diiudicandam obfero. Quo- cùmque autem modo illud iudicium futurum fit, hoc tamen non tam‘ fpero, quam quidem con- fido, vos in hacce responfione discendi ardo- ris diligentiaeque ‘documenta qualiacumque non prorfus contemturos esfe. Tantus est ingatus in nobis cognitionis amor et fcientiae , ut nemo dubitare posfit, quin ad eas res hominum natura nullo emolumento inyitatd, rapitur. Cicero de Finib, L. V. Cap. XVIII. T A N T U M N W. V R o L I Kioa IN ACADEMIA RHENO THATE, CTINA MED. STUD.» COMMENTATO, D QUA Rir S p oN D E T UR 4D QUAESTIONEM MEDICAM, TA CLARISSIMA FACULTATE MEDICA PROPOSITAM? s Quaeritur breyis et distincta expofitio fabri- » cae et Junctionis organi auditus in homine s» recentiorum etiam anatomicorum ii `» nibus et anatome Comparata ita illufirata, o» ut ex hisce pateat quaenam fit huius orga- to ni pars ad audiendum maxime necesfarið, s t quain re illud praeflantiusin homine quam x in brutis fit cenfendum.” 4 QUAE SECUNDOS HONORES TULIT, .— A INTRODUCTIO: CJi doctrinarum, quae ad bonum mes dicum rite formandum requirüntur, anatomia sülla ducundior, -nulla utilior mihi videtur. Quid'enim fine anatomia ars chirurgica, quid bb obitetricia, quid intègra medieina practica? «Haec mihi cogitanti. gratisfima fuit quaestio phyfiologico-anatomica a clarisfima facultatė me- dica academiae Rheno-traiectinae, hoc anno propofitas Tentare viam conftitui, licet non is fim, gui parem fe fentiat, ut huic quaestioni rite řespondeęar. Quidquid fit , conatus parum nocebit, In hac itaque disfertatione (f nomen mereat libel- lus) enarrare conabor, quae e fcriptis Scarpae, Blumenbachii , Cuvierii , Pohlii, .Cari, Cut de aliis taceam) elicere potui, hisce adiungens, ú Ace quae, a C A quae, distectione facta, me vidisfe arbitror, huncce fecuturus ordinem : Opusculùm in duas dividi fectiones, Sectio prima duo, altera tria continebit capita. Sectionis primae primum caput complectitur expofitionem breyem fabricae organi auditus, quatenus illa ex recentiorum anatomicorum ob- feryationibus ‘nobis nota est, alterum, eiusdem organi fabricam, per clasfes animalium exponet. Sectionis fecundae caput primum de organi - functione aget pin fecundo; ex: praedictis-de is- tius fabrica et functionein homine etin animalis bus, conclufio erit deducenda, quaenam huius organi pars ad audiendum:mäxime fitunecesfa> via, et- quæain reililud praefantius in homine y quam in brutis fit cenfendum. Ad quam cn- clufionęm. formandam, magis ufi fumus andto- mia comparata, quam- pathologia, -quaestione hoc ita-indicante; neque pluribus iieaa pi fam. rem adeamuse `: prinéaooaigoloiyde C3 ) CEOTTO PREMA. DIPUN EOR EM UM, \ DE FABRICA ORGANI- AUDITUS -IN HOMINE, Orgdáni Situs. Inveniendum nostrum organon in parte latee yali et bafi cranii, in osfe temporali, praefer- tim in eius parte petrofa, (1). S. IE Partesin quas dividitur. In tres praecipuas partes- distinguitur, quae audiunt ; 1°. Auris externa, ad quam auricula exter- na, C1) Confér Sam. Thom. Soemmeringii icones or- gani auditus humani. Tab. I. fe g. et Tab. V. a N na, meatus auditorius e extérnus, membrana tyri- pani referuntur, ; 2°., Auris: media, conftans èx cavitate > tym- pani , osficulis auditus et tuba Euftachii. 3°. Auris interna, continens labyrinthum osfeum et membranaceum, aquaeductus Co- tunnii, meatumqgue auditorium internum; ha- rum partium defcriptioni et defcriptionem cana- lis ita dicti Fallopii , quamvis ad auditus , orga» non non ftricte pertinentis, adiecimus. LAURIS EK TERN Aw: Ç: IHi Auricula externa. Ínitium itague nostrae expofitionis ab auricu- la externa fumamus, in qua primo occurrrit cartilago uris externae , guae parti externae la- zerali capitis appofita, hinc prominens, illinc rurfus excavata, formam refert infundibùli bre- vis, cui apertura, inest lara, ovalis (2). Om- nium auten hoins cartilaginis eminentidruin pri- ma est ita dicta elix, ortum ducens a pafte an- te- f ( 2) Saem, L C. Tah tE 7 MS, Valfalva de au- re humana Tract. Tab. I. fig. 2. Meckel Handi, der menschl. Anatomie 4 band i820. § 1904. nee N A s “Ah teriore cartilaginis, per ipfius partem fuperios rem decurrens et ad lobulum auris usqne ex- tenfa. (3). Altera aænthelix, (4) quae initium fumit a parte posteriori et inferiori helicis, a quo fere includitur, deinde fuperiora. verfus decurrit, et in duo crura abit (5). Tertia zraægus, quae, figurae quadrangularis, helici obverfa, partem anteriorem et inferiorem auriculae occupat (6). ; Quarta denique aæniitraægus, quae priori op- ponitur etmedia inter hanc et anthelicem est. (7). Egcavationům vēro prima est, fulcus qui- ` dam fosfa dictus fcaphoidea (8), inter partes posteriores heliċcis et anthelicis decurrens; fe- cunda fosfa anonyma, triangularis feu ovalis , inter duo- crura anthelicis obvia (9); tertia Concha helice, anthelice, trago, antitrago ins clufa, in qua praefertim, cryptis multis /ebaceis , fecernitur materies illa febacea, quae vulgo au. rium caerumen audit (10). Quarto loco inter helicem et tragum invenitur iøcifura auris, Et haec funt, quae ad cartilaginem auris externae ; per- C3) Soemm 1. c. Tab. 1. fig. 1a- e C4 5e 6e 7a 8. 9) conf; Soemm, Tab. I, fig. t f. gs fe Mi 00 p: C10). Sgemt. 1. c>. Tab. I fg. 3e 8:3?) pèttinent; pårs`ênim illa atrieúlae: externae ite ferior, quam välgo' lobulam auris dicunt GID quum non conftat fubftəntia cartilagiñea, fed pótiūs appeřdix est abe: ad Mn referri propriè non potest. f “Cuūtis extèrna totünr huncce apparstum yite tegit, absque ut ulla interfir pinguedinis: copia , dein cum cranio coniungit, cui coniunctioni Ctie am fymbolam fuam conferunt KAIVA siagi Ligamenta et iiaii Gai pas externam: -cranio PAEA, Ligamenta duo füht numero: = &7/ 1°. Ligamentum auriculae anterius, ab Halle- ` ro Çi) ligamentum Falfalyii vocatùm, quod a procesfu zygomatićo `osfis temporis ortum , fe- fe afügit parti anteriori Cartilaginis. g°., Ligamentum auriculae posterius, > cuius ortus reperitur in parte mastoidea eiusdem- ose fis, finis vero in parte posteriore cartilaginis.. Ex fententia vero nonnullorum, tertium ïn- l l fu- (11) Soemm. Tab. I. f. i. n. ~- C1) 1. Haller Anfangsgr. der Phyfiolog. des men- {íchl. köfpers, Tom; Ve M XD) fupër est ligamentum , ab aáponenrofi cpicränii “oriens, cuì nomen est kigameuti auriculae: fie perioris (2). Musculi sai octo Seguentes : apr? Oninium maxitus, Musculus -attollens W (3); sicuius: fibrae:a patte fuperiore cohacrenrtes: cum ; musċuloó temporali, et tendine musculi frontalis et occipitalis; tune radiatim conyérgen= tes, fefeinferunt parti posteriori :fosfae ovalis. Saes pej coniunctim cum SRR agit «hic musa cülus: - 9°. M. attrahens. auris VPN qui ortum.: hii cens a tendine musculi frontalis et „occipitalis, eo loco, quo hi fe osf zygomatico inferunt, tendineo fine, dorfo-helicis:affigitùr. 3°. Musculi retrahentes (5); tres: fere: fema: ' per funt- numeros. nonnůnguam autem ae; (raro quator; funt autein: : Superior et maior (6) quia pienis mastoideo : osfis temporum , fere eo loco, ubi infertus est tendo m. : terno:cleidomaftoidei, provenientes, fefe afëgunt; pofticae auris convexitati, APT ‘respondenti. Ins (2) Diction., des fe. médical. T. X. Dist p- 599. (3) Soemm, Tab. LRS Ep (4) Soemm. Tab. l. f.'4; qa ts C36), Soemm. Tab, L. fige 4y t7 Zat i i C io Tnferior (7), qui est minor, qui èt fuperiore obliquior, caeterum eandem originem et infer-* tionem habens. Hi tres musculi auris integrae motui (qui ¢o- rum nominibus indicatur) favent; verum etalios, eosque minimos faepe indistinctis fibris conftan- tes, fabricavit furnma numinis providentia, qui motui, fingularum auris externae partium infere viunt et numero fant quinque. 19. JT. maior helicis (8) in anteriore helicis parte et ortus et infertionis locum. inveniens, ex- tremitate fuperiore, interdum attrahenti com- mixtus est. i Partem anteriorem conchae posteriora et infe- riora verfüs trahit. i 2°, M. minor helicis (9) fimul cum helice ex concha exit; er, aliquot lineis percurfis fe iHi inferit » anterioremque partem helicis ENPO verfus ducit, 5°. M. Tragicus (10), jjbäaomoio quadran- gularem formam referens, ortum. ducit a parte inferiore et anteriore conchae, fub trago, cui fe- fe affigit. Trago exteriora verfus propulfo, ini- tium conchae tegit. . 42- M (7)cf. Soemm. -Tab. I. fig. 4. y -Z C8), cf. Soemm.: Tab. E Rg, wbc C9) Idem T. I. f. gide f. Crojldem TL f? geg, he CH 3 4°. M.antitragicus (11), ortum'dūčit a'par? te Saaki antitragi, fefe inferens pari iñferió- ri anthelicis. e Antitragum et anthelicem ad fe invicëm du- cit, C i J52- M.: transverfus erika Cir) conftat fi” bris muscularibus non fatis distin€tis3 ab antheli~ ce autem, obliqua directione ; ag fosfam féa» NEE inih ring i me Fosfa fcaphoidea et helice exteriora verfus protractis, ` meatus auditorii externi aperturani latiorem reddit, o i a Meatus auditorius externus. Set. Porus acusticus externus. í $ p f -Eo nomine intelligimus canalem, profundius cranium intrantem, a concha incipientem et ad- membranam tympani definentem ; duabus parti- būs illam conftare videmus, una osea, altera cartilagined. Prima S est Cylindrica et media parte an+ gus” C11) Idem T. I. f. 5. h.i, (12) Caldanius inftitut. anatom. Tab. 1- fig. 11. Cı) Soemm., Tab. IV. f 3. f. v. ” E ipe i) ~ gusta, cui'ab inferiore partè confinis est osfis ‘'tempòris pars petrofa, a posteriore pars mas- toidea, a fuperiore pars fquamofa. Altera vero a` productione- cartilaginis. auris ` externae praefertim vero ab illa conchae efīcta , unum pollicem longa, œ lineas alta, '3 lata, cum parte osfea firma tela cellulofa coniuncta este (2). E A a. Cutis externa, ad tympanum usque decurrens » et in, parte osfea cum periosteo interno con- iuncta, integrum meatum inveftit, eumque ine trans magis magisque tenuis fit, cryptisque fca- tet febaceis multis, caerumen aurium fecernenti- bus. Quo saiisine. meatus auditorii, fenfi- bilis in utroque fexu differentia. attente confpi- cientibus occurrit, quum viris latior quam fae- minis concesfus fit; eius latitudo enim, fecun- dum Cel. Auvtenrieth (3) in viris est ad eam in faeminis, uti 10—$8,. (2) cf. Meckel l: c. § 1906. (3) Vid. diar. cui titulus Reil’s archiv, 9 band 1809. ç. VI. Membrana Fidio Canalis, de ‘guo praecedenti §- egimus, abi in tympani membranam , quae aurem 'externàm ab interna distinguit. e Eius fiĝura est rotunda y interna fpérfi- cies- .Corivexa, externa vero €o- loco concava, quo malleus illi contiguus-est; cuiùs manubri- uma centroiad pēripheriam huius’ membranae sque, fefe cum illa coniungit: -In ftatu fano: et naturali nullis foraminibus pervixestg ‘quod perperam nonjúlli voluerunt. (2): Porro te- nuis: est dürante vita} rubri, - post mortem? vero albi, colórise = Foraminis quod tegit am- plitudinem opaullo, excedit, < indeque» pendet quod:tendi: et laxariiposht k De-eius compofitione multum disputarynt a- - natomici.: Meckel et Hempel illam tribus :tuñie cis aut: membranis. conftare ftátunnt , 'exteriorez: - interiore. et media, Exterior componitur cute meatus auditorii -Ọsfei 5 ŝzterior tela cellulofa, cavijatem tympani investiente, media apriori bus inclufa , ab interiore, verum non:ab-exterioe: tis feparari pog et ortum ducit a parte os- E < Aa Ca- Albini annot. acad. i IV tab, 1. h. Çe) Haller. 1. c. pag. 550. C 14) fed meatus auditorii.. Hance musculofam ha- bet Meckel, pro hac fenrenda fequentia afferens argumenta: 1°, Analogiam cum maioribus animalibus aer iien vero cum elephantibus. } 2°.. Vafa fanguifera paimi iniectionis op€, ìn iìlla inventa. Opinioni huic - -contrariae favet vir dct: Hem- pel, illam vocans elasticam, duriusculam , fub- ' ftantia cartilaginea conftajtem; (Çi) c Inter:guos viros doctisimos, fi et nobis Hceat nostram exponere fententiam, illam Scpa esfe non crederemus, quum -1°. argumenta, quae affert Cel.Meckel non fatis funt valida; nam f ille pro fua fententia affertanalos giam cum elephantibus , nos pro illa Hempelii ad» ducimus exemplum testudinis, in quo illam fub» ftantia cartilaginea conftantem ipfi vidimus, -2° Quum rationem non perfpiciamus , curus- culofa foret nostra membrana, quam. proprio musculo , zenfore dicto, tympani praeditam esfe deinde videbimus. ` 3. Quum fi musculofa esfet, minus favi le ke aëre vibrari posfet, quemadmodum illud in parte phyfiologica ulterius demonftrabimus. VII. CI)CE. A: F. Hempel Anfangsgr. der Anatom. des mensch. Körpers. gte ausgabe th. § Ho et Mèc- kel 1. cit. § 1921. CK as Ssv VIL Vafa et Neryi auriculae externae, Arteria Carotis facialis ramum dimittit post - cartilaginem auris externae fcilicet arteriam au- vicularem posteriorem, (1); ante surem decurs rit, arteria auricularis anterior <2) fi upra cau fuperior; ad meatm auditorium: externum tendir ramus arteriae itylomastoideae et per fisfuram Glaferi- alius y qui a;temporali oritur.: Nervos ac- cipit partim a communicante faciei, partim-3 ramo maxillari inferiore nervi trigemini, ‘uti nervum inferiorem et fuperiorem meatus audis torii externi, panit a nervo permiti fecundo ert certio. ( AURIS MEDIA; x S. VIR- Cayitas tympani - Cavitas haec membrana tympani ab aure ẹxterna distincta, tuba Euftachiana, cum narium et fauci- um (Iı) Somm. Tab. IV. fig. ani (2) =— x m e J)o (3) meane ma Ög. 2, 23 be C C Ga „um apertura, foramine vero proprio cum cellu- ` lis prócesfus mastoidei , fenestraque ovali (1) et rotunda (2), cum`labyrintho iungitur. Osfi=. cula auditus (3) et chorda tyùpapi A) in ea >» elúdunturi iener Foramen'illud oblongum, quod in media bafi invenitur; fenestra vocatur ovalis, cuius margo fuperior femicirculi figuram oftendič, inferior vero recta linea decurrit iniii totam Paot plet Japessg 1> ge2i | 3 Fenestra rotunda infra eâ pofita; ad cochles am et quidem ad fcalam tympani ducit. Super» ficierum ratioʻinter hanc eropglem ésé ut 57103" uti habeticek Autrenrieth disf cit. 3 obTegit iHam: membrana tympani fecuindatias quo nomine duplicationem membranae CERNE T e N mro ] y f r t P EE NEAS RO E P E E E E EEEE N S K OD. zatis, est fovea quaedam ad cellulas mastoidèas ducens, infra quas occurrit eminentia pyrami- dalis feu papillaris, quae, foramine parvo hi- ans, cum canali Falloppii coniungitur (7) et musculum ftapedium continer; locus eminenti~- am pyramidalem , promontorium et fenesitram o- valem inter , finus vocatur tympani: Praeter fe- nestras memoratas. aliud invenitur foramen , æ" pertura chordae, quod chordam e canali Fal- loppii in tympani -cavum „transmittit, Le Totam cavitatem membrana mucofa, rubri coloris , investit; cuius mucus fecretus a tubå Euftachianá abducitur, quam ẹtiam tegit, fimul cum cute faucium cohaerens. Eius vafa in ftatu fano non tam distincte oculis occurrunt, quaa in reliquis membranis mucofis. RiNS m ç IX. a SAIA t " Ossiçula auditus: Osficula, quae tympani cavitate contineri diximus, funt tria, malleus , incus et flapes; os- ficulum enim rotundum pro quarto a nonnullis AA O (7) Albin. mb: t. f g.d C) habitum; tantum ptocesfum incudis esfe, recte recentiores ostenderunt, ` A membranâ tympani ad fenestram ovalem ten» dunt haec osficola, ut muütationes , quas membra- na tympani patitur, auri internae communicent. Situm eorum accurate delineatum videre est apud Soemm: Tab. IV. fig. 2, coniunctim cum dabyrintho fig. 1, et ab interiore parte fig. 12. gog, Malleus. „In malleo' quatuor distinguuntur partes, ca- put (1), colum: (2), manubrium C3) , Ct pro- cesfus i Caput est pars foperior db anteriore pie convexa, a posterioreincifa, glabra et eminentia transverfa in duas partes Oa et inferio- rem, diftincta. A ' Per gynglimum, iamen capfülaris ope, cúm incude (4) coniungitur, et ab utroque la- tëre fustinetur collo brevi, compresfo, quod in Ma» CI et 2) Soemm. 1. c. tab. II. fg. 1. e. d. (3) Soemm. 1. c. tab. IL fig..1. c. C4) Soemm. 1. c. tab, Il. fig 20. C. d. 1 ' ++» Manhbrium g> fefe intèr lamellas hembrante tympani iñferensjvabits o i pwi ET «ni Procesfus: funt duoi brevier Jongus = i -sBreyis, obtúfuss in parte fuperiore wmonabti İconfpicuusy : membraham `rympani -tangit (3Y; Longus ; fea anterior, feu Jpinofus fes apophyfis fotis , tenuïor a collo ortum ducens ad partem an- teriorem membranad i tympàni tendit, fefe fisfu- rae in annulo obviae , inferens (6). où N & 5 ERIN > ORR D adsl Aa a isun 7 ; G 3 > $ á à Ra $ K a a r HES G i- EIFU ? ORAN CEFL < i s $ rn ay agigi 39 e $i ; á: er? : i e --:Figuram rèfertv dentis molarisy duobus ċóñ- dtantis: cruribus, ©et; parre medi, guant ivöcàðr corpirs. : Corpus (1 Y'fere est tetragonum et fi- scie igaudenanticulari (2 Jy guå coñiùngitüt cüm capite mâllèip deinde, perostei opt, cuii fupre- ma caveaeitympani-parre cohaeret, 1 Ab'illo'duo decurront crura few procesis, gëòorum” unum crub breve feu posterius -dictúm , crasium, bre- : ve C5) rm N e Tab: Î. g:i. i a sak C6) Idem: 1. c; Tab. TI, fig. i E E C1) ldem. Tab. Hy fig- TTA i ) aeni Mab Tig 4*: B [$] Co} iye, èt cellulis procesfusmastoidei oppofitum est C3). Alterum Zongius etiamanterius dictum (4Y, post mallei manubrium fitum ese 'etabitin capitu- lum rotundum osficulum fylvii {z }dìetum , imme- rito anopnullis pro fingulari-osfe habitum , etad coniunctionem cum ftapede formandam inferviens, osai KIE mpa i í Srapes. Merito questi font anatomici, faepe osfibus , musculis aut aliis partibus, abfurda aliarum re- rum dari nomina , inter quae et illas partes, ne fimilitudinis quidem umbra inveniri potest; hdec- ce autem querela huic osficulo applicari non po- test, cuius quippe figura rite respondet rei, un- de nomen fuum accepit. Conftat capite vel fa» cie cartilaginea , duobus cruribus et bafi. Caput (1) excavatum est ad excipiendum ca- pitulum inepgis; quod fat firmiter cum illo co- hae- £3) Soemm. 1. c. Tab. I. fig. I., go C4) Idem. ‘Táb. TE. fig. r. h. (5) Idem Tab. TI. fig. 1. i. (1) Idem Tab. M. fb., 5 2b C ar p) haeret, a cruribus autem feparatúr -collo in- cifo (2). ' Crurum anterius (3), minus fexum est aç posterius (4). Utrumque in parte anteriore fpinam : haber, cui fe afigit membrana; ab illa tympani producta, : Bafis (5) , formam habet fes: nestraè ovalis, quam totam occludit, et cui, ope membranae mucofae tympani, coniuncta est- Vir autem doct. Meckel illam fenestra ovali pau, lo minorem habet, et inde deducit, ftapedem per hocce foramen, vestibulum intrare et exis ré posie ini af -Xill Fani et distat osfi culorum dudituse Omnia auditus osficula inter fé invicem con- iùncta funt, -malleo membranae tympani adhae» rente. ` Ligamenta, quibus haecce eoniunctio perfcitur funt. ` Lig. mallei, a parte anteriore - cavitatis tym- pani ad mallei caput decurrens. Lis. (2) Soemm. 1. c. Tab. I- fig. 5. Ca > (3) kem Tab. H, fia. 5. t (4) Idem Tab. I. fig. 5. €. C5) Idem. Tab. II. fig. 5. f. C 22 J «Lig, mallei eh inctidisy quod a'parto põsterio=? re cavitatis tympani, ad procesfum inoud et ad? menubrium-mållei decurrit, yisi yo Lig. incudis-a parte posteriore et Ghile vion eaj vitatis tympani ad procesfum brevets ‘inoata tendens. PA 2A Motum aliquem perficiunt osf ja fupra diona cui finiinferviunt musculi numero guatuor, quo- yum třes pertinent ad malleum, unús ad ftape~ dem. :Mallei musculi funt, m. tenfor SAA mallei externus, laxator ympari. < M tenfor tympani aut M. mallei internus { A ortum ducit a pèrté fuperiore cartilaginis tubae ` Euftåchiahae (2), interdum etiam ab osfe cunei- forme, deinde per canalem in osle petrofo, fü- pra tubam Euftachianamobyium , ad tympani ca- vitətem usque decurrit (3), et fefe inferit. collo- mallei. ARG Malleum introrfum trahendo, membranam. tympani tepdit, feriem osficvlorum introrfum du-, cens, ita ut ftapes in fenestram ovalem pellatur., , Jå, mallei externus. feu M. laxaätor iympa- niy (1) Soemms-l c. Tab. I. fig. 1r d. e. f. (2) Idem. Tab. IL fig. rT. d: (3) Idem. Tab. IL fig. If e rt ni (4) raro oculis, occurrit. Ortus-a procesfu alaeformi osfis cċuneiformis, fub fisfura Glaferi decurrit, et per foramen inter partem perrofam et fquamohm,. ad BrOcPA UM longum mallei tendit ` Malleum antrorfum et extrorfm trahit, et in" de laxat membranam tympani. M. laxatortympaniminor feu M. mallei esters nus minor { 5), omnium minimus, oritur a parte fus periore canalis auditorii osfei, deinde per lami- nas membranae tympani decurrens, fefe inferit manubrio et procesfui brevi mallei, i Membranam ryapani antrorfum oik et inde laxat Stapedi unicūs concesftis est musculus, M: flapedius, parvus, trigonus, cavo eminentiae pa- pillaris inclufus (6); fefeque inferens capitulo ftapedis. Trta ftapedem posteriora verfus tråhit; ut ba- fis in fenestram ovalem pellatur, et ita osficula auditus introrfum agit, ut tendatur membrana tympani. S. XIV. A (4) Soemm. 1l. c. Tab. TI. fig. t0, q. T. s. C5) Mei. Tab. IE- Bge 10, p: 0- p: 0, C6) Idemw Tab. IL fig. 11. ge h. i: figei T. U.. C 247) pias E OXI. ~ Tuba Euftachii; = Praeter cavitatem tympani et -osficula auditus ad aurem mediam pertinet tuba Euftâchiana, quae 2 pollices longa, in parte petrofa osfis temporis, et iñ parte fuperiore et posteriore pro~ cesfus pterygoidei (1) obvia, duabus conftat partibus, altẹra osfea, altera cartilaginea. + Eius pars osfea in tympani cavo, ad latus exterius canalis çarotici, invenitur, - principio ampla, dein vero fenm angustior facta, in pare tem anteriorem et exteriorem Oslis petroli ter- minatur. ES 1 S Partis cartilaginae forma est elliptica, quae contraria ratione atque pars osfea; fenfim fit am- plior et fupra fosfam pterygoideam decurrens, in pilatum postnariam choanam terminatur (2). Tota iam tuba Enftachiana tenui membrana mucofa tegitur, quae, e faucibus exiens , dictam tubam investiens cavitatem tympani intrat; et, eo loco, ubi tuba fauces. respicit, valvulam quafi format, valvulam tubae. Euflachianas dic- tame å 5. XV. (1) Soemm. 1.c. Tab. TE. fie. tr. a. be č (2) Idem Zbbild, der organe des geruchs. Tab. IL 86. N T e 2) E j §. XV. Vasa et neryi ad durem mediam pertinentia. l e Arteriae in cavitatem tympani penetrantes fùnt: rami arteriae ftylo-mastoideae, qui etiam ) cellulas mastoideas pervadunt; dein ramus arte- riae temporalis, per fisfuram Glaferi intrans : a- lius maxillaris internae, pro/musculo mallei in- terno; alins meningeae mediae, Hi rami omnes - fefe per membranam mucofam extendunt, et muscülos parvos nutriunt, „Nervus in cavitate tympani obvius, est horda ita dicta żympani, ramus feptimi paris feu com- municantis faciei, a cuius trunco autem `in fine canalis Falloppii (1) discedens, parvo forami- ne cavitatem tympani intrat ( 2); dein transver- i fa directione inter incudem et malleum (3), ad , fisfuram Glaferi decurrens (4), per illam ex cavi» tate exit, (5). ` Eo oo r n AU- Gt: Soemm, Tab. IM. fig: 210p. (2) Idem. Tab. Il. fig. 21. q. C3) kem. Faba IE AE Aiara (4) Idem. Tab. IL. gg: 21. X. | C5) Idem. Tab. I. fig. 25 f o7 Kaar ( 26 3 Ni A U RIBLIN TERNA ga XVL Latyrinthus. (1) - Hoc nomine intelligimus illam cavitatem , quae in parte petrofa post tympani cavum obvia , par- čem organi auditus internam conftituite Variis componitur partibus, vestibulo nempe, canali- ı bus Jemicircularibus, cochleaet aquaeductibus Co» unni. Recte a Meckelio in duas partes dis- üngvitur, in os/eum et membranaceum. {knücher- et, hautige labyrinth). E ANIE Labyrinthus osfeus. In adultis, Zabyrinthus osfeus non a fubftantia dúra, čcellułofa partis petrofae distinctus , verum cum illa concretus apparet ; in iunioribus vero con» i ftat C1) Starpa Anati disguit. de audit. et olfact. Tab. VI. VIL. VII. fig. i:s. et Socmm. 1-ci Tab. H7 fig. 1.a Juperiore parte; Tab. IN. fig. 1. abinferiore. Tab. II. fig. 3. æ latere Tab. MI, fig. 5; a parte in terna Tab. II. fig. 7. 8. k i e a e ii E A, A GE Cay , j . flat fubftantia osfea, dura a fragili, quae. telae cellalofae ope, ab osfe petrolo, feparatur; a~. pud quos etiam jnter, com et membranaceum membrana intercedit; quam immerito. pro peri- osteo labyrinthi habuerunt: nonnulli; quum eius vascula ad: fecernenduh adaptata et cohaefio A 2 e e . cum membrana, cavitatem tympani investiente » fatis evidenter demonftrapt, illam esfe membras nam ferofo-mucofam. ` Pars labyrinthi osfei ine terna, humore ferofo madida esta gùi fpatium in- ter eum çt membranaceum fere, totum adimplet E aa DONI.: Tiiti buhon, Nomen illud dederunt anatomici, parti mediae dabyrinthi, quae ab exteriore. parte cochleae, a posteriore ert fuperiore meatui aúdirorio internos ẹt a latere canalibus femicircularibus. contigua est; et quae, ope fenestrae ovalis, cum tympa- ni cavo cohaeret. i Foveas in illo invenimus duas, eminentia py- ramidali a fe invicem distinctas (1), quarum p A pri- p r POTN C1) Soemm. 1. c. Tab. M. fig. 7e Pe tH prima èst É hemisphaerica: i; feù fecundim ill. Hèémpel recesfus hemisphaericus in parte anteriore et inferiore vestibuli obvias fecuns da F. Serhielliptica (3); feu recésfus femiellips žicus, qua posteriora et- fuperiora verfus tën- dens, abit ad partem inferiorem in foveam alis am f/vlciformem (farchenförmigey (4) Sacc feu alvi membranacei in illis recondunturt una cum pulpofa nervi acustici fubftantia. Illorum primus est rotundus in F. hemisphaerica (5) latens, ita ut dimidia eius pars in illa refide= at, altera in cavum vestibuli extuberet; -quae autem prior pars: tam arcte cum fundo cavi- tatis hemisphaericàe coalita est, ut fine lacera- tione ab eadem feéparari négqueate Secundus autem est oblongus, (6), in F. femielliprica obvius. ? Porro arcus cànalium femicireularium in vess tibulum, l eei ostiis terminantur 5 oa fex- ' tut (2) Scarpa 1. c: Tab VE Bp- eo dret Soet. Tabe L. Ae. 7 l C3) Scarpa l. c. Tab, Vi. fig . 2. K. S0emm, d. Cs, Tab. IH. fig; 7. 0. : C4) Cf. Meckel 1. c. § 1438, Scarpa I. C Ta: IL eiS aet Tab. VE io ig. G (5) Scarpa 1. c. Tab. VL fig. 5. k. Soemm, Tab. TI. ne T f (6) Scarpa Tab. VI, fig. 5 g. gi Samm, Tib. MEbg: Ak. = ‘kg ) l tum rectiore. margine, -fenestrae ovali fubias i cens (7) , ad cochieam ducir; Aker aquae ductu- ) um ex illo originem trahit: ? 3 Membrana denique ferofa, vestibulum invess cit, partim coniuncta, cum illa «guae in- cochles am et canales femicirculares expanditur, parim cum ea, quae- iuxta: bafih ftapedis . e cavitate “tympani exiens ; vegibulym intrate i i * i i d a y XIX. Canales femicirculares. Canales illi, qui-ad -latus vestibuli exteriora verfus: pofiti funt, communi nomine. Canaliunt. femicircularium infigniuntur;, Numero funt tres Ci), fuperior (a), inferior (83), externus (4), quorum quisque duobus foraminibus in vestibulo patet ; excipias tamen fuperiorem et inferiorem, qui in fine coaleasxnt (5); unde loco fex, quin- C Scarpa. Tab. VIL far h. re C1) Soemm. 1. c.. Tab. I. i. £ (23). 12b: H fig A. B. C. C3) Tab. I. fig 1. H. G. F. C4) Tab. II. fig 1. K. L. M. (5) Tab. ILI fig 7. 3. Ai key ùe C6) tantum eoram cañálium lumina animad? vertuntur. : Quae lumina non omnia eiusdem magnitudinis funt; finguli enim canales orificčió uio amplo, ampüllae formam referente, € ves- tibulo exoriuntur 5 altero vêro ARASIN ad vesti bulum redeunt cr. Canalis fupirioh: feu anieriot3 Giper et anteriora verfüs fitus ëst. Ambo eius crura mül tum a fe invicem diftant, quorum anterior ellip- ticum format finum 5- posterior cum illo cana- lis inferioris confluens „communem tubulum ort, AAEE TR T a N . Canalis inferior feu poster i0 , longisfi imus est et in orbicularem fovéam i, in. parre interio- re etinferiore (7) labyrinthi obviam , abiti ~-7 g. Canalis externis feu minimus àd ortum fuum, Gnum demonftrat infündibiliformem, infra ilun canalis fuperioris pofitum (8), et proprio lumine in vestibulo patentem. (9) © 7 "7 í y FAE, (65 Soemm. 1. ¢. Tab, U. fg 7e n2 34e 5. C7) Idem. Tab. MI. fig. 1.g. T “Tab. VIL £. ta i E (8) Idem. 1..¢. Fab: HE. fig. 1. 0. (9) Idcm. Tab. HL fig. 1. g. & XX. eH) Kens el Aa Cochlia Tertiam labyrinthi partem conftituit cochlea, quam invenimus in parte petrofa, ante vestibu- lum; dum bafis eius meatum anditorium inter- num, acùmen vero ad anteriora refpiciat Ci) In eius parte media occurrit modiolus feu co> lumella (2), principem canalem pro decurfa nervi in cochlea conftituens, cuius pars lates råàlis continet multa foraminula , laminae fpirali contigua; bafis vero, verfus meatum auditoriunt iiternum pofit4, sractum ita dictum fbiralem efingit. Superiora autem verfus, modiolus non B. aċumen cochleae abit, fed iam ad fecundum gy- rüm terminatúr, ubi in cius apiceivvenitur cor- pus infondibiliforme feyphus Vieusfenii C3) dic- tum, et masfa osfea convexa, tectum ; quam Cupulam vocant. Circa modiolum ct fcyphum , dexcrorfum in \ aS Soemm. Tab. II. fig. I1. I.:2. 33 Scarpa Tab. VII fig. 31. 4. . (2) Eiusbafin yid. in Scarpa Tab. M. fig. 4. e api- eem yeto in fecundo cochleae gyro eodem loco. fe; À C3) Soemm. Tab. W. fig. 7. K. ubi ciuscentrum yidetur. A aure dextra, finistrorfum in finistra convulu- tus est canalis, o% gyros formans, quì, per feptum convolutum, : nomine /aminae jfpira- dis, rurfus. in duos minores dividitur, quos falas vocant; quae fcalae - primo » circa mo- diolum, dei circa feyphum flectuntur, Il- larum una, ftala tympani, (4) nuncupata. in- fra. laminam fpiralem fita, per -foramen fori tundum in cavum tympani tranfiret, nifi mem- brana tympani fecundariå , fefe interponéns , hoc impediret. Altera Vero., fupra laminam fpiralem. fita, lumine quodam patet in vestibulo et hinc > feadlavyestibuli dicitur (5)., Lamina fpiralis CL eo. loco incipiens ubi et incipiunt ambo, gyri, circa modiolum , etfcyphum convoluta est, et in procesfum terminatur žamulum dictum. Duar bus conftat partibus, una os/eg, quae duabus componitur laminis, inter quas, canales inveni- untur a a a cohaerentes cum. latere modis óli: ; Cartilaginea altera vel membranacea, cons iuncta cum membrana mucofa gyrorum, quam zonam cochleae mollem vocavit Scarpa (7). Soem- mes (4) Scarpa tab. VHI fie 3.b, b. (5) Scarpa tab. VII. figg, c, c. (6Y Soemm, táb. TI. fig 7, d. (7) Scarpa I. c> Sect H. Cap. 2. § 13. i C 3 J ' ‘mering vero st 9) demonftrare conatus est, ilam componėre quatuor párres nempe: 1 ° zonaiĝ osfe- am; 2" zonam albam flexilem; 3° zonam veficulà- ‘yem; 4° zonam membranacêam , mucofam. Quoid integram cochleam, adhuc annotañńdúm est, Vi- pum doct. Aütenriërh , Dis/: Cit., quandam pro fexu differentiam invenisfe , quum illam in viris < paulolum longiórem et cius gyros latiores, quam in faeminis obfervaveriu ATED ER, e e pat rinthus membranaceus: Oiti s 18 de faccis membranaceis , vestibuli føveis' contentis’, èt § 2o de zona cochleae mol- H iam expofuimus, quoad labyrinthum membras naceum., tantum animadvertendum est, illum a ı labyrintho osíeó contineri, erin illo humorèm ferofum inveniri, guem Meckel § 1944 agüita lam vocat labyrinthi membranacei, verofimili- ter lente effufum ab arteriolis” per labyrinthùm disperfis, er inhalantibus vasculis lénte pariter re~ forp- ~ (9Y Soemm. 1. c. Tab. I. f. 11. exemplum fequens yiri illustr. Comparetti obferyat: anatom, de aure Gnicrna. comparata, praef. p. 28- C C s ) forptum et renovatum. Canales vero. femicircu- lares membranaceiin homine ,brutisque mammalie - bus, diametro minores funt, quam in avibus, reptilibus et piscibus. Semper medio cellulofo textu, tenuisfimo ac paene mucofo , tubulorum osfeorum parietibus alligati reperiuntur. Singuli . autem ampullam.formant , ellipticae foveae , quam canales osfeos formare diximus(§19), respon» dentem. lai Deinde et curfus et anastomofis horùm tu- bulorum membranaceorum , contemplatione digni omnino funte - Scilicet in fuperiore et poste» riore parte. vestibuli collocatus est facculus oblongus, membranofus, pellucidus, (1), cu- ius extremum alterum fuperius fedet in fovea femelliptica, (2), inferius autem gracile (3) transverfim per vestibulum decurrens, extenditur - ad initium ductus femiċircularis membranofi pos- .teriorise. Ab illo facculo ortum ducunt terni ductus femicirculares membranofi, et ad illum tamquam ad communem alvum redeunt, ut vi- dere est apud -Scarpam Tab. V. fig. 5. (i) Scarpa Tab. VI. fig. 5. m. g. (2) Idem. Tab. VI.-fig. i. 2. K. (3) Idem, Tab. VI. fig. 5. g. §. XXIL C y 9) JA kx. Aqguaäeduciüs Cotuñni Si aqua, nonnullis etiam aúdiens gguula acusa . tica Coiunni Çde` qua prac., § habuimus) abun- det, canalibus ‘abducitur propriis, masfa osfea iclafis, quoram primus nuncupatur: Aguaes ductus vestibuli (1) quis in F, Julciformi icipiens, fub lumine communi canalis fupe- rioris et inferioris (2), fpatio percurfo quas čiuor fete linearum, in partis petrofae facieñi posteriorem tëêrminatur; fecundus vero, Aquae ducius cochlese , òrtus in feala tympani, dein dilatātus 'apèrturar fibi facit in leup in- feriore osfiş pètròfi, iùxta foramen iugulare, Duo hi canales viam etiam conftituunt arteriis ġĝùüae labyrinthut intrant et' ex e0 exeunt. Giy Soemm. 'Fab. MI. fig. 5.8. Ka) Kem. Tab DE fe: 7. Qi oi ooe §. XXI C) o ARHI. Meatus auditorius internus, feu, porus acusticus, internus, In parte posteriore osfis. petrofi: obvius est meatus auditorius internus, cuius altitudo quin- que. lineas raro excedit. In illo tres foveas enu- merat Hempel <1), Scarpa vero quatuor (2), học:modo: fundum canalis, fpina falciformi, C3).dirimi dicit in duas foveas, alteram mino- rem, fuperiorem. (4) „maiorem alteram, inferi- orem (5); quam: postremam rurfus in duos alios distinguit Zculos , quorum alrtet ftatim post pos- ticum vestibuli parietem : iacet (6), infundi- biliformis alter bafi modioli infider (7)., Cel. Hempel vero fententia , licet alio modo “ expo- fita, tamen eodem redit; nam, praeter tres, qüas enumerat foveas, quartum infuper maius foramen habet, ad tubulum centralem cochleae du- ED Hempel 1. c. § r50. - C2) Searpa 1. c. fect. 2. cap: I. § 7. (3) Idem 1. c. Tab. VIL fig. 1.2. u. (yidem 1. € dap; VIL fig. t. 2," X. (5) dem l~c. Tab. VIL fig. i. 2. y- (6Jldem'l. c. Tab, VH: 5g. 1, 201. (7) Idem i Cs Tab. vi. fig, r P» g; $ C- 37 i dadha. quod plane convenit cum quarta Scar- pae fovea, infundiliformi nempe. ' ~ In fingulis his foveïs, ostiola plurima con- fpicienda funt, qùae tamen commode ad dnos praecipue ordines redegit Scarpa (8); fcil. ad €a, quae nervum acusticum ducunt ad canales femicirculares et vestibulum; atdue ¢a; quae ‘illum ad cochleam transferunt.: "Priora ™ fedes distinctas occupant . tres ` fcil. foveam ita' dic- tam minorm, parietem ` pòsticum vestibuli et medium ‘locum inter haec nimium ` prope fpinam falciformem. ‘“Quòad posteriora dtten- ' dendum est ad żractum quemdam foraminulo. fum (9), quì foveam maiorem occupahs, pari- "ter ac tubulus centralis fit fenfim fenfimque arctior et in centrum bafeos modioli`detinit. B. $. XXIV. Neryus acusticus, Nervus octavi paris, meatu auditorio interno, labyrinthum intrans, pér illum dispergitur, et communi nomine pery} acustici feu auditori in- figaitus, in duas distinguitur partes. 5 l ‘Prie , (8); Scarpa 1..c. fect. 1. cap. I, §7. feqq. (9) Idem l. c. Tab. VII. fig. 1. 2 * pg. C 33 ) Prima vocatur meryus vestibuli. £ i), cùi tres funt rami, unus abiens in faccum feu alvum oblongum et in ampullas canalis femicircularis et fuperioris et exterioris (2); alter in alvum feu faccum rotundum (g); terus denique in. ampullam canalis inferioris (4)» . Secundae nomen dederunt øeryi cochleae (3); qui trac- tum -fpiralem osfeóň intrat, et fefe! circa eam- vertens, in fcyphum terminatur, eo autem de- curfu per foramina mọdioli, multas dimittit fi- bras nerveas, guae, plexubus multis, fefe in- ter ambo plana laminae fpiralis dispergentes, fenfim fenfimque tenuiores fiunt, (6) Nervus feptimi paris feu communicans faciei eodem canali atque acusticus organon intrans non in labyrinthum fed in tympani cavum chor- dam tympani, et per canalem Falloppii, alios ramos illosgque minimos dimittit. Deinde nervi communicantis cum acustico anastomofin in mea- tu CI) Scarpa 1. c. Tab. VIL fig. 3. k, 1, m. Soemm, l. c. Tab. UL g.: 9 æ. B. Y. ; (2) Soemm. Tab. MI. fig. 13. e. (3) Idem. Tab. IMI. fig. 13. £. (4) Idem. Fab. IM. fig. 13,'y (5) Scarpa Tab. VII. iig. 3, n: Soemm Tab. IR.: f, gt. C6) Idem. Tab. VII. Bichatin fuo oper. anat. gener. T. I. p. 46 dicit. neryum acusticum neurilemate ca- ere. ! k p | i | ' v į è ‘ Chag) tu auditorio interno invenit doct. Swam (7y, de qûa, ut ert de imtegro nervo- faciali in parte phy- {i iologica g plenius, Praeterea, nüperrime novam nervorim anas- tomofin in organo auditus fe invenisfe putaty C. L. Jacobfen (8); quam tresnervos formare di. cit; ramum scil, neryi quinti paris, n. glosfopha* ryngeum et fympatheticumr maiorem. Haec't. _ naftomofis` in cavitate tympani circa regionem pro- montorii obvia, ramum füperiorem dimitteret ad . membranam fenestrae ovalis et inferiorem ad” tympani membranam fecundåriam, » Auf diefe Weife, Çdicit ipfe auctor) ent» » Jlekt eine Anastomojfe , welche ungeachtet ihr » Zweck vielleicht noch lange ahiekahhi Jeyn » wird, doch fehr wichtig zu oh [iheint, da d é 1°. nie fehlte 2°. fast keine Varietäten darbietet, 9°. allen Saugthieren zukömmt. Quod (7) J. Swam Bemerkungen über einige, mit der Phyfiologie ‘und Pathologie des Gehörs in Beziehung fiehende Punkte in. Meckel’s Archiv. V. Bd. 2 H. p.i 257. (8) C. L. Jacobfen; Beitrage zur Otoiatrie. 1 fl Beitrage ueber cine neue im Ohre entdeckte Neryen” verbindung , in Meckeľs Archiv. für die Phyfiolo- gie. V. Band. 2 A. SMN TT Berlin. qag) Quoad eius: functionem ingeniofe —fupponit vir doct., illam non ålia ratjone in cochleam a- gere, ac chorda tympani in cavum. tympani. Gratum nobis omnino fuisfet, fi- clar.. auctor expofuisfer, quid per. hanc chordae.: tympani. actionem voluerit, nam tunc melius eius fenten-e tam intellexisfemus. Caeterum expofui fententie am, quidquid de ea fit, iudicent viri, doctis AAN. Vafa Janguifera labyrinth. Coniunctim cum nervo acustico per labyrin- thüm (1) dispergitur ramus arteriae bafilaris, nomine arteriae auditivae internae, quae post- quam intraverit meatum auditorium internum, in arteriam yestibuli et cochleae dividitur, quârum prima, in vestibolum, (2) et in canales femicir- culares abiens, ramum dimittitin fcalam vestibue li „ altera, 14 ramis concham intrans, per forami- nula modioli ramulos dimittit ad laminam fpira» pace 4 £ XXVI M z (1) Soemm. Tab. IV. fig. 9. f £2): Idém. Tab. IV.. fig. 9. gg. Q) Idem. Tab. IV. fig. 9. h he Cp) a a KVL ȚŢȚ$ Canalis Faloppii.. Canalis'fupra fenestram ovalem, ad marginem füuperigrem et posteriorem cavitatis tympani in femičirculum decurrens, canalis audit Faloppii; terminatur ad- foramen ftylomastoideum, fupra quod lumine quodam patet, in cavum, tympani ducente et chordae tympani tranfitum praebente, . Expofita nunc organi auditus fabrica in hos- mine , antequam ad fecundum fectionis nostrae caput tranfeamus, liceat ` paucis exponere quo» modo in primis vitae periodis conftitutum: -fit or- ganon. A a GE NAE EA Organon auditus in foetu et infante, am a nativitate organon fatis est evolutum, imo partes nonnullae eandem habent magnitudie nem ,arqne in aetate provectiore. Auricula externa , ratione habita, eo est minor quo iunior est foetvs. In illa primo efnguntur antitragus et helix, dein anthelix et tragus. Quoad porum acusticum externum, pars eius car * ra Cra) A cartilaginea minor 'est, caeterum eandem figu- ram referet, quam in.actate proyectiore; deficit vero pars osfea, cuius vires fustinet annulus osfeus, fupra quem tenfa est membrana tym- påni çr)e In aure media, osficula auditus iam eandem habent magnitudinem, atque in adultis; eorum musculi distincti apparent et fenestfa rotunda magis ad membranam tympani convertitur. Mem- brana mucofa infigniter vasculofa apparet, et cavitās tympani muco impleta est, qui in cae- teris vitae periodis minori copia fecernitur. In gure interna, labyrinthüs ciusdêm est magnitudinis atque in adúltis, de quo conf. Şi 175a parte exteriore capitis, canalium femi- circularium fitum fatis perfpicue videre posfu- - mus; infra canalem fuperiorem cavum animad- vertitur, in quo reconditur procesfus durae me- ningis -er gnöd postea masfa osfed tóta repletur. Meatus auditorius internus amplus iam fatis est, (1). Soemm 1. ce Tab. I. fig: 2. et 12. C A- E CAPUT SECUNDUM, DE FABRICA ORGANI AUDITUS IN ANIMALIBUS Progrediens ad expofitionem fabricae organi auditus in animalibus, monere mihi. liceat, me non exactam neque omni titulo abfolutam datu- rum organi auditus anatomiam comparatam ; hoc enim propofitum quaestionis esfe non videtur, Melius mihi vifum est „ ad / cuiusque organi partis pertrâctationem, quaenam inter animalia illa gau- dent, quaenam carent, indicare, fimul-hisce adiungens, quantum. eius ftructura ab illa in ho- mine differt. Igitur primo de :vertebratis, dein -de invertebratis agam. §. XXVIR Auricula externa, Mammalia. Exceptis cetaceis, pauca fune mammalia; quibus deest concha ad quae inter in- Das d ER) infectiyora , pertinent forices plurimi et talpa; intef ródèntia , ` zemmi; inter édentula, manis; „inter amphibia, multae phoċarum fpecies et trichechus. rosmarus. -È contra cheiroptera, le~ pores, afini et cervi magnas, habent aures, Ìn ple- coto auris magnitudo , illam totius corporis €x-, = cedit. Helix omnibus deest mammalibus, praeter fimias antiquae continentis feu fimias proprie fic dictas , ‘quibus adest, multo licet minor quam in homineș- fimiae hitem * Americae Japagous dictae hac partercarent-“ Tragus in- cheirop- teris praefertim: in? pleecoto valde est- evolutus er fingulari forma posedita Tn cane etiam ob- ferváätür. r: ny HORON Ayes. ln avibus auris OPINE , foramen con- ftituit, immediate plumis fingularis admodum {trücturae (1)-tëctum , tenuibus, elasticis a fe dbvicem feparatis- pto libero aeris introitu. In ‘otibust et ululis- orificium externum duris pofi- tum-est in fundo cavitatis magnae, chte vestitae nuda, cuius plicae illam ita dividunt, ut fere fi-. guram conchae in hHúmana âure referat: (2) = - Rep- C1) cf. Vicq D’Azyr mem. fur anatom., des oise- „aux in mem. de, acad, royal. des fe. a Paris A9. 1778 Pi X h Y, ~ Cay cf. Carus ‘Lehrir der Zoötomie Leipz: Is18 tWab. XVI. f4. qui aurem frigis oti delineavit. EI i) Reptilia et Pisces. Reptilia et Pisces, auricu- lam externam hon posfident; in crocodilo vero -eius cypum quafi inveniri deinde videbimus, AAT E OE T - Meatus- aiditorius externus. Mammalia. in fimiis fapagous dictis et chei- Topteris meatus auditorius externūs-Brevis est et “cylindricus. lncarnivoris eius; directio genera» ‘tim est hoóřizontalis. In ornithothyncho. paradoxo DS: et -hbystrice (2); canalis est- longus here îs @ CaTa iirinn canal, ihe fize- of-a. crowzquill y winding round the fide: ofthe head; upon. the outside. of the žemporal muscle, lading to the orifice. in the teme poral bone,” (2) Idem deni p. Dap (3) Camper Verhand. der, Holl. Matih. te Haar- lem D. XYI. 24t. Tab. I. a. v. e. c. et Tab, L. fig. OFON (4) Home Phil. trans, 1812 p. lar e C a) ùs membranaceus et pro parte etiam osfeus., Il» lum in reptilibus et piscibus defiderari vix mo- nitu Opus est. } FXXX: Membrana tympani. Mammalia In talpa membrana tympani fere pae řaléla est bafi cranii. In elephantibus illam musculo» fam esfe § 6 iam vidimus , fed attentione digna omni- ño est membrana tympani balaenae mysticeti, cuius fuperficies externa non, uti in aliis mamma» libus concava , fed convexa , meatum auditorium externum intrat (1) et distinctas fibras muscu- lares demonftrans , nullam communicationem cum osficulis auditus ality quoniam malleus in illa, potius cum membrana coniungitur, quae bafi ọs-» fis, tympani cavitatem formantis, affixa est. (2) Ayes. In avibus (3) pars convexa, ad inftar par- tis ċoncavae in mammalibus, exteriora verfus prospicit; quae convexitás ab extremitate osfi- culi auditus, membranae Ep fefe Ver) peadere videtur. Reptilia. ïn testudine cavi foramen amplum ex- C1) Home Philof. Transåct. 18i2 p. 85. C2). Carus 1. c. Tab, XIX. fib. 7- f; B- (3) Vica D’Azyr diss. cit. Tab. X, ig. ø., $e E a3 | externum tectum est lamina cartilaginea denfa; In crocodilo membrana tenuis est, fed profun- dius crañium intrat, appendicibus duabus. car- neis tecta, quas verofimiliter Herodotus pro ‘crocodili aure externa habuit, cui Aegyptiosane nullos affigeré dikit, C4). In ranis et buffoni- . bus (5) membrana tympani neque extra caput prominens, neque excavationem formans , (à fleur de tête) cute tegitur, Ę Reptilia , quibus non est cavum tympani eris am membrana tympani carent, uti falamandrae:; ` attamen nonnulla, licet cavo tympani praedita, membranam ramen non posfident. Pisces, in quibus auriculąm et meatum audi- torium externum defiderari vidimus , etiam-mem- ` brana tympani carent.. t XT Cayitas tympani. Mammalia, InElephante cavitas haee fatis est | mag- ; S Herod, lib. TL 69 pnpa ra rs abie xure zar ypurew ee re øra shere, (5) c£. Mem. fur :Forgane de Ponit des reptiles - pär M. Geoffroy mem. pres: à Pacad de, Paris T. I PR RISO A E TA É is) magna; eius parietes multis laminis conftituuntur, plurimascellulas formantibus , quarum vestigia iam in cayo tympani perquam amplo rodentium inve- niüntur, uti in cavia cobaca, arctomi marmot- ta èt hystricibus. In Hipopotamo, cavitas tym» pani èst admodum parva, fed foramine commuünicat cum alia cavitate, in multas cellulas irregulares ‘divifa. Cetacéorum cavitas lamina osfea convo., luta formatur, quam Cuvier lec. d'anaiom. compar. léc. xur Art. 4. cum “illis conchyliis comparat, quae bulla vocantur. In balaena duae \adfunt fenestrae (1). Ayes. In avibus cavi parietes posterior et in- ferior formantur a procesfu osfis occipitalis; an- terior vero pro maxima parte ab osfe fingulari, cui nomen osfis quadrati. -Cavitas :ympani com+j municationem alit cum tribus magnis cavitati- bús, organo auditus avium propriis; quae, la- minis osfeis, tenuibus, elasticis, tectae, actto- nem foni'in labyrinthum corroborant. Earum prima in parte” fuperiore cavitatis patet et:us- que ad illam auris alterius lateris -tendit ; fe- cun- C1) Sécundum Camper inact. cit. D. XVII.-2. ft. p. t178 ubi et cavitas tympani eximie delineata invenitur 3 refellit vir. doct. ibi ca, quae. in eorumdem actorum T. IX. p. 3. p. 214 ct 217. dixit, quo loco tantum unam fenestram annumerat, S aș (C 9: cunda in-parte põsteriore dtque iùferiore, et in- ter canales- femicirculares decurrit; zetia in par- te anteriore et fupra tubam: Euftachianam- dèêcur- reñs, fefe per toram latitudinem bafeos: cranii extendit et cumilla alterius: lateriŝ coniungitur , jufra locum ubi- invenitur. glandula. pituitaria Hae cavitates -in ftrigibus, caprimulgo perquam funt; notabiles, minus. vero in òtibus et ululis: Inter phtracos-nonnulli illis carere videntur. -Fenestrae ambae, per. quas avium labyrinthus cum cavitate, tympani: communicat, fupra fe in~ vicem pofitae fünt , rotunda: nempe féu cochleae Cfig: 3,a), fupraovalem feu vestibuli Çfig 3, b)» =+: Hic loci yero praetereunda non est mira dif- ferentia, quam jnter ,cavitatem. tympani avium nátantium -et illam terrestrium invenimus. Si nempe adfpiciamus cranium anatis bofthas , vi- debimus , aperturam cavi: admodum esfe par- vam, eins: margines ad fe invicem appropinquare Cvid. fig2, B) in cranio vero Phafiani gaili, aperturam videbimus magnam, latam , paten- tem (vid. fig 1, A). Huius differentiae propoli- tum facile perfpiciet , qui cogitet , cavitatem tym- pani avium natantium iniuriis aquae expofitam esfe, cuius vis, /illa cavi"angustia et. obliqua membranae tympani pol itione, innocua reddis tur. D ; _ Rep- K ga Reptilia, Testudini amplisfima est cavitas tympani. Caetera huius ordinis genera, omnia posfident fenestram ovalem , quam implet tabu- la osfea , ftapedi in homine analoga. Ordo fau- riorum alio infuper foramine gaudet, fenestra rotundæ dicto, quod membrana tantum tegitúr. In crocodilo, cavitas tympani in duas partes distincta est, dálteram exżernam, oshibus circume datam, membrana tympani et cute externa tec- tam; akeram internam, in quam fenestrae am- bae, et nonnullae cavitates cellulis mastoideis analogae , fed multo maiores, abeunt. Tn fer- pentibus cavum`tympani non’ adêst, -In buffos nibus et ranis eius pars posterior est membrana. cea; in falamandris defideratur. Pisces. In piscibus cum branchiis fixis, la- byrinthus per canalem abit in foramen in parte posteriore capitis fitum, membrana ert cuté ex- terna tectum. In piscibus vero cum branchiis liberis nulla communicatio inter labyrinthum et acrem externum invenitur. $. XXXII. Osficula auditus. Mammalia. In omnibus mmmaəlibus tria illa os- C E ) 'osfícula inveniuntur,- quae im bomine enumeràs vimus, quorum, in variis fpeciebus formae et fitus differentias omnes hic referre opus non erit In fimiis véro illa non adesfe' putat Joh. Wilh- Linck (t); etin orñithorhyncho paradoxo, fe cúūndam Home (2y, tantum ‘duo inveniuntut osficula a Caro (3) delineata Ayes. Cuvier et Carüs (4) ftatuunt avibus unum osficulum duobus conftare procesfibuss quorum alter tympani membranae afligeretur; alter véro cavům tympan? inwàns, in laminam osfeam abiret, fênestram vestibùli, ad inftar fta- pedis in homine, implenrem. Procesfum vero illum priorẹm, inaviùm craniis, quae disfecavi, non inveni; itaque columellae feu osficuli audi- tus Houni ita potius‘ fefe habere crederem, ut il- WLY $ Vim einer zefcliithtè und Phyfiologie der Thiere, 1805. (2) Phil. trans.. 1802 p. 79. ,, It has only twọ bones , one pasfing directly from the membrane to- wards the foramen ovale, upon which there is a fe- cond bone , imperfectly ' resfembling the ftapes, ha- ving a flat furface of a ċircular form upon the orifice and a stñall: nek by which it is united tọ the -other bone.” (3Y Carus L co Tab: XIX: figg. a: a) idem. 1 c. Tab. XV. fig. 6: Cs D: 2 C ay illam fige 4, D. delineavi. Vir Clar. Blumen- bach _ etiam ilum procesfwmn non -annumerare videtur. Reptilia, In testudine invenitur cóluimelis osfea (5), cuius extremitas -altera in balin ova- lem quodammodo excavatam , fenestram. ovalem claudentem , definit. Serpentes uno gandent oss ficulo (6), cuius altera eaque exterior (7) ex- tremitas, appendicem cartilagineam mucronatam geric; altera interior in bafin fungiformem defi- nit (8), fenestram ovalem occiudentem. < Ranam (9) et bufonem Ç10) duo osficúla posfidere arbitratur Cuvier (11), quae’ fingulari nomine os/4 cartilaginea vocat. - Sententiam ve- ro huic contrariam affert -doct. Pohl, dicens : , unum tantum osficulum esfe ex folo intuitu - patet” (12). Salamandrae fenestra ovalis opere hy o C5) cf. Expofitio generalis anatomica organi auditus per clasfes añimalium; auctore C: E. Pohl Vindobonae TEIS- TAB IVA 6Y Sedrpa' i co Faby Vi fk: gata (7) Idem D OED NV M Gs a EE) emoa aofia Viige bo ih C9) Geoffroy l c. Tab. I. figi PE AS iS (10) Idem. ibidem Tab. Il. fig. Z. et 3. (11). Cuvier l c. lec. XIII. Att. 6. ces os ne soné que cartilagineux.:” (I2) Pobl h-c: P. bai 7. Tab. m. fig. Fi Co a aai a r a C Sa) '»culo cartilagineo tantum tecta est (13). Pisces osđculis auditus carent, in illorum labyrintho vero lapillos inveniri deinde videbimus. OREK. Z Musculi Osficulorum auditus “Mammalia. Mammalia, uti homo quatuor habent osficulorum auditus musculos. Cuvier vēro putat delphinum mallei musculum non pos- fidere. | Ayes.. Aves unum ` habent musculum ; qui t per foramen post aurem in occipite, tympani cavum intrat, Reptilia. Musculi - vix PES in chelóniis : apparente Serpentes, cameleontes et falaman- drae, quemadmodum pisces, illis carerẹ vi- dentur. | -S AXIN. Tuba- Eufachiana: Mammalia, Exceptis ornithorhyncho paradoxo et bystrice , omnibus mammalibus adesfe videtur. Sed. N ~ Çı3) Scarpa 1. c. Tab. Vigh.. ; C s D a Sed attentione dignishma est tuba cetaceorumy -+ quae in xtwemitate anteriore-cavyi tympani inci- piens, fecundum apophyfin pterygoideam ascen- dens, in parte fuperiore nafi terminatur; (1) ex qua pofitione et tubae longitudine, immerito nonnulli deduxerunt , illam illis meatu auditorio externo utiliorem esfe. $ Ayes. In avibus canalis est osfeus, conicus lumine amplo, in parte anteriore et inferiore cavitatis tympani incipiĉns; infra tertiam 'cavita» tem (§31) decurrit, a qua; nonnifi lamina te- nvi feparatur, deinde obliqua directione intere iora verfus tendens, in foramen parvum lumini tubae alterius lateris proximum; abit, - Reptilia. In testudine canalis est mediocris longitudinis, qui, a cavitate tympàni initium fumens, post maxillae articulationem in palatum abite Angues, ranae: (2) et bufones illam- ha- bent amplisfimam , et illo carent ferpentes nec non omnes pisces. (1) Camper 1. c. Tom. XVIL. P. 2 Tab. IL fig. I. d o.b. 2 B. i i C2). Carus 1; c. Tab XU; fig. 18. d. d. N XXXV. K gs 9 §.- XXXV. akda iiel osfous. “Mammalia, -In mammalibus os petrofam la» minis osfeis, labyrinthum membranaceum! tegene tibus, adeo adhaeret, ut in animali adulto, vix ab- illis distingui posfit (§17)- In ornithorhyn» cho hystrice, loco: cochlae verdë tantum cornu arcuatum invenitur (1), Cetacea vestibulum et eximiam :cochleam posfident: - (2). fn del- phino, pars osfea ‘laminae fpiralis, infra eius bafia et fcalam tympani, canalem demon- ftrat; qui- ab una cochleae extremitate, ad alteram tendit, et verifimiliter ad contifendum nervum vel vas fanguiferum infervit; qualis eti- am, fed ratione habita minor, in ruminantibus G ob c) Home Phil. Transat. 1802 p. 955., Mie iimw perfect cochlea confists of a conical cavity, a little bent in the middle of which thereis a doublè carye ginous feptum.” C2) cf. Mem. pres a Lacad. roya des fe. a Paris ' Tom. VI. p. 178. de Verhand. der Haarl. Maatfeh. “IX. D. 3./. p. 193 et XVIIL D. 2 fi. in qùa ultima Disfertat. Tab. II. fig. 2 et 3. et cochlea Tab. 1I. fig: 1.aere infcùlpta videri posfunt. y X C 36 ) obfervatur. Quoad praefentiam- vel. abfentiam in illis canalium femicircularium. disfentiunt vi- ri docti, I]. Camper enim'ex»disfecto cranio phyfeteris deduxit cetacea non habere canales femi circularēs, quos in'cranio delphini: phocaenae © fe invenisfe dicit cel, Monro. C3): Ayes: In avibus conftat lamina: osfea, tenui et dura tam exacte labyrinthum-membranaceum tem gente, ut- etiam tuberofitates-ocùliscoccurrant ampullas canalium femicirculariumo'continentess Eo autem loco, ubi finjunt vestibúülum ercana» lis osfeŭs recurvus cochleae , eminer foveola ; - quingue forahmibus pertufa , quorum-tria-in ves- tibulum- ducunt (4); quartum (5) canalem -fus pra dictum intrat, quintum (6) canåli Falloppii perfectiorum animalium respondet. Reptilia. In reptilibus tribus canalibus femi- circularibus cartilagineis, vestibulo in quod ter- minantur et fenestra ovali (7) conltarn In tes“ l M t C3) Vergl. des baues und Phys. d dor Fische mit dem baudes menfchen und der übr. thiere von A. Monro, aus dem engl: durch'Joh. Gottl. Schneider. (4). Scapa Tab. I. fig. 10. k.: (5) Idem. Tab. 1, fig. 10. 1l C6) Tdem. Tab, Lofig.” 10. i (7) Fenestram ovalem ranae distincte”űelineavit Pohl 1. c. Tab. Il. fig. 5. e, Geoffroy disf. cit. Tab. L ig 19: A. fg. 26. B: CZ) tüdine paries, quae vestibulum membránaceùm a ċrànio feparat, non omnis osf ficatur, fed pro. partè, membranacea remanet, In ferpentibus: et falamandra, post fablatum operčùlu fenes~ třam' ovalam tegens, ocülis occuùrrit vestibulum C8Y; fecündum hönnullos, mareriam éretaceaii continens, qami Pobl, Hb: cit., corpus album vöčat; affirmans illam Cretae ińdolem tantum ha- bere, quando’ ficcata est, fed in recentibus ani- malibus, materiam referre mollem, püūlpofam, albediné et confiftentia nerveam màåteriam upe- rantëm. | ponnrgir Pisces cum branchiis eri : In 'raiis et fquis lis labyriñthůs membranaceus integer fingu? lari ‘cavitdte in cranio obvia, includitur; quae cum illo, foraminibus, introitui nervorum faventibus, communicar. lsta cavitas iisdení partibus conftat atque ‘in reptilibus, quae autem triplo largiorės funt contentis (9J, illarum pa* rietibus non adhaerentibus , fed'in illis vaforum, nervorum et telae cellulofae ope fuspenfis (10). Cuius rèi fola infpectio iam fatis valet, ad refel- lendam fententiam eorum, qui volunt pisćium ca. 8) Scarpa`l. c. Tab. V. fig. 5. b. CO) Bem t c Tab E fi k A bie, Cro) dem, Taba h fig. 1L E ToN C 58 2y cànales membranaceos. nihil aliud esfe, quam intimam canalium cartilagineorum tunicam de fua fede evuljäm. Ista vero amplitudo labyrinthi osteiy caufa est, cur extremitates canalium femicircu~, lariūm membranaceorum ,in cavitate lapides con- tinente, inveniantur; cui cavitati a-parte interna foramina respondent, ‘ad nervorumintroitum ine fervientia et a parte externa, foramen fenestra oyalis audiens, membrana tantum et cute exters na tectum. f Pisces cum branchiis liberise -In illis laby- rinthus membranaceus, finubus nonnullis in crabio obviis,- reconditur, in -quibus- vafibus et tela cellulofa retinetur; pars tantum- canali- um- femicircularium membranaceorum brevi- bus canalibus osfeis retinetur} — in — fturione vero ` canales cartilaginei membranaceos recipi- entes, illis ampliores funt. Saccus, in quem vertibuli ad inftar terminantur, parieti cranii af- figitur et inter. utrosque „crasfa est membrana , procesfibus ligamentofis retenta, et multis, per- via foraminibus, quae pro nervis inferviunt. § d K A. X. VI Ka Labyrinthus membranacóuss Mammalia. Cchlea gyris nonnullis circa axin C 439 2 axin convoluta, quam:in. caeteris animalihus aut imperfectam adesfe aut plane. abesfe: videbimus, praėcipūūüm conftituit discrimen , inter -labyrin- thum mammalium et illum animalium caeterarum clasfium; caeterum mammalium labyrinthus mem- 'branáceusi illo hominis analogus est. jo - Ayves:” In avibus etiam adest: cochlea; aji obtuli formam referens eb oblige fub parte infe- riore cranii. pofita: Sepimentum (1), illam in duas partes:-dividens alteram fuperiorem (2), al- teram inferiorem C3), duabus conftat laminis cartilagineisconvolutis, membrana tenui iñter-fe fe invicem coniunctis. Vestibulum pulpam ge- latinofam continens; parvamoest et canalis fe- micirculares ampullam formant.: © Saccus. creta- cea materie repletus, sai §35) in avibus nullus est. Reptilia. -In aiaiai beai membra- naceus tribus conftat canalibus: femicircularibus, in faccum, praeter pulpam, lapillos duos vel tres continentem , exeuntibus. Caeterum in non» nullis uti crocodilis et fauriis adhuc vestigium cochleae reperitur, quod nempe 'est productio - facci coniførmis in duos loculos vel canales po- | ti- C1) Scarpa T. c. Tb. E fig. rru. (è) ldem.. Tabs 1. fg: 1% 3. fo C3) idem: Tab. LGP: 13. Di Co 23 “tins divifi; ope fepimenti cartilaginei y: aludbys himi compo hd Anri is a t Pisces“ cüm branchiis. fixis. ilio «illis sleid. | ‘rinthus mênibranaceus' iisdem pártibusr: conftat atque ` in 'reptilibus; fed cochleae -vestigium non adest.: Saccus horizontaliter est pofitus: (4) ‘et figurae triangularisy angulorum? primus in cinalem producitur,” cranium perforantem et- Us- qué`ad cutem externam tendentem , «ubi mem- brana tegitur, verisimiliter membranae- -fenes- trae ovalis'in animalibus. magis perfectis analo- gaş fpatium autem inter illam et- partes vestibulo -contentas aqua repletur. -Ælrer posteriora: ver- fus fitus-est, figuram- referens rotundam velo- valem,ʻet maximum illoram ` lapidum continet, :Tertiustvero anteriora et exteriora verfusifitus, lapides duos. minores continet. Ex uno quogue -horum angulorum feu facculorum corpus quod- dam gelatinofum prodiredicit Scarpa(5), a quo fin- igulorur facculorum tumor et tenio-magna ex par- te pendet. Monet idem (6) canales-femicirculares membranofos , nullibi cum faccis lappillórum com- municare ,` quod gegna iteratis aeris er-hydras 86 C4) Scarpa Tab. l fig. 1.. d.. f. in raia clavata. C5) cf. 1. c. Sotti d8 gi C6) ci. Li ci Sect kic Tonig. i `Ț\ a Cén gyri in illos canales iniectionibus. Totus- hicce - apparatus pulpam gelatinofam continet , et lapi- des facco contenti in piscibus cartilagineis , non tam-duari atque in osfeis funt; illorum maximus figurae est rotundaé, compresfae 3 minores vero formam ovalem referunt, yi Pisces cum branchiis liberis. - In illis eaedem partes illum conftituunt atque in praedictis. La- pilli fibris, multis nerveis in’ pulpa fuspendun- tur, illos malleo y incudi in homine. analogos habuit Casferius; quum vero. fepimentum: for- -ment in facco, quo continentur, faccum: cum organo cochlea dicto comparat: Cuvier (7). Ab illo fepimento :autem, faccus: in duas partes di- viditur, quorum primam Carus- vestibulum (8)s alteram faccum proprie. dictum vocat; quae ul- tima rurfus in duas partes fubdividi potest (9). Praetera doct Weber Ç1o) probare tentavit, membranam natatoriam istorum piscium esfe or- ganon aliquod accesforium quo'ad auditum ca- rere non posfünt, et' qod parres membra- nae tympani. Sigk ad quam fententiam proban» i dam TI ERRE Sec XI arto. (8) Cirgs 1. c: 344. 13b. IX. Ag. 13 g: ON Edema lacci Tab. 1X, Ag: r3. Cb, ` Q10) Vergil, Anatom. der gehörwerkz. von E. H.Wc- ber in Meckel’s Archiv. fur die Phys. 5. bd. 3. Heft: C 6 ) dam argumenta nonnulla protulit, quorum di- judicatio longior foret, etnos a propofito nostro abducerer., §. XXXVII. Aguaeductus. Mammalia. 'Aquaeductus praefertim ille cochleaė ampli admodum funt in delphino, qui in aliis uti in eléphantė et equo fisfuram tan- tum in latere cranii format. dives, Aquae ductuum', quos defcripfi t Com- paretti (1), in alae nullum vestigium reperiit Pohl. §e XXXVII. Meatus auditorius internus feu Porus acusticus internus. Mammalia. 1n Elephanto obvolvitur lamina osfea osfis petrofi. In rhinocerote parvus est, in medio partis petrofae fitus. Ayes, In avibus, cavitas, pori acustici vices fu- (1) -cf. Comparetti in gymnafio Patavino p. p- p, Obfervat. anatom. de aure interna comparata obf. 62. 201. RARU füstinens, figurae est ovalis et quinque foraminibus fcatet, quorum unum pro nervo faciali, quatuor pro acustico, Reptilibus et piscibus cum brans chiis fixis; adest; caeteri enim quum cavitas au- ris cum craniii cavọ coniuncta fit, illo carent. § XXXIX o Neryus acusticus: í ý $ l $ Mammalia. In mammalibus eodem modo atque in homine, nervus acusticus cum faci- ali labyriothum multis foraminibus intrat, ziyes. In avibus nervus per quatuor : foramie na (38) labyrinthum intrat (2); An chorda tympani in illis adfit, nondum plane conftat. Pohl L- cpat.. 6-14 Reptilia, ln reptilibus , antequam labyrinthum intrat, in ramos dividitur, qui`in illum per mul- ta foramina deveniunt, ln falamandra, nervi a- custici portio dura per. peculiare ostium (2). e cavea capitis egrediens, ad, occiput externum; ten» dit.. „Nervum protei angúinei ad orificia. canalium femicircularium tendentem, pro nervo faciali babere videtur vir doct. Treviranus. (3) ' Pis» (2) Scarpa L c: Tab. I fig. Ir (2) Idem. 1. c. Tab. V. Bg S M. i (3) De Protei anguinei encephalo et organis fen" C 6g ) ur Pisces, ln piscibus cartilagineis, nervus acusa tìcuş per foramen Gngulare, non per laminam cribrofam ut in animalibus caeterarm clasfium, aurem intrate »-ln illis etiam jin parcem mollem et duram distinguitur; fed portio: mollis- aliam quam in perfectioribus animalibus haber, origi- nem, quum ramus nervi quinti paris esfe vide- ture. Vidit iam ill, Camper (4) ramum quinti - paris, raiae aurem intimam intrare (5); unde hunc ramum quinti paris eundem habere ufum coniecit, quam feptimi portio dura praestat in homine. (6). -Sed rem alio, modo -fefe habere afirmat Scarpa fect. Ic 2 § 19; «nervi quinti ramum, inquit, -portionem mollem . organique auditus immediate praecipuam in raia pattem con- fuum disquis -żootom. auct. Q. R. Trevirano in Hall. algem. Litt. Zeit. Aug. 1820 § 204. P. 771. (4) Mem. prés. ál acad. royal des IO EKI, p880; o La cinquieme paire diid donner plusieurs bran- ches á Vorgane de- Douie.” (5) vid. istius rami in labyrinthum iñtroitus et per canales femicircūlares décurfus optime delineatus in Scarpae Tabi I. fig. 6. H (6) Camper ibidem Tab. VI. p. 187. s, Peut étre que la cinquiemepaire fert dans les poisfons au méme but que ig portion dure de la Septième paire dans l homme.” ; a C ios 9 conftirüere, duram vero eam esfe, quam Campe- rus nervuwacusticum nuncupavit.” Igitur, quum in perfectioribusi“ animalibus quinti. paris ra- mus organon: gustus : conftituat, K j sadara a a a na en np“ : e ‘ Rn) nulla auditus fit apertura externa, illis inno- cua est. -Quam fapientem naturae dispofitio- nem- imitantur urinatores, qui, in fundum ma- ris descendentes, meatum auditorium externum femper gosfypio obftruunt. Nec mirum vides ri potest, cheiroptera, praecipue ‘plecotum tam magnas aures habere, (§ 28) nocturno enim huic animali auditus acies admodum ést neces- faria. Quod etiam obtinet in animalibus timi- dis, dorcadibus, © cervis, afinis, leporibus , quibus omnibus magnae funt aures. Neque praetereunda est mira ftructura plumarum , meatum auditorium externum avium tegentium , qua organon ab iniuriis externis prorfus rutum redditur et ad fonos excipiendos aptisimum fit. $28). Denique obfervandum est ufum , quem buic parti adfcripfimus, bene perfpicere me- dicos chirargos, quando furdis dent confilium, ut ad fonorum inténsitatem augendam utantur tuba ita dicta acustica, quae tunc altera quafi illis est auricula -ẹxternd. E ARION ead Musculi auriculae externae. ) Ut On et in quacumque directione fo- num C72 % , num excipere posfet auricula, muscoli -illi :dati funt, qui illam anteriora, pòösteriora et {uperios ra verfùs movere, debent C$ 4¥eo Sed iama pris fma» infantia, prava nutricum cura, ligamen- ts multis, validisque infantum ccaput #compri” mit; ünde- mùsculi: non. exerciti: viręs -fuas a- - miunt, er ad functiones exferendas impares: fis unt. Ad- movendam tamen: avrem illos ia, ñatus ya destinatos: esfe, docent: barbarae gentes per- multae, quae aüres movere et. rëvera atrigere posfunt (1); docent anriguorùm iYe) nostros rumque: temporum exempla permulta; — docent denique animalia, quorum aures,- musculis per- multis inftructas (3) EAA asig y: unicui- que notum. r aA S "XLV. Ti pai Uti habet Terent. Aadt. K 5 SC P S Arrige aures ,-Pamphile.. (2) Cafauboniin Athenaei deipnofophistasl. 10. C. 1e p. 702. narrat Herculem mobiles habuisfe aures ad inftar quadrupedum ; 5 zoss Fovaru T' rat paroda ovo NTTOV, „ Narrat etiam Euftathius facerdotem fuisfe quendam - aures motitantem. Aecepimus etiam a viris fide dignis vifas manifesto “aurès mọveri viro cuidam eruditisfimo cum Allobrogum fines tranfiens, vivi ‘comburi peri- culum fibi a magistratu èminere intelexisfet.? 4r C3) Cuvier Xe. danat. comp: 193 lee. art. 7e rA C 75 ) Igo XLN! X Meatus auditorius externus. ~“ Canalis'ilte, parte inferiore angustior, aërem ‘teceptum+tad fundi centrum “conducit Pili in eius orificio obvii et cacruten in illo conten» tüm, `corpora externa et 'nocùa arcent. Meatus auditoris foricis fodientis talla te~ gitur, ut ab iniuriis agùae immunis maneat, Ille cetaceorum lardo inclufüs est, ut molliter in €o decumbërer et -Jaefioñis periculum timendum non foret (29g); pisces et reptilia illo earidem ob caufam carent, ob quam illaauricula externa carere diximts. - \ , v? pein tU Ba RENI Menita ympani: Aër in fundum meatus auditorii externi col- lectus; ad membranam tympani appellit, quae haċ ratione vibrata, vibrationem illam cum os- ficùūlis auditus communicat. llla autem meme brana in homine admodum elastica est, ut me- ` lus vibräretur , et obliqua directione pofita, üt minimos etiam fonos melius: percipiat, Univer- fe E w D fe autem: eo melius animalia audiunt, quo- tympani membraha obliquior est, ut inter alia ex talpa patet- (§ ĝo), inqua bafi cranii fere est paralela, et fane auditu excellit hoc animal. Obliqua eñim illa tympani. directione tympa- ni càvitas: amplior redditur, et quo. amplior illa, eo mélius fonosminimos audire iposfont a» nimalia. Ab exreriore parte convexam eam fecit natura in cetaceis et avibus, ut hac etiam ratione amplior redderetur cavitas :tympani. ln: croco- dilo (§30) tympani membrana tenuis profun- dius cranium intrat, et appendicibus- carne- is tegitur, ut ab`aqua, in qua magnam vitae partem degit animal, non laederetur. §. XLVI. Cayitas tympanie Cavitatis tympani praecipuus ufus esfe vide- tur, ut fonos ab aure externa ad internam trans- mitar, Quae transmisfio perficitur, - 1°. -ope osficulorum auditus, quae, utdeinde videbimus., praecipue in membranam fenestrae ovalis-agunt5 2°, aëre contento, in membranam fenestrae rotun- dae agente; 3%, eius parietibus, Hanc asferti- nem probar anatomia comparata ; nam ñ confi- i de a a, i ? j deremus animèlia , quibus nutla est auris apertus ra externa, uti nonnulla reptilia, et pisces cum branchjis liberis ($ 31), videbimus, illa etiam, cavitate tympani carere. Cellularum* mastoide- arum; ufum non ftricee- cognoscimus, Credunt nonnulli, fonos in cavitate delatos, barum ope, intenfitate augeri; quod, fi- verum habeamus, magis a MeN laminarum, cellulas a fe invi- cem feparantium, quam :ab'aëre contento , de- i opendee. Haec: vero fententia, verifimilitudine Boda 5i 3 ‘carere non videtur, fi confideręmus animalia-ẹ. gr. elèphantum, aves (§.31), perfecto fatis 'organó praedita, fimili ftructura gaudete. Ne- que minus in dubio haeret, quid chorda `hiç fa- ciat. Caldanius (1) putat , illam, quando un- -dae fonorae membranam tympani concutiant, il- loram musçulos tune in contractionem rapere.” Quoad membranam fénestrae rotundae, illa aëre cavi tympani: contento, ad illam propul- fo, profundius ‘labyrinthum . intrat, motumque aguae in labyrintho obviae , er inde etiam, (ut „deinde videbimus) actionem nervi acustici pro» „movet, l j i ; (1) Vid. comm, de rebus.in fc. nat. et med. ges- tis. Lipfiae 1772. vol. XXXIV. P. I. p. 662. j s AL 7 E x) ; Sue XOV HL aine ES ag | Osficula auditus. etia Osficvla` auditus; iiine fonoram ab; Atire exe -o terna, per tympani cavitatem, uti iam eêxpofui- hus, ad aurem intérnam: transmittunt. Scilicet \ membrana tympani vibrata, per fuum- muscu- ` lum internum malleus , hinc etiam incus. in ac- tum dùciturz hacratione` ftapes affectus, per musculum fuum flłapedium in fenestram pellitur ovàlem-(§9; § 13). Unda fonora iam ad au- rem internam transmisfa, opórtet ut. pártes, ad pristinum ftatum reftictuantur , quod perfici- unt m. mallei externus et laxator tympani. Mirum forte videri: posfet, cur ad transmisfi- -. onemi foni tribus osficulis opus est; quum in ani- malibūs minus perfectis, avibus, reptilibus, u- nüm osficuluh', bafi plana praeditum, eidêm propofito fatisfaciate Tria osficula esfe videntur, ut fonus maiores modificationes fubiret, et au- ditui maior perfectio conciliaretur. Igitur malle- um et incúdem, osficula adiuvantia , * accesforia habemůs folum ftapedem illud esfe praedican- tes, quðad auditum carere non paslimus, quem- | admọdum -et anatomia et obfervationes patho- ' logicae probant, Etenim 1°. per omnes animali | um ' , C7zdD J üm clasfes, exceptis unicis piscibus C! § 32) etin4 - vertebratis (§ 40) osficulùm; ftapedis vices fusti- tinens,- plus minusve perfectum- invenitur; : 2a osliculorum auditus, folam-est (1) quod, absz rps auditus piagne aaisa non posit. Sie i XLIX y PD ca l ki pesi Ruftačhizsni LUN } De zubae PS üb; anatomici mul! tum dispurarunt. Afirmarunt nonnulli, illam nonnunguam meatus auditorii externi panisi ages re, alii hoc“ rurfus begarūnt; inter quos nomi- nasfe fufficiar viròs doct. Kollñerum et Herhold- tiun; quorum'utergüe (r) disfertationeʻopinio» nem” foam exypofuic. In "eo .copvebienc, quod ambo’ negent; Ham nomunguam fonos:ad au- rem mediam ` transferre. Reċte enim afferant: ' 1V. ad auditum- necesfe êsfe; ut- aër: corpus er i E E las OI LL-H: Curtis Sq. Z tre oat fe on the a ologie and diseafes of'the ear. London 1819. p.. 32» (2) Magendie Precis Elemen. de, Pigi fol. 1816 T. I." ġ; 108: l C1) Kollner. ia der iD der Eufachifehen rähre. Joh. Dan. Herholdt , eine Anmerk. ueber die Phyfiol. des Gehörs in Reits Archiy. 2, 3. 4. Band, ea n lasticum percutidt, qguaė non: est tuba nostra y 2°, illam valvula praeditam . esfe, introitum fo- notum impediente; 3°. in expiratione, evolvi | gaz acidum carbonicum; `quod ut: ex phyficis notum , actionem foni imminuit:. Deinde ert res fellunt argumentum baculi, cuius ópe, fi ex- tremitas una ori aūt pectori viri loquentis, altera dentibus furdi apponatur, ille loquentis verba optime audit; deinde illid horologii, cu- ius foni, fi in ore includatur bene, Pena: tur (2). Circa illorum Dipi eniai explicationem vero disfcrepant viri docti: Köllner enim illo, rùm caufam explicat ex anastomofi: portionis du- rae- nervi acustici cùm- fubeutanceo malae, rar “mo quimti paris; qua, fenfationes, quas foni -in dentes. producunt, ad -Juditus! organon deduci posfunt. Simplicior et, ut mibi videtur s clarior ` veriorque est explicáâtio Herholdtii , folam affe- rentis osfium crenii-vibrationem, qua nempe in’ motum, deducitur aqua labyrinthi, ab illo nervus. Sed fi haec vera fint, quisnam est ufus tubae nostrae? Aeqhilibrium fostiner aë- rem externum jnter et iternum, illom în cavi- tatem adducendo, et ab illo rurfus abdücendo. Pro- - j CD Breviter tantum bi duobus hiscë eiperitionti loquor , ne olera recoguam decies cocta. l 79 ) Pro qua fententia pùgnant phaehomeni fequen» tia) 1°. Sì- vehementisimo fono; fubito percù» tiatur auris, femper aliquam titillatiónėm in fu- cibus fentimus, quae verifi militer ab aëre;, ex tyne pani cavitate a tuba Eultachiana abducto; dépen” det. 2°. Deinde memorandum ‘phaenomenony guod expertusestdoct, Hamel- (3); qui campana urinatoria (duikersklok) infandum maris descere fùs, in aúre, dolorem ‘âcwtum poai presfione aë» Tis ëxterni in tympani membranam ortur, pet- feéntiit, quëm’füsrulit; aërenmj pertubam Euftà- - chii in tympani cavum introducendo, et fic ae~ quilibrium aërem -externum ‘inter eti internům , restituendo ; idem:rurfus ascendenw, eodem: do. lore, ab extenfioneoaëris inicavo tympâni affec- tus est, gui; postquam aërem ex illacàvitate in- me redire: fentiisfer;: Omnis abiit, EIS ‘Praeter iHum:ufam, ingonioIe Taltem. alium illi iiforibie vicek Bresfa (4) 02E ;nexu cnimyoqui est orgànoñ vocis ititer jer auditis) probaré cona- tus est, tba Euftachisngambviam egrégiam fter- i Gj ? PAP Ie EN O LAP AN AE g P ER ORR yr sume aa) Vigas eins Fao y en clar: Piçteti in Diare eyi titul. Algem. kunst en Iettėrbode 1820 Ne. 29. C4) Vid. eius dist. ġber den Hauptnutze der Eu- fach: Röhre- Payia r808 mitgetheilt yon. dem Prof. Aigchek: iñ Reil. Arehiy: VII, Bando satii: t 2 4 C %3 nere, qtia vox loquentis ad eiusdem òrganon au- ditus penetrarety fic verba faciens, Die Anar omie und dás: Experiment lehren, dasf die Trome peteein bequemer Keg; für die eigene Stimme zun Gehörorgan: ist. Lide dies ihr «Hauptzweck fey, ` glaube a Jeiner Withtigkeit wegen; welcher grös- ferist; als Erhaltung des Giai mit-der üusferen Lufts enner weil diefèr: Zweck durch einfachere Mittel erreicht werden könnte, endlich der: Stellung: des Baies der T rompete andihrer al- deinige Anwefenheis vhi miteiner Stimme rerjolpe nen i VENI wegen noniin ineco Licet huius+ viriodoct. ingenii àcumen mire- -mur , támen ci plane'asfentire: non posfumus, qu- um; re. non videamus, ġuoscmodoxfimplicióre ifarione. functio ; quam tubae:adferipfimus., :perfiy Ci potvisfet, quim. 2°. argumentum ‘fuum ;ex:a> inatome compårata defumtumg prorfas nuiliusiest i momenti, nam: pišcesíetinvertébrata(§34) carent tuba Euftachianaji non quuny fintoanimalia; voce non :gaudentixzsfed quoniam iapud illa, ex:cavi» -eatis tympani abfentia, aëris ab»et adductio fie- ri nequit, et tuba Euftachiana fupervacanea fo- fer. In ceràceis denique (934) voce carentibus, 05) T SKON Aa maaa enoii AH. ` CSI Förfitan temere me fecisfe yrbitrariir nonnul- >, dicentem cetacea voce cärere: Liceat igitúr mihi.. ob- A gy Í D n a aa CoTr. tuba Eufachiana tamen ddest: In “his itaque a- nimalibus haud dubie ‘hièc rüba non infeërvit, ut animalis vocem ađauris internam partem transferat; negùte magis èst praecipuus mëdtus (ut fertnonnul- lorum opinio), quo foniad aurem internam dedu- “scantur (§ 34), fed certo eundem habet ufum, quem (ut ex praedictis PAITA illiin homine ad- fcripfimus. Non minus erronea est fententia viri doct. Ca- Ti ét Geoffroy, qui ex amplislima tuba angui- bas, Tanis et bvffonibus datas, illam ad fo- norum transmisfionem magis facere deducunt, guam quidem meatus auditorius externus: Nam ut recte dicit Pohl (T): }, Tuba’illis“ ma jor est ad füstinendum ácquilibrium aëris cavo tympani iņhacrentis cum externo ; quum: mem- Þbranae tympani fi fitus fere nudus, aëris oscilla- “toibus mülto’ magis patèát 3 qüüm cavum tym gws non E osteon, fed miguna ex parte memə ts „Obfervare; mes Cuvierii exemplum, ifecutum falsfes gui in-opere lec, Panatom. Conpar. Lom. IV pP. 251. Jeqq purit. : js Je Juis Paprés les: obferyations , porté & penfer y que les cetacés, du moins- les. Dauphins ct des Marfouins wont aucune yoix propr ement dite, čar Iwy a dans leur larynx , rien de ceq on peut croire propre à cn n oduire dans ies larynx gedingires Š Ji C wS < CHo membranaceunr fit.. Deinde commercium respi rationem inter et auditum ex motu: fynchrono membranae. tympani. tum in-et expiratione quaeque-femper ore claufo fit, pria ad refuta, tionem illius opinionis confert.” l S Lu Labyrinthus, - Labyrinthus, quem. in duas partes. distingui diximus, etiam duplici. ufui infeftvire videtuts Labyrinhus tosfeus nempe membranaceum tegit, abiniurjis externis defendit: In Zsbyrintho mema Ọranaceo , humore ferofo , Çaqua Cotunnii) repleto (§ 21), nervusacustiçus molliter decumbit , fefe eļxtendit,: expandit. Foveae hemisphaerica et fès ynielliptica illum recipiunt ; et Cut recte aiunt nons nulli) s, aqua Cotunnii, inillis tanquam in lacū- ħa permanet.” Jgitur male ftatuit Morgagnius: js Ìllas foveas-fonos qüosdam , orificium fcalac vestibuliefagiehteés , colligerë, vividiores facere ét nön fecus arge auriculae concham in dudito- tum meatum; in proximum fealie orificium compellere.” (1) Aqùà C Morgacn. Epist. anat. Xi 43 in Valfilvže peribus: Venetiis 1740s ah) gä Ma, In éribulo a fapede, in fenes- trai ovdlém ağenti, it tanalibis Jemicircúlari»: basga Parieribus cavi mpat, «êt forfitan etian’ a čëllüks mastøideis ($ 47 J et ii. čschlea, aB- aër, 'metbràñam fenestrae rotundae appellente g in Moum dedücitbt 6847.7 Agua hac ratiöne in morum dedci p pët illani fervus acusticus viba S g osiagi? illa, iri dër, bijaste akk corpus; fernper ti möin duci posfer. Quum“ vero nod’ fit elastida'; Opus est'vifs , düibus, f abandet; abdicar, “Hie via dgudedutths esfe jlena f Qua de te disfendüht vit docti ° Ne- qie! etit oE uy Bàc: dere fenténűa j ex+]! ta omñem dubitationis aleam, pofita Viderat: Primo enim non certi fumus, utrum femper exacte aqua repletus ffe labýtinthus. Dein dna- tome comparat nos ea de re parum docere po- ' test; nam organe Taty pm Höfe iam dificul- ter confpicua, difficiliùs etiam in animalibus obfetviñtur.® Sumas" eiit Cåvief CEY e rahtiam Tääm héč'dë te profiter; dicens: WF ; në dat üi pas asz ëxaniné dans Tes dutres ER “Eer ujaze noits Paroit é encore ré fujer honras | ation” ENS E ora C2) Lec. d'anatomie comparèe Lec. XIII. art. g: F a C 843) Mihi autem labyrinthus „non „femper exacte aqua plenus-videtur; nami, fi hoc- ita esfety:. tunc quáqua vice, quando; fonum., aliquem pet- i ciperemus et igitur-ex actione fuperius explica- ta, ftapesin: vestibulum duceretur ; (§.48 )a.: Opus. + foret illa-agnae- deductione., Quae:fententia pa- rum 'probabiłis:iHi videbitur, qui « confideret, no- ; bis vigilantibus, femper etiam vigilare, id ESE; aliquid audire aures. Facilior . eriam: er muko probabilior, videtur fententia, qua. ftatuitur la-- byrinthum non femper agua. repletum esfe, et aquaeductus igitur. tantum infervire ad deductio- . nem aquae, quando eius: abundantia; motui. fu- pra dicto undulatorio , igitur etiam auditui no- cere Doiio aie kuii A PN aSem ble oriye eup Neryus acustics: -Ut nervum-açusticum inde a loco, ġia, à. cerebro: veniens; organon auditus intrat, fegūa- mury primo pauca dicenda. funt. de meatu, feu.. poro-acustico interno. Infervit.-canalis ille ad. introitum nervi; ut ulterius éx anarome compas. rata pater. Omnia enim animalia, quae auris ca- vumi, non immediate cum illo cranii coniunc- , gy R l G) tum habènt, etiam posädenè potum `acusticum internúim, üti mammalia, aves, reptilia et >pi-. scès cum branċhiis fixis; caeteri aŭtem , quibus haec duo cava inter fe invicem 'coniuncia funt C$ 38) illo carent. Ek canali illo prodiens ner-- ‘yus noster, in canales femicircularès, vestibù- lum et cochleam expanfus , a: mótu'undulatorio aqùuaė fupra memordto afficitur , ‘et affectionem ‘istam fenforio communicans, feñfationem prodä- cit, guam vulgo guditüm vocamus. ; Fuerunt nonnulli, gui putarunp nervum fep» ‘timi paris ẹtiam fymbolami fuam ad auditum cons - ferre% inter quos-vir doce. Weber Cı), qui femëntiam” "fuam fequentibus arguméntis probaw re ċonaturş 1°. ex nervi ortù communi cum a- "cüftico èc communi in organon introitu, per me- stum -auditorium internum; 9°, èx fibris eius nerveis, per canalem Falloppii disperfis; 3°% ex chorda tympani , ab eo formata; 49. ex dolore pungente in aure interna, qui dolorem faciei comitatur, ex fingulari /huius nervi affectione explicando. Dein rationem affert vir cel., qua inauditum ageret iste nervus, [249:5 ys Solltenitht diefer Nerye in dem innern des Gehörs um fëin Neurilem: eine Schalt atmosphäre cbilden,>, und skign i da- C1) Weber anatom- Phyfiolog. Erklär. ger Sinne- Verricht. des Gefichts pa 313. EHD (dadurch die yon den. Schalleindrücken erregien ` Bebungenin den Ni ervenpföckchen, welche in den Ampulli der JHalbzirckelförmigen Kanälchen und -in den Feuchtigkeiten der Schnecke flottiren , une terhalten, damit der Eindrück des Schalles die zuperzipirende Seclenthätigkeit desto fiärker und dauerhafter anrege. Hanc tamen Weberi E ERNS: NAieri m non „facimus; nargumenra enim,- quae afert, nulla ratione probant, nervum facialem ad. auditum directa ratione guid facere. Nam quoad primum argumentum, probatum: nondum esta nervum istum internam) auris, partem fimul cum acusti- ço- intrare z- 29. fibrae nerveae , per canalem Fal- loppii disperfae, tantum-probanrt , nervum faci- alem per, illum ex organo exire; EA argumen- tum de chorda tympani nihil- valere ex; ufus quem illi C§:47) adfcripfimus, facile patet. De- .nique. dolor in facie, quem- dolor pungens in du- re fequatur guum non- çertum fit istum in aure intima, (he: in labyrincho) perfentiri, pende- Te potest xa ramis nervi in aure media disperfis, Hoius argumenti fallacia mwegis etiam patet, fi analogiam in auxilium vocemus; nam non ọm- pis oculorum dolor a nervo optico depender. Maiorem fortasfe difficultatem nobis offerre posfet anaftomofis nervi communicantis faciei cum CO 2) eum nervo acūstico, quam invenit doct, Swam vid § 24). Sed quum illam tantum in initia meatus auditorii interni, et non in intimo labyrin- tho obfervavetit, quae de primọ Weberi argu- mento protuli, ert hic ad banc y apna refus tandam valent. Sratuere itaque audemus seryum facialem in- ternam auditus partem non iùtrare, adeoque di- recta vel immediata ratione in auditum non age- re. Solus itaque nervus acusticus, ftricto fen- fu, audiendi munere fungitur. Qua ratione agant ambae aures fimul, Eadem conformationis fimilitudo., quac ad bene videndum , inter binos oculos requiritur, etiam ad bene audiendum , inter binas aures ut adfit, oportet. Si- nempe oculorum alter minus. bene lucis affectionem ad fenforium transferat , confu» fa erit vifus fenfatio; ita ert, fi ad fonorum in" tenfitacem augendam et mọdificandam, una au” ris altera fit aptior , in fenforio impetfecta ad. modum erit perceptio, Nam ut recte dicit Bi. chat: C1) » Si dans les deux AEE qui com- TrA Ko n Recherihés ur la yie et la mort 1818 pag. Ge 8er) fent C ouie, Cune. est: recue. par. un-organe plus- fort, mieux develloppé, elle. y laisfera une im» Presfion plus claire, plus distincte; le. CEFVEAU , : _ diferemment affecté par chacune, ne fera le fiège que d'une percepiionimparfaite, cest ce. qui conz: fiitue LCoreille fausfe. Pourquoi tel komme estil. péñiblemènt affecté dune disfonance ; tandis” que čel autre ne s'en aperçoit pas? C'est que chez: Vun, les deux perceptions du méme fon fe con- fondent dans une feule, celle-ci est précife, ris- goureufe et distingue le moindre defaut du chant, tandis que chez lautre , les deux oreilles offrant des fenfations diverfes ý la percepiion est habitu. ellement confufe, et ne peut apprécier le défaut d'harmonie des- fons.” : Certa- itage internam- bas aures requiritur harmonia , qua fublata , eti- am auditus perfectio tollitur. Perperam igitur etiam nonnulli putarunt, nos femper una tantum aure uti. Concedimus equidem, quando fonus mmediate ad unam aurem : perveniat, illum ab illa facilius , ab- altera difficilius percipi, fed ġduando de directione foni (2) iudicium jferre. volumus, i. e. de loco a quo venit, ièmper am- p E bas; (2) cf. L B. Venturi Betracht. über die Erkenmnisf i der Emfernung , die wir durch das Werkzeugdes Gehörs cnthalten in Reils archiv. Ti om. V. cf. Magendie lib. cit, Tom. I. p. 106. | j a €s) bas dures in auxilium vočare debemůs; quod experimento probare posfumus. “Obftrúatur fei- licet gosfypio aut ‘alia materie, auris únius la” teris, fi iam a¢“ diftantiim quandam 'ftrepitum edat aliquis , iudicium dè directione foni ferri non potest, fublata «vero materie óbftruente, iudi- candi rūrfus erit facultas. © Artamen ‘faepe ‘fit, ut una aure meliys aùdiamus quam altera; quod femper a vària partium conftitutcione dependet. Sic'e. gr. mihi narravit amicus; fe per aliquot heb- domades, quando fidibus vel alio inftrumento mufico canebat aliquis, aure dextra femper to- -num altiorem, quam finistra audire, et vium il- lud post aliquem temporis lapfum» rurfus abiisfe, Şi LRI: Conclusio, i w. i i Aër ab auricula externa exceptus, ab illa jin meatum auditorium-repellitur; ad cuius fun- dum perveniens, membranam tympani allidit3 illa exinde vibrata, vibrantur osficula audituss et fic ab aure externa, per tympani cayitatem osculorum auditus ope, usque ad membranam fenestrae ovalis transmisfus, ftapedem in illim pellit; inde in motùm undulatorium deducitur i "Ergo ) aqua in vèstibulo obvia; dein ab-aëre, in memi branam fenestrae rotundae agente , illa cochleae; ẹt a parietibus cavi tympani, illa, canalium fe: micircularium; a quo motu tremulo aquae afli- citur nervus acusticus, qui affectionem illam ad fenforium. commune transferens, hane fenfatio- nem producit, quam auditum vocamus: A- quam, fi abundet, aguaeductus abducunt, et tu- ba Euftachiana aequilibrium aërem externum inter ẹtinternum, cavo tympani contentum, fustinet. (C A- C9 9) CAPUT SECUNDUM, C a QUAENAM PARS MAXIME NECES- SARIA ET QUA IN RE ORGANON NOSTRUM ILLO.BRUTORUM SIT PERFECTIU Se SLIV. Expofitis fabrica er functione organi auditus in homine et animalibus, ad eam opusculi partem pervenimus, in qua, ex. praedictis ulterius inda- gare conabimur , quaenam partium or ganon confli- tuentium ad- auditum maxime -requiratur „et qua in re illud, illo brutorum.. fit praeftantius. . — Mirum forte videri potest, me in bhac disqvuifi- tione nequaquam: -obfervatione pathologica ufum fuisfe fed quum quaestio.de illa. non agat, fed porius conclufionem ex anatome comparata de- ductam defideret, melius. mihi vifum est quaes- tionis propofitum fequi, 8 LV. ` ER Gi $» ‘LV. SE Si itaque ea, quae in antecesfu diximus , con- fidèremus et -bene-perpendamus, ex iis facilli- mo negotio eficẹere poterimus, quaenam par- tes ad audiendum maxime necesfariae fint cen- fendae ; neryus acusticus nempe , labyrinthus eb aquĝ, co contenta. Reliquae partes tàmen non plane inutiles fùnt habendae, fed organon, in quo adfunt , perfectius reddunt. Ita videmus cel- lulas mastoideas (§47) fonorum intenfitatem avgere, organo tria osficuladata esfe (§48), ut fonus ‘maioribus :modificationibus aptus fo- >- rete Animalia vero minus perfecta, pisess, ine vertebrata, hisce partibus carere Videnn sx qoibus ad audiendum ; , ex úmplici audiendi ratione, non indigent.” Sedin ömni'animali, inde `ab imper- fectis invertebrátis “incipientes, nervüm (§ 39), Cst, labyrinthum praefertim membrataceum Plos minùsve perfectum ($35, $36; $40) et aquam, eo contentam, adesfe videmüs.” Ištam éni aquam ad organi actioneny fammi esfe'mo- mèriti 'conficimus, cogitantes ’pårtés illas, vesti- bulum, coċhleam ; canales femicirculares, abs- qüe interiecta'illaaġgua, in nervami agere non pos- fe. Estitague haec agta, qudé fonos decipiv, ipique nervo tradit, uti humor’ oris, folvens pres fapidas, quae inde in A E NErVOsS agunt; - úti Eragi wti humor miili membranae fehneiderianae ,, particulas olentes . recipiens, quae tunc ibi re- tente, ipfum hervum olfactorium. aficiunt: . Weye Fi - SPY : tniii IE o GIG s € i P PRESA Ïnvertebřata. abnt nervum , s labyrinth. imperfectisfimum , nempe tantum vestigium ves- tibuli, limpido humore turgens (§40)s Haec itaque animalia male, admodum audire ə vix mọni- tu ppu, est, ii Arare daten nipis GILI In Piscibus organon, conftat e: ex neryo, latyrin- tho magis perfecto, cir gui. ex canalibus femicirçu= ponitur. In illis ‘auditus t tanum ‘vibratione. c os” fium cranii perficitur, quà in motum deducitur. agua, indeque afficitur. nervus E oE y 363, 39): $ © erot §. LUUL In reptilibus iam maior perfectio obferva- tur- Praeter, nervum et reliquas partes, , in pi- “cibus annotratàs, in nonnullis“ etjam. vestigium, cochleae reperitur (§ 36); in plerisque prac- terea obfervamus membranam et cavitatem ym- pani S3 30 et 51), osficulum auditus feu colu” mel- Pad f E St) mlin (S35; ibam Pandeni C§a4F et mèatum åuditoriur intërnúm (538). In illis’ foni dd’ membram tympani appellúnt; ‘inde osficulum auditus vibrator, guod, membranam fenestrae ovalis in vestbulm ducens, aquami acusticam in motum ciet et fic porro. Hg s S. LIX: Ayium aA 'örganon asein habet magis perfectam, coni obtufi formam referen- tem ¢§ 36) et praeter, partës, fine § 58 anno- ` tatas, in illis třes cavitates cum tympani ca- vö communicantes js HT animadvertimus; dein in illis’ meatis aùditorids externus et o- ' feuset ‘memBranaceus , cüm auriculae externae vestigio (§ 28 et 29), 'obfervatur. Generatim illae fonos ` minimos melius’ audiunt et fatis perfecto organo gaudent, ut” facillimo experi’ mento probari potest... Á Aa LX.: Fy In Mammalibus dein fere omnibus blera- tur auricula externa, plus minusve magna et perfecta C§.28), meatus aŭùditorius externus et osfeus er membranaceus ($29), osficùla audis y tis C RP tus tria, coĉhlea gyris nönnallis circa” sti + cöñvólutá, dum präeterea aġuáëdüctus etiam im illis adne. Univerfuüs illorum organi” habi- ts, iam a primo’'incoitu distinete eius maiorem perfectionem demonftrat. $- LXI. v Huamañi denique organi auditus praë illo Të» liquorum ~ animantium ' praestandiam nemo ne? get ; qui ‘confideret, r°, ciusauricülam: perfec» tisimam, multis eminentiis, 'excavationibusquë conftantem; 2°. numerum terñum ôsficulos tum auditus; 3°. praeftantiam’ et “tubae Euftài chianae et aqudeductuum z“°4®. labyrinthum perfectisimum , ex cochlea; vestibulo et ca- falibus femicircularibus conftantem. — Idem at nimagvertat has partes, qüaruh aliae in his, aliae in illis defunt ani imalibus, in nullo ma- gis esfe evoluis, magis përfectas ; quam ~in homine, nD §. -LXIL Åt verö, ñon folum änatõmica organi audi- tus ftructura prae reliquis animalibus excel- lit homo, verum etiam ratio, famma illa hu- mani generis praerogativa, eius organon illo brutorum longe perfectius reddere potest. Hac K omo D « Hac innixus, auditum ita. exercerea, eiusyactis onem jita dirigere: valet, ur non: facile ulium, animål'hae in repipti praecellay Hac „etiam; mvuficorum - inftrumentorum -concentum folus intelligere , folus mufice canere poteste,- §-: LXII. -s Vidimus- itaque , : quo- modo; abʻimperfectis- {imis animalibus. -ad hominem. usgue — auditus organon,- variarum - partium -idonea additione, magis magisque perfectum fiat, donec in illo, ratione- etiam-confirmatum. , haud, dubie omnium perfectisfimum-- evadat. -- Vidimus itaque , pul, cherrimam illam. auditus, in homine praefertim; ftructuram ; vidimus admirabilem naturae. in exis guis. hisce preki fapientiam „ut merito cum Plinio exclamare posfimus: b i99 Nusquam. ma gis, quam in minimis , totā est Natura,” PPIP IIR jØ $o S eiwea 22; ~ Ea 25s, y zz Ae z5 f t EXPÞPLICAŤIÖ TABULAE: Fig. 1. Caput Phafiani galli. A. meatus auditorius externus osfeus, menie brana tympani claufus. Fis. 2. Caput Anatis bosfchas. B. meatus auditorius externus osfeus. Fig. 3. Caput Phafiani galli, in quo membras na iympahi Jublata est, et interna tympani cayi pars adfpicitur. ; a, fenestra rotunda. b. fenestra ovalis, c. tuba Eufiachiana, Fig. 4. Duae columellae feu duo ayium au ditus osficula. D. delineata est figura, quam osficulum audi- tus habere mihi yifum est, alterius osficuli figu- ra haeċć est, quam l. ċ. Tab: XV. fi ft: 6; A bz i delincavit celeb. Caruse A Pet, sa B fet IACOBI ADOLPHI- CAROLI. ROVE RS š DÓORDRACENI, LITT: HUM, STUD. iN ACADEMIA RHENO-T RALEOT. INA, j R- E S P O N Sn O AD QUAESTIONEM LITTERARIAM, AB ORDINE PHILOSOPHIAE THEORETICAE ET LITTERARUM HUMANIORUM 3 PROPOSITAM? bot y Quam maxime commutationem apud Graecoi s Jübiit philofophia, auctore Socrate.” QUAE PRAEMIUM REPORTAVIT:;* die. xxvi; Martii MDCCCXXI: INA EE soo - y owen meae probe confcius, non est, quod, disfimulem , in elaboranda hacce quaestione tot tantasque mihi occurrisfe difficultates, ut, ` quo- modo'eas omnes éxpedirem, prorfus ignorarem $ coqùe:; fubinde radducerer, -out a- propolito fere defisterem. : Deinceps vero mecum ipfe repu- tans , quaestiones: hasce non doctis hominibus , fed ftudiofae proponi. iuventuti; nec requiri ic- circo confummatam doctrinam, proficiendi im- primis ftudio ductus, manus -operi admovi. Mihi- igitur- vires oquantulascumque tandem experienti , hoc modo disputationem dividere plas cuit, ut primum, quae Socratis aetate obtine- bat, perverfam memorarem philofophandi ra- tionem, ac deinceps de istiusmodi agerem So- craticis placitis, e quibus, quaenam fuerit illa commutatio, efici posfe videretur, Ao: Hanc ķ T Coe) Hanc autem priusquam inftituam disquifitio- ħem, de fontibus, e quibus mea plerumque haufi, pauca mónere liceat. Ut enim vires in hoc tractando argumento experiri decreveram , magis continuo ex ipfis antiquis fcriptoribus, quam ex recentiorum, quae dicuntur, compen- diis: ex ipfo fonte, quam ex rivulis a fonte de: ductis, haurire placuit. Itaque Xen ophon- tis Memorabilia, iam ante leeta, fumma nbne industria perquirere inftitui, quo magis Socrati- cam inde philofophiam et Sophistarum placitaş. quibus maxime fè- oppofuit Socrates, cognosce- rem et 'diiudicarem. Tum Xënophonti’ adiun- gehdam esfe cenfui Platonis- et Ciceronis TEE [n utroque haud dubito, quin longe. plora infint, quam quac equidem ufurpavi, € qùibus haec tiateries iHustrari: posílit; nam- prod- cul profecto ‘abest, ' ut: utrumque, non dico. to- tuin, fed-maximam' partem, legerim: Verumtas mén, guae mihi a recentioribus fcriptoribus in> dicata funt” loca; haec fedulo:itractare atgue-ad: propöfitam” quaestionem i papiioan duni conferre conatus fum. (I o3e | Si EX- Ue rite nobis aditum praebeamus ad Socratis pervestigandam philofophħiam ,. breviter nobis monendum videtur de principibus poepie qui immortalem virum- praecesferunt.. | < Primi Graecoram philofophi feptem existi- mantur, /apientes, viri non minus brèvibus illis, quas proferebant , fententiis, quam politica pru- dentia clari” qui, uno excepto Thalete, civita- bus quique fuis praefuerunt, Ex his Thales prae- fertim ‘discipulos nactus est et numero multos et ‘genere varios, cunctos autem philofophandi acuminè er elegantia claros, e quìbus maximam confecutus est- famam: Anaxagoras Clazomenius. Uti autem hi rerum natura investiganda, ita et hac laude et politica imprimis doctrina inclarue» runt philofophi Fralici. Graeci et imprimis Dores ab antiquis iam tem- poribus in Siciliam et Italiae partem meridioni- lem fe copferentes, permultas ibi coudiderant colonias, quae adeo çum numero s tum euam auctoritate increverant, ` ut meridiongąlis illa lta» ny liae e Co D liae pars magna Graecia diceretur. Iam vero Pythagoras ex infula. Samo oriundus, in Phoé- niciam atque in Aegyptum itineribus factis (1), patriàe tyrannidem exofūs, in Italiam fe contu- lit atque Crotonae confedit (2), ubi fcholam aperuit, e qua praeftantisimi orti funt viri. Pythagorae enim inftitutio fpectabat quidem res phyficas, fed omnium maxime eo valebat, ut homines ipfius disciplina imbuti, atque ad veram virtutem informati, optimi esfent civita» tis quique ítae principes. Unde patet, ġùare tantam vim et efficaciam in Graecos habuerit no» C1). Vid. Cicero „de Fin, L. 5. C. 29. ubi. prae- terea dicit Pythagoram Perfarum magos adiisfe, mul tas- regioes barbarorum pedibus obiisfe multaque maria transmifisfe. Tusc. Q. L. 4. C. 19. Conf. Iustinus I. 20. Cap. 4. ' (2) Vid.: Fuhrmann, Handb. der Clasf. Liter.: Tom. I. pag. 178. In hac autem civitate quamnam in ipfos cives eorumque mores vim habuerit et quo- modo ibi virtutem laudaverit , patet praefertim ex Ius- tino L. 20. C. 4. Populum enim in luxuriam lap- fum, aúctoritate fua ad ufum frugalitatis revocavit. Laudabat qnotidie virtutem, et vitia luxuriae , cafus- que civitatum ea peste perditatum enumerabat. Ce- terum éx Ciceronis Tusc. O: E: S. C: 3: Pytha- goram primum fuisfe patet qui non céges fed Qiàoréigo fe esfe voluit. Ee, nobilisfima illa Italica fecta. Hac. enim ratione informati Pythagorei non poterant nòn magni evadere politici, qui in alias fe deinceps con- ferentes regiones, imprimis in, Graeciam, ipfos ' Graecos inftituerent, Sic Lyfis cúm philofo- phia, tum etiam, rerum. politicarum prudentia clarus, magnam vim habuit in Epaminonə dam (1), atque iccirco in ipfum Philippum Macedonem. Ceterum ex hac fchola originem duxit fecta Eleatica , a Velia feu Elia Italiae urbe fic dicta; cuiùs principes fuerunt philofophi Xe- nophanes, Parmenides, Melisfus, Leucippus et Democritus. Et hisce im breviter praemisfis, quaestio mihi oriri videtur, quomødo de his- ce philofophis existimandum , utrum iis philo- fophiae doctrina quaedam omnibus numeris ab- foluta (fystema vulgo dicitur) tribuenda fit nec ne? Errant profecto, qui ita ftatuunte Quid? i quo» (1)-Vid. Cicero de OF. L. 1. C. 44. Conf. Nepos in Epaminonda C. 25 quo loco habetur fic deditum fuisfe Lyfidi Epaminondam , ut adolescens tristem et - feverum fenem omnibus aequalibus fuis in familiaritate antepofuerit , neque prius eum 4 fe dimiferit, quam doctrinis tanto antecesfit condiscipulos, ut facile in- telligi posfit, pari modo fúperaturum omnes in cete- ris artibus. Hunc ideo adfcribendum duximus locum 5 quia mirifice ex eoọ intelligi potest, quaenam in ipfum ita Philippum vim habere debuerit Lyfis. ft) quomodo feptem'illi fysrema condere’ potuerunt ? 'Pylozīřs et yvwuæçs ad vitae ufum accommoda“ bant'`philofophiam fuam. Sic v. c. Solon fem- per in'ore habebat; oxórei mavTòc XPAKETOG TAY. TEREUTHÝ, xj čmroßycerai (1) Chilon yv&li- cè gûrov, item pyðèv ğyæv Cleobulus kérpov- ğpioroy* quas omnes fententias in civitatis», cni. praeërant, ufum adhibere folebant. Porro noni negligendum , philofophos hosce maximam par- tem fuisfe poëtas atque politicos; quod non magnopere mirari posfumus, fi tantummodo te- neamus, philofóphiam id temporis quam maxime fuisfe cum poëfi conifnctam.. Ira primi poëtae apud Graecos fuere 'philofophis Simonides (2) enim, Alcaeus (3) et imprimis Hefiodus- non tantum poëfeos dotibus fefe commendant, fed brevibus illis iisdemque fapientia plenis prae- ceptis maximopere funt confpicui. Prourti ve- ro poëtae erant philofophi, fic etiam philofo- phi erant poëtae 5 quod cum de aliis tum impri- mis ide Solone- valet, -de cuius poëtica facultate ita antiquitus egistimabatur; —,, Solonem, nifi ' ci- C1) Exftat illud quoque apud Herodotum in Solo- nis. cum Croefo Lydorum rege Epp L. t; CIRES -i C2) Conf. Cic. de Nat. Deor. L. 1. C: 2a, C3) Conf. id. Tuse. Q. L: 4. C. 133. feq. X ' ERD, iilibus turbis ihipiikiös fuisfet, negue | Hefio- ¿do neque Homero aliisve poëtica: facultate ces- {furum fuisfe (1). Quod vero ad Pyrhagoreos attinet; poëfi eos inclarùisfe, ex aureis. €o- rum, quae etiamnum’ feruntur , carminibus fatis kerai patet; ‘quibus ipfa adeo enunciare fo- lebant: placita. Quam egregia aurem illa fucs rint carmina, cum ex Demosthenis, tum etjam ex aliorum oratorum. fcriptis continuo intelligi- ~ tür, in quorum orationibus Solonis aliorumque -frequenter occurrung carmina (2). De hisce ve- ro-philofophis fiquidem rite existimare velimus , imprimis tenendum, eos fere omnes fuisfe poli- K ticos; noh ita fystema condebant, fed de rebus, omnibus philofophabantur, de civitate, de re- publica rite cónftituenda, de legibus omnino be~ ne inftituendis. Ad hanc laudem tendentes, plu- rimi corum per aliquot annos peregrinabantor, at. t (a) E? mh mapipyy T molars xaryghT aro =e LUTE TW iww dogar, ovre “Heiodes , ` oùrE ONM; odr? QAos ovrig TAV FUNTY sodoximirsgo È iyssr ùy mote ùro, UË ait Plato Timaco p. 21.-C. CA NE Vaco ip Demosthenis Orat. mi mapane- Buas integra Solonis memoratur elegia 153 qua nihil facile ad cives ad omnia boùña pro civitate peragenda excitandos efficacius; edit. Reisk. Vol. I. pag. 421. / a a E, atque in remotisfimas adeo regiones, imprimis in Aegyptum, fe conferebant, ut ibi a Sacer- dotibus excúlti civitatibus fuis prodesfent; quod de ipfo Solone affirmat Herodotus (1). So- lon, inquit, `ab Athenienfibus legislator con- ftitutus, decem annos: peregrinatus est, ut, aliorum populorum ratione rite explorata , leges deinceps conderet, quae ipfi patriae imprimis profuturae viderentur. Sic etiam Pythagoras , cuius inftitutio quam maximè compofita erat ad discipùlos fuos politica prudentia imbuendos, anteaquam fcholam aperiret, itinera, ut iam vidimus, in Phoeniciam atque in- Aegyptum fuscepite Sed haec nobis de antiquisfimis Grae» corum philofophis fọfficiant; accedamus iam ad iilos, qui Socratis temporibus floruerunt. (1). bib. I. C. 29, SEC. CR) SECTIO PRRILOR. DE PHILOSOPHIAE CONDITIONE, PRO UTI SOCRATIS ÀETATE IN GRAE- K. — CÍA HABEBATUR: PEESO A O I P ES Aei illa, qua Socrates in Graećia inclaresce= bat, multos tulit homines, Sophistas vulgo ap“ pellatos, qui mercede conducti, fapientiam aug _ eloquentiam docere folebant (1), quosque. So- crates, quippe fapientiam pro, pecunia cuivis quafi proftituentes , - fcortatores -vocabat ' (2). Horum auctoritas adeo, in Graecia increverat, ut non nifi fumma difficultare eorum arrogan- tiam impugnarit, et opiniones falfas esfe os- tenderit Socrates. Ut igitur miferam philofo- phiae id temporis adumbremus conditionem, non- C1) Hanc fi quis ab ipfis rite didicisfet, in omni eum vitae genere excellere posfe docebant. - (2) Vid. Xenoph. Memor. Lib. 'I. Cap. 6. § 13. Quantopere. praeterea miraretur, eos univerfe, qui virtutem profiterentur , pecuniam exigere folere , patet kih lod: Le 1 Gep — eka nonnullas eaşque praecipuas Sophistarum opi- niones exponere conabimur. Praeterea Socrati- ca philofophia rite intelligi nullo modo potest, nifi Sophistarum placitis antea bene percepús, quippe. quae: in eorum OpiRopNI refytandis imprimis verfątur, i geo a / Sophistarnm philofaphandi ratio: Sophistae, quamvis etiam iustis opinionibus carentes, multarum tamen rerum peritiam iacta- bant, imo vero fe ad omnia, de quibus quisque audire vellet,- paratos esfe pronunciabant (1). Eo procedebant audaciae, ut non folum libera- liorum artium, verum etiam fordidiorum fe pe- ritos esfe gľoriarentur. Ita Hippias Eleus, cum Olympiam venisfet, gloriatus est, cuncta paene avdiente Graecia, nihil esfe ulla. in arte rerum omnium, quod ipfe nesciret, nec folum has artes, quibus liberales doctrinae atque ingenuae continerentur, Geometriam, Muficam, Lite- rarum cognitionem. et Poëtarum, atque illa, i quae C1) Vid. Cic. de ss Lib. i C. 22. Primus au- tem ex Sophistäarum numero hoc aufus est Gorgias, üt ait Cic. dë Fin, Libs 2. Cof. Kna ` quae de natura rerum, quae de homiñum mori- bus, quae “de Rebuspublicis dicerèntur, fed sonblomi, quem haberet, pallium, quo- amic- tus, focċos, quibus indutüs esfet, feifaa manu confecisfe (1)}> Sua item fapientia, accepta pecunia, duplici ratione, cum feribèndo, tunt docendo, alios fe quoque imbuere posfe palam proficebantur. Quin etiam lucri causfa per- to- tam Graeciam errabant, omnesque civitates adie ‚bant. Sophistarum illi principes Gorgias : Leon- tinus, Prodicus Chius et Hippias Eleus, eam habentes facultatem, ur ad fingulas fe conferen- -tes civitates, “iuvenibus, qui in-patria civium dişcipliņa gratùito uti” poterant, perfuadėrent; ut fe, alioram inftitutione relicta, fectarentur atque, data pecunia, maximas fibi gratias ha- - berent Gk Tot tantosque nacti fectatores, ù XD Vid. Cie. Esfiud. Lib. DO. Pr: TI Ruh (2) Conf. Plat. Apol. Socratis C; 19. Qiodi i de femet ipfis- loquebantur , idem proferebant testimo- ` nium , fed callide omnino. reticebant istud Xpimare Nòvas uti patet ex Plat. Protagora Œ. 20. Elegans profecto de iis aliquando et verum legi testimonium 3 Les Sophistes parcouroient les: principales yilles ‘de la Grèce: ils semparoient: des jeunes gens. les /plus. dis tingués ct les plus opulents „ et par leurs conyerfations Seduifantes et leurs. Juperbes: promes/es Wen faire des - Orateurs, des Politiques ; des Sasar ank > ils trou> yoienk y C a4 ) ab- omnium fere civitatum civibus fapientisfimi ħabebantur , nec raro etiam iis aureae ftatuae Delphis erigebantur (1). Iiud autem imprimis eorum propofitum- erat, ut iuvenes ad fe allice- rent, atque deinceps, quafi ad virtutem docendam ìpfi idonei, cos cum agendi prudentia, tum di- cendi facultate imbuerent.: Quúantas: vero opes eo-modo comparaverint, eł hoc optime cog- nosci potest} quod Socrates in -dialogo Meno- nede uno Protagora (2): , 0%, ingit, ġvòðpæ, sva Tpurayópay macl yphuaTtæ urysæumévoy 40 xurou coỌQiagy ğ Dedia gE xæ- ĞAAouG er& FÖY ĞVÒPIAYTOTOUĞV Quod autem ad eorum doctrinam attinet, quid. verum , quid bonum aŭt“. iustum esfet, ne minime quidem docere cupie- bant; ‘imperitis = vero. hominibus asfentientes, quid illis verum, bonum aut iustum videretur, hoc et ipfi tale habebant; atque ita eorum dis- ferendi ratio a verial ut videbimus, prorfus i i alie- yoient le fecret que les Alehimistes ont avain cherché jusq aujourdhui, — W ieland, Histoire d Agathon ou tableau philoføphique des mocurs de la Grèce, TOM E L SOE C1) Memorat tamen Cicero foli Gor giae Leontino ftatuam auream, reliquis vero inąuratam tantummo- do pofitatn fuisfe , de Orat: Lib. 3. C. 32. (2) Plat. Men. C. 91. Nec mirum; tradit enim Suidas in voce, centum illum minas a “discipilis ac- cepisfe mercedem. iy E, aliena, mirifice delectabat iuventutem, Etenim id femper agebant, ut mira quadam orationis faavitate atque elegantia omnino placita fua tras derent (1). Sed fimul etiam istis dotibus prae- i di- Ca) De quibus rebus agere folerent patet quoque e Cicerone in Bruto C. 8. Ubi, docere , inquit, fe pro- fitebantur, arrogantibus. fane. verbis, quemadmodum caufa inferior (ita enim loquebantur) dicendo fieri fuperior posfet. Suavitate autem et elegantia facile potuerunt {üa tradere placita: mira quippe valebant elo- quentia laúde; fic Gorgias Leontinus fupra alio êloquentiae ftudio ita eminuit, ut centum a fingulis . discipulis minas mercedis loco acciperet; ut ait Dio- dorus Siculus L. r2. C. 53. pag. 514.. edit. Wesfel qui ibidem egregium huius rei affert exemplum. Nar- - rat enim Leontinos a Syracufanis oppresfos Athenas legatos mifisfe auxilium petitum cum, alios tum vero Gorgiam; hunc autem novo peregrinoque dicendi artificio , Athenienfes , ingeniofos alioquin et eloquen- tiae deditos, adeo cepisfe, ut quodam percellerentur {tupore : primum quippe dictionis figuras , -et fingularis artificii antitheta , ifocola , parifa , homoecoteleuta , et id genus alia quaedam lenocinia orationi fuae adhiben- tem. Tandem vero commendata Athenienfibus Le- ontinorum focictate, cum magnam. fui admiratio- nem dicendi folertia Athenis excitasfet, ad Le- ontinos reditum inftituisfe Gorgiam. Quumigitur ea imprimis univerfe: valerent Sophistae facultate , perfuadendi et negotia omnino quaeque arida et Ea diti, accuratis quibusdam et certis ANA dis ciplinae _ principiis ; prorfus carebant. -Merito igitur in illis cenfendi funt hominibüs, qui inge- nio magis quam animo prodesfe ftudent. SIL Sophistarum de vero ac falfò opiniones. Ex multis aliis haec - praecipue antiquitus ce- lebrata est Sophistarum . fententia, nihil un« quam, in quacunque tandem doctrina. - cer- tum esfe, omnia autem furfam deorfumqne femper fluere C1). Haec opinio ab. Heraclito, originem ducebat, qui ipfaram rerum progtes= - fum amnis fluxui comparans, haud fieri posfe fta- tuebar, ut bis eandem- in aġuam fe mërgeret homo. Sophistae vero ab antiquisfimis, ab ipfo ‚adeo Homero, eam profectam fuisfe docebant, pavi PREE I et fpinofa , iucunda reddendi et faceta , mirum non est et äb antiqtis et a recentioribus deinceps vocem fophismi . in malam accipi coeptam esfe partem , uti v. c. de ar- gùümentatione falfa, non rite procedeñte , veris” nee firmis nitente argumēntis 5 de dolofo quodam com- mento; fim. quo eam fenfu ufurpavit S i apalei in Philoct. vs. 14. Çı) Plat. Phileb. C. 43. TE güi, quum PUERA diceret Deorum gene- tationem et matrem Tethyn, omnia e fluxu motuquè:“genita:`praedicasfer. Protagoras im- primis hancce doctrinam propugnans, nihil certam atque. -definitam oġelgy habere dicebat; ẹa chim, guae fenfibus percipi posfünt; non esfe fed- femper, feri, quia e- motu, alternas ġue commixtione omnia fiunt (1); fcientis am vero nihil aliud esfe quam fenfum, nequè iudicium. veritatis a fenfibus abductum habere. fed-hañnc- ipfam -esfe véritatem, ut, qualia cui- que viderentur, talia esfent: ex quo tandem Pros tagorae fectatores, atque his antiquiores. falfa loqui éðuværov esfe ducebant ; ad. quam. quidem confirmandam fententiam , placito. quodam e Par- menidis doctrina utebantur , qui omnia invicem qpnipgavekiRs. atque nunquam esfe ftatuerat Tà- vă öyr (2) _ Gum igitur. hoc tantume modo, quod fenfibüs- esfet. fubiectum ; esfè dicerent; et femper yerum esfe, falfüm id ftas tuebant, fi quis diceret; quae non esfent; hoc vero nullo modo quem dicere posfe, quia’ pă ôv nemo cogitet vel pronunciet, -cum gh 3# nulla ex patte fit odslæç particeps (3). i o) Plat. Tirti, 152 D: | C2). Plat. Soph. 258 D.. C3) Plat. 1. lùd. 26ò Ci § it, $ CH) § H. Sophistarum de Diis ac iuftina opiniones. Plurimi fane Sophistàe, Diine esfent nec nég dubitabant, in quibus Protagoras, qui de Diis inqùit, utrum fint, an non fint, neque dicen- dum, nequè fcribendum existimo (1). Alii vero, qui illos esfe ftatuebant, rerum eos huma- narum non magnopere curan gererë dicebant. Suas autém hac dë re opiniońñes ita fere enunciare folebant. s, Asyoúsi ToU tiiss o mëvtě ior? Të mpyu% j Ta yiyyduevæ xat yevdpeyæ nay yèvyodpeva s 5 TÈ ulv Qúcei, Tè è riyy, TÈ DÈ Dà rúgyv s» Eoxe, Ọ&or, TÈ RÈV LÉYITTE HÜTAV A nái- 5 MOTE ànepyàčecðai úci xaf rúgyv, to è j> CuRixpóTEp& TÉXUNY , v dý mep Quréiwe AakßBæ- ‘3s vousěy TYY TY REykAuV xæ rpoTay yéveciv s> Epyuv, mAdrtew xg? tënTalvechæi misre T% s> ouixpiTEpa, & Ùh TEgvixA TÉYTEÇ SHEEP EO BIE I Quam quidem fententiam hoc modo’ explicare ftudebant. Ignem, aquañ, terram, aërem, omnia hacc pera ; ~ non C35 Cicero.. de Nat. D.L. 1. €S 1T, 13, ét oge Ç2) Vid. Plate de Leg. L. p. X. 888 E — 8go'A. C i9 ) nön atte, fed nattra et fortuna esfe; corpora etiam, quaé post haëc funt, rerum terrenarum , folis, lunae , ftellarum omnium, ex istis anima prorfus carentibus facta faisfe ; fortünaque, qua unumquodque vis fua impulit, lata, fingula fin- gulis, frigida calidis, ficca humidis, mollia du- fis, et omnino contraria contrariis, duce fortu- na, convenisfe ac necesfario temperata fuisfe. Hoc pacto coelum totum, et quae in eo funt Omnia, animalia quoque et plantas et anni tem- pestates fuisfe productas, non per intellectum, neque per Deum aliquem, neque per artemy fed natura atque fortuna; ex quibus artem pos=ə tea mortâlem, disciplinas quasdam. genuisfe ; quae veri ñon penitus participes a fimulacris ne- quaquam differrent, qualia pictura, mufica, ces teraeque his fimiles artes gignere folent; fiquae< dam vero artes ferium aliquid facerent, eas es- fé; quae vim fuam cum natura communicent, üti medicina, agricultura, gymnastica; civilem praeterea peritiam parvam quandam partem cum ñatura, magnam vero' cum arte communicare p atque ita totam legum pofitionem, non cum nà- tura, fed cum arte, cuius pofitiones verae non -funt , convenire. Ex quo primum ducebant; Deos non naturas fed arte et legibus quibusdam conftare, eosque ãlios aliis, prouti finguli legislatorum fanxis- B 2 fent Ga D fent; deinde pulcra, alia, natura, alia lege. con. fistere ; Justa, tandem. natura. minime esfe , fed homines de his femper invicem. :disceptare , ac: nova in dies conftituere ; et quae nupėer ftatuerant, eatenus esfe iusta, quatenus: illis fic: placeret, non natura quidem , fed arte et:legibus. ftabilitas -Vidimuš“ modo Sopbistas iusta minime iņ na- tura pofita esfe itatuere z iidem etiam, imprimis: Hippias, TOV. vooy. TÚPRYVOY TÕY. QVIPUTWY y TOLAR: Tap tăv Qúsıy BlaÇomevov Vocabant,.- Æx multis, autem aliis eorum de legibus placitis, baec mihi Čalliclis „opinio memoratu digna. videtur. Dis cebat ille, quidquid natura malum est y idem et turpe, quale iniuriam- pati; non enim est viti iniurias pati, fed fervi cuiusdam, cui, mortuum, esfe quam vivere fatius est; quia iniuria ac-cons, tumelia affectus , nec fibi ipfe, neç fuis` auxiliari, potest, Verum; ut equidem opinor, qui leges, ferunt, viribus minus, quam numero pøllent. Itas que wtilitati profpicientes fuae, leges: condunt; et laudes vituperationesque disponunt, robusa tiores homiñes metuentes, et eos, qui, plus hae bere posfunt, ne ples ipfis habeant ;. dicunt, purs, pe et iniustum aljis plus habere, et hoo esfe ina iuste agere, quaerere fcilicet, ut plus aljis has, beas; contenti. enim funt ipfi, ut opinor, fi, mo- do aeqvalem habeant portionem,. quippe infea riores; ipfa vero natura demontrat aequum ẹs= les fÈ; út melior ac potentior plus habeat deterior atque 'impotentiori; haec autêm ‘multis’ in locis osténdit, cùm in rėèliquis animálibus, tum in ötnibus hominum urbibus ardue `’ gentibus, ita iustum cenferi, ut infirmiori fortior impe- ret, eoque’plus habeat; quo‘ enim iure Xerxes adverfus Graecos militavit? aut eius pater adver- fus Scythas? fed hi iusta naturam iusti haec fae ciunt, ac iuxta ipfius naturae legem, fortasfe tamen ón iuxta hanc, qüam' hos ponimus, le- gem, per quam optimos ac robustisfimos juve- nès, a pueritia inde, tanquam léones, incanta- tione” et praeftigiis in fervitutem redigimùs, diš centës, deqüàlem portionem habere oportere; et hoc esfe polcrum 'atgüe iustum., > Si autem vir existát Bona nátura ‘praeditus, et omnes has litteras,“ fascinationes, incántationes, et onmes Jeges" naturae ` Cóntrarias , 'cöncutiéns, perrüm- pëns effüigiéns et cońculcans’, ʻe fervo ‘fiat doś SS in "e6 dtürae ius eluceret Ciy: ' Uċ'autëin fendentism fuam aliorum etiam hac dė re: ópiñionibus ‘confirmaret, ita pergit. Quae qdüidémego dico , videtur et mihi Pindarus fignis. fčáre in carmine quodam dicens, legem omni- um reginam ‘esfe cum mortalium -tum - immorta-« prt quae! riiai: ur ferebat, lex , ‘praepo? l snRNA tens ei Dat. Gorg. 483 E T C 22 tente manu ostendit, quod. fortius- fit, idem, eti» am aequius esfe; nam Herculem dicit Pindarus ‘neque emtos, neque donatos Geryonis boves. vi abegisfe; quippe. hoc esfe. natura iustum, cum boves, tüm reliquas omnes deteriorum et minos rum posfesfiones melioris esfe ac fortioris. (1), § IV. Sophistarum de yita beata placita. Audivimus modo Calliclis de iuftitia opinios nem; nunc vero operae pretium videtur, eiusdem de vita beata-attendere fententiam , quam eum-hoç fere modo cum Socrate communicare non pudebats Hoc, o' Socrates, natura pulcrum atque iustum, quod ego tibi nunc libere et ingenue dicam5 oportere illum, qui recte victurus fit, permit- tere fuas cupiditates. quam maximas esfe, neque eas frenare; illis aurem quam maximis posṣfe mi- nistrare per fortitudinem atque prudentiam, et explere ea, quae femper- cupiant; fed hoc, -opis nor, plofingoo čðuvyğrov, unde fui disíimiles res : pres C1) Vid. Nob. de Geer, Diatribe in peikia Pla- ton. principia p.22. Est illud dictum e. carmine Pindari depeiïdito petitum ; prima eius pars occurrit quoque apud Herod., L. 3. C. 38. Ad quem lo- cum conf, omnino Valcken, et Schweigh. € 33 2 ~ prehendunt , ob pudorem. fuam :occultantès im» potentiam, et turpem esfe -dicunt intemperan- tiam; melioris naturde:homines in fervitutem, re- digentes,: et-ipfi cupiditates - fuas; explere. cum nequeant , temperantiam. atque- iuftitiam. et fuam ignavidm laudant; verum--fi-illis ab initio. contie gisfet, ut aut regum fuisfent filii ,, aut-fi naturg ipfi 'idonei-esfeñt ad regnum: quoddam., aut. ty° rannidem, aut potentiam quandam.: fib} praebene dam, quid- reyera turpius- :peiusque- illis esfeg hominibus, quam temperantia? Quibus. cum. lie ceret bonis frui, nemine impediente ,, ipfi.. fibi dominam adducerent multitudinis legem. et fere moņnem-et yituperationem ? Quomodo. enim-iuftiş tiae arque temperantiae, honestate. non: miferi facti esfent, nihil amplius:amicis fuis. tribuenteg guam inimicis, :et haec, imperantes. in fua civi» tate ?: Sed revera, o. Socrates, quam |tu fequi afirmas iuftitiam , ița :fefẹ habet; mollitiesa luxuria ẹt libertas, {i modo auxilium ‚habeant est virtus atque felicitas; -haec-vẹro. reliqua or- - namenta; -praeter naturam- conftituta ,; hominum {unt nugaenequeullo. praetio, digna C1). 'Cumc itaque. talem:de vitaibeata fententiam ferrènçoSophistae s:Uty: qui vel maxime cupidita- HY ensena muldocoig malar Amit. nig Q) Plats: Gorg 491 Es } $ : Gay tibus fervirét; idem et felicisfimts: ésfeeg ion tlirum videri potest, eos vitac’ Wónestãe “atjug inhonestae forma defcribenda, nullum hac dëire dubitatiońi locum “rélingůùere ` conatos dnei Hân dutem formam ita”proponebant.. + “Siġğuidëm de vita bëara rëcte ftariere PRA y duo èx eòrüm opinione fingendifune viri, altér iuftisfimus; iniuftisfiiis alter: Primum quideni iniüftus; veluri boni artifices , faciatsiquemádmox dum famis” gübernitor dùt medicus Zdgværé et dvvark in arté fua planë fentit; et illa quidem co- tatur, hdeë dutem omittit , fi qùa Ìpřdererea: ras tione erraverit, TOPE iad’ "pores its eriant valdē’ iniùftus RRRA ést" 'deprehenfasi? autem y nullius ‘praetii dücëndüs est; ektiémāä“enim iest Änioftitia ," justum ésfe viđéri €um; qui non fip Ecker Slxaii vxi uh dray. < Daida est igitur ` prorfus iniusto perfectisfiña iniúftitia j inequeiaus ferenda, fed 'finéndum; út iniwftishi müs maximam {ibi ¢ Comparer’ iüsti opiniðnëni, éé, fi qua ratio- ne erfäverit; còrrigere’ positi fitquead ‘perfua- dendum'idonèüs, M'quid haleficiorum narratur, ét ad vim inférêñdum”, ubi vi opus fic, fortitudi- ne et robore et amicörüin apparatú’atque opibus fuxta hunc talem propofitum ponamus virum fimplicem et generofum, non videri fed esfè bonum cupientem; ò yideri fane auferendum est; est; fi enin dubtus esfe videbitur g erunt ili tioa nores ét doña; incèrtum igitir Utrum iusti an jat honörütäüe causfa” talis fite “Nüdindus itaque est omnibus rebus , praerer= quam iuftitia; atgūe ita ponendus , ut priori -con- ürariis fit; nihil iniuste- agens maximam habede iñiulticiae famam; ùt probatus fic ad iuftitiam, ex èo quod nec! infamid nec histrebus, quae eam -fequuntur , roterir ;” fed usque ad mortem immobilis manear” Nihil iam; utarbitror , dife ficilė est iudicat, uter eorum Beatior. fit furu- rus.) Tùstns enim flagellabitur ligabitūr , oculi ei êxurentůr , tándem; omnis malit perpesfus, in palum tolletur; atque feier; chon- oportere ius= tuim es vèlle, fed yideri(tio Hiec autem fens tentia (fes non videri bonus fed esfè velle} multo rectius- de iniusto dici poterat.: Hunc enim di- cunt -quippe réi operam dantem veritatis partici- pi, negue ad opinionem viventem, non pider iniustum fed es/e velle; primum“ quidem impe- rabit in fya civitągte, cum justus esfe yidetur, N GA A E e E Kde C1) Socratès contra istiusmodi fimulatione et inani ostentatione felicitatem “confequi ‘quem posfe nega- bat, fed hanc proximam putabat ad veram felicitatem et quafi compendiariam esfe viam, fi quis id ageret, ut, qualis haberi vellet,‘ talis esfet, ut ait Cicero de OFL s: C; f2, RR nimiae S Ai a CETTE deinceps uxorem, unde velit, ducet, et libes ros; guibys velit, eloeabit, quibuscum velit congredietur; et praeter haec omnia magnas ac- gvjret divitias , quibuscum amicis profit tum ini- micis obfit ; et Diis facrificia magnificeofferet, et multo melius iusto Deos colet; eritque igitur illo Diis magis acceptus, Ita manifestum, cum 2 Diis, tum ab hominibus, vitam iniusto melius inftitutam esfe quam iusto (1), Ect fic quidem praecipuis Sophistarum placitis expofitis, in hoc tractando argumento diutius verfari taedet pigetque; horum enim philofo- phorum ita. fefe habent. opiniones, ut miferam philofophiae; id, temporis conditionem quam fa- cillime asfequi posfimus, In alium igitur eun» demque longe: amoeniorem nos trausferamus campum; age, ipfius Socratis de hisce rebus opiniones Sophistarum placitis: opponentes , gra- visimam in Philofophia commutationem quodam- modo nobis perfpicere videmur. ` C) Blat. de Rep. Le 2. 360 Ec ' SEC- Ç 27 ) SECT10 PÖSŞSTËRIÓR. AGITUR DE PHILOSOPHIA SOCRATICA; QUAE TOTA MORALEM DOCTRINAM - SPIRANS, SOPHISTARUM PLACITIS l IMPRIMIS REPUGNAT: t , ` y $o h t r Nèri illa atque adipfum.hominem cognoscenə dum compofita philofophia, - quantopere homie num -felicitati -inferviat, hon: est quod multis disferamus. Audiamus‘ Ciceronem ita dè uis disputantem. 3 O vitae philofophia pay O virtutis -inda- ə gatrix, epultrixque vitiorum! Quid non“ mos ə» donos, fed omnino vita hominum fine: te es- s) fe potnisfet? tu urbes pẹeperisti: tu disfipatos š homines in focietatem- vitae convocasti: tu š; eos-inter fe primo domiciliis, deinde coniu- s» giis, tum litterarum èt vocum communione s Ìunxisti: tu inventrix legum, tu magistra mo- >» rum, et-disciplinae fuisti; ad te confugimuss » a te opem petimus. Est autem unus dies » bene, et ex praeceptis tuis actus, peccanti » immortalitati anteponenduse Cuius igitur 3» po- (L #3 patius „opibus utamur ,,- quam, tuis? quae et » Vitae tr2nguillitatem largita nobis es, et ter- » rorem mortis fustulistis Ac philofophia qui- p4. dem gantum, abest , at proinde -ac de, homis sanu West vita merita , laudetur; ut a plerisque » HEglecta y 3 multis etiam. yituperetur. . Vitu- >» perare guişquam, vitas parentem, ¿et hoc par- » ricidioř fe inģuinare audet? et tam impie in- ə» gratus esfe, ut eam accufer, quam vereri dee „ beret, etiam fi minus percipere potuisfet” ? (1) Socrates autem, ur ait idem Cicero, Tusce Quaest Lib: g. C. å. verai illam phitófophiam e€:coélo devocavit, . et in urbibus: collocavit::et in domos eriam introduxit; , et-coegit de vita:et möóribus j -rebusque-böħis æt maälisåquaerere. -i> Quo vero modọ fuas cum'aliis communicare foletet opiniones j x brevitèr videamus:i v (Prouti Sophistas 'obfervavimus Tongas cóntinuej: atque ad delectationem fere compofizas ådhibuisfecoras tiones; ita Socrates longe alia vtebàtùr: ratione, Siquando ccum Sophistis-disputabati, acri impri mis utebatur i ironia (2) 5 uchot: g modocum iis : Gi? e 2CONe ` z oi Vid. aso Fris enini Lib; ige Oig: AConf, quoque :debet ad aug a loci intelligentiam., quac. dispu; tata Grki, MEA i Propterea cum pr eno feurram ‘Atticum vocavit, nt AN Cicero de Nat. Deor. L, LC: 34: Conf. igot ibi p SR A, ONIL, v. wie ia é ; Ca fi ‘golloqueretur. Equidem, inguits nihil fcjoGtYs Gveroitua placita mecum commaunicarevelis, miż, hie perquap:ġraum erity etenim åb' omnibus, discere volo: mihi faltem dicéatequaerere ei tuas ita explorare opiniones Ço): E -quibus quaestio: nibus continuo patebat, Socratem esfe fapientis= fimum, illos verò-hoc, modo`abeo irrideri (3)e Et hîc-item:notandum ,. celiciendi eum impri- mis -confpicuum foisfe facultate Ç4).; Tenebát enim Socrates, nihil. in hominem infundény qum`aut ingerendum-esfe, :omnià autem ex ieo prolicienda et-ita-in; lucem. protrahenda. -Di gebar fcilicet, homina antequam: in vitam mE riita aT REA A př F r EN A CERA “yes ú “y Nihil f feire dioabtt. Siia nifi koc. unum na" fe nihil feire „Ut ait Ciceró Acad. Q. Eé 4. C235 Hanc. autem Socraticam de omnibus rebus dubita- tionem, et, nulla afirmatione adhibita , confuetudinem diiérendi reliquit deinceps Ariftoteles teste čodéni 1. liid. D; 1: Cr4.. a (2) Percunctando atqùe Íħterrogando elicere foles bat „Şophistarum opiniones» gnibuseum-disferebaty, ut ad ea, quae ii refpondisfent , fi quid Videretur , di- ceret; ut ait Cicero de Fin. L. 2. C. 1. ` Qùod autem ad eiusdem attinet ironiam , fuümmìopere eam laudat Ci~ gero in Bruto, Le 85. pe de Orat; L. 2C. 6z. C3) Conf. Aha aR D T D C4) Vid. huius rei exemplum in Platonis Protago- Tå, ubihüncte proliciendo mirifice exagitat Sop histämş Co) veniret, confignatas habere notiones, quas èwvolæs vocabat, atque igitur in vita nihil eum discere, fed tanummodo recordari. Quan- doquidem autem homo res folum recordatur , ita quaestionibus proponendis ¿vvolæç illas ex eo esfe proliciendas (1). Quae imprimis docendi ratio Sophistarum rationi oppofita erat, quippe qui, ut fupra vidimus, longis orationibus iuve- nibus perquam placentibus, homines informare yolebants "i Et hisce quidem breviter in medium prolatis; fponte ad alteram ducimur huius disputarionis fectionem: quae primaria Socratica placita fibi fubiecta habet, e quibus aliam Sophistarum, aliam Socratis fuisfe philofophandi rationem, mihi perfpicere videor. Age igitur ex iis pro nostris viribus adumbremus, quam maxime commutationem co auctore apud Graecos fubies tit philofophia, $ I Socratis de Diis opiniones. Sophistas refus zat, quod Deos hominum curas habere negabant. Operae pretium videtur, cum Sophistarumi l de C1) Vid. Plato in Phaedone C. 20 feqq. edits Wyte tenb, et Cicero Tusc, Quaest, Lib. 1. C. 24- th 3? åe Diis atteñdimus opiniones, hac dere quoque cum Aristodemo , Deos negligente, ipfum dis- ferentem audite Socratem. Siquidem, ait, quos- dam öb fapientiam admiramur , ut v. ce Home» rum in epicis carminibus, in tragoedia Sopho- clem ; in pictura Zeuxim, qui fimulacra mente et motu carentia perficiunt, nonne illi tibi ma- iori admiratione digni videntur, qui animalia perficiunt mente et imotu praedita? Quo autem magis Deos admireris, animalia ista non fortui» to, verum confilio facta esfe tibi ostendam. Non+ ne tibi videtur is, qui ab initio fecit homines confilio iis addidisfe, per quae fingula- percipe- rent, v. Ce oculos, ad cerhendum, quae cerni posfunt , aures , ad aŭdiendum , quae audiri pose fünt, odorum , nifi nares additae fuisfent, quae- fam tandem nobis utilitas esfet? Quinam. fenfus perciperetur dulcium et acrium et omnium , qu4e per os immittuntur, fuavium , nifi lingua horùmi iudex indita esfet. Praeterea nonnę tibi videtur et hoc provideñtiae opus esfe, quod, quum vifus fit infirmus, palpebris ille quafi ianua munire- iur, quae, quum vifa uti oportet, aperiuntur, in fomno autem clauduntur? quod, ne venti laederent, cilia tanquam cribrum a natura adde- rentur? Iam vero quod procreationis amor in+ nascerêtur ac parientibus educandi cupiditas, educatis fummum vitae defiderium, maximus et Ri- autem: mortis metus, haec:quogque' confilio’, tioti veto fortuito facta- funt ÇI): ; -Ad illos homines, qui Deos esfe hredébikei verum cos de rebus humanis curam gerere nega- bat; pertinebat quoque Aristodemus: - “Socra- tes autem. longe aliter hac de re: fentiens, cuin eum, tum verg alios, ita fere refutare folebat., Stukum est, Aristodeme pita hac in causfa opi+ nari, quum Dii omnium animalium folum homie nem rectum conftictuerint: (recta haec autem forma nostra efficit, ut longius profpicere:magisgue fu- perna fpectare posfimus , atque minus laedamur); et vifum, et auditum, et osy:in ‘eo. fecerint, porro reliquis reptilibns. pedes-dederint, qui-dis tantum procedendi praebent facultatem , homini. autem etiam manus addiderint, quae plurima , qui- bus illis fumus feliciores „perficiunt; linguam ve=, ro-omnibus animalibus habentibus; folam humae. nam talem fecerunt,- ut alio tempore.. alibi os: tangens, vocem formet; et omnia mutuo fi ignis ficer, -quae yelimus, :: Hoc autem-Deo non fatis, fuit: ut corporis., curam- gereret, fed (quod. maximum est) etiam mentem - praeftantisfimam, homini- dedit. -. Cuius. enim alius animalis animg. fentit: fe. omnia a Diis accepisfe,, qui maxima.. et: puicomhpa quaeque conftituerunt ? Quodnam alis, ud, Ko Vid. B eireta pirid e A Cia S34 s ud genus, quam a Deos colit? quae» nam'anÌmàa mortali aptiòr ad cavendum famem, dut fitim, aut frigus, aut calorem , -aut ad mòr- ` bis medendum, aut robur exercendum , aút ad’ disciplinam excolendam, aur ad memoria tenen» dum, quae vel audiverit vel viderit vel didicerit? Ert haec quidem ad rem probandam fufficiunti Verumtamen tam praeclare Socrates de divina’ natura disferuit, ut haec etiam dictis fubiicienda- videantur. '‘Ignorasne, inquit, E KEKEE reliqua anima- lia tanquam Deos vivere, narturâ cum corpore tum ` anitna praeftantes? Neque eñim bovis corpūs ha- bentes, bominis antem meñtem , quae vellent, facerè posfent; nec, quae manus babent, mente autem destituta funt, meliori funt conditione. Tu vero uruüumqgue praetiofisimum confecutus , nonne putas, Deum tui curam gerere? Sed quanto quid’ fecerint; cos te curare existimábis? Numarbitras ris, Deos hominibus opinionem inditūros fuisfe, fe beneficiis êt doloribus afficere posfe, fi -id noñ posfent; et homines femper deceptos “nihil ùngüam hac de rè animadverfüros?. Tandem ve- ro divinam naturam taiem puta, ut'fimul omnia videar, audiat, ubivis adit er'omnes- pa curet (1): RAN AS E aA Kål Snt My Vid. Xenoph. 1. l. §11rs-Cf. idem C. P. G0 C U P „Sunt hae quidem Socratis de. Diis ac divina providentia opiniones, -e quibus, quantopere a Sophistarum, hac item in: re ,-perverfa disferendi ratione, egregius ille discreparer, philofophusș optime, ni fallor ,- diiudiçari potest.. Quo vero, magis praeclari viri praeclaram percipiamus phi- lofophandi rationem., in aliis eius placitis pro» ponendis 'ẹt Sophistarumi-opigionibus - APPARE dis, ulteriys progredi lubets airu § Socratis de iuflitia opiniones: Sophistarum placito, quo ftatuebant nullo modo cupi- ditates esfe coercendas , adyerfatur. De iuftitia quid ftatuerint Sophistae, e Plato- né ostendere conati fumus. Disquirendum iam porro, quae maxime placita illorum opinionibus oppofuerit Socrates. Primum quidem illum iustum dicebat Socra« tes, qui- leges civitatis a civibus confcriptas non transgredituť, iis vero femper obtemperat. Uni- cüique civitati hoç,; de eius fententia , imprimis prodest, : ut pace; ọptime degat, bello autem capi nequeat. Quod cùm alii tum vel maxime ñr Fegibus condendis fpectavit Lycurgus. Hic enim omnes- omninọ- Spartanos legibus Ag oë- CD cöëgğir. ^Si hócaùtem in Rebuspublicis obtinet, ut omnes omnino cives fint dodao 'rõy võuov Ci) cóncordia in iis vigeat necesfe-esty fine qua- nec civitas recte gubernari, necidomus rite admi- nistrari potest. Praeterea quomodo quis minus a Republica- puniri vel magis honore affici pos- fit, quam li legibus obediat? Apud quemnamiquis potius opes, vel- liberos deponat? Quemnam tota civitas fide digniorem existimare posfit, quam legibus obtemperantem? Cui potius focii imperium: aut civitates committant, quam leges diligenter :obfervanti ?: Tandem- cui plurimi ami- ci esfe velint, paucisfimi . vero: inimici ac er tes? (2): Socratem autem non tantum diniste; legibué obtemperandum: esfe, fi quis“ iustus nominati veller, fedet ipfum eas nunquam transgresfam esfe, ex hoc fatis fuperque patet, quod, quum; accufante Melito ,. reus ‘ageretur,; quamquam alii åpud tribunalia multa in iudicum gratiam di- cereet rogare praeter leges folebant, quibus mul- „ti faepe a iudicibus abfolvebantur, ‘ille nihil ho- rum,- quamvis ctiam more receptorum , apud tri» bu- C1) Bgregia hac de re'apud añtiquos obvia funt loca, imprimis autem apud Herodotum L. 7. Kai IOÏ. iM Xerxis cum Demarato, colloquio. gie 2. Conf. Xenoph, Memor. Lib. 4+ Cap. 4e Sijs Car, D E s) bunal contra leges facere voluerit (i1). Set, etfi facillime a iudicibus abfolutus fuisfet, fi et mediocriter horum aliquid facere voluisfet, le- gibus obediens, maluit mori, quam vivere eas transgresfus. ` Et fic quidem de iuftitia fentiens in Sophistarum perverfas opiniones acriter im- primis invehebatur, quippe qui leges non a na- tura, fed ab infirmioribus quibusdam originem dücere ftatuebant. -Imo vero, fecundam eorum fententiam, homo, leges negligens , ad beate vi» wendum. multo magis cupiditatibus quam maxime Jndulgere debebat, cui preps Socrates veb hementer adverfabatur. ` , orai quidem , aiebat, pulcra et magná poeti dio existimatur libertas} a corporis voluptatibus atgue intemperantia abftinendum esi. Per eas, enim optima, quae facere velit, nequit homos, arque ad pesfima perpetranda cogitur. Praetes rea fapientiâ, maximo bono, homines destituit intemperantia z- prohibet enim, quominus quis rebus fibi-profuturis atteńdar; dum ‘trahit “ad fuavia, et faepe cum bona tum mala fentientes percellens , efticit, ut deterius melioris loco’ eli- w | gas ' t C1) Conf. Cicero , Tusc: Qiiaesti Le: te: Capa 29. „palmarius locus ubi dicitur lHberam hac in re adhè buisfe contumaciam, a magnitudine | animi doom, noma fuperþia, K Sy.) gatur. Prudentiam vero quomodo ei convenire dicemus, qui corporis voluptatibus fe` tradit? nam prudentiae ac voluptatis opera fibimet adver- fantur.: Virtutem denique ad eiusmodi homi- . nem,pertinere :ne:arbitremur. Inter. hunc igitur atque ferocisfimam-belluam quid interest? Ile itaque, qui non“optimà confiderat, et, quas corpori fünt iucundisfima , tantummodo perage- re ftudet, quid ab ipfis difert animalibus? Ex quo fequitur temperantes eosque folos res opti mas confiderare. posfe. (1). Ect fic quidem cupiditates reprimendas esfe pus tabat Socrates, neque afirmandum; ` ab ignavia quadam - temperantiam ; originem ducere; quafi alii, qui cupiditates. fuas explere* nėqueunt , Dai Ampandan turpem ftatuerent, BPLE. da t Pá gy E TAN ¿ HI. aika ii phiblithia meetin : Hippide Sophistae opinionem, fiatuentis philofàe phiamomnium-artium peritiam esfè, ; refutat. { - Sophistas, de omni fadera tandem argie ~ mens 0) Conf. Xenoph. Mem., Le4. C. 5. § 3 C 3 2) mento disferentes , nullius autem‘ rei reĉtam hae bentes, notitiam, de ipfa item perverfe: dispus tasfe philofophia, nemini: mirom videri potesta Imer alios celeberrimus: àlle Hippias- Eleus opi+ nionem-:dei philofophia :hanece enuneiabari, ut esm. raysaQigy esfè ftatuéret; ngua dere Socras tem:-longe alitetiexistimintemcaudiamus. pO: Hippia; inguit; quomodo: tandem omniuor arti- um vnuspèritiam habere potest, cum -ne dias: quidem» plane: percipere: potest. =: Neira de mo fentias, o Socrates, quafi) philofophum fingulas: antes âd- fuimu: profequi oportere dicam yve- rüm: ita eas profequatur, urliberum virum erudi+ Wwmque: deceit, argue, urt in pentathlicertamiñe. cytforibus vebpėltastis minores fecundum locuit , tenent, reliquorum- autem.: athlerarum primi funt et victores. = Recte quidem, mi Hippia: fi bonos viros utiles cénfes, nonne et malos inutiles? =. Tta quidem.. — Philofophos: vero nonne utiles-di- ces? — Omnium mazime. ~ Argui o bone vir, abfurda tua opinioș eteñim, fiquistibiconiuetis- fimus JEgrOtaret, utrum adcurandum“aegrotum , philofophum, quem omnium rerum oportere fee cundum locum tenere dicis, domum induceres, an vero: medicum e Medicumeqgoidém, = Philofo- phus-igitur inutilis est, quum medicus hîc at- que in aliis rebus alii artifices non defunt. Con- festi vero fumus bònos quidem utiles ‘esfe, må- los \ C 59 à fós inutiles; deinde dut drtifices adit; philó» fophi inùtiles fonts e quia áräfices femper ad» fint, confitënduir ës, malós, fècundüm tuam fententiam, argue inutilès ésfë philófophos. Sed in alio quodam verfatur philófophið: id nempe proponit, quo meliores reddantur homines. -Hoe imprimis fpeéctaärė debet philöfôptiuüs, ut éun ad fui ipfis tum ad aliðrüm pefvéniat Coghitióonéin à cum enim boñńos hóminës èt malos’ discerherè fèquit, fui ipfus'étiam ignarus est, bonus ne fit án malús. “Seipfum autem ignorare; èst del fipere. -Quod ni near, ne philoföphi duidéin homen meretur; jam feĉütdum Delphicam irè fcriptionem cum- ómnibus tair impriñig phili fopho convenit yvãði geæúroy ÇI). Huic vero fententiaealiahm quandam adiunge- -bat Socrates. Quamvis, inquit, id fpecter phis lofophia , ar meliores regdaitor Homines, atta- “men in rerum humanarum gubernatione non mi- nus veriarir. - Non turpè j fi vie. medicüs de gegrotantibùs aliquid dicâtj- plhilofopham ‘Hoc nòn intelligere, neque duiċguatn aferre posles fed fi amicus'illi vitae fuac rationem aut civitas quicquam discernendani aùt indicanduni com- jio “hoc” upos paa, ki japao i Stine {O De huius pictpi vi egregie diapit Ciceró 5 Tusc. Qnaest. L. 1C. goret L; 5 Ci ogi Ca) ; tunc fecundas aut tertias ‘teneat partes, neque potius-dux appareat atque-princeps (1). s t+ Ex hoc igitur Sócratico placito -merjto. effici» turtphilofophiam:; non,-uti putabant Sophistac, Spanu esfe, €t Th Akai TÈS TÉYVEG TPR paa relxy. i m3 Ex e quos diodia Sdin oani, fatisjam patet; quae viri fummi ‘fuerit in philo- fophando via atque ratio; unde. facile intelli- gitur, guam, illo auctore, commutationem fubierit apud -Graecos philofophia. :Sed, ante- quam ad hanc-disputationis-nostrae. perveniamus conclufionem; excitare etiam. juvat-nobilisfimas illas Socratis de amore opiniones. £ š § IV. Socratis de amore opiniones: Progresfio est:-hominis ,: quando, ex infantiae inertia. excitatūs , amoris; voluptatibus ducitur 3 fed longe:maior:progresfio: habenda est, quando deinceps ad: honesta quaeque, ad ipfam adeo virtutem p amorem: refert: Quod quidem apud Graecosante Socratem non magnopere obtinebat ftudium. Muli enim ad corpus referebant amo- ; rem. Ci) Conf. Pilat. in Amat. p. 139. i C a }Ì rem; id vero imprimis egit- Socrates; ut omè nes hocce ftudio imbuerer, ita quidem ;' ut tur- pia’ čpuri mudyue: tribueret omnia, ab eoque diligenter distingueret òv! pure oùpæulosy Mn- quam ipfius honestatis et virtutis auctorem.: TIoAù, Dny- xpelrrou écri ò rig Wúgns ý ô toù coudtos čpus (1)e “Quam quidem ROAR ita fere enunciare folebat. -57 toy < Si quidem homines corporis, hon‘ veroanimi - amore ducuntur, amor iste conftans esfe non: potest, quippe corporis forma: celeriter mårcese. céntč; “qua deficiente, una etiam amor mar=> cescat necesfe est.' Praeterea in ùfùw formae; etiam pulcerrimae, quaedam tamen`inest faties tas. Contra animi amor, ob eius cástitatem, etiam est -infatiabilior. : Ert haec quidem ad difiniendum utriusque nae- turam fufticerent: Quo autem magis-añimi amo- rem, corporis praeftantiorem. ostenderet, ulte- rius progredi , fuamque ita fere enùnciare folebat fententiam. 373 autin Omnes omnino homines animo -aci corpore funt praegnantes; qui igitur corpore funt fecun, di- foeminas: fectantur; gui autem animo, pra- dentiam, rerumque optimarum: fcientiam, ‘cum omni EEEN in animis aliorum gignere ftudent Hi p: Vid. Xenoph. in Smg. Chyi Sa Ca 3) i Hi- delectati pulcritudine `puléros- fequuntur, quibus fi animam ‘etiam pulcram ‘fefiferint; CXe fultantesy amicitiam- cumi iis-firmisímam et fa» milieriatem -intimam ineunte = Fpfos praetetea Deos animi amórem> còrporis praêftántiorem iudicasfe jrek ‘fabulis coghosci- poteste Summus enim Iupiterocum omnibus mortalibus, quarum corporis formam amabat, cdngresfuss eas: mor» tales:manere voluit. -Quorum verá animos 4mo- re prófequebatur, eos, veluti „Herculem y Cas- torem; Pollucemş“aliosguecinter Deos retulit Sicietiam: Pylades etr:Orestes, Thefeusvet: Piris ,Ț thous hon“ ob corporis formam fed ob res màåximas"pulcerrimasque ab iis perfectás ab om» nibuscelebranturd > Nihib igitir hominibus ad adipiscendam beatitudinem “màgis conducit vero ilo amorėr~ Is awem, qut ad ‘illum progredi enpit, a iuventute ftatim pulcra corpõra amer; umim fibi dèligens ;, quod vẹêris'rerümnotitiis imə budt 5 hinc deindezad contemplandami, quae om» nibus est corporibus communis, pulcritudine progrediatur, comniague` pulcra ‘corpora amet, A[scorporibus tunc ad animas fefe erigat, earum investigando: pulcritüdinem; aniñham- puléeram pulero. corpori. anteponat, adeo; ut:fi quis ani» mifit ingenui, quamvis corporis -forma minus fit pùléra, fufficere tamen arbitretur, et amet illum , et curer, çr rêtionéð huiusmodi’ pariàt , qüacrat- que Ca) que fermones omnes,» 'qui; reddere eum melio- rem posfint, ut hinc, quod in: officiis ac legi- bus fit pulcrum,’ fpèctare cogatūr, er videat, il- lud omre fibi'ipfi cognatum existere; ut illùd, quód ‘cirea: corpúsi est’; > pùlcrùm flocċifaéiàt, Post officia legesque ad- fcientias progrediátur 9 ut'ampliori pulcritudinis notione“ parta, ipulcri- tudinem rebus fingülaribuùs inhaerentemi mino= ris faciens; ad'ipfum tàndem omnis pulcri fòn- tem accedan: Hoc igitur modo ad pulcri ipfius contemplationeni èvectús homo; tamque praecla- re` fpecraculim unice ċontuens, non aimplits Auk Bpeti CI), RAA dajði pariet, ġuippe non Daros y RAN kotel intj atingense Est hoc: quidem púlcram, ‘hon tun- pulcrum, tum minimes vatti guibúsdani taùdtumimodo, fed. omni ex patte, qguácinqué tandem iud ddfpicids, eùrò ah wori pef eito Qer povdedèg don. Etr fi quis-eð`prövectüs- est, -ut now amplius imagi- nes illas ` virtutis, = fed veram virtutem pariat argue utrie, Deo! amicus evadet, èt, fi- qüis aliia pamje is imprimis immortalis erit (Sm : TA Recte hoc, licet alio fenfu, Latine cii cero adiumbratam yirtutis imaginem, cui gpponit mineniem- yirtütis efigiem , in Tusc. Quaest. L. ENT N (2) Conf, omnino ¡merentur Plato, et Xenophon in Syp. Hah Cn) .f ij Ei : $ Ve, i Disputationis -conclufio. Quod- fi iam- de; commutatione guacrimus, guam apud -Graccos fubierit, auctore -Socrate y philofophias ex-:iis,>:quae fufius- disferuimus, haec inprimis tenenda videntur, ' #19., Qui- fuerant ante Socratem: philofaphi; ; in rebus: fere fublimioribus -verfari fuerant, ut de mundi. origine,- de- rerum. caufis: -de -astrorum motibus diligentius quaererent; (1). > Socrates vero,:ut verbis utar. Ciceronis, :primus;a rebus occultis _-etabipfa natura involytiş, avocayit philofophiam „et ad viam communem adduxit, ur de virturibus-et-vitiis,:omninoque :de-bonis rebus eş malis. quaereret- coelestia autem- vel procul esfe,a nostra. cenferer cognitione,- velsifi- maxime cognita esfent, ; nihil. tamen ad bene yi- apea C2)» .¿Perverfae ferebantur , Doaa aai h ri vip ai cum-de Diisearumque providentia, tam de iuftitia Onipienei quibus piacitis p prin- cie CY, Conf Xenoph.. Mem. L. 1. C. 1. § 12. et Cic. Tusc. Quaest. L. 5. C. 4. T (2) Acad., Quaest. L, 1. C. 4. -Conf. idem in Bruto C. 8. ct Xenoph. Mem., L. n C. r. § 16.. C 3 e ï EE MS cipia tollebantur plahe religionis et doctrinae omnis moralis. Socratês vero, inanibus istis refutátis cavillationibus, {fuum Haberi inst Dits honorem ac philofophiae moralis parens fuit C1). 39°. Ceterum, ut ante’ Socratem philofophi id maxime fuerant fectati, quod puleri haberet commendationem , ita Socrates cum pulero cog- iungendam esfe cênfüit bonum, et virtutem ap- pellavit xæàozgyaðiæy , quae quidem'vox, ùti in Socratica philofophia veluti dominatur, `ita fe , fefe habet, ut alia lingua exprimi posfic nulla, Ec fic quidem in medium contuli, quae gravis- fimum illud maxime fpectare viderentur argumen- tum. Haec autem urt propofitae quaestioni fatisfa- ceret disputatio, maiori fateor, aut confcribenda> fuērat ingenii acumine, aut expolienda doctri- na, aut’ denique exornanda orationis elegantia: quare vos, Clarisfimi Iudices, quae ei infunt vi- tia quam. plurima, eî, qua juveniles excipere foletis conatus, humanitate mihi condonetis er beñevolentiâ. Quodfi quodammodo hzecce vo- ` bis C1) Vid. Ciçéro, de Fin. L. 2. C; 1. Egregie autem eum tanġuam 2 coelo dimisfum fuisfe, exque illius discipliną, veluti ex fapientiae fonte, magnum ` eMuxisfe discipulorum numerum dicit, Clar. Wyttenb. in Orat. de Coniunct, Philofophiae cum Litteris, quac exftat in ọpuscs Wyttenb. Vol, I, p. 98. KA y} bis- utut iuvenilis. et. tenuis placuerit: disguifitios erit profecto, quod gaudio: perfundar, totus, Mmeusque in has litteras maximopere incendatur amors. - Ceterum: deme meisque facultaùbus ita . existimans, ut me magime decety haec adferibo Poëtae verbas A K X Ut defini yires, tamen est. laudanda ygs juntas. i ý ia 1 TR CONSTANTIS NICATI, £ 'MILDUNO-BELVETI, | Serr nag 5 A IN ACADEMIA RHENO- TRAIEGTI NA Ş M E D. C A N D: 7 COMMENTATIO, QUA RESPONDETUR fiia, A D QUAESTIONEM ZOÖLOGICAM, AB ORDINE MATHESEOS ET PHILOSOPHIAE NATURALIS ‘ PROPOSITAM: m i Tradatur historia naturalis et anatome Mü- 3s Tis Silvatici Linnaei, atque Muris Arvalis Linnaei (Hypudaei arvalis Jiligeri)s eos. rumque infiituatur cum mure domestico s comparatio. Exponaiur, quae detrimenta —ş, per utrumque agri et prata praecipue cæ~ j, piant , quidque aut maiore aut minore fuc- , cesfu tentatum fuerit, ut haec detrimenta „ yel caverentur yel tollereniur” ?9 QUAE PRAEMIUM REPORTAYVIT. ~” P RO ÖEMIUM: i A Noi fine magno timore calamum füscipið s ut ad quaestionem ab illustri Academia Rbhenó-- Fraiectina propofitam hocce, qualicunque tan- dem, opusculo refpondeam. . Diu dubia atque anxia haefit mens , verita ne haec conamina tes meritatis fortasfe nomińe digna viderentür, Maximae enim in hocce opusculo conftribendo difficultates ` mihi fefe obtulerunt. Etenim non modo tam parvorum animalium anatome iuveni, parumque hisce in rebus exercitato , difficilis vi- debatur, verumetiam pars oeconomica, quae requiritur ,. urbano non ita levis esfe potest, Nihilominus rem tentare conftitui, utilitare prae- fertim, huius anatomicae disquifitionis eo ‘pers ductus; qüi iuveniles conatus, ut benigne ac- cipiantu? ex animo opto. Antequam autêm ad rem ipfam pertractan- dam accedamus, pauca quaedam praemònėndà fune. Er primo quidem haud dubie dicendum PARA gor A 2 esta T7 est, cur muris domestici integram anatomer etiam expofuimus. Hoc ideo factum est, quo- niam quaestio comparationem ftructurae mūris filvatici et yarvąlig fum dlla muris domestici poscit, Haec autem comparatio haud bene in- ftitui potest, nifi ipfo mure domestico bene cognito; cunr-veros»in inuho-libro, quem noe vi, abfoluta, huius anarome reperiatur, ipfe. hanc, conficere „tentavi.. „Mure domestico | qê feripro, pon, idem opus in ‘reliquis “animalibus praeftiti, ne, nimis ‘longus esem, "er faepius idem dicere Cageren, Eorum atéh “e cum for- màm externam, tum, fabricam internam , femper comparatione, habita cum mute " Jomestiĉo’ ex- polui, accurate praçferuim indic içatiş differentiis, gue inter- fingulas fpecies intercedunt. in om- nibus religioni. mihi duxi nihil ponere, nifi guod ipfe: vidisíem, ; $E Jn parte oeconomica damna, quae agris, mut resa cum fi lvaticus ,. tum arvalis; inferünt, ex- ponere. conatus, fum., Methodos ad illos delen- QOS, „quaecumque mihi, innotuerunt, tradidi , addito» fimul, harum. maiori. minọrive, fuccesfu. În hisce avtem, ut facile intelligitur, omnia ex aliorum praditionibus haurire, debui , qüippë experienriā haud „edoctus vix. bene ipfe de iis iudicare, POSíUm.; Etiamfi amém . hanc partem nog neglexerim , maiorem ‘tamen ' operam in Zoö- E$ 3 Zoölogicaş parte, cọllocavi, wumogquonjam haec per fe iam alterå longe amplior est, ūm etiam quoniam nobilisfima facultas hanc FEA FEDER Gukbrkih PONARICO SA Integrúi öpilsdútina din pitti dkinxi fece tiones; agam fcilicet: r De Rodenrikus, in- Aoier ABl 4 mi de Muribus. 2% De „Mure „Domestico. PA h5 De Mùre ‘Shvätico. OARD S ei 4. De Mure Arvali. LwnE a De Fet; Oeconomia xs usao a ad: ipi aS ba Aam mrapa E E D D Oai a aý ' AE rk RST S CARRY ON rg e. TAPES tii o 4i -i TERETI CULION: ANA, Ar RGA A. “ad $ E E Uke WAF HAEN PEAR NA Y asi ia fiii. gawgaizib Gilort frotan irdi i Sd si k ii KJ g j “r iaa AEN ig oiogorý I SH iaia e ibig Teisi áři j ; (IXiroiy gO ieii aao Myth jaiiii TENH EY kka ojov sinbo fi ravi wti o au a etips aivigdng biledi o merdi ra stieni SIR fi SUE So HNA esib nib gud j9 „o$ ein riako VAN gd D eub: iHxyir. SEeiT EA i : š s i 3 i: iehogorg ai Cr. GAI V EE iT oN. SEC- X t- A, A CECT VPR POA DE RODENTIBUS IN UNIVERSUM ET SPECIATIM DE MURIBUS. CAPUT PRIMUM DE RODENTIPUS IN ONIVER SUM aeaa DT E TEE NI ON n R idemia five GZires mammalium formant ordi- nem, dentium ftructurå facile distinguendum. Ne longior fim, nimisque a propofito aberrem, relictis aliis, divifionem clarisfimi Cuvierii(1) fequar, et cum eo Glires five Rodentia- voco illa animalia vertebrata, mammalia, unguiculae ta, quibus defunt dentes canini, quaeque in utrâqgue maxillå duos dentes incifivos habent, : lon- (1) Hanc propofuit in eximio opere, cui titulus : Le régne animal distribue d'après Jon. organifati- ọn, Paris 1817. Vol. I. p. 147. C2) longos; acutos, akor quique; ardentibus molaribus`notabili . intervalio ,, diastema „ab: Țllis , gero dicto, feparantur, Rodunt praefertim ope aat NAG inferioris», quae piper çondylum oblon» gam cum capite articulata, mobilisfima-est, adeg utonon modo; -furfum er deorfum , verum etjam antrorfum; rerrorfumque moveri postit. . Dentes molares funt. 3m6.: in utrogue maxillae latere, quibus funt coronae-plus minusve planae, emie pentiis. vitreis in transverífum pofitis. , Gorporis forma-in univerfum fatis est. elegans; pedes poss teriores anterioribus longiores, adeo -ut quali faltando; ingrediantur.: Osfa tenuia er: musculi debiles: funt; faepe- radius er ulna, tibia et fibula in:unum ọs cConcrescunt.: Rodentium- -plurima ¢claviculas: fatis- validas posfident,” quibus. -tamen alia carente Orbitae a»fosfis“ temporalibus non feparantur; oculi ad-:latera; diriguntur; arcus zygomatici: tenues et deorfum incurvati funt, Tympani çavitas , tamquam gorpus: ovatum. ad latus bafeos capitis pofitum apparet. Gyri ce~ rebri vix distincti funt. Oefophagus inferitur in medio -ventriculi fimplicis, vel parum di- vil. Intestina funt lóńgisűma, coecum ple- risque amplisimum , imo aliquando ventriculo amplius. Cor non admodum magnum neque muscülofum este Testiculi: magni in- plari- mis extra :copulationis. tempus in abdomine Pin VAT la- nę 8: 2 fatent, ‘fiintjüe farinit. Pënñis est brévis” ëyi lindricús ? “oshi culo- inftrüctas, Uterus in äuö éornuüa dividitur. Mammae” fans mâğüo ñus mero’ repëriunitut Abdominales, pectoralés, ins’ terdam quóque ingüinales. Feminaruni föecun+ dits infig igüis: est €r maigius ‘pullorum numèj rus fimul in lucem editur In ömnibus fere re? gionibus baec animalia inveniuntur, atque vés gétabilibus vescuntur; ča'adtem, quibus dentes móláres” cufpidáti funt, ad carnivora accedunt In genere parum ` bibunt, brevi increscudńt et per paucos tantum anńos vivunt, ' Cuüvierius Rodentia primum in -duas ma- jores divifiones distinxit, qūarum prior Roden- tia contińet claviculis- praedita} altera ‘ea quae his carent,” 'Primae divifionis “5° funt generas Castor , Mus,- Helamys, “Arctomys et Seius püs. Ta älterâ divifone g ` ‘generá invéñiun: türe Hyrris, Lebus er Cavidi Ad geñüs aŭs ten Masp ahimalià ñobis dëfcribenda përtineñte Bo MHIO Gi Cr ZUBE éis} d : Deua Sa EAU GASA w, ; E EL, 3, RANN CA i D'E!! MURIBUS SPECTA TUM.Ei> L: H SYE YgDiN PORTA TAS, iis B g X A Á RNS oUpdg o poo emmm y RY i 1 ii JR Tobuo , biTNS isy (reiss Mus Linna jei plai continet fpe- cies quaes vik ullo chàractere externo eviden? ti, distinguuntur, fi excipiamus dentes incil- vos inferiorescracuminatos, i Cu vieri s--has fpecies ad tre tribus retulit; formå dentium mov larium-facileċdistinguendas; Te rürfumin pa ra {ù bgeneradivifr onsu) De i + Prima :wibusycontinét muresquibust molares funt `prismatici, ivel corònâ'planå initrúcti; per totam:altitudinem laminis‘ fubftantiae vitreae. dis= tinctis omnes habènt .g- dentés: molares quae ex 5, 6 vel etiam 8 prismatibus triangùlaribus eómpbfiti videntors«iin hactribu tria fübgenera fünt:íF iiber Cuy: (Ondatrajy Hypuüd sews Jliig. Çz4rjicolg:Lacepi , Campagnol) et: Geos vyê hars Jilig. (Lemming) -Animalia funt fru=. givora, quae cuniculos fodere-folént, o“ u Alterd iwibuss muresi continet. etiam Sonika. ros paN dentes molares ad paG n in Aak ra- ob i. [o4 ui E Ee) - tribu), coronå planå fulcis transverfis distinctå. ` Duo ` iñ eâ funt fubgènera: Echimys Geoffr. ÇLoncheres Ulig.) et Myoxus Gmel. (Loir.} Tertia tribuseos comprehendit; quibus dentes moọlares:-magis minusve tuberculofi obfervantar , absque fulcis transverfis, distinctis. Horum anis malium, quae magis fünt omnivora, quam prae- cedentia, quatuor funt fubgencra, fcil. H yd ro- mys; Mus Guy: (Rat y :propride dictus); Cricetus Cuy. Caen) é: Diipa ¡Gmel eito ia srAd: fecundum `fubgenus aiian bàsi ad miecafik qui proprie fic dicuntur (Rats); Mus nuisculus: ve domesticus et Mus Silvaticus re- ferunture Cuius fubgeneris, : fecundum“ C u=- vieřiu m, character distinctivus: quaerendus est; in:-dentibus molaribus, qui tres:in utrâque makill, quorum dnterior maximus'et tubercu= lis vobtufisi praeditus est. > Cauda longa est er DREID: U nin ng cAddálrerum Gibei primae pwibis j àd foji genus: Campågnol atreräum animal nobis deferi+ż bendum, Mus aryalis, . pertinét, cui prò chas. raciere: generico ^cauda prs eea a longitudinem adaequāns. | i otiggk alia yah ea est ivitoy Aui hisd r29 gRo# SICIXIA Tib drôñjo. Eaitnags Manini et Avi- vm, Berol 1811. pe 8o. € a D Rodena ,Prenficúlantia iph. dicta , distinguit in 8 familias, qúae rurfum 25 genera comprehen- dunt; -Mus musculus, et- Silvaticus. ad Hlige- ri genus Mus ; ad familiam Murinorum perti- nents dum Murem arvalem, L. ad genus Hypu- dam, atque Jad familiam Cunicùlariorum referat. á s tZ 4 TETA A 4 FE A e| ay ee er yi a r Ce us vi 4 d - i l s Ai 1 tii Fi JA kil u 5f maa ae Sne NRG p i } ) A ; E ”. rea ‘ 7 t SMANRORL LSY iy i ~ . "EE ` A 7 H E ih eJl s A DA ' Wart E ¢ W ' > ENADE € t T i Š n ) % ” OF PRA A m Í ‘Aki ' aie AE TYS e $ ~ Hi x 4 w i A : / ENEA é f d i s f / b ji j fe ; “e 3 -l r d e y ® - $ 6 A a y AI t + Ti > C T e C m J i EOE OP PO ANTER., koshat y, ” mgng Ca a Fert tek WA E stiris Arap anaa Aa ea ILU Bakie {s SDE MURE p ONES TIC or“ "ri o o drgr PREMON) NOMEN ET CHARACTERES e_O e Ñlus Musculus vel Domestics iam dudum ho» minibus innotuit, 'diciturque Graece. Mug, La- tine Sorex, Mus, Musculus , Belgice Huismuis , Gallice Souris, Anglice Moufè , Germanice Hausmaus, tlialice Sòride, Hispanice Rata. Mus musculus, caudà elongatå fubnudâ, pal- mis tetracdactylis, plantis pentadactylis , pol- lice mutico. Linnaeus, Sy. Natur. edit. 12% I. p83. N°. 13. Faun. Suec, edit. 2%. p. 18. N°, 31. Gmelin, Syfte Natur. I. p. 128- Ne: i3. * Mus musculus: Pallas Glires. p. 95. Erx- leben, Sy. Regn. Anim. p.391. Blumen- bach; Handboek der Nat. Hif. Belg. Verf: p. 89. Tiedemann, Zoologie I. 478. Mus Domesticus, Gesnerus, Hifl. Anim. Libr. `I. p. 808. Aldrovandus, Quadr. ; Digit, $ be PeE N LE >) Digina ibr. kupia’ ytego A on fit Ons Hif, Qidi oyid ourctuyn o Nat l iflolea RAN añ pi įg: Sc brebersiSäugthiere EV::654 “Mus Norex Briston, Regs Animo; 169. i: Ba Souris: B ùf fo nasdifto Nat.. VEL:309, Cuvier; Règn. Anim: lsi 87»t JINU Hoc parvuminosrum:animak a rabo ad'caudag ! usque: fihem plerurique-6žiad:7upollices longum ester itai quidem , ur fpåtium x náfo iad anum usque gapoll.oet'a lins, vekgopolk 4ulinsiad« aeguet, odam cauda: gopolkg elims: vel 5i poll, 8 lins, 'et`capur-faèpius« È polle longum ifits Extremitaresanteriores 1 pollo posteriores:vero h poll. g lin. tadaeĝuant. : Pohdus huic animalculo; esfe folet ancs $ vehuncs orato: tamen dre 5 füpērat. "Color pilorum univerfe in fuperiore parte capitis, in cervice, atque in dorfo et exte- riore parte crurúm laete fuscus-est, pilis ipfis infra grifeis; medio. fuscis atqueicapice- nigris. Gottur j abdomen er larera interna: crurum-ex cis herëo álbiċaántia fünt;. pilis fuscis intermixtis; os autèm etcapexidigitorum pilis albis minimis tes,- gvntar: - Colórhicce in diverfis individuis faepe diffère: alia eñiar penitus nigra s alia flavescens tig ala er albo-er fosco variegata, vel eriam alba niaculis cinereis notata, dlia denique penis tustalba reperiuntur, i : | Caput tiuri domestico- est Ea hn paullo ss] l com- ( 14 ) cohipresfani. Rostrum ‘acutum „< Os parvi räfó prominulo fëre tectum; nikbin: fuperius jhferiori maltòlongius est, et:profuñdâ incifu- râ distinctüm, quae et 'nalfuir in duas- fere par- t@S dividit, unde deùtes incifivi penitus:fere ñudi apparent, Dentes primores a molaribus diastë> fidte“distincri: duo 'imutrâque maxilla obfervan- tür, fubulati, arcuati, cuneiformes uad apicem óbliġğue detriti : fupériores magis- fünņt incurvatis prõfuñdius. flavescentes et fcalpro. plano- prae- ditis inferiores’ fcalpróccompresfo actito , termis nati obligue pofiti funts Tres molares. abrup> ti, tritorii, quorum primus- est maximus, ad ürutiiqué mhazillae ilatùs reperiuntur. Corona praedita est tuberculis-obtúfis , regulariter dis- Pra atque Tubftantiâ viereå laevisfimå, tectis. Nafus' est longas , acutus, udus, coloris fübrubelli ; nárium orificium minimum- Vibris- fae plùrés, coloris nigri; apice albicantes, cas pitis longitudinem fubaequantes ad-tostri -látera füpra os'triplici" ordine collocatae funt, quarum etiam nonnullae fub labio inferiore reperiunture Oculi funt magni, nigri, rotundi, dum {upra eos feta tenùis nigricans--reperiaturs: : Aures magnae ,’ fubrotundaes exftantes, erectae, pel- jucidae atge ad partem anteriorem- convo- lutae funt, pilis tenuisfimis -et brevisfimis im- primis ad'apiceni obfitaes : Meatus. auditorii ex- s ter- a ipni apertura est permaghà. -Collam brevifi. mutet crisan vix a wuneco distinctum. Truni dùs Hor admodum: est longus et ubivis aèque cristi, pilis appresfis fericeisniollibus denfe'ob= tectus, qüos inter adfont pili břeviores, moltiores, CÎnerascdntes, quicodarium ab H li g ero dicun- tur. Mammae apúđ- másëulosonullo modo: et vix aptð femihas-detegiposfonto His vero font 6 pectorales, 4 abdominales, Ambae fatis mag- no intervallo a fe'invicem funt feparataes pecs čòralium par primum feréfab axillis, abdomi- ñalium ultimüm in regione pubis reperitur: Has io mammas'uti jA feminå lactante obfervare potui mihi tamquam vefcdlae fatis amplae inter pilos apparebant A Ee cönicå et umae termis natae. ' “| Exiremitátes anterióres> parum fuhe: pih fje, posterioribus breviorés êe debiliores: Pe- des parvi nudi, 4 digitis et verrucà pollicari inftructi. Digitus extëriór brevisimus, reliqui longiores, Ungues falculaçes funt, paucisque pi> lisad apicem digitorum fitis-fere penitus obtectis Palma est nuda, cote rudi tecta quae ad: cdr pum duo tubercula duriora format et tria fimilia fed minora ad digitorum originem. Hisce 3 tuberculis aliisque ad finem digirorum locatis incedit animal,. adeoque revera est Digitisra- dri. Pedes posteriores anterioribus maiores pilis m bre- P RW Brevibus teguntür. .Digiti-ş, quorum tfes-medii - longièšfimi , exteriór vero, brevior est: interior. denique: omnium est: brevisfimus.: -Unguis uti in; extremitatibus anterioribus formatur ert planta, cute rúdi tegitur, in gu 6 tubercula, oọbfervanz, turilo cad: mediosy :2vad-exteriorës: digitos, 2. tándėm magis retro collocata: : Ua HEN y nGenitàlial ano:funtoproxima. -Penis est. bre- vis: magno praeputio teetus.t -Testes extra co- pulationis- tempus tinyabdomine, latent, unde ulini: ferotum extus-deregi potest; ` Maulie- brià valde- prominent -er propter: magnitudine m clitoridis. partium- ivirilium habitum „prae. fe fe- runt; ab- hisce tamen orificio vaginae distingui posfun:, quod, accuratius obfervanti fupta-clito- ridem detegitur. Anus amplus paullo cEma pelvim -infra -bafia caudae- reperitur; Cauda™ elöngata-conica ad apicem quodammodo com- planáta,; fguamis multis. formae quadratae recta est; quae 200 circiter annulos formant, inter quos: pauci: brevesque- pili deprehenduntur, qui adapicem: frequentiores: et longiores funt quam ad bafin caudigera ha air Gi Cd- P. 69 et fqq. (1) Prodromus Anatomiae Murium Disf. g, Jenae 1800.:4°. (2) Meyer Prodr. Tab. I et II fig. I. 2- oE A ) tunt, eius fuperficies fuperior est convèxa, fe- če triangularis , cristå longitudinali fatis asperâ , a lateribus feparata, quae, angulo fere recto, descendunt; fupërficies inferior, plurimis forami» nibus pervia, plana est, exceptis tamen duabus eminentiis globofis, cavitatem tympani iñ utro- üue capitis larere conftituentibus: Hoc cranium 9 conftat osűbus. „Cå. Os frontale (ið; femper in duas partės å futurá frontali dividitur. Superficies interna pa- ~ rum concava ,: eminentias cruciatas. monftrat ad firmandum -procesfum falciformem durae ma» tris: Externa ino duas. partes distinguitur, frontalak unam, : orbitąlem alteram: Pars frontalis për futuram coronariam cum oọsfibus parietalibus, per futuram nafaiem cum osfis bus nafi, er per: futuram, a Meyero incifie yam dictam, cum osfibus intermaxillaribus cohaes ret. Pars orbitalis a margine fuperiori orbitae oblique descendens, pro maximå parte orbitam format, fefeque cum osfe fphaenoideo et teme porali coniungit. In inferiore pàrte pars orbis talis laminam fatis denfam inter foramina optica format» Sinüs frontales non adfünt. = 9. Osfa Parietalia (2), partem fuperiorem a cras (1) Myer, o.c: Tabs Í et I figs 3e4s £2 )eldem fig- $. B 3 C Bo) cřanii formantia parum funt “convexa ‘atqueua parte anteriore cum osfe fròntali , aparte laterali cum- osfe temporali zeta parte:posterióre< cum osfe” occipital et osfe transverfo ‘coniunguns ` taérub: aant diaagka ainor tadig 09. Os Transyerfum feu Cuneiforme C t)siarcs tuni et elongatum quod nonnulli: prò osfe Wore miano, alii wi Merrem Ç29)4>Bbúmen bach (g), Wiedemanni) Carus (5), pro osfe fingùlari babuerunt. «In plerisque ro» dentibus obfervatur, ‘inter osfa, parietaliacet os occipitale fitum, atque 'mediamrer fuperiorem partem Cranii ‘format.’ Bius fuperfcies interna {inus transverfos durae matris {ulco recipite 4. Os“Occipitale (6), in“ partem fuperiorem3 bafilarem er duas partes condyloideas distinguitur Pars`fuperior,. quae. rurfus in «Corpus. et: pro- cesfus> laterales dividitur; plana» fere- est: ac per futuram transyerfam cum- osfe transvèrfo set procesfibus fuis Jareralibus: cum: osfe -temporali aa corpus autem cum sfe transverfo cris Ci) Meyer, o. c. Tab. Iet I. fig. e 8. (2) Merrem, o. Ce Pe 59e. C3) Blum. 0. V. p. Df ĉa) Wied. 0. Cé pe 72. (5) Cat tlas: Tab. XVII fig.-15.>B. (6) Meyer, osc. Tab. Let I figi 9g. i0; 2 t = C: ) AA cristam formans, perpehdiculariter ` „descendit: Paäārs' bafi Jaris; figurām refert latam applanatam y et cum osfe petrofoʻet fphaenoideo: cohaeret: Partes conäyloideae duos efficiunt procesus, neme pe procesfum articularem elońgatùm et: rotundas tüm, qui, rimå fatis profund ,-a- fecundo: fepa» ratur, quem Wiedem annus prócesfum occipis talem inferiorem; etCuvierius procesjum: mas fřoideum. vocat; progesfüs ille eminentiam for- mat: conicam, fatis infignem:»i Inter quatuor has ` partes invenitur foramen: magnum, margis ne SEPPONA E et inferiore incifam, +I "g. Os Temporale distinguitur i in'duas pårtés a fei invicem distinctas; pařtem fquamofam ét partem petrofam: -Pars fqüamofa C1). ńargine'fuperios re'cum osfe parierali, inferiore, carrilaginis opez cum cavitate tympahi , postetiore cum osfe: oc» cipitáli: iùngitür: >- Pars: anterior “est lataatque ad formationem`: fosfae' temporalis + concurrit Posterior arcta iñ duos'profesfus abit, qùorum fuperior. inferiorilatior zest, :A medi, et noû utiiin aliismammalibus ab infériori parte osfis íguamofi oritur Procesfus zygomaticus brevis, un» ` ciformis apice aċutọ cum osfeiugali cohaerens: Pars petrofa five os petrofum conitat ex cayita~ 8. G) Meyer, o o. Tab. I et N. fig. 17. 1% (2 ) še tympani et parte petrofá proprie `fic dicta. Cayitas tympani. (1), ad- bafin -cranii format eminentiam, magnam, ovatam, inter occipitis pártem bafilarem et alam maiorėm fphaenoidei confpicuam.. In eius fuperfiċie externå convexâ, obfervatur Meatus auditorius externus , amplishi» mus fed fimu? brevis, parte fuâ.ånteriore tantum osfeus, et posteriore a cartilagine conchae for» matus; fuperficies vero interna, glabra, concava, jn parte anteriore, annulum ovalem, pro parte interruptum format, qui margo tympani dicitur, Praeterea jn -anteriore huius cavitatis parte ọsficula auditus adfunt , atque in fundo apertura tubae Evuftachianae. Pone illam confpicitur pars petrofa, in cranii cavitate: pyramidis figu» yam referens, in cuius facie posteriori, praetẹęr eminentiam quamdam ad firmandum tentorium cerebelli, obfervantur tria foramina, Maximum introitus est cavitatis triangularis, quae lobulum lateralem cerebelli continet, Secundum Meatus auditorius internus praecedenti minus, et ter- tium minimum ad cochleam et vestibulum ducit, In partis petrofae fuperiore facie, quae in ca- ~ vitatẹ tympani later, confpicitur procesfus pye i ' KEF- CD Meyer, @ c. Tab. I et I, fig, 19. 20. aI, 23, RA EA m 9 ramidalis: cum. cavitate tympani- cohaerens, -et eminentia. bullofa , in quå continetur auris inter- na; quae ope fenestrarum duarum cum cavitas te tympani communicationem alit- -Pone : meas tum auditorium externum , inter cavitatem tyme pani et partem petrofam invenitur fulcus, abiens in fpeciem foraminis, guod {tylo mastọidei vi- ces fustinet, 6. Os Ethmoideum (1) distinguitur in lami? nam cribrofam. perpendicularem et - labyrin» thum, cum lamina papyracea deficiat. Lami» na criboja, formae triangularis, aperturam, in+ -ter utrumque os frontis relictam ; claudit, pluris misque pervia est foraminibus, prọ introitu nervi olfactorii. Parva eminentia , abiens in fulcum, ad „excipiendum : procesfum falciformem durae ma» . tris destinatum , cristae galli vices fustinet, Læ- mina perpendicularis lata, usque ad maxillam fu- periorem fefe extendens, cnm osfe fphaenoideo non cohaeret et anteriora verfus in os vomer et cartilaginem , quae fepimentum nárium copftitu» it, continuatur. Ad utrumque latus laminae perpendicularis disponuntur cellulae nonnullae, „Jabyrinthum formantes, qui ab utroque latere pyramidam triangularem format, et in 2 vel 3 minimas conchas dividitur, A 7. Os C1) Meyer, o.c. Tab. I. et I. fig. 15. 16. u 2, Os Sphenoideum (1), in duds’ partes disa tinguitur, ayteriorem bam, posteriorem alte- ram. `In parte posteriore invëniuntūr corpus y procésfus pterygoidei et duae alae’ In corpos re formae- quadrangularis, Juperficies interna glabra „+ faucës fpectat; margo- Posterior: corpo= řis fatis crasfús, cum partè bafilari ~ occipitis: iungitur ope cartilaginis , quae, non uti in ho- minep přogrediente actate, osfificari — vide- tür. - Ex eius margine anteriore oritur process fus brevis, cùm parte anteriore iunctus. : Pros cesus pierygoïdei, illis hominum ` prorfus funt disfimiles. © Fosfa enim“ pterygoidea, minors latisima, pårum`profanda; in kamulum 'pterys göüdeum vel alam internam terminatùr; pro+ cesfus externus vero formar eminentiam arcua+ tam, qùae ab `osfe palatino usque ad 'os tem- porum fefe extendit, ibique cum alå maiori an- gulum format acutum. -Corpus inter et proces- füm pterygoïideum, pone hamulum , obfervatur foramen rotundum; magis extrorfum’' vero oyale ápparet, ` quod iðtroitus est brevisfimi canalis in inferiore” orbitáe parte patentis: Ala ma: tor vel pars orbitalis, ad latus externum proces- P io, maiang (1) Meye o. c. Tab. I et IM. fig. II. I2., 15 5- I4. À Ç ó5 X. fas mksa 0 fita, ad forinationem örbitae cöncurin j TUFO -Pars anterior Mhenoider inter ondt partem posteriorem, os froñtis, et palati; fita, fingulare os conftituir, in quo distinguuntur: corpus: er, alae minòres. Corpus breve cum illo partisi pos- têrioris fëpimentum format icavitatis, inter osla pålatina> er “os fphenoïdeum: obviae, quae fosfa günturalişs diciture Alae minores pàrvaè, rO+ tidie $ inferiorem partem: orbitae formant, ita utforamina-optica parum a fe invicem distente i uI. Facies five Rostrum. acutum conipresfum ert elongatum. est onra sp ‘osfibus s anpa tum: na i | $ 3 T. Os Spermakilliarë fir Menilai Jipek us (1), fatis breve, finubus'maxillaribus carens conftat pårtibus : parte: Fronmali y: Zygomatic 3 . Orbitäli, Aleolari , ‘Palatin; Incifiy4. Pars Frontalis parvus est procesfus quadrangularis, margine dentato cum margine: inferiore: osfis. foid cohaerens, margine autem anteriore or- bitam öccludit, atque ad formationem forami- -7 nis infraorbitalis concurrit Pars Zygomatica contat bafi et duobus procesfibus, . Bafis figu» řae est Quadrängülaris ad latus rostri pofita ,. et per foramen infraorbitale pro pane a religuo te os+- on E oiie. Tabs K biT: figies 24 ay C26 }) osfe feparatur. - Ab eius margine fuperiore ort- untur duo procesfus, frontalis qui foramen ins fraorbitale tegit orbitamque claudit, jugalis al- ter, qui formae fere triangularis, oblique re- trorfum descendit , fefeque cum osfe zygomatico coniungit. Pars orbitalis a bafi partis. zygoe- maticae orta, planum- inclinatum et elonga- tum ad inferiorem orbitae partem conftituit. Ab alå minore osfis fphenoidei et parte fron- tali nostri osfis feparatur ope fulci, pro trans- icu fecundi rami nervi quinti paris. Pars al- yeolaris, partem orbitalem inter et palatinam fita, tres dentes molares continet. Pars pala- tina, cum osfe palatino per /uturam palatino- maxillarem cohaerens ; anteriora verfus fpinam acutam format, cum osfis incifivi procesfu maxillari coniuñctam, cum quåâ foramen for- mat magnum, palatinum vel incifiyum dic- tum. Huius partis procesfus quidam ascen» dens concurrit ad formandum fepimentum narie um. Pars incifiva, margine dentato cum osfe incifivo cohaereéns, parietem internum foraminis fupraorbitalis, fimulque externum cavitatis nae rium format. [In parte eius anteriore adest emi- néntia, cui fefe inferit tendo m. masfeterise Ex hac dispofitione osfis fupermaxillaris patet, ame plisimum foramen infraorbitale in eo esfe in- clufum, et canalem inter fosfam: orbitalem et ros- (u) rostrum: formare, per. quem transit. ramus fee cundus, nervi quinti paris. os- -Os Intermaxillare. vel Jncifiyum a) maximum, partem. anteriorem rostri conftie tuens, dentes duos primores continet, etin corpus, ac duos procesfus distinguitur.. Corpus s parietem internum cçavitatis narium fimulque ex- ternūm rostri format,- -Parte {fuperiore in proe cesfum nafalem abit, qui inter os fupramaxilla- re etos nafale decurrict et cum osfe frontali -cohaeret A parte inferiore oritur procesfus maxillaris y àcutus,: quicum procesfu incifivo oslis fuper maxillaris fepimentum format, quo Guo foramina palatina a fe invicem feparantur. 3.. Os Jugale vel Zygomaticum (2), arcuatum, jù parte anteriore cum. procesfu zygomatico, Os- -fis fupermaxillaris, et in posteriore cum illo oslis temporalis: coniungitur, Orbitam claudit, et ad formationem. arcus zygomatici concurrity qui in: mure nostro multum a capite distat. 4. Os Nafalie (3), elongatum , cum osfe frone tis et- procesfu nafali oslis incifivi coniunce tum, partem fuperiorem. rostri conftituit, — Su- perficies» eius externa est cçonvexa; Srnie Ve- (1) Meyer, o. c. Tab. I et I. As 37. 38. (2) Idem fig. 37. 38. C3) Idem fig. 33. 34. £ x C 3 tero “concava, fpečiëm conchae fuperioris fors mat, et cum illå 'osfis' alrèrius lateris“ cristam abjader cùi careilägineum narium l fepimentum ahierer. DSa i ( ami iif TSR "Os: Lacrymale feù Unguis c Di minimum'ş h parte internå et TE foraminis infraorbi- talis ftum, cóm “ose incifivo My et ca- nen lacrjmälėm continet: ` t OSEATAN -6T Concha Inferior (2Y, parva; fosfäm feii lém occupat, Eogee lamin osfeå coüvolurå for- Marür. naini é À a- Fomer (3) ab obf oihinökien distinctum. ów apparet et Heep Pa hias confi - deráti porést, © 00ivni l PERTOE ODIA "8P Os“ Palatiñüm’ see fitis magnum, ine tët os makilldrè fuperius, ös fphaenoideum et fróohtåle> fitum, màximam partém “palati duri eðnftitúit; ex eius interna > foperficie, “pars vå exfürgit eminentia, quae cum valâ: mino» re fphaenoidei er sfe frontis cohaeret et miè nimam partem orbitae“ conftituit: - Inter hanc etos maxillare {uperius foramen- invenitur. fo- rämini- VEe analogum; i ) | yie Maxi: / LO Meir 0. é: Tab; L et I. fiz. 27. 28. 2) ken fig, 40. C3) Idem fig. ts 26s PLS) C4) Idem fig.. 31u 32. P DA aS Kiry: Ca) rgt "Maxilla inferior C1) s E PEEN W osh: bis infra-mäxillaribus -cartilagine inter fe ignc- tis:o Inutroque: obferyantur corpus et rA proces- fus. Corpus „Anteriore. fuperficie glabrum». ex- teriòre-/ined obliguä -externá notatur., Ex eius fuperiore parte oritur procesfus: alyeolaris. s, g deng tes molares:recipiens „ ẹt.ex eius anteriore parte alius procesfus incifivus pro dente incifore „ lon- gus, crasfus es incurvaşus , -in cuius fuperficiei ex- ternae parte-posterioré„,çonfpicitur apertura. ca- nalis maxillaris. Ex mediå parte- procesfus. al- veolaris aadfcendit procesfus-unciformis , -a parte posteriore incifus, et coronoideus dictus; hicce lie neĝ :femicirculari : decurrens, in. procesfum con- dyloideum abit; condylus. autem qui in cavitate glenoideĝ osfis temporalis. recipitur ,, non uti, in homine er: mammalibus aliis ,,, fuperficiem latam et ampląm habet, fed elongatus et tenuis ap- ` paret} unde: maxillam non tantum verticaliter , fed etiam antrorfum. et postrorfum moveri po- test. Inter. procesfum condyloideum. er angulum mwazillae inferiorem , invenitur incifura femiluna» 7is-qui; in -huncce anguloum fatis prominentem continuatur. Inter et infra procesfum .coronoi- deum-et condyloideum eminentia obvia est, cui ` ; m, SD Meyer, oc. Tab. 1 et I fig: 46. -Mer EEM fe Co -Tab, L fig. t.. Tab, IE -fig 12 C $6 t. masfeter fefe inferit; in internå autêm os- fis fuperficie , obfervatur lineg obliqua interna; cui fefe inferit m. prerygoideus externus cum aperturå internå canalis maxillaris. B. Truncus in Columnam vertebralem , T hos acem et Pelyvim distinguitur: | I. In Columnå vertebrali, 5 PP nalt res giones | Regio ceryicalis, 7 conftans jarit _ Regio dorfalis, 12 conftans vertebris. Regio lumbalis, 7 conftans vertebris. Regio facralis, 3 conftans vertebris. Regio caudalis , 24—32 conftans vèrtebris, I. In Regione cervicali, attentionem nostram omnino merentur, duae primàe vertebrae At- Zas, nempe et Epistrophacus. Atlas, prima omnium colli vertebrarum . est máxima ét annuli fere formam refert; conftat €x corpore, 4 proceslibus transverfis et 2 cons dyloideis. Ad mediam partem corporis obfer- vatur procesfus fatis longus, et acutus; in mes dià parte arcus eminentia quaedam adest, rūdi= mentum procesfus fpinofi. Praeter foramen magnum, ad bafin procesfuum transverforum, duo parva obfervantur, pro transitu nervorum; et vaforum fanguiferorom. Epistrophaeus vel axis omnium colli vertes brarum crasfisfima, distinguitur fuo procesfu odone Ç g: >) ödontoideo. Procesfus fpinofus` lòngus, - la- tus et complanatus, furfüm directs, ad fire mendum ligamentum nuchae infervite : Duo ad- funt procesfus transverfi et quatuor obliqui. Quinque ceterae colli vertebrae, ex corpo- ' Te, procesíibus transvers et obliquis con- ftant, afed procesfibus fpinofis carent , quorum vices minimum tuberculum füstinet. Sexta ver» tebra praeter procesfum transverfam, lium ha~ bet longum, acutum transverfo fimilem, fed deorfum directum. 2. Regio dorfalis. Veibarum dorfalium pri- ma moltum cum vertebris colli convenit. In alterå obfervatur procesfus fpinofus, longisfimůùs, pavlalum retrorfum directus, * Reliquae fant complanatae, eminentiis distinctioribus praedie taé, dum ultimae formam quadrangularem acci» piant. -Harum vertebrarum corpus , altum „est etcrasfum; arcus, in primis parum elevatus , in fequentibus latior., Procesfus obliqui, minimi, fed foramina intervertebralia magna. Proces- fus transverfi, lati, parum eminentes. Pro- cesfus fpinofi, parum confpicui, tubercula rotunda formantes, quorum 9 priora paulu- lum retrorfum diriguntur, decimum est vertica- le, -et g ultima antrorfum paululum flectuntùr, Procesfus fpinofus ultimae dorfalis vertebrae, omnium est brevisímus, 3. Re- ‘9. Resid lumbalis} Lumbalium vertebrarum . Corpus est crasfüm ,:arcùs latus; prima procesfiy Bus fere. penitus caret; fed quo propiores: vertes braeiad os facrum, -eo' magis earum procesfus confpicui fiunt: Procesfus obliqui. lati funt et magni; o foràmina intervertebralia' lataṣ -transe ` veri- in. tribus :últińnis praefertim. funt longi et antrorfum: directi ; :fpinof pari fed lagi; et ky rse direttihvegs.. ii pid 14e Régio? Sacralisi vel os Ter ( A l s Rento Enar tribus vertebris: inter fe unitis; quarum torpis est-cfasfum , parumque ab arcu distart :Procesfus obliqui imprimis primae ver- tebrae facralis: funt elongati -et anteriora verfüs . directis procesfis transverfi lati; crasfi et per chreilaginem cuny'osfibus ilei coniuncti; fpinofi dutem validiy lati, anteriora verfus diriguntur. : 3395." Regio. Caudalis:- Plurimis -vertebris- cau- dalibuscomponitur , quarum vero. numerum alii alium indicant. > Celso Cuvierius:24, Dau- bentoniu s 28—30, et Merre mus:27annu» merat. „Ipfe 27 vel 28, 30; imo g2 vertebras caudales faepius inveni, -Videtur igitur :hicce numerus faépe variare, univerfe parte “zygomatic oslis fupermaxillaris, ventre) Ag i fà- » C1) Anat. comp. T. V. p. 290a U. fatis 'crasfoœ et laro- oritur’ atgûesocanteriora, verfus descenderis, teùdinem förmat validums: gui: fe. lineae obliguae externae: maxillae. infe» rioris, infra primum dentem:molarem _inférit' A musculus maxillam inferiorem fimul ante- riora et fuperiorai verfus: trahit, vet afymbolam fuam ad producendum motum maxillae horizon- talén, pròcadrofione necesfariumg confert: M. Temporalis , quì, parum validus , partem posterio»: rem fosfae orbitalis tantum occupat, procesfui cos: ronoïdeo. maxillae inferioris, ¿vix: forti tendine: infčriture M. M. Pterygoidei interni et externi; qui, ratione habitå, illis hominis:múlto validio»: res funt; primi angulo maxillae inferioris, net fecundi infra ciús-condylum fefe- inferunt. Musculi. Cutanei duo- praecipte inveniùntur, Primus ad collum; musculos- fubiacentes inves» tiens, a pectore usque ad. rostrum adfeendit Al=: ter a'caudâ usque ad fcapulas' fefe: per totum trùncum èxtendit; optime autem ad`latera`ab- dominis-et pectoris 5 atque prope fcápülas; ubi tendine- forti humero: inferitur, confpici-potest.: -Jnter Musculos Colli! folii gui: facile: distins: guuntur funt: M. Biyenter five Digastricus, cu~ jus angulus: átterior -posteriori test: longior ¢:€t; ÄT. Sterno- cleido - mastoideus, qui duabus con- ftac partibus, in toto decurfu a fe invicem dis- tinciis, OE T amoa IAEE). E Mus». C 32.) Musculi Abdominales . conftant fibris tenus, ishi imis, quae pin; expanfi onem aponeuroticam, adeo: tenuem; transevnt șut intestina- fubiacentia facile distingui posf int; arcus craralis et me Me recti refpectu animalis facis longi funt. Musculi Dorfi magnam maslam carneam et tendinofam efliciunt, quae ab osfe facro fere ad- occiput usque fe extendit, -wMusculi INuchae, in, unum -coaliti, occipiti plori atque inter eos ligamentum cerviçale valde tenue distinguitur. ‘Musculi Caudae. tenuisfimi funt- et tendino» fi, atque punctum: fixum ad. vertebras facras jes-häbent , mobile vero.ad unamquamque ver+ tebrarum caudalium. + Triplicis funt generis; fcs leyatores, depresforeşs-et flexores.: i -Musculi _ Extremitatis. anterioris, caeteris jile distinctiores -+ tenuisfimi , fimulque fortes ẹxistunt; attentione quâdam dignis font: M-Tra-. pezius ,»qui in duas dividitur-partes , unam dorfa- lem , a columnâ, vertebrali ad fpinam fcapu- lae, alteram cervicalem;, ex margine fuperiori feapulae. ad -occiputstendentems Ma- Serratus anticus maior non folum costis-fed et procesli-e buş fpinofis vertebrarum colli: adhacret. - Me Le» yator fcapulae, est longus-atque inter ambas me trapezii: parres transit. (M. Pectoralis: maior, Tefpectu: alioram: “fatis 'evolutusc€ste o A. Bi- ceps C 463) čeps unico tendine ex margine çavitatis glenoi- deae oritur. M. Friceps validus. est, fortique ícndini olecrano áffigitur. M. M. Pronatores -et Supinatores antibrachii penitus défūunt. Flexo» yes vero et Tenfores manus tenuisfimi et pro parte téndinofi obfervantur. | Musculi Extremitatis jN illis extre- mitatis anterioris magis adhuć distincti et quâ-. dam attentione digūi, funt imprimis : M. M. Giu- tei, quorum, ille qui in homine maximus diċi< tur hic minimus obfervatur ,. illius autem pary gusedam tenuisfima musculos fubiacėntes; uti fascia lata, inclúdit et duobus tendinibus patellae inferitur. M. M. Glutei medius et minimus, propter formam oslis coxaram, fatis funt elon- gati. M. Phas maior fortis et valde elongatus est; uti quogue M. Iiacus internuse M. Pec- tineus longus, Triceps validus obfervanturs DM. Rectus femoris, cum M.e Sartorio iunctus, anteriorem et acutam femoris partem conftituit, forti tendine, cruris tenforibus communi, pa- tellae et tuberolitati tibiae inferitur. M., Bi- ceps umico-tantum capite oritur, et genu inferis tur, unde expanfionem aponeuroticam format, quae totum crus investite M. Semi- membra- nofus et M. Semi- tendinofus communi tendine ad tibiam infërùntur, multo inferiys quam in homi- ne, unde crus femper femiflexim manet,” M. M. Olfactorii locum tenens; Caruncula mammillaris Ca 3) . M. Gastrocnemii et M. Solaris non folum crasfum tendinem Achillis cöonftituunt, fed ultimus etiam format'tendinem, qùi digitos medios flectite M M. Tibiales atis validi unt; M. M. Peronei inter fe iunguntur ; M. Extenfpor digitorum communis y tibjali antico muülto minor est; M, Extenfor — hallucis longus minimus; M: Flexor digiroruns cömmunis longus PRA validior obfer- vántur. Seas DE ORGANIS SENSUUMS ‘Encephalum (1) invõlvitur Durå Matre parum validî, quae eosdem finus ac in reli» guis mammalibus format. Infra illam Pigs Ma- zër, vasculis numerofis confpicua este Forma encephali, est ovalis in parte anteriore arctior quam -iñ posteriore. epee magnitudinis animalis maximum est, cum z5 ponderis totius corporis adaequet. ‘Cerebrum anteriorem cranii partem ; 5 Ceketi? Sin vero posteriorem occupat. ` Lobi cerebri gyros non offerunt, corumque forma fere est ovalis, Antë eos deprehenditur eminentia quae- dam, fosfam ethmoidalem occupans nervique di- (1) Merrem, op.cit Tabi IL fig. 3. j Ca) dicitur: — Cerebrum, inter et cerebellum, -adest corpusculum triangulare , quod: eminentiarum guadrigeminarum- locum- occupat -er: 4--lobulis conftat, quorum anteriores posterioribus funt maiores. - Cerebellum 2 „cerebro et eminentiis Uaia draik minis procesfu dūra matris: feparaturs - Refpec- tu -totius encephali: maximum est,» nam- ž eius partem conftituite - Conftat 5. lobulis, uno, fcil. medio, magno, et duobus in utroque datere, quoram: alter minimus , anteriora -et exteriora verfus directus, in cavitate osfis petroli recipi- tur, älter ovalis posteriora verfus reperitur, Po- ne-lobum: medium- cerebelli medulla oblongata apparet, tamquam.: procesfüs fatis: crasfus; et elọngatus ,: qui. -pro: parte: canalem :vertebralem imiwado Facies inferior encephali fere plana est., cam exiguum vestigium pontis Varolii vix con- fpiciatur. Subftantiascerebri mollisfima , grifeo rubra este Cerebellum formarisvidetur-ex; fube {tanti illâ- cerebri -mollhori, : medullae aog analogâ et cóloris-albicantis. Medulla; Spinalis membranĝ durae- matris Vatis firmå įinvolvitur et febftentiâ pulpofå , fere liguidå, coloris glbicahtisoconftat s: excepto tg- men centro, ubi color grifeus esfe videtur; ad collum crasfisfima*est medulla , duplo fere cras- fior quam in diisi pártibus;. ‘ad. inferiorês dorf RANE Vere Ca ) - yertebtas rurfas “ampliarur; ad`facram fpeciem catdae equinae conftituit, er tenui filamento ad últimam coceygis'vertebram terminatur. u Nervi, refpecrawrotius ‘corporis : funt mul- to`crasfiores quam im homine, dum ftructura'et distributio ` prorfus eadem fit quai: in) reliquis .Mammalibus“ Notat auten dignúm est; quod, ex ramo fecurfdo quinti opåris, nérvus crasfisti- hus oritur; iqui ad latera rostrisper vibrisfas distribuitur: Paria 7 nervorum Ceryicalium , pro maximâ partecconcurrunt iad formandum plexum bráthialèm ftis confpicuum; unde oriuntur nervi pro membro'anteriore. Neryorum Dorfalium r9 paria, Lumbalium. 7, adfünt. : Ultimi nervi lunibales cumtrìbus paribus- facralium plexús formant aʻquibus oriuntur nervi-pro membro posteriore. “IVeryi tandem Coceygei , tennisfimi er brévisimi funt, atque ad posteriorem trunci partem: er caudam dihribuuntiipi Tio -Fius Organon’ quam plurimum covvenit com illo alioram mammalium. Oculus, fphaeri- cus:er magnus‘ est; Sclerotica; walbida, crasfas Cornea ; valde convexa; Choroidea ,pigmentoni- grol; absque tapeto lucido ,tecta'est Procesus ciliares minimi; Iris latisfiman profùindeaue brunnea ; Pupillæ. ovalis: perpendiculariter di- recta: videtur, [Veryus opticus crasfus est, dum Ronak > propter. magnitudinem iridis pdimidiant i tan- Ț{ C “ } ; tantum partem posteriorem internae camerae oculi tegat. Quantitas : kumoris aquofi notabilis ests Lens Cristailing, quae fatis magna, formå fere exacte fphericã gaudet; Humor- yitreus , refpectu humoris aquofi , parvå deprehenditur copiâ. Pal- pebrae: funt: breves, ligamento tarli- forti, cras- foet nigro inftructae. Cilie nigricantia, fatisque longa, in folê fuperiore palpebrå deprehendun- twr, membrana nictitans femilunaris atque fatis: confpicua est. Oculus movetur per 4 muscu- los rectos ẹt 2 obliquos; feptimus praeterea inves: nitur, qui ad partem: fuperiorem bulbi adhaes’ ret, inferitur margini foraminis optici, dicitur- que musculus fufþenforius: oculi, vel bulbofus. Glandula Lacrymalis , ad fuperiorenvorbitae par- tem, magis verfus nafum quam in homine fita, . refpectu totius oculi: multo maior et longior est; in:duos lobos dividitur , quorum maximus profunde in orbitâ latet, dum alter ,-antrorfam: infra marginem fupra - orbitalem fitus est. Prae- terea ad angulum oculi nafalem: minima Glande- ła arderi adesfe videtur. Loco carunculae et punctorum lacrymalium invenitur fisfura minima, quae, per unicum canalem lacrymalem ad cavitas. tem narium ducit. Auditus -Organon ierit ftructurå cum illo aliorum mammalium convenit. ~ Jam antea: vidimus de. formå auris-exrernae pauris: mediae er. , in- Ca) ‘Snternae; nunt vero videndumivest de aliis parti- 'bus auditui- infervientibuss | °Capiras tympani à iconchâ, ope membranae. tympani, feparatur: ‘Haec membrana magna, rotunda, extus paulu» lum concava, intus vero convexa, formam .icó* dicam refertčet foper marginem osfeum oblique -tenfa est. Pone illam tria deprehenduntur osfr» culæauditus (1); Malleus, corpore triangulari} "et duobus longis tenuibusque procėésfibūs prae ditus est. “© ncus fere quadratns est, longisfi» mum ctus breviori duplo ‘maius p et caput minis mum haber- Srapes cum ftapede in homine convenit. ‘Ad extremitatem cavitatis tympáhi invenitur apertura Tubae Euftachianae, quae tuba per pårvum canalem osfeum "incipit, dein arctior et membranofa facta inter procesfus pte» rygoideos fphaenoidei, usque ad fauces descenė dit, ibique terminatur, Auris interna, five La- byrinthus, cochle4, canalibus femicircularibus et vestibulo conftat. Olfactus Organon in folå coarctatå fed fimul elongatå cavitate nafali fitum est haee enim in finus non prolongatur. — Partes osfeae antea dẹfcriptae tenuisfimå membrang Schneide» rianá teguntur. l Gus- (1) Meyer; o. c. Tabe Te Mi figs gorad ii. td C 4 J -Gustus Organon: praefertim ino:linguå sese fitum: Haec vesielongatay laevis „icad apicem obtufa et complanata , ad balin crasfas eminentià rotundå notatå;'. pns unicå magng papila. pit- dita. MAE e BRINN nii Tactus. grian fatis -evolution apparet. r tisatenuis-est:et-pilis tegitur; -epidermis con- fpicitur ad: caudam ubi fquamulas: formar, er uad faciem inferiorem pedum-ubi vålde rugofa; eva- dit. =o Verum tactus organon in roštro fitum esfe videtur, nam» eiusi labra fere nuda: funt, : dum circa’ os longae nét :numerofae’, deprehendantar yibrisfe , ad quasupartès tendió infignissfecun- duspramusinervi qüinti-paŭis.:- Digiti imprimis mañuum; quamvis :involicro-odariọri tecti ,: ali» quid-ad tactum: conferre videntur z etenim ily lorumiopesanimal alimentá- fua: prehendit , ori- que sadmovet. ` Pollex quidem = non adest fedo fi bene- vidi, digitus- minimus aliquọ modo aliis opponi potest, quođ-nostri animalis dextetitatem fätis! infignem forte explicaret. Cauda, quamvis nuda, -longa et mobilis, non vtiapud alia quaedam dnimalia:prehenfilis ob» fervatitl hands h SAART. IV. DE ORGANIS NUTRITIONIS. Dentes: fund numero 16 ;åncifivi 4, molares 12, C # 2 Tò, canini nulli, fed eoram clócordiustemahn qüod Molares a primoribus: feparat. ~ Denti- um incifivorum mayimy pars; in cavitate alveald- ti 'recondita, cava est; fola antèrior coronae facies fübftantiâ vitreå favicmite tègitur, reliqia pärs-fubftantiâ osfeå albicante ét fatisodurâcom ftat, quae in posteriore parte coronae continuo. attriti obligue er concave detrita est, ira ùt den- tis acids Memper acutisimà manear. Hi dentes per tötam viram crescunt, êc, fi forte animal unum: perdiderit, alter illi oppofitus', defecta vis comminuentis, tantum“acguirit incrementum ut extra os longe fe extendar.© Dentes molares dati et parum ċlevati córonå tuberculatå `et'ra- \ dicibus'acutis praediti funt.: Primus et'maximus, 5—8 tubercula , et 4 radices habet; alter, 4 tt» bercula ji'g radices ; tertius tandem, 2 tubercula minima, et 2 radices. Inferiores a fuperioribus in“eodiffetunt, quod radices longiores èt fortio» res fint; dum non, utjin plerisque mammalibus, . ad: marginem 'fuperiorem: maxillae inferioris. fi> ti fnt, fed contineantur in procesfu alveolári peculiari ad internam maxillae -faciem fito, at> que ita directo, ut molàarés infenores fufsprioris bus opponi posfint. O ma 19 mUD -Glandula Parotis. magma, ovalis, ER e rubro flavescentis, ad angulum : maxillae infe- rioris deprehenditur, G/andulae fubmaxillares} r in- d EO, nter ‘glandulam thyroideam músculosque di» gastricos collocatae, magnae et longaė; Glandu- dae fublinguales minimae et complanatae funt.: Os >Hyoideum fatis magnum est; corpus eius arcum brevisimum formáty -cum :apice quodam obtufo inferiore märgine; cornua, fae tis élongata ettenuisfima funt. l nPalatum membrañå crasfà- tegitur ; atque s éier fulcos transverfos, quorum 4- anteriores maximi et coñtinui funt, posteriores vero,:iñ - medlo. fulco longitudinali- dividuntur, < Velum Palatinum tenuisfimum; fatis amplum, uvulå verò deftitutum ests Oefophagus- est canalis eylindricus, arctişfis mus;i 1$ poll: circiter longs; -fere in medio mis noris curvaturae:ventriculi: infertus. Ventriculus (1) in latere finistro, infra dias phiagma et pro parte fub hepate , fitus est; Haec cavitásfimplėx, ampla esť et elongata, curvas tura'minor fere recta, maior contra fatis convexa apparet Pars finistra, quoad formam exter- nam, parum a dextrå differt, membranae vero y earum parietes conftitúentes, magis funt diver- faeṣ- pars enim {inistra faccum coecum profun- dum eç t amplum conftituit, parietibus tenuismis pel- C(O Merrem; o. c. Tab; IM. aih 4. Buffonş oe. Tab. XL. fig. ; . Ú 4 Ca AEPA A E Baia dextra vero.arce tior parietes crasfiores: et opacos habet. Ven- triculi facies interna in fol& dextr& parte villo-, fa et per lineam albicantem a parte finistrå fes parata est.. qiy i Longitudo tractus intestinalis, refpectu tos. tius corporis, in mure muscuło fere eadem est. ac in homine, corpus- fcilicet est ad. intestina uti 1: 6;3. Intesinorum tenuium’ longitudo, est ad illam crásforum uti 4: 1. Duodenum y brevè fed fimul- amplam, fuper renem dextrum _transverfė fitum, infra hepat, primo- interiora dein anteriora verfus flectitur. Jeiunumet leum y a-fe invicem vix distincti diametrum ubivis fere , candem, parieresque tenuisfimos et pellucidos ha= bent: horum circumvolutiones in regione mefo- -gastricã, hypogasıricå er imprimis iliac dextrâ depréhendüntur:. Coecum (1) faccum elongatum, arcuatum , fatis amplum , ad extremitatem acumis natum, et appendice- vermiculari destitutum; con- ftituit, qui in regione: hypogastricå finistrà,-:in- fra ventriculum ə» reni finistro incumbit. Colon, äd originem aeque est amplum ac coecuin, dein: vero- arctius evadit;. parietes eius fatis. funt crash , atque in fuperiore parte fibris obliquis En Hno- Ci) Kk teii, gecs :Tab. I fig- 5. EEk OAH o. c. Tab. XL. fig. 2. D go D nõtantur, quae a plicis membranae internae for- mantur. Incipit in regione hypogastric finis- trå, paulo post fpiraliter contorquitur , dein ad latus dextrum tendit, denuo finistrorfum pone, et infra ventriculum incurvatur, et tandem in in- testinüm rectum definit. - Rectum ipfum om- nium arċtisfimum est et- brevi decurfu a- colo ad anum usque recte descendit. „Ani. apertura fatis ampla, circularis, infra caudam ultra pel- -vim fita et margine musculofo praedita est, Hepar (1), viscus fuo volumine valde- nos tabile, partem abdominis {uperiorem occupat, in latus finistrum aeque fere ac in dextrum extendi- tur, atque colorem habet profunde rubrum , fe- re brunneum. In fex lobos dividitur: lobus fuperior fatis magnus diaphragmati accumbit; atque iñ duas partes dividitur.. In inçifurâ me- diâ harum partium ligamentum fufpenforium in- f venitur.) Alter lobus. crasfus latus dextrum- occupat, et ad- capfulam fuperenalem usque extenditur. Post illum tertius lobus minor , fere criangularis usque. ad: renem dextrum descendit. Inter et pone hos duos lobos, etiam in; latere dextro, minimus lobus formae ovalis invenitur. Lobus omnium maximus mediam et finistram A U i C) Merrem, o. .c. Tab. Ad. fige 3- Buffon, o: é. Aab, AL 0g. $ Na VANE ET (u? _ hepatis-partem-occupat; ejus forma: femilunaris esta: diaphragmate usque-ad.rengm ëxtenditur et ventriculo incumbit. Pone illum lobulus ad- est:eiusdem formae, ẹt magnitudinis quam lobu- lus dexter , oefophago. et ventriculo incumbens Feficula >fellea, minima ester ductu hepatico penitus: destituitárs jSaepe s „notantibus. Dau bentonio Cı)sétMertemioj g) in hepas te muris;:domesricis vermis- cystå fubrotundâ in- clufus deprehenditurg mihi. quogues femel licuit ( illud -obfervares p Tn: lobo hepatis. maximo ad marginem fuperiorem ; corpusculum. pififorme, coloris flaveşcentis,, humore ferofo. repletum, iņcrustatum ẹraf,:3tque. in eo inveni Entozeön _ fuper fe ipfum coatortum , multum conveniens cum; Cysticerco; fasciolari a elais Rud al phd i ei Goeze, Aalenin (3): ” pone hesi ejs et vpr aii fi itam, est. i jE '; cogan: arcium., fere prisatie ad ex E a) i p 0i Ca a Si Tab, XL. fig, Dx 5a 6; (2).-M errem, ‘Or Ce Ps, 7O. et 169. ubi deferip-. e tio huius animalis inyenitur ; >icui ñomen dedit Egel. (Fasciola) Tab. I. fig. 3. ad 7. (3) Rudolphi, Enrozoir., THR. Nät. Voi go Part. 23 p. 215- êt Goeze, Verfuch einer Naturoes Schichte der Eingeweidewürmer cet. p. 220-247. (4) Nre a8 gat. Tab E Ggs 4 ARS k * € 5 9) ' tremitates acuminatum , coloris profunde rubri, ad latus finistrum et posterius ventriculi ftum "E , yE gs Peritondéum tenuisfimum vix confpičuum est. Mezenteria , ` tenuisfima', pinguèdiñe destituta , quasdam ġlandulas minimas continent, Omentuni magnum , tenuisfimum , ádipe fere destitutum, e ventriculo et colo ante toyin m intestina des pendet. l Organa Uropoiëtiċca (1. Rini fmplicés magni, et coloris profunde rubri funt; dexter magis in cavitate abdominis descendit quam fi- nister. Incifura interna. parum profunda est. Unica pelvis renalis datur p et fùbftantiae corti- cales et mèdullares a fe invicem param distinctae. funt, Capfulae Juperrenales, fupra renes tae, ` fübrotundae, coloris albo -ffavescentis fextam fere partem totius renis adaequant. Ureteres. longi er crasfi , ex incifurå renum profecti, ante m. m. pfoas, in maribus ponë veficulas femina- les, in faeminis pone cornua uteri, ad collum veficae.urinariae usque descendünt. Vefica uri- naria ovalis est, non valde magna, ` fed parie» - tibus fortibus et pellucidis praedita ; fere tota extra pelveos cavitatem fita est, praefertim in - faeminis; in ca autem, uti v apone in ureteri- bus, (1) Merrem, o-c. Tab. I, fig. ô, i C 53 D bus, parvi calculi nonnumquam deprehendun- b tur. Urethræ longa in mare penem perforat, in feminå vero in vagina- non aperitur, uti faes pius. in mammalibus reliquis locum habet, fed cum illå connectitur, et fupra- eam usque ad vul- yam extenditur, ubi otificium: fuum in fundo praeputii clitoridis habet, uùde patèt, longitu- dinem canalis urethrae in faeminå , pauo tantum minorem esfe quam in mare. X > CART V. DË ORGANIS CIRCULATIO- NIS, RESPIRATIONIS ET VOCIS. Cor, pericardio tenuisfimo involutum, fere in mediâ. cavitate thoracis, paulo tamen magis ađ finistram partem, inter duos pulmones fitum est3 diaphragmati non incumbit, fed eiūs apex et pars inferior , osti fterno respondent. . Formam refert coni irregularis -obtufe truncati, et, praefertim fi cum pulmonibus illud comparemus, magnum est. Ventriculus aorticus, pulmonali maior et crasfior est; finus funt parvi, elongati, a fe invicem penitus feparati, dexter autem est maxi- mus. | Vafa fanguifera funt inisi ima, arteriae al- bicantes fatisque fortes, venae autem teneriores et rubrae; utrorumque decurfus: plane cum de- curfu in aliis mammalibus convenite Hoc. tan- tum- C s49 tümmodo notandüm videtur, quod locò arteřiâe et venae facrae mediae, invenitur infig ignis arteriĝ etsena caudalis , quae ad inferiorem caudae par- tem , antẹ eius vertebras fe extendit. Diaphragma est convexum , Ovale, duobus cruribus praeditum , et mediĝ parre pellucidum. Pulmones teùnuisimå pleurâ involvuntur. 4s- pera arteria brevis et arctús est canalis cylin dricus, cuius cartilagines fere completae funt; 14 ad 15 conftat annulis.. Bronchi, antequam pulmones inerant, longum iter faciúht “et ‘dis midiam partem tracheae, quae vix 8 lineas adaequar , longitudine. fuperant. Pulmo dex- zer quatuor lobis conftat, quorum quartus mi- jimus est et formae pyramidális, qui quan do inflatur cor inter et diaphragma loca- tur. Pulmo autem finister unico tantum | lobo maximo conftat. ' PAUN -Larynx (1), valde est'exigua et fitu, formå; ac {tructurå cum jlla in homine convenit: Spi- glottis fere triangularis, acurisfimo terminatur apice. — Infra laryngem fub’ cutė obfervamus glandulam thyreoideam maximam, fubrótun= dam, coloris rubro- "griy et duobus lobis n , ~ con- é, Conf. Lud. Wolff, Disfert. Anatom. de Organo vocis Mámmalium, rı Vol. p. 21i. Berol. L812. 49s . C Sg) ; conftantem, Glandulam Thymum , nonnumquam ut corpusculum minimum, femilunare, albis cans in cavitate pectoris obfervavi. ART. VI. DE ORGAÑIS REPRODUC- TIONIS. Organa masculina (1) mulfum funt evoluta. Extra copulationis tempus /crotum "externe vix apparet, fed in regione pẹerinaei, cutim inter et musculos, faccus tantum deprehenditur in duas cavitates ope fepimenti cellularis divifus, in quem testiculi copulationis tempore descendunte Testiculi” in cavo- abdominis aliquando adfunt 3 faepius tamen in fcroto reperiuntur: oblongis ovales, maximi, coloris albicantis, valis femi- ħifẹris rectis, et fatis amplis compofiti funte Epididymis, infra utrumque testicůilum, tu- berċulum elongatum ad extremitates inflexum format; cum testiculo cohaeret, ope. telae cellulofae fatis denfae, quae fpeciem ligamenti conftituit, cuius ope testiculus:et epididymis in -abdomen retrahuntur, vel ex illo in: fcrotumi descendunt. Epididymis in canalem deferene tem fatis crasfum, longum et incurvatum contis nuatur; infimå eius parte, iuxta testiculum , arc- ay i | odot (D Merrem, o. c. Tab. IL figs $ et 7. = E, tior fit ert ino unam- masfam ‘convolviturs ‘Süpra vero amplior evadit et- prope veficu» lam feminalem. definite Xeficulae. feminales ` ` pone veficam urinariam ad eius latera fere peni- tus extra pelveos cavitétem fitae, magnae, latae, fere pyriformes funt. Faciem inferiorem fere _ planam, fuperiorem vero eminentiis fubglobofis rugofam monftrant; latus externüm convexum, est et cristae galli ad-inftar. denticulatum ; latus vero iņternum cončćavum, ope telae cellulofae, cum partibus vicinis, et praefertim veficulis ac- -cesforiis cohaerete Ñiquor in veficulis. femina- libús contentus,- fpisfus, viscofus er albicans existit Praerer has veficulas feminales in mu- re domestico, uti in pluribus aliis mammalibus, yeficulae feminales accesforiae deprehenduntur y et quidem «riplicis generis. -- Primae quae a Daubentonio et Merremio pro glandulâ proftrarå immerito. habitae fuerunt: (haec enim glandula prorfus deest) ad originem canalis-ure- 'thraeante collum veficae urinariae fitae į parvae formae irregularis, molles rubellae et pluribus tubulis compofitae funte Aliae in interno late- re veficularam femipalium prope originem ure- thrae, parvae, elongatae funt et veficulis femi- nalibus adhaerent. Tertiae, tandêm, feu glane dulae Cowperianae, infra cutim perinaei et ante bulbum urethrae fitae , fatis magnae, complanas tae, 7 aE. ) o tae , albicantes funtatgue in urethram parvo ducs tulo aperiuntur. Penis fimplex, longus, cys lindricus, posteriora verfus directus est, ita ut orificium praepurtii directe infra anom locatum fio Eius corpus cayernofumg minimum et fim- plex‘ ad os penis terminatur. Hoc os (1) ¢y- _lindricum, baft latius; partem anteriorem penis - conftituit. In Canali urethrae, dùae partes’ diss tingui posfunt; una inferior, musculofa, crasfa, -dimidiam partem longitudinis totius canalis oc- cupans, atque a veficå ad bulbum uretrae usque extenfas - Altera fuperior obtufum angulum cum praecedenti format, et bulbo urethrae inci pit, infra corpus cavernofum et os penis as» cendit et ad glandem-terminatur:> G/ans, mag- na,” crasfa; cylindrica et laevis est. - Tegitur praeputio magno, circulari, longo, fatisque prominente, cuius in margine orificia dúctulo- rum excretoriorum glandularam praeputialium deprehenduntur. Hae- glandulae funt corpuscus la ovalia, complanata, albicantia; ad utrumė que latus extremitatis penis fub cute fita, qude liquorem visçofum fecernuné, Orificium ures trae, fere ad glandis extremitatem, minimo tegitur praeputio et valvulå quâdam minimå in- ftructum esfe videtur. Oy- i (1) Merrem 9 0e Ce Tab. Į. fig: 19; ud AK) Organa Faeminina ( i) externå feen vix a giieibus mascüūlis discrepant. Julva minima, formae circularis, labiis maioribus et minoribus / destituta est.: Clitoris maximus, tegitur cy»\ lindrico praeputio, peni masculi fimili; osficu- lum uti penis continet; eius autem glans mini- ma, cartilaginea, atque altero praeputio tecta est. Orificium urethrae in fundo maioris praepu-« tii fuper glandem clitoridis invenitur. Ex hac partium ftructurå fequitur , orificia distincta ani, vaginae et urethrae in eâdem line fita es- fe, quae dispofitio minus frequenter in mamma- libus obfervatur. ` Infra praeputium glandulae praeputiales `illis . maris analogae reperiūntur. Vasina fatis longa et ampla est. Infra illam duae glandulae'Cowperianae adfant. Uterus complicatus corpore brevisimo inftructus est, quod in duo cornua longisfima dividitur, quae ' ånte lumbos usque ad renes fefe extendunt. Li- gamentum eorum latum maxime est evolutum, et lätere interno ureteres amplectitur; ad fu- petiorem extremitatem zuba Fallopiana bre- vis, convoluta, èt tenuiori extremitate ova- tio adhaerens, confpicitur. Ovarium ad exter- nåm partem utriusque cornu fitum , ab illis non multum distat et in ligamento lato iuxta renes i col- (1) Merremy- osé. Tab. M figi 8g Coy collocatur; est corpus ovale,” rugofum et plus ribus tuberculis albicantibus componitùr. In mure gravidå, cornua a foetibus hisce contentis extenduntur.: Hi foetus in utrogue cornu , ali- quando maiori numero in dextro quam `in` Tinis- tro ẹt vice verfa, aliquando guoque in corpore uteri inveniuntur ; quisque foems membranis et aquis fuis involutus in utero laret, cutis pilis ēst destituta, oculi autem, aures, pedeset cauda. „Imprimis bene evolvuntur. Placenta rotundata, et fatis magna, funiculus umbilicalis longus et crasfus est Mammae 10, pinguedine non infla- tae, papillå longå, cylindricã, unico foramine perviå praeditae funn CA- C 6o ) CAPUT TERTLU M. i HISTORIA NATURALIS TAEAE A EAN RS AÅ biolotis jis, quae ad muris defcriptionem cum externam` tum internam pertinent, breviter etiam muris historiam. naturalem adiicere ' haud inutile fore putavi. Ab omni inde tempore unicuique fatis notum hoc animal, quodque nune in toto terrarum or- be habitato frequens reperitur, patriam agnoscit Afiam, et Europam. meridionalem., ` inde fefe per omnes reliquas orbis partes disperfit et no- biscum in Americam transiite Homines ubicun- que fequitur, arque in eorum domibus et hor- reis habitat; in filvis etam, parum ab homi- num habitatione distantibus , interdum inveni- tur, €o praefertim tempore, quo arbores nuces vel glandes produxerint. Univerfe parum a lo- co natali discedit, fed in eius vicinitate reli- quam etiam vitae partem degit, neque maiora itinera, ut nonnullae aliae murium fpeciés, fus- cipere folet. Elegans animal, agile, prudens, tudax in« ter- Tå) terdum necesfi tate, metui tamen ita est obnoxi-/ um, ut manu correptum convulfionibus aflici obfervatum fit, ` Hostem numquam aggreditur, fed imbecillis omnem fpem in fugå ponit. Sen- fus illi admodom: funt acuti, auditus fubtilisş gustus delicatus, “odoratus eximius. ; Summam obfervat munditiem, quafi pulchrum, quod na- tura illi- concesfit corpus, rite confervare ftus deat. Pedes et nafum. faepe aquis. inmergere, fefeque invicem lambere obfervåntur , quin etiam pedibus posterioribus infistentes pectus atque palmas lambendo abluunt.. . Arrigit mus aures, f quid periculi inftare credat et, pedibus pos- terioribus infistens, prudenter omnia obfervat 3 periculum autem effugiens celerrime movetur, atque ita, ut magis corpus per terram convol- vere,‘ quam currere videatur, Die durante mu- res fe abfcondunt et dormiunt, noctu vero aut vespere ad cibum capiendum exeunt, quoniam ftrepitam in domibus de die metuunt; hic enim . ftrepitus - fi non adest, de die exeunt noctuque dormiunt C1). At vero, licet adeo timidus i t mus et meticu- lofus, hominibus tamen asfuescere planeque manfuetus fieri potest, Narrant mures ad men- fam domini, ut cibum acciperent, quotidie ac- (1) Merrem, 0 c p- 48 ct 49. ¡Ce y Ca cedere folitos fuisfe, atque expectare donec il- lum adepti fuisfent. Homines in carceribus. de- tenti dicuntur mures faepe focios habuisfe, quin etiam vir nobil. von Trenck murem adeo tmanfuerum reddiderit, fibique ita devinctum habebat, ut'e manu fuå mus ederet nhon tantum, verum etiam cum femel ab eo fuerat feparatus, mus in carcerem tamen rediret et letitiam foam ob reditum amico fuo gestibus monftraret (iy ~ Muficam mures amare afirmavit Linnaeus, osque revera amicus quidam meus muficorumi inftrumentorum fonos’ attentisime audientes vi- dite Infignem eorum multiplicationem jam ve- teres mirati plurima mira ad eam explicandam eẹxcogitaverunt: aliis nimirum in gravidis muri- bus iam foetus gravidos fe vidisfe affirmantibus , aliis ftatuentibus, faecundationem obtineri non vero coitu, fed fefe invieem lambendo aut fal gustando, aliaque fimilia. Facile autem illud intelligimus, fi fi breve gestationis tempus, mag- num pullorum numerum, citamque pubertatem in hisce animalculis confideremus, Per magnam anni partem a februario ad novembrem usque feminae pullos edunt, vulgo 6 vel 7 numero, interdum Pena interdum vero plures ad ọ us- C1) Pasteur, Nat. Hif der Zoog pn Dier pe. I. p. 256. E 6 ) AR usque. Catuli educantur in nidisjex foeno , las nâ, chartâ aliisque fi milibus conitructis. Per i5 dies eos utero ogerit: mater, per totidem- dies lactat, quo tempore- elapfo catuli, gui brevi post nativitatem coeci et penitus fere nudi eranty jam fatis funt evoluti, ut matrem relinguant et post duos vel tres menfes iam penitus adoleverunts Ex uno påri murium uno anno , 3450 animalia nas- ci posfe computavit Meérremius (1r). Ciboillis fere omnia funt, quae hominibus nutrimento cons veniunt; maxime: autem omnia- pinguia et cas feofa diligunt, praeterea vestimenta er. libros étiam dentibus fuis acutis- arrodere posfunts quin etiam, fi Theophrasto et Plinio fi- . des habenda-fit, plumbo ferroque. non parcunt. Antequam cibum asfumant, illum attente odo- ratu examinare folent er mirå curâ, quae fibi placent, tegere atque fervare queunt: A potu diu abftinere: posfunt, unde notum Belgicum illud. proverbium: „ Een muizenmaaltijd hou- den.” Non tamen penitus aquå carere posfe vi- dentur. Plorima boihinius incommoda afferunt, unde varia ratione eos homines destruere conantur, quem in finem , feles, muscipulas, venena, alia- que exhibent. Maxime autem-hostibus fuis na- (1) METE eue posi C 64 ) curalibus pereunt; ita mustelae vulgari, mustelae føinae, erinaceo eúropaco,. felibus, avibusque rapacibus plurimis gratae funt. praedae. Inter- dum ipfi homines eos in cibum: adhibuisfe in urbibus obfesfis narrantur. Hominibus vix uti- les funt, olim'vero excrementa murium ob vim medicam laudabantur (1). Muresinterdum variegati et penitus álbi reperi- untur, hisci oculi funt rubri, lucis impatientes, unde de die vix; noctu melius videre posfunt; . testante Lin naeoin frigidisimis Europae regio- . nibus rarius qūam in temperatis occurrunt y cos- que torpescere obfervavit:P alla s-frigore,quòd nondum ad congelationis gradum pervenerat. ' Mures albi plures, inter fe- caudå coalitii femeb obfervati fuerunt, quae murium aggregatio Räte čenkönig. dici folet (2).».. ` Odorem mures. for- tem ingratumque fpargunt, interdum etiam. fca- bie, pediculis aliisque morbis afāci dicuntur, à i (1) Conf. Pasteur et Houttuyng op- cit, et Linnaeus, Mater. Med. (2) Conf. Opusculum. Clarisf. . J._J. Beller- mann, Ucber das bisher bezweifelte Palon des Ratten- königeés, Berl. 1820. SEC. Eea E E. SARLAT Ek Ml d. DE MURE SIUVATICO: ` CAPUT- PRIMUM. NOMEN ET CHARACTERES. pae DSE EN Mus Sitvaticüs dicitur Belgice Bosckmuis vel groote Veldmuis, five, ab incedendi modo,” ‘Springmnuis , Géeimañice Waldmaus , Grosfe Felda - máus, Gallice 7e Mulot, Te grand Rat: des? champs , lá Rättè ù grande queue , la Souris de terte, le Rät Jaüterellë, TS ainaeedi jin Fiêldrái - Mus Silvaticüs , üü longi hisor; corpo~ rë grifeó lutescente fubtus lareribusque abrupte albo. Gm elin, Syst, Natur. Tip. t29 N°. 178 Pallai Ouren pE gis NI ae e ooi 1 “Mus Silvüticus, Linnaeus, Syst. Nátür. edit, 19 Ep87. N°: 17. Faun Suec, edit. o°. E p. io. CGG: ) p. 12. N. 36. Erxleben, Syst: Regn. Anim. p. 386. Houttuyn, Nat. Hist: I. part. o". p: 486. Schreber, Säugthiere IV. p. 657. Blumenbach, Handboek der Nat: Hifl- Belga verf. p.88. Tiedemann, Zoölogie I. p. 478. Mus agrestis maior; Gesnerus, Hist. Anim. Libr. I. p. 833. Aldrovandus, Quadr. Digit. Libr. I. pars 2°. p.437. Ion- ftronus, Hist. Quadr. p. 107. | Mus domesticus medius, Rayus, Synopf. Quadr. p, 218. l Mus campestris maior, Brisf on, Regn. Anim. p i7 ` / Le Mulot, Buffon, Mist. Nätur. VIIL. p» 325. Cuvier, Règn Anim. I. p. 1883. Hoc animal mure ratto minys, musculo et ar- vali maius est, formå autem externå -et ftructu- râ intern quam maxime cum. praecedenti con- -- venit, quamobrem etiam in muris fylvatici de- feriptione discrimen a musculo tantum indicabi- mus. ` Longitudo eius a nafọ- ad caudae usque finem, faepius 7ž ad 8 pollices aequat; ad anum usque 4 poll, 6 lin. ; cauda. g- poll. 8 lin. , vel 4-poll.- habet. Caput, 1- poll, 4 lin; Ex- tremitates anteriores. 1 poll. ọ'`lin,5 posterio- res, vero, 2 poll.-4 lim ad 2 poll. 8-lin, adae=- quant- Pondus esfe folet unc.. ž -et ultra, us- que fere adunc, 1, Hae autem dimenfiones mul- f tum C On. D tuni variare posfunt, prout pabulum. -magis vel, minus abundans habuerit, prout vixerit in fyl- viš- vel in- agris, agrestes enim femper alios magnitudine fuperant. Color in fuperiore parte capitis, in cervice ẹț dorfo abrupte fuscus est, pilis‘ nigricantibus. intermixtis 5 latera. capitis, guttur abdomen er latera interna cruram cines, reo ~albiçantia , paucis pilis nigricantibus intêr-. mixtis: macula flava elongata: reperitur. in pec- tore; idem etiam color flavus per integram cor- poris longitudinem y co. loco. „ quoa:color albicans et fuscus:ad fe invicem accedunt, obfervatur. Color hicce minus quam in mure musculo varis at: in regionibus calidioribus mus filvaticus ma- gis laete grifeus est, nostris vero in regionibus ` profundior est color magisġue ad fuscum acce» cdit; femel tamen mus penitus ‘albus a Pallafio apud Volgam repertus fuite Caput refpectu ` corporis maius, rostrum brevius, acutius ét magis pilofum, quam in mure domestico. Dentes primores funt, uti in mure musculo, infe- riores vero et foperiores eiusdem fere funt cos loris fublutei. Molares tres, tuberculis maiori- bus et acutioribus praediti funt. Vibrisfarum nonnullae. capite breviores, plurimae vero lon- giores, aliae nigrae, aliae albicantes; oculi maxi- mi, prominentes; aures maximae, latae, elon» gatae, pilofae, praefertim in parte anteriore, E 2 Pj- e EE J Pili corporis funt aspetiores quam in'mure do- mėştico. ` Mammae, quas in feminå folå confpi-' cere licet, 6 funt numero , 2 pectorales; fere fub axillis collocatde , et 4 abdominales. nan Extremitates anteriores posterioribus -longe fünt breviores, pedes lọngì, pilis fericeis bres visfimis fuperne tecti, inferni nudi. Ungues'bres vès. eť fubrotundi ; pollex, paullo łongior quam in domeèstico', fimiliter verrucå pollicari inftrui- tur. Extremitates posteriores omnes partes maiores qüam in mure domestico habent, im» přimis pedes, quorum planta nigricans est, Cau- da est et elongata fubnuda et pluribus annulis _ conftat Cd- z Cosg n3 CAPUT SECUNDUM, ANATOME é ' i bik anneanne iaia ; (NE E EE EE naa a r EDIN Sceleton muris filvatici prorfųs - convenit cum fceleto muris musculi, nif quod paullo maigs fit, capite crasfiore, extremitati- bus longioribųus, caudâque breviore. De fingu» lis vero partibus, haec obfervanda funt: Caput longius et imprimis latius est in filvati- ċo, quam in domestico. Cranium refpectu ros- tri latius magisque rotundum. Rostrum magis’ compresfum. — Osfis frontis margines orbitales magis excavatae et inde fosfa orbitalis am- plior. Osfa parietaļliæ latiora et convexiora. Os _zransverfum arctius. . Os occipitale magis ro- ctundatum. Osfis temporum pars fquamofa an- torfum paulo latior et convexior ;' procesfùus iugaļis debilior , magis deorfum inçurvatus et ad apicem acutior est; pars vera petrofa prorfus cum codem in domestico convenite ftem di- - çendum est de osfe [phaenoïdeo; in hoc tamen procesfus pterygoidei interni maiores ex{istunt. In osfe maxillari fuperiore procesfus iugalis te- nujior ep magis deorfum incurvatus, foramenque intraorbitale minus, deprehenduntur. Os inter- MAK \ t4 C Pon) maxillare minùs elevatum. Os iugale- tenuisfi» _ mum fed fimul magis elongatum er incurvatum ; unde arcus iuġalis longior convexior et magis deorfum incurvatus, fosfae temporales et orbi- tales (a fe invicem non distinctae) ampliores obfervantur; Os/as nafi minus convexa. Massil- la inferior magis est compresfa, procesfus in- cifivus acūtior, coronoideus minor, minus in- curvatus et condyloideum acquans;' condylus ipfe arctior et brevior; incifura femilunaris mi- nus excavata ; angulus tandem brevis. er obtufus. In Cslumnå vertebrali, tantummodo notandum „est, quod aæżlas paulo altior et “minus ovalis, et. procesfus fpinofus fecundae dorfi vertebrae minus longus exfistite Numerus vertebrarum caudalium fecundum Cuvierium est:23; Daubentonius 30—32 numerat; ipfe fae- pius 26—28 inveni. Szerni manubrium minus est crasfum et latum , procesfus xiphoideus ve- ` ro tenuior et longior; costae fi miles, in utro- gue animali. Os coxarum quoqueë valde convenit, praefertim quoad ileum ;, os ifchium vero brevius et latius, os pubis quoque brevius, et foramen obturatorium minus, magisque oval, acerabu- lum maius et profundius obfervantur. Scapu- la est magis elongata, margine fpinali minus convexa praêdira ; Clavicula, paulo magis incur- vata, Humerus brevior, eiusque eminentae mi- C7) minus confpicuae fünt. Aatibrachiúm paullo loù- gius est, duo eius osfa, pràeľérťm vero čCubitis magis {unt incùrvata, et in fuperiori parte a fe invicem parvo intervallo feparata. Monus löñ- gior quam ‘in domesticö exfistit. Femur longi- us et validius, procesfibus mágis evolutis praè- ditum est; zibiz , fbulà, totúsqhé pes longiores funt et OPADE. Il. Muscūri. Hi in mire aNaucd illis mūris domestici funt fimilèės. Musculi dutem mdnducà- tioni inférvientės magis evoluti obfervantur ; ¿cutanei quoque tniitSres ét magis extenfi; óm- hésque tandem extremitátis posteriöris faiórès er fortiores fünt. -4 lil. ORGANA stNsùUM. Ebcephaluim pélëdta ‘totius corporis maius est, nam fecunddin Cù- “vierium st Corporis aequiparat. Proportio cerebėlli dd cerebrum miñor esfe videtur, ést enim fecundum Daubentonum uti 1: 2,4. “in Vifus orgáno obfervamus, quod bulbus ocùli "maior et magis prominens est, atque iris latiòr ét magis nigra. Glańdula lacrymalis maiot, “minus tamen elongata et distinctius in lobùlós divifa apparet; musculi quoque oculi fortiores “fünt. Organa auditus, olfactus ét gustus evó- lutioñė pauló maiore differunt. Cotis cras- flor est, quam in domestico. Organon tactus refidet quoque pro máåximå pårtè ii, rostro; di- gi- Coge y giti autem. huic fcopo minus inferviunt, , tegun- ctur. enim involucro crasfiori er ' duriori atque propter ungues magis breves et obtufos minüs „ad. obiecta arripienda , quam quidem ad terram f fodiendam apti funt, unde quoque inminuitur gorim feaGbilitass Sh o o RA, TV. ORGANA NuUTRITIONIS. Dentes eodem nu- mero et formå quam in mure domestico sdfunt; „incifivi fuperiores, colore flavo magis profun- do; inferiores vero praeter. hane coloris diver- fitatem, longiores, açutiores er erectiores ob- fervantur; molares in €o tantum differunt quod corum tubercula magis funt prominentia ct-acu- tiora, Glandula Parotis paululum maior et formze ;magisquadrangularis este Ogfophagus magis in dex- tram ventriculi partem quam in finistram inferitur , non longe a pyloro, Ventriculus C 1) totam occu- „pat partem fuperiorem abdominis infra hepar, aç- que fere in latere, dextro quam in finistro , com- ; plicatus, magnus, fere rotundatus est. Eips „curvatura „minor , brevis et valde concaya est, maior contra, magna et: valde convexa ;_ in fūs „-perficie, extern duae plicae parum profondąe „ventriculum dividere videntur in tres cavitates vix a fe invicem distinctas, quarum , amplior feu. faccus, coecus finistrum occupar latus, par- tes E o u ff. ss 0: Tab, XE E. á ; K pS- tes vero media et EO latus dextrum, unde in mure Ålvatico. pārs ventriculi dextra finistrå am- plior existite. Parietes_finistrac et mediae cavi- tatis funt tenuisfimi et pellucidi. (Cavitas vero ‘dextra aliis elongatior, arctior et in duodenum ; terminata, parietes habet magis denfos et opa- “cös, Interne. ventriculus tanfùm in duas cavita- tes divifus apparet, nam cavitates finistra et me- dia intus vifae unicum conftituunt faccum, & cavitate- dextrå ope circuli cuiusdam albicantis feparatum, Haec cavitas villofa Est, dum altera tali tunicå denfi ori careat. Longitudo tractus intestinalis, refpectu toti-/ Ul corporis minor est in. mure nostro, quam in domestico , magisque ad proportionem animalium carnivororum accedit. R corporis ad intestina fe habet uti 1: 5,8. Longitudo tenui- um intestinorum refpectu ENE, eiiam minor est; funt enim ad crasfa uti 2: 1. Duodenum candem fere habet formam et decurfum quam in domestico. řeiunum et Ileum eandem fere ubi- vis diametrum’ habeat. Eorum circumvolutio- nes etiam regiones mefo* et hypo-gastricas oçcue pant , fed. magis in latere finistro quam in mure domestico. Coecum (1) longum, amplum, ar- ‘“cùatum, transverfaliter per plures coarctatio- nes CI BUFR oi ce Tabuh. X 74 ) hes (Quasia 16 ad 20 numeravi) dividitur; pofi- tüm est in regione iliacå dextrå et antrorfum incurvatum; appendice caret vermiculari , fed in fpeciem faceuli reliquo tenuioris . terminatur» Colon circumvolutiones format in latere dextro, déin finistrorfum tendit et fuper fe ipfum plicatur antequam ad rectum pêérveniate Hepar cum-hepa- te muris antea defcripti prorfus convenit, eius color tamen minus profunde fuscus est; caret quoque velicnlå felle4, Pancreas. fatis est lon. gum, a duodeno usque ad lien extenfum ,_ at- gue ad extremitates in duos ramusculos divifum. Lien maius quam in mure doméstico exfistit, exiremitate inferiore fuperiori crasfiore. Orga» na Uropoiëčticá in utroque animali fimilia funt; renes tantum videntur paullo minores, uti quoque capfulae fuprarenales, V. ORGANA CIRCULATIONIS ET RESPIRATIONIS, Haec organa in duabus fpeciebus prorfus conve- niunt; hoc unice notandum est, quod in mure filvatico cor magis fit rotundum, epiglottis con- tra magis elongata et acuta. ENR VI. ORGANA quoque GENERATIONIS, praeter magnitudinem inter fe nullo modo differunt, nifi quod tantum 6 adfint mammae; 2 pectorales, 4- abdominales, > CA- CS D EAEE TK RTU M A PEP 4 HISTORLA NATURALIS eee D O G mamaiiħiŘÁ Maus filvaticus iam'ab entiquisfimis iade teme poribus:per Europam et Afiam notus fuisfe vi- . detur. Frequentisfime obfervatur in Germani, Angli, (Galli, Helvetiâã,. Italià et Rusfiâ. In Belgio: quoque ubivis fere reperitur , exceptis ta- men/lócis, in quibus folum-nimis humidum est aut aquis faepe inundatūr. BN Haec fpecies in filvis, arvis et pratis, praefer- tim ficcioribus , vivit. Horros etiam, imprimis., fi filvis fust vicini, intrare obfervatur; inter- dum etiam, testante Schrebero (1), frigore coacta in vicis atque fuburbiis, ad hominum dø- micilia confugit, ibi vero, nunguam. habitacu- jum ponere fed brevi in agros redire foler. In trüncis arborum, fub dumos -aut arbuscula et faepiys in cuniculis fubterraneis ,. quos. iam fac- tos inveniunt, vel fibi ipf- conftruunt , habitant. Hi cuniculi duos fere pedés profundi, directione ho- CI Sehreber; Süugethiere IV. p. 654 C76 y horifontali, valde tortuofa et irregulari, efosG funt. ` Canalis fere cylindricus, obliquus vel per- pendicularis, pro aditu est; exitus autem du- plex deprehenditur , fcilicet, vel e terrå in aërem iterum exit, vel in duas cameras ampliores defi- nit, quarum una penum continet, altera ad ha- bitaculum feminae catulorumque ducit, quod ipfum faepe mollibus herbis, catulorum lectum conftituentibus refertum invenitur. /. “ Stupidüm hoc animal fagacitatis defectum ezi- mià agilitate compenfat; modus autem incedendi fingularis est, . Erenim, propter longitudinem extremitatum postériórum, per faltus incedere debet, unde ipfi etiam nomina Springmuis , Rat- fcuterelle indita videntur. Huncincedendi modum difficiliorem in ċaufa esfe cenfeo, cur hoc animal ‘non uti mus arvalis maiora -itinêra fuscipereè pos- fit; faepe, uti mus domesticus, pedibus pos- terioribus folis infistiċt. - Mira est’ obfervatio de feminå quådam muris filvatici, quae, ċum tribus vel quatuor catulis oris et pedum ope mammis adhaerentibus, velociter faltabat, absque ut ca- tuli celeri hoc motu a matre dilaberentur (1). Reproductio murium filvaticorum infigmis est, 'et maior etiam quam domesticorum; ter enim vel ~ (1) Cabinet du jeune Naturii par Smith ira- duit de F Anglais T.-IV; p. 184. E 3) vel quater imo’ faepius uñiús-añni- fpatið patiunt: atque unoquoque partu: 6=T2 catùlos edunt. Hinc inùmmërabili interdüm 'copiå agrorum fu- perficiem quafi obtegunt; qood imprimis obtinet- tempore aùtumpali, ubi hyems ficca et mitis 4- atque aèftas calida praeceśferit. Computave=: runt, 5o paria müūrium- filvaticotum hyemem in agro quodam degentia, fequenti aeftate usque- ad 24,000 multiplicari posfe. Infignis haec: přopagatio et fubitańñeus faepe horum animalium - adventus ‘miris quibusdam commentis anfam dede- runt, ġua vero de rein historið muris arvalis ulte- rius videbimùs; ea enim; ġùae de mutibus.agres=- tibus univerfe ńarrantur, potius pertinere mihii videntur ad arvalem}, quam ad filvaticum,- licet: hic faepe noń Mminùs frequens occurrat. i Vegetabili vicíù 'haèc animalia praefertimv vešcuntur , quod ex infpectione ftructurae eorum: anatomicae confirmatur. Omnibus-autem nutrie: mentis anteponun: femina cerealia, fagopyri; leguminofarúm; 'atqüe” in regionibus- calidiori- bus oryzam etť zéám’ mays. Praeterea plures nu- ~ cum fpecies, glandès querci et- fagi,. fructus horaeos , Variorumque arbustorum baccas in de- liciis habent, quinimo pratorum plantas atque; olera aggřēdiuntur, ne paleis: quidem , -foeno, arundini etc. necesfitate coacti parcunt. Saepe in- fra terrace fuperficiem pabulum quaerunt, , femina ter- Cozze ? têrrae ia, radices tuberofas. aliasque co» medendo. Cibo animali aliquando etiam utun- tur, fiquando illum cafu nacti font; ita faepe ova avium, imo aves- iuniores aut quas in la- queis captas invenerint, devorare dicuntur. Fas me- propulfi minoribus murium fpeciebus, imo fibiinvicem non parcunt. -Ilustrisimus D.e B uf- fon:iam:hoc obfervavit. (1), atque ipfe ex 7 : muribus quos vivos confervabam femel unum in- terfectum et partim devoratum inveni, cerebro prius devòrato, dein reliquo corpore, quod et alii nonnulli obfervarunt. Damna plurima haec- animalia rusticis inferunt , de quibus vero postea fufius videbimus; notandum tamen haec damna magis etiam augeri, horum animalium confuetu- dine nutrimentum in cuniculos coacervandi, in quibus magnam pabuli copiam fervant, multo magis adaequatam cuniculi capacitati , quam anis malis necesfitati. Saepe in his- cavernulis ultra 100 fpicas frumenti invenerunt, una cum magnê qüantitate feminum aliorum cerealium , fagopyri et leguminofarum , nucibus , glandibus etc. Mus filvaticus ,. testantibus-agricolis , nunquam bibit, neque uti mus arvalis aquas transnatare. obferva-~ tUs est, - Hostes eorum naturàles praecipui funt: Mus- te- HA Hifl. Nat. VI pi $28. R U Por tela foina, M. putorius, M. vulgaris, canes, vulpes, feles, erinacei , fues et mures maiores qui minores devorant; a pecore etiam in pratis cal- cando necantur ; avibusque praedae funt, uti ome nibus` fere Falconum et. Strigum fpeciebus, Corvo coraci, C. coronae, C. picae aliisque. At vero neque hi hòósres, neque hominum infi- diae incredibilem eorum reproductionem impedi- re posfent, nifi ipfa natura eos interdum interfi- ceret aëris iniuriis, atque athmosphaerae fubita- neis mutationibus, frigore, gelu, nive atque imprimis inuūndationibus. A nullŝ aliá caufå ob- fervatio explicari posfe videtur, quod qyibusdam annis innumerå deprehenduntur copiâ, aliis vero. - vix unus aut alter reperiuntur. Quoad colorem huius fpeciei paucae jifle funt varietates. -Attamen qui regiones calidiořes ` inbabitant coloris funt magis laete grifei, qui apud nos obfcurior est, magisque ad fuscum'ac- cedens. Albus mus filvaticus femel apud flumen ` Volgam repertus este Varietates autem magni- tudinis, quae in iis obfervantur, porius ex lar- giori parciorive nutrimento explicándae videntur. aE pordi E TERO: QRS) SE CTTO Q UVAR TA. "DE MUR ARVALI. CAPUT PRIMU M -NOMEN ET CHARACTERES; o Orah o, Tih l ertium, animal, cuius historia exponenda esty dicitur Mus Arvalis, Belgice kleine Velde. muis, kleine Land-Rot, vel quoque ab agricolis Molmuis, Poepen, vel Moffen, Germanice klei- ne Feldmaus, „Anglice Fieldmoufe,, Gallice Campagnol, Taupe, petit Rat des champs , Raite couettê, Italice Campagnuolo. Mus Aryalis, caudâ unciali , auriculis ‘velles re prominulis, palmis fubtetradactylis; corpore fusco. Gmelin, Sy. Natur. I. p. 134. N .16. Pallas, Glires. p. 78u N° 14. Mus Aryalis, Schreber Söugthiere IV. p 687. Blumenbach, Handboek der Nat, Hifi. Beig, verf. Supplem. p. 899. j í ~ Mus / Mus derge, minor: Gessnérus, Hif. Anim: Libr, I. -pe 834. Aldrovandus, Quadr. Digit: Fe I. part. a^ p. 489. ` Lons- tonus, Hi. Quadr. p. 108. Rayus, Sy- nop/: Quadr. p. 218. Mus Grègarius, Linnaeu S, Sja: Natur. edit. 12^ IL p--84 N° 76. Houttuyn, Nat Fiift. T. part, 2% p. 469. S Mus Campestris minor , Brišf on, agr è Anim: p: 176.: © Mus Terrestris; Ersla b eh, Syste Regn: nim. p~ 395. s Lemmus dryalis; Tie d ëma nn, Zoülog oie Ẹ P- 4757 n$e miet CArvicola PPSA L acep Flypudaeus dryalis; Ill igeri); Bu ffon; Hifs Nat. VIL ps 369. aai ih Regi Anim: LD. rodi sy gi Hoc: ariimal forhi fa Be et imprimis Fibriċd iriternå multo magisa mure musculo. dif- fert guam fi lvaticus, proxime vero accedit. ad Murem amphibium L. (Waterrot, Rat d'eau). Longitudo corporis muris arvalis ab apice na- fi ad caudae extřemjtatem usque circiter 4 poll. ad 44 aequat; ad anum: usque oi poll, ad ETI Caudae longitudo est 1 poll. 3 capitis 10 lin.; exe ` tremitatis anterioris 1 polk; eae pos- terioris F pòls Pondus aequat unc. $ ad 2 et j F in € 3s) ìn feminå gravidå aliquando dr. gattingite Co» Jor in foperiore parte capitis et dorf ferrugineo- fuscus, pilis nigris intermixtis; ad larera minus obfcurus; guttur , dbdomen er latera interna cru rum profunde grifea, parum fuscescentia. -Os - ‘èt apex digitorui pilis albidis, paullo. longiori- bus quanin mure domestico’, funt obfita. Statura, uti guoque color, in hac muris fpëcie varidre eti- am nonnünqadm 'obfertatur: Caput est amplum , füubrotundum neque compresfum ; rostrum bres- ve, obtmfuüum ; dris apertura fatis magna; labium fuperius inferiore parum longius est arque-incifura intermedianon adeo magna neque; ut im mure do- mestico, ad nafum usque porrecta, Dentes pri+ mores a molaribus diastemate distincti, fere ean- dem'formamac in mure muscūlo: habent, infe> riores, laete flavescentes ; j fcalpro cuneato rotun- dato praediti font; Tuperiores vero profunde fla- vėscentes, lati ert leviter ftriati obfervantur. Tres molares in utrogue maxillaram latere ad- font, abrüpti, lamellof, contigui, aegre distin- guendi, posteriores fenfim minores 5 corona est plána er plures rhombos fubftantiae osfeae flaves- centis, vitreå tectos et ope fubftantiae corticalis inter fe inctosmonftrati Quae ftructura iniden- tibus molaribus Plepiai Africani distinctius ċonfpicitur. i Nafus est brevior, obiuif ior, nariumque aper- tu- TE tura paulo máior quam in mure domesticò ; yi- brisfae nwmerofze èt breviores, ad larêra o arque infra labium inferius fparfae; coloris funt nigri, apice albicantes.- Oculi paryi, higri oblongi, promiñentes, ô. vel g fetis nigricanti- bus tecti funte- Aurés parvae; rotuñdatae; bres ves, piofseş-vellere vix emergentes. Cor- pus, capitis- refpectu, brevius et crasfus in domestico, longius et gracilius in arvali; pilišap» opresti s magîs rudibus. denfè obtegitur, Mamma 10 vix funt confpicnae, quarum, ó pectorales et 4 abdominales.. hra „Exytremitates generatim, in al funt brevis= fimac, fub pilis fere teconditae, quamvis tamen _ fatis ralrdass Magis. quam in. domestico funt pilofae unguibus açutioribus praeditae, Pollicis < rudimentum , brevisfimum adest; longius, ramen quam in fpecicbus antea deferiptis: Crura pos- teriora anterioribus paullo.. tantum fünt maiora eë unguis. hallucis vix confpicugs est. Genitalia magis quam in aliis. Tob pilis longioribus tegun Ura Maximum autem discrimen , praeter dentes molares ; inter murem domesticum et-arvalem in caudâ est quactendum s qua, inarvali tertiâ totius corporis parte vix Jongior, teres, pilofa et penicillo. pilorum: fatis Slohiaro, terminata est; ` coloremque habet infra grifeum, fupra; abrupte fuscum: C CAPUT SECUN D U M; ¢ AAN AT OM E ; POR 5 1 20 e i Dti f. Ck Forma generalis et magnitudo ie leti muris arvalis, multum convenit cum fceletó muris músculi; atrameh capùt ést amplius, et máågis rotùndatum, praeterea extremitates añteriores et posteriores , longitūdine vix in- ter fe discrepaánt et tandem ‘cauda multo bíi vior, deprehenditur, PEE S RSC PERE BA “ Cřaniuih est řotundatum , “fere aeque Jotam Li ańteriore qüam posteriore parte, et ratione ani- ialis maiis ġuam in mure musculo; inferiot fupérficies. penitus fere a duabus emińentiis glóbofis occupata èst. Röstrum múltó ‘bre vius ét cřasfiús êst, ad apicem vero vix arċ- tius quim ad bafi. Os frontis arctom er bré: ve est, čiûs márgo parietalis magis rorundatus', êt incifora pro osfibus nafi maiór existit qüam in múre nfusculo; partes orbitales vero mi nores funt; cùm margine fupra- orbitali ma- gis excavato. Ós/2' parietalia mäiora èt con- vexiora, os dientea m etiam latius’ obfer- yan” e 8 3) vantur, Os occipitale procesfus habet latera» les: arctos, procesfus: mastoïdeos longiores et fortiores , procesfus tandem condyloideos latiores et magis ad infimam partem foraminis occipita- lis fitos, quod ipfum minus est et- magis triangu» lare. Osa temporalia funt maxima et ab. illis imprimis pendet maior latitudo capitis» nostri animalis; pars fquamofa maior est, quam in mure musculo; duo procesfus posteriores. mae gis distincti larioresque apparent:;> pars orbitalis etiam multo maior est magisque convexa; linea guâdam asper notatur, quae marginem, fupraor- bitalem posteriorem: format, unde fosfae tempo- rales et orbitales. magis a fe-invicem distinctae funt; procesfus iugalis latå :cum bafi, oritur, dein arctior evadit quam in mure-domestico, magisque inferiora er exteriora verfus. dirigitur. Os peirofum, multo maius- est,’ praefertim cavi- tas tympani, quod maximam conftituit eminen- tiam ovalem, toram fere cranii bain occupan- tem, magisque antrorfum directam; pars petrola vero magnitudine minus differt ab ef in domes- tico, eius cavitas recipiendo lobulo cerebelli dęstinata magis tamen est. ovalis; eminentiague bullofa aurem internam. continens. multo., magis in cavitate tympani prominets Qs ethmoidem latius fed fimul brevius; existit. Os [phenoïdem mulkọ minus est quam in domestico, propter OS» C) psfa temporalia maiora; - procesfus pterygoidei externi ab internis minus distant, utrique funt magis elevatij. pars tandem {fphenoïdei orbita- lis minorem orbitae partem conftituit . Os fupermaxillare -multo maius est et crasfius in mure @rvèli quam in domestico; partes alveo- lares et orbitales a fe invicem vix distinguuné tur; etenim proptéêr dentium mọlarium ¢crasficiem pars alveolaris inferiorem orbitae conftituit par- tem et fefe extendit usque ad maiorem alam fphenoiïdei, guåâcum cohaeret; loco fulci ad transitum fecundi rami nervi quinti paris adest foraminulum; bafis- partis zygomaticae planum offere multo latius et mágis inclinatum; proces? füsque iugalis minus est incurvàtus, pars pala- tina arctior est, eius fpina brevior, indeque . foramen incifivum brevius; foramen tandem in- fra orbitale minus este Os intermaxillare bre- vius et fimul fortius est; Corpus et procesfus nafalis brevitate er latitudine maiori ab iis- dem muris musculi differunt; prae religuis procesfus maxillaris longus et tenuis est. "Os iue gale minus convexum est quam in domestico, aitamen propter procesfus iugales magis exte- - tiora verfus directos,’ arcus iugales mukum a capite distant ert fosfae orbitales profundae depre~ henduntur. Os/a nafi breviora, latiora et minus ' convexa quam in domestico mure; conchae ve- ro Gry ro ônferiores et vomer breviores fed arctiores. ex- istunt. -: Idem dicendum de osfibus palatinis , quorum pars palatina imprimis. crasfa et rugofa est, foramen fphenopaletinum duplex existit. Maxilla inferior maior, minus plana et crasfior est ,angulusque inter duo osfa arctior ; procesfus alveolaris multo crasfior est et longior, proces- fus incilivus vero- brevior; procesfus coronoi- deus magis verticaliter a procesfu alveolari ad- fcendit; procesfus condyloideus maior magis- que elevatus condylo breviori et minus convexo praeditus- est; posterior! margo huius procesfus, non uti in domestico est excavatus, fed rectå fere directione ad bafin anguli inferioris tendit, ipfe hic'angulus, tanquam procesfus : triangu- daris, a corpore distinctus ert valde confpis cūus apparet; linea obliqua externa, tanquam infignis eminentia, a. cavitate alveolari molari- um formata , apparet; linea:tandem obliqua inter- na inter procesfum condyloïideum et alveolarem fita brevior est, fed fortior quam in domestico. Columna :yertebralis formatur ex 7 verte- bris cervicalibus, 13 dorfalibus, 7 lumbalibus, 3 facralibus, denique 15—18 caudalibus.. 4t- antis procesfus condyloïdeus paùllo latior ẹst3 axis et imprimis eius procesfus fpinofus maior quam in domestico. Aliarum colli vertebraram procesfus transverf lọngiores funt et acutiores, quod sa C88 ) quod eriam locum habet i in procesfu defcendenti fextae vertebrae. Dorfales vix ab iis in mure domestico differunt, praeterquam quod process füs fpinofus longus non est in fecundå, qui ve- ro in fextå longisfin mus est Vertebrae lumbales paulo funt longiores procesfumque fpinofum crasfiorem habent, dum ‘in /zerælibus procèsfus transverfi longe angustiores obfërventur. Verte- brae caudales , quarum 6 funt coccygeae et pros cesti bus transverfis minoribus ` praeditae , refpec- ru corporis minus elongatae funt er tenuiores quam in mure musculo. Thorax paulo minoris êst magnitüdinis. Os coxarum brevius, pelvis åutem cavitas arctior esi Os ileum refpectu aliorum longius eSt, magisque prismaticum. Os ifthium fortius est, eius ramūs anterior, cum òsfe ileo angulum minus obtufum format; ras mus defcendens minus est latus, atque fub an- gulo fere recto a tuberofit tate defcendit. Os pu» bis corpus habet paulo maius, fed eius rami te- huiores funt er ‘directione gaudent miri 1s obliquâ. Foramen obturatorium multo brevius et altius est formaeque femicircularis. Extremitates anteriores tenuiores ét breviores funt. Scapula refpectu longitudinis latior est, eiusque fpina magis prominet, cùm acromium Jongius et acùtius fit quam in domestico, “Cla. yicula autem refpectu brachii longior et fortior de» Á (C 8 ) deptehenditur. Humeri eminentia.magis ad par- tem fuperiorem osñs fita est , arguẹ minus elon- gata -fed magis elevata, Osfa antibrachii minus -~ incurvatą ad- extremitates magis funt deparata. : Manus in, arvali minor quam in domestico, eâ- dem gaudep ftructurå,- excepto, pollice, cuius phalanges paulio funt longiores. Esxtremitates posteriores refpectu totius corpo- ris longe funt breviores quam in mure domestico , forma tamen generalis adem manet, Femur mu- ris érvaliş a femore domestici in eo differt, quod Capot eius magis fit fphaericum , incifura inter con- dylos profundior, et omnes eminentiae rèfpectu animalis minous evoļutae, Tibia et fibula inter fe quoque. uniuntur, fed eorum. coniunctio alti- us locum habet, unde fpatium vacuum breviug ëşt,` fed propter maiorem curvaturam tibiae fis mul latius Totus pes minor est, et osfa metą» tarii prae ceteris paullulum longiora existunt. II. Muscu Omnes musculi muris arvalis, cum: mosculis muris domestici conveniunt, funt quidem minores, fed generalis forma, fitus et numerus iidem manent... Notandum folummodo quod: tela cellulofa et adipọfa denfior et firmior, fibrae musculares denfiores et profundius rubrae , tendines et aponeurofes maiores et fortiores re- fpectu totius animalis esfe videntur , quam in mu- re C gS ) re domestico; praeterea muscoli masticationi infervientes indicia- offerunt ‘maioris roboris, bene refpondentis ftructurae partium osfearum huic operationi ihfervientium , ofic: M. mas- feter est brevior, fed fimul crasfior, imprimis in medio, postrorium tendine fatis forti ad an- gulum inferiorem maxillae- inférioris adhaeret; et tendo, quo osfi incifivo antrorfum annecticur est validisímus. M. maxilloomandibularis etiam craslior et fortior deprehenditur, inferriones eius magis funt extenfae , ert in toto fuo decurfu magis tendinofus et latus deprehenditur. M. #emporalis multo maior est quam in domestico , oritur enim a toto capitis latere , estque cras- or, totam fosfam temporalem et partem poste- riorem fosfae orbitalis occupans et tandem forti tendine procesfui coronoideo' infertitar. M. M. pterygordei funt validiores et M. biventer non tam distincte in duos ventres fepdratur. M. cutaneus magis evolutūs‘ et magis carnofus ap- parets M, pectoralis maior maior est er for- tior, idem dicendum est dè omnibus musculis 'extremitatis anterioris; et praefertim de bicipite quod facile intelligitur , f cogitemus arvalem mu- rem multo magis brachiis fuisuti, ad incedendum quam binas fpecies antea deferiptas. M. pors maior magis‘ est elongatusș 'in. genere autem è mus- ch ~ musculi extremitatis posterioris minores et de- biliores deprehėnduntar PaT in müūre do- mestico. PENA II. OrcAna sinsuum. Encephalum formam habet magis ovalem. ` Ratione habit totius corporis hoc viscüs minus est quam apud do- mesticum, nam -fecunduúm clarisf. Tiedemann - $ ponderis’ totius corporis aeġuat. Proportió cé- “rebri ad cerebellum éadem est; in utroque'ani- mali fcilicet uti 2} re, Jifas organon maxime convenit in utrogue animali; in jali refpectu corporis bulbus oculi est minor minüsque pro- minense Glandula lacrymalis est magna, tribus lobis formata, quorum maximus triángularis, ad externam et: posteriorem orbitae partem ante musculum temporalem pofitus est, fecundus mi- nimus in feperiori, tertius vero magis elongatus in anteriore orbitae parte politi funt. Quoad ` organum Auditus , obfervandum est, quod mus arvalis fimul cum aure extern minore, aurem;ine. ternam. ér imprimis mediam magis haber evolu- tam quam mus musculus. Organon contra Ole factus minus evolutum esfe videtur, nam cavi- tas narium minor est, Lingua magis rugofa ad bafin crasfior est, apice acutior et quddioiðo fisfa per fulcum longitudinalem. “Tactus vide- tur ia vibrisfis praefertim refidere, licet tamen ramus fecundus quinti paris tenuior deprehenda- tur; | € 0 }) tury manus unice fere inferviunt ad incedens dum. ẹt ad terram fodiendam, nam illorum ope animal alimenta ad os ferre non folet. IV. Orcana- NuTRITIONIS. Dentes, incifiyi cum. dentibus muris, domestici , conveniunt fed fuperiores. profunde. flavescentes, latiores et paullo convexiores funte Molares autem mul- tum differunt et optimum conftituunt characte- rem, quo genus Arvicola vel Hypudaeus a veris Muribus: distinguatur. Hi dentes inter fe tam intime iunguntur , ut primo afpectu dentem uni- cum yalde elongatum conftituere videantur, Sed .re attentius examinat, et margine alveolari des- tructo, tres distincti dentes confpiciuntur in quoque latere utriusque maxillae, quorum pri- mus latisímus et altismus est. - Dentes illi mo- lares. collo destituuntur, tribus „prismatibus rhomboideis albicantibus conftant, quae forman- tur ex fubítantiâ osfeå indumento. vitreo obrtectå ẹt quae inter fe iunguntur ọpe cementi vel fub- ftantiae . corticalis, coloris. nigricantis. , Corona est laeviş, plana vel parum concava, radix paul- lulium. excavata, facieş autem externe et interne propter cementi detritionem, fulcatae existunt. ` Glandulae Jaliyales refpeéctu animalis paulo ma- iores esfe videntur. quam in musculo, parotis magis rotunda est, ec glandulae inframaxillarẹs latiores, Palatium.. durum , tegitur membranå du- $ 3 j durióri quaè octo offert iitedi transvêrfos, qùoruii três priores funt profundi ; dum posteriores vix funt confpicüi. Oefophagus inferitur fere in medio ventriculi, 'propiús tamen ad pylorum, quam in domestico. Vemriculus pàårtem fupe řiorem finistfam abdominis oCcupat er infra he- par usque ad regionem umbilicàlem fe exteñdit. Est autem ipfe complicätus, formae itregularis , magnus eř elongatus. Corvatura minor est fatis infignis et irregularis, major non ddmodum con” vexa etiam iffegularis apparet, in duas cavirates’ divifus est, ope coarctationis profundae, paulius lum ad dextram partém 'cardìde incipients, fac" ċus cõoečus inde formatus amplus` ovoideusque duhic? tenui er pellucid praeditus est: Pars dextra minor est ér externe Videtur fofmará ex duabus cavitatibus, tiam iuxta pylorum in facie anteriore, ampla deprehenditur ampulli; cuž jus membrana prae aliis ést crasfisfima, reliqūd pars huius cavitatis tnicå formatur opacå er ma? gis aenfå quam illa facci coeci. ` Superficies interna cävitatis finistrae tunicã villofà est desi? tüta, in cavitate vero dextrå haec tunica valde est- confpicua, Plica qüaedam fimbriata Dian has cavitates a fe invicem feparat: Lovgitudineëm ` propòrtiónalem corporis et tractus intestinalis ih mure arvali paulo “maið- tem inveni, quam in mure domestico, feil. uti aid aut w à Ld AA Ç ö% ) e 1:72% -= Longitudo . :proportionalis., tenuium refpectu crasforum, intestinoruin multo minor ests guam in domestico, nam fere aequalem, habent longitudinem, atque- fefe. habent. uti 1: t,I Duodenum quasdam. offert finuofitates in latere dextro-et. antrorfum, cum żeiuno iungitur. -Hoc intestinum uti quoque ileum non ubivis eandem habet diametrum ; fita. funt haec tenuia in parte Coar oie ai umbilicalis, in. regione- iliac dexirå. fupra ; coecum;, quod maximam, partem cavitatis. abdominalis occupat In regionibus -iliacis et inguinalibus finistris facco amplo. coecum, incipit, inde „paulo'arctius,evadens, ad umbilicum fere adfcendit , iterum flectitur, ad: formandam, curvatura in regione: inguinali. dextrå , a- quå rewrorfum et furfum fe. flectens infra. renem finis- trum apice obtufo terminatur. -Ab hboc-decurfu, patet, quam longum. fit hoc intestinum „quod fi- mul- crasfum atque. in. formam. cornu. Ammonis conyolutum obfervatur ;. appendice vermiculari çaret; plures fulci transverfi illud dividunt in fe- riem cavitatum numerofarum ; quae eo. minores er numerofiores funt, quo magis ad apiçem ver- gunt. Colon in inferiore parte abdominis. retro coecum multas format circumvolutiones fpirales, dein fuper intestina tenuia in regione umbilicali ex latere: finistro ad dexrum transit; postea ad- fcendens ventriculo incumbit, et tandem in = nes EK 3J medið abdomigis: parte -ante renes, recrå lifieå defcendit ad: rectum. Colon minorem- diame- trum :habetguam: intestina tenuia , licet non ubi- vis. fit eadem, iuxta coecum maximum Est. et paullo post in parietibus‘eius ,confpiciuntur fis brae obliquae.s uti in domestico: < Hepar multum convenitcum hepate alterius pn ciei, minus-tamen est et megis hypochondrium dextrum occupat. Sex conftat: lobis , quoram ma- ximus:magis fnistrorfum-pofitus est:, et lobuli in- feriores minores funt. Veficula fellea in nostro ani- malculo. adest; estque miùima capfula ovoïdea , pellucida „ coloris rubelli , in incifurâ lobi fuperio- ris:pofita infra ligamentum hepatis, fufpenforium, Semel uti jn: mure domestico inyeni Cysticercum fasciolarem. cystide eius inclüfum, er marginem lọbi.- dextrisjoccupantem. Pancreas , mhinimum est, iuxta duodenum rero ventriculum. usque ad lien fe extendit.. „Lien oblongum. ẹSt p: latius, ad extremitatem inferiorem., quam, ad fuperioreme Dfinieriani optime coifaleiur ad coccum im- mantigi quae- peen jrit as huic eed propriam tribuunt.. Omentum brevisfimyum Est, Renes paulg minores vidèntur quam in mure mus- culo, ren ,finister.. magis. deorfum fitus est. quam dexter, dum- contrarium, locum; habet in duabus aliis murium, fpeciebus. Capfulae fuprar enales mi- C3) minores funt; urereres minis” cras Vefea urinaria minor, ‘et pyriformis, “dùm urerhro „ïn masculo uti‘ in feminâ fimilis ütethrae muris domestici éxisüt, uti guogue glañdulae praes putialess Ante anin confpicir glandula quae“ dam ovoïdea fatis infignis; guae måteriam quafi lactea in extrémitrem intestini réci infundit. Haec glandula, Ænâlis dicta, nostrün arvalem a domestico er flvatico distinguit analoga ese glandulis analibus, quae in plūrimis carnivoris deprehenduntur. yea ada a ai V. ORGANA CÎRCULATIONIS E? RESPIRATIONIS? Cor minus crasfum et` magis elongatum existit quam in mure domesticos Vafa fañguifera enn dem habent decurfüm, arteria dutém ‘er vena caudalis multo miñus distincte confpicountār.. Pulmo dexter prorfus fimilis est dextro muris antea defcripti et 4 habet lobos, fnister ve? fö 2 conftat lobis. -Larynz minimus est, ne- ġue a larynge muris musculi” differt, nifi mat- -gihibus glottidis paululum dënticulatis: Glaza- dula thýrioïrdeg est maximä er formae’ ovas lis. Glandulañ thýmüm in hłe niutis fpecie etidm Òbfervare mihi contigit. © j VI. Ordana Rrrropuctionis. Haec organa prorfus conveniunt cum organis mūris inusctli y ratioùè habitå animális váldė'quóqüe fünt:evolu- ta, In mure arvali /crorut minus apparet et TA fac- ECY faepius quam in aliå fpecie, testiculi extra illud in cavitate abdominis deprehenduntur ; hi testica- li uti in mure musculo funt ovoïdei , epididimide paullo minore et canalibus deferentibus breviori- bus praediti. Veficulae feminales eodem fere fitu eadėèmque formå gaudent , funt-autem minus com- planatae, ad extremitarem magis incurvatae, Jefi- culae. accesforiae et glandulae Cowperianage eae- dem in utroque sepali obfervantur, Os penis videtur paullulum latius esfe, praefertim ad bafin quam in, musculo. Organa faeminina, quae ex- terne a masculinis. vix distingui posfūunt, ftruc- turas, tam quoad partes externas,- quam quoad internas adeo convenit cum his partibus in mure- domestico, ut fere nullam inter has confpicere liceat differentiam; attamen còrnua uteri viden- tur longiora, propter maiorem foetuum numes. rum quem continent.. Uti in mure musculo -hÈ foetus aliquando. maiori funt. numero in cornu dextro, aliquando. in cornu. finistro, et ratione totius animalis fatis {funt magni, CoŚ ) CAPUT TE sRTIUM HISTORIA : NATURALIS. Mus arvalis, cuius historia mihi esttradenda, ìm Arifroteli, Plinio, reliquisque anti- quis fcriptoribus notus fuit; iam enim Vir- ETHIC” ; ga ` ş, Jūepe exiguus mus Sub terris pofuitque dómos atque horrea fecit” Habitar orbem, noù modo antiquum, inte- gram Europam, Afiam; Africam, (feptentrio- talem duntaxat), verur etiam in Americå bo- reali réperitur. Frigus non obftat, quominus iñ Sueciae et Rusfiae parte feptentrionali vitam de- gat, nec mare prohibet; quominūs etiam in mul- üs infülis reperiatur, In Afi tamen Pallas eum non ultra flumen Oby obfervavit. Im to- . to etiam Belgio, atque in infulis Zeelandiae inve» ñitur. Interim tamen fabulófas regiones non amar, iis vero terras tur fofas (riengtihden) ans teponite Maus arvalis filvatico frequentior ob- fervatur j ne enim magis in locis elevatis et fice : cis, 48) Uire Georg. Ie 180% o3 cis, ille if omnibus fere obfervätif, maximo“ qüe faepe numero agros , práta, filvasque infes- tät, in domos autém hominum raro venit. Hábitacüla infra terram ponit, quem in finem cunictilos fodit ex uno alterovė canali conftan- tës. ‘Hi canalės, ut ii mūris filvatiċi, in duo, tt itd dicdini, Conelavia diviti, oblique font di- rect aút vårio modo incurvati. Extra tertam aperturis faépė duabus hiart,’ inter quas vid qüaedaii effosfa reperitur, quå murés ex ufó canali, abi pericúlum inftdt, ia altêrum effugere’ posfini Stir hi cúnicäli noù ita màgni ác pro- fündi quam quidëm muris filvatici; vix enim ad dimidii péderh infra teira fuperficiem fit de pres. In eadem domo plures mures rêperiùn= tür, qni této fempėér ad unar gandemq que familiair pertinent; Si forie cühicülus a muribus fit re lictus , eodem alii uti nolunt, nóvos vero fi bi i disfito loco efodiùnt. Arte partum faépe gras vida faemina ëänalém drétisímuth fibi ėffingit; quë ` dùos ferè pedes profunde terrath intrat 'defiñit- que in cavitate; pugni humani magnitudinis ; uam mollibus herbis, catulis idoneùim lectum ș implere folet, Mus arvalis non, ut domesticus er filyaticus, faltando, progredittir; fed , utpote cruribus validis'er fere aequalibus inftructis , Ve~ Tocitet-incedere et maiora itiñera foscipere po- test. - Talia’ itineri revera peragit, praefertim Gà : ubi @ ioo 3} ubi. nutrimenti defectu aut nimiâ. humiditate ex. uno loco in alterum migrare cogitur. Saepe vifae funt murium catervae confertisimae nume- roque infignes , directione fere rectå procedentes , nullis ọbftaculis obviis impeditae flumina. eti-, am maiora fosfasque natando transeunt, quinim-, mo, testante:Houttuyn (i e magnå. turmå fi- num-maris, quì dicitur de Zuiderzee transiisfe. obfervati funt. -Si talia flumina maiora aut ma». ria traiicere. volunt, quisque rostrum; ano ante- natantis muris imponity adeoque in longam: co» lumnam coniuncti aquarum vim- fustinere pos-, fuar. Saepius itinera inftituunt a meridie ad Eps tentrionem procedendo. Ita anno 1818 narrant mures vere in Galli4 agros vastasfe, aestatis ini- tio in Belgii provinciis meridionalibus, postea, in Hollandiâ, denique menfe circiter Avgusto. yel Septembri in Hollandiå feptentrionali inven“ tos fuisfe., Doctisimus olim optimeque de pas triae fuae histori naturali meritus J. Lef rancq vən Berkhey (2) haec murium _ itinera tri- buit aquarum augmento in regionibus meridio- nalibus, unde ad ficciora loca migrare coguns tur, Ad hanc autem migrationem alimèntóruni j HE p 1) Houtt: Nat. Hisi: 1. P. 2e Pa 470. C2): Conf. Magazijn yan yaderlandjehe Land- bouw door J. Kops, Decl 1, p. 210. fgg. C tor T defectus etjam fas ` ‘magnas partes ` conferre videtur, nam itinera fùscipiunt mures illis tan- tum in annis, quibus copiofisime obfervantur. Multiplicatio horum animalium admodum est, infignis. Uno partu faemina plerumque 6 vel 8 catulos edere folet, interdum tamen hic núme- 'rusad rò vel12 augetur, quinimmo anno 1819 in uno cuğiculo 16 catuli vifi dicuntur, Eae» dem res, quas muris filvatici propagationi fa- vere vidimus, mures arvales etiam infgniter nu- mero adaugent. Hinc aeque ac illi maximà co- piå reperiun y post hyemem mitem er ficcam, ‘quam aestas’ calida et, ficca infequitur, quibus annis maxima damna inferre folent. Ex hac'in- figni muris arvalis multiplicatione , tum étiam ex çorum itinéfa fuscipiendi confuetudine , facile ex- = 'plicandae mirae opiniones; quas antiquiores na- “turae ferúrtatores de generatione horum animali- um habuerůnt. Ita legimus apud Aldrovan- dum Ci): s Mures, ur narrat A élianus, in 3, aestate ob repentinos imbres fuminumve inuns 3 dationem generari,” quocirco iure merito inter 2» animalia imperfecta reponi posfunt, quae ex Ti Jase Cagak interdum ex femine propagan- » ture” > Imo narrarunt, post inundationem' Nili ! ' — “fage (1) Aldrov. os 0. p, 237 £ io }) faepe vifos esfe e limo prodeuntes, quorum çaput er crura anteriora jam bene formata extis- terent, reliquå parte nondum ex limo creatas alii mures ex imbre natos afirmant. Praeterea Gefsnerus Ç1) narrat, mures aliquando inau- dito modo in agris enatos fuisfe, ita ut agri- colae nonnulli mesfem frumenti cum contftituis- fent, postridie accedentes, . integram mesfem muribus deletam viderint. Idem Gefsnerus, aliquando mures. incolas ex urbibus pepulisfe , quin ẹx corum mulritudine in Hispani pestem ortam fuisfe dicit, Etiamĝf autem hisce veterum traditionibus plenariam fidem non babeamus, mi- tum tamen videri non potest, infignem celeremque murium agrestium multiplicationem illorum etiam attentionem allexisfe, cum nostrå eriam memoriĝ. n quinimmo nuperrime, infigni numero etcelerrime in varias regiones advenisfe obfervatum fit: qua» les anni a Belgis vulgo Muizenjaren dici folent. Annis proxime praegresis 1818. et 1819, maximå praefertim copiå per magnam Europae partem obfervati funte Tanto numero fuisfe. di- cuùtur anno 1818, in ripå dextrå Rheni , ut praes , dcriptum fuerit, ut quisque agricola quotidie 12 magistratui traderet mures, pro quoque flo- reno vectigalis quod Tolveret; quo facto, in uno vico Ofentaeh intra fpatium 3 dierum 47,000 l mu- (1) Gefsh. 0. c. p. 832% a. A murès necati funt, atque agricola quidam intra 8 dies 250 èr vinitor alius intfa g dies 6a? mures occidit: eodem annò circa Laufan- nam agricola quidam intra tres circiter menfes ula 15,000 horu animalium ‘destrugit. Pràe- terea in mùlts løcis “Galliae, Germaniae et provinciarum huius regni, ob damna a muribus illata, arva bis ferere debebant rustici (1); le gimus quogue (2), annis 1817. et 1818 tot mu- res (verofimiliter mures - arvales) in ducatu Saxe-Gotha fuisfe, ut magistratus praemium pol- liceretur pro quoque mure occifo ; påtuit postea anno 18i7 inter 5' menfes 89,565 et'anno'rgı8 plusquam 200,000 mures interemtos fuisfe. Nutrimento huic animali esdem fere infervi- unt, quibus et mures {ilyatici vescuntur. Se- mina, herbae, radices, ligna etiam ab eo in agris devoraniur, aŭt domÌ coacervanture Ani- mali autem victu non utitur, quod iam a priori èx eius corporis ftructurå apparere posfit. In- terdum tamen inedi coacti fefe invicem deyora- V TNLOI re w Conf. Bibtioitègue phyfico donomigue, Toms IV. p. 325. (2) In eximio opere, cui titulus: Nouyelles An- nales des Voyages , de la Géographie ct de VHistoire , par Bae et Malte Brun, Paris 1$20 Tom, 2- IVs parte 2%: pi 467. - d -C ma D r ; 4 k re obfervantur. Magis quam vel domesticus vel filvaticus hicce- mus bibere-debet, unde- etiam frequenter in humidis etaquofis, -vix in editis-et ficcioribus ` locis. deprehenditur. -Ob maxima detrimenta,: quae agri ex hac- murium fpecie capiunt, múltis modis, ut postea videbimus , co- loni eos deftruere. conantur; parum autem: pro- ficerent, nifi plures murium hostes naturales, 'er maxime interdum coeli temperies, arvicolarum nu- merum inminuerent. Plura mammalia,- etaves, quae filvaticum trucidare folent, arvalem etiam in gratam praedam habent; quin etam E fox lucius :animalculum ad aquas accedens faepius devorat, ita anno 1819 duos mures- arvales-in ventriculo : talis piscis inveni. - Mus filvaticus praeterea faepe arvalem comedit, quinet arva- les ipfi fefe invicem interdum „occidunt. Magis autem iis nocent pluviae diuturnae, nix et gelu maximeque inundationes; fi regio, quam inhabi- tant , aguis obruitur, ad aggeres confugiunt, arbo- rum truncos omniaque €ditiora loca confcendunt, quin etiam ovium pelle fefe abfcondere conan» tur-(1). Hoc aguarum periculum ob citam des Jasfationem natando effugere nequeunt; et prae» terea omnes in cuniculis catuli confestim aquis ] ; per- C) Conf. Le Francg van:-Berkheyz o. c. p. 205. DESE: 4; A . C o5 ) pereunt. -Ex obfervationibus patere videtur, acre frigus hyemale, fi modo ficcum est, parum, humiditatem vero quam maxime iis nocere (1). ` Sigelu intenfum magnas pluvias, nivem aut leveń inundationem infequitur, -brevisfimo tempore , ut recte jam monuit Le Francq van Berk- hey (2): mures. pereunt, etenim in eo cafu. terrae fuperfciem glacies crusņâ tegit durisfimâ, quam mures èf obtecti frustra infringere conane tur, unde brevi moriunturs Haec etiam, in quo omnes agricolae confentiunt, caufa fuit, cur mures, :qui fuperiori anno tantå copiå in Belgio adfuerunt, hoc anno vix reperiuntur, Etenim post pluvias et`nives, quae initio: menfis decem- bris locum habebant, fubito fecutum est frigus admodum intenfom, quod, eâ, qua dixi , “ras tione mures interfecit. ; -Olim vim medicam nostro animali hiboeor Jogis enim apud Gefsnerum (3): ,„ mue s Yis agrestis combusti cinerem contritum et mel- zle = C) Hoc nonnullis exemplis confirmatum videas, in Diario , Algemeene Kunst- en Letter- Bode, 1819. p. 188. Conf. ctiam van Swinden, Obferyations Jur le froid de 1776. p. 172. (2) Natuurlijke Historie yan het Rundyee in Hol- land, Tom. VI. p. 152. (3) Gefsn. 0 ospi 8ga. C ao) » lè mixtum oculis illitum eorum acièm caligi- s ne 'ihminutum egregie confirmare.” Haec muris fpecies interdum variëtates quas- dam offert, Trå aliquando tales obfervantur pe- fitus albi, oculis rubris praediti, uti hoc erii am anno 1819 prope pagum Maarsfen vifum foit. Penitus nigram anno 1758, prope Verfailles obfervavit Ddubentóöniús. Color etiam nonnumquam variegatus reperitur. Sta- tura etiam variare potest, interdom minimi re» periuntur, interdum tamen , iis praefertiin in an- nis, quibus folito maióri copiâ obfervantur, ad- modum magni, üti anno 1819, vifi funt, quo- fum corpus absġue caudi, FONEMAGA 43 puis hcåm et ultra ppa Ey ) AP- ET E aoz J o APPENDIX AD SECTIONES PRIORES DE MURD: MINUTO, IN BELGIO : REPERTO Paa duas -murium agrestium fpecies iam de- fcriptas, mihi data fuit occafio, tertiam, fpeciem obfervandi, quae cum duabus, fupra memoratis imprimis post mesfem in agris reperta fuit. Haec fpecies, -licet a pluribus annis in his regioni- bus iam ab agricolis obfervata, nondum, quan» tum fcio, tanquam indigena determinata etde- fcripta fúerat; quamobrem non prorfus inutile fore putavi , fi de hac etiam fpecie breviter dicam. Mus ille adeo convenit cum Mure minuto a clarisf. Pallas in Rusfiâ obfervato , ut vix dubi- tem , quin haec {pecies, etiamfi, testante S chre- bero, in Germani non obfervata revera Belgii incola fit habenda. Individua plura in agris circa urbem Vianen; fimilia quoque in Frifiå aliisque in locis reperta fuerunt: cum muribus filvaticis et arvalibus reperiebantur, eosdem mores habe- bant, eademque damna frugibus inferebant , im- primis {ub frumenti acervis et circa horrea coa- ' i pio- t ios `) a piofe: congregabantur. Peculiari nomine Roode- muis, Boekweit-muis, ab agricolis infigniri fo- lents Simile animal, licet tamen paulo maius in coħibus ‘arenofis ad littora maris circa pagum Scheveningen reperitur, cui nomen est Duine muisje. Mus minutis, caudå longå fquamofà, corpo- re fupra ferrugineo, fubtus albido, Pallas, Gliref. p. 96 et:345. Tab. XXIV. B. Gme- "Fin, Syse. Nar. E p. ITS. NOG. 'Schre- ‘ber, Söugthiere IV. p. 658. -Animalcülum hoc corpus haber, dimidio fere -minus, quam Müs musculus, at caput paulo ma- “ius et magis hirfutum. A nafo ad caudae usque 'finém plerumque`4 poll. ṣ lin. longum est, ita `guidem , ut corpus 2 poll. g lin., cauda vero 2 ‘poll. aéquent; dùm ċapur ọ lin., extremitas au- -terior 7 lin. $, posterior r poll. 2 lin. faepius adaequent, Ponđus huic “animali esfe folet dre, -Tad dr PF. Color pilorum ad fuperiorem corporis par- tem ferrugineo fuscéscens, lateribus dilutior , pi- lis fulvis imermixtis, fubtustab ore ad caudam ‘cano -albús. ‘Color hiċce nonnunquam profun- ‘dius ferrugineus; nonnunquam vero magis fuscus “obfervatur; magnitudo quoque non femper eadem "êst, et faeminaë' maribus paulo minores esfe vi- -dëntur. Hpi Ca- E Aa ’ Caput muris:minuti est magnum ; negue coms: presfom, nalus ,acutiusculus, fupra- hirfurie fuscus; labium fuperius. profunde. fisfam pro» minulum. -:- Dentes -primores pallide- lutescen= tes; molares tres tuberculis obfufioribus praedi- ti.. Vibrisfae ` tenerrimae numerofae ,-- nigrae; apice canescentes, verruca multipilis fub. ocu- lis, unipilis in fuperciliis; oculi mediocres , ni- gri, nafo-.propiores; - aures minores, velles re. femilatentes postice nudae intus fubpilofae; meatus auditorius externus, trago lato elliptico tegitur, Truncus teres magis, quam in musculo., Clåris. Pallas 6 invenit mammas, ipfe: autem: femper. 8 obfervavi, -4 fcilicet pectorales, qua- rum 2 infra axillam, et 4 abdominales. Extres mitares tenuiores -funt ,- anterior pilofa palmam longiorem habet,- 4 digitis et unguculo pollie cari, obtufisfimo praeditam ; posterior., refpectu alterius brevior , quam in mure musculo , plantam habet pentadactylam,. cuius interior digitus aliis multo brevior. , Cauda breviory. tenuior, -€t paulo magis piloa quam in- musculo’, annulis tenerioribus (circiter 130) formatur., fupra. fus» Cai fubtus vero.cana deprehenditur. Fabricâ, internå mus minutus vix a musculo, differt; cranium tamen magis rotundum. et -ross, tri refpectu paulo maius ş ventriculus magis con- vexus; coecum elongatum in circulum curva- PN s. C i Ì amir; apice lumbriciformi fubdcuminatnm; he- par feptem - lobum absġue' veficulå felleå (1). CEt haec de mùre minúto iam fuficiant; mibi indicare adhuc liceat, quaenam murium fpecies partis fepteñtrionalis Belgii indigenae funt. Quantüm fcire potui 8 diverfie fpëcies repertae fuerunt : Praeter Mures mùsculum , fi lyaiičum , mintun ét gryalem de quibus iam mentio fuit, inveniuntur. À Mus Rattus (de Rat, łe Raty M. caudã Jongisimå fquamofå corporé atro fubtus canes= cênte. Pallas, Glir: p. 93. N°% ġit. Gme- fin, Syse Narur. I. p. i22. N°. 12. qui’ fre- ğuenter iù domibus reperitur, èt cuius etiañúi varietas alba inventa fuit. + M. Decumanus (minus: recte de Watèr - Rätt, ie Surmulot) M. candå longisfimå fquamaiā ; ċorpore 'fetaċeo grifeo', fubtus albido. Pallas, Glir. p. 91. N` fo. Gmelin, Syst. Nätur. ls p. 1937. N°. 6. Haec fpecies noñnumnguanit maximum volumen “attingit, quamvis vix ans te feculum er dimidium obfervata; frequentisfi= me nihe inurbibùs ad margines cdnáliüm repes ritur; in agris ad ripss fosfarúm qüoguè adest, bene`natat, numeroque et voracitate fua makima damna inferre folér. M. C) Conf. Pads, GEres po 3480 Fab. XXV. NO T7. 19.30: ¢ inu ĵ WA doriilisi, (Hypudaeus Anphibiiis Iliigs Water-rat, le Rat deat) MY caudâ iongitu- dine dimidiâ corporis, auribus vix vellere pro- minulis, pedibus fubretradactylis, ‘Pallas, Giir. p. 80. N*. 20, Gmelin, Syst: Natur. ț p.132. N°. 11. Varietas eius 8. (Mus Terrestris) M. cavdå-mediocri fubpilofày- palmis- fubtetra= dactylis, plantis pentadactylis, auriculis vellere brevioribus. Linnaeus, Sysż. IVatur. edit, 12%. p. 82. N°. 16. frequentius reperitur ad Toca hu» mida argillacea, circa fosfas, praefertim vero iñ terris turfofis (Keengronden}; fie. cirea pagum Westbroek: praeter fatis: humerofas haec animalia repertum fuit individuum colore penitus albo. Praeter fupra dictas fpecies quae fine dubio in+ digenae funt, hyeme anni 1814 Tepērti fuerunt circa pagum de Bilt, duo tresve individui Mø- - zis Oeconomi: K SPERATU „oeconomus, 411i gí Campagnoli després Cuv M. caudå fubfesquiun: çiali, auticulis nudis, s in. vellere moli latentibüs; palmis fubretradacıylis , “ Corpore fusco. Pal- las, Glir. pe 79. N'e 15. pa225. Tab. XIV.. As Gmelin, Syst. Natur. Lp. 134 N°. 26. Vi: detur hoc animal Siberiae incola, huc, Ver nisfe- -inter fatcinas exercitus Ruthenórum ct imprimis Cofaquorum, quiin þis locis-per. ali- qkot tempus; remanferunts , faltem postea non amplius obfẹrvatum- fuite =: oid auno ETRE ROD Coa SECTA OQUANT A \ hS DE PARTE OECONOMICA. CAPUT PRIMUM ka DETRIMENTA QUAE MURES AGRE Sə ` "TES RURI INFERRE, SOLENT. p P ivenimis tandem ad ultimam opusculi pars tem , in quåmaiores, quam quidem in prioribus, difficultates fefe nobis offerunt. In hisce enim neque anatomica neġue zoölogiċa fcientia alis uid auxilii praeftare posfunt. ` Sola fere hic va- lët expėrientiâ , rerumque rūsticarum attenta ob- fervatio,' quå orbati, ex libris hac dè re con- fcriptis. minus accurate rem exponėre posfu- mus. Pluribus praeterea libris et diariis carui, unde hanc rem non prouti volui tractare potui. - Ea itaque tantum hic indicabo , quae ex paucis, s qui ~- E r3 J qui mihi ad manum fuere, libris aut nonnulo- rum peritorum agricolarum relatione didici. Anteguam autem. hanc rem fuscipiam, mone- re mihi liceat, duas nostras murium fpecies, fil- vaticum et arvalem faepius confundi folere, fub communi nomine Murium agrestium (Vi eldmui- _) Ren, Mulots),. ob magnam :damnorum, quae inferre folent, et morum fimilitudinem. Dam» na, quae ab. iis oeconomia ruralis „patitur et methodi ad-eos deftruendos inventae, vix in diverfis fpeciebus differunt, unde mihi Jicére arbitror hacc de- utrâque fpecie fimul exponere. In hac autem damnorum. enarratione, primo loco videamus de malis, quae arvis, dein quae pratis arboribusque , denique quae hortis_infe- rünt, et frumenti foenique mesh : iam in, horreis aut acervis reconditi. = Arva plura detrimenta ab hisce capiunt , nam ‘ut ib ceorom histori naturali vidimus, femina omnia cêrealium , Fagopyri, legüminofarum aliarumgue plantarum etc. avide comedunt. Agri i igitur in qui- bus`haec fata funt, fi vere accedunt mures, et fe- ming terrae credita devorant , iterum -feri debent aut fruges colono dare nequeunt. Plantas praeterea iuniores aut femina germinantia non tantum co- medunt, verum etiam, cuniculos fodiendo earum radices evcllunt; caulibus quoque et foliis plan- tarum magis evolutarum parcere non videntur, H i Ma- C wra J Maiora fegeti damna inferunt, ubi mesfis inttat; tùnc plantas fecant, vel ñ caúles fatis font cras- fi, eas' confcendunt, femina comedunt aut ad cūniculos transferunt, Etiam illo tempore no- ceùt, quo frumenti fasciculi a mesforibus ab- fcisfi fupra terram ` êxficcaġdi caufà relinqun» tur, aut quando fasces iam religati mox domum ducentur, Agris Solano tuberofo obfitis , terram fodiendo radicesque denudando aut ipfas cor- rodendo; infigniter nocent; praeterea nocent, quando huius Şolani tubercula effosfa fupra terè ram per sliquor dies relinqgùntur, quales acers vi hac ratione brevi tempore imminuuntur. Ita mures filvatici et arvales, quibus in disfectioni= bus meïs ufus fum , in tali acervo reperti erant, - Arva quoque Brasficå (koolzaad) confita mures aggrediuntur , ibique non tàntum plantaram iu- niorum folia comedunt plantasque terram fodien- do eradicanťt, verum etiam radices et femina ha- Tum plantarum , licet minus avide , interdum t3- tien devorare vifi fant; Lino et Cannabi eorumque přtaefertim feminibus vescuntur arvicolae. Agri praeterea Betå (mangelwortel, betterave) ét Rubià tinctorum (meekrap, garance) confiti, damna etiam ab hiscė patiuntur, guarum hempe planta- tum non folia tańntum,-quod parum noceret, Vve- rut etiam radices maximo agricolarum detrimento comedere folent. Neque etiam Oryzae, aut r i Zee ( a5 3 Zeae Mays parcunt, fed iis in regionibus in qui» bus haec frequentius coluntur, ut in Iraliâ mala faepe inferunt; quinimmo Zeam ita. amare di- cuntur, ut hanc inter alia vegetabilja ex gr. intet vites fatam , přàe caeteris diligant et devorente In prätis herbas fere omnes comedere folent, quo magis autem hae funt teneriores, eo magis ìis acceptae; praeterea calamitatem inferunt cu- „niculis, quos fodiunt, quibus itague radices- ‘herbarum deftruunt caefpitesque a fubiacente terrå elevant, unde hae exarescunt negue am- plius pecori gratum praebere posfunt nutrimen®» tum. Ira aliquando herbas delere posfūnt, adeo ürıcampi penitus nigri et fere adusti appareant. Hisce malis coactus, colońus pecus citius ad {tabula ducere debet; quod eo. magis illi damno est, quoniam in hoc cafu plerumque fimul foeņi mesfis minor esfe folets Foeni copiam non mọ- do imminuunt eadem. ratione quå virides herbas „delere folent., verum ejus qualitatem etiam pee iorem reddunt, excfementa fua. foeno fuper ins jiciendo, ubi hoc ficcandum foli est expofitum z quod foenum igitur pecori longe minus gratum evadit. -Talja detrimenta. e. muribus, capiunt tum -prata naturalia tum etiam artifcialia, qua- liain nonnullis regionibus.e Trifolio; Hedyfaro , aut' Medicagine, conficiuntur. Arbores magis à mure filvatico patiuntur, H 2 quam € mg 2 quam ab arvali, qui rarius in filvis deprehendi- tur, et arbores vix conícendere potest. Detri- menta autem quae inferunt, triplicis imprimis funt generis; deftruünt nimirum femina arbo- rum terrae mandata, aut comedunt arbores iu- niores', ramósque teneros et folia, denique fruc- tus ipfos aggrediuntur. Non adeo obftant mures ‘antiquae filvae confervationi, femina quae in terran cadunt, comedendo; fed máiora detri- menta afferre folent, ubi filvae feri aut plantari debent, femina , tenerasque adhuc plantas come- ‘dendo, aut e terrå detrahendo. Damna quae adultis arboribus inferre posfunt mures, folia earum ramọsque novos devorando minoris funt momenti, tum quoniam rarisime tantå quanti- tåte adlunt mures, ut norabiles effectus prođu- cere posfint, tum etiam quoniam haec mala fe- “quenti anno reftituuntur neque integra arbor “egésnim i. Fructibus, quos homo in fuum ufum cónverterë folet , interdum quam maxime nocent 3 ita mala, pyra, cerafa, nuces caeteraque avide ‘dévorant; uvas imprimis in deliciis habent „et Vi- ‘tes adeo, quae facilius etiam quam aliae arbores ` cóńfcendi posfunt , maximas a muribus noxas a6- cipiunt; quae autem in nostris regionibus non tan- taé fùnt, qúam in illis, ubi vineis fere folis agri- colae vitam fustentant. Idem dicendum est de “Castancis, iis enim in terrisjn quibusi integrae ad- ; funt -A CNE TD E Cii MY H funt Castanearum (Castanea vesca): filvae, uti-in Italià, Sabaudiâ., Hispani, aliguando a muri- bus horum. fructuum mess admodum i imminuitur, -In hortis, . quos frequenter ivgrediuntūr, fe- mina nuper fata, imprimis Melonis.et Laäctucae , olera cuiuscumque generis et fructus comedunt radices quoque plantarum „denudant. ` ‘Singulari interdum ratione Brasficas aggredi obfervati fant. fcilicet aryicola havd raro caulem Brasficarum CO- medendo, excavans , €X €O canalem format ; donec ad füperiorem Brasficae partem perveniat, quam- intus confumit, folia exteriora intacta relinquens 4 undę;: faepe :hortulani decipiuntur. intus vacuas ẹsfeżBrasfiċcas haud fuspiçantes; quae noxa, ut facile pàtet , infuper augetur, fi forte hosce muz res unå cum- Brasficis infcii domum ferant. Idem in radicibus Dauci. Carorae, Berac, Rapae alia» rumque. nonnumquam: accidit. ` | „Haec funt itaque detrimenta, quae a muribus diverfa terrae producta capiunt, anteguam:, dos mum delata fi nt. Post mesfem autem pericu- lum nondum evantit, nam fruges in acervis aut horreis collectae, vix ab corum dente immunes ' fervari posfunt. . Damna autem eo maiora: ins ferunt, quoniam , vel unå cum fructibus domum, delati vel extus advenientes, fefe intra fruges abfcondunt, ita ut faepe-eorum praefentiam non videat agricola anțequam iam magna mesfis pars. EROR de- Pai J A D, deleta fite Univerfe autem in hisce magis noè cere videtur mus filvaticus quam arvalis, quo- niam ille vix quidġuam bibit adeoque extra ácervos exire rarius coactus est, dum hic ad potandum, quo carère nequit, exiens obferva- ri, atgue adeo occidi, vel faltem eius reditus difficilior reddi potest. l Vidimus itague quarenus rei rusticae multifa- riå ratione noceant mures agrestes; interim uti- litatem, quam iidem habent, reticere non pos+ fumus; terram enim meliorem reddunt, ap- tioremque ad fruges fequenti anno ferendase Eorum excrementa et cadavera, aligquomodó fo~ < Jum ftercorant, er cuniculorum quos fodiunt ope terram fubigunt; unde melior adhuc athmoss phaerae ad humum aditus, maiorque fertilitas. Ita hoc anno, iis praefertim in locis, in quibus fuperiori anno mures maxime faevierunt, folitã Maior graminum copia atque infignis foeni mes- fis obfervata fuit. Idem iam antiquitus obferva- ium anfam dedit noto proverbio: | 5, De muizentand brengt goud in ’t land” Lovge tamen abest, ut exigua haecce commos da damnis, quae agricolis ab hiscę animalibus ine feruntur , aequiparari posfint. maonwaw C4- C ya D) t PPUT SECOND M” J wor Ayh frye LAA mm An s ig Rahyk j. E METHODI AD MURES AGRESTES DE FEEN DOSEN VEN TAE. i2 PoE pen i ? $ A idicto detrimenta ,i quae mures agresges infei rünt, praecdvendà velimminucnda; inulta remedidt homines excogitarunts; - Primum »certerillisi ig. mentem venire»debuit; ut hosċe nocivos hostes, manibus ; lapidibus, aut: fustibus trucidarents caut vario clangore evutumultu pellereconarentur: Eg fane haec fimpliscisíma methodiscinterdum pro-s. desfe obfervaturş ita {fiterra aratroprofcinditur et duo vel tres pueri baculis armatiaratrum fequan»: tur, müūres vomère e terrå-expulfostrucidantesa faepe infignem eorum numerum occidere pos- funt, “qua ratione narrant in uno arvo'2oog. pasfi» um quadratoram pueros ‘aratrum fequentes 578. murés‘, et dliâ occafione puerum unum goo:uni- us diéi fpatio occidisfe. Ipfa-quoque frequens: aratio muribus adeo est invifa, ut agrum re» linquant et tranquilliorem fedem petant; eĝ- dem ratione fugantur- mures -pèr operationem quae ket plaggen der landen, Vecobuage dicitur. Cla- č ið Y Clamor ingens- et tumultus, nonnunquam mures avertere potest, praefertim in eo cafu quo mu- rium agmen flumen tranando occupatum est; fi tunckin; alkerå ripå maggo: tumultu, et ftrepitu agricolae eossavertunty corum. ordines disrum- puntur,, alii revertunt, alii progrediuntur et oç- ciduntur, fed longe maxima pars in undis pe- rit, quarum vim fustinere nequeunt. Olim, uti legimus apud Aldrovandum Ç1) nonnulli in locis a muribus maxime frequentatis, chartas af- figebant, quibus ‘haec verba inferibi folebant.: s»‘Adiuro vos mures omnes, qui hicsconfstitis,: » he mihi inferatis iniuriam: asfigno vobis hune: » agrum; in quof vos posthāc 'deprėhendero 5: „matrem deorum: testor; fingulos vestrum iny » feptem frastazdiscerpam” ý quå ‘ratione oinnes: mures- -ab agris arceri credebantur, quod di Ves rumy cèrte dolendum est, nos non: amplius hos, dietno témpore. hac mêtbhodo uti; r -e Plures% contra horumanimalium damna, venena: diverfi generis’aliasque res: illis noxias vel ingratas: adhibuerunt vel ad eorum aditum:praecavendum,; veładďeogs ianipraefentes necåndos. : Iam Ge fs- erus i (Ca) ates femina- terrae mandata non -S fT gi tan- ÉD Ahde o vop. gilap 45 Fa vA E esUs ĉit, P833. f $ -a uF {Oist ) tangere dicit -fi cum. feminibus cinis, Mustelae vel:Felis :cembgstae feritur, vel, fi femina infu- fione aquofå-illarum cinerum, confpergantur , aut fi , antequam: feruntur, bubulo felle vel etiam decocto- Abfinthii confpergantur. Recentiores etiam -di¥erunta' mures. agrestes. fata femina non: aggrediquando-folia:; Inulae--(Znulae: He- lenii } fuper agros; disperguntur, aut aratro fubi- guntur; quod certe eparina ulterius confir- imari- meretur: / Askok iite AER i Venena: autem, quibus necantur mures, vario modo. adhibentur 5- etenim ~vel per terram. fpar- guñtur, vel- pasta aliave. esca :venenata- muris. bus exponitur Clar. Rofier (1) calcem ex- ftinctam ; fuper agros fparlam: mures amovere testatur er Palladius, (2) iam oliń dixerat : s» Mures rusticos. fi querneo cinere aditus eorum, s» fatures, attactu frequenti fcabies occupabit ac » perimet? utrum hoc. verum-fit valde du- bito. : ; Alii pastas: veneńñatas. muribus exhibuc- runt,-vel ex farinå;, inmixto Arfenico ;:vel -ex Arfenico et: radice Veratri albi in pulverem res dacrâ er cum, farinâ et melle mixtis; vel e nuce vomicå- cum tartaro emetico, farinå et aquâ; denjane radix Hellebori, femina MICOS» Hyos, ` cya» ponn Rol: pe Paniai - Tom.. IX. p. 529. C2) Pallad, de re Rusticá, Lib. L Tit. 35. Pt CC ids" ) cyami, Amygdale amarae, cum 'aquofis , oleo- fis, aut farin’ vel cafeo in pastam rediguntur , qualis pasia prope” cuniculos murium in agris dispergitur. Vir doctismus Crette de Pal- luel, pastas in'agris nuper aratris collocare. lau- dàr, qùas paravit èx Hordei feminibus contufis et per aliquod tempus iñ aqu mellitå maceratis, quibus immiscerur pùlvis tenuis Arfenici et du- plex farinae quantitas ; fúmantur feilicer: Hor- dei contu modii Çbois/eaux) 2, Mellis libr. 2, Artfenici libr. 2, Farinae optimde libr. 43 cu- jūs miscele libr. 4o'pro'22: iugeribus terrae, fuficere et brevi mures necasfe afiroiat. - Alter agricola š partem nucis vomicaè füimfit oer mis- cuit cum $ partibus nucum iuglandam contu- farum; pastam ex éó formåtam ad mùrium cue niculos in nucum füstaminibus expofuit, ne pas- “ta exciderer; huius, methodi cfectum optimum fè expertum esfe narrats Similis’ fere’ pasta ab aliis comnfendatur (1).* Sumantúr fcilicet: Ra- dicis Veratri albi pūlverifari libr. 1, Seminom Delphinii ftaphyfagriae pulverifatóorum ùne. 4, Mellis libr. 1, Farinae Hordei libr.’ %, quibus fufciens aquae quantitas addatur, ut fiat pasta folida, quse in frustula dividitur magnitudinem nücis avellanae aeguantia. Pastam interdum coniciunt e pane vel farin cui` vitrum in frus- ira tu. C1) Biblioth. économ) Tom. M. p. 334». tula difractûm admiscètur, quod mures intérfi- cere debere facile intelligituri Praeterea féêmina muribus‘ grata faepë folutrione Arfenici autinfus fiorè Veratti albi veena redduntur, quemsih fihem Avena.” Pifis aiisgùe feminibus uğ funn, 'Ali opümo fièpe cumh efféctu femina imbüerunt Tfüçéo "Efpresfo Daphües t hymelaei aut Bu- Phorbiac“tithymaloidis, quo’ ingesto' Brevi” mu- fes peribant $ idem efici posf mihi videturfuce -co pluri plañtärum indigenarum acriumoer venénatarui ; attamen fuccus Cicùtae ad eundem feopüm àdhìbitus , minus bonum fuccesfum. habuit. Omnes “ateh hae venenatae Pp ES giavibus- premuntur difficultatibus, © Er- pri- mo quidem ubi mures maximå copiå adfuntoer agri” ab iis liberañdi admodüm extent funt, vix in ufum vocári 'posfune. | Deinde ‘quando iai dut framenta aur herbae magis fane evolutie, minus bëne per campum disperguntur, et me- tus ėst, ne venenum a pecore ingeratur aurunå com mesfe domum feratür, et fic maioracdam- ña producat; quod idei metuendum, fi lepo- rës; perdiċes, “aliague' animalia venenun inge- Tant et venendta db hominibùs comedantur. Vix jtague adhiberi debent, nif in bortis aliisque 1o- cis minoribus evin quibus dités aliis animalibus nonita facilis est, neque ET ne homines ipfi venenum ingerant, i } - Ve- C aoa ) -H Venenorum ` loco aliio diverficgeneris: muse cipulès adbibueruñpy quas omnes-ihiesnon enu- mierabo, :utpote. quaeneaedem ferefunte acil- dzezşeguae muribus domesticis et: ralpisicapiėndis Jnfeërviunt o) Vix utiliter incufum vocarioposfunt, mifin hortisiminoribus aut quando «mures iad -hófreasusques:penerrarunn. Mirum. certe-illud -muscipularum- genussest, quo: fuper: agrum-dis-/ -ponuntúr pårvi:cüculli:echartå confecti et viss ico iìllitiy in quorymi fundo- nux-teperitur, quam :comedehtes:mutčs coeci redduntur et-facile ner cantur. Memorandae: funt tamens=quaedam- has Tum fpecies. Gmpliciores, quae non- -magnotpre- tio comitant y: ii tatai = afea har piema ji rO tt a Oi a i Ġ FEil hiia fjiadiit vir sadaliki imus Apen em ffo nCi Ņcontra mures filvaticos,™ qui glans „des ġuercinas: nupersfatas comederent,> Scilicet -nucem torrefactamiiescam muribus ssinfra lapis dem planam: ponebat sbacillocitadfustentatam: 9 Ut -mures : nucem degorare:non posfentabsqueeg, ut -lapi ĉadereteosgue:neearet. Hae museipulae dee -cem pasfuum intervallo fupraitampum dispofitae, tâm egreginmchabuerunt effecrum, ut inira-tres -hebdomades in agro; 4ọjugerumi2opo mures capti »fuerunc Alii bono; Compe cacai faradhikpiai ' Sifi í nar- © Buff. Hih. Daa, gc Vu. ey ms i € as D arrant vafa‘ terrea intus paati atque skia ‘repleta ad terrae fuperficiem “éollocati;' aïtġuė ita paleå, cui esca imponeretur , tecta, üt murés hanc comedere non ‘posfent absque èo; ut in aquam caderent'er perirent. - Simili-fere metho- do, anno 1805, imprimis ufi fant in'Hollandiĝ fepteñtrionali, “et quidem in pagis Urzen er Berkhout. ` Seilicer térebrae qüådam fpecie hunc in finem paratae ferobes effodiebant tres ferè pols -lices in diametroʻlatas arque-ita altas, ut aqgùacin ‘imo áppareret; in quas incurrentès mures åquis peribant; quâå ratione plures agros‘rite' a muribus liberarunt: (r) Haec autem: methodus, licet ibi fatis facilis; in editioribus: locis nullo- modo adhiberi :posfe unicvigue ‘patet: SOTET? Eâdem fere- ratiohe ` agricolae>in Germaiid i ferobes perþendicularesi efosferunt; in directio’ ne canalium per-quos mures'currere folent , qua» rum parietes- intus admodum glabras fècerünt, „ita ut mures in illas incidentes exire» nequeant; et fic ab agricolà facile- occidantur. Haécome- . thodus fimplex licer fatisgue: facilis, experimen- tis tamen ulterius confirmanda videtur, / Dispo- fuerunt quoque in- agris fasčicūlos páleac , bacillo ; j i af- E Conf. J. Kops, Pgaeyn yan Landbouw , I. p. 450. C 126 3 åfizosne ventus eos Gispergatş- fub. hisce fasci- tulis: fefe occultare damant mures et quovis! die ibi facile. necari posfunts | Ad mures:ab-acervis foeni vel frumenti (hosi- bergen, meules) arcendos (nam praefentes:: vix fugari queuntyonifi integer acervus deiiciaror-er de novo- conftruatur) folent agricolae ‘infimam acervi partem -oblique interiora verfus abfcinde- re, Ęadeo:ùt:mures non; nifi dificiHime , acervum confcendant, fi tunc circa acervum plura vafa aquå femirepleta ponantur, :mures adfcendere conantes in aquam cadunt. Hac methodo, ane no fuperiori, ingentem numerum murium variis in locis periisfe agricolae testantur; alii tamen mures facilius acervos confcenńdere, praefertim fulcrorum acervi ope, affirmant, quinimmo e vafe exire posfe, nif apertura fundo: arctior, pariesque concava fits Eandem in finem coimendant acervum cinge- te fosfå, cuius- internum latus oblique abfcisfam. et lapidibus latericiis tectum est, quå fosfå, five ficcãå, fve aquis plenå, mures continentur, ne- que exire posfunt. Vir doctisfimus Le Francq van Berkhey- (1r)-prodesfe dicit, fi acervus cingitur margine, câlcis vivaces cur vero hoc in l C2- C1) Mag. yan Landbouw , i.p. 210. Ci) čafa calcem vivam laudet; nescio qiiae ačre et humiditate brevi extinguitur ; fote eidem caulae , quae facit ut calx extincta. fuper agros disperfa mures pellat, et hic multum-tribuendunr est, Nonnulli mures fumo in cuniculis ipfis oc- cidere conati funt; ita Rofier (1) narrat anno i772 follem quemdam inventam esfe, ġuå ignis contineri posfet et fumus per tubos in cuniculos murium duci, ut hos ita fuffocaret.; quod vero vix utiliatem habet, nifi primum omnes cùniculorum exitus. claudantur; ad fumum alehħdum optime infervire posfunt, ligna,- panni, caeteraqgue cum pinguedine aut fulphure et picë mixta» Haec autem machina, -ut videtur , nimios fumtus poscit et nimis est dificilis, quar üt - řecte adhiberi queat. Methodus ġuae cum praecedenti makom Convenit est iHa, quå dulphuris vapore- ;murgs necantùr Hunc in finem fulphur venale in vafe ferreo liquefiat; liquefacro immittantur fasciolae chartaceae, quae dein ficcantur: dlam; ubi mures funt pellendi, ad agros accedunt agricolae , fasciolas Tulphuratas accendunt, atque accenfos cuniculis inmittünt; quo facto fulphu» tis vapor, per omnes fubterraneos canales fefe dispergens, mures br s fuffocat ; ‘quod prac- fer- Çi) Cours d Ag: S t Tom IX: pu 2 C t 3 ferim fuccèdit, fi cuniculorim apertürae antea occludantur. Haec methodus quae certe non difficilis neque caro pretio conftat, multis in lo cis bono cum eventu adhibita füitC1). Praeter hasce enumeratas rationes ad mures de- ftruendos, alias etiam, easque univerfe eflicacio» res, homines excogitaverúnt, ex eotüm`praefer- tim historia naturali petitas Et primo quidem obfervantes plura animalia mures comedere fole Te, haec in-ufum vocarunt; fic feles ad agros du- cunt aut: canes domesticos murium ventum docent; alii fues post męsfem arvis inmittünt; qui eorum cunicūlos proboscide aperiunt ipfos~ que devorant (4)+ Praeterea oves, ut-dicit Rofier (3) a campis eos amovent, quamvis experientiã, istisin regionibus, haec non'confir- masfe videatur. Narrant guoque agricolam’ quem- dam in Hungariâ perticas in agro collocasfe,'qui=- bus cornices aliasque aves rapaces notos murium hostes alliceret, fustentaculum iis offerendo (4Y. nin Cr) Pies cam. phain videas apud Rai ier, Cours A, griculture be Me o E in dia~ rio E Dr. T. I. p. 266. (2) Conf, Pasteur, aVoir lij ke Historie Tom. 1I. p. 261. C3 RoOfA e. Tom. L p gaol S Conf. Encyel. meth. Chasfe in voce Muht. 1 o vA) Älii cogitantes himiditatem bisce muribus aded esfe invifam, ope aquae illos pellere ` tentarant 3 ita murium, qui anno 1773, magnam Germaniae partem et Alfaciam devastabant ș magna copia est: deleta, cuniculos eorim claudendo et fee quenti die aperiendo, atque aquam iniciendo3 hinc pars murium exit, atque ad terrae fuperfie ciem interficitur, alia pars et praefertim iūúnioreg intus manere debent atque aquis. pereunt. Legis mus fimili modo duos homines- uno diẹ in agro quorumdami iugerum 6ooad 1200 muresoccidere posfe (1): Alii naturam imitati funt in rátioneș quå niuribus nocet; fcilicet, terram aquis inun» đaverunt; ét faiie iis in lociš, quibus hacc aquá iterum abduci potest } utilissimum est rëmedium; Plura antemi et praefertim -in his regionibus, fune arvá, in quibus aquae terrae fuperinduc» tae difficulter iteruni abigi posfunt: in his. igi- tur haec methodus. ddhiberi nequit, ne: remedi» um malo peius esfet; omńibus vero in locis, ubi absque nimio damno haec operatio perfici po» test, optimum fistit remedium, quod attentio- hemj agricolarum fummoperė allicerė meretur. Ex% C1) Conf. diarium Usrechi/ehe Courant o1 Mel t8319. l Cago J Ex dictis autem iam patere arbitror , plures adès» fe methodos ad delendós mures-agrestes , “nullam vero -omnibus ex partibus abfolutam hucusque es» fe inventam.: Sunt tamen plures:quaeʻagricolam multum juvánt, quaeque a' peritis agricolis- non negligi foleñt;” attamen: rem penitus» perficere nonrposfunt, nifi. a multiscolonis fimul etr; f fieri posit, eodem“die adhibeantur , alias enim, ‘uno in loco depulfis:muribus; in'alio- fubito» rurfum apparent; praeterea quoque: faepius: repeti de- bent.: Notandum infuper est, murium hostibus naturalibus ; mammalibus +et avibus rapacibus4 quos iam enumeravimus , -non imprudenter: bel- lum: esfe inferendum, ‘thos vero, quantum fieri potest , fervandos'esfe' (1). ` urani Augendis autem et bene dirigendis hisce-me» thodis„ ad mures agrestes delendos maxime:nobis iņfervire potest, morum ercvivendi rationis ho- rum animalium attenta confideratio, quae“ iam -adeo (1) Iamiolimad hanc obferyationem merito-attende~ runt maiores -nostri , quando- venationem et venditio- nem pellium mammaliym nonnullorum rapacium in- terdixerunt annis 1449 et. 1450, in quibus mures agrestes maxima damna agris inferebant; uti patet ex opere cui titulo est : Utrecht/che. Jaarboeken. yan de, vijftiende eeuw, enz, door Kasper Burmàn, 1751. Vol. Il. p. 123. @ igt)? adeo magnům ` hominibus hac in re'dùxilium tu» dit. Servemus igitur hocce preceptum : d } „» Qui noxia animalia arcere yult, discat necesfè est, ex. fcientid. naturae, eorum, habitum et proprietates,” Linnaeus, Amoènit. Acad, T, VIIL p. 430. i ed ġ periei í ¿é (i COIN- g Cgi y CON SPECT US Eai PROÖEMIUM. NS ° s Pag, SECTIO PRIOR. DE RODENTIBUS IN UNI- í VERSÙM ET SPECIATIM DE MURIBUS. Ca put I. De Rodentibus in univerfum Capot MI, De Muribus [peciatim. ` SEN SECTIO ALTERA, DE MURE DOMESTICO. Capu Í. Nomen et characteres. Eri Caput JÅ Anáatome. i. P > Capit III. Historia naturális, ‘ S SECTIO TERTIA. DE MURE ŠILVATICO. Caput FA Nomen èt charačteress . . Capit ÅL. Anatome. ers ; Caput ZIM. Historia ñaturalis. H e SECTIO QUARTA. De murt ARVALT. Caput A Nomen et charactețess . . Caput ÍI. Znatome .. PRERE hin Caput III. Historia naturalis > APPENDIX AD SECTIONES PRIO- RES. De Mure Minuto, aliisque Mu- (2> me rium fpeciebùs in Belgio repertis. . « 107 SECTIO QUINTA. Di PARTE OECONOMICA. Capot I. Detrimenta, quae niurës agres- tes ruri inferre foleñite- ak EIN Capor JI. Methodi ad mures agrestes de- lendos inyentae. . s . <. H9 kiA r N AA gi Pari 4 7 as a aney re a agreer Enan e g -R P. ky