= + Ж: таш Cr MA кешер xin uiae re geet 7; Nep rer 3.120: AI G e "T" | 5 ANNALES АСАРЕМІЖ LEODIENSIS. ANNALES ACADEMIZ LEODIENSIS А. MDCCCXXI. — MDCCCXKXIL, NICOLAO ANSIAUX RECTORE MAGNIFICO, CAROLO DELVAUX ACTUARIO. APUD P.-J. COLLARDIN, ACADEMIÆ TYPOGRAPHUM. MDCCCXXIII. 218 ATC OM ж (8 E b AEX XD22Q0M — 43 n =- KUALEVA Ө mo E +ODLATÉOAM ADM 7 0000 71 + | | | мончалфоттт жіндалоА SEÉIGRAJXO2 X4 as 4 E | Ж URINI s ^ а , ғ r A B LI ; i ҮА, } . iu Й ` ; 9% Ж “ ғ, B . INDEX EORUM, QUAE HOC ANNALIUM VOLUMINE CONTINENTUR. N oMINA Curatorum Academie Leodiensis. Nomina Professorum Academiæ Leodieusis per huncce annum. Series lectionum in Academia per annum academicum habitarum. Judicia Ordinum Academiæ Leodiensis de commentationibus ad quaestiones a MDCCCXXI. propositas. Programma certaminis litterarii а MDCCCXXIL. propositi. Series dissertationum inauguralium hoc anno publice defensarum. N. Axsıaux Rect. Magn. Academiæ regundæ munus publice deponentis, oratio. В. Vax Rees Oratio inauguralis. A. N. J. Enwsr Oratio inauguralis. V. М. Hexxau commentatio Medica. J. T. Wvnrz commentatio Geologica. J. L. Wezez commentatio Mathematica. J. J. GznapoN commentatio Historica. CURATORES AcADEMI4 LEODIENSI:Ss. ALEXANDER COMES DE LIEDEKERKE, Ordinis Leonis Belgici Eques, provinciæ Leodiensis Gubernator, Curatorum Collegii Præses. CaroLus-Henricus Baro DE BnoicH ab Ordine Equestri pro- vinciæ Leodiensis. FREDERICUS ROUVEROY, a Comitiis provincie Leodiensis, idem e Consulibus urbis Leodii. HıLaRıo BARO DE VILLENFAGNE DE [NGIHOUL., a Comitiis pro— vinciæ Leodiensis, et Regii Instituti Belgici socius. EnwEsTUS DE BEX, ab Ordine Equestri, Consulum urbis Leodii Princeps. J. WALTER, a Comitiis provincie Namurcensis , Collegii бай. torum Secretarius, idemque Academiæ Inspector. PROFESSORES HOC ANNO DOCENDI MUNERE FUNCTI : IN ORDINE MEDICORUM. NicoLaus ANSIAUX; DEODATUS SAUVEUR ; JOANNES-NicOLAUS COMHAIRE. IN ORDINE DISCIPLINARUM MATHEMAT. ET PHYS. JOANNES—MICHAEL VANDERHEYDEN; HENRICUS-MAURITIUS GAEDE; CanoLus DELvAUX; RICHARDUS van Rees Professor extraordinarius. - IN ORDINE JURISCONSULTORUM, PETRUS-JOSEPHUS DESTRIVEAUX ; JOANNES- GERARDUS-JosEPHUS ERNST; LEOPOLDUS-AUGUSTUS WARNKOENIG ; ANTONIUS ERNST Professor. extraordinarius. IN ORDINE PHILOSOPHORUM. JoanNEs-Dominicus Fuss; Franciscus GALL; Lupovicus RouILLÉ ; JOANNES KINKER ; IGNATIUS DENZINGER ; GEORGIUS WAGEMANN. PROFESSORES HOC ANNO MUNERIBUS ACADEMICIS FUNCTI. RECTOR MAGNIFICUS. NicOLAUS ANsraux, in Facult. Medica Prof. pub. ord. SENATUS ACTUARIUS. CAROLUS DELVAUX, in Fac. scient. Math. et phy. Prof. publ. ord. ASSESSORES. Н. M. GAEDE. L. A. WARNKOENIG. G. WAGEMANN. DIVERSORUM ORDINUM DECANI. IN ORDINE MEDICORUM. D. SAUVEUR. | IN ORDINE DISCIP. МАТН. ЕТ PHYS. C. DELVAUX. IN ORDINE JURISCONSULTORUM. P. J. DESTRIVEAUX. IN ORDINE PHILOSOPHORUM. J. D. Fuss. | SERIES LECTIONUM, QUE HABEBUNTUR IN UNIVERSITATE LEODIENSI А DIE I. Ocrosris anni Æ. C. MDCCCXXI USQUE AD FERIAS VERNAS ANNI MDCCOXXII, RECTORE MAGNIFICO NICOLAO ANSIAUX. IN FACULTATE MEDICA. Hora. N. Ansiaux Pathologiam chirurgicam et operationes explicabit diebus Martis , jovis et Saturni... se eoo eo « 0 5e SEES XI. Institutioni clinic. externe in Nosocomio civili vacabit die- bus Lune, Mercurii et Veneris... ...... vus» vetet espe nons VI-X. D. Sauveur docebit Pathologiam ‘ Medicam diebus Lune , Mercurii et Veneris... e, ЖЕРЕ E E t) a4 Eee Ee XI. Medicinam practicam tradet exercitationibusque clinicis in No- socomio civili vacabit diebus Martis, Jovis et Saturni......... VI-X. J. N. Commame Anatomiam generalem et descriptivam , Physiolo- giamque , alternis vicibus , quotidie 1гадбес...................... XII. (o) + IN FACULTATE DISCIPLINARUM "MATHEMATICARUM | ET PHYSICARUM. C. Detvaux Physicam experimentis innixam tradet diebus Martis , Jovis et Saturni... io. RU Le eue Ни еее SERRE AU US dE le Chemiam generalem et applicatam docebit diebus Lune , Mer- curü et Жепет... cv») WARE Rex E ME Gis wie bob edith dj Н. M. Gagne Historiam naturalem | Animalium tradet: diebus Lune , Mercurü eti MORE соро сеооа: Mineralogiam ad ductum compendii: Traité élémentaire de mi- néralogie , par J. M. Вкоснахт, diebus Martis, Jovis et Saturni. J. M. VARKDERHEYDEN Algebram et Geometriam theoreticam tradet diebus Lune, Martis, Jovis, Veneris et Saturni.............. Tr Analysin Algebraicam generaliorem eamque Geometrie appli- сағат docebit diebus Lune, Mercurii, Jovis et Saturni........ Astronomiam Physicam et Mathematicam explanabit quater per hebdomadem , diebus horisque. auditoribns oppontunis. R. vas Rees Prof. Publi. Extraord. Elementa Geometrie et Algebræ docebit diebus et horis in-albo- indicandis. Mechanicam Analyticam bis per hebdomadem hora auditoribus commoda. IN FACULTATE JURIDICA. P. J. Destriveaux: explicabit Jus Criminale: hodiernum: diebus: Jovis , Veneri et ‘Закай Г/Л, MUI VOU AR SAVE dU. VESTES Praxm Juris Civilis docebit diebus Lune et Martis..... NV. Jus Publicum: universale et Regni Belpici tradet diebus Lune , Martis: et Mercurio $4256 5544o44d4ééstdHGdéidéssátktdalhM*utsoveVs J. G. J. Enxsr interprétabitur Codicem Juris Civilis hodierni diebus Eunæ, Martis, Veneris et Saturni.......... CFI RE OO Jos Naturale et Gentium: tradet: diebus Mercurii et Jovis...... L. A. Warnxoenre Institutiones Juris Romani tradet secundum ordinem. Ш ХІ Сат) libri sui : Znstitutionum seu Elementorum Juris Romani libri I, Leodii , 1819, diebus Jovis, Veneris et Saturni.......,.,......... TX. Pandectas. explanabit. secundum ejusdem libri ore. adjuncto Ortw. Westenbergii өреге : principia Juris Romani sec. Ord. | Digest. , nov. edit. Berolini 1814, diebus Martis , Mercurii, Jovis , Veneris tel Ваа, (0424. рл), TIR, 002222... XL Historiam et Antiquitates Juris Romani diebus Martis et Mercurii Ш. IN FACULTATE PHILOSOPHLE THEORETICÆ ET LITTERARUM HUMANIORUM. D. Fuss in litteris Latinis interpretabitur Horatii Satirarum lib. II. et Taciti Historiarum lib. I. diebus Martis, Jovis et Saturni. .... DS ON ҮШ. Jdem in litteris Grecis Demosthenis orationes Olynthiacas et selecta e Theocriti Idylliis diebus Lunz, Mercurii et Veneris.... ҮШ. Idem Sophoclis OEdipum Regem , idque gratis , die et hora cum auditoribus legenda. Idem Grammaticam: Graecam semel рег hebdomadem docebit, idque gratis, die et hora cum auditoribus legenda. Idem Antiquitates Romanas secundum compendium suum tradet diebus Lune , Mercurii et Үепегіз.................. T Idem Айца Græcas secundum Lamb. Bos rn ame carum. descriptionem tradet diebus Martis et Saturni............ IX. F. Garı gratis Antiquitatem Romanam, et si justus auditorum numerus aderit, etiam Antiquitatem Græcam, secundum compendia Nieupoorti et L. Bosii. Explicabit Plutarchi vitam Ciceronis et selecta ex Homero et Sophocle. In Lit. Latinis scriptorem ab auditoribus deligendum. Lingue Græcæ prima elementa docebit. Omnes hæ lectiones habebuntur bis per hebd. diebus horisq. statim post ferias indicandis. % 2. QUEM Le à С. Wacemann Historiam universalem enarrabit, diebus Martis, Jovis, Үспегіз...............».%..%...4....аш.!н 4000 0.0 еее.» et байшгпі..................... ..44....4................ Statisticam , quam vocant , universalem, adjuncta OEconomia politica, tradet diebus Lunæ, Jovis, Veneris et Saturni........ . Historiam politicam Europa enarrabit diebus Martis et Mercurii I. Dexzncer premisso studii philosophici conspectu , expositaque ejus- dem ratione, universe Philosophie operam daturis in tres cursus di— visam diebus horisque auditoribus opportunis tradet : Primo cursu : Anthropologiam psychologicam , Logicam et Grammaticam philosophicam. Secundo cursu : Metaphysicam et Philosophiam Pulchri. Tertio cursu : Philosophiam moralem , quam sequetur Historia Philosophia. ' Jdem Logices principia exponet usui eorum, qui ad alia studia transituri huic doctrine operam dabunt, diebus Lunæ, Mercurii ЧОРСУ ТУРТТУ sees EA таққа дала Ал фай L. Rovirré Litteraturam Gallicam docebit diebus Lune , Martis , Mer- CUT. ét DOME Ce nes елдо кл каране арене IPTE ӘН Jdem Historiam Regni Belgii enarrabit diebus Veneris et Saturni J. Kixxer Eloquentiam et Litteraturam Belgicam , nec-non styli bene Belgici precepta exponet , diebus Martis, Mercurii, Jovis et Veneris. IN SCHOLA PROP/EDEUTICA. D. Fuss continuabit Litterarum Latinarum historiam. С. Wacemann studii historici methodum docebit diebus Lune et Mercurii I. DzwziwcER instructionis tum publicæ , tum’ private rationem expo- nendo universe Pædagogiæ systema ad finem perducet — post ejus- dem Historiam enarrabit, die Магів.......................... Exercitia critica et philosophica Pædagogiæ studiosorum praemissa de Critica philosophica institutione , habebit die Veneris... s sss 2 SERIES LECTIONUM QUA HABEBUNTUR IN UNIVERSITATE LEODIENSI A DIE IV. MARTIS USQUE AD FERIAS ÆSTIVAS ANNI MDCCCXXII RECTORE MAGNIFICO NICOLAO ANSIAUX. IN FACULTATE MEDICA. Hora. N. Ansravx Institutioni Clinice Chirurgicæ vacabit in Nosocomio civili , diebus Lune , Mercurii et Veneris horis matutinis...........,... ҮІ-ҮШ. Duobus prioribus semestris mensibus præcepta artis Obstetriciæ tra- det; et posterioribus Medicinam forensem docebit, diebus Martis, Jovis et Saturni.......... OOD OOOO XI. Cæterum praxi artis obstetriciæ per totum semestre vacabit in Аша hunc in finem destinata in Nosocomio Dicto : Zospice de la Maternite. D. Sauveur Nosographiam tradet, et Therapeuticam seu Medicinam Practicam docere perget , diebus Lune , Martis , Jovis et Veneris. . . . .. XII. (14) | Diæteticam exponet, diebus Mercurii et Saturni....... Ari 25 J. N. Comuarre institutioni Clinice interne in Nosocomio civili operam dabit, diebus Martis, Jovis et Saturni horis matutinis........... VI- VIII. Pharmaceuticam et Materiam medicam docebit , diebus Lune , Mer- curii é£^Wenensus bia SIFT оао н eut IN FACULTATE DISCIPLINARUM MATHEMATICARUM ET PHYSICARUM. J. M. VANDERHEYDEN continuabit lectiones suas de Analysi Algebraica., et exponet Trigonometriam planam et sphæricam, diebus Lune , Martis ,- Jovis et. Véheris. Liu à. BARNA 611923. 3 Us А TAS a, Astronomiam physicam et mathematicam docebit diebus Mercurii et. . Saturni... . os iei шамында RAE eee SAS PTS HA ATP RE HUC E HA ү C. Dezvaux Physicam experimentis innixam tradere perget diebus Martis, Jovis et Saturni......... SUAE RS PAU EME ER RE TE Сыр generalem et applicatam docere perget diebus Lune , Mercurii et Үепегіз................ рн МАК REE Aan Ар ө b Н. M. Слере Botanicam et Physiologiam plantarum docebit diebus Lune , Mercurii et Үепегіз............... a. e EE ЕЛЕ PPP Anatomiam comparatam diebus Martis et PONG eh d caes ЧИ" R. Van Rees Elementa Matheseos tradere perget, diebus bus. Martis, Jovis et Veneris ..... %:555%%%%........... se de Sind TOTEM BA 9% Mechanicam exponet bis per hebdomadem, horis auditoribus commodis. IN FACULTATE JURIDICA. J. G. J. Ernst interpretari perget, Codicem Juris Civilis hodierni, diebus Lunz , Marüs , Veneris et, багпі....4.......2................ Jug, Naturale et Gentium. dera dom diebus Мысы. et Jovis P. J. Desrmiveaux explicare perget Jus Criminale hodiernum , adjunctis medicine forensis prolegomenis juridicis, diebus Jovis, Veneris et Saturni. ps үш. (15) Praxin Juris Civilis docebit, diebus Lune et Martisi......... Jus Publicum universale et regni Belgici tradere continuabit ; diebus Lune, Martis ev Мегсшйь................................... L. A. УУАвмковмів Institutiones Juris Romani tradere perget secundum ` ordinem libri sui : Jnstitutionum seu Elementorum Juris Romani libri ІР, Leodii, 1819, diebus Martis, Mercurii et Jovis........ Pandectas secundum ejusdem libri ordinem , adjuncto Ortw. Westenbergii opere : Principia Juris Romani sec. Ord. Digest. , nov. édit. Berolini, 1814, diebus Martis, Mercurii , Jovis , Veneris et Saturmi...ccccccccccccccccvccvversesevesesseseesesovecs Historiam Juris Romani diebus Veneris et Saturni........... . IN FACULTATE PHILOSOPHLÆ THEORETICÆ ЕТ LITTERARUM HUMANIORUM. D. Fuss alternis vicibus, interpretabitur selecta e Juvenalis et Persii Satiris, et Quintiliani Inst. Orat. Librum X, diebus Martis, Jovis et бгілгіі.................... PT TN aa ПРЕЗИ do 4%(4% 4166)» Jdem continuabit Antiquitates Romanas , diebus Lune, Mercurii БА E PF жакы ы na des еа a ela o Rn F. Garı Litteras Gracas docebit, diebus Martis, Jovis et Saturni... Antiquitates Græcas diebus Lunæ , Mercurii et Veneris. ..... У Idem Herodianum explicabit iconibus PR PR TT ET hie ADU С. Wacemann Historiam Europe politicam enarrabit, diebus Mercurii AL йа» кзз» еса e ES LA Bie Lune ҰЛМАН Fak ces Mako CREE VI dE qe P O fa T Statisticam, quam vocant, adjecta OEconomia politica, diebus Lune, Martis, Veneris et Saturni. ...... ———— Historiam universalem , diebus Martis, Jovis et Veneris. .... Se Те: DOCU n A E DENE оаа ND VIYD е І. Denzincer docebit Logicam , diebus Lune, Mercurii et Veneris... Metaphysicam diebus Martis, Jovis et Saturni..... EVE M .. ҮП. ХІ. ХІ. ( 16 ) Philosophiam moralem, diebus Lune, Mercurii et Veneris. . .. Historiam . Philosophie , diebus Martis, Jovis et Saturni....... L. Rovurzé Litteraturam Gallicam docebit diebus Lunæ, Martis , Mercurii et Jovis.... LL E ә * е оэ ө ee te "9997290929206 . Jdem Historiam Regni Belgii enarrabit diebus Veneris et Saturni J. Кіхкек Eloquentiam et Litteraturam Belgicam , nec-non styli bene Belgici precepta exponere perget, diebus Martis , Mercurii , Jovis et Veneris, ses o en сие QU alo ANH 54%, телі» sk dH & Jdem Nonnulla ad Patrii sermonis Etymologiam pertinentia gratis tradet horis auditoribus commodis. IN SCHOLA PROPZDEUTICA. D. Fuss continuabit lectiones, diebus et horis cum auditoribus legendis. С. Wacemann Historiam docendi methodum exercitationibus additis, docebitdiebs иес: Јоу, ЛОТА ОРМАН ТІРЕ. І. Пектлксев lectiones , quibus Pædagogiæ praecepta tradit, ejusque ` Historiam enarrat , continuabit die Mercurü......:...... Xr Jdem Commentationes philosophicas de Arte poética Horatii disci- pulorum scholæ , eorumdemque disputationes de rebus Pædagogiam spectantibus reget, die Saturni. ........... ОТТЕ EB BB Е Е 809909999000990000909900999009900 990000900909000000 222922 LS JUDICIA DIVERSORUM ORDINUM DE COMMENTATIONIBUS IN CERTAMINE LITTERARIO CONCURRENTIBUS. JUDICIUM FACULTATIS MEDICÆ. А» quæstionem .ab Ordine Medicorum propositam : » Enarretur historia opinionum circa sympathias a celeberrimis medicinæ > auctoribus, usque ad nostra tempora emissarum; et systema sympathiarum , > quale hodie scientia exigit, conscribatur 7, Una commentatio oblata fuit hoc lemmate ornata. Error est impatientia dubitandi et ceca festinatio decernendi, absque de~ bita et adulta suspensione judicii. Baco de augment. scient. Cui commentationi, cum omnibus dotibus sese commandaret , palmam Ordo Medicorum adjudicavit, aperta schedula nomen prodiit Victoris Napoleonis Hennau Leodiensis. Gratulatur sibi facultas de novo hoc specimine eruditionis et ingenii alumni, qui semper inter commilitones suos excelluit. ` JUDICIA FACULTATIS DISCIPLINARUM MATHEMA TICARUM ET PHYSICARUM. Facultas ad questionem Mathematicam anno préterito propositam, unam accepit commentationem cum lemmate. 3 ( 18 ) ы due e 4:0) M аманында Et nos, quod cures proprium fecisse, loquamur Horarius. Quæ cum Facultati plene satisfaceret, ei præmium decrevit : aperta schedula nomen apparuit J. L. Wezel philosophiæ naturalis et matheseos studiosi in Universitate Lovaniensi. Ad questionem argumenti physici una quoque ad facultatem pervenit res— ponsio cum lemmate. Res ardua vetustis novitatem , novis auctoritatem, dubiis fidem, omnibus vero naturam et nature sue omnia. Plinius, — cujus auctor sese notitiam diversarum opinionum phenomena electro magnetica explicantium possidere demonstravit : ipse quidem. varia instituit experimenta ; sed cum opinio , quam probabiliorem assumit , facultati nimis arbitraria videretur , præmio eum condecorare , non potuit. Ad quæstionem de Petrefactis propositam due facultati. oblate sunt com- mentationes. ( ; + Altera symboli loco habebat hæc Linnæi verba. | Qui hec omnia diluvio adscribit, quod cito ertum, cito transiit, is pro- fecto peregrinus est in cognitione nature , et ipse cecus aliorum oculis videt , si quid. videt. Altera inscripta erat his Cuvier verbis. Tout rend extrémement probable que les éléphans, qui ont fourni les os fossiles , habitaient et vivaient dans les pays oà l'on trouve aujourd'hui leurs ossemens. Нес cum et stili perspicuitate, et hypotheseos probabilioris electione antecel- leret, communi facultatis sententia palma digna est judicata : aperta schedula, nomen inventum est J, T. Wurts, Luciliburgensis in Universitate Leodiensi medicine studiosi. Ad questionem ab Ordine Jurisconsultorum nulla oblata est dissertatio. ( 19) JUDICIA FACULTATIS PHILOSOPHUE THEORETIC/E ET LITERARUM HUMANIORUM Ad Quæstionem Philologicam, * Nullum oblatum est responsum preter fragmentum dissertationis, nullo exa- mine dignum. x Ad questionem Philosophicam. Unica accepta est dissertatio nullo lemmate insignita , quæ cum multa in genere doceret a Kantio desumta, neque tamen qua questione proposita ar— gumenta philosophorum enarraret atque examinaret , que coronaretur digna haberi non potuit. Ad quæstionem Historicam. » Que differentia est inter colonias veterum et recentiorum populorum , nexus » cum metropoli habita ratione. Unica tantum modo commentatio Facultati tradita est hoc inscripta lemmate. Quo nos cumque feret melior fortuna. . .. Ibimus, O Socii, Comites que Honarius. Cujus auctor, haud raro a scriptoribus minus exactis, in errores deductus, licet non in omnibus, optatam a facultate rerum dispositionem servasset ; tamen corona dignus habitus est, quia in maxima operis parte exaranda , profundiore usus est investigatione, in omnibus vero insignem assiduitatem indefessum que studium probavit, aperta schedula, nomen prodiit auctoris Joannis-Josephi Geravon ех Horion-Hozemont. QU/ESTIONES IN UNIVERSITATE LEODIENSI . A SINGULIS ORDINIBUS, ACADEMIARUM BELGICARUM CIVIBUS STUDIOSIS PRO CERTAMINE LITTERARIO ANNI MDCCCXXIII PROPOSITE E DECRETO REGIO, XXV. SEPTEMBRIS MDCCCX VI. ( 8. 140.— 147.) UTE RD a AB ORDINE MEDICORUM. [Этек accurata Metastaseos Descriptio exponaturque ‚ experientia Duce, quibusnam in morbis frequentius Metastases Observentur ; Proponatur denique Rationalis earum Theoria. (21) AB ORDINE MATHEMA TICORUM. 1. Quæritur historia formationis et evolutionis fœtus in animalibus vertebratis ; que succinte sed ita tractanda est, ut duarum precipue membranarum , allan- toidis nempe et vesiculæ umbilicalis usus appareat. IL Limitum theoria perspicue exponatur, ejusque usus exemplis nonnullis, ex Geometria et analysi sumtis , illustretur. П. Exponantur phenomena physica fluidorum aériformium quæ vapores nuncu- pantur , eorum que detur theoria. AB ORDINE JURISCONSULTORUM. Concinno ac dilucido modo exponatur doctrina juris civilis, quo adhuc uti- ` mur, de illis qui potiores in pignore vel hypotheca habentur : seu indicentur credita privilegiaria , eorum cause, conditiones, effectus et, si concurrant, ordo inter ea servandus, ita ut simul critica istius doctrinæ discussio instituatur et dif- ficiliora loca huc pertinentia explanentur. AB ORDINE PHILOSOPHORUM. Б Enarretur historia fzederis, triplex quod vocatur, anno 1668 inter Рго- vincias fiederatas, magnam Britanniam et Sueciam facti. (22) IL Postulatur commentatio argumentum Theæteti ita exponens, ut inde appa- reat, quenam Platonis de scientia sit sententia et quibus rationibus opposita philosophorum placita refellat ? III. .. Quum inter recentiores poetas latinos vel insigniter olim , sive arte, sive dic- tione , sive utraque celebrati nunc vulgo ab indoctis juxta doctisque negligantur et contemnantur , quumque inter lyricos ita emineat Sarbievius, ut critici Hora- tium ab eo æquatum lyrica poesi, nonnulli superatum censuerint : postulatur commentatio , in qua, praemissa de neglectæ neolatinæ poesos causis , deque ejus sive justo sive immerito contemtu disputatione , in altera parte , quatenus Sarbie- vius Horatium dictione et poetica facultate vel æquaverit vel superaverit, ins- tituta , et universe, et carminum aliquot comparatione , dijudicetur. Dissertationes latina tantum oratione conscribende , alia , quam auctorum manu exarandæ, ante calendas Augusti anni MDCCCXXTII auctorum sumptibus mittantur ad vir. clar. Wacemann Academie Leodiensis actuarium. Lemmate autem omnes signandæ , iisque jungende schedule obsignatæ , auctorum no- mina comprehendentes , eodemque , quo commentatio, lemmate in exteriore parte munita. Universa autem certaminis ineundi et dijudicandi norma cognosci potest ex decreto regio articulis supra laudatis. Leodi mense Octobris MDCCCXXII. SERIES DISSERTATIONUM INAUGURALIUM IN UNIVERSITATE LEODIENSI PUBLICE HOC ANNO ACADEMICO DEFENSARUM. ———— Án À— ——— Anno 1821. D. 1 Decemb. Dissertatio de Anemia fossorum carbonis fossilis, defensa ab > > > ? Oliviero Lamberto Nrcorar, Herviano, pro Doctoratu Medicine. 2. y Dissertatio de Purgantibus in genere , defensa à Joanne Josepho FRAIKIN , Leodiensi, pro Doctoratu Medicine. Anno 1822. 4 Januarii. Dissertatio de Rerum Locatione et Conductione secundum jus Hodiernum, defensa a Petro Augusto Geraro Bruxellensi, pro Doctoratu Juris Romani et Hodierni. ‚12 Februarii.Dissertatio de Beneficio Inventarii secundum jus Hodierum , defensa ab Andrea Alexandro Ewaxs, Bruxellensi, pro Doc- toratu Juris Romani et Hodierni. 8 Maii. Dissertatio de Utilitate in Ethices preceptis et Rerum Publi- carum legibus constituendis consideranda , defensa a Felice Alexandro Van Hutsr , Fleresiensi, pro Doctoratu Juris Romani et Hodierni. 9 Mai. 1 Junii. jo е Ms Ug 29 » y ^" 1 Julii. 97759 $E Bau» R56 8 » C24 ) Dissertatio dé Effectu actionis publice super actione privata- et vice versa, defensa a Petro Hermano Josepho Jrwicor, Leodiensi, pro Doctoratu Juris Romani et Hodierni. Dissertatio de Deposito secundum jus Hodiernum , defensa а David Francisco VANDERWOESTYNE , Bruxellensi, pro Doctoratu Juris Romani et Hodierni. Dissertatio Juridica de Репагит Remissione , defensa a Josepho Antonio PrscaronE, Luxemburgensi , pro Doctoratu Juris Ro- mani et Hodierni. Dissertatio Medica de Opio , defensa a Xaverio Josepho Liberto Ѕснібсет, , Cinacensi, pro Doctoratu Medicine. Dissertatio Medica de Blenorrhagia , defensa а Clemente Свавве, Bruxellensi, pro Doctoratu Medicine. аена Medica де Pleuritide, defensa а Josepho Laurentio Athanasio Fisse Munsterblisiensi, pro Doctoratu Medicine. Dissertatio juridica de Morte. Civili Matrimonium spectante , defensa а Servatio Felice HARDY , Leodiensi , pro Doctoratu Juris Romani et Hodierni. Dissertatio Juridica de Communione Bonorum universali inter Conjuges , defensa ab Augusto VANDEWALLE , Brugensi, pro Doc- toratu Juris Romani et Hodierni. Dissertatio Chirurgica, quedam de Herniis ín genere et spe- 'ciatim de Inguinali et Crurali Hernia, defensa ab J. J. M. Ve- prinE, Leodiensi, pro Doctoratu Medicine. Dissertatio de Absentibus , defensa a Carolo Marcezzis Antuer- pensi, pro Doctoratu Juris Romani et Hodierni. Dissertatio de Scarlatina, defensa a Ludovico HOLLANDERS ex Peer in provincia honte. pro Doctoratu Medicinæ. Dissertatio de Hæmaturia, defensa a Joanne Gerardo Ғтап- cisco Steurs, Venlonensi, pro Doctoratu Medicine. Dissertatio de Usu Vini interno , defensa a Carolo Alexi Josepho Fion, Montensi, pro Doctoratu Medicine. . D. 13 Julii. »'» оў » 19 » » 20. » » 24 » д wx. » 26 » э` 27 » » Jo » » З » (25) Dissertatio de Hypothecis quee Conventione constituuntur secun- dum jus Civile Hodiernum , defensa a Jacobo Gernis , Sylvadu- censi, pro Doctoratu Juris Romani et Hodierni. Dissertatio de Funda Uteri nec non de quibusdam Morbis Ve- nereis , defensa a Joanne Baptista Cartier, Athensi, pro Doc- toratu Medicine. Dissertatio de Qualitalibus ad Succedendum requisitis secundum jus Hodiernum , defensa а Michaele Haun , Luciliburgo , pro Doctoratu Juris Romani et Hodierni. Dissertatio de Hypothecis secundum jus Hodiernum , defensa a Carolo Farıneau Montensi, pro Doctoratu Juris Romani et Hodierni. Dissertatio de Judiciaria in gravioribus Delictis ordinariis apud diversus gentes Potestate , defensa a Joanne Francisco Xaverio Wurts, Luciliburgo , philosophiz theoreticoe magistro litterarum humaniorum Doctore, pro Doctoratu Juris Romani et Hodierni- Dissertatio de Cosmeticorum nec non quorumdam Vestimen- torum usu et abusu, defensa a Joanne Gulielmo СкАЕҮВЕЕСКХ ex Ulbeek, pro Doctoratu Medicine. Dissertatio de Hirudinum usu ad Morborum Curationem , defensa ab M. J. Drromsay, ex Angleur , pro Doctoratu Me- dicinæ. Dissertatio de Venatione et Jure Venandi, defensa ab Alexi Binamé , ex Evrehaille in provincia Namurcensi, pro Doctoratu Juris Romani et Hodierni. Dissertatio de Possessione ad usucapionem secundum jus Ho- diernum, defensa a Francisco "Theodoro Carolo Josepho Loop, ex Monzen , pro Doctoratu Juris Romani et Hodierni. Dissertatio de Interdictis sive de Actionibus Possessoriis secun- dum jus Hodiernum , defensa a Nicolao BERGER, Luciliburgo , pro Doctoratu Juris Romani et Hodierni. 4 , - Augusti. » ( 26 ) Dissertatio de Asthmate Convulsivo , defensa a Petro Eduardo Ахове, Bruxellensi, pro Doctoratu Medicine. Dissertatio de Permutatione secundum jus Hodiernum , defensa ab Eduardo Vercken de Vreuschemen , етене pro Docto- fatu Juris Romani et Hodierni. Dissertatio de Transactionibus secundum. jus Най, de- fensa ab Ægidio Huberto Foccrourx, ex Louveigné in provincia Leodiensi, pro Doctoratu Juris Romani et Hodierni. Dissertatio. de Hæmoptysi, defensa a Josepho Joanne Hocriw , ex Вохтеег , pro Doctoratu Medicine. Dissertatio de Cogitandi et Scribendi. Libertate, defensa а Lam- berto Dormar , Leodiensi, pro Doctoratu Juris Romani et Hodierni. Dissertatio de Vera Portionis Reservatæ natura , nec non de portione filio adoptivo atque. filio naturali dedita, defensa ab J. L. Nicolao H. Girman, Leodiensi, pro Doctoratu Juris Ro- mani et Hodierni. Dissertatio de Jure Puniendi , defensa ab Antonio Francisco Maria »'EumovwowE , Lovaniensi , pro Doctoratu Juris Romani et Hodierni. Dissertatio de Solutione secundum jus Civile Hodiernum , de- fensa a Leopoldo Poxer, Hasseletensi , pro Doctoratu Juris Romani et Hodierni. Dissertatio de Probationibus in Causis: Criminalibus , defensa а Rovenio Petro Romme ех Terheiden, in provincia Brabantiæ septentrionalis, pro Doctoratu Juris Romani et Hodierni. Dissertatio de Spontanea sive Consecutiva Femoris Luxatione, defensa a Petro Antonio Bicis Stabuletensi , pro Doctorata Medicine. Dissertatio de Lactis Secretione , defensa a Nicolao PETERS , Leodiensi , pro Doctoratu Medicine. Dissertatio de Communione Conjugali pactitia in universum et (27) præcipue de pacto quo res soli in ratione supellectilis com- putantur et quod Galli vocant AMEUBLISSEMENT , defensa a Petro Antonio Josepho Drrrxuv, ex Jemeppe in provincia Leodiensi, pro Doctoratu Juris Romani et Hodierni. D: 9 Augusti. Dissertatio de Emptione et Venditione , defensa ab Isidoro Junior, Tungrensi, pro Doctoratu Juris Romani et Hodierni. » 10 » Dissertatio de. Maritali Potestate , defensa а Carolo Merz, Luciliburgo , pro Doctoratu Juris Romani et Hodierni. daté ‘Hi Gouna Jib. ht л pM bod» E NICOLAI ANSIAUX, ORATIO DE MEDICINE FORENSIS HISTORIA EJUSQUE DIGNITATE , PUBLICE DICTA Diz VII Octosris MDCCCXXII. Quum Academic regundæ munus solemni ritu deponeret. m їз КЕ #0 Gm ered ar fy wi UNIVERSITATIS CURATORES ILLUSTISSIMI, VIR NOBILLISSIME , QUI-CURATORUM COLLEGIO A SECRETIS ES, COLLEGÆ CONJUNCTISSIMI, PROFESSORES OMNIUM FACULTATUM DOCTISSIMI , EXPERTISSIMI , AUDITORES OMNIUM ORDINUM ORNATISSIMI! hh А cavemrcum magistratum, quem in me conferre Rex Augustissimus dignatus est, depositurus hoc die, coram ornatissimo eruditissimorum virorum conventu publice verba facere jubeor. Hujus muneris difficultatem non sum, qui ignorem; nam non solum facultati mez publice et latine dicendi diffidere debeo, sed et metuendum mihi de legenda orationis materia , hujus diei solemnitate et expecta- tione vestra digna. Quod tam sepe ex hoc loco a rectoribus me precedentibus monitum est, non nisi antiquarum litterarum professoribus latine loquendi et ре- ritiam et exercitium esse propria, id: et mihi , ut indulgentiam vestram captem , repetendum; quippe qui medicus in rebus quotidianis omne fere tempus transi gere et artem colere cogor, que impedit quominus romanæ linguæ elegantiis studeam. Inter ceteras scientiæ medica partes, quas mihi profiteri in Leodiensi Uni- versitate contigit , mandatam habeo disciplinam cujus pro publica salute gravitas, et in rebus forensibus quotidiana utilitas me movet , ut cum omnibus cujuscumque 1; C4) classis vel ordinis auditoribus de ea loqui possim, quædam eam spectantia hodie profe- ram, antequam ad enarrandas res academicas nostras, hoc anno peractas , perveniam. Medicinam forensem ceu legalem intelligo. Comprehendunt ea communi fere de- finitione illam disciplinam , qua medicine precepta atque regulas rebus forensi- bus seu judicialibus accomodare docemur. Hujus scienti; notitiam non solum le- gibus ferendis sepissime, sed etiam innumeris quzstionibus , tam in civilibus quam in criminalibus causis quotidie solvendis necessariam esse, quis hodie est qui ignoret ? Amplissimam hanc esse scientiam pluribusque difficultatibus laborantem jam longe cognovi, sed per quinquennium in scholis academicis illam tradens, ejus historiam breviter delineare, de publicis institutionibus ad eam pertinentibus opi- nionem meam profiteri, et quid circa ea que in regno nostro jam nunc desideran- tur, censeo, coram vobis, ORNATISSIME AUDITORES, disserere possum audere. Res humanas , cujuscunque sint indolis aut finis, examinantes, non possumus non respicere ad veteris orbis populos, quorum custodiæ artes et discipline , omnisque humani ingenii cultura atque sapientia commissæ fuisse videntur. Et Gracie gentes quidem prime sunt, que tanquam legatariæ Chaldæorum JEgyptiorumque scientie oculis nostris occurrunt. Quamquam autem millibus ап- norum a nobis distant , eximia ingenii greci supersunt monumenta; nec eruditio— nis illorum lumina nobis deperdita sunt, que testantur, apud eos nullam fere disciplinam fuisse neglectam. An litterarum artiumve cultor , an legislator , an phi- losophus quis esse jam potest , qui hujus populi historiam classicamque antiquitatem ignoret? En medici, nos scientie nostra patrem atque creatorem apud Gracos habemus, cujus post tot et tantas medicinæ vicissitudines et mutatas tam sepe medendi methodos hodieque magna est eritque in posterum auctoritas... At frustra quærimus leges et instituta Grecorum , que in illorum rebus publicis artem medicam cum jurisperitia conjungendam præceperunt. Non possumus ne— gare, medicinæ forensis apud Graecos historiam nobis esse incognitam : nequa— quam tamen cogitare fas est , apud cultissimam hanc gentem , nullum fuisse in judi- cialibus controversiis eruendis ejus usum , quando de hominum libertate vitave agebatur; si delicta vel crimina in aliorum incolumitatem vitamve commissa (5) punienda dijudicarentur , an rationi consentaneum est credere, Corinthum vel Athenas nullas publicæ disciplinze novisse leges , quibus politia medicalis ( quam vocamus) regebatur Р Sed heu! hzc nobis perdita sunt monumenta : ex Aristo- telis et Hyppocratis scriptis ea extitisse, suspicari tantum possumus. Apud Athenienses in causis homicidii voluntarii secundo Archontum criminis indagatio fuit commissa; hujus erat, veram aut probabilem mortis cæsi causam eruere , secundum numerum , naturam et gravitatem vulnerum ; nonne perpluri— mis in casibus medicorum ad auxilium recurrendum esse debuit magistratui ? Quid, si de veneficio agebatur? Nonne in obscurissima et difficillima ejusmodi causa a solo medici arbitrio omnis rei dubiæ exitus pendebat ? Cum ipsa ratione humana nata est eterna illa regula, neminem posse puniri, nisi cum, crimen esse commissum , probatum fuerit : primum igitur , presertim in veneficii questione , in corpus delicti, quod vocant , erat inquirendum , et pro- bandum hominem vi extranea periisse. Sed quamvis praecepta quedam , medicinam forensem spectantia, in Grecia recepta, nec non publica ad eam pertinentia instituta extitisse conjicere possimus , attamen hanc difficilem scientiam haud perfectam apud Grecos fuisse nobis sta- tuendum erit : varie cause ejus progressus impedire debebant. Exilium voluntarium , quo poenam effugere licebat accusato , certitudinem criminis commissi probari, inutile reddidit. Cadaverum autopsia apud veteres prohibita, ideoque fere incognita erat. Chimia vix nata; corporumque analysim faciendi, veneficia eruendi atque tractandi artem veteres similiter ignorabant; non nisi illos materiarum effectus noverunt, quos in rerum natura animadvertere sine studio artificiali poterant. Et sin etiam putemus antidotorum usum apud eos fuisse, quo se veneficiis in- violabilem reddidisse infensissimum Romanorum hostem Mithridatem historia fert; attamen nulla invenimus in veterum libris vestigia, quae analysin chimicam antiquitus, in veneficiis definiendis adhibitam fuisse vel. cognitam testantur. Nec plura quam Graecorum , Romanorum historia de forensi medicina nobis refert. Multa per secula Rome infima erat medicorum conditio; populi opinio parvi faciebat artem , apud recentiores gentes juste æstimatam : inde medicina apud Romanos vix ad aliquem culture gradum elata est. (6) Dubiüm tamen non est, jam vetustissime Romæ leges fuisse salubritatem ci- vium spectantes; quamvis Operibus publicis potius quam praeceptis commoditati civium consulere Romani solerent , ut mirandæ illorum cloacæ et aquæductus testantur. | Jurisconsultos Romanos postea perplurimis in causis ех Græcorum medicorum libris notitias hausisse quoque ex eorum scriptis constat : nihilominus medicinam ` forensem propriam apud illos fuisse artem , parum probabile est. Leges ХП Tabularum morte plectebant varia crimina, inter qua liberi ho- minis cædes et veneficium. Horum inquisitio mandata fuit magistratibus hunc in finem in quolibet casu electis, qui noti sunt sub nomine quæstorum parricidii. Difficile autem est statuere in quantum medicis cognitionibus adjecti fuerint hi quaestores. Infima tum Romanorum cultura eos raro medicinz peritos consuluisse , credendum est. Per plura secula ipse populus in causis capitalibus cognoscebat : De capite civis nisi per maximum comitiatum ne ferunto, XII Tabularum попа sancive- rat; an questiones medico-legales unquam publice agitari et examinari poterant coram populo, apud quem ars medica et chirurgica et chimia aut contemne- . bantur, aut plane ignorabantur? Quæ esse debuit eruditio gentis, quae eadem poena plectebat crimen veneficii et incantationem per formulas magicas , vel per poculum amatorium Р Sed pessimus hic medicinz forensis status mutari debuit , crescente apud Ro- manos politiori eruditione , cum artes et disciplinae , e Grecia presertim allatæ, Romæ coli coepissent. Initio seculi septimi ab urbe condita quæstores perpetui instituti sunt : hoc est magistratus qui de certis criminibus semper cognoscerent : erant quæsturæ de veneficiis, de sicariis et parricidiis, lege Cornelia introductæ ; nove leges novas poenas in hzc crimina statuebant. Frequentissimus debuit esse in hisce causis medicinæ forensis usus; jurisconsulti qui mox Rome claruerunt eruditissimi, medicorum auctoritatem consulere debebant , et ex eorum operibus superstitibus conjicere licet, illos ex libris Graecorum didicisse. Sed pauca ad nos pervenere. In Justiniani juris collectione quidem extant fragmenta , jurisconsultorum me- (9) dicinæ legalis peritiam testantia : plurima autem manca aut deperdita sunt. Jus- tinianus inde regulas sancivit diversas de maturitate partus, de impotentia, de monstris et de hermaphroditis; sed quod ad controversias forenses ex medicina illustrandas attinet , nil in ejus juris corpore invenimus ; quamvis itaque lex ho- micidas veneficos majoris criminis reos declarat, quam qui ferro interficiunt ; quamvis mulierem que quocunque remedio sibi partum abegisset relegatione punit; silentio tamen ea preterit media hzc crimina probandi; que scientiæ physica? suppeditare solent. Veneficia apud Romanos frequentissima fuisse sub imperatoribus novimus : Locuste nomen sub Nerone famosissimum usque ad nostra tempora pervenit. Denique contra pigmentarios , id est venditores malorum medicamentorum veluti cicutæ , salamandre , aconiti , cantharidum , etc. poenas sancitas fuisse re- perimus. Quæ vero testimonia, etiamsi probant non neglectam fuisse apud Romanos publicam disciplinam politiam medicam spectantem , attamen non docent, qua- tenus ipsa medicinæ forensis doctrina exculta erat, et qui illius usus in judiciis. Quare contra auctores qui et apud Romanos perfectam medicinæ forensis scien- tiam inveniri volunt, sententiam clarissimi Mahon subscribere non hesitamus , dicentis : » Si l'opération césarienne prescrite aprés la mort des femmes enceintes, et » l'examen du cadavre des blessés autorisé publiquement pour faciliter la décou- » verte des crimes, sont des témoignages authentiques de l'influence de la mé- » decine légale sur la législation des Romains ; tout se borne néanmoins à l'ap- » plication de quelques connoissances dans des cas rares, ou qu'on exigeoit » rarement. » Caveamus tamen , ne inde inutilem esse medicinam forensem statuamus; cum apud populum Romanum, tot in disciplinis et artibus excellentem eam vix co- gnitam videamus. Шай tantum inde concludere licet : populo perfecte culture laudem tribui non posse , apud quem non omnium artium et scientiarum studium seque colitur, Romanosque, licet legibus criminalibus maxime liberalibus , ante libertatis ac felicitatis per imperatorum tyrannidem excidium , regerentur , parum | (8) fuisse in Ша disciplina profectos, quoniam non satis artem medicam æstimare consueverant. Medicinæ forensis fata арай alios populos enarrantes ‚ temporum succedentium seriem potius quam ipsius scientiæ historiam persecuturi sumus. Splendida imperii Romani secula secuta depravata regna imperatorum Byzanti- norum et longa nox medii ævi. In orbe Romano occidentali post imperii excidium a{barbaris nationibus septen- trionalis terra, post bella cruenta variasque devastationes diversa regna fuisse con- dita notum est ; Burgundiones et Franci Galliam , Wisigothi Hispaniam , Longo- bardi Italiam occupavere. Perversa Europa , mutata plane facie, variis regebatur legibus ac moribus , non pro civitatum et regnorum divisione , sed pro nationis , cujus quisque erat , origine. Francus salica vel ripuaria lege vivebat; Longobardus lombarda ; Romani subditi sui juris usum adeo servabant. Illorum- leges e Germanorum moribus oriunda simplicissimze fuere. Quod ad disciplinam publicam attinet, ea haud magne auctoritatis esse debuit apud nationes , quibus vitæ tranquillitas erat odiosa et urbis шише libertati ini- mica visa. In criminibus persequendis et puniendis , accusationem sequebatur breve exa- men; vindictam magis quam justitiam spirabant condemnationes. Omnis poena pecuniaria , exilium voluntarium sontem liberabat. An in hac barbarie rudique vita usus esse potuit disquisitionum subtilium in criminibus investigandis ? Sexto et septimo æræ christianæ sæculo apud barbaras has gentes jura et leges condebantur, quz vetustis ex moribus earum et consuetudinibus desumtæ præ— cepta scriptis sanciebant. Longius ab orationis mez argumento abirem, tristia Europe fata durante medio zvo , enarrando. Per mille fere annos omnes populi densa caligine obruti mansere, usque ad renascentes seculo decimo sexto litteras antiquas artesque libe- rales. Que humani generis miseries regnante Merovingiorum familia! Carolus Magnus avo suo major, orbem terrarum commovens frustra ad disciplinas res— (9) taurandas , scholas instituit doctosque viros sibi arcessivit. Neque Arabum eruditio ad christianos tum profecta est : barbarorum populorum perpetue invasiones , morum ubique corruptio , feudalisque juris regimen , melioris hominum conditio- nis insuperabilia fuere impedimenta. Qualis esse debuit hisce temporibus medicine forensis status * Nullæ fere leges publice saluti consulebant ; nulla politia. In criminalibus judiciis, ad veritatem eruendam , ordalia superstitio et fraus introduxerant ; cruentæ probationes a cru- cis judicio usque ad certamen singulare! Dira potentum in humiliores dominatio ! Per novem secula trium jurisconsultorum , decemque medicorum nomina vix in— notuere ! Sæculo duodecimo juris romani studium in Italia reviviscit; quod quidem , quamvis prima veterum litterarum instauratarum causa fuerit , medicine forensis culturam non reduxit, ut fieri debuisset : nam juris canonici usus cum jure ro~ mano undique prolatus est, et illo criminalia judicia regebantur ; recepta ista per inquisitionem procedendi ratione , accusati secretim examinabantur, damnabantur , puniebantur. Ubi quæsiisses miserorum defensores scientiarum medicarum peritos ? Quamvis sæculis decimo quarto et quinto medicine schol jam pluribus in regio— nibus florerent , medicinam forensem tamen tunc vix cultam esse videmus. Neque decimo sexto seculo tam celebrato , medicos hac parte scientiæ claros invenimus , licet liberalius medicinæ studium esse coepisset. Attamen constitutio criminalis Ca- roli quinti medicos chirurgosque consulendos precepit , in criminibus infanticidii, partus abacti, homicidii aliisque dijudicandis. Hzec lex in Germania lata, postea et in Belgio recepta, pro primo medicinz forensis fonte haberi debet. Anno millesimo quingentesimo septuagesimo tertio, Henricus tertius constitu— tionem emisit, diversa continentem capita circa medicos et chirurgos in judiciis criminalibus interrogandos, de vulneribus examinandis, de feminis ad mortem damnatis gravidasque sese dicentibus; neque hoc loco pætereundum silentio regem hunc, rogante Fabricio Hildano medico illius temporis preclaro, horren- dum tormentorum usum mitigasse. - Medicinam forensem , post tales leges , sæculo decimo septimo magnos effecisse progressus quisque credet ; at nequaquam ad aliquem cultura gradum eam per- 2 Жө), venisse videmus : claruere quidem diversi scriptores, prima hujus discipline elementa in unum colligentes , veluti in Italia Fortunatus Fidelis , Paulus Zacchias alique; in Gallia varias medicinz forensis partes colebant Ambrosius Pareeus ; De Blegny et Devaux : Nihilominus hæc scientia in cunabulis permansit ob supers- titionem etiam tunc temporis ubique dominantem , ob. falsas medicinam tractandi methodos , et monachalem institutionem. Ad finem hujus sæculi primus docimasiæ pulmonariæ usus factus est. Constitutio Ludovici decimi quarti, anno millesimo sexcentesimo septuagesimo lata medicine: forensis studio utilissima fieri poterat. Tertio enim hujus legis ar- ticulo statutum erat, ut, in quibuscunque criminalibus causis in judicio referen= dis, unus saltem chirurgorum ab archiatro regio nominatorum interesse deberet, si scilicet eo loco invenirentur, quibus non observatis nullius momenti actio esset habenda. At cum hec munera stupidissimis sepissime ignorantibusque ven- derentur hominibus, cum hujus statis chirurgi non ea doctrina et. eruditione essent imbuti, sine qua forensis medicinæ peritum nemo se dicere potest; factum est, ut hac scientia nullum fere ex illa lege perciperet emolumentum. Sæculo decimo octavo igitur vera medicinæ legalis cultura relicta erat; eaque ad eum perfectionis gradum effloruit, qua hodie inter omnes scientias excellit. Alacrius anatomic et physiologie studium; physica et chimia aut refor- mate aut demum create; leges fabricae corporis humani primum detects ; universarum disciplinarum melior institutio ; mutata partim legum judiciorumque forma-efficere debebant ut scientia tantam gravitatis, pro civium vita, honore; atque incolumitate , ab omnibus humanitatis amicis desiderata , a medicis fama et doctrina celeberrimis exerceretur et ubique reciperetur. Germania autem hanc gloriam nacta est, ut patria medicinæ forensis in artis formam redactæ dici debeat. Ab initio superioris seculi quamplurimi auctores hac de scientia optime meriti claruere : in ommibus libris hodieque inveneris nomina eorum laudata, ita Bohn, Alberti, Valentin, Teichmeier , Hebenstreit j Haller, Brendel, Eschenbach, Ludwig, Buttner, Ploucquet ; Daniel, Meckel; Metzger , Schlegel, Rose aliique ubique innotuerunt. | Medio sæculo decimo octavo tamen et in Gallia medicorum illustrissimi queæs- (4) tiones medico-forenses difficillimas ardenti studio enodare cceperunt : ut Louis, Winslow , Bruhier , Antonius Petit, Bouvart, Lorry , Salin et alii diversas con- troversias magna eruditione et subtili ingenio pertractavere. бей, qui presertim artem medicine forensis instituit, eamque ad ingentem perduxit perfectionem , medicus rari ingenii celeberrimus Mahon fuit. Post eum disjectas hujus scientie partes undique collectas in unum corpus quasi redegit publicique juris fecit, anno millesimo septingentesimo nonagesimo sexto Fodéré, nunc praeclarus Argentoratensis medicine professor, a quo opere nova historie medicine forensis in Gallia ætas ducenda nobis videtur. Dus autem simul fuere cause summi momenti pro scientie hujus cultura : . altera tormentorum in accusatos adhibitorum abolitio , altera publica medicinæ forensis in academiis institutio. In Germanice universitatibus jam diu lectiones hac de disciplina habebantur ; in Gallia, tertio reipublicæ anno demum celeberrimus Mahon medicinæ forensis scholam aperire jussus est Parisiis. Hodie jam ubique in omnium regnorum et civitatum academiis cathedræ ei posite : in Germania, in Gallia, in Belgio nostro nec non in Russia inter neces- sarias institutionis publicæ partes locum primarium hæc scientia obtinet. - Quod autem admodum singulare haberi potest : Anglia mater tot instituto- rum humanitatis amicis gratissimorum , non nisi unam medicine forensis scho- lam habet Edinburgi, ubi per viginti nunc fere annos clarissimus Duncan eam profitetur. Ast in Anglia non illa extat academiarum forma quam apud reliquos Europe populos invenimus. Jam ergo videre est ex historia medicine forensis breviter delineata illam eadem coli ratione, qua hodie apud gentes politiores omnes scientie coluntur : idem ejus est perfectionis fastigium , quo disciplinas physicas, in tantum nostro seeulo profectas, florere videmus. In Germania, nostris diebus , celeberrimi sunt facti operibus suis medici eru- ditissimi , Roose , Metzger , Sprengel et Henke; in Gallia, Belloc, Vigné, Mahon, Fodéré, Chaussier, Orfila et Marc ; apud Anglos claruere Duncan, Tarr, Per- cival, Johnstone, Guilielmus Hunter; in Russia, Aden, Balck aliique. Recte igitur medici excitantur ad studium scientie , quæ ut ait Gilbert : 2. (rm) » Est de tous les tems, de tous les lieux; qui est la première, la plus sacrée » des magistratures, car elle a toujours et uniquement pour objet le bonheur » de l'humanité , le repos et la sécurité des citoyens. » Sed merito quærimus hæcce considerantes, an solis medicis medicinæ forensis peritia utilis atque necessaria sit? An non et jurisperiti, causarum patroni, ma- gistratus justitiæ antistites hac scientia imbuti esse debent? Tria ante secula a Tiraquello, claro Galliæ jurisconsulto jam scriptum est : » Legum scientia atque medicina sunt veluti quadam cognatione conjuncte , ut » qui juris peritus et idem quoque sit medicus. » Quam sententiam temere contempserunt diversi juris doctores , veluti Bodinus et Leyserus : longe plurimi nostra statis jurisconsulti in eo consentiunt , nullum posse verum juris peritum esse, qui hujus scientiæ studium neglexerit. An judicem laudaveris qui in crimine dijudicando non propriis oculis videre, sed non intelligens que a medico ei referuntur in re dubia, nec judicium sibi efformare, nec opinionem habere potest ? Quis defensoris partes suscipiet, me- dicorum relata perspicere ignorans? At, an sine accuratiore medicine forensis notitia, causam nosse poterit, quæ oranda ei mandata est? Caeci instar , aut medici sententiam non-intellectam referret , aut ei sine ratione adversabitur, Оше cum ita sint, medicinam forensem in academiis tradendam et ita docen— dam esse censeo, ut juris et medicine studiosis simul ad eam aditus sit : id quod celeberrimi Meister et Fodéré jam diu exoptaverant ; quorum virorum vota en! In Germania et in patria nostra jam expleta videmus. In universitatibus nostris utriusque scienti candidati scholas medicinæ forensis frequentare jubentur ; quod apud Gallos aliosque populos adhuc, magno reipublice detrimento negligitur. Sanctissimum autem medici , qui scientiam nobilissimam nostram exercere solet, erit officium , cum ejus probitati res gravissimæ semper sint commissa. Forti animo veritatis studiosissimum, vulgi errores spernere et potentum ma- lorumque consiliis obviam ire, eum didicisse oportet. Permissum mihi sit, hac occasione data, memoriam revocare nobilissimi Leo~ diensis medici , qui sexaginta ante nos annos, in causa celeberrima, mira cons- tantia, innocentiam infortunate femine vindicavit ,, nomenque suum immorta- ( 13) litati commendavit : doctorem Pfeffer intelligo, cujus heroicæ virtuti, ut omnibus perpetuum maneat exemplum, recentissime cum conjunctisimo collega Destri- veaux posuimus monumentum. (1) Hisce dictis , restat mihi, ut de iis quæ ad juvandam scientiæ nostræ prosperi- tatem et pro salute publica promovenda desideranda sunt, sententiam meam proferam. At ne diutius hæream in materia, qua, quamvis ad omnes spectans , hodierni tamen diei solemnitate , recipere non potest debitam ei elucubrationem ; preter multa que transeo, de una re loqui volo. In plurimis Germaniæ civitatibus , ut justitiæ administrationi bene consultum sit, intra cujuslibet juridictionis fines , jurati inveniuntur medici, Physicorum nomine, hunc in finem specialiter magistratui juridicundo additi, ut in criminalibus causis coram eo tribunali dijudicandis testimonia medico-forensia necessaria exhibeant. Fidei horum commissa res nunquam negligi potest; in omnibus rerum circums- tantis ad inquisitiones medico-legales instituendas parati esse debent; nun- quam sine eorum examine aut condemmari aut absolvi accusatus potest. Нес utilissima institutio ab optimo Rege , jam ante quadriennium (2) sancita est pro regni nostri provinciis. Causas ob quas ea nullum adhuc habuerit exitum ig- noro. Optandum autem reipublice gubernatores curaturos esse ut omnia obstacula quee hactenus ejusmodi physicorum nominationem impedierant (si qua fuerint ) amoveantur , ut saluberrima ordinatio quam citissime apud nos obtineat. Sed mittamus jam hoc argumentum ; videamus de nostris rebus , de quibus pu- blice disserere dies festivus jubet quem hodie celebramus. Quinto , qui elapsus est anno , universitatis Leodiensis fata non minus prospera fuere quam precedentibus , ut semper ea primarium , quem felicissimis sub auspi- ciis occupaverat inter Belgii meridionalis Academias, locum servaverit. Eadem constantia professores scholis suis praeerant : altior jam institutio esse potuit , cum adolescentes eruditiores partim in diversisque scientiarum generibus profectos docerent. À numero quoque professorum aucto universitas quam plurimum lucrata est : (14) hoc anno clarissimus Van Rees mathematicas lectiones summo cum auditorum applausu aperuit ; et doctissimus Ernst junior , dilectissimi professoris frater dignis- simus , ut fratrem in difficillimis jurisprudentiæ partibus tradendis sustineret , extra ordinem professor appellatus est. Quos viros eruditione , methodo ; et in docendo perspicuitate, excelluisse, collegarum auditorumque existimationem et amicitiam citissime captasse , vix necesse est, ut repetam. Universitati gratulor tales collegas ei esse factos, qui ut doctrina ornatissimi ‚ ita augendæ ejus gloria studiosissimi , nobiscum patri: juventuti formandæ colendisque bonis artibus et duis ope- ram navare coeperunt. Ast non possum hoc loco facultatis medicæ desiderium silentio pics Utinam et huic quartus adderetur collega , qui nos in tot latissimæ scientiæ partibus tra— dendis juvaret. Trium professorum humeri ferre non possunt universe medicinæ docendæ onus. Hucusque omnis diligentia ab iis adhibita fuit, nilque neglectum ut bene instituerentur juvenes; at hzc est hujus discipline ratio, ut singulari professori singulæ ejus partes commissæ debeant esse; quibus in unum cumulatis necessaria elucubratio dari non potest. Ceterum mostra universitas sola totius regni est, in qua medicorum ordo non nisi tribus constat professoribus. Speramus itaque , summum institutionis publicæ ministrum tantopere de Academiarum pros- peritate sollicitum, votis nostris in re gravissima accessurum esse. Quod ad litterariam professorum gloriam attinet , omnibus ea curæ fuit: at duo tantum opuscula publici juris facta sunt : clarissimi GAEDE orationes de morali scientiarum fine , et carmina latina a clarissimo Fuss nuperrime edita. (3) . : Ad collectiones Universitatis oculos vertens eas locupletiores hoc anno iterum factas video. Ea , quae anatomes studio inservit, varias præparationes accepit ab ex- perientissimo Academiæ prosectore Vausr, cujus miram dexteritatem tam sape laudavimus. Sed negare non possumus hanc collectionem semper imperfectam esse, idque tamdiu donec necessariæ ejusmodi collectionis partes comparantur. In eo jam medicine studiosis consultum est, ut ad cadaverum sectiones instituendas amplissima aula sit extructa, qualem sola fortasse nostra possidet universitas.. Plura physicis experimentis conficiendis necessaria instrumenta hoc quoque anno ceteris addita; totius collectionis conservator peritissimus nominatus est. (15) Chimie laboratorium jam prioribus annis absolutissimum omnia accepit, quæ quotidianus postulaverat usus, et utriusque scienti professor ea, qua semper excelluit prestantia, per pulcherrima: j jsimul ac utilissimæ discipli campum numerosos duxit discipulos. Inter omnes autem collectiones , nulla tantis gaudet augmentis quam quæ ad historiam naturalem pertinet. Elegantissime ordinata fuit fossilium copiosissima series, et in receptaculis posita, ut jam omnibus ad hoc studium facilius ins- tituendum sit aditus. Quatuor iterum armaria pro zoologia octo prioribus addita fuere ; undique curiosorum frequentia affluens avium nitidissime præparatarum copiam quadrupedumque exempla admirata est. Gratulor mihi me denuo gratias publicas posse referre illustrissimo Temminek, qui rarissima ad nos iterum trans- misit. Alia, occasione data , a privatis empta sunt, inter quæ unum nominare volo caput pictum incole Novæ-Zeelandiæ , quale in perpaucis collectionibus invenies. Non possum mon repetere laudes eruditissimi atque studiosissimi col- legæ GAEDE , qui ut quasi creator fuit collectionis, ita sedulo pergit universitatis gloriam augere. Gratias quoque reddimus diligentiæ studiosorum Würth et Cour- tois, qui pro anatomia comparata diversas felicissimas confecerunt præparationes. ' At nomina juvenum recito inter academic nostre cives excellentium, qui ut ab omnibus diliguntur ita doctrina et moribus suis omnium æstimationem meri- tissimi sunt. Alter coram vobis, ornatissimi auditores, diligentiæ palmam acci- piet, cum doctissimus Courtois vix annum sedecimum egressus in certamine litterario universitatis Gandavensis lauream hodie recipit. Jam ad bibliothecam universitatis transeo. In hujus prosperitate gravissimum esse publice institutionis subsidium et adjumentum quisque intelligit. Eam ab initio copiosam non fuisse negare non possumus : sed præter pensionem annuam non mediocrem , Regis optimi sollicitudo summam pecunie extraordinariam con- cessit ad opera litteras antiquas spectantia emenda, in publica librorum cele- berrimi quondam Wyttenbachii venditione , que Lugduni-Batavorum locum habuit, et bibliothecæ præstantissimæ partem nuper detectam universitati dono dedit. Ditissimæ olim Averbodianæ abbatie completissima bibliotheca, post mu- tationes imperii reipublice propria facta, a monachis subrepta et per longos annos ( 16 ) occulta latuit : at vigilantia magistratuum ea civitati reddita, nostra jam facta est, ut iterum omnium usui inservire possit. Haec bibliothecae incrementa non solum novorum armariorum confectionem exegerunt, sed mox quaerendum de novo ædificio ad librorum multitudinem recipiendam necessario extruendo. Quod ad ordinandam librorum nostrorum copiam attinet, bibliothecæ an- tistes, collega in omnibus rebus Academiæ utilitatem spectantibus diligentissimus , hoc anno indices conscribendos ad normam præceptam curare pergit ; д quos таох absolutos пов habituros esse speramus. Restat ut de horto academico dicam. Quis non admiratus est pulcherrime ordinatum , felicissime efflorescentem! Infructuosa Mosæ ante triennium littora fertilia facta, plantis utriusque orbis ornata vidimus. Nunquam hortus botanices faustioribus sub auspiciis coli potest : nil quoque neglectum pro ejus. prosperitate et ornamento. Numerosi scientiarum fautores et amici generosis donis plantarum multitudinem augere æmulantur ; rarissimæ undique nobis misse sunt : celeber- rimi Zhouwn, horti Parisiensis præses , et Nees van Esenbeck , universitatis Rheno-Borussicæ botanices professor, multifaria dedere semina ; Bresiliensium plantarum semina serenissimus Princeps ex Neuwied, rogante illustri de Goe~ decke , militari provinciæ nostrae gubernatore. Pulcherrima arborum exempla donavere nobilissima Comitissa Vilain XIV aliique universitatis amici , inter quos nominare me posse mihi gratulor viros clarissimos Lesoinne et Bellefroid-.. Fanhove : quantum huic viro debemus jam sepe ex hoc loco laudatum est : quotannis ejus pro rebus nostris studium crescere videmus , ut vix omnem quam meretur laudem ei referre possimus. Inter novas in horto constructiones hoc anno factas excellent cancelli nitidis- simi prope viam publicam positi, ut omnium oculis in eum sit prospectus; et nove plantarum celle subterranææ ad Anglorum morem ordinate. At nova horti gratissimz que amplificationis spes nobis facta est: extensissimus in facie Universitatis situs locus hortum arboretum edificiumque spatiosum amplectens emptu Regi oblatus est : audivimus universitatis creatorem , ut omnia que ad liberalissimam institutionem absolvendam tendere possunt nobis concedat , ma- gnanima , quam novimus in ео, munificentia consilium hujus loci comparandi adprobasse. (17) Aulam academicam in ruinosæ ecclesiæ fundamentis jam exsurgere videmus! Mox locum solemnitatibus academicis digniorem habebimus, et successori meo, ut probabile est, novi disciplinarum artiumque templi inaugurandi facultas erit. Recentissime ut astronomiæ studio sit aditus, quatenus in valle nostra id fieri potest, turris, quamvis parva, extrui coepta est. Omnia hec a magnanimo principe іп Academiam nostram collata. beneficia considerantes , gratissimi animi venerationisque nostra testimonia solemni hac die publice reddamus Regi, qui firmissimum reipublice et salutis civium fulci- mentum in scientiarum artiumque ingenuarum cultura ponit ; qui sicuti omnium libertatem tuetur, ita fere solus inter temporum nostrorum principes liberalissime publicam institutionem fovet, et nil ardentius curat, quam ut veritatis lumina pro bumanitatis prosperitate undique proferantur. Quanto viro provinciam gravissimam institutionis publice regundæ deman- davit! Quis nomen excellentissimi viri non animo grato pronuntiet! Nescis an raram humanitatem in eo admireris! Felices nos, Universitatem ab eo gubernari , quod ut perpetuum esse possit, omnes desideramus. Vestras jam laudes accipite , hujus universitatis curatores, qui optimo regi pro academiæ salute promovenda a consiliis estis. Tanquam collegarum meorum interpres, me gratitudinis nostrae sensum vobis manifestare permittatis. Rogamus vos ut idem rebus nostris studium , eandemque! nobis omnibus benevolentiam servare velitis. Et tu qui curatorum collegio a secretis es, vigilantia in res nostras tua nobis carissime et in perpetuum colende, denuo tibi offero amicitie virorum tibi de- ditissimorum pignus? Nunquam пес cum ipsa Academia, que tibi tanta debet , memoria tua interitura erit. Posteritati commendasti nomen tuum ; Walterum illa celebrabit inter eos , quibus Universitatis nostre gloriam debet et stabilitatem. Utinam omnes, qui post nos in hac musarum sede scientias litterasque colunt, eandem ac nos animi gratitudinem habeant, atque tuo erga universitatem nos— tram studio meritas tribuant laudes, quas жч academicus solemniter superiori decreverat anno (4). Ad vos me jam verto, carissimi college ; gratias vobis refero pro studio quod 3 (18) . Universitati et mihi hoc anno tribuistis. Audiatis , queso , ea quam semper mihi con- donastis benevolentia, abeuntis rectoris vestri vota! Unum modo volo: Ut concordiam. Omnis prosperitatis matrem , cui hactenus universitatis nostre gloriam debemus , servare semper studeatis! Ne unquam invidia, pravusque sui amor inimicitize se- mina inter vos ejiciat , rogo ! at viros scientias , tanquam sapientiæ antistites, colen- tes ejusmodi animi perturbationes feligitatis communis hostes dominari posse non putaverim : ea non nisi in hominibus perversi ingenii inveniuntur. Ad aliam solemnitatis, quam hodie celebramus partem transeo, ornatissimi auditores. Universitatis legibus ad excitandas nobiles juvenilis animi vires , ad libe- rum studium inter cives academicos alendum, sapienti consilio certamina literaria ordinata sunt. Victores virtutis premia hodie accipient! Felicem , prædico Uni- versitatem nostram, me quoque honoris laurea quatuor adolescentes eximiæ spei posse coronare! justo tempore cognovistis utilissimam veritatem , vitæ prosperitatem in nature dotibus bene excolendis esse positam. Optimam viam ingressi estis : ut exempla vestra ab omnibus observentur, exopto. Quatuor praemia distribuenda sunt : facultatum judicia, ea decernentia , senatus actuarius, collega Delvaux leget : curatorum autem praesidem ut palmam victo- ribus PF velit, deis Finem impositurus hore solemni, tibi, doctissime collega GAEDE , fasces aca— demicos trado. Servabis augebisque universitatis gloriam : ut, bonis auspiciis rec- torumque nos praecedentium animo magistratum gerere tibi contingat, ut schola nostra crescat et. floreat : ecce mea piissima vota ! FINIS ( 19) A_C V-—V—EAxiAAÉÀA-LLLLELLALIAOBRBOOJUTXEEÉLEEZCEELLiiiise ee e een e ич NOTZÆ IN ORATIONEM. (1) Question de médecine légale. Précis des mémoires du docteur Pfeffer , écrits pour la défense de deux individus accusés d'avoir commis un homicide volontaire par étranglement et suspension; suivi d'un plan de cours de médecine légale; par P. J. Destriveaux, Pro- fesseur à la faculté de droit; et N. Ansiaux, Professeur à la faculté de médecine, de VU- niversité de Liege. Lidge 1821. in-89. p. 1-67. (а) Arrété de Sa Majesté du 15 Juillet 1818, art. 1. (3) Discours sur le véritable but de l'étude des différentes branches appartenant à Vhis- toire naturelle, par H. M. Gaede. Liége, chez Collardin. 1822. 1 vol. in-8°. J. D. Fuss, carmina latina, additis e germanico versis, in quibus Roma et Ars Grecorum A, W. Schlegel, et ambulatio Fred. Schiller, «еріс, denuo emendatiores vulgatae. In cæteris Schilleri Campana et Goethei Alexis et Dora, = Praecedit de lingua latine cum universo ad scribendum , tum ad poesin usu, deque poesi et poetis neolatinis dissertatio. Coloniæ apud Du- Mont Schauberg 1822. 1 vol. in-89. pag. I-CIV. et 1-176. (4) Decretum senatus academici cujus hic mentio fit, jam in Annalibus Anni 1821 publicari debuit. Loquitur de ea oratio rectoris præcedentis , pag. 23. Illad hoc loco positum sit cum lit- teris et responsionibus. 1°, Lettre de Mr. le Secrétaire du Sénat-4cadémique , à Mr. WALTER, Secrétaire- Inspecteur de l’Université. MONSIEUR LE SECRET AIRE-INSPECTEUR, Je m'estime heureux d'étre chargé de vous faire connaître la délibération que le Sénat-Académique a prise à votre égard. Trop philosophe pour n’étre pas au-dessus de vains éloges ; vous ne resterez cependant pas insensible à la justice qui vous est rendue , et vous accueillerez l'expression sincère d'une reconnaissance si bien méritée. - Recevez, Monsieur , l'assurance de ma considération la plus PENEN Je suis, Monsieur , Votre très-humble et très-obéissant serviteur , Signé, WARNKOENIG. Liège , le 15 Avril 1821. ( 20 ) 2°, Extrait du procès-verbal, de la séance du Sénat-Académique de l’Université de Liége , du 13 Avril 1821. : Le Sénat-Académique décide à l'unanimité qu'il sera adressé par écrit à Mr. WALTER , Secrétaire-Inspecteur de Р Université , des remercfmens pour le zèle qu'il та cessé d'apporter aux intéréts de l'établissement depuis sa créa- tion, et pour Vinfatigable activité qu'il a mise à faire jouir l’Université des bontés dont la munificence royale l'a comblée. Le Sénat prie Mr. WAvrEn de voir dans cette délibération l'expression d'une reconnaissance bien légitime, et du sentiment personnel dont chaque Professeur est pénétré. Mr. le Secrétaire du Sénat est chargé de donner à Mr. le Secrétaire-Ins- pecteur communication du présent arrété. 39. Lettre de Mr. le Secrétaire-Inspecteur de l'Université à Mr. le Recteur magnifique de l’Université de Liége. MONSIEUR LE RECTEUR, La décision honorable que le Sénat-Académique a bien voulu prendre en ma faveur, par sa délibération du 13 Avril dernier, qui m'a été remise le 4 du courant , m'est infiniment précieuse et fixe toute ma sensibilité. Je vous. prie, Monsieur le Recteur , d'étre l'interpréte de mes sentimens de reconnaissance auprès de Messieurs vos collègues. Assurez-les, je vous prie, de mon désir continuel de toujours faire ce qui peut leur être agréable et de mériter leur. estime ; j'ai la certitude de remplir pleinement cette tâche et d'at- teindre mon but en me vouant entièrement au service de l’Université. L'appro- bation du Sénat-Académique sera toujours ma plus noble récompense.. J'ai l'honneur. d'étre très-parfaitement , Monsieur le Recteur, Votre très-humble et dévoué serviteur , Signé, WALTER. Liège, le 12 Mai 1821. (21) 4°. Lettre de Monsieur WALTER , Secrétaire- Inspecteur de Г Université, à Monsieur WannkoniG, Secrétaire du Sénat - Académique de P Université de Liége. Liége ,le 12 Mai 1821. MONSIEUR LE SECRÉTAIRE, J'ai recu, le 4 du courant , la délibération du Sénat-Académique du 13 Avril dernier que vous m'avez transmise; je viens de prier Monsieur le Recteur d'étre mon interprète auprès du Sénat , pour lui témoigner les sentimens de sensi- bilité et de reconnaissance dont je suis pénétré. Je vous dois des remercimens particuliers, Monsieur le Secrétaire pour les choses obligeantes que vous avez la bonté de me dire dans votre lettre d'envoi ; je vous prie de les agréer et d'étre persuadé que je me trouverai toujours heureux: de mériter votre estime, ainsi que celle de Messieurs vos collégues. J'ai l'honneur d'étre parfaitement , Monsieur le Secrétaire , Votre tres-affectionné serviteur, Signé, WALTER. M te PM rue ri ууа | NS Аа ti Si 5 НСІ ^ ht E en RE 0 ER а is hunt 5 are ке TUA ine Per 1 I^ vandals REX iios eina "od RICHARDI VAN REES, ORATIO INAUGURALIS DE VETERUM RECENTIORUMQUE IN TRACTANDA MATHESI RATIONE ET LAUDIBUS. PUBLICE HABITA DIE IV OCTOBRIS MDCCCXXI. CUM EXTRAORDINARIAM MATHESEOS PROFESSIONEM IN ACADEMIA LEODIENSI SUSCIPERET. H A Y -o RUUTI ж РСТ roO WE ата aisi stot MEAD! Ут. MIKORETIOAT BOTEREAN MATIAMEUSO | Id | "PHARA за нөн. . х FEN EL à ; OPERE | ч 1 n " | N TE А À К | \ ek Ms coe > : | 1 Le AM 5 N | * A E 5. 0239390 33924993003099023220392300390339202232390332330300309339390300399300309293393 ACADEMIÆ NOSTRÆ CURATORES + VIRI GRAVISSIMI ! QUI COLLEGII CURATORUM AB ACTIS ES, VIR SPECTATISSIME ! RECTOR MAGNIFICE ! QUARUMVIS DISCIPLINARUM PROFESSORES, VIRI CLARISSIMI ! CIVES ACADEMICI ORNATISSIMI ! QUOTQUOT PRÆTEREA HIC ADESTIS, AUDITORES ACCEPTISSIMI ! Murex et acriter disputatum fuit, quibusnam in artibus disciplinisque trac- tandis recentiores veteribus excelluerint , in quibusnam veteres illis palmam præ- ripuerint. Quae tamen quæstio si ad solas doctrinas theoreticas refertur, non magna diflicultate laborare videtur; dubio enim vix obnoxium est, has doctri- nas recentiorum industria multo auctiores et locupletiores evasisse , quam quidem apud veteres fuerint. Cujus veritatis documentum si ulla alia doctrina, certe ma- thesis praebet. Nam quamvis veteres geometra tam perspicuitate et elegantia de- monstrationum , quam logica verum inquirendi ratione recentioribus non cedant, hodierna tamen mathesis et cognitionum, quibus ipsa ditata est , ambitu , et admini- culorum, que sibi comparavit, copia et præstantia , et facilitate, qua opem vi- cinis fert doctrinis , atque omnia nature externæ phenomena suis legibus subjicit, tantopere veteri praestat, ut facile quis credat, eas forma non tantum, sed ipsa quoque indole diversas exsistere. Egregii hujus progressus causam precipue in via et ratione quærendam esse, C4) quam recentiores, relicta antiquorum methodo, in disquisitionibus mathematicis sequantur , inter omnes fere constat. Neque tamen utramque methodum ubivis recte definitam , earumque diversitatem accurate perceptam et expressam invenimus. Multi ambiguis syntheseos analyseosque vocibus, quibus ille hodie designantur , decepti , neque animadvertentes , his vocibus in nostra doctrina singularem pror- sus vim tribui , illarum methodorum discrimen, quale in aliis disciplinis obtinet, in veteri et hodierna mathesi quoque reperiri sibi persuaserunt. At , falsa hypothesi nixi , præcipua discriminis capita neglexerunt. Maxime autem interest uniuscujus- que , qui alicui disciplinæ operam dat, rationes cognoscere , quibus diversis tempo- ribus tractata fuerit; non tantum ea quæ detecta sunt scire juvat , sed etiam quo— modo sint inventa, ut ita methodis summa cura compositis et comparatis, quid quaeque valeat, quaenam pre ceteris maximam nova detegendi spem largiatur , et ad augendam doctrinam accommodata sit, appareat. Mathesis id sibi proprium habet, ut, nullis erroribus obnoxia , non nisi ad vera ducat; sed variis viis, bre- vitate et facilitate inter se distinctis ad ea ducit. Que consideranti, mihi a munere quod auspicor, non alienum visum est paucis veterum recentiorumque metho— dum mathematicam hac hora coram vobis conferre , ut pateat, quænam utriusque sint virtutes et quo honore hodie habendae sint. Cujus tamen argumenti gravitatem si cum mea in dicendo imperitia comparo , ne in tanta doctissimorum virorum ce- lebritate deficiam vehementer vereor. Vestram ergo, AA. OO. humanitatem mihi in primis apprecor , vos benevolo animo me dicentem audiatis quaeso. In investiganda ratione , qua veteres mathesin excoluerint , ad Graecorum scripta unice nobis adeundum est, tum quia ex antiquitate vix aliæ fontes supersint, ex quibus doctrine nostre historiam hauriamus , tum vero ob egregiam in his disciplinis Græ- corum præstantiam. Antiquioribus quidem gentibus, Indis, Chaldæis , Egyptiis, non omnis notitia geometriz et astronomiæ deneganda est, at eorum scientia precipue observationibus nitebatur, et enuntiata mathematica in doctrine speciem nondum erant redacta. Postquam autem Greci philosophi , Thales , Pythagoras , discendi ar- dore in peregrinas regiones traducti, harum rerum notitiam ,in Egypto acceptam, in patriam suam detulerant , illa сасий mathematicæ germina , tanquam in novo et uberiore solo deposita , lte excreverunt: Præcipuæ рер) scholæ doc- (5) tinam novis inventis , novis theoriis ornaverunt. Felix Graecorum ingenium , juve- nili ardore ad omnes fere artes doctrinasque excolendas ductum , in hac quoque mirifice se exseruit. Quamprimum attento animo ea pervolvimus , quæ ex Græcorum mathematico- rum scriptis ad nos pervenerunt, duplicem in hisce procedendi rationem observa- mus, quarum ab ipsis Graecis altera. synthesis, altera analysis vocatur. Prior, а simplicibus ad composita progrediens, doctrinz principia vel propositiones antea jam stabilitas tanquam investigationis elementa præmittit, ex quibus elementis justo ratiocinio compositis, et ad rem de qua quæritur accommodatis , novas rei рго— prietates deducit. Quae hac via inveniuntur, ultimum constituunt finem seriei con- clusionum , quae a cognitis originem ducens, sese continuo tramite ad incognita attollit. Contraria est analyseos ratio. Namque haec illa ipsa , quae invenienda vel de- monstranda sunt , tanquam inventa et vera admittens , in id incumbit ut, quibus- nam principiis illa nitantur, detegat; theorema demonstrandum in sua elementa decomponit , et propositiones investigat , quarum concursu illud oriatur ; quibus in- ventis , rursus ad eas , que his prægrediuntur , descendit , donec tandem ad cognita principia devenerit, quo facto judicari poterit, num theorema propositum cum hisce conveniat aut dissentiat. Simili modo problemata per analysin solvuntur. Hanc syntheseos analyseosque apud Grecos exstitisse differentiam non tantum permultis documentis , in eorum scriptis obviis, docemur , sed confirmamur quo- que Pappi testimonio , qui, unus ex ultimis Graecis mathematicis , nobis plura utriusque methodi specimina, ex veteribus hausta , conservavit. Synthesi, ad se- riem eorum que cognita et vera sunt exponendam idonea, veteres geometra in scriptis suis fere utebantur , ita ut Ша ipsa etiam quae analyseos ope invenerant ‚їп syntheticam formam redigere solerent, quippe quam majori evidentia præditam censerent. Analysis autem , ad incognita reperienda magis apta, et quæ Platonem auctorem habuisse fertur , in schola Platonica et que hanc secuta est Alexandrina summo studio culta, et ad extendendos doctrinæ limites adhibita fuit. Quin etiam permulta quæ in Euclidis , Apollonii , Pappi scriptis reperiuntur analytice proposita fuerunt. - : His consideratis, A. A., quid existimandum sit de sententia illorum , qui veteres 4. (6) geometras sola synthesi usos, analysin a recentioribus demum inventam et ех- cultam fuisse dicant, incertum esse nullo modo potest. Quis enim verborum per- versum usum non videt, quis non intelligit novam nostris temporibus syntheseos et analyseos vocibus vim tribui , diversam ab ea quæ in veterum scholis ipsis tri- buitur. Mutatam autem hanc verborum vim doctrinz historia abunde declarat. Post- quam enim in Italia restauratis literis, nova quædam matheseos pars , algebra, ab Arabibus desumta , ibi studiose exculta , deinde in Gallia, Vietæ inprimis opera, mire amplificata fuerat; postquam Cartesius novam geometriæ formam addiderat ; Newtonus vero et Leibnitius ad intima scientiæ mysteria penetrantes , mutatio- mum , quas quantitates variabiles subeunt , ultimas rationes perscrutati erant , et cal- culi infinitorum fundamenta posuerant, analyseos quoque notio simul amplificata et ad hodiernam doctrine conditionem ita accommodata fuit, ut tandem omnis cal- culus algebraicus ea notione comprehenderetur. Neque etiam negandum est , plura inesse huic calculo que cum veterum analysi conveniant , id presertim , êd ple- rumque incipiat a definiendis incognitarum quantitatum ad cognitas relationibus, quibus deinde ad formas magis magisque simplices redactis, ad quaesitum scopum - tendit. Hanc analogiam uberius exponere hujus loci non est; id autem nobis propositum est , ut veram eruamus diversitatem , quae inter utramque , et veterum, et recentiorum чаш mathernaticam intercedit. Стасі nempe geometra , de spatii proprietatibus disquirentes , ab hac investi- gationis suæ materia nunquam recedunt. Etenim sive linearum superficierumque situm, decursum, magnitudinem , sive corporum volumina examini subjiciunt, sem- perea sibi in spatio data proponunt, et nullis aliis adminiculis nisi distincta rei imagine muniti, per totum ratiocinii decursum in hac versantur. Uti ex spatii in- tuitione primas suas notiones atque doctrinz principia repetunt, ita hac intuitione omnes rationes , quibus utuntur , fulciunt. T Cum hac dein alteram rie. quam inierunt recentiores ; hos videbis , magis amplum disquisitionis campum ingressos , talem sibi viam ie, quæ non tantum ad spatium explorandum., sed ad omnium omnino rerum , que mathema- tice computationis sint capaces ; mutuas rationes exponendas duceret. His enim id commune est, ut et augeri et diminui possint, atque propter eam. proprietatem , (7) in qua omnis rerum comparatio versatur, illas quantitatum nomine designamus. Recentiores ergo rerum , quarum proprietates sunt investigaturi, qualitatem non spectantes , quantitatem tanquam solam materiam quam tractent , et in qua versen— tur, sibi sumunt. Нес autem quum non solum in rebus spatium implentibus et in spatio ipso cernatur, sed æque in illis, quæ nullis figuris designari possunt, que non extensæ sed intense sunt, has quoque examini suo subjiciunt. In quavis rerum homogenearum specie certam unitatem effingentes, ad eam has omnes res referunt , ita ut rerum ipsarum in locum abstractæ substituantur rationes numericæ. Figuras autem rerumque imagines negligentes , arbitraria quædam adhibent sym— bola , cognitas æque ac incognitas quantitates , earumque compositiones et relatio- nes designantia. His symbolis solis operantur, atque illa in æquationum, ut dicunt, formam redigentes, quaslibet questiones mathematicas ad calculum . quemdam reducunt , propriis suis regulis absolvendum , numerico calculo non pror- sus disparem , at ambitu et ubertate huic longe superiorem. En brevem utriusque methodi expositionem. Voluit usus , ut hæc recentior me- thodus sola plerumque analytica, omnis autem veterum iso synthetica dicatur. Quam notionum confusionem etsi non probamus , tamen memores verba usu valere, nobis licitum: censemus , in iis quæ supersunt tractanda , hodiernum verborum sensum sequi. - Nisi graviter fallor, AA. HH., harum methodorum comparatio egregium ali quem ingenii humani, ad altiora tendentis , progressum, indicat. Ut enim homo ea, qua sensui externo patent, examinare prius incipit, quam ad notiones ad- surgat abstractas, atque illa exploret, que sola intelligentia formantur et perci- piuntur, ita quoque mathesis, apud Grecos sola spatii intuitione innixa, postea demum unitatis et rationis notionibus unice superstructa , a vinculis , quibus apud illos retinebatur , sese liberavit, et ad illud fastigium illamque preestantiane per- venit , in quibus nunc gloriatur. Postulat autem argumenti ratio, ut hasce methodos accuratius inter se confe- ramus. Jam obiter dictum est, primum recentioris analyseos fundamentum egregio constitui notationis systemate. Veteres in suis ratiociniis vix alium , quam solitum sermonem: adhibebant; adminicula non noverant, quibus mens іп suscipiendis (8) et absolvendis ratiociniis , sepe admodum prolixis, adjuvetur. Recentiores demum hunc in finem congrua bibere signa coeperunt. Quantum illa valere possint , facile quisque ex arithmetica exemplo perspicit, que scientiæ mathematica pars in incunabulis adhuc foret, nisi cifrorum usus invaluisset , numeros indicantium, nisi presertim ingeniosa calculi decimalis notatione eo perventum fuisset, ut maximi quique numeri paucis characteribus exprimerentur. Laboriosa via , qua apud Graecos, hujus calculi ignaros, operationes numericæ erant absolvendæ, notationis idoneæ virtutem satis evincjt. Juxta eandem normam. processerunt analyste recentiores. Namque cum res, in quibus considerandis versantur, ha- beant pro quantitatibus abstractis , signorum sive symbolorum systema sibi crea- verunt ita comparatum , ut quavis quantitas, quaevis ejus affectio , quaevis opera in eam adhibenda , præcise et accurate indicari possint. Linguæ species hinc exorta est, simplex et nulla ambiguitate laborans, cujus beneficio ratiocinationes ut- cunque protense in parvum veluti schema redigantur, ita ut earum nexus menti clarius obversetur. Ex hoc autem signorum usu altera exsurgit, eaque major etiam, analyseos praestantia. Nam qui veterum morem sequuntur, necessario per seriem ratioci— niorum distinctorum et dilucidorum procedunt, ad qua singula formanda mens perpetuo intenta requiritur. Quamprimum autem hac via ad contemplationes magis compositas adscendimus , atque complicatos evolvere conamur: quantitatum nexus, mentis vires, continua intentione defessæ, vix sufficiunt, et ad invenien- dum impares redduntur. Unde fit, ut eadem methodus, qua іп simplicioribus questionibus clara luce præfulget, in aliis obscura evadat et non nisi summis ingeniis spem felicis eventus polliceatur. Quapropter in primis est analyseos lau- dibus, quod , mutata ratiociniorum forma, grave illud opus, menti- propositum, in speciem artis redigere , atque ad facilem quemdam mechanismum reducere valuit, qui, primis initiis positis, certis regulis dirigitur et mentis vix ullum poscit laborem. Ita fit ut, cum synthesi in aliis quæstionibus alia via sit ineunda, alia agendi ratio tentanda, analysis plerumque viam stratam habeat, in qua facil- lime pergat. At in eo precipue excellit analysis , atque syntheseos vires longe superat , (9) quod, ad casus speciales non restricta, omnes ejusdem generis quæstiones simul aggredi, simul investigare possit. Illa enim est signorum analyticorum vis et in- doles, ut definitam aliquam quantitatem non designent, sed quamcunque ; illa formularum, his signis constitutarum , prestantia, ut generales doceant proprie- tates rerum, quarum examen instituitur. Veteres , spatii naturam geometricis constructionibus , inspectisque figuris explorantes, his ipsis adstricti et impediti affines spatii formas eodem ratiocinio complecti non poterant ; analysta vero iis- dem symbolis totam quantitatum seriem designat, eodem calculo harum omnium proprietates investigat, omnes uno veluti conspectu contemplatur, atque quid singulis proprium , quid omnibus commune sit, mira facilitate cognoscit. Verumtamen sunt fortasse nonnulli, qui, quamvis de egregiis calculi analytici dotibus satis sint persuasi, id tamen ei objiciendum putent, quod intelligentize limites interdum excedat. Namque cum analysis ad res ipsas non attendat , sed unice symbolis suis operetur, non raro ad tales perducitur formulas et sym- bolorum compositiones , quz nullam rem, que esse possit, seu objectum reale designent, sed quantitates quas eam ob causam imaginarias dicere solent. Has tamen aque ac ceteras calculis suis subjicit, atque juxta easdem regulas inter se et cum aliis conjungit. Quæ quidem agendi ratio prima fronte anceps et dubiis obnoxia videatur. Quo magis autem in intimam calculi analytici indolem pene- tramus, eo certiores reddimur, analyseos veritatem introductis his signis absurdis nullo modo infirmari, ejus vires egregie etiam augeri. De hisce ulterius disqui- rere, a proposito nostro alienum est; observasse sufficiat, signa illa, postquam in absolvendo calculo officio suo perfuncta sunt, ex eo ejici, ita ut ad finem sole formule ab his immunes reperiantur , que, si absurdorum auxilium non accessisset, via multo prolixiore fuissent inveniende. Analysis, uti recte оһвег- vavit celeb. Carnot, seriei ratiociniorum evidentium , quibus synthesis utitur , aliam substituit seriem, solis symbolis constantem , quasi hieroglyphicam, intel- ligentia sepe non percipiendam , at directo ad scopum ducentem. Quum autem mathesis non tantum propter suam præstantiam et amoenitatem , sed precipue quoque eo excolatur proposito, ut in explicandis nature phano- menis præluceat ; quanam sit utriusque methodi hac in re facilitas, paucis vi- ( to ) deamus. Synthesis, precipue spatii intuitione innixa, ad solam geometriam expo- nendam et spatii proprietates definiendas restricta videtur. Neque etiam veteres ultra pervenerunt, nec rerum intensarum , virium , celeritatum , rationem per- secuti sunt, siquidem pauca excipis quæ Archimedes , Grecorutn тн! сори princeps , de corporum æquilibrio docuit. At recentiori ævo plures, Galilæus , Huguenius, Newtonus, analysi nimium diffidentes, et syntheseos perspicuitate seducti, hanc in ipsa mechanica exponenda adhibendam duxerunt. Hi ergo vi- rium intensitates, corporum motorum celeritates , tempora motus, et que sunt plura doctrine mechanice elementa, denotarunt lineis, quibus tanquam signis, sensui externo obviis, uterentur. Quantopere autem in implicitis quæstionibus enodandis imaginatio linearum istarum compage obruatur, et quam parum geo- metrice constructiones valeant, ubi ratiocinium nonnisi generali et abstracto quantitatum nexui, quem functionum rationem vocant, superstrui possit, non opus est ut PS Quare recentiores mechanici analysin, cum esset exculta longiusque progressa, fere solam in auxilium esse vocandam merito censuerunt. Нес enim omnes quantitatum species, quecunque sint, eadem facilitate com- plectitur, atque neglecta qualitate, quamprimum ex proposita questione ea de sumsit, quæ ad calculum instituendum sunt necessaria, huic soli se tradit , et integras mentis vires ad ejus difficultates superandas impendi. Hanc hodiernam matheseos viam , hæc adminicula quicunque animadvertit , is fulgentissimum splendorem mirari desinit, quo omnes disciplinæ , mathematicis principiis innixæ , nostra ætate luceant. Mechanica, que in hisce præcipuum occupat locum, adeo jam est provecta, ut omnia problemata ad generales redu- cere valeat formulas, ex quibus ad proposite questionis rationem accommodatis æquationes, ad solvendum problema necessarie, prodeant. Quid dicam de pro- gressu, quem analyticorum industria motuum Чейн doctrinæ comparavit ? Ex sola gravitatis universalis lege omnia phenomena systematis mundi hodie explicantur. Ex hac lege astronomi non tantum corporum coelestium cursus , eorumque futurum æque ac præteritum situm definiunt, sed ipsa astra quasi pon- derant, massarumque rationes metiuntur, i Quantam ergo analyseos hodiernæ prædicemus laudem , quo ardore eam ex- (11) colendam dicamus, quae ad ipsum coelorum mechanismum explicandum stravit viam , atque implicitos astrorum motus ex uno principio derivare, ad unam legem reducere docuit. Analysis sane sola hodie sit inveniendi methodus ; ejus indolem sibi propriam reddant omnes, qui in mathematicis quidquam proficere cupiant ; eo tanquam mirifico instrumento utantur, quicunque leges, quibus natura regi- tur, altius perscrutari conentur. Ne autem intelligatis velim, AA. SS., me, analyseos pulchritudine captum, viam spernere, quam veteres tenuerunt, eorumque methodum vix dignam ha- bere, qua addiscantur geometriæ elementa. Quin potius eos incaute agere exis- timo, qui, illa leviter tantum degustata, et statim ad analysin decurrentes , huic uni se tradant. Synthesis quoque suas habet laudes , propriis suis dotibus gaudet ; ejus studium ad formandum verum mathematicum egregie conducit. Quo magis perspicua est via, qua in inquirenda veritate utimur, eo melior plerumque habetur. At vero, perspicuitatis habita ratione veterum methodus palmam preripit. Heec enim res ipsas, quas investigat, perpetuo sibi proponens , simul et evincit et illustrat. Nullus ex locis intermediis, per quos ratiocinium a principio ad finem procedit, sua luce et imagine destituitur. Analysis contra, a rebus quas considerat recedens , ipsis arbitraria substituit signa, unde fit ut mens, ab ipsa calculi materia distracta, ad Шат tum demum reducatur , quando, absoluto calculo, conclusionem adsecuta sit. Quamvis ergo hodiernæ doctrine ratio postulet, ut matheseos studiosi, quamprimum geometriæ teneant elementa, in reliquis partibus analyticam usurpent methodum, atque . hujus indolem et vires penitus perspicere discant, cavendum tamen est, ne in do- cendo omne rejiciatur syntheseos adjumentum ad illustranda analyseos loca, qua notionibus abstractis , quibus sunt repleta, intelligentie difficultatem pa- riunt Ipsa geometrica constructio , in spatio ea proponens , qua calculus analyticus docuit, his non raro majorem addet 2. atque ex discen- tium mentibus omne dubium removebit, At vero non omnes syntheseos laudes perspicuitate continentur , cum ad fir- mandum judicium magis quoque, quam analytica accomodata sit. Anda , ut primum quaestionis conditiones signis suis expressit, et ad æquationum formam 5 ( 12) reduxit , certo tramite pergit, et quamquam negari non potest, eam non raro in eligendis atque reperiundis viis, ad opera sua aptissimis, mentis aciem atque attentionem egregie intendere , tamen plerumque adsunt regula generales , ad quas sequendas quo magis multiplici usu mens adsuevit, eo minus ad earum rationem considerandam ipsi refugiendum est. Melius et constantius synthesis , nullo adjuta ` calculo , animum ad rem ipsam attentum tenet, et, conservata ratiociniorum forma, judicii vires perpetua exercitatione confirmat et acuit. Quodsi ergo in primis ma— theseos est laudibus , quod logicam constituit practicam , atque optima praebet pru— dentis ratiocinii exempla ; quodsi ejus studio mens ita excolenda est , ut falsa гайо- cinia statim dignoscat atque rejiciat , profecto synthetica methodus etiamnunc diligenter est colenda. Exstant genuina, a veteribus nobis tradita, hujus methodi monumenta , quibus præstantiora recentior ætas non protulit, ingenii acumine eque ac demonstrationum rigore conspicua. Hac studiose pervolvat mathemati- cus, earumque lectione in vera inquirendæ veritatis via se confirmet. Atque hzc sunt, AA. HH., que de veterum recentiorumque in tractanda ша- thesi ratione et laudibus dicere mihi proposueram..Finem itaque mez orationi im- ponerem , nisi hujus diei solemnitas me admoneret , ut primo loco ad vos me con- verterem , illustrissimi hujus universitatis Curatores, atque. vobis animi sensus, quibus munus in me collatum aggredior, patefacerem. Nihil profecto felicius mihi contingere potuit, quam me juvenili ætate professoris dignitate et munere ornatum , _ totum iis studiis traditum videre, que mihi semper gratissima fuerunt, atque om- nem vitam ad eum referre finem, ut juvenes, de quibus magna sperare licet , eorundem studiorum amore inbuam. Quod beneficium , Regis optimi munificentia collatum , me vehementer excitat , ut intentis omnibus viribus caveam , ne tanto favore indignus videar. Id ergo vobis spondeo , viri gravissimi , quidquid sit in me facultatis, id omne me.esse adhibiturum , ut hujus academiæ ejusque alumnorum commodis inserviam. Vobis autem me meaque studia magnopere commendo , vos meis conatibus faveatis; felicem me putavero, si mei labores vobis non displicuerint. Vos quoque compellare liceat , hujus academic Professores clarissimi. Non dif- fiteor me, in vestrum numerum receptum , angore quodam affici , vestra de omni doctrinarum genere merita, meamque tenuitatem reputantem. Reficior autem hu- (13) manitatis et benevolentiæ documentis , quibus me , novum vobis hominem , cumu- lastis , ex quibus augurari audeo, vestrum consilium et adjumentum in posterum quoque mihi non esse defuturum. Id autem de me existimetis velim, neminem esse vestre amicitie magis studiosum , neminem vestra merita magis venerantem , пе- minem ad omnia ofliciorum genera magis paratum. Quare ne mihi vestram consue- tudinem , atque vestra in difficili docendi munere consilia denegetis , enixe rogo , quibus adjutus , provinciam mihi demandatam fidens suscipiam. Vos tandem leto animi sensu contemplor, ornatissimi juvenes, in hac mu- sarum sede erudiendi. Accipiatis me velim non tam studiorum vestrorum magistrum , quam socium, quam commilitonem , paulo diutius in iis colendis versatum , et amicam vobis manum tendentem , ut vestris studiis inserviat atque facilem vobis viam sternat ad egregiam matheseos doctrinam. Ipse, ор- timis magistris in academia Rheno-trajectina usus , quorum familiaritate per totum studiorum meorum cursum frui mihi licuit , quorumque beneficiis ita ornatus sum , ut eorum memoriam nulla dies sit deletura, ipse expertus sum , quanta sit vis con— suetudinis et amicitiae eorum , quibus erudimur. Semper ergo ad vestra commoda promovenda paratum me invenietis; vos vestra assiduitate , vestra diligentia co- natus meos adjuvetis. DIXI. ins: sni "ni PERTH = UENIT і 2 ын. i Tu i$ / М Т на И “ЕЛІН 1 5 $ x 454 d ko n 3 ч: H 15) И pa m TONS TT PR С. . is ` + TER i ATE $ SN TII | "ES! t М ғ 4 D Н re at E biti án A ri? 3 ape Botts А ді ЖҮ КӨЧ. esu " 1% - 2 . ЕЖ he > ANTONII N.J. ERNST, ORATIO DE JURIS CAUSIS DIVERSISQUE JURISPRUDENTLE PARTIBUS IN UNIVERSITATE LEODIENSI DIE XV APRILIS MDCCCXXII. PRO AUSPICANDA PROFESSORIS EXTRAORDINARII IN ORDINE JURISCONSULTORUM CATHEDRA. ` D ^N 1 + Y E : ў == E зә ” 54 al + 2 ` a ^ * ' >; € 1 н , % LEE a К i3 it ЛЫҚ avi PEEL C aA IC OX AVÉTIEAATIRY À (5% А ] B ч T IK у ы x + n ! | | Е P | 14 Б : д С rs; | t i x 2», 1 XÍxx090M etarata VE arg 7 sa a a DD PP a BF Pull P POP BP P کے‎ PPP a 2 2 АГАРА РРА PERILLUSTRES HUJUS ACADEMLE CURATORES, QUIQUE ILLORUM COLLEGIO AB ACTIS ES, VIR SPECTATISSIME. QUARUMVIS DISCIPLINARUM PROFESSORES INCLYTISSIMI. OMNIUM DENIQUE ORDINUM AUDITORES HONORATISSIMI. Т. Academia, qua ab origine tanto decore micuit , tantamque famam adeptaest, | ad honorificum munus provectus, summo gaudio exultavi ; plena mihi felicitas illico arrisit. Sed primis affectibus subito successerunt seriæ cogitationes : tum gra vissimum officium ex benigna Augustissimi Principis nostri fiducia exoriens, tum illud recte exequendi difficillimum onus, tum academicis laboribus peragendum ingens curriculum , anxiis oculis consideravi, animoque debilitatus sum. Verumta- men Vestra benevolentia motus , ad Vos , consultissimi viri , confugio ut me confir- mare possim; in vestris consiliis posite sunt spes шеге, ac pro duce mihi ubique erit exemplum vestrum! ‚ Quum in facultate jurisprudentie professor extraordinarius designatus fuerim , juxta morem atque rerum naturam est, ut jus ipsum sermoni argumentum præstet : 6. (4) de hac igitur scientia generalia quædam sum traditurus et de origine, et de præ- cipuis principiis , et de variarum ejus partium convenientia , et de ipsius doctrina. Utinam animos clarissimorum auditorum attentos fieri , eosque ad suffragia mihi in posterum ferenda praeparari , vocibus meis feliciter eveniat! Nihil in communi rerum natura supra leges est : ne atomus quidem est quæ universis normis haud subjiciatur : falsae huic speciei quam fortunam vocant, pror- sus nihil dedit omnium conditor atque moderator : et qui luce sua orbem perfu- sit, anima vitaque affecit, cunctis divino numine providit, et stabiles firmasque regulas praescripsit. Inter omnia quæ existere noscimus, summum sane dignitatis locum homo tenet , cujus autem ceteris animantibus prestantia nec corporis constitutioni , nec viribus , nec proprie auctoritati innititur , sed sacro animo. quo respirat atque accenditur , nec non infinite facultati perfectam cumulatamque virtutem attingendi penitus insita est. Rationis auxilio ducuntur mortales ad rerum et factorum naturam atque dis- crimen meditandum , conferendum et dijudicandum. In semet ipso severum quis- que judicem recipit, absconditum quidem, cujus tamen decreta fugere nequit , conscientiam intelligimus, quz noctes atque dies improbos stimulis suis exedit , viros autem bonos dulcissimo solatio mentisque placidissima pace remuneratur. In hac apta mirabilique compositione, num soli bomines legibus eximerentur? Eas noscituri, quibus universus orbis regitur, num ipsi omni officio, omnique freno immunes, ut ita dicam , extra normam rerum creatarum ponendi essent? minime ita cons- tituuntur, supremæ potestati parent, quæ eorum naturam obligationes, jura et destinationem æternis decretis statuit. ) Si in confesso habendum est, mortales , etiamsi ut individui considerentur , du- plicis generis legibus submitti et pro corporis constructione et pro animi dotibus, attamen in eorum commercio atque consuetudine primigeniorum præceptorum se- mina imprimis sparguntur , nec non percipiuntur. Physice leges fere immutabiles sunt , concalescit vita , crescit , alisquantisper fixa efficitur, tunc dilabitur atque extinguitur : sed morum rationisque principiis eo major inest vis, quo magis eorum extenditur agendi finis : jam suboriuntur hæ maximi ponderis quæstiones : Quaenam sint inter homines mutua jura , mutua of- (5) ficia? Que fuerit primigenia naturalisque mortalium vivendi ratio? num aliis a natura insitum sit miserum servitutis onus , aliis durum imperandi dominium? ап, licet omnes intelligentia libertateque donati sint, nonnulli singularis ordinis honore privilegiisque afficiantur ? Variosne Deus rationis gradus condiderit , et in morali si- cuti in physica constitutione num vis pro jure habenda? Sublimes indagationes summi ingenii acuminis haud impares , quarum meditatione mens erigitur , dignita- tis sue hominis conscii efficiuntur veramque consequuntur animi amplitudinem. An revera juribus gaudet homo , an potius mera potestate regitur? Hæc est phi- losophorum sententia qui homines sub factitia et, ut ita dicam, pactitia facie in- tuentur : hujus modi autem sytema nihil aliud dicendum , quam vana et inania commenta ; quid enim fieret de facultate jure ea potiendi destituta? Facultas agendi potestas definitur : potenti: quae humanis viribus inest, ea fruendi jus supremo numine adjectum est , secus inutilis et perniciosa forsitan evaderet : quis enim in- ter homines adeo ad audendum projectus foret, ut, amoto despectoque omnium reruni auctore , aliquem termerariis his vocibus compellaret? Mea jam est tota Dei potestas , non nisi ad arbitrium meum viribus tuis naturalibusque dotibus uteris, eas devinctas extinctasque fore volo , et ni a proposito discedam , in compedibus quas tibi indui certo peribis. Heu! fugit primitiva justitia , si hanc sibi auctoritatem arrogare , invisumque jugum imponere fas sit. Nullius igitur obligationis vinculum, nullius juris possessio homini a natura indita essent, nam, errore ne teneamur , prescripto officio , id adimplendi potestas haud adimenda est : jam vita cæcæ for— tunæ committeretur , cuncta potius casu et felicitate , quam virtute et consilio ge— rerentur : expulsa æterna æquitate, non nisi ut intimis sensibus angatur , homo in terram dejectus erit, nequidem in solatium oculos ad coelum tollere poterit ; inu- tili rationis suæ decore quasi oppressus, novis cruciatibus novisque sollicitudini- bus afficietur si se circumspiciat , in mentemque descendat. Amotis societatis amore, naturæque inter homines convenientia atque conjunctione, quanam postestate sese mutuo diligerent ? benevolentia sua in periculum forte vocarentur, et comi- tate in servitutem adducerentur. Jamjam perversa est natura humana ; in hac au- autem pugna immanis dominationis cum liberiori licentia hominum genus delen- dum est , imo etiam ejus exitium pro beneficio habendum. Si aboleantur primigenie leges, inditaque libertas eas observandi , et alios PR M) cogendi ut juribus ‘que exinde oriuntur, pareant, statim homo ab homine et magis adhuc a divinitate sejungitur ; infelicesque mortales justitiam tantum cogno- visse ut vi percellantur , libertatemque suspexisse videbuntur ut dura premantur servitute. Procul ô procul sint impie hypotheses! Calumniis mortales subducantur , atrocibusque verbis divinum numen! Ad puram sacramque doctrinam refugiamus, hominemque a cunabulis multis officiis subjici, multisque juribus potiri alta voce dicamus. /.. Оше autem jura et officia definire, eorum. vim atque fines describere , ea ad generales normas, peculiaresve casus accommodare , juris naturalis scientie tri- buitur, id est earum legum notitiæ quibus homines juxta naturam , destinatio- nemque suam reguntur. fi Si quis in hujus artis studio versetur, ei hominis ingenium , móres et intimos quidem animi sensus ante omnia explorandum est : non tantum in se ipso ob- servandus , sed et in aliorum commercio atque etiam respectu creatoris. His consideratis, et opitulante naturali moralique ac religiosa philosophia , haud dif- ficile est hominem describere, legesque introspicere quibus natura sua obtemperat, - Sua vice, naturali jure jus quodvis institutum nititur. Candida mirabilique via paucis legibus hominem natura ducit; vastis dispanduntur ramis, eumque in precipuis vitæ accidentibus circumvolvunt. Sed, quum acri ingenio , anxia mente, turbidisque animi motibus agitatus, a moribus suis haud raro decedat, et in infinitos casus abeat, leges naturales haud sufficiunt, expressaque et aperta sanc- tione sunt confirmanda. Нес est juris scripti origo, quod recta ratione ducti homines ita constituunt , ut ex naturalibus regulis earumve analogia leges ad posita facta accommodandas hauriant. Exinde iniquissimum esset institutum jus, quod primigeniz legi adver- saretur, si quidem hominis naturam evellendi finem certissimum haberet. Hic jacet ante oculos latissimus campus : et dum ex omni parte iter pronum ad veritatem pateferi videtur, cavendum ne a via deflectamus , et inextricabili nobis anfractui sint principia, quorum eximia sapientia manifesta est. Quo periculo evadere conemur , juris instituti notissimas causas a fonte repetendo. (7) Omnia studia, omnem operam, industriam , cogitationem , mentem denique omnem. ad salutem incolumitatemque suam transfert homo ; nunquam in discri- men capitis veniet, nisi nature quasi concentu atque consensu sive gravibus jus- tisque causis ad tantam virtutem sit adductus : sic homines se, suaque omnia , pro alterius vita, pro patrie salute devoventes miramur! Quosdam imo potius animam reliquisse quam novam sententiam deseruisse , historie proditum est. Haud est difficile nec arduum expeditas prima in aggregatione conservationis exponere rationes; piscatu nempe , venatione , propugnatione tandem cuique in- dividuo propria et singulari continentur; rebus autem omnibus pertentatis atque perspectis, homo tum denique vero in nature statu ponitur, cum, ad rationis regulam actiones suas dirigens, prænobilem humani generis comitem , moralem auctoritatem assecutus est. In hunc statum mortales etiam inscientes trahit et societatis et virtutis cumulus infinita aviditas; audiendi igitur sunt, qui hominem ad vitam segregem non esse procreatum existimant. Vix autem in societatem sese conferunt homines, cum casus evenit, qui ut ` civilis communitatis et causa et firmamentum detur. Totius orbis dominium de- relinquitur homini, verum eo ut errabundus frui ipsi non licet; quispiam agro novam labore et industria ubertatem afferre studet, quemnam ex difficillimo opere fructum caperet si jus mancipi non agnosceretur ? Sic in naturali societatis dispositione et dominium et conservatio ita inter se aptæ et connexa sunt, ut dissolvi non possint : hinc necesse est proprietatis naturam , vim atque effectus statuere ; fruendi et vindicandi jura, varios quibus acquiritur, conservatur nec non transmittitur modos definire. Quot autem transmittendi species distinguuntur. Invicto naturz ductu homo temporis locique spatium vincens usquequaque excurrit in immensum ; lethum quidem despiciens, jussa sua sibi supervivere cupit , sententiamque de eo quod post mortem fieri voluerit, profert : inde tes- tamenti tabule. Sed ulterius ex vivendi ratione atque convenientia nec non ex singularibus casibus innumera dominio temperamenta mutationesque afferuntur : usumfructum tantum hic, alter nonnisi imperfectum dominium possidet , Ше laborem exsudans alieno ex agro vitam sustentat : fiunt permutationes , sive per- (8) fecta mutuove pensata æqualitate ; vi nature, voluntatis seu facti cujüsdam obli- gationes oriuntur, et earum solutioni subvenit dominium ; quod itidem pignori actionique instituendz subjicitur, si іп mora debitor deprehendatur. Obligationes autem iste actionesque describantur, nec non procedendi et exsequendi optima norma statuatur , oportet : : ingentis opere et laboris opus quod i ingenii solertia et sagacitas animi non nisi raro admodum felicem ad exitum perducunt. — Sed quo latius propagatur humana congregatio, magis augentur , implicantur , sibique deinceps invicem obsistunt varie cujusque commodi rationes : tunc dominii trans- lationes usu communi et quotidiano celebrantur , hinc necessitate coacte , parto- ribus jus mancipii gentes confirmarunt, Si omnes promiscue viverent homines, quisque ab omnium rerum administratione vacaret , sanctumque dominii jus contemneret. Quis enim in rem familiarem au- gendam omnem curam versaretur, si proprietate vel uti , vel quocumque modo sta- tuere ipsi pro libidine non liceret ? Quis bona acquireret , si post mortem in ipsius possessiones invadere posset ignavie labe infectus ? quomodo dignoscentur . generationes ? Quis stirpem discernere poterit quee innumerabiles et tam vage dis- jectos protulerit ramos? est et hic legis civilis alter finis, cui vero legi natura ro— bur addet perinde ac fontem suppeditavit. Sepe in medium prolatum fuit , omnes nature leges in intimo sensu inscriptas esse. Hanc sententiam , que vero verior est, opportuno loco referre haud du~ bitavimus. 0: | Ita natura comparatum est ut homo eam toto pectore amplectatur que prima ingeneravit amorem ; quomodo а debita consorti reverentia discedere auderet , дое cum ispso preclarum creationis mysterium aliquantenus inivit? ejus nun— quam memoriam amittit homo , quam ut uxorem amplexu excepit; omnia etenim ex natura et in nuptiale lectum, et in cunas primogeniti confert studia, Mox cum hominibus etiam pereunt hzec vincula , sed superstes societas еа mansuris monu mentis ab interitu vindicat, Conficiuntur leges que , quoad societatem , familiam, proprietatem denique hominum et jura et obligationes. exponant; omnia ordine procedunt , omnia. illustrantur , omnia deinceps sancita auctoritate roborantur. Matrimonium jam non ut fortuita turpisque copulatio oculos offendit, dantur ^ (9) leges nuptiis, decore stabilitateque nohilitantur; hominum ortus jam sub ceci casus arbitrio non sunt; jura cujusque familie dignoscuntur, et tabulis servantur : cuncta denique pro perfectis cernenda sunt siquidem casta morum tutrix, religio , solemnibus ritibus conjugium consecrat, recenter natos faustis precationibus pro sequitur, et moribundos æternæ felicisque vite certissimaspe consolatur. Religionis jam verbum protuli, sancte religionis quz in corde humano nascitur atque vivit, mortales ad coelestia extollit, augustissima dulcissimis conjuncta præ- bet , potentium superbiam coércet , miserorum amicissima eos in tugurium sequitur , utque solatio leventur invigilat ; sublimis religionis que afflictorum et jacentium demissos animos incendit ignavosque mollitia liquescentes ex turpi stupore susci- tat, ut mentem ad altiora erigant , nec non ad regiones vitamque hominis desti- nationi atque nature magis congruentes aspirent. Sed religionem mirari non autem depingere mihi datum est : equidem ut de prenobili hac materie loqui possim, deficit purum candidumque dicendi genus cujus illecebras haud novi , deficiunt elata verba quorum sublimitas me fugit. Ex predictis apparet quaenam sit vis dominii in jus quod proprie civile nun- cupatur , jam pergendum in evolvendas legum ferendarum regulas. Indomitis animi impetibus homines a recta ratione abstrahuntur, ad iniqui- tatem ducuntur; injuriarum autem non utique idem est genus , quandoque omitti- tur seu denegatur contracte obligationis solutio ; eo etiam andacize forsitan quis ve- nerit , ut alterius juribus sponte perfractis, eum aperto marte petat, seu ejusdem dominium invadat. Porro injurias persequi et comprimere necessum est, sed cuinam concedenda hiec jura eaque exercendi potestas? num cuivis inter homines ? haud sane. Si cui- que suas ulcisci injurias fas esset , perpetuo inter cives bellum moveretur, totaque societas ad exitium præcipitaretur. Proinde instituenda est auctoritas , a studio par- tium propriisque commodis aliena, nullius arbitrio suasionibusque obnoxia , que, ut fidelis societatis satelles , ejus juribus ac quieti invigilet, judicia exerceat, соп- tentionesque componat. Inde judiciaria munera, inde actiones, procedendi formule, agendi facultas , judiciorum natura et effectus , sedulo secernuntur. Ipsa jam rerum natura jurisdictionis fit divisio que ex varia injuriarum specie 7 ( 10) sequitur : interdum enim , ut jam diximus, ex eis non nisi privatorum utilitas atque commoda læduntur , et personale tantum. damnum emergit; sed haud raro contingit ut totum societatis corpus in periculum ducatur scelere quod in singula membra committi videtur : et forte uni pluribusve vi sublata sunt prima jura quae a civitate ipsis servanda erant. Ejusmodi facinora sub delictorum generali norma veniunt, societatem cujus incolumitati singulorum salus atque securitas inherent, offendunt; ideoque quemadmodum evertantur et coerceantur , legitimam rationem ineat civitas , aequum et justum est. Ex hominis cupiditate communitatisque salute summa manat necessitas sum— mumque simul poenas irrogandi jus. Hic ad peculiarem ordinem transeundum : jam de conventionibus sponte initis nulla est quaestio , nullaque de legitimis mo- dis dominii personarumve status meditatio. Verum iniquam usurpationem , vim , rapinam apertamque aggressionem adumbrandi locus est. Maximi momenti et ponderis est in civili communitate jus quod poenas interponit. Simul atque ingenuis disciplinis , urbanitate et comitate homines excoluntur , eorumque mores casti- gantur , prefata juri fausta temperamenta afferuntur : sed hominum actiones ad stabilem justamque regulam dirigere , quæ debitis poenis sanciatur , id sane haud levis est operis. Non nisi que nocitura sunt delictis annumerare , ea dilucide definire , mente liquida persequi , nullo ulciscendi studio punire , in his latet nodus qui in ferendis criminalibus legibus expediendus est. Vita, libertas , dominium, existimatio panis irrogandis ansam præbent : sed quousque protenditur puniendi jus ? num morte , num omnium bonorum proscrip- tione, num infamia reos mulctare fas esset ? has autem difficultates in disceptatio- nem vocaré , atque dissolvere nobis propositum non est, viresque nostras superat. Sed silentio haud preetermittendum ad cujusvis poenz essentiam spectare , ut ma- lis occurrat, sceleribus adzequetur, ejusque scopus sit reos corrigere. In prima vite societatum origine, homines surripit nuda quidem sed fallax opinio punire haud secus habendum esse quamvim vi propellere ; hac est talionis origo. Verum ista sententia et rationi et moribus repugnat ; homines feris, quae doloris impetu ducuntur , assimilat, legüm vim et salubres effectus in mentes at- que animos destruit, ultionemque in locum justitiæ suppeditat. CH Huc usque communem hominum civitatem , legislatorem , legem , societatisque auctoritatem nec non tuitionem nuncupavimus : an forte arbitraria locutione usi essemus ? sin minus quænam est eorum verborum potestas? altior hic arcanisque plena ad dicendum materia ingenii quo caremus , conatus postularet. Initio fortasse, viri clarissimi, de civilis comunitatis constitutione politicisque quibus regebatur , legibus sermo habendus fuisset; sed gentium quasi instinctum atque instructum secuti sumus ‚ quz legibus nondum definitis utuntur , et jam in societate degerunt, priusquam civilis communitatis vitalia atque viscera perscru- tati essent. Haud perpendendum est, utrum vi primigenia pactionis ortæ sint societates ea- rumque leges statutæ. Haec quaestio prima fronte quamdam utilitatem praebet , quae vero evanescit re penitus perspecta. Pro hominibus insciis natura ipsa quodammodo pacta est, cum eis sympa- thiam, societatis amorem perficiendæque virtutis cupidinem in animo defixerit , invicta vi ut vitam incolumem felicissimamque degant , congregantur. Hic est consociationis finis , hac prima lex. Societas jam constituta sub duplici facie aspicienda est, nempe quoad inter- na, atque externa negotia. Ejus conservatio exigit ut ex utraque parte generalis regula describatur , cui subjiciantur cujusvis arbitrium atque sententia. Hzc autem regula lex est, quæ primigenia utique essentia constat, sed varia juxta varias res de quibus fertur, edicta continet. Publica dicitur si universos cives amplexa , eorum jura obligationesque ac mutua inter eos et societatem vincula, generatim decernat. Civilis cum socios ut individuos complectitur , eorumque commoda et privata jura describit. Criminalis dum delicta definit, poenas sancit et publicc actionis atque judicio- rum formulas delineat. Quinimo societatis fundamenta jacet, cum reipublice gubernacula constituit, supremam auctoritatem dividit, et cuique sua officia imponit. Denique commu- nem ordinem atque ceconomiam moderatur, siquidem tributa imponenda, pu- blicarum opum usum , eas adaugendi aut saltem conservandi optimas vias statuat. 7. (12) Verum supervacaneæ froent regule , nisi vi dominante cui resisti nequit, ca- veretur , пе perfringantur : heec autem vis inest unius pluriumve constitute auc- toritati, addita potestate omnium civium viribus atque robore utendi ut leges observentur. Ex his legibus simul collatis gignitur jus publicum interius cujusvis gentis, quod utique ad vite societatis finem tendere. debet, nempe ad hominum pacem atque felicitatem. Quod negotia externa attinet , civilis communitas æquiparanda est singulis civibus seorsim sumptis; enim vero si jura ad eam pertineant , obligationibus quoque erga alias societates obstringitur : inde jus publicum externum, idque vel primigenium , id est, ex naturalibus principiis ortum, vel secundarium , scilicet foederibus constitutum. Levem imperfectamque juris scientie adumbrationem modo tradidi , scientiæ inquam, siquidem jurisprudentia et principiis, et demonstrationibus necnon con- sequentiis illustretur. Sed qua via juris discipline eruditus atque consultus quis fieri poterit? Et hominum naturam et societatis principia, et historie documenta perscrutetur. Inspectis juris fundamentis , attentisque veris regulis , legem ipsam a doctorum, licet maximi pretii eximiæque auctoritatis virorum , contrariis hypothesibus atque opinionibus facili modo dignoscimus. Sed ex alia parte historia docet a sejun- gendis rerum causis, abstractisque judiciis cavendum esse ; populorumque utili- tates et oportunitates juxta ætates et locos discrepare probat. Historie periti, duplex periculum fugimus, nimiam nempe in res novas aviditatem , nimiam ad vetera instituta pertinaciam. Caeterum si me respiciam , profiteri haud cunctor multum difficultatis mihi ` obviam fore non solum in perdiscenda sed etiam in docenda juris disciplina. Deinceps æquitatem veritatemque indagaturus ero, non mihi tantum sed et adolescentibus eruditionem sitientibus tantoque ardore studiis vacantibus , ut eos fallere. seu іп errorem ducere dedecus quinimo nefas habendum. Quis autem mihi presidio atque columini erit in ancipitibus, periculosisque conatibus? Vos, queso atque obtestor, ornatissimi professores, quibus adjungi pro maxima vo- (13) luptate, maximo honore duxi, quosque summa observantia, summa existimatione jam prius persecutus eram, quam novum vinculum occasionem præbuerit neces- situdinem connectendi et obsequiis colendi. Vestrum etiam auxilium implorare ac flagitare non dubito, studiosissimi juvenes, quibus amicus fui antequam ad cathedram ascenderem ; eadem mihi in laboris premium supersit amicitia rogo, nec cordis vestri aditu prohibear si forte majora viribus audeam. Deum Optimum Maximum precor ut agendi rationi presit , titubantes passus sacro afflatu regat, laboribus succurrat exoptatumque exitum indulgeat. Pia vota adimpleantur! Dignasque nobilissimis Academiz curatoribus qui regi benevolentiæ me commendaverunt, gratias agam , si officia mea exequendo, de generosissimis viris bene merear. FINIS. d ih Atta " un ; VICTORIS, NAPOLEONIS HENNAU, LEODIENSIS. IN ACADEMIA LEODIENSI MEDICINÆ CANDIDATI, COMMENTATIO | AD QUÆSTIONEM AB AMPLISSIMO UNIVERSITATIS LEODIENSIS MEDICORUM ORDINE ANNO 1821-1822, PROPOSITAM : Enarretur historia opinionum circa sympathias a celeberrimis medicine auc- toribus usque ad nostra tempora emissarum ; et systema sympathiarum, quale hodie scientia exigit , conscribatur. QUE PREMIUM REPORTAVIT D. VII OcroBris MDCCCXXII. Error est impatientia dubitandi et cæca festinatio decernendi, absque debita et adulta suspensione judicii. BACON de augm. scient. PR OOEMIU M. 6.1. Їхтєк notas, entibus organis vitaque præditis proprias, consociatio Ша animalis œconomiæ partium mutua, vi cujus tota corporis machina cujuscumque suarum partium adfectione condolet; harmonia illa universalis , unitasque physiologica , directam complicationis structure et functionum in diversis animantium ordinibus rationem semper sequens, medici attentione jure meritoque omnium sunt di gnissimæ. і » Ces rélations intimes , dixit eleganter Richerand , constituent une des plus re- » marquables différences de ces êtres comparés aux corps inorganiques ; elles sont » un des phénomènes les plus caractéristiques de la vitalité. Rien de semblable » ne s'observe dans la nature morte et inanimée , tout ne s'y tient que par des > liens matériels et palpables; ici la chaine est invisible , la connexion évidente, » la cause occulte, et l'effet apparent. (1) » Hæcce jam et primo; aspectu observanda veniunt: Ast vero, si diversos relatio num inter corporis humani partes intercedentium modos, analysi innixi severa , perscrutabimur, haud difficile erit colligere quemlibet organorum in se invicem influxum ad tria genera referri posse inter se discrepantia. Partium nempe mu- tuum commercium est 1°. vel mecanicum vel 2°. functionale , vel denique - 3°. sympathicum, | Nimirum primo, haud raro observare est in ceconomia animali aliquam сог- poris partem , alteram etiam remotissimam, mecanicarum gratia connexionum , (1) Élémens de Physiologie, Prolég. (4) modificari. Hic semper facile est spena causæ ad effectum intelligere, modum transmissionis influxus detegere; ex ea ratione quod ex structura partium physica originem trahat. Cor systoles tempore impulsionem sanguineæ imprimit columnæ, que , brevi tubis arterialibus et etiam organis circumstantibus communicata , horum functiones plus minusve mutare et etiam structuram in quibusdam casibus ledere et diruere valet (1). Uterus, in graviditatis statu, volumine auctus, pondere suo sanguinis e membris abdominalibus reditum impediens, frequentissime varicibus horumce membrorum ansam præbet. Diaphragma , sursum deorsumque oscillans, | functionibus viscerum in cavitatibus vicinis latentium , inspirationi , venosæ circu— lationi , motuique intestinorum peristaltico favere, neminem fugit medicum. Нес diversa influxus mecanici exempla. : де; Qualiscumque corporis pars , tamquam suo fungens munere , influxum vario quidem gradu validum: in caetera organa exercet, vi cujus totius œconomiæ: inte- gritas, ab integritate illius absoluta perfectaque dependet. Influxus ille functionis plus vel minus immediatus invenitur; ita quidem ut modo vitz servandz omnino necessarius sit , modo etiam ad harmoniam generalem parum conferat. Sed semper existit, cum пе quidem unum organum , quod nullam omnino expleret functionem , quod, ut hisce utar verbis , otiosus ceterarum spectator functionum: staret , ina me-- dium afferre quiretur. Hicce relationum modus, quum saltem. functio: organi in notescit , satis intellectu. est facilis. Sic pulmones, tamquam: sanguinis: arterialis , qui cuivis stimulus est functioni necessarius , fabricatores , cunctis: cum: partibus commercium alunt ; tota; corporis compages ventriculi , sicuti chylificationem per- ficientis, incolumitati quam maxime studet. Cor denique quocunque humoris nu- wientis distributor , suas aliquamdiu intermittere nequit contractiones., quin omnes corporis PAR A inde graviter luant et labefactentur. Et denique, 3° observatione et experientia: elucescit aliam etiam: adesse commercii et relationum inter diversas organismi partes , speciem , manifestam innumerorum. et physiologiæ et pathologic: phoenomenorum causam ;; quae: cum legibus: peculiari- (1) In aorta anevrismaste, vertebrarum corpus, costas, sternum; a-violentis-arteriæ lesa pulsi bus attrita deletaque, observare est. (5) bus subsit, a entibus relationum modis distinguenda et sejunctim conside- randa esse meretur. Hic vero commercii modus a Grecis sympathia (vox a verbis ei» cum et étés adfectio conflata) vel consensus a latinis salutatur. Jamdudum om- nibus innotuit laryngem , pubertatis tempore tales accipere mutationes, ut ado- lescentis vox , mox acuta, feminea , brevi gravis, mascula, fortis , evadat ; mutationes autem illæ a, peculiari testiculorum influxu originem ducunt, cum castratione plane impediantur : atqui tamen testium in laryngem influxus пес mecanicus nec func- tionalis dici potest; cum humorem fecundantem tantummodo secernant testiculi; cum etiam imprægnatio solidorum seminalis inter obsoleta humoristarum somnia releganda sit; ergo consociatio illa quz laryngem inter et partes generationi di- catas йесі: ad sympathiam referri debet ; et phonomenon, cujus ad memo- riam animum revocavimus , inter phenomena sympathica venit enumerandum. Hisce prolegomenis , qua» nobis necessaria visa fuere, ad certos fines terminosque nostre dissertationi constituendum ; ejusque momentosæ amplitudinem materia metiendum ; consensionis definitio gereg sympathia igitur modus iste rela- tionis dicitur mutuæ , que inter organa lis vel minus dissita intercedit , quin tamen eorum functionibus , vel mecanicis , quee existere possunt ,'connezxionibus, legitime explicari possit. Auctores , cum hujus vocis significationem non clare et distincte statuissent , frequentissime sin eniin, quæ diversas omnino causas agnos- cunt, sympathica кез vel etiam е contrario genuinum consensus influxum in ‘producendis quam pluribus phoenomenis nescientes , graves іп errores delapsi 5 1. Inter diversas теі medicæ doctrinas sympathiæ nobilissimum sane occupat doc- trina locum; illiusque cognitionem Illustriss. Hoffmann j jure — ac meritoto- tius йене fundamentum venditavit, j Verum enim vero, multiplices œconomiæ mutationes “а digestionis functione product ; phoenomena famis, pubertatis, graviditatis conspicua; varie animi pathematum tempestates, commercio solidorum sympathico innituntur. Sed oni- nium medicine scientiarum , pathologia maximum ex illa doctrina fructum perci- 8. (6) pit. Ista quidem assertio adeo generaliter hodie est accepta ut fere inutile sit omnino illam fulcire argumentis. Nihilominus tamen notemus humoristarum sectam ab igno- ratione sympathiarum ferme absoluta, vel potius ab inconsulta materiei tam fer- iilis negligentia , originem traxisse; et ideo clinicæ progressibus medicinæ tamdiu obstitisse. Nimirum medicus qua ratione locales totum organismum in labem tra- hant lesiones, nesciens, primigenium humorum vitium eflingeret, principium quoddam ubique corporis diffusum lesionis generalis observatz causam. accusa- ret necesse fuit. » Dolendum profecto est, inquit Cl. Rega, tot medicos ex hu- > jus sympathiz ignoratione tam frequenter dubios et anxios hzrere, dum unde » incipere dubitant ad ægros plurimis symptomatibus ac malis afflictos vocati : » hic enim quid agunt? morbum mox dicunt complicatum , nesciunt enim unde » tanta malorum series possit derivari (1) ». Sympathiarum doctrina, fundamentum sistit genuinæ circa crises, metastases , causarum morbificarum agendi rationem , doctrinæ. Hujus beneficio inumerorum generatio symptomatum , quæ in morbis universalibus prostant , facile elucebit ; medicus certam ac tutam instituet diagnosim , organum primitus adfectum salu- tabit inter tantas turbines, tantosque tumultus, quibus animus in dubitatione et anxietate suus facillime fluctuat. « Combien de maladies , dixit Сіз, Bichat, » seraient faciles à étudier, dépouillées de tout phénomène sympathique! » Et revera allucinationes, fateamur, haud infrequentes in quibus peritissimus etiam practicus non versari semper nequit, a sympathicis originem ducunt symptoma- tibus, qui, sua quidem intensitate , ejus avertunt attentionem, illumque. in ina- nem nisi etiam nocivam inducunt therapiam. Ut facile quantam therapeuticæ utilitatem proferre valeat sympathiarum doc- trina , judicare possimus , Cli. Alibert usurpare liceat verba: » les moyens de gué- » rison que la médecine emploie seraient pour la plupart impraticables , si les » organes du corps vivant n'avaient la faculté de se transmettre leurs impres- » sions; car il n'y en a qu'un très-petit nombre sur lesquels on puisse agir (1) De consensu partium, pag. 11. (4) қ . Ast vero, si sympathiæ doctrina maximi est іп medicina quidem premitur difficultatibus ; illamque Cls, Georget scientie misteria haud immerito nuncupavit. Nulla көшіре physiologiæ pars іш- perfectior, obscurior, tam ardua invenitur. Inter multiplices partium. consensus de natura et fontibus emissas hypotheses , quomodo veritatem detegemus? Quo- modo, nostrum cum animi imbecillitate, eruditionis nec-ne temporis ad talem questionem rite solvendam necessarii defectu, scopulos vitare poterimus quos peritissimi etiam et celebres auctores nonnunquam offenderunt ? Sincere fatea- mur : justa , facultatis medicorum amplissime indulgentia innixi , amore vincendi et æmulatione allecti , omnia denique obstacula obliti, majora viribus ausi sumus. Haud incassum utinam !! Hæcce commentatio in duas commode dispescitur sectiones; quarum prior historiam opinionum circa sympathias a celeberrimis medicinæ auctoribus usque ad nostra tempora emissarum enarrabit; posterior vero sympathiarum theoriam , hodierno scientie statui consentaneam , exponet. а) Élémens de Thérapeut. Prolég. БЕСТІО PRIOR. HISTORIA DIVERSARUM OPINIONUM CIRCA SYMPATHIAS EMISSARUM. , $ - еҙ HM 7 і 4 1 i "Non fingendum non excogitandum quid ; natura faciat aut ferat, sed inyeniendum, i Bagor. $. III Mirabilem totius organismi harmoniam partiumque inter se syinpathicai rela: tiones ab Hippocrate jamjam cognitas fisat dictum illud. celeberrimum ‘sui de alimento operis abunde probat : flota, pia, cupevore pla, cupemoberee rails Confluxio una, conspiratio una, consentientia omnia » (1) dixit etiam in libro de frac- E. 1 modai UE vd ера rois ерис. » Diversimode consociantur altera alteris. » Et libro de articulis : жолла de хай алла хата то odua, roravlas adc QS сұм. > Et multa alia in corpore talem consociationem habent. » Lex illa physiologiæ momentosa, vi cujus partis cujuslibet adfectio alterius etiam remotissimæ lesio— nem producere valet, sequentibus Coi senis effatis exprimitur : rë 2% cajeslos та кема txacla тд Értpoy ra ?терә, стои» {уба 5 {уба open, убосоу mapaurinæ Holset j ў хаму тү фаз" ха y хефалу түсі те сери, xot тү кому қой т ara тайа dure хати ayos » Una- » queque vero corporis pars altera alteri, cum hinc aut illinc proruperit , > morbum statim facit, venter capiti, caput carnibus et ventri, et relique » omnes eadem ratione. » Et paulo post : xdi ti tls —Bovrtras TÉ cupuros дталаВау (1) Sprengel (hist. de la méd. tom. 1. pag. 309.) sententiam istam ab Hippocrate prolatam fuisse negat. Illam vero opinionem non rejicere non possumus; cum Galenus in plurimis operum locis et speciatim in lib. 1°. et 39. de fac. nat. et lib. 2. de diff. febrium , nec-non Alex. Tral- lianus in lib. 19. cap. de melanc. dictum illud ut legitimum adducant. — Vid. Foésii notas ad libr. de alimento. (9) мар, хахай табии "n 1 та) và сора истит туо miri y orth йу ті ў did ri $n тё cupules ae = warra (xu dra тар кей то puyioler. » Ac si vel minima cor- » poris pars malo: aliquo adficiatur , eamdem adfectionem , qualiscumque tan- » dem fuerit , totum. corpus sentiet , quod minima corporis pars eadem omnia » habeat que et maxima. » (1). 8. IV. Aristoteles: поп ignorabat relationes: organorum consensuales (2); 4445 tamen in posterum absolute rejiciebat Bithynus Asclepiades, sommiis deceptus syste- maticis (3). Themisonis contra discipuli, notiones de sympathia sibi comparatas pathologie therapiæque morborum frequenter adplicuerunt (4). Archygenes Apa- mæus , eclecticæ conditor medicine , spe etiam morbosa phoenomena partium consensione explicuit ; morboque symptomatico adfectionis primarie sequelæ , hujusce umbre nomen imposuit (5). Areteus omnium primus, sympathiam, cujus ope partes connectuntur remote, a connexionibus nervorum, quos revera cum tendinibus confundebat, originem trahere declaravit (6). $: v. Galenus, de partium consensu fusius disserens, duplicem statuit esse sympa- thiam : in priori, quam absolute et positive fieri dicebat, vapores aut humores communicationem sistunt inter partes consentientes; sic e ventriculo ad cerebrum elevati vapores , dolorem , vertigines aliosque ejusmodi adfectus producunt. Pos- terior vero, per privationem materiæ vel facultatis, quarum naturalis est influxus , locum habet. Sic іп apoplexia pereunt sensus et motus in toto corpore, quia (t) Lib. de locis in homine ; Foësius , sect. 4. pag. 78. (2) Biogr. méd. art. Aristote, pag. 336. (3) Galen. de nat. fac. lib. 1. (4) Sprengel. hist. de la méd. tom. 2. pag; 41. (5) Gal. de loc. adf. lib, 1. cap. 3. et Sprengel. ibid, pag. 78. (6) Sprengel , ibid, pag. 89. (то) facultates et spiritus animales non influunt a eee propter ventriculorum: ejus obstructionem (1). Sympathicum capitis cum ventriculo commercium , жа; febrilis (quod in febrium vigore semper consensuale dicebat ) , meus comatis, morbi comitialis , melancoliæ, oculorumque suffusionis frequentem salutabat causat (2). Morbos in essentiales vel (Шора сов, et sympathicos sive per consensum dis- tincte primus distinguens, a posterioribus scilicet consensualibus, morbum pri- marium nullomodo tolli posse voluit (3). Vulgatissimam sympathiam , quæ mam- mas inter et uterum intercedit, vasorum et praesertim venarum epigastricorum cum mammalibus internis insculatione fieri credidit (4). 6. VI Auctores, XV°. et ХУІ. seculo, nec-non ineunte etiam decimo septimo florentes, Pergameni medici dicta de partium consensu repetere , commentariis- que augere , nihilo ferme novi addito, satis habentes, Galenum ipsum in fiagendis hypothesibus vicerunt (5). Nimirum , ex illorum opinione, capiti, supremo cor- poris loco posito, idem accidit quod in tugurii tecto, ad quod fumi et vapores feruntur. Fumosæ autem iste exhalationes , ex bile, atrabile et pituita proma- (1) Gal. de loc. adf. lib. 1. cap. 6. Vide etiam Ballonius epid. et ephem. lib. 1. et de convuls. (2) Gal. de sympt. caus. lib. 1. cap. 7. — Sylvii comm. ad Gal. de sign. med. librum. (3) Gal. comm. ad libr. de articulis. (4) De usu partium lib. 14, et de diff. ven. et arter. cap. 8. — Нес sententia, ab omnibus fere in posterum accepta, ab ipso Hippocrate prolata primum fuisse videtur : dixit nempe Cous : Tengri bis тис pages xat sis ras иңтрив ФА {ии T aura. ж Tendunt in mammas et in uterum ecdem venæ » lib. de gland. hzc est saltem opinio Kaaw Boerhaave, imp. fac. сар. 9. (5) Ad hujus asserti probationem , confer : Arculani prax. med. cap. de caus. ceph. 1483. Fernelii pathol. lib. 1. cap. 4. s Christ. a Vega , art. med. lib. 3. part. 3. cap. 5. 1565, Sanctorii, de meth. vit. err. in med. lib. 2, 1602. Sennerti , inst. med, lib. 3. part. 2. cap. 4. (rr) nantes, numerosæadfectionum hac de causa vaporosarum dictarum, progeniei ansam: prebent. Sed diverse divérsam sequuntur viam : nempe hepaticæ venam cavam , splenic aortam , pulmonales asperam arteriam , et denique uterine vel arterias vel spinam. dorsalem , versus caput ascendentes permeant. Vapores іп cerebrum sic advectatos nuntiare solent dolor dextri lateris, si ex hepate ; dolor sinistri lateris , si ex liene; dolorque vel sincipitis vel occipitis , si ex utero, prout per arterias vel per vertebrarum compagem, .viam fecerunt (1). Altera ex parte, materi; in cerebro latentes , crasse et pituitosæ, gravitate sua, in oculos, nares, fauces, pulmones et diversa abdominis viscera defluunt ; ibique multifarias adfectiones , catarrhos , cerebrique destillationes hinc nuncu- patas suscitant (2). i | 6. VIL э, Attamen, Andr. Dulaurens , consensum mammas inter et uterum interceden— tem, partim surculis nervi me og partim venez impari que duas connectit cavas, scilicet superiorem cum inferior з jamjam tribuit; sympathicumque ne- phritidis vomitum , anastomosi plexus stomachici cum renali, nec-non continuitate tunicæ данни, ambo viscera investientis , fieri statuit (3). Car. Piso, par vagum (in eo tempore sextum) productioni plurimorum sympathiæ phoenomenorum cau- sam esse primus affirmat (4). | $. ҮІІІ. Helmontius relationes organorum mutuas" consensualesque haud quidem igno- ravit; sed fulgenti deceptus imaginatione , archæique Paracelsiani doctrina imbutus, consensionis (quam actionem regiminis nova salutabat voce) falsas habuit notio- nes, Etenim , eo auctore , multiplices in febribus phlegmasiisque observandæ tur- (1) Conf. Sennerti practic. lib 1. part. 1. cap. 6. op. omn. tom. 3. pag. 485, (2) Ibid. lib. 2. part. 2. cap. 34. (3) Hist. anat. С.Н. et sing. ejus part. 1595, = (4) De morb. a colluv. ser. ortis , lib. sing. 1618. (12) bines, ab ira furoreque archei principis in ventriculo sedentis , vel in materiam: corporis inertem , vel in archæos secundi ordinis rebelles, vel denique in corpora externa ejus indignationem iteratis provocationibus accendentia , producuntur. Haud diffitendum tamen est, sub hisce fabulis plurimas latescere veritates (1). S. IX. Laz. Riverius sympathias propter quinque causas generari dicebat ; videlicet : i9. Viciniam partium, 2°. generis similitudinem, 3°. officii communionem , 4° si- tum, et denique 5°. connexionem (2). Th. Willis, influxum nervorum, inter se multifariis anastomosibus connexo- rum ‚ in producendis sympathize phoenomenis , a priscis jam suspicatum , primus ^ aperte perspexit (3). Vieussensque hujusce viri doctrinam evolvit et amplificavit (4). Mich. Ettmuller , eodem tempore, sympathiam ope systematis nervorum , lo- cum exclusorie habere declaravit; tribus tamen modis : nimirum 1? contiguitate , 2°, continuitate , et 3° nerveorum funiculorum inosculatione (5). Rich. Morton jam- jam anno 1694, cérebri actionem ad consensum instituendum necessariam esse voluit (6). S. X. lisdem ferme temporibus et antea , nonnulli florebant medici Sinenses, quibus relationes organorum inter se invicem non erant ignotæ : credebant nempe , tales inter caput et caeterorum ventrorum viscera interesse relationes ; ut multifaria que in priori occurrunt symptomata , horumce statum morbosum fideliter nuntient. Sic (1) Ortus med. id est init. phys. inaud. Сар. 46. — Vid. etiam art. Archée , (dict. de méd.). (2) Inst. med. lib. 2 cap. 6. — Нас theoria a plerisque auctorum deinceps admissa , suo loco nobis veniet consideranda. (3) Cerebr. anat. , et nérv. desc. et usus, 1664. (4) Nevrol. univ. 1685. : (5) De virt. opii diaphor. disp. 8 et colleg. consult. (6) De febre intermitt. (13) cor cum lingua, pulmones cum naribus, lien cum ore, renes cum auribus , hepar cum oculis commercium alunt (1). MC 4 Tneunte seculo decimo octavo Baglivus functiones cerebri ferme omnes in- juste et immerito detilit matri dure quam communem omnium membranarum , et etiam viscerum membranis contextorum originem esse voluit. Consensuales influxus sunt fibrarum oscillationes a partibus adfectis in remotas, meninge ut plurimum intermedia, et juxta generalem solidorum legem leniter progredientes. Ex peculiari et strictiori fibrarum connexione, organorum peculiares oriuntur consensus. Ipse tamen Baglivus consensionem quatuor potissimum de causis fieri dixit : jure nempe originis , vicinitatis , usus , et communicationis officii (2). Staahlius nervorum imperium in producendis sympathiis negavit, teste Fr. Hoffmanno (3). Phoenomena sympathica nihil aliud sunt in ejus systemate, quam motus ab anima seu principio quodam totius organismi rectore , ad scopum determinatum vergente , producti. 6. XH. Fred. Hoffmann , Staahlii suppar et æmulus , sequentem de sympathiis profite- batur doctrinam : nervi et membrana partium communionem sistunt. Nervi et potissimum quintum octavumque par, nec-non nervus intercostalis, omnibus partibus sensu et motu præditis communes, inter omnes partes consensionem instituunt. Membrane, nervis contexte, uti mucosæ , meninges, cutis , perios- teum etc., continuitatem plus minusve immediatam facientes, plurimis etiam sympathiis ansam præbent. Animi pathematum in ceconomiam animalem effectus , influxui cerebri sympathico cum ceteris visceribus , tribui debent, (1) Dict. des sc. méd. , art, Médecine des Chinois. (2) Specim. de fibr. motrice, cap. 10. (3) Med. system. sect. 1 , cap. 5, $ 46. ч v чу м v Уу ч 9 ү (24) » Quamvis omnes partes quae nervosæ sunt texture з ipsisque nervis'dotantur , inter se perpetuo consentiant , attamen nulla pars іп universo corpore est , quze tam conspicuam ac intimam cum omnibus et singulis nervosis corporis locis et organis harmoniam et sympathiam alat, quam ipse ventriculus ; adeo ut, si ulla pars quee exquisite sensationis est, etiam longius dissita prater naturam sw ficiatur , statim etiam stomachus inde Lit et compatiatur. Inde etiam patet ratio quare in omnibus fere morbis actio ventriculi, que revera est systematica , vi- delicet appetentia, digestio, chylificatio , иб с ac attenta observatio me- dico-practica doceat , quod ventriculo male se mie aut gravius leso , a qua- cumque causa id fiat, protinus universum nervosarum partium systema inde luat aut compatiatur » (1). Repentina mors, violentæ epigastri commotionis sequela, venenorum corrosi- orum agendi ratio (2) , symptomata hypochondriæ et hysteriæ, quarum fomes in primis viis frequentissime latet, accessiones febrium intermittentium, que etiam absque ullo dubio in digestionis officina sedent, latum digestivi systematis impe- rium in totum organismum testantur. Viscera , parenchymate constantia nervis carent; adeoque nullam cum nervosis partibus compassionem habent : sic utero , exempli causa, maximum in omnés partes influxum immerito tribuerunt ve- teres, falsoque illum +; $4» о r4 боб salutarunt. Verum enim vero si tanta ga- v isus fuisset sensilitate, amplificationem graviditatis nonnisi summa cum molestia et vitæ periculo ferre potuisset. S. XIIL H. J. Rega, olim universitatis Lovaniensis professor, sympathiam cum Baus- d ti (1) Med. system. sec. 1 , сар. 5. (2) Wepferus, jamjam anno 1679 , horrenda symptomata a venenis іп ventriculum ingestis pro- ucta, ab inflammatione ventriculi, vel a veneni in oceanum sanguinis translatione , ope absorp- onis, haud explicari posse persuasum habens , lugubrem illam tragædiam a consensu ipso.ven— triculi cum nervoso systemate excitatam fuisse profitetur, (Cicut aquat. hist, et noxa). (15) nero (1) in consensum actionum et consensum passionum, distinguebat (2) : prior que "aliud. est quam Bartheziana synergia, est concursus plurimarum partium ad hanc vel illam actionem conspirantium; posterior vero, consensus obscurus Bausneri, dicitur compassio vel condolentia partium , vi cujus, una male adfecta, alia pars diversa et remota condolet. Scholasticis sympathize dis- tinctionibus plane repudiatis , non rejicit rationem consensus partium quam pe- tunt a communi nervorum origine, vel eorum communicatione ; quoties nimirum illa communicatio observatur, vel subesse probabiliter existimatur ; imo in his casibus, putat eum explicandi modum sufficere posse et debere. Quum vero nulla manifesta aut probabilis connexio, nulla vicinitas, aut contiguitas nervorum adsunt, opinionem Baglivianam amplectitur, nempe consensum per oscillationem a loco primitus adfecto ad remotas partes, quibus per continuam fibrarum sua- rum seriem connectitur, communicatam, mediantibus membranis , fieri liquidum habet; istæ autem oscillationes frequentissime sed non semper ad cerebrum pro- -pagantur atque inde ad. partes subjectas, sic quandoque reflexæ, totam corporis compagem in consensum trahunt. Caput non vel vix saltem nisi pia et dura matre cum subjectis partibus consentit ; cum cerebrum nullo sensu praeditum sit, cum etiam plures sine cerebro vixerint, quia licet medulla cerebri haud adfuerit, adfuerunt tamen bine meninges quarum praecipuum munus est motus infernis in partibus producere, varieque dirigere. Ad explicandam vero rationem cur, parte aliqua adfecta , adficiatur solummodo altera etiam dissita , non autem alie partes quamvis priori viciniores sint, et cum eo communicationem alant, cl. auctor statuit motus oscillatorios in centro nonnunquam esse minores quam in circuitu ita ut crescant, uti fama eundo ; cum fibre aliquando adeo resistant, ut ibidem finiantur et supprimantur. Fibra vero si magis expandatur ac sit elastica, eo magis consentiet; si vero in visceribus vel glandulis quibusdam desinat , peculiaris tunc cum illis aderit consensus. Et sic ob peculiares fibrarum progressiones uniones- que, consensus oriuntur peculiares ; atque prout tonus, elater, fabrica membra- (1) De consensu partium, lib. 1. 1656. (2) Tract. med. de sympathia. Harlem, 1721. (16 ) narum sibi continuatarum per quas oscillationes propagantur differunt , etiam oscillationes varie evadent, et majores vel minores fient, et insuper fieri potest, ut oscillationes quzdam quasdam directiones peculiares versus certas partes ha- beant, et ibidem varias adfectiones suscitent. Quodsi véro in ‘parte adfecta talis adsit fibrarum corrugatio, ut motus oscillatorii versus cerebrum propagatio , non secus quam per vinculum aliquod nervo injectum , prepediatur, haud arduum erit intellectu quomodo noxa alicui pti inflicta, non in ipsa sed quandoque in remota sentiatur. Consensu ventriculi cum singulis corporis partibus sigillatim pertractato , exem- plis observatisque illustrato, notiones mox comparatas ad dilucidandam febrium doctrinam in usum yocat. Sic, stimulus febrium productor, in hoc vel illo re- sidet viscere, et ex eo hospitio, totum nervorum systema et consequenter va- sorum genus universum in condolentiam trahit. Ше autem locus , quotidiana docente experientia, ventriculus seepenumero est : hinc febres maligne, conta- giosæ, pestilentiales , intermittentes etiam, et denique morborum plerique in ven- triculo fomitem habent; hinc etiam in medicina facienda, pim animus ad ‘stomachum est RENN S. ХІҮ. Sénac in tanta erat persuasione influxus nervosarum anastomosium in phoe- nomenis consensus causandis, ut ex affectione cujuslibet organi, nec non ex anatomica inosculationum pramotione, ad phoenomena sympathica futura quasi a priori descendere tentayerit (1). Alex. Monro in suo de nervis tractatulo eadem explicandi ratione usus est. Astruc (2), et deinde Kaaw Boerhaave (3), influxu anastomosium nervorum plane repudiato, consensionem inter partes numquam nisi mediantibus cerebro (1) Anat. d'Heister, 1735. Des mouv. sympt. p. 790. (2) An symp. a certa nervorum positione in sensorio-communi? 1736. (3) Imp. faciens. cap. 5, $. 194 et seq. nec-non cap. 7. (17) et medulla spinali interesse voluerunt; et Swietenius in commentariis suis cele- berrimis in eandem venit sententiam (1). $. X Y. Alb. Hallerus, nonnisi obiter et passim de consensu sermonem habuit, sed ejus opiniones hac de doctrina, diffuse exposuit discipulus Langhans in disser- tatione inaugurali (2) : quinque sunt sympathiarum cause : 1°, tela cellularis , 2°. vasa ifera et lymphathica, 3°. nervorum anastomoses , 4°. structure et functionum communitas, et denique 5°. membranarum continuitas. Tele cellu- laris sympathia locum habet, cum humor quicumque, purulentus exempli causa , vel aer ipse (sicuti in anasarca , emphysemate , abscessibusque metastaticis) per cellularem telam late diffunditur. Effectus fluxionum sanguinis , resorptionis ma- teriei contagiose vel purulentæ et metastaseos, cum vasorum sympathia , in nexu versantur causali. Varize systematis vascularis turbæ , animi pathematum debili- tantium et excitantium sequela, efficiuntur a contractione vel relaxatione ramo- rum nervi intercostalis, qui, laqueorum instar, arterias amplexi, motum sanguinis in hisce vasis cient vel tardantur (3). . 6. ХҮІ. Quævis sympathia, secundum Rob. Whytt opinionem (4), sensum supponit ; adeoque nervorum actio, qui sensationibus exclusorie praesunt, ad consensum habendum omnino requiritur (5). Atqui revera nervorum inter se invicem anas- (1) Ad H. Boerhaave comm. tom. 2. aph. 701 et 711. (2) De cons. part., Halleri thes. vol. 6, pag. 641. Vid. etiam. Prim. lin. physiol. $. 568. (3) Haller, de nerv. imper. in art. $. 14. (4) Les vapeurs et les mal. hypoch. trad. de l'anglais, tom. 1 , chap. 1. (5) Etmullerus jamjam eo usus est ratiocinio ; dixit enim : « Consensus partium supponit « sensum з sensus vero supponit fibras nerveas ceu organa illius proxima : inde sequitur con- « sensum proprie sic dictum simpliciter locum habere inter partes nerveas connexas sensu ins- e tructas, 3. . . . » « . Colb. Cons. op. omn. tom. 2. pag. 179. (18) tomoses haud inveniuntur genuinæ. Sympathia igitur ad cerebrum et medullam spinalem referenda est. Nihilominus non et inficias nonnulla adesse phoenomena quorum causa in vicinia partium versatur. Шаш vero doctrinam multis fulcit argumentis quorum plurima in sectione secunda venient consideranda. 6. XVIL Tissot, in longo et diffuso de consensu partium sermone, sympathiam divisit in activam et passivam : activa est, que ab organo primitus adfecto, in orga- num in quo sedent symptomata , exercetur. Passiva vero dicitur, si pars aliqua sympathici terminus est influxus, ab alio quolibet organo promanantis (1). 6. XVIIL Th. Bordeu consensum partium oscillationibus per totam telam cellularem propagatis fieri statuit (2). Tota hujus telae compages in motum trahitur perpe- tuum et singularem a septo transverso quod duas inter membranas ex cellulari tela penitus conflatas, puta pleuram et peritoneum sedens, illasque vicibus al- ternis trahens atque laxans, aliquam communicat telæ cellulose trunci et extre- mitatum actioni directionem , ideoque summum , in caput, pectus et regiones infernas, influxum habet. Duodenum vero intestinum in vacuo peritonzi quasi loculamento latens, multa circumdatum cellulosa, plusquam cetera viscera a diaphragmatis motibus compatitur. Quam ob causam , duodenum centrum est oscillationum que per totam cellularem telam extenduntur et propagantur. Nihi- (1) Traité des nerfs, tom. 2, part. 2, chap. 10. — Facile videre est distinctionem istam in eo potissimum peccare, quod ipsa cum sympathia, et phoenomenoa sympathicum et causam ejus occasionalem confundat. Cæterum aliquam proferre potest utilitatem , quum. sermo. de organo quocumque peculiaris babetur, ad diversos in quibus versari potest casus rite et methodice per- lustrandos; nimirum cum unum idemque organum sympathici influxus modo sit. terminus , modo origo, diversas qux haberi possunt circumstantias, in historia hujus organi physiologica , dis- tinguamus necesse est. Clarus anatomic generalis auctor, hoc sub respectu eam distinctionem in perlustrandis nonnullorum organicorum systematum sympathiis, in usum vocavit felicissimum, (2) Recherches sur le système muqueux , tom. 2, édit. de Richerand, (19) lominus tamen Bordeu systematis nervosi actionem in alendis partium sympathiis plane rejicit, etiam de momentosis hujus systematis functionibus , sanis simas edidit opiniones (1). §. XIX. P. L. Barthez sympathiam sedulo distinguita synergia , quæ dicitur , ut ipsius utar verbis : » Un concours d'actions des forces de divers organes qui coopèrent avec un organe déterminé , pour constituer par leur ordre d'harmonie ou de succession la forme générique d'une affection particulière dont le siége principal est supposé dans cet organe en santé ou en maladie (2). Synergia autem a sympathia proprie dicta, in eo solummodo discrepat , quod synergici motus ad scopum determinatum conspirent consequendum ; dum vero sympathica phoenomena nullum ad finem tendunt , vel saltem tendere videntur (3). Partes inter se invicem consentientes , vel connexiones mutuas habent , vel non habent sensiles : Inter organa que in posteriori casu versantur , primum occupat locum ventriculus , cnjus nempe in morbis omnium frequentissime sunt sympa— thiæ. Quod antem observatum, vagissimo a maxima nervorum viscus illud circum- dantium quantitate explicatur modo. Paralysis, haud rara colice pictonum vel saturninz sequela, locum habet , quum zone intestinorum cujusdam spasmo, in atoniam aliæ partis intestinalis laxatæ vel distensæ influente; tonicarum prolapsus virium in partibus intestinorum debilitatis , fortius quidem percipitur ; hincque lan- guorem extremitatum causat sympathicum. Partium sympathiæ inter se luculen— ter connexarum in quatuor genera dispescuntur. Primum genus sympathias organorum structura vel functionibus consentientium amplectitur; sive symetria gaudeant , aut eodem jacentia corporis latere, similaria sint. Inter facta hic per- (1) Recherches sur les malad. chron. tom. 2, pag. 841, 924 et suiv. (2) Elém. de la science de l'homme, tre, édit. 1778, p. 146. (3) Hzc distinctio non firmis innititur fundamentis ; cum præsentia vel absentia scopi determinati, non sistat nature discrepantiam , in ipsa causa quæ cælerum unius ejusdemque generis produxit pheenomena. 10 ( 20 } tinentia , observationem refert cujusdam Lieberkuhn qui oedema pulmonum, se- rositatem in cellulis pulmonum effusam versus artus attrahendo abdominales , pediluviorum ope , sanavit. In secundo genere, veniunt sympathiæ que contigua . aut continua inter organa , nec-non inter partes organi alicujus musculosi aut men- branosi locum habent. Sympathiæ vasorum et nervorum inter semet invicem tertium genus consti- tuunt. Sanguinis a capillaribus vasis puncto cuidam irritato adjacentibus, versus idem punctum fluxio; phlogoseos a loco in alterum metastatica translatio ; аг- teriarum universalis, nonnumquam in arteriz magne anevrisinate observanda, dilatatio ; hæmorrhagiæ procul ab organo primitus adfecto locum habentes , sangui- ferorum sympathiam vasorum confirmant ac manifestant. Consensus duos nervos connectit si partes quibus nervi isti distribuuntur inter se frequenter affectionibus conveniunt; et si etiam commercium illud affectio- num nullius omnino diverse cause interventione explicari potest. In universum vero , magis conspicue ac luculentius observatur; quum nervi inter se proxime et superius connectuntur , quum etiam vicinis et connexis partibus dispertiuntur. Notandum tamen est, nervosas connexiones non quidem causas necessarias sed sensiles consensus peculiaris conditiones considerandas esse. | Astruc, Kaaw Boerhaave, et Whytt inconsulti crediderunt sympathiam a pe- culiari sensorii communis adfectione dependere; cum interventione illa centri nervosi falso habita necessaria, difficultates sympathize phoenomena explicandi, oblivione quidem extingui, sed non levari possint. Нес tamen cerebri interven- tio in certis casibus revera existit, adeoque plane non est rejicienda; sed fre- quentius non habetur. Denique quarto in genere sympathiæ unumquodque vas vel nervum cum suo systemate connectentes , coordinantur (1). Hac est Bartheziana theoria : Sincere (1) Hic Barthez voce sympathia mire abutitur ; varias enim ligature: arteriæ vel nervi effectus inter phenomena sympathica collocat ; ea innixus ratione quod hzc ligatura adfectiones partium inferiorum ab adfectionibus superiorum sejungat ; communicationesque virium prius existentes inter hasce partes intercipiat. | (21 ) fateamur ; plurima sane collegit observata , circa sympathiarum doctrinam , ut ex eis generalis conficiatur theoria : sed ejus de consensu partium systema, non raro obscurum, atque vagis vel falsis observatis innixum , nostris temporibus ferme omnino repudiari meruit. 6. XX. X. Bichat, Parismæ schole ornamentum et decus, maxime de sympathiarum doctrina meritus est, ita quidem ut cum Cl. Roux dictitare amemus : » De nos jours Bichat , auquel on ne peut contester d'avoir singuliérement perfectionné la doctrine des propriétés vitales, dont celle des sympathies n'est en quelque sorte qu'une extension, a également médité sur ce sujet, et l'on conviendra que les considérations qu'il a répandues dans ses recherches physiologiques et dans son anatomie générale ont beaucoup plus éclairé ce point obscur de la physiologie que les longues dissertations de Baglivi, de Whytt, de Tissot, de Monro, de Rega et de quelques autres (1) ». Diversas ab auctoribus emissas hypotheses eo potissimum peccare , arbitratur , quod sympathias a causa unica, a principio singulari originem trahere voluerint. Cause autem sympathiarum que revera nihil aliud sunt quam virium vitalium aberrationes, ut tuto atque commode detegantur, consensus partium , sicuti pro prietates ipsa vitales, distinguatur necesse est in consensum sensilitatis et con- tractilitatis animalis , et in consensum earumdem ‘wite organice virium, 19, Animalis sympathiæ sensilitatis , nihil aliud sunt, quam communis allucina- tiones sensorii, quod sensationem, cujus causa in quadam parte sedet, ab alia parte provenire credit. Pars nempe ista genuina doloris origo , in cerebrum primum influit, seu nervorum seu etiam cujusline intermedii ope. Cerebrum vero sensa- tionem quidem percipit adventantem ; sed errore circa genuinam hujusce sensa- tionis originem , versatum:, illam ad alium quemlibet locum refert (2). мМ 9 ч wv 9 ч (1) Mélanges de Chirurg. et de Physiologie , p. 343. (2) Нес theoria non admitti posse facile probatur : fit enim sepissime ut sensorium commune dolorem non solum in parte consensualiter adfecta , sed etiam in partes ex qua nascitur dolor, percipiat; adeoque hoc in casu , cerebrum in errore versaretur et non versaretur , quod absurdum. 10. (22) a^. Contractilitatis animalis sympathiæ constanter nervosam supponunt actio- nem, et etiam cerebri ipsius mediationem , cum vis Ша vitalis , ut suos exserat effectus , triplicem cerebri , nervorum, et musculorum actionem requirat. 3°. Сораса Seton vitæ organicarum phoenomenis , systema ner- vosum omnino esse alienum , facile colligere est : enim vero, si contrarium ha- beretur, necesse esset ut кече adfectionem ab organo quolibet acceptam, visceri organicam functionem explenti reactione quadam transmitteret ; et clar. auctor quemvis nervosi systematis in vitæ organica apparatus directum rejicit influxum. Celeberrimus anatomiæ generalis auctor, si nonnullos in errores circa sym- pathiæ theoriam , delapsum fuisse diffiteri nequiretur, sympathias secundum sys- temata organorum е quibus oriuntur ipse , ordinans, maxima contulit officia, et in parte ejus operis illa, pulcherrimis eminenti considerationibus , nihil vel vix saltem nihil desideratur. 4 6. ХХІ. Roux, nostro ineunte seculo, in sua de partium consensu dissertatione (1), sequentem professus est doctrinam : In statu œconomiæ functionum normali , tribus stimulorum naturalium speciebus , moventur vires vitales; nempe 1°. cere— brali influxu , nervorum ope, communicato ; 2°. corporum ке extraneorum ; et denique 3° vario liquidorum, vel ai quae in corpore insunt , influxu. Heecce tria influxus genera priorem stimulationis organorum posibili gignunt speciem. Quodsi vero, actione horum excitantium immediatorum nullomodo variante , nec immutata, pars aliqua, qualibet adfecta ratione , suam ceteris par- tibus plus minusve dissitis, adfectionem consequenter communicet, hæcce pos- terior stimulationis partium species, hicce novus plurimorum үйге phoenomeno- rum fons, sympathia audit vel communio et conspiratio quae inter partes vario gradu remotas , intercedunt (2). (1) Op. jam cit. , pag. 338 ad finem usque. 1809. (2) Hæcce consensionis definitio , in eo potissimum peccare nobis videtur, quod tria influxus genera, vi quorum partes corporis omnes a se invicem adficiuntur , in ea omninó confusa maneant. ( 53 ) Jam laudatus anatomic generalis auctor, secundum ejus opinionem (quam sequimur integram ) falso sympathiam statuit esse aberrationem , statumque virium vitalium abnormem; cum sympathicorum quam plurima phoenomenorum ; nedum abnormia sint , ad functiones vite naturaliter explendas omnino requirantur; cum etiam in morbis ipsis, ordinem plus minusve regularem sequantur. Phoenomena vero sympathica ,licet vi subsint singulari , inter se tamen quam maxime discre- pant, virium vitalium praesertim ratione, quarum in modificationibus unice ver- santur. : Hocce vero sub respectu, consensualia phoenomena 1°. sensilitatis animalis , 2°. ejusdem generis contractilitatis , 3°. principii actionis cerebri „4°, expansibilitatis vitalis , 5°. organicæ contractilitatis sic dictæ etiam irritabilitatis 6°. denique vi- rium tonicarum, distinguuntur. Diverse circumstantie , vi quarum pars aliqua vel etiam quedam organorum series in consensionem sic dictam activam concitantur, distinctionem sistunt sym- pathiarum in 1°. naturales vel physiologicas , 2°. accidentales seu pathologicas et denique 3°. artificiales seu therapeuticas. Cseterum clar. auctor , quaslibet: de partium conpassione theorias plane rejicit ; ét, licet doctrinam que nervosum systema cujuscumque sympathiæ salutat cau- sam, probabilissimam quidem habeat, consensum tamen in presenti rei medicae statu, omnino inexplicabilem arbitratur. , S. XXIL Sympathiarum doctrina , totius Broussais systematis fundamentum sistit. Omnes animalis ceconomie partes inter se mutuo copulantur, trium organicorum ope systematum , que sibi invicem diversimode contexta, quecumque constituunt organa, relationesque inter ipsa plus vel minus intimas sistunt mecanicas. Illa autem systemata sunt sanguineum , lymphaticum, et nervosum. Extreme vero ramificationes vasculares et nervosa: confluunt, et inter se invicem complicantur , in ipsa organorum substantia, multifarias sequentes proportiones : hinc defluunt partis cujuslibet speciales proprietates, propriusque habitus : vasculare systema (sanguiferis et lympathicis constans vasis), nec-non nervorum compaginem , sola ( 24 ) ex omnibus , invenire est cunctis partibus communia : atqui vero, vasa nihil aliud quam materiam nutritionis adferre , hu'usque residuum eliminare cum efficiant ; nihilque ad sympathiam instituendam. omnino. conferant , facile colligitur , ner- vosum systema unicum sympathiarum fontem adesse possibilem. Hæcce caeterum aliis etiam innititur argumentis theoria. Ast vero, extremitates vasorum et ner- vorum penite, inter se adeo quidem contexuntur, ut, in plurimis saltem са- sibus , unius systematis adfectio ad alterum facile propagetur, ideoque licet pri- maria sit nervorum adfectio , ferme constanter, sanguineis capillaribus serius ociusve communicatur : binc genuina inflammationum plurimarum origo. ' Contextus , quibus constat organismus, diversi, multifario quidem gradu sen- silitate et contractilitate dotantur. Qui autem omnium sunt hisce proprietatibus ditissimi , immediateque stimulorum actionem acceptam , omnibus aliis transmit- tunt, scilicet cutanea superficies sensusque externi, nec-non villose membranæ sensusque interni, naturalia sympathiarum incitamenta (mobiles naturels des sympathies) salutantur. Quum vero istorum in unoquoque organorum exoritur irritatio , breve ad cerebrum propagatur, atque inde in totam nervorum com- paginem reflectitur (1). Quodsi pars aderit inflammata, ipsa potissimum adfec- tionem sentiet ; sin minus partes sensiliores peculiariter condolebunt. Hic est (1) « Puisque les mêmes impressions provoquent des actes différens d'après l'état des viscères, « on est forcé de convenir qu'elles sont toujours réfléchies dans tous les viscéres à la fois, et « que ceux d'entre eux qui sont les plus intéressés à chaque impression agissent le plus fortement « sur l'intellect, et déterminent la valeur de l'impression , et les actes que le centre de relation v devra faire exécuter à l'appareil locomoteur. » ( Broussais , physiol. appl. à la pathol. pag. 5o). Hec conclusio nobis legitima non videtur : nempe cerebrum a diversis visceribus internis varias accipere modificationes , vi quarum ad tales vel tales motus actionesque inclinatur , om- nibus innotescit ; sic, ex. causa, a ventriculo famelico ad alimenta ingerenda cietur; ventriculo autem repleto , alimenta repudiat et abhoret ipsissima ; sed his ex observatis, nullomodo cum auctore est concludendum sensationem visus alimentorum perceptam ad ventriculum delatam fuisse et inde ad cerebrum rursus missam reverti. Multo probabilius nobis videtur , cerebrum ante sensationem ipsam in talem a visceris influxu venire proclivitatem , ut percepta sensatione , motus determinatos exsequatur. (25) genuinus influxus sympathici mecanismus ; ut consensus habeatur, systematis cerebro-spinalis mediatio omnino requiritur. Caeterum sympathize in duas commode dispescuntur species : priores organicis phoenomenis , videlicet motus staminei exaltatione ; congestionibus ; variis secre- tionum , exhalationum , absorptionum alterationibus ; caloris animalis , nutritio- nisque mutationibus, patefiunt; atque exinde organice sympathiæ nuncupantur. Posteriores vero suos, doloribus, musculorum convulsionibus voluntati subjec- torum , et etiam vesaniis exserunt effectus : et nomine sympathiarum relationum insigniuntur. Hæcce ad summam usque intensitatem provecta , systema cerebro- spinale penitus eruere valentes, mortem adferunt. repentinam. Organicæ sym- pathiæ, etiam extra modum cite, congestionem causantes, pluraque viscera plane evertentes , eumdem nonnumquam producunt effectum. Quum irritatio organo- rum sympathica, major irritatione organi primitus adfecti ipsa, evadit, subo- riuntur metastases, que in translatione irritationis e loco in alterum versantur. Quodsi autem viscerum phlogosis internorum majorem in organis perimetri cor- poris secretoriis et exhalantibus irritationem cieat consensualem , morbus ipse promptissima quidem sanatione feliciter terminatur : is est crisium mecanismus. Broussais universalium: morborum , in toto scilicet organismo diffusorum , re- pudiat doctrinam ; omniaque generalia symptomata quæ propria hisce adfectio- nibus habuere auctores, nihil aliud sunt, quam phoenomena sympathica a lesione primitus locali ortum trahentia. Atque ideo , multifaria febris essentialis sympto- mata inter consensualia ventriculi phlegmasiæ phoenomena veniunt enumeranda. Si vero organum quodcumque tali. corripitur irritatione , ut febrem accendere valeat, irritatio tam cordis quam villosarum membranarum presertim gastricarum, . ut talis locum habeat effectus , necessario requiritür. Atque etiam , sepissime fit, ut irritatio, primum membrane ventriculi mucosæ communicetur , atque ex eo hospitio , in cordis motus agens, ipsam accendat febrem. Nihilominus tamen inflammatoria febris gastro—enteritidem necessario non supponit, sed sympto- matum serie generalium cujuslibet irritationis localis sequela constat. ( 26 ) | | $. XXIIL Superest, ut hæcce prior absolvatur sectio, opiniones Georget in ejus eximia systematis nervosi physiologia , nuper expositas, paucis referre verbis. Doct. Georget, influxum fünctionalem habet sympathie genus, quod functionis sym- pathiam (sympathie de fonction) vocat; ut a consensu proprie sic dicto cui nomen sympathia nervosa, imposuit, rite distinguatur Quaecumque sympathia nervosi actione systematis perficitur : nihilominus ta- men. cerebri mediatio non necessario requiritur , sicuti justo exclusorius fuit assertum. Exstant nempe sympathiæ indirecte vel cerebrales et directæ sine ulla cerebri mediatione instituendæ. Hæcce autem posteriores generatim partes inter vicinas parumque dissitas locum habent, totumque nonnisi ex obliquo in con- sensum trahere possunt organismum. Lex autem physiologiæ generalis sistit, се- rebrum nonnisi extremitatum irritationibus nervosarum satis intensis, ut sensationes evadant, affici posse. Quilibet organorum adfectio que sine ulla producitur perceptione, localis remanet , nullumque in cerebrum misi functionis gratia , influxum exercere potest (1). Plurima quidem facta, huicce contraria propositioni, haud rite et legitime observata fuere; quin etiam omnibus in casibus qui occulta quadam in cerebrum actione institui dicuntur, vel effectus pro causis, vel concomitantia pro subjectis - habentur, vel denique partis adfectio ad cerebrum circulationis ope, fuit delata. (а) Hocce paradoxum defendi nequiretur; nimirum facile probare est omnes corporis partes cerebrum modificari posse , illudque ad motus ciere determinatos, quin ulla. qualibet sensatio ad sensorium commune mittatur. Miranda instinctus phoenomena hujus firmissimum sistunt argu- mentam. Verum enim vero, peculiares nervosi systematis modificationes , hujus vel illius visceris status sequel, licet sensatio absit qualiscumque , omnes instinctus determinationes revera pro- ducunt. | Maternus animus, venereus et etiam sic dictus moralis amor, quamvis in cerebro sedeant; pro necessaria conditione agnoscunt peculiarem ovariorum vel testiculorum in nervosum systema influxum , sicuti castrationis in utroque sexu comprobatur effectibus; et tamen nulla omnino sensatio ex hisce organis ad cerebrum missa fuit. (27) Encephalum vero magnos et universos ciet sympathiæ motus. Ab organo male se habente vel gravius læso adfectum , febriles sua reactione suscitat turbines. Cerebrum, cunctis cum partibus commercium alens suas, maxima cum celeritate , et quocumque simul , adfectiones communicare et propagare potest. Inter omnes solum hisce dotatur proprietatibus, quarum ope localium in universales lzesionum degeneratio , explanatur. Caeterum cerebrum adfectionibus organorum morbosis compatitur illasque longe lateque diffundit duplici ratione : videlicet dolore et circulatione. In uniyersum eo facilius exorientur adynamiæ et ataxiæ complica- tiones, symptomataque eo graviora et extensiora erunt, quo vehementior per- cipietur dolor. 11 (28) = — - SECTIO POSTERIOR. THEORIA SYMPATHIZÆ. Nec enim sola experientia, sed etiam ratione nititur duobus veluti cruribus medicina. - Barth. KruGEr , meth. an. $. XXIV. Jam vidimus, in priori hujus dissertationis sectione , commercium relationes- que organorum mutua triplici modo exerceri posse : 1°. relationum gratia quæ interesse possunt, mecanicarum ; 2°. ipso functionum quibus praesunt exercitio ; et denique 3°. peculiari organorum influxus specie, sympathia , ab omnibus sa- lutata ; jam exposuimus præcipuas , de hujus relationum organicarum modi natura et fontibus, emissas opiniones; nostrum nunc est, ut quæstio proposita, quan- tum in nobis situm est, solvatur, theoriam sympathiæ cum presenti scientiae statu consentientem edificare, legesque quibus ipsa subjicitur sympathia, sedulo inquirere. S. XX V. Cl. Delaroche (1) et etiam celeb. Bichat medicorum ignorationem hac de doctrina profundam , ab usu vocis sympathiæ quasi tegi ac velari, affirmavere. Ista vero sententia et veritati et justitiæ non videtur consona : nimirum ali- quod phcenomenon a consensu qui duo inter organa intercedit, ortum trahere profitentes , hocce phoenomenon cum ceteris easdem sequentibus leges, conso- ciamus et aggregamus, atque diverse cujuscumque cause interventionem in ejus- ` dem productione repudiamus ; et idcirco illius explicationem statuimus : « Expli- (1) Anal. des fonct. du syst. nerv. , tom, 2, pag. 277. ( 29 ) » quer un phénomène, dixit illustr. Barthez, se réduit toujours à faire voir » que les faits qu'il présente se suivent dans un ordre analogue à l'ordre de » succession d'autres faits qui sont plus familiers et qui dés-lors nous paraissent » plus connus; c'est ainsi qu'aprés aveir trouvé que la pesanteur et la force » centrale de la lune suivent une méme loi dans leurs effets, Newton a dit que » leur cause commune est la gravitation » (1). Quaelibet alia explicandi ratio, in regionem hypothesium commentitiam directe et necessario deducere valet, et ideo a medico sani judicii est rejicienda. 6 XXVL In sympathici cujusvis phoenomeni productione, tria facillime analysi distin- guntur : 1°. adfectio partis que aliquo stimulata incitamento , phoenomeni istius fons et origo evadit; 3°. Secundaria adfectio in una seu’ pluribus remotis partibus suscitata vel sympathicum stricte dictum phoenomenon ; et 3°. causa peculiaris ipsa, vi cujus influxus e loco adfecto in alterum consensualis transmittitur. Hæcce jam nobis veniunt sigillatim perlustranda. CAPUT PRIMUM. DE SYMPATHIARUM ORIGINE. $ XX VIL Licet cuncta humani organismi organa continuum et perpetuum alant com- mercium,ista tamen mutua partium consensio, in quibusdam solummodo casibus suos exserit effectus, omnibusque patefit oculis; quam nempe quævis causa, ut plurimum accidentalis, partem corporis determinatam modificatur. Atque ideo, si naturalibus stimulis solummodo subjicitur œconomia, si etiam influxus ille intra limites servandae sanitati necessarias, continetur, sympathia universalis, vi cujus omnes et singule connectuntur partes, nulli vel vix saltem nulli phcenomeno ansam præbet. Ast vero, organo quocumque insolito modo adfecto, confestim (1) Elémens de la sc. de l'homme. Prolég. 11. (30) phoenomena plusve minusve numerosa et conspicua ad existentiam hujusce con- sensus nuntiandam adparent. Sympathia igitur statu œconomiæ accidentali et in- solito dilucidanda est; pathologiaque potissimum consensionis partium doctrina innititur. Hacce vero scientia edoceimur omnes, Miel quidem excepta , partes, sympa- thicorum phoenomenorum originem esse. posse : quippe quod , teste experientia , nequidem una adsit, quæ actioni quarumdam causarum subjecta, vel in quem- - dam morbosum statum cita, nullius omnino istorum causa sit. 6. XXVIIL Hocce autem sub respectu, organa non eodem gradu apta et idonea versari, ad sympathicos irradiandum influxus , observare est. Cutanea et villosa superficies, in immediato cum externis corporibus contactu versatæ , exquisitissima gaudentes sensibilitate, primum sane occupant locum ; dum e contrario, ossa, cartilagines, fibrosumque systema, actioni omnium ferme corporum non obnoxia, sensibilitate quam maxime obscura prædita, influxum in ceteras corporis partes consensualem rarissime quidem exercent. Intermedia inter ista extrema facile invenire est. $. XXIX. T Jam supra notavimus quodlibet sympathie phoenomenon, causam agnoscere occasionalem, in organum primities adfectum agentem : atqui vero cause iste occasionales innumeris subjiciuntur mutationibus et differentiis, habito ad agendi rationem , intensitatem , actionis locum et diuturnitatem, respectu, organismus ipse diversissimos cum diversis in quibus versari potest circumstanstiis , status induit; ex illa duplici fonte, enascitur sympathicorum diversitas phoenomenorum tanta, ut ferme nihil nisi causam ipsam proximam, in eis commune reperire sit. $. XXX. Cause sympathiarum occasionales, modo mutationes cum sanitate non repu- gnantes producunt , modo adfectionem morbosam, sive intensitatis sive aliarum circumstantiarum causa, gignunt; modo denique ad salutarem agro corpori (31) imprimendam mutationem , ad functiones ad statum normalem reducendas , in usum vocantur: Hinc sympathie divisio jamjam exposita in physiologicam , pathologicam et. artificialem. Hæcce distinctio , ut per se patet , natura causarum, vel etiam circumstantiis accidentalibus Шао: ; non autem exprimit, licet con- trarium creditum fuerit, in ipsius natura sympathiæ discrepantiam : sympathia nimirum singularis est et individua ; cause phoenomenorum sympathicorum ос- casionales , et hæcce ipsissima phoenomena , omnium sola variare et inter se dis- crepare possunt. S. XXXL Sed questio кенін solvenda : an organi consentientis adfectio , in irritatione semper versetur, vel si mavis, sola-ne partium irritatio MEE suscitare valeat ? СІ. Broussais in sua sympathiæ definitione , illam quæstionem affirmatione im- plicite quidem solvit : » La sensibilité et la contractilité étant augmentées dans un » point, le sont bientét dans plusieurs autres , c’est la sympathie. » (1). Ejus autem sententiam sequi non possumus : licet enim diflitendum non sit irritationem inter diversas organorum adfectiones facillime late longeque propagari, atque turbines suscitare numerosissimas ; observatione tamen et experientia constat debilitatem , vel etiam aliam quamcumque organorum adfectionem, juxta communes sympathiæ leges , partibus dissitis posse communicari : » bien que la débilité , ait Cl. Nacquart , » n'embrasse pas toujours l'ensemble de l'économie animale , cependant comme » tous les appareils se tiennent, sont liés les uns aux autres, par des rapports né- » cessaires, la débilité locale devient en peu de temps générale » (2). In өкіметі catarrho, eclegmata julapiaque in ventriculum vix quidem in- geruntur , cum egrotans doloris levamen percipit notabilissimum, cum etiam ex- pectoratio modo ardua, sicca, nunc facilis, humidaque evadit. Hoc in casu, mutatio in mucosa tal membrana de effecta, sympathiarum more, (1) 9зе, Propos de méd. (2) Dict. des sc, méd, art. debilité. (39: ) ad pulmones usque transmittatur necesse est; alia quævis explicandi ratio in me- dium adduci nequit. In enteritide , emollientis abdomini adplicatio topici , sensilis- simam doloris remissionem efficit, salutaremque causat relaxationem : et hic tamen , per se elucescit , quelibet continuitas a cavitate peritonæali ipsa interrum- pitur. In fame haud justo majus protensa , sensum universe debilitatis adesse cons- picuum neminem fugit; heec autem debilitas a sola ventriculi asthenia, stimuli naturalis defectus sequela produci potest; cum, ingestis alimentis, illico evanes- cat. Et denique, nonnulla adsunt corpora medicamentosa quz vires vitales , ne- dum augeant exaltentque , luculenter minuunt ; et tamen, plurimis aboli phoenomenis ansam præbent. Sic, acido hydro-cyanico, quod certe stimulans dici nequit, in ventriculum ingesto, confestim vertigines , debilitas universalis , pupillarum dilatatio , lipothymiæ , etc. , exsurgunt. Et insuper ; formidandum istud toxicum , methodo Cl. Gay-Lussac eximia confectum, si qualicumque viventi superficiei guttatim adplicatur , mors repentina , preme producta , observato- rem stupefacit (1). Hisce jam dictis et etiam pluribus aliis quorum inutilis est enumeratio argu- mentis , facile colligitur non solum irritationem , sed etiam omnigenam organo- rum adfectionem ab una parte ceteris partibus , secundum sympathiæ leges, com- municari posse. ; CAPUT SECUNDUM. DE PHOENOMENIS SYMPATHICIS, $ XXXIL ё Quum organum а qualicumque causa adficitur, modo hæc affectio remanet localis , modo contra ad ceteras propagatur partes, diversaque suscitat phoeno- (а) Assertum illud indubitate paradoxum videbitur : et tamen est servera observatorum fac— torum consequentia. Magendie (ann. de ch. et de phys. tom. 6, pag. 347) periculis probatur aci- dum hydro-cyanicum concentratum , vix quidem villosæ adplicari membrane , cum animal periculo subjectum , duabus aut tribus factis inspirationibus , procumbit exanime. Musculorum irritabilitas , (33) mena, que si quidem ab influxu partium mecanico vel functionali non dependent , sympathica , habito ad eorum causam respectu , salutantur. Hæcce autem phœno- mena frequentissime quidem ab auctoribus ipsa cum sympathia confusa fuere ; et Cl. Bichat in illum delapsus est errorem , cum distinxit sympathias sens Mati animalis, contractilitatis ejusdem generis etc. ; etenim patet , sicuti jam a Clar. Roux animadversum fuit, non adesse hujus vel illius vitæ proprietatis sympathias , sed phoenomena earumdem consensualia, $. XXXIII. Haud secus ac qualibet corporis pars influxus sympathicos versus caeteras partes irradiare: potest ,:earum etiam singule aliarum adíectionibus esse participes , di- versorumque sympathiæ phoenomenorum sedes fieri possunt. Hocce autem. sub respectu, numerose observantur partes inter diversas discrepantiæ : alie nimi- rum alicujus lesione partis , qualiscumque tandem sit , facile et frequenter commo- ventur : sic quodlibet œconomiæ punctum vix irritatione laborat, cum cor suas accelerat contractiones. Aliæ e contrario adfectioni, nonnisi unius vel paucarum partium condolent : sic iris a sola ferme retina , que nempe ejus præest motibus, in consensum trahitur. $. XXXIV. In universum , pars quaecumque ео frequentius et facilius cæterarum partium accipiet influxus, quo majori sensibilitate, quo eminentiori vitalitate gaudebit , quo strictiori cum nervoso systemate versabitur nexu : nulla huicce legi exceptio nobis innotescit. Adsunt etiam nonnulle partes , inter quas ossa , cartilagines , ten- dines primum sane occupant locum , quz vitalitate adeo obscura , adeo latente sunt immediate post obitum , ipsi. galvanismi stimulo non respondet. Horrifica actionis veneni rapiditas quamcumque ejus absorptionem plane excludit; mors non doloris excessus fuit sequela, cum nullus adsit dolor: lethiferum igitur influxum , nervoso systemati nonnisi sympathiarum more com- municari potuit. Eodem modo pestilentia miasmata non minori rapiditate quam acidum ipsum bydro-cyanicum , mortem induxisse , compertum est. (34) instructe , ut nunquam vel saltem rarissime ullius sympathiæ phoenomeni sedes ob- serventur, ut etiam universam infer organismi perturbationem , placidæ dormiant. Quantum autem istorum phoenomenorum in villosis membranis , cute , nervis, corde, visceribusque sedentia reperire est! $. XXXV. Inter sympathiæ phoenomena , constantem, omnesque apud homines ,.certa~ rum nonnulla circumstantiarum sequelam esse comperimus : sic vomitus uvulæ titillationem , sternutatio narium pruritum etc. ferme necessario sequuntur. In plu- rimis autem producendis, status œconomiæ peculiaris, cujusdam idiosyncrasiæ , ut locum habeant, conditio requiritur. Sic Pechlinus narrat, quemdam exercitus ducem vomitibus laborare violentissimis , quotiescumque ductus auditorius exter- nus extrema etiam digitorum pulpa irritabatur (1). Aliquem , musices concentum audire quemcumque nequivisse, quin illico yomeret, relatum. fuit (2). Eques, in Vasconia natus, teste Rob. Boylio , ab utriculi sono symphoniaci (gallice сог- nemuse ) іп minctionem constanter ciebatur (3). Et denique Cl. Tissot historiam refert cujusdam hominis qui, gravi obsoletorum librorum odore tactus , alvi la~ borabat profluvio (4). Quam plurima ejusdem generis facile fuisset referre observata ; notandum solummodo hic erit, hæcce insolita sympathiæ phoenomena in subjectis nervosis, exquisitissima gaudentibus sensilitate exoriri. S. XXX VI. Innumeræ in adfectionis organi secundariæ matura et intensitate inveniuntur differitates. Respectu nimirum intensitatis, modo sympathica adfectio in excitatione, vel irritatione , vel etiam in alia qualibet modificatione instabili, suaque cum causa ` (1) Observ. med. phys. lib. II , obs. 45. (2) Ephem. cur. nat. dec. 3. ann, 3. obs. 182. (3) Dict. des sc. méd. art. musique. (4) Traité des nerfs, tom. 2, part. 2, pag. 59. ( 35) evanescente, consistit; modo e contrario , actio sympathica ad talem ascendit gradum , ut genuinam causet inflammationem , cessante etiam influxu , permanen- tem. Diversi isti actionis consensualis gradus, partis primitus adfectæ intensitati lesionis, generatim respondent. Haud tamen-est diffitendum plures adesse excep- tiones : fieri enim potest, ut levissima partis uniuscumque irritatio , violentissimæ partis alterius irritationi, quin etiam inflammationi , ansam præbeat. Cutis calida atque perspirans , vix quidem frigori est obnoxia , cum illico , licet ferme immu- tata remaneat ipsa, internum phlegmasia سنا‎ viscus. Hujus autem phoenomeni a С1°. Piorry causa petitur in eo quod viscus istud adfectum , sensibilitate majori praeditum , corporum actioni externorum minus obnoxium , nocivo horumce influxui minus assuefactum , facilius et gravius labe- factetur (1). An legitima sit explicatio , dubitare licet. $. XXXVIL Hic sane nostrum esset cuncta enumerare phoenomena a consensu singularum corporis partium tam in sanitate quam in morbis ortum trahentia : sed'si tali incumberemus negotio , longissime quidem extra naturales dissertationis cujuslibet limites egrediremur ; cum organi etiam unius sympathiæ , sicuti ventriculi , шегі, cutis, et aliorum , materiam dissertationi fecundissimam facile upped pos- sint. Hic igitur generalibus de sympathia considerationibus solum est locus. Et cæterum organi uniuscujusque historia sympathiarum in ejus physiologia et pa- thologia, sponte elucebit, — і 6. XXXVIIL In universum , adfectionis partis consentientis naturam , cum partis sympathice adfecte natura , si comparabimus , facile erit colligere , observatione duce cons- tanti , illas semper unius ejusdemque adfectiones esse nature ; vel si mavis , natura non variat, quia aliæ parti communicatur , partis ее; ita quidem ut irri- (2) Journ. génér. de méd, Exposé succinct des différents phénom. sympat. fév. 1819. 12 ( 36 ) tatio nihil aliud quam irritationem sympathice gignere valeat, debilitatio nil nisi debilitationem , et sic porro. Huic autem generali sympathiæ legi forsan obji- cietur sæpe fieri ut cujusdam organi excitatio vel irritatio, ceterorum debilitati organorum præbeat ansam; revulsionisque phoenomena in medium adferentur nostram opinionem debellatura; in qua nempe partis alicujus irritatio , uti ex- tremitatum inferiorum , irritationem in cerebro, pulmonibus , vel aliis visceribus sedentem , nedum augeat, manifeste minuit, quod huic legi omnino est contra- rium. Et revera primo quidem aspectu non futilis videtur objectio. Quippe hic audimus auctores hujus vel illius visceris phlogosim ab aliæ partis irritatione ortum trahere sympathicum profitentes ; illic vero a puncto irritationis in partibus extremis constituto, inflammationem cujusdam visceris vel minui vel ` etiam avelli. Quodsi vero rem attentiori intueamur animo, facile est colligere sanguinis fluxionem , quae locum irritatum versus constanter producitur, unicam debilitationis іп aliis partibus causam salutandum esse; nimirum , lex adest phy- siologiæ ab omnibus nota, vi cujus, naturalis imminutio stimuli in qualibet parte, hancce partem in debilitatem vel astheniam stimuli defectu , ut verbis utar Brow- nianis , trahit. ipid igitur congestio , irritatum organum versus , sanguinis ad ceteras partes vadentis quantitatem. peræqua minuens proportione, istarum causet asthe- niam, necesse est. Hic est genuinus revulsionis méchanismus. Res exemplo dilu- cidetur : jam supra vidimus ventriculum famelicum deficiente naturali stimulo (scilicet alimento) , debilitari , suamque cunctis partibus debilitatem communicare. Que cum ita sint, si ingeritur alimentum , brevi evanescente debilitate , succedit sensus vigoris, energiæque gratissimus. Ast vero paulo post Pam actum adfluxus sanguinis ventriculum versus generalis locum habet; et illico, multi- faria exoriuntur phoenomena constantem e digestione saltem copiosa ortum du- centia : Cerebrum cogitare nequit, corpus motus et laboris impatiens, quietem amat etc. Irritantia revellentia igitur duplicem in organismum exercent actionem : omnes primo corporis partes in irritationem plusve minusve conspicuam cien- tur; dein distantes ab adplicationis loco partes debilitantur, ita quidem ut, hocce saltem sub respectu, revellentia effectus emissionum sanguinis æmulentur ; (37) eo tamen cum, discrimine , quod partem sanguineæ masse immutabiliter au- ferant ipse, dum revellentia illam seponunt, ut hisce utar verbis, in posterum restituendam. Notione hujus duplicis epispasticorum actionis comparata, usus eorum thera- peuticus sponte elucescit. Priori quidem effectu intelligitur ratio cur, in prima febrilium inflammationum periodo, generatim nocivos sortiantur effectus ; irrita- tionem nempe sympathice adaugentes , delirium , linguæ ruborem et siccitatem , pulsus. accelerationem , aliaque mala multa inferre solent. Quum autem dieta , excretionibus, et potissimum venæsectione tam generali quam locali, debilitatus fuit ager, irritatio ab epispastico suscitata , difficilius quidem longe lateque propa- gatur, dum sanguinea congestio semper eadem quam priori in casu remanens , sola ferme suos exserit effectus; eo magis quod vera masse sanguinis imminutio in eadem proportione congestionis effectus augeat; hinc facile videre est, qua ratione revellentia, extincta jam generali irritatione, a practicis in febrium phleg- masiarumque therapia adhibita , laudibus extolli mereantur. CAPUT TERTIUM. THEORIÆ SYMPATHIARUM NONNULLÆ DIL UUNTUR. $ XXXIX. - Jamjam variam phoenomeni sympathici originem et istud phoenomenon sym- pathicum ipsum , sigillatim perlustravimus ; superest, ut inquiramus quibus modis, quó intermedio , consensus partium mutuus habeatur, quibus physiologie legibus subjiciatur. Hic difficultas, hic labor; persequamur visuri е Quid valeant humeri , quid vires ferre recusent. » Ferme inutile nobis videtur, ut nuntiemus nihil omnino de intima sympathize natura hic agendum esse ; cum extra limites mentis, sicuti quidem cujuscumque ` actionis vitalis essentia, necessario delitescat; satis cum Ш. Barthez dictitare non possumus : « L'expérience ne peut nous бие connaître l'essence des causes рге- 12. СӨ)” » mières, et ne peut manifester d'autres causes que les lois de la succession des » phénomènes » (1). | Auctores, qui causis sympathiæ indagandis incubuerunt, vel 1°. consensum partium penitus inexplicabilem habuere; vel 2°. unicum omnium sympathiarum fontem salutavere; vel 3°. consensionem non una modo, sed pluribus conditio- nibus niti credidere. Hinc 1°. vicinia partium , 2°. continuitas membranarum , 3°. tela cellularis, 4^. systema sanguineum , 5°. nervorum anastomoses (2) ad . sympathiam partium explicandam , vel seorsim , vel sepius conglobatim ab illis convocata fuere. An vero diverse conditiones iste phoenomenorum sympathiæ generationi praeesse possint, paucis verbis nobis est inquirendum. ` 25. XL. Ficinia partium. Partis alicujus adfectio, partibus immediate contiguis sæpe communicata, mu- tationes in earum functionibus actualique statu, vario quidem gradu conspicuas producit. Sed in universum influxus iste organi in vicina, angustissima versatur in sphaera; si enim paulum modo augescit distantia, ferme omnino. evanescit. Ejus autem nota essentialis in eo potissimum consistit, quod irradiatione directa et per continuam fibrarum seriem , communicatio fiat ad partes contiguas. Sic, actio topici emollientis in cutem adplicati ad certum tele cellularis statum usque et etiam altius propagatur , ibique mutationes, in hujusce telae phlegmasia nota- biles, producit. « L'imagination, dixit Cl. Barbier, pourrait suivre de proche en » proche les progrés de cette influence médicinale, en donnant en profondeur » et en circonférence une certaine latitude à l'impression que le médicament » fait sur le lieu avec lequel on le met en contact (3) ». d Hisce jam dictis, facile videre est istum influxus modum ad sympathiam referri non posse ; cum certam partes inter consentientes supponat sympathia distantiam , (1) Sc. de l'homme. Prolégoménes. (2) Quedam etiam alie organorum consensus conditiones а nonnullis admissæ fuerunt, Cum autem vel plane sint hypotheticæ vel per se absurde , nulla earum mentio movebitur, -(3) Traité élém. de mat, méd., tom, 2°., pag. 75. . ( 39 ) бота etiam partium interjacentium "integritatem omnino requirat. Quodsi vero intermedium adsit etiam angustum quod non compatiatur , casus iste inter gene- rales consensus partium casus est adnumerandus , viciniaque partium ad istius phoenomeni generationem , nihil omnino йене potest. Auctores igitur orga- norum contiguitatem sympathiæ phoenomenorum causam immerito salutaverunt. S. XLL Continuitas membranarum. Sepe fit ut partes inter se consentientes , continua membranarum serie con- nectantur; quin etiam fuerunt auctores qui, corpus universum nonnisi membra- nam, variis in locis replicatam , congruisque liquidis irroratam audacter consi- deraverint. In hacce autem rerum conditione, crediderunt rationem observato communionis suflicientem inveniri ; atque docuerunt partem. primitus adfectam per continuam membranarum superficiem suos diffundere influxus, et ideo partes sibi continuas іп condolentiam trahere. Hinc vomitus ex uvulæ titillatione , dolor glandis ex latente in vesica urinaria calculo , glandularum supersecretio et orgas— mus ex excitata ductus excretorii extremitate aliaque bene multa suboriuntur. Ast vero, secundum istam. hypothesim , partes intermediæ etiam necessario compa- tiantur sponte patescit; et tamen contrarium observatur. Si vermes, exempli causa, in cavo intestinorum. nidulantes, in naribus infantum. pruritum , continuitate mu- cosarum producunt, quid rationis est cur villosa superficies ab intestino gracili ad narium cavernas usque. perreptans , non eodem modo consentiat ? Et cæterum ; observatio: et. experientia in illam theoriam manifesto testantur. Verum enim vero quum ductus Sthenonianus, vel glandula parotis ipsa, ab ins- trumento secante.penitus incisa, salivali fistulae ansam praebent, saliva stillici- dium semper multo. majus, sub alimentorum masticatione quam otiosis dentibus observatur (1);.atqui tamen Bordeu maxillarum compressionem nihil omnino ad parotidum secretionem facere luculenter demonstravit (2); glandulæ igitur exci- tatio non a continuitate membranæ ductum obducentis excretorium pendere po- (1) Dict. des sc. méd. art. parotide. (2) Recherches anat. sur la posit. des gland. et leur action, opér. omn. tom. 2 , pag. 53 et seq. ( ho ) | i test : et hæcce de omnibus ejusdem generis casibus valet conclusio. Ut elucescat vomitum , ab uvulæ titillatione citum , cum membrane continuitate quam cons- tituit gastro-pulmonalis mucosa, in causali nexu non versari, Clos. anatomic generalis auctor, vulnere ad Mee colli canis alicujus instituto , atque oesophago transverse penitusque secato , uvulam titillavit : et illico licet quecumque abfuerit continuitas, conatus oliin di solitos et vomitus observare fuit (1). Hisce jam dictis facile colligitur quemlibet membranarum continuitatis influxum in producendis sympathiis plane rejiciendum esse. j $. XLI. Tela cellularis. Nonnulli sympathiam partium derivarunt ex telê cellularis per totum corpus communicatione : ét certe si universam hujus cellulose compaginis que per totum corpus dispersa est, exceptis forsan quibusdam partibus, consideramus , videtur aliquid huic opinioni inesse probabile. Quippe quæ ommibus solidis cul- citam sternit, omnes investit et inter se conjungit ; ipsas fibras ét fasciculos mus- culorum , tendinum , ligamentorum , nec minus vasa ac nervos majores æqué ac minutissimos eorum ramulos tegit et nectit. Ast vero ipsa hzc tela cellulosa in statu naturali, obscura, quin etiam nulla gaudet sensilitate ; ideoque sympathicis adfectionibus idonea esse omnino nequit. Qui fieret ut cellularis textus sensu motuque ipse privatus dolorem motumque aliis communicaret? Notandum in- super est partes tela cellulosa ditissimas quidem , ut scrotum, mediastinum etc. non tamen facilius et frequentius consentire, dum cerebrum , nervi, et alia parum cellulola latissimas tamen habent sympathias. Quod ad argumentum illud spectat, quod ejus cellula? ubivis libere inter se communicent, atque idcirco aer, aqua, materies purulenta, aliive humores earum ope frequenter ab una corporis parte ad aliam deferantur; cum С°. Whytt respondemus , hoc nihil aliud. esse quam quod in spongiis , ади frustulis aliisque corporibus jm locum gei igitur ad sympathiam referri nequire. (1) Amat. gén., tom. I, pag. 204... (41) ©. XLUL Systema vasculare. Veteres, circulationis Harveianæ plane inscii, credidere , vapores e diversis pártibus versus cerebrum. ascendentes, necnon humores e cerebro vel alio. quo- libet organo ad ceteras partes viam facientes, tubos transgredi arteriales, hinc- que communionem organorum sistere consensualem. Hac est genuina opinionis de qua nunc agitur, origo. Detecta vero sanguinis circulatione , nonnulli in san- guine ipso vasorum. majorum occupante latebras, fontem sympathiæ quæsivere ; sive in eo quod materie cujusdam morbosæ ab uno loco ad alterum migrantis sit vehiculum , sive tanquam sedes oscillationum que , juxta mechanicas leges , per totam hujus humoris massam vagantur. Ast vero bine iste sententie tan— quam mere hypotheses et sanis physiologiz legibus contrariæ sponte collabuntur. Plures, e contrario, respicientes ad cunctarum organismi partium structuram _quæ adeo quidem numerosis conflatur vasculis ut totam ceconomiam vasis cons- tantem ausi fuerint salutare, animadvertentes totum vasorum systema, ramorum arboris instar , unum continuum constituere , sympathiam tuborum arterialium ope fieri statuerunt. Barthez , ad illam consensus speciem probandam , affert periculum jamjam а Galeno patratum , in quo arteriæ cujusvis continuitas intermittitur me- tallici ejusdem. luminis ope tubuli, qui іп cavitatem vasis introductus duabus fir- matur ligaturis : qua cum ita sint, pulsus arteriæ infra ligaturam , teste Galeno , nullo modo percipitur , licet tamen cum corde omnino libera sit communicatio. Sed ista vivisectio ab ill" Cornelio, Vieussens , Bichat et Magendie repetita , plane oppositas habuit sequelas ; adeoque opinionem jam prolatam fulcire nequit. Cæte- rum notandum. est plurima facta, huic sympathise fonti attributa, nedum sym- pathica sint, diversas omnino agnoscere causas : exemplo sint virus contagiosi absorptio , materiarum morbosarum metastases, metaschematismi et alia. Quod ad phoenomena attinet quz consensualia merito habentur, systema vasculare , sen- silitate notabiliter orbatus; et forsan etiam irritabilitate omnino deficiens , ge- nuino consensui alendo impar censendum est. (42) S. XLIV. Nervorum anastomoses. Auctores quam plurimi, accuratiore a Willisio facta nervorum investigatione , partium 'consensum tam generalem quam specialem , multifariis nerveorum fu- niculorum conjugationibus , et etiam communi eorum origine fieri statuerunt ; "et hodiedum medicorum nonnulliad illorum normam consensus rationem ét шой explicant. Licet vero primo quidem intuitu hæcce theoria satis videatur plausibilis , multa- que ejus ope commode explicari possint sympathie phoenomena ; nihilominus tamen, examine attentiori serveriorique instituto, facile colligere erit istud sym- pathiarum systema insuperabilibus premi difficultatibus. Nimirum anatomia de- monstratur duce , perpaucas adesse conjugationes nervorum genuinas ; in quibus nempe filamenta revera in unum eumdemque funiculum confluunt nervea , totum que efformant continuum; sicuti anastomosis nervi lingualis medii cum cervicali- bus, ansam sistens notabilem ; inosculationesque facialis , occipitalis et frontalis inter semet invicem frequentes, exempla adferre videntur. : Multo vero sæpius fit, ut filamenta nervorum anastomotica , e duobus truncis vel ex ejusdem trunci surculis egressa, inter sé copulentur quidem, sed in ea semper ratione quod solummodo contigua , atque per totam viam distincta rema- neant. Sic plexus nervosi, conjugatio chordae tympani cum linguali nervo etc. , nullam nobis genuinam offerunt inosculationem. Influxus igitur consensuales anas- tomotica nervorum communicatione institui nequeunt; cum reipsa rarissimæ sint anastomoses , sensu strictiori sumpt ; cum etiam nervea filamenta, exceptis sal- tem quibusdam casibus, ab origine ad terminum usque observentur distincta. » Si les médecins, inquit Bichat, qui ont considéré les anastomoses comme les » causes exclusives de toute sympathie , avaient réfléchi combien elles sont peu » nombreuses, en comparaison de ce qu'elles paraissent au premier coup-d'œil, » ils auraient été conduits par cette simple réflexion à une opinion différente. » En effet il est bien évident que, quoiqu'un filet se joigne à un tronc, il n'y a » pas plus de rapport avec les filets de ce tronc , que les filets en ont entre eux ; » Cest-à-dire, qu'il n'y a de commun que l'enveloppe celluleuse » (1). Nobis (1) Anat. gén., tom. ter, pag. 158. (43) sane non legitime objicietur nervea in gangliis confundi et inter se invicem com- municare filamenta; enim vero preterea quod Scarpa et Lobstein probaverint ista ganglia filamentis constare inter se implicatis, physiologia ipsa etiam luculen- tius contrarium demonstrat : nimirum si genuina quecumque communicatio inter ejusdem nervi vel diversorum nervorum filamenta in gangliis vel et alias locum habuisset , sénsationes obscurz et indistincte , motusque inordinati necessario evasissent. Impressiones enim ab нон cujusdam nervi acceptæ aliisque nervis, quibusquidem intime connectitur, communicate , cerebrum in allucina- tionem circa veram sensationis originem vel locum Fa adfectum; trahantur est necesse (1); quod tamen observationi omnino repugnat. Et denique notandum est plurimas adesse partes inter se consentientes , quarum tamen nervi inter se invicem perpetuo distincti et nequaquam conjugati inveniuntur. Legitime igitur concludere licet , faniculorum nerveorum anastomoses, etsi existunt, nihil omnino ad sympathiæ phoenomenorum generationem conferre , iheorisatiue sympathiæ istis nervorum conjugationibus innixam , plane rejiciendam esse. ) CAPUT QUARTUM. FONS SYMPATHLE TAM GENERALIS QUAM SPECIALIS INDAGATUR. RES | Ja Pme | S XLV. Plerique auctorum , uti in priori videre est sectione , plures phoenomenorum sympathiæ causas fontesque diversos, ad consensum explicandum , in usum vo- cavere. Sed in eorum sententiam venire non possumus; istorumque phoenome- norum generationi unicam et singularem causam preesse manifestum habemus. Nimirum in scientiis naturalibus lex est universa, in nullo quocumque casu А T T^ violanda, qua jubet, ut ipsissimis divi Newtonii utar verbis, » causas rerum (1) Hic solummodo agitur de gangliis vite animalis , quorum plurimi in foraminibus verte— brarum lateralibus jacent : quid autem de gangliis nervi intercostalis censendum sit , infra docebitur. 13 (44) naturalium non plures admitti debere, quam quæ..... earum phœnomenis ex- plicandis sufficiant. » Veteres , sicuti à Barthez consulte jam fuit assertum , ' relist non quidem merentur ex ёо quod causas aut facultates бей instituerint ; licet tamen contrarium ad nauseam usque repetant plurimi : quænam enim non "idt facultates? Sed in eo potissimum peccarunt, quod istarum numerum statui scientiae presenti non adæquaverint ; quod etiam causam vel facultatem novam sepe ssepius admiserint, etiamsi phoénomena causarum actione jamjam quidem cogni- tarum facile FON hd explicare potuerint. Ne huncce scopulum offendamus , moniti : attenta phishottisiórhi sympathise consideratio docet, unam TE que eorum causam admitti debere; omnesque sympathias , кйгй elementis cons- tantes, inter se invicem nonnisi Ren discrepantes , ex unico et singulari fonte, hauriendas esse. % XLVL Commercium organorum consensuale a systemate organico peculiari exclusorie dependere per se patescit. Verum énim veto quodlibet vite phoenomenon ab actione cujusdam organi vel textus organici determinata, originem ducit; et in nexu: cum corporis structura et fabrica versatur causali. Hec est veritas ab om- nibus physiologiæ sanæ peritis accepta. Contextus autem iste per totam corporis ceconomiam necessario diffusus est; cum quicumque hujusce corporis pars mi- nima alias partes in condolentiam trahere et ab ipsis trahi valeat. (S. XXVII, XXXIII) Systemata igitur sanguineum , lymphaticum, cellulare et denique ner- vosum, communicationes partium mutuas universalesque ex omnibus sola alere possunt. Atqui vero jam modo demonstravimus (S. XL, XLI, XLI, ХШ.) Vasa sanguinea et lymphatica, necnon telam cellulosam phoenomenorum sym- pathiz generationi plane aliena: inveniri : est igitur necesse , ut systema nervosum et cerebro-spinale et trisplanchnicum, causam cujuscumque inter omnes et sin- gulas organismi partes sympathiæ exclusoriam salutemus , sympathiasque ner- vosas inter actiones , ordinemus. (45) S XLVIL Considerationes ex comparata physiologia desumptæ, illam sympathiarum doc- trinam quam maxime fulcire valent. Nimirum , varia consensionis phoenomena videre est ео numerosiora, eo magis conspicua quo praeditum nervoso systemate perfectiori complicatiorique animal invenitur; vel, si mavis, sympathia in ani- mantibus directam semper evolutionis nervorum systematis rationem. sequitur. Plante, nerveis fibrillis penitus orbatæ , phoenomenorum sedes sympathicorum. esse nequirent; quod revera observatione confirmatur : varia istarum. organa, influxus ope functionalis vel mecanici, inter se quidem commercium alunt ; sed relationes in ipsis detegere consensuales ommino nequitur. Sic folium , ex eo solum cum radice consociationem habet, quod radix partem materie nutritive: maximam absorbeat. Adferri forsan poterint in nostrum asssertum , motus qua- rumdam plantarum , ut mimosæ pudica , dionææ muscipule, etc. manifesti, qui sympathicos mentiuntur. Sed ut plurimum motus ii ab incitationibus directe ad- plicatis cientur; adeoque ad sympathiam referri nequeunt. Quodsi autem non directo adplicatum fuerit incitamentum , cum in commotione plusve minusve va- lida constanter versetur, facile intelligere est eam impulsionem ad locum adfec- tum usque mecanice propagari. lllud etiam sympathiarum absentiam in plantis comprobat , quod earum morbi semper maneant locales. Pars enim plantæ maxima lædi et penitus everti potest, quin prospera ceterarum partium valetudo ve! minimam compatiatur labem , nisi saltem munus in nutritione necessarium expleat. Ratio autem cur diversa plan- tarum organa ‚ igni et ferro lacessita , nullam lesionem nullasque turbines in ceteris partibus suscitent, in eo igitur versatur quod systemate plane deficiant nervoso, vi cujus adfectiones partium longe lateque propagantur. Si ad, regnum ascendamus animale, haud arduum erit observare connexiones organorum sympathicas sensim sensimque augescere , cum animalis organismi ipsius complicatione, sive cum nervorum systematis evolutione; ita quidem ut, a zoophytis in vicinia plantarum, ob absentiam vel potius ob hujus systematis 3 13. (46) imbecillitatem , sedentibus, ad hominem usque , innumere in sensibilitatis et consequenter ушр intensitate inveniantur varietates. $ XLVIIL “Sed, sermonem de humano genere solum facientes, videmus connexionunt inican sympathicarum constanter in relatione , tai vario sensibilitatis indi- viduæ gradu, cum intensitate vis nervosæ, didi versari. М Sic, occurrunt homines sensibilissimi , nérvosi, apud quales etiam levissima mritatio symptomata sympathize gravissima РАИ valet : et, ut unicum hic adducamus exemplum, , CI. Whytt historiam refert cujusdam mulieris, 23 annos nate , que spiculo apis in collum defixo , plurimis afflicta fuit syinptómatiir; inter quæ dolor intensus , cum tensiva capitis, colli, faucium brachiorumque tu- mefactione, anxietas summa , dypsnæa , vomitus, vehementes abdominis dolores, pulsus parvus, — lingua arida, horror universus , extremitatum fri- gus , primum occupant locum (1). Рн е contrario көзіндей quorum systema nervosum obtusissima gaudet sensibilitate sic sese habent, ut phoenomena sym- pathie generalia maxima cum difficultate exoriantur, ut etiam validissima cau- sarum actione eorum organismus , sympathiarum via, non labefactetur. A pere- grinatoribus relatum fuit in polorum vicinitate indigenas inveniri, qui adeo quidem obtusa sensibilitate præditi habentur, ut vulnera “etiam profundissima , ullo absque dolore ,-ulla absque noxa, patiantur. Sie СІ», Dixon et Vancouver testantibus , littorum Americæ Borealium accolæ ; in ipsa suorum pedum planta , vitrea fragmenta , clavosque acutos defigunt , quin tamen quocumque premantur incommodo ; dum e contrario convulsiones, tetanus atque mors sequelæ obser- vantur frequentes puncture etiam levissima? , apud regionum calidarum incolas , quorum sensibilitas temperatura urenti ad summum gradum provecta est. Videa- tis, hic Russorum infantulos ex utero materno vix quidem egressos , in aquam ferme congelatam sine ullo incommodo immergi ; illic négritarum in colonias transvectaram puerulos quasi epidemice spasmo tetanico miseros necari Plurima: (1) Mal. nerv. trad. fr. tom. I. pag. 384. 04) Ъепе multa hic referre" quiretur observata , sed Һессе satis: superque sunt ut abundé probütám 'h habeatur sympathiarum | intensitatem cum. varia! vis nervosa intensité diversis | in individuis. variam inveniri | gris ii solus а $. XLIX.. ^ Attenta phomomenorum sympathie i in’ diversis corporis p artibus consideratio , theoriam consensionis hic defensam fulcire potest. SUA omnibus inhotescit contextum. nervosum varia sub proportione. variis organis dispertiri, et conse— quenter sensibilitatem inzequaliter ipsis distribui : latitudo igitur relationum sym- pathicarum et intensitas eadem ratione varient, necesse est; quod revera obser- vatione compertum. fuit (S. XX VIII). Videatis hic, funiculi nervei irritationem turbis‘ consensualibus gravissimis: quin etiam morti , ansam porrigere: illic, ab actione serre et ignis in ossa , nulla sympathiæ еленш; nullasque rubies exoriri. ; MONN ÇL GESTO и - Sensibilitatem — consuetudini. obnoxiarum primum . eaquistum., sensim sensimque obtundi у nervosumque systema ; actione stimulorum externorum diu continuata , nullo modo compati , neminem fugit medicum : sympathia iisdem om- nino. pt ui legibus. Stimulus viventi superficiei mox adplicatus numerosissima sympathiæ suscitat phoenomena : quodsi autem per quoddam tempus protrahatur illius actio , breve videre est cuncta ista vicissim evanescere , organismumque , actionem Ds Aide , а quo modo commovebatur , facile гејри, Est-ne hic necesse ut influxum consuetudinis in corporis ceconomiam exponamus omnibus notum Garcias ab orto ipsissimus vidit hominem decem drachmas opii et plus glutientem : dosis ista enormis , nedum ulla sympathiæ phoenomena , que ab opio minima etiam dosi propinato causari solent, mox ingesta suscitet , statum illius naturalem, prosperamque valetudinem solum tuebatur (1). Cl. Tartra historiam | refert cujusdam mulieris, que acidum nitricum in usum potus vocabat quotidia- (1) Aromat. lib. 1, cap. 4. (48): num (1). Russie milites acidum tm purum, tanquam usitatum gratumque ; haurientes , ipsimet vidimus. (2). Sed insolita ejusmodi. observata quid opus, est ut referam , quotidiana practicorum experientia jam dudum legem illam. сесопо- riz vies firmissimis communivit testimoniis. Consuetudinem in functiones nervosi systematis exclusorie influere , ejusque sensibilitatem obtundere , ab omnibus certe. liquidum habetur ; UE igitur partium generalis etiamnum legibus nervose actionis plane phe Ча § LI Generales animi pathematum in organismum mutationes , genuinum etiam sympathiarum fontem produnt : » En effet, puisque certaines. affections de.l'àme ou passions produites par l'action des objets externes sur les organes des sen— sations , occasionnent des mouvemens. extraordinaires ou d'autres effets dans le corps, et cela uniquement en agissant sur le cerveau; pourquoi les im- pressions faites sur les nerfs, dans toutes les autres parties du corps, ne pro- duiraient-elles pas également , par le moyen ou la médiation du cerveau, divers mouvemens et d'autres effets dans les parties du corps éloignées des nerfs qui ont reçu l'impression? L'analogie est évidente (3) ». Nobis fortasse objicietur animi pathemata, non quidem in nervoso systemate sed in ipsis vitæ interne organis sedere. At vero hæcce sententia, in statu physiologie presenti defendi et sustineri nequit : hodie enim manifestum habetur omnia animi pathe- mata ab actione nervosa, in cujus nempe multifariis versantur modificationibus constanter exoriri; atque ideo organum quodcumque, si varias a variis animi adfectionibus subit mutationes, actioni systematis nervosi necessario subjectum V M V VV wv ч м (1) Trait. de l'empois. par l'ac. nitr. p. 124. (2) Effectus acidorum concentratorum ingestionis in ventriculnm, ab istius latissimis sympathiis ortum ducunt ferme exclusorium : hic enim non licet symptomata veneni absorptione explicare; cum acida ejus generis resorpta ( quod tamen raro contigere potest, diluuntur enim absorbentium ostia) et in oceanum sanguinis deportata , multo diffusiora habentur , ut graves noxas sortiantur. (3) R. Whytt, op. cit. tom. 1. p. 296. | ( 49 ) dicendum esse. Жете quidem intelligere possumus quomodo generalis anatomiæ auctor , tanto pollens judicio, veritatem adeo manifestam , adeo luculentam , re- pudiare quiverit. Profitebatur enim , uti omnibus innotescit, animi pathemata vite animali, et ipsi consequenter vi nervosa plane aliena esse, eorumque fo- mitem in diversis Organica vitæ partibus exclusorium delitescere. Sed unicum argumentim , quo ejus fulcitur opinio, videlicet maximus animi pathematum in visceribus internis influxus nullius omnino videtur pretii. Quis enim, Helmontio düce, regionem epigastricam anime sedem salutabit , ex ea solum ratione , quod lurimis animi commotionibus potissimum condoleat? Omnibus artubus contu- mescit , dentibusque stridet, ira furens ; quis iram in artubus et in déntibus col- locabit?: Caecitatem à vermibus intestinalibus quandoque causári compertum est; quis cæċitatem in intestinis sedere affirmabit? Et denique una eadenique animi adfectio apud individua diversa in diversis partibus suos exserit effectus ; apud illud nempe intestina, apud illud ventriculus etc. potissimum compatiuntur ; an exinde unum idemque animi pathema diversis in subjectis diversam occupare sedem dicetur ? ne пф. dn S. LIL Sed, ut etiam luculentius in sympathiarum generatione nervosi systematis patefiat mediatio, sedulo hic est notandum , quemcumque inter omnes et singulas corporis partes consensum, communicatione cum.encephalo intermissa , vel etiam nervosa actione in partibus consentientibus plane impedita, cónfestif évanes- cere (1). Sic pars aliqua, paralysi laborans absoluta, mille modis ‘irritari ét lacessi potest, quin ullum phoenomenon exsurgat sympathicum. Vésicans , urticatio , flagellatio , quin etiam ignis, que cuncta, in statu rerum naturali, tantas tur— bines, totque sympathias suscitare valent, irrita et inania fiunt. Hic observatum non referre nequimus sequens : » Dans le printems de 1809, narrat Січ, Fodéré , » on apporta à l'hópital des martigues , un apoplectique âgé d'environ 36 ans, (1) А. Whytt, op. cit., pag. 204. Bichat , anat. gén., tom. 1**,, pag. 203. ( 5o ) > homme, très-adonné au vin , et d'une constitution robuste, Deux fortes saignées avaient rappellé le sentiment et le mouyement dans l'espace de 12 heures , mais il y avait hémiplégie du cóté gauche, et un penchant irrésistible au som- meil. L'épouse du malade , trouvant mes moyens trop lents, appliqua pendant la nuit sur l'épaule : callis une rouelle brülante de gaiac (bois qui prend beaucoup de- chaleur et la conserve longtemps) , puis l'abandonna 3 à son sort. L'odeur du linge brülé ayant attiré les servans prés du lit du malade au bout de quelques heures, ils trouvérent une partie de sa chemise et de ses draps de lit consummée , son bras et son épaule à demi brülés, sans qu’il ait été détourné, 4е- son sommeil, et méme sans qu'il éprouvát. la moindre douleur lorsqu' on le réveilla. Il fut pansé de cette blessure pendant 3 mois, et n'en resta pas moins hémiplégique » (1 ). Hic videre est partem THAR com- bustam nullo omnino sympathiæ phoenomeno . ansam. dare , ex ea solum ratione quod in ea parte vis nervosa nulla sit; dum profecto, si influxus ille nervosus locum habuisset , formidanda a consensu partium . oriunda exsurrexissent symp- tomata, que ab irritatione adeo intensa constanter exoriuntur. Si alia quaecumque causa revera præesset sympathiarum generationi , quid esset rationis, cur ea phoe- nomena suo more non apparuerint cum tamen cæterum aliæ omnes circumstantiæ semper eædem mansissent ? | M „Мое o6 29 SENN vies $. LIIL Nervosi. systematis p Maa in producendis contractilitatis cerebralis sympathise phænomenis in controversiam vocari nequit;;cum Cl. Bichat musculos voluntati subjectos , casibus directe. incitationis exceptis, nonnisi mediantibus cerebro et medulla spinali , in contractionem cieri , rigorosis probaverit argumentis (2); cum etiam periculum, illam doctrinam. plane confirmans , instituerit (3). Negari etiam non. potest nervorum compaginis in generatione phonomenorum sensibilitatis cerebralis, consensualium influxus, cum hodie. demonstratum fuerit sensationem q "(1) Traité de méd. lég., tom. 2, pag. 366. (2) Anat. génér. syst. musc. de la vie anim., tom. 2. p. 343 et suiv. (3) Ibid. syst. nerv. de la vie anim., (om. 1. p. 203. ( 51) quamcumque a nervoso systemate exclusorie institui (1). Controversia igitur so- lummodo haberi potest de sympathiis quae in organis internæ vite exoriuntur : sic Clus, Bichat influxum quemlibet vis nervosæ in organa vite organicæ inser- vientia plane repudians j, пегуові mediationem systematis in generatione sympa- thiarum organicarum necessario rejicere debuit. Sed primum, cum una eademque causa sit sympathia , ista mediatio quibusdam in.casibus agnosci non potest, quin іп omnibus admittatur. Et preterea, omnibus nunc penitus liquidum habetur , nervorum compaginem cunctis vitae functionibus praeesse, centrumque, essentiam animantis genuinam constituens , universum, salutandum esse, Hæcce quidem уе- ritas ex sola mutationum ab animi pathematibus ortarum consideratione, sponte derivari potest : contemplari enim quotidianum est animi vel potius cerebri ad- fectiones multifariis in digestione , circulatione , secretione , respiratione etc. mo- dificationibus ansam prebentes , et denique totum organismum in condolentiam trahentes. Hic nobis destinatum erat, precipua exponere argumenta , vi quorum latissimus nervorum compaginis cunctas in functiones influxus, cujus quidem notione penita sympathiarum problema solvitur , abunde comprobari potest. Sed, limitibus. cujusvis dissertationis naturalibus impediti, huic consilio renuntiare co- gimur, ad opera ci-** Legallois , Gall, Ccorget, Delaroche , Broussais , aliorum- que dimittentes. Caeterum. ista, de qua modo actum fuit, opinio, sn quidem universe hodie est accepta, ut qualibet ejus probatio irme sit inutilis censenda. $. LIY. Huc usque de consensu partium generali. actum Жай; superest ut nonnulla pro- feramus de speciali Ша sympathia, vi cujus duo organa nexu quidem strictiori connectuntur. Nimirum sæpenumero fieri compertum est, ut pars quaedam , certo adfecta modo, suam nonnisi alicui organo dissito adfectionem communicet; vel potius , istud organum, inter omnia solum, suam insolitis phoenomenis compas- sionem manifestet. Talis consensus eadem sane est quam sympathiæ universae natura; et generatim inter ea solum interesse possunt differitates , respectu naturæ (1) Dict. des sc. méd. , art. sensibilité. د‎ 14 ( 52 ) adfectionis organi ipsius consentientis , et potissimum respectu intensitatis minoris in actione causæ occasionalis varia. Nimirum , si pars quaedam a gradu irritationis levissimo ad intensissimum usque ascendere supponatur, nulla primum exorietur sympathia , adfectioque localis manebit; mox unum, duo, tria et plura organa vicissim condolebunt ; et denique observare erit, irritatione semper augescente , partes omnes læsioni primitus locali participes fieri, et totam corporis machinam funditus labefactari. Ut igitur quodlibet sympathiæ phoenomenon exoriatur , cause intensitas occasionalis eo sit major necesse est, quo partes inter se invicem consentientes laxiori nexu connectuntur sympathico; lesioque localis, adjunctis cæterum plane cozequatis, eo gravior erit censenda , quo numerosior sympathize phoenomenorum invenietur cohors. Quod observatione omnino est consentaneum - in eodem enim morbo , periculum cum numero symptomatum crescere neminem fugit medicum. Quænam autem sunt conditiones, vi quarum diversi ізі sympathie gradus inter organa instituuntur ? Difficillimum sane problema , quia ejus solutio , con- ditionibus partium structure penitioris omnino ignotis, innititur legitima. Hic tamen est notandum, duce experientia, certam structure proprietatum , func- tionumque similitudinem sympathicis favere relationibus. Organum quodcumque, phlegmasia laborans, eamdem suscitare amat adfectionem apud cæteras ejusdem structure partes, que revera in phlogosim, si presertim chronice grassatur morbus, sepe numero cientur. Rheumatica vel arthritica partis cujusdam mus- cularis vel fibrosæ inflammatio ceteris ejusdem structure partibus communicatur. Chronica pleure phlogosis peritoneo frequenter transmittitur (1). Cutim inter et villosas membranas quarum maxima organisationis est adfinitas , strictissimus interest consensus, vi cujus mucosarum phlegmasiz variis cutis inflammationibus ansam præbent frequentissimam. Partes symmetrice in utroque corporis latere jacentes, eadem ratione manifesto consentiunt. Si autem dispositionem nervi sympathici maxime anatomicam, ejusque notas vel probabiles functiones con— templemur, probabilissimum sane videbitur, conditiones causasque sympathiæ , (1) Broussais , phlegm. chron. ( 53 ) quse duas inter partes intercedit, specialis, in eo nervo inquirendas esse : nimi- rum , funiculos-nerveos observare est e diversis visceribus emergentes , ganglia versus coire et confluere , plexusque maximos , necnon implicatissima constituere reticula , communicationibus plurimis inter fasciculos nerveos et consequenter inter viscera ipsa alendis, luculenter destinata. Et insuper nervea filamenta in omnibus intercostalis gangliis et plexubus communicationes! habere multiplices , ех eo potissimum probatur , quod sensationes , ab internis visceribus ad cerebrum misse , in statu. praesertim. normali, maximo, quoad genuinum originis locum , premantur incerto ; quod a cl°. Cabanis jam animadversum , inter notas interna- rum sensationum notabiliores merito est. adnumerandum ($. XLIV). Hisce jam premissis, minus arduum intelligere erit, quomodo. duo organa , quecumque inter se peculiari connectantur consensu, si connexiones strictiores numerosio- resque inter surculos ab intercostali nervo acceptos admittantur. Ceterum, hæcce theoria, huc usque. nonnisi probabilitas , ulterius. experientia sancienda , censeri potest. <Соксьов10. . Ut doctrina sympathiarum rite atque. commode tractetur, relationes: partium CONSEuoweloe а relationibus tam mecanicis quam functionalibus sedulo distinguan- tur, necesse est. ; Doctrina sympathiarum , in statu corporis normali et abnormi , empirice con- siderata , genuinum pathologiæ sistit fundamentum, . . Variis sympathie phoenomenis studendum est in diversis organis e quibus oriuntur, ad intensitatem et naturam eorum causarum occasionalium | habito respectu . Sympathia, sicuti saltem supra definita fuit, una eademque causa semper (in statu etiam pathologico), sibi constans, salutanda est. Omnes sympathicæ relationes , contextu peculiari, omnibusque organis consen— tientibus communi, necessario instituuntur. Contextus autem ille nervosus est: universa enim nervorum compages fontem sistit cujuscumque sympathize ex— clusorium. Ut consensus habeatur , mediatio systematis cerebro spinalis ut plurimum om- semper . (54) nino requiritur. Nihilominus. tamen sympathiam partium peculiarem speciales a nervo intercostali institutze , communicationes alere possunt; hujus ceterum nervi mediatio , ad. plurimas sympathias explicandum , plane necessaria censetur. Dissertationi finem imposituris, verba cl, Georget ex ejus eximia cerebri physiologia desumpta , nobis liceat usurpare sequentia : 5 Si nous arrétons nos MEN м: WW. Ww w "X м regards sur la variété, l'étendue , l'importance des attributs du-cerveau ; de ses rapports, de ses liaisons, d'un côté avec le monde extérieur, et de l'autre , avec l'organisme ; si. поп тейгасопв à notre esprit le tableau de ces attributs si nobles, si variés qui lui sont départis , de ces fonctions si grandes , si élevées auxquelles il préside chez l'homme, de ces modes si divers de communica- tions , d'influences , de correspondances dont il est l'agent général, le moteur ; si, aprés tout cela, nous examinons les autres élémens de l'économie , le rôle qu'ils jouent respectivement dans les opérations de la vie; quelle ne sera point notre admiration pour une organisation , cause de tant et de si sublimes effets! Pour un arrangement organique dont les résultats d'action sont tellement au- dessus de tout ce que nous présentent les autres forces de la nature "vivante! Nous n'hésiterons pas à placer le cerveau au premier rang dans l'ensemble organique ; nous le contemplerons produisant la pensée , le langage , les sciences, les arts, les sociétés, sentant les besoins de ses co-assoCiés , eu commandant les actes pour les satisfaire; nous le verrons chef, régulateur volontaire des principaux organes, dispensateur du plus indispensable excitant de toutes les fonctions, centre appréciateur de leur état, miroir réflecteur de leurs souf- » frances, point à la fois de départ et de réunion des grands mouyemens de la » machine, le plus important agent des sympathies, le généralisateur des phé- noménes pathologiques » TANTUM. JOANNIS THEODORI WÜRTH, 27 7 MEDICINA CANDIDATI, COMMENTATIO QUÆSTIONEM AB ORDINE DISCIPLINARUM MATHEMATICARUM ET PHYSICARUM UNIVERSITATIS LEODIENSIS PRO CERTAMINE LITTERARIO PROPOSITAM : Quum notum sit , multa petrefacta in nostris regionibus reperta ad animalium species pertinere , quee aut ipse , aut quarum affines in calidis tantum terre partibus vivunt , queritur : quænam hypothesis probabilior sit, utrum ea: Has species magno olim diluvio ex aliis regionibus ad nostras appulsas ; an hec : Harum terrarum olim incolas climatis conversione perditas esse QUÆ PREMIUM REPORTAVIT. « Tout rend extrêmement probable, que les éléphans qui ont fourni « les os fossiles, habitoient et vivoient dans les pays où l'on trouve « aujourd'hui leurs ossemens. » CUVIER. PRO OŒMIU M. сом multa in historia naturali nequaquam satis explicata sint , tum difficilis et obscura est theoria petrefactorumi, qua tamen et ad indagandas biologie leges utilissima est, et ad perfectionem geologiæ necessaria. De qua tam variæ sunt doctissimorum hominum , tamque discrepantes sententie , ut magno argu- mento esse debeat, rationes quibus quisque opinionem suam defendit , atten- tissime perpendere, probabiliorem: eligere. Nihil enim vero et genuino nature perscrutatore, presertim quum gravissimo geologiæ studio incumbit, nihil hac excelsa scientia ipsa: indignius , quam aut praedecessorum in verba jurando ni- hil unquam audere in lucem proferre , ab eorum opinionibus diversum , aut va- nas ас commentitias ; qua nullis omnino factis innituntur, hypotheses excogitare. Velut in hac questione plerique petrefacta animalium , quae in terra nostra olim vixerunt exuvias esse; alii vi quadam plastica in terre visceribus formata , quin ad corpora organica pertineant; alii adeo , lapidum meteoricorum ad instar ex atmosphæra decidisse existimaverunt. Qui vero petrefacta reliquias ani- malium antiquitas credunt, tanta sunt in varietate ac dissensione , ut eorum molestum sit accurate et in singulis enumerare sententias, quod etiam ad rem propositam parum conferret, quum hoc tantum quaratur : utrum animalia , quorum nunc effossis miramur ossa sepulchris magno olim diluvio ex aliis regionibus advecta sint, an contra terras in quibus nunc eorum exwiæ re- periuntur , inhabitaverint. Eruitur inde dissertationis ordo : Primo enim capite 15. (4) probandum erit corpora , petrefactorum nomine cognita , а corporibus organicis , quie olim in terra nostra exstiterunt , provenire : (de animalibus imprimis ser- monem futurum , facile, qui questionem bene perspexerit , intelliget) ; quo facto duplex opinio in examen vocanda : num e regionibus longinquis advecta sint , an suam. olim terram etiamnunc occupent ; quibus generatim in capite secundo perpensis , denique in capite tertio omnes animalium familias , utrum -eadem de singula quaque valeant examinaturi, perlustrabimus. De diversa, qua corpora organica petrefieri possunt , ratione , dissere inutile duxi, quum notiones hæ, cuivis tironi familiares, in omni libro qui de pe- trefactis agit, reperiantur. Ad ipsam ergo quaestionem transeo , quam dum pro ingenii modulo explicare aggredior , non mihi animus est variorum et plurimo- rum, de eodem argumento scriptorum , opiniones et cogitata. colligere, sed ad quæstionem respondebo per conclusiones , que ex variis phoenomenis , rite perpensis , legitimo ratiocinio , aut probabili maxime, ratione fluunt. | a T ——Á COAPUT L DE PETREFACTORUM ORIGINE. Sunt qui petrefacta vera mineralia , nisu: quodam formativo ; vi. plastica in. interioribus terre visceribus producta. arbitrantur 5; quam- opinionem , invento ad urbem , que Burgtonna dicitur , elephantis sceleto .bené. conservato ,, uni- versum medicorum urbis Gothze collegium , excepto solo bibliothecario Tenzel (1), animalem ipsi originem tribuente , . profitebatur (2) ; perditam. autem. sub. finem seculi decimi septimi , novissimis temporibus nonnulli iterum. protulerunt. .. Sed perlustrata attentius. petrefacta hanc opinionem: omnino a vero recedere (1) Qui sceletum hoc accurate descripsit in Philos. Transact. n°. 234, p. 757. Abrigd bij Lowthorp , vol. 11, pag. 43. (2) Cl. Link , die Urwelt und das Altherthum. (5) demonstrant : observamus enim foliorum figuram , circumscriptionem , sinus , angulos , quin et nervos singulos, nonnunquam adeo rete fibrosum et in lignis petrefactis texturam ligneam optime expressam (1) ; similiter, quidquid in nativis conchyliorum testis, idem et in fossilibus observare licet, adeo ut quandoque nativi coloris supersint vestigia (2). Conchylia petrefacta eosdem, quibus nunc nostra laborant, morbos ostendunt (3). Inter ossa animalium vertebratorum Sossilium et etiamnunc viventium tanta intercedit similitudo, ut ех illis ( quod cl Cuvier demonstravit) , species optime possint determinari. Quid , viso Rhinocerote et Mamonte pelle , carne et crinibus ornato, ea-ne ad corpora or- ganica referre dubitemus ? Absurdior hac sententia, quam ut ulteriore indigeat examine. Novissimis temporibus nonnulli, inter quos eminet Marshall (4) , conten- derunt : corpora nunc petrefacta lapidum meteoricorum ad instar in terram decidisse. Secundum hanc opinionem igitur , formatis montibus primariis , zoophytorum primum, et conchyliorum a nostris maxime diversornm , tum molluscorum sensim sensimque ad hodiernorum formam accedentium , dein plantarum , piscium, amphibiorum , denique mammalium ( sceletis et cadaveri- bus integris , pelle adeo et crinibus vestitis! ) pluvia almam fecundavit terram (5)! Conchylia hoc modo demissa sese (nescio qua vi coacta) ita ordinarunt, ut in nostris maribus etiamnunc reperiuntur, nullum omnino, quamvis maxime fragilia , et ut ita dicam papyracea , gravissimo lapsu damnum passa! Observatum a permultis geologis in strato quolibet, certa animalium genera, certas inveniri species , qua appropinquante stratu proximo evanescunt , aliis animalibus locum cedentia , sed, reverso pristino strato, iterum sese monstrant (6). (1) Joh. Gesneri, tractatus physicus де petrefactis. Lugduni Batavorum 1763 (8°.) P. 1, cap. V , р. 15. А - (2) Id., ibid. (3) Cf. ibid. , p. 16. (4) Recherches sur l'origine et le développement de l'ordre actuel du monde, Giessen, 1802. (5) Dolendum maxime nunc non amplius ut aureo illo seculo, animalia , imprimis aves assas , ab aliis sideribus in terram nostram demitti ! (6) Breislak, Géologie , T. II, $. 496. (6) Animalium igitur pluries, in strati cujusvis formatione, certam animalium at tulit speciem , sed mutato strato , statim. mira arte aliam speciem quæsitum ibat, regrediente autem strato pristino, ut geologos melius falleret , speciem pristinam iterum stratum hocce dejecit, quin in vicina strata , quorum alia esset natura , ullus decideret !! Quis talia contendere audebit P ° Probato itaque, petrificata nec vi plastica producta, nec ex alio corpore ecelesti in terram nostram delapsa, patet illa ab animalibus originem ducere , et quidem ab animalibus ‚ que terram nostram incoluerunt. Sed alia nunc quæs- tio oritur : num animalia loca іп quibus nunc reperiuntur , inhabitaverint , an certa quadam causa loco natali avulsa in terras longinquas delata iiim. $ quam quæstionem capite sequenti solvere conabor. | CAPUT.II DE LOCO PETREFACTORUM NATIVO IN GENERE. Varii auctores varias, ad explicandam loci, in quo petrefacta reperiuntür , rationem , hypotheses excogitaverunt. Tertullianus (1) asseruit, ea testimonium esse dilwi Mosaici , quo aquæ summa montium excedentes cacumina , in omnes terras conchylia et animalium , aquis necatorum , ossa , rapuissent. Initio seculi 18%. Büttner й præcipue cl. Sikh eb CTUM. studio- sissimus (2) , enixe eamdem defenderunt opinionem. | Ut alia validissima contra eam argumenta pretermittam , si petrefacta diluvii Mosaici testimonium essent, hominem, a quo praecipue poena petebatur, et cujus ossa non facilius quam aliorum animalium decomponuntur, in petrefactis (1) De pallio, c. 2. y Sail (2) Quod. multis ejus de petrefactis scriptis patet : vid. homo diluvii testis , Tigur. 1726 (4°.). — Piscium querele, et vindicie Tigur. 1708 (4^.). — Physica sacra Aug. , Vindel. 1731 (fol.). — Herbar. antediluvianum , et alia scripta. СЭ) reperiri necesse esset, qui tamen nunquam aliis petrefactis intermixtus repertus fuit. Hominem enim diluvii testem Scheuchzeri speciem giganteam Protei esse а cl. Cuvier demonstratum. Homines in insula Guadeloupe reperti, in tufa cal- carea novissimæ formationis contenti, ita ordinati sunt, ut facile videatur illos ibi sepultos fuisse. Huc ergo pertinere non possunt. In gypso inter Kôstritz et Kaasehwitz , elephantum ac rhinocerotum ossa continente , cl. a Schotheim quoque anthropolithos se reperisse autumat (1). Sed verosimilius , hæcce ossa in fissuras stratorum gypsi, longo post ejus formationem ac magnorum pachydermatum petrefactionem , delapsa , gypsi fragmentis obtecta fuisse, ( quod sepe іп gypsi fodininis observatur), sententia eo probabilior , quod auctor ipse loca non inspexerit, sed effatis operariorum , minimi in geologiæ studio momenti , levius crediderit (2). Hzec igitur ossa, veri anthropolithi , ele- phanti primogenio contemporanei , haberi non possunt. De multis ossibus , pro ossibus aliorum mammalium agnitis, disserere inutile duxi, quum hoc longius sine ullo fructu nos duceret. > Ex eo igitur, quod hominum ossa nunquam cum aliorum animalium primo- genitorum ossibus mixta reperiantur , concludendum , diluvio Mosaico, in loca ubi nunc animadvertimus , delata non fuisse. Alii natura scrutatores illa diluvio , non quidem Mosaico, sed alio quocun- que in terras nostras delata fuisse contendunt. « Quomodo enim, aiunt, (1) C£ Schlotheim's Petrefacten Kunde, T. I, p. 1. (2) Ipsius auctoris verba, quo melius de eorum valore judicari possit, describo : к Die Ап- « thropolithen zwischen Köstritz und Kaaschwitz finden zich nach Vernehmen der Arbeiter und « ihrer einstimmigen Aussage....... 8 , 10, bis 15. Ellen tief vom Tage nieder , in kleinen Hóh- « lungen , welche immer ein wenig grósser als die aufgefundenen Knochen , und mit einer lo- « kern erdigen Substanz angefüllt sind, in den Gypslagern , welche 20 fest sind , dass sie durch к Spengarbeit gewonnen werden (1. c.) » Cavitates parva terra replete, nonne pro asserto mco probant? Decidentibus in fissuras ossibus cum fragmentis gypsi, hac fragmenta cavitates inter se relinquebant, partim ossibus partim terra a superficie veniente impletas. Magna altitudo in qua ossa reperiuntur, huic opinioni non contradicit , maxima ejus parte , uti Schotheim ipse con- fitetur , terra vegetali constante. © VY GG =Ҹ ш 9 v v v vov Y ч м (8) animalia et plantæ а nostris tam diversa, et animalibus ac plantis regio- num tropicarum tam similia, in locis ubi hiemis glacies certe , maximo caloris gradu indigentia, necasset, vivere potuerunt? Quis in patria betu- larum , pinuum!, fagorum , quercuum , succinum productum fuisse, quis sub hisce arboribus Elephantos, Rhinocerotes, boves et cervos giganteos vixisse contendet (1)? » Petrefacta maximi numeri animalium longe lateque in diversissimis regio— nibus reperiuntur. Sic Mastodontis in America, Italia, Gallia, etc. Elephantis ac Rhinocerotis ossa in Sibiria, Germania, Gallia, imo et in America repe- riuntur (2) ; quis autem eadem animalia tam diversas terras inhabitavisse contendet ? (3) » Fragmenta ligni petrefacti, omni ex parte et quavis directione teredini- bus perforata, in collibus Sibiriæ arenosis (4) et in Monte S'. Pétri prope Mose trajectum (5) reperta fuere, quo probatur , aquam ligna illa longo tem- pore secum volvisse , ac e longinquis regionibus attulisse; si autem hec ligna aquis advecta sunt, quare ossa animalium, quibuscum mixta reperiuntur , diversa passa fuisse velimus ? (6) » Ad ostium fluminis Ob, prope mare glaciale, ossa bovis reperiuntur., quae cl. viri Pallas (7) et Camper (8) a bove moschato , maxime septentrionales » Americæ regiones incolente , provenire contendunt; maris igitur ope illuc » delata fuerunt. » Cortesi in Placentiæ territorio ossa petrefacta invenit , ita affixis conchyliis, (1) Cf. Biologie, oder Philosophie der lebenden Natur, für Naturforsche und Áertzte , von б. В. Treviranus , Gottingen , 1815, T. Ш, $ 20. (2) Id. ibid. T. III, $. 19. (3) Ibid. T. III , p. 205. (4) Cf. Pallas phys. Arbeit. der einträcht. Freunde in Wien, 197, Jahrg , 15". quart. p. 11 sqq. (5) Faujas-St-Fond , Essai de Géolog. T.I, p. 391. (6) Trev. Biol. T. III, § 19. (7) Cf. act. acad. sc. Petrop. 1777, P. 11, pag. 243. (8) Nov. act. acad. sc. Petrop. T. II, p. 252. (9) » ut pateret animalia viva iis adnata fuisse (1) ; longo igitur. tempore aquis cir- » cumagitata fuerunt. » Idem probat exiguus destructionis ms quem harum reliquiarum be Ц » passe sunt. Optima: scilicet cadayerum, conservatio, ea illico post mortem » glacie obtecta fuisse demonstrat , quod locum. non habuisset , si in illis regio- ».nibus vixissent , quarum; tunc temperatura multo calidior esse debebat (2) ». ‘En omnia, aut saltem рр, quis. diluvii fautores hypothesim suam fal- ciunt, argumenta. cfi autem , quo ossa; animalium , tropicorum in regiones septentrionales delata dicunt, varii variis causis adscribunt. : Picot sit : « rotatorius terre motus cessavit ; ‘ita, vi centrifuga destructa , » aqua ab æquatore ad terre polos fluere , omniaque corpora organica , quae » in itinere suo inyenit, secum ferre debuit. » Quam opinionem ipsa ejus ex- . positio refellit; talis enim, motus suspensio totum systema planetarium turbasset , quod nt ejus; aequilibrio contradicit. Quaenam, quoque causa terre motum sic sistere, deinde iterum producere potuisset? и Lebrun econtra motum rotatorium acceleratum: fuisse. conpendit, Sed facile vi- .detur hac rotationis acceleratione. vim centrifugam majorem. evasisse з aquas ad sequatorem. -pulsas fuisse , quo animalia regionum -frigidarum in tropicas , non calidarum, polares: translata. fuissent ; ; quod observationi contradicit, Huic cæte- rum opinioni eadem que praecedenti adversantur. ‚_ L. Bertrand (3) diluyium hypothesi , alium in finem a Halley (4) excogitata , ex- plicat: Terra, inquit , intus cava, globulum magneticum quem cometa a septen- | trione ad meridiem ducere. potest continet. Si jam globulus, dum in parte v. g. м" (1) CE Breislak’s , Geologié, Т. I1,$. 52g. ” (2) Ct. Treviranus , Biologie, T. НІ, $. 20. (3) Renouvellement périodique des continens terrestres. (4) In Physicalische Beschreibung der Erdkugel , auf Veranlassung der cosmogr: Gesellschaft verfasst von Torberg Bergmann, Prof. der Chemie zu Upsala; aus dem schwed. übers. von L. Н. Roel etc, , 2 Bänd. 89, Greisswald , 1791. — II, B. p. 145. | 746 (10) australi cavitatis est, septentrionem versus trahitur , centrum gravitatis terre alium in locum deferri oporteret, ni aqua, in partem leviorem fluens, equilibrium res- titueret. Sed hoc aquse fluxu corpora organica quoque transferuntur. Que hypo- thesis ut etiam ad regiones sub æquatore positas applicari” possit, globulum mag- neticum in zonas diverse densitatis dividit ; ita, si in parte v. g. meridionali positus est, certa zone certis тл. regionibus , et aqua versus partes, quibus zonæminus densæ obvertantur, elevatur; moto autem versus septentrio- nem globo , zonze densiores loco, cui antea minus densæ , correspondent , quo fit , ut mare in certo æquatoris loco surgat, alio collabatur ; sicque montes tam sub æquatore quam in aliis regionibus vicissim mari үүнү: et liberantur. Нес hypothesis , maxime quidém ingeniosa, fundamento tamen vanarum suppositio- num nimis fragili 1 innixa , sustineri nequit, ac facillime perspicitur illam viri , qui nature non in magno ejus libro observatione, sed in cubiculo , vivida phantasia ducé studuit, opus esse. Alias opiniones permultas , ut Trevirani sententiam, multo. riam fusis examinare possim, praetermittere cogor. гэр Sagacissimus hic nature indagator probavit, magnas patda terme partes, surgentibus alis, in ejus | interiora delabi posse; cujus gravissima de hac re argumenta (1), que, junctis cl. К. E. Raspe argumentis (2), me penitus con vicere, in illius Biologia, opere nature ee — Бе: ә Те ossunt.. Ё Марпа terrae portione delapsa А (ita pergit ) mare spatium. vacuum replebat 5 abrepta inde corpora organica in alias regiones transferebat , et ita fit ut vectis sepe e regionibus non amplius existentibus seu et tropicis in р: terras animali— bus , producta regionum tropicarum seu incognita-facile-in-nostris reperiri pos- sint. Fluxum enim maris a meridie ad septentrionem , cui hoc officium tribuit, . (x) Biologie, T. ПІ, $ 2o. (2) Specimen historie naturalis globi terraquei , precipue de novis e ‘nari natis insulis etc. , Amstelodami et Lipsie 1763, (89). Vide etiara. Cuvier , Discours prél. sur lés osseméns fossiles , "T. F, pw & (ат) jam inde,a montium primariorum formatione exstitisse, multis argumentis pro- bare conatur .Zneviranus (1). Inde inquit , montium , totam Asiam ab oriente ad occidentem transcurrentium infinita series , nudis dilaceratisque rupibus horrens , fluviisque septentrionem petentibus interrupta , certum magne vis a meridie agentis indicium. | ~ Mons giganteus dictus ( Riesengebirge ) i in parte meridionali semper schistum micaceum, іп parte boreali nonnisi granitum ostendit ; schistum micaceum hic , procul dubio fluctibus a meridie venientibus, non и altis ut granitum jam formatum superare . potuissent , depositum autumat. Flumen hoc postea versus occidentem versum , eo quod regiones ab occidente montibus primariis defense nullum montium formationis tabulata recentioris ( neuere Flotzgebirgformation) vestigium contineant, ubi autem montes primarii desinunt , omnibus montium tabulatorum speciebus scateant, uti in Silesia et montibus Uralensibus videre est, probari credit. Attente perpensis cl. Trevirani, ad rem suam defendendam , argumentis , sequentia statuimus : Argumenta , quibus torrentem perpetuum probari Leodii illum non probant. Asie montium rupes versus meridiem dilaceratas , melius supposito , supra terrae superficiem. surrexisse Sibiriam. (elevari: enim terre plage possunt), explicare poterimus, quod revera evenisse, infra demonstrabitur. Aqua enim torrens rupes levigans , nullo modo асшаѕ , dilaceratis similes, reddidisset. Оша? numnam yero. simile, torrentem tanta vi ruentem, ut montes adeo graniticos tam fœde dilacerare potuerit , schistum micaceum poc, BRE in monte gi- ganteo deposuisse? Mare enim placidissimum talis schisti formatio cuivis rei perito indicat. Nonne potius supponendum, montem giganteum maris tran- quilli olim ripam fuisse? Strata tunc micacea, solummodo in latere meridio- nali, maris ripa; non vero in septentrionali extra aquas posito, deponi ро- tuerunt. Nam maris fluxu a meridie veniente producta non esse, probant varii montes, quorum hi nonnisi in parte septentrionali ardui, rudis aspec- tus sunt , ut Carpathi, Pyrenæi, Alpes, montes Saxoniam et Bohemiam (1) Biologie, T. Ш, p. 211, sqq. 16. | (12) separantes , illi e contra in parte meridionali ardui, versus septentrionem leviter inclinati sunt. Si aque torrente montes hi ita dispositi fuissent, torrens ille nunc a meridie , nunc a septentrione venire debuisset, et non continuo , ut cl. Trevi- ranus Rota studuit, ab eadem plaga, motu Nonne forsitan һас montium juga in uno tantum latere montium graniticorum , juvante galvanismo , deposita , et, ut ita dicam , cristallisata fuerunt? Molecule: ni- mirum , que dicuntur constituentes , uno latere attractæ , altero vero repulsæ (1), in eam partem naturaliter "етедй", | in qua Vigili attractio , sicque strata secundaria efformabant. Gina ( cum quo terre magnetismum unum idemque esse nuperrimis compertum experimentis ) in montium formatione maximam vim exercuisse , potissimum demonstrant montes granitici, quorum strata in diversissimis аза" semper una eademque cum acu magnetica direc+ tione et inclinatione gaudent (2). Si autem galvanismum montium primario- rum formationi profuisse videamus, quare idem de secundariis credere recuse mus? Sed concesso etiam (quod tamen concedendum non esse precedentibus demonstatur) fluxum hunc locum habuisse, eo animalia in regiones in quibus nunc reperiuntur, afferri non potuere. Quid enim? flumen maxima vi meridio- nales Sibirie montes diffringens, ossa elephantum , rhinocerotum , ete. , imo et eorum cadavera integra, pelle et carnibus instructa ,' comitantibus . conchyliis maxime fragilibus, trans immensam illam montium catenam , quin damnum ullum paterentur, vibravit? nulla rupium fragmenta cum illis miscuit? (cum quibus fragmentis quid factum sit nos edocere oblitus esse videtur cl. auctor). (1) Facile intelligitur moleculas has , secundum variam eorum compositionem nunc a polo sep- tentrionali, nunc a meridionali attrahi debuisse, quum varia T: influxui galvanico expo- sita varia electricitate afficiantur. (2) Hoc observatum in montibus Jurasso , (Reisen darch die. Alpen, t. II, p. 14), Mole, (Ibid, t. I, p. 257), et Breven, (Ibid, t. Ш, p. 49), a cl. de Saussure ; in montibus Danriæ a cl. Pallas (Reisen durch verschiedene Provinzen des russichen Reiches, t. Ш, p. 227, sq.); praterea in America ( Gilberts Annalen der Physik, t. XVI, p. 427) et aliis locis re , quae hic omnia recensere inutile arbitror. (13) Melius respondere non possum , quam cl. Deluc , cl. virorum Kirwan et Pallas huic affinem opinionem refutantis , verba transcribendo : » J'avoue que je n'ai » jamais pu me figurer comment Pallas, sachant par lui-méme combien l'Asie » est entrecoupée de chaines de collines et de montagnes, a pu imaginer que » des cadavres d'éléphans et de rhinocéros, plus pesans que l'eau , eussent flotté » par dessus ces chaines, et n'étre pas retenus par les premiéres vallées. Mais » laissons les venir au nord avec l'eau bourbeuse, qui aurait roulé sur ces terres , » qu'aurait-il pu en résulter? Des amas informes de vase mélés de cadavres, » Or, j'ai vu des os d'éléphans tirés de plusieurs lieux, que j'ai observés moi— » méme: le sol était composé de couches régulières de diverses espèces , super- » posées les unes aux autres, et qui indiquent que la mer était calme durant » leur formation (1) ». Yerum alia adhuc huic hypothesi adversantur : magna pars ossium diffracto- rum ad meridionalem montium Altaicorum partem accumulari debuisset, de quo tamen nuspiam mentio fit; et ut omittam alium torrentem gigni debuisse, ani- malia regionum frigidarum ad æquatorem vehentem , quod similiter non re- peritur, Sibiria ubique sylvis subterraneis referta est, cum quarum arboribus ossa magnorum illorum animalium mixta reperiuntur, quæ in illis regionibus vixisse demonstrant arbores, sub eodem omnes angulo inclinati, omnium сасп- е ridiem , radicibus ад septentrionem spectante, multis prope radicis ctis , inclinatoque tum ad meridiem fragmento superiori (2). Hanc sylvam torrente ab æquatore veniente ita prostratam , quis contendat, et non potius vi a septentrione orta, inclinatas esse arbores hasce existimet ? Destructa jam his maxime "füerit veritas sententie, qua diluvii ope reliquias ab æquatore in regiones frigidas delatas praedicant, quum multa que attulimus phoenomena hac opinione nulla possint ratione explicari; videamus jam , num argumenta qué ejus fautores opinioni nostre opponunt tanti momenti sint, ac nobis persuadere volunt; singula speciatim examinare necese егі. (1) Deluc , Traité élémentaire de Géologie , Paris 1810 ( 8°.) p. 391. (2) Holzsteine in Russland von Prof. Kounizin. (Isis, 1821 , 6**, Heft, p. 528.) (14) Animalia tam similia animalibus regionum tropicarum , in climate tam fri- gido vivere non potuerunt. Quomodo imprimis herbivora in terra glacie Pa hiemen obtecta cibum inveniebant Р Victum illis non defuisse magna plantarum, ibidem petrefactarum , copia, probat. Ita tota sibiria, in quam precipue cadit objectio , sylva, uti vidimus, indigena obtecta est (1). Prope Hainichen in Saxonia, in lapide arenaceo , arundines gigantei reperiuntur, omnes ad 80°. et versus orientem Pim os omnes, dum caules parve inter magnas reperiuntur , parallelæ , quo facile indi- genas esse videas (2). Ita prope Cannstadt cum pluribus elephantorum ossibus integra detecta est sylva (3). Generatim nulla fere regio est, in qua plantæ petrefactæ non reperiantur. Pro. victu igitur animalium nostrorum, quidquid accidat, satis provisum est. Sed quomodo plantæ et animalia, quæ tropicis tantummodo regionibus convenire videntur , in hisce terris vivere potuerunt P Ad hanc questionem solvendam varii varias de climatis inversione hypotheses excogitaverunt, variis causis terre totius aut partis ejus refrigerationem expli- cantes. Ut e multis paucas adferam, quidam solis diminutionem admiserunt , hancque hypothesim solis mensura a cl. Flamstead et Cassini indicata , cum illa no- vissimorum astronomorum comparata, defendunt; ex hac comparatione flueret, quod nullomodo assumi potest, uno sæculo solis rie ied +; parte diminu- 19o tum esse; nonne hoc potuis a majori novorum instumentorum perfectione de— pendet? (4) De Herschelii opinione , solis splendorem caloremque variare, quum nullo omnino observato innixa est, nihil dicam. Breislack (5) , Buffon (6) aliique credunt terram in. primordiis incandescentem (x) Vid. mox cit. cl. Kounizin Diss. (2) V. Noggerath , Isis, 1820, N. XII, p. 9o2. (3) D'Aubuisson , Traité de Géologie, T. I, $ 35o. (4) Breislak's Géologie, t. I, $. 542. (5) Géologie, t. IL, §. 543. (6) Époques de la nature. (15) sensim sensimque refrigeratam fuisse. In hac successione tempus necessario ex- stitit, quo regionum polarium clima, illi, quo nunc tropicæ gaudent, æqualis erat ; animalia tunc plantæque, calidarum regionum analoga, ibi habitare potuerunt, quie frigus increscens hisce e regionibus expulsit, vel necavit, quamobrem eo- rum ossa nunc ibi reperimus. Sed ut taceam omnino hypotheticum , nulloque ‘modo probatum esse terram olim totam incanduisse, terram refrigerare non vide- mus , econtra Germania , Italia, maris nigri vicinice , Sibiria , America borealis, tes- tibus antiquis scriptoribus , раке quam nunc tehipefalurd Biin ibe! (з (1). Cl. Humboldt (2) magnorum stratorum præcipitatione phenomenon de quo loquimur explicare tentat. Hac precipitatione calor antea latens liber fit, liquidi nova portio hoc calore evaporari, sicque nova precipitatio oriri debuit et ita porro. Hoc modo sub 70°., clima palmis producendis idoneum facile produci potuit. Sed, ut récte animadvertit Sc. Breislak , hoc temporis stadio terree massa indurata Fn esse non potuit, ideoque ye firma quam animalia plantæque incoluissent , non existebat (3) ; ad hzc accedit , evaporatione liquidi vaporumque formatione maximam calorici partem latentem жең fuisse (4); quid porro istis omnibus cum vaporibus evenit ? Possem adhuc adferre hypothesim Cl. Lamark maxime quidem ingeniosam , sed qua éxponenda nimium spatii impendere deberem + aliorumque permultorum scriptorum. excogitata; диге omnia præterire liceat , tum quia fundamento sat firmo non sunt, tum precipue , quia йы omnia, que ab ossibus fossilibus scrutatori afferuntur з explicare non valent. Lenta enim terra refrige- ratione ; ämimalia , frigoris — impares, facile in terras calidiores, quod nunc in permultis avibus miramur , transmigrare potuissent ; hoc autem suppo- sito , animalia nostra- fossilia in zona torrida reperirentur , quod nullomodo evenit, species enim zone torrida valde a fossilibus diversas esse, illi qui sce- (1) Hee dilucide exponuntur in opere cui titulus Geschichte der urwelt yon J, F. Krüger, t. Тур. 525. (2) Versuche über die chemische Zerlegung des Lofikreises, pP. 177 (3) V. Breislak's Geologie, t. IL, $. 540. (4) Quod recte animadvertit cl. Treviranus in Biologia , t. III, p. 204. (16) leta solummodo comparationi subjicit, jam patet. Differentiam magnam et illi, qui nature studio minus incubuit cadavera integra in Sibiriæ glaciebus reni demonstrant. ; Quomodo porro ,lenta terre refrigeratione , quacunque demm causa producta sit, explicari possint elephanti illi (1) ac rhinoceros (2) tam bene conservati, ut multi academic scientiarum Petropolitane | socii , præadamiticam facturi coenam, partem elephantis, ad Lenam inventi, manducarent (3), et carnes rhinocerotis a canibus devorarentur. Nonne in calidioribus regionibus jam diu putrefacta fuissent, antequam lenta temperature. diminutione glacie involve- rentur P Sed subitanea esse potuit hzc terre refrigeratio , ajunt. multi auc- tores , eam axeos terre inversione explicantes , et ita quidem ut aliqui col- lapsam magnam corticis. terre partem et aque in ejus cavernas assumant introitum. Tales ruinas exstitisse et adhuc nunc fieri, ut et centrum gravitatis terrae hoc modo mutari , non dubito ; quomodo autem, uti volunt , һас mutatione axis rotationis terre alia fieri possit, non video, quum quotidiana experientia | doceat, necesse non esse centrum gravitatis corporis, motu rotatorio agitati, in axi reperiri. Ita centro gravitatis, uti facile videtur, respectu axeos eadem in positione remanente, hzc ruina nullam aliam rotationis axem producet , nullumque in terre temperaturam influxum exercet. Alii nulla alia ratione rem perfici posse existimaverunt, quam cometam in auxilium vocando (mirandum ob innoxia hec sidera, quia cauda a reliquis distinguuntur , semper trepidare homines!) Quorum unum, terram nostram tangens , axim ita mutasse credunt. Ut autem taceam corpus liu celeste , si semel terram tetigisset in ea, attractione cogente , remansisse , minima demit instructa esse , aliaque innumera hypothesis (1) Cf. Schlotheims Betrachtungen merkwürdiger K ráuterabdrüke in der Pflanzenwelt.— Stern- berg, Versuch einer geognostisch botanischen Flora der Vorwelt.— Præcipue autem D. J. Noggerath, Ueber aufrecht in Gebirgsgestein eingeschlossene Fossile Baumstümme , und andere Fossilien. (2) V. Adams, Voyage à la mer glaciale in Ephem. geograph. Weimar, T. XXY} p. 359 sq. — Ysbrand Ides Reise nach China. (3) Nov. comm acad. sc. Petrop. XIII, p. 145. (4) Strombek in not. ad cl, Breislak’s geologiam. ( 17) bujus incommoda, quero quomodo nostris temporibus, postquam cometarum , ut aliorum siderum cursus innotuit, talis adhuc proferri possit opinio ? (1) Quan- donam desinent homines a longinquis et obscuris causis phoenomenorum expli- cationem petere, que, causis in aprico positis, facillime cxplicari possunt? Quibus libenter illa applicarem, que in egregia cl. Picard comoedia (les con- jectures) rusticus , olim miles, de homine semper conjecturante dicit : Il voit si loin, si loin, qu'il ne voit rien de près! Videamus ergo num climatis regionum septentrionalium ab illis causis conversio necessaria sit, ut animalia , nunc petrefacta, ibi vivere potuerint. Nostris adhuc temporibus animalia, cum fossilibus maximam analogiam һа- bentia, uti elephantes , rhinocerotes , montes ad eam ascendunt altitudinem , in qua eorum frigus Sibiriæ frigori non multum cedit. Levaillant elephantos in ехі- mia altitudine montium, quorum cacumina eterna nive teguntur, reperit (2), Hisce in locis frigidis domicilium eos sepe habere a. cl. Kuhl et Vanhasselt in insula Java observatum. In monte Pangerango 8580 supra urbem Buitenzorg pedibus eminente, inter plantas septentrionalibus similes , rhinocerotum domi- cilia. inventa (3) et si horum animalium domicilia accuratius examinarentur , forsitan sepius in talibus regionibus invenirentur. (1) Non possum non adferre que cl. J. Е. Kriiger in opere cui titulus: Geschichte der Urwel, іп Umrissen entworfen von J. Е. Krüger Landbaumeister und Domainen inspector, I'*. Band, Quedlinburg und Leipzig, 1822, dicit, et quæ post dissertationis confectionem saltem vidi. Das Verrüken der Erdaxe ist eine der unwahrscheinlichsten Annahmen in der Geschichte der Urwelt Sie musste doch erfolgen nachdem sich der grosse Erdkórper beynahe vóllig ausgebildet , und in seinem Innern alles schon geordnet hatte. Was hätte sich hier nicht umwand- len, nicht neu ordnen müssen, wenn eine solche veründerte Lage des Erdkórpers sollte her— ойым werden? Um eine Uberschwemmung auf einem kleinen Theile der Erdoberflæche ` zu erklüren , um einige Staubkórner hier anfeuchten zu lassen , soll sich ein Kôrper 1720 Meilen im Durchmesser im innern ganz umändern, und eine Begebenheit eintreten, die allen astrono- mischen Gesetzen , allen uns bekannten Naturkrüften entgegen steht, etc. ( 3t, Haupts. II Abth. р. 293, sqq.) (2) СЕ Patrin, Histoire Naturelle des minéraux, t. V, р. 393. (3) Cf. litera а Kuhl et van Hasselt ex Buitenzorg scripta, 10 Augusti. Algem. Konst en letterbode, 1822. zy ( 18 ) Hoc jam verosimile reddit, animalia nostra fossilia in regionibus frigidis vixisse , quod adhuc confirmatur, si consideremus , animalia hac pilis longe densioribus ac longioribus, ac species nunc viventes, instructa, frigus multo intensius sus— tinere potuisse. Pili elephantis a cl. Adams in itinere ad mare glaciale inventi , triplicis generis sunt (1), 1°. crines densi, rigidi, pedem et amplius longi ; 2%, crines minores subrubri , 3°. lana rudis pilorum!majorum radicem obtegens. Tam deusus pilorum apparatus non arguit zonæ torridæ incolam , et libenter cum cl. zoologo Cuvier exclamo : « Cette laine prouve à n'en pas douter, que ces » éléphans étaient des animaux des pays froids , et qu'ils n'habitaient point la Zóne » Torride. » (2) — Pilis multo densioribus, ac species nunc viventes , ornatus erat rhinoceros a. 1771 prope Zrkutzin ripa fluminis Wilui inventus (3). Peale crines multos longissimos ad sceleta Mastodontis prope flumen Ohio in America detecta invenit. ; Verosimillimum igitur, animalia hzc in regionibus frigidis vixisse, quod et probat optima eorum conservatio, quum non nisi hic, uti demonstravi, ante- quam putrefierent , glacie obtegi poterant. Adde Madreporas ( quas nonnisi in- ter tropicos vivere semper credebatur) in Sibiria olim vixisse et adhuc nunc in lacu Kamyschlowa ad latus dextrum fluminis Irtysch , nova semper in hoc lacu strata efformantes , reperiri (4) ; adde necesse fuisse, ( quod. quotidiana demons- trat experientia) vegetatione tunc in Sibiria vigente temperaturam multum ele- vari, et nullam excogitabis climatis inversionem causis imaginariis productam , quum naturæ detexeris viam semper simplicem et unicam. Devicto , uti credo, praecipuo fautorum diluvii argumento, alia minoris momenti agerediamur. Petrefacta. omnium fere animalium longe lateque in diversissimis regionibus inveniuntur. Ut taceam astutiam cl. Trevirani , nunc idem argumentum afferentis, quod jam dum de conchyliis loqueretur attulit , ut probaret ea olim in (1) Cf. itineris desc. in Ephem. Geogr. Weimar , XXV , 259. (2) Addit. au t. П, des Oss. foss. p. 13. (3) Nov. comm. acad. Petrop. ХІН, 445, XVII, pag. 585. (4) Account of the skeleton of the Mammouth , London, 1802. (19) locis ubi nunc petrefacta inveniuntur vixisse ; res non omnino Иа sese habet ut cl. auctor contendit. Non nisi aliqua elephantum ossa in reliquis regionibus , ple- raque autem in Sibiria, quam ob eam causam non immerito eorum patriam salutare possemus, inventa sunt. Sic Mastodontis magni patria ad flumen Ohio erat (Ossa enim in Europa inventa alius speciei esse, probavit cl. Cuvier). Amäplotheria et Palæotheria Gallia alebat, extra quam vix reperiuntur , etc, Horum autem animalium in alis quoque regionibus presentia, Yacile in hypo- thesi mea explicari potest. Quidam scilicet, dum causa quacumique omnes ceteri. perierunt, commune efflugientes exitium , in alias regiones devecti sunt , terram sibi convenientem querentes, qua non inventa , morte , in terris lon- gissime saepe a patria distantibus , correpta. fuere. Fragmenta ligni petrefabtiotint ex parte teredinibus зімде; inter ossa petrefacta герегіа sunt. -- Quod nihil probat; nisi quod ossa hec mari obtecta fuerunt , quod certe nemonegabit, qui conchylia sæpissime illis intermixta con- siderat; sed hoc nullo modo torrente maris allata demonstrat , e contra mare ананы fuisse ostendit, quum si ligna haec semper agitata fuissent, precipue prope montes altaicos, certe teredines ea aggressi non fuissent. ~ Iisdem argumentis refellitur objectio : ossareperta sunt , ita affixis conchy lis , ut facile videretur ea mari allata esse. — Verum in Sibiria bovis ossa reperta , a cl. Camper ‘et Pallas pro bove moschato Americæ maxime septentrionalis determinati. —Si hæc ossa, de quo tamen dubitatur, a bove moschato prove- niunt, quia aliis ossibus commixta sunt, sententiam meam adhuc confirmant. Idem probat parvus destructionis gradus, quem alique harum reliquiarum passe sunt. — De quo argumento quid censendum jam supra vidimus. Generatim jam probato animalia terras , in quibus petrefacta inveniuntur inhabi- tasse, nunc diversas animalium classes, imo genera diversa ut et ossium bonam aut malam conservationem, strata in quibus reperiuntur, omnia denique exami- nabo, e quibus aliquid pro quastione proposita concludi ‘potest , quod capite 3", prastare tentabo, 17. (эо) CAPUT TERTIUM. PETREFACTORUM SPECIALIS CONSIDERATIO (1). In speciali petrefactorum examine, classificationem animalium , a cl. Cuvier prolatam , fere'semper sequor ; classes tamen plures, que sibi maxime affines sunt, quz in eodem strato reperiuntur, que, uno verbo, eadem phoenomena geologica offerunt , in eadem divisione , ut repetitionis fastidio præcaveatur , sepe examinans, quasdam adeo quæ nihil peculiari offerunt , omittens. Ab in- fimis autem animalibus, ut nature viam sequamur , incipiendum est. SECTIO PRIMA. | ANIMALIA INVERTEBRATA. Quum nonnisi animalia, partibus quibusdam duris instructa, іп petrefactis reperiri possint, illa vero, que corpore gelatinoso , quod facillime , destruitur , constant , antequam succus lapideus ea penetrare ac involvere potuerit, decom- posita esse debuerint, facile explicatur cur animalia imperfectissima , quae primis mundi temporibus exstitisse debuerunt , Infusoria nempe, іп petrefactis non reperiantur. Naturam enim ab hisce initium fecisse, ut et nostris adhuc tempo- ribus accidit, ultra omne dubium positum est. Tunc ad zoophyta et conchylia , quæ in stratis insequentibus inveniuntur , paulatim transiit. ' ZOOPHYTA, Нес animalia , cum conchyliis imperfectis , prima post præcedentium interitum ierram inhabitaverunt ; inveniuntur enim in stratis calcareis , montes primarios (1) Hoc in examine aliqua argumenta sepius repetenda sunt, quum de maximo numero animalium vera sint, ut : eorum optima conservatio etc., pro quibus veniam hic peto; sed non dicere non possum, hac ipsa impossibilitate opinionem meam non parum confirmari, uti facile videtur. (21) proxime insequentibus. Per strata insequentia , alias tamen species formantes transeunt, et ad nostra usque tempora rupes formare pergunt. De hisce petre- factis praecipue hoc animadvertendum est, quod semper et in omnibus locis ubi reperiuntur, omnino intacta, eodem modo posita, connata, intricata sint , uti in scamnis corallium , que nostris in maribus praecipue tropicis tanto numero reperiuntur (1). Eodem modo domum conchyliorum progeniei securam offere- bant, uti nunc adhuc fit, quod e magna conchyliorum , praesertim juniorum, copia , que zoophytis petrefactis sepe commixta sunt, concludere licet. Ita res in Alpibus , Pyrenæis, Karpathis , Caucaso , etc. sese habet, quorum lapis cal- careus transitionis (calcaire de transition) pulcherrima omnis generis Corallo- rum , Madrepori, Millepori, spongiæ petrefacta continet (2). Et profecto nemo dicere audebit hosce zoophytorum montes, aquis abreptos, illesos e longin- quis regionibus advectos nullum damnum passos fuisse , dum montes et valles transcurrerent ! Denique ad terram illis promissam in maris limo, quin illis hic adhaereat, sése volventes venisse ! Illos denique nulla substantia heterogenea inquinatos fuisse , uti in omnibus regionibus , in quibus reperiuntur , observatur : v. g. ad promontorium Martin dictum , multa strata marmoris salini , translucidi 4 purissimi , reperiuntur , omnimodo Madreporis formata (3). Terram sic pervagantes nullis aliis corporibus marinis, nullis aliis zoophytorum. speciebus adhæsisse , illaque secum volvisse ! Semper enim una saltem species , vel species maxime vicine, in eodem strato reperiuntur ; sic lapis calcareus et schista transitionis montis Hercinii ( Harzgebürge) zoophyta saltem , v. g. milleporas, etc. nullis aliis intermixtas continet (4). Gothlandia strata corallorum per integra milliaria extensa offert (5) ; integri tractus lithophytis petrefactis pleni circa Giengam (6) (а) C£ Schlotheim's Petrefactenkunde. Einleit. p. 13. (2) Cf Schlotheim 1. c. (3) Faujas-St- Fond, Essai de "Géologie, T. II, p. 38. (4) Freisleben , Observations sur le harz , T. II, p. 81. (5) C£. Linnaei Orat. de necess. peregr. extra patriam, Lugd. Batav. 1747, (89) p. 15. (6) Ehrhard , Nachricht von Moro Tract. de Crostacei. Memmingen 1745, p. 33. (22) ad ripam fluminis Birsæ , in ditione Basiliensi (1), in variis locis ditionis Solodu- rensis et comitatus Neocastrensis (2) , detecti sunt. Mons Libanus Echinitis obtec- tus est (3), circa Vaux Seyon in comitatu Neocastrensi Echinitorum , imprimis - e genere spatagorum, multa millia in marga cinerea quasi huc agregata haben— tur (4). Facillime perspicitur omnia hzc in locis ubi reperiuntur vixisse , si eorum optimam conservationem videntes, adhuc consideramus, corallia rupibus infe- rioribus adhærere , eodem modo ас nunc viventia posita esse, Echinites autem tam fragiles sepe esse, ut minima vi rumpantur. Ulterius ergo illis insistere inutile credo. ? Idem valet de Pentacrinitis et Encrinitis, quorum analoga nunc amplius inter viva animalia non reperiuntur; sepe enim adsunt rupes nonnisi hisce animalibus , precipue eorum articulationibus , Entrochitorum nomine venientibus , inter quas nulla fere substantia intermedia deprehenditur, formata (5). Talis massa arti- culationibus encrinitorum argilla rubra indurata, inclusis , prope Chaudfontaine reperitur; de hisce eadem vera esse facile intelligitur; quare transeamus ad INSECT A. De insectis pauca tantum dicenda sunt, quum multorum situs geologicus bene adhuc observatus non sit. Insecta succino inclusa a speciebus proveniunt , quæ facile in regionibus , ubi hocce productum invenitur , vivere potuerunt; precipue enim inter illa numerantur diptera , formicæ , пег, aliaque insecta zonarum temperatarum (6), illis saepe simillima, que nostris in regionibus inveniuntur ; quare igitur animalia tam tenuia præcipue tineas que tam facile destrui potuis- sent, e regionibus tropicis maris fluxu allata esse dicemus ? Multo magis nature convenit, illas terrarum incolas habere , in quibus nunc inveniuntur. (1) Merkwürdigkeiten der Landschaft Basel (8°.) 1742. (2). Bourgeto , traité des pétrifications. Paris, 1742. P. 97. (3) Cf. Paul Lucas, voyage, etc. t. IL, p. 380. (4) Cf. Bourgeto, op. cit., p. 76. (5) Blumenbach in Voigt’s Magazin für das neueste aus der Physick, t. VT, 16. (6) J. Gesnerus de petrif. с. XVII, p. 57. (23) ` Insecta alia præcipue aquatica in variis schistis reperiuntur, v. g. in schisto calcaréo fætido Gothlandiæ orientalis et occidentalis , aluminoso Scaniæ (1), Pappenheimensi , OEningensi , petrificata inyeniuntur scarabæi , dyúsci, hemero- bii , libellulæ ; precipue ejus larvarum , aliorumque insectorum quz in locis vicinis inveniuntür (2); de horum igitur biog nativo nullum dmplius remanet dubium. CRUSTACEA, De hisce eadem fere ac de insectis valent; inveniuntur enim precipue in schistis aqua dulci formatis, ut in schisto OEningensi, Pappenheimensi (3), Solenho- fensi (4), ideoque a mari allata esse non possunt, quum tempore quo strata, quibus includuntur, formabantur , nonnisi aqua dulci operirentur; unde illa in regionibus hisce vixisse sequitur. Ne ergo dissertatio justo longior fiat; cetera argumenta, post hec inutilia , silentio preterire liceat. MOLLUSCA. Hæcce animalium classis maximum variorum petrefactorum numerum scruta- tori offert, inter que multa aque dulci propria erant. Lapis v. б. calcareus catenam collium prope Weissenau, non multum ab urbe Maguntio distantem , formans , duabus conchyliorum fluviatilium speciebus Cyclostomate simili ( Dra- parnaud),. et Cyclostomate acuto ( Drap.) conflata est. Ultima potissimum species magnas plagas sola occupat, eoque magis cum conchyliis fluviatilibus, nunc viventibus, convenit, cum et hec іп paludibus ubi vivunt, immenso numero inveniantur (5). Sic etiam in schisto OEningensi conchylia inveniuntur que in (1) 7. Сеѕѕпегиѕ, de petrif c. XVII, p. 58. (2) 7. Gesinerus 1. c. c. XVII, p. 57. (3) Cf. Knorr, Lapides diluvii testes, Nürnberg, 1749 (fol). T. VII, УШ. — Baieri Огус- tographiæ Noricæ supplem., Norimb. 1730. (4°.), p. 57. (4) Cf. J. Gessneri de Petref. P. I, C. V, р. ri. (5) V. Observations sur les terrains d'eau douce , par le Chev. Marcel de Serres , in Mémoires du Muséum TEN naturelle, an 3, Cah. I. ( 24 ) vicino lacu Acronio vivunt (1). Hzc et alia huc: pertinentia, quae afferre inutile est, in iisdem locis vixisse facillime videtur, quum mare, quod in illis locis non existebat, hzc animalia transtulisse non potuerit. De hisce igitur questio esse non potest, sed de illis tantum testaceis quae maris incole fuerunt, et de quibus eadem valere sequentibus demonstratur. : Sæpe observatur conchylia, que in strato nature determinate abundant, ac- cedentibus ad stratum insequens rarissima fieri, mutato denique strato, omnino evanescere , aliisque testaceis locum cedere; sed si stratum pristine indolis re~ vertitur, iterum inveniri (2). Quis hic contendet certas conchyliorum species, dum stratum indolis cujusvis formaretur , advectas, semper raras fieri dum stra- tum mutationem passurum est, omnino denique evanescere strato mutato? Nonne potius conchylia que in mari, quod substantiam aliquam, in illo solutam , præcipitabat, vivere potuerant, mori debuisse, si corpus a mari solu- tum diversum erat, aliaque animalia huic liquido convenientia, producta fuisse assumamus ? Magis adhuc illud probat, quod conchyliorum petrefacta semper secundum familias et colonias ordinata sint, eodem modo, ac nostris adhuc temporibus observatur in conchyliis viventibus. Sic in territorio Luzernz species peculiares Dentalii, in lapide calcario griseo, sat denso, maxima quantitate re- peritur, quin ullo alio petrefacto commixta sit (3). Mons in val Lurnezano unice mytulitis et ripæ maris Genuensis ab urbe Finali usque ad Monaco nonnisi pectinitis formatæ sunt ; lapis calcareus rudis fodinæ Mont-Rouge prope Lutetias- Parisiorum nonnisi ceritiis , stratum huic superpositum unice Miliolithis confla- tum est (4); iidem lapides nummularii seu miliolithi solos montium tractus consti- tuuntlin Helvetia circa Veronam , Suessoniam (5) ; totius Germanis lapis calcareus recentior , mons Bolca prope Veronam, creta Anglie , et Zelandiæ etc. Ostracitis, Pectinitis, Nautilitis, Buccinitis , Chamitis etc., optime separatis, constant (6). (1) Cf. J. Gessner de Petref. P. IL, Cap. IX, p. 98. (2) СЕ Breislak's Geologie, T. П, $. 496. - (3) Brocchi, Conchyliologia fossile subappennina, p. 140. (4) Breislak's Geologie , tome 2, $. 516. (5) J. Gessnerus de Petrefactis, P. II, C. VII, p. 95. (6) Steffens, Beytrage zur innern Kentniss der Natur, pag. 87. (25) Prope Bononiam stratum arenosum invenitur ab Ammonitis, lineam non adhuc latis formatum (1). Circa Binningam Basiliensem Ostrearum vulgarium (an vul- gares sint dubitatur ) integra strata inveniuntur. Ad varias Rheni ripas, Oppenhe- mium , Francofurtum, Moguntiam , saxa ex meris buccinulis et cochleis parvis velut conglutinata magna copia effodiuntur; Hannoverana Strombitis granulosis tota composita videtur ; Mons Aubrig Suetensium maximam partem hisce testaceis constat; eadem apud Toggios Abbatiscellanos, Glaronenses integras rupes efli- ciunt; nec minor eorumdem copia circa Veronam habetur. Masse ex uno hoc testaceo congesta in variis Galliæ locis, circa Lutetiam , Chaumontum , Suesso- niam , colliguntur (2). Secundum Soldani in montibus territorii Sienæ et Volterrze nunquam duo conchyliorum genera commixta sunt : in monte Leskai mytuli chamites , in monte Celso pectinites , in aliis montibus alia conchylia reperiuntur (3). Magna copia ocellitorum, qua a cl. Ramond prope Mont-Perdu in Pyrenæis detecta fuit, tali modo ordinata est, ut huic naturæ scrutatori nullum de eorum originario in illo loco situ, dubium reliquerit (4). Alia adhuc innumera facta accumulare possem , sed ne moles nimis fastidiosa fiat, cetera silentio præterire non dubito; unum saltem et maximi quidem mo- menti mihi afferre: adhuc liceat. In valle Tridentina tota montium superficies , ab infima valle ad altitudinem quingentorum pedum, innumera quantitate am- monitum , unum et dimidium pedem et ultra latorum, cooperta est; omnia ut arte collocata sunt , omnia spiræ planum stratis parallelam debent; ne unum quidem 7 inversam ostendit; stratorum tantum superficiem tegunt , nec unquam in interna illorum parte inveniuntur ; nullum aliud petrefactum illis commixtum est. Majori altitudine omnino evanescunt , locumque belemnitis , buccinitis, volutitis, echinitis cedunt ; in loco altissimo familia lenticulithorum apparet, que tanto numero occurrunt, ut lapidis calcarei illos unientis nullum (1) Commentationes Bonnonienses, p. 16. (2) De hisce omnibus conf, Gesnerus de Petrif., pars 2, caput. 10, p. 100. (3) Cf. Breislak's Geologie, t. II, p. 56. (4) Vide Ramond, Voyage dans les Pyrénées, === Breislak’s Geologie, t. II, $. 414. 18 (236): fere vestigium supersit (1). Quis de conchyliorum hisce in locis habitatione dubitare amplius potest * Quomodo post diluvium in quo omnia misceri de- buissent, omnes conchyliorum familiæ tam egregie separari potuissent? Quomodo alia genera, omnes materias heterogeneas, quz cum illis aquarum turba mixta fuerunt, expellere, solaque remanere potuissent ? Cur se ita ordinarunt ut nos— trorum conchyliorum domicilia simularent ? Quare inter lithophytorum ramos mollusca juniora post mortem refugium quæsivissent ? Quomodo diluvio conchy- liorum etiam tenerrimorum maxima integritas , que fere semper observatur , explicaretur ? Cur in collibus argilaceis Etruriæ collium vicinorum , imo et partium vicinarum ejusdem collis hi petrefactis ita scateant , ut terra ab illis albescat , dum alii nullum omnino eorum vestigium ostendant (2)? etc. Omnes hæ quæstiones , si admittatur conchylia e longinquis terris diluvii ope in nostras delata esse, nullomodo resolvi possunt; si autem contraria admit- tatur hypothesis omnia problemata geologica que conchylia petrefacta nobis offerunt , facillime explicari possunt; tanta quidem vi hanc ultimam explicatio- nem petunt, ut multi nature scrutatores, inter quos eminet cl. Treviranus , © qui ossa animalium vertebratorum diluvii ope advecta contendunt, factis coacti fuerint admittere : animalia invertebrata in locis vixisse , ubi nunc reperiuntur. Negare tamen nolo aliqua mollusca e loco natali detracta , aquis circumagitata esse, ut nunc v. g. in maris ripa sepe fit; {hoc enim de conchyliis diffractis, contritis , locum habere patet. Sed inundatione partiali hoc factum est; non multum a regionibus, in quibus vivebant , distant, et nullo modo ab inundatione universali a tropicis in regiones frigidiores vectæ sunt. Hoc de conchyliis in collibus Uddewvallensibus Sueciæ repertis dici potest ; diffracta enim fragmentis graniti et argilla intermixta inveniuntur (3). Idem fortasse de conchyliorum fos- silium strue in Turonia prope maris ripas occurente (falun de Tourraine), locum habet; testacea enim ibi reperta diffracta, terra commixta, confuse, "T (1) Cf. Von Buch's geognontische Beobachtunges etc. S. 303. (>) Hoc a cl. de Saussure observatum est; Cf. ejus itinera , t. I, $. 65. (3) Gf. Wallerii, dissert. de collibus Uddewvallensibus. (27) secundum familias ordinata non sunt (1), eodem fere modo ac conchylia a mare in ripas translata. Verisimile ergo huncce collem maris olimi ripam fuisse; sed repeto, e longinquis regionibus advecta esse non possunt, alias enim minutissime contrita esse debuissent. Hisce devictis videamus num et animalia petrefacta ordinum superiorum eodem modo in regionibus nostris vixerint , nec-ne. SECTIO SECUNDA. ANIMALIA VERTEBRATA. Hancce sectionem, ut divisioni animalium naturali correspondeat , in quatuor partes dividam , quatuor animalium vertebratorum classibus correspondentes , et ne tramitem quem hucusque secutus sum, deseram , ab infima classe, piscibus nempe initium. faciam. PISCES. Pisces, in locis іп quibus petrefacta nunc inveniuntur, vixisse, demonstrat optima illorum conservatio , precipue dum in substantiis schistosis , uti sæpissime fit , occurrunt ; omnes partes sceleti , apophyses tenuissimæ , ossicula branchiarum , pinnarum , etc. integerrima , squamulæ impresse, totumque corpus reperiun- tur (2). Memoratu potissimum dignus est piscis in monte Bolca repertus, qui pro ophidio barbato (3) venditatur ; minimæ enim et tenuissimæ ossium apo- physes , squamulæ , ipseque cutis color , maculæque quibus adspersus erat op- time animadvertuntur (4); hic piscis e regionibus tropicis advectus, majorem (1) V. Dictionnaire des sciences naturelles. Т. XVII, art. Fossiles, p. 259. (2) Cf. J. Gessner , de petrefactis, p. I, c. У, p. 15, et alios permultos auctores; vel po- tius inspice piscium petrefactorum collectionem , et tunc judica ! (3) Au Ophidium: barbatum sit multum dubitat cl. Cuvier, cujus in illa animalium classe in- quisitiones adhuc desiderantur. | (4) C£. Cuvier, Recherches et observations critiques sur différens poissons , in Mém. du Mus. d'hist. nat., t. L, p. 321. j à 18. (28) decompositionis gradum. certe passus fuisset , cutis color evanuisset , squamulæ decidissent , ossa minora, tenuia sine dubio contrita fuissent ; que cum non sint, probabilius est, illum іп locis hisce vixisse; potissimum dum nihil huic hypothesi adversum est, quum notum sit, pisces etiam regionum tropicarum maria nostra invisere. (иб Sed et alia facta diluvii hypothesi omnino explicari nequeunt. Sic in Museo parisiensi Esox (1) reperitur qui dum piscem minorem ejusdem speciei, quem adhuc ore tenet, deglutiret, periit (2). Nemo certe contendet , esocem , de quo loquimur, pisciculum hunc post mortem, quz instantanea esse debuit , a regio- nibus tropicis usque ad Vestenam novam, ubi repertus fuit, in faucibus servasse ? Lento enim modo translatus, putrefactus fuisset, ideoque piscis ex ejus ore cecidisset ; cito autem abreptus , tam fundi maris quam undarum affrictu avulsus fuisset. Huncce igitur regionum vicinarum incolam fuisse certum est , nisi totum montem Bolca (in quo multa exempla Ichtyolithorum animadvertuntur tali modo collocata, ut e regionibus longinquis allata esse non possint (3)) e tropicis plagis in regiones illas transnatasse mavis ! Verisimillimum jam fit, pisces in locis vixisse, in quibus effodiuntur ; sed si observamus , maximum numerum schistorum pisces continentium ab aqua dulci formatos esse , probabilitas in certitudinem vertitur. Huncce variorum schistorum ortum varii geologi probaverunt. Ut exempla afferam, schistus fœtidus сепіп- gensis quo tanta piscium caterva includitur , pisces saltem aquæ dulcis continet , quorum multos jam cl. Blainville recognovit, quorumque in systemate locum assignavit; (4) haec magna copia conchiliorum, herbarumque fluviatilium concomitata sunt (5). Schistus cupriferus Thuringiæ ut et schistus albus Aichstedtensis pisces solum aque dulcis continent (5). Idem de schisto Pappenheimensi valere de- (1) Faujas-st-Fond, Essai de géologie, p. 120. i (2) СЕ Treviranus, Biologie. T. Ш, p. 108. (3) Cf. D'Aubuisson, géologie, 11, $. 324. Cf. de eodem schisto J. Gessner de Petrificat. P. Ш, c. IX, p. 98. (4) Cf. Andrea, Briefe aus der Schweitz nach Hannover geschrieben , Zurich, 1776. p. 56, (5) Cuvier, Oss. foss,, Discours prél., І, 115. ( 29 ) monstravit Treviranus (1). Pisces in gypso prope Aquisgranum reperti aquae dulcis incolæ fuerunt. (2). In gypsi fodinis Lutetiæ Parisiorum ( quem aqua dulci precipitatum fuisse postea demonstrabitur) pisces, aque dulcis idcirco incole , reperiuntur (3). Hosce' omnes in locis illis vixisse mathematica fere certitudo habetur, quo- ‘modo enim a mari, quod in illis regionibus , dum strata quibus pisces exclu- duntur , formabantur , non existebat , advehi potuissent Р Aliis in locis pisces inveniuntur, non quidem fluviatiles, sed tales qui in vicinis maribus reperiuntur. Mons Blattenberg , in Glaronensi, ardesias nigras exhibet, in quibus fere unice sceleta piscium videntur, non aliorum quam qui in mari Mediteraneo vivunt (4), de quorum loco nativo non magis dubitare licet. Quum jam probatum sit maximum numerum piscium petrefactorum in locis vixisse in quibus inveniuntur, quare de aliis quorum situs ( gissement ) tam bene notus non est, quibus igitur certitudo erui non potest, qui tamen ut hi optime conservati sunt, eadem credere recusemus ? REPTILIA. Serpentum petrificatorum vertebre magna copia in brecciis (bréches) (5) urbis Cette gallis nominate inveniuntur; ossa autem hisce brecciis inclusa , uti postea videbimus , aquis nullomodo allata sunt , idem idcirco de hisce serpentum ossibus dici potest, potissimum quum species sit colubri natricis vicina (6). Alio- (1) Trev., Biol, T. III, p. 79. (2) Cf. D'Aubuisson op. cit. T. II, $. 324. (3) Cuvier, Oss. foss. 4, ІП. Mémoire sur les os de reptiles et de poissons des carrières de plàtre des environs de Paris. (4) Cf. J. Gesner, de Petrif. , p. П, C. XVIII, p. 123. (5) Verbum breccia assumpsi , quum uno verbo ideam huic verbo in aliis linguis propriam Ciceroniana lingua exprimere haud possem. Quid obstat, quin rem, antiquis Romanis ignotam , nomine quo usi non sunt, donemus ? Si hoc nou conceditur , dissertationi in scientia, novis temporibus precipue exculta, conscribende , impossibilitas elucesit, (6) Cf. Cuvier, Oss, fossiles , t. IV. Mémoires sur les bréches osseuses , etc. ( 30.) rum serpentum positionem geologicam nimis mance Betatiptam.i invenio , quam ut aliquid. concludere audeam. > Proteus Giganteus, hominis. diluvii. testis nomine a cl. Scheuchzer (1) des criptus , in schisto OEningensi inventus est, eoque ipso facto inter hujus re- gionis incolas recensendus, quum, uti vidimus , іссе schistus aqua. dulci for matus sit. : ; Idem de Bufonitis, seu ranarum petrefactis, quee in 6, Pappenheimensi , ab aqua dulci quoque precipitato ; inventa sunt, valere patet, quum mari allatæ esse non possint ; quod. eo minus mirandum , si consideramus, > animalia hec temperatas regiones precipue inhabitare, Lacertz, praecipue ex genere crocodili, sat frequenter occurrunt in petrefactis. Semper optime conservata eorum ossa , nullomodo. volvendo contrita sunt ; ar— gumentum maximi momenti contra hypothes in diluvianam. Ut exemplum af- feram , crocodilus in Cretz stratis prope urbem Caén inventus, et a cl. Lamou- roux (2) descriptus, cum squamis petrificatus erat; maxima pars cutis sceletum , optime conservatum , tegebat ; quedam squamæ ut et aliquot ossa ab illo separata , in vicinio partium , ad quas pertinebant, collocata. Caeterum montis supra illum positi mole paulisper complanatum erat, sed nullomodo dilaceratum. Si e longin- quis terris advectus fuisset, cutis ас ossa certe tam integra servata non fuissent, multo minus partes separate , scrutatori illudere tentantes, post sceletum cucurissent, ` seseque parti, a qua separata erant , in conspectum locassent ; nonne potius longe lateque disseminate fuissent? Stratorum porro quibus continetur uniformitas , eorum horizontalitas , torrenti vehementi , qui hoc animal attulisset , contradicunt. Nonnihil adhuc probabilitati addit , plura horum animalium in urbis hujus viciniis v. g. prope Honfleur, Havre , Mans , Bernay , etc. reperta esse, quod indicaret regionem illam a crocodilis habitatam fuisse. Notum preterea. est crocodilos non maris sed fluminum incolas esse; diflicile tunc explicatur, quomodo a mari ad- (1) Homo diluvii testis, Tig. , 1726, in-49. (2) Mémoire sur le crocodile fossile trouvé dans les carrières du bourg d'Allemagne près de Caén, par M", Lamouroux , in. Anuales des sciences physiques, T. 3i, p. 160. (31) vecti esse potuerint ; si denique consideremus, species quasdam hujus generis plagas sat frigidas Americæ inhabitare, verisimillimum videtur, hec animalia in regionibus ubi effossa sunt , vixisse. Testudines idem passas fuisse analogia concludi, de nonnullis etiam directe probari potest. In fodinis Aquis-Grani , verbi gratia, testudines reperiuntur , тше cl. Cuvier pro fluviatilibus agnovit (1). Testudines in gypso Parisiensi invente aquam dulcem etiam inhabitabant , et in locis illis vivebant, quippe quum lapis , quo includuntur, idem passus sit (2). Testudines in monte 84, Petri prope Мозг trajectum invente sine dubio in iisdem locis vivebant ; strata enim lapidis calcarei rudis , quibus includuntur , conchyliis tam bene conservatis referta sunt, ut facile videatur, illa in hisce regionibus vixisse; quare igitur de testudinibus illis intermixtis idem non valeret? Simili fere modo et de aliis locis, si positio eorum geologica melius indicata esset, concludi posset. Ideoque nil obstat quin dicamus et ista animalia regiones inhabitasse in quibus reperiuntur. AVES. Cum avium petrefacta rarissime occurrant, quippe que facillime maximas terra revolutiones effügere potuerint, pauca saltem de Ornitholithis іп gypso Lutetie Parisiorum , in schisto OEningensi aqua dulci formatis , dicam; quos e regionibus in quibus inveniuntur originem ducere, e schisti ipsius origine patet. MAMMALIA.‏ | کد De hujus animalium classis petrefactis maxime disputatum est, quum hic forme reperiantur, regionum tropicarum incolis tam similes , ut multi concluse- rint, illa regiones tropicas inhabitasse ; sed- quid de hac opinione censendum sit jam vidimus. Superest ergo ut omnia speciatim examinem. Quo in examine familias semper sequi non possum , ne repetitione frequenti lectorem dissertatione, tironem nimis indicante jam lassatum , omnino. defatigemus; illa. potius fabricæ (1) Ossemens foss:, Т 4. Mémoire sur les Tortues fossiles, p. 13. (а) Oss. foss., t. 3. Mémoire sur la géog. minérale des environs de Paris., p. До. (:38 ) geologicæ stratorum quibus includuntur respectu, dividere juvat; que divisio dissertationis scopo quoque magis accommodata езі, Ab ossibus autem in speluncis inclusis initium faciam. OSSA SPELUNCIS INCLUSA. Ossa Ursi Spelæi et Arctoidei ( Cuv. ) aliorumque animalium generis felis, que cum illis reperiuntur, ab animalibus, quæ speluncas hasce inhabitaverunt pro— venire, sequentibus probari credo : Optime conservata sunt hzc ossa, minimæ etiam apophyses integerrimæ , nullo modo volutatione contrite sunt; diluvio ergo allata esse поп possunt, eo minus quod maris in hisce locis tunc præsentiæ nullum vestigium observetur. Conchylia et maximo quidem numero in superficie et interioribus montium, quibus hz spelunca continentur, reperiuntur; sed nullomodo. in caverna, cum ursi ossibus commixta sunt (1). In montis ergo formatione antequam speluncæ aquis liberatze fuerunt, deposita sunt. Alii, inter quos Treviranus (2), ossa cum illis inyenta a phocis, trichecis et aliis cetaceis provenire contendunt; sed quid de hac assertione credendum sit, cl. Cuvier cui hac in re fidem tribui posse nullus dubitat, indicavit ; ipsum. loquentem. audiamus : « Il est essentiel de ге- » marquer, que l'on n'y trouve aucuns débris d'animaux marins; ceux qui ont » prétendu y avoir vu des os de phoques, de morses et d'autres espéces sem- + blables, ont été induits en erreur par des hypothèses qu'ils avaient adoptées » d'avance » (3). Sed etiam hac ossa in loca in quibus inveniuntur maris ope delata esse non possunt , quia semper et unice in speluncis , у. g., in antris Наг2- dorff, Baumann, Gailenreuth , Muggendorff, Scharzfeld etc. (4) reperta sunt, (1) Treviranus, Biologie, t. 3, p. 170. (2) Treviranus , Biologie, t. 3, p. 221. (3) Cuvier , Oss. foss., t. IV. Mémoires sur lours des cavernes ‚р. 12. (4) Blumenbach , Specimen. archaologiz telluris. = Ejusd., Handbuch der Naturgeschichte , р. 895. ( 33 ) Quis sane mentis homo assumet illa, diluvio generali correpta, in solas spelun- cas delatas esse, nullum os extra eas a mari relictum fuisse? Terra, qua hac ossa includuntur, nature animalis est (1), a putrefactione cadaverum horum animalium probabiliter dependens ; lapis; qui Ша includit stalactitius est, ideo- que in caverna formatus; que facta certitudini aliquid adhuc addunt. Objectio autem fortissima huic hypothesi fieri potest : « fragmenta marmoris » subcarulei , aquis omnino rotundati ac lævigati, hisce ossibus commixta sunt » in spelunca Gailenreuth (2): hzc certe aquis agitata fuerunt, ideoque ossa eadem » passa sunt. » ] Sed si ossa, lapide molliora, eodem modo ab aquis circumvecta fuissent, ut lapidum fragmenta contrita esse deberent, quod, uti vidimus, locum non habet, ideoque conclusio eorum falsa est. Modus quo hi lapides ossibus intermixta fuerunt, aliorum speluncarum inspectione facile intelligi potest. Spelunca, v. g., prope pagum Tif, non multum a Leodio distantem , quam ipse invisi, ut spelunca Gailen- reuth concamerationibus maximis , transitibus junctis tam parvis, ut nonnisi rep- tando ab una cavitate in alteram via pateat, formata est;fundus arena et maxima quantitate lapidum, aquis omnino rotundatorum ас levigatorum, constat. In arena animalium reperiuntur vestigia, quæ cum pede luporum maximam habent similitudinem. Si jam hzc animalia in illa spelunca morte correpta supponamus, post aliquod tempus ossa eorum lapidibus aqua lævigatis commixta, stalactitibus , qui in hoc antro formantur, incrustata invenirentur, eadem ergo phoenomena offerentia , que nobis ossa ursi in speluncis contenta monstrant; quare ergo eo- dem modo hzc in speluncis in quibus reperiuntur vixisse non velimus, potissi- mum si consideremus genus ursi regiones temperatas , imo frigidissimas inhabitare. Cum cl. Cuvier igitur concludere non dubito animalia a quibus hec ossa origi- nem ducunt , speluncas hasce inhabitasse (3). Ossa Megalonychidis ( Cuv.), e familia tardigradorum , in spelunca quoque (1) Vide Analysin ejus a Laugier institutam in Cuvier Oss. foss, >t IV, p. IV, p. 14. (2) Cf. de hoc phœnomeno Cuvier, Oss. foss. , t. ГУ, p. 14. (3) Cuvier, Oss. foss., t. IV. Mém. sur l'ours des cavernes, р. 13. 19 (34) prope Green-Briar, in parte Virginie occidentali inveniuntur (1). De illo ergo eadem valent, quæ de ursorum ossibus. Hac precipua sunt petrificata que in speluncis inveniuntur; alia adhuc sepe his intermixta sunt, de quibus eadem valere debent; aut fortasse reliquie sunt animalium ab ursis devoratorum ; quibus igitur magis insistere , fastidiosum esset. MAMMALIA IN GYPSO FOSSILIA. Tn hisce animalibus precipue memoranda veniunt quinque species Palæotheri, et totidem Anaplotherii, quae omnes in orbe nostre extinctæ sunt, et nonnisi cl. Cuvier gypsorum Lutetiæ Parisiorum inquisitione innotuerunt. Huc etiam pertinent canis, viverra, didelphis Parisienses et alia animalia, quz hisce in locis vixisse ex eo elucescit, quod illa gypsi strata non a mari, sed ab aquæ dulcis lacubus formata sunt. Hoc cl. Cuvier, tam e corporum organicorum, quæ in illo repe- riuntur , reliquiis, quam stratorum structura deduxit, et ita quidem de illa origine convictus fuit, ut dicere non timeret : « J'ai reconnu de la maniére la plus » claire que les gypses des environs de Paris sont formés par des lacs d'eau douce » (2); que de gypso generatim dicit cl. Treviranus (3). Si autem dum strata, horum animalium ossa includentia , formabantur , mare illas regiones non obtege- „bat, quomodo ossa Anaplotherii, Palæotherii aliorumque а mari huc transvecta esse potuissent? Ad hoc adhuc accedit ea nullomodo detrita esse, sed optime conservata, quod fieri non potuisset, si e regionibus longinquis allata fuissent. Vivebant ergo ad ripas horum lacuum et in eorum insulis, in aquis eorum natabant (aliquas enim species natationi destinatas fuisse , demonstravit cl. Cuvier) , in aquam post mortem decidebant, ibique lento modo a gypso præcipitato cooperiebantur; quod e sequentibus cl. Cuvier observatis patet : Sceleta minorum animalium fere semper integra, i. e. coste et membra utrius- que lateris convervata sunt. (x) Cf. Dict. de sciences nat. , art. fossiles, t. XVII, p. 65. Cf. etiam Comment. cl. Lefferson in Philos. Transact., t. ХХХ, p. 246. (2) Cuvier , Oss. foss. , t. III, p. 6. (3) Biologie, t. II, §. 20, p. 125. (35) Animalia majora’nonnisi costis et membris lateris unius, et quidem inferiore loco positi, prædita sunt. Ossa denique maximorum animalium semper sejuncta reperiuntur. Hoc a tempore pendet quo, donec portio gypsi illis involvendis sufliciens , producta sit, in aqua remanere debuerunt. Sat magna copia præcipitabatur, ut animal parvum, antequam ejus tendines putrefactione destructi essent, ab illa involveretur; sicque integrum remanebat. In animali autem majori, uno in latere positi, latus inferius ante tendinum putrefactionem involutum erat, sed tempus sat longum effluxerat, ut coste et membra alterius lateris disjungerentur. In sceletis denique animalium maximorum , omnia ossa facile separata erant , antequam stratum sat altum ut ea cooperiret, productum esset (1); hac observata maxime cum opinione supra enunciata conveniunt , eamque si бегі possit, confirmant. In Gypsi fodinis prope Aquisgranum ossa inveniuntur hisce maxime simi~ lia, de quibus eadem merito dici posunt, si consideratur et hoc Gypsum aqua dulci formatum esse (2) ulterius igitur illis commemorari inutile esset, et affir- mare possumus : hee animalia, ut omnia præcedentia , in locis ubi effodiun- tur vixisse. Hic quoque ut omnia de Anaplotheriis et Paleotheriis conjuncta sint, aliqua de speciebus in gypso non inclusis dicam , quos ex illorum cum Lutetianis simi- litudine jam illorum regionum incolas salutare possemus. Hanc sententiam etiam confirmat, quod semper in aque dulcis productis inveniantur. Sic Palæotheriæ prope Bastberg іп lapide calcareo compacto , albescente, in quo conchylia aque dulcis, ut planorbi, cochlites etc. continentur, inveniuntur (3), de quorum igitur loco nativo non magis quam de Lutetianorum dubitare licet. MAMMALIA IN TERRIS ALLUVIONUM INVENTA. Hic precipue pertinent Rhinoceros , Elephas primogenius , Mastodontes aliqui (1) Cuvier, additions au t. III des oss. fossiles, p. 8, sq. (2) Cf. D'Aubuisson, Géologie, t. II, $. 324. (3) Cuvier, Oss. foss., t. III. Mémoire sur le Palæotherium de différens endroits. Extrait d'une lettre de Mr. Hammer. i9: ( 36 ) duæ Hippopotami species, Tapirus , animal Tapiro affine, boves gigantei (1) etc. Multis factis geologicis probatur hæcce animalia terras ا‎ in gibus nunc reperiuntur. ” Multa eorum ossa in locis, ubi maris nullum vestigium deprehenditur , соп- chiliis saltem fluviatilibus concomitata , reperiuntur. Sic cum, Elephantis sceleto prope urbem Tonnam reperto res sese habet, quod exemplum quidem cl. Trevi- ranus eludit , dicens : ex unico facto nil concludi posse , vel e loco, ubi primum continebatur, fluvio extractum in loca delatum fuisse ubi conchylia tantum . fluviatilia vivebant (2); sed, ut taceam, sceletum integrum , jam petrefactum , nullomodo a flumine transferri posse, quin ossa, ligamentis non amplius firmata, disjungantur, hoc modo ossa fragilia facta omnino conteri debuissent , quum e contra optime conservata , non disjuncta, reperta sint. Caeterum non, uti auctor jam citatus dicit, solum hoc exemplum. est, sæpe enim ossa mammontis, rhi- nocerotis cum boum ossibus in tufa calcarea , arena, argilla, cum conchyliis fluviatilibus et arboribus illis regionum frigidarum similibus, plantisque paludosis occurrunt (3) , quo facile videtur lacus saltem aquæ dulcis hæcce ossa sepeliisse (4). Hoc in collium Placentinorum parte suprema arenosa (5), in argilla lutea prope Cannstadt (6), et multis aliis locis videtur. , Ex jam dictis legitime concluditur , hec saltem exemplaria nostris in regio- nibus vixisse ; quare tum de aliis illud negare velimus Р Sed hac analogia (1) De ossibus boum giganteorum peculiare nil dicam , quippe quz fere semper cum Elephan- tum etc. ossibus commixta sunt. Cf. Pallas , Comment. nov. acad. Petropol., t. XIII, p. 462 — Esser, Schriften der Berliner Gesellschaft , t. V, p. 97 et alios 'auctores. (2) Cl. Auctor videns suam explicationem maxime mancam esse, addidit boc factum unicum esse; sed facile intelligitur illum potius, quum hoc factum hypothesin suam destrueret , per fas et nefas illud aggressum fuisse. - | (3) Cf. Schlotheim's Petrefactenkunde, Einlect. p. 17. (4) Wir sehen augenscheinich , dass hier nur grosse weitausgebreitite Landgewässer ein- wirkten. ( Schloth. 1. с.) (5) Breislak's Géologie, t. II, §. 492. (6) Cf. D'Aubuisson , Traité de géologie, t. п, $. 350. (37) non contenti , examinare adhuc debemus, num illa, qu maris reliquiis in- termixta sunt , in iisdem regionibus vixerint. Semper. hac ossa secundum familias naturales ordinata sunt (1); quomodo a fluxu maris allata, sic ordinari potuissent? Hoc quidem cl. Treviranus ех- plicare credit, dicens : » Nihil alind id probat, quam quod easdem regiones, » non quidem illas, in quibus nunc reperiuntur , sed alias inter tropicos positas » inhabitaverint ; tunc enim ab eodem torrente correpta , naturali modo in eas- » dem regiones deferri debuissent « (2). Sed nonne potius tunc torrens omnia animalia , quæ in cursu suo inveniebat , omnia scilicet , que inter locum nativum elephantum et rhinocerotum vivebant, et regiones in quibus eorum ossa nunc effodiuntur , secum abripuisset, sicque diversissimas animalium familias, a zona torrida usque ad glacialem viventes, miscuisset ? Nonne adhuc lapides diversis- simos et conchylia cum ossibus transtulisset , sicque chaos informe ossium diver- sissimorum contritorum , lapidum, conchyliorum, plantarum, etc. produxisset , potissimum dum ea super montes Uralenses et Altaicos in Sibiriam jaculavit ? Horum autem nihil observatur, ossa enim semper sola sunt, et nullo modo contrita ( roulés ) (3) ; cristas , apophyses tenuissimas integerrimas habent, sæpe etiam epiphyses animalium juniorum , quie minima tamen vi separantur , ossi adhuc affixæ sunt. Alteratio sola, quæ in illis deprehenditur , ex eo, quod tam— diu in terra remanserint , dependet (4). Si omnia quz jam dixi , non demonstrant illa diluvio allata non esse , nihil in historia naturali demonstrari posse assumendum erit. Multo minus hac hypothesi explicari potest, quomodo rhinoceros et mam- montes crinibus et pelle vestita, que іп Sibirie glacie inveniuntur , illas in (1) СЕ Trevirani, Biologie, t. Ш, p. 198 et alios permultos auctores. (2) Trevirani, Biolog., t. Ш, p. 200. (3) Cf. Cuvier , Oss. foss, t. IL Mémoire sur les élephans, p. 140. — Résumé de la première partie des oss. foss. == Pallas, Comment. et nova comm. acad. өс. Petrop. passim. — Breislak's Géologie, B. IL, §. 492 et aliis — Link, Die Urwelt und das Alterthum , etc. et omnes fere auc- tores qui de petrefactis scripserunt. (4) Cuvier , Oss. foss. t. П, p- 140, (38) regiones delata sint. Quomodo enim hæc cadavera, quin maxime leederentur , montes Sibirie meridionalis, rupibus acutis horrentes , transgredi potuissent ? Quomodo in tanto itinere tam parum corrupte fuissent ? cur sanguis qui vertebras cervicales capitis elephantis ab Ysbrand Ides detecti üngebat, aqua in qua tamdiu remanere debuissent, ablutus non fuisset? An vegetabilia quibus commixta inveniuntur hec ossa, et que ita collocata sunt, ut nullum dubium supersit illa in loco nativo posita esse, aquis quoque allata fièra? Ex hisce omnibus facile intelligitur elephantem primogenium , aliaque anima- Ша, quorum ossa iisdem in locis reperiuntur , sylvas illas, eorumque vicinias m ; nullomodo autem eorum ossa diluvio, pro quo eee factum pugnat, a regionibus tropicis in Sibiriæ sylvas et alia ica vecta fuisse, eo minus quod arborum a polo ad æquatorem inclinatio, omnino huic diluvio contradicat. De aliis magnis pachydermatibus idem valere analogia satis concludi potest , eo magis quod constet, omnia horum ossa optime couservata esse, diflracta quidem, sed nullum volutationis vestigium offerentia, eodem fere semper modo posita ac qua jam vidimus, excepto Mastodonte magno , cujus ossa nonnisi in paludibus salsis, foetidis, reperiuntur, que pro reliquiis magni lacus facile haberi possunt, precipue quum , uti Cuvier animadvertit (1), in nulla de hisce rela- tione conchyliorum marinorum mentio fiat, nec ipse unquam in hisce ossibus illa reperit; sed hoc facile a negligentia illorum provenire potest, qui loca in- viserunt. Situs geologicus horum ossium, si magis innotuerit , nullus dubito magis semper probari animalia a quibus proveniunt in regionibus vixisse, in quibus illorum reliquiæ inveniuntur. Hic quoque Megatherii, animalis ex familia bradipodum , locum esse credo. Invenitur nempe in excavationibus, in ripa fluminis Luxan prope Buenos- Ayres (2) ; sed quum situs ejus geologicus tam bene notus non sit, quam osteologia , affirmare illud non possum ; verisimillimum tamen est, propter ossium magnam integritatem , et.ob magnam ejus cum megalonychide, in speluncis inventi, analogiam , illud іп locis ubi invenitur vixisse. _ (1) Cuvier, Oss. foss. t. II. Mémoires sur le grand Mastodonte , pag. 18, (2) Cuvier, Oss. foss. t. IV. Mémoires sur le Mégathérium ; pag. 19. ( 39) z OSSA CRETÆ INCLUSA. ‘In Creta et lapide calcareo rudi, arenoso , v. g. monte Sti-Petri, ad Mosæ-tra- jectum , ossa diversorum animalium cum conchyliis marinis occurrunt, quæ tam bene conservata sunt, ut aquis allata non esse verisimilimum sit. Cadavera ho- rum animalium, quocunque modo in mare delata, putrefactis ligamentis et carnibus, ossa relinquebant sejuncta, quæ in maris fundo lapide circumvolve- bantur eodem modo ac præcedentia, cum quibus species fere omnes communes habent; ideoque plura de hisce dicere inutile foret. OSSA IN TURFÆ FODINIS INVENTA, Hzc fere semper ab animalibus, illis regionum frigidarum simillimis, origi- nem ducunt. In Turfa quoque nullum maris vestigium deprehenditur (1), quod ossa attulisse potuerit: ex quo facile sequitur: hec animalia in illis locis vixisse. OSSIUM BRECCIÆ. Phoenomenon geologicum mirandum est, rupes longissime distantes, eodem marmore griseo constantes , fissuras ostendere, in quibus ossa eorumdem anima- lium, cemento peculiari , sepissime calcareo , rubro aut griseo unita з reperiuntur. Tiles i in perplurimis regionibus, Қ ЖЕТЕН Cetta, Nicæa, Antipali in insula Corsica, Cerigo, Dalmatia aliisque locis occurrunt. Hisce in rupibus glirium et сое ossa, ante incrustationem fracta, alba, multis testis helicum alio- rumque conchyliorum terrestrium mixta , reperiuntur. Nullum autem vestigium conchyliorum aliorumve corporum marinorum, quamvis Faujas-St.-Fond (2) id dixerit, continent (3). Si ergo ne aque одан vestigium in illis reperitur , quomodo a diluvio allata esse possent? Accedit adhuc, maximum ossium nu- (1) Link , Die Urwelt und das Alterthum , etc. Berlin, t. П, 1822 , p. 53. (2) Cuvier, Oss. foss. t. IV , Mém. sur les bréches osseuses, pag. 16. (3) Annales du Muséum d'hist. nat. ,-t. I, p. 410. ( 4o ) merum ab animalibus provenire, qua regiones illas nunc adhuc inhabitant: si igitur ad structuram lapidis fissuras replentis respicimus (1), cum cl. Cuvier dicere possumus : Hec ossa, cum lapidum fragmentis sensim іп rupium Jissuras , dum cementum illud involvens formaretur , cecidisse. Opinionem nunc afferre liceat , quam mihi de modo, quo Mammontes et alia animalia, que nunc in Sibiria tanto numero effodiuntur , interierunt, et hisce in locis sepulti fuerunt, efformavi, et que Sibiriæ tam geographica quam geolgoica structura confirmata, omnia phoenomena, que nobis haec ossa offerunt , facile explicare mihi videtur. Sibiriam olim incolebant mammontes, rhinocerotes, boves gigantei etc. (2) : ejus clima nullo alio modo ab hodierno differebat, quam quod tunc , vegetatione vigente, aliquid caloris, nunc autem glaciei coacervatione frigoris aliquid superad- datur. Hzc animalia aya quibus obtegebatur, inhabitabant, plantas ibi cres— centes et arborum folia devorabant. Magna tunc Sibiriæ revolutio fit, qua ejus pars meridionalis' paulisper elevatur, pars e contra septentrionalis deprimitur (3). Inde montium catena , qua Sibiriam versus meridiem limitat , diffractis et dilace- ratis versüs meridiem rupibus horret (4); quippe quz magna vi a rupibus vicini abrupta fuit; inde Sibiria versus polum septentrionalem inclinata est (5); inde omnia ejus flumina ad boream tendunt (6); inde tot montibus et collibus in- terrupta est, quum tanta regio, quin diffringatur, deprimi non possit. Inde tanta lacuum multitudine insignita est (7). Hanc revolutionem in sibiria extitisse , probat ejus constitutio ut ita dicam volcanica. Lacus Baïkalensis , v. g., 130 leucas (1) Hanc rupium structuram fusius exponere longius foret , quare ad præclarum Cuvier opus Oss. fossiles , t. ТҮ, Mém. sur les bréches oss. , lectorem mittimus. (2) Hoc precedentibus ultra dubium positum credo. (3) Tales revolutiones fieri posse demonstravit , uti jam diximus, Treviranus i in Biol. t. HI, p. 176, sqq. (4) Pallas, in Novis Comment. acad. scient. Petropolitanæ. t. XVII, p. 594. (5) Précis de la géographie universelle de Malte-brun , 8°, t. II, p. 409. (6) Malte-brun, t. IH, p. 343. (7) Malte-brun, t. III, p. 346, et sq, ( 41 ) ' longus , aliquibus in loeis ad 1400 pedes altus , motus sæpe mirandos ostendit. Ventus lenissimus, illum mirum in modum sæpe agitat, dum tempestate fortissima immobilis stat; вере quoque in interioribus quasi ebulitionem , navibus incom- modissimam , intacta superficie, offert (1). Alius lacus mugitans dictus, mugitus sepe horrendos, revolutionis in terre visceribus testes, edit (2). Lacus Sei- ` diaischevo olim aquam dulcem continebat, piscesque permultos alebat; subito ejus altitudo multo major facta est, aque dulces in salsas mutatæ sunt, pisces perierunt, sylvæ vicine dimidia pars aquis abrepta fuit (3). Quod satis indicat magnam cavitatem sub Sibiriæ solo existere. Videmus etiam regiones vicinas adhuc sed lento modo elevari ; tota Suecia enim ab urbe Frederiks-hall usque ad Abo- fortasse usque ad Petropolin, id patitur (4). Hisce rite perpensis hec revolutio sat verisimilis videtur. Hac mutatione in directione Sibiriz facta, Oceanus, qui illius partem Borealem alluebat, in spatium, terre ruina tunc vacuum, irrupit, Sibiriam obtegit, et animalia quæ illam incolebant necavit. Hocce Oceani fluxu Sibiriæ sylvas versus meridiem inclinari, arbores plurimas huic vi resistere impares ad terram frangi, necesse erat, quod in Sibirie sylvis subterraneis observatur (5), nulloque alio modo explicari potest (6). Mare glaciale іп terram irrumpens , glaciem , quam illis temporibus jam continebat, multam secum attulit; quaedam tunc cadavera horum animalium inter plura glaciei fragmenta pulsa , illis retinebantur , glacieque sic involuta optime conservari poterant; hoc de rhinocerote a cl. Pallas (7), ele- phante a cl. Adams (8) inventis, dici potest. Caput elephantis ab Ysbrand Ides detectum fortasse duorum glaciei fragmentorum collisu amputatum, inter illa (1) Malte-brun, t. III, p. 346. (2) Malte-brun , t. III, p. 348. (3) Malte-brun, t. III, p. 347. (4) Von Buchs Reise durch Norwegen und Lappland ,t. II, p. 189. (5) Cf. Holzsteine in Russland von prof. Kouizin in Isis 1822. (6) Hocce factum hypothesin meam sat firmiter fulcit, (7) Nova comm. acad. scient. Petrop. , t. IIL, p. 415, (8) Comment. acad. scient, Petrop. , t. У, p. 406. 20 (4а) remansit Maximus autem cadaverum numerus aque fundum petebant, ubi, carne ligamentisque post certum temporis spatium solutis dispersa , arena , argilla, conchyliis , intermixta fuerunt; quod sepissime locum habet (1). Idcirco tanta ossium copia potissimum in vallibus et in magnis planitiebus steppe dictis inve- niuntur. Pars ejus septentrionalis in quam, utpote decliviorem , maxima cada- verum pars vehi debebat, precipue illis scatet (2). Insulæ Liaikof , v. g., in mari glaciali posite ossibus mammonteorum , rhinocerotum, boum, etc. arena et glacie mixtis, conflatæ sunt (3). Post stratorum hzc ossa involventium formationem, mare Sibiriam relinquens , glaciem (que nunc adhuc in Sibiria invenitur , cadavera involvit hancque regionem paulo frigidiorem reddidit), in ejus partem borealem deposuit. Strata tunc paulisper siccantur, glacies imminuitur, ita ut aliqua jam cadavera ab illa liberata sint ; heec diminutio quotannis major fit, aliqua adhuc fortasse cadavera reliquentur, et denique, precipue cultura nature conatibus favente, hujus immense molis maxima pars evanescet, aliisque animalibus, aut homini locum habitationis congruum offeret. Habetis nunc, professores ornatissimi, meam circa quaestionem propositam sententiam, in qua exponenda, si multa manca et imperfecta reliqui, aut si _ vobis ea, qua a me disputata sunt, minus probabuntur, et operis difficultati , æ tantummodo sinit proferre quee simillima veri sunt, quum verum ipsum in occulto lateat, et scribentis, nondum provecta setate tenuitati, adscri- batis rogo. (1) Pallas nova coment. etc. 1772 , p. 577. (2) Pallas, Reisen etc. t. IV, p. 130 — Adam's Iter ad mare glaciale in Ephemeridibus geograph. Weimar,t. XXI, p. 259 sq. (3) Voyages de Billing’s traduit par Castera, t. I, p. 191. RE т”. еккеннен JOANNIS LUDOVICI WEZEL, WAFRIENSIS, PHIL. NAT. STUD. IN ACADEMIA LOVANIENSI, RESPONSIO Ар QUESTIONEM А FACULTATE DISCIPLINARUM MATHEMATICARUM ET PHYSICARUM PROPOSITAM : PETITUR resolutio æquationum secundi gradus indeterminatarum ad duas incognitas , per numeros integros. QUÆ PRŒMIUM REPORTAVIT. date 7 57 SH n n : ] fai 4 2 uel METIRI e Vb as 55 Ld я - К У А #1 ОУ “+ m t EN FIVC Bx dosi ule: is. evi NL EE RI UPS Aonga Золом naa 1 iirgoarî. Ж р T. ЕЕ st 2‹ сеч ess : = ТЗТ À 4 E 4 a | 7 кү. VERXVAUBHO DT жр. | ' К pec th жук Sab ad | ? Lx а 2 е: ss ] ї | 2 ф - Эу: - е В bd 5% 5 : | E БК; E ы а | , à d А à К J EAR қ и E x nU MEG 3 DE QU/ESTIONIS HISTORIA. Nov ом non est, quod suscipere ausi sumus argumentum ; a claris multis Geometris , qui numerorum scientiæ sese applicuerunt, jam dudum fuit agitatum. Æquationem x’—by=1 celebrem aggressi fuerant Fermatius cujus solutio in lucem non est prolata et BROWNKER , anglus , qui ingeniose quidem illam resol- vit : sed illus. LAGRANGE demandata erat demonstratio , istam æquationem пи— meris integris semper esse solubilem. Nostris temporibus viri clarissimi LEGENDRE (Théorie des Nombres) et Gauss ( Disquis. Arithm.) hanc materiam omni qua digna est extensione amplexi sunt. (4) CAPUT I Artic. L Forma generalissima quam induere potest quecumque secundi gradus inde- terminata æquatio ad duas incognitas est ах? Ьу? 4-cxy -dx J- ey J-C—o. - Denotantibus а,Ь, е, d, e et С numeros datos integros ; x vero et y ad exprimendos numeros integros, quos determinare conaturi sumus , usurpatis. Reliquæ omnes forme obtinebuntur si in generali allata una pluresve е quan- titatibus datis a, b, c, 4; e, C successive zero adequate fuerint : illarum. ecce schema : ++++++ ++++++ ++++++ d 4d + 4d- -H +++++ +++++ ++++ TR ++++ +++++ +++++ ++ +++ UN ud del + E -- о o o oo 0 © © ада © © © о EI © 0:7 ар EI Ew wd og og са |» LE Ж ЕЕ i wd © © © © © ІІІ ах” + by’ IM cxy ax” + by + dx аху + «ху + dx by + cxy + dx ax + DRASS ах” + cxy + еу by* + cy) + ey ax? + dx + еу by? + dx + еу сху + dx + еу ax? + by + С ах + cxy + С by + оу + С ax? + dx + С by + dx + С exy + dx + С ax? + ey + С Ну? ap еу |; € су + ey + С dx + ey + © e оо OOO HSE е с. Ud uod Ope = ord оуез-о,с оте & o;'b ое + оуа ара eoe ds d = n. о, 260,14 o,c—0,b о,с =о,а OD SHO Qu at фа 0,4 = o, b 9,.d = 0,8 04/6 2 04b о, € = о, а osib + оуа өзос cx о; O3c # оуа 935 :-0,а 0, b= оуа | | See RET С - ++ | +++ + + Ка + + +- 4 + + + Has inter combinationes rejiciendæ sunt 35*, 39, 45 , 47, 49, 50, 52, 53, 55 et 56, utpote que determinate sint ; pariterque 41* et 51 , que sunt primi gradus. 21 (8) Habentur insuper formæ analogæ 2* cum 3%, 5 cum 6,7 cum 8, 10 cum 11, 13 cum 16, 15 et 17, 14 cum 18, 19 cum 20, 23 cum 26, 25 cum 27, 24 cum 28, 29 cum Зо, 33 cum 34, 36 cum 38, 37 cum До, 43 cum 44, 46 cum 48, ex quarum binis unica est servanda, quoniam in unam confluunt. 2. Nostra igitur disquisitio circa 27 reliquas formas est instituenda. Ingentis fastidiosique laboris esset, tot diversas, quot sunt ille æquationes, solutiones congerere ; quin ulla tamen ex tam multiplici ratione resultaret utilitas. Has ob causas id nobis propositum habuimus , ut omnes istas formas ad præcipuas ali- quot revocaremus , harum solutionibus ad illarum singulam accommodatis. Quem in finem, ordinis gratia, similes quasque formulas coagmentavimus , 1°. de illis , ubi desunt incognitarum quadrata , nempe 212» 31, 37 et 54; 2°. de illis , ubi adest alterum incognitarum quadratum , absque producto : 19°, 20%, 38* et 48. 3°, De illis, quibus involvitur unum incognitæ quadratum , cum earum producto ; id est de 5°, 10, 14, 17 4245-27 , 33 et 43 ; tandem 4°. de formis cum qua- drato utriusque incognitæ disserturi : he sunt : 12, 2, 4, 7, 9, 12, 13, 22, 23, 32, 42, et æquatio generalis. CAPUT II. RESOLUTIO ÆQUATIONUM , QUÆ INCOGNITARUM QUADRATA EXCLUDUNT. 8. cy + С = о. Hujus agminis formulæ quatuor sunt. 1, cy + C = 0 2,cxy +dx+ C = о 3, cxy + dx + ey = о 4, сху + dx + ey + C= о; quarum prima nullam patitur difficultatem ; si transponatur enim C, evidens fit ut pro x et y numeri integri obtineantur, 1°. C necessario per c exacte dividi debere ; 2°. si C/, quotus ex C per с, in binos factores f, g quomodocumque (9) dirimatur ; factores f, g pro x et y, aliosque, preter illos factores, nullos va- lores admitti posse. 3°. quod incognitarum signa attinet, illarum alterutram negativam esse debere, quando C et c in. proposita æquatione cxy + C = o iisdem sunt affecta signis; dum autem diversis, incognito x, y ambæ vel posi- tivæ vel negative sint oportere. EXEMPLUM. [Xy — 120 = 0 sive 4xy = 120; ubi habentur c = 4, С = 120; ideoque C' = +° = Зо. Decomponatur igitur 3o in binos factores quotiescumque illud fieri жен et habebuntur va- lores x et y correspondentes xz21, 2, 3,” 5 y = 30, 15, 10, 6; quoniam est 3o == 1. Зо = 2. 15 = 3. 10 = 5. 6. Sat perspicuum est valores x et y iisdem signis hic afficiendos esse. 4. сху + dx + C= Separato factore communi x, datur (су +d)x+C=0, aut yx -- C = о, ..........!.4............» (А) post factum y' — су + d; unde deducitur , y —d == ыа ЫЫ 616181618816 9 9/900 0,0 0.9, 0/0/0/0 00.6 B y E (B) . Ergo ad proposite solutionem pervenietur, si æquatio (A) juxta art. prec. resoluta fuerit, et inter valores у” repertos illi tantummodo conservati fuerint , qui in (B) introducti pro y numeros præbent integros. EXEMPLUM SIT 20xy + ох = 232. Introducto valore С, transformata (А) evadit SX om 238; 21. ( 10) utqui 232 = 122. 2321621241316 іш? 41.68: 118 7920; unde x = 1; „1ай 44:8, “20; 58, 116, 232; y = 232,32165::58, 29, 78, 4; 2341 533 unicus tamen valor y! = 29 æquationi (B), que est y = d з satisfacit Ille valor suppeditat y = 1, x —8.- 5. сху + dx + ey + С = o. Hæc forma ad preecedentem indeque ad 1™ haud difficulter revocatur; nova dumtaxat conditio pro x implenda remanet; quam determinare RU ARCA Sejuncto factore x communi, prodit (еу pod ys — бар; et representando cy + d per y', unde y! 14 а j y = EE EEE EEE EEE EE EEE EEE (A) invenitur yx ET eG Se 6.:..2522,55 Ь же asuna ЛЕДЬ Substituatur jam valor y ex æquatione (A) et obtinebitur , multiplicato per с, exy’ + ey’ — de + cC = o, æquatio art. prc. tractate plane conformis, que ad 1™ (art. 3) ulterius re- ducitur, si separetur y', quo evadit (ex + e) у” — de + cG = o, et fiat a -жх, x’ —e unde Xx = c geeeeceoeececeeccecceccececee (D) qua ratione obtinetur transformata x’ y' — de + cC =o tresses. (E). Hoc igitur erit solutionis negotium : decomponatur quantitas — de + cC in factores quoscumque binos f, g et fiat x к=, 6 y-gpt cum signis convenientibus (art. 3) qui valores in æquationes (A) et (D) in- troducantur, totque ex illis pro x et y valores emergent, quot erunt factores correspondentes f, g, sive g, f, qui illas numeris integris solvere valent. (1) Exempzo sir Æquario 4ху + 25x + бу — 144 = о ubi dantur c = 4, = 25,е = 6, С = — 144. Transformata (E) abit ideo in x! y' zz 726 Habetur | 226. p 1.,726, = 2. 363 = 3. 242 = 6. 121 = 11. 66 == 92. 33; consequenter | € 3.85. 22.49 Og 11,22, 33, 66, 121, 242, 363, 726. Ү-л726,һ363, 2624,231,.66,.33. 32,41, 6, 3, 2, 1. qui valores etiain signo negativo sumi possunt; quibusque satisfieri debet æqua- tionibus (A) et (D), quæ in nostro casu sunt ' سے‎ 25 4 ا‎ г MT | Omnes valores x’ et у’ illis æquationibus convenientes sunt x = 6, 22, 726, — 2, — 66, — 242. y = 121, 33, 1 — 363, — 11, — 3. unde derivantur x = 0, 4, 180, — 2, — 18, — 62. у= 34,2, 6, —95— 9) — 7 6. сху + dx + cy = o. Post ea qua art. prec. protulimus, omnino supervacaneum esset, forinam сху + dx + ey = o peculiari examini submittere ; quum satis appareat hanc a precedenti in eo tantum differre, quod in transformata x'y' — de + c.C terminus cC evanescat, ita ut reducatur ad xy —de-o ` 7. In art. 4 et 5 ad varia quantitatum c, d, е, C signa non respeximus , quia in methodos expositas nullomodo influunt. Omnes illas quantitates ut posi- (із) tivas habuimus ; idcirco quæ in æquatione aliqua hujus generis proposita negativæ occurrunt, in formulis allatis cum signo contrario sunt assumenda. 8. Quas hoc capite consideravimus æquationes determinatam tantum , ut patet, valorum copiam pro x et y admittere possunt; horumque limites facile inveniuntur : in 1* maximus incognitarum valor est x aut y = С; in 2* pers- picuum est, ex æquationibus (A) et (B) (art. 4) ad summum haberi x = C, y = C+ d; in 3 indicant æquationes (А), (D), (E), nec y valorem, C + de + d, nec x valorem C + de + e superare posse, ideoque in 4* æqua- tione, ubi C = o, incognitarum limites erunt y = de + d, x = de + е. In 3* tamen forma , casus particularis accidere potest, ubi incognitarum valores in infinitum excurrunt ; quando scilicet in transformata (E) (art. 5) , producta de et cC æqualia signisque diversis affecta occurrunt. Tum enim æquatio (E) abit in x y ' =o i cui satisfieri potest cum quovis valore pro alterutra incognitarum x’ aut y' modo altera zero æquetur. Ergo si fiat x” = о, erit у” = n , numero cuilibet, vel e contrario pro у” = o est x’ = n. Prioribus hisce valoribus formule (A) et (D) (art. 5) evadunt п — 4 Jm c e Х = — -–, c Posterioribus autem valoribus receptis , eædem formule transeunt in d. doc с x= п—е с А п--а п--е ; one Si ad formulas y = ——, x = attendamus facile convincimur, quemvis numerum pro x et y illis satisfacere ; itaque in propositam introdu- e i » IE catur alteruter valorum x = — = aut y == — — et altera incognita ad arbitrium c с determinetur. (13) SIT EXEMPLUM Зу — 7x + 18ÿ — fa = о in quo leguntur c — 3, d — — 7,6 = 18, C = — 42. Valor determinatus x est = — 5 = — 6 quocum y = 1,2, 3, 4, 5,6, etc. Valor determinatus y esset he 7 у ее qui rejiciendus utpote fractus. CAPUT IIL DE ÆQUATIONIBUS INCOGNITÆ UNIUS QUADRATUM IMPLICANTIBUS, ABSQUE ILLARUM PRODUCTO. Inest insuper resolutio æquationum x’ — by" = + 1 atque x' — by = + С. 9. Formarum plereque, quas hoc capite consideraturi sumus, sane sunt curiosissimæ ; hinc illis meritum concessimus spatium. Quatuor tantum nume- rantur, quibus unicum incognitæ quadratum continetur , non vero illarum pro- ductum ; nempe 1, ах” + ey = o 2, ax’ + dx + ey = o 3, ах" + ey + C =o 4, ах + dx + ey + C =o 10. ах" + ey = 0 Transposito ах? , evenit ey = — ax’ ubi supponi possunt e et a inter se primi ; factor enim communis, si adesset , divisione tolleretur. (14) ax? a ыт CON cujus membrum dextrum nequaquam numerus esse potest integer, nisi x? in- volvat factorem e, quoniam a et e nullum hàbent communem factorem. Duo casus hic se offerunt : vel e nullum implicat factorem quadratum , et tum x queri debet inter multiplos ех e, quorum formula generalis est ze ; erit igitur X == ze ey = 0 EE. yey e ubi 2 successive 0, 1, 2, 3, 4......................... adæquari potest. Vel inter factores e aliquis ad quadratum evectus est ; hunc factorem (qui ipse productum ex aliis esse potest ) per q designemus , pn per p altero factore non quadrato, ex quo conflatur e, erit d.a p. ^ Hoc in casu sufficit evidenter, ut x per p q dividi possit unde x = Z р. q = = аг р. Dividendo per e obtinetur ЕхЕМР. 1. 28 x? — 231у = vel, sublato factore communi 7 , 4x? -- 33y = о, ubi 33 — e nullum involvit factorem quadratum ; ergo inservient formulæ priores , quae suppeditant x c 99% Уолш #25, bg Re 4, 4 33. 66, 995. 12a 132, 528, 891, 2112 Determinato z habetur x y ( 15 ) Ех. 2dum, 54y — 300 x = o vel, diviso per 6, | ду — Sox’ = o Quoniam 9 = 3°, ad posteriores formulas recurrendum , quarum virtute prodeunt xz3.2 y = 50 2° consequenter pro z.=..1,. 3, 3, 4, 5 dantur xus 3. Gen. Qa tty. 129 y = 5o, 200, 450, 800, 1250. 11. ах" + dx + ey = о. Separato factore x communi, obtinetur , transponendo dividendoque per е, ax + dx ре: ( е Ропатиѕ primo питегит е datum esse primum : hoc in casu y integer esse nequit, quin ax + d vel x sint per e dividui. Quo liquet omnes valores x de- rivandos esse a systemate æquationum x ='2z Е6...е4........... ...... ...-.ф...ы. (А) et x а= Xe, le— d unde x OL eee ern (B) in quibus z omnem patitur valorem ; z' autem illos tantum admittit, qui satis- faciunt æquationi indeterminate (B) primi gradus. Ex his æquationibus inferentur 1. y = -—(sxez4d)z.......-—. ..... . (D) 2°, у = — ZX = — бале, 44.................. (Е) Quando e alios habet preter e et 1, factores, ad obtinendum pro y nume- rum integrum , ax + d vel x per e dividi posse necesse non est : eumdem scopum attingere possumus , ubi ax + d et x simul comprehendunt omnes factores e. Quod si igitur e in binos quoscumque factores f, g decomponatur fieri poterit 22 (16) FS WG exercent nn nn ns (F). ax de zm 7f à unde vf — d | x TE eren enne (б) atqui x eumdem valorem in (F) et (G) retinere debet ; quod ut contingat, valor x ex (F) in (G) substituatur ; quo cónducitur ad zf = а ۾‎ = 2—— 5 oe bec cs ok duit. 32 UpP (Н) Hinc concludendum , pro z et z' in (Е) et (6) omnes numeros usurpari posse , qui æquationi (H) congruunt. Nostram rationem æquationi qx? + 23x — 12у = applicemus. JEquationes (A) et (D) subministrant imprimis Жкн 43, € y = 842° + 232 ubi si fiat Үү Bp ts 2. invenitur : | | x 19, 242" JO J -= 107, 214, 321 Als тйс series ex æquatione (B) haurienda est, que cum. valoribus datis abit in i 127 — 23 7 Resoluta hac æquatione , obtinetur RDO. 5.0 Signum superius præbet pro o9 ES: Аз Базы xij XF: Fein de ОЗА 4:549 et y = 42, 247, 620, 1160. x چت‎ < | ( 17) signum. inferius cum z = 1, 2,3 , dabit х----5, — 17, — 29 y = 5, 435,434 Ad incognitarum valores in systemate 3° eruendos , decomponatur 12, quo- modocumque fieri potest in factores binos f, g, qua decompositio largitur f = 3, %,4,-6 в = 6, 4, 3,2 Introducendo successive illos factores correspondentes in (H) hac commuta- bitur 1°. prof = 2, g=6, in 27 — 23 z= ee a que evidenter numeris integris subsistere non potest, 2°. Cum f = 3, g = 4 habetur 37 — 23 1 = ETETEA cs cujus solutio conducit ad ъ= + Әй — 2 | À ergo cum u = 0, 1, 2, З сит signo +, datur 2——2, 1, 4,7 x=—8, 4, 16, 28 ех (Е) y = 22, 17, 180, 511 ex æquatione proposita , post introductos valores x. Cum iisdem valoribus u sed cum signo — obtinentur ъ=—5, -- 8, — 11, x=—20, — 32, — 44 у == 195, 536, об 3°. Assumptis f = 4, g = 3, prodit _ 4 — 23 ШЕТ in qua z= + fu — 3; indeque 22. (18) ergocum u — 0, 1, 2, 3 et signo positivo est 2=— 3, 1, 5, 9 ideoque x=— 9, 3, 15, 27 Uy 3o, 11, 160, 477 si fat u 1, 2, 3 Cum signo negativo, pervenitur ad =— 7, — 11, — 15 — 21, 33, — 45 2173572, 1095 4. Tandem f = 6, g = 2 reddunt æquationem 57 — 23 7, Se шии иш : 14 numeris integris insolubilem. 12. х + ey + CG =o Priusquam reliquarum hujus capitis formarum considerationem suscipiamus , resolutionem æquationis х? + cy + С = о exponamus oportet; quum illa- rum solutio hac superstruatur. Transpositis terminis x^ et C, divisoque per е, prodit х + С FFE ш Quodcumque sit C signum, membrum equationis dextrum ita semper disponi potest ut transgrediatur ad formam et x хе x = + E o L——— J P е ita ut quantitati r signum — semper prefigatur, quod assequemur faciendo. C=+ep—r. Quum supponamus p numerum integrum, palam est, solutam fore ргорові- tam, si repertus fuerit numerus x, cujus quadratum per e divisum relinquit residuum r. Observandum est propterea, seriem: quadratorum naturalem 1, 4, 9....... numerum e quemvis integrum divisorum, residua habere, quæ per periodas symmetricas continuo revertuntur, et ita quidem ut si e sit numerus par, pe- (19) . . . . . е . . . е ксі riodus terminetur іп residuo quadrati ех --, et in residuo quadrati ex quando е impar est. Ut illud concipiatur , sit , supposito e numero pari, numerus quilibet К == шы; sint insuper N° et N' duo alii numeri ab N in serie naturali æqua- liter dissiti, sic ut dentur N? N Quibus positis, babentur | N” = N—2DN+ р N° = N° +2DN + D: atqui 2 D N = D. n. e per e semper dividi potest; consequentur N°: et N^? per e divisi idem relinquunt residuum. Ut jam innotescant numeri N, qui periodos dirimunt, fiat successive n — e 3. e 1, 2,3,4, etċ., quo reperietur N = 7, e, —7, 2. е etc.; id est, 1* pe- N—D N+D А . e А riodus “> = > , 2* in e? , etc. absolventur. Idem fere locum habet quando e impar est; unicum hoc datur discrimen, E 6. : А quod tum numerus N = m fractus quotiescumque pro n numeri adhi- bentur impares, ita ut N° inter quadrata integra 1, 4, 9 .......... non ap- pareat, et ideo ejus residuum non quæratur ; unde fit ut 1° periodus terminetur e — 1 in residuo quadrati ex e + 1 2 , et 2* incipiat a residuo æquali per quadratum ex relicto. Hinc sequitur, omnia residua quadratica e definiri illis que remanent post Ж” қ е үз етеу divisionem рег е omnium quadratorum usque ad dem ) aut (—— ) in- (20) quite; prout e par est vel impar. Propositz igitur solvendæ gratia inter hec ultima tantummodo residua quærendus est numerus datus r, ut quadratum cor- respondens pro x* introducatur ; deficiente autem residuo іі г, æquationem. - propositam insolubilem esse nullum erit dubium. Hujusmodi indagationibus inservire potest tabella sequens, numerorum aliquot residua exhibens quadratica ; quam ex Francœur, tom. Пу pag. 145 excerptam, ad 3o complevimus. e RESIDUA. | # RESIDUA. | 5 ty 4 11 із" 7 3%, 99. 23. 6 1, 4, 9 12 21 م‎ é; 15 7 P 2 13 MINCE CES 8 Y NI. M. 14 He MU TA LEE Qu ue 9 1,244 0,7 15 emi LATEST DS m, UR 10 уузу фое абд, 16 e SL iia раі HR t | e RESIDU A. 17 1,4494 16, 8, 2,15, 13 | | 18 y 0€ x*- 0€ Um. ED Mi. 33 ot Ий УЙЕ КУНЫ ЧИ 23 TS е 2, ЕЙ Ay 18, 9 8, 6 24 exit: Sora Рр 3s i Aus ABI EL Louer 25 (075 + + 0, 244 144. 25 Ер | 3 26 1,4,9, 16; 25, 10, 25, ia, 3, as. 12 14513. $599 7 28 4 ce Lok д асе ЭИ 3. 4, 29 jer mno EC PISTE MT N33 19, 291 39, di 22 JO li ess ни 70710219; 74, 21, ло, E 34s 19, 16, 15. e RESIDU 4. ^3 605 2, 19 48, 204, 145 10, - 8 37 1, 4 9; 16, 25, 36 1 3 #0, 1 6! 10, ,/a3; a1, 11, ; 10, 2 41 1, 4, 9, 16, 25, 36; ri 23, » 40» 33. 18, 39, 21, 5, 32, 20, 10 7 uic wo ыы 38, i M. 15, do, af, 10, 41, 31, 23, 17, 13, i | 47 .2.... сла noli, E73 26 ы» 25; 3, 28, 8,37, г pi 2, 9 24,.18, 14, 12. 49 Sie a itd er ds ы Oak 35 29, 46, 22, 0, 29, А 11: 44, 322 30, 0, 0; 49; 39, 37. Unde deducitur y = oe eae he ee me age TAG] 47; 15, 38° 16, 37, 13, з 24; 9; 425 294, 17, 7; 52, 46, 2, 4o. | Reperto, vel juvante tabula praecedenti vel alia quacumque via, numero aliquo n pro x idoneo, novi quotvis valores congruentes ex formula x == nudeibs erui possunt; ubi z per singulum seriei naturalis 1, 2, 3..... numerum de- terminari potest : quod si enim formula ad quadratum evecta fuerit, prodibit ха = n° + ae.n.2 + е? 7 x^ — г n? — r — елі + 2m + ergo y = quo probatur y fore integrum , quoniam n*. — г per e dividuum posuimus. EXEMPLUM. x.— 13y + 79 = o x + 79 77 ads (22) Ut jam obtineam residuum negativum — r, quæro quotum integrum 7 proxime majorem fractione 75, qua ratione fit X. 043 —-947—— In tabula apposita T. із pro е = 13 quintum occupat locum ; ergo respondet quadrato ex 5, pro x* usurpando : quo peracto invenitur en Jy =7 + Cæteros x valores exhibet æquatio Xe dU. 94132. sit z- 1, 2, 3, cum signo +, eritque x: <= 18; 91, 46; у = 31, 80, 155 iidem valores z cum signo — præstant x = — 8, — 21, — M Fes" À; 40, 95 13. Quando numeri e et C in proposita factorem ie communem , resi- dui quadratici r investigatio plurimum contrahi potest : елес 61 C:smigv Һ quibus substitutis valoribus , divisoque per h, proposita abit in jo 0и quo apparet, x? per h dividuum sit oportere ; ita ut, si h nullo gaudeat factore ad dignitatem unitate majorem evecto, x necessario versetur inter numeros forme z. h. si fuerit h = МЫ, incognita x quaerenda est inter multiplos ex h' 4 quando 2 est numerus par, et : + . е ae , inter multiplos ex h' qt , ubi 2 est impar ; quod explicatione non eget. (23) | Exinde sequitur; illa tantum residua quadratica e esse exploranda , qua à +1 relinquuntur quadratis numerorum per z h, 2. h' qå, aut z h qa !€- presentatorum : sit V. G. x' — Joy — 24 = 0 diviso per 6, provenit x? = —5ÿ—4—=0 g-5-4 unde infertur x inter numeros forme 6.2 contineri ; quum vero detur transformata x? — 24 yu 30 ; periodus in 15° terminatur, et duo tantum quadrata 6* et 12° consideranda veniunt , quorum posterius prebet residuum quæsitum 24 ; hinc formula ge- neralis valorum x est X, 82,22 Ж, 30% 14. Si propositae transformatio conducat ad residuum r quadratum , sic ut detur | х' 1" (x +1’) (x — r) Yep ae Por е Шай unicum est curandum, ut x + r’ aut x — r’ per e exacte dividi possit; cui generatim satisfiet per valores x æquationis x m é&cE P. 15. Esti methodus , quam in solvenda æquatione x* + ey + С = o modo exposuimus, in pretentando consistat, attamen , cum tentamina instituenda valde sint circumscripta , desideratos valores expedite satis suppeditat. Aliam in mente habemus superaddere rationem , que ideo nobis preplacet, quod directe ad solutionem procedat. Hzc autem æquatione x’ — by? = + C innititur; qua- mobrem hujus considerationem ad Cap. 5 differre non licet, ubi eam operis distributio collocaverat ; simulque forma x? — Ьу? = + 1, casus scilicet pecu- liaris, ubi C — 1, tractetur oportet. 16. Priusquam proposito incumbamus , aliquot circa fractiones continuas pro- positiones, quarum opem mox imploraturi sumus , præmittere juvabit. 23 ( 24) 19, Quantitas fractionaria ©), in fractionem continuam. explicata , sit æqualis Асы ? + etc. 4 рои valores versus Q convergentes : si jam duo illorum valorum primi · i di p А at + decussatim, id est numerator À prioris per denominatorem « posterioris , et numerator « A -+ 1 posterioris per denominatorem 1 prioris , mul- tiplicentur, hocque productum ab illo subducatur ; quam operationem per P ? Al Р 8 P P “А Сі, ыс желің sod жыды designabimus , erit 3 SE Ne ar „А A асар ke Atqui juxta legem non interruptam (cujus demonstrande hic non datur locus, queque alias ex ipsa formatione satis P: cui subjicitur valorum approximantium connexio, habetur m = а (e À + 1) + A п = ве 4 1 His valoribus in æquatione superiori substitutis , prodit «А + =e А («в фа) + #8 а (СА ъа) A) А aA + 1 à. шп, di Mines en - Et si eadem ratione indefinite pergatur, dum. perventum erit ad fractiones , ll r P convergentes successivas q? d А 4” ИМА А UR re a respondente , DE‏ فی ا q" q' 1 q + q , =«epq+pq—rpq—pq à [rs X Ге "d (45) êa ua / паг ау PP خف‎ ——3] du з 7 Ses = Ы (РФ UP.) а Unde generatim conchidendum est р' | ! iU e TE mE eis signo + pro : locum. parem inde ab 1 ; inclusive, et signo E a : locum im- parem inter fractiones convergentes obtinente. 2°) Ad explicandam v A irrationalem i in fractionem continuam, regula est ut fiat i i 1 И А=а+у, denotante a radicem quadratam quadrati perfecti a* numéro À proxime infe- rioris. Unde habetur , de A— am, тн CEE Ara "VALE DA ee art B ASS Porro quæritur quotus « fractione ———ÿ— proxime minor , et residuum VD. t= 5o qua ratione obtinetur b VA +D ЖА. Eademque operatione тома invenientur quoti integri «, 8, у, 2 ...... et:quoti completi ` i кыы. Ate b. Rare pores REET QUE айы ын рустан yos 73 E = Te ла EL IET чт Е .....:ғ. — b 23. (26) p p” Sint jam k “= 9 сү tres fractiones versus |“ A successive convergentes , et : " quotus integer « valori T respondens; notum est haberi стр dp rg tq’. TE A + Ы et si loco т quotus "completus correspondens. х 9 = ET = scribatur , esse prat (p Ahr) PS q(WA+r) +48? unde deducitur YA(p—qr—qS)=qA—pr—ps. Quum autem |// A sit irrationalis, membrum sinistrum hac affectum membro alteri rationali æquari non potest, quin illius coéfficicies ш’ — пр — nQ fiat — o. Stabunt igitur he æquationes p—qrdaS$, dA e ET РВ; que, multiplicata 1° рег p’, et 2* per q'; hocque producto ab illo subtract præstant уйре er ұйыған Да. atqui secundum num. 1%, habetur . | Pq—-Pq-c-:; consequenter p^ Eoo ae Ss y sic ut S positivum recipiat signum quando § >A, id est, du: locum parem occupat inter fractiones convergentes , اا‎ ab ; ete contrario sig- E num negativum occurrat, quando est .27 d М < V/ A, sive ejus locus inter con- (27) vergentes numero impari exprimitur : quod ex eo palam fit, quod sit i — Aq* = (р + q VA) (p — q VÀ) unde E + a) ya} = 22 4 4 AS vg Fractio continua, qua exprimitur j//A. imperfecta in infinitum excurrit et ab 4 incipit esse periodica; in fine autem cujusque periodi quoti completi de- nominator S evadit — 1; ergo quotiescumque convergens 4” fractionis conti- пше portionem involvit, que terminatur in fine alicujus periodi , valor appro- , Ximans præcedens T satisfaciet æquationi pe A5. 17. Ex illis , quæ precedunt, jam patet latissime via, qua solvendæ sunt æquationes x'— by? = + С x* — by— жа hoc enim modo peragatur : |“ b in fractionem continuam explicetur (quo supponitur b non esse quadratum perfectum , secus æquatio evidenter subsistere non posset); reperto quoto completo denominatoris C aut 1, evolutione ul- teriori desistatur , fractionisque continue pars inventa computetur ; obtinebitur fractio vulgaris t , quorum termini congruent æquationi poop aut po — bq’ +1 si fractio continua computata implicet parem quotorum integrorum a, а, g. numerum ; ubi vero illi quoti numero impari occurrunt iidem valores p et q convenient æquationi Роб aut p — bq = — 1 18. Æquatio x* — by’ = + 1 semper est solubilis cum + 1; namque іп ( 28 > singula periodo semel et in fine, quecumque sit y/] b, apparet quotus completus denominatoris = 1. Ponamus jam quotoruni integrorum 4, 8, y.... qui pe- riodum constituunt, seriem esse parem; tum fractio convergens Ж que fractio- nis continue æqualis V^ b valorem exhibet ad primam usque periodum, ultimo quidem excluso quoto П integro (art. 16, num. 249, 7 involvet reliquos “, B, y) etc., numero impari, quotos , quibus insuper addita est quamtitas a; ita ut locum teneat parem , ejusque termini satisfaciant æquationi р? — bq? == 1. Occurente. vero impari quotorum «, 4, у, etc. numero, eodem modo ostenditur convergentis d locum imparem tunc esse futurum , ideoque p? — bq? = — 1. Quod si autem fractionis continuæ evolutió ad 2™ continuetur periodum, se- cundus valor approximans 0 quoto completo denominatoris 1 præcedens locum inter convergentes parem occupabit. Hinc inferendum est æquationem xè — Бу? == + 1 semper esse solvendam. Quod attinet ad x^ — by? = — 1, numeris integris non est jew: nisi detur : Pls impar quotorum 4; 8, v, etc. numerus , quo casu fractiones Р QQOo Q Ire sunt alternatim minores et majores yw, b, ег propositæ cum ii signo satis— fieri potest; in contrario enim casu illo fractiones parem continuo servabunt locum. 19. Accumulatis fractionis continua: periodis , novi quidem quotvis elici pos- sent incognitarum valores ; sed e formulis sequentibus multo commodius eruuntur, P Innotescente simplicissima fractione д? æquationi р — 4 = 1 = (р + 4) (р 90%) conveniente , ponamus (p+ 4M he tty b Observando x et y integros et j/ b irrationalem esse , debet necessario y Vb summam omnium terminorum complecti, qui p/b affecti sunt їп ( 29 ) (p +q b) ^, id est, omnium potestatum imparium ex xq VV b; unde patet etiam haberi (p—qy b" wx-ryp b quoniam dignitates (p + qj“ b) ^ et (p — qq b) " iisdem prorsus constent terminis, cum hoc tantum discrimine, quod in posteriori potestates impares « ex qj b sint negative. Superiores duæ æquationes suppeditant С(р + qp/ b) (p —qp/b]* = (x + у b)(x—yy b) ==(р = роб) 8 = x — by = 1% = 1 qun d(palugp/ b duoc gi PEIUS b)*—(p—qy' b)" i dicar a I ВСТА: in c quo pro n successive introduci possunt omnes numeri naturales positivi 1,2,3,4... Ubi d congruit cum æquatione | p'—bqtmc- 1, perspicuum est, cunctos valores х et y e potestatibus imparibus ex р — bq? obtinendos esse; nam b mb Le АҚ EST ee dum potestates pares largiuntur (p' — bq’) 2% =x? — by = (— 1) зз =. EXEMPLUM. ( 30 ) cujus periodi termini sunt 1, 1, 1, 1, 16; supputanda est igitur convergens Pu = 8 + q d.c cn . 43 i zu que instituto calculo invenitur æqualis ей ; cujus termini 43 pro x et 5 pro y in propositam introducti illam cum — 1 resolvunt. Si jam in (A) et (B) valores p et q substituantur, quotvis novi obtinebuntur valores x et y, faciendo n — 2, 3, 4,5 etc. quos inter valores illi rursus æquationi x — 74 y^ = — 1 satisfaciunt, qui deducuntur ab n equali numeris imparibus; cæteri præstabunt x? — 74y = 1. Assumpto n — 2, inveniuntur x = 3699, y — 430, minimi valores pro- posite cum - 1 satisfacientes. ( Vide tabulam in fine applicatam ). 20. Æquatio x” — Бу? = + C semper erit solubilis , cum alterutro saltem signo quando in evolutione |“ b in fractionem continuam occurret quotus com- pletus denominatore C gaudens; sin talis quotus completus non appareat huic æquationi absque dubio satisfieri non poterit. Nihil autem obstat, quominus plures in eadem periodo quoti completi deno- minatoris C reperiantur, qui totidem diversas largientur solutiones. 21. Ponamus inventam esse convergentem 2 ‚ quorum termini præbent pi — 4 = + С aliundeque resoluta sit æquatio 1 tU — bu? ==. Si due he æquationes inter se multiplicentur, erit (p° — bq?) (1° — bu?) = + С = pt — bq't + Ра” — bp'u’ = pt? 2bpqtu+b°q'u— b(q't' +2pqtu+p'u*) vel (pt + bqu)? — b (qt + pu): = + С `: Jtaque generatim erunt x = pt + Ьа у ==:9 = ра (31) ubi prot et u omnis valor æquationi t* — bu* = 1 conveniens substitui potest. Quando habetur 1° — bu’ = — 1, perspicuum est binis æquationibus x — by = Cet x° — by’ = — С simul satisfieri posse ; quia-tum æquatio 1° — bù = + 1 cum duplici etiam signo est solubilis ; ita ut + 1 suppeditet (pt + bqu — b (qt + pu) = + С dum — 1 præstat (pt = Ьа)? — b (qt + pu) = + С. Ехемрісм. x — 74" = +7 Evolutio 1/74 in fractionem continuam conducit ad denominatorem 7 in secundo quoto completo, cui præcedit fractio convergens + quacum proposita cum + 7 est resoluta; cæteri valores ex formulis Eo ot + 74u 2 үз” ЕЖ gu sunt deducendi, ubi datur t* — 7407 = + 1. Hanc ultimam æquationem art. 19 consideravimus , ibique vidimus valores 1 = 43, u = 5, satisfacere æquationi t* — 74u* = — 1 ; illi igitur in formulas superiores introducti sub- ministrant X — 17 et 757, y — — 2 et 88, quibus propositæ cum — 7 satisfit. Sic tot nove acquiri possunt solutiones quot diversi quantitatibus u, et t valores attribuuntur, quos patitur æquatio t* — bu* — + 1, cujus signum + 1 aut — 1: congruit cum + 7 aut — 7 in æquatione proposita. 22. Bene notandum est hanc solvenda æquationis x* — by’ = + C metho- dum deficere , quando datur C > 2a, denotante a radicem quadratam quadrati perfecti coefficiente b proxime inferioris ; tunc enim С inter denominatores quotorum completorum non occurret, quia illi denominatores limitem 2a nun- quam excedere possunt. (Conf. Legendre, Théor. des Nombres, S. 1, N°. 10.) 23. Incognitarum x et y valores, quos fractiones convergentes praebent , sem- 24 ( 32 ) per sunt inter se primi, quoniam datis duabus conyergentibus quz sibi succedunt PaL, habetur pq — pq = + 1. Accidere autem posset, ut C unum pluresve implicaret factores quadratos; hoc in casu preter solutiones quas præ- bent convergentes, tot aliæ inveniri possunt, quot C factores admittit quadratos. Namque sit C = f С”, ponamusque solutam esse æquationem x"? — by’ = + C'; inde ad propositam reyertemur ponendo x = fx’, у = fy’. Hocce modo nonnunquam æquatio х? — by? = + C, ubi C > эа, ad aliam reducitur x’? — by’? = + C', ubi C' non superat 2a. 24. Similis reductio preterea locum haberet si C in factores f, g, h.... quorum quisque < 2a decomponi posset, tunc enim resolvantur æquationes x? — by? = + Ё, x? — by? = + g, х? — by? =+h que inter se multiplicatæ præstabunt х? — by =+fgh=+0C Quod ut pateat, sint p et q, t et u, valores, qui solvant æquationes pP — bg = % f 12 — Ба? = 5 р multiplicando , prodit | (p — bp) (9 — bu) = + f g, qui sub forma (pt + bquy — b (qt + pu} = + 4% scribi potest (art. 21) ; unde posito pt + ban se чї + pu -- 5, exoritur F — bs = + іс Eodem prorsus modo obtineretur, ex hac in іш” — bn? = +h ducta, (mr, zc. bps Raga bo(nra-zk ms em вро 4 (33) sive x? — by = + С ponendo nimirum x — mr + bns y = nr + ms Caeterum ubi æquatio х? — by? = + C, cum С > aa, his preceptis non est reducenda , ad æquationem ax? + Бу? + cxy + C = o, (art. 36) cujus casus est peculiaris, ubi a — 1, b = o, est referenda. 25. Jam redeamus ad formam х + ey + С = o, solutionem art. 15 promissam daturi. Posto C = ne + r, (ubir sic semper determinari potest, ut— non n , ; PA : excedat, æquando scilicet n integro proxime accedenti ad-—) æquatio propo- sita transmutatur in (eie Lag у--(у + а), = y’, unde deducitur vel post factum EDT x — ey’ = — г. Si jam innotescant duo valores p et q æquationi р — е =r satisfacientes ubi г idem signum præfixum habet, quod іп æquatione superiori, erit evidenter Шш ee ер et per consequens tus (x + p M a Hinc facile concluditur , propositam esse solvendam, si x + p vel x — р red- datur per e dividuum, id est, ponendo generatim X = p cer 24. (34) Nostram rationem æquationi * x* — 13y 4 79 — 0, art. 12 alio modo solutam, applicemus. Ponendo n — 6, invenitur r — 1, quibus valoribus pervenitur ad o boxe 33y zd . Resolvenda est igitur æquatio — р — 13 = — 1 cui minimi valores convenientes sunt р = 18, 4 = 5, ergo omnes valores x suppeditabit formula x = 18 + 13z quo si introducantur z = 0, 1, 2, 3 cum utroque signo, iidem pro x et consequenter pro y emergent valores , quos in art. 12 invenimus. Eodem pervenitur, ponendo n — 7, quo fit r — — 12, et satisfieri debet æquationi қ p? — 13q? = 12 que reducitur ad p^ — 134° = 3, ` facto nimirum p = 2p’, q = 24 (art. 23) №13 in fractionem continuam evoluta conducit ad p! —.4, q' = 1, inde- que ad p = 8, q = 2; unde x um 8 +10 Valores cum precedentibus identici, si observetur, x cum duplici signo assumi posse. аб. ; ax? + еу C = о Post ea que de forma х? + ey + C= о exposuimus, nihil de ax? + ey + С == о dicendum superest; multiplicaudo enim per a, provenit ax? + aey + аС = o, et posito 000 ax “= x, dalar [ х? + aey + aC = o, quia juxta methodos allatas resolvatur, illos tantummodo pro x’ valores ser- vando, qui sunt per a dividui. 2 (35) 27. ах + dx + ey + C =o Нес quoque forma ad x* + ey + C=0 haud difficulter revocatur. Primo notandum est illam æquationem semper exhi- beri posse per ax? + 2dx + ey + C = о (ubi enim coefficiens d esset numerus impar, tota æquatio per 2 multipli- caretur, ) Porro, facta per a multiplicatione, adjectoque et subtracto quadrato d*, prodit (ax + d} + aey + aC — 4° = o vel x^ + aey + aC — d = o si fiat ax + d = x Resoluta igitur, regularum præcedentium virtute, x’? + aey + aC — d* =0, restabit ut valores x’ congruant cum æquatione ax + d =x’. Sit ideo in genere x’ = р + aez, ( denotante p valorem x’ inventum ) et stabit ax + d = p + aez — d unde x=+e + Р a САРОТ ІҮ. ÆQUATIONES, QUÆ INCOGNITARUM PRODUCTUM, CUM UNIUS TANTUM ILLARUM QUADRATO , IMPLICANT. 28. Hujus modi 8 numerantur formæ 1, ах? + cxy = o 2, ax + cy + C= o 3, ax? + cxy +dx= o 4, ax? + оу +dx + C = о ( 36 ) 5, ах? + сху + ey — 6. 6, ах“ + сху + ey + C = о 7, ах + exy + dx + ey = о : 8, axe + сху + dx + ey + С = о; quas obiter perstringemus , utpote quie determinatam dumtaxat valorum multitu~ dinem admittant, et ad illas, quas supra consideravimus sint redigenda. . . . . LA 1 . LI ` 1* quidem et 3* nullam merentur considerationem : reipsa, si per y multipli- centur, abeunt in æquationes primi gradus ах + cy = o, ах + cy + d = o, quarum solutione per methodos cognitas obtenta, ad propositas regressum ape- riet multiplicatio per x. 29. In 2* et 4* x numerum C unquam superare nequit; divisione enim per x effecta, emergit ax + cy tg е ax + cy + d ЖА sig unde apparet x inter factores C esse querendum. Ut illarum pateat solutio separetur factor x , et transibunt in (ax + cy) x + С = o, (ax + cy) + d)x + C = o, vel xy + C—0 xy + C=o0 (positis ax + cy = у',ах + су + 4 = у’) æquationes ad normam art. 3 resolvendæ, retentis illis solummodo valoribus у’, qui conveniunt æquationibus ах + cy = y! ax + cy + d = у. Data V. G. æquatione > (37) i Дх? — 11xy -- өх —30 = о prodit xy — 30=0 cui satisfaciunt х= 1, 3, 3415; 6j 106 25,130 == 30, 15, 10, 6, 5, 3, 2, 1. qui valores omnes negativi quoque adhiberi possunt, quibusque ad y integrum perveniendum est in æquatione Roy i 2.7 11 quod cum duobus tantum x valoribus, scilicet x = 3, x = — Зо succedit, enascente y = l, y = — 10 x —e 30. Si in formas 5 et 6 loco x introducatur , wansformabuntur in ax? + с? xy — aaex' + ae = о ax? + c xy — aaex’ + ae? + С = о æquationes ad art. prac. referenda ; quarum valores x’ insuper prestare debent x'—e c 2 31. Æquatio 7%, multiplicando per с, abit in x= асх + с? xy + cdx + сех = o vel cx (ax + су) +c(dx+ey) = о Ponamus deinde d = ed 6 (facto d^ — cd — ae), quo valore subs- c tituto, prodit cx (ax + cy) + dx +e (ax + cy) = о sive, si ах + cy per у’ exprimatur, сху' + dx + ey’ = о quam formam art. 6 consideravimus, cujusque valores x et у’ illi omnes sunt rejiciendi, qui in æquationem ax + cy = y’ introducti pro y numerum non suppeditant integrum. (38) JEquatio 8* eodem prorsus módo reducitur; ejus vero transformata continet preterea terminum C, estque ideo сху + dx + ey’ + С = о, forma cum illa, quam vidimus art. 5, identica. CAPUT V. ÆQUATIONES QUIBUS UTRIUSQUE INCOGNITÆ QUADRATUM CONTINETUR. 32, Hæ formæ sunt 11, ax? + by? = o ax? + by? + C =o ax? + by? + dx = o ax* + by? + cxy = 0 ax? + bys + dx + С ax? + by? + сху + C ax? + by? + dx + ey = o ax? + by? + cxy + dx = о ax? + by + dx + еу + С = о ax? +4 by? + сху + dx + C = о ax? + by? + сху + dx + еу = о ІНІ о et tandem æquatio generalis ; illarum autem examine supersedere possumus , quae incognitarum radices involvunt, siquidem ad 6*" omnes facile revocantur. Ag- grediemur ideo formas, que incognitarum non implicant radices, рша 1°, 2, 4, et 6, reliquarum reducendarum vias postea indicaturi. 33. ax? + by? = o Palam est, hanc æquationem subsistere non posse, nisi coefficientes a et b diversis afficiantur signis, sic ut ponendum sit vel ax* — by* (ax) = aby’. ( 39) Ut nostra igitur æquatio sit solubilis a.b quadratum esse debet. Obtinetur ANSE YVab a vel PESE, LL a (Scribendo r — ab) ubi r et a inter se primi supponi possunt , factore communi per divisionem sublato. Exinde sponte sequitur y — az, indeque X = Iz, ЕхЕМРІ ЧМ. 45° = 5,* Datur 45.5 = 15, et consequenter у= J. 55.2 = %, et determinato z = 1, 24 2, Ls “е...е!шешеввве е ө э ө ө ө ө ө ө оо э о eee invenitur х = 1, 2, 3, Д.о енер өөө Кез ака эле-е а езда) эө y zz 3, 6, 9, 120000000000. ose 34. Forma 2° ах? + by? + С = о ad 6%, cujus casus est specialis cum с = о, est referenda. à 35. ax? + by? + cxy = o Multiplicato per a, positoque ax = x’, provenit x^ + aby* + сху = o. Nemo non videt, x^ per y reddendum esse divisibile; quae conditio semper erit impleta, per æquationem x' — zy, unde consectarium est z'y* + aby* + ay = о vel ? + ab + с =o æquatio determinata, que si pro 2 non suppeditet numerum integrum , ргоро- site solutio non erit speranda. Dubitari quidem posset an hzc unica via ad proposite solutionem perducat, quia si pro y valores admittantur, qui conti neant factorem ad aliquam potestatem parem evectum , fieri potest ut x^^ per 25 (40) y divisibile sit, quin detur x’ = zy. Hoc autem in casu, sit у = у%”; tum assumendum est x’ = ту”, unde derivatur гур" + aby’ + j = о vel 23 + abs” + c20" = o que æquatio hoc modo ulterius reduci potest, donec perveniatur ad y (^) qui nullum amplius contineat factorem quadratum. ; Ad æquationis propositæ solutionem hoc modo igitur est procedendum : eruatur z ex æquatione ze + аЬ + cz = о (que si pro z non præstat numerum integrum, nulla datur solutio ). Cognito z, 7 fiat x'—zy—ax, unde x = y ; ergo si inter z et a nullus remaneat factor communis, erit generatim y = u.a, x — uz, ubi pro u assumi potest quivis seriei naturalis numerus. EXEMPLUM. 51x? — ay? + 11ху = о in transformando pervenitur ad 12 س‎ 102 + 112 = 0 unde z = 6 vl = — 17. itaque y = біл, cum x = bu vel = — 170, et introducto u = 1, 2, 3, prodit y = 51, 102, 153 cum x = б, 12, 18, vel = — 17, — 34, — 51. 36. ax? + by? + exy + С = o Perspicuum est loco c semper 2c scribi posse, quoniam æquatio nostra in aliam facillime transmutatar , ubi terminus сху coefficiente 2 afficitur. Quo posito, consideranda est aequatio ax? + by? + 2сху + C = о unde deducitur V (c — ab) y — aC 1 көзе а а X22. — (4r) Uhi quatuor casus seorsim examinandi veniunt. 1°, Sit c* — ab = 0; tum æquatio superior reducitur ad _ ожұ-аСс-су x vel ах + су = +p/— a С ubi patet, alterutram e quantitatibus a et С in proposita esse debere negativam, earumque productum necessario quadratum ; æquationem autem in primum transire gradum. 2°. Sit coefliciens c* — ab negativus et æqualis — B ; hoc in casu in trans- formata loco — aC scribendum est necessario + a C , unde + Wa С — Ву" — су a quo palam sit incognitam y certum limitem superare non posse, quia By* pro- ductum a C excedere nequit. Methodus igitur simplicissima erit pro y successive x = omnes tentare numeros usque ad p x. Data V. G. 5x* + 29y! + .د‎ 11ху — 12 = 0 pervenitur ad _ = V бо — My: — 11у 3 5 pro y igitur 1 solummodo tentanda est, quia numerus integer maximus in x S = [7 contentus est 1, quacum quidem solutio succedit, enascente x = — 1. 3°. Tertius casus est, ubi c* — ab = B* quadrato positivo ; tunc transformata „И (c — ab) y? — а С — су a X = induit formam A (ах + cy) — B y = — а С 8 25. | ( 42 ) vel (ax + (с + B) y) (ax + (c — B) y) = — aC i que juxta art. 2. est solvenda, illos tantum. factores f, g, retinendo ex de- compositione producti aC orientes, qui præstant numeros integros pro x et y in æquationibus f = ax + (c + В) y = ax + (c — B) y. 4°. Hic casus, omnium notatu dignissimus est, ubi c? — ab æqualis est nu- mero posiivo B non quadrato. Elegans a fractionibus continuis illius solutio petita est, quae consistit in evolvenda alterutra radice æquationis az + ax + b = o, М EE d nales. езі. мы үрде sive 2 = ^ = ч posito В = с? — ab. Consideremus enim istam evolutionem , supponendo z positivum, ne signorum ambiguitate detineamur , ( secus formulis sequentibus signum — erit præfigendum). VET Reperto quoto completo denominatoris С, nempe С › convergentes о huic immediate præcedentes per P. et { designentur ; quibus receptis erit unde deducitur (ap-+eq—qr — q*C) |B = qB — apr — ap"C — eqs — сүС Atqui est ex hypothesi |//В irrationalis ; consequenter necessariae sunt æquationes ар + с = qr + Ф С qB = ар t+ ар°С + сат + cq°C, quae ‘suppeditant . (ap + eq)? = Ф B + a (pd? — р") С = ФВ ч aG (43) (quoniam est ра? — p°q = + 1, art 16) vel ap? + 2cpq + Tant a et tandem, introducto valore B = c* — a b, provenit ap* + bq* + 2cpq = + C. Proposite igitur æquationis solvendæ gratia alterutra æquationis az* + cz + .Ф= + С, LI . 2 --- — LI . б b = 0, radix id est, 2 = + Vc аЬ ©, in fractionem continuam ex- a plicetur , donec occurrat quotus completus denominatoris С, et supputata fractionis continue portione obtenta æquali 2, hujus convergentis termini desi- deratos præstabunt valores p = x, q — y. Quando autem, fractione continua ad finem usque prime periodi perducta, nullus obvenit quotus completus deno- minatoris C, concludendum est, æquationem datam numeris integris non esse solubilem. (Hee propositio, cujus demonstratio longior est, quam que hic inseri possit, quandam , sed rarissimam patitur exceptionem. as Legendre. Theor. des nombres, §. 12) 37. Quævis periodus novum prebet pro singula incognita valorem, et іп- P notescente unica fractione convergenti q idonea , formula generalis acquiri potest, qua includat reliquas omnes similes fractiones , per quamque reliquarum perio- dorum suppeditandas; investigando scilicet terminum generalem progressionis recurrentis , quam illarum fractionum termini constituunt. Verum tamen ista formula sequenti etiam modo obtineri potest. Ponamus æquationem س"‎ (2 — аЬ) ۴ا‎ = +1 et insuper p et q binos valores satisfacientes æquationi ap? + by? + 2сху = + С. His duabus æquationibus per se invicem multiplicatis , prodit (ap? + by? + acxy) (e — (e — ab) u) = + С ubi si adjecti fuerint et subtracti termini (м) + 2actup? + 2abtupq + acu p? + »abcu?pq + 2bctuq* + bceuq* + 2ctupq, omnibus reductionibus factis, pervenietur ad a (pt + (cp + bq) uy + b (qt = (eq + ap) а) + 2c (pt + (cp + bq) u) (qt = (cq + әр) п) = + С. Ergo erunt generatim formule quæ pro utraque radice z — = vel z = valent, ita ut unicam in fractionem continuam explicare sufficiat. Quando autem 3 £dd pl РР 4 al in una periodo plures occurrunt convergentes qq etc. idonez , tot sunt valo- rum x et y systemata, per formulas precedentibus similes exhibita. 38. Quod ad signum quantitatis C attinet, collato art. 21, liquet, duplex admitti posse, quando t — (c* — ab) u — — 1. Si C factorem quadratum f* complectatur, alie forsan solutiones dari possunt quam per methodum præcedentem obtinentur, posito nempe С = C' f x — xf, y — y' f, resolvendoque æquationem ax" d Буе аску d CT (Conf. art. 23.) 39. Exemplo sit æquatio 5x? س‎ 3y? — 2.бху = — 7 ubi dantur a = 5, b = — 3, € = — 6,0 = = 7; ergo in fractionem - continuam explicanda est radix æquationis 5p—6:—3-o + 51 + 6 quæ est z — 5 ; est autem et in quavis periodo duo occurrunt quoti completi denominatoris 7 , quibus in prima periodo precedunt convergentes 2 et $, qua, utpote locum occu- pent imparem, propositam cumi — 7 resolvunt. Ergo erunt generatim duo hzc valorum x et y systemata x= ot + 15 2 у= t= 4u et x == it + fou mt 13 п Ubi t et u satisfacere debent æquationi 1° — біле = + 1, que cum — 1 non est solubilis ; unde consequitur propositam cum + 7 subsistere non posse. 4o. Observandum est methodum quam mox exposuimus , non esse adhiben- dam quando C > 21/ B ia quotorum completorum denominatores 2 / В qu Ы 9 P superare non possunt; illo autem in casu ponatur y = nx + fy’ , designante f factorem ex C, sic ut detur. ..... C = СҮ, et n numerum quemvis integrum (a + = + bn?) EN by exprimente; quo valore pro y substituto prodit + 2 (c + bn) xy’ = + C a + 2cn + bn* Adjuvantibus jam art. 27 præceptis, coefliciens : f integer red- datur ; et tot erunt æquationes formæ ax? + by? + acxy = + C resolvendæ , in quibus C ad unitatem reduci potest, assumpto f = C, quot erunt valores n convenientes. (46) 41. Ut formarum , que incognitarum radices includunt, redactionem in ge- nere considerare possimus, transeamus ad æquationem generalem ax? + by? + cxy + dx + еу + С =o cujus reductio facillime ad reliquarum singulam accommodatur , æquando zero in æquatione generali coefficientes qui in ceteris non observantur. Si ponantur x’ + 2bd — ce y! + 2ae — cd c* — fab „Ар c?— fab `? obtinebitur ax’? -L by’? + сх'у” + (ae? — cde + bd?) (c* — fab) + С (c? — fab)? forma cum Ша quam art. 36 resolvimus , identica, in qua omnes illi x’ et y’ valores sunt rejiciendi, qui in æquationes - x’ + abd — ce y! + 2ae — са од I ~ е fab introducti pro x et y non subministrant numeros integros. Hoc negotium ceteris applicemus formis, quas art. 32 enumeravimus. Æquatio 11° a generali non differt nisi per defectum termini constantis €; ergo formule, pro x et y substituendæ, eædem manent, qui in æquatione ge- nerali; transformata vero abit in ax’? + by’ + cx'y' + (ae? — cde + bd?) (с? — 4ab) In formis 8 et 10, ubi e = 0, substituendum est x! + abd y! — cd x — "Gab! = сар In о et 7, ubi c = o, introducendi sunt x = x’ + 2bd y! + 2ае XL fb 27 =, да" Demum 5* et 3° quoniam ibi dentur c = o, e = 0, recipiunt x’ + 3bd y x= pb ° У ДАБ ЕСІ (47) Minimi valores æquationi x*—by;— 3-1 satisfacientes , pro omnibus numeris non quadratis usque ad 135; ubi p=x, q—y. - - sho c 215 - درک‎ c Із 1 5 7 2 wy 26 di 47 a 69 TET 3 1 27 > 48 т 70 те 5 I 28 IL 5o 1 71 135, 6 Е 29 d 51 + 72 "s 8 r 10 2424] 3 | |. se dy ga] onm 3 1520 182 8 : 31 ^33. 53 rx 74 ix 3 1 2 10 T 32 7 54 535 75 25 1 89 ? ә © Qə ә © ~ - ow N аб els «| w w л A “io ија 2% | “| л Q 2 м I Е |= ~ Ct I: TE “|: e| © со Je з Ct el іе а B - © ja | ES а е دپ © e‏ | со‏ D‏ МЫЗЫН‏ bo © vo z > D e Qo «|e =|% a| со Qt ^a o b Р Ь Р Б Р Р q q 4 b f 90 = 102 ur 113 276 125 ssa 73 1574 227528 1025 91 Wi 103 TYXY 114 LM 126 e д 15 5 6 92 ЖЕТ 104 = 115 д 197 | 413564 93 сетті 105 it 116 9494 128 етт 21495223 4005 649 94 221064. 106 7389 11 7 Tes. 129 Iu 39. ! 962 306917 М 95 s 107 EXE 118 | “ss || 130 ғ 49 35 бе| i4" p rod "Seed agr. ie ШИШ А 5604 889078 97 569 109 | 71... 120 IL 132 22 99 98 To 110 жа 122 ‘ IL 133 аҚ AE vs 99 x^ 111 295 123 ke 134 | 245928 It L134 4 4620799 4 101 = 112 Tz 124 DS 135 LE Legendre Théor. des nombres tab. 10°. JOANNIS-JOSEPHI GERADON, IN ACADEMIA LEODIENSI PHILOSOPHLE ATQUE JURIS CANDITATI, COMMENTATIO PRÆMIO ORNATA AD QUJESTIONEM AB ORDINE PHILOS. ACAD. LEOD. IN CERTAMINE LITTERARIO ANNI MDCCCXXII PnorostrAM , QUA POSTULATUR : Qu differentia est inter colonias veterum et recentiorum populorum , nexus cum metropoli habita ratione? Жо” ФАР f- : qoom, da, | tp So ara open, "— ab mete die Lr — vind + ELI мехон DE % o Soweit £f i X. c5 5 D P с - . Ф x ° a ` - = E ` 999909990999009009000900000299900099909909900000990000000900900900909999 109900900 PROOEMIUM. Qeon; fere tempore, a multis populis, variis de causis colonia deductæ sunt ` de quibus nunc quantum potero disserendum. Humanum autem cultum presso gradu vestigiis coloniarum insistere videmus. Historia populorum memorie pro- ditum est ab oriente ad occidentem, ex Asia in Africam et Europam, et ab Eu- ropa in Americam cultum manasse. Eadem via coloniarum institutio progressa est. Ex probatissimis fontibus, ex quibus temporum remotissimorum historiam haurimus , deducere fas est Asiæ populos coloniis ad oram orientalem maris mediterranei positis primum. sese nobilitasse easque in plurimas insulas orasque hujus maris tulisse, denique a coloniis terras colendi serendique artem in Græ- ciam introductam esse. E Gracia autem , alma litterarum scientiarumque parente , in Italiam seu in Magnam Græciam venerunt colonie, quas exinde Romani us- que ad occidentales orbis sui fines extendérunt. Medio quoque evo, coloniæ deductæ sunt ut Frisonum Batavorumque in Germaniam , Germanorum in terras a Slavonibus, Esthonibus Hungarisque occupatas ; sed hæ nos hic non attinent. America et via ad Indiam mari repertis, plurimæ Europe gentes novarum regionum quamdam sibi partem , quasi suo jure, vindicare voluerunt , ideoque in eas colonias deduxerunt, ut Angli, Batavi , Galli, Hispani , Lusitani aliique. De coloniis earumque juribus ac nexu egerunt jam multi, ita tamen ut quæstio nostra non quidem plane intacta attamen mihi admodum difficilis maneat. Di- versam quidem a nostris coloniis veterum coloniarum fuisse conditionem satis obvium , quum, nostro tempore , in universum coloni discedentes in alias terras alio sub cœlo non minus maneant membra ejusdem societatis , pars ejusdem (4) imperii, et metropoleos tantum commodo inserviant, si libertatem non sibi vin- dicaverint ; ideo cum Henrici Cocceii comment. (1) dicere possumus : » coloniam nunc esse nudum instrumentum. populi mittentis, et migrare colonos, non ut cives esse desinant, sed ut alibi (extra Europam) habitent, ibique manere sub potestate et imperio mitientium ». | Veterum contra colonie, si Carthaginiensium atque Romanorum colonias ex- cipias, omnes fere sua agendi voluntate gaudebant, et non nomine sed re liberæ antique civitati nullo modo fuere obnoxie. Tum enim metropoleon sua natura nec æquum nec justum summum putabatur imperium (2), aut si matrem pietate colere. debuisse: memorantur, libertate tamen ét «vroroug gravisæ sunt, quam metropolis et alii populi habebant. (3) » Est itaque colonia vetus sive, ut Graci dicunt, «rome, cætus hominum qui vel publica civitatis auctoritate, vel ‘ex secessione , in alium quemdam locum deducebantur ut novus: populus nasceretur (4). Diversitas illa nunc facile perspicitur ‚ fuit scilicet. coloniarum. veterum: di- versa a coloniis. nostris natura, diversum consilium ; diversus ad жор, respectus seu relatio ac vinculum. й Sed sane dolendum quod multa documenta поп ай пов pervenerint, ex quibus liquidius ac certius de re constaret ; nam, ut hoc exemplo utamur, ea tantum de Poenis scimus, quæ ab Romanis fata) illis inimicissimis , didicimus; ; pauca de modo supersunt quo suas haberent nie (5). Ex his dictis nec de barbaris in Europam ег. reliquas terrarum partes ex ul> timo oriente grassantibus , nec de sacro bello sub crucis vexillo, nec de Judzis , (1) Tom. H, p. 547. (>) Dion. Hal. antiq. lib. III, c. П et Ste. Croix : De l'état et du: sort des col. des anciens peuples, p. 125 in fine 2%, sectionis. Grotius de jure pac. et bel. lib. II, c. IX, $. X. (3) Idem lib. I, c. HI, $. XXI — III, c. ІХ, 5. X. Montesquieu, Esprit des lois, lib. XXI, c. XXI. Melon, Essai sur le commerce, ch. IV, VI. Dictionnaire encyclopéd, art. col. Heynius opusc. acad. lib. I, p. 290 et sqq. (4) Cf. in actis anni 1820. Academie Lugduni Batavorum Christophori Jos. Brand I politico juridica , de jure coloniarum , p. 11, (5) Cf. Polyb. lib. Ш, с. XXII. | (5) Ægypto relicta, ad occupandam Palestinam aliisque istius modi sermonem esse facile patet. (1). Attamen hic pauca de Persarum , Assyriorum , Babyloniorum et Macedonum institutis adjicienda videntur in quibus omnia fere paria, namque lis adhuc sub judice est num hee inter colonias sint referenda nec ne? Aliquando enim pars populi , ad seditionem faciendam magis prona visa, invita distrahebatur a solo quod incolebat, aliud alia in parte imperii cultura ut dictis magis audiens esset, aut, sessoribus veteribus ejectis , agri inter alios colonos dividebantur (2). Alio modo Ægyptus Meroés colonia videtur eadem religione gaudens. Color pri- orum /Egyptiorum Meroés incolarum colorem referebat, et à sacerdotibus qui Meroem regebant institutus esse videtur modus gubernandi , regnanteqne Psam- metico dimidia pars tribus militum , propter mercenariorum usum, ex Ægypto in Æthiopiam ad colonias instituendas migravit. Alexander etiam et successores ejus colonias videntur deduxisse, at præsidia veteranorum potius erant inter gentes victas posita, quam colonie; nam veterani ad imperium tuendum haud mi- nimum apti sane erant. Quedam tamen inter hæc præsidia mercaturam maximam fecerunt , expeditione enim Alexandri terræ hucusque ignotæ commerciis patebant. Et sunt qui admirentur hunc regem qui colonias has, que ut essent præsidia de— ductæ, ita posuerit , ut commerciorum ad Indias iter illis tueretur. Attamen nul- lum fere directum cum metropoli nexum he colonize habuerunt. Ejusdem gene- ris sunt colonie quas Alexandri duces, eo defuncto, instituerunt, (3) quarum et hic examen diligentius instituere nolo. Ante alia exponendus est ordo quo quæstio mihi tractanda visa est. Opere pretium est enim eam suis singulis partibus distinguendo rite resolvere. Qua de re commen- (1) C£ Mémoires de l'académie des inscriptions, t. XXXVII p. 496-506. (2) Cf. Corn. Nepos Cimon II. (3) Cf. hac de re Regnier économie publique et rurale des Perses et des Phéniciens. C. IV, р. 220-228 et p. 101, 134. Quint. curt. lib. VIL, cap. X et ХІ. lib. IX, C. VIT. Just. hist. lib. XII, C. V. Diod. Sic. lib. XVII, C. XXX et XXXXL lib. ХУШ. C. VIT. lib. XVII. C. XXXXXIII, Arr, exp. Alex. lib, IV. C. HI et XXIV, lib, V. C. XIX et XXI. lib. VI. C. XV. lib. VII. C. XXL. (6) tationem meam in duas partes divisi, quarum una in duobus capitibus de vete - ribus, altera vero de recentioribus coloniis in tribus capitibus aget. Pars prima. Colonia. antique. Caput primum. Causæ atque modus coloniarum deducendarum. S. I causæ S. TL modus. Caput secundum. Nexus inter coloniam et patriam. S. I Consanguinitas. S. II Religio S. Ш. Commercia. , S. IV. Civilis administratio. Pars secunda. Colonie recentiorum. Caput primum. Origo et natura coloniarum. S. I. Origo. S. II. Natura. Caput secundum. Nexus colonie cum metropoli. . S. I. Cognatio. S. II. Commercia. S. Ш. Civilis administratio. S. IV. Religio. : Caput. tertium. Differentia inter colonias veterum et recentiorum populorum. PARS L CAPUT L CAUSE ATQUE MODUS COLONIAS DEDUCENDI. S. I Causa. Nexus coloniarum cum patria melius sane intelligitur, si ad causas cur deductæ sint, animum attendimus , qua de re pauca mihi verba his de causis facienda sunt. Coloniæ modo propter necessitatem , modo propter utilitatem vel utilitatis opi- nionem deductæ videntur (1). ` Quum familia vel gens , unius alteriusve anni sterilitate ingruente , inopia , penu- ria, fame premeretur, aut plus æquo numerosa esset, statim , ad inveniendum facilius victum , quem propria negabat tellus, sua sponte et proprio motu in alias terras se contulit ; vel alii alio dilapsi sunt. Neque ideo mirum si primis generis hu- mani temporibus multe colonie, precipue Grecorum, in Italie, Gallia, Asiæ et Africæ oras his de causis deductæ reperiebantur (2). Sic accipimus ab Herodoto (3) Lydos , quum fame atque annone caritate premerentur, in Tyrrheniam migrasse. Hæc necessitas etiam nata est ex terrae motibus , ut apud Phoenices (4) ; ex belli casibus, discordiis civilibus, factionum (1) Heynius opusc. acad. vol. I. p. 296. (2) Dionys. Hal. lib. I, $ XVI, Puffendorf de jure naturz et gent. VIII , II. 6. Histoire de l'académie des inscriptions, v. Ш. p. 93 et sq. Raoul-Rochette hist. critique de l'établissement des col, Grecques. tom. I. Ch. I. p. 16. Heynius opus: acad. v. I. pag. 296. Arist. polit, VI-5. opp. П, p. 316-9 et sq. Brand jam laudatus, p. 14 et sq. et p. 41. (3) 1. g4. (4) Curtius IV. 20. just. XVIIL 3. G 2 (8) dissidiis necnon ex victorum ultione. Que tamen magis ad respublicas libertate gavisas pertinent, quam ad imperia summa potestate nixa; quippe quorum fere nullus esset alius mos , quam ut victi victori morem gerere cogerentur. Quidam etiam fortuito casu, vel incidente tempestate , vel aberratione ad regionem quam- dam appulere, абве coloniam instituere, spe redeundi destituti. Sic Thebas in Bæotia, condidisse Cadmus dicitur ( y. Utilitatem porro coloniarum causam spectamus , cujus , propter reipublicæ natu- ram , varia potest esse ratio. Illa jam res, propter quas partes populi secessionem fecere, de quibus supra dictum, civitates etiam sepissime permoverunt, suæ utilitatis gratia, partem civium deducere, qua tum proprio colonia appellari nomine possunt ; in quarum numero Servii (2) definitionem jure habere debemus : » est pars civium aut sociorum missa, ubi rempublicam habeant, ex consensu » sus civitatis aut publico ejus populi , unde profecta est , consilio. » Ex qua fa- cile patet fortius vinculum has inter et metropolin existere, quam inter illas ex necessitate ortas, filiabus enim sic nascentibus adjumento opus егі, donec certis pedibus procedere possint ; mittuntur ut stirps liberioribus auctibus cres- cat, aut nova molientes sive egeni amoveantur. Quem Phoenicum , Graecorum et Romanorum morem fuisse multis ex fontibus apparet. Sic ның (3). de Ro- manis refert : non ut Campanos neque Tarentinos eos esse, sed Romanos inde oriundos , inde in colonias atque in agrum bello captum stirpis augendae causa, missos (4). Quum bello vacuefacta regio erat incolisque deserta, statim ad civium. nu- merum restituendum , aut ad colendas terras victis pœnæ loco ademptas , ut apud Athenienses (5), aut metu relictas , coloni mittebantur. Sic Samii navali prelio a Persis victi, priusquam hostes advenissent, sua ex terra, discedere decreve- (1) Brand p. 12 et 23. Diod. Sicul. IV. 2. et 51. Paus. ІХ, 5. p. 720. Ovid. Metamorp. Ш. 3-13. Apollod. III. 4. (aj Ad Virg. /Eneid. I. 2° 16. (3) XXVII. 9. LY. 47. Ш. 1. Brand іп diss. laudata p. 41. (4) Idem. p. 18. Sallust. bellum Jugurth. c. 19. Curtius IV. 4. 20. Heynius opus. acad; v. I, p. 297 et sqq. (5) Diod. ХУ. 23. (9) runt (1). Idem Phocenses fecere. Aut ad imperium custodiendum adversus hostium impetus et vastationem , quod factum est imprimis a Romanis (2). Aut ad potestatem proferendam et augendam , quorum exempla vidimus apud Graecos et Romanos , qui ex agro jejuno et hominibus referto in terram va- cuamque fertilemque colonos tranferebant. Ditescendæ etiam cupiditas metropoleos colonias creavit, atque inde genus prestantissimum illud, quod commerciorum causa institutum. Facta enim naviga- tione in terras multum remotas, populi antiqui necessitatem et utilitatem colonia- rum sentiebant , et quodammodo multo magis quam recentiores, propter imper- fectam navigationis naturam. Mari enim potentes , et commercia facientes populi diverso consilio has colonias deduxisse videntur. Aut solius navigationis causa , quod quidem duplici etiam ratione fieri potuit : vel stationes securas quaerebant naute longa navigatione oram legentes fessi , ut naves commeatusque reficerent, at- que inde ad portus remotiores pergerent ; vel ut emporia et nundinas , ut commer- cium cum incolis terre interiorumque regionum mercatores tutiores facere possent. Sunt , ut Heynius ait, navium, mercium et hominum receptus , ut olim apud Phoe- nices, aut commercii causa deductæ, sed cum quadam dominandi et imperii fines amplificandi ratione , ut Carhaginensium posteriores colonie (3). Sed quocumque colonos feret fortuna, sive in regionem quam natio parum frequens incolebat , quod apud omnes fere populos obtinet , sive in illam, licet satis cultam, quam, possessoribus expulsis, a novis colonis habitatam videmus; instituitur utrumque genus vel pacto , ut Carthago et alie urbes antique conditæ fuisse dicuntur, vel vi aperta, sic accipimus Phoenices Rhodi incolas expulisse , eorumque sedes occupasse; ita Romanos partem terrarum armis ademtam que— sivisse, Græcosque majorem partem coloniarum lonicarum condidisse (4). (1) C£ Herod. П. 171. Brand supra laudatus p. 17. (2) Sigonius de antiquo jure Ital. II. 2. Cic. in oratione pro Fontej. cap. 1. $. 2. in orat. de lege agrar, II c. 27. $. 73. Liv. lib. I. 11 et 56. IV. 11. X. 3 et 10. Dion. Hal. IL 88 et 89. VIL 24. (3) Heynius орис. acad. v. I. p. Зоо et Зот. (4) Idem v. I. p. 295 et 299. liv. lib. I. 9. Plut in Rom. p. 25 et 26, Seneca in cap. VI con- solationis ad Helviam. 26. (19) Coloni animi cultura, virtute. vitæque institutis populis superiores , inter quos novas sedes locaverant, atque matris potentia innixi, et cüm ea juncti , facile commerciis atque aliis чш ы modis, ad magnam. divitiarum et rei militaris vim pervenerunt. 6. IL Modus. Cæremoniæ in deducendis colonis observat , que tanti pretii erant apud veteres populos superstitione imbutos, a legum latoribus constitute erant, quo- niam omnibus institutis adherebant civilibus vel religiosis. Magistratus hzc quoque instituta observari curabant. Festus (1) memorat Etruscis veteribus fuisse libros, caeremoniis ad condendas colonias necessariis refertos. Plutarchus (2) hunc quoque librum regularum laudat , quem subinde Romani recepere : quos quidem libros injuria temporum perdidimus. Fortasse, que Plutarchus et Dionysius Halicarnasseus (3) de urbe condita narrant, post longam temporum seriem ex his erant excerpta. Qué legimus apud auctores nunc laudatos , fere cum his Sulmo- nensis poete congruunt (4). « Apta dies legitur quæ moenia signet aratro, etc. » Itaque, si colonia sive privato sive publico consilio deducenda erat, veteres solebant a sacris initium facere , sic Greci a Pythia aut Dodonzo, ut ait Cicero (5), « quam vero coloniam Grecia misit in Æoliam , loniam , Asiam , Siciliam, ə Italiam sine Pythia aut Dodonæo aut Hammonis oraculo (6) «. Quo coloniam mitterent quarebant, qua re cognita, quam viam sequerentur aut quo potissimum (1) Festus V quadrata. (2) In vita Romuli. p. 23. Quæst. R. c. 24. Raoul-Rochette, histoire critiq. de l'étab. des col. Grecques. tome I. c. 3. i (3) Antiq. Rom. lib. IL c. 16. Bouchaud, classe des sciences morales et polit. t. III. p. 114-222. (4) Fastorum, lib. IV. у5, 819. sqq. (5) De divinati. I. 1. (6) Thucyd. III. go. 92. ( 11: duce uterentur, sic de Batto legimus in Cyrenaicam coloniam deducente , apud Herodotum (1); sic de Miltiade accipimus a Cornelio Nepote (2). Mos in quibus- dam coloniis condendis , ut , quævis esset colonorum origo aut migrationis causa; in actis publicis inscriberetur, verbi gratia apud Græcos , Romanos , in quibus , ut videtur, et foederis metropolin inter et coloniam conditiones continebantur (3). Coloniæ autem Romane, ut jam antea арий Athenienses , ex civibus factæ urbem relinquentibus , ut terram a senatu sibi destinatam peterent , edictum scribebatur , in quo nomen regionis, numerus colonorum diligendorum indicabantur ; et qui se obtulissent , jubebantur apud triumviros deductores nomen dare. Si numerus ultro venientium major esset, sorte electi deducebantur in coloniam a triumvi- ris , qui agros dividebant et magistratus ad reipublicae normam. instituebant. Cives igitur in longinquas terras missi, ut coloniam instituerent, sumtibus patrie arma, cibaria, et omnia ad coloniam instituendam et ad vitam susten- tandam necessaria accipiebant. Si colonia, ut apud Græcos, aliam emittebat coloniam , a patria ducem huic futurum poscere solebat (4). Quibus peractis, cum coloni ad regionem appulissent , agrum sorte dividebant, ita ut sors quæ- dam ad usus civium, quædam ad templa , quædam ad edificia publica exstruenda addiceretur, auspiciis ante captis et sacris factis, ut deos propitios haberent. Hæc paucis, quod ad Romanos pertinet, cl. professor Fuss (5) his verbis explicat : « his ducibus , colonia, captis ante auspiciis, lustrata , sub vexillo ad destinatum locum pergebat (6). Hic auspiciis repetitis, sacrificio celebrato et ager colonis dividendus , et si urbs condenda, ejus moenia aratro designabantur ». Inde aratrum vel boves in numis. Phoenices voluerunt, primo infausto cum exitu, coloniam ad ipsas Herculis (1) IV. 150-159. (2) L 1-2. Herod. VI, 35. 37. et V. 43. (3) Hyperid. apud Harpocrat. v. Атижв«. Raoul-Rochette supra laudatus. tom. I. C, Ш. p. 58. Heyn. opusc. acad. v. I. p. 324. Vales. ad Polyb. tom. III. p. 348. (4) Thucyd. lib. I. c. 21. (5) Antiq. Rom. p. 87. (6) Cic. div. 1. 55. agrar. IL 4o. (із) columnas соПосаге ; qui hanc condendam susceperant, ad montem Calpe cons- tituerunt , hunc locum finem terrarum reputantes; quum tamen infausto omine diis sacrificia fecissent , Tyrum repetierunt (1). Carthaginenses quoque a sacris non alieni erant, deos dextra et sinistra consulebant. Quum enim, ut verbis cl. Brand шаг ; Hanno ad locum quemdam appulisset, vatum consilio atque jussu quominus ibi coloniam conderet prohibitus est, et destitit (2). Si, quod raro accidebat, duces oracula vel sacra neglexissent , omnes putabant coloniam infausto omine institutam esse, et colonos funditus pessum iri (3). Si faustum vero ab oraculo responsum accepissent, coloni lubenter sequebantur duces. Inde certe orta est opinio coloniarum prosperitatem adjuvans, eas à numine ipso deduci. Ex eo quoque fonte , ut putamus , manavit mos apud Grecos, tum coloniarum tum conditorum superbis inserviens , ut saepissime apud historicos memori: pro- ditur, quod in divorum aut saltem heroum numerum conditores referrentur. Tenedi et Chersonesi incole verbi gratia, multis seculis elapsis, memoriam Tennis et Miltiadis colebant, et nomina eorum inter deos grata mente collocata, in monumentis harum civitatum vel juncta diis patriis vel sola apparent. CAPUT II. NEXUS APUD VETERES INTER COLONIAM ET PATRIAM. 6.1. Consanguinitas. Quod si colonia a matre in quemdam locum deducitur, civitas sibi cum no- mine omnia jura matri propria acquirit, quod ex ipso actu constituendæ co- loniæ , emanat. Quemadmodum unius familie membra vinculum habent quod- (1) Strabon. lib. Ш. p. 117. St. Croix , De l'état et du sort des colonies des, anciens peuples, 1.ère section. p. 12. (2) Cf. Hannonis рер. р. 5. Brand. Dissertatio politico juridica etc. р. 160. (3) Herod. V. 42. (13) | dam commune, et cognatione generisque communione inter se centinentur , sic unius imperii cives , quamvis longissimo locorum intervallo divisi ; concordia et societate debent conjungi. Ita etiam , quum rerum natura ita ferat , et naturalis quadam jurium officiorumque sanctitas jubeat ; apud veteres mutuus colonie et patriæ amor, ut lex sanctissima, habebatur. Quam ob causam omnes legum auctores hac in re conveniunt , Plato , de legibus (1) , testatur studium coloniarum in patriam maximum esse et amplissimum , neque tamen præstatur ob solum jus, sed propter animorum affectum , qui ex domestica disciplina oritur. Livius (2) de coloniis romanis agens in solo hostili sparsis, dicit : « que liberi parentibus deberent, ea illas romanis debere, si ulla pietas, si memoria antique patriæ esset «. Et recte , nil enim est quod hominem homini arctius devincit , quam pietas et religio. Neque miremur talia in coloniis a matre interdum maximis cum sum» tibus deductis; ha matrem , ut sue fortune causam et originem , semper amore pio colere et prosequi debebant; ille etiam que proprio motu, interdum irate propter discordias civiles patria relicta, novas sedes quaerebant, paucis tantum præterlapsis annis, memores se unius nationis esse, una lingua, iisdem diis gau- dere, obliti vetera odia patrie societatem requirunt, nec patria illas abnuit , quum mores , religio , commerciorum facilitas aliaque amicitiam nexumque resti- tuere suadeant; communis utilitas tum coloniam matremque jungit. ac inde fortiores felicioresque ambe evadunt. Ita de Phoenicibus refert Herodotus (3), Tyrum contentam quod religioso quasi cultu a Carthagine coleretur , illi divitias crimini non dedisse , neque, ut illius potestatem frangeret, propitia voluisse uti occasione. Cambyses Cartliaginenses sub potestatem redigere decreverat , Phoeni- ces autem, quorum classe imprimis utebatur , cupiditati imperii ad quam Cambyses trahi videbatur, inservire noluerunt, contendentes se Carthaginensibus jure- jurando sacrosancto adstrictos esse, nec posse , salva justitia , liberis suis bellum inferre (4). Carthago etiam pro meritis gratiam retulit, seque illi beneficiorum (1) Lib. V. p. 754. edit. Serrani. (>) Histoire Rom. lib. XXVII. c. 4. Polyb. lib. ХХИ. Dion. Hal. Ant. Rom. lib. Ш. p. 143. (3) Lib. II, c. 19. (4) St. Croix. De l'état et du sort des col, des anciens peuples, 1.ère section, p. 31. Curtius IV. 2. 10. Virg. Æneid. I. v. 16. (14) memorem. præstitit, in pacis foederibus Tyrios commemorando illosque conditio- num, quas cum Romanis sanciverat , participes. reddendo. Eadem, subsidio Tyri ab Alexandro obsessæ cum venire non posset, foeminis et liberis ex .ea profugis іп urbe sua sedem paravit. Quod amoris atque pietatis vinculum , quo metropolis et colonia: junctæ , omnes populi partes ita constitutas , veluti eodem. stirpe ortas, complectebatur, cum coloniæ.inter se sororis nomine se appellarent (1). Dionysius minor e Syracusis exul, asylum Leucade obtinuit, quae Corinthiorum colonia erat (2), dixit se matris iram timentem , apud sororem perfugium quærere. Et Annibal, ut refert Livius (3) , fugam capessere coactus, exceptus est a con- ditoribus Cathaginis, ut ab eadem. patria. Utica etiam a potente et superba Carthagine ut soror habita esse videtur. Denique paterna cognatio, quz inter metropolim. et coloniam, coloniam ex colonia deductam metropoli, ut aviæ neptem , devinxit (4). Quod si populus hoc vinculum, hoc sacrosanctum piumque foedus negligeret, vel adeo rumperet, magnum crimen. commisisse habebatur ; et alii cum, odio contemptuque prosequebantur. Themistocles multum іп Ionios a Xerxe subactos invehitur , quod arma: Atheniensibus eorum conditoribus intulissent. Romani Velitras Volscorum. caput occupaverant, expulsisque incolis , coloniam ibi de- duxere (5). Que tamen urbs Romanorum dictis audiens non fuit, et, Latinorum partibus majori cum studio susceptis, victa. cum sociis victorum veniam implo- rare coacta est. Romani misericordia erga Latinos moti, mitius cum iis egere; acerbiores autem in Veliternos colonos, decrevere ; quod essent cives Romani, sæpeque rebellassent , moenia eorum ide æquanda, terras publicandas , coloniam- que trans Tiberim , d Roma: hostes, esse mittendam (6). (1) Polybius, excerpt. legat. с. XXV. p. 1146. (2) Teste Plutar , in Timol. p. 242. (3) XXXIII. 49. (4) Thucyd. lib. IJI. c. бі. Brand diss. politico-jurid. 108-110. Heynius opusc. acad. v. 2. p. 259. (5) Liv. IL 3o. (6) Anglus auctor anonymus Gallice versus a V. C. Cerisier, auctore Heynio , p. 329. Histoire ( 158 ) Calamitates coloniarum quæ vi coactæ partes hostium , metropoli relicta , se- quebantur , magis indignationem quam misericordiam movebant , et vulgo crede- batur eas, diis iratis, arma cepisse. Contra laudes earum , que fide in officiis remanserant, prædicabantur gratiæque amplissimae eis agebantur. Melii diu ab Atheniensibus sollicitati ut ad eorum societatem transirent, fidem , quam Lacedæ- moniis parentibus juraverant præstiterunt , neque excidium ipsis jam imminens , . et quod eos postea oppressit, a proposito eós potuit deterrere (1). Que quidem exempla eo rariora fiunt, quo magis alia commoda et mores corrupti hec vincula laxaverunt, et temporum serie beneficiorum memoria sen- sim evanuit. Attamen adhuc inter discordias, quibus omnes Gracie civitates commovebantur, apparent, quum Lacedæmonü Doris Tetrapoleos, quos suos conditores agnoscebant, auxilia mitterent. Ipsum quoque bellum , quod Græciam tamdiu laceravit et in finem pessumdedit, ortum ex colonia infesta arma contra patriam gerente, cujus partes cum Athenienses suscepissent, iram plurimorum Graecorum in se concitaverunt. Veruntamen in hoc bello plurimas colonias videmus partes metropoleos defendere, illi adhuc fido amore. deditas. Vario quidem modo hee coloniarum cum matre consanguinitas amicitiæ vincula inter eas junxit. At moderatio matris in exercenda potestate, et vires, quibus coloniam sibi obstrictam tenere ejusque fortunam tueri potuit, atque, ex altera parte, coloniæ ipsius potentia regulam quamdam constituere videntur, S. IL Religio. Firmius illa necessitudine, vinculum inter matrem et coloniam ex religione ortum. Coloni patriam linquentes, deorum suorum cultum in novas sedes por- de la fondation des colonies des anciennes républiques, adaptée à la dispute présente de la Grande-Bretagne, avec ses colonies Américaines, іп-89. 162 pag., sans les additions du tradac- teur, qui n'ont point de rapport avec l'histoire des anciennes colonies. (1) Raoul-Rochette laudatus , tom. I. с. 2. $. 1. p. 34. Thucyd. lib. V. c. 104-112. Brand dissertatio polit, jurid. de jure col. pag. 108. Liv. lib. XXVII. c. 9. 10. lib. XX. 4. 15. 27 ( 16 у tare; illis addicti, patrie fana et aras adhuc quærere; deos suos ut ex patriis ortos habere illisque semper junctos. Ita in colonia eumdem omnino cultum reperimus, qui in patria obtinuit ; et colonie adeo, quæ propter discordias civiles irate solum verterant, ira per annorum seriem immutata et fracta, ad patrios deos revertuntur, atque religio inter matrem et filiam amicitie vincula restituit. Sic suas colonias instruxerunt Phoenices, quibus difficillimum fuisset vi eas subjectas tenere, quod non modo colonie a metropoli longo intervallo distarent , sed etiam quod mercenariis usi , non satis potentes essent, qui tot colo- nias sibi obedientes tenere potuissent, Habuerunt autem unum communem deum Melkartem sive Herculem , quem omnes eodem cultu celebrarunt. Eadem pietatis ratione colonias sibi junxerunt Greci nnam quasi gentem componentes, quorum quæque civitas suo et diverso jure fruebatur, sed omnes tribus una eademque religione tenebantur. Sic Tonice colonize inprimis Neptunum , Dorica Apollinem colebant patrios deos. Quod quidem et Pausanias (1) refert, dicens : colonos secum deorum patrie simulacra efferre; et in monumentis urbium Graecarum atque Punicarum, que adhuc restant, semper dii patrii apparent, exempli gratia in coloniarum numismatibus nomina et symbola videntur nu- minum, que patria colebat. Ex ipsis numis probatur Cretensium coloniam in Acarnania extitisse , ut censet Raoul-Rochette (2), dum sit altum apud histori- cos hac de re silentium. Citii origo ex inscriptionibus lingua Phoenicum exaratis deducitur. In numismatibus Gaditanorum eminet ejusdem Herculis figura cum his verbis Mhahal Agadir, id est, Gadium rex (3). Нес pia patrie imitatio non tantum ad numina spectabat, ritus quoque , vasa sacra , templorum statuarumque formam aliaque monumenta complectebatur ; quae certe non modo magnam vim ad inflammandos , pietatis sensu, animos habuit, ut exemplum probat apud Thucydidem (4), ubi Epidauri dolis Corcyræos per communem sepulturam obsecrant, ut se restituant, sed etiam in obsequio (1) VIL H. (>) Tom. I, c. П. $. П, p. 39. (3) St. Жері de l'état. et tp sort des colon. , etc. Section 17€. , pag. 11 et 17. (4) 1. 26. (17) retinendos. Jovem Atabyrium summa apud Agrigentinos caremonia, eodemque , quo Rhodi, nomine coli accipimus (1); et colonias Phoenicum. deum Saturnunr cum templo et sacris a conditoribus accepisse. Apud Reynier (2) jam laudatum legimus deos, quorum effigies in prora navium stabat, Cabiros , qui navigationi preeerant , coloniis traditos, eorumque, ut videtur , cultum a Phoenicibus in insu- lam. Saniothracem delatünr esse. Dionysius Halicarnasseus (3) in quibusdam Italie ürbibus expiationes ; sacrificia , ritus aliaque sacra in templo Iunonis apud Argivos recepta invenit. Magni Etymologici auctor (4), quisquis is sit, usum e Prytarieo metropoleos, verbi gratia Athenarum. flammam sacram, que semper in colonia alenda, hauriendi refert, vel ut deos urbi nascenti propitios redde- rent, ut docet Raoul-Rochette (5); vel sicut Brand (6) putat, ut colonia et metropolis religione et sacrorum ratione invicem arctius vincirentur. Testatur Thucydides (7) usu venisse, ut pracipuorum numinum magii sacerdotes e patria peterentur. Addam adhuc legatos quovis аппо in patriam communem y ut diis patriis, publicis sacrificiis et solemnitatibus colonize nomine litarent, missos esse; quod apud fére omnes receptum erat. Corinthios videmus Corcyræis crimini dantes quod hoc officium non præstiterint (8), ac quod in publicis et communi- bus conventibus, sicut alie colonise , suetos honores, verbi gratia jus ante alios in consessu procedendi, metropoli non concesserint (9). Шай quidem pium officium Poeni quoque erga Tyrios conditores implebant. Cum sui juris omnino (1) Polybius lib. IX c. 21. Heynius jam laudatus , vol. I, p. 316. Spanhemius de usu numis- mat, dissert. IX, 572. Diod. sicul. XX. 14. Curtius IV. 3. 23. Brochart de col. Phen. I, c. 28, p. 538 et c. 35 , p. 622. Brand de juré col., p. 45. (2) Reynier économ. publique et rurale des Perses et dés Phéniciens , 3®%€, partie, p. 354. Herod. lib. VI. c. 47. : (3) Ant, Roman. I, c. 21. ‘ (4) V. тртауйк. (5) Hist: erii. y ete. tom. I, с. И. $. a. (6) De jure colon. p. 93. (7) Scholiast. lib. I. c. 25. (8) Diod. sical. ХІІ, 30250, (9) Thucyd. I. 25. 27. ( 18 ) essent, vincula tamen hæc inter se et metropolim religionis presertim, quæ sunt sanctissima ; non laxarunt. Quotannis legatos, qui decimam partem non solum proventuum sed etiam prædarum sacra navi afferrent, et cum metropoli sacra facerent (1), Tyrum misere, donum Herculi, quod ei voverant quum, eo duce, Africam appellerent. Ita Carthalo eo missus est, qui decimam prædæ partem a patre suo Maleo ex Sicilia reportatz deferret. Rebus secundis divitiisque semper crescentibus, ab his onerosis tributis destiterunt, sed munera diis 'Tyri ad finem usque reipublicæ ferenda curaverunt (2). Sic vincula, locorum sane intervallo , tempore et diversa utilitate magis laxata, arctius tamen retinebantur apud antiquos numinum veneratione festis diebus, qui colonos et metropoleos cives consociabant, pluribusque talibus qua religionem spectabant. Que quidem omnibus communia; alia sunt que ad singulos tantum referenda videntur. Ita Ionii quotannis Athenas fructuum primitias mittebant, quod fortasse ad Athenienses solos pertinet (3), ex causa sacra nimirum in honorem Cereris , quam ex jure metropoleos. Colonie Atheniensium bovem ad sacra Panathenaica mittebant (4). Adde communionem quandam sacrorum, ludorum, festorum : exempli causa Lacedemonii una cum coloniis кери; Ж Athenienses aTaTEpUS celebrarunt, S. Ш. Commercia. Commerciorum causa jam primis temporibus plurimas colonias deductas esse jam supra demonstravimus. Societas coloniam inter et metropolim hac ex re orta (1) Polyb. exc. leg. c. XIV, p. 1300. Curtius IV. 2. 10: Just. XVIL 77. (2) St.- Croix de l'état et du sort des col. des anciens peuples section 1**,, p. 26. (3) Raoul-Rochette Hist. critique de l'étab. des col. Grecques , tom. I, ch. И, $. 2 p. Дт, Isocrat. Panegyr. $. 7, p. 47 edit. Н. Steph. Brand , diss. de j "m" col. p. 116 et 117. Arist, Panath. , p. 14, Eleus. T. I, p. 45o. (4) Herod. V. 82. Raoul-Rochette. Hist. crit. , etc. tom. І, ch. II. §.2, p. 42. Heyn. opusc. acad., voll. р. 325. Meursium in Panathen, c. 15. (19) a natura instituta , morum similitudine necessariorumque communione confir- mata, quotidiana consuetudine maxime aucta est. Que ratio , imprimis apud Phoe- nices, patriam potestatem in colonias roboravit. Neminem fugit veteres pyxide nautica destitutos, propter ipsam navigationis moram, quum oras legerent et stationes quærerent , regiones enim longiori іп- tervallo distabant, quam ut perpetua navigatione cursus perfici posset, et naves nostris multo graviores extruebant, hanc coloniarum multitudinem duplici соп- silio condere debuisse : primum ut tute navibus stationes essent; talia urbes Metagoniticæ castella in ora Africe fuisse videntur , talia quoque apparent in itinerario Hannonis apud Polybium (1). Tum ut merces in colonia congereren- tur, quas inde mater auferret, praesertim cum, propter navium formam et navi- gationis artem adhuc mancam, populi hieme non navigare solerent. Exinde du- plex erat negotiatio : primum mercares mercatores commutabant donec solverent , secundo per ipsam regionem hæ res allate a tempore adventus usque ad novum reditum distribuebantur , et merces indigenarum exportandæ per id temporis colligebantur. Ex hoc ipso necessitas constituendi emporia et mercium receptus oriebatur. Ita Phoenices Gades usque pogrediebantur et ultra. Constat quoque omnes fere eorum colonias commercii causa esse conditas, ut facilius et magis securi mercatores vendere atque emere possent, et Бадр omnis brevior fieret. Non Phoenices modo et Carthaginienses , verum etiam Athenienses in Macedonia Thracia et Ponto, Milesii ante eos in iisdem oris , aliique colonias condiderunt. Nec raro colonia commerciis aucta tanta evasit, ut metropoli major potentior— que esset, ita Massilia et Ægina (2). (1) Bougainville , mémoires sur les découvertes d'Hannon ; mémoires de l'académie des ins- criptions, vol. 26 et 28. Hann peripl. , p. 1-4. Strabon lib. XVIII, p. 570. (2) St. Croix de l'état et du sort, etc. sect, 1f®., р. До, suiv. Idem, p. 95. 121 et suiv. Reynier écon. pub. et rur. des Perses et des Phénic. 3™°. part. ch. II, p. 328-353. Heyn. opusc. acad., vol. І. p. 299. Hist. de la fondat. des col. des anciennes rép. traduit de Anglais, p. 5-22. ый) Colonia ipsa optimos ex hoc commercidrum nexu fructus percepit. In solo magis barbaro sita, merces matris majori cum et artificio factas a matre minimis cum impensis accipere potuit, easque contra fruges suæ terre cum lucro. per- mutare. Quam ob rem mutuum ex hoc nexu commodum oriebatur , neque mi- ramur , quod colonie jam proprio jure usæ neque sub matris arbitrio , hunc nexuni continuarent. Quod inter Phoenices et Carthaginienses fuisse videtur, atque inter illos et Gaditanos. Plurimas quoque colonias, inprimis eas que a colonia ipsa deductæ, ob com- merciorum usum institutas videmus. Mater etiam, propter suam utilitatem , aliis accessum ad coloniam. imprimis inter barbaros sitam , qui pretium verum mer- cium ignorabant, haud raro impediebat vel difficiliorem reddebat , ne barbari ab aliis mercatoribus eadem minori pretio emere assuescerent, qua mater sola apportare solita erat. Sic Carthaginienses , ut postea videbimus, alios a commer- ciis suarum coloniarum arcebant, et navis Phoenicum semetipsam in rupes lo- caque vadosa immisisse dicebatur, ne inimici Шарі sequentes via noscerent. · Commerciorum nexus inter colonias matremque mercaturam: magnam facientem, mutua necessitate diu firmus permansit, cum alia vincula sensim sensimque laxa- rentur. S IV. Civilis administratio. Plurimum: ad necessitudinem: inter colonia matremque legum ac iristituto— rum civilium communio contulit. Priusquam ambitio cepisset métropoles, ut co- loniis jura et leges , pro lubitu , scriberent ad res suas augendas, nil quidem magis consentaneum quam ut mores, quibus gaudebat metropolis , jus, leges et insti- tuta, eundem artium atque scientiarum amorem, denique in universum eamdem ` civitatis formam vel popularem, vel optimatum , ratione tamen locorum habita, colonia retineret. Athenienses, quum Notium in Ioniam coloniam deduxissent , leges suas ibi instituerunt (1). Sic eorumdem politiam. amplexæ. fere erant in (1) Plato de leg. lib. IV. p. 708 édit, Serrani. Thucyd. III, 34. (21) вше Cyclades (1). Silius Italicus (2), de bello Punico secundo, ita de fide inte- merata Massiliæ fatur. + + + 5 » Occurrunt menia Graiis Condita Massiliæ , populis hac cincta superbis , Barbarus immani cum territet accola ritu , Antique morem patrie , cultumque habitumque Phocæis armiferas inter tenet hospita gentes, Accipimus etiam Syracusanos , colonia Corinthiorum, ab initio aristocraticam habuisse formam. Croton cetereque Achæorum in Italia colonie , seditionibus et tyrannis post exactos Pythagoræos misere , auctore matre circa 460 ante Christum foedere ad fanum Jovis Homeerii instituto , simili modo quo civitates in Achaia tenebantur. Quum Phoenicum annales edaci vetustate absumpti sint , pauca tantum de eorum civili constitutione conjicere licet. Ex omnibus Rey- nier (3) et Brand (4) lucubrationibus apparet reipublice formam apud Phoenices fuisse, sicut apud populos alios commercio valentes, ut senatus cum regibus potestate non absoluta usis res moderaretur. Forma imperii apud Carthaginienses cum illa Tyri maximam similitudinem habuisse videtur, et Carthago non lento gradu, sed præcipiti fere cursu ad summum fastigium evecta, brevi inter opulentis- sima potentissimaque orbis imperia eminuit , formamque reipublice liberæ reti- nuit ad patrie exemplar facta, que suffetibus cum consulari potestate , senatu , concionibusque populi constabat. Poeni summam potestatem adepti sunt eo certe modo quo Phoenices creverant, quibus, referente Josepho (5) Judaicarum an- tiquitatum scriptore, interdum erant quoque suffetes a populo electi, qui rem- publicam administrarent. Phoenicie civitates sua forma atque propria adminis- tratione gavise, nunquam unum imperium efformarunt , licet fcedere inter se (1) Isoc. Pavath. p. 243. (2) Lib. XV. 7. 168. (3) Ibid. 3°. part., ch. If, p. 334 suiv. (4) Brand dissert. de jure col. p. 37 sqq. p. 47 sq. (5) Contra App. lib. I. Histoire des «col. des républ. , ete. traduit de l'Auglois, p. б. `~ (22 ) junctæ essent, cujus caput erat primo Sidon dein Tyrus, ita ut fœderatæ civi- tates libertatem haberent. Sic Carthago et Gades inter colonias sorores Phoeni- cum in sua terra sitas primum locum obtinebant, Carthago enim caput erat Libycarum coloniarum , quibuscum tantum foedere conjuncta erat, Gades Hispa- nicarum (1). : Ita colonia metropoleos exemplum in constituenda civili administratione ѕе- quebatur; at haud raro non solum colonia hanc formam capiebat a matre , sed etiam in rebus suis publicis gerendis a matre præpotenti pendebat. Quod inpri- mis a Graecis, Poenis Romanisque factum est. Nam que huc usque vidimus , officia coloniarum erga parentes ex rerum ipsarum natura emanasse videbantur, neque oneri dedecorive coloniis erant. At sensim sensimque mutata rerum facies, respublicæ victoria divitiisque elatæ superbius se gerere, que colonia grati animi causa solverat, ut vectigal poscere (2), juraque eis imponere ut subjectis et dedititiis. Nec raro et colonise, cum fortiores et adultas se sentirent , jugum istud matris, quae domina facta erat, excutere et ex servitio in libertatem sese vindi- care conate sunt (3). Tum ex ipso belli eventu fortuna colonie pendebat; aut victa ut subdita habebatur, eandem ut patria sortem experiri coacta, tributis armisque jubebatur patriam adjuvare; aut victoriam nacta ut libera se gerebat. Inprimis jus dicendi potestas in coloniis quibusdam reservata est metropoli , ita ut leges et jus ab hac filia acciperet. Sic Æginetæ Epidauri coloni coacti erant, quum lites dirimendas haberent, Epidauri vadimonia sistere (4). Similes res et in coloniis Atheniensium , non grave tamen onus sed potius honos et jus habe- batur. Maxime enim Græcis «әтоша cara, non ab alieno leges et jus accipere ; at cives Atheniensium in colonias missi, jure civitatis Athenis non privabantur , (1) Diod. sicul. V. 21. XX. 10. Curtius IV. 4. 54. Eustachius (in Dionys. ds: 523). Bochart I. 34. p- 609 sqq. Brand diss. de jure col. p. 56. (2) Heynius opusc. acad. v. I. p. 324. (3) Corn. Nep. Ш. 3. Raoul- Rochette ibid. tom. I. c. IL (. 3. (4) Herod. lib. V. c. 83. Dissertation de Bougainville apud St. Croix, p. 121. Raoul-Rochette, Hist. crit, etc. t. I, c. II, $. 4. Hist. des col, des rép., etc. traduit de l'Anglois , scction 4. ( 23 ) ita Aristophanes poeta civis Athenis erat; et sortem in colonia Attica іп Ægina habuit. (1). Arieton, pater Platonis, ut colonus in Æginam insulam ivit , et Plato ibi natus. est Neocles, Epicuri pater, in insulam Samum cum colonis se con- tulerat, Epicurus ibi educatus езі, at Platon et Epicurus et patres eorum cives Athenienses erant, Ше pago Collyton, hic pago Gargettos adscriptus. Commodum igitur et beneficium habebatur, si patria in tali colonia summum jus dicendi potestatem exercebat. Aliter quidem res apud socios se habebat , imperata enim his obligatio Athenis in causis suis jus accipiendi, revera jugum erat ab impo- tentia illius civitatis sociis impositum, cum non cives a civibus sed subditi a dominis regerentur: Hanc ob causam et tales socii zx», subjecti habebantur , ut Cyclades , Samos aliique , et a reliquis qui foro non addicti erant «отоо, ut Chios , Mitylene et Methymna, initio belli Peloponnesiaci differunt. Eandem ob rem jus patrie quosdam magistratus in colonias mittendi, non tale onus haberi poterat, nam cives suo jure a civibus gubernabantur; propterea quod et cives Potidææ magistratus Corintho sibi quotannis missos , poscentibus Atheniensibus, remittere nolunt, que res inter alia bellum Peloponnesiacum excitavit, et Athe- nienses in plures colonias archontes misere (2). At втихети et XpUT To! ab Athe- niensibus, sicut ареста: postea a Spartanis missi tyrannidem in civitatibus exercuere. Jura ‘igitur coloniarum Grecarum et in eas metropoleon partim ex ipsa ге et mutuo vinculo quo utrinque tenebantur, in aliis ex foedere aut necessitate proficiscebantur. Attamen haud raro videmus a tribubus hujus populi, verbi gratia a gente Ionica et Dorica, diverso modo hzc in coloniis instituta et nexum ipsum inter colonias metropolimque esse factum. Sunt qui credant inimicitiam inter has gentes, qualis inter Spartam Athenasque fuit, causam præbuisse, ut alii alia in coloniis constituerent. Verosimilius tamen. videtur diversam morum, religionis atque inprimis reipublicae indolem, qua inter illas fere contraria erat, i ivisse quominus in juribus, quibus colonie uterentur, dandis ean- de quam. inimici: regulam sequerentur. (1) Aristoph. Acharn. 652, (а) Thucyd. lib. І. c. 56. 28 (24) Punicarum et Romanarum coloniarum sepius: diversas a Grecis et Phoenicibus causas. ac consilia fuisse supra diximus. Diversa earum instituta ac leges fuisse quis nescit? Ex foedere, quod anno post reges expulsos inter Romam Carthagi- nemque sancitum est, apparet Carthaginienses, pro rerum suarum conditione et commodo, commercium in coloniis suis in Sardinia circumscripsisse , Romanis- que cum his negotiari tantum licuisse , pro venia a Carthagine data. Ex secundo videmus fcedere metropolim deinde majorem сагат majoremque invidiam 08- tendisse ; eaque lex quodammodo indolem navigationis Poenorum probat , com- parandam cum similibus de navigatione et commerciis арпа recentiores. Qua lex viguisse videtur donec respublica , post primum bellum Punicum, colonias , ad quas hec pertinebat , amisisset. Arcentur enim, secundo fcedere , naves Romane ab omnibus Libyæ oris Carthagini subditis ; et commoda, que ex Africæ Sardi- nieque coloniarum | commercio manebant , soli metropoli servantur. Coloniis etiam , quum rebus a Romanis allatis indigerent, in proximo emporio minorique pretio emere non licebat, Carthagine emendæ erant. Negotiatio autem ipsa, ut ex primo foedere apparet, curante republica у ne alicui-arctius jungerentur indi- genæ et fortasse novas res molirentur, exercebatur. Quod quidem ad Siculos attinet melius tractatos, propositum fuisse videtur Carthaginiensibus ; quum leniter indulgenterque partem Siciliæ sibi obtemperantem haberent , totam pes insulam in suam ditionem redigere. i r Non solum invidi erga alias gentes fuerunt Poeni , aate quoque. adhi- buisse dicuntur, quum in oris Sardiniæ navigantes pieds in^mare, barbaro jussu ; EE! juberent.. Sed ab adversariis hec accipimus et fortasse ficts erant a Poenis ipsis , ut , timore talis rei peregrinos, sepius piratas, averterent. Inimici etiam narrant Sardos esse a Cartaginiensibus durissime habitos ; at falsa heec videntur , etiamsi S'.-Croix (1) fidem illis habeat, nam Sardinia a Romanis capta felix et opulenta erat, et Sardi in bello secundo Punico contra Romanos. toties arma capiunt , ut Pœnis 'adjuncti jugum Romanorum excutiant. Ex foederibus inter Romanos (1) De l'état et du sort de col. des anciens peuples , section 1". у р. 43 et seqq. (25) Poœnosque apparet hos leges coloniis suis scripsisse. Expeditio autem immensa contra Siciliam facta probat etiam tributa atque vectigalia eis imposuisse. Nam ad damnum inde illatum resarciendum, colonie jusse sunt duplicem pecuniæ summam, quam metropoli solvere solebant, conferre et dimidiam partem fru- gum terre (1). Metallofodinæ quoque in coloniis inprimis in Hispania plurimum argenti tribuebant civitati ,. non solum ille apud Castulonem haud procul а Cor- duba, sed inprimis que non longe a Nova Carthagine, Diodori adhuc tem- poribus, quotidie 25000 drachmarum referre dicebantur. Neque civitas sola his gaudebat, ex Plinii historia naturali (2) discimus Hannibalem maximos reditus ex metallofodina haud procul ab hac urbe cepisse. Fortasse Barcina gens , que tanta in Hispania, his utebatur thesauris ad favorem popularem Carthagine sibi comparandum. Armis quoque juvasse rempublicam colonize Punica videntur , Hispani quidem in exercitu Poenorum propter stipendium solam militiam facere poterant, at magna pars copiarum ex Libyphoenicibus, Sardis et Balearibus conscripta erat, quibus tamen et stipendium solutum est. Plurima colonie in Africa ipsa a civibus Carthaginis facto esse videntur. Senatus enim cives pauperes, ne rempublicam gravarent, in eas deduxit illisque agros distribuit, Aristotele (3) teste, qui, ut documentum imperii justi et prudentis, laudat, quod senatus cives inopes in loca vicina ut colonos deducat, ita eos locipletes reddens sibique favorem populi comparans. Tales coloniæ , ut ille Atheniensium et Romanorum, maxime addictæ matri erant, quamdiu ab ea justo et benigno modo tractabantur et mater eas tueri poterat. Remotiores colonias, in quas, Hannone teste, et Libyphoenices deducebantur, facilius Carthaginienses quam Phoenices sub ditione tenere potuerunt, cum propiores essent , fere medii inter eas siti, plus terra marique valerent, inprimis insulas occuparent facilius classe defendendas et curarent ne qua colonia nimia viribus fieret (4). (1) Polyb. I. 72. (2) XXXIII. 6: (3) Polit. VI, 5. Liv. ІП, c. 22. Polyb. Ш, 24. (4) S'.- Croix de l'état et da sort de scol. , etc. p. 36. et sqq. Histoire des col. des républi. etc. , traduit de l'Anglois. cap. 1. sectio, 1I. Heynius v. ІШ, p. 42. 44,58, 278. sqq. et 285, Hann. Peripl. p. 1, 2. 28. (26) | | Romanos videmus jam sub regibus colonias deducentes, ut imperium exten- derent et firmarent. At, regibus exactis, cum dissensionibus inter patricios ple- bemque, patrum superbia laceraretur respublica et egre populis vicinis resiste- ret; haud raro cernimus colonias desciscentes et cum hostibus ad invadendam pa- triam junctas, que eas tueri nequibat, vel quod coloniz fortasse magis plebis partes sequerentur atque impotentiam patrum Rome sustinere nollent. Tandem , quiete domi restituta , majore ordinum concordia, et auctis rebus, Romani magna cum prudentia coloniis in agrum hostibus ademtum missis usi sunt, non solum ad tranquillitatem in urbe firmandam, deducta in coloniam plebis parte, que propter inopiam novis rebus studere potuisset, sed etiam ad ditandam hanc plebem et presidiis Romanorum civium occupandam Italiam. Quod quidem fieri potuit, dum Rome adhuc mores incorrupti essent et plebs in colonias de- ducta , ad agriculturam faciendam apta trium quatuorve jugerum sortem opulen- tiam quandam haberet. Nam posteriores colonize, temporibus civilium bellorum factae, cum victores his in bellis militibus suis agros municipiis sociisque ademtos distribuerent, successu magis caruere, quia veterani ad vitam tranquillam mo- destamque agricultorum redire nollent aut nequirent (1). Caeterum Romani colo- nias tantas fecere, quae, ut przsidia, hostibus resistere agrumque suum tueri pos- sent, attamen non nimias, ne colonia major potentiorque patria fieret. Cum patres brevi discerent justitiam optimum esse vinculum ad coloniam in fide retinendam , legibus certis jura statuerunt, quibus coloni gauderent. Secun- dum has semper summa potestas et imperium in coloniam mansit patrie , census fiebat in colonia, secundum quem hee armis tributisque juvare debebat commu- nem patriam. Neque hac imperata denegabat si justa poscebantur ; querebatur tantum, quod imperata modum excederent vel quod eis præstandis esset impar (2). Quod si tamen colonia juncta hostibus bellum intulerat patrie, Romani eam majori cum severitate tractaverunt quam hostes reliquos. Testes Ardea, Nepete , alieque atque inprimis Veliterni coloni, quas nocentissimos habuere, ut supra (1) Sallust. Catil. с. 11. et 16. (2) Liv. XXVII c. 9 et 10, ew IV c. 17. XXIX. с. 15. pum (27) dictum, quod essent cives Romani sæpiusque rebellassent (1). Quæ justitia et prudentia im tractandis coloniis plurimum valuit, ad rem Romanam in bello Punico secundo sustentandam , cum colonie in fide manerent, patriamque viribus suis augerent. Legibus, que Rome coloniis scribebantur, nihil de commerciis sancitum esse videtur, cum has res non sque curaret respublica ac Carthago. Spectabant magis quo jure esset colonia , Romano Latinove , quot agri dandi essent colonis , fines agri atque inprimis qua jura a colonis ipsis, in administranda sua civitate , essent exercenda. Suos magistratus habebant coloniæ, judicia exercebant atque interdum cives suos capite etiam dammasse videntur (2). Attamen semper, ut ait A. Gellius (3), jura institutaque populi Romani non sui arbitrii erant. Rationem quoque addit antiquitatis hic scriptor non indiligens his verbis : que tamen conditio , quum sit magis obnoxia et minus libera, ( quam municipiorum ) potior tamen et prestabilior existimatur , propter amplitudinem majestatemque populi Romani, cujus ізі: colonie quasi effigies parvæ simulacraque esse quæ- dam videntur. Forma enim reipublicz patriae exemplum sequebatur , erat senatus decurionum nomine, cum magistratibus , duumviris , ædilibus, censoribus aliis- que , qui ex colonis lecti. Postea sub Cæsaribus colonize et quodam jure suffragii gavise videntur, sed ita ut primores in civitate eo tantum fruerentur. Fortasse j ut in quibusdam municipiis ordines hoc diverso modo gaudebant, vel jam antea hoc jus possidebant, atque modus id exercendi solum est mutatus a divo Augusto , qui, excogitato genere suffragii , sancivit, que de magistratibus urbis decuriones in sua quisque colonia tulissent, ut sub diem comitiorum obsignata Romam mitterent (4). } Ita veteres res coloniarum suarum instituisse videntur, nunc ad examen colo- .niarum post repertam Americam et apertam viam mari in Indias, alio sub coelo institutarum transimus. (1) Idem IX. 3o. Histoire des col. des rép. anciennes. traduit de l'Anglais, pag. 85, 90, 91, 105 et 105. Heynius opusc. acad. vol. Ш. p. 81-152. ` (2) Liv. VI. 17. (3) Noct. att. XVI. 13. Heynius opusc. acad. vol. I. p. 308. (4) Suetonius. in vit. Aug. c. 46. ( 38 ) 29209292099 29292299299222922922922222292922222222999222209229299922009200702900920299 PARS II. COLONIÆ RECENTIORES. CAPUT І. ORIGO ET NATURA. S. I. Origo. и Nomis coloniarum intelligimus omnia, qua Europæi in aliis mundi partibus constituerunt atque possident, ut patria: commodis inserviant; cujus opes au— gent colonie , mercaturamque faciliorem ditioremque reddunt. Novus orbis repertus est, quum lumina diu compressa jam reviviscerent , fulgoreque novo Europa tenebras discuterent; attamen investigantibus non ap- paret, tunc temporis, legum æquarum et firmarum colonias numerosas, que in insulis atque per vastum continentem Americ condebantur , præsidio esse mu- nitas , neque æquis regulis juris publici.novorum institutorum publicam rem or- dinatam esse ; inprimis , quod ad nexus coloniarum cum metropoli pertinebat, non esse rite determinatum (1). Plurimæ primarum coloniarum ex aviditate, quam 1 nove divitiæ repertæ qui- busdam Europ: populis injecerant, originem duxere ; nec principes ad has expe- ditiones multum conferre solebant, quarum interdum non nisi nomine auctores fuere (2) ; nam cives ad bona augenda suis sumtibus eas fecerunt. Raynal (3) qui- (1) Debrosses, Hist. des navigat. aux Terres—Australes, tom. I, pag. 32 et sqq. (2) Raynal, Hist. phil. et polit. des établiss. et da commerce des Européens dans les deux Indes, tom. IX, lib. X, pag. 31, édit. in-12. Londres 1792. (3) Idem, tom. ҮШ, lib. ІХ, pag. 9, édit. іп-12. ( 29 ) dem errat, credens colonias tantum hominibus turpitudinis nota inustis esse con- ditas a Lusitanis, qui quidem praesidia talium hominun postea in colonias, in ora Africae mittere solebant ; sed non primum hisce ad navigationem in Indiam ute- bantur. Aliæ colonize ab hominibus sunt condite , qui, infortunio acti ob suas de religione opiniones, vel bellorum civilium calamitatibus, ex patria pulsi, contra superbiam partium que furorem , quibus antiquus orbis laborabat , asylum in novo quæsivere (1). Hanc ob causam plurimæ colonize, quas Britanni in America sep- tentrionali habuere , constitute sunt. At coloni missi sub tutela patriæ, et majore libertate MERI АК, propter mutua bona, commercia lingueeque necessitudinem nexum. cum patria conseryarunt. Coloniis ita vario modo conditis , principio quidem reges in Europa, ut Hispaniz et Lusitaniæ et postea Anglie , non omnia jura inter coloniam et metropolim legibus constituere ; sed sensim sensimque , ut necessitas poscere videbatur, leges sunt lata; at semper ita, ut ratio pri- maria legis patrie commodum esset, Neque colonia hunc rerum statum abnuere potuit, cum viribus patrie egeret contra hostes in terra ipsa, vel alios Europee populos. Coloniarum recentiorum institutione , morum , industrie et rerum publica- rum magna orta est commutatio , quod NEN commercia ex hoc tempore non per easdem vias, nec eodem, quo olim , modo fierent. Commercium lon- ginquum, quod eousque via maxime terrestri usum necessitati, qua tunc erat, convenire videbatur, mari factum est; jam inter homines remotissimarum re- gionum novis nexibus novisque vite necessariis arctior conjunctio intercessit. Que tellus sub circuló æquinoctiali gignit, ab accolis poli absumuntur ; Borea- lium artium opera in terras meridionales transferuntur; pannorum, quos orientis populi conficiunt, luxuriosus cultus occidentis incolas incedit : quo factum est, ‘ut opiniones , leges, usus , morbi, remedia , virtutes atque vitia commutarentur. Ex quibus omnibus clarum est, novo orbe reperto, nihil majus graviusque ge- neri humano , et inprimis populis in parte occidentali Europe accidisse. Quod (1) Raoul-Rochette, Histoire critique de l'établiss. des col. Grecques, lib. I, c. 1. Heynius opusc. acad. vol. I, page 292 , 306 et 307. (30) etiam de novo in Indiam itinere per Bone Spei Promontorium prædicari licet , ita ut non solum Europe commercium , sed etiam ejus systema œconomiæ politice cum coloniis arctissime junctum sit (т). SIL Natura. Natura et indole in quatuor genera dividi possunt coloniz ; quam ob rem di- verso modo habentur. Genus, quod primum quod ad reipublice constitutionem; at ultimum est, si tempus , quo condita est colonia , respicere velimus , colonias com- prehendit agriculturam remque pecuariam facientes, in quibus incole agris ac pascuis frui utique student. At, in illius generis coloniis, quum brevi temporis intervallo magnarum opum colligendarum nulla spes sit, cives non nisi fortissimis de causis , uti vexationibus , fame etc. eo adduci possunt, ut, dulci patriæ solo re- licto , alio sub coelo vite subsidia labore duro sibi comparent. Novam etiam hanc terram paululum certe cognoscant oportet, cui, quzdam cum patria, saltem cum Europa similitudo et facilis commerciorum usus esse debet. Cujus generis duæ spe- cies sunt : prima in qua agricultura inprimis colonorum curam occupat. Principio hæ colonie? magna opera magnoque labore. constituuntur , cum morbi in illis orian- tur , ut febres maligna , quæ ex putrefactione plantarum atque ex paludibus nas- cuntur. Attamen , primis hisce difficultatibus superatis, multo plura quam qui- bus indigeant, producunt; morbi munditie atque coeli consuetudine minuuntur , matrimonio facili homines se conjungunt, quia, que ad bene beateque vi- vendum necessaria, satis abunde possident , neque tamen divites sunt. Inter omnes colonias he minime a metropolis arbitrio pendent et maxima cum humanitate, quod ad jura politica , haberi solent. Coloni enim bonorum suo labore cultorum domini facti, agri filiis suis relinquendi amore moventur; paulatim patriæ obli- (1) pate’ Hist. phil. et polit. des établiss. et du commerce des Européens dans les deux Indes , tom. L ШЬ. I, pag. т, édit, іп-із. Heeren, Hist. du syst. polit. de l'Europe et Ws ses colonies , traduit de l'Allemand , lib. I, p. 22. ( 31) viscuntur, et jam secunde progeniei homines, indigenæ revera sunt. Quum, ut supra diximus, primis laboribus superatis, fertilitate terre et alimentorum copia colonorum numerus facillime et citissime crescat, et animus eorum a patrie antiquæ studio ad nove patrie amorem transeat; brevi novus populus efficitur , qui sub bono imperio patrie opes auget. Sed eodem fere modo, quo ceteras, quod ad commercia, hasce colonias habuimus, quod sane iram odium- que colonorum movit : cujus rei exemplum historia America septentrionalis civitatum docet. Altera species rem pecuariam maxime curat, quum in terris sit posita, ubi maxima prata sine silvis armentis pecudibusque ab Europæis invectis, facilem victum praebeant. His coloniis, propter magnorum armentorum possessores, longe alia est conditio : major in illis cum vita nomadum similitudo , facilius ibi divitiæ colliguntur, morum vero cultus multo pejor est, hominumque minus est incrementum ; quum opus ipsum tantum terre spatium poscat. Servi quo- que seu subjecti esse solent, vel homines ex infima plebe, quibus cura pecorum creditur. Quod non exiguum impedimentum quominus coloni sese in libertatem justam vindicent, quam multo difficilius, quam colonie agriculture sic dictæ, adipisci possunt. Ita, nostris temporibus , regio America, que Buenos - Ayres vocatur, ubi talis colonia, jam diu tumultibus factionibusque laceratur, provin- cieque ad flumen Orinoco site, multo difficilius justam reipublice, formam constituere poterunt, quam civitates in America septentrionali (1). Secundum genus colonias plantationum comprehendit. He quasdam plantas fru- gesque colunt in nostrum usum, que calidiori, quam Europe, coelo indigent : quales sunt cafetum, saccharum , herba Nicotiana, bombyx , ligna et succi ad medicamenta tincturamque idonei. He colonie minoris majorisve evasere pretii, prout frugum cultarum necessitas ab Europe incolis magis sentiebatur ; quarum rerum desiderio constituto, colonorum opes quam maxime crescunt , quum multo (1) Depradt , de l'Europe et ses colonies, tom. I, pag. 163 et sqq. Peuchet, état des col. et du commerce des Européens dans les deux Indes, depuis 1783 jusqu'en 1821, tome 1, pag. 33o et sqq. 29 ( 32) minoribus sumtibus, quam ex rebus venditis capiunt lucrum, has fruges colere possint. Cujus quidem generis naturam colonus si servare velit, ibi non sedem perpetuam fingere solet, neque genus suum in illis locis propagat , neque ipse , sed servorum vel populi subjecti ope agros colit; quippe regionis aestum Euro- peus labore occupatus, salva valetudine diu pati nequit. Vitæ periculum adit , ut divitias colligat divesque in Europam redeat. Quum horum incolarum, aliis disce- dentibus aliis advenientibus, continua sit mutatio facili in Europam reditu , ullius singularis populi animus illis inesse non potest, quia in patriam redire semper stu- dent coloni, cæli tamen , vitæ; laboris ac industrie ratione unam fere indolis spe- ciem acquirunt. (1) Hi coloni multum a metropoli pendent , a qua plura ad vitam sustentandam necessaria accipiunt ; quia terra frugum feraci præcipue ad illarum plantarum culturam utuntur, atque contra servos, qui maximum incolarum nu- merum efficiunt , patrie auxilio defenduntur. Nam servorum solo labore usi , bello servili in extremum discrimen venire, vel patria omnino has colonias perdere potest, ut exemplum Haïti probat. At si, agri fertilitate, locorum distantia , unde difficilis in Europam reditus , connubiis cum servis indigenisve factis, co- loni terre, quam colunt, affectu capiuntur ; diversa incolarum genera oriuntur . unum indigenarum ex Europaeis quondam parentibus ortum , Creoles seu Chapetones , Hispano vocabulo Gachupines ; alterum ex connubiis cum feminis alius coloris ‘initis, cujus quidem multe sunt varietates | bigenerorum sive hy- bridorum. Que. tamen ambo metropoleos amorem vel brevi amittunt , nisi causæ alie eum fovent; vel omnino non habent. Jam libertatem. nactum , ultimum genus inprimis opificiis et agriculture studet; quæque metropolis magnis sump- tibus præbebat, ipsi terram producere cogunt. Ita duplex coloniarum harum indoles oritur : una, in qua agricultura plan- tationi juncta, ut nonnulle in America Hispanorum , hoc tempore sese in liber- tatem vindicare conantes ; altera, in qua Europsei vel, ut domini servorum eo- rum labore usi, agriculturam faciunt, ut in insulis Indiæ occidentalis atque in Moluccis fit; vel a subjectis certo. pretio has fruges emunt, ut in insulis Indie (1) Cf. Raynal, Essai sur l'administration de St. Domingue, pag. 5 et sqq. ( 33) orientalis, quas ultimas tamen inter colonias commercii causa factas, referre possumus. Hispanice exemplum docet magna cum prudentia hasce colonias administrandas esse, ut ipse sentiant se a patria vel contra servos, indigenas hostesque ех- teros strenue defendi; vel suorum commerciorum et industrie in universum commoda a patria rite curari, et jus sanctissime sub patria umbra coli. Sic Belgium colonias suas magna cum clementia habet, atque opus earum auget et amplificat. Tertio loco sequuntur colonie ob auri argentique fodinas constitute; quae quidem , quod ad tempus, inter recentiores primae fere sunt. Nam Europæi in Americam transgressi, populos conspexerunt multo auro argentove ditatos ; quum his metallis non ad pecuniam , ut nos, sed tantum ad ornamenta et vasa ute— rentur, atque hanc ob causam metalla ipsa magis apparerent, neque tanti pretii fuisse videantnr. Inde credidere terram harum divitiarum , tum in Europa ma- ximi adhuc pretii , uberrimam esse; neque perperam, nam vene opimæ in aperto fere reperiebantur. Quibus cognitis , desiderium divitias colligendi multos ad terras illas occupandas compulit, maximo indigenarum detrimento, quos - fossores fieri coegerunt. Domini fodinarum in terris his manere solent, quum tanti pretii sint proprietates, ut liberis eas transmittere studeant , inprimis quum cœli natura non ubique multum ab illa patrie abhorreat, vel talis sit, cui fa- cilius accommodare coloni sese possint, et navigationis pericula timorem redi- tus in patriam injiciat. Veruntamen, pro fodinarum situ, minori majorive pa- trie amore tenentur. In locis aridis frigidisque repertæ vena , in quibus agrorum cultura parum proficit, colonia ab indole, ut ita dicam, minus discedit pa- triæque fidelior est, cui existentiam suam debet, quoniam colonos contra indi- genas sive servos tuetur : cujus generis est Peruvia, ubi metalla in montibus altissimis ac frigidissimis inveniuntur. At fodinæ si in partibus fertilioribus ape- riuntur, coloni brevi etiam agriculturam plantationemque, si coelum hæc admittit, curare incipiunt; quum illa jam ad victum populi sit necessaria. Tunc si emporia facilia adsunt, plus frugum colitur quam ab indigenis absumi potest, et com- mercium harum rerum oritur. Metropolis imperium in coloniam minutum vidit , 26. (34) cujus repellendi desiderium majus minusve huic inest, pro ratione qua a patria habetur. Populus subjectus cum Europæis conjungitur , mercedis causa laborat, пес amplius servus libertate frui studet : hujus generis evasere colonie Hispanic in Mexicana terra. Quarto et ultimo loco de coloniis navigationis et mercaturæ causa institutis , di- cendum est; quarum prime inter recentiores, paulo ante illas fodinarum , in ora occidentali Africae institute sunt. Que quidem facte, ut coloni commercia faciant mercibus quas vel natura in terra marive gignit : nam et colonie pis- catoriæ huc referri quodammodo possunt , ut ille in Terra Nova; vel quas agricultura artesque incolarum afferunt. Colonie hæ in duas species dividi pos— sunt : primum non sunt nisi loca, in quibus merces usque ad tempus naviga- tionis deponuntur et colliguntur, in terris, quas incolunt barbari, qui apud se nascentia creataque colligunt et vendunt, verbi gratia : resinam gomme vo- catam , aurum, ebur, ut in Africa occidentali ; seu pelles, ut in America septentrionali. Stationes in Sibiria orientali , quodammodo huc quoque refe- rende sunt; non crescunt tales colonize ac semper minoris momenti restant. Castella sunt , quibus Europei indigent, ut tuto commercium faciant; et se suaque contra indigenas tueantur, quos imperio suo subjicere non volunt, vel possunt. Ad hanc coloniarum speciem Ше quoque pertinent, in quibus Europei infame istud commercium nigritarum faciunt, ubi castella habent ad hanc mer- caturam defendendam ; et jure accusantur haud raro discordiam bellaque ехсі- tasse , quo plures servos emere possent : cujus generis sunt colonie quadam in ora occidentali et orientali Africae. бей, quamquam legibus ad tollendum istud commercium latis provisum sit , non nisi imperfecte in.quibusdam regnis iis obtemperatur. At horrenda hac mercatura , ut speramus, tandem cessabit. Опо. facto, et servitium in coloniis plantationum sensim sensimque evanescere vel saltem mitigari potest. j Ex castellis talibus vero ір terra a populis cultioribus solertioribusque in- culta, jam altera species harum coloniarum oritur , que aut vi aut astutia locorum, ubi conditæ sunt, potiuntur. Primum coloni cum principe aliquo foedus faciunt , ut soli cum eo commercium habeant; deinde inter populos (35) dissidia serunt, vel his utuntur , ut discordiis debilitatos in suam redigant potesta- tem, quibusque devictis tributa imponant. Ita Galli , postea Britanni Indie orientalis. maximam partem sibi subjecerunt, tam vi armorum, quam dissen- sione inter Indos. In ditione populos subjectos retinere difficilius erat, quum quia pauci aderant Europæi milites, tum quia hi non nisi magnis impensis , illuc duci poterant; donec Galli primi sub gubernatore Dupleix , versus mediam decimi octavi веси partem; tum et Angli multo magis Indos ipsos Europæo modo armare, atque sub præfectis illis datis, militari disciplinæ assuefacere coepissent, illosque admiscere copiis Europæis. Ita jugum ipsi subjecti tuentur, at modus sane periculosus, si subditi suum numerum suamque libertatem res- picient. Quod. tamen in India , castarum institutio atque morum indoles multum impedit. Coloni in his sedibus utriusque speciei, non facile se in libertatem vindicare conabuntur ; patrie enim auxilio egent, ut contra indigenas numero superiores se defendant, et in patriam , divitiis congestis, redire volunt; nisi forte usus militum indigenarum et his coloniis pericula afferre potest ; vel hybri- dum genus, his in coloniis etiam ortum , patrie sue magis addictum in liber— tatem se vindicare studet. Plures colonie mixtam indolem ferunt , pluribusque generibus adnumerande ; at fere semper indoles quedam prevalet, secundum quam et prope res- piciendæ sunt. (1). CAPUT IL NEXUS COLONIÆ CUM METROPOLI. $ Cognatio. Jam vidimus in prima parte, quantum cognationis vinculum fecerit ad colonias veterum cum metropoli conjungendas. Coloni ad barbaros transire noluerunt, (1) СЕ hac de ге Heeren supra laudatus, tom. I, p. 21 et sqq. ( 36 ) inter quos sedes novas constituerant, quos odio et contemptu. prosequebantur sibique multo inferiores habebant ; adjuncti addictique igitur patriæ manebant, . inprimis si clara potensque erat, donec ipsi suam civitatem omnino liberam reddere possent; etiam tunc, nisi duro modo a patria habiti, originem grato corde colebant. Eodem fere v et recentiorum civitatum colonie necessitu-- dine obstrict: matri tenentur. Majori quidem locorum spatio separantur; at hoc spatium nostra navigationis arte et cultura diversis modis minutum , non impedit quominus ea, que in patria fiunt, coloniæ brevi innotescant animum— que colonorum occupent. Non ea quidem - ‚ que apud veteres , inter populos diversitas, ut alius àlium barbarum habeat; Europe enim plurimæ nationes ita litteris , eruditione et cultura tam similes inter se sunt, ut vulgus tantum vanitate nationali et superbia obcæcatus, reliquos populos spernat; sed alia ad- sunt nunc vincula, quæ cognationem firmiorem reddunt. In plures colonias , ut jam supra demonstravimus , sicut in illas commerciorum et partim in colonias plantationum , incole migrant, non ut sedes ibi fixas quærant ; sed ut, divitiis aucti, in patriam redire possint. In his igitur patrie amor et disiderium semper manet, neque classes hybride, forte ibi orte, tante sunt, ut hanc mentem mutare possint; vel altiori classi Europæorum junctæ , hujus et indolem ratio- nemque cogitandi accipiunt. In ceteris coloniis plantationum , metallo fodina- rum et agriculture populus quidem distinctus ex colonorum posteris oriri potest ; sed quum præcipui honores in his Europaeis tradi soleant, et coloni etiamsi indigenæ , hisce adjungere quærant Europamque communem patriam habeant, ut magis.a classibus inferioribus hominum hybridorum, subjectorum et ser- vorum se distinguant. Adsunt et lingua, littere, et cultura major Europe pro- pria, commercia, quæ omnia cognationis sensum retinent, nec non magnarum a populo rerum gestarum memoria, qua coloni etiam gloriantur. Videmus colonias hoc vinculo matri adstrictas mansisse , quum alia jam laxarentur ; neque obsequium ante exuisse quam sensus hic cognationis in aliam ideam transiverit , colonos ipsos populum. efficere potentiorem. Alie sub aliena quoque domina- tione hunc cognationis sensum. patrieque amorem litteris , lingua moribusque nutrimenta accipientem ; diu foverunt; alie, adeo libertate vindicata, post (37) belli dissidia et furores , quodammodo hunc nexum lingua moribusque junctum restituerunt. Quadam exempla hoc melius probabunt. Ita colonia in ultimis Africae terris posita, cui nomen insule Francie, patrie auxilio et commercio sepius quidem omnino destituta, miranda cum constantia hostibus eam cin- gentibus fortiter diu restitit; neque penuria, neque angor, quibus multos per annos premebantur, colonos impedire potuerunt quominus nolentes in Britan- norum ditionem transirent ; et quum , pace tertia Parisiis facta, tandem in hos- tium potestate manerent , mores tamen sensumque өше nationis retinent. Britannia etiam tempore, quo America septentrionalis nondum suo jure frueba- tur, usque ad finem belli septennis, nunquam a liberis suis auxilium petivit, quin hi statim libentes contulerint (1). Colonia etiam, cui nunc nomen Canadæ inferioris, quum , in pace prima Parisiis facta, in potestatem Anglorum pervenisset, diu memoriam originis Gallicae. retinuit , paullisper fortasse et nunc retinet; cum lingua, mores et religio hunc cognationis sensum alant. Quam ob rem ‘omni tempore, quo sub Galliæ patria dominatione erant, coloni , maximo cum amore illi addicti, sepius armis contra Anglos juvabant patriam; et quum in Angliæ ditjonem transiis- sent, coloniis Anglicis in America patrie imperium abnuentibus, jungere se noluere , propter originis differentiam. Anglia etiam tanta cum æquitate justitia- que hanc terram, sibi propter fructus utilissimam , habuit, bene hanc originem curans , ut, novo in America bello coorto , in fide intemerata maneret colonia (2). Idem cognationis vinculum per plura secula validum firmatumque aspicimus in Hispaniæ coloniis. Que quidem conditæ sunt tempore, quo natio primum fere inter populos Europe tenebat locum. Colonie patriam auctoritate et morum cultu, caeteras. Europe civitates multum antecellere, et scientiarum sedem ас fontem manere diu crediderunt, quapropter cæteros Europeos multo sibi infe- (1) Raynal, Histoire phil. et polit. des établis. et du comm. des Européens dans les deux Indes. lib. XIII, pag. 267 et sqq. lib. XIV, pag. 129 et sqq. lib. XV , pag. 140 et sqq. edit. in-12. St. Croix, de l'état et du sort des col. ctc., pag. 314 et sqq. 546, section. (2) Heeren laudatus, tom. II, pag. 157. ( 38) riores habuere. Patria quoque omnia fecit , ut hane superbiam nationalem aleret retineretque, culturam cognitionemque aliorum populorum sedulo excludendo. Attamen tandem prohibere omnino nequivit litteris , verbi gratia, in urbe que caput est Nove Hispaniæ, vel in portubus commerciis novas ideas notionesque exceptas paulatim propagari. Inprimis, post institutam in America septentrionali libertatem civitatum , multi coloni majori sibi honori esse duxerunt Americanos se esse, quam Hispanos. Quæ res plurimum contulit, quum jam diu inviti domi- nationem patrie ferrent, ad arma contra patriam movenda bellumque adhuc continuandum. Irrita tunc, majoribus causis impedientibus, qua a primis colonis vel a patria facta erant ad memoriam originis cognationisque conservandam , ut nomina patria regionibus novisque urbibus imposita vel ut mausolea, ut illud Ferdinandi Cortez, quod Mexico est, viris rebus gestis claris posita, et Columbi in capite Hispaniole. Rationes que multo graviores videntur, ad arma vocant contra patriam , qu noverca habetur. Attamen censemus has novas civitates; | finito bello et positis odiis, ipsa cognatione et linguæ morumque similitudine novum amicitiæ vinculum cum patria contracturas esse (1). $. IL Commercia. Non nisi longo usu et experientia cognosci potuit, que colonias inter et metropolin rationes commerciorum existere deberent. Europei ab idéa posses- sionis absolute progressi, ad Æwsaem seu rationem devenere peregrinos in ' sua quisque colonia non admittendi. Jam Lusitani Hispanique primi colonias deducentes, hanc regulam instituerunt, ut olim Phoenices et Carthaginiensés , ceteraeque [ioa nationes hac in re eos secutæ sunt. Nulli tum in animum venit, ut quæreret num hec agendi norma cum ratione congrueret; et quid ' matri , pro cura et tutela, colonia deberet ? Nemo talia tunc agitabat; non vidê- (1) Humboldt ; Essai politique sur le royaume de la nouvelle Espagne, vol. I, lib. П. c. 7 et 8. Quelques considérations sur les col. à Paris 1821, pag. 2 et sqq. opus ab anonymo factom. Raynal laudatus lib. ҮШ, pag. 97, édit. in-12. Merlin, voce col. ( 39 ) bant optimam coloniæ conditionem et matri maxime prodesse. Matris. igitur proxima tantum commoda spectantes , Europei jussere colonias fructus quosque suos in unam metropolim conferre , omnesque merces ex eadem unice accipere; ulterius etiam progressi interdum quasi vallo unam ab altera separabant, ne mutuo rerum productarum commercio uterentur, neve exportatio clandestina hac sub specie fieret. Necessaria adeo quadam suo labore confici vetuere, que ma- ter ipsa illis vendere potuit. Americano sub Anglie dominatione antea licitum tantum erat ferrum in propria terra effossum , ad rudes usus convertere; sed fabricatum non nisi a metropoli emere debebat. Sic Hispaniæ colonus in terra Mexicana, sepius vina, olea taliaque plura, que terra fertilis et coeli dulcedo facili negotio dedissent, ipse non colere, sed ex Hispania arcessere coactus erat. Quantum inde incommodi colonie ex eo acceperint, facile intelligitur , jam quum a metropoli longe distarent. Fuere colonie , ut Manilla, que, bello orto, per plurium annorum spatium nullam vel unam navem e patria profectam, conspexerint (1). Addamus formam mercature ipsam , quz non libera esse solebat, sed legibus maxime severis coercita. Que imperiose leges primum quidem late, ut sub magistratus summi potestate semper res coloniarum mane- rent, neve fraus fieret; commercia gravibus vinculis compescentes effecere , ut colonorum ingenium ac vires comprimerentur. Aucta hzc miseria interdum modo ipso, quo cum metropoli commercium colonia fecit, quum pauci merca- tores patrie, ut facilius divitias sibi compararent, nulla commodi coloniarum ratione habita, his commerciis potirentur. Aliquot mercatores, inquam , nam ex his impedimentis mercaturz ortum est, ut pauci et opulenti , vel re ipsa vel jure, ea fruerentur. Ex historia accipimus in Lusitania commercium cum India orientali, Africa et Brasilia, omnino sub potestate regis fuisse, cui soli jus fasque erat de eo decernere, Olyssipone naves emittere , qui et aliquas com- mercii partes sibi servaverat. In Hispania illi primum nullus, prater Hispalis (x) Depradt sur les trois âges des col lib. I, pag. 198. Raynal histoire phil. et polit. etc. , lib. ХУ, pag. 135, édit. in-12. Robertson, histoire de l'Amérique traduite de l'Anglais , édit. in-12 , tom. IV, lib VIII, pag. 181 et 262. 30 ( 4o ) portum , patuit , eujus in locum Gaditanus successit, Classiarii, navium humerus, profectionis tempus, reditus, omnia denique ad hanc rem spectantia ab auc- toritate jubebantur; inde ortum , ut a quibusdam, his in locis, mercatoribus ditissimis omnia cum coloniis commercia fierent (1). Inter Batavos, Anglos Gallosque his commerciis alia data est forma, quum non nationi ipsi toti sub auspiciis et tutela regis, sed parvo civium numero in societatem ‘conjuncto una alterave pars horum commerciorum traderetur. Initio quidem hæ societates institute a Batavis Anglisque, ut magis , conjunctis viribus , longinqua commercia fierent et melius contra hostes -defenderentur , bonæ et utiles videbantur , ut historia primze partis seculi decimi septimi probat ; sed mox ex illis non potuit fieri quin abusus maximi orirentur. Nam societas commer- cium inter coloniam et metropolim sola faciens, matri has merces sola adve- hit et majoris pretii eas vendere potuit. Mater tamen aliis terris propior hac incommoda minus sentiebat ; neque societas eam, a qua privilegium acceperat, tam opprimere voluit, timens ne mimio lucro civium ira et invidia moveren- tur. At colonia a societate sola res sibi ex metropoli necessarias accipiens., .eas pretio , quo societas volebat, emere coacta erat; et quod pejus, sue industrie fructus illi soli vendere et. qualecumque pretium pro iis accipere. Societates etiam invidia acte , quemque alium ex hoc commercii genere excludere semper studuerunt, bene sentientes lucrum suum ita maxime imminui. Inde invidia inter societatem et patrie mercatores orta, bellorum materia cum exteris larga manu præbita et sors coloniarum fere omnium , quamdiu sub duro societatum jugo manebant, miserrima. Coloniæ agriculture et plantationum hanc domina- tionem magis черте patiebantur quam commerciorum colonis, in «quibus; propter æmulas civitates , adhuc quaedam moderationis species observanda erat. At agricole ‘et plantatores, quamdiu sub societatis jago , multum. progredi ne- quiverant ; quam. ob rem societates has colonias spectantes :brevi abrogate: sunt : (а) Raynal ім, phil. et polit. étc., lib ІХ, pag. go. Heeren, histoire du syst. polit. de l'Europe et ses col. traduit ide: PAllemand , tom. pta pag. 24, 25 et бі. Robertson laudatus; tom. IV , lib. VIII , pag. 268. E (41) testes Anglicæ societates in coloniis America septentrionalis, et Gallicae in insulis Indiæ occidentalis. incommoda tamen monopoliorum paulatim apparue- runt, inprimis quum non modo patria et colonie his institutis maxima mala paterentur ; - sed eliam societates ipsæ, propter earum naturam, ut ceconomia docet, in semet ipsis germina mortis ferant. Instituta igitur, quibus commer- ciorum libertas promoveretur, sancita ; monopolia vel sublata vel restricta; portoria, quae tanta erant, ut merces vetite magno cum lucro inveherentur , minuta sunt. Batavi Gallique in India occidentali primi inter Europeos, im iis ad commercium spectantibus, magis indulgentes se ostenderunt, laborumque fructum amplissimum primi consecuti sunt; et caetera regna paulatim eadem sequentia , vel rerum statu coacta, plus minusve eadem experta sunt : ut Ame- rica septentrionalis, India orientatis atque occidentatis probant (1). Hanc majo- remque commerciorum libertatem , ubi impedimenta adhuc adsunt, adepte colonie, plurimum ad divitias patria suasque augendas conferre possunt. Jam, ut hac de re bene judicemus, non solum quarendum est quid ad me- tropolim ex coloniis redeat, sed quid commodi he a metropoli accipiant; utilitatem ita duplicem esse quis nescit? Revera omnia, qua colonie a metro- poli petunt, et quibus hec, lucri et mercium. commutationis illecebris mota , fructus suos laboresque augere cogitur, nove sunt opes quæ ex coloniis influunt in patriam; cum sine colonia hz merces emptores поп invenissent. Verum itaque est colonias inter et metropoles, jam hane ob causam, utrique utilem existere nexum, illæ metropoli merces vendendi copiam præbent, ejus indus- triam alunt hominique laboris mercedem prostant. Ex altera parte, non solum patria vendit, sed etiam emit; at ubi meliori pretio emere potest et maximum lucrum facit, Quodsi igitur colonia res plurimas illi necessarias minino pretio suppeditare potest, patria quoque maximum fructum capit; ita, ut bene pre- tium coloniarum perspiciatur, ad duplicem hanc actionem respiciendum est. (1) Vid. diversas leges, quibus systema col. immutatum est, quas colligit cl. Heeren, ab anno 1790, lib L, pag. 222 et sqq. et lib. IT, pag. 33 et sqq. Robertson, histoire de l'Amérique, tom. IV, lib. VHF, pag. 293 et sqq. 3 о. `. i Plurima maximo momento digna ex his emanant. Quo felicior ditiorque colonia “ей, tanto plura et a patria emere eique præbere potest, que patria ad bene "beateque vivendum: habet -necessaria ; emendo industria patrie sustinetur, ven- vite patria bona accipit que ei utilia sunt. 7 Quæ quidém élieu! huc usque minimi habita sunt. Civitates Ws istud "politicum secutae, quod commerciale vocatur, colonias tantum ut ementes eorum "quie in patria gignebantur , habebant ; iis hec maximo pretio vendere volueruut, ‘atque maxima: vi impediverunt, quominus colonia ab alia civitate hac emeret. ` Patria eodem modo omnia a colonia vendita, sola emere voluit; neque passa est, si fieri potuit, aliam civitatem cum colonia commercia facere. Inde maxi- mum coloniarum sed et patriz ipsius detrimentum ortum. Colonia coacta multo majori pretio emere quz sibi necessaria, cum alie nationes sua minori pretio creata inferre non possent, non tot tantaque procreabat quam que producere potuisset; quum magni veniebant ferrum, cuprum, argentum vivum, que directe ad industriam, vel panni lintei multaque alia que ad vitam- necessaria erant. Ex altera parte, fruges suas matri tantummodo et той sub restrictio- nibus non justo pretio vendere poterat. Quærere sane possumus quomodo factum sit, ut colonie sub hoc commer- ciorum industriæque jugo nihilominus procedere et augeri divitiis potuerint. At hic successus coloniarum ubique non ex hoc systemate politico est ortus, sed invito illo; vis naturæ rerumque validior fortiorque erat, quam quæ humana instituta ad illam cohibendam facere poterant. Quum communis fieret usus frugum, quas colonie procreavere, et cultura earum in coloniis multum aucta est earumque opes accreverunt. Quantum tamen hac vincula ad colonias ге- tinendas valuerint, testantur Philippine. Marianeque insule sub felicissimo colo, situ optimo et a natura omnibus, que, ad divitias augendas pertineant, præditæ; que pauperes usque ad finem seculi decimi octavi oneri ærario His- panico erant; testatur sors multarum aliarum coloniarum, quamdiu sub hoc jugo gemebant. Experientia tandem duce, major libertas commerciorum non solum coloniis agriculture, plantationis et metallofodinarum, que prime hanc flagitabant , sed (43) ‘etiam’ coloniis commerciorüm est præbita, Luce clarius- hujus - mutationis com moda apparent ex exemplo Anglie commercia cum. India orientali omnibus ‘suis civibus aperientis., attamen adhuc quibusdam sub conditionibus ; jam Britanni plus quam triplicem quantitatem mercium in Indiam vehunt revehuntque , quam societate sola hanc mercaturam faciente, ex India domum advehebatur. Ea- dem res feliciores etiam fructus in coloniis Belgicis effecit. Regis nostri optimi sapientia bene vidit hanc libertatem maxime coloniis profuturam. Quam ob rem redditis coloniis patrie libere hanc commerciorum libertatem , ut maxi- mum donum, tribuit. Minutus quidem est bellorum cladibus harum coloniarum numerus, adempta Ceylan, amissum Promontorium Bone Spei pluresque alice , attamen , si modo Indiam orientalem spectamus , nunquam florentissima societatis state, quum omnis Europa ejus opes admiraretur, multo minus igitur, decres- cente hac societate per seculum decimum octavum, tanta erat in coloniis Indiæ industria, tot frugum procreabantur vendebanturque , et tantum Belgii ipsius cum his coloniis commercium, etiamsi nunc peregrini, ut tum , ex his coloniis non excludantur, sed liberi adeant mercaturamque faciant. Faxit Deus optimus maximus, ut hec Regis nostri sapientia et aliis civitati- ‘bus exemplo sit, genus humanum non solum in coloniis, sed etiam in Europa inde lztissimos percipiet fructus. Firmisimum hec commerciorum libertas, juncta justitia sapientiæque in administrandis rebus coloniarum, præbebit vinculum ad colonias in patriæ caritate atque obedientia retinendas. Quodsi coloniæ ipsæ sentiant se felices sub patriæ tutela esse, patriam earum commodis eadem et æqua cum cura studere quam suis propriis , fortunam colonorum esse cum Ша patria arctissime junctam , non sui juris fieri cupient. Plus valebit hac patrie caritas quam vis, huic quidem se subjicere per tempus coguntur; at semper jugum excutere student, cujus onere opprimuntur; non resistent hosti, et, mutatis rebus, si natura coloniæ hec permittit, tandem libertatem acquirent. Colonia etiam sui juris facta , restituta pace inter patriam coloniamque , inter- dum plus commodi patrize affert, commerciorum nexu recepto , quam hæc antea ex illa perceperat. Nam civitas libera multo. majore cum ardore industrie stu- ( 44 ) debit fructusque suos commutabit cum iis quos- pristina patria offert, cui cognatione, lingua, moribus et religione magis conjuncta est, quam ceteris Europe regnis. Evenient hzc, si patriæ industria non propter alias causas pessum data est, plura vendere poterit colonia et plura emere. Civitatum in America septentrionali Britanniæque exemplum Мес probat, cum Britannia nunc multo majora commercia habeat cum hac Americæ parte quam antea, et que Adamus Smith initio belli inter patriam coloniasque vaticinatus erat, nunc experientia confirmata sunt (1). h $. Ш. Civilis administratio. Metropolis, in coloniarum forma civili constituenda , quantum poterat , suam reipublicae speciem imitata est. Ut rex in patria, ita omnes, quas Lusitani in India orientali constituere, colonie sub imperio proregis erant, qui Сое іп medio sua dominationis sedem habebat, ac civilium militariumque magistra- tuum princeps cæteris praefectis. imperabat. Sed illius potestas mox arctius cir- cumscripta breviorque tempore fuit; in tres nominabatur annos. Postea loco unius, in Brasilia novem erant praefecti, quum terra multo major cultiorque plures supremos magistratus posceret, qui solis regis mandatis obtemperarent , ita ut si tunc ibi prorex , non misi nomine erat (2). Apud Hispanos, ut conci- lium Castilie plurimas Hispaniæ res curabat, omnis administratio coloniarum domi penes collegium supremum erat, concilium Indiarum dictum, ab unius regis arbitrio pendens, quod cum aula Madritum translatum est. In coloniis, ut in patriæ provinciis , proreges vices regis explebant, atque iisdem fere , quibus Ше, honoribus ornabantur; rebus civilibus atque militaribus preerant, sed justitiæ exercendæ tantum inspectionem habebant. Quum. provincia in America (1) Hac de re Peuchet état des col. etc., lib. I, p. 1-12. (2) Heeren, histoire du syst. polit. etc. , lib. IT, p. 2 et 331. Raynal, histoire phil. et polit. etc., lib. IX, pag. 95, édit. in- i2. (45) Hispanorum nimiæ fierent, quam que ab uno bene curari possent; numerus proregum auctus est, ut quatuor proreges essent loco duorum , et sex praefecti superiores seu capitanes generales qui eadem , qua proreges, fruerentur potes- tate, titulo tamen diversi , et intendantes seu gubernatores seu præfecti minores , sub illis. Omnia instituta nexu suo imperii Europæi formam efficientia , ibi oc- currunt; et colonias cum systemate civitatum foederatarum conferre liceret , nisi pluribus juribus magni momenti , in suis commercii cum antiquo orbe ralationi- bus, private essent. Uti in patria, sic in colonia res urbium a magistratibus pendebat, ex civibus lectis , Cabildo vocatis, que res haud parum contulit ad vinculom inter coloniam et patriam confirmandam. In ceterarum mationum coloniis , quarum summa cura uni in patria mandata esse solebat; administratore mutato , et regendi modus mutatus est, unde rerum incertitudo orta in coloniis ; at ille Hispanorum eodem fere modo semper dirigebantur , nam consilium fixa atque , ut ita dicam , sempiterna tenet principia (1). Ex altera tamen parte multo difficilius erat, temporibus mutatis, meliorem agendi normam instituere, quum consilium multo firmius antiquam consuetudinem retineret. Societatibus privilegio donatis , que sortibus erant constitute , alia esse debuit in coloniis administrandis ratio. Societates libere , ut Anseatica, atque secundum ejus formam plures in Anglia atque alias antea jam facte erant, іп quibus quisque mercator, societatis membrum , suis cum bonis et suo periculo com- mercia facere potest et sumtuum communium partem solvit, non magnam colo- niarum administrandarum curam exercere poterant, quum iis tantummodo cura esset quorumdam locorum wibi commercia exercebant regularumque ad ea per- tinentium. Talis etiam , per primos duodecim annos, Anglorum societas erat ad commercia cum India orientali facienda. . At societate in Hollandia ad hee commercia sortibus constituta, cui non modo commercia, sed omnia fere jura politica dominationis in coloniis trade- bantur; necesse erat, ut quedam forme rerum tractandarum mon solum in (1) Humboldt, vol. V, lib. VI. c. 14. Heeren laudatus, lib. I, pag. 56 et 329. Robertson histoire de l'Amérique, tom. IV, lib. VIII, pag. 303. (46) patria, sed etiam in coloniis si deducebantur, ponerentur. Fieri non potuit quin a sortium possessoribus quidam ad restractandas aptissimi viri eligerentur , ut rem communem curarent. Ita in Hollandia, suprema rerum administratio penes septemdecim rectores erat, a magno electos concilio sexaginta sortium posses- sorum, qui ipsi etiam ad hoc munus a ceteris possessoribus nominati erant quibusque ratio reddenda erat a rectoribus. Summa tamen cura mansit curie Batavorum suprema. Omnia vero in India aliter constituta erant, ibi vis imprimis atque unitas dominationis quærebantur. Quam ob rem uni summa rerum cura demandata erat prefecto supremo, cui ad latus magnum quidem concilium Indiz , sed ita ut potestas hujus certis limitibus circumscripta esset vigoremque dominationis impedire nequiret. Sub hoc praeside summo in diversis coloniis alii præfecti minori tamen , pro locorum natura, cum potestate. Tumultus inter Gallicos, quum societas bellis atque ære alieno oppressa, res suas ultra curare nequiret , colonie reipublicae ipsius facte? sunt et forma rerum regendarum in patria mutata est. At in India eadem fere ratio permansit. manetque et nunc libertate Belgio restituta , ita ut magistratus quidem in India a praefecto supremo designentur , sed nominatio ipsa a Rege optimo pendeat (1). In Britannia alia forma administrandi res coloniarum que sub imperio socie— tatis Indie orientalis sunt, alia coloniarum quæ ab ipso rege pendent. Sicut inter Batavos concilium supremum. a sortium possessoribus nominatum , sic in Britannia viginti quatuor rectores a possessoribus sortium electi, qui curam coloniarum Indie orientalis in patria gerunt. In coloniis ipsis , sueto more, res tradite praefecto, cui ad latus concilium. Tales præfecti quatuor, qui ab ipso concilio supremo tantummodo jussa acceperunt, inter se vero pares jure erant. Hic status rerum permansit post mediam seculi decimi octavi partem, qua ætate quum Britanni in provincia Carnatic appellata atque in circulis oræ orientalis, Gallis devictis, magnas terras occuparent, et eodem fere tempore principem Bengalie , Baharis et Orisse sibi subjicerent, haud raro accidit, ut præfecti ambitiosi et avidi bella excitarent vel in bellis indiginarum diversas (1) Heeren, hist. du syst. polit. etc., lib. І, pag. 92. (47) partes amplecterentür, cum quisque res suas modo curaret. Inde magnum dam- - num societatis ortum ere alieno fere oppresse. Quam ob rem rex et senatus in Britannia anno 1773 jusserunt uni prefecto supremo cum concilio in Bengalia summam in India rerum curam mandari, et decreta concilii de rebus. militari- bus et politicis, antequam in Indiam mitterentur , ministro regio ad examen submitti (1). Quod tamen non satis , nam bellis cum Marattis , rege Mysoriæ et Gallis coortis, in ultimo discrimine versabatur societas; qua de causa a rege et senatu anno 1784 nova forma administrationis societati lege statuta est, диге et nunc, rebus tantum que ad commercia in India ipsa pertinent mutatis , obtinet. Commerciorum cura concilio, quod jam antea erat, manet, cui et jus præpo- sitos plurimos nominandi; at summus Indie præfectus a rege ipso nominari solet, qui et militie dux, vel si militie cura prefecto ademta, tum dux a rege nominatur. Ad latus præfecti concilium , ut antea , ita etiam in præfecturis sub- ditis, quarum due modo, nam Bencoulen minoris momenti nunc tantum præ- positum minoris ordinis habet. Omnia qua ad administrandas res civiles et militares attinent, revera nunc a supremo concilio a rege nominato Londini tractantur, cujus præses ut minister rerum Indicarum haberi potest. In coloniis ipsis omnes magistratus precipui Angli quidem sunt, sed munera minora, inprimis quæ ad reditus pertinent, et incolis traduntur. Aliter quidem res in coloniis se habent, qua non nisi a rege et senatu Bri- tanniæ pendent. Summa potestas in his ad concilium regis intimum pertinet, sed ita ut regi cum senatu legum ferendarum jus maneat. Concilii intimi pars , quæ nomen fert concilii commerciorum et coloniarum, curam coloniarum harum gerit. Rex præfectos in coloniis legit hisque addit in quavis colonia, excepta illa, tantum in Nova Hollandia, concilium, quod ad latus praefecti et cum ео quandam partem juris leges ferendi, - simile curi: superiori in Britannia , exercet. Nam senatus inferior a colonis creatus , alteram partem hujus juris habet. Sed necesse est ut leges ita rogatæ, adhuc a concilio intimo et rege jubeantur. At in Nova Hollandia hec forma nondum instituta est. In Britanniæ coloniis tandem (1) Cl. le bill. du 4 Août 1784. 3i UE ( 48 ) n: M colonos invenimus legislatores factos, iisdem quse in Britannia habuere, usos juribus. Sic nexus tantus est, ut paucæ adsint cause, ex quibus dissensio colo- nias inter et metropolim oriri possit; quippe quæ semet ipsas regendi iis co- piam dat (1). ў In Gallia moderamen summum coloniarum in patria, post Colbertum, traditum erat ministro, cui et cura classis rerumque nauticarum. In coloniis ipsis cura rerum militarium terra marique prefecto regio (lieutenant général) mandata erat, magistroque ( intendant) rerum civilium cura , qui, quum res gravis trac- tanda esset, ut uno illam perficerent animo, coibant. Ad judiciorum civilium executionem manus auxiliaris iis prebenda erat, attamen de causis cognoscere nequibant (2). Ab anno 1789 coloniarum regimen sepe varioque modo immu- tatum est, denique secundum art. 91 de la constitution du 22 Frimaire an 8, cuivis majori coloniæ præfuerunt gubernator (capitaine général) et prætor coloni: (préfet colonial) (3). In colonis Daniæ Sueciæque, quæ minoris momenti, Russiæque in Asia Americaque eadem ferme forma administrandi. Russia colonias suas in Asia in præfecturas divisit et eodem loco habet, quo cæteras præfecturas ; societates in America terra sub regimine summo imperatoris sunt. : In universum, exceptis coloniis Britanniæ quæ sub ipso rege, omnia munera superiora in iis Europæis tradebantur. Neque res facile aliter fieri potuit in colo- niis commerciorum multisque plantationum , in quas Europæi vel ut mercatores vel ut praepositi militesque se conferunt ad divitias sibi comparandas , at ditati semper redire cupiunt. Ibi domini et subditi modo sunt. Aliter quidem res se habere potuisset in quibusdam plantationum coloniis atque in iis, que agricul- turam faciunt vel metallofodinis occupantur , ubi Europæorum posteri sed "d (1) Heeren , histoire du syst. polit. de l'Europe et de ses col., tom. I, pag. 157, 320 et sqq. L'acte du parlement de 1791 , qui organise le régime des deux Canada. Peuchet, état des col. etc. , tom. II, pag. 419. Depradt , l'Europe et ses col., tom. 11, pag. 198. (2) Arrêt du conseil d'état du 21 Mai 1762. Ordonnance du premier Février 1766. (3) Merlin, voce col. quorum munerum attributa latius descripsit. C 49 ) indigenæ, Quibus tamen, etiamsi divites optimeque instructi essent, reges, tales colonias habentes, majoris momenti partem in rebus gerendis quam rarissime mandare solebant, timentes ne hi magis colonie quam patrie addicti forent. Exempla sunt Hispanie Lusitanieque colonie. At inde odium in iis coloniis contra patriam ortum est, quum coloni Europæos sibi pares tantum eruditione aliisque dotibus, haud raro minores, ut dominos sibi impositos haberent. Inde nata sepius et alia incommoda, quum praefecti aliique magistratus statum colo- niarum ignorantes, in eas missi multa juberent, que absona vel in damnum coloniæ essent, patrieque commoda magis curarent quam coloniarum. Hi præ- fecti tot tantisque vinculis cum patria conjuncti, inprimis etiam studebant divitiis ornati in patriam redire atque ibi his opibus frui. Hic etiam fons uberrimus querelarum que ex colonis in Europam pervenere, quum præfecti facilius potestate sibi tradita abuti potuissent, irritis legibus contra hanc rem latis, quia tam longe a patria distabant, opibusque congestis , ambitu aliisque modis ac- cusati se defendere poterant. Reges talia sentientes plura constituere contra impotentiam avaritiamque præfectorum, sed sepissime frustra. Præfectus ex colonia Hispana evocatus aliquod tempus ibi commorari jubebatur , ut accusa- tionem instituendi potestatem faceret; propter querimonias graves in Hispa- niam reducebatur, alioquin statim in indirin vocabatur. Hac ratione ad pro- positum non pervenerunt, quia successores, sæpius judices facti, indulgenter eum habebant, quod, munere peracto , eodem modo se haberi sperarent. Ex altera parte dendi patriam haud raro, Humboldt teste (1), dissidia inter diversas partes administrationis foventem , ne juncue contra patriam agerent, sicut idem inter diversas populi classes Беша est. Que tamen prudentia ita sæpius vocata est, revera, ut fit, vecordia erat. Nam colonie his discordiis oppresse jugum patrie impatienter ferebant, et junctæ , viribus auctis, id ex- cuteré conate sunt (2). (1) Essai politique sur le royaume de la nouvelle Espagne, vol. I, lib. IT, cap. 6 et 7. (2) Heeren , laudatus lib. I, p. 56. Robertson, histoire de l'Amérique, tom. IV, Hb. ҮШ, pag. 196 et 207. 31. ( 50 ) In rerum civilium administratione maximi semper momenti est modus, quo leges feruntur et judicia exercentur. Nam homo in civitate vivens, principio omnium jure frui cupit. Quam quidem rem jam ab inito curavere civitates 4 quum colonias deducerent. Sed difficilior sane res erat in coloniis magno loco- rum intervallo separatis, jus ibi rite exercendi. Nam patria potestatem leges jubendi coloniis tradere noluit, ne sui juris essent; in universüm igitur patria hac potestate gaudet. In pluribus coloniæ Britanniæ modo, ut supra diximus, quadam pars hujus potestatis concessa est conventibus legatorum in colonia lectorum. Jure etiam utuntur eædem coloniæ quo patria, novis tantum legibus additis in earum usum , ubi res eas poscere videbantur, verbi causa in omnibus quæ ad populos subjectos pertinebant. Quæ quidem res jam difficilis, quum. rerum status ejusque mutationes non æque in patria quam in colonia cognosci poterant. Multo etiam gravius erat contra injustitiam violentiamque magistratuum tueri colonos populosque subditos. Quam ab causam civitates sibimet ipsis summum provocationis jus reservare solebant, ne magistratus in coloniis in— tervallo magis securi, potestate sibi tradita abuterentur. At aliud incommodum hac ex re ortum est, quum cause diversis provocationis recognitionisque reme- diis in infinitum extraherentur, nimiasque impensas facerent. In quibusdam: coloniis, verbi causa іп illis Hispanis ex his formis morisque, ut Depons et Humboldt referunt , atque ex nationis indole jus pertinaciter persequente , litium. studium et immensa vis est nata, que magnum coloniis detrimentum intulisse dicitur. Forme judiciorum eædem fere in coloniis que in patria , constitute sunt 2 sic in Brasilia eodem modo quo in Lusitania, jus dicitur. Quævis regio suum obtinet judicem, а quo ad tribunalia superiora Bahiæ et St.-Salvadore atque si res gravis ac magni ponderis sit, ad id Olyssipone provocare licet ; sole provin cie Para et Maragnon neutri duarum harum jurisdictionum obnoxiæ sunt, ibi si causa agitur, a primo judice ad metropolim provocatur , sin de crimine actio instituta fere eadem via utuntur. (1). In Hispania, tribunal supremum commercii thés (1) Raynal, hist. phil. et polit., tom. VIII, lib. IX, pag. 96 et sqq. (51) Hispali constitutum, concilio Indiarum inferius est, cujus de rebus civilibus atque militaribus est cognoscere. In India tribunalia audienciæ dicte creata sunt, qui- bus prorex vel prefectus generalis , in judiciis tamen jus suffragii non obtinens , præest. Maxime legibus cautum est ne judices, qui, ut ceteri magistratus, ex Hispania mittuntur, cum indigenis coloris albi in multa consuetudine versentur, quamdiu in officio sunt. Ambitum avaritiamque ita prohibere voluit patria. Ab his judicibus ad concilium Indiarum provocatio est. Inferiora tribunalia in urbi- bus ut magistratus in Hispania; sed indigenis coloris ænei non licitum sine procuratore Hispano rem tractare judicialem , quum lex eos impuberes habeat. Institutum quod. ad utilitatem. eorum .promovendam factum haud sane prospere vertit. (1). Leges Britannorum etiam in India note sunt, nostro vero tempore illius populi.consuetudines in causis inter Indos ipsos judices sequuntur , quia Indi formularum legis Britanniæ ignorantia, sepius maximum detrimentum pati ро. tuissent. In India tribunal est supremum Calcuttæ constitutum, cujus judices a rege nominantur (2). In Gallia Ludovicus decimus quartus magistratibus quibus opus erat, et legibus, quibus nomen codex niger , concilia suprema atque regia tribunalia ins- tituendo , coloniis providit (3). Jam primum ex edicto mensis Januarii 1717 coloniarum maris praefecti de omnibus judicabant , E de commercio maritimo et de navigatione acta erant. Ab hisce judicibus ad concilia suprema erat pro- vocatio. Nunc magister justitiae vel supremus coloniarum Judex tribunalium ins- pectionem et regimen habet, judicia et decreta in coloniis facta ad supremam in patria curiam referenda sunt, æque ac si in Gallia pronuntiata essent. Hisce etiam temporibus in coloniis eadem quæ in patria, legibus vis est (4). (1) Heeren, histoire du syst. etc., tom. I, pag. 56. Robertson, histoire de l'Amérique, tom. IV , lib. ҮШІ, pag. 169, 176, 177 et 179. (2) Heeren , pag. 321. (3) Edits. du onze Octobre 1664, du mois d'Août 1685 et du 8 Juin 1702. (4) Merlin répert, de Juxisprud. verbo col. с 5%) Religio. Europai Christiani colonias suas inter populos gentilium idololatria contami— natos condidere ; sancta etiam religio haud raro causam speciemve attulit barbaras nationes subjiciendi. Non mirum igitur quod coloni non modo non ad paganorum idololatriam transirent, sed etiam religio nexum inter patriam coloniamque firmaret, quid. enim filiam cum matre arctius conjungit? Jam primum religio Christiana rituum suorum pompam, hierarchiam coenobiaque nec non morum cultum atque scientias, quae eam comitantur, illuc transtulit ; ex hisce quasi ex origine multa. alia instituta provenerunt. Üna igitur cum rebus civilibus religio sedem in India fixit. Sed ecclesiæ instituta in coloniis Hispani? omni modo pen- debant non a Papa, qui jus confirmandi solum sibi servaverat, sed a regis arbitrio. Gallia clerum sub magistratuum civilium imperio esse voluit. Coloni etiam , precipue Hispani et Lusitani, Religionis Christianæ gratiam et populis subjectis tribuere conati sunt. Neque tacemus eos maxima sepe cum gloria contra idololatriam barbariemque certasse. Missionum , quæ vocantur, ardore feri homi- nes in Nova California, atque in regionibus immensis. quas flumina Orinoco , Maragnon et Paraguay permeant, ad veram religionem atque ad agriculturam moresque mitiores pervenere ; ultra penetravit vox docentis monachi quam. gladius dimicantis militis: Eadem fere, etiamsi minora, nunc tentant Britanni in terra vicina. Promontorio Bone Spei. Ita Europæi resarciverunt tot tantaque mala aliis nationibus illata. Religione etiam haud raro, inter Hispanos Lusitanos- que , nigritarum. servorum sors allevata, cum dominos ejudem fidei servos tam dure tractare puderet. Nexus inter populos subditos , colonos patriamque firmatus est, quum omnes eodem modo deum colerent, clerici plurimi Europei vel saltem indigenz ex his orti essent, patriamque ut religionis communem fontem respicerent. At ex altera parte haud raro superbia religiosa in coloniis quoque odia exci- tavit victimasque quæsivit. Ista non modo, quuin Americam primum Europei (53) occuparent atque ad Indiam appellerent , colorem quemdam crudelitati et in- justitiæ praebuit , quibus indigenas tractabant , quos ut paganos multo sibi inferiores et humano jure indignos putabant; sed etiam in historia civitatum apparet , а Baitannis in America septentrionali condebantur ; ubi alii secte addicti a superbia religiosa ejecti novasque sedes quærere coacti sunt. Rogos adeo vic- timis suis hzc superbia exstruxit, quum inquisitionis tribunal a Lusitanis His- panisque in coloniis quoque institueretur , et historia refert propter severitatem hujus curie commercia Goæ maxime minuta esse (1). CAPUT. IIL DIFFERENTIA INTER COLONIAS VETERUM ET RECENTIORUM POPULORUM, NEXUS CUM METROPOLI HABITA RATIONE. Plurima que differentiam inter colonias veterum et recentiorum spectant , ех supra dictis jam plana erunt, inprimis, et hac de re agebatur, nexus cum patria discrimen ex iis patebit. Comparatione igitur speciali hac addenda non opus esse credo, cum supervacanea foret, et ea, que jam exposita sunt, repeteret. Ipsa coloniarum veterum natura, quæ urbes erant cum agro , ut patria , majori minorive, et interdum cum civitatibus subditis, docet nostras colonias, nisi commerciorum causa inter populos barbaros conditas , maxime diversas esse, quum provinciarum magis formam ferant, sed minore jure gaudentium. In libertatem facilius colonie apud veteres se vindicarunt quam apud recentiores , et propter (1) Heeren , histoire dn syst. polit. de l'Europe et ses col. traduit de l'Allemand , tom. I, pag. 55, 57, 90, Humboldt, Essai polit. sur le royaume de la nouvelle Espagne, tom I, lib. IT, in fine. Raynal, Essai sur l'administration de S'.-Domingue, pag. 235 et sqq. et hist. phil. et pol. etc. tom. VIII, lib. IX, » pag. 3o, édit. in-12, Loadres 1792. beta. Histoire de l'Amérique, traduite de l'Anglais, tom. IV, lib. ҮШ, pag. 190, 217 et sqq. 213 et 215. (54) navigationis naturam et ob, vires patrie поп tam diversas interdum. minores illis. colonie. Sæpius, ut vidimus , jam colonia inde ab origine. sui juris erat , quod: non apud recentiores , pietatemque modo erga patriam. observabat. At colonia: sui juris facta vel ita jam condita formam. reipublicae а patria acceptam in uni: versum tuebatur, ita ut urbs esset cum agro. Apud nos coloniæ que sui juris; fiunt, quod, ut vidimus, apud quasdam fieri nequit vel difficillimum est, una: Hispaniole parte excepta, atque id tantum per tempus, formam. reipublicze , quie repræsentativa vocatur, in qua legati. magnam partem supremæ potestatis exercent, accipere solent, quod ex natura coloniarum , quae contra patriam arma moventes sui juris factæ, satis apparet, quum civitatibus nostris similes sint. Nexus inter patriam coloniamque inter recentiores firmior esse solet, quam apud veteres, si coloniarum Romanarum Punicarumque tantum rationem non habemus. Nam patria ipsa, quum urbs modo esset cum agro, facile coloniam sibi parem majoremve vidit, quæ oppressa a patria in libertatem sese vindicare potuit. Navigationis quoque status longinquas magnasque expeditiones mar itimas. non permisit, et colonia etiam in barbaro solo поп auxilio patri tam egebat ad agros murosque defendendos. Poeni modo modicas tantummodo colonias dedu-- centes, que patrie auxilio commercioque semper egebant, et classe potentes coloniam sibi adstrictam tenere potuerunt. Romani contra virtute et fortuna. tanti et juste colonias tractantes facile, aucta jam civitate ; eas obedientes amicasque habuerunt, quum earum sors potior esset ceteris urbibus. Videmus etiam colo- nias magis adstrictas sponte sua matri illa pietate, que tot valuit ad colonias retinendas, quum mater non coloniarum commercia industriamque circumscri- beret, neque illis magistratus legesque imponere vellet, ut apud recentiores fit. Attamen nexum firmiorem apud hos diximus, etiamsi multo majores poten- tioresque soleant esse colonie , et propter systema, commerciale quod vocatur, durius etiam interdum jubentur. At multe cause adsunt que firmitatem. nexus diu servant. Jam, ut supra exposuimus, plures colonie propter naturam suam, sui juris esse nolunt vel nequeunt. Magistratus a patria in coloniam missi, etiam omni ope nituntur ut obedientiam colonie tueantur, quam lingua, mores, religio (55) „aliaque plura, de quibus supra dictum, confirmant. Addamus navigationis nostrae indolem ; immensa quidem maria coloniam a matre separant, multo majus spatium interest quam inter remotissimas veterum colonias matremque , at non opus robore et ære triplici circa pectus ad haec maria , nostris in navibus longis rotundisve, nostra cum arte superanda. Nauta securus ventorum scientiarumque mathematicarum cognitione , nave velocissima, firma atque bene instructa nunc in Indiam orientalem, Sinam vel circa terre globum navigat; classes Europæo- rum tormenta militesque in remotissimas terras vehunt, qui patrie potestatem ibi tutentur. Neque hac potentior majorque quam plurimæ civitates veteres, viribus eget ad coloniam in ditione retinendam, etiamsi ea sæpius non urbs modo , sed provincia late patens sit. At ex altera parte ‘si colonia satis potens est, quae patrie jugum excutere possit, quo oppressa jam diu ingemuit, huic difficilius est negotium quam apud veteres , dominationem armis retinendi. Nam non agitur de unius urbis oppugna— tione, ut apud illos, sed de provinciis occupandis ; bellum geritur vel sub coelo, propter æstum , Europæis militibus quam maxime pernicioso, vel in desertis saltibusque in quos hostis se recipere potest semper Europeos lacessens, qui fame, aéris intemperie atque armis absumuntur. Cæteræ quoque Europe civi- tates tali in bello magis colonis libertatem defendentibus , quam patrie aggre- dienti: favere solent; quia colonize commercia antea secundum systema politicum, de quo supra diximus , peregrinis interdicta , libertate recuperata, cuique patent. Hanc etiam ob causam justitia et moderatione patria colonos maxime sibi adstrictos tenebit; non quærent libertatem, quum jam ea sub tutela patriæ fruantur , non libera commercia , quum peregrinus portus adire, nemine impe- diente, possit; relique civitates huie divitias opesque non invident, quia et iis copiam apud se prabet commercia faciendi. Nexus coloniarum in universum cum Europa, que communis earum apud recentiores patria, gravitate et magnitudine multo majoris momenti est quam apud veteres, etiamsi natura non dissimilis. Vidimus morum culturam eruditio- nemque , coloniarum ope, jam apud veteres per orbem terrarum tum notum sparsas, viresque mentis nationum cultarum ut Phoenicum , Grecorum , Poeno- 32 (5563). rum Romanorumque potentiores quam rudis moles barbarorum. -Milto autem majora nostra ætas fert, auri.quidem fames ét ambitio : primam aperuerunt viam ‘in terras remotissimas, sed divina providentia ex his malis bona enata sunt. Europzorum cultura, mores et littere in Americæ deserta penetravere , sancta - nostra religio barbaros docuit; jam ultra Oceanum Atlanticum civitates ortze ‘sunt , in alieno solo Europæos mores institutaque exhibéntes; in India orientali алгі coluntur atque Christiana Religio usque ad feros: bend Oceani Aus— tralis incolas pervasit. Commercium nunc has regiones longinquas cum Europa arctissime conjungit, laboris separatio omnegi globum: amplectitur , ita ut quivis ea faciat que optime perficere. potest. Genus humanum magis magisque familiæ simile fit, cujus membra quidem diversa sunt, sed mutuis vinculis necessitudinis juncta., Coloniarum nostrarum: status maxime probat vires animi mentisque multo fortiores esse quam vires physicas , indicat immensos litterarum humani- tatisque progressus, et docet genus humanumad antiquam barbariem non redi- turum esse, | y 15 ЖР УЛ i 52% 222272745. ы 3340 RP em ee! NUS ЖТ. m Ue ET