■ J'^3ff iV. _ JJ . ^^^% > ■ 'M '''■■' ►*: i- ^ -w'^: ' "pi ■ ■.ii^Jáí •■i-íi *. ' Yld ■ o^Z7Á. v.^r-^á BOLETIM DA SOCIEDADE BROTERIANA PUBLICAÇÃO ANNUAL Director — Dr. Júlio Augusto Henriques PltOlF.SSOR T>|; noiANICA Volvime X:^V Propriedade e edição da Sociedade Bkoteuiana. Redacção e administração — Jardim Botânico — Coimbra. <»®-*í^ COIMBRA IMPRENSA DA UNIVERSIDADK 1910 BOLETIM DA SOCIEDADE BROTERIANA BOLETIM DA SOCIEDADE BROTEKIANi PUBLICAÇÃO ANNUAL Director — Dr. Júlio Augusto Henriqvies PltOfKSSOR DE BOTÂNICA Volviiixe XXV Propriedade e edição da Saciedade Biíoteriana. Redacção e administração — Jardim Botânico — Coimbba. OS«í>-- LIB!{ARY NEW YORK ttOTANICAL QAKDEli. COIMBRA IMPRENSA DA UNIVERSIDADE 1910 R.6055 CONTRIBUTIONES AD IVIVCOFLORAM LUSITANIAE CENTÚRIA VI Manoel de Souza da Camará Ao termo de aturados trabalhos, no laboratório de patbologia vegetal do Instituto Agronómico, complelíimos finalmente a classificação dos fungos que compõem a sexta centúria, boje piililicada; nella figuram nove espé- cies, até agora por descrever, e quarenta e quatro não citadas em os vá- rios estudos conbecidos sobre a especialidade e referentes a Portugal. O actual subsidio, pequeno e modesto como 6, serve ainda assim para ampliar o conhecimento da Hora mycolngica do paiz; accresce o numero de mycetas, sensivelmente, em algumas dezenas. Com verdadeiro pesar, sentimos que o snbio professor José Verissimo d'Almeida se excusasse a subscrever esta contribuição, valorizando-a com a reconhecida auctoridade do seu nome, tanto mais que também concorreu para o acabamento d'aquella, pondo sem|)ri' ao nosso dispor e com a melhor boa vontade, os seus múltiplos recursos, íilhos de um vasto saber e de uma grande intelligencia; semelhante isenção, na apparencia singella, constitue, bem o sabemos, mais um favor que o mestre querido presta ao discipulo grato. Ao eminente homem de sciencia e ao maior amigo endereçamos os melhores agradecimentos por tantos e tão repetidos obséquios, e aqui pa- tenteamos o profundo respeito que mantemos pelo seu bello caracter. Do mesmo modo nos confessamos em extremo penhorados para com os Ex.""" Srs. Dr. .lulio Augusto Henriques, illustre lente da Universidade, o qual mui gentilmente nos facilitou a publicação da sexta centúria no Boletim da Sociedade Broteriana, e Adolpho Frederico Moller, digno ins- pector do Jardim Botânico de Coimbra, o incansável colleccionador e pre- cioso auxiliar, que amavelmente nos fornece exemplares para estudo; aos dois mais uma vez protestamos o nosso eterno reconhecimento. Manoel de Souza da Camará. Vrcdliialcs (Brongn.) Dielel Pucciniaceae Schrõt. 501. IroiiiyoCN iip|ieiifiioiiln; á>d., 3l()tw(jr. firtl.. II, 120; Thilm., Fl. Mijc. í.tmt., 1, 23!) et III. IS; Lager., Itn'. Lslil. Lred., 129; Almeida, Conlr. Myc. Port., 13; Almeida et S. Cam., Coutr. Myc. Lusit., III. IV et V, o. Kxsicc. Tliílm., Myc. iniv., ii. 103!); Br. et Cav.. /•"(/. parass , n. 3, cum icon. In foliis Dnlirhi wn^arlialix Brot., Phnsroli viihjnris L.. |ir. Coimbra, leg. A. Moller et dr. Silva Kosa, augusto, septembrique, 1896-1902. .'S02. l.'1'O III >•«•«'« R(*tiio Pers.) Kílhn., in I)e-Ton., ap. Sacc., SyII..\U, .'i3G; Í'lo\vr., Ilril. lred. Uslil., 127; Lager., 11. Myc. Porl., 131; Almeida, Conlr. }íyc. Porl., 13. Exsicc. Br. et Cn^., Fy. parass., ii. 353, cum icon. In foliis Petac vulyaris L., borto Jusliluli Agronomici, Lisboa, leg. Bar- jona de Freitas, februario, 1903. ■fí 503. l.Voiiiy<*4>N <'ai\yo|iliT» IliiiiiN fSclirank) Scliròl., in De- Ton., ap. Sacc. .Syll., \ II, ."Ji5. Exsicc. Br. el Cav.. Fy. parass. , ii. '50, cum icon. Ill foliis Dianlhi Caryophylli L., Lisboa, leg. Oliveira e Souza, majo, 1909. 504. Uroiiiyoo.^í reiíovadis Syd., Momyr. Frcd., II. 113; U. Lupini Sacc, in De-Ton., ap. Sacc, Syll., VII, 5.'j4; Almeida, Conír. Myr. Porl., li. Exsicc. Tbam., Myc. Fniv., n. 1439; Br. el Cav., Fy. parass., n. 55, cum icon. Species asterisco nolalae florae inycologicac lusilanicae addondae suni; species asleriscit duobus notatae iiovac sudI. In foliis vivis Lupini albi L., pr. Coimbra, Icg. et delerminavit Cardoso de Menezes, aprili, 1902. 505. Ur«iiiyo<'.«* ISiiiiiiois (Schiim.) Wint., iii Ue-Ton., ,i[). Sacc, Syll., Vll,*:iii ; Plowr., Ilril. Lred. IslIL, \:\H; TliCiin., Fl. Myc. Lusil., 1, 2;}',); Almeida, Cunlr. Myc. Port., 14. Exsicc. Tliíiin., Myc. Univ., n. 1437. In foliis Rumicis sp., Lisboa (líenifica!), niartio, 1903. 50G. Piiociíiía fIlN|>ci*!i$a Erikss. et lleiíii., in Sjd., Monoijr. Ured., I, 709; /^ Hubiyo-vera (DC.) Wint., in De-Ton., ap. Sare, Syll., Vil, 024; IMowr., Ihil. Uml. IJstil., 167; /'. dispersa Erikss. et Ilonn., in Sacc. et D. Sacc, Syll., XVil, 381; /'. Rubigo-vera (DC.) Wint., p. p., in Almeida, Coidr. Myc. Port., 18; P. dispersa Erikss. et Ilenn., in Almeida et S. Cam., Conlr. Myc. Liisil., III, IV et V, 7. Exsicc. Br. et Cav., Fg. parass., u. 232, cum icon. In Foliis (iaudiniae frayilis P. IJ., pr. Fiíjueira da Foz, leg. A. Molier, julio, 1909. Obs. : Soris teieutosporiferts rare amphigenis. Cronartiaceae Diet. 507. CJroiinrtiiiaii ílacoidtitia (Alb. et Schwein.) Wint., in De-Ton., ap. Sacc, Syll., VII, 598; C. Paeoniae Cast., in Thiim., Fl. Myc. Lusil., II, 70; C. flaccidum (Alb. et Schwein.) Wint., Fl. Myc. Lusit., VI, .^2; Lager., Rév. Ustil. Ured., 133. Exsicc. Thum., Myc. Univ., u. 555, 1249; Br. et Cav., Fg. parass., n. 57, cum icon. In foliis Paeoniae sp., pr. Mondim de Basto, leg. Bernardo de Mattos, septembri, 1909. Melampsoraceae Schrõt. 508. llcSaiH|isora |io|iiiIiiia (Jacq.) Lév., in De-Ton., ap. Sacc, Syll., Vil, 590; Plowr., Rril. Ured. Uslil., 242; Thiim., Fl. Myc. Lusil., II, 70 et III, 19; Wint., Fl. Myc. Lusil., V, 8; Sacc, Fl. Myc. Lusil., XII, 158; Almeida, Conlr. Myc. Port., 15; Almeida et S. Cam., Contr. Myc. Lusit., III, IV et V, 10. Exsicc. Thinn., Myc. Univ., n. 1135; Br. et Cav., Fg. parass., n. 5, cum icon. 8 In foliis Populi pyramidiilis Salisb.. pr. Collares!. octobri, 1909 et P. canescenlis Sm., horto botânico Coimbra, Icp. A. Molk-r, Januário. 1910. Pyrenlales (Fr. em. IW Not.) em. Sacc. Valsaceae Tui. .^09. I<]ii(y|»n flavo-virowoeus (IfoITm.) Tui., in Sacc, SylL. I. 172; Horl.,' /ro/i. fuxíj.. Ill, il, t;ib. XLVlll; E. Ilavovirens (Iloffm.) Tui., in NVint., Fl. Myc. Lusii., V, 18. Exsifc. ThOm.. Myc. Lniv., n. 1361. Ill rnsariu» riilliiriim rnmiilis, Coimbra (Parque de Santa Cruz), ieg. A. Moller, Januário junioque, 1909-1910. * 510. f^iioiiioiiiolln «levexa (Dosm.) Sacc, SylL, I, 417. In caulibus Polyyoni secliulinvnsis V. Schmidt, liorlo botânico Coimbra, ieg. A. -Moller, aprili, 1908. Sócia Macrophotna pulchrispora (Peck. et Cke.) Sacc. Sphaeriaceae (Fr.) em. Sacc. ««511. Cliiijf;nni'(iía (LnesitKlia) irolleriaiia n. sp. Peritheciis valde epiplivllis, parum bypopli\llis, in macula indelerminata, cinerescenle immcrsis, dein erumperitilius, sp;irsis, subfilobosis, atris, |)()ro pcrtusis, 150-1 HO u.. diam.; aseis tcre(e-ila\ulatis, sessilibus, a[)ara|>liy- satis, 8-sporis, 60-80 x 12-15 (x. ; sporidiis distichis, o\ato-oblonpis vel ovoideo-fusoideis, liyalinis, ronlinuis, ulrinque rolundatis, 18-2.^ixr)-9 jx, III foliis Maynoliae sp., borlo botânico Coimbra, Icg. A. Moller, aprili, 1908. Claro collectore dicata. »« 512. 'I'ral>iitia llollcriaiia n. sp. Peritheciis siibnrliiculatis f,'i()l)(iso-deprcssisve, subcnrboiíaceis, nipris, in slromati erumpeiiti liiiearique iininersis, modo f;regariis, modo solitariis (habitu fere sclerotioideo), ostiolo rotundo, minuto; aseis plus minus ciavi- formibus, inicrdiini i\lindraceis, médio inllatis, iion >el vix slipitnlis, octos- poris, ;)0-60x8-l<> [a. ; sporidiis dislii liis, ellipsoideis, continiiis, hyalinis, grosse biguttatis, utrinque rotundatis, 10-12x5-6 ja. 9 In rdiis hidis sp., horto botânico Coimbni, leg. A. Mollcr, februario, 1909. Cl. Moller dicata. 513. Kotr.rospliaerin ltor<*iis<'i*i""*» '^i' Not., in Saco., Syll.. I, Í57; fhfim., Fl. Mijc. Lusit., Ill, 28; Ik-rl., F. Sacc. et Roum., Fl. Myc. Fusit, MU, 119; Almeida et S. Cani., Conlr. Myc. Lusil., III, IV et V, li. In raniulis Robiniae Pseuducaciae L., horto botânico Coimbra, leg. A. Moller, Januário, 1910. Obs. : Sjjornlis aiiquantum minoribus, 15-19x5-8 [/.. * 51i. .%iifliosfoiiielln cly|»oa(a (De Not.) Sacc, Syll, I, 283. In ramulis Hosae sp., pr. Coimbra, Cerca de S. Bento, leg. A. Moller, jnnio, 1909. Sócia Phoma endoleuca Sacc. Obs.: Sporulis monostichis, majoribus, usque 17x8 pi. 515. iliitliostoinelln eoiituiiiiiiaiis (Dur. et Mont.) Sacc, Syll., I, 280; Wint., Fl. Myc. Lusil., VI, 35; Sacc, Fl. Myc. Lusit., XII, 139; Almeida et S. Cam., Conlr. Myc. Lusil., III, IV et V, 14. In foliis Phoenicis canariensis Ehrb., horto botânico Coimbra, leg. A. Moller, junio, 1904. I 516. ^pSiaereilIa llolleriaiia ThCim., Fl. Myc. Lusil., III, 31; Sac, Syll., I, 491. n. var. megalospora. Peritheciis saepe sparsis, haud vel in macula fere nnila dispositis; aseis late obclavatis, bvalinis, subsessilibus, octosporis, 50-60 x 18-20 [x. ; spo- ridiis di-lristichis, claviformibus, byalinis, médio septatis, non vel vix con- strictis, utrinque guttulatis, 20-25x6-8 (x. In foliis Líiicalypli sp., pr. Coimbra, Cerca de S. Bento, leg. A. Mol- ler, aprili, 1909. Sócia Pestalozzia funérea Desm., a. typica Sacc. * 517. Mplnaerella rlio(lo|iliila Passer., in Sacc, Syll., IX, 643. 10 In rnmiilis Rosae sp., horto botânico Coimbra, leg. A. Mollcr, augusto, 1901». Oiis. : Aseis sempcr octosporis. * 518. M|»lia(M-4'lla % icinc SdirOt., In Sncc, Syll., I.\, (513. In caulibus ] iciae l'abae L., |)r. Coimbra, Icg. A. iMuller, novembri, 1909. * S19. (■iioinoiíía dcprcsMiila Knrst. (?), in Sacc, Syll., I, 562. In ramis Httbi discoloris \\ . N., pr. Coimbra, Cerca de S. Heiíto, leg. A. Moller. nprili. 1909. Sócia Metasphaeria rulíjuri Fellg. Oiis. : Aseis s(il)f}lin(lraceis. curvulis, basi ntlenuala, 10.'j-l 10 x 10- 12 (A.; sporidiis oblii|iie monostiebis, deorsiim uiii-seplaiis, coiislriítis, utrinque acutissitiiis. Género Apiosporio parapliysibus nullis facile distinguenda. * 520. lliria viil:;ai'i»t Fcltg., in Sacc. et D. Sacc, Syll.. XVII, 6!),S. In ramis Itiil/i discoloris \\ . N., pr. Coimbra, Cerca da S. Heiílo, leg. A. Moller, apriii, 1909. Sócia (iiiomonia depressula Karst. (?). Obs. : Septis vix distinctis. II * 523. €;ei*i»M|>orn liicalcarnta (Ccs.) Sacc, Syll., II, 186. Kxsicc. Br. ot Cíiv., /')/. parass., ri. 193, luiii icon. Ill petiolis Microiihomicis decipientis Naiid., liorto botânico Coimbra, leg. A. ^loller, augusto, 1909. Ons. : Sporulis rarissimc usque .^j-septatis. * 524. IiCi»4os|)iincria acíiaeiísis Scalia, in Sacc. et Syd., Syll., XVI, 513. In rnimilis Sitiilacis mauritanicae I'oir., boi to botânico Coimbra, log. A. MoIIlm-, majo, 1909. Sócia Diploiliiia Suiilacis Eli. et lív. 52o. l*!co«|i»ii*a lli<'i*í»as*>eiii (Pers.) Ill)b., in Sacc. 5////., II, 247; Hcrl., Icmi. fuixi.. II, 19, tab. XWII; Heilv., .Som. not., 8; Tliiim., Fl. Myc. Liisil., II, 254 et III, 30; Nies., Fl. Mxjc. Lnsil., IV, 11-12; \A'int., Fl. Myr. Lusit., V, IG et VI, 56; Berl. et Koum., Fl. Myc. Lu- sit., VII. 162; Berl., F. Sacc. et Boum., /•'/. Myc. Lusil., VIII, 121; Sacc, Fl. Myc. Lusil., XII, 160; Almeida. Conlr. Myc. Porl., 27; Al- meida et S. Cam., Conlr. Myc. Lusit., Ill, IV et V, 18. Exsicc. Thíim., Myc. Univ., n. 1456; Br. et Cav., Fg. parass., n. 413, cum icon. In foliis, ramnlis, caulibus Iruclibusqne Ailanlhi glanãulosae L., Allhaeae cannabinae L., Ainiiiii Visnagae Lam., Eryngii hromeliaefolU Larocb., Hi- bisci rosei Tliore, Iriílis sp., Lagenariae vulgaris Ser., Oenanllies Phellan- drii Lam., Scnecioiíis sciwdeiitis DC, Yuccae filamenlosae L. et Zeae Moydis L., borto botânico Coimbra et Cerca de S. Bento (pr. Coimbra), leg. A. Moller, Januário, februario, junioque, 1909-1910. 526. 8*8e»S]tora iíífeelflsria Fuck., in Sacc, Syll., II, 265; Berl., Lcon. fmnj., II, 11, tab. XIII, (ig. 2; Almeida et S. Cam., Conlr. Myc. Lusil., III, IV et V, 19. Exsicc. Tbiim., Myc. Univ., n. 651 et 856; Br. et Cav., Fg. parass., n. 414, ciim icon. In caulibus Ccnlranlhi rubri DC, horto botânico Coimbra, leg. A. Moller, augusto, 1909. 527. I*]caslioi'a C\v|»eri Helim., var. Douacis Berl. et F. Sacc, in Heii.. F. Snrc. et Kmini., 77. Mijc. í.usit., VIM, G; Siicc, Syll., IX. 1029: Almeida et S. Cam., Coutr. Myc. I.iisil.. Ill, IV et V, 21. In rulmis Aniiidinis Donacis L., pr. Coimbra, Cerca de S. Bento, leg. A. Moller, nprili, 1909. Lophiostomataceae Sacc. • :')2!). liopliionitoiíta (rise|i(H((iiii Peck. (?), in Sacc, Syll., II, 091. In ramis deciduis putrescentibustjiie Elaeagni iimbellalae Tiiiiiib.. horto botânico Coimbra, leg. A. Moller, junio, 1909. Oiis. : Peritheciis laxe sparsis, siibimmersis, núcleo plus minusve de- presso, excipiilo alif[ii;intiim rectaiigulnri, rarbonaccis, nigris, estiolo lineari enimpeiiteqiie; mscÍs siil)(>liii(iraceis vel iiiterdiim ventriculosis, npice ro- timdatis, basi manifeste stipilatis, octosporis, 50-70 x 10-12 jx.; paraphy- sibus rdiformibus; sporidiis distichis, oblongo-fusoideis, luteolis, utrinqiie obliisis, saepe ciirviilis, triseptntis, noii vel vix conslrictis, l.'j-17x5 ja. Vix dillert l.ophiostomale Iriseptato Peck. sporidiis distichis. Discalcs (Fr.) em. nom. Sacc. Pezizaceae Kr. .5.'$0. Noloroliiiia Ul»ei*liaiia Fiuk., in Sacc, Syll.. VIII, 196; Almeida, Coiitr. Myr. l>ort., 2i. Kxsicc. Br. et Cav., l-g jiaiaí^s., n. 217, cum icoii. In culmis \'iriae Fabae L., |ir. Amadora (Porcalhota), leg. Cannas Men- des, aprili, 1909. 13 Sphaeropsidales (Lév. em. Sacc.) Liiidau Sphaerioidaceae Sacc. 5.31. l*liyllosti(*tn ^^iicreiífii Sacc. et Speg., iii Sacc, Syll., Hl, 31; AImnda et S. Cam., Coiiír. Myc. Lusk., Ill, ÍV et V, 28. In luliis laiifiiiidis Querem Lusilanicae Lam., pr. Coinibra, leg. A. Mol- ler, noveinbri, 1909. * 532. l*liyllo»i(icta tiiica Sacc, Syll, III, 16. In foliis vivis Viburni Tini L., pr. Collares!, octobri, 1909. 533. l»li.>iios(i<*ta Wioinc Uesm.. in Sacc, SylL, 111,38; Al- meida et S. Cani., Conlr. Myc. Lusil., Ill, IV et V, 29. Exsicc. Br. et Cav., Fg. parass., n. 391, cum icon. In follis Violae albae Bess., horto botânico Coimbra, leg. A. Moller, junio, 1909. Sócia Hendersunia Irise plala n. sp. Obs. : Pjcnidiis subglobosis, poro pertiisis, usqiie 90 \>.. diam.; sporulis oblongo-ellipsoideis, hjabnis, continuis, biguttulatis, rectis, utrinque rotun- datis, 9-10x3-4 |x. 53i. Plioiim ítcliillene Sacc, SyU., III, 124 et Fl. Myc. Lu- sil., XII, 16-2. In caulibus emortuis Dahliae arboreae Hort., horto botânico Coimbra, leg. A. Moller, junio, 1909. 535. l*lioiiist i%ciiiclla Berk., in Sacc, Syll., III, 115; Ph. aci- nella Berk., in Berl. et líoum., Fl.. Mtjc. Lusil., Vil, 162. In foliis Corynocarjii laevigalae Forst., horto botânico Coimbra, leg. A. Moller, aprili, 1908. Obs.: Sporulis biguttulatis. 536. B*lioiuu Knlntae Eli. et Haist., in D. Halsl., Some Fung. dis of lhe sweel potalo, in Bui. N. Jers. agr. Slal., n. 76, 23; Sacc, Syll., X, 173; Almeida, Conlr. Myc. Porl., 3Ò. In caulibus Balalae edulis Choisy, pr. Castello Novo (Beira Baixa), leg. C. Torrcnd. u Oits. : Pycnitliis sparsis, dcprcssis ; sporulis bacillaribus, biguttulalis, utrinque rotundalis, íi-tí x 1-1,5 y.. » 537. l*lioiiia llaiiliiiiiue F. Tassi (?), in Sacc. et Syd., SijU., XVI, 866. In ramiilis emnrtiiis Hauhiniav sp., liorlo botânico Coimbra, iog. A. Mollur, junio. 1901». Obs. : l*u Ilidia subdimidiata \identur; sporulis niajoribus, usqiie 9x3 (a. An Leptolhyrii sp. ? * 53S. l*lioiiia llraflir|io(lii Brim. (?), in Sacc, SylL, \\, 494. In foliis caiilibiis(|iie Agropyri ptwyeiilis H. S., pr. Figueira da Foz, leg. A. Moller. julio, 1909. Sócio Sclerolii sp. " o39. l*lioiiia eirdoleiira Sacc, SylL, III, 98. In ramulis Rosae sp., pr. Coimbra, Cerca de S. Bento, leg. A. Moller, junio, 1909. Sócia Anthostomilla rlypcala (De Not.) Sacc. S40. riioiiia lioi'l>ai>iiiH West., in Sacc, SyU.,\\< 133; Thílm., f/. Myc. Lusil., II, 3-22: Berl. et Hoiim., Fl. ilyc. Lusil.. VII, 162; Sacc, l'l. Mijr. I.itsil., Xli, 163; Almeida et S. Cam., Conlr. 3Iyc. Lu- sil., III, IV et V, 32. Exsicc. Tliiim., Myc. l'uir., n. 677. In ramulis Mroliitnae ylaucae Grali (Januário, 1910) et Senecionis scan- dentis DC. (septembri, 1909), Cerca de S. Bento et horto botânico Coim- bra, leg. A. Moller. « 541. l>lioiiia tfUliH Cke., in Sacc, SylL, X, 182. Ill ramulis Irldls sp., horto botânico Coimbra, leg. A. Moller, lebrua- rio. 1909. Sócia Pleospura herbarum (Fers.) Rhb. Obs. : Pyciiidiis interdum gregariis. 542. l*lioiiia ll«»i*earuiil Brun., in Sacc, .S'i///., X, 161; Tor- rem!, 7c/c. Cdttir. i'y. licy. Sei., 3; Almeida et S. Cam., Conlr. jiJyc. Lusil., 111, IV et V, 35. IS III ramulis 3lori multicaulis Perr., horto botânico Coimbra, leg. A. Mol- Icr, augusto, 1!)0Í). Obs. : Sporulis interdum longioribus et crassioribus, usque 10x3,5 u.. ■* 513. l*lioiiia iiiutiiiciijííís D. Sacc, in Sacc. et Syd., Syll., XIV, 870. Iti ranuilis cmoituis Wisíariae sinensis UC, liorto botânico Coimbra, leg. A. Mollcr, jauuario, l!)10. Ons. : Sporuiis baud gultulalis, plerumquc basi rolundatis, raro deor- sum attenuatis, majoribus, usque 25x 12 [a. An Pli. mulinensis 1). Sacc. vel Macroplwma sp.? * 544. B*líuiiia rVegliiidíuis Oud., in Sacc, et Syd., Syll., XVI, 853. In ramis Negundinis frarinifolii Nutt., horto botânico Coimbra, leg. A. Moller, lebruario, I <)()!>. Obs. : Sporulis subcylindraceis vel ellipsoideis, utrinque rotundatis, bi- guttulatis, longioribus, usque 7 ^.. 54o. B'Eioiita |ialiiiic*ola Wint., in Sacc, Syll., X, 181, Fl. 3Iyc. Lusit., X, 21 et XII, 163; Almeida et S. Cam., Contr. Myc. Lusil., Ili, IV et V, 35. In foliis Chaemaedoreae Sarlorii Liebm., horto botânico Coimbra, leg. A. Moller, Januário februarioque, 1909. * 546. l*iíoina piiiictata Speg., in Sacc, Syll. III, 135. In caulibus Symphyli cordati W. K., horto botânico Coimbra, leg. A. Moller, Januário, 1909. « 547. I^iiouin RycklioitBi Sacc, Syll., III, 70. In ramulis Symplwricarpi racemosi Michx., horto botânico Coimbra, leg. A. Moller, septembri, 1909. Sócia Sphacropsi Puncio C. et Eli. * 548, l*lionia Salviac Brun., in Sacc, Syll., X, 173. In caulibus emortuis Salviae splendeiilis Sellow., horto botânico Coim- bra, leg. A. Moller, junio, 1909. Obs. : Pjcnidiis depressis, 4o0-o00 j;,. iongis. 16 549. l*lioiiia »iO|iO!>»ita Sacc, SylL, III, 68, Fl. Myc. Lusit., X, 21 el \II, U;3; Alnuul.i el S. Cum.. Conlr. Myc. Lusit., Ill, IV et V, 37. In raniulis \\ iskiriae sinensis DC, liorlo botânico Coimbra, leg. A. Mol- ler, julio, 1909. Sócio Collelolricho Erythrinae VÀ\. et Kv. 530. l"lioiiia fiiolaiiifola Trill. et Delacr., BuU. Soe. 3!yc. Fr., VI, 179, |)1. XX, fig. XI; Sacc, Syll.. X, 173: Almeida, Coutr. Myc. Porl.. 31. In caulibus .Sulani luheivsi L., \)r. Coimbra, leg. A. Moller, augusto, 1909. Ons. : Pjcniiliis inlerdum solitariis; sporulis plcrumqiie ellipsoideis, ma- joribus, iisi]ue 9 (z.. • 551. I*li»iiia % iiiceiíliaiia Spcf;., in Sacc, SylL, 111,66. In rnutil)us 1'arLiitsoniiie acitlealae L., liorlo l)olanico Coimbra, leg. A. Moller, miirlio, 1909. Obs. : Sporulis bigutlulalis. *> 552. llaoroplioiiia lleracloi n. sp. Pvcnidiis solitariis, epidermide diu \elalis, ostiolo impresso perfusis, globoso-depressis, atris, 125-200x70-120 [a. ; sporulis oblongo-ellipsoi- deis, redis >el leniter curvulis, iitrinque plus minus\e rotundatis, hyalinis, continiiis, intus praiiulosis, lo-18x5-(J (a. In ramulis llcraclei Sphomlylii L., pr. Coimbra, Cerca de S. Bento, leg. A. Moller, septembri, 1909. * 653. ila('ro|ilioiiia lli|iiio;;l«S!iii Mont.) Uerl. et Vogl., in Sacc, Syll., X, 199; l'hoitia llijiiioglossi (Mont.) Sacc, Syll., Ill, 162. In cladodiis languidis liitsci actileali L., pr. Collares!, octobri, 1909. 0«s. : Pjcnidiis ;im|ilii;jenis, sparsis vel pregariis, interdum totam folii superficieui miu|iaiilil)iis, suborbiculatis ; sporulis siib^lobosis, globoso- ovoideis am\gdalirr4sgiSii»9»n líetãoííit» (Cke.) Berl. et Vogl., in Sacc, SiflL, X, l"J-í; l'lioina peliulata (Cke.) Sacc, SylL, III, 114; M. peliulata (Cke.) Berl. et Vogl., in Almeida, CoiUr. Myc. Poil., 33. In ner\is Plalani occidentalis L., pr. Cofiares!, octobri, 1909. *: 557. BSiíer«|»3i»eJí{8 jiei3«'iiri.«tj»oi*a (Peck. et Cke.) Sacc, SylL, X, 202. In cauiibiis emorluis Polygimi sechalinmsis F. Sclimidt, horto botânico Coimbra, leg. A. Muller, aprili, 1908. Sócia Gnomoniella devexa (Desm.) Sacc. ** 558. Cyt».«|)»i'a SSoatifortiac n. sp. Epipliylla; stroiiialibiis innato-eriimpeiifibus, 3-4 loceilalis; loculis con- vergeiítibus, com|iressis, sidjcoiiicis, núcleo pallide-fuligineo, ostiolo minuto; sporiilis allanloideis, liyalinis, continnis, ulrinque rotundatis, biguttulatis, 5-6x2 jy..; basidiis subcylindraceis, hyalinis, plus minus rectis, simplici- bus, uscpie 12 [i.. iongis. In foliis Beauforliae sparsae U. Br., horto botânico Coimbra, leg. A. MoUer, aprili, 1909. 559. ^|»Síaer«g»si.«í ãBeiirÍ4|uesii Tliiiin., FL Myc. Lusil., II, 320; Sacc, .Vi///., Ill, 296. In fuliis Clui AurantH Bisso, pr. Coimbra, leg. A. MoUer, decembri, 1909. Sócia Sepluria Liiiiuiio Passer. i XXV 18 * o()0. M|ilia4M*o|»!XiÍN I*iiii4*liiiii Cke. (>l EH., in Siicc, Syll., III. -lin. In ramiilis Syinphuricarpi raccmusi .Miclix.. lioilo bolaiiico Coimbra, leg. A. Moller, seplcmbri, 1909. Sócia Plwtna liyckholtii Sacc. Oiis. : ISciiidiis iiilcidiim pregariis, oibiciilatis vcl ploboso-de|)rcssis; sponilis cllipsoidfis, iWiiidiaceis ovnlil)iis\t', crassioribiis. iisqiie 10 y.. * .'tfíl. K|»liU4'ropNÍN ■■iifiiiioola 1*. Ilcnn., in Sacc. et Syd., Syll.. XM. !»(l(i. In Iffiuiniiiibiis Adevocarpi sp., pr. Caslello Novo i^lieira Baixa), Ic^'. C. Torrend, oclobri, 1903. Obs. : Pvcnidiis lenliculari-conicis, atris. primo lectis. demuni ernmpen- lil)iis, sparsis, prepariisvc, ápice pi|iI(Mlicia Kiiiilaoiw K'l. et Kv.. in Sacc, Syll.. \, 3Í6. In ramulis .SmiUuis maurilanliae I*oir., Iiorto botânico Coimbra, leg. A. Moller, majo. 1Í)0!). Sócia l.cpíosplidcria dclnense Scalia. Ons. : Sporulis dilute-cblorinis. niajoribus, 9-11x3 a. vSOi. Ilíplofliu PÍiN*iiiaii.s li. cl Itr., in Sacc. Syll.. III, 371. In catilibus Aloés sp., horto botânico Coimbra, leg. \. .Moller, augusto, 1909. 56S. Ilipl»«lia ilopazeoiflcs Dur. et Mont., in Sacc, Syll., 111, 372; Tbam., Fl. Myc. Litsil., il, 322. 19 III foliis Cliamaeropis humilis L., horto botânico Coimbra, leg. A. Mol- ler. jiilio, 1909. Sócia Didymosphaeria smaragdina (Ces.) Sacc. (?). Ohs. : SiKiiiilis iiiiinerosissimis, siil)cyliii(lrnceis ovalil)usve, alro-brun- iifis, iitiiiKiiu! roluiidatis, iiiiiseptatis, iioii vel vix conslriclis, 6-10x4-5 [i. * .j()0. Ili|»l4>tliti .Biiiií|iori West., var. Dcodarae Tliiim., in Sacc, Sijll., Ill, 3.")'). Ill rumulis Ciipressi sp., pr. Coimbra, Cerca do S. Bento, leg. A. Moi- ler, oclobii, 1908. Oits.: Sporiilis lociilo superioie majore, praecipue latiore, minoribus, 7-9x5-6 (x. 567. IftÊpIodi» lutcrosporclla Sacc, Syll., Ill, 357 et Fl. Myc. Liisit., X, 25. In ramulis Berherkiis vtdgaris L., horto botânico Coimbra, leg. A. Mol- ler, augusto, 1909. Sócia lihabdospoia eriosporloide Vestergr. Oits. : Sponilis paniniper grosse biguttalis, majoribus, 16-22x9 ^. * 568. Iliploclin l*n»isifl»rne Penz. et Sacc, in Sacc, Syll., III, 369. Ill ramulis Pussiflorae caeruleae L., horto botânico Coimbra, leg. A. Moller, apiili, 1909. **■- 569. 9lB|tl«»(liella Coociilí n. sp. Pyciiidiis subglobosis, atris, sparsis, immersis, primo tectis demumque erumpeiilibus, papillulis, 150-200 (a. diam. ; sporulis cyb"ndraceis ve! ovoi- deis, diliite melleis, uniseptatis, non vel vix constrictis, utrinque rotundatis, saepe basi truiicala, bigullulatis, 7-10x3-4 ;/. In ramulis Cucculi laurifolii DC, horto botânico Coimbra, leg. A. Mol- ler, augusto, 1909. * 570. Ktas«»iBOS|M»ra H>ei§iiio(>l|ji)iiilis ('\ liiidriíicis \('l ()lil(iiij;i)-elli|i>ni(li'i>, piílinio iiiclleo- fulisiiieis, roclis. iiliiii(|U(' rolundiítis, liiscplnlis, ii-llixl] a. Ill loliis iidlav iill/tie Ik'ss., Iiorlo holniiico (Coimbra, Ic;:. A. Mídlcr, juiiio. I!»OÍ». Sócia PInjIlosticta ]'i(iiae Desm. S72. Me|»(oria t>latiioli Posser., in Sacc, .Si///.. 111. o74; ThOm., R Myc. Lus.il., III. 52. F.x.sicc TlKlni., Mijc. Cniv.. u. 2!»8. In foliis lliiituriac lolllnae Nuiil., lioilo Iiotiiiiico Coimbra, li'g. \. .Mol- ler, npriii, 1!)()9. Ons. : Maculis nonvisis; pycnidiis siib^loliosis, 1.30-180 jjl. diam.; spo- rulis redis vel ciirvulis, plurigiiUidalis, 2S-.'{2 x 2, .o \i.. * 573. K<'|ili>i'ía liiiiioiiiini Passer., in Sacc, StjlL, III, 477. Exsicc. \\\\ cl (!av., líj. iHirass., n. 2í8, rum icnn. In foliis Cilri Aiiranlii Kisso, pr. Coimbra. Icj;. .\. Mollcr, deceiubri, 1909. Sócia Sphaeropsi Henriquesii Thíim. olí. M«>p(oi'ia iliafMMlwpoi-a Alnuiila cl S. Cam.. Cuiilr. Myc. Lusil.. Ill, IV cl V. 53. In foliis emoriuis Ayaves Amcricaitac L. cl Aydvcs sji., Iioilo botânico Coimbra, Icg. A. Mídlcr, julio novembri(|iie, 1909 et pr. Coliares!, oclo- bri, 1909. Sócia I'lcosjjoia jilirayiiwspora (^l)ur. et Monl.) Ces. Oits. : Pjcnidiis plobosis, sui)carl)onaci'is, f;rc;;ariis vel sparsis; sporulis quatuor vel (iiiiiKjucseptalis, crassioribus, usipie 1.5 u.. Vix differt Scptoria mcyaspora Spcg. sporulis pluriseplalis. » 075. Kt'|>loi>ia Olivae Pass. el Tliiim., in Sacc, .St///., III, 496. In foliis Oleae ejimpaeae L., circa Castello IJranco cl pr. Coimbra, leg. C. Torrend el A. Moller, dcccmbri, 1909. « 576. Moploria |ilia(*iflioi(lt>« Desm., in Sacc, .St///., III, 499. 21 In foliis Buxi sempervirenlis L., Coimlmi, Parque de Santa Cruz, leg. A. Moller, junio, 1909. Ons. : rycnidiis ampliyfjpnis, primo Icciis dcmunique cnimpcnlibus, sub- glohosis: sporulis redis vel curvulis, coiitinuis, nubilosis, miijoribus et an- gustioril)us, us(|ue Í5 x 8 [a. An afliuis Macroplioma Catidollei (Berk. et Br.) Berl. et Vogl. .^577. N4>|lhiii'iu |iii'icolit Desm., iu Saco., Sijll., Ill, 487; ThUm., Fl. Hlyc. Lusii., Ill, 52; VVint., Fl. Myc. Liish., VI, (13; Sacc, Fl. Mijc. Lusit., XII, U)() ; Almeida, Conlr. Mijr. PorL, .'57; Abneida et S. Cam., -Conlr. M\jc. Lusit., Ill, IN' et V, 5i. Exsiec. Tbiim., Mijc. Univ.. n. 87 et l()',)0; Br. et Cav., Fg. parass., n. 22, cum icon. . In foliis Piri comniunis L., pr. Collares!, octobri, 1909. 578. Me|>toi*ín (liieiloiii^ Hol). et Desm., var. vellanensis Br. et Cav., in Saco., StjlL, \, 358. In foliis A) buli canariensis Dubam., iiorlo botânico Coimbra, leg. A. Moller, majo, 1909. Obs. : Sporulis continuis ^identur. * 579. B&StiaBii!<><«|»»i*a uiii|»eElíiia (Tbíim.) Sacc, Syll., III, 581. In ramulis Mtis viniferae L., pr. Coimbra, Cerca de S. Bento, leg. A. Moller, aprili, 1909. c * 580. ltlDalido.«í{inr» .\iiciil>nc Brun., in Sacc, Syll., X, 397. In ramulis Ancubue japonicae Tlmwbg., borto botânico Coimbra, leg. A. Moller, septembri, 1909. ■ *581. Klial»uo P. Ilenn., in Sacc, SylL, XI, 565. In ramulis Vasconcelliae haslatae DC, liorlo botânico Coiml)ra, U'g. A. Moller, Januário, 1909. 584. C>Sloco.i>clloiiformibus, rectis vcl curvulis, parum majoribus, usquc, 28 X 6 a. * 586. Collefolrieliiiiii l<]r,> tlipiíinc Kll. cl Ev., in Sacc. et Syil., SylL. XIV. 1016. In ramulis Wistariae siuensis DC, horto botânico Coimbra, leg. A. Mol- ler, juIio, 1909. Sócia Phoma seposila Sacc. 587. €'oll('toli'i<'liuiii ;;lo('ON|ioi>ioÍ4loN Pcn;.. in Sacc, SylL, III, 7.35; rcn/.. St. boi. nnjl. oyr. c .vil. piaul. (ijf., 38 i; Sacc, FL .Myc. Lusit., X, 27 et XII, 169; Almeida, Conlr. .Myc. 1'orl., 41. 23 In ramulis Scchii cdulis Svv., Iiorto botânico Coimbru, leg. A. Moller, febníario, 1909. * 588. 4'4>llet4> Ailauilii ijliuidulosnc L., pr. Coiml)ni, Cercn de S. Unilo, leg. \. .MdlliT, jiimiiiiid, 1910. Sócia Plcuspora herbanim (Pors.) H;ili. Ohs. : Sponilis pnnim cmssioribiis, usqiu" O u.. 594. FiiMioliiiliiiiii «hMidi-ititMaiii NNiilIr.^ Fiu-k., in Snrr., SylL, IV, 345; Napicladium .SVoai/m Tliiim., Fl. Myc. Ltisil., I, 232; F. (leniiriticiim ,'\\ ;illr." iMick., iii .MiiumíIíi, Cotitr. Myc. PorI , ío. Kxsi(( . Tliími., Myc. Iniv., ii. 1 175; lir. cl f.iw., Fij. jmniss., ii. 140, cum icon. In fniclilitis Piri commu»!.<: L. ol l'lri .Muli L., pr. CnlLircs, Oiiinl.i do Vinngro!, nupiislo srplen)i)rii|iic, JÍIOÍ). 595. CerOíiiwpsíra |»a%tM»i(lo«!i (Desni.' Siicc, var. amphi- gena Alnicida et S. C.im., Hcv. .Icy/v/íi., 1, 59; S;ii'c. el 1). Snrc, Syll., XVIII. (i06; Almeida et S. Cam.! Cotilr. Myc. I.mil., III. IV et V, «i3. In foliis \i\is Saniliuci nigiae L., pr. Coimbra, ("erra de S. Uento, leg. A. Mdller, julio, 1909 et pr. Collares!, octobri, 1909. 596. Cerc4»w|»nra %oii»na IVrs.. in Sacc., SylL, IV. 34; 7b- rula fructujcuu l'ers.. in Nies., 7*7. My:. í.usil.. IV. 23: .)/. frucligeua Pers., in Almeida et S. Cam.. Coutr. Myc. l.miL, III, IV et \ , ().'>. Exsicc. Br. el Cav., Fg. parass . n. 1S2, cum icon. In rniclilms Pir! coinviiittia L., I'iri Mali L. et Persicar rulgaris Mil!., pr. Cidiares, Ouinla do Vinafíre!, augusto, 1909. 59S. Oiiliiiiii (iiife-ciíiiiiii 'rinini., 77. .}!yr. I.ii.ul., I, 233; Sacc, SylL, \\, M; Almeida et S. Cam., iii»(liog»9í4>rn IfirawNÍoae Woroii., in Hcrl., ap. Sacc, Syll., Vil, 6í; Almeida, Conlr. iMyc. Poit., í) ; Jorreiíil, (Jataí. My.rowyr. Pari., 5(). Kxsicc. Br. et Cav., Vg. Parass., n. l!26, ciim icoii. In radicihiis lirassicae olcraceae L., pr. Moimenta da Beira, Villa da Una, \i"j,. Caliral l'a<'S, Januário, 190.3. Myoelia sterilia 600. ^t*leg'<)(iaeGii «Iisiniíii Ters., in Sacc. el Syd., Syll., X!V^ 1105; Thiiin.. Fl. Myr. Umi., II, 380; Nies., Fl. Myc. Liisil.. IV, 26; Almeida et S. Cam., Ilv. Aijrnn., II, 219; Torrend, Tcrc. Conlr. Fg. Ucíj. Sei., 5; Almeida et S. Cam., Conlr. Myc. Lusil., III, IV et V, 66. In cauliljus Ziniilae clcfinnlis .lacq., horto iiolaniio Coimbra, leg. A. ftloller, Januário, 11)10. 26 Prof. G. B. Traverso i' Dot(. Carolina Spessa LA FLORA MICOLOGICA DEL PORTOGALLO SAGQIO Iiiti^otlwzioiío. Da parecclii niini Tegrepio Si^r. A. F. Moller, Is|iellur(' dei Giardiíio bolaiiico di-IlLiiivcrsità di Coimbra e raccoglilore oculnto e zelante, invia rcfíolarmcnte ai iiroi". Saccardo, rillustro niicolopo clie dirif^u il iiostro Istiliilo botânico, copioso e vario miiteriale per lo stiidio dei fuiigbi dei Porlor;a!lo, specialmenie micromiccli. Una parle di (]ueslo ricco ed interessante materiale ^enne per Taddietro studiato e determinalo dai prol'. Saccardo stesso che ne fece opgetto di speciali pnbblicazioiíi, come vedremo piii oltre; Tailra parte, clie rinianeva ancora indeterniinata, ej;li volle in\ecc gentilmente allidare a noi [lercliè ne prosegiiissiino la illustrazione. Neirinlraprendere lo sliidio dl cpiesto miitcrlalc parve a noi op|iortiiiio raccofílicre |)rima in tiii corpo único liitlo quanto tino ad ora si conosce riguardo alia Hora micologica dei Porlogallo, e poichè crediamo di essere riusciti nel nostro intento in modo soddisfacente. ci sembra prezzo del- lopera lar [irecedere alTelenco delle specie da noi delerminale i risultali dei noslro iavoro preparatório, nella speranza che essi valgano a faciiitare in qualchc modo le ricerclie iiiture. * * « I,a Memoria che noi ora prcsentiamo ai lettori è perlanto divisa in tre parti. Nella jirima .djbiamu crédulo o|)|)orlunn riassumere brevemente la 27 storiíi (legli sliidi micologici clio si lifcriscoiio nl Portogiillo c lo slalo altuíili! (lellc conoscenze sulla Hora micologica (li qiicsto iiileressaiile Paese, aggiutigendovi un elenco bibliogradco clie creiliamo possa dirsi completo fino a tiitlo il 1909. La secoiula [larto com|)rcnde il catalogo sistemalico di tiillc Ic specie di funghi iiulicate fiiiora |)er il Porlogallo, con rircrimonlo alie varie opere deve esse ftiroiio piibbiicate. La ter/a parte infine romprende Teleiíro delle specie da noi stiidiale c. le diagnosi delle S|)ccie iiuo\e, le (jiiaii ultime sono poi ancbe ligiiralc nelle tavole annesse ai lavoro. * * * Prima di cliiudere questa breve iiilroduzione sentiamo il dovere di ester- nare la iiostra gratitiidine alTegregio prol'. Saccardo che volle niellere a nostra disposizione non solo il materiale di stiidio, ma anche la sua riccbis- siina biblioteca ed il suo preziosissimo erbario micologico, poncndoci cosi nelle niigliori condizioni per compiere il nostro lavoro. E vivi ringrazia- menli dobbiamo puré ai chiar.""" prof. Henriques, che volle gentilmente presentare il nosiro lavoro alia Socielà Broteriana per la pubblicazione, ed ai prol'. C. Torrend e J. V. d'Alnieida che ci fornirono cortesemenle indicazioni preziose. Padova, l\. Istituto Botânico, diceniLrc 1909. G. B. Traverso. Carolina Spessa. 28 PARTI': 1 '11 IMA Cjip. 1 — Cenuo storico degli sludi micologici sul Portogallo. Ln piii niilicii (ipcr.i floristic-i sul Porlo^.illo (lrll,i i|ii;ik' si abljin cono- sceiízn Í! il )'iriJariiiin Lusilaiiiiit) di (íauiuei.ií: Giiisi.e\, fíirmiicopola e botiinici) oriundo tedesco e vissulo a Lishoiiii ncl secolo xvii, slnni|iiil() per la pi ima ^olla a Lislioria ncl l()6l [I] ' cd illustraln piii (ardi dal Van- DELLi * cIr' ridiisse i uonii deili- piaule elcn(alo\i alia iioiiieiKlaliira liii- neana [3]. Per quanto riguarda i Fuiigiii pcrò In quesropera non si tro- vann dic (Im- arcciíiii niollo sciicrici »■ privi di ofjiii impnrlaiiza sriciilifica. — In cicnni di Fiiiif^lii porlogln-si di (|uaklic iniporlanza ri è dato invece dallo slesso Vandem.i nel suo Specivien [i] pubblicato nel 1788, ma anche in osso manca o^ni indicazione di loralilíi v qiiindi tale elenco viene ad avere sollanio nn eerto valore storico. II primo elenco di Funglii portojíhesi veramente importante, percliè accompapnalo da descrizioiíi piu o meno eslese e da indicazioni di loca- lilà. è (jLieilo rontenuto iiella Flora Í.Hsilauiia dei HiioTKno '', edita a Lisbona nel 1804 [4^, cbe comprende 57 specie, alcune delle quali re- pistrate ancora fra le AIslie. Qiialcbe furifío è piuT descritto nella Pliylo- gra])liia Liisilaniae seleclior dello stesso Hrotero, pubblicnta tra il 1816 ed il 1827 [5]. Parecclii aiini passarono poi senza cbe si avesse alciin lavoro sidia Hora micologica dei Portofíallo; solo nel 18.'j3 comparve uii lavoro dei Hev. lÍEiíKKi.EY ' ind (]iiale [61 sono elencati una setiantina di funplii raccolli dal Dott. Welwitscb tra il 18i2 ed il 1850, una parte dei quali venne anche piii tardi ristudiata dal I.Ar.EniiEiM [21j. Successi^amenle troviamo un elenco delle specie di fun^dii fino allora conosciute in unnpera gene- ' I niiineri scrilli fra parenlesi quadre [] si riferiscono all'elenco bililiografico elie sta iii line di quesla prima |);u'to. •í Vandki.i.! (Domkmc.o). u. 1'ailnva 17:ii), ni. Lisliona 1816. — Cfr. P. Á. Sacciírdo. \)í Dum. Vaiidclli i' iJclla |i.'irti- cirdilio In Slmlio l'.i(]iivaiiu ncila rir<28. « Deiikeley (M. J.), n. Biggiii 1^03, m. Siliberloll 1889. 29 rale siille Crillopumc delia Spajíiia c dei Poilofiiillo |)iil)l)litata dal (]oi.- MEiíiO < nel 18(i7-(i8 [7] e rifalta iiel 1870 da tíut Amo v IMoua [8]. Fino a .|iiesf('|)(Ma tioii si |iiiu tiillavia [lailare di ricerclie speciali e nietodiclie suila lloia iiiicolo^ira iiiiilo^^liesc : ricerclie clie coiriiiiciarono solo qiialclie anuo piíi laidi |)er opera di 1'. )>. Alia prima di (|nesle contrihiizioiíi, piihhlicata pre- cisaniaiile nel 1878 [10] iie se<;iiirono presto una seconda nel 187i) [11] ed una ter/.a nel 1880 [12] su materiale raccollo, oltre clie dal Mcsriier, aiiclie dal prol'. .1. A. Ilenri(]ues e dai Si COLMEIRO (MlClIKI.E), H. 18|."j, 111. 1889. 2 TiiúME.N- (Felice von), h. Dro.sda 18:i9. m. Scliunau pr. Tcpliiz 1892. ' WiNTER (GioRCin), n. Li|)PÍa !8i8, ni. Coiinewilz pr. Lipsia 1887. 4 Beiílese (Alg. ^.M'OLEu.ne), n. Padova 180i, iii. Miiaiw 19Ui). 30 zione coii C. Roime(;ií:iie ' [19] e Fii. Saccardo* [20]. Nel 1890 in- vete il I.AGEiímuM |iiil)l)lii;nii iiii cU-nio di (í2 spccic laccolle in {^ran parle da lui >>le>su iicí diiitonii di Lishuna [22]. Nel 1891 iiii alln» insigne micoli){;o, labalt- (j. IJuesmioia di Treiílo, iiiroiiiiticia a |)rc's(ari' rdpcra sua aiiclic alia Hora iiiirdld^iia portofiliese publiicaiidii iiti eliMKo di 4o specie, sempre raccolte dal .Moller [23]. E nel 18!(.'{ il prof. V. A. Saccaiuio poria piir esso un primo notevole con- Iribiilo alia n)iC()lo;;ia dei Portofiallo ['2'ò^ non solo, ma iiello >tcsso lempo redií^e un censimento di lutle le spocie di íuiiplii liiio alkira indicale per qiiesta repione, elenco clie comprende ben 1178 specie. Dobbiamo ora arcennarc ad im allro fatto imporlanle per pii studi mi- colofiici sul INirlo-^aliii: ri>liliiirioii(' di una cattedra di Nosolofjia xefjclale ncirislilulo Apronomini di IJsbona, callcdra fondata nel 1882 e clie dal 188(i è occupala dal prol. .iost'" Verissimo dAlmeida, altro dei benemeriti delia tlora n)icoloj;i(a dei 1'ortopallo. iSolizie relalive a malaltie di piante coltivate, e qnindi in gran parte a funfilii parassiti, vennero pnbblicale a varie riprese ed in diversi periodici dallo slesso Almeida e da qiialclie altro [-26, 28, 29, í.3. o i , fj(j, o!). (5()1 e recensite dal l)i i oi ii e dal NoACK nella uZeitscbrift fur VlJanzenhrmliheilen» [27, 30, 34, 48]. Nè solo di Patologia vegetale si è orcupalo rAlmcida. ma anclie di Mico- Idgia in senso slretto, ed an/.i egli ha ini/.iato, jirinia da s(do e poi in lol- laborazione rol prol'. .SorzA da CAiiAnA, londiretiore delia Ilevisla Agro- nómica, la pubblicazione di alcune centurie di funglii porlofjliesi [39, 47, 49, 63], pubblicazione arrivala ora alia quinta reiíturia e che è sperabile abbia ad essere ulleriormeiíle proseguila •'. Altri dne piccídi coiilribuli alia micologia dei Porlopalio \ennero |iortati nel 1901 dal prof. A.liioTrE» [31] e nel 1902 dallabale |{iiESAnoi.A [32] già ricordato, ed un lerzo piú notevole nel I90.'{ dai Dolt. 11. e 1*. Svnow di Berlino |^35] su matcriale raccolto dal prol". (",. Zimmeiniann nei din- torni di S. Fiel (Caslello Branco). Nel 190:2 lomparM' anilic una prima tiohMolc contribuzione alia Hora niirologica dei território de Sclubirl ^33] pubblicata dal prol'. C. Toniit>D su materiale da lui slesso raccolto ed in parle st\idiato o riveduto dal- labale Brcsadola. Kd a (|ucsta prima contribuzione il Totrend ne fece seguire, nel 1903 e nel 190.'>, una secotida [3()j ed un terza [o2j non meno intcressantí, anchc pcrcliè illustrano una regione fino allora inesplo- rala per ipianio riguarda la Dora micologica. ' RocMEGCÈnE (Casimir). n. Tolosa 1828, ni. ivi 1892. ' Saccaboo {1'nANc.Esco). n Selva di Treviso 1809, ni. .\velliiio 1896. ' II prof. Ht'nri(|ui's ci cunuiniea a questo propusilo clie il pruf. Souza da Camará sta ura pubblicanJu la centúria :>eíta. 31 Ancora nel 190.'] lii Ijibliopr.ifia luicologicii portoglieso si arricrlii di tre nuovi lavori, duc deirabalc Biíesadoi.a [.'57 c 40] ed uno <\c\ iirof. Sac- CAliDO [3S] riu; agjíiuMsem parcccliif sjjecic di lunfílii a qiiellc nià note. — K nelld slesso atino vetiiva loridala, |ier opera spccialinonie dei prol'. \'k- BissiMO i)'Ai.MEiDA, la d lievisla A(/roti(iit\icitn periódico clie è ora f;iiinto ai suo seslo anuo di vita e iiel ipiale trovarono |)osto varie note relativc alia ílora micologica dei Porlo(;ullo Ira cui, ollre (|uelle precedentemente ricordate e dovule so|)ratulto alio slesso Almeida ed ai Souza da (".ninara, nicune dei Coutinho ['r2. 45, 4(5] e dei Svnow [44]. Nel lí)().'l il KiCK publilicò, nella «Hrnlerla», un elenco di fuiislii por- tofíliesi r.iccdlti nei piessi di Tones Vedras a nord de Lislioiia [.tI]. Finalmente in quesli ultimi anni um allro italiano, il valente idnojofio prof. O. Mattiiioi.o, si occupò dello studio degli Ipogei portofíliesi, fun^lii clie íino allora erano (juasi completamente sfu^i^iili alie ricerche ed afjli sludi dei micologi sopra ricordali. Sugli ipo;;ei dei l'ortogallo il Mattirolo puljl)licò tre lavori [50, 53, 55] clie conlrihiiirono uotevolmente ad accres- cere le nostre conosceii/,e relative alia micollora dei Portogallo. Ed ultima- mente il prof. C. TonuEND, j;ià ricordato, contribui uotevolmente alio studio dei Mixomiceti portoghesi [58, 61] colmando uiraltra notevole lacuna. Cap. II — Stato attuale degli studi micologici sul Portogallo. La rápida corsa atlraverso alia bibliografia micologica dei Portogallo che abbiamo fatta nel capilolo precedente ci ha moslrato come la Hora micologica di questo Paese sia siata oggelto di numerose pubblicazioni da parte di micologi di varie nazioni, fra le (piali Titalia ticne uno dei primi posti coi nomi specialmente di Saccanio, di Hresadola, di Berlese, di Mat- tirolo, ecc, ai quali lanno riscontro quelli di Tliumen, Niessl. Winter, Sydow per TAusIria e la Germânia, di Herkeley per llngliiUerra, di Ricit per rolanda, di Lagerlieim per la Svezia, di Colmeiro per la Spagna, e quelli di Brolero, Mesnier, Henriques, Torrend, Almeida, Souza da Ca- mará, ecc, per il Portogallo. II risultato degli sludi di quesli autori, su materiale raccollo da loro slessi o da altri — e fra i raccoglitori ticne onorcvolmente il primo posto il Sigr. Adolío iMoller dei Giardino i)otanico di Coimbra — si fu irmanzi- tutto un rápido aument.ire dei numero delle sjiecie di funglii riscontrate nel Portogallo. Inlatti le 5ã specie elencale dal Brotero nel 1804 erano diventate 1178 nel 1893, come risulta dal censimento pubblicato dal prof. Saccardo, ed oggi hanno superata la cifra di 2200, siccome emerge dairelenco che noi pubblichiamo piíi oltre. Si è dunque in parte rializzato il voto dei barone von ThQmen il quale chiudeva la prefazione delia sua 32 secondii coiilrihiizione con le sc^iienti piírolc: «É de esperar-se que, se o zelo acUiiil dos colleclores não abrandar, cm poucos atirios se poderA ter conliecimeiito hasliiiilc completo da Hora nivcoloi^ica deste IjcIIo pai/.. Ião interessante e ainda hem pouco conlierido. pelo menos no i|ue diz respeito á nncolopi.i». Diciamo clie l|uo^lo Mito si è realizzalo solo in parte perciíò, se la cilra lotale ilelle specie ofj^i conosciute per il l'ata c di ^ran lun^ii superiore, proporziotialmente, a (juella delia linitima Spa- gna, tale cifra rispeccliia |)erò soltanto uno scarso numero di localitíi ed una piccola parte dei território porlofíliesc. II quale território, clie occupa ima snperdcie di 8!>:372 cliilomelri quadrali. prcsenta, come (^ noto, una conformazione molto \ariata e (jiiindi condizioni ecologidie e ciimaticlie assai diverso clie permeltono lo s>iluppo di una Hora varia e lussun'^'giante, S|iecialnieiil(; iiel versante atlântico clie solto molli asjietti licorda la re- ■;ione mediterrânea. Anclie nellinterno dal coiiliiiente |)en) non mancano regioni coperte di abbondaiite vegetazione, sebbene meiío \ariata, nelle ipiali le condizioni climaliclie sono ra>ore\oli alio s>iIu|ipo di una ricca ílnra inicologica a causa delia lemperatiua piultoslo iiiite associata a piofjf^e abbondanti e continue dovute in j;ian parle aHiidluenza dei coiilro-alisei. Iincce le ref;ioiii dei l'orti>j:allo fino ad ojjpi piii o meiío benc esplorate per ([uanto rifiuarda la loro Hora micolo^ica simo ancora poclie e poço eslese. Lc esplorazioni micolofjiclie si sono infatli lino ad ora limitate nel Douro alie \iiinanze di Coimbra, (ino alia Sena da l^stiella; uvW Eslre- iiiadura ai dinloriii di l.isbona, alia rejjione di Seliibal, c(lmpre^a^i la Serra de Arrábida, ed ai pressi di Torres Vedras; nelia llcira lia.ra ai dinlorni di (>astello Branco; nellalto Minho alia Serra do (ierez. — Pocbissime specie fiirono raccolle, dircmmo ijuasi accidcntalmenie, in altre località, menlre reslano ancora inesplorate o quasi, per ciò clie riíziíarda la Hora micolopica, intere provincie quali Traz-os-Muiites e Ueira Alta, riccbe di monli e dominale da un clima ti|)icamenle conlinentalc, VAInnlcjo colle sue vaste e monolone pianure siille (juali sono sparsi (|ua e là i residui degli estesi bosclii clie un tempo le ricoprivano; la provincia iniine dello Algarve cbe deprada verso il maré Ira aiinosi boscbi di casta-ino e vaste maccliie di seinpreverdi, favorita ai sud da un clima (jiiasi Iropicale. Hiesce perció impossibile, alio slato atluale delle nostre conoscenze, nnclie un semplice lenlalivo di studio sulia distribiizione {;eo};rafica dei funj;lii nel l'orl(if:allo, l.inio piíi cbe moltissimi di essi furoiio raccoiti iieirOrto botânico di Coimbra e quiiidi in un ambiente alTatto speciale e, per cosi dire, extra-peografico. Solo si può esserc siciiri di colpire nel vero aflermando cbe la lima micolofíica dei Porlopallo prescnia una nole- vole aHinilà con (|uelle ddle altre re{:ioni dellEuropa occidentaie e meri- dionule meglio conoíciute e .«pecialmente con quelle dellltalia e delia 33 Francia. Non è possibile stabilire confronli con la Hora micologira delia Spaííiia, |)crch(' tale Hora ci è ancora qiiasi com|)Ietaim'iile sconoscitila. Ma. ripctiiinio, prima di vcnire a coiicliisioiíi di qiialclie altciidíhilitili sulla dÍ!ilril)U/ilos» "TuLi-Ta — 'fiibiras da lerrDELLi (D.) — Florae lusitanicae et btasiliensis Specimen. Coiiim- bricae, 1788. In qiiest'opera, che ha essa puré un valoro inirinseco mollo scarso per- chi'' vi manca qualsiasi iiiilicazioiif ili localila. lit;iiraiio diverse specie di fiiiighi che ijui ripoitiatno at.'í.'iiiiigciidijvi il corrisimiidciile nm\o moderno. A pag. 68 : A pag f)!): Tremclla piir|iiin;a Ityssiis pliospliorca Agaririis iiiicger A. imisraiiiis A. dcliciíisus A. fimelaiius A. sepaialiis A. (luciciniis liiiletiis [icrcnnis ("lalhnis cancollaUis Ilelvclla iiiilra 1'eziza leiítifora Dlavaiia ili),'ilala I,\c(i|it'rilun liilier I.. hovisla Miicor i'iiilj(ilus M MiiciMld M. glaurus M. ciustaceus M. caesiiitosus • TubiTcularia viilparis = ? Coilifiiiiii (•ariiilciiin = lUissula inli'jita = Amanita miiscaiia = Larlariíis deliclosus = Copriniis liiiielaiius = Aiiellaria separata = Uaeilalca (pieixina = PoÍNsliclus pcrenriis = Claihiiis caticeílaliis = "?IIelvella lacunosa = Cyalhns nlla = Xyiaria ili^'ilala = ?tiilji'i' lirimiali' = LycopLT(li'ii maxiimim = CiJiiiatriclia niyia ^ Munir Miicedo = Aspeitrilliis glaiiriis = IViíicllliiiiii glaiirum = P. digilaiuni. 3. Vamiei.ii í^).) — ]'irld » » » A pag. 466: » » A pag. 467 : » » A pag. 408 : U » » M » n » o A pag. 469 : » » » » A pag. 470 » u A pag. 47 i » I) A pag. 472 liyssus séptica IJ. aiirca H. phospliorea Ti'emella mesenterifor- iiiis Agaricus procerus A. cainpestris A. arvensis A. ruber A. croceus A. pilullformis A. nmiiieiilaneus A. poicellaiius A. CNliiKJrlcus A. ovalus A. aqueus A. palleseens A. sulíralescens A. slypticus A. aineus A. cucullatus Boletas versicolor li. igiiiarius 15. Plni li. veniiceus n. maxiiiius B. luteus Tlielephora hirsuta T. rubígimisa T. cárnea Hydnum pusillum H. fraceolens Phallus impudicus Helvella mitra Clathrus cancellatus Pezlza hirta P. scutellata P, láctea : lUiacoilliim cellare - B. pelraeimi ■ ? (lorticium caeruleum (lymnospoiangium clavipes ■■ Lepiota procera Agaricus campester A. arvensis 1 Bussula sanguínea ? ll\gri)pliorus conicus : Hypholuma iiiluiirorme Coprinus epiíenierus C. coniatiis C. clavatus : C. ovatiis C. fusccscens Psatliyra gyroflexa Lentinus suffrutescens Panus sii|illcus : Schi/.upliyllum alneum Pleurotus perpuslllus ' Polysticlus versicolor : Fomes ignlarlus ; Trametes Pini Ganoderma lucldum ■■ Polyporus maxinms Boletopsis luteus : Stereum hirsutum ^ Ilymenochaete ferruginea : Peniophora querelna ■- Hydnum pusillum H. fraceolens ■ Ithyphallus impudicus ■ ? Helvella lacunosa Clathrus cancellatus Lachnea hirta ■ L. scutellata = Lachnuni virgineum 36 A pag. 473 : Peziza coccinca = 1 Sarcose ypha coccinca . . P. fiiiieli = 1 Peziza vesiculosa A pag. 474: Gyalliolla laevis = Cyatliiis olla II . C. slriala = C. hiisutiis ■ • (',. catinifurtuis ^ ?Ciiicilmlurn viilgare A pag. 47o : Clavaria ophíoglossoi- — Geoglossuiii opliioglossoides (ics • m Cl. (Icfcirmis = Anlliina pcnicillata » • C.\. I.aiiri = Kxiiliasiiliiiin Lauri A pag. 476: Lycopeidnii Pioluus = Lycoperdon geiaiiiatuin u » i>! linctoriíiiii = PÍsulithus areiíarius 1) » L. graiiiliiteiiiii = ? II > » I,. sqiiaiiiDsiiin = Tyld.-itDina .^iiiiaiiio.sum A pag. 477: 1.. corulhnuiii = ("njasicr iiiaiiiiiiosus » II L. multilidum = ?(í. rufescfiis » » Tiihcr !,'uli(S(iriim == Tuber hiiiiiiale A pag. 478: Spliacria dií^ilala = Xylaiia dij/ilala » - HfliiMilaria Ustilago (in = Uililag» lloidei, L'. Tritici, U. May- llonln), Tiilico, Zea, dis, U. Tragopogi, U. Scorzone- Tcatropoiíoin', Scor- rae. ele. zoiíiTa, ele.) A pag. 479: MncDr .Miicedo = Mucor Mucedo » w M. jilaucus = ? Aíspurpilliis plaueus I) « M. Erysiplio = Spliaeiolheca lliiinuli. 3. BHortiio F.) — Pliylographia ÍAtsilaniae sekclior. Olisipone, 1816 el 1827. Nel voi. I (181G) a pag. á3d (• descrilto Vllijãninn fraceolfiis Diol., figii- rato nella tav. 82. 6. ISkiikixky (M. J.) — Ali ciiiti)inalii>ii of llie fuiiyi collected in Por- tugal, IS42-IS50, by Dr. /•". Weiícitsch, tiilh brief notes and dcscriplious of urw species. Loiídon, l8o3. (Kiassiinto in Bolan. Zeit., 18oi, pag. Do]. Conipreiíde uua setlaiiiina di spei-io, fia ciii alcune iiuove. 7. Coi..MEino (M.) — Eniimrracion de las Criplogama.i de Espana y Partinjal (iii Revista de tos prof/resos de las Ciências, l. 16-18). Ma.liiil, 1807-1808. Nflla jiaile sfcoiida (Talnijntns) sono elencale le specie di fiinghi fino allura cduusciuie i)er 11 Purloiíallu. 8. A.MO V MonA ;M. 111,1,' — Flora cnjploijamica de la Península Ibé- rica; itfsrripiinit dr tus plantas acotyleduneus que crecen cn Espana y Portugal. Granada, 1870. 37 1 fiinsílii cli-ncati in qiiosfopera. secomlo qnanto gcntilnieiilo ci comu- nicii íl innl' Ili'iiniiuo!;, sonu i segiicnli: A p;!!,' 'i'>B: Ag.uiciis (loliqueseens = (loprimis deliquescens A pag. 4.Í1I : A. iMinatiis = C. coiiiauis A pag. 401: A. dipilalilViniiis = Psalliyra gyrollcxa n " A. (lisscmiiialiis = Psalliyrclla (lissi'iiiiiiala A pag. 4fi8 : A. caiiípcslris = Agarinis caiiipi'Sl(!r A pag. 'i^'í: a. piTpiisilliis (A. cu- =^ Ploiirdlus peipiisillus ciillalus) Apag. 488: A. suiriiiti'sccns = Lentiniis sulTiutescens Apaií. íílli: Si'lii/.(ipliyllutn com- = Schizuphyllum aineum mune A pag. íiâo: Daedaloa máxima (15o- — Polypoius maxinius letiis iii:ixiimis) A pag. 528: D. coiilVaiiDsa, a. Piui = Tramctis Pini (,"í. Pini) A pag. o3l: llydimiii pusilluiii =^ iíydnum piisilluin » » II. (Vaceulcníí = 11. fraceolens A pag. o.'t4: Tclcptuira mbigiiiosa == Ilyiiifiiochaeto fcrrugiiiea Ajiag. ol!9: Clavaria l.auri = Exnliasidiíiiii Laiiii A pag. 545: (leoglossiim glaíjrum, = (Juogjosíiuin diiliiogiossoides a. vulgare A pag. 57>'i: Lyco|)oidon tinctoriíim = Pisõliiluis arenariíis A pag. 585: Cyalinis catinifonnis = Crucibulum vulgare. (Cyatliella catinifor- mis) 9. Mesnieu (P. G.) — Aponlamenlos para a Flora porlugtteza. Plantas cellularea {Microfunfji). (in Jornal de Horticultura pratica, VIII, pag. 192 et 211). Í'orlo, 1877. Vi sono eii'ncate 59 specie di fiingiii, deleriiiinatc in gran parle dal Thiimen, alciine delle quali nuove. 10. ThOmen (F. vo.n) — Conlribiitioncs aã floram mycologicam lusita- nicam, I (in Jorn. de Sciencias math., pltijs. y naturaes, 1878). Lisboa. 1878. Elenco di 179 specie, 18 delle qnali nuove, raccolte da G. Mesnier e determinate dalTA. e da Kalchbrenner. 11. TniiMKN (F. vOi\) — Contributiones ele, II (in Mem. Instituto de Coimbra, XXYII, 1879). Coimbra, 1879. Elenco di 240 specie, di cui 65 nuove. 12. ThOmen (F. \oy) — Contributiones etc, III (Ibid., XVIII. 1880). Coimbra, 1880. Elenco di 214 .■specie, delle quali 62 nuove. 38 13. lÍEMiiyiEs (J. A.) — Conlrlhutioues ad fiavam cryptogatnicam lusi- latiicam. Conimbricae, 1881. Elenco di 133 specie, ín grande magcioranza Imenoniiceli, ollre cinque speeie coiiipre?e tra i Licheni ma uggi riferite ai funghi. 14. NiESSi. \(j, von) — Coiilrilmlioites ail floram tnycalogicam lusilani- cam,l\ (in .1/rm. fnslll. Coimbra, XXXI, I883j. Coimbra. 1883. Elenco dl o4 specie, 9 delle quali nuove. 15. NViNTER 'G.) — Conlributiones ele, V (in Ihl. Soe. Brol., II, 1883, |.ag. 32-57). Coimbra, 188i. Elenco di 184 specie, fra le quali 29 nuove. Ki. WiNTKR (C.) — Conlributiones ele, VI {ibid., III, 1885, pag. 50- 64). Coimbra, 1885. Elenco di 38 specie, di cui 7 nuove. 17. IIe.vrkjies (.1. A.) — .1 regelação da Serra do Gerez [Ibid., III, 1885, pag. 155-106). Coimbra, 1885. Elenco di 32 specie. 18. Coi.MEinr) (M.) — Emimeracinn y révision de las plantas de In Pe- nínsula Hispano-Lusitana e Isles llaleares. .Madrid, 1885-1889. 19. Beulese (A. N.) f Hoi:.megií:re \^C.) — Cuntrihutinnes ad floram mycologicam lusitanicain (in Rerue mycol., 1887, [)ag. 161 bis- 165 bis). Toulouse, 1887. Elenco di 50 specie, fra le quali 7 nuove. 19/(i,'«. TonnENi) (C.) — fonlribulions à la flore eryptogamiifue du nord du Portugal. I. Fungi in Hol. Soe. de (íeographia de Lisboa, série 7, ii." i, pag. 243-267). Lisboa, 1887. Elenco di 119 specie, desunto qnasi escliisivaincnte da lavori anlerior- menlL' pubhlicati e sopraliilto dalla V coiilrihuzioiíe di Wiiiler (vcili n Z" I.")) come ci srrive lo stesso piuf. Torreml clic ó Taiilore di (juesto lavoro pub- blicalii anónimo. Precede ima liitroduzione riguardaule lo stato degli studi íulla llura micologica porioglie.ii:guí:ui! (C.) — Conlri- hiitioms ad floram mycoloíjicam lusiUmicum, II (in livvue mycoL, I88') — La ga/fa des olives en Portugal (in fíull. Soe. Myc. France. XV, 1899, pag. 90-9Í, fig.). Paris, 1899. Descrive il Gloeosporium Olirmiim n. sp. 29. Almeida (.1. ^ . d' — Pjlanznthrankhpileu in Vurlngal (in Agricul- tura ciiiilemporanea. 1899-1900. Lisboa, 190O. Vi si parla di una trenlina di speeie di Tunghi parassili. 29 bis. TnoTTER (A.) — / micromirrll ârlle gnlle in Atti Istit. l^eneto, tom. LIX, parte 2.", pap. 71a-7.{()^. Vene/ia, 1900. Vi è citata, per ii Porlogallo, la Phonia Briardiana Trotl. 30. NoACK (Fn.) — In Portugal beobachlele P/lanzenkranhheiten (in Zeit- schr. fiírPjlanzenhr., XI, 1901, pag. 23C-2;38\ Sluttgart, 1901. Recensione dei lavoro precedente. 31. 'inoTTER (A."^ — SiiUo slato cridiosporico delia Puccinia imbilici (iuep. (in fíull. Soe. fíol. ilal., 1901, pag. U3-144). Firenze, 1901. Su foglic di Oilijledtm Vmbiticuf. L. raccolte a S. Fiel dal Rev. Zimmer- matiii e trasniesse dal .Mollfr, TA. ha ti-Dvjito nn Áecidium {Ae. Imhilici n. s|i.) il (jiiali,' pare sia lo stalo ccidialf depila Pikt. ViMlici Ciiieii. raccolla ni'lla slessa localilá. Ricerche piú rcoeiíli escluduno peiVi qucsla supiiosi- zione. 32. Bresauola (J.) — Mycetes lusitaniei novi (in Atli Aeead. Agiati, ser. Ill, vol. VIII, 1902, pag. 128-1.32, I tav.). Rovereto, 1902. Diagnosi di 12 speeie miove raccoUe da Torrend. 33. Tonnr>D (C.) — Primeira ronirilniição para o entiido dos fungos da retiião Setubalense (in Itroleria, I, 1902, pag. 94-lo0 . Lisljoa, 1902. Elenco di 370 Basidiomiceli dei dinlorni di Setúbal, di rui 267 nuovi pei' il Porlogallo ed 1 1 nuovi por la scien/.a. 34. NoAfK (Fb.) — In Portugal und auf den Azoren heobachtetc P/lan- 41 zenicrankheilen (in Zcitschr. filr Pflanzenhr., XH, 1902, pag. 349). Stultgart, 1902. Vi i'' parcila ili [niclic spccie di fiiiiglii imrassiti. 35. SvDow (If. líT P.) — Ein Heitrag zur PUz/lora PoríiKjnh (in Itro- íeria, II, 1903, pag. 149-1.55). Lisboa, 1903. EIlmico di 84 specie, fra cui i niiovi", dei dintorni di S. Fiel. 36. ToiíituM) C.) — Segunda conlribuiçào para o estudo dos funíjos da recjiào Setubalense (in liroleria, 11, 1903, pag. 123-148) Lis- boa, 1903. Comprendé 91 spp('ii% fra ciii alciiiii' riuove, desoiitte siiecialmente da Bresadoia. A pag. 1:J()-1;í7 vi è un cleia-o dellc rucciíiiacee portoghesi. 37. Bresadola (.1.) — Mycologia lusitanica. Diagnoses fungorum novo- rum (in líroteria, II, pag. 87-92). Lisboa, 1903. Diagnosi di 9 specie nuove, raccolle dal Torrend. 38. Saccahdo (P. A.) — Florae mycologicae lusitanicae contributio duo- décima (in Boi. Soe. Brot., XIX, 1902, pag. 156-171). Coim- bra, 1903. Elenco di 128 specie, fra cui oltre 20 specie o varietà nuove. 39. Ai-MEinA (J. V. d') — Contribulion à la mycollore du Portugal. Lis- boa, typ. La Bócarre, 1903. Elenco di 2(X) specie, fra cui alcune nuove, prcceduto da un breve riassunto storico. 40. BitESADOLA (.1.) — Myceles hisitanici novi: 1902 (in Rev. Agron., I, pag. 192-193). Lisboa, 1903. Sono 12 specie, una delle quali nuova. 41 . Camaba Pestana (J. da) — Contribuição para o estudo da flora my- culoíjica da Malta da Machada {Ibid., I, pag. 117-118). Lisboa, I9Ò3. Elenco di o specie, rimaslo incompleto. 12 42. CoiTiMio (M. DB FuANÇA Pekeira'! — Subsidio paia o estudo da flora mycoJiigica purlugueza [Ibid., 1, ]y,\í^. Lisboa, 1903. Sono 10 spccio di inacromiceli. 43. Ai.HEiUA (J. V. d") e Soiza da Camaua (M. db) — Estudos myco- loi/icos. Trabalhos realizados uo íjiboratorio de .Yoso/w/ia verjelal do Instituto de Agronomia e Veterinária [Jbid., I, |)aj;. 20-20, lio, 89-92, figg.). Lisboa, 1903. Comprende 16 specie, tulle nuove per 11 Portogallo e qualcuna anclie per la scienza. 44. Sydow fll. ET P.) — Puccinia sonchina u. s]>. (iii Rev, Agron., I, pag. 330-331). Lisboa, 1903. A (|iiesta spocie nuova riferiscono gli Aulori la P. Ilieracii piii)blÍRata (la Almeida e Souza da Camará a pag. i'2ii dello slesso volume credendo ia niatrice Tolpis umbellata. 45. CoiTiNno (M. de Fkança Pereira) — Vma especir nova da flora tnycologica purtugueza (Ibid., \, pag. 120-121;. Lisboa, 1903. È la Helvellii crispa Fr. i6. CoiTiNuo (M. DE França Pereira) — Armillaria scruposa Fr. Es- pécie nova da flora mycologica porlugueza [ibid., I, pag. 329- 330). Lisboa. 1903. 47. Almeida (.1. \. n') e Souza da Cahara (M. db) — Contribuição para a mycoflora de Portugal. Ccntiirin IH ("iii lnli specie: Lycoperdon fragile, Terfezia rósea, Co/im hirudinosits, Torrendia pulchella. 58. ToRRENO (C — falalnt/ne raisnnné des }fy.inmyre(es du Porluf/al (in Buli. Soe. Porl. Scienc. Nat., II, pag. 55-73). Lisboa, 1908. K un elenco di 97 spccie, con interessDnli osMTvazioiíi por parecchie di esse. 59. Almeida (J. V. d') — Nolas de palhologla rcí/elal (in Rei\ Agron., \l, pag. 42-45 e 109-112). Lisboa, 1908. In due noie l'A. parla delia difTusione ãeW Oidium queicinum ncl Por- togallo. 60. Camará Pestana (.1. da) — O Oidio dos Carvalhos (in Itev. Agron., VI, pag. 78-79;. Lisboa, 1908. Parla deWOidium qtiercinum. citando parecchie localitá. 61. ToKREND (C.) — Flore dos My.romyeeles. Elude des esjièces connues jusquici (in Broleria, ser. Boi., VI-N'IH;. S. Fiel, 19U7-1909. Le specie portoíihesi indicatc in questa monoprafia sono lo stesse già elencale dailW in iina Nota preccdunie (n." oX). 62. Lí.OYD (C. G.) — Synopsis of the knotcn Plialloids. Cincinnati, O. 1909. Del Porlogallo cita Clathrtis cancellatus e Coltis hinidiítosus. 63. Almeida (.1. V. d') e Socza da Gamara (M. de) — Conlribuliones ad Myeofloram Lusilaniae. Genluriae III, IV et V (in Ihil. Soe, fírol., WIV, pag. 1-66). Coimbra. 1909. Uuesta cunlriljnziuiic riunisce le Ceiílurie terza e quarta puhhlicale dagli Autoii íaltiiaiianienle nella Itevisla .■iiinniomirn (V. supra n.' 47 e 49) e ne conipri-nde una (|uinta ancora inciliia. Kssa fa cosi seguito alia prima coirihuzionc pubMicala dali Almeida nel I90:( (V. sopra n." :19). 45 ()4. ToiíUKND (C.) — Noíes de MijcolíK/ie Porliigaise. 11. Resultais d'une excursion à la Proprióló royalc ilc \'illa Virosa (iti liull. Soe. Porl. Sc. Nat., 111, i)a-. 3-7). Lisltoa, 1910. Kli'ni'0 dl' 'M specii', tre dulle (|ii;ili iiiiove. 63. ToniiEM) (C.) — Nouvelle Conlribidion pour T elude âes Myxomycèles da Portugal (in fíroleria, ser. Hol., 1\, |>ag. 45-52). S. Fiel, 10 10. Aggiunge una venliiia ili spucie. ()(). ToiutENi) (C.) — f/n nouveau genre de Dlsconiycèles [Ibid., pag. 53). S. Fiei, 1910. Descrive VHeloladinum nwuntiacum Torr. ii. sp. EXl-SIOOATA ' 1. Sociedade Bioleiiana. Espécies distrihuidas (Cfr. Boi. Soe. Brot., l-XXU). Coimbra, I882-I90G. Vi sono coniprese anche 33 specie di Funglii. 2. Flora lusilanica exaiccala. Centúria l-XVlll (Cfr. BíjI. Soe. Brot., IV-XXI). Coimbra, 1886-1906. Comprendc linora 64 specie do Funghi. 3. Sampaio (GoiNçalo) — Herbario Portugiiez da Academia P(dyle- chnica do Porto. I. Crjptogamia (Cfr. Annuario da Academia Pohjl. do Porto, 1902). Comprende 77 specie di Fuuglii. il cui elenco ci venne genlilmente for- nito dal prof G. Tonend. • Degli exsiccala ciiiamo sollanto f|iielli poitugliesi, avvei-lendo peró elie anche in allri, e spueialinenle uella Mycotlieca unicersalts di Tluinien, sono compresi puré funghi dei l'orl(igallo. 46 PARTE SECONDA Elenco sistemático dei iuiidii (lei Portouallo, III qiicsta secinula parte, come iiI)l»iiinio detio, preseiilinmo I'cIi'iico completo (lelle specie di Fuiifílii iiulicatc per In Hora dei I'oitof;alio (iiio a lulto il 1909. Ill esso abbiamo segiiilo Tordine sistemático per i griíjipi superiori. fino alie íanii^lie ed alie sezioiíi sporolofjiilic, altciieiidoci ai prospetto piiliblicalo ipialcli*' aiino la dal proF. Saccardo e da uno di iioi '. Per i geiíeri e le specie abbiamo invece seguito Tordine alfabelico, rite- iiendolo il piii conveniente alio scopo di ronsuila/ione ciii Teleiíro ò desti- nato. Kigiiardo alia noiíieiiclatiira ci siaino alteniiti in linea gciierale alia Sylloge dei Saccardo, non trasciirando perí) di tenere nella dovuta coiisi- derazione i lavori monogralici piiidilicali posteriormente. Ad ogni specie lacciamo seguire prima. Ira parentesi ( ) la citazione delia Sylloge funyorum, dove si |)uò trovare la diagnosi dei fungo', e poi le citazioni bibliografiche relatÍM! alie indicazioni delia specie stessa iiel Portogallo. Tali cilnzioni sono lalte, per brevitíi, col solo numero corrispon- denle alTeleiuo bibliograíico da noi piibblicato nella prima parte; quando ne era il caso abbiamo latto segiiire alia citazione bibliográfica, tra [laren- tesi, il sinonimo sotto il quale Ia specie ò desiguala nei lavori cilati. Perle specie pubblicate iiegli Exsiccala abbiamo puré fatta la citazione di queste secondo lo stesso sistema. Le specie precedute da un asterisco (*) sono quelle pubblicate la prima volta per il Portogallo: in tal modo riesce evidente il notevole contingente di specie niiove (qualciina però lorse non resistente ad una critica compa- rativa) fornite da (|uesto Paese. Dobbiamo ancbe prcmetlere che, per quanto lelenco che segue sia stato rcdatlo con la maggior cura possibile, non esdudiamo si possa tro- vare in esso qualcbe mancanza o qiialclie rifeiimento inesatto, sopratutto ' SACCAnnn (P. A.) e TnA verso (fi. B.) — Sulla disposizione e nompnrlalura dei pnippi inii-ologiri da sopuirsi nella 'Flora itálica crv|)iogaiiia" (iii Ainml. ilycol.. V, liat;- ai:i-:il9). licrlin, 1907. '■^ La cilíizidiio (%/'• •) indica clic la specie non è ancora pubblicata nella Sylloge ma coniparira nei prossimi sujiiileiueiili. 47 rigiiartlo a taluiie specie iiulicate (liifjli aiitori vecchi e clic a iioi eraiio note solo per Ic itidicazioni bibliofiiaficlie. — Per fare uno studio critico com|)lolo Siircl)l)c necessário iii molli casi rivedere, se esisle, il malerialc relativo, percho alcuiii nonii dei vecciíi aiilori possono venire iiilerpretali, come t^ noto, in vario modo. Avvertianio puro ciie dei 70 lavori cilati neirdenco hihliograíico noii ci t"* stalo |)ossil)ile consultare soltaiito i duo sej^nati coi nunieri 18 e á!» i quali pcrò noii porterebhero certamente specie da aggiunpere poiclií; il primo deve essere in gran parle inia rislampa delTallro elenco dello stesso Colmeiro (n.° 7 delia IJibliofírafia) ed il secondo, a quanto ci scrive lo stesso prol'. Almeida, comprende varii articoli di patologia vef;etale iiei quali non vi lianno specie da agfíiuuf^cre alia micologia portogliese. Ad eccezione di (piesti due, tutti gli altri lavori furono da noi esaminati o direitamente o per gentile collaborazione dei proff. J. A. Henriques, C. Torrend e .1. V. d'Almcida. EI.EIVCO SISTEIVIA.TICO Divisio EUMYCETAE Eicliler Series TELEOMYOETAE Sacc. Classis BASIDIOMYCETAE (De Bary) Sacc. et Trav. Ordo Hymcnialos (Fr.) Wliite Fam. Agaricaceae Fr. Sectio Leucosporae Fr. Ailiniiita Pers. — Vedi anche Amanilopsis. A. áspera Pers. (Sacc, Syll. V, 19) — Bibl. 15, i9 bis (Agaricus). A. Boudieri Barla (Sacc, Syll. *) — Bibl. 33. A. caesarea (Scop.) Pers. (Sacc, Syll. V, 8) — Bibl. 13, 15, 19 bis (Agaricus), 33. A. echinocepliala (Vitt.) Gill. (Sacc, Syll.y, 16) — Bibl. 33. i8 A. mappa (Batscli) Pers. (Sacc, Syll. V, 10) — Bibl. 33. A. muscnria (Llnn.) Pers. (Sacc. Syll. V, 13) — Hibl. 2, 7, 13, 15, I!) bis fAiU. V, 482) — Bibl. 10. 13. 19 bi^. 33. C. cinereus Pers. (Sacc, Syll. V, 490j— Bibl. 13. C. cupulalus Fr. (Sacc, Syll. V, 491) — Bibl. 33 (C. helvelloides). C. niiiscifíenus (Buli.) Fr. (Sacc. .Syll. V. i9.j) — Bibl. 33. C. lubiformis Fr. (.Sacc, Syll. V, 489 —Bibl. 25, 33. €iiíoc;»li<" (Fr.) Quél. — Vedi ancbe Collybia e Triclwloma. C. bruniaiis iFr.) Ouél. (Sacc, Syll. V, 180: — Bibl. 2o. C. cerussata (Fr.) Quél. (Sacc, òj///. \". 154 — Bibl. 10 (Agaricus). C. concava (Scop.) (iill. (Sacc, Syll. V, 178) — Bibl. 33. C. cvalhiíormis ^Bull.) Quél. (Sacc. 5i///. V, 17(i, — Bibl. 33. C. dèalbata (Sow.) Gil! (Sacc, Syll. V. 157) — Bibl. 33. •i9 C. ciicoloMiiu (Utill.) OiitM. (Sacc, .Si///. V, I7S) — Bihl. 3.1, C. ^.-otm|i:i (HmII.) (Juí-I. (Sacc, Syll. V, 171) — Bihl. 13 (Aga- rlciisi. C. iiiriindihiiliroiniis (SclinelV.) Qurl. [Sacc, Syll. V, Kirj) — Bibl. 10 (Aíiaririis), M); Kxsicc. I, ii." Í7()(). C. inversa (Scop.^ Qurl. (Sacc, .Si///. \', I72j — Bil)l. 33. C. laccata (Sco|).j OuéI. (Sacc, Syll. V, 197) — Bil.l. 13, IS, 1!) bis (Aíjnrkusj, 2.'j. C. melacliroa (Fr.) Q.iél. (Sacc, Syll. V, 185) — BÍIjI. 13 [Aya- ricuii). C. ..l)S(.l.-la (Balsdi) Qu(-\. (Sacc. .Syll. V, 189) — Bibl. 33. C. parilis (Fr.) (".ill. (Sare, .Syll. V, KiS; — Bihl. 33. C. Fellelieri (Uv.) Gill. (Sacc, .Syll. V, 192) — Bibl. 33 (Phyllo- jinnis rlwdo.ranlhus) . C. |iih(iiiliila ^Fr.) (lill. (Sacc, SyU.\, l.')5) — Bibl. 33. C. |)rõxima Boiíd. (Sacc, Syll. IX, 20)- Bilil. 33 (C. laccata, var. pro.ciíiui). C. pniiiK.sa (Lascli) Qucl. (Sacc, .Si///. V, 178) — Bibl. 33. C. sinopica (Fr.) Gill. (Sacc, Syll. V, 167) — Bibl. 2S. C. síiuamulosa (Peis.) Qucl. (Sacc, Syll. V, 166) — Bibl. 33. C. suavcoleiis (Schum.) Qtiél. (Sacc. Si/ll. V, 179) — Bibl. 33. C. vibccina {Vv.) Qiiél. (Sacc, .Sy//. V, 179) — Bibl. 33. C. viriíiis (Witli.) Gill. (Sacc , Syll. V, lo2, sub C. ríVms) — Bibl. 33 (My cerni). 4'olh'l»ia (Fr.) QuéI. C. Bresadolae Sacc. el D. Sacc (Sacc, SyllXNW, 17) — Bibl. 32, 33, 40 [Ç. hadia). C. bulyracea (Buli.) QuéI. (Sacc, Syll. V, 209) — Bibl. 33. C. (Irjopbila (Buli.) QuéI. (Sacc, Syll. V, 234) — Bibl. 33. C.-c\scul|)ta (Fr.) Gill. (Sacc, Syll. V, 237) — Bibl. 33. C. extuberans (Fr.) QuéI. (Sacc, %//.. V, 237) — Bibl. 33. C. fusipes (Bull.i QuéI. (Sacc, 5i///. V, 206) — Bibl. 13 (Ayarkus). C. loiífíipcs (Buli.) QuéI. (Sacc, Siill. V, 202) — Bibl. 33. C. racemosa (Pcrs.) QuéI. (Sacc, Syll. V. 224) — Bibl. 33. C. seinilali.s (Fr.) QuéI. (Sacc, Sijll. V, 204) — Bibl. 33. — var. triyniiospora Bres. (Sacc, Syll. V, 20 í) — Bibl. 33 (Cli- locybc liiyonospora). C. tabescens (Scop.) Sacc. (Sacc, Syll. V, 206) — Bibl. 33 (Cli- lonjlicj. C. xantliopoda (Fr.) QuéI. (Sacc, 5i///. V, 226) — Bibl. ÍO (Aga- riciis). XXV :í() ll,r;iro|>liorii.«t (Fr.) Qiiél. II. arhiisliviis Fr. (Sncc. Syll. V. IV.y.i — VM. Mi. II. cenictMis (Wiiir.) Fr. (Sacr.. Syll. V, 512) — líibl. 1.3. II. (Iilorophiimis Fr. (Sacc, Syll.W 419) — Uil.l. 19 bis. 11. coccineus ^ScliiíeH'.) Fr. (Sncc. Sijll. V. 'M2 — Hiljl. '2'ò, .3.3. II. coiiiciis (Si-d]).) Vr. i^Sarc, Syll. V, 418 — Hilil. 4 (Agaricus croceus), 7 (Agaricus denlalus\ 10. II. flisccidi-iis íPcrs.) Fr. (Sacc, Syll. V. 39.3 —Hihl. 33. II. ebiinuMis J{ull.) Fr. (Sncc, Syll. V, 3S8) — Hihl. 33. II. erubcsccns Fr. (Sacc, Syll. V, 390; — IJilil. 10. H. Iivpolhejus Fr. (Sacc, Syll. V. 396) — ISil)!. 19 lih. 33 (!). II. iniiiialiis Fr. (Sacc, Syll. V. 413; — Hibl. 13. 19 bis. II. niveiis (Scop.) Fr. (Sacc, Syll. V, 403) - Hibl. 33. II. ohriisseiis Fr. (Sacc, Syll. V. 4l7j — Hil)l. 33. II. olivacco-albus Fr. (Sacc, Si/ll. V. 39.i) — Hibl. 33. II. pralensis ^Fcrs.) Fr. (Sacc," .Syll. V, 401 — Hil)l. 33. II. psittarimis (Scbaeíl'.) Fr. (Sacc. .Si///. V, 420) -15ÍM. 13, \'.)his. 2o. II. piiniceiís Fr. (Sacc, .Syll. V, 4H>; — Hibl. 10, 33. II. virginciis (WiílC.) Fr. (Sacc. .Sytl.W '(02; — Hilil. l9 6/.s; 33 (var. fií.tcescens). H. vitelliims Fr. (Sacc, iiyll. V, 411) — Bibl. 33. Ijnciariíis» (Pcrs.) Fr. L. aiirnnliacus Fr. (Sacc, Syll. V, 440) — Dibl. 33. L. (Irliciosus (Linn.) Fr. (Sacc. Syll. V, i3K — Hilil. 2. 7 (Af/a- ricus), 19 bis, 33. L. pipcralus (Scop.) Fr. (Sacc, Syll. V, i3()) — Bil)l. 7 (Agaricus), 10, 19 bis. 33. L. pjrogabis (Hull.) Fr. (Sacc, Syil. V. 432) — Bihl. 33. L. rubesccns Bresad. (Sacc, Syll. Xi, 31 i — IJibl. 33. L. serilluiis (DC.) Fr. (Sacc, Syll. V, 5 59)- Hibl. 33. L. siibdiílcis Fr. (Sacc, Syll. V, 4(>0) — Hibl. 19 bis. L. Ihojofialiis (Buli.) Fr. (Sacc, Syll. V, 4il) — Bibl. 33. L. tormiiinsus SchacO.) Fr. (Sacc.'., Syll. V, iáí-'- Bibl. 33. L. u\idus Fr. (Sacc, Syll. V, ')3I) — Bibl. T.]. L. vellereiís Fr. (Sacc , Syll. V. 430)— iiibl. 19 bis. L. violus Fr. (Sacc, Syll. V, 441) — Bibl. .33. L. ^oU■Inus Fr. (Sacc," .Vj///. V. -447) — Bibl. 33. L. zonarius (Buli.) Fr. (Sacc, Syll. V, 428) — Bibl. 13, 33. IjeiítíiiiiS Fr. L. bisus (Jiiól. (Sacc, Syll. V, 596) — Bibl. 33, Gi. SI L. corlilf.itiis Fr. (Sacc, Sijll. V. 59 V, — Kxsicr. 1, ii." 1701. I.. lliil>cllirormis (B()l(.^ \'r. (S.icc, Sijll. V, (ilO) — Kxsicc. 1. ti." KiiiT; Fxsicc. ."] (tesU- cl. Tonciul iii Vdl.^- Crciiidotus rnoll is], * L. lusiliiniciis Kalililjr. (Sncc. Sijll. \I, 10) — Hibl. 10. ^ L. sudrulcscons (l5rol.) Fr. (Smcc, ^t///. V, .'iO-i) — ÍJil)l. í-, 7 f^lí/a- ricita}. Iieiizi<4'.<« Fr. L. hduliim [l..] Fr. (Sncc, 5?///. V, (5.38) — líxsicc. 2, n.'' 170.'3. |jC|»i«>ía (Fr.) (Jii(''l. L. iicutcs(|iiaiiiosn (Weinm.; (jill. (Sacc, Sijll. X, 34) — liihl. 13, II) his (A(iaricu.t) ; Exsicc. 2, n." 1701 (L. áspera, var. acule- sípiíimfisn!. L. líadliami (Bork.) Qiiél. (Sacc . Syll. V, 3;i) — Bibl. 33. L. cristata (A. et S.) Quél- (Sacc, Sijll. V, 39) — Bihl. 13 (Aga- ricus;. L. cxcoriaia (Scliaeíí.) Quél. (Sacc, Syll. V, 31) — Bihl. 13 (Aga- ricus), 33. L. felina il»crs.) Karst. (Sacc, Syll. V, 37) — Bihl. 33. L. Forquigiioni (Juói. (Sacc. .Sj///. V, 38: — Bibl. 33. L. gracilcnla (Krombh.) 0"él. (Sacc, Syll. V, 32) — Bihl. 13 ( Aga- riciiíi\ 33. L. pranulo.sa (Batsch) Quél. (Sacc, Syll. V, i.7) — Bibl. 33; Ex- sicc 1, n." 17,51. L. bispida (l.ascb) Gill. (Sacc, Sifll.Y, 36) — Bibl. 13 (Agaricus). L. naucií.a (Fr.) Ouéi. (Sacc, Syll. V, /i3) — Bibl. 33. L. Munpbaniin (Kaicbbr.) Karst. (Sacc. Syll. V, 42) — Bibl. 33. L. proci-ra (Scop.) Quél. (Sacc, Syll. V, 27) — IJibl. 7, 10, 13, I!) his lAgarlcus), 33; Exsicc I, ii." I(i26: Exsicc 3. * L. nilidula lírcs. (Sacc, Syll. XVH, 8) — Bibl. 32, 33, 40. L. somimiila (Lasch) Gill. (Sacc, Syll. V, 50) — Bibl. 33. llaríi§>s«B§8s,«> Fr. M. ania(lcl[.biis (Buli.) Fr. (Sacc, Syll. V, 531) — Bibl. 33. ÍM. antlrosaccus (L.) Fr. (Sacc, Syll. \, 543) — Bibl. 33. M. ar-yropus (Pors.) Fr. (Sacc, Syll. V, 521 et Xí, 38) — Bibl. 33 (31. arrhyropus). M. candidus (Boll.) Fr. (Sacc, Syll. V, 533) — Bibl. 33. M. caulicinalis (Witb.) Fr. (Sacc, Si/ll. V, 536) — Bibl. 33. M. epodius Bres. (Sacc, Syll. XI, 3-4) — Bibl. 33. M. erythropus (Pers.) Fr. (Sacc, Syll. V, 520) — Bibl. 33. :;•> .M. loelidiis (Sow.) Fr. (Sacc. SijU. V. ri;iO)— Bil)l. 33. M. rii>c()-|)Mr|.iinMis (IVis.) Fr. (S;ut.. Syll. V. 51 ."i i — Hilil. 33. M. Iij-n.inclti.iis Hrij;. (Siicc. .Sj///. V. 51:5) — Hibl. 25, 33; Ex- 'siiT. 1. n." Iítí2; KxsuT. •>. ii." I2(i:i: Kxsicc. 3. ÍM. Inxipps ()u('\. Siicc, .Sy/. V, 21 i, sul. Clilon/lw — HiIjI. .33. .Al. OiTiidcs (boll.j Fr. i.S.icc. .Vj//. V, 51(») — Hihl. 33. M. imtilliis Fr. (Siicc, Syll. V, 5l(i) — Hihl. 33. M. sacchariíius (Balscli) Fr. (Sncc, .Si///. V, 551) — Hllil. 33. .ll><'('iia (Pers.) Qiiél. — Vetli iiiidu; Clilucybe. M. loilicolii iSrlmm.) O"»''- Siuc. .Vi///. V, 302 — Hlbl. 23. 33. M. (lel)ills (Fr.) Qm-1. S:k-c., Syll. V, 2S5 — líil.l. 33. M. galerictilula (Scop.) (Juél. (Sacc, Syll. V, 268) — Hibl. 19, 33; Fxsicc. 2. n." 1702. * - — r. iiiiixir Bcrl. ol lUimii. ^vSíhc, Sijll. ■ — Hibl. 15). M. galopoda (Pers.) Quól. (Sacc, .Syll. V, 2!)2) — Bihl. 33. iM. í,M|>s(«a (Fr.) Qiiél. (Sacc, .Syll. V, 2(10 - Hil.l. 33. M. inclinala (Fr.) (M\. (Sacc, .Vi///. V. 270 —hil.l. 33. M. láctea (l'crs.) 0"l-I. (Sacc, .Syll. V. 25ÍI; — Hil.l. 33. M. lincala (HulL^ QiuM. (Sacc. Syll. V, 258j — Hil.l. 11», 33. M. iii-ricans Hrcs. (Siicc, .Vy//. V, 280; — Hil.l. 33. M. plicosa (Fr.) (iill. (Sacc, .Syll. V. 279 —Hibl. 33. M. poUpramiiia (Hiiil.) Quél. (Sacc, .Syll.X, 2(59) --Hibl. 33. M. [.roiilera (Fr.: (Jill. (Sacc. .Vi///. V. 2()7 — Hibl. 33. M. rosella (Pcrs.i (Ju.M. ;Sacc, .V.///. V. 255 —Hil.l. 33. * M. riibidula Hrc-i. (.Sacc, .Syll. .\'\ II, 20)— Hil.l. 37. M. speiíca (Kr.) C.ill. (Sacc. .Syll. V, 287) — Hibl. 33 JJinphalial M. su.lora (Fr. Ciill. (Sacc, Si/ll. V. 2G8 — Hibl. 33. M. lenella (Fr.) Qirèl. (Sacc. Syll. Y, 288) — Hibl. 33. IM. letiiiis ;H.d(.^, (lill. (Sacc, Syll. V, 281) — Hibl. 33. M. vul-aris (1'er.s.) Quél. .Sacc. .Syll. V. 2!»5 — Hil.l. 33. « M. sp. (alliiiis liiiealat') — Hibl. 33 in iMla sub .)/. lircns). Oiiipliaiia Fr.; Quél. — Vcdi aiulic Mi/rena. O. libula Hull.) Quél. (Sacc. Syll. V. 331) — Hibl. 33. O. bydrogramma (Fr.) Qiiél. (Sacc, Syll. V, 309) — Hibl. 13 (Aga- rinisK O. maura VFr.) Gill. (Sacc, Syll. V, 310) — Hibl. 33. O. polvadelplia (Lnsch) Quél. (Sacc, Syll. V, 338) — Hibl. 33. O. p>xidata ;HuII.^ Quél. (Sacc, .Syll. V. 313) — Hibl. 33. O. umbcllilera (Linn.; Quél. (Sacc, Syll. V, 321) — Hibl. 13 (Aga- riais). 53 O. umbratilií? (Fr.) Gill. (Sncc, Syll. V, 330) — Rihl. 33. O. vcliitina Oiirl. (Smcc, .S'////. V, 322) — IJiI)l. 33. l*nilllM l-r. V. ((.licliiiliis Fr. (Sncc, Syll. V, (ílo) — Hil.I. 13. P. Ilidis Fr. (Sncc, Syll. V, (il(J) — 1JÍI)I. 33. I'. sliplicus (Buli.) Fr. (SiKX., Siill. V, ()221— Bihl. i, 7 (Agarlcus). 10. I». Idiiilosiis Fr. (Sacr., .S////. V, ()i:;) — Hil.l. 13. ■•liylNíSíwrtc.*» QikM. — \'('(li (lilocybe Pellelieri. l*IO)ii'»(«i« (Fr. Oiirl. 1». ciimis Quél. (Sncc, Siill. V, 382) — Bibl. 33. 1>. cliioneiis (IVrs.) C.ill. (Sncc, Syll. V, 384) — Bibl. 33. I>. íícofieiiiiis DC.) Gill. (Sncc, s'»///. V, 3(51)- Bibl. 33. V. milis (Pers.) Qiicl. (Sncc, Syll.'\, 36i) — Bibl. li) bis (AymicuxJ. l\ olcnrius (DC.) (lill. (Sncc, Syll. V, 3í()) — Bibl. 1.3 (Ayarims). 33. — vnr. Carpim (Fr.) Sncc (Sncc, .Syll. V, 346)— 'Bibl. 33. 1'. oslrcntiis (Jací].) Qiiól. (Sncc, Syll. V, 335) —Bibl. 19 bis (Aga- riois . V. |icr|>usilliis (Fr.) Gill. (Sncc, .Syll. V, 383) — Bibl. 4, 7, 8 (Aya- linis ruciilldlHsJ. V. petnioides (Buli.) ()iw\. (Sacc, Syll. V, 3GI) — Bibl. 33. P. reniformis (Fr.) Knrsl. (Sacc, .Syll. V, 365) — Bibl. 33. P. scptici.s íFr.) Oiicl. (Sncc, Syll. V, 375) — Bibl. 33. P. spodoleuciis '(Fr.) (JuéI. (Sncc, .Syll.W, 349) --Bibl. 13 (Aga- riciis). P. uimnriíis (Buli.) Qi.ól. (Sncc, .Syll. V, 341) — Bibl. 19 bis (Aga- riciis). Rlisssila (Pers.) Fr. B. ndusln 'Pcrs.) Fr. (Sacc, .Syll. V, 454j — Bibl. 33. B. nlnlnccn Fr. (Sncc, V'- V, 479) — Bibl. 10, 13. B. badin Oiicl. (Sncc, .Si/ll. V, 479) — iJibl. 33. B. cilriíin Gill. (Sncc, .Syll. V, 471) — Bibl. 33. B. Clusii Fr. (Sncc, Syll. V, 470) — Bibl. 33. B. dc|iallcns (Pers.) Fr. (Sncc, .Syll. V, 458) — Bdil. 33. B. emclicn Fr. (Sncc, .Syll. V, 469; — Bibl. .33. B. foetens (Pers.) Fr. (Sncc, .Syll. V, 467) — Bibl. 25, 33. B. intcf-rn (L.) Fr. (Sacc, .S,/ll.\. 475) — Bibl. 2 (Agaricus}, 33. B. maculnin Oiiél. (Sncc, .Syll. V, í 58) — Bibl. 33. B. iiifíricans ;Bull.) Fr. (Sacc, Syll. V, 453) — Bd)l. 25, 33. > t H. pocliiKiln (IJiill.) Vr. (Siuc, Sijll. V. ÍTO) — líihl. 33. H. Qiu-lclii Fr. (Sacc, Sijll. V. íOS)— Itilil. ;i3. H. nisíiccíi Fr. (Sncc, .Si///. V, ili7 — Hihl. 13. H. rosca (St-linoir.) QiiÍ!!. (Sacr.. .Si///. *)_BibI. ?33. K. ruína Fr. (Sncc. Syll. V, 4(i-2l — RiM. ? í, 7 ÍAgarirns\ lly. H. saiifiuinea (líull.) Fr. Sa.,-., .sy/. V, 457 — Hibl. ? i, 7 ('.lí/a- í/f«s ruhcr), 13. H. siihíoelcns Smitli (Saa., .Si///. V, 4f)7] — Ril)!. 13, 19 /)/s. H. Tiirri Rres. (Sacc, .Sy//. V, i7S — UiM. 3.i. H. ^i^escens (Sdiaen.) Fr. (.Sacc, Syll. V, i60j — Bihl. 33. Seliix(>|>liylliiiii Fr. S. aliioiiin (L.) Schròl. (Sacc. Syll. \, (i.*)"), sul) Scli. cowmtuie) — IJibl. 4 Aijarkm alnnis^, 7, S. II. Ki, Í9 bis, 23. 33 f.S>/j. cummune), 35 ('.SV/i. aincuni), 42; Kxsicc. 1, n.° 542; Ex- sicc. 2, II." 1302 c 1704; Exsicc. 3 (Sch. commune). Tricliuloiiiu (Fr.) Qw]. — Vcdi ancho Ucbehma. T. aceil.um (Buli.) Qiiíl. (Sacc, Syll. V. 129) — Bihl. 13 (Aga- rlvus). T. alijo-brunncum Ters.) Quél. (Sacc. .Vi///. V. 93)— Bibl. 33. T. carlilafiincum (Fr.j Qiiél. (Sacc, Sylt'.\, 107; — Bibl. 33 (Cli- tonjhr). \. cinerasccns (Buli.) Gill. (Sacc, Syll. V, 131) — Bibl. 33 fClilo- cyhr). T. colossum iFr.) Qncl. (Sacc, Syll. V, 91)— Bibl. 19 bis (Aga- ricus). T. coiíimbclla ÍFr.) ()u(A. (Sacc, St/tl. V. !)9) — Bibl. 33. T. ciiiieifolium (Fr.) (iill. ^Sacc, Syll. V. 108 —Bibl. .33. T. ciiucstre (L.) 0"él. (Sacc, Syll. V, 87) — Bibl. 19 bis. 33. T. i;lau(0-camim Brcs. /.Sacc, Si/ll. V. 130)- - Bibl. 33. T. iiiridiiin i;Scliacll.; giiúl. ^Sacc, Sijll. V, 97j -- Bibl. 33. T. melalcucum (Pers.' Qutí. (Sacc. Syll. V, 134)— Bibl. 33. T. miirinac.Mim (Buli.) Gill. (Sacc, .Vi///. V. 109^ — Bibl. b3. T. niulimi Jiiill.) (Jiicl. iSarc. .Syll. V, 131) -Bibl. 19 bis. 33. T. |icrsonalum (Fr.) Què\. (Sacc, Syll. V, 130)- Bibl. 19 bis. T. |)ortciilosum (Fr.) Quí-I- (Sacc, .Syll. V. 89)— Bibl. 13 (.4ga- ricus). T. ruliians ScbacíT.) UiuM. (Sacc, .Syll. V. 9()W-Bib!. 33. T. scal|iluriiliiin (Fr.', Oiirl. (Sa {l'r.) Qia'l. C. 1'niimlus (Scop.) Qiiél. (;Sacc., 5i///. V, 699) — líibl. 3;l. I<]vcilia ';Fr.) Oiirl. E. parkonsis (Fr.) Oiirl. (Hacc, 5j///. V, 730) — IJihl. 33. ■«^iitolftiniií (Fr.) OikM. F. ardosiacum ^IJiill.) Oiirl. (Sacc, Syll.Y, 085) — Bibl. 13 (Aga- ricus). E. clvpealmn (Linn.^ guri. (Sacc. Syll. V, 094) — 1511)1. 33. E. elápliiiMiM (Fr.) Karst. (Sacc, Syíl. V. 695) — Bihl. 33. E. lividum (Buli.) Qu. Smilli) GÍIK-t. T. Imliiracea (Pers.) Gill. (Sacc, Syll. \, 872) — IJil.l. 33 :yau- COí/íi'. T. inquilina (Fr.) Gill. (Sacc, Syll.\, 87()) — IJilil. 33 (Psilvcybe). Seclio Melauosporae Gill. itguríciís IJiiii. seiísii stricto. A. arvcnsis Scliaell. (Sacc, Syll. V, !)9i) — Hiltl. i, 10, 13, l.'i, 33 (P.^alliola). A. campcsler Linn. (Sacc, Syll. \, !)!)7) — Hilil. 3 his, i, 7, 8, 13, 15, 19 his (Agaricns. 33 ■Psullinia, ciim var. alba); Exsicc. 1, II." Kiá.j; Fxsicc 3. A. comtiiliis Fr. (Sacc. Syll. V, 1000) — IJilil. ".'33 {IhaUiula). A. crctaceus Fr. (Sacc. Syll. V, 995) — BíIjI. 13. A. Ilavescens (Gill.) Sacc (Sacc, Syll. V. 1000; — Bibl. 33 iPsal- liotaj . A. praleiísis SchacíT. (Sacc. Syll. V. 997) — IJihl. 33 (Psalllola). A. siUaliciis Srh.icir. (Sacc, Syll. V. 1000) ~ liilil. 13. Aliollariik Karst. A. liniipiiliis (IJiill.; Kaisl. (Sacc, Syll. Y, 1 120) — Bibl. 13, 19 bis .íyai icus . A. se|iara(a (Linn.) Karsl. (Sacc, Syll. V, 1 12.'j) — Bibl. 2, 7 [Aya- ricus\ CopriíiiiM Pers. C. alranuMiliiriíis (ISiilI.j Fr. (Sacc, Syll. V, 1081) — Bibl. 13, 19 bis. C. Boudieii (Juél. (Sacc, Syll. V, 1108) — Bibl. 3(5. C. clavaliis Fr. (Sacc, Syll. V. 1080) — Bibl. í, 7 Aijaricus cylin- dricus). íiU C. coinaliis l'v. (Sacc, Siill., V, 1079) — Hibl. 4. 7 .l(/arinis por- rrlluiiiisj, S, 1!> bi.s.lV.i. C. (lcli(iijcsci'iis IJiill.) Fr. (Siicc, %//. \, IO!)!) — Bil.l. 7, 8. i2. C. cplienienis Fr. (Sacc, Syll.\, llO(i) — li\h\. h (A(j(iiicns mo- mciilítncus) , 7, 33. C. fimeliiiiiis Fr. (Sacc, Syll. V, 1087) — J5ibl. 2 (Agaricus), 7 (Aga- ricus cinereus), 3 bis, 23, 33. C. fuscescens (SchacIT.) Fr. (Sacc, Syll.X, 1083)— ISibl. i (Aga- ricus (iijiicus). C. hemerobiiis Fr. (Sacc, Syll. V, 1 1 li) — HiM. 33. C. niicaceiís (Bull.;i Fr. (Sacc, Syll. V, 1090) — Bihl. !3. 33. C. ovaliis (Scliaeíí.) Fr. (Sacc, Syll. V, 1079) -Bil)!. 4 (.Ujariats), 33 (í*. comaíus, var. ovaliis). C. picacciís (Buli.) Fr. (Sacc, Syll. V, 108:3) — Bibl. 33. fMOinpSKidiíDS Fr. G. roseiis (l'crs.) Fr. (Sacc, Syll. V, 1138) — Bihl. 33. G. viscidus (Linn.) Fr. (Sacc, Syll.Y, 1138) — Bibl. 13, 33; Ex- sicc 3. llyplioSosae» (Fr.) Qiiól. II. a|.p(!ii(liculaliiiu (Buli.) Oiicl. (Sacc, .Sy/. V, 1039— Bibl. 33. II. Candolleaiiiim (Fr.) (Juél. (Sacc. Sijlí.y, 1038) — Bibl. 33. II. lasciculare (Hiids.) 0"él. (Sacc, Sgll.W 1029) — Bibl. 12, 13 (Agaricus), 23, 33; Fxsicc I, n.° 1703; Exsicc 2, n." 1707; Exsicc 3. II. bvdropbilum (Buli.) Quél. (Sacc, Syll. V, 1041) —Bibl. 33. II. lanymabundum (Fr.) Quíd. (Sacc, Syll.Y, 1033) — Bibl. 13, 19 bis (A(jaricus). II. |>ilulirorme (Buli.) Gill. (Sacc, Syll. V, 1040) — Bibl. 4, 7 (Aga- ricus). II. .sublatcriliuui (Scliacir.) Qucl. (Sacc, Syll. V, 102S) — Bibl. 13 (Agaricus). l*aiiii4M»liíf^ (Fr.) Ouól. V. fimicola (Fr.) QuéI. (Sacc, Syll. V, 1I2Í)- Bibl. 13 (Agaricus). P. rctirugis (Fr.) Gill. (Sacc, Syll. V, 1120) — Bibl. 33. P^ftillotii Oucl. — Vedi Agaricus. í^suilií^rri» (Fr.) Quél. P. corrugis (1'ers.) Quél. (Sacc, Syll. V, 1061) — Bibl. 33. (iO P. pyronexa (Fr.) QiUA. (Sacc, Syll. V, 10G3) — llibl. 4 (Agaricus pallesrcns}, 7, 8 (.ii/aricus dii/lloliformls'. I'. iioli-t.iMgcre iFr.) Qiirl. , Sacc." Si///. V, 1073) — Hibl. 25. I*iiiatliri'ella (Fr.' (juól. I'. (iissi-miiinla (Per.s.) Quél. (Sacc, Si/ll. V. 1134;^ — Bibl. 8, 13 (Aíjaricm), 2.j, 33; Exsicc. 1. n." 1704. P. pracilis ^Fr.) Ouól. (Sacc. Sijll. V, 1 127; — liihl. 33. P. siibalrala Halscl)] Gill. (Sacc. SifU. V. \\'li\ — Bibl. 33. P. trepida (Fr.) Gill. (Sacc. N;///. V. llí!» — Uibl. 13 i Agaricus). ■'iKiiocylii' (Fr.) ()iiv\. — Vciii anclie Tubnria. I'. luill.icci líiill.) yuéi. (Sacc, Sijll. V, lOuS, sub Dcconica) — Bibl. 33. P. spadicca (Fr.) Qu('\. (Sacc, Syll. V, 10;i2 — Itibl. 2o. ^trofiliarna (Fr.) Quél. S. coroiiilia (Buli.) Uuél. (Sacc. Si///. V. 101 l — Bibl. 33. S. mcli.s|H«rMia liiill. Qiicl. (Sacc'.. Syll \. 1013) — Bibl. IO. 13 (Ayiirini.s^' : Fxsicc 1, ii." 1702; Kxsicc. 2. n." 1700. S. semiglobala (Batsch) Quél. (Sacc. Syll. \, 1022)^ Bibl. 13 (Agaricus), 33. r.iin. Polyporaceae Fr. Scclio Leiícosporae Sacc. l>ao(ltil<'ii l'ers. — Vi'(li ancho Piihiporus c Iraviete.t. ]). confragosi Pors. (Sacc, Syll. VI. 372, — Bibl. 10. I). (]uerriiia l.. Pcrs. (Sacc, Syll. VI, 370 — Bibl. 2 (.igaricus), 7, 13. 19 />/.s. I). unicolor Buli.' Fr. (Sacc, .sy/. VI, 377) — Bibl. II; Fxsicc 2. 11." 1700. IPoilll'$« 1'r.^ Ciill. — Veili auclie (Iniwdrnnn. F. romcniarius (Kimi.) (.ill. (.Sacc, Syll. VI, 17!).— Bibl. 7, 13 (Pohllionis). F. fraxiiM-iis Buli. Cookc (Sacc. Syll. VI, |!)!)) — Bibl. lo ;/'»/;/- purus) . V. fulvus (Fr.) Gill. (Sacc, Syll. VI. 182) — Bibl. 10. 13. 1(5 (Po- ly/wrus). (il F. l'usco-|)ui|iuitMis (líoud.) Coolvc (Sacc, Syll. VI, 184) — Bihl. 33. F. líiirtigii (Allesch.) Toirend (Sacc, Syll. *) — Hihl. :V.\. F. igniiirius (l.inn.) r.ill. (Siicc, Ní///. VI, ISO) — líiid. i (lloldus), 11,1 í, I.") (1'iili/porus), 2.'}, .'{3 [Fumes fnlriis Scop., iioii Fr.). F. Iiizeiígiie (De Not.) Cke. (Sacc, Si/ll. VI, 175) Bihl. (ií-. F. mai-ina(us (Fr.) (iill. ^.Sacc, .Si///. Vi. 168)^-Hii)l. 10 (l'oly- jiorns) . F. pectinaíiis iKlol/scli) Cooko (Sacr., Syll. VI, lí);{) — Hilil. .'{;{. F. pinicola (Fr.) Cooko (Sacc, Syll. \\, Kuj — Hil)!. li (l'oly- jMrus). V. Rihis (Schnni.j (Jill. (Sacc, .Syll. VI. 18í) — Hil.l. 13 (Poly- jjonis), 33. F. sculcllalus (Sdiw.) Cooke (.Sacc. Si/ll. VI. 19^2) — Bibl. 33. F. iilmariíis (Fr.) (iill. (Sacc, Syll. \\. \&)) — li\h\. 13 (Poly- purus). ■jitscliia Vr. L. alba Bk. et Curt. (Sacc, Syll. VI, 404) — Bibl. 33. lie 1*11 li ti !^ llallc M. corium (I'ii.it/.ii Fr. (Sncc. Si,ll. VI. 7(1; — Hil.l. 13, lo. ?33. F. MibrosiMis Hcrk. (Quid?) — HÍIjI. I;].' P. sulphureus (Biill.) Fr. (Sacc, Syll. VI. lOi) — Bil)l. 3!). P. lubiiriíis Oiiól. i,Sncc.. Syll. VI, m — IJil.l. 33. P. zonalis licrk. Síicc, Syll. VI, Ií;í, — UiU. 63. l*olT.«tli<'(iiN Fr. — Vedi anclie Pulypmm. l\ iil)i.-(imis ^Dicks.) Cookf (Sncr., Syll. VI. 2(i5) — Ribl. 19 (Po- hjjiorus). I'. li.ipnhis (L.-v.) Cooke (Sacc. .Si///. VI. 2il) — Bil)l. 10 (1'oly- lioni.;} S. casiiineus (Biill.) Knrst. (Siicc., Syll. VI, '<;;, sul) Hnlelus) — ]iM. 33 (líolelus). Ti*aaii('l<'M Ti. T. albidii (Im-.) |{n'S. (Síut.. S(///. V. (i37, siil» l.eiizile.s) — lVú)\. :\3. T. Il.ivrsccns Brcs. (Succ, Sy//. Wll. 137; -IJiM. ?;J3. * T. 1'ini (Hrot.) Fr. (Siicc, Syll. VI, 3í5) — Bibl. i (lioleíns), G, 7, 8 (Dnrdalea), 13, Ki, 23, 33. 39, íá. T. seriiilis Fr. (Sacc, .sy/. VI, 337) — Bibl. 33. T. s(M|)(>Ms Fr. (Sacc, Syll. VI, 355) — Bibl. 33. T. sliTcnides (Fr.) Bres. (Sacc, Syll.M, 2í)7, sul) l'iili/silrlus) — Bibl. U. Scctio Rhodosporae Tylo|»il(s>< Kaisl. T. ielleus (Buli.) KaiM. (Sacc, Syll. Vf, 53, sub i:olcUis]—\V\h\. 13, 19 /;/,s- (líolelus). Soclii) Ochrosporae IBoSelieiíts Kalciíbr. — Cfr, Stolelopsis. Knli^íoimii^ iloiiii. B. ca\i|ics ((3|ial.) IIciiii. (Sacc, Syll.M, 51, sub /{iiletinus) — Bibl. 10 (liolctiuiis). B. iiileus (Linn.) líentt. (Sacc, Syll. VI, 3, sul) IU,klm) — M)\. i, 7 (liolelus). Mtnlcíttfi Dill. — Vcdi aiiclic liolclopsis, Fomes, (jauotlrnna, Poly/iorus, 1'ulyslictiis, Suilltis, Trametes, iylopdus. B. aereus Buli. (Sacc, Ni///. V!, 29) — Bibl. 13, 19 bis. B. apiuMiilicnlalus SchaoíT. (Sacc, %//. VI, 23) — Bibl. 33. B. !)a(lius Fr. (Sacc, .SV'- VI, 7)— Bil)l. 13, 33. B. Belluii Inz. (Sacc, Syll VI, 6) — Bibl. 33. B. boviíius I-iiifi. (Sacc, Syll.Xl, (i) — Bibl. 3 his. B. ciirysciiUTon Buli. (Sacc, Syll.Xl. li) — Bibl. 33. B. edulis Buli. (Sacc, Syll. VI, 29) — Bibl. 7, 33. B. granulatus Linn. (Sacc, Syll. VI, 5) — Bibl. 13, 13, 19 bis, 33; Exsicc 3. B. luridus SchaeíT. (Sacc, Syll. VI, 3i) — Bibl. 13, 19 bis, 33. u n. mitis Kroinbli. (Sare, Syll. VI. G)_|{ibl, -23. B. |iÍ|i.t;i1iis Hiill. (Succ, S,jll. VI, S — IJihl. |;{. 15 priiiiiiituí. l-r. ^Siicc, Syll. VI, 21; — IfiLl. 33. B. |.ur|)moiis Fr. (Sacc, Nj///. VI, 35) — Bibl. 33. B. rr-ii.is Kroml.li. (Sacc, Sijll. Vi. 28) — Bibl. 33 (K. appendi- culaliis, >ar. reijinsj. B. Salanas Lenz (Sacc, Syll. VI, 34)— Bibl. 13. B. Mil.tomciildsiis Linii. Saic. .Sy/. VI, li - Bibl. 13, 33. * B. Tonoiídii Bios. (Sacc, Ni///. .\VII. KM); Bibl. 32, 33, 40. B. sp. — Ex.>iicc. 3. l''ÍMtiiiiiiii Buli. V. bepatica Fr. (Sacc, Syll.W, 34) — Bibl. II, 13. \õ, id bis, 51. €Maiio«li'i*iiiti Karsl. G. u|i|ilaii;iliiiii (Pers.) Pat. (Sacc, Sijll. VI. Í7C, sub Fumes) — Bibl. l"j, IG (Pulyporus), 33. G. australc (Fr.) Pat. (Sacc. Syll. VI, l/f), sub Fomes)— Bibl. 13 (Pdtyporus vvíjilus), 33, (i'i. G. luciduiii (IjOvs.) Karst. (Sacc, Syll. \\, l.'>7. sub Fomes) — Bibl. l ( lldleliis veniiceusj, G, 7, 13. IG ( Polyjioms), 23 (f. apoda). G. rcsiiiaceurii (Bouil.) Pat. (Sacc, Syll. 1\, 17!l, sub Fomes) — Bibl. 33. Poria llill. P. calc,i'a (Sciíw.) Cookc (Sacc. Syll. VI, 330) — Bibl. 33 (/'. vul- garis, var. calcea). P. nuHlulla-|ianis (IV-rs.) Cooke iSacc, Syll. VI, 295)— Bibl. 33. P. mollusca ^Pers.) Fr. (Sacc, N////. VI, 2!»3^ - - Bibl! Gi. Fani. Hyclnaceae Pcrs. Sectio Leucosporae Sacc. ivraiiiSíiiia Fr. G. crustosa (Pcrs.) Fr. (Sacc, Syll. VI, 502) — Bibl. 33 (Odonlla). — var. Puniceac ^Brcs.) Trav. et S|)essa (Sacc, Syll. *) — Bibl. 33 (Odouúa). Ilv«lillilll i.inn. II. amicum (Juí-I. (Sacc, Syll. VI, 432;- Bibl. 33. 65 11. iiifiulum Fr. (Sncc, Syll. VI, 472) — líihl. 1(5. * II. colossiim Bres. (Sacc, Syll. XVII, 148) — 1511)1. 32. 33, 40. II. rniiiianMmi P.ts. (Sacc, Syll. VI, 472) — HiM. 33 (Odonúa). II. rcrni-iiiciini Fr. (Sacc, Syll. VI, 438) — Hil»!. 12. * II. Iraccolons Urot. (Sacc, Sxjll. VI, 438) — IJibl. 4, ;i, (1, 7, S, 12, 13, Í2. II. gravcolens Fr. (Sacc, Syll. VI, 442) — Bil)l. 15, 19 bis. 25. II. imbricalum Limi. (Sacc, Syll. VI, 430^ — Bibl. 13, 19 bis, 33. II. laeviíjatum Swartz (Sacc, Syll. VI, 43.3) — HiM. 13. II. mcmhranaccmn Buli. (Sacc, Syll. VI, 460)— Bilil. 33 (Hadulum). H. nifírum Fr. (Sacc, Syll. VI, 442) — BiM. 10, 42. II. iiivcuin l'ers. (Sacc, Syll. VI, 472) — Bibl. 33 (Odonlia). H. piulorinum Fr. (Sacc, Syll. VI, 4.')6) — Bilil. 33. * II. |)usilluni Brot. (Sacc, Syll. VI, 44i.) — Bibl. 4, 7, 8. II. repaii.limi Linn. {Sacc.,' Syll. VI, 43í;) — Bibl. 15, 16, 19 bis. 25, 33. H. scrobic.ilalum Fr. (Sacc, Syll. VI, 4Í0)— Bibl. 15, 19 bis. 25, 33. II. suavfolfíis Si()|). var. caeruleum Horii. (Sacc, Syll. VI, 438) — Bibl. 33 (H. caeruleum). II. iidum Fr. (Sacc, Syll. VI, 469) — Bibl. 33 (Odonlia). II. zonalum Batscb (Sacc, Syll. VÍ, í 41) — Bibl. 12, 25, 33. Irpcx Fr. — Vedi anclie Sinlolrema. I. fusco-violaceus (Scbrad.) Fr. (Sacc, Syll. VI, 483) — Bibl. 33. Odoiitia Pers. (Potiiis Odontina Pat.) — Vedi anche Grandinia ed Hl/d num. O. bugeilensis Ces. (Sacc, Syll. VI, 507) — Bibl. 33; Exsicc 2, n.» 1710. *0. brassicicola Bres. (Sacc, Syll. XVII, 156) — Bibl. 32, 33, 40. O. cristulata Fr. (Sacc, Sijll. VI, 506) — Bibl. 33. *0. lusitanica Bres. (Sacc, Syll. XVII, 157) — Bibl. 32, 33, 40. *0. straminella Bres. (Sacc, Syll. XVII, 158) — Bibl. 32, 33, 40. Piílellín Ir. V. radiata Fr. (Sacc, Syll. VI, 498) — Bibl. 33. Radiiliiiii Fr. — Vedi Hydnum. Sisiolreiíin Pers. S. pachjodon (Pers.) Fr. (Sacc, Syll. VI, 481) — Bibl. 33 (Irpex). 5 XXV Fam. Clavai-iaceae Coril;i Seetio Leucosporae Sacc. Clavaria (Vaill.) Linn. — Vedi aticlie Anlhina, Exohasidiíwi, Geoglos- sum, Xi/laria. C. .niiielina Pers. (Sacc, S////. VI, 701) — Hibl. 10 (var. nigrescens Tliiim.). C. amethvstina Buli. (Sacc. StjU. VI. 693 — Bibl. IV,]. C. áurea Sclini-ll. ÍSacc. SV/.'VI, (199) — Bil.l. X). C. cineiea Buli. (Sacc, Si/ll. Vi, (i',)5j — BiM. ^.i (>ar. fallax). C. coralloides Linn. (Sacc. >'////. VI. 693) — BiM. 7. C. crispula Fr. (Sacc. Si/ll. VI. 70o) — Bil.l. 10. C. cristata (Hoimsk.) Pers. (Sacc, Sijll. VI, 693) — Bihl. 13, 15, 19 bis. 33. C. fasligiata Linn. fSacc, Si/ll. VI. 69 i)— BiM. 13. 33. C. Ilaccida Fr. (Sacc, Syll.W, 702) — Bii)l. 12. C. liava SchaetT. (Sacc, Si/ll. VI, 692) — Bibl. 10. C. formosa Pers. (Sacc, Syll. VI. 700) — BiM. 12. C. fusiformis Sow. var. ceraiioides \\'. G. Smilli (Sacc, Si/ll. VI, 718) — Bil)l. 10 (Cl. ceranoiílesi. C. firacilis Pers. (Sacc, Sijll. VI. 704) — BiM. 12. C. juncea Fr. (Sacc, Si/ll. VI. 724) — Bibl. 36; Fxsicc 2. u.° 1601. C. Kuiizei Fr. (Sacc, 'Si/ll.\[, 697) — Bibl. 13. C. ligula Scbaeir. (Sacc', Syll. VI, 722)- Bibl. 12. C. muscoides Linn. (Sacc, Sijll. VI. 694) Bibl. 13, .33. C. pislillaris Linn. (Sacc, Syll. VI, 722) Bibl. 12. 33; Exsicc. 1, n.° 1707 cl 1707". C. rugosa Buli. (Sacc, Syll. VI. 696)- Bibl. 7, 12, 13. 23. 33. C. sublilis Pers. var. macropoda (Pers.) Fr. (Sacc, Syll. VI, 697) - Bibl. 10 (O. macropus), 33. C. vermicularis (Scop.) Fr. (Sacc, Syll. VI, 720) — Bibl. 13. I*(criila IV. P. snbulata Fr. (Sacc, Syll. VI, 7il^ lid.l. 6. TTpliiiln (Pers ) Fr. T. Grevillei Fr. (Sacc, Syll. VI, 7í8) — Bibl. 33. 67 Fam. Thelephoraceae Pers. Sectio Hyalosporae Sacc. Ilyssiis Linn. — Vedi Corticium. 4''4»i'tí<'iiiiii Fers. — Vedi anche Penioplwm. C. bomhycimiin (Somm.) Bres. (Sacc, Sijll. W, 6MG, sub Hijpochnus serus — Bibl. 'Mk C. byssinum Karst. (Sacc, Syll. VI, (ili) — Hibl. 33, 6i.. — vnr. m(i(rosj)nni)n Bres. (Sacc, Syll. *) — Bibl. ()4. C. caenilcum (Scbnui.) Fr. (Sacc, .S'////. Vi, (514) — Bibl. 2, i f/yp-- sns plKixplwrea), (), 7, 14, 33; Exsicc 2, ii." 1712. C. caesiiiin (Pers.) Bres. (Sare, SylLWl, 540, sub Thelephora) — Bibl. 33. C. calceuni Fr. (Sacc, Syll. VI, (;22) — Bibl. 12, 25. C. ciliatum Fr. (Sacc, Syll. VI, G24) — Bibl. G4 (Peniophom). C. evolvens Fr. (Sacc, Syll. VI, (i()4) — Bibl. 6, 11. C. lacteum Fr. (Sacc, Syll. VI, (510) — Bibl. 12, 36. C. luleuni Bres. (Sacc, Syll. XVI, 1!)1) — Bibl. 36. C. roseum I'ers. (Sacc, Syll. VI, 61 1) — Bibl. 33. * C. Torreiidi Bres. (Sacc, Sxjll. XVll, 169) — Bibl. 32, 33, 40; Exsicc. 1, n.° 1755. Cralcrclliís Pers. C. cornuco|iioides (Linn.) Pers. (Sacc, Syll.W, 315) — Bibl. 12, 13, 19 bis, 33; Exsicc. 1, n." 1706. C. lulescens (Pers.) Fr. (Sacc, Syll.\], 515) — Bibl. 13,33 (Can- iharellus). C. pusillus Fr. (Sacc, Syll. VI, 517) — Bibl. 15. 4 riiitclla Pat. C. crislala (Pers.) Pat. (Sacc, Syll. VI, 539, sub Thelephora) — Bibl. 16 (Thelephora). C^pltclla Fr. C. albo-vioiasceiís (A. et S.' Karst. (Sacc, %//. VI, 669) — Bibl. 2a, 33. * C. cochlearis Bres. (Sacc, Syll. XVII, 191)— Bibl. 37. (IS C. lacera Fr. (Sncc, Syll. VI, 67^) — Bibl. 3(). C. villosn (Pers. Fvarst. (Sacc, Syll. VI. (ITS) — Bihl. 12. l.'i, IG, 2o, 38. E!Koliat Ali), el Scliw. I'. arc-iiuriíis A. et S. (Saco., Syll. VII, li8, sul) Polysaccum Piso- (■(iipium) — 15il)l. 4, 7, 8 (Lyroperdon tlmiorium e L. granl- luleiini), G, 15, 33 (Polysaccum Pisocarpium), G4 (P. Piso- carpiwu'. V. crassipcs (DC.) Pelri (Sacc, Syll. VII, 147, sub Polysaccum) — IJibl. 13, 15, 33. 1'olysHeeiiiii DC. — Vedi Pisolithus. Mcleraii;;iiiiii Lóv. S. polyrrhizon (Gmel.) Lév. (Sacc, .Si///. VII, 138, sub Scleroderma Geasler) — IJibl. 15, 23, 33 (Scleroderma Geaster), Scleroderiiin Pers. — Vedi ancbe Sclerangium. S. Bovista Fr. (Sacc, Syll. VII, 135) — Bibi. 10, 13. S. cepa Pers. (Sacc, Syll. VII, 13o, sub .S. vulgare var. spadiceum) — Bibl. 55. S. fuscum (Corda) Fiscb. (Sacc, Syll. VII, 179, sub Phlyctospora) — Bibl. 1(5, 55 (Phiyclospora). *S. pedunculalum Link (Sacc, Syll.Wl, 137) — Bibl. 7, 8 (N. B. — Scmbra mjuale a i'. verrucosuni ). * S. Torrendi Brcs. (Sacc, Syll. XVII, 236) — Bibl. 32, 33, 40, 64. S. verrucosum Pers. (Sacc, Syll.\l\, 136) — Bibl. 55; Exsicc. 3. S. vulgare Ilorn. (Sacc, Sijll. VII, 134) — Bibl. 33. S|»liaci'olioliis Iode. S. stellatus Tode (Sacc, Syll. VII, 46) — Bibl. 12, 33. Fam. Nidulariaceae Fr. ('riicihiiliiiii Tui. C. vulgare Tui. (Sacc, Syll. Vil, 43) — Bibl. ?4 (Cyathella calini- formisj, 7, 8 (Cyathus catiniformis), 12, 13, 15, 16, 33. €'^'athella Brot. — Vedi Crucibulum. 72 Cyntliii.ci Híill.^ — Vedi aiiflie Cpicihuluni. C. Iiirsuliis (Sdiaefl.) Sacc. (Sacc, Syll. VII, 33, sub C. striatus, et XVII, 2li) — Bibl. i, 7, 12. 16 (C. striatus). C. itlla Hatsrli) Pers. (Sacc, Syll. VII. 3,rniiio!«|»oi*aii;;iiigii llcdw. (,. cliiMjics Cnukc Cl lV(k (Sacc, Syll. VII, 7il) — ISibl. 4 (Tre- wrlln }ius:'nlciifonnis), 11. G. conlusiim IMowr. (Snic, Syll. XVII. ilrl — IJil.l. 3(). G. jtinipciinimi L.) Fr. (Sacc., Syll. \\l. ~'.iH) — Uil)l. (i lAecidium romutum et Podisoma .Jiiniperii, 1'), 17, 19 bis, 21, 35, 47, 48, g;{. * G. Oxycedri Bres. (Sacc, Syll. XVll. 271) — Hil)l. ;$G, 37. I*li04*iiiia IVrs. V. .Absindiii DC. (Sofc, Syll. *) — Hil)!. 15 (P. Tanaceti). V. Allii (DC.) \Ui(\. (Sacc. Syll. Vil, (i:;:;) — IJibl. tí, 10, 15, 20, 21, 22, 3(). 39. (53; líxsicc 3. P. Aii(]ro|i()p()iiis Fiick. — Nedi P. ('e.'ialii. P. animlnris Straiiss) Sclileclfl. (Sacc, .Syll.Wl 689) — Bibl. 14, 22, 3;j ; Kxsicc 3. P. Aienariae (Schum.) Wint. (Sacc, .Syll. VII. 683) — Bibl. 10 (P. Aíjrostowniio e P. Slcllnri(ie\ 22. 3.'). 4!), (i3. P. As|iÍio(lcli Moiifi. (Sacc. .Si///. Vil. (KMm — Bibl. 10 (Cutotnyces), 22. 35. 39, 47, 48 (/'. maculicola . 63; Exsicc 3. P. Astcris Wiiil. — Vcdi /'. (ínlaclilis. P. bilormis La-erh. (Sacc, Syll. \l\, 334) — Bibl. 22. P. bullala (Pers.) Wint. (Sacc, .Syll. Vil. 634) — Bibl. 6 (P. Lm- ljrllifer(iruni\ P. Bii|ilenn-raic,.li (DC.) Wint. (Sacc, Syll. VII.'610, sub P. Ilu- ;j/mnj — Bibl. 6, 21 (P. Ihiplenri). P. Bnxi DC. (Sacc, S,jll. VII. 688 — Bibl. 6. 9, 12, 16, 21, 25, 35, 39; Kxsicc. 2. ii." 120.^. P. Campaiiiilnc Carni. (Sacc, Syll. \'II, 677) Kxsicc ? 3. P. Cardiionim .lacky Sacc. Syll. XVI. 297) — Bibl. 9. 10 (P. Cir- sii), 3."), 3!) (/'. Uierdcii). P. Carieis (Scbiim.) Winl. (Sacc, Syll. VII. (i2(;) — Bibl. 19, 22 (P. I rllcae). P. Cenlanrcae .Marl. (Sacc. Syll. XVII. 286) — Bibl. 12 (/'. Calci- trapae), 12. 35. P. Cerasi (Bcr.) Cast. (Sacc. .Syll. Ml. 640 — Bdd. 38. P. Cesatii .Sclirul. (Sacc, Syll. Vil. 662 —Bibl. 10, II (P. Andro- pogonis). P. chondrilliiiii Ihibíik el Sxl. (Siifc. Sijll. Wll, .'{12) — Hibl. 1). 10 (P. Cliniuhillae), 3:i, 49, (í;{ : Kxsice. 3. l>. Clirysanllicmi Ho/.c (Sacc, Syll. Vil. 2!)6) — IJiljl. ?:i'J; l-:x- sicc. ?.'{ (Vroinijces). P. Cichorii (DC.) Bdl. (Sacc, .Vi///- XVH, .'511)— Hil)l. 10. *P. conclusa Tliiím. (.Sacc, Syll. Vil, l'M)) — MA. 10. P. Convohnli (l'cis.) Cust. (Sacc, Syll. Vil, GlO) — Bibl. 11 (Aeci- dium Cdhjslcgluc), 1(5. P. coroiiala Corda s. I. (Sacc, Syll. Vil, Oá."}) — Bibl. D. K», 11, 12, 39; 22 (P Rhamni). Oss. : In pailíí da ascriverc |)i(ilial)ilin('nl(' anclic a P. Lolii. P. Conif-iolac Cliev. (Sacc, Syll. Vil, ()8i)— Hibl. 3o; Exsicc 2, n." 1()02; Exsicc. 3. P. crepidicola Syd. (Sacc, Syll. XVI, 292) — Bihl. ?22 (P. IIÍ<- racii). P. Crepidis Sdirol. (Sacc, Syll. VII, 007) — IJibl. ?21. * P. Cressae (DC.) Laj^crií. (Sacc. Syll. IX, 307) — líibl. 6 (Aeci- dium), 21 . P, Crucianellae Ucsin. (Sacc, .Sijll. IX, 301) — Bibl. ?22. P. CynodoMlis Desm. (Sacc, Syll.\U, 661) — Bibl. ?9, U). P. dispersa Erikss. cl lleiín. (Sacc, Syll. XI, 20i.j — Bibl. 35, 49, 63. P. Faicariae (Pers.) Fuck. (Sacc, .Syll. XVll, 393) — Bibl. 6 (Aeci- dium). * P. Ficalhoaiia Lagerh. (Sacc, Syll. XIV, 338) — Bibl. 22. P. Frankeniae Link (Sacc, Syll. VII, 694 e XIV, 296, sub P. pul- vinala) — Bibl. 22 (P. pulvinala). *P. Galactitis Syd. (Sacc, .Syll. XVII, 283) — Bibl. 15; Exsicc. 3 (P. Asteris). P. Gladioli Cast. (Sacc, Syll. VII, 728) — Bibl. 6, 21, 22, 36. P. graminis Pers. s. I. (Sacc, .Syll. Vil, 622)— Bibl. 20, 22 (P. poculiformis), 30, 39. P. Hieracii (Sclium.) Mart. (Sacc, Syll. Ml, 633) — Bibl. 14, 16, 17, 19 bis (P. flosculosorum). P. Hypocbaeridis Oud. (Sacc, .Syll. XVII, 302) — Bibl. 36; Ex- sicc. 3. P. Jasmini DC. (Sacc, .Syll. Vil, 714) — Bibl. 21, 36. P. Le-Moiinieriana iMaire (Sacc, .Syll. XVI, 297) — Bibl. 35, 49, 63 ; Exsicc. 3. P. Leontodonlis .lacky (Sacc, Syll. XVII, 304) — Bibl. ?21 (Aeci- dhuii Compositarum ) ; Exsicc 3. P. Liliacearum Duby (Sacc, Syll VM, 668) — Bibl. ?9. Í8 P. maculitola Alm. — Vedi P. Aspluxleli. F. Maí;nusi;iii;i Kiirn. (Sare, Syll. Vil. (i,'} I ) — IJibl. 22. 1». .Miil\acfaiiim Moiit.' (Sacx., Syll. Vil, G8(>] — Hibl. 9, 10, 11, 14, 1(5. 20, 22. 39; Exsicc 1, n.° 1757; Exsicc. 2, u." 1603; Exsicr. 3. P. Maydis Uér. (Sacc, SyU.XW. (Joi). sul) /'. Sorgl,i) — B\h\. 12, 16, 19 bis, 3o; 21, 39 ( I\ Soiyhi,; Exsicc. 1, n." 440; Ex- sicc. 3. P. Menthae Pers. (Sacc. .S'y//. VII, (;17) — Bibl. 10 (P. Calamin- Ihaei, 11, 22. 35; Exsicc. 3. » P. Mcsnicriana Thiim. (Sacc, Syll VII, 797— Bibl. 9. 10, 20, 22, 23, 30; Exsicc 1, ii."' 1206 cl 1206'; Exsicc. 2, n." 1200; Exsicc. 3. P. Monlafinei De Toni (Sacc, Syll. VII. 722 — UiM. 39. P. obscura Sclin.t. (Sacc, Syll. VII, 029) — Hibl. 22 iP. Ikllidis); Exsicc. 3. P. Pimpincllae (Slr.) Mart. (Sacc, Syll. Vil, 610;- Bibl. 9, 10, 15, 21. * P. Piptallicri Ln;:crb. (Sacc, .Syll. XIV. ;{IS — Hil)!. 22. P. Pol)j;oni-am|)liibii Pers. Sacc , Syll. Vil. 030, sub /'. Polygonij — Bibl. 11 (P. Amphibiij. P. Porri Sow.) Wiut. (Sacc, Syll. Vil, 005 —Bibl. 6, 36 (Uro- myces Allionim), 9 ( P. mixla); Exsicc 1, n." 1758. P. Pruiii-s|)inosae Pers. (Sacc, Syll. VII, 6í8, sub P. Pruni) — Bibl. 10 I P. Pnmnnnii). 11 l'red. (Sacc, .Syll. XVII, 307) — Bibl. 21 (P. Trayopogonis). P. Rubi:,'o-veia ("DC.) VVinl.. seiísu antiq. ^Sacc, Syll. VII, 024) — Bibl. li; 21, 22 iP. .UinnfuUij, 30, 39, 48; Exsicc. 3. Oss. : Come è iiolo qucsta sjiecie è oggi scissa in P. dispersa c /*. glumariini. ma noi dobbiamo qui tenere Ia spccie aiilica, non potendo fsauiiiiarc il iiiatiTiale e cone;;};ere le deleruiiiiazioni. P. Humicis-sculati (DC.) VViíil. (Sacc, .Syll. Vil, 030) — Bibl. 35. P. SaxilVajiae S.blecbt. (Sacc, Syll. VII. 078 —Bibl. 35. P. Sileues Scbml. (Sacc. .Si///. VII, 005, — Bibl. ?9. 10. i\) bis (Aecidium livhenisj, 10 (/'. Lychnidcurum el /'. liehenisj. 7!) P. simplex (Korii.) Krikss. et llciin. (Sacc, Syll. Vil, 024 et XVIF, 377) — Hil)l. ."5!) ( P. Riil)i(i(}-t'cra, vor. simplex). P. Smyrnii-OIusalri (DC.) Liiulr. (Sacc, Syll. Vil, 670, sub /'. Sinyniii) — l{il)I. W (P. Sinyrnii), 03. P. Sonciíi U(.l). (Síuc. .Syll. VII, ()3.S) — Hihl. li {P. jlosmloso- rum [). [).), 22, 39. * P. sonciíina Syd. (Sacc, Syll. \\ II. 308) — Hihl. 44, 47 (/'. Hie- racii), (53. P. Sperguliie DC. (Sacc, Syll. VII, ONi) — IJibl. 35. P. suaveolens (Pers.) Kostr. (Sacc, Syll. VII, 633) — Bibl. 23; Ex- sicc 1, ri." 1207; líxsicc 3. P. Taiiaceli DC — Vedi P. Ahsiiilhii o /'. Pyrelhri. P. Tbesii (Desv.) Chaill. (Sacc, Syll. VII, 602) — Bibl. 35. P. Tragopoponis — N^edi P. UluKjmHoli. P. Uml)ilici (.ucp. (Sacc, Syll. VII. 700) — Bibl. 35; Exsicc. 3. P. variabilis Grev. (Sacc, Syll. VII, 034) — Bibl. ?0. P. Vincae (DC.) Beik. (Sacc, Syll. VII. 715) — Bibl. 22, 63; 11 (Vredo), 20, 47, 48 (P. Ikrkeleyh. P, Violae (Schiim.) DC. (Sacc, Syll.WU, 009) — Bibl. 9, 10 (P. Violaram). 16, 22, 47, 48, 49, 63; Exsicc 3. Seclio Phragmosporae Sacc. I*lira;;iiii4liiiiii Eink. P. Rubi (Pers.) Wi.il. (Sacc, Syll. Vil, 745) — Bibl. 20, 36; Ex- sicc. ?3 (Melainpsora sp.). P. Sanguisorbae (DC.) Schrot. (Sacc, Syll.\U, 742) — Bibl. 10 (P. apiculalumj, 22 (P. triarliculalum), 35, 39, 47, 63. P. solidum (Tode) Sacc. et Trav.' (Sacc, ^j///. Vil, 740, sub P. subcorlicium) — Bibl. 9 (Uredu Rosarum), 9, 10 (Coleospnrium ' A giuslificare il camliiaiiipnto di iidiiio dei noiissimo Pliragmidinm subcorlicium osservo clie da riceiclii' talle dal |irof. Saivai^ld c da iiii", risulla clie la priíiui descri- zione di queslo fiiiiL;(i si ha iii Todk: Ftnn/i .Mi-lilcnliiirfifnsrs selfcti. fase. I. Liiiifliurgi, 1790, pag. 10. Ivi il fungo ú descriUd, n no sono figiiratu anche lo leleulosporo (tah. 3, Tig. 26) sottD il nunio di Asroiihnru discilloni, a. solulu, niontie la var. [i. byssind corris- pondo, sia per riiidieazione delia nialrico, sia per la liguivi (lab. .3, lig. 27) ai Pli. Ruhi- idaei (DC.) Karst. — Credianio perlauto clie in conforinità alie regole delia nomencla- tura il /'//. mbcorliciíim {Li/coperdun siibcortiriíiíii Sclirank, 17!i.'$) sia da cliiamare Ph. siilidum (Todo) Sacc. el Ti;iv. od il /'/;. Uahi-idaci (Ircdo Rubi-idaei Pcs., 1799) si debba cliiaiuare Ph. bijss/num (Todo) Sacc. ol Trav. G. B. Traverso. 80 minialitm , 10. 1 I, 38 ;/'. nosarum,. 14, 21, 22, 35, 36. 39 ; KxsiiT. I. II." I(i98; Exsicc. 3 ,''/'. siihcorticium}. F. xiolaceiíiu ^Sclmltz.) Wiiit. (Siicc. Syll. Vil. 744, — Bilil. 1 I, 12 (P. aspenm), Ki. 17. li» l>is. 22, 35, 39; Kxsicc. 3. Fiim. Cronartiaceae Diel. Croiiiirtiiiiii Fr. C. iiMlt'|nmlLMi.n [\\ÚU\.] Fr. (Siirc. Syll. VII, ;;!»7j — Hil)!. 9 (C. Viiiieloxiri , 10, 12. 15. 17, 19 bis. C. IlíHfidiim (A. et S.) NViíil. (Sare, .Sy//. Vil, 598) — Hll.l. II (C. Paeonkte), 10; Kxsicc. 1, n.° lo3S; Fxsicc. 2, ii.° 1204; Exsicc. 3. Fam. Coleosporiaceae Dicl. Coli'oi«|ioi'iiiiii Li-v. — Vedi anclie Phragmidium. C. Campamilne (Pers) Lév. s. 1. (Sacc, Syll. VII. 753) — Bibl. 22. C. Kuphrasiiie (Sclii.m.) Wiiit. (Sacc. Syll.\U, 754 — iiihl. 21. C. I.iulac (K/e. Fiscli. (Sacc. >>"■ -^Vll, 401) — Bibl. 9, 10. C. Senecionis (Pers.) Fr. (Sacc, Syll. VII. T;;I ) — Bibl. 1 1 ; 21, 22 (€. Pini); 41, 48 (Peridertuium dblunyhimrium) ; 30, 39, 47, 48, 03; líxsicc. 3. C. Sonchi (Pers.) Lév. (Sacc, Syll. Vil, 752) — Bibl. 10, 22, 30, 38. Fam. Melampsoraceae Scliriíl. Seclio Amerosporae Sacc. ilolnin|».«iora Tnsl. ' — Vedi anrbe Phrniitnidiíim. M. aecidioides DC, Scbr.U. Sacc, Syll. VII. .•i90) — Bibl. 22. M. Kvonymi-Capraearuin Klebli. (Sacc, Syll. XVII, 463) — Exsicc. 3 (M. Salicis-capreae). M. llelioscopiae (Pers.) Winl. (Sacc, .S';///. VII, 580) —Bibl. O, 10 ' Le sppcic porliis!lii',«i di (|ni'st(i peniTc dfVdiio csserc in pniii parle livediilo per ridiirle alia noniem-lalura piú rccenlf. Ncii aliliiamn faliu solo (luelk' ridiuionl fiie ci parveio risultaro evideiiti dai dali bibllogralici. 81 (M. Euphorbiae). 21. 22. 39. 63; Exsicc. 1, n.» 1697; Ex- sicc. 2. II." 1718; Kxsiic. 3. M. Ilyi.criconim (DC.) SdiiOl. (Sacc, St/U. VII, 591) — Kxsicc. 3. M. |U)|niliiiii (Jiifq.) Lév. s. I. (Sacc.i Syll. VII, 590) ~ lJil)l. 11, 12, i;;, 38, 39, i7. 63. ?M. Querciis (ilrond.) Sclirol. (Sua-., Syll. VII, 59i) — Bibl. 22 (IJredo); lixsicc. 3. M. Hihesii-vimiiialis Klebli. (Sacc, Syll. XVII, 463) — Bibl. 9 (Uredo lecytliea). M. Tiemulae Tui. (Sacc. Syll. VII, 589) — Bibl. 12. ]\J. Vileiliiiao (DC.) Tb.im. (Sacc, %//. VII, .589) — Bibl. 10 (M. saliciíni), 2 1 . llclaiii|»8or4'lla Sduoi. ?iM. Kicini (|{iv.) De Toni (Sacc, Syll. VII, 596)— Bibl. 6 (Phy- so»í«, cx err. pio 1'liysonema), 9, 10, 1 1, 14, 21 (Caeoma), 39. Kag;lioiiauíu I'al. Z. Pbiliyreae (DC.) Pat. (Sacc, Syll. XVII, 268) — Bibl. 35, 36. ITrcMliiiales iiiiperfcetae Accidiíiiii Pers.— Vedi aiiche Gymnosporangium, Puccinia, Uromyces, Ae. Chenopodii-fníticosi DC. (Sac, Syll. Vil, 819) — Bibl. 22 (Ae. Clienopodii). Ae. Echii Tbílm. (Sacc, Syll. *) — Bibl. 35. Ae. Petersii Bk. et Curt. (Sacc, Syll. Vil, 780) — Bibl. 63, 47, 48. — Pare a(i|)arteiif;a alia P. Violae. Ae. Kanuiuuiaceanim DC. (Sacc, Syll. VII, 776) — Bibl. 35. Ae. Umbilici Troll. (Sacc, Syll. XVI. 330) — Bibl. 31, 35. Ae. Valeriaiicllae Biv.-Benib. (Sacc, Syll. Vil, 797) — Bibl. 21. Caeoma Link. * C. Andiosaeini Alm. et S. Cani. (Sacc, Syll. *) — Bibl. 63. C. coníluens (Pors.) Scbr. (Sacc, Syll. \ll, 864) — Bibl. ?6 (Iredo). C. Mercuiialis (Marl.) Link (Sacc, Syll.YU, 868) — Bibl. 12, 21. Urcilo Pers. — Nedi anclie Caeoma, Melampsora, PhragmUUum, Puc- cinia, Ustilago. U. Agrimoiiiae SchiiJt. (Sacc, Syll. VII, 839) — Bibl. 10 (Coleospo- rium ochraceum). 6 XXV s-i * U. Canifíanae Tlidm. (Sncc, Syll. VII. 8íV) — Bibl. 12. • r. Dorvciinpsidis Tlifim. (Sare, Si/ll. VII, Sí6} — Bibl. 10. K. Firiis r.iisl. (SiKT.. Syll. VII. NiTl — BiM. 10, 39. - U. [liillrns Sacc. (Sacc, Syll. \\, '22{) — Bihl. 2:5. U. planiuscula iMont. (Sacc, Syll.Wl, S57) — Bibl. 20. Ordo rstiliii:inal(>s íTul.) Sacc. et Trav. Fam. Tilletiaceae Tui. Seclio Amerosporae Sacc. Cufyloiiia De Barv. k. Caleií.lulae Oud.) De Barv (Sacc, .Si///. VII, i92) — Bibl. 35. * E. CdmvoImiIÍ Bres. (Sacc, S'yll. •) — Bi''l- •3'>. ''y^- K. fiiscum Schrot. (Sacc, Syll. Vil, 488) — Bibl. 21. E. scrotinum Schrul. (Sacc, Syll. VII, 487) — Bibl. 39. Tillcliii Tui. 1. lois Kiibn (Sacc, Syll. VII, i8,H) — Bibl. 39. Seclio Dictyosporae Sacc. ll»n0<\T«li.*t Kabh. U.' Cdlclmi (Sehieclil.) Babli. (Sacc, Syll. VII, ,SI(i) — Bibl. 22. U. occulla (Wallr.) Babh. (Sacc, Syll. VII, .518) — Bibl. 39. Fam. U.stilag"inaceae Tui. Seclio Amerosporae Sacc. .%iillii*(i<*oi, i.'}, Í8. U. bromivora Fisch. (Sacc, N»///. Vil, iOl) — líibl. 35, 3(). U. CraniLMi Kiun. (Sacc, Sylí. VII, i3.fi) — Bibl. 39. U. Cynodoiitis (Pass.) ileiín. (Sacc, Si/ll. XIV, íl(i) — Bibl. ?9, 10 (l. caibo), ?39. * IJ. Drncaenac S. Cam. (Sacc, Si/ll. XVII, i7í) — Bibl. 39, 43, Í8. U. Ilonlfi (Pers.) Kell. et S\v. (Sacc, Syll. IX, 283) — Bibl. U (Re- licularia l.stilmjoj, 39. U. hypodjles (Scldeciít.) Fr. (Sacc, Ni///. VII, 453) — Exsicc ?3 (U. sp.). U. Ischncmi Fuck. (Sacc, Syll. VII, 4S4)— -Bibl. 10. U. Ma^dis J)C.) Corda (Sacc, Ni///. VII, 472) — Bibl. 4 (Relimla- ria Uslilago), 14, 21, 22, 30, 39. U. iiuda (Jens.) Kell. et Sw. (Sacc, Syll. IX, 283) — Bibl. 11 (U. carbo], 39. U. olivacea (DC.) Tui. (Sacc, Syll. Vil, 463) — Bibl. 38. U. Kabeiiiiorsliana Kiiliii (Sacc, SijU. VII, 471) — Bibl. 21 (U. Se- tariae). U. Scorzonerae (A. et S.) Sclirot. (Sacc. Syll. VII, 478) — Bibl. 4 ( Reticularia fslilagoj . U. segelum (Buli.) Ditm.'s. I. (Sacc, Syll. VII, 401) — Bibl. 7, 12, 14,21. U. Setariae Kabii. — Vedi ('. Rabenhorsliuna. U. Tragopogonis (Pers.) Scbrot. (Sacc, Syll. VII, 477) — Bibl. 4 (Ret iculn ria t siilago) . U. Trilici (Pers.) .leiís. (Sacc, Syll. IX, 283) — Bibl. 4 (Relimlaria Uslilago), ?19 (Ureão Carieis, í. Trilici), 36 (U. segeíuw), 39. U. violácea (Pers.) Fuck. (Sacc, Syll. VII, 474) — Bibl. 9 (U. an- therarum) ; Exsicc. 3. * U. Welwilscbiae Bres. (Sacc, Syll. XIV, 411)— Bibl. 2S ; Ex- sicc. 2, n.° 1213. Ustilaginalcs inccrtae sedis Graiiliíola Poit. G. Plioeiíicis (Moug.) Poit. (Sacc, Srjll. VII, 522) — Bibl. 11, 22. 84 Classis ASCOMYCETAE (Fr.) Sacc. et Tiav. Ordo Pjrcnisílcs (Fr.) Sacc. et Trav. Fam. Xylariaceae Tui. Sectio Phaeosporae Sare. Ualia|ior(S»o Xke. — Vedi anclie Chorostule. D. (Eu.) Arclii (Lascli) Nke. (Sacc, Syll. I, 653)— Bibl. 14.— Vedi iiiiclie 1'homop.sis Aniii. D. (Eu.) Chailletii iXke. (Sacc, Syll. I. (í.jSí — Bibl. 11. I). (Eu.) Dulcamarae Nke. (Sacc. Syll. I, 650) — Bibl. 15. — Vedi .lUclie PhoiiKipsIs D. * 1). Eu., foeniculacea NiessI (Sacc, .Syll. 1, 6i8)— Bibl. II. 14. 1). (T.) incompla Sacc (Sacc, Syll. IX. 717) — Bibl. 47. 63. D. (T.) iiilerrii|il.i — Vedi D. Tiromar D. (T.) Lubise\i (i)esm.) ISiessI (Sacc, Syll. 1, (i77j — Bibl. 1."». U. (Eu.) iiigreíla (Awd.) Nicssl (Sacc, Syll. I, 648) — Bibl. 14. 8? D. (T.) ophitcs Sacc. (Sacc, Syll. I, 670) — Bibl. 25. D. (Eu.) orientalis Sacc. et Speg. (Sacc, Syll I. 033) — Bihl. Ifi. 1). (Eu.) |)eli«)l(.niin Siuc. cl Speg. (Sacc, .Si///. I, (538; — Hil)l. IG. I). (Eu.) Hubiac Fabro (Sacc, Syll. I.\, 714) — Bibl. 38. D. (Eu.) scandens Saccl et Speg. (Sacc, Syll. I, 661)— Bibl. 12 (D. Tami). *D. (T.) sparsa NiessI (Sacc, .Syll. IX, 706) — Bibl. li. — Vcdi anclie Plwmopsis .tparsa. D. (T.) striacfoimis (Fr.) Nke. ^Sacc, .Syll. 1, 61)0) — Bibl. 12. * D. (T.) Tccomae Sacc. et Syd. (Sacc, .Syll. IX, 718, sub D. inler- rupta et XIV, 5.^1) — Bibl. li (O. iiilmuptn). D. (Eu.) Tulasnei Nke. (Sacc, .Syll. 1, 6.")7) — Bibl. I V. — Vedi anclie Phoniop.sis Tulasnei. * —var. (iakipie Wint. (Sacc, Syll. IX, 715) — Bibl. li). D. (Eu.) vitícola Nke. (Sacc, Syll. I, 635) — Bibl. 16. E;n«loiliia Fr. E. gyrosa (Scbw.) Fuck. (Sacc, Syll. I, 601) — Bibl. 14, 20, 51. — Vedi anche Emlolhiella gyrosa. MIcIniicoiiís Tui. M. modonia Tui. (Sacc, Syll. I, 603) — Bibl. 16, 19 bis. Sectio Phaeodidymae Sacc. Walsaria Ces. et De Not. V. donacina Ces. et De Not. (Sacc, Syll. I, 750) — Bibl. 15, 20. V. Farlowiana Sacc (Sacc, Syll. I, 7i6) — Bibl. ? 1 4. V. insitiva (De Not.) Ces. et De Not. (Sacc, Syll. I, 741) — Bibl. 11, 15, 16, 20. 25. V. Nolarisii (Mont.) Sacc. (Sacc, .Syll. 1. 742) — Bibl. 6 (.Sphaeria). V. rubricosa (Fr.) Sacc. (Sacc, .Syll. 1, 743) — Bibl. 52. Sectio Phaeophragmiae Sacc. Ag;laosp»ra De Not. A. prolusa (Fr.) De Not. (Sacc, Syll. II, 133) — Bibl. 12, 19. ■lelograiiiiiia Fr. M. Egelingii Eli. et Ev. (Sacc, .Syll. XIV, 580) — Bibl. 39. 88 Pscii«lo«al.S(i Ccs. cl De Not. 1'. l(iii^i[ii's 'Tui.) Sacc. - v;ir. ajiirulaía Rick ^Sacc, Syll. *) — Hil>l. 51. Seclio Phaeodictyae Sacc. Feiícsielln Tui. F. pliíieospora Sacc. (Sacc, Syll. II, 327; — Hil)l. 19. Fnm. Ceratostomataceae Winl. Seclio Hyalodidymae Sacc. f^iioiiioiiin Ccs. cl De Not. » G. nuslnilis Winl. ^Smcc, Syll. I\, (wi) — Hilil. 15. » — vnr. Laioi Winl. (Siicc, Syll. \\, (i7i — Bibl. 15. G. Cerastis (Hiess) Ces. et De Not. (Sacc, Syll. I. 569) — Bihl. 38. G. setacca ^Fers.) Ces. et De Not. :Sacc., .Syll. I, 363) — Hilil. 15. Fam. Sphaeriaceae (Fr.) Sacc. Sectio Allantosporae Sacc. CooloNplincrin S.irc * C. Suberis Wiíil. ^S.icc, .Syll. IX. 443)— IJiM. 15; 32 (Nitzsrhia). HHsollkon Ollli — Vcdi anclie Cwlosphneria. *■ i\. rcccilctis (NicssI) Hcrl. ^Sjicc, Syll. I, 101, suli Cdlonjiliacriaj — Bil)!. 12 ^Calospliaeriíi). Sectio Hyalosporae Sacc. llo(ryo!«|ilin<>rin (>cs. cl De Not. — Vedi anchc (iihbertlla. \\. Hcnrif^crinii;! O.x. et De Not. (S.icc, Syll. I, 457) — Hihl. 12, •20. •í:;. 6;{. II. s\couo|)liilii Dur. cl .Monl.) Cos. ul De Not. (Sacc, Syll. I. 461) ' — Bibl. 20. 89 * Coiltiiiin Alm. et S. Cnm. Oss. : Come fjiíi nsscrvò il Saccnido, qiiesto gonere iioti scmbra sullicicniemeiílc distinto d;il fícií. Bolryonfthaeria. * C. Agaves Alm. d S. Cam. (Sacc, Syll. XVII, 590) — Bibl. 47, 63. Glii;;;iiar«Iia Vinia d Hnvaz G. Cerris (Pass.) Trav. (Sacc, Syll. I, íli, sub ÍMesladia) — HM. 47 (LaesUtdia), ()3. G. guarapiensis (S|)eg.) Alm. et S. Cam. (Sacc, Syll. IX, 578, sub Laestddia) — l$il)l. (53. * G. Pbotiniac Alm. et S. Cam. (Sacc, Syll. ^s) — Bibl. 49 (Laesla- dia), (53. G. Roliaridi (Sacc. et Syd.) Trav. (Sacc, Syll. XVI, 455, sub Laes- ladia) — \V\h\. 03. * G. Pbjtolaccae Alm. et S. Cam. (Sacc, Syll. *) — Hibl. 63. ■juestaflia Awd. — Vedi Guionardia e Physalospora. l*lioniat»S|ioi*a Sacc. P. Berkeleyi Sacc. (Sacc, Syll. I, 432) — Bibl. 63. l*hjsalos|iora NiessI P. Asbolae (Bk. et Br.) Ckc (Sacc, Syll. XI, 292) — Bibl. 47, 63. P. Bidvellii (Eli.) Sacc (Sacc, Syll. 1, 441) — Bibl. ?26, ?27 (Laes- ladia). P. fallaciosa Sacc. (Sacc, Syll. I, 438) — Bibl. 20. P. Feslucae (Lib.) Sacc (Sacc, Sijll. I, 434) — Bibl. 47, 63. P. gregária (Sacc) Sacc. (Sacc, Syll. I. 435) — Bibl. 20, 25. * P. latitans Sacc (Sacc, Syll. XlV, 5^20) — Bibl. 25, 38, 47, 63; Kxsicc 2, n." 1212. P. minutula Sacc et Speg. (Sacc, Syll. I. 437) — Bibl. 38. P. philoprina (Bk. et Curt.) Sacc (Sacc, Syll. I, 4iO) — Bibl. 19. * P. Pittospori Alm. et S. Cam. (Sacc, Syll. XVil, 582) — Bibl. 47, 63. P. Salicis (Fuck.) Sacc (Sacc, Syll. I, 439) — Bibl. 20. Tralmitia Sacc et Hoiim. T. quercina (Bud.) Sacc et Houm. (Sacc, Syll. I, 449)— Bibl. 11 (Asteroinri iiarmelioides), 14, 15. Trieliospliaería Fuck. T. erjtbrella (Wallr.) Fuck. (Sacc, Syll. I, 453) — Bibl. 52. 90 Seclio Phaeosporae Sacc. Aiilho.*»toiiiclla Snce. A. ;i|)|)L'ii(lKtilos;i (Hk. et Br.) Sacc. (Sacc, Syll. 1. 28(i) — 15il)l. 12. A. contamiiians (Dur. et Mont.) Sacc. (Sacc, Syll. I. 280) — Bibl. 16. ;{S, 47. 40. (i•^. A. nigni-iiiimiliilii ^Itk. et Ciirl.) Sacc. (Sacc, Syll. I, 279) — Bibl. 10 (.Sphaeria Vuccae), i V. A. palmncca (Ckc) Sacc (Sncc, .Sy//. I. 201)— Bibl. 47. 03. A. [lisaiia Pass. (Sacc, Syll. 1, 2SÒ — Pihl. .38. A. tomiciim (Lév.) Sacc. (Sacc, Syll. 1, 282j — Bibl. 20. 47, 63. A. Trabuliana Sacc et Roum. (Sacc. Syll. l, 282) — Bibl. 20. Cliaeloiiiiiiiii Kuiue C. comalum ^Tode) Fr. (Sacc, Syll. I, 221) — Bibl. 3b (Ch. ela- Itim). C. |)iinnosum Wallr. (Sacc, Syll. I. 221) — Bibl. 35. Ilr|)4»e4»|»rn iMick. — Vcdi Sontaha. l*liiloi*o|»ra S|)eg. P. setosa (Witit.) Sacc. (Sacc, Syll. I. 240 —Bibl. 15 (Podos- pora). l*otlosi|»oru Ces. — Vedi Philocopra. Uosclliiii» De Not. # B. ambi}st(>m,i Bcrl. et Fr. Sacc (Sacc. Syll. IX, 498) — Bibl. 20. R. bjssiseda (Todc) Sclirut. (Sacc, Si/ll. I. 252, sub //. aiinita) — Bibl. 15, 52 /{. aquilo . — \ar. ylobra Sacc (Sacc, Syll. I, 252 e IX. iOo^— Bibl. 52. K. masloidéa Sacc. (Sacc, .Syll. I, 258) — Bibl. 20. * R. l^Iolleriaiia Winl. (Sacc, .Syll. IX, 501) — Bibl. 16. |{. iiecnirix (ilarl.; Beil. (Sacc, Syll. XMI, 595) — Ribl. ?26. ?27, 34 [hrinaluphijiaj, 39. \{. liiuinata (Klotzscli) Sacc. (Sacc, .Syll. 1, 259) — Bibl. 51. B. sublimiila (Diir. et iMont.) Pnss. (Sacc, Syll. I. 250| — Ribl. 11, 14, 20. R. Tassiaiia De Not. (Sacc, Syll. 1, 261) — Bibl. 52. 91 SíoiMlaria Cos. et l)c Not. S. fimicolii (Itoh.) Ces. et De Not. (Sacc, Syll. 1, 2i0, sub Hypo- copra) — Bibl. 1.^. Scctio Hyalodidymae Sacc. A|iios|»ora Sacc. A. Monlagnci Sacc. (Sacc, Syll. I, .^39) — Bibl. 16, 25, 38. A. [luiiclum Sacc. et Spej,'. (Sacc, Syll. I, oiO) — Bibl. 16. A. striola iPass.) Sacc í var. mínor IJcrl. et Fr. Sacc. (Sacc, Syll. IX, 65Í)) — Bibl. 20. Ilcrtía l)c Not. B. Vitis Schiilz. (Sacc, Syll. I, .fJ83) — Bibl. 51. Colcroa Fr. — Vedi Venluria. Coiuliosira Im-. — Vedi Sphaerdla Asleroma. Di«lyiiiella Sacc. D. Barbieri (VVesl.) Sacc. (Sacc, Syll. I, 5i7) — Bibl. 20. D. effusa (Niessl) Sacc. (Sacc, Syll. I, .f;52) — Bibl. 63. * D. Mesnieriana (Heliin et Tbíim.) Sacc (Sacc, Syll. I, 546) — Bibl. 1 1 (Didyniosphacria). D. recedeiis (Cke. et llarkn.) Sacc. (Sacc, Syll. I, 549) — Bibl. 20. Spliacrella Ces. et De Not. — Vedi anche Leplosphaeria e Sphae- riilina. S. allicina (Fr.) Awd. (Sacc, Syll. I, 522) — Bibl. 12. S. Asteroma (Fr.) Karst. (Sacc, Syll. I, 423i — Bibl. 12 (Comho- síra reti enlata). S. Bonae-Moclis Sacc. (Sacc, Syll. XIV, 530) — Bibl. 47, 63. S. brassicicola (Diiby) Ces. et De Not. (Sacc, Syll. I, 502) — ■ Ex- sicc. 1, n." 444. S. Clymenia Sacc (Sacc, Syll. I, 492) — Bibl. 15, 16, 17, 19 6«. S. coílina Sacc et Speg. * var. caulicola Berl., Fr. Sacc et Roum. (Sacc, Syll. IX, 634) — Bibl. 20. S. colorala 1'eck (Sacc, Syll. I, 49.3) — Bibl. 19. S. crepidopliora (Mont.) Sacc (Sacc, Syll. I, 479) — Bibl. 6, 10 (Depazea), S. Gibelliana Pass. (Sacc, Syll. l, 484) — Bibl. 11. 92 * S. Honrif|iiPSÍnnn Sncc. (Sare, Syíl. XI, 208) — líihl. 2o. S. Hcrmi.iMc Sncc. (Sncc. Si/ll. I, ."iOO — IJihl. l(í, lít bis. S. Ilicis Kll. ;S.icc., .St///. W, G;5!); — |{il)l. Kl. S. japonica Pass. (Sacc, %//. IX, 032) — Bibl. 38. S. maruliformis rPcrs.) Awd. (Sacc. Sy//. I, 477' — Hil)l. 11,11, 38. *S. .Moll.Tiiiiia Tliiim. ;Sacc, Syll. 1. i9l) — Hil.l. 12. S. Moiificotiiíiia Sacc. (Sacc, ^V'- •> olU) — Hilil. W. 03. » S. MvgiiidiU' Wiiit. (Sacc, Syíl. IX, 032) — nibl. i:i. S. pai.vrifcni Tnss. (Sacc, Syll. I\, 03!») — BiN. 49, 03. S. Patòuillarili Sacc (Sacc, Syll. IX, 03o) — Bibl. ?39, S2; Ex- sicc 1, n." 1090; Kxsicc 2, n." 1720. S. poly;?iamma Fr.' NiessI (Sacc, Syll. I, .■)2I — Bibl. ?6 (Sphae- riaj. S. Polvpodii (Habb.) Fiick. (Sacc . Syll. I. 539) — Bibl. 11. S. piiiíctirormis (IVrs.) Rabli. (Sacc. Syll. I, 470) — Bibl. 25. S. sicula Penz. (Sacc, .Si///. I, 484! — Bibl. 2(». *S. Sopborae Wiiit. (Sacc, Syll. IX, 030) — Bibl. \o. S. sparsa (Wallr.; Awd. (Sacc, Syll. I, 485) — Bibl. 15. loiífiiria Ccs. el J)e Not. V. cininans (Fr.) Sacc. (Sacc, Syll. I, 592 c IX, 093) — Bibl. 16 (Coleroa). Seclio Phaeodidyraae Sacc. .%iii|ilii!ií|»liaei'ia Ccs. et De NoI. A. (liplasia (l)ur. et Motd.) Sacc. (Sacc, Syll. I, 729) —Bibl. 20. l>ifl,riii(>N|ilineria Fuck. — Vcdi ancbc Dldi/mella. i). diplnspora (Ckc) Bebm (Sacc. Si/ll. I. 7Í0) Bibl. 20. * 1). donaciíia (Niosslj Sacc (Sacc, Syll. 1. 7i:il— Bibl. 12 (.Wcro- ilii-tia). 20, 47, 03. I). cpidcrmidis (Fr.) Fiick. :Sacc. Syll. 1.709 -Bibl. 12 {.Uicro- lliclia . * 1). Ilakoac Wint. (Sacc. Syll. IX, 733) — Bibl. 15. * D. lusilanica (Nicssl) Bcrl. et Ví.pl. ;Sacc, Syll. IX. 737) — Bibl. 14 (l'lioiry.'i). 1). sarnieiili (Ckc et ilarkii.) Berl. cl Vogl. (Sacc. Syll. IX, 732) — Bibl. ;<9. lliriMitliclía Kiirb. — Vedi Ditlyinosj>hairia. 93 Phoreys Nlessl — Vcdi DkUjmnsphaeria. '1'ic'lioilieciiiiii Flotow T. pyginueuin Koil). (Sacc, %//. IX, 720) — Hil)l. 13. Sectio Hyalophragmiae Sacc. Ilcrpotricliin Fnck. * II. Molleriaiiu Wiiil. (Sacc, SyU. IX, 858) — Bibl. IG, 19 bis. IL«>ra Fiick. — Vedi Lasiosphacria. ileloiiiastia Nke. et Fuck. M. Friesii Nke. (Sacc, Syll. II, 213) — Bibl. 18. lfc(as|»liacria Sacc M. anisometra (Cke. et Ilarkn.) Sacc (Sacc, Syll. II, 163) — Bibl. 20, 38. * M. Magnoliae (Alm. et S. Cam.) Sacc. et D. Sacc. (Sacc, Stjll. XVII, (595) — Bibl. 47, 48 (Sporoclumorplia), 63. * M. Molleriana (Niessl) Berl. et Vo^l. (Sacc, Syll. IX, 837) — Bibl. 1 4 (Leptasplia eria). *M. nervisequa (Wint.) Berl. et Vo^l. (Sacc, Syll. IX, 841) — Bibl. IB (Leptoaphaeria). M. nobilis Sacc (Sacc, Syll. II, 169) — Bibl. 1 1 (Leplosphaeria),38. M. papulosa (nur. et ftlonl.) Sacc. (Sacc, Syll. II, 168) — Bibl. 63. — var. viridarii Sacc (Sacc, Syll. IX, 838) — Bibl. 25 [M. tí- ridarii). M. pinnanim (Pass.) Sacc. (Sacc, .Si///. II. 179) — Bibl. 49. M. sepincola (Bk. et Br.) Sacc (Sacc, Syll. II. 164 e IX, 836) — Bibl. 38. M. spatharum (Ces.) Sacc (Sacc, Syll. II, 179) - Bibl. 63. M. Viiicae (Fr.) Sacc. (Sacc, SyU. II, 171) — Bibl. 49, 63. SpliaciMiliiia Sacc. S. iiitermixla (Bk. et Br.) Sacc. (Sacc, Syll. II, 187)— Bibl. IS. !»i S. myriadea (UC.) Sacc. (Sacc, Syll. II, I8(i; — Hilil. 11,12 (Sphae- rella . !S|ioro4>á»iiioi'|ilia Alm. cl S. Ciiin. — Vedi Melasphaeria. Seclio Phaeophragmiae S,icc. « llciilaiii(M-ia lUiiiii el TliQm. * II. elt-ííans Kelim cl Tliiim. (Sacc. .Si///. II. 89^ — Bibl. 11. * 11. TliUnifiiiniia (NiessI) Sacc. (Sacc, .Si///. II, S!)} — IJibl. 12 Le- ptosiiliitei ia). Li'ia (>cs. et De NoI. — Vodi andic Ileplameria. Metas- jiliiiniii. L. anindinacea (Sow.) Sacc. (Sacc, Syll. II, ()2) — Bil)l. la. L. as|ianif;iiia Karst. (Sacc, Si/ll. W, ISõ] — Uibl. 20 L. luctuosa). L. Hamljusae Uoll. (Sacc. Si/il. \IV, 571) — |{il)l. 17, (i:í. * L. Cocots .Mm. et S. Cam. (Sacc, Syll. Wll. 727) — IJibl. í\), 63. » L. cotiimbriceiísis Berl. el Fr. Sacc. (Sacc, Syll. IX, 71)1) — Bil)I. 20. L. Coiiiolbyriíim Sacc (Sacc. Syll.' U, 29) — Bibl. II. * L. Coiivallariac .\hn. et S. Cam. (Sacc, Syll. XYI, 727, sub L. Dramenaej — Bibl. ."Jí), Í3 (I.. Dracaeiíae] ; G3 (var. Dracae- nae el Rusci. L. culmilVa;:,! (Fr Ces. et De Not. (Sacc, SijU. II, 7o) — Bibl. 13. * L. demissa Niessi (Sacc, Syll. I.\, 774) — Bibl. li. #L. diaporthoidos Wiiil. (Sacc, Syll. IX, 7G3) — Bibl. 16. 1!) bis. L. dolioloides (.\\vd.) Karst. (Sare, Syll. II, 44)-- Bibl. II. L. Dracaeiíae — Vedi L. Convallariae. L. eustoma (Fr.) Sacc. var. carpaiihila Sacc (Sacc, Syll. II, .57 iil s|..) — Bil)l. 47, 63. L. Fuckelii Niessi iSacc, Syll. II. 71 e l\, 71)6) — Bibl. 15. L. fuscella (Bk. et Br.) Ces. et De Not. (Sacc. Syll. 11, 30) — Bibl. 12. L. galiicola Sacc. (Sacc, Syll. 11, 21) — Bibl. 63. L. graminis (Fuck.) Sacc. (Sacc. Syll. II. 76) — Bibl. lo. * L. iiiferiialis NiessI (Sacc, Syll. IX, 786) — Bibl. 14. Oss. : Secundo Berlcse (Icoiies iiiii};.) ([uesta specie sarelibe sino- nimo di l'leo$pora pústula. L. jiincina (.\\vd ) Sacc (Sacc, Syll. II, 66) — Bibl. 12 < Sphae- rclla . L. lucluo5a — Vedi L, asparaginu. 9:i * L. liisiUinica Tliíim. (Snoi-., Syll. II, IS) — Hibl. t2. L. miiculatis — Vedi L. Sowcrbyi. L. Michotii (Wost.) Siicc. (SiuT., Nj///. II. 08) — Hil.l. 20. L. modesta (l)csm.) Awil. ^Sacc. S,jll. II. 3!)) — UiM. i!), f)3. * L. Molleriaiia Alm. et S. Cam. (Saco., Syll. *) — liibl. 6.'{. L. ni-rans ÍDosm.) Ces. et De i\ot. (Sare, Syll. II. 70) — liil>l. ir,. L. ()l)tiisis|)ora Spcg. (Sacc, %//. II, 7i) — Hil)l. 20. — Vedi aiiclie L. Iranslucem. L. pampini (Tlifim.) Sacc. (Sacc, Syll. 11. .31) — Hilil. IC. L. Plenicliana Nicssl (Sacc. >'////. II, .W)~|{il)l. 63. L. rubicunda Rolini (Sacc. Syll. II, 25) — IJibl. 20. L. Husci (Wallr.) Sacc. (Sacc, Syll. II, 7ÍJ — Bil.l. II (Sphae- rella). 14, 25, 38, 49, 63. L. Sowerbji (Fuck.) Sacc. (Sacc, Syll. II, 78) — Bibl. II (L. ma- ciihuis). *L. transluccns Winl. (Sacc, Syll. II, 67) — IJibl. 15, 'í7. 4t), 63. Oss. : Sccondo Uerlesc sarcbl»; síiiomÍiiki di !.. obtuslspora. L. Typharum (Desin.) Karst. (Sacc, Syll. II, 64) — Bibl. II. Sitiiurtella Fabrc S. fonnosa Fuck. (Sacc, Syll. II, 123) — Bibl. 52. Sectio Phaeodictyae Sacc. Pleosi>ora Rabcnh. — Vedi anclie Pyrciiophora. P. Allii (Uabh.) Ces. et De Nol. (Sacc, Syll. II, 268) — Bibl. 12, 51. Oss.: Secondo Berlesc è sinonimo di /'/. herbarum. l\ Aspiíodcli Baldi. (Sacc, Syll. II, 268) —Bibl. 16, 38. l». Diantbi De Not. (Sacc, Syll. II, 250) — Bibl. 15, 19. Oss.: Secondo Berlese è sinonimo di /'/. kcrlxinim. P. berl)arum (Pers.) Uabh. (Sacc. Syll. 11, 247)— Bibl. 6, 19 bis (Sphaeria), II, 12, 14 ;cum var. Aiinnlhi et L(inegnriae), 15, 16, 19, 20, 25, 38, 39 (cum var. Cilronim), 46, 47, 63. * _var. minor Niessl (Sacc. .Syll. II, 247)— Bibl. 12, 20. ^ —var. robmla Nies.si (Sacc, Syll. II, 247) — Bibl. 12. P. infecloria Fuck. (Sacc, .Sijll. 11, 265 e l.\, 892) — Bibl. 49,63. P. lusitaiiica Pass. et Tluim. (Sacc. Syll. II. 253) — Bibl. 12. P. papillala Karst. (Sacc, Syll. II, 2(1 1) — Bibl. l't (P. peliolorum). P. pliragmospora (Dur. et Mont.) Ces. (Sacc, Syll. II, 269 e IX, 892) — Bibl. 14 (P. ovoklea), 20, 25, 39, 63. P. Priíicipis Pass. (Sacc, Syll. II, 209) — Bibl. 47, 63. 9() . r. pusiula Bcil. cl Fr. Sacc. (Sacc. Syll. IX, 887) — Bibl. 20.— Vi'(li aiirlif Lriiliisjiltaerid iufernulis. P. suhriparia (Ckc.) Sacc. \ar. (iladiuli Cke. (Sacc, Syll. II, 272) — Bibl. 47, (53. P. Sjrit.fíac Fuck. (Sacc, Syll. 11, 2:;8 — Bil.l. 39. P. vafjaiis Niessl (Sacc, Syll. 11, 2()7— BiM. lo. P. Milgaris NiessI (Sacc, Syll. II, 2i3) — Bil.l. II, \i. Oss. : Secondo Bcrlese saiebbc sinonimo di /'/. infníuria. l*Trciio|ili<»i'a Fiies P. |)liai'o.(.mes (Reb.) Fr. (Sacc, Syll. II, 278) — Bibl. 16 fPlfos- pora). P. Iricbostoma ^Fr.) Fuck. (Sacc, Syll. II, 278) — Bibl. 15. Tcicliospora Fuck. T. Phnigniiti> Pass. (Sacc, Syll. 11, 29 i, — Bibl. 47, 63. Sectio Scolecosporae Sacc. Opliiolioliis Hiess O. graininis Sacc. (Sacc, Syll. II, 3i9) — Bibl. 30. Fam. Perisporiaceae Fr. Secliti Hyalosporae Sacc. Kiirotíiiiii Link E. rcpiMis De By. (Sacc, Syll. I, 26) — Bibl. 35; Exsicc 3. StíClio Hyalodidymae Sacc. l>iiiici'OS|ioi*iiiiii Fuck. » D. eri(i|diihmi NMnl. (Sacc, Syll. I.\, 401) — Bibl. IG, 19 bis. Seclio Phaeodidymae Sacc. ■jawiolioir^M Kiiiize L. Loniccrae Kze. (Sacc, Syll. I, 30 — Bibl. 6. 97 Seclio Phragmosporae S;icc. liiiiiuciíiíu Ni-gcr L. Mori (Cntt.) Síicc. (Sacc, Syll. 1, (i8 e XIV, 474) — Bibl. 49 (Mfllola}. (j:1. L. IVMizifiil (Siioc.) Siu-c. (S;icc., .Vi///. I, 70 c MV, 474)— Bil.l. O, 10. II, 12 {Capmdium Cilri). ID; 2.";, .'IS, 'M, 47, (i3 ffa- pnodíiiin Cilri). Ileliolii Fr. — Vedi Limacinia. !l*i'i*i.««|»»rii9iii Vv. ^ W uilldiiMi \U'A. (Sacc, %//. I, 57) — Hilil. (i. Seclio Dictyosporae Sacc 1'ti|)ii«Mlitiiii Munt. — Vedi anchc Limacinia. * C. Aiauiariaf Tliiim. (Sacc, Sijll. í. 7ol — Bil)!. II, 23, 47, 48, (í;5; Exsicc. 2, n." I20Í). C. elonf;alum Bk. el Desm. (Sacc, Sijll. I, 75) — Bibl. 38. C. Footii Hk. el Dcsin. (Sacc, Syll. I, 80) — Bihl. II (Microxy- plíiuiii), 25. » C. Mesnierianiim Thiim. (Sacc, Syll. I, 7()) — Bi!)!. 10, 25. C. Nerii Kal)h. (Sacc, Syll. I, 77) — Bibl. II (Apiosporium foedum et ('. Nerii var. corlicola), 12, 38, 47, 49, 03. C. Peisooiíii Berk. et Desm. (Sacc, Syll. I, 79) — Bibi. 11. C. (|ueicirium (Pers.) Berk. et Desm. (Sacc, Syll. I, 79) — Bibl. 10, 12, 41, 48. C. salicimim Mont. (Sacc, Syll. 1, 73) — Bibl. 10, 11, 10, 23, 39; Kxsicc 1, n." 1517; Exsicc 2, n.° 1210; Exsicc. 3. C. Tiliae (Fuck.) Sacc (Sacc, Syll. I, 74) — Bibl. 47, 63. llí<*r»xy|ihiuiti Sacc — Vedi Capnodiíim. Appoiídix .liitoiíiiarin Link — Vedi anclie lihacodium. A. clacopliila Mont. (Sacc, Syll. I, 81) — Bibl. 6, 7, 11, 12, 23, 39; Exsicc. 1, n." 1730. 7 XXV 08 * — var. Phillyreae ThOm. (Sacc, Syll. >) — Bibl. 12. A. ericophilii I iiik CSncc-.. Syll. I. 82 — Hil.l. :\ l>is. :VJ. A. si-oii,ii]i'n lícrk. Siicc, Syll. I. 82; - IJilil. ."{S. ;%|»Í4»N|ioi*iiiiit K/c. — Veiii Asinina c ('ai»i(i(l!iim. Fiiiii Erysiphaceae I.év. Er^Niplie líedw.' Lr-v. — Vedi niulu' S/ilianolhera. V.. CicliDiiicciniíii J)(]. (Siicc, .Si/ll. I. I(i, sub /;'. Uimjirocarpa) — Bil)l. 35; lixsicc. 2, ii." KiÒli; Kxsicc. 3. E. praminis DC. (.Sare, Sijll. I, 10—1511)1. 2(). 30. 39. Si). K. Fohgoili l)i:. CSiKT.. Sijlí. I. IS ri l(», silli /•;. iniummih cl E. MarlH) Hilil. II. \i. 3!) E. coinimiuis\ K». li. 3;i i E. MarliiJ . Pli,yllae. (:>|icri IJchm (Sacc, Syll. II, (500) — Hihl. II. .». -Ivnr. Domiris IUtI. fl Fr. Sare. (Sacc, Syll. \\, 1029) — Hihl. 20. O.-J. I'. -laniiiiis (l'crs.) Fiick. (Sacc, Syll. II, 602) — BiN. 12, 10, 17, 20, ;{?;; I!) his (Dolhklm). \\ rimi (Diiv.i ImkIv. (Sacc, >'r!«\\ialliiiM Nke. H. lilicinus ;Fr.; Fuck. (Sacc, Syll. II, (iiS) — Itilil. 1(». Faiii. Hypocreaceae De Nol. Secliu Hyalosporae Sacc. ilcctriolla Sacc N. millliia (Mont.) .Sacc (Sacc, Syll. II. íi8^ \iiU\. 10 (\ecirin). l*ol^'.«i(ij;iiia l'iM's. i'. ocliraceiím ^Walilh.) .Sacc. (Sacc. .Syll. II. i.';Sl — Hihl. .30 (P. filham). V. nibmm (Pers.) Sacc (Sacc, Syll. II. 4.^S; — Bil)!. .30. .3:;. Secliu Hyalodidymae Sacc lly|ioei*c>a Fr. H. alutacea (Pers.) Ccs. et De \o(. (.Sacc. Syll. II. o.30) — Ilil)!. 1.3. H. sterilior (Scliw.) S.icc (Sacc. Syll. II. ."i3o) — Hilil. ."li. I%e(*lrin Fr. — \i'(li anclic iSeclriello. N. cinnaljarina (iode) Fr. (Sacc, .Si///. II, 47t),— IJil.l. i!). 0.3. N. (litissiiiia Tiil. iSacc, >. II. N. sqiiiiniiilipcra Sacc. (Sacc, Syll. W, .S03 - Hihl. -2"i. » N. >erniciilosa (iNicssI) IVii/.. S;icc, Syll. II, 't'j:>,~\U\,\. II, !'.) bis (Calonecíria). Seclio Hyalophragmiae Sacc. Calouootria — Vcdi anche Nectria. C. Pithecoclenii .\iiii. cl S. Cani. (Sacc, Syll. -^— Hihl. 49, 03. 101 Seclio Hyalophragmiae Sacc. €BÍI»S!i4>i°(>3!a Sacc. (i. I.iiccil.i (Wallr.) Siicc. ^Siicc, Syll. II, .-i:;:}) — Bibl. 21). li. cK.itK.Mcn.i iDosm.) S.ux. (Sacc.'. Niy//. II, «."JEi) — Bilil. ti. 20. <.. imliv.iris Fr. S;icc. ;S;icc., Syll. II. )i:]± -- |{ii)l. 11, li, "iO. l\i. {',. Saiiliiuclii (.'\lotil.) Sacc. ^Sacc. Sijll. II, ;;f)i) — Uibl. II { Ho- Iryospliaeriíi dispersa), lii, "lo, 'JS, !)2. Seclio Hyalodictyae Sacc. 'I'h> i*oiicota'ía Sacc. "t. |.yrli(.clil(iia (.\wfl.) Sacc. (Sacc, Sijll. II. 562) — Bibl. 11. Seclio Scolecosporae Sacc. 4'lavi(M'|».«> Tui. C. |iiii|nirca (Fr.) Tui. (Sacc, Syll. II, .'i6i; — Bihl. 6 (Spermoedia clavus), 10 (Sclerolium claviis), li, 15, 38, 39. C^«imIi'i«»<*o;9B*«>9i Spc^. M. Smilacis (De Nol.) Sacc (Sacc, Syll. 11, 660) — Bibl. 11, 12 (Microthyrium), 15, 20. Seclio Hyalodidymae Sacc. .%st('riiia L('v. * A. Kiicaijpti (Pass.) Sacc. (Sacc, Syll. I, 45) — Bibl. 12 (Apiospo- riuin). 102 lliorotliyriíiiii Dcsm. — Vedi anclie Myincopmn. M. inicrosco|ii(um Dcsm. (Sare., Syll. II, 6()2) — Hihl. Ifi, 'ITt. Seclio Phaeodidyinae Sacc. Pnriiiiiluria Lóv. ? I'. Sl>racis Lév. (Sacc, Syll. 11, (iG2 e XI, 387) — Bil.l. M. Seclio Scolecosporae Sacc. » 0|>llio|»eltÍ!!i Aiin. et S. Cain. . O. Oleae Alm. el S. Cam. (San., Syll. XVII, 873) — Bibl. i7, 63. Fam. Lophiostomataceae Sacc. Soclio Hyalophragmiae Sacc. |jO|)llÍ4>(l*4'llia Siiic. * L. Mollcnamim (Wiiit.) Herl. vX Vo-I. (Sacc, Syll. IX, 1077) — Hil)l. lo (l.ojihiosloma). L. píaemorsiiin tl.ascli) Sacc. (Sacc.. Syll. 11. (iS I - Hild. .'JS. L. Sedi (l-uck.) Sacc. (Sacc. .Syll. li, (j,S7, — Hil)!. 16. L. semiliberum (Dcsm.) Sacc. (Sacc, Syll. II, 682) — Bil)l. lo Lo- pti losloma) . L. Winteri Sacc (Sacc, Syll. II, 688) — Hihl. II. Oss. : Secoiido Berlese sarebbe iigiiale a L. piaemorsiim. Onlo llystorialcs ((Ma.) Sacc el Tiav. Faiu. Hysteriaceae Cda. Seclio Hyalosporae Sacc. * UciiriqiicMia Tass. et Tlifim. * 11. lusitniiica Pas-s. et Thíim. (Sacc, .S"y//. II, 726) — Bil.l. II. í»elii%otli,>rfiiiii Desm. »• S. macrosporum .Mm. et S. Cam. (Sacc, Syll. *."_ — Bibl. 63. 103 Sectio Hyalodidymae Sacc. .%C(i(líiiiii Fr. * A. pulchellum Hick (SofC, Syll. *) — IJil)!. 'il. * A. Doiiiifis MessI (Sacc, Syll. II, 720) — HiN. 12, lo. A. manilarc Bk. et Br. (Sacc, Syll. II, 730 e IX, 1102) — Bibl. li. Seclio Phaeodidymae Sacc. 'S'i\> blôilítueti Diil'. ' T. clcvaliim (l»ers.) Trav. el Spessa (Siicc, Syll. 11, 710, sub T. hysleriíinm) — Bihl. 14. 20 (1'. hysterinumj, 36. Sectio Phaeophragmiae Sacc. Il,>'i Tmlc — Vfdi anclie líi/slcrnijrdiiliinw, Hypoderma. II. aiiibifíiiuin Dubv (Sacc. Syll. li, 740) — Bibl. li. II. ai.-uslalutn A. el S. (Sacc. Syll. II, 744) — Bibl. 25. II. Bcren-erii Sacc (Sacc, Syll. II, 751)— Bibl. 16. H. |)uiicarc IVrs. (Sacc, Syll. II, 743) — Bibl. 12 (Hyslerogra- phinm), 14. 19 hk, 52. Trv i»lilla Sacc T. riilula (Spreng.) Sacc. (Sacc, Sfill. 11, 757) — Bibl. 36. Seclio Hyalodictyae Sacc. 4«iioiiio{»NÍ« De Niit. G. (locipiciLs l)c Not. (Sacc, Syll. II, 775) — Bibl. II. Seclio Phaeodictyae Sacc. BiyN(oro;u;B*a|»SiBttiii Corda — Vedi aiiclic Jlysicrium. II. Fraxini (l'ers.) I)c Not. (Sacc, Syll. II, 77(i) — Bibl. li (Hyste- rium), II, 20. 25, 52. 11. fírammodes (De Not.) Sacc (Sacc, .Syll. II, 782) — Bibl. 10, 19 bis (Hysleriumj. 104 Soclio Scolecosporae S;irc. ll^|io. II. ((miinunc (Fr.) Diibv (.Sacc. Syll. II. 788) — HiM. ! i. II. L;uiri (F>-) l>'ilt> (Siuc. Syll. II. 7Sí)--i;ihl. 10. I!». II. Smilncis (.Scliw.) Kelini i^Sacc. Syll. 11, 7S!» — Uihl. 12 Jlyslc- rium). II. ^ir-jiillorimi \)C.. (Sacc, Syll. II, 786)— Hil.l 12. — ^aI■. /í(//-/ l'ers.) De ISol. (Sacc, .Sy//. II, 7S<); — Bil.l. 10 (H. Huhi). L<0|»liiiiiii Fr. » L. Limonii iliiiin. ^Sacc, Syll. II. SOO) — líiM. 12, 19 his. Ij<»|ilioil4'i'iiiiiiiii Chev. L. aniiidinacciím (Schrnd.) Chev. [Sacc, .S'i///. II. 7!>!i' — Bild. !(►, 14, 1.1, IG, 19 />/,s-. 20, ;?;;. — var. alihcrialiiw Hol). cl Dcsm. Sacc, .Si///. II. 795^ — Hil)l. l'ò. L. caricitmni Dcsm. cl Hob.) I)lll)^ Sacc, .S'i///. II, 797)— - líilil. 2.'>. L. iiiacrosponim (llail.) Ueiím (Sacc. Syll. -— Biltl. 2.t. L. peliolicola Fiick. (Sacc, ,SV/. H. 7*>3 — IJilil. 1 I. !.•). L. Pinaslri (Sclirad.) Chev. (Sacc, Syll. II, 79 5. — Bilil. 10. 20. nol>oi*;;(>^n Desni. H. única Desm. (Sacc, Syll. II, S06; — Hihl .38. Oído Tiiboralcs (Vilt.j Sacc. el Trav. Fam. Tuberaceae (Vilt.) Sacc. el Tiav. Seclio Hyalosporae Sacc l>(*ltislroo|i<>iÍM Mali. 1). oli{;iis|KMiiia .Mali. Sacc, .Si///. VIII, 90i, .sul) rcrfezia- \UU\. 25 ('Jh-frzia', 50, 5;J. " lIxIllOOJMti.*» lul. H. Beccarii Mali. (Sacc, Syll. XVI, 809) — Bibi. 50, 53. 106 Torfcxín Tui. — Vedi anche Delasireopsis. T. FiMilaiii MM. (Sacc. Syll. XVI, 81-2 —Hihl. SO, 53, 5o. T. (Idllaitii Cliat. (Sacc, Syll. MV. 827) - |{il)l. ."iS. 1. llali/.ii Clial. (.Sacc, Syll. \l. íio) - Hilil. ;iO, 5;j. T. Leoiiis Tui. (Sacc, Syll VIII, 903)— Bihl. 6, 25, 50. 53, 55. T. rosca (Tui.) Torirud (Sacc, Syll.WW. ÍXCi, sub Dclaslrlii^ — nii)i. :;7. Scclio Phaeosporae Sacc. Cliocritinv***'.'») \lll. C. Ma^uusii .Malt. (Sacc, Syll. VIU. 90r — Hlhl. ;iO. 53, 55. C. nieandiilormis Vilt. (Sacc, Syll. VIII. <)()()) — Hihi. 25. Tiiltoi' iMiclicli. T. acsli\uni \ilt. (Sacc, Sijll. VIII. SIM — Hii)!. 55. T. ?biuiualc Viu. (Sacc. Syll.WW, 89^i) — \VM. % 3 (Lyrnperdon tiihcr), 't (Tiiber (juloiiorum), 7 (T. cihnriíim). T. lacunosum Malt. (Sacc. Syll. XVI, Slii — líibl. 38, 5(». 53, 55. T. Ileijuiein Tui. ^Sacc , Syll. VIM, 8!Ki — IJibl. 55. Oídd Disealcs (Fr.j Sacc. el Trav. Fam. Helvellaceae Pers. Seclio Hyalosporae Sacc. llcSvclln Líiiii. H. atra Kiinis (Sacc, Syll. VIII. 27) — Bibl. 36, 51. H. crispa ÍSc.p.) Fr. (Sacc, Syll. VIII. 18 — Bibl. 30, 45, 51. II. elástica' Hull. (Sacc, Syll. VIII. 2i) — Hibl. 51. H. Epbippiuni L6v. (Sacc, Syíl. VIII. 28) — Hibl. 28. II. lacunosa Afz. fSacc, Syll. VIU, 19) — líibl. 2, 4 (H. mUra). 6, 7, 10, 13, 15. 10, 36. 42. II. monachella (Scop.) Fr. (Sacc, Syll. VIU, 22) — Bibl. 36. H. nana Quél. (Sacc, Syll. VIII, 24) — Bibl. 36. H. pezizoidcs Alz. (Sacc, Syll. VIII, 27) — Bibl. 64. II. pe/.izoidcs Alz. var. ni»ior Bres. (Sacc, Syll. VIII, 27)— Bibl. 36. llicr»j;io!iisiiiii Sacc. — Vedi Mitrula. 106 lliiriila Fr. ^1. viridis (Pers.) Korst. (Sacc, Syll. MU, 38) — Bibl. 51 íMicro- glossitin). 1l<>r(*lM'llii Dillon. M. escuk'iilii fl,.) IVrs. iSiicc. Syll. Mil. S; — Bibl. ?7, Mi, 30. Yei*|ia Siliw. V. di^iliililormis Pors. (Sacc, Syll. VIII, 29 —Bibl. 13. Sectio Phragmosporae Sacc. €>4'4>;il<»!^!miiii Pers. (1. |»4>%ia Sacc. I''. cacsia (Pers.) lUdim .Sacc, Syll. VIII, 381, snh Topesia e XVIII, 73j — Bil)l. :>1. fiinl(ictÍHÍii Gke. « G. Liiisicri Torrend (Sacc, Syll. í) — BiM. (>í. |iliiia Sacc. — Vedi Phialca. * njplutHvyplut Bres. *"ll. virgínea Bres. Sacc, Syll. XVIII, 88) — Bibl. 37. 108 IjRcIíiica Fr. » L. Boudicri (Torrciul) Trav. el Spossa (Sacc, Syll. *) — Hil)l. (Ji (Sr/iuliítria^. L. n\\\i\ AUmá.) Sacc. (Sacc, Si/ll. VIII. 18i — Hibl. .SI. L. iMMnispliMciica Wíjií;.; (iill. (Sacc. N////. Vlií, Hi(i — Hihl. .'ífi, 31. L. hirla (.Sclium J (lilli :Sacc., Syll. Vlli, 17a — IJíIjI. í, 1.} (/V- L. insifítiis Crn.) Sacc. Sare, S>/ll. Vlli, 181-1511)1. ;?(). L. sciilellata ^L.) Gill. (^Sacc, SiiU. Mil. I7.'{ — Hilil. i, 7 f/^csízoj. L. sepulla (Fr.) Pliiil. (Sacc, Syll. VIII, 170) — Bibl. 36 (Sarco- sjiluicra). L. sliTcoica IVis. (Iill. (Sacc, Syll. Mil, 183; — HíIjI. T (l'eziza). I 1 II uma ria). L. Wollio|)(Ma ;Cke. c( IMiill.) Gill. (Sacc, Sí///. VIU. ISS — Bil)l. ."il. IjncBiiiijiii Itcl/. I.. rii\cuiii flfcdw. f.) Karsl. (Sacc , Syll. VIII, V.M, sub DaKyscyplia) Hil)l. li (irkhopeziza). L. siiipliiiiciim (Pers.) Kehm (Sacc, Syll. \lll, U)l. sul) Tiirhope- zlzii^ — HiM. M 'TrlrlioiífZtza' , ^i). L. viifíincum flJatsch Kaist. (Sare, Syll. Vlli, W2, sub Dasyscypha) — Bibl. 4 (Pcziza laclea), 7 (Pcziza v.). llii<*i'iij|9»cSia Fuclv. Al. cralcrella (llcdw. Ueiíni (Sacc, S7//. VIM. 2!l. sul. Helvella) — Hihl. 51.' M. macropus (Pers.) Fuck. (Sacc, Syll. VIU, 28, sub Helvella) — Bibl. 13 (Peziza). 51. llollÍ!>!»in (Fr.) Karsl. .M. mclalcuca (Fr.; Sacc (Sacc, Syll. VIII. 337) — Bibl. 16 (M- plera). <\i|»(4'i*a F^iuk. — Vedi Helolium e Mullhia. 4l(i////. VIU, 7i) — Hlbl. (i, 23. V. l)i(iiim'()-atra Uesiii. ^Sacc, .S/y//. VIII, 92] — Hil)!. 51 (Plicarta). P. cerviíia (Fiick.) Sacc. (Sacc, Syll. VIII, 84) — Bil)l. ;5(i (Plicaria}. I'. oociílciifa Lirin. (Sacc, %//. VIII, 86) — Bihl. 13; 'Mi JHkka iimliriíKi). F. coronária .hau]. (Sacc, Syll. NIII, 81) — Hibl. 30 (Sarcospliaera). P. fibrillosa Ciiir. (Sacc, Syll. VIII, 75) — Bibl. 04. P. {írandis Pcrs. (Sacc, .Syll. VIII, 79) — Bibl. SI (Olidea). V. pusliilala (Hcdw.) Pers. iSacc, Syll. Vlll, S:;) — Bibl. 3(), 51 (l'licaria). P. reccdcns (Boud.) Sacc. et Syd. (Sacc, Syll. XVI, 704) — Bibl. 51 (Plicaria). P. Sejouinei Boud. (Sacc, Syll. Vlll, 89) — Bibl. 03. P. sepíalia Cke. (Sacc, Syll. Vlll, 91) — Bibl. 36 (Plicaria). W sc|.i.iliTl!n S.icc. Sacc. .Sy/. VI!!, .! I{> . Sacr., .%//. VMI. I<>i|ii»ra Snrc S Harlac Houd. Sacc, Syll. Vlll, 188, — Hibl. ?36. S. Ila\..-\ii(ns (Fiifk.) Sacc. (Sacc. Syíl. Vlll. 189) — Bibl. 51. S. li(Hlii>|H,ra ;Bk. et Br.) Sacc. Sacc. Ni///. Vlll. 188) — Bihl. 11 Jíumatia), 3(5. TajieMÍa (Pcis.^ Fuck. T. Iiisca (Pers.i l""iirk. * var. lusilanica Bres. (Sacc, Syll. *) — Bibl. 36. 'l'i'í<*il4r{i('iKÍ^,:: iMirk. — Vedi l.dihiiuni. Sectio Hyalodidymae Sacc. .\i'avliilo|H'xi%a Fuck. — Vedi Hrloiudinm. l6o]«>itíilitiiii Múiú. {.'[ Diir. n. Aurélia (IVrs.) i)e .Not. ^Sacc. Syll. Vlll, 499; - Bibl. 1 '(, -.'30, 64 (Arachnopeziza). Fani. Ascobolaceae Boud. Seclio Hyalosporae Sacc. i%iiOO|iliaitii. Fatn. Dermateaeeae lY. Seclio Hyalosporae Sacc. Ceitaii£;'íiiEBi Fr. C. Abiclis (l>ers.) Duby (Sacc, Si/ll. VIII. DOO) -Ribl. 14 (C. fer- niglno.sinii), 3.5, "36. noi*itin<4'it Fr. I). Cbioiianibi Fll. et Kv. (Sacc, Sijll. XI, .i2.3) — Bibl. 63. l^riiiila Fr. U. ciaterimi) >^Scb\v.) Fr. (Sacc, Si/ll. VIII, 549) — F5ibl. 36. Seclio Phaeosporae Sacc. Hyiiieiioliolitíií Mont. II. Agaves Dur. el Mont. (Sacc, SylL VIII, 587) — Bibl. IO, 36. Faiii. Bulg-ariaceae Fr. Sectio Hyalosporae Sacc. lieotía Hill L. gelatinosa Ilili (Sacc, Si/ll. \\i\, COO, sub L. lúbrica) — Bibl. 10, 15, 25 (L. lúbrica), 51. Orbilín Fr. O. xanthosligma Fr. (Succ, Syll. VIII, 629) — Bibl. 64. 112 Staiuiiarin Fiick. S. Kquix-ti (llolím.) Sacc. (Sacc, >////. VIU. (í-iO — Bibl. M (St. Pcrsooitii), 3() ^loi'. sessilh). I';irn. Stictidaceae Fi-. Si'Cli(i Hyalosporae Sacc. i\iievÍ4i Ir. — Vedi Slegia. l*i*o|io£i.*i Fr. — \'eili uiiclic i\eiitacyrliis. V. I";.};ini'a (Sclirud.) Karsl. (Sacc, Sijll. VIII, (iiS) — Bibl. 15 (P. alba), 64. Seclio Scolecosporae Sacc. Meiíiaorcliis Fuck. .N. niVciis (Peis.) .Sacc. (Sacc, Syll. VIII, TOI; — Bibl. li '^Schmií- zonia), 20 (Propolis). HiíhÍ£At\.\lou Fers. *S. Ceiàaureae Hres. ;Sacc., %//. XVIII. I.Vi —Bibl. 32, 36, 40. ^f*liiiiit%oiiia Fr. — VimIí Nemucychts. HtsviíH Fcrs. S. nidiiilii l.iriii.} Per.s. (Sacc, Sy'l. VIU. 682 — Bibl. 20, ;ií. Kam. Phacidiaceae Fr. Seclio Hyalosporae S.icc €'PT|ií«iii><*o.<9 Cirev. ■ C. m;i\imus (Fr.) Bohm ^Sacc, Syll. Mil. 707) — Bibl. 12 (Hhy- lisiiia . C. Bubiae\Mont.) Sacc (Sacc, Syll. VIII, 709) — Bibl. 12 (/%- llsma). I*liaei. M.-dioiífíinis (f.ih.) Suoc. (Sacr., Syll. VIII, 7-24) — Bihl. 11 (Pha- riilium\ .■{!). I'. Trilolii ^lícinh.) Fuck. (Succ, Syll. VIII, 723) — Bibl. 11, 16. ^le^ia l'V. S. Ilicis Fr. (Siicc, Syll. VIII, 733) — Uil.l. 14, 15, 17, 19 bis, 20. S. LfMiri (Cald.) Sare. (Sacc, Syll. VIII. 733) — Hil)!. 12 (Narvia). S. qucrcea Faiilr. i-t Liimb. (Sacc, Syll. \IV, 8 H) — Bibl. 51. Trooliila Fr. T. cialorium (DC.) Fr. (Sacc, Syll. VIII, 728) — Bibl. 12, 3G, 38. Seclio Scolecosporae Sacc. l'oí*eoiiij<*es De Not. C. delia (Kze.) Sacc (Sacc, Syll. XI, 432) — Bibl. 6 (Phacidium), 2o. 3(i. r.. dentatiis (Kze. et Schm.) Sacc (Sacc, Syll. VIU, 745) — Bibl. II, 14 (Phacidium), 2-;, 49, 63; Exsicc 2, ii.° 1207. C. Irifiomis [Kze. et Selim.) Karst. (Sacc, Syll. VIII, 743) — Bibl. II (Phadãhm), 63; Exsicc 2, n." 1208. C. Viilae-Viçosae Torrend (Sacc. Syll. ») — Bibl. 64. EtlirtÍM9iisi Fr. — Vedi ancbc Crypiomyces. "B. salicinum (Pers.) Fr. (Sacc, Syll. VIII, 753) —Bibl. 6, 25 ; Ex- sicc 3. Fam. Patellariaceae Fr. Seclio Hyalosporae Sacc. IfiiieiSia De Not. — Vedi liarschia. II. |.alclla (Todc) (irev. (Sacc, .V»///. VIII, 775) —Bibl. 6 (Phaci- (lium), 10, 12, 20. Secliu DidymosiDorae Sacc. karsehin Korb. K. lignyota (Fr.) Sacc. (Sacc, Syll. VIII, 779) — Bibl. 36. XXV li K. |inrasema ÍAih.) Sacc. et Trav. (Sacc. Syll. •) — Bihl. 13 (fíiiellia). — var. snfiinfihila (Acli.) Sncc. ut Tra\. (Snce., .Si///. •; — ISilil. 13 (Hiirllia). Seclio Phragmosporae Sacf. Iliirclla Tui. D. chni.spora liJIv. el Ih.) Sacc. ^Succ, Syll. Mil. 7!lí — MiM. 20 (Lecanidion). liceaiiiiiioii Halili. — Vedi ;iiiilic Durclhi. L. atralum (llcdw.) Uabh. (Sacc, .Syll. VIII, 795) — Bil.l. II, lõ; 36 (Palellaria). L. inspersa (Tui.) Keliin (Sacc, .Syll. X, 61 - |{il)l. 13 (L Florhei). V k\iv\\nv\i\ Wnlil. — Vedi í.ecauidhm. Sectiu Dictyosporae Sacc Itliiryiliiiiii De Not. B.*Oleaslri Pass. et Tliiim.) Sacc. (Sacc, Syll. VIII, S06)— Bil)!. 12 ('íyinpanisj. Fam. Caliciaceae Fr. Seclio Hyalosporae Sacc Coiiio(\tI*«^ Acliiir. C. fuifuracea (Liiin.) Koib. (Sacc. .Syll. VIM. 878) — Hibl. 7. Seclio Phaeosporae Sacc. S|iliiiii*lríiia Fr. S. tubiformis Mass. (Sacc. Syll. VIII, 830 - IJibl. lo. !(i. Seclio Didymosporae Sacc. 4'aliciiiiii Pers. C. Bii*iti Fr. T. áurea (Pers.) Fr. (Sacc, SyU. VIII, 812)— Bibl. 10 (Exoascus l'()}iuH), 1() (E. atireits), 38 (Tai)hrina). T. caerulesce.is (Mont.) Tui. (Sace., Syll. VIII, 814) —Bibl. 11 [As- cnmtjces), 22 (Taphriva). T. e|)i|)iiyHa (Sadeb.) Sacc. (Sacc, Syll. VIII, 816) — Bibl. 35 (Ta- phrina). Cla.ssis PHYCOMYCETAE De By. Oído Zyg,oinyc'ales ((]olin) Sacc. et Trav. Fam. Mucoraeeae (Nees) Sacc. et Trav. il!iC*0|»il»i*a Tode — Vedi Rhizopiis. lluriierella Coem. M. caiidelubrum Vau Tiegb. et Le Moiin. (Sacc, Syll. Vil, 223) — Bibl. 39. nu lilu<*iir (Mich.) Link — N'edi aticlic Aspergllliis, Cotimírlrha, Eiyiiphc Penirillliim, lUiizojuis, Sporodiula. M. Mmfdu iLiiiii.j Href. (Síut., Sijtl. Ml. l'Jl ; — líibl. 2, :{ bis, i, 7, 9. Plircoiiiveos kuiizi' 'P. niteíis (Afiarclli) K/e. (Sacc, Syll. Vil. -iOo) — BíIjI. 38. llllÍ%i*€t Cdidn — Vedi anclie Urrinia, Oíiihitia, l'ltisinopaia. V. iiilji.rcsccns (Hk.) De B^. (.Sare, .Siy//. Ml, 2.^1; — l$ii)l. 1 i. 1'. calotlieca De lU. (Sacc.', Syll. VII, 245 — IM.l. 22. l». efíusa (Grev.) liahli. (Sacc. .Syll. VII, 25(i)— IJihl. 22. P. Laniii A. Br. (Sacc, Syll. Vil', 2o()) — Bii)l. 3."i. 3(i; Kxsicc 3. P. leptosperm^i De By. Sacc, Syll. VII. 2:i í; — Bil)l. 19. P. parasilica (Pers.) tiií. (Sacc. .Syll. VII, 2i9) — Bihl. 39. P. Scliaciítii Fuck. (Sacc, .Si///. VII. 2(52 —Bibl. 22. P. Srlileidciii rii-. (Sacc, .St/U. VII. 2:i7) — Bihl. 19 bis, 39. P. Sclerunllii Uabh. (Sacc, Syll. Vil, 2(i3) — Ilil.l. 2l>. Oss. : Secondo Fisclier e Hei lese sarebbe siiiotiimn tli /'. .(/>/- neaniin. P. Viciae (Berk.j De By. (Sacc, Syll. VH, 2'»5; — Bibl. 39. l*liv(o|»liiliorn De Bv. 'P. iiilestan.s i.Monl.) Í)e By. (Sacc, .Syil. Vil, 237) — Bibl. II, 15, 39. 117 PliiMiiDoptira SrliriU. I'. vihrolíi (Hk. et Cuit.) Berl. et De Toni (Síkx., Syll. Vil. 239) — Mil)!. 2(), 27 (Pmjtinsimra), 2.'}. ;)0, 35, 3!); lixsicc. 2, n." lOUí. %(*l4>:'owj»i»i'a Scliriít. S. ^r.imiiiicdl.i SiKT.) Siliríil. var. Setariíic-ilalicae 'írax. {Sacc, Syll. Wll, o2()) — IJibl. 50 bis. Faii). Cystopodaceae Scliiot. .%9tiii^'o l'crs. — Vccii Cystopus. CystopiiM Lév. C. candidus (Pers.) Lév. (Sacc, Syll. VII, 234) — Bibl. 6, 9, Ifi, 22, 23, 3o, 3« ÍAlhugo), 39: líxsicc. 3. C. Capparidis De Bary (Sacc, Syll. Vil, 236)— Bibl. 16. Oss. : Secondo moiti autori sarebbe sinonimo di C. candidus. C. l|)iiino('ae-[)aiidiitntae (Schw.) Slev. et S\v. (Sacc, Sijll. IX, 341) — Bibl. 36 (Albugo Convolvitlaccanim) '. C. Lepigoni De By. (Sacc, Sijll. Vil, 236) — Bibl. 22. C. 1'orlulacae (DC.) Lóv. (Sacc, ,%//. Vil, 235) — Bibl. 10,22,39. Series DEUTEROMYCETAE Sacc. (li'ilo Sphacropsidales (Lév.) Liiulaii Fam. Sphaerioidaceae Sacc. Sectio Hyalosporae Sacc. .%sl('i'oiiiii DC. — Vedi ancbe Acllnonemn e Trabutia. A. deiicaluliirn Desm. (Sacc, Syll. ili, 213)— Bibl. 11. ' Siii O/s/íi/iíí.^dellf ('íinv(ilviila(!eae é stalo inolln discusso dagli antori.ma. a í|nanlo si;iiilii'a, si iralia ili nnuiiica s|íucie che devo |)oi-i.ai'(^ il iiodic [jiii aiUiou di C. Ipoinoeuc- paiiilitrdtdc (Schw.) Stev, et Sw. — CJr. Wilson \V. G., Stiidies in North-Aiiur. Peronos- porales, l. The tíimiis Albugo. Xe\v-Yori\. 1907. , 118 A . Populi Hol). Pt I)e»m. (Sacc, SxjII. Hl, 208) — Bibl. M. 2o. A. 1'runellii.- Furl. fSacf., Syll. Ill, -ilO — Hil)!. 12. A. Llnii Klolzsrli (Succ, Syll. 111. 2()homopsis, ma ilevcsi iiotari' clu' iiarcccliie allie specie dl Plioma saraiiiio da riferire, dopo uii e>aiiie dei inalcriaie, ai geiíere Phomopsis vccenic- meute distinto. 121 P. Cinnnmomi Sacc. (Sncc, .Si///. Ill, II 1) — 1511)1. 2o. P. Cococs All.-sdi. (Sacf., Siill. XIV, S8(ij — IJibi. 4!), 03. * P. cjfiuleliii S.uc. íSmc, .Sy//. \l. i87) — 15il)l. 2.";. P. Datiirao Holl. el Fnulr. (Siu-c, .S;///. XI, WO) — IJibl. ií), 63. P. (ientriticii Thiim. (Sacc. .sy/. Ill, 108) — Bibl. 41, 48. P. (ievastalrlx 15. el l$r. (Sacc, .sy/. Ill, 1.32) — i5il)l. i9. (i3. P. Dill.Miiaiia HaMi. (Sacc, Syll. 111. 122 et XI, 18!)) — Bibl. í!», (i3. P. Dipsa.M Cke. (Sacc, %//. X, 170) — Hibl. 38. * P. doiiarclla Sacc (Sacc, Syll. Ill, KJa) — IJibl. II (Coniolhyrium (lonarimini) . *P. (bilcamarina Sacc. (Sacc. Syll. II!, 127) — Bibl. 12 (Ph. Dul- cawdrac). P. língleri Spc^. (Sacc, Siill. X, 183) — Bibl. 2,^, 49, 63. P. I';iical}|.li Ckc cl Kiclvx (Sacc, Syll. 111, 78j— Bibl. 41), 63. * P. oiicaly|)lica Sacc (Sacc, Syll. III, 78) — Bii)l. 11 (Couiulhyrlnm Hucalypli], 35 (f. foi ii cola). * P. ciicaUplidca Tlium. ÍSacc, Syll. Ill, lOí)) — Bibl. 12. P. cxi-ua Dcsm. (Sacc, Syll. Ill, I .Tf)— Bibl. 39. * P. Fomcrovac Thum. (Sacc, Syll. Ill, líiO) — Bibl. 1 1. P. folliculoíuin (Lév.) Sacc. iSacc, Syll. III, lo.o) — ÍSibl. ? '(9, 63. *P. fuchsina Sacc. (Sacc, Syll. XI, 484) — Bibl. 25. *P. Galogao Tlium. (Sacc, Ní///. MI, 121) — Bibl. 12, lo. P. platulicola (Scbw.) Cke. (Sacc, Syll. I, i:;i ol XI, 487) — Bibl. 12 ÍSpuroneriia), 39. P. herbaium West. (Sacc, Syll. Ill, 133) — Bibl. 11, 19, 38, 49, 63; Kxsicc 2, n.° 1218. P. liicis Dcsm. (Sacc, Sxjll. IH, 106) — Bibl. 10; 25 (Macrophoma). * P. .lasiones Tbíim. (Sacc, Syll. Ill, l'((): — Bibl. 10. P. Joaimis Sacc. (Sacc, .Syll. X, 167) — Bibl. 49, 63. * P. lagenicola Sacc. (Sacc, Syll. 111, 149) — Bibl. 12 (Ph. Legcna- riae, cx p.). P. Lavalerae Wesl. (Sacc, Si/ll. III, 122) — Bibl. 49, 63. P. Liliaceamm West. (Sacc, Syll. Ill, 158) -Bibl. 49, 63. P. leuc()slif;ma (DC.) Sacc. (Sacc, %//. III, 105 1 — Bibl. 20, 38. P. ienlicularis Cavr. (Sacc, Still. X, 152) — Bibl. 39. P. Limonis ThUm. (Sacc, Syll. III, 83) — Bibl. I 1, 12. P. liicllata Sacc. var. Cnitranllii Bnin. (Sacc, Syll. X, 178) — Bibl. 25 — ati Phomopsis ? P. longipes Beik. et Curf. (Sacc, .Syll. Ill, 95) — Bibl. 63— an Pho- mopsis ? P. Lonicerae Cke. (Sacc, Syll. 111, 70) -Bibl. 63. 122 > P. lu.sitiinicn ThUm. (Sacc, Syll. 111. 121) — Uil)!. II. l\ macroiiliomii Mm- Alp. (Sacc, Syll. XVI. 855) — Bil)l. i9, 63. » I'. miicni|iM('n;i Tliiiiii. (Sncc, Syll. III. lil — Bilil. II. I». miictiliItTii JJk. cl Ciirt.) Sare. (S;kc., Syll. 111. I I I)— Bibl. ()3. I». magiioliifoln S\(I. (Sacc, Syll. XVI. 8.i7) — Uibl. (Í3. r. .Mn;;niisii Homiíi. cl H.xiss. 'Sare, .Vy//. \, ISI) — Bil)l. 47, f)3. I'. incl.ici:,. J"r.; .Moiil. uSarc, .Sy//. III. I.-J.T — Hihl. -io. I'. Mahacenrum West. (Sacc, Syll. III. 122 — Hil.l. II. íl», (53 — a n l'h o inops is ? * V. Milii Alm. el S. Cam. (Sacc, .Sijll. ,)_Bil)l. 63. I'. millc|)iiiiclala Dcsm. (Sacc. Syll. X, 160) — Bibl. 39. > P. Mclicri Alm. cl S. Cam. (Sacc. Syll. XVIII, 216 —Bibl. i7, 63. P. .Mi.rcariiin Bniii. (Sare, Ni///- X, 161) — Bibl. 52. 63. P. musaccola Tassi (Sacc. Syll. XVI. 877) — Bibl. íl), 63. P. Naiuiinac Tassi (Sacc, Syll. XIV, 866 — Bibl. i9, 63 — an P/io- P. nebulosa (Pets.) .Mont. (Sacc, òy//. III. 135)- Bibl. 20. *P. Opuli Tiuiiii. (Sacc, Syll. III, 87^ — Bibl. 12. P. paliiiirola NVint. (Sacc. Syll. X, 181) — Bibl. 25. 38. 47, 49. 63. P. Pcrictaiiac Alicscli. '.Sacc, Syll. XVI. 885 —Bibl. 39. P. paivispora Sacc el Svd. (Sacc, .Vi///. XIV, 889) — Bibl. i9. 63. P. Pussillorac Peiu. el Sacc (Sacc, Syll. IH. 156) — Bibl. 63 — an l'liiii>i(iji.ti.'< '! P. peliiculosa Bcrk. cl Br. ^Sacc. Syll. 111. I6(i) — BiM. 47, 63. P. Periplocae Brun. (Sacc. Syll. X. 156) — Bibl. 49. 63. P. Pbociiicis (Ces.) Sacc. (Sacc. Syll. XI, 493) — Bibl. 39 — an /'/lo- mo])$h? 1'. Piívtolaccae B. cl C. * var. Pircuniae Sacc. (Sacc, Syll. *) — íilbi. 25. P. pinasirolla Sacc. (Sacc, Si/ll. III. 101 —Bibl. 39. P. platensis Speg. (Sacc, Syll. III. 154) — Bibl. 49. 63 — an Pho- niop.us f * P. poUpsecadiospora Alm. et S. Cam. (Sacc. Syll. %) — Bibl. 63. P. ramiilicola Celolli (Sacc, Syll. X, 146)— Bibl. ? -47. 63. * P. rbibdosporica .Mm. et S. Cam. (Sacc, Syll. í) — Bibl. 63. P. rimiiic.la .Sacc (Sacc, .Si///. III, !»3) — Í{ibl. '(7, 63. P. Uiibiae Sacc (Sacc. Siill. Ill, 137) — Bibl. 38, 47. 63. P. Biisci West. (Sacc. .Vi///. Hl, 162) — Bibl. 12; Kxsicc 2, n." 1220. P. samaraium Dcsm. (Sacc, Syll. Ill, 153) — Bibl. 10. P. solaiiicola Prili. et Delacr. (Sacc, Syll. X. 175 —Bibl. 39. P. stictua Bk. el Br. (Sacc, Syll. III, 189) — Bibl. 47. 63. 123 * P. Sticlitziac Tliiim. (Sacc, Si/Il. III, 102) — Bihl. I<». P. slriilormis Dur. i>t Mont. (Sacc, Syll. 111. llil) — Hihl. II, 23. * P. tafíniia Tliiim. (Sacc, Si/ll. III. 1 í:{ HiM. 11. P. tainicola Ckc. (Sacc, Syll. X, 18,3) — l{il)l. í!», ^)^^. * P. tereliiisciila Sacc. (Sacc. Syll. XI, 4!)!) — Bibl. 25. * P. tersa Sacc (Sacc. Syll. XI, 483) — IJihl. 2:;, ift. (i3 — an 1'ho- mnpsis ? P. viminalis Cke. (Sacc, Syll. X, l'i3;i — Hil>l. 25; Exsicc 2, ii." 1221. P. Vilis l$on. (Sacc, Syll. Ill, 79) — Bibl. Í7, «.'J. P. Xylostei Ckc. et llaikii. (Sacc, Syll. Ill, 70) — Hibl. 39. ■*lioiii4»|l!!iÍM Sacc. P. Achilleae (Sacc.) Trav. (Sacc, .Syll. Ill, 12i, sub PImna) — Bihl. 38 (Phoma). — * var. Dahiiae (Sacc) Trav. ot Spcssa (Sacc, .%//. «) — Bibl. 2;i; Kxsicc 2, n." 1210 (Plionui). P. Ailaiithi (Sacc.) Trav. (Sacc. Syll. Ill, 95, sub Pitoma)— Bibl. 49. 6'ò (Plwwn). * P. Ahiieiílae Sacc in btt. (Sacc, Syll. *) — Bibl. Í9, 03 (Pluima sp.). P. A(|uilef;iae (Uicb.) Trav. cl S|)cssa (Sacc, Syll. X, 105, sub l>lio,m) — Bibl. 49, 03 (Plwma). P. Arclii (Lasch) Trav. (Sacc, Syll. III, 122, sub P/ionia)— Bibl. 14 (Uiaiiorllie Arclii, st. spíMiiiOf;.). P. Asparafji (Sacc.) Trav. el Spessa (Sacc, Syll. III, 102, sub Pliomn) — Bibl. 10 (Phoma). * P. as|iliO(leiÍMa (Tliiim.) Trav. et Spessa (Sacc, Syll. III, 101, sub /*/(o,„a) — Bibl. 10 [Phoma). P. berberina (Sacc et Houiii.) Trav. et Spessa (Sacc, Syll. III, 72, sub P/i«m(í) — Bibl. 49, 03 (Phoma). P. Citri (Sacc.) Trav. et Spessa (Sacc, Syll. III, 84, sub Phoma) — Bibl. 12 (Phoma). P. demissa (Sacc) Bubak (Sacc, Syll. Ill, 118, sub Phoma) — IVihl 25 (Phoma). P. deirusa (Sacc.) Trav. (Sacc, Syll. Ill, 72, sub Woma) - Bibl. 49, 03 (Phoma). P. Diospyri (Sacc.) Trav. et Spessa (Sacc, Syll. Ill, 90, sub Phoma) — Bibl. 49, 03 (Phoma). P. Diílcamarae (Sacc.) Trav. (Sacc, Si/ll. III, 127, sub Phoma) — Bibl. 15 (biaporthc Dulramarae, st. spermog.), 25 (Phoma). * P. duplex (Sacc) Trav. et Spessa (Sacc, Syll. \l, 488, sub Phom — Bibl. 25 (Phoma). a] 124 * P. Erytlirinae (Herk.) Trav. ' (Sacc, Syll. v^ — Bil)l. O (Phoma). P. Ficus (Cast.) Trav. et Spessa (Sacc, Syll. Ill, 9(). sub Plioma cinerescp))s '-l XI, 486, siili PUarna Finis — Bibl. ií), (53 Pluma ciiiercscfiis el luci). V. Inilifzorerae (Sacc.) Sacc. el Spessa [Sacc, Syll. Ill, 121, sub Phmía) — Bibl. 38 (Phoma). V. jn|i(iiiii;t (S.icc.) Trav. (Sacc, Syll. III, TS. siili l'homa) — Bibl. 38 (Phowa;. V. Lebisevi (Sacc) Trav. et Spessa (Sacc, .Siy//. III. !, sub Phoma) — MA. 38, ? 47, 63 (Phomn\ P. seposita (Sacc) Trav. (Sacc, Syll. Ill, 68, sub Phoma) — Bibl. 2o, 38, 4-7, 63 (Phoma). P. Sopliorae (Sare) Trav. (Sacc, Syll. III. 67, sub Phoma) — Bibl. 49, 63 (Phoma). — * var. (ttimiiocladii (Sacc. et Scalia) Trav. et Spessa (Sacc, Syll. XVllI. 2i9. sub Phoma) ^^WM. 38. 59, 6.3 Phoma). * P. sparsa (iNiessI) Trav. el Spessa i^Sacc, Syll. I.X, 706 — Bibl. 14 (I)laporthe .>;parsa, st spermog.). P. Teconiae Sacc) Trav. et Spessa (Sacc, Syll. 111. 91, sub Phoma) — Bibl. 3S (Phoma). P. Tulasnei (^Sacc.) Trav. (Sacc, Syll. «) — Bibl. li (Diaporthe T., si. spermoj;.). P. veuenosa (Sacc.) Trav. el Spessa (Sacc, Syll. Ill, 127, sub Phoma) — Bibl. 38, 47, 63 (Phoma). ' Pliomnpsif Kn/lbriníii' nicik.) Trav. {Phoma /•.'. Hi'rk. in iiolan. Zcil. IS.ii, pap. fl6. — Pyi'iilillls (istidli! |it'iitniniilo por iifrídcnuluin iiiiiiiulaluiii ri'(nii|ii'iililiu.>. spnrulis llntMi'i-iililiiii};is, In.iliiiis. 7-8 ;.i. Iiiii}.'is. spíiruphiirjs tiMjiiilius spcirula iliiplo luniiiorílius. — II;ili. iii rainii ciiioíniis Evylhiinae Crislti-ijtflli in Lusitânia, socla Spliaeropside eras- sipede (lejí. Wciwilscli). 12S Pliyllostíeiii l'cis. — \\'á\ iituliL- Ascurltyla. \\ Alcides Sacc. (Siuc. Syll. III, 3-í) — Hihl. 38. P. Alisnuilis Sacc. cl Spcfi. (Sacc, Syll. Ill, fiOi — IJilil. 12. * P. aliii-ciia Tiiiiin. (Sacc. St/U. 111. ;',!) — |{il)l. II. * P. Ainhrosioidis Tliiiin. (Sacc, Syll. Ill, .fi-J; — ■ IJihl. 12, l.-i. *P. am|)lii;;ciia Alm. (Sacc, Sijll. Wlll. 22i) — l$il)l. .'5!), 43, 48. P. Ail)iili-i:nc(l(.iiis Puss. (Sacc, Syll. I.\. 115) — Hibl. 52. * P. Arisari Bres. (Sacc, Syll. X, i;Ui) — liibl. 23. P. bactcriilbrinis íPass.) Sacc. var. Qtincus IMassal. (Sacc, Si/ll. Wlll. 2í.(>) — Bil)l. 63. P. Baiiliiniae Cke. (Sacc, Syll. Ill, llj — líihl. 38. P. Biassicat! (Curr.) Wesl. (Sacc, Syll. Ill, 38]— Bil.l. tí (Depa- zea), II, 3!». * P. Broincliae Alin. el S. Cam. (Sacc, Sí///. *) — Bilil. ()3. P. Camelliae West. (Sacc, Syll. Ill, 2.^) — Bihl. 10, 23, 39, 48. P. castanicola Kll. et Ev. (Sacc, Syll. XIV, 802) — Bibl. 63. *-P. Celosiac Tliilm. (Sacc, Syll. II!. 5i.) — Bibl. 12. * P. Ceraloniac Bcrk. (Sacc, Syll. Ill, 11) — Bibl. 6, 11, 39. P. Ciíeiraiiliionim Desm. (Sacc, Si/ll. 111, 38) — Bibl. 47, 48, 63. * P. Chcrimoliao Aiin. et S. Cam. (Sacc, Syll. y) — Bibl. 49 (/'/*. Antinac), 6."{. * P. Cbionanllii Tliiim. (Sacc , Syll. 111. 29) — Bibl. 12. * P. cistina Tliiiin. (Sacc, Syll. Ill, 25) — Bibl. II. P. Cocoíjs Allescb. (Sacc, Syll. XIV, 862) — Bibl. '(9, 63. P. Cocos Cke. (Sacc, Syll. III, 59) — Bibl. 63. P. coiiccnlrica Sacc. * var. lusilanica \\n\. (Sacc, Syll. XVIII, 230) — Bibl. 39, 43, 48. P. cornicoia (DC.) Babli. (Sacc, Syll. III. 21) — Bibl. II. * P. Corjiiocarpi Alm. et S. Cam. (Sacc, .Syll. «) — Bibl. 63. P. cruenta (Fr.) Kickx (Sacc, Syll. Ill, 58) —Bibl. 12, 35. P. decipiens Eli. et Ev. (Sacc, S////. XVI, 836)— Bibl. 47, 48, 63. P. destniens Desm. (Sacc, Siill. Ill, 31) — Bibl. II. *P. Draconis Berk. (Sacc. Syil. III. 60) — Bibl. 6. P. Ebrbaitii Sacc. (Sacc, Syll. III. 46j— Bibl. 16. P. Eriobotnae Tbiim. (Sacc. Syll. Ill, 5) — Bibl. 39. *P. Eucalypíi Tliiim. (Sacc, Syll. III. 9) — Bibl. M . 47, 48, 63. P. eiicalyptina Pat. (Sacc, Syll. XIV, 852)— Bibl. 47. 48, 63. * P. eupalorina Tliiim. (Sacc, Syll. Ill, 45) — Bibl. 11. P. Gelsemii Eli. et Ev. (Sacc, Syll. XI, 475) — Bibl. 38. P. Globuli Pass. (Sacc, Syll. X, 110) — Bibl. 47, 63. *P. Glycines Tliiim. (Sacc, Syll. Ill, 11) — Bibl. 12; Exsicc. 2, n.» 1214. « iâ6 * P. haemiitocyiln Bcrk. Sacc. Syll. Ill, 61) — Bibl. 6, 39, 47, 63 ÍCryplosporium rhodoryclnm) '. I'. Iipiloricln Dur. .>t Mont. (San-., Si/ll. Ill, 20)— Bilil. ?6 De- IHiznii, 10, lo, 16, 17, 1!) hls. 20. 3.">, 31), 49, 63. * I'. Menriqucsii TliOm. (Sacc. Syll. 111. 28) — Hibl. II. P. ilirina Sacc. (Sacc. ".%//. 111. .{:))— Bibl. II. » P. inliíscala Winl. (Sacc. Si/il. Ill, .•;0; — Bibl. io, 17, 19 bis. * P. japonica Thílm. (Sacc, Syll. X. 133; — Bil.l. 12. * P. jasnii.ii.a Tliíim. '(Sacc, Ni///. 111. 22;. — Hibl. II. P. jujílaiulina Sacc. iSacc, Syll. 111. :{l) — Bibl. 11. * P. Keiiticdvae \Viiil.'(Sacc. Syll. Ill, 11) — Bibl. 15, 47, 63. P. Laiireolup De.sm. (Sacc. Syll. 111. 26^ — Bibl. 11. P. l.aiiri West. Sacc, Syll. íll. 17 —Bibl. II. P. laiirina .Mm. 'Sacc, .Si///. Wlll. 227) — Bibl 39. 43, 48. P. Icnliciilaris Pass. (^Sacc. Syll. X. 102) — Bibl. 52. P. I.ifíiislii .Sacc íSncc. Syll. Ill, 21)— Bibl. 12. P. limbalis Pcis. (Sacc, Syll. Ill, ±'i cl X, 113) — Bibl. 6, 9, 3ii, 39. P. Linariac Sacc. (Sacc, Syll. Ill, 47 — Bibl. 2o. P. Liriodciulri Tbíim. (Sacc. Syll. 111. 30) — Bibl. I.t. P. LAcopcrsici IVck (Sacc, Syíl. X, 13 1)- Bibl. 38, 39. P. maciilaiis FJI. et Ev. (Sacc, Syll. XI, 476)— Bibl. 38. P. iiiaculilnrmis Sacc (Sacc. Si/ll. Ill, 3o —Bibl. 47. i8. 63. P. .Ma-iu.liae Sacc (Sacc. Syll. 111. 2;i — Bibl. 38. — var. Cuolcei Sacc (Sacc. Syll. UÍ 2,^)— Bibl. Í9, 63. * P. :\lali.ilcb Tbiim. Sacc, Syll. Ill, oj — Bibl. 11. » P. .Marhniac Tbum. (Sacc. Syll. 111, 47) — Bibl. 11. P. micrósiicla Dur. el i\lonl. (Sacc, Syll. 111, 23) — Bibl. 12. » P. Mollciaiia Tbi.m. (Sacc, Syll. III. oí) — Bibl. II. * P. Na|p()lc()ncac TliOin. (Sacc.,'.sy/. III. .36) — Bibl. 12. P. Nerii West. (Sacc, Syll. Ill, 26) — Bibí. II. * P. niiplialis Tbiim. (Sacc, Syll. III, 9) — Bibl. 12. P. Peisicac Sacc (Sacc, Syll. Ill, S) — Bibl. 11. « P. pliilUriíia Tbiim. (Sacc, Syll. III, 23)— Bibl. 12. P. PliNsalcos Sacc var. ralyrlcnln Sjicf;. (Sacc, Syll. 111, 48) — Bibl. 49. 63. P. |tiriiia Sacc (Sacc, Sijll. III, 7; — Bibl. 11. * ' Almeida e .Souza ila C.aiiiaia rifcrifconn (|UPsla specie ai gi'ni're Cnjplosporium, ma (lalla diattnosl scinhia iiiuiiítsio iiallaisi di un Gloivspoiium. Nd dubjjio lasciamo la specie sotio ia veccliia dcuuiiiinaziuue. 1-27 1». Pittospoii Brim. (Sacc, Syll. XIV, S5I) — Hibl. Í7, ().'{. V. l'()|)iiloriim Sncc. ol Hoiim. (Sncc, %//. Ill, 33) — Bihl. 39, 52. 1». pnlfiilillicn Siirc. (Sacc, Syll. 111. i(>) _ Hij.l. 10. I'. I'scii(li.|)lalaiii Sacc. (Sacc. .Si///. Ill, i;5; — líibl. 12. * 1>. inerocarjae Tlium. (Sacc, Syll. 111. .'{Ij — IJihl. 11. * V. Õiiamoclil Tliiim. (Sacc. Si/ll. Ill, 50) — |{il)l. 12. 1'. niiciriis Sacc. cl Spcg. (Sacc, Syll. Ill, 3i) — 15il)l. í!», ()3. 1*. Hhaiiiiii West. (Sacc, Syll. 111. li) — Bihl. 11, 10, 17, H) bis. V. riiamtiifíciía Sacc (Sacc, Syll. Ill, li) — Hibl. 11. l\ ruscicola Diir. et Moiit. (Sacc, .Syll. Ill, liH) — IJibl. 10, 11, lo, 17, 1!» /»/.s'. 33, -M. P. Saccanioi Tl.íJin. (Sacc, ,V////. Ill, 23) — Bibl. 12. * P. Scliiiii Tlnim. (Sacc, Syll. III, 27)— Bibl. I 1. P. Sili(iiiastri Sacc. cl Speg. (Sacc, V'- '"• !>) — Bibl. 11. P. Sorbi West. CSacc, Syll. Ill, 8)-'BiI)I. II. P. sorfiliina Sacc' (Sacc, Syll. III, 01) — Bilii. 12. P. Slapiíyleae Dcani. (Sacc, Syll. X, 122) — Bilil. 59, 03. * P. Sicrculiao VViíit. (Sacc, Syíl. Ill, 28) — Bil)l. l.'i. P. sjcina Trav. (Sacc, Syll. XVIII, 239; — Bihl. i9, 03. P. s)C(.|)liila Thiim. (Sacc. Syll. III. 32) — Bil.l. 12. P. Sjm|)lu)iicar|.i West. (Sacc, Syíl. III, 19) — Bibl. 15. P. syriaca Sacc (Sacc, Syll. I!I, 27) — Bil.l. II. P. Svriíigae West. (Sacc, Syll III, 22) — Bil.l. M, 1.5. P. Tecomae Sacc (Sacc, Syll. III. 2K) — Bibl. 11. * P. Trochodendri Alm. et S. Cam. (Sacc, Syll. *) — BíIjI. 03. P. Tropaeoli Sacc. et Speg. (Sacc, Ni///. IIÍ, 39) — BíIjI. !1. P. Uml.ilici Biiiii. (Sacc, %//. XI, 478) — Bil.l. 23. P. Vihunii Pass. (Sacc, Syll. X, 113) — Bibl. 52. *P. Vincae Tliiim. (Sacc, Syll. Ill, 5.=)) — Bibl. II. P. Vioiae Desm. (Sacc, Syll. Ill, 38) — Bil.l. .i.9, 63; Exsicc 2, n.» 1213. P. vulgaris Desm. (Sacc, Syll. III. 18) — Bibl. 11 (P. Lonkemc). P. Weslendoipii Tliiiin. (Sacc. Syll. Ill, 20) — Bibl. 38. P. Yulan Tassi (Sacc, Syll. XVI. 827) — Bibl. 47. 48. 63. *P. Zizypbi Tl.iim. (Sacc, Syll. III, 13) — Bibl. 11. l*laeos|ilineB>ia Sacc P. Onobrycliidis (DC.) Sacc. (Sacc, Syll. III, 245) — Bibl. 23, 47, 03. Pleiaodttatiiiiii Preuss * P. EiicaUpti Alm. el S. Cam. (Sacc, Syll. *) — Bibl. 49, 63. * P. Molleiiumis Bres. (Sacc, Syll. X, 213) — Bibl. 23. 128 l*yi>t'iioolinota De Xnt. F. le|)t()s|iorit Sacc. et Biiard (Siirc, Syll. \, 222; — Bibl. 63. * 1*. roliiiiinna Alm. et S. Cam. Sare. Siill. »)— IJil)!. i!>, ()3. * I». Slaiihopoa.- NVinl. (Sacc, Syll. III. 21!); — Bibl. 15. ll3i,rii4*hoiiia Kaisl. 'li. rialai.i IJftl. i-l lloiiiii. (Sacc, Syll. XI, 528) — Bibl. 19. Kc'lci'4»li<>|»!!iÍM Spe-;. * S. IMiormii Alm. et S. Cam. (Sacc. Syll. WIII, 280) — Bibl. i7. (i.i. Oss. : Noii sembra sullicieiílcincnle ilistinlo dal geiíere Macro- phoma. leriiiíeuiarin Fr. V. Dematium (1'ers ) Fr. (Sacc, Syll. Ill, 22o —Bibl. 25, 38. V. Enii^ii (Cda.) Fuck. Sacc, .Syll. III. 227 — Hibl. II, Kí. V. fjiimiiiuiiii Bacc. (Sacc, Syll. X, 22T) — Bibl. 47, (J3. V. Liliaceanim \Yest. (Sacc, Syll. IH, 233) — Bibl. 25. » V. ncplecta Sare (Sacc, Syll. XI. -iO;}) — Hibl. 2S. » V. religiosa Tbiiiii. (Sacc, Syll. III. 22;;, — Bibl. 11. V. irichella Fr. (Sacc, Syll. III, 22i; — Bibl. l.i, 35, 38. Sectii) Pha^osporae Sacc. 4'lia4't«iiit>lia Fuck. C. atra Fiuk. ^Sacc, SyJl. IH, 321) — Bibl. 38. C'4Miiotli> ríiiilt (^(iida — Vedi aiiclie Phtiina. C. Afiàves (Monl.) Sacc (Sacc, Syll. 111. 318) — Bibl. 9, 10 ^ Plioiiia! . » C. bilorinc Wint. (Sacc, Syll. III, 318) — Bibl. I."j. » C. borboiíiciiin Tbí.m. (Sacc, .Syll. III. 3IS; — Bibl. II, 39. C. caespilulosiim Sacc. (Sacc, Syll. Ill, 311 — Bibl. 3S. C. Cdiiccnliicum (I)esm.) Sacc. (Sacc, Syll. III, 317) — Bibl. 11, 12. i9, (i3. — var. Agav€.'i Sacc ^Sacc, Syll. III, 317 — Bibl. 39. — « var. Pincenecliae S. Cam. (Sacc, Syll. XVIII, 307^ — Bibl. 3í», Í3. » C. cUiseliiim (I'uss. el TbUm.) Sacc. (Sacc, Syll. 111, 308)— Bibl. " 12 ^Phoma). 129 C. (li|)Iodiella (S[H-.) Sacc. (Sacc, Syll. III, 310) — IJibl. 2Í), 27, 30, 39. C. 1'mkflii SiUT. (Siicc, Syll. III. 3()()) — Bibl. 16, 3Í). * C. Ilciiii(iiicsii Tliiim. .Siicc, Syll. Ill, 3ISj — Hihl. 11. C. insitivum Sacc. \Sacc., Syll. III. 3()(ij — Hilil. 2.";. * C. .fasmini TliQm. ,Sncc., Syll. Ill, 30!)) — IJil)l. 10 (l>lwma). C. (.livacoum Hon. (Sacc, Syll. III. 30o) — Hil)!. 12. C. 1'almanim Cda. (Sacc, Syll. Ill, 3IS) — IJibl. 12, 38, 47, 03. C. palmicola (Fr. p. p.) Starb. (Sacc, Syll. XI, .^íl 5) — Hibl. i!), 63. IlarkiiCN.kiia Cke. II. tinmiM-oides Spcf;. (Sacc, Syll. III. 320') — Hibl. 15 (II. Molle- riaiiaj, 20, 23,25; Exsicc I, n." 1.511 ; Exsicc. 2, n.° 1227; Exsicc. 3. K|»liaoi'4»a!iaeiiia Fr. S (imbrialmn :KII. et líalsl.) Sacc (Sacc, Syll. X, 215) — Bibi. 39. * S. niacrospiinmi Sjdow (^Sacc, Syll. XVIII, 282) — Bibi. 35. Nplia('r4»geKÍ<« I.cv. — Vedi anciíe Macrophomn e Phoma. * S. caricina Tliiiin. (Sacc, Syll. X, 258) — Bilii. 11. S. dcmcrsa (Uon.) Sacc (Sacc, Syll. III, 293 et X, 255) — Bibi. 47, 63. — * var. foUicola Berl. el Roum. (Sacc, Syll. XI, 51 1)— Bibi. 19. S. donacina Moiit. (Sacc, Si/ll. III, 304) — Bibi. 49, 63. S. fabiloniiis (Pass. et Tliiitn.) Sacc (Sare, Syll. III, 296) — Bibi. 39 47 63. S. sraminum Scalia (Sacc, Syll. XVI, 908)— Bibi. 39. * S. Ilcnii.iuesii Tliiim. (Sacc, Syll. III, 296) — Bii)I. 11, 19 bis. » S. niimila IJerl. et Fr. Sacc. (Sacc, Syll. X, 253) — Bibi. 20. * S. Molieriana Sacc. (Sacc, Syll. XVIIl, 312) — Bibi. 38. S. Xovae-IIollandiae (Speg.) Sacc (Sacc, Syll. III, 295)— Bibi. 47, 49, 03. S. paradisíaca Moiit. (Sacc, .Syll. Ill, 304) — Bibi. 11. * S. l>bueiiic:s Alm. et S. Cam. (Sacc. Syll. *) — Bibi. 49, 63. S. r.osarmn Cke. et Eli. (Sacc. Siill. ifl, 294) — Bibi. ? 63. *S Kiisci Tliitm. (Sacc, .Syll. Ill, 304) — Bibi. 12. Seclio Hyalodidymae Sacc. i%C(iiioaicitia Fr. A. Cratacgi Pers. (Sacc, Syll. Ill, 408)— Bibi. 38. 9 XXV 130 A. Rosac (Lil).) Fr. (Sacc, SyU. Ill, 408) — Bibl. 12 (Asleroma). 11, 20, 2a, 49, 63. ;%.'Ni4*4»oli,yla Lil). — Vedi iuiclic Seploiia. A. Aqiiilcííiar ( Koiini. vi \\ú.) Succ. (Sacc, Syll. Ill, 396) — Bibl. la, 17, I!» Iiis t^Phijlloslicla). * A. nuculticola Wint. (Sncc, Syll. Ill, 388) — IJihl. 15. * A. l.anlll-erii Wiiit. (Siicc, Syll. X. 2!K);i — Hihl. Hi. A. Hu|.U'iiii Tlium. (Sacc, Syll. Ill, 400) — Uihl. 12. * A. Bnissiiiie Thiim. (Sacc, Syll. 111. 307)- Bibl. 12. * A. (".Iicrimdliíic Tlnim. (Sacc. Si/ll. Ill, :V.)\\- liil.l. 12. A. Datur.ie Siicc (Sacc, Syll. IÍI, 402 — llibl. II. A. Diaiiliii (A. et S.) Berk. (Sacc, Syll. Ill, 39S et X, 301) — Bihl. 47. 48. 63. A. Digilalis Fiick. (Sacc. Syll. III, .i03) — Hilil. II. A. Fra^íariae .Sacc (Sacc. Syll. Ill, 399) — Bibl. I I. A. graminicola Sacc. (Sacc, ".Vi///. III. 407 -Hilil. 39. — var. Holci Sacc (.Sacc, Si/ll. Ill, i07 — |{i1jI. 47, 48, 63. — » var. aciliolata Alm. cl S. (Iam. (Sacc, Syll. XVIII. 347) — Bil)!. 47, 48, ()3. * A. Juglaiidis Aliii. et S. Cam.) Sacc et Tim. ii. "•[>. ^Sacc, Syll. ») — Bibl. 34, 39, 43, 48 DIpImlim,) «. A. limbalis Sacc (Sacc, Syll. Ill, 393) — Bibl. II. A. Maj;ii(.liae TliQm. Sacc, Syll. Ill, 384) — Bii)l. 16. 47. 63. * A. Mollciiana Wint. (Sacc, Syll. 111. 403) — Bibl. 15, 17, 19 bis. A. NMiipliaoae Pass. (Sacc, Syll. III. 397) — Bibl. II. A. Oieaiidii Sacc et S\w^. (Sacc, Sijll. III, 392j — Hibl. 12. *A. Periclvmciii Tbílm. (Sacc, Si///. III, 3S8 — Bild. 12. » A. Phyloiaccac Sacc. el Scaiia (Sacc, Syll. XVIII, 34!") —Bibl. 38. A. Pisi Lib. (.Sacc, Syll. Ill, 397 el IX, 523) — Bibl. V6 (Septo- ria), II, 16 ((iloeosporiínn], 30, 39. A. populina Sacc. (Sacc. Syll. III. 394) — Bibl. 38. * A. ricinella Sacc. et Scaiia (Sacc, Syll. XVIII. 359)- Bibl. 38. A. rosicola Sacc. (Sacc, Syll. III. 386)— Bibl. Í9. 63. A. sócia l»ass. (Sacc, Syll. X. 30í.i — Bibl. 3S. A. Tini Sacc. (Sacc. Syll. Ill, 387)- Bibl. 12. A. Vulneranae Fiick. (Sacc, Syll. Ill, 398) — Bd)l. 12. ' .Mmeida e Souza da Gamara riferiscono ((uesla specie alia Diplodimi Juglnndis Bruii. clie é sciiza ilubliid cosa alTallo diversa. Vvv i picnidii tnaciilicdli e per essere para?silaj la spccie portughcse deve liforiísi certamenlc ai gciicre .iscocliytu. 131 * A. WinU-rii Sacc. (Sacc, Syll. IH, 3í)l) — Bibl. 15 (A. Twve- (l intui). llurIliOM Cisl. — Vedi ancho Slaciounspora. I). (ilum (Hiv.) Cast. (Sacc, SyÍl. III, 410) — Bibl. 9, 49, G3. Sectio Phaeodidymae Sacc. Iliploilia Fr. — Vedi anclie Macroplioma e Microdiplodia. I). anindinacea Dur. et Monl. (Sacc, Syll. Ill, 373) — Bibl. 23. 1). Auninlii Call. (Sacc, Syll. III, 330) — liibl. 23, 40. 63. I). niiiubusae Eli. et Langl. (Sacc, Syll. X, 292) — Bibl. 03. D. conifiena Desm. (Sacc, Syll. Ill, 350) — Bibl. 10 (Macroplodia), 19 (f. Ciipressi-sempervirenlk). I). C(in|iliae Cke. (Sacc, Syll. X, 291) — Bibl. 47, 63. I). de|)ã/.coides Dur. et Mont. (Sacc, Syll. Ill, 372) — Bibl. 11. 1). Diilcamarae Fuck. (Sacc. Syll. III. 306)— Bibl. 11. D. epicocos Cke. (Sacc, Syll. íll. 372) — Bibl. 23. I). Eriobolr^ae Sacc. (Sacc, Syll. III. 302) — Bibl. 39. U. Evonvnii" West. (Sacc, Sxjll. Ill, 360) — Bibl. 25. * I). loeiíiculina Thiim. (Sacc, Syll. III, 364) — Bibl. 11, 49, 63. 1). berbnrum (Cda.) Lév. (Sacc, Syll. Ill, 370) — Bibl. 38. . * U. Iiuarvilieae Thiim. (Sacc, Syll. Ill, 348)- Bibl. 12. D. Julibrissin Speg. (Sacc, Still. Ill, 336) — Bibl. 47, 63. D. ftlasnoliae West. (Sacc. Syll. Hl, 363) — Bibl. 20, 25. D. melaena Lév. (Sacc. Syll. III, 349) — Bibl. 15. * U. Molleriana Tliilm. (Sacc, Syll. III, 351) — Bibl. 12; 25 (f. folii- cola). * D. Mjf^indae Wint (Sacc, Syll. III, 361) — Bibl. 15, 19. D. palmicola Thiim. * var. Sabaleos Sacc. (Sacc, Syll. XVIII, 322) — Bibl. 38 — An Sphaeiopsis? 1). Pholiniae Speg. (Sacc, Syll. Hl, 362) — Bibl. 38. D. popnlina Fuck. (Sacc, Syll. Ill, 353) — Bibl. 12. I). profusa De Not. (Sacc, Syll. IH, 336) — Bibl. 23. I). rainulicola Desm. (Sacc, Syll. Ill, 333) — Bibl. 63. 1). Hhododendri Bell. (Sacc. .Syll. Ill, 363) — Bibl. 19. D. Uosarum Fr. (Sacc, Syll. Ill, 338) — Bibl. 15. D. Hubi Fr. (Sacc. Syll. Ill, 33!)) — Bibl. 15. D. salicina Lév. (Sacc, Syll. X, 286) — Bibl. 10, 15. D. sarmentorum Fr. (Sacc, Syll. III, 365) — Bibl. 25 (f. Clero- dendrij, Hf 132 D. Siliquastri NV.sl. (Sacc, %//. III, 336) — Bibl. 20. D. siiluTinn Diir. i-l Monl. (Siicc. Syil. III. 354; — IJiI)l. II. D. svcina Moiit. v.ir. sycDHophila Sacc. (Sare, Syll. Hl, 350" — 'BíI.I. ()3. D. leda Hk. el Ur. (.Sacc. Si/ll. Ill, 3()3 — HiM. 25. *D. Va.ciíiii BltI. cl Uouiii. (Sacc, Syll. XI, 520 —\Vú,\. \'). 1). vilicdla Desm. Sacc. Syll. Ill, ;{:52) — Bil)l. Ki. D. Yuccae West. ^Sacc, Syll. ill, 371) — Bibl. 12. IIÍ||IimIíiiíi \\est. — \'c(li anclic Asrochyla c Mirrotliplodia. » D. Ascl('|)iailis Alm. et S. Cani. (Sacc, Syll. *) — 1511)1. 49, 63. D. (Iracaeiíicola Sacc (Sacc, Syll. Ill, 4l3 — Hibl. 39. IlieriMliploíBí» .Mlescli. íM. Aga\cs .Nicsslj Tassi ^Sacc, Syll. ill, .571, siii) DijilixUa — Bibl. 15 (DIplodia). M. micrus|)oiella (Sacc.) Tassi ^Sarc, Syll. Ill, 3.57, sub DipluJia) — Hibl. 25 ^DIplodia m., (. .]!eiiispnii)i'. Hl. niimiscula (Peiíz. et Sacc.) Tassi (Sacc, Syll. III, 371, sub Di- pli>(ll(i\ — M,\. 39 ( DIplodia' , 4S iDipl„dhi(t}. M. |)er|msilla ^Dcsiii.) Tassi (^Sacc, Syll. Ill, 365, sub UipludiaJ — Bibl. 12 (DIplodia). Hl, pinnaium (Pass.) Allcscb. (Sacc, .Syll. Ill, 371, sub Diplodia) — Bibl. 49 (Diplodia), 63. * M. punctifdlia (Aiin. et S. Cam.) Sacc. el I). Sacc. (Sacc, Syll. XVm, 234) — Bibl. 47 (Diphdia), 48 (Diplodina), 63. Scciio Hyalophragmiae Sacc $»(a;;;onoN|»orn Sacc S. Aruiidiíiis (Ckci Sacc (Sacc. .Syll. III. 455— Bibl. 47. 63. * S. Borboiíicae S. Cam. (Sacc, Syll. Wlll. 359) — Bibl. 39, 43; 49, 63 (Si. Palmae). S. cuivula Bomm. el Bouss. (Sacc, Syll. X, 3r!7 - Bibl. 39. S. macros|ioia f!)ur. el .Mont.) Sacc. ;Sacc, Syll. Ill, 550 — Bibl. 38, 47, 63. * S. Plioliniae Alm. et S. Cam. (Sacc, Syll. - — Hibl. 63. S. slrobilina Curr.) Sacc. (Sacc, Syll. Ill, 450) — Bibl. 12 ^Ihn- dnsduiíi I. S. T}|ili(iiileaniin (Desm.) Sacc. (Sacc, Syll. III, 451) — Bibl. 16, 19 bin ^Darlmaj. 133 Seclio Phaeophragmiae Sacc. » C. Mollniiinii Sacc. (Sacc, %//.. XI, 53-2) — Bihl. 2o. lloiifl4'i'!<4»iii(a Hcrk. — XCdi jiiiclic Shiuomisiiord. II. Donucis Sacc. * var. bamhusma Succ. et Scalia (Sacc, Sijll. XVII!. 3G()) — Bibl. 38. « II. Knliiiinac Alm. el S. Cam. (Sacr., SijU. *! — Ribl. G3. * II. Fouicroyae Thiim. (Sacc, >'////. Ill, i3:;j — líiltl. 11. H. Magiioliae Sacc. « var. Clúmonanlhi Sacc et Scalia (Sacc, SylL Wlll, 3(jf)) — Hil)l. 38. II. |)o|Miliiia l'ass. ^Sacc, .sy/. X, 32i)— Bihl. 38. II. Uosac Kiclvx (Sacc, Syll. X, 31í»)— Hihl. 49, 63. II. Salialeos Ces. * var. Lirisloniae Sacc. (Sacc, Syll. XI, 531) — Hibl. 23. — var. Phoenicis Sacc (Sacc, N;///. X, 326) — Bibl. 49, 63 (íleiHlersimuliiut). H. Saxilraf^ac Fautr. et Uoll. (Sacc. Syll. XI. 529) — Bibl. 63. lieii4Ber.<^oiiiiÍDiiis% Tassi — Vcdi Hcndcrsonia. Sectio Phaeodictyae Sacc. ^'aiiiitiMcKgcnriíiin Schulz. * C. Atriplicis Alm. et S. Cam. (Sacc, Syll. XVIII, 373) — Bibl. 49, 63. C. Hobiniae (West.) Sacc. (Sacc, Syll. III, 459) — Bibl. 19. C. Triacaiilbi Sacc. var. minus Sacc. (Sacc, .Syll. III, 460) — Bibl. 49, 63. Cy(<»spoi>iiiiii Pock. C. Acaciae l>at. (Sacc, Syll. XIV, 966) — Bibl. 47, 63. Sectio Scolecosporae Sacc. Cyf«jt>|»(»riian Sacc. C. ludibiinda Sacc. (Sacc, .Syll. Ill, 601) — Bibl. 19. 13i l*lileOM|iora Wallr. P. Aceris (Lib.) Sacc. (Sacc, Syll. III, o77) — Bil.l. 1.;, 17, 19 bis (Septoria). P. castaiiicola Dosm.) D. Sacc. (Sacc, .Si///. III, oOi, sub Seploria, et *) — Bibl. II (Septoria], .39, 48 ( (yliiulrosiiorium). P. Mori (Lóv.) Siicc. fSacc, Syíl. III, 577) — Bibl. 10. li. 1(5 (Se- ploria]; 3(t, .39 ((yliiidrosporium'. P. Oxyacaillhae (Kze. et Schm.) Walír. (Sacc, Syll. III, 578) — Bibl. 1 1 (Seploria). P. Ulmi (Fr.) Wallr. (Sacc, Syll. III. 578; — Bibl. 1 1 (Septoria), 38. Plilyclneiia Mmú i>t Desm. * P. briinneola (BiTk.) Sacc (Sacc, Syll. XI, 551) — Bibl. 6 (Se- ptoria ) . P. Gossypii Sacc (Sacc, %//. III, 595) — Bibl. 25 (f. Phytolaccae) , 49, 63. Rlialiilo.««pora Dur. et Alont. *R. aloiuica Sacc. (Sacc, Syll. XVIII, 402) — Bibl. 38. * R. Calcilrnpae Thdm. (Siirc, Siill. III, 593) Bilil. 10 Seploria). R. falx (Bk. et Curt.) Sacc. (Sacc, Si/li. III, oS2) — Bibl. 2:;. R. hibiscicoia (Scbw.) Slnrb. (Sacc, .S/y//. XI. 549) — Bibl. 49, 63. R. impcriíilis S.iic * f. Koeirruteriae Sacc. (Sacc, Si/ll. \\\\\, 398) — Bibl. 38. R. Lebretoniana Sacc et Roími. * f. Solani Sacc. (Sacc, Syll. XVIII, 399) — Bibl. 38. * R. Lysimacbiae Bcrl. cl Bmim. (Sacc, Syll. XI, 549) — Bibl. 19. R. microspora llariot et Karst. (Sacc, Sijll. X, 392) — Bibl. 63. R. nifirclla Sacc . f. Ar,}iir. Plílcosjiora caslanicula. S. Catalpae Sacc. * var. folliculorum Sacc. (Sacc, Syll. XVIII, 390) — IJibi. .38. S. Cercidis Fr. (Sacc, Syll. III, 48i.) — Exsicc 1, n.° 1570; Ex- sicc. 2, n.° 1222, Exsicc 3. S. Cholidonii Desm. (Sacc, Sijll. III, 521) — IJibl. 9. 16, 19 bis. 35, \9, 63. S. CluMiopodii West. (Sacc. Si/lt. III, 556) — líibl. 11. S. com|ita Sacc (Sacc, Syll. IÍl, 508) — Hibi. II. S. Convolviili Desm. (Sacc, Syll. Ill, 536) — IJibl. 10, II, 16, 39. — * var. altliaeoides Bres. (Sacc, Syll. *) — Bibl. 52. — * var. soria Bres. (Sacc, Syll. *) — Bibl. 52. S. coriiicola Desm. (Sacc, Stjll. Ill, i92) — Bibl. 11, 38. S. Corni-maris Sacc. (Sacc. .Syll. III. 492) — Bibl. 38. » S. Corviiocarpi Tliimi. (Sacc, Syll. Ill, 475) — Bibl. 11. S. Crataefíi Kickx (Sacc, Syll. III, 486) — Bibl. 19. S. Cuciirbilacearum Sacc. (Sacc, Syll. Ill, 527) — Bibl. 12. S. Diatitbi Desm. (Sacc, Syll. III. ó 16) — Bibl. 10, 11, 49, 63. S. diantbicoia Sacc (Sacc, Syll. III, 517) — Bibl. 12. S. Doiiacis Pass. (Sacc, Syll. III. 56.5) — Bibl. II, 47, 48, 63. S. Dulcamarae Desm. (Sacc, Syll. Ill, 535) — Bibl. U, 15. S. eITusa (Lib.) Desm. (Sacc, Syll. III, 489) — Exsicc. 1, n." 443. S. elaeospora Sacc (Sacc, Syll. Ill, 495) — Bibl. 10. II. S. Epilobii West. (Sacc, Syll. III. 513) — Bibl. 12, 15, 17, id bis. S. Eiipalorii Rob. el Desm. (Sacc, Syll. Ill, 513; — Bibl. 15, 17. S. Evonvmi-japonicae Puss. (Sacc, Syll. Ill, 482) — Bibl. ?63. S. exótica Spe-. (Sacc, Syll. III, 53.3) — Bibl. 23. S. Fraxini Desm. (Sacc, Syll. III, 495) — Bibl. 12. S. Galionim Eli. * f. Rubiae Sacc et Scalia (Sacc, Syll. XVIII, 385) — Bibl. 38. S. Gei Rob. et Desm. (Sacc, Sijll. Ill, 510) — Bibl. 11, 16. S. Gladioli Pass. (Sacc, Syll. III, 674) — Bibl. 12. S. Globulariae Sacc (Sacc, Syll. III, 5.37) — Bibl. 10. S. f;raminiim Desm. (Sacc, Syll. Ill, 565) — Bibl. 30, 39. * S. ballericola Sacc. et D. Sacc. (Sacc, Syll. XVIII, 387) — Bibl. 38 (S. Halleriae). * i36 S. Ilederae Desm. (Sacc, .Vi/"- >II. 490) — Bibl. ?6 (Depazca he- deraecola), 15, 16, 17. 19 bis; Kxsirc. 'A. * S. Ht>iiri.|iirsii TlKim. (Siirr.. Syll. III. .o20 —1511)1. II. S. Hibisci r.iss. (Sacc. Ví///. llí, iTd, — 1511)1. i!». (ili. S. hvalina Eli el lív. (Sai-r.. Syll. Xl, .53S — Hild. :59. * S. iridiíia Sacc Sare. Syll. M. 3i(ij— Hihl. '>">. * S. Lafícrslnu-miaí" Sacc. et Sralia Sacc, Syll. .Wlil. 3791 — Bil)l. 38. S. Lcpidii Dcsm. (Sacc. Syll. III. 519) — Hihl. 12. S. Lciicnnthcmi Sacc. el Spc-;. (Sacc. Syll. III. 549^ — 15il)l. 12. S. Lvc(.|ii I'ass. (Sacc, Syll. 111. o40)— Hilil. 15. S. Lysirnacliiac West. (Sacc, Syll. III. 5;j3j — Bibl. 14. » S. macrosfior;! .\liii. el S. Cam. (Sacc. Syll. *] — bibl. 49, 63. * S. .Marlinezini" Tliiiin. (Sacc, .S'i///. Ill, o75i — I5ibl. M. » S. miiriíia Tlidin. (Sacc, Syll. III. '.'tlí) — I5ibl. 11. * S. obscmala Thiim. (Sacc. Syll. III. 492) — Bibl. 11. S. ochraceo-ni.iiiilaiis Thum. (Sacc. Syll. III. 470 — Bibl. 11. S. oleniidrina Sacc (Sacc, Syll. 111. 497) — Bibl. ?() (Depazea ISirii' . *S. Olivae Pass. el Tliiim. (Sacc. Sy!!. 111, ÍOG) — Bibl. 12. » S. Piíillvreae Tliinii. (Siicc . Syll. Ill, iiMli — Bibl. 12. S. i)iri(ola Desm. (Sacc, Si/ll. III. 4S7, — Bibl. 12, 10, 17. 19 bis, 38, 39. 03: Exsicc í, n.° 1092; Exsicc 2. n.° 1223. S. Pislaciae Desm. (Sacc, Syll. Ill, í8:5 - - Bibl. 10. S. Foicinitiiii Tliíim. * var. caulicola Berl. el Houiii. (Sacc, Syll. •) — Bibi. 19. S. PoljpoiKinii.) Desm. (Sncc. Syll. III. :')5.51 — Bibl. 9, 12. 15; 10 (A.sciíchyla l'iili/, 1(». 30. S. silvcstris Pass. (Sacc. .Si///. Ill, Fi 10) - Bihl. i7, 48, 4!», (i3. S. smilaciíia Dur. el Mont'. (Sacc, .Si///. Ill, 57lj— bihl. 12, 52. S. solanicola Kil. et Kv. (Sacc. .S'i///. XI, 54.3) — Hihl. 38. * S. Sla|)hvsaí;iiae Wint. (Sacc, Syll. Ill, .■;25) — Bihl. 15. S. Tami"West. (Sacc, .Viy//. Ill", 57 í) — Bihl. 10; Kxsicc 2. ii.° 1225. S. Unedonis Boh. cl Desm. (Sacc, Syll. Ill, 493) — Bihl. II. 41, 48, -'(!), ()3. S. Urlicae Boh. et Desm. (Sacc. Syll. 1!I, 557) — Bibi. 9, 49, 03. S. Vincetoxici iSchuh.) Awd. (Sacc, Syll. Ill, 542)— Bihl. 15, 17, 19 bh. 25. S. Violae West. (Sacc, Syll. 111. 518) — Bihl. 47, 48, 63. S. Yuccae (Scliw.i Sacc ^Sacc, Syll. III, 572) — Bihl. 49, 63. Kani. Nectrioidfjceae Sacc. Seclio Scolecosporae Sacc. l*«>lTN(ÍA'iiiiita Sacc. V. rubra (Uesm.) Sacc. (Sacc, Syll. III, 622) — Bihl. 39. Fam. Leptostromataceae Sacc. Sectio Hyalosporae Sacc. LiPptostroiiia Fr. — Vedi anche Lepíolhyrium. *L. discosioides Wint. (Sacc, Syll. III. 041) — Bihl. 15. L. donacinum Sacc. * var. bambnscllum Sacc. ;^Sacc, Syll. \I, 556) — Bihl. 25. L. Idaei Ferrar. (Sacc, .^v"- ^^VIII. 426) — Bihl. ?63. L. punctilorme Wnllr. (Sacc. Syll. 111, 642) — Bihl. 10. L. scirpinum Fr. (Sacc. Syll. III, 644) — BibJ. 12, 19 bis (L. Scirpi). 138 Ije|itolliyi'iiiiii K/e. ol Selim. — Vedi anclie (iloeosporiwn. L. Castanciíe (Spr.) Sacc. (Sare, Syll. Ill, (i-28) — Bibl. 11 íLeplo- stroiiiai, li>. 3S. L. Conli IjI). (Sacc, Syll. Ill, 62()) - Hihl. 12. » L. fixum Sncf. Sacc, Syll. XI, o5i) — Hilil. 2.0. L. lili^iosum ,I)esm.) Snic. (Sacc, Syll. 111. G3(); — líibi. 11 (Le- j)losli oinaj. # L. maculicola Wint. (Sacc. .Syll. III. «28) — Bihl. l."i. *L. Mníinoliiic S:icc (Sacc. .Syll. Wlll. il!)) — Hibi. 38. L. Pericljmerii (Desm.) Sacc. (Sacc, Syll. Ill, (J2G)— Bibl. 12 (L. piriuw). L. qiiercirmm (Lasch) Sacc (Sacc. .Syll. Ill, 628) — Bibl. 11 (Le- ploslroma), 19, 25, 38. *L. Thnli.tri Tlnim. (Sacc. .Syll. Ill, fi.^i — Bibl. 12. L. vul-;are (Fr.; Sacc (Sacc, Syll. Ill, G33, — Bibl. 12 (Lcpto- stroma) . Seclio Hyalophragmiae Sacc. IIÍN4*»8Ía Lib. I). ArtíHTcas (Tode) Fr. (Sacc, Syll. 111, 653) — Bibl. 20, 25, í-, 63. 1). cKpeata De Not (Sacc, .Syll. III, 654) — Bibl. 15. Fam. Excipulaceae Sacc. Seclii) Hyalosporae Sacc. Auierooi*iiiiii Speg. A. macrotriclium (Bk. et Br.) Sacc. (Sacc, .Syll. 111, 681) — Bibl. 9 (Exripiila). niiioiiias|ioi'iiiiii Lév. U. };tiimiiiiim L(-v. (Sacc, Syll. Ill, 683 e Xl. 560^ — Bibl. 16. 1). hisiiiduliim ^Schrud.) Sacc. (Sacc, Syll. Ill, 685) — Bibl. 49, 63. Ili<. QucTCus Habh. (Sacc, SylJ. Ill, 680) — l{ll)l. 12. !i»|»oi'oiieiiia Desin. — Vedi Plwma. Seclio Hyalodidymae Sacc. Uiscellu Hk. et Br. — Vedi nnclie Dismla. U. carhonacea (Fr.) Bk. et Br. (Sacc, Sijll. III, 087) — Bibl. 12, Sectio Hyalophragmiae Sacc. Kxei|iiiliiia Sncc. * E. Lauri Alm. et S. Cam. (Sacc, Syll. ■) — iJihl. 49, O.']. Ordo Jlelaiiconiales (Cda.) Sacc. el Trav. Fam. Melanconiaceae ((-da.) Sncc. el Tiav. Seclio Hyalosporae Sacc. Kleiínofia Fr. B. novissima Rabh. (Sacc, Syll. 111, 731) — Bibl. 23. Collclotriehiiiii Cda. C. Agaves Cavr. (Sacc, Syll. XI, .^70) — Bihl. 38. C. ampelinum Cavr. (Sacc , Syll. X. 470) — Bibl. 26. 27, 39. C. gloeosporioides Penz. (Sacc, Syll. Ill, 733) — Bibl. 25, 30, 38, 39. C. Malvarum (Braun et Casp.) Soulbw. (Sacc, Syll. X, 468) — Bibl. 25, 63. C. oligocbaetum Cavr. (Sacc, Syll. X, 469) — Bibl. 39. * C. versicolor Sacc. (Sacc, Syll. XVIll, 468) — Bibl. 38, 49, 63. Olooos|ioríiiiii Desm, et Mont. — Vedi aiiclie Ascncliyla e Marsonia. G. americamim Speg. (Sacc, Syll. 111, 709) — Bibl. 47, 63. G. anipelophagum (Pass.) Sacc. (Sacc, Syll. 111,719) — Bibl. II, 16, 19 bis. 39, 52. G. Cucurbitarum Bk. et Br. (Sacc, Syll. III, 720) — Bibl. 47, 48, 63. 140 G. Cvdoniae Motit. (Snrr., Si/ll. III. 705) — Bil)l. 11. (".. HinhiiMiiiniim Siicc. et Hoiim. (Siicc, Sijll. III. 700) — Hibl. 03. (1. Ilclicis (l)esm.j Oiid. (Siicc, Si/ll. Ill, 707) — IJihl. IO (Lepto- tlif^riíim). (i. iiitfimciliiim Siicc. (Sacc, Si/ll. 111. 702'— Bil)l. 20, 25, 38, i7, iS. (J3; Kxsicc. 2. n."' 1220. C. m,irn.|Mis Siicc. (Sncc. Siill. Ill, 70.3)— Bibl. íi). 03. »li. Mollfiiatuim Tlnim. (Sacc, St///. Ill, 71(1 —Hihl. 11,23.25, 38. i!». 03. — * viir. folUcuhrum Sarr. (Sacc, Sí///. WIII. 4.";8) — Bibl. 38. r.. Miisaiuin Cke. .'t Mass. (Sacc, Syli \, iOl — IJibl. 3!). . (i. .M\pinilat' Winl. (Sare, SijU. Ill, 705)- Bil.l. I.o. 47. 03. G. nohilo Sacc. (Sacc. ,Sy/.'lII. 710) — Bilil. 15. IO. 17, 19 bis, 47. Í8. 03. * G. OliNanim Alm. (Sacc, Syll. XVI, 1000; — I5il)l. 28, 30. 38, 39. G. orbiculare Bcrk. (Sacc, .Si///. III, 720 — Bihl. 0. * G. Ostrya.' Tlnim. (Sacc, SijU. Ill, 713) — líihl. 11. G. parndoMim (De Not.) Fiick. (Sacc, Sxjll. Ill, 707 — Bibl. 12 (Mijxosporium). G. I)(■^li^.'^um Cko et .Mass. (Sacc, Si,H. \, 4i8) — Bibl. 20, 27. G. I'o|nili-all)ac Desm. (Sacc, .Si///. IÍl, 712j — Bibl. 12 (Gl. cir- ritians). G. Salicis West. fSacc, Syll. Ill, 71 li — Bibl. 39. G. si)biHTelloi(les\Sacc. (Sacc, Syll. Ill, 709) — Bibl. II. — var. majus Sacc (Sacc, Si/ll. III, 709) — Bibl. 19. llyxo$i|i4»!'iiiiii Link — Vodi aiiciíe Gloeosporium. \ M. M(dleriaiuim Bres. (Sacc, Sifll. X, 40.^) — Bibl. 23, 25. !%uoiii«iMgi<>ra Pers. N. crocea (Bon.) Sacc. (Sacc, %//. Ill, 747) — Bibl. 12 (l.ibertella). Spliuceiouia De By. — Vedi Manginia. Sectio Phaeosporae Sacc. Cryptoiíiela Sacc ' C. Aruiidiíiis (Ihir. et Motit.) Sacc. (Sacc, Syll. Ill, 701) — Bibl. 47, 63. Ilelaiicoiiiiiiii l.iiik * M. Donacis TbUm. (Sacc. Syll. Ill, 760) — Bibl. 11. 141 M. ellipticum Cda. (Sacc, Syll. III, 754) — Bibl. 12. * M. lijsUTimim Sacc. (Sacc, Si/U. M, 572) — IJibl 25. M. s|ilKK'ros|.criniim (Pcrs.) Lk. (Sacc, Syll. Ill, 75!») — Hil.l. 10, II, 15, 2;3, ;58. M. slicloides Sacc. el Paoletli (Sacc, .Vi///. X, 574) — Hibl. 63. M. slionialicuiii Cda. (Sacc, Syll. Ill, 750) — Hilil. 10. MByi*ioc4'|ilialaiin De Not. — Vcdi Thyrsidium. TliyrtNiiiliiiiii !\Ioiil. 't. bolryos|)orum Monl. (Sacc, Syll. 111,762 el X, 474) — IJil.l. li- (Myriocpplidlum). T. iiedericdla (De Not.) Dur. el Mont. (Sacc, Stjll. 111, 761) — 15il)l. í), 10 (Myrioceplialum), 20. Seclio Hyalodidyniae Sacc ■larNoiíia Fischer. M. Casliignei (Desin. el Monl.) Sacc. (Sacc, Syll. Ill, 768) — Bild. 15, 16, :ís M. Juglandis (Lib.) Sacc. [Swv., Syll. Ill, 7()8) — Bibl. ! I (Gloeos- /jonum;, 15, 34, 39; Exsicc. 2, n." 1228. *M. smilacina Tbum. (Sacc, Syll. 111, 771) — Bibl. 12, 49, 63. Seclio Phaeophragmiae Sacc. Cor.yueiiiii Nees C. discifoime Kze. el Schm. (Sacc, Stjll. III, 778) — Bibl. 12. * C. Eucalvpti Alm. et S. Cani. (Sacc, Syll. XVIII, 477) — Bibl. 47, 48,' 63. C. microstictuin Bk. el Br. (Sacc, Syll. Ill, 775) — Bibl. 25, 38. ■loiíocliactia Sacc. M. Desmazieri Sacc. (Sacc, Syll. Ill, 797, sub Peslalozziu mono- chaeut. el XVIII, 485) — Bibl. 20, 25, 38 (l'cslalozzla mono- chaela). M. Ellisiaiia Sacc. var. affiiils (Sacc. et Briard) Tiav. el Spessa (Sacc, Syll. X, 493, sub Pesluluzzia) — Bibl. 39 {1'eslalozzki). M. Saccardoi (Speg.) Sacc. et D. Sacc. (Sacc, Syll. Ill, 797 et XVUI, 485)— Bibl. 38 (Peslalozzia). M. sarmeuti (Pass.) Sare el D. Sacc (Sacc, Sijll. X, 494 el XVIII, 485) — Bibl. 39 (Peslalozzia). Hi. * M. Tecomae (NiessI) Sncc. et D. Sacc. (Sacc, Si/ll. III, 799 el XVII!. 485) — Bihl. li (Peslalozzia). l*eaí(uloxxÍ4i De Not. — Vcdi anclie Monochaelia. * P. Acuciae ThUm. (Sncc. Syll. II!. 7S()^ — Bihl. 12. * I'. ((ii.rossiiin Nii-ssI (Sacc, .Vi///. 111. T!)f - - IJihl. 14. * 1». DiiiiicIliU' .Mm. el S. Cam. (Sare, s»///. .Wlll, iS.3' — Bibl. 47,63. » I». disseminaln Thilm. (Sacc. Si/ll. Ill, 784) — BibJ. 12, 38. * V. Elacaiirii .Mm. et S. Cam. Sair., Syll. .)— Bibl. 63. * V. EucalNijti iliiim. (Sacc. Syll. 111. 78.";) — Bihl. 12, 23. 63. » I». Eugeiiiae Tbílm. (Sacc, Syll. 111. 785) — Bibl. II. P. funérea Desm. (Sare, Syll. Ill, 7!tr — Bilil. I!», 20, 2a. 33, 38. 4!), ().{. — var. dkcolor Sacc. (Sacc, Syll. 111. 792) — Bibl. 63. « P. Fuchsiae Thiim. (Sacc. .S"y//. IÍ1. 7!)() — Bibl. 11. P. Giiepini Desm. (Sacc. Syll. III. 7!I4; — Hibl. l.'!. W, i7. 63. . P. Iietenmioipba Tliiim. (Saic, Syll. Ill, 794) — Bibl. 12. P. lon-íiseta S|.eff. ,Sacc. .Syll. III. 787) — Bibl. 25. P. macn>'|)oia Ces. (Sacc, Syll. Ill, 796)— Bibl. ?9 (P. Pteridis). » P. iH-lecta Thiim. (Sacc, .Si///. 111. 788)— Biiii. 1 I. 49, 63. * P. Oxvanlbi TliOm. (Sacc. .Syll. III. 790) — Bibl. 12. P. Paliiiarum Cke. (Sacc, Syll. Ill, 796) — Bibl. 38. P. Plioeiíicis Vize fSacc. Si/ll. 111. 79())— Bibl. 39. P. P()I\í;()iií F.II. et Kv. (Sacc, Syll. \\. 578 —Bibl. 49. 63. « P. pvcnoides Alm. el S. Cam. (Sacc. Syll. ») — Bibl. 49. 63. » P. ramosa .Mm. (Sacc. Syll XVIll. iSI| —Bibl. 39, 43. * P. Siliquasln Thiim. (.Sacc, Syll. III, 786; — Bibl. 12. * P. Torrendia Alm. el S. Cam. (Sacc, Syll. ») — Bibl. 49, 63. P. Iruiicala Lév. (Sacc, Syll. líl, 79i — Bibl. 38. M(ill»oN|ioi*a Pers. S. macrospemia Pers. (Sacc, .Syll. 111. 772) — Bibl. 12. Secliu Scolecosporae Sacc. 4'ry|iÍ4>M|»oi'iiiiii K/e. — Vedi anchc Phyllosúctu harmadicycla. C. o|iegraplioides .Malbr. et Sacc. (Sacc, Syll. III. 741) — Bibl. 20. C^yliiMli'OS|ioi'iiiiii riig. — Vedi Phleospora. IjiilCflclIa Desm. — Vedi Naemosi>ora. 143 Ortlo llyphales (Mart.) Sacc. el Trav. Fam. Tuberculariaceae Elirb. Seclio Hyalosporae Sacr,. lllos|ioriiiiii Miirl. I. iuiriinliiuum Lnscli (Sacc, Syll. IV, OS/)— Bil)l. 1 I. I. roseum (Sclireb.) iMart. (Sacc, Syll. IV, (íliT) — Hibl. li) bis. Npliaeclia L(''v. * S. subochrncea Bres. (Sacc, Syll. XVIII, GGi-) — Bibl. .37. .^|ihaoi*is|)oriim Scldcclit. (Sacc. Syll. IV, 70.n) — Bibl. 39. — var. (iiiraniidrum Ci\;\. (Sacc, Si/ll. \\, 70oj — Bibl. 23. F. Hicini (lUv.) Bizz. iSacc, Si/H. IV,' 711) — Bibl. 23. F. s.uciicbrniim (Pcsm.) Sacc {Sacc , Syll. IV, (i9i) — Bibl. 25. F. Solaiii (.Mait.) Sacc iSacc, Si/ll. IV. 705)— Bibl. 3í). F. slicloides Dur. et .Moiit Sacc!, Syll. IV, 700; —Bibl. 47, 63. I<^ilSÍ!<>{loi>íiiiii Liiik — Vcdi Fitsariuin, Hamuhiiia c Volulella. Fam. Stilbaceae Fr. Seciio Hyalosporae Sacc. C«i*a|»liioíuiii Fuck. G. Fl■e^cIlil Fuck. (Sacc, Syll. IV, 62 i) — Bibl. 41», 63. liaMÍ»iU'i*iii» .Moiil. L. ilavoMiiciis hiir. cl Muni. (Sacc, Syll. IV, 584) — Bibl. 52. Mtílliiiin Tode S. liiiiclariíim (Pers.; Berk. cl Br. ^Sacc, Syll. IV, 572' — Bibl. 15, 16. S. bvalimim A. cl S. (Sacc, Syll. IV, 568) — Bibl. 12. S. Fcckii Sacc. (Sacc, Syll. IV, 658) — Bibl. 64. S. \ulgare Iode ^Sacc, Syll. IV, 567) — Bibl. 12. liS Seclio Phaeosporae Sacc. X|»oi'«<*yl»«* Fr. — Vcdi Periconia. Fam. Dematiaceae Fr. Sectio Hyalosporae Sacc. l<:iSÍMÍt'Siil Sacc. F. Ari Pass. (Sacc, Syll. X, ri92) — iíil.l. 47, íitÊ()»|;w3'2S3cai Litik C. Aruiulinis (Cda.) Sacc. (Sacc, 51///. IV, 2i3) — Bihl. 2.5. C. aterrimum (Cda.) Sacc. (Sacc, Syll. IV, 240) — Bibl. 23. C. Bamhiisac ('lluim. et Bolle) Sacc. (Sacc, Syll. IV, 244) — Bibl. 12 ((iymiiosporiíini), 23, 38. C. iiiquiiiaiis Dtir. cl Mont. (Sacc, Syll. IV, 243) — Bibl. C, 11 (cliam sub Gymiwsptirio], 14. €«iyiííai«.«|»«B*iíESEa I'ers. — Vcdi Coniosporium. fmyvii^vVAH r.da. G. Ccllidis (Biv.) Mont. el Ces. (Sacc, Sijll. IV, 267) — Bibl. 10, 11; Exsicc 2, n." 1231. 10 XXV 146 lloriiiÍN<*iiiiii K/c. II. C.iitiiiirii ,l"mk.) Sacc. (Sacc, Syll. IV. 2(53;, — Hibl. 10 (7b- nila). II. Oleae (Casl.) Sacc. (Sacc, Sytl. IV, 265) — Bibl. 10 (Tonila). l*ci*ieoiiia P. iiifirclla (B(Mk.) Sacc. (Sacc, Syll. IV, 274)~l5il.l. 9 (Sporo- ajbr). V. pycnospora Fr. (Sacc, Syll. IV, 271} — BiM. ? Í7. 63. * P. smilacina Tliiim. (Sacc, Syll. IV, 274) — HiM. 10. Toriila Pcrs. — Vcdi anche Hunniíírluni e .Manilia. * 1". coiiinihricciísis Tiium. (Sncc, .Syll. \\, 2()2' — ISii)!. II. T. doiKicina Tluim. (Sacc, Syll. IV, 2oS)— Hil)l. 12. *T. Makeae Tliiim. (Sacc. Syll. IV, 234) — líilil. 12. T. herharum l.k. (Sacc, Syll. IV. 236)~l{il.l. !). 10, 23, .o2. « T. jaiilhina Tliiim. (Sacc, Syll. IV, 2o0: — Bihl. I I. « T. SNelwilscliiae Tliíini. (Sacc, Syll. I\', '2ljo — Bi!)!. 11. Tríelio^poriísiãi Fr. *T. fuscidulum Bres. (Sacc, Syll. XVIll, r!73) — BiM. 37. Z>g;o4le«iiiii!ii Cda. Z. fuscus Cda. (Sacc, Syll. IV, 284) — Bihl. 12. Seclio Phaeodidymae Sacc. daii(oriiiii> Liiik — Vedi anclic Ccrcospora c Fumayo. C. anmdinmcum .Moiit. (Sacc, Syll. \\, 3(ii — Bihl. 14. C. ele-jans IVtiz. (Sacc, Syll. l\, 358, — Bihl. 3o. C. epiphyllum (Pers.) Marl. (Sacc. Si/tl. IV. 360) — Bil)l. 11, 39. C. fasciculare (Pcrs.) Fr. (Smcc, Syll. IV. 367 — Bild. 12, 14. C. fasciciilalum Cda. (Sacc, Syll. IV. 366; — Bil)l. li. C. graminiim Cda. (Sacc. Syll. IV. 363)- Bd)l. 16, i!) /y/.v; Fx- sicc 1. n." 439; F-.sicc 3. C. her!)arum (Pers.) Liiik (Sacc, Syll. IV, 3."J0) — Bilil. 9 ^eliam sul) Cl.fclalicola Mesii. n. sp. . IO. I i. 12, 14, 23, 38, 47, 63. » C. iiicdiispiciiimi riiiiin. iSacc, Syll. IV. 339) — BiM. II. C. mai iocar|)iim Proiiss ^Sacc, Syll. \\, 332) — Bdjl. 23. C. sphacrosjjerimim I'enz. (Sacc, Syll. IV, 333) — Bibl. 3o. 147 C. (.'nuisslinuin Cke. (Sacc, Syll. IV, 365) — Bibl. 39. C. Tyiilinniin Dcsm. (Sacc, .%//. IV, 30G) — Hil)!. 11. C. |)olys|i(>niin Cila. (Sacc, Syll. IV, 370) — IJibl. 52. 4\r4*l4»<*«»BiuaEtti Cast. C. oleafiimim Casl. (Sacc, Sijll. IV, 313 et X, 596) — Bibl. 12, 39. B<'8iBiiaíi'<> Wns. F. vafíans l'ers. (Sacc, Syll. IV, 547) — Bibl. 9, 10, II, 12 (Cla- (losjinrinm Fumago), 38. V. (loiulniiciim (Wallr.) Fuck. (Sacc, Syll. IV, 345) — Bibl. 30, 39. — vai-. Eriobolryae Scalia (Sacc, Siill. X\ III, 579) — Bibl. 39, 47: í':xsicc. I, n." 1694; lixsicc 2. n." 1722. — var. orbiculalum (I)esm.) Sacc (Sacc, Syll. IV, 345) — Bibl. 1 1 (F. orbicidatumj. — var. .Somiirri (Tlium.) Sacc (Sacc, Syll. IV, 346) — Bibl. 10 (Napicladium Soraueri) . F. depressum (Hk. et Br.) Sacc (Sacc, Syll. IV, 346) — Bibl. 10 (Passalara). F. |)iiinum ^Lib.) Fkl. (Sacc, Syll. IV, 346) — Bibl. 30, 39. — var. Pyracanlhae Tbúm. (Sacc, Syll. IV, 346) — Bibl. 11. 8*«ssis!«>B°4» Fr. et Moiit. — Vedi anclie Fiiskladium. i\ bacilligera Monl. cl Fr. (Sacc, Syll. IV, 3í.fi) — Bibl. 10, 16. B'*«iS>'lSiràií4'éaaitt Kze. et Scbm. P. Trilolii Kze. (Sacc, Syll. IV, 350) — Bibl. 35, 47, 48, 52, 63. .Sc*«S«'<*«írie54SB!as K/.e. et Schni. S. Clavarianim ^I)csln.) Sacc. (Sacc, Syll. IV, 349) — Bibl. 52. * S. (liplodoides (Tbum.) Sacc (Sacc, Syll. IV, 349) — Bibl. 10 (Hel- minlliosiKirium). S. ■;rainÍMÍ.s Fuck. (Sacc, Syll. iV, 348) — Bibl. 35. Seclio Phaeophragmiae Sacc. fitracli^claiBiiíiti Corda — Vedi Deiulryphium, U8 IKi*ai*li,y«|»oi*itisii Saco. B. nliuiilans (Cda.) Sacc. (Sare. Syll. IV, 129) — IJibl. 12 ^Hel- niiiilhosjiiiriíim). B, Solatii (l)iir. et Monl.) Sacc. (Sacc, .Sy/. IV, 42S; — Hibl. 11 (HelmintItoiporiuDi). ('lasitei*o.«i|i»i>i(tBiB Schw. C. Aiiní^daleariMii (russ.) Sacc. (Sacc, Syll. IV. 391) — Bibl. II (SjiDridcsiiiiuiiij, 39. * C. lljtiranficaf (iiuim.) Sacc (Sacc. Si/ll. IV, 393j — Hilil. 11 (SporiJesmiuin); Exsicc. 2, n." 1232. IleiíflrypBiiiiiii Wallr. 1). |H'iiicill,itiiiii (Cda.) Fr. (Sacc, Sijll. IV, 589— Bibl. 9, 10 (Jiracli ycladiu m) . lleliiiíiitli4>.*<|»<>i*Êeiiii Liiik — Vcdi aiicbe Bracliyspnriuw, Uidy- marla ed Ueterosporium. 11. apicidaliim Cda. (Sacc., Syll. IV, 413) — Bibl. 10. II. AM'iiae-sali\ae (Bricsi et Cavr.) Lindaii (Sacc, Syll. *) — Bibl. 39 (H. teres var. Avcnae-salivae). II. niacrocnr|miii C.rcv. (Sacc, Syll. IV. 412)— Bilil. 10. 5?. * II. .^Idljcrianmii Tliíim. (Sacc. s'////. IV, 410j — Bibl. 12. * II. PhMolaccao Tbiim. (Sacc, si/ll. IV, 406) — Bil)l. II. II. rliopaloidcs Fios. (Sacc, Si/ll. IV, 420) — Bibl. Í2. * II. sili(|iuinirn Tiiiirn. (Sacc, St/U. IV, iOii) — Bibl. 12. II. sim|dex Nces (Sacc, Si/ll. ÍV, 403)- Bdil. 12. II. turcinim Pass. Sacc, Syll. IV, Í20)— Bibl. 39. lletei>4»N|i»i*iaiiaB Klotzsch II. fjiacilc (Wallr.) Sacc. (Sacc, Syll. IV, 480) — Bibl. II (//?/- ttiinthvsjivrium). !\'a|»Iela(lo.«iniiis .MonC P.Vdcgans Dur. .'l Monl. (Sacc, Syll. IV, 401)— Bibl. II. $»i'ploiuMi)a Cda. » S. miiiuluni Berl. cl Boum. (Sacc, Syll. \l, 623) — Bibl. 19. 149 Seclio Phaeodictyae Socc. /%l leria ti fia Nces A. Itnissicae (IJcrk.) Sacc. (Sacc, Syll. IV, S46 et X, 079) — nii)i. 39. A. Ciiniihilao l,cl. (Sacc, Si/ll. X, 679) — Hil.!. 30, 39. A. tcmiis Nees (Sacc, Syll. ÍV, 545) — Bihl. 38, 39. A. Viiis Cavr. (Sacc, Sijll. X, (179) — Bibl. 3!). €'oiiíollt4*(*íiiii« Cda. C. (lidjinimi Dur. cl Mont. (Sacc. Si/ll. IV, 512) — BÍIjI. 11. * C. lMicil\|i(i Tliiim. (Sacc, Syll. IV,' 51(»)— liil)l. 12. * C. Mollcriamii). Tluim. (Sacc, Syll. IV, 51 I)— Bibl. 12; 25 (f. Ma- clcyac). « C. Iraiisvcrsale Sacc. (Sacc. Syll. XI, (533) — Bibl. 25. lla<«i'4>iiss. (Sacc, Syll. IV, .-iO" e X. (Hu^ — HiM. 12. * S. Meloiifíunae Tliíim. (Sacc, Syll. IV, .SOo) — |{il)l. 12. *S. Phylolaccae TliQm. (Sacc, Syll. IV, 505} — Bihl. II. Seclio Scolecosporae Sacc. Ccrcospora Fres. C. heticola Sacc. (Sacc, Syll. IV, 456^ — Bihl. 1! . 15, IO. I!) bh, 3a?s (Sacc, Syll. IV, 460) — Bibl. 11, 39. » C. nibicola Tliíiin. (Sacc, Syll. IV, 460 —Bibl. 12. C. scandcns Sacc et NVint. 'Sacc, Syll. IV, 476) — Bibl. 15. » C. Scorpiuri Tiiílin. (Sacc, Syll. IV, 437) — Bibl. 1 I. C. smilacina Sacc (Sacc, Syll. IV, 476; — Bibl. 25, 39, 52; Ex- sicc 1, n.' 1695; E.\sicc 2, ii.° 1723. 1SI * C. Sitiilacis Tliilm. (Sacc, Si/Il. IV, 470) — fí\h\. 1 1, 38; líxsicc. 2, n." 1233. * C. Sol.iiil ThíMii. fSacc, Sijll. IV. í iO) — |{il)l. 11. * C. lliiiliclri Tliiim. (Sacc, Sijll. IV, .í32) — IJihl. 10, 38. C. tim-a Sacc. iSacc, 5i///. IV, -iGS) — Bibl. 12, 16; Exsicc. 2, 11.» 1234. ' C. VIoiac ^:a.■c. (Sacc, %//. IV, Í3i) — liil)l. l.'). C. vitícola ^Ces.) Sacc. (Sacc, Syll. IV, 458) — líibl. 12 (Claduspo- riiíin (iiiípclinid))), 39. * C. /onala NNiiil. (Sacc, Syll. IV, 437) — Bibl. 13, 39. Fam. Mucedinaceae Liiik Seclio Hyalosporae Sacc. A. ciiiiiahaiitms Cda. (Sacc, Syll. IV, 1(53) — liibl. 15, i9 bis, 35. — -Vedi anclic Tricliospliarria crytlirella. .•%!!iiH'rí;iBB8i!«» Midi. — Vedi aiiclie Sporodinia. A. Ilaviis Link (Sacc, Syll. IV, 6!») — Hili!. 35. A. glaucus (Liiin.) Lk. (Sacc, Sijll. ÍV, G4) — Bibl. 2, 4 (Mucor). 7, !), 12. Il»lll•yl^•$ Micli. B." Bassiana Bnls. (Sacc, Syll. IV, 119) — Bibl. 35. B. cana Kze. et Scbm. (Sacc, Syll. IV, 12í)) — Bibl. 11 (Polyactis). B. cinerea I\>rs. (Sacc, Syli. IV, 129) — Bibl. 26, 30, 34; 39, sub Sclirotiiiia Fiakeliana, st. conid. — var. scleroliophUa (Klotzscb) Sacc. (Sacc, Syll. IV, 129) — Bibl. 35, 38. B. vulgaris Fr. (Sacc, Syll. IV, 128) — Bibl. 11 (Polyaclis), 25, 52, 63. Cfaflo9»»(ryHin Nees C. varium Nees (Sacc, Syll. IV, 160)- Bibl. 52. 4''^'íiii«BB*88ags) Biin. C. Cordae Grove (Sacc, Syll. IV, 37) — Bibl. 11. Fubtidilliii Link — Vedi Oidium. 152 ilieroNlroiiiu NiossI M. Jiiglandis (Bt;r.) Sacc. (Sacc, Syll. IV, 9) — Bibl. 3i. 39. lloiiiiia Fcrs. M. fructigcna Pers. (Sacc, Syll. IV, ;j V — I5ÍI.1. 1 i (Tonila), 49, 63. tlifliiiiii Link O. Aceris Rabli. (Sacc, Si/ll. IV, U) — fíM. 12. O. Ccratoniac Comes (Sacc, Syll. XVIII. íi()5) — iJild. .'K), 39. O. Chnsanllieini HaMi. (Sacc, ".sy/. IV, i3 — IJil.l. 30. O. ervsi|ilioi(les Fr. (Sacc, Syll. IV, il) — Bibl. 9 (elinm sub O. Cy- doiiiar M.sn. n. sp.\ 10, 1 1. 12, 19. 30. 3õ, 38, 39; Kxsicc 3. O. Frafi.iiiae II.ii/. (Sacc, Si/ll. X, o20) — Hibl. 3.^; Kxsicc. 1, n." 1(;93; Kxsicc. 2, n." l'(iOi. »0. LailaiiiIVri Tliúm, (Sacc, Syll. IV, 42) — IJibl. 10. O. leucoconimu Dcsm. (Sacc, Syll. IV, 41) — Hil)l. 1 1 . 30, 39. (J. moiiilioides Link (Sacc, Syll. IV, 4(5) — Bibl. 23. 26, 33, o(). * O. quercinum ;\losii.) Tbiiii). (Sacc, Syll. IV, 44) — Bibl. 9 (Ftisi- dium^j, 10, o9, 60, 63. O. Biibonim Bíibli. (Sacc. Syll. IV, 43) — Bibl. 12. * O. Tubaci Tliíun. (Sacc, St/U. IV, 45) — Bibl. 11, 38. O. Tiickeri Bcrk. (Sacc, '%//. IV, 4!)— Bibl. 11, 19 bis, 30, 39, o4. O. Veibenac Tbtim. et Bollc (Sacc, Syll. X. 320) — Bibl. 30, 39. O. Violae Pass. (Sacc, Syll. IV, 43) — Bibl. 10. Ooi^pora Wallr. O. crustácea (iiiill.) Sacc. (Sacc, Syll. IV, 20; — Bibl. 7 {Sporen- doncma casei). Ovularia Sacc. * O. Cercidis S. Cam. (Sacc, .yi. XVIII, 328) - Bibl. 39, 43. 4S. O. obliqua (Cke.) Oud. (Sacc. Syll. IV, lio)— Bibl. 11 ildiinu- laria ohoiaO.i), 15, 16, 17; 19 bis (Pcrvnospora), 35. Peuiciiliiiiti Link P. bicolor Fr. ÍSacc, 51///. IV, 82) — Bibl. 9. P. cai.didum Link (Sacc, Syll. IV, 79 e X, 528) — Bibl. 63. ' Dala rideiitilà ilrlla iniiUici'. delia IdCilllá o ilel larcnglilme, crcdii sia iiiduliila- bile il rileriíiieulu dei / laidium quiirinum dl Mesuier lúlOidium q. di TliUineii. 153 P. digitíitum (Fr.) Sacc. (Sacc, Syll. IV, 78) — Bibl. ?2 (Mucor cnesiiilosHs). P. glaiicuiii Liiik (Sacc, Ni///. IV, 78) — líibl. 2 (Mucor cruslacms), 7; Kxsicr. 1, ii." 1IÍI; Kxsicc. 3. ■■olyn«'<Í5s I.iiik — Vcdi lioinjils. M|ioi*4eli'it*ltisiii l.iiik S. virescciís (Pers.) Link (Sacc, Stjll. IV. Ill) — Bibl. 7. S. nigra v. Ticgii. (Sacc, Sijll. IV, 7.^) — Bibl. 39. 'B'ricBi»aIcriiia Pers. T. ligiionim (Iode) Ilarz (Sacc, %//. IV, 5!)) — Bibl. ?3 bis (Mucor ' viridescens), 10, 12. 14 ('/'. riridc). %'oi*IÍ4*iSlian)Dt Nees V. lalcrilium Bork. (Sacc, %//. IV, ISfi) — Bibl. 23. Seclii) Hyalodidymae Sacc Iliilyiiiiífiit Cd a. i). donaciíia i^Tliíim.) Sacc (Sacc, Syll. IV, 185) — Bibl. 11 (Hcl- minlliosporium). 'frsclutilwvliitit Link T. roseiim (Pers.) Liiik (Sacc, Syll. IV, 178) — Bibl 12. 15; li) bis (DaclyVmm), 23, 23, 35, 39. Seclio Hyalophragmiae Sacc. Uactyiiiiiii Nees — Vedi Tricholheciuin. WMfinma Cda. F. inaequale Preuss (Sacc, Syll. IV, 221) — Bibl. 11. I*iric*ialarin Sacc P. Oryzac Cavr. (Sacc, Syll. X, 563) — Bibl. 30, 39. 154 ltaiiililai'ia L'ng. — VlmIí iinrlie Ovularia. H. arvensis Sacc. (Sncc, Si/ll. IV. 203) — Bihl. Ifi. 19 bis. \{. calcea (Desm.) Síicc. Sare. .Vi///. IV, 2l-2 — líibl. 15. H. Cvn;ini(í Sacr. (.Siicr., .Si///. IV. 2().S — Hibl. Ki. U. fiíaris Fhís. (Sare, .Si///'. IV, 210, — Hibl. 39. U. láctea (l)e.sm.^ Sacr. (Sacc. Syll. IV, 201 — I5il)l. 10 i fusispo- riíinij, lo, 39. R. Lampsanae (Desm.) Sacc. (Sacr., Syil. IV, 207) — liibl. 15. U. Parictariae l'ass. (Sacc, Syll. IV, 216^ — Hibl. 11. l{. Picri.lis Fautr. cl Lamb. (Sacc, Syll. X. 558j — Bibl. 25 (R. Thrinciae 1. 1'icridis). R. praleiísis Sacc ^Sacc, Syll. IV, 215)— Ribl. 15, 10, 17, 19 his. R. 1'rimulai' Thilm. (Sacc, Syll. IV. 21i) — RIbl. 15, 17, 19 bis. * R. |)iir|)iirascçiis Winl. (Sacc. Syll. IV, 209) — Ribl. 15; Exsicc. 1, n.° 1572; Kx.sicc. 2, n." 122Í); Fxsicc 3. R. Tulasnei Sacc (Sacc, Syll. IV. 203) — Ribl. 15.25, 33, 39; Exsicc 1. 11.° iil; Kxsicc 2. n.» 1230; Exsicc. 3. R. Urticac Ces. (Sacc. Syll. IV, 216) — Ribl. 12, 15. R. \uriabilis Fiick. (Sacc, Syll. IV, 212'— Ribl. 10, 15, 16, 17, 19 bis. Seclio Scolecosporae Sacc. Ccreo»>i|i»s'clla Rcii. C. cana Sacc. (Sacc , .Si///. IV, 218)— Ribl. 16. Seclio Staurosporae Sacc. 'l'riiiu<*i*íiBiii Riess T. subtile Riess (Sacc, Syll. IV. 231) — Ribl. 39. Appenrtix. Mycelia sterilia .%iitliiiia Fr. A. penicillala (Riill.) Fr. (Sacc, Syll. XIV, 1183) — Bibl. 4 (Cla- varia deformis). WiyHHUtt Aucl. — Vedi RhacoJium. tS3 neiíintopliora Ilart. — Vetli Rosellinla. KvfOJ()4i'»iii(t Fr. E. I.iuiri iSclílcicli.) Fr. (Sncc, S////. MV. 1 178, — ISilil, II. E. LiriddciHlri [Iv/v.) Fr. (Sacc, N/;//. XIV. 1 177) — l)il)l. II, *E. Maclurno Tliíim. (Síilt., .SV'- MV. I 178) — Hihl. II. * E. Miií;iu)liac Tliiim. (Sacc, 'Sjjll. MV. 1178) — Bllil. 12. E. niuMciis Desm. ;Sacc., %//. XIV, 11771 — Bibl. 1 I. II. cândida l'cis. (Sacc, Syll. XIV, 1 l!)í-) — Hibl. 12 (Ozonium). Hypltn PiTs. 11. miiialis IVis. (Sacc, Sijll. XIV, I IDí) — Hibl. 12. ^^xnaiiiESse l.iiilv — Vcdi llimanlia. KliacodâsiiB!) l\;rs. II. cellare Pois. (Sacc, SíjII. XIV, I IS!») — Bibl. 4 (liyssm scptica), 7 (Anlcnnaria). R. pelraoum Pcis. (Sacc, Syll. XIV, 1 190) — liibl. 4 (%síus fi wreaj. ScEci*olBSBin Tode — Vedi anche Claviti*4»ina Tode X. giganteuin Tode (Sacc, Syll. XIV, 1197)- Bibl. 10 (.V. co- rium). 156 Divisio MYXOMYCETAE (Wallr.) Sacc. cl Trav. Ordo Myxoin.vcales (Wallr.) Sacc. el Tiav, Fam. Myxomycetaceae Wallr. y%ctliuliiii«i Liiik — Vedi FitUgo. liiiniirooliaoto llost. A. l'iili:;iiiosii S(i\v.) Mac Bride (Sacr., Syll. VII, 401, sul) .-1. atra) — Bibl. 58, 61. Are,vi*in liiil X. adnata (Halscli) Rost. (Sacc, Syll. VII. Í28) — Bibl. 58, 61 (A. incarnala). * A. anniilirera Lisl. et Torr. (Sacc, Syll. *^ ■ — Bibl. .')8, 61. A. ciiicrca (Buli.) Pcrs. 'Sacc. .Vi///. \\\, 427 c \, í);5) — Bibl. :ís. 61. A. (lifíitala (Schw.) Rost. (Sacc, Syll. Vil, 4-28^ — Bibl. oS, 61. A. Icmiiiiiipa Siuil. (Sacc, Syll. VÍI. i.SI —Bibl. .^S, 61. A. insifjnis Kalibbr. el €ke. ^Sacr., .s'i///. VII, \^±] — Bibl. 56,61. A. ni.lans (Buli.) Grev. (Sacc, Syll. VII, 429^, — Bibl. 38, 61. A. Oersledtii Rost (Sacc, Syll. VII, 4;J1)— Bibl. 58, 61 (A. Aer- sledlU). A. pomirormis (Leers) Rost. (Sacc, Syll. VII, 427) — Bibl. 58, 61. A. punicea Pers. (Sacc, Syll. VII. 426 e X, !)3) — Bibl. 36, 58, 61. Ilailliaiiiia Berk. B. capsulilera (Buli.) Berk. (Sacc, Syll. VII, 333) — Bibl. 33 (B. hyalinaj. — * var. libera Torr. (Sacc, Syll. *) — Bibl. 58, 61. B. foliicola Lislcr (Sacc, Syll. »)_Bibl. 58. 61. B. paiiicea (Fr.) Host. Sacc. Syll. Vil, 330) — Bibl. .08, 61. B. rubiííinosa ^Cbev.) Rost. (.Sacc, Syll. VII, 334) — Bibl. 58. — var. (lictyo.tpora Rost. (Sacc, Syll.Wl, 334 ut s|i.1 — Bibl. 38, 61. B. utricularis (Buli.) Fr. (Sacc, Syll. VII. 33n — Bibl. 58, 61. B. veriia (Somm.) Rost. (Sacc, Syll. VII, 331)— Bibl. 58, 61 (l'liysaruiii^. 157 Ccrntíoiiiyxa Sclirot. C. mucid.i Sclirot. (Succ, Syll. IV, .')!)(), sub Ceratium hydnoides) — Hil)l. :í,s. (51. ClioiKlrdiNSoriBiu Hosl. C. iisl.Moiílcs List. (SiK-c, Syll. XVlll, 210) — Hibl. 58, (il. C. llorilniiiHí iHiill.j llost. (Siuc, Syll. VII, 372)— Ijibl. o8, 61. C. lKMiiis|ili,KMÍnim (IJull.) ToiT. (Sacc, Syll. Vil, 367, sub C. Mi- ,-hclii) — \V\h\. 58, (il. C. nivLMim Kost. ;S,uc., Syll. VII, 365) — Hibl. 58, 61. — var. deplanatnm (Fr.) Kosl. (Sacc, Syll. VII, 366, ut sp.) — ■ 1511)1. 58, 61. C. radialiiin Host. « var. albuvi Torr. (Sacc, Syll. *) — Uibl. 58, 61. C. reticiilatnm Kosl. (Sacc, Syll. Vil, 36i) — Bibl. 58, 61. C. Sauleri Hosl. (Sacc, Syll. Vil, 370) — Hibl. 58, 61. C. sptimaiioidcs (Fr.) Kosl. (Sacc, Syll. Vil, 367) — Bibl. 58, 61. C. testaceum (Scbratl.) Kost. (Sacc, Syll. VII, 36!>) — Bibl. 65. CicEtko%v!4lft.8a Kosl. C. rcliculala (A. cl S.) Kosl. (Sacc, Syll. Vil, 329) - Bibl. 65. ClustodeiMíiu B!}ll C. De-Barjanum Blylt (Sacc, Syll. X, 88) — Bibl. 65. CoBiiuírieSan Freuss C. iiigra (Peis.) Scliriil. (Sacc, Si/ll. VII, 395, sub C. Friesiana) — Bibl. 2 (Mucor embolus), 7 (Steinoniles uvuta), 25 (C. Frie- siana), 36 (C. ohlusala), 58, 61. C. laxa Kosl. (Sacc, Syll. VII, 396) — Bibl. 58, 61. C. t)|)bina (Wig.) Kost. (Sacc, Syll. Vil, 39i) — Bibl. 58, 61. — var. heteruspora Kex (Sacc, .Syll. XVIII, 211) — Bibl. 65. CratcrigiiKi TrcnI. C. aiireum (Scbimi.) Kost. (Sacc, Syll. VII, 357) — Bibl. 58, 61 (C. mnlubik). C. leucoce|.lialum (1'ors.) Dilm. (Sacc, .Si///. VII, 356) — Bibl. 58, 61. C. minuliim (Lecrs) Fr. (Sacc, Syll. Vil, 356) — Bibl. 58, 61. Crii>i*ai>ia (Pers.) Schrad. C. argillacea Pers. (Sacc, Syll. VII, 416) — Bibl. 58, 61. C. aiirantiaca Scbrad. (Sacc, Syll. VII, 413) — Bibl. 58, 61. C. microcarjia (Scbrad.) Pers. (Sacc, 5(///. VII, il4) — Bibl. 65, tS8 C. piíifoiínis Schr.ii]. (Sncc, Syll. Vil. Ho) — Bibl. 65. — ♦. var. máxima Torr. ^Sacc, Syll. ♦) — Bibl. 58, 61. — var. unlaliilis lU-x ^Sacc, Syll. *) — IJibl. 65. Itlaclittoa l->. 1). Iouco|)o(la (Buli.) Kost. (Succ, .S/y//. VII, 387) — Bibl. 5S, 61. B>iaait'iiia \\e\ 1). (Ifiucs.sum List. (Sarr., Syll. \, Oá, sub Convivia) — Bibl. .j8, 61. Ilictrdíaetlinliiiiu B(»t. 1). plumbciini Siiium. Bust. Saco., Syll. VII, í.'3.o, sub Claíhropty- rltltim rugulusum — Bibl. 38, 61. Ilic*l.vs(i*gchiti Uost. II. cliiv.il.i (IVr.s.) Hosl. (Siuc, Sijll.XU, 447, sub Ilemiaicyria) — r>il)l. 5S, (il. II. Kiirstoiíii (Hosl.) Lisl. (Sacc, Sijll. VII, 448, sub Uemiaicyria) — bibl. (15. — * \i\v. lulesrcns Torr. (S.icc, Syll. *) — IJibl. 58, 61. II. ovala (Pers.) Alac Br. (Sacc, Si/ll. Vil, íí!), sub IJemiarcyria Wiyamlii) — Bibl. 6a. — var. inuia (Mass.) Torrcnd (Saix.. Syll. *) — Bil)l. 65. II, vesparium (Batscb) Mac Br. (Sacc, SylL Vil, 417, sub Ilemiar- cyria rublformis) — Bibl. 58, 61. |jai*Biiii4»il»»!ai« Fr. L. lilobosus (Scliw.) Hosl. (Sacc , Syll. Vil, .i33) — Bibl. 65. I^aiiig»E-»<9«»e*cEin Host. L. arcvrionenia Hosl. (Sacc, Si/ll. Vil, .'{!);{) — Bibl. 65. L. nifírcsccMS Sacc. (Sacc, Syll. Vil, ;5í)i.) — Bibl. 25, 61. L. phjsaroides (A. et S.) Hosl. var. sessile Lisl. (Sacc, Syll. *) — Bibl. 58, 61. L. sciíilillans (Bk. et Br.) Lisl. (Sacc, Syll. VII, 394, sub L arcy- rioides) — Bibl. 36, 58, 61 (L. iridrum). L. violaceum (Fr.) Rosl. (Sacc, Syll. VII, 392) —Bibl. 58, 61. Licocitrjisis Link L. Iragilis (Dicks.) Host. (Sacc, %//. VII, 358) — Bibl. 36,58,61. liieca Schrad. L. niinima Fr. (Sacc, Syll. VII, 405) — Bibl. 58, 61. IjicoM^tsis Torreiíd L. lobata (Lisl.) Torr. (Sacc, Syll. t)—li\h\. 58, 61. Ijiii!sai'(>Bla Pcck * V. lusitanica Torr. (Sacc, Syll. »■) — Bibl. 58 (Ph. oblonga var. L), 61. I*h^ «ia 1*11111 Pcrs. — Vedi anche Bailliatnia e Tilmaduche. P. auriscaljiiuiii (^ke. (Sacc, Syll. XVlll, 210, sub Ph. niblyinosum var. ourlsr.} — Bil)l. 08, (il, (io. P. bof;oriensL' Kacib. ^Sacc, Syll XVI, 820; — Bibl. 08, 61. P. bninnoolum (Pliill.) Mass. (Sacc, Syll. Vil, 37 i, sub Diderma) — Bibl. 58, 61. P. cincrcum Batscb) Pers. (Sacc, Syll. VII, .344) — Bibl. 12. 58, 61. P. compressum A. et S. (Sacc, Syll. VII, 337) — Bibl. 36 (P. compr. \iir. a/Jlnc), 58, 61. P. cdii^ddmoralum ^Fr.) Uost. (Sacc, .Vt///. VII, 3i2) — Bibl. 65. P. coiilexliim Pers. (Sacc, Syll. VII, 342) - Bibl. 65. P. cralerilorine Petch (Sacc, Syll. *-) — Bibl. 65. P. diderma Hosl. (Sacc, Si/ll. Vil, 338) — Bd)l. 58, 61. P. didernidides (Acli.) Rost'. (.Sacc, Si/ll. Vil, 338) -Bibl. 58, 61. — var. lirhlinn List. (Sacc, Si/ll. .\VI, 820) — Bibl. 58, (il. P. Ilaviomiiiii Berk. (Sacc, %//. VII, 345) — Bibl. 58, 61. P. Ieiic(i|.us I.iiik (Sacc, Syll. VII, 343) — Bibl. 58, 61. P. nielleiíin (Bk. cl Br.) Mass. (Sacc, Syll. \U, 3iO, sub Pli. citri- HHHi; — Bibl. 58, 61. 161 \\ iiodiilosimi Ckt;. et Balf. (Sacc, Syll. X, 83, sub liadhamia) — Hil)l. 58. (51. I*. pciietiale Uex (Sacc, Syll. XIV, 834, sul) Cijlidium) — líibl. 58, Gl. I>. siimosum (Hull.) Weinm. (Sacc, Syll. Vil, :}47) — IJibl. 58, Gl. I». IciKMum IU'x (Sacc, Syll. X, 34) — MÁ. G5. l*IuNiiii>«li»|iIilt<^ (Fr.) Bost. T. nulans (Fors.) Bost. (Sacc, Syll.Ml, 359) — Bibl. 12, 19 bis; 58, 61 (riiysaruw). — var. leiícoptiaen (Fr.) (Sacc, Syll. VII, 345, sub Physarum /.) — Bibl. 58. 61 (Physarum). — var. robusta (List.) (Sacc, Syll. *) — Bibl. 58, 61 f Physa- rum) . — var. riolascens (Bost.) (Sacc, Syll. *) — Bibl. 61 (Physa- rum). T. viridis (Bidl.) Sacc. (Sacc, Syll. Vil, 360) — Bibl. 58, 61 (Phy- sarum). Tripliia (Hall.) Bost. T. affinis Do By. (Sacc, Syll. VII, 443) — Bibl. 58, 61. — * forniu inlermedia Torr. (Sacc, Syll. *) — Bibl. 65. 11 XXY (62 T. botrytis Pers. (Sacc, Syll. VII, 440. sub T. fragilis) — HM. 58, Gl. — vnr. flarlinina List. (Snrc, Syll. •*) — Bih!. ;j8. Hl. — var. munda Lisl. (Sncc, Syll. *) — Hibl. .'iS, (il. T. lallnx Pers. (Sacr., Syll. VH, 4t0) — liihl. 38. (Jl. T. livojzinca (Halsch) P.ts. (Siicc. Syll. Vil. 442, sul) T. chryso- spernia) — Hlbl. 10 T. chrysuspenna), .'iS. (il. T. Iiitescens List. (Sacc, Syll. *) — Bil)l. 38. (il. T. p.Tsimilis Karst. (Sacc, Syll. VII, 445) — Bii.l. (51. T. soabra Uosl. (Sacc, Syll. Vil, 4í4) — Bibl. .38, 01. T. ^a^ia (Pers.) Fr. (Sacc, Syll. VII. 4i2) — Bibl. 20, ?i8, 61. T. verrucosa Bork. ^Sacc. Syll. X. 9(;; — Bibl. .38, 01. Divisio SCHIZOMYGETAE Nacg. Oído Scliizoinycalos (N;ieg.) Sacc. el Tiav. Fam. Bacteriaceae Zopf Itneilliis Cohn B. Oleae Trev. (Sacc, Syll. Vlll, 982) — Bibl. 30. Atld-Ciicla Ad pag. 89, [)Osl Guignardia yuarapiensis adde: * Guiynardin luítitnnica (Awd.) Trav. el S[io>-sa (Sacc, Syll. I, Í23. sub Lacsladia] — Bibl. Auerswaid iii Gonnermatui cl Kabcidiorst, Mycol. europaca, Hen. 5-0, pag. 13, sub Spliacrella. Ad pag. 107, post €«ii'0|»yxij>i adde: « llololacliiiiiiii Torrond * 11. auraiitiacuin Torrend i^Sacc, Syll. *) — Bibl. 66. 163 APPENDICE PRIMA Specie dubbie, a noi sconosciute Brnclivcladium insif^iie RIesii. n. sp. (ad folia sicca Agaves americanae) — Bibl. 9. Di|)lt)(lia s|)arsa .Mesii. ii. sp. (ad caules emortuos lirassicae sabiilariae) — Bibl. 9. Fiisidium caeiium Fiick. (in foliis Erylhreae) — Bibl. 9. Oss. : rnibiiliiliuente per eirore iiivece di /''. canum (=^ Cercospo- relld ruiiíi). Macrosporium doiiacimim Tlidm. — Bibl. 9. iMucor anindiíiiKCiis 3Iosn. ii. sp. (ad folia Annidinis Donacis) — Bibl. 9. Oss.: II ftlesiiier descrive spore ialiiie .'i-seUate. Certo noii si Iralta di Miicor, forse di Cladosporium. Oidiuni cajuiodirola Mesn. n. sp. (in foliis Cilri a Capnodio vexalis) — Bibl. 9. Oss. : Forse Oospora. Oidiíim sp. (iti Fumaria murali) — Exsicr. 3. Oss. : i\lolto |iiobabilmeiile O. cnjsijilioides. Pestalozzia Lauri Mesn. ii. sp. (in foliis Lauri nobilis) — Bibl. 9. Oss. : Da confronlare con P. laiirhia JMoiil. Pboma iiubecula Berk. (in culmis Junci marilimi) — Bibl. 6. Oss. : Forse per errore invece di P/t. neglecla. Pbyllosticta Fragariae Awd. — Bibl. 10. Oss.: Da conlVontare con Ph. fragaricola. Hamularia Sedi. . . — Bibl. 9. Seleniosporium aureiíni Cda. — Bibl. 9. Oss.: Probabilmente Fusarium. Seploria annularis Mesn. n. sp. (in cnulibus Dianthi proUferi) — Bibl. 9. Oss. : Piobabilniente Seploria DiaiUhi. Seploria sórdida Mesn. n. sp. (in samaris Aceri Pscudoplalani) — Bibl. 9. Oss. : Da confronlare con Phoma samararum. Sj)liaeropsis denij;rata Fuck. — Bibl. 12. Oss. : Probabilinenle Sphaerella melaena. Sphaeropsis Evonymi Desni. — Bibl. 11. Oss. : Forse Diplodia Evoíujmi immatura. Zygodesmus arliculalus Mesn. n. sp. (in iigno pútrido) — Bibl. 9. 164 APPENBICE SECONDA Specie de escludere perche non funghi Acalvptospnra n('i>ispqiiia Desm. — Bilil. I!) (Cilaiuliilc dellc foglie). liibl. tí (Acaroceciclii). Eriíieum .luglandis Sclil Per chiiidere qiiesla socondn parto dd iiosiro Invoro piescnliamo qiii uno speccliietto nel qiiaU; è indicato per opni principali' fíruppii sislematico il numero delle specie sepnal.ile per il Porlofiallo íiiio ai 189.'{, secondn il censinienli) dei iiiol. Saccardo, e qiiello delle specie oggi tonosciulc sc- condo i dali da noi racioiti nel precedente elenco. Censinicnto 1893 Agaricineae 114 Polvporeae 31 Iluineae 10 TÍielepliare.ic 30 C.lavarieae 18 Trcinclllne:!!; o Ilyiiieno};aslioae V l.yroperilaciae SC) NiiUilaiiaceae ."i 1'lialliiiiloae 2 Uslilaginoae 4 Uroiliiieae 8(1 Peronosporcae 8 Miicorineae H Pcrispdriaccae 21 Spliaeriaceae l."ÍO Dotliideaceae 12 Censimento 1909 > Aparicacoae ;i2:i Polyporaceae 1)2 llydiiaceae 28 CÍavariaceae 23 Thelephiiraceae iiO ÍACopcidarcae 2:i SclerndcrnKilaceae 11 .NiiluNiriaceae 3 llvnK'iu)5;asltaeeae.. . . 7 Pfiallaceae 1 (Jattiiaccai! 2 Kacryoniycetaceac . . 2 Trenidlacfao o Auiifuiariacrae 3 Protorlavaiiareae 1 Piicciniareae 108 Croiiarliacuac 2 ("nleosporiaccae . . . Melampsnraceae.. . Ureilinales iniperfe Tilleliaceae. Uslilapinaceae . . . . Xylaiiaceae Valsaceae (ÀTatostnmataceac. Spliaeriaceae Perispiiriacfae . . . . Krysipliaceae Dddiideaeeae llypociearcae Microiliyiiaoeae . . . I.opliidslnmalaceae llyslcihii-cai; Tubcraceae clae 11 15 8 21 13 SO 3 153 18 9 14 20 5 3 2S 13 • In questo nosiro censimenlo sono comprese anclie ie spccio desunle dalle pub- blica/.ioni n.' tíi, 60 e 6fi uscito in principio dei 1910: niancano invece quelle da noi sludiale (vedi Parle terza) e (|uelli' di lavori us.:ili dopo clie avevanio gia lerniiuata la correzione dellc buzzc delia prima parte. 165 Censimento 1893 Hypocroacoao. . . Micniiliyriaccao . liOpliiDStoinaceao llyslcriaccai' .. . . Discdiiiyivioac . Tiil)i'rouieau . . . . Myxiiiiiyci'li'aií . . SpliacroiisideaB . .MclaiiiMiiicae . . . Ily|iliiiiii\('t'li'ae . Mvcelia sU'rili.1 . Totah ii 1 22 ', 01) ' 4 il :!I7 4'i l'iS H78 Censimento 1909 llclvollareae. ■ Pezi/arcai!.... Ascol)i)lacL'au . Deriiialraccau. Iíuli;ariai"eae.. Stlctiilaccae.. . . . . (ii) (1 ... 4 ... ;! ... 4 Pliaridiaceae . li! Pat(^llariaroae ... (lalieiaceae Arllioiiiaccae . . lOxoasBaceae MiiKoraeeao Perouosporaceac 7 4 1 () 5 14 Cysto|)(iJaceae .'í Spliacriíiidaceai' 52(1 ,N('ctrii)i(laceae )K Kxcipulaceae 7 Mclaiicuniaceae 74 Tiilierciilariaceae 20 Stilljai-eae (í Dciiialiaccao 124 Miicediíiaceae .'ifl Mycflia slerilia 17 Myxoiiiycctaceai! Hl! Itacteriaceae 1 Specic clubbie 17 Totale 2215 Come risiilla da qiieslo prospetto, Ia micoflora dei Portogallo — la qiiale ha dato finora alia seionza beii 377 spccie o varietà iiuove — si ò arriccliita iii qiiesli ullimi tre liistri di 1037 specie, faccndoiie salire il numero com- plessivo (la 1178 a '2215, numero certamente rilevante ma piir senza dubbio susce(tii)ile di ulteriorc iiolevole incremento. Di piíj, per molfe specie precedentemente segnalale, si sono afrgiunle indicazioni di miove località o di nnove matrici ciie forinranno dali preziosi per iino sludio d"indole piíi generale quando anclic allre regioni dei Fortogallo saranno, come già al)I)iamo detto essere necessário a tale scopo, ineglio conosciute nella loro Hora micoiogica. 166 PARTE TERZA Elenco sisteinatioo dollo speeic stiidiatc c diagnosi doUo speeio iiu(»ve In qiiesta terzn piírte presoiilinmo rdcnco ilclle specic da iioi dctermi- nate, come giíi si disse, sul niateriale iininto dal sij;. Mollcr ai prol. Sac- cardo e da quesli gentilmente messo a nosfra disposizione. L'elenco non ò molto numeroso, aiulie pcrrhò una parle dal niaterialc esaminalo non si prestava alia deleriiiina/ione o ripeteva spesso s|)t'(ie uhiipiitarie e già piu volte indicate per le siesse località e per gli slessi substrati, ma tutlavia credianx) clie esso non si presenli privo di qualrlie interesse. K bensi vero che |)arec(liie dclle speeie da noi cpii elcnrale íiiiono piá indiíale per il Fortoj^allo dagli aulori che ci lianno preceduto, come risulta dal catalogo sopra esposto, ma puré non poclic speeie sono da a^giungerc alia Hora micolofíica porto^hese — sono (|uelle precedule da un asteiisco (*) — e pareccliie fra di esse sono nuove jier la scienza. FoUà anzi ad alcuno sem- brare sproporzionalo ed eccessi\o il numero delle speeie luiove, ma a questo rigufirdo ci basti far rilevare ancora una volta clie la maggior [)arte dei materiale di sludio a nostra disjjosi/.ione [iroveni\a da pianie coltivale neirOrlo botânico di Coimbra, ed i micologi sanno quali inesauribili mi- niere di nuovi micromiceti siano appunto gli Orli bolanici ed i grandi giardini in genere. Allelenco, redalto con lo slesso ordine sistemático dei |)recedente, facciamo seguire trc tavole nelle quali sono figurate le speeie nuove da noi descrille. 167 Divisio EUMYCETAE Eitlil. Series TELEOMYCETAE Sacc. Ordo Urcdinales (Brongn.) Diet. Fain. PuGciniaceae Sclirõl. Sectio Didymosporae Sacc. I*iicc*iiiin dor^saiitãioiiii Roze — Sacc, Syll. XVI, 296; Sydow, Monogr. Uredin. I, 46 — Sii fofílie di Clirysanllicmum si- nense var. — Orto bolaii. Coimbra, \, 1903 (A. Molier). 8*iic<*iaiii9 «liwguTsa Eriliss. et llenn. — Sacc, Syll. XI, 204; Sydow, Moiwijr. Ircdin. I, 709 — Slato ecidiosporico sii foglie di Ancliusit umluliila — 1'resso Coimbra, NI, 1903 (A. Mollcr). Paifl*!»^» lS43Ív«<'«'a8*íseBB Motif. — Sacc, Syll. \\\, 686; Sydow, MdiKHjr. l icdin. í, i70 — Sii lof;lie di Lavalera cíclica — Cerca de S. Bento (Coimbra) XII, 1906 (A. Molier). Fam. Ci-onartiaceae Diet. Croiiaráâssalii ISíSieeidsiaii (A. et S.) Whú. — Sacc, Syll.Wl, 598 — Sii fogiií! di Paeonia arbórea — Orto botan. Coimbra, X, 1903 (A. Molier). Ordo Pyreiiiales (Fr.) Sacc. et Trav. Fam. Valsaceae Tui. Sectio Allantosporae Sacc. Pcroiieii'|>'j«alos|iOB-a lallaoiosa Sare. — Saec. Syll. I, i38; Tra- venso in Fluni ilal. cnipUHj.. l'yren., pag. 397 — Su loglie di .4(1- thurium sp. — Orto bolan. Coimbra, X, 1903 (A. IMollcr). l*liysalo8i»oi*it gregária Sacc. — Sacc, Syll. 1, 435; Ira- i69 verso, loc. dl., png. 403 — Sii mini di Salix Caprea — Orlo bolan, Coimbra, X, 1906 (A. Moller). — * var. foliorum Sacc. — Sac(\, Sijll. I, 135; Travcrso, loc. cit., \yi\'^. ÍOÍ — Sn fofílie di líronymu.s japo)iicu — Orlo botaii. Coimbra, 111, l!K)3 (A. iMoiler). ■*li,TKaII«iw|j»«»i'a Stidslittijtí Sncc. — Sare, Syll. XIV, 5ii(); Tra- verso, lor. cil., pa;^. i(l(> — Si)|)ia loglic di Jutcdlij/jiiis — CiTra de S. BeiKo (Coimbra) XI, lí)0(i; Orto botaii. Coimbra, 111, 1903 (A. ftlollerj. Seclio Phaeosporae Sacc. i%ii(»itieila Hgi|>it'ií«lâesEl4»sa (Hk. et Br.) Sacc. — Sacc, Syll. I, 286; Travcrso in Flora ilal. crypUui., Pyren., pag. 490 — Sopra sarmenli di liubus diicolor — Cerca de S. IJenlo (Coimbra) XI, 1903 (A. iMolIer). » /%iilEioíi»l[«>iaielSa 4'»ii!iiaiij^')iiiaea (Cos.) Sacc. — Sacc, Syll. I, 282; Travcrso, loc. cil., pa;;. 484 Sopra foglie di Sahal hava- nensis — Orto botaii. Coimbra, IV, 1903 (A. Wolier). AiilSMtiídoiiieiSsa «'«liilaeaiiiBaisxí (l)iir. et I\Iont.) Sacc. — Sacc, Syll. I, 280; Travcrso, loc. cil., pag. 483 — Su foglie di Phoenix rcclinula — Orlo bolan. Coimbra, X, 1903 (A. Moller). » /%iilíso!«4<»RiieiSit Bn«!!i'E'iaiía n. sp. (Vedi tav. 1, fig. 1). Pcrillicciis adproximalo-sciialis vel gregariis, cortice nigri- ficata tcciis eamqiie pusliilalim subievantibus, interdum ostiolo vix enimpentibiis, ienticularibus vcl basi applanalis, atris, excipulo lateraliter siromaticc efluso, 400-500 i 100-150 jj,, contextu indistiiicle pseudoparencbymatico, fuligineo-atro ; aseis clavato- venlricosis, ápice rotundalis, spíirie paraphysatis, octosporis, 40- 50-14-18; sporidiis subdislicho-coiigcstis, ovoideo-fusoideis, utrinque attenuato-rotundatis, inilio liyaliiiis dein fuligineis, 12- 14 í 5-7. Hab. in peliolis siccis Ptwenicis dactylíferae in Horto botânico conimbricensi (XI, 1903; A. Moller). Oss. : É una specie cbc tende a far passaggio alie Dolhidea- ceae, avvicinandosi alia Aiiersicahlia Cliamaeropis Magiius, perche Texcipulo dei periteci si dilata lateralmente a guisa di stroma. 170 TuUaviii, cssendo sempre i periteci isolati o appena qualdie volta avvicinati fra loio, noi crediamo di riferirc i nostri esemplari ai pciicre Avllwslomella. iicl (puilc pcni iicssiiriíi (U-lle specic descritle sulle 1'iilme rDirispínulc idla nostia, die rilcniaino pertarito iiiiova. Del resto le Antliostomella e le Anersicaldia palmicole avrebhero biso^no (li una n•^isiolle m(iiin>;rn(ica, essoiido ancora mal deter- nilnati i curalleri dillcren/.iali (Cfr. Traverso in Flora ital. oy- ptog., Pyren., pag. 484-486). Aiilliostoiíiclla pÍKUiin Pass. — Sacc, •*>'///■ I. 280; Traverso in Flora ital. cryiilnij., Pyren., pag. 484 — So[)ra foglie e rami di riiatmirrops (Traclnjcarpus) excelsa — Cerca de S. Bento (Coimbra) 111, iy04 (A. 31oIler). Seclio Hyalodidymae Sacc. * $i|»linei'C'tia l'''í<*9i.«i n. sp. (Vedi tav. 1, fig. 2). Perilliociis lijpoplijilis, liinc inde dense gregariis, per ppidcr- midem eninípcnlibus, s|)liaeroideis. atris, 70-90 p. diam., poro aiigiislo praodilis; contcxlii siibcarijonacco, fuliginoo-atro; aseis clavato-lusoidfis vtd siilj(\liiulraceis, aparaplnsalis, oclosptiris, 45-50 s 0-8; s|)()ri(liis subdislicliis, fusoideis, iilrinqiie aciilius- culis, médio seplalis ol ad sejiluni non coiislridis. 10-12 » 2 \'y3, liyaliiiis. Ilah. in pagina inferiorc folioruni FIcits iiiacrriae (Babh.) Sacc. — Sacc, Syll. II, 15(i — Sopra rami di Huhemcrla nivea — Orlo bolan. Coimbra, X, 1903. 171 Oss.: Esemplari íuicora immaliiri, mii assai probabilmentc riferibili a qiiesta specie. Seclio Phaeophragmiae Sacc. IjeptoMgtEinería aSiiw<*i (Wallr.) Sacc. — Sacc, Syll. lí, 74 — ^ Sopra cladodi di liit.scus IhjiHHjlosmm — Orto bolaii. Coimbra, Xil, IKOtí (A. Moller). * liei»4o<>>í|»Rin«'>'itt nr«>rQ*<'ii(Sí n. s|i. (V^-di (av. I, fí^. 3). lV'rillu'('iis biiic iiule sui(;.;rc'};aiiis, cpidermide iiiilio tcclis dciíi enimpentibiis, globoso-papillatis, 140-200 [j. diain., nigris, coti- texlii (bsliiiclc scd niiiinle psciidoiiariMicliMiinlico, riili|;iiico; aseis cjliiidr.ict'0-íiisoidi'is, apicc rolundalis, breve pcdiceiialis, 70- 85 «8-11, parapbysibiis filiroriiiihiis (divallatis; sporidiis sub- disticliis, oídoiiíjo-riisoidcis, [ileniiiKjiie ciirvulis m'Í iiinequilaleris, iitriiu|U(! altemialis, .'5-sepla!is, ad sojita vix coiistriclis, 10-19 « 5 Va-"'' dibite obvaceis. Hab. iii ramis siceis fíicini commniiiit, prope S. Uento (Coim- bra) IV, 1Í)0;J [A. MiAkv). Ijeg»l«s»g»lía4'râa Se"aais2sj'!'eaBS Wiiil. — Sacc, Syll. IX, 786 — Sopra fojilic di Finircroi/a uit/aulca — Oilo botan. Coimbra, XI, 1906 — Sopra fof^Iie di 1'wncruya Dedbitjhausn — Cerca de S. Bento, V, 1903 — Sopra lojílie di Agave americana — Orto botan. Coimbra, IH, 1903. (A. i^Ioller). Oss.: Secondo Berlese [ícones Fungorum, I, pag. 72) quesla specie sarebbe sinonimo di L. ubíiisiiipora e probabihiiente da considerare come semplice varielà di L. fíusci. Sectio Phaeodictyae Sacc. Pleospora lierliariíHt (Pers.) Rabb. — Sacc, Syll. 11, 247 — Sopra fogbe di Pliorminm lenax (XII, 1906) e di Magnólia grandi/lora (VIII, 1906) ; sopra rami di Bocconia cordata (XII, 1906), di Caríliamus tinctorius (XII, 1906), di Mina lobata (III, 1903) e di Ipomoea sp. (IV, 1903); sopra frutti di Cássia occi- dentalis (XI, 1903) — Orto botan. Coimbra (A. Moller) — Sopra rami secchi di Ricinus communis — Cerca de S. Bento, IV, 1905 (A. Moller). 172 — var. Dlanlhi (De Nol.) — Siirc, Syll. II, 250, nt spec. — Sn cmili di Diaullius Cnryiiphiillus — Orlo botan. Coimbra, XI, 1903 (A. Moller). — » var. fdliicola Sncc. — Sacc, Syll. \l, 3i7 — Sii foplie di Ficus macrophylla — Orlo butan. Coimbra, II, 1903 (A. .Moller). l*l4M>N|»(»ra ;;;]£»( iilti Hcrl. a(*illÍM|»»ra n. sp. (Vedi tav. 1, fíg. li). Pentlieciis^pleruiiuiuf i-O-caespilosis, per epidermidem lacc- ratnm eiumpeiilibiis, globoso-depressis, l.')0-20(> (ji diam., rubro- aurantiacis, circa osliolum vix perspicuum iimbilicatis; excipulo indislincte pseudoparemli\n)ali(o, aurantiaco-lbnido ; aseis co- piosis, aiigusie olindracco-rlavalis ^el siibfiisoideis, deorsum alteniiato-pediccllalis, ápice obliisis, 30-33 = 5-6, parce paraphy- satis; sporidiis disticliis. cvliiidraceo-bacillaribiis, ulrinque oblusis, biguUulatis, bjalinis, o-G « I-l Vi- 173 llab. in foliis Foiírcroyae (jiíjantcue iti Horto botânico conim- hricfiisi (\I, 190(i; A. Viuller). Oss. : Ncrírirllíw miliintic valde alTnii.s; clidcrt |)rac(i|iii(í aseis minoribus, sporidiis miiiutis, perrecle baciilaribus et bigultiilalis. Secliu Phragmosporae Sacc. C;il>lMM*4'lla *t»aiBl>ÍDic(íi (Mont.) Sacc — Sacc, Syll. II, 554 — Sii sleli
  • o<« Welírt (Kze.) Sacc — Sacc, .Syll. XI, 432 — Su fo"lie di Luuius nobilis — Orlo botan. Coimbra, II, 1903 (A. iMolIerj. 174 Series DEUTEROMYOETAE Sacc. Ordo Spliaoropsidalcs (Lév.) Sacc. et Trav. Fiiin. Spliaerioidaceae Sacc. Seclio Hyalosporae Sacc. » llii(*iM>|ilioiiia IcMMiili Bcrl. et Pfpl. var DelphiiiH n. vnr. — A [\\n> (lillV-il s|)onilis [iro rntione iiii|iiistir)ril)iis áu-^O » 5-7) et basidiis loiípidribiis (15-20 = 1-2) — Sii cíuili sccrlii di Delphinium sp. — Oito boinii. Coimbrii, XII, 1900 (A. Moller). * ll(i(*i'0|ili4»iiia .tj;ti|iaiithí n. sp. (Vedi tnv. 3, fí^. 16). 1'yciiidiis f;n'f;;iriis, fniiiipoiílibiis, !:lolio.riiidiis fzrefjariis. |)eri(lcrmiiini pustulatim snblevanlibus et deimiin iaceraiitiiiiis sed extus iioii promiiieiilibiis, siibglobosis, Vi nim. diam., atris, contexlii denso, indislinclc pseudoparen- cbymatico, ruli<;iiieo-nÍ!:ro; sponilis ol)ioii|;o-fiisoideis, rectis, ulriíiipie aeuliiisiiiiis, praiiuloso-farctis, 20-23 = 5 '/j-T ; basidiis cjliiidraceo-baiiliaribus, byalinis, 7-10 » 1 Vi"-- Hall. in rainis Uoxar daniascennc — Cerca de S. Bento, Coim- bra, V, 1903 (A. .Mollen — Species claro prof. M. Souza da Camará dicata. Oss. : AITmis ,)/. couicac Pass. in Rnbo, a (pio dilTert praccipue pycnidiis f;re{;ariis, osliulo cónico disliiiclo oiiinino careiítibus. « ilacro|ilioiiia níciíii (Cke.) Beii. et Vogl. — Sacc, Syll. X, 193 — Sopra euiili di Hicinus zauzibartensis — Cerca de S. Bento, Coimbra, 111, 1903 (A. Moller). 17S * ilnoroplioiiia %iiioeioxici n. sp. (Vedi lav. 3, íig. 22). Pycnidiis densiuscule sparsis, epidcrmiclc nigrificata velalis, dcimini vi\ t'riiinpcntil)iis, glohulosis, 2(>0-2ÍO a difini., fulif;iiioo- iilris, poro ciiruliui liiliusculo pcrliísis, cxcipulo distiiiclt! |)S('U(lo- parenclijmalico, luligiiuM); sporulis ohioiígo-ovoideis vel lusilor- mil)us, uliÍM(]iic alIiMiuiitis, iiitiis mitiule praiuilosis, cgiitlulalis, redis vel iiKK'(|iiilatciis, IG-22 « 5 '/i-? : l)asidiis bre\iusculis, 8-10 (X loiígis, cjlindraceo-bacillaril)iis, liyalinis. Ilab. iii sarnicnlis Vinceloxià ojjiciuaUs iii ilorlo botânico co- niinbiiíeiici (\l, 1903; A. Moller). 1^ PliOBiia HCroiiieliai" n. s|). (Vedi lav. 2, fig. 7). I'\criidiis grcgaiiis, prinium cpidermidn velalis deiíi erumpeii- libus, gioboso-depressis, 120-140= 100-110 [/., alris, excipulo luiiitite pseudopareiíclivmalico, fulifíitieo; sporulis ovoideo-fusoi- deis, redis, 8-!) - 2 ^/-y-ò; basidiis nullis dislinclis. Hnl). in areis dealbalis roborum cxsiocalonim llromoliae Acan- gac iii Ilorlo !)olniiico coninibriceiísi (XI, 11)00; A. Moller). t^SsoBisís *?í"a«»tB Bcrk. — Sacc, Syll. Hl, I.TS — Sopra fogbe di Cercus Irianyularis — Orlo bolaii. Coimbra, IV, 1903 (A. Moller). Oss.: Lo stalo dei maleriale iion ci pormise la dclerminazione sicura. l*lioiiia clneroísieens Sacc. — Sacc, Sijll. Ill, 96 — Sopra rami di Ficus viacroijliylla — Orlo bolaii. Coimbra, III, 1903 (A. Moller). * Phouia <'es4i'i n. sp. (Vedi lav. 2, ílg. 9). Pycnidiis densiuscule sparsis, epidermide vix erumpentibus, depressis ideoque ellipsoideis, 280-300 » 230 [*, osliolo vix pa- pillalo cl poro circulari perluso praoditis, alris, contextii minute pseudoparencbymalico, tenui, melleo; sporulis ellipsoideo-oblon- gis, subfusóideis, interdum inae(|uilaleris \d subcurvulis, inlus saepe granulosis, eguUidalis, 8 '/i-í í ' 2-2 '/a- basidiis cylin- draceis, 11-18 == 1 Va suffultis. Hab. in ramulis siccis Ceslri Parqui in Ilorlo bolainco conim- bricensi (IV, 1903; A. Moller). * Phoiua coiiÍBiilii*i4*eiíSÍs n. sp. (Vedi tav. 2, íig. 8). Pycnidiis in areolis dealbalis gregariis, epidermide velalis, poro 176 distincto perliísis, globoso-depressis, 123-175 p. diam., fuligineo- atris, exri|nil() miniile pseiKlopareniliymnlico, fiiliijiMeo-melleo; sponilis i'lll|isoidi>u-(>l)l(iiigls, ititiis |iliis niiiiiis\o <:raiiul()sis, rarius bipiiUulíilis, 8- ti ■= 2-2 Vi. rociis m-I IfiiiliT ciirvulis; hasidiis indislinctis. Hab. ii) scnpis siccis (iladioli carditutllx in llorlo boloiiico co- iiinibriteiisi (I.\, I9()(); A. Moller . l*lioiiia li<'i*lini*iiiii Wosl. — Sncc, .Si///. Ill, \'.\^ — Su rnnli (li Celnsiu crislnid {U, 1903), di Ipomoca sp. (I\', WWÒ) e di Sai- ria ofJkinuUs (V, 1903) — Orlo botan. Coimbra (A. Moller). « l*lioiiia l4.al*.i n. sp. (Vcdi Inv. 1, (ig. 6). I'\ciiidiis h>|i()pli)llis,hinc inde denso prepariis, inilioepidermide teclis dfiii (M iiiiípciílibiis. siiliulítbdsis, S!()-l()0 , iilriíicpic (il)tiisis, 2-giiltulalis, redis, 3-4 = t/2-3/i. Uub. iii loliis siccis Dlnspyri haki in llorlo bolanico coiiim- briceiísi (XII, I90(): A. .Moller). ■"Iioiiia liiafToií^yrciia Tluiin. — Sacc , .Si///. III, lil — Su cauli di liicinus eowmuiiis (\\\, I90tí) c di Riciuus zanzibariensis (III, 1903) — Cerca de .S. Beiílo, Coimbra (A. Moller). * l*iioiiia Itii-CíNcliac n. sp. (Vedi tav. 2, li';. 11). I'\ciiiiliis deiisi' spnrsis, epidermide veinlis. j;l(d)OS(t-dcprpssis, 130-140 = 110-120. atris, poro distinclo pertiisis; excipido mi- nute celluloso, fulifjineo; sporulis miniilissiinis, cylindraceis, utrin- que oblusis, redis, 2-f;ullulatis, ."{-is^/j.j ^- basidiis indis- tindis. Hab. in ramis siccis Runseliae junceae in llorlo botânico co- nimbricensi (XII, 1900; A. Moller). » I*li4kiiia ^t4» — Cerca de S. Bento (VIII, 1906) e Caldas da Kainba (XII. 1906), (A. Moller). Oss. : A propósito di questa specic o delia precedente, vedi DiEniCKE, Die Hlatt/leclxenkratilih. des E/feus in Centralbl. Bakter. II Abt., XIX, 1907. ¥criiiiciilaria lleniatiiiiii (Pcrs.) Fr. • var. macrospora 179 Sacc. — Sacc, Syll. III, 22(i — Sopra picciuoli di Ficus macro- pliiflla — Orlo bolan. Coimbra, XI, 1903 (A. Moller). Weriiiiciilnría iricliclla Fr. — Sacc, Syll. III, 224 — Sn lof^lie (li lledcra IleUx — Cerca de S. Bento (Coimbra) V, 1903 (A. Moller). Sectio Phaeosporae Sacc. Clíaclomella utra Fuck. — Sacc, Syll. III, 321 — Su foRlie di Bambusa milis nelTOrlo botânico di Coimbra, X, 1903 (A. Moller). Cuiiiolliyriíiiii Fuckclii Sacc — Sacc, Syll. III, 306— Su rametti di Magnólia sp. — Orto botânico di Coimbra, X, 1906 (A. Moller). <'oníotli,rriiiiii lleurâqucsii Tbiim. — Sacc, i>y/. III, 318 — Sopra íoglie di Fuurcroya giganlea — Orto botânico di Coimbra, XI, 1906. Coiiiotliyriíiiii oli%'aociiiii Bon. — Sacc, 5j///. III, 305 — Su foglie di Phimbago capensis (V, 1903); su rami di Cestrum Panjui (IV, ,1903) e su cauli di Antlrrhinum majus (IV, 1904) — Orto botânico di Coimbra (A. Moller). Coiiiotliyriíiiii Palm a 1*11 111 Cda. — Sacc, Syll. III, 318 — Su íofílie di Cocos Romanzo/fíana (XII, 1906) e di Pritclianlia fili- fera (IV, 1903)— Orto botânico di Coimbra (A. Moller). CoiiiotSiyriíiiii ?|»aliiiicoia (Fr. p. p.) Starb. — Sacc, Syll. XI, 515 — Su íoglie di Pritchanlia filifera — Orto botânico di Coim- bra, IV. 1903 (A. Moller). Oss. : II materiale non si presta ad una determinazione sicura. IlarktiCA^ia iiroiiiycoífles Speg. — Sacc, Syll.Ul, 320 — Sopra foglie di Eucahjplus nelTOrto botânico di Coimbra e presso S. Bento, III-V 1903 (A. Moller). Oss.: Probabilmente questa specie e la H. Eucalypti Cke. sono la stessa cosa. * Spbaeropsis licdcricola (Speg.) Sacc. — Sacc, Syll. III, 180 295 — Su foplit' (li Hedera Helix — Ci-rca de S. Benlo (Coimbra) V, 1903 (A. Moller). » SplincropslN Nallcicola Pass. — Sare, Syll. X, 236 — Su ramoscelli dl Salix Ciiprea — Orlo botânico di Coimbra, X, 1903 (A. Moller). Sectio Hyalodidymae Sacc. Acliiioiieiiin Rosne (Lib.) Fr. — Sare, SyU. III. 108 — Su foglie di Rosa canina, presso Coimbra, l.\, 1900 (A. .Moller^. * Ascofli.Tta Finis n. sp. (Vedi tav. 3, íip. 17). ISciiidiis in maculis vapis ciiiereis dense };re{;ariis, vix promi- nulis, subplobosis, 1 I0-I."{0 = 100-120 (x, atris, coiilexlu spurie [)seudopareiKli\nuilico, lulixiiíeo-atro, sporulis cjlindraceo-bacil- laribus, lectis, médio l-sep(alis. ad septiim non coiistriclis, lija- liuis, plerumi]ue iiilus minule granulosis et bigultulatis, 11-14 <» 2-2 Va. Hab. iu pagina iiiferiore foliorum Ficiis mucropliyllae in Horto botânico conimbricensi (XI, 1903; A. Moller). » JkSCOClijia CiilndíoEi n. sp. (Vedi tav. 3, fig. 20). Pycnidiis in areolis dealbatis grepariis, epidermidem minute pustulatim sublevantibus, |)iinctiformil)iis, gioboso-depressis, 140- 170 u. diam., poro latiusculo perlusis, fusro-atris, excipiilo mi- nute pseudopareiícinniatico, melleo-fulifiineo: sporulis olindraceo- barillaribus, niedio seplalis, non coiislrictis, redis vei leniter nir- vulis, 12-15 = 2 '/2-3, inlus quaiido(pie miiuite plurigulluiatis, livalinis. Hab. in scapis exsiccalis (iladiuli cardinalis in Horto botânico conimbricensi (IX, 1900; A. Moller). » Ascocliyta 'l'ri^oiiollnc n. sp. (Vedi lav. 3, fig. 21). Pycnidiis in areolis subdecoloralis gregariis, punctilormibus, vix prominulis, subglobosis, '/«"'/:; '""•• diam., poro distinclo circulari perlusis, contexlu tenui melleo; sporulis cjlindraceo- bacillaribns, médio septatis et non constrictis, redis vel subcur- vulis, byalinis, saepe varie guttulalis, 12-15 » 2 '/i-3. Hab. in caulibus exsiccalis Trlgonrllae Mcllloli) caeruleae in Horto botânico conimbricensi (IX, 190G; A. Moller). 181 Oss. : Cum A. Gladioli nobis, supra descriplo, peifecte con- venit, sed ob matricetn valde alienam, specietn ab ea distinctam existimamus. Sectio Phaeodidymae Sacc. Iliplixlia (li*|iaxeoi(les Diir. et Munt. — Sacc, Syll.Ul, 372 — Sopr.i picciíioli (li Phoenix daclylifera — Cerca de S. beiílo (Coim- bra) XI, 1!)()3 (A. Moller). Itiploflía E%'oiiyiiii West. — Sacc, SylL III, 360 — Sopra foglie di EvonyiHus japonica nellOrto botânico di Coimbra, XI, 1903 (A. Moller). Iliploflia laiirinu Sacc. » var. minor Pass. — Sacc, SylL X, 279 — Su rnmi di Laurus nobilis — Cerca de S. Bento (Coimbra) V, 1903 (A. Moller). * lli|ilo(lía Il4'iii*if|iie!siaiia n. sp. (Vedi tav. 3, fig. 18). Pycnidiis sparsis, erumpentibiis, majusculis, atris, globosis, V3-V2 ni"i- di.itn., subastomis, excipulo crasso irregulari prae- ditis; sponiiis late ellipsoideis, utrinijiie rotiindatis, médio uni- septatis et ad septum non constrictis, locuiis aequalibiis, fulvo- fuligineis, 25-28 » 14-16. Hab. in pseudobulbis adiuic vivis CaUkyae labiatae in Horto botânico conimbricensi (XII, 1906; A. Moller). * niplodía B*asi>«ci*iiiiaiia Tbíim. — Sacc, Syll. III, 371 — Su foglie di Phoenix daclylifera — Cerca de S. Bento (Coimbra), XI, 1903 (A. Moller). Sectio Hyalophragmiae Sacc. ^(a^oiKii^Ixíra inacroísiiora (Diir. et Mont.) Sacc. — Sacc, Syll. 111, iSO — Sopra foglie di Agavc sp. nelTOrto botânico di Coimbra, IV, 1903 (A. Moller). Sectio Phaeophragmiae Sacc. 4'i*y|itosti(*<ís Slollcriaua Sacc — Sacc, Syll. XI, 532 — 182 Sii foglie di Eucalypíus — Cerca de S. Bento (Coimbra) VI, 1906 (A. Moller). * llcuflcrsoiiin ?ciiliiiicula Sncc. — Sacc, .St///. Ill, 437 — Sopra culmi di Oryza sativa — Orto botânico di Coimbra, II, 1903 (A. Moller). Oss. : Conidia 28-32 « i, plerumque 4-septata. Ileiídersonia Malialeos» Ces. — Sacc, Syll. Ill, 434 — Sopra foglie di Sabal havauensis nelTOrto botânico di Coimbra, IV, 1903 (A. Moller). Sectio Scolecosporae Sacc. l»hlcos|H»ra lliiii (Fr.) Wallr. — Sacc, Syll. Ill, 578 — Su foglie di llmiis campestris, presso Coimbra, XI, 1903 (A. Moller). * Rliul)(lo!!í|ioi*n l|ioiiio(>uc n. sp. (Vedi tav. 3, fíg. 23). I'ycni(liis grefiiiriis, miniilis, proiuiiuilis. filohosis vel e globoso conoideis, SO-120 « 80-100 jx, fuli^iiicis, poro disliiicto pertusis; conlexlu teniiissimo, diliite nielleo, sed cirra ostioliim crassiusculo el fuiigineo; sporulis lílifoiniibus, ciirvato-lalcalis, utrinque obtu- sis, conliniiis, liyaiinis, 28-."{5 = 2-2 Vi- Ilab. in sarmentis languidis Ipomoeae sp. in Horto botânico conimbricensi (IV, 1903; A. Moller). » Illialidospoi'» nebulosa (Desm.) Sacc — Sacc, Syll. III, 589 — Sopra cauli di Pelroseíinum salirum, presso Coimbra, 111, 1903 (A. Moller). Rliali(lo8|ioi*a iií;;i*ella Sacc. * var. Anlirrhini Sacc — Sacc, Syll. 111, ;'JS8 — Su rami di Antirrhimim niajus, presso Coimbra, IV, 1903 (A. Moller). * lilialifiUM|»oi-a salieolla (Bk. et Br.) Sacc. — Sacc, Syll. III, 58.") — Su ranii di Salix Caprea nelTOrto botânico di Coimbra, X, 1903 (A. Moller). * Septoria «liaiitliophila Speg. — Sacc, Syll. X, 364 — Sopra tauli di DIantIius Caryophyllus iieirOrto botânico di Coimbra, XII, 1906 (A. Moller). 183 <» Sc|ii|>lB^lliiiu (Pers.) Mart. — Sacc, Syll. IV, 360 — Su foglie di Paulownia imperialis — Caldas da Rainha, VIII, 1903 (A. Moller). CÍaisi|M(' ti-tmibiis rectis Uniter decli- iiatis dobilibus et haiid luinuTosis aciciilisque paneis immixlis armatis; foliis turiomim cl ramorum ferlilium omnibiis 3-foliatis, peliolo villoso acuicis par\is liccllnatis arniato, subtiis viridibiis et >ill()sis vcl sarpissimc ali)ido-lomerit(isis villosisque, modiocritiT deiitato-siTratis, foliolo médio obovato brevilçr aciimitiato et saepe sublobalo-serrato; inllorescentia laxa, siibfyliiidrira, basi 2-3-foliala, lomeiit()so-\iIlosa cl plus minus glaiidulosa, ramis lonpis gracilibiisque demiim (livergiMitibiis, pcdicellis lloiileris brevi- bui'; calycibiis virenti-cinereis, tomeiítoso-villosis, glandulosis, sepalis ovato- lanceolatis |)liis minus appendirulatis dcmiim rellexis; petalis mediocribus, roseis, oblongo-apiculalis sensim in iiiifiiiem allenualis, tnarpine crispis, dorso subvillosis; stamiiiibiis mimerosis, aibis, stylis parum longioribus; ovariis plal)ris, sl^lis roseis. A R. lusilanico praecipiie differt foliis etiam turionum 3-folialis (necque saepe 5-foliatis), ovariis glabris (nec villosisj, petalis roseis (nec albis \cl albido-roseis\ tiirionibiis parcissime glandulosis, dentibus foliorimi |)rofun- dioribus, etc. Ilab. in Cintra. 77. Jun. et Jiil. Communiquei exemplares d'esta silva ao sr. Gonçalo Sampaio, que a 189 idenlilicou com o H. cunclator, Fockc; coininuiiiquei-a depois ao sr. dr. Focke, que a incluiu no typo especifico do /{. lusitanicus, Murray; as dificrenças entre a planta do (lerez e a de Cintra parecem-me todavia constantes e sullicienlemente acceiítuadas jiara separar esta ultima como uma subespécie da primeira, e por isso como tal a indico. j%lyj^Siiiiii MIuríxii, V. Cout. [Alyssum spec, Mariz, Boi. Soe. Brot.. IIJ, pag. 96, in observ.). — Annuum, 10-35 cm. altum, ramosum, cinereo-virens, pilis stellatis vestitum ; foliis ol)ovato-lanceolatis vel obovato- linearibus; racemis |)aniculatis, pediccllis fructiieris erecto-patulis; sepaiis persistcntibus; petalis pallide luteis; filamentis staminorum majorum fili- ibrmibus; siliciilis elli|)ticis (fi x 3,ri mm. circa), ápice rotundatis, lomeií- toso-puherulis pilis subaequaliter stellato-ramosis simulque aliis ramis valde inaequalibus subsimplicibus praeditis. Ab .1. granatensi, Bss. et Heul., cui valde allinis, diífert silicula nec orbiculari nec ápice retusa, racemis paniculatis (nec simplicibus), statura majore, caule ramosiore, etc. Hab. in Beira meridional (Castello Branco, Malpica) et Baixo Alemtejo (Beja). íia^iifraga lloelisteClerii (Engl.), P. Cout. {S. bulbosa, Hochst., in lierb. ; .S". granulaía, var. Hoclistellerii, Engl.; S. cinlrana, \\'k. ; S. Willkommi, Kuzinski). — Conheço esta planta de Cintra, onde por duas vezes a colhi, e cuitivo-a hoje no .lardim Botânico; na minha opinião é uma boa espécie, muito distincta da S. granulaía, principalmente pela forma, numero e dimensões dos bolbilhos. Tem, com etreito, os bol- bilhos ovóides, grandes (cerca de 10 mm.), pouco numerosos, com as escamas externas papyraceas brevemente celbeadas e as internas carnudas ovado-lanceoladas, acutiusculas, numerosas, imbricadas; emquanto os bol- bilhos da S. granulaía são subgiobosos, pequenos (cerca de 5 mm.), muito numerosos, com as escamas externas papyraceas longamente eelheadas e as internas carnudas de contorno arredondado, obtuso, muito pouco nume- rosas. Tem, alóm d'isto, os segmentos do cálice ovados, do tamanho do tubo ou menores (e não, como a S. granulaía, linear-oblongos, maiores que o tubo); tem as pétalas só com 3 nervuras, a panicula mais densa e as folhas basilares levemente crenadas (não fundamente crenadas ou mesmo inciso-crenadas, como a S. granulaía). É planta de menor porte (0,8-2 dm.), verde-escura, robusta, de ordinário ramosa, com os caules folhosos, muito glandulosa. Está conhecida em Cintra e na Serra de Montejunto. Spergularia lougípcs (Lge.), Rouy, var. — A Spergularia 190 longipes. Lge. (Pug., pag. 296 et \Vk. et Lpe., l*roJr. Fl. Hisp., III, pag. 164 [S. rubra, var.l) não é bem a mesma planta descripta pelo sr. Roíiy (/'7. de Fr., III, pag. 307), pois que a primeira é anntiai e del- gada [annua, grarilis . . .), emíjiianto a segunda 6 perenne e assaz ridjusla [perennante, assez robitsle...). Uma e outra se encontram em Portugal, apresentando ainda formas numerosas, algumas das quaes ligam as duas extremas de modo a evidenciarem a sua unidade especifica. Creio pois que a espécie deve ser dividida nas duas seguintes variedades principaes: «. Langeana, P. Cout. {S. longijics, Lge.). — Debilior, plerumque aimua, pedicellis itiferioribus saepe valde elongatis (6-25 mm.). — Hah. praecipue in montosis (Tràs-os-Montes, Minho, Beira transmonliitia e meridional, Alto Alemtejo). p, Rouyana, P. Cout. [S. longipes, Houy). — Robustior, plerumque perennis vel biennis (interdum annua), pedicellis inferioribus minus elongatis (6-15 mm.). — Ilab. in Lusitânia media et australi. CMi'i*aiiiiiiii lt»liei*tiniiiiiii. L., var. purpureum (Vill.), Pers. — Ksla vnriediuie, caracterisada pela pe(|uenez relativa das |>etalas, é muito abundante em Portugal, parecendo mesmo (]ue o typo da espécie nào existe aqui ou é raro. Pelo menos, pertencem áquella variedade todos os nume- rosos exemplares do lierbario da Ks('(da Pohlecbnica, colhidos em pontos muito diversos do pai/,, e nas miidias luTborisações, quer em Trás-os- Montes, quer na Extremadura ou no Alemtejo, só esta variedade encontrei. l*o(eiitilia erecta X replnii!*. — A esle bybrido, e não á P. procumbens, Sibtli., devem ser referidos os exemplares portuguezes citados no volume XVI do liolelim da Sociedade Broleriana (C. de Ficalho e P. Coutinho — As Rosáceas de Portugal). Esta correcção baseia-se na comparaçDo dos nossos exemplares com exemplares francezes authenticos. I*irus (NorliiiH) lalifoiia (Pers.j. — Creio boje que a esta espécie, melhor do (jue .'i Sorbus srandira, Fries, deve ser referida a planta porlugueza da Beira transmontana (Trancoso, Guarda), indicada no trabalho acima referido. Lisboa — Ecola Polylechnica, 5 de jultio de 1910. 19f ESBOÇO DA FLORA DA BACIA 00 MONDEGO ' C. Series de familiãs com flores heterochlamydeas Estames hypogynieos 1 Estaraes per ou epigynicos 8 Estames monadelphos Serie Malvales. Estames livres 2 Estames 3-15 3 Estames oc 7 Flores 4-meras Serie Rhoedales. Flores 3-5-meras 4 Ovário I-locular oc-ovulaJo Serie Sarraceniales. Ovário plarilocular 3 Estames oppostos ás pétalas Serie Rhamnales. Estames alternos com as pétalas 6 í Estames 3-4 ; arvores ou arbustos Serie Sapindales. (Estames 3-20; plantas herbáceas Serie Geraniales, I Flores espiralladas; estames »; carpellos em gerai oc, livres ou ligados. Serie Ranales. Flores cyclicas; estames em geral 5, alguns ramificados; carpellos 5 em geral. Serie Parietales. » Continuado do vol. XXIV, pag. 239. 192 lEstanies linr Sihtli. et Sm. N. luleum (L.) Siblli. et Sm.; Nymphaea lutea L. Sp. I, p. 510; Brot. II, p. 283. Nos mesmos lo{;ares da precedente. Fl. durante o vcrâo. I. — Golfão amarello. 193 Cerathophyllaceae A. dray Cci*nflio|»li,Tlliii«i I.. C. clrmoisiim'L. Sp. I, p. •)í)2; Brot. II, p. 288. Fre(|uenle nas aguas estagnaiUt's ou de pouco movimenlo. Fl. no verão. I. Subseries Ranunculiiieae Ranunculaceae .luss. ' 1 Carpellos livn's l-ovulados 1 (Carpellos oc-uvulados livres ou ligados em parle 3 /Plantas sublenhosas, trepadeiras; folhas recompostas e oppostas. 1 1 Clemalis (Dill.) L. (Flautas herbáceas ; folhas alternas ou radicaes 2 1 Cálix e corolla 4 2 ( Cálix petaloideo ; corolla nuUa 3 /Folhas radicaes e algumas superiores verlicilladas perto da ílôr; flor terminal. 3 ) Anemone L. (Folhas radicaes e caulinares recompostas e alternas; flores em panicula. Tkaliclrum L. 1 Pétalas com glândula nectarifena na base Ranunculus L. ( Pétalas sem glândula nectarifena Adónis L. Pétalas grandes violáceas ou còr de rosa ; carpellos pelludos Paeonia L. Pétalas pequenas ou nullas 6 /Folhas pedatipartidas; sepalas verdes ou violáceas; pétalas lubulosas pequenas, g ) Helleborus L. (Folhas palminerveas simples ou compostas 7 1 Pétalas Iodas ou só a superior prolongada em esporão 8 7 < (Pétalas tubulosas não prolongadas em esporão; fructo capsular 2-10-locular. Nigella L. ' J. de Mariz — Boi. da Soe. Brot., IV, pag. 81. J3 XXV 19i ISepalas coradas ; pétalas iiiruudibuliformes e prolongadas em esporão ; dur regular. Aquilegia L. Sepala e pétala superior prolongada em esporão quasl horizontal : llur irri'}.'ular. Iklpliinium L. Sulllam. pAKO.MliAIi IkMllIl. I*aeniíâu (Tournf.) L. P. máscula (L.) Desf. Tabl. écol. ed. I, p. 1-20. h. liioíeri (Bss. et Heut.) Gilrke; I». oílitinalis Ilrot. II. p. 299. Freijuente nas Cdllinas jiroximo a Coimbra. Fl. de abril a maio. I. — Pronta ou liusa albanliita. SubÍMiii. lli:i.i.i:noiiE.\ii DC. llcllel»orii8 (Tournf.) L. H. foctidus L. Sp. I, p. 5.-;8; Brot. II, p. ."ÍOl. Legares sombrios, irescos. mas raro. Fl. na primavera. I. — Helle- buro felitlo, Uerva de Besíriros ou liésteiía. HijSíclla (Tournf.) L. N. Dainascena L. Sp. I, p. 584; Brol. II, p. 324. Vulgar nos campos cultivados. Fl. na primavera. I. Aquilrgia (Tournf.) L. A. vulgaris L. Sp. I, p. 53.3; Brol. II, p. 333. Terras baixas e montes arborisados. Fl. de maio a juiiiio. I. — Aqui- legia ou Uerva pambinhn. A. dicliroa Freyn. in Flora LXIII, p. 26; A. viscosa Brol. II. p. 333. b. Molleriatia Borb. el Frevn. pro sp. Frequente nos silios sombrios. Fl. de abril ;i junho. 1, II. Ilclpliiiiiiiui L. Carpello solitário ; pétalas 2 ligadas entre si Subgon. Consotidd DC. Carpellos 3-5; 4 pétalas livTes Subgen. Eudelphinium Huth. 195 Subgenero Oonsollda DC. IBraeleas e l)racU'Olas mais curtas que o peciolo 1 Braeleas e biacteolas mais longas que o peciolo D. Ajacis L. i Peciolo longo D. Loscosii Csta. ( Peciolo ciirio D. hispaniaim Wk. D. Ajiicis L. Sp. I, [j. 531; Brot. 11, p. 302. Ciiltiviido e siibspoiítaiieo até 1000"'. Fl. de junho a julho. I-III. — ■ I^^sporas das jardins. 1). hispanicuin Willk. Prodr. Fl. llisp. 111, p. 1(69. Searas e prados das regiões altas. Fl. de junho a outubro. III. D. Loscosii Csta. Anipl. p. 8. Searas e em terras occultas. Fl. de julho a agosto. I. Subgenero Eudelpliiniu.m Huth. (Folhas palmadas, laclnias ellipticas D. Staphisagria L. (Folhas mais ou menos divididas, lacinias estreitas í 1 Folilhos 5 D. pentagymtm Lamark. (FoIIIIios 3 D. peregrinum L. 1 1). peiítagynum Lamark; Eue. meth. II, p. 264; Brot. II, p. 304. Terras incultas, coUinas. Fl. de jimho a julho. I. D. peregriuum L. Sp. 1, p. 531; Brot. II, p. 303. var. hallcralum Siblh. et Sm. — Pedúnculos mais curtos que as bracleas. var. Veidunense Balb. — Pedúnculos eguaes ás bracteas. Searas e encostas calcareas. Fl. de junho a julho. I. 1). Staphisagria L. Sp. I, p. 331; Brot. II, p. 304. Sebes e sitios relvosos da região inferior e montanhosa. Fl. em junho e julho. I. 19(5 Subordo Anemoneae DC. Aneniotie I.. ÍCarpcUos (juljusciiiks Secl. Sylvia Gaud. Carpcilos densamente lanosos Secl. Eríocepliala Ilook. et Tliuin. Sect. Sjhia Gaud. A. trilolia L. S\>. I. p. 5Í0; A. iieniorosa Brot. II, p. 'AVrl; A. alhida Mariz? Prados, |)nstnf;eris, sitios liiimidos, inatlas dii icfiião inferior e mon- tanhosa. Fl. de março a maio. l-ll. Sect. Eriocepliala Hook. et Tlmiii. A. palmata L. Sp. í. p. S.38; Brot. 11, p. .lOl. Prados, pastagens, sitios Immidos, montes da região inferior e mon- tanhosa. Fl. de fevereiro a julho. I-II. €leiiintis (l)iil.) L. IPreíliiração iiidiiplicativa; carpellos tei minados por um Rhimciiio piirlo e plabro. Secl. Viticellu DC. Prefloração valvar; carpellos terminados por um lilainento longo e villoso. Sect. Flâmula DC. Sect. \iticella DC. Cl. Viticella L. Sp. I, p. 5i3; Brot. II. p. ;?o9. p. Catnpani/hra Willk.; Cl. Campanillora Brol. II, p. .359. Maltas, sebes da região inferior e montanhosa. Fl. de junho a setem- bro, i-m. Sect. Haniula DC. Cl. Vitalba L. Sp. I, p. 544; Brot. II, p. 3o8. Sebes, por entre os salgueiros nos sitios húmidos. Fl. de maio a ju- nho. I-III. — Sipú do reino ou \ide branca. 1»7 llaiiiiapiiliis L. INcctario sem esraiiia, ou com escama muito reduzida 1 (Neclario com escama 3 I Escama luilia; folhas caulinares. Plantas arjuaticas ou de terras muito luimidas. Sect. 11. Marsypnilenium. 2 Kscauia muito reduzida ; l.dlias radicaes Sect. IV. Physophyllum. I Flores brancas; plantas aquáticas ou de terrenos húmidos a. Batracltyum. ( Flores amarellas : plantas terrestres b. Epirotes. ICarpellos lisos ; folhas inteiras; sepalas 3, pétalas 8-12 Sect. 1. Ficaria. \ (Carpellos rngosos ou estriados •. . 4 ICarpellos com estrias irradiando da hase; folhas simples. Sect. IH. Hi/polepium. 4 j (Carpellos com estrias Irausversaes ou lisos comprimidos. . Sect. V. Butyranthus. Sect. I. Ficaria Bss. Fl. orient. R. Ficaria L. Sp. I, p. 550; Brot. II, p. 364, Terras miiilo Inimidas, margens de ribeiras. Fl. de março a abril. I-H. — Celidoiiia menor. Sect. II. ,Mars}'pa(leiiiiiiu IVautl. iii Engi. Bot. Jaiirb. a. Batrachyum DC. Syst. I, 233 1 Folhas eguaes mais ou menos iobadas { 1 Folhas heleromorphas ou só muito divididas em lacinias filiformes. R. aquatilis L. j Pétalas pouco maiores que as sepalas R. hederaceus L. { Pétalas bera maiores que as sepalas R. Lenormandi F. Schultz. U. aquatilis L. Sp. I, p. 556; R. belerophjllus e R. pantothrix Brot. II, p. 374 e 375. (Folhas muito divididas em lacinias longas rdiformes. Subesp. R. fluitans Lamk. ( Folhas heleromorphas j 198 Folhas nucluanltís 3-lobailas Suhesp. fl. Iifliioplnjllus. Folhas nucluantes 3-i)arlidas, lóbulos cuneifornies 2 (Pétalas pouco maiores que as sepalas Subesp. li. triparlitus UC 2 (Pétalas muito maiores que as sepalas Suhesp. R. lusilanicus Frcyn. Hab. nas terras encharcadas, na agua quieta ou corrente. A sub- espécie /?. lusilaiiiius linliita uns rcpifios altas da Serra da Estrelln. Fl. de março fi julho. I-IV. R. hederacens L. Sp. I, p. 781; Brot. II, p. 37 i. Hab. nas terras muito húmidas ou em agua. Fl. de abril a julho. MM. R. Lenormandi F. Schultz IJot. Zeitung, 1837. Planta aquática. Fl. de março a julho. I. h. Epirotes Pranti. in Engl. Bot. Jahrb. a. Scelerati K. sceleratus L. Sp. I, p. 551; Brot. II, |i. 373. Hab. nos terrenos pantanosos, nas valias. Fl. de maio a julho. I. — Pantalon dos valles. Sect. 111. H)|iolepiiim Pranll. 1. c. a. Euhypolepium R. bupleuroides Brot. II, p. 365. llab. nas colliiias da região inferior; Bussaco, Góes, Lorvão, ele. Fl. de março a junho. I. Sect. IV. Phjsopliylhim Pranti. 1. c. R. bullatus L. Sp. I, p. 550; Brot. II, p. 365. Ilab. nas collin.is calcareas e argillosas. Fl. de setembro a janeiro. I. — Manta de outomno. 109 Sect. V. Biitjranthiis I'iaiill. I. c. 1 Friieti(icação globosa 1 ( iM-ni-liliiMcJiii liiiiíia c. Rnnunculastrum DC. 1 Aclienios cdm uma iiriica nervura dorsal a. Flâmula. ( Aclieuios com .'! nervuras dorsaes 6. Eubutyranthus. a. Flamulla Webb. et Spath. Hist. nat. sag. Plian. Vil, 308. I Superflcie de carpellos granulosa R. flâmula L. (Superfície dos carpellos lisa 1 1 [Pétalas maiores ([ui! as sepalas; escama da glândula neciarifera arredondada. I R. ophioglossifoUus Vill. (Pelalas quasi eguaes ; escama triangular B. dicliolhomiflorus Lagasca. R. Flâmula L. Sp. I, p. 548; Brot. II, p. 365. Hab. nos prados húmidos, pântanos. Fl. de maio a agosto. I-II. R. opliioglossilolius Vill. Hist. p'- Daupli. 4, t. 48. Hab. nos logares húmidos e inundáveis, valias. Fl. de maio a ju- nho. I. R. dichotomillorus Lag. Herb. p. 103. Hab. nos terrenos inundáveis. Fl. de maio a junho. I. b. Eubutyrantlius Prantl. 1. c. (Carpellos lisos; plantas vivazes p. Acres. (Carpellos granulosos ou espinhosos; plantas annuaes a. Arvenses. 1 l Sepalas patentes ; achenios espinhosos 2 (Sepalas reflexas ; achenios granulosos 3 (Achenios (6-20) de faces espinhosas com rebordo inteiro R. muricatus L. 2 ( Achenios (3-8) de faces e rebordo espinhosos R. arvensis L. (Planta glabra; achenios (30-30) com rebordo 2-sulcado R. trilobiis Desf. 3 ' (Planta glabra ; achenios com rebordo inteiro R. parviflorus L. 1 200 a. Arvenses R. nrvensis L. Sp. I, p. 555; Brot. II, p. 37.'}. Hiib. nos terrnios cultivados, ii.is stNiras, otc. Fl. em miiio o jiinlio. I. W. imiricatus L. Sp. I, p. 555; Bml. II, p. 373. Híil). nos lo;íaiT's limnidos. Fl. de março a junho. I-II. R. trilobiis Desf. Fl. Ali. I, p. 437; R. snrdous Rrol. II, p. 371. llal). nas terras cultivadas, frescas e mesmo pantanosas. Fl. de março a julho. I. R. parvillorus L. Sp. I, |i. 780; Brot. II, p. 371. llab. nas terras cultivadas e húmidas. Fl. de fevereiro a abril. I. p. Acres R. adscendens Brot. 11, p. 370. llab. nos sitios sombrios das regiões inferior e superior. Fl. de março a julho. 1-IV. R. re|)ens L. S|i. I, p. 554; Brot. II, p. 3<)o. llab. nos sitios húmidos, de ribeiros, ele. Fl. de março a julho. I-II. c. Ranunculastrtun DC. Prodr. I, 27 Aclienios ovaes ou arredondados com as faces finamoiile foveoladas. tcrmiDados em bico triangular direito ou leveineute recurvado (a); receptáculo paljro. /{. IhitifllatHS Desf. Achenios arredondados, alados; faces lisas villosulas, terminados em bico trian- gular recurvado na ponta, luais curto que o carpello (fc) ; receptáculo mais ou menos villoso. Asa do achcnio larga fl. esmrialensis Bss. et Reut. Asa muito estreita fl. nigresrens Freyn. Acliunlos coIuplill>luo^, luuis loui,'os quu largos, alados, tei minados em bico recur- vado, tão comprido como o achenio (c). Folhas renifornies mais ou menos fendidas oulobadas. //. Hollianus Rchb. Folhas compostas, lacinias fendidas e lobadas fl. Henriqtiesii Freyn. 201 U. Iliibelliilus IJesI'. li. AU. I, p. 438. «. /lavcscens Fiejn.; U. nifiiliis IJrol. H, p. 367? p. (jreyarius J)C. ; H. p;ri'f;aniis IWnl. II, p. 309. y. aculilobus Frevn. ; K. dimorpliorrliisiis lirot. Phyt. Iiisit. II, p. 227. 8. coDialiis (K. comatiis Lk. Ilcri). npud Sclilectendal. Ani- madv. I, 1819), p. 2i. Iliil). lios vnlles rclvosos c liiiinidos, pastaj^ens (mito da região infe- rior, como na tnotilanliosa. Fl. de niar^o a junho. I-II. U. nigrcscens Freyn. Willk. et Lange, IVod. Fl. liisp. III, p. o21; Willk. Illiislr. Fl. liisp. I, p. 28, lai). XVHI. Halj. iia.s refiiòes monlanliosas; Serra da ]'>strella. Fl. de março a junho. I-IV. R, esciirialensis Bss. el Heul. Ilerb. Willk et Lange, Prod. III, p. 922; Willk. Illusir. Fl. hisp. I, p. 30, tal). XX. Hab. em terrenos de pastagens das regiões inferiores e montanhosas. Fl. de março a junho. I-IV. U. Ilollianus Hechb. lloll. exsic. 1828; R. suborbiculatus Freyn. Willk. et Lange, III, p. 921; Willk. Illustr. I, p. 28. tab. XIX. Ilab. nas pastagens das regiões inferiores e montanhosas. Fl. de abril a junho. II. R. Henriípiesii Freyn. iu Flora LXIIl, 1880, p. 231 e Zur Kenntnsis einig. Art. der Gatt. Kanuncnius, p. 23, tab. II. Hab. nas beiras de caminhos, clareiras iiumidas de mattas, piídiaes, na região inferior. Fl. de maio a jurdio. I. Tlialíctruni L. Th. glaucum Desf. ; Th. flavum Brot. II, p. 356. Sitios húmidos; margens de rios tanto da região inferior como da superior. Fl. de junho a agosto. I-ll. — Thalictro ordinário, Rhui- barbo dos pobres. Subseries Nlagnollneae Lauraceae § Lãureae Ljaunis L. L. nobilis L. Sp. I, p. 491; Brot. II, p. 50. Subespontaneo e cultivado. Fl. de março a abril. — Loureiro. 202 Series Rboedale» • ÍCalix de 2 sepalas ; estames 4-a> Subserie Rhoedinae. Cálix de 4 oii mais sepaias; eslaiiies 4 ou mais i 1 Cálix de 4 scpalas Subserie Capparidineae. ( Cálix de 5 ou mais sepalas Subserie Resedineae. Subseries Rhoedineae Papaveraceae ( Flores regulares Subfam. Papaveroideae. { Flores symetricas Subiam. Fumarioideae. Suiirani. Papaveuoidiíae ! Capsula 2- x - locular 2. Papavereae. Capsula 1-loeular siliquiformc 1. Chelidonieae. l. Chelidonieae dielifloiiÊiiiii Tourtif. Ch. majus L. S|). I, p. 50o; Brot. 11, p. 255. Frequente nos muros, caminlios, terras cultivadas. Fl. de março a setembro. I-II. — Celiduuia, IJerva audorinha. 2. Papaveraceae [Capsula siliquiforflie, 2-Iacular Glauríum Toumf. ( Capsula mais ou meuos globosa ou oval Papaver Toumf. Ciilaut*íiiiii Tournf. (il. iiitium Scop.; Clielidonium Glaiirium L. Sp. I, p. 505; Brot. II, p. 255. Terrenos da bcira-mar. Fl. de juiiiio a outubro. I. — Papoila pon- tuda. 1 203 Papavci* Touriif. I Capsula glabra 1 ( Capsula mais ou nieuos hispida 2 Capsula ciula oval ; planta com pellos patentes P. Moeas L. Capsula oLlonga; planta com pellos eiicoslados ao caule P. dubium L. Capsula oval, arredondada na base P. hybridum L. Capsula oblonga, atteuuada na base P. Argemone L. P. Rhoeas L. Sp. I, p. 507; Prot. li, p. 2S3. Vulgar nas searas c mesmo em terrenos incultos. FI. de abril a ju- nho. I-II. — 1'apoila ordinária. P. dubium L. Sp. I, p. 1196; Brot. II, p. 253. Vulgar como a anterior. FI. de janeiro a julho. I-III. — Papoila longa. P. hybridum L. Sp. I, p. 50G; Brot. II, p. 253. Vulgar como as anteriores. FI. de abril a junho. l-III. — Papoila pelhida. P. Argemone L. Sp. I, p. 506. Campos, margens dos caminhos, terras incultas. FI. de junho a agosto. I-III. — Papoila longn pelluda. Subfam. Fumarioipeae l Fnicto siliquiforme Corydalis DC. ( Fructo globoso ou comprimido lateralmente Fumaria Tournf. Corydalis DC. C. claviculata DC; Fumaria claviculata L. ; Brot. I, p. 591. Sebes e florestas das regiões superiores. FI. de abril a agosto. II-IV. Fumaria Tournf. í Pedicellos recurvados ou reflectidos F. capreolata L. (Pedicellos todos ou quasi todos direitos F. muralis Sond. F. capreolata L. Sp. I, p. 701; Brot. I, p. 591. Frequente nos muros, sobre rochas, terrenos cultivados, ele. FI. de março a dezembro. I-III. — Fumaria maior, Herva molarinha maior. 204 F. miiralis Sond. in KikL. Sjti. ed. U, |». G.'Jo; F. oITicinalis e F, ca- preolata Brol. pro parle? «. genuína. — Fnictos lisos. 3. liaslardi Bor. — Fruclos rugosos mais ou menos. Frequente como a espécie anterior. Cruciferae ' 1 Plantas com pellos simples ou glabras (vld. Moricandiinae) 1 j Plantas com pellos rami ficados 7 IFruclo mais comprido dn que largo (siliqiia) 3 (Friiclo tão largo como comprido ou mais largo (silicula) 2 ISilicula oval, suborbicular ou reniforme, 1-2-spermica Lepidiinae. (Silicula oval ou oboval mais ou menos chanfrada Coehleariinae. 1 3 Siliqua dehiscente longitudinalmente 5 (Siliqua indeliiscenle 4 I Gotyledones conduplicados o » lirassiciinae {Raphanus). ( Gotyledones ai-ciimbentes o = Sisymbriínae (CakiU). i Folhas mais ou menos divididas . . . Brassiciinae. Í Gotyledones CDiuliiplicados. ..■ (Folhas inteiras Moricandiinae. Gotyledones incumbentes o || (J 1 Siliqua linear cylindrica, valvas 3-nerveas, nervuras eguaes Sisymbriinae. jSiliqua subtetragonal, valvas 3-norveas, nervura media mais forte . . Alliarinae. Siliqua 11 Silicula 8 Silicula dehiscente 9 Silicula indehiscente Hesperideae (Bttnias). 1. de Mariz — Boi. da Soe. Brol. III. 9 20S 1 Colyledones accuiiibeiitcs 10 I Cotyledones incuiiibcutes Capseliinae. 11 lâ [Glândulas nectariferas 4; septo cora iiiuilas cellulas longas, iransversaes. .„ j Alyssiniinae. (Glândulas nt'claril'iíi"is 2 Capseliinae {Draba). í Glândulas nectariferas conílueutes em aniiol Tuniliinae. Glândulas nectariferas não conlluenles 12 Estylete distinetamente 2-lobado Erysimiinae. Eslylete levemente 2-lobado ou inteiro 13 Plantas com pellos ou protuberacias glandulosas He.iperidiinae. 13 {Plantas sem pellos glandulosos Malcolmiinae. Plantas glabras colyledones o » Morirandiinae. SINAPEAE-LEPIDINAE [Silicula oval-orbieular; loculos 2-spermicos Teesdalia R. Br. (Silicula suborbicular ; loculos l-spermicos Lepidium L. (silicula reniforme, tuberculosa; loculos l-spermicos Coronopus Gaérln. SINAPEAE-COCHLEARINAE Silicula oval ou suboval bastante chanfrada Iberis L. SINAPEAE-ALLIARINAE Silicula subtetragonal, valvas 3-nerveas AUiaria Adans. SINAPEAE-SISYMBRINAE 1 Silicula linear dehiscente longitudinalmente Sisymbritim L. (Silicula 2-articulada; loculos 0-5-spermicos CaMe Gaérln. SINAPEAE-BRASSICINAE ÍSiliqua dehiscente i Siliqua dividindo- se em artículos Iransversaes Raphanus L. Siliqua indehiscente Rapistrum Desv. 206 lSili(|ua sem nervuras 2 ( Siliqua com 1-3 nervuras dorsaes 3 Estylete cónico curto; sementes oval-oblongas levemente alveoladas. Erucaslrum Schimp. et Spenn. ^ (Eslylcte curto qtiasi rvliiiflrico ; sempnte.s coiiipriíiiidas alveoladas. linibaira R. Br. Estylete quasi nuiio ; siliquas cylindiicas curtas Naslintium R. Br. 1 Sementes dispostas numa só linha ; estylete quasi nullo Cardamine L. 3 (Sementes dispo.«ias em duas linhas. i' Siliqua comprida l-uervea; estylete conicocomprimido; sementes olilon^ras lisas. Diplotaxis DC. 4 /Siliqua ;)-uervea; estylete comprimido ensifornie; sementes globosas li.sas. Sitiapis L. Siliqua 1-3-nervca; estylete cónico; sementes alveoladas Brassica L. SINAPEAE-CARDAMIMINAE (Sementes dispostas nunia só iliilia 1 ( Sementes dispostas em duas linhas Nasturlium R. Br. 1 Siliqua subtetragoua ; sementes aladas Barbarea R. Br. (Siliqua longa comprimida : sementes sem aza, ou levemente alada na extremidade. Cardamine L. HESPERIDIAE-CAPSELLINAE ÍSilicula obcordiforme Capsella Medik. Silicula ovoide-pirifornie ou turbinada Cumeliiia Crantz. Silicula comprimida oval, oblonga ou lanceolada Diaba L. IIESPEUIDIAE-TURRITINAE Siliqua l-nervea 1 Siliqua obscuramente 3-uervea, subtetragona Slenophragina Celak. Sementes dispostas numa só linha Arabis L. Sementes dispostas em duas series Turrilis L. 207 HESPERIDIAE-ERYSIMINAE ! Estigma inteiro ou levemente chanfrado ; cotyledones incumbentes. Erysimum L. Estiftma profundamente 2-|i;iriidi) ou 2-lol)ado; cotyledones accurid)ciitiís. Clteiranlhus L. IIESPERIDIAE-ALYSSINAE Estamos, pelo menos os curtos, com o filete alado; siliculas suboibiculares. Alyssiim L. HESPERIDIAE-MALCOLMINAE (Estigma 2-fido; sementes dispostas numa só linha Skikolmia R. Br. (Estigma um pouco grosso, ipiasi rente: sementes em duas linhas. Biat/a Strbg. et Hoppe. IIESPERIDIAE-HESPERIDINAE /Sili(|ua 1-nervea terminada por 2 lóbulos divergentes ; sementes dispostas numa I só linha Mathiola R. Br. (Silicula indehiscente com 2-4 loculos sobrepostos Bunias R. Br. HESPERIDIAE-MORICANDIINAE Siliqua rente l-nervea ; estigma cónico Moricandia DC. Oruciferae (Benlham et Hooker Genera Planiarum) / Cruciferas siliquosas 1 jCruciferas siliculosas 3 \Cruciferas lomentaceas (dividindo-se transversalmente).. Trib. X. Raphaneae. j Raphanus L. ICruciferas nucamentaceas S ' Por ser adoptada na valiosa publicação — Genera Planiarum — damos a clave da classificação alli seguida. 208 ÍColyledones accuniLenles Trib. I. Arabideae. Colyledones incumbentes 2 Cotyledones conduplicados Trib. V. Brassicae. (Sementes dispostas numa só linha Triii. II. Sisymbriae. (Sementes dispostas em du;is linhas Ti IL. iV. Catnelinae. 3 4 S 1 2 3 4 ! Septos estreitos (perpendiculares ãs valvas) 4 Septos largos (parallelos ás valvas) Trib. II. Myssinae. ! Cotyledones incumbentes Trib. VI. Lepidinae. Cotyledones accumbentes Trib. VII. Thlaspideae. 1 Colyledones conduplicados Trib. VIII. hotideae. (Cotyledones accumbentes Trib. IX. Cahilineae. Trib. 1. ARABIDEAE Sementes 1-seriadas I Sementes 2-seriadas Nasturlium Br. Siliqua sem nervura dorsal Cardainine L. Siliqua Cdiii i nervura dorsal 2 Siliquas compridas e grossas 3 (Siliquas lineares 4 Í Estigma 2-lobado, lóbulos divergentes Clieiranthta L. Estigma 2-lobado, lóbulos conniventes e com protuberância no lado externo. Mathiola R. Br. 1 Siliquas letragonas Barbarea Beckm. (Siliquas muito longas e estreitas Arabis L. Trib. II. ALTSSINEAE ISilicula suborblcular comprimida; estames com os fíletes alados ou denteados. Alyssum L, Silicula oblonga; Oleies dos estames nem alados nem denteados Druba L. 1 209 Trib. III. SISYMBRIAE í Estigma 2-lamelloso ; sementes aladas Malcolnii/i W. l!r. ( Estigma inteiro ou clianfiado 1 1 Valvas 3-neiveas Sisymbrium L. (Valva 1-nervea Erhinnm L. Trib. IV. CAMELINAE ISiliqua linear ; estigma inteiro; sementes 2-seriadas . . . Braya Strhg. et íloppe. (Siliciila obovada x-spermica Camelina Crantz. Trib. V. BRASSICAE ISiliqua cyliudrira ou angulosa ; sementes I-seriadas Brassica L. (Siliqua comprimida ; semente comprimida, 2-seriadas 1 jFoUias m;iís ou menos divididas Diplotaxis DG. I !• olbas inteiras Moricandta DC. Trib. VI. LEPIDINAE ISilieula dehisceute i (Silicula indebiscente ; loculos I-spermicos Senehiera Poir. 1 Silicula obcordiforme, oc-spermica Capsella Medik. (Silicula oval, elliptica ou orbicular comprimida, 1-2-sepermica Lepidium L. Trib. VII. THLASPIDEAE [Silicula orbii-ular plano-concava; loculos 2-spermicos. Estames com uma pequena escama na base Teesdalia l\. Br. Silicula ovada, elliptica ou arredondada, mais ou menos alada; loculos 1-spermi- [ cos. Estames sem escama Iberis L. Trib. VIII. ISATIDEAE Silicula indebiscente (nucamcnlacea), 1-4-locuiar Bnnlas R. Br. li XXV 1 210 Tril). I\ CAKILINAE ISilicula 2-arliculaJa iiiduliiscenle; loeulo superior ciisiforino, 1-spermico. Cakile Adans. Silicula 2-articulada indehiscenle; loeulo superior globoso apiculado. H(il)is(rum Uesv. Trib. X. RAPHANEAE (Estylele comprido, compiimido-ensiforme, ."J-o-nerveo Subgcn. Sinapis L. (Eslylete curlo cónico; valvas l-nerveas.. Subgen. Erucastium Schiinp. el Spenn. SINAPEAE-LEPIDIINAE 'IVosdnlia ]\. Br. T. nudiíMiilis U. lír. ; Iboris luidicaulis L. Sp. I. p. GoO; IJrot. I, p. 570. Terrenos íirenosos e pedregosos lanlo da região inferior como da monlanliosu. Fl. de abril a agosto. I-IV. |jC|iifIiiiiii L. Folhas pinnalifidas, as inferiores pi'lti inrnos 1 Folhas inteiras ou denteadas ou as inferiores lyradas 2 Í Silicula superior chanfrada, nitidamente alada na parte ; eslylete curto ; folhas inferiores recompostas ". . . L. suticum L. Silifula orbicular, levemente alada; estigma quasi rente; f.ilhas inferiores lyra- das uu inteiras L. rinjiiiirum L. Silicula pequena, oval, levemente chanfrada; estigma rente; folhas inferiores compostas /,. nidciale L. 2 3 (Folhas caulinares auriculado-amplexicaules 3 (Folhas caulinares não ainplcxicaules 4 ISilicula grande alada especialmente na parle superior, chanfrada : eslylete egua- lando a clianfradura L. hcln-oplii/llum Blh. Silicula pequena cordiformc terminada por um longo eslylete L. Diaba L 4 âii [Siliciila sulioiliicular; eslylele iiuiiio curio; lullias grandos mais ou ni^nos lan- Cfulailas L. latifoUum L. ÍSiliciila orliiciilar. levpnietitp alada na parlo superior; fstyloto qiiasi millo; folhas iiirrriíircs (iliiivailas inteiras, ileiítcadas (lu l\ radas, as superiores íinear-laneeo- ladas, senilliadas L. vmjmicum L. L. sativiim L. Sp. I, p. 6i4; IJrot. I, p. ;j(i7. Terrenos frescos dii região itilerior. Kl. de mnio a junho. I. L. Iieleroplnlluni Htli. Cat. I')r. ; Tlilas()i campestre Brot. I, p. 568. Paslajíeiís, nialtagaes, proximidades (raj^uas das regiões inferior e superior. I'"l. de maio a julho. I-ll. L. lalifolium L. Sp. p. (iii; Hrol. I, |). \iCA\. Terrenos frescos. Fl. de maio a jmiho. I-Il. L. ruderale L. Sp. I, p. 6i.o. Terrenos incultos, margens de camiidios. Fl. de maio a junho. I. L. virginicum L. Sp. I, p. 645. Terrenos incultos. Fl. de maio a juidio. I. L. Draba L. Sp. I, p. 6Í5; Brot. I. p. 567. Terrenos diversos das regiões inferior e montanhosa. Fl. de maio a junho. I-III. — Herva fome. Coroiioiius L. ÍSiliciila luljcrciilado-rugosa; cálix persistente C. procumbens Gilib. Silicuia reliculado-rugosa, pequena; cálix caduco C. didymus Smith. C. procumbens Gilib. Fl. Lituan. II, p. 52; C. Ruellii Brot. I, p. 565. Terras calcareas, margens de camiidios. Fl. de maio a junho. I. C. didjmus Smith. Fl. brit. II, p. 691. Bordas dos camiidios, terras incultas. Fl. de maio a junho. I. SINAPEAE-COCHLEARIINAE Bliei-is L. ÍSiliculas aladas dispostas em unihella; estylete tanto ou mais longo que os ló- bulos das azas ; caules floriferos com folhas /. procumbeiis Lge. Siliculas sem azas, dispostas em forma de cacho no eixo florifero; estylete curto terminal : eixo llorifero sem folhas /. conferia Lag. I. procumbens Lange, Ind. sem. h. ITawn. 1854. Terrenos arenosos da região inferior. Fl. de maio a junho, I. 212 I. conferia Lap. Vuried. II, n. 22 e N. pcn. et sp. ii. 253. 1'uslagcns das regiões altas. Fl. de maio a jiiidio. IV. SINAPEAE-SISYMURUNAE Si.«;»iiil>i'iiiiii L. S. olliciíialc S((i|i. I"l. Caril. ed. 2, \. 2. |i. :'G ; Knsiiiiii oflicinale L. lirot. I, p. 57.-J. Vulgar nas terras liaixas e suhraonlaiiliosas. Fl. de maio a junho. I-II. Cakilc Gaertn. C. marilima .Scop. Fl. Carii. li. p. S.'!; Hunias Cakile L. Cakile Sera- |iioiiis Lol). ; IJrot. I, p. .'iCI. Vulgar nas areias da costa marilima. Fl. de março a agosto. I. SINAPEAE-ALLIARIINAE y%lliari» Adans. A. olVuinnlis Andrz. Crucií. ap. Hiev. II. Taiir. Srup. ji. íi."); Krysi- mum Alliaria L. Arrelvados sombrios, sebes. Fl. de abril a maio. I-II. SINAPEAE-BRASSICIINAE Siiia|ii.«> L. S. alba L. Sp. I, p. Gf)8 : Brol. I, p. -iSS. Culti\ada e siibí-poiítaiica em terras cultivadas. Fl. de abril a ju- nho. I. — Mostarda Oraiua. »i|»lo(axi.i$ DC. ÍFollias sinuadodenleadas ou siiiuadoparlidas D. viminea DC. Folhas piniialiparlidas D. calhotica DC. D. viminea DC. Sysl. p. 635; Sisymbriíim \imineum L. Teirenos rultivados, encostas áridas. l'l. de mniro ji maio. I. D. Cathoiicii DC. S\st. p. 632; S. calliolicum L. iJn.t. I, p. 587 e riijt. lusit. II, p. 2Ò2, tab. 171. Terrenos cultivados e incultos, margens de caminhos. Fl. cm maio. I. Eriícnsiriiiii Spcnn. E. incanum Kocb. Fl. Germ. I, p. 56; Willk. et Lange, III. p. 861; Sinapis incana L. ; Brot. I, p. 585; PliU. II, p. 203, tab. 172. 213 Vulfiar em terrenos diversos fias rcgifics inferiores o montanhosas. I, II. llrniNí^ica L. ÍSiliqii.is l-n(MV(>as i Sili(|uas It-nerveas III. CiTultisinapis. [Valvas coriaceas, grossas nas margens; estylele sem sementes. . II. líubrassica. (Valvas translúcidas; estylete cylindrieo ou cónico I. Melanosinapis. 1 1 ? 3 1. Melanosinapis B. nigra Kodi.; Sinapis nigra L. Sp. I, p. (i(58; Hrot. í, p. 585. Cullivada i' subespoiílania. Fl. cm juDJio e juilio. I. — Mostarda preta ou orL.naria. 11. Eubrassica B. oleracea L. Sp. p. 667; Brot. I, p. 580. Cultivada com grande numero de variedades. Fl. de maio a julho. — Couve. III. Ceratoslnapis íFolhas radieaes numerosas, mais on menos divididas; caulinares nullas ou muito 1 reduzidas 1 (Folhas radicaes divididas e caulinares uormaes 2 ! Estylete cónico, tanto ou mais longo que as valvas B. oxyrrhina Coss. Estylete egual a metade das valvas ou menor R. sabularia Brot. ! Pétalas mais ou menos amarcllas 3 Pétalas bi'ancas com veios violáceos 4 (Pedúnculo da siliqua muito curto 5 ( Pedúnculo egualando pelo menos '/s da siliqua B. Tournefortii Gou. /Folhas radicaes grandes pinnatifldas, pelludas, as caulinares suecessivamente j I menores, as superiores inteiras B. psemlo-crucastrum Brot. (Folhas pinnatisecadas, as inferiores hispidissinias B. Valentina DC. 214 ÍFollias radicaes pinnaiifido-pinnalisecadas; siliqua subrylindrioa; flores pequenas' B. Clwininlliits VilT Folhas radicaes lyrato-pinnalisecadas; siliqua cylindrica, grossa; llores grandes. D. setigira i. Gay. B. oxyrrhiiia Coss. Not. |il. cril. \>. 26. Terrenos arenosos. Fl. de fevereiro a maio. I. B. snl)ulnria Brot. I. p. .^82. Terrenos incultos arenosos. Fl. de abril a setembro. I. B. Tourneforlii Gou. 111. p. 44, tab. 20 A. Terrenos incultos, arenosos, margens de campos. Fl. de abril a ju- nlio. I. B. Vaienlina (L.) DC. Syst. II, p. 60.3; Sisymbrium valentinum L. Terrenos incultos. Fl. de maio a aposto. I-III. B. Cbeirantiius Vil!.; Delpli. Ill, p. 332, tab. 3(5. Terrenos áridos, muros, margens de caminbas. Fl. de maio a juiilio. I-III. B. setigera (J. Gay) Willk. Prod. Fl. bisp. Ill, p. 8:i0. Terrenos |)edregosos, fenilas das roclias. M. de junlio a agosto. I-III. B. Napus L. Sp. p. 666; Siimpis Nepus Brot. I, p. 586. Cultivado. Fl. de abril a maio. — Nabu, Nabiça. Rapliauus L. I Raiz napifornic ; siliqua oblongo-coniea R. sativus L. (Raiz delgada ; siliqua articulada 1 (Artículos dã siliqua grossos e distantes entre si; rostro longo.. R. Riiphanislrttm L. ( Articulas inennres, pouco distantes entre si ; rostro menor ... R. wicroatrpus I.ge. B. sativus L. Sp. p. 669; Brot. I, p. 374. Cultivado. Fl. de maio a junlio. — Habão, Habauele, liubiras. \\. Kaplianistruni L. Sp. p. (i61); Brot. I. |). .'i/i. Terrenos cidlivados. Fl. d(' maio a outubro. I. — Saramago. B. microcarpus Lge. Pug. tab. 3, fig. 2. Terrenos cultivados. Fl. de abril a agosto. I-II. Rapistruiii L. I Pedúnculo da silicula grosso e pouco niaidr que o ariii-iilo inferior da silicnla. /i. ruijosum (I,.) ÍJerger. Pedúnculo fmo e mais comprido que o articulo inferior da silicula. R. Linneaniim l(a|i. 1 21S R. nigosiim (L.) Berger, Phytonom. 3, p. 171; Myngriim rufíosum L. TeiTi'1108 ciillivados. 1""!. de maio a junho. I. R. Linncanuin Rss. et Reiít. Diagn. pi. hisp. 5; Myagrum liispanicum L.; Rrot. 1, p. 5G3. Terrenos cultivados, margens de caminlios. Fl. de abril a junho. I. SINAPEAE-CARDAMININAE 1 Sementes dispostas cm duas iinlias Naslurtium DC. (Sementes dispostas numa só linha 1 ISiliíiuas liiias, quasi tiansparentes Cardamine L. ( Siliiiuas f()iti's, valvas consistentes Barbarea W. Br. Rnrltarca R. Br. [Ramos lal<'ra('S quasi da altura do eixo principal; loíjulo mcdio das folhas supe- l riorcs estreito B. intermcdia Horeau. JRamos laleiaes mais curtos que o eixo central; lóbulo mcdio das folhas supe- [ riures (ival-dcnleado B. vttlgaris R. Br. B. intermédia Boreau, Fl. centr. ed. 1, p. 48. Terrenos frescos e húmidos. Fl. de abril a junho. I-II. B. vulgaris R. Br. in Ail. llort. Kew. ed. 2, vol. 4, p. 109; Erysi- num Barbarea L.; Brot. I, p. 57.5. Prados e terrenos húmidos. Fl. de abril a junho. I. — Herva de Santa Barbara. l^íastiiríiiiiii L. (Flores brancas, siliquas longas Sect. I. Cardaminum Moench. JFlores amarellas, siliquas curtas Seet. ÍI. Roripa Scop. Sect. I. Cardaniiniiiii Moench N. officinaie K. Br. apud Ait. llort. Kew. ed. 2, vol. 4, p. 110; Si- symbrium Nusturtium L. Sp. I, p. 657; Brot. I, p. 587. Terrenos muito húmidos, fontes, ribeiros. Fl. de maio a julho. I-III. — - Agrião. 1 216 Secl. 11. Roripa Scop. |Sili(iuas tuberculosas ásperas N. as/jerum Cuss. (Siliquas lisas 1 ISiliquas mais curtas que o pednnculo N. amphibiuw R. Rr. (Siliquas eguaes ou maiores que o pedunculn N. silrestre R. Br. N. aspcriim Coss. Nnt. pi. rril. p. 27; Sisvmliriíim asponim L. Sp. í, p. (loí); Hrot. II, p. 588. Terras muito húmidas. V\. de maio a julho. 1. N. silvestre l\. Br. apud Ait. IJorl. Kow. ed. 2, vol. l, p. 110; Si- symlirium sil\eslre L. Sp. 1, p. ().'w. Terras imniidas, margens dos rios. Fl. de jullio a selemliro. 1. N. amphihium H. 15r. I. e. ; Sisymhrium amphibiiim L. Sp. 1, p. 6.j7; Camelitia aquática IJrot. I, ji. 56 í. Margens dos rios, aguas estagnadas. Fl. de maio a julho. I. Cardaiiiiiic L. ! Pétalas estreitas e quasi eguaes ás sepalas 1 Pétalas largas c grandes C. piatrnsis L. Folhas caulinares maiores (jue ;is folhas radicaes C. hirsuta L. Folhas caulinares menores que as folhas radicaes C. silvatica Liuk. C. prafensis L. Sp. 1, p. 656; Brot. I, p. 58.3. Terrenos imiilo liinui(h)S, margens de rios. Fl. de maio a julho. I. — Cnrddwiiir. C. hirsuta L. Sp. 1, |). 635 ; Brot. 1, p. 583. Terras cultivadas, vinhas, sitios sombrios. Fl. de fevereiro a maio. I. — Agrião menor. IIESPERIDIAE-CAPSELLIN.VE ÍSiliculas nlicordiformps Cnpsrlla Mopuch. Siliculas ovaos Draba L- 217 CMpsclla Vcnt. C. Hiiisa pastoris I\Iopncli. Melli. p. 271 ; Tliliíspi Biirsa pastoris L. Sp. I, p. (i()7; Hrol. I, p. 56S. Terrenos ciillivados, margens de caminhos. FI. diiraiilc qiiasi todo o aimo. I, II. — Bolsa de pastor. Dfaixi L. D. muralis L. Sp. I, p. 642; Brot. I, p. ,^j59. 3Iuros, terras áridas, arenosas. FI. de abril a julho. I, II. IIESPERIDIAE-TITRRITINAE [Sementes dispostas cm tkia? linhas Turritis L. \ Sementes dispostas numa só linha 1 1 Septo tão largo como as valvas Arubis \a. (Septo mais estreito cpie as valvas Stenopliragma Celak. 1 Tiirriiís L. T. RJabra L. Sp. I, p. 666; Brot. I, p. 578. Terrenos relvosos, encostas abrigadas. FI, de maio a junho. III. íltcnoplira^Dia Celak. S. Tliaiiannm (L.) Celak.; Arahis Tludiana L. Sp. I, p. 665; Brot. l, p. 57Í). .Iraliis L. Í Folhas caulinares arredondadas na base subamplcxicanles; nervura media das valvas em todo o comprimento ^1. hirsuta Scop. Folhas caulinares auriculado-sagittadas; nervura media das Valvas até pouco mais de meio A. sagittata UC. A. hirsuta Scop. FI. Carn. ed. 2, vol. 2, p. 30; Turritis hirsuta L. S|). I, p. 666; Brot. I, p. 578. Sebes, muros, roclias. FI. de abril a juidio. I. A. sagittata DC. FI. Fr. V, p. 592. Florestas, collinas pedregosas. FI. de abril a junho. I, II. 218 IIESPERIDIAE-ERYSIMINAE Eslylete curto t^onico ; estigma inteiro ou 2-lobailo Erysimum L. Estylele curto sublelragono; estigma 2-parlido Cheiranllius R. Br. Erysiiiiiiiiiii L. IFIÔr côr de rosa ou violácea E. linifolium Gay. (Flor amarclia 1 1 I Flores pequenas — £,". australe Gay. I Flores grandes muito odoriferas E. ochrolenaim DC. E. linifolium (Pour.) J. Gay; Erys. nov. p. 3. Terrenos pedregosos, roclicdos cliis motitatilias. Fl. de maio a ju- lho. Ml. E. auslrule J. Gay; Erys. diagn. p. 6. Terrenos nridos calcareos das regiões inferior e alias. Fl. de abril a junho. I-ill. a. ramosnm (E. lanceolatum Cohn.). '^. simplex Wk. E. ochrolencum DC. Fl. Fr. IV, p. 638; E. virgatum Brot. I, p. 575. Fendas das rochas calcareas nas montanlias. Fl. de maio a ju- nho. III. Clioirniilliiiíii U. Br. Gil. iheiri L. S|). I, p. 661; Brot. I, p. 576. Cidtivado e subespontaneo. Fl. em aliril e maio. I. — Goivo ama- rei lo. IIESPERIDIAE-ALYSSINAE .%l,>!lí«)lllll L. A. campestre L. ; A. nidiilanum Brot. I, p. 539; A. collinum Brot. Fh\l. lu«tit. II, p. 209. lah. 190. Terrenos áridos, campos arenosos. F^l. de março a maio. I e II. 219 HESPERIDIAE-MALCOLMINAU llraya Slrhg. Br. |.iiiiialili(la (DC.) Koch. Syn. ed. I, p. 50. Fendas dos rochedos nas altas regiões. Fl. em jiinlio c julho. IV e V. Mluleoliiiía U. 13r. ( Estylete cónico curto ; flores pequenas M. parviflora DC. (Eslylete conipriJo ; llores grandes M- marítima W. Br. M. parvillora DC. Syst. II, p. 442. Areaes maritimos. Fl. de maio a junho. I. M. maritima |{. Br. ap. Ait. Hort. Kew. ed. 2, vol. 6, p. 121; Chei- rantlius maritimum L. S|). p. 925; Ilesperis maritima Brot. I, p. 57G. Cultivada e expontânea nas areias marítimas. Fl. de maio a junho. I. HESPERIDIAE-HESPERIDINAE ISiiiqua comprida, l-nervea; estylete curto Mathiola R. Br. ( Silicula subculjiea, alada Biinias R. Br. IDaflIiiuIn U. Br. M. annua (L.) Swt. Hort. sub Cheiranlhus annuus L. Sp. I, p. 662. Cultivada. Fl. de maio a junho. I. Illiiiiaiií B. Br. B. Erucago L. Sp. I, p. 670; Brot. I, p. 562. Terrenos de varias naturezas, searas, etc. Fl. de maio a junho. I. HESPERIDEAE-MORICANDIINAE iloricaiiilia DC. M. arvensis (L.) DC. Syst. II, p. 626. Campos cultivados (rara). Fl. de abril a junho. I. 2-20 Siilisorics Capparidinae Capparidaceae doo III c L. Cl. \iolaccn L. Sp. I, p. 672. Terrenos iiridos, niiirgeiís de rios, vinhas. Fl. de abril a junho. I. Subseries Resedinae Resedaceae * 1 Carpellos ac crescentes Resrda L. j Carpellos independentes Arirocm-pus Neckn. Reseda L. ÍCalIx 4-p:iriid(); capsula 3-4 denteada, erecta, curta R. biteola L. Cálix 6-8 partido; capsula pendente II media Lag. R. hiteola L. Sp. 1, p. iCS; Rrol. II, p. 305. p. aiislralis Wehb. Frequente nos terrenos cultivados, vinhas. Fl. de maio a junho. I-II. — Lirio dos liníureiros. R. media Lapasca N. pen. et Sp. p. 17; R. Plntruma Rrot. II, p. 306. Fie(iuenle nos campos, margens de caminhos, ctc. Fl. de ahril a setembro. I-II. t\st roca i'|iii!ii Ncckcr. ÍAs duas pétalas superiores 7-parlidas; planta biennal ou perennal. A. pwptirascens L. As duas pétalas superiores 8-9-partidas; planta suhfnítescentc. .4. siiflrnticosus Lange. ' P. Coutinho — Boi. da Soe. Brol., X. 221 A. piiipurascens (L.) Raf. ; Heseda |iur|)iiiascens L. S\>. p. iíí); Biot. II, |). ;{07. [i. spathulaefoUm Gr. et Godr. Frequente em quasi todos os terrenos. V\. de nhril a jiillio. I. A. siidVuticosus Lange, Piigil. pi. imprimis liis|). IV, p. 83, tali. IV^ Matta{!;aes. Fl. em maio. I. Series Sarraocuiales Droseraceae iMaiitas piHiuenas acaulcs do fiillias mais uu menos arredondadas c coluTlas de IciitaculdS, pioiirias de sities húmidos Diosvru L. Manta de caule ramoso; folhas gniminiformes cobertas, como o caule, de tenla- culos; lloros grandes amarellas. Planta de terrenos seccos.. Urosopliylliim Link. Ilroseru L. 1 Folhas oiljiculares D. rotinuli folia L. 1 Folhas oblongas D. intermédia Haym. D. rotundifolia L. Sp. p. 281; Brot. I, p. 491. Regiões subalpinas no Spliagruim. Fl. de junho a setembro. Ill-V. — Roselia de orvalhinha. U. intermédia Havm in Sclirad. Jonrn. 1801; D. longilolia Brot. I, p. 491. Terrenos húmidos turfosos ou com Sphagnum. Fl. de junho a se- tembro. I-II. Di*oso|»liylIui>i Link. D. lusitanicum Link. in Schrad. Jonrn. 1806. Não raro nos pinhaes e matlagaes não longe do mar. Fl. de abril a junho. L — Herva pinheira orvalhada. (Continua). Júlio Henriques. 222 OBSERVAÇÕES PHAENOLOGiCAS FEITAS NO JAltDIM liOTANICO DE COIMURA NO AN.NO UE 1909 roH A. K. Moller Latil. N. i()"lâ': Longil. W. Givu. 8'2;t': Allit. 89™ Priaiciras ' Primeiras fo- 1 Primeiras 1 Primeiros fru- folli.is Ibas amarellas dores abertas tios maduros Acer pl.itannides A. psmido platariiis Aesculus IIi|i|i(H'a.stanuum Ailaiilliii< ^'laiuliilosa Aliiiis LiluliiKi-^a Aiii> i;(lalus cimiiminis A. persii-a Anaraiiipiis pyraniidalis Ariiii'iiiaca viiliraris AIropa Itclhulona HeiliiMÍs vuiiiaiis Hetiila aiha liiixiis seiíiptTvirciis (íalliina viiliíaris (^aiiipaiiiila priíiiiilaprolia Cereis sili(pia>lniin Cheliikiniuiii iiiajiis Clirysaiiilieiiiiim ieueaiuhemuni Corniií mas (",. sanííiiinea Corylus avellana (^lataegiis iiKiiioiryiia (vUldiiia ja|ii)iilea C viilgai is Cyli.siis Labiirnuii) Drijsopliylliiiii liisilanieuiii Eriea liisilaiiiea Fagiis silvatiea Fragaiia vesea Kraxiinis aní;iislif neriíiin argentouiii Jiigiaris regia Lagesiroeinia indioa Laurus nobilis Ligustrum vulgare 16.IV 12. IV 15.11 28. IV 18.111 12.1V 15.1V 17.111 o.III 22.1V 111 8. IV 'i.XI 27.x lo.X 8X1 4.XI :).xi 3X1 :?o.x 25,X 20.XI :}o.x 12X l.IV 24.XII 18.11 16.111 lo.IV 4.V is.v 26X11 18X11 16.V1 22.111 23.11 5.VI 5.V 7.V 29X11 29.111 28.11 lO.IV 26.1V 20.XI 20.11 22.1 26.V1II 13.1V 28.YII 15.111 i2.IV 8.IX 2Í.VII 20.VI1I lO.lX 25.V11I 8.x 5.1X 8.V lO.IX 20.IX 5.x 15.IX 223 Primeiras follias Primeiras fo- lhas aiiiarellas Primeiras Primeiros fru- lloros abertas elos iiiaiiiiros Líliiiiii caiiilidiiiii Lirioilcmlioii lulipifora LiinitM'i;i etniscii L. lalariíM Morus allj;i Narcissus Bulbocodium N. obi'siis N. pocliciis IS'. pseiido-naiTissiis N. Tazzrtta Olca (ninipaca Oplirys liitca riiiladrlphiis Cdiiiiiaiia Plalaiins urliíiilalls PopiiUis alba P. (^anesrcus P. nigia Prunus aviíim P. donieslica P. Pissaidi P. spinosa Pyrus cummunis P. iiialus Quercu? pedunculata HaiuiiR-ulus Ficaria Kobiiila pseudaeacia Rosa scandcns RuIjus discolur R. idaeus Salix alrociíRTea S. caprea Salvia oITicinalis Sambueus iiigra Sardihammis scuparius Si-iila puniila Secaltí cereale Sorbus aiiiHiparia Syiiiphoriearpus raceinosiis . . . . Syi iiiga viilgaiis Tilia americana T. argciUea T. earopaea , Triticuin vulgare Ulex Jussiaei Ulmus campestris Viburnuni Tinus Vitis vinifera Maltas de carvalhos todos verdes Cearas de centeio maduras Coryllus Avellana, pullen 18111 20111 3Í.1II 15.11 12.IV 6.1V 2.1V 28.111 28.11 18.111 1.11 20. IV 9.1V 7IV 22. IV lO.lV 30.111 5.XI 18.XI 4. XI 25. XI 2:t.xi 17X1 5X1 26.x In.XI 10. XI lO.X 15X1 19.x 26.x 17.x 15.XI 16.x 20.V 15.V 22.IV 20.111 1.111 26.11 lo.ll 22.111 l.lll 18.11 6.V 20.11 28.1V 18.111 2.1V 22 III 25.111 18.111 22.11 5.111 22.111 8.1V 27.XII 15. IV lõ.lV i6.IV 12. IV 25.1 22 11 lO.lV t.lll 8.IV 2.111 20. IV u.v 15.1V lO.VI 2.V 2Í'xi lõ.II 25.11 20.V 12. IV 15.VI 22X11 18.V111 20IV l.V lO.V 20.V lO.VI 27.V1 26.VI1I 20 IX 30. VI 12. VI 16.111 12 IV lO.VlII 8.VIII 23.VIII 2.IV 4.VII1 2U índice das matérias ORDEM DOS AUCTORES Gamara (M. de Souza da) — CuiilrihutiuUfs ad iii\i-ul1uiain LusilaDiae õ Coutinho (1). A. X. Pereira) — Nota árerca do alí-Minias plaulas novas ou erilicas da flora porlugueza 188 Henriques (Dr. J. A.) — Esboço da flora da bacia do Mondego 191 Moiler (A. F.) — Observações pliaeiíulnyjeas leilas no Jardim Dii- lanico de Coimbra no auno de 19U9 222 Traverso (Prof. C. B.) e Dolt. Carolina Spessa — La flora micologiea dei Por- logallo 2C CT Cl CD O C3 o_ CD O o C3 O sy^-?^=5 Boi. Soe. Brot. PI. III 15 2 0 Mm 23 w y ALliiionema Vr 129, 180 Aeeidiuin Pers 81 Aethalium Liiik loG Agaricus L í>8 Aglaospora De Not 87 AÍhu!ío Pers 117 Alliaria Adans 212 Alternaria Nees 149 Alyssum Marizii P. Coul 189, 219 Amanila Pers 47 Amanilopsis Hoze 48 Amaurocliaete Rost loG Ainerospúrium Spcg 138 Anipliisphaeria Ces. et De Nol 92 Anellaria Harst o8 AiieniDiie L 19tí Antemiaria Liuk 97 Aiitliina Fi' 134 Anlhosloma Nke 86 AiUliostoinella Sacc 9, 90, l(i9 Aiilluaeoid^a Bref. 82 Apiospora Saec ... 91 Apiosporiuiu Kze 98 Aijuilegia L 194 Arabis"L 217 Arachiiopeziza Fuck 110 Arc\ ria Hill 156 Araiillaria Quél 48 15 Pag. Artliriniuiii Kze 145 Asi'olinlus Pers 111 Ascochyta Lili l.^O, 180 Ascoplianiis línud 110 Ascuphura Tode 11") Aspergilliis Micli l"il Aslerina Lév 101 Asteronia DC 117 Astraeus Morgan (19 Asirocarqus Necker 220 Auerswaldia Sacc 99 Aulograpliiiiii Lib 103 Auricuhiria liuil 74 B Bacillus Cohn 1G2 Badlianiia Berk l.")0 Barbarea R. Br 2i;i Barlaeina Sacc 100 Belonídiuni Mont. el Dur 110 Blennoria Fr 139 Blitr\ diuni De Not 114 Boletinus Kaichbr 03 Boletopsis llenii » Boletus Dill » Botryospliaeria Ces. et De Not 88 Boliytis Mich l.")l Bovisla Dill 69 Braehycladium Corda 147, 103 Bracbysporiíun Sacc 148 Brassica L 217 Brava Strbg 219 Breinia Regei 116 BuniasR. Br 219 XXV 2-2(i Pag. Caeoma Link Hl C:ilii'iiiin Pors I l'i l^alocera Vv "'i CalosphatMia H^ Cainarnsporium Scliiillz l'S-], IH.") Caiitharellus Fr 48 Capitularia Habh T't (".apnddiíiMi Mont 97, 1 12 Capsclia ViMit 217 Canlamiiii' L 2ltí Celidiuin Kòrli Ho Ct'naiii,'iiiiii Vr Ill Centhospoi a Fr 118 Ceralliopliyliiiin L l'X\ Ceralioiín xa Schnji 157 Cercos|)ora Fres 24, loO Ciiaetoiíiflia Fnek 12H, 17S) Cliaeloiniiiiii Kiiiize )!'0 ('haetosiKiMia Cda 14:5 Clieiraritlms It. Bi' 218 Clifliiliiiiiiim Tdumf. 202 Cliiieroiiiyrcs Vit Ki."! Clioiidriculernia Hosl l-i" Chorobtaic Trav H(í (;iboria FiR-k 107 CiciniKiliolus Klirli 118 Cieiíkdwsivia Host l.">7 Cladidioti yum Ni'i's 1")1 (".ladnspniiiiiii Liiik 146, 183 Cladutiicliiiin Cda 147 Claslerospuriuin Srliw 148 Clallinis 1 73 Clavaria 1. l)l) Ciavipejis Tui KH Clemalis L líHi CleoiiH! L 220 ClitocybL' Qiiéi 48 Clilopikij Qut'l .").■) Cocciíiiiycus De Nol 1 13, 1711 Coelnspiíacria Saec 88 Colcroa Fr Dl CiilleloUirlium 22,23, 139 r.dliyliia Quól 49 (^oliiiieclria 100 Coliis Oav. et Séch 73 Coiiiatricha 1'reuss I."i7 (^oinlinsira Fr 91 CiilOdSipuriuiM Lév 80 (Joniiilivce Ach 114 Conjcipiíora !)(> t)9 Ctmiospdriíiin Link 14o Coiiiollicriíiiii Cda 149 Ciiuiullivrium Curda. . 128, 179 Pag. Coprinus Pers 38 Cordiceps Fr 101 Cnronopiis I, 211 Curliciíiiii Pcrt: 67 C.iirlinarius Fr 56 Corydalis DC 203 ('(irviieiim Nees 141, 184 CdUlinia Alin. et S. Caiii 89 Craiareiliis Pers 67 Crateriíiin Trcnl 1"»7 Crepiddlii-í Qw\ 56 Criliana Sclirad 157 Crislella I'al 67 Crdiiartiiiin Fr 7, 80, 167 Criu-iluiiniii Tiil 71 Cl ypldiiiclla Saec 140 Cryptosphaeria Grev 85 Crvptuspdra 168 Crvptdstietií Fuck 133, 181 Cryplovalsa Ces. et De Nol 8o Ciitdinvces TIiíími 74 Cvaihella Hnit 71 Cvalhiis Hall 72 Cyrhiedniiim Cast 147 Cyliiidriuiii l!(in 151 Cyjiiulrd.-ipdrimii Vng 142 Cyiiliella Fr 67 C\.>itdpiis Lév 117 Cytdspora Flir 17, 118 Cytdsporiíia Saec 133 Cytdspdrium Peck •> D !)acr\diii\ces Nees 73 DaidaleaPers 60 Dactvliiim Nees 153 Daldínia Ces. et De Not 84 Delasin-dpsis Malt 104 Delphiiiiuin L 194 Deinatoplinra llast 155 Derulniplidina Saec 1 18 Dcndrvpliiiiiii Wallr 148 Depazea Aiict 118 Deloiiia Saec 107 Diacliaea Fr 158 Diaiíeiiia iiex » liiapditlie Nke 86, 168 Itiatrype Fi' 85 Diclvdiiiiii Sclirad 158 Oiilyiiiflla Saec 91 Didyiiiiiiiii Schrad 158 Didyiiidsphaeria Fiick 10, 92 DiiiicrospuriíMii Fiick 9t) Diueuiaspuriuui Lév 138 227 Diplodia Kr 18, 19. i:tl, ICIi, 181 l)i|il(nlicll.'i 19 l)i|i|ij(liii,i \Vi>sl 18, l:!2 l)i|ilolaxis DC 212 Discclhi l!k, i'l lir 139 I)ií.ciii.i Kl' 107 Disciisia IJh i;!8, 18:! Disciila Saci- i:i8 Diiassaiisia tioiím 82 DiiIhiílcM Kl- 99 l)iilln(k'lla Spcií UutliMiivlla Sare 118 Draha L 217 l)n)St;ra L 221 Di()S(i|ilivHiiiii Link » UureliaTuI Ht E Eccilia Quél Sf> Ecliislrnma Ki' l-")''' KIlisiella Sacc 14;i Eiuidtliia Kr 87 Endutliiflla Sacc 118 EnerlliiMiema Howii liiS Eiillioloma Ouél 55 Enlyloma De l?ary 82 E|iicoccuni Liiilv 143 Eiineuin Sclil 164 Eriopezia Sacc 107 Ei-ucastriini Speiin 212 Erysinuiin L 218 Euroliuin Liiik 96 Eulypa Tui 8, 85 Eutypella Sacc 83 EKcipiila Kr 138 Excipuliua Sacc 139 Exiilia Kr 73 Exoasciis Kiick 115 ExoljasidUiiii Worm 68 Kcnestelia Tui 88 Fistulina Biill 64 Klaminula Qiiél 56 Fomes Gill 60 FuligoHall 158 Fnmaiío Pers 185 KLiniaria Tuurnf. 201! Kiisaiium Link 144, 185 Kasiclailiuiii Holl 147 Kusidiuni Liuk lol, 163 Kuslsporiuin Link 144 Fusoiiia (a\h 153 O Galaclinia Cke 107 (laiioderiiia Karst 64 Geastcr Midi 70 Geoglossum Pers 106 Geopyxis Pers. 107 (ieiaiiiiiiii L 190 Giliheivlla Sacc 101, 173 Glaiiciuiii Toiíinl' 202 Glocdspiiiiuiii Desiii. et Moiit. 22, 139, 184 (ílcMiiiipsis De Not 103 GiioiiKiiiia Ces. el De Not 10, 88 Gii(iiiiiiiiii'lla Sacc. 8 Gompliidius Fr 59 Graiidiiiia, Kr 64 Graphidla Piiit 83 (íiapliiiillieciíim Kuck 144 Guiiiiiarilia Viola i'l Havaz 8, 89 (iyiiinospiiiani;iiiiii lledw 76 Gyiiinosporium Pers 145 G\ ruceras Cda » Harknessia Cke 129, 179 Hebeldiiia Qiiél 56 llelleborus 1 194 Helminllirisporiíiin Liuk 148 llelolaclinuiii Torrend 162 Hekiliuiii Fr 107 llelvella L 105 Heuutricliia Host 159 Herulersiiuia Heik 20, 133, 182 HeiíáersDiíuliua Tassi 133 Heuriípiesia Pass. et Thum 102 Heplaincria l\i'Um. et Tliiim 94 nerpotricliia Kuck 93 Ileterospluieria Grev Il3 lliniaiilia Pers 155 Hirneola Kr 74 llomoslegia Fuck 100 lliirmisciuiii Kze. 146 lUuiiaria Kr 107 tivdnaimium Wallr 72 HydnucyslisTuI 104 Hiduuin L 64 Hytíiopliorus Qnél 50 HyiueiiolMilus Munt 1 1 1 llynieuochaele Lév 68 228 Pag. Hymcnopaster Vitt 72 llVinonoscyplia Sacc 107 ll\ plia TiTS loo ll\|ilic)l(mi:i Qiiél ."19 lly|]ipcliniis Fr 08 ll\|ili(isi-\|)lia Itres |07 IhiKKloriíia DC loi ll\|ioxvl(iii Biill 8i llysteriíiiii Todc 103 llyslerojjrapliiiiin Corda » 1 IherisL 211 Inocybc Quél 57 Irpex Fr ti."i Karschia Kbrb l!;j Larhnea Kr 108 Larliiiobulus Tr I."i9 Laeliuum Helz 108 Laclariíis Kr oO l>aesladia Awd 89 Lainpsoderma Uost Ifi:! Lascliia Fr (i I Lasiobdlrys K/.e 90 Lasioderiua Mont 144 Laíiuspliaeria Ces. et De Not 9:t Laurus ]> 201 IiOeanidii)ii HaMi 114 Lcciographa Mass » I.onlimis Fr ul Lenzilcs Fr » Li'oiMrpus Link líiO Lculia llill Ill Lfiikliiiiii L 210 l.cpidta Qiii'! iil l.i'ptoiiia Qiiél ."io Leplospliaeria Ces. et De Not. 11, 94, 171 Leplii.spora Fuck 93 Leptoáiroma Fr 137 Leplolliyriuin Kze. et Selim 138, 183 Liberlelia Desm 142 Lieea Sehrad lo9 Liceopsis Turreiíd > Liiiiaciíiia Neger 97 l.iiidhladia Fr i;i9 Liaospora Sacc 172 Pag. I^padoslonia Trav 80 Lo|)liiõstenia 12 Lopliidtreina Sacc 102 Lo|iliiiiiii Fr 104 l.opliiideniiiimi Cliev 104, 173 Lyccgala Mirh l'>9 Lyeoperdoii '1 oiirii 70 ]M Macrophonia Sacc lii, 1 18, 174 Macropodia Fuck 108 Maeroíporiíiiii Fr 149, 163, 180 Malcoliiiia H. lir 219 Mangiiiia Viola et Pacotl 120 Marasinius Vv ."il .Margarita List 100 Marsoiiia Fisclier 141 Mathlola H. Hr 219 Mazzaiilia Mont 98 Melaiii|isora Cast 7, 80 Melaiiipsiirella Schrót 81 Melaiicoiiis Tui 87 iMelaneunimi) Liiik 140, 184 Melojíraiiiiiia Fr 87 Meruliiis Fr 01 .MelaspliaiM-ia Sacc 10, 93 Microdiplodia .Allesth 132 Microgldssum Sacc 10o Micrnstroriia iNiessI l.")2 Microlliclia Korh 92 Miinila Fr 100 Mollisia Karst 108 Moiillia i'ors 24, i;i2 Moiiociíaetia Sacc 141 Monlagiidla S|)cg 99 .Mordiella Uilleni 106 Moricaiidia DC 281 Mucor Link 110, 103 Mycena Quél .'12 Myocapnm Speg 101 Myrioccplialiiiii De Not 141 .Muotlicciíiiu Tode 144 Myslriis|iuriiiiii Cda I'i9 M\xosiioriuiii Link liO PS' Naenidspiira Pers 140 Naevia Fr 112 Nancoria Oiicl 57 Napicladiíiiii Tliiiin 148 Nastinlinni L 21o Neclria Fr 100 ii29 Nectriella Sacc 100, 172 NoiíiacN chis l'iick 112 Nwiltidspura Desm 120 iNinella I. 10.'i ISiplera Kiick 108 Nilsclikea Ollh 88 Nolaiii'a Qiii'l íiíi Niiniiimlai-ia Tui 84 Nn|iliar Siht. ot Sm 192 Nyiiipliaea L 194 O OidiLini Link. 24, 1:í:í, lfi:t Oli.eoiiiMiia líiist 160 OoÃ|H)ia Walli- Ifií Opliiubuliií liicss 90 OpIíioUieca Curr 100 Oihilia Kl- 111 Oliilella Sacc 108 Otidia Sacc " Ovukiria Sacc, 1S2 Ozoiíium Liiik 153 Panaeolus Quél 59 Paniis Fr 53 Paiimikiria Lév 102 Passalora Fr. et Moiit 147 Paxillus Fr 57 Peiíicillium Liiik 152 Piniiophiira (aiiike 68 Perieliaenia Fr 160 Periconia 146 Pericularia Sacc 13.'í Perispuriuiii Fr 97 Perouospoia Corda 116 Peroneutypa Berl 86, 167 Pestalozzia De Nol. ... 23, 142, 163, 184 Peziza Uill 109 Phaeidium Fr 112 Phallus Auct 72 PhialeaGill 109 Philocopra Speg 90 Plilebia Fr 65 Phlyclaena Moiit. et Uesm 134 Pldvctospora Goida 72 Pliuliota Quél 57 Plioma Fr 16, 120, 163, 175 Phoniatospora Sacc 89 Phomopsis Sacc 123, 177 Phurcis iMcssI 93 Phragmidium Link 79 Pap. Phycomyces Kzc 116 ]'livllacli(iia Nke 1"^ riivlladinla Lév 98 IMivIlopiinis Oiiél 53 Pliviiiisliria l'rrs 13, 125, 163, I7« PhvsaNispdia Halill. . . . 89, 139, 168, 192 IMiysiiclla l'cck 160 IMivsaruMi Pcrs » Plivldplilliiii.i De liv 116 Pilèdlaría Cast 74 Pirus laliliilia (Pers.) 190 Pisolilluis Alli. el Scliw. . 71 Placdspliaerla Sacc 127 Planiosp.ira Sclir(jt _ 117 Plasniddi(]|ilidra Wnr 25, 161 Plectania Fuck 109 PIciKKliiinus Preuss 127 Plcd.-^pora lialili 11,95, 171 PIcurolus Uiiél 53 Pllcaria Fuck 109 Plutfus Ouél 53 Podospora Cri 90 Polyaclis Link 153 Polyderuius Muut 148 Pulypoius Miclieli 61 Polvsacciuu Di; 71 Polvsticlus Fr 62 Poli, sliguia Per.s 100 Pulvsti^uilna Sacc 137 PdlMliriiiciuiu Kze. et Schm 147 Poria llill 62, 64 Poronia Willd 84 Porotlioliuru Fr 62 Poleulilla erecta Xreptans 190 Propolis Fr 112 P.salliota Quél 59 Psathvra Quél » Psalh\ relia Quél 60 Pseuiioheloiiuui Fuck 109 Pseudopeziza l'uck 113 Pseudopleclauia Fuck 109 Psoudovalsa V.es. et De Not 88 Psilocvhe Quél 60 Pterula Fr 66 Puccinia Pers 7, 76, 167 Punctularia Pat 68 Pyrcnodiaete De Not 128 Pyrenophura Fries 96 Pyroiiema Carus 110 Fl Raciborskia Wer 161 HaduluMi Fr 65 Ranuilaria Uug 134, 163, 186 230 Pap. Raniinciilns L 197 ll.'i|itiaiuis L 214 ll.iliiílriim L jifliciilaria Uiill 101 lUialulospiira itiir. d Moiit.. 21, Ul, 18í lUiaciMliiim PiTs 15.'i IUilzii|i(it;(m Fr 72 lUii7.(i|nis KliriMili 1 Ki lihu|iii;;ra|ilins Mu- KHI Hli\ iicliiiiiii Karsl. 12H Hhvtisiiia lY 11:í Hosclliiiia Ue Nol HO ll()Slarni>kia liarih Kit Hul)us liisitaniciis Miiriay 188 Riissula Fr .■)3 S Sarcoscypha Sacc 110 Sarcnspliarra Fiick >> SaxilVasia Iloclistelleiii 1' l^uiit 189 Schiziipln Hum l''r õ'» ScliiziilliMiiim Dfsin 102 Schizoxúoii IVis U2 Sfhiiiitzoiíia Fr " Scjnliia .Nke 90 Sdoniiísporiíim aiireiím Cda 16;i Srlpran.iíiiim Lt'v 71 SclerodiTiiia Pcrs 71 Sflerospora Scliriíd 117 Sdcintinia Fiirk 12, 110 Scleniiinpsis Spoí 128 Si-liTiitiiiiii Tiiilc 2a, loii Sciílcculricliuiii K. cl Sch 117 Seijacma Tiil 68 Scploria Fr 20, i:)4, 163, 187 Siiiapis L 212 Sislolreina Pers 60 Sisyiiiliriíiiii L 212 SdliMiia IIolíiii 62 Sonlaria Ci's. .'t Uc Nol 91 Spaihiilaria Pors 106 SprriJiilaiia Imiijipos Rotiy 189 Spciriiocíiia Fr iriri Spliacrlrinia 1)(! liarv 140 SpliaiMvlIa Ces. i't l)o Nol 91, 170 Spliacridium Fres 14:t Sphacrolinliis Tofle 71 Spliafroiieiiia Fr 129 Sphaeropsis Lúv 17, 129, 163, 179 SpliaiTdllRMM L('V 98 S|iliai'iiiliiia Saco 93 Spliiiiririna Fr 114 Sporoclonioriilia Alin el S. Cam. . . . 94 Sporocybe Fr 143 Png. Sporodenniiim Liiik 130 Sporndiíiia I.ink 116 Sporoiifina Ui-sm 139 Sporiilricliiiiii Link 133 Spuiiiaria Pers 161. 186 Siapoiíospora Sacc 19, l:i2, 181 Siaiiinaria Fuck 112 Stcpia Fr 1 13 SiciMiinilis l(ii?l 161 Slfnii|iliragiiia Oeiak 217 SiertMiiii Pers 68 Sliclis l'('rs 112 Stilliitspoja Pers 142 Slilhiiiiii Tode 144 Stropharia Quél 60 Slriiiiiclla Fr 144 Suiartella Fabre 93 Suillii< Karst 62 T Tapivia Fuck 110 Taphria Fr 113 Te.-sdalia It. Hr 210 TertVzia Tui 103 Tlialirirniu 1. 201 Thelephora F:iirli 69 Tlivroiicciria Sare 291 Tlivrsidiuin Mont 141 TicholhrriMMi Fliitow 93 Tillciia Tui 82 Tilniaduclif Hdsi 161 Toircndla lires 72 Toriiia Pers 146 Trainttcs Fr 63 Trcniella Dill 73 Tricliia Hiisl 161 Trirluidcriua Pers 133 Tricliuloiiia QiR'l 34 Tricliiipoz.lza Fuck 110 TricliosphaiM ia Fuck 89 Triclidspoiiuui l'r I'i6 Tiichulliccium Link 133 Trinacriuin Mless 134 Trochila Fr 113, 173 Tryliliillclla Sacc 103 Trililidiuui Sacc » Tuharia Cillcl 38 Tulicr Michfli 103 Tuliercularia Tode 143 Turrilií L 217 Tyliipllus Karsl 63 Tvlostiiiua Sprcii}! 70 Typhula Fr 66 t'òi u Pag. ITiicinula Lóv 98 UsluliiKi Tui 84 V V;ilsal'r 8(5 V;ils:iria Ces. et Ue Not 87 Viilsclla Fiifk 86 Vfiiluria Ces. et De Not 9á Veriiiicularia Fr 128, 178 Pag. Verpa Scliw 100 Vuhitclla T(mIij IW Vulvaria (juiil iiõ X Xvlostroina Tnde IfiiJ Z\god('simis (lila. . . Zygotijoiíuiii Muni. l'i(i 145 P.OLl"nM DA SOCIEDADE BKOTERIAN PUBTvICAriÂO ANNUAT. Director — Dr. Júlio Augusto Henriques IMiOKKSSOK I>K, Ilc>TANl<'A Volume XXl^^I Propriedade e edição da Socikdadk Huoteriana. Redacção e administração — Jardim Botânico — Couibka. — ^«»-S-«í— COIMBRA IMPRENSA DA UNlVIiRSIDAtMi 1911 BOLETIM DA SOCIEDADE BROTERIAN BOLETIM DA SOCIEDADE BROTERIANA PUBLICAÇÃO ANNUAL Director ~ Dr. Júlio Augusto Henriques rnoFEssou dk uotaníca VoluiTie XXVI Propriedade c edição da Sociedade Rkoteriana. lledacção e admiuistraçào — Jardim Botânico — CoiMunA. — «»®<;^- COIMBRA IMPRENSA DA UNIVERSIDADE 1911 R. G555 A NIEívIORIA DE SIR JOSEPH DALTON HOOKER SIR JOSEPH DALTON HOOKER A 10 de dezembro terminou a lonpa e gloiiosi vida d'este prande botânico, o maior de certo entre os mais distinctos do século passado. Tinba completado Di annns a 30 de junbo. conservando até esta consi- derável idade toda a intelligencia e actividade, trabalhando até quasi aos últimos momentos. Filho d'um grande botânico, Sir W. Jackson Hooker, na sciencia amável foi educado e, lendo obtido o grau de doutor em medicina em Glasgow, em 1839, aos 22 annos de idade, teve occasião de entrar em serviços. que bem mostraram a sua aptidão. Trata^a-se entào d'uma expedição de estudo às terras aniarticas. Hooker foi nomeado medico e tiaturalisla d'essa expedição. Por esse tempo estava Ch. Darwin de volta de expedição aná- loga, que durou cinco annos. Foi isso para Hooker de grande utilidade, porque d'esle grande naturalista educado com a pratica obtida durante a longa viagem, pôde dar a Hooker instrucçôes e conselhos. Desde entào se estabeleceu intima amisade entre os dois novos naturalistas, amisade que só terminou com a morte. Hooker embarcou no Erebus, um dos dois vasos destinados á expedição. No outro vaso. Terror, embarcou outro naturalista que com seus trabalhos tanto illustrou a sciencia o dr. D. Lyell. Foi esta primeira viagem de grandes resultados e que mostrou bem o grande valor de Hooker. Durante ella recolheu material para dar a co- nhecer a flora de regiões até então não exploradas. Mais tarde percorreu regiões nas quaes ainda nenhum europeu tiidia entrado nas grandes mon- tanhas do Hymalaia. Já de idade avançada ainda visitou a Syria para fazer estudos sobre o Cedro do Libano. Nas viagens que fez não colligiu só plantas, fez observações de varias ordens, meteorológicas, geológicas, etc, isto é, fez estudos completos das regiões percorridas. Em Inglaterra fez serviços nos jardins reaes de Kew, sendo director seu pae, e a este succedeu em 1865. A direcção d'esle jardim foi notável. IV praças ao espirito organisador e >aslissimos conhecimentos botânicos de Sir J. HooLer. Durante a sua administrarão leve graves didiculdades, que todas venceu em proveito do grande estal)elecimenlo botânico que dirigia. Enumerar todos os serviços prestados á sciencia por Sir Hooker seria trabalho longo, pois é enorme o numero de publicações sobre assumptos botânicos por elle publicados. Foi sob sua indicação a direcção que co- meçou a publicação de Horas notáveis, taes como a Hora da Austrália, da Africa tropical e da lodia, na qual tomou parte activissima. A botânica descriptiva e systemalica foi sua obra importante. Attesta-o entre outras obras a que tem por titulo Genera planlarum, feita com col- laboração com o botânico notável Bentham. Os conhecimentos anatómicos eram-llie familiares e bastaria a memoria sobre a Weltcitschia tnirabilis para d"isso convencer. Nas grandes viagens fez estudos importantes sobre a geographia das plantas, procurando interpetrar as ditlerenças de vegetação nas diversas regiões como efleito das condições climatéricas, prevendo a theoria da transformiição das espécies, que com Darwin desenvolveu e da qual foi coiislanlc defensor. Ainda em 1908. por occasião da solemne celebração do aiiniversario do nascimento de Darwin, coincidindo com o quinqua- gesimo anno da publicação da theoria, llooker, jà então de 91 annos de idade, fez um interessantissimo discurso sobre trabalhos do seu amigo e companheiro. As maiores honras foram concedidas a llooker. Varias medalhas lhe foram conferidas, entre as (juaes uma de ouro oHerecida pela Sociedade de scieticias da Suécia por occasião das festas do bicentenário do nasci- mento de Linneu. Foi presidente da Sociedade real de Londres, e do governo inglês recebeu também litulos dos mais honorificos. Tudo mereceu quem durante tão longa vida tanto trabalhou. Apesar de insignilicante o nosso preito de res|)eilo pela sua memorio, nâo queremos deixar de o prestar. J. A. Henriques. MATERIAES PARA O ESTUDO DO PLANCTON NA COSTA PORTUGUESA Luís Wittnlch Carrisso o presente fascírulo é o primeiro de uma série, que tencionamos publicar sòhre o Plancloii da cosia portuguesa. Hcfere-se às Diiio- e Cyslona};elliae, que sam um dos seus elementos mais importantes e característicos, e abre por uma Introdução, onde procuramos resumir alpiitnas ideias gcraes sobre Planctologia, c. Iiizemos a descrição dos nossos trabalhos, indicando os métodos e processos i|ue seguimos, e alguns resul- tados de maior interesse. No segundo fascículo, que esperamos publicar brevemente, ocupar-nos hemos das Uiatomaceae e das Tintinnae. Seguir-se ham outros, que diràm res|)ei(o aos Foraminífera, Radiolária e Crustácea, para os quaes jò lemos algum material acumulado. Como o indica o título, com o qual o apresentamos, este trabalho nào tem a pretensão de ser completo; re|iresenta apenas uma tentativa em detcrmidada ordem de estudos, infelizmente jiouco conhecidos entre nós (1). A descrição do Plnncton das aguas que batdiam a costa de Portugal é uma obra de largo fôlego, que não pode ser elaborada dum jacto; ha-de resullar necessariamente da compilação de uma série de monografias, que, apesar de incompletas, não deixaram de ter utilidade. E esta a nossa orientação: pretendemos por ora apenas reQnir materiaes, que de futuro possam servir de base a uma obra de conjunto, mais completa. (1) Que eu saiiia, na l)ibliografia cientifica portuguesa apenas existe sôlire o Planctou um artigo do sr. A. Nobre, publicado uos Aiinaes de Scicncias Naluraes, tom. IV, pag. 12. Nas publicações do falecido rei D. Carlos também se encontram ligeiras refe- rências ao Plancton da costa portuguesa. Mas nlrm de tiics deficiéncins, innis nu menos inoilaveis, lin níiula neste trahíillio limitas outras, f/ieeis de recoiiliecer. Sam elas o resultado de muitas diliculdades que eticontràmos, e que nem sempre podómos levar de ^ellcida. A Ciência não é fácil, mormente (|uando, abandonado o campo limitado dos livros, entramos decididamente no camiidio da investigação directa da nature/.a, na aspiraçíio de novas coisas. EnISo, as dificuldades sam enor- mes, e, muitas vezes, insifjnilicantes os resultados obtidos, com|)arados com o eslòrço dispendido em os alcançar. Ksta verdade é, sem dú\ida, re- conliecida |)elos que consomem dias de vida nos laboratórios, e também |)or aqueles (jue se cansam por montes e vales na inveslipaçílo cientifica da naturcira. Mas além destas diliculdades de ordem geral, outras se me depararam, não menos importantes e embaraçosas. Ueíiro-me ã falta de material pró- prio e ade(]uado, indispensável para os trabalbos sòlire o IManctnn, e cuja aquisição está em muitos casos lóra dos limites a (jue se tem de cingir o esforço particular. A classificação dos organismos só pode lazer-se com o auxilio de livros, (pie nem sem[)rc se oblèem com facilidade, sobre tudo quando se trata de uma bibliografia tam fragmentada, como a do Flaiicton, e, pelo que respeita a pescas e operações correlativas, taes como lavagens, fixagens, etc, impôe-se a montagem de um laboratório o mais perto pos- sível do lugar das pes(piisas. Conseguimos, porém, remover algimias dessas dificuldades, a que alu- dimos apenas como cxidicação das numerosas faltas que porventura se notem no nosso trabalbo. » Resta-me ainda registar a express3o do meu vivo reconbecimento a todos os que me auxiliaram na minlia árdua tarefa. Devo referir-me em primeiro lugar ao sábio |irolessor de liotaiiica da l iii>ersidade, sr. Doutor Jli.io Augusto Henhíoirz, que tantas e tam seguras provas me tem dado da sua amizade, e a cujo vasto saber e esclarecido consellio tantas vezes recorri, liste meu reconliecimeiito abrange também o sr. Doutor GoN- çÁLVEZ Gii.MAiiÃKS, a cuja incontestada competência e nunca desmentida dedicação devo a fineza de uma apurada re>isão de provas, elucidando-me íicérca da adaptação ao português tie alguns termos científicos. Aipii deixo também consignado o meu agradecimento ao sr. Doutor ItKitNAKno Áiniíz, |iela amabilidade, com que muito me penborou. de |iòr á minlia disjiosição, durante algum tempo, o material do (iabinete de Zoologia da Universidade. Luà Uilliiich Canisso. ITVTROOUÇ.VO PRIMEIRA PARTE O [)reseiit(í triíbiillio rtílere-se ao coiijunlo dos orf;anisinos, Vegetaos e Animaes, que lluctiiam passivamenle no seio das agu.is do mar — coiijimlo qiKí hoje SC desi^ína pelo nome de Planclon, ou, miis pròprianieule, de llali|)laiicloii, visto que nos releiimos exclusivamenie ao meio marinho. A palavra Planclon, cuja significação acabamos de indicar, ainda que vagamente, foi introduzida na Ciência por IIuNSbN, em 18S7; e o seu uso generalizou-se recentemente no meio cienlílico, sobre tudo depois dos tra- balhos que um numeroso grupo de naturalistas alemSes efeituou sob a direção daquele ilustre professor (1). Posteriormente foram criadas outras expressões análogas, designando lambem grupos de organismos, que vivem em conjunto no mesmo meio, taes como os termos Hcntiios e Necton, devidos a IIaecki<:i., designando o primeiro os organismos (jue vi\em |)eirnanenlemente no fundo do mar, e referindo-se o segundo aos organismos marinhos, independentes do fundo, como os do Planclon, mas dotados de movimento próprio suficientemenle activo para dar lugar a deslocações apreciáveis, migrações, ele. A criação destes diferentes lermos é uma consequência da atenção crescente (|ue nestes últimos anos lêem merecido aos naturalistas as rela- ções dos organismos com o meio em que habitam. Os trabalhos efeiluados nesta orientação tiveram como resultado a constituição de um novo ramo da História Natural, a Ecologia. Haeckei. definiu a Ecologia (2) como a Ciência que se ocupa das relações reciprocas entre os organismos e o meio ambiente. Natural- mente, e como consequência dos fins que se propunha esta ciência, fez-se sentir a necessidade de uma classificação dos seres vivos segundo o meio (1) Ergebnisse der Planhton — Expedilion der llitmbohlt — Stiftung, hernusgegeben von VicToii Hensen, Kiel. (â) A iiUrodução em Ciência do termo «ecologia" deve-se a Reiter (188S) e súbre tudo a Haeckei, (1886). War.ming vulgarizou a expressão na sua obra recente, mas já clássica, Oecologii of Ptunts, 1909. (Veja-su esta obra a pag. 1). O livro de Warmi.ng foi publicado primeiramente em dinamarquês com o titulo de. Pkmíesamfund, em 189f). cm (|iio vivem. K assim nfisrcram as classificações ecológicas, a que nos vamos referir. Uma cliissificnrào emlógicn, isto (', o nf;ru|i;imeiito dos seres vivos se- gimJo os meios que liabitam, é, em última análise, uma ciassilicaçào dos diferentes meios susceptiveis de manter a Vida à superfície da Terra. Apareiíli-meiíle símplcz, o prolilema (jiic esta deíiiii(,'.'i<> propõe ('. |iorí'm, cheio (ie diliculcludes, devidas, sobre tudo, à impossibilidade de estabelecer limites nitidos entre os diferentes grupos. ^^'.^l(MING iT, sem procurar iludir as dificuldades do |>roblema, apre- senta um esquema da classilicavà" ecológica das Plantas. Limitar- nos hemos agora a citá-lo, pois adeante o tomaremos novamente em consi- deração, na parle (pie mais direclauiente nos interessa. Stkiku i2) abre o seu magnifico li\ro sobre Plaiutologia por um quadro em que reúne as diferentes denominações de carácter ecológico ultima- mente criadas, comp!etando-as e sislem;ili/.aiido-as. Vamo-nos referir mais largamente a esse iiuadro, que alí-m de representar inna classificação eco- lógica síniplez (' racional dos organismos aquáticos, tem a vantagem de nos relacionar com alguns termos recentes, que o uso já consagrou na linguagem cientílica, e de nos apresentar uma síntese dos diferentes ramos em que se divide a llidrobiídogia. A primeira divisão do quadro de Stkhhr consiste no desmembramento do coiijiititd das formas vivas (o Bios, seguiulo Akistotklesí em dois grandes grupos: o (leóbios, organismos ti-rrestres, com o seu domicilio eleito na terra emersa; e o Hidróbios. organismos que vivem nas aguas, oceanos, mares, lagos, rios, ele. — habitantes da llidr(i>féra. Ksla divisão, se tem indubitavelmente o grande mérito de ser muito símplez e intuitiva, peca, todavia, pela falta de um limite nítido, de uma divisória precisa, que sepaie os dois grupos a que dá origem. \>'.\i;mino (.'}) observa que as |i!anlas dos pântanos (llelólllas), posto que tenham as suas raizes, rizomas, etc, na agua, ou. pelo menos, num solo encharcado, desenvolvem contudo os seus órgãos assimiladores no ar livre. Kslas plantas, pois, se por um lado devem ser classificadas no Hidróbios, pertencem por outro ao (leóbios. Kxemjdos semelhantes se podem facilmente apresentar entre os Animaes. Feitas estas críticas, e estas reservas, não deixaremos contudo de frisar de novo, (]iie a noção do Hidróbios é muito cótnoda e, em particular, faci- lita o estabelecimento de divisões ecológicas de grau inferior. (1) Loc. ril., paf. I.tl a 1:JG. (2) Steuku, riaiiLidiilninde, pag. 5 e 6. (3j Loc. cil., pag. l:!l. o Hi.tiis diiíis cliisscs de orgíiiiismos ao meio marinho e íis aguas vulgarmente clnssificadns de doces (lagos, rios, etc). Circunscrevamos por um momento as nossas considerações ao Ilalóbios. Os organismos mariídios, sejam eles (juacs fòrem, — ou vivem li\r('menle no seio das aguas, sem contado directo com o íiiiido. ou, pelo con- trário, exercem a sua actividade junto disse liindo. O |irimeiro grupo é designado pela denomina^-ão gen(''rica de Sistema Pelíigico (1), e o segundo tem o nome de lícntlios (2). Os seres beiitóriicds podem ainda agrupar-se em duas modalidades: ou vivem fixos ao fundo (Be nl lios sedentArid) ou sam sus( cpliveis de se deslocar (IJentiios errante) (3). Segundo a jiiolundidade, e, por conseguinte, segundo a maior ou menor independência da radiação solar, os organismos do Bentlios podem ainda pertencer ao Bentlios litoral ou ao Bentlios abissal. Passemos agora às Formas vivas (]ue não eniram em contacto directo com o fundo, pelo menos nas condições normaes, e que constituem o Sistema PelAgico, ou Pelagóbios. Di\idil-as liemos em dois grupos: o Necton (4), constituído pelos organismos dotados de movimentos activos, que se deslocam por uma forma apreciável denlio da agua, e o Planc- ton (3), conjunto dos organismos que lluctiiam, ou que se sustentam no seio da agua jior uma forma mais ou menos passiva. O Plaiulon, ou antes, o Haliplancton, \ist() (pie estamos tratando do meio marinho, pode ser neritico ou oceânico, segundo a profundidade da agua e a proximidade da cosia, factores que, como adeaiite leremos occasiào de ver, inlliíein poderosamente na sua constiluíção; e tanto um como outro se podem dividir em estratos borizontaes mais ou menos bem definidos. Semelhantemente o Limnóbios pode dividir-se segundo um plano que, nas suas linhas geraes, é o mesmo que acabamos de expor para o Haló- bios. Temos assim o Limnobcnibos errante ou sedentário, de aguas baixas e de aguas profundas (6); o Limnonecton e o Limnoplanclon. Neste último podemos considerar três grupos: Eulimnoplancton (lagos de grandes dimensões); Heloplancton (lagos pequenos, lagoas, etc), e (t) Steckr eiiipreca o termo Peingial. (2) llAEc.KEL, 1890; (3) Us auUjros cstranjeiros dizem Benlltos séssil e vàijit. Como temos em portu- guês as palavras sedfnlário e errante, cuja siiinilicação se adapta perfeitamente a este caso, achámus desnecessária a introdução daqueles iieulogismos, (4) IlAECKRL, 1S90. (5) llENSKN, 1887. (ti) Steueii emprega as cxpressiões LiiiniolieiUlios vadal (aguas baixas) e pro- fundai (aguas priifundas). to Potamo|)liiii( ton (rios, liheiros, ele). Fiiuilmente, comu termo de tran- sição entre o llíiliplunclnii nerítico e o Potamoplímcton, podemos introduzir uma nova classe: o IManclon de apna salóhra ou Ih |iliíilnn niplanilon. I'ara facilitar a retençHo destas denominações, transcrevemos a seguir o (|uadro da obra citada de SreiBR, onde vêem todas sistematicamente indicadas: Bios Áti lOS Geóbios ilidr(il)lii.s Haliiliios Liíiiiinbins U"^"'!'"'-^ iVkiiíial LiiniiolHMíllKts l,imnopi-l;i(rial Lilorai Abissal Plaiicton Nccton vaJal prnfiinilal liimii(i|ilaiiclon Ijiiiiiuueclon Oceânico Nerilico Pniamoplaucluii lleluplaiiclou l'^uliuiuoplaDClon IIy|)baliiiyroplanctuQ Steukii, Planhimkunde, pag. 6. \A AUMiNG (1), como já dissemos, ocupa-se apenas das Plantas. Na parte da sua classificação que se refere à llidrollora, scfiue aproximadamente um plano idêntico ao do escpicma de SriirKii. .Agrupa com o nome de llidrólitas as jilantas que vÍM'm na agua — o llidr()!)ios vegetal, empre- gando um termo que jà conhecemos. As |)lantas liidrólilas jxxlem desmem- hrar-se em dois grupos: plantas que nadam ou lliicluam livremente, e plantas fixas. Kste último grupo constilue |)ara \\ ah.mincí, como para SThUíiii, o Hentlios. O primeiro grupo (ii\ide-se em três classes; For- mação planctoiíica, ou iMancton, composta por micrólitas lluctuantes, adaptadas ao meio; Formação criofítica ou Crioplancton (2), con- stituída pela llorn das ne\es e dos gelos; Formação liidrocaridica ou 1'leuston (3), Hora ílutuante constituída por macróiilas de agua doce (Briófita, Hidropteridae, Spermofita), moti\o porque Cuodat lhe dá o nome de .Macro pia ncton. A formação planctónica divide-se em três suhformaçòes: llali plancton — na agua do mar; subdividido em Oceânico e i\ critico; Limnoplancton — na agua doce; semelhantemente, pode subdivi- (1) WAnMiNC, loc. ril.. pau. 1^0, 154 o seg. (2) ScMiií.TKn, 1904-1908. (3) KuiscHNEB, 1896. 11 dir-se cm Pel/igico e Nerítico, nu em l'otnmo|ilniic(on, Ileloplíuicloii, ele. ; SaproplaiutOM — nas aguas eslagnadas e putrefactas. Fundamentalmente, as diferenças entre as classiíicavões de Steubr e de VVaiiming reduzem-se pois a bem pouco. Ha a notar primeiramente a ausência do Necton do (piadro de Wahming, o (pie ('■ devido simples- mente ao fac(i) dessa classe nào ter representantes vegetaes; e em sej^uida as classes Pleuslon, CrioplMncton e Saprophincton, deste úlliino autor, que níio têem coricspoiídentes no esquema de Stiuieu. O estabeiecinienio do l'leuston, ou Formação liidrocarídica, justifica-se até certo ponto, em virtude de se tratar de plantas superiores, muito dife- rentes, na sua orfjanização e fisiologia, das do Plancton propriamente dito. De mais a mais, muitas delas eslAm em relação directa com o ar atmo- sférico, em cujo meio exercem funções — estahelecendo assim como que uma passagem entre as plantas tipicamente aíjiiáticas e as plantas ter- restres. Bem qiu' nào introduza este termo no seu quadro, Steueu refere-se também ao Pleustoii, como sendo uma classe paralela ao Limnoplancton e ao Limnoneclon (II. As formações criofílica e saproplanctiuiica sam grupos de caracter muito secundário. A formação crinfilica talvez até não teidia razão de ser: C(m) efeito, é composta por [)laiilas e animaes inferiores, en\ olvidos na neve ou presos no gelo, que, graças a excepcionaes condições de resistência, con- seguem conservar a \ida, mas apenas em estado latente. .Só com o desgèlo, e quando, por conseguinte, tornam a pertencer realmente ao Plancton, é que estes organismos voltam a exercer as funções características da vida. O Crioplancton não é pois mais do que um estado temporário do Plancton. Para não alongar demasiado esta exposição, não nos referiremos às formações e subformações que Wauming distingue no Bentbos. * * * O mar é um vasto meio biológico, onde a vida pulula, revestindo as mais variadas formas. Todas as grandes di\isões do Keino Animal tèem representantes no mar, e até algumas classes aí tèem o seu domicílio ex- (1) Steuer, Ioc. cit., pag. 397. nota. 12 cliisivo; c, SC as Plantas superiores sam quase Iodas terrestres, as formas mais rudimentares estáni, (lelo contrário, largamente espaliiadas no seio das aguas marinhas. Esta vida exuberante estende-se |)or todas as latitudes, desde os Pólos nté ao Equador, desde a superiície aló às maiores profundidades oceâni- cas, onde alguns lialiallins recentes Icem revelado a existência de uma Fauna realmeii;i' inlcrrs.saute e caracterislica. Debaixo de inn ponto de vista descritivo, a Flora e a Fauna marinhas representam ainda um campo de Irabailio vastíssimo |)ara o naturalista. A expioravão minuciosa do mar, em todas as latitudes e cm todas as pro- fundidades, ha-de certamente jiroduzir uma farta colheita de formas, que v:"em encontrar um lugar virgem nos registos dos classificadores. E, de mais a mais, entre os organismos conhecidos, muitos ha (jue o sam im- perfeitamente, e cujas descrições acusam a existência de grande lacunas, sobre tudo no que diz respeito às diferentes fases do seu desenvolvimento embrionário. Sam fáceis de comprehender os motivos deste atraso no estudo descri- tivo da Flora e da I^auna do mar. Os trabalhos de Oceanogiafia biológica requerem o equipamtMilo de cxjiediçócs exccssiíamcnie (•uslt)sas, em na- vios munidos de aparelhos complicados, e a instalação de laboratórios especiaes. com aipiários onde as condições do meio marinho se possam re|)ro(luzir o mclluir possi\el. Podem assim levar-se a eleito observações que seriam geralmente impossíveis nas condições naturaes; mas em muitos casos, dificuldades técnicas, quase insuperáveis, desafiam com vantagem o engenho e a sagacidade dos observadores. Mas a llidrobiologia marinha não se resume na descriçào, por mais minuciosa que seja, dos organismos marinhos. O seu principal objectivo consiste no estudo integral do mar como meio biológico. Um ser marinho, como, aliás, todos os seres vivos, está numa depen- dência muito intima das condições do meio, das condições físicas e quí- micas desse meio, e das condições, por assim dizer, biológicas, que lhe sam criadas pelos outros seres que com ele habitam. As variações destas condições do meio, corres|)ondem reacções da parle do organismo; existe entre ambos como (|ue um e(iuilibrio movei, mas constante. Se, porém, as variações dessas condições ultrapassarem ceitos limites, aliás variáveis segundo as espécies, as reacções que se produzem no orga- nismo trazem como conseqdéncia a sua morte. Por outras palavras, todos os organismos estám adaptados a determinadas condições do meio, e morrem, se essas condições se modificarem por uma forma mais ou menos profunda. A distribuição el, mas sim a ain|)litude e a rapidez das variações. De um modo geral, nos pontos do meio mariídio em que as variações de temperatura sam rápidas e de grande amplitude, a Flora e a Fauna não apresentam nunca a riqueza e variedade de formas que caracterizam as regiões termicamente tran(|iiilas. E este o motivo que Waltuer invoca para explicar o brilhante desenvolvimento da Flora e da Fauna dos mares polares, o qual contrasta com a pobreza relativa dos mares das regiões mais aquecidas. Mas nem todos os organismos manifestam a mesma sensibilidade peias variações térmicas. Mobus designa pelo nome de estenotérmicos os que exigem uma temperatura constante, e por curitérmicos os que sofrem sem incómodo maior variações, ainda (jue bastante dilatadas e rápidas, da temperatura do meio que os cerca. (1) A propósito do estudo físico do mar, não queremos deixar de cilar a olira ma- gistral do oceanógrafo alemão Krummel, Handburh der Ozfnnographie. SliUIgari, 1907. No (|ue diz respeito á acção das condições físicas sôljre os seres marinhos, deve- mos landjém registar aqui o livro de J. Waltheii, Bionomie des Meeres. Jena, 1893. Também é digno de nota o cap. II da obra citada de Steukk. 16 A maior parle dos organismos marinlios sam cslcnotérmicos, o que se explica pela fidelidade com que neles se redeclem as variações da tem- peratura exterior; c é ta dife- rença seja muito importante, Iralando-se de organismos altamente esteno- térmicos, como sam os que habitam aquelas profundidades, onde a tem- peratura su mantém perfeitamente cunstanle. 17 Além !. Cl) Stkckr, lor. cit., paK ;i;i."i. {\) Citado iMii SiEtER, pag. 83. 19 estenotiTmicos, tujo desenvolvimenlo 6 |iarticularmenle favorecido por uma iluminação muito fraca e por um regime térmico constante. Finalmente, a parte restante do meio marinho coiisliliie a regiilo afótica, região de completa obscuridade, totalmente dcspro\ida de Platicton vegetal. Os trabalhos do próprio CiiiN, de KAnsisN, de (Iiian e de outros au- tores levam a cr^r que a divisão nas três regiões cpie acabamos de indicar se aplica srtbre tudo aos mares das regiões quentes e temperadas. Nas re- giões frias, a estratificação da vida vegetal parece sujeitar-se a outro esquema, e particularmente, a «Flora da sombra» de Schimpek não se pode evidenciar nitidamente. Mas o papel que a luz desempenha como factor ecológico do meio ma- rinho não se reduz só ao que deriva do seu im[)rescindivel concurso na assimilação do carbono. Como excitante fisiológico, a luz tem ainda debaixo da sua dependência directa o interessante grupo de fenómenos que boje se classificam com o nome de fototropismo e fototactismo. Observam-se muitos fenómenos de tactismo luminoso no Planrlon, e é a eles que se devem atribuir os deslocamentos >erlicaes dos IManctontes, pelo menos cm grande parte. Nesta ordem de factos, o fenómeno mais curioso é o que consiste na mi- gração para nma zona mais ou menos profunda, durante o dia, de Planc- tontes (Medusas, Pleiópodes, Heterópodes, Crusláceos) que voltam junto da superfície durante as horas da noite (1'lanclon nictipelágico). E ainda debaixo da de[)endéncia da luz que se devem colocar nume- rosos casos de mimetismo dos organismos maritdios, como a transparência de grande número de Pianctontes, que constitue um dos seus caracteres ecológicos mais interessantes. A completa escuridão das grandes profun- didades dã também lugar a importantes fenómenos adaptativos nos orga- nismos abissaes, taes como a atrofia dos órgãos visuaes, ou a sua hipertrofia concorrentemente com o aparecimento de aparelhos fosforecentes. Salinidade . Debaixo do ponto de vista biológico, as aguas do mar distinguem-se das aguas doces principalmente pelo facto de conterem em dissolução uma dose bastante elevada de saes. E à presença desses saes que se deve atri- buir a separação, mais ou menos completa, da Flora e Fauna marinhas da Flora e Fauna de agua doce. As experiências de Plateao, Ricuet e P. Bert vieram mostrar que nas acções que a salinidade total exerce sobre os organismos não é igual o papel que cabe aos diferentes componentes. Assim os sulfatos (SO^Mg, SOiCa, SOiKg) revelam-se biològiiamente indiferentes: a sua presença 20 nío lem acçào sobre os organismos de agua doce, e as variações da sua percentagiMii na aguii salgada r siiporlnila pelos organismos marinhos sem incómodo de maior. Com os cloretos ((líNa, (^UiMf:j (il)ser>a-se prerisnmcnle o contrário; tanto a sua |)resen(,'a, na aj^un doce, como as vuriai^òcs da sua percentagem na agua salgada, sam altamente toxicas (lara os seres vivos, e determinam rapidamente a morte. Os trabalhos de FiEitiC(.> confir- mam e explicam èsles resultados, mostrando (jue os cloretos, e [larticular- mente o dort^to de sódio, impregnam e abandonam i-om grande facilidade os tecidos vivos, estabelecendo-se riipidamente um ei|uilibiio entre as |)ro- porçôes distes saes no interior dos organismos e no meio ambiente. É ao cloreto de sódio f|ue se de\e atribuir o piincipal pajiel (|ue a salinidade exerce sobre os Planctontes. Como. porém, as proporções re- lativas dos diferentes saes em relação à salinidade total sam praticamente constantes, é aos números (|ue a lepresenlani que se recorre, (|uando se estuda a iniluéncia da natureza quimica da agua do mar sobre as formas vivas que nele habitam. Convém ainda nnliir (jue, seniellianteinente ao (|ue acontece com os outros factores ecológicos, que estamos estudando, as variações lenias e progressivas da salinidade sam ninis facilmente suportadas pelos organis- mos, que a cias pouco a pouco se vam adaptando, do (|ue as variações ríipidas e repentinas, cuja acçru) 6 geralmente mortilera. ^las, debaixo deste ponto de vista, os seres marinhos afiresentam uma sensibilidade muito variável: lia-os que resistem a grandes mudanças na natincza (|ui- mica do meio, ao p.isso que outros sucumbem a vaiiaçòes relali\amenle insignificantes. Rlõim s agrupa-os em Ires classes: Organismos estenohalinos — que só podem viver em aguas com salinidade normal (3 a 4%); Organismos eurihalinos — que sofrem facilmente variações con- sideráveis da salinidade; Organismos salobros — organismos adaptados a aguas de fraca silinidade, que tam facilmente sucund)em ao seu aumento como à sua demiiuiição. Todas estas três classes tèem numerosos representantes no flancton. Gases dissolvidos. Os gases dissohidos na agua do mar. Oxigénio, Nitrogénio e Anliidrido carbónico, lêem uma importância biológica considerável. O Oxigénio desempenha no meio marinho o mesmo papel que na terra 21 emersa: ii sua presença 6 indispensável para que lenham lufrar os fenó- menos vilães. A sua origem é em |)arte alnioslérica, e em parle da lunçào assiiuiladora das IMaulas marinlias. Em f^eral, a pereeiífagem de oxifjt-nio lem o seu míiximo jiwito da su- perfície, e demiiuie gradiialmenle com a iirofuiididade, sem contudo se anular nunca, nem tias grandes fossas oceíinicas. Ksle fado expliea-se pela circulação conslaiile das aguas, que só chegam à jirofundidade depois de se terem carregado de oxigénio à superfície. Nalguns mares interiores, porém, como o Mar Negro (I) e o Mar Cáspio, esla circulação nSo tem lugar, ou niio é suficientemente activa, e as aguas ahissaes, desprovidas de oxigénio, sam completamente azoicas. O Anhidrido carhónico dissolvido nas aguas do mar, [>rovém da atmosfera, da respiração dos organismos marinhos, e da oxidação das matérias orgânicas. Não existe no estado livre, mas unido aos carbonatos, formando bicarbonatos. Semelhantemente ao que já dissemos a respeilo do oxigénio, o gas carbónico, no meio marinlio como na atmosfera, representa o manancial aonde as Plantas vam buscar o carbono necessário à sua síntese vital. As variações na percentagem destes gases tèem uma influência muito secundária sobre a distribuição das formas vivas. I^r^essao. A observação e a experiência sam concordantes em patentear a fraca influência, sobre os organismos marinhos, das variações de pressão. Já nos referimos atrás às observações do Príncipe de Mónaco, ten- dentes a demonstrar que a descompressão, (jue os organismos abissaes sofrem ao serem arrastados para a superfície, tem conseqOéncias fisioló- gicas pouco importantes, e que é a variação da temperatura que se deve reputar a principal causa da sua morte. Chun, a propósito de pescas abissaes de 4-000 e 5000 metros, nota que, apesar dos organismos sofrerem uma descompressão de 500 atmo- sferas, a sua estrutura se conservou perfeitamente (2). Procurou-se a confirmação destes factos por via experimental, e os resultados obtidos foram |)erfeitamente concordantes. Muluscos subme- tidos a uma pressão crescente entraram em letargo a 600 atmosferas. (1) Nas aguas profundas do Mar Negro nota-se a exisléncia de gas salfliidrico, o que torna a vida lolaliiiuntu ini[)ossivel (Leuedinzekf). (2) Citado em Steuer, loc. cil., pag. 101. 23 Os Copépodes já so mostraram incomodados a 200 atmosferas, e a 600 atmosfiTus estavam immòveis e som apiíréncia de vida; mas voltaram ràpi- díimciilf a si, lo^o (]\\v ;i [)rt'ssriii iicrinal loi fzradiiiiliniMile rcslaliclecidii. Coiivòm ainda luitar (jiie em ainl)as as experiências a pressão atingida corresponde aproximadamente a uma profundidade de 60Ò0 melros. Ha, porém, numerosos organisimis que nfio scifrcm sem damiio as mu- danças rápidas e dilatadas de pressiio. Kste lacto dá-se sòlire tudo com os que tèem vesículas nalatórias, que chegam por vezes á superfície com- pletamente mutilados e desfeitos. IVIoviínoiítos da agua. Vagas. — Os movimentos ondulatórios do mar sam um factor ecoló- gico de alta importância para o Benlhos, em virtude da acç.io mecânica da rebentação junto das costas. A sua inlIucMuia siibre o Planclon {\ po- rém, muito secundária. Alguns Planctontes manifestam contudo uma certa sensibilidade em relação às ondas. Segundo observações já antigas de IIaeckel, os Ha- (liolários e muitos outros organismos marinhos mergidliam a uma pro- fundidade maior ou menor, assim que a mais pequena vagueta agite a superfície das aguas. Marés. — As mares, (jiie tèem também grande interesse no estudo ecológico da Flora e da Fauna do Henlhos, sam de |)equena importância para o Plancton. Dos trabalhos de Ivrameii e de outros autores deduz-se porém, que junto das costas, o IMam^ton é mais abundante durante a baixamar do que na preamar. Em casos particulares, o conhecimento das marés pode contudo oferecer um certo interesse ao IManctologista, em virtude das correntes a que dam lugar nos braços de mar, nas embocaduras dos rios, etc. Correntes. — As correntes oceânicas, se bem que não possam propria- mente reputar-se um factor ecológico, sam contudo altamente interes- santes para o Planclologista, pela sua iniluéncia capital na destribuíção geográfica do 1'laiicton. Os Planctontes, cujo movimento próprio (quando o tèem) é insigni- ficante em relação aos movimentos da massa liquida, sam levados jielas correntes do Eijuador para os Pólos, da costa para o mar largo, dos mares interiores para os grandes oceanos, ele. As grandes correntes oceânicas, notáveis pela grandeza e pela regula- ridade, arrastam em suspensão nas suas aguas uma Flora e uma Fauna 23 perfeitamente características. Este fado (' tam geral, que as pescas de Planclon permitem muitas vezes determinar a proveniência das aguas, revelando a exislóncia de correntes difíceis de evidenciar por outro pro- cesso. O estudo da deslribul\'ilo dos Plnnclontes eslá pois intimamente lii,'ado ao estudo das correnlcs. Mais adeante liavemos de ter numerosas ocasiões de veriíicar este facto, ilustrando-o com exemplos instrutivos. * * * Mas íilém destes factores físicos e químicos, lia ainda uma condição do meio marinho, essa prò|)riamente de natureza bioIó;;ica, cuja iniluéncia sobre o Plancton é primacial. Queremos referir-nos ao Bentiios e ao Necton. Ao passo que muitos Planctontes, que Haeckeí. classifica de Holo- planctónicos, vivem constantemente em suspensão na agua, sem nunca se relacionarem com o fundo, muitos outros, a que o mesmo autor dá o nome de Meroplanclónicos, só pertencem ao Plancton durante um espaço de tempo mais ou menos longo, passando o resto da sua existência como organismos bentliónicos ou ncctónicos. Este caso dá-se com bastantes Algas, e enire elas bastantes Diatomáceas, com as Medusas metagenéticas, e com alguns Turbelãrius e Aneiideos; mas a parte mais importante do Meroplancton é constituída pelos gérmens e larvas de Peixes, e sobre tudo de outros organismos, taes como llidroides, Coraes, Equinodermos, Ver- mes, Crustáceos, Moluscos e Ascídeas, cpie na forma adulta fazem parle do Bontílos sedentário ou errante. Como é natural, o Meroplancton, em virtude das íntimas relações que o prendem ao Bentiios, existe de preferência nas aguas costeiras, e é tanto mais rico, quanto mais rica for a Fauna e a Flora do fundo. É neste facto que se baseia a divisão do Plancton em nerílico e em oceânico, a que já aludimos quando nos ocupámos do Ilidnibios e das classes ecológicas em que ele se divide (pag. 9). O Plancton neritico é pois caracterizado pela abundância de organismos meroplanclónicos, que o tornam muito mais rico. variado e complexo, do que o Plancton do mar largo, e o seu estudo integral exige o conheci- mento da Fauna e da Flora benlhónicas, com as quaes está ligado por laços da maior intimidade. Encontram-se também normalmente no Planclon nerílico organismos holoplanclónicos, provenientes do mar largo; a sua maior ou menor abundância depende de factores locaes, particularmente da existência de correntes que o arrastem do mar para junto da costa. 24 Tipicamenle, o Planclon oceânico 6 só consliluido por lloloplnnclonles: grande número de Dintomíiccas, Dino- e Cistoflafíelados, Hadiolíirios, bastantes ForaminilVros, Medusas liipopeiiéticas, lodos os SirdtKjforos e Cteiióioros, etc, etc. Mas não é raro (]ui' as pescas crciliiadas loiif:e das costas, enr> pleno mar, acusem a existência no Plancton de orfianismos meroplanctónicos; facto que se deve tamijí-m atribuir às correntes super- ficiaes, que le\am os Meroplanctonles jiara línifzc do litoral, onde a ialta de um substrato sólido a pequena profundidade os condemna a uma morte certa. Do que fica dito, conclue-se que a divisão do l'lanrton em neritico e oceânico, ainda que aceitável em |irin(ipio, não permite contudo a divisão do meio maritdio em dois distritos ecológicos nitidamente delimitados. Pode apenas aíirmar-se que junto das costas abundam os organismos meroplanctónicos, e (jue essa abundância é tanto maior quanto mais exuberante for o Henllios; e que, em regra, o mar largo 6 o domínio exclusivo dos lloloplanctontes. For uma questão de comodidade, como a jiartir da iirofundidade de 200 metros, o Bentlios se empobrece muito, e, particularmente, o Filohentbos desaparece (|uase completamente, toma-se a projecção à superfície da linlia batimétrica corrcs|)ondenlc como limite entre a região nerítica c a região oceânica. » * * Mas tanto o Planclon nerílico como o Planclon oceânico variam nniilo na sua composição, (juer no sentido bori/.onlai quer no vertical. lí\u geral, cada Plauclonle tem a sua área de dispersão própria, de uma extensão maior ou menor, com limites mais ou menos bem definidos, fora da qual ele se não encontra, pelo menos normalmente. As causas que determinam a existência destas áreas de dispersão sam muito variadas e com|dexas. Entre elas, porém, as que desempeniiam um pa|)el mais importante sam sem dúvida as condições lisicas e químicas do meio, que jà estudámos com o nome de factores ecológicos; mas no estudo científico da distribuição do Planclon ê necessário considerar tam- bém causas de natureza topográfica e bioiíigica. As cansas biológicas (factor biológico de Pfeffer e de Oktmann) actuam de diferentes maneiras. A distinção que já estabelecemos entre IManclon oceânico e Planclon neritico, baseada na presença do mero- plaiicton, é, na realidade, devida a causas desta natureza, em virtude das intimas relações que prendem o meroplancton ao IJentlios e ao Nectcm ; e destas íntimas relações resulta, como facilmente se comprehende, que a âs distribuição fteoprAíica dos meropliinctontos di-pcndc da (listribiiíçâo da- quelas associaçíics hiolójíicas. No Flaiictoii, ((uno aliiis cm Ioda a |)arle oude exis((! a Vida, os orf^a- nisiiios actuam nus sòhre os outros, por uma forma mais ou menos directa. Esta acção, a (pu; correntemente se d.i o nome de luta pela existóncin, tem conse(|íi6n(ias da maior importância para a dislril)uíção das formas vivas íi superfície do Globo, em virtude das espécies mais fortes impedi- rem a entrada nos seus domínios íis espécies mais fracas. Se l)em que este assunto esteja ainda muito pouco explorado, tudo Ii^va a crer (|ue as acções desta natureza desempenham um pa|)ç| im|)ortanle na distribuição dos organismos marinhos. É a elas que Steieu recorre para exjdicar as mudanças (pie, de ano para ano, se observam na Fauna e na Flora do Golfo de Trieste. As causas de ordem topográfica (factor topográfico de Pkeiteh e de Oktmann) também sam importantes. Ao passo (pie os Oceanos predouiinnin no hemisfério sul, as Terras acumulam-se no hemisfério norte, desenvolvendo aí uma extensa linha de costas, caprichosamente recortadas, com largas plataformas continentaes, onde a Fauna e a Flora benthónicas encontram condições propícias para um desenvolvimento exuberante. Deste facto resulta naturalmente que o Plancton dos mares septentrionaes tem um caracter mais nerítico, e é mais abundante qualitativa e (juantitativamente do (juc o das grandes toalhas líquidas para além do Equador, cuja extensão e profundidade sam parti- cularmente favoráveis ao desenvolvimento dos organismos holoplanctónicos. Por um motivo anídogo, o Atlântico é mais rico e tem um carácter mais nerítico do que o Pacífico (1). O factor topográfico toma um interesse particular (piando se encara a distribuição actual dos organismos marinhos como o lesultado de uma longa evolução através das épocas geológicas. É evidente que uma espécie, que se originou na constante evolução das formas vivas, nunca poderá ocupar senão regiões em comimicaçào directa com o seu centro d'origem (lei da continuidade das áreas de dispersão de Oiitmann). Desta forma, a semelhança de Floras e Faunas, cujas áreas de dispersão actuaes estám separadas por um obstáculo, sugere a existência de uma comuni- cação livre em épocas passadas, e do aparecimento dos mesmos fósseis em pontos diferentes do (jlobo deprehende-se a existência de um meio biológico contínuo que os abrangeu. O conhecimento da distribuição das formas vivas, quer lia época actual, quer nas épocas geológicas passadas, fornece pois valiosos subsídios aos estudos paleogeográficos. (1) Steuer, toe. cil., pag. 457. 26 Inversamente, os dados da Paleopeografia prestam por vezes um grande auxilio no Hiogeógrafo, mostrando-lhe a fragmentação dos meios biológicos, e [lerrnitiiidii (|iic ele relacione l-Joras c Faunas arliinlmente independentes, cuja íirea de dispersão era |)riniilivameiite conlímia ^Floras e F^iunas residuaes). Mas é cornciiienle ad\ertir <|ue a continuidade do meio, necessária à irradiação e ú ilispersào de unia espécie biolofiica, nôo se reduz apenas à existência de uma comunicação livre, no sentido topográfico da palavra. É preciso ainda que as radiações físicas e químicas nSo ultrapassem certos limites, característicos da espécie considerada. Esta observação le\a-nos a apreciar o papel que os factores ecológicos desempenham na distribuição geográfica do 1'lancton. Fostes factores ecológicos (factor climático de Ffbifkr e de Outhami) a que já nos referimos com algum desenvolvimento, tèein, como agentes reguladores das áreas de dispersão dos diferentes Plunctontes, uma inlluén- cia decisiva. .lá tivemos ocasião de insistir sobre as intimas relações que ligam os organismos ás condições físicas e químicas do meio que habitam, e já vimos, a propósito da temperatura, que, para o caso do meio marinho, era esse o factor ecológico cuja acção sobrepuja à de todos os outros. E, na verdade, todas as observações efeiluadas ácèrca da distribuição dos organismos nos mares, sam concordantes em revelar a importância fuiidamenlal do redime lérmico. Evidentemente, nem todos os seres ma- rinhos sam igualmente estenolérmicos, e muitos ha, que acusam também uma grande sensibilidade a outros factores, particularmente à salinidade; mas nn ;;ciieraliilii(le dos casos o primeiro lugar cabe ;i temperaluPii, e a sua iniluéncia inaiiifesta-se por uma forma evidente no esquema da distri- buição geral do Plancton. Cada Planctonte tem a sua área de dis|)ersao (T própria, mais ou menos bem delimitada, maior ou menor segundo as suas faculdades de resistência aos agentes exteriores. Mas, pondo de parle as particularida- des, e encarando a distribuição do Plancton tia sua generalidade, num ponto de vista de síntese, pode eleiluar-se a divisão do meio marinho num certo número de distritos ou regiões caracterizadas por compo- sição planctónica mais ou menos homogénea. A primeira divisão desta natureza, a que aliás nós já nos referimos mais acima, é a que se baseia na presença do Meroplancton; é a divisflo em distrito nerítico e distrito oceânico. Vimos que se admite geral- (l) l'ara o caso do l^l.inclini e iln Xccion, a ex|iressão do áre,\ de dispersão não é talvez, iiiiiilo própria, visto (jue, além da distriljuição dos orpaiiisiiios no seiílido liori- zontal, lia liiiibéni a aloiider a sua dislriltuíção no sentido vertical. 27 mente como limite entro estes dois distritos n projecçno à superfície da linha bntiint''lricii de 200 melros, limite um [loiíro couveiicion.il, mas im- posto pela falia de outro melhor, em virtude da iuler|)enelraçDo das suas respectivas Floras e Faunas. Este feiuuneno da interpenetração das associações llorísticas e faunlsticas correspondentes a dois distritos contíguos é muito geral, senão constante. A sua |)riucipal causa é a acção das correntes. No estudo físico do mar, as correntes desempenham um papel regu- lador. Mantendo as aguas num movimento constante, tendem a anular as diferenciações originadas pela acçào dos factores cósmicos, misturando as aguas quentes e fortemente salgadas das regiões equaloriaes com as aguas frias e pouco salgadas dos Pólos, levando o oxig(''nio da superfície aos mais fundos abismos dos oceanos, ele. No que diz respeito à distribuição do Plancton, a sua acção é muito semelhante. Os Planclontes sam arrastados do umas regiões para outras, e o resultado linal seria uma homogeneidade perfeita na sua distribuição, se a mudança progressiva das condições físicas da corrente que os arrasta não os fosse dizimando segundo as suas capacidades de resistência. Para o efeito da distribuição do Plancton cm distritos ou regiões, as correntes desempenham pois, na verdade, o papel do um agente perturbador. É óbvio que tanto as correntes como todos os factores ecológicos estãm sujeitos a variações tomporaes, diárias, anunes, etc, com cujo estudo, que pertence à Física do Mar, nos não podemos demorar aqui. A im|)orlãncia do conhecimento destas variações para o Planctologista deduz-se facilmente das considerações que temos feito, o que nos dispensa também de maiores explanações. Feitas estas considerações prévias, podemos entrar desafogadamente na divisão do Plancton norítico e oceânico em sub-regiôes. Devemos contudo observar que os resultados obtidos pelos autores que tèem tratado deste assunto apenas se podem aceitar como provisórios, visto que os dados da observação não sam ainda suficientes para servirem de base a conclusões definitivas. O estabelecimento de subdivisões na região nerítica é particularmente difícil, em virtude da iuíluéncia preponderante dos factores locaes. A distri- buição do Benthos e do Necton sam para este caso de grande importância, por motivo a que já nos referimos; e é fácil de comprehender que os Mero- planctonles, cuja existência está ligada à proximidade da costa, estám dependentes em alto grau de condições de ordem topográfica. E preciso atender também a que muitos mares costeiros e interiores estám sujeitos, debaixo do ponto de vista das suas condições físicas e químicas, a um regime particular, que só por si é suficiente para dar uma fácies caracte- rística às associações biológicas que nele habitam. 28 Por estes motivos, apenas é possível, no estado actual da Ciência, resolver o problema na sua prande generalidade, abstraiiindo das minu- ciosidades. O es(|nemii de Oktmann, que transcrevemos a seguir, não se afasta, decerto, muito da verdade. Quadro da dÍ!>trlbuição geogriQca do Plancton neritico la) Sub-repião àrlica oirciim-polar. I. Região àrtica 'h) » atlântica boreal. '(■) 1) pacilira boreal. la) Sub-região indo-pacifica. 16) • americana occidenlai. - Região tropical . . . .( Jc) » americana onculal. d) » africana occidental e mediterrânea. Região antàrtioa. a) Sub-região aulárlica circiini-polar. b) " americana meridional. < (c) » africana meridional. d) » australiana meridional e novizclándica. Stbueb, Planklonkunde, pag. 462. O Plancton oceânico, não estando sujeito, como o neritico, A acçSo de factores locaes, muito variáveis, revela uma composição mais liomogí-nea. Infelizmente, sam bem poucos os dados que se podem utilizar para os diferetiles oceanos, excepto para o AllAiitico, que eslncia ã pressão. Por conseguinte, as grandes pressões do fundo do mar tèem bioli^igicamente uma importância secundária, e não repre- sentam um obstáculo sério à propagação da vida. A presença do oxigénio é assegurada pelas correntes, que arrastam para as profundidades as aguas que se carregaram daquele gas à super- fície, .là dissemos atrás que o mar se podia considerar como um orga- nismo de ordem superior, e, na realidade, esta circulação das aguas, (1) Os Planctonles que cfuiuiam migrações verlicaos recol)eram do Chun o nome de Pianctontes iiilerzonàilos. Haeckul agriipa-os com o nome de Planclon bati-peiàgico, em oposição ao Plancton auto-pelágico (que nunca abandona a superfície) e ao Plancton espaui-pelágico (que se conserva sempre nas zonas profundas). Vide Steueií, loc. cit., pag. 374. (2) Já vimos que os trabalhos de Lebedinzeff tinham evidenciado um envenena- mento das aguas profundas do Mar Negro pelo gas sulfhidrico. Um facto análogo foi observado em Mofjord, perto de Bergen. 32 levando para as zonas profundas o oxigénio nocessiirio h vida dos orga- nismos ([ue ai liabitiini, pode, i\U' cerlo poiílo, toniparar-se com a circula- ção sangíiiiieii dos aiiimaes mais elevados em or;;.iiiiza(.ao. O alimento orgáiiiio, nestas regiões profundas, é fornecido pela con- stante qiiedii dos organismos mortos dos estiatos siiiicríiciaes. E a esta «chu\a de cadáveres» segundo a expressão sugestiva de um autor, (jue a Faima abissal vae buscar a matéria orgònica que lhe é indispensável. Desta forma, a vida 6 |)ossivel nas regiões profundas, apesar da anorma- lidade das coiidi^'ões de existência, (]ue dá lugar a feiKJinenos de adaptação realmente interessantes. Diferentes autores tèem procurado elaborar um esquema da distribuição gerai dos IMnnclontes segundo a iirolutididade. Os resultados, |ior6m, não sam concordantes, o que 6 devido em parle à escassez das observações, e em parle ao fado dessa distribuição variar no espaço e no lempo. Itestringindo o problema a grupos determinados de 1'lanctontes, lera sido [)Ossi>el, contudo, estabelecer zonas de dispersão, mais ou menos bem delimitadas, características das diferentes formas do grupo conside- rado. É o que se dã parlicularmente com os líadiol/irios, e particular- mente com os Ar(in(li())n melros superíiciaes, que constituem a região diáfana. A partir desta profundidade, as observações mostram que não só o Fito|dandon desaparece completamenie, mas (]ue o Zooplancton se empobrece immenso. .lá vimos também (pie (>iii>, atendendo especial- mente ao desenvolvimento da vida \egetal e á penetração da luz, dividia a espessura do meio marinho em Ires estratos, cujos limites se achavam respectivamente a 8(t metros e a 3.')() metros de profimdidade: a região euiótica, a região dislótica (Flora da sombra de Schi.viper) e a região afótica. .Semelbatcmeule, Lo Bianco distingue três zonas no' .Mediterrâneo ((lolfo de Nápoles), cujos limites, [)orém, não coincidem precisamente com os de (Iiidn. Zona do Pbaoplancton, comprchendendo os ."JO metros superficiaes, carcterizada espi'cialmente pela |)e<|uenez dos 1'lanctontes; Zona do Cnephoplancton, que se segue ã precedente até ao limite da região diáfana (para Lo HlA^•co este limite acha-se a 500 melros), em que o Planclon, ao abrigo das ondas, da insolação directa e das varia- ções térmicas da superfície se desenvolve exuberantemente; 33 Zona do Scoloplaiuloii, (|uc corrcs|)oiide íi rc^iino afótica de CiiUN, na (]Uiil st! enconlrani propriamente os 1'lanctonles abissaes. [iMiis já livenios ocasião de observar que a eslratidia^-ào de Ciiun iiTio é de nnia aplica^'ão muito f;eial, e o mesmo se pode aíii mar, provavebneiile, da divisão de Lo Hianco). ilAt:cKRi. sejiiie iim camitiho diverso: sem procurar propriamente dividir o meio mariídio em estratos sobrepostos, lenia elassilicar o l'laiicloii, se- {i;Mndo as suas relat'ões com as zonas snperliciaes e profundas, e, baseando-sc neste critério, a^rupa-o em Ires classes; IMancton peláf;ico, constiluido por organismos que se encontram habitualmente ã superfície, ainda que, em determinadas condi^'ões, migrem para uma profutididade maior ou menor; IManclon zonár. a que pertencem os Planctonles que vivem em zonas de profundidade lixa, sem nunca atingirem a superfície, ou se aproxima- rem do fundo; Planclon l)alibico, em que se agru|iam os Planctonles das grandes profundidades, (pie preferem a pròjtimidade do fundo, bem que se nào relacionem directamenle com ele. Poderíamos alongar esta exposição, indicando outros esquemas da distri- buição vertical dos Planctonles, especialmente o do autor inglês Fowlek. O que fica dito, porém, é suficiente para dar uma ideia das dificuldades e das incertezas que se encontram neste capítulo da Planctologia. * Para terminarmos esta rápida exposição, devemo-nos agora referir aos métodos e processos de que se servem os Planctologistas. No estudo do Planclon, a operação mais importante é a colheita do material. Seja qual fôr a orientação que o Planei ologista dè ao seu tra- balho, é evidente que a primeira questão que o deve preocupar é obter o Planclon. O exame directo da agua não é prático, por que o número dos Planctonles é em geral excessivamente deminulo em relação ao volume de agua em que se encontram; lorna-se pois necessário concentrar esses Planctonles num volume mais reduzido, o que se consegue com uma lill ração. A maneira mais símplez e mais prática de efeituar essa fdtraçào consiste no emprego de redes de gaze. O primeiro aparelho deste género que se empregou foi a rede de Mullur, que tomou o nome do eminente natu- ralista que com ele realizou as primeiras investigações cientificas sobre a Flora e Fauna microscópicas do mar. Esta rede era muito semelhante às 3 sxvi 3i que ainda hoje se empregam parn apanhar insccios: um saco de gaze de lórma cónica, tendo na boca um aro ( ir( iilar (h' metal, hgiuio a um cabo. Com o (Icsetivolvimoulo dos csliidos sòlire ii lM;incton, este aparelho foi sncessivaincnle apcrfeiroaiio. Os aiicilciçoameiítos sam muito variados, segundo os modèlrjs dos diferentes autores, mas o mais importante é o (|ue consiste na aplicação ao fundo do saco de uma peça de metal e gaze, o balde, destinada a receber o [iroduto da jiesca, e a permitir que ele se possa recolher num frasco sem grandes prejuízos (I). Quando sam de pequenas dimensões, as redes de pesca deste tipo po- dem ser manejadas por meio de um cabo de comprimento conveniente. Kste [)rocesso, porém, não ó aplicável aos modelos maiores; neste caso emprega-se uma corda de bitola suficiente, que se liga ao aro da boca por meio de um pé de galiidia. As redes dispostas por esta forma podem-se empregar horizontaluietite, rebocando-as com pcípiena velocidade, ou no sentido vertical: ncsla hipótese, lastra-se o balde convenientemente, mer- gulha-se a rede al6 íi profundidade desejada (com a embarcação parada, jâ se \ò) e arrasla-se então lentamente até á superfície. Em quahpu-r dos casos, porém, o modo de funciotiamcnto do aparelho 6 evidentemente o mesmo: a agua passa livremente aliavés das malhas da gaze, ao passo ipie os Planctonles ficam retidos, c se acumulam no balde. A necessidade de estudar a distribuição vertical do Plancton. e, por conseguinte, de recolher separadamente os Pianctotitcs c(iri('S|iondentes a cada estrato aquoso, deu lugar a um novo aperfeiçoameiílo destes apare- lhos, por forma a satisfazerem este requisito. Kste aperfeiçoamento con- siste em dispor a boca da rede por flanctonles. .Muitos (!) Não nos dcmomnins na descrição dos difcrenlos modelos do rcílcs do pesca. que têeni sido rnnslnndos c ernproganos com maior ou menor exilo. Limllamo-nos a citar a obra de SrEiEn c o livro de L'Onanmjnipliir de ltii;M.\nii, onde essas descri- ções se encontram sulicienlemenle desenvolvidas e profusamente ilustradas. ^ .*ÍS liii, |iortMii, (jiio om viiliiik' das suas exíiiuiis dimonsòos consefíuem esca- par-se pelas mnllins da gazf, por mais liiia (|iie ela seja (1). E o que se d,'i, paitinilarmcnte, rom as Uaclérias; e tiesle caso é necessário recorrer a processos t's|i('(iaes. I\ira os Macroplaiictonles empregam-se redes maiores, de malha mais larga, a (]iu' os IVaiicôscs dam o nome de cIkiIkI. Kstas redes, porém, lêem o inc<>^^cni(!nle de danilicar muito alf,'uns exemplares delicados, taes como Silonoíoros, Medusas, etc; para estes torna-se necessário recolhe-los dire- ctamente da agua por meio de um frasco de l)0ca larga. O IMancton colhido ou «(lescado» pode ser submetido immediatamente à obser\avão, e pode ser fixado e cons('r\ado, para ser utilizado em trabalhos posteriores. A observarão do material íresco oferece geralmente rande interesse, mesmo avista desarmada: o seu aspecto, e particularmente a sua còr, sugere ao IManctologista experimentado indica(.'ões immediatas àcôrca da sua composição. Assim, quando predominam os Planctontes mais pequenos, o produto da pesca tem a aparência de um líquido espesso e turvo; as Ksipiizoficeas (ou Scbizopbucas) tornam-Êio grumoso, e as Diatomá- ceas, quando sam dominantes, dam-lhe inna còr amarelenta característica, |)arecida com a da limonada. A observação do Planclon vivo, quer à lupa, quer ao microscópio, t' da maior importância e, até, nalguns casos, abso- lutamentt! indis|ieiisavel. Mas, na generalidade dos casos, lorna-se necessária a conservação do material, para se esludar ulteriormente. Para este efeito, o Plancton é convenientemente tratado por um liquido fixador, e em seguida immerso no lí(juido conservador, geralmente o álcool. O método a que nos temos referido satisfaz perfeitamente num grande número de casos, especialmente quando s(! pretende a|)enas estudar os diferentes Planctontes, individualmente, no seu aspecto morfológico, fisio- lógico ou embriológico. Mas quando a atenção do naturalista se dirige ao Plancton, como associação biológica, procurando desvendar as leis que presidem á sua distribuição, ou o papel (pie ele desempenha na Etologia geral do mar, torna-se indispensável obter não só a indicação completa de todos os organismos que se encontram num poirto dado, mas também de- terminar a sua freqiiéncia — as suas proporções relativas, e a sua proporção absoluta em relação a um volume dado do meio que os cerca. Para este efeito, o método que exposemos é insuficiente, e assim foi necessário aperfeiçoá-lo, e até substitui-lo por outros, por forma que, além (I) A gaze mais fina que se fabrica nunca tem mais de 6000 malhas por centí- metro quadrado. As dimensões da mallia oscilam entre .52 e 113 [j-, mas, em 85% dos casos estám comprehendídas entre 70 e 98[ji (Lohmann). 3(J das símplez indicações qiiiilitativas, se podessem obter tiimbém informaçõeii quantitativas, que exprimissem numíricamcntc a In-íjoéticia das diferentes formas vivas. » « * As determinações quantitativas visam o conliecimento da distribuição numérica dos diferentes organismos nos diferentes ponlos de um meio biológico, da agua do mar, de um lago, etc. Sem nos prendermos agora com a discussiio relativa à utilidade desta ordem de trabalhos, limilar-nos hemos a notar que as informações (lualitativas, só por si, sam iiisiiíicienlcs para o estudo integral dos meios liioiof^icos, e que a simple/, estimaina do observador, quanto à i'rc(]iléncia relativa ou absoluta das diferentes formas vivas, é desprovida de toda a precisão, por depender de factores absoluta- mente pessoaes e subjectivos. Limitando-nos ao caso da IManclolngia mariídia. (pie O o que mais nos interessa aqui, e aquele em que os trabalhos ijuaMlilalivos tèem sido [)ro- seguidos com mais intensidade e persistência, podemos afirmar que, além do conliecimento dos diferentes Planclonles que habitam uma determinad;i região, as informações relativas á sua frequência oferecem um interesse cientifico real. A forma mais completa e mais perfeita de resolver o pidblema cousislc em avaliar o número dos diferentes organismos que ocupam um (iluin(' dcteriuinado de agua constitue o dm das [lescas ou colheitas (|uantitalivas. Os Planctologistas tèem procurado resolver o jiroblema por processos muito variados, mas é certo que neidium deles satisfaz cabalmente aos fins que se propõe, quer por lutar com dificuldades enormes na sua realização prática, (juer pela impoSsibilidade de e\itar causa^ dèrro (|ue vècm lal- sear consideravelmente os resultados. O processo mais antigo, e ainda hoje o mais se;;uido, é doido .i Kmi- SBN, o fundador da Planctologia (]uanlilati\a. Haseia-se no em|)icgo de redes, análogas, nas suas linhas geraes, às utilizadas nas colheitas simplez de Plancton. As redes (juanlitalivas de IIe>sen, assim como os modelos dos outros autores, que pouco se afastam do tipo fundamental, sam redes de gaze de seda de malha muito fina, acompanhadas de um balde, construído por forma a evitar o mais possivel perdas e prejuízos na colheita do material. 37 O volume diifíiia filtrado calcula-se pelo espaço percorrido pela rede; c admite-se, em virtude da grande finura da malha, que todos os Planc- lontes (]ue se adiavam nesse volume d'af;ua se coneenlraram no balde. Os aparelhos deste tipo podem-se empregar lanlo em pescas horizon- taes, eomo em pescas verticaes. No primeiro caso, dada a velocidade do reboque, e a duração da pesca, í' fácil determinar o espaço percorrido pela rede; e no segundo caso, tudo se limita ao empr*^go de uma liidia graduada para sustentar e arrastar o aparelho. Nos seus trabalhos, Iíensen efeitiiou »ò\n(' tudo pescas verticaes. Para o estudo do IManctoii abissal, procedia a pescas a proluudidades diferentes, mas regularmente espaçadas, ou escalonadas, c a diferença de duas pescas consecutivas representava o Plancton do estrato aquoso que só litdia sido (iltradd num dos lanços. É este, muito em resumo, o mótodo (]ue o ilustre planctologista de Kiel empregou em grande escala na célebre expediçSo do National, destinada ao estudo do Plancton do Atlântico. Mas este método está sujeito a numerosas causas d'ôrro, e as criticas que lhe foram feitas, baseadas em trabalhos de verificação muito notáveis, deixaram-no muito mal ferido. Em primeiro lugar, por muito fina (|ue seja a rede (IIensen emprega gaze de seda com .j92tí malhas por centímetro quadrado, em média) sam muitos os organismos que se escapam pelas maliias. Este inconveniente C(uijuga-se com oulro, nào menos importante: a impossibilidade de evitar que muitos Planctontes fiquem presos nas malhas do saco. Segundo as conclusões de Loumann, estas duas lausas d'èrro faiseam completamente os resultados das pescas; os Cislollagelados seriam os únicos organismos recolhidos integralmente, e os outros Microplanctontes todos perder-se hiam em proporções variáveis, mas sempre importantissimas (1). Outra causa d'êrro, de natureza diferente, resulta de dificuldades prá- ticas na determinação do volume d'aguu filtrado. Nc^io nos podemos alongar na exposição deste assunto; iimitar-nos liemos apenas a considerações muito geraes (2). Poderia supòr-se que o volume dagua filtrado pela rede seria o de um cilindro que tivesse por base a boca da rede, e por altura o espaço per- corrido durante a pesca. (t) Steuer, lor. rit., pag. 154. (2) Sôlire este assunto, que tem suscitado muitas discussões, e dado origem a numerosos trnl>allios experimentaes, veja-se especialmente o trabaltio de Hl^^sEN : Melliiidik lírr Uiitersiiclimigen der Ptanktim-Kxpedilion, Kiel, 1893. No livro citado de Steuer enconlra-se a este respeito uma nota bibliográfica muito completa. 38 Seria assim: V = volume de agua filtrado. V = S/l S = superricic da boca d;i rede. h = espaço percorrido pela rede. Na realidade, porém, esse volume 6 mendr, em viilmle iIm resislónria (jue a paze oferece à filtração da afjiia, que assim relliic etn [tarle para lora da boca da rede. Assim será: , Vi = volume verdadeiro. C = coelicienle do resistência à lillração. Kstc coelicienle C, sempre maior do (|iie n uuidiide, depende, seguudo os trahiillios de Amiieiig, da liuura da mallia, da superfície da boca, da superfície liltraute do saco, do respectivo áii^ulo di- abertura, da >eloci- dade do reboque, da |)rofundidade, e da quantidade de IMancton. Km particular, a resistência à liltraçào será tanto menor, ijuanto maior f<^r a superfície liitradoru, e (pinnto menor f(^r a superfície da boca (1 '. I*er este motivo, IIicnse.n e os demais construtores de redes quantita- tivas restringem a superfície da boca da rede aplicando-lbe um diafragma em forma de tronco de cone, feito de lona grossa, praticamente imper- meável, infelizmente, esta disposição tem o incorneniente graw do facilitar a fuga dos Flanctontes que tèem movimentos rápidos. O coeficiente C determirui-se geralmente por processos experimetitaes. Esta determinação tem (jue se repetir de tempos a tempos, visto (jiie a resistência á filtração aumenta com o uso da rede, em virtude de uma obliteração parcial dns mallias. {) emprego das r<'des (]uantilativas é pois uma operaçFio excessivamente complexa e delicada, que exige grande trabalho, que talvez nflo seja compensado |)elos irsultados, sujeitos, como acabamos de ver, a êiros im|iortanles. Se, porém, se desistir de obter valores absolutos, e se pretenderem apenas deteiminar as proporções relativas dos diferentes organismos, o problema simplilica-se, e as redes (juanlitativas prestam serviços rele- vantes. Neste caso, dt!sprezam-se sistematicamente todas, ou, pelo menos, algumas das causas d'èrro supracitadas, admitindo ijue sam constantes no tempo e nos diferentes pontos do meio marinho. Os resultados obtidos (1) Steueb, Ioc. cit., pag. iõo. 39 |)or este processo serám apenas aproximados, mas esta deficiência é sem dúvida compensada pela simplicidade do nittodo. Tudo se reduz, com efeito, a filtrar coiumnas (ragua de altura ((inliecida, e a sujeitar os resul- tados à coiilajjem. Os numerosos inconvenientes do método da rede levaram os l'ianctolo- gistas a empregar outros processos para as determinações quantitativas, líiitre eles merecem menção os (|ue consistem no emprôgo de uma bomba e de uni liitro, e os (|U(' se baseiam no emprc^go do centrifugador. O processo da bomba é siisceptivel de dar resultados quase isentos de erros, mas o seu emprego é muito limitado. Consiste essencialmente na filtraçcào, através de lafetíi ou papel de liitro, de am volume d'agua chu- pado por uma bomba de débito conhecido. Este processo, recomendável pelo seu rigor para estudos de Planclon superficial, torna-se |)orém de uma aplicaçcào dificil, senão impossivel, para profundidades superiores a 100 ou 200 metros. Lohman.n nota ainda que, com mau tempo, dificilmente se efeituarà uma filtração a bordo de um navio. O outro |)rocess(i a que aludimos consiste na centrifugação de uma amostra de agua do mar, de volume conhecido, efeituando-se depois a contagem do depíisilo. Este |)rocesso tem grandes vantag(!ns, e será, sem dúvida, o que ha de desempeidiar maior papel na Planctologia do futuro. Ne- cessita, é certo, do emprego de grandes centrifugadores; mas a perda de material é reduzida a /,ero, e a delerminação do volume d'agua analisado susceptivel da maior precisão — vantagens estas de suma importância. * * * A segunda |)artc do problema quantitativo consiste na avaliação numé- rica do Plaiulon obtido segundo um dos métodos que acabamos de expor. Evidentemente, a forma mais perfeita e completa de efeituar essa avalia- ção consiste em determinar, com maior ou menor aproximação, o número dos Flanctontes pescados, segundo as diferentes espécies, variedades, etc. Mas nem sempre se pretende ir tam longe, e a avaliação global do Plancton recolhido, sem distinção de formas, satisfaz por vezes às neces- sidades da investigarão científica. E, neste caso, recorre-se a determina- ções volumétricas ou ponderaes. O processo mais simplez de avaliar o volume do Plancton recolhido consiste em introduzir a pesca numa proveta graduada, deixa-la em re- pouso durante algumas horas, e efeituar em seguida a leitura correspon- dente ao sedimento que se depositou. 40 Este processo é de uma grande simplicidade, e o seu emprògn, srt por si, d.'i indicações muilo importantes. Só se oblèem. como é natural, resul- tados iipròxiinndos, visto ser impnssivel fazer a leitura com [)recisrio. É evidiMílcmciiti' iii-cc ssário deixar ii |)ro\eta em repouso sempre durante o mesmo teuipo, para ns obser\açòes serem comparáveis; e a |)rAlica tem mostrado que 2i lioras sam suficientes para que todo o material se de- posite no liindo liala-se, como 6 natural, de material prèvianieiilc! fixado). Se, portam, se desejar uma concenlravi^o maior, pode-se prolongar a sedi- mentação durante o tempo que se julgar conveniente. A bordo, como o repouso absoluto l', em geral, dilicil de obter, os Planclologistas recorrem ao centrifugador. Seja, porém, qual lòr a duraçilo da sedimentação, e, por conseguinte, o grau de concentração do sedimento, a leitura da proveta indica sempre o volume real do IMancton, aumentando-llie o volume dos es|)aços (pie sempre subsistem entre os organismos. Trata-se pois do que poderemos cbamar volume bruto. LoiíMANN tentou determinar o volume real dos diferentes Planclontes. Esta determinação, que é relativamente fácil para o caso de formas sus- ceptíveis de uma expressão geométrica simplez, taes como bastantes Diatomíiceas, torna-se, porém, muito complicada para o caso de formas complexas, sendo eiilào necessário empregar processos cspeciaes. Outro método, siisceptivel de dar indicações fidedignas, consiste em avaliar o volume da sidistáncia seca, a que Sciutt dá o nome de volume absoluto (I). Este método tem, |)orém, o grave iiicoiiveniente de exigir a inutilização, para os Iraballios ulteriores, do material pescado. As determinações |)oiideraes sam exireniaiiienie diliceis. Como no caso precedente, é necessário sacrificar o IMaiicton, visto ter de se operar sobre material seco. Os saes dissolvidos na agua do mar dam ainda origem a dificuldades técnicas consideráveis, por ser impossível eliminá-los com- pletamente sem que a substancia orgânica sofra niodiíicaçòes na sua composição química, e por conseguinte no peso. Como jíí dissemos, a contagem dos organismos é, sem dúvida, a forma mais perfeita de efeituar a análise quantilalivn do 1'laniton. Os apertados limites desta Introdução não jtermitem que nos alongue- mos, nem na descrição da técnica deste método, nem na discussão das suas vantagens e inconvenientes (2). Limitar-nos bemos, pois, a tocar no assunto muilo no de leve. (1) SniiTT, Aníih/lisclir Planllnn-Sliuliim. pap. tS. (2) Além (liis traliíillids oritiinací ilc llK^s^:^■, é coiivcnieule citar aqui o livro de Sem TT, Aiwliilisilir l'liiiiklíiii-Sliiilien, onde se ciicnnlr.i uma dccrição elementar mas cemplela do inúlndo das conlagous. 4f Nii impossibilidade príilica de coiilar lodos os 1'lanclonles obtidos numa pesca qiiaiilitaliva, recorre-se à conlagein de iimn pequena amostra dessa pesca. Mas para que esta amostra, siijcila à anidise, possa ser considerada, na sua composição, como semelhante à ()esca total, 6 necessArio, ao collierno, |)orém, este volume dagiia atinge proporções enormes, na ocasião de cheias; a salinidade conserva-se então nula junto da barra, durante dias seguidos, e as aguas da enseada adoçnm-se em proporções consideráveis. I'ara o sul da foz do rio, a costa estende-se, a perder de vista, baixa e arenosa, sem um único rochedo. Só aqui e acolá miseráveis povoações de pescadores quebram a triste monotonia das areias. As redes de pesca Nas primeiras pescas a que procedíamos utilizámo-nos de uma pequena rede que tínhamos adquirido na casa Ai.tmann, de Berlim. Fsta rede era pori''m muito peijuenn : media apenas 14 centímetros de diíimetro na boca. Sendo sem diniila coinoda [lara a coilieila de pequenas amostras, era con- tudo inaplicável às pescas (pianiitativas, visto nâo permitir que se recolhesse integralmente lodo o produto da pesca. domo tencionávamos efeituar estudos quantilativos, resolvermos construir um aparelho de maiores dimensões, em (|ue aquele defeito fosse corrigido nos limites do possivel. KmpregAmos a gaze de seda mais fina do mos- truário da casa i)i;vnoi.i.E, de l'aris, e mandámos executar as peças me- tálicas numa serralharia da localidade. A gaze de seda que nos forneceu a casa Devikili.b salisfez-nos per- feitamente: 6 muito sólida e resistente, e tem a malha muito regular. As medições a (pie jirocedí-mos ao microscópio indicaram o seguinte \aior para as suas caracteristicas: Niimero de mallias por cm.' 4900 Lado da mallia 7o ^ Trata-se, evidentemente, de valores módios, obtidos a partir de um número elevado de determinações. Apesar de ser o tipo mais fino do mostruário da casa Deyhoi.i.k (n." 180), esta gaze è um pouco mais aberta do que a usada pelos Plane- tologistas (Jc Kiel, que tem em médin 5!)2() niiilliiis por centímetro (juii- drado, secundo as delerminaçòes de Hknskn (I). A rede (jue construímos (Est. I, fij;. I) consta essencialmente, como todos os aparelhos congéneres, de duas parles: o saco c o balde. O saco, que é a parte propriamente filtrante, é lodo feito de gaze de seda, e tem a forma dom (ronco de cone. .\ boca lem ÍO centímetros d(! diâmetro; a sua indelormabilidade resulta diun anel de arame de latão, sulicienlemente grosso, mas não demasiadamente pesado. É a esle anel que se prende o saco, por meio de uma bainha de |)an() forle. Ao anel prende-se ainda um pé de f;alinlia, formado de quatro ramos, que se vam inserir ninn mosquetão de mola, (pie [lor seu turno engata no cabo de reboque. Na e.vtremidade oposta à boca, o saco termina também por uma bainha de pano, bastante larga. É por meio dessa bainha quo o saco se liga ao balde. O balde (Est. I, fig. 2 e 3) é um recipiente de latão, com fundo de gaze, destinado a recolher o produto da pesca, à medida que esta se vae efeituando. Consta essencialmente de Ires peças, todas em forma de anel (Est. I, íig. 2). Uma primeira pe(,'a [A) é um tubo com 48 milímetros de diâmetro exterior e G5 milimelros de comprimento. Esta jie^M conslitue a boca do balde, e está fi.\a ao saco por uma forma permanente. A fixação conse- gue-se enfiando o tubo (A) na bainha inferior do saco, que tem o mesmo diâmetro (Est. I, fig. 3), e apertando fortemente, por meio de uma linha resistente, esta bainha contra o tubo, jior forma a cingi-la contra o re- bordo (o), de que o tubo está munido na sua parle superior. É o que indica a fig. 3 da Est. I. Nesta peça (A) ha ainda a notar dois botòezinbos de metal (6), colo- cados nas extremidades do mesmo diâmetro, que servem para fixar a peça seguinte. A peça (B) é pròjiriamenle o corpo do balde. É também um anel, ou tubo. cujo diâmetro interior é igual ao da peça (A), ou sejam 48 mili- melros. O tubo (A) pode pois enfiar-se justamente no tubo (B), e dois rasgos era cotovelo (íi') correspondentes aos botões [b), constituindo um alvado de baioneta, permitem fixá-los nesta posição (Est. I, fig. 2 e 3). É na parle inferior deste anel (B) que se aplica um pedaço de gaze de seda, sobre a qual se vem concentrar o produto da pesca. Para fixar este pedaço de seda, que é necessário substituir frequentes vezes, serve o anel (C) : este anel, que tem uma série de rasgos que lhe dam elaslici- (l) Hbnsen, Methodik der Untersiichungen bei der Plankton-Expedilion, pag, 73. f(> (lade, conslitiie o que em liiigungem técnica se rliamn um elástico (lísl. I, O fragmento de gaze de seda deve ser bastante maior que o difimctro do l)al(li'. Para se conseguir a sua fixação, aplica-se no luiido do balde, e, enfiando por cima dele o elástico (C) entala-se contra a pe^a (B) ^Ksl. I, íig. 3). Como esta operação é fácil e rá|)ie acumulou o produto da pesca, («eralmenle fica também no balde alguma agua, que o fundo de gaze, obstruído pelos orga- nismos (|ue se acumularam s(Ujre ele, só muito lentamente deixa passar; esta agua, que tem muito 1'lanitoii em sus|iensào. rocollie-se no frasco destinado a receber a pesca, que deve ler a boca larga, e uma capacidade de 200 a 300 centimetros cúbicos. Fica então aderente ao bindo de gaze uma massa de aparência gelati- nosa, que constitue a principal |)artc da colheita; para a recolher, tira-se lentamente o elástico, e binça-se para dentro do frasco o fragmento de seda c(un o seu conteúdo. .Alguns restos de Plancton que sempre ficam aderentes às [taredes inte- riores do balde apro\eilain-se descarregando sobre eles um jacto de agua salgada, por meio de uma bombilha, e recolbendo no frasco essa agua car- (1; Só uma vez perdemos uma pesca, por se haver aberto a rede. 17 regada de PIuiicloii. A operarão k-riuina eiicliendo-se o írasco com agua do mar, para diluir o Plantloti, (|ue, demasiadamente concentrado, íàcil- mente se poderia alterar. Colocando outro pedat-o de seda no fundo do balde e fecliando-o, a rede fica pronta para novo hun-o. Donlro dos frascos, os pedaços de seda (|ue aí sam introduzidos com o Pianclon largam fíuilmenle os organismos (|ue lhe eslAm aderentes, o (jue se pode favorecer pela agitação. Mais tarde, no laboratório, liram-se com uma pinça, e, depois de lavados (em agua doce) e enxutos, podem servir de novo para as mesmas operações. Depois de cada expedição, a rede de pesca também deve ser lavada cm agua doce. É evidente que muitas das operações que íicam indicadas somente sam necessárias para o caso das pescas quanlitalivas, em que deve haver o maior cuidado em recolher integralmente todí) o [iroduto da pesca. Mas se pretendermos a|)enas obter Piancton |)ara trabalhos de laboratório, tudo isto se simplifica, e basta então recolher no frasco o fimdo de gaze com o seu conteúdo, sem maiores cuidados ou preocupações. A técnica que acabamos de indicar refere-se às pescas horizontaes. Para o caso das pescas verticaes, as ojicraçòes sam as mesmas, com a diferença que, em lugar de se rebocar a rede, se deixa mergulhar até à profundidade desejada, e se arrasta em seguida lentamente até à superfície. Hesta-nos registar que no repelido em|)règo que fizemos deste aparelho obtivemos sempre resultados satisfatórios. E evidente que ele se não pode comparar com os modelos extranjeiros, taes como os de Hensen, Apstein BrciiET, etc, que sam muito mais perfeitos e complicados; mas oferece realmente algumas vantagens, sendo uma delas, sem dúvida, a sua simpli- cidade (1). Como os nossos trabalhos se limitaram ao Microplancton, não empre- gámos redes de malha mais larga. Também não tentámos fazer pescas profundas ; tanto mais que, para alcançarmos as proftmdidades necessárias, tínhamos que nos afastar muito da costa. As pescas As pescas que efeituámos foram todas horizontaes e de superfície: a (I) Ultimamente tive milícia de um construtor de a|)areltios de precisão de Kiel (Zwickert), (|ue furneee apareltios para Pianclologia em muito lioas condições. Entre eles merece (iiençíio uma pequena rede quantitativa, modele de Apstein, cujo preço é de 34 nik, 15. 48 rede nunca descia a mnis de I metro. Os locoes da pesca foram, como já dissemos, a enseada de Buarcos e a barra do Alomlepo. Na enseada de Buarcos, as pescas fíiriím íeitas em frente da vila, a uma distância de ferra (pie varia>a entre oOO e 'HHH) melros. A profun- didade era geralmente de 10 a 20 melros e o fundo arenoso. IJtilizámo- nos de uma lancliiidia de pesca, tripidada por Ires homens. A bravura do mar, que por vc/es. sòbie tudo no inverno, nSo con- sente duranl»! semanas seguidas a saída de uma embarcação pequena, que era, iiaturalmenie, a única de (pie podiamos disp(')r, levou-nos a efei- tiiar al^-umas pesquisas na embocadura do Bio .Mondego. Fará deminuir a iuiluéncia da agua doce, escolhíamos a ocasião da preamar; e as nossas ()bser\a^'ôes mostraram-nos que o Plaiuton pescado nestas coiidiçfies nSo difere do da enseada. Infelizmenle, (piando o mar estíi le\antado a ponto de impedir a saída em Buarcos, as aguas, ao passarem por cima dos bancos da barra, carregam-se de areia; e esta areia, acumulando-se no balde juntamente com o l*lancton. vem prejudicar bastante o resultado das pescas. Como o fa/ pre\er a proximidade da costa, o Flancton que obtivemos tem um carácter acentuadamente nerítico. As formas larvaes sam fre- (pieiílcs. partiiiilarinciite os 1'liiteit.s e os IS^aiijiIius; sam muito abundantes, por vezes, umas l(trmas curiosas que se aproximam muito dos organismos que Ci.EVE reOniu debaixo da designação vaga de Ovum liispidum (1); tam- bém observámos bastantes \ ermes, e outras formas ainda, tipicamente neríticas, a (|ue nos relciiremos (piaiulo nos ocuparmos dos respecli\os grupos de organismos. líncontrAmos tamb(''m no Plancton de Buarcos organismos saI(^bros. par- ticularmente algumas DiatomAceas. A presença destes organismos é uma conseqOíMicia muito natural da |)r(")ximidade do esteiro do Mondego. A inlluí^iiiia do rio rcvela-se ainda, e de uma forma frisanlc, no apareci- mento do Plancton de numerosos grãos de pólen de l'lniis marllima, e, s()bre tudo, dos p('l(is Iam característicos de Olm Europaea, espécie que, sofiendo com o ar do mar, tião vegeta junto da costa. Não podemos prcleii ler, aqui, enunciar resultados de ordem geral, tanto mais (pie os nossos trabalhos ainda esl/im em princípio. Julgamos contudo poder afirmar (pie no Plancton de Buarcos, as formas dominantes sam os Cop(!'podes, os Diiio- e (iistollagelados, as DiatomAceas e os Tintí- neos (Ciliados . Os Badiolários sam bastante raros, e o mesmo se verifica com os Foraminiferos lioloplaiicloiiicos, ao passo que os Foraminíferos, (l) liOHMANN, Cyslen. Eier und Larven -- Ergelmisse der Planhion-Expedition der JlumboUlí-Sliflniig. li) cuja existriiciii i'slá lifijula à presença ile um subslralo sólido, apureccin loin alf;iiiiia ahmuláiicia, em cerlas condições a que mais tardo nos have- mos de referir. * * * Apresentamos a seguir a lista das pescas que efeiluíunos até liojc, e cujos resultados serviram de base a este trabalho: Número do lanço Data Hora Local Observações 2 3 de novenihro de 1909.. 2'' da tarde Knseada de Buarcos :t » » 2^ 1/2 ,- » » 7 30 de março ile )910 i-Ví » )> » Quantitativa 8 » » 2" » » 1) 9 27 de atjril de 1910 1" « » » 10 U » 1" V2 » » » » 12 12 de maio de 1910 11' « » 14 21 de maio de 1910 12" Rio Mondego 15 18 de junho de 1910 - » 16 24de junim de 1910 2" Enseada de Buarcos 17 » » 2" 'A • }) » 18 2 de julho de 1910 - Rio Mondego lí> » » - » 20 f) de julho de 1910 12'' da mauhã » 21 8 de julho de 1910 1'' da tarde » 22 13 de julho de 1910 6" u 2:] 24 de julho de 1910 2'» » » 23 1 de agosto de 1910 1" Vi .. Enseada de Buarcos 20 la de agosto de 1910... . - Rio Mondego 27 29 de agosto de 1910 4"' n t> 28 1 de setemhro de 1910... r"/2 -• Enseada de Buarcos 30 18 de janeiro de 19 U - li » 31 7 de fevereiro de 1911... - » 0 32 14 de fevereiro de 1911.. . - » » XXVJ .'iO • Pescas quantitativas Procuiíimos roaliznr ;ilf;umns deltTminnçòcs qiianiilíilivas:, e, com (|uniilo os resulliidos que oblivcmos scjain iniiilo defiricnlcs i- incompk-tos, não queremos deixiir de os consignar aqui. Servimo-nos da rede de pesca que descrevamos nas |i.'i{^inas preceden- tes, e que construímos já na ideia de a aplicar a traliallios i|uarilitativos. Conscientes das fjrandes diliculdades inerenles às pescas deste j^énero, a que atrás tivemos ocasiiio de nos referir, abandoníinios lopo de princípio a ideia de efeituar determinações absolutas, e preocup/imo-nos ajuMias em dispor as cousas para ohter Nalores relali\(is d.i ii'e(|U('Tuia dos dilcrenles Planctonti's, mas por iorina (jiie os resultados dos lanços tossem compará- veis entre si. Desta forma, adiámos desnecessário tapar a retie com um obturador, e nSo tentámos secpier medir o seu coeliciente de resistência à filtração, que, atendendo ao seu grande Angulo de abertura, bavia necessariamente de ser muito elevado. Uealizárnos ipialro determinações desta natureza, e ai)an(lonámos logo completamente esta ordem de Irabalbos, por motivos de natureza diversa, parliculaiinente |)ela falta não só do material pró|)rio, mas também do conliecimento suiiciente da hlura e da I"ainia (|ue pretendíamos sujeitar à análise quantitativa. Estas pescas foram feitas, como as simplez coibeitas do Plancton, na enseada de Buarcos, a petjuena distância da terra, e ã superfície. Cada lanço durava 15 miiuitos, e, emquanto a pesca se efeituava, |)rocuravamos determinar a velocidade do barco com uma barquinba \ulgar, de llutuador, que, para [)equenas velocidades, dá sem dinida mellioies resultados do (pie as barquiidias de búlice, ordinariamente denominadas «barquiidias de pa- tente». O material pescado recolbia-se com todas as |)recauções a que já atrás nos referimos. A seguir a cada lanço ccdliiamos uma amostra de agua, para a determinação da s.ilinidade, e procedíamos a observações sobre temperatura e transparência da agua (T. Desta forma, cada pesca era acompanbada da nota das condições íísicas mais imp(ulantes. O material pescado era transpoitado logo para o laboratório, c af, depois de convenientemente lavado e fixado, ficava em repouso durante (1) Mais adeanle referimo-nos às observações sobre salinidade, teniperalura e Irau^paréucia. ai 2i horas niiiníi [irovclíi graduada. Terminado esse prazo, fozia-se a lei- liirn (lo voliiirie bruto, e procedia-se à ciMitapcm. Para esse clVilo, depois de foiiveni<'iilein('rile diluída, a pesra era lan- çada niiMi l)alão de vidro, d'oiide se cxlriíia uma amostra por meio de uma l)ond)illia fíradiiada, |)cia forma (|iic já indicámos na jirimeira parte desta Introdução, líssa amostra, que era sujeita á (■oiilajj;t'm, era geral- mente de O, o cc. Como aparelho contador, servi-me do microscíipio de (pie dispuidia, um mod(Mo uiímIío da casa Heichiíut, a cuja platina apli(juei um apare- Ihoziídio de madeira, que facilitava a contagem e impedia as repetições. Umas lâminas de vidro, de 10x9 cm., (jiiadricidadas em quadrados de 2 mm., e lamelas de 8x9 cm., completavam o nosso escasso material de trabalho. líleituada a c(inlagem. uma simplez multiplicação nos dava a composição da pesca total. l'ara que os resultados dos lanços fossem comparáveis uns aos outros, referiamo-los a uma pesca ideai em que a rede filtrasse uma columna de agua de 100 metros. Os quadros seguintes resumem os resultados obtidos: Lanço 11.° 7 ;30 de março de 1910, a 1" '/j da tarde Teiiiperaliua lia agua 13°,6 Velocidade (por miuulo) 30 m. TiauspaiéiR-ia ..." láO cni. I)uia(,'ã(i da pesca 15 min. Salinidade 36,3 Espaço percuniilo 4.50 m. Volume brifto, total 2,3 ec. Volume bruto, em 100 m 0,.53 cc. Planctontes (em 100 m.) Crustácea 3106 Tinlinninae - C.yltérocydis ciimpanidii 33 Radiolaria — Acanthomèlra .... 33 Cystoflagelliae — NoclilTica miliaris 33 DinoQagelliae — Peviãiiimm d(pressnm 44 — Crraliiim fusiui 33 Diatomaceae — Hhhlidpliia mobiliensií 3396 — outras Biddulpitia 11 — Cliaelocéras 344 — Coscinodiscus 11 OvHm hispidum 235 Total 9321 o 2 Laiioo n.° S 30 de março de 1910, ás i'' da tarde Tempeniliini da agua I3°,() Velocidade (|Mir iiiinulo) 30 m. Transparência láíícni. Duração da pesca 15 min. Salinidade 3(i,3 Kspaço percorrido 450 ni. Volume bruto, total 2.3 cc. Volume bruto, em 100 ni 0,55 cc. Planctontes (em 100 m.) Crustácea 6038 Tintinninae — CyUàronjrlis campânula SH Radiolaria — AcimthimHra tíG Cystoflagclliae — NartilTini wiliaris 44 Dinoflagelliae ^ Pri-idiíiitim drpyessum IH — ('.i'rntinm fiisiis '2i — Cfiiitiiini fiircd 2á Diatomaceae — liidãaliihia mobiliettsi.i 3074 — Chíuioriras 277 — Co.trinodiscus 60 Uium hispídum 366 Total 10141 Lanço n.° O 27 de alii il de 1910, á 1" da tarde Temperatura da agua I4°,2 Velocidade (iior minuto) .30 m. Transparência )2(l cm. Duração da pesca l.T min. Salinidade 33,U Kspaço percorrido 450 m. Volume bruto, total 5 cc. Volume bnilii, em 100 m 1,1 1 cc. Planctontes (em 100 m.) Crustácea 1864 Tintinninae ^ Cyttàrocyclis campânula 932 — Cyltà) ocyclis serrota 622 Foraminifera — Lituola 266 Cy stoflagelliae — NorlifTica milinris 666 Dinoflagelliae — Peridiniiim deprrxsitm 2131 — Peridhiium petlucidmn 44 — Csrutium fusus 932 /)3 Diatomaceae — Thallassiothrix Nilschioides o77 — Rhabdonema 8!) — Rhyzoxolenia ,')728 — Chaelocfras ;!712 — L<'ploq/lhidrns danicus i 154 — Biddiiiphia iiioliiliensis 4706 — outras liiddiiljiliiii llXii; — Coscinodiscus 89 — í>tephnnopyxis turris 1420 — Detonula Sdinideri liSit Ociím liisptdum 799 Total 28580 Lanço 11.» IO 27 de abril de 1910, à 1" '/j da tarde Temperatura da agua 14°,2 Velocidade (por minuto) 30 m. Transparência 200 cm. Diira^-ão da pesca 15 min. Salinidade 33,0 Espaço percorrido 450 m. Volume bruto, total 1 cc. Volume bruto, em 100 m 0,22 cc. Planotontes (em 100 m.) Crustácea 2()6 Tintinninae — CyllãrocycUs aiiiipniiiild 88 Dinoflagelliae — Peridiniiim dfpirssttm 400 — Peridimiiiii pelliiriduw. e outros Peridiíiium. . . 88 Diatomaceae — Thalldssiothrix Niíschioides (i66 — fíhyzosotenia lo()40 — Chaetocêras 58840 — Leptocylindrus danicus C750 — [iiddulphiu mobiliensis 222 — Detonula Sclirdderi 12577 Erliinuplnleus 444 Ocum liispidum 3H Total 96292 Observações Os resultados dos lanços 7 e 8 foram obtidos a partir da média de duas contagens para cada um. Os lanços 9 e 10 baseiam-se apenas numa con- tagem. Os Criislíiceos foram contados em glObo, compreendendo as formas Inrvcies. Os números relativos ás CliaeUKnas, Hhijzosoleiiia, Melosira, etc, refe- rem-se ao número de frústiilas e não ao númen) de cadeias, que nSo foi determinado. Só foram contados os organismos dos grupos indicados nas tabelas, a saber: Cruslared, íiiitinuinae, Furaminifcra, fyslollagclliaf, DindjlHijelUae, Diatomaceae, larvas de Echiundermnln, e as curiosas formas i|ue ('.lkvb registou com o nom<' de (hum hisptdum. Todas as outras formas, aliás pouco numerosas, foram sistemíiticamente des[)rezadas. » » * .l/l fica registado que a imperfeição tosca do nosso material só nos per- mitia obter resultados aproximados, e, com efeito, como laes se devem considerar os que acima apresentamos. Tanto o material obtido no lanço n.° 7 como o obtido no lanço n.° 8 foi sujeito a duas contagens, correspondentes a duas amostras, como já notámos nas Observações. Apresentamos a seguir o resultado dessas operações, para que se possa avaliar o grau de precisão com que foram feitas : Laxiço 11." T Volume bruto loi.ii 2,5 cr. diluído em álcool a 70" até perfazer o volume de 30 cc. Voluiiie das amostras sujeitas á contagem 0,o cc. I.* iiniosira 2.* ainosln Crustácea 239 201 Tintinninae — Cyltãronjclis campânula 2 3 Radiolaria — AranthomHva 2 t Cystoflagelliae — !\octilTica miliuris 1 2 Dinoflagelliae — Priiiliniiiiii ilepirssum 2 2 — (jiatiiim fusux 2 1 Diatomaceae a e qii!intitali\n alor de algu- mas das condições físicas e químicas do meio marinho que oferecem maior interesse ao 1'lanctologista. Nesse sentido, fizemos observações sobre temperatura, transparência e ?ií) salinidade. Os dados que obtivemos sAin ainda muito escassos; achamos porém conveniente legistà-Ios aqui. Tempoi*atvira. Fizemos apenas as seis observações, que vam indicadas no quadro se- guinte : Temperatura Data da observarão ohscrvada :í de novpiiilirn de 1909 l'i°,t) 30 (1(! im;ii\'() de t9fO t:!"-'"> 27 df ;il>iií de 1910 lf>".2 12 de maio de 1910 1S°,« 24 de jiMilKi de 1910 14°A 1 de setembro de 1910 t7°,6 Estas observações foram todas feitas na enseada de Buarcos, a uma distancia de terra comprebendida entre oOO e 2000 metros, no primeiro metro superficial. Empregámos um Icrmómelro vulgar, que manliidiamos dentro dagua. à sombra, o tempo necessário. O número das observações é demasiadamente pequeno |)ara servir de base a quaesquer considerações. Temos porém motivos para crôr que o regime térmico da enseada é muito mais complexo do que o deixa supor o quadro que acima apresentamos. Ti^^ansparéncia,. Servimo-nos de um pequeno aparellio, fornecido pela casa Altmann, de Berlim, que consiste numa placa rectangular de porcelana vidrada, medindo 21x1 5, o cm., suspensa |ior uma corrente graduada. Mergu- Ihava-se a placa suspensa pela corrente, lentamente, e lia-se a profundi- dade a que deixava de ser visível. Obtivemos os seguintes resultados: TransiíarcDcia Dala e hora (em cm.) ;j de novembro de 1909, às 2'- da tarde 170 28 de noveiubio de 1909. a 1'' da tarde 140 30 de março de 1910. a 1" V2 da tarde lâO 27 de aljril de 1910, á 1" da tarde 120 27 de abril de 1910. a 1" '/■' da tarde 200 12 de maio de 1910, á 1" da tarde 40 24 de juidio de 1910, as 2" da tarde . 280 1 de setembro de 1910, a l"" '/2 da tarde .520 Estas observações foram todas feitas na enseada de Buarcos. 60 Saliiiiclatlo. As determinações da snlinidade fornm feitas |ior meio da frtrmiila de Klnusbn (Ij S = 0,030 4-i,80oOCI sendo a |ierceiila;I rV Ol^T^ AOELL 1 A E Indepeiidetilenieiile do interesse (jue merecem, |)or serem um dos ele- mentos mais im|»orluules do 1'laiictoii, os Dinoilugelados atraem natural- mente a atenção dos Micrógrafos pela extravagância das suas formas, e pela complexidade da sua organização. (1) KnuMMELj Uandbuch der Ozeanographie, pag. 222. (;i Niio nos uciipareinos aqui do esliido do 8ua inurlulogia, du sua lisiolo^ia ou do seu desenvolviínctilo ontofíéiiico; consideramos esse assunto eslraniio ao nosso plano de Iraballio. Limilaino-nos, a esse r('s|i('ilo, a citar a obra de F. Schitt, iJie PevkUnccu der l'lankt(in-Ex})e(lhiim, I, Tlieil (I), que é, sem dúvida, o trabalho mais completo (|ue modernamente se tem produzido sobre os Dinollagelados. rarcnios, p()r(''in, alfiiimns ronsidera- (.òes àcírca do papel (pie (Icscmpeidwirn no 1'lanclon, do ipial sani, como dissemos, um dos elementos mais importantes; e isso ievar-nos ha a apre- ciar os fenómenos adaptativos que sam a conseqiiéncia do seu modo de vida planctonico, e a tragar as linhas geraes da sua distribuirão nos mares. Abstraindo das Bactérias, o iMicro|)lancton vegetal ó constituído pelos Dinollagelados, pelas Diatomáceas e por outras Algas, aliíis relativamente poin;o numerosas. \ isto (|ne no Mar, C(mio na Terra emersa, a Vida ve- getal 6 o substrato de toda a Viiia orgânica, segue-se que a distribuição destes organismos tem em Planctologia uma importância fundamental. O concurso da energia solar é indispensável para que se efeilue a sín- tese vegetal, e por isso os domínios dos Fitoplaiuiontes niio vam além dos limites da região diáfana. Mas a incessante cpieda dos cadáveres dos orga- nismos superficiaes, sendo a única fonte de alimento orgânico nas grandes profundidades, faz ainda depender, directa ou indirectamente, o desenvol- vimento da Fauna abissal do da ^'ida vegetal dos estratos superiores. Esta dependência da radiação solar torna particularmente necessária para os Dinollagelados, como para os outros Filopianctontes, a sustenta- ção nos estratos aquosos correspondentes á região diáfana. E, realmente, é nestes organismos que atingem a maior perfeição os aparelhos que per- mitem e facilitam esta sustentação — aparelhos, a (jue poderemos talvez dar o nome de aparelhos suspensores, ou hidrostáticos. A existência destes aparelhos hidrostáticos, que é muito frequente entre os Planctontes, deve tomar-se como o resultado de lun fenómeno de adaptação á Vida pelágica. Fsles aparelhos sam aliás muito diversamente constituídos, segundo os diferentes organismos; e nalguns casos, além de tornarem possivel a sustentação na agua, determinam também movimentos verticaes. Mas ha muitos casos em que a sustentação não é devida a uma dispo- sição especial. É o que se dá particularmente com os Dinollagelados, que sam dotados de movimentos próprios. Neste caso é a deslocação activa do organismo, que se pode efeituar tanto no sentido vertical como em qual- (1) Esta obra faz parte do relatório científico dá expedição do National, a que já temos aludido : Ergehnisse der Plankton-Expedition der IhiTnbotdt-SUftung, herausije- geben von Victor Hensen, Kiel. (>•> quer outro, (jue evita que ele seja arrastado para profundidades incom- patíveis com as suas condiçòps de existência. È, como dissemos, o que sucede com a maioria dos Dinollafieliidos, cujos curiosos movimentos lieli- coidiíes Siim, sem dú\iila, o ijiie |iiiii(ip.ilineiite os siisleiila no seio das apuas. Alfjuns lados de ol)serva^'ào (eiideni porém a mostrar ijue além do seu próprio movimento, estes orfjainsmos dispõem amda de outros meios de evitar que uma queda prolon-^ada ou rápida os arraste para as zonas pro- fundas, onde a falta de luz os condenaria a uma morte certa. Assim KoFOiu observou que o liipsolenia, lo;;o que cessa o movimento dos seus llagelos, tende a abandonar a posi^fio vertical pela horizontal, posição esta em (]ue a resistência da agua, devida à sua grande superfície, reduz a velocidade da <|ueda a um valor mínimo. O mesmo autor refere ainda que o Ceratium tripos consepue modiíicar as suas condições de sustentação (juer alongando as hastes, (juer ahandonando-as, por um fenó- meno de autotomia. As enormes membranas alares do Oníilhucerrus .^plen- dídus devem ser consideradas como um pàra-quedas, e a forma alongada de alguns Amphisoleiíin tahez se expliipie pelo facto dessa forma facilitar a sustentação, semelhantemente ao (pie se dá com muitas Diatomáccas. A formação de geléa, envolvendo o organismo exteriormente, e de gotas oleaginosas, no prolojdasma, também tem, pro\a\elmente, uma acção im- portante sobre a ílucluabilidade ; mas tt pa|»el destes agentes não é ainda conhecido com suliciente clareza (I). Muitos Dinollagelados tornam-se ainda interessantes pelo facto de serem fosforescentes. .Mas tanto neles, como em todos os outros .Microplanctontes cm que o mesmo facto se dá, a produção de luz deve considerar-se não como um fenómeno adaptativo, mas apenas como uma consequência se- cundária da sua actividade orgânica, sem signilicado biológico de maior importância. A distribuição dos Dinollagelados não ê ainda conhecida com sufíciente precisão. As investigações de (íuan, Scmrr e \ amuUi i:t( levam porém a crer que, em geral, eles se devem considerar como habitantes das aguas quentes, ao passo que a grande massa das Diatomàceas planctónicas teria uma preferência acentuada pelas aguas frias (2). (1) Estes ligeiros dados acerca das condições de sustentação dos Dinotlagelados sam extraídos da obra cilada de Steckr. (2) Steuer, pag. :m. fi.-í Ksta afirmarão, |)oréni, só se |)0(Ilí e deve aceitar como ex|iiiniiti(lo os factos na sua prande <;eiK'rali(larle ; |)ois iiào só ha al(;iiiis Dinollnficlados que vivem normnlmciilc nas apiias do Pólo norte [Diiifiiiln/sii; ) iiiihnjjciii, OsTENF. (I), 1'eikliniiiin cnlcnatiim, I.iívanueii (2), ('eraliiim liypcrliurciim, Ci,EVE (3), etc), como taml)ém as Diatomáceas estám representadas nas rejíiões e(|iiiiloriaes por um número elcNado de es|ié(ies (i). SciiKODEK afirma que nos mares quentes existe como que um anla- jjonismo entre estes dois grupos de organismos, por forma que, ou os Dinollagelados sam dominantes, e as Dialomáceas [)ouco numerosas, ou vice-versa ("i). Trata-se, porém, em ambos os casos, de informações vagas e pouco precisas. O jdanctologista escandinavo Gkan a()res('iit()u para o Mar do Norte uma divisão dos Dinollagelados em quatro grupos biológicos, que decerto se poderá aplicar a todo o Atlântico septenlrional. lísses grupos sam os seguintes : Espécies íirticas — duas espécies, das quaes a mais importante seria o Ceralium urcúcnm (Eiiu.) Ci.eve; Espécies boreaes — em número de oito, sendo de entre elas a mais característica o Ceralium Uitujipes (Hailev) Guan; Espécies atlantico-temperadas — rujo número se eleva a doze; Ceralium macrocêros (Éiiit.) Ci.eve, e Ceratium Iwrr/dum Gkan [:=mU'rme(Itutn JOrgensen) seriam as espécies mais frequentes; Espécies atlantico-tropicaes — das quaes apenas cinco se en- contrariam no Mar do Norte, como lióspedes pouco frequentes; Ceralium compressum Gran deve considerar-se como o represen- tante do grupo (6). Segundo o seu autor, esta divisão, de que acabamos de indicar os principaes tópicos, além de representar o agrupamento natural dos Dino- llagelados do Mar do Norte, poder-se hia ainda tornar extensiva a todo o Plancton d'aquelas regiões. As espécies dominantes, que indicámos a pro- pósito de cada grupo, tomariam assim o valor de espécies caracterís- ticas de determinadas associações ptanctónicas. (1) Cleve, The seasonat distribution o( allanlk Planklon organisms, pag. 242. (2) Cleve, loc. cit., pag. 256. (3Í Cleve, loc. cit., pag. 223. (4) Steuer, loc. cit., pag. 473. (.*>) Citado em Steuer, pag. 473. (0) Steuer, loc. cil., pag 47o. ÚX Mas 08 (ludos miiis completos Ac^nn da dislribulção no Atlântico, nHo só dos l)iiii)llii;;e!iid()S, como laml)óin dtí lodos os outros Planctontes, en- contriím-se iiojc. sem «iroiíhi, nn ohm niiifjistríil de Ci.kve, Tlie seasoual Jislribuliini uf atlaiilic Phinhlnn orgaiiisiiis. Ai ^è^Mn n-siimidiís iiiii número elevadíssimo de observações, consistindo na indicação não só da data e dos liif;arcs da colheita das difereiíles espécies, como tainhí-m dos valores ineipzig, Viirlag vou I.,ipáius & Tisclier. ()0 |iiiii(i|iiiliiu'iil(' |icl() niolivo (Ic (|iK' o nosso cscnssissimo materiíil de tra- liallio nos (lava niarj^ein |)ara bem pouco. \ào nos parcrc, poróm, {jrande niconvcnicnic nesta omissão, lanio mais (jnc as (•sp(''ci('s (iiic indicamos \am todas rclciidas ao li\ro de Paii.siín, onde as iiidica(,'òes siiionimicas se eiiconlram com desenvolvimento suficiente. Fam. PROROCENTRACEAE l*iM»i'oo('iilrHiiii iiii(«aiis, EiiR. (Paclsen. pag. 8) Est. II, liy. 1 Corpo comprimido laleralmenle. Vare dorsal mais convexa do ([ue a face central, o (pie torna asimrtrico o contorno da cisla lateral. Na parte poste- rior existe um dente ou espinho forte e desenvolvido, que serve de suporte a lima membrana que, fixando-se nele por um lado, vem pelo outro inserir-se ao hinijo da linha média dorsal. Na raiz dente dente, e para baixo, ha uma pequena (lcj)rcssão donde parte um llnqelo. Km pequenas amplificações, lanlo a meml)rana como o llagelo sam dificilmente \isiveis, e esta forma tem a aparência de uma folha, cujo peciolo seria o dente posterior. Ci.EVE não se refere a esta espi^cie, e Padlsen classifica-a como nerí- lica, Com larj^a área de dispersão. linconlrámos o P. micans em agosto e setembro [9fy, 3G, 88]. Fam. PERIDINIACEAE IIÍllO|»liySÍS ovil III, SCIICTT (Paulse.n, pag. 17; Schutt, Est. I, fig. ti) Est. II, fig. 2 Forma mais ou menos regularmente oval, visla de lado; e laleralmenle comprimida, como todas as formes do mesmo género. Funil bastante fundo ; õ KXVl títí membrana alar desenvolvida, susienlada jmr três espinhos. Superfície com ponliiaçnes (poroides). Kiicontríimos o D. ovum nos iiu"'sos qucnlcs, julho e .ifioslo [81. 2Í, ^SãJ, iiiiis COMI iiiiui írequóiieia iiiiiilo lra(íi: u|iL'nas obsurváinos duis ou três exemplares. Caoiiiaiilax^ »í|iiiiifVi'a Ci.ap. c Lach.) (Paulsen, pag. 29^ Est. II, figs. 3, 4 e 5 Forma globular, asimélrica. llasle apical disiinia, bipartida por uma fenda — fenda apical — que se proloncja para a parle posterior, consti- tuindo o sulco hmíjiiudinat. Parte posterior arredondada, com dois jh vezes mais) esjiiulios ou dentes fortes e salientes. .Sulco transcerso helicoidal, bastante fundo, com asas pouco distintas. .Sulco longilitdinal em forma de .S ; começa na fenda apical, muito estreito, contorna as ejctremidades destrocadas do sulco transverso, e vem terminar, lanjo e pouco profundo, na região posterior, onde dá inserção, nos seus bordos, aos espinhos ou dentes a (pie nos referimos. .Superfície com }iumer<)S. Nos exemjilares (]ue (il)ser\ánu)s, e a que nos referimos a(|ui, a fendn apical é muito mais larga e funda do que o indica a estampa ilaquele autor, e a fenda longiludinal ipie nessa estampa é (piase reclilinea, tem nos nossos exemplares a Inrma em .S, haslanle seiisi\el, a que aludimos. Outras ligeiras difereií^-as se poderiam ainda tiotar, mus de menor importância. Kstas diferenças sam, porém, compensadas por numerosas semelhanças, que nos levaram a classificar os nossos exemplares como pertencendo à espécie G. spinifera de Clapeukdi: e Laciima,>í\. Ficam, porém, de pé as reservas acima indicadas, até (jue trabalhos posteriores venham elucidar completamente este assunto. Além das formas líjiicas, a (]ue se refere propiiamciile a nnssa descrição, e que vêem representadas nas figuras i e o da Kstampa li, observámos também algumas formas mais pequenas, com poroides menos numerosos. E a elas que diz res|)eito a ligura 3. NDo nos achamos habilitados a afirmar se se trata de umn simplcz 67 v.uíimI.kIc (lo (i. sjiiiiifrrit. Cl, Al'. (' I.ACii., (Ill (Ic uma forma osíiocifica- incnlc (lirciciilc (talvez o (i. jiohiiinininiii. Stiíin. — ■ Pauí.siíN, paj;. 2!)). iNolámos o a(iar('(im('iilo do (i. sjiiiilfird cm junho, jiillio o agosto [i.», IW, 5SI, 255. a©]. DiiraiiU- cslcs iiu^ses, poròm, a sua |irL'S('n(.'a não foi conslaiile. Ci.iivu (pafí. 250) indica l-i" como limite mAximo de l('m|ieratura da agua cm que lenha sido encontrado o (1. sjnnifrru. As nossas modestas observações nào condizem com as do ilustre Flaiictologisla escandinavo: assim, a pesca [3S], om que este organismo eslava presente, foi feita em aguas cuja temperatura era de 17°, 5. I*eri. I<*. 17. IN. «O. 91. 99, 95, 90, 9Sl. sendo contudo o número de exempl.ires sempre relativa- mente deminuto. 7Í l*t'l*Í4lÍllílllll eOltíCIllll, (JIUN (Paulsen, pag. :>S) Est. [II, llgs. 18 e 10 Forma aslitirtrica em rclai^ão ao plano saghal, aim o asjiecio de um petiláifino c<)7n a base cnncara: superioimeiíle reni forme. Parle anterior cm forma de cone, sem liasle anterior distincta; hastes posteriores também em forma de eones, terminando por um espinho pequeno e por rezes pouco vi- sível. Suturas lineares, e superfície pontuada. Na diagnose do P. conicum, Paulskn indica a existência nesta forma de faxas intercalares. Nunca conseguimos, porém, ver essas faxas, apesar das nossas observações lerem sido feitas num número elevado de exem- plares. Encontrámos o P. conicum em junho, julho e agosto [15, SI, 88]. Clevií não se refere a esta forma, pelo menos com o nome específico que adoptamos. l*oi>i. liastante profundos; hastes ir\distiuctas. Suturas limares, e superfície revestida de peípienos espinhos. Maio [|4\ junho [15, l«, i**] e jullio [«O, «l\ Kre(i(léncin numérica fraca. 73 Corutiiiiii |»laiytM>riii', v. Dadav (Paulsen, pag. 74) Est. III, ílg. 23 Haste anterior comprida, aberta na extremidade. Ilaslex posteriores muito desenvolvidas, chatas e muito largas, tamliéni abertas, curvadas na raiz, e com a parle distai grosseiramente paralela à haste média, farte jtoslerior do corpo com espinhos, ligados por expansões membranosas. Superfície com ponlua\ões, abundantes na haste média e na parte central do corpo, raras ou ausentes na parte ilislal das hastes laleraes. Segundo Ci.evk (pag. 229) a íirea (ie dispersão do C. platycorne, v. Daday, está siliiada no Atlântico oriental, entre os Açores e as Ilhas Britânicas. Encontrámo-lo apenas em agosto [?©], seteml)ro [?8] e novembro [9, 3], e sempre raro. * * * A figura 24 da Estampa III regista uma forma de Ceratium que difere do C. platycorne, v. Daday, pelo facto da dilataçilo das hastes laleraes estar circunscrita apenas á extremidade. Classificámos provisòriamte esta forma como uma variedade do C. platijcorne, \. Daday. Pescámo-la em julho [«Oj. Não queremos, porém, deixar de observar que, de entre os exemplares desta variedade que vimos, havia alguns que a maior dilatação das hastes lateraes aproximava do C. platycorne, v. Daday, tí|)ico, mas outros em que essa dilatação se reduzia a proporções mínimas. Neste último caso os exemplares assemelliavam-se extremamente ao C. compressum, Gran (Paulsen, pag. 81; e, mais adeantc. |)ng. 7(1), devciidii mais ser conside- rados como uma variedade desta última es|)écie, do (pie do C. platycorne. Ora, segundo as nossas of>servações, o C. compressum, Guan, aparece no Planclon de IJuarcos durante os meses de junho e jidho, ao passo que o C. platycorne, v. Daday só se apresenta mais tarde, em agosto e setem- bro. Por outro lado, a data do aparecimento da variedade que nos ocupa, efeitua-se em julho, e talvez em agosto. Estes fados sam de molde a sugerir a existência de uma transformação 74 do C. compressum, (íuan, iio C. platycorne, v. Daday, transformação que teria lugar, nas nossas latitudes, durante os meses de julho e agosto. Tr.il;ir-s(' hia de um exemplo típico o extremamente interessante de variaçHo temporal (1). Evidentemente, nSo lemos a pretensão de apresentar aqui conclusões ílefiiiiti\as, o que, ali/is, não seria justificado |)elo pequeno deseinoKimento das nossas iiivcslii^iiv^ies. Liniil.iin(i-ii(is a aprescnlar o proiilcma, cspe- randii iiin' trabalhos futuros lhe xenluini dar uma solução cabal. Corntíiiiii li<'i<'ro4*aiii|»i'inins o ('. compressutn, (Iua.n nalgumas pescas em junho [IG, 13] e em jiiliio [tH, «O, «I]. 77 Ceratiiiiii fiirca (Eiir.), Clap. c Lacii. Paulsen, pag. 90; Schutt, Est. IX, fig. 37) EsL. V, figs. 33, 34 o 35 Forma mais ou menos alongada. Contorno posterior do corpo obUípio cm relação à linha antero-pusterior, da esquerda para a direita e de traz para deanle. Sulco transverso quase plano, sem asas, ou com asas muito pouco distinctas. Haste anterior aberta, por vezes um pouco curva, mais ou menos desenvolvida. Hastes posteriores fechadas, dcseçjuaes (a esquerda maior do que a direita) dirigidas para traz, nprtiximadamente paralelas, de desenvolvimento variável. Superfície com abundantes pontuações e com esculturas lineares. Tanto esta diagnose, como as fignras a (jiie ela se refere, mostram bem que os exemplares de C. furca, Clap. e Lacii. que observámos variavam bastante quanto à sua forma geral. O C. furca, Clap. e Lach. que 6 aliíis uma forma muito vulgar, que se eticontra iiào só no Atlântico, como também no Pacífico, no Indico e no Mar Vermelho (Cf.eve, pag. 218), conslilue um dos elementos mais con- stantes e mais abundantes do Flancton de Buarcos, durante os míses quentes, desde maio até setembro ou outubro [lõ, IG, 18, IO, 80, SI, 99, 93, 9â, S», S9, 38]. Ceratiiiiii fiisii» (Eiir.), Clap. e Lacii. (Paulsen, pag. 90; Schutt, Est. IX, fig. 3')) Est. V, fig. 36 Forma alongada, fusiforme. Hastes anterior e posterior direita muito desenvolvidas; haste posterior esquerda rudimentar, gercãmenle reduzida a um pequeno dente. Sulco transverso sem asas. Superfície com estrias e pontuações. Paulsen, indica como dimensões limites desta forma 300 p. e SOO [a. As formas que observámos tinham geralmente cerca de 300 ja de com- primento, sendo raras as que atingiam 400 (/.. C. fiisus, Ci.AP. (' I.ACii. ('•, sem ilúvid.i. ilc ciiln' os Diiiolliipeliidos. o Pl.iiicloiilo (]ue ctndiitiAmos cniii iii.iis rrciiiirrirjii c com iii.iior mIhiihI iiniíi IlilS IIOSSílS |H'Sl"ilS. Miii-ço [91. al)i-il [»], miiio [14], jiinlio [l.v, ití. 13, 18, I»], jiillio [«O. ai^ ií«. a:»]. íi-íosio [«.-í, a«, as] c scirmi.io [as]. o míixiiiio dl' IrcijíRMieiii dcsln lurm.i |iiii('ie ter lii^ar umjiiiiliu c jullio. * Inserimos a seguir um quadro em que rcOnimos os resultados das nossas observações, quanto íis datas de aparecimento e à freqOencia dos principaes Dinoilugelados. Como as observações relativas íi freqdéncia eram feitas por meio da sim- plez estimati\a, liiiiitamo-nos ao emprego dos tirs ijratis seguintes: * freqiiéncia fraca. * # frequência média. *«* fro(|iiéncia ck-vada. Da inspecção dòsse quadro deduz-se que as espécies mais constantes e mais freqíientes sam o l'('il(liiiiiim (lepressinn. Uaii.ev, o Ceralium fusus, Clap. e Lacii. e o Ceralium finca, Clap. e I>ach. Segundo as nossas investigações, sam pois estas três espécies as que, de entre os Dinollagelados, dam ao Pl.incton de Buarcos a sua feição característica. O quadro mostra-nos ainda que o aparecimento dos Dinollagelados, considerados na sua totalidade, se faz de preferência durante os meses quentes, com um máximo em junho, julho e agosto, e com um mínimo em janeiro e fevereiro, e talvez em dezembro. Observações mais completas e mais minuciosas liam de, decerto, re\elar o aparecimento nas nossas costas, durante estes hk^scs frios, de Dino- llagelados tipicamente boreaes ou mesmo íirlicos. Quer-nos, porém, pa- recer que esse aparecimento seríi apenas esporádico, e nunca se efeituará em massa. Com efeito, tudo leva a crer que o Plancton da costa portuguesa esteja muito Intimamente relacionado com o Plancton do (iolf-Sliiam, — pelo motivo forte de que as nossas costas sam |iercorridas peio ramo descen- dente dessa corrente — e assim, mesmo durante o iineriio, só um acaso 79 excepcional poderia motivar a descida, até ás nossas laliludes, de espécies que sam |)ióprias das rej^iòes polares. Pela conlniiid, a iiilliiéncia rt o c o « n F;iMi. PnitlKlCK.NTIiACEAE Pioioci'til)-um miciiiis. Vjw. I-ain. PERlDLMACliAli Dinopliysus oitiiii. Sem tt Goniaiilax siiinifcni (Clap. e Lacii.), Diksing .. P,ri(linium oi aluiu (Piiuchkt), Schutt Peridinium Sleinii, Jôrgensen Perulinium pellucidum (BEncii), Schutt Peridinitnn di'inrssii)n , Bah.f.v Peiidiíiiiim claiidicaiis, Paulsen Peridinium divergens, Enn Peridinium ronicum, Giian Peridinium pcnlagunum ? Gran Peridinium subinennis, 1'allskn . Peridinium punctulalum, Paulsen Ceratium platiicorne, v. Daday Cenilium heteinruiiiplum. Ostenfeld e Schmidt Ceratium tripos (O. F. Mcller), Nitsch Ceralium enmprexxum, Guan' Ciralium furcu (Eiiii.), Ci.ap. u Lach Ceralium fusus (Eiiit.), Clap. e Lacii o .2 a 9* O O) fA SI ^uiii^is laiiyoí» l!t 5 ifi 17 d8 1 9 20 ál 22 2:1 25 26 27 28 30 31 32 ■ (-' aui wBier*vaç5es ■ ~'~ 0 ^ ^4 ' 5 o o (^ ^ 0 0 0 S O C5 ^4 • ; s 05 os o C i 2 o s 2 02 cí os 0 C c £ 05 c Ol o: 0 0 í. c ) i. l 1 3 o õ 3 > 2 9 c 0 0 y3 0 BC 8 1 ã i > } Sm 0 •^ ! '5 CJJ CV ctt OJ "* (3 ) *— 0 -:i< -» •"^ — ^ m ^ Cv :o CS VI QC *í* t», ff» ffl r. ■?■ • ■ # *#* # • * # * i^: . # #* # # * * . . * • * * # * * * # • # •' • ■ # ■ *# * * * * •• * # «# # * *## # # * # * # * # . # ## * * * * # * * # * # # # • • ** * * # # • , , . * # # 1 • # # # . . St « . . . # * « • • • • • * . * • ii ' # # # * * * # * * * * * * » # « '« * • ** * # ##* ** # # * * # # ^** ## * # « # * » # *## ** * # * # * XXVI 82 CYSTOX^^LAOELLIAE A 9ub-rlasse Ciistopagelliae (1) só ronlém dois géneros: Nocliluca, SrRiRAY, (' LeplddiscHS, \i. Heutwig, iiiii' ronstitiifin liiml)('Mn, muito |ir«viivt'Im('iite, ns suas duas iiiiiras espécies. E entre elas, só nos interessa o !%oc(Íliiea iiiilinris, Slriray Forma aproximadamente esférica, com arca ile I mm. de diâmetro, com um flagelo forte, gur nasce de uma região ihprimida, o sulco ventral. Corpo unicelular. Iranslúciíl", amarelado, limitado jinr uma oiemhraua muito fina; núcleo evidente; citoplasma em trabéculas, quer diagotiaes. quer formando uma rede fina, que reveste interiormente a membrana. N. miliaris, Siuikay, i' um elemento miiilo freijuetile. senão cniistnrile, do Flancton de IJuiUcos, duniiite os meses uuenles. Apresenla-se |ior ve/es em grandes massas, dando então origem, de noule, a fenómenos de fosfo- recéncia verd;idelr;imeiite a(imira\eis e grnndiosos. Se bem ijue muitos Dinoilugelados sejam taml)t'm fosforecenles, as nossas observações levam-nos a atribuir quase exclusivamente, senAo mesmo exclusivamei.le, ao A', miliaris, Sirihay os fenómenos luminosos das aguas da enseadii de Buarcos. (1) Delage et IIerouaiip, Traité de Zoologie IJoncrête, tome 1". 83 EXPLICAÇÃO DAS FIGURAS Estampa I Fig. l — A rcide de pesca. Kig. 2 — As tros pecas do balde, na sua posição respeetiva (tamanho natural). Fig. ;í — o lialdc ;iriii,ido e pronto a servir (reduzido a meladc). Estampa II X300 Fig. 1 — Piororenti-um micans, Eiiiíenreiui. Fig. 2 — Dinojiln/sis ovum, Schiitt. Fig. .'t — lltDiiiiuliij: .ijiniifera. Caap. e Lacii.? Fig. 4 Fig. ri Fig. O Fig. 7 Fig. S Fig. 9 Goniattlnx spinifera, Ci.ap. e Lac.ii. Peridinium ovatwm (Pouchet), Sr.iiiiTT. PeriíUnium Sleinii, Jougunsen. Fig 10 ) Peridinium pellucidum (BEncn), Schutt. Fig. 11 i Fig. 12 Fig. 13 Peridinium depressum, Bailey. Fie 14 ) \ Peridinium claudicans, Paulsen. Fig. 15 j Estampa III X 300 Fie 16 i I Peridinium divergerts, EHRENBEitc. Fig. 17 ) { Peridinium conicum, Gran, Fig. 19 84 Fig. "iO — Pnidinium siibinei-niis, Paulsen. Fig. 21 — PtTÍdiniiwi prittagoniim 'f Gran. Fig. 22 — Peridiniiim piinctulntitni, Pailsen. Fig. 23 — Ceralinm iilalycunw, \. Dadav. Fig. 24— Ceraliinn platijconie, v. Daday, var.? Estampa IV X300 Fig. 2o — Ceralium heterucamptitm (JuRr.Exsu.N), Ustií.nkkld e Sch.midt. Fifi. 26 — Cei-atium liipos (0. F. MiXLKn), Nitsch, var. (illiintka. Fig. 27 — Ceralium tripos (O. F. Miller), Nitsch, vai-, siibsalsa. F\a. 28 Fig. 29 Ceralium rumpresítum , (Iran. Estampa V X300 Fig. 30 — Ceralium conipressum, Giian. Fig. 31 — Ceralium Iripos (0. F. Mllleii), Nitsch, var. subxaha, f. lineala iEhr.), LOH.MA.NN. Fig. 32 — Ceraintm tripos (O. F. .Mili-RRi, .Nit-scii, var. subsnlsti. f. lata. Loii.man.n. Fig. 33 1 Fig. 34 > Ceralium furca (Ehr.), Clap. e Lacii. Fig. 3o ) Fig. 30 — Ceralium fitsus (Ehb.), Clai'. e Lach. \ Est. I Est. II Est. IV Est. V 8S ESBOÇO DA FLORA DA BACIA DO MONDEGO ^^'> Series Rosales ICarpellos em numero egual ou menor de que o das pcialas. Suliseries Saxifragineae. Carpellos i-x Subseries Rosineae. Subseries Saxifragineae ICarpellos S livres Crassulaceae. \ Carpellos 2 mais ou menos ligados Saxifragaceae. Subseries Rosineae • (Flores unisexuaes Platanaceae. Ipiores cyclicas Rosaceae. (Flores zygomorphicas Leguminosae. Crassulaceae (2) ( Estames em dois verticellos i (Estames num só verticillo ; eorolla gamopetala Cotylcdon L. . 1 Flores 5-meras Sedum L. 1 ( Flores 6-20-meras Sempervivum L. (1) Continuado do vol. XXV, pag. iH. (2) J. de Mariz — Boi. da Soe. Brot., VI, p. 17; XX, p. 18o. 86 ScduiM L. Flores amarellas 1 Flores brancas ou côr de rosa i j Folhas dos ramos eslereis formando bainha na base S. amplexicaule DC. (Folhas não formando bainha 2 ( Carpellos erectos 3 (Carpellos divergentes S. acre L. I Rlii/.onia siiblenhosn ; estamos peitudos na base S. altissimum Poir. (Estames glabros S. elegans Lej. ! Folhas subglobosas õ Folhas mais ou menos cylindricas 6 Í Folhas quasi opposlas ; flores com peciolo longo S. brevifolium DC. Folhas dos ramos eslereis e da base do caule imbricadas; flores (jiiasi rentes. S. aiiglirum Huds. (Planta glabra 7 6 ( Planta gladuloso-piibcrula S. hinutwn L. (Eslames o S. fubní.t Ij. (Estames 10-12 8 Plantas sem ramos eslereis S. peilicrtlalttm B. et H. Plantas com ramos eslereis S. álbum L 8 Secl. Seda geniiiiia D. kork. S. iimplcxiciíule DC. I{ji|)|p. II, p. 80. Terras iiridas. Fl. em junho e juliio. I. S. altissimum Poir. Did. IV, p. (i3i; S. IVuliculDsum UniL II, \). 20(i. Terras áridas, arenosas. Fl. de junlio a af,'oslo. I. — llenn pinheira eitxula. S. elegans Lej. Fl. .Spa. I. p. 20;j; S. rellexum Brol. (non I..). II, p. 208. .Sebes e logares áridos. Fl. de junho a agosto, i. 87 S, iicie L. S|). 132; Brot. II, p. 20!». I'iirc'(lt'.s, lendas de rochas, terras áridas. Fl. de maio a agosto. I-II. — Vermiciilariti. S. breviloliiim DC. l{a|)|). II, p. 7!); S. dasiplijllum Brot. II, p. 210. Fendas das rochas, terras pedregosas. Fl. de jiirdio a julho. I-V. S. aníjlicum lluds. Fl. angl. p. 11)6. a. Raji Lanj;e. S. arenarium Brot. li, p. 212. Terras áridas arenosas. Fl. de junho a julho. I. S. alhiim L. Sp. I, p. í32; Brot. II, |). 21. 3. iMuros, (clliados, terras arenosas. Fl. de junho a julho. I-III. — Arroz dos telhados, Pinhões de ralo. S. hirsutum Ali. FL pedem. II, p. 122; Brot. II, p. 212. Muros, rochas, terras pedregosas. Fl. de junho a agosto. I-IV. Sect. Procrassula Gris. S. ruhens L. Sp. I, p. 432; Brot. II, p. 213. Campos arenosos. Fl. de maio a jiiidio. I. S. pedicellalum Bss. et Reut. Diagn. pi. nov. p. 2Í-. Sitios áridos e pedregosos de regiões altas. Fl. de junho a agosto. II-lll. >^CIII|ltM'WÍV8llll L. S. arhoreum L. Sp. I,- p. 464; Brot. II, p. 378. Paredes velhas, terrenos arenosos. Fl. de novembro a janeiro. I. Cotyleiloii L. Sect. Umbilicus DC. C. umbilicus L. Sp. I, p. 42 a; Brot. II, p. 203. Bochas, muros velhos, logares húmidos. Fl. de abril a maio. I. — Conchellos, Sombreirhtkas dos telhados. Orelha de monge. Saxifragaceae [ Pétalas ò ; estanies 10 ; capsula 2-locular Saxifraga L. (Petalas 0; estames 8-10; capsula 1-locular Chrysosplenium Tourn. 88 Saxirrajs;a L. Ovário supero l Ovário semiinfero 2 (Filetes dos eslanies snbalados Sert. III. Bomphila Engl. ( Filetes dos estames mais largos na metade superior. Secl. IV. fíobertsonia Haw. 2 (Folhas palmatifidas Sect. II. Dactyloides Tausck. (Folhas crenadas, reliculato-nervosas Sect. 1. Nephrophyllum Gaud. Secl. I. \eplirophjliani Gaud. S. pninulfil;! I.. Sp. 1, p. 403; Brol. II. p. 172. Muros velhos, terrenos hervosos. Fl. de abril a junho. I. Secl. 11. Kachloidfs Taiisi'k. S. hypnoides L. S|.. I. p. iOo; Brol. 11. p. 174. Sobre rochas húmidas das alias regiões (Serja da Estrella). Fl. de junho a agosto. IV-V. Secl. III. Itura|ihila Ku^l. S. slellaris L. Sp. I, p. 400. Logares huinidus das iiioiilnnhas granilicas (Serra da Eslrella). Fl. de junho a agosto. IV-V. Secl. IV. Robertsonia Haw. S. spatidaris Brol. I. |). 172. Logares húmidos das altas regiões (Serra da Eslrella, Louzã). Fl df juidio a agosto. I\'-V. C'lir.TNON|»lciiiiiiii L. C. opposilifolium I.. Sp. I. p. 3!)8; Brol. II. p 40. Logares húmidos das regiões alias. Fl. de maio a julho. III-IV. 89 Subserie Roslnae Platanaceae PlaiaiiiiM L. P. orientíilis L. Sp. 999; P. hjbridus I?ro(. II, p. 487. Cultivado e com espccinlidncle a var. arcnfolia. Rosaceae 1 Carpellos 1-9 1 ( Carpellos oo . . Subfam. Rosoideae. (Receplaculo pouco Jesonvolvidd ; est;iini's pcrigynicos- . . Stihfain. Spiracoideae. 1 (Receptáculo concavo; carpello \ livre; estamos periííyiiicos. Suhfani. Prunoideae. (Receptáculo incluindo os carpellos e ligado coni olles ; estamos epigynicos. Subiam. Pomoideae. Siibfam. Spiracoideaií Npiraea L. S. Filipciídula L. Sp. I, p. 490; Brot. 11. p. 3titi. Arrclvados húmidos da base da Serra da Estrella. Fl. de março a agosto. III. — Filipendula. Subfam. Pomoideae Fructo com endocarpo coriaeeo 1 Fructo com endocarpo duro Mespitius Tournf. Flores solitárias grandes ; fi uclo coberto de lelpo Cydonin Tournf. Flores em curymbo ou umbella Pirus Tournf. 1 Cydoiiía Tournf. C. vulgaris IVrs.; Pyrus Cydonia L. Sp. I, p. 480; Brot. II, p. 330. Cultivado. Fl. na primavera. — Marmeleiro. 90 I*irii8 Tourtif. Subgeií. r»Ir"oplioruiii Med. P. commiiiiis I.. Sp. I. p. Í79; lírol. 11, p. 328. o. Arhnis Wiillr. Scked. 213 ap. DC. y. Saúva DC. Prod. a. Regiões montanhosas. Fl. de abril a junho. — Pereira brava. Pe- reira, •f. Cultivada. Fl. na primavera. — Pereira. Subgen. Alalus Tuurnf. P. .Malus L. Sp. I, p. 479; Brol. 11, p. .329. Cultivada. Fl. na primavera. — Macieira. Subgen. íSoi-Uii.** L. P. aucuparia (L.) Gaertn. Ir. 2, p. 4.5; Sorbus aucuparia L. Sp. 477; Brol. II. p. 298. Regiões inoiílanliosas (Serra (l« Eslrella). Fl. do maio a junho. IV. — Trainazeira, Cornogodiuiw. P. lalifolia (IVrs.) P. Coul.' Boi. da Soe. Brol. .\\V, p. 190; Sorbus Ária Brol. II, p. 2913. Regiões montanhosas. Fl. na primavera. — Mostageiro. Ilei9|i,rliis L. lUni único estyleto M. monoyyna (Jac(|.) Willd. (Mais de dois estyieles M- oxyacanlha (L.) Gaertn. M. oxyacantha (L.) (iaertn.; Crataegus oxyacanlha L. Sp. I, p. 477. Sebes e togares incultos, mas raro. Fl. na primavera. M. monogyna (.lacq.) Willd. Frequente nas sebes. I'l. na primavera. — l'ilrilelro. 91 Subfaiii. RosoiDEAii I Receptáculo convexo Potnilillnir. 1 (RecepLiculo concavo :i ÍFriicto de carpellos diupaceos com 2 se.monles Rubinae. Fructo de carpellos seccos c com l somente 2 lEpicalix de 4-3 divisões; estyietes laleraes Polenlillinae. (Epicalix 0; estyietes torminaes accrescentes Dryadhmf. Í Carpellos poucos ; receptáculo secco. Ilervas Snnguisorbeae. Carpellos muitos; receptáculo um pouco carnoso quando maduro Arbustos. Roseae. I. Potentilleae Rubinae RiiImis L. (1). Eubatus Focke lEstipulas lineares, follolos peciulados 1 (Estipulas lanceoladas, foliolos rentes ou levemente peciolados .... Conjli folia. l lí 3 ITurião forte, a principio direito, pouco villoso e sem pellos estrellados. Candicantes. Turião arqueado ou prostrado e mais ou menos villoso 2 ITurião com pellos e glândulas raras ou nullas; aculeos eguaes 3 (Turião com pellos ásperos e glândulas ; aculeos deseguaes fíudulae. Foliolos nitidamente peclolados e branco-tomentosos na pagina inlerioi. Discolores. Foliolos com a pagma inferior verde uii raras vezes pardacenta Silvatici. (i) Ha na região, com certeza, maior numero de espécies. Como, porém, os exem- plares do herbario são incompletos, deixo para mais tarde o estudo, aliás difTicil, das espécies deste género. 92 Candicantes Focke Nalur. Pfl. Ill R. ihyrsoideus NVimm. Fl. Schies. Sebes e lerras inciilliís. Fl. de junho ii njjosto. I-II. Discolores Fucke R. iilmifolius Schott in Isis (1818). Sebes e terras incultas; vulgarissimn. Fl. de junho a agosto. I-II. Silvatici Focko in A. n. G. Syn. R. \illicaulis Kolílcr in \\k. el N. Rub. (ierin. Sebes e terrenos incultos. Fl. de junlio a agosto. I-II. Radulae Focke Syn. Ruli. Germ. |{. liidulii N\ Iv. in Roenniiifíli. Prodr. Fl. .Monast. Sebes e terrenos áridos. Fl. de junbo a agosto. I-Il. Corylifolia R. caesius x ulniifolius. Sebes; raro. Fl. em junho c agosto. I. PoteDtilIlDae (Beceptaculo succolento e corado Fraijaria L, (Receptáculo secco mais ou menos pclludo Pntenlilla L. f^ra^uriu L. F. vesca F.. Sp. F, p. 49 í: Rrol. II, p. 3i9. Logares frescos c sombrios. I'l. de junho a julho. 1. — Moran- gueiro. 93 l*oieulilla L. ! Pedúnculos liMiiiinaes; earípcllus pclliidíis |ir|i) líH•nl)^ na base; nuics hiancas. Sect. I. Fiitgiiridslntm. Pedúnculos axillares; carpellos glabros; dores aniaiellas. Sect. II. Eupulimlitía. Sect. I. Kragaiiastniin P. montana Brot. II, p. 350. Nos arrel\a{los das regiões altas. Fl. de abril a maio. II. Sect. II. Eii|ioteiililla 1 (Caules noriferos replantes e radicaiiles 1 ((Caules floriferos ascendenle-erectos P. Tormentitta Neclc. it^orolla 3-mera; follias caulinares com longo pcciolo P. reptans L. (Corolla 4-mera; folhas caulinares de peeiolo curto P. procumbens Sibth. P. reptans L. Sp. 499; Brot. II, p. 350. Terrenos húmidos. Fl. no verão. I. — Polentilia ou Cinco em rama. P. erecta X reptans Murbecke, Bot. Not. 1890. Terenos húmidos, sebes. Fl. de junho a agosto. I. P. Tormentilla Neck. Act. Acad. Thod. Palat. 1770; Brot. II, p. 352. Logares húmidos. Fl. no verão. I. — Tormentilla ou Sele em rama. Dryadinae Geiíiu L. Sect. Carjopliyllata Folhas caulinares grandes 3-secadas; estipulas foliaceas G. urbanum L. Folhas caulinares pequenas simples ; estipulas lanceoladas. G. silvaticum Pourr. G. urbanum L. Sp. 1, p. 501; Brot. II, p. 354. Logares sombrios e húmidos, .sebes. Fl. de maio a junho. I-UI. — Caryophyllala, Herva bitsta, Sanahomda. 94 G. silvaticiiin Pourr. Act. Acad. Toul. 3, 319; (j. billoruin lirol. II, |). 353. Terrenos calcareos, mnttas húmidas. Fl. de ahril a maio. I-III. 11. Sanguisorbeae Flores com caliciilo 1 Flores sem caliciilo Poterium L. Estylele hasilar; corolla O Átrlirmilln L. Kst\ lete terminal ; corolla mriis ou menos desenvolvida Aijvimonin L. i%loliciiiilla L. Í Flores em cymeiras corymbiformes terminaes e lateraes. Secl. I. EnakhemiUa Fock. Flores em feixes oppostos ás folhas Soct. II. Aplaines L. Secl. I. EuaIfLoinilla Fock. A. alpina L. Sp. I, |i. 123. Subesp. A. saxatilis Buser. Notes sur quelqiies Aldicm. 1891, p. 3. y. Iransiens (Buser) Rouy, Fl. de Fr. VI, p. ii2. Regiões altas (Serra da Estrella). Fl. em agosto. IV e V. Secl. II. .\|)banes L. ( Folhas ."i-parlidas ; segmentos 3-i-fidos A. anensis Scop. (Folhas 3-|)arliiias ; seijiiienlos lateraes 2-iobados, o intermédio .l-lobado. .4. minocarpa Itss. et Heut. A. arvensis Scop. Fl. Carti. Kd. 2, I, p. 115; A. Aplianes Brol. I. p. 159. (lampos culti\ados e nas pastagens. Fl. de abril a junho. I-ll. A. microcarpa Hss. et Keut. Diagn. pi. nov. Ilisp. 11. Terrenos arenosos arfehados. Fl. de abril a Junho. I-IlI. 95 .%g;i*iiii»uia I.. A. Eiipatoria L. Sp. I, p. 4iS; Biot. II, p. 292. Terrenos diversos, sebes, muni». Fl. de maio a julho. I. l*o(eriuiii L. IFructos alados 1 ( Fiuctos não alados P. agrimonioides L. Í Capítulos lie tlorus relativamente grandes : liucto (3-7 mm.) alado, azas proliimla- inente crenadas f>. Mayiiulii Spaeli. Capítulos pequenos; Iruclo (3 min.) com azas quasi inteiras. l'. Spachianum Goss. V. Magnolii Spacli. Hev. Poler. iu Aim. se. nat. 1846, p. 38; P. San- guisorba Hrol. II, p. 29() pro parle. Terrenos arreivados, collinas, l)ordas de raminiios. Fl. de abril a junho. I-II. P. Spacliianus Coss. Nat. pi. trit. 108; P. Sanjiuisorba Brot. pro parte. Mesmas localidades da espécie anterior. Fl. de abril a junho. I. P. agrimonioides L. H. Ups. 200; P. hybridum L. Sp. 994; Brot. II, p. 297. Terreros húmidos, proximidades de llorestas. Fl. de abril a junho. I. — Agrimonia bastarda. Roseae Rosa L. IEstyletes ligados entre si formando columna saliente e villosa (Sect. I. Synstylae ''leP') R. sempervirens L. Estyletes livres inclusos ou salientes 1 IFoliolos sem glândulas na pagina inferior, inodoros (Sect. II. Caninae Crep.). . 2 (Foliolos muito glandulosos, odoríferos (Sect. III. Rubiginosae Crep.) 3 (Estipulas largas R. canina L. (Estipulas curtas R. Potizinii Tratt. 1 2 (Pedúnculos glanduloso-hispidos R. micrantha Sm. ( Pedúnculos sem glândulas R. sepium Thuill. 9tí Secl. I. Sjiist)lae Crep. K. sem|)i'rviiens L. Sp. 492; H. scandens Itrol. II, p. .'Jif. a. yenuina Crep. — Foliolos ptiiiidcs. Fniclos ovnes. ^. scaudetis Crep. — Foliolos gramles. Fruilos j^lobosos. y. niicropkylla DC. — Foliolos pequenos. Frequente nas sebes. Fl. de junho a julho. Sect. II. Caiiinae (Irep. R. canina L. Sp. 491; Hrot. .'510. a. sphaerica Gren.) Crep. — Fructos suhfílobosos ou es[ihericos. ^. sralirala Crep. — Peciolos n nervura media f^Iandulosos. y. duineluium Thuill.) Crep. — Foliolos roni|)li'lanicnte villosos na pagina itilerior. Frequente nas sebes, nas llorestas e mattagaes. Fl. na primavera. — Uosa de cào ou Silva inatha. K. Pou/.inii Tratt. Monogr. Kos. II, 111. «. Nuda Gren. — Sepalas sem ;;laniiulas na face externa. |J. dionudis Gren. — Sepalas glandidosas. Sebes, llorestas e nos maldis. V\. de maio a junho. Sect. 111. Kiibijjiiiusac Crep. H. micranlha Sm. P'ngl. Hol. tab. •2i!(0; R. rubiginosa Brot. II, p. 341. Sebes, florestas c maltos. Fl. de maio a junho. R. sepium Thuill. Fl. Paris. 2o2. Sebes, llorestas e niatlos. Fl. de maio a junho. II. Leguminosas Subfani. 1'apiuonatae ^ Vagem dividindo-se Iransversalnienli' oní arliculos l-sperniloos — Uvdysareae. \ Vagem abrindo ioufeMludinalinunlc 1 97 íFulhas puiiiiailas, teriniiiudas por uma poiíia ou gaviíilia Vicieae. (Follias não torininadas em ponta ou gavinha 2 2 1 Arbustos; estames nomadelplios Genisleae. (Hervas; estames em geral diadelplios 3 1 Folhas ;i-foliadas 4 (Folhas ii-x - foliadas, iinparipennadas •> 1 Foliolos com cslipcllas Phaseoleae. Foliolos denteados sem estipellas Trifolieae, 1 Folhas :i-'irolla(las ; foliolos inteiros Loteae. ( Folhas 30-foliadas Gnlegeae. PAPILIONATAE-GENISTEAE 1 Sementes sem estrophiolo Sparliinae. l I Sementes com estrophiolo Cytisitme. 4 (Folhas digitadas Lupinua L. i ( Folhas O, simples ou 3-foliadas 2 IFolhas simples ou O 3 2 ( Folhas 3-foliadas Adenocarpus DC. 1 Cálix subspalhaceo, 1-labiado Sparlitim L. ( Cálix 2-labiado, lábio superior 2-fido Genisla L. l Arbusto muito espinhoso Ulex L. 4 ) ( Al busto não espinhoso Cijlisus DG. PAPILIONATAE-GENISTEAE-SPARTIINAE liiipiíiiiM L. 1 Cálix com appendices lineares entre os lábios 1 I Cálix sem appendices lineares L. albus L. 1 Flores amarellas L. liilms L. Flores azues ou purpurinas 2 7 sxvi 98 Íliinorescencia em cacho laxo 3 Inflorescencia densa C. hispankut B. el R. í Planta toda pelluda L. hirsuius L. ( Foliolos glabros na pagina superior 4 Foiiolos ')■' L. varius L. Foliolos 5-9 quasi lineares L. nngustifolius L. L. nibus L. Sp. p. 721; Brot. II, p. 132. Cultivado e siibsponlaneo. Fl. na primavera. — Tremoço. L. hirsutus L. Sp. p. 721; Brot. II, p. 133. Sitios relvosos. Fl. na |)rimavera. I. L. varius L. Sp. p. 721. Terrenos cultivados e arenosos. Fl. na primavera. I. L. anfiustifolius I,. Sp. p. 721; Brot. II, p. 132. FVequerile nas terras cultivadas entre as searas. Fl. na primavera. I-II. L. liispanicus Bss. et Reut. Diapn. p. 10. Terras incultas e mattagaes. F^l. na primavera. I-II. L. luteus L. Sp. p. 722: Brot. II, p. 134. Terrenos incultos. Fl. na primavera. I-II. S|iarliuiii L. Sp. junceum L. Sp. p. 708; Brol. II, p. 80. Sebes, cômoros e mattos. Fl, na primavera. I-II. — Gicsía ordinária ou Giesta il s jardins. Geuisla L. (Legume curlo, l-á-spennico comprimido Biachyrarpae. ^ \ Legume comprido linear-oblongo, ac-spermico Stenocarpae. 2 l [Follias alternas Secl. II. Voglern G. M. S. ) (1. Iriaratilhos llrol. (Folhas opposlas Secl. I. IMiiio.^parlhum Spach. I Arbustos ou arbusculos inermes 3 2 . (Arbustos ou arbusculos espinhosos 4 ICorolla marcescente, cálix persistente Sect. V. Sparlioides Spach. 3 (Corolla u cálix caducos Seul. VL Genistoides Spach. t 99 1 Vayeiii recta Seel. IV. Erinacoides Spaoli. I Vagem mais ou menos curva Sect. III. 1'hyllospartum Willk. 1 Sect. I. Ecliinospailum Spach. G. lusilanica L. Sp. p. 711; Brot. II, p. 88. Hefíiões montanhosas. Fl. de julho a agosto. IV-V. Sect. II. Voglera G. M. S. G. triacanthos Brot. II, p. 89; Phjt. lusit. I, p. 130, tab. 54. Terrenos incultos, mattagaes, íloreslas. Fl. de março a agosto. I. Sect. III. IMijIlospartiim Wilik. I Flores com uma bractea grande foliacea G. anglieu L. (Flores com bractea muito pequena 1 (Ramuids quasi sempre aos pares, o superior com muilos espinbos e sem folhas. ) G. falcata Brot. (Ramulos aos pares, os superiores transformados em 3 espinhos fortes em cruz. G. berberidea Lge. G. anglica L. Sp. p. 710. Terrenos arborisados, mattagaes das regiões inferior e montanhosas. Fl. de maio a julho. I-III. G. falcata Brot. II, p. 89. Outeiros arborisados, mattagaes, silvados. Fl. de março a julho. I-IV. G. berberidea Lge. Descript. et icon. pi. nov. p. 1, tab. I. Terrenos húmidos das regiões inferiores e submonlanhosas. Fl, de maio a julho. I-II. Sect. IV. Erinacoides Spach. G. histrix Lge. Descr. et icon. pi. nov. p. 2, tab. 2 e Pug. p, 357. a. glabra Lge. Regiões alias. Fl. de junho a julho. IV-Y. 100 Secl. V. Spartioides Spacli. ! Flores solitárias ou aos pares G. cinerascens Lge. Flores em racinios G. polygalae folia DC. G. cinerascens Lge. Piig. p. 358. Kegiòcs montnnhosiís. Fl. de junho a agosto. IV-V. G. pohgiilaeloliii DC. l'rodr. II, p. 151; G. polvgaiat'pli>lla Hrot. II. p'. 50. Regiões inonlaiiliosas. V\. de maio a jiillm. IV-V. — Viornn dos tin- tureiros. Seot. VI. ficnistoidcs Miich. G. Broleri Poir. Supl. II, p. 720; G. parvillora Brot. H, p. 87. Regiões monlanhosas elevadas. FI. em junho e julho. IV-V. i^deiiocarpus DC. 1 Ramos com grande numero de follias, foliolos lanceolados ... .4. hispunicus DC. (Ramos com poucas Pulhas fascieuladas, foliolos pequenos obovados 1 Cálix sem glândulas pecioladas A. Telonensis DC. 1 Cali.x com glândulas pecioladas 2 Pedúnculos i'uni 2 luacteolas ao meio. -4. partifolius DC. 2 Pedúnculos sem bracteolas A. intennedius DC. A. Iiispanicus DC. FI. fr. V, p. "i.jO; C>tisiis hispânicas La Marck. Brot. II, p. í)l. Frequente em silios sonihrios c húmidos. FI. de juidio a julho. I-II. — Codeço alld. A, Telonensis DC. FI. ir. V, p. 550; A. commutatus Gcm. Prod. 11. Sic. Mallagaes das regiões inlerior e montanhosa. FI. de maio a julho. A. parMÍolius Dt^. FI. Ir. V, p. 550; A. complicatus J. Gaj ; Cjtisus comjdiíatus Hrot. 11, p. 92. 101 Matlagacs da regiiSo inferior e monlanliosa. Fl. de maio a julho. I-IH. — Codeço. A. intennediíis DC. Fl. fr. V. p. 5i9. .Alatlagaes. Fl. de maio a junho. I-IV. FAPILIONATAE-GENISTAE-CYTISINAE [Ramos e rainiisculos oppostos e estes em cruz SciU. T. Slavracanthus Lk. (Ramos espinliosos alternos, ramúsculos oppostos ou alternos. Sect. II. Euidex Willk. Sect. I. Stauracanllnis Lk. U. spartioides (VVebb.) VVilik. Prodr. III, p. H3 ; U. genistoides Brot. ex pari. II, p. 78. Maltas e pinhaes da região inferior. Fl. de março a abril. I. Sect. II. Euulex Willk. Flores grandes (12-lo mm.) ; phyllodios longos espinescentes 1 Flores pequenas (4-o mm.) ; phylloilios curtos espinescentes 4 Bracteolas dispostas junto do cálix â Bracteolas quasi ■a meio do peeiolo U. opislholepis Wbb. Bracteolas grandes ovaes ou suborbiculares f7. europaeus L. Bracteolas pequenas lanceoladas 3 Dentes do cálix muito pequenos ; bracteolas muito pequenas ... U. baeticus Bss. 3 ^Dentes do lábio superior do cálix largos ovaes divergentes ... U. Jvssiaei Wbb. Dentes do lábio superior lanceolados e afastados U. scaber Kze. Ramos secundários (espinhos) direitos longos U. minus Forst. Ramos secundários curtos, grossos, recurvados, densos S 1 4 1 Ramos secundários (espinhos) ramosos U. micranthus Lge. 5 I (Ramos secundários simples em geral U. lusitanicus Maris. 102 U. ciiropneiis L. Sp. 741; Brot. II, p. 78. Viilpar ruis miittas. nuitliipncs das regifies inferiores e montnnliosas. Fl. de janeiro a jiinlio. l-III. — Tojo amai. U. scaber Kze. Flora 18i6. p. 6%. Sebes das registes inferiores e montanhosas. Fl. de março a abril. I-III. U. naiius Forsl. in Symons Syn. p. 168. Maltagaes, llorestas, charnecas da rcgiào inferior. Fl. de abrit a no- vembro. I. U. opisthoiepis VVebb. Otia hisp. p. 43. Florestas das regiões inferiores e montanhosas. Fl. de março a se- tembro, l-ll. U. Jussiaei Webb. 1. c. |t. 43, lab. 36. Florestas e maltagaes das regiões inferiores e montanhosas. Fl. de fevereiro a abril. I-Il. U. micrarilhus Lge. Diagn. pi. penins. Iber. novar. p. 16. Regiões inferiores, nos Jogares áridos, mattagaes. Fl. de abril a maio. MI. U. iusítaniciis Mariz, Boi. da Soe. Brot. II, p. 115. Kegiôes inferiores e mantanbosas áridas. Fl. de abril a maio. I-II. 4'yti8iis L. ICaiile u fullias Dorniaes, cálix canipanulado 2-labiado 1 I Caule 2-:t-alado; folhas simples ou plivllodios. . . Secl. IV. Pterosparium Spach. Lábio superior profundamente dividido Sect 111 'fetine Webb. 1 Lábio superior apenas 2-denlado 2 l Estvlele curvo Secl. II. Sparlocyíwts Webb. 2 ■ (Eslylele longo e enrolado em espiral Secl. I. Sarulhamnits Winim. Secl. I. Sarotliamnns Wimm. ÍHamos cylincricos. 1 Itamos augulosos estriados 2 i Legume oblongo-elliptico C. Weluilschii Bss. et Reul. ( Legume trapezoide-elliplico largo C. eriocarpiis Bss. el Reut. 103 ( Folhas Iodas 1-foliadas C. grandiflorus DC. (Follias inferiores 3-foliadas, as superiores 1-foliadas .'t Legume todo densamente pelludo C. patens (L.) Webli. Legume pelludo iias margens e glabro nas faces C. scoparius Lk. C. scoparius Lk. En. li. Ber. Spartium scoparium L. Terras arenosas, encostas de mattas, florestas das regiões inferiores e montanhosas. Fl. de abril a junho. I-III. C. grandiflorus DC. Prod. II, p. 15i; Spartium grandiflorum Brot. II, p. 80. Mattagaes, penedias das regiões inferiores e montanhosas. Fl. de maio a junho. I-IV. — Giesteira das sebes. C. Wehvitsf liii (Bss. et Reut. Pug. p. 28) ; S|iarlium patens L. Brot. 11, p. 83, em parte. Terras arenosas das regiões inferiores e montanhosas. Fl. de maio a junho. I-IV. C. eriocarpus Bss. et Reut. Diagn. pi. nov. p. 10. Regiões montanhosas. Fl. de junho a julho. I-IN^ C. patens. (L.) Webb. It. hisp. .51; Spartium patens L. Brot. II, p. 83. Mattagaes das regiões altas. Fl. de maio a julho. III-IV. Sect. 11. Spartocjtisus Webb. Flores brancas C. albus Lk. Flores amarelladas C. purgans (L.) Wk. C. albus Lk. Enum. pi. h. Berol. II, p. 241; Spartium álbum Desf. ; Brot. II. p. 83. Terras incultas da região inferior e montanhosa. Fl. de abril a junho. I-lII. — Giesteira branca. C. purgans (L.) Wk. Prod. Fl. hisp. III, p. 456; Spartium purgans L. Entre as penedias das regiões altas. Fl. de junho a agosto. IV-V. Sect. III. Teline Webb. C. candicans DC. Fl. fr. IV, p. 504; Genista candicans L. Mattagaes e bosques das regiões inferior c montanhosas. Fl. de abril a junho. I-III. 104 Secl. IV. P(erosparlum S[)acli. ÍPeciolo quasi egual ao tubo do cálix; bracleolas qua>i niirorme!>. ('. slenopterus Spach. Peciolo mais rurlo que o tulio ilo cálix ; bracteolas linear-espaluladas 1 IBiacteolas mais curtas que o tubo caliciual C. caniubricus Spach. 1 (Drarteolas mai.s Cdnipridas que o tubo callcinal C. tridentalus L. C. slen()|ili'riis Sparli; Genisla tridentata L. ; Hrcit. II, p. 8(). Terrenos incullos das regiões baixas e moiilaiihosas. FI. da maio a jiiiilu). I-1\ . — Cartjueja. C. caiital)ri('us Spach.; Getiista trideiitata L. Como a anlerior. Fl. de maio a julho, \-\l\. — Carqueja. C. tridenlala L. ; Gcnista tridentala L. Como a anterior. PAPILIONATAE-TRIFOLIAE í EstauifS nioiiadelphos Ononis L. (Eslames diadelphos 1 IPelalas li^íadas na lia>e ; fuiolla uiarccscenle Trifolium L. ( I'elalas livres ; corolla caduca 2 1 liill(iresct;iii'ia cm capitulo 3 ( Inflorescencia em cacho ou espiga Melilolus Juss. i Vagem arqueada cx-spermica deliiscente Trigonella L. 3 (Vagem em espiral, debiscente ou uao Medicago L. Oiioilis L. IFlores articuladas com o peduuculo floral Scct. III. .\tilris Mnch. j Flores iiãn articuladas 1 IPIanlas arbustivas espinhosas; flores côr de rosa — Sect. I. AcatUlMnonis \Vk. 1 Plantas herbáceas inermes Sect. II. Ditgrana DC. 1 105 Sect. I. Ataiithoiioiiis \Vk. O. spinosa L. Sp. p. 716; Brot. II, p. 9(5. Planta espinhosa direita iiãu estolhosa 1 Planta prostrada na base, estoihosa, (|iiasi inerme; vagem S-spermiea. p. milis L. ! Vagem oval-lentifular l-speniiica Y- untiquorum L. Vagem ovóide 2-4-spermlca a. spinosa L. 01. spinosa L. — O. tampesliis Kocli. et Zir. Cat. Pai. 22. [i. mltis L. — O. procurrens VVallr. y. aniiquorum L. Terras arenosas incultas, campos áridos. Fl. de junho a setembro. I-II. Sect. II. Bugrana DG. ÍCorolIa rósea Subsect. I. Etibugrana Wk. (Corolla amarella Subsect. II. Bugranoides DC. Subsect. I. Eubugraua Wk. I''lores nitidamente pedunculadas em cacho O. Picardi Bss. Flores rentes em espiga terminal densa 0. mitissima L. Subsect. II. Bng^raiioides DC Espécie perennal ; folhas iodas 3-foliadas 0. jmsilla L. O. Picardi Bss. El. 55 e Voy. Bot. Esp. p. 954, tab. 45. Terrenos arenosos da região inferior e do iiltoral. Fl. de maio a junho. I. O. mitissima L. Sp. p. 717; Brot. II, p. 97. Terras calcareas e argillosas, sitios húmidos, bordas de campos. Fl. de maio a junho. I. 106 O. pnsilla L. Sp. ed. 10, II, 1159; O. Columnae Ali. Fl. Pedem. Brot. Plnt. lusit. I. p. 13o. Outeiros e campos incultos, seccos. Fl. de maio a julho. I. Secl. III. Nalrix Mnch. [Pedúnculos mulicos i-lloreos 1 (Pedúnculos aristados O hreviflora UC. Í Folhas inferiores 3-foliadas, as superiores 1-foliadas ; estipulas ovaes denteadas mais curtas que o periolo O. recUnaUí L. Folhas inferiores e superiores 1-foliadas, as medias 3-foliadas, estipulas grandes do comprimento do peciolo O. pubescem L. O. reclinata L. Sp. ed. 2, p. 7fi3; Brot. II. p. í)7. Outeiros áridos, mattagaes. Fl. de maio a junho. I. O. hreviflora DC. Prodr. II, p. 1(50; O. viscosa Brot. II, p. 93. Bochas, mattagaes, florestas, pastagens. Fl. de maio a junho. I-II. O. |)nbescens L. iMont. II, p. 207: O. arthropodia Brot. II, p. 94; Phyt. lusil. I, p. lil, tah. oS. Nas mesmas localidades das espécies antecedentes. Fl. de maio a junho. I. Trigoiiclla L. Sect. Eotrigoueila, | Bucerales Bss. T. monspeliaca L. Sp. p. 777. Terrenos arenosos e outeiros áridos. Fl. de março a junho. I. Medicado L. (Vagem reniforme, espiralada na extremidade, 1-spermica. Secl. 1. Lupularia Ser. ( Vagem espiralada 1 1 Vagem livre em toda a extensão Soct. 11. Faloigo Rchb. i . ( Espiras ligadas na parte central Secu lII. Sptrnrarjios ^\ illk. 107 Sect. I. I.uiiularia Ser. M. lupulina L. Sp. p. 779; Brot. II, p. 112. (liimpos, pastagens, margem de eamiiilios. Tl. de jiiiilio a jullio. I. Sect. 11. Faltago Rclib. Vagem falciforme M. falcata L. Vagem espiralada * Espiral de 2-3 voltas, espinhos nullos M- saliva L. Espiral de 2-3 voltas muito juntas, margem grossa e espinhosa... M. marina L. M. falcata L. Sp. p. 779. Terrenos arenosos cultivados. Fl. de abril a agosto. I. — Luzerna de sequeiro. M. sativa L. Sp. p. 778; Brot. 11, p. 1 12. Cultivada em terras frescas e permeáveis. Fl. de maio a julho. I. — Luzerna. M. marina L. Sp. p. 779; Brot. li, p. 113. Frequente nas areias da costa maritima. F"!. de abril a junho. I. Sect. 111. Spirocarpos Willk. Vagem sem nervura extra-marginal Subsect. I. Orbiculares Urb. Vagem com uma nervura extra-marginal parallela à sutura dorsal 1 I Vagem coberta de pellos glandulosos.. Subsect. III. Rigidulae Fiori et Beguinot. M rigidula Desr. Vagem glabra 2 Í Vagem cylindrica com espinhos fortes, espiras grossas e duras e muito juntas; sementes separadas por septos Subsect. II. Pachyspirae Urb. Vagens membranosas ; espinhos menos fortes 3 (Dentes do cálix piloso-barbados na extremidade. . Subsect. IV. Leptospirae Urb* 3 (Dentes do cálix glabros coraplelamente Subsect. V. Euspirocarpae Urb . 2 108 Subsect. I. Orbloiilarcs Urli. M. orbiculaiis AH. Fl. l'eilem. I, p. 314; M. [lolMiiorjilia a. L. Sp. 775). Terrenos arenosos cultivados. Fl. de maio a jiiiilio. I. Subsecl. II. Pnohjsplrne Urb. 1 Vagem pequena discoide-cylindrica 1 ( Vagem grande mais ou menos cylindrica 2 1 Pedúnculo arislado il. lilloralis Rohde. (Pedúnculo não arislado òl. obscura Relz. [Vagem com 4-6 voltas de espira: espinhos completamente divaricados. 1 M. triinrfílula Gaertn. Í Vagem com ."i-" voltas, margem larga l-nervea. espinhos forles, lacinias do ealix villosas na extremidade SI. turbinata Willd. M. obscura Ketz. Obs. bot. I, p. 24. l. Helix. — Voltas da espira 1 Vs"'^- a. nrulenta Guss. 11. 'Ihnitla. — Voltas da espira 4-8. p. wwicata Urb.; M. miiricata Brot. 11. |i. I 16. Campos e terras incultas. Fl. de abril a maio. 1. M. littoralis Hobde in Lois. Not. 118. Areaes do liltoral e ainda nas terras arenosas do interior. Fl. de março a maio. 1. M. truncatula (laerln. De fruct. II, p. 350. ò. longeciliala Urb. Terras arenosas e incultas. Fl. de março a maio. 1. IVI. turbiiiala Willd. Sp. pi. 111, 1 4()í) ; M. polymorplia S. liirliinala e t. muiiratd L. Sp. ed. 2, 1058. a. aculeala Gaerln.; M. villosa Brot. II, p. 116. a. dexirnrsa Arch. p. sinistrorsa Asch. 109 Campos e teiTLMios incultos, arenosos e lelvosos. Fl. de março a maio. I-II. Subsect. 111. Uigidiilae Fiori et Beguínul M. rigidiila Desr. in Lam. Encycl. IH, p. 634; UI. poljmorplia i. rigi- dula L. Sp. ed. 2, 1098. Terras arenosas e incultas mais ou menos relvosas. Fl. de abril a maio. I. Subsect. IV. Leptospirac Urli. M. minima Grufberg in L. Amoen. l\. p. 105; M. polymorpha vj. mi- nima L. Sp. ed. 2, 1099. a, pubcscens Webb. Hist. nat. Canar. a. i'ulgaris Urb. p. longiseta DC. Prod. II, p. 178. h. mollissima Kocb. Sjn. p. 104. Terrenos cultivados e incultos frescos. Fl. de março a maio. MI. Subsect. V. Euspirocarpae Urb. Pedúnculos aristados com 2-3 flores M. arábica Ali. Pedúnculos não aristados com 3-8 tlores M. hispida Gaertii. M. arábica Ali. Fl. Pedem, l, p. 315; M. polymorpha ti. arábica L. Sp. ed. 2, 1098; Brot. II, p. 115. Terrenos relvosos e húmidos. Fl. de abril a maio. I. M. hispida Gaertn. De Cruct. II, p. 349; M. ciliaris Brot. II, p. 114. A. MiCROCAUP* Urb. a. oliyogyra Urb. — Vagens com 1 '/.2-3 '/a voltas da espira. a. apiculala Urb. — Espinhos de comprimento egual ou pouco mais do que a espessura das espiras. ji. denliculala Urb. — Espiídios muito mais compridos do (|ue a espessura das espiras. 10 13. Maciiucaupa Urb. a. tricycla Urb. — Vagens com 3-i vollas da espira. b. pentacyclica Urb. — Vagens com 5-6 voltas. 3. breviaculeala Urb. — Espinbas pouco mais longas (lo l. II, |i. '274; Hrot. II, p. 168. Ciimpos e outeiros arenosos e argillosos. Kl. de abril a maio. I. A. CMiii)aerar|ius Brol. II. p. 167; Pliyt. lusit. I, |i. li .'3, tab. .'59. Terras húmidas e arenosas. Fl. de abril a jiiidu). I. A. hamosus L. S|). [i. 7.'>8; Brol. II, p. 167. Terrenos nridos e estéreis. Fl. de abril a julho. I. Sect. 11. I'liaca Bge. A. lusitanicus Lamk. Dict. I, p. 312; Brot. II, p. 166. Terrenos ferieis, Icrras dn beira mar. Fl. de abril a juiih". I-II. — Alfaiava dus iiionles. 121 Secl. III. Iljpofllottis Bge. A. granatensis Lge. Pug. p. 372; A. hypoglottis Btot. Pliyt. Iiisil. I, p. 143, lah (50. Colliiias estéreis, sitios alpestres. Fi. lie abril a jiiliio. 1. niitíomila L. li. IVlociniis L. Sp. p. 7G2; Brot. II, |i. 170. Terrenos arenosos cultivados e incultos. FI. de mar(;o ii jiinlio. I. PAPILIONATAE-IIEDYS.VIIEAE-CORONILLINAE [Folhas inteiras, vagem espiralada e comi linli.is salientes (costullas) Inngiliidiíiaes. \ ^ Scorpitiriis ],. (Fuílias ;t- 00 -foliadas, vatrem recta ou v\n fuiina de Inucinlia 1 ! Vagem recta dividida em ai tirulns oljlíjiigos Cnranilla L. Vagem em forma de foucinba, nitidamente articulada Oníitliopiis L. Kcor|)iiirii»it L. [Costullas externas com tubérculos cónicos ou espinhos mais ou menos recurvados \ em gancho na extremidade S. nmriccUa L. jcostnllas externas com tubérculos muito dilatados na extremidade; voltas da cs- ( pira nmito juntas ; pedúnculos l-floreos S. vermiculata L. S. muricata L. Sp. p. 745; Brot. II, p. 79. a. lijjiiciis Fiori et Beg. — Flspira laxa, com curtos tubérculos cónicos ; pedúnculos 2-lloreos. p. sulcala (L.). — Flspiras laxas, espinhas direitas em geral gla- bras; pedúnculos subtrilloreos. y. subvillosa (L). — Espiras um pouco juntas, espinhos mais compridos e mais finos do que os das variedades ante- riores; pedúnculos 4-floreos. Terrenos cultivados. FI. de abril a julho. I. S. vermiculata L. Sp. p. 744; Brot. li, p. 79. Terras cultivadas e incultas. FI. de março a junho. I. 122 €lriiitlio|»ii8 L. jUmbellas sem braclea Sect. I. Arthrolobium Desv. 1 (Umbellas com folha bracleal impaiipennada .... Sect. II. Euornilhopwi Wh. 2 (Folhas inferiores simples; estipulas ligadas invaginantes O. durus Cav. ( Folhas todas imparipennadas ; estipulas quasi nullas 0. ebructenlm Urot. 1 Flores pequenas amarellas O. compresstis L. I Flores brancas com linhas cõr de rosa no estandarte 3 [Flores muito pequenas, vagem articulada direita, rostro curto. O. pn-pusillus L. 2 U I Flores maiores, vagem curva com rostro longo ('/j ou '/j do comprimento da va- iiem 0. sativus Brot. Secl. I. .\rliirololMiini Desv. O. durus Cav. Ir. I. p. :U , lab. í 1; O. lieteroplivllus Brol. II, |». 160; Phyt. t. 87. Colliims áridas. I-I. de abril a jiitdio. I. O. ebracleatus Brol. II, p. 159; Phyt. lusit. I, tab. ()8. Terrenos cultivados e arenosos. Fl. de abril a agosto. I. Sect. II. Eiiornithopus Wk. O. compressus L. Sp. p. 7i4; Hrot. II, p. 1;)9. Terrenos incultos e arenosos. Fl. de março a junho. I. — Scrradella fslreita. (J. |)erpusillus I^. Sp. p. 7 53. a. roscus (L,). — Pedúnculos mais compridos que as folhas; folha lloral de comprimento do cálix (juando muito; ilór maior. Terrenos arenosos, incultos, bordas de caminhos. Fl. de maio a ju- nho. I. O. sativus Brot. II, p. KiO. Cultivado e subspontaneo nas terras arenosas. Fl. de março a maio. I. — Serradella cultivada. 123 Coroiiilla L. (Folhas com á a 3 pares de foliolos, vagem de 4 ângulos. Sect 1. Eurnronilla líonlli. et Iluok. C. glauca L. (Folhas U-foliadas, foliolo médio grande, os lateraes reniformes pequenos. Seel. II. Siorinoide.i Benlh. cl Ilook. C. siorpiuides (L.) Koch. Sect. I. Encoroiiilla Heiílli. et Ilook. C. glauca L. Cenl. pi. 1, p. 23; Sp. ed II, 1047; Brot. lí, p. 163. Terrenos calcareos. Fl. de inar^o a julho. 1. — Sentia do reino. Sect. II. Siorpioidcs Benlh. et Ilook. C. scorpioides (L.i Koch. Syn. ed. I, p. 188; Ornithopus scorpioides L.; Urot. II, p. 161. Terrenos cultivados. Fl. de fevereiro a junho. I. PAPILIONATAE-VICEAE ITubo dos estames truncado multo obliquamente Vicia L. (Tubo dos estames truncado em angulo recto 1 [Estylete comprimido lateralmente Pisum L. (Estylele comprimido tninsversalmenle Lathyrus L. 1 Wicia L. 1 Estylete comprimido dorsal ou lateralmente 1 (Estylete filiforme assovelado pubescente na extremidade. Secl. IV. Ervilia Lk. lEstylete barbudo na face inferior pouco abaixo do estigma. Sect. I. Envida Vis. ( Estylete pelludo na face superior ou em roda 2 1 ! Vagem troncada muito obliquamente e rostrada na extremidade. Sect. II. Cracca Riv. Vagem arredondada na extremidade e não rostrada Sect. III. Ervum L. 12i Sect. I. Eiificia Vis. ! Caule delgado rastejantc ou iri^pador Vicirinar. 1 Caule recto mal? ou menos consistente e carnoso Fabinae. 4 í Vagem curta e larga Platycm-pae. 2 ( Vagem comprida ensiforme Hyphocarpae. 3 IFIòr amarella, vagem linear-oblonga com pellos duros nascendo d'um tubérculo ; sementes glohosas 1'. lutea L. Flor amarella mais ou menos riscada de violeta : vagem rliomboidal-oblonga co- berta de pellos acastanbados; sementes (3-4) quadrangulares comprimidas. r. vestitd L. (Flores e legumes rentes V. saliva L. (Flores pedunculadas: pedúnculo egual ou mais comprido que a folha. V. Biitlinica L. Folhas inferiores com um só par de foliolos e sem gavinha ; foliolos grandes elli- l pticos. Flores grandes, pedúnculos mais curtos que a folha; dente superior do ] cálix triangular, os inferiores lanceolados mais compridos ; corolla imrpurina. 4 / V. narboneniis L. (Folhas todas mucronadas, corolla branca, vagem muito grande, sementes grandes achatadas lateralmente, hilo linear V. Faba L. Secl. II. Cracca Riv. Plantas annuaes polyspermicas, flores grandes 1 Plantas annuaes 2-4-spermicas, flores pequenas 2 1 2 [bentes superiores do cálix nuiílo curto.s, os inferiores linear-subulados: vagem \ glabra V- dasycarpa Ten. (Dentes do cálix setaceos quasi eguaes densamente vjllosos : vagem donsamcntr villosa r. alropuifurfa Desf. Í Dentes do cálix deseguaes, os superiores conniventes, os inferiores subulados ciliados ; vagem aiiiarellada glabra V. (tispeniia !)(",. Dentes do cálix eguaes villosos; vagem muito pequena (8-10 mtn.) negra villo- sula V. hiísiila S. F. Grav. 125 Sect. 111. Erviiin L. Foliolos linear-allongados ; tlores de o-O mm.; cálix do dentes (|iiasi e{;uae?. V. IclraspiTma Moeucli. Sect. IV. Eivilia Lk. Folhas com 8-12 pares do foliolos, mucrouadas, sem i;avinlia.. V. Ervilia Willd. Sect. I. Euvicia Vis. » Vicicinae V. liitea L. Sp. p. 730; IJiot. II, p. 151. Terrenos cullivados, colliiias áridas, prados. Fl. de março a junho. I. V. veslita Bss. Elench. [). ()7 ; Voy. bot. Esp. p. 193, tab. 37. Searas, terrenos cullivados e sitios sombrios. Fl. de abril a maio. l. V. sativa L. Sp. p. 736; Brot. 11, p. 150. Plantas sem estolbos brancos subterrâneos. 1'. saliva typica Beck. Fl. Nieder-Oesterr. p. 876. — Flores de 2-3 mm. a. obovala Ser. in DC. Prod. — Foliolos obovaes ou obcor- dádos. 3. lincaris Laiif;. Pug. — Foliolos muito estreitos. Flores de 1,5-1,8 cm. V. cordata Wulf. in Sturm. Deutscb. Fl. — Foliolos das folhas inferiores obcordados, os das superiores linear-cuneiformes. V. angustifolia L. Amenit. Ac. IV, p. 105. — Foliolos das folhas superiores linear-troncados ou obtusos. 7. Bobarlii Koch. Syn. ed. II, p. 213. — Foliolos das fo- lhas superiores linear-lanceolados, ou linear-troncados, ou emarginado-mucronados. p. segetalis Koch. I. c. — F^oliolos das folhas superiores oblongo-lanceolados arredondados na extremidade. V. amphicarpa L. Sp. ed. II, p. 1030. — Plantas com estolhos brancos e subterrâneos; duas formas de ílôr, umas completas, outras imperfeitas. Searas, sebes e maltas, terrenos incultos. Fl. de abril a junho. I, (26 V. Billmica L. Syst. ed. X, p. 1 l(i(>. Sebes, bordas de campos. Fl. de abril a junho. I. »* Fabinae V. narbonensis L. Sp. p. 737. {J. serralifoUa Koch. Syii. ed. II, p. 215. Terrenos bumidos e férteis, maltas, valias. Fl. de maio a junlio. 1. V. Faba L. Sp. p. 737. Cultivada. Fl. de maio a junho. I. Sect. H. Craeca Riv. V. dasycarpa Ten. Viagg. Abru/.z. p. 81; V. varia Host. ; V. Cracca Brot. II, p. 149. Searas, sebes. Fl. de maio o setembro. I. V. atropurpiirea Desf. Fl. Ali. II, p. 16 i; V. villosa Brot. II, p. 150. Terras incultas, relvosas, arenosas. Fl. de março a maio. I. V. disperma DC. Cal. Host. Monsp. p. 154. Terrenos arenosos, pedregosos, mattns. Fl. de abril a junho. I-II. V. hirsuta S. F. Grav Nat. an. Bril. |)l. 11, p. ()14; Krvum hirsutum L.; Brot. 11, p.'lo2. Terras cultivadas, seiíras. Fl. de abril a julho. I. Sect. III. Ervum L. V. tetrasperma Moench. Motli. p. 148. var. gracilis Arch. ex Gurb.; V. grucilis Lois. ; Ervum varium Brot. II, p. 152; V. laxillora Brot. Phyt. I, p. 125. Searas, bordas de campos, sebes, maltagaes. Fl. de março a maio. I. Sect. IV. Ervilia Lk. V. Ervilia Willd. Sp. pi. III, p. 1103: Frvum Ervilia L. Sp. p. 738; Brot. II, p. 1:í3. Cultivada e sui)spoiitanea nos campos. Fl. de abril a junho. I. — Oroõo das boticas. Ervilha de pombo. 127 I Todas as folhas, pelo menos as superiores, eoiii gavinhas. Secl. I. Archylathyrus. 1 Todas as folhas sem gavinhas Sect. II. Orobus. lEslylete não torcido 2 ( Estylete torcido 4 (Folhas reduzidas à gavinha, estipulas muito grandes I. Aphaca Tourn 2 ( Folhas todas ou pelo menos as superiores com foiiolos 3 /Peciolos inferiores foliaceos; estandarte bigihoso-calloso perto da base. .. I II. ClymenHm DC. [Todas ou quasi todas as folhas com foiiolos e gavinhas: caule 2-gumeo. IV. Orobastrum Gr. et Godr. 4 IEs.ylele recto; pedúnculos com 1-3 llores; vagem oval-alongada. III. Cicercula Mnch. Estylete curvo V. Eulalhynis Ser. Sect. I. .irclijlalli.vriís I. Aphaca Tourn. L. Aphaca L. Sp. p. 729; Pisum Apliaia Brot. II, p. 143. Searas, sebes, sitios arenosos. Fl. em abril e maio. I. II. Clymenum DC. (Flores amarellas : vagem ã-alada L. Ochrm DC. (Flores vermelhas 1 (Azas da corolla azues; vagem comprimida, canaliculada no dorso. , 1 L. Clymenum L. (Azas dã carolia brancas ; vagem tubulosa, não canaliculada no dorso. L. articulatus L. L. Clymenum L. Sp. p. 732. a. tenuifolius Godr. — Caule e peciolos subalados ; foiiolos lan- ceolado-lineares. 128 3. lalifolius Godr. Brot. II, |i. li v. — Caule e peciolos per- feitiimciite alados; foliolos oblongo-lanceolados ou lanceo- ladus. Maltas, sebes, searas, bonlas de caminlios. Fl. de abril a jiiribo. I. L. articulatiis L. S|i. p. 731; Brot. II. |i. 139. Terrenos rultivados, sebes. Fl. de abril a maio. 1. L. Ocbrus DC. in Lam. et DC. Fl. Fr. IV. p. .ITS. Ciimpos e terras incultas. Fl. de abril a maio. 1. III. Cicercula Miicli. i Vagem glabra 1 ( Vagem hirsuta L. hirsuliis L. iCorolla amarella L. nnnuus L. (Corolla mais uu ineDOS violácea i ! Pedúnculos iii;iis curtos ijuc as folhas; vagem canalleulada no dorso. L. Cicera \.. Pedúnculos eguacs ou mais cumpridos que as foilias ; vagem 2-alada no dorso. 3 1 Planta sem estolhos brancos /,. sntirus ].. [Planta com estolhos brancos, fnictinca^'ão aerca e subterrânea. L. ampliicarjins lirol. L. sativus L. Sp. p. 730; Brot. II, p. 13S. Searas. F"l. de março a maio. I. — Chicliaros grossos ou ordinários. L. ampliicarpus Brot. H, p. 135, e 1'liyt. lusit. I, p. 163. Collinas e outeiros argilloso-calcareos. Fl. de março a maio. I. L. annuus L. Amoen. Acad. Ill, p. ÍI7; Brot. II, p. lil. Searas, prados, terras incultas frescas. Fl. de abrd a junlio. I. L. Cicera L. Sp. p. 730; Brot. p. 137. Searas, vinhas, terras incultas. Fl. de abril a junho. I. — Chicharos nieiidos. L. hirsulus L. Sp. p. 732; Biol. II, p. lil. Terras cultivadas, searas. Fl. de maio a julho. 1. IV. Orobastrum (Bs.s. Fl. Ov.i Taiib. ! Pedúnculos oo-floreos L. pnlusiris L. Pedúnculos com uma só llòr i I 12!) (PtíJiiiiculii ;ii l^l,■lll(). ailiciilaiiii an iiicici, rll:ii^ riiil(i i|iic ,i folha. (lV'ilunculo articulado perto da fxtn-midadi', 4 (1 vcz.ps mais comprido (|Ui' a folha. L. aiKjuldlitx L. L. palustris L. Sp. p. 733. ífi. iiudicaulis Willk. — Ciiulc e pcciolos não alados (1). Terrenos incultos Inanidos. V\. de maio a jmdio. I. L. spliaericns Uelz. Obs. l)ol. Ill, p. .39. Vinhas, terras cultivadas. Fi. de abril a julho. I. L. angulatus L. Sp. p. 731; Brot. II, p. 139. Terras incultas, searas, terrenos arenosos. FI. de abril a julho. I-II. V. Eulathyrus Ser. in DC. Prod. IDentes do cálix dcíoguaes, os supirioics direitos 1 (Dentes do cálix deseguae?, os superiores couiiivciílcs L. lutifolius L. 1 Vagetn glabra 2 1 (Vagem e caule villosos L. odoratus L. 1 Estandarte côr de rosa na face anterior e esverdeado no dorso . . L. sihestris L. 2 ( Toda a coroila vermelha L. Tingitanus L. L. silvestris L. Sp. p. 733. ^. latifolius Peterm. — Foliolos inferiores grandes ovaes oblon- gos arredondados e mucronados, os médios elliptico-lan- ceolados, os superiores lineares. Mallaf^aes, terras incultas sombrias. F"l. em junho e julho. I. L. latifolius L. Sp. p. 733; Brot. II, p. 142. Sebes, brenhas, maltas. FI. de junho a agosto. I. L. Tingitanus L. Sp. p. 732. Sebes e bretdias. FI. de maio a junho. I. L. odoratus I.. Sp. p. 732. Cultivado e subspontaneo. FI. de maio a julho. I. (1)0 sr. Cr. Sampaio nota difTeronças imiiorlantes entro esta planta e o verdadeiro L pitltistris. (lanilo talvez logar a cons'iderar-se como nova espécie. 9 XXVI 130 Sect. II. Orubus :FoIíoIos ovaes, ellipticos ou oblongo-lanceolados : dentes inferiores do oalix egua- l laudo o tubo Planta estolonifera e |)ioduclora de tubérculos. ' L. montanus Bernh. IFoIíoIos ellipticos; dentes inferiores do cálix egualando ','3 do tubo. Planta lor- 1 nando-se negra seccando I, niger Bemli. L. niger (L.; Hernli. Sjst. Verz. Esl. p. 2i8; Orobus niger L. Sp. p. 729; p. 146. Maltns (las ro;;ifii'S montanhosiís. Fl. de ninio a julho. II-III. L. moiitanus Bernh.; Orobus tuberosus L. Sp. p. 728; Krot. II, p. I i7. Nag matlas das regiões baixas e monlanlios.is. Fl. de abril a maio. I. l*ÍSiiiu L. I Pedúnculos íc-floreos ; semonles amarelladas, globosas P. sativum L. (Pedúnculos l-lloreos; senienles escaras, angulosas /'. arvente L. P. sativum L. Sp. p. 727; Brot. II, p. 144. Cultivado em muitas variedades. — Ervilhas. P. ar\ense L. Sp. p. 727; Brot. II, p. 144. Cultivado e subsponlaiieo. Fl. de maio a julho. — Ervilhas metidas. PAPIUONATAE-PHASEOLEAE-PHASEOLINAE /Cálix á-labiado. Carena com o eslylete e eslames enrolados em espiral. Plantas I trepadoras ' Phaseoliis L. (Calix 5-denteado. Carena não cnrolad;i Dolichos L. l*liaMeoliis L. Ph. vulgaris L. Sp. p. 72.'}. a. communis Arch. Fl. Prov. Braiideiib. — Feijoeiro branco de trepa. b. nantts L. (como espécie) Cenl. pi. I, p. •!'.]. — Feijoeiro branco dat searas. Cultivado. Fl. na primavera e 110 verão. \:n l'li. iniiltillunis l.aink. I''iu'\. III, p. 70. Ciiltiviído. Fl. (Ic jiitilio a julho. — Feijoeiro escarlate. Uoliclios L. I). moniichalis Urot. Fl. íusit. II, p. 125. Cultivado. Fl. no verão. — Feijão fradinho. Serie Geranlales 1 Flores hermaphrodilas 1 Iriores unisexuaes Subserie Tricoccae. l Flores regulares ou quasi Subserie Geraniineae. ( Flores symetricas Subserie Polygalinae. Subserie Geraniineae 1 Folhas simples 1 ( Folhas compostas 2 1 Folhas inteiras estreitas ; fructo capsular , Linaceae. (Folhas lobadas ou fendidas; fructo com um longo bico Geraniaceae. 2 3 1 Folhas 3-foliadas Oxalidaceae. (Folhas pennadas 3 ! Estigma simples Rutaceae. Kstigma com -t raios Zygophyllaceae. Geraniaceae (•) lEstames férteis 10 Geranium L. (Estames férteis 5, estéreis 5 (G. pusillum L.) Erodium I,'Herit. (1) J. Mariz - Bvl. iht Sor. Brol., VIII, p. Itíi. Gcraiiíiiiii L. iPlaiitas pcrennaes com rbizoma desenvolvido; pedúnculo i-lloreo. ) Secl. I. Balracliia Koch. (l>iantas anunaes; peiliiiiculn áflorco 1 ÍSepalas patentes Secl. II. Columbina Koch. Sepalas erectas na flor e conniventes no fnicto — Secl. III. Robeiíianu Koch. 1 Sect. I. Itatracliia Koch. G. saiipuiiicum L. Sp. p. 083; Urol. II, p. 71. Sebes, outeiros pedregosos estéreis. Fl. de jimlio a jiillio. I-II. — Gerânio satujidueo, llico de Grou sanguinro. Sect. II. Coliiniliina Kutli. IFullias loljatias ou fendidas 1 I Folhas partidas 3 lCari)ellos com rug.is transversaes ■ G. molle L. (Carpellos lisos i 1 Estames 10 férteis G. rolundifolium L. ( Estames férteis o, estéreis 5 G. pusiUum L. 3 ICarpellos pelludos ; pedúnculos mais cmlus que as folíias G. disserlum L. (Carpellos glabros; pedúnculos iiiniio mais compridos que as folhas. G. Cohtmbinum L. G. molle L. Sp. p. ()82; IJrul. II, p. 72. Terras cultivadas e incultas. Fl. de alinl a jiillin. j-lj. G. rolundifolium L. Sp. p. (>S.'5: Hrot. II, p. 72. Terrenos cultivados, sebes. !•'!. de abril a outubro. I. G. pusillum L. Sys. Nat. ed. X, n.° 36. Cam|)os relvosos, terras culli\ndiis. Fl. de maio a jullio. I\'. G. disseclum L. Cenl. I, p. 21; Hrot. II, p. 73. Campos arrelvados, terras de pousio. Fl. de abril a maio. I. 133 G. Ciiliimbiniiiii L. S|). [t. (!82; Hrot. li, p. 73. 'I'erriis iirrelviídas, campos. Fl. de junho a julho. I-il. Sect. III. líoLerliaiia Koch. IFollias runiriiiiiics |ialiiiiIol)adas G. lucidum L. ( Folhas 3-.T palmiparlidas G. Robertianum L. G. lucidum L. Sp. p. 682; Rrof. íí, p. 72. Terrenos sombrios c húmidos. Fl. de abril a julho. I-III. G. Robertianum L. Sp. p. (i81; Brot. II, p. 71. Maltas húmidas, fendas das pedras, muros velhos. Fl. de maio a julho. I-IV. Erodiíiiii L. IFolhas simplesmente di^iiteaiias mi lubadas 1 1 Folhas pimiatiseccadas 2 i [Bico do fi'uclo de 2-3 cenlimclros; fullias serrilliadas uu lobadas. \ E. matacoides (L.) Willd. ÍBíco do fructo de 1 decimotro; folhas inferiores crenadas ou lobadas, as superio- ( res piíinatifidas E. Boirys (Cav.) Bertol. (Filetes dos estames ferieis largos e 2-denleados na base 3 2 (Filetes dos estames não 2-denteados • 4 /Foliolos grandes denteados distantes uns dos outros. 3 j E. moschalum (Buim.) L'Herit. (Foliolos pequenos pinnatifidos K. primiilaceum (Welw.) Lange. (Folhas iuciso-lobadas ou pinnaliseccadas E. cicutarimn (L.) L'Herit. 4 ( ( Folhas 2-pennadas ou qnasi 3-pennadas ,"j (Folhas 2-pennadap, segmentos inteiros /:. cicutarium, a. bipinnatum (W.). (Folhas 2-pennadas, segmentos profundamente divididos. E. cicutarium, [i. Jacquinianum (Fisch., Mey. et Ave-Lall.). ifii E. malaroidcs (L.) VNilld. Sp. Ill, p. 639; Geranium malacoide» L. 1». 680; »r..t. II. p. 74. Terrenos arenosos, campos áridos, caminhos. I"l. de maio a julho. I. E. Botrjs (Cav.) Bertol. Amoen. p. 33; (ieranium Holr\s Cav. Diss. IV, p. 218, tab. 90; Brot. II. p. 74. Terras incultas, outeiros scccos arenosos. Fl. de mnrço a junho. I. E. moschatum (Burm.) Llleril. in Ait. Ilost. Kew. p. ili; Geranium moschatum L.; Brot. II. p. 74. Campos e terras incultas, bordas de camifdios. Fl. de maio a julho. l-II. — fíico de (irou ou de Cegonha muscado, Agulheiro ou agulha de parles moscadas. E. primulaceum (Welw.) Lange Ind. sem. M. haun. 188.'j, p. 24; l'ug. pi. IV, p. 328; Welw. pi. lusit. exsic. n." 83. Terrenos argillosos e húmidos. Fl. de fevereiro a maio. I. E. cicutarium (L.) LHcrit. ; Geranium cicutarium L. Sp. p. (580 ; Brot. II, p. 73. a. bipinnatum (W.) Fiori et Beg. |í. Jacguiniauuvi (Fisch., Mey. et Ave-Lall.) Fiori et Beg. Terrenos cultivados e incultos; |í. terrenos arenosos da beiramar. Fl. de fevereiro a abril. I. Oxalidaoeae Oxalis L. ! Planta de c.mle prostrado ; folfias caulinares 0. corniculata L. Plantas rhizonialosas bulbiferas; folhas todas radicaes 0. cemua Ttiunb. O. corniculata L. Sp. p. 435; Brot. 11, p. 223. Frequente em terras cultivadas e incultas, muros. Fl. de maio a agosto. I-II. O. cernua Thunb. Diss. de oxal. n.° 8, p. 12, tab. 2. Subspontanea nas terras cultivadas. Fl. de setembro a novembro. I. Linaceae IFlores 4-meras; planta pequena , Hmiioln L. (Flores ."«-meras Linum L. m Itailiola I.. K. hnoides Koth. Tent. 2, p. 199; Litiiim Radiola L. Sp. p. 281; Hiol. I, p. í85. Terrenos arenosos, pastagens, maltos. PI. de maio a junho. I. ■ iilllllll I.. 1 Pétalas ainarellas; sepalas glandalnsas na margem. • Sect. I. Linaslrum Planth. ( Pétalas azues. côr de rosa ou brancas : sepalas não glandulosas. Se.'l. 11. Enlinnm Plancli. Sect. I. Linaslrum Planch. ! Folhas linear-lanceoladas 1 Folhas linear-subuladas ; pétalas siibuladas L. setacmm Brot. (Ramos pubescentes L striclum L. 1 (Ramos glabros L çiiUlicum L. Sect. II. Euliuum Planch. (Sepalas interiores levemente ciliadas; anlheras quasi globulosas. j L. angustilolium Huds. [Sepalas iodas glabras ; anlheras sagitadas L. usitatissimum L. L. setaceum Brot. I, p. 484. Terras áridas, n)attos. Fl. de abril a julho. I. L. strictum L. Sp. p. 279 ; Brot. I, p. 484. a. laxi/lorum Gr. et Godr. — Fascículos de llores poucos e dis- tantes uns dos outros na extremidade de ramos longos. p. cymosus Gr. et Godr. — Fasciculos de llores compactos em ramos curtos. y. axillare Gr. et Godr. — Fasciculos de llores axillares por quasi todo o caule. Terras áridas, vinhas. Fl. de abril a maio. I-II. L. gallicum L. Sp. ed. II, p. 401; Brot. I, p. 483. Terrenos seccos, vinhas. Fl. de abril a junho. I. L. angustifolium Huds. Fl. Angl. p. 134; Linum agreste Brot. I, p. 481. i.ir> Prndos, |i.istagens, maltas. Fl. de abril a agosto. l-U. — iinliu gal- Icíjo bravo. \.. usitatissimiim f,. Sp. p. 277: Brot. 1, p. iSI. . (Nervuras lateraes das azas ligando se cm .uco na extremidade 1 (Folhas inferiores oppostas . . . ". P. depressa Wender. j Todas as folhas alternas P. vulgaris L. V. monspeliaca L. Sp. p. 702; Brot. II, p. 29; 1'hyl. lusil. II, p. 216, tal). Í76. Outeiros ralcarcos, terrenos inrultos. Fl. de março a julho. I. I'. de|)ressa Wender, Silirift. d. (]es. d. Naturwiss i. Marburg. Regiões montaidiosas. I""!. de juidio a jullio. IV e V. P. vulgaris L. Sp. p. 702; Brot. II, p. 29. a. hjpica (P. vulgaris Rchb.). — Azas eliiplicas mais largas que a capsula. ^. oxyplera (Rchh.). — Azas cuneato-elliplicas mais estreitas que a capsula. f. angustifolia. y. lusitanica P. Cout. — Azas ciliadas. Prados, mattas e montes. Fl. de março a jidho. I-IV. Subseries Tricoccae Euphorbiaceae (Flores monoicas ou dioicas não contidas ninn Invólucro membranoso. Arulypheae. j Flores monoicas, masculinas e femininas contidas dentro d'um invólucro memlira- ( noso Euphorbieae. 138 Acalypheae • Mercurialinae Mcreurialisí i^luuriir.) L. (Folhas pelludas glandiilosas ; planta poivnnal :W. perennis L. (Knlhas glabras ; planta annual M. annua L. M. perennis L. Sp. p. 1035. Mattas sombrias i' húmidas. Kl. de maio a julho. I. — ãlercurial. M. annua 1.. Sp. p. 1035; Brot. II, p. 51. a. genuína .1. Mull. — Flores dioicas; llores masculinas era es- |iiga com pedúnculo mais comprido que as folhas. 3. ambígua J. Mull. — Flores monoicas em grupos axillares rentes. Frequente nos campos, nas terras incultas, muros velhos. Fl. de fe- vereiro a dezembro. I. Euphorbieae (•) Euphorliiu L. I Flores solitárias; Tolhas oppostas com estipulas. Plantas rastejantes. Seet. I. Anisophytium Haw. Flores em urabella ; folhas sem estipulas Sect. II. Tithymalus Scop. Sect. 1. ADisoiihUlnm Haw. Subsect. CliHinafsvceiío E. Pcpiis L. Sp. p. 455; Brot. II, p. 309. Areias marilimas. Fl. de junho a setembro. I. — Maleíleíra das areias. (1) J. DàvenM — Euphorbiac^es de Portugal — Boi da Soe. Brot., Ill (1885). 139 Secl. II. Titli^niaiiis Scup- Í Folhas caulinares oppostas Subsect. I. Dentsxalni- Bss. /í. Lallajris \.. Folhas caulinares alternas i /Glândulas do involuciu inteiras, ovaes ou arredondadas. I Subsect. II. Gatarrhnei Hss. , JGIaDdulas do invólucro em Ibi ma de crescente, hicorneas ou 4-coriieas. * \ Subsect. III. Esulae Bss. [Glândulas do invólucro peclinadas na margem, ou 2-corneas, appendices curtos \ dilatados na ponta Subsect. IV. Myrúnilis Bss. Subsect. I. Decussatiie Bss. E. Lathyris L. Sp. p. 457; Brol. II, p. 311. Terras cultivadas. Fl. de junho a julho. I. Subsect. II. Galarrhaei Bss. Í Sementes lisas 1 Sementes finamente tuberculosas E. pubescem Wahl. Sementes alveoladas 2 [Folhas caulinares lanceoladas de 4-7 mm E. dutcis L. I Folhas caulinares muito pequenas linear-oblongas E. tiliginosa VVelw. 2 ICapsula alada no dorso E. ptericocca Brot. (Capsula lisa E. helioscopica L. E. dulcis L. Sp. p. 457. Prados, pastagens, mattas húmidas. Fl. de abril a julho. I. E. uliginosa Welw. Piant. lusit. exsic. n." 532. Terrenos muito húmidos do liltoral. Fl. de abril a maio. I. E. pubescens Wahl. Syiieb. II, p. 5.o; E. pilosa Brot. II, p. 315. p. leucotricha Bss. — Folhas obtusíssimas. y. crispata Bss. — Folhas curtas e de margens onduladas. Terras húmidas, margens de ribeiros, etc. Fl. de maio a julho. I. i(0 E. ptericocra Brot. II, \>. 312; IMiyt. lusit. I, p. 186, tab. 76. Collinas e vallcs cnllivatlos. Fl. de abril a maio. I. E. lielioscopira F.. Sp. p. 45!); Hrol. II, p. 312. Viilsar nos terrenos nillivados e incultos. Fl. tlc janeiro a maio. I. — Malfiteira, Tithymalo dos valles. Subsect. III. Esnlae Rss. IFollias floraes livres * (Folhas (loraes lipadas * ISenienles tuberculosas, folhas floraes lanceolado-lineares E. exigua L. 1 , Sementes foveoladas ou Usas ' 2 Sementes foveoladas — 3 Sementes lisas E. Paralias L. (4 pequenas cavidades nas faces lateraes í'- Peplus I-"- 3 Is pequenas cavidades nas faces lateraes K. peploides Gouan. (sementes irregularmente foveoladas E. segeialis L. 1 Capsula silabra (planta dos sítios húmidos) K. amygdaloides L. I Capsula polliiila ( pl;iiila dos sitios áridos) E. Charadas L. E. exigua L. Sp. p. 456; Brot. II. p. 310. Terras cultivadas e incultas, piíihaes. etc. Fl. de maio a julbo. 1. E. Peplus L. Sp. p. 4.^6; Hrot. p. 310. Campos, sei)es. .Muito vulf;ar. Fl. de abril a dezembro. I. E. pepioides (louan, Fl. .Monsp. p. 174. Terras cultivadas. Fl. de janeiro a abril. I. E. segetalis L. Sp. p. 468; Brot. I, p. 312. Terras cultivadas, especialmente nus searas. Fl. de abril a agosto. l-lll. ■ E. amygdaloides L. Sp. p. 463: Brot. II, p. 317. Florestas frescas e húmidas. Fl. de fevereiro a maio. 1. E. Charadas L. Sp. p. 453; Brot. II, |K 31!). Frequente nas collinas calcareas, si'bes. Fl. de janeiro a abril. I. — Trovisco marlii), Tiihymnlo maior, Maleileira maior. Ill Subseel. IV. Myi-siiiitis Bss. E. Broteri Daveau, Boi. da Soe. Biol. Ill, p. 33; K. Myrsinites Brot. II, p. 317. Serra da Eslrella, Manteigas. Fl. de maio a abril. III-IV. Callitrichaceae Callitrielic L. C. paluslris L. Sp. p. 969. «. slagnalis (Scop.). — Friicto iobado e lóbulos carenado-alados. f. major Kulz. f. minor Kutz. jj. verua (L.). — Fruclo ovai com os lóbulos levemente margi- nados. Aguas estagnadas ou de pequeno movimento. Fl. de abril a maio. I, Series Sapindales {Flores herinaphrodilas Aquifoliaceae. Flores unlsexuaes 1 1 Flores 3-nieras ; fructo baga Empetracme. 1 (Flores regulares, sepalas e eslaines 3, earpellos 3, fructo drupaeeo. Anaraidiaceae, § Rlioideae. Empetraceae Eiii|tc(riiiii L. E. álbum L. Sp. p. 1022; Brot. I. p. 70. Terrenos arenosos da beiramar. Fl. de marro a abril. I. — Carnari- nheira ou Camarinha. Anacardiaceae I Rhoideae ! Pétalas 4-6 Rhus L. Pétalas O Pislucia L. 112 ItliiiM L. R. coriíirin L. Sp. p. 2(55 ; Urot. I, p. 47o. Terrenos áridos, fendas de rochas. Fl. de maio a junho. l-II. — Stt- magre. ristacia L. í Folhas paripennadas : peciolo alado P. LtmtiVMs L. | (Folhas imparipennadas ; peciolo não alado P. Terebinthus L. P. Lentiscus L. Sp. p. 102(5; Brol. I, p. 478. Outeiros áridos, sebes. Fl. de abril a maio. I. — Lenlisco verdadeiro, Aroeira. P. Terebinlhus L. Sp. p. 102.'5; Rrot. 1, p. 478. Terrenos áridos. Fl. de abril a maio. 1-11. — Terebintho ou Coma- Iheira dos Iransmontanos. Aquifoliaceae llex L. 1. Aquifolium L. Sp. p. 125; Brot. I, p. 213. Regiões altas (Serra da Fslrella). Fl. na primavera. IV. — Azevinho. Series Rhamnales Hhamneae Itliaiuiius L. I Flores dioieas, u-meras; eslylete 2-3-fido; folhas ineinhranosas. Subgen. I. Eurhamnus Dippel. Flores herniaphroditas; estylele indiviso; folhas coriaeeas. Suhgen. 11. Frangula Brongn. Subgen. I. lOurliamnus Dippel. R. Alatenms L. Sp. p. 193; Brol. I, p. 301. Sebes, mallajjacs das encostas e valles, margens di ribeiros. Fl. de mar\,o a abril. I. — PhxjlUrca bastarda ou dos jardineiros. 1 U.J Subgeti. II. Ki-aiiíçula Uroiign. K. Frangula L. Sp. 193; Brot. I. p. 301. Mallagaes e llorestas liiimitlas. Fl. de maio a juiilio. I. — Franyula, Sanguinho d agua ou Amieiro preto. Series Malvales (1) Malveae-Malvinae ICalicuIo nascendo da base do cálix Malva L. (Caliculo independenle do cálix; foliolos do caliculo ligados na base 1 ÍCaliculo cora 6-9 divisões Allhaea L. Caliculo com 3 divisões Lavatera L. Malva L. I Flores axillares solitárias ; follias palmi-partidas 1 ( Flores axillares fasciculadas ; folhas palmi-lobadas 5 l Caliculo de 2 foliolos M. hispânica L. { ( Caliculo de 3 foliolos 2 ÍCarpellos glabros 3 Carpellos mais ou menos villosos no dorso 4 Carpophoro pyraniidalo-couico ; sementes túmidas M. Morenii Poli. Carpophoro em forma do disco ; sementes com faces concavas. M. Colmeiroi Wk. ICorolIa 3-4 vezes mais comprida que o cálix; carpellos não se tornando negros. M. Tournefortiana L. Corolle 2-3 vezes mais comprida que o cálix ; carpellos tornando-se negros quando maduros m. moschata L. (!) P. Coutinho — As Malvaceas de Portugal — Boi. da Soe. Brot., X, p. 101, o l'li IPflalas |ii)UCo maiores que o cálix 3/. puniflora L. (Pétalas com eninpríiMciitn iliiplo du liu ciilix polo menos 6 [ Carpellos lisos 3í. .Sicaeensis AU. ( Carpellos rugosos 7 (Pedúnculos frucliferos mais curtas que as folhas M. silvnlrís L. I Pedúnculos fructiferos egualaudo o comprimento das folhas ou mais M. iiilijarix Fries. M. hispanien L. S|.. |). 08!); lirot. II, p. -27 k Vulf^nr cm tcrnis dÍNersas. Fl. de iibril a ag M. Morenii Poli. Fl. Veron. li, p. 4.37. ^. Heichenbachiana V. Cout. — Folhas inferiores cordato-rotuii- da(a-lobnlas, as caulinares inftM'if)res pajinatiseccadas e as superiores painialiparlidas; caule glabrescenle. S. flabellata P. Cout. — Folhas inferiores cordalo-lobadas, as siiperiíires llahellalo-luljailas, lohulos mais ou menos sub- pinniililidu-crenados ; caule hirsiilo na base. Y- confusa P. Coul. — Folhas inferiores como na \ar. ?• as su- periores palmalilohadas, lóbulos triangulares inciso-den- leados ou siilipiíinalilidos. Terras áridas, sebes. Fl. de julho a outubro. 111. iM. Colmeirui NVillk. Pug. n." 11; Wk. et Lange, Prodr. Fl. Ilisp. III, p. 577; Malva Alcea Hrot. II. p. 21 i! Sebes matlas. Fl. de julho a agosto. I. M. Tournelortiana L. Amen. Acad. I\', p. iH'.]. Campos incultos, logares áridos, sebes. l'\. de maio a julho. I-III. M. moschala L. Sp. p. G9(t. a. Inciniala Íjv. et (jodr. : .M. laciíii.ita Hrol. II ^parte), p. 275. — Todas as folhas palmato-pintiatipartidas. p. intermédia Gr. cl (iodr. — F^olhas inferiores reniformes cre- nadas, as superiores palmalo-piniiatipartidas. y. Ramondiana Gr. et Godr. — Todas as folhas cordato-arredon- (ladas Ic\enicnlc lobado-crcnadas. j. (ieraniifulia Wk. — Folhas profundamente palmatipartidas, segmentos inciso-denteados ou subpionatiíidos. Terrenos arenosos, pastagens, sebes, bordas de camjios. Fl. de junho ti agoslo. I-I\ . I4S i> i\l. parvillora L. Am. Acad. Ill, p. 41(5. Terras incultas, carninhos, sehcs. Fl. de abril a jiiiilid. I. M. Nicaeensis Ali. Fl. Ped. II, |i. iO; M. rotundilolia Brot. U, |). 273. Caminhos, paredes, lerias cultivadas. F'l. de abril a setembro. I. M. silvestris L. Sp. p. 689; Brot. II, p. 27;{. 3. Mauriliana (L.). — Uiííere do typo por ser mais glabra, e as pétalas mais coradas e menos lobadas. y. polymorpha Pari. — Car|)ellos lomentosos ou glabros; caules débeis estrellado-tomentosos. Terrenos áridos, sebes, l(!rras cultivadas. F'l. de abril a setem- bro. I. M. vulgaris Fries. Xov. Suec. p. 2 li); M. rotundifolia L. (parte). Terrenos relvosos, camiidios. F^l. de maio a setembro. I. Luvalcra L. [Carpophoro discoideo Sect. I. Stegia DC. jcarpoptioro cónico Sect. II. Olbia DC. (carpuplioro concavo Sect. III. Antliema DC. Sect. I. Stegia DC. L. trimestris L. Sp. p. 692. a. yenuina. — Dentes do cálix ílorifero quasi de comprimento duplo do caliculo. 2,. pseudu-trimeslris Rouy. — Dentes do calix pouco maiores que o caliculo. Terrenos cultivados arenosos. Fl. de abril a maio. I. Sect. U. Olbia DG. L. olbia L. Sp. p. 690. p. hispida (Desf.) Gr. et Godr. — Calix e parte superior dos ramos lanato-liirsutos com pellos fasciculados. Terrenos buinidos. Fl. de maio a junho. I. U6 Secl. III. Anthenia DC. L. arbórea L. Sp. p. 690; Brot. II, p. 277. Sebes e lernis próximas dn beirnmnr. FI. de maio a jiinlio. I. L. cretica L. Sp. p. (iOI; I.. siivcstris Brot. II, p. 277. Terrenos arenosos, terras cultivadas, sebes, caminhos. Fi. de abril a junho. I. Altliaea Cav. A. onicinalis L. Sp. p. ()8(i ; Bml. II, p. 280. Terras muito húmidas. Fi. de junho a ajíosto. I. — Malvaisco. Series Parictaies (*) ÍEstames ligados 1 Estanies livres 2 1 Pelos Oleies (eslanies polvadelphicos) Hypericaceae. (Pelas anlheras 1 wlaceae. ^Eslames 3-10 i \ Estanies st Cislaceae. Í Flores 3-4-ineras; eslyletes curtos; estigmas arredondados. Hervas aquáticas. klatinacene. Cali.x com o dentes; pétalas 5; estames 6; estylcte dividido em ;i-'i estigmas linear-clavados. Plantas pequenas rastejantes .' Franheiíiaceiíe. Estames o inseridos num disco liypopynico. Pequenas arvores de fullias nuiilo pequenas imbricadas Tnuuviniieac. (1) P. Coutinho — Boi. da Soe. Brot., XII, p. 16. 147 Subserie 'riieii:ie£io Guttiferao HYPERICOIDEAE-IIYPERICEAE Hjpericiiiii L. (Glândulas liypogynicas 3, alternando com os estames — Sect. I. Elodes Spach. (Glândulas liypogynieas nullas 1 IFructo antes de complelamente maduro hacxiforme, abrindo por fim irregular- mente Sect. II. Androsaemum Allioni. Fructo capsular, 3-locular. H-valvar; estames 3-adelpbos. Sect. III. Euhypericum Bss. 2 Í Estames grossos (15-20); lacinias do cálix deseguaes. Subsect. I. Otigostema Bss. H. humifusum L. Estames muitos 3 3 4 ICada grupo de estames de 15 o máximo. Subsect. II. Honioíaenium R. Keller. 4 jcada grupo de estames de 15-25 Subsect. III. Heterotaenium R. Keller. H. perforatum L. l Caule eylindrico 3 (Caule quadrangular ou com duas linhas oppostas 6 (Toda a planta coberta de lomento denso claro H. íomentosum L. ( Planta glaberrima H- pulchrum L. 1 Caule com duas linhas oppostas H. linearifolium Vahl. 1 Caule (|uadrangular H. qmdrangtilum L. Sect. I. Elodes Spach. H. Elodes Hmls. Fl. Angl. ed. I, p. 292; Hrot. II, p. 324. Terrenos húmidos. Fl. de abril a setembro. I. 148 Sect. II. Androsaemum Allíuni TT. Androsneniuni I,. Sp. [i. 78 i; Brol. II, [). 321. Mar{;eiis ilt" lilicirns, silios lifscos e sombrios. I'"l. de junho a se- tembro. I. — Androsemu. Sect. ni. Enlivpfrirnni Bss. Suh.^oct. I. Oli^osteiu» Bss. H. biimifiisum L. Sp. p. 785; Hrol. II. p. 323. Terrenos áridos, caminhos, silios raivosos. Fl. de março a setembro. I-IV. Sulisucl II. Iluiiiotaeuiuin l\. Kelier H. toraentosiim L. Sp. p. 78G; Brot. II, p. 324. a. yenuinum. p. (tissili/lorum Ue Hoom. — Biimos da inllorcsci-nria longos, llorcs afastadas dispostas em cjmeira iiiiilatcral. Logares humidi s, valias, ramirdios. I"!. de maio a juidio. I. H. pulcbrum L. .Sp. p. 7Stt ; Brot. II. p. 323. Mattapaes e llorcstas. I"l. de jiiidio a agosto. I. H. linearilolium N ahl. Symb. l, p. (iT); Brot. II, p. 321. a. acHlisepalum P. Coul.; II. linearifoliiim Gr. et Godr. — Se- palas lanceoladas, aciimiiiadas, glanduloso-ciliadas. p. ohlusisrpdhim P. Coiit.; II. liiirariColiuin Lanik. — Sepalas elli|)li(as, obtusas, glaiuiiiioso-limbriadas. Matlagaes, llorestas. Fl. de maio a setembro. l-\ . II. quadrangulum L. Sp. p. 785; Brot. 11, j). 322. a. aculiim (Moencli. Fiori el Beg. ; 11. letrapterum Fr.; II. (|uadrniigulare Brol. II, p. 322 (em parte . — Caule per- corrido por 4 a/.as mais ou menos desenvolvidas, direitas ou onduladas (II. undulalum (Scbousb.). Margens de ribeiros, terras húmidas. Fl. de junho a setembro. 1-lV. I 149 Subsect. III. Ileterostaeiíiiim R. Keller. II. perforalum L. Sp. p. 785; Brot. II, p. 325. Campos, s('l)es. inattagues, etc. VI. de maio a outubro. I-IV. Subserie Tamariclneae Elatinaceae (i) EInAine L. jFolhas oppostas E. paludosa Senb. (Folhas verticilladas E. Alsinastrum L. E. paludosa Seub. Moiiogr. Elatin. Nov. Acl. Acad. Leopold. n. 2, XXI, p. 46, tab. m, íig. 1-8. Pântanos ou em aguas de pouco movimento. Fl. de julho a agosto. I. E. Alsinastrum L. Sp. p. 308. Aguas pantanosas das regiões altas. Fl. de junlio a setembro. III. Frankeniaceae (2) Fraiikeuia L. F. hirsuta L. Sp. p. 331. a. laevis (L.) Bss. Fl. Orient. I, p. 780; F. laevis Brot. I, p. 556. — Cálix glabro; flores em fascículos terminaes. Tamaricaceae C^) Tamaricoideae-Tamariceae Taiiiarix L. I Folhas translúcidas nas margens e no vértice; aiitheras não apiculad.is. T. africana Poir. Folhas opacas ; antheras apieuladas T. awjlica Webb. (1) P. Coutinho — Bo/. (la Soe. Brot., XII. p. .34. (2) P. Coutinho — fío/. da Sm: Brot.. X, p. 2Í. (3) P. Coutinho — Boi. da Soe. Urot., XII, p. 32. 150 T. africana Poir. Voy. II, p. 189; T. pallica Biot. Logares húmidos, terras da bciramar. Fl. ile mar^o a junho. I. — Tamargueira ou Tamariz. T. anglica \Vehl). Aun. d. Sc. Nat. IV, p. 348; T. palhca Brot. Logares húmidos e terras da beiramar. Fl. de maio a julho. I. — Tamargueira. Subserie Cistineae Cistaceae (•) 1 Capsula abrindo em 5 ou 10 vai vas Cisttts Tourn. Capsula abrindo em :t valvas Helianlheniuw Tourn. Cijiítiis Tourn. Í Flores côr de rosa ou purpurinas com unlia aniarclla. Subgen. I. E)-ythrocistus Dunal. 1 Flores brancas com unha amarella Subgen. II. Ledonia Dunal. 3 Subgen. I. Erytlaroclstus Dunal 1 2 ! Folhas pecioladas penninerveas C. pobjmorphus W'k. Folhas rentes 2 (Folhas rentes ligadas na base e mais ou menos onduladas C. crispus L. (Folhas rentes livres na base C. nlhidu.i L. .Subgen. II. Ledonia Dunal ! Capsula septi fraga, abrindo só na parte superior C. monspellieiísis L. Capsula loculicida, abrindo até á base i [Folhas rentes C. hirsutiis Lamk. (Folhas pecioladas 6 (l) J. Daveau — Cnnlriliulion pour 1'rlnde de la flore portugnise— Cistinées — Boi. da Soe. Brot.. IV (18Stí), p. lo. tsi (Cálix com epicalix (2 folhas) 6 (Cahx sem epicalix C. ladaniferus L. U [Pedúnculos com 1-3 flores sem bracteas; folhas peíiuenas com pellos eslrollados. C. salrifolius h. |l'c(lunnilns cdm .'i-fi flores com bracteas caducas; folhas grandes sem pellos esliclldiliib C. pupulifulius L. Ilcliaiitliciniiiii Tourn. ÍEslylete mais ou menos comprido 1 Estylete quasi nullo 2 íEstames oc, sendo os externos estéreis, siniilhando pellos. j 1 Subífcii. IV. Fiimiinii Dimai. H (Estaiiies 5-ao todos férteis Subgen. II. Euhelianthmnum Dunal. 8 //. vulgare Gaeitn. (Plantas levemente villosas Subgen. III. Tubevaria Dunal. j Plantas argentino-tomentosas com ou sem pellos escamoso-estrellados. Subgen. I. Halimium Dunal. 3 Subgen. I. Hallnaium Dunal ! Folhas estreitas lineares, capsula com poucas sementes. Secl. OUgosperma Willk. 4 Folhas largas ovaes ou lanceoladas, capsula 'tlir'oclstus Diiual C. albidiis L. Sp. p. 524; Hiot. 11, p. 2:;8. Collinas cfílciíreiís. Fl. de al)ril » junho. I. — liosellia grande. C. poljmorphiis Willk. Icoii. II, p. 19. «. vulgaris Willk. 1. c. p. 81; C. villosus L. Collinas áridas. Fl. de maio a junho. I. C. crispus L. Sp. p. 52Í.; Urot. II, p. 238. Frequente nas terras siliiiosas. Fl. de ahril a junho. I-ll. — Roselha. Subgen. Hiedonia Spach. C. monspcliensis L. Sp. p. 524; Brot. II, p. 260. Frequente nas collinas silico-calcareas e argillo-schistosas. Fl. de abril a junho. — Sargaço. C. hirsulus Lamk. Diel. II, p. 17; Brot. II, p. 260, a. brevifoUus Willk. — Folhas inferiores pequenas ellipticas, as superiores ovaes cordiformes. p. pumilus Daveau. — Caules numerosos dilíiisos, folhas peque- nas onduladas oblongo-lanceoladas. Folhas do epicalix com a margem recurvada. Collinas arborisadas e nas florestas. Fl. de junho a julho. I-lll. C. salvifolia L. Sp. p. 524; Brot. II, p. 259. Florestas, collinas arborisadas ou áridas. Muito vulgar. Fl. de abril a junho. I-III. C. populifolia L. Sp. p. 523; Brot. II, p. 260. Terras áridas. Fl. de maio a junho. 1. — Estevão. C. ladanifera L. Sp. p. 523; Brot. II, p. 261. «. genuína Daveau. — Pétalas totalmente brancas. p. rnaculatus Dun. — 1'etalas com mancha purpurina na base. Vulgarissima nas terras siliciosas. Fl. de março a junho. I-llI. — Esteva. 154 Helluutliciuiiiii Touin. Subgen. I. Ilalluiluai Dunal. 11. umbollalmii J.. Mill. Dict. n." 5; C. umbellatiis L. Sp. p. 525. Pinliaes inntlas, solo arenoso.. Fl. de março a maio. l-lll. 11. Libanotis (L. Lange, I*ug. p. 28o; Cistus Libaiiotis L. ; Brot. 11, p. 261. Terrenos arenosos silico-quartzosos do littoral. Fl. de fevereiro a maio. I. II. halimifoliiim (L.) VVilld. Enum. p. S69; Cistus halimifolia L. Sp. p. .52i; Brot. 11, p. 203. Areias quartzosas da beiramar, collinas áridas. Fl. de abril a ju- nho. I. H. ocymoides (Lamk.) Pers. Svn. II, ji. 76; Cistus ocvmoides Brot. 11, p. 26.3. Pirdiaes, mattagaes, gandaras. Fl. de maio a junho. 1. H. lasianthum Pers. Syn. 11, jt. 76; llalimium eriocephalum Wiilk. Ic. 11, p. 62, lab. 10.^. Mattagaes. Fl. de março a maio. I. II. occidentale (Willk. Ic. II, p. 59, tab. 103 e lOi). a. virescens Wiilk. — Folhas todas verdes ou pelo menos na face superior. «. vtilfjiire. — Folhas inteiras planas verdes nas duas faces. p. rugosum. — Folhas denteadas e crespas, brancas na foce in- ferior. 6. incanum. — Folhas cobertas de pellos eslrellados. Mattagaes. Fl. de maio a julho. I-Ill. Subgen. II. Kulxoliaiittionatini Dunal II. vulgare Gaertn. Fruct. 1, p. 371, tab. 76; Cistus llelianlhemus L. Sp. p. .528. Terrenos seccos e arenosos. Fl. de maio a julho. I-IV. 15S Subgen. 111. Tixtoeraria Diiiiiil Secl. I. Euliibcraria \\illlv. II. Tuberaria (L.) Mill. Dirl. n." 10; Cislus Tiibernria I.. Sp. p. 526; l$rol. II, p. 2()8. Pinhaes, maltagaes, terras siliciosas. Fl. de março a julho. I. Secl. 11. Scorpioides Willk. H. guttatum (L.) M'\\\. Dict. n.° 18; Cislus gultalus L. Sp. p. S26; Brot. 11, p. 268. Collinas áridas, (erras siliciosas. Fl. de abril a julho, l-lll. H. bupleurifolium Dun. ap. DC. Prod. 1, p. 270. Terrenos arenosos. Fl. de abril a maio. I. Subgen. IV. Kuniana Spach. Secl. 1. Heiianlhemoides Willk. H. glulinosum (L.) Pers. Syn. II, p. 79; Cislus glutinosus L. Mantissa, p. 246. a. genuinum (Willk.). — Toda a planta pulverulenta-glulinosa. p. Barrelieri (Willk.). — Folhas inferiores glabras. •(. junipcrium (\\'i\\k.). — Folhas inferiores glabras, ciliadas e terminadas por um pello sedoso. Collinas calcareas. F"!. de abril a agoslo. 1. Secl. II. Eufumana Willk. H. Fumana Mill.; Cislus Fumana L. Sp. p. 525; Brot. II, p. 267. Collinas calcareas. Raro. Fl. de agoslo a setembro. I. H, Spachii Gr. et Godr. Fl. de France, 1, p. 174; Cistus Fumana L. Brot. em parte. Collinas áridas. Fl. de abril a junho. I. Suliseries Klaoourtllneae Vlolaceae (i) Violeae 2 pétalas superiores ereclo-ascendenles Nomimium Ging. 1 4 pétalas superiores ereclo-ascendentes Melanium DC. 3 Kslylete terminado em bico A. Rostellaíae. 2 Estvlele terminado em disco oblíquo B. Palellariae. V. paluttris L. 1 Planta acaule ; pedúnculos radieaes V. odorata L. 2 ... (Plantas caulescentes ; pedúnculos caulinares \- cantna l,. (Flores amarellas ; folhas hirsutas V. caespilosa Lange. 3 ,' (Flores violetas amarellas na base ; folhas glabras V- tricolor L. 1 ioln L. Secl. Sparcifolia Reich. Herbáceas ^ Nomimium Ging. V. odorata L. Sp. p. 9.34; Brot. I, p. 305. Cultivada e subspontanea. Fl. de março a maio. I. — Violas ou violetas. V. canina L. Sp. |i. 935. Planta .sem roseta de folhas: a. lyijica Fiori et Befj. — Kstipulas das folhas caulinares 2 a 3 vezes mais curtas (jue o pcciolo, (|uc iiào é alado. p. láctea (Sm.) Fiori et Beg.; V. laiicifolia Tliore. — Estipulas das folhas caulinares egualando metade do peciolo, que é alado. (1) 1^ Coutinho — Bo/. da Soe. Brol.. X, p. 25. 157 Planta com roseta ile Ibllias da qual nascem os ramos y. sihatica (Fr.). — Estipulas estreitas muito acur briado-ciliadas. Campos incultos, collinas, maltas. Fl. cm maio. I-ll. § Melanium DC. V. caespitosa Lanfje, Willk. et Lange, Prod. III, p. 701; Viola lutea parvifiora loliis hirsutis Tournf. Terras siliciosas das alias montanhas; Serra da Estrella. Fl. de mar^o a agosto. Ill e IV. V. tricolor L. Sp. p. 3!)5; Brot. I, p. 30(). ». arvensis Brot. — Pétalas quasi da grandeza do cálix e quasi brancas; pedúnculos eguaes ás folhas ou do comprimento quasi duplo. 3. Henriquesii (Willk.). — Floras pequenas (7-9 mm.); pétalas azuladas; pedúnculos muito mais compridos que as folhas. Campos cultivados e incultos, terras arenosas. Fl. em março. I. Series Opuiitlales Cactaceae Subfam. ÕPiNTiomEAE Opuntia Haw. O. vulgaris Mill. Dicl. ed. VIII, n." 1 ; Cactus opunlia L. 5p. p. 468; Brot. II, p. 2Í5. Cultivada e subspontanea, formando sebes. Fl. de junho a julho. I. — Figueira da Índia. Series Myrtillorae Í Ovário superior: \V>r monoperiantada, 4-niera; eslames perigynicos. Subserie Thymehwinae. Ovário inferior, ou superior; flores com cálix e coroUa . . . Subserie Myrtineae. 188 Subserie Xhymelaeinae Thymelaeaoeae Dapliiic í.. I). r.iiiilium L. Sp. [). 3;;7; Biol. H. p. 27. Colliiias inculliis, mnltiigues. Fl. de maio a junho. I. — Trovisco ordi- nário. Trovisco fêmea. Subseries Myrtineae ^ Ovário suporior; flor zygoinorphica Lythraceae. i Ovário inferior i '] (Estames 2-10 2 Estames oc ilyrtareae. jOvariu 4-lociilar ; loculos com um só ovulo Haloirhagidareae. ( Ovarin 'i-iocular : luculos x-ovulado? Onaijraceae. Lythraoeae ÍTuIjo do cálix comprido : fruclo cylindrico Lythnm L. Tutjo do cálix curto ; fructo globoso Peplis L. Peplis L. iTubo do cálix mais compridu que a capsula /'. Portula L. (Tubo do cálix mais curto que a capsula P. erecta Req. P. Portula L. Sp. p. 332; Brot. I, p. 555. V. erecta Heg. ex Bentb. Cal. Fl. Pyrcn. p. 1!1. Plantas aquáticas dos punlaiios e em aguas pouco movidas. Fl. de junho a agosto. I. 159 liytliruiu L. Flores em espiga terminal ; folhas cordiformes na base L. Salicaria L. Flores axillares 1 Estames 10 ou 12 . . L. Graefferi Ten. i Kstanies 2-H L. Ilyssopifolia L. L. Salicaria L. Sp. p. 446; Brot. II, p. 243. Proximidades da agua. Fl. de juidio a julho. I. — Salgueirinha. L. Graefferi Ten. Fl. Nap. LXVIII. Legares húmidos. Fl. de julho a setembro. I. L. Hjssopifolia L. Sp. p. 447; Brol. 11, p. 244. Terras arenosas húmidas. Fl. de julho a agosto. I. Myrtaceae Myrtiis L. M. communis L. Sp. p. 471; Brot. II, p. 246. Sebes e mattagaes. Fl. de julho a agosto, l.^ Murta ordinária. Onagraceae Ovário 4-locular ; loculos oo-spermicos 1 Ovário 3-locular; loculos i-spermicos IV. Circaeae. Pétalas 0; estames 4 I. Jtissieaeae. Pétalas 4 ; estames 8 2 1 Sementes com uui pincel de pellos na extremidade II. Epilobieae. Sementes sem pellos III. Onagreae. I. Jussleaeae Iiiidu'ig;ia L. L. palustris (L.) Elliolt, Sketch. I, p. 211. Pântanos, aguas de pouco movimento. F^l. de julho a agosto, I. 160 II. Epllobieae Kpil»l>liiiii L. lEsiigmas livres e afastados un3 dos ouiros Stcl. I. Schizostif/ma llausskn. (Esllginas soldados em forma de maça Secl. il. Situligma Hausskn. Sect. I. Srbizostiytiia llausskn. (Folhas caulinares medias e superiures rentes. { Folhas mais ou menos pecioladas, de base cuneiforme. E. lanceotalum (Sib. et Mont.). iFollias caulinares com pequenos dentes; flores pequenas. A', itaniflorum Reich. (Folhas caulinares amplexicaules; flores grandes — E. birsuium L. Secl. II. Suistignia Hiiiisskii. ÍSeriieiílcs oijovoideas de superlicie papillio.<;i ; caule com 4 linhas iongitudinaes ou 4-angulares Subsecl. I. Obovoideae Ilauss^kn. § TelrayOHiae. Sementes em ponta nas duas extremidades Subsect. II. Attmualae Hausku. Subsecl. I. Obovoideae llausskn. § Tetragoniae [IManlas não estolhosas mas com rosetas de folhas E. lelragoimni L. j Plantas com estolhos semisubterraneos, com ettcamas na base e folhas pequenas ( em lodo o comprimento E. obscin-um Roth. Subsect. II. .Utcuuntae llausskn. ; Plantas roíii osíoihos, com folhas orbicular-obovadas, pecioladas; caule com li- I nhãs de pullos pailinilo das folhas E. nlpiunm L. (plantas sem estolhos epigeos; caule com 4 linhas de pellos E. palustre L. 161 Sect. I. Scliizoslitjinu llausskn. § Eriophorae E. hirsutiim L. S[). p. 3i7; Brol. H, p. 18. Terrenos tmiito húmidos, tniirf;eiis de ribeiros. Fl. de julho a agosto. I. E. piírvillormn Schreb. Specil. Fl. Lips. p. li(i. Terrenos húmidos, margens de rios, proximidades de fontes. Fl. de junlio a agosto. I. E. montanum L. Sp. p. 3i8, ;3. hinceolalum Seb. et Maur.; Brol. II, p. 19. Mattagaes, sebes. Fl. de julho a agosto. I-II. Sect. II. Sjnstiyuia llausskn. Subsect. I. Obovoideae llausskn. I TetragonJae E. tetragonium L. Sp. p. 348; E. adnatum Griseb. Brot. II, p. 17. Terrenos húmidos, valias. Fl. de julho a setembro. I. E. obscurum Koth. Tent. Fl. Germ. II, parte 1, |). 437; E. Ilaccidum Brol. II, p. 18. Terrenos muito húmidos. Fl. de junho a agosto. I. Subsect. II. Atteunntac Hausskn. E. alpiíium L. Sp. p. 348; E. anagallidifolium Lamk. Margens de ribeiros, terras húmidas. Fl. de junho a agosto. III-IV. E. palustre L. Sp. p. 348. Margens de ribeiros, terras pantanosas. Fl. de junho a agosto. I. III. Onagreae ONAGREAE-OENOTIIERINAE Oiia^ra TouniT. O. bicnnis Scop. Suhspontanea. Fl. em junho e julho. I. 11 XXVI 162 IV. Circaeae Circaoa L. C. lulotiíina L. S|i. |). !» ; Brot. I, p. 19. Lugares humi(los o de sombra. Fl. de junho a agosto. I-II. Halorrhagidaoeae HALORRIIAGEAE niyriopli.ylliiin L. IFlores alternas M. allemifolium DC. (Flores verticilladas 1 l Bracteas superiores inteiras M. spicatum L. 1 (Bracteas superiores divididas e mais compridas que as flores. St. verticillaliim L. M. allernifolium DC. Fl. franr. V. p. o29. Planta aquática. Fl. de junho a agosto. 1. M. spicatum L. Sp. p. 992; Brot. II, p. 45. Planta ;i(|Uiitiin. Fl. de junho a agosto. I. M. verlÍLÍllatum l.. Sp. p. 992; Brot. II, p. 43. Planta aquaticn. Fl. de junho a agosto. I. Series imbelialcs Fructo bacciformc 1 Fructo secco dividiudo-se era dois achenios Lmbelliferae. 1 Cálix, coroUa e androeeo Ti-meros, semiepigvnicos. Planta trepadeira. Araliaceae. ( Cálix, corolla 4-niera e androeeo epigynicos. Arvore Comaceae. Araliaceae SCHEFFLERIEAE lltMlcra Tournf. H. helix I.. Sp. p. 202; Brot. I, |). 299. Frequente nas paredes, troncos de arvores. Fl. em outubro. I. 103 Cornaceae foriiiis L. C, siiiiguiiiea L. Sp. p. 117; Brot. I, |i. 148. Nào r.iiii nas sebes. Fl. de jiinlio a jiillio. I. Umbelliferae ÍUmbellas imperfeitas irregulares ou oapitulos (Heterosciadeae) 1 Umbellas regulares e perfcilas III. Apinideae. [Fructii conipriniido lateralmente; endocarpo lenhoso; canaes oleosos 0; folhas [leltadas I. Hf/drocolyloidfae. Hydrocolyte L. |Fruclo ovóide roíii aculeos terminados em gancho; endocarpo parenchy matoso; folhas [Kiliiiato-:{-.")-divididas II. Sanicittoideae. l I. Hydrocotyloideae 1. Hydrocotyleae llydroeotylc L. H. vulgaris L. Sp. p. 234; Brot. I, p. 414. 3. microphylla Lge. — Folhas com pedúnculo curto e de limbo com () a 7 nervuras e pouco maior (|ue o peciolo. Prados e mattas húmidas. Fl. de junho a agosto. I-II. 11. Saniculoideae "2. Saniculeae i Flores pedunculadas em pequenas umbellas irregulares Sanicula L. j Flores rentes em capítulos Eryngiuin L. Sauiciila L. S. europaea L. Sp. p. 23.5; Brot. I, p. 456. Mattas e terrenos pedregosos. Fl. em maio. III. fUi K]i*yiig;iiiiii L. IBracteas 3-cuspidadas 1 Uracluas 4-cuspidadas K. ténue Lamk. Bracteas inteiras 2 jCapilulos globosos : invólucro com 0-6 foliolos; folhas glaucas. E. marilimum L. ( Capitules aloiigado-cvlindricos; invólucro de 8-12 foliolos; folhas de verde vivo. E. Uuriaeaiutm Gav. 2 IFullias radicaus dciiiiculadu-serriUiadas E. contictilutiim Lamk. ( Folhas radicaes piíinati ou palmatisecadas . . 3 ! Invólucro verde claro de 5-7 foliolos: folhas radicaes de peciolos longos. E. campestre L. Invólucro de 6-10 foliolos azulados; folhas radicaes com peciolo curto. E. dilalalum Lamk. E. k-nue Lamk. Dict. IV. p. 7.55; Brot. I, p. il8. Outeiros e campos áridos e em terrenos culli^alios. Fl. de jiinlio a agosto. I-III. E. maritimiiin L. Sp. p. 233; Brot. I. p. 415. Areaes marilimos. Fl. de julho a agosto. I. E. Duriaeanum Gav, Ann. de se. nat. 1848; Ervng. S}st. p. 171, tab. 11; E. ificifoliuin Brot. I, p. 419. Logares ásperos, entre rochas das altas regiões (Serra da lístrella}. Fl. de junho a agosto. 1V'-V. E. corniculatum Lamk. Dict. IV, p. 756; Brot. I, p. iKi; Plnt. lii- sit. 1. p. 87, tab. 38. Logares húmidos e inundados. Fl. de junho a setembro. I. E. campestre L. Sp. p. 233. p. lalifoliuin Lamk. Dict. IV, p. 7.')í; E. campestre Brot. I, p. 415. Terrenos incultos áridos, arenosos i' argillosos. Fl. de mnio a agosto. L — Cardo corredor. \l. diíatalnm Lamk. Dict. IV, p. 755; Brot. I, p. 415. Tastagens, terras estéreis. Fl. de jutdio a agosto. I-II. 16l III. Aploideae IMericarpos com 5 nervuras {juga) principacs uu carinaos {U. haplozygiae) . . . l (Mericar|ins cdmi 9 nervuras (o principaes e 4 secundarias) 6 1 Albunicn profuiidanieiite siílcadii na face coinmissural :!. Scandirineae. (Albumen plano ou levemente curvo 2 IFructo de secção mais ou menos circular 3 (Fructo de secção elliptica ou polygoual comprimido lateral ou dorsalniente... 4 IFructo giiilioso, ovóide, com mesocarpo lenhoso 4. Coriandreae. (Fructo globosn ou ovóide sem mesocarpo leuhoso .'i. Smirneae. IFructo comprimido lateralmente 6. Ammineae-Carinae. 4 ( Fructo comprimido dorsalniente 5 1 2 ;t 3 6 IFructo com rebordo marginal mais ou menos desenvolvido. Ammineae-Sesilhiae. (Fructo com rebordo em forma d'aza, divisível em alguns só na maturação. 7. Peucedaneae. i Fructo comprimido lateralmente (ex Orlaya) (Diplozygeae) — 3 6. Cmicalinae. (Fructo comprimido dorsalniente 7 [Nervuras secundarias todas ou pelo menos as marginaes em forma d'azas. \ 8 Laserpitiae. jNervuras principaes pouco salientes com pelios; nervuras secundarias com acu- ( leos 9. Dauceae. 3. Scandicineae I Fructos estreitos oblongos mais ou menos rostrados 3 a. Scandicinae. l (Fructos ovoideos ura pouco comprimidos e com aculeos — 3 6. Caucalmae. 2 /Fructo estreito e terminado por um rostro muito mais longo que os ineriearpos. l Scandix L. 1 (Fructo estreito terminado por um bico ou rostro mais curto que os moricarpos. 1 Anlhrkus llollm. Fructo estreito sem rostro Chaei-ophyUum L. I(i0 IFrucios um pouco comprimidos lateralmente cobertos de aculeos denticulados sem ordem apparente Torilis Spreng. Fructos um pouco comprimidos dorsalmente e coliertos de aculeos. 1'lanta da cosia maritiHia Uilmja lIoITm. 3 a. Soandioinae SeaiidiíL L. S. peiteii-Veneris L. Sp. p. 236 ; Chaeroplnllnm rosliiiluin Lamk.; Brot. I, p. 460. Nas searas, sebes, cliarnccas. Fl. de abril a julho. 1. Aiitliriscus lIoITm. ÍUmbellas termiuaes de 7-lC raios com longos peduuculos; mericarpos lisos. .4. silvestris lIoITm. ruilirllas de curto pedúnculo, quasi todas axillares e de .'3-7 raios: mericarpos tuherculosos A. viilyaris Pers. A. silvestris HoíTtii. Umb. I, p. iO; Chaerophvilum silvestris L. ; Rrot. I, p. i59. Sebes, margens de campos, de caminhos, maltas sombrias. Fl. de maio a junho. I-III. A. vulparis l'ers. Fiuh. I, p. .320; (;haero|)lnlluin Anlliriscus Lam.; Brot. I, p. 4«i0. Outeiros, sebes, muros, margens de caminhos. Fl. . Campos incultos, outeiros calcareos. Fl. de maio a julho. 1-111. 6. Ammiueae (Fructos comprimidos lateialmente 6 a. Carmae. 1 (Fructos mais ou menos coiiipriínidos dorsalmciitc 6 ^. Seselinae. (Folhas inteiras Bupleurum L. (Foliias compostas ou recompostas 2 IFructo ovmdí' aliongado estreito atlciniiido na parle superior. Conopodium Koch. 1 2 , (Fructo ovóide mais ou menos largo na l)ase t Invólucro e involucello nuUos — 4 3 |lnvoluero nullo: involucello de 2 ou mais foliolos (Apinm nodijlonim Rchb.)- • 6 Invólucro e involucello de maior ou menor numero de foliolos 7 Fructos villosos Pimpinella L. Fructos glabros '•> Folhas inferiores pennatiseccadas Apium L. Folhas 3-pennatiseccadas; foliolos lineares Ridolfia Moris. Involucello de o foliolos, 3 setaceos e 2 espatulados e aristados. PUjchotis Koch. Involucello de 3-S foliolos lineares Cicuta L. 4 5 6 7 [Invólucro de 1-3 foliolos lineares ; involucello de 2 ou mais foliolos lineares. \ Petroselinum HoíTm. (invólucro e iuvolueello de muitos foliolos 8 1 Foliolos do invólucro S-fidos, os do involucello lineares Ammi L. 8 ( Foliolos do invólucro ovado-lanceolados ou lineares 9 Í Foliolos oval-lanceolados ; folhas pennatiseccadas; foliolos denteados irregular- mente ■ Sium L. Foliolos lineares; (Olhas pennatiseccadas; foliolos multifidos dispostos apparente- mente em verticillos Caruru L. 170 6 (1. Carinae Rii|ileiiruiii L. Folhas perfolliailas B. itrotraclum HofTni. et Link. Folhas não porfolhadas 1 (Planla annual 2 'Planta peioiíiial. caiiiL' dirello, fiillias lineares oii llnear-lanceoladas ri^riílas .'i-iier- voas; frurto (.'laiico-faiinaceo, UiLemilado-rugoso IS. paiiinilaliim Brot. 2 IFructo granuloso-lubercnlado B. lenuissimum L. Fructo liso; caule erecto delgado; folhas linear-lanceoiadas.. . B. filicaule Brot. B. prolractiim Iloflm. et Link. Fl. Port. 11, p. 387; 15. rotundiiolium Hrol. I. \). io2. Searas ou terrenos calcareos. Fl. de abril a julho. I. — Perfolliada. \i. lenuissimum L. Sp. p. 238. a. (laíjelU forme Lge. Prod. Fl. llisp. — Ramoso desde a base, ramos finos curvos, todas as umbellas com longo [)edunciilo. p. foinmnae Gr. et (lodr. Fl. de Fr. — Caule mais forte, um- bellas lateraes quasi rentes. Piístafjens, campos seccos ou húmidos. Fl. de jnnlio a julho. I. 1$. filicaule lirot. I, p. 45-2. Terrenos incultos, outeiros calcareos. Fl. de maio a agosto. I. B. paniculalum Brot 1, p. 454; B. frulicescens HoITm. et Link. Fl. Port. II, p. 428. Outeiros abrigados, sebes. Fl. de junho a julho. 1. i%|iiiiiu L. l Caule lirnie; involucellu niillo ^1. gravcoliits L. (Caule débil; iavolucello de muitos foliolos A. nodiflorum Rchb. A. graveolens L. Sp. p. 204; Brot. \, p. 4(53. Solo fértil e terrenos paludosos. Fl. de juidio a setembro. L — Aipo. A. nodillorum Uclib. Icoii. Fl. Germ. X\l, |i. 10, tab. la; Siiim nodi- llorum L. Sp. p. 251; Sison nodilloniin Brot. l, p. 423. Regatos, aguas estagnadas, pântanos. l'"l. de maio a agosto. L — Rabaças. 171 l*ctro8cliuiiiii lIoITm. 1 Pétalas brancas ou avermelhadas /'. scgetmn Koch. (Pétalas amarello-esverdeadas /'. satirnni IloITm. P. segetum Koch. Umb. p. 128; Sison arvense Hrot. I, p. 424. Terrenos liiunidos e arf;illosos, beiras de caminhos, outeiros seccos. Fl. de jidiío a setembro. I. P. salivum lIoíTm. Umb. I, p. 78; Apium PetroseHimm L. Sp. p. 264; Brot. 1, p. 4(53. Cultivado frequentemente. Fl. de junho a julho. — Salsa. Ilí(i4»liía Moris. R. segetum ftloris, Eiium. horl. Taur. tab. 75 ; Aneliium segetum L. Mant. II. p. 21!»; Brot. I, p. 405. Terras cultivadas. Fl. de maio a julho. I. — Endro menor. i%iiiiiii Tournf. I Folhas 1-2-pennatipartidas ; segmentos elliptico-ovados, lanceolados ou lineares serrilhados; foliolos do invólucro S-fidos ou peunatifidos A. majus L. Folhas 2-3-pennadas : segniuiilos canaliculados : Ibliolos do invólucro muito divi- didos .1. ) isnaya Ijaiii. A. majus L. Sp. p. 243 ; Brot. I, p. 443. a. genuinum Gr. et Godr. — Folhas inferiores pennatiseccadas. 'fi. inlermedium Gr. et Godr. — Folhas inferiores 2-pennatisec- cadas. Terras cultivadas, caminhos. Fl. de junho a julho. I. — Ammeo bas- tarão, Ammi, Ammio maior ou vuUjar. A. Yisnaga Lam. Dict. I, p. 132; Brot. I, p. 444; Daucus Visnaga L. Terras cultivadas, argillosas, mais ou menos húmidas. Fl. de junho a setembro. I. Ptychotis Koch. P. ammoides Koch. Umb. p. 124; Seseli ammoides L. Sp. p. 260; S. pusillum Brot. I, p. i37; Phyt. lusit. I, p. 89, tab. 39. Terras incultas. Fl. de maio a julho. I. 172 CaiMiiii L. C. verticilliilum Koch. l'mb. p. 122; Sison verlicillnlum L. Sp. p. 253; Brol. I, 1». 488. Terras frescas. FI. de junho a agosto. I-IV. I*iiii|iiiielln L. I'. villosa Sclioiisl). Vext., iMarokk, p. 1.39; P. bubonoides Brot. 1, p. 463; rinl. Iiisit. 1. p. 80. Terrenos iiiciillos, vinlms, sebes ou terras calcareas. FI. de julho a setembro, l-lll. — Saxlfragio do reino, Hcrva doce bastarda. Cultiva-se a P. Anisum L. — Hcrva doce, Aniz. Míiiiii L. S. angustifolium I,. Sp. 2.' ed. app. 1072; Sison jiodillorum Brot. I, p. 42.*] (em parte). Kegatos, valias, terras pantanosas. FI. de maio a agosto. — Rabaças. Cuuo|io«liuiii Kuch. 1 Invólucro com muitos foliolos 1 I Invólucro nuUo ou com um só foliolo 2 ! Foliolos do iuvolucro com margem estreita Ijranca; unihella de 6-12 raios. C. denudalum Koch. Foliolos do invólucro com margem larga branca; umbella de 12-20 raios. C. ctipiltifúlium Bss. i Caule ramoso de.^de a base, glabro C. ramosum Csta. (Caule inferiormente nu e ramoso suiieriormcnte Bourgaei Coss. C. denudatum Koch, Umb. p. 118; Bunium Bulbocastaneum Brot. I, p. 437. Terrenos arborisados, prados, pastagens. FI. de maio a jnllio. 1-IV. — Castanha subterrânea menor. C. capillifoiium Bss. Vov. boi. p. 73() ; Bunium llexuosum Brot. I, p. 437. Pinhaes, maltas, terrenos |)edrego.>;os e áridos. FI. de junho a setem- bro. I-III. — Castanha subterrânea maior. C. ramosum CsU\. Cat. |». 105. Terreno pedregoso, rochas e mattagaes. FI. de maio a julho. I-V. C. l{ourgaei Coss. Not. p. 1 10. Matias abrigadas das regiões altas. FI. de junho a julho. IV. 173 6 b. Scselinae Í Folhas recompostas mais ou menos succoleiitas l Folhas recomposta? não succolentas 2 iliivoUicro e involucellu do imiitos foliolos. Planta da heiraiiiar. . . . Crilhmítm L. i (Invólucro nulln; iuvolucello de inuilos fuliolos Sescli L. 2 3 ! Invólucro c invulucello nullos 3 Invólucro nullo ou de muitos foliolos ; involucello de muitos foliolos 4 (Frueto não comprimido; nervuras margiuaes pouco desenvolvidas. J Foeniculmn Adanson. (Frueto comprimido dorsalmento; nervuras marginaes em aza plana. Anethum L. I Folhas recompostas; foliolos linear-lanceoladns, mucronados; frueto oval compri- i mido dorsalmente Seliiium L. ' '.Folhas recompostas; foliolos estreitos cuneiformes; frueto ovóide ohlongo ou glo- / hoso não comprimido; nervuras S finas obtusas, as marginaes apenas mais largas Oenanthe L. C'ri(hiniini L. C. maritimum L. Sp. p. 248; Brot. I, p. 436. Rochas e areiaes maritimos. Fl. de julho a setembro. I. — Perrexil do mar ou funcho marinho. Seseli L. S. tortuosum L. Sp. p. 260; Atliamanta Turbilh, Brot. í, p. 435; Phjt. lusit. II. p. 200, tab. 169. Areias da beirainar. Fl. de junho a setembro. I. Oenauthc L. lUmbellas fruciiferas quasi globosas; caule fistuloso Oe. fidulosa L. j Umbellas fructiferas planas 1 1 [Pétalas branco-aniarelladas; frueto com um annel caloso na base. j Oe. pimpiítelloides L (Pétalas brancas ; frueto sem annel calloso Oe. crocala L, Í74 Oe. fislulosa L. Sp. |i. 2o4; Brol. I. p. i21. Logares iiiiiíId húmidos. Fl. de junho a julho. I. Oc. |)impiiielli)ides L. Sp. p. 2.'j."i; Urot. I, |i. i21. Prados, ribeiras, outeiros culcareos c húmidos. Fl. de maio a junho. I-II. Oe. crocata í>. Sp. p. 2o l; Oe. apiifolia Urot. 1. p. 420. Terrenos muilo liumidos. Fl. de abril a junho. I-IV. F«ciii(*iiluiii Adansiin. I Caule erecto glauco; folhas de longo peciolo invaglnanle: roliúlos longos lineares. \ F. ufíic inale Ali. /Caule erecto vorde-escuro ; folhas de curto peciolo levemente invaginanie; folio- [ los liuearos curtos ■ F. piperilum DC. F. officinale Ali. Fl. Ped. M. p. 25; Anelhum Foeniculum L. Sp. p. 263; Brol. 1, p. 4(iu ^em parte). Terrenos pedregosos, muros, sebes, campos incultos. F^l. de junho a setembro. I-II. — ■ Funcho. F. piperitum DC. i*rodr. IV, p. 142; Anellium Foemculum Brol. I, p. 462 (em parte). Sebes, areaes, campos c collinas áridas. F"!. de junho a agosto. I. — /•'uíit7io. y%iictliiiiii L. A. graveolens L. Sp. p. 263; Brot. I, p. 464. Cultivado e subspontaneo nas searas. Fl. de maio a agosto. I. — Endro maior, Lndras. Moliiiiiiii lldtlm. S. Broteri Ilolígg. et Link.; S. Carvifolia Brot. I, p. 441. Terrenos húmidos. F'!. de julho a setembro. l-III. 7. Feuoedaneae [ Azas marginaes dislinctamente separadas 7 a. Angelirinae. JAzas marginaes fle.xiveis e contíguas formando rebordo plano. . . Tb. FeruUnae. Az.as marginaes duras contíguas formando rebordo grosso e separaiido-se na ma- turarão 7 c. Tordilinae. 175 7 a. Angelioinae Angélica L. I Azas marginaes qiiasi planas ^1. silvestm L. (Azas iiuiilo ondeadas A. Ilerminii Mariz. A. silveslris L. Sp. p. 231; Brot. I. p. 426. Terrenos húmidos. Fl. de agosto a outubro. 1-IV. A. Herminii Mariz, Boi. da Soe. Brot. XII, p. 215; Seliimm Angeli- caslruiii líolígg. et Liuk. Logares liuniidos (Serra da Estrella). Fi. de julho a agosto. IV e V. 7 h. Ferulinae 'Folhas radií-aes 2-3-|)enaliseccadas ; lacinias linear-lanceoladas. I Pencedanum Ivoch. [Folhas muito recompostas; lacinias lineares Ferula Tournf. FciMila L. ! Invólucro nullo ; folhas superiores reduzidas a bainhas largas . . F. communis L. Invólucro com bastantes foliolos 1 /Caule sulcado; folhas de côr verde-claro 3-pennatipartidas F. Ferulago L. i jCaule profundamente sulcado; folhas de côr verde-escuro 3-4 pennatiscceadas ; i lacinias ultimas lineares curtas mucronadas F. sulaila Uesf. F. communis L. Sp. p. 246; Brot. I, p. 432. Collinas soml)rias, sebes, relvados húmidos. Fl. de junho a julho, I-II. — Canafrccha. F. Ferulago L. Sp. p. 247; F. nudillora ,Iacq. Brot. I, p. 432. Terrenos relvosos iiumidos. Fl. de junho a agosto. I-III. F. sulcata Desf. Fl, Ati. tab, 67; Bubon rigidus L. Sp, p. 254, Vinhas, outeiros. Fl. de maio a junho. I-III. 7 c. Tordylinae Fructos com rebordo plano Heracleum L. Fructos com rebordo grosso Tonlylium L. 176 lleravlciiiii L. l Umbella de 10-12 raios //. Spondylium L. (Uiiibella de l."i-áO raios II. t/ranulense L. H. Sponil>lium L. Sp. p. 249; Brol. I, p. .i.-Jl. Piados e sifios hiimidos. Ft. de jiinlio a ii{;osto. I-III. — Canabraz, Esphomlylio, liranca ursina d.lllemanha. H. graiiatense Bss. EU-ncli. n." 7; Vov. boi. p. 254. Prados e sities liiimidos. M. de jutdin a agosto. lII. Tord^líiini L. T. maximum L. Sp. p. 240; T. magniim Brot. I, p. 4.'>0. Sebes, campos incultos, searas. Fl. de maio a julho. 1-IV. 8. Laserpitiae I Semente profundainente sulcada na face commisstiral 8 a. Elaeoselinae. (Semente plana na face commissural 8 6. Thupsicinof. 8 a. Elaooselinae lDui*;;otia Bss. M. niinimilera Lge. Prodr. Fl. Ilisp. III, p. 2'); Laserpitiiim tlinpsiae- fonnc Brot. I, p. 427; IMiyt. liisit. !. p. 77, tab. .3V; Thapsia gummiíeru IIoH;,'g. el Link. Fl. Porl. il, p. 'i."50. Terras seccas incultas, outeiros sombrios. Fl. de jinilio a julho. I. 8 h. Thapsiinae 'IÍIU|>»!ÍÍU L. Umbella de 12-io raios TA. villosa L. Umbella de 7-12 raios Tli. minor IlolTgí;. et Link. Th. villosa L. Sp. p. 261; Brot. I. p. Ui7. Terras iiicuilas, pinhacs, chanicias. Fl. de maio n agosto. I-III. Th. minor UoHgg. et Link. Fl. Port. p. 431; Brol. I, p. 408, obs. Terrenos incultos, áridos. Fl. de maio a junho. I-III. 177 9. Dauocae llaiieiis L. lUmbelIa plana ou convexa quando iiiaJiira 1 (Umbella mais ou menos concava qu.imlo madura 2 íFollias pennatiseccadas ; lacinias ullimas lineares rijas D. crinitus Dcsf. JFollias grossas villosas S-pennatiseccadas; segmentos dispostos um forma de ( leque D. (jnmmifcr Lani. í Flor central da umbella estéril e purpurina 3 ( Flur central não purpurina 4 1 Caule grosso junto da umbella U. maximm Desf. (Caule não grosso D. Canta L. ÍAculeos ligados enlrc si na parte Inferior D. murirnius L. Aculeos livres D. maritimum Lani. D. crinitus Desf. Fl. Atl. p. 242; D. meifoiius Brot. I, p. UG; Plijt. lusit. I, p. 82, tab. 36. Outeiros áridos e incultos, vinlias. V\. de jiinlio a julho. I-II. D. guinmifer Lam. Dict. I, p. ()3í ; 1). liispidus Ifoffgg. et Liiik.; D. halopliius Brot. Pliyt. lusit. p. 198. Terras da beiramar. Fl. de julho a outubro. I. D. maximus Desf. Fl. Atl. I, |i. 2il; Hoflgg. et Link. Fl. de Port. p. iOO. Sebes, lameiros e campos. Fl. de junho a agosto. I-III. D. Garota L. Sp. p. 242; Brot. I, p. 444. Sebes e terrenos cultivados. Fl. de julho a agosto. l-iV. — Cenoira brava. D. muricafus L. Sp. ed. II, p. 349; Brot. I, p. 445. Sebes e campos cultivadas. Fl. de junho a jidho. I. D. maritiinus Lam. Dict. I, p. 634. Terrenos estéreis e areias maritimas. Fl. de maio a novembro. I. (Continua). i 2 3 4 i2 XXVI 178 tWRESTE POKTll.lEZ (CIPRKSSIS LISITVMCA Mill) CEUKO UO HIS8AC0 Nao pouco se tem escripto sobre a origem (l'esta espécie. Jà disso me occu[)ei no m»1. III d'este Boletim cm ISS."), »• niiiis tarde, em 1893, dei 110 vol. XII a tradiici;ã() d'um artigo muito inlt-ressaiile sobre o mesmo assumpto, publicado pelo dr. Masters no liul. of lhe R. Horíicull. Sociely de Londres em 18!» V. É fora de duvida que esta espécie não proveiu dos Açores, como por alguns foi aventado. Kra opinião mais corrente ser originário da índia. É, porí-m, Tora de duvida, de (pie esta espécie não tem sido encontrada no estado selvagem em neidiuma parte desta região, mas só cultivado. A similliança com espécies indigeiías na índia, taes como o C. torulosa, apesar de considerável, nào explicará com facilidade o apparccimeiílo d'esta espécie por variaçSo, ou por mutatrio. A inlroducçào no paiz é antiquissima, pois j.'i em IGoO havia no Bus- saco, junto da capella de S. .losé, os primeiros cedros (|ue nestes reinos se viram plantados, como allirma a Hetiidirlim lusitana a pag. 283 do vol. U, e já antes d'isso D. Bernarda F. de Lacerda a elles se tinha referido em 16.34. Em 1689 o celebre botânico francez, Tournefort, o descreveu. Creio pois, fora de duvida, que a iiitroducçào desta espécie 6 bastante anterior a 1634 ponpie jíi entOo nHo havia só as arvores perto da capella de S. .losó, porque a poetisa se referia ás arvores da rua que segue das portas de Coimbra. Se não é provável a origem asiática, outra serA procurada. Carrière no tratado das Coníferas considera como sendo variedades do C. Ittsila- uica, que teria sido introdu/ido no México pelos eiiropeos as espécies seguintes: C. Henthami, ilulcaiia, IJnilleyi. O exame attento de exem- plares diversos mostra que a (iillereii«;a entre a planta portugueza e o Ciipressiis Benlhami (' de pequenissimo valor. Na expleiídida obra — 77ic Tires of Great lirilain — dos Srs. Elvves et A. Henry dá-se como certa a origem mexicana, e consideru-se a forma Ijpica C. hisilanica .Mill. (1768) com Ires variedades — var. Benlhami 179 Cariièrc (1867), var. Shiunari Carrière (1855), e var. Glauca EKves et Henry (1910). É liojo fóia de duvida que as U'cs primeiras formas sSo encontradas no México perleitamenle espontâneas e sem o UK^nor indicio de procederem de culturas, como succede em Portugal, llespaidia e noutras regiões com o C. iusitanica. É portanto mais que provável a opinião do Sr. Elwes. A descoberta do México data de 1518; bastante anterior foi a desco- berta do camiidio da índia por Vasco da Gama. As sementes poderiam pro\ir d"uma ou doutra regiSo com egual facilidade. Como, porém, até hoje nem o C. Iusitanica, nem outra espécie que a elle muito se asso melhe tem sido encontrado espontâneo na índia, mas sim no México, tudo leva a crer que daqui proviesse, sendo naturalmente primeiro cultivado em Ilespanha e d'ahi trazido para Portugal. J. A. Henriques. 180 FLORA LUSITANICA EXSICCATA Centúria XIX Algae 1801. Pliycoseiis I.iiizu Kg. — 1'iaiii ila Nazarctli: Foz do Hio (Leg. Mo- reira Padrão — novembro 1883), Fungi 1802. Oidiuin rryslplioides Fr. — Soallicira : S. Fii-I [in loliis Tlialiclii et Ocnollirrnr] (Lcp. C. Zimmcriiiaiiii — iiovcrnljro HK)I). I.SO.'{. (;in(l()S|)(iriiiiii hcrharuin (Pt-rs.! Sk. — Snallicir.i : S. Fiid ^in '"'iis siciis Ciladliili et Ilidis llnifiilinac] ^I>ej;. C Ziiniiicrnianii — fevereiro l!)02). 1801. Piiccinia Cnrdiianum .íackj — Soalheira: S. Fiel [in Cardiio lenui- floro] (Lej;. C. Ziminerniaiiii — jiiiiliu l'J01). 1805. P. Le .Moimieriaiia Mair. — Caslello No>o [in foliis Cirsii palmlris] (Leg. C. Zimiuerniaiiii — jiiiilio lí)OI). 180G. Cenanfiium Abietis (Pers.! Heliin. — Soalheira: S. F"iel [iii corlire Piíii Pinasliis] (Leg. Martins — dezembro 1901). Musci 1807. Grimmia Schullzii (IJrid.) líob. — S. Fiel: rochedos granilicos (Leg. A. Luisier — agosto 1900). 1808. Hacomilrium lanuginosum Brid. — Alto da Gardunlia (Leg. A. Luisier — setembro 190G . 181 1809. Neckera piimila lledw. — Caldas do Gerez : Quinta do Hicd (Lcg. A. Liiisier — setembro 190S). 1810. lUiyiicliostegitim rusciforme B. — Serra da (laidunlia [tios ribei- ros] (Le}^. A. Luisier — agosto 1906). Potamogetoneae 1811. Polamogeton crispus L. — Coimbra: 1'epo da Tedrulba, na valia do norte (Leg. M. Ferreira — maio 1911). 1812. F. pusilliis L., y. longepedunculatum — Coimbra: Pego da Pe- drullia. na valia do norte (Leg. M. Ferreira — maio 1911). Gramineae 1813. Plialaris aipiatica L. — Coimbra: Baleia (Leg. M. Ferreira — ju- nho 1906). 1814. Pb. minor Het/.. —Figueira da Foz: Forte de S.'° Catbarina (Leg. M. Ferreira — julho 1902). 181.5. Heleochloa schoenoides (L.) Ilost. (Crypsis schoenoides Lamk.) — Arredores de Montemór-o-Velbo: Ereira (Leg. M. Ferreira — outubro 1910). 1816. Agrostis castellana Bss. Reut., (/. mutica, a. planifolia Hack. — Coimbra: Sete Fontes (Leg. M. Ferreira —junho 1909). 1817. Deschampsia ílexuosa Griseb. f. grandiílora Hack. — Montemór- o-Velho: matta de Fôja (Le^. M. Ferreira — junho 1900). 1818. Avena sulcata Gay — Coimbra: Santo António dos Olivaes (Leg. M. Ferreira — junho Í910). 1819. Arrhenatberum erianthum Bss. Reut. — Coimbra: Villa Franca (Leg. M. Ferreira — junho 1909). 1820. Koeleria caudata (Lk.) Steud. — Entre Gouveia e Manteigas: S. Cosme (Leg. M. Ferreira —julho 1905). 1821. Glyceria lluitans B. Br. — Paul de Fôja [Montemór-o- Velho] (Leg. i\L Ferreira — julho 1910). 1822. Poa bulbosa L. — Serra da Louzà (Leg. M. Ferreira — abril 1911). 1823. Cynosurus elegans Desf. — Bussaco (Leg. M. Ferreira — julho 1910). 1824. Vulpia Alopecurus Lk. — Arredores da Figueira da Foz: Murra- ceira (Leg. M. Ferreira — julho 1909). 182 1825. Vulpia Broteri Bss. Reul. — Estação da Pampilhosa (Leg. M. Fer- reira—jullio 1910). 1826. V. ciliala Lk. — Estação da 1'ampilliosa (Leg. M. Ferreira — julho 1910). 1827. V. inemhraiinrc;! Lk. — Coimbra: ^'illa Franca (Leg. M. Ferreira — junho 1909 . 1828. Festuca elegans Bss. — Gouveia: Aldeia de S. Cosme (Leg. M. Ferreira — julho 190.5). 1829. F. longiseta Brot. — Coimbra: Vilia Franca (Leg. M. Ferreira — junho 1910). 1830. Broinus slerilis L. — Coimbra: Conchada (Leg. M. Ferreira — maio 1911 . 1831. Agropvrum punpens B. et Sch. — Arredores da Figueira da Foz: (ialía (Leg. M. Ferreira — julho 1909). 1832. Loiium rigidum (iaud., p. marilimum (ir. Codr. — VilIa do Conde: areacs marilimos (Leg. Gonçalo Sampaio — abril 1901). 1833. Lepturus filiformis (Both.) Trin., a. genuinus. — Arredores da Figueira da Foz: Galla (Leg. M. Ferreira — julho 1909). Orchideae 1834. Orchis maculata L. — Caramulo: Paredes do Guardão (Leg. J. de Sousa Mello e Castro — julho 1911). Juncaceae 183.5, Juncus bufonius L., p. fasciculatus Korh (J. hybridus Brot.) — Figueira da Foz: armazéns de Lavos (Leg. M. Ferreira — julho 1910). 1836. J. capitatiis \Veig. — Figueira da Foz : entre Lavos e a costa [Leg. M. Ferreira— julho 1910). 1837. J. supinus Moenrh., mit. Wehvilschii Ilocht. — Pampilhosa: Val- doeiro (Leg. M. Ferreira — junho 1910). 1838. Luzula velutina Lge. — Serra da Estrelln: Poio Negro (Lge. M. Pimentel — agosto 1903). Liliaceae 1839. Allium paniculalum L., p. pallens Gr. Godr. — Coimbra: Baleia (Leg. M. Ferreira — julho 1909). 183 TJrticeae 1840. Piíriflíirin dilTiisa Merl. Kocli — Coimbra: Estrada de Lisboa (Leg. M. Ferreira — maio 1911). Polygoneae 1841. Emex spiíiosa Campd. — Figueira da Foz: .Murraceira (Leg. M. Ferreira — julho 1910). 1842. Kumex pulilier L. — Coimbra: Coselbas (Leg. M. Ferreira — maio 1907). ArlstolocMeae 1843. Aristolocbia pislolocliia L. — Odemira (nos montados) prox. da Charneca (Leg. G. Sampaio — abril 1905). Compositae 1844. Iledypnois polymorpha DC, a. pêndula Wk. — Coimbra: Cose- lbas, muros velhos (Leg. M. Ferreira — maio 1907). 1845. Leontodon pyrenaicus Gou. — Serra da Estrella: Cântaro Gordo (Leg. M. Ferreira — julho 1907). ' Ambrosiaceae 1846. Xanthium spinosum L. — Coimbra: Eiras (Leg. M. Ferreira — agosto 1907). Rubiaceae 1847. Galium rotundifolium L. — Malta do Fundão (Leg. J. da Silva Tavares — julho 1904). Oampanulaceae 1848. Jasione bumilis (Pers.) Lois., a. montana \> k., form. microce- phala — Gerez: Parque novo (Leg. J. de Mariz — agosto 1910). 184 1849. J. montana L., y. gracilis Lge. — Melgaço (Leg. A. Moller — ju- nho 1894). Labiatae 1850. Ljcopiis eiiro|),ieiis L.. 3- olatior Lpe. — Arredores de Coimbra: 'RóI (Lef;. M. Ferreira —julho 191 1\ 1851. Sideritis hirsiila L., y. hirliila (Brol.) Hri(|. — Serra de .Monte luiito ^Lep. A. Moller — junho 1892). 18.j2. Teucrium vicenliiium Kou) — Odemira: entre Mil Fontes e o Al- mograve [areaes marítimos] Leg. G. Sampaio — agosto 1905). Asperifolieae 1853. F>hium rosulatum Lge., p. campestre Samp. — Coimbra :Vilia Franca (Lcj;. M. Ferreira — julho lOOi). 1854. Mjosotis Azorica Walson. — Açores: ilha das Flores (Leg. Bruno T. Carreiro — julho 1906). 1855. Ompiíalodes Kuzitiskvanae \Vk. — Cabo da Roca (Leg. Joaquim (los Santos — maio I90Í). 1856. lleliotropium supinum Clus. — Arredores de Montemór-o-Velho: Ereira (Leg. M. Ferreira — outubro 1910). Verbasceae 1857. Verbascum Linkianum .Mar., a. simplex (V. Henriquesii Lge.) — Arredores deTondelIa: Lobão (^Leg. .M. Ferreira — junho 1906). Scrophulariaceae 1858. Scrophularia canina L., y. Baetica Bss. — Arredores de Lisboa; Alfeite (Leg. A. .\. Pereira Coutinho — maio 1906). 1859. Anarrhinum bellidilolium Desf , fj. liisitanicum (Jord. et l*"ourr.) F. Cout. — (Coimbra: Santo .António dos Olivaes: Fronte da Telha (Leg. M. Ferreira —junho 1909). 18()(). Anlirrhinum meonantiuim IIÍTgg. LI». — lístaçiio de Gouveia : Ca- bni Leg. M. l""erreira — julho 1907 . 1861. Digitalis purpúrea L., p. longebracteata llenriq. — Biissaco (Leg. M. Ferreira — julho 1911). 18c 1862. I). piirpiirea L., y. tomentosa Brol. — Coimbra : Santo António (los Olivaes (Leg. M. Ferreira — maio 1911). 18(53. Verónica Anagaliis L., p. Iransicns iíoiiy — Arredores de Coim- l)ra [valias lio rampo] (Le;;. .M. Ferreira —junho \[)W)l 1864. V. anagalloides Guss. — \rredores de Coimbra: |iaúl de S. Fa- cundo (Leg. M. Ferreira — jidho 1911). 1865. V. polila Fries.. ». vernaiis \Vk. — Arredores de Coimbra : Ca- ihab^' (l>eg. M Ferreira — abril 1911). 1866. V. serpyilirolia L., |i. nummidlnrioides Tbiiill. — Serra da Fstrella : Covão da ftletade (Leg. M. Ferreira — julbo 1894). Gentianaceae 1867. Erythraea iatilolia Sm., p. lenuiflora Hffgg. Lk. — Figueira da Fo/.: Salmanba (Leg. M. Ferreira —julho 1910). 1868. F. Iatilolia Sm., pJ. tenuillora Hffgg. Lk., albillora —Figueira da Foz: Salmanba (Leg. M. Ferreira — julho 1910). 1869. E. pulchella llornm. — Coimbra : Santa Clara (Leg. M. Ferreira — julho 1910). Umbelliferae 1870. Heracleum granatense Bss. — Caramulo: Paredes do Guardào (Leg. .1. (le Sousa Mello e Castro — jidho 1911). 1871. Helosciadium repens Kocb — Odemira: .Mil Fontes (Aguas da Moita) (Leg. G. Sampaio — agosto 1905). Ficoideae 1872. Mesembryanthemum nodiílorum L. — Figueira da Foz : Galla (Leg M. Ferreira — agosto 1909). Rosaceae 1873. Rubus Coutinhi Sampaio — Arredores do Porto: Vallongo, Aliena (Leg. G. Sampaio — maio 1904). 18H Papilionaceae 1874. Ornitliopiis perpusillus L. — Coimbra: Villa Franca (Leg. M. Fer- reira— junho 1909). 187o. Latlivni;» Apliuca L. — Coimbra: estrada de Lisboa: prox. a An- taiihol, Brejo (Leg. M. Ferreira maio 1911). 1876. Orobus tuberosus L. — Bussaco (matla) (Leg. M. Ferreira — ju- nlio 1910). 1877. Lotus uligiiiosus Schk. — Arredores de Coimbra: Uól (Leg. M. Ferreira — julho 1911). 1878. Trifolium corinium Brot. — Matta do Bussaco (Leg. M. Ferreira —junho 1910). 1879. Medicago hispida Carln., b. pentacycla, y. longeaculeata Urb. — Coimbra: LordemSo (Leg. M. Ferreira — junlio 1910). 1880. Sarolhamiius eriocarpus Bss. Heut. — Louzã (Leg. M. Ferreira — abril 1911). 1881. Adenocarpus complicatus J. Gaj — Gere/: prox. da cascata do Torgo (Leg. J. de Mariz — agosto 1910). Euphorbiaceae 1882. Mercurialis perennis L. — Coimbra: Calçada do Gato (Leg. M. Ferreira — abril 1905). Oxalideae 1883. Oxalis purpúrea Jacq. — Coimbra: Santo António dos Olivaes, Valle de Minhoto (Leg. M. F. Miranda — abril 1907). Hypericineae 188i. llypericum Androsaemum L. — Matta do Bussaco (Leg. M. Fer- reira— julho 1910). Alsineae 1885. Arenaria capitala Lam. — Serra da Estreila: Sanatório (Leg. M. Ferreira — julho 1907). 187 1886. Cerastium Uiaei Desm. — Serra da Eslrella: Candieira (Leg. M. Ferreira — julho 1894). Sileneae 1887. Silene ciliala Poiírr., «. geiminn Holirb. — Serra da Eslrella: Cân- taro (lordo (Lefj. ftl. Ferreira julho 1907). 1888. Dianlhus laricifoliiis Hss. et Ueiit. — Pinhel (Leg. J. M. Rodrigues da Costa — junho 1891). Cistineae 1889. Cistus populilolius L., P. !\larianus Wk. — Coimbra: Ceira. So- bral, Vai (rAçòr (Leg. i\l. Ferreira — maio e junho 1907). 1890. llalimium occidentale VVk., a. virescens Wk., (J. rugosum Wk. — Arredores do Porto: Serra do Pilar (Leg. J. Casimiro Bar- bosa—abril 1883). 1891. Tuberaria incouspicua Wk. — Elvas (Leg. J. Carlos da Silva Senna — maio 1887). 1892. Ilelianthemum virgatum (Desf.) Wk., «. setosum Wk. — Arredo- res de Almeida: .Iimça (Leg. M. Ferreira — junho 1890). 1893. Fumana glulinosa Bss., p. Barrelierii Wk. — Coimbra: estrada de Lisboa, prox. a Anfanhol: Ladeira da Paula (Leg. M. Fer- reira — maio 1911). Cruciferae 1894. Erysimum anstrale J. Gay, a. ramosum Wk. — Arredores de Gou- veia : Aldeia de S. Cosme (Leg. J\l. Ferreira — jidho 1905). 1895. Arabis Lusitaiiica Bss. — Arredores de Coimbra : Pousada (Leg. M. Ferreira — abril 1910). 1896. Cardamine pratensis L. — Arredores de Montemór-o- Velho : Fòja (Leg. M. de Jesus Carvalho — maio 1911). Resedaceae 1897. Astrocarpus Clusii J. Gay, y. spathulaefolius Gr. Godr. — Figueira da Foz: Vai da Ermida (Leg. M. Ferreira — julho 1910). 188 Ranunculaceae 1898. Rnniinculiis (licholomidoriis Lap. — Arredores de \'illiir Formoso (L<'g. .M. Ferreira — jiiiilio 1890). 1899. R. Ksdiruileiísis Hss. — Ciiramulo (Lep. A. Mdller— mnio 1892). 1900. R. nipresrens Freyn — S. Pedro do Sul (Leg. .1. Henriques — abril 1906). Emendas 50. Kpilobitim obsninim Uoth. — Caldas do Gere/ (Leg. A. Moller — julho 18!)0). 1070. Hosa 1'ousinii Tralt., a. nuda Gren. — Villa Viçosa (Leg. A. Mol- ler—maio 1891). 1072. Vicia angustilolia Ali., 3- Uobartii Koch — Coimbra: Alcarraques (Leg. A. Moller — maio 1891). 163. Adenocarpus commutatus Guss. — ^ Coimbra: Villa Franca (Leg. A. Moller — junho 1886). 556. A. inlermediíis DC. — Algarve: Caldas de iMonchique (Leg. A. Moller — maio 1888). J. M. CoUeccionadores da Centúria XIX Adolpho Frederico Moller — Coimbra. 15.'"' Ailonso Dias Moreira Padrão — Bougndo. Prof. Alphotise Luisier — S. Fiel (ausente). D. António Xavier Pereira Coutinho — Lisboa. B.'"' Bruno Tavares Carreiro — Ilha de S. Miguel: Ponta Delgada. Prof. Carlos Zimmermann — S. Fiel (ausente). Gonçalo Sampaio — Porto. B.°' João Carlos da Silva Senna — Elvas. Joaquim Casimiro Barbosa — Porto. B."' Joaquim de Mariz — Coimbra. Joaquim dos Santos — Lisboa. Prof. Joaquim da Silva Tavares — S. Fiel (ausente). B.^' José Maria Rodrigues da Costa — Pinhel. José de Sousa Mello e Castro — S. Pedro do Sul. Dr. Júlio Augusto Henriques — Coimbra : Jardim Botânico. Manuel Ferreira — Coimbra: Eiras. Manuel Francisco Miranda — Coimbra. Manuel de Jesus Carvalho — Fòja: Montemór-o-Velho. 190 MATERIAES PARA O ESTUDO DO PLANCTON NA COSTA PORTUGUESA ^^> Luís Wittnich Carrisso II. BACILL ARI ALES (Diatomaceae) Nesle sejíimdo fasfínilo npreseiiliimos n lisla diis Dinlomiiceas qtie en- conlráinos nuniii sítíb de pescas de Plaiicloti leilas na enseada de Buarcos e na foz do Hio Mondego, junto da Figueira da Foz, no decorrer dos anos de 1909, 1910 e 1911. A (lescriçào desses trabalhos já foi publicada no primeiro fasciculo desta colecção, por forma que nos julgamos dispensados de a repelir aqui. Apresentamos, port'Mn, de novo o quadro geral dos lanços, visto termos efeiluado mais algumas pescas, posteriormente á publicação daquele fascí- culo. 2 3 7 8 9 10 li 14 15 3 de novembro de 1909 » » 30 de março de 1910... 27dealihl d<' lOK) lã de iii:iio de lyU) 21 de maio de 1910 ... 18 de junho de 1910.... S"" da tarde a"- 'A » [^ 1' 12i> Enseada de Buarcos Itlo Mondego (1) C^ontinuadu de pag. 82. 191 N.» do lanço Data Hora Local 16 24 de iunho de 1910 21' da tarde 2'' Vz » 12'' da manhã 1'' da tarde C.i' 2'' IH 1/, „ 1" 'A » Enseada de Buarcos i7 18 2 de iulho de 1910 Rio Mondego » 19 20 » » 6 de iulho de 19iO 21 8 de iulho de 1910 22 13 de iulho de 1910 23 2o 24 de julho de 1910 1 de asosto de 1910 » Enseada de Buarcos 26 13 de acosto de 1910 Rio Mondego 27 29 de asosto de 1910 28 30 l de setembro de 1910 18 dp ianeiro de 191 1 Enseada de Buarcos » » 31 32 40 7 de fevereiro de 191 1 14 de fevereiro de 1911 27 de iulho de 1911 » » u » Rio Mondego 41 2i de asosto de 1911 Os lanços posteriores à publicação do primeiro fascículo sam os dois últimos [40, 41]. O fixador e conservador que empregAmos foram os mesmos de que nos servimos para as pescas anteriores: respectivamente a solução concentrada de sublimado corrosivo e o álcool a 70". As observações sobre as Diatomaceas foram feitas sobre o material simplezmente fixado no sublimado corrosivo, na grande maioria dos casos. Esse método dá resultados perfeitamente satisfatórios. Para a classificação de algumas Diatomaceas fracamente silicificadas, e de escultura pouco apa- rente (taes como as formas dos gen. Chaeloceras, Rhyzosolenia, etc.) em- pregámos o método da excicaçâo símplez: para esse efeito, colocávamos numa lâmina uma gota do liquido diatomilero (contendo também, natural- mente, muitos outros Planctontes), e abandonávamos a lâmina em repouso, até à completa secura. Os métodos clássicos de preparação das Diatomaceas, baseados no em- prego de oxidantes mais ou menos enérgicos, por forma a destruir a ma- téria orgânica deixando intacta a frústula siliciosa, não dam bons resultados com a grande maioria das Diatomaceas pelágicas, como verificámos várias vezes. 192 Com efeito, as frúslulas ilestas Diatomáceas sam Iam pouco siliciosas, que o emprego dos oxidantes, ainda que feito com todo o cuidado, as destroe na pratide •leneralidade dos casos. Por outro lado, o facto de muitos outros l'lanctontes conterem mais ou menos sílica, representa ainda um inconveniente importante. Ha/.ôes análofias às (|ut' acabam de ser expostas se poderão referir a respeito do método da combustão lenta da matéria orgânica por meio do calor. * » » Inserimos a seguir a lista das espécies que classificámos. NSo apresen- tamos as diagnoses respectivas, por as julgarmos desnecessárias; liniitamo- nos a fazer algumas observações, sempre que para isso haja motivo, quer em >irlude de divergências entre os autores que consultámos, quer em virtude de dúvidas que porventura tivéssemos na classificaçào. Segundo o método que seguimos no primeiro fascículo, a propósito dos Dinoíiagelados. cada espécie vae acompanhada da indicação do més ou do lanço em que foi recolhida. Os lanços vam indicados pelo número de or- dem, envolvidos em parêntesis rectos [ ], segundo a tabela que acima inserimos. A fim de evitar repetições inúteis, indicamos por meio de abreviaturas as prineipaes obras de que nos servimos para a classificaçilo das espécies. Essas abreviaturas sam as seguintes: r Diatomeen, vim Pruf. Dr. II. II. Gran in Christiauia. (Noidisches Plankltin, lierausgegi'bcn vou 1'rof. Dr. K.míl Br.vndt und Dr. C. Ar.-iTEi.N, in Kiul, XIX Gran, NP. Traité des Diatomées, par le Dr. Henri Van Hecrck V. H. TD. Diatomées Marines de France, par II. e M. I'kragai,i.o Pehag. DM. Sylloge Algarum, vul. II, BaciUariae, Doct. J. U.wt. De To.ni ToNi, Syltoyv. Alias der Diatomaceenkunde, A. Scii.midt Sch.midt, AD. 193 BACILLARIALES (Diatomaceae) l-iiin. BACILLARIACEAE CENTRICAE Gen. ]VIolo.sii^a, Ag. ■Delttsira Bltirreri, Guev. (Ihan, NP., j.iig. 12; V. H. Tl)., pag. 441, est. XVIII, fig. 610; Pekag.. dm., pag. 440, est. CXX, figs. 1 e 2. líaslaiite frequente, sòhre tudo quando luedoniinam os elementos neriticos [15, 18, I». *«0, 30, '^'i, 93, 'ití, «9, «8, »l. 39, 40]. llelo.«iira Jiicrgciisii, Ag. Gkan. NP., pag. 12; V. H. TD., pag. 4i2. est. 18, fig. 612; Perag., 1)31., pag. 447, est. CXX, fig. 50. Pouco freqíiente [««, SI, »«]. Gen. I*ai^alia, Heiberg l*ai'alíu siilc*aía, Eiix. Gran, NP., pag. 14; Melosira sukaia (Hiir ), KOtz, V. H. TD., pag. 444, est. 19, fig. 62.3; Melosira (Varalia) sulcata, Ehr., Perag., DM., pag. 448, est. CXIX, fig. 11. Hastante Irequente, geralmente associada a elementos neriticos [9- 3, 9, 80, 13, 16, 19, 18, 19, 9i, «3, 39, 38]. Gen. IPoclosira, Ehr. l*oil»sii>a Sloiita^Biei, K. Perag., DM., pag. 444, est. CXX, fig. 11. Só observámos esta forma num lanço [IO]. 13 Ssvi 194 Gen. Steplxanopyxi^^, Khr. Ste|>liniio|»r:(ÍM (iirrÍN. Grev. GiiAN. NI'', piífi. li; l'i;nA(;., DM., \>a-. líO. est. C.\]\, fi-. 17. Biístiiiite freqdente [9-3. M. ». IO, Vi. IJ. 3U. 39. 40, Gen. Scelotonoiíia, Grev. Scciefovienia (•OMfatiiiii. Grev. Gran, NP., p;ij;. Wi; Terag., D.M., pg. i3í). est. CX.XI, fig. 5; V. II.. TD., [.iif;. 437, est. 33, figs. 889 e 890. Encontriíinos o .S'. coslalioii, Ghev. em dois lanços, em janeiro e fe\ereiro de 1911 [30, 3<8], em grande abundância. Parece tratar-se de uma forma carateríslica das aguas frias. Cleve (1) indica a seu respeito os seguintes limites térmicos: 10,2 (min.) e 13,.') i^màx.). O fado de a termos encontrado só nos meses frios concorda com estes dados. Gen. Tlxalassiosira, Cleve Tlialassiosiru li,>aliiia, GrOn. Gran, NP., pag. 17; Perag., pag. 438, fig. CXX, fig. 9. Th. lujdlitio, Guí).>. è uma lorma horeal, que apenas observámos uma vez, em janeiro de 1911 [30j. Gen. Coscinocliscus, Eiir. CoscinodiMClifii cxooiiIi'í<*iin. V-un. Gran, NP., pag. 29; Perag., D.M., pag. i^O, est. CXVI, (ig. 3; V. II. Tl)., |iag. .■i31, est. 23, (ij. (idti. Apresenla-se frequentemente durante lodo o iirio, mas nunca em grandes quantidades 9-3. H, 18. Ift. IM. «3, 30, 31, 3«J. (I) Cleve, The seasonal ilislriluiliún nf allnnlii- Plankion otganistns, pag. 381. 198 Cos(*íiioiIdn<*iin líiicadi»^. Eiiii. (Ikan, NI'., piíj;. 30; ['iíuag.. DiM , pag. 427, est. CXVI, íig. 7; V. H. Tl)., pag. 532, est. 23, (ig. 665. Touro ri('(n"Kle/. variedade do C. radialiis, Emb. Para este autor, a var. cenlratit; (Ehr.) I!.\ttii. dislingue-se da var. oculii.t iridis, Ehh., sobre tudo pela presença de duas espií-ulas asiméiricas — ao passo que (segundo o mesmo aulor) as espiculas em lodo o conturno da face valvar apenas se observam na var. rdiicinniis, W. S.m. Pkrai;m.i.o (UíM., pag. 430) refere-se à espécie que nos ocupa nos seguintes ter- mos, que Iranscrevenios texlualmenle : ..f.o.sr. milnilis. Eur , Hf.r .\. K. 1838; Crec, Diot. of Clyde, p. 501. l\, f. 40 (n'a élé liguré nellciiienl nulle parti — (",'est une forme interniédiaire enire le C. rnnciítniis et le C. onílus irilis. II á une aréolation jilus line que celle du C. nniliis iridis, plus grosse (pie celle du C. ronriíiniís. de relle diTuière espèce il possede les deux nodules marijiiiaux asiméinqiies mais non la sti iietiire fasriculée. Cest une espèce encore bien mal conmie et qiii a elé confondue avee ses deux voisines. EnuENEEnc lui méme iie s'y jamais reconnu et je crois que dans son idée c'élait seulement un C. oculvs iridis plus lineiiient areoié». Devemos notar, de paisagem, que nas figuras com que Per.vgallo iluslra n texto, não se nota no C. ceulralis. Emi. uma areolação mais lina do que no C. oruliis iridis, Eur. (Veja-se a est. C.KVIll, figs. t e 2). 1)e'Toni {Sylloge, pagg. líiiO, 1272 e 127'i) regista a existência, no C. rentralis, Eur de i'spiculas peiiftTicas em todo o contorno da face valvar, sendo duas dessas espiculas, colocadas em posições asiméiricas, maiores do que as restantes. No que diz resneilo a areolação, conclue-se dos dados de De Toni, que as esculturas do C. cni- trnlis, Emi., sam um pouco mais finas do (|ue as do C. oculits iridis, Eiir., e muito maiores do (pie as do C. coiicinnits. Sm. Em resumo: rcjalivamenle á areolação. alguns autores consideram a do C.cen- tralis. Eur. como mais tina do (pie a do C. onílns iridis. Eur. (PERAnAi.Lo, De Toni), ao passo (pie oiiinis consideiam-iias, mais ou menos explicil.imeiíle, como egnaes (Gran, Van Hei iic.k); e no (|ue diz respeilo a exisléucia ile espiculas na jiciiféria da face valvar, Gran descreve-as como egiiaes, dislriliuidas por todo o coiiUiriio da f.ice ; Van IIeuiick e Pkragali.o afirmam que sam apenas duas. asimélricamenle, e De Toni admite a exisléiii'ia de espiculas em todo o contorno (como Gran), mas sendo duas maiores e asiméiricas. Para teriiiiii.ir esla confronlaçãú, rcsta-nos observar (pie nas duas únicas figuras do Alias de Sciimiut (|ue se referem ao C. rentralis. \-a\r. (tiO,l2; 03,1 — ambas, aliás, sob grandes reservas), não se noia espiculas algumas. Conscientes destas dificuldades na determinação precisa do C. cenlralis, Ehr., 197 Cos«iiio4lÍ!>ic*ii« j;i;;-as, Kiiii. Pehai;., dm., pa;;. i33, csl. CXVIII, fi-, 3. Bitstiinlc rifíiilcnlo, c gernlinenle associado ao ('. oculus iridis, Emi. (' ao r. ciincininix, Sm. (1). [O, IO, a;, £0, »l, 39, 40, 41]. CoSCilKtlfiiMCie!^ UÍliillIS, (lUEG. GiiAN, NP., pag. 38; Peiug., DM., pag. i34, est. CXVIÍ, fig. 12; V. ir. TD.. pag. t\:]'l, est. 23, lig. (567. Apenas ohscrvúnios um exemplar [8€í]. Gen. Actinoptyclxiis, Eiiii. i%e(iiio|ily«*hiis iiniliilatiis (Ehk.), Ralfs. GiuN, NP-, pag. 42; Perag., DM., pag. 401), est. CXI, fig. 1; V. II. Tl)., pag. 496, est. 22, fig. 048. Muito rre(|uente durante lodo o ano, se bem que nunca se apresente em grande abundância [»-». 9, », », 18, IO. lí, I?», «O, 81, 'i'ã, 9», 30, 31, 33]. i%ctii!ii? (Sm.), Ralfs. PiíKAG., DM., pag. 399, est. CVIII, fig. 1 ; V. II. TD., pag. 482, est. 21, fig. 646. Apenas observámos um exemplar [83]. dificuldades tantn maiores, quanto por vezes a observação das espiculas periféricas da face valvar é muilo precária, resolvemos não tomar em consideração o C. cenlralis, Enu.. classificando comi} (.'. oculus iridis. Emi. as fornias de ari'olação grande ('i ou 5 aréolas em 10 [j.) sem espiculas periféricas nitidamente visíveis; e como C. límcinnus, S.M. as formas de areolação lina (mais de íi aréolas em 10 jji) com espiculas periféricas distribuídas por todo o contorno da face valvar. (!) (Massilicáuiiis também com o nome de C. (/''f/rts, Ehh., algumas formas (pie se aproximavam talvez mais do C. Jaiiisrliii, A. S. (1'eiia(i. UM., paj;. 432^ est. CXVIII, fig. 4). Na realidade, e como o próprio Feragallo o sugere, as duas espécies não sain distintas. 198 Gen. IDotoiíixla, Schíítt DcíoiiiiIr W<*lii>õ«lori (Reiuion), Giun. Ghan, M'., p.if;. 2-2; Pkhag., D.M., pafí. iSfi. est. CXXI. lip. 8. Nflo muito freqileiílc, mas, por vezes, bastante abundante [O, iO, 14, 30. 3«]. Gen. IjaixtloiHa. Cleve Ijniidoria liorealis. Ghan. GuAN, M'., \y.v^. 23; Perag., DM., pag. 457, est. CXXI, íig. 2. [95, 30, 39]. Gen. Hieptocyliiniruis, Cleve |jO|»toc.yliiMlrii.«t olaiiÊoiis. Cieve. GitAN. M'., pag. 24; Pekag., DM., pag. 464, est. CXXll, fig. 4. [O, IO. ZH, 30j. Gen. Ouiiiar'd.ia, II. P. Oiil.uarclia llaccida (Castk.), II. P. Gban, NP., pag. 24; Perag., DM., pag. 459, est. CXXII, figs. 1 i a 3. ^ Pouco frequente [14, 35, 9H]. Gen. Rliyvcosolenia (Ehr.) Brightw. I Rliyiísosoleiíia Wtollcrlollili. 11. P. GuA>, NP., jiiig. 4!); Piírag., D.Al., pag. 4(50, est. CXXII, fig. 7. Apenas observámos alguns exemplares em setembro de 1910 [9S]. Rliyzosoleuia riihiistu. Norman. Gran, NP., pag. 50; Perag., DM., pag. 461, est. CXXIII, fígs. 1 e 2. Dastante raro ^9N, 3'4, 41]. 199 Itliyxosoleiiia íltchriilisolci, Cleve. Guan, NP., pag. 52; Peuag., DM., pag. 406, est. CXXIV-A, fig. 5. Encoiilrámos esta forma em alfíuns lanços, e, num deles, em prande quanlidade [», IO, «O, 30, 3»;. llli,yxo»lc>iiia alatn, Bkigiitw., forma ^eiiiiina, Clevc. "Guan, NP., pag. 56; Perag., DM., pag. 466, est. CXXIV, fig. 7. Não muito frequente, mas, por vezes, em grandes quantidades [IO, 99. 95. 98, 31, 39]. Rliyzos<»li--Biia alata, BitiGiiTw., forma ^racillima, Cleve. Gran, NP., pag. 56; Perag., DM., pag. 466. Encontrámos esta forma em grandes quantidades, associada à pre- cedente, ao liacleriaslrum varians, Lai;d., e ao Chaeloceras cur- viselum, Cleve, em dois lanços de caracter pelágico [95, 98]. Também registámos a sua presença noutros lanços, mas em menor quantidade [9«, 3 9]. Gen. :Bacter'iastr*ixin. Shadb. Racteriaíilriiin varians. Lauder. Gran, NP., pag. 57; Perag., DM., pag. 470, est. CXXXIV, figs. 1 a 5; V. H. TD., pag. 422, est. 18, fig. 605. Bastante freqílente, e, por vezes, nas pescas de caráter pelágico, em grande quantidade [9-3, 8, IO, 14, 95, 98, 30, 40, 41]. 200 Gcii. Clxaotocoi'*as, Kiin. Cliaoloeerníii «leiíKiiiii. Ciem:. GiuN, NI'., [uip. (i7; 1'KUAtí., D.M., |.iig. 477, est. CXXVIl, llg. 4. Só o encontrámos num lanço, ainda que representado por bastantes exem|ilares [93], CliuotocornM l»oreal<>. Bail. GuAN, NP.. paR. 73; I>i;iu(... D.M.. pag. 476, est. CXXVI, fig. 2. Pouco frequente ['iH. 32, JO]. Segundo Ci.eve, esta forma é caraleristica das regiões boreaes. Mas l'KiiAr,AMO iu)l;i (jue fl.i jíi foi oliscrNadn nas regiões temperadas: no lago de 1 luiu (Pavillaud) e em Nápoles '^Sciiuíídeh). (Veja-se Pebag., dm., pag. 477). Nós encoiitríimo-la nào só durante o inverno (fevereiro nrn4lox.iiiii. Ci.eve. Pr.RAG., UN., pag. 48(), est. CXXXII, figs. 1 e 2. [». IO, 1», 30, 31, 3«, 41]. Chaofoecraíi ilídriiiiiiii. Eiik- Gban, NP., pag. 79, fig. 94; Pebag , pag. 480, est. CXXVIII, figs. 1 e 2. [9, IO, 14, 93, 30, 31. 39, 41]. Ch. paradaxnm, Clevk, e (h. didijuiiim, Ehb. sam duas formas que aparecem geralmente associadas. Os seus máximos de abundância parecem ter logar no inverno. Cliuofoporns flivor^iiiii. Ci.eve. GuA.\, NP., pag. S7; Pekag., DM., pag. 487, est. CXXXV, íig. 4. Apenas observámos alguns exemplares num lanço [Si]- CliuetoccraM «•(■■'visetiiiii. (abve. Gban, NP., pag. 91; 1'eha<;., DM., pag. 479, est. CXXIX. figs. 4 a (). Encontrámos eslii forma em 7 hinros, c, cm (i deles, em grande abundância IO. «õ. 2M. 30. 31. 39. 41'. 201 Contrariamente ao que se díi com os outros Chaetoceras, particular- mente com o f/i. paradoxum, Ci.f.ve, e com o C/í. dkhjmum, Eiin., cujos m.'ixiiiios |inrecem íixar-sc nos m<'*scs Trios, o Ch. divcrsitm, Ci.EVE. ii[»resenta-si' em f;raii(l('s quniilidadcs iiào só no itivcruo (janeiro e fevereiro de 1911 [30, :«l. :««]> como taiid)í'ni no verão (agosto e seteml)r de 1!»I0 ;«.i. 'iH\ e agosto de 1911 ir (jlen. Evicampia, Kim. Kucaiiipia Kityliiiin. Bail. Dilyliiiiii Kríglii%«t'ilii (West.), Gkun. GRA^, NP., pag. 112; Perag., DM., pag. 395, est. XCVI, figs. 6 a 11; V. H., pag. 424, est. 17, fig. 606. Encontrámos esta forma só nos meses frios, e, por vezes, em grande abundância. Novembro de 1909 [«-»]. março de 1910 [9], ja- neiro e fevereiro de 1911 [SO, 31, 3«]. Gert. Tr^iceratium, Eur. Triccraliiiin faviis, Ehr. Biddulpliia favus, Ehu., Gran, NP., pag. 109; Perag., DM., (1) Além das G espécies que aqui apresentamos do gen. Chaetoceras, Ehr., muitas outras se ham de encontrar no Plancton de Buarcos. Nos nossos apontamentos temos o registo de mais 6 (espécies, (jue preferimos não (lutilicar aiiida^ porque não estamos absoíutainoiíte seguros da ciassilicação, e porque entendemos que lodo o cuidado é pouco num terreno tam pouco fiiiiie, como é o desmembramento em espécies do gen. Chaetoceras. Ehu., e as respectivas diagnoses. •202 pag. 38B, est. XCIX, figs. 1 a 3; V. H. TD., pag. 475. est. 21. fig. 6i3. Uaro [83]. Trioeralíiiiii ruiii|iliilotrngb.), Hkbb. Ghan, NP., piíf;. I(i:;; Perag., DM., png. 381, est. XCVIII, figs. 3 a 6; V. H. TD., pag. 472, est. 20, íig. 631. [14, 99, 8«. 3«]. Ilifltliilpliia iiiohilieiísis (Baii..), GkOn. Gkan, i\P.. pnj;. lOti; Peuag., D.M.i pag. 3S2, est. XCVII, figs. í a 5; Hiildulpliia Hailejii, Sm., V. II., |)ag. 473, est. 20, fig. 630. Biddulphia mubiliensis (Baii..), GuOn. é, sem dúvida, uma das for- mas mais constantes e mais abundantes do Plancton de Buarcos. Registamos o sen aparecimento em quase todos os lanços [8-3. 9, H, O. IO. 18. 14. 15. IO. 13. kH, IO. 80. 88, 83, 85, 8», 89. 30. 31. 38. 40, 41]. Ili, NP., pag. t04; Perag., DxM., pag. 376, est. XCllI. figs. l e 2; V. II., pag. 470, est. 20, fig. 630. [9, ao, 89, 41j. Gen. Ocrataulixs. Eiin. CcrataiiliiN .^initliií, Ualfs. Gran, NP., pag. 102; Perag., pag. 398, esl. CXII, figs. 4 e 5; Biddulpliia Smithii, Balfs., V. II. TD., pag. 473. est. 21. fig. 641. Raro [IO, 80]. 1 203 Gen. IstUinia, A(;. Islliiiiia iiiei*vií«. KiiK. Feiiac.., dm., png;. .'Ho. est. XCII, V. H. TI), pag. i51, est. 1!), fig. ()2r;. [14, IN, I», ««, 93j. PENNATAE Geu. Irllxal>cloiiema, Kíitz. Rhalidoiicnia aflriutieiíiii. Koiz. Peiiag . DM., píif;. 3.^8, .si I.XXXIV, figs. 7 n 1 1 ; V. II. TD., pag. 360. est. 12, fi-. 48« a. Bastiinte Trequente [IS, 14, IS, 1», 93, 3G. 99, S8, 39j. Rlialxloiiciiia arciiatiiiii (Lyngb.), Kutz. Perag., dm., pag. 359, est. LXXXIV, íigs. 12 a 14; V. II. TD., pag. 300, est. 12, fig. 487 a. Muito frequente [O, 1«, 14. 15, ií, 18, I», «O, «t. «3, 83, «5. 9«, .£3, 98, 41]. Itlialiilouonia niiniitiiiii, Kotz. Peuag., dm., pag. 339, est. LXXXIV, figs. 5 e 6; V. H. TD., pag. 361, est. 12, fig. 488 a. Muito raro [88]. Gen. Liicmopliora, Ao. L >• 3 as «^ <Í4 •^^ •— ^ •■"* ■^ !íí -« !0 o- 00 ^ «^ *fi!< ia groenlundica, (>leve Dilylium lirighluflli (West.), Grun Triíeratium fanis, Eiin Tiiceraliiim (ampliilelms) nntediluvium, Ehr. Hiildulpliia auuta (Lyngb.), Biieb. liiililulphia iiiobiliensis (Baii..), Ghíín Hiddatplna piilchelhi, GnAY Ceratauhis Smilhii, Ralfs hlhmia enrrvis, Ehii It/ittidonêma adriadntm, Kutz niiabdúnêma arcuníum (Lvngb.), Kíítz Wtabdonema miiiutum, KiJTZ Licmophvra Lynghyei (Kíítz.), GkOn Sijnidra fulgens (Kiirz.), Sm Synedra Gailonii, Emt Syncdra tdna (Nitzsch), Eiip. var. longttissima Tludansiotlnix Mitzscliiuides, Gru.v Pleurosigma aiiyulatum, Sm., var. major . . . , Plfuriisigiiia (iffiiic, Gnii.N IHewusigma fui inosum, Sm Pleurosigma bidlicnm, S.m NUzschiu circumsiilu (Bailey), Ghun iSUzscliia seriaid, Cleve Surirella faustuosa, Eiiii Ciimiii/lnilixriis e(iiciii'is, l'jiii 2-3 o 1 o I c o o C5 O 05 E c E Cl 10 13 U 15 * ** «* * *« 209 o O 3 =1 o O c 3 o os o D o o 3 o o 3 o 2 o o o o o o 0-. o O ta o- ç o tu c z i Cl o " o l B ' S C5 £ o 2 > ca 2 O) a> > o 3 o Ti o 9* -* »« ■N 2: Brot. II, p. 21. Eern terrenos e condições muito íliversas. Fl. cie jiilbo a setembro. I-IV. l^rieu L. £a-Erica Dentli. SFoliias ciliadas 1 Folhas glabras 2 l Corolla recurvada ; capsula giabra ; autlieras sem appcndice E. ciliaris \j- (Corolla direita; capsula pelliida ; anllieras appeiidiculadas E. Tetralix L. [Anthcras salientes 3 (.anllieras não salii iites 4 1 2 (Follias em verticiliios de 3; flores erectas em unibelias terininaes de 3-6 flores. 1 E. II mb f Unia L. (Folhas em verticiliios de i; flores aos pares axillares inclinadas. E. mediterrânea L. ! Flores côr de rosa (varias vtizcs brancas. E. cinerea) .'5 Flores brancas ou verde-amarelladas 6 ÍEstylete pouco saliente; estigma peitado; appondices das antheras denteados. E. cinerea L. Eslylete bastante saliente; estigma capilado ; appendices das anllieras subpinnato, incisas E. auslralis L. Estylete muito saliente; appendices das antheras inciso-dente.idos na parte ex- terna E. ariigonensis \Vk. IFlores brancas 7 C {Flores pci|uenas vcrdc-ainaiciladas cm lungos cachos E. scoparia L. 4 8 213 [l'iMliiiinii.i ild ('iiiii|)riiiií!lUu il.i CDiiilla cdhi |)ci|iioiias hrarlc.is an iiicín; a|i|»'n- \ (liccs lias anllii'1'as linnarcs E. IusiIhuiki lliiil. |l'i'(liiiiculo mais roíniniiio que as folhas : appiMidices das anliiera.soliloiit.'ii-airi'ili)n- I tiadds E. arboim L. E. ciliaris L. S[». pi. p. ifii; Hrot. II, p. 12S. Cliaiiaciís arciiosíis e liumidns, pirihiies, sebes. Fl. de maio a outu- bro, l-lll. E. Tclnilix L. .Sp. p|. p. 353; Hiol. If, p. 22. Mallapaes, piíiliaes e charnecas liiimidas. Fl. de Junho a agosto. I-IV. E. umbeilata L. Sp. pi. p. 352; Brot. II, p. 24. var. subcampamdata DC. — Corolla com fauce mais aberta e estames mais curtos. Terrenos arenosos áridos, charnecas, pinhaes. Fl. de abril a jurdio. MV. E. medilerranca L. Diss. de Krica ; Brot. II. p. 2.'). ICrrendS sombrios, clinriieciís liurnidiís. I'"l. de janeiro a abril. I-II. E. cinerea L. Sp. |)l. p. 3.52; Brot. II, p. 23. Matlapaes, [lirdiaes, charnecas seccas. Fl. de maio a julho. I-III. E. australis L. Diss. de Krica; Brol. 11. p. 23. Miitlaj^aes, charnecas, |)inhaes. Fl. de levereiro a maio. I-H. E. araponeiisis \\\i. Innmer. |danl. Ilisp. Rlallafiaes, charnecas, terrenos pedregosos. Fl. de maio a julho. III-IV. E. scoparia L. Sp. |)l. p. 353; Brol. 11, p. 21. Fastngcns, mattas, pinhaes, outeiros calcareos. Fl. de dezembro a junho. I-II. E. lusitanica Uud. in Schr. .lourn. li, |). 286; E. arbórea Brot. II (parte). Maltas, piídiaes, charnecas. Fl. de dezembro a março. 1. — Urze branca ou Torga. V.. arbórea L. Sp. pi. p. 353; Brot. II (parte). Maltas, proximidades dagua. Fl. de março a junho. I-IV\ — Urze branca ou Torga. Serie II. Prlmolales (*) 1 Estames inseridos na corolla; estylete simples Primulaceae. (Estames livres ou quando muito ligados à corolla na base; estyletes íi. Ptumhaginaceae, (1) J. de Mariz — Boi. da Soe. Brot., XVI, p. 159. 214 Primulaceae ÍPretloração imbricada 1 Prefloraçào torcid;i III. Lysimachiene. Í Ovário superior I. Primuleae. Ovário semi-infcrior II. SamuUue. I. Priniuleae-PrimuliDae l*riiiiiila L. I*. Milgaris lluds. Fl. angl. p. 70; P. acaiilis Brol. I, p. 266. Terreno hiimoso, prados húmidos. Fl. de março a maio. I-llI. — Queijadillw, Pão de leile. II. Samuleae Sniiioliis L. S. Viilorandi L. Sp. pi. p. 171; lirot. I, p. 286. Sítios húmidos e pantanosos, bordas de caminhos. Fl. de maio a se- tembro.— Alface dos rios ou Alfacinha do rio. 111. Lyslmaciíleae (Capsula abrindo por valvas § I.ysimarhiinae. [Capsula abrindo circularmenle § AnayaUidinae. § Lysimachiinae Ej^siiiiacliia L. IPlania erecta muito giabra L. Ephemerum L. (Planta pubescente L. rtilgaris I,. L. Kphemerum Sp. pi. p. 1 i6. Margem de rios, ribeiro.»*, sítios húmidos. V\. de junho n agosto. I. L. vuigaris L. Sp pi. p. 116; Urot. I. p. 2()i. Legares liumido». II. ile maio a julho. I-I\'. — Lysimachia. I 2i; § Anagallidinae Caulu erecto ; fullias alternas Centrunculus L. Caule prostrado ; follias oppostas em geral Anagallis L. Auagallis L. 1 Corolla rodada ; estanies livres Secl. I. Euanagallis. ICorolla infiindihiiliforme; estanies ligados na base Sect. 11. Jirasekia. Sect. I. Enanayallis [Corolla d(! eoniprimeuto egual ao do ealix ou pouco maior A. arrensis L. ( Corolla de comprimento duplo do do cálix A. Uni folia L. A. arvensis L. Sp. pi. p. 148; A. phoenicea e caerulea Lamk. et DC; Brot. I, p. 262. 1 Corolla egual ou pouco maior que o cálix ; folhas ovaes ou lanceoladas. Corolla vermelha a. phoenicia (Scop.) Ali. Corolla azul P- caervlea Schreler. Folhas quasi renifonnes, semi-amplexicaules •[■ latifolia L. Corolla egual ao cálix ou mais curta ; corolla azul. Pedúnculos oguaes ás folhas ou mais curtos; llôr e capsula mais curtas que o cálix ò- micmrUha Gr. et Godr. Pedúnculos S-.l vezes mais compridos que as folhas ; corolla e capsula do \ comprimento do cálix £. purviflora (HolT. et Link). Terrenos areentos, searas. Fl. de abril a julho. I-III. — Murrião vermelho e azul. A. linifolia L. Syst. Nat. ed. II; A. Moneili L. Sp. pi. p. 148; Brot. I, p. 263. ^. anguslifolia Welw. — Folhas lineares nuiito estreitas. •21(i y. lalifolia Winkler — Folhas largíimenlc lanceolado-lineares, siihconliformes na base. Terrenos arenosos, campos, outeiros, arenoso-calcareos. Fl. de feve- reiro a oulubro. I-IV. Sect. 11. Jirasfkia A. tenella L. Syst. N. ed. XIII; Brot. I, p. 263. Terrenos relvosos húmidos, margens das ribeiras. Fl. de maio a ju- lho. I-III. Coiiliiiieiiliis I>. C. minimus L. Sp. pi. p. 116; IJrot. I, p. 158. Terrenos relvosos húmidos. Fl. de junho a julho. I. Plombaginaceae (>) Staticeae I Infloresceneia em caiiilulo Armeria Willd. (lufloresceucia ramosa ; plantas herbáceas SIatice Willd. Armoria Willd. Cálix proloiifrando-so em esporão para baixo da inserção do pedieello. Secl. 1. Alacrocmtron Boiss. liracleolas inlerfloraes egualando ou ultrepassando o cálix {M(irro:. a. slowphyJIn. — Folhas arf|iiOíidas subpunpcntes l-nerveas. p. plalyfihjilla. — Follias mais laigas jiluiias obtusas 3-nerveas. Liltoral. Fl. de abril a maio. I. Sect. II. Piayiobasis Boiss. % Longearistatae A. latifolia Willd. Boiss. in DC. Prodr. XII, p. 684; Slatice pseiido- Armeria Brot. I, p. 448. Regiões altas. Fl. de maio a junho. III-IV. A. plantaginea Willd. Boiss. in DC. Prodr. XII, p. 683. A. brachylepis Boiss. — Bracteas exteriores curtas. a. brachyphylla Boiss. — Folhas curtas; escapo curto. [3. scorzoneri folia Boiss. — Folhas compridas, llaccidas; escapo longo. B. longebracteata Boiss. — Bracteas exteriores mais compridas do que o capitulo. Terrenos arenosos, reivosos, principalmente nas altas montanhas. Fl. de junho a agosto. I-V. !l»ta«icc Willd. ÍFollias abortadas ou nullas; corolla gamopetala. Siibgen II. Siphoiint)lha Buiss. St. feriilacea lj. Folhas em roseta iia base; lobos do cálix não arislados; plantas vivazes; corolla gamopetala só na base Subgen. I. Limonium Boiss. •21 S Siibgcii. I l^liiionluni Boiss. Sect. Eulimoniiim Pax. [Cálix sub-iO-lobado § 1. Genuinue. ) St. Limonium L. (Cálix "i-lobado . Espiguclas densas e regularmente imbricadas, dísticas § 2. Densiflorae. 2 Espiguetas pouco imbricadas e até distantes umas das outras. § 3. Dissili/lorae. St. confusa Gr. et Godr. l Folhas grandes 3-5-nerveas com limbo revoluloso St. ovalifolia Poir. 2 (Folhas pequenas l-3-nerveas de limbo i)lano ."} I Folhas 3-nerveas um pouco glaucas obovaes obtusas St. Dodartii Girard. (Folhas 1-nervea verdes lanceoladas espatuladas St. orcidentalis LIoyd. § I Genuinae St. Limonium L. Sp. pi. p. 274; Brot. I, p. 488. var. macroclada Boiss. Terrenos do littoral. Fl. de jullio a setembro. I. — Limomo. § 2. Densiflorae St. ovalifolia Poir. in Boiss. DC. Prodr. XII, p. 646; St. aiirlculaefolia Brot. I, p. 741; St. ianreoliitn Liiik. cl llollm. Fl. port. p. 445, tab. 77. Terrenos do littoral. Fl. de junho a setembro. I. St. Dodartii C.iranl .Atiii. dcs Sc. iial. XVII. p. in. tab. 4, fip. .\. Terrenos do lilloral. Fl. de julho a setembro. 1. St. occidentalis Lloyd in Boiss. 1. c. p. 648. Terrenos do littoral. V\. de julho a setembro. I. § 3. Dissitiflorae St. confusa Gr. ot (lodr. a. (jenuina. — Ramos estéreis poucos ou nullos, 3. intermédia. — Ramos estéreis tiumerosos. Terrenos do littoral. Fl. de jullio a agosto. I. Suljgen. 11. Siplioiiaiitlia lioiss. St. ferulacea L. Syst. pi. ed. 2.'; Rrol. 1, p. 490. Terrenos do littoral. Fl. de julho a agosto. I. Serie 111. Contortae Flores com 2 estamos Subserie Oleineae. Flores com o estames Subserie Genlianineae. Subserie Oleineae Oleaceae ÍFructo não dividido por uni sulco longiludinal ; somente suspensa. Subfam. Olcoideae. 1 Fructo dividido por um sulco longitudinal quando é de 2 carpellos : semente erecta. Subfam. Jasminoideae. Jnsminum L. ÍFructo samarolde indehiscente § Fraxineae. Fraxinus L. Fructo carnoso § Oleae. 2 IFruclo baga com 2 sementes; inflorescencia terminal Ligustrum L. 2 ) (Fructo diupa ; indorescencia axillar 3 [Caroço duro . 0<^(ar. Hnit. I, p. 208; C. (.'uropaea baibuvea Hrot. IMijl. lusil. [i. 192, lab. 1(J5. /Tubo da coinlla poiícd mais comprido do que o limbo; escamas subslamineas denteadas ; caule e lloi es liiaucas a. Ii/pica. Lóbulos do ealix e da condia obtusos (i. ullni (J et C. Piesl.). Lóbulos do cali.x e da eoiulla acumínados b. subulala (Teu.). [Tubo da oorulla mais ciu tu (|iie o IíiiiIhí p. pluni/lura (Tcn.). Eslyletes quasi de coiiiiiriíiiciitii diiplu do ovário, r. approximala (Bab ). Parasita sobre vários \egetaes. II. ilc juiiIk) a oulubro. 1. Secl. 11. (iraiiniiica C. australis R. Br. a. brevi flora (Vir.) — Flores 4-meras. Plantas parasitas sobre vários vegetaes. Tl. duraidc o verào. I-IV. — Cuscuta, Linho de raj/oza. Borraginaceae (2) ÍEslylete tcrmÍDal Subfam. Heliolropioideae. Est\ lete gynobasieo Subfara. Borra ginoiJeae. (1) A. Fiore ed \. líeguinot — Flora annli/tiríi iVllalia. (2) P. Coutinlio - fio/, da Soe. Brol., XXÍ (1903). 229 Subiam. IIeliotuopioidkae lloli». L. prostratinu l.ois. Fl. Gall. 1, p. 10o, lab. í ; L. fruticosum Brot. í, p. 2!»2; riiyt. lusit. II, p. 171. Frequente nos pinliaes, sebes. Fl. cpiasi todo o atino. I-III. — llerva das sete sangrias. C. major L. Sp. pi. p. 1.36; Brot. I, p. 289. a. juirpurascens (L.) Bss. — Corolla do vermellio escuro. {J. Ilavcsrens L. — Corolla amarella; tubo por ve/es branco. Campos, vinhas e terras húmidas. Fl. de fevereiro a julho. I-ll. — Flor mel, Cliupa-mel. IV. Echieae Ecliiiiiii L. ! Caule com iuiluineiilri sim|i|ps 1 C:iule com imlumento duplo (pellos finos cncosliuios ; pcllos rijidos pateiílcs, inse- ridos iiuiii tiilicrciilo mais oa menos desenvolvido) 2 (Corolla pequena (8-9 iiilu.) ; folhas inferiores linear-laneeoladas hirsutas. j E. Broteri G. Samp. (corolla aznl grande; follias inferiores ovadas ou oÍjloni;as... E- pluntagincum L. (Caule alto (1 m.) angulo.^o estriado; folhas inferiores oblongo-tanccoladas. \ E. poiíiponium Bss. ( Caule de 6-7 dec. cylindrico ; folhas inferiores medíocres 3 Ílndumeuto não nuiilo denso ; plantas de còr verde distincta 4 tndamento uuiito den.-io; pellos fortes .sobre um lulierculu liram-o: plantas de côr cínsenta /í- Inbmiiltituiii llnlTm. et liink. (Nervuras lateraes das folhas pouco ou nada distinctas E. aiis/rdlc I^ani. 4 ! Nervuras lateraes hem distinctas t'. rosiilaliuii Lge. 2.] 4 E. BioUtí G. Siimp.; K. iljilicum Brot. (non L.) I, [t. 290. Sitios Iminidos c arenosos das regiões alias. l'"l. de maio a setembro. III-IV. E. pompoiíium Bss. Voy. bot. Esp. tab. 124. Campos c llorestas. Fl. de agosto a setembro. I. — Baro. E. tuberculatum Ilofipp. et Link. Fl. Port. p. 183; E. vulgare Brot. (non L.) I. p. 2S9. et. yetminum Bourgeaii. — Planta deiisamenie hispida; folhas um pouco grossas e por vezes revolutosas. p. latifolium HofTgg. et Link. — Planta menos hispida; folhas mais molles e planas. Caminhos, muros, terrenos cultivados, areaes maritimos. Fl. de abril a jullu». I-II. — l'iperina. E. plantagineiim L. Manlis. !l, p. 202; Brot. I. p. 289. Terras iulti\adas e incultas, arenosas e húmidas. Fl. de março a ju- lho. I-IV. — Soagem. E. aiistnile Lam. III. I, p. 'H.3. n.° 1860. Terras arenosas. Fl. de março a agosto. I-lli. E. rosulalum Lge. Ind. sem. III. Ilann. 1854; Pug. pi. III, p. 24. a. genuiman. — Flor subregular; |il;iiila prostrada. p. campestre. — Flor maior subbilabiada ; planta direita. Terras arenosas, campos, margens de caminhos, proximidades dagua. Fl. de maio a outubro. I-II. Verbenaceae Icrhcna L. ll''olli.i!, píiiii.ililiiias ou scnilliaJas V- ofítcinalis L. (Folhas 1-2 [jiniialilidas V. supina L. V. officinalis L. Sp. pi. p. 20; Brot. I, p. 100. Margens d(> caminhos, logares húmidos. Fl. de maio a julho. I. — Irgeliãn, \ erbnía. V. supina I,. Sp. pi. p. 21; Brot. I, p. 1(50. Nas mesmas condições da espécie precedente. Fl. de maio a julho. I. 1 3 235 Labiatae (i) lEstylete semigynobasico Sulifain. F. Ajngnideae. (Estylete perfeitamente gynobasico 1 ÍGyneceu inserido sobre um prolongamento do receptáculo (pynoplioro). Subram. 11. ScHicIliiriuideae. Gyneceu inserido sobre um disco 2 ! Lóbulos do disco oppostos ans loculos do ovário . . Subfam. 111. Lavanduluideae. Lóbulos do disco alternos com os loculos do ovário 3 ÍEstames ascendentes Subfam IV. Slachyoideac. Estames iuclinados sobre o lábio inferior Subfam. V. Ocimoideae. Subfam. I. Ajugoideae ÍCorolla 1-labiada; estames 4 ; acbenios reliculato-rugosos Trib. I. Ajugeae. Corolla 2-labiada ; estames 2 ; acbenios lisos Trib. 11. Uosmuriíicae. Trib. I. AJUGEAE ! Corolla unilabiada ; lábio 3-lobado Ajuga L. Corolla unilabiada ; lábio u-lobado Teucríum L. ÍVerticillastros oo-floreos dispostos em espiga L Bugula Scbreb. Verticillastros paucifloreos axillares II. Chamaeyytis Scbreb. I. Bugula Sclireb. 1 Planta estolhosa A. reptms L. IPIanta não estolhosa A. pyramidalis L. (1) P. Coutinho — Boi. da Soe. lirut., XXIIl. 236 11. Chamaepytls Sciíreb. l Follias superiores 3-parliiias .1. Cliamacpyíis (L.) SdireL. (Follias superiores sultdenleadas ou inteiras .4. Iva (L.) Schreb. A. reptans L. Sp. pi. p. Sfil ; IIoíT-f;. et Link. Fl. Porl. p. 76. Terrenos liuinidos, prados, llorestas. Fl. de nhril a juilio. I-II. A. pvramidnlis L. Sp. pi. p. .'JUl: iloirííp:. et l.itik. I. e. p. 76. Prados e locares sombrios. Fl. de niar^o a jullio. 1-IV. A. Cliamaepvtis (L.) Sciíreh. I'l. Verl. iinll.il). |i. 2i; Teucrium Clia- maetjpis L. Sp. pi. p. .')(>2. Viniias, terras áridas. Fl. de maio a julho. I. A. l\a (L.) Sclirel). 1. e. p. 15; Teucrium Iva L. Sp. pi. p. 563. a. psemh-ha (Kol). el Casl.) Henlli.; Teucrium ha Brot. I, p. 163. — Coroila amarella ou brrtlica com pontuações purpúreas na base. Terrenos áridos, caminhos, orlas de llorestas. Fl. de março a setem- bro. I. Toiioriíiiii L. IFIores em capitulo Sect. lY. 1'olium (Mncli.) Benlh. (Flores axillares ou em e.. 103; T. lusiUuiiciiin sahiasliuin Ihot. l'lijl. Iiisil. |). VI. Uegiòes altas. Fl. de julho a agosto. II-V. Secl. II. Scordiíim (Cav.) Beiíth. T. soonlioides Scliieb. Unilab. p. ."ÍT; T. Scordiíim Hiol. (riori L.) I, p. 16i; Scoidiíim lanu-íinosum Brot. Phyl. liisit. |i. 7'.i, tab. 107. Margens de rios, terras húmidas, paludosas. Fl. de maio a outubro. I. — Escuidio. Secl. III. Cliiimacilrjs (Mncli.) Benlh. T. Chamaedrys L. S|). pi. p. .'iti.T. Terrenos áridos da beiramar. Fl. de abril a maio. I. Sert. IV. rolium (Miicli.) Benlh. T. Polium L. S|). pi. p. 5()6. a. lusitanicum (Schreb.) Brot. Piíyt. lusit. p. Gt), t. lOi. Collinas áridas. Fl. de maio a agosto. I-II. Tril). II. ROSMARINEAE n<6ãiii)ttriiitiiBt L. R. oaieinalis L. Sp. pi. p. 2.3; Brot. F, p. 16. Cultivado e expoiítiineo em terras seecas, piídiaes. Fl. em (juasi todo o anuo. I. — Alecrim. Subfara. II. Scutellahioideae Sciitcllnria L. IPlanta mais ou menos pubescente, alia (ale 1 m.) S. galericulata L. (Plaula glabra ou levemeule pilo.^^a, pequena [d-l dec.) S. minor L. 238 S. galericulata L. Sp. |il. |i. B9!>. Locaes muild Immidds. Fl. de maio a jurilio. I. S. minor L. Sp. pi. i-d. II. Locaes miiilo liumidos, prados, arrozaes. Fl. de maio a setembro. I-III. Subiam. III. L.wanduloideae liavaudiila L. I Espiga terminada por bracteas estéreis compridas violáceas. Sect. I. Stoeclms Ging. 1 Espiga sem bracteas estéreis lerminaes Sect. II. Spica Hing. 1 Pedúnculo curto (O,;! a 2 ou :! cent.) L. Stoechas L. (Puduiirulo inulli) cmiipi idu (á,5-9 ceut.) L. pediinculala Cav. I I Sect. I. Slopflias Ciing. L. Sloecbas L. Sp. |)1. p. 573; Brot. I, p. 170. Terras áridas, piíihaes, maltagaes. Fl. de fevereiro a julho. I-II. — Kosmnninlio. L. peduiiculata Cav. Praelet. p. 70; L. Stoechas, var. pedunculata Brot. I, p. 170. o. lungicoma P. Cout. — Bracteas estéreis compridas (20-30 X 3-8 mm.). p. brcvicoma V. Cout. — Bracteas estéreis curtas (8-lo raras vezes 20x2-5 mm.). Nas inesmas condições da espécie anterior. Fl. de fevereiro a agosto. I-II. — Rosmaninho. Sect. II. Spira Ging. L. spica L. Sp. pi. p. 572; Brot. I, p. 170. Cultivada e subspontanea. Fl. em junho e julho. I. — Alfazema. Subfam. IV. Staciiyoideae lEstames inclusos no lubo da corolia 1. ilatrubieae. (Eslames não inclusos 1 2 239 Estames 4 didynaniicos, os iiosluiiuics mais conipridos 2. Ncpeleae. Estanies 4 ou 2 egiiaos ou didyuamicos, os anlííiiores niaU compridos 2 1 Lábio superior da eorolla concavo ou cm forma du capaccle. ... 3 (Lábio superior da eorolla plano ou (juasi plano e não muilo dilTorente dos outros. 5. Salureieae. [Estames 4 ascendentes parallolos : connectivo muilo curto, não aiticnlado. n j ;(. Sliirhydeae. (Estames 2; connectivo muilo comprido i: ailiculailo como lilete ... 4. Salvieae. 1. Marrubieae ■lamiltiiiiii L. M. vulgarc L. S|t. pi. p. 383; Hrol. I, p. 108. Vulgar em terras diversas, muros, caminhos. Fl. de aljril a setem- bro. 1-IV. 2. Nepeteae ) Lábio inferior da eorolla concavo ; planla erecta ■ Nepcia L. Lábio inferior da eorolla plano; planla raslcjante Glechoma L. Mcpcia L. ! Planta mais ou menos lenhosa : bracteolas ovadas on ovato-lanceoladas ; verticil- lastros em espiga densa N. luheivsa L. Bracteolas subsetaceas ; plantas mais ou menos pubescentcs 1 l Folhas pecioladas serrilhadas JV. Callaria L. (Folhas rentes ou quasi, erenadas, verticillastros distantes N. latifoUa DC. 1 N. tuberosa L. Sp. pi. p. 571; Brot. I, p. 173. Outeiros áridos, caminhos. Fl. de abril a agoslo. I. N. Cattaria L. Sp. pi. p. 570. Terras seccas, caminhos, sebes. Fl. em julho. I-IV. N. latifolia DC. Fl. de Fr. IH, p. 528; N. multibracteata Hoffgg. et Link. Fl. Port. p. 94, tab. 5; Drot. Phyt. lusit. p. 87, tab. 111; N. violácea Drot. I, p. 173. Florestas, prados, sebes, searas, Fl, de maio a julho. II-III. 210 (■■«'('lioiiia I.. ("il. Iifderacea L. Sp. |)l. p. 578; IJrol. I. |i. 16a. Terras miiilo liiiiiiidíis e sonihrias. V\. di- março a julho. I-l\'. — Ilerca Urrvslre. 3. Stacbydeae iCalix subregular com 5-10 nervuras c. Lamiinae. jcalix 2-labiailo 1 [Cálix campanulado amplo nieinbranaceo b. Melillinae. 1 [Cálix mais nn menos luliuloso de ;i-l() nervuras; iaijios connivenles depois da (loração; lileles dos estames deulieulados na extremidade superior. a. Driíneltinae. n. Brunellinae íBracleas estreitas e aristadas; eslyiete i-fido: lábio inferior da corolla 2-fido. Cleonia L. Iliraetoas largas: eslyiete 2-lulo : lábio inferior da corolla eom o lóbulo médio con- cavo e denteado Ilrumlla L. <'l(M>iiia L. Cl. lusituiiica L. S|). |)1. ed. II; Hrol. 1, p. ISI. a. vulgaris V. Cout. — Lábio superior do cálix denticulado; denliculos curtamente arislad().s. p. arislaid P. Cout. — Lábio superior do cálix com denticules triaiifjulares mais desenvidos e mais loiif;ameiile arislados. Sitios áridos montanhosos, pinhaes. Fl. de maio a julho. I-IL llriiiiella L. Flores de 15-20 mm 1 Flores de 25-30 mm 3 Corolla violácea ou purpúrea 2 Corolla amarellada Br. lariniala L. i rianla quasi glabra Br. iiilijwis L. 2 Planta toraenloso-villosa Br. laciniala X vulgaris. 1 241 (Dentes do lábio superior do cálix de 1,5-2 mm Br. hastaefotia Brot. (rtentes do laliio superior do cálix pcHiueiios (0,5-1 inni.). Br. Iiastuefolia X vidgaris P. Cout. Ur. vulgíiris L. Sp. pi. ed. I; Brot. I, p. 180. l'riiilos, pusl.ifíctis liumidiís, pinliaes e caminhos. Fl. de marto a agosto. I-IV. — Hena férrea. Br. laciniaUí L. Sp. pi. ed. II. a. pinnalifhla (Kocli) IJriq. — Folhas pinnatifidas. p. snbintcíjra llidmilt. — Folhas denteadas irregularmente. Regiões montaidiosas, piídiaes. FI. de maio a julho. I-II. Br. laciniata x vuigaris Stapf. in Kerner Sch. ad Hora exsic. auslro- hung. n." 1420; lír. intermédia Brot. I, p. 180. Mesmas localidades da anterior. Fl. de junho a julho. 1. Br. hastaelolia Brot. Fl. lusit. I, p. 181. Terrenos arrelvados húmidos. Fl. de junho a agosto. II-IV. Br. hastaefolia X vuigaris P. Cout. Boi. da Soe. Brot. XXIII, p. 138. Mesmas localidades das anteriores. Fl. de junho a julho. II-III. b. Melittinae ileliltis L. M. Melissophyllum L. Sp. pi. p. 597; Brot. I, p. 179. Terras húmidas e sombrias. Fl. de abril a agosto. I-III. c. Lamiinae ÍEstylete dividido em dois ramos muito deseguaes : laLio superior da corolla curvo e comprimido lateralmente Phlomis L. Estylele dividido cm dois ramos eguaes 1 ÍNuculas arredondadas na parte superior 2 Nuculas ironcadas na parte superior Lamium L. /Lábio inferior da corolla em angulo recto com o tubo Stachys L. |Labio inferior da curulia regulaniienlf inclinado; estames não divergentes depois , da fecundação Ballola L. 1 2 Pliloiuis L. Ph. Lychnitis L. Sp. pi. p. 585; Brot. I, p. 16(5. Terras seccas, pedregosas. Fl. de maio a julho. I-III. — Sahahrava. 16 XXVI 242 Ijnniiutn L. Subgeií. E:iilamliiTn Aschers. Cálix cylindrico não contiahido na base Sect. I. Lamiopsis Uuinorl. 1 íCalix cylindrico só na parle infiTior, rotrahido a seguir e do|i(ils vi-nlricosn : annel ( de pellos no inierior da iiarte conlraliida Sect. II. iMmiotypns Uuinort. L. maculatum L. íTubo da ccrolia com um annel de pellos inleriornieate 2 iTulio da corolla sem annel de pellos; folhas floraes, renles, reniformes, aniplexi- 1 caules L. amplexicaule L. [Folhas pecioladas, subregularnienle crenadas /.. purpuretwi L. (Folhas subpecioladas irregularmente inclso-crenadas. £,. amplexicaule X puiptirea G. May? Sect. I. Lamiopsis Dumort. L. ani|ilexicaulc L. Sp. \,\. p. 579; lírol. 1, p. 1(56. Terras culti\ndas, cearas. Fl. de fevereiro a julho. I-III. L. purpureum L. Sp. pi. p. 579; Brot. I, p. I/. Germânica L. 243 Secl. I. Eu8tiuli)s Briquet IFolhas floraes iiuuTonado-espinescentes ; plautas annuaes 1 IfuIIuis lloraes inermes; planta perennal rhizoniatosa St. palustris L. lí^orolla pouco maior que o cálix; lábio superior inteiro St. arvensis L. (Corolia mais comprida do que o cálix; laljio superior 2-fi(lo. 67. Marrubiasirum (Gouan) Briq. St. arvptisis L. Sp. pi. ed. 11, Rrot. I, p. IfiS. Vulgar nos campos, hortas, searas. Fl. de fevereiro a agosto. I-III. St. Marrubiasirum (Gouan) Briq. Les Labiad. des Alpes, p. 252; St. hirta L.; Brot. I, p. 165. Vulgar nas terras cultivadas, caminhos. Fl. de maio a agosto. I. St. palustris L. Sp. pi. p. 580; Brot. í, p. 164. Terras paludosas, margens de valias. Fl. de junho a julho. I. Sect. II. Eriostomum (lloffgg. et Liiik.) Briquet St. Germânica L. Sp. pi. p. 581. var. lusilanica (IIoíTgg. et Link.) Briq.; St. Germânica Brot. I, p. 165; Phyt. lusit. p. 78, tab. 109. Valias, sebes, localidades húmidas. F"l. de abril a agosto. I-II. Sect. III. Betonica (L.) Briquet St. officinalis (L.) Trev. Prospet. delia Fl. Engan. p. 26; Betonica officinulis L. Sp. pi. p. 573; Brot. I, p. 167. «. genuína. p. algeriensis (De Not.) P. Cout. Florestas e mattas. Fl. de maio a agosto. I. Ilallota L. B. nigra L. Sp. pi. p. 582; Brot. I, p. 167. Margens de campos, sebes. Fl. de março a outubro. I-IV, 244 4. Salvieae SaUia L. ÍTubo da corolla com annel de pelius iiiitcriorineiite. . Sect. I. Eusphace Benth. Subgeií. I. Sairia Benlh. Tubo da corolla sem annel de pellos Scct. II Vlethiosphtce Bctilh Subgi-n. II. Sdinea lientb. Sect. I. Eusphace Rentli. Suhgen. 1. }?«al>-ía Heiílh. S. odlcinalis L. Sp. pi. p. 23; Hrot. I, p. 18. Cultivada e raras vezes subespontanea. Fl. de abril a a{;osto. I. — Salva. Secl. II. 1'lelhiospliatc Ueiilli. Subgen. II. Sclaroa Beuth. Í Cálix pelludo e iiiuitu viscoso-glandulosu; aclieaios subglobosos. S. sclareoides Brol. Cálix pelludo; iieilos longos, nada ou pouco glanduloío; achenios ovóides. S. verbenaca L. S. sclareoides Brot. Fl. lusit. I, p. 17; Pbyt. lusit. I, p. 3, (ab. 2. Terrenos áridos e principalmente nos calcareos. Fl. de abril a jii- Ibo. I. S. verbenaca L. Sp. pi. p. 25; S. verbenacoides Brot. I, p. 17. a. subesp. verbenaca Briq. — Folhas crenadas ou sinuoso-cre- nadas. p. amplifrons Briq. — Folhas uvado-elliplicas irrefjularmenle sinuoso-crenadas. 6. subesp. claiKhsíiiia Brii]. — Folhas [)innnti)-lobadas ou sub- piíuiatilidas. c. subesp. miillifidd Ikiq. — Folhas profundamente pinnatifidas ou pinnaliseccadas. Caminhos, campos, lofjares áridos. Fl. cm (pinsi todo o atino. \. 245 5. Satureieae 1 Gorolla 4-lol);ula ; lóbulos quasi cguaes 111. Menlhinae. 1 Coiúlla 2-lal)ia(la 1 1 Estamos direitos divergentes II. Thyminae. 1 (Estamos arqueados, achatados na base e aproximando- se na parto superior. I. Melissinae. I. MelisslBae i Folhas perfeitamente inteiras Salureja L. (Folhas serrilhadas Melissa L. MIelisísn L. M. oITicinalis L. Sp. pi. p. 592; Brot. I, p. 178. Sitios liumidos e sombrios. Fl. de junho a agosto. I. — Herva cidreira. íKaIlireja L. (Cálix subregular Sect. I. Sttbbatia Briq. Cálix 2-labiado 1 1 S (Cymeiras mais ou menos laxas com pequenas bracteo'as. ) Sect. II. Calaminlha Briq. (Cymeiras densas rentes 2 I Cymeiras mullilloreas Sect. III. CUnopodium Briq. (Cymeiras de poucas flores (por vezes 3) Sect. IV. Acinos Briq. Sect. I. Sabbalia Briq. S. .Tuliana L. Sp. pi. p. 567. Paredes, legares áridos. Fl. de maio a agosto I. 1 246 Sect. II. Calamintha Hriq. S. Calamintha (L.) Sclireb. Fl. II, p. 577. a. sihalica Briq. — Pedúnculos dns cymeiras mais ou menos lonjíos; pedicellos lonf^os. b. monlana (Hoflgg. et Link.) P. Cout. — Pedúnculos quasi nullos. Legares seccos, nas sebes, caminhos. Fl. de abril a dezembro. I-III. — Neveola, lierva das azeitonas. Sect. III. Clinoiíodium Hriq. S. Clinopodium (L.) Caruel, Fl. ital. p. 135: Clinopodium vulgare L. Brot. I, p. 179. Sebes e sitios mais ou mcDos áridos. Fl. de maio a agosto. I-III. Sect. IV. Acinos Briq. S. alpina (L.) Schieb. Fl. II, p. 577; Tliymus alpinus L. Sp. pi. p. 591. a. granatemis (Bss. et Reul.) Bri(].; Thymus Acinos Brot. I, p. 17(). Terrenos seccos das regiões altas. Fl. de maio a julho, II-IIl. II. Thymlnae Í Cálix com 10 nervunis, 2-Iabiado 1 Cálix cora 10-13 nervuras, não labiado Origanum Moench. [Cálix não comprimido de dorso convexo; lábio superior da corolla emar[.'iii;ido. I Thymns L. (Calix muito comprinildu de dorso planu; lábio superior da corolla 3-lido. Corydothynnis Rchb. 247 Orl^uiiiiiii iMoeiích. O. virens lUA\]i>^. et I.ink. Fl. Poil. p. 119, tah. 9. a. genuinum. O. viilfíare Brot. I, p. 1(59; O. vulgare virens Brot. 1'lijl. liisil. |>. 89. tal). 112. — Espigas oblongas curtas. p. macivslitchynm (Hoffgg. et Liiik.) I'. Cout. ; O. macrosla- thyiim lloUgg. et Link. I-I. Fort. p. 120. tah. 10; O. vul- garc macroslaclijum Brot. IMijl. liisil. p. 91, tal). 10. — Espigas compridas (lS-.'50 mm.) suhprismulicas. Terrenos áridos, sebes. Fl. de junho a setembro. l-III. — Ou- regão. Cor^dodiyiiiiis Uchb. C. capitatus (L.) llchb. Icon. Fl. germ. XVIII ; Thymus creticus Brot. I, p. 174. Colfuias seccas. Fl. de julho a setembro. I-III. — Ouregão. Tliyiiiiis L. Sect. Serpjllum Benth. ! Folhas planas 1 Folha.'!, pelo menos as inferiores, enroladas; lábio superior do cálix 3-denteado. § Vulgares Briq. [Folhas um pouco grossas subenerveas eom muitas pontua(;Ões glandulosas: lábio l superior do cálix dividido cm 3 lacinias triangulares stibuladas, o interior em i I Í2 lacinias subuladas, ciliadas § Mastichina Briq. [Folhas coiJi nervação pronunciada 2 [Lábio superior do cálix oval 3-denteado, os dentes lateraes menores que o médio. (, I § Piperella Briq. (Lábio superior 3-fido, o inferior com 2 lacinias suUiladas, ciliadas. § Serpytla Briq. § Serpylla Briq. Th. Serpyllum L. Sp. pi. p. 590. a. ovalus (Mill.) Briq.; Th. .Serpvlkim Brot. I, p. 174; Th. glabratus Hoffgg. et Link. Fl. Port. p. 130, tab. 15; 1 248 Brot. Phyt. Iiisil. p. 103, tab. 120. — Verlicillastros dis- postos em espipn. p. ligusticns Briq. — ViTticillaslros globoso-capitndos. Terrenos arenosos c iiridos. Tl. de jiinlio a ajjosto. I-IV. § Piperella Briq. Th. caespitilius Brot. I, p. 17C; Plijt. lusit. I, p. 26, tali. 11. a. getminus. — Flores pequenas (6-10 mm.); lábio superior do cálix levemente 3-denteado. Terrenos áridos, pinhaes, muros. Fl. de julho a setembro. I-III. g Vulgares Brin. * Th. Zygis L. Sp. pi. p. .'iOl. a. subes|). Zigis 1'. Coul. — Todos os \erticilliistros distinctos formando uma espif^a longa interrompiíin. b. subes|). silvcslris (lIofTpg. et Litik.); lii. Zygis Hrot. I, p. 176; Tb. Zygis silvestris Brot. Pliyt. lusit. II, p. 105, tal). 121. — Verticillastros dispostos em espiga curta e densa. Terras áridas arenosas, pinhaes. Fl. de março a julho. 1-IV. § Masticbina Briq. Th. Masticbina L. Sp. pi. ed. 2.'; Brot. I, p. 176. Terrenos áridos, pinhaes, caminhos. Fl. de março a agosto. I-lll. III. Henthioae ÍEstames 2 Lycoput L. Estames 4 1 Cálix 4-denteadii ; dentes côncavos e arislados; actienios obtusos. . . Preslia Op. Cálix f)-denlead(i ; dentes planos; achenios ovnides Mentha L. 249 Ijycopiis L. L. (Mir()|)iu'iis L. Sp. [)1. p. 21; Hrol. I, p. 14. Margens de rihoiros, sitios liuiniJos. Fl. do jullio a setembro. I-III. — Marroio d' agua. Pre.iilia Op. P. cervina (L.) Fresen. Syll. pi. 1. c; Halish. 11. p. 238; Mentlia ccr- viria L. Sp. pi. p. ri78; Brot. I, p. 172. Localidades muito húmidas. Fl. de jutdio a setembro. I-II. ■Iciitlia L. Cálix regular do fauce aberta Suljgen. I. Menthastrum Coss. et Geraii. Cálix 2-labiado com a fauce fechada por pellos. Suhgen. II. Pulegium Lani. et DC. Subgen. I. IMentliastruixi Coss. et Geran. [Folhas rentes, arredondadas ou obloiigo-ellipticas; inflorescencia em espiga. J M. rolundifolia L. [Folhas pecioladas ovadas ; verticillastros densos 1 1 Verticillastros densos, terminaes ou sublerminaes M- aqtiatica L. (Verticillastros dispostos em espiga M. aqualicayc. rolundifolia. l l M. rotundifolia L. Sp. pi. ed. 2.'; Brot. I, p. 171. a. glabrescens Tin. Lap. — Caule pouco villoso. p. buUala Briq. — Caules densamente villosos. y. craspopoda Briq. — Caules lloccoso-villosos. Margens de rios, sítios muito húmidos. Fl. de maio a outubro. l-lll. M. aquática L. Sp. pi. p. 576; M. aquática e M. hirsuta Brot. I, p. 171. Í Largura das folhas maior que metade do comprimento -. . .. 1 Largura das folhas quasi egual a metade do comprimento, ò. acula (Op.) H. Br. (Folhas com serrilha profunda a. capilata (Op.) Briq. (Folhas com serrilha pouco profunda 2 2 250 [Folhas discolores (de còr mui clara na pagina inferior) mais ou menos obtusas. \ p. Brote rianii P. Cout. I Folhas subunicolores, glabrescentes na pagina superior, obtusiusculas ou sub- [ agudas, brevemenle acuminadas ò. acuta (Op ) H. Br. Margens dr rirts, ile >allas, terrus muitu húmidas. Fl. de julho a outubro. 1-11. Subgen. II. F*nlogliiiii Lain. cl DC. M. pulegium L. Sp. pi. p. 577; Brot. I, p. 172. I Folhas 6 caules glabrescentes ; planta esverdinhada ... a. vul/iaris (Mill.). (Caules deneamente toinentosos fs. tomenletla (HolTgg. et Liuk.) P. Cout. Sities húmidos, valias, margens de rios. Fl. de junho a agosto. I-IV. Subserie Solanlneae íEstames S 1 /Estames 4 didynamicos 2 (Estanies 2 Lentibulariaceeu. ICorolla regular luaiica, violácea ou azulada; estames glabros Sotanaceae. Corolla subregular ainarella; estanies subeguaes, os -i anteriores pelludos. Subfain. Pseudo-solaneae. I Verbasceae. 2 1 Plantas com côr verde Scrophulariaaoê. (Plantas sem côr verde, parasitas Orobanchaceae. Solanaoeae (i) íFruclo bacciforme 1 (Fructn ca|isular 3 (1) J. de Slmz — Boi. da Soe. Brot.. XVII. 1 3 251 1 Cálix accrescente ; fructo 5-5 locular I. Nicandreae. ( Cálix apenas persistente ; fructo 2-loeular II. Solaneae. 1 i Corolla cylindrlca # Liciinae. (CoroUa rodada ; liilio iiiiiitd curto * Solaninae. [Capsula 2-locular ; comlla liit)uli)sa IV. Ceslreae. \ * Nicolianinae. íCapsula 4-locular; dehisceneia septifraga; corolla campanulada. . 111. Datureae. 'CapsBla 2-locular; dehisceneia circumcisa; corolla zygoniorphica. # Hyosciaminae. I. Nlcandreae Pliysniis L. Ph. aiigulata L. Sp. pi. p. 183; IMi. Alkehengi Brol. I, p. 281. Vinhaes, terras calcareas. Fl. de julho a outubro. I. — Alquequenje. II. Solaneae * Lyciinae Í Arbusto lenhoso espinescente ; corolla pequena Lycinm L. Planta herhacea ; corolla violacea-escura Alroiui L. Liyciuiu L. L. europaeum L. Sp. pi. p. 182; Brot. 1, p. 28i. Sebes, não longe da costa. Fl. de março a junho. I. — Espinheiro alvar. Atropa L. A. belladona L. Sp. pi. p. 181. Subesponlanea em silios sombrios (Bussaco). Fl. de julho a setem- bro. I. — Belladona. * Hyoscyaminae Hyoscyaiuiis L. I Folhas todas pecioladas H. albtis L. I Folhas superiores rentes //. niger L. 252 H. nlhus L. Sp. pi. p. 180; Brot. I, p. 274. Muros, terras incultas áridas. Fl. de maio a agosto. l-II. — Mfi- mendro branco. H. niger L. Sp. |il. p. 179; Hrot. I, p. 274. Camitilios, iogares áridos. Fl. de maio a agosto. 1. — Meimendro negro. • Solaninae Mola II II III L. ! Plantas inerme? 1 Planta espinhosa S. Sodormum L. [Caule lenhoso, glabro; flores violáceas S. dukamera L. 1 I Caule herbáceo; flores brancas; fruetos negros S. nigntm L. Fructo vermelho a. mmiatum Wiild. S. sodomaum L. Sp. pi. p. 187; Brot. I, p. 283. Terrenos arenosos próximos da costa. Fl. de maio a agosto. I. S. dulcamera L. Sp. pi. p. 185; Brot. I, p. 182. Sebes e terras húmidas e sombrias. Fl. de mar^o a setembro. I.— Dulcamárn, Doce amarqa ou Uva de cão. S. nigrum L. Sp. pi. p. 186; Brot. I, p. 283. a. miniatum (Bernh.). Frequente em terrenos incultos sombrios e húmidos. Fl. de maio a outubro. I. — Ilerva moira. III. Datureae lladira I.. D. Stramouium L. Sp. pi. p. 171); Brot. I, p. 2()í). Terrenos cultos e incultos. F"l. de jullio a outubro. I. — Estramonio. IV. Cestreae * Nicotianinae raicollaiia L. Folhas glabras glaucas ; planta lenhosa jV. glauca Grah. Folhas glanduloso-villosas rentes ; planta herbácea A'. Tnbacum L. 1 253 N. íílaiicii Grali. Terrenos da beiramar. Fl. de al)ril a setembro. I. N. Tabacum L. Sp. |.l. p. 180. Cultivada e subes[tonlaiiea. Fl. de abril a setembro. I. Scrophulanaceae (t) 1 Flores subregulares ; cstanies 'i-ii subegiiaes I. Psevdo-solaneae. { Flores zygomorpliicas 1 /Corolla com as divisões posteriores cobertas pelas lateraes no botão. I II. Anlirrhinoideae. (Corolla com as divisões posteriores cobrindo as lateraes no botão. III. Rkinanthoideae. I. Pseudo-solaneae Estamos 4 Celsia L. Estames o Veibasium L. II. Anlirrhinoideae [Tubo da corolla bojudo na base uu prolongado em esporão. 1 Subtrib. I. Antirrhineae. [Tubo da corolla nem bojudo nem esporeado 1 ( Inllorescencia cymoso-racemosa Subtrib. II. Chelonecie. I Infloresceucia raeemosa ou flores axillares solitárias... Subtrib. III. GralMeaf. III. Rhinantboideae ! Lóbulos da corolla planos Subtrib. V. Diyitaleae. Lábio superior da corolla concavo Subtiib. IV. Rhinanleae. Celsia L. C. ^landulosa Bouclus Linnaea, t. 5, p. 12. Terrenos seccos pedregosos, fendas de paredes. Fl. de maio a julho. I. 1 (1) P. Coulinlio — Boi. da Sue. Brot., XXII. 254 Werbascuiu L. IAnlheras dos esiames maiores inseridos nos filetes obliquamenle. Scct. I. Thapsus Rentli. 1 Anlheras todas eguaes reniformes, inseridas transversairiienie. Sec-l. II. Lychtiiíis Bciilh. 3 ÍEstames com peilos purpurinos V. virgalum Wiih. Estames com peilos l)rancos ou amarellos 2 Corolla grande; anllieras ponco decurrenles . . . I'. mirrunthum Hoffgg. et Link. Corolia menor; anllieras inseridas muito obliquamenle ... V. Linkianum Mariz. [Estames com peilos purpurinos i j Estames com peilos brancos V. puhenilentum Vill. (Corolla de amarello puro V. sinuatum L. I Corolla amarella com estrias purpurinas na fauce V. hybridum Brot. Sect. I. Thapsus Bonth. V. macranthum lIolFgg. et Link. Fl. Port. p. 21o, tab. 27; Brot. Phjt. lusit. II, p. 168, tab. 13.3. Terrenos incultos. Fl. de maio a agosto. III-IV. V. virgatiim Witli. Arraiij;. p. 250; V. blatlarioides Lamk., Brot. I, p. 272; IMnl. lusit. II, p. 169, tab. 154. a. lanceulalum Mariz (V. blatlarioides Iloffgg. et Link.). — Fo- Ibas medias e superiores e bracteas ovaes lanceoladas. Sities arenosos, estéreis e áridos, vinbas, campos, mattas. Fl. de ju- nho a setembro. I-III. V. Linkianum .Mariz, Boi. Soe. Brot. XXIII (1907), p. 33 ; V. Thapsus Brot. I, p. 270 (parte). a. simplex Mar. — Flores em espiga simples. subvar. — Folhas rentes (V. simplex Iloffgg. et Link.; V. IIeiiri(]uesii Lange in litl.\ subvar. — Folhas decurrenles mais ou menos, p. coviposltnm Mar. — Espiga terminal composta, y. ramosiim Mar. — Caule ramoso, espiga densa, rorollas pe- quenas. Terrenos incultos pedregosos. Fl. de maio a agosto. I-II. 2S5 Sect. II. L}chniti$ licntli. V. simiatiim L. Sp. pi. p. 178; Hrol. I, p. 270. Outeiros seccns, terrenos inciillos, pedrefjosos. Fl. de jntilio a setem- bro. I-II. V. pulverulenlum Vill. V\. Delpli. !I, p. 490; Brot. I, p. 272. Terrenos de cascalho, |)edregosos, arenosos, férteis, sebes, bordas de caminhos, margens de ribeiras. Fl. de maio a setembro. 1-IV. V. bjbridiim Brot. I, p. 270. Sebes, terrenos pedregosos e sombrios. Fl. de junho a julho. I. Subtrib. I. Antiri-liineat; ICorolla mascarina ! (Coroila labiada Anarrhinum Desf. ITubo oa coroila bojudo na base; capsula poricida Anthrliiniim L. (Tubo da coroila prolongado em esporão 2 (Flores solitárias ou em pequenas espigas ou racinio axillar 3 I Flores em espiga ou raeimo terminal Linaria Juss. Folhas palniinerveas íom lougo peciolo Cymbalaria Baumg. Folhas penninerveas com peciolo curto Elatinoides Wetlst. Cyiiilialaria Baumg. C. Cymbalaria (L.) Wettst. in Engl. und Prantl. Pflanzenfam. IV, p. 58; Antirrliinuni Cymbalaria L. Sp. pi. p. 612. Subespontanea em fendas de paredes. Fl. de março a outubro. I. Elatiuoidcs (Chav.) Wettst. (Pedúnculos glabros mais compridos (jue as folhas. 1 (Pedúnculos villosos mais curtos uu pouco mais compridos que as folhas. E. spuria (L.) Wettst. (Folhas estreitas lanceolado-hastadas E. cirrhosa (L.) Wetlst. (Folhas largas ovado-hastadas E. Elatine (Desf.) Wettst. 256 E. s|)uria (L.) Wettst. I. r.; Antirrliinum spurium L. Sp. pi. p. 613. a. geimina Boiírgeau PI. (1'Esp. et de Port. n." 1978. — Flores solitárias axillarcs. 3. racemiijnn (Lfíe.) P. Coiit. — Aiilirrliiniim spíiriíim Brot. I, p. 1H8; Plnl. lusil. II. p. 11!); Lmaria laiii-cra Hoffgg. et Liiik. Fl." Port. p. 231, tab. 3i.— Tlores na base da inlloresceiíciu em ramúsculos cum pequenas folhas. Terras cultivadas e incultas, searas. Fl. de julho a outubro. I. E. cirrhosa (L.) Wettst. 1. c; Antirrliinum cirrhosum L. Mant. 11, p. 249; A. Elatine Brot. I, p. 189. Campos, logares húmidos, sebes. Fl. de abril a outubro. I. E. Elatine (l)esf.) Wettst. 1. c; Antirrliinum Elatine L. Sp. pi. p. 612. Campos e caminhos iiSo longe do liltoral. Fl. de junho a agosto. I. Liiunria .luss. í Caules noriferos prostrados ou decunibenles ou dilTusos; sementes marginadas. I Sect. 1. Supinae Beuth. (Caules floriferos erectos 1 Flores grandes (35-43 mm.) Seci. 111. Grandes Benth. Flores pequenas 2 Í Flores iiiuilo pequenas (3-3 mm.J; sementes lenticular-marginadas. , Secl. II. Arvenses Benth. Flores de 13-28 mm Sect. IV. Versicolores Benth. Sect. I. Supinae BcDth. !'Corolla de cur mais ou menos amarclla 1 Corolla lilacinea ou azulada 3 Aza da semente grossa na margem L. Droussonetii (Poir.) Cliav. Aza da semente membranosa tina 2 Disco da semente granuloso L saxalilis (L.) llolTgg. et Link. Disco da semente liso L. snpina (L.) Desf. l Aza da semente grossa na iiKU-gem L. ametliystea (Lam.) HolTgp. et Link. (Aza da semente nienibnmosa fiua 4 2 ■257 1 Disco da scHiuntc gniiuiloso L dil)'mii lIolTgg. cl Link. 4 ■ j Disco da semente liso L. caesia (Lag.) DG. L. amclliysten (Lnm.) IíoíTí;-. el I.ink. Fl. Port. p. 2.';i, tab. i7; Ari- tinliiiium amelliystetim Lam. Dict. IV, [i. 'MV.i; Brot. I, p. 1!)~; 1'liyt. liisil. p. i:ji, lab. 137. Terr(Mi()S culli\a(l().s, searas, e mesmo em terrenos incultos. Fl. de nKU\o a junho. I-II. L. Broussonetii (Poir.) Cliav. Monogr. p. 109; Antirrliinum multi- punctalum Brot. I, p. 19S. Terras cultivadas c incultas. Fl. de fevereiro a junho. I. L. saxatilis (L.) Hoírgg. el Link. Fl. Port. p. 239, tab. 40. a. (/eniiina P. Cout. — Viscido-pilosa ou subglabra; folhas ian- ceoladas com 6 mm. de larjj;ura. p. Touriirfortii (Poir.) Rouy. — Folhas densas, glutinoso-pilosas, linear-lanceoiadas. Terrenos seccos, arenosos, muros. Fl. de março a setembro. I-IV. L. diflusa Hoffgg. et Link. Fl. Port. p. 257, tab. 49; Antirrhinum diffusum Brot. Pbyt. lusit. p. L39, tab. ií\. Terras bravias, campos. Fl. de abril a agosto. I-IH. L. supina (L.) Desf. Fl. Atl. H, p. 44; Antirrhinum supinum L. Sp. pi. p. 615; Brot. \, p. 194 (em parte). Terras incultas e áridas. Fl. de março a julho. I. L. caesia (Lag.) DC. in Chav. Alonogr. p. 174. a. polijfialac folia (lloirgg. el Liuk.) P. Cout. — Folhas estreitas (1-1,5 mm.) de vértice agudo. 3. Brolcri (Rouy) P. Cout. — Folhas mais largas (1-2 mm.) obtusiusculas. Areaes maritimos. F"l. de março a novembro. I, Sect. n. Arvenses Benlh. L. simplex DC. Fl. de Fr. III. p. 588: Antirrhinum arvense, [i. L. Sp. pi. p. 014. Terras incultas, cultivadas e arenosas. Fl. de abril a julho. I-) 17 XXYl 2o8 Sect. III. Grandes Henth. L. triornilliopliora (L.) Iloffgg. et Link. Fl. I'i)rt. p. 215 ; Aiitirrlrinum Irioiíiitlioplioriim L. Sp. pi. p. ()1.'{; Urot. 1, p. I!)8. Sebes, margens de rios, iloresliís. I"l. de abril n setembro. I-III. Sect. IV. Versicolores Benlli. ÍCoroIla aniarella; planta muito ramosa L spartea (L.) HotTgg. et Link. Corolla azulada; eslylete grosso na extremidade; esii}.'ma clianfiailo. L. sapliiiiim (IJrot.) IlolTgg. ei Link. Corolla violácea; estylete não grosso; estigma 2-fido. L. linogrisea HolTgg. et Liuk. L. sapbiriíia (Brol.) lIoflFgg. et Link.; Antirrliiniim sapbiriniim Brot. I, p. 197; PliU. lusit. p. 133, lab. 136. Campos, searas. Fl. de maio a setembro. II-IV. L. linogrisea lIolTgg. et Link. Fl. I'orl. p. 210, lab. 41; Antirrbinum linogriseum Brot. I'h\t. lusit. p. I.'51, lab. 13.j. Campos e vinbas. Fl. de fevereiro a julho. l-ll. L. spartea (L.) Ilon^g. et Link. Fl. Port. p. 233, tab. 36; Antirrlii- num sparteuni L. Sp. pi. p. 1197. a. typiai V. Cout.- — Caules estéreis poucos; folhas estreita- mente lineares. Planta de 1o-.jO cent. 3. praccox (lloífgg. et Link.) Lnnge. — Caides estéreis nume- rosos; eaules férteis jiouco ou nada ramosos. y. expansa Sampaio. — Caules procumbentes; folhas dos caules estéreis um pouco carnosas. 8. monantha (lloírgg. et Link.) P. Coul. — Planta de 20-50 cent. (]uasi sempre ramosissima ; ramos finos; folhas fdi- formes; pedúnculos em alguns exemplares mais longos do (jue nas variedades anteriores. Vulgar em terrenos muito diversos. Fl. de janeiro a setembro. I-IV. j%ii(íi*rliiiiiiiii L. ISepalaslinearesdeseguaesmaiscompridasqueacapsula. Scct.I. Oronliuiii Bcnlh. (Sopalas largas um pouco descguaes em geral mais cnitas cjue a capsula. Sect. II. Anliiiliiiiiislnim (l.am.) Lgo. 259 Sect. I. Orontiiini Benth. A. Orontium L. Sp. pi. p. 617. 9. ge)iHÍn)im. — Corolln mais cnmpridii qiic o ralix. [J. calyiinuiii (L.im.) Kf;e. ; Antiirliiniiin cnlyciíiuiii Lanik. Dicl. IV, p. 3Go; Brot. I, p. 200; IMivl. lusit. p. 117, tab. 167. — Corolla mais nirtii (jiic o cálix, y. abyssinicum Hochst. iii DC. l'ro(l. — Subsimples ou ramoso na base; corolla muito pequena (5-7 mm.). Terras cultivadas e incultas, searas, etc. V\. de março a agosto. I-II. Sect. II. Aiilirriíinastrum (lliav. ICorolh pequena cúr de rosa, aniarclladu ou branca 1 j Corollas grandes vermelhas 2 [Sepalas lanceoladas agudas; bossa basilar muito pronunciada; caule glabro na i parle inferior e pubeseenie-hirsulo na parte superior. } A. meonanlhum Hoffgg. et Link. (Sepalas ovaes-obtusas; planta toda glaiiduloso-pubescente. A. hispanimm Chav. Í Folhas úvaes-lanceoladas quasl rentes; pedúnculos eni gerai mais compridos que o cálix A. Linkiunum Bss. et Reut. Folhas lanceoladas ou lancoolado-lineares glabras e pecioladas; pedúnculos mais curtos que o cálix ou egualando-o A. 7n(ijiis L. A. meonanlhum Hoffgg. et Link. Fl. Port. p. 261, tab. 31; Brot. Pliyt. lusit. p. 113, tab. 126. Entre rochas, muros. Fl. de maio a agosto. I-III. A. hispanicuni Chav. Monogr. p. 83; Antirrhinum majus, var. flore luleo Brot. I, p. 1!)9. a. genuiniim Bourgeau, PI. d'Esp. exsic. n.° 2286. — Corolla de 23-30 mm. levemente |)urpurea ou amarellada. |i. (jlahrcscens Lge. — Corolla de 20-23 mm. levemente rosada ou branca ; sepalas menos obtusas. Planta de ramos finos flexuosos. Entre pedras, paredes. Fl. de junho a setembro. I-III. 260 A. Lirikiuiium Hss. el Keiil. Dlagti. |il. Orifiit. Ill, p. 160; A. niiiju> Brol. I, |). 199 (parle); A. m.ijus lalilolium Brol. Pli\t. liisit. p. 113. lai). 12o. Munis, silios áridos, sebes c mesmo nas searas, não loiígi- da costa marítima. Fl. de abril a jullio. I-llI. — Hina bazena, fíoccas de lobo. A. majiis L. Sp. |d. [). 617. a. gniidiutiii. — l'olhas lanceoladas ou linear-Iarueoladas, |)ecio- ladas. ^. ramosisslmum W. iii \V. el Laiige, 1'rodr. Fl. llisp. — Planta robusta muito ramosa; ramos enrolando-se nos corpos vi- siniios. Muros, rochas, sebes. Fi. de abril a setembro. I. Aiiarriiiiiiiiii Desf. A. bellidiloliiiin (L.) Aschers. ; Anlirriíinum bcllidifolium L. .Sp. pi. p. 617; IJrol. I, p. 198. Outeiros, pinhaes, caminhos, muros. Fl. de marfo a agosto. I-lll. Sublrili. II. Clicloiioa*' Scropliularia L. ÍEsiaminodio longo cícamoso Sect. I. Scorodonia Don. 1 Estaniiuodio linear-l;incoolado Sect. II. Tomiophyllum Bentli. 4 1 Scp.iia cdiii iiiargcni escariosa estreita í^. ilenninii HolTgg. et Link. (Sepala com larga margem escariosa 2 [Folhas com longo peciolo pinnaliseccadas S. ebulifolia HolTgg. el Link. 2 (Fiijhas com peciolo curto; caule quadrangular 3 ICauli' íl-lultiso subalado glaliro S. Si-oiodonia L. (Caule não fistuloso mais ou menos pubernlo-liirsulo S. aquática L. 11'lanla mais ou menos villoea, forte; caule simples S. grandiflora DC. (Planta glabra mullicaule S. canina L. 3 4 -2tíl Soct. I. Scorodoiiia Uon. S. Horminii HoUf;?;. et Link. Fl. Port. p. 266, lab. 53; Brot. Pliyt. lusit. II. |). 1;j8, tab. 48. a. (jenuina. — Folhas pouco mais compridas do (]iif largas. 3. Hoitryeatid (Lge.) P. Cout. — Follias 2 011 3 vezes mais com- pridas do que largas. Regiões montanhosas (Serra da Estrella). Fl. de junlio a agosto. IV-V. S. Scorodonia L. Sp. pi. p. 620; Brot. I, p. 201. Frcíjiicnte nos silios húmidos. Fi. de março a setembro. I-IV. S. aquática L. Sp. pi. p. 620. a. glabra. S. aquática Brot. I, p. 201; S. auricuiata Brot. I, p. 261; S. trifoliata Hofígg. et Link. — Folhas glabras e sem auriculas ou auriculadas na base. jf>. pubescens Cavud. — Folhas pubescentes na pagina inferior, auriculadas na base e por vezes 3-5 pinnatiseccadas. Proximidades d'agiia. Fl. de abril a setembro. I-III. — Hcrva das escaldadellas. S. ebulifolia HoíTgg. et Link. Fl. Port. p. 270; S. sublyrata Brot. Phyt. lusit. p. 156, t. 147. a. genuína. — Folhas todas pinnatiseccadas lyradas; segmento terminal comprido subovado. p. Schousboei. (Lge.) P. Cout. — Folhas superiores e lloraes indivisas, todas as outras pinnatiseccadas lyradas; segmento terminal grande ovado arredondado, y. Schmilzii (Rouy) P. Cout. — Todas as folhas indivisas. Regiào litloral e montanhosa. Fl. de maio a julho. I-lV. Sect. II. Tomioplijlium Benth. S. grandidora DC. Cat. II. Monsp. p. 143; S. sambucifolia Hoffgg. et Link. Frequente em localidades diversas. Fl. de fevereiro a julho. I. 202 S. canina L. Sp. pi. p. 621. a. genuiiia. — Folhas pinnatiseccadas ou piniialifidas; segmentos pinnntifidos ou denteados. ^. pinualipda lírot. Bss.; S. pinnntifidn Brot. l, p. 202. — F(illi:is subpituiatiiidas ou |)iiinatilobadas. y. Baetica Bss.; S. frutescens. var. Brot. I, p. 202. — Folhas ovado-lancenladas subafjudas inuilas vezes serrilhadas. S. fiulcítcens (L.) Bss.; S. Irutesceiís L. Brot. 1, p. 201. — Folhas ovado-cunheadas ou subarredondadas ou quasi in- teiras. Bordas de eamiiihos, regiões montanhosas e marítimas. Fl. de abril a agosto. I-Ill. Subtrib. III. 4>rniiulenu Gratiola L. Í Planta (.'laberrinia; caule tclragono; folhas lanceoladas ou sublinoares 2-o-nerveas denticuladas im siihinlei-ias G. ofíicinalis L. Planta pubescente pelo menos na extremidade e nos pedúnculos; caule cyliudrico; fiilliaí lineares sem nervura ou quasi G. linifolia Yalil. G. ofíicinalis L. Sp. pi. p. 17. Sitios pantanosos, margens de correntes d'agua. Fl. de maio a agosto. I. — Graciosa. G. linifolia Vabl. Enum. plant. I, p. 89. Sitios pantanosos, margens de correntes d'agua. Fl. de junho a setem- bro. 1. — Graciosa. Subtrib. lY. Rliinanllioac ICorolla quasi regular; tubo nniiio curio uu tuboloso-campanulada. Subtrib. Digitaleae. 1 Corolla perfeitamente 2-labiada Subtrib. Rhmantheae. 3 lEstamee 4 2 JEslames 2 Verónica L. (Corolla tuboloso-campanulada; limbo desegualmente 4-lobado Digilalis L. I Corolla rodada 5-lobada ; tubo muito curto Sibthorpia L. \ l 2 a ■203 ll'"olli:is pciiiialiseccadas Pcdirulíiris L. (Follias iutriías (Iciileailas ou um iioucu divididas 4 1 ('alix 'i-denleado ^ { Cálix 5-denteadn 7 1 Cálix veiili icusu-ciiiii|iiiiHÍil(i Jtliinuullnis L. (Cálix não vciitriettso aes geralmente agudas e com nervuras bem distinctas; corolla de azul vivo. Campos, muros. Fl. de fevereiro a jullio. I. V. persien Poir. Diet. Fnr. VIU, p. o'f>. Sitios hiimidos. Fl. de fevereiro a agosto. 1. V. triphyllos L. Sp. pi. p. 14; Brot. I, p. 14. Campos, jardins, searas. Fl. de fevereiro a março. I. I>i;;itali«í L. ICapsula egual ou pouco mais lenira que o cálix 1 (Capsula mais comprida que o cálix; foltias caulinares decurrentes. D. Tliapsi L. 1 Limbo das folhas radicaes terminando abruptamenie no peciolo; corolla grande. D. purpúrea L. Limbo das folhas radicaes diminuindo successivamente para o peciolo. D. necadensà Kze. D. purpúrea L. Sp. pi. ji. (i2l; Brot. I, p. 200. {í. louyehracteata Ilenriq. — Bracteas duplo, triplo ou ainda mais longa que o pedicello. Y- tomenínsa (lIofTgg. et Link.) Brot. Pli\t. lusit. p. lo9, tab. 149. — Planta mais pubescetite que o typo. Sebes, sitios sombrios e um pouco bumidos. Fl. de abril a setembro. I-IV. — Dedaleira. D. nevadensis Kze. Clilor. n.° 30(5. Uegiòes mais altas da Serra da Estrella, Covão das Vaccas, Cântaro Magro. Fl. em agosto. V. 1). Thapsi L. Sp. pi. ed. II; Brot. I, p. 200. Montanbas, margens de rios. Fl. de maio a agosto. I-IV. Ilda III py 1*11 111 L. .M. prateiise I.. Sp. pi. p. 60o; Brot. I, p. 1S7. Maltas e sitios sombrios. F"l. de maio a setembro. I-III. 2(i7 Parcntucciiia Viv. (Corolla de còr aiiiarella P. í/.svoííí (LJ Cariiel. I Corolla de côr purpúrea uu branca i'. tnti folia (L.) Caruel. P. viscosa (L.) Ciinid, Fl. Ital. [). 'tHi: ÍJarlsin viscosa L. Sp. pi. p. (502; Hliinaiilfiiis viscosus Hrnl. I, p. 187. Sitios liumidos. I''l. de iiiarçd a julho. I-IV. P. latifolia (L.) Caiucl, I. c; Kiiplirasia iatilblin L. Sp. pi. p. 604; Brot. I, p. 184. Sitios seccos c arredondados. Fl. de março a junho. l-ll. Ofloiititcsi Pers. O. tenuifolia (Pers.) G. Don. Gen. Sysl. IV, p. 611; Euphrasia linifolia Brot. I, p. 18o; Euphrasia tetiuilolia Pers. Sjn. PI. II, p. 130; Brot. Phyt. lusil. p. 111, tah. 124. Mallagaes, maltas, terrenos arenosos marítimos. Fl. de junho a ou- tubro. I-III. Bartsia L. B. áspera (Brot.) Lge. in Willt. et Lange, Prodr. II, p. 614; Euphrasia áspera Brot. I, p. 185. Mattagaes, logares pedregosos e seccos. Fl. de jutdio a outubro. I. Ilellarilia AU. B. Trixago (L.) Ali. Fl. Ped. p. 61 ; Bartsia Trixago L. Sp. pi. p. 602; Brot. I, p. 186; Pbyt. lusit. 11, p. 1S4, tab. 58. a. lutea. — Corolla amarella. ^.versicolor (Uhinanthus versicolor Willd. ; Brot. I, p. 186; Phyl. lusit. 1, p. 32, tab. 14). — Corolla branca com ou sem o lábio superior roseo-purpurescente. CoUinas, pinhaes, terrenos arenosos. Fl. de abril a julho. I-III. Pcflioularis L. P. silvatica L. Sp. pi. p. 607; Brot. I, [>. 188. a. genuína. — Planta de còr verde pallida, llorifera quasi desde a base do caule central; lábio superior tendo d'um e outro lado da extremidade dois denticulos bastante longos e um pouco dobrados. 2tí8 p. Itisilanica. — Planta de côr verde escura, llorifcra qiiasi sem- pre só na parle superior do caule central ; dcnliculos do lábio superior mais curtos e direitos. Prados, sitios húmidos, terrenos arenosos. Fl. de maio a julho. a. IV. ^. I-II. Orobanchaceae (•) Oroliniiclie L. íFlores acompanhadas de 3 bracteas Sect. I. Trionychon Wall 1 (Flores acompantiadas de uma uiiica braclea Secl. II. Osproleon Wall. 3 1 í Anlheras glabras 0. naua Noé. (Antheras muito viilosas 2 I Corolla de 15-2( mm O. Irichocatyx Beck. 2 . ( Corolla de 24-36 mm 0. airnaria Borkh. jFlôr pequena (10-20 mm.); corolla em tubo estreito IH. Hinorcs. 5 3 (Flor grande; corolla amplamente eampanulada 4 ILinba dorsal curva desde a base até ao lábio superior I. Arcualae. 8 4 ( Linha dorsal ilireila no meio II- Cruentae. 9 Corolla apertada ua exlremidade do tubo 6 Corolla não apertada 7 ICorolIa branco-amarellada glabra interiormente O. liedcrae Uuby. 6 i (Corolla violácea glanduloso-pilosa O. minor Sull. Í Caule delgado de 15-45 cm estriado, não muito grosso ua base e em geral glan- duloso-piloso O. amelhyslea Thuil. Caule grosso firme de 16-60 cm. amarellado e mais ou menos violáceo na base e abi muito escamoso O. manritanica Beck. Í Filetes longamente peitudos abaixo das antheras : estylete mais ou menos glan- duloso-piloso ." 0. major Smilh. Filetes glabros ou com poucos pellos; eslylete glabro ou parcamente planduloso. 0. itisolita Guiuiarues. (1) J. d'A. Guimarães — Oroôn«cní — firo/(Tí(/, III (1904). 2. A. mollis L. Sp. pi. p. 939; Brol. I, p. 182. Silios sombrios e húmidos. Fl. de março a julho. I. 271 Serie Plnii(n;;iiialcs (1) Plantaginaoeae [Flores unisexuaes isoladas ; riiii-tu iiulclilírciiti' f,ilt(ircll(i L. (Flores iierniaphrodilas em espiga ; tVuetn delilscente VlniiUiga L. Ijittorclla L. L. lacuslris L. Maiit. 11, p. 295; Plantago iinillora L. Sp. pi. p. 113. Terrenos arenosos mais ou menos Immiclos. Fl. de maio a jullio. I. l*laiitago L. Í Caule ramoso ; folhas lineares Sect. I. Psillium Tournf. PI. Psillium I.. Plantas acaules 1 1 Capsula com 2 ou 4 scuienles 2 (Capsula com muilas senieules Sect. V. Pulyneuron Dcn. l Folhas largas e compridas 3 2 (Folhas estreitas inteiras ou mais ou menos divididas. Sect. IV. Coronopits Tournf. Sepalas anteriores ligadas; folhas com 3-5 nervuras. Sect. II. Anwglossum Dcn. Scpalas livres ; folhas com 3 nervuras Sect. III. Leucopsylliiim Ucn. Sect. 1. Psillium Tournf. Planta glauduloso-puhescente PI- Psillium L. Sect. li. Arnoijiossuin Dcn. Slnflorescencia com pellos longos PI. Lagopus L. Inflosesceneia glabra ou quasi PI. tunccoluta L. 1 (1) J. A. UenT\qUi'S, — Planiaginaceue — Boi. da Soe. Brol. XIV (1897), p. 07. 272 Sect. 111. l.eufops_\!liiira Hcn. Folhas linear-lanceoladas pubesceules; espiga compacla curla. PI. Bellurdi Ali. Sect. IV. Coronopus Tournf. ! Capsula com 2 sementes estreitas e longas, 3-quelras ou semicyliodricas — 1 Capsula com i sementes (ou 2 por atrophia); folhas planas com recortes mais ou menos profundos 2 í Folhas linear-lanceoladas planas 3-uerveas /'/. alpina L. (Folhas linear-filiformes mais ou menos rijas PI. carinata Schrad. (Folhas oblongo-lanceoladas mais ou menos serrilhadas PI. serraria L. 2 • (Folhas espaluladas ou lineares 3 I Folhas espatuladas mais ou menos denteadas e densamente peitudas. PI. nuwrorrhiza Poir. Folhas linear-lanceoladas quasi pinnatifidas PI. Corenopus L. Secl. Y. Poipenrou Dcn. Folhas largamente ovaes 3-7-nerveas PI. major L. Sect. I. Psjlliuni Tournf. n. Psillium L. Sp. pi. p. 115; Brot. i, p. 158. |3. denti folia Willk. — Folhas mais ou menos denteadas. Terrenos arenosos, searas, muros. Fi. de março a julho. I-II. Sect. II. Aruoijlossiini Dcn. PI. Logopus L. S|). pi. p. 114; Brot. I, p. f."J6. — Orelha de lebre. p. major B.ss. ; PI. lusitanica Willd. Sji. I, p. (iii; lirut. I, p. loO. — Vlanta de maiores dimensões, por vezes cau- •273 Icsccnlc; follias com loiíf^o peciolo, ?j-7-#erveas. — Tan- c]Ki(]em do reino, ÍJtupia de ovelha. Terrenos incultos arenosos e mais ou menos estéreis. 1'1. de ai)ril a junlio. I-III. PI. lunceolala I.. S|). pi. p. 113; Brol. 1, \>. 1.j6. p. eriophylla Dcn.; IM. erio|)li)lla Hoíígg. et Link. FI. Port. I, |). i2.3; PI. argenlea Hrot. I, p. 1S6. — Folhas lanuginosas. y. coi)ilata Dcn. — Folhas lineares ou linear-lanccoladas, fel- pudas na base. Sities húmidos em geral. FI. de abril a julho. I-III. — Tanchagem menor ou das boticas. Sect. III. LciRopsjIlium Deu. PI. Bellnrdi Ali. FI. Pedem. T, p. 82; Brot. í, p. 157; PI. tenuis lloirgg. et Link. FI. Port. I, p. i26. Terrenos arenosos seccos e nas margens de campos. FI. de março a julho. I-II. Sect. IV. Coronopus Tournf. PI. alpina L. S|i. pi. j). 114; PI. subulata Brot. 1, p. 157 (parte). Regiões mais altas (Serra da Eslrella). FI. de julho a agosto. V. PI. carinata Schrad. Cat. h. Golt. p. depaiiperala Gr. et Godr. ; PI. subulata Brot. (parte). — Planta menor que a espécie; folhas mais curtas obtusas; bracteas móis curtas que o cálix. Regiões altas (Serra da Estrella). FI. de julho a agosto. V. PI. serraria L. Sp. ed. X, n.° 11; Brot. I, p. 157. p. hispânica Dcn. — Folhas semi-pinnatifidas. Terrenos arenosos incultos. FI. de maio a julho. I. PI. macrorrbiza Poir. Voy. II, p. 134; PI. coronopifolia Brot. I, p. 157 (parte). Terras áridas da beiramar. FI. de março a agosto. I. PI. Coronopus L. Sp. pl. p. 115; PI. Coronopifolia Brot. I, p. 157 (parte). [3. lalifoUa DC. FI. fr. (Pl. ceratophylla Hoíigg. et Link. Fr. 6). Terras incultas, áridas. FI. de março a agosto. L — Guiabelha. 18 sxvi 274 Secl. Y. Pol)nPuroii Dcii. PI. major L. Sp. jil. |i. 112; Hrot. I. |i. 151. Terras ciillivadas. proximidades dagua, margens do caminlios. Fl. de mur(,o a julho. I. Serie Rnblales Rubiaceae (1) § Galieae Fructo carnoso lUibia L. Fructo secco 1 Fructos sem appeudices na parle superior 2 Fruetos com 3-G appendiccs na parte superior 4 Flores em espiga com 2-3 bracleas na base Cnicianella L. Flores não em espiga 3 Tubo da coiolla muito curto; fructo 2-sperraico Galium L. Tubo da corolla infundibuliforme ou eampanulado Aspentla L Fructos com 3 appeudices espinhosos Vailtanlia L. Fructos com 6 dentes Sherardia L. Slierardia L. S. arveiisis L. Sp. pi. p. 102; Brot. I, p. 132. Campos cultivados, mnros, camitdios. Fl. do feveroiro a maio. I-II. Criiciauella L. {Planta herbácea ; folhas lineares C. anguslifolia L. Planta subfrulcsccntc ; folhas coriaceas de margem carlilaginea. C. maritima L. l 2 (1) P. Coutinho — As Rubiaceas de Portugal — Boi. da Soe. Brot. XVII (1900), p. 7. 275 C. angusliíoliii L. Sji. |»l. p. 101); ISiol. I, \>. lufi. TeiTíis seccas inciillas, |)iiiliacs. Fl. de maio a jullio. I-III. C. iiiaritimiiin I^. Sp. pi. p. l!l(). Terrenos arenosos da cosia innriliina. I'!. de maio a setembro. I. jli«i|ioi>iilla L. A. arvensis L. Sp. pi. p. 103; Biol. 1, p. l'>2. Terras cuilivadas, nas cearas. Fl. de abril a junho. I. €«uliiiiii L. (Folhas 3-nerveas 1 ( Folhas I -ncrvcas 2 1 Flores ainaicllas polygainifas Sect. IV. Crudalu Ivocli. ( Flores brancas hermaphroditas Sect. III. Platygaliim DC. 1 Plantas perennaes 3 (Plantas annuaes 4 1 9 3 (Inflorescencia em panicula de pedúnculos curtos; caule liso. j Sect. I. Eugalinm Koch. (inflorescenci.i em panicula de pedúnculos longos; caule aculeado. Sect. II. Trachigalium K. Sch. [Inflorescencia eui panicula ou cvnieira de muitas llores. Sect. V. Aparine Koch. (Flores a.xillares em pedúnculos 1-flureos ou de poucas flores. Sect. VI. Pseudo-vaillantia Lange. Sect. I. Eiiyalium Kocli. 1 Caules robustos direitos; panicula pyramidal direita 1 1 Caules prostrados ; paniculas curtas G. saxalile L. l Flores de amarello vivo A G. verum L. (Flores amarelladas G. Mollvgo L. Sect. II. Trachigalium K. Sch. I Folhas eguaes em cada verticillio, mucronadas, com aculeos nas margens volta- das para a base G. Elodes HolTgg. et Liuk. Folhas deseguaes obtusas i 1 276 I Folhas ovado ou oblonpo-liiieares ; paiiicula laxa ; fructos rugulosos. G. palustre L. Folhas lineares; panieula mais compacta; Trueto tuberculoso... G. debite Desv. Secl. 111. Plahgiiliiiin UC. I Panieula laxa pauciflora; folhas orbiculares; fructos hi.0. IMiiros, S('1)0S, collinas. I"l. de jimlio a ngoslo. F-IV. G. Mdlliigo L. Sp. pi. p. 107; lirol. I, p. lai. Sebes, muros, prados, etc. Fl. de maio a agosto. I-IV. — Solda branca. Sect. 11. Traoliigaliidii K. Sch. G. Elodes Hoffgg. et Link. Fl. Porl. p. 47; G. uliginosum Brot. I, p. 150. IMargeiís de ribeiros, sebes, llorestas. Fl. de abril a julho. I-III. G. palustre L. Sp. ph p. 10o; Brot. 1, p. Ii9. Logares húmidos. F'l. de maio a agosto. I-III. G. d.'bilc Desv. PI. d'Anjou. Logares húmidos. Fl. de junho a julho. l-II. Sect. 111. Platjyaliuni DC. G. rotundiiolium L. Sp. pi. p. 137; Brot. I, p. lol. Hegiões altas (Serra da Ettrella). Fl. de maio a junho. IV-V. G. Broterianum Bss. et Reut. Diagn. pi. Hisp. p. 15; G. rubioides Brot. I, p. 148. Logares húmidos. Fl. de maio a agosto. I-IV. Sect. IV. Cniciata Koch. G. cruciata Scop. Fl. Carn. I, p. 100; Vaillantia cruciata L. Sp. pi. p. 1032; Brot. I, p. 207. Sitios sombrios e húmidos. Fl. de março a agosto. I. G. vernum Scop. I. c. p. 99. tab. 2. Terrenos seccos e altos. Fl. de abril a julho. I-III. G. pedemontanum Ali. Fl. Ped. p. 2. Fendas de rochas e sitios arrelvados das montanhas. Fl. de maio a junho. III-IV. Sect. V. Aparine Koch. § Comptaparine K. Sch. G. sarcharatum Ali. Fl. Ped. p. !»; Vaillantia Aparine L. Sp. pi. p. 1051; Brot. I, p. 207. Sebes e muros. Fl. de janeiro a maio. I. 278 G. tricornc Willi. Brit. ed. II, p. 153; G. spurium Brot. I, p. 150. Campos, searas. \'\. de abril a maio. I. § Leucaparine B5S. G. Aparine L. Sp. pi. p. 157; Brot. I, p. 151. Sebes, campos cultivados, sitios áridos. Fi. de março a junho. I. — Amor de hortelão, Peijamaço. % Xanthaparine Bss. G. parisiense L. Sp. pi. p. 157. a. leiocarpum Tauscli. — Frurto j,'labro. p. lasiocarpum Tausch. — Fructo glochidiado-hispido. y. decipiens .lord. — Planta em tudo maior que a var. antecedente. Sitios áridos. Fl. de abril a julho. I-ll. Sect. VI. Pseiiiio-vaillaiiliii Lange G. murale Ali. Fl. Ped. I, p. 8, lab. 77, íig. 1 ; Sherardia muralis L Sp. pi. p. 10.3; Brot. I. p. 153. Sitios seccos, muros. Fl. de março a juiilio. 1. Waillniitia DC. V. muraiis L. Sp. pi. p. 1051: Brot. !, p. 207. Terrenos seccos, muros. Fl. de março a maio. I. Caprifoliaceae (H Í Flores regulares rodadas ; tubo muiln curto 1 Flores zygomorpliicas ; tubo longo Ill- Lonicerae. [Folhas compostas; antheras extrorsas 1- Sambuceae. 1 . (Folhas inteiras; antheras inirorsas li- t ibnnieof. (1) J. de mviz- Boi. da Soe. Biut.. XVIII. 279 I. Sambuceac Plauta lenhosa S. nigra L. Planta herbácea S. Ebulus L. II. Viburneae 1 Folhas caducas palmatllobadas V. Opultts L. ( Folhas permanentes coriaceas penninervadas V. Tinus L. III. LoDicerae ! Folhas superiores ligadas pela base 1 Folhas todas livres ; corolla puheseente glandulosa L. Periclymenum L. 1 Infloreseencia terminal rente L. implexa Ait. (Inflorescencia terminal pedunculada L. etrusca Santi. I. Sambuceae Saiiibiiciis L. S. Ebulus L. Sp. pi. p. 269; Brot. I, p. 474. Terrenos húmidos e sombrios. FI. de junbo a julho. I-III. — Engos, Ebulo ou Sabugueirinlto. S. ni^ra L. Sp. pi. p. 2(59; Brot. I, p. 474. Sebes, margens de caminhos, proximidades d'agua. Fl. de abril a maio. I. — Sabugueiro. II. Viburneae lihiiruiiin L. V. Opulus L. Sp. pi. p. 268; Brot. 1, p. 474. p. roseum R. et S. Sjst. VI, p. 635; V. roseum L. Brot. I, p. 474. — Cymeira globosa; flores estéreis; corolla branca grande. Sitios húmidos, sebes. Fl. em junho. I. — Novellos, Rosa de Guel- dres. 1 280 V. Tinus L. Sp. [Á. |). -207; Brol. 1, p. 173. Maltas, sebes, colliiius calcareas. Fl. de março a abril. I-ll. — Fo- lhado. III. LoDicerae Ijoiíioera L. L. im|ilexa Ail. llort. Kew. I, p. 131; L. caprirulium Hrul. 1, p. 285 (parle). p. IrnKiíum Lge. — Folbas lernadas. y. pubenilu V. Larn. — Follias piibescenles ou pelliidas na pa- gina inferior. J. lusitanica P. Cout. — Folhas medias e superiores iiiteira- menle soldadas na base, as lloraes arredondadas ou levc- menle apiculadas. Sebes, outeiros calcareos. Fl. de abril a maio. I. L. etrusca Santi Viagg. I, p. 113; L. caprilolium IJrot. I, p. 285 (parle). Sebes, vallados, muros e maltas. Fl. de junho a julho. I. — Madre- silva caprina. L. Periílymenum L. Sp. pi. p. I()3; Brol. I, p. 28.j. Sebes, maltas, sitios húmidos. Fl. de maio a julho. I-ll. — Madre- siiva das boticas. Valerianaceae (i) 1 Estames i Cnitranthus DC. I Estames 3 1 1 Limbo do cálix enrolado formando um aiinc! cm volta da corolla. . Valeiiana L. ( Limbo do cálix membranoso não enrolado Valerianella Hall. 1 lalcriuuella liai (Limbo do cálix niuilo reduzido 1 ( Limbo do cálix grande, 6-denleado, villoso na face superior. Secl. \. Caronaliii' líss. (1) ]. de Mariz — £o.'. da Soe. Urot., XV. 1 281 IFiuclo mais largo que longo Sect. Hl. LocuMac DC. (Fruclu mais compriílo ilu ([uo largo Sect. II. Euvariandla lloelí. Sect. í. Coronatac Bss. V. discoidea Lois. Not. Fl. Fr. p. Ií8; Valeriana discoidea Brot. I, |). 18. Terreno calcareo secco, searas. Fl. de ahril a junho. I. Secl. II. Euvariandla Kock. Frui-lo telragono V. carinala Lois. Fructo ovoidi;-ci)iiico V. dentata Poli. V. carinala Lois. Not. Fl. Fr. p. 149. Terras cultivadas, muros. Fl. de abril a maio. I. V. dentata I*oll. pai. I, p. .30. Searas. Fl. de julho a agosto. 1. Sect. III. Lociistac Dti. V. olitoria Poli. pai. I, p. 30; Valeriana olitoria Brot. l, p. 68. Terras cultivadas. Fl. de março a maio. I-II. Walcriaua L. V. tuberosa L. Sp. pi. p. .33; Brot. I, p. 48. Pastagens e prados das regiões altas. Fl. de abril a junho. IV. Ccntrauthiis DC. lEsporão egual ou mais comprido que o ovário Uacrocentron Lge. (Esporão mais curto que o ovário Calciírapa Lge. Macrocentron Lge. C. ruber DC. Fl. Fr. p. 239; Valeriana rubra L. Sp. pi. p. 31 ; Brot. I, p. 47. Muros, rochas, sebes. Fl. quasi todo o anno. I-III. 282 Calcitrapa Lge. ITubo d;i emolia mais comprido que o achenio; esporão curlo. C. macrosiphon Bss. Tubo da corolla de comprimento egual ao do achenio : esporão qiiasi nullo. C. Calcitrapa DC. C. macrosiplion Rss. p. micranllius Wk. Longe in \Vk. el Lange, Prodr. Fl. Ilisp. II, |). o. Campos e terras arenosas. Fl. de abril a junho. I-IV. C. Calcitrapa DC. Fl. Fr. V, p. ií)2; Vaifriana Calcitrapa L. Sp. pi. p. 31; Brot. I, p. 47. Terrenos estéreis arenosos, muros, campos cultivados. Fl. de feve- reiro a agosto. I-III. Dipsaceae (') IPIanta com numerosos aculeos Dipsacus L. (rianta sem aculeos 1 (Palhetas herbáceas quasi ião compridas como as flores: corolla 4-loliada. J Siiccisa Coult. (palhetas mais curtas iiue as flores 2 í Cálix de 5 dentes; estigma 2-loljado Scabiosa L. ( Cálix com mais de iO dentes Pleroccphalus Vaill. Dilisnciis L. (iMillias cuin numorusos aculeos nas duas faces; capítulos ovado-hemispliericos com coroa de palhetas na extremidade D. ferox Lois. ) Folhas com aculeos só nas nervuras c por vezes nas margens; capitulo ovado- conico ; palhetas superiores curtas 1 1 ! Folhas caulinares inteiras; cálix cclheado 4-dcnleado D. silveslris Mill. Folhas caulinares i)ennatifidas; cálix 4-loliado; flores brancas.. D. laciniatus L. (1) J. de Mariz — £o/. da Soe. Biol., XV. 283 D. silvestris (Dod.) Mill. Dict. n." 2; |{rot. I. p. líG; 1». rullomim L« Sp. pi. p. 97. Outeiros calcareos, selies, heiía do camiiilios. Fl. do julho a agosto. I-Ul. — Cardo penteador bravo. D. laciniatiis L. Sp. pi. |i. í)7; IJrot. I, |(. 147. Sebes, terras calcareas, caininhos. Fl. de jidlio a agosto. I-IF. D. ferox Lois. Fl. Gal. ed. 1.% p. 719. p. ambiguum Lge. — 1'lanta com menos aculeos; palhetas re- curvadas no ápice e muito cstrigoso-celheadas. Terras calcareas, campos cultivados, camiidios. Fl. de juidio a ju- lho. I-ll. Siicci!«»a Coult. [Folhas inferiores e superiores inteiras ou remotamente denteadas 1 j Folhas inferiores mais ou menos divididas, as medias lyrato-peiniatifidas, as su- ( periores inteiras í^. pinmúifida Lge. ICaiyculo liirsuto (|uadrangular em 4 dentes curtos .- S. pratensis Moench. 1 (Calyculo glalno; limbo membranoso com 4 ou ti lobos oíjtusos. S. Carvalheana Mariz. S. pratensis Moench. Mcth. p. 489; Scabiosa succisa L. Sp. pi. p. 14.^. Terrenos relvosos e frescos. Fl. de julho a setembro. I-II. S. pinnatifida Lge. Pug. 11, p. 113. Mattos e rochas. Fl. de julho a setembro. I-III. S. Carvalheana Mariz, Boi. da Sor. Brot. VHI, p. 147. Terrenos húmidos e paludosos. Fl. de maio a agosto. I. Ptcroccplialii!^ VaiU. ! Planta annnal ; caiiitulos pendentes Pt. papposus Coult. Planta peremial ; capitulos erectos ■ l't. Broussonetii Coult. Pt. papposus Coult. Dips. p. 32, (ab. 1, fig. 17; Scabiosa papposa L. Sp. pi. p. 101. Sitios estéreis arenosos. Fl. de maio a julho. I. Pi. Broussondii Coidl. iti lill. i82í ; Pt. lusitanicus Coult. in DC. Prodr. ; Scabiosa gramuiilia Brot. I, p. 145. Terras arenosas. Fl. de maio a julho. l. 28i Sc. mariliniii L. Cen(. II, n.° 114 in Amocn. acad. IV, |). 304; Sc. Columbarin Brol. I, p. li 3. a. genuína Lpc. — Glabra; rorolla roseo-liliu inen uu amarella. 3. atropurijiirea Gr. et Godr. — Corolla [lurpureo-escura. y. gnimlipara Bss. — Folhas inferiores serrilhadas; flores maio- res. 5. salmklontm Wk. — Capitules pequenos, os fruclos globosos. Rochas, terras pedregosas, calcareas e arenosas. Fl. de junho a agosto. I. Cucurbitaceae Cucurbiteae-Cucumerinae 1 Planta trepadora ; folhas niembranaceas verdes Bryonia L. ( Planta raslejanle ; folhas asparas um pouco carnosas, glaucas. Ecbalium A. Rich. Ilrvoíiia L. Br. ilioica Zarq Fl. aust.. II, p. 59; Brot. 1, p. 308. Sebes. Fl. em julho e agosto. I. — Jhyonia, Norça branca. Kchaliiiiii A. Bich. Ec. Flaterium A. Hirh. Dict. cias. dhist. nat. VI, p. 19; Momordica Elaterium L. Sp. pi. p. 1010; Brot. I, p. 309. Terrenos incultos áridos. Fl. de maio a agosto. I. — Pepino de S. Gregório. Campanulaceae W 1 Mores aclinoniorpliicas !• Campanidoideae. \ Flores z\ gomorpliieas H- Lobelioideae I. Carapanuloldeae 1 Capsula abrindo por fendas laleracs Campanuleae-Campamilinae. 1 ( Capsula atírindo na extremidade superior Cawpanulfae-Wahlríiberginac. 2 (1) P. Coulinlio — Bo/, dit Soe. Brot., XYIII, p. 2í. 288 /Corolla e;>niiiaiiul;ul;i Campânula L. 1 /Corolla rodada ; scjialas longas !>pecularia Ileist. [Corolla iiifiindibuliformu ; ealix luuilo peinieno Truchclium L. I Flores solitárias ; corolla lubuloso-caiiipauulada Wuhlenbergia Schrad. (Flores em capitulo ; eorolla eslreila 5-parliiia Jasione L. II. Lobelioideae ÍCnrnlIa 2-labiada : tiilio fciulido no dorso qiiasl até á haso Lobelia L. Corolla subbilabiada ; tubo não fendido Laurenlia Neck. Campanulinae Caiii|>aiiiiln L. [Capsula abrindo por fendas perlo da base Sect. I. Meitinm Toiunf. ) C. Erinus L. (Capsula abrindo por fendas ao meio ou no vértice Sect. II. liapunculus Bss. Sect. II. Kapuiiciilus Bss. 1 Espécie annual; infloreseeucia cymoso-dichotoniica laxa; capsula obeonica. 1 C. Iiisitanica L. lEspecies biennaes ; indorescencia em cacbo C. Rapuncidus L. { Espécies perennaes 1 (Planta robusta ; folhas grandes crenadas C. primulaefolia Brot. 1 (Planta pequena; caule rubi-o, unifloreo simples, raras vezes ramoso. C. Herminii Hollgg. et Link. Sect. I. Médium Tournf. C. Erinus L. Sp. pi. p. 169; Rrol. I, p. 287. Terrenos frescos e arenosos, muros. Fl. de março a setembro. I-II. Sect. II. Ilaimuciilus Bss. C. Herminii Hoflgg. et Link. Fl. Porl. p. 9. Terrenos arrelvados da Serra da Estrella, Fl. de junho a agosto. IV- V. 286 C. primiilncfolia Brot. 1, p. 28S; l'li\l. lusil. I, p. 43, tíil). 19 e 20. Localidiídes húmidas c sombrias. Fl. de junho a agosto. I-ll. C. Riipunciilus L. Sp. pi. p. Kii; Brot. I, p. -286. Tcrriis culliviidiís, sebes, nialliis liiiiiiidíis. Fl. de iibiil a agosto. I-III. — Hapunvio ou Jtaponcio. C. lusitanica L. íii Telr. Loell. Iter liisp. p. 160: C. Loellingii Brot. I, p. 287; l'bU. lusit. I, p. 41, tab. 18. a. occideutalis Lge. I'ugil. p. 107. — Caule ramosissimo; ramos patentes; hiciíiias do cálix de comprimento egual ao dObro da rapsula. ji. Malrileiísis Lge. 1. c. — Caule menos ramoso e ramos levan- tados; laciíiins do cálix em alguns pouco mais compridas fpie a rapsula. y. filiforwis Lge. — Caule longo muito fino e débil; lacinias do cálix muito longas e escabras. Sebes, searas, pastagens, sitios húmidos. Fl. de abril a agosto. I-III. ^lieciilaria iieist. (Corolla mais curta que o cálix; planta mais ou menos puljesccnle. I Sp. hybrida DC. [Corolla quasi do comprimento do cálix; planta áspera Sp. castellaria Lge. Sp. hybrida DC. Moiiogr. Camp. p. 348; Campânula hvbrida L. Sp. pi. p. 108; Brot. 1, p. 287. Searas, terrenos cultivedos sombrios. Fl. de abril a junho. I. Sp. castellana Lge. Ind. sem. llolin. p. 2o. Searas. Fl. de maio a juidio. L Traolieliiiiii L. Tr. eoenileuin 1^. Sp. jil. p. 171. Paredes velhas e rochedos húmidos. Fl. de junho a setembro. 1. Wahlenberginae ll¥alileiil>or^ia Schrad. W. hederacea Bchb. IM. crit. V, p. 47, tab. CCCCLXXX; Campânula hederacea L. Sp. pi. p. 16Í); Brot. 1, p. 287. Sitios sombrios húmidos pedregosos. Fl. de junho a setembro. I-IV. 287 Jusiouc L. /Planta animal ou bisauniial de raiz aprumada, não cstolhosa; follia lincar-lan- \ ctíulada ; pedúnculo e e alix ylaherrlmos J. moiilana L. ilManta perennal, eslolliosa; estollios terminados por uma roseta de folhas; cálix [ de laeinias lanusinosas ./. Iinmilis Lois. J. montana L. Sp. pi. p. 928; Brot. I, p. 402. a. (jmuina Wk. — Bracleas inlciras, crenailas ou crenado-ser- rilliadas; laeinias ilo cálix metade ou de duplo conipri- ineiilo do luljo; capitulos de 12-22 mm. p. denlala DC. — Bracteas com 1-3 lobos nrislados; laeinias do cálix de comprimenlo duplo ou triplo do do tubo; capitulos de 15-25 mm. y. gracilis Lge. — Planta delicada j^Iabrescente; folhas inteiras ciliadas; pedúnculos longos filiformes; capitulos pequenos (8-12 mm.). Terrenos áridos arenosos, bordas de caminhos e de campos. Fl. de maio a setembro. I-IV. J. bumilis Lois. Notes PI. de Fr. p. 42. Terrenos áridos. Fl. de maio a agosto. I-IV. U. Lobelioideae Liolielia L. L. urens L. Sp. pi. p. 931; Brot. I, p. 304. a. longebrarleala P. Lara. — Bracleas egualando quasi o cálix; laeinias do cálix lineares egiiaes ou maiores que o tubo. p. brevibracteata P. Lara. — Bracteas por vezes miniraas, mais curtas que o cálix; laeinias do cálix triangular-subuladas mais curtas que o tubo. Sítios húmidos. Fl. de maio a setembro. I-III. liaiircufia Neck. L. IMichelli DC. Prodr. VII, p. 409; Lolulia Laurentia L. Sp. pi. p. 931; Brot. I. p. 304. Legares muito húmidos e sombrios. Fl. de abril a setembro. I. 1 288 Ooinpoí-íitao (O ! Flores loJas luljulosas ou só as do disco Tubuliflorae. Flores todas liyuladas LiijuUjlorae. Tubuliflorae Flores do raio quasi sempre liguladas, as do cenlro lubulosas 1 Flores todas tubulosas IX. Cynareae. Capítulos homogamos I. Eupatoricae-Agerelinae. Capítulos heterogamos 2 l Aulheras com cauda III. Iiwleac. ( Antlieras sem cauda ou 2-iiiucrouadas ou nuicronado-subcaudadas 3 3 I Autheras sem ciuda ou submucrouada 4 (Antheras mucronado-subcaudadas YII. Calenduieae. iFolhas oppostas ■ IV. IMiantheae. (Folhas radicaes ou alternas u Íluvolucro de brat-teas interiores 1-seriadas e as exteriores pequenas ou nullas. VI. Senecionideae. Invólucro de bracteas 2- » -seriadas 6 6 IBracteas do invólucro seccas ou escariosas na extremidade 7 (Bracteas nem seccas nem escariosas II. Astereae. ÍAchenios sem pellos V. Anthemideae, Aclienios densamente pilosos VIII. Aiclotideae. I. Eupatorleae-Ageretinae ■■^iipitloriaiKi L. E. cannabinum L. Sp. pi. p. 838; Brol. I, p. 351. (1) i. de Mariz — Bo/. da Soe. Brot., IX-XI. 289 Ttíireiíos íurleis ims miiigcns de rios, multus regadas. i""l. de julho a agosto. I-lll. II. Asterleae 1 Todas as tloros da iiicsiiia còr n. Sotidafjiriinae. (Flores ilo raio ile còr (liflcrciile ilas do diseu 1 ÍCorolIa das tlorcs feiíiiniiias ligulada 2 (Corolla das llores femininas niilla ou lililorine d. Conyzinae. 2 IPapilho iiiillo ou limito reduzido b. Bellidinae. (Papilho disiinrio setoso c. Asterinae. a. Solidagiuinae Colida;;» L. S. virgaurea L. Sp. pi. p. 880; Brot. I, p. 382. Terras areeiílas, pedregosas, rochas sombrias. Fi. de agosto a selem- bro. I-III. b. Bellidinae Ifielli.^ L. 1 Folhas espaluladas sulnuiiiierveas B. perennis L. ( Folhas oljlongo-lanceoladas 3-iierveas B. silvesíris Cyril. B. perennis L. Sp. pi. p. 886; Hoflgg. et Link. FI. Port. p. 322. ^. catilcscens Lange, Pug. II, p. 110. — Escapo erecto com 1-2 tolhas na base. y. papposa Lge. 1. c. — Achenios com papilho curto escarioso- setuloso. Terrenos arrelvados, prados e terras húmidas. FI. durante todo o anno. I-Ill. B. silvesíris Cyril. PI. rar. II, p. 12; Brot. I, p. 374. p. pappttlosa Lange, 1. c. — Achenios com papilho curto de muitas sedas subsquamosas. Sitios relvosos, sombrios e frescos. FI. de maio a agosto. I-IV. 19 .\xvi 290 r. Asterinae /Flores ligiiladas dispdstas só numa onleni: paiiillm cdiii i nu mais series dt \ pellos Asler L. JFIores iiguladas dispostas em muitas ordens; papiliio com uma só ordfiii di' [ pellos Li i(ji'i mi I,. ErigeiMtii L. Í Capítulos pequenos numerosos em panicula pyramidal ; folhas lineares. E. canadensis L. Capítulos grandes, solitários ou pouco luimornsos: folhas radíeacs ohtusas atte- nuadas em pecinlo, maiores que as do caule L. ucris I,. E. canadensis L. Sp. \)\. p. 8()3 ; Hrot. f, |). .3o9. Terrenos cuilivados, arenosos. Fl. de julho a setembro. I-III. li. acris L. Sp. pi. p. 653; Hrot. I. p. 359. Terrenos áridos. Fl. de junlio a agosto, i. .Istcr L. A. longirauiis Desl. iii lilt. ; Wk. et Lge. Prodr. Fl. Ilisp. II. p. .'iS; A. Trip(diuin Brol. I, p. 385. Terrenos paludosos marítimos, hordas das marinhas. Fl. de setemhro a outubro. I. d. Conysinae Coiiysa Less. C. amhigua DC. Fl. fr. V, p. i()8; C. rufescens IlolTgg. el Link. Fl. Port. p. 252. Terrenos arenosos, pedregosos, calcareos, cultivados ou incidtos. Fl. de julho a agosto. I. III. Inuleae [Invólucro escarioso 1 (Invólucro herbáceo 2 l Receptáculo com palhetas marginaes iuvolvendo as llores n. Filnginae. (Roceplaculo nu 6. Gniiplialinae. 291 í Receptáculo com palhetas «oiisistentes d. lluphthalminae. ( U(!cepiaciilo iiii c. Innlinae. ti. Filaginae Papillid iiclhidii Filago L. Piípillid millo Evax Gaertn. 6. Gnaphalinae 1 Escamas do liivolucni dispostas orii esticlla iia maturação 1 jlíscainas do invólucro direitas o ronvergiintcs na maturação... llelichrysnm DC. í Antheras sem cauda. Planta arbustiva Pltagnalon Cav. (Antheras com cauda. Planta liorlmcea Gnnphalium DC. r. Inulinae iPellos do papilho dispostos numa só serie Iitula L. (Pcllos do papillio em 2 seiies, os exteriores pequenos em foíma de coroa. Pulicaria Gaertn. d. Buphthalminae [Receptáculo allon^ado liliforme l ( Receptáculo curto e plano 2 [Folhas linear-lanceoladas, as lloraes mais curtas qtie os glomerulos de 20 a 30 I capiliilos F. germânica L. (Folhas esiialuladas, as tloraes (.3-4) mais compridas que os glomerulos. V. spaílmlata Presl. 1 1 ÍFiillias lloraes mais curtas que os tilonierulos F. mínima Fr. Folhas lloraes mais compridas que os glomerulos F. gallica L. a. Filagiuae Filago L. F. germânica L. Sp. pi. ed. 11, n." 2; Brot. I, p. 361. Terrenos arenosos, caleareos, estéreis. Fl. de junho a agosto. I-II. •292 F. s|ialliiiluta Presl. Delic. priij;. p. 9.'{ : F. |i\r.imiiiiitii Brnl. I, p. 3G2. Terras cullivadns, borclns de caniinhos e de campos. Fl. de maio a jullio. I-ll. F. minima Fr. .\o\it. p. 262; I". nmiilana Brol. I. p. .'{(i2. Campos, terrenos arenosos, estéreis, matlos. Fl. de junlio a agosto. MU. F. gallica L. Sp. pi. I. n.ld.; Hrol. I. p. 362. Localidades como as anteriores. Fl. de abril a setembro. I-V. Evtix. Gaertn. [Folhas floraes obovadas oblusis.«iiiias K. pygmaea Pers. ( Folhas floraes agudas 1 ÍCapilulos densaminlo lomenlosos t-oin algumas folhas lloraes de pcriiioio; achenio muilo pelhiiló ^■ cmpetana I,ge. Capítulos numerosos formando glomenilo grande ou gloincnilcs petiuenos (nos exemplares ramosos no ápice) : achenio leveinenle pelludo na hasc. £,'. (istericiflotii Pers. E. pygmaea Pers. Knch. II, p. i22; lloilgg. et Link. Fl. I'ort. p. 263. Terras arenosas estéreis. Fl. de maio^ a joidio. I. E. carpetnna Lge. Pug. II, p. 119. Terrenos seecos [)edregosos. Fl. de abril a juidio. i-III. E. astericillora Pers. Eiidi. II, p. 122; E. pygmaea Hrol. I. ji. 363. Terras áridas, arenosas ou argillosas. Fl. de abril a jmilio. I. l*liag;i:aloii Cass. h. Gnaphalinae (Folhas lineares ou linear-lanceoiadas Pli saxatile Cass. 1 Folhas lanceoladas nndulosas ''/i. rupeslrf DC. Ph. saxatile Cass. Hull. pli. I.S19; Conj/a saxatilis L.; Hrol. I, p. 358. Uoclias lalcareas. Fl. de maio a setembro. I-II. — Alecrim das pa- redes, IHarcella da isca. Pb. rupestre DC. Pmdr. V, p. 396; Conyza rupestris Desí. Fl. ali.; llollgg. et Lmk. Fl. 1'orl. p. 2o(). Rochas calcareas. Fl. de maio a setembro. I. 293 Ciiiin|ilia]iiiiii Dou. I riliiiiií'i'iiliis sem folli;is Gn. Inlcú-alhum L. ((IldimTulu.s L'('i'(Miliis tk' folhas ciiiiiinidas.. . . (hi. nHijinosimi L. (iii. Iiili (I ;i!!iiiin I,. S|i. |)l. |). S.")l; Hiol. I, p. 3(i0. TiTiiMKis nrciiosos liiiinidos. I'"!. de iihiil a outubro. I-III. Gn. iiligiiiosum L. Sp. pi. p. iS.^Jf}; liiot. I, p. 301. Terrenos arenosos húmidos, margens de rios. Fl. de junho a agosto. I. Ilcliclirysiini DC. 1 Capítulos gloliosos //. Stoerlins (L ) DC. |Ca|iiliilos cainpaiailados ou ovailos H. semliiium Hss. H. Sloechns (L.) DC. Fl. fr. IV, p. 132; Gnaphaiium Stoechas L. Sp. pi. p. 8.57; lírot. I, p. 'MU). Terrenos arenosos, estéreis, |ienedios. Fl. de maio a setembro. 1-lH. H. serolinun) Hss. Voy. bot. I"lsp. p. 327. Terrenos arenosos, pedregosos, áridos, rochas. Fl. de junho a outu- bro. I-II. c. Inulinae Biivila L. Sedas do paiiillio ligadas na IjasL^ jior utiia uienibrana /. riscosa Ait. Sedas do papilho livres 1 Ligulas pouco ou nada uiaiores que o invólucro /. Conysa DC. Ligulas bastante uiais longas que o iuviduero /. crithmoides L. 1 I, viscosa Ait. Ilort. Kew. ed. II, p. 78; Brot. Phyt. lusit. 11, p. 190, lab. 164-. Terrenos arenosos, incultos, margens de rios. Fl. de agosto a outu- bro. l-Il. — l'tnr(la de Dioscoriíles, Ucrva ilc bálsamo. 1. Convza DC. Prodr. V, p. i6í ; Conyza squarrhosa L. Sp. pi. p. 861; Brot. I, p. 358. Terrenos pedregosos, incnllos. Fl. de julho a agosto. I-II. 1. crithmoides L. Sp. pi. p. 883; I. critlimifoiia Brot. I, p. 38i. Terrenos pantanosos, maritimos, arenosos. Fl. de agosto a outubro. 1. 294 Piilicaria 1.. 1 Planta aniiual ; capítulos medíocres ; folhas estreitas e aguda». /'. hi.tjxinica Bss. (Plaiila perennal ; capítulos grandes í (Folhas superiores abraçando o caule com duas grandes aurículas. \ P. (lyseiileríca Gaerln. [Folhas superiores iniiiures (iiie as da base e levemeiítr auririiladas. P. oilorit lUhb. P. hispânica Bss. Fl. orient. III, p. 205; Imila Pulicnria Brot. I, p. 381. Terrenos reI\osus, arenosos, estéreis e hiimidos. Fl. fie jiiiilio a se- tembro. I-II. P. dysenterica Gaerln. De Iruct. sem. II, p. 4()l: Imiln djsenterica L. Sji. pi. p. 8S2; Hrot. I. p. 384. Terrenos panlaiiosos, iiuitulados, marpeiis de rios. Fl. de agosto a setembro. 1-11. — Herva das dysenti-rias. P. odora Rchb. Fl. perm. exsic. p. 23!»; Inida odora L. Sp. pi. |). 881 ; Brot. I, p. 380. Terrenos arenosos, incultos, mattos, pinhaes. Fl. de maio a agosto. l-II. — Herva Monta. il. Buphthalminae lldoiitosperiiiiiiii Neck. ÍFoliolos do invólucro espinescenles na ponta O. spinosiim (L.). Foliolos não espinescenles I Foliolos exteriores mais longos que as ligulas O. aqualkum Sch. Bip. F^oliolos exteriores não mais longos que as ligulas 0. maritimum Sch. Bip O. spinosum (L.'' ; Huplillialmum spinosiim L. Sp. pi. p. 1)03; Brot. 1, p. 39.0. Terrenos areno-os, cultivados ou incultos. Fl. de abril a julho. I-lll. — Patnjiillu) pspiíiliuso. O maritiimim Sch. l{i|). in \> . ti li. I*hyt. Cass. II, |). 233; Buphthal- mnm maritin iim L. Sp. pi. p. 903; Hmt. I. p. 390. Bochas marilimas e areaes da zona littoral. II. de março a juidio. I. — Pampilho marilimg. 295 O. aquaticum Scli. Bip. I. c. p. 232; Bii|)lillialtinim aqualicum L. Sp. pi. p. !)0;{; l{mt. I. |i. :V.H\. Terrenos areiiusiis ou argillosos, cultivados, liuiuidos. l''l. de aliril a agosto. I. IV. Hellantheae Heliantheae-Caryopsideae IlíileiiJV L. |{. triparlila L. Sp. pi. p. 8;n ; Hrot. I, p. 3;;i. Terretios húmidos, |)alu(losos, charcos e poços. I"l. de juidio a outu- bro. I-lll. V. Anthemldeae Receptáculo cdin paliíetas a. Antliemidinae. Receplaculo sem palhetas b. Chrysantheminac. a. Anthemidínae (Follia.'! inteiras, ou deuteadas, ou creiíadas 1 I Folhas mais ou menos divididas ... 2 íCa|)itnlos liomoganios perpienos dispostos em corymbo. Planta carnosa cotonosa , 1 Lir.iMca ]}iolis Desf. ' ) (Capilulos hetenigauKis grandes, solitários ou em corymbo; aclienins cónicos. Anthemis L. (Folhas pennatifidas; acheuios tetragonos comprimidos Santolina L. 2 • (Folhas 2-pennati|iartidas ; achenios comprimidos e alados Anacyclus L. b. Chrysantheminae l Folhas oppostas Phalacrocarpum Willk. ( Folhas alternas 1 (Folhas simiiles mais ou menos serrilhadas Chrysanlhemum L. (Folhas pennatifidas ou 2-3-pennatiseccadas 2 [Folhas iiemiatifidas Colula L. 2 . (Folhas 2-;j-pemiatiseccadas 3 296 í Capítulos pequenos 4 (Capilulos relativanienle grandes leiniinaes .") 1 Capítulos rentes entre as fulhas Solira Huiz et Pavon. (Capítulos com curtos pedúnculos em cacho, espiga em panicula.. . Arlentiíia L. 1 Receptáculo cónico Matriraria L. (Receptáculo piaiKi ou cnnvcxo Chrysanllieimiiii (Pyrethrum). a. Anthemidinae Snilioliiia L. S. Cliiimae-Cvpnrissus L. S|). pi. p. 8i2; IJrot. l. |). 352. Cultivada e suhespouliinea. Fl. de junho a jullio. I. — Alirolaiw frinra ou Guarda roupa. i^iitlieniisi L. ! Flores do disco com lulio alado e com esporão Sect. I. Ormniis Cass. Flores sem esporão 1 Í Receptáculo com ])ullietas só na parte superior; aclienius luberculosns. Sect. III. Manila Cass. Receptáculo completamente coberto de palhetas perniancules ou as superiores caducas Sect. 11. Ewtiillieinis Cass. Secl. I. Ormenis Cass. A. mixta L. Sp. pi. p. 894; Brot. I, p 393. Terrenos (iilti\n(l(is mais ou menos pcdrecosos, proximidades (rapua. Fl. de maio a outul)ro. 1-lV. Secl. H. rnanllieniis Cass. Aclienios lisos, os externos maiores pyramidato-quadrangulares. IManta annual. .1. iirvnisis L. /Achenios obovados, subtelragonos, estriados. Planta annual — A. fuscata Brot. fAchciiios com 3 linhas pouco salientes na face interna: folhas divididas em laci- uias linear- setaccas. Planta pereiínal .4. nobilis L. 297 A. iirvftisis L. Sp. |.l. p. 89.Í; Biot. I, p. .30:5. Terrns ciiltiviídas, cnminlios, sebes. Fl. de iil)ril n sctcmliro. I-III. A. lusciíln Hrol. 1, p. :V.)í: IMiyl. Iiisil. I, p. (il, Inl). 28. Teriiis ciilliviídiís, relvosiis, iirenosns, luimidas. Fl. de de/.embro a iiiiiid. l-II. — Manjara fusca, Manjaça de invniw. A. iiol»ilis L. Sp. pi. p. 89 i; A. iiiiren Ikot. I, p. 39'(. Piístageiís, (cncno? de miitlo, .irrelvados, arenosos. Fl. d(í abril a agosto. I-IV. — Macella galleya vulgar. Secl. 111. Manila Cass. A. Cotula L. Sp. pi. p. 894; Hrol. I. p. 393. Terrenos cultivados, arenosos. Fl. de maio a selembro. I-MI. — Mu- cella fétida ou feduijosa. A. radialiis Lois. Fl. fjall. ed. 1, p. 583; Antliemis Valenlina h. Sp. pi. p. 89.fj; Hrol. I, p. 39 i. Terrenos cultivados, reUosos, arenosos. Fl. de abril a maio. I. — Pão posto. »iotis Desf. D. marítima (L.) Sm. Fn;.;l. Fl. Ill, |». i03; Albanasia maritima L. Sp. ed. II; Santolina inarilima Hrol. I, p. 352. Areaes marítimos. Fl. de junho a agosto. I. — Cordeiros da praia. h. Chrysantheminae diry!fiaiilh«'iuiiiii L. l Plantas annuaes 1 jPíaDtas ■>°'"'""-»- 2 IS perennaes /Acher 1 Achenios do raio (|uasi sriiipre .'i-quetriis e :j-alatios sem coroa. Sect. I. Pinardia Cass. 5 (Achenios do raio com 4-10 linhas salientes, sem aza e com coroa mcinl)ranosa. Sect. II. Coleostcphits Cass. 1 Capítulos radiados; liiiulas brancas nu amarpíias. . Sect III Pijirfhnim C.ACVln. (Capitiilos discoideos ; llores du raio f(.'miiiiiias, lubiilosas, IJ-'i-ilenlcadas. Sect. IV. Tanncelum L. 298 Secl. I. Piíiiirdia (iiíss. (Aflieoios da drciiMiriToiíria alatlos nos dois anpulos externos; folhas denleadas. I Ch. segeliim L (Achenios da ciicuiiiforcncia com H ângulos alados; folhas á-peniialifidas. Cli. coronariuin L. Ch. se-ietum L. Sp. |.l. p. -SS!) ; IJrol. I, |i. 'MH. Terrenos ciillivados, seanis. Fl. (i(í maio a jiinlio. I. — Pampilho de searas. Cli. coronariuin L. S|). |)l. p. .SKO ; lirul. i, p. "ní). Terrenos cultivados, sebes, muros. Fl. de abril a junho. I. — Mal- mequer ou Pamjiillio ordinário. Secl. II. (;()li'oslc|)lnis (lasí. i Afliciiios do disco com coroa liibulosa Ch. Slyconis L. (Achenios do disco sem coroa Ch. hybridus Lge. C;h. .Muonis L. Sp. ed. II; Brol. 1, p. 37i>. Terrenos cullivado« e incultos, vinhas, sebes. Fl. de abril a ajío.sto. I-III. — Pampillu) de Mijcno. Ch. hybridus Lge. Pu;;, p. 127. . Terrenos húmidos, incultos ou cultivados, searas, sebes. Fl. de março a julho. l-ll. — Pampilho. Secl. 111. Pjrclliruiii Uaerlii. l Folhas com dentes grossos, profundos e deseguaes I ( Folhas pennatiseccadas ou pennaiifidas 2 {Coroa dos achenios nulla ou quasí Ch. LeHcantheiíium L. 1 ; IJrol. I, |). 3o5. Areaes marítimos. Fl. de setetid)ro a outubro. I. VI. Senecionideae 1 Caule com foltias normaes 1 (Caule com escamas, desenvolvendo-se antes das folhas Pclasiles Gaertn. ÍFoiiolos do invólucro dispostos iinma só ordem Senecio L. , Foliolos do involucra dispostos em duas ordens 2 1 Folhas alternas Doronicum L. 1 l"(]|lias opposlas Arnica L. l*c(aNll«v«i L. P. Iragrans 1'resl. Fl. sic. I, p. 28. 301 Terrenos arrelviidos, prados húmidos, [iroxiniidiídi-s d'ii{,'iia. Fl. lir dezcml)ro a marro. 1. Ariiicn L. A. moiilaiia L. Sp. |il. p. SS4; Hrol. I, p. .'JS7. Terrenos arenosos, [)anlanosos, paiies, prados. Fl. d(! jiiidio u aj;oslo. l. lloi*oiii«*iiiii L. Í Caule siuipk's glanduloso íCiii fullias na pailc superior; folhas basilares nvaes de longos peciolos D. pluntagineum L. Caule ramoso liirsuto oiuilo yiaiithiloso; folhas basilares oliloiiiío coriiiforuies. D. Cíirpuluniim liss. et Heul. D. planlagineum L. Sp. pi. p. 8S."i; Brol. I, p. 38(i. Terrenos arrehados, matlas. V\. de abril a julho. I-IV. D. carpetanum Hss. et Ueul.; Lanf;e, Pug. pi. p. 130; D. Pardelian- ches Ort. Brol. I, p. 386. Pastagens, terrenos pedregosos, rochedos das regiões altas. Fl. de junho a julho. IV-V. Seucciw L. (Folhas mais ou menos priifiindamenle divididas (pelo menos as superiores)... 1 (Folhas slmplesraenle denteadas, serrdliadas ou cienadas. Seet. III. Doria Rehb. (Escamas do invólucro retlertidas depois da (pieda dos arhcnios. Seet. I. Eiisenirio. l (Escamas do invólucro sempre erectas Sect. II. Jacobaea Thumb. Sect. I. Eiisenecio SLigulas nullas ou muito curtas ; invólucro c\ lindi ico uu ovuideo. a. úhaejacae DC. Lieula* bem formailas miiilo mais loniías ipie o invólucro i'am|ianiilado. b. Ubaejacíiideae DG. a. Obaejacae DC. Ligulas nullas; [dauta não glandulosa S. vulgaris L. Ligulas cartas ; plantas glandulosas na parte sujicrior 1 I 302 íCapilulos pequenos ; lóbulos das folhas profundas o deseguaes. . S. silvaticvs L. (Capilulos grandes: luhulos das folhas pouco profundas e quasi eguaes. S. lividus L. ti. Obaejacoideae UC. I Capilulos solitários em longos pedúnculos S. minutns DC. (( Capítulos numerosos em corjuilio S. yulliais Chal.x. Secl. II. Jacubaea Tliiinib. (Planta plabra ou ipiasi ; cauli- amarellado até ao meio; escamas do invólucro ) ovaes, pouco aruminadas, mcmliranosas na margem. 1 'Plantas pubescentes : escamas do invólucro lanceoladas 2 [Kfillias rii.'i(l,'i< |M'iuiali|iartidas: segmentos oblíquos, obovados ou linear-oblongos; \ capilulos em coi ymbo denso S. jacobaeoides Wk. Folhas inferiores ovaes ou elliptico-lanceoladas. inteiras ou l\ radas; pedúnculos ( erecto-ijatentes cdiii muitas bracteolas Imeares; caiiiluli) em curymbo laxo. S. aqiialicm lluds. I Ligulas amarellas j . . S. foliosus Salzin. ( I jgulas do raio purpurinas S. pseudu-elrgans Less. Sect. III. Duria Rclib. I Capítulos quasi solitários; caule direito; folhas hirsutas ovaes. S. Lngascmius DC. (Capítulos (â-10) em corymbo ; folhas glabras S. Tourneforlii Lap. fi carpelaniis \Vk. Secl. I. Ensciiecio (i. Obaejacae DC. S. vulgaris L. Sp. pi. |i. . 331. p. exsquamnis l)(]. l*rodr. ; S. exsquameus Brol. I, p. 3HS. Terrenos arenoso.s, do cascalho, cultivados, pastagens. Fl. de julho a Secl. II. Jiifolijica Thiinil). agosto. I. S. jacohaeoidcs Wk. Vunh. Fl. Ilisp. II. p. 119. Prados c terrenos soinhiios. Fl. de julho a agosto. I-III. S. foliosus Saizm. in pi. ling. exsir. 1825; DC. Prodr. VI; S. .Taro- haea Brol. I, p. 389. Terrenos húmidos, jirados, pastagens. Fl. de junho a julho. I-IV. S. aquaticus lluos. Fi. em divt-rsiis epocns. I-II. C. mi.roplnlla Lange, I5ol. da Sor. Hrol. I. p. .'il; Willk. III. l-l. Ilisp. iiis. {{nk-iir. I, p. i;{(). lai). L.WIX. Zona liltoral, em silios lodosos. V\. de maio a seleiíibro. I. VIII. Arctotldeae Sect Cr^plo.sliMiiina \\. lir. A calendniacea L. Syst. XII. p. 578: A. Calendula L. Sp. pi. p. 922: A. acaulis Brot. I. p. 401. Terrenos arenosos do lilloral, outeiros e planícies incultas. Fl. de abril a junho. I. IX. Cynareae iTapiíilo gira) ospliericu foiínailn ik' capilulos pairiacs iiiiidoreos. \ 1. Erliinopsideae. { Capítulos simples * I Inserção dos aclicnios basilar - (Inserção dos aclicnios olilirpia 4- Cenlaureinae. (Bracteas internas ilu íiiv(j1iuto maiores e coradas i- Ctirlineae. * ] Bracteas internas, nem maiores que as externas, nem mais coradas; sedas do ( paiiillio ligadas na base 3- Carduinue. i. Echinopsideae l<]<*liiiio|is L. E. slrigosus L. Sp. pi. |). 81o; Brot. I, p. 333. Outeiros seccos al)rigados, camiidios, searas. Fl. de maio a julho. I. á. Carlinoae furiíiia L. ! Planta (piasi acaule; capitulo muito grande cercado de folhas grandes encostadas ;j i,.|-|;i C. gtiiiiiiiifeia Lessing. Planta com caule distincto 1 30S ÍKscainas nicilias iln iiivulucru lineares t(iineiiliisas pruloiiijadas oní um Ijíim |iiir- [iiiiino, as iiileiiiires Milpliiireas C. riicrmosa L. Kscaiiias medias ilci iiivoluero curtas laiiceniadas roldiiosas terminadas pur um peipieno espinlid, as interiores ladianles lineai-lanceoladas ainaicllas. €. nifi/iiilntsa lj. C. miiniuifcra DC. Prodr. V.. p. 5'i7; Ac.irna puitimifcrii líntl. Pliyt. Iiisil. II, |). 1.' Outeiros áridos, eam|ios cm pousio, terras estéreis. Fl. de jidlio a selomhro. 1. C. corjndjosa I.. Sp. pi. p. 828; C. hispânica Latiik. Brot. I, p. 345. Terras estéreis, camiidios, campos em pousio. Fl. de julho a agosto. I-IIl. 3. Carduinae ( Receptáculo com sedas 1 (Receptáculo nu mas profimdamente alveohido Onopordon L. Í Filetes dos estames ligados entre si 2 Filetes livros 3 9 lI'"lorcs mai-ginaes neutras, radianti's, maion>s (pie as do centro . . . Liipsia Neck. JFlores todas férteis ; papilho pelludo Sijlihnm (Vaill.) Gaerln. IBracteas do invólucro terminadas cm gancho Arclium L. ( Bracteas não terminadas em ganciío 4 1 Receptáculo carnoso Cijiiara L. j Receptáculo não carnoso 3 o IPapillio plumoso Cirsium Scop. (Paiiillio nrio plumuso Carduus L. /Irolíiaiii I'. A. Lappa L. Sp. pi. p. 810; Brot. I, p. 349. a. minas Beinh. Terrenos ferieis sombrios, sebes, margens de caminhos. Fl. de julho a agosto. I-IH. — Bardana ordinária, Pegamaço, Lahaça. 20 sxvi ■Mt Cai' : planta I limito espinhosa ; espiíilios Ioiilíos aniarellips C. Ciinjinina Dur. I JEscamas exteriores lanccoladas canalieuladas superiorinenlp. arqiieado-palentes: ( capitiilos alongados na cxtroinidadi' dos ramos C. Irniiillnnis Ctirt. 1 Escamas patentes ou quasi recurvadas no vértice C. mediíts fiou. ( Escamas arqueadas ao meio 3 ! Invólucro pouco ou nada unibilicado C. nigiescens Vill. Invólucro ninild umliilicado C. granatensis W k. C. Gayanus Dur. in lill. 18:^7; \N illk. cl Lnnge, Prodr. Fl. His|). II, p. 133. Caminlios, sebes, pastagens. Fl. de juiilio a jullio. I-1\'. C. tenuiflorus Guri. Lond. fase. VI, p. ao; C. aeanlhoides Lam. Ene. melh. I. p. ()1)7; Brot. I. p. 3il. Terrenos pedregosos argillosos, sebes. ele. Fl. de luuio a julho. I-III. C. nigreseens Vill. Prosp. liisl. pi. I)au[ili. p. 30. Terrenos pedregosos, ferieis. Fl. de iii.iio a setembro, l-ll. C. granalensis Willk. Prodr. Fl. Hisp. li. p. J97. Terrenos ferieis mais ou menos eascalheiílus. Fl. de jutdio a jullio. i-m. C. medius Gou. 111. p. 62, tab. 2i. p. Broteri (Welw.). Mnllos c terrenos incullos, rochas caleareas. Fl. de março a julho. l-lll. 4'irsiiiiii Sco|). ! Escamas do invólucro terminadas em espinho pennado . . IV. Picmiuou (Cass.). Escamas do invólucro terminadas em espinho simples ou inerme 1 Folhas com pellos rígidos espínesceutes na pagina superior. III. Epilrachys DC. Folhas lisas na pagina superior 2 4 307 IFIores lieriiiaiiliniililas ; |ia|jillii> mais ciiiio que a iionilla •< (Flores diuicas ; papilhd |ior lim mais Idiigci ([iie a curdlla. 11. Cejúalonoptos Neck. IFIores iieriplicricas estéreis; lilele dos eslanies liirsulos I. Nulubdsis Cass. (l"liir('s Iodas lii'iiiia|ilM(iilitas; filetes papiUosos V. Chaiinulim !)(.. I. Kotobasis Cass. C. syriiicum (!..) Giíerlii. FriK I. II, |). .'{83, tah. I()3, fig. 2; Cnicus sjriaciis W.; Brot. I, p. .3i2. Caiiiiiilios, scl)es, mnrgeiís de ribeiros, terrenos ciilli\u(los e inciillos, Fl. de maio a juiilio. l-li. II. Cephalonoptos Neck. C. arvense Scop. Fl. cariiiol. II, p. 12G; Serralula arvensis L. Sp. pi. p. 820; Cnicus arvensis Brot. 1, p. 344. Searas, viidias, terras cnllivadas. Fl. de jnllio a agosto. I. III. Epltrachys DC. l'C;ipitiilos glandes; escamas pouco lomentosas: fidhas decurrentes liranco-tomen- I tosas na pagina inferior, peniiatipailidas oii peniiatilidas. C. lanceolaluin Scop. l(]apilulos iiienores; escamas liastanto tomentosas; folhas decurrentes liranco- ( lomontosas na (lagiiia inlViior. pennaliloliadas ou lanreoladas. C. Liiil:ii Nyni. C. lanceolalnm Scop. Fl. carniol. II, p. 130; Carduus lanceolatiis L. Sp. pi. |). 821; Cnicus lanceolalus \V.; Brot. I, p. 343. Terrenos pedregosos, muros, sebes, margens de campos. Fl. de ju- nho a outubro. I-Ill. C. Linkii Njman Syll. p. 23; Cornp. Fl. Europ. p. 406; Cnicus stri- gosus llollgg. et Link. F"l. Port. p. 191. Matias, sebes, margens de campos e de caminhos. Fl. em julho. I-III. IV. Picnomon (Cass.) C. Acarna L.) Moench. Metli. Suppl. p. 22G; Carduus Acarna L. Sp. pi. p. 820; Cnicus Acarna Brot. I, p. 344. 1 308 TcTreiíos áridos e estéreis, camiids em pousin. I'l. de junho a iigosto. I-II. V. Cliamaelon UG. I C:i|iilulos terminaes isolados 1 ( Capitiilos numerosos pequenos aglonieraJus C. palustre Scop. ÍFiilli.iR radicaps pcniialifiilas densaincnli' alvuldiiicnlosas na paiiiiia inferior. í,'. /iliiniiiliiliiiii Lge. Foiiias radicaes oblongo-lanceoiadas mais ou menos lobadas e glaliras. C. Welirilscltii Cuss. C. (ilipciuliiliim I-pc. Ptip. [1. 142; Cniciis hiilhosiis Hrol. I, p. .Ti.'3. Piados seccos, mallas, sebes. Fl. de maio a uj^osto. l-lll. C. Wehvitschii Coss. PI. crit. p. 118. Terrenos liiimidos. Fl. de jmdio a jidlio. I.— Cravo de iiirro. C. palustre Scop. V\. earniol. II, p. l-iS; Carduus palustris L. Sp. pi. p. 822; Cnicus palusliis \N . ; IJrot. I, p. 313. Ji. spinosissiinus \\'k. Terrenos húmidos, pantanosos, marf;eiis de regalos. \'\. de junlio a agosto. I-IV. Cyiiurn L. C. luimilis L. Sp. pi. p. 828; Brot. I, p. 339. 3. leucantlia Coss. 1. c. — Corolla branca. Terrenos áridos. Fl. de maio a julho. I. — Alcachofra de S. João, Alcachofra brava. Kiiylliiiii Vaill. S. Mariiunim (iaeilii. de Irurt. sem. II, |i. 37S, lah. 1C8, lig. 2; Car- duus Marianas L. Sp. pi. p. 823; IJrot. I, |i. 3il. Terrenos férteis, rehosos, sebi-s. Fl. de maio a agosto. I-II. — Cardo de Saiila Maria, Cardo leilviro. |jii|iNÍa Neck. L. j;ala(lites (L.) O. Ktze; Centáurea galactiles L. Sp. |d. p. 319; Brot. 1, p. 372. Terrenos estéreis, cultivados, bordas de caminhos. Fl. de maio a agosto. l-III. 3()í) Oii4»|>or9loii L. O. aciíiilliiiim L. S|). pi. p. 827; Hi-ol. I, p. 3Í8. Tericiios pcdrcfjosds estéreis, ciiiiipos, eamiiilios, sobes. Fl. de julho a selemliro. I-IV. — Actvillúo vulijar. i. Centaureinae I Floros azues 1 . 1'railos e iiiatlos. I'"l. ile julho a outubro. I-ll. Sect. II. klasca (Cass.) S. piíitiatilida l'()ir. Diel. \ I, p. ÍKi I ; Ciiieus piniialifiihis W.; l$rot. I, p. :iíí. 1 2 310 Terrenos arenosos relvosos, charnecas, logares sombrios. Fl. de maio i\ julho. I-II. l^eiitaurea L. [Appendices iulermediarios do iovolucro, millos, (luasi nullos, ou niuilo peque- nos 1 Appendices escariosos pelo menos em grande parle 2 Appendices córneos picantes 9 Appendice pequeno agudo Sei-l. IV. Mirrolottchus DC. Appendice obtuso Sert. I. CetUaurium Cass. Appendice orbicular mais ou menos dividido 3 Appendice escarioso 4 1 Papiliio nullo Secl. II. Plinlolepis Cass. 3 (Papilho longo plnmoso Seet, 111. Leuzi-a DC. [Appendice pouco ou nada decurrente pelas margens das escamas ."> ( Appendice perfeitamente decurrente •') (Appendice longo pectinado Sect. VIII. Cheirolophus Cass. 5 (Appendice arredondado escuro ilividido cm lacinias longas, desegnaes sul)niadas. Sect. V. Jacea Cass. Appendice palmado ou pectinado Sect. VI. Cyaniis Cass. Appendice pennado ' Escamas sem nervuras Secl. X. Acrocentron Cass. Escamas com nervuras 8 Í Escamas estreitas; appendice terminado em ponta longa com poucas lacinias na base Sect. VIU. Melanoloma Cass. Appendice penn.ido cm quasi toda a extensão: lacinia terminal ponco maior que as lalciaes í^ecl. IX. Aciulophiis Cass. i, 9 Coroila amarella Sect. XIII. ilesocenlron Cass. Corollas purpurinas 't) ÍADuendice terminado por longo espinho caimliculado de côr clara. Sect. XI Calcitiapa Cass. A|)pendice palmado Sect. XIII. Sfiideu DC. :ni Sect. I. Ccnlaiiriíiiii Cass. C. fíigann Riol. I, p. 3(59; IMijl. Itisit. I, p. 60, liib. 32. Terrenos áridos arenosos, niiitlos, |(iiiliiies. l'"l. de junlio a jiillio. I-ll. — Rhaponlico bastardo, liliaponlico da terra. Sect. II. Plialolepis Cass. C. amara L Sp. pi. II, |). I29i; Hrot. 1, p. .{09. Pastagens do littoral, terrenos seccos. Fl. de junho a outubro. I. Sect. III. Leiíiea DC. C. longifolia (IIolTgf;. Lk. Fl. Õrl. p. 217, tab. 96; Scrratula conífera Brot. Phyt. Lusit. I, p. 67 (parte), tab. 31. Mattos e terrenos húmidos. Fl. de junho a jidho. I. Sect. IV. Microionchus DC. C. Salmantica L. Sp. pi. p. 918; Brot. I, p. 372. Sitios estéreis, terras incultas, vinhas, caminhos. Fl. de maio a agosto. l-UI. Sect. V. Jacca Cass. C. nigra L. Sp. |)1. p. 911. p. paUida Lge. Pug. p. 131; C. rivularis Brot. I, p. 367; C. pratensis Iloffgg. el Link. Fl. Port. p. 322. Prados, terrenos relvosos, proximidades dagua. Fl. de junho a de- zembro. l-IIÍ. Sect. VI. Cjaiuis Cass. C. Cyanus L. Sp. pi. p. 911; Brot. I, p. 36(i. Searas. Fl. de juidio a julho. I. — bidahjuinhos. Lóios dos jardins. 31-2 Scct. Ml. Mclauuluina Cass. 1 C. pullala L. S|i. |.I. p. 911; lírol. 1. p. 3C6. Campos, piistafíciís, sitins it1vos(is. FI. iIc fcven-iro a jiinlio. I. Cardinhu das alinonrimas. Secl. VIII. Clieirolo|ihiis Cass. SAppendice longo triangular; caule ramoso C. scmpcnirnis L. Appendice estreito arredondado; caule simples ou pouco ramoso. C. tiligiuosa Brot. C. sempervirens L. Sp. pi. p. 913; Brot. I, p. 3(tC). Sebes, terrenos calcareos pedregosos. FI. de jiillio a aposto. I. — Lavapé ou fVoma/. C. uligiriosa Brot. I, p. 368; Pli\l. Lusit. I, p. 6o. tab. 30. Sitios pantanosos, jtincnes. FI. de julho a seteml)ro. I. Sect. IX. .\rrulo|(biis Cass. Í Invólucro ovado-oblongo C. limbuta HolTgg. et Link. Invólucro oblongo-cylindrico C. miciantha HolTgg. et Link. Invólucro ovado-globoso 1 I Appendice escuro C. cocmlcscens \V. lAppendice fusco C. Ilanrii Jord. C. limbata Ilollg-. et Link. FI. Porl. p. 2-21, tab. 97; C. paniculata Brot. I, p. 366 (parte). a. melanoslicta Lge. Pu;j. p. 136. Guieiros, mattos, terrenos arenosos do liltoral. FI. de jullio a agosto. I-III. C. Ilanrii .lord. Obs. Ir. \. p. 70. lab. 4, íig. B. Terrenos seccos da região montanhosa. FI. de junho a agosto. III. G. comiescens \V. Sp. pi. III, p. 2319: C. arislata IIolTgu. el l.ink. FI. Port. p. 266. 313 Outeiros das ii'f;iôc'S iiiCcriores e montanliosas. Fl. tio maio a jiillio. MV. C. micraiitlia lIofT-;};. et I,inli. Fl. INiit. II, p. 220; ('.. paniciilata Hrot. I. ]). 3C(i. Terrenos graníticos e schislosos, áridos. Fl. de jullio a agosto. I-IV. Sect. X. Acroreiílron Cass. C. oriíala W. Sp. pi. IH, p. 2320. 3. microcephala \\\\\k. Prodr. II, p. 147; C. collina Asso Syn. Terrenos arenosos, de cascalho, estéreis. Fl. de juidio a agosto. I-III. Sect. XI. Caicitraiia Cass. C. Calcitrapa L. Sp. jil. p. 917; IJrot. I, p. 371. Caminhos, muros, terrenos pedregosos. Fl. de jidho a agosto. I-III. — Cardo eslrellado ou Colcitrapa. Sect. XII. Mesocentron DC. C. Mililensis L. Sp. pi. p. 917; C. soistitialis Asso; Brot. I, p. 371. Outeiros seccos, campos, silios pedregosos, searas. Fl. de junho a setembro. I-III. Sect. Xlll. Scriílca DC. í Folhas caulinares (ieoiirrenlcs C. lusitanica Bss. Rcut. (Folhas caulinares não dccui rentes C. polyacantlia W. C. lusilanica líss. et Keul. Diagn. pi. orienl. Ill, ser. 2, p. 8o; C. iiapiColia Urol. I, p. 370. Terrenos calcareos e arenosos do liltoral. Fl. de maio a agosto. I. C. polyacaiitha NV. Sp. pi. Ill, |i. 231 í; C. caespilosa Hrul. I, p. 370. Areaes, terrenos arenosos do lilloral. Fl. de mar(,'o a maio. I. Cardiaiiiiis L. C. lanatus L. Sp. pi. p. 830; Carduus lanatus Brot. I, |). 342. 314 Terrenos de cascollio, cultivados, outeiros estéreis. Fl. de julho a agosto. I. — Cardo satujuinho. CaiMliiiiccIliis .luss. C. coerulens DC. Prodr. VI, p. 614; Cnrduus coerulcns Drot. I, p. 342. a. denlalus DC. Terrenos cultivados, relvosos. Fl. de maio a jullio. I. Cilieiís Gaertn. C. benedictus L. Sp. pi. p. 826; Centáurea benedirta L. Sp. pi. 11, p. 296 ; Hrot. I, p. .'170. Terras ferieis relvosas. Fl. de maio a julho. I. — Cardo sanío. Liguliflorae Cichorieao Planta espinliosa; receptáculo com palhetas muito amplas 1. Scoliminae. Plantas uão espinhosas 1 l Receptáculo mi ou herissado com pellos 2 j Receptáculo com palhetas caducas ou nú 3. Lcontodonlinae. 2 IPapilho palheaceo, membranoso ou nullo 2. Cichorime. (Papilho de pellos denticulados, mas nunca plumoso 4. Crepidinae. 1. Scoliminae Scoliniiis I>. f Capítulos termiuaes envolvidos nas folhas lloraes pectinadas; folhas de niarpem \ espessa cartiiaginea Sc. nmciilutus L. J Capítulos laleraes cm espiga folhosa, pouco envolvidos nas folhas floraes não ( pectinadas ; folhas de margem não curtilaginea Sf. hhpanicus L. Si-, maculatus L. Sp. pi. p. 813; Brut. 1, p. 335. Campos áridos, searas. Fl. de junho a agosto. I. Sc. bispiíuicus I.. Sp. pi. |i. 813; l^rol. I, p. 834. Areaes, terrenos de cascalho, bordas de campos, hl. de junho a agosto. I-H. — Cardo douro ou Cangarinha. 1 315 2. Ciohorinae 1 Receptaculu alvcolado e (il)iilloso Uisiúdella ISoniad. I Receptáculo nú 1 [Flores amarellas 2 Flores azues ou brancas Cirhoriínn L. IPapilho O 3 Papilho formado de escamas muilo íitias, pelo menos no centro 4 Papillio reduzido a uma coroa curta membranosa Ariwseris Gaertn. IAchenlos da inargem divaricado-patentes e envolvidos pelas escamas do invólucro ipiando maduros [{hngadiotus Scop. Achcnios não divaricado-patentes Lapsana L. (Invólucro de escamas largas l-seriadas IMimuoh (Tournl.) W. 4 I (Invólucro de escamss muito estreitas oo-seriado Tolpis Biv. Ilispidella Bnrnad. II. hispânica Lnmk. Dict. IIF, p. 131. Terrenos arenosos, incultos. Fl. de maio a agoslo. III-IV. Ciclioriíiiii L. 1 Planta perennal verde C. Mybns L. 1 Planta annual de cur glauca C. (jhmcum HolTgg. et Link. C. Intybus L. Sp. pi. p. 813; Brot. I, p. 333. |3. glahralum Gr. el Godr. — Cnpiliilos geminados; escamas do involiuro glabrus. y. leiícopliaeum Gr. et Godr. — Capitulos ternados; escamas pel- liidas mais ou menos glandulosas. Campos scccos, cultivados, cainiidios. V\, de junlio a setembro. I-II. C. glaucum llollgg. et Link. Fl. Port. 11, p. 178, tal). ICi. Terrenos incultos, beira de camiidios. Fl. de julho a agosto. 1. 31G |jn|iMniiii I.. L. communis L. Sp. pi. p. 811; IJrol. I, p. 'M'2. Terrenos eiilliviídos, sebes, logares sombrios. Fl. de jimlio a selem- bro. l-III. Tol|iÍ!9 Adans.) Biv. 1 Ligulas cenlraes purpúreas T. barbata Gaerln. (Ligulas todas aiiiarollas T. umbellala Bert. T. bnrbnla Gnertii. de frutl. sem. II, p. 372; Brot. I. p. 321. Campos iiicullos, arenosos, searas, sebes. Fl. de abril a junbo. l-III. — Leituijd. T. umbellata Berl. Jlem. Soe. luiiiil. Génova. Muros, pastagens, terrenos arenosos, sehistosos. I-'l. de abril a junlio. I-IV. i%rii».*ieri.«) Gaerln. A. pusilla Gaerln. de fnirt. sem. II, p. 3.t5, lab. 1 .'>7 ; Ihoseris mí- nima L. Sp. pi. p. S()9; Lapsana minima Hrol. I, p. 313. Terrenos arenosos graniticos. Fl. de junbo a jullio. I-V. Kliu;;n. aiUilrapifolin VahI. (llanla quasi ylahra; escamas exteriores recurvadas em gancho no vértice. Sc. laciíiiata L. Sc. laciniata L. Sp. pi. p. 791. Terrenos cultivados, camiidios. FI. de maio a jidlio. l-lll. Sc. calcilr;i|iiroliii Vald. Suid). bot. II, p. 87. Terrenos nrgillosos, cultivados, camiid)os, lilloral. Fi. de abiil a ju- lho. !-II. 1 321 Sect. II. Iluscoizoiicra DC. ! Caule e follias roliças fistulosas Sc. fistulosa Brot. Fullias planas com ucrvmas Sc. hiunilis L. Sc. fistulosa Urot. I, p. ;}29. Terrenos liuniidos. relvosos. Fl. de julho a agosto. I. Sc. humiiis L. Sp. pi. p. 7!)(). p. aiiyu.siifolia Iloíígg. et Link. Fl. Port. p. 124. — Folhas liiiear-lanceoladas. Prados e terrenos relvosos húmidos. Fl. de maio a junho. I. 4. Crepidiuae lAchenios com rostro 1 I .^chenios sem rostro 3 IRostro nascendo do centro d'uma coroa escamosa ou d'enlrc dentes. Climidritla L. Rostro nú na base 2 (Pedúnculos radicaes Taraxum Hall. 2 (Plantas caulescentes Laciuca L. Achenios comprimidos ou S-angulares estriados longitudinalmente. . Sonchus L. 3 {Achenios attenuados no ápice e com 6-20 estilas longitudinaes Crepis L. Achenios attenuados iia base e tioucados no vértice 4 Receptáculo com alvéolos apenas fimbriados Hieracium L. Receptáculo com longas sedas. Planta cotonosa Andryala L. 4 Audryala L. ! Planta bisannual ou perenue ; ligulas amarellas .^1. inlegrifolia L. Planta animal ; ligulas amarello-alaranjadas A. tenuifolia DC. 21 XXVI 322 A. inlegrifolia L. Sp. |il. |). 808. «. corymftosa ^Vk.; A. ronnibosa Liimk.; lirot. I, ji. .337. — (^•Mile miiild ramoso na parle superior; Tolhas inferiores sinuosas. p. atiijHstilolia DC. — Caule ramoso desde a liase; lollias linear- lanceoladas. y. siniinln \\'k. — Folhas infi-iiorcs e medias mais ou menos sinuoso-denteadas, ou sinuoso, ou roíuinado-piniialilidas. Terrenos arenosos, pedregosos, estéreis ou ferieis. Fl. de juidio a agosto. 1-Iil. A. tenuifolia DC. Prodr. VII, p. 24."). Terrenos arenosos e rochas ilo lilloral, maltas, viidias. Fl. de abril a juidiu. I. €'lioii4lríil» C. Gil. juncea L. .Sji. pi. p. TOti; Urol. I, p. 3 li. Campos e terrenos incultos. Fl. de juidio a setembro. I-II. '■' B'ai'n\iiiii L. T. ollicinalc WA). in NVifíg. Primit. 11. Iiolsat. p. .')(>; Rml. 1, p. 3-24. a. (jf)iiiiiiinii Korh. I^olhas de \erde claro. 3. lividiiin Kocli. — hdlhas um |)ouco plaucas. y. al/iinum Kocli. — Planta pe<|uena ; folhas \ei(les. Prados e terrenos IVileis, reUosos. Fl. de abril a iuiImIuo. I-IV. Koiiohii!»* L. [Folhas caulinares coni .luriculas .nciiiiiinailas S. oleraceits L. {Folhas caulinares amplexlcaulcs 1 /Folhas mais ou inciios divididas, as caulinares com aurículas nnillo l.irp;is ahra- j I ^'aiido u caulo S. usper VIU. ( Fullias caulinares pouci) laigas na iiasc ; capilulos pouco» *'. viarilimus L. S. oleracens I.. Sp. pi. p. 794; S. oleraceus, var. lae^is lirol. I, p. 3ir). a. Iriínitjiilinis W allr. Sched. cril. p. 832. — Lóbulo terminal de folha liiariiiMlar ou arredondado c giamle. p. lacei its Wullr. 1. c. — Lóbulo lerniinul egual aos lalerats. 323 Terras cultivadas, caminhos, muros. Fl, durante quasi todo o anuo. I-IV. — Serralha, Serralha branca ou macia. S. marilimus L. Syst. X, p. llí)2; lírot. I, p. ;JI7. p. latifolius Hisch. Terrenos húmidos, juncaes. Fl. de julho a agosto. 1. S. aspcr Viil. Dauph. III, p. 1S8. a. {nermis Hisch. lícitr. |). 222. p. piiiiycns Biscli. I. c. Terrenos cullivados. Fl. de junho a outubro. I. — Serralha preta, eaiiinhosa ou áspera. S. giaiuesiens .lord. Ohs. f'r. V, p. 7"), tah. 5. Terrenos pedregosos, muros. F"l. de maio u julho. I-III. L(iciliilu com poucas (o) llores Seci. II. Vhoenixopus Cass. Secl. I. Scariola DC. /Capítulos quasi rentes em espiga: folhas (juasi lineares; rostro do acheaio mais I comprido do que este L. saligna L. (Capitules pedicellados em panicula; rostro um pouco iiienor que o aclienio.. 1 1 [Folhas espinhosas na margem e na nervura dorsal, roncinado-pennatifidas ; ligu- las amaiellas L. Scariola L. jFolhas espinhosas na nervura doisal ; folhas inteiras ou sinuosas; escamas do { capitulo e ligulas mais ou menos violáceas L. virosa L. L. saligna L. Sp. pi. p. 796; Brot. I, p. 316. Terrenos cultivados, mallagaes, sehes. Fl. de juidio a outiihro. I. L. Scariola L. Sp. pi. li; Urol. I, p. .3 lo. Terrenos cullivados, mallas, sehes. Fl. de junho a setembro. I-II. — Alface brava menor. L. virosa L. Sp. pi. p. 795; Brot. I, p. 315. Terras leríeis, húmidas. Fl. de julho a outubro. I-III. —Alface brava maior. 324 Sect. II. l'boeui\oiius Cass. L. vimiiien Lk. Kiimn. li. lícrol. II. p. -281 ; Prcn.inliu-s viminen L. S(). |)l. |). 797; Cliuiidiilla nÍiuÍirm I.íiiiiIv.; Bn.l. 1. |). 311. Terrenos estéreis pcdre^iosos. Fl. de jiillio a outubro. I. Crcpis L. Ílíai/, fibroso-tulitírculada : capítulos solitários na extremidade do caule; aclienios quasi de 4 faces • Secl. II. ActUeunhizn Cass. Raiz fibrosa; capítulos solitaiíos ou eni cyuieíra; aihenius um [louco comprimi- dos 1 ÍAchenios lodos ou pelo mioikjs os do disco roslrados. Sect. 1. Barkausia Moencti. Aclienios apenas attenuados no ápice Sect. IH. Eiinepis DC Acheníos nem attenuados nem roílrados Sect. IV. Calonia Moench. Sect. 1. Barkausia Moeiícli. C. taraxifolia Tliuill. Fl. paris. p. 409. p. larinldld \\l. — Folhas basilares sinuado-pintialiíidas, ron- ciiiadas ou piiiiial!|i;irtiilns. Y- Uiicnselrri Hss. — Foliwis obtusas ijuasi sempre a|ienas den- teadas. Terras cultivadas, arenosas, camiulios. Fl. de maio a julho. I-II. — Almeirão. Sect. II. Aetheorrbiza Cass. C. bulbosa (L.) Tsch. Flora XI, Eiif;. I, p. 78; Leontodon bulbosum L. Sp. pi. p. T!)S; Ilicnicium lubcrosuin Hrot. I, p. 318. Areias do íillor.il e terrenos ie^(■s. Fl. de l'e\ereiro a julho. l. — Clioiuhilla de DiusioriJes. Secl. III. Eucrepis DC. C. virens L. Sp. pi. II; C. lectorum Brol. I, p. 320. 325 >. (lenlaln Biscli. — FoUms biisilaiTS oblongo-Innceolndus, dcii- Icidiís. ÍS. ritnclnnln Hiscli. — Fdlhiis basilares roíicinado-jiiimuliíidiís 011 lariiiia(In-[iirmali(i(las. y. jierliiialn Hisi li. — Folhas caiilinaiTS peclinato-piniia(i|iar- lidas. 5. agrcslis IVtsch. — Tollias como i'm Ji. mas caiiilidos maiores e caule sempre erccio e robusto. Prados, terras reUosas. I"i. de abril a outubro. I-IV. Secl. IV. Calonia Moencií. C. lamp^anoides Friíl iii DC. Prodr. VII, p. 169; líieraciíim lampsa- uoides Lamark. Dicl.; IJrot. I, p. .'{!!). Prados e maltas húmidas. Fl. de maio a a^'oslo. 1\ -V. IBicrafiiiiti L. [Plantas cslnllKipas coiii folh.-is viv.is n.i liasc na opoca Ja lliaai^^ãd; aelipnios pc- 1 ipieiios (2V2) "!'" qnaiitlo iiiaiiiiiMis Suligcn. I. Pilosella. (Planias rliizoniaUisas, mas não cstiilhu-as : aclicnios grandes (^-\y-,) niin. Siiligen. II. Arcluemcium. Suligon. 1. I^llosella [litisMÍa lie folhas central esteiil ; estnjlios ferieis, l-i liastes simples mi fnrqiiillia- (las ; f.illias concolores § Ciisleltdninae. (itdsiila central feriil; folhas iliscolores ; haste mia com una única llòr. § PilnselUnae, § Castellaninae II. castellanum Bss. et Keut. Diagii. n.°37; lí. sloloniferiim Iloflgg. et Link. !í. pildsum Scliul. — Fsoamas do invólucro com lotifios peilos brancos não fiiandiilosos e outros peipiíiiios glaiidulosos. f^. (jldndulosum Scbul. — Escamas com peilos curtos glandu- losos. Pastagens arenosas. Fl. de julho a outubro. Ill-V. 32(5 § Pilosellinae H. Pilosella L. Sp. pi. p. 800; Hrot. I. p. 318. Terrenos arenosos, relvosos, fendas de rochas. Fl. de junho a setem- bro. III-V. Subgen. II. Arcliloraclum (Folhas basilares vivas (phyllopodio) na época da lloração A. Aurélia Fr. (Folhas basilares mortas na época da floração H. Accipitrina Fr. A. Aurélia Fr. IPlantas cscapigeras » Tritiulta (Plantas de caule com folhas ** Vulgata. * Trivialia lEstjiete amarello; folhas ellipticas de peeiolo cuilo II. ciivraseens Jourd JEstylcte castanho ou aloirado; folhas curdiformes de lungo peeiolo. H. murontm L. #* Vulgata Folhas lanceolodas, .sinuosas ou inciso-denieadas, as inferiores o basilares atte nuadas em rurto peciulu H. mlgatum Fr. B. Accipitrina Fr. íPlanla verde vivo; folhas coreaceas ovadas ou ovado-lanceoladas. serrilhadas, as inferiores atlenuadas em peeiolo, as superiores semi-amplexicatiles H. sahatidum \.. (.Planta de vcrde-pallido; folhas molles ublougo-lanceoladas, denteadas. II. boreale Fr. * Trivialia II. cinerascens Jonl. Cul. Greiíub. 18í!>, p. 17; II. inurorum HolTgg. et Link. Fl. Port. II, p. 140. 327 Terrenos relvosos, maltas das regiões altas. Fl. de maio a setembro. IV-V. II. miirorum L. Sp. pi. p. 802. Terrenos arenosos, relvosos. Fl. de juiilio a setembro. IV-V. m Vulgata II. viilgatum Fr. Symb. |). 115; 11. intybaceum Brot. I, p. 320. Florestas. Fl. de junho a julho. III-V. B. Accipitrina Fr. 11. sabaudum L. Sp. pi. p. 80í ; Hrol. I. p. 318. Terrenos soltos, llorestas c maltap.ios. Fl. de agosto a setembro. I-II. II. l)orc;ile Fr. S\mb. p. I!)0; II. sil\,iliciini l5rol. I, p. 318. Km terras húmidas, nas maltas de. carvallios. Fl. de agosto a setem- bro. MV. Jiiliii ÍUnviques. 328 OBSERVAÇÕES PHAENOLOGICAS FEITAS NO JAltlJlM HOTAMCO DE CUl.MliHA Nd ANNO DE IHIO roK A. 1'. Moller Allit. SQ""; Latil. N. 4()"12': Lrn^ú. W. Gren. 8"23' Acer platanoides A. psi'ii(lii-|)lalaiius Aesciiliis Iliiipocastamniin Ailanllitis íilaiiiliilosa Alntis ylutiiiosa Aiiiygiialus coininiinis A. pcrsica AiiaiMinptis pyramidalis Ariiiciiiaca viil^-aris AtiDpa lti'llailiiiia • . . liiTlioi is vulgaris Detula pllhesiVMis Biixiis suiiipiTvirciis (íalluiia viili;;iris Campânula priíiitilapfolia Cereis siliipiaslnim Chflidoiiiiiiii luajiis Chr\ sanltuMiiiin) Icucaiillieiiuim Conuis mas C. sanjíuinca Cor\ liis avcllana Cratai'},'us moni)^'yiia Cytloiiia japonica C. vuliíaris Cylisiis Labiirnum Diosopiíyllum liisilaiiiciim Eriça iusitaiiica Ka^-iis silvatira Fraiiaria vesca Fraximis an};iistifolia Gledilsi-liia Iriacanlluis Gyncriíiiii arnonleum Juiilans ri'f!ia Latiesiroemia indica Launis nobilis Liguslruiii vulgare Primeiras Primeiras fo- ; Primeiras Primeiros fru- íiillias lliasamarcllas dores aberlas cios maduros ig.iv lO.X .S.IV 30.x _ - 12.11 lo.X 24.111 lO.IX 29.1V 7.XI - - 20.UI 2.XI 23X11 _ _ - 2.11 - _ _ 4.III _ _ _ I3.1V - _ _ 20111 - _ - 18.V 22 vil _ - lo.V - lo.IV O.Xl - _ _ 2'iXll - _ _ 2()\ll _ _ _ i:í.vi - ).IV 2X1 17.111 20VIII _ - 2111 - _ _ 2.V1 _ _ _ 5.111 - _ _ lO.V lO.IX lo.lll 28.x _ 24VII1 _ _ 2:i.iii ti.X _ _ ;í.!1 - i.Ill 23. X 2illl 8.1X _ il.lV - _ _ 20 IV - _ 20.X1 2Í.1Y 18.X1 - _ - 19.11 28.IV 3.11 28.x 30.1 - 7. IV 16.x _ lolX _ 2ÍÍ.VI11 _ _ I4.IV I8.IX _ í.-i.Vll - _ _ 12111 IX - - 12.1V 15.1X 329 l/ilimii (•.'itiiliilmu LiiÍDilcndioii tiili|iifeni Loniccra ctniyca L. tataiica Morus alha Narcissus Hiilliocoditim . . . . N. obosus N. poeticiis N. pseiido-narcissus N. Taz/.clta OliM ('uro|)apa Oplirys liitca IMiilaílclpIuis coniiiaria Plalaniis (irinUalis Popiilus alha P. canescons P. nigra Prunus aviíiiii P. domesiica P. Pissardi P. spiíiosa Pyrus 1'oniiniinis P. inaliis QiiiMTiis pcdiiiK-ulata HariiiiiiMiliis l''icaiia Uiiliinia psiniilacacia lÍDsa scanilriis iiiiblis idaciis li. ulniiloliu? Salix atrociíierea S. caprea Salvia oITicinalis Sanibncus nigra Sanithaiiimis grandiflorus . . Scilla piiiiiila Secale eereali^ Sorliiis aucuparia Sviiiplidiícarpiis raceinofiis Syriíiga vulgaris Tilia americana T. argciilea T. vulgaris Tritiinnii viilgare Ulex Ju?siaei Ulnius raiiippslris Viburnum Tiiius Vi lis vinifera Primeiras follias 22111 ().I1I 30.III 25.11 2.1V :)0.iii ri.iv 14.111 18.11 20.111 21.1V 12.1V 10 IV 23.1V 12. IV ;í9.iii Maltas de caivalhos tndos verdes Cearas de centeio iiiaihiras Coryllus Aveilana— llores masenlina< l'rinu'iras ío- lliiisamarellas 7.XI lO.XI 6.XI 20. XI 18X1 15.X1 6X1 23.x 12.XI lO.Xl 12.x 8.XI 18.x 25.x 20.XI 8.XI lO.X 1'riiiiciras | Primeiro.': fru- Dores abertas ' ctos maduros 22.V 20. V 20. IV 18.111 2.111 22.11 12.11 21.111 4.III 18X1 18.V 19.11 30. IV 20.111 211,111 22 III 22.111 2().II 7.II 8.I1I 25.111 5 IV 28.X1I l.IV 15.IV 15.IV 17.1V 23.1 20.11 12.1V 5.111 lO.IV 5.1II 19.IV 15.IV 16.IV 10. VI lO.V 22. XI 4.II 12.11 22.V lO.IV 15.VI 28.XII 15V11I 20 IV 25. IV 14.V 18.V 12.VI 23. VI 27.VI11 18 IX lO.Vl 25.V1 15.111 14 IV 8.VI11 6.VI11 24.V111 (i.lV 4.V111 330 índice das iviaterias ORIDENI DOS A.UCTORBS Pag. C;irri?so (Hr. T.iiis AViltniscIi) — MatiM-iaos para o estudo do Plancloii da rosta piirlii.!;ii('sa "i t,' 190 Henriques (Ur. J A.) — Sir Josc|ih Dallmi Ilooker Ill u » — Esboço da flora da bacia do Mondego 85 cá 10 » » — Cyprestc portiiguez (Cupressus lusiianica Miil.) Cedro do Biissaco 178 Mariz (li.'' J. .\.) —Flora lii-;itanica exsiccala — Centiiria MX.. 180 Moiier (A. 1'.) — Obsrrvai.ões pliaenoluiiicas feitas no J.ir(biii Botânico de Coimbra no anno de l'J10 . . . 328 :mí\ índice alphabetico famílias E GlíNEROS JUÍNCIONAUOS NESTE VOLUME Pag. Acanlhaneae 270 Acantluis L » Aclinoptvclius Elir lOS Adeiiuojiiiius DC, 100, 18t), IH'.) Agriíiioiiia L iiri Agnipynim Brauv ISâ Aarostib L 181 Ajiiíra L %)S Alcliemilla L 91 Allium L 182 Althaea Cav I'i(i Aniiiii Tournf 171 Anacardiaeeae 1 'lO Anacyclus L 297 Anagalis L 215 Anairhiiiiim Desf. l,s'i, 2(i() Aneluisa L ISS, 2:!() Andryala L ;{2I Anethum L 174 Angélica I^ 1 7."j Aiitliemis L 29(i Anthriscus IIuITiii Klf) Aiilhvllis L 117 Anlirrhinum Tournf. 184, 188, :'ri8 Apiíini L 170 Apocviiaceae 22i Aquifoliaceae 1 i2 Arahis L 187 Araliaceae 1()2 Arbutus Tournf 24 Arctium L ;K).") Arctotis L :í04 Arenaria L 18B Pag. Aristolochia Tournf 183 Aniii-ria Willd 216 Arnica L SOI Arnuscris Gaertn ít 16 ArrliPiialhernin lieauv 181 ArtCMiisia L 300 AícIcpiíliMCcae 223 A.-ípcrulla L 27o Aslcr L 2ril Aslrocarpus Neek 187 Alni|i.i 1 2ol Auliscns Ehr 193 Avena L 181 Dacillariale.'; 190 Ilacicria.^trum Wall 199 liallola 1 243 Bartsia L 267 líellanlia Ali .. Hellis L 289 Biddulphia KiU 202 Bidens L 295 Bifora IlolTni 168 Biserruia L 121 Borraginaccae 228 Borrago L 230 Bronius L 182 Brvonia 1 284 Brunella L 240 Bupieuruni L 170 332 Pag, Cacliris L CactiiciMo Calciulnla L Callilricliaceae C.iililriclif L (ialluna Salish Calysti-fjia R. Br Caiiipaiiiila I, Caiiipanulaceae Caiiipyldiliscus Elir C.aprifoliaceae Carilaniinc I> í'ar(iiincelliis Juss Carduiis L Carlina L Carthaiims Ij Canini I Cclsia I (leiíanpiíiin Fr (^cntaiuea L (;i'nlranlliiis DC Ceniiiiifiiliis L Cera.-iliiiiii L Ceiataiilus (Ehr.) Oiintlif L 183, Chafiiiplivlliiiii L Clia,M(iC'Tas (Klir.i C.lilDra L (",lii\ saiiiliPinuiii L Clir\síis|ili'niuiii L ■ . (".hrylliiMiini I (^hondrilla L Cireuilia Ailans Cicliciriíitn L v Cirfaea L Cirsiiini SiMip r,islaci'aii Cistiis Tdiirnf iM, Cladiispiiiiuin IJiik (;ii'iniia L Cniciis naeiln Cmiiposilac Coiiiuiii lj (^íJiKipddíiim Kiii"h Cnnvdlviilaceae Cdnvdlviilus L (^onysa Ia'ss Cdiiaiiilriiiu llolTiii Cdinaceac Oirnus I,, C.dfdTiilIa Ij (Àirydulliyinus Uchb Cúsciuodíscus Khr. 160 IS? ::0.1 141 212 áá7 -2m 284 20:í 278 187 :il4 :<()tí :!()'! :!I:í 172 180 .UO 281 216 7:í 202 2:1:) I(i6 200 22;í 2i»7 88 174 :!22 221 :m 162 :í(i6 i:ío 187 180 240 Hl 4 288 168 172 226 22() 290 168 16:) 12.1 247 ■' 194 ; p«g Comia L MOO Cotylpdon L 87 Crassulareae 85 Cropis 1 324 (',niciaiR'lla L 274 Ciiciirliiiarcae 284 Cusciila 1 228 C.yddiiia Tdiirnf. 89 i'.\ iiilialaiia líaiiing 23.") (Aiiaiichuiii L 225 r,\ liara L :t08 (;vndt;ldssiiiii L 230 Cvndsiiius I, 181 Cvlisiis L 102 T> Dapliiic 1 158 Daliiia 1 252 hanciis 1, 177 l»i'si-liaiiipsia Bi-aiiv 181 lictdiiiila Stliiilt 196 Dianihiis L 187 IJijíilalis 1 184,266 Itiiidllaíii-lliatí 60 liiniiplivsis Ehrenli 65 Diotis í)esf 297 Dipsaceae 2'<2 DipNaciis L " Dilvliiim liail 201 Ddficds 1 131 Ddrdiliciiiii L 301 Doivciiiiini Vill 118 E Kchaliiim A. Rich 284 Kchinops L 304 Krliiiiin L 184, 283 Klatiiiaceae Ii9 Klaliiie L « Klaliiioidns Wt-ttst 255 Kiiicx Ncck 183 liiiipeiruiii L 141 Kpildliiuin 1 160 Kiica 1 212 Kiicai-eao 24. 211 Kiifícroii L 2S0 Krddilliii l> 133 f<;ryní;iiini I, 164 Krvsiiiuiiii L 187 Ki-y Ihi a."a Nork 185, 222 Eucainpia Ehr 201 333 l'ag. Kupaloriuiii L 288 Kii|ili(.ilii;i L i:)8 Kiiphuiliiaccae 1117, 170 Ev;ix Ciuurin 202 Fcnila L 175 Fcsliica L 182 FilaUd L ■ 201 Flaycllia GO Fduniculum Adans 17'i Fiagaria I, 92 Fraiikeiiia L 149 Fi aiikfniaceao » Fiaxinus L 220 Fuiiiana Spaeli 187 Gr Galiiim L 183. 188, 27o Genista L 98 Genliana Tournf. 224 Geuiianaceao 221 Geraniaccae l^i 1 Geraniales » Geraniuni L l.!2 Geropogon L 320 Geuni L 93 Glechoiiia L 240 Gnaplialium Dou 293 Goiiiaulax Diesing 66 GraliolaL 188, 262 Giiiiiiuia Ehr 180 Guinardia Peiag 198 GuUiferae 147 Halimium Duual 187 Haloirhagidaceae 162 Hedera Tournf 162 Iledvpnois Toiírnr. 183, 316 lleleochloa Hosi 18| Holiai)llii'nuiiii Tournf. 151, 187 Hi'liclirvsuni l)V. 293 HelioirJpiuin L 184, 229 Iltíloseiadiuni K 18o Heracleum L 176, 185 Ilieraciuni L 325 ilispidella Beniard 31o Hydrocotyle L 163 Pag. ilyosfianus L 351 Ilvpciii-oideae-ilyperieeai! 147 Ihpciicuui L 147, 186 ll\ piii-lirris L 317 Ih'x í 142 liuila L 293 lálliinia Ag 203 J Jasione DC 183, 287 Ja.^^niiniuni L 221 Juncus L 182 Laliiatae 233 Lactuca L 323 Ijauiiuiu L 242 Lapsana L 316 Lalhvrus L 127, 186 l.audtíiia Clevu 198 l.aurcntia Ncck 287 Lavandiila L 238 liavalera L 145 Lciiuuiinosae .... 96 l.fntiliulaiiacoae 270 Lconludon L 183,318 Lu|)tiji'vlindius Cleve 198 Lfpluriís R. Br 182 Liguatruin L 220 Liuinanlliemuni Gni.. 224 Liuaceae 134 LinariaL 180.236 Liiium L 133 Lilhospernmm L 233 Lillorella L 271 LoIíeliaL 287 Loljiuni L 182 LiiniceniL 280 L(iUKs L 118, 186 Ludwigia L 139 Lupinus L 97 Lupsia iNcck 308 LuzulaDG 182 Lyciuni L 251 Lycmopliora Ag 203 Lvcopsis L 531 LycopusL 184,249 334 Pag. I.vsimadiia L 214 I.vlhraccaf 158 l.vlliniiii L 15!» .M Malva I 143 Malvaceae " Malvales » Malvcae-Malvinao ' _ Maiíiiitia Hss 1 "*> MaiTuliiiiiii 1 2;!9 M.Mlicajio 1 100, 180 Mi'laiii|ivniiii 1. :2( (i Mclílolus Tdunil' 110 Melissa I ^^Vi Melillis L 241 M.'iosiia (Af.) Il»;t Mi'iiiaiillK's Tuiirnf 2^4 Mcnlha I W.t Mnrmialis 1 1:18, 18(i MoíiMiilii \ aiitheiniiiii L 18.'i M,'.<|)yliis'l. 90 lliinoiropa L 211 MyoMitis L 184, 188, 2:!2 Mvrlaciuie !•)!• Mvrtillurae 1")7 M\ rlus L loS) :x Neckcia lli^dw 181 Ni-IH'la I. 2:t!) Nicdliaiia 1 2.">2 iNilzsehia llass 205 O Odimlilcs Pcrs 267 Oiloiiliisptíniiiiiii Neck 294 Oiínaiilliií L 173 Oidiíiiii Lara 180 Olca L 220 Olcacfae 2I!I ()iii|ilialo(1c.s Moi-ncli 184, 22!) (inaLiia liiiiriif Ili4 t)iiai;raceae 159 OiKiiiis 1 104 OiiDiKinlun 1 309 0|iiimla llaw 157 (•(iiiiiliales " Urdiis L 182 Oripanimi Mocnch 247 Orla\a Ilolliii 167 Oruiihnpiis L 122, 180 ( Jiobanchaceae 268 Orobanclie L 268 Orobus L 186 Oxalidareae 134 OxalisL 134, 180 Paralia Hoiljcrg 193 1'aiLMiliicclla Viv 207 Paiiotaria Toiírnf. 183 Podirularií L 207 Pfplis L 158 IViidiniareao 65 l*ciidiiiium lOhrenb 67 IVlasitos 1 300 l'rtii)S('liiiiiin llulíiii 171 IMiaunalon Cass 2<.t2 Phalaiis L 181 IMialacrocaiiuini Willk 29!l IMiasfdiíis L 130 PhlciMiis L 241 PhvL-osiris L 180 Plivllirea L 220 IMiysahs 1 251 Phvsospeniuiin Cuss 168 PieVis 1 319 Pimpiíirlla I. 173 PiíiiJiiiinila L 270 Piíòlaccae 201 PirusToiíinf. 90 Pistacia I, 142 Pisuiii L 130 Planlaiiinacoae 271 Plaiilajio \j » Plalauaceae 89 Plalaiius L » Ploiirosigina W. Sm 204 Pluiiibaulnaceae 216 PoaL 181 P.idosira líbr 193 Polygalaceae 136 P()taiii()gi>t(in L 181 iVdciUilIa 1 93 Piílciiuiii L 9o Pri-slia Op 249 PriímilaL 214 Primiilai-oac Hi,'Hk Proi (icfiilrai-rac 03 Proroceiílriiin KhriMib » Pterucejibalus Yaill 2S3 335 Pag. Ptycluilis Korli 171 l'iicciiii;i Pers 1*^0 PulirariiiL 28'i. Hiiciiniilriíim liiid ISO Hailinl;! I, l^}-' Itiiiiiiiiculus L i^^_ lilia;:;i(lliiliis Seop ■110 lUiaiiiiialfS 142 líliaiiinacwKi •' lUiaiiiiius L ■' Bliiis L Rliviiduistesiuni IS' lUdolliia Moris 1'1 HosaL itS, !«'•• Rosai-eao «9 Hosales ^5 Uubiaceae 274 HubusL 91,185 Rumex L 1*^'' Ruta L l^iO Hulaceae " Salvia L 244 Sambucus I. 271» SaniolLis L 214 Saniciila L I'>'1 Saulolina 1 2'.l(; SariilhaiiuHis Wiiiiui If^l' Saturt'ja L 245 Saxifiaga L 88 Saxifragai-eao 87 SeabiosaL 2S4 Scandix L í*Jt' Seelelouema Giev 19't Scolinnis L 314 Scorpiurus L 121 Scorznnera L «520 Scroijhularia Tournf. 184, 2(50 SiTopluilariaceae 2"i:i SrulL-llaria L 2:i7 Seduiii L *^'' Solinum Hotrm 174 Senípcrvivuiu L 87 Senocio h 301 Serratula 1 309 Seseli I- 17:! SherardiaL 274 Siblhurpia L 263 Pag. Sidi-rilisL 18'» Silcnií L 187 Silvbum Vaill 308 Siiim L 172 Siuiniiuni L 1B6 Sulaiiaeeae 2oO Solaiiiini L 2i)2 Sulidago L 289 Soliva n. L-l P 300 Sdiicbus Ii 322 Sparliiiin L 98 Snrli;l\la 1 1«9 SpiíaeaL 244 Sladivs I, 212 Slatic'c Willd 217 StcpbaiKjpvxis Khr 194 SiircLsa CÒiill 28:! Suriírlla K\\v 20o Sviipdra Ebr 203 Tamaricaceac 189 Tamaiix L " Taiaxum L 322 Teuniu.ii 1 184,2:16 Tbabissiosira Clcve 194 Tbalassioti ix Cleve 204 Tbapsia L 176 Thviiiebapcae 1^8 Tbvmus L 247 Toípis Biv 316 Tiinlvliuiii L 176 Torilis Adaii.s 166 riadicNuiii L 286 TiicriatiLini Ebr 201 TiifdliiiMi I, Ill, 186 Trig.iiuílla 1. 106 Tubcraria Uuiial 187 XJ lIloxL 101 Uiiibulbferae 14:) Uni.speniuiiii Scop 318 Uliiciilaiia I. 270 Vaillaiitia DC 278 Valeriaua L 281 336 Pag. Valerianaeeae 280 Val.TíanrlIa llnll » Vtíibascum 1. 254 Verbeua 1 234 Veibenaceae ' Veroni.-a 1 185, 189,283 Viliiiiiiiiiii 1 27!) Vicia L 123, IHll Vinca L 224 Viola L 136 Vioiafeae •> VulpiaGniel 181 Walileiibergia Sclirad 286 X. Xanlliiuni L 183 se Zygopln llaceae 136 ADDEISDA Pag. 136 — A seguir a Polygalaceae deve Ir Polygala L. 3 5185 00259 9494 /i-1»< ' ,1- '^A -^^■■. ♦V^™^ ^..<^3 ;"**'- \, ■ N -j. ^:-'r^ / >«; *í^' ^