RE ne 1P 506.947-22-— M-852 2 «Q AA | My NT PNA le | Ë né | /'\À; d ,, Sr ZT] Fra Ki DROPULIQUE 7 œ Ca Je ; TZ) CA , s | D UE FRS : y DE LA LC il pi SOCIÉTÉ INPÉRIALE DES NATURALISTES DE MOSS CO U. Tome XLI. PSP DSP PPS PR PPS RP SSSR PSP _ANN ÉE 1868. MOSCOU. Imprimerie de l'Université Impériale (Katkoff & C0.) 1868. n. Æ Ci, DR Co FE Ps 4 Es 2 #1 vi 7 LE Po | te | 4 TU J Œual F5 x , AR CAO \ { ! d ET Alix Ad tÿe rs 4 hs » fi qe % TE ES D'ÉRMRATUNE Gi mn + VIN > v 4) * LT Can . SL | . " IMC AIENICAN QIFLIT Di MUSEUM OF NATURA LIBRARY NEW VYOEK BOTANICAL GARDEN PLANTAE RADDEANAE MONOPETATAE. Die Monopetalen Ostsibiriens, Baicaliens, Dauriens, des Tschuck- tschen-Landes, des arctischen Sibiriens, Kamischatka’s und der Russischen Mandshurei, nach den im Herbarium des Kaiserlichen botanischen Gartens befindlichen, von G. Radde und vielen An- deren” gesammelten Pflanzen, bearbeitet von FERDINAND von HERDER. Heft TITI. CASSINIACEAE C. H. SCHULTZ Bip. (Compositae Adans.) Cynareae Less. VORWORT. Bei der Bearbeitung der ostsibirischen Arten der Gat- -tung Saussurea DC. war es uns vergônnt, ausser den Sim Herbarium des Kaiserlichen botanischen Gartens be- 5findlichen Exemplaren auch noch die Repräsentanten S dieser Gattung im Herbar der Kaiserlichen Akademie N 3. 1868. l ORY 1934 HiSi 2 und im Trautvetter’schen Herbar vergleichen zu kônnen. Auch hatte unser verehrter College, der Herr Akademi- ker und älteste Conservator GC. Maximowicz die Freund- lichkeit uns seine in den J. 4859 und 1860 in der Mands- hurei gesammelten Saussurea - Arten mitzutheilen. Ich ergreife daher diese Gelegenheit, um sowohl Sr. Excel- lenz, unserem hochgeehrten Herrn Director Dr. R. von Trautvetter, als auch Herrn Maximowicz, ferner Herrn Magister Schmidt und dem Conservator des Akademi- schen Herbar’s, Herrn C. Meinshausen meinen wärmsten und tiefgefühltesten Dank für die freundliche Unterstüt- zung auszusprechen, welche mir die genannten Herrn bei meiner Arbeit haben zu Theil werden lassen. F. v. Herder. 166. Echinops Gmelini Ledeb. — E. davuricus Fisch. — E. pratensis Turez. Ledeb.. fl. ross:111:/pag: 653 1DCproûr./VL-p. 5923: Turez. fl. baical. dahur. IT. pag. 101. Maxim. primit. p. 167. Ni 430. Trautv. de Echin. dissert. p. 14. Wir unterscheiden mit Trautvetter, Candolle und Le- debour: a latilobus. Blüthen- und Fruchtexemplare von Zachtui am FI. Irkut und von der Insel Olchon (Turczaninoff), von Werchne - Udinsk (coll. Karpinsk.), vom FI. Aledscheja (Kusnetzoff), aus der Wüste Gobi, zwischen den F1. Onon und Argun (Radde), von Nertschinsk (Frisch und Sensi- noff), von Nertschinskoi-Sawod (Vladzimeroff), aus Dau- rien (Vlassoff), vom obern Amur, oberhalb des Komar- 3 Flusses (Maximowicz), aus der Chinesischen Mongolei (Kiriloif) und aus Nordchina (Tartarinoff); 5 angustilobus. Blüthen- und Fruchtexemplare vom PBaicalsee bei Schunke (Schtschukin), vom Berge Munku-Sardyk (Rad- de), aus Daurien (Vlassoff), aus der Chinesischen Mon- golei (Turezaninoff) und vom Ural bei Tobolsk (herb. Ledebour). Die Heimath von E. Gmelini scheint südlich und süd- ôstlich vom Baicalsee: in Transbaicalien, Daurien und in der Chinesischen Mongolei zu sein, und zwar beson- ders «in montosis lapidosiss und «auf Waldwiesen». Jhr Vorkommen bei Tobolsk ist einigermaassen fraglich, um so fraglicher, als die Form angustiloba, welche von To- bolsk stammen soll, nach ihrer schmalblättrigen Tracht, nach ihrem viel niedrigeren und gedrungeneren Wuchs und nach ihrem sonstigen Vorxomme n eine ächte Gebirgs- form ist. Ihr südwesilichster Fundort ist bis jetzt am Munku-Sardyk im Sajan-Gebirge. 167. Acarna chinensis Bnge. — Âtractylis chinensis DC. DC. prodr. VI. pag. 549. Bnge enum. pl. Chin. bor. pag. 110. Né 204. Turez. enum. chin. p. 153. M 104. Maxim. primit. p. 172, M 439. Rel. tent. p. 94: Ne 291. Schmidt. fl. Amgun. - Bur. M 234. Blüthenexemplare aus dem Bureja - Gebirge (Radde), vom oberen und vom südlichen Amur in den J. 1855. 1856 und 1859 (Maximowicz), von der Mandshurischen Küste zwischen dem 44 und 45° N. Br. (Wilford), von der Victoria-Bai d. d. 28 Aug. und 12 Sept. 1860 und vom Ussuri, d. d. 9 Aug. 1855 und 6 Aug. 1859 (Ma- 1" 4 ximowiez), vom Ussuri, Sungatschi und vom Kengka- See (Maack), von der Kengka-Steppe (Schmidt in h. Acad.) und aus Nordchina (Kiriloff, Ladyschenski und Tartarinoff). A. chinensis ist bis jetzt nur im äussersten Sudosten Sibiriens, in der Mandshureïi, d. h. an dem Amur und an seinen südlichen Zuflüssen, an der Mandshurischen Küste und im nôrdlichen China gefunden worden, wo sie besonders «in montosisg, «in lichten, trocknen Laubwäl- dern und «an sonnigen, bewaldeten Abhängen» vorzu- kommen pflegt. 168. Saussurea pygmaea Spr. Ledeb. fl. ross. Il. pag. 660. Ledeb. fl. alt. IV. pag. 14. Bnge. suppl. p. 99. Ledeb. ic. pl. fl. ross. tab. 15. DC. prodr. VI. pag. 532. et 536. Linnaea 1830. pag. 427. Jacq. fl. austr. tab. 440. Jacq. h. Vindob. tab. 8. chbach. fl. germ. XV. tab. 818 et 887. Turez. fl. bai- cal. dahur. IL 1. pag. 104. Neiïlreich. Aufzähl. Ungar. u. Slav. Pfl. pag. 121. Verhandl. d. zool.—bot. Ver. in Wien. Il: p79, 81 et 85. Wir unterscheiden folgende Hauptformen dieser weil- verbreiteteten und vielgestaltigen Pflanze: x europaea seu Sprengeliana. (— Cirsium pygmaeum Scop., — Serratula pygmaea Jacq., — Cnicus pygmaeus L., — Carduus pygmaeus Jacq., — S. monocephala Cass., — Lagurostemon pyg- maeus Cass. et Wydl.). Von dieser Form lagen uns nur Exemplare aus den Oesterreichen, Steyerischen und Kärntherr Alpen (Leith- ner, Mielichhofer, Portenschlag, Sieber und Vest) und von den Carpathen (Rochel) vor; A J B sibirica seu Schanginiana Wydl. et DC. (— var. « communis Turez., = var. typica Traulv. — Heterotrichum Schangini M. à. B., — $. pygmaea Ledeb. fl. alt, — S. Schanginiana Fisch. in herb. — La- gurostemon pygmaeum var. 5. Wydl.). Blüthen- und Fruchtexemplare vom Berge Munku-Sar- dyk (Radde) und von einer feuchten Alpe am F1. Irkut gegenüber Monda (Tarczaninoff); ausserdem aus dem Altai (Bunge, Gebler, Koptjeff, Ledebour, Meyer und Schangin), aus «Sibirien» (Sievers), vom Alatau, Sartau und Djil-Karagai (Kar. et Kir. und Schrenk) und von der Kopal-Kette (Semenoff); y polyphylla Turez. seu Turczaninowiana. (— S. polyphylia Schrenk.). Blüthen- und Fruchtexemplare vom Berge Tschokondo und von den Daurischen Alpen (Turezaninoff), aus dem Altai (Bunge und Gebler) und vom Thian-Schan (Se- menofT); à leucophylla Ledeb. seu Schrenkiana. (— S. leucophyla Schrenk.). Exemplare vom Alatau und vom Dschabyk (Schrenk) und vom Turaigyr- Passe (Semenoff); e heteromorpha Turez. Blüthen- und Fruchtexemplare von Felsen am FI. Oka (Kusnetzoff), vom Altai (Bunge und Ledebour) und vom Alatau (Kar. et Kir.). Diese Varietät bildet den Uebergang zur S. pycnoce- phala Ledeb.; sie begreift in sich jene specimina inter- media, von denen Bunge (I. ce.) mit Recht bemerkt, dass sie: «utramque speciem conjungere tendunb. 6 £ graminifolia (Wall.) seu Wallichiana. Ex. vom Goithan-Than (Wallich) in h. h. Petrop. et in h. Acad., vom Balch-Passe in Tibet, 16000”, und vom Barji-Kung-Passe in Kamaon, 13500’ (Strachey und Win- terbottom). Die Originalexemplare Wallich's sind grôsser als die aus Tibet und Kamaon und verhalten sich ungefähr wie die var. sibirica zur europaea. Dieser Himalaya - Form steht schon, namentlich was die eigenthümlich am Grun- de verbreiterten Blätter um das Involucrum betrifft, ein Theil der von Semenoff auf dem Alatau gesammelten Ex. sehr nahe, so dass wir nicht mehr daran zweifeln, dass S. graminifolia Wall. nur eine Form der S. pyg- maea Spr. ist und sie desshalb mit derselben vereini- gen (*). Die geographische Verbreitung der S. pygmaea Spr. ist sonach eine sehr ausgedehnte: einmal auf den hohen und felsigen Kalkalpen d. h. auf hohen Alpengipfeln, in Oestreich, Steyermark, Krain und auf den Karpathen, dann in drei verschiedenen Formen auf den Hochalpen, (in summis alpibus), des Altai, des Âlatau, des Thian- Schan, des Sajan-Gebirges und der Apfel-Gebirge aultre- (:) Die S, graminifolia Wall. soll. sich von der S. pygmaea unter- scheiden: 1) antherae caudis villosis nec canatis, 2) pappo duplici, exteriore rigido persistente, («qua nota ab om- nibus Saussureis differt.»). Wir halten die Unterscheidungsmerkmale, welche sich lediglich auf die caudae der Antheren und auf deren Behaarung, ferner auf das Vorhandensein oder Fehlen der paleae receptaculi, und endlich auf das Vorhandensein eines einfachen oder doppelten pappus be- ziehen, fur durchaus ungenügende und mehr dazu gecignet, na- tüurliche Galtungen und Arten künstlich zu trennen, als um darauf natürliche Eintheilungen zu bauen, 7 tend, und endlich auf den Alpen der Hochgebirge von Tibet und von Kamaon wieder vorkommend. Saussurea pygmaea ist die verbreiteste und wohl auch die gestaltenreichste Art ihrer Gattung, und je nach Stand- ort und Lage unendlich verschieden in Grôsse, Blattge- staltung und Behaarung. 469. Saussarea pycnocephala Ledeb. (= S. liatroides Fisch., — Liatris baicalensis Adams, — Lagurostemon liatroides Wydl.). Ledeb. fl. ross. IT. pag. 661. Ledeb. fl. alt. IV pag. 14. Bnge suppl. p. 99: Ledeb. ic. pl. fL ross. tab. 59. DC. prodr. VI. pag. 532. Adams in Mem. de la soc. d. natur. de Mosc. V. pag. 115. Linnaea 1830 pag. 427. Walp. Rep. IL pag. 668. Turez. fl. baical. dahur. Il. 4. pag. 104. Wir unterscheiden zwei Formen dieser der S. pyg- maea Spr. nächstverwandten Pflanze, indem wir S. sor- dida Kar. et Kir. mit S. pycnocephala Ledeb. vereinigen: 4x genuina. Blüthen- und Fruchtexemplare aus der subalpinen Ge- gend am Baicalsee, zwischen Alsak und Oglok, (Turc- zaninoff), von Kultuk (Adams), aus dem Ssoigutischen Gebirge (Lessing), «in subalpinis Alta» (Bunge, Lede- bour und Meyers, von Ivanovsky-Bjelok (Semnenoff) und vom Alatau (Schrenk); B sordida. (= S:'sordida Kar et, Kir.). Exemplare vom Alatau (Kar. et Kir.) und von Dje- nischke im Alatau transiliense (Semenofi). Wir vermôgen trotz der «antherarum caudae lanalae» und «eaudae bisetae» keinen specifischen Unterschied zwi- 8 schen S. pyenocephala Ledeb. und S. sordida Kar. et Kir. zu machen, und wir sind hier, wie bei der S. pyg- maea der unmassgeblichen Ansicht, auf solche Unter- scheidungsmerkmale keine Arten zu bauen. S. pycnocephala Ledeb. ist auf den Voralpen des Al- tai, des Alatau, auf den Ssoigutischen Bèrgen und auf dem Gebirgszuge um den Baicalsee: «in subalpinis ne- morosis» und «in pratis subalpinis» zu Hause, doch steigt sie bis zu 5000’ über dem Meere an, in welcher Hôhe sie Semenoff auf dem Ivanowsky Bjelok gefunden hat. 170. Saussurea salicifolia DC. Ledeb. fl. ross. II. pag. 670. Ledeb. fl. alt. IV. pag. 29. Ledeb. ic. pl. fl. ross. tab. 76. DC. prodr. VI, pag. 533. Lessing in Linnaea IX. pag. 181. Turez. fl. baical. dabur. Il. pag. 106. Trautv. pl. Schrenk. M 654. Wir unterscheiden mit Candolle, Ledebour, Trautvetter und Turczaninoff folgende Varietäten: o macrocephala Turez. (= var. transbaicalensis Ledeb. fl. Alt.). Bluthen- und Fruchtexemplare aus Daurien zwischen den Flüssen Argun und Gasimur (Radde), von Chara- zai und aus Transbaicalien (Turczaninoff); 6 angustifolia DC. (= var. major Ledeb. fl ross., — S. multi flora Fisch. in herb.). BI. und Fr. ex. von Krasnojarsk (Turez.), vom Bai- kalsee (Kruhse und Schtschukin), von Werchne Udinsk (Sedakoff), von Nertschinsk (Sensinoff und Turezaninoff), von Nertschinskoi Sawod (Vladzimeroff, aus Daurien (Fisch; Rytschkoff, Sosnin und Vlassoff), aus Ostsibirien (Taskin), aus der chinesischen Mongolei (Kiriloff), «in montosis 119 siccis Tartariae» (herb. Pallas.) und aus dem Altai (Bnge, Gebler, Koptieff;, Ledebour, Mardofkin, Meyer und Schan- gin.); Zur Form $ angustifolia DC. oder major Ledeb. ge- hôrt eine Unterform mit weissen Blüthen aus Davurien (Sensinoff). y intermedia Ledeb. (— var. brevifolia Turez. im herb.). Bl.- und Fr.-ex. vom Baikalsee (Kruhse), von der In- sel Olchon (Turczaninoff), von der Quelle Pogromez (Basnin), vom Altai (Bunge, Gebler, Ledebour, Meyer und Tschikatcheff), vom Alakul und Tentek (Schrenk) und vom Tarbagatai (Semenoff); à éncisa Ledeb. (— var. squarrosa Bnge.), Blüthen- und Fruchtexemplare aus der chinesischen Mongolei und aus dem Altai (Bunge, Gebler, Ledebour, Mardofkin und Politoff); Trautvetter (1. c.) fasst diese 4 Formen und die S. cana Ledeb. in seiner var. stenocephala zusammen, in- dem er als zweite Form elegans aufstellt, und hiezu die S. elegans Ledeb., S. tenuis Ledeb. und S. salicifolia B ramosissima Ledeb. zieht. Was jedoch die S. cana Ledeb. (—S$S. fruticulosa Kar. et Kir.) betrifft, so dürfte sie wenigstens als Form wohl zu halten sein. Von ïihr lagen uns die Originalexemplare Ledebour's aus dem Altai, ex. an rupestr. des. Song. Kirg.» von Kar. und Kir. und Ex. vom Alatau transiliense (Semenoff) vor. Ihre geographische Verbreitung, sowie die der Form ele- gaus scheint auf den Altai, Tarbagatai und Alatau be- 10 schränkt zu sein, denn auch von dieser Form lagen uns nur Ex. aus diesen Gegenden und keine aus Südost- sibirien vor. Die S. salicifolia DC. wurde in neuester Zeit durch Trautvetter in ihrem Artbegriff erweitert und damit auch ihr Verbreitungsbezirk; dennoch behaupten die einzel- nen Hauptformen der so erweiterten Art ihre Verbrei- tungsbezirke und lassen sich die südlichen Steppenfor- men sehr gut von den ostsibirischen Bergformen unter- scheiden. Jene sind zu Hause im ganzen Bereiche der s. g. Kirgisensteppe, nordwesilich bis Orsk, südôstlich bis weit in die chinesische Mongolei und selbst bis näch Afghanistan hin, und zwar: in campestribus siccis et sub- salsis deserti, diese besonders in campis elevatis Dahu- riae, in montosis Transbaicalensibus, nec non in monrtium Altaiensium rupestribus apricis ad fluviorum ripas. 171. Saussurea papposa Turez. (= S. crassifolia DC. B papposa Ledeb.). Ledeb. fl. ross. IL. p. 666. DC. prodr. VE p.534. Turez. fl. baical. dahur. 1. p. 108. Blüthen- und Fruchtexemplare von Irkutzk (Herb. Fisch.) von der Saline Seleginsk und von der Dschida (Schtschukin und Turczaninoff), aus der Wüste Gobi zwischen den Flüssen Onon und Argun (Radde), vom Argun zwischen Zuruchaitu und Abagaitu (herb. Pallas), aus der chinesischen Mongolei (Kiriloff und Turczaninoff) und aus dem ôsitlichen Altai (Bunge). S. papposa Turez. scheint in ihrem Vorkommen auf Südostsibirien beschränkt zu sein und findet sich hier in ahnlichen Localitäten, wie die genuine S. crassifolia DC. (— S. salsa Autor.) in Südwestsibirien. Von dieser lagen ii uns viele Ex. aus dem südôstlichen europ. Russland: von der Wolga, aus der Gegend zwischen Wolga und Ural, aus der Caspischen Steppe, aus dem Caucasus, vom Araxes, aus dem südôstlichen Ural, aus dem Altai, aus der Kirgisensteppe, aus des Aral-Steppe und aus Afghanistan, überall: «in salsis frequens», aber keine aus Suüudostsibirien, vor. 172. Saussurea elongata DC. Ledeb. fl. ross. Il. p. 666. DC. prodr. VI. p. 534. DC. in Añn. d. Mus. XVI pl. 10. Turez. fl. baical. dabur. IE. {. p. 109. Maxim. primit. p. 167. M 432, p. 170. sub Ne 435 et p. 171. MN 438. Wir unterscheiden folgende Hauptformen: x genuina. Blüthen- und Fruchtexemplare von Nertschinsk (Sen- sinoff), vom F1. Maloi-Choncholoi, d. d. 2 Aug. 1772. (Bicoif in h. Acad.), aus Daurien (Pallas und Vlassoff), vom Amur, d. d. 26 Juli 1856. (Schrenk in h. Acad. und vom Suifun, d. d. 42 Sept. 1861. (Schmidt in h. Acad.); B polypodüfoha DC. — S. scabiosaelolia Turez , — Serratula Stelleri Steph.) Blüthen- und Fruchtexemplare vom Baicalsee (Koptjeff und Kruhse), vom Witim (Poljakoff in h. Acad.), «in Transbaicalensibus» (Turezaninoff), von Soktau und Kaul- petschkoi-Karaul (Pallas in h. Acad.), aus der Russischen Mongolei, zwischen den Flüssen Onon und Argun (Rad- de), von Nertschinsk (Sensinoff und Turezaninoff), aus Daurien (Pallas, Pflugradt, Sosnin, Vlassoff und Weslo- polozoff), von der Bureja-Mündung und von der Ussuri- Mündung d. d. 31 Juli 1855 (Maximowiez) und die 12 Originalexemplare der S. Stelleri Steph. aus «Sibirien» (Sievers in h. Steph.); y recurvala Maxim. (— S. asperifolia Sch. Bip. in litt.): involucri squamis acuminalis apiceque recurvats. Blüthen- und Fruchtexemplare aus dem Bureja-Gebir- ge (Radde), vom Amur, an der Bureja-Mündung, (Maxi- mowicz) und din pratis sylvaticis Dahuriae Nerczinensis» (Turezaninoff); à pectinata Herd.: involueri squamis plerumque mu- cronatis, mucrone saepe pectinato - dentato, rarius sub- integris ovatis. | Blüthen- und Fruchtexemplare vom oberen Amur bei Albasin im Aug. 1862 (Glehn in herb. Acad.). Das Verbreitungscentrum von $S. elongata DC. ist of- fenbar Daurien und das Amurland, wo sie in montosis und in pratis sylvalicis cabunde» zu Hause ist; hr nord- westlichstes Vorkommen dürfte am Baicalsee, d. h. wohl in Transbaicalien, ihr südôstlichstes Vorkommen dagegen einstweilen am Suifun, wo sie von Schmidt noch gefun- den wurde, festzustellen sein; doch kommen einzelne Formen der $. elongata, wie die recurvata Maxim. auch noch in Japan vor. S. elongata, ebenso wie die folgende Art, ist beson- ders ausgezeichnet durch die eigenthümliche Gestaltung ihrer Involucralschuppen. Hiebei verhalten sich die For- men fG recurvata Maxim. zu unserer var. pectinata wie Comparativ zu Superlativ; doch ist die Gestaltung der Involucralschuppen bei den verschiedenen Pflanzenindi- viduen wieder sehr variabel, ja wir fanden sogar an einem Exemplare von Albasin (Glehn) Kôpfchen mit 13 kammférmig - zugespitzten und einige Kôpfchen mit fast ganzrandigen Iuvolucralschuppen. 173. Saussurea ussuriensis Maxim. Maxim. prim. pag. 167. N° 433. Rgl. tent. pag. 94. J 290. Wir unterscheiden einmal mit Maximowiez drei Haupt- formen dieser der S. elongata DC. ebenfalls sehr nahe stehenden Art und ziehen dann noch als vierte Form seine S. pectinata amurensis dazu: a genuina Maxim. Blüthenexemplare vom Cap Aua am Ussuri (Maxi- mowicz); B. incisa Maxim. Blüthenexemplare von Gaïdje am südlichen Amur, vom Cap Aua und unterhalb Nor am Ussuri, cauf trocknen Wiesen» (Maximowiez); und bei Possjet auf dürren Hô- hen, d. d. 42 Sept. 1860 (Maximowicz); + pinnalifida Maxim. Blüthenexemplare unterhalb Nor am Ussuri, «auf feuch- ten Wiesenr, d. d. 14 Aug. 1855 und 22 Aug. 1859. (Maximowicz). à. odontolepis Herd. (= S. odontolepis Sch. Bip. in lit, — $. pectinata, B amurensis Maxim.): foliis pinnatifidis, capitulis im co- rymbum fastigiatum dispositis, numerosis, parvulis, invo- lucri parce arachnoidei squamis mucronatis, mucrone saepe pectinato-dentato vel imtegro. Blüthen- und Fruchtexemplare aus dem Bureja-Gebirge und von der Bureja - Mündung am Amur (Maximowiez und Radde). 14 S. ussuriensis hat einen verhältnisimässig kleinen geo- graphischen Verbreitungsbezirk: am zahlreichsten am Us- suri auftretend, scheint sie nôrdlich von der Bureja-Mün- dung am Amur nicht mehr vorzukommen; ihr südôüsilich- ster Fundort ist bis jetzt Possjet an der Victoriabai, wo sie von Maximowiez noch gefunden wurde; doch kommt sie, sowohl in den oben angeführten Formen, als auch noch in einer anderen, sehr zierlichen Form in Japan vor. Wir ziehen die Pflanze, welche Maximowicz zu $. pectinata Bnge. gezogen hat, als Form zu seiner S. us- suriensis, deren Involucralschuppen schon beï sener ge- nuinen Form oft eigenthümlich verlängert erscheinen, so dass die Bezeichnung «mucronato-acuminatae» nicht mehr ausreicht, sowie sich auf der andern Seite bei semer S. pectinata amurensis Involucralschuppen finden, die man nicht mehr «pectinato-dentatae» nennen kann, sondern die bereits wieder einfach als «mucronato-acuminatae» erschei- nen. Dabei stimmt die Grôsse und Form der Blüthen- kôpfchen der S. pectinata amurensis vollständig mit de- nen der genuinen S. ussuriensis Maxim., überein, während die ächte S. pectinata Bnge. durch viel grôssere Blüthen- kôple, sowie auch durch eigentlich blattartige Anhängsel der Involucralschuppen und endlich habituell durch ein sparrigeres Wachsthum von der Amurpflauze gut zu un- terscheiden ist. 174. Saussurea Maximowiczi Herd. Caule crasso sulcato, foliis omnibus pinnatifidis, utrin- que scabriusculis, asperis, nervis crassis utrinque et in- primis subtus distincte prominentibus et pube rubiginosa vestitis, foliis radicalibus pluribus maximis, pinnatis, lon- ge petiolatis, fol. superioribus minoribus breviter petio- latis et in caulem decurrentibus, segmentis apice latiori- 15 bus, iterum hinc mde incisis vel sinuatis, mucronato- ser- ratis, summis subintegris angustioribus linearibusque; ca- pitulis in corymbum dispositis, numerosis, involucri ovato- cylindriei squamis ovatis, mucronatis, rubiginose colora- tis, floribus lilacinis, pappo exteriore manifesto. Planta nostra proxima S. ussuriensi Maxim. y pinnati- fidae, a qua differt capitulis paulo majoribus et paulo lon- gioribus, nec non numerosioribus, involucri minus ara- chnoidei squamis latioribus et minus mucronato-acuminatis, folis, inprimis radicalibus, majoribus, latioribus, asperiori- bus et profundius sinuatis, (similibus foliis Acanthi spinosi), denique habitu totius plantae elatiore et robustiore. Planta tota { m. alta, folia radicalia cum petiolis 70— 72 c. m. longa, 10—-15 c. m. lata, folia caulina inter- media 25 — 35 c. m. longa, 7 — 10 c. m. lata, folia summa 6 — 7 c. m. longa, ‘/, c. m. — 4. c. lata. Von dieser stattlichen und schônen Art lag uns ein Exemplar mit mehrern Wurzelblättern und zwei Blüthen- ständen vom Hafen Dundas in der Bai Victoria (Mands- hurei), d. d. 1 Sept. 1860 vor, welche der Sammiler derselben, Hr. Akademiker Maximowiez die Güte hatte, uns Zur Einsicht mitzutheilen. Später fanden wir die gleiche Pflanze im Herb. Acad. von Possjet im Aug. 1861 (Schmidt), aber auch nur in einem Exemplare vor. S. Maximowiczi kommt auch noch in Japan, wenig- stens auf Kiusiu vor, wo sie ebenfalls von Maximowicz Ende October 1863 gefunden wurde. 1795. Saussurea grandifohia Maxim. Maxim. prim. pag. 169, M 434. Es lassen sich drei Formen dieser Art unterscheiden: a genuina seu Maximowicziana: 16 Blüthenexemplare aus dem Bureja-Gebirge (Maximo- wiez). Eine dieser ähnliche, nur noch breitblätirigere Form mit kleineren Blüthenkôpfen kommt auch noch im Japan vor. B tenuior seu Raddeana: planta tota 907: "ME alta, caulis tenuior, quam in forma genuina, folia mi- nora, peduneuli breviores et panciflorae. Praeterea, quoad foliorum formam et texturam, nec non capitulorum et involucri squamarum figuram et in- dumentum a forma genuina non separandal Blüthenexemplare aus dem Bureja-Gebirge (Radde). Ausserdem gehôrt zu dieser Form wabrscheinlich noch ein Exemplar mit Blüuthenknospen, aus dichtem Laubwal- de oberhalb Oettu am Amur, d. d. 3 Aug. 1859 (Ma- ximowicz); y asperifolia: caule stricto, foliis omnibus ovatis utrin- que attenuatis, acuminalis, partim serrato-dentatis, par- tim subintegerrimis, subtus discoloribus asperrimis, €o- riaceis, folis summis linearibus et sensim in involucri squamas transeuntibus capitulis solitariis minoribus, in- volucri squamis ovalibus, paullo angustioribus, aculis, im- fimis lineari lanceolatis, setaceis. Forma forsan monstrosa! Ein Exemplar aus dem Bureja-Gebirge (Radde); à coarctata seu Wilfordiana;: caulibus strictis cum pe- tiolis pilis apice stellatis obtectis, foliosis, foliis minori- bus subaequilongis ac latis, infra discoloribus, utrinque pilis stellatis acervatim conspersis, calathidiüs breviter pedunculatis, in corymbum oligocephalum colloculatis, involucri squamis exterioribus atroviolaceo-coloratis. Ein Blüthenexemplar von der Mandshurischen Kuste, zwischen dem 4% und 45° N. Br. (Wilford 1859) und 17 Blüthenexemplare von dem Hafen May, in der Bay Vic- toria, an der Mandschurischen Küste, zwischen dem 43 und 44° N. Br., «in lichtem Laubwalde häufig, d. d. 19 Aug. 1860 (Meximowicx); ausserdem gehôrt noch das ex. ecapitulis majoribus» hierher, welches Maximowiez (L. ec.) erwähnt von Oettu vom Amur, d. d. 7 Sept. 1855 (Maack in herb. Acad.) und zwei Exemplare von Possjet im Aug. 1861 (Schmidt in herb. Acad.). 176. Saussurea latifolia Ledeb. (— S. macrophylla Bnge. in herb.). Ledeb. fl. ross. IL. pag. 666. DC. prodr. VI. pag. 534. Turez.\Mhibaical. «dahur. IE, 1. .pag. + 440.) Trauty\pl Schrenk. N° 653. Ledeb. fl. alt. IV. pag. 24. Ledeb. ic. fl. ross. tab. 70. Blüthen- und Fruchtexemplare von der Schulutulskaia Staniza und von der Schibetskaia Staniza (Schtschukin und Sedakoff), aus Baicalien (Turezaninoff) und von dem Ssabin-Daban (Lessing); ausserdem aus dem Altai- Ge- birge; «in montosis sylvaticis» (Andrejeff, Bunge, Kare- lin, Kiriloff, Ledebour und Meyer), von der Katunja, Be- laja, von der Buchtorma und von Riddersk (Gebler), von Ivanovsky-Bjelok (Semenoff), vom Alatau und vom Sartau (Schrenk). Es gibt Mittelformen zwischen S. latifolia Ledeb. und S. serrata DC. Hierher gehôren Exemplare aus Daurien zwischen den Flüssen Argun und Gasimur (Radde) und ein Exemplar von Riddersk (Gebler): cum inflorescentia S. parviflorae et cum foliis S. latifoliae. Wir ziehen sie daher der Blüthe wegen, zur nächstfolgenden Art. Lede- bour bezeichnet nämlich (1 c.) den Hauptunterschied zwischen beiden Arten: «S. serrata a S. latfolia dignos- citur capitulis minoribus et foliis etiam infimis basi atte- N 3. 1868. 2 18 nuatis nec subcordatis». S. latifolia Ledeb. dürfte wohl in den Gebirgen am Baicalsee ihr südôstlichstes Vorkommen erreicht haben; ihr Verbreitungsceutrum scheint am eigentlichen Altai, am Alatau cisiliense und am Sartau zu sein; weiter wesl- lich, d. h. im Ural wurde sie bis jetzt nicht gefunden. 177. Saussurea serrata DC. — S. parviflora DC. Ledeb. fl. ross. II. pag. 666. Ledeb. fl. alt. IV. pag. 95 et 26. Ledeb. ic. pl. fl. ross. tab. 71 et 72. Gimel. AMsibir. tab, 32-2DC.-prodr. VEMpar 093% Dureznil baical. dahur. IL. 1. pag. 410—112. Bnge. reliq. Leh- mann. pag. 177. Nè 7143. Maxim. primit. pag. 170. N° 435. Schmidt. fl. Amgun. Bur. A 231. Janka in Linnaea XXX. pag. 285. Die zahlreichen Formen der vielgestaltigen S. serrata DC. lassen sich unter drei verschiedenen Gesichtspunk- ten unterscheiden: 1) mit Rücksicht auf den Blüthenstand; darnach er- halten wir die zwéi Formen, welche Ledebour unter- scheidet: &. corymbo patente und B. corymbo contracto; 2) mit Rücksicht auf die Bekleidung, auf die Farbe und auf die Gestalt der /nvolucralschuppen, diese Formen wurden von Turczaninoff theilweise berücksichtigt; 3) mit Rucksicht auf die Blattgestaltung. Indem wir die beiden Ledebour’schen Hauptformen zu Grunde legen, glauben wir mit Berücksichtung der In- volucralschuppen und der Blätter noch folgende Formen unterscheiden zu müssen: &. corymbo patente, involucri squamis subglabris, vel arachnoïideo-ciliatis, vel villosiusculis, vel villosis, vel 19 omnino coloratis, vel tantum apicibus et marginibus co- loratis, vel ecoloratis, foliis latioribus vel angustioribus, omnibus serratis, plus minusve decurrentibus, floribus sordide caerulescentibus: a. atriplici/ola; (= S. atriplicifolia Fisch. in herb. — Heterotrichum atriplicifolium M, a B.): a foliis latioribus, sinuato dentatis, decurrentibus, capitulis parvis: Hierher gehôrt die Mehrzahl der Exemplare: von Kras- nojarsk (Turezaninoff) von Irkutzk (Haupt) und von Îr- kutzk, d. d. 45 Juli 4845 (herb. Trautv), vom Baical- see (Radde und Turezaninoff), von der Chorma, d. d. 3 Juli 4845 (Stubendorff), von Moty (Turez.), von Aguza- kanu (Pallas), zwischen Nertschinsk und Nertschinskoi- Sawod (Turez.), aus Daurien (Pflugradt), aus dem Altai (Gebler, Ledebour, Meyer und Tschikatscheff), vom un- teren Jenissei bis 68 n. B. (Schmidt 1867 in h. Acad.) von Tobolsk (Haupt), aus dem Ural (Helm) und aus «i- birien» (Sievers in h. Steph.); b. polycephala: corymbis patentissimis, uumerosissimis (50— 60 cephalis), capitulis majoribus, involucri squamis omnino coloratis, atroviolascentibus: Blüthenexemplare von der Chorma (Stubendorif); c. amurensis: caulibus elatis, foliis glaberrimis, subtus glaucis, latis, valde decurrentibus, corymbis numerosis, capitulis parvis, ovoideis, floribus pallide-lilacinis, invo- lucri squamis obtusiusculis, ecoloratis, brevissime Cilia- tis vel subglabris: Blüthenexemplare aus Daurien, zwischen den Fl. Ar- gun und Gasimur (Radde), aus den Bureja-Pässen am Amur, d. d. 45 Aug. 1856 und vom Fusse des Ssum- 9* 20 mur-Gebirges am Ussuri «im Hochwalde», d. d. 1 Sept. 1859 (Maximowicz); d. purpurata, (— Heterotrichum glabellum M. a. B. in herb. Acad., — Serratula multiflora Pall. in h. Acad. — $. purpurata Fisch. in herb.): corymbis minus nume- rosis et minus patentibus, capitulis breviter peduncula- tis et magis confertis, involucri squamis plerumque lon- gioribus, coloratis, (purpuratis), villosiusculis vel subglab- ris, foliis, praecipue supertorioribus caulinis, angustiori- bus, subintegris, petiolatis, nervo medio evidenter pro- minente, caule nec non, sed etiam foliis, i. e. planta to- ta, purpurascentibus. Blüthenexemplare von Irkutsk (in herb. Trautv.), von Irkutzk und von Kultuk (Maack in herb. Acad.), aus dem Minussinskischen Kreise (in h. Trautv.), vom Chilok (Pal- las), vom Baicalsee (Radde und Turczaninoff), vom Ku- dun (Turez.), zwischen Nertschinsk und Nertschinskoi- Sawod (Turcz.), aus Daurien (Vlassoff) und aus der Rus- sischen Mongolei zwischen den Flussen Onon und ÂÀr- gun (Radde); B corymbo contraclo, anthocio magis elongato, involu- cri squamis acutioribus, foliis paucioribus, minus decur- rentibus, corollis violaceis; (— var. congesta Turez.). Blüthenexemplare vom Chamar-Daban und vom Kudun (Turczaninoff), vom Nuchu-Daban (Schtschukin und Turez.), von der Alpe am F1. Oka (herb. Ledeb.), vom Sajan- Gebirge (Stubendorff), vom unteren Jenissei bis zum 69 und 70° N. Br. (Schmidt 1867 in h. Acad.), zwischen Nertschinsk und Nertschinskoi-Sawod (Turez.) und vom Amur, unterhalb der Komar-Mündung (Maximowicz); aus- serdem aus dem Altai: in monte inter Jebagan et Jelô (Bunge) und vom Südost-Ural (Lehmann). 21 es Diese letzte Form lässt sich in schmalblättrigen und hôheren Exemplaren schon schwer von der Form pur- purata unterscheiden; und unter dieser Form purpurata sind wieder viele, welche schon Uebergangsformen von der S. serrata zur S. denticulata bilden, d. h. sie stim- men, was die Gestalt der Invoiucralschuppen betrifft, mit der S. denticulata Ledeb. überein, nur unterscheiden sie sich durch anthodii foliolis subglabris, nec arachoi- deo-villosis, (wie sie die S. denticulata hat), auch un- terscheiden sich die uns vorliegenden Exemplare noch durch folia utrinque subglabra und subintegra von der S. denticulata, deren folia denticulata und subtus albo-tomen- tosa sind, d. h. die Behaarung ist zwar hie und da schon vorhanden oder doch angedeutet und auch die Blattzäh- nung ist vorhanden, aber schwächer und unregelmässi- ger; auch der S. amurensis var. subglabra und der S. acuminata var. gracilis steht unsere var. purpurata sehr nahe. Hierher gehôrt ein Theil der Ex. vom Kudun (Turc- zaninoff), aus der Gegend zwischen Nertschinsk und Nertschinskoi-Sawod (Turez.) und aus Daurien (Vlassoff). Eine sehr eigenthümliche Form der S. serrata ist die Form pygmaea oder alpina, welche Schmidt, (ef. FI. Amgun-Burej.), an den Quellen der Bureja gesammelt hat; wir würden sie eher für eine Form der S. alpina DC. halten. Zu dieser letzteren gehôrt auch die S. par- viflora var. pygmaea Turez. vom F1. Turan (Kusnetzoff) und seine S. p. var. B von Monda. Ueberhaupt ist ein Theil der Saussureae von Tureza- ninoff, (wahrscheinlich aus Mangel an guten Originalen und getäuscht durch die Vielseitigkeit der Formen der- selben), arg verkannt worden, denn was er für S. den- ticulata Ledeb. und für S. foliosa Ledeb. nahm, gehôrt ohne Ausnahme zu S. alpina DC. var. hypoleuca Ledb., 22 was er für S. parviflora var. 6. nahin, gehôrt unserer Ansicht nach ebenfalls zu der S. alpina hypoleuca Ledb., was in seiner an den h. bot. Petrop. gelangten sehr reichen Pflanzencollection von ihm als S. elata bezeich- net war und sogar ein Theil der Pflanzen, welche beï seiner S. acuminata, unter diesem Namen lag, gehôrt zu S. serrata DC. S. serrata ist eine ächte sibirische Art und bis jetzt ausserhalb Sibirien nur auf den Siebenbürgischen Kar- pathen (*) gefunden worden, dagegen innerhalb Sibirien fast vom äussersten Nordwesten, d. h. vom 69 und 70° N. Br. am unteren Jenissei, wo sie von Schmidt im J. 1867 auf seiner Mammuthexpedition noch gefunden wurde und vom Südost - Ural (Lehmann) bis nach der Mongolei und Mandshurei hin verbreitet. Ungewiss ist einigermaassen hr Vorkommen nôrdlich vom Baicalsee überhaupt im nôrdlicheren Theile von Ostsibirien, in Kamtschatka und auf Sachalin, wo S. denticulata Ledb., S. triangulata Trautv. et Mey. und S. Riederi an ihre Stelle zu treten scheinen. Was ihr lokales Vorkommen betrifft, so ist es je nach den einzelnen Formen ein verschiedenes: die breitblät- trige und kleinkôpfige Form a. atriplicifolia ist in den «umbrosis ad fluviorum margines» im Altai und «in um- brosis regionis Baicalensis»’ besonders zu Hause; ebenso (*) Die S. serrata DC. soll, nach Janka’s Angaben, auch in den Sie- benbürgischen Karpathen auf dem Berge Korongyis (oder Korond- sys) bei Rodna, auf Kalksubstrat, vorkommen, Cf. Janka in Oestr. bot. Zeit. 1858. pag. 200. et in Linnaea XXX. pag. 585. Schur. enum. plant. Transsilvan. pag. 410. Fuss fl. Transsylv. excurs. pag. 367. N° 1706. Eigenthümlich ist und bleibt das Vorkommen ächt sibirischer Pflanzenarten, wie der S. serrata DC. und des Leucanthemum sibi- ricum DC. auf den Æarpathen! 23 stammt die Form c. amurensis aus dem «Hochwalde», während die schmalblättrige Form purpurata besonders auf den sonnigen und trocknen Gebirgen Dauriens zu Hause und die Form {3 corymbo contracto mehr eine eigentliche Alpenform zu sein scheint. 178. Saussurea acuminata Turcz. (= S. compacta Fisch. in herb.). Ledeb. fl. ross. IL pag. 667. DC. prodr VE p. 536. Turez. fl. baical. dahur. IL. 4. pag. 117. Schmidt. fl. Sachal. Ne 260 et 262. Wir unterscheiden drei Formen dieser Art: 4 genuna: Blüthen- und Fruchtexemplare aus Daurien, zwischen den Flüssen Argun und Gasimur (Radde), von Nertschinsk (Sensinoff und Taskin), aus der Gegend zwischen Ner- tschinsk und Nertschinskoi- Sawod (Turezaninoff), vom Flusse Unda inDaurien (Turez) aus Daurien (Frisch und Vlassoff) und von Manue, am ôstlichen Ufer von Sacha- lin, unter dem 48° N. Br. (Schmidt); B sachalinensis, (—S. sachalinensis F. Schmidt.): cau- libus dense foliatis, foliis argute et dense sinuato-dentatis: Blüthenexemplnre; südwärts von Dui auf Sachalin, am westlichen Ufer der Insel, zwischen dem 50 und 51° N. Br., d. d. 2 Aug. 1861 (Glehn); y gracilis: caulibus gracilibus, parcius foliosis, foliis subintegris, utrinque glaberrimis, lineari - lanceolatis, mi- nus acuminalis, omnibus, praecipue superioribus, mino- ribus et angustioribus, nervo medio evidenter prominen- te, corymbo minus dense coarctato, capitulis paullo mi- noribus. Blüthenexemplare aus der Russischen Mongolei, zwi- schen den Flüssen Onon und Argun (Radde). 24 Die Mehrzahl der Ex. von S. sachalinensis Schmidt, welche ich im herb. Acad. mir anzusehen Gelegenheit hatte, zeichnet sich durch weniger zugespitzte Involucral- schuppen und durch sehr scharf gezähnte Blätter aus, geht aber doch durch Ex. vom gleichen Standorte an der Westküste und durch ein Ex. von der Ostküste von Sachalin wieder in die genuine Form über. Wie ziehen daher die S. sachalinensis Schm.,und zwar mit Einwil- ligung des geehrien Autors, als Form zur S. acuminata Turez. Die geographische Verbreitung der S. acuminata ist jetzt eine sehr eigenthümiliche: denn während das Cen- trum ührer Verbreïtung in Daurien ist, tritt sie plôtzlich mit Ueberspringung des ganzen Amurlandes (der Mand- shurei), wieder auf der Insel Sachalin auf. Ihr angebliches Vorkommen im Altai (cf. Ledeb. fl. Ross. 1. c.) ist ge- wiss ein Irrthum. 179. Saussurea denticulata Ledeb. Ledeb. fl. ross. Il. p. 668. Ledeb. fl. alt. IV. p. 27, in nota. Ledeb. icon. pl. fl. ross. tab. 74. DC. prodr. VL p. 534. Wir unterscheiden drei Formen dieser wenig ge- kannten und oft verwechselten Art, indem wir die S. duiensis F. Schmidt als Form mit der S. denticulata Ledb. | vereinigen. Das Fehlen oder Vorhandensein der paleae im recepta- culum, auf welches Ledebour in seiner F1. ross. bei S. denticulata wieder ein besonderes Gewicht legt, halten wir auch in diesem Falle für durchaus irrelevant. Wir unterscheiden: 4 genuina: caule gracili, 70—80 c. m. alto, simpli- cissimo, foliis oblongo-linearibus, subtus albo-tomentosis, 25 decurrentibus, margine reflexis aut revolutis, argute den- tieulatis, floribus dense corymbosis, involucri squamis arachnoideo villosis, coloratis, exterioribus ovatis acutis, interioribus lanceolatis acutiusculis. Hierher gehôrt ein Exemplar von Ledebour selbst als «S. denticulata m.» bezeichnet: «in Sibiria oriental» ges. von Kruhse, ein Ex. ex herb. Pallas., von C. A. Meyer als S. denticulata Ledeb. bezeichnet, ein Ex. vom FI. Bochschomy (?) (Pallas in herb. Acad.), von Salair (Bunge), von der Birjussa (Stubendorff in h. Acad. et in h. Trautv.), von Nertschinsk (Sensinoff), und aus Daurien (Vlassoff); B duiensis: caule simplici, 40 e. m. alto, foliis oblongo- linearibus, supra scabridis, subtus subglabris vel parce arachnoideis, margine minus argute denticulatis, capitulis dense corymbosis, involucri squamis parce arachnoideis, coloratis, exterioribus ovatis acuminatis, interioribus ob- oblongo-lanceolatis, obtusiusculis. (= S. duiensis F. Schmidt.). F. Schmidt. flor. Sachal. p. 152. M 261. Blüthenexemplare von Dui, auf der Westseite der In- sel Sachalin, unter dem 51° N. Br, » 69 Das nach der Formel: 2 K F{ + R° F® + 2 H zu- sammengesetzte Fluorid gab: Metallsäuren . . 47,24 Schwefels Kali 61,55. Hiernach berechnet sich das At. Gw. der Melallsäu- ren Zu 1670,9 und das des Metall-Gemenges zu 685,4. Das At. Gw. der Metallsäuren mit 2 At. Sauerstoff be- trägt demnach 885,4. In 30,46 Theilen dieser Metallsäuren sind daher 6,87 Theïle Sauerstoff enthalten. Der Aeschynit besteht daher aus: Sauerstoff, Proportion. Zinnsaure {2,214 012 0,18 0,04: Titansaure, .:: : 21.920,99 8,930 410,29 2,18 Andere Metallsäurens30,46 6,88 Thorerde:1.,. 1.148,75 2:99 (Ge Do Di) 21.19 3,06 Yitererde 101. 00 1,12 0,22? 6,98 1. Eisenoxydul: 1. 3,17 0,70 Kalkérdei: 1.060009" 75 0,78 Glühverlust. . . . . 1,07 99,58. Marignacs Analyse des Aeschynits führt also, ebenso wie meine, bei der Annahme, dass die in diesem Mi- nerale enthaltenen Metallsäuren 2 Atome Sauerstotf ent- halten, zu der einfachen Formel: R À. 70 Dagegen nimmt Marignac an, dass der Aeschynit nach der Formel: 5 R ie + 2 R? No zusammengesetzt sei. Welche von den Formeln: R R oder 5 R Te + 2 R° Nb ist nun die warscheinlichere? ÜBER 6 DIE ZUSAMMENSETZENG TSCHEWKINITS VON COROMANDEL. M” R. HERMANN. Kürzlich hatte Herr Professor Des Cloizeaux die Guüte, mir eine Probe des seltenen Tschewkinits von Coroman- del zu schicken, der, so viel ich weiss, bisher nur in einem Exemplare vorhanden war, welches sich in der Sammlung von Beudant unter der Bezeichnung: Mineral von der Küste Coromandel vorfand. Dieses Mineral wurde von Damour näher untersucht und als Tschewkinit erkannt. Ich habe die mir geschickte Probe benutzt, um diesel- be mit dem Tschewkinit von Miask zu vergleichen und um dieselbe auf einen Gehalt an Thorerde zu prufen. 12 Damour gab folgende Charakteristik des Tschewkinits von Coromandel: Amorph. Schwärzlich braun. Schwach an den Kanten durchscheinend. Ritzt Glas. Spec. Gw. 4,26. Die mir geschickte Probe hatte folgende Beschaffenheit: Amorph. Pechschwarz. Sehr dünne Splitter waren nur stellenweis an den Kanten mit brauner Farbe durch- scheinend. Die Hauptmasse des Minerals war undurch- sichtig. Bruch gross- und flachmuschlig, stellenweis-klein- muschlig. Bruchflächen glänzend von zum Metallglanz geneigten Glasglanz. Pulver graubraun. Härte 6. Spec. Gw. 4,363. Der Tschewkinit von Miask hat folgende Charaktere: Amorph. Schwarz. Unduréhsichtig. Bruch ausgezeichnet, glatt und flachmuschlig. Bruchflächen stark glänzend von Glasglanz. Pulver dunkelbraun. Härte 5,5. Spec. Gw. 4,55. Die Analyse des Tschewkinits von Coromandel habe ich ganz so wie die des Tschewkinits von Miask aus- geführt. Das ungeglühte Mineral wurde von Salzsäure vollstän- dig zersetzt, wobei sich Kieselsäure gallertartig ausschied. Die salzsaure Lüôsung wurde durch Ammoniak gefällt und der gegiühte Niederschlag mit Kalihydrat geschmol- zen, wobei sich Thonerde lôste. Der von der Thonerde getrennte Ammoniaknieder- schlag wurde in Salzsäure gelôst, die Lôsung auf 1 Theil der Oxyde mit 100 Theilen Wasser verdünnt und mit 73 überschüssigem unterschwefligsaurem Natron gekocht. Dabei fiel ein Niederschlag, der nach dem Glühen 30,93°/, vom Gewichte des Minerals wog, also viel mehr betrug, als die darin enthaltene Titansäure. Dieser Niederschlag wurde in Hydrat verwandelt, das- selbe noch nass in wenig Salzsäure gelôst, mit der 100 fachen Menge Wasser verdünnt und mit der #4 fachen Menge vom Gewichte der Oxyde krystallisirtem klee- saurem Ammoniak versetzt. Dabei wurde titanhaltige Thorerde abgeschieden, während der grüsste Theil der Titansäure als kleesaure Ammoniak - Titansäure gelôst blieb. Die titanhaltige Thorerde wurde geglüht, in Schwe- felsäure gelôst, die môglichst neutrale Lôsung mit viel Wasser verdünnt und gekocht. Dabei wurde thorerde- haltige Titansäure abgeschieden, während der grôsste Theil der Thorerde gelôst blieb und durch Ammoniak gelällt wurde. Die so abgeschiedene reine Thorerde gab mit Schwefelsäure ein in kaltem Wasser leicht lôsliches Salz, dessen concentrirte Lüsung beim Erwärmen schwe- fels. Thorerde krystalliniseh absetzte. Die Lôsung des schwefels. Salzes hatte einen rein zusammenziehenden Geschmack. Gegen Reagenzien ver- hielt sich die Lôsung wie foigt: Oxalsaures Ammoniak bewirkte einen weissen Nieder- schlag, der sich in einem Ueberschusse des Fällungs- mittels nicht lôste. Mit Kaliumeisencyanür entstand ein weisser Niederschlag. Gallusgerbsäure bewirkte keine Fällung. Die geglühte Erde wurde selbst von Schwefelsäure nur schwierig und langsam gelôst. Das beste Lôsungs- mittel war saures schwefelsaures Ammoniak. 74 Als Resultat der Analyse des Tschewkinits von Coro- mandel wurde erhalten: Naeh meinex Nach Damour. Versuchen. Kieselsäure . . . 19,63 19,03 Titansäure . . .« . 49,00 20,80 Thorerde . . . . 44,40 Cerbaseni.t.#t 0! 40,20 | 38,38 Ytiererde:, .40Ne 3,00 Eisenoxydul. . . 9,02 7,96 Kad Me 4,67 4,40 Talkerdejhe ins 1,48 0,27 Manganoxydul. . 0,25 0,38 Thonerde .%.,.... 4,29 10 Glühverlust . . . 1,16 1,30 100,00 100,24. Der Tschewkinit von Miask enthielt nach meinen Versuchen: Kieselsäure . . . 20,68 Hiansaure ec 16,07 Phorerde 18642091 Gérbasens. ut 22,80 YHererdei eu, 3,45 Eisenoxydul . . D Kaloo 3,25 Manganoxydul . 0,75 Uranoxydul . .. 2,90 Glühverlust . . . 9,492 100,00. 19 Aus einer Vergleichuug dieser Analysen ergiebt sich, dass das Mineral von Coromandel in der That grôssten- theils aus Tschewkinit besteht. Demselben ist aber noch ein anderes Mineral in wechselnder Menge beigemengt, das durch einen Gehalt an Thonerde und durch grüsse- re Durchsichtigkeit charakterisirt wird Wegen dieser Beimengung lässt sich die Formel des Tchewkinits von Coromandel nicht berechnen. UNTERSUCHUNGEN über DAS GEBISS DER SPITZMÂUSE (Sorex Cuv.) mit 6 Jithographirten Tafeln von Dr. En. BRANDT, Prosector der Zoologie und vergleichenden Anatomie an der medico- chirurgischen Akademie in St. Petersburg, Das merkwuürdige Zahnsysiem der Spitzmäuse (Sorex Cuv.), welches theilweise an dasjenige der Nager, theil- . Weise an das der insektenfressenden Raubthiere (Fera insectivora) erinnert, bietet ein grosses Interesse, die sowohl in morphologischer als systematischer Hinsicht noch nicht festgestellte Deutung der einzelnen Zahnar- ten zu erforschen. Es unterliegt kenmem Zweifel, dass die beiden grossen Nagerähnliche Vorderzähne der bei- den Kiefer Schneidezähne sind, gleich wie auch die Deu- tung der in constanter Anzahl (4 jederseits im Oberkie- fer und 3 jederseits im Unterkiefer) vorkommenden Back- 77 zähne (molares veri) nicht schwer fällt. Dagegen herrscht eine grosse Verschiedenheit der Meinungen in Bezug auf die Deutung derjenigen in variabeler Anzahl vorkommen- den kleinen Zähne, die sich zwischen den Schneide- und Backzähnen befinden. Zur Entscheidung dieser Frage ist es sehr wichtig, die Zwischenkiefernath (sutura maxillo- intermaxillaris) zu kennen, denn dieselbe umschreibt ge- nau die Grenze der Zwischen- und Oberkiefer (ossa in- termaxillaria et supramaxillaria) und giebt uns das Mit- tel, die Anzahl dieser kleinen Zähne in diesen beiden Knochen zu ergründen und folglich auch die Natur der- selben zu bestimmen, indem wir nach den allgemein angenommenen Regeln der Odontographie diejenigen der- selben die im Zwischenkiefer sitzen als Schneidezähne und die im Oberkiefer sich befindenden als Eck- und Lückenzähne deuten. W. Peters (‘) war der erste der die Deutung derselben nach diesen Prinzipien versuchte, da er aber nur an einem einzigen Exemplare von Cro- cidura sacralis Pet. die mit grosser Mühe zu beobach- tende Zwischenkiefernath sah, so stand diese Thatsache so vereinzelt da, dass sie von andern, später ‘das Ge- biss der Spitzmäuse schildernden Zoologen, unbeachtet gelassen wurde. Ich habe im Jahre 1861 in der Umgegend von St. Pe- tersburg ein Nest mit vier noch nackten und blinden Jun- gen der gemeinen Waldspitzmaus (Sorex vulgaris L.s. Sorex tetragonurus Herrm.) gefunden. Dieses kôstliche Material, an dem ich die noch von Niemandem beschrie- bene Zwischenkiefernath auf’s deutlichste beobachten und {‘) W. Peters. Ueber die Gebissformel der Spitzmäuse im: Berichte der Berliner Akademie, 1852. p. 174. 18 die noch durch Fasergewebe mit den Oberkiefern ver- bundenen Zwischenkiefer durch Maceration im Wasser trennen kounte, veranlasste mich, Untersuchungen zur Feststellung der Zahnarten und der Zahnformeln der Spitzmäuse vorzunehmen. Diese Untersuchungen konnte ich desto eher unternehmen, da ich ausser dem ziemlich grossen, theilweise von mir gesammelten Material, noch mehr aber durch die Güte des Akademikers J. F. Brandt, der mir die Benutzung des ganzen reichen von ihm für das zoologische Museum der St. Petersburger Kaiserli- chen Akademie der Wissenschaften mit grosser Mühe zusammengebrachten Materials gestaitete, die Gelegenheit hatte, das variable Zahnsystem der Spitzmäuse in allen ibren Typen d. h. in allen Untergattungen (subgenera) nach mehreren Repräsentanten zu prüfen. Unter ande- ren Arten hatte ich auch in drei Exemplaren den sehr seltenen Diplomesodon pulchellus Brndt. Drei Exemplare des Sorex (Crocidura) suaveolens Pall., welche das z0- ologische Museum der Akademie der Wissenschaften von Steven erhielt, der sie aus der Krim mitbrachte (wo er sie an denselben Orten auffand wie Pallas, der sie zuerst Sor. suaveolens Pall. nannte) mit einem von J. H. Bla- sius erhaltenen Exemplare von Pachyura etrusca Selys. Alle zu vergleichen war auch sehrinteressant zur Schlich- tung der Frage, ob dieses zwei verschiedene Species sind oder nur eine, wie es Blasius (”) und Giebel (*) behaupten. Ich habe folgende Spitzmausarten auf das Gebiss un- tersucht: (?) J. H. Blasius. Fauna der Wirbelthiere Deutschands, Braunschweig 1857. p. 147. (?) C. G. Giebel. Die Säugethiere 1859. Leipzig p. 902. 19 Sorex vulgaris L. Sorex pygmaeus Laxm. Crocidura leucodon Wagl. Crocidura aranea Blas. Sorex (Crocidura) suaveolens Pall. . Pachyura etrusca Selys. . Sorex (Pachyura) indicus Geoffr. . Diplomesodon pulchellus Brndt. . Crossopus fodiens Wagl. (. OS QD “I Où Or & © RS = Ich werde erst eine Charakteristik des Zahnsystems der Spitzmäuse (Sorex Cuv.) im Allgemeinen geben und darauf werde ich eine vergleichende Beschreibung des Gebisses der eben genannten 9 Arten mit Aufstellung von Zahnformeln folgen lassen. Alsdann gebe ich Tabel- len für differenzielle Diagnosen der Zahntypen des Ge- bisses der subgenera der Gattung Sorex Cuv. und der genannten 9 Arten, und mache eine Vergleichung des Zahnsystems der Spitzmäuse (Sorex Cuv.) mit dem der anderen verwandten Gattungen. A. Ueber das Zahnsystem der Spitzmäuse (Sorex Cuv.) im Allgemeinen. Alle Spitzmäuse haben 1) 2 grosse Nagerähnliche Schneidezähne im Oberkiefer und eben solche 2 im Un- terkiefer 2) eine im Oberkiefer sehr variirende Anzahl (t) Später (1866) hatte ich noch Gelegenheit, im Berliner zeologischen Museum die Crocidura sacralis Pet., in Paris ein junges Exemplar von Pachyura indica (wo die Zwischenkiefernath sebr deutlich war) und in London die Myosorez Gray zu studiren. 80 kleiner würfelf‘rmiger zwischen den Schneide- und Back- zähnen gelagerten Lücken- oder Zwischenzähne der Au- toren, deren Gestalt und Anzahl (2 jederseits) im Unter- kiefer immer eine constante ist, und 3) in beständiger Anzahl vorkommende Backzähne, deren es im Oberkiefer jederseits 4 und im Unterkiefer jederseits 3 giebt. Dern- nach kônnte man für das Zahnsystem der Spitzmäuse (Sorex Cuv.) eine folgende Zahnformel aufstellen: 2 + vo + 8 2+4 X 6 ten, eine varirende Anzahl der Zwischenzähne oben und 4 derselben unten, 8 Backzähne oben und 6 unten. Indess ist diese Zahnformel ungenügend, indem gerade die Natur der Zwischenzähne nicht erklärt wird, undes ist der Hauptzweck dieses Aufsatzes dieselbige zu er- forschen. d. h. 2 Schneidezähne oben und 2 un- Alle Zähne stehen sehr dicht nebenemander, ohne 1r- gend einer Lücke, so dass sie eine vollkommen geschlos- sene Reihe bilden. Alle sind zugespitzt und die Back- zähne besitzen sehr spitze Hôcker. Bei geschlossenen Kiefern (s. Tab. I—VI f. 4. Tab. II f. 8) gehen die Spitzen und Zacken der unteren Zähne in die zwischen den Spitzen und Zacken der oberen Zähne nachbleiben- den Räume und füllen dieselben mehr oder weniger aus. Die Zähne sind entweder ganz weiss wie bei den Un- tergattungen Crocidura Wagl., Pachyura Selys und Di- plomesodon Brndt, oder sie hahen rôthliche oder braun- rôthliche Spitzen wie bei den subgenera Crossopus Wagl. und Sorex Wag].u. Brachysorex Duv. Bemerkenswerth ist das Verhalten der Zähne zu den Kiefern, indem der Krohnenschmelz den Kieferrand (margo alveolaris) üuber- ragt und sich an den oberen Theil der äusseren Fläche 81 der Kieferknochen anlegt, was besonders an dem Unter- kiefer deutlich ist. Bei den unteren Zähnen bemerkt man am unteren und bei den oberen Zähnen am oberen Kro- nenrande eine wulstige Erhebung in der Form eines Ringes. Es scheint als ob die Zähne mit den Kiefern verwachsen, was jedoch nicht der Fall ist. Dieses Ver- halten der Zähne zu den Kiefern und der Umstand, dass die Zahnreïhe eme geschlossene ist, stellen das Zahnsys- tem der Spitzmäuse auf eine niedere Stufe morphologi- scher Entwickelung, denn die geschlossene Zahnreihe ist den niederen Wirbelthieren eigen und die Fortsetzung des Kronenschmelzes auf die Kiefer charakterisirt das Zahn- system der Amphibien und Reptilien. Jedoch wie ge- sagt, ist bei den Spitzmäusen keine Verwachsung der Zähne mit den Kiefern wie bei jenen, sondern sitzen die Zähne in tiefen Alveolen, wo sie wie bei allen Säugethie- ren mittelst Wurzeln befestigt sind. Die Wurzeln der oberen ZLäühne schimmern durch die Zwischen- und Oberkiefer- beine durch. (Tab. 1 f. 1.). Die Zähne des Oberkiefers zeigen eine bogenformige Anordnung, indem sie vom ersten Schneidezahne an bis zum ersten Backzahne sich immer hôher inseriren, also aufsteigen und allmälig kleiner werden; darauf steigen sie ab, an Grôsse abnehmend, so dass der letzte Back- zahn der kleinste und der erste der grôsste ist. Die auf- steigenden Zähne sind nach vornen geneigt und die ab- steigenden nach hinten oder sie sind ganz grade (Tab. Let) Die Zähne des Unterkiefers zeigen entweder eine ge- rade Richtung, wie es bei den meisten Spitzmäusen der Fall ist (Tab. I, II, IV, VI f. 5.) oder sie sind aufstei- gend, so dass der erste Zwischenzahn am tiefsten und N 3. 1868. ° 6 82 der letzte Backzahn am hôchsten steht, wie wir es bei der Untergattung Crossopus Wagl. finden. (Tab. Il. f. 9). B. Ucber einzelne Zahnarten der Spitzmäuse (Sorex Cuv.). I. Zähne des Oberkiefers. Im Oberkiefer bemerkt man 2 Schneidezähne, 8 Back- zähne und eine variable Anzahl Kkleiner wurfelférmiger Zähne (Zwischenzähne der Autoren), welche zwischen den genannten Zahnarten sich befinden: a) Schneidezähne. Die oberon Schneidezähne (Tab. 1— VI fig. 1—12 a) sind breit, von den Seiten zusammengedrückt, an der Ba- sis horizontal und von einander entfernt. Darauf krüm- men sie sich von oben und hinten nach unten und vor- nen und endigen mit einem grossen Hacken (Tab. I fig. 1 a), der sich nach innen krümmt. Am hnteren Rande jedes Schneidezahnes ist ein Hôcker, der bei den verschiedenen' Untergattungen (Sorex Wagl., Crossopus Wagl., Crocidura Wagl.) sehr verschieden entwickelt ist. Der Zwischenraum, der zwischen der Basis der beiden oberen Schneidezähne sich befindet und den man spatium interincisiviale nennen kônnte, ist von Niemandem beach- tet worden, ist aber insofern interessant, da er das ge- genseitige Verhalten dieser Zähne an ihrer Basis bestimmt. Er hat bei den verschiedenen Arten eine verschiedene Form. Nur die oberen Schneidezähne haben nur ene ein- fache, lange bogenformige Wurzel, welche in einer sehr tiefen Alveole sitzt, und nicht 2 Wurzeln wie es Blain- ville (*) behauptet. (S. Tab. If. 11. Tab. ILf. 42. Tab. (‘) Blainv. Ostéogr. Insect. p. 63. 83 lil f. 8). Die weissgelbliche Wurzel sitzt so tief in der Alveole, dass sie nur mit grosser Mühe daraus entfernt wer- den kann, ohne beschädigt zu werden. Die meisten Au- toren nennen diese Zähne Schneidezähne (dentes incisi- vi) wegen ihrer Befestigung, als vorderste Zähne, andere nennen dieselben vordere Schneidezähne (dentes incisivi anteriores) (‘) oder muttlere Schneïdezähne (incisivi me- dü) (*). Daubenton (°) “erklärt sie für Lückenzähne (den- tes molares spurii), weil sie zackig sind, also wie die Lückenzähne sich verhalten, eine Meinung, die nichts fur sich hat und theilt auch sonst kem emziger Zoologe sei- ne Ansicht. Isidore Geoffroy St. Hilaire (*) hält diesel- ben für Eckzähne, eine Meinung, die ebenfalls auf nichts begründet ist. Schon die Lage dieser Zähne undihre Ver- richtung (sie ergreifen die Beute, wie ich es an lebenden Exemplaren von Sorex vulgaris L. beobachtete) und ihre Aehnlichkeit mit den Schneidezähnen der Nager, lässt ihre Natur aus der Analogie bestimmen. Indess um die Sa- che noch augenscheinlicher und auf thatsächlichem We- ge zu entscheiden, muss man sich an das allgemein angenommene Prinzip halten, diejenigen Zähne Schneide- zähne zu nennen, welche im Zwischenkiefer sitzen. Schon Peters (”) hat, indem er bei Crocidura sacralis Pet. die Zwischenkiefernath sah, nachgewiesen, dass diese Zähne im Zwischenkiefer sitzen. Diese ganz vereinzelte Beo- bachtung kann ich durch die meinigen an allen Unter- gattungen des genus Sorex Cuv. gemachten, bestätigen. (1) Owen Odontogr. p. 417. (2) Jenyns Dentition im Magaz. of. Zool. und Botan. VII. 1838. p. 30. (5) Daubenton in Buffon Hist. 1764. p. 98. (#) Isid. Geoffroy St. Hilaire in Diction. classique d’hist. nat.1827. XI, pag. 314. (5) W. Peters. Ueber die Gebissformel der Spitzmäuse im Berichte der Berl. Akad. 1851. p. 6 84 Jenyns 1. c. nennt sie mittlere Schneidezähne, denn er nimmt alle kleine auf sie folgende Zähne (Lückenzähne der meisten Autoren) für seitliche Schneidezähne (inci- sivi laterales). Ich bin ganz einverstanden mit Jenyns die vordersten Zähne für muttlere oder vordere Schneidezähne zu halten, indem ich auch seitliche Schneidezähne unter- scheide, jedoch ist es positiv falsch, alle kleine darauf folgende Zähne für seitliche Schneidezähne zu halten, son- dern nur eine gewisse, und zwar bei den verschiedenen Untergattungen, eine sehr verschiedene Anzahl dersel- ben, worauf ich sogleich etwas genauer eingehen werde. b) Mttlere Zähne oder Luückenzähne der Autoren. Zwischen den Schneidezähnen und Backzähnen befin- det sich eine variabele Anzahl kleiner kegelfôrmiger Zäh- ne (‘), welche eine vor vornen nach hinten aufsteigende Richtung zeigen und bei den meisten Spitzmäusen von vornen nach hinten kleiner werden. Sie haben eine weisse Farbe und die Spitzen derselben sind bei einigen Unter- gattungen (Sorex Wagl., Crossopus Wagl., Brachysoren Duv.) bräunlich oder rothbräunlich gefärbt. An ihrer Ba- sis befindet sich eine Erhôhung des Schmelzes in der Form eines Halbringes. Sie bilden eine geschlossene Zahn- reihe, besitzen scharfe Spitzen und haben nicht eine dop- pelte Wurzel wie es Blainville (*) angiebt, sondern eine einfache (s. Tab. I. fig. 114, Tab. IL f. 12, Tab. I f. 8). Die Wurzeln dieser Zähne schimmern durch die Kieferknochen durch. Was die Natur dieser Zähne anbetrifft, so bestehen, wie ich es schon sagte, sehr verschiedene Ansichten. Die ({Die Zabl derselben variirt bei den verschiedenen Untergattungen zwischen 2—5. (*) Blainv. Ostéogr. Insect. 1. c. p. 64. 89 thatsächliche Entscheidung ist für die Zoologie von gros- sem Interesse, was besonders deutlich Duvernoy (‘), Blainville (?) und Peters (*) erkannten und in ihren Auf- sätzen aussprachen, indem sie eine historische Skizze über die systematische und physiologische Bedeutung dieser Zähne bei den verschiedenen Autoren angaben. Wer also sich genauer in dieser Hinsicht belehren will, wird dort ein genügendes Material finden; ich meimnerseits will nur die hauptsächlichsten Meinungen anführen und die- selben beurtheilen. 1) Die Meisten nehmen sie für Lucken- zähne an (‘); 2) Brisson (*) hält sie für Eckzähne. 3) Linné (°), Lacepede (”), Illiger (*) nennen sie laniarii am- bigui (d. h. unentwickelte Eckzähne). 4) Daubenton (°) nimmt sie für Lückenzähne an, indem er den vorderen die- selbe Deutung giebt; dasselbe thut auch Isid. Geoffroy St. Hilaire (‘°), 5) Jenyns (‘‘) nennt sie sathche Schneide- (*) Duvernoy Fragm. in Mém. Soc. Mus. Hist, nat. Strasb. 1835. pag. 4—5. (?) Blainville Ostéêgraphie. Insect. p. 86. (8) Peters in Bericht. Berl. Akad. 1852, p. 169. (%) Duvernoy Fragm. 1. c. p. 5. Owen Odontography I. c. p. #17. Wagler 1. c, p. b4. Blasius 1. c. p. 129. J. F. Brandt in Mél. Biolog. d. Bullet. Acad. Scienc, St. Pétersb. 1853. p. 451. M. F. Cuvier Dents des Mammifères, p. 58. C. G. Giebel Odontographie p. 17, (‘) Brisson, le règne animal. 1756. p. 179. (*) Linné System. Nat. 1766. p. 73. (") Lacepède Tableau des divis. Ac. Paris, l'An. IX. 1800. p. 7. (*) Illiger. Synopsis Mammalium 1811. p. 125. (*) Daubeton in Buff. hist. nat. 1764. p. 98. (0) Issidore Géoffroy St. Hilaire Dict. class. d’hist. natur. 1827. XI, p. 314. (M) Jenyns 1. c. p. 30 — 31. — 86 zûhne (lateral incisors) 6) Selys-Longchamps und Blain- ville nannten sie mttlere Zühne (dents intermédiaires). Aus allem diesem geht klar hervor, dass keinem der Au- toren die Natur dieser Zähne klar war und konnte auch keiner derselben seine Meinung thatsächlich bekräf- tigen. Es fehlte das Kriterium, denn das allerwichtigste, die Zwischenkiefernath hat keiner derselben gesehen, wo- rüber sie sich beklagen. . In der That ist es auch sehr schwer, bei den Spitz- mäusen, die Zwischenkiefernath zu beobachten, da bei ih- nen die Zwischenkiefer sehr früh mit den Oberkiefern verwachsen. Peters (*) berichtet, dass er, obgleich mit grosser Mühe, an einem dem Berliner anatomischen Mu- seum gehôrenden Schädel von Crocidura sacralis Pet. die Zwischenkiefernath gesehen habe, zwischen dem 2-ten und 3-ten mittlererem Zahne (‘). Daraus folgert er, dass der 1-ste und 2-te mittlere Zahn seitliche Schneidezähne sind, da diese beiden nicht im Oberkiefer, sondern im Zwischenkiefer sitzen, und Gen 3-ten mitfleren Zahn deu- tet er fur einen Eckzahn. Diese interessante Beobachtung wurde von Niemanden, der nach Peters das Gebiss der Spitzmäuse beschrieb, beachtet. Wahrscheinlich bhatte man zu Weng Vertrauen zu dieser ganz allein stehen- den Thatsache und zumal da aus ihr sich nur der Schluss machen lässt, dass diejenigen Spitzmäuse, die zur Untergat- tung Crocidura gehôren, 2 seitliche Schneidezähne besit- zen und einen Eckzahn, denn es bleibt noch immer die (®) Selys-Longchamps Micromam. 1839. p. 12. () Blainv. Ostéogr. Insect. p. 55. (®) W. Peters. Ueber die Gebissformel der Spitzmäuse in Bericht. Berl. Acad. 1852, p. 174, () Bei dem subgenus Crocidura Selys sind nur drei mittlere Zähne. (s. Tab. HI, fig. I und 8) 87 Frage, wie sich denn dies bei den anderen Untergattun- gen verhält, offen, da doch die Anzah]l dieser Zähne sehr varirt. Ehe dies aber nachgewiesen ist, kann man keine Gebissformel für die ganze Gattung Spitzmäuse (So- rex Cuv.) aufstellen. Peters aber, nur diese einzige That- sache besitzend, vermuthete den Schlüssel für alie subgenera mit weissen Zähnen (Crocidura Selys, Pa- chyura Selys, Diplomesodon Brndt) aufgefunden zu ha- ben und stellte Zahnformeln für alle drei genannten subgenera auf. Das war aber uübereilt, wie ich es sogleich näher besprechen werde. Schon aus theoreli- schen Gründen war es fraglich, ob nämlich bei dem sub- genus Pachyura Sel., die deren 4, (nicht 3 wie Crocidura Selys) besitzt, 2 oder 3 derselben im Zwischenkiefer sizen, und bei der Gattung Diplomesodon war es auch ungewiss, ob beide, einer oder keiner der mittleren Zäh- ne im Zwischenkiefer sind. Peters gab fur alle drei glei- che Zahnformeln, obgleich ihm der thatsächliche Nach- weis fehlte. Ich hobe die Zwischenkiefernath bei allen subgenera beobachtet und fand sie bei Pachyura wohl, wie Peters es vermuthete, zwischen dem 2-len und 3-ten mittleren Zahne, so dass ich auch zwei seitliche Schneide- zähne, einen Eckzahn und einen Lückenzahn annehme, aber bei Diplomesodon liegt die Zwischenkiefernath zwi- schen dem 1-ten und 2-ten mittleren Zahn, so dass al- so hier nur ein seitlicher Schneidezahn und ein mittlerer Zahn im Oberkiefer, den man für einen Eckzahn betrach- ten kann, mit welchem noch eia Lückenzahn verschmol- zen ist (*). Was die beiden andern Untergattungen (So- rex Wagl. und Crossopus Wagl.) anbetriflt, so habe ich bei der ersten Gattung die Zwischenkiefernath zwischen {*) Die Gründe dieser Annahme siehe unten bei der Aufstelluug der Zahnformel für die Spitzmäuse. 88 dem 3-ten und 4-ten mittleren Zahne gesehen und bei der letzteren (Crossopus Wagl.) zwischen dem 2-ten und 3-ten Zahne. Also bei Sorex Cuv. sind von den mittle- ren Zähnen 3 als seitliche Schneidezähne, 1 als Eckzahn und einer als Lückenzahn zu bezeichnen, während bei Crossopus nur 2 seitliche Schneidezähne sind, 1 Eck- zahn und ein Lückenzahn. Hiermit hätte ich also die Ge- bissformel für alle Untergattungen der Spitzmäuse that- sächlich festgestellt. Ich habe es um so leichter gekonnt, da ich sehr junge Exemplare von Sorex vulgaris L. hat- te, an denen ich nicht bloss die Zwischenkiefernaht beo- bachten sondern auch den Intermaxillarknochen vom O- berkiefer ablôsen konnte und auf diese Weise mich auf's deutlichste davon überzeugte. Ich habe die Zwischenkie- fernath (sutura maxillo-intermaxillaris) bei folgenden Ar- ten beobachtet: 1) Sorex vulgaris L. (*) 2) Crossopus fodiens Wagl. (*?) 3) Crocidura leucodon Wagl. (‘), 4) Crocidura aranea Bles. (*), 5) Pachyura indica (°) 6) Pa- chyura etrusca Selys (°), 7) Diplomesodon pulehellus Brndt (‘). {*) Von 14 in dieser Hinsicht untersuchten Exemplaren, deren 2 Schä- del einer jungen Spitzmaus gehôrten, habe ich dieselbe in # Exem- plaren gesehen. (*) An drei Exemplaren von 4 in dieser Hinsicht untersuchten Exem- plaren. (*) An einem Exemplar von 3 in dieser Hinsichl untersuchten Exem- plaren (Spur der Nath.). (* An einem Exemplar von 3 in dieser Hinsicht untersuchten Exem- plaren (Spur der Nath). (5) An einem Exemplar von 3 in dieser Hinsicht untersuchten Exem- piaren eine Spur der Nath und an einém sehr jungen Exemplare im Pariser Museum die Zwischenkiefernath. {‘; An einem Exemplar von { in dieser Hinsicht untersuchten Exem- plare (Spur der Nath.). (?) An einem Exemplar von 1 in dieser Hinsicht untersuchten Exem- plare (Spur der Nath.). 89 Backzahne. Nach den eben beschriebenen mittleren Zähnen, deren Deutung ich feststellte, folgen die eigentlichen Backzähne (dentes molares veri), die vom 1-sten bis zum letzten an Grôsse allmählig abnehmen. Alle diese Zähne haben sehr lange Wurzeln, die in tiefen Alveolen sitzen. Die äussere Gestalt derselben, welche sich durch viele Zacken cha- rakterisirt, ist dieselbe, wie bei den Insektenfressern (Fera insectivora), insektenfressenden Fledermäusen (Cheirop- tera insectivora) und kerffressenden Beutelthieren (Marsu- pialia insectivora). Die Anzahl der Backzähne ist immer eine constante, nämlich 8. Der 2-te und dritte Backen- zahn sind die vollständigsten. Die Kronen derselben beste- hen (gleich wie bei andern Backzähnen) aus 2 dreisei- tigen Prismen, deren Spitzen nach innen gekehrt sind; an der Basis besitzen diese Zähne entweder zwei oder einen Hôcker. Die Stellung der Prismenist der Art, dass wenn man diese Zähne von unten betrachtet, so stellen sie ein W vor. Der 3-te Backzahn ist noch vollkom- mener als der 2-te, denn er besteht aus 2 gleich ent- wickelten Prismen, während bei dem 2-ten Backenzah- ne die erste Prisme weniger entwickelt ist als die Zwei- te. Von der Seite gesehen, zeigen diese Zähne 3 Zacken. Beide Zähne besitzen 5 Wurzeln. Der erste Backzahn, welcher der grôsste ist, zeigt 3 Zacken und die mittle- re Zacke ist die längste und die stärkste. Alle Zacken sind sehr spitz. Die vordere Prisme ist rudimentar, die zweilte aber sehr mächtig entwickelt und hat die Ge- stalt eines kleinen Hôckers, der an der Basis des inne- ren Randes einen spitzen, einen mehr als die Prisme selbst entwickelten Hôcker besitzt. Dieser Zahn hat bei Sorex vulgaris und Crocidura leucodon 3 und bei Cros- 90 sopus fodiens Wagl. 4 mächtige Wurzeln. Dieser Zabn kann also wegen seiner Grôsse, Gestalt und Lage mit dem Reisszahn der Carnivora verglichen werden. Der 4-te Backzahn, der kleinste von allen, zeigt nur 2 Zac- ken und besteht aus einer vorderen und einer rudimen- tären hinteren Prisme, welche die Gestalt eines Hückers hat. An der inneren Basalseite zeigt er nur emen Hôc- ker (an der inneren Seite der vorderen Prisme). Er besitzt 3 sehr starke Wurzeln. Eine Wurzel befindet sich an der äusseren Seite gegenüber dem Zwischenraume, der zwischen den beiden Zacken nachbleibt, und der bei Crocidura leucodon eine rudimentäre Zacke zeigt. Die beiden anderen Wurzeln sind innere. IL Zühne des Unterkliefers. Im Unterkiefer sind 2 Schneidezähne, 6 Backzähne und 2 mittlere, um deren Natur man sich streitet. Um die- se verschiedenen Meinungen zu kennen, muss man wie- der die schon fur die Deutung der eberen mittleren Zäh- ne citirten Schriften durchnehmen. Die meisten Zoolo- gen halten sie für Lückenzähne (dentes molares spuri), da sie wegen ihrer Lage den oberen Lückenzähnen ent- sprechen. (Duvernoy, Owen, J. Wagler, J. H. Blasius, J. F. Brandt, M. F. Cuvier, C. G. Giebel 1. c.). Bris- son (1. c.) hält sie ebenso wie die oberen für Eckzähne; Linné, Lacépède und lIlliger nennen sie rudimentäre Eck- zähne (laniari ambigui) und Jenyns seitliche Schneidezähne (incisivi laterales). Blainville und Selys-Longchamps nen- nen sie mittlere Zähne (dents intermédiaires), Peters (1. c.) nennt denersten derselben ««seitlichen Schneidezahn und den 2-ten bezeichnet er als einen Lückenzahn. Nach die- ser letzten Deutung wäre also im Unterkiefer kein Eck- zahn. Ich kann keiner der genannten Meinungen beistim- 91 men und werde weiter unten, nachdem ich das Ver- halten der Zähne bei geschlossenen Kiefern geschildert habe, die Gründe angeben, warum ich den ersten frag- lichen Zahn für einen Eckzahn und den 2-ten für einen Lückenzahn halte. Schneidezähne. Die beiden vordersten Zähne im Unterkiefer, die von allen schlechthin Schneidezähne genannt werden, heissen bei Jenyns (‘) vordere Schneidezühne, und bei Owen @ mitilere Schneidezähne, welchen Ansichten ich nicht bei- stimmen kann, sondern den alten Namen «Schneiïdezähner für passender halte, da es ja keine seitliche Schneide- zähne im Unterkiefer giebt. Die Zähne sind sehr lang, gestreckt und die Spitze biegt sich nach vorn und oben, einen bei den verschiedenen Untergattungen mehr oder weniger ausgebildeten Hacken führend. Die Totalgestalt des Zahnes gleicht sehr einem unteren Schneidezahne der Nager. Der obere scharle, schneidende Rand dieser Zäh- ne ist entweder mit mehr oder minder ausgebildeten, rundlichen oder spitzen und in verschiedener Anzahl vor- kommenden Zacken besetzt, (z. B. bei den Untergattun- gen Sorex Wagl. und Crossopus Wagl.) oder er ist glatt, (bei den Untergatungen mit weissen Zähnen: Crocidura Selys, Pachyura und Diplomesodon (*)). Diese Zähne sind so wie auch die übrigen Unterkieferzähne entwe- der weiss oder gefärbt. Die Krone geht über den Alveo- larrand herüber und legt sich auf die äussere Fläche des Unterkiefers. Jeder Schneidezahn ist mittelst einer (*) L. Jenyns 1. c. p. 31. (?} R. Owen Odontogr. p. 417. (*) Bei einigen Arten dieser Gattungen kommt ein kaum bemerkbares Hôckerchen, jedoch nie eine eigentliche Zacke vor. 92 langen Wurzel befestigt. Die Krone ist so lang, dass sie dicht gegenüber dem letzteren mittleren Oberkieferzahn endigt. Mutlere Zähne. An den hinteren Rand eines jeden Schneidezahnes lehnt sich der erste mittlere Zahn an. Er hat eine wür- felférmige Gestalt, eine scharfe oder stumpfe Spitze und ist entweder weiss oder gefärbt. Seine Spitze und sei- ne Wurzel sind immer einfach, niemals doppelt. Es ist der kleinste Unterkieferzahn. Owen (‘), Blainville (?) und Giebel (*) bilden ihn falsch als zweiïwurzelig ab, während er nur eine Wurzel besitzt (siehe Tab. I fig. 11, Tab. Il fig. 42, Tab. II fig. 7). Bei geschlossenen Kiefern sieht man deutlich, dass er zwischen dem letzten oberen seitlichen Schneidezahne und zwischen dem oberen Eck- zahne steht. Seine würfelfôrmige Gestalt, seine Lage vor dem oberen Eckzahne, (oder wie bei Crocidura Selys dicht gegenüber dem oberen Eckzahne) wie bei allen Fera insectivora, carnivora, Cheiroptera insectivora und Marsupialia entemophaga der untere Eckzahn vor dem oberen liegt, und der Umstand, dass er nur eine Wurzel besitzt, bezeugen deutlich, dass es ein Eckzahn ist, und nicht ein seitlicher Schneidezahn, wie es Peters meint, denn bei keinem Thiere der genannten Ordnungen der Säugethiere zeigen die seitlichen Schneidezähne eine so scharfe kegelfôrmige Gestalt, und alsdann stehen die un- teren Analoga immer vor den ihnen entsprechenden oberen Zähnen (*). (*) R. Owen Odontogr. tab. 110, fig. 4. (*) Blainv. Ostéogr. pl. X. (*) Giebel Odontogr. tab. V, fig. 7. (*) Es scheint, als ob Talpa eine Ausnahme von dieser Regel bilde, da seine unteren Eckzähne hinter den oberen liegen; indess muss 93 Der auf diesen folgende zweite mittlere Zahn ist viel grôsser und ist entweder zweizackig (Sorex Wagl.) oder er hat eine Spitze und statt der zweiten einen mehr oder minder ausgebildeten Basalhôcker (bei Crocidura Selys, Pachyura Selys und Diplomesodon Brndt). Bei der Un- tergattung Myosorex Gray ist er dreispitzig. Er hat zwei Wurzeln. Owen, Giebel, Blainville (1 ce.) bilden nicht richtig beide Wurzeln dieses Zahnes gleich gross ab, denn die vordere Wurzel ist bedeutend kleiner als die hintere. Ich bin ganz einverstanden mit Peters und mit den meisten anderen Zoologen, diesen Zahn für einen Luückenzahn zu halten, worauf schon seine Gestalt und seine Lage gegenüber dem oberen Lückenzahne deutet, Backzähne. Im Unterkiefer sind jederseits drei Backzähne vorhan- den (dentes molares veri), welche alle dreispitzig sind. Ein jeder Backzahn besteht aus zwei dreieckigen Pris- men, deren Spitzen nach aussen und deren nach innen gekehrte Basis mit 2 scharfen Hôckern (Zacken) ver- sehen ist. Nur bei dem letzten Backzahne ist die hinte- re Prisme wenig entwickelt. Der erste ist der grôsste und Zzeigt die am schärfsten entwickelten Hôcker und Zacken und ist seiner Lage und Gestalt nach für einen unteren Reisszahn zu deuten. Alle unteren Backzähne sind zweiwurzelig, und ihre Wurzeln sind viel stärker ausgebildet als die Wurzeln der oberen Backzähne. Die unteren Backzähne unterscheiden sich also von den obe- ren durch folgende Kennzeichen: 1) die unteren sind man nicht ausser Acht lassen den Umstand, dass die sogenannten oberen 2-wurzeligen Eckzähne keine eigentliche Eckzähne sind, son- dern eckzahnähnliche Schneidezähne, da sie im Zwischenkiefer sitzen. 94 : alle nur zweiwurzelig, 2) ihre Spitzen oder Zacken sind viel mehr entwickelt als die dér. oberen; 3) ihre Spitzen sind nach aussen geneigt (während bei den oberen Bac- kenzähnen die Spitzen nach innen gekehrt waren), #) an der inneren Seite einer jeden Prisme befinden sich 2 ge- trennte Hôcker, welche der hinteren und mittleren Spit- ze entsprechen, und die vordere Spitze verschmilzt mit emem dritten Hôcker. Verhalten der Zähne bei geschlossenen Kiefern. Es ist wichtig, die Lage und das Verhalten der unte- ren und oberen Zähne bei geschlossenen Kiefern zu ken- nen. Auf das Studium dieser Verhältnisse lege ich um so mehr Werth, als dieselben sammt der Lage der Zwischenkiefernath (sutura maxillo-intermaxillaris) und der zwischen dem Bau des Zahnsystems der Sorexarten und der anderen Fera insectivora durchgeführten Analo- gie, mir die wichtigsten Anhaltspunkte zur Bestimmung der Zahnarten der Spitzmäuse gaben. Bei geschlossenen Kiefern ist das Verhältniss der unteren Zähne zu den oberen folgenderweise ausgedrückt: 4) die Zacken und Spitzen der unteren Zähne füllen die Zwischenräume der Zacken der oberen Zähne, und diese die der unteren, und so entsteht eine ganz geschlossene Zahnreihe, je- doch gehen die Spitzen der oberen Backzähne in die entsprechenden Zwischenräume der unteren nur mit ih- rer hinteren Fläche, während sie mit ihrer vorderen Flä- che nach aussen abstehen, so dass die unteren Back- zähne nach innen von ihnen zu liegen kommen. 2) Der untere Eckzahn resp. der erste untere seitliche Schnei- dezahn der Autoren, liegt vor dem oberen Eckzabn (nur bei der Gruppe Crocidura Selys befindet er sich 1hm gegenüber), gleich wie auch überhaupt bei den Spitz- 95 mäusen die unteren vor den entsprechenden oberen lie- gen. 3) Die unteren Schneidezähne nehmen einen Raum, welcher der Lage der oberen entspricht, und wenn die- selben gezackt sind wie z. B. bei den Gruppen Sorex Wagl. und Crossopus Wagl., so entsprechen die Zacken der Anzahl der oberen Schneidezähne, und gehen auch dieselben genau in die Zwischenräume derselben; natür- lich sind also die unteren Schneidezähne morphologisch als aus der Verschmelzung mehrerer unteren zu betrach- ten, wobei bei einigen Gruppen eine Spur dieser Ver- schmelzung durch die Zacken angedeutet wird, bei an- dern Gruppen aber, wie z. B. bei der Gruppe Crocidu- ra Wagl. auch jede Spur davon verschwunden ist. Aus den niedergelegten Betrachtungen über das Zahn- system der Spitzmäuse ist es klar, dass dasselbe einen allgemeinen Typus des Zahnbaues der Fera insectivora trägt, indem die Backzähne mit scharfen spitzigen Hôc- kern versehen sind, die Eckzähne rudimentär (ein Haupt- charakter der Fera insectivora) und die unteren Zähne vor den entsprechenden oberen gelagert sind. Ausser dem aber gerade als differenzielle Diagnose wichtig ist das besondere oben erwähnte Verhalten der oberen und unteren Backzähne bei geschlossenen Kiefern, und die specifischen nagerähnlichen Schneidezähne. (Fortsetzung folgt.} ENUMERATIO plantarum, quas anno 1865 ad flamina BORYSTHENEM et KONKAM INFERIOREM Rossiae australis provincis CATHERINOSLAVIENSI rer TAURICA collegit Mag. L. GRUNER. (Cum 2 tabulis.) PRAEFATIO. Opusculum hoc plantarum enurnerationem exhibet, in campis elatis atque in demissis ad Borysthenem fluvium et Konkam inferiorem, in provincia Catherinoslaviensi et finitimae provinciae Tauricae parte anno 1865 a me lectarum. Campi hujus regionis, ad 2 — 400 ped. altitud. relat. et ultra adscendentes, rivulis pluvialibus copiosis exarati, 97 Konkam versus nunc declivia abrupta formant, nunc sen- sim inclinata, quae ad ipsam fluminis ripam progrediun- tur, vel tractu angusto terrae depressae, fruticetis ex parte vestitae, vere inundatae separantur. Regio demissa major, inter urbes Alexandrowsk et Ni- kopolin extensa, ripae sinistrae Borysthenis et campis ad orientem versus a fluvio sitis interjecta. Haec reticulo rivulorum, Konkam cum Borysthene jungentium et lacu- bus numerosis repleta, praeter partes altiores (colles sa- bulosos et prata elatiora) maxima ex parte per duo fere menses, ad Junium usque, inundatur. Partes humiliores depressae arundinetis maximis, salicetis et pratis humi- dis inundatisque occupantur. Ad ripas saepe salices ar- boreae solitariae, rarius populi, in vicinia Borysthenis locis elatioribus quercus imprimis et pyri saepe occur- runt, hic illic aeque atque in humidis salices in silvulas parvas associatae. Neque hic, neque in campis a me aut ulla Orchidea, aut Ericacea, aut Filicis species ob- servata. Vegetationem ditissimam, formis magis australibus mul- tis ornatam, declivitates calcareae, rivulorum pluvialium faucibus laceratae, ad Konkae ripam dextram, ad occi- dentem versus a foro Grigorjewka positae, ostendunt. Hic quoque species nonnullae, stationum humidarum et umbrosarum amantes inveniuntur: fonticulis partim, par- tim arboribus paucis, vestigiis ultimis silvulae prioris, ho- minum manu destitutae, ab exstinclione servatae. NS. 1806: 7 98 in campis strata Jutosa, calcareis imposita, strato ter- rae nigrae, vix umquam plus 1°/, pedes crasso teguntur, quod tegmen, in declivitatibus saepe omnino deficiens, terram lutosam denudatam reddit. Plantas meas ex bibliotheca et ditissimi Academiae Caesareae Petropolitanae herbarii ope determinandi facul- tas a viro excellentissimo, musei botanici directore et Academiae socio, Dr. Ruprecht, libentissime mihi data eJusque consilio non minus, quam permissione, plantis Biebersteinianis et Meyerianis uti, adjuta est species non- nullas, dubias criticasve praeterea herb. ill. R. a Traut- vetter et AI. de Bunge conferre mihi licuit. Laetor, quod botanicis meritissimis gratias quoque persolvere possum. In enumerandis plantis Ledebourium secutus sum ejus- que opus, Floram rossicam, Stuttgartiae 1842 — 1853 et Steveni floram vicinae peninsulae Tauricae (Verzeich- niss der auf der taurischen Halbinsel wildwachsenden Pflanzen, Moskau 1857), observationibus accuratissimis locupletatam, vulgo citavi. Alios locos citandi, ne libelli volumen nimis augeretur, tantum quum necesse videba- tur, adjunxi. Eadem de herbario Biebersteiniano, in mu- seo botanico Acade miae asservato, valent. Novas species condendi raro mihi occasio fuit, quum regiones circum- jacentes: Tauria, Terra Cosaccorum et vicinitates urbium Charcoviae, Kioviae, Odessae jam per longum temporis spatium investigatae earumque plantae peculiares descrip- tae sint. Formas vero, a diagnosibus magis minusve re- cedentes, specie tamen non separandas, satis copiosas 99 legi el varietatum lusuumque jure speciebus proximis adjeci. Quae de plantarum florendi et fructificandi tempore diximus, ea, licet multis ex partibus manca sint, tamen haud omisimus, quum hujus modi observationes, per to- tam vegetationis periodum peractae, e Rossiae plaga aus- trali raro in medium proferantur. Commemorari necesse est, omnes temporum indicationes ad computationem Ju- lianam esse referendas. Petropoli Id. Decembr, a. 1867. 7e PLANTAE SPERMOPHORAE. Classis 1. DICOTYLEDONEAE. Subelässis EL THALAMANTHAE. 1. Ranunculaceae. 1. Mhalictrum minus tb (Led 0 1r0$s" IrPMD'0PS Stev. Verz. p. 54. N° 2; Th. minus B procerum Regel. Uebers. d. Arten d. Gatt. Thal.) Rarissimum in declivi- tate graminosa rivali pluviulis prope Wesselaja; d. 11 Aug. m. fr. submat. floribusque postremis. — Ross. no- 1eBa4 NeTPYIKA. 2. Th. Jacquinianum Koch. (Th. minus € appen- diculatum Rgl. |. c. pag. 22). Ad marginem silvulae prope Juljewka rarum; d. 27 Jul. m. fl. et fr. submat. Foliola basi saepe subcordata. 3. Th. rufinerve Lej. et Court. (Led. fl. ross. L. p. 42; Th. flavum 2 rufinerve Regl. 1. ec. p. 49). In demissis ad Borysthenem ad ripas atque in pratis humidis inter frutices haud rarum; d. 26 Jul. m. fl. Siccatione flavescit, dum sequens colorem obscure viridem accipit. 4. Th. flavum L. (Led. fl. ross. I. p. 12; Th. flavum a genuinum Rgl. 1. c.). Cum praecedente; d. 26 Jul. m. fi. 9. Adonis vernalis L. (Led. fl. ross. L. p. 24; Stev. Verz. p. 46. n. 9). Frequens ad occidentem versus à 101 foro Grigorjewka in graminosis dextri ad Konkam flu- men clivi atque in campis elatis prope praedium Otsche- retowata; porro hic illie in declivibus rivulorum pluvia- lium. À die 29 Mart. m. ad Majum usque florentem vidi. Florum magnitudo petalorumque forma admodum va- riat: priorum diametrum 416—35 linearem, petalorum longitudinem ipsorum latitudinem 2-5-plo superantem im- veni. Pars latissima petalorum sine ulla fere exceptione supra, interdum longe supra medium sita est Ab hoc loco ad basin versus pars inferior saepe eximie cuneata. Petalorum apex vel rotundatus, vel vario dentium plerum- que obtusorum numero munitus, vel rarius fere eroso- dentatus occurrit. Saepissime in floribus magnis petala angusla, in parvis lata suult. Si vero in postremis petala angusta apparent, quo flos Adonidis wolgensis Stev. flo- ris simillinmus fit, tamen folii seginentorum forma et prae- sentia pilorum brevium rigiduloruim, qui in superiore caulis parte foliisque A. wolgensis Copiosi cernuntur, in A. vernali contra vel omnino deficiunt, vel rari adsunt, ad distinguendam utramque specien sufficiunt. Nota dis- üinctiva a cl. V. de Janka (Mohl et Schlecht. Botan. Zeit. 1860, p. 105) laudata, mihi dubia videtur: m spe- ciminibus fructiferis A. vernalis stylum reclinatum, .car- pello incumbentem, in A. wolgensi talem omniuo v. ar- cuato-reflexum inveni. —Ross. ropun8bre. 6. Ceratocephalus orthoceras DC. (Led. fl ross. lp. 26; Stev. Verz. p. 46. M 10). Vulgatissimus m solo inculto non minus, quam in culto, locis caespite den- siore carentibus saepissime gregatim nascens vel spatia majora solus occupans, in dernissis lanlum vére inunda- tis deficiens. Flores primos d. 28 Marti m., postremos una cum fructibus bene maturis exeunte mense April 102 observavi. M. Majo planta, postea forma haemisphaerica praedita, scapis indurescentibus pulvinos amplos, spinis horrentes efformat. Petalorum numerus praecipue in speciminibus praeco- cibus saepe ad 4, haud raro etiam ad 3 reductus. Sta- minum ad normam evolutorum numerus admodum va- riat: in speciminibus exiguis saepe minor, quam 5 obser- vatur, in vegetioribus contra ad 5—10 (saepissime 7 vel 8), et rarius etiam ad pentadem triplo auctam ad- scendit (13 compluries vidi). Cuncta exemplaria a me examinata ad C. orthocera- tem DC. Stev. pertinent (cf. Steven, annotat. botanicae in Bull. de Ja Soc. Impér. des Natural, de Moscou, tome XXI. 1848). Carpellorum rostrum lobos basales 2'/, —3- plo superat. Ceterum notae distinctivae, a cl. auctore commemoratae, satis variabiles. Spica fructifera globosa, vel late ovata, vel demum oblonga (cum rostris triplo, sine rosiris 9-plo longior, q. lat.). De carpellorum di- rectione quae dicta sunt, ad superiora tantum referenda; e reliquis infima magis v. minus descendentia, infra spi- cae medium sita horizontalia observantur, sequentia sen- sim magis magisque assurgunt. Rostra omnino recta in spicae parte inferiore haud raro occurrunt, saepius ta- men rostrum vel parte suprema vel totum evidenter cur- vatum. În spicis nonnullis curvatura tam valida, ut a C. falcati Pers. curvatura vix superetur; dum in aliis spicis eJusdem speciminis carpella inveniuntur, rostris multo mi- nus hamatis. ltaque ad dignoscendam utramque speciem rostri directio non semper sufficit. Miror Stevenium de «crista subquadratay omnino non mentionem facere, quae mihi notam optimam C. orthoceratis exhibere videtur. Memorabile est Malorossos frequentiam floresque copio- sos Ceratocephali pro indicio messis largae habere. Quae 103 opinio eo sustentatur, quod planta, ex parte jam autun- no germinans, tegmine nivis caret, ne frigore et tempes- tate mitiore, subito saepe variantibus, pereat. Nives co- piosae vero frumentis non minus opportunae: hiberna aeque ac Ceratocephalum contra Boream defendunt, et vere, in aquam sensim permutatae, arva irrigant, quo frugis hiemalis incrementum et aestivae germinatio juva- tur.—Ross. peneäHnK'r, penaiiert. 7. Ranunculus oxyspermus Willd. (Led. fl. ross. I. p. 29; Stev. Verz. p. 47. Ni 16). Satis frequens in dextro ad Konkam flumen clivo ad occidentem et orien- tem versus a foro Grigorjewka; rarior in declivibus pro- pe pagum Koschegumowka. Legi florentem d. 3 et 5, florentem et simul fructibus immat. instructum d 15 Maji m. 8. R. pedatus Kit. (Led. fl. ross. I. p. 29) Frequens locis elatioribus arenosis regionis demissae ad Borysthe- nem, ubi d. à Apr. m. florere inceperat. Pauca speci- mina florentia insuper in sinistro ad Konkam fi. clivo, infra pagum Wesselaja d. 28 Apr. m. legi. Folia radicalia interdum trisecta v. tripartita, rarissime triloba. Foliorum segmenta plurima apicem et basin ver- sus angustata, 7 -— 14 lineas longa, !/, — 2, ad summum 2'7, lin. lata, integerrima v. rarius (latiora) dentibus 1—3 elongatis instructa. 9. Ranunculus illyricus L. (Led. fl. ross. L p. 30; Stev. Verz. p. 47. JM 17). In campis elatis atque in de- clivibus; ad utramque Konkae fluminis ripam sitis, hic illic frequentissimus. Primos flores d. 7 Maji m. obser- vavi; d. 26 ejusdem m. jam defloratum et fructibus ma- turis d. 4 Jun. m. legi. 104 Folia radicalia indivisa (anguste lanceolata), trisecta et pinnatisecta (trisecta, segmento intermedio iterum tri- secto) saepe in eodem specimine simul observantur. 10. R. Ficaria L. (Led. fl. ross. I. p. 30; Stev. Verz. p. 47. Ne 18). Duas formas, limitibus certis tamen vix cireumseri- ptas distinxi: a silvestris: elatior, foliis inferioribus subrotundis vel obtuse triangularibus basi cordatis, superioribus angulatis. B pratensis: humilis, foliis omnibus subconformibus, superioribus vix angulatis. —Varietas haec interdum cau- le unifloro foliorumque lobis baseos incumbentibus occur- rit: Ficaria calthaefolia Rchb. fl. germ exc. p. 718; R. Ficaria var. B Led. 1. c. Forma f ingenti copia in demissis ad Konkam flum. et hic illic in campestrium rivulis pluvialibus; forma & co- piose in fruticetis ad Konkam infra pagum Wessalaja. Pri- mis floribus d. 26 Mart. m., postremis d. 30 Apr. m. fructibus maturis a die 14 Apr. m. inveni. 11. R. Lingua L. (Led. fl. ross. I. p. 31). In arun- dinetis pratisque inundatis atque ad ripas reg. demissae ad Borysthenem passim; d. 20 Jun. m. florens, d. 26 Jul. m. fl. et fructibus submat. Folia nunc glaberrima, nunc subtus vel in utraque su- perficie, subtus tamen densius pilis incumbentibus ad- spersa; partes juniores saepe indumento sericeo praeditae. . Foliorum margo mox integerrimus, mox denticulis remo- lis instructus. 42, Ranunculus acris L. (Led. fl. ross. L p. 40; Stev. Verz. p. 47. MN 920). Inter frutices in pratis hu- 105 midulis reg. demissae ad Borysthenem et alibi passim, d. 20 Jun. m. flor. 13. R. polyanthemos L. (Led. fl. ross. I. p. 41). Hic illie inter frutices in pratis siccis ad Borysthenem et Konkam, rarissime in rivulis pluvialibus camporum; d. 19, 47 et 25 Maji m. fl, d. 7 et 20 Jun. m. fl: et fr. 14. R. repens L. (Led. fl. ross. I. p. 42; Stev. Verz. p. 48. 26). In demissis et umbrosis humidis frequen- tissimus:; d. 5 Maji m. prim. fl. d. 26 ejusd. m. fl. et fr immat., d. 7 et 20 Jun. m. fl. et fr. mat. — Ross. IOO6NCTOKB (?). 15. R. sceleratus L. (Led. fl. ross. I. p. 45; Stev. Verz. p. 48. J 27). In locis limosis, ad fossarum- que margines passim; d. 8 Maji m. efflorescens; a Ju- nio m. usque ad Oct. m. fl. et Îr. 16: -Caltha paluséris)L (Led Ml} ross 4lttip; 148; Siev. Verz. p. 49. M 35). Die 3 Jul. m. ad lacus ri- pam in regione demissa ad Borysthenem folia inveni, si- ne dubio, ut videtur, ad hanc speciem referenda.—Ross. JaTaTbe. 17. Nigella arvensis L. (Led. fl. ross. I. p. 54; Stev. Verz. p. 49. MN 37). Praeter typicam, quae in florulae nostrae ditione rara, a me observala varietas, in priorem ceterum transiens: B cartilaginea: lineis elevatis caulis et foliorum mar- gine nervisque paginae inferioris tuberculis cartilagineis, interdum elongatis, scabris; carpellorum nervis margini- busque denticulis majoribus cartilagineis munitis. Sulci inter carpellorum nervum medium et duos laterales sae- pissime laeves, spatia contra, inter postremos et carpelli margines sita, tuberculis haemisphaericis albidis adsper- 106 sa. Quod foliorum formam, longitudinem antherarum api- euli, fructus seminisque figuram et postremi superficiem attinet, var. B cum planta typica optime congruit. Eadem ac nostra var. B cartilaginea a cl. Steven in valle Sudak observata est (cf. 1. c.). In speciminibus lithuanicis, ab am. E. Lehmann mecum communicatis, nervi in pagina inferiore petiolorum et lineae elevatae partis vicinae caulis prominentiis, descriptis similibus, scabrae. In foliis denticuli tales vel omnino deficiunt, vel vix conspicui; carpellorum nervi laevissimi, margi- nes vero et spatia, inter eos et carpelli nervos laterales disposita, tuberculis albidis praedita. In declivitate lutosa rivuli pluvialis ad occidentem ver- sus a foro Grigorjewka atque in agris quiescentibus si- nistri ad Konkam flumen clivi haud frequens; d. 9 Jul. m. fl. et fr. submat. 18. Delphinium Consolida L. (Led. fl ross. L. p. 58: Stev. Verz. p. 50, JM 42). In declivibus versus Kon- kam flumen (praesertim locis cultis) atque in arenosis reg. demissae ad Borysthenem satis frequens; d. 8 Jun. m. prim. fl., inde ad hiemem usque fl. (d. 26 Jul. m. (ad Borysth.) fl. et fr.). — Ross. Coknpxkn, C'KmpKn, GapBHHOKE. Berberideae. Berberis vulgaris L. Fructuum causa in hortis colitur. 2. Nymphaeaceae. 19. Nymphaea alba L. (Led. fl. ross. I. p. 83 excl. var. B). In lacubus rivulisque reg. demissae ad Borys- thenem hic illie frequens; d. 20 Jun. m. fl, d. 26 Jul. m. fl. et fr. 107 20. Nuphar l'uteum Sm. (Led, fl. ross. L p. 84). Locis similibus eodemque tempore cum praecedente, qua tamen rarius esse videtur, fl et fr. 3. Papaveraceae. 21. Papaver Rhoeas L. (Led. fl. ross. I. p. 88; Stev. Verz. p. 51. N° 51). In demissis ad Konkam flu- men infra pagum Wesselaja d. 2 Jul. m. unicum speci- men floribus paucis ornatum inveni. 29. P. dubium L. (Led. fl ross. I. p. 89; Stev. Verz. p. 52. JË 53). Haud frequens in horto com. A. Cancrin prope pagum Koschegumowka (d. 13 Maji m. fl. et fr. submat.) et rarissimum in caleareis sterilissimis dextri ad Konkam flumen clivi ad orientem versus à fo- ro Grigorjewka (d. # Jun. m. fl. et fr.). Specimina minora, in sterilibus enata, indumento den- siore gaudent, majora (ad 2 pedes alta) parcius pilis ad- spersa. Capsulae (2—3-plo longioris quam crass.) forma etiam in eodem specimine variat, mox ad formam cla- vatam, mox ad ellipticam appropinquans. Lusus minor, pilosior et ramosior, ob capsulae figuram ad var. y (Led. 1. c.) accedere videtur; petala intense carnea, basi ma- cula obscure fusco-rubra notata, filamenta obscure fusco- violacea, antherae virides, stigmatis radii colore sordide coeruleo tincti.—Ross. rnoseBoï Mar. 23. Chelidonium majus L. (Led. fl. ross. L. p. 91; Stev. Verz. p. 53. N 55). Frequens in hortis atque in fruticetis ad Konkam infra Wesselaja; d. 28 Apr. m. prim. fl., d. 4 Maji m. jam copiose florens, d. 9 m. poste- rioris fl. et fr. immat., d. 17 Jun. m. fl. et fr. —Ross. YACTAKE. 108 24. Glaucium corniculatum Gurt. (Led. fl. ross. p1931Stev. Verzi pe 54. Ni 58). In agris quiescenti- bus cultisque frequens; rarum hic illie in campestribus, locis verosimiliter olim cultis. Primos flores, statim copi- osos d. 12 Maji m. observavi, d. 25 ejusd. m, prim. fruct, maturas inveni. Detmissum ramos novos, ad hie- mem usque flores fructusque gerentes, emiltit. Var. B flaviflorum Led. 1. c. petalis (in nostra planta) aurantiacis vel rarius flavis, basi fusco-rubris, vix varie- tatem propriam praebet, cum, quod ad florum colorem attinet, transitus insensibiles haud raro observentur, in- terdum etiam in eodem specimine. Color aurantiacus tem- pore verno tantum in exemplaribus minimis (1 —2-flo- ris), tempore sicco et arido in omnibus longe praevalet, autumno demum colori phoeniceo cedens. 4. F'umariaceae. 25. Fumaria Vaillantiri Loisel. (Led. fl. ross. E p. 105; Stev. Verz. p. 54. Ni 63). In cultis declivibusque passera et 105/Mét mn 208M a et Jun MENT. 5. Cruciferae. 26. Nasturtium austriacum (Crantz. (Cochlearia austr. Led. fl. ross. L. p. 160; Stev. Verz. p. 65. M 116). x glabrum: foliis lanceolatis glabris, fere sexies lon- gioribus lat.; siliculis obovato-globosis, glaberrimis. Fre- quentissimum in demissis, ad Konkae fluminis ripam si- nistram inter pagos Wisselaja et Podstepnaja sitis; d. 12 Maji m. efflorescens, d. 26 ejusdem m. fl. et fr. immat. Planta nostra elata, 2—%-pedalis, tota glabra; folia im- feriora 3—- 5 poll. longa, 6—10 lin. lata.—Inter plan- 109 tas, a cl. Schrenk in Songoria collectas, N. austriaci specimina vidi, Tauricis praeter staturam multo minorem simillima, et alia foliis latioribus, margine scabriusculis subtusque imprimis pilis brevissimis incumbentibus ad- spersis. — Ross. aukiñ XpBHB. 97. Nasturtium amphibium R. Br. (Stev. Verz. p. 65. M 118; Cochlearia amphibia Led. fl. ross. EL p. 160). a riparium Tausch. Ad Jacuum rivulorumque mar- gines in reg. demissa ad Borysthenem passim; d. 3 Jul. m. fr.—Siliculae in nostro constanter subglobosae. y submersum Koch. Hujus varietatis specimina juveni- lia in fluminis alveo, omnino fere exsiceato d. 10 Oct. m. inventa, foliis non instrucla sunt nisi paucis. Ex his primum, subtus praecipue pubescens, praeter laciniam terminalem maximam utrinque tantum { — 2 parvas la- terales, ovatas v. oblongas ostendit; secundum subgla- brum forma simile, differt {antum laciniüis omnibus magis elongatis, terminali acuta; tertium pectinoto-pinnatiparu- tum, lacinüs linearibus, duabus vel pluribus hic illic con- fluentibus; folia reliqua pectinato-pinnatisecta segmentis filiformibus. 28. N. brachycarpum C. À. Mey. (Led. fl. ross. I. p. 113) sensu latiore. Specimina florentia, quae die 43 Maji m. in demissis ad Konkam fl. legi, exemplaridus Soongoricis Schrenkia- nis, ab ill. speciei conditore determinatis, simillima sunt. Tota planta glaberrima, subsimplex, 6— 12 pollicaris; fo- lia circumseriptione oblongo-ovata v. oblonga, pinnati- partita v. rarius pinnalisecta: laciniis integerrimis v. pau- cidentatis, subconformibus v. terminali saepius reliquis latiore, distineta v. cum lateralibus interdum confluente. 110 Folia inferiora utrinque laciniis lateralibus 4—6 oblon- gis, superiora 3 — 5 oblongo-linearibus linearibusve in- structa; petioli ad basin parum dilatati, exauriculati v. obsolete auriculati. Nam etiam siliculae forma cum plan- ta altaica et soongorica conveniat, cum tauricam florife- ram tantum possideam, dijudicare non possum. B majus: caule 9—20 poil. alto ramoso, ramis ad- scendentibus v. erecto-patulis; foliis duplo majoribus: quam in praecedente laciniis ratione longitudinis latioribus, foliorum superiorum oblongis v. lineari-oblongis, termi- nali in omnibus reliquis saepius multo majore et latiore. A N. brachycarpo genuino siliculis subtriplo longioribus quam latioribus, gracilioribus, ad apicem et basin ver- sus sensim attenuatis pedicellisque fructiferis plerumque subhorizontalibus recedit. Postrema vero nota minimi mo- menti videtur, cum non raro exemplaria inveniantur, ha- bitu et reliquis characteribus simillima, pedicellis tamen omnibus v. plurimis quidem erecto-patulis; etiam silicu- larum forma constantissima dici haud potest. y procumbens: caulibus prostratis repentibusve, super- ne saepe adscendentibus, ramosis: ramis in caulium par- te prostrata adscendentibus erectisve, in caulium parte erecta patulis; siliculis lanceolato-ellipticis (3—4-plo lon- gioribus quam lat.), utrinque sensim attenuatis, reclis v. magis minusve curvatis, pedicello subduplo brevioribus. Planta valde polymorpha: caules nunc adscendentes, nunc decumbentes, nunc repentes; numerus laciniarum folii earumque forma et laciniae terminalis magnitudo relativa admodum variant; pedicellorum fructiferorum di- rectio in eodem racemo saepe diversissima: horizontalis, patens v. rarius erecto-patens; demum silicularum forma et magnitudo non minus, quam styli proportio variabilis: 111 postremus mox crassiusculus, siliculae diametrum vix aequans, mox filiformis dimidiam silieulae longitudinem attingens s. diametro ejus duplo longior. Var. B in pratis humidis reg. demissae ad Borysthe- nem passim (d. 3 Jul. m,. fl. et fr.): var. y ibidem, lo- cis umbrosis, vere inundatis postea sensim siccescenti- bus, a Junio m. usque ad hiemem florens (d. 20 Jun. m. jam fruct. submat.). Licet var. y a praecedente et imprimis a planta typi- ca nimis differre videatur, tamen pro specie diversa mi- nime haberi potest, cum, quod spectat ad caulis directio- nem et silicularum figuram, gravissima discrimina exhi- bentes, formarum intermediarum continua series facile inveniatur. Varietas haec me judice modificatio, statione peculiari procreata. Nascitur enim locis depressis umbro- sis, ad aestatem usque aqua stagnante repletis vel limo- sis quidem, herbis insuper rarissimis tantum obtectis. Plantae igitur, ut se expandat conditiones sunt maxime opportunae; dum varietates x et f, prata graminosa, per breve temporis spatium inundata obtinentes, jam planta- rum circumstantium turba, regressis aquis velociter accres- centibus, ad perpendiculum se attollere coguntur. Con- ditiones mixtae formas intermedias innumeras efficiunt, praesertim inter varr. fB et y obvias, dum var. « ad demissorum margines nascens, minime variat. — Ross. yncTenr. 29. Cardamine parviflora L. (Led. fl. ross. [. p. 128). Frequens in solo nigro humoso, vere inundato, im- primis ad ripas, in regione demissa ad Borysthenem; d. 20 Jun/m fer. 30. Meniocus linifolius DC. (Led. fl. ross. [. p. 134; Stev. Verz. p. 64. N° 111). Frequens in dextro ad 112 Konkam flumen clivo oceurrit; praeterea hic illic in cam- pestribus obvius. Florebat a medio m. Aprili ad Jun. m. usque; primos fructus maturos d. 5 Maji m. observavi, d. 4 Jun. m. specimina septigera, summo apice floren- tia inveni. Forma silicularum in eodem specimine nunc exacte elliptica, nunc obovato-elliptica observatur. Praeter plan- tam ubique vulgarem, siliculis sesqui- (ad summum duplo) longioribus q. lat., in regione a me investigata, formam inveni siliculis angustioribus, duplo v. bis cum dimidio longioribus q. lat, quae posterior mihi var. $ borysthenica. 34. Berteroa incana DC. (Led. fl. ross. I. p. 135; Stev. Verz. p. 61. Né 99). Vulgaris in utroque ad Kon- kam flumen clivo et hic illie in campis elatis. A die 28 Apr. m., cum flores primos vidi, ad Jun. m. usque par- ce florebat, aestate ubique floribus copiosis ornata erat, et ab Augusto inde mense usque ad hiemen flores ile- rum rariores facti sunt. Memorabilis hujus speciei forma, in latere declivi fos- sae profundae prope Wesselaja a me lecta. Caulis pro- cumbentis pars inferior ramis brevibus, proxime inter se admotis instructa, superior adscendens in ramos nume- rosos divergentes elongatos divisa. Insignis praeter alia silicularum latitudo, quarum plurimae late ovales, angu- stissimae etiam duplo longiores quam latae, latissimae suborbiculatae Styli plurimi breviores quam in forma vul- gari, saepissime ‘,'”, rarius ‘/,, rarissime { lineam ae- quantes; in planta vulgari stylum circiter { */ int", ad saummum 1‘/, lin.) longum, i. e. ipsa silicula 2—3- plo breviorem inveni. Porro differentia in seminibus, ma- xima ex parte immarginatis, atque in petalis, basin 113 versus cuneatis, observatur. Ceterum ufraque nota non Satis Constans, seminibus nonnullis obviis margine distin- clo, angustiore tamen, quam in planta typica, instructis, et petalis hic illic ad formam solitam prope accedentibus. Longitudo filamentorum breviorum cum ea longiorum com- parata, deinde forma et magnitudo alae membranaceae filamentorum nullas differentias manifestas ostendif. Hinc sequitur formam descriptam nil esse, nisi varie- tatem vel potius aberrationem plantae typicae. Quae opi- nio eo quoque confirmatur, quod in specimine simili, erecto tamen ramisque vagis patulis instructo, rarius semina in- veni, margine solito angustiore vel angustissimo, evanido cincta.—Ross. Ga6nmHnKr, copouba Kkamuka. 32. Alyssum minimum Wild. (Led. fl. ross. I. P. 140; Stev. Verz. p. 64. Ni 108). Vulgatissimum in de- clivibus versus Konkam atque in camporum elatorum eul- tis. Die 9 Apr. m. primis floribus, d. 12 ejusd. m. jam copiose fl. et d. 30 fructibus maturis; d. 25 Maji m. ubique defloratum. Variat: & genuinum: foliis caulinis, praeter infima, lineari-lan- ceolatis, basin versus cunealo-attenuatis. Ludit: 1. elatius: caulibus 5—9-policaribus, magis minusve ramosis, foliis caulinis plerisque 9—15 lin. longis, */,— {1 . . . . 17, lin. latis. In solo pingui. 2. minus: caulibus 3—5-pollicaribus, simplicissimis: fo- lis plurimis 4—6 lin. longis, ‘/,—*/, lin. latis: racemo- fructifero multo breviore quam in praecedente, saepissi- me oblongo. In campestribus sterilissimis aridis. B linearifolium: caulibus parce ramosis; folis caulinis angustis, exacte linearibus vel basin versus paullulum M 3. 1868. 8 114 attenuatis. Praecipue in solo lapidoso et arenoso. Caules in nostro ad 8 vel etiam 9 pollices alti, folia 9—15 lin. longa (saepissime fere pollicaria), ‘/,—*/, lin. lata. Spe- cimina, ab am. Bruhns in insula Sswätoi pr. oppidum Baku lecta, eaulibus 1—3-pollicaribus foliisque fere 3 lin. longis angustissimis et racemo abbreviato (ovato v. ob- longo) praedita. + ramosissimum: caulibus ad medium usque ramosis- simis, exterioribus prostratis, interioribus adscendentibus, omnibus ramis ramulisque elongatis, virgatis instructis; racemis fructiferis plurimis valde elongatis, siliculis mi- pusculis. Hicillic in declivibus lutosis abruptis rivulorum pluvialium. à microstylum: caulibus simplicibus v. parce ramosis; foliis caulinis cuneato-lanceolatis, minimis (3—4 lin. lon- gis); siliculis majusculis, transverse latioribus; stylo bre- vissimo, silicula 5—6-tuplo breviore. Siliculis majoribus, stylo multo breviore terminatis, va- rietas haec magis quam praecedentes a forma typica re- cedit, et forte species distincta? — Ross. 10101. 33. Alyssum calycinum L. (Psilonema cal. Led. fl. ross. I. p. 137; Stev. Verz. p. 64. Ne 110). In calca- reis dextri ad Konkam flumen clivi rarum; d. 4 Jun. m. fr. 34. Odontarrhena tortuosa C. À. Mey. (0. alpe- stris Led. fl ross. I. p. 142; Stev. Verz. p. 62. M 100). Frequens in calcareis dextri ad Konkam flumen clivi, praesertim ad occidentem a foro Grigorjewka. A die 25 Apr. m., ubi primum florentam inveni, ad d. 19 Maji m., quo tempore primos fructus maturos observavi, copiose florebat; deinde fere ad med. m. Julium fructi- fera et parce florens occurrebat. 115 35. Draba verna L. (Led. fl. ross. 1 p. 155; Stev. Verz. p. 65. N° 114—bis). Frequeus in arenosis elatio- ribus reg. demissae ad Borysthenem; praeterea hic illic in declivibus versus Konkam flumen atque in agris quies- centibus campesirium altiorum. Florebat per totum m. Aprilem; d. 42 hujus m. prim. fruct. mat. inveni. Siliculae 2—3-(ad summum 4-) plo longiores quam la- tae, apice et basi acutiusculae v. obtusae interdum in eodem specimine variant. (Cf. definitiones varietatum «x et B apud Ledeb. 1. c.). 36. Thlaspi arvense L. (Led. fl. ross. 1. p. 162: Stev. Verz. p. 59. M 90). Utraque varietas, a cl. Le- debourio (1. c.) distincta, in florulae nostrae ditione oc- currit, Var. à foliis dentatis v. in exemplaribus macilen- tis {—paucifloris subintegerrimis, locis humidis dextri ad Konkam flumen clivi ad occidentem a foro Grigorjew- ka; var. $ hic ïllic in agris quiescentibus et incultis. Die 28 Apr. m. fl, d. 3 Maji m. f. et fr. immat., d. 19 m. posterioris fl. et fr. mat.—Ross. no3zoxor. 37. Thlaspi perfoliatum L. (Led. fl. ross. I. p. 163; Stev. Verz. p. 59. N° 91). In dextro ad Konkam flumen clivo ad occidentem a foro Grigorjewka satis fre- quens; d. 31 Mart. m. prim. fl. (unicum specimen), d. 12 Apr. m. copiose fl. et fr. immat., d. 25 ejusd. m. fr. et parce fl. Lus. 1. anguslifolium: foliis caulinis plurimis 3 - plo (2°/,—4-plo) longioribus quam lat, caule 5 —8-pollicari. Lus. 2. latifolium: foliis caul. plurimis 2-plo (2—2"}.) longioribus quam lat., caule humiliore quam in praece- dente. Forma prima praecipue in lapidosis calcareis, secunda locis lutosis humidioribus obvia. gr 116 38. Euclidium syriacum R. Br. (Led. fl. ross. I. p. 167; Stev. Verz. p. 56. M 71).In utraque vallis Konkae fl. declivitate frequens, vulgatissimum locis incultis prope Grigorjewka; d. 5 Maji m. fl. et fr. immat., d. 23 ejusd. m. fr. mat. et floribus raris, d. 31 fructiferum et ma- xima ex parte siccum. 39. Sisymbrium junceum M. a Bieb. (Led. fl. ross. I. p. 177; Stev. Verz. p. 70. N° 140). Locis gramino- sis et incultis in declivibus versus Konkam flumen atque in campis elatis passim; d. 25 Maji m. fl. et fr. juve- nilibus, d. 7 et 15 Jun. m. fl. et fr. submat. Foliis saepissime angustis occurrit, /,—1 lin. latis, in- tegerrimis v. inferioribus basi dentatis, rarius foliis latio- ribus, caulinis inferioribus ad summum 2 lin. latis, basi tantum v. ultra medium pinnatifidis. 10" S./Loeselis L. (Led. fl ross. Lp:,178;.,Stey. Verz. p. 70. M 141). In utraque declivitate vallis Kon- kae fluminis satis rarum; d. 26 Maji m. fl., d. 2 et 19 Jul. m. fl. et fr. — Ross. cypunka, rpuuuxkn, OYPKYHE ÆEJITBIÏ 41. Sisymbrium pannonicum Jacq. (Led. fl. ross. I p. 179; Stev. Verz. 70. J 143). Vulgatissimum in ruderatis; d. 13 Maji m. prim. fl, d. 26 ejusd. m. fl et prim. fl. mat., et d. 31 etiamnunc copiose florens.— Ross. pora4ka. 42. S. Sophia L. (Led. fl. ross. [. p. 180; Stev. Verz. p. 71. M 144). Frequens in ruderatis et incultis; d. 28 Apr. m. pr. fl, d. 5 Maji m. fl. et fr. immat., d. 26 ejusd. m. maxima ex parte defloratum, fructiferum. 5 incanum: humile, caule foliisque dense pube stellata obtectis, incanis; foliis pinnatisectis: laciniis oblongis 117 pinnatipartitis, lacinulis foliorum omnium oblongis v. obo- vato-oblongis obtusis; sepalis petala paullo superantibus- latioribus quam in planta typica. Unicum specimen flo- rens possideo, d. 3 Oct. m. lectum.—Ross. oropozrie BHUKN. 43. S. Alliaria Scop. (Led. fl. ross. I. p. 182; Allia- ria officinalis Stev. Verz. p. 70. AN 137). Satis frequens in fructicetis, ad Konkam fl. inter pagos Wesselaja et Podstepnaja sitis, d. 28 Apr. m. fl. 44. S. Thalianum Gay. et Monn. (Led. fl. ross. I. p. 184; Stev. Verz. p. 72. N° 148). In arenosis elatio- ribus reg. demissae ad Borysthenem (d. à Apr. m. fl.) et hic illic in agris quiescentibus camporum frequens (d. 20 pr until, d-30/fl.\'elfr. immat). 45. Erysimum cheiranthoides L. (Led. fl. ross. I. PO NIStEv Verz pe 21052) Inter ratcest in pratis elatioribus ad Borysthenem (ut videtur rarum); d. 10 Oct. m. fl. et fr. (rami post foenisecium e caulibus demessis emissi). Huc verosimiliter specimen florens pertinet, d. 20 Jun. m. in prato humido silvatico lectum. Recedit foliis linea- ri-lanceolatis et siliquis (valde juvenilibus) pube densa obtectis;, caulis strictus elatus, superne imprimis ramulis brevibus erecto-patulis copiosis instructus. À E, Marschal- liano Andrz., cui habitu, indumento et stylo brevi haud dissimile, pedicellis calyce subduplo longioribus abscedit. 46. Erysimum canescens Roth. (Led. fl. ross. L p. 762; Stev. Verz. p. 72. M 153; E. Andrzejowskianum Led. L. c. p. 190, nec. Bess.; E. diffusum M. a Bieb. herb! et fl. taur.-cauc. IL. p. 116). Vulgatissimun in declivibus ad Konkam versis et praecipue in campis ela- 118 tis. Die 5 Maji m. prim. fl. inveni; deinde à d. 12 ad Jun. m. usque copiose floruit et a Julio inde m. sensim rarius factum est. Raro fructificat, quia in hac planta, aeque atque in multis aliis, jam flores inaperti ab inse- ctis devorantur. Siliquae ut in planta Europae occidentalis exacte qua- drangulares, ad angulos glabrae, in lateribus pube bi- partita tenuissima incanae. Pilos simplices, quales a Le- debourio (1. c. p. 762) poscuntur, neque in nostrae, ne- que in plantae occidentalis foliis vidi; nullos observavi nisi bipartitos. E. diffusum M. B. a cl. Ledeb. (1. c. p. 190) cum E. Andrzejowskiano Bess. conjungitur; digno- scitur prius praeter foliorum formam (cf. Stev. 1. c.): sta- tura majore (caule 2—3-pedali) et stylo siliquae diamet- ro 1‘/,—92-plo longiore. — Ross. BnHnukn. 47. E. repandum L. (Led. fl. ross. [. p. 191; Stev. Verz. p. 73. A 154). In ruderatis et incultis pr. forum Grigorjewka haud frequens; d. 7 Maji m. fl., d. 19 ejusd. in. let ir. 48. E. orientale R. Br. (Led. fl. ross. I. p. 192; Stev. Verz. p. 73. Ne 155). Die 15 Oct. m. ad viae marginem prope Wesselaja unicum specimen florens inveni. 49. Syrenia sessiliflora Ledeb. (fl. ross. I. p. 193; Stev. Verz. p. 70. A 138). In collibus arenosis reg. de- missae ad Borysthenem passim; d. 20 Jun. m. fl. Fructibus carens certo discernere haud possum, num planta nostra S. sessiliflorae Led. an S. angustifoliae Rchb. adnumeranda sit; ad priorem foliis parce pubes- centibus propius accedere videtur. Quod siliquae juveni- les aeque atque in speciminibus certis S. sessiliflorae stylo aequilongae sint, parum valet, propterea quod etiam 119 in exemplaribus S. angustifoliae, fructibus bene maturis instructis, inter siliquas stylo 2—3-plo longiores inter- dum haud paucas inveni, stylum aequantes v. paullo eo longiores. 50. Camelina microcarpa Andrz. (Led. fl. ross. [. p. 496; Stev. Verz. p. 65. AN 115 sub C. sativa). In declivibus versus Konkam fl. valde dispersa; d. 5 Maji meprnie le, d. 19) et/26/ejusd:\ym:ifl; et,fr., 114.928 Jun. m. fr. et septigera.—Ross. pHixiñ, prixeïñ. 51. Capsella Bursa pastoris Moench. (Led. fl. ross. lp. 109: Stev-Verz..p: 60, 794). 4 triangularis: siliculae triangularis marginibus latera- libus concavis rectisve. B obcordala: siliculae obcordatae marginibus laterali- bns convexis. In florulae nostrae ditione prior tantum obvia, foliis radicalibus nunc integris dentatis, nunc runcinato-pinna- tifidis v. pinnatisectis, lobis antice dentatis v. rarius 1n- tegerrimis; corollaca lyce subduplo longiore. Species haec, in Rossia media et Germania (ex Kochio) per totum fere annum florens, in inperii plaga australi planta ver- nalis distinctissima est: primis floribus d. 3 Apr. m. d. 9 Maji m. fr. submaturis legi, d. 26 ejusd. mensis ma- xima ex parte deflorata erat et sicca. — Ross. Bopo6Pepa KAUIIKA. 52. Lepiditum Draba L. (Led, fl. ross 1. p. 202; Stev. Verz. p. 58. A 81). Frequens ad vias, in agris otiosis et rivulis pluvialibus, hie illic etiam in demissa, vere per pauces dies inundata, descendens. A die 5 Mai m., quo tempore primos flores aperucrat, ad mensis fi- 120 nem usque florebat; fruct. immat. d. 26 et 31 Maji m. legi, fructibus mat. omnino non vidi. 53. L. ruderale L. (Led. fl. ross. I. p. 204; Stev. Verz. p. 58. M .83). In ruderatis et incultis, praesertim prope Grigorjewka frequens. Mense Apr. (d. 5 jam fr. submat.) et Majo copiose florebat, a Junio inde mense flores subito rariores facti sunt.—Ross. BoHwyKa, BHHHYKH. 54. L. perfoliatum L. (Led. fl. ross. I. p. 206; Stev. Verz. p. 59. Ne 86). In agris quiescentibus, incultis et ruderatis frequentissimum. Die 25 Apr. m. prim. fl, d. 7 Maji m. ubique copiose florens et fr. immat., etd. 26 m. posterioris maxima ex parte defloratum; d. 16 Jun. m. racemis fructiferis et septigeris, rarissimis summo api- ce florentibus.—Ross. 1ackoBenB, 1aCKOBnIE. 55. L. latifolium L. (Led. fl. ross. I. p. 206; Stev. Verz. p. 59. N° 87). Praecedentibus mmulto rarius: ad si- nistram Konkae fluminis ripam infra pagum Wesselaja, atque in lutosis dextri ad Konkam fl. clivi ad occiden- tem a foro Grigorjewka (locis fonticulis parvis irriga- tis) Die? 0er 17 Julia) dSAMASeDtAPM IEEE mat. — Ross. ropo6AY4A Kaluka. 96. Isatis maeotica DC. (Prodr. I. p. 211; IL. tin- ctoria L. ÿ maeotica Led. fl. ross. I. p. 212; Stev. Verz. p. 55. M 65). Caule inferne pilis simplicibus recurvis vel horizonta- liter patentibus magis minusve hirsuto, superne glaberri- mo. Foliis radicalibus oblongis, serrato-dentatis, in petio- lum attenuatis; caulinis lanceolato-oblongis, saepissime integerrimis, basi cordatis sagittatis semiamplexicaulibus, margine et subtus ad costam mox crebrius, mox rarius ciliatis v. subglabris. Siliculis glaberrinis oblongo-cunea- 121 üs, 47, — 6 lin. longis, 1‘/,—1?/, lin. latis, supra me- dium Jlatissimis, apicem versus paullo, basin versus valde attenuatis, apice truncalo-emarginatis v. rarius rotundato-truncatis; stylo brevissimo emarginatura fere semper evidenter superato; loculo seminifero valde ele- vato fere omni supra siliculae medium sito, ab ala cras- sa sulco profundo diviso, dorso acute carinato, v. sae- pius obtusiusculo, costisque tribus magis minusve promi- nentibus instructo. In graminosis prope Wesselaja et mul- to rarius in hortis pagi Podstepnaja; d. 25 Maji m. prim. for /d'11/Jun im /fl'et'fr Formam monstrosam, floribus ex parte in foliorum (vix 2 lin. long.) fasciculos permutatos d. 28 Jun. m.legi. Ab. I. tinctoria culta praeter alias notas siliculis longe diversa. 97. Stnapts arvensis L. (Led. fl. ross. IL. p. 218; Stev. Verz. p. 73. N° 159). Frequens in agris prope Juljewka, alibi valde dispersa; d. 4 Jun. m. fl. et fr. immat., d. 17 Sept. m. fr. et parce fi. B orientalis (S. orientalis DC.). Promiseue cum forma typica. Lyc 98. Sinapis juncea L. in cultis et ruderatis rarissi- ma; d. 26 Maji m. fl. et fr. immat., d. 17 Sept. m. fr. Raphanus sativus L. (Led. fl. ross. I. p. 225). Locis incultis prope Juljewka; d. 147 Oct. m. fl. et fr. —Sine dubio horti aufuga. 99. Bunias ortentalis L. (Led. fl. ross. L p. 226; Stev. Verz. p. 56. N° 70). Ad vias satis rara; d. 42 Mayji m. fl. — Ross. rpnusiku. 6. Violarieae. 60. Vrola campestris M. a Bieb. (Stev. Verz. p. 122 77. Ne 175, V. hirta Led. fl. ross. 1. p. 248 partim). Satis frequens in dextro ad Konkam flumen clivo occid, versus a foro Grigorjewka et hic illie ad rivulos pluvia- les campestrium. Primum florentem vidi d. 29 Mart. m., postremum d. 30 Apr. m. Hujus loci verisimiliter specimen fructiferum, in um- brosis horti prope pagum Koschegumowka d. 413 Maïi m. lectum, foliis cordatis magnis, anguste ovatis, cap- sulis obovato-globosis praeditum. Species haec, foliorum forma, inter affines insignis, à cl. Ledebourio cum V. hirta conjunceta, mihi satis vide- tur diversa esse, quamvis et differentia, a cl. Steven e petoli forma sumpta, inanis sit. Specimina V. hirtae (ino- dorae typicae) ex insula Osilia (Bge fl. exsice. JM 97) petiolis sunt instructa apicem versus etiam magis dila- tatis, quam in planta e Rossia australi a me relata. Pe- tiolos in parte superiore dilatatos quoque in planta son- gorica, a cl. Schrenk pr. Loktjewsk lecta, reperi; haec tamen non minus, quam osiliensis hirsutie majore a nos- tra differt. Viola ambigua W. K. contra vix mihi a po- strema çrecedere videtur. 61. Viola odorata L. (Led. fl. ross. I. p. 249; Stev. Verz. p. 77. Ne 176). Frequens cum praecedente et in- super in fruticetis inter pagos Podstepnaja et Wesselaja; floret uno tempore cum priore. 4 hirsutior Stev. B glabrior Stev. (V. suavis M. a Bieb.). Occurrunt haud raro exemplaria, stipularum forma nec non petalorum colore et proportione cum descriptione Kochiana V. suavis M. B. optime congruentia; maxima 123 vero speciminum pars notis distinctivis inter V. odora- tam et suavem ambigua: speciminibus singulis vel ad hanc, vel ad illam propius accedentibus.—Ross. @iaixa. 62. Viola pratensis M. et K. (Led. fl. ross. [. p. 251). Specimina in Rossia australi a me lecta, magis minusve a forma typica recedunt: B longecalcarata: calcare appendices calycis sesqui- vel duplo superante; ceterum optima. y latifolia: foliis inferioribus ovatis, basi cuneatis v. rarius subtruncatis, superioribus ovato-lanceolatis; petiolis anguste alatis; stipulis caulinis mediis foliaceis, oblongo- lanceolatis, inciso-dentatis, petiolo alato longioribus bre- vioribusve; calcare appendices calycis paullo superante. Varietas haec, plurimis notis inter V. pratensem M. K. et V. stagninam Kit. intermedia, tamen ad priorem, qua- cum formis transeuntibus jungitur, propius accedere vi- detur; consistentia foliorum eadem atque in illa. Flores utriusque varietatis albi.—Occurrunt in campe- strium rivulis pluvialibus locis graminosis passim; d. 26 et 30 Apr. m. fl. 63. Viola tricolor L. (Led. fl. ross. I. p. 256; Stev. Verz. p. 78. No 182).—Ross. 6parr-CR-CeCTpOw, HBan%-1a-Mappa, noueBaa iauxa. B saxatihs Schmidt. (Led. 1. c.). Frequens in pratis arenosis reg. demissae ad Borysthenem; d. 5 Apr. m. fl. NI 0 . 2 . . à intermedia: corolla calyce maiore, petalis luteis, du- obus superioribus ex majore vel minore parte colore vio- laceo tinctis. Frequens cum praecedente. z Kitaibeliana Schult. (Led. lc) :0Diew@t0MOet: «m. in prato arenoso silvatico ad Borysthenem hujus varie- 124 tatis duo specimina pedalia, grandiflora legi, petalis in uno praeter quintum Juteum albidis, violaceo - margina- lis, in altero ut in var. vulgari Koch. coloratis. 7. Polygaleae. 64. Polygala major Jacq. (Led. ff. ross. L p. 270; Stev. Verz. p. 79. Ne 184). In dextro ad Konkam flu- men clivo ad occidentem a foro Grigorjewka uno loco (in solo lutoso) frequens; d. 19 Maji m. fl., d. 13 Jun. m. maxima ex parte deflorata fructibusque mat. et immat. instructa.—Caules {—1'/, pedales, flores satura- te rosel. 8. Sileneae. 65. Dianthus Pseudarmeria M. à Bieb. (Led. f]. ross. lp. 275; Stev. Verz. p. 80. N° 192), In calca- reis dextri ad Konkam flumen clivi ad occid, a foro Gri- gorjewka; d. 11 Jun. m. copiose fl, d. 19 Jul. et d. 9 Aug. m. fr. et parce fl. 66. Dianthus capitatus? DC. Vidi in graminosis pro- pe Wesselaja hujus vel affinis speciei pauca specimina floribus nondum apertis instructa, quae, cum postea flo- rentia legere volui, jam a pecore depasta erant. 67. D. campestris M. à Bieb. (Led. fl. ross. L. p. 275; Stev. Verz. p. 80. M 196). & scaber: caule foliisque scabris, calycis tubo squamis calycinis duplo longiore. Satis frequens in dextro ad Kon- kam flumen clivo atque in campis elatis inter pagos Hi- trowka et Wesselaja. Florebat a Julio m. ad hiemem usque. B laevigatus: caulibus laevibus v. basi tantum foliisque margine scabriusculis, calycis tubo squamis cealycinis 125 2—3-plo longiore. In collibus et pratis arenosis reg. de- missae ad Borysthenem; eodem tempore cum praeceden- te flonet fr: Lus. 1 strictus: caulibus a basi ramosis, ramis ad- scendentibus v. rarius erecto-patulis. Lus. 2 dichotomus: caulibus a medio dichotomo-ramo- sis, ramis divergentibus. In omnibus calyces fere 4-plo longiores quam lati; squamae Calycinae longitudine inter se nunc subaequales, nunc interiores exlerioribus longiores, longius v. brevius acuminatae haud raro in eodem specimine observantur. Varietates x et 5 forte specie diversae. In herbario Bie- bersteiniano formae numerosae, habitu aliisque notis (im- primis calycis forma) inter se multo diversiores quam nostrae (ex parte dubitanter ad alias species relatae) in eodem folio junctae, unde sequitur, cl. speciei condito- rem de sui Dianthi campestrts finibus non satis comper- tum habuisse. Ross. 3npourn. 68. Dianthus bicolor M. a Bieb. (Led. fl. ross. I. p. 282; Stev. Verz. p. 80. N° 198). B subfasciculatus: caulibus pedalibus et ultra, basi vix scabriusculis, apice ramosis, 2 — 6-floris. Foliis lineari- bus, supra medium sensim attenuatis, margine prope ba- sin albo-marginatis, serrulatis, infra medium 5-, supra medium (nervis lateralibus marginalibusque confluentibus) 3-nerviis, inferioribus internodio longioribus, */,—1 lin. latis, 3—3'/, poll. longis, supremis internodio breviori- bus; vaginis folii latitudine duplo longioribus, caulem ar- cte includentibus, latere utrinque lineola chartacea alba instructis, Floribus inferioribus longius pedunculatis, su- perioribus subfasciculatis; calycibus sub anthesi ovato-lan- 126 ceolatis 9—12 lin. longis 1°/ lin. latis), totis striatis, fructiferis subeylindricis, squamis calycinis tubo 3—4-plo brevioribus; petalis supra dilute roseis, subtus flavo - vi- rentibus, subcoriaceo-herbaceis. Reliquis notis cum de- scriptione Ledebouriana bene convenit, — Rarissimus in declivitate lutosa rivuli pluvialis, haud procul a pago Wesselaja; d. 23 Aug. m. fl. et fr. Calycis forma D. leptopetalo Willd. similis; tamen pe- talorum lamina apice crenato-dentata et habitu ad D. bi- colorem MB. propius accedere videtur. 69. Gypsophila muralis L, (Led. fl. ross. [LE p. 288; Stev. Verz. p. 81. JË 200). Lus. 4. caule erecto-ramoso, stricto. Lus. 2. caule a basi divaricato-ramoso. Utraque forma in arenosis reg. demissae ad Borysthe- nem, prior in pratis siccis fraquentissima. Die 20 Jun. m0 d. 26 Jul. "en 13-Sepl.m."1l"e0uir. 70. G. paniculata L. (Led. fl. ross. I. p. 297; Stev. Verz. p. 81. JN\è 202). In collibus arenosis vallis Bo- rysthenicae haud frequens; d. 20 Jun. m. floribus non- dum apertis. 71. Silene Otites Sm. (Led. fl. ross. I. p. 309; Stev. Vérz. p:+929%%209); B wolgensis (S. wolgensis Spreng.; S. Otites var. a, forma b. Led. I. c.). In campestribus passim. Die 925 Maji m. fl. et fr. immat., 28 Jun. m. fr.; demessa ra- mos novos emittit et usque ad Aug. m. flores fructusque raros profert. y borysthenica: panicula decomposita v. supradecom- posita, ramis inferioribus elongatis instructa, cum pedun- 127 culis calycibusque pubescenti-scabra. In collibus areno- sis reg. demissae ad Borysthenem; d. 26 Jul. m. fr.— A S. wolgensi praeter indumentum capsulis late ovatis (in illa anguste ovatis) diversa. à parviflora (S. parviflora Pers.; S. Otites var. 6 Led. L c.). In campestribus prope Wesselaja, var. «x multo rarior; d. 5 et 7 Maji m. fl. 72. S. tatarica Pers. (Led. fl. ross. I. p, 312). Sa- tis frequens inter frutices in arenosis elatioribus ad Bo- rysthenem. D. 13 Sept. m. fl. et fr., d. 10 Oct. m. fr. 73. Silene supina M. a Bieb. (Led. fl. ross. [L. p. 322; Stev. Verz. p. 83. MN 2138). a angustifoha Led. |. c. Quod ad habitum et magnitudinem attinet, variabilis: prope Grigorjewka in muro, e calce facto, humilem cae- spitosam legi, caulibus vix 5-pollicaribus; ad occiden- tem a Grigorjewka, in declivibus ad Konkam flumen sitis, in solo humido lutoso forma major nascitur, cauli- bus 6—15-pollicaribus, simplicibus v. ramosis, inferne magis minusve procumbentibus v. suberectis. Inflores- centia in hac saepissime racemoso-paniculata, in priore vero, quae insuper folis brevioribus, ideo latioribus prae- dita, saepius subdichotoma. Capsulae et carpophori pro- portio mutua in eodem individuo variat. Die 9 Aug. m. fl. et fr. immat. et submat., d., 15 Sept m. {let fr. 74. Silene longiflora Ehrh. (Led. fl. ross. [. p. 324; Stev. Verz. p. 83. Ne 219). Rarissima in declivitate lu- tosa rivuli pluvialis prope pagum Wesselaja; d. 23 Aug. in, etiir. 75. Melandrium pratense Rôhl. (Led. fl. ross. I. p. 327; Stev. Verz. p. 84. NM 220). In declivibus versus 128 Konkam atque in pratis arenosis silvaticis reg. demissae ad Borysthenem passim. Florebat a Junio m. usque ad hiemem; prim. fr. mat. d. 411 Jun. m. legi. — Ross. KYKOANHA, KYKHAb, KYIAIBHNKB, CTOKOIFHHUKB. 9. Alsineae. 76. Alsine glomerata Fenzl. (Led. fl. ross. I. p. 344; Stev. Verz. p. 85. M 227). B longebracteata Fenzl. (1. c. p. 345). In calcareis sterilissimis ad orientem versus a foro Grigorjewka haud frequens;, d. 4 Jun. m fl et fr. Plantam annuam esse, ut credit cl. Steven, valde du- bito; specimina a me collecta etiam magis, quam tauri- ca (herbarii Acad. Petrop.), a cl. Fenzl determinata, plantae biennis speciem referunt. 77. Arenaria rigida M. Bieb. (Led. fl. ross. I. p. 361). In colliculo prope Wesselaja rara (d. 23 Maji m. fl.), copiosius in calcareis dextri ad Konkam flumen cli- vi ad orientem vers. a foro Grigorjewka (4. 4 Jun. m. f.). 78. A. serpyllifolia L. (Led. fl. ross. I. p. 368; Stev. Verz. p. 86. Ne 234).—Ross. nIOMUTHAKB. « scabra Fenzl. lusus 2. (Fenzl. in Led. fl. ross. I. c.) In pratis arenosis reg. demissae ad Borysthenem; d. 26 Jul: m. fl et fr. G glutinosa Koch. lusus 1 (Fenzl. I. c.). In declivibus versus Konkam passim; d. 3 Maji m. fl, d. 26 ejusd. m. fl. et fr., d. 4 Jun. m. fructifera et maxima ex par- te sicca. 79. Holosteum umbellatum L. (Led. fl. ross. I. p. 373; Stev. Verz. p. 87. M 236). 129 a ohgandrum Fenzl. lusus 2. In dextro ad Konkam flumen clivo passim, copiosius in declivibus versus ri- vul. pluv. Prererwannaja-Balka pr. pagum Podstepnaja. Die 29eMantwmm, primcfl., :d# 241 Apr. :m::ffretufr.;"d. 3 et 9 Maji m. fr. et parce fl. B viride: totum viride; eaule humili, 1—2-poll. cum foliis inferioribus glaberrimo; foliis supremis glanduloso- ciliatis basin umbellae 2—5-florae superantibus; pedi- cellis glanduliferis; floribus majoribus quam in var. a, subpentandris. Nascitur cum praecedente, quo multo ra- rius, in dextro ad Konkam fl. clivo ad occident. vers. a Grigorjewka; d. 8 Apr. m. fl. 80. Stellaria graminea L. (Led. fl. ross. I. p. 391; Siev.. Verz.. p. 87. MX 239). x linearis Fenzl. lusus 4. In prato ad Konkam flumen infra Wesselaja haud frequens;, d. 12 Maji m. fl, à. 26 ejusd. m. fl. et fr. immat.—Varietatis nomen in nostram minime quadrat: huic folia paullo supra basin latissima (/, lin.), inde ad apicem versus sensim attenuata. B eciliata Fenzl. Foliis lineari-lanceolatis, 1—2 poil. longis, medio latissimis (1—2 lin.); seminibus....? In pratis silvaticis reg. demissae ad Borysthenem; d. 20 June m. fl 81. Malachium aquaticum Fr. (Led. fl. ross. I. p. 416; Stev. Verz. p. 90. Ne 249). Locis humidis umbro- sis hortorum et imprimis sub fruticibus ad ripas frequens:; a Majo m. ad hiemem usque fl; fruct. submat. d. 13 Maji m. 10. Lineae. 82. Linum flavum L. (Led. fl. ross. E p. 4923; Stev. Verz. p. 90. MN 2592). NM 3. 1868. 9 130 5 pubescens (Czernw. Conspect. N° 266?): sepalis ova- to-lanceolatis latitudine sua 3—4-plo longioribus, longius breviusve acuminalis, ad acumen usque lalius v. angus- tius membranaceo-marginatis, margine glanduloso-ciliatis v. eroso-laceris: capsulam subaequantibus v. saepissime ea paullo (ad summum triente) longioribus, corolla triplo brevioribus.—Caules 4—7-pollicares, folia (quorum ma- jora subtri-, minora subuninervia) et pedicelli dense pu- bescentia; sepala praeter costam prominentem albidam, pis brevibus densius adspersam, parce puberula v. sub- glabra; capsula glaberrima, nunc brevissime acuminata, nunc acumine ipsa subtriplo breviore terminata; panicu- la 4—8-flora, flores flavi. Frequens in lutosis dextri ad Konkam flumen clivi, ad occidentem versus a foro Gri- gorjewka; d. 19 Maji m. large fl., d. 31 ejusd. m. fl. et fr. submmat. Superficie et sepalis latioribus (interioribus haud raro anguste ovatis) capsula saepissime paullo tantum longio- ribus v. (interdum etiam brevioribus) a forma genuina, glabra diversum. Tamen, ut puto, pro distincta specie vix habendum, quia praeter pubescentiam, quae in aliis quoque Lini speciebus mox densior, mox parcior est, latitudo sepalorum etiam in forma glabra Lini flavi non minus variabilis est, quam eorum longitudo, cum cap- sulae longitudine comparata. Planta nostra inter Linum flavum L. et Lini taurici W. var. Pallasianam Boiss. (fl. orient. I. p. 856) medium tenere videtur. Petalorum for- ma ad illud propius accedit. Quid L. ucranicum (Czernw. Consp. Ne 267), mihi plane ignotum; monographiam ci- tatam Planchonii neque in Academiae, neque in bhorti botanici Petropolitani bibliotheca invenire potui. 33. Linum hirsutum L. (Led. fl. ross. [ p. 423; Stev. Verz. p. 90. N 253). 131 2. anguslifolium Led. (1. c.), foliis plurimis fere 4-plo longioribus quam lat.—Cum antecedente, sed multo ra- rius;, d. 31 Maji m. fl, d. 13 Jun. m. maxima ex parte defloratum. 84. Linum tenuifolium L. (Led. fl. ross. I. p. 424; Stev. Verz. p. 91. Ne 255). Cum antecedentibus passim; d. 31 Maji m. prim. fl, d. 13 Jun. m. large fl. et fr. submat., d. 9 Jul. m. etiamnunc satis copiose f]. Petala dilute rosec-violacea, ad basin versus saturatius colorata, nervis obscure violaceis ornata. 11. Malvaceae. 85. Lavatera thuringiaca L. (Led. fl. ross. IL p. 430; Stev. Verz. p. 91. Ne 259). Frequens in gramino- sis declivibusque pr. Wesselaja et Grigorjewka; d. 13 Jun. m. pr. fl., d. 2 Jul. m. copiose fl. et fr. immat., a med. m. Jul. usque ad med. m. Sept. fl. et fr.—Ross. no1eBaA poxka, COGAbA POxa. 86. Althaea oflicinalis L. (Led. fl. ross. I. p. 431; Stev. Verz. p. 91. Nè 260). Hic illic ad ripas in regio- ne demissa ad Borysthenem, rarius in humidis vallis flum. Konkae; orebat a Julio iusque ad exeuntem Aug. m., m. Sept. flores rariores facti sunt.—Ross. co6auba poxa. 87. Malva borealis Wallm. (Led. fl. ross. L p. 436, Stev. Verz. p. 92. N° 268). Frequens in arvis et incultis pr. Wesselaja. À med. Jun. m. usque ad hie- mem fl; fr. mat. primo d. 28 Jun. m. legi. — Ross. KonSUMHAEB, KAIAANKU, PACXUAHURS. 12. Hypericineae. 88. Hypericum perforatum L. (Led. fl. ross. I. p. 447; Stev. Verz. p. 94. .W& 274). Ross. 3BbpoGoï, 3a44bA KPHBIAa. 9* 122 x genuinum: Satis frequens in graminosis pr. Wesse- laja. Floret Junio. 1. vulgare: foliis caulinis bis cum dimidio longioribus quam lat. 2. latifolium: foliis caulinis plurimis 1°/,—92-plo lon- gioribus q. lat.—Forma haec à specimine H. soongorici Rchb. (plant. ecrit. t. 283. f. 446) herbarii mei, in mon- tibus Ulutau Soongoriae lecto, foliis subduplo minoribus differt. 3. angushfolium: foliis caulinis triplo longioribus q. lat. 6 gracil: bipedale, foliis caulinis 3—4-plo longioribus q. lat., sepalis et bracteis supremis in acumen tenue purpurascens productis. In pratis siccis silvaticis KE de- missae ad Borysthenem; d. 20 Jun. m. fi. 89. Hypericum elegans Steph. (Led. fl. ross. I p. 450; Stev. Verz. p. 94. Ne 279). Cum var. &«. praece- dentis eodemque tempore fl. Ludit simile antecedenti foliis angustioribus lanceola- is: æ dypicum, et latioribus ovato-lanceolatis: f latefo- um. Specimen unicum possideo, foliis cum ramis non oppositis, sed verticillatis: verticillis trimeris, caule lineis 3 elevatis notato. Hoc lusum esse, nec varietatem, eo certissime probatur, quod ex una eademque radice cum caulibus, foliis oppositis instructis, prodierat. Acerineae. Acer tataricum L., A. campestre L. et À. platanoides L. in hortis coluntur;, spontaneam in florulae nostrae ditio- ne nullam hujus generis speciem vidi. Hippocastaneae. Aesculus Hippocastanum L. Pariter in hortis et arbore- üis obvia. 133 Sarmentaceae. Vitis vinifera L. Majore copia non colitur. Quantum observavi, ipsa stirps hiemem (—16° R) etiam sine ullo tegmine ferre potest, rami tenues contra pereunt. 13. Geraniaceae. 90. Gerantum collinum Steph. 5 eglandulosum (Led. fl. ross. I. p. 468). Ad demissorum margines in vicinia Konkae fl. inter Grigorjewka et pagum Podstep- naja valde dispersum; legi d. 17 Jun. et d. 19 Jul. m. fl. 91. Erodium serotinum Stev. (Led. fl. ross. I. p. 478). In campis elatis inter pagum Hitrowka et praedium Otscheretowata rarum: d. 15 Sept. m. fl. 14. Rutaceae. 92. Haplophyllum suaveolens Led. (fl. ross. LL p. 491 excl. var. « Stev. Verz. p. 100. MN 306). Fre- quens in dextro ad Konkam fl. clivo occid. vers. a foro Grigorjewka; multo rarius in campestribus prope Wesse- laja; d. 26 Maji m. pr. fl., Junio m. copiose fl, Julio sensim rarius factum est. Fructus maturos haud vidi. « angustisepalum: calycis laciniis ovato-lanceolatis acu- tiusculis, margine crebrius v. rarius ciliatis, in disco ma- gis minusve villosis. B latisepalum: sepalis ovato-triangularibus acutis v. acu- tiusculis; ceterum a var. «., quacum formis intermediis junctum, non diversum. Caules puberuli, inflorescentiae ramificationes et pe- dicelli densius (albo-v. rarius ferrugineo-) pubescenti-vil- losiusculi. Folia margine densius parciusve ciliolata, ce- terum subtus ad costam tantum pilis brevibus adspersa v. 154 inferiora haud raro in utraque superficie glaberrima; ra- rius pili breves, in foliorum pagina inferiore jam satis sparsi, in superiore quoque observantur. Calycis laciniae, margine ciliis plus minus elongatis copiosius parciusve obsitae, in dorso nonnunquam villis paucis tlantum ad- spersae v. rarius omnino glabrae. Corollae magnitudo va- riabilis: in lusu parvifloro varietatis x. petala vix 2°/, lin. superant, in grandifloro 3'/, lin. aequant v. interdum paullo etiam superant; calycis laciniae in priore */,—1'", in secundo fere 1 — 1‘/,'"" longae. Varietatem £. floribus majusculis tantum observavi. Planta, a cl. C. Kochio nomine: H. suaveolens Juss. B congestum cum herb. Acad. Petrop. communicata, quam in litore australi Ponti Euxini Thirke collegit, nos- trae grandiflorae habitu simillima; satis tamen differt ab ea pedicellis brevioribus, floribus paullo majoribus, fila- mentis in latere interiore multo minus villosis et praeci- pue calycis laciniis ovatis v. etiam late-ovatis, glabris v. rarius ad basin parce villoso-pubescentibus, apice rotun- dato-obtusissimis. Haec, a ill. Boissier non memorata, forte ad H. Bourgaei (Boiss. fl. orient. I. p. 928) pertinet. Subclassis Il. CALYCANTHAE. 15. Celastrineae. 93. Evonymus europaeus L. (Led. fl. ross. I. p. 497; Stev. Verz. p. 101. M 308). B pubescens Stev. (1. c.): foliis subtus ad nervos ve- nasque pilis brevibus adspersis, in planta fructifera sca- briusculis; supra ad costam intermediam tantnm et ner- vos primarios parce pubescentibus v. omnino glabris. In 155 dumetis ad Konkam infra Wesselaja passim; d. 12 Maj m. copiose fl, d. 7 Jun. m. fr. submat. Folicrum latitudo aeque atque in forma glabra variat: e Rossia australi specimina habeo foliis fere duplo lon- gioribus quam latioribus et alia, cum his in eodem loco enata, foliis evidenter angustioribus, 2°/, — 3-plo lon- gioribus quam. lat. Pubescentia in exemplaribus livoni- cis (Bge, fl. exs. M 179) jam obvia, sed multo parcior, quam in nostris. Paullo copiosior in specimine herb. Acad. Petrop. a cl. Schubert prope Warsaviam lecto observa- tur, et in Hauptianis, prope urbes Poltavam et Catherino- slaw collectis, eandem qualem in nostris inveni.—Pedun- culi varietatis 6. revera plerumque breviores, quam in forma genuina glabra; nihilominus differentia haec, con- stantia necessaria carens, etiam cum notis (ut vidimus, mutabilibus) e foliorum latitudine et pubescentia sum- ptis, ad separandum me judice haud sufficiat. — Ross. OpycinHa. 16. Rhamneae. 94. Rhamnus cathartica L. (Led. fl. ross. I. p. 501; Stev. Verz. p. 102. AN 312). Forma vulgaris, fo- lis plurimis duplo longioribus quam lat. Cum praece- dente passim; d. 22 Maji m. et d. 7 Jun. m.fr. immat. Ross. x0CTnp3. Juglandeae. Juglans regia? L. In hortis rarius; magis decoris, quam fructuum gratia culta. Ipsam arborem non vidi, sed tan tum drupas, quae tametsi ad maturitatem perveniunt, ta- men gustu nequaquam jucundissimae sunt. Anacardiaceae. Rhus Cotinus L. et Rh. typhina L. in hortis. 136 17. Papilionaceae. 95. Ononts hircina Jacq. (Led. fl. ross. L p. 513; Stev. Verz. p. 104. M 318).--Ross. BOIIYrE, BOIIYÆKHNKB. B. spinescens Led. (1. c.). Ad sinistram Konkae flum. ripam infra praedium Wesselaja haud frequens; floret per menses Jul. et Aug.—Planta nostra caule subuni-vel-bi- fariam villoso ad O. spinosam L. appropinquat; floribus geminis contra, spinis semper solitariis et toto habitu proxime ad O. hireinam accedit. Ludit leguminibus vil- lis brevibus, v. elongatis (1””” aequantibus) obtectis; lu- sum posteriorem e peninsula Taurica vidi. y. microcalyx: calycibus legumina subaequantibus v. iis paullo brevioribus v. longioribus, vexillo multo, imo sub- duplo brevioribus. Omnis planta minus villosa, calycis laciniae tubo subduplo longiores, semina ferruginea. In dextro ad Konkam flumen clivo ad occid. versus a foro Grigorjewka salis rara; d. 9 Jul. m. fl. et fr. Utraque varietas in posterum diligentius observanda. Varietatem 5.e regione Borysthenica fructiferam haud vi- di. Foliola in ea 2—2"/,, rarissime 3-plo longiora quam lat.; calyces villis glanduliferis brevibus cerebro obtecti longioribusque eglandulosis parce adspersi, laciniae tubo 2—3-plo longiores, vexillo fere triente breviores; carina dorso rectangula. Planta Esthonica, spinis carens (?), flo- ribus majoribus, calycis laciniis longioribus evidentiusque acuminatis et Carina dorso angulum majorem quam rec- tum includente folisque tenuioribus, 3—4-plo longioribus quam lat. recedit. E Songoria specimen var. spinescen- is examinavi, foliolis 1°/,—92-plo longioribus quam lat., duriusculis (glaucescentibus?) ab omnibus, quae vidi, di- versum. 137 96. Genista tinctoria L. (Led fl. ross. 1. p. 516; Stev. Verz: pt 105. 1322). x erecta, forma b. vulgaris Led. (I. c.). In collibus arenosis reg. demissae ad Borysthenem; d. 20 Jun. et dun; fl, d. 26 ul "mt fl. et fr-—Caules momo: stra erecti v. adscendentes, superne parce adpresse pi- losi, folia lanceolato-oblonga (4 — 7-plo long. q. lat.), margine pubescentia, — Ross. ApoKB, ApnK3B. 97. Cytisi Sp. nova? C. caulibus adscendentibus ereclisve, sericeis; folis petiolatis, petiolis in media caulis parte fere dimidium foliolum aequantibus, in- ferne sensim longioribus, superne brevioribus; foliolis breviter peliolatis, obovato-lanceolatis (4—6-plo long. q. lat.), ad basin versus sensim attenuatis, apice obtusis rotundatisve mucronatis, supra glaberrimis, subtus strigoso- sericeis; floribus terminalibus in foliorum supremorum axillis solitariis (?), pollicaribus; calyce tubuloso-subcla- vato pedicello 2 — 3-plo longiore, vexillum dimidium aequante v. paullo superante, cum vexilli, apice emar- ginati dorso plis brevissimis adpressis sericeo; labus ca- lycis tubo 2°/,—2-plo brevioribus, superiore ad medium usque profundiusve fisso: dentibus lato-ovatis obtusis, in- leriore tridentato: dentibus ovatis acutiusculis. Species haec habitu et plurimis notis ad C. austriacum L. et C. Heuffelii Wierzb. (Grieseb. et Schenk, iter hun- gar.) proxime accedit. Prior ramis calycibusque hirsutis nec sericeis haud aegre dignoscendus, posterior calycis structura non minus recedit; hujus specimina Rocheliana, in herb. Acad. Petrop. a me visa, praeterea omnibus partibus minora. C. banaticus Grieseb. et Schenk (iter hung. N 4) caule prostrato foliisque latioribus, forte ca- lycis quoque struclura diversus, mihi ignotus est. 138 Planta nostra in collibus arenosis reg. demissae ad Borysthenem satis frequens; plurima tamen exemplaria, quae inveni, sterilia erant, unicum tantum ramum flori- ferum d. 20 Jun. m. legi, floribus tribus, e foliorum su- premorum axillis enatis, terminatum.—kRoss. 3RHOBaTE. 98. Medicago falcata L. (Led. fl. ross. I. p. 524; Stev. Verz. p. 107. N 331). Frequens in declivibus gra- minosis pr. Wesselaja atque in collibus arenosis reg. demissae ad Borysthenem. Floret per totam aestatem: prim. floribus d. 34 Maji m. legi, fr. submat. d. 20 Jun. m.— Ross. 4epeBbIINIHHKS. Planta polymorpha: variat apud nos caulibus erectis, ad- scendentibus v. prostratis; foliolis oblongo-vel lineari-cu- neatis; stipulis ovatis v. semisagittatis, integerrimis v. saepius basi 4—2-, imo ultra medium multidentatis; ra- cemis subcapitatis densis, vel ovatis oblongisve laxis; calycis dentibus tubo longioribus v. brevioribus; floribus majoribus et minoribus, intensius v. dilutius coloratis, longius v. brevius pedicellatis, interdum secundis; legu- minibus pube densius parciusve obtectis, ellipticis v. li- nearibus, magis minusve falcatis v. tortis, Η5-spermis; demum quod omnium partium indumentum attinet, valde variabilis. 99. Medicago sativa L. (Led. fl. ross. L. p. 525; Stev. Verz. p. 108. M 333). Prope Wesselaja abhinc multos annos semel sata, et nunc spontanea facta; d. 16 Jun. m. fl. et fr. immat., d. 23 Aug. m. fl. et fr. 100. M. lupulina L. $ Willdenowiana Bôünningh. (Led. fl. ross. I. p. 527; Stev. Verz. p. 108. JM 336). In declivitate versus Konkam flum. pr. Wesselaja haud 139 frequens; d. 25 Maji m. fl, d. 31 exusd. m., d. 9 Jul. m. et d. 46 Aug. m. fl. et fr. 101. Melilotus alba Desrouss. (Led. fl. ross. I. p. 536; Stev. Verz. p. 113.N 352). Ross. GHabi GYPKYHB. B. macrantha: floribus 2—2'/, lin. longis, alis fere tres quadrantes vexilli aequantibus, carina paullo, sed conspicue longioribus. Reliquis notis cum genuina M. al- ba optime conveuit. y. micrantha: floribus 1°/, lin. longis, alis carinam ae- quantibus, vexillo brevioribus; leguminibus ellipticis, la- titudine fere sesquiplex longioribus, inaequilateris (ad su- turam superiorem obtuse carinatam minus, ad inferiorem valde convexis), manifeste v. obsolete reticulato-rugosis, apice obtusiusculis mucronatis. Differt a genuina praeter flores minores leguminum forma et rostro suturae supe- riori valde approximato. Frequens in campestribus prope Wesselaja; d. 14 Jul. m. fl. et fr. submat. 102. Melilotus officinalis Desrouss. (Led. fl. ross. I. p. 537; Stev. Verz. p. 113. N° 351). Frequens in de- clivibus versus Konkam infra Wesselaja; d. 11 Jun. m. prim. fl, d. 44 Jul. m. fr. submat.; demessa similiter praecedenti ramos novos emittit et ad hiemem usque flo- ret et fructificat.—Ross. 6ypry®. Variat (2) alis vexillum subaequantibus v. eo paullo brevioribus, florum magnitudine (2‘/,—2"/"") et colore. Specimina floribus majoribus et saturatius coloratis prae- dita, primo efflorescendi tempore ad Konkae fluminis ri- pam humidam lecta, forte ad M. macrorrhizam Pers. pertinent. 103. Trifolium arvense L. (Led. fl. ross. [. p. 540; Stev. Verz. p. 113. Ne 355). In pratis collibusque are- 140 nosis reg. demissae ad Borysthenem passim; d. 3 Jul. mil d. 13; Sepitimat-/etinr 104. T. pratense L. B borysthenicum: stipulis ovatis, subulato-acuminatis; spicis globosis, demum subgloboso- ovatis, solitarüs, involucratis; calycis 10-striati villosi den- tibus filiformibus ciliatis: 4 aequilongis, tubum subaequan- tibus vel paullo brevioribus, infimo reliquis subduplo lon- giore, corollae tubum subaequante: carina alas aequante v. parum breviore. Pili patentes albi v. cinerascentes in caulibus petiolisque et foliorum pagina superiore minus copiosi, in foliorum margine et pagina inferiore, stipulis et imprimis calycibus densi. Flores albi v. pallide och- roleuci. Formae sequentes mihi innotuerunt: a. robustum: caulibus adscendentibus, ad summum pe- dalibus; foliolis magnis, plurimis ovato-oblongis ovatisve, apice rotundatis v. rarius emarginatis, foliorum inferio- rum subintegerrimis, f. superiorum minute denticulatis. Unicum specimen multicaule d. 5 Jul. m. fl. et fr. pro- pe Wesselaja inveni. b. prostratum: caulibus prostratis, apice adscendenti- bus; foliolis plurimis ellipticis v. elliptico-oblongis (ra- rius obovato-v. ovato-oblongis, superioribus v. omnibus minute denticulatis. Formam majorem, caulibus 1—2-pe- dalibus in dextro ad Konkam fl. clivo uno tantum loco inveni (d. 9 Jul. m. fl. et fr.); altera multo minor, ha- bitu T. pratensi typico simillima, ad fruticetorum margi- nes infra Wesselaja et alibi in demissis ad Konkam hic illie oceurrit (4. 2 Jul. m. f1.). Planta nostra characteribus inter T. expansum W. K. et T. pratense L. ambigua. Spicis solitariis, calycis stru- ctura, carinae longitudine et indumento cum priore (spe- cie tamen a T. pratensi vix separando), stipulis vero et 141 spicis numquam pedunculatis, quas praeterea in forma minore lusus b. semel geminatas vidi, magis cum poste- riore convenit. Ab uno et altero floribus albis recedit.— Ross. xepe6elle Ceterum et formam genuinam T. pratensis (habitu cul- ii in herb. Acad. Petrop. floribus albis instructam vidi (in Germania pr. Cunnersdorf lect.). Huic caulis inferne glaber, ad apicem versus scabriusculus, calycis indu- mentum parcum. CI. Haupt pr. urbem Catherinoslaw utramque T. pra- tensis formam legit: vulgarem, floribus purpureis instru- ctam et albifloram. Prioris in herb. Acad. Petrop. duo specimina adsunt, € quibus minus, capitulis geminatis calycibusque ferrugineo-pilosis a planta boreali minime differt; elatius vero, capitulis solitariis, aeque ac speci- men simile varietatis albiflorae, a nostra albiflora villosi- tate minore (forte et aliis notis) recedit. Valde tamen suspicor posteriorem formis intermediis eum planta typi- ca junctam esse. 105. Trifolium fragiferum L. (Led. fl. ross. [. p. 548: Stev. Verz. p. 115. MN 369). Satis frequens, ad Konkam fl. infra Wesselaja et locis humidioribus dextri ad Konkam fl. clivi ad occid. vers. a foro Grigorjewka. . Florebat a Jul. m. usque ad med. m. Sept. (d. 10 fl. et fr.); fructibus mat. primo d. 9 Jul. m. legi. 106. T. repens L. (Led. fl. ross. I. p. 253; Stev. Verztp:446::N 374) | Duae formae apud nos occurrunt, e quibus una cum speciminibus prope urbem Dorpatum à me collectis omni- no convenit, altera major, quae mihi var. f arcuata: caulibus areuatis haud radicantibus foliisque durioribus, 142 foliolis obovatis argutissime et crebro serrulatis, stipulis subpersistentibus, pedicellis pubescentibus (superioribus calycis longitudine) et calycis dentibus imferioribus tubum subaequantibus, 2 superioribus eo longioribus a genuino differt.—Forma vulgaris satis frequens in demissis ad Konkam (d. 26 Maji m. fl, d. 2 Jul. et d. 16 Aug. m. fl. et fr.); var. 6. una cum vulgari et T. fragifero ad Konkae ripam pr. Wesselaja uno loco satis rara (d. 31 Maji m. fl. et fr.). Varietatem insignem T. repentis a cl. Haupt pr. urb. Catherinoslaw in arenosis ad Berysthenem lectam, in herb. Acad. Petrop. vidi: foliolis majusculis ellipticis, hic illie nonnihil parum in formam ovatam v. obovatam vergentibus, apice truncatis, rarius rotundatis, numquam vero emarginatis, argutissime serrulatis; pedicellis supe- rioribus calycem aequantibus v. paullo longioribus, caly- cis dentibus superioribus tubo subaequilongis, inferioribus brevioribus. Macula nigra in sinu dentium calycis, quae in planta peninsulae Tauricae desideratur (cf. Stev. 1. c.), jam in nostra, fines boreales provinciae Taur. inhabitante, adest. — Ross. 6bable OPhITKNH. 107. Tréfolium elegans Savi. (Koch. Taschenb. ed. IV. p. 128; Led. fl. ross. L. p. 555). Frequens in pra- tis fertilibus reg. demissae ad Borysthenem; praeterea hic illic pr. Grigorjewka et Wesselaja; d. 20 Jun. m.fl., a d. 9 Jul. m. usque ad Septembrem fl. et fr. Flores intense rosei v. saepius saturate roseo-purpurel. Caules (in speciminibus fructiferis) non constanter solidi. 108. Lotus angustissimus L. (Led. fl. ross. L p. 560). In pratis arenosis humidis reg. demissae ad Bory- 143 sthenem: d. 20 Jun. m. fl, d. 3 Jul. m. fl. et fr. sub- mat., d. 26 ejusd. m. fl. et fr. Planta borysthenica praeter pilos multo longiores cum icone Kitaibeliana L. gracilis (pl. rar. Hung. IE t. 229) bene convenit. Planta transsilvanica contra, quae sec. cl. Schur (enum. pl. Transsilv. p. 160) eadem ac rossica Ledebouri, ex descriptione ipsius auctoris omnino di- versa: caulibus, foliis calycibusque glabris, foliolis an- gustissimis et stipulis linearibus. Nostra cum adumbratione Ledebouriana optime congruit, floribus tantum saepius binis v. ternis, rarius solitariis v. quaternis paullo rece- dit.—L. angustissimus jam à Hauptio ad ripas arenosas humidas Borysthenis fluvii lectus (verisim. pr. urb. (Ca- therinoslaw; herb. Acad. Petrop.). 109. L. tenutfolius Poll. (Rchb. fl. germ. exc. p. 506; L. corniculatus L. 2. tenuifolius Led. fl ross. I. p. 561). In graminosis prope Wesselaja; d. 27 Jun. m. fl. et fr. immat., d. 9 Jul. m. fl. et fr. submat.; mense Sept. valde rarescit. Praeter alias notas primo adspectu caulibus elongatis (pedalibus et ultra), foliolis angustis et floribus multo mi- noribus a L. corniculato (livonico) dignoscendus; cete- rum, quod differentias modo enumeratas attinet, jam in provincia Taurica paullo variat.—kRoss. noresoï 1e. 110. Caragana mollis Bess. (Enum. M 923; C. fru- tescens DC. mollis Led. fl. ross. I. p. 570).In dextro ad Konkam fl. clivo rara. x cinerea: foliolis cuneato-obovatis dense cinereo-pu- bescentibus; stipulis inferioribus chartaceis mucronatis, su- perioribus spinescentibus. Legi specim. sterile. B subcinerea: foliolis angustioribus, oblongo-v. obovato- cuneatis, indumento minus denso obtectis, virescentibus; 144 stipulis inferioribus membranaceis, supremis spinescen- tibus. Die 5 Maji m. fl. — Indumentum in nostra var. % multo densius, quam in specimine Robiniae mollis herb. Bieberst. Robinia Pseudacacia L. Ex arboribus plantatis longe Îre- quentissima; d. 16 et 17 Maji m. pr. fl. 111. Oxytropis pilosa DC. (Led. fl. ross. I. p. 584; Stev. Verz. p. 133. M 410). In sinistro ad Konkam flu- men clivo pr. Wesselaja rara; d. 11 Jun. m. fl., d. 28 ejusd. m. fl. et fr.—Ross. nupuiers. 112. Astragalus Onobrychis L. (Led. fl. ross. I. p. 608; Macrosema Onobr. Stev. Verz. p. 125. A 397). In declivibus ad Konkam sitis frequens; var. 5 lineari- folia Pers. locis sterilibus, var. y adunca M. B. statura antecedentibus minor pr. Wesselaja. Die 17 Maji m. pr. Hd 18" Jun. mul et defor. 113. À. asper Jacq. (Led. fl. ross. I. p. 619; Pedina aspera Stev. Verz. p. 123. N° 394). Loco ineulto pr. Wesselaja haud frequens; floret Majo, d. 31 hujus m. fructiferum legi. 114. À. dasyanthus Pall. (Led. fl. ross. [. p. 623). In campestribus admodum dispersus; d. 25 et 31 Maji m. et d. 2 Jun. m. fl. — Ross. coxoxoe 3ezre. 115. À. virgatus Pall. (Led. fl. ross. I. p. 624). Ross. BoiexkB (?). x latifolius: foliolis fol. caul. ellipticis oblongisve. In utroque ad Konkam fl. clivo satis frequens; d. 19 Maji mülad. ‘4: Jun-iet,3. Jul: :m. flserte 1. vwirescens: caule et praesertim foliis pilis biparütis minus copiose adspersis, his utrinque viridibus. In gra- minosis. 145 2. subargenteus: caulibus argenteo-albidis; foliolis pi- lis bipartitis copiose adspersis, subtus argenteo-sericeis; stipulis patentissimis. In calcareis sterilibus. B angustifolus: foliolis fol. caulinorum lineari-oblongis linearibusve. Indumentum lus. 1. var. «. In collibus are- nosis reg. demissae ad Borysthenem haud frequens, d. 20 Jun. m. fl. 116. Astragalus macropus Bge. (Reliq. Lehm. p. 85; A. virgatus Pall. $ uralensis? Led. fl. ross. I. p. 625). In declivibus prope Wesselaja haud frequens; d. 8 Jul. m. fl. 117. À. subulatus M. a Bieb. (Led. fl. ross. I. p. 631; Philammos subul. Stev. Verz. p. 125. Ne 398). B amoenus: racemis 2—7-floris; floribus dilute roseis v. albis, defloratis ochroleucis, omnibus remotis v. (in racemis multifloris) superioribus approximatis. Frequens in declivibus ad Konkam fl. sitis. Legi florentem a d. 3 ad d. 49 Maji. m. usque, fructiferum omnino non vidi; flores omnes ab insectis eroduntur. Variat pro statione racemis pauci—(2 — 4-) et multi (4—7-) floris et calycibus pilis nigris tantum adspersis, vel nigris admixtisque copiosius parciusve albis. 118. À. ponticus Pall. (Led. fl. ross. [. p. 635; Alo- pecias pont. Stev. Verz. p. 122. M 3992). B lasiocalyx: caule inferne praesertim parce piloso; foliolis margine et subtus ad nervos villosiusculis, supra glabris; calycibus dense villoso-pilosis, hirsutissimis. In graminosis pr. Wesselaja; d. 5 Maji m. unicum speci- men florens legi. 419. Ervum tetraspermum L. (Led. fl. ross. [. p. 663; Stev. Verz. p. 135. N° 418). Inter gramina et fru- N 3. 1808. 10 146 tices in arenosis reg. demissae ad Borysthenem haud frequens; d. 26 Jul. m. fl. et fr. 120. Vicia sordida M. a Bieb. (fl. taur. - cauc. II, p. 161). 8 oblongifolia: caule 2—3-pedali, simplicissimo v. ra- rius parce ramoso; foliis 5—6-jugis: foliolis v. omnibus oblongis (3—4-plo longioribus q. lat.) v. foliorum supre- morum infimorumque angustioribus (4 — 5-plo long. q. lat ), apice truncatis, retusis vel rarius rotundatis, mucro- ne fere ‘, lin. aequante terminatis, stipularum inferio- rum appendice saepius margine uni-v. paucidendato; flo- ribus solitariis geminisve breviter pedunculatis; calyce vexilli ungue parum breviore, dentibus subaequaliter por- rectis tubo dimidio plerumque longioribus; vexillo glaber- rimo alis sesqui-longiore; leguminibus lineari-oblongis, pube brevissima adspersis; seminibus (fortasse non- dum bene maturis) compressis, biconvexis, sordide och- raceis, nigro punctatis; hilo albo duos trientes totius se- minis cingente. Flores sordide flavi. — In fruticetis ad Konkam flum. infra Wesselaja rara; d. 7 Jun. m. fl. et fr. submat. E speciminibus herb. Biebersteiniani duo, quod foliolo- rum formam altinet, cum nostris satis conveniunt, reliqua foliolis multo angustioribus parum recedunt. Legumina juniora in omnibus pube brevissima satis densa vestita; directio eorum aeque atque in planta borysthenica valde variabilis. Formae sequentes, a cl. Haupt circa urb. Catherino- slaw lectae, apud nos desiderantur: 4 genutna: foliolis lineari-oblongis (7—10-plo Jongiori- bus q. lat.), apice truncatis, rotundatis v. retusis; caly- 147 cibus vexillum dimidium superantibus. In dumetis et ne- moribus. y bidentata: foliolis oblongis, profunde lateque emar- ginatis, mucronatis: mucrone fere ‘/, lin. longo, tamen haud raro dentibus rotundatis, emarginaturam includen- tibus, superato; stipulis acuminatis integerrimis, calyce vexillum dimidium aequante v. superante, dentibus lan- ceolato-subulatis duos trientes v. totum tubum subae- quantibus; leguminibus solitariis subhorizontalibus; semi- nibus opacis (subvelutinis), medio fuscis, margine fusco- atris, hilo albo */, seminis peripheriae ambiente. In sil- vis et pratis ad Borysthenem.—Forte etiam in var. fi se- mina bene matura fusca? 121. Vicia Cracca L. (Led. fl ross. I. p. 674; Stev. Verz. p. 138. Ni 435). In pratis siccis reg. demissae ad Borysthenem frequens; d. 26 Jul. m. fl. et fr. — Ross. rOPOLIEKR, BA3HIb. 122. V. villosa Roth. (Led. fl. ross. I. p. 676; Stev. Verz. p. 138. Ne 436). In declivibus et pratis ad Kon- kam flum. sitis passim, frequens in arenosis reg. de- missae ad Borysthenem; a med. m. Junio usque ad Sept. m. fl., fruct. mat. primo d. 2 Jul. m. legi. B angustifolia: foliis lanceolatis v. lineari-lanceolatis. Ad Borysthenem. 123. Lathyrus tuberosus L. (Led. fl. ross. L p. 682; Stev. Verz. p. 139. N° 443). Ad Konkam fl, prope * Juljewka unicum specimen florens d. 27 Jul. m. legi. 124. L. pratensis L. (Led. fl. ross. I. p. 683; Stev. Verz. p. 140. N° 444). Frequens in pratis reg. demissae ad Borysthenem; d. 20 Jun. m. fl. — Ross. xypasannrie CTPYAKA. 10° 148 125. L. palustris L. 5 macilentus. L. perennis, caule alato; foliis inferioribus 41-, supe- rioribus 4-v. 1‘/,-jugis (i. e. foliolo jugi secundi solitario); foliolis oblongo-linearibus, apice rotundatis, mucronatis; cirrhis simplicibus v. rarius bifidis; stipulis minimis, su- bulatis, petiolo multoties brevioribus, integerrimis v. ba- si denticulo parvo instructis; pedunculis bifloris, folium subaequantibus; calycis dente infimo reliquis longiore, tubum subaequante; vexilli lamina obovato-orbiculata; sty- lo filiformi, a medio ad apicem versus sensim attenualo intusque barbato.—D. 26 Jul. m. in prato reg. demissae ad Borysth. unicum specimen florens inveni. Habitu maxime cum L. palustri convenit, qui notis se- quentibus, magna ex parte relativis, ab nostro differt: foliis 2—5-jugis, stipulis multo majoribus et latioribus, appendice integerrima v. bifida magna instructis, cirrhis subtrifidis, pedunculis 3—5-floris, vexilli Jlamina trans- verse multo latiore (transverse-ovali) et stylo ad apicem versus subincrassato, sub ipso apice saepe incurvo. Ob differentias numerosas plantam modo descriptam pro distincta specie habueram. Quum vero planta bory- sthenica vulgari habitu simillima sit et exploratum habeo, notas posterioris (imprimis foliorum florumque numerum, stipularum formam et magnitudinem) pro statione valde variare, non est quod dubitem, stirpem borysthenicam Lathyri palustris formam macilentam esse. Quod, quum ita esset, eo mirabilius fuerit, quia in demissis ad Bory- sthenem, humore abundantibus, multae plantae, aliis lo- cis humiles, dimensiones insolitas accipiant. Igitur, num planta nostra revera nil aliud sit, nisi L. palustris varie- tas vel potius hujus speciei forma macilenta, ulteriore observatione est eruendum. 149 126. Coronilla varia L. (Led. fl. ross. I. p. 696; Stev. Verz. p. 142. N° 456). In declivibus ad Konkam sitis hic illie frequentissima; floret per totam aestatem, primis floribus d. 20 Maji m. legi. — Ross. Basnap, oro- POAHBIŸ BA3UAb, TOPOGAMIA rOPOIIERS. 127. Onobrychis conferta Desv. (DC. prodr. Il. p. 344; O. sativae Lam. var. B Led. fl. ross. L. p. 709 non huc pertinere videtur: «deguminibus lateribus rugo- sis», nec aculeatis). Planta nostra, quam in arvis et incultis pr. Wesselaja legi, cum descriptione De Candolleana optime conve- nit, insignis praecipue caulibus subdecumbentibus et ra- cemo brevi-ovato. Calycis dentes breves, tubo vix duplo longiores; alae vexilli ungue evidenter, calycis tubo paul- lo longiores; leguminum crista lata plana, spinae mar- ginis dimidia linea vix longiores, spinulae disci margi- nalibus 2—3-plo breviores. Legumina puberula O. sati- vae (cultae) fructibus multo minora; semina fusca, ut in planta posteriore semiorbiculari-ovalia. Die 20 Maji m:. prim. fl, d. 5 Jun. m. fl. et fr. submat. 8 hirsuta: caulibus inferne pilis patentissimis hirsulis, superne cum foliis pedunculisque pilosiusculis; racemis saepius oblongis. Cum genuina. O. conferta Ten. secundum specimen herb. Acad. Pe- trop. supra Sulmona Aprutii lectum, habitu et leguminis structura a nostra longe diversa. 128. Onobrychis declivium n. sp. O. perennis cau- libus adscendentibus striatis, basi stipulis foliorum infi- morum emort. velatis; foliolis foliorum oblongis, fol. su- per. oblongo-linearibus, apice saepe conduplicato recur- vis, omnibus mucronatis; stipulis ovato-lanceolatis, longe 150 acuminatis, connatis distinclisve, scariosis; racemis elon- gatis; calycis dentibus tubo 2'/,—3-plo longioribus; alis calycis tubum vexillique postea recurvati unguem parum superantibus, carina vexilli longitudine v. paullo longiore. Leguminibus valde convexis, junioribus ubique, maturis praecipue in foveis dense villoso pubescentibus: crista pla- na lata, spinis 5—6 gracilibus, dimidium leguminis obo- vato-orbiculati diametrum aequantibus brevioribusve (ra- rissime ex parte longioribus); lateribus reticulato - rugo- sis, spiniferis: spinulis bi-, rarissime subtri-serialibus fe- re ‘/, lin. aequantibus, rugarum reticulo ciliato in legu- mine maturo praeter margines ab ipso legumine soluto, hbero, elevato. Seminibus ovatis, modice compressis, cras- sis, sordide ochraceis. Flores rosei, lineis purpureo-viola- seis notati, fere 4 lin. longi; legumina sine aculeis 2—2'/, lin. aequant, areola seriei posterioris paullo supra legu- minis medium sita plerumque maxima; spinarumn margi- nalium numerus saepissime 5, rarius 6, rarissime 4. a strigosa: pilis caulium, petiolorum et pedunculorum erecto-patulis v. incumbentihus. 41. glabriuscula: caule foliolisque subtus parce pilosis, posterioribus in superficie superiore glaberrimis. 2. subsericea: caule petiolisque densius pilosis; foliolis subtus pilis copiose obtectis subcinereis, supra parce pi- losis glabrisve. B véllosa: caule, petiolis pedunculisque pilis patentissi- mis v. patulis obtectis; foliolis supra glabriusculis glabrisve, subtus et margine pilis patulis v. erecto-patentibus ob- tectis, calycibus racemisque novellis dense cinereo - vil- losis. In dextro ad Konkam fl. clivo occid. vers. a foro Gri- gorjewka passim; d. 15 et 31 Maji m. fl.; d. 9 Jul. m. flitet fei,0de-9 Aug vanstifr. 151 Ab O, sativa, praeter indumentum, floribus multo mino- ribus, leguminum subduplo minorum facie seminisque for- ma et colore satis diversa. Propius forte ad O. gracilem Bess. praesertim habitu et floribus minusculis accedit, leguminibus tamen aeque ac seminum forma et colore haud aegre dignoscenda: semina in specimine culto, ab ipso Besser cum herb. Acad. Petr. communicato, O. sa- tivae seminibus simillima inveni, ovalia, latere interiore truncata, lenticulari-compressa, margine obtusata, fusca; praeterea leguminis crista in planta Besseriana multo an- guüstior, quam in O. sativa et O. declivium, et insuper in utroque latere linea elevata nodosa, margini parallela notata. [In specimine Lydico (ex herb. Boiss.) linea haec deficit, ceterum cum Besseriano convenire videtur. Ala- rum longitudo relativa me judice notas distinctivas cer- tas, quarum ope O. gracilis ab affinibus dignosei possit, nullas praebet. O. (Hedysarum) arenaria Kit. hungarica nostrae sine dubio valde affinis: specimina florentia Ro- cheliana herb. Acad. Petrop. a forma glabriore nostrae var. strigosae nulla graviore nota differre videntur, le- gumina posterioris a descriptione Reichenbachiana (fl. germ. exc. p. 543) et imprimis Kochiana (Taschenb. ed. IV. p. 140) non valde recedunt, de seminibus vero unus et alter cll. auctt. nullam mentionem fecit. O. macotica Stev. tandem, habitu et plurimis notis nostro lus. 4 var. a simillima, semine omnino ad O. sativam accedit. Cul- tura eruendum est, num species commemoratae et mul- tae aliae revera diversae, vel potius modificationes, sta- tionum et climatis differentiis procreatae. Gleditschia triacanthos L. In hortis rarius. 18. Amygdaleae. 129. Amygdalus nana L. (Led. fl ross. IL. p.'1; 152 Stev. Verz. p. 146. M 469). In campis elatis et agris inter Wesselaja et Otscheretowata hic illic frequentissima, ita ut aratoribus maximo impedimento sit; porro in de- clivibus ad flum. Koschegum prope pagum Koschegumow- ka sitis passim. Die 26 Apr. m. prim. fl, d. 15 Maji m. fr. immat. — In nostra planta calycis tubus laciniis fere sesqui longior. 430. Prunus spinosa L. (Led. fl. ross. IL p. #4; Stev. Verz. p. 146. N° 470). Frequentissima in demissis ad Konkam (incolis «Obitak») infra Wesselaja; ad rivulum pluvialem Ssuchaja Balka et alibi passim. Planta apud nos indigena florens tantum a me obser- vata (d. 28 Apr. m.), quia floribus vix apertis talis eru- carum cCopia adparuit, ut brevi tempore praeter partes lignosas cuncta exemplaria omnino devastata cernerentur. A descriptionibus pedunculis (2—6 lin. longis) semper plus minusve pubescentibus diserepat. Similis vero in Tauria meridionali a el. Stevenio observata—Ross. reput. 19. Rosaceae. Spiraea Filipendula L. In ditione florulae nostrae non oceurrit; e vicinia urbis Catherinoslaw inter plantas, Aca- demiae Petrop. transmissas, praeter formam vulgarem varietatem singularem inveni, quae mihi f hirta: foliis petiolisque pilis brevibus copiose adspersis, canescentibus. 134. Poterium polygamum W. K. (Led. fl. ross. I. p. 27). In campestribus prope Wesselaja atque in decli- vibus occid. versus a foro Grigorjewka haud rarum; d. 49 Maji m. fl, d. 26 ejusd. m. fl. et fr. immat., d. 13 Jun. m. fr. 132. Agrimonia Eupatoria L. (Led. fl. ross. IL. p. 31; Stev. Verz. p. 152. N° 499). In graminosis demis- 153 sioribus pr. Wesselaja rara; copiosius in pratis siccis syl- vaticis reg. demissae ad Borysthenem; d. 6 Jul. mm. fl. et fr. immat. Planta haud procul a praedio Wesselaja lecta caule hirsutissimo insignis foliisque subtus et praesertim caly- cis tubo dense pubescentibus. In hac et borysthenica sti- pulae in media parte caulis serratae, nec palmatifido-in- cisae.—Ross. noieBble PenAlNKH. 133. Potentilla supina L. (Led. fl. ross. IL. p. 35). Ad Konkae fluminis ripas atque locis demissis ad Kon- kam et Borysthenem hic illic frequens; a medio mense Junio usque ad hyemem fl. et fruct. observavi. 134. P. Anserina L. (Led. fl. ross. Il. p. 44; Stev. Verz. p. 152 sub. Ne 501). In florulae nostrae ditione tantum forma genuina obvia; ludit: À major: petiolis dense villosis; foliis subtus sericeis, supra multo parcius piosis, subviridibus; laciniis calycis bracteolisque subaequalibus, ovatis. 2. menor: petiolis parce pilosis; foliis supra subglabris; calyeis Jaciniis ovatis, bracteolis oblongis, integerrimis v. bi—tri-fidis; carpellis obsolete rugosis. Ad Konkae flum. ripam pr. Wesselaja haud frequens; d. 25 Maji m. fl, d. 9 Aug. m. fl. et fr. —Ross. n0B430k%. 135: Pl recta L'(Stev."Verz.0p} 192. N/502 "el! fl. ross. IL p. 45, exclus. varr.; P. recta G pallida Lehm. revis. Pot. p. 83).-—Ross. Bo4otmku. Pallide viridis, caulibus saepissime 1—2-pedalibus, flo- ribus numerosissimis minusculis terminatis, eum foliis pi- loso-hirsutis; foliis inferioribus et mediis septenatis qui- 154 natisve: foliolis obovato-lanceolatis oblongisve (3°, —6- plo longioribus q. lat.), margine inciso-serratis, basi cu- neato-integerrimis, serraturis utrinque numerosis (6—11, plerumque 7—10); stipulis supremis reliquis minoribus; calycibus minusculis, sub anthesi 2—3, fructiferis 4—5 lin. longis, breviter subcylindraceis, basi rotundato-trun- catis; calycis laciniis ovato v.-triangulari-lanceolatis, imo lineari-lanceolatis, calyce longioribus (v. brevioribus). Planta nostra, quam a medio m. Majo florentem, m. Junio fl. et fructiferam collegi, non variat, nisi intra li- mites arctos. Ludit foliolis angustioribus et latioribus, inciso-serratis v. subpinnatifidis; ceterum var. laciniosa typica apud nos desideratur. Folia et caules pro statione magis (in campestribus) vel minus (in pratis siccis reg. demissae ad Borysthenem) pilosa. Serraturarum margo superior interdum subhorizontalis. Caules in plan- ta borysthenica circacireum laete virides, in planta campestri contra in latere, soli exposito pallide pur- purascentes. Huic valde affinis P. taurica Willd., quae a P. recta L. fere iisdem notis recedit, quibus P. astracanica Jacq. a P. obseura Willd. (colore insuper obscure viridi insig- ni) dignoscitur, nempe: caule humili, foliolis infra medium cuneato-integerrimis, foliolorum et stipularum forma in caulium parte superiore et praesertim suprema, calycis laciniis bracteolisque magis minusve acuminatis et hirsu- tie majore (‘). Species, characteribus enumeratis conve- nientes, una ab altera praeter alias differentias eadem (f) In P, taurica W., Tauriam meridionalem lantum inbabilante, notae commemoratae satis constantes cernuntur, dum P. astracanicae proprietates non semper in speciminibus e diversis locis omnes simul bene effictae observantur vel cum P. obscurae characteribus mixtae apparent. 155 nota separantur, cujus ope P. obscura a P. recta optime dignoscitur, nempe figura bracteolarum, quae in una parte (P. obscura et P. astracanica), praetermissa ma- gnitudine, laciniis calycinis conformes (v. etiam latiores), in altera (P. recta et P. taurica) difformes, ji. e. multo angustiores sunt. 136. Potentilla obscura Willd. (P. recta L. var. obscura Led. fl. ross. IL. p. 46; Lehm. revis. Pot. |. c.). Obseure viridis, caulibus multifloris, pedalibus v. spi- thameis, cum foliis villoso-hirsutis; foliis inferioribus qui- natis: foliolis oblongo-obovatis oblongisve (2—3-plo lon- gioribus q. lat.), inferne integerrimis, a medio v. a ter- tia parte inciso-crenato-serratis, serraturis utrinque 3—7, plerumque obtusis; stipulis in superiore et suprema parte caulis vix minoribus saepius valde dilatatis, magnis; ca- lycibus magnis, sub anthesi 4—5, fructiferis 7 — 9 li- neas Jlongis, ovalo-conicis; calycis laciniis saepissime tri- angulari-lanceolatis, acutis v. acuminatis; bracteolis ova- to-lanceolatis oblongisve, acutis vel obtusiusculis, calyce longioribus, sub fructuum maturitate conniventibus. « elatior: caulibus pedalibus et ultra; foliolis foliorum inferiorum infra medium integerrimis, sed raro exacte cuneatis,. fol. superiorum a tertia parte crenato-serratis, serraturis utrinque #—6 obtusis; stipulis supremis valde dilatatis; petalis fere bracteolarum longitudine, emargina- tis. Calyces fructiferi 9 lin. longi, caules obscure purpu- rei, folia sordide viridia, In campestribus pr. Wesselaja haud frequens; d. 11 Jun. m. fl. et fr. submat. Varietas haec, speciei formam typicam exhibens, ma- xine cum icone Reichenbachiana P. obseurae (pl. erit. & 340) convenit, tamen non omnino. Icon citata formam 156 nostrae P. obscurae repraesentat, habitu quam maxime ad P. rectam accedentem. B sericea: obscure viridis, tota villis albis copiosis ob- tecta; caulibus spithameis, dense foliatis; foliolis subtus villis mollissimis adpressis incanis, supra obscure viridi- bus scabriusculis, plurimis a tertia parte crenato-serratis, serraturis utrinque 3—7 obtusis; stipulis infimis plerum- que lineari-lanceolatis integerrimis, supremis valde dila- tatis, integerrimis v. saepius bifidis; calycibus obscure et sordide viridibus, basi villis mollissimis ad 2 lin. lon- gis obtectis, corollam aequantibus vel paullo longioribus. Cum antecedentibns; d. 11 Jun. m. fl. et fr. Varietas haec, colore valde obscuro et indumenti in- dole insignis, in herbariis Petropolitanis a me non visa. Calycis laciniae exteriores (bracteolae) ovalo-lanceolatae, saepe acuminatae, apice tamen plerumque obtusiusculae vel rarius etiam obtusae et interdum bidentatae. Quod foliola foliorum supremorum attinet, varietas haec eodem fere jure ad P. obscuram, quo ad P. astracanicam refer- ri potest. y macrocalyx: caulibus adscedentibus, spithameis pe- dalibusve; foliis quinatis: foliolis foliorum radicalium a medio v. antice tantum profunde crenato-serratis, serra- turis utrinque 3—%4 obtusis, foliolis foliorum caulinorum a tertia vel quarta parte crenato-serratis, serraturis utrinque #4 — 8 obtusis v. acutiusculis, calycis lacinis exterioribus (bracteolis) oblongis, obtusiusculis, jam sub anthesi 5—6 lin. longis, corollam magnam evidenter superantibus. In campestribus pr. Wesselaja; d. 26 Maji m. fl. et fr. immat. Planta dubii loci, foliorum et caulium colore inter P. obscuram et P. astracanicam ambigua, sed propius ad il- 157 lam accedens; stipulae supremae valde dilatatae, petala retusa flava. Foliorum forma varietas haec magis quam reliquae ad P. rectam appropinquat, quae ceterum habi- tu et reliquis notis longe diversa. 137. Potentilla astracanica Jacq. (Ic. rar. I. tab. 92; Stev. Verz. p. 154. Nè 505; P. recta L. var. astra- chanica Led. fl. ross. IL. p. 45; Lehm. revis. Pot. p. 84). a typica: pallide viridis, caulibus dodrantalibus; foliis inferioribus quinatis, foliolis plurimis a medio v. antice tantum profunde crenato-serratis, serraturis utrinque 2-4; foliolis foliorum supremorum integerrimis, stipulis dilata- tis subbifidis similibus; corollis magnis, calyce sublon- gioribus, flavis. — Foliola plerumque exacte cuneata; stipulae infimae saepissime bi-, rarius tri-partitae, supe- riores dilatatae. In graminosis pr. Wesselaja haud fre- quens; d. 49 Maji m. fl. et fr. immat. B microcalyx: pallide viridis, caulibus gracilibus ad summum spithameis, adscendentibus; foliis inferioribus quinatis, foliolis plurinis infra medium integerrimis eu- neatis, supra medium vel antice tantum profunde serra- tis vel serrato - dentatis, serraturis utrinque 2 — 4 sae- pissime acutiusculis, rarius distincte acutis (in foliis su- perioribus) v. obtusis (in fol. radicalibus); calycibus fru- ctiferis 5— 6 lineas longis, laciniis exterioribus interiori- bus paullo longioribus, longe acuminatis, apice acutis vel obtusiusculis. — Calycis laciniae exteriores in planta fructifera dorso valde convexae, interiores planae; foliola foliorum supremorum saepissime integerrima; stipulae in- fimae lineari-lanceolatae integerrimae, supremae valde dilatatae integerrimae vel bi—tri-fidae. Caules ut in varie- tate x colore purpureo pallido in latere, soli exposito, tincti. 158 Var. 8 habitu gracili et foliorum colore pallido maxi- me ad P. tauricam accedit, cui praeterea stipularum for- ma similis, calycibus vero ab ea valde recedit. 138. Potentilla argentea L. (Led. fl. ross. IL p. 47; Stev. Verz. p. 154. Ne 507). In campestribus decli- vibusque ad Konkam flumen sitis hic illic satis frequens; d. 47 Maji m. prim. flor., Junio mense copiose fl. et fr. — Ross. uepBnannx?, 4epBellb, PPINHIUKa. B elatior: caulibus pedalibus et ultra, foliis radicalibus caulinisque inferioribus et mediis 5 —7-natis, foliolis pin- natifidis. In graminosis. y serotina (Rupr. fl ingr. p. 321), foliis subtus sordi- de cinereis, radicalibus caulinisque inferioribus quinatis, superioribus ternatis: foliolis infra medium integerrimis cuneatis, foliorum superiorum apice tantum 2—3-denta- tis; foliis floralibus saepe integerrimis, lanceolatis; stipu- lis lanceolatis, saepissime integerrimis; petalis aurantia- cis. Die 10 Sept. m. fl. et fr. 439. Potentilla opaca L. (Led. fl. ross. IL. p. 49; Stev. Verz. p. 154. N: 508). In campis elatis diclivi- busque hic illic frequentissima; d. 8 Apr. m. prim. fl. d. 5 Maji m. maxima ex parte deflorata. Ut plurimae plantae vernales et haec in campis elatis 5—10 diebus serius florere incepit, quam in declivibus meridiem ver- sus sitis. — Ross. e1TYIHMKE. 140. P. reptans L. (Led. fl. ross. IL p. 52; Stev. Verz. p. 454. N° 510). Locis humidioribus in declivibus ad Konkam sitis passim; d. 4 Jun. m. fl. d. 11 et 17 ejusd. m. fl. et fr. immat., d. 9 Aug. m. fr. 159 141. Fragariae collinae Ehrh. v. F. campestris Stev. (Verz. Xe 514) in dextro ad Konkam flum. clivo, oc- cidentem versus a foro Grigorjewka pauca specimina sterilia inveni. Crescit haec secundum incolarum narra- tiones copiosa in campestribus remotioribus, mihi igno- tis. — Ross. CyHAUBI, no1yHHua. 142. Rubus caesius L. (Led. fl. ross. IL. pag. 66; Stev. Verz. p. 156. M 516). B agrestis Weihe. In virgultis siccioribus regionis de- missae ad Borysthenem hic illic frequens; multo rarior ad dumetorum margines ad Konkam flumen infra Wes- selaa.,..D.-7 et 20, Jun. m...fl, .d: 2-Jul: m..flet.ir, immat., d. 20 Aug. m. fr. mat. et immat. — Ross. OKUHHMKB, OKMHA. 443. Rosa canina L. (Led. fl. ross. Il. p. 78; Stev. Verz. p. 158. Ne 523) B dumetorum Koch. (Led. I. c.). In lapidosis dextri ad Konkam flum. clivi occid. versus a foro Grigorjewka rara; d. 34 Maji m. fl — In nostra petioli foliorumque superficies inferior dense, posteriorum pagina superior parcius pilis obtecta, viridis; glandulae in omnibus par- tibus desunt. + declivium: calycis tubo glaberrimo, pedunculis parce pilosis vel subglabris, petiolis ubique, foliolis subtus pi- lis obtectis, supra pilis rarissimis adspersis glabrisve. Habitu R. sepium Thuill. (Koch, synops. p. 252) similli- ma, diversa tamen foliolis simpliciter serratis, glandulis in petiolis et foliorum pagina inferiore multo rarioribus, subnullis; stipulae vero et calycis laciniae aeque atque in illa glanduloso-ciliatae. A R. rubiginosa praeter alias notas serraturarum margine et directione facillime digno- scitur. Cum praecedente; d. 31 Maji m. fl. 160 20. Pomaceae. 144. Cratasgus monogyna Jacq. (Led. fl. ross. IT. p. 89; Stev. Verz. p. 148. M. 479 sub C. Oxyacantha). In dextro ad Konkam flum. clivo rarissima; d. 31 Maïji m defl. Peduneuli in nostra glabri, stylus solitarius, folia pro- funde 3—5-fida, nonnulla ad costam fere divisa. CI. Ste- venium secutus et ego hanc speciem eum C. Oxyacan- tha conjungendam esse censeo.—Ross. raoxB, ranxr, 60- APBILIHUKE. 145. Pyrus communis L. (Led. fl. ross. Il. p. 94; Stev. Verz. p. 149. J 483). In pratis siccioribus reg. demissae ad Borysthenem passim. Ludit: 4. foliis suborbiculatis, apice rotundatis, interdum mu- cronatis, rarissime acuminatis, supra medium distincte serratis. 2. foliis ovatis, acuminatis, integerrimis v. obsolete serratis.—Formae intermediae haud rarae. Die 13 Sept. m. fructiferam foliisque jam decoloribus, d. 10 Oct. m. defoliatam inveni. — Ross. rpylua. 146. P. amygdaliformis Nil. (Koch. Taschenb. ed. IV. p. 172). In dextro ad Konkam fl. clivo ad occidentem a foro Grigorjewka rara; a d. 5 usque ad d. 10 Ma- ji m.f. Folia ovata, breviter acuminata sub apice denticulis minimis instructa supra glabriuscula, subtus tomentosa: tomento a nervo medio versus folii margines sensim ra- rescente. 21. Onagrarieae. 147. Epilobium tetragonum L. (Led. fl. ross. IL. p. 110; Stev. Verz. p. 160. N° 534). In reg. demissa ad 161 Borysthenem ad rivuli sicci ripam autumno (d. 10 Oct. m.) unicum specimen fructiferum 3-pedale inveni. 448. Oenothera biennis L. (Led. fl. ross. Il. p. 112). In graminosis pr. Wesselaja haud frequens; copiosius in- ter virgulta in pratis arenosis elatioribus reg. demissae ad Borysthenem; d. 11 Jun. m. prim. fl, a Julio inde m. per totam aestatem fl. et fr. Forma borysthenica a campestri paullo recedit: caly- cis laciniis angustioribus, longius acuminatis, foliis, ca- lycibus capsulisque parcius pilosis. 149: Trapa natans L. (Led. fl. ross. IL p. 1414: Stev. Verz. p. 160 sub. N° 536). In aqua stagnante reg. demissae ad Borysthenem uno (?) loco frequentissima; d. 21/Aug mir. 22. Halorageae. 150. Myriophyllum spicatum L. (Led. fl. ross. II. p. 118). In lacubus rivulisque reg. demissae ad Bory- sthenem passim. 23. Ceratophylleae. 151. Ceratophyllum demersum L. (Led. fl. ross. Il: cp: 423; Stev. Verz.\p.,160.. N° 538).)n lacubus ri- vulisque ad Borysthenem frequens; specimina fructifera frustra quaesivi. Oceurrit foliorum lacinüs latioribus, linearibus (in aqua stagnante) et gracillimis, filiformibus. 24. Lythrarieae. 152. Peplis alternifolia M. a Bieb. (Led. fl. ross. [. p. 124). Ad ripas arenosas atque locis humidis are- nosis, vere inundatis in regione demissa ad Borysthenem hic illie freqnentissima; d. 20 Jun. et d. 3 Jul. m. fl. et fr. N 3. 1568. 11 162 153. Middendorffia borysthenica Trautv. (Led. fl. ross. Il. p. 124). Cum praecedente; d. 20 Jun. et d. 3 Jul,m. fl: et.fr: 154. Lythrum Salicaria L. (Led. fl. ross. IL p. 127; Stev. Verz. p. 161. JM 540). y canescens Koch. (Led. 1. c.). Occurrunt formae se- quentes: 4. Stylo calyce duplo longiore. 2. Stylo calycem paullo superante. 3. Stylo germine 2—3-plo breviore. Omnes hic illic in pratis et fruticetis humidis reg. de- missae ad Borysthenem; forma 3 praeterea ad Konkae flum. ripam pr. Wesselaja; d. 26 Jul. et d. 9 Aug. m. fl. et fr. immat. Variat insuper caule, foliorum pagina superiore et ca- lycibus densius vel parcius pilosis, floribus majoribus et minoribus.—kRoss. 1yroBbie BaCHiIbKu. 155. Lythrum virgatum L. (Led. fl. ross. IL p. 1928). Planta haec, ad Konkam rarissima, in pratis reg. demissae ad Borysthenem frequens,; floret a med. m. Ju- nio (d. 20 jam satis copiose) usque ad Septembrem (d. 26 Jul. m. fl. et fr.). Variat: a vulgare: stylo calyce 1°, —2-plo longiore. B brevistylum: stylo germine 4 — 5-plo breviore. Ad Borysthenem. Cucurbitaceae. Cucumis satus L., C. Melo L. Cucurbita Pepo L. et praecipue Cucurbita Citrullus L. magna copia coluntur. 25. Portulacaceae. 156. Portulaca oleracea L. (Led. fl. ross. IL p. 148; Stev. Verz. p. 162. N° 545). In cultis et pascuis 163 camporum frequentissima; occurrit etiam hic illic im pra- tis arenosis reg. demissae ad Borysthenem. Die 24 Jul. prim. fl, d. 9 Aug. et 13. Sept. m. fl. et fr. 26 Paronychieae. 457. Herntaria odorata Andrz. (H. glabra y sca- briuscula Fenzl. in Led. fl. ross. Il. p. 159; Stev. Verz. p. 103 in annot. ad H. glabram). Frequens in pratis siccis arenosis, rarius in arenosis humidis reg. demissae ad Borysthenem; praeterea in agris otiosis pr. Juljewka haud frequens; per totam aestatem florebat. Floribus tetrameris, calycis laciniis oblongis acutiuscu- lis (nec ovatis, obtusis), utriculum aequantibus setulaque brevissima terminatis et foliis angustioribus, praeter indu- mentum totius herbae et odorem, a H. glabra facillime dignoscitur. — Caules densius parciusve pube adspersi, folia praeter margines plerumque glabra, calyces saepe ad apicem usque pilis brevissimis obtecti. 158. H. incana Lam. (Led. fl. ross. IT. p. 160; Stev. Verz. p. 163. Ne 549). a angustifohia Fenzl. H. Besseri Fisch. Frequens in campestribus pr. Wesselaja, rarior in declivibus apricis ad occidentem a foro Grigorjewka; d. 31 Maji m. fl, d. 44 et 16 Jun. m. fl. et fr. immat., d. 179Sept, mt fr. — Ross. nozeBoï oynToK3B. 159. Spergularia media Pers. (Led. fl. ross. IL. p. 168; Stev. Verz. p. 86 Ne 233). a heterosperma Fenzl. In demissis ad Konkam fl. vere inundatis uterque lusus a cl. Fenzl. distinctus occurrit; im secundo caules fere ad basin usque glanduloso pubescen- tes, folia inferiora tamen saepissime glabra; semina in 11° 164 uno et altero ala constanter destituta. Die 2 Jul. m., d. 9'Aug!tet}3t Octrmmeniver fr, 74247) Oct "mir 27. Crassulaceae. 160. Sedum Fabaria Koch. (Taschenb. ed. IV. p. 184). B entegrifolium: caule 1—2-pedali, foliis oblongis v. oblongo-lanceolatis, inaequaliter repando-dentatis v. sae- pius subintegerrimis, énferioribus basin versus angusla- tis, superioribus basi rotundata sessilibus; corymbis den- sis in paniculam terminalem dispositis; petalis vix cari- natis, patulis; staminibus sub anthesi petala aequantibus v. paullo longioribus, #x tertia petalorum parte inserlis. Flores saepissime saturate purpurei.—Frequens in pratis siccis arenosis reg. demissae ad Borysthenem, d.20 Jun. et 426 Jul... 1./d'A6 Sept 0m il et'fr Habitu et staminum insertione proxime ad S. Faba- riam Kochii accedit, tamen nec cum illo, nec cum S. purpurascente Koch., nec cum S. vulgari v. denique cum S. purpureo Link. ita convenit, ut rite conjungi possit. Ob differentias tamen nimis leves pro distincta specie haberi non potest. — Ross. 3a44b4 KanyÿCTa. 161. Sedum acre L. (Led. fl ross. IL p. 187; Stev. Verz. p. 165. M 556). In rupestribus orientem versus a foro Grigorjewka haud frequens; d. 4 Jun. m. fl— Ross. onTore. Grossularieae. Ribes Grossularia et R. rubrum L. copiose in hortis coluntur, rarius R. nigrum L.; R. aurem L. d. 1 May: m. in horto praedii Grigorjewka large florens inveni. 28. Umbelliferae. 162. Eryngium campestre L. (Led. fl. ross. IL p. 237; Stev. Verz. p. 165. M 560). In campis elatis de- 165 elivibusque siceis graminosis passim; d. 23 Aug. m. fl. d. 10 Sept. m. fr. et raro fl. — Ross. Obasiñ Gyaar®, KOJIIOUKA. Folium caulinum infimum, in speciminibus majoribus etianm duo infima petiolata sunt: petiolo integerrimo basin versus dilatato, exauriculato, caulem amplectente. 163 Er. planum L. (Led_'fl ross., IL p. 239)."Ad fruticetorum margines in vicimia Konkae flum. infra Wes- selaja passim; frequentissimum in pratis arenosis siceis et humidis reg. demissae ad Borysthenem; d. 20 Jun. m. prim. fl., Julio m. copiose fl., Augusto rarescens. B fimbriato-serratum: foliis radicalibus et imprünis cau- linis inferioribus fimbriato-serratis: serraturis valde appro- ximatis;, Involucri foliolis capitulo sesquilongioribus. In arenosis reg. demissae ad Borysth. Occurrunt praeterea formae ad E. intermedium Weinm. accedentes; hae tamen non minus quam var. B formis intermediis cum genuina arcte junguntur. Involueri folio- la nunc capitulum aequant, nune eo sesqui longiora; nunc fere ad apicem usque, nune basi tantum remote spinoso-dentata. — Ross. cnHaa Komiouka, 1106Kku. 164. Falcaria Rivini Host. (Led. fl. ross. IL. p. 245; Stev. Verz. p. 166. Ne 566). In campis elatis et utroque ad Konkam flum. clivo satis frequens; d. 6 et 26 Jul. ml, d. Let 10; Sept om M ettr 165. Pimpinella Tragium Vill. (Led. fl. ross. IL p. 256; Stev. Verz. p. 167. Ne 569). In dextro ad Kon- kam flumen clivo occid. vers. à Grigorjewka passim; d.9.Jnl:m.,fl.. et.fr.,. immat.:d:09 : Aug.m. sfravet parce fl. 166 Folia radicalia pinnatisecta, segmenta inferiora haud raro iterum pinnatim secta. Var 5 laciniatam DC. typi- cam apud nos non vidi. 166. Sium lancifolium M. à Bieb. (Led, f1. ross. IL. p. 260; Stev. Verz. p. 167. M 571). Ad Konkae flum. ripas et frequentius in inundatis atque ad lacuum rivulo- rumque margines in reg. demissa ad Borysthenem, d. 2 et 9 Jul. m. fl, d. 16 Aug. m. fr. immat. et submat. À clariss. Ascherson (Flora d. Prov. Brandenb. p. 244) et Czerniajew (Koucnekrs pacreniä amkopaer. m pasBc4. B® OkpecT. XapbKkoBa 1 BB YVrpañab p. 24. M 561) S. lancifolium M. B. a S. Sisaro L. non distinguitur. Con- sentire ill. viris equidem non possum. Etsi, examinatis speciminibus herb. Marschalliani, persuasum mihi est, carpophori crura nequaquam carpellis adnata (ut habet Ledeb.), sed ad instar affinis Sii Sisari libera esse, ta- men differentiae e radice et involucro desumptae, ut conjungatur utraque species, haud permittunt. In S. lan- cifolio involucrum semper e 5—9 foliolis compositum ob- servavi, involucella ut in S. Sisaro 5—6-phylla. Radix posterioris spontanei ex uno tantum specimine mihi nota; si re vera, qualis describitur, constanter tuberoso-fasci- culata est, à S. lancifolii radice, quae fibrosa (fibris ba- si /,—*/, lin. crassis), longe discreparet.—Ob carpopho- ri indolem planta Marschalliana e sectione Eustum in sec- tionem Sisarum transferenda est. Specimen monstrosum Si latifoli L. in herb. Acad. Petropol. vidi, insigne umbella duplici: inferiore involuero pluritolio fulta, 13-radiata, superiore pollicem fere a pri- ma remota, basi nuda, e 28 radiis composita. 167. Oenanthe Phelandrium Lam. (Led. fl. ross. II p. 269; Stev. Verz..p: 469.:N1579).1Frequens, de 167 missis inundatis ad Konkam flum. infra Wesselaja et-im- primis ad lacuum rivulorumque ripas in reg. demissa ad Borysthenem; d. 2 Jul. m. fl, d. 26 ejusd. m. fl. et fr.—Ross. BBXB. 168. Seselr arenarium M. à Bieb.! In arena mobili inter pagum Podstepnaja et Borysthenem satis frequens; d...3 Jul. m. prim. fl.,141 26 ejusd m. fL.et fr. immañ Planta nostra inter S. tortuosum L. et S. campestré Bess. intermedia. A. prioris forma genuina, cui habitu similis, statura multo majore, umbellis 6 — 15-radiatis, umbellulis floribusque subduplo majoribus et fructibus longioribus pulveraceo-pubescentibus jugisque bene pro- minulis instructis recedit; a posteriore involucro 1—3., nec polyphyllo, radiis argute angulatis in latere interiore puberulis, involucelli foliolis sub anthesi non modo pe- dicellos, sed ipsos flores aequantibus et habitu difiert. Ceterum habitus et fructuum forma pro statione variare videntur? 169. Silaus Bessers DC. (Led. fl. ross. IL. p. 287; Stev. Verz. p. 172. JW 592). Frequens in demissis ad Konkam flum infra Grigorjewka; d. 19 Jul. m. fl, d. 9 Aug. m. fl. et fr. submat. Lacinulae foliorum nequaquam constanter imtegerrimae, sed haud raro minute serrulatae, plerumque tamen multo obsoletius, quam in S. pratensi Bess. Caulis in utraque specie fere idem: inferne teres, superne sulcatus v. sub- angulatus; porro praesentia vel defectus involucri ad dignoscendas species minimae dignitatis est. În nostra planta involucrum {—3-phyllum vel saepissime nullum. Maximi momenti esse nota inihi videiur e foliorum, im- primis radicalium forma et divisionis modo sumpta; prae- terea lacinulas foliorum omnium in nostro S. Besseri 168 multo angustiores, quam in germanico S. pratensi con- stanter inveni. Anethum graveolens L. (Led. fl. ross. IL p. 317). In ruderatis et circa domicilia hic illic, sed certe non spon- taneum factum. 170. Heracleum sibiricum L. (Led. fl. ross. IL p. 320; Stev. Verz. p. 176. Ne 605). a latifolium (Led. 1. c. «). In demissis ad Konkam flum. passim; a Junio m. usque ad hiemem fl. et fr. — Fructus saepius obovati; vittarum dorsalium, imprimis exteriorum longitudo variabilis. Plantam monstrosam d. 3 Oct. m. legi, calycibus plurimis foliaceis, 6 — 10 lin. longis: sepalis linearibus, lanceolatis v. oblongo-spathula- tis, basi tantum vel ad tertiam partem usque connatis.— Ross. GopineBHnk". 171. Daucus Carota L. (Led. fl. ross. IL. p. 338; Stev. Verz. p. 178. N° 615). — Ross. moproBens, mop- KOBHUK® . a luxurians: caule plerumque elato, ramoso; involucri foliolis pinnatipartitis, laciniis elongatis, umbellam subae- quantibus v. superantibus; involucelli foliolis similibus, rarissime integris. G macilentus: involucro umbella plerumque multo bre- viore, involucelli foliolis plurimis integris. Utraque va- rietas in declivibus ad Konkam sitis passim; d. 2 Jul. m. fl. et fr. immat., d. 16 Aug. m. fl. et fr., d. 3 Oct. m. fr. 172. Torilis Anthriscus Gärtn. (Led. fl. ross. II. p. 343; Stev. Verz. p. 620). In fruticetis ad Konkam in- fra Wesselaja atque in hortis pagi Podstepnaja rarius, d. 2"6t"6" Jul. ml} d 3” Aug im et\fr: 169 173. Anthriscus Cerefolium KHoffm. B trichosperma DC. (Stev. Verz. p. 183. M 631; A. trichosperma Led. fl. ross. Il. p. 348). In umbrosis hor- torum pagi Podstepnaja atque in fruticetis infra Wesselaja satis frequens; d. 9 et 12 Maji m. fl. et fr submat. 474. Conium maculatum L. (Led. fl. ross. IL p. 359; Stev. Verz. p. 184. N° 638). In ruderatis passim, frequentissimum et saepe 8—10-pedale in dumetis ad Konkam infra Wesselaja et imprimis in fruticetis et arun- dinetis reg. demissae ad Borysthenem; d. 2 Jul. m. fi. et fr. immat. — Ross. GoinroioBa. Corneae. Cornus mascula L. et C. sanguinea L. in hortis. 29. Caprifoliaceae. 4175. Sambucus nigra L. (Led. fl. ross. IL. p. 383; Stev. Verz. p. 186. N° 648). In fruticetis ad Konkam infra Wesselaja sitis passim; praeterea copiose (culta) in hortis rusticornm; d. 26 Maji et 7 Jun. m. fl. d. 18 Jun. m. fl. et fr. immat. — Ross. 6yanma. (Continuabitur,) ÉNUMÉRATION des NOUVELLES ESPÈCES DE COLÉOPTÈRES rapportés DE SES VOYAGES par Vicror MoTscHOULSKY. (Tab. VII) 6-ième ARTICLE. le TRICHOPTILIENS. Dans le Bulletin de 1848 j'ai donné un aperçu synony- mique des espèces de ce groupe propres à l’Europe et au nord de l'Asie. Mes voyages m'en ont fait depuis découvrir d'autres dans le nord de l’Afrique et en Amé- rique; enfin M. Nietner m'en a envoyé quelques unes de l'île de Ceylan, que j'ai décrites dans mes Etudes ento- mologiques. 17i Dans la Berliner entomol. Zeitschrift M. Schaum, an- nonçant l'apparition d’une brochure de M. Matthews sur les Trichoptiliens de la grande Bretagne, dit que cet auteur a ignoré toutes les espèces publiées par Stephens et moi. Ne possédant pas cette brochure, je ne puis vérifier l'allégation de Schaum, qui me parait fort sus- pecte, car dans la 2-de édition du Catalogue de ce der- nier je vois figurer de mes genres, le Micrus et Ptinella, mais appliqués à M. Matthews, qui certainement n'avait pas besoin d'introduire mes noms, s'il voulait ignorer mes espèces. Du reste il ne pouvait pas même les citer, parce qu’elles n'avaient pas été trouvées en Angleterre. Si M. Matthews a lu mes brochures sur les Trichopti- liens, il a dû voir les raisons qui m'ont engagé à supprimer les noms Trichopteryx et Ptilium, et c’est l'affaire de MM. les entomologistes de conserver les doubles emplois, quand partout on les évite. D'après le dit catalogue je vois que M. Matthews a créé trois gen- res nouveaux: Elachyx, Micrus et Pteryx, tous démem- brés du genre Ptinella, dont les Micrus ne correspon- dent pas dutout au genre de ce nom que j'ai publié dans ce Bulletin 4850. 1. p.234. a., et ce dernier ayant été caractérisé devrait être conservé aux espèces que j'y avais comprises; mais pour ne pas augmenter la con- fusion j'adopte la nomenclature de M. Matthews. Le grand nombre d'espèces exotiques que posséde ma collection, ne suffit plus pour être cadré dans les genres connus et j'ai essayé, de donner une nouvelle division de la manière suivante: A) Élytres raccourcies, largement tronquées, laissant une partie de l'abdomen à découvert. Corps en dessus ponctué et épaissement pubescent, soyeux. 172 a) Corselet à angles postérieurs aigus. Ÿ) Élytres plus ou moins parallè- les MEN MPAENR OA iricms" Mots: 1) » fortement atténuées, yeux manquent. . Myrmicotrichis Motsch. Etud. ent. 1855. 17. Astalopteryx Perris. b) Corselet à angles postérieurs droits. Pteryx Matth. ce) Corselet à angles postérieurs arron- SAR. AR. pote ..\. . . Elachyx Matth. d) Corselet rétréci en arrière. +) Abdomen entièrement à dé- ÉOUVELE. soie la e eus biinella MOtsC lt. +f) Abdomen dessus un peu visi- ble. . . Micrus Matthews. Epitomella Motsch. B) Élytres allongées, recouvrant presqu'entièrement l’ab- domen. Corps en dessus ponctué et couvert presque toujours d’une pubescence plus ou moins fine. a) Élytres ovalaires, un peu élargies en arrière. +) Corselet sans ligne longitudi- nalesau milieu &y4 : Juve ... Ptiliola Hald. +t) Corselet au moins avec une li- gne longitudinale sur le milieu. Micrella Motsch. Micrus Motsch. ol. b) Élytres presque parallèles, étroites, très-allongées. +) Corselet atténué vers la tête. Nanosella Motsch. +) » arrondi sur les côtés. . Acteella Motsch. IT) » rétréci en arrière et un peu. en. coeur. ls]. tsleilaihelte Oligella Motsch. 173 c) Élytres rétrécies en arrière. +) Extrémité des élytres tron- quée-noa. AL CNOU, Co Moridiym'Moisch. ff) » » atténuée et arrondie. Camplodium Motsch. C) Élytres fortement rétrécies en arrière. Corps en dessus très-luisant, lisse ou seulement avec des points épars et quelque poils. a) Corselet transversal, avec un sillon longitudinal profond au milieu et une fovéole de chaque côté. Mallidium Motsch. b) Corselet presque carré et un peu en coeur vers les élytres, gla- bre dessus. . . . . . . . . Cissidium Motsch. c) Corselet élargi vers les élytres et rétréci en arc antérieurement. Ptenidium Er. D) Corps en ovale régulier, couvert des- sus de-.poils élevés. . . . . . . . Antsarthria Steph. Acratrichis Motsch. à élytres presque carrées. Forme et taille de notre atomaria, mais un peu plus convexe et moins élargie; ponc- tuation très-fine; élytres parallèles, un peu brunâtres, le reste noir, antennes et pattes testacées. . . . . . . . quadrangula Motsch. | Partout aux Etats-Unis de l’Amér. N. Forme voisine aussi de l’atomaria, mais un peu plus petite, surtout plus courte, lui- sante, ponctuation assez forte, noire, ély- tres parallèles, d’un brun châtain, écus- son noir, base des antennes, pattes et dessous du corps d’un testacé brunâtre. brunnipennis Motsch. Obispo sur l’isthme de Panama. 174 Forme entièrement de l’atomaria, mais moi- tié plus petite, luisante à ponctuation très- fine, pubescence sur les élytres assez for- te, pattes testacées, antennes noirâtres, ne dépassant pas en longueur les angles post. du corselet. . ... . . . . . . . brevicornis Motsch. I. Madère et Dalmatie, Catarro. Forme de notre clavipes, mais corselet plus large, semilunaire. . . . . . Le abrupta Hald. Etats-Unis. Moitié plus petite et un peu plus allongée que l'atomaria, à élytres parallèles, peu luisantes, beaucoup plus étroites que le corselet, qui est en demi-lune, avec les angles postérieurs très-saillants, ses cô- tés sont largement bordés d’un testacé brunâtre livide, qui est aussi la couleur . des élytres, le dessous du corps est un peu plus foncé, tête et corselet plus bruns, pattes et antennes d’un testacé brunâtre assez clair. . . . . . lividipennis Motsch. Des environs de la ville de Panama. Taille, forme et couleurs de la depressa Gillm., mais plus convexe, plus luisante, corse- let plus large postérieurement, avec ses angles p. un peu aigus et saillants, an- tennes entièrement foncées, même leurs prémiers articles, pas plus longues que le corselet, élytres parallèles. . migricornis Motsch. Ile de Madère. Taille et forme de la sericans Gillm. IV. 2, mais plus déprimée, noirâtre avec les ély- 175 tres d’un brun-testacé, parties de la bou- che, antennes, pattes et abdomen d’un testacé pâle, dessous du corps plus bru- nâtre; ponctuation et pubescence assez Jones M US UN velutina Motsch. Isthme de Panama. Forme élargie et couleurs de la depressa Gillm. IV. 3, mais d’un tiers plus petite; cuisses un peu rembrunies, antennes noi- DATES Lee name QE le ie nanula Motsch. Des environs de New-York. Forme de la depressa Gillm. IV. 3, mais le double plus petite, corselet plus arrondi vers la tête et plus convexe, d’un roux- testacé luisant, élytres brunâtres, laissant la base plus claire, anus testacé, yeux noirs; ponctuation indistincte. . . subglabra Motsch. Des environs de la ville de Panama. Forme et couleurs voisines de celles de la depressa Gillm. IV. 3, mais un peu plus petite et plus convexe, élytres et anten- nes plus courtes, les premières plus ré- trécies vers la base; ponctuation assez forte, pubescence éparse, antennes obscu- res. nn ent HD ur :. . ovatula Motsch. Ile de Madère. A] LA Acratrichis à élytres en carré-allongé. Taille de l’atomaria, mais élytres plus allon- gées eftibrunâtress sta nie tite insularis Mäkl. Des Etats boréals de l’Union américaine. Forme un peu plus allongée que celle de la 176 sericans Gillm. IV. 2 et beaucoup plus déprimée, fortement pubescente et opaque. parallela Hald. (type) Pensylvanie. Forme plus allongée et plus étroite que les especes réprésentées par Gillmeister, res- semblant un peu à la suturalis IV.6, mais élytres plus étroites que le corselet, très- déprimées, d’un testacé livide assez clair luisantes et faiblement pubescentes; cor- selet transversal, égalemeut arqué sur les côtés, brun, ponctuation très-fine, tête saillante, luisante, noire; antennes longues et grèles, d'un testacé brunâtre, pattes d'un testacé péle.srnmetaditauhe rivalis Le Conte. De la Nouv. Orléans. Forme et couleurs de la paralelloyramma Gillm. IV. 5, mais un peu plus petite; antennes plus courtes, foncées. . aspera Hald. (type). | Des États-Unis. Forme de la paralellogramma Gïllm. IV. 5, mais plus petite; corselet plus atténué an- térieurement, élytres un peu brunûtres, pattes et antennes d’un roux sale. vu/gata Le Conte. Pensylvanie. Aussi de la forme de la paralellogramma, mais beaucoup plus petite, plus déprimée et plus luisante; ponciuation très - fine, pubescence peu visible; couleur d’un tes- tacé brunâtre, tête et corselet noirâtres, pattes et abdomen testacées, antennes foncées LOU aù PRIE IR . . . sylvestris Motsch. Dans le forêts de l’isthme de Panama. 177 Acratrichis à élytres assez courtes, mais un peu atté- nuées en arrière. Forme et couleurs de la plumigera (fascicu- laris Gillm. HE 1.), mais un peu plus grande, angles post. du corselet plus SOA TS. 2 2 Sn Avant . . . . . ceylonica Motsch. Ile Ceylan. Taille et forme de la plumigera (fascicularis Gillm. JT. 1.), mais plus convexe, corse- let plus dilaté et plus arrondi sur les eô- tés; élytres faiblement brunâtres, le reste du corps noir, pattes d’un testacé-brunä- tre, cuisses plus foncées, antennes cour- tes, roussâtres avec la base rembrunie. grossa Motsch. Amérique du nord. Washington. Taille et couleurs de la plumigera, mais forme de l’atomaria Gillm. II. 3, avec les élytres plus atténuées en arrière, bru- nâtres et plus convexes. . . . . ortentalis Motsch. Ceylan. Taille et couleurs de notre grandicollis, mais plus large et plus convexe. : {rapeziformis Motsch, Ceylan. Forme voisine de notre grandicollis, dont el- le a la taille, mais plus convexe, noire, à élytres brunes, antennes foncées, leur ba- se et les pattes testacées;, corselet plus arqué sur les côtés que chez la grandi- collis, élytres plus atténuées . Haldemannr Le Conte, rotundata Hald. (type). Elats-Unis. Très-voisine de la Haldemanni, mais élytres N 3. 1808. 12 178 un peu plus larges, ce qui lui donne l’as- pect de l’alomaria Giïllm. HE 3. . cursitans Nietner. Ceylan. Forme et couleurs de la Haldemanni, mais antennes plus claires. . . . . umbricola Wollaston. Madère. Forme et couleurs très-voisines de la gran- dicollis, mais plus courte, angles post. du corselet moins saillants, antennes as- sez courtes, testacées avec la massue brune, pattes testacées, cuisses rembru- nies; ponctuation fine et serrée. punclatissima Motsch. Angleterre. ‘Avec la même largeur, beaucoup plus cour- te et plus convexe que notre grandicol- lis, dont elle a les couleurs; tête et cor- selet très-luisants; élytres un peu brunä- tres avec l'extrémité pale, leur ponctua- tion peu visible, pubescence peu épaisse; antennes, pattes et dessous du corps d’un testacé-brunâtre; côtés du corselet trans- parents, angles D saillants, ai- SUSS Ne Le ENS AN iconvexadMoisch. De l’isthme de Panama. Forme voisine de nôtre grandicollis, mais un peu plus petite, plus luisante, à élytres d’un testacé-brunâtre. Elle ressemble aus- si à la Haldemanni, mais elle est moins convexe, le corselet moins lunaire, angles postérieurs presque droits. . . . . fuscipennis Hald. (type) Etats-Unis. , Forme et couleurs de la fanicularis Gillm. 179 III. 4, mais d’un tiers plus petite et plus convexe, très-luisante, noire avec un re- flet bronzé, pattes testacées, antennes noi- râtres, leur base un peu testacée; ély- tres assez courtes, atténuées en arrière. subaenea Motsch. Angleterre. Forme raccourcie de l’atomaria Gïllm. IL. 3, mais moitié plus petite; élytres un peu rétrécies en arrière, d’un roux-brunûtre, antennes noires, pattes avec les coxes tes- tacées, tête et corselet noirs, très-lui- sants, les angles postérieurs du dernier presque droits, peu saillants. . . ru/fipennis Motsch. | Egypte. Taille de notre attenuata Gillm. III. 5, mais plus large, plus convexe et plus arquée sur les côtés, angles postérieurs du cor- selet plus dilatés et plus saillants; noire, élytres brunâtres, antennes foncées, pattes testacées. * . . planulata Motsch. Isthme de Panama. Forme de l’atomaria Gillm. IL 3, mais le double plus petite; d’un brun roussâtre, un peu noirci sur la tête, le milieu du corselet et l’extrémité des élytres, anten- nes et pattes plus claires, yeux noirs; ponctuation indistincte, corps luisant.. . . enfuscuta Motsch. Isthme de Panama. Forme de l’attenuata Gillm. I. 5, mais un peu plns petite, plus convexe et plus ar- rondie sur les côtés des élytres, qui sont brunes, tête et corselet noirs. . . . . discolor Hald. (type). Etats-Unis. 42° 180 Forme de la depressa Gillm. IV. 3, mais un peu plus petit, élytres et abdomen d’un testacé brunâtre, tête et corselet noirs, antennes foncées, pattes testacées; ponctuation peu marquée. . . . . subnitida Motsch. Des États boréals de l'Union de l’Amérique du Nord. Forme de la depressa Gillm. IV. 3, mais plus ovalaire et un peu plus petite, lui- sante, d’un testacé - brunâtre presqu’uni- COLOR RS ptet AA ce fulva Motsch. Des environs d’Obisp sur l’isthme de Panama. Forme de la thoracica Gïllm. III. 4, mais plus du double plus petite, d’un roux- brunâtre, voisine aussi de la subniti- da, dont elle n’atteint que la moitié de lat tale PME SE Een estate REOTIEZ. Panama. Forme voisine de l’attenuata Gillm. IE 5, mais trois fois plus petite, un peu allon- gé-ovalaire, d’un testacé-brunâtre pres- qu'unicolore, antennes et paltes un peu plus claires; ponctuation très-fine et ser- ÉTÉ PES UE ENV elongatula Motsch, Isthme de Panama. Forme et couleurs de la fenestrata Gillm. IX. 3, mais le triple plus petite et plus étroite, corselet moins rétréci en avant, dessus un peu luisant; l’elongatula est pres- que le double plus grande. . . . pusallima Motsch. Obispo sur l’isthme de Panama. 181 Acratrichis à élytres plus étroites que le corselet et très-atténuées vers l'extrémité. Taille de l'attenuata Gillm. HI. 5, mais plus étroite, plus luisante et plus soyeuse; cor- selet plus large que les élytres, assez court, semilunaire, bisinué en arrière, avec les angles postérieurs aigus et très-sail- lants; élytres allongées, atténuées; abdo- men conique; corps et cuisses noires, jambes et tarses testacés, antennes lon- gues, grêles et noirâtres. . . . . dilaticollis Motsch. Sur le littoral de la Médi- terranée en Egypte. Forme un peu plus courte que la délaticolhs, corselet moins dilaté, couleurs les mêmes. Peut-être l’autre sexe? . . . . . . hittoralis Motsch. Sur le bord de la mer à Alexandrie. Forme étroite et allongée, taille et couleurs des deux précédentes, mais moins luisan- te, plus velutineuse, ponctuation plus fi- ne; corselet moins élargi, angles posté- rieurs plus rétrécis, moins saillants, ba- se souvent avec deux impressions au mi- Deus MANN PIRE En na Motseh: Sur le bord de la mer à Marseille, Catarro et en Crimée. Myrmicotrichis Motseh. Etud. ent. 1855. pag. 17, de forme presque conique vers l'extrémité, large et semi- lunaire antérieurement, sans yeux. Taille un peu plus considérable que celle de l’Ac. plumigera et irès- atténuée en 182 arrière; entièrement d’un testacé roussi- . laticollis Perris, subcorticalis Hochh. Russ. m. et France dans les nids de la Formica pubescens. tre. Forme plus étroite et plus applanie que chez la laticollis, taille le double plus petite, entièrement d’un testacé-roussâtre, recouvert d’un duvet soyeux. aequatorialis Motsch. Panama. Dans les nids terrestres de /’Oe- decnema hystrix Latr. Tab. VIIL fig. 1. Même forme que l'aequatorialis, mais un peu plus petite et encore plus étroite, aussi d'un testacé roussâtre, mais avec les ves- tiges de deux bandes noirâtres sur les CIMITESS ue . . + . . Subvittata Motsch. Isthme à done Dans une fourmilière (?). Pleryx Matthews. Forme parallèle, allongée, un peu rétrécie vers la base du corselet et des élytres. Yeux complets. Taille, forme et couleurs voisines de notre suturalis, mais corselet plus allongé et couvert comme les élytres d’une ponctua- tion grossière peu serrée. . . brunnea Le Conte. Etats méridionaux de l’Amérique du Nord. Taille et forme de la sufuralis, mais avec les élytres plus allongées, d’un testacé- roussâtre unicolore, tête et corselet bru- nâtres, ponctuation très-forte. . . perforata Motsch. Géorgie américaine, Moiué plus petite que la suturalis, plus courte et plus convexe, ponctuation plus 185 fine; couleur un testacé - roussâtre assez clair, corselet et moitié postérieure des élytres brunes. . . . . . . . . . . dimidiata Motsch. Des environs de New-York. Elachys Matthews. Forme assez courte comme chez les Acratrichis, mais corselet également rétréci et ar- rondi en avant et en arrière. Forme de l’abbrevralella, mais un peu plus grande et plus allongée; couleur d’un testacé-roussâtre, tête et partie postérieure des élytres brunes, antennes et pattes d’un testacé pâle, élytres fortement ponc- tuées et luisantes comme le corselet. gibbula Motsch. Etats-Unis. Forme voisine de nôtre abbreviatella, mais presque le double plus grande, noire avec les élytres d’un brun châtain, an- tennes et pattes testacées. . . castanoptera Motsch. Du sud des États-Unis, Mobile. Taille de l’abbreviatella, mais plus étroite, d’un noir brunâtre, abdomen plus clair, des antennes et pattes testacé-pâle. aviventris Motsch. | Î New-York. Micrus Matthews. Forme déprimée, étroite, allongée, plus ou mois parallèle; corselel eu coeur; antennes grèles. Couleur et forme du pulchellus, mais taille le double plus grande, corselet plus con- vexe sans fovéoles imédianes. . . . solidus Motsch. Du midi des États-Unis. Mobile. Tab. VIII, fig. 2. 184 Forme, taille et couleurs de la Tr. saxonica Gillm. VIL #4, mais élytres largement tronquées, ce qui les rend plus courtes et plus parallèles, ponctuation indistincte, pubescence velutineuse; corselet arqué sur les côlés, sans fovéoles médianes.. cinerascens Motsch. New-York. Ptinella Motsch. Forme déprimée, étroite, allongée; élytres courtes laissant une grande partie de l’abdomen conique à découvert. a) Espèces avec des yeux. Taille, forme et couleurs de la ratisbonensis Gillm. V. 2, mais tête brune, corselet à angles plus obtus en arrière.. . nigrovittis Motsch. New-Orléans. b) Espèces sans yeux. Taille, forme et couleurs de la ratisbonen- sis, mais aveugle, élytres rembrunies trans- versalement en arrière. . . . . . . balteata Motsch. Du sud des États-Unis. Mobile. Taille, forme et couleurs de notre aptera, mais à corselet plus arqué sur les côtés. pini Motsch. New-Orléans. Forme et couleurs très - voisines de celles de la denticollis Fairmair, inais taille plus petite, aveugle "ms. es . | quercus Le Conte. New-Orléans. Taille et couleurs de l’angustula Gillm. V. 6, mais plus large, élytres plus courtes, corselet plus fortement rétréei en ar- rièresdss 4 bis. RME npalhidula Motsct; Géorgie américaine. 185 Taille et couleurs de l'angustula Gillm. Y. 6, mais plus courte, corselet plus arqué sur les côtés, angles postérieurs droits, élytres plus courtes, plus ovalaires, un peu rembrunies vers l’extrémité. arcuaticollis Motsch. Du Caucase. Taille, forme et couleurs de la microscopica Gillm. V. 5, mais angles postérieurs du corselet arrondis, côtés plus arqués. . rotundicollis Motsch. Finlande sous l’écorce du bouleau. Ptiliola Hald. Forme allongé - ovalaire, un peu con- vexe; corselet sans lignes imprimées. Ce genre a été créé en 1849 par le Professeur Haldeman dans le Jour- nal de l’Académie d'histoire naturelle de Philadelphie, vol. I. p. 109, aux dépens du IV groupe des Traichopte- ryx de Gillmeister, ayant pour type la nana Steph, (Kunzei Chevier). Forme et couleurs de la nana (Knuzei Gillm. VIL 3), mais un peu plus grande, anten- nestel pattes foncées "321" canadensis Le Conte. Amérique du Nord. Forme de la oblonga Gillm. VIL 2, mais d’un tiers plus grande, côtés du corselet plus droits comme chez la Kunzei Gillm. VIL 3, couleur générale d’un testacé livide pâle, élytres un peu rembrunies sur le dos et en arrière, surface peu luisante, ponctuation assez distincte, antennes lon- gues, brunâtres avec la base plus claire, pattesiitiestaeées Au MAR à. Nas Motsch. Gare sous édite d'un hétre. 186 Forme et taille de l’oblonga Gïllm. VIL 2, mais un peu plus courte et un peu tron- quée en arrière; d’un roux brunâtre, avec la base et l'extrémité des élytres plus claires, antennes et pattes d’un testacé roussâtre; ponctuation fine, pubescence velutimeuse en) 2e ebida Motech. Alpes du Caucase, sous l’écorce des érables. Forme et couleurs de l’oblonga Gillm. VII. 2, mais d'un tiers plus petite et surtout plus courte, pattes plus pâles, ponctua- tion moins marquée, extrémité des ély- res plus) roussätre. (He PME AS postica Motsch. Du sud des États-Unis. Mobile. Micrella Motsch. Forme ovalaire, un peu élargie en arrière, convexe, ponctuation très-fine, pubescence velu- tineuse; milieu du corselet avec trois lignes imprimées. Ce nouveau genre est fondé sur une partie de la divi- sion III. de Gillmeistre, sur les espèces: canaliculata, lata et discoidea. Forme voisine de la discoidea Gillm. VI. #4, mais un peu plus grande et plus parallé- le, élytres un peu plus allongées et plus tronquées à l'extrémité, ponctuation plus forte, la ligne médiane sur le corselet plus distincte, celles de côté au contraire presqu'effacées, couleur d’un brun noirä- tre, base des élytres roussâtre, antennes, pattes, bord postérieur des élytres et l'anus testacés; sur l’angle postérieur du corselet il y a une profonde fovéole, ce 187 qui donne au dernier un aspect cordi- forment ane Dan ad wood Motsch. Russie méridionale. Forme de la data Gillm. VI, 3, mais plus petite et de couleur plus roussâtre, les lignes sur le milieu du corselet à peine marquées, la ponctuation invisible, élytres plus largement tronquées.. . . . fulvescens Motsch. Russie méridionale dans les vieux troncs de chêne avec la Formica cunicularia. Forme et couleurs de la discoidea Gillm. VI. 4, mais encore plus petite, élytres plus longuement atténuées vers l'extrémité et plus distinetement tronquées, corselet plus fortement rétréci en arrière, avec trois lignes presque parallèles sur le milieu, dont la médiane faible mais complète, les latérales plus fortes et raccourcies; Sur- face assez luisante. . . . . . . léneatocollis Motsch. Rus. mer. Nonosella Motsch. Forme allongée, étroite, presque pa- rallèle; élytres plus que trois fois plus longues que le corselet et un peu dilatées en arrière, corselet sans im- pressions, presque carré et un peu atténué vers la tête, qui est assez petite, angles postérieurs un peu obtus; an- tennes courtes, ne dépassant pas la base du corselet; yeux distincts; ponctuation très-fine, pubescence invisible. Forme rappelant un peu les Afomaria étroites. Couleur d’un testacé blanchâtre, yeux noirs. Le plus petit coléoptère que je connaisse, à peine ‘/,, l.. de long. . . . . . . fungi Motsch. Géorgie américaine. Dans l’intérieur d’un champignon. Tab. VIIL fig. 3. 188 Actella Motsch. Forme rappelant un peu quelques Cor- ticaria; élytres en ovale très-allongé, recouvrant entière- ment l'abdomen; corselet court, transversal, un peu ar- qué sur les côtés, souvent avec une fovéole sur le mi- lieu de sa base; antennes courtes, dépassant à peine la base du corselet, épaisses; yeux et ailes complètes. A ce genre appartiennent: Pt. aterrima Motsch. Bull. de Mosc. 1845. IV. p. 507. MN 2. Tab. 9. fig. 3. et une nouvelle. Forme de l’aterrima, mais plus petite, d’un brun noirâtre, antennes et pattes d’un tes- tacé très-pâle, élytres trois fois plus longues que le corselet, qui est arrondi sur les côtés et avec une faible fovéole sur le milieu de sa base. . . mediterranea Motsch. Litt. de la Méditerranée à Marseille, Alexandrie etc. Oligella Motsch. Forme étroite, assez parallèle, sur- face luisante avec quelques longs poils très-fins; corse- let presqu'en coeur, ayant une excavation trirameuse sur le milieu de sa base, antennes assez longues et grèles;, yeux et ailes complètes. Je n’en connais qu’une seule espèce, le Latr. minimus Herbst (excavata Gillm. VI. 5.). Micridium Motsch. Forme allongé ovalaire, atténuée en arrière et un peu tronquée à l'extrémité; corselet plus ou moins rétréci en arrière; ponctuation et pubescence sur la surface très-fines et serrées. Les espèces sont: Pt. Boudieri Alib. (transversalis Gillm. VI. 6.), Tr. vit- tata Motsch. Bull. d. Mosc. 1845. IL p. 521. 10. Tab. X. fig. 9. et une nouvelle. 189 Taille et forme du vtatum, mais un peu plus large et couleur d’un testacé-roussä- tre plus pur et plus clair. . . . . lineatum Motsch. Amérique du Nord, sous l’écorce des arbres. Camptodium Motsch. Forme ovalaire, un peu raccour- cie des Planidium mais surface finement ponctuée et pu- bescente, corselet sensiblement plus étroit que les ély- tres, transversal, et rétréci en arc vers la tête; élytres un peu convexes, arrondies à l'extrémité et recouvrant entierement l'abdomen. La seule espèce connue à la taille de la parallelogramma Gillm. IV. 5, mais for- tement atténuée en arrière et de couleur testacé roussâtre clair, élytres rembrunies AN DASOS Era Me Nat un terre adustipenne Motsch. Ind. or. Tab. VIII, fig. 4. Millidium Motsch. Etud: ent, 1855. p. 18. Forme at- ténuée et surface luisante comme chez les Ptenidium, mais plus étroite, corselet rétréci en arrière avec des canaliculations très-profondes sur le milieu; élytres ova- lement rétrécies en arrière à extrémité obtuse. À ce genre appartiennent: Tr. minutissima Gillm. VI. 1, et deux autres, moitié plus petites, de l'Amérique centrale, décrites dans mes Etud. ent. 1855. p.18, sous les noms de Mall. sculpturatum et triramosum, qui ont à peu près la forme et les couleurs de l'espèce européenne, mais sont plus atténuées en arrière, le second a la sculpture du minutissimum. Cissidium Motsch. Etud. ent. 1855. p. 17. Forme un peu renflée des Scydmaenus, mais antennes capillaires 190 des Trichoptiliens; corselet presque carré; élytres dila- tées vers le milieu, atténuées en avant et en arrière, lui- santes avec quelques poils épars. Forme voisine de celle du Scydmaenus hir- ticolhs, mais taille beaucoup plus petite, étant seulement le double plus grand que notre Mullidium minutissimum; couleur d’un roux Jaunâtre, fortement rembruni sur les élytres dont la base reste rousse. . basale Motsch. Isthme de Panama. Tab. VIIL, fig. 5. Forme un peu plus courte que celle du ba- sale et taille d’un tiers plus petite, d’un testacé roussâtre, un peu rembruni sur le milieu des élytres. . . . . . . rufescens Motsch. Isthme de Panama. 4 Ptenidium Er. Forme conico - ovalaire à corselet pres- que de la largeur des élytres, surface luisante. Forme de notre pusillum, mais un peu plus petit et plus court; noir, élytres brunes et plus claires vers l'extrémité, pattes et antennes testacées, ces dernières garnies de longs poils; à la base du corselet qua- tre grandes fovéoles. . . . .. fuscipennis Motsch. Isthme de Panama, Taille et forme du pusillum, mais élytres un peu plus dilatées au milieu; noir, luisant, avec les élytres d’un brun assez clair, base des antennes et pattes testacées; cor- selet postérieurement avec quatre fovéo- les, dont celles du milieu un peu plus 191 petites; chez le fuscipennis le corselet parait plus large et moins rétréci en ar- rières MAUR ETES PRE . . . . foveicolle Motsch. De la Nouv. Orléans. Forme et couleurs de notre Gressneri Gillm. VIII. 5, mais plus petit; corselet plus ar- rondi sur les côtés et plus rétréci en ar- rière, fovéoles à la base très-petites; cou- leur du corps noire, élytres d'un châtain clair, antennes et pattes entièrement tes- facées au HOUR SATA D . glabratum Motsch. Des environs du Niagara. Forme et couleurs de notre apicalis Gillm. Vill. 2, mais un peu plus petit. . . terminale Hald. Etats-Unis. Forme et couleurs voisines de celles de l'apicalis Gillm. VIIL 2, mais toujours plus grand et plus large aux élytres, ce qui lui donne l'aspect trapu du pusillum; de chaque côté de la base du corselet on voit une impression transversale fovéi- forme et sur le milieu des vestiges de deux points; élytres ponctuées par des points très-fins, disposés en stries et gar- nis chacun d’un poil assez long. atamaroides Motsch. Madère, Catarro et Géorgie russe. Anisarthria Steph. Forme plus régulièrement elliptique et plus convexe que chez les autres Trichoptiliens, rap- pelant un peu les Batyscia; pubescence plus forte. Forme et couleurs de notre pélosella, mais unMpetwplus (petite. 14 MMM: americana Motsch. | Géorgie américaine. 192 Forme et couleurs aussi de la pélosella, mais un peu plus grande et surtout plus allon- gée,; corselet un peu plus rétréci en ar- ere... 4e un Pa CU APR amoena Motsch. Etats-Unis, Tenessé et Cincinati. II. SUR LE GENRE PARATENETUS SPINOLA ET FORMES VOISINES. Le genre Paratenetus a été décrit par Spinola dans son: Essai monographique sur les Clérites, où il est pla- cé à la fin de Corynatoides Il. p. 116. Plus tard Erich- son a reconnu que c'est un genre de Hétéromères dont la place est à côté des Anaedus Dej. Lacordaire l’a omis entièrement. Spinola décrit ce genre comme tétramère, mais il est hétéromère. Forme très-voisine des Carticuria, mais élytres sans stries, ayant une ponctuation forte et irrégulière. Antennes de 11 articles, rapprochés, dont les 3 ou 4 derniers forment souvent une forte massue plus ou moins comprimée. Corselet denté ou crénelé latéralement. Les espèces de ma collection se repartissent ainsi: A) Corselet armé latéralement de 5 fortes dents a) Élytres couvertes de points plus gros et moins serrés que sur le corselet. +) Massue des antennes concolore avec la base, testacée. Long. 1'/, 1. punctatus Spin. Am. bor. Tab. VIIL fig. 8. 11) Massue des antennes noire, la base testacée, comme le corps. Long. LEURS 2. ta tt ads dt Motsch. Brésil. 193 a) Élytres couvertes de points aussi gros que sur le corselet. +) Corselet carré, avec les angles ar- rondis. Long. 1'/, 1. . . . cicatricosus Motsch. Brésil. ++) Corselet en coeur, avec les angles post. saillants. Long. 1°, 1. cribratus Motsch. Géorgie américaine. B) Corselet armé latéralement de dents très - courtes ou simplement crénelé. | a) Élytres gibbeuses, assez courtes et un peu ren- flées postérieurement. Massue des antennes concolore, claire. longs 41/4... Cuesqtbbipennis Motseht Géorgie américaine. Atlanta. b) Élytres allongé-ovalaires, peu convexes, forme des -Corticaria. +) Massue des antennes noire et très- dilatée, la base claire. Long. ‘/, 1. grandicornis Motsch. Isthme de Panama Obispo. ++) Massue plus petite, testacée comme le corps, dont le dessus est couvert de points et de longs poils épars. Long. 7 0 0 NN tropioahs Molsch. Isthme de Panama. Olispo. tab NID Mer Terametus Motsch. n. g. Corps allongé-ovalaire convexe. Tête en carré trans- versal, chaperon imprimé avec une carène au milieu et en avant. Yeux latéraux, assez petits, globuleux et sail- lants. Corselet un peu plus large que la tête, carré, à N 3. 1808. 13 194 côtés droits, un peu maerginés, avec des crénelures très-peu développées et sans fovéole basale, angles antérieurs et postérieurs distincts, plus ou moins droits. Élytres allongé - obovalaires, un peu gibbeux en arrière, angles huméraux assez saillants, ponctuation serrée et irrégulière comme celle de la tête et du corselet, mais pas aussi grosse que chez les Paratenetus. Abdomen composé de à segments libres. Pattes assez grèles, jambes très-allongé triangulaires, marginées sur la face externe etun peu coupées obliquement vers l’extrémité, tarses un peu plus courts que les jambes, hétéromères, avec la 4-ième article des antérieurs et intermédiaires longuement appendiculé et bilobé, la 5-ième presqu’aussi long que les précédents réunis, crochets robustes, simples. Ântennes ne dépassant pas en longueur la base du cor- selet, assez fortes et faiblement, élargies vers l'extrémité composées de 9 articles 1 et 2-d article plus long que larges, presqu’égaux, 3 — 7 aussi longs que larges, ar- rondis, 8-ième un peu plus grand, le 9-ième un peu plus large et le double plus allongé, ovalaire. Ce genre, si voisin par sa forme générale des Corti- caria, mais de suite reconnaissable par son corselet car- ré et ses élytres irrégulièrement ponctuées, sans stries visibles, appartient comme les Parateretus aux Heterotar- sides de Lacordaire. Je ne fais pas mention du nombre des articles des antennes chez les Terametus, comme caractère distinctif, parce que je ne suis pas sûr que celle que jai décrite soit complète, et il serait possible que les deux derniers articles manquent, quoique dans l’exemplaire que J'ai examiné le 9-ième article se pré- sente arrondi à l'extrémité, sans que j'aie pu découvrir les traces de l'insertion d’un dixieme. Tab. VIIL fig. 9. 195 Terametus capicola Motsch., statura cortic. pubes- centi, sed major, convexior, thorace quadralto, an- tennis 9 articulatis, elongato-subovatus, convexus, subni- tidus, punetatissimus, brevissime parce pubescens, fusco- testaceus, elytris pedibusque paulo dilutioribus, oculis nigris; capite subquadrato, antice utrinque impresso, cly- peis medio angulatim prominulo; thorace capite paulo latiore, fere quadrato, erebre punctato, lateribus leviter marginatis, vix arcuatis, angulis subrectis, elytris thora- ce latioribus, elongato-subovatis fortiter punctatis, hume- ris subrectis, prominulis. Long. 11/, 1. — lat. */, 1. Forme et couleurs voisines de celles de notre Corti- caria pubescens, mais un peu plus grande, plus large et plus convexe. Il vient du Cap de Bonne Espérance. Anaedus? orietalis, oblongus, postice subdilata- tus, depressus, nitidus, grosso punctatus, bre- vissime piliferus, fusco-piceus; ore antennis pe- dibusque dilutioribus; capite triangulare, inter anten- nas profunde transversim impresso; thorace capitis latio- re, subtransverso, postice angustalo, angulis posticis ad basin excavatis, vix prominulis; scutello rotundato, pun- ctato; elytris thoracis basi valde latioribus, irregulariter sparsim punctatis, corpore subtus dense punctulato; tar- sis anticis et anteriores quinque posticis quadri-articulatis, articulo 1-0 subelongato, quarto late bilobo, ciliato, sub- tus squammoso. Long. 4?/, 1 — 1° 1. Cette singulière forme, observée jusqu'à présent seu- lement en Amérique, se rencontre aussi en Mongolie, mais présente son sorselet bien moins large, et plus pe- tit, tandis que les élytres sont proportionnellement beau- coup plus allongées que les espèces du nouveau monde; les articles des tarses sont aussi plus larges et le qua- 13° 196 trième est fortement velu et squameux, tandis que les précédents sont presque lisses. Les antennes manquant à l’exemplaire que Je décris, je n’ai pas pu constater si c'est effectivement un Anaedus où un genre nouveau voisin. I. MONOTOMIDES Lacordaire assignant aux Monotoma des tarses à trois et des antennes à dix articles, les place dans ses Lathri- diens, dont ils se distinguent immédiatement par leurs élytres plus courts que l’abdomen. Les tarses sont tétra- méêres comme le montre la Tab VIII, fig. 10 patte an- térieure, fig. 10° patte intermédiaire et fig. 10” patte postérieure de la Monotoma conicicollis. Les antennes sont composées non plus de 10 mais de {1 articles com- me le fait voir la Tab. VIIL fig. 10°”. Ces caractères et la manière de vivre assignent aux Monoloma une place dans les Colydiens à côté des Pycnomèrides. Comme la description du genre Monotoma est défectueuse chez La- cordaire J'en donne ici une nouvelle. Monotoma Herbst Forme générale allongée et attenuée vers les deux ex- trémités, déprimée. Surface peu luisante, plus ou moins ponctuée et sétuleuse. Tête en triangle plus ou moins long, brusquement coudée en arrière. Yeux petits, arron- dis, saillants. Corselet plus large que la tête, allongé- quadrangulaire, crénelé sur les côtés. Ecusson distinct, punctiforme. Élytres plus larges que le corselet, allon- gées, lronquées au bout, laissant le pygidium à décou- vert; elles sont traversées par des siries ponctuées plus ou moins fortes avec les intervalles étroits. Ailes pro- 197 pres au vol. Pygidium allongé, horizontal. Pattes médio- cres, assez grèles; tarses courts, de quatre articles à tou- tes les pattes: 1 et 2 presque carrés et garnis extérieu- rement de longs poils, 3 plus étroit, 4 plus long que les trois précédents réunis; crochets assez longs, peu ar- qués. Abdomen composé en dessous de cinq segments, dont le 1-ième etle 5-ième beaucoup longs que les in- termédiaires, qui sont égaux entre eux. Prosternum et mésosternum assez larges et sans saillie. Hanches anté- rieures el intermédiaires globuleuses, les postérieures transversales, toutes écartées entr'elles. Antennes in- serrées en avant des yeux et souvent surmontées d’une élevation tuberculeuse latéralement, elles n’atteignent pas en longueur la base du corselet et sont composées de {1 articles assez forts: {À et 2 un peu plus gros que les suivants et ainsi que le 3 cylindriques, celui-ci al- longé, 4—8 moitié plus courts, transversalement ovalai- res, 1 égaux, 9 plus large, obconique, 10 très - grand, formant un bouton plus ou moins globuleux, sur l’ex- trémité duquel est enfoui le 11-ième article, qui est très- court, pointu et recouvert d’une pubescenee spongieuse. Palpes courts, les maxillaires de 4, les labiaux de 3 articles dont le pénultième très-gros, ovoïde, un peu ar- qué, le dernier plus étroit, conoïde. Mandibules larges bidentées à leur extrémité. Labre distinct, transversal, arrondi en avant. Machoires bilobées, coriaces, lobes d’égale longueur, l’externe assez large, cilié, l'interne très-grèle, filiforme et terminé par une épine. Languette très- allongée, tronquée et ciliée en avant. Menton for- tement échancré en demi - cecrle. Les espèces de Monotoma sont peu agiles et on les trouve sons l'écorce des arbres, dans le fumier des- 198 séché et dans les foumillières de l’ancien et du nouveau monde. On en connaït déjà plus d’une trentaine. M. La- cordaire dans son genera de Coléoptères a omis toutes celles que j'ai décrites dans le Bull. de Moscou 1845. Ne 274, 280, 282 et 283. Ma collection contient maintenant les Monotoma sui- vantes: 4 impressa Motsch. Bull. de Mosc. 1845. N° 274. 1. ? rufa Restenb. Fn. Austr. ed. IL. 1858. p. 377. Tauride. Autriche. 4 foveolata Motsch. Bull. de Mosc. 1837. p. 115. ab VIl fig c: 4 foveolata Rubé. Monogr. 1837. M6 9. Tab. XVII. fig. 9. Caucase. Paris. 3. testacea Moisch. Bull. de Mosc. 1845. Ne 283. Si- bérie occid. 4. longicollis Gyll. Aubé Monogr. 1837. NX 8. Tab. XVII. fig. 8. Europe. 5. flavipes Schupp. Motsch. Bull. de Mosc. 1845. M 286. Eur. mer. Cauc. 6. hindustana Motsch. Forme et couleurs de la longi- collis, mais un peu plus petite et plus large; corselet plus ovalaire, avec deux impressions en arrière, angles pas saillants, ponctuation plus forte; élytres comme chez la longicolhs. Des Indes orientales. 7. parallela LeConte. Proceed. Acad. Nat. Sc. 1855. p. 305. Amer. bor. N. York. 8. obtusicolhs Motsch. Forme, taille et couleurs de la quadricollis Aubé. J 7., mais corselet un peu 199 plus court et ses angles antérieurs pas sail- lants, obtus. De la Russie méridionale. Ekaterinograd. agustata Marsh. Steph. Manuel. 1839. p. 138. | conveicollis Motsch. Rus. mer. | bicolor Villa. Suppl. Col. europ. 1835. p. 49. E 10.4 punctaticollis Aubé. Ann. d. France 1843. p. 73. PI. 1: fig 1:Italie. Paris. 11. quadricolle Aubé. Mon. 1837. pag. 465. PI. XVII. fig:,7.2 France. 12. quisquliarum Redtb. Fn. Austr. ed. Il. 1958. p. 378. Egypte. : 13. fulvipennis Motsch. Forme et couleurs de notre quadricollis mais un peu plus grande,. corselet plus court, angles antérieurs droits; couleur d’un brun presque noir, base des antennes, pattes et élytres d’un testacé brunâtre assez clair. De l’Amérique boréale. 14. brevipennis Kunze. Germ. Zeitschr. I. 383. 1. Autriche. 15. trapezicolhis Chaud. Bull. d. Mosc. 1845. p. 55. 8. Prusse. Suède, France. 47. aegyptiaca Motsch. Forme et couleurs de notre bre- vicollis, mais un peu plus petite et surtout plus étroite, plus luisante; corselet un peu plus lar- ge antérieurement. Egypte. 18. subnigra Motsch. Forme et couleurs de notre bre- vicollis, mais d’un tiers plus petite; côtés du corselet plus arqués et les angles moins sail- lants. Amérique du Nord. 29: 20. 23. 24. 25. 26. 21e 28. 200 foveata LeConte. Proceed. Acad. Nat. Sc. 1855. p. 305. Am. bor. N. York. americana Guer. Aubé. Mon. 1837. pag. 461. PI. XVII. fig. 5. Am. bor. Mobile. brevicollis Aubé. Mon. 1837. p. 460. PI. XVII. fig. 4. France, Autriche, Russie. Blaivii Guer. . fulvipes Melsh. Proceed. Acad. Nat. Sc. 1845. p. 211. Am. bor. N. York. picipes Herbst. Col. v. PI. 46. fig. 2. Suède. spinicollis Aubé. Mon. 1837. p. 463. PI. XVII. fig. 6. France. parallelocollis Motsch. Forme et couleurs de notre picipes, mais d’un tiers plus grand, plus pa- rallèle, corselet plus large et’plus convexe. Amer. bor. N. Orléans. producta LeConte. Proc. Acad. Nat. Sc. 1855. p. 305. Am. bor. Géorgie. corpulenta Motsch. Forme de notre picipes, mais moitié plus grande et surtout plus large, cor- selet presque carré avec deux fortes fovéoles à la base: couleur d’un brun noirâtre, à peine roussâtre sur la base des antennes et les pattes. Am. bor. N. Orléans. robustula Motsch. Forme et couleurs de la prcipes, mais moitié plus grande; corselet plus large, plus arqué sur les côtés, avec deux fovéoles en arrière. Je l'ai pris à Amsterdam. 201 29. scabra Märkel. Germ. Zeitschr. I. 384. 2. Europe. 30. angusticollis GYIl. Aubé. Mon. 1837. p. 457. PI. XVIL. fig. 2. Europe. 31. contcicolhs Chev. Aubé. Mon. 1837. pag. 455. PI. XVITL. fig. 1. Europe. EV. SUR LE GENRE NILINA Motsch. Ce genre nouveau des Silvanides, se distingue des au- tres par son corselet rebordé sur les côtés, ses élytres atténuées et ses antennes avec une massue assez brus- que, formée par les articles 9 — 11, dont le dernier presqu'enfoui dans le {0-ième Tab. VII, fig. 11”. Les pattes sont toutes pentamères, avec le quatrième article trés-petit. Tab. VII, fig. 11” et 11°” patte antérieure et postérieure. La seule espèce connue est: Niina refiexicolhs Motsch. statura, magnitudine et colore silv. advenae, sed thorace reflexo, elytris atte- nuatis; elongata, antice posticeque attenuata, .depressa, vix nitida, punctulata, rufo -testacea, oculis minutis, in- fuscatis; capite triangulare, subangustato; thorace capite paulo latiore, fere elongato, subparallelo, medio subcon- vexo, biimpresso, lateribus lato explanatis, reflexis, an- gulis posticis et anticis rectis; elytris thorace ‘/, latiori- bus, postice arcuato-attenuatis, reflexis, subtiliter puncta- to-striatis, interstitiis planiuseulis. Long. ‘/, 1. — lat. eh Egypte sous les débris de végétaux. PT erdix cinerees Perdix erea c. K. | Mexay THMB, KaKD KOIAAIECTBO JBTHUXB TAB HOUTH TOCTOAHHO—KOINYECTBO 3UMHNXP TAB BECHMa H3MPHAN- BO. BR Haïalb M KOHINB 3ZMPBI OHO BCeTIa YBEIRANBAETCA MaCCON HPOJETHEIXB CBEPHBIXP UTAUB HPOITAQOINUXBE Ha Or» M O6paTHO Ha Cb8epB. Tpy1Ho BOOGUIE Paz RACHATE BC DPAAUHBI HSMPHAUBOCTA SnMHeÏ DayHb: XP A01KHO 6BITR OJEHB MHOTO, HO lIaBHYI PasyMBETCA Halo NCEAT BB OOIEMB XaparTepb 3uMBI. Ha 29TOMR CCHOBaHIN, 103- AHAA 3UMa OOYCIOBINBAETB DO3AHI HPNIÈTB MH HPOIETE chBepBbixS NTAUB M HaoGopor® (‘). KpomB Toro o6uaie TAB BB H3BBCTHOÏËÏ CTPAHb HECOMHBHHO 3aBNCHTB OTH cpexHeñ TeMIepaTyphl SUMBI, OTB lIYOMHB CHbra M Ha- KOHEINB OTB HEYPOKAA CÉMAHP HBROTOPBEIXE pacreiü. B% Teniyo 3UMY OGFIKHOBEHHO BCTPHAAOTCA, PhAKO H CIYYAÜHO 3AMYIONIA TAB, KaKB HalpAMbPR: AUWYTU, OAWAUEU, UepHbLe ÔPOSOb, PAOUHUURU, ZAOAUKU, HCABOPOH- ku n Hbk. ap. Rpomb Toro BooGme 6BIBaeTR 01e OCO- (*) Aro oanako He BCerAa GBsIBaeTE BbpHo. 211 6e nTuNB, OO1IPINAA MIN MEHPUIAA HACTB KOTOPBIXB YIe- TAaeTB Ha HI". l'ayônHa cHÉra Ooka3biBaeT'b BJIiAHIe Ha YNCJEHHOCTL HeMHOruxB nTuuB. layGokii CHBTE nOkpriBaeTs Je6e1Y, peneñHnKB, CBMEHAMM KOTOPEIXB KOPMATCA UeueMKU UN Wje- «aama. RoHeuHo, 97 pacTeHia MBIOTB A0BOIPHO 3Hauu- TEJBHYIO BPILIUHY, HO Ha]0 HPHHATE BB Pa3CYETB H TO, UTO OH OOFIKHOBEHHO PacTYTB Y M3rOPOJe roreñ, oro- PO1OBR M Cal0BB, Ky1a BCETAà HalÿBaeTB OrPOMHEBIE Cy- rposl. Bo BCAKOMB CIy4a$ HPONCXOANTR 3HaynTeibHoe YMeHbINeHIe HI, KOTOPOE CIYKUTB HOBOLOMB KB YMEHb- IU@HIO, à HO OKOHAATEIPHOMB NCTPEOIHIN €A M Kb Co- BePIIGHHOMY YAAICHIIO YHOMAHYTBIXB DTUUB U3B JAHHOÏ mbcraocru. eyorkn BHpoyemB HAXOJATE CeOB ApyryI0 nn- Iy—0epe30BBIA CHMCHA, KOTOPHIXB OBIBAETR TBMB O01k- me ybMR MeHbe OYpHa oceHb 3uma. Becxow, nocab TOrO KaKB CTaeTE CHBTB U YeYETKN M YUKH BCETIA KOP- MATCA Ha 30MIb MH HCKRIOYNTEIBHO MU. Heypoxaü 4r01B PAONHE, MO3KEBEIRHUKA, COCHOBBIKD M eJOBBIXB IUMIH@KR A CBMAHB HÉKOTOPBIXB APYTAXB pac- TeHili BTOPOCTENEHHOÏË BaKHOCTH, UMbETB OOIbINOE Biia- Hie Ha 3UMHIOO ayHy. BE nepBom? cayuab HPOIETB 0p03- 0085 HENPOILOIKUTEICHS M 3AHNMACTB lOPa2IO MEHPUHI IPpOMEKYTOKB BPEMEHA—HPOIETR BAIOBOË;, HP O6par- HBIXB YCIOBIAXB OH HPOIOIKACTCA Gouïbinee BPEMA — CB 6O1PIIEIO HOCTENCHHOCTPW; HBKOTOPHIe PAÔMHHNKH OCTa- DTCA Jake Ha BCO 3umy. Heypozkaïñ paônub: 6biBaerz Tak- K@ IIPUYUHON HEMHOTOYACICHHOCTIH M COBCPIIeHHATO OT- CYTCTBIA CeupUCNelell, KOTOPHIE 3aMB4alOTCA BB TAKOMB CIY4aB TOIPKO Ha HPOIETAXP, à BB CePEAUHE 3UMbI HHOrJa x» BOBCe He ObiBaeTB. OTB 2TOË HPUANHPI HPOUCXOINTE TaKKe 3HaIUTeIRHOE YMeHbieHie coupe. [lpn Heyoc- 14° 212 TATKB MO3#XEBEJOBBIXB ATO1B OUEHb MAÏO W/P065, À CO- BePIIeHHOE OTCYTCTBIE KIeCTOBB BCErIa 3aBNCUTB OT le- piolyeCKarO HEYPOXKAA CÈMAHE XBOÏHBIXB AEPEBLEBD. Be 9Tn HeO1IATONPIATHIA YCI0BIA, HPON3BO{AIIA YMEHE- uieHie M COBEPINI@HHOE OTCYTCTBIE MHOTUXB BUIOBE, 9TAMP CAMBIMB UAMBIOTBR KOCBEHHOE BJIAHIE UM HA YJNCIEHHOCTB XMILHBIXB UTUUE. RAeCTHI, JeYeTKU, CBnpucresn, CHbry- pu, UÿPbI M INETIATA COCTABIAOTBR OPOMHOE OOJPIIAH- CTBO HAINAXB 3AMHUXBE BOPOOLUHPBIXB NTAUB (‘), B3ATHIXB BB COBOKYIHOCTN M HOTOMY YMeBblieHie UXB OT3PIBAETCA M Ha APYTOMB OTPAIB, JICHBI KOTOPATO KOPMATCA MCKIO- YUTEIBHO AM. BCAB]B 3à CBNPACTEAAMN YIeTACTR Ha OrB OOMPINNHCTBO OPAOBB, OPIOXBOCTUKOBB, OOIPIIUXB aCTpe60BR M OOUBIIAXB COBP;, YMeHbilleHie CHbrnpeñ, KICCTOBB M JEJOTOKB BCer1a COBNAIACTB CB YMEHPIIE- HieMB ACTPe00BB M MEJKNXB COBB. Bcero Ay4IIIe A10Ka3bI- BaeTR 970 3nmMa 1866—1867 roya. BapoemM® YyMeHblleHIe KPYDHBIXB M MEJKUXB XMITHN- KOBR He COBEPINCHHO HPONOPINOHAIBHO YMEHPINCHIO OJ- HUXB BOPOOBAHEIXB THUB. BO HEPBHIXE BB JbCAXB OC- TaeTCA Ie AOBOIPHO MHOTO APYTUXB THB, BO BTOPPIXB, He BCb MPNANHEI APÏCTBYIOTR BB OJHO BPeMA, BB TPETE- HXB, OH HOIOBUHA — KPYUHBIE XUILHUKU KOPMATCA KPOMB Toro 3añljaMH M TeTepeBamn (*), KOIMYeCTBO KOTOPHIXH Goibe noCTOAHHO; Meskia COBBI (nm Buteo lagopus) — mpi- INaMn. JañlleBB, TeTepeBe UM Mbineñ OBIBAeTB TBMB (!) Oco6enHo eCIH DPHHAMATE BB Pa3CUETE OAHUXB AbCHBXB UTAUE, CAbAOBATEIRHO HCKAÏOUAA BOPOOPEBB, OBCAHOKB UM APYTUXE Hpu- AOMAINHUXB 3HMHUXBE TAB. (2) Terepesamu Boo6me un npenmymecrsenno Tetrao Tetrix. Chprra 4 GbABIA KYPONATKH, TAYXAPU U pAGANKH pbhXke AbIAAIOTCH AOGPIIEH T0 PASIHAABIMP HPHAUHAMB. 215 Goabiie, 4BMB 6o1bille 4bMmOo GIATONPIATCTBOBANO HXB Pas. mHoxeHito ('). RoinudecTBo XUIKHNKOBR HaAXOJAHTCA#, CTalo GBITH, Bb 3aBNCUHMOCTH H OTB 2TUXB AKNBOTHBIXB. Han6o- 15e HOCTOAHHYIO YNCICHHOCTE UMbKOTB TB Rapaces, KOTO- PHIA UpenMyIHeCTBeHHO OTHICKABAIOTR HUILIY BOIN3N Ce- seHiü, TAB BB 910 BPeMA lO1à HUKOTIA He OPIBAETR He- AOCTATKA HU BB MEIKAXB NTMHAXB (OBCAHKU, BOPOObN), HU BB MEJIKAXB Tpbi3yHaxB. LakOBb—Ulula aluco, Surnia Noctua n Astur palumbarrus. PacnperbieHie 3NMHHXB NTI BOOÔIIE AOBOIPHO 3a- TPYAHUTEIPHO, TAKB KäaKB OOIPINIMHCTBO B€IeTB KOJYeBYO KU3Hb, HO BCE TaKH lIaBHaA MaCCa BBIGHPaeTR 601be Au MeHbe NPOIOIKNTEIBHPIMR MbCTONPeOPIBAHIEMB eIOBEIE UM BB OCOGeHHOCTH CMBITIAHHPIE J'BCAa. HSkoTopsie BUAbI, KAKB BUAHO n3B TAOIUIPI, COBePINI@HHO MBHAÏOTR CB0e MBCTO- upeGriBaHie, Apyrie ÆUBYTB TaMB#%e TAB N JBTOMB H Me- Hbe Oporaun 4JbMB OCeHPHO, à TPETEU, HAlPOTABB, BB OAU- HakoBoï CTenen (*). () Kakr nssbCrHo nepenÿ,n nocabaniÿ nomerB 3aäl1e8r HepbAKO no- THGaeTB OTB XOAOAY; XOXOAHAA BECHA TOKE BECHMA HEOIATONPIAT- CTBYETB RBIBOAY TeTePeBei 4 MHOTUXB APYTAXE UTUUB, () Us xumBmKkoBR 3añeraloTs BB Cas: Ulula aluco, KorTopuia o6vi- KHOBEHHO 3HMOIO BCTPBUAIOTCH HA HOIOBMHY BB XBOÏHIIXB ABCAXE, Ha HOAOBUHY BB CTPOCRIAXP, BMbCTH CB (no rCce BBPOATHOCTH 3UMyYK- ue (?)) Surnia Noctua. BR caxaxB Xe BCTpb4arTCa Surnia funerea, Astur palumbarius, pbxe Astur nisus, DPHTOMB He BCerAà 3HMyWO- ani 4 Astur sp.?, KOTODHIA UHCKAIOUUTEABHO KUBETBE BD AbCAXE. Apyrux® MBI He 3aMbuaan, — Ÿ3B B0POOLUHBXE, HAKOTAQ MAW HOU- TH HHKOTAA He 3a4eTaloTB: Parus cristatus, eABA AU He CaMPliü He- HOABUXHBI BHAB, HOTOMY TO MBI HHKOTAA He 3aMb4aAn ero npo- era, Parus alter m Fr. Spinus, CTOAL MROTOYHCICEHHHIE BB CAAAXE OCEHBIO M BECHON, DOAUPINHHCTBO WwHCCt YVIeTaeTB H Hemaorie OCTAIOTCA SUMOBATE BB OIbXAXb, PhXKE BB XBOÜBRBIXB AbCAXB. Apy- rie BHABI BCTPbAAIOTCA BB Casax? 6o4be uau menbe uacto. Takxe 8Cb amant. 214 XBoüuere ca (Npeumy- IECTBEHHO CAOBHIE) H OTUACTH CMbINMAHHBIE. Haliaetos albicilla. Aquila fulva. Buteo lagopus. Aegolius otus. Buteo lagopus. Astur palumbarius. JAncTrsenHkie. »AESD.? Astur nisus. Surnia Nyctea. Surnia funerea. Nyctale. Tengmalmi. Surnia. Passerina. Picus. Leuconotus. Pieus Martius. Picus tridactylus. > Canns. Parus cyanus. » Viridis. » Coeruleus. » Major. > Caudatus. Fr. linaria. Fr. borealis. Fr. spinus. » medius. » minor (?). Pyrrhula enucleator. » rubicilla. Fr. chloris. Fr. Montifringilla. Loxia (8cb Tpu). Garrulus glandarius. » infaustus. Pica caudata (2). Parus palustris. » alter. » cristatus. Sitta uralensis. Troglodytes parvulus. Regulus cristatus. Lusciola rubecula. Certhia familiaris. Tetrao urogallus. Tetrao tetrix (?). » Bonasia. Lagopus albus (?). Pyrrhula rubicilla. Perdix ecinerea. Tetrao Tetrix. Bombycilla garrula. Dau3B xKu1bA. a) Falco peregrinus. Ulula aluco. Surnia Noctua (?). Fringilla carduelis. Emberiza citrinella. Passer montanus. » domesticus. Parus major. Corvus monedula. » COTNIX. » COrax. » frugilegus (?). » Corone. Pica caudata. Fring. coelebs (2). Alauda arvensis (?). b) [lo xoporame. E. citrinella. Passer montanus. Plectrophanes lappo- nica. PI. nivalis. Alauda alpestris. 000 215 Br xBoñHomB 4bCY 8CTph4aloTCA BCP BuAbI 3MMYIOIHIE HPeLUOITUTEIPHO BB JACTBEHHBIXB IbCAXB, HO O6parHoe abäcrBie KacaeTCA He BCBXB uTuuB ('). [Mpnanny roro Hal0 NCKATB, BO HEPBPIXB BB TOMB UTO XBOËHPIE MH eAIO- BBIe dbca (y HacB npeobsaalommie) oueHB pPphiko He GPIBAIOTE OO1be HAN MeHBe CMBIUAHHPBIMN, HOYEMY UNA 10CTaBIAeMaA MN rOpa31o pasuoo6pasxbe. [pnromB Br KpaCHOMB JbCY BCCTI1à TeHAbe, OHB Ooïbe 3alinIaeTp OTB HEHOrOZBI M HOTOMY BB HEME Mb HaleMB TaRUXP HbHKEHDIXB OTAUB, KakB Regulus, Troglodytes, Certhia u Lusciola rubecula. M3% Bcero cKkasaHHaro Ham BB 910 r41aBb MOXHO Bbi- BeCTH TO 3akii04eHIe, YTO DayHa Bb 9T0 BPEMA lOJA 3Ha- YNTEIPHO Pa3HATCA OTB AbTHeñ. lIMeHHO, BO nePBEIXE OHA 3SHAYUTEIBHO YMEHBIICHA: HBTE MHOTNXB NTAIB, ra- A0BB U 3BBPel— CIAYKA KOTOPHIXR BB OTHOICHIH KB HO- TPeOieHI0 NUIU PaBHOCUIBHA OTIETY. Bo BTOprIXB, pacnpebieHie 3BBpeï M NTAUB APyYroe. Mp1 3ambuaeMB nouTH COBepllieHHOe oTCyTCTBIe KUBOT- HBIXB BB OO1IOTAXB, BOJAXB, [OIAXB M AYraXB (}) OTCYT- cTBie CaMo no CeOb nonatHoe. {loaTu BCB 3Bbpn n nTu- UBI OCTaWINieCA (A npAieTaWINIA) Ha 3UMY pacnperbieHbl TOIPKO NO ABYMB MPBCTHOCTAMB: OKOÏ0 KIA H BB JECY. Tousko cniomHoïñ KYCTAPHAKB COBEPeHHO JUUIeHB Ha- ceJeHiA. (‘) BR ancrBeHHBIXB JbCAXB 3HMOIO HHKOrAà He BCTPhUIAIOTCA AXAECMU, UEPHBLLA M LOTAUMELA CUHUULL, KPANUGHURT, KOPOACKT, NUWYLA, 0 Ad- WAUKG, LAYTAPL M PAOUUKS, (°F) Mori ne npnancasemB KB noïeBo œpaynh HnOoA0pOxkHUKOBE. Mrmeü BB IOJAXB OCTACTCA CPABHHTEIPHO HeEMHOrTO. MxB 10BATB 34bCP coeu H Buteo lagopus, no 914 nraubt HOUÿIHTE BE AbCy, nepsbia OTAACTH BE CTPOEHIAXD. 216 HaroHenr, BB TPeTBNXB, HECMOTPA Ha 9TO, TaKB CKa- 3aTb, COKPalleHie Pa3H006pasia DayHB UN Ha TO YTO 3HMOÏ MBI BCTPPH4ACMB IOYTH TaKk0e Xe OTHOIeHIe MeX- AY HaCeJeHIAMN ANCTBeHHArO M XBOÏHArTO J'bCA—BCe TAKM, BB OOIBINUHCTBEE CIYAAEBB, MEKAY 9TUMU ABYMA PayHamMn HBTB TakKOrO Ph3karO pasrpaHndeHIA KakB JTOMB. MHo- rie 3BPPH M OTAUBI BCTPPIAWTCA 3HMOW TaMB IAB Hy- KOTJA He OPIBAWTB JPTOMB, BC BeJYTB MeHbe OCBAIYIO ÆUS3HP, OKPYTB Ha KOTOPOMB OHU AOOLIBANTR CeOB HUILY CTAHOBATCA UHOTIA HeCPABHEHHO OGIHUpHbE M MeJKiAa- TPETRECTENEHHEIA DAYHHI H€ HMMBIOTB HOCTOAHHATO Xa- pakTepa. Emme Go1blyi npoTHBONOI0KHOCTE M'ÉTHEË MBF BCTPb- THMB BB BeCCHHEË H OCeHHeÏ payé. T'AABA JECATAA. Becennnn payna. Tpu nepioda npusema nmuus. Imuus nputemarouir 0835 NpeOSAPUMEALHLIXT NePeLEMO6T; NMUUL C5 NPCOEAPUMEAHEMU NEPEXEMAMU: A) NO AYANT U N0- AMG; L) NO PHKAMG U 03epAM5; c) NO AbCAMS, POWANT U cadans. Pasauuin eecenneù paye oms zremneit. BeceHH44 n OCeHHAA ayHa BB CYIHOCTH HEMHOrO OT- INAAWTCA APYrB OTB Apyra. Pasindie BB TOMB, TO nep- BAA IIPOJOIKACTCA MeHbIIIee BpeMA: BeCeHHIÏ IPOIETBE BCer- aa apy%xbe ocexHaro. Kpowb Toro BB CaMbIXB nepion- JeCKUXB ABICHIAXB BeCHHI 1 OCEHH 3aMB4aeTCA COBep- IICHHAA NPOTABYIOIOKHOCTE. MB1 He OyAeMB roBopuTE 31BCR O Hayalb M KOHIP 9TUXB ABJCHIA J1A KAXKAIOË NTU- Ubl, HU OOBACHATR OT ABICHIA, à Pa3CMOTPAMB YPMP OTIHYAETCA BeCCHHee M OCeHHee MbCTonpeOHIBaHIe OT J'BTHATO. HauHeMB CR nepBaro. 217 [runs CB AOCTATOYHOW TOHHOCTIO MOrTYTB OBITE pas- ABIHEI Ha NPOIeTHBXE WU NPMIeTHEXS. Hocabauia 1baar- CH Ha DpAMO 3aHNMaWIUXBE CBON 4APTHIA MHCTA UN Ha nTUUB CB NPeABAPATEIPHBIMN NePeIeTAMN. KB NpoieTHEIMB HpAHAMEXATR BCB BHAPI THb3AAUIECA Ha JalbHEMB CBBePB; CTAlO OBITR KPOMB S3AMHUXB CB- BePHBIXB Ie MHOTIA HOPOAH MIABADINUXP A rOIeHAC- THIXB. Cioia Ke CIPAYETB HPAAUCIATE TY YACTBR OCO6eù HalUUXB JTHUXB BU1OBB, KOTOpaA HaMbpeBaeTCa THb3{UTE- ca chBepHbe npelbioB® Halieï CTPaHbi. BR BeCeHHNXB TePIOANHECKAXB ABICHIAXB MOXHO OTIN- unTR TPU riaBHble MOMeHTa. [lepBbiit nepioxs xaparkrepu- 3YETCA OOPATHBIMB HPOIETOMB OOUBIMHHCTBA HO1LOPOKHU- KOBB, CBHpACTEIeÏ, 4HeYeTOKB (‘) M NPHIETOMB Pbro- J0BOBB, TpaïeÏ, KABOPOHKOBBE M APYTUXE PAHHNXB UTUIFB. Bropoïñ coBnaqaeT® CO BCKPBITIeMB PKB: BB 9T0 BPeMA IPHIeTAETE OrPOMHOE OOJIDIIHHCTBO BOUAHPIXB, TOIeHA- CTBIXB M AP. NTAUB. ÎpeTii O3HAMEHOBHIBACTCA npuse- TOMB COIOBBeBB, KambliueBoKkB, Ficedula Hypolais. [rampr IPAHAMIEHAIUIA KB HOCIBAHEMY HeEPIOAY HEUMPWOTE BAKHATO BIIAHIA Ha B@C@HHION ayHY: OHb HeNMBIOTE Npe1Bapu- TEIBHBIXB HEPEIeTOBR KU3Hb UXB HAIBMB He YKIOHACTCA OTB JPTHeÏ. [3% npnieTHEIXBR NTAUB NPAMO 3aHNMAIOTE CBOM JBT- Hia MbCTa oKo1o 22 Bn1oB. Mo;xeTB OBITR HPKOTOPBIA M MIAIOTR HPEIBAPATEIPHEIC HePEICTH, HO OH NAN OJeHE H3HAUNTEILHBI MAN He OBIIN HaMN BOBCe 3aMB4eHbi (?). [runs 9Tu: {) 9ro scer4a 8bpuo 4xa Plectrophanes w Alauda alpestris; mo nposers Apyrux2 Hepbako npoaoixaerCa 40 Mas. l'aasnpii — BaroBoïü npo- AeTB BCE TaKH ObIBaeTE BB Mapré. (@) BecexHuxB nepeieTosB He AbIAIOTR TakxKe u mHOriA 3HMHiA OUT OCHAUBIA THB, O4EHP PaHO PasOHBAÏOMIECA Ha Naphi (B0p0o6bn TAJKH, BOPOHBI M AP.) 218 1. Cypselus apus. 2—7. Salicaria (5 Bunyo8®). 8. Ficedula Hypolais. 9. Lusciola philomela. 10. Lusciola suecica (?). 11. Lusciola phoenicurus. 12. Saxicola oenanthe (apyrie ?). 13. Lanius collurio. 14. Muscicapa atricapilla (88 He3Hau. cren.). 415—17. Hirundo (rpu Buaa). 18. Ortygometra porzana. 19. Rallus aquaticus. 29. Totanus ochropus (He3xaunr.). 21. Vanellus cristatus (HesHauur.). 22. Ardea cinerea (?) (apyria?). 23. Ortygion coturnix, (Hesxaurr.). OcTaibHBIA TAN HOABIAÏOTCA CHAYAÏA BB TAKUXB MbC- TaXB, TAB HNKOrIA He 'Hb31ATCA, an Oo1be in Mmexbe 3HA4HTEIPHO® BPEMA BeJYTB OPOLAIYO KI3HB BB MbCTHO- CTAXB ONHOPOJHBIXB CB UXB IPTHAMB MPCTONPEOPIBAHIEME. Ha1o 3aMBTATB OAHAKO, TO OYEHB AACTO MOXKHO OIU- OUTECA 3AbCR DPHHABB HPOITE 3à IPeIBAPUTeIDHBIE epe- 1eTHI.—CMOTPA 0 TOMY lAB COBePAIWOTCA 3TU HEPELETEI MbI OYAeMB MTL: a) nepetemb NO AYIAM5 U NOAAMS (NCKIOIATEIBHO). 1) npnaerasia n Circus cyaneus | npoueTaBia. Circus cineraceus | Alauda arvensis (nm oropozax®). Alauda arborea (Henp.). Anthus pratensis. Anthus arboreus (n Ha onyinrb 1bcoB®). (HenpoioixuT.) 219 Anthus campestris (?). Motacilla flava (n Ha onyiurb). Emberiza schoeniclus (88 KyeT. 10 ayr.). Grus cinerea. Vanellus cristatus (nposeTHs4?). Numenius arquatus. ; Numenuis phaeopus. 2) nposerasia. Charadrius pluvialis. b) [EPEAETHI 10 PHKAWS. TIEPEIETHE 10 JECAMP. (Pie o3epawb). 4) Hpuremnna. 4) Upuremurin. Cane n pou. Milvus ater (no mbeaws na 6e-|Astur nisus. perax®). » palumbarius. Pandion haliaetos. Picus viridis Circus rufus (?) (npamo 8e 60-[ >» Ganus Re ar soTa?). » Martins | Haliaetos albicilla. » Jeuconotus, Bosrbe npo- Fulica atra (o3epa). » tridactylus | A0XKNTEIPHOE Aegialites curonicus. » Major BpeMA (40 Haematopus ostralegus. » medius ROHa Auph- Totanus glottis. » minor JA). » glareola. Emberiza ceitrinella. » Calidris. « miliaria. » stagnatilis (03epa). Pyrrhula rubicilla. » fuscus (?). » erythrina. Actitis hypoleucos. Fringilla spinus. Machetes pugnax. » linaria. Numenius phaeopus | (a mony-| » cannabina (maso). » arquata ram). » chloris (He Kay. ronb). Cygnus olor. » Montifringilla. Anser cinereus. Parus eaudatus. Anas penelope. » querquedula. » erecca. » strepera. » acula. » clypeata. Oidemia nigra. Harelda glacialis. Mergus aibellus. » castor. » Merganser. Larus ridibuudus. » Canus. Sterna hirundo. » minuta » nigra | (Ha o3epa — npamo ?). 2) Iporemnva (xpom Brime- 03HAUCHHBIXE ). Charadrius pluvialis (n BB 4y- r'axb). Aeoialites Hiaticula. Strepsilas intepres. Phalaropus rufescens. Tringa minuta. » Temminckii. Anser hyperboreus. » arvensis. » Jeucopsis. » albifrons. Glaucion Clangula. Oidemia fusea. 220 Parus coeruleus. » Cyanus. DAT: » palustris. > major. » cristatus (cayuañno). Sitia uralensis. Sturaus vulgaris (10 oropoxamr), Certhia familiaris. Anthus arboreus. Motacilla alba. Oriolus galbula. Turdus musicus (pBaxo). » iliacus, » pilaris. » VISCIVOTUS. » Merula (phao). Accentor modularis (Becnoro wa- 10). Regalus cristatus. Troglodytes parvulus. Ficedula hypolais. » Sibilatrix. » rufa. Lusciola philomela (cayuaïñno). » SeCica (CAÿ4aüHo). » rubecula. Lanius collurio (esyuañuo). Muscicapa grisola. Scolopax major » rusticola (no oropo- Jam ). IT xpyrie uocroauno rb3ua- ieca BB Cagaxh: Fr. coelebs, 291 Fuligula eristata. Ficedula fitis n ap. Be ou » Marila. BUABI CB OCTAÏBHBIME HeTIepeun- » ferina. CICHUBIMN JETAOTE 0 ANCTBCH- Podiceps auritus. HBIMB HN XBOÏHDIMB JÉCAMB. » COrnultus. » eristatus. Colymbus aretieus. Larus minutus, Lestris pomarimus. M ebpoato eme nBKoroprie apyrie BHABI. UM3% oToi TaOINIHEI ACHO BUAHO UTO BeCEHHEE MCTO- npeOnBanie nTAIb S3HAUNTEIBHO POSHNTCA OT IETHATO. Phunas ayHa croi GbaHaa BB NOCIBIHEE BPEMA — Be- CHOÏ HallPOTUBB CTAHOBNTCA OUCHB OOTATOW: HOYTH BC BUJBI TOJCHACTPHIXB M HIABAQIIUXB UTAUB COBEPIHANTE cBon nepeserst no pbrams. bosorHoe Hacesexie, Hanpo- TUBB, lIEPBOC BPeMA HAYTOKHO, HO OHO HOCT@IIEHHO YBE- auquBaeTCa M BB Cpeanxb Maa Geperk OKOH4aTeIPHEIË nepeBbC®R Hal® PBAHBIMB. Ha phrax® H 03ePax'B OCTAWT- CA HeMHOrIA 3aH03/1alBIA HPOICTHPIA )MOPOAET BOAHEIXS M TOIEHACTHIXB [TUIP, HO H OHB CKOPO YICTANTE. JAbcuaa payna (BB OGMMPHOMB CMBICHÉ) ele BB 6O1E- eï CTeIIeHN HOKa3bIBAeTB CMBINAHHOCTE BECEHHATO Ha- cesenia. Bcb ph3koCTH MexAy ayHOIN AePHOIBCHA M KPACHOIBCEA COBEPIHEHHO CrIaKNBAIWTCA; BCB UTAIPI HPU- HAJIe#AIIA JÉTOMB MCKIDANTEIDHO TO MAN APYrOÏ — BCTPHAAIOTCA Kak® BE AUCTBEHHBIXB TaKb M XBOÏHPIXB abcaxB (‘). TO noATBePXAACTCA U MHOTOHHCICHHOCTEH (*) Eaxuncrsenxsie meckawuenia Loxia, Tetrao Bonasia, Tetrao Uro- gallus. 292 BUAOBB BCTPhAAOMNXCA BB POINAXB A CagaxB. Ho nm BE JÉCHOÏ PayHB MbI 3aMb4a0MB BECHOI COBePINEHHYH IPpO- THBYIOIOKHOCTE. ATOME KPaCHOIBCRE TOPa310 HaceieH- Hbe yePHOlbCLA — BeCHOW Hao6oporTr. Bcakiñ no Bceït BBPOATHOCTH 3aMBU4AIB Pa3HNIY BB BéCCHHEMB HaCeJIeHIN IUCTBEHHBIXB M XBOËHBIXB J'ECOBS. XBOÏHBIE J'ECA CpaB- HATEIBHO Mal0 OXUBICHPI UM NPOIeTB U HEPEIETR COIE- IUUHCTBA BUHIOBR M OCO6eÏ JBCHPIXB TAUB BB YEPHOIBCEE COBEPIIAIOTCA BB 3HAYUTEIBHO OOIBIIXE pasMbpaxB ('). Ilpaunxy 3Taro Halo HCKATE TIABHPIMB 06Pa30MB BB TOMB, uyTO CHbra 6o1be JOCTYHHPBIA COIHEYHOMY LBÂCTBIO TAWTE 31bCR TOPa310 CKOphe, à HOTOMY M HACPKOMBIA NPpOOYXK- AaWTCAa paie. [ÎlosToMy 3ePHOAJHHIA U HaC'BKOMOAJ- HBIA UTUIPI HaXOJATR 31bCbR 601Be OONIPHYIO HUIY, à YCICHHOCTE UXB OÔYCIOBINBACTE OTHACTH M KOIAUECTBO XMIÇHUKOBB, KOTOPBIE, KaKB U3BBCTHO, IPeNMYINECTBEH- HO THb3JATCA BR XBOÏHPIXB J'HCAXB. TAABA O/JMHHA/TIATAN. Ocennan fayna. Heonpeornaennocme en. Ocennie neperemut IHIbBEOMUUXLCA NUYS. Ocennii nporems nmuus. Tpyaxo onpelbinTs CB TOHHOCTEIO KOT1à Ha4HHATCA H KOT1a KOHYA€TCA OCeHHAA DayHa NTUUB. Ta TPYAHOCTE 3aBNCNTB OTB HOCTENCHHOCTU X HEPABHOMPPHOCTH ABJe- Hi HpoleTa M OTIeTA, BOOÔIIE OJEHP HENPABUIBHPIXP CPABHNTEIBHO CB BeCEHHUMB TexeHieMB. fIBIeHID OTIeTA BCerIa nPpelUIECTBYETE ACHO BbIPaKeHHOC OTCYTCTBIE IO- CTOAHHATO MBCTONPEOBIBAHIA—T. €. HePeIeTP, NPIEMB exBa in He OOMBINAA AaCTR NTAUB BCTPbIAETCA YKE BE (!) BE cmbmanubixe AbCAXB Hacerexie OANHAKOBO CB ABTHHMB H HO- TOMY æayHa CHbIMAHHBXE AbCOBE HauOO4be HOCTOAHHA, 223 COBePIIEHHO APYTUXB MBCTHOCTAXB. BMBCTÉ CB TBMB KO- HI @r0 CINBACTCA CB HPHICTOMB 3UMHUXPB ATUUB. —Mpri GYIeMB OJHAKO AOBOIBHO OAU3KA KB MCTHHÉ, CAN Hp MeMB 3a Ha4a10 OCeHHeÏ ayHbl—Hayaro ABryCTa, a 3a KOHEIIB 6A M HA4alO 3HMHEÏ — CEPEAUHY IN KOHEIB OkTA6pPA. Pa3cMoTpnmR npekle BCero ABIeHIe npeAecTsyaInmee OTICTY CH3JAILUXCA DTUUB — T. €. HCPEJIETE; HOTOMB nepe1leMB Kb NPOIeTY UTANB HeTHB3JAIUXCA. Tourko epBoe ABIeHIe HAXOJUTB CEOB COOTBBTCTBYIOIIEE BB KIAC- ch 3Bbpeï; BB BeCRMa C1a00Ï CTPNeHN MBI HAXOANMB er0 ÿ TaloB. B% oGImuxBR YepTaxb MOHHO CKA3ATR, TO HePEIETEI NTUUB HAYAHAIOTEA NOATH TOTHACB NO BPIJOTB MOJOJPIXP, HO TYTB MBI BCTPB4ACMB OOIBINYIO MAN MEHPIIIYIO CAI0%K- HOCTP, CMOTPA HOTOMY, T'HBS3ANTCA AU NTUIA OAUHB NAIU HBCKOJIPKO Pa3B BB lOZB. HBKOTOPHIA NTnB BoBce He A'PIaITB HEPEIETOBB M HPAMO CB JBTHUXB MBCTR TPpo- ra@TCA Ha 1018. [lepeseTht MOryTB HpATOMB COBePINaATECA BB MBCTHOCTAXE OJHOPOIHBIXR CB J'ÉTHAMB MBCTONHPEOPI- BaHIeMB MAIN Ha060POTE. Pa3CMOTPHMB, HE BJABAACE BB TOLPOOHOCTH, 9TH PaA3IAYHPIC BMAPI HePEIÈTOBE. Be XUINHUKN THB3JATCA TOIBKO OJUHB Pa3B BB rOUB. BpemA oKOH4ATeIBHATO BEMICTA MOJIOJBIXB ,U CAMOCTOATEIE- HOÏ KUS3HU UXB Pa3INUHO AIA KAKAATO BUJA, HO, BoOÔIME TOBOPA, OH CTAHOBATCA MHOTOMUCIEHHBI TOIbKO Bb KOH- ub liona nan Haqarb ABrycra. Hemorie xnrunkn Bogce He J'HIaWTBE HePEICTOBP; Y APYTAXb HePEICTEI TH AB- BIAIOTC4, TaKB CKa3aTb, TOUPKO OOIBIIUMB PasBATIEMB eKELHEBHOÏ OTIYYKU OTB THb3J1a 3a HOACKOMB AMI. ÀTA YBeINJeHHPIE AbTHIE HepeleTsI eCTR OTYacTu CabictBie OTCYICTBIA HEOOXOLHMOCTH BO3BPAIIATRCA Ha OJHO MbCTO, 224 HO ere Comble 3aBNCATBR OTB HOJ06HarTO HNePeABAXKEHIA TBXB KUBOTHBIXB, KROÔTOPPBIMH OHM MCKIOUNTEIBHO KOPMAT- CA. [lo3TOMY BB nepeseTax' XAIHBIXR NTUIB MOXKHO OT- IUJUTR AOBOIÏPHO Pa3HOOÔPASHEIA KATETOPIH MH CO06Pa3H0 CB OGINUMB XAPAKTEPOMB OCeHHEÏ ayHBI, KOTOPHIÏ 3a- KIWD4ACTCA BB TOMB YTO OOIBINNHCTBO NTAUB A MEIKAXP 3BBPPKOBR BbIOHPACTCA 3B 601bE TIYXUXB MBCTE — BB MbCTa 6o1be OTKPPITHIA — M OONBUIUHCTBO XUIÇHHKOBB TOxe 6016 HPHIEPKUBACTCA HOIEÏ, IYTOBB, IUCTBEHHPIXP JBCOBB, ONYIIEKB KPACHOIECHA, OOIOTB, PKR M 03ePB. R5 XNINHAKAMB BOBCE He MÉIAIOINUMB HePeIeTOBB HO BCeit BBPOATHOCTH HPHHALIEKATB TOIBKO Surnia Noctua. Puauns Toxe BeJeTE IOYTH OCbAIYIO KH3HP M OOPIKHO- BEHHO OCTA@TCA BB TOMB JbCY, rab rHb31nica. Ocexbio OHB OJHAKO IOYTH BCeTJa BCTPhAaeTCA ÿ OINYILIKH J'BCOBH. Mouogsie @HAUHBI OTITAWTE Aalbllle, HO BCe TakH pbhxe IpouuxB COBB BCTPbAANTCA BB ANCTBEHHBIXB JIBCAXB (!). RS XHIHBIMB NTUHAMBb APIAQINUMB 601be 3HAUNTEIE- HBIe HEPEIETH, HO BCE TaKHM BB TaKUXBb MbCTHOCTAXB, KOTOPHIA MalO OTIHXAWTCA OTB UXB JPTHATO MÉCTO- npeObIBAHIA HPAHHA]IEKATE: CKONG, ICTAWIIAA HO P'hKAMB, AYHU — 062 BB JYrAXB M HOIAXB, ACMPCOUHEU Cblus — BB JIUCTBEHHBIXB JBCAXB, O040MHAA CO64 UM 6010MHb1 AyHb — HO OO10TAMB. “epau Kopuyns nm 6m10%X60- CMUKT TAHYTB NPeUMYIECTBEHHO HO OO!BAMB P'ÉKAMB; TOXKE KaKeTCA M Opeic: O OOIPINIIXB AHEBHPBIXB XUH- IXHUKAXB TPYAHO BOOÔIe CKAa3aTb YTO HAÔYAb HO10- RUTOIDHO; OH HACTOIBKO PARU H TAKB JAICKO YAa- (‘) Bbpoarno ocbaïro rakxe 6o1pmuactBo (?) wepnaees (Falco peregri- nus). KakB #3BbCTHO, HBKOTOPHIE 32 HUXE (OAHB CAMKH?) OCTaroTr- CA B% TOPOAAXB Ha BCK 3HMY. 225 JAWTCA OTB lHb31a N JBTOMB, UTO HAÔNOLeHIA HAÏB He- peseTaMn UXB OJEHB 3aTPYAHUTEIHEI. BoibiunHCTBO OCTAaIBHBIXR Rapaces nepe6npaerca n3B XBOÏHBIXB JBCOBR BB INCTBEHHBIE; BB HEPBPIXE OHM BCTPb- YalOTCA TOIBKO Ha OnyiukB. H'EKOTOpBIe BHABI KpoMB Toro Hepbako IbAblÜ 16Hb GPOAATR NO HOJAMB MH AYTAMB M HO- YyIOTE TYTB KE Ha OAUHOUHBIXB JAePeBLAXB. Cia npnHa- AI6XATE BCB MEJIKIE COKOAG: UELAOKU UN OCPOHUEU JIOBATE BB 101B #ÆKABOPOHKOBB, OBCAHOKB, KONUUKU I ANy/CMEAbLU UCKIIOAATEAPHO IeTAOTB 10 3AIABHBIMB AYTAMBb, l'AB 4J0- BATR NTUUB A HACBKOMPBIXB, BMBCTB CB IHEPBBIMN ABYMA BuAamn. BR HNOJIAXB N Ha AÿraxBb JOBATB MEILEÏ M dArY- mers Capuuv n ocono0v. #flcmpeôa BCTPH4IaWTCA nCKIWDUn- TEJBHO BB JACTBEHHBIXZ JBCAXB A neperbckaxs. BubcrTh CB HHMN BB OOJIbIIOMB KOIMACCTBB HOABJACTCA CHPAA coea. Couuu [Aegolius olus, Nyctale Tengmalmi nm Surnia passerina) ToOxe NePeONPANTCA 3 XBOÏHBIXB J'BCOBB BB incTBeHHBIe A eme O0o1be YMeHPIHaWTE 3HaeHle 60poBoË PayHbl, BB KOTOPOË XUIIHNKA 3aHUMAWTB J'ÉTOMB BECLMA BUAHOC MBCTO. Toxe camoe yBeznueHie ayHEI ANCTBEHHBIXB J'BCOBH HaC4eTB DayHEI XBOÏHPIXB Mbl BHAUMB H BB OTPALB Ja- samnxB. BCB AATIBI UO BPBMETB MOJOABIXB HAYAHAOTB BeCTH OPOAAIYIO KU3HP: 364eHbLE, UepDHbe OAMAL NO ME- pB yBeaudeHiA TPYAHOCFM AOOLIBAHIA UN HAIHHANWTB BCe yallle A alle HOKA3BIBATHCA BB YePHOIBCEE M KB KOHIIY OCCHN HOABJAOTCA Jake BB Cadax?. [lecmproie Onm- Abl, BB OCO6eHHOCTH Picus minor n Picus tridactylus, nc- KIIOYNTEIPHO OPOIATR BB JANCTBEHHBIXB J'bcaxB. Menxbe 3HA4NTEALHPIE UePeIETPI A'BAAIOTR 6EPMUIOLOGKU U KO3000U: 06à BHJa BCTPb4aWTCA Y Onyiuku. OAHN Cmpuxcu He A- JalOTB HPeABAPATEIBHBIXB HNePeIeTOBB. ÜCEHHWIO XKU3HE N 3. 1868. 15 226 cueogoponons A Yy000065 MB He HaGawaan. [locabanie Ka- KeTCA BB 9TO BPOMA ICTAIOTE HO 3AUNBHPIMP AYIEMB BMbC- TB CB CKBOPI[AMN. boibiniaa 4aCTb BOPOGBUHPIXE NTAUB, HOCIB BPIBOJA ]5- Teñ, BeACTB BUOIHB OPOAAUYIO KU3Hb. Ho TakB Kak? BeCHMa MHOTiA THB3AATCA ABa H Jake TPA Pasa BB TOYB (°), TO nepBoe BPeMA, (OGFIRHOB@HHO BB KOBIB Îioua n Ha- yas Îwia) nepeseTbi CoBePIHAOTCA OAHAMH MOIOAFIMN. Ho nepezerTsi 9TA He3Ha4NTeAPHBI—G601bINaArO HEAOCTATKA BB HNUB ele HBTB. OHM JOCTHTAIONTE CBOETO HOIHATO PasBATIA 3HAINTEILHO HO3%KE — BB ABTYCTB, KOTIA KOIM- JeCTBO HaC'KOMBIXB HAIUHACTBE YMEHPIHATLCA, à KOIAIEC- TBO ocoGeï nTuuR yBeanauTca eue Oorbe. BcerbicrBie DTarO HeCOpa3mbpHaro pacupelbieHiA Me%Aÿ AIO HOTPEONTEIAMA, OJHà AACTb HOCIbAHUXP HANHACTE KOP- MTRCA UCKIDGNTEIBHO PACTUTEAPHOI HUILE, APyraA YHO- TpeOzaeTs CMÉIHAHHYIO DUILY, à TPeTLA VAeTaeTs Ha 10rB CB BECHMa HE3HAAUTEIBHBIMH UPeABAPATEAPHPIMN He PeIETAM M Oxan Passeres AbIaWTB HePEIETEI BB aHa10TAHEIXB MBCTHOCTAXB, APyriA BB OO1bIIeÏ VAN MeHbiel CTenleHn N3MBHAKWTR CBOe J'ÉTHee MBCTOnpeOBIBaHIe. SABCR MBI BU- AUMB TOXKE CaMO06 YTO 3aMBTUAN Y XUIHHPIXB M JA34ILUXP UTUUB: COIDIIMHCTBO ITALLIeKB BHIOHPATCA A3B XBOÏHPIXB JBCOBR BB INCTBEHBBICE, CAUBI M [O14, T. €. 6o1be oOT- KpBITHIA MÉCTHOCTH n ra Oo1be nnmu. — Ha nosax® 4e- TAWTB PIbNOA1OGE, HCACOPOHKU, I0AbL, OBCAHEU, NOACEDIE 60- poôvu, 3A04uKu (OTIACTU), BB AYTAXB: CKEOPUb, UjEEPUYEL, mpacorysku (*); BB JNCTBEHHPIXB JbCAXR M CalaXB HNO- ABIAIOTCA CTAAMU NPOCAHKU, CHIELUPU U BCb Opo30W Npn- (‘) Tpu pasa 8% TO4B THb3AATCA AABOPOHKH, OBCAHKUW, BOPOOPBN. Apy- TIA — CIYIaHO. () #Keamanr mpacorysxa w BE AUCrTBeHHBXE AbCAXE. 227 BACKaeMBIe PAOHHOÏ, veuemnu UuACU, KOTOPBIE KOPMATCA BB 9TO BPpeMA rO1a OePe30BBIMU ChMeHAMH; WjertAMa — penmyIHeCTBEHHO BB OrOPOIAXB, TAB P'RICÂHUKB, HO OHN elle He COeJAHAIÏTCA BB Ooubiie cTada (‘). Bcb cnun- UbI (*) GPOAATR UCKIOANTEIPHO BB HEPHOIBCHE — Na nXB AO1rO CMBlaHHas. uCTO HaC'KOMOAIHBIA NTM, KB KOTOPBIMB HPNHALICKUTB OOIPINUHCTBO KYCTAPHBIXB NTAUE M HBKOTOPHIA APYriA, COBEPINAOTB CBOM ePeJETEI TOXKe BB KYCTAXB VIN Ha ONYIUKB AUCTBEHHBIXB JbCOBB. I3% HAXB couoebu, cadoebia NIGHOUKU, 6Cb KAMbUULOGKU, MyYTOAOGH — OTIETAWINIA ee BB ABrVCTÉ nOTH He JB- JaWTB HepeseToB. BoBce He YAalAlOTCA OTB MBCTA BbI- BOAà — AACMOUKU, KOCAMEU UN 3eMAAHbE Cmpuucu. [Tep- BbIA ABB JOTAWTB (0 HPekHEMY O113B AePeBEHb;, H0- CABAHIA — O1N3B PK. 35 KYPHHBIXB — 8AXUPU W 20PAUHKW TOCIB BPIBOHA AÉTeÏ JCTAOTBR CTAAAMU: HEPBPIe HO HOJAMB, BTOPPIA Gozbe no 6eperam? phder8. [lepezeTst no noxamr 6- JalOTR TakKKe CU3AKU, KOTOPBIE TOC COOPAIOTCA BB OO1B- UNA CTaU U HaYAHAWTBE BECTU OPOAAIYIO KU3Hb — J0 BeC- HB1 (*). [lepezerbi memepeeei, eayxapeù n paôuurxoes ue- 3HAAUTEAIBHBI: OHN HOITH OCBAIRI H TOIPKO BPBIOHPAWTCA BMBCTÉ CB MOJNOÏBIMN Ha OO01Pe ArTOAHBIA MBCTA. Dbroabta Kyponamnku BRIONPAIOTCA H3B TPYIIOÔÜB ToXKxe BR 6oube OTKPBITHIA MÉCTHOCTH, Cp KYpPOnaMmEu CHaaIa 6po- IATB BB KYCTAaXB, IOTOMB HAYMHAaNTB JAETATR Ha IOJA, IlocToAHHO Ha HOlAXB KNBeTR nepeneus. (1) B% Goapiie CTaAa ONU COGUPAIOTCA BB Hadasb 3UMBI, () ÆXomaamua cunuun menbe Bcbx8. (*) lopaunxu umkoraa He COGupalorca BB Trakie 6oAbuiie CTa4a Kak» BAXUPH, — Cu3AKw OCEHPEO XeTANTE NO NOXAMB, 3HMOÏ, H3B OAHOË ACPeBHH BB APYryH. 15 [Hepezerbi GONOTHBIXB HTUINB AOBOIPHO Pa3HO06pasHbi. #Kypasau 10 Camaro OTIeTa JepXKATCA BB AYTAXB UM IO- JAXB; OH OKOHAATEIBHO HOKRMAAOTE MBCTO BbIBOJA; #0- pocmeau U3'R AYTOBB CHOBA NePEONPAOTCA BB KYCTHI OKO- 10 OO10TP; KpoHWienbt BMbCTÉ CB MOIOIBIMA HKOTOpoe BpeMAa OPOIATR BB KYCMAXS M OTIETAIOTB OJeHB PaHO, HOATH BB O1HO BPeMA CB UUO0eCAMU, HEPEACTBI KOTOPBIXB HO AYraMB He3HAYATEIBHEL. Dekacbt, UEPEMMHABR BB KPb- HIAXB, CHOBA IOKA3PIBANWTCA BB AUCTEIXB O010TaXB BMBCTH em Oyneanmu (‘). Batsdwumenv BeTphaarorcs, o6BIKHoBeHHO 0 ONYIIKAMB JBCOBB. BOoOAHEA KYPOURU, Nnoonvuu nm BbpoATHO BC wyanuwu (*) OTIETAIOTB DPAMO CB JTHIXB mbCTB. Hyaukv-copona TAHETR 00 phramz BMbCTÉ cr UEPHELMG KYAUKOMT, KOTOPBIÏ TARÆKE HUOKRA3BIBACTCA Ha HpyzaxB (*) M 03ePaxB; BB OOI0TAXE ero yxe BOBCE He GbiBaeT&. Zolanus glottis GpoinTe nckaodnressHo 10 ph- KAMB; OCTAlbHBIe Kyauru (Totanus) — npenmywecrBeHHo BB YUCTBIXB OojoTaxB. lecounuxu (Actilis hypoleucos n Aegialites curonicus) 1b1alTR CBON nepeserTh! BB TBXB *%e MbCTAXB TAB THb3ANINCE N Hur1b Coupe. Typaxmanu 601PIIE TAHYTB HO PhKAMB WA HO OO10TAMB HO Gepe- raMB PK». Bec rHb31aAieCa BUAPI YTORB NOCIb BBIBOIA MOJIOHIXB KABYTB BB BOJAHNCTHIXB OOJIOTAXB M HO1ÿ3aPICIIAXPE 0O3epaxB, TAB MO%XKHO OBIIO OI CHPATATECA YTATAMB NH 6e- 30NaCHO JUHATR CTapBIMB. Ho ele 10 cBoero oTierTa n Ha4ala HpOIeTa CR CÉBePa, BB KOHUB ABryCTa nan Hayalb CexTa6pa, oHB BHIGNpPaWTCA na Goubiia o3epa m phKu. () Aynexa ropas4o dame 6ekaeo8b AePKATCA BB MEIKOMB KYCTAPBH- Kb u0 6oaory. Ha nporerb uxB 3ambualorp 4 BB OrOpOAaxB. (?) Hposerupra (?) cpu wanau caaarca uaoraa Ha npyañ (Mocksa 1866, ilerposckoe-Pasymogckoe). (*) Aaxe Ha npy1axB BB CAMOMB ropo1b (ApocaaBib). 229 Tyrs ob co6npaloTea BB orpomMHbia cran. Ha frop6c kom o3epB (Mouoxckaro yb31a) Mb BAIN nxB 6e3F upeyBeauueia TeiCaau; Ha Pocrogerome o3ep5, roBopaT®, rogamn uxB 6BiBaert ee Goubue. Be Fuligula, Merqus n BbPOATHO Podiceps, rHb314111eCA BR HeOOJNPINIUXR 036- pax® (Mouoxcex. ybs1a n /annsoBckaro) Tam n oCTawTCA HKOTOpOE BPeMA, à IOTOMB BB CBOI OJeP6IB HEPEIETEI- Baï0T® HO OOUBIIUMB 03€PAMB M PbKAMB. epuun n 61- AbLA KPauKU KAKETCA He APJAIOTR NePeIETOBB M OTITA- 0TB [PAMO CB TBXB MBCTR TAB THB3AMINCE: Ha Boarb MB He 3ambualn nxB Hn pasy ('). Hanporugr pubouoeu (Larus ridibundus) mn esrowu (Sterna hirundo} nocab 8pi- BOJA HOCTOAHHO JCTAIOTB HO PbKAMB A HUTAB Goibe He BCTPBAAIOTCA. CKaxkemB Tereph HBCKOIEKO CI0BB O HPOJETHBIXB Cb- BEPHBIXB UTUIAXTP. BosbNIuHCTBO NXB HPHHAMEXKUTE TOICHACTHIMB M BOJ- HBIMB. M3 XUIIHBIXB TONPKO HAHIOKU, OlbAUA M ACMPeE- Gunvia Co8bt, M3PhIKàa THb3JAIIeCA ÿ HaCb, M HaKOHEIR Jpaucran coea. Beb ob npniepxngatwTca Go1be anc- TBEHHBIXB J'COBB; KPYIHPI BUJABI AOBATR 3aülleBB, Bu- leo lagopus aeraeTR uo DoiAMB 3à MBINAMn, Surma fu- nerea 10BUTB Ae4OTOKB. DOIbIAA JACTE NXB YIeTaeTb Aaïbie Ha 1[B; APYrAA—MeHPINIAA OCTACTCA HA 3HMY, HO KOJNYECTBO 3AMYBOIIUXP BMIOBb He BCer1a OJMHAKOBO. BmbcTb CB HAMN HaleTalDTB elle CB ChBepa memepeenm- HUKU, KOTOPDEHIE OCEHBIO IH 3HMO BOOÛIIE MHOrO4ACIeH- HBe HexeIn JBTOMP. U3% Jasamnx» Picus leuconotus mn Picus tridactylus OCEHPIO CTAHOBATCA lOPa310 MHorounciennbe. O6a Bla (1) Lo uosanbümume naGzioaeniame Sterna minula AbAIaI0TE 4e604L- “unie HepeserThi no pbKkame. 230 TOXKe JeTAIOTE 10 ANCTBEHHPBIME J'CAME, BB OCOOEHHOCTIH nocrtaniñ. V35 BOPOGERHEIXT, OCOGeHHO 3aMTEHR npo- JeTB CHIbUUPEU, UWyYPO65, UCUEMOKG, GLIOPKO6T, KACCMO6G, Aasopesokv (06oux3) n HBKk. apyr. Fringilla borealis npu- JeTAIOTBE 103% — BB Haalb SUMBI M MHOTAàA NPOIeTA nxB BOBCe He OBiBaeTB. BMBCTS CR veuomramu (Fr. lina- ria) HIU HEMHOTO 103% HAYAHACTCA HPOIETE CEUpUCMe- Aeil, OPbXO60KG: HePBBIe JeTAOTB Bb JINCTBEHHBIXE 4A1b- CaxB [AB MHOrO PAÔUHBI, BTOPHIA BB OPHIUHUKB. CE CH- BePa JeTATB OTPOMHBIA CTan 0po30065 (Turdus pilaris, Turdus iliacus, Turdus musicus), npniepxnBaromuxca 1bc- HBIXB ONVIUEKB M nepelbCKOBB. [IpoieTE GolBInXB pA- OUHHUKOGS N UepuwXT 0p230065 CPABHATEIPHO HE3HAYATE- IeHB; VepHbie Opo30b OTICTANTR O0JbIIe NCHOABOIB H HO oanHaykb. BR canax®, BB CeHTAGPE HOKA3HIBAETCA MHOrO sagupywexs (Accentor modularis); 88 OKTa6p$ 3ambdexa GBiaa m Accentor montanellus (‘). Ilo3axeln OCEHLO HOKA3BIBAIOTCA HPOIETHLIA M WPHIET- HBIA OJbAbA KYPONAMKU; TOPa310 PaHbllle, elle BB AB- TYCTB HaUHaeTCA NPOIeTB PaszINAHBIXB KYANKOBB. BCE OH TAHYTB OOJbIIE 10 PbKAMB HN KOPMATCA Ha GeperaxB. Bossiie BCero 1eTTR MeIKnXB 1ringa — OTPOMHBIM CTaa- mn. Hacroamiü nposerTs 2apwnenoes (BE “AUCTHXB 6010- TaXB) HauHHACTCA OJCHB I03/1H0, NOCIB OTIeTàa OOIPIUH- CTBà KYIMKOBb—BB CepeauHb CeHTAGPA M HPOIOIKACTCA ao cepeavas Orra6pa (*). [pozers porcanoxs (Charadri- us pluvialis) oxHoBpeMeHexB CR HPOIeTOME raPINHeNOBE. Mer He MoxemB CKa3aTb rAb OHB OCTaHaBINBaWTCA, HO eCIN TaMB AB U BeCHOÏ, TO BHPOATHO Ha NOJAXB U ChI- PBIXB AYraxB. (‘) Topnan sasupywna uspbaka rHb3AUTCA ÿ HaCBE (CM. rAaBÿ TPETEK) (*) Haor4a pansiume nan nosxe. 231 Iposernpsa Natalores Be Gest nckaouenia OCTAHABAN* BalOTCA Ha OOJBIIXB PhkaxB N COIINXE 03epaxB. [Ipo- 1eTB, MHOTHXB 35 HUXB UPOIOIkACTCA 10 KOHHA OKTAGPA n 036: O036pa Jake NHOTIA HOKPPRIANCR TOHKON JeJA- HOIO KOPORW, à HPIPKU, rarapbl M Je6eIn BCe elle AeP- KATCA 10 PBKAMB. — OJUHN TYCH N TO PhAKO JeTANTE Ha uoua. [poserHsia dañüku — Larus argentalus, Larus canus minultus — BCB TAHYTB HO OOJIBHIUMB PhKAMB, pbxe o3epams n eme Oo1be YBeIN4NBAIOTE pa3H006pasie pbuxoï aypbi, CToib ObAHOÏ JBTOMB. lAABA JABBHAJUATAS. Oéuin nodpasdmaenia payns. Anchan fayna u fayna om- kpumoxo mremnocme. Laaenvia nopodu Odepesvees. Ha- CeAeNre LEOÛUHEIXT AbCOG; CAOGDLE AIbCA; CMIEUAHIPIE EAO- &ble, COCHA n0 CyXO00AY; CoOCHAa n0 MoXOGOMY Oo1omy. Ha- CeAenie AUCMECHHIXT AIbCOGG; Oepe300bLe AbCU; OCUHOEBA U OAbXOGLA POUGU; CHIUIAHHOC MCAKOMbCLE; UGHAKT NO 60- A40MY U UGHAKT no Aytaus. Hacetenie noïeù uw Ayr065; 60- A0MHOC HACELCHIE; HACCACHIC 030pP5 U PIbKT. Ilpn ouucanin oTAbAbHPIXR DayHB Mbi BNAbAN ATO KU- BOTHO9 HaCeleHle 6o1be HAn MeHbe pa3ANAHO JA1A Ka%- aoñ mbcrHocru. BecbMa mHorie >“KMBOTHPIA COCTABIAIOTE XApaKTePNCTAAECKYIO IHPHHAJICKHOCTE N3BbCTHOÏ MbCT- HOCTU n Hurab 6o1be He BCTpb4aloTca. ŸVeuoBia CyIne- CTBOBAHIA APYTUXB, HAUPOTNBB, HE TaKB ThCHBI M Pac- npexbieHie UXB MeHbe 3aBfACUTB OTb PaCTATEIbHOCTH, ABJAQIICÏCA TIABHON NPNANHOI HePABHOMPBPHOCTH Hace- aeHia M pasl'hienia OOIBIIUXBE 30010rHA4ECKUXB O61acreñ Ha BTOPOCTENCHHBIA H TPETPECTENEHHPIA. Mi yxe HBCKOIbKO Pasb yHOMuHain Oo 6opoBcä bayHb, bayHBb AUCTBEHHBIXD 1BCOBE, GouorHoë U T. 4. Pascmor- 232 PAMB TenePE Ha KaKOMB OCHOBAHIH Mbl IPHHAMAEMP 3TH pasabienHia M KakKiA HOPOJET KMBOTHBIXB ABJIAINTCA TUNU- yeCKUMN J1A KakJIaro. Pascuarpngaa ayxy BooGme, derko YOPBANTRCA TO OHa HPeACTABIACTR ABA lAaBHbBIe NOJpasabieHIA: l'ÉCHYH PayHy nu ayHYy OTKPHITEIXE MbeTHocreü, R3 nepzoïñ npu- HAAICEXUTB HaCeleHIe PA3ANJHPIXB JPCOBB M KYCTAapHn- KOBB, KO BTOPOË HaCeleHIe IYTOBB, N01eË, OOIOTE, 03EPB n pbrB. Camu co6o10 pasyMbeTCA UTO Me>xKAY 9TUMN ABy- MA TIaBHBIMU ayHaMM CYIHeCTBYETB MHOXKECTBO IePeXO- 10BB ! OJCHE PPAKO Y HACB BCTPHAAETCA TAKaA MBCTHOCTE, KOTOPa He npelCcTaBiala OP 6o1be in MeHbe ACHOe CMb- meHie o6oux3. Ho X'b10 BB TOMB 4TO 110 6oïbIe 4acTH Ha OJHOÏ CTOPOHB OKA3PBIBACTCA 3HAYJATEIBHBI epeBbcp U OTB 9Tar0 HepeBbCa OCHOBHOÏ XaPakTEPB €eA BUAOU3- MPHACTCA TOIBKO BB He3HAYNTEIRHOË CTeeHM. TakiA MB- CTHOCTH CB ABHPBIMB Pa3BATIEMB BB OJHOMB Jake BTOPO- CTII@HHOMB HANPaBIeHIX MbI Ye Pa3CMaTPABAIM HOJB Ha3BaHieMB BTOPHAHBIXB 30010rn4eCKuxB 061acreñ. bois- UiA 30010r4eCKiA O61ACTH BCerIa 3aBHCATR OTB Oojbe BakRHBIXB IPUAUHB — KIUMATUACECKUXB, TeOIOTHIECKUXPE MH IHOYBEHHEIXF. JbcHaa DayHa Be3]b n ÿ HaCB BB OCOOEHHOCTH UpeJ- CTABIAeTBR HanOObIee PazH006pa3ie H OOraTCTBO Hace- ieHi4. da Helo CIbAYeTB Oo10THaa ayHa. [loza n ayra, ABJAWOIHIECA Y HACB KAIKUMB HOA00ÏEMB lPOMAJHBIXB CTE- neï IOxnoï Poccin, 6banbe BCHxXB AKUBOTHPIMU. Hopoxs: rca Hemxorouncienxbi. Kpacabiü bc do CUXG op ABIACTCA HNPeOOIAAAWINUME; OOIBIIUXB CTPO- eBEIXB IUCTBEHHBIXB J'ECOBB lOPa3/10 Mexblue. Bcero 601k- IIIe eAU, KOTOPAA ABIACTCA M CHIOUHBIMA 3aPOCIAMH Pa3- ANYJHBIXB BO3PaCTOBE M Bb CMBINEHIN CB COCHON, Oepe- 233 3010 M OCHHOW. Ja HEID CAIbAYIOTR Oepeza U OCUNA, HO Pom XB PhAKO BCTPHAAWTCA XOPOIIO COXPAHUBINNMACA; BB TaKOMB #%€ KOINAECTBBIPON3PACTAETB COCHE — pen- MyIHeCTBEHHO BB IOTO3ala1HO0Ï NOJOBAHE. — JTO rIaBHbIe HOPOABI HalUXb 16PEBLEBB — OCTAIPHEIE JEPEBLA M Ky- CTAPHMEN MMBOTR MeHblliee 3HadeHie. CI01à HPNHALIEKNUTE OAbXA, U3PPAKA BCTPBHAWIAACA OTABIBHPBIMN POINAMN, HO yalue 110 GeperamB pbdekB, PY4beBB M HO (OO010TAMB BMBCTE CB UGSHAKOMG, KOTOPHIËÏ KPOMB TOrO 4aCTO pacTeTr Ha ayraxB. Mosuceseisnuxs PbAKO pacreTB OTABIBHBIMN MaCCaMy; 10 GOo1bIeË JACTH OHB OKAÏMIACTB ONYUIKUA XBOÏHEIXB, M COCTABIACTR NOJCBAB IACTBEHHPIXB UM CMb- LIAHHBIXR 1bCOBB (‘). AyOB n ophIHUKE ele BCTphyaerT- CA OTABIBHBIMN POIUAMM, HO OCTAIPHBIe AePEBbA M KyC- TaPHAKN, KaKB PAONHA, HePEMYXA, BA3B, ACEHD (*), Au- Ta, KPYINNHa, BOY ATOAbI, INUHOBHAKB A AP. HOCTOAH- HO BXOAATB BB COCTABB APYIUXB 1BCOBB. HBKOTOpHIA BTOPOCTEN@HHPBIA HOPOABI HMBIOTBE 3]BCb TPAHMIY CBoero pacapocTpaHeHIA. DayHa e10BHIXB J'ÉCOBB, KaKB MbI YKC BABA, (CM. 1bCHUHA) ropa340 6orae bayHBI 4ePHOIbCEA BOOGIE. JTO (1) MosxeBeABHUKYy Y HaC'B BOOÔIE MHOTO, HOHB HTPACTE BECHMA BAX- HYIO POYB AXA PAyYHB CMbIMAHHBXE ABCOBE, TaKB KAKB CIYAKATH CAMPBIMB JAIOOUMBIMB MÉCTOMBE rHb3A0BaHIA HOUTH BCBXBE ATHWB AB- AAIOIUXB CBOU THB34a B'E KYCTAXB H BOOÔIME HEBFHICOKO OTB 3EMAN, (®) Ay6% BCrph4aerCa AO CHXB NOPB H BB ChBEPOBOCTOUHOË NOAXOBH- xb (Ha Moaorb 8a cexomr Bbrpensims um Ha ab80m% Gepery Illek- CHEI Y3KOI H040C0©). Toxpko BB PocroBckomB yb34AB OHB A0CTy- raeTB AOCTATOUHOÏ TOAMHAHE (CM. HOCA. rAagy). Pacnpocrpanenie OpPÉINIHUKA HOBWAUMOMY OTPAHHAUBACTCH OAHOIÏ KITO3aHA/AHOI HO« A0BHHOÏ, Ja Boïroÿ m1 ero HuKkor4a He Bcrpbuaan. Acenb u3- pbaka BCTpbuaerCa BB Pocrosckomr n fpocaasckomB (?) yb3- AB. Base Auua uw epHa4 Oïbxa PaCTYTB BB AOBOÏPHO 3Hauy- TEAPHOMB KOAHIECTBE (0C06EHHO HOCAbAHAA) 10 a1bBOMy Gepery Hlekcap. 254 UPOHCXOANTE BO HEPBBIXB OTB MXB IPe001a1awInarc 3Ha4eHIA M M@IKOCTN JNCTBEHHBIXB JPCOBB, BB BTOPBIXH OTB CPaBHUTEILHOÏ GOe3ONACHOCTH THb31OBAHIA, à BB TPeTENXBE OTTOrO TO €Ib OUCHb YACTO CMBINNBACTCA CB Pa31N4HBIMN AUCTBEHHBIMH HOPOLAMN — Ha -ONYIIKB nO- CTOAHHO. DTA JACTAA CMBINAHHOCTE @IOBBIXB J'HCOBB 3a- BUCUTB OTB OOJBLIATO IHA1010POAIA NOJBHI, CPABHNTEIBHO CB COCHOBBIMN ABCamn. CoCHa pacTeTBR y HaCB HAN Ha TO- OMR HeCKB MAIN BB MOXOBPIXB OO10TAXB M IOTOMY COC- HOBBIE JBCA OA1HO006pa3Hbl 1 Oe3KU3HEHHBI. Eu HaoGo- poTR BCET1a HPOH3POCTATE HA TINHUCTOË MAN HAOBATOË 104BB: HNO2TOMY Ooublee Pa3H006pa3ie PaCTATEIBHOCTU— Goubine HaCBKOMPIXE N 60016 BEICIINXBR KUBOTHIXB. Mh1 GyiemB CAB10BATeIPHO UMTR Cabiyiomie yeTbipe BAJa KpaCHOJËCbA: ANCTHIE e10BHIe J'HCAa (OTHOCUTEIPHO), CMPINAHHPIE J'ÉCA, BB KOTOPBIXB HPeOGIAIAETE EI, COCHA 110 CYXOJ01ÿY H COCHA 0 60107ÿ—cMuaps>. KB ayxb KPaCHOÏBCEA MI HPAIUCIACMB TaKÆKC TAYXIA OOJOTA BB XBOÏHBIXB JbCAXB. OTU NOCIbAHIE BMBCTB CO Miapamn COCTABIANTR COOCTBEHHO lOBOPA IePEXOIE OTB JbCA KE GO10TY, HO OHN UMBOTB Oo1be 1BCHOÏË XAPAKTEPB.—Pa3- CMOTPAMB KaXKAPIÏ BN1B H0PO3HP. [peicragureiem® yncraro esoBaro 1'bCa ABJ4eTCA 1B- JaA O61aCTR Pa3CMOTPPHHAA HAMM NOÏB HA3BAHIEMB Jb- cHuHbl. [logoôie abcHubi, Goïbe min mexbe BUION3Mb- HeHHOÏ OOIBIIMMU O36PaMN M OOIOTAMN MPI BCTPBTUMB BB eJOBBIXB 4bcax® [loexoHcrkaro n Mouoxckaro yb3- aopB.— ucrsie euoBtie J'ÉCA A'BCHAHBI 3ambTHO O6baxbe CMBIIAHHBIXR M MEHbe CHIOIIHPBIXB HPUKOTOPOCTHBIXB 1B- coBB. XaPakTepPnCTn4eCKkiA, HanGOïPe PaCHpOCTPAHEHHPIA KUBOTHPIA €A BCB UPNHAAEKATE ACKIOUATEILHO payHb CIOBPIXE ABCOBB. CIO1a OTHOCATCA MHOTOYNCICHHBIE ep- 235 nple M 304eHble DAMAL, GLIOPKU, KACCML, UePRble OPOZOU HI 6ouure paounnuru (‘), Falco Gyrfalco (?), paôuuxu, 20p- AUHEU, KYHUUYL, OAKU UN MHOrie Apyrie BUAB, nMbrouie Gorbe BTopocTeneHHoe sHaseHie. — EuoBrie abca Ilome- xonckaro H MouoxcKaro yb31a XaPakTePu3yWOTCA M Hb- KOTOPPBIMU APYIUMA KVUBOTHBIMN, 3]'CR ele P'hAKUMA HAN COBEPIIEHHO OTCYTCTBYIOIIUMN. [puxkorpocrHsie 15Ca HMBIOTB CMBINAHHBIÏ XAPAKTEPE M IOTOMY OTANYAINTCA Pa3HO06Pa3leMB BH1OBB l'ÉCHPIXE KN- BOTHBIXB. JAbCR BCTPHA2IOTCA NOTA BCB XNIUHBIA, Ja34- ilA, BOPOGPUHBIA M KYPMHPIA HTUUBI, HO 31bCL HBTE HN OJAHATO BHJAa, KOTOPPIH ObI OPOCAICA BB lI1a3à CBOEIO MHO- TOYNCICHHOCTHIO. H'BKOTOPPRIA NTUNBI TONPKO 31bCR H 3a- mbueHHBla (*), Hanp. ObAbA Cou, MeMepesAMHUKU M 3e- senva oecauxu (Emberiza cirlus) Toxe 6esB Bcararo co- MHBHIA He COCTAaBJIAITR UXB OCOGeHHOCTU. [lepBrie Ba BUAA, NO BC BBPOATHOCTH, TOPa310 yallje BCTPbAAOTCA BB OOMbIIIXB EJIOBBIXB JECAXPB CBEPOBOCTOHHOÏË HOIOBH- HBI. O6 Asfur Sp.? 3TO MOXKHO CKA3aTb HO10KATEIBHO. Cocxogkie 15Ca BB CBONXB O6ONXB BHION3MBHEHIAXP ropa31o Obanbe YNCTHIXB €JOBBIXB. COCHAa HO CYXOA01Y, DpAMBPOMB KOTOPOÏ MOTYTB CIYÆKUTb—CMOIEHCKIA J'ECB, JbCR 3a fKoOBIeBCKOÏ CI00O1OË, TPNBHI 3ABOIXKPA M T. 4. nmbeTB BeCEMa OrpannyeHHoe HaceseHie. HanGorbe pas- HooGpasHa payHa CmMosexckaro J'BCa, KOTOPHIÏ BO nep- BBIXB CTPO6BOÏ, BO BTOPBIXB [OJCHAB erTO COCTABIACTE MO3%K@B@IRHUKE U CAbHAKB. COCHOBAA Pola Ha Gepery. [leuxerabt (cm. BaperoBo Goioro) npeicraBaaeTs eme 6o- 1be PpasH006pa3H0e HaceleHIe, ATO HäXOAUTCA BB IPAMOÏ (*) Turdus viscivorus ouems phako BCTPhuaeTCA Y HaCB BB AUCTBEH- HBIXB AbCAXB. () T. e. sambuenHpbia rHb34AImuMuCA. 236 3aBNCNMOCTN OTB HEJOCTATKA XBOÏHBIXP JMÉCOBR BOOGIIE. ITo1o6H0 TOMY KakB OO10THAA NTIA BCA CONBACTCA 3]1'ECE BB BaperoBo 60010T0—BCA 60poean nmuwa, OGBIKHOBEH- HO NPeADOYNTAIAA eJOBBIE J'bCA, 3àa HeNMPHIEMB UXH AOBOULCTBYETCA AUCTBIMB COCHOBHIMB. CKOIBKO MEI MOTAN 3aMPTUTE, HaOOÏbE XAPAKTEPHCTUIECKUMN BHAAMH COCHO- BBIX'B J'BCOBB ABAAÏWTCA CIbPolé MYXOAOGL, NIbEUE OPpO3OU, CIbPLA CO6b, HA3PBIBACMPBIA Y HaCB COCHOBKAMU UN 3e 1eHYU- KU, KOTOPHIA Jallje BCerO BCTP'PAAIOTCA BR l'YCTOMB COCHA- Kb. BC 9Tn uTuubi 315Cb HanOo1Be MHOTOYACIEHHEI. — 37% ra1oB® 31bCR BCTPpb4aeTCA BbPOATHO TOIPKO OJHa Lacerta shirpium. CocHa n0 6010Tÿ—T. H. Mwapu ele O6b1xbe CYX0/0- Ja. Takia MÉCTHOCTN OH YaCTO BCTPbYAWTCA BB Cb- BeEPOBOCTOHHOÏ HOIOBHHB, BB APyrOÏ — rOPas10 pbxe. OGpasoganie 3TUXB MINAPB BECHMA NPOCTO: MOXOBAA TPA- CHHA KaKIOTOIHO YBCANYNBAEMAA HOBHIMB CI06MB MXà H MHOTMXB OOJOTHBIXR PaCTeHIÏ HaKOH@IB HACTOIBKO YTOI- IACTCA A YUIOTHACTCA, UTO BR He MOTYTB Y*e yKkOpe- HATDCA U He OAHN KYCTApHUKn. are BCero 31bCb pac- TeTB COCHA, PhÆE OJPXA HN APYTIA APEBECHPIA HOPOIFI, HO n COCHa HUKOTIàa He AOCTHrAeTB IOIHATO POCTA JTOMY mbuaeTb U3JUUIHAA CHIPOCTE M PBIXIOCTR HOUBHI Coca nmbeTr 31BCR 4aXJIBIÜ, OONb3HEHHBIÏ BNAB N CaMaf Mb- CTHOCTB CBOMMB OAH006pa3leMB n 6e3*KN3HEHHOCTPW IPO- u3BOANTE TAKeJOC BueyaTibHie. OuHoo6pasie MINAPB 06- ycaoBanBaeT» A OBIHOCTE XKNBOTHATO HaCeieHIA. Toubro OHHU 21YXApu, Ha3bIBAEMBIE 4aCTO MOINHMRAMU, HPeANO- yATABNOTB IO0]100HPIe OO10TCTRIE JbCA;, 31bCB Xe BB Jallib oueHB YaCTO BPIBOJATCA ObAbA kyponamnu. 35 3Bbpeñ OAUHB A0C& BCTPbAAeTCA 31bCE e1Ba IN He Jalle, JEMB rab 160: TakiA MBCTHOCTH OOPIKHOBEHHO OPIBAWTR Ha- 237 CTOIbKO YVeAeHCHBI M HEAOCTYHHBI, UTO AOCTABIAQOTR MB GesonacHoe yOEKUITE. Hkoropoe CXOICTBO CB MINAPAMM HPeICTABIAOTE He- Go1blHIA 6010Tà BE CePeIUHB XBOÏHATO 1bCA, Ho 06CTa- HOBKa XP BCE TAKH HPAAACTB MB OOIbINYIO OKNBIeH- HOCTE HN AB1aeT? HaceseHie 601be pacHo96pasabims. l1a8- HBIMU XAPaKTePNCTHAECFUMA OONTATEIAMA TAKUXB TIYXUXB GO1OTR ABAAIOTCA BHPOIEMB OH HCY/PAGAU M UePHbLE KYAUKU. Uepexoinme KB INCTBEHHBIMR 1HCaMB. BR HuxBr Han- GOIbILYIO BaKHOCTR AMBIOTB Oepesa, OCHHA N OJIbXA, 3Ha- YNTEIDHO MEHPIIYIO —NBHAKP, AYOB MH Ophbiunuxs. Io- CABAHIA PBAKO O06PA3YIOTBR CHAOLIHBIA HaCaKIeHIA M no GoubilIe Y4acTI BXOAATBE BB COCTABB CMBIIAHHEIXB AUCT- BOHHBIXB J'BCOBB, TAB KB HAMB HPACOCINHANOTCA ILE MHO- riA ApyriA AepeBbA N KYCTAPHNKM, EI MeHPIATO 3Haqe- Hia. Takie cubiangabie JBCA nMbOTB CMbUIAHHOE M 0- BOIPHO Pa3HO06pasHO HaceleHIe, Pa3H006pa3ie KOTOpa- ro OBIBAeTR TMB 601be, 4BMB G6o1be npeoGIAIaeTB Bbl- COKOCTBOIBHBIÏ WU IPEUMYUIECTBEHHO Oepes0BPIA 1bCB. Camoe Gozsoe Hacesenie nMBHTB GepesoBsie 41bca, 3a HUM CIBAYIOTR OCHHOBHIA POIL, OJBXOBPIA — CAMPIA GHAHBËLIA ().—Bepesogbia POI PBAKO BCTPHBAAIOTCA Y HACB XOPOLIO COXPAHUBIIAMACA HN HO OOibulei 4aCTU eABa 3aCIYKUBAIOTR Ha3BAHIA XOPOILIAXB APOBAHBIXPb AbCOBB. bepesa nourn Bcerda pacreTe BMBCTB CB MO3KeBeIbHH- KOMB M APYTUMN AePeBBAMN M KYCTAPHHKAMN, HO4EMY TPpY- AHO CKAa3aTb KaKiA KUBOTHBIA HPMHAAIEKATE MCKIQAUTEI- (1) Ay6nakB 1 OPbMHHRKB HABPAAB AU HMbIOTHE XOTA OAHO XAPAKTePH- CTHYECKOCE KHBOTHOE, BE opburanrb eILCE AOBOABHO HACTO BCTPE- yaerca Sylvia curruca, HasbiBaemañ OPbXOBKOI, OCeHBIO — Nuci- fraga coryocatactes; 40 8% AÿYOnakb (88 Pocrosckome yb34b) uckato- AUTCABHO BCTPHbUAAIOTCAH BSPOATHO OAUH nporerasie 0yOouoco (Coc- cothraustes vulgaris), wak& 970 GBA0 3amb4eno namu 88 Mockos- CKOMB Yb346. 235 Ho ea HacaxkieHiam?. aie Bcero BcTphuaerea axbcr F?- cedula hypolais: oHa npexnouTaeTs nmeHHo HeBpicoriï gucTslü GepesHakp; Turdus pilaris n Turdus iiacus ('), Picus tridactylus, Muscicapa atricapilla nm Tetrao tetrix — rerepes® G6epesoBnxB. Camp OOBIKHOBEHHBIÜ 3BbpL—017- AAKG; AeMALQA, XOTA U PhAKA, BCE TAKUN, KAaKB N3BbCTHO, HOCTOAHHO NPHIePKNBACTCA OePE3OBHIXB JbCOBE. SJbCE xe (BB MeñkOïSCPÉ), BBIGNpaa MÉCTA HoCBipbe, :KHBeTE sa0roka. fluepuun (Lacerta vivipara) Toxe BecLMa MHo- royACICHHBI (*). lo cBoemy HaceïenHit OCUHOBBIA POIHN Ma10 OTIHAANOTCA OTB 6ePerOBBIXB H ayHa UXB He UMbETB IOYTH HUKa- KnxB oco6enHocTeñ. Pa3Hnla TOIbKO BB TOME YTO nep- Bbia Obanbe nocibiHnxB BnAaMu. ÎÎpaBza, 31'Cb BB 1y- IJaXB OUCHB JACTO THB31ATCA CK8OPDUE H necmpvte OAMAU, HO n TB n Apyrie BCTPbAAWNTCA elHe BB OOILUIEMB KOIU- uecTBB BB CMBIIAHHBIXB JECAXB. Hacesenie oxemHaka eme menxbe. B% o1EXaxP no Mo- KpeINHaMB Jauje BCbXB THbSAUTCH Cote U 0040%60c- man CUHUUA; N3B APYTUXB BH1OBD THE HEMHOrIA: 3A0AU- KU, NIbHOUKU, LOPUXEOCMEU, OBAbA MPACOY3KU, Oposdb! paôunnuru (Turdus pilaris)—Bce nruns MMbWEIA BeCLMa o6unpHoe posceseHie. Pa3cmaTpnBaa AnCTBeHHBIE J'BCA, MBl HPeANOIATAIN ATO OHU UMbIU AOCTATOYHYO BHIUNHY. Ho eme dame, 6e- pesa (*), ocrHa m oubxa, OespacueTHo nCTpeOiAeMBIA (*) O6a aposaa eaBa Au He dame BCTPbAAINTCA BB CMbINMAHHEIXE A1b- CaxB (BB OGINUPHOMBE CMBICAb). (?) Rana oxyrrhincha scTpbuaerca Take NPpeAMYIMECTBEHHO B'B AUCT- BeAHBIXB Abcaxr. Rana platyrrhincha npeanouuraerr Goube cmb- ITAHHBIE. (5) B% mesroïbcsb ouenk dacro BCrpbuaerca Betula alba. 239 CKOpBE MOryTB HA3BATRCA KYCTAPHNKAMN, HEKEIN 1EPEBE- amn. Taroe Meskorbche BMBCTB CB APyTUMM HOpOolamn AepeBLEBB M KYCTAPHHKOBb—BB OCOÉEHHOCTH HBHAKOMB — 3aHHMaeTB UHOTIA 3HANNTEIEHOE HpOCTPAHCTBO M CIYAATB MBCTOUPEOPIBAHIEMB AOBOILHO MHOTOYMCIHHBIXB M Pas- HOO6Pa3HBIXB KYCTAPHBIXB NTUIB, KOTOPBIA COCTABIANTH KAKB OBI OTABIBHYIO DayHY—hayHY CMbBIHAHHATO MEJIKO- xbCHA, HPAMPPOMB KOTOPArTO CAYXKATB OTHACTH BOJKCKIE ocTpo8a. HanGoxke xapakTepncrniecknmn opmaun 18- aawTCa: Sylvia curruca, Sylvia cinerea, Sylvia nisoria, Saxicola rubetra, Saxicola rubicola (?), Perdix cinerea, oTaacrTn Pyrrhula erythrina nm Lusciola suecica (*). 3% nepexoiHBixX® DayHB AePHOISCEA HanOoïpbinee 3Ha- JeHIe UMBIOTE—UBHAKB NO OO10TY M ABHAKE NO CPIPPIMP M 3alUBHBIMB AYraMB. Îl TOTE n apyroï xaparkrTepu3yer- CA OolPINMB KoïndecToBoMB Salicaria, Ermberiza aureo- la, Emberiza Schoeniclus, Lusciola suecica n npncyrersieurs Saxicola rubicola. Motacilla flava npnaaniexkuTs neKiw- yATeJRHO nocabanemy. V3R Kambin10BoKR Salicaria phrag- milis Mexbe BCHXB HYAAACTCA BB KYCTAXB M JACTO BCTPH- YaeTCA Bb CEPEAUHB 6010Tà — BB TPOCTHAKE. BB OCTAlbHBIXB HEPEXOAHBIXB DayHaxB (*) nepBaro Goibiaro nOoApasAbieniA OKA3HIBACTCA OJeBUAHBIÏ repe- BBCB Ha CTOPOHB BTOParo: payHa 31CE y*ke BoBce He IBCHAA. Bropoe noipasabienie 3akaodaeTz BB CeOB: Î) nora n ayra, 2) GouoTa, o3epa n phku. B% o6HnpHoMBR Cuba () Beck orn nruust van nouru BCb BCTPHhAAaIOTCA un Ha OnyIukb 1H6CO8B, HO TOUPKO KOTAA 3ABCB OBIBA@TR OMeHB MHOTO KYCTOBB. DAu3OCTE BOABI OOYCAOBAMBACTB MHOTOUYHCACHHOCTE KAMBIIIOBOKB, KOTOPPIA BOOÔIE TOBOPA, MaAO XAPAKTEPH3YIOTB PAYHY HACTOAIATO CHAOU- HArTO MEAKOIbCRA Ha CYXUXB MbCTAXE. (?) Hanpumbpr 6oxoro 8% Cepeaunb AucrsenHaro AbÇa. 210 HaACeeHIe HEPBBIXB OYIETR CMENHELMS, HACCIEHIE BTOPHIXB— eo0HumT. ÎnCToe GO10T0 CIYKATB NEPEXOIOME. Horeean payna camaa Gantümaa Ee cocraBiawoTre ve- mvuipe M He Oo1be wecmu BnioBt. [Mepsocrenenxoe 3Ha- deHie UMBIOTB THB: 2CA60pPOHOKG U nepenels, KOTOPHIE BCE BPEMA—OTB NPNIETA 10 OTIETA NCKIOYATEIPNO JIeP- æaTCA 3160. Mexbiiee 3Hasenie nmboTy 3Bbpu: Mus agrarius, Arvicola arvalis, Cricetus frumentarius n Lepus timidus, KOTOP#Ie YaCTo BCTPPAAIOTCA M BB APYrAXB MÉ- CTHOCTAXB, Circus Cyaneus TPNHAMIEXKNTBE KaKB N0leBOË TAKB MW JYrTOBOË ayHB M KpPOMB Toro HePbAKO THb3ANTCA AOBOJPHO AAJEKO OTR ONVILUEN JbCA—BB IPOrAINHAXE (npnkoTopocrarie 41bCa). ]yiosan ayHa npeicraBiaeTs TÉMB Oobiiee pasHo- 06pa3ie BHAOBP, 4BMB AYIB HpoCTpaxHbe nm CHipbe. Îlo- 9TOMY IOTHBIE M 3aJNBHPIe Jyra Gorage CyxuxB. Co6- CTBEHHO AYTOBaA DayHa 3aRI04aCTBR BB CeOPB INECTR BU- J0Bb, HO CIM CYNTATE MEHE XAPaRTePNCTUAHBIXB AA HeA ÆUBOTHBIXB, TO YNCIO 3TO HBCKOIEKO YBEANYUTCA. RP HePBBIMB NpnHaliexaTB: Circus cineraceus, Anthus pra- tensis, Crex pratensis, Vanellus cristatus, 06a Numenius; KO BTOpBIMB— lalpa m Anguis fragilis, upeanoynrarwmie Jyra Yÿ ONYIUKN abCa, n oTuactTu Rana oxyrrhincha n platyrrhincha. Ho oueHb CHIPBIMR 1ÿraMB, HOPOCIIAMB KY- CTAPHUKOMB, BCTPHUYAOTCA 0YNEAA, HAMHUOBKU UN MPOCM- HUWbl, HO OYNCAA OUCBAIHO DPHHAJLICHATE Oo1be KB 60- JOTHOË ayHBË, à OCTAIPHBIA COCTABIAIOTR HePeEXOUB OTB zbcHoï (KyCTapHoï) ayHbr KB JIyroBoï man O0J0THOË. HanGossinee pasButie nmbeTB 6010THa4 DayHa, KB KOTO- poit HPHHAMEXkUTE OOIbINHHCTBO HalinxR Grallatores n Natatores. Pixo BnpoyemR MoxHO HañTu Goubioe wu- cmoe GO107T0; GOIbIHEW YJACTIN OHO BB OO0JIbHIEË HAN MEHE- 241 ue CTereHA 3apOCTAeTBR KYCTAMN M Aa%Ke HEOCOILINIAMM aepeBLAMN, 1104eMY NMbETE CMBMAHHBIË XaPakTepr. EME yamme 601070, TbMB Oo1be fiepeBbCR KIOHUTCA Ha CTO- POHY 6010THATO HaCe16HIA M HaO6OPOTB—-4bMB OHO 60- jbe 3apocraerr, ThMB 601be n0CAbIHEE BBITBCHACTCA 15- CHBIMB ('). Bepers GoorTa o1Hako BO BCAKOMR cayuat 3aPOCTAETE KYCTAPHAKOMB MAIH AbCOMB, HO 3TO axe GxaronpiaTCTBYeTR 31BWHUMB #KUBOTHBIME. Dosbiinacr8o nXB, KaKB HanpnMbps y#nKu (Anas), Totanus n 1p. o4eHb JIOOATR TH3ANTECA NOUB TAKUMB HPUKPBITIeMB. TOIPKO Larus ridibundus, Sterna hirundo, orsacrn Machetes pu- gnax, Jallje BPHICHKHABAIOTBR ANA Ha COBCPIHIEHHO OTKPbI- THIXE M'BCTaxB. — M3R 3Bbpeï HA OAUHB He COCTABIAETE THAN4eCKOË NPAHAlIEXHOCTH Oo1oTHOË hayHbi. Aoce xky- BeTB OO1bIIE BB MIHaPaxB MAN BOOÔIE BB OOIOTACTEIXB JbCAXP; 604KU INEHATCA BCerTJàa BB lYCTOMB OOIOTACTOMBE ANCTBEHHOMB ABCY. TOILKO 800AHbA KPUCE HOBUHANMOMY dalle BCTPH4AOTCA BB AANCTBIXD OOIOTAXP, HEIN 10 6e- peramB PpBuekB M APYTUMB MBCTAMB. Tpumons nm 3e4e- HblA AAMYUKU BB OO10TAXB PAK; OHW UALE HONAAAOT- CA BR O001be IN MEHBE 3HAIATEIBHBIXP, TPABAHNCTHIXP HPyAaXB, MHOTAA BB TAYOOKNXE AykaxB. ana viridis HHOTJà BCTPbAANTCA NO 1bCAMB Bb HEOOIPIIAXB, HO BO- AAHNCTBIXB OOI10TUHAXE. Osepnan ayHa 10CTHraeTR CBOero HOJHaro Pa3BATIA TOIPKO BE ChBepoBoCTogHoË no10BNHB. Mi eue Gy1emr HMBTR CIy4añ TOBOPHTR 00B Hell NOAPOOHBE MH HOTOMY OTPaHAAUMCA HEMHOrHMA C1oBamn. boue Bcero xaparkTe- PA3YIOTB ee BOLONAABAOIUNIA OTAUHP; M3 lONEHACTHIXB OJHA AblCyXa ABIACTCA 3ABIIHUMB 06uTaresemB. [loCTOAHHO BE (*) Upambp%s sToro nsirbcHeHiA MB 84AbAn 8% Cpeauxb Baperosa 6ozoTa. N 3. 1808. 16 242 TAYXNXB O3ePAXB THb3AATCA A4e0e0u, (nHoria rycn), uwp- KW 244pbt, KpOXaan, Slerna minuta n Sterna nigra. Ha- CToania ymiu (Anas) yaile THb3JATCA BB 60107aX8 mn ye nOC1B BbIBO1a—BBIOnpawTea BB o3epa (‘). Hs apy- TUXD TAB M 3BPpei HA OH BH1B He HPHHAMEXNATHE UCKIQOUYATEILHO O03epamB: Larus canus, Myogole, Foetorius lutreola nm Lutra vulgaris (?) Berphyawrea rakxe n no PÉKAMB M CIYKATB NOCPEACTBYOINUMN 3BEHbAMH MeXAY o6oumn payHamn. Payxa pbKB n phdekr sHaunTeibHo Gbiube nm 03ep- HOÏ n OonorHoï. l'IaBHPIMU NPeACTABUTEAAMN A CIYKATE Aegialites, Actitis hypoleucos, Haematopus ostralequs n Hi- rundo riparia. BropocrenenHoe 3Hasenie nmwTe: Pan- dion haliäelos, Cinclus aquaticus n Harelda glacialis. Yo- CIBAHIE ABa BHAa, KaKB Ye CKA3aHO BCTPHAANTCA 10 Ge- peramr phuder? /lannioBcraro y'b3Ja. (*) Camo co6or pasymberca, yTo Ms He umbemB 34Cb BD BHAY MEA- KHXB TOIÿY3aAPOCHUXBE 03EPP, HPHÔAUKAININHXCH HO CBOEMY XAPAK- TePY KB OO10TAMS. {) Budpa Kaxeres npuraaiexurs Goxbe o3eproñ, Hexean pbasoïñ PayHB. 243 Jucrsie esoBsie sbca. 18. (CmbiiaHHbie (nepexonz KE 4epHo- 1bCLD). XBoûnpie A US 4bCa. Coca no cyxo104y. cHa. )Cocna no 6o1oTy (nepex. KB 6010TH.). l'ayxia Goiora BE XBOÜHBIXB J'ÉCAXB (nepex. Ë KB 6o1.). bepesogsie 1$ca. OcnxoBkia pou. O1BXOBbIA polg. AyGHAKT. OpHiuHunkre. Cubmannsie ancTBeHHBle rbCa. Ancrsenxbiü 15CB 10 G040Ty (nepexou.). Mezxoibcbe A KYCTAPHHKB. Veuax3 110 G6o10Ty (nepex.). Meuar3 10 4yramR (nepex.). JbcHan payna. An crsex- Hbie 1Ca. Moxprie 1yra. JAINBHBIE Ayra. Ayrogbia 604107a. RamBIMCTBIA 60107à. 3apociia o3epa. Uncroe Gouoro. Tpacua. Ha. | BosoraB51ncTB.1hCaxB (nepex.). a) Cren- | [ozesas. AyroBa. Bozorua. SAIABHBIA 03epa. Payxia dbCHPIA 03epa. Doabia pbkn. Paru. Os3epuan. DayHa OTKPPITEIXR MCTH. PHuxas. {(Hpodoaaucenie camdyemz.) EIN // BEITRAG ZUR KENNTNISS DER SIBIRISCHEN FICHTE - PICEA OBOVATA Ledeb. von Tu. TEPLoucHoOrr. Nach der Angabe Ledebour’s ist das Vorkommen der gewôhnlichen Fichte oder Rothtanne-Picea vulgaris Link innerhalb der Grenzen des Russischen Reichs nur an den mittleren und theilweise nôrdlichen Theil des euro- päischen Russlands beschränkt. Dagegen im nôrdlichen und nordôstlichen Theil desselben, so wie in Sibirien und am Caucasus, soll dieselbe durch eine andere, selb- ständige Art vertreten sein. Letztere ist von Ledebour erst als Picea obovata (*) und dann später als Pinus orientalis (*) beschrieben worden. (‘) Flora altaica, IV. p. 201. €) Flora rossica, Vol. III, p. 271. 245 Im Laufe des Herbstes 1868 hatte ich die Gelegenheit, zapfentragende Exemplare der sibirischen Fichte erst in der Gegend des Ridderschen Bergwerks (im südwest- lichen Theile des Altaigebirges) und dann, etwas später, ebensolche am Flusse Obwa (in der Gegend vor Iljinsk, Gouvernement Perm) za beobachten. Beim Vergleichen der in den genannten Gegenden eingesammelten Zweige und Zapfen mit der von Ledebour gegebenen Beschrei- bung der P. obovata hat es sich herausgestellt, dass dieselbe an vielen Ungenauigkeiten leidet. Ich halte es daher nicht für überflüssig, die von Ledebour gegebenen Unterscheidungsmerkmale der P. obovata einer genaue- ren Prüfung zu unterwerfen. In Ledebour’s Flora rossica finden wir beide Arten folgendermassen characterisirt: «Pinus Abies (Picea excelsa Link. Abies excelsa Dec. Picea vulgaris Link etc.) foliis subtetragonis mucronatis, strobilis cylindricis pendulis, squamis rhombeis apice trun- calis eroso-denticulatis. Pinus orientalis (Picea obovata Ledeb., Picea orientalis Ledeb. etc.) foliis subtetragonis acutis v. acutiusculis, strobilis cylindricis erectis, squamis cuneato-obovatis apice rotundatis integerrimis extus convexiusculis.» Folglich unterscheidet sich P. obovata von P. vulga- ris Link 1) durch die Form der Nadelspitzen, 2) durch die Stellung der Zapfen an dem stehenden Baume und endlich 3) durch die Form der Samenschuppen. Dagegen kann man aber Folgendes einwenden: 246 1) Im vorliegenden Falle kann die Form der Blattor- gane, so wie deren Länge und Durchmesser, kaum als em specifisches Unterschei- dungsmerkmal gelten. Wenig- D on | stens die Zweige der sibi- ® “6 rischen Fichte vom Altai un- DATE sich von denjeni- Fe gen der suropaischen Fichte {nur durch etwas stärkere Na- deln. Dagegen in der Form der Spitze konnte ich bei genauerer Vergleichung der- selben kaum eine erhebliche Abweichung entdecken. Der ganze Unterschied, den man Fig. 1. () in dieser Beziehung zulas- sen kann, besteht darin, dass bei der Picea obovata Ledeb. die Nadeln etwas gedrängter stehen, das heisst der Ab- stand zwischen den einzelnen Nadeln ist geringer, als bei der Picea vulgaris. Es ist aber selbstverständlich, dass dieses Merkmal allenfalls zum Unterscheiden einer Va- rietät, nicht aber einer Art benutzt werden kann. 2) Was die Stellung der Zapfen anbetrifit, in der sie sich auf den Aesten der stehenden Bäume befinden, so fnden wir in den Werken Ledebour’s ein Missverständ- niss, das kaum zu erklären ist. In der Beschreibung der P. obovata gebraucht er den Ausdruck «strobilis cylin- () Fig. 1. a. Ein Zapfen der Picea vulgaris Link. var. europaea (in natürl. Grôsse). b— Eine Samenschuppe von demselben. c — Eine Samenschuppe von gewohnlicher Grôüsse. Aus dem Garten der Aka- demie in Petrovskoje-Rasumovskoje, bei Moskau. 247 dricis erectis»” und äussert sich weiter, als er von der Abbildung der sibirischen Fichte in Lambert’s Mono- graphie spricht, folgenderweise: «s'robili falso penduli re- presentati sunt (‘) » Diese Worte geben Anlass zu glau- ben, dass die Zapfen der Picea obovata nicht hängend, sondern bis zum Ende ïihrer Entwickelung stehend sind, wie es Z. B. bei der sibirischen Tanne (Abies sibirica Ledeb.) der Fall ist, von der Ledebour ebenfalls sagt: «strobilis erectis cylindricis (*).» In der That finden wir auch diese irrthüumliche Ansicht fast allgemein verbrei- tet. — Es genügt aber die Be- schaffenheit der zapfentragen- den Zweige näher zu betrach- MA Len, um sich vom Gegentheile zu Jüberzeugen. Die Zapfen der si- birischen Fichten, die ich am Altai und Ural gesehen habe, sassen sämmilich an den Spit- zen der dünneren Zweige. Die- se Zweige sind aber viel zu à, dünn und biegsam, um einen |f vollständig entwickelten Zapfen } in aufrechter Stellung erhalten zu kônnen. In der That sind auch die weiblichen Kätzchen nur in der ersten Periode ihrer (‘) Auch fiuden wir am Schlusse die Bemerkung: «icones Lambertiana delinationem factae strobilos deflexos representant, quos vero tan in caucasieis quam in sibiricis speciminibus semper vidi erectos.» Flora rossica. Vol. III. (?)} Flora rossica. Vol. IT, p. 669. (*) Fig. 2. Ein Zapfen und Samenschuppen der Picea vulgaris Liok. var. uralensis (Picea obovata Ledeb.) aus der Gegend von Iljinkoje, Gouvernem. Perm. 248 Entwickelung stehend (‘). Aber nach der Befruchtung, mit der fortschreitenden Entwickelung der Zapfen, wer- den dieselben grôsser und schwerer und nehmen in Folge dessen eine Lage an, die sich der hängenden im- mer mebr und mehr nähert. An einem alten Exemplar (circa 100 Jahre alt), welches ich in der Gromatucha - Schlucht, in der Nähe des Ridderschen Bergwerks, am Altai, gesehen habe, hatte ich Gelegenheit, mich von der Gp Unrichtigkeit der Angabe Ledebour’s voll- ständig zu überzeugen. In den ersten Wochen des August war dasselbe von fast ganz ausgebildeten Zapfen vollständig bedeckt, die sämmtlich an den Spitzen der Zweige sassen und sich, wie die Zapfen der Picea vulgaris, in hängender Lage befanden. Es wird kaum zu entscheiden sein, was Ledebour zu so einem wichtigen Irrthume verleiten konnte. Es ist môglich, dass er die zapfentragenden Exemplare der sibiri- schen Fichte nur in dem ersten Stadium der Entwickelung der weiblichen Kätzchen beobachtet hat. Doch mag hier diese Frage unbeantwortet bleiben: im vorliegenden Falle ist nur die Thatsache wichtig, dass die Picea obovata Ledeb. sich von der P. Fig. 3.() vulgaris Link., was die Stellung der Zap- fen anbetrifit, gar nicht unterscheidet. é (t) Nach einem Aufsalze des H. Koptefl: «O xbco6oTannuecKBxE npy- 3HAKAXB XBOMHPIXD HOPOAB, HPOH3PACTAOMHXE Bb AATAËCKOMBE TOP- Hom® oKkpyrb.» Ich hatte Gelegenheit nur das Manuscript zu benut- zen, weiss daher nicht, wo und wann dieser Aufsatz verôffentlicht worden ist. {*) Fig. 3. Ein Zapfen der Picea vulgaris Link. var. uralensis (P. obo- 249 3) Es bleibt also nur das letzte und wichtigste Kenn- zeichen der Ledebour’schen Picea obovata übrig, näm- lich die Form der Samenschuppen. In der That, wenn man die Zapfen der P. obovata vom Altai neben denje- nigen der P. vulgaris Link. hält, so unterscheiden sie sich auf den ersten Blick so auffallend, dass man kaum zweifeln kann, dass sie zwei verschiedenen Arten ange- hôren. Doch wenn man dieselben mit den Zapfen der am Flusse Obwa wachsenden P. obovata vergleicht, so nmuss zugegeben werden, dass letztere eine Uebergangs- form zwischen der P. obovata Ledeb. und der P. vul- garis Link. bildet. Davon kann man sich aus dem Fol- genden am besten überzeugen (°): Europüische Fichte - Picea vulgaris Link. var. europaea (Die Zapfen stammen aus dem Garten der Akademie für Land- und Forstwissenschaft in Petrovskoje-Rasumovskoje, bei Moskau). Fig. 1. Grôsse der Zapfen: max. — 4,5 engl., min. 3”,0, Mit. — 3,7. Der äussere Rand der Samenschuppe ist mehr oder weniger in eine stumpfe Spitze ausgezogen, wesshalb sie einen rhomboidalen Umriss bekommt; die Spitze der Schuppe ist ausgerandet (Fig. 1, a, c) oder fein gekerbt (Fig. 1, b); der von Aussen sichtbare Theil derselben ist flach. Sibirische Fichle vom Ural — Picea vulgaris Link. var. uralensis (Pic. obovata Ledeb.). (Die Zapfen stammen vata Ledeb.) mit etwas gewôlbten Samenschuppen; die dazu gehô- rige Samenschuppe Fig. 2 c. Der Zapfen ist aus der Gegend von Iljinskoje (Gouvernement Perm). (‘) Aus jeder Gegend wurden 12 Zapfen (ohne zu wählen) genau ge- messen und verglichen. 250 aus der Umgegend von Iljinskoje an der Obwa, Gou- vernement Perm). Fig. 2 und 3. Grôsse d. Z: max. —= 3'’,5, min. — 2”,0, Mit. — 5 pe Der äussere Rand der Samenschuppe ist abgerundet, die Schuppe bekommt daher einen eifôrmigen Umriss; die Spitze der Samenschuppe fein gekerbt oder ganz (Fig. 2, a, b); der äussere Theil derselben flach oder schwach gewülbt (Fig. 2, c. und Fig. 3). Sibirische Fichie vom Altaë — Picea vulgaris Link. var. : altaica (P. obovata Ledeb.). (Zapfen aus der Gegend des Ridderschen Bergwerks, am … Südlichen Abgange des Altai- “\ gebirges) Fig. 4. Ÿ Grôsse: max. — 3”,0, mi- nim.i= d'baMitts=—25%43: Der äu:sere Rand der Schup- pe abgerundet (Fig. 4, a) oder wesshalb die Schuppe im ersten Falle einen breiteiformigen, im zWeiten einen fast herzfôrmi- gen Umriss bekommt; die Spit- ze der Samenschuppe stets Fig.024. 10) ganzrandig; der bei dem ge- schlossenen Zapfen sichtbare Theil der Samenschuppe stets mehr oder weniger gewülbt. (”) Fig. 4. Ein Zapfen der Picea vulgaris Link. var. altaica (P. obovata Ledeb.) aus der Gegend des Ridderschen Bergwerks, im Altaige- birge. 251 Ausserdem besitzen die Zapfen der sibirischen Fichte weiche, biegsame Schuppen, wodurch sie sich von den vom Ural stammenden Zapfen unterscheiden, die an Här- te denjenigen der europäischen Fichte kaum nachstehen. Jedenfalls steht letztere Form viel näher zu der euro- päischen Fichte, als zu der sibirischen (vom Altai) und muss daher als eine geographische Form der Picea vul- garis Link. betrachtet werden (‘). Aber auch die sibi- rische P. obovata unterscheidet sich von der am west- lichen Ural vorkommenden Fichte so wenig, dass sie kaum für eine selbständige Art gehalten werden kann. Die Zapfen der sibirischen Fichte, . die ich mit denjeni- gen der Pic. vulgaris Link. verglichen habe, stammen aus zwei sehr weit von einander entfernten Gegenden, haben sich also in sehr verschiedenen klimatischen Ver- hältnissen entwickelt. Es ist daher kaum zu bezweifeln, dass zwischen dem westlichen Abhange des Urals und dem Altaigebirge sich noch Formen finden werden, die den Uebergang zwischen den beiden Varietälen der Le- debour’schen P. obovata noch deutlicher beweisen wer- den. Ich glaube aber, dass man auch schon aus dem Gesagten schliessen kann, dass die Picea obovata Ledeb. (?) Varietäten der P. vulgaris Link. mit an der Spitze abgerundeten Samenschuppen kommen auch in anderen Theilen des europäischen Russlands vor. Die in Poretschje (Kreis Moschaisk, Gouvernement Moskau) aufgefundene P. vulgaris var. Uvarowi (Kaufmann: Mos- kau’er Flora, S. 665) unterscheidet sich von der gewühnlichen Fichte durch ganzrandige, an der Spitze abgerundete Samenschuppen, ist also mit der P. vulgaris var. uralensis sehr nahe verwandi. Auch habe ich bei dem H. Professor Dr. Kaufmann Zapfen ge- sehen, die den Zapfen der Pic. vulgaris var. europaea sebr nahe stehen und sich nur durch ganzrandige, abgerundete Samenschup- pen unterscheiden. Dieselben wurden von ihm im Gouvern. Riasan (Station Luchwitzy, Kreis Saraisk) in einem Walde gefunden, der grôsstentheils aus der P. vulgaris var. europaea bestand. 252 nicht als eine selbständige Art, sondern nur als eine klimatische Form der gewôhnlichen Fichte — P. vulga- ris Link. zu betrachten ist (‘). (*) H. Akademiker Ruprecht hat in den Wäldetn bei der Stadt Maf- mysch (Gouvern, Kasan) eine Fichte gefunden, die nicht zu der typischen Form der P. vulgaris Link. gehôürte, sondern sich «der sibirischen (P. obovata) näherte und fast in dieselbe überging.» — Akaremmka Pynpexra: «Hosoe #acxb4oBanie o aepnosemb». Hary- paaucT®, 1867, N° 13. Die botanische Sammlung der Akademie in Petrovskoje - Rasu- movskoje besitzt unter Anderem Zapfen der Pic. obovata Ledeb. aus Kamtschatka. Die grôssten von denselben sind gegen 3//,5 und die kleinsten circa 2//,0 engl. Alle Samenschuppen sind breiteifôr- mig und haben flache, abgerundete und fast ganzrandige Spitzen. Diese Zapfen bilden also den Uebergang zwischen P, vulgaris var, uralensis zu der P. vulgaris var. altaica.' CORRESPONDANCE. Lettre à Mr. le Secrétaire, Dr. Renard. - - - - Von meiner Reise an den Bogdo hätte ich IJhnen eigentlich schon im vorigen Jahre, am Besten von dort aus selbst schrei- bend, Mittheilung machen sollen, denn nach fast anderthalb Jahren ist Manches vergessen und das entworfene Bild erhält leicht eine etwas andere Färbung, als gut ist. Wäre diese Reise von längerer Dauer, zu günstigerer Jahreszeit ausgeführt und darum ergebnissreicher gewesen, so wäre ich jedenfalls dem Beispiele Herrn A. Becker’s gefolgt und hätte eine aus- führliche Reiseschilderung für’s Bulletin aussearbeitet. Nun aber will ich Ihnen nur einige oberflächliche Nachrichten da- rüber geben. Vielleicht ist es mir doch müglich, einmal aus- führlieher und zu geeigneterer Zeit diese so hôchst interessante Localität zu sehen und dann werde ich auch Besseres berich- ten künnen, als es in vorliegenden Zeilen geschehen kann. Ich glaube, ich hatte bei meiner Anwesenheit in Moskau (1861) gegen Sie meinen Wunsch (Absicht konnte ich da- mals noch nicht sagen) — ausgesprochen, einmal eine Reise nach dem Bogdo, entomologischen Zwecken geweiht, zu un- ternehmen. Der Wunsch, diess auszuführen, blieb aber aus ver- schiedenen Ursachen ein Wunsch, bis ich endlieh im Sommer 14867 den Plan verwirklichen konnte. 254 Ich kann die Verhältnisse nicht günstig nennen, unter de- uen ich die Reise autrat, insoweit die Reise eine eutomolo- gischen Zwecken dienende war, denn für's Erste konnte ich nur reichlich 8 Tage darauf verwenden, und das ist viel zu kurze Zeit, um eine Gegend auch nur einigermassen gründlich kennen zu lernen; dazu hätte ich wenigstens 3 Wochen dort verweilen müssen; zweitens war die Zeit selbst für meine Sam- melzwecke nicht günstig, denn gerade die 2-te Hälfie des Juli und die ersten Augusttage (neuen Styls) sind hier, was den Tagesfang aubetrifft, die allerunergiebigste Zeit in der ganzen Sammelsaison und der Nachtfang bringt zwar viel, aber auch verhältnissmässig wenig seltene und gute Inseeten. Wenn ich aber überhaupt reisen wollle, so musste ich diese einzig mir zur Verfügung stehende Zeit, während der wôchentlichen Va- kanz, benutzen oder hübsch zu Hause bleiben. Ich reiste am 23 Juli ab. Von der Dampfschifffahrt bis Tschernojar und dem kurzen Aufenthalt daselbst habe ich nicht nôthig, etwas zu berichten, weil die Erlebuisse auf dieser Fahrt doch nur für mich allein Interesse haben künnen. Auf einem Boote liess ich mich über die Wolga, durch die Ca- näle des zum Theil noch überschwemmten Saimischlandes und über die Achtuba setzen und langte nach eiuer 7 stündigen Fahrt zwischen den mit Pappeln, Rüstern, und Weiïdengesträuch und hie und da dergleichen Bäumen, bewachsenen Inseln, ich müchte sageu, Lagunen, beim Dorfe Bolchun an. Von entomo- logischem Interesse dürfte auf dieser Fahrt hüchstens das Er- beuten einer Cicindela chiloleuca sein, die ich zwischen Thon- stücken, die vom hohen Wolgaufer (bei Tschernojar) herabge- stürzt waren, fing. Im Boote wurden Tabanus- und Chrysops- Arten durch ihre Stiche recht lästig. Gern hätte ich auf den weiten Inselstrecken, die über und über mit biühendem Buto- mus umbellatus bedeckt waren, mich sammelnd aufgehalten, 255 wenn nicht hierdurch die ohnehin schon so lang dauernde Fahrt verzügert worden wäre, und das durfie nicht geschehen, wenn ich noch bei Tage mein Reiseziel erreichen wollte. In Bolchun musste ich vor Allem suchen Fuhrwereck nach dem Bogdo zu erhalten, aber das war eine schwierige Sache. Ich durchfragte das ganze Dorf und dasselbe ist nicht klein, nach Pferden, aber überall vergebens, denn die Pferde besitzenden Bauern hatten dieselben der Ernte halber nicht im Dorfe, son- dern sie befanden sich in der Steppe 20—30 Werst weit auf den Feldern. Um nur endlich weiter zu kommen, nahm ich Extra- post, die mich denn auch rasch nach dem Bogdo brachte. Frei- lich von Bequemlichkeit auf dieser Fabrt galt es abzusehen, denn meine Kiste mit Reise- und andern Effecten, fand ihrer Grüsse wegen nur neben mir Platz und kam bei jedem Stosse des Gefährt’s mit meiner Person in oft hüchst unsanfte und schmerzhaîte Berührung. Sie kônnen sich vorstellen, dass eine solche Fahrt nicht zu des Lebens Annehmlichkeïiten gehürt. Aber glücklicherweise hat auch so Etwas ein Ende. Der erste Theil des nach dem Bogdo führenden Weges durch die Steppe 1st ohne allen Reiz. Der sandige oder salzhaltige Thonboden war z. Theil von al- ler Vegetation entblôsst, und wo sie nicht ganz fehlte, war sie doch so äusserst kümmerlich, dass deren Anblick nur Un- behagen erwecken konnte. Dennoch war hier gerade die Zie- selmaus, Spermophilus eitillus, sehr zahlreich vorhanden, wäh- rend dieser Nager in deu Umgebungen des Bogdo vüllig zu fehlen sehien. Wie A. Becker schon berichtet, sieht man den Bogdo bereits hinter dem Dorfe Bolchun und ich sah ihn eben so, gehoben durch Luftspiegelung, aber anfangs seiner Gestalt und Erhebung nach, ziemlich unbedeutend. Beim Näherkom- men jedoch trat die wahre, wirklich sehüne Form des Ber- ges, zwar nicht grossartio, aber doch überraschend genug, 256 immer deutlicher hervor, bis er sich endlich in scharfen Li- nien vom klaren Himniel abhob. Es macht einen hüchst eigen- thümlichen, wohlthuenden Eindruck, einen Berg, wenn auch nur von der unbedeutenden Hühe von S00’ (Meereshühe) in der freien weiten Steppe als einzige nennenswerthe Erhebung, zu sehen. Es ist doch Etwas, woran das Auge haften kann und sich gerne ausruht, wenn es vorher vergeblich in der un- endlichen leeren Einüde nach einem festen Punkte suchend, umhergeirrt war. Auch die Steppe fing nun an, etwas freund- licher auszusehen. Der Stand der Saatfelder, bei denen wir vorüber kamen, war ausgezeichnet. Dies gab mir auch Hoff- nung, in der Umgebung des Bogdo eine üppige Vegetation und abhängig davon, gute Insectenausbeute zu finden. KEnd- lich nach einer fast 3 stündigen Fahrt lanote ich auf einem vom Bogdo westwärts sich hinabziehenden Rücken an und vou hieraus bot sich mir ein Anblick, den ich nie vergessen wer- de. Wer die Beschaffenheit unserer Steppe kennt, macht sich keine grossen Erwartungen, besonderen Reïiz einer Gegend an- zutreffen und daher mag es vielleicht kommen, dass eine auch nur einigermassen andere Physiognomie einer Gegend einen auf alle Fälle oünstigen Eindruck macht. Ich will versuchen, Jhnen mit meinen schwachen Worten eine Andeutnng von dem Bilde zu geben, was sich mir hier zeigte. Der Vordergrund, ein dunkelgrüner Steppengruid, rechts der Bogdo, links eine Schlucht mit ziemlich steilen Abfällen nach dem See zu. Von Strauchwerk oder Bäumen war keine Spur, dafür aber zeigten sich die verschiedenen Salzpflanzen in einer nie gesehenen Ueppigkeit und konnten einigermassen die Stelle des fehlenden Gesträuchs ersetzen. Gradaus, nicht weit von der Schlucht, lag die Beamtenwohnung, genau so gebaut, wie, wenigstens in unserer Gegend überall, die Post- stationshäuser; dahinter in einem Abstande von etwa 60—100 257 Schritten zog sich der, wie mau mir sagte, gegen 30 Werst lange und etwa 10 Werst breite Salzsee (Bacryuruareroe o3epo) hin.—Scheinbar eine Eisfläche inmitten von Sommer- grün.—Theils blendend weiss, theils von der Abend - Sonne rôthlich schimmernd erleuchtet, hob sich diese wasserlose Flä- che scharf von der dunkelorünen Umgebung ab. Ich war ge- rade im rechten Augenblicke hier angelangt, um diesen ei- genthümlichen Erdenfleck in der allergünstigten Beleuchtung zu begrüssen. Ich kann auch nicht sagen, dass der vortheilhaf- te Eindruck, während meines einwüchentlichen Aufenthalts ge- wWichen wäre. Ich faud bei dem hierwohnenden Salzaufseher und dessen Familie freundliche Aufnahme, so dass ich an den Aufenthalt unter diesen werthen Leuten stets mit Vergnügen zurückdenken werde, Da der Beamte erst seit mehreren Wo- chen hier wohnte, war natürlich die häusliche Eiorichtung in vieler Beziehung mangelhaft. Das lässt sich nun als Gast ei- nige Tage hindurch ertragen, aber unter solchen Umstäuden, und überdies ferne von Menschen auf die Dauer zn wohnen, kommt mir nicht beneidenswerth vor. Auf gesellschaftlichen Um- gang müssen die hiesigen Bewohner natürlich ganz verzichten, wenn nicht einmal ein Naturfreund sich auf kurze Zeit hierher serirrt, und von solchen Leuten ist gewühulich auch nicht viel gesellschaîtliche Aufopferung zu erwarten. Die nächsten Dürfer sind nicht unter 36 Werst entfernt und daher der Bedarf der nüthigsten Lebensmittel, besonders im Sommer, oft sehr schwer zu beschaffen. Der nächste Arzt wohnt über 40 Werst weit in Tschernojar, die nächste Apo- theke ist die von Sarepta, also in Krankheitsfällen so gut wie keine Hülfe zu erlangen. Ich habe nun keineswegs unter die- sen Unannehmlichkeiten zu leiden gehabt, Dank der treuen Fürsorge meiner Gastfreunde; aber ein Uebelstand war nicht müglich abzustellen und dies war eine wahrhaft kolossale Masse : JW 3. 1868. 17 258 von Stubenfliegen, gegen deren Eindringen in alle wohnlichen Räume nichts zu machen war. Fliegengift war nicht vorhan- den, dazu Thüren und Fenster derartig beschaffen, dass dem Lustromen neuer Massen nicht gewehrt werden konnte, und so blieb uns allen hier Anwesenden nichts Andres übrig als mit oder ohne Resignation diese Plage zu ertragen. Kaum graute der Morgen, und das war früh genug, so begann ein wahres Brausen im Zimmer und an ein weiteres Ruhen war nicht zu denken. Der Mittigstisch war buchstäblich schwarz von ihnen bedeckt, und zu den (unfreiwillie) consumirten Dingen gehôürte dann auch gar manche Fliege. Von dem Gefühl des Ekels gall es hier, sich zu emancipiren oler zu hungern, ich wähl- te ersteres. Zum Glück stand nach der Seeseite zu, hinter dem Hause eine leere Kirgisenkibitke, welche als Villa, Gar- tenhaus, oder wie man es nennen will, gelten Kkonnte. Hier war bei Tage eicentlhich der einzig môgliche Aufenthaltsort unter Dach, und hier allein war ich in Stande, die gesam- melten Ensecten zu spiessen, weil hier doch nicht so viel Flie- gen waren. Ausser der Beamteuwohuung mit ihren Nebengebäuden und Stallungen steht etwa 1000 Schritt ostwärts am See noch ein Wächterhaus und mehr nach dem Berge zu einige Kirgisenki- bitken, deren Eigenthümer als Wächter des Salzes, eine be- sondere Garantie gegen Diebstahl, seitens der Kirgisen, bie- ten sollen. Weniger gewissenhaft soll dieses Wächteramt von den dazu angestellten Bauern ausgeübt werden, welche in den benachbarten Dürfern ihren Anhang haben, und nach dieser Seite soll die vüllige Unterdrückung des Salzdiebstahls nicht môüglich sein. An dem ersten Morgen meines Ierseins streifte ich in den nächsten Umgebungen des Hauses unher. Ich musste staunen über die üppige Entwickelung der verschiedenen Artemisia-Ar- 259 ten. Art. fragans z. B. war an günstigen Stellen 3—4" hoch. Die Kochia, Salsola Arten, Zygophyllum Fabago, zeigten sich in môglichster Vollkommenheit. Aber die ersten Sammelversu- che von Insecten fielen sehr unergiebie aus. Mit Ausnahme einer grünen Wauze, die ich bei Sarepta nicht finde, war Alles, was ich fand, gemeines Zeug. Ein Gang auf dem See konnte natürlich keine entomologischen Ergebnisse haben, wenn ich als solche nicht, einen hie und da fest auf dem Salze aufsit- zenden und mit Salz überzogenen Wasserkäfer, der hier nicht sein Element, sondern sein Grab gefunden hatte, oder eine Heuschrecke, oder Bremse, denen es ebenso ging, nennen will. Uebrigens stand ich von dem Weitercehen auf der blen- dend weissen, harten Salzfläche bald ab, denn die rückstrah- lende Sonnenglut und Blendung war so stark, dass ein län- geres Verweilen hôchst beschwerlich war. Ich begnügte mich daher damit, noch eine Strecke am steilen, etwa 20 — 40° tief abfallenden Ufer hinzugehen. Hier lagen Dytiscus, Lydro- philus, Aleudus, Carabicinen und vielerlei andere Käfer mas- senweise, von einst auf dem See befindlichem Wasser ange- spült. In auffallender Menge flogen hier unmittelbar am Ufer die Satyrus-Arten: S. Anthe nebst var. Hanifa (letziere selten) S. Briseis, Semele, P. Lycaon, Lycaena Icarus. Col. Erate, Edusa. An den Blättern einer Statice sassen die schünen bun- ten Raupen von Eog. Contaminei. Mehr aber, als diese freute ich mich über eine, zwischen dem umgeschlagenen Blätterrand dieser Pflanze eingesponnene Wicklerraupe, aus der ich eine, nach Hrrn. Prof. Zellers Meinung neue Grapholitta, die ich Staticeana nennen müchte, erzog. Auffallend war mir der Man- gel an Vügeln an und auf dem See. Nur ein Charadrius, der bei Sarepta auch vorkommt, zeigte sich. Im Frühjahr, wenn etwas Wasser auf dem See steht, soll es bisweilen vorkommen, dass sich darauf wilde Enten nieder- 17° 260 lassen, aber von der gesältigten Soole bleibt nach dem Ver- dunsten des Wassers am Gefieder so viel Salz hängen, dass die Vügel nicht mehr im Stande sind, aufzufliegen und mit Leichtigkeit gefangen werden. Einen kleinen Flug des seltenen Fausthuhns, Syrrhaptes pa- radoxus, Wenn ich nicht irre, sah ich einigemal. Noch an demselben Tage begab ich mich auf den von der Wohnung noch 4 Werst entfernten Bogdo. Er steigt sehr allmählig an. Die Steppenvegetation auf diesem Wege ist dürftig und durch- aus nicht von der bei Sarepta verschieden. Wie hier wechselt thonhaluser Boden mit Sandstrecken ab, Auf ersterem herrschen dürre Artemisien und das gelbblühende Pyrethrum achilleaefo- lium vor; auf letzterem Euphorbia und andere gewühnliche, sand- liebende Gewächse. Von dem Berge aus nach dem See zu zieht sich eine z. Th. bis 80” tiefe Schlucht, in der Felsen vou festem Sandstein, mannigfach zerklüftet und ausgewaschen zu Tage tritt. Bei der Sonnengluth war hier die einzige Müg- lichkeit, im Schaïten zu ruhen; ja sogar eine Wasserpfütze war hier, doch das braunroth gefärbte Wasser von schlechtem Geschmack. In der ärgsten Mittagshitze kam ich auf dem Berge an. Er ist mässig steil, die Abhänge des eigentlichen Berg- kegels sind Steppe, oben hürt jeder Pflanzenwuchs auf und der Boden ist mit kleinen und grüsseren Trümmern von Muschel- kalk (?) bedeckt. Unter den grüsseren Steinen war hier eine kleine missfarbene Gecko-artige Eidechse nicht selten. Die Aussicht von diesem hüchsten Punkte war natürlich unbegrenzt, besonders nach Süd und Südost in die flache üde Steppe. Et- was weiler westlich ein Streifen Wolga und ganz am Hori- zonte eben noch sichtbar Tschernojar und dessen Steilufer, Nordwärts der See in seiner weiten Ausdehnung, dahinter eine kleine Erhebuug, die der kleine Bogdo sein soll. Nach Südost und Ost fällt der Berg steil ab und zwar in dem Grade, dass 261 hier wiederholte Erdrutsche stattgefunden haben. Diése neue- ren Erdschlüpfe sind roth oder graugrün ohne Vegetation, die älteren dagegen waren mit einer Astragalus Art, Artemisia und anderen bewachsen. An den Abhängen des Berges sassen in auffallender Menge Aquila Clanga. Ich zählte deren etliche 30 Stück. Der Haüptberg ist auf der Ost- und Südseite von ei- nem Walle von Sandsteinfelsen, die z. Th. sich senkrecht ge- gen 80’ erheben, umgeben. Hier war unter Steinen ein Scor- pion nicht selten, den ich ebenfalls unterhalb des Berges un- ter trockenem Kuhdünger gar nicht selten fand. (Bei Sarepta ist mir dieser Scorpion noch nicht vorgekommen, obgleich be- hauptet wird, man habe ihn gefunden). Seclopendra morsitans und Solpuga Araneroides waren ebenfalls hier nicht selten. Von Gewächsen sah ich hier nichts, was nicht um diese Zeit auch bei Sarepta vorkommt, Echinops Ritro, Scabiosa ucranica, Del- phinium Consolida waren fast die einzigen Pflanzen, welche durch ihre Blüthen das Auge erfreuten und eine Menge der, um diese Zeit unsere Steppe bevülkernden, Falter anlockten. Sat. Anthe, Briseis, Semele, Pararge Janira, Eudora, A. Dap- lidice, Lyc. Alexis, Aegon, Pol. Thersamon, Col. Erate, Edu- sa, Hlel. Scutosa, Dipoacea waren die zahlreichen Gäste auf diesen Blumen. P. Chloridice war noeh das Beste, was ich erbeutete, nebst einem © von Heéreyna originalis, welches 50 viel mir békannt, bisher noch nicht gefunden worden ist, Zwi- schen den Salzkräutern in der Umgebung des See’s waren Crambus jueundellus, Eromena superbella und Er. Ramburiella gemein; Pyralis Colchicalis ziemlich selten. Letztere ist unter den Schmetterlingen die einzige Art geweseu, die hier bei Sarepta noch nicht gefunden wurde. Westlich von der Beam- tenwohnung münden 2 nicht tiefe Schluchten in den See aus, welche etwa 2 Werst lang sind. Die nicht sehr steilen Ab- hänge derselben sind theils mit Glycirrhiza glandulifera, theils Halimocnemis, Alhagi Camelorum u. d. m. bewachsen. Auf 262 letzterer Pllanze sass, doch nur auf einer gar nicht sehr aus- gedehnten Strecke, die prächtige Julodis variolaris und frass eifrigst die Blätier der Pflanze. Jedenfalls mag die Larve auch an diesem Gewächse, vielleicht an der Wurzel leben. Diese prächtigen beinah 1 Werschok langen dicken und bunten Kä- fer konnte man in dem nicht dichten Alhagi-Gebüsch schon auf eine Entfernung von 20 und mehr Schritten sehen. Etwa 500 Schritte vor dem Einmünden der Schlucht in das See- becken, entspringt ein kleiner Bach, dessen klares Wasser das einzig trinkbare Wasser hier ist. Es hat einen leichten Beigesehmack von Dinte, ist aber der Gesundheit durchaus nicht nachtheilig. Das Wasser dieses Bächleins versumpft ohne auf den See selbst zu gelangen, und es entwickelt sich in die- sem letzten sumpfigen Theile eine üppige Binsenvegetation. Statice wucherte ebenfalls hier. In den Umgebungen des Sees erbeutete ich: Agrotis var. deserticola, Caradrina Lepigoni, Dei- lephila lineata, Eogene Contaminei, Phorod. smaragdaria v. prasinaria, Acid. Beckeraria, Syn. phaeoleucaria, Melit. Phoebe Melit. var. Neera, Hypopta, Thrips, Thalp. Areuina, Th. ostrina, Th. pallidula, Catoc. neonympha, Euer. advolata, Nem. pul- mentaria, Acid, Pecharia, A. immutata, Asopia perversalis, Te- gostoma ecomparalis, Nymph. Stratiotata, N. Potamogata, N. Arundinalis, Bot. sticticalis (in ungeheurer Menge), Nom. Noc- tuella, Chilo cicatricellus, Crambus carectellus, Cr. uligino- sellus, Cr. perlellus, Prosm. quercella, Pemp. nuelestella, Neph. grecella, Nephopt. deformella, Neph. janthinella, N. Dah- liella, Epischnia Sareptella, Myel. rhodochreila, M. dulcella, Myel. Corcyrella, Nyctegr. achatinella, Aerob. Pyrethrella, Ac fronticoruella, Eph.oblitella, E. Ephedrella, Tortz. Chondrillana, T. costana, T. strigana, Conch. margaritana, O. albipalpana, C. contractana, C. Mammana, Graphol. conterminana, Gr. ha- mana, Ateliot. Huagaricellum, Hyponom. rorellus, Plut. Cru- ciferarum, Gel. lucidella, G. auginella, G. incertella, (Col. 263 Botaurella, G. leucapenella, Stagmatoph. Serratella und noch manche andere Arten, die z. ‘Th. noch nicht sicher bestimmit sind. In der Entfernung von etwa 20 Werst vom Hause nach N. W. zu, befinden sich mehrere Hühlen, zu denen mich mein freundlicher Wirth geleitete. Leider war der Tag schon so vorgeschritten, dass, auf diesen Hühlenbesuch nur ganz kurze Leit verwendet werden konnte. Ich erfuhr, die Existenz die- ser Hühlen sei erst seit wenigen Jahren bekannt, aber eine wissenschafiliche Untersuchung derselben noch nie ausgeführt worden. UÜnter den umwohnenden Russen, von denen Einer, ein Geistlicher, 13 Stunden in einer derselben zugebracht ha- ben will, giebt es mancherlei Sagen von übernatürlichen Er- scheinungen und drgl. Vom nürdl. Seeufer mag die Entfer- nung der Hühleneingänge etwa 5 —6 Werst betragen. Etwa 4 Werst vorher, sind zahlreiche kreisrunde Vertiefungen von 20— 40" Durchmesser aber kaum 4” Tiefe in der ebenen Steppe zu bemerken, in denen stets ein bedeutend üppigerer Pflauzenwuchs, als in der Steppe, ist. Durch eben dieses kräf- tigere Gedeihen von Pflanzen werden diese Vertiefungen be- merkbar. Nach den Hühleu zu nehmen sie an Tiefe und An- zahl zu, Ich hatte mir vorgestellt, die Hühleneingänge würden in einer tiefen langen Sehlucht mit felsigen Steinwänden sein, da ausser dem Bogdo kein Berg in der Umgebung von ca 30 Werst existirt, fand aber die Localität ganz anders. Wir hiel- ten endlich am Rande eines etwa 100—150 Fuss im Durch- messer haltenden und 60— 80" tiefen ‘Trichters an, dessen recht steile Abfälle aus Fasergyps-(?) Gestein bestanden. Ohne Schwierigkeiten kam ich unten an und stand an einem ziem- lich geräumigen Loche, dem Eingange in die Hôühle. Es war vergeblich, meine Becoleiter zum Betreten der Hühle zu über- reden, da sie alle môüglichen drohenden Gefahren, Einsturz der Oeffnung, und damit Absperrang von der Aussenwelt, oder doch zum wenigsten Gesindel darin fürchteten, und so musste 264 ich denn allein, mit einem Lichte und Feuerzeug verselen, hineingehen. Der Eingang selbst war das schwierigste Stück, weil ich mich über 1 Klafter tief senkrecht hinablassen, und dann mit einem kleinen Schwunge einen Steinblock, mit den Füssen erreichen musste. So weit ich in dieser Hühle vor- drang, war der Weg durchaus gefabrlos und nicht unbequem, obgleich viele kleinere Felsblücke auf dem Boden lagen. Die Hühe betrug nicht unter 8° und an mehreren Stellen, wo sich der Raum kammerartis erweiterte, mochte die Hühe gegen 20” betragen. Die Neigung ist sehr gering. Die Wände und Decke sind natürlich durchaus uneben durch vorspringende Felsstücke. Die Farbe des Gesteins war dunkel, durch Ver- witterung der Oberfläche. Einige sehr schwache Quellen dran- gen aus dem Gestein, um sich bald wieder zu verlieren. Die Temperatur war angenehm kühl, 8—10° Réaumur. Von Hühlen- Insecten bemerkte ich unter den wiederholt umgewendeten Stei- nen Zwar michts, bin aber überzeugt, dass eine Ausbeute an solchen zu machen sein würde, wenn man Küder auslegen künnte, Die Richtung dieser und einiger anderer Hühlen, die ich eine kurze Strecke beging, ist nach N. O. nach dem See zu und ich vermuthe, dass sie auch unter diesem sich weiter verzweigen mügen. Vielleicht befindet sich hier unter dem oberirdischen wasserlosen Salzsee, ein Wasserbassin, das durch das in die Tiefe dringende Wasser des See’s gebildet wird. lier wäre dann müglicherweise einem weiteren Vordrin- gen in der Hühle ein Ende gesetzt, wenn nicht auch diess Was- ser Weitere Abflüsse in die Tiefe hat. Doch genug der Muth- massuugen, diese gehen leicht ins Unendliche, unter den Cas- pisee und noch weiter. Iiermit habe ich Ihnen das Wenige von Interesse von meinem Aufenthalte am Bogdo mitgetheilt, der bei längerer Zeitdauer und zu günstigerer Jahreszeit jedenfalls bessere Resultate geliefert haben würde, als zu dieser Zeit. Nach einem, wie sehon erwähnt 8-täügigen Aufenthalt, begab 265 ich mich auf die Rückreise, die von keinem irgendwie beson- deren Interesse für Andere, wie die gewühnlichen hier zu Lande mit dem Reisen verbundenen Strapazen und Unbequem- lichkeiten brachtée, so dass ich ganz gern mich nach dersel- ben einiger Ruhe und Erholung in Sarepta erfreute. IH, Christoph. Sarepta. Januar 1869. Lettre à Mr. le Secrétaire, Dr. Renard. - - - - Veuillez m'excuser si j'ai tardé quelques jours à Vous répon- dre. — Un redoublement d’occupations à la fin de mon cours, m'a forcé de remettre à plus tard toute correspondance. — Je vais solder mon arriérée et je commence par la ville de Moscou qui m'a depuis long temps traité d’une manière bien au dessus de mes mérites. Mon petit travail sur les Polynésiens et leurs migrations est devenu un demi volume in 4° avec 4 cartes qui a paru chez Arthus Bertrand. — Je lui écris en même temps qu’à Vous pour qu'il ait à Vous en adresser un exemplaire. de vous prie de vouloir bien en faire hommage en mon nom à la Société des Naturalistes. — Je serais heureux qu’elle y trouvât quelque chose d’intéressant pour elle. Un très beau résume de nos connaissances sur la Polynésie, la Mélanaisie et la Malaisie, envisagées à pen près à tous les points de vue est l'Océanie par Domeny de Rienzi faisant par- ie de la collection publiée par F. Didot sous le titre de l'Univers; mais il date de 1836 et 1838. — En 1864 Mr. Charles Grad a publié un petit volume intitulé l'Australie in- térieure, extrait des Nouvelles Annales des voyages. le résu- mé est surtout geographique. - - - - Mon gros volume sur 266 des progrès de l'Anthropologie: à été en effet publié sous les auspices du Ministre. — Le très peu d'exemplaires qui ont été mis à ma disposiion ont servi à payer quelques dettes contractées depuis long temps auprès de divers savants qui m'avaient envoyé leurs ouvrages. — Je sais que le Ministre a lintention de distribuer uu certain nombre d'exemplaires de ces divers Rapports aux Sociétés étrangères et je ferai mon possible pour que Moscou ne soit pas oublié. Je me suis eflorcé de faire de ce livre, ce qui manquait entièrement, un Manuel d’Avthropologie générale. En montraut que cette science forme aujourdhui un corps compacte de gran- des questions qui s’enchaiment, je crois que j'aurai fait sentir le plus grand progrès qu’elle ait accompli depuis l’époque de Prichard. Quant à l’Anthropologie spéciale, j'ai dû ajourner toute rédaction. Même en restant dans les limites d’un résume aussi suceinet que pour le volume qui a paru, j'aurais eu à en ajouter au moins deux. Peut être entrependrai - je plus tard ce travail. En ce moment je laisse publier dans la Revue des cours scientifiques mon cours de celte année sur les races animales et végélales dans leurs rapports avec l’histoire naturelle de l’homme. C’est le développement de mon petit volume sur l’unité de l'espèce humaine, qui a paru en articles dans la Revue des deux mondes 1} y abien long temps. La rédaction laisse beaucoup à désirer, mais mes idées y sont présentées d'une manière exacle. Vous avez, je pense, les Bulletins et les Mémoires de la Societe d’Anthropologie. Je crois que c’est encore là le plus riche répertoire de faits et de discussions sérieures sur ce sujet. - - - - - - - - De Quatrefages. Paris le 18 Septembre 68. 267 Lettre à Mr. le Secrétaire, Dr. Renard. - - - - Sehr dankbar bin ich Ihnen für die freundliche Zusendung der N 2 des Bulletins, in welchem unter Anderem die Beiträge zur Flor Ingriens für mich ein besonderes Interesse haben. Es ist in mir nemlich wieder ein besonderer Trieb zur Botanik erwacht, welcher jetzt Nahrung genug hat, da ich je sonntäg- lich den Arbeiten des Akademikers Ruprecht an meinen Tian- schanischen Pflanzen beiwohne, Beinahe jede Sitzung giebt etwas Interessantes, So fand sich neulich unter meinen Pflan- zen die Callipeltis Cucullaria (eine Rubiacea) am Rande der Steppe beim Kartekpass gesammelt, welche zwar im Kauka- sus gemein ist, in der aralocaspischen Tiefebeie aber bis zur chinesischen Grenze und dem Altai hin noch nie gefunden wor- den, ausser von Lehmann an der Tiumenbai am Caspischen Meere (40° Br.). Zu der nicht geringen Anzahl Himalay- scher Pflanzen, welche in den Plantae Semenovianae von Dr. Regel angeführt sind, künnen jetzt noch mehrere hinzugefügt werden. So habe ich auf der Hühe der beiden Pässe Dscha- mandaban und ‘Taschrobat (über 11,000 F.) zwischen dem Gestein eine Art von Lack gefunden, welcher sich mit dem Cheiranthus himalayeus Jacquemont als identisch erwies «n- ter lapides mobiles supra omnes caeteras plantas» saot dieser Reisende und so habe ich dieselbe auch gefunden. Am Son- kul erschien zum ersten Male die originelle Form der Umbel- liferenart Hymenolaena, welche auch bis jetzt noch nie dies- seits gefunden worden; ihre schünsie Entwickelung erhält die- selbe aber nur jenseits in Indien, Akad. Ruprecht hat zwei neue Arten H. pimpinellifolia und H. nana aufgestellt. Am südlichen Abhange, nach Kosehgar hin — eine neue hübsehe Corydalisart (C. Koschgarical!), welcke der hima- 268 layschen GC. adianthifolia am Nächsten steht. Wir woilter un- sere Pflanze anfangs C. rutaefolia nennen, der Name ist aber leider schon vergeben. Friedr, Osten-Sacken. St. Petersburg 23 Januar 1869. BULLETIN de la SOCIÉTÉ IMPÉRIALE DES NATURALISTES ° DE MOSCOU. Publié sous la Rédaction du Docteur Renard. ANNÉE 1868. Tome XLI. Seconde Partie. {Avec 11 planches.) MOSCOU. iMPRIMERIE DE L’UNIVERSITÉ IMPÉRIALE, 1369. | huge | È + Abu n KE { aus +’ (a 1 QU SA ! hi N! NE UE Va M “6 Li HU pi aux NN ns k JA 4 Fu ANIME TR LATE BULLETIN DE LA SOCIÉTÉ IMPÉRIALE DÉS NATURALISTES DE MOSCOU. | Tome XLI. ANNÉE 1868. X IV. MOSCOU. Imprimerie de l'Université Impériale, (Katkoff & C2.) 1869. QT aus L'OTAN FA : " in el di ENOMERATIO PLANTARUN IN REGIONIBUS CIS - ET TRANSILIENSIBUS A CL. SEMENOVIO ANNO 1857 COLLECTARUM. Auctoribus E. Recez et F. ab Herper. (Continuatio. VI. Bullet. 1868. N° 2. pag. 378.) LILIACEAE. Auctore E. Regel. 1094. Hemerocallis flava L. L. spec. p. 462. Ledb. fl. ross. IV. pag. 194. Im südlichen Altai bei der Syrjänowskischen Grube im Juni blühend (Ludwig) und am Ob in der Nähe von Barnaul im Mai blühend (Semenow). 1095. Asparagus trichophyllus Bunge. Bnge enum. pl. Chin. bor. AN 369. Ledb. fl. ross. IV. pag. 197. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. p. 199. NM 830. Bnge. relig. Lehm. p. 509. M 1359. B decorticatus. À. trichophyllus B Ledb. 1. c. A. officinalis decor- ticatus Ledb. fl. alt. p. 43. N 4. 1868. 18 270 In der Arassan-Kette des Soongorischen Alataus auf Salzboden bei 3000 Fss. Hôhe, im August blühende Exem- plare (Semenow). y flexuosus. A. trichophyllus + Ledb. fl. ross. IV. 197. A. officina- lis © flexuosus Ledb. fl. alt. II. p. 44. Djus - Agatsch und zwischen dem Schwarzen Irtisch und Tschinguildy, Mitte Mai blühend (Semenow). à trachyphyllus Bong. et Mey. A. trichophyllus à Ledb. fl. ross. 1. c. A. trichophyllus y trachyphyllus Bong. et Mey. suppl. fl. alt. JM 306. Europäische Kirghisensteppe beim Bogdo (Becker). 1096. Asparagus maritimus Pall. Pall. it. I. 329. Ledb.-fl-ross. IV. pag: 198. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. p. 200. Ne 831. Bnge. reliq. Lehm. p. 509. J& 1360. a lypicus; caule ramisque scaberulis. In der Steppe des Aral-Sees bei Kara-Kum. (Borsz- czow JM 678). B laevis: caule vix scaberulo, ramis laevibus. Bei Verschinin im Saissan-Gebiete, Anfang Mai blü- hend. (Semenow). 1097. Asparaqus verticillatus L. L. spec. 450. Ledb. fl. ross. IV. p. 199. Boiss. et Buhse pl. transe. p. 218. Bei Bogdo in der Europäischen Khirghisensteppe. (Becker). 271 MELANTHACEAE. 1098. Veratrum album L. L. spec. 1479. Ledb. fl. ross. IV. pag. 208. Bnge. reliq. Lehm. p. 516. M 1397. B floribus viridibus. Ledb. L ce. Am Tabulga-See im Alatau transiliensis auf nassen Wiesen bei 6000 Fss. Ho- he (Semenow). JUNCEAE. Auctore E. Regel. 1099. Luzula campestris DC. DC. fl. fr, Ne. 1827. Ledb. fl.-ross.,.IV:, pag, 219. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. pag. 200. M 839. Bnge. reliq. Lehm. pag. 517. Ne 1404. Boiss. pl. transe. pag. 219. Kurmety Pass im Alatau transiliensis, Kok-djar-Pass im Thian-Shan, auf Alpenwiesen bei 8—9000 Fss. Hôhe, im Juli bluhend (Semenow). 1100. Juncus commums F. Mey. FJiMey.osyn: June] pas, 42: Ledbédfliéross. IV (ip: 221. Boiss. pl. transe. pag. 219. Karkara-Plateau im Thian-Shan, an Gewässern bei 5500 Fss. Hôhe, im Juli blühend (Semenow). 4101. Juncus lamprocarpus Ehrh. Ehrh. Calamar. Ne 126. Bnge. reliq. Lehm. p. 517. N 1399. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. p. 200. JM 834. Juncus articulatus 5 L. spec. 466. Ledb. fl. ross. IV p. 225. Boiss. et Buhse pl. transc. p. 220. 157 272 Im Alatau transiliensis, auf Sumpfboden bei 3500 bis 4000 Fss Hôhe, im Juli blühend (Semenow). 1102. J'uncus bulbosus L. L. spec. pag. 467. J. compressus Jacq. J. Gerardi Loisel. et J. salsugineus Turez. E. Mey. in Ledb. fl. ross. IV. pag. 229— 230: Perennis, caespitosus; caule tereti-compressiuseulo; fo- liis anguste canaliculatis, erectis; anthela composita laxa v. contracta; perigonii foliolis elliptico-ovatis v. elliptico- oblongis, interioribus obtusis, exterioribus longioribus v. obtusis v. acutis, capsula brevioribus v. eandem aequan- tibus; staminibus 6; stylo abbreviato. J. falcatus E. Mey. radice stolonifera, anthela capi- tata basi bracteis duobus anthelam superantibus suffulta, perigoni foliolis omnibus acutis,—J. squarrosus L. foliis demum patentibus, foliolis perigonii omnibus acutis—di- gnoscuntur. Variat: 3 compressus; anthela composita subdensa; foliolis pe- rigonii elliptico-ovatis, omnibus obtusis capsula brevio- ribus. J. bulbosus L. spec. J. compressus Jacq. enum. Vind' ip. 601et 23500E. Mey.Ein! Ledb: fl {ross/#1IVX p. 229. J. bulbosus Kar. et Kir. enum. pl. Soong. p. 200. NM +36. bnge. reliqg. Lehm. pag. 517. M 1400. In der Steppe des Aral-Sees im Gebiete des Syr Darja, im Juni blühend (Borszezow). Am Westufer des Saissan-Sees. (Semenow). B Gerard; anthela composita, laxa; foliolis perigonii elliptico-oblongis, omnibus apice obtusis v. obtusiuscu- lis, capsulam subaequantibus. Perigonium capsulaque fus- cescentes. Flores quamii var. « maJores. 273 J. Gerardi Loisel. Notice. p. 60. E. Mey. in Ledb. f. ross. IV. p. 229. Boiss. et Buhse pl. transe. p. 220. J. botinicus Wahlbrg. in Bnge. reliq. Lehm. p. 517. 1401. Diese Form findet sich unter den uns vorliegenden Pflanzen nicht. y soranthus Rgl.; anthela contracta; perigonii phyllis pallidis fusco-marginatis. Cetera ut praecedentis. J. so- ranthus Schrenk in Bull Ac. Petr. Il 193. Von Schrenk am Tersatkan gesammelt. à atrofuscus; perigonio capsulaque nigrescentibus. Ce- tera ut var. «. J. atrofuscus Rupr. fl. Samo]. Ne 287. Mai-Tschilik im Saissan-Gebiet, im Mai blühende Exem- plare (Semenow). e aculiflorus Rgl.; perigonii phyllis exterioribus acutis nigricantibus. Cetera ut var. f. Kok-djar-Pass im Thian-Shan (Semenow). Eine durch die spitzen äusseren Blättchen der Blüthe auffallende Form. Da sie sonst aber in allen anderen Cha- rakteren und auch in der Tracht mit der Abart © über- einstimmt und auch bei dieser letzteren Abart die äus- seren Kelchblätter zuweilen spitzlich werden, so haben wir auch diese Form zum Formenkreis des J. bulbosus gestellt. J. salsuginosus Turcz. cat. baic. N° 1164. E. Mey.in Ledb. flirross. IV. 230: € salsuginosus; anthela contracta, nigrescens; perigonii phyllis exterioribus acuus. Unterscheidet sich nur durch den zusammengezoge- nen, fast kopfférmigen Blüthenstand von der vorherge- 274 henden Form. Turezaninow sammelte solche bei Kiachta, uns liegen aber auch Exemplare aus dem Altai vor. n nigricans Rel.; anthela contracta, nigricans; perigonii phyllis omnibus obtusiusculis. Kok-djar und Sary-djar im Thian-Shan auf Alpenwie- sen bei 8—S000 Fss. Hôühe, im Juli blühend (Semenow). Ist die Form von var. à. mit zusammengezogenem fast kopffôrmigem Blüthenstande. 1003. Juncus bufonius L. L. spec. 466. Ledb. fl. ross. IV. pag. 231. Bnge. reliq. Lehm. p. 517. J 1402. Karkara-Plateau im Thian Shan bei 5500 Fss. Hôhe im Juli blühend (Semenow). 110%. Juncus Tenageja Ehrh. Ehrh. Phyt. J 63. Ledb. fl. ross. IV. pag. 232. In der Kirghisensteppe am Ural-Fluss, im August mit Früchten (Borszezow). CYPERACEAE. Auctore E. Regel. 4105. Cyperus fuscus L. L. spec. pag. 69. Ledb fl. ross. IV. pag. 241. Bnge. reliq. Lehm. p. 517. Boiss. et Buhse pl. transe. p.220. Tarbagatai bei 2500 Fss. Hôhe, im September blühend: Almaty-Fluss im Alatau transiliensis, auf Sandboden bei 2500 Fss. Hôhe, im August blühend (Semenow). 1106. Eleocharis acicularis R. Br. R. Br. prodr. Nov. Holl. I p. 80. Ledb. fl. ross. IV. pag. 243. Bnge. relig. Lehm. p. 517. J& 1409. Boiss. et Buhse pl. transe. p. 220. 275 Kirghisen-Steppe am Fluss Ural, im August mit Fruch- ten (Borszczow). 1107. Eleocharis palustris R. Br. R. Br. 1. c. Ledb. fl ross. IV. pag. 244. qu reliq. Lehm. p. 518. Ne 1411. Turaigyr-Pass im Alatau transiliensis, an Bächen bei 4000 Fss. Hôhe, im Juni blühend (Semenow). 1108. Eleocharis argyrolepis Kierulff. Kierulff in Bnge. relig. Lehm. pag. 518. MN 1402. Im Gebiete des Syr-Darja in der Steppe des Aralsees, im Juli blühend. (Borszezow A 819). 1109. Scirpus Tabernaemontani Gmel. Gmel. fl. bad. I. pag. 101. Ledb. fl. ross. IV. p. 248. Bnge. reliq. Lehm. pag. 519. M 1413. Boiss. et Bubse. pl. iransc. pag. 221. 4 lypicus; anthela composita; spicis fasciculato-aggre- gatis, fasciculis sessilibus pedunculatisve. S. Tabernaemontani Ledb. 1. c. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. pag. 202. N° 845. In der Steppe des Aralsees im Gebiete des Syr-Darja, blühend im August. (Borszezow M 857). B uliginosus Rgl.; anthela simplici; spicis solitariis v. saepius 2—3 fasciculato-aggregatis, fasciculis 3—7 sae- pissime sessilibus v. rarius uno alterove v. rarissime 3—4 pedunculatis. Glumae punctato-scabrae. Stigmata 2. Caulis 1—2 pedalis, basi vaginis aphyllis v. apice im folium excurrentibus vestitus. S. uliginosus Kar. et Kir. enum. pl. Soong. pag. 204. Ne 844. Ledb. fl. ross. IV. pag. 247. Mai-Tschilik in der Saissan-Niederung (Semenow). 276 1110. Scirpus lacustris L. L. spec. pag. 72. Ledb. fl. ross. IV. pag. 248. Bnge. reliq. Lehm. pag. 519. Ne 1414. Bei der Stadt Kokbekty im Juni blühend (Semenow). 4111. Scerpus maritimus L. L. spec. pag. 74 Eedb! fl.'ross2 Vi pr 249!Kartet Kir. enum. pl. Soong. p. 202. M 846. Bnge. reliq. Lehm. p. 919. N° 1416. Boiss. et Buhse pl. transe. pag. 221. 5 compactus Ledb. (1. c.) Kirghisen-Steppe des Ural- Flusses, im Juli blühend (Borszczow Ni 34), im Septem- ber mit Früchten an gleicher Localität. Bei der Stadt Kokbekty, im Juni blühend (Semenow). 1112. JIsolepis Holoschoenus Roem. et Schult. RetrS.:syst.vesull 145S4Æedb. fl yross IV. pae. 256. Bnge. reliq. Lehm. pag. 520. Ne 1422. Boiss. et Buhse pl. transe. pag. 221. Kirghisen-Steppe des Ural-Flusses. Form mit wenig verästeltem Blüthenstand (Borszezow Ne 520). Am Tschir- tschik in Turkestan, im Mai blühende Exemplare (Se- Werzow). 1113. Eriophorum Chamussonis C. A. M. C. A. M. in Ledb. fl. alt. I. pag. 70. Ledb. fl. ross. IV. pag. 253. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. pag. 202. N 848. Kurmety-Pass im Alatau transiliensis, Tekes-Pass im Thian-Shan, in Alpensümpfen bei 8500—9500 Fss. Hô- he im Juli mit jungen Früchten (Semenow). 1114. Eriophorum angustifolium Roth. Roth. tent. fl. germ. I. pag. 24. Ledb. fl. ross. IV. p. 254. E. polystachyum Bnge. reliq. Lehm. p. 520. A 1420. 211 Sartau im Saissan-Gebiet, im Juni blühend und mit jungen Früchten (Semenow). 1115. Carex stenophylla Wahlbrg. Wablbrg. Act. Holm. 1803. JM 21. Ledb. fl. ross. IV. pag. 270. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. p. 203. Ne 851. Bnge. relig. Lehm. pag. 520. M 1425. Boiss. et Buhse pl. transe. pag. 221. Kly am Westufer des Saissans-Sees, auf sandigem Bo- den im April blühend. (Semenow). Auf dem Kok-djar- Pass im Thian-Shan, auf Alpenwiesen bei 8000 Fss. Hôhe im Juli blühend (Semenow). 1116. Carex physodes M. B. M. Biebrst. in Mém. Soc. Mose. IL. p. 104 tab. 107. Ledb. fl. ross. IV. pag. 274. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. pag. 204. M 854. Bnge. reliq. Lehm. p. 520. Ne 1427. Steppe des Aral-Sees im Gebiet des Flusses Syr Darja, im Mai mit Früchten (Borszezow Me 706). 41117. Carex divisa Huds. Huds. fl. angl. ed. Il. p. 405. Ledb. fl. ross. IV. 272. Boiss. et Buhse pl. transe. pag. 221. Kirghisensteppe des Ural-Flusses im April bluhend (Borszezow Ne 634). 41118. Carex vulpina L. L. cod. 7065. Ledb. fl. ross. IV, pag. 275. Bnge. re- lig. Lehm. p. 521. N 1428. Mai-Tschilik in der Saissan-Niederung, auf feuchtem Boden im Mai mit jungen Früchten, in Sümpfen am Jo- syk-Kul bei 4000 Fss. Hôhe Ende Juni Exemplare mit jungen Früchten (Semenow). 278 1119. Carex paniculata L. L:\cod. 7071." Ledb. 4: /ross. TV-Mpas. "277% Im obern Thale des Tschilik im Alatau transiliensis, bei 6000 Fuss Hôhe auf Sumpfboden im August Frucht- exemplare, Karkara-Plateau im Thian-Shan bei 5500 — 7500 Fuss Hôhe im Juli blühend (Semenow). Leider haben unsere Exemplare aus dem Thian-Shan, die mit den von G. A. Meyer im Caucasus gesammel- ten übereinstimmen, keine reife Fruchte. Der stark zu- sammengedrängte Blüthenstand unterscheidet dieselben und es ist wohl müglich, dass sie eme noch neue Art darstellen. 1120. Carex atrata L. Picod. 7092:4Ledb: 1 ross. IV "287. :'Kärr'et'Kir. enum. pl. Soong. p. 205. NX 858. Karkara, Kok - djar und Zauku-Pass im Thian-Shan, auf Alpenwieseu bei 6000 — 8500 Fuss Hôhe im Jul mit Blumen und jungen Früchten. (Semenow). 1121. Carex nigra All. All. fl. ped. Il. 267. Ledb. fl ross. IV. 288. Alaman - Kette im Alatau- cisiliensis, Zauku und Kok- djar-Pass im Thian djan, auf Alpenwiesen bei 7000 — 8500 Fuss. Hôhe im Juli und August mit Blüthen und jungen Früchten (Semenow). 1122. Carex frigida AI. AIT. fl. ped. Xe 2334. Ledb. fl. ross. IV. pag: 294. Kurmety-Pass im Alatau transiliensis, Zauku-, Kok- djar- und Tekes-Pass im Thian - Shan, auf Alpenwiesen bei 6000—8500 Fuss. Hôühe Blüthen- und Fruchtexem- im Juli und August (Semenow). 279 1193. Carex tristis M. B. M. Biebrst.fl. taur. cauc. IT. 615. Ledeb. fl. ross. IV. pag. 294. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. pag. 2. M 867. Kysil-djar im Thian - Shan, auf Sumpfboden bei 5000 Fuss Hôhe Ende Juni Blüthen- und Fruchtexemplare. (Semenow). 1124. Carex capillaris L. L+ cod: 784. bedb. fl ross IV°"p.295: Zauku-Pass im Thian-Shan, auf Sumpfboden bei 8000 Fuss Hôhe, im Juli Exemplare mit Blumen und Früch- ten (Semenow). 4125. Carex Oederi Ehrh. Ehrh. calam. N° 79. Koch. syn. fl. germ. ed. II. pag. 884. C. flava à minor Trev. in Ledb. fl. ross. IV. pag. 300. Baskan - Niederung, auf Sumpfbodem bei 1000 Fuss. Hôhe im August Fruchtexemplare (Semenow). 1126. Carex praecox Jacq. Jacq. fl. austr. ic. 23. Ledb. fl. ross. IV. pag. 1304: Kar. et Kir. enum. pl. Soong. p. 205. JG 860. Tasma im Thian - Shan, auf trocknen Wiesen bei 4500 Fuss Hôhe Ende Juni Exemplare mit Blumen und Früchten (Semenow). 4127. Carex supina Wahlbre. Wahlbrg. Act. Holm. 1803. JS 106. Ledb. fl. ross. IV. pag. 305. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. pag. 205. NV 861. Bnge. reliq. Lehm. p. 521. M 1437. In der Steppe des Flusses Ural im August Fruchtexem- plare (Borszezow Ne 162). Bei Bala und Ilkin -Kaldjir im Saissan-Gebiete, im Mai Blüthenexemplare (Semenow). 280 11928. Carex nitida Host. Host. Gram. L. 71. Ledb. fl. ross. IV. p. 306. C. con- globata Kit. in Kar. et Kir. enum. pl. Soong. pag. 205. X 865. Im Alatau transiliensis bei 6000 Fuss Hôhe, im Au- gust Fruchitexemplare (Semenow). 11929. Carex punctata Gaud. Gaud. agr. helv. II. pag. 152. Koch. syn. fl. germ. ed... 11: p:885MRchbb. ‘ic. flgerm. VIT: 14b22542 Kar. et Kir, enum. pl. Soong. p. 205. Ne 863. Am Tschilik und Assy-Zusammenfluss im Alatau tran- siliensis auf Sumpfwiesen bei 2500 Fuss Hôhe, im Juni Fruchtexemplare (Semenow). 1130. Carex caespitosa L. L. cod. 7090. & lypica; radice multiculmi. C. caespitosa Trev. in Ledb. fl. ross. Il. p. 310. GC. Drejeri Lang Flora 1842. p. 548. Boiss. et Buhse pl. transe. p. 223. Bei Tschinguildy am Schwarzen Irtisch, im Mai Blüthen- exemplare (Semenow). B vulgaris; radice stolonifera. C. vulgaris Fries summ. veg. pag. 230. Trev. in Ledb. fl. ross. IV. 311. Bei Tschinguildy am Schwarzen Irtisch, im Mai Blüthen- exemplare (Semenow). | y Mmicrostachys; radice stolonifera, spicis foemineis ab- breviatis, utriculis fuscescentibus. : Mai-Tschilik im Saissan-Gebiete, im Mai Fruchtexem- plare (Semenow). 1131. Carex acuta L. L. cod. 7092. Ledb. fl. ross. IV. pag. 313. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. p. 205. M 864. 281 « typica; rostro bifido. Tschangly-Bulak im Saissan - Gebiet auf Wiesen, Mitte Mai Blüthenexemplare (Semenow). B integrirostris; rostro truncalo integro. Bei der Stadt Kokbekti, Ende Juni Fruchtexemplare (Semenow). 1132. Carex nutans Host. Host. Gram. L 83. Ledb. fl. ross. IV. p. 315. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. p. 205. M 866. Bnge. reliq. Lehm. p. 525. MN 14435. Karkara- Pass im Thian-Shan, auf Sumpfboden bei 5500 Fuss. Hôhe im Juli Fruchtexemplare. (Semenow). 4433. Carex soongorica Kar. et Kir. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. p. 206. N° 868. Ledb. f. ross. IV. 123. Bnge. reliq. Lehm. p. 522. M 1442. x typica; eulmo ad angulos scabro. Auf Sumpfboden am Issyk-Kul bei 4000 Fuss Hôhe, im Juli Exemplare mit jungen Früchten (Semenow). 8 glabra; culmo ad angulos glabro. Auf Sumpfboden am Issyk-Kul bei 4000 Fuss Hôhe, Ende Juni Fruchtexemplare (Semenow). 1134. Carex vesicaria L. L. cod. 7093. Ledb. fl. ross. IV. p. 317. Bnge. reliq. Lehm. p. 522. J\ 1441. Am Westufer des Saissan -Sees, Mitte Juni Fiuchi- exemplare (Semenow). GRAMINEAE. Auctore E. Regel. 11435. Psilurus nardoides Trin. Trin. fund. p. 93. Ledeb. fl. ross. IV. p. 325. 282 Kirghisensteppe des Ural-Flusses im August(Borszezow ). Sara-Bulak im Alatau cisiliensis, auf steinigen Steppen- Hügeln bei 2500 Fuss im August blühend. (Semenow). 1136. Aegylops squarrosa L. L. spec. 1489. Ledeb. fl. ross. IV. p. 326. Boiss. et Buhse pl. transc. p. 223. Zwischen Kara-Turuk und Tschilik im Alatau transi- liensis, auf Steppenboden bei 2500 Fuss Hôhe im Juni blühend (Semenow). 1137. Hordeum bulbosum L. L. spec, 125. Ledb. fl. ross. IV. pag. 328. Boiss. et Buhse pl. transc. p. 223. In Turkestan zwischen Arys und Boroldai in der Step- pe bei Aksa (Sewerzow). 1138. Hordeum murinum L. L. spec. 126. Ledb. fl. ross. IV. 328. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. p. 214. M 925. Boiss. et Buhse pl. transc. pag. 223. Turkestan. (Sewerzow). 1139. Hordeum pratense L. L. it. scand. 214. Ledb. fl ross. IV. p. 328. Boiss. et Buhse pl. transe. p. 223. Kirghisensteppe des Ural- Flusses, im August verbluüht. (Borszezow M 181.). Kysil- djar und Karkara im Thian-Shan, an Flussrän- dern bei 4500— 6000 Fuss Hôhe Anfang Juni blühend (Semenow). 1440. Elymus crinitus Schreb. Schreb. gram. Il. pag. 15. tab. 24. fig. 1. Ledb. fl. ross. IV. p. 329. Boiss. et Buhse pl. transe. pag. 2923. 283 In Turkestan, zwischen Boroldai und Bugun im Mai blühend (Sewerzow). 1441. Elymus sibiricus L. L. spec. 123. Ledb. fl. ross. [V::330. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. p. 214. M 722. Im obern Tschilik-Thal im Alatau transiliensis auf dem Karkara-Plateau im Thian-Shan, auf Wiesen bei 5500— 6000 Fuss Hôhe im Juli blühend (Semenow). 1142. Elymus giganteus Vahl. Vahl. symb. I. pag. 10. Variat spiculis ternis usque senis, glumis flores aequantibus v. superantibus. a typicus; spica densa, glumis flores superantibus. E. giganteus:& Ledb. fl. alt. I. p. 122. E. giganteus Griseb. in Ledb. fl. ross. IV. pag. 332. Specimina ad Issyk - Kul lecta spiculis ternis quaternisve gaudent. Am Saissan zwischen Irtysch und Kly, am Vorge- birge Kara-Bulun am Isssyk-Kul auf Sandboden bei 4000 Fuss Hôhe, im Juni blühend (Semenow). B sabulosus C. A. M.; spica densa, glumis flores cir- citer aequantibus. Steppe des Ural-Flusses, im August verblüht (Borsz- czow M 348.). à alterniflorus, spica gracili; tenui, spiculis subalternis internodium excedentibus, glumis flores vix aequantibus. In der Steppe des Aral-Sees bei Uest-Urt, im August verblüht (Borszezow Ni 519.). 1143. Elymus lanuginosus Trin. ŒEao.vin Lédb, fl. alt Pipes 121:1Eedb Me vil "ross: tab. 250. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. p. 214. M 924. Bnge. reliq. Lehm. pag. 529. NX 1503. 284 Bei Wiernoje im Alatau transiliensis, auf Steppenbo- den bei 2000 Fuss Hôühe im August abgeblühete Exem- plare (Semenow). 1444. Elymus dasystachys Trin. Trin. in Ledeb. fl. alt. L p. 120. Ledb. fl. ross. IV. pag. 333. z pauciflorus Rel., spiculis 3—% floris, glumis val- visque pubescentibus.- In den Steppen des Kaspischen Meeres, im Bereich des Flusses Emba, im September fruchttragend (Borsz- czow N° 543). Bei der Stadt Kokbekty (Semenow). 1145. Elymus junceus Fisch. Fisch. in Mém. Soc. Mosc. I. pag. 45. tab. 4. Ledb. fl. alt. I. p. 119. Bnge. reliq. Lehm. p. 529. NM 1504. a typicus Rgl., spiculis 2—3 floris, subpatentibus, pu- berulis, spicam subinterruptam formantibus. E. junceus Griseb. in Ledb. fl. ross. IV. pag. 333. Tschilik-Thal im Alatau transiliensis, auf Steppenboden bei 2500 Fuss Hôhe im Juni blühend (Semenow). B glabriusculus Rgl.; spiculis 2 — 3 floris patentibus spicam interruptam formantibus, glumis scabriusculis, val- vis glabris apice tantum scabris. Mit der vorgehenden Form (Semenow). y desertorum; spiculis 2-v. rarius 3-floris, puberulis, erectis, spicam continuam formantibus. E. desertorum Kar. et Kir. enum. pl. Soong. p. 214. N° 214. Griseb. in Ledb. fl. ross. IV. pag 333. Bei der Stadt Kokbekty in der Saissan- Niederung (Semenow). 285 E. desertorum fallt als Form mit walzigen nicht un- terbrochenen Aehren zu E. junceus. An unsern Exem- plaren sind die Aehrchen 2- und auch 3-blumig und fer- ner ist das obere oder die beiden obern Aehrchen, so- wohl bei unsern Exemplaren, als bei den von Kirilow gesammelten Originalexemplaren, ebenso lang gestielt als bei E. junceus. 1146. Elymus aralensis Rel. Foliis planis, deinde margine involutis; spica interrup- ta; spiculis geminis, 4 — 6-floris, rhacheos internodium superantibus; glumis basi connatis, lineari-subulatis, quam flores brevioribus, sub lente minutissime hirtulis; floribus glaberrimis; palea inferiore ovata, obsolete nervosa, bre- viter acuminato-aristata Glaberrina, Radix fibrosa. Culmus teres, foliatus, bi- pedalis etultra. Foliorum vaginae striatae, laeves; ligula truncata, brevissima; lamina infra glaberrima, supra ad nervos paullo scabra. Glumae laterales basi connatae, florem infimum circiter aequantes. Affinis E. angusto Trin., diversus autem spiculis 4—6- floris; glumis basi connatis, floribus glabris. In der Aral-Caspischen Steppe bei Ust-Uert, im Octo- ber gesammelt (Borszezow JM 526.). Anmerkung. Bei den uns vorliegenden Exemplaren, sind die Samen von einem Brandpilz umgebildet. 1147. Secale fragile M. B. M:Bieb. suppl. fl. taur. cauc. L. pag. 93: /Ledb. fl ross. [V. p. 334. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. p. 214. pag. 921. In der ôstlichen Steppe des Aralsees, im November verblühet (Borszczow Ni 567). N 4. 1868. 19 286 1148. Secale cereale L. L. spec. 124. Knth. enum. [. pag. 449. a typicum; caule ad apicem glaberrimo. Turkestan (Sewerzow). B anatolicum Rgl.; caule apice pubescente. S. anatoli- cum Boiss. diagn. V. 76. Grisb. in Ledb. fl. ross. IV. 334. 1149. Triticum prostratum L. L'suppe@MÆ. MLedb: flLiross. IV pas 386 /Kar. Let Kir. enum. pl. Soong. pag. 213. JN 916. Bnge. reliq. Lehm. pag. 529. Me 1500. Boiss. et Buhse pl. transe. pag. 223. Steppe des Aralsees in dem Gebiete des Syr - Darja. Im Mai blühend (Borszezow M 777.). Arkarly - Berge, auf Steppenboden bei 1200 Fuss Hôhe im Mai blühend (Semenow). 1150. Tréticum orientale M. B. M. B. fl. taur. cauc. L'epag: 86° Ledb: "fl. ross. IV. p. 336. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. p. 213. Bnge. reliq. Lehm. pag. 529. NM 1501. Boiss. et Buhse pl. transe. p. 224. Ili-Niederung, auf Sandboden in einer Hôhe von 1000 Fuss, im Mai blühende Exemplare (Sewerzow). B lanuginosum Griseb. Griseb. in Ledb. fl. ross. IV. p. 337. Am Nordufer des Saissan, Tärtkôl nôordlich vom Schwar- zem Irtysch, an Feisen im Mai blühend (Semenow). A151. Triticum cristatum Schreb. Schreb. gram. XII. tab. 23. fig. 2. Ledb. fl. ross. IV. p. 337. 287 Am Taky - Fluss im Saissan - Gebiet, Djenischke und Tschilik-Thal im Alatau transiliensis bei 2500 bis 4000 Fuss Hôhe auf sterilem Steppenboden, im Juli blühend (Semenow). 4152. Triticum fibrosum Schrenk. Schrenk. in Bull. Ac. Petrop. IL 209. Ledb. fl. ross. IVALp338: Kirghisensteppe des Flusses Ural im September mitFrucht (Borszczow Ne 407.). 1153. Tréiticum desertorum Fisch. Fisch in Ledb. {alt [lp 145: /Ledb//1lross. IV: p. 338. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. pag. 214. Bnge, reliq. Lehm. p. 529. M 1499. In der Steppe des Aral-Sees bei Kara-Kum und Ust- Uert, im Oktober in Fruchtexemplaren. (Borszczow. Me 511 und 535). 1154. Triticum repens L. L. spec. 128. Ledb. fl. ross. IV. p. 340. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. p. 214. N° 919, Bnge, reliq. Lehm. p. 529. Ni 1497. Boiss. et Buhse pl. transe. p. 224. Im südlichen Altai bei den Saleirschen Gruben, biü- hend im Juni (Ludwig). Bei Wiernoje im Alatau transi- liensis auf Steppenboden bei 2500 Fuss Hôhe. 1155. Festuca ovina L. f valesiaca Koch. Koch. syn. fl. germ. ed. Il, p. 938. Griseb. in Ledb. fl. ross. IV. p. 350. F. valesiaca Schleich. teste Koch. Gaud..fl. helv. 1. 285. Rchb: ic. fl. germ. XI. tab. 63. F. ovina Kar. et Kir. en. pl. Soong. pag. 211. M 892, Bnge. relig. Lehm. p. 527. Ne. 1491. 19° 288 Djil-Tau im Saissan-Gebiete, zwischen Takyr und Tschangly-Bulak im Saissan-Gebiete, Djenischke im Ala- tau transiliensis (Semenow). 1156. Festuca rubra L. L. spec. 109. Ledb. fl. ross. IV. pag. 352. Boiss. et Buhse pl. transe. p. 225. Kysil- djar im Thian -Shan bei 5000 Fuss Hôhe auf Wiesen, im Juni blühend (Semenow). 1157. Festuca elatior L. L'1Snec ed IL 1p2/MLedb MEN rose MINE D 0 Boiss. et Buhse pl. transe. p. 225. Im südlichen Altai, bei den Saleirschen Gruben, im Juni noch nicht blühend (Ludwig). 1158. Festuca arundinacea Schreb. Schreb. spic. p. 27. a typica; spiculis 4 — 5-floris. F. arundinacea Koch. syn. fl. germ. ed. Il. p. 943. Griseb. in Ledb. fl. ross. IV. pag” 893: Am Kaspischen Meere (Becker). B multiflora Rgl.; spiculis 8—9 floris. Rgl. in ind. sem. h, Petrop.#1863. p.029; Im südlichen Altai bei den Saleirschen Gruben, im Juni blühend (Ludwig). 1159. Festuca altaica Trin. Trin. in Ledb, fl: alt. I pag: 109: Ledb. ic” fl. ross. t. 228. Ejusd. fl. ross. IV. p. 354. Zauka-Pass im Thian-Shan, bei Tschin-bulak und auf dem Kurmety-Pass im Alatau transiliensis, bei 7 — 8000 Fuss Hôhe auf Alpenwiesen von Semenow gesammelt. 289 1160. Brachypodium pinnatum P. B. Pal. de Beauv. Agrost. pag. 101. Ledb. fl. ross. IV. pag. 345. | Kurmety-Pass im Alatau transiliensis (Semenow). 1161. Brachypodiunm Schrenkianum Griseb. Griseb. in Ledb. fl. ross. IV. p. 346. Trit. Schrenkia- num Fisch. et Mey. in Bull. Ac. Petr. IIL. 305. Kurmety-Pass im Alatau transiliensis, Zauku-Pass und Karkara-Pass im Thian-Shan, auf Wiesen in einer Hôhe von 7500 Fuss, im August verblüht (Semenow). Originalexemplare sahen wir vou dieser Art ebenso wenig als Grisebach. 5—6-blumige Aehrchen und Gran- nen, die zur Zeit der Blüthe so lang als die Bluthen- spelzen, nach dem Abblühen aber gespreizt abstehen und oft bis zweimal so lang als die Blüthenspelzen wer- den, sowie rippig vortretende Nerven der Kelch- und Blüthenspelzen zeichnen unsere Pflanze sehr aus. Wir lassen eine kurze Charakterisirung unserer Pflanze folgen. Foliorum vaginae infimae plerumque pubescentes. Cul- mus bipedalis et ultra, foliatus, ut vaginae foliaque su- periora glaber. Spica subdisticha, 3—5 pollicaris, mitio erecta, deinde cernua; rhachis angulata, plerumque ad angulos hispidula. Spiculae breviter pedunculatae, 5 —6- florae. Glumae acuminatae, 5—9-nerviae, nervis elevaiis subcostiformibus, glabriusculae, floribus breviores. Palea inferior b—7-nervosa, margine ad nervosque plus minus scabrida, in aristam scabridam, initio rectam palea sub- aequilongam, deinde squarroso-patulam paleam duplo su- perantem acuminala. 1162. Bromus erectus Leyss. Leyss. fl. Halens. p. 16. Ledb. fl. ross. IV. p. 397. 290 Kar. et Kir. enum. pl. Soong. p. 211. M 896. Bnge. reliq. Lehm. p. 527. MN 1493. Karkara-Pass im Thian-Shan, bei Wiernoje im Alatau transiliensis, auf Wiesen (Semenow). 1163. Bromus tectorum L. LUspec Apt Ledb'u ross AND 1259" /Kar et Kir. enum. pl. Soong. pag. 211. MN 894. Bnge. reliq. Lehm. pag. 527. JG 1494. Boiss. et Buhse pl. transe. pag. 225. In der Kaspischen Steppe, im Bereiche des Flusses Emba, im September verblühet (Borszezow d\ 432). Tschaky - wys im Saissan - Gebiet und in der Ili-Nie- derung, auf sandigem Boden in einer Hôühe von 1000 Fuss, im Mai blühend (Semenow). 1164. Bromus squarrosus L. Lspec.\142-©Ledb: fl ross. [V:1pa2. 303 KarLet Kir. enum. pl. Soong. p. 211. N° 899. Boiss. et Buhse pliranse: p226: Zauku - Pass im Thian - Shan bei 7000 Fuss, auf sub- alpinen Wiesen, im Juni verblühet (Semenow). 1165. Bromus squarrosus L. 5 wolgensis; Spiculis villosis. B. wolgensis M. B. fl. taur. cauc. III. pag. 78. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. p. 210. Xe 900. Am Flusse Kokbekty bei Kokterek im Saissan-Gebiet (Semenow). 1166. Bromus macrostachys Desf. Desf. fl. atl} Lvp. 96. tab. 19°Mfig:2: Ledb."%l."ross. IM/p:03063 Zwischen Boroldai und Arys in Turkestan (Sewerzow). 291 B oxyodon Griseb. Griseb. in Ledb. fl. ross. IV. pag. 363. B. oxyodon Schrenk. enum. pl. nov. Il p. 1. In der Ili-Niederung (Semenow). 1167. Bromus Danthoniae Trin. Fontana Cr AM. mdr cauc#ep024. 1 Eedbiefl"voss: IV. pag. 364. Bnge. reliqg Lehm. pag 529. M 1496. Boiss. et Buhse pl. transc. p. 226. | Von Sewerzow im Mai in blühenden Exemplaren ge- sammelt bei Boroldai in Turkestan und zwar gemeinschaft- lich mit Bromus macrostachys. Scheint nur eine Abart von Br. macrostachys, wo die beiden Spitzenlappen der unteren Blüthenspelze, an deren Grund die grosse Gran- ne sitzt, ebenfalls noch in je eine kleinere Granne ausgehen. Zwischen Boroldai und Arys in Turkestan (Sewerzow). 1168. Nephelochloa soongorica Griseb. Griseb. in Ledb. fl. ross. IV. pag. 367. Poa subtilis Kar. et Kir. enum. pl. Soong pag. 213. M 912. In der Steppe des Ural-Fiusses, im August mit Samen (Borszezow N° 283). Djellau im Saissan - Gebiet (Se- menow). 1169. Dactylis glomerata L. L. spec. 105. Ledb. fl. ross. IV. pag. 368. Boiss. et Buhse pl. transe. p. 226. Im südlichen Altai bei den Saleirschen Gruben, un Juni blühend (Ludwig). Am Bukon - Flusse, einem Zu- flusse des Irtysch, Karkara-Plateau im Thian - Shan, bei 3000 — 5000 Fuss Hôhe auf Wiesen, im Juli blühend (Semenow). 292 1170. Aeluropus litoralis Parl. Parl. fl. it. [. pag. 460. Ledb. fl. ross. IV. pag. 369. Boiss. et Buhse pl. transe. pag. 226. Ael. laevis Trin. Fund. Agr. 143. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. p. 210. N 891. In der Steppe des Uralflusses Ende August verblühete Exemplare (Borszezow M 358.). Arassan - Ansiedlung im Âlatau cisiliensis auf Salzboden bei 3000 Fuss Hôhe, im August verblühete Exemplare (Semenow). 1171. Aeluropus intermedius Rgl. Culmis adscendentibus, superne pubescentibus; foliis infimis scariosis squamiformibus glabris, caeteris vaginis- que villosis; panicula lineari, basi interrupta, glabra; pa- learum inferiorum nervis lateralibus obseuris. Inter A. litoralem et repentem intermedius. Primus glabritie om- nium partium, — alter foliis infimis squamiformibus villo- sis paniculaque breviter oblonga condensata villosa, pa- learum nervis magis conspicuis dignoscitur. Culmi spithamaei, erecti v. geniculato - adscendentes. Folia caulina e basi sensim attenuata, patentia, margine mox involuta, glauca, pilis patentibus villosa; ligula sub- nulla ad pilos reducta; vaginae striatae, villosae. Spicu- lae subglabrae (sub lente minutissime hispidulae), sub 6-florae. Glumae ovatae paleis breviores. Palea inferior ovata, convexa, ex apice obtuso mucronata, scarioso- marginata, nervo medio subcarinata, nervis lateralibus utrinque 3 — 4 obscuris. Die vorstehende Art scheint den Uebergang von A. litoralis zu A. repens zu bilden. Dieselbe sammelte Herr von Semenow im Süden der Dolon-Kara im Saissan- Gebiete. 293 1172. Poa alpina L. L. spec. 99. Ledb. fl. ross. IV. p, 370. Kar. et kKir. enum. pl. Soong. p. 212. M. 905. Boiss. et Buhse pl. transc. p. 226. Kurmety - Pass im Alatau transiliensis, Kok-djar-Pass m Thian-Shan, auf Alpenwiesen bei 7500—8500 Fuss iHôhe, im Juli blühend (Semenow). 1173. Poa bulbosa L. L:'spec. 102. Ledb. fl. ross.,IM. p.370. B vivipara Koch. Koch. syn. fl. germ. ed. Il. p. 927. Griseb. in Ledb. fl. ross. IV. pag. 371. Bnge. reliq. Lehm. pag. 525. JW 1479. Boiss. et Buhse pl. transe. p. 226. In der Steppe des Aralsees im Gebiete des Syr-Darja im Mai (Borszezow J\ 679). Berg Tôrt-kôl im Norden des Schwarzen-lrtysch, Djiltau im Saissan-Gebiete, Ar- kaly in der Ili-Niederung, — Bien im Alatau cisiliensis, auf Steppenboden bei 4—5000 Fuss Hôhe, (Semenow). Tschmkent in Turkestan (Sewerzow). 1174. Poa altaica Trin. Trins in Ledb. fl‘ alt l'pag. 97 Ledbi#ic#40/ross: tab. 225. Ledb. fl: ross. IV. p.373. Kar. et Kir.\\enum. pl. Soong. p. 212. M 908. Karkara-Plateau im Thian-Shan, Issyk - kul - Plateau, auf Steppenboden bei 4#— 6000 Fuss Hôhe, im Jul blühend (Semenow). 1175. Poa serotina Ehrh. Ehrh. calam. M 82. Griseb. in Ledb. fl. ross. IV. p. 375. Boiss. et Buhse pl. transe. p. 227. Poa fertilis 294 Koch. syn. ed. IT. pag. 929, Kar. et,Kir.. enum:1pl. Soong. p. 213. N° 910//Bnge. relig. Lehm. pag 095: NX 1481. Im südlichen Altai bei den Saleirschen Gruben, im Juni blühend (Ludwig). 1176. Poa nemoralis L. L. spec. 102. Ledb. fl. ross. IV. pag. 375. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. p. 212. MN 909. Boiss. et Buhse pl. transe. p.227. Am Flusse Kulun-Ketken im Saissan-Gebiet, im Juni blühend, Kurmety-Pass im Alatau transiliensis, auf Wie- sen bei 6000 Fuss Hôhe im August blühend (Semenow). 1177. Poa annua L. PepecApM0 IP Eedb ele ross IV Mn 217 Boissther Buhse pl. transe. p. 227. Tschangly - bulak im Saissan - Gebiet (Semenow). 1178. Poa pratensis L. Lyspecs 99. Ledb.4fl:1 ross2 IV: p1378..Karr.ettKie enum. pl. Soong. p. 213. No 911. Bnge. reliq. Lehm. p. 225. Ne 1480. Boiss. et Buhse pl. transe. p. 227. Südlicher Altai (Ludwig). 1179. Poa trivialis L. L. spec. 99/1Eedb.-fl. rosstVpast679Boissihet Buhse pl. transc. p. 227. Kly am Saissan-See, im Juni blühend (Semenow). Im südlichen Altai bei den Saleirschen Gruben, im Juni blühende Exemplare (Ludwig). 1180. Eragrostis poaeoides P. de Beauv. P. de Beauv. Agrost. pag. 162. Ledb. fl. ross. IV. 295 p. 381. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. p. 213. N 914. Bnge. reliq. Lehm. pag. 525. N 1475. Boiss. et Buhse pl. {ransc p.227. x typica; paniculae ramis basi nudis, inferioribus soli- tariis v. binis. In der Steppe des Ural-Flusses, im August mit Früch- ten (Borszezow AN 156.). B compacta Rgl.; paniculae ramis ad basin spiculiferis, inferioribus ternis usque senis v. rarissime solitariis v. binis. Robusta, multicaulis, culmis 4—2-pedalibus. Pani- cula elongato - oblonga, confertissima, basi interdum im- terrupta. Almaty - Piquet in der Ili-Niederung, am Strande von Gewässern bei 1300 Fuss Hôhe, im August blühend (Semenow). 1181. Eragrostis pilosa P. de Beauv. Pal. de Beauv. Agrost. pag. 162. Ledb. fl. ross. IV. p. 382. Bnge. reliq. Lehm. p. 525. N° 1475. In der Steppe des Aral-Sees bei Ust-Uert. Samentra- gende Exemplare im Oktober (Borszezow M 515). 1182. Atropis convoluta Griseb. Griseb. in Ledb. fl. ross. IV. p. 389. Tschilik- Thal im Alatau transiliensis bei 4000 Fuss Hôhe, auf Sandboden, im August blühend (Semenow). 1183. Glyceria fluitans R. Br. R.Br:prodr:41:p: 1%9:Ledb.0 1. 7ross 4MMp 300. Boiss. et Buhse pl. transe. p. 228. Wiernoje im Alatau transiliensis, in seichten Gewässern bei 2000 Fuss Hôhe, im August blühend (Semenow). 296 1184. Glyceria aquatica Sm. Sm. comp. engl. fl. pag. 21. Ledb. fl. ross. IV. p. 392. Gi. spectabilis Mert. et Koch. Bnge. reliq. Lehm. p. 527. Ne 1483. Im südlichen Altai bei den Saleirschen Gruben, im Juni blühende Exemplare (Ludwig). 1185. Arundo Phragmites L. L. spec. 120. Ledb. fl. ross. IV. p. 393. Phragmites communis Trin. Fund. pag. 134. Bnge. reliq. Lehm. p. 525. M 1496. Ii - Niederung und am Issyk-kul, bei 1000 —- 4000 Fuss Hôhe auf dem Boden seichter Gewässer, Juli und August blühend (Semenow). 1186. Melica ciliata L. PMspec97-1Ledbfl\ross IV p1597Bnge Mreliq Lehm. p. 527. MN 1486. Almaty und Akkia im Alatau transiliensis, in Wäldern bei 3 — 6000 Fuss Hôhe, im Jani und Juli blühend (Semenow). 1187. Melica altissima L. Lspec.1p:198 (Ledb Pros MN 00 Bei der Stadt Kokbekty in der Saissan-Niederung, 1m Juni abgeblüuhete Exemplare (Semenow). 1188. Melica nutans L. L°spec- 198 0bE NT eross IVe 00: Im südlichen Altai, bei den Saleirschen Gruben, im Monat Juni bluhend (Ludwig). 1189. Koeleria cristata Pers. Pers. syn. I. pag. 97. Ledb. fl. ross IV, pag. 401. 297 Bnge. reliq. Lehm. pag. 527. M 1488. Boiss. et Buhse pl. transe. p. 228. Berg Bukunbai und Thal des Takyr im Saissan-Gebiet, im Mai blühend (Semenow). el Y macrantha KR. et S. Roem. et Schult. mant. IL 342. Griseb. in Ledb. fl. ross LV: p- #02. Djil-Tau im Saissan-Gebiet, im Juni blühend (Semenow). © major Koch. Koch. syn. fl. germ. ed. IL. p. 912. Griseb. 1. c. Am ersten Merke im Alatau transiliensis auf trocknem Boden bei 4000 Fuss Hôhe, im Juli blühend (Semenow). c hirsuta Griseb. Griseb. 1. c. pag. 402. Sary-djas im Thian-Shan, auf Alpenwiesen bei 9000 Fuss Hôhe im Juli blühend (Semenow). 1190. Schismus minutus R. et S. Roem. et Schult. syst. IL p. 584. Ledb. fl. ross. IV. p. 403. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. p. 212. A 902. Bnge. reliq. Lehm. pag 527. M6 1489. Boiss. et Buhse pl. transe. pag. 228. In der Steppe des Aralsees bei Urt-Uert, im Oktober blühende und verblühte Exemplare (Borszezow Ne 527). Ii-Niederung auf Steppenboden bei 1000 Fuss Hôhe, im August abgeblühte Exemplare (Semenow). 1191. Hierochloe borealis R. et S. Roem:et Schult. syst lp" 513) Ledb Ml ross: IV. p. 407. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. p. 210. Me 887. Bnge. relig. Lehm. p. 523. Ne 1457. 298 Im südlichen Altai (Ludwig); in der Steppe jenseits des Ural- Flusses, im April mit nicht vollständig ent- wickelten Blumen (Borszezow N° 636.). Am Djus-Agatsch in der Saissan- Niederung, Lepsa-Niederung an Fluss- rändern bei 1000 Fuss Hôhe, im Mai blühend (Semenow). 1192. Anthoxanthum odoratum L. L. spec. 40. Ledb. fl. ross. IV. pag. 408. Boiss. et Buhse pl. transc. p. 229. Auf Wiesen am Sar-tau im Saissan - Gebiet, im Juni blühend (Semenow). . 4193. Arrhenatherum elatius M. et K. Mert. et Koch. Deutschl. F1. [. pag. 546. Ledb. fl. ross. IV. p. 411. Im südlichen Altai bei den Saleirschen Gruben, im Juni blühend (Ludwig). 119%. Avena pubescens L. L. spec. 1665. Ledb. fl. ross. IV. p. 413. Boiss. pl. transe. p.229. In dem südlichen Altai bei den Saleirschen Gruben, im Juni blühend (Ludwig). Karkara- und Zauku-Pass im Thian - Shan (Semenow). B glabra C. Koch. C. Koch. Linnaea XIX. 5. Griseb. in Ledb. fl. ross. IV. 414. Djel-tau im Saissan - Gebiet, im Juni blühend (Se- menow). 1195. Avena pratensis L. L. spec. 119. Ledb. fl. ross: IV. 414. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. p. 210. Ne 889. 299 Kurmety-Pass im Alatau transiliensis, Kok - djar Pass im Thian- Shan, auf subalpinen Wiesen bei 6 — 8000 Fuss Hôhe (Semenow). 1196. Avena flavescens L. L. spec. 118. Ledb. fl. ross. IV. 417. « typica; vaginis culmisque glabris, floribus flavescen- tibus nitentibus. Im südlichen Altai bei den Saleirschen Gruben, im Juni blühend (Ludwig). B virescens; vaginis inferioribus puberulis, culmis api- ce brevissime puberulis, spiculis virescenti-albidis. Palea inferior apice brevissime bicuspidata. Tschilik und Djenischke. Wasserscheide im Alatau transiliensis, auf Alpenwiesen bei 8000 Fuss Hôhe (Semenow). 1197. Deschampsia koelerioides Ral. Rhizomate fibroso; foliis brevibus, angustis, setaceis, supra scabris, mox involutis; ligula oblonga; panicula contracta, oblonga, subspicata, ramis abbreviatis erectis semiverti- cillatis glabris; spiculis trifloris v. bifioris cum rudimento floris tertii, callis pilorum barba densa florem dimidium subaequante vestitis; glumis floribusque ovato -lanceolatis; arista subinclusa suprabasilari paleam subaequante. Affinis D. caespitosae, foliis mox convolutis, panicula spiciformi, calli pilis longioribus facile dignoscitur. Culmi circiter pedales, glabri. Folia radicalia 2— 3, poll. longa, ‘, — ‘/, lin. lata, mox convoluta, supra scabra. Folia caulina setacea, convoluta, circiter pollicem longa; vaginae striatae, glabrae; ligula oblonga, acuta. Panicula spiciformis, 1‘/,—3 poll. longa. Glumae flores- que basi purpurascentes, a medio ad apicem luteae. 300 Glumae acutae, glabrae, floribus paullo breviores. Palea inferior apice truncata erosoque denticulata, dorso supra basin aristata; arista paleam vix superante. Palea supe- rior lineari-oblonga, apice bidentata, quam palea inferior . paullo brevior. Eine ausgezeichnete neue Art, die in ihrer Tracht an eine Koeleria oder eine Hierochlôe erinnert Am Kok-djar im Thian-Shan bei 8000 Fuss Hôhe vom H. v. Se- menow auf Alpenwiesen gesammelt. 1199. Deschampsia caespitosa P. de B. Pal. de Beauv. Agrost. pag. 91. Ledb. fl. ross. IV, pag. 424. B coarctata; paniculae ramis abbreviatis glabris erecto- patentibus. Im Alatau transiliensis, an der Tschilikquelle bei 7000 Fuss Hôhe, auf Alpenweiden im Juli abgeblühet. Die kahlen Aeste der Blüthenrispe theilt diese Form mit der vorhergehenden Art. Dagegen ist die Rispe lose, die Blüthchen zweiblumig, die Blätter flach. 1199. Deschampsia aralensis Rg]. Deschampsia Sectio IV. Borszezowia. Caryopsis sulco exarata, paleae superiori adhaerens, arista recta, elon- gata, sub apice inserta. Rhizomate fibroso; foliis planis, angustis, ligula brevi- ter producta lacera; panicula laxa: ramis scabriusculis, erecto patentibus, semiverticillatis, simplicibus, spiculam unicam v. paucas gerentibus; spiculis 2—3 (?)-floris; cal- lis glabris; glumis acuminatis, flores circiter aequantibus; palea inferiore sub apice aristata, arista recta paleam 4—5-plo superante. 301 Culmi erecti, tenues, circiter sesquipedales, glabri. Folia inferiora plana utrinque pubescentia: superiora MmOox convoluta, infra glabra, supra ad marginesque subvillosa: vaginae brevissime puberulae striatae, apice linea uni- laterali villosa. Glumae inaequales; inferior minor, lan- ceolata, uninervia; superior ovato-lanceolata, trinervia, apice cuspidato-acuminata. Palea inferior ovata, obtusa, apice emarginata, pubes- cens, sub apice aristata glumam circiter aequans. Palea superior binervis, subbicarinata. Caryopsis sulco exarata, paleae superiori adhaerens, palea inferiore arcte con- voluta. Steppe des Aralsees im Gebiete des Syr-Darja, Ende Mai fruchttragende Exemplare (Borszezow d 774). Leider liegen nur fruchttragende Exemplare vor, de- ren Aehrchen zweiblumig, am Grunde des obern Bluth- chens findet sich aber eine Fortsetzung der rhachis, die hôchst wahrscheinlich ein 3-tes Blüthchen getragen hat, ja es ist sogar môglich dass das Aehrehen mehrblumig und nur die obern Blüthchen aller Aehrchen schon abge- fallen. Erst wenn Exemplare bekannt werden, die noch vollkomme Blüthenährchen besitzen, wird mit Bestimmt- heit nachgewiesen werden kônnen, ob diese jedenfalls ausgezeichnete Art nicht etwa zu einer andern Gat- tung gestellt werden müsse. Der Habitus süimmt mit Deschampsia und Aira überein, die Granne ist aber wei- ter oben unterhalb der Spitze eingefügt und nicht wie bei den Deschampsia - Arten mit einem Knie verse- hen, sondern gerade. Bildet vielleicht den Typus einer neuen Gattung. 1200. Calamagrostis dubia Bnge. Bnge. reliq. Lehm. p. 524. N° 1468. N 4. 1868. , 20 302 Palea inferiore ex apice integro in aristam paleam ae- quantem excurrente a C. laxa Hart. (Ledb. fl. ross IV. pag. 432.) diversa. Steppe des Aral-Sees, in der Region des Syr - Darja, im August abgeblühet. (Borszezow M 829.). Tschilik - Fluss im Alatau transiliensis, auf Steppenbo- den bei 4000 Fuss Hôhe, im August blühende Exem- plare. (Semenow). 1201. Calamagrostis Epigejos Roth. Roth. tent. fl. germ. I. pag. 34. Ledb. fl. ross. IV. pag. 432. B laevis; culmo apice laevi. In der Steppe des Aral-Sees bei Ust Uert im Oktober fruchttragende Exemplare (Borszezow J\ 531.). Tschilik- Fluss im Alatau transiliensis, auf Steppenboden bei 4000 Fuss Hôhe, im August blühende Exemplare. (Semenow). . 4202. Agrostis alba L. L. spec. 93. Ledb. fl ross. IV. pag. 436. Boiss. et Buhse pl. transe. pag. 230. Im südlichen Altai bei den Saleirschen Gruben, im Juni blühend (Ludwig). Am Tschilik- Flusse im Alatau transiliensis, auf Wiesboden bei 2500—3500 Fuss Hôhe, Ende Juli blühend. (Semenow). 1203. Milium effusum L. L.,spec+/90/%Eedb" fl; ross IV AE Kar etiKte enum. pl. Soong. p. 210. JM 884. Bnge reliq. Lehm. pag. 223. Ne 1458. Almatinka im Alatau transiliensis, auf feuchtem Boden bei 3 — 4000 Fuss Hôhe, im Juni Blüthenexemplare. (Semenow). 303 1204. Milium holciforme Sprgl. Sprgl. syst. [. p. 251. Ledb. fl. ross. IV. p. 446. & typicum; flore a basi ad apicem sparse piloso arista florem aequante superato, glumis basi violaceis. B soongoricum Griseb.; flore apicem versus tantum piloso subduplo minore arista florem aequante superato, glumis basi violaceis. Griseb. in Ledb. fl. ross. IV. 446. Urachne grandiflo- ra Kar. et Kir. enum. pl. Soong. p. 210. M 885. An den Flüssen Takyr, Kaldjir und Tschangly- Bulak im Saissan-Gebiet, im Mai Blüthenexemplare. (Semenow). y sphacelatum; flore basi ad apicem piloso arista flore duplo longiore superato, glumis apice violascentibus. Flo- res magnitudine var. ©. Urachne sphacelata Boiss. pl. transe. p. 230. Am Bugun-Flusse in Turkestan. (Sewerzow). 4205. Lasiagrostis splendens Knth. Knth. rev. Gram. pag. 58. Ledb. fl. ross. IV. 446. Stipa Caragana Trin. in Sprgl. n. Entd. Il. 53. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. p. 209. Ne 876. Ii - Niederung, Tschilik - Thal im Alatau transiliensis, Issykkul-Plateau, — Tekes-Plateau im Thian-Shan, auf Steppenboden bei 1000 — 5000 Fuss Hôhe, im Juli blü- hend. (Semenow). 1206. Polypogon maritimus Willd. Willd. in Schrift. der Gesellsch. naturf. Freunde II. p. 242. Ledb. fl. ross. IV. p. 443. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. p. 209. M 874. A) DU) 304 In der Steppe des Ural-Flusses, im August verblühet. (Borszczow M 339.). 1207. Stipa capillata L. L. spec. 116. Ledb. fl. ross. IV. 448. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. p. 209. Je 879. Ii-Niederung, — Almatinsky-Piquet, auf Steppenbo- den bei 1000—1500 Fuss Hôhe, im August mit reifen Samen (Semenow). 1208. Stipa pennata L. L./spec: 115. Ledb.. fl. -ross. IV. 450 /Kar.-et Kir. enum. pl. Soong. pag. 209. Xe 881. Bnge reliq. Ledb. p. 524. Ne 1464. Kebin - Thal im Alatau transiliensis, auf Steppenboden bei 100—5000 Fuss Hôhe, im August Fruchtexemplare (Semenow). In Turkestan (Sewerzow). 1209. Sfipa Szovitsiana Trin. Trin. in Hohenack. enum. Talüsch p. 13. Ledb. fl. ross. IV. p. 450. Steppe des Aralsees in dem Gebiete des Syr - Darja, im Mai mit Früchten. (Borszezow M 727.) 4210. Ptidagrostis mongholica Griseb. Griseb. in Ledb. fl. ross. IV. p. 447. Kok-djar im Thian-Shan, auf Alpenwiesen bei 7600 — 8500 Fuss Hôhe, im Juli Fruchtexemplare (Semenow). 1211. Aristida pungens Desf. Desf: L'alt1bp1409. pb 35 Ledb. Eros 11V p. 451. À. pennata Trin. Mem. Ac. Petr. 1815. p. 488. tab. 10. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. p. 209. M 875. Bnge. reliq. Lehm. pag. 524. N° 1466. Boiss. et Buhse pl. transe. p. 231 ï 305 Europäische Kirghisensteppe (Becker). Steppe des Aral- Sees im Gebiete des Syr-Darja im Juni blühend. (Borsz- ezow M590.). Ajagus, auf Steppenboden bei 1300 Fuss Hühe, im August Fruchtexemplare. (Semenow). 1212. Cynodon Dactylon Rich. Rich. in Pers. syn. I. pag. 85. Ledb. fl. ross. IV. p. 452. Bnge. reliq. Lehm. p. 525. M 1470. Boiss. pl. transe. p. 231. B villosus; vaginis ad oras foliisque utrinque villosis, Am Kaspischem Meere bei Sarepta. (Becker). 1213. Digraphis arundinacea Trin. Trin. Fund. p. 127. Ledb. fl. ross. IV. p. 454. Boiss. et Buhse pl. transe. p. 231. In der Steppe jenseits des Ural-Flusses, im August mit Früchten. (Borszezow J\ 165.). Am Einflusse des Schwar- zen Irtysch in den Saissan. (Semenow). 49214. Phleum asperum Vahl. Vah!. delph. II. pag. 61. Ledb. fl. ross. IV. pag. 456. Boiss. et Buhse pl. transc. p. 456, Bei Wiernoje im Alatau transiliensis, auf Steppenbo- den bei 2000 Fuss. Hôhe im August Blüthenexemplare. (Semenow). 1215. Phleum Boehmeri Wib. Wib. prim. fl. werth. pag. 125. Ledb. fl. ross. IV. pag. 456. Im südlichen Altai, bei den Saleirschen Gruben im Juni blübend. (Ludwig). Karkara - Plateau im Thian-Shan bei 5500 Fuss Hôhe, auf Wiesen, im Juli blühend. (Semenow). 306 1216. Phleum alpinum L. L. spec. 88. Ledb. fl ross. IV. pag. 458. Boiss. et Buhse pl. transe. p. 231. Sar-tau im Saissan-Gebiete, — Kurmety und Seyrek-tas im Alatau transiliensis, — Kok-djar im Thian-Shan, auf Wiesen bei 5—8000 Fuss Hôhe, im Juli Blüthenexem- plare. (Semenow). 1217. Alopecurus ruthenicus Weinm. Weinme\cat#b' Dorp:41810:.p: 10.: Eedb, fl. ,ross. IV. p. 463. Boiss. et Buhse pl. transe. p. 232. B exserens Griseb. Griseb. in Ledb. fl. ross. IV. 464. Am Fusse des Turaigyr im Alatau transiliensis, auf Steppenboden bei 4000 Fuss Hôhe, Mitte Juni blühend, (Semenow). 1218. Alopecurus geniculatus L. L. spec. 89. Ledb. fl. ross. IV. pag. 464. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. pag. 208. M 871. Bnge. reliq. Lehmp. 15221 4459: Bei Tschinguildy am Schwarzen Irtysch, im Mai Blüthen- exemplare. (Semenow). 1219. Crypsis Borszezowi Rgl. Annua; foliis planis, linearibus, praecipue intus vagi- nisque plus minus pilosulis; ligulis ad pilos reductis; pa- nicula oblongo - cylindracea; glumis À - nerviis, e basi ovato-lanceolata in aristam scabram rigidam gluma bre- viorem sensim acuminatis, margine cCarinaque piloso- ciliatis; palea inferiore glumas aequante v. superante, {-nervia, glabra, in aristam rigidam palea breviorem subito acuminata; palea superiore duplo breviore, biner- via, bicarinata, apice truncata ciliolata latissima. 307 Specimina nostra 3—4 poll. alta. Rudimentum florum inferiorum nullum. Glumae nervo medio carinatae, sub- aequales, ut paleae membranaceo-hyalinae. Caryopsis li- bera, valvula superiore involnta. Species insignis glumis paleaque inferiore apice in aristam attenuatis a C. alo- pecuroidi facile dignoscitur. 1220. Crypsis alopecuroides Schrad. Schrad. fl. germ. L' p.107: "Ledb: fl'ross. IV. 'p. 499. Bnge. reliq. Lehm. p. 522. M 1447. Steppe jenseit des Ural-Flusses am Flusse Jakschi- Karagandy, im August verblüht. (Borszezow). Steppe des Aral-Sees, bei Ust-Uert, im September fruchttragende Exemplare. (Borszczow M 500.). 1221. Crypsis schoenoides Lam. Lam. encycl. II. pag. 166. Ledb. fl. ross. IV. 459. Boiss. et Buhse pl. transe. p. 231. In der Ili-Niederung auf Sandboden bei 1000 Fuss Hôühe, im August Blüthenexemplare. (Semenow). 1922. Crypsis aculeata Aït. Aït. h. Kew. I. pag. 48. Ledb. fl. ross. IV. pag. 460. : Kar. et Kir. enum. pl. Soong. p. 208. M 873. In der Steppe jenseits, des Ural - Flusses im August blühend und in der Kaspischen Steppe im September blühend. (Borszczow). Lepsa-Niederung, auf Steppenbo- den bei 1000 Fuss Hôhe, im August Exemplare mit Blüthen und Früchten. (Semenow). 1293. Setartia viridis P. de Beauv. Pal. de Beauv. Agrost. pag. 51. Ledb. fl. ross. IV. p. 470. Bnge. reliq. Lehm. p. 523. M 1462. Boiss. et 308 Buhse pl. transe. pag. 232. Panicum viride L. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. p. 210. MN 886. Am Djus-Agatsch in der Saissan-Niederung, im Juni blühend. Tschilik-Thal bei Kara-Bulak auf Steppenboden bei 3800 Fuss Hôhe, im August Blüthenexemplare, (Semenow). 19224. Setaria italica P. de Beauv. Pal. de Beauv. Agrost. pag. 58. Ledb. fl. ross. IV. p. 474./Boiss et Buhselpltransc.”/p°,252 Bei der Stadt Kokbekty in der Saissan-Niederung, im Juli blühend, — bei Wiernoje im Alatau transiliensis auf sandigem Steppenboden bei 2000 Fuss Hôhe, im August Blüthenexemplare (Semenow). 1225. Andropogon Ischaemum L. L. spec. 1483. Ledeb. fl. ross. IV. 477. Kar. et Kir. enum. pl. Soong. p. 214. Ne 926. Boiss. et Buhse pl. transc. p. 233. Im Tschilik-Thal bei Kara-Bulak und bei Wiernoje im Alatau transiliensis, bei 2—4000 Fuss Hôhe, im August blühend. (Semenow). BALANOPHOREAE. Auctore E. Regel. 1226. Cynomorium coccineum L. Rich. in Mem. Mus. VIII. 420. tab. 21. Ann. Ann. d.,sc.\matser. IL \\tom:\XIV. p.14: Ili-Thal bei 1000 Fuss Hôhe auf Sandboden, im Juni Bluthenexemplare. (Semenow). CRYPTOGAMAE. EQUISETACEAE. 1227. Equisetum elongatum Willd. 309 Willd. spec. pl. V. p. 8. E. ramosum Schleich. teste Griseb. in Ledb. fl. ross. 1V. pag. 489. Bnge. reliq. Lehm. p. 530. M 1508. Steppen jenseits des Ural-Flusses im August und Sep- tember. (Borszezow Ne 377.). LYCOPODIACEAE, 1228. Lycopodium Selago L. L. spec. 1565. Ledb. fl. ross. IV. pag. 496. Bnge. relig. Lehm. p. 530. Ne 1508. Iwanowsky-Bjelok bei Riddersk im Altai bei 7000 Fuss Hôhe fruktifizirende Exemplare. (Semenow). Fizices. 1229. Polypodium vulgare L. L. spec. 1544. Ledb. fl. ross. IV. pag. 508. Bnge. reliq. Lehm. pag. 531. Ne 1510. Boiss. et Buhse pl. transe. p. 234. Arkat-Berge bei 1200 Fuss Hôhe, im Mai fruktifizi- rende Exemplare. (Semenow). 1230. Woodsia glabella R. Br. R. Br. in Rich. app. of Frankl. Journ. p. 26. Ledb. fl ross IV p: 9114" Am Berge Sartau im Saissan - Gebiet, im Juni fruktifi- zirende Exemplare. (Semenow). 5 bipinnatisecta Rgl.; foliis pedalibus et ultra, pinnatis; foliolis pinnatisectis, pinnulis pinnatifidis dentatisque. Bei Kopal im Alatau cisiliensis in einer Hôhe von 8000 Fuss, im August fructifizirende Exemplare. (Semenow). 1231. Asplenium septentrionale Sw. Swariz. (syn.) Fil. p.75 Ledb. fl:yross. VW. 1p. 521. Bnge. reliq. Lehm. p. 531. M 1513. 310 Arkat - Berge in der Kirghisensteppe, auf Felsen bei 1200 Fuss Hôhe, im Mai fructifizirende Exemplare. (Semenow). CHARACEAE. 1232. Chara foetida A. Br. A. Br. in Regensb. Bot. Zeitung. 1835. Rabenh. Deutsche Crypt. IL. 197. var. Ô brevibracteata À. Br. (1. c.). Auf dem Boden seichter Gewässer unweit der Stadt Ajagus bei 1300 Fuss Hôhe. (Semenow). Musc:1. 1233. Fontinals antipyretica L. L. spec. 1571. Rabenh. Deutsche Crypt. IL. 245. Boiss. et Buhse pl. transe. p. 257. Im Flusse Bukon in der Saissan - Niederung, im Juni sterile Exemplare. (Semenow). HEPATICAE. 1234. Marchantia polymorpha L. L. spec. IL. 1603. Boiss. et Buhse pl. transe. p. 237. Am Flusse Bukon und am Marka-Kul-See im Saissan- Gebiet. (Semenow). DiE LETHAEA ROSSICA UND IHRE GEGNER. ZWEITER NACHTRAG Epuarp von EicHwap. Die Wabrbheit ist in Gott, uns bleibt'das Forscher. Johannes von Müller. Im Laufe dieses Sommers soll, auf Dr. Petermann's Vorschlag, eine zweite deutsche Nordpolexpedition von Bremen auslaufen und das Eismeer, nicht wie früher auf Seegelschiffen, sondern auf zwei Dampfbôten befahren. Der Plan ist etwa folgender: die erste Richtung der Fahrt, die die kühnen Seefahrer von Bremen aus, einzuschlagen haben, soll nach der Ostküste Groenlands und an ihr ent- lang oder auf dem Festlande selbst nach dem Nordpole gehen, wenn dies sich weiter ostwärts bis zum neu ent- deckten Wrangellande erstreckt, wie das Dr. Petermann vermuthet. Ist das sich stark ansammelnde Eis hinder- lich und die Küste unerreichbar, so soll für die Fahrt eine zweilte Richtung zwischen der Insel Spitzbergen und dem 312 Gillislande eingeschlagen werden, um so zum Nordpole zu gelangen. Erscheint auch hier das Vordringen nach Nor- den durch die vielen, grossen schwimmenden Eisblôcke der hohen See unmôglich, so bleibt den Seefahrern noch eine dritte Richtung übrig, die zwischen Gillisland und Nowaja-Semlä, um von da aus in gerader nôrdlicher Richtung den Nordpol zu erreichen. Jedenfalls wird das Landen auf Groenland, Spitzbergen, Gillisland und Nowaja Semlä für Geognosie, Botanik, Zo- ologie und für Physik der Erde überhaupt, viel Lehr- reiches liefern, da auf beiden Dampfbôten sich Naturfor- scher befinden werden, um die zahlreichen Inseln des unwirthbaren Eismeeres einer neuen Untersuchung zu unterwerfen und den hohen Norden in naturhistorischer Hinsicht näher kennen zu lernen. Es ist jedoch vorauszusetzen, dass das Nordpolbecken, von zusammenhängenden weiten Eisfeldern bedeckt oder mit thurmhohen schwimmenden Eisblücken erfüllt, dem wissenschaftlichen Streben dieser grossartigen Expedition unüberwindliche Hindernisse in den Weg legen wird; obgleich in jedem Falle, wenn das Unternehmen nicht ganz scheitert, in mancher Hinsicht ein günstiger Erfolg zu erwarten ist, da die vorjährigen Expeditionen der Schweden nach Spitzbergen eben so manche neue geo- logische Beobachtung geliefert hat. Die Naturforscher der deutschen Nordpolexpedition wer- den ohne Zweifel alles aufbieten, um ihr wissenschaftli- ches Ziel au erreichen, wenn es nur den kühnen Seefah- rere gelingt, die mächtigen Eisfelder des Polarbeckens zu durchbrechen und die Dampfbôte vor dem gewaltigen Anprellen der Eisblôcke und vor ihrem furchtbaren Drucke zu schützen. Unter fortdauerndem Kampfe mit der hochnor- 313 dischen Natur werden die Naturforscher darauf gefasst sein, ihre muühevollen Untersuchungen mit grosser Aus- dauer fortzusetzen und der Natur Trotz zu bieten. Da die beiden Dampfbôte die Nordostküste von No- waja Semlä umschiffen und in die Mündung der Jenis- sei einlaufen sollen, so künnten sie noch weiter ostwärts bei den Vorgebirgen Taimyr und Tschelusch’kin vorbei- segeln und nach der Insel Neusibirien und dem Wran- gellande gelangen,. wenn ihnen der Sommer günstig ist, ja sie kônnten sogar bis zur Beringsstrasse vordringen und da die interessantesten Beobachtungen über viele Seesäugethiere anstellen, die bisher noch zu wenig be- kannt geworden sind. Dort im grossen Nordpolbecken leben nämlich in gan- zen Schaaren Wallfische, Wallrosse, Robben, Delphine, und unter ihnen vielleicht manches neue oder vielleicht als ausgestorben angesehene Seethier, wie die Seekuh (Rhytina borealis Pall.), von der nach Otto Fabricius (*) einmal ein Schädelbruchstück mit der Kauplatte an der Küste von Groenland gefunden ward, dessen auch Cuvier als solche erwähnt. Dies würde doch offenbar darauf hinweisen, dass die Rhytine vordem im Nordpolbecken lebte und dass es bisher nur an Gelegenheit fehlte, sie im Eismeere aufzusuchen und lebend zu beobachten. — Cuvier bemerkt in seinem Werke (*) sur les ossemens fos- siles über die Rhytine folgendes: «’espèce passerait-elle dans la mer Glaciale au nord du continent de l’Améri- que ou dans le canal que les Anglais ont recemment de- couvert, pourquoi alors ne l’auroit-on jamais vue en Is- lande, ni en Norwège?» (1) Fauna groenlandica 1. c. pag. 5. (?} Ossements fossiles. Lamantins et Dugongs. Article IV. Du preten- du Lamantin du Nord de Steller vol. VIIT, pag. 49. Paris. 1836. 314 Cuvier lässt das merkwürdige Thier weit im Osten von Neusibirien, am Festlande von Asien und America leben und so durch die Beringsstrasse—darunter ist der Canal gemeint, eine Durchfahrt, die Cook entdeckte, — in das Beringsmeer gelangen. Er meinte, dass es ganz gut von America und der Beringsstrasse immer weiter westwärts nach Norwegen und Groenland gelangen konnte und dass nur Gelegenheit fehlte, es auf diesen Zügen zu beobachten. Die Rhytine ist aber in jenen unwirthbaren Gegenden des Eismeers von keinem Naturforscher beobachtet wor- den, weil dies Meer bisher nur von Wallfischfängern durch- sucht wurde. Sogar noch jetzt hat die deutsche Nord- polexpedition die Hauptaufgabe, den Nordpol zu errer- chen, während das Auffinden der Rhytine ohne Zweifel als Nebensache anzusehen ist. Cuvier scheint davon über- zeugt gewesen zu sein, dass das Thier noch Jjetzt lebe, denn er sagt |. c., dans les passages, où il habite, so dass er auf eine ausführliche Beschreibung des lebenden Thiers mit Zuversicht rechnete. Nächstdem sind die geognostischen Beobachtungen die in der Jahren 1858 und 1861 die Herrn Nordenskiold und Torell über die Gebirgsformationen Spitzhergens lieferten (‘), so lehrreich, dass ich ihrer hier mit einigen Worten er- wähnen will, da sie die Gebirgsformationen des nôrdli- chen Russlands in mehrfacher Hinsicht erläutern. Sie lie- fern nicht nur für das europäische Russland, sondern auch für Nordsibirien und die nahegelegenen Inseln des Eismeers die interessantesten Belege. Die HH. Norden- skiôld, Torell und Lindstrôm werden auch in diesem Jahre eine neue naturhistorische Expedition ins Eismeer, und (‘) G. Lindstrôm om Trias-och Jurafôstenigar frän Spitzberger med tre taflor. Stockholm. 1865. 315 vorzüglich nach Novaja Semlä, unternehmen und die Wissenschaft ohne Zweifel mit den interessantesten Beob- achtungen der hochnordischen Fauna beschenken, zu- mal, wenn es ihnen gelingt, sehr weit ostwärts vorzu- dringen. Die von Spitzbergen mitgebrachten fossilen Muscheln und Cephalopoden sind von H. Lindstrôom beschrieben und mit Arten der Trias—und Juraformation der Alpen Tirols und Nordrusslands verglichen (*) worden; das ist grade die Ursache, weshalb ich ihrer hier einer einge- henden Besprechung unterwerfe. H. Lindstrôm hat, auf Graf Keyserling's geognostische Beobachtungen im Petschoralande gestützt, in Spitzber- gen, ausser der Trias, die Juraformation angenommen, obgleich ich in meiner Lethaea rossica (*) die Aufmerk- samkeit der Geologen auf die grosse Verbreitung des Neocoms im Petschoralande, in den mittlern Gouverne- ments und im Süden von Russland lenkte und nachwies, dass hier überall die Juraformation vom Neocom bedeckt wird, wie dies eben so in der Schweiz und im südlichen Frankreich der Fall sei. Ich kann leider über die Fossilreste von Spitzbergen nur nach den Abbildungen urtheilen, die uns H. Lind- strom in senem oben erwähnten Werke über die Geo- gnosie Spitzbergens mittheilt, schon ïihre Ansicht lehrt, dass sie mit den Neocomarten der Petschora vollkom- men übereinstimmen und dass ich daher keinen Anstand nehme, auf Spitzhergen dieselbe Neocombildung anste- hend zu sehen, die auch in Russland die Juraformation (*) Période moyenne. Introduction pag. X VIII — XX XHIL. (*) Lethaea rossica ou Paléontologie de la Russie. Période moyenne. Stuttgart. 1861 — 1865. 316 überlagert. Tiefer unten folgt alsdann auf Spitzbergen die Trias, wie sie auch auf dem Festlande des nôrdii- chen Sibiriens, vorzüglich zwischen den Mündungen der Chatanga, des Olenek, der Lena und Indigirka und auf den Inseln im Eismeere, die vor den Mündungen Jjener Flüsse liegen, wie auf Kotelnoi, Fadejew, Neusibirien und den Liachowschen Inseln anzustehen scheint. Diese An- nahme wird wenigstens durch die Ceratiten bestätigt, die Hedenstrôm vor vielen Jahren von jenen Inseln nach Îr- kutzk brachte, von wo sie durch verschiedene Reisende, wie zuletzt noch durch H. v. Mddendorff, in die Sammlun- gen von St. Petersburg kamen. Ich habe ihrer schon i. J. 1842 (‘) erwähnt und sie dann in der Lethaea rossica (*) näher beschrieben und wiewohl mit einigem Zweifel, als zur Trias gehôrig, angesehen, da einige von ihnen durch die Lobenbildung zu den Kreidenammoniten übergehen, während der von mir i. J. 1842 beschriebene Ceratit von der Insel Kotelnoi offenbar auf die Trias dieser In- sel schliessen lässt, so wie auch der Ceratites Malmgre- ni Lindstr. (*) von Spitzbergen in seinen Loben die grüs- ste Aehnlichkeit mit den wahren Ceratiten hat. Ausser dieser Art beschreibt H. Lindstrôm von Spitz- bergen den Cerat. Blomstrandi (*), der schon viel weni- ger die Lobenbildung der Ceratiten zeigt, und darin ei- nigermassen an den Ammonites Senequieri d'Orb. (*) aus dem Gault von Escragnolles erinnert, aber noch mehr im Lobenbau den Goniatiten des obern Bergkalks von Artinsk, vom Berge Kaschkabasch gleicht. Er hat im (*) Bull, scient. de l’Acad. des Sc. de St. Pétersb. IX. pag. 113. (*) Leth. ross. Période moyenne I. c. pag. u. fig. (3) Lindstrôm 1. c. pag. 4. PI. II, fig. 1 — 2. (9) —— I. c. pag. 4. PI. I, fig. 3 — 5. (5) D'Orbigny terrains crét. 1. c. pag. 292. PI. 86, fig. 3 — à. 317 vôllig ausgewachsenen Zustande die grôsste Verwandt- schaft mit dem Gonéat. Jossae de Vern. (*) und gleicht ihm sogar im Bau der Querrippen, die seine Oberfläche zieren. Die andern Goniatiten von Artinsk, wie der Go- niat. Koninckianus, Sobolewskianus und Orbignyanus de Vern. gleichen ihm ebenfalls im Lobenbau und weisen auf eine ähnliche Formation, auf den oberen Bergkalk von Artiask, hin, der hier zur Dyas übergeht. Ein anderer Ceratit, der Cerat. laqueatus Lindstr. von Spitzhbergen, soll dem Ceratites Jungeri Klipst. von St. Cassian gleichen, während die beiden Nautli, der Nau- tilus Nordenskioldi und trochleaeformis Lindstr. von Spitz- bergen den Naut. Nocherianus und Buchardianus Pict. aus dem Neocom der Schweiz gleichen und auf diesel- be Gebirgsbildung schliessen lassen. Auch der Ammoniles Gaytani Klipst. von St. Cassian und Hallstadt, findet sich nach H. Lindstrôm auf Spitz- bergen und bestätigt noch mehr das dortige Vorkommen der Trias (°). Ebenso sprechen die von H. Lindstrüm abgebildeten Halobien ganz sicher für die Trias auf Spitzbergen; vor- züglich bezeichnend ist dort die Halobia Lommeli Wissm. (”) und die von ihr kaum zu unterscheidende Halob. Zütteli Lindstr. (‘), die noch weit mehr der Halobia Lommel (*) gleicht, als die von H. Lindstrôm für sie angenommene Art. Diese erinnert eher an die Avicula ochotica minor Keys. (*), die sich im Thonschiefer des Ochotzkischen (*) De Verneuil Paléont. de la Russie 1. c. (@) Lindstrôm I. c. pag. 5. PI. IT, fig. 5 — 7. (@) —— I c. pag. 6. PI IL, fig. 8 — 10. Ch AI C PL fie 612 PIN fe di: Or Te PRIT fige 8. () Middendorffs sibirische Reise LE. 1. pag. 257. PI VE fig. 15. N 4. 1868. 21 318 Meeres findet; beide Arten haben dieselbe Grôsse und den Wirbel in der Mitte des Schlossrandes. Die beiden andern Figuren der Avicula ochotica Keys. var. media and major, (‘) gehôren einer viel grüsseren Art an, de- ren Wirbel sich ganz am vordern breitern Ende der Mu- schel befindet, die daher, wie alle Aviculae, sehr schief und ungleichseitig ist, was bei Halobia nicht bemerkt wird. Jedenfalls scheint der Thonschiefer von Kamtschatka auf die Trias schliessen zu lassen. Die Aviculae dagegen ge- hen der Form nach zu Monotis über, von denen eben- falls eine Art, die Monotis filigera Lindst. auf Spitzber- gen vorkommt, und zwar in Gesellschaft eines Pecten, der der Avicula Alberti gleicht und einer Lingula, die an die Linqula tenuissima aus der Trias erinnert. Ganz anders verhält es sich mit den Jurafossilien Spitz- bergens; die meisten gehôren unbezweifelt zu Neocom- arten, die durch Aucilla mosquensis d'Orb. characteri- sirt werden, wäbrend andere deutliche Juraarten bilden. Zu diesen letzern gehôren folgende: Ammonites triplicatus Sow. (*), eine leider nur in ei- nem Bruchstucke erhaltene Art, deren sehr genäberte Rippen sich in viele Rippchen theilen, die über den Rücken laufen. Das Bruchstück gleicht übrigens so sehr dem Ammoniles uralensis d'Orb. des Petschoralandes, dass ich es mit 1ihm vereinigen môchte; das Lager dieser Art ist jedoch ungewiss; es wäre nämlich môglich, dass die Art aus dem Neocom des nôrdlichen Russlands stammit. Ein andres Bruchstück eines Ammoniten (*) von Spitz- bergen erinnert an den Ammonitus polygyratus Sow. und (1) Middendorffs Reise in Sibirien 1. c. PI. VI, fig. 16 — 17. (?) Lindstrüm 1. c. PI. IX, fig. 1. (5) ——. 1. c. PI. III, fig. 2. 319 würde die Jurabildung der Insel sehr bestimmt erwei- sen. Auf diesem Bruchstücke zeigen sich vollständige Rippen und zwischen ihnen nach dem zugerundetenRücken hin 3 bis 4 Nebenrippen, wie diese auf Exemplaren der Art von Iletzkaja bemerkt werden; die Umgänge sind hôher als breit und die Mündung langeiformig und tief ausgeschnitten. Eine andere Juraaït ist der Belemnites Panderianusd'Orb., der jedoch von H. Lindstrôm nur kurz beschrieben, nicht abgebildet ist ("); er fand sich in einem hellgrauen Kalk- steine, aber auch im unterliegenden schwarzen Thonschie- fer. Die Art weiset im Norden Russlands, so wie in der Umgegend von Moskau, auf deutliche Jurabildung hin. Dort auf Spitzbergen erwähnt H. Lendstroôm noch des Dentalium Moreananum d’Orb. (*), das ebenfalls um Mos- kau (*) als jurassische Art gilt; sie findet sich auch nach I. Lindstrôm auf Spitzbergen, zugleich mit einer turbo- ähnlichen Schnecke. H. Lindstrôm beschreibt ausserdem viele Muscheln, von denen einige den nordrussischen Neocomarten auf- fallend gleichen, andere an Jurassische Arten erinnern. So ist dies der Fall mit dem Pecten demissus Sow. (‘) aus dem braunen Jura von Aalen in Würtemberg, wo die Art sehr verbreitet ist; indess ist der eigentliche Pecten demissus aus dem Ornatenthone viel schmäler und H. Quenstedt (*) schlägt daher einen andern Namen für die breite Art vor. Auch ist sie wegen der beiden Oehr- () Lindstrôm 1. c. pag. 11. @) —— Ie. (5) Lethaea rossica 1. c. Période moyenne I. (®) Lindstrüm 1. ©. pag. 11. PI HE, fig. 10, exclusa fig 9. (5) Jura pag. 354. Taf, 48, fig. 6 — 7. 320 chen, die in der Mitte einen stumpfen Winkel bilden, von der Art (‘) auf Spitzbergen verschieden und ich môchte diese Figur 9 auf der Tafel II der Lindstrôomschen Be- schreibung weit eher mit Pecten orbicularis vereinigen, die um Moskau im Niocom vorkommt; die Oberfläche ist auch, wie in dem Pect. orbicularis auf der einen Schale mit vielen concentrischen, rippenartigen Streifen geziert. Herr Lindstrom erwähnt ferner einer Panopaea (*) und einer Cytherea aus dem Jura von Spitzbergen, ohne sie näher zu beschreiben oder abzubilden, so dass es un- entschieden bleibt, wohin diese Arten gehôren. Wenn die Panopaea wirklich, wie es scheint, mit der Panopaea peregrina d'Orb. aus dem russischen Neocom identisch ist, die ihrerseits von der Panopaea neocomuensis Leym. d’'Orb. nicht zu unterscheiden ist, so würde sie nicht zum Jura, soudern zum Neocom gehôren, da sich diese Muschel im obern Neocom von Choroschowo, Iletzkaya, Biassala und bei Hauterive, St. Croix u. a. v. a. O. in der Schweiz findet. Die Tellina, die H. Lindstrom von Spitzhergen abbil- det und beschreibt (*), scheint mir keineswegs die Tel- lina zeta Quenst. aus dem weissen Jura von Ulm zu sein, sondern eher zu einer Thracia zu gehôren, deren meh- rere verwandie Arten im Neocom von Russland vor- kommen. Die Cyprina inconspicua Lindstr. (*) ist wahrscheïnlich neu, aber es ist ungewiss, ob sie aus dem Jura oder (#) Lindstrüm 1. c. pag. PI. HE, fig. 9. ) —— Le. 6) —— I. c. CR ce. Pl. AL fe. 18, 321 Neocom stammt; sie gleicht nach H. Lindstrom der Cy- prina Syssolae Keys. ("), die ebenfalls aus einer zwei- felhaften Juraschicht, vielleicht aus dem Neocom der Petschora stammt. Das Cardium concinnum Buch., das zur Protocardia ge- hôrt, wird von H. Lindstrôm (*) aus Spitzhergen. auf- geführt und kônnte wobhl diese Art sein, obgleich es ohne Abbildung nicht zu entscheiden ist. Sie kommt im brau- nen Jura von Popilani in Russland, aber nicht bei Cho- roschowo vor, findet sich jedoch in der Nähe von Mos- kau bei Koteïtschi. Eine andere interessante Muschel von Spitzbergen ist Solemya Torelli Lindstr. (*); sie gleicht ungemein der Unio togata Trautsch. aus dem Gault oder untern Krei- desandstein von Kotelniki, so dass ich in der That die Art Solemya togata nennen môchte. H. Lindstrôm erwähnt (*) ferner auf Spitzbergen der Nucula Hammeri aus dem Jura von Deutschland und Russland, ohne sie jedoch zu beschreiben, so dass ihre nähere Bestimmung noch zu erwarten ist. Auch führt H. Lendstrôm die Leda nuda Phill. (*) aus dem Jura Englands auf und vereinigt sie mit der Petschoraart, die vom Grafen Keyserling beschrieben und abgebildet, wenig Aehnlichkeit mit ïihr hat, wenn man den Umriss der Muschel nach Lindstrôm mit der Figur 7—9 Tafel 17. in der Petschorareise vergleicht; die Art hat grosse Ver- wandtschaft mit einer Leda aus dem Neocom von Genf, die H. Pictet beschrieben und abgebildet hat. () Petschorareise 1. €. () Lindstrom |. c. pag. 12. () —— J. ce pag. 12 PL IL, fig. 44 ) —— 1 c. ONU Mpas 120 PI TIL Ge 16: 922 Zu unzweifelhaflen Neocomarten von Spitzbergen ge- hôren dagegen folgende: Inoceramus (Posidonomya) revelatus Keys. (*) wird von H. Lindstrôm (*) in einem kleinen, unvollständigem Exermplare abgebildet, das sich durch starke concentri- sche Rippen auszeichnet, ganz wie die Inoceramen im Allgemeinen. Demungeachtet hatte Graf Keyserling die Muschel zu Posidonomya gestellt, obgleich er selbst be- merkt, dass die Structur der Muschel faserig ist, wie im Ânoceramus; auch sieht man in der Fig. 12 der Ta- fel XIV eine Längsreihe feiner Zahngruben, wie im /n0- ceramus concentricus, So dass die Posrid. revelata Keys. wohl nichts anders als ein /noceramus concentricus ist und nicht als Ostrea plastica Trautsch. anzusehen wäre, wie ich das früher anzunehmen glaubte (”). Jedenfalls ist die Posidonomya revelata als Kreideart aufzuführen und darnach eine Neocomschicht auf Spitzbergen anzunehmen. Diese Abart unterscheidet sich nur durch eine etwas breitere Form von Inoceramus concentricus, der jedoch selbst mannichfach abändert und eine grosse Verbrei- tung hat; er findet sich nämlich auch am untern Jenis- sei, an der Mündung der Goltschicha ins Eismeer; eben so häufig ist er in Geschieben in Sibirien. Merkwurdig ist es auch, dass sich der Inoceramus concentricus nach H. Magister Schmidt (*) in Sibirien zugleich mit dem Ceratites euomphalus Keys. vom Flusse Olenek findet; und da nun am Olenek der Ceratites Middendorfir zu- (Zindstrom\l c-pag-V13-0PI- CIF, (65. AT (?) Lethaea rossica 1. c. Il. pag. 376. () Vorläufige Mittheilung über die wisseuschafllichen Resullate der Expedition zur Aufsuchung eines angekündigten Mammuthscada- vers. Bull. scient. de l'Acad. des Sc. T. XIII, N° 2, 1868. p. 106. (SMIENcC-Apas 07: 323 sammen mit dem Ammonites polyplychus Keys. (1) vor- kommt, dieser aber dem Ammonites Astierianus d’Orb. aus dem Neocom entspricht, so muss am Olenek offen- bar auch die untere Kreide oder das Neocom anstehen. Eine andere unbezweïfelte Neocommuschel von Spitz- bergen ist die Aucella mosquensis Buch, die überall im nôrdlichen und mittlern Russlande, als characteristische Art für das Neocom, vorkommt. H. Lindstrom hat sie, wie oben bemerkt, von Spitzbergen sehr gut beschrie- ben und abgebildet (*), so dass schon nach dieser Art allein eine Neocombildung auf Spitzbergen anzunehmen ist. Eine kleinere Abart hat H. Lindstrom auf Tafel IL, Fig. 18. dargestellt und aus ihr auf Jura in Spitzbergen geschlossen, was nicht auffallen wird, da ausser Graf Keyserling auch H. d’'Orbigny diese Muschel als Juraart aufführt, und erst neuere Untersuchnagen mich über- zeugt haben, dass sie eine Leitmuschel für das russische Neocom ist. Eben so merkwuürdig ist der Peclen crassitesta Roem., der nach Lindstrôm (*) in einem Steinkerne auf Spitz- bergen vorkommt, von ihm aber als Pecten validus nov. sp. aufgefübrt wird. Das ist offenbar dieselbe Muschel, die Graf Keyserling als Pecten imperialis von der Petscho- ra beschreibt (*) und die späterhin H. Trautschold in jüngern Exemplaren von Choroschowo bei Moskau als Pecten solidus (*) abbildet und neu benennt, da er sie für eine Juraart ausgibt. Die eine Schale der Muschel ) Lindstrüm 1. c. pag. 14. PI. FIL, fig. 3. ) —— 1, c. pag. 19. PI. III, fig. 5— 6. ) Petschorareise I. €. pag. 295. PI. XV, fig, 1 —3. ) Bull. de la Soc. de Mosc. 1861, pag. 76. PI. 6, fig. 4—5 324 ist stark gewôlbt, wie im Pecten crassitesta aus dem Hiis von Hannover und dem Neocom von England; sie findet sich mithin auch im Norden von Russland an der Petscho- ra und im Neocom von Choroschowo, wo H. Rowillier (') Bruchstücke eines sehr dickschaligen Peclen erwähnt, die offenbar zu dieser Art gehôren, da sie in kleinern Exemplaren dort sehr häufig vorkommen. Endlich wird von H. Lindstrôm noch eine Muschel beschrieben und unter dem Namen Pecten demissus Sow. aus dem Jura abgebildet; ich habe sie schon oben als Pecten orbicularis aus der untern Kreide gedeutet und demgemäss auf Spitzhergen eine Kreidebildung angenom- men. Sie hat die etwas langgezogene Form dieser Art und ist auf der einen Schale glatt, auf der andern mit feinen concentrischen Reifen oder Ringen geziert, grade so, wie es auch die Abbildung Léindstrôms zeigt; auch hat das eine, sich noch guterhaltene Oehrchen die Ge- stalt des Ohrs des Pecten orbicularis. Es bleiben nun noch 2 Fossilien übrig, die auf Spitz- bergen vorkommen und eine Neocombildung annehmen lassen. Dies ist eine Ophiura Gummali Lindstr. (*) und em {chthyodorulith (*). Die Ophiura ist als Geschiebe in einem Sandsteine an der Adventbay auf Spitzbergen gefunden worden. Der Ichthyodorulith fand sich als Abdruck im harten Sandstein derselben Adventbay;; er ist fast 3 Zoll lang, kaum 3 Lin. breit, ganz glatt, an den Seiten mit einer Längsvertiefung und am Hinterrande ohne Zähne. () Lindstrôm 1. c. PI, HE, fig, 9. () —— 1 c. PL HE, fig. 11, pag. 16. (#) —— 1, ©. pag. 9. PI. IT, fig. 12. 929 Auch eine Serpula wird von H. Lendstrom (") als Serpula subrugulosa Trautsch. (*) von Spitzbergen er- wähnt, ohne dass von ihr eine Abbildung gegeben wird. fch kann mithin über diese Art nicht urtheilen; da ich aber die Serpula subrugulosa als Serpula carinella Sow. angenommen habe (*), so wird auch die Art von Spitz- bergen dieser gleichen und als Neocomart aufzuführen sein. Ziehen wir nunmehr aus den oben erwähnten nicht immer als sicher bestimmten Muscheln und Cephalopo- den einen endgültigen Schluss, so sehen wir, dass auf Spitzhergen eine ganz deutliche Triasbildung und der braune Jura anstehet, und über ihm eine Neocomschicht vorkommt, wie sie sich auch im nôrdlichen und mittlern Russland, im nôrdlichen Sibirien (‘) und auf einigen Inseln des Eismeeres vor den Mündungen der Lena und des Olenek findet und sich wahrscheinlich auch bis nach Kamtschatka erstreckt. Dies ist allerdings ein inter- essantes Resultat, das sich aus den geognostischen Un- tersuchungen Spitzbergens durch die HH. Nordenshkold und Torell herausgestellt hat. (!) Lindstrüm 1. c. pag. 10. () Bull. de Mosc, I. c. 1861. PI. VIIL, fig. 5. (5) Letb. ross. IL, Période moyenne. |. c. pag. 272. (5) H. Murchison (in seiner Note comparing the geolozical structure of nordwestern Sibiria with that of Russia in Europe, Quarterly geological Journal. London. 1869. E. pag. 2.) nimmt die secundären Niederschläge in Nord-Sibirien nicht für Kreide, wie ich, sondern für Jura und sagt, «diese Ansicht werde unterstützt durch vollstan- dig analoge Fossilien auf Spitzbergen, die sich in Schichten finden, die hier die Trias bedecken; doch sind diese Fossilien etwas eigen- thümlich, und müssen als die arctischen Typer der mesozoischen Periode angesehen werden», Warum sollen wir nicht gradezu in ihnen Kreidearlen sehen, wie sie auch im Petschoralande so deut- lich anstehen? 326 Sollte man aus diesen palacontologischen Beobachtun- gen nicht auch auf die gegenwärtige Fauna des Nord- polarbeckens schliessen dürfen und eine Aehnlichkeiït in der Verbreitung der Seethiere der Küsten von Groenland, von Spitzbergen und Nowaja Semlä, ja Neusibiriens und des neu entdeckten Wrangellandes annehmen dürfen, die sich durch das ganze Eismeer bis zur Beringsstrasse er- strecken würde? Dieselben Seethiere, die in der Beringsstrasse und an den Mündungen des Anadyr, der Lena und anderer Flüs- se des Eismeers leben, wie die vielen Wallfische, Wall- rosse, Robben aller Art und Delphine würden hier so- wohl wie dort im Anadyrbusen und im Beringsmeere vorkommen. Sollten sie jedoch, wie die Rhytine, auch hier vertilgt sein, so würde es noch môglich sem, sie in der Beringsstrasse und im Eismeere an der Küste des neuentdeckten Wrangellandes wieder zu finden. Es wird in neuern Zeiten so viel von emem offenen Meere in der Nähe des Nordpols gesprochen, das dort sewiss ein wärmeres Klima andeuten kônnte, wodurch das vôllige Zufrieren des Meeres verhindert wurde. Die amerikanischen Wallfischfänger sprechen sogar von einem offnen Meere in der Nähe des neu entdeckten Wrangel- landes, wie das auch Dr. Petermann (‘) bemerkt. Dies Wrangelland soll einen 2480 Fuss hohen Vulkan, grune Wiesen und Baumvegetation besitzen, was die amerika- nischen Wallfischfänger ebenfalls versichern. Die vorherrschende Strômung des Beringsmeeres geht im Frübjahr und Sommer durch die Beringsstrasse nach Norden ins Eismeer, und wendet sich dann nordôsilich, {t) Geographisché Mittheilungen von Dr. Petermann 1869. Heft. 1, pag. 35. findet aber an der Küste von America zwischen dem Vorgebirge Krusenstern und Pointe Hope eine Ablenkung nach NW, die in einem Arme zwischen der sibirischen Küste und dem Wrangellande hindurchgeht, in dem an- deren sich nach N gegen die Herald-Insel wendet, dies Polarsand also von Süden nach Osten umspült. Im Herb- ste und Winter geht die Strômung in entgegengesetzter Richtung durch die Beringsstrasse nach Süden, wofur ebenfalls, besonders die americanischen Wallfischfänger, von denen viele an verschiedenen Punkten überwintert haben, neue Aufschlüsse geben, ja sogar, wie oben bemerkt, von einem offnen Meere in jener Gegend sprechen. Es fehlt daher weder an Inseln, noch an einem off- nen Meere, in das sich die Rhytine zurückgezogen haben kônnte, wenn sie von Aleuten und Russen im Berings- meere ausgerotiet wäre. Es verlohnt sich mithin wobhl der Mühe, die verschol- lene Rhytine im Nordpolarbecken aufzusuchen, nicht nur nach ihr am Wrangellande zu forschen, sondern sie auch an den Mündungen der Lena, der Indigirka, der Kolyma, des Jenissei und Ob aufzusuchen; auch die Inseln Fade- jew und Kotelnoi, so wie die Liachowschen Inseln im Süden von Neusibirien kônnen zum Aufenthalte der Rhy- tine dienen, wie die Gruppe der Diomedes - Inseln in der Beringsstrasse und die Mündung des Anadyr, wo sie dort von Steller und hier von Müller angenommen wurde. : Ich selbst habe nie mit allzugrosser Zuversicht die Rhytine als noch lebend angenommen, wie mich dies ein Gegner meiner Lethaea rossica, Mr. Brandt, sagen () (!) Bull. Mosc. 1867, IV. pag. 510. 328 lässt; ich habe mir auch keine Blôsse gegeben, wenn ich folgendes über die Rhytine in meiner Lethaea rossi- ca (‘) sagte: da Rhytine vivait encore au commence- ment de ce siècle dans l’ocean boréale entre l'Asie et l'Amérique, mais depuis ce temps elle n’a plus été ob- servée et compte parmi les genres éteints, peut - étre à tort». Etwas weiter unten bemerke ich: Hab. au promon- toire des vaches de mer de l’île de Bering, près de l’île de cuivre et de celle d’Attou qui appartiennent au groupe des îles Aléoutiennes; ils se trouvent près du bord de ces iles des os isolés de pieds, des crânes, des côtes, des vertèbres dans le sable mouvant du littoral, rejetiés du fond de la mer par les ondes. On rencontrait aupararavant très-souvent ces vaches de mer au sud vers le bord de l'Amérique boréale, mais avec le temps, exposées aux poursuites continuelles des Alésutes, elles se retirèrent d'avantage vers le nord, d’abord à l’île d’Attou, à celle de cuivre et de Bering, — et se trou- vent peut-étre à présent plus près du continent de l'Amérique, dans l'océan Glaciale où elles peuvent se cacher et rester à l’abri des poursuites des Aléou- tes (°)». Dieser kurzen Schilderung des frühern Aufenthaltes der Rhytine an den Inseln derAleuten hatte ich eine eben so kur- ze Beschreibung der Rhytine a. a Orte beigegeben, da ich das Thier keinesweges für fossil, nicht einmal für sub- fossil ansah, und daher vor der Hand dasselbe aus der Palaeontologie Russlands auszuschliessen meinte, obgleich die gründlichen Untersuchungen des H. von Baer über die Vertilgung der Rhytine mir meine Zweifel uicht ganz zu nehmen im Stande waren. () Leth. ross. Période moderne. 1853. |. c. pag. 372. (?) L c. pag. 345. 329 Da trat wider Erwarten ein Gegner (*) mener Le- thaea auf und — verursachte durch seine angeblichen Widerlegungen meiner subjectiven Meinung eine Polemik, die noch immer nicht geendigt ist und nicht beendigt werden wird, solange solche Widerlegungen mit Stel- ler’s Beschreibung und unseren Kenntnissen der Geogra- phie Russlands nicht übereinstimmen, d. h. deutliche Ver- stôsse gegen Steller’s Beschreibung und Fehler gegen gegen die Geographie Russlands beurkunden. Ich hielt mich in der oben erwähnten kurzen, nur bei- läufig und obenhin gegebnen Beschreibung der Rhytine an Pallas und Steller's Mitiheilungen über dieselbe und erwähnte mit keiner Sylbe einer speciellen Beschreibung der Osteologie des Thiers, weil ich sie noch nicht mit Zuversicht als Gegenstand der Palaeontologie ansah. Das grosse Thier, das noch vor hundert Jahren im umfangs- reichen, so wenig untersuchten Beringsmeere lebte und das sich vielleicht mit der vorherrschenden Strômung die- ses Meers im Frühjahre und Sommer nordwärts durch die Beringsstrasse ins Eismeer zurückgezogen hatte, dies Thier schien mir noch nicht von den Russen und Aleu- ten vollig vertilgt zu sein und — ich meinte Gaher, dass es noch jetzt im Anadyrbusen und in der Beringsstrasse leben kônnte, wo es auch Steller als nôrdliche Gränze seines ihm bekannten Verbreitungsbezirks angenommen hatte. Die Frage zerfiel mithin in 2 Theiïle, nämlich 1) lebt das Thier noch jetzt oder vielmehr kann es so hoch nordwärts in der Beringsstrasse leben? und 2) hat Steller es in der Beringsstrasse angenommen und ist unter dem (5) Fr. Brandt. Noch einige Worte über die Vertilgung der Rhytine. Bullet. Scient. de l’Acad. des Sc. de St. Pétersbourg. T. IX. 1860. pag. 269, 330 Canal zwischen Asien und America wirklich die Berings- strasse gemeint? Ich glaube, dass die erste Frage, ob die Rhytine noch lebe, von mir und meinem Gegner zur Genüge abgehan- delt ist und dass als Endresultat die Worte Johannes von Müller: die Wahrheit ist in Gott! anzunehmen sind; denn so lange es nicht erwiesen ist, dass im Anadyrbusen, in der Beringsstrasse und im Eismeere an einzelnen Inseln sowol, als auch in den offnen Stellen desselben die gros- sen und kleinen Laminarien und Algen andrer Gattungen fehlen (”) — also den Rhytinen die Hauptexistenzbedinqung nach H. Brandt abgeht—kann ich an die gänzliche Ver- tilgung der Rhytine nicht glauben. Dies ist um so weni- ger der Fall, da nach Steller, wie er es in dem Tage- buche seiner zweiten Reise mit Kap. Bering (?) erzähli, die Rhytine anfangs an den ôstlicher gelegnen Inseln der Aleuten vorkam, sich dann nach der westlich gelegnen Insel Attu zurückzog, von wo die Gaumenplatte der Rhytine wabrscheinlich durch Steller an die Academie der Wissenschaften gelangte und von wo auch andre Knochen der Rhytine aus dem Flugsande stammen, so dass end- lich das Thier sich an die damals ganz unbewohnte In- sel zurückzog, auf der die Mannschaft des St. Diomedes, des von Bering kommandirten Schiffes, überwinterte und sich im Laufe des langen Winters nur von der Rhytine ernährte. fi — Steller (Nov. Comment. Acad, scient. Petrop. vol. IE, pag. 32/) sagt: die Seekühe (Rhytine) nähren sich von allerlei Fucusarten und fühit deren # an, die gewiss sehr schwer zu bestimmen sein werden; auch kônnte der Fucus vesiculosus oder eine kleine Art unter den andern (grôssern) gemeint sein. () Müller’s Sammlung russ. Geschicht, Nachrichten von Seereisen. IV. Offenb. a. M. 1779. pag. 347. 331 Noch weiter nordwärts wird, nach Stellers Erzählung (1, die Rhytine zuweilen an die Küste von Kamtschatka aus- geworfen; sie musste also in der Nähe der Küste gelebt haben. Sie lebte aber noch viel weiter nordwärts, da Ti- lesius (°), der Reisegefährte Krusensterns auf der Erd- umseglung, nach Steller’s Bemerkungen, erzählt, dass die Tschuktschen sich aus der Haut des Borkenthiers (Rhytine borealis) ihre Kähne verfertigten, während die Aleuten dazu die Wallrosshaut verwenden. Die Rhytine ist jedenfalls als ein nôrdliches Thier an- zusehen, das vorzüglich im Beringsmeer und der Berings- strasse lebte, aber nicht im Süden der aleutischen In- seln vorkam, wo es von keinem reisenden Naturforscher angenommen wird. In dieser Voraussetzung habe ich die XII Theses des H. Brandt widerlegt und bin allerdings erstaunt, zu sehen, dass er dieselben in seiner unlängst erschiene- nen Monographie der Sirenen (*) aufs Neue dem zoologi- schen Publicum anpreist und dabei vorzüglichen Werth auf folgende drei legt, die die gänzliche Vertilgung der Rhy- tine beweisen sollen: 1) viele Reisende, die das Berings- meer besuchten, hätten nichts von der Rhytine vernom- men; das ist ja garz gut môglich, da entweder keiner an dem Orte war, wo sich das Thier aufhält, oder den Namen des Thiers in der Sprache der Aleuten oder (*) Beschreibung von Kamtschatka I. c. pag. 97. (2) Isis von Oken und Steller in Nov. Comment. Acad. Scien. Petrop. II, pag. 328. (5) Symbolae Sirenologicae s. Mémoires de l'Acad. des Sc. de St- Pétersb. T. XII, JV 1, Fasc. LIT, 4868, pag. 280. Da finden sich die ar- gumenta gravissima des H. Brandt, die ich sine causis suflicienti- bus zurückgewiesen haben soll; ich habe sie nicht nur zurückzu- weisen gesucht, sondern auch hinreichend widerlegt, wie jeder un- partheische Zoolog mir zugestehen wird, Tschukschen nicht kannte, um sich gehôrig mit ihnen darüber zu verständigen. 2. Die Rhytine lebte das ganze Jahr an der Kupfer- und Beringsinsel, folglich war es kein Wanderthier, wie ich es gemeint haben soll; — ich sage nur, dass sie sich erst immer weiter westwärts und dann nordwärts zurück- zog, von den Aleutischen Inseln des Ostens nach denen des Westens, wo man auf der Insel Attu die von dem Meere ausgeworfenen, noch frischen Knochen der Rhytine fand. Von da aufs neue verfolgt, zog sie sich nach der damals unbewohnten Beringsinsel zurück und lebte hier in ungestôrter Rube, bis sie von der Beringschen Mann- schaft hier in grosser Menge vertilgt ward, da sie ihre fast einzige Nahrung ausmachte. Sie zog von hier noch weiter und zwar nach Norden, wo sie von Steller im Ca- nal zwischen Asien und America d. h. in der Berings- strasse angenommen wird. Das ist derselbe Fall mit der Alca impennis, die immer weiter nordwärts zog, um den Nachstellungen des Menschen zu entgehen. 3. Die Rhytine nährt sich nur von Algen, die wegen des immer zugefrornen Eismeers da nicht .vorkommen, und ihr den Aufenthalt dort verleiden; —auch das ist nicht annehmbar, denn das Eismeer ist stellenweise offen, wie noch neulich ein offnes Polarmeer behauptet ward und die americanischen Wallfischfänger von dem offnen Eis- meer in der Nähe des Wrangellandes berichten (‘). Ue- berall sind an solchen offnen Stellen des Eismeers gros- se und kleine Algen in Menge anzunehmen, von denen sich dort nicht nur Rhytinen, sondern auch andere See- thiere nähren kônnen. (1) s. weiter oben pag 17. 333 Doch lassen wir das,—die Wahrheit ist in Gott! Uns bleibt das Forschen! wir wenden uns mithin zur Beantwortung der zweiten Frage: was meinten Sieller, Müller, Cuvier und andere unter der Benennung des Ca- nals zwischen Asien und America? Steller sagt (‘), die Rhytine befindet sich um America und an den Inseln des Canals. Er war der erste und der vor- züglichste Schriftsteller, der der Rhytine erwähnte, der sich am meisten für die anatomische Beschreibung ihres Skelets interessirte und der die erste und vorzüglichste Abbildung ihrer Gaumenplatten nach dem damaligen Stand- puncte der Wissenschaft gab. Sollte er sich in der Annahme des Wohnorts der Rhytine, so hoch nordwärts in der Beringsstrasse, geirrt haben? Was für ein Recht haben wir, frage ich, daran zu zweifeln oder anzuneh- men, dass dies irrig sei, und zwar aus dem Grunde, weil seine Beschreibung von Kamtschatka (nach Steller’s Tode) im Auslande gedruckt ward. Ich glaube, wir ha- ben nicht das mindeste Recht, an der Wahrheit der Stel- lerschen Angabe zu zweifeln. H. Brandt (?) meint den Canal und die Inseln im Canale nicht zwischen Asien und America anzunehmen, sondern ihn und die Inseln in ihm tiefer südostwärts unter den aleu- tischen Inseln suchen zu müssen! Das ist die zweite Frage, die wir hier zu beantworten und durch ein gewissenhaftes Forschen zu lôsen haben. Eine oberflächliche, unkritische (*) Beschreibung von Kamtschatka. Frankf. a M. u. Lpzg. 1774. p. 97, (* Bull. de Mosc. I. c. 1867. IV. pag. 513. Steller, heisst es da, macht die Inseln nicht namhaft und daher kônnen sie nur, nach Brandts Logik, auf solche bezogen werden, die er selbst gesehen hat, und namentlich auf die Schumaginschen Hnseln, die im Süden von Aliäschka liegen. NV411868. 22 334 Untersuchung führt nur zu immer grôssern Irrthümern, wie sie uns im 3-ten Fascikel der Symbolae Sirenolo- gicae vorliegen, und daher müssen wir, als specieller Kenner der russischen Geographie des ôstlichen Sibiriens, die nähern Beweise für diese unsere Ansicht hier in al- ler Kürze vortragen. Die Worte des Kollegienraths Müller zeigen ganz deutlich, was das für ein Canal ist: Man hat ja, sagt er (‘), die eigentlich wahre Erkenntniss von dem Lande der Tschuktschen und der nach denselben benannten Landecke (d. h. Tschukotschkoi noss) erst meinen (Müllers) 1726 und 1737 zu Irkutzk angestellten geographischen Nachforschungen zu danken. Genug, dass man sichin der Hauptsache nicht geirrt hat und dass wirk- lich Asia von America durch einen Canal getrennt ist, der das Eismeer mit der Südsee verbindet:» Was ist noch mehr nôthig, um zu beweisen, wo der Canal liegt? Daher sagt auch Cuvier (?) eben so bestimmt d'espèce passerait-elle dans la mer Glaciale au nord du continent de l’Améri- que ou dans le canal, que les Anglais ont recemment de- couvert», d. h. in den Canal, den Cook entdeckte und der damals noch keinen Namen hatte, aber späterhin die Beringsstrasse genannt wurde und noch Jjetzt so heisst. Dies ist doch de: beste Beweis, dass unter dem Ca-. nal Müller und Cuvier ganz einfach die Beringsstrasse verstanden und die Verwirrung über seine richtige Deu- tung erst dem Monographen der Rhytine zur Last gelegt werden muss. Gehen wir von diesem Gesichtspuncte, dem einzig wahren und sicher bestimmten, aus, so finden wir auch (4) Sammlung russischer Geschichten. Theil IV. pag. 254. Offenbach am Main 1779. (*) Ossemens fossiles 1. ec. Vol. II, pag. 49. 339 in Bering's erster und zweiter Reise mancherlei Bestäti- gung für das damalige Vorkommen der Rhytine an der Küste von Kamtschatka und im Anadyrbusen. Steller, der Bering auf beiden Expeditionen begleitete, sagt in semer Beschreibung von Kamtschatka (!), die Rhy- tine werde zuweilen todt an das Kamtschatkische Ufer getrieben und darauf ausgeworfen; sie musste mithin im Beringsmeere, in der Nähe von Kamtschatka gelebt ho- ben, wogegen kein guültiger Widerspruch zu erheben ist. Bei Beschreibung der Beringsinsel (*) bemerkt Müller, dass die Beluga (d. h. Delphinus leucas) mit der Seekuh (d. h. der Rhytine oder dem sog. Monati Steller’s) für eins gehalten wird. Er gibt darauf die Unterschiede an; Jenes, sagt er, habe eine weisse Haut, daher auch der Name rührt, dieses eine schwarze. Jenes habe über dem ganzen Leib dunne Haare, dieses sei ganz glatt; jenes näbhre sich von Fischen, dieses vom Grase; jenes komme zuweilen in die Schotzkische See, vornemlich in die Ge- gend des Flusses Ud, vom Monati (also von der Rhyti- ne) hôre man nicht in selbiger Gegend (4. h. in Ochtoz- kischen Meere). Und wird solches (4. h. ihre Verschie- denheit) nicht auch durch den Unterschied der russischen Namen erwiesen, die beide in einerlei Gegend, z. B. in Kamischatka und zu Anadyrski Ostrog, wo die russischen Einwohner beide Tiere kennen, gebräuchlich sind? (*). Ist dies nicht der deutlichste Beweis, dass die Rhy- tine auch an der Ostküste von Kamtschatka nicht im j) 1. c. pag. #7. (*) Sammlung russischer Geschichten, Theil IV, pag. 379. (NS c-ypas.2379. 336 Ochotzkischen Meere, sondern an der Mündung des Ana- dyr, am Anadyrski Ostrog, vorkam, in einer Gegend, die sehr weit nordwärts von der Beringsinsel abliegt und nur durch das Cap Tschukotskoi von der Beringsstrasse und der Gruppe der Diomeds-Inseln getrennt ist. Steller sagt ferner (*) in seinem Tagebuche der Reise von Kamtschatka nach America: «weil ich zugleich die vielen Manuatis (Rhytine) am Ufer (der Beringsinsel) im Wasser sah, welche mir vorher nie zu Gesicht gekom- men waren (d. h. an andern Slellen der Beringsinsel); auch jetzt,. da sie bis auf die Hälfte beständig im Was- ser lagen, nicht wohl erkannt werden konnten, von de- nen aber mein Kosak versicherte, dass sie nirgends auf Kamtschatka sind (d. h. im Ochotzkischen Meere an Kamtschatka nicht vorkommen, wie wir oben sahen), so fing ich an,zu zweifeln, dass dies Kamtschatka sei,\ zu- mal da die Seewolken gegen Süden genugsam zeigten, dass wir uns auf einer mit See umgebenen Insel befan- den». Steller glaubte anfangs, wie aus dieser Stelle her- vorgeht, dass die Mannschaîft des Diomedes auf Kamt- schatka gestrandet sei und überzeugte sich erst später, dass dies eine Insel war, die nachher so genannte Be- ringsinsel, auf der Bering starb und begraben ward. Diese Bemerkungen machte Sfeller bei Beendigung der zweiten Expedition Berings. Ich muss, der Vollständig- keit wegen, auch noch des Anfangs dieser Reise gedenken. Steller kam (*), während derselben, schon im Juli 1741 unter der Polhôühe von 58° 28° an das Festland von Ame- (#) Reise von Kamtschatka nach Amerika 1], c. pag. 102. Die Reise ward von P. S. Pallas als eigne Schrift 1793 herausgegeben; sie stebt aber auch in Müller's Sammlung russischer Geschichten, (@) Müller. Sammlung russ. Geschicht. 1. c. IV. pag. 323 — 3617. 337 rica. Das Land hatte sehr hohe Berge, die mit Schnee bedeckt waren; Bering ankerte an einer Landecke, und da das am Éliastage geschah, so wurde sie Eliascap ge- nannt. Der Eliasberg liegt, so wie der Fairweatherberg im Norden von der Insel Sitcha und die Beringsbai zwi- schen dieser Insel und dem Eliascap. Von hier aus ward nunmehr die Rückreise angetreten und auf dieser die Gruppe der aleutischen Inseln be- sucht, die schon Cook berührt hatte. Die Amerikaner hatten, wie Steller bemerkt, keine Bo- gen und Pfeile, wie dies auf der ersten Beringschen Ex- pedition bei den Tschuktschen beobachtet wurde; die Kleidung der Americaner, unter denen offenbar die Aleu- ten gemeint sind, bestand aus Wallfischdärmen, ihre Beinkleider aus Seehundsfellen und ihre Mützen aus den Fellen des Seelôwen, die in Kamtschatka Ssiwutscha ge- nannt wird, und mit verschiedenen Federn der Falken geziert sind. Ihre Nahrung bestand aus den Seethieren, die in den dortigen Gewässern gefangen werden. Sol- ches aber sind die Wallfische, die Seekühe (Manati), (die mithin hier in den ôstlichen Inseln der Aleuten le- ben mussten), die Seelôwen (Ssiwutscha), die Seebären (Koti), die Seebiber oder vielmehr Seeotter (Lutrae mari- nae) und die Seehunde. Unter diesen Thieren, die an den aleutischen Inseln, also weit ostwärts von der Beringsinsel vorkommen, wer- den von Sfeller auch die Seekühe (Rhytine) genannt, was doch wohl als Beweis dient, dass sie damals noch an den ostwärts gelegnen Inseln von Aliäska bis nach Attu lebten und sich erst späterhin westwärts nach der Be- ringsinsel zurückzogen. 338 -Steller fährt in seiner Beschreibung dieser zweiten Ex- pedition so fort: (*) die Inseln sind lang, so die Schu- magin-Insel (im Süden von Aliäska) 20 — 30 Werst lang. Nach dieser Schumagin-Insel erwähnt er der andern [n- seln der Aleuten, deren er von da bis zur Beringsinsel annimmt. Dann geht er in seiner Beschreibung nach Kamtschatka über und erwähnt der Waldungen auf Kam- ischatka, da er die Aleuten baumleer fand. Dagegen ist die Gegend von Karaga, sagt er, wo im NW von der Beringsinsel an der Küste von Kamischatka die Insel Karaga im gleichnamigen Meerbusen liegt und wo das Land noch viel schmäler ist, nach der Breite um 6° nôrdlicher, ganz anders beschaffen — Bei denen im Ca- nal gelegnen Inseln ist die Sache noch offenbarer u. s. w. Wir sehen also aus dieser Stelle, dass Steller in sei- ner Beschreibung der Aleuten und von Kamtschatka, von Osten nach Westen und dann nach Norden und Nordos- ten ging, um die Inseln und Kamtschatka zu beschreiben. Wie ist es daher wohl môglich, wie dies der Mono- oraph der Rhytine (?) thut, hier die im Canal gelegenen Inseln für die Schumagin-Insel anzusehen, die Steller weit im Osten unter der Insel Aliäschka annimmt? Haben wir nicht deutlich den Beweis, dass Steller in seiner Schil- derung von Kamtschatka von der Beringsinsel nach Nor- den zur Insel Karaga, und von da noch weiter Nordost- wärts zu der Beringsstrasse, dem Canal Cooks, zwischen Asien und America, hinaufsteigt? Wozu sollen wir an sich klare Angaben verdunkeln und weitläuftige Com- mentare über Stellen in der Geographie des ôstlichen Si- 5 Müller 1. ce. V. pag. 337. Di (®) Brandt. Bull. de Mose. 1867. IV. pag. 513: das sind Schlussworte, die H Frandt in der That vollständig aufs Glattis führen. 339 biriens schreiben, die keinen Zweifel zulassen? Heisst das nicht, ineidit in Scyllam, qui vult evitare Charybdin? Eben so wenig spricht eme andere Stelle in Séeller's Reise von Kamtschatka nach America (") für diese irri- ge Annahme; erst erwähnt Seller der dort auf den In- seln der Aleuten vorkommenden Fische und fährt dann so fort: «von Bäumen waren auf allen 8, nn Bezirke von 6 deutschen Meilen zusammenliegenden Inseln, nicht ein einziger zu sehen; anders auf denen am 4-ten August un- ter eben der Breite wahrgenommenen, die nicht über 40 Meilen (westwärts) entfernt sein kônnen. Alle von hier weiter gegen Kamtschatka gelegnen Inseln, so viel wir deren nachgehends (d. h. auf der zweiten Expedi- tion, immer weiter westwärts segelnd) gesehen, sind kah] und ohne Waldung, wovon ich ausser folgenden keine Ursache ergründen kann: 1) haben diese Inseln eine zweifache Lage, nämlich die von hier ab (d. h. von Kamtschatka aus) nach America gelegnen, liegen Nordost und Südwest, hingegen die im Canal und Kamtschatka aäher befindlichen, sind Nordwest Südost gelegen.» Die aleutischen Inseln liegen nämlich gegen America in Nordost Sudwest, d. h. die Halbinsel Aliäschka, die Schu- magin-Insel, Unimak und Unalaschka liegen Nordost nach America hin, die andern westlicher gelegnen Inseln bis Attu, Südwest nach Kamtschatka hin: folglich ist die Lage dieser Inselgruppe Nordost—Südwest ganz richtig an- gegeben. Dagegen liegen die Inseln im Canal und die an Kam- tschatka näher befindlichen Nordwest Südost, d. h. in der Beringsstrasse liegt die Gruppe der Diomedes-Inseln {‘) Neue nordische Beitrage, Bd. V, pag. 184. 340 offenbar Nordwest Südost, ebenso wie die an Kamtschat- ka näber gelegnen Inseln, die Berings- und Kupferinseln, die gleichfalls dieselbe Lage Nordwest Südost haben, sie sind also gleich der Gruppe der Diomedes-Inseln unter rechtem Winkel zur Gruppe der Aleutischen Inseln gerichtet. Es ist allerdings etwas schwer, die Lage dieser sehr zerstreuten Inseln mit wenigen Worten genau anzugeben, obgleich es ganz unmôglich ist, jene von Steller ange- gebene Lage auf die Aleutische Inselgruppe allein zu be- ziehen, und an der Insel Schumagin den Canal Cooks zwischen Âsien und America zu suchen. Uns bleibt das Forschen, das gewissenhafte, sorgfältige, in aller Seelenruhe ohne zweideutige Blicke auf den Gegner anzustellende Forschen, das um so verdienstli- cher ist, wenn es uns neue Ergebnisse über ein wenig bekanntes Land giebt. Dazu helfen grade die vielen Rei- sen, die theils von den Naturforschern selbst unternom- men werden, theils auch die zahlreichen, zoologischen Sammlungen, die von allen Seiten den Museen der Aka- demien zufliessen und die wichtigsten Beiträge zu einer immer noch zu erwartenden Fauna rossica enthalten. Diese Arbeiten kônnen wir nur von jüngern, kräftigern Naturforschen erwarten (‘). (!) Ich erwähnte einmal (Bull. de Mosc. 1867. Separatabdruck pag. 30) der jüngern oder angehenden Palaeoutologen, die sich ein Verdienst daraus machen, ältere, erfahrenere zu kritisiren und war sehr über- rascht, zu sehen, dass sich H. Fr. Brandt (Bull. de Mosc. 1867. pag. 520) zu diesen jüngern Palaeontologen rechnet. Andere môügen entscheiden, ob er im engern Sinne des Worts zu den Palaeontolo- gen gehôrt, da er nur die anatomischen Beschreibungen einiger fos- silen Rhinoceros, Mammuthe und der Rhytine geliefert hat, ohne damit geognostische Beobachtungen zu verbinden. 341 Ich bin die unschuldige Veranlassung gewesen, dass H. Brandt einige Bemerkungen in meinen Controversen mit einem jüngern Palaeontologen, auf sich bezog und sich gegen dieselben verwahrt, obgleich jene Bemerkun- gen wie einige andere, die er ebenfalls auf sich bezieht, nicht ihn betrafen. Ich hatte ferner ïi. J. 1853 bei der ganz kurzen, nur beiläufig erwähnten Beschreibung der Rhytine in meiner Palaeontologie von Russland seiner Sirenologie nicht erwähnt, weil ich — das Thier nur für verschollen, nicht für ausgestorben zu halten meinte und — hinc illae lacrymae! die Eigenliebe war gekränkt; eine Jahrelange Polemik begann, und nahm mir so viele Zeit, die ich besser für die Herausgabe meiner Lethaea verwendet hätte. Das Resultat dieser vielfachen Reden und Gegenreden ist allerdings von einigem Werthe für die Geschichte der Rhytine und — für die Geographie des nordôstlichen Asiens namentlich für den Nachweis, was unter dem Canal zwischen Asien und America zu verste- hen ist, wo nach Steller vordem die Rhytinen lebten, ein Ca- nal, der Jedoch seit Cook Jedem Geographen bekannt ist. Ich habe mich nie mit Monographien von fossilen oder lebenden Thieren beschäftigt und gebe daher gern zu, dass ich vor 30—40 und mehr Jahren mancherlei von mir zuerst beobachtete Thiere zu kurz beschrieb. Dies brachte der damalige Stand der Wissenschaîft mit sich; überall fehlten uns die Monographien der Neuzeit; da- mals hatten wir cur Linnes kurze Diagnosen zum Vor- bilde und es ist in der That zu bedauern, dass wir Jjetzt diese kurzen Diagnosen (*), mit sehr langen, weitschwei- (?) Ich will nur ein Beispiel der Art anfübren. Ich entdeckte an der Ostküste des kaspischen Meeres eine voa mir selbst als Najaartig erkannte merkwürdige Schlange, die ich Tomyris oæiana nannte; damwals, i. J. 1827, fehlten noch gute Monographien der Schlangen 342 figen vertauschen, und dadurch die Beschreibungen der Âr- ten und Gattungen der Thiere nicht selten verwirren statt ihre Unterschiede deutlicher hervortreten zu lassen. Nicht nur meine kurze Beschreibung der Rhytine un- terliegt dem Tadel des H. Brandt (*), sondern auch Nordmann’s osteologische Schilderung der Rhytine. Erst werde ich getadelt. dass ich das Rhytineskelet im Helsingforser Museum für sehr vollständig ansah, was es nach dem Monographen der Rhytine nicht ist, da meh- rere innere Schädelknochen fehlen, Mängel, die von aussen nicht sogleich in die Augen fallen; dann wird die Ab- bildung des Skelets getadelt, obgleich Nordmann bekannt- lich selbst Zeichner und Anatom war; die Beschreibung der einzelnen Kaochen wird als zu kurz gemissbilligt, ob- gleich nach meiner Meinung dies ein Verdienst Nord- mann'’s ist, da eine weitschweifige Beschreibung der Kno- chen selten mit grosser Aufmerksamkeit gelesen wird— wer hat wohl Musse und Geduld, breit geschriebene osteo- logische Monographien zu studiren? und ausser Lacepède und Merrem war in Kasan kein specielleres Werk über Schlangen zu haben. Jetzt verwirft H. Dr. Strauch (Bull. scient. de l’Acad. des Sc. de St. Pétersb. 1868. T. XIIL. 1. pag. 81,) die Gattung Tomyris und vereinigt sie nach dem einzigen von mir mitgebrachten und dem zoolog. Museo der medico-chirur- gischen Academie übergebenen Exemplare mit Naja, mit der auch ich sie schon verglich; er theilt diese jedoch in 2 Abtheilungen, (pag. 86) und bemerkt (pag. 87), dass trotz der naben Verwandt- schaft, die zwischen Naja {Tomyris) oxiana und Naja tripudians Merr. bestehe, beide dennoch zwei durchaus verschiedenen Arten angehôren, und sich von einander nicht allein durch die vollig ver- schiedene Beschilderung der Schläfengegend unterscheiden, son- dern auch im Allgemeinen, namentlich in der Form des Kopfs, des sogenannten Halses und des Schwanzes, Verschiedenheiten darbie- ten. Sollte das nicht hinreichen die Gattung Tomyris aufrecht zu erhalten? (1) Symbolae Sirenolog. 1. €. faseic. AL pag. 278. 343 H. Brandt erwähnt der Nordmannschen Beschreibung mit folgenden Worten: Partium descriptiones brevitate pimia Jaborant, quum Nordmannus, cui antea sceleton, ab ip- so acceptum, sceletum nostrum demonstraveram et Si- mul communicaveram, me Rhytinae et Sireniorum osteo- logia comparata esse occupatum, ad publications prin- cipatum assequendum, festinaverit (he Alexander von Nordmann, den ich im Leben sehr genau kannte und hochschätzte, liebte nicht unwesentliche Kenn- zeichen ausführlich zu beschreiben und ein dickes Buch herauszugeben, das die Hauptsache nicht klarer macht, son- dern sie eherin den Hintergrund stellt. Er hatte in der Anatomie sich die Kürze der Cuvierschen Beschreibungen zur Regel gemacht und—ich glaube, ihm darm beistim- men zu müssen: er verdiente mithin diesen Tadel nicht. Die Zoologen werden, mit Ausnahme des H. Brandi, dem H. von Nordmann für seine i. J. 1863 verôffentlichte Beschreibung des Rhytinaskelets gewiss Dank wissen und Niemand wird auf die ldee gekommen sein, dass er da- durch H. Brandt den Vorrang ablaufen wollte, um sich die vermeintliche Priorität der Publication zu sichern, um so weniger, als schon 5 Jahre vor der Herausgabe der Beschreibung des H. Brandt, Nordmann's Werk erschien und Nordmann vor dem Erscheinen des Werks des H. Brandt, im Grabe lag! Die Rhytine ist seit Stellers Ab- bildung und Beschreibung bekannt; da kann also von einer Priorität nicht mehr die Rede sein und Nordmann ist leider zu früh gestorben, i. J. 1866, mithin 3 Jahre vor dem Erscheinen der Monographie des H. Brandt; er kann sich daher nicht mehr gegen diesen Vorwurf vertheïdi- (Me Mpac 279: 344 gen. Ich halte jedoch diese Aeusserung, dem todten Freun- de gegenüber, zu ungerecht, um ïhn nicht in Schutz zu nehmen: Nordmann lebte nur der Wissenschaft, so lange er lebte und jeder Gedanke von Neïd und Missgunst war ihm fern; er liebte die Wissenschaft als solche und wur- de weder von Eifersucht, noch von Eigenliebe zu unlau- tern Aeusserungen verleitet. Er glaubte nicht an die gänz- liche Vertilgung der Rhytine, wie er dies mehrmals ge- gen mich äusserte und auch in seiner Beschreibung des Rhytinaskelets annahm, indem er dort (‘) bemerkte, dass die Aleuten das Thier oder dessen Reste unter dem rus- sischen Namen Morskaja korowa kennen. So schrieb der Gouverneur der russisch-amerikanischen Colonien, viel- leicht um damit anzudeuten, dass das Thier sich noch jetzt lebend finde. H. Brandt macht nun auch dazu sei- nen Commentar und bemerkt (*), der Sinu sei kein an- drer, als der, dass die jetzt lebenden Aleuten das Thier nur der Sage nach, aber seine Reste nach eigner An- schauung kennen! An diese arctische Controverse schliessen sich in Paar geologische Knüttelverse (*) an, die den Leser des Bulletins der Gesellschaft der Naturforscher von Moskwa überzeugen sollen, dass die braune und schwarze Sand- schicht über dem grauen Jurathon der Residenz zum Jura, und nicht, wie ich in meiner Lethaea rossica an- nehme, zum Neocom gehôren. H. Trautschold, als Gegner der Lethaea rossica, er- zählt nämlich in einem Briefe an den Secretären der Ge- (*) Nordmann's Beschreibung des Skelets der Rhytine. Helsingfors. 1863 pag. 7. (©) Bull, de Mosc. 1. c. 1867. IV. pag. 523. (6) Trautschold im Bull. de Mosc. 1867. 349 sellschaft (*), dass er den Prof. Owen im Britischen Mu- seum besuchte, und ihmn einige Saurierwirbel aus dem Moskauer Jura vorlegte, über die er sich aus seinen Schriften nicht vüllige Gewissheit verschaffen konnte. Als er nach eimigen Tagen wiederkam, gab sie ihm Owen mit den Bestimmungen zurück. «Es sind, sagt H. Trautschold 1. e., Wirbel von Plesiosaurus planus, Plesiosaurus concinnus und Ichthyosaurus brachyspondylus, Species, die sämmtlich dem englischen Kimmeridge an- gehôren. Ein Beweis, dass die Moskauer jurassische Schicht mit Ammnonmites virgatus, aus, welcher diese Wir- bel stammen, nicht zur Kreide zu stellen ist, wie der Verf der Lethaea rossica Will » Da ich die Beschreibung der eben erwähnten fossilen Saurier nicht in den mir bekannten Bänden der palaeon- tographical Society fand, so wandte ich mich an eine Dane meiner Bekanntschaft in London, die, als Mitglied der geologisechen Gesellschaft von London und als eifrige Freundinn der Palaeontologie, mit H. Rob. Owen bekannt war, an Madame Elizabeth Cattley, und bat sie, mir da- rüber einige Aufklärungen von H. Owen selbst zu ver- schaffen. M-e Cattley erhielt darauf folgenden Brief von H. Owen, den ich im Original in englischer Sprache (*) in meiner Lethaea, mittheilte, hier aber eine Uebersetzung desselben gebe, die so lautet: «Plesiosaurus planus ist beschrieben und abgebildet in dem Bande der palaeon- tographical Society von 1864, Plesiosaurus continuus und Pliosaurus brachyspondylus sind im Bande V meiner hi- (*) Trautschold im Bull. de Mosc. 1867. pag. 569. (?) Lethaea rossica. I. Période moyenne 186$. pag. 1274. 346 story of britisch fossil reptiles in 4-to 1850 beschrieben. Meine (d. h. Owen’s) Schlüsse über die Fossilien, die mir von Choroschowo vorgelegt wurden, sind hinsicht- lich ihres Lagers und ihrer Gesteinschicht als zum obern Neocom gehôrig, von inir erkannt. Ich stimme in diesem Resultate ganz und gar mit dem genauen Eichwald über- ein. Ich bedaure, dass ich nicht sagen kann, wer mir diese Fossilreste von Choroschowo brachte.» Dieser Brief bestätigt mithin keineswegs die Notiz, die H. Trautschold im Bulletin von Moskau 1. e. (‘) mit- theilt, dass die Saurierreste nach H. Owern’s Bestimmung zum Jura, zur Kimmeridgeschicht gehôren; der Brief Owen’s sagt dagegen ganz deutlich aus, dass die Forma- tion ein oberes Neocom ist, wofur ich sie schon längst gehalten habe. Die Wirbel, ‘die H Owen von Choroscho- wo sah, gehôren nach ihm zum Plesiosaurus continuus, also nicht concinnus, was vielleicht ein Druckfehler ist, nicht zum Jchthyosaurus brachyspondylus, sondern zum Plesaurus brachyspondylus, und nicht zum Pliosaurus planus, sondern zum Plesiosaurws planus aus dem Neo- com Englands und Russlands, worin H. Owen grade mit meiner Annahme der Neocombildung bei Moskau, in der Nähe des Dorfes Choroschowo am Moskwaflusse, voli- kommen übereinstimmt. Es wäre zu wuünschen, dass andere Palaeontologen diesen Ausspruch Owen's beach- teten und in dieser Hinsicht auch im Norden Russlands meine in der Lethaea ausgesprochnen Ansichten zu be- stätigen suchten. Ich bin daher auch dem, von den Professoren Leon- hard und Geinitz herausgegebenen Neuen Jahrbuch für Mineralogie, Geognosie und Palaeontologie, zu Dank ver- (1) 1. c. 1867. IF, pag. 570. 347 pflichtet, dass sie durch die Anzeigen meimer Lelhaea rossica, das von mir zuerst angenommene Neocom in Russland, als gehôrig festgestelll ansehen und freue mich, hier der geognostischen Untersuchungen des H. Wenetzki im Gouvernement Räsan erwähnen zu kônnen, die mit meinen Untersuchungen bei Choroschowo vüllig übereim- stimmen und auch dort überall die Neocomschicht den grau- en Jurathon überlagern lassen. Da, wo sich Aucella mosquensis, eine in Russland sehr verbreitete Muschel findet, kann unbedingt ein Neocom angenommen werden und da sie so hoch im Norden und so weit im Süden, bei Iletzkaja, ansteht, so sehen wir überall die Juraschicht mit Ammonites alternans und cor- datus vom Neocom mit Aucella mosquensis überlagert. Ganz verschieden urtheilen andere Geologen, die, wie H. Helmersen, die frühern von H. Murchison in Russland angenommenen geognostischen Formationen für vüllig unantastbar und naturgemäss bestimmt halten, ohne zu bedenken, dass zur Zeit der geologischen Reise des H. Murchison durch Russland i. J. 1840 die Neocomforma- üon noch so wenig bekannt war, dass sie schon in die- ser Hinsicht von den Reisenden übersehen werden konn- te. Die Hauptursache lag ohne Zweifel darin, dass H. de Verneul nur die Bearbeitung der alten' Periode übernahm und H. d'Orbigny, der nie in Russland war, von H. Murchison die Fossilien der mittlern Periode mit dem Bemerken zur Bestimmung erhielt, dass sie aus dem Jura stammen. Demgemäss ward Alles Jura, was auch nicht zum Jura, sondern zum Neocom gehôrte. Graf Key- serlhing fand jedoch schon den Ammonites Balduri im Lande der Petschora so sehr den Kreideammoniten ver- wandt, dass er gewiss an Neocom gedacht hätte, wenn 348 ihn nicht vielleicht Murchison’s Ausspruch und d Orbigny's Autorität davon zurückgehalten hätte. Diese einst so grossen Autoritäten uben noch immer einen bedeutenden Einfluss auf die Geognosie Russlands aus, wie uns vor allen die i. J. 1863 von H. Helmer- sen verôffentlichte Karte Murcluson s vom europäischen Russlande zeigt; sie giebt den Zustand der Geognosie und Palaeontologie in Russland seit 25 Jahren fast ganz unverändert an. Da, wo rach meinen Untersuchungen Neocom vorherrscht, nimmt diese Karte Jura und da, wo seit fast 40 Jahren von mir die mittlere Tertiärschicht angegeben ist, sieht man noch immer das Eocän, d. h. die älteste Tertiärschicht anstehen. Darnach zu urtheilen, ist man in Russland seit Murchison’s Reise in statu quo stehen geblieben und hat nicht die Fortschritte beach- tet, die die Palaeontologie Russlands, durch neue Unter- suchungen, gemacht hat. Dazu hat am meisten wohl der Herausgeber der Murchisonschen Karte von 1863 beige- tragen. H. Helmersen hatte sich die Bestimmung des Berg- kalks von Novgorod i. J. 1841 zugeschrieben, obgleich ich es war, der von ihm nach seiner Rückkehr ersucht, die Besimmung der Fossilreste übernahm und den Kalk- stein für Bergkalk, so wie den unterliegenden Sandstein für alten rothen Sandstein erklärte. Dies sagt er selbst, in seinem vielfach besprochnen Briefe an H. Fischer von Waldheim in Moskau von 28 Dec. 1839 im Bull. de la Société des Naturalistes de Moscou 1840. I. pag. 105. Was ist nun noch mehr nôthig, um zu zeigen, wem das Verdienst der richtigen ersten Bestimmung der bei- den Formationen von Grossnovgorod gehôrt? Ich glaube, dieses Verdienst kônnen nicht beansprechen weder I. 349 Helmersen, der nach jenem Briefe darin Jura und bunten Sandstein annabhm, noch H. v. Buch, der erst nach mir auf H. Helmersen's Bitte in einem spätern Briefe, der den 13 März 1840 von ihm (‘) der Akademie der MWis- senschaften vorgelegt ward, dieselben Bestimmungen des Bergkalks, des alten rothen Sandsteins und des siluri- schen Kalksteins aussprach. Da wir grade zur Bestimmung der damals dem Alter nach, noch so wenig, bekannten Gebirgsformationen, H, Murchison mitseiner grossen Reisegesellschaft auf Staats- kosten im Jahre 1840 in Russland eintreffen sahen, um die naturgemässe Schilderung der Gebirgsformationen zu übernehmen,—ich war seit dem Schlusse des Jahres 1838 in Petersburg ansässig, —so wird es mir wohl niemand verdenken, wenn ich hier wegen der ersten Bestimmung des Bergkalks und des alten rothen Sandsteins in Russ- land H. Helmersen’ s neuere Angaben berichtige und den Gang der Sache, der Wahrheit gemäss, mit einfachen Worten wiederhole. Meine Bestimmung war, wie oben bemerkt, schon den 28 Dec. 1839 von H. Helmersen bekannt gemacht; H. v. Buch hatte, jedenfalls später, ihm in einem Briele, dessen Datum von H. Helmersen verschwiegen wird, die- selben naturgemässen Bestimmungen mitgetheilt, die aber erst den 13 März 1840 verôffentlicht wurden, wie das H. Helmersen selbst angiebt. Kann nun diese einfache Sache zu Prioritätsfragen Anlass geben? Kann daraus bewiesen werden, dass H. Helmersen im Sommer 1839 schon im Waldai gesehen hat, dass dort Bergkalk anstehe, den er am 28 Dec. 1839 als zum Jurakalke von Moskau ge- (4) Bull. de Mose, 1. €. 1867. IT, pag. 562, und meine Leth. rossica I. pag. XII. N° 4. 1868 23 390 hôrig angenommen hatte? Warum sollte H.v. Buch den un- terliegenden Sandstein als alten rothen Sandstein erst im J. 1840 und nicht ich ihn schon 1. J. 1839 erkannt haben? Es wird überhaupt eine künftige Geschichte der Pa- laeontologie von Russland in dieser Hinsicht vielerlei Irrthü- mer zu berichtigen haben (*. Im Eingange seiner Polemik (*) wird mir zuerst der Vorwurf gemacht, dass ich den Kalkstein von Tschudo- wo, der nach H. Helmersen s Annahme devonischen Al- ters ist, für obersilurisch bestimmt habe. Ich bin noch jetzt der Ansicht, dass hier die obere Grauwacke oder das obersilurische System vorkommt und von dem Kalk- stein des alten rothen Sandsteins überlagert wird. Die- ser Kalkstein zieht sich nach dem Ilmensee hin und bil- det das Liegende des Bergkalks. Er wird mit Unrecht zum devonischen Kalkstein gerechnet, da er keine Fisch- reste enthält, die den alten rothen Sandstein auszeichnen. Ich habe mich überhaupt in meiner Lethaea rossica ge- gen die Annahme des devonischen Systems Murchison’s in Russland erklärt, aus Gründen, die da näher angege- ben sind. Ich nehme jenen, den obersilurischen Kalkstein von Tschudowo bedeckenden Kalkstein, als das Uferge- bilde des alten rothen Sandsteins an, der dagegen mit seinen sonderbaren Fischresten eine offene Meeresbildung darstellt, und auf dem sich der Bergkalk von Novgorod niederschlug. H. Helmersen bemerkt ferner, um meine Annahme des gleichzeitigen Niederschlages der Gebirgsformationen des Kaukasischen und Krimschen Hochgebirgs zu widerlegen, {*) Bull. de Mosc. 1867. IL. pag. #64. (©) 1. c. pag. 564. 351 dass das Gebirge der Krim, nicht wie der Kaukasus von SO nach NW, sondern von NO nach SW streicht. Kann diese hier angenommene Abweichung in der Streichungsli- nie wohleine Altersverschiedenheit der beiden Gebirgszüge anzeigen, die von denselben altersgleichen Formationen gebildet werden? Die geologischen Untersuchungen Du- bois von Montpereux und meine palaeontologischen Schil- derungen beider Gebirgszüge in der Lethaea rossica, Période moyenne, künnen das gleiche Alter zur Genüge beweisen. H. Helmersen findet weiter unten meine Bemerkung über den angeblichen, von ihm zwerst erwähnten Ortho- ceratites (vaginatus) des Bogdo für unrichtig: — das ver- hält sich ebenfalls anderes. Ich hatte nämlich (‘) darüber folgendes bemerkt: «Der Orthocratit, sogar als Orthoce- ratites vaginatus gedeutet, war von H. Helmersen als bestimmt im Kaïiksteine des Bogdo vorkomimend, in die Wissenschaîft eingeführt worden und veranlasste daher vieles Hin- und Herreden.» Es folgt nun aus dieser Stelle keineswegs, dass H. Helmersen den Orthoceratites als vaginatus bestimmt hat- te, da ich wohl wusste, dass er sich mit palaeontologi- schen Bestimmungen nicht beschäitigt, 2ch selbst hatte ihn als solchen bestimmt: — aber H. Helmersen hat ihn als vom Bogdo herrührend zuerst beschrieben, wie das bekannt genug ist, und auch H. Murchison deutlich sagt (*). H. Helmersen hat mithin dadurch mich und an- dere irre geführt. Was ist also da von mir unrichtig an- gegeben? (*) Bull. de Mosc. 1. c. 1866. pag, 497. {*) Geology of Russia in Europe !. c. pag. 194. a true Orthoceratite, supposed to have been collected at Bogdo by M. Gôbel, à fact to which colonel Helmersen had previously aliuded. 293* 2 392 Es werden hierauf die Bestimmungen der Trochiten- spurenhôhlungen, die trochusartigen Schneckensteinker- ne, die Versteinerungen von Nonion Montf., die als characteristische Arten aus den Gebirgsformationen des südlichen Urals von H. Helmersen angegeben werden, H. Ulprecht, einem Maler in Dorpat, zur Last gelegt: — ich frage, warum wurden dergleichen unverständliche Na- men von H. Helmersen in die Beschreibung aufgenommen? Da ich überall in dem dürren Büchlein, (wie H. He- mersen selbst seine Beschreibung des südlichen Urals nennt), Irrthümer in der Bestimmung der neptunischen Formationen sah, so glaubte ich in der Annahme des Weissliegenden die Bestimmung des H. G. Rose zu se- hen, der zu derselben Zeit H. v. Humboldt auf dieser Reise begleitete. Ich muss es noch jetzt glauben, da H. G. Rose in seiner Uralischen Reise grade das Weisslie- gende eine so grosse Rolle im Ural spielen lässt. Die unbedeutenden Goldseifen, die H. Helmersen im süd- lichen Ural beim Dorfe Manssurowa am Schartym entdeck- te, sind so wenig ergiebig gewesen, dass sie Jetzt ganz aufgegeben und eingegangen sein sollen. Nun kommt am Schlusse dieser Polemik die Verthei- digung der geognostischen Karte von Russland vom Jahre 1863, die ich eine Copie der Murchisonschen Karte nann- te, und die als Arbeit des H. Helmersen, unter senmem Namen, in russischer Sprache verôffentlicht ist, &hne dass der Titel den Namen Murchison’'s angiebt. Darüber wurde beim Erscheinen der Karte sehr viel in Petersburg gesprochen und nicht ohhe Grund bemerkt, die Karte sei das Verdienst der HH. Murchison, de Verneuil und des Grafen Keyserling. Ich hatte zu jener Zeit auch ein- mal ein Gespräch darüber mit H. Nicola Kokscharow, 393 dem Reisegefährten Murchsons; er war ebenfalls meiner Meinung, und gab mir auf meine Bemerkung, H. Helmer- sen habe die damals noch handschriftliche Karte des Ba- ron Alex. Meyendorf s fur seine erste kleine Karte von 1841 benutzt, zur Antwort: er (H. Kokscharow) wisse dies selbst ganz bestimmt, denn er habe die Meyendorf- sche Karte im MS oft bei H. Helmersen gesehen, als er seine kleine Karte von Russland i. J. 1841 entwarf. H. Helmersen bemerkt jetzt (‘): H. Kokscharow, den er des- halb befragte, hâtte ihn ermächtigt, zu sagen, dass er mir nie eine solche Nachricht mitgetheilt habe—H. Hel- mersen hat sich also hiemit vor dem Publicum gerechtfer- tigt, ob auch sonst, das werden wir hoffentlich von H. Kokscharow erfahren und — das wird uns späterhin auch die Geschichte der Geognosie von Russland lehren! H. Helmersen spricht von einer Anklage, die ich über ihn erhoben habe, da ich bemerkte, (*) dass er auf der unter seinem und nicht unter Murchison’s Namen heraus- gegebenen Karte von 1863 die Granitinseln in Volhynien und Podolien aufführt, als ob er sie zuerst beobachtet hätte, während sie von ihm nach meiner naturhistorischen Skizze und nach einer mündlichen Unterredung mit mir auf die Karte eingetragen sind. Ist das eine Anklage ge- gen ihn oder nur die Berichtigung der Wahrheit? Doch wenden wir uns von diesen unerquicklichen Controversen zu den wissenschaftlichen Mängeln der ge- ognostischen Karte von 1863. Ich habe dieser schon 1. J. 1865 ausfübrlich gedacht (*) und will hier nur der (*) Bull. de Mosc. 1. c. 1867. IL. pag. 556. (*) Bull. de Mosc. I. c. 1866. IT. pag. 515. (5) s. meine Bemerkungen über die geognostischen Karten des euro- päischen Russlands im Bull. de Mosc. 1865. II. pag. 150 — 217, 394 Eocänformation in der Umgegend von Kiew speziell er- wähnen, die ich nach meiner Annahme zum Cenomanien oder untern Quader rechne und mithin als eine. obere Kreideschicht erkläre. Durch diese Annahme wird die geognostische Karte von Russland auch in dem Kiew- schen Gouvernement eine grosse Kreideablagerung auf- zuweisen haben und statt Eocän, Kreide auf der Karte einzutragen sein. Bexanntlich hatte der um die Geognosie Russlands sehr verdiente Dubois von Montpereux eine Menge fos- siler Muscheln und Schnecken um Kiew gesammelt und sie H. von Buch (*) zum Bestimmen übergeben, der sie zuerst als Eocänarten bestimmte. H. von Buch führte un- ter ihnen (*) viele noch lebende Arten des Mittelmeeres auf, wie Cardium oblongum LGm. und lima Desh., Cor- bula nucleus Lam., Lucina radula Lam., Fissurella ne- glecta Lam., Trochus striatus Lam. u. a., so dass dies schon für die richtige Bestimmung einer Eocanbildung um Kiew Zweifel aufkommen liess. Der Prof. Borissäk in Kharkow untersuchte späterhin die Umgegend von Kiew und ülergab mir die von ihm gesammelten Fossilien zur Bestimmung. Ich theilte die kurze Beschreibung dieser Kreidearten im Bull. de la Soc. des Naturalistes de Moscou 1. c. 1865 mit und nahm sie dann auch in meine Lethaea rossica, Période moyenne, 1865 auf. Noch etwas früher hatte H. Prof. Theofelactorw in Kiew die Umgegend der Stadt und das Gouvernemant von (*) L. v. Buch. Neues Jahrb. f. Mineralogie 1836. pag. 359 und Bulle- tin de la Société géolog. de France. vol. VII. pag. 157. (2) s. Lethaea rossica IL pag. VIIL — Murchison Geology of Russia in Europe pag. 286. London. 1845. Bemerk. uber die geogn. Kar- ten von Russland, Bull. de Mosc. 1865. II. pag. 199. 399 Kiew zu ausführlichen Excursionen benutzt und eine grosse Sammlung von Muscheln und Schnecken zusammenge- bracht, die er H. Dr. Fuchs in Wien zum Bestimmen übergab. H. Fuchs hatte sie auch bereitwillig bestimmt und in den Verhandlungen der k. k. geologischen Reichsanstalt von 1867 M 9 beschrieben, ohne unter ihnen die von H. v. Buch angeführten lebenden Arten des Mittelmeers wie- derzufinden, auch ohne die anderen Eocänarten des Pa- riser Tertiärbeckens nach H. v. Buch anzunehmen, was auch mir nicht mit den fossilen Arten gelungen war, die ich von H. Prof. Borissäk zur Bestimmung erhal- ten hatte. H. Murchuson (‘) führt die fossilen Arten von Buczak nach H. v. Buch's Bestimmungen ausführlich an; er zählt zu ihnen folgende Arten von Grignon: Terebellum fusiforme, Cassidaria carinata, Buccinum stromboides, Ros- tellaria fissurella, Trtonium piraster, Prrula laevigata, Fusus burdigalensis, eine Abart des Fusus clavellatus von Grignon, und funiculosus von da. Turritella imbricataria, Trochus adglutinans und monilifer, Solarium plicatum, Vo- luta costaria, Natica epiglottina, Calyptraea trochiformis, Bulla cylindrica, Pectunculus pulvinatus, Arca barbatula, Corbis lamellosa, Venericardia elegans, Cardium semigra- nulatum u. a. Es ist in der That sehr auffallend, dass sich weder unter den fossilen Muscheln und Schnecken, die H. Bo- rissäk in der Umgegend von Kiew entdeckte, und mir zur Beschreibung überliess, noch unter den Arten, die H. Theofilactow dort sammelte und Herrn Fuchs in Wien {*) Geology of Europe I. c. pag. 286. 396 übergab, fast keine der vielen Schnecken und Muscheln von Grignon fand, die H. v. Buch durch H. Dubois zum Beschreiben erhalten hatte. Sollte H. Dubors sie vielleicht mit Arten der Eocänschichten von Polen oder aus an- dern Localitäten verwechselt haben? Oder hat H. v. Buch wirklich in ihrer Bestimmung sich zu viel an Eocänar- ten gehalten und das Wiedererkennen derselben erschwert? Die Originalien, die H v. Buch vorlagen und wahrschein- lich sich in seiner nachgelassenen Sammlung in Berlin befinden, werden allein im Stande sein, diese Fragen zu lôsen. H. Rogowicz, Professor der Botanik in Kiew, hat vor etwa 9 Jahren in einer interessanten Schrift über die fossilen Fische des Lehrbezirks von Kiew, viele Fisch- zähne aus dem blauen Lehme von Kiew abgebildet und meist als neue Arten beschrieben, von denen viele den folgenden Kreidearten zu entsprechen scheinen und da- her die Kreideformation um Kiew erweisen. Es sind dies die Zähne folgender Haie: Otodus appendiculatus Ag. und serratus Ag, Lamna constricta, die der Lamna elegans Ag. auflallend gleicht, Carcharias megalotis Ag. und productus Ag., Oxyrhina Mantellh Ag., macrorhizu Pict. angusiideus Reuss. und heterodon Reuss., Galeocerdo gib- berulus Ag, Notidanus microdon Ag. und pectinatus Ag., ferner Acrodon kiowensis Rog.und unter den Rochen: My- liobates striatus Ag. und Oweni Ag., und Elaphodon Buk- landi Ag. und eurognathus Ag. oder ihnen sehr ver- wandte Arten. Wenn auch einige dieser Fische nicht im blauen Lehme von Kiew vorkommen oder den oben ge- nannten Arten der Haie und Rochen nicht ganz entspre- chen sollten, so sind sie jedenfalls als Arten anzusehen, die auf eine obere Kreidebildung in der Nähe von Kiew hin- weisen und keine Eocänschicht annehmen lassen. 397 Dies geht noch mehr aus der ganzen Lagerung des Sandsteins von Buczak und Traktemirow, so wie aus der des blauen Lehms von Kiew hervor. H. Fuchs hat die Lagerung nach den ihm von Theofilactow mitgetheil- ten Schilderungen ausführlich beschrieben (). Er sagt, «das Liegende der gesammten ältern Tertiärformation (die nach meiner Meinung als obere Kreide anzusehen ist) bildet theils die Kreideformation, theils der Granit der Granitsteppe.» hr unterstes Glied ist eine an 100 Fuss mächtige Sandsteinbildung, die in petrographischer Hinsicht eine ausserordentliche Aehnlichkeit mit dem bôhmischen und sächsischen Quadersandsteine zeigt. Der Sandstein ist näamlich überaus frei von Thon und Glimmer und be- steht aus gleichfôrmigen, hirsekorngrossen Kôrnern von wasserhellem Quarz, die häufig Krystallisationsflächen zeigen, ja mitunter ausgebildete Krystalle darstellen, und durch ein opaliges Cement zu einem Sandsteinquarzit ver- bunden werden. Er ist ausserdem reich an ziemlich gut erhaltenen Versteinerungen, die an zwei Puncten bei Bu- czak und bei Traktemirow ausgebeutet, den grôüssten Theil der nach Wien gesandten Sammlung ausmachen. Auf diesem Sandstein von Buczak und Traktemirow liegt eine 84 Fuss mächtige Bildung eines weichen, feinglimmeri- gen blauen Thones, der den zarteren Thonbildungen des Pläner—oder dem Baculitenthone der bôhmischen Kreide- formation ausserordentlich ähnlich ist, Er scheint nament- lich in der Umgebung von Kiew besonders entwickelt zu sein, Wenigstens tragen die daraus stammenden Fos- silien sämmilich die Bezeichnung blauer Thon von Kiew. Ihr Erhaltungszustand ist ein so ausserordentlich gu- {} Verhdign d. k, k. geol. Reichsanstalt 1867. N9 9. pag. 193. 398 ter, dass man nur bedauert, nicht mehr davon vorliegen zu sehen. Auf diesem blauen Thone von Kiew folgt nun abermals eine 40 Fuss mächtige Sandbildung, die bisher zwar noch keine Versteinerung geliefert hat, sich jedoch in Bezug auf Lagerung und Verbreitung so vollkommen an die vorher gehenden Glieder anschliesst, dass sie davon nicht getrennt werden kann». Diese genaue Beschreibung der Lagerung der beiden Sandsteine und des blauen Thons scheinen, meiner Mei- uung nach, einen hinreichenden Beweis zu liefern, dass die Kiewer Schichten zur obern Kreide, dem Pläner, und keinesweges zum Eocän gehôren. Dies wird noch weit mehr durch die Versteinerungen in diesen Schich- ten bestätigt; auch weisen darauf nicht nur die vielen Haie- und Rochenzähne, sondern auch die Schnecken, Mu- scheln, die Foraminiferen und die Polyparien hin. Dies ist um so mehr der Fall, als nach Theofilactow, das Liegende dieser obern Kreide, die er so wie H. ÆFuchs, mit Unrecht als Tertiärbildung ansieht, eine (ältere) Krei- debildung sein soll. Die tertiäre Bildung zeigt sich um Kiew, wie in Po- dolien und Volhynien, als Mitteltertiär, das da unmittel- bar auf dem Granit aufliegt. Das sagt auch H. Fuchs selbst, (*) und zwar mit folgenden Worten: «Anders verhält es sich mit den nun folgenden zwei Gliedern, abermals einer untern Sand- und einer obern Thonbildung, die in mehrfach übergreifender Lagerung, stellenweise unmittelbar dem Granite der Granitsteppe aufliegend sich als die Repräsentanten einer jüngeren Tertiärformation darzustellen scheinen. Leider sind hier (?) 1. c. pag. 193. 399 Petrefacte sehr selten-und bisher nur bei Korostyschew im Districte Radomys! als Steinkerne im Sande gefunden worden. Herr Theofilactow meint, sie sehen den Tertiär- petrefacten Volhyniens ähnlicher, als denen von Buczak. Traktemirow und Kiew. Diese Angabe scheint mir, sagt H. Fichs, von grossem Interesse zu sein. In Volhynien ist bekanntlich die sarmatische Stufe sehr verbreitet; soll- te es sich hier um das Vorkommen derselben im Nor- den der Granitsteppe handeln? Es ist dies von vorn herein, im äussersten Grade unwahrschemlich, aber auch das Vorkommen einer andern Stufe aus der Reihe der neo- genen Tertiärbildungen müsste an diesem Puncte hôch- lichst befremden.» Es ist gewiss nicht auffallend, dass im Radomysischen Kreise mitteltertiäre Muscheln, auf dem Granit unmittel- bar aufgelagert sind, da die Mittelterliärformation in Vol- hynien und Podolien sehr häufig auf Granit abgelagert ist; es ist jedoch nach den Muschelarten, die ich von da dem H. Barbot de Marny verdanke, mehr als wahr- scheinlich, dass sie ebenfalls zum turonien oder ceno- manien gehôren. H. Borissäk hat in der Hôhe von Rokischtschew den weissen Sand beobachtet, der auch bei Kiew ansteht und viele grosse Sandsteinstücke in regelmässgen Ablagerun- gen enthält, wie der Kreide-Sandstein von Kotelniki in der Nähe von Moskau. Auch bei Traktemirow kommt derselbe Sandstein mit Pinna fugax und Cottae Gein., mit Lima multicostata und Pectunculus sublaevis vor. Bei Mestjiritsch, Kanew und Pekari haben die Sand- steinstücke nach H. Theofilactow die Form von Quadern, von einem Fuss und mehr im Durchmesser und gleichen offenbar dem sächsischen Quadersandsteine; sie enthal- 360 ten nach demselben Vf. Rhynchonella plicatilis, Exogy- ra conica und sénuala, Pecten laminosus und tnterstriatus, Isocardia simailis, Trigonia alaeformis und andre Arten des Grünsandes. H. Theofilactow gibt am Dnjeper in der Nähe von Kiew, so wie zwischen Tractemirow und Monostyrski, als das Liegende der dortigen Kreide, einen bunten harten Mer- gel an, den er zum mittlern Jura rechnet und in demer Belemnites Panderianus, Ammonites Duncan, Koenigi und Lamberti, Leda Hammeri, Pecten lens und fibrosusu. v. a. Jura-Arten annimmit. Dagegen enthalten die Sandsteine von Buczak und Traktemirow, so wie der blaue Thon von Kiew nach H. Fuchs viele Muscheln, die von ihm als Eocänarten bestimmt werden, von mir aber nach denselben Exem- plaren, die er von H. Theofilactow selbst zum Bestimmen erhielt, als Kreidearten anzusehen sind, wie dies aus Folgendem hervorgeht. 4. Sandstein von Buczak. Cassidaria nodosa Dix. (Cassidaria carinala Lam.) ist so schlecht erhaiten, dass die Art darnach unmôglich bestimmt werden kann; ich finde die 3 obern Windun- gen sehr zusammengedrückt, von denen die erste so- wohl, als die zweite und dritte ganz glatt, ohne Kanten zu sein scheinen. Die Schale hat sich nicht erhalten und daher sieht man keine Knoten; aber an einer Stelle wird die Schale wohl bemerkt, und grade da fehlen die Kno- ten. Die vierte grosse Windung hat einen zurückgeboge- nen Rand und zeigt nur eine Knotenreihe, die obere, die untere fehlt, da sie mit dem äussern Rande der 361 Oeffnung abgebrochen ist. Ausserdem wird weder die Spindel, noch ein Kanal bemerkt, so dass diese Art kaum als Cassidaria nodosa anzusehen ist. Cassidaria Dixon Luc Pl fig. 3—4 PLAVilLifig. 43 und: PI. XV: fg.,8. pag. 106 und 120 ist eine ganz andere Art, als die Schnecke von Buczak, die beiden letzten Figuren bezie- hen sich auf die Art aus der Eocänschicht von Brakles- ham und Highgate Barton. Die Art hat viel h6here obe- re Windungen, die weit mehr hervorspringen, von de- nen die letzte grosse Windung 3 breite zugerundete Querkiele mit grossen, weit abstehenden Knoten zeigen, so dass auf der sichtbaren Seite des Buczakschen Exem- plars 8 Knoten, bei dem englischen nur 4 beobachtet werden. Die zweite Querrippe des Buczakschen Exem- plars ist ohne Knoten, wenigstens am Anfange dieser Rippe, in der Entfernung eines halben Zolls von dem Rande der Mündung, wo sie ganz glatt ist; weiterhin ist die Rippe abgebrochen und unvollständig; es ist da- her weder von dieser, noch von der dritten untern Querrippe etwas zu sehen. Jedenfalls ist das Exemplar viel zu unvollständig, um dasselbe mit der Cassidaria . nodosa zu vergleichen; wäre sie ihr auch ganz ähnlich, so hinderte es nicht, sie auch in der obern Kreide an- zunehmen. Ich habe sie als Perula decorata neu benannt und als eine obere Kreide-Art aus dem Turonien von Traktemirow angesehen, die sich als Cassidaria durch eine nicht spitze, nicht so lang ausgezogene Windung von der englischen unterscheidet; dabei haben die 3 dicken Querrippen (carinae) dieser letzten Art grosse und nur wenige Knoten, während die Buczaksche Art nur kleine und doppelt so viele Knoten hat. Ausserdem fehlen dieser Art die Längs- und Querstreifen, so wie überhaupt die Schnecke viel kürzer ist. Die vorletzte 362 Windung ist auch viel breiter, gerundeter und erhebt sich mehr über den letzten Umgang, als in der Pariser Art, der Rand der Mundôffnung ist zugleich einfach scharf, nicht so verdickt und zurückgeschlagen, als überhaupt in den Cassidarien. Der Unterschied wäre also für die Buczaksche Art von der Pariser: eine viel glattere Schale, mit einer ein- zigen Reihe viel kleinerer, zahlreicher Knoten auf der ersten Carina. Terebellum sopitum Brander (Tereb. convolutum Lam.) des Pariser Beckens ist identisch mit Seraphs convoluta Montf. und Bulla sopita Brand. und Deshayes.moll. tert. PI. 95, fig. 32 — 33. Sie ist noch einmal so gross, als das Exemplar von Buczak; sie verläuft ganz grade vom An- fange der ersten Windung bis ans Ende der letzten, ohne sich nach aussen umzubiegen, was ganz deutlich an diesem Exemplare bemerkt wird, wodurch die Mün- dung immer schief ist und sich nach aussen umbieat: auch treten die ersten Windungen viel mehr hervor, als in der Pariser Art, wo sie äusserlich gar nicht sichtbar sind. Die Art von Buczak gleicht dariu weit mehr dem Terebellum fusiforme Lam., aber auch diese Art ist schmä- ler und das untere Ende mit der Mündung nicht so stark nach aussen gebogen als in der Art von Buczak, die ich daher als eine neue Art mit dem Namen ïhres Ent- deckers, Terebellum Borissäki bezeichnet habe. Cytherea ambigua Desh. nenne ich Cyprina oblonga d’'Orb. aus der untern Schicht des Turonien oder der Chloritkreide von Mans in Frankreich. Die Muschel ist querverlängert, aufgeblasen, dünnschalig und sehr un- gleichseitig, das Vorderende ist sehr kurz, das Hinter- ende sehr verlängert und zugerundet; der Wirbel springt 363 sehr vor, das Schildchen ist wenig vertieft, aber breit, ohne scharfen Rand; kein besonderes Mondchen ist be- merkbar, wiewohl es d’Orbigny ziemlich deutlich angibt, aber ohne untern Rand zeichnet. Ich kenne die- Abbil- dung der Cytharea ambiqua Desh. nicht und kann daher nicht uber die Identität dieser Art mit der Muschel von Buczak urtheilen, die nach meiner Ansicht mit der Cy- prina oblonga d'Orb. weit eher zu vereinigen wäre. Cardium hybridum Desh. |. ce. pag. 168. PI. 28, fig. 1—92 wird als grosse Muschel beschrieben, die zu Car- dium porulosum übergeht; sie ist sehr herzfrmig und gleichseitig. Die Muschel von Buczak ist jedoch ungleich- seitig, nicht halb so gross, als das Cardium hybridum und hat einen Kiel, der vom Wirbel quer über die Ober- fliche zum untern Rande hinabgeht, ganz so wie der Kiel im Cardium Ottonis Gein. aus dem obern Quader- mergel von Sachsen, für welche Art ich sie auch halte, obgleich sie etwas grôsser ist, als die sächsische. Die Rippen sind sehr zahlreich, mit kleinen Knôtchen be- setzt, oder wie beschuppt. Die Knôtchen sind zusam- mengedrückt und stehen üGicht gedrängt. Das Exemplar aus Buczak gleicht dem etwas kleinern Exemplare aus Kislingswalda in meiner Sammlung ganz und gar und ist À Zoll 2 Lin. lang und etwa 1 Zoll 3 Lin breit. Lucina Volderiana Nyst. hat nur wenig Aehnlichkeit mit der Muschel von Buczak, da der Schlossrand in Jje- ner grade ist und das Mondchen vor dem Wirbel nicht so verlieit erscheint, als in dieser. Sie gleicht daher weit mehr der Lucina lenticularis Goldf. von besonderer Grôsse, wie sie auch in Kislingswalda vorkommt (Reuss Kreide v. Bôhmen PI. 33, fig. 20 und 22), eine Art, die sehr häufig im Grünsande von Laun, Malnitz u. a. 304 O., ün untern Pläner von Kosstiz, im Plänersandstein von Hradek, im untern Pläner von Laun, im obern Plä- nerkalke von Hundorf, im untersten Quader von Tyssa in Bôhmen und in ähnlichen Formationen von Sudruss- land vorkommt. Die Muschel ist fast kreisrund, selten in die Länge oder in die Quere gezogen, der kurze Wir- bel ist in der Mitte und nach vorn gebogen, der Schloss- rand ist vorn etwas eingebogen und zeigt eine kleine, aber tiefe Grube; er geht beiderseits in unmittelbarer Rundung in den untern Rand über, so dass fast kein Mondchen daist. Die Lucina Volderiana hat dagegen ein grosses Mondchen, das jederseits mit einem scharfen Rande versehen ist und ein viel längeres, grade auslaufen- des Schildchen zeigt, als die Art von Buczak, auch sind ihre Wirbel stark zusammengedrückt, während sie in dieser stark verdickt erscheinen; die Oberfläche ist in der Muschel von Buczak mit erhabnen, dicken Quer- streifen bedeckt. Cardita sulcata Brander (Cardita cor avium Lam.) ken- ne ich nur als Cardita sulcata Brug. Lam., die der Muschel von Buczak sehr wenig gleicht, und zwar um so weniger, als beile geôffnete Muschelschalen sich nur von der innern Seite zeigen; da sieht man feine, mit kleinen Knôtchen oder Stacheln besetzte Rippen, die schmäler sind, als ihre Zwischenräume, die ausserdem fein quergestreift erscheinen. Mir scheint das Exemplar von Buczak gar zu undeutlich, um darin eine Cardita sulcata anzunehmen; ich würde sie mit demselben Rechte für die Venericardia tenuicosta Fitton aus dem Grünsan- de Euglands halten, aber am wenigsten môchte ich sie mit der Venericardia intermedia (Bocchi) Dub. aus dem Mitteltertiaire von Volhynien vergleichen, mit der die Cardita sulcata Brug. identisch ist. 369 Limopsis auritoides Galeotti aus dem Oligocän von Bel- gien kenne ich nicht nach der Beschreibung und halte die Art von Buczak vielmehr für die Pectunculina con- centrica aus der untern Schicht des Turonien von Mans, v. d'Orbigny terr. crétac. p. 190. PI. 306, fig. 12-19. Sie ist sehr klein und daher unkenntlich. Die Muschel von Buczak ist 3 Lin. lang und fast eben so breit; sie ist daher fast kreisrund, etwas gewülbt und feinstrah- lig; die strahligen Rippen sind sehr fein und werden von Anwachsstreifen durchsetzt, die nach dem untern Rande sehr dick sind und die Schale fast gefurcht machen; die : Schalenoberfläche hat sich nicht ganz gut erhalten und die Rippen erscheinen daher wie gekôrnt; die kleinen Wirbel sind gleich gross und die Bandgrube deutlich vertieft; sie setzt sich unter den Wirbeln gleichformig fort. Arca decussata Nyst, aus dem Oligocän von Belgien ist nach deu beiden, mir von Buczak vorliegenden Exem- plaren kaum als solche zu erkennen; das eine Exemplar ist eine Cucullaea ohne Schlossrand und Wirbel, die nur den Vorder- und Hinterrand so wie den untern Rand zeigt; ihre Oberfläche ist mit strahligen Rippen geziert, die je zu 2 an einander gruppirt sind und von Anwachsstreifen durchschnitten werden, also einigermassen der Cucullaea marullensis d'Orb. (terr-crét. PI. 310, fig. 3 — 5) aus dem Neocom gleichen. Die andere Cucullaea ist ein Stein- kern, der, der Gestalt nach, der Cuc. Geinitzi (Reuss IL. pag. 11. PI. 34, fig. 31.) aus dem Plänermergel von Luschitz gleicht. Die Muschel ist halb so hoch als lang, flach gewôlbt, vorn niedriger und gerundet, hinten ab- gestutzt; der hintere Rand ist schwach gebogen und bil- det mit dem Schlossrande eine stumpfe Ecke; am Rücken N 4. 1868. 24 366 läuft eine schwache Vertiefung von dem Wirbel aus quer nach dem Unterrande hin; der Wirbel springt in der Mitte nur wenig vor. Die Art zeigt eine Kreidebilduug bei Buczak an, wie auch die andern Muscheln, mithin kein Oligocän, wie dies H. Fuchs annimmt. 9. Sandsiein von Traktemirow. Pinna margaritacea Lam. Desh. ist eine andere Art und nicht die, welche in Buczak vorkommt; die Pinna margaritacea wird weit schneller breiter und ist in der Mitte der beiden Schalen convex, während die Buczaksche Muschel weit schmäler ist, sich mithin nur wenig erwei- tert und in der Mitte eckig erscheint, wie die Pinna Robinaldina d’'Orb. aus dem Neocom von Auxerre und Marolles in Frankreich. Die eine Schale hat eine fast glatte Oberfläche mit feinen Längsrippen und ist nach dem hintern untern Rande concentrisch gefurcht, wäh- rend die andere Schale viel stärker längsgerippt ist und die Rippen bis zum untern breiten Rande verlaufen. Dieselbe Art kommt nach H. Fuchs auch im Sandstein von Buczak und im blauen Lehme von Kiew vor, so dass alle drei Bildungen wohl gleich alt sein kônnten. Anatina rugosa Bell. halte ich ebenfalls nicht für ganz identisch mit der Anatina rugosa aus dem Nummuliten- kalke von Nizza, denn in dieser liegt der Wirbel dem schmälern abgestutzten Ende des Schlossrandes weit nä- her, als dem anderen breitern zugerundeten Ende; auch sind die Furchen gar nicht so tief, als in den Nizzaschen Individuen. Uebrigens sieht man nur die äussern Cha- ractere, keinen Schlossrand, keine Zähne, keine klaffen- de Schalen. Es ist daher schwer, die Art genau zu be- 367 stimmen. Die wahre Anatina rugosa besitze ich übrigens aus dem Kreidemergel von Ekaterinoslaw in Südrussland, die ihr wohl ähnlich sieht, so dass die Art ganz wohl in Buczak, in Ekaterinoslaw und in Nizza vorkommen kônnte. H. Reuss (bôhm. Kreide 1. c. pag. 17. Tab. 36, fig. 4) beschreibt aus dem sandigen Hippuritenkalke von Kutsch- lin in Bôhmen eine Panopaea sinuata, die nur durch ihren unbedeutenden Sinus am Unterrande von Anatina rugosa abweicht, und H. Reuss sagt selbst, «ist vielleicht eine Anatina»r und ich glaube mit Recht, denn sie ist kaum verschieden von der Kiewer Art aus dem blauen Lehme der Kreidebildung; diese ist etwas gewüôlbter und ohne Ausschnitt, so wie die Oberfläche ohne Runzeln. Lucina gigantea Desh. aus dem Eocän des Pariser Beckens habe ich nicht unter den Muscheln von Buczak gelunden, die H. Theofilactow mir zur Durchsicht über- geben hatte und die von H. Fuchs bestimmt waren. Dies ist vielleicht nur die grôüssere Lucina lenticularis. Pirula nexilis Brander ist wohl nur die Pirula valden- sis Pict. et Ren. aus dem aptien de la perte du Rhone (pag. 50 PI. V. fig. 3), denn Pirula nexilis ist viel län- ger, als diese, hat weit mehr vorspringende obere Win- dungen und einen viel längern Kanal. Auch die Zeich- nuug der Oberfläche ist verschieden; Pictet und Renevier beschreiben sie sehr gut, als coquille piriforme à courte spire, composée de tours arrondis, ornés de fines stries longitudinales inégales, alternant fréquemment de manière à ce que les plus grosses soient separées par trois pe- tites, sans que le mode de distribution soit parfaitement constant. Les stries sont croisées par de trés fines lignes d’accroissement; la bouche est allongée sans étranglement 24° 368 en un canal dont on ne connait pas la base. Diese Art ist sehr verbreitet; sie findet sich in dem gelben Mergel ‘ von St. Croix in dem valdenser Jura, auch in demsel- ben Mergel der Perte du Rhone mit etwas spiizerer Windung. 3. Blauer Thon von Kiew. Pinna margaritacea Lam. ist dieselbe Art, die der Pinna Robinaldina viel näher steht und die auch in dem Sand- steine von Tractemurow und Buecezak vorkommt. Pecten corneus Sow. aus dem Eocän Englands und des Pariser Beckens ist wohl eher Pecten laminosus Reuss (Kreide von Bôühmen I. c. PI. 39 fig. 5), die oval-kreis- (ôrmig und flachgewälbtist, die Wirbel sind spitzwinklig, die Schlosskante grade, die Oberfläche ist mit entfernt stehenden, blättrigen und concentrischen Lamellen be- deckt; die Steinkerne erscheinen dadurch tief gefurcht und wie gestreilt strahlig; die Ohren sind fast gleich: so findet sich die Art im bôhmischen Pläner-Sandstein, im Grünsandsteine und seltener auch im Hippuritenkalke. Der Pecten corneus ist ganz und gar davon verschieden, er ist grôsser, die Schalen sind auf beiden Seiten des Schlossrandes vertieft; die Vertiefung geht bis zur Mitte der Oberfläche; das Ohr ist blättrig. Die Art von Bu- czak ist an den blättrigen Anwachsringen leicht zu erken- nen, sie sind an einer Seite vorzüglich deutlich erhalten; beide Ohren sind dreieckig, das eine Ohr etwas kleiner, als das andere und beïde bilden oben am Schlossrande eine grade Fläche, über die der Wirbel vorspringt; die obern sind, parallel dem äussern Rande, längsgestreift. Der Pecten corneus Sow. ist kreisrund, der Wirbel springt stärker vor, die Ohren sind verschieden gestaltet, das 369 eine ist stumpfwinklig, das andre spitzwinklig und be- steht aus drei übereinander liegenden Blättern, was bei P. laminosus nicht bemerkt wird. Sehr interessant ist auf diesem Pecten der Abdruck des Quercus Kamyschensis Goepp. (‘) aus dem Kreidemergel von Tzaritzin, eines Blaites, dessen Rippen stark vertielt sind und deren Seitenrippen nicht gegenständig sind, sondern mit einander abwechseln: zwischen ihnen wer- den viele, kurze, netzartig verzweigte Gefässe bemerkt. Vulsella deperdita Lam. aus dem Eocän des Pariser Beckens findet sich nicht im blauen Lehme von Kiew; dies ist vielmehr eine neue Art, die ich Vulsella regu- laris nenne; sie ist regelmässig concentrisch gestreift und springt am Schlossrande in einen in der Mitte liegenden Wirbel vor; der Wirbel ist nicht seitwärts gebogen, wie in der Vulsella deperdita: er schwillt ferner verdickt an, in beiden Schalen und steht sehr ab: die langen Furchen in der Mitte der Vulsella deperdita fehlen ebenfalls dem Exemplare von Kiew. Spondylus Buchi Phil. habe ich in der Sammlung des H. Theofilactow nicht gefunden und kann daher nicht urtheilen, ob diese Muschel aus der Kressenberger Schicht sich auch im blauen Lehme von Kiew findet, wie dies H. Fuchs nach dem ihm von H. Theofilaktow übersand- ten Exemplare annimmt. Ostrea flabellula Lam. aus dem Eocän des Pariser Beckens findet sich nicht im blauen Lehme von Kiew, denn diese Art ist viel flacher, als das Exemplar von Kiew, das viel tiefer ist; alle seine Rippen sind einfach, nicht getheilt oder einsetzend, wie dies in der Ostr. fla- (t) Leth. rossic. II. pag. 60. 370 bellula der Fall ist; auch ist der Wirbel nicht so weit vorspringend, nicht dreieckig verlängert und so stark seitwärts gebogen, als in der Pariser Art, sondern kurz und breiter als lang; die Schale sass am Wirbel fest; sonst ist die Gestalt und Grôsse bei beiden fast gleich. Ostrea gigantea Sow. aus dem Eocän Englands kenne ich nicht aus dem blauen Lehme von Kiew, ich fand das Exemplar nicht unter den Muscheln, die H. Theofi- lactow mir übersandte und die früher H. Fuchs bestimmt hatte. Im blauen Lehme von Kiew finden sich nach H. Reuss ebenfalls eine Menge Foramiferen, deren Bestimmung jedoch von ihm noch nicht bekannt gemacht worden ist. Ich habe im Lehme schon früher eine Polymorphina confluens m. und mehrere Cristellarien, vorzüglich Crist. rotulata und ovalis Reuss und Crist. exserta m. beobach- tet und in meiner Lethaea rossica (*) beschrieben und abgebildet, so dass der Lehm von Kiew ohne Zweifel zur obern Kreide gehôürt. Ich kann daher nach meinen, hier angefüuhrten Bestim- mungen Herrn Fuchs nicht beistimmen, dass so viele oli- gocäne Arten, wie namentlich Arca decussata, Cardium comatulum Bronn, Pirula nexilis, Fusus brevicauda Phil. Voluta Siemsenii Phil. aus Cassel u. a. O. sich in den Schichten von Buczak, Traktemirow und Kiew finden. Einiger von diesen Arten habe ich schon oben erwähnt; ich muss hier noch der übrigen gedenken; es wird von . H. Fuchs eines Cardium, als dem Card. comatulum Br. ähnlich, erwähnt. Ich môchte fast glauben, dass es Card. Guerangeri (d'Orb. terr. crét, PI. 249 fig. 1—4) ist, das (*) Période moyenne. I. c. L pag. 184. 371 in der obern Kreide von Frankreich vorkommt;, es ist glatt, mit einem Kiele, wie Card. hybridum und findet sich auch im Kreidemergel von Ekaterinoslaw und bei Buczak im Sandsteine. Fusus brevicauda Phil. scheint eher Fusus Roemer: Reuss (1. c. Taf. IX, fig. 10) aus dem Plänermergel Büh- mens zu sein; es gibt von ihm viele Abänderungen. Er ist bald schmäler, bald dicker, spindelférmig mit 7 we- nig gewôlbten, senkrechten Umgängen, die 10—16 schar- fe, vorwärts gerichtete Längsfalten besitzen, über welche regelmässige, feine Spirallinien, besonders am untern Ende, zunächst dem Kanale, hinüberlaufen. Der spitze Kanal fehlt dem Kiewer Exemplare, das nur 6 Umgänge hat, wovon der letzte alle 5 vorhergehenden an Länge übertrifft. Dies Exemplar ist etwas dicker und kürzer als das bôhmische aus Luschitz, das länger ist; die Kiewer Art liegt fast in der Mitte zwischen den stark verlänger- ten und sehr verkürzten Exemplaren aus Bôhmen. Das Ki- ewer Exemplar ist übrigens auch sehr ähnlich dem Buccr- num productum Reuss (1. c. pag. 42 Taf. X fig. 18) aus dem Grünsande von Laun in Bôhmen; dessen Gewinde thurmfërmig verlängert ist und 6 — 7 mässig gewôülbte Umgänge hat, von denen nur 3 mit 6—8 sehr convexen Längsrippen versehen sind, die mit zahlreichen Längsli- nien geziert erscheinen.—Die Kiewer Exemplare sind stark abgerieben und zeigen diese Linien nicht; auf ihnen er- scheinen dagegen einige Querlinien, die vorzüglich an der Spindel sichtbar und sehr zahlreich sind. Das Exemplar gleicht noch mehr dem Cerithium nas- soides d'Orb. (Terr. crét. PI, 228 fig. 7—10), da ihm der Kanal fehlt, und statt dessen ein Ausschnitt sicht- bar ist; die Längsrippen und die Querstreifen in den 372 Zwischenräumen und auf den Rippen finden sich wie auf dem Cerithium nassoides, das nur etwas grôsser und dicker ist. Die Hôhe der Schnecke aus Kiew beträgt 1 Z. 1 L., die abgebrochnen Umgänge mitgerechnet; die Dicke beträgt 6 L. und mehr. Eben so mag es sich mit der Voluta Siemseniw Phil. aus Cassel verhalten. Ich kenne diese Art nicht aus dem Lehme von Kiew, aber wohl einen Conus als Steinkern, der jedoch keiner bekannten Art gleicht und als neue Art zu bestimmen wäre, wenn sich bessere Exemplare fänden. Ich besitze aus dem blauen Lehme von Kiew noch einen Pecten, den ich mit Pect. Dupardini d’Orb. (Terr. crét. pag. 615. PI. 439, fig .5—11) identificire; er ist queroval, sebr flach, beide Schalen sind fast gleichgewôlbt und mit 3, späterhin mit 5 Längsrippen geziert, die quergestreift sind und wie geschuppt erscheinen; in den Zwischenräumen fin- den sich auf jüngern Exemplaren eine kleine, auf ältern 3 kleine, feinstachlige Längsrippchen; die Ohren sind un- gleich zugespitzt. Die Art findet sich in der obern Krei- de von Frankreich und im Pläner von Weinbôhla. Die Kiewschen Exemplare sind immer breiter als die franzô- sichen und die dreirippigen Rippen sind breiter als ihre Zwischenräume; die Ohren sind quergestreift und die Streifen parallel dem obern Rande der Ohren. Die Art findet sich im blauen Lehme von Kiew. Ich habe aus dem Kreidesandsteine von Buczack das kleine zierliche Certhium sociale m. (*) beschrieben und abgebildet. H. von Buch hielt es für das Certhium lima L., das noch jetzt im Mittelmeere lebt und von dem {t) Lethaea ross. Période moyenne I. c. I. pag. 867. 313 Cerith. sociale sehr verschieden ist. Diese Art findet sich in sehr grosser Menge im Sandsteine von Buczak, und setzt die ganze Steinmasse zusammen; es ist nur © Lin. lang und an der Grundfläche kaum 1 L. breit; es kommt nur als Steinkern vor und hinterlässt Abdrücke von der Ober- fläche der Schalen, die zierlichen Querreihen sind voll- ständig sichtbar, die vierte ist weniger deutlich und mit kleinern Knôtchen besetzt. Die eben so breiten Zwischen- räume sind durch die Querrippen getrennt, aber diese sind durch einen kleinen Kiel mit einander verbunden. Cerithium lima hat nicht jene Querkiele zwischen den emzelnen Knôtchen, die in ihm viel dichter an einander gereiht und daher viel zahlreicher sind. Das Cerithium sociale besitzt hôchstens 5 Querreihen der Knôtchen in der Breite der Windungen, während sie im Cerith. lima doppelt so zahlreich sind und daher auch viel kleiner erscheinen; man vergl. Deshayes coq. tertiaires du bas- sin de Paris 1. ce. PI. 54 fig. 13—14). So eben hat H. Fuchs mehrere, von H. Barbot de Marny aus Ekaterinoslaw erhaltene, Muscheln als Eocän- arten, in dem letzten Sitzungsberichte der geologischen Reichsanstalt, jedoch nur dem Namen nach, aufgeführt; ich habe dieser südrussischen Schicht von Ekaterinoslaw in meiner Lethaea rossica als Kreideablagerung gedacht und bin daher geneigt, die von H. Fuchs aufgeführten Arten ebenfalls als zum Kreidemergel gehôrig anzusehen. St. Petersburg den 21 April 1869. ÜBER DIE MÂNNLICHE BLÜTHE VON CASUARINA QUADRIVALVIS von t Prof. N. KAUFFMANN. Der männliche Blüthenstand von C. quadrivaluis bil- det, wie bekannt, Aehren, die entweder an der Spitze und den Seiten langer, überhängender Zweige sitzen, oder auch sich an den Seiten älterer Zweige ausbilden. Diese Aehren tragen vwirtelfrmig gestellte Deckblätter, die in meistens 8 —9 Zähne tragende Scheiden ver- wachsen und sich von den Laubblättern kaum unterschei- den. Die Deckblattscheiden stehen gedrängt bei einan- der und sind gegen ihren oberen Rand zu etwas erwei- tert, während die Laubblattscheiden eine streng cylindri- sche Form bieten. In der Achsel eines jeden Deckblat- tes sitzt eine Blüthe, die, wie es bei allen Casuarina- Arten der Fall ist, einen centralen Staubfaden trägt, wel- cher ursprünglich in ein demselben dicht anliegendes, schlauchfôrmiges Perigonium (Fig 1 u. 2 p.) eingeschlos- sen ist. Bei einer jungen, den Deckblättern an Länge gleich kommenden Blüthe ist die Anthere schon vollstän- dig ausgebildet und mit frei liegenden Polenzellen verse- 375 hen, der Träger derselben aber noch sehr kurz. Spater wächst dieser letztere stark in die Länge, so dass schliess- lich der ganze Staubfaden die Scheide fast um das drei- fache überragt. Durch die Längsdehnung des Staubfadens wird das Perigonium von seiner Basis abcerissen und von der Anthere in Form einer stets in drei Lappen ge- theïlten Kapuze (F. 3 u. 4) emporgehoben, Zwei dieser Lappen (p b) sind seitwärts und nach aussen, gegen das Deckblatt gerichtet, der dritte (p b”) ist nach hinten, gegen die Axe des Blüthenstandes gewendet und be- sitzt eine geringere Breite und Länge. Um mich über die Natur des bei Casuarina vorkommen- den centralen Staubfadens zu orientiren und um über die Zah]l der das Perigonium bildenden Blattorgane ins Klare zu kommen, hielt ich es für nicht überflüssig die Entwicke- lungsgeschichte der männlichen Casuarina-Blüthe zu ver- folgen. Meine Untersuchungen ergaben folgende Resulta- te. In ihren ersten Entwickelungsstadien erscheint die in Rede stehende Blüthe als ein aus Urmeristem beste- hender, in der Achsel eines der zu dieser Zeit schon scheidenfôrmig verwachsener Deckblätter sitzender Hô- cker, der der Anlage eines Achselsprosses entspricht (‘). Bald erscheinen an den Seiten eines solchen Hôckers zwei Blattanlagen (F.5 p b.), die künftigen Seitenlappen des kapuzenfôrmigen Perigoniums. Später erscheint an der gegen die Achse des Blüthenstandes gewendeten Sei- te der Sprossanlage und zwar hôher als die beiden erste- {(!) Solche Anlagen sind bloss an sehr jungen Aehren, die kaum die Länge von 1 —2 Lin. überschreiten, deutlich zu sehen, da in den jüngeren, oberen Theilen älterer Aehren in den Acbseln der Scheiden entweder gar keine Blüthen gebildet werden, oder die An- lagen solcher Blüthen in ihren frühesten Stadien verkümmern und vertrocknen, 376 ren Blattanlagen noch eine dritte (F. 6, 8, 9 p b'), die gegen diese letzteren um 90° gestellt ist und dem hin- teren Perigoniallappen entspricht. Die Anlage eines vier- ten, vorderen Lappens, welcher letztere nach den Beo- bachtungen Bornet’s (*) bei C. quadrivalvis vorkommen soll, ist von, mir nicht beobachtet worden und kônnte vielleicht nur ausnahmsweise hier vorhanden sein. Die Anlage des hinteren Blattes erscheint, wenn die seitli- chen schon eine beträchtliche Grüsse erreicht haben und sich mit ihren Spitzen über den Vegetationskegel erhe- ben. Während ihrer weiteren Entwickelung umfassen diese Anlagen den Vegetationskegel (F. 7, 8), indem sie sich über denselben wôlben und mit ihren Rändern gegen- einander rücken. Ihre vorderen Hälften (F. 7, r) nähern sich dabei weit stärker als die hinteren, trotzdem dass diese letzteren schon jetzt stärker in die Breite wachsen und später (F. 2) die vorderen Hälften an Breite mebr als um das Doppelte übertreffen. Zu dieser Zeit fängt auch das hintere Blatt an heranzuwachsen (F. 9, 10 pb}, indem es sich vor die hinteren Ränder der Seitenblätter einschiebt und von denselben etwas verdeckt wird. Wäh- rend die Ränder der Seitenblätter gegeneinander gerückt : werden, beginnt an denselben und zwar in ihrer oberen Hälfte eine Haarbildung (F. 8). Es werden lange, ein- zellige, später mit einer sehr starken Wand versehene Haare gebildet, die sich nach allen Richtungen schlän- geln (F. 16) und mit einander dicht verflechten. Dieses Häargeflecht bildet über dem zu dieser Zeit schon stark herangewachsenen Vegetationskegel ein Gewülbe (F. 12 bei a), welches auch die Spitze des hinteren Blaties überdeckt (bei b) und die vorderen Ränder der Seiten- — (*) Le Maout et Decaisne: Traité général de botanique p. 533. blätter verbindet. Hier (F. 11 bei c) wird das Geflechi so dicht, dass man, ohne das Objekt einer geeigneten vorläufigen Präparirung zu unterwerfen, die’ Richtung der einzelnen Haare nicht verfolgen kann und dass die vor- deren Ränder der seitlichen Perigonialblätter als ver- wachsen erscheinen. Später, an beinahe ausgebildeten Perigonien (F. 13), lässt sich die Richtung dieser Haare deutlicher verfolgen, da hoffentlich in Folge des starken Breitewachsthums der Anthere die Perigonialblätter etwas auseinander weichen und die einzelnen Haare frei wer- den. Dass zwischen den vorderen Rändern dieser Pe- rigonialblätter keine Verwachsung statt findet, erweist sich aus dem Querschnitte eines erwachsenen, aber noch geschlossenen Perigoniums (F. 16): die in Rede stehen- den Ränder (r, r’) stehen hier entfernt von einander und sind bloss durch einen Knaul von gewundenen und ver- flochtenen Haaren verbunden, die den Gesammtanblick eines gewundenen Dünndarms bieten. Durch dieses im Querschnitte als Dreieck erscheinende Geflecht wird die an der vorderen Seite der Anthere zwischen ihren Fà- chern gelegene Furche ausgestopft (F. 2 à). Die Bildung der Haare an den vorderen Rändern der seitlichen Peri- gonialblätter ist bloss auf die obere Hälfte dieser letzte- ren beschränkt; in ihrer unteren Hälfte bleiben diese Rän- der getrennt und weichen dabei auseinander (F. 11 r). Sie verharren in diesem Zustande auch an ausgebildeten Perigonien (F. 13 r). Solches beweisen auch Querschnit- te die an verschiedenen Hôhen durch die Blüthe geführt worden sind: an dem unteren Theïle der Blüthe entnom- menen Schnitten erscheint das Perigonium als ein vorn nicht geschlossener Ring (T. 17 p ), während man im oberen Theile derselben bloss geschlossene Ringe antrifft (F. 2 p.). An der hinteren Seite des Perigoniums wird 378 das Haargeflecht bloss in der Nähe der drei Blattspitzen gebildet (F. 22, 19, 20), wesshaïb das hintere Blatt mit den übrigen später bloss an der Spitze zusammenhängt. In ihrem übrigen Verlaufe werden die Ränder des hin- teren Blattes von denen der beiden seitlichen Blätter nur überdeckt, ohne jedoch mit denselben zu verwach- sen, wie es aus dem Querschnitte F. 21 deutlich zu sehen ist. Dieser Querschnitt zeigt, dass das hintere Blatt r dem seitlichen r’ bloss dicht anliegt, eben so wie es bei diesem letzteren und dem benachbarten Seitenblatte r'’ zu sehen ist. An älteren Perigonien (F. 19 s) sieht man die Ränder der drei Blätter an ïhrer Basis sogar etwas auseinander weichen und einen Spalt bilden. In Bezug auf die Basis des Perigoniums muss ich noch be- merken, dass die dasselbe bildenden, ursprünglich ge- trennten Blätter (F. 8) später an der hinteren Seite der Blüthe auf einer allgemeinen Basis gehoben werden und mit einander verwachsen (F. 12, 19). Daher geschieht es, dass auf Querschnitten, die in der Nähe des Perigo- niumgrundes geführt sind (F. 18), das Perigonium aus einem in seine Theile nicht zerlegbaren Stücke besteht. Aus dem Gesagten ersieht man, dass das Perigonium von Casuarina quadrivalvis getrenntblätterig ist und dass die dasselbe bildenden drei Blätter bloss an der hinteren Seite der Blüthe an ihrem Grunde verwachsen. Der centrale Staubfaden von C. quadrivalvis bildet sich, wie es die Entwickelungsgeschichte desselben zeigt, aus dem Vegetationskegel der Blüthenanlage. Dieser Vegeta- tionskegel besteht aus gleichfürmigem Urmeristem; von einer sein Wachsthum bedingenden Scheitelzelle ist hier nichts wahrzunehmen. Aus seiner ursprünglich halbsphä- rischen Gestalt (F. 5, 8 v) geht er allmälig in eine ovale Form über (F. 6, 9, 10 v), wobei er den unterdessen 379 sich schliessenden Perigonialblättern in seinem Wachs- thume nacheiïlt und endlich den von ihnen umgrenzten Raum ganz ausfüllt. Ausser der drei Perigonialblätter werden an diesem Vegetationskegel während seines wei- teren Entwickelungsganges keine andern Blätter angelegt. Dem zufolge wäre die Vermuthung, dass die beiden An- therenhälften sich vielleicht aus Blattanalagen bilden kônn- ten, nicht zu bestätigen. Die Entwickelungsgeschichte zeigt im Gegentheil, dass sich hier alle Theile des Staub- fadens bloss aus dem Vegetationskegel bilden. Nachdem nämlich dieser letztere eine eif‘rmige Gestalt angenom- men hat, fängt er an in Folge seines Längewachsthums am Grunde, ohne hier zugleich in die Breite zn wachsen, emporgehoben zu werden und gliedert sich in zwei Thei- le (F. 15), einen oberen breiteren—die Anthere-und ei- nen unteren dünneren—den Träger. Zu gleicher Zeit er- scheint an dem oberen Theile, oder der Antherenanla- ge, eme Längsfurche, die von der hinteren auf die vor- dere Seite, quer über die Spitze der Anthere verläuft und dieselbe in ihre beiden Fächer theilt. Aus dem Ge- sagten folgt, dass der obere Theil des Vegetationskegels noch vor dem Erscheinen des untern vorhanden ist und sich nach seiner Form schon als Anlage der Anthere erkennen lässt und dass folglich diese letztere vor dem Träâger erscheint. Den weitern Vorgang der Entwickelung des Staubfadens zu beschreiben halte ich für überflüssig, da derselbe nichts Eigenthümliches bietet und sich über- haupt von dem Entwickelungsgange anderer Staubfäden durch Nichts unterscheidet. Da der Staubfaden von C. quadrivalvis und wahrscheinlich auch aller übrigen Ca- suarina-Arten Nichts weiter als ein ausgewachsener und umgebildeter Vegetationskegel ist, so muss er als ein Axengebilde betrachtet werden. Es ist also unzweïfelhaît, 380 dass es Staubfäden giebt, die als umgebildete Axen ge- deutet werden müssen, und so wäre denn die als allge- mein geltende Regel, dass diese Organe stets Blätter sind, nicht ohne Ausnahmen. Dem bei Casuarina vorkommen- den Falle werden sich hôchst wahrscheinlich alle dieje- nigen Fälle anreihen, wo, wie z. B. bei Najas und Cau- linia, in einer männlichen Blüthe ein centraler Staubfaden vorkommt. Erklärung der Tafel IX. In allen auf der Tafel abgebildeten Figuren bezeichnen: v den Vegetationskegel der männlichen Blüthenanlage, pb’ das hintere, pb die seitlichen Perigonialblätter und p das Perigonium. F. 1. Längsschnitt einer ausgebildeten, von der Deckblatt- scheide noch eingeschlossenen männlichen Blüthe. F, 2. Ein durch die Mitte einer solchen Blüthe geführter Quer- sehnitt; b die Anthere mit ihren vier Fächern, in denen schon freiliegende Pollenkürner enthalten sind; a das die vorderen Ränder der beiden seitlichen Perigoniallappen verbindende Haargeflecht. F. 3 u. 4. Das in drei Lappen getheilte, die Anthere eines vollkommen ausgewachsenen Staubfadens kapuzenfürmig deckende Perigonium, in F. 3 von der Seite, in F. 4 von hinten gesehen. F. 5. Blüthenanlage in einem ihrer frühesten Entwickelungs- stadien von oben und etwas von der Seite gesehen. F. 6. Längsschnitt einer Blüthenanlage in dem Stadium, wo das hintere Perigonialblatt pb’ erschemt; d Deckblatt- scheide, a Achse des Blüthenstandes. 381 F. 7. Theil eines sehr jungen Blüthenstandes im Querschnitt, welcher über dem Scheitel des Vegetationskegels v, durch den oberen Theil der seitlichen Perigonialblätter geführt wurde; d und a wie in der vorigen Figur. F. 8. Blühenaulage in einem der vorigen Figur entsprechen- den Stadium von der hinteren Seite gesehen. F. 9. Längsschnitt einer Bläthenanlage in dem Stadium, wo der Vegetationskegel derselben schon eine ovale Forn angenommen hat. F. 10. Blüthenanlage in einem vorgerückteren Entwickelungs- stadium im Längsschnitt, welcher nicht genau zwischen die einander zugekehrten Ränder der Perigonialblätter geführt wurde und den vorderen Rand des liuken seitli- chen Blattes traf. F. 11 u. 12. Aeltere Blüthenanlagen in F. {1 von vorn, in F. 12 von hinten gesehen; a das über dem Vegetations- kegel befindliche, aus verflochtenen Haaren bestehende Gewülbe; b dessen Fortsetzung über dem hinteren Peri- gonialblatte; r die auseinander weichenden vorderen Rän- der der seitlichen Perigonialblätter. F. 13 u. 14. Ausgebildete, noch in der Deckblattscheide ein- geschlossene Blüthen in F. 13 von vorn, in F. 14 von hinten und von der Seite gesehen; 7 wie in der vorigen Figur. F, 15. Junger Staubfaden, nachdem das ihn umhüllende Pe- rigonium entfernt worden ist, d Deckblattscheide und a Achse des Blüthenstandes. F. 16. Verbindungsstelle der vorderen Ränder der Perigonial- blätter im Querschnitte. F. 17 u. 184 Querschnitt eiser Blüthe dicht über ihrem Grun- de aus einem der F. 1 entsprechendem Stadium; der Träger mit seinem Gefässbündel; in F. 18 ist das vorn N 4. 1868. 25 382 nicht geschlossene, vom Träger befreite Perigonium be- sonders abgebildet. F. 19. Eine junge Blüthe von hinten gesehen;, bei s erblickt man den an der Basis der drei Perigonialblätter zwischen ihren Ränderu befindlichen Spalt. F. 20. Der oberste Theil des hinteren Lappens eines aufge- sprungenen Perigonium’s; bei a sieht man das sich hier befindliche Haargeflecht, F. 21. Querschnitt eines noch geschlossenen Perigonium’s m der Gegend von c der F. 2; der Rand r des hinteren Blattes wird vom Rande r’ eines seitlichen Blattes dicht überdeckt; die Grenze zwischen diesen Rändern wird durch eine schärfer markirte Linie angedeutet; r'" Theil eines seitlichen Perigonialblattes. welches einer Nach- barbiüthe augehôürt. MATEPIAJNbI AAA OAYHEI fipoctasckoï ry0epaix ArouniaA CABAHBERBA. (NMporosxenie.) TAABA TPHHA/ALATAA. #Kusomnoe nacesene Apocaasckoù 2y6ephiu es npeNCHtA epe” Mena. Venvuenie HCUEOMHPXT HENOCPEÔCMEEHHO NOAIHELLO uuu 6peonuixs uetosmKy. Mepeobtimani pearehs cmpanu u e20 nocmeneHHoe U3MRHeEHLE. /Ipesechana pacmumeishocme, nepeoëwmnuxs acoes. Îocmenennoe usMbHeme nacetenr1 sbicuuxs xcueomuwxs. Îlepeonauaisnoe npeobaadanie 60po- goùû u eoûnoùû payuv. Vemouusocme Haceseuir MEAKOACEA, Dous, CaÎ086, Ay2066 U nou. AOCOXOMHOE U KOCEEHHOE yeeauuente U YMCHLUICHIE KOAUUCCMEQ OCOÛE 361bpEÙ U AMUUT. HbTS Hukakoro COMHHIA, ATO payHa ApocraBckoï ry- Gepain BO BpeMeHa AOnCTOpuNdeCKIA HAMbIaA COBEPIEHHO apyroû xapartepz. He BCxon1 1a%e KB TAKHMB OTA310H- HBIMB BPEMEHAMB, MOKHO OBITR YOBKICHHPIMB BB TOM 95* cm KL 384 yTO HaCeJeHIe BBICIIUXR XKMBOTHPIXB ObIIO HECPABHEHHO Goraye. JAca ocTaBalnch BR CBOeÜ HOIHOË HEIPAKOCHO- BeHHOCTU, TOIbKO OYPU NH rpOMAIHPIE Pa3INBBI PhKB NPO- M3BOAUIM BB HUXB OnyCrouexia. Ho 9TA 185 CKopo Bo3- HarpakKAaeMBIA UPHAUHB He UMbIOTR OOJPUIATO 3Ha4eHIA CPaBHATEIPHO CB BIIAHIEMB YEAOBBKA H BB CVIHOCTU HOYTM Ka ADI APeBeCHBIÏ UHAUBUAYYMB OC3IPeHATCTBEHHO JI0- CTUTAIB CBOETO BO3MOXHATO Pa3BNTIA, YMApalb H MBCTO ero GBICTPO 3AHAMAIOCE APYTAMA-MOIOIBIMN OCOGAMN, 13B KOTOPBIXB CHIBHBÂIIAA OA1ePAABAIA BEPXB HalB CIa0bü- unmu. Takie AbBCTBeHHHIe HeNPUCTYUIHBIE JbCA, 3aBa1eH- Hble OYPeIOMOMP, Bale*KHUKB, Ie A0 CAXB HOPB BCTPH- yawTca BB ChBepoBocTouxoï Poccin. SBSPU HN UTUUBI, He OYAYIN peCIbAYEMEI 4E10BBKOMB, BR CBON Oyepelh Oe3rIPelNATCTBEHHO Pa3MHOKAITICR M KO- Jn4eCTBO OCO6eÏ KaJAIaTO BHAa HaXOANIOCB BB IPAMOMB OTHOUI@HIM CB KOIHJECTBOMB WIN AOCTABIAMOËÏ MB Bcel MbCTHOCTHIO. MexkAy HUMAN n CaMFIMN Bnjamn Oblia roxe 6opL6a 3a CYIeCTBOBaHIe, HO BB OnNPelbIEHHBIXP TpaHAUaxB 63 ACKIOAATEIPHATO HOCTOPOHHATO BMbIlla- TeibCTBA. CB n0ABIeHIeMB 4e10BbKA PaBHOBBCIe 29T0 HapYINAIOCE ace Gosbe n 6o1ïbe. eloBbKB O4eBNIHO UCTPEOIAIR KU- BOTHBIXB, AOCTABIABIIUXB EMY HUIIY M AOIKEHB OI BeCTA HeIIPEPPIBHYIO O0PbÔY CB XVILHPBIMN 3BbPAMH, 3a- IUINAA OTB HAXB CBOI K/S3HB UN AOCTOAHIE. OTa BOdHA 6BIIA TBMPB YIOPHbE, ATO XUIHHBIE 3B PP", ABIAA EMY Hp4A- MOÏ UJn KOCBEHHOÏ BPEAB, BB TOXKE BPEMA M BB OOJ- IUUHCTBÉ CAy4ACBB AOCTABIAIU eMY CBOHMBE MBXOMB 3Ha- YATEIPHYO NOIb3Y — 01eKAY. [HosTomy oueBu1Ho, YTO BR HaCTOAIEe BPEMA HE MOXKETH GBITE TaKOrO KOIAJECTBA BPeJHBIXB U UOIE3HHIX6 AA Je- 389 10BKAa #KMBOTHBIXE, KaKOBO@ OBIIO OÔBI BB COCTOAHIN NPO- KOPMUTLCA Ha N3BBCTHOMB NpocTpascTBb n3BbCTHOËÏ MB- crmocrn. HecMoTpa Ha TO ATO napaliesbHO HCTpeGieHio JTUXB KUBOTHBIXD IIIO NCTpeOIeHIe JBCOBB, à CABAOBA- TeIPBHO YMeHbleHie BOAB, BCE TaKM He MOXKeTE ObITb NpaBMILHATO OTHOIN@HIA MEXAY HUMN N KOINAECTBOME NU- IU. AOKa3aTeIRCTBOMB 9TOMY CAYÆUTBE TO, ATO OAMHAROBPIA J'HCHHIA HPOCTPAHCTBA BB MCTAXR MEHBE HACEICHHPBIXP BCerJa AMBIOTE NXB 601bIEE YNCAO, KOTOPOE TAKAMB 06pa- 30m 6o1be HpnOINKAeTCA Kb HOPMAIPHOMY. VuenbieHie 9TUXE XABOTHBIXE BECRMa OCA3ATEIBHO HPO- aouKaeTC4 M BB HaCTOaree BpemAa. OC KaABIMB TO10MB YMEHBINACTCA KOINJECTBO BPEAHHIXP M HENOCPEACTBEHHO TOIC3HBIXE KUBOTHBIXB; CB KAXKABIMB TOIOMB CTAHOBATCA MeHBUIe AUAN N XUILHBIXB 3Bbpeñ, a BMBbCTB CB HUMN YMeHBINAeTCA M ANCIO XMIUHBIXB NTUUB, MCKIOYNTEILHO NNTAOUIUXCA nepBoëw. UesosbKb, NpaBla, NCTPEOIETE MHOTUXB ÆMBOTHBIXB, KOTOPPIA OTHACTH KOPMATCA TAKAMN BBICIINMA OpraHA3MaMM, KOTOpHIe He MPPalOTE HUKAKOÏ MA NOYTH HUKAKOÏ POI BB TO SKOHOMIM, HO MbI OAHaKO He BCer1a 3aMb4aeMB aOCOJINTHOE yBeJndeHie YNCIà OCO- Geñ nocabiauxs. Mi OyiemB nMbTE 31bCE ABa CIY Aa: BB IEPBOMB — BiiaHie MCTpeOIeHIA IBCOBB HPeBPIIHAETE BsiaHie UCTpeOIeHIA XMIUHHKOBR M KUBOTHBIA, H© HaXOJA ce6b JAOCTATOYHATO HPOCTOPY M AOCTATOHHOË NHIM, BCE TAKH BB KOHI KOHIOBB YMEHPINAIOTCA BB 3Ha4NTEIBHOÏ crenenu. BB APyTOMB—HeTOIBKO nCTpe6ieHie XMILHWKOB®, Ho daxe Camoe ucrpeGlenie 1BCOBR MbeTB BiiaHie Ha vBeanuenie yncaa ocoGeï. Mei YBNANMB BB CKOPOMB BPE- MeHn Kakie BMABI HO{BePrAIOTCA HanOoibWIeMy ACTPECIEHIN, Cpeaemy, T. e. 6o1be naCCUBHOMY M O6parHOMy AbüCT- BIO, T. €. OOAbIIIEMY PacHpOCTPaHeHIN. 386 [lpexze 4bMB OGPaTUTRCA KB 3TOMY, Pa3CMOTPAME CHa- 4aia nepBOOBITHEI PeibeŸr n PaCTATEILPHOCTE Halle MB- CTHOCTW, IePBOGBITHYKO ayHY €A, HOCTENCHHEIA 3MbHE- HiA MBCTHOCTH, AIOPHI M DayHHI M HakOHelR CAbIaeME OHrIBIÏ CPaBHNTEIPHBIÏ 0030PB HOCIbAHEË BB TOME BUA6, BB KäKOMB OHà lNPeACTABIACTCA TellePb. Crpaxa Halia HecomHbHHO nMbla npe*ie COBePINEHHO apyroû BnxB. BCA MBCTHOCTE GBA HOKRPBITA OTPOMHBIMN JbCAaMG H 03ePaMM — OCTATKAMA OJHOÏ OOHeË MaccCpbi BO- Abl, HOKPBIBaBIeË HhKOr1a BeCb Kpañ. BouorTr 6pb110 etre CPaBHUTEIPHO HEMHOTO: OH O6Pa30BaINCR Mal0 HO Malÿ HO NBPB BPICHIXAHIA 03eP+, 3aHNMaBINNXBR Iipexkie BCb YrAYOIeHIA HOYBBI; 1BCA CIBAOBATEIBHO 3AHMMAIU TOAIbKO BO3BBILIEHHOCTU. 3» 03eP®R BbITEKAaIN MHOTOYACIeHHPIA pbku (‘), KOTOPPIA BHOCHAN TPOMalHÿIO MaCCY BOJAbI Bb PBKA HePBaro HOPAIKA, OÜA3aAHHPIA CBOeÏi Belnunnoï 60- Abe Yr1YO1EHHOMY 10#%Y, KOTOPOE MOXKETR OBITR BB H- KOTOPEIX'R CIYIAAXB 06PA3OBAIOCR elle TOPa310 pekie depe3B HOCPEACTBO MOPCKAXR Tegeiñ. P'HKU 9Tu OblIU KOHeYHO rOpa31o 6o1bHIe TBXR *e BB HaCTOAIEE BpeMA " Pa3AnBalnCh BECHON Ha TPOMalHOE Pa3CTOAHIE, HPOPbI- Baa CeOB HOBbIA pyCaa. Cuaa reyeHia Uxb Gba paszÿMbeT- CA Ha CTOIbKO BeJHKa, YTO Ha HU3MEHHBIXE OeperaxB O1u- Ke KB PYCIY HE MOrTAN PaCTA BBICOKIA 1epeBbA. Toxe ca- MOe, HO BB MEHPUHIWXB Pa3MBPaxb, AOIKHO OEIHO 3aMb- JaTLCA M B HAJAIbHBIXD AOIHHAXB BTOPOCTENEHHBIXB Pb4A- HPIXB CTOKOBH. OT AOIUHEI MOTIN 3aPOCTATb TOIBKO MEJI- {‘) Becbma 3HauyrTe4bHOe UHCAO MAaABIXB PbuieKB O6PasyeTCA HMEHHO 35 bn HEÉOABIIHXE O3EPBE MAIH TAKb HABBIBAEMBIXP OOYATOBE au 60Kaï1uHB. O3epa 5Tu npexAe 6PLIH rOpa340 6O4bINE H Hpo- TOEU MeXAY HAMH OGPA3OBPIBAIUCR HOCTENEHHO, BO BPEMA BECEH- HA4TO HOaOBOAbA. Hbkoroprie o3epa nMBIOTR H HOA3EMHBIS CTOKH, Haupumbp® #5 HbKOTOPEIXR OJeparb /AannxoBckaro ÿb34a. MOSS 94 RUMB KVCTAPHNKOMB, PEACTABIAIOLUMB CBOEIO THÔKOCTPIO ropasio Goupuiee npoTuBoabäCTBIe CTPEMIEHIO BOJEI. Taknm? 06pa30oMB, UpnOPekHPIE 3AINBHBIE AYTA €CTb camMoe ecTecTBeHHOe 06pa3oBaHie M 8MbCTB CB TBMB HeP- BOO6pa3B 6e31'SCHBIX'B-OTKPPITBIXB MBCTHOCTEÏ (). Umt- HeHIe PyCIa PBKD, HPAIEMB CTAPOE I0KE AAHOIACKABACTCA eCKOMB M M10MB, OBIBAETB UPHIAHOW MHOTOAMCICHHOCTU npuÔpexkHBIXB 03ePb, Ha 3AIBHBIXB JYTAXB BB OCO0EH- HOCTH. O3epa 3TN BB HOIOBOABI EXETOAHO HOHOAHAIOTCA M MHOrT1a CBOCHW Y3KON M IHPOIOITOBATOW DOPMON He 1O- 3BOIAIOTBR COMHBBATRCA BB UXB IPekKHEME 3HadeHin. bour- Ia yacTh 03epB p. Mouorn UMBeTR Takoï O4eBUIHEIA xaparTep (*). OTO EAUMHCTBEHHBIA 030PA, KOTOPIA 0Opa- 3YWTCA Y HaCB M BB HaCTOAIee BPEMA. Bospirniaa ke 4aCTb APyrnXB BOLOBMBCTUAUIUR, 3AHMAB- IUUXB UEPBOHAYAIBHO BCB KOTIOBHHPI, HOCTENEHHO HPeEBPA- HjalaCb BB 60107a. JTo 06pasoBaHie ÜOIOTE HPOACXOAMO PA3IAAHBIMB O6Pa30MB M UPOIOIKACTCA 10 CHXB NOPH, aaxe BB O01BUIef CTeNEHM, IOTOMY ATO JÉCA, 9TH lIaB- HbIA XPAHMAUILA BOJB, BCE eULE APOAOIKAOTB HCTPECIATR- ca Gorbe nu Goube, HUYBMB He 3ambHaacb. [lapaiteibHo (') Henazo 3a6riBark, aTo nousa chsepnoñ Poccin 8% Goxbmunerrt CAÿAaeBB OAATONPIATCTBYETE ABCHOËÏ, A He CTENHOÏ PACTHTEAILHO- CTA, ApyruxB eCTeCTBEHHBIXB OTKPHITHIXE MbCTHOCTEË, KpPOMb 6e- pero8 PbKB,NOUTH HUKOrAA He GBIAO. CB CaMaro NOAHATIA MaTe- PuKa, OCTPOBA OEIAU YÆE NOKPBITH ACPEBLAMH 4 NOMbph yBeAuUe HiA TBEPAOË 36MAH YBEAMUMBAIOCE M PaCipoCTpanenie nOCAbA- HHXE. F) Apyria 3a4HBHBIA 03epa O6Pa3YIOTCA H3b HECOABIMUXE yrayO1enli PBABEIXE AOAHHB. (TA O3ePa 110 OOAPMEA ACTU MMBIOTBE KPYTAYH æopMy. M TÉ 4 ApTria Maxo 0 Maïy 34HOCATCA HAOMB, HECKOMB, MeXBIOTE M HaKOHeIE HPERPAMANTCA Bb HUCTOE 6OAOTO. JTO IPOHCXOAUTE CKOPbe, exK6AH 036PO PBAKO HATOIHACTCA phanoi ROAOÏ. 388 ncTpeOieHilo JbCOBB 110 OeperaMB PBKB ACTE HenoCped- cmeennoe 06mezbHie HOC1PAHAXB. TaKAMB 06pa30MB, KPOMB eCTECTBEHHOÏË NPAIUHBI HePECHIXAHIA 03EPB — MCHAPEHIA, HEBO3HATPAXKAACMATO KOIUYECTBOMB AOKJ1A A CHBTA, MBI BU- AUMB TYTB CIE APYTYO — BMBINATEIRCTBO JeJOBPEKA. [peo6pasoBanie 03ep5 BB 6010Tà COBEPINAIOCR ABOA- KUMB CH0C060MB. BR rnepBoMB C1y4ab 03epa nocTeneHHo Meubin, 6epera xXB 3apOCTAIU OOIOTHBIMH PaCTEHIAMU, KOTOPHIA PaCnpOCTPaHAInCL BCe O6o1be n 601be NH HaKko- HeIVB IOKPHIBAIN BCE 03epo. TakB 06Pa30BainCk BCeBO3- MOXKHBIE BUABI AUCTHIXB OO1OTBE, KOTOPHIA BB CBOÏD OYEPEJP IOCTENEHHO BBICHIXAIM M OOPAINAINCE BB OOPBIKHOBEHHPIE HOTHBIE AYra, KOTOPBIE OYAYAU HPEAOCTABIEHEI CAMAMB CE- 65 3apocTain CHAHAIA MEJKAMB, à NOTOMB M KPYHHPIME xbcomr. YmexHbuieHie Koim4eCTBa TaKUXB 036PH, Pa3ÿMbET- CA, UMBIO GoïbIOe BAiAHIe Ha PhAHBIE MCTOKH, KOTOPPIE OHH HATAAN M IHOTOMY MHOTIA BTOPOCTENEHHPIA H TPETLE- CTENCHHPIA PK M PYAPU AOUKHPI OHIAN AIN COBEPINEHHO N3CARHYTD MIN 3HAUATEAPHO YMAINTECA ('). Ho ToibkO MeHbila4 4aCTB 03ePR NpeBPaTHIACR BB AU- CTHIA, AYTOBBIA, MOKPHIA M CYXia Oo10Ta. TakuxB Yÿ Hach Ma10: 110 Ooubileï 4aCTH OH OHIBAWTE MOXOBHIMH, TOl- (1) Bes comabnia uncTHA 60107 MOrAn O6PA3OBATECA UM APYTAMBE CHOCOGOMPB, HANP. OTB Pa3JUBOBB PbKB. BE OJeHb NONOTHXR H HeTAYOOKHXE KOTAOBHHAXE, TEJEHIEMB PbKB Bb TAKHXB UOJIOTHXHE GeperaxB, KOTOPHIE AETKO MOTYTB NPONHTHHBATHCA BOAOÏ — IO- CTOAHHO H NePIOAUYECKH BO BPEMA PA3AHBOBB. JTO OBIBAETE KOTAA HOANOUBA HE NPONYCKACTE BOAY — T. €. rIUHUCTAA. OGmerbsiumia PbKu, TekytiA BB NO4O0THXB Geperaxb TOXE 06PasÿIOTBE Takia 60- 4oTa (FOxore). Ho BC 9TH Ciy4an y HaCB CPaBHUTEABHO P'ÉAKU H He HTPalOTE BaXHOÏ POIH BB 06MEMB 06Pa30BAHÎIH HAIHUHXB OOAOTH. Ha 5T0 yKka3biBaeTB CaMblä XAPaKTePB MW BHAB NOCIBAHUXE, KOTO- PH He OCTABJACTR HW TbHH COMHbHIA B'E HXB HCKAOUUTEIBHOME HpouCcxOKACHIU U3E O3EP'E. 389 KUMU VAU 3BIOKAMN, CYILECTBOBAHIE KOTOPBIXP YCIOBIU- BaeTC4 HPpeO6IALAHIEMB TIUHPCTATO TODYHTA He nponye KaIIIIATO CKBO3B Ce0A BOJY, KOTOPAaA HE MOXKETR BCA NC- DapnTCA HAN YÜTA Bb 36MI0. — SAPCR MbI UMFEMB JABa TIaBHBIC Caydaa. [lepBbiñ npexnozaraers HeGOIPIIY1 rAY- GUHY 036pa M 2HAYATEIBHYIO HOJIOTOCTR OGEPETOBB, BTOPOÏ HAUIPOTUBE 3HAAUTEIDHYIO TIYOUHY. BR HCPBOMB nponc- XOJATB MOXOBHIA OOJOTA, BO BTOPOMB TPACUHBI. Herzy6okia noïoriA 03epa, HéCMOTPA Ha OoïPIyI OBEPXHOCTB HPeACTABIACMYIO BOJOIN, BCE TAKM HE MOTYTB COBEPIIEHHO MCHAPATRCA M OHA MEJHOTB CB COUPON HO- CTEHEHHOCTHIO, TBMB Oo1be YTO YBEINAABAWTCA HePioau- ydeckn nocab TaaHia cHbra. BepxHiï Cioï 3eman, 1examiü IPAMO Ha TANHNCTOÏ HNO4BE, 06PA3YETCA N3B CTHABIAXP PaCTNTEIBHBIXB M AUBOTHBIXB OCTATKOBB. Cioï 2TOTE exe- TOIHO YTOJINACTCA M HAKOHEIB BBIXOANTR Ha HOBEPXHOCTÉ BOJbI TAB HOCTENEHHO 3aPOCTAETB OOIOTHBIMU PaCTEHIAMN M MXOMB BB OCO6eHHOCTU. MHorla 9T1 o3epa npeBpa- IalOTCA CHadaJa Bb YACTHIA OO010TA, HO lYCTO 3apOCTaaA LePEBLAMU — COCHOID BB OCOGEHHOCTM, OHM PaHO MAN H0O31HO CTAHOBATCA MOXOBHIMN. MOxB pacTeTR BCerla BB TBHM, OOJOTHBIA PaCTeHIA H@ JHIOOATR CA MH HOTOMY YBe- INAUBAWINAACA THB BBITÉCHACTR UOCIPIHIA, OJATONPIAT- CTBYA Pa3BUTiO repBaro.—TaknME 06pa30MB NPONCXOIATE MeJKiA, IYXIBIA MOXOBHIA 60107 (‘). (® Takoe nponcxoxAenie uMbeTR HANPUMbPRE MOXOBOE 6O10TO OKPy- xaromee BoroaBienckoe 03epo. Tonkia TPA3HBIA OOUNOTA CE TAKBb HA3HIBACMPIMN PKABAHHAMA CTOAUHMH POARUKAMH HPOHCXOAATE BB TOMB CAYAAb, KOTAàQ NO4BA 3aKAIDYAeTE BB Ce6b MHOrOo xe4b3a. TakuxB TPA3HHIXE H PXABAUH- HBIXS OOAOTE Y HaCB AOBOABHO MHOTO0, HO OHH PbAKO 3aAHHMAIOTE 3HAUUTEABHOE UPOCTPAHCTBO H YAIIe HAXOAATCA HOCPEAU YMCTHIXP 004078. PaCTUTeABHOCTE UXE OHEHE CKYAHA. Ha G6oxbe riyGoknx®B 03epax'b 06Pa3YIOTCA TPACHHEI MAR mHaue 3BI6KiA O60107Ta. Ha noBepXHOCTH BOJBI, Mao no Maiy OÔPBIKHOBCEHHO OTB KPaeBB HAAMHACTB OOPA3OBPIBATECA CA0Ï KOPHI, COTKAHHOÏ N3B KOPHEÏ BOJAHBIXB PaACTEHIÏ M BOJAHArTO UBbTa (PACKH), HAHOCOBB ANCTBEBB, XBOIO M NbI- an. TakaA KOPA HPelCTABIACTCA YA JOBOIPHO TYCTOW MaCCoW niaBalOINeb Ha BO1b. [ocreneHxo, xoTa mn mey- AeHHO 3TOTB CIO YBEIUYBACTCA BB TONMUHY M NPHHY n OOCBMEHACEMBIA OO!OTHBIMU TPaBaMH CKPBIIACTCA ele 6o1be HaxOHEIUB 3aBOIAKMBACTR BCE 03EPO TOICTON M 1OBOIPHO KP'BTKOIO IICHOW, KOTOPaA Ye BB COCTOAHIM HO11EPKABATE KYCTBI M Aa%ke HeOo1binia 1epeBba. [lo m5- pB 3apoCraHiA TPACHHBI DOCABAHNMN, OOIOTHBIA PacTe- HIA BBITHCHAIOTCA MXOMB, KOTOPBIÜ ele 601be CHIAUABAETE H YTOIAeTE HAIOBVAYIO HOYBY, KOTOPAA Y#E TeIIEPP BB COCTOAHIN BHILEPÆUBATR TAKECTR JeI0BbRKA HE NPOPEIBA- ACb, XOTA KaXKADIA Ia 3aCTABIACTB CEE BOIHOBATECA BB Ocabiieñ Ain MeHbIICÜ CTENHEM, CMOTPA I0 TOJHUHE CAO. Bospinia-ra1y60kiA 03epa OYeHP MEAICHHO HOJIANTCA UPO- HecCy Takoro 3aPOCTAHIA M BB CEPeANHE UXB BCerAa OC- TAalOTCA TaKB HAa3BIBACMBIE OKOUKH MAM HPOCOCH, T. €. MbCTa COBePIIEHHO OTKPPITHIA AIM OOMAaHANBO 3aC0peH- HBIA CYXOÏW TPaBOW, IACTEAMN n1eCeHPD. OueHb 4acTo 9TH OKOUKH OCTAIOTCA M BB TaKUXB MbCTAXB IAB OPHTR no3emHBle Kkawun.—Cioñ noCTerleHHO YTOIHAACE HaKO- HeUB HaJaeTB Ha AHO; BBICTYUNBILAA BOJà HACTIO HCHa- pAeTCA, AaCTIN Ha He OG6pasyeTCA HOBBI CIO, TaKB yTO CB TeJeHIEMB BPEMEHM TPACUHA O6PAACTCA BB TOP- aunx» (‘). (*) IlymopoBckaa TONE NPeACTABIACTE OTIMUHBIA UPMMbPH COAPHATO 3apoCTaloimaro o3epa. BE HaCTOaiiee BpeMA4 OHO lNpeACTABIAETCA OGIUMPARBIMB OOA0TOME 15 BEPCTE BB AÏMHY M 2 Bb INHMPMHY (Bb cepeanab 5 BepCTb), HA KOTOPOME TOABKO KO rAb HAUYHHACTR pa- 391 Hepexoqume Kb PaCTUTeILHOCTA HAaLIUXP HLepBOOIT- HbIXB J'PCOBB. Mpi roBopuan yxe UTO HePBOHAHAILHO J'bCA HOKPPIBAIN TOIBKO B03BBIINeHHOCTU. lo MBPB 3aPOCTAHIA 6010TB Hpo- CTPAHCTBO 3aHHMaeMoe MM CTAHOBHAOCE OGINUPHBE, HO OHO BCE TaKH He YBeANHABAIOCb Bb TaKOÏ CTeleHH, ATO- GbI MOT10 BO3HarpaiuTs OAHOBPeMEHHPIA ONYCTOILEHIA HPO- H3BOJAUMBIA Bb HUXB 4e10BBROM. HT HnKkakoro COMHBHIA TO BB APeBHÉËIIIA BpeMeHA BCE IIPOCTPAHCTBO He3aHATOE BOAAMA OBIIO HOKPHITO 06- IUUPHBIMU CGHAOLIHBIMU XBOÜHPIMN ABCAMH, BB CePelnHP KOTOPBIXB He MO[IN Pa3BHBATLCA Ja M OUT He MOTIN HONACTE CHMAHA JNCTBEHHBIXb AePeBPEBB, TPEOYHIAXE Goabe cBbra. ro 970 ABÜCTBNTEIRHO TaKB, Ha TO YKa- 3BIBAIOTB OCTATKA AXB—Häaln TenepeluiHie Oo1buie XBOÏÜ- Hble abCa. BR rayOuHb UXB He PacTeTR HU OAHATO ANCT- BeHHATO xepeBa H OHH elle 40 CUXB IOPB COCTABIANTE rIaBHYI0O MaCCy 41bCOBB, TO OJEBHAHO JOKA3PIBACTB XP HepBoHAdaJLHOE 3Ha4eRie AA ApeBecHoii @iopel CTPaHbl. JAucrBeHHPIA JePeBLA M KYCTAPHUKH MOTIN Pa3BUBATECA TOUPKO Ha 601Be OTKPPITHIXB MBCTAXB, T. €. BCA Macca INCTBEHHBIXB AePeBbEBb TPYIHPOBAIACR HO ONYIIKAMB XBOÂHBIXB 1BCOBBR — BB AOIHHAXB PKR MH II0 GOeperame 03ep5, Ab BCP YyCaokia ORAN HanOo1be G4aronpiATHEI A1A UXB Pa3BATIA. Ho ecan upeauo1oxnmTB 4T0 OTHOlIeHIE MeAY HOPOJAMM XBOÏHBIXB ACPEBLEBB OBIAO LOT TOXKE CaMO8 KakKb M CTA Meukiñ KyCrapauk2. .IbTB 50 Hasaydbk 970 03epo uepebsxarm Hä AOAKAXB, HO Telleph OCTAAOCR OTKPBITHIMB TOALKO HeOOABIHIOE HPOCTPAHCTBO uoCcpeauxb er0, AUGPATECH AO KOTOPArTO HBTP HUKü- KOM BO3MUÆHOCTH, 392 TellePb, T. 6. Hpe001alaHle e1M HAÏB COCHOË, TO 2Taro HEID3A CKA3ATR O ANCTBEHHBIXB ABCAXB. TO, BB HaCro- Aljee BPeMA He CYIIECTBYETB NPeKHATO OTHOUIEHIA MeX- AY HAMU—Ha 9TO YKA3BIBAWTBE MHOTIE arTH. Mi nmb- eMB OBUAHBIA AOKA3ATEIRCTBA UTO AOAUHPI PPKB A 6O!E- LUXB O036PB HOKPEITHIA TIO1OPOAHBIMBb MIOMB, BB IPexk- HiA BpeMeHa OBMM HOKPPITHI OOIAPHBIMN AYOOBBIMN J'bCa- MH, KOTOPPIE OBIIH Y4aCTIW NCTPEOIEHEI HÉKOTOPHIMH ne- peBOPOTAMN, 3a KOTOPBIMN HOC1b10BAIU HBKOTOPEIA H3MB- HeHIA YCAOBIÏ UXB CYIECTBOBAHIA, AACTIO NCTPEOICHPI BO3PACTAaWINUMB HACeIEHIEMB, KOTOPOB, IOHATHOE 40, CO3HaBalO BC npenMyIeCTBa AÿOa Hal'B APYTUMN 1peBeC- HPIMH HOPOJaMN. BY HaCToaee BpeMA AYÔB IaleKO HE TakB MHOTOUY- CIeHB KaKB Upezxle. OHB BCTPHHAETCA, KaKB OBIAO CKa- 3aH0, BB POCTOBCKOMB YB31P—HWT03analHo HOIOBHHEI (*). SIC BB OKPeCTHOCTAXB POCTOBCKArO 03epa OHB npous- pacTaeTR HbAIBIMN POIHAMN M AOCTATACTPR AOBOIPHO 3Ha- YJUTEIBHOÏ BEIUAUHPI, XOTA OOBIKHOBEHHO HEAOCTATOUHOCTE CBOÏCTBeHHATO AIA H@TO CJIOA HOYBPI OBIBAETB UPAIAHOIN TOrTO, UTO OHB HNPEKACBPEMEHHO TEPACTB CBOW BEPILUHY M Ha4nHaeTB COXHYTE. KB ChBepy oTB Pocrogckaro o3epa BB yb31ax® flpociaBCKkoMB, PoMaHoBcKkoMB, PHIGNHCKOME nm ŸrindCKOMB 1ÿÔB BCTPHAIACTCA OAAHOAHEIMN YaAXIBIMA M HCKPUBICHHBIMN 3K3EMHIAPAMU. Bo BCEMB 3aBOIKPN OHB (4) Oco6enno Ha npocTpanCTBb OT Cera JIOKAOROBR KB Ceiy Taxn- LAMB. O MHOrOouYnCIeHHOCTH AYOA BE NpexHie BPeMEHA CBHABTEIE- CTBYETE MHOXeCeBO (34) HasBaHiñ Ceuseniñ, HAXOAAIMUXCH TeNepp Bb OOJLIIUHCTBB CIVAACBB BE TAKUXB MbCTAXB TAB VAE HEIP3A BCTPHTUTR HU OAHOTO AepeBa. BA35 M Auna TOXE GHIAH TOPpa310 pacupocrpanenHbe uw BbPOATHO pocan He6O1PMuMu pomamn, B% fApocaasckoÏï ryGepHim HaxOAuTCAa 13 AepeheHP HOSYAHBIIHXPR Ha- 3Banig OTE HepBaro 4 25 Ceseniä — OTB BTOpOü. 393 numbers y%xe Oo41blliee CXOACTBO CB KYCTAPHAKOMB, HEIN aepeBOMB M PhikO AOCTHTACTB TOMNINHPI O041be ABYX®, TpexB BepiukoBt. Takie 1YOBI PaCTYTB HpeNMYINeCTBEHHO 10 3a1ABHBIMB ayrams Mouorn (poma Ha? cezomB B5r- pexsm3), Illexcabr (nozocow Ha 15BomB Gepery), CuTn (er Mpunrncroms yb315) nu Botru (/Aanua. nm fpocuas. ybs310B%). P'huxoï nat 10 HBKOTOPOË CreneHn 06YÿC10B- INBaeTB POH3pPACTAHIE UXB;, BB APYTUXB MBCTHOCTAXB SABOIKPA, IUIICHHBIXB 9TATO Mia, AYOY HÉTB BOBCe. Brio onHako BpeMA KOrla AYOOBHIA JePeBHIA PaCin y HaC®B Bb HECPABHEHHO OO1bIIEMB KOIHYECTBB A AOCTArAIN TaKOÏ HPAMUSHBI M TOJIUHPI, KAKOÏ MPBI YÆC HUKOTIa He BCTpbuaemz 6o1be. OrpomHsie CTBOIBI MX, H04epHbBInIe N nOiyAnBiIe HeOFBIKHOBEHHVIO KPBHOCTR BCTPBIANTCA MHOTIA BB OlPOMHOMB KOINJECTBB BB pyciaxB Jlercupi, Mouorn nm oco6eHHo BB MaleHBkuxB phakaxB MbliukuHc- Karo, JAwOnmckKaro, Aanuaogckaro, [lomexonckaro nm Mo- IOXCKATO YB310B%. Dosbiiaa 4acrb 9TUXR AYOOBR OUeBNAHO OBIIA BBIMBITA 13 [OUBEI BO BPEMA YCMIeHHArO AbACTBIA BO1B Ha 6e- pera T. e. BO BP@MA BeCEHHATO NOIOBOADA. CTBOIBI 9TU BPHIPBAHHFIE CB KOPHAMU NOCTENCHHO JI0KHAINCE HA phIHO6 AHO M 3aHOCcnancb 6o1be VI MeEHbe TOICTHIMB CI06MB (10 caxenn nm Goube) phuyaro HaHoca M Ma no rpen- MyIuecrBy. CR TeseHieMB BpeMeHA phka HAN PhYKA YKI0- HAJACR BB CTOPOHY UM HaJAHala Pa3MBIBATR OTIOXKEHHPIE el) OCalKN H O6Hakala HbKOrT1a NorpeOeHHEHIE € pacTu- TeJBHbIE OCTATKH. DOIbIUUHCTBO AÿY6OBB OJHAKO, KaKB M C1B10Ba10 OKMJIATb, BCE elle HaXOAATCA HUXKE YPOBHA BOAbI; BbIlIE HaXOANTCA TOIBKO MEHBIIAA HACTh, TAKB JTO UO HeÏ Mbl MOXKEMB COCTABNTR CeO0Üb TOIPKO HPAOAI3U- TEIBHOE UOHATIE O KOIUIECTBH 3aHECEHHPIXE AepeBLEB |‘). () ApyruxB Aepeseesr KpomB 41ÿy6a ete He OPBIA0 HaïAeHO H 9TOTR 394 HT» HwkakOrO COMHbHIA, YTO pexkHIe HOTOKH BOl Gbian o6nabHbe M BO BPeMA Pa31NBOBB OKA3bIBAAM OOJR- ee q'bäcTBie Ha O6epera N APeBeCHYO PacTATEIHOCTL noCcibAHUX, HO BbPOATHO OTB 3TOË OOBIKHOBEHHOË HpU- YUHEI YHOCUHINCE pBKOÏ OAHN CTapsle, ApAXABIE AYOBI ele pambe ynagmie nan Gansrie KE naleHiO. JTO 10RASHIBACT- CA TOJUIUHON CTBOAOBB, OUeHP AACTO OKOIO OOXBATA Bb okpyxocTu. Ilosromy Ham» KaxeTCa 4To norpeGenie Ta- KOTO TPOMaAHarO KOIMJeCTBA AYOOBE HE MOXKETE OBITR 00B- aCHeHO OOÔBIKHOBEHHBIMM pasanBamu. HeoGxoammo cxb4y- @TB NPEAIOIOKUTE JTO TYTB BO IePBBIXB Y1aCTBOBaI0 nepioqudecroe yCmienie nocmbIHNXB, KOTOPBIE OKA3BIBAIM cBoe J1bCTBIE M Ha 310POBBIE AEPEBLA — T. €. 3HAUATEIP- HBIA HaBOJHeHIA; BO BTOPBIXB elle OAHA HPHAAHA COBCHMP apyraro poja. [locasanaa BR HaCcToaiee Bpema UMbeTr HanGoïbmyo ouesuaocts. B5 pBkb I[apmé ([lowexon- craro ybs3aa) Bnagatwimmeïñ 83 [lercHy MbI 8aMBTHIN OTPOM- HO KOINJECTBO APEBECHBIXB CTBOIOBB, HABAICHHBIXB lPY- LAMU BB o1Hy cTopoy Bepuuxamn (‘). [ocrbania BC O6paineHbI HpnÉINSNTEIPHO Ha C'HBEPOBOCTOKB, 601bE MAN MeHbe NePUeHAUKYIAPHBI TeAeHIO PARU. Takoe moroxe- Hie mn ero npaBHABHOCTE (*) noka3bIBAeTB ATO BB 9TOMB cayuab He BOJa a BTEPB UrPals TAàBHYK POI. CuabHaa BonpoC& eme TpeOyeTre AaïPHbäMArO H3CAbAOBAHIA. Ecau xe 9To _ NOATBePAUTCA, TO BE TAKOMB CAÿAAb MOKHO OYACTE AK NpeANO- AOKHTE TO HBKOrAA HA BCEMB NPOCTPAHCTBb npeobxAAAME 065, KOTOPEIM CE H3MbHEHIeME YCAOBIX 3aMPHHACA EAbIO. Ho 8BHbponrT- be uTO AYOEI PaACAH TOAEKO NO 3AAMBHPIMBE AYTAMBE, Ha OKpanHË NocxbARHXB APYriA AHCTBEHHBIA NOPOAFT H HAKOHEUWE IE BHIME XBOMHBIA ACPEBPA. (1) C. C. Bbaosépos, CB KOTOPHIMB MI OCMATPHBAAIH 9TO MBCTO, Ha CAHTAIS NOCAb BE OAHOMB TOABKO MbcTb Goxbe 50 aeperbess. (2) OueBmAHO TO APeBeCHBIE CTBOMEI OT ABACTBIA TeueHiA MOTIH paCnoxaraTECA Ha AR PKR Win COBEPINERHO HENPARHABHO, WA npAO0OAbHO. 399 Gypa 1oMaïa 1ePeBbA BBIPBIBAIA HXB CB KOPHAMM M KIAJa nXB NPaBAIBHPIMU PAAAMA BB O1HOMB HAlPaBIeHIN CE Bb- TpomB. PAubI TU HPeACTABIAA CO6OW OTPOMHYO MacCy, BCB JICHBI KOTOpOÏ ThCHO HePenIelNCR APYyrB CB APy- romMB M daCTiX elle DPAKPHIAAINCR KB 3€M1B HO0OYHEIMH KOPHAMH, y#e He MOrAIN OBITE BUOIHB YHECEHEI PA3ANBOME Illekcnb m ocTaBalncs Ha TOMB *e MAN HOYTH TOMB Xe MbCTÉ A BB TOMB #*Ke CAMOMB N010*%EHIU, HOCTENEHHO 3a- BaJABaeMbIe HOBBIMB C108MB HAa, KOTOPBIÏ HPHAABAIE HMB ere O01PIIYO HeHO01BHKHOCTB. TakumB 06pasomB AYOEH, pociie BB OGIUPHEXB pH- YHBIXB A01HHAXB TAB BÉTEPR BCerO MeHBe MOIB BCTPHAATE npenATCTBiA, NOABEPralUCb OOOHWAHOMY ABACTBIO BOJI H BbTpa, T. 6. eCTBEHHOMY H0100py BCAbACTBIe KOTOparo OCTABaAUCE TOIBKO HauOo1be Kpbukia an HanOo1be ru6- Kia AepeBba. OTcwia CIBAYETBE YATO 3aINBHBIE AY[à HU BB KAKOMB CAÿ4ab HO MOTIM DPeACTABIATE TaKOË CHAIOIIHOË apeBeCHOÏ PaCTATeIBHOCTN, KaKYO MBI BHAUMB BB XBOÏ- HBIXB 1CAXB M ATO KYCTAPHHKH IHPOH3PACTAIM HCKAW- UANTeIPHO BB PhYHBIXB AOIUHAXB. Bo BTOPBIXB, O4EBHAHO TO O01BINAA 4ACTR 1YOOBB Po- CIà HO 3AIABHEIMB AYTAMB H OH COCTABIAIH 3AbCE eABa in He nPpeoOIATAQIIYE HOPOLY AUNCTBEHHBIXB JAEPeBLEBS. OTO A0KA3HIBAETCA KOIHYECTBOMB AXE. BR TpeTEAX'E, HaKOXKIeHIE OTPOMBPIXBE DPAMOCTBOIBHEIXE 1Y00BB BB PYCIAaXB PKE CBEPOBOCTOYHOËÏ HOIOBHHEI M HBIHPIUHAA UCKPABICHHOCTE A HE3HAIUTEIBHAA BBICOTA XF AOKA3IBAOTE 3HA4ATeIbHOC H3MbHEHIE YCAOBIH HXB Cy- INECTBOBAHIA, T. €. lAABHbIMB 06Pa30MB HPOH3OUMO H3- mMbHeHie KIHMATa. B% 4erTBepTBIXB, AYOPI npexJe BCXR JIPEBLEBBR OEM HCTpeOL1EHBI 4E10BBKOMB. 396 Ilocrb ucrpeôzenia AYOOBBIXR ABCOBR, XBOÏHBIE 1BCa Bce elle 3aHUMAIM OTPOMBBIA HPOCTPAHCTBA, TBMB Oo1be yTO 110 MbPB OCyIIeHIA 03ep'R A 06Pa30BaHIA OOIOTH, [10- CabAHIA 3APOCTAAN NCKIOANTEIHO UMA. /0 CuxB nopr OH COCTABIAIM TIABHYIO MaCCY HalAXB JbCOBB, OOIE- (a JaCT HAIIHXB O010TB (T. €. MOXOBHIA), 3apOCTAlA cocHakoM3. Ho BMBCTB CB 3TAMB YBEIUIEHIEME HPOCTPAH- CTBA 3aHuMaëeMarO TBePAOÏ 3eMieÏ à CAbIOBATEIRHO 16- CaMM, IJO HapalieibHOE BO3PaCTAHIe HaCeIeHIA, KOTOPOE 6PIIO BPIHYÆACHO TONOPOMB M OTHEMB HPOAYINATE Ce0B AOpOry BB HEUPOXOIUMBIXB ACOPAXB UN TAKHMB O6pPa3OMB abiath 3eMJ0 yA06H010 AA BO31b1HIBaHIA. [locrenexHo Cr KaABIMB CTOIBTIEMB YMEHPIAIOCE J'BCHOC HPOCTPAHCTBO M YBeJHANBAIOCR KOIHJECTBO HaXOTHOË M CHOKOCHOÏ 3eMiyn: JbCAa pasph#KalCP, HepeCBKAINCR 3HAIUTEIPHBIMN NOJAHAMU, TePAIN CBOËÏ APeMYAÏ XAPAKTEPR M CTaHOBy- aucb 6o1be CMbINAHHBIMH. JACTBEHHPIA AePeBbA MOTAN pacTH He TOIPKO Ha ONVIUFÉ, HO U BB TAYOUHE XBOÏHPIXB 1bcoBB. B% TOMB Ciy4ab KOrT1a noCiPAHIe COBePIIEHHO ncTpeOIAInNCL, MéHbe A101r0Bb4Ha4 Oepesza, OCHHA HN OIPXA 3aCTYHAIN HXB MbCTO M EIb H COCHA OCTABAINCE YXKE Ha BTOPOMB HIaHb. — TakuMB 06pPa3OMB HPOU3OIAN AOBOIPHO 3HAYATCIDHBIE ANCTBeHHBIE 1bCA, KOTOPBIE BB HaCTOAIEeE BPeMA JaleKO He TaKOBBI, KaKUMN OBISN IIpeXJE. Ho Tam® raxb HaceseHie yike HY#KAalOCR BB J'PCAXP, 9Ta 3aMbHa XBOËHPIXB J'BCOBR HOIHIA ele AaïbIIe A ABU- inc yncTsie aucrBenHpie JbCa. Ho oHn Tenepk y#xe He Morin KOH@YHO 1OCTHrATR CBO6rO NOJHarO Pa3BATIA. OTU pou, HOCTENEHHO BBIPYOaeMBIA CB RAKAPIMB T'EAOMB MEIB- 4alOTB U HaKOHEIFB OOPalLAlOTCA BB CHIOHHOÏ rYCTOÏ KY- CTAPHUKB, MHCTO KOTOparo CO BpeMeHEMB 3aCTYHaeTB BbI- roHB MA HaiH4. BR HaCTOaiee BPeMA MOXKHO OPITL fO- 397 JOKUTOIPHO YBPBPEHHPIMB UTO KYCTAPHNKB MEIKOIPCRE, OCOGEHHO BB HITO3aUalHOË NOIOBUHB, 3AHUMAOTE BA1B06 GOIBIIYE HIOIAUR NPOTUBB CTpoeBaro rbcy. [pexze pa- 3yMBeTCA OBIAO COBePIHIEHHO OÔPATHOE OTHOHIEHIE. Onucagr BB OGUXE JePraxB HOCTeleHHoe n3MbHeHie pesseha MBCTHOCTH A H3MBHEHIE APEBECHOÏ PACTATEABHO- CT HONPITAEMCA OCBACHUTE HOCTEUCHHBIÏ XOIB 3MbHe- HiA HaCeJeHIA BBICIIUXB AKUBOTHPIXB. Mr1 roBopnin y#e YTO HEPBOHAIAIBHO HOUTIH BCE TpoC- TPaHCTBO OBIIO 3aHATO XBOÜHBIMN 1BCAMn n Bojamn. bo- JOTB OBIIAO eIIE CPABHATEIRHO HEMHOTO M OH BOOGIrEe ABIAIOTCA UO3AHPÜIIUMB 06pa3oBaHIeMB. Ha 3ToMR ocHo- BAHIN JeTKO BBIBECTH, ATO BB 9TO BPeMA NpeoOIaara 60- poBaA U BOAHaa ayHa CB TBMA XaPaKTePNCTAHECKNMN BUJAMM, © KOTOPPIXB MBI Ye TOBOPHAN. OCO6R TAXE BJIOBB 10 BCeÏ BBPOATHOCTN COCTABAIAIM TOTIA 3Ha4n- TeibHoe Go1bAHCTBO. nero GororHan ayxa n payxa JUCTBEHHBIXB A'BCOBB, GBIAM Ie HEACHO BBIPAKEHBI M HOCISIHION MBI HaXOIMAU TOIPKO NO 6eperaMB PÉKB 03ep3. [o mp BBICRIXAHIA H HPe06pa30OBAHIA HOCIBAHNXH, 60- I0THa4 DayHa noiyuala BCe Oo1bINIA U GOSbIIÜ Hepesber HayB BOAHOË. DbopoBaa ayHa BB CBoI odepeib, np He- HOCpeACTBEHHOË TOMOIUU 4eIOBbKA, 3aMPHAIACE bayHOW JACTBEHHBIXS 1BCOBB: OOIBIIIE EIOBRIE JBCA CB KAKIBIMB TOAOMB HNPUHAUMalU BCe 6onbe un Oo1be CMBIIAHHPIÔ Xa- PaKTepR M HaKOHEIB OKOH4ATEIPHO 3aMBHAINCE YEPHO- J'CLEMB. Ho © yBeinuenieMR HaCeïeHia yÿBelmunBaioch Koun- yeCTBO O6PaOOTRIBAEMOÏ 3EMAN —HNaHU A NCKYCTBEHHBIXE ayro8r. [lo3Tomy yBesnuenie Hacexenia numbers Biianie TOIPKO Ha YÿBelH4eHle 1048BarO0 HU OTHACTH JYTOBATO Ha- CeIeHIA. NE 4. 1868. 26 398 Tax Kak® MeIKOÏbCEE, POIM, NOIS H ayra UMBHOTH HanGoubIUYW YCTOËUNBOCTE, TO H ayHa XB NPeICTaB- aaeTrca Hau6o1be IOCTOAHHON M KOIHYECTBO BUJIOBR Ha- CeJAWINUXB 9TA MÉCTHOCTH OYARTBR YVBEIUAABATECA NO M- pb BHIPYOKU OOIPINXBE JPCOBE U oCyueHia 601078. bo- poBas U BOAHAaA (BB OOMNPHOMBE CMBICIÉ) ayHbI CTalo GEITR CaMBIA HEYCTOÏANBBIA. JTO TBMB 601be CpaBe]in- BO YTO OHb 3aK4WUalTB BB Ce0b OTPOMHOE OOJIPINNHCTBO KUBOTHBIXB HPeCIbIYEMPXB HCIOB FROM. HKOTOPHIA 3 HAXB YÆE MCTPEOIERE MMB, APYTIA paHO win n031AHO, [IPAMO WA ROCBEHHO TOKE BEITÉCHAWT- CA JeloBJeCKHMB HaCeleHIeMB. /Ipyrie BHJABI Ha060POTE noay4aWTB Oo1be OGuWIpHOE PacnpoCTpaHeHIE, CTaHO- BATCA MHOTOYACICEHHA. OJHAKO HEIb3A 3HATE K HPeABH- aËTR BCXB Pa3HOOGPASHEIXB YCIOBI 3aBCHMOCTH XP oTB MCTHOCTH H APY['B OTE APYTAa H HOTOMY CYABOà MHO- TUXB OCTAETCA NOKPEITON MPAKOMB Hen3BÉCTHOCTU. ua Goubieï KPaTKOCTU H HarTIAAHOCTA MEI PeACTaB- aaemB TaOAMEI. Bausku K«8 Co gBpeme-| Ymensme-| AôcoanT- okxonua- |Hem® 6oubelaie, HeCMO- | Cosepruien- | TeAPHOMY pau Mexbe|Tpa Ha yBe- | | | Kocseux- HO HCTpe6- ucrpeGse- | conepimen-| auuenie Hixo (1). HO. GaaronpiAT- HBIXD ÿCI0- AeHPI. Biñ. Ka6ans. Meodsmos. Aouns. Pycaxr. Iloreexu. Bo6pr umo-|Prce. Kynuua. PBroarke. AHumnuku. xetB 6nTelPoccouara. Hopra. Brio0yu- nékoroprie |Bapcyns. |AÆoce. Ka (?) apyrie 28b-[Ouenp. Buxyxoa? pu. Aurkan x0-|BAKGAHMO- 3a. |ÆeTB OBITE Cmeepunu |HBKOTOpHIe oxenb. |apyrie. Jeniepow- K4U. (t) M3 XMBOTHBIXE BTOParo paspAAa MHOrIA Y>Ke COBEPINEHHO BHITÉ- CHEHBL M TOAXLKO 3a6braB (CM. BEIIE), AO0C5 BR HACTOAMEE BPEMA 399 Hourn aôconwr- |Ÿmenpiienie ne-[A6corwTaoe yBe- Kocsennoe Hoe ymenbuenie [CMOTPA Ha YBEAH- ymenbinexie (4e- (aepes& ucrpe6-| uenie G6aaro- xueie. pes axcTpe6xenie sexie yerob- |[HPiATHPBIXB YCAO- COR). KOM%). Biä. Bca eodanan |Æepraw. #Kasoponors. |Baxupr. nTuua, Kpoué |/ouawniü 20-| Bopoôvu. l'opaunxa n HeynorpeOuae- |4y66 (?). Corvus. gooôme BCB 60- MBIXE BB nuuy [Crpan Kkypo-|Anthus. POBBIA THNBI O- Larides. namka. Motacilla. COÉEHHO Kie- Beazoaenacman|Temepess. Sylvia. cmu, Parus NTUHA KPOMB Salicaria. cristatus, ater, Crex pratensis, Cmpuucu. Turdus Meru- Aegialites n Ac- Hirundo. la, Fring. spi- titès. Baian kypo- namka. Tayxape. Paôuukz. Uecmpue Oam-Inus un muorie Abl I BE 0CO6en-l1pyrie; 3e4eHbLe aocTu Picus mi-ln uephbte À Am- nor un tridacty-l4vt. lus. Kpyuasie xnu- Voodu (?) HAKN Hanp. Meurie œuwnu-|Aquila fulva, ku uw cou. |Haliaetos albi- (epess yseau-lcilla, Circus ru- Jexie numm). |fus, Pandion haliaetos; 6oar- mia CoBbl. (Hepesr ymeus- meaie nm). Ha CTOIBKO OGHIKHOBEHHOE KHBOTHOE, ATO HCTpebreHIe er0 NOCAB- aAyeT& HeCKOpo. Vmensmenie 4emyuuxc HbwueË HAXOAMTCA BE NPH- MO 3aBHCHMOCTH OTE BHIPYOKH AËCORE, 4TO OOBIKBOBEHHO AbAaeT- CA 3HRMOÏ, 26° 400 YAABA UJETPIPHA/LATAA. OGue euseodw. Xaparmepucmuueckie eudeCreeepo8ocmou- noi u IOro3anadnoù o64acmu. HpeoGaadanie 6opoeoù u 800- hoù faynet NO HACMOAUGEE 6PEMA. JHauehie Avmne paynb KakS kpUuMepiA AA CPABEMIA. Jhauente OOALWUXT 0010M6 u uvcous. Pasauuin 65 haceaeniu AUCMEENNEIXLS, CMIEUAHHEICS u xeoünuxs Armcoes. Koauuecmeo ocoûe eopobbunbixX& nmuus UGXOOUMCA 65 0OPARHOMT omhouehiu C6 Pasplb- HCeHHOCN6IO arco6s. HopMaabioe U HeHOPMAALHOE KOAU- uecmeo ocobeù. KRoauuecmeo 6u0085 004aCMu npAMO npo- NOPUIOHAAEHO PAIHOOOPAIIO MIECMHOCMU. flous ayHoï MPI noupasyMbBain BOLOIE BC MaCCY Haceïexia aanxoï mbcraocru. Hacezenie 370 n3MBHACTCA lo BpeMeHaMB lOJa, NO XapakTePÿ MBCTHOCTH U LOTOMY ayHsi OBIBAWTE OUeHb Pas AH. Xapakrepncrndecxkoe oTingie ayHb1 HO3BOHOHHBIXE ApoO- caaBcKoñ ryOepHIM COCTABIAIOTR BO [IePBEIXB, OTPOMHOE “oAn4eCTBO THb31ALMXCA UTUUB, BO BTOPHIXB, U3006m4ie BAXOBB KPaCHOIECRA UM npeoGalanie J'bCHaro M BOJHArO HaCeseHiA Ha]b fOIeBHIMB M JYTOBPIMB, T. €. CTETIHBIMB BB OOLIMPHOMB CMBICAB. Booôme BecbMa TPYAHO ONpelXRAUTE FPAHWUBI 300107M- YeCEUXB OGJaCTeÏ U TOIPKO TIaBHBIA AbleHIA BCeü MBCT- HOCTH UMbIOTBR 6016 TBePA0E ocxoBanie. Bropocrenex- HbIA M TPeTLECTENEHHBIA OOIACTH COCTABIAOTE 6Goube nc- KYCTBEHHPIA 1BIeHIA. \ Abaenie CTpaHBl Ha HEPBOCTENEHHPIA 30010rn4eCKiA 0041a- CTH OCHOBBIBA6TCA Ha TeOI0TAIECKOMB CTPOeHIM, pesbep NoJBbI M KAHMATB M HOTOMY OJeBMAHO, YTO ayHa AXB 1OJKHA NMTE BeCRMa Ph3RIA OTAHNIA. 101 ATO 10Ka3bIBACTCA n arrTamn. B? C’HBEPOBOCTO4HOÏ OG1ACTH KABETB OUeHP MHOTO TaK!HXB BUIOBR 3Bbpeñ M UTHLb, KOTOPRIe HOUTH HHKOTAA AH OYEHE PhAKO BCTPE- 4al0TCA BB 10r03anauHoñ no1oBuxb (‘). [lepsaa Hecomntu- HO nmbeTr Oo1be OoraTy© DayHY M BB Heii nCKIOAU- TEJBHO BCTPHAAIOTCA C'ÉBePHBIE BUABI KMBOTHBIXB. HOro- 3aHNaAHAA UOIOBHHA 0 UpAYAHB OO1bINOËÏ HACeIeHHOCTH M MEHbILIATO KOJNYECTBA JBCOBB, OOIOTR M O3ePR 3Hayn- TeiBHO OB1Hbe M XOpakTepn3yeTCa 6o1be OTPAHATeIPHEI- MU NPM3HAKAMN; HO BB HE MCKJIOYNTEIPHO BCTPe4AITCA MHorie I0%HbIe BHABI (*). — OTCioia raaBHaa npuanua OTPOMHArO KOIN4eCTBA THB3AAIUXCA BHAIOBR THB. Apo- CIABCKAA TYOCPHIA TPUHALIEKATB Ha NO10BNHY Cperxeïñ, Ha nosonxy Chseposocrognoÿ Poccin. B'> Hacroaiiee BpeMA Ha CTOPOHB Boo M 4bCcHoû Payubi elle 3Ha4UTeILHBIÜ HepeBËC'r, Ooïbe oJeBnAxbtñ BR CbBepoBocrouHoñ noioBnnb. Co BpemeneMr, no nc- (1) Aus œaynsr ChBEPOROCTONROË NOAMOBHHBI xXapakrepucruuun: Pan- dion haliaëtos (aa ITfekcnb), Buteo lagopus, Astur nov. sp., Circus rufus, Surnia funerea, Surnia Nyctea KkoTtopan sbpoarno rab34nT- ca 34ACR dame; Picus tridactylus, Emberisa aureola, Fringilla linaria, Cinclus aquaticus [?), Turdus torquatus, Lagopus albus, neb Ardea, Sterna, Harelda glacialis, Cygnus, Anser [?), Oidemia, Fuligula, Podiceps, Mergus, Anas clypeata, penelope un strepera (?). UaaBHBIMB O6PA3OMB DTA PAYHA XAPAKTEPH3YETCA MHOTOAACIEH- HOCTEIO BOAHBIXE THB, ATO 3ABUCUTB HPAMO OTB MbCTHOCTH CH- REPOBOCTOAHOË HONOBNNPBI; HO 3AbCR Take BCTpbuarwTCa maorie yacTO CHBepHBIe RHABI. — M3% 3Bbpeï xapakrepncTnganhi o4enm, KUCYAU, MeABbAH, BEIAPHI, PPICH H MHOTOAHCIEHHOCTE AOCEÏ. TorsKko BB HrO3aNaAHO HOAOBUHB OBIAU 3ambuens Coracias Gar- rula, Alauda arborea, Emberiza cirlus, Lanius rufus, no 3a4bce ABPOATHO KpañHiä NpeAbaB UXB pacnpocrpanenia. SAbCE Xe 68148 ga6awaaema Corvus corone; Orlygion coturnix BCTphuaerCa 34HbCE rOPA3AO Aauie M MbI CAMH HBKOrAA He 3amMbdaan uxB BB CbBePO- BOCTO4HOË O6xacTu. KRporbr m xOMAKW 34ABCL Trakxe 6o1Be pacnpo- CTPAHEHEI. + —_ 402 TpeGieHin XBOÏHBIXR JBCOBB M OCYILNeHIN GO10TB, ABHOE npeo6Aalanie HOIYANTE DayHA ANCTBEHHBIXB ABCOBB, KYC- TOB®B, nl01e M OT4JaCTH 1yroBB. [osrTomy oueBuano uro Bcero HeN3MbHHbe J0MaiHAA ayHa n payHa POUR H Ca- 10B% M JTO H3MBHeHIe MBCTHOCTH BCero MeHbiee BaiaHie NMBETE Ha Ta10Bb, KOTOPBIE AePKATCA NPeNMYIECTBEH- HO BB ANCTBEHHPIXE APCAXB, OTKYAà H@ MOTYTR OPITR HW BPITSCHEHBI, HU ACTpeO1eHbI. IIPUTOMB OHn BeAYTE BCOr- aa OCbIIYO KU3Hb M PacrnPoCTPaHeHIe UXB BB JAaHHOË MBCTHOCTH MOXHO ONPelPANTE OJeHB BBPHO. SBÉPA y#ke MOTYTB OTAAIATRCA BB 3HAIATEALHOÏ CTeEUCHA OTB HOCTO- AHHATO JÉTHATO MBCTONPEOBIBAHIA H BeCHMa MHOrIe 3 HUXB, [PH HEJIOCTATK NUILU, BeAYTR Oo1be 1 MeHbe Gpoaaiyo xu3H8. [rnnpr Baalba Haniyswummn cpeicrBamu uepeasuxeHia Oo1be BCBXR CHOCOOHBI KB Opolade XKH- 3HU, HO J'BTOMB BO HEPBPBIXR OHb He MOTYTB OTIÿYAATECA OTB THb31a Ha HpoioiknTeibHCe Bpema. [lo sroû npuaun- HB OHB JbTOMB OCHAIRI A ABTHAA DayHa XP MMPETR AA HaC® CaM0e BakKHO€ 3HadeHle, KakRb UMBIOUAA HOCTOAH- HbI XaPakTepB, KaKB KPATEPIyMB AA Cpasxenia. Becxow, OCEHLKO U BB OCOGEHHOCTU 3HMONW PaBHOBbCie MEXAY NH- Ij@10 HU NOTPEONTEIAMN OJeBUAHO HaPyYilaeTCA H He06X0- AUMbIMB CABACTBIEMB ABIACTCA CHadala OPOAAIAA KUIHE — nePeJeTHI H HaKOHEWB (BB HOCIPAHEMB CIÿIAB) OKOHA- TeIbHOe Vialenie n3B 1aHHoï mbCrHocTu. Moxxo Bo3pa- ST Ha 9TO, YTO KO1H4ECTBO PaCTATEIPHOË MIN OCEHLK 3HA4NTEIPHO YBEIUANBACTCA; HO, BO HEPBPIXB, HaJl0 HP- HATB BB CO06pPaxkeHIe, JTO YBeINANBACTCA BD 3HAIUTEIE- Ho CTeII@HN M KOIM4ECTBO OTpeOnTEIeÏ H YTO Jaxke MHOTIA J'BTOMB AUCTO HACBKOMOAJHPIA DITUUEI Bb TO BPeMA HATAITCA NCKIQUYUTEALHO KW; BO BTOPBIXB PaCTHTeIBHAA DAIIA PB AAHHOÏ MÉCTHOCTH HMKOTJA He MOXKETB OBITE onomHena. ÜTCHIa Ye CamMo CO6010 BEITEKAETB HE06X0- 403 ANMOCTb Gpoaateü KU3HU WU HAKOHEID OTIETE, KOTOPbIH, COGCTBEHHO rOBOPA, ECTb HePEIETHI COBEPINACMPIE Ha O- rpoMHOMB pasCToaHin.—OTieTs MCKIMOHATEIBHO HACHKO- MOAAIHBIXB HTUIND 3aBUCATB VAE OTB APYTUXB HPHAUHE— OTH 3HAYATEILHATO YMEHBIIEHIA KOINAECTBA HAC'KOMPIXB, YTO Bb CBOÏN OJEPEAP HPONCXOANTR OT HH3KOÏ TEMIEPA- Typsi. IlosTomy Temneparypa HMBeTR TOpa3io Oo1PINIEE, XOTO He HeIIOCPEACTBEHHOE BijaHie Ha HaC'BROMOAAHBIX®, Hexein 3ePHOAAHBIXR NTHIP. MoxHo Aa%ke CKRa3aTB YTO MEXAY HH3KOIO TEMTepaTYPOlW M OTICTOMB HEPBbIXB CY- IeCTBYeTR ONpelbieHHOE oTHOIIeHie, KOTOPOe ele 6o1be ACHO BHIPaKeHO BB HACEKOMPIXB. — XnmepiA TU YXKE oJeHb Mal0 3aBUCATB OTB HUCIINXB OPrAHN3MOBB, TAKB YTO HaNPHMBPFE TeMIepaTypa COCTABIACTE JA HAXP TpeTbe- CTeNeHHYIO HPAIMHY, yMexblieHie PacTUTeIRHOË OM, 06YC10B1HBawINEe yaaseHie OOIBINMHCTBA NTI — BTO- POCTeNeHHYH. BuMolo HaKOHEIE MBI BOBCE He 3aMb4aeMB KyCTapHOÏ, 6oxoTHOoË, IYTOBOÏË, noteBoï M BOAHOË DayHBI: OCTAETCA romainuaa n bcHaa. Becxow n oCeHEW Ha060POTR 1'ECHAA YMEHBINACTCA. Exean BB OKpeCTHOCTAXB HaXOAUTCA 6O1BIO6 601070 TO TyAa CONBAeTCA BCA 6O1OTHAA M OTHACTA BOAHAA NTHW- na. Toxe MbI BUAAMB M BB G6OPOBBIXE NTHIAXB. AncrsenHbie 4'bCa MMbIOTR MeHbUIEE KOIUIECTBO BHAOBP HIPOTHBB KPACHOMÉCHA, HO OTHOCHTEAPHO Ooiblee ANCAO oco6eü. Bobo CMbINaHHPIÏ 1bCR UMPETE CaMYK Pas- Hoo6pasayo payay. Jactsiü xBoMHBIM Gorade 4acTaro 1u- CTBeHHArTO HOTOMY ATO Hà ONVINRB HepBaro THB3AUTCA GOSBLUUHCTBO KYCTAPHBIXE NTAB. [ocsbiHia UMBIOTE 110- aTOMY camoe Gobuoe pmenpocrpanenie. B% xBOËHBIXB b- Cax® NOYTH BC HKMBOTHEIA KABYTD OIMKE KB ONYLUKP: 404 BB lAYOUHE HBTB pacteHiü, HBTP HACBKOMPIXb U HOTOMY MaiO nn. OTCHAA HOHATHO HoJeMy 31BCR THB31ATCA OAEU dAmAb (3e1eHBIE A 4ePHble), HaXo1AIIe CeOB HAILY BB CTBOJIAX'B CTAPbIXB AEPEBLEBR U LUUHUKU, CYILECTBOBA- Hie KOTOPBIXE 3aBUCUTB HOUTH OTB OJHAXB BPICIIUXB AKU- BOTHBIXB — ! I04eMY HaCe1eHIe BOPOOBHHEIXR THME 601be gdbMB MeHBbe 1BCBR (IPeACTABIACTCA CHIOUMHPIMB, PMP Aallle OHB HepechKkaeTCA NpOCbKAMM, AYKAÏKAMN M UPOTAINHAM, KOTOPIA HMCKAWUUTEILHO BCTPbAAOTCA BB INCTBEHHPIXB J'BCAX®. RonaecrBo ocoGeñ n3BbCTHArO BJà MOKETB OBITE HOP- MaJbHPIMB. HopmabHoe aucio HMÉIOTB BALL Mal0 MAN UOYTU HeNCTPeOIAeMBIe AeIOBHKOMB, HEHOPMAIPHOC BUJI NOIe3HBIe HAN BPEAHPBIE HOCIBAHEMY, KOTOPPBIE YHAATOXKA- wTCA 6o1be ABMB Ha eXeTOAHBIË HpAn101B. Ho TAKE KaKB BCB KUBOTHBIA HMBKTR OOIBUIYO VAN MEHPBIIYK B3aHMHYH CBA3b, TO M KOIHAIECTBO HEHCTPECIAEMPIXB KMBOTHBIXB BCE TaKM OUeHB YJaCTO OBIBAETR HEHOPMAIPBHO. BR AaHHoñ MbCTHOCTN BB U3BbCTHOE BpeMA (1BTOME) Ha pacrpeahieHie >KUBOTHBXR lAaBHOE BilaHle WMbETR MÉCTHOCTR M OTB Pa3H0006Pa3iA eA 3aBUCHTB M PasHO- 06pasie XD, MIN BBIPakKAA 9TY MBICIB BB O01be Oonpeab- JeHOÏ DOopMb xotuuecmeo 6u0065 OÔAACMU NpAMO Nnponop- wionaavho pazhoobpasto mrcmnocmu. MoxHo 1axe CKa3aTP, He 1IPEYBEIHANBAA, YTO, IPUHABB BB CO06paxkeHie HBKO- TOPPIA BTOPOCTEUNCHHBIA HPAANHB, HAUPMbPR GIN3OCTE lOpOJa, HaACeIEHHOCTE MBCTHOCTH, MOXHO 3apaHbe 10BO!E- HO BBPHO OUpeAbInTL payuy nocrbiHeü. AasbHbñIA HaO1WAeHIA LHOKAKYTE HaMB Ha CKOIBKO BBPHPI HAlUM BPIBOUBI. OueHb MOXeTB OBITb UTO B3TIAABI HALUIH COBPEMEHEMB BHLON3MPHATCA BB HBKOTOpOÏ cTerie- HH, HO Ha10 3aMBTUTb MH TO TO BCAKO LPaBNAIO HPeANO- 405 iaraeTB HBKOTOPPIA NCKADUCHIA, OCHOBPIBAACE HA KOTO- PHIXB HEAIb3A CYAUTR OÔB AÜCOSIOTHOË HEYAOBIETBOPUTEIR- HOCTH nepBaro. Be31b n BO BCEMB MBI BAAUMB UMAM HC- KIOUEHIA, UJH AHOMOZM MA TePEXONBI MH HOTOMY KaÆ106 ph3koe onpexhienHie He OCHOBAHHOE Ha MaTeMATUIeCKUXE BAANCIEHIAXB CT TOIPKO OOUPIIA AU MHPILI HapaAlOKCE. (Taôa. 8 6yA. Hym.) 1867 r. 6 PeBpaua. ENUMERATIO plantarum, quas anno 1865 ad flaumioa BORYSTHENEM et KONKAM INFERIOREM Rossiae australis provincis CATHERINOSLAVIENSI er TAURICA collegit Mag. L. GRUNER. {Cum tabula una.) 30. Stellatae. 176. Asperula cynanchica L. (Led. fl. ross. Il. p. 398; Stev. Verz. p. 187. Ne 655). x genuina (A. cynanchica M. B.; À. cynanchicae var. a. C. A. Mey. Ind. cauc. p. 52). In dextro ad Konkam flum. clivo ad occid, vers. a Grigorjewka passim; d. 9 Jul. m. fl, d. 9 Aug. m. fl. et fr. submat. B supina (A. supina M. B.; A. cynanch. var. f. C. A. Mey. I. c.). In lapidosis sterilibus dextri ad Konkam 407 flum. clivi, ad orient. vers. a Grigorjewka haud frequens; d. 4 Jun. m. fl. — Habitu a praecedente varietate satis diversa, specie tamen vix ab illa separanda. 177. Asperula galioides M. à Bieb. (Led. fl. ross. IL. p. 399; Stev. Verz. p. 188. NM 658). Frequens in declivibus (graminosis et caespite destitutis) ad Konkam flum. D. 19, 25 et 31 Maji m. fl.—Ross. TMnHHuKB. 178. À. humifusa Bess. (Led. fl. ross." IT p.401: Stev. Verz. p. 189. M 662). Frequens in graminosis pr. Wesselaja et Podstepnaja; d. 18 Jun. m. prim. fl., a Ju- lio inde m. usque ad autumnum fl. et fr. — Caules in- ferne dense, superne parce pilosi; flores glabri. 179. Galium Mollugo L. (Led. fl. ross. IL p. 407; Stev. Verz. p. 190. JG 666). Ross. noTaïnurr. © elatum DC. (prodr. IV. p. 596). Caule tetragono elato ramoso, ad nodos valde incrassato, pilis brevibus, inferne copiosioribus scabriusculo, cum ramis obtuse qua- dricostato; foliis oblongis, saepissime senis, margine sca- bris. Ceterum cum genuino bene convenit. In fruticetis ad Konkam flum. infra Wesselaja; d. 2 Jul. m. fl. Eandem plantam a cl. Bessero prope Odessam lec- tam in herb. Acad. Petrop. vidi. 180. G. palustre L. (Led. fl. ross. IL. p. 408). Fre- quentissimum in pratis udis atque ad ripas reg. demis- sae ad Borysthenem; d. 20 Jun. m. fl, d. 26 Jul. m. fl. et fr. immat. 181. G. rubioides L. (Led. fl. ross. Il. p. 410; Stev. Verz. p. 190. N° 668). In dumetis ad Konkam infra Wes- selaja et copiosius in pratis siccioribus reg. demissae ad Borysthenem; d. 7 Jun. m. prim. fl, d. 20 ejusd. m. fl} d22%Juls tm. fl. ‘etifr: 4108 Varial caule striclo, erecto (in fruticetis, vere per bre- ve temporis spatium inundatis) et subflaccido foliisque minoribus. À subsequente slatura majore, foliis eviden- ter latioribus et efflorescendi tempore optime distincta. — Ross. mapena. 182. Galium boreale L. (Led. fl. ross. IL. p. 412). In pratis huwnidis reg. demissae ad Rorysthenem passim; d.,260Jul 4m: 183. G. verum L. (Led. fl. ross. II p. 414; Stev. Verz. p. 190. Ne 669). Ross. xeuraa Kaka. « leiocarpum (Led. 1. c.). In graminosis prope Wes- selaja haud frequens; d°'9) Julm. fl, 4. 17 Sept”m. NMettifr. B. lasiocarpum (Led. IL. e. p. 415). Frequentissimum in pratis siccis el arenosis reg. demissae ad Borysthenem; d. 20 Jun. m. fl. et fr. submat. Planta nostra a subva- rietate a) Ledebourit caulibus tuberculis acutis minimis scabriusculis, nec pubescentibus recedit. y scylhicum: caulibus pubescenti-scabriusculis, inferne teretiusculis, supra medium quadrangularibus, lateribus subplanis, costis angularibus 4 promineutibus, acutis (im- primis infra nodos); foliis :ineari-filiformibus mucronatis, margine revolutis scabriusculis, caulinis denis octonisve, supremis senis; panicula pubescente; corollae ochroleucae laciniis obtusiusculis, rarius acutis obtusisve; fructibus vil- loso-hispidis. In declivibus ad Konkam flum. pr. Wes- selaja; d. 14 Jun. m. fl. et fr. immat. Caulibus evidenter quadrangularibus, lateribus tamen saepius convexiusculis (nec planis ut in G. Mollugine) et florum colore pallidiore a genuino G. vero recedit. Plan- 409 tam similem, foliis tamen saepissime senis octonisve, e vicinia urbis Charcoviae examinavi. Nostra planta certe non hybrida, neque eadem ac cl. Friesii var. B. ochro- leuca!, quae foliis senis latioribus et brevioribus longe dif- fert. G. ochroleucum Kit. (Rochel, banat. p. 45, t. VII. f. 20) caule fructibusque glabris et petalis cuspidatis a nostro recedit. 184. Galium litigiosum DC. (G. anglicum Huds. B. litigiosum Led. fl. ross. IL p. 419; Stev. Verz. p.197 Ne 675). Caulibus 4—6-pollicaribus, adscendentibus, par- ce ramosis, ad nodos aequalibus glabris; pedunculis fo- lia aequantibus oppositis, involucello { — 2-phyllo flori- busque duobus (rarius 3) terminatis; fructibus ‘/, — À, lin. longis. In lapidosis sterilissimis dextri ad Konkam flum. clivi, ad orient. vers. a foro Grigorjewka; d. 5 Jun. m. fl. et fr.—Folia sena, margine setulis incurvis paten- üssimis v. rarius patulis (tales praecipue sub foliorum apice observantur) armata. Plantam nostram G. litigioso adjunxi, quia cum G. pa- risiensi genuino, caule filiformi insigni internodiisque gra- cillimis, folio multoties longioribus, confundere nolui. 185. G. Aparine L. (Led. fl. ross. IL p. 419; Stev. Verz Ip 1192 NO 770 & typicum. In ruderatis reg. demissae ad Borysthenem; d.120' Jun.- m. fl "et fr. submat. B Vaillant Koch. (Led. 1. c. p. 420). In dumetis ad Konkam infra Wesselaja; d. 7 Jun. m. fl. et fr. — Cau- les in nostro ad nodos plerumque pilosi. Varietas haec ob nconstantiam directionis aculeolorum in folii margine eo- ‘dem jure ad G. litigiosum referri potest. Verosimiliter etiam in G. infesto W. K. aculeolorum directio haud con- Stans: aliter intelligi nequit, cur in icone (plant. rar. 410 Hung. t. 202) aculeoli evidentissime patentes (nec re- versi) delineati sint, dum in descriptione (p. 225) diserte dictum: cfoliis.... carina margineque recurvato-aculeatis». 31. Valerianeae. 186. Valeriana tuberosa L. (Led. fl. ross. IL p. 436; Stev. Verz. p. 194. N° 693). In dextro et sinistro ad Konkam flum. clivo obvia, sed rara; d. 25 Apr. et d. 4 Maji m. fl. B gracihis: caule tenui, foliis omnibus praeter caulina superiora v. suprema integerrimis. Prope Wesselaja. 187. V. officinalis L. (Led. fl. ross. IL. p. 438; Stev. Verz. p. 195 N° 694). In fruticetis ad Konkam flum. in- fra Wesselaja et copiosius in pratis reg. demissae ad Bo- rysthenem. D. 7 Jun. m. fl, d. 20 ejusd. m. fr. —Ross. OBEPPAH. B minor Koch. (Led. 1. c.). In pratis ad Borysthenem. 32. Dipsaceae. 188. Cephalaria centauroides Coult. (Led. fl. ross. IL. p. 448; Stev. Verz. p. 195. Ne 698). a uralensis DC. (C. uralensis R. et Sch.). In solo lu- toso dextri ad Konkam flum. clivi, ad occidentem vers. a foro Grigorjewka haud frequens; d. 9 Aug. m. fl. et fr. submat. 189. Knautria arvensis Coult. (Led. fl. ross. IL p. 450; Stev. Verz. p. 195. 700). In fruticetis ad Konkam infra Wesselaja passim; d. 2 Jul. m. fl. et fr. — Ross. OTHp4aKB, HarTO10BATOKS. 190. Scabrosa ochroleuca L. (Led. fl ross. IL. p. 456). In campis elatis inter Wesselaja et pag. Hitrowka 411 passim; frequens in dextro ad Konkam flum. clivo ad oc- cident. vers. a Grigorjewka atque in pratis collibusque arenosis reg. demissae ad Borysthenem; d. 20 Jun. m. prim. fl, a Julio inde m. usque ad med. m. Aug. co- piose fl.; ubi demessa erat, autumno iterum flores fruc- tusque protulit. — Foliorum caulin. inferiorum forma val- de variabilis. 33. Compositae. 194. Petasites spurius Rchb. (Led. fl. ross. Il. p. 469). In arena ad Borysthenem haud rarus. Florere in- dicat cl. Haupt, cujus specimina (verosim. pr. urbem Catherinoslaw lecta) in herb. Acad. Petrop. vidi, men- se Abprili.—Ross. n0o16518. 192. Tripolium vulgare Nees. (Led. fl. ross. IL. p, 477; Stev. Verz. p. 200. Ne 709 — bis.). Forma elata, 2-—3-pedalis, caule erecto, folüs denticulatis ramisque patulis praedita hic illic ad ripas Konkae; forma humilis ramosissima ingenti copia in pratis et pascuis reg. de- missae ad Borysthenen pr. pag. Podstepnaja. Die 1 Sept. m. prim. fl, d. 13 ejusd. m. copiose fl., d. 3 Oct. m. fr. et parce fl., d. 47 Oct. m. fr. 193. Erigeron canadensis L. (Led. fl. ross. IL. p. 487; Stev. Verz. p. 200. M 711). In agris quiescentibus incultisque campestrium aeque ac declivium ad Konkam sitis hic illic frequens; in collibus arenosis reg. demis- sae ad Borysth. passim. À med. m. Julio usque ad au- tumnum fl. et fr. E. acrem L., a me non observatum, ad Borysthenis ripam pr. urb. Catherinoslaw a cl. Hauptio collectum in herb. Acad. Petrop. vidi. 194. Linosyris villosa DC. (Led. fl. ross. IL p. 495; Stev. Verz. p. 201. N° 716-bis). In campestribus 412 pr. Wesselaja atque inter Wess. et pag. Hitrowka rara; d. 6 et 15 Sept. m. fll—Ross. 1a6ypnua, nozbinerr. Callus glaberrimus in foliorum apice, colore initio vi- ridi, postea ferrugineo vel fusco, in planta nostra, valde incana, numquam deficit. 195. Inula media M. a Bieb! (f. taur.—cauc. II. p. b76 in nota ad J. germanicam; [. hybrida Led.! fl. ross. IL. «p: 505 etuStev: Verz. p. 203 sub, N,°723, nec Baumg. sec. Schur, enum. plant. Transsilv. |, transsil- vanica? Schur. (1. c.). I. rhizomate repente, perenni; caule erecto, corymboso-pauci-v. multicephalo; foliis oblongis, lanceolatis v. rarius lineari-lanceolatis, praeter infima in petiolum angustata basi cordata sessilibus; involucri squa- mis sensim longioribus, glabris v. apicem versus dorso puberulis, margine dense ciliatis, exterioribus subsquar- rosis: appendice colore fusco-violaceo magis minusve tin- cta saepiusque ciliis longioribus praedita auctis; ligues florum radii tubo fere sesquiplexæ longioribus (parte ex- serta capitulo breviore), apice tridentatis, rarius bidenta- tis v. integerrimis; achenis glabris. — Frequentissima in pratis humidis siccisque atque in arenosis reg. demissae ad Borysthenem; praeterea passim in fruticetis ad Kon- kam flum. infra Wesselaja; d. 20 Jun. m. prin. fl, d. 26"ul. ‘et d43"Septe mivfl: etifr. Planta nostra cum descriptione I. transsilvanicae Schu- ri (1. c.) optime congruit: unica differentia im forma ap- pendicis squamarum invoiucri adest: haec in nostris spe- ciminibus aeque atque in Biebersteiniano et omnibus a me visis minime semiorbiculata, sed etiam in squamis exte- rioribus ovata, acuminala. Formas sequentes distinxi: l. arenaria: caulibus inferne hirsutis; foliis lanceolatis 413 rigidiusculis, margine dentatis et simul serrulato-ciliatis, inferioribus utrinque setulis minimis parce adspersis sub- tusque ad costam majoribus densioribus scabris. In col- libus pratisque arenosis. 2. umbrosa: caule inferne parce piloso; foliis inferiori- bus oblongis, superioribus oblongo-lanceolatis, subinteger- rimis v. remote dentatis, margine crebro serrulato-cilia- tis scabris. Folia inferiora vel saepius infima tantum ut- rinque, sed praesertim subtus, pilis brevibus plus minus- ve copiosis adspersa. In fruticetis siccis. — Ad hanc spe- cimen authenticum herb. Marschalliani proxime accedit; paullo tantum differt pilis brevibus albis quoque in foliis superioribus obviis, in inferioribus copiosioribus; est mihi forma. 3. campesiris. 4. pratensis: caule glabro laevi; foliis anguste lanceo- latis (7—10-plo long. q. lat.), remote dentatis, inter den- tes parce serrulato-ciliatis, utrinque glabris laevibus. Ad ripas atque in pratis bumidis. Habitu I. ensifohae similis. Species haec inter I. salicinam L. et L. squarrosam L. intermedia (‘). Formae in umbrosis et humidis nas- centes demtis capitulis, L. squarrosae calathidiis similibus, a priore nulla nota distinguendae; ,reliquae, foliis rigidio- ribus instructae, jam habitu satis recedunt. Ab I. salicina planta nostra distinguitur: capitulis minoribus ante efflo- rescentiam breviter cylindraceis (nec subhaemisphaericis) et praecipue ligularum longitudine, quae in I. salicina tubo subtriplo, in nostra fere sesquiplex longiores. Ligu- larum pars exserta in priore capitulum evidenter supe- rat, in posteriore fere capituli longitudine vel saepissime (*) Ab I. germanica longe diversa. N 4. 1868. 27 414 brevior. Involucri squamae exteriores in I. salicina (li- vonica et petropolitana) plerumque tres quartas partes intimarum aequant, in 1. media dimidium v. duos trien- tes; ceterum nota haec minimi dignitatis, quia in specie posteriore squamarum exteriorum longitudo aeque ac co- lor admodum variabilis. Appendix supra memorata, loco magis minusve angustato a squamae parte inferiore di- visa, nunc in omnibus exterioribus, nunc in squamis se- riei secundae tantum manifesta. Ab 1. squarrosa et I. Bu- bonio planta nostra foliis superioribus basi dilatata cor- data sessilibus facile dignoscitur. Eadem planta ac nostra in herb. Acad. Petrop. sub nomine I. spiraeaefoliae L. asservatur; sed planta Linneana hujus nominis ex auc- toritate cl. Kochii nil aliud, nisi I. squarrosae forma, co- rymbo confertiore praedita. 1. ensifoliam L. in pratis et herbidis provinciarum Poltav. et Catherinosl. a cl. Hauptio collectam in herb. Acad. Petrop. vidi. 196. Inula britannica L. (Led. fl. ross. Il. p. 505; Stev. Verz. p. 203. Ne 725). Floret a Julio (d. 29 Jun. m. prim. fl.) usque ad hiemem. x vulgaris Led. (1. c.). Variat caule humili, mono- v. oligocephalo et elato, 1—2-pedali, 10—30-cephalo. Pri- ma in sterilibus pr. Grigorjewka, secunda in graminosis et arboretis prope Wesselaja. B glabriuscula Led. (1 c.). Ludit caule foliisque lana omnino destitutis v. parce villosis. Ad Konkae ripam pr. Wesselaja rara, frequentissima in pratis et arenosis hu- midis reg. demissae ad Borysthenem. 197. Pulicaria vulgaris Gärtn. (Led. fl. ross. Il. p. 509; Stev. Verz. p. 203. N 726). Copiose ad ripas are- 415 nosas in reg. demissa ad Borysthenem, minus frequens in demissis ad Konkam; d. 3 Jul. m. fl, a die 26 Jul. m. usque ad Oct. m. fl. et fr. — Ross. 6a6aurt. 198. Xanthium Strumarium L. (Led. fl. ross. IL. p. 514; Stev. Verz. p. 204. NM 730). Locis imcultis pr. Wesselaja rarum; frequens in demissis ad Konkam flum. infra Grigorjewka et hic illie ad Borysthenem; d. 6 Jul. m. prim. fl, d. 19 ejusd. m. fl. et fr. submat; mense Sept. fruct. maturis et raro florens. 199. X. spinosum L. (Led.. fl. ross. IL. p. 515; Stev. Verz. p. 204. N° 731). Frequentissimum in ruderatis at- que ad vias; locis incultis ad declivium radices saepe magna spatia occupat, dum campos elatos et demissa, vere per longum tempus inundata plerumque fugit; d. 9 Aug. m. fl., d. 16 ejusd. m. fl. et fr. submat., mense Sept. fl. et fr. mat.—kRoss. Kosrogrn. 200. Bidens tripartita L. (Led. fl. ross. IL. p. 516; Stev. Verz. p. 204. N° 732).—Ross. yepeza, co6aurn. Var.? B triaristata: acheniis saepissime 3-(rarissime 2- v. 4-) aristatis, involuero exteriore 7 — 8-phyllo, folits tripartitis (v. trisectis), foliorum inferiorum lacinia inter- media iterum tripartita. Ludit: 4. involucri foliolis exterioribus (omnibus v. plurimis) capitulo brevioribus setoso-ciliatis; caule colore purpureo tincto. Ad ripas: Konkae pr. Wesselaja et rivulorum reg. demissae ad Borysthenem; d. 4 et 13 Sept. m. fl. et fr. 2. anvolucri exterioris foliolis plurimis capitulo duplo longioribus; capitulis multo latioribus quam in praeceden- te; caule foliisque concoloribus. Cum forma 1. pr. Wesse- laja;, d. 2 Aug. m. fl. et fr. immat. Forma prima, si fortasse non species propria, hybri- da ex B. cernua et B. tripartita esse possit, quae opi- 27 416 nio peduneulis nonnullis subcernuis et involueri exterio- ris longitudine sustentatur. Altera, etsi anthodiorum forma et acheniis minoribus B. radiatae Thuil. (Schweinf. «über B. radiata Thuil», Verhandl. d. botan. Vereins f. d. Prov. Brandenb. Heft IL p. 142) similis, tamen forma achenio- rum, quae basi diametro maxima duplo (nec 3—4-plo) angustiora, et involucro exteriore ad summum 8-phyllo jam praeter aristarum, achenium terminantium numerum diversa. Caulis color ex aeneo viridis, submetallicus, a el. Schweinfurth (1. c.) commemoratus, minime valet. In utraque specie, in B. radiata, cujus specimina optima pr. Petropolin am. Meinshausen collegit, aeque atque in B. tripartita color purpureus in umbrosis desideratur, in apertis adest. 201. Bidens cernua Willd. (Led. fl. ross. Il. p. 517). Ad ripas in reg. demissa ad Borysthenem haud frequens; dr0NOcPem A etre 202. Anthemis ruthenica M. a Bieb. (Led. fl. ross. IL. p. 522; Stev. Verz. p. 206. M 735). Frequens in agris quiescentibus et incultis; d. 26 Maji m. fl. et fr. submat.—Ross. pomen®, pomatuka OBiañ. 203. À. tinctoria L. (Led. fl. ross. IL p. 524; Stev. Verz. p. 204. NM 733). In dextro ad Konkam flum. clivo ad occid. vers. a foro Grigorjewka passim; d. 31 Maïji 0. primifl.;d, M43/JunMm::copiosenf, d/9//Aug: im, fl. et fr. — Ross. noeBblA rBO3AUKN, N01EBaA rBO3AU4Ka, MeJITbIÜ HYIOBHUKD, POMAIUKA KEITAA. 204. Ptarmica cartilaginea Ledeb. (fl. ross. IL. p. 530; Stev. Verz. p. 207. Ne 740). Frequens in pratis humidis atque ad ripas reg. demissae ad Borysthenem, rara ad Konkam pr. Wesselaja; d. 3 Jul. m. prim. fl. mense Aug. fl. et fr. 417 Occurrit haud raro foliis ratione longitudinis vix latio- ribus, quam in P. vulgari, vel subglabris; nihilominus statura multo majore, caule plerumque stricto erecto, co- rymbo densiore multifloro foliisque majoribus, acumina- tis, glanduloso-punctatis a posteriore, ceterum valde affi- _ ni, tute dignoscitur. 205. Achillea Millefolium L. (Led. fl. ross. IL. p. 931; Stev. Verz. p. 207. N° 741). In campestribus de- clivibusque aeque atque in pratis siccis ad Borysthenem frequens; d. 26 Maji m. prim. fl, d. 22 Jul. m. (in cam- pis) maxima ex parte deflorata; mense Sept. et Oct. ite- rum hic illic fl. et fr. B setacea Led. (1. c. p. 532; A. setacea W. K.). Cum genuina in campestribus. 206. À. nobilis L. (Led. fl. ross. II. p. 533; Stev. Verz. p. 207. N° 743). B eriocephala: involucris dense pubescentibus. Cum praecedente frequens eodemque tempore florens. — Ross. haec et antecedens: zepeseÿ. 207. À. Gerberi M. a Bieb. (Led. fl. ross. IL. p. 536). In pratis siccis, arenosis reg. demissae ad Borysthenem rara; d. 20 Jun. m. fl.—Capitula in nostra minuscula. 208. À. Cancrini n. sp. À. villoso-puberula, subin- canescens, caulibus adscendentibus quinquangularibus sul- catis simplicibus; foliis pinnatipartitis, inferioribus petio- latis, reliquis sessilibus, laciniis inciso-subtrifidis v. tri- partitis (foliorum summorum integerrimis v. 2—3-denta- tis), lacinulis ellipticis oblongisve cartilagineo-mucronatis, intermedia maxima integerrima v. apice bi-trifida; co- rymbo composito conferto; involuceris ovato-oblongis pu- berulis; ligulis brevissimis subtridentatis sulphureis. In 418 agris otiosis ad occid. versus a praedio Wesselaja rara; dun nm: Praecedenti valde affinis, diversa tamen foliis caulinis mediis et superioribus sessilibus, laciniis infimis caulem amplectentibus, inferioribus multo brevius petiolatis flo- ribusque sulphureis. 209. Achillea leptophylla M. a Bieb. (Ledeb. fi. ross. Il. p. 536; Stev. Verz. p, 208. M 745). B taurica (A. taurica M. B.!). In campestribus pr. Wesselaja rara; d. 26 Maji et 18 Jun. m. fl. Involucrum huic a cl. Ledebourio oblongum, a M. à Bieb. (fl. taur.-cauc. II. p. 335) hemisphaericum adscri- bitur! 210. Matricaria inodora L. fl. suec. (Led. fl. ross. I. p. 545). Locis incultis ad Konkam flum. prope Wes- selaja haud frequens; d. 41 Jun. m. pr. fl., d. 16 Aug. et 17 Sept. m. fl et fr.—Ross. pomaiuka. 241. Pyrethrum millefoliatum Wild. (Led. fl. ross. I. p. 556; Stev. Verz. p. 210. N° 755). In campis ela- tis declivibusque ad Konkam flum. sitis passim; floret Ju- nio (d. 30 Maji m. prim. fl, d. 9 Jul. m. defl.). 212. Artemisia campestris L. (Led. fl. ross. IL p. 565). In campestribus et pratis siccis reg. demissae ad Borysthenem passim; d. 16 Aug. m. fl., d. 13 Sept. m. fl. et fr. — Ross. Hebopous (HexBopop) 4epHas. 913. A anodoralM falbieb MLD TMross 4 pe 566; Stev. Verz. p. 210. NW 757). Inter frutices ad ri- pam arenosam Borysthenis; d. 13 Sept. m. fl. et fr. — Planta Marschalliana, formis intermediis numerosis cum A. campestri conjuncta, nulla nota satis certa a poste- 419 riore distinguenda est, licet utriusque specimina typica facillime dignoscentur. Ceterum À. inodoram M. B. op- timam (sericeam):in florulae nostrae ditione omnino non vidi. 214. Artemisia scoparia L. (Led. fl. ross. Il. p. 569; Stev. Verz. p. 210. M 758). Satis frequens in cam- pestribus; d. 16 Aug. m. fl. 215. À. maritima L. (Led. fl. ross. IL. p. 570; Stev. Verz. p. 211. M 759). y nutans, ©. fruticulosa Led. (1. ce. p. 571); caulibus 1'/,—92-pedalibus, basi lignosis; ramis patentissimis, me- dio saepe arcuatis (concavitate sursum spectante), apice nutantibus; ramulis cum floribus ramisque supremis et caulis apice nutantibus v. subpendulis. In declivibus ad Konkam flum. pr. Wesselaja sitis haud frequens; d. 10 Sept. m. fl. Forma, plurimis notis non recedens, habitu tamen de versissima: caulibus humilioribus ramosissimis, ramis val- de elongatis, patentissimis v. patulis in pascuis ad Kon- kam flum. infra Wesselaja frequentissima. 216. À. procera Wild. (Led. fl. ross. IL. p. 579). Inter frutices in prato sicco, arenoso reg. demissae ad Borysthenem haud rara; d. 13 Sept. m. fl.—Ross. Goxpe aepeBo. 217. À. austriaca Jacq. (Led. fl. ross. IL p. 9583; Stev. Verz. p. 211. M 762). In campestribus frequentis- sima; a med. m. Aug. usque ad Octobrem fl. — Ross. Hebopoms (HexBopoue) Chpaa (6'b1aa), ANCTOÏ HOIBIHEUE, 218. À. vulgaris L. €. communis Led. (fl. ross. Il. p. 586; Stev. Verz. p. 211. N° 763). Sub salicibus atque 420 in dumetis ad Konkam flum. infra Wesselaja haud fre- quens; d. 2 et 16 Aug. m. fl, d. 10 Sept. m.fl. et fr.— Ross. JePHOGPIABHNKE, AEPHOOBIB. 219. À. Absiniheum L. (Led. fl. ross. Il. p. 598; Stev. Verz. p. 211. 764). In declivibus lutosis ad Konkam flum. pr. Wesselaja, et copiosius in pratis arenosis reg. demissae ad Borysthenem; d. 26 Jul. et d. 4 Sept. m. fl. — Ross. nosbiHs. 290. Tanacetum vulgare L. (Led. fl. ross. Il. p. 601; Stev. Verz. p. 212. N 766). Ad Konkam flum. pr. Wesselaja haud frequens; magna copia et saepe ‘/,—1"/,- orgyale in fruticetis et ad ripas in regione demissa ad Borysthenem; d. 16 Jun m. prim. fl; a Julio inde mense ad Octobrem usque copiose fl. — Ross. nnxMo. 291. Helichrysum arenarium DC. (Led. fl ross. MP 0 7 Ster. Verz.\p0218;: N 769).—Ross. 1MnH®, VIH. 4 sabulosum: cinereo-tomentosum, caulibus spithameis dodrantialibusve, foliis inferioribus 1‘/,, ad summum 2 lin. latis, superioribus et supremis anguste linearibus, 1—*/, lin, latis. In collibus arenosis reg. demissae ad Borysthenem; d. 20 Jun. m. fl. B campestre: virescenti-incanum, foliis inferioribus 2—4 lin. latis. In campestribus pr. Wesselaja et Podstepnaja; d. 31 Maji m. pr. fl. — Ludit. 1. elatèus: caulibus pedalibus et ultra, folüs inferiori- bus 3—2, superioribus 17/,—1 lin. latis. 2. latifolium: caulibus plerumque spithameis, foliis in- ferioribus spathulato-oblongis (2*/,—4 lin. latis), superio- ribus lineari-chlongis linearibusve (2—1'/, lin. latis). — 421 Forma haec habitu saltem ad H. graveolens DC. (Stev. Verz. M 768) accedere videtur; quod vero capitula atti- net, a H. arenario genuino nequaquam recedit. 299. Gnaphalium uliginosum L. (Led. fl. ross. II. p. 609; Stev. Verz. p. 213. M 770). Ludit: A. erectum: caule simplici erecto, foliis omnibus con- formibus lanceolatis aeutis, basin versus sensim attenua- tis, plurimis fere 1 poll. longis, 1° lin. latis. 2. ramosissimum: caule erecto patulo-ramoso v. supra basin in ramos multos adscendentes diviso; foliis angus- tioribus v. latioribus. 3. prostratum: caule fere ad medium usque procum- bente ramisque adscendentibus instructo, superne assur- gente patulo-ramoso; foliis omnibus conformibus, subspa- thulatis obtusis herbaceo-mucronatis, %,—1"/, poll. lon- gis, 2—%4 lin. latis. In omnibus caulis albo-lanatus, folia parce pubescentia v. subglabra, achenia hispidula.—Frequens ad ripas are- noso-limosas in reg. demissa ad Borysthenem;, d. 13 Sept :m: let fr. 293. Filago arvensis L. (Led. fl. ross. IL. p. 617). Hic illie in agris otiosis prope Wesselaja; d. 7 Jun. m. prim. fl, d. 9 et 13 Jul. m. fl. et fr. — Ross. noai- HeuB OPAbIi. 294. Senecio vernalis W. K. (Led. fl. ross. IT. p. 630). B campestris: Differt a forma typica caulibus gracili- bus, folia radicalia multoties superantibus; foliis (caulinis plerumque 8—12) minoribus, rigidiusceulis, margine val- de crispatis et capitulis minusculis. Involucri squamae 2—9*/, lin. longae (in nostro saepissime intactae), ac- cessoriae (6 — 12) longe nigro-acutatae; ligulae 7 — 12; 422 achenia pilis brevissimis erecto-patulis crebro adspersa.— Frequens in campestribus, agris quiescentibus declivibus- que aridis; d. 3 Maji m. prim. fl, d. 26 ejusd. m. et d14.Jun. mini Vettir Radix annua, 1- v. saepius multicaulis; caules ‘/, —1/,- pedales foliis radicalibus multoties longiores, cum foliis pedicellisque villoso-lanati. Folia 4—1*/,, ad summum 2 (-2°/,) poll. longa, radicalia obovato-oblonga, petiolata, sinuata: laciniis semiorbicularibus, obovatis v. oblongis; fol. superiora basi auriculata, varie pinnatifida v. pinnati- partita: laciniis ellipticis, oblongis v. lanceolatis. Folio- rum margo (in rhachi et laciniis) crispato-dentatus, sub- revolutus; dentium magnitudo varia, unde margo nunc inciso-dentatus, nune eroso-dentatus observatur. (Caulis in exemplaribus praecocibus apice 4 — 2-v. subcorym- boso-paucicephalus, in speciminibus serotinis contra co- rymbus multicephalus, saepe compositus. — Ross. nain HUKD, KYyIB6a6a. S. polycephalus Led.! me judice species bene distinc- ta, nec S. rapistroidis varietas, e solo arido enata. In- ter formas varias speciei posterioris et $. vernalis nullam vidi, quodam modo ad plantam Ledebourianam propius accedentem. 295. Senecio rapistroides DC. (Led. fl. ross. IL. p. 631; Stev. Verz. p. 213, N° 774; S. squalidus M. a Bieb.! fl. taur.—cauc. p. 306). B autumnalis. Plantam huc refero, cujus unicum spe- cimen d. 23 Aug. m. in declivitate abrupta rivuli pluvia- lis inveni. Recedit a speciminibus herb. Marschalliani (*) (‘) Color in his aeque atque in speciminibus ab am. Brubhns pr. oppid. Baku lectis obscurus (fuscus v. fusco- viridis), in meis var, Ê au- tumnalis laete viridis. 423 foliis anguste oblongis, omnibus minus dissectis, grosse repando-dentatis, rarius sinuatis, supremis integris, remo- te dentatis; foliorum lobis (dentibus) plerumque remotis, ovato-triangularibus, ocutis, cum rhachi latissima denti- culatis v. subintegerrimis. Caules decumbentes, rami ad- scendentes v. erecti, apice ramosi, ramulis corymboso- 2—8-cephalis; capitula paullo majora, quam in praece- dente; involueri squamae unicolores v. rarius apice ni- grae, accessoriae (4—8) intactae v. apice nigrae; ligu- lae 9—12; achenia puberula, radialia pappo pauciviloso v. brevissimo. Tota planta subglabra; folia infima basin versus angustata, suprema saepe dilatata, auriculato-am- plexicaulia. Proxime ad S. nebrodensis L. formam, a cl. Schur (Enum. pl. Transilv. p. 348) descriptam accedere vide- tur. Examinata tamen planta Hauptiana, pr. Catherino- slaw lecta, quam cl. inventor aeque ac meam autumno florere indicat, foliorum forma optime mea specimina cum exemplaribus S. squalidi herb. Biebersteiniani conjungen- te, a posteriore, quamvis secundum schedulas vere flo- reat, separare nolui, 226. Senecio borysthenicus Andrz. sensu lat. (S. praealtus Bertol. 5 borysthenicus Led. fl. ross. IL. p. 634; S. erucaefolii var. B Stev. Verz. p. 214. N° 775?). Differt a S. erucaefolio acheniis radii glabris, pappo nullo v. paucipiloso caduco instructis, a S. Jacobaea calyculo (in forma typica) pleio-(4—6-) phyllo et rhizomate sem- per multicauli, ramis oblique adscendentibus (subrepen- tibus) donato.—Ross. cBnpunna, HnyrOBHHKE. a typicus (S. borysthenicus Andrz.; S. Jacobaeae L. var. borysthenica Trautv. Mél. biol. tir. du bullet. de 424 l’acad. Imp. des sc. de St. Petersb. T. Il. p. 434): fo- liorum lacinulis linearibus. 1. arenarius: rhizomate ramoso: ramis longioribus bre- vioribusve oblique adscendentibus, apice incrassatis, fibras numerosas emittentibus, caulibus solitariis paucisve ter- minatis; caulibus {—92-pedalibus arachnoideo-tomentosis, supra medium v. apice ramosis. Foliis, praeter superiora sessilia amplexicaulia, petiolatis; infimis (sub anthesi jam omnino emortuis) obovatis oblongisve pinnatifidis, reliquis pinnatisectis; laciniis foliorum inferiorum pinnatipartitis, superiorum irregulariter incisis v. dentatis, supremorum integerrimis: lacinulis omnium linearibus acutiusculis v. obtusis. Corymbi expansi ramis pedunculisque patentibus, cum involucris junioribus arachnoideo-lanatis, postea gla- brescentibus; involucri squamis oblongis, interioribus latio- ribus; calyculi 4—6-phylli squamulis subulatis involucro dimidio brevioribus v. subaequilongis, sub anthesi invo- lucro glabriusculo adpressis, demum laxis incurvato-pa- tentibus. — In collibus arenosis reg. demissae ad Borys- thenem:; d. 20 Jun. et d. 3 Jul. m. fl, d. 26 Jul. m. fl:et fr. 2. campestris: idem, omnibus partibus tamen glabrior, caulibus elatioribus (2—3-pedalibus) foliisque majoribus. Una cum var. B, in quam sensim transit, in graminosis pr. Wesselaja, multo rarius in declivibus pr. Grigorjew- ka: d. 43 Jun. m. prim. fl., Julio et Augusto m. fl. etfr. B lacerus (S. Jacobaea L. var. typica? Trautvl ic): foliis radicalibus obovato-oblongis sinuatis: lobis approxi- matis margine incumbentibus, dentatis sinuatisve; fol. cau- linis (sublyrato-) pinnatipartitis v. pinnatifidis: laciniis ob- longis, continuis v. remotis, varie incisis, dentatis v. in- tegerrimis. Partes juniores plus minus arachnoideo-lanatae. 425 Varietas haec, foliorum forma polymorpha insignis, S. Jacobaeae et $S. erucaefolio simillima, a priore nulla nota diversa, nisi calyeulo 2—4-phyllo et rhizomate multi- cauli, ramis oblique adscendentibus subrepentibusve in- structo. Planta sub nomine Andrzejowskiano proposita, multa ratione etiamnunc critica, ulterius diligenter observanda. A S. praealto Bert., cujus specimina authentica non vi- di, ex descriptione differre videtur. Specimina a cl. Ledeb. (1. c.) in observatione ad S. praealtum memorata, ache- niis radii pilosis instructa, verisimile est, ad S. erucae- folium pertinere. 227 Senecio auratus DC::(prodr.VL' p.348; S. paludosus L. ÿ hypoleucus Led. fl. ross. IT. p. 640; Ci- neraria aurea L.). Locis humidis ad rivulos et fruticeto- rum margines in reg. demissa ad Borysthenem frequens; d. 26 Jul. m. fl., d. 10 Oct. m. fr. — Caule peduncu- lisque albo-tomentosis, foliis multo latioribus (inferioribus 10—15 lin. lat.), non attenuato-acuminatis, subtus niveo- tomentosis, supra arachnoideis (demum glabrescentibus) a S. paludoso facile dignoscendus. 228. Echinops Ritro L. (Led. fl. ross. Il. p. 654: Stev. Verz. p. 215. AN 780). In campis elatis inter pa- gos Wessela et Hitrowka raro; d. 15 Sept. m. fl. Planta nostra parvula, 5 —9-pollicaris, monocephala, foliis vix profundius, quam in E. ruthenico Roch. (pl. rar. banat. p. 77. t. 37) incisis, supra glabris v. junio- ribus tenuissime arachnoideis. Involucri setae, aeque at- que in planta typica, ipso triplo breviores. 229. E. sphaerocephalus L. (Led. fl. ross. IL. p. 655; Stev. Verz. p. 215. 782). In dextro et sinistro ad 426 Konkam flum. clivo infra Grigorjewka et Wesselaja haud frequens; d. 2 et 9 Jul. m. f1. Caulis ut im speciminibus germanicis undique dense glanduloso-pilosus, pedunculi tomentosi et simul pilis glanduliferis adspersi, involucri partialis foliola exteriora glanduloso-pilosa, interiora tenuissime pubescentia. 230. Xeranthemi sp. unicum exemplar in sterilibus calcareis dextri ad Konkam flumen clivi occid. vers. a foro Grigorjewka legi, sed amisi. 231. Centaurea arenaria M. à Bieb. (Led. fl. ross. IL. p. 702). Frequens in arena mobili reg. demissae ad Borysthenem; d. 20 Jun. m. fl, d. 3 Jul. m. fl. et fr. 232. Centaurea borysthenica (GC. arenariae var. ca- lycibus brevioribus M. a Bieb. fl. taur.-cauc. Il. p. 347): Perennis, caule ramosissimo 3—4-pedali glabro laevi; fo- lis profunde pinnatipartitis, margine scabris, subtus v. ra- rius utrinque scabriusculis; laciniis foliorum radicalium ob- longis lanceolatisve herbaceo-mucronatis, integerrimis v. rarissime dente uno alterove munitis v. bifidis: lacinis fol. caulinorum plurimis linearibus, acutis; foliis supremis linearibus, subintegerrimis; capitulis ovatis, subbracteatis; involucri squamis glabris, adpressis, exterioribus et medi- is appendice ovato-triangulari pallide fusca, in spinulam desinente auctis, intimis oblongis, apice sublaceris; ache- niis oblongis, parce puberulis, albidis, 1'/, lin. longis; pappo achenium dimidium superante. Inter frutices, lo- cis arenosis ad Borysthenem fluvium frequens; d. 13 Sept. m. fl. et fr. Species modo descripta inter C. arenariam M. B. et C. Biebersteini DC. intermedia. A prima foliorum laci- nis latioribus, defectu tomenti floccosi in omnibus par- 427 partibus adultis, capitulis majoribus, ovatis (in C. are- naria ovato-oblongis, in C. Biebersteinii subgloboso-ova- tis) et squamarum exteriorum appendicibus dignoscitur, quae postremae in C. borysthemica margine ciliis distin- ctis, incurvato-patulis duriusculisque et apice mucrone cartilagineo instructae sunt, dum in C. arenaria ciliae appendicis tenuissimae, sublacerae, inferne confluentes cernuntur. Praeterea in C. arenaria involucri squamae exteriores latiores, margine pellucido, cum appendice continuo cinctae, in C. borysthenica immarginatae. A. C. Bieberstemn posterior capitulorum et involucri squa- marum forma, ciliarum consistentia teneriore et caule ra- misque laevibus jam longius recedit. C. Besseriana DC. praeter alias notas superficie et capitulorum forma dis- tinguitur. Ceterum species memoratae et multae aliae in- ter se valde affines. 233. Centaurea diffusa Lam. (Led. fl ross. IL. p. 706; Stev. Verz. p. 221. N° 802). In campestribus et praecipue in agris quiescentibus frequentissima; d. 98 Jun. m. prim. fl, Julio et Aug. m. copiose fl. et fr., mense Sept. maxima ex parte sicca, tantum hic illic parce fl. Variat involucri spuamis pallide fuscis et albidis; flo- ribus saturate v. dilute roseis et albis. 234. C. ortentalis L. (Led. fl. ross. IL. p. 707; Stev. Verz. p. 222. JË 803). In dextro ad Konkam flum. clivo, ad occid. vers. a foro Grigorjewka rarissima; d. 13 Jun m1. Foliorum laciniae in nostra angustissimae: foliorum in- feriorum lanceolatae, superiorum lineari-lanceolatae v. lineares. 428 235. Onopordon Acanthium L. (Led. fl. ross. IL. 716; Stev. Verz. p. 223. N° 811). In campestribus (prae- sertim ad rivulos pluviales) frequens; d. 25 Jun. m. prim. fl., Julio m. copiose f., d. 9 Aug. m. maxima ex par- te defl. 236. Carduus acanthoides L. (Led. fl. ross. IL p. 719; Stev. Verz. p. 223. N° 815). In campestribus atque in declivibus ad Konkam flum. sitis passim; a med. m. Junio usque ad med. m. Aug. copiose fl. (a Jul. m. fr.), postea ad hiemen usque parce.—Ross..6yaaxn. 237. Carduus hamulosus Ehrh. (Led. fl. ross. IL. p. 720; Stev. Verz. p. 223. NE 816). In campestribus fre- quentissimus, porro hic illic in cultis, a med. m. Majo (d. 8 prim. fl) usque ad med. m. Jul. copiose florens; Aug. mense flores jam raro reperiuntur. Non modo quod indumentum (ceterum omnino glaber apud nos non occurrit) et ramorum pedunculorumque longitudinem variat, ut habet ill. Steven, sed etiam quod foliorum formam attinet, quae nunc sinuata, nunc profun- de pinnatifida observantur, laciniis mox ovatis, mox ob- longis, grosse dentatis v. inciso lobatis, plus minusve spinosis; denique capitulis majoribus et minoribus occur- rit. C. uncinatus M. a Bieb. (fl. t. c. IL. p. 553) secun- dum specimina el. auctoris, praeter involucra arachnoi- deo-villosa, nulla nota satis constante differt. Reliquae differentiae 1. ce. expositae valde variabiles. Planta nostra, in agris enata, foliis minus divisis praedita, in sterilibus declivium et camporum orta foliis profunde incisis instru- cta laciniisque magis fissis, spinis validioribus copiosiori- busque munitis. Involucrum tamen in utraque forma gla- brum. Observatur insuper subacaulis, et caule ad 2 —5 pedes alto. 429 C. defloratus L., secundum spece. a el. Schweinfurth in Bavaria superiore collecta, minime imvolucri squamis pallide virentibus (sunt enim colore violaceo tinctae), sed foliis superioribus integris v. sinuatis (nec pinnatifidis), margine setis dibilioribus armatis, capitulis minoribus pe- dunculisque elongatis, 3 — 6 poll. longis, molliter tomen- tosis, exalatis, spinis omnino destitutis dignoscitur (Cf. Stev. lc). 938. Carduus crispus L. (Led. fl. ross. IT. p. 720; Stev. Verz. p. 224. Ne 818). In fruticetis ad Konkam in- fra Wesselaja haud frequens; a med. m. Julio usque ad hiemem fl. (a med. m. Aug. fr.). Variat foliis supra subglabris. 239. Cirsium serrulatum M. a Bieb. (Led. fl. ross. II. p. 725; Stev. Verz. p. 225. N° 823). Cum. var. f ciliis brevioribus (Led. 1. c.) in declivibus ad Konkam flum. sitis passim; d. 44 Jul. m. fl. Cum cl. Stevenio, examinatis speciminibus herb. Mar- schalliani, speciem hanc à C. ciliato M. a Bieb. bene dis- tinctam esse haudquaquam dubito. 240. C. arvense Scop. (Led. fl. ross. IL. p. 734; Stev. Verz. p. 225. Ne 826). a selosum Led. (C. setosum M. a B.). In declivibus lu- tosis passim; m. Julio fl. (d. 5 prim. fl.), Augusto fi. et fr. B incanum Led. (C. incanum Fisch.). Locis humidis et udis reg. demissae ad Borysthenem; d. 26 Jul. et d. 13 Sept. m. fl. Ludit: 1. foliis caulinis sinuatis, rameis integris, spinis in caule nullis. 2. foliis omnibus integris, caule spmis plus minusve crebris armato.—Folia neque in uno, neque in altero lu- N 4. 1868. 28 430 su supra scabriuseula, sed in utroque, praeserlim tamen in primo, tomento tenuissimo, arachnoideo obtecta. 241. Lappa major Gärtn. (Led. fl. ross. IL. p. 748; Stev. Verz. p. 226. Ni 829). Ad ripam Konkae flum. pr. Wesselaja rara; d. 14 Jul. m. prim. fl, d. 16 Aug. m. etui ed#40NSept mer. etuparcent 242. L. tomentosa Lam. (Led. fl. ross. IL p. 749; Stev. Verz. p. 226. NX 831). In fruticetis ad Konkam sa- tis frequens; antecedente paucis diebus praecocius flores fructusque protulit. — Ross. peneñHnK®?, Janyx#. 243. Serratula radiata M. a Bieb. (Led. fl. ross. II. p. 757). In dextro ad Konkam flum. clivo ad occid. vers. a foro Grigorjewka rarrissima: d. 17 Junii m. uni- cum specimen floriferum legi, a forma typica lacinia ter- minali etiam in foliis superioribus reliquis latiore, nonni- hil discrepans. 244. Jurinea linearifolia DC. (Led. fl. ross. IT. p. 761; Stev. Verz. p. 227. M 834). In declivibus ad Kon- kam sitis, locis lapidosis aeque ac graminosis passim; d. 17 Sen. prim.\ il, d 9 Jul ms max ex partedes florata. 245. J. polyclonos DC. (Led. fl. ross. Il. p. 762; Stev. Verz. p. 227. N° 836). Frequentissima in collibus areno- sis reg. demissae ad Borysthenem; d. 20 Jun. et d. 3 Jul. m. fl., d. 26 m. post. fl. et fr. — Ross. Kpacaiü HAT O10BATOR'H. Planta admodum polymorpha: Folia supra tomento te- nui arachnoideo subpersistente obtecta, vix scabriuscula; radicalia nunc late lanceolata, profunde pinnatipartita, la- ciniis lanceolatis linearibusve, — nune anguste lanceolata, attenuato-acuminata, integerrima v. lacinia una alterave 431 aucta; folia çaulina ad basin versus saepius dilatata, in- tegra v. pinnatifida; ala decurrens saepissime ‘/, — ‘/, poll., rarius 4, rarissime etiam 2 pollices longa vel sub- nulla. Involucri squamae exteriores longitudine variae, extimae tamen reliquis plerumque multo breviores, sub anthesi interdum parum, peracta anthesi semper eviden- ter reflexae; achenia tetragona, lateribus duobus latiori- bus, ad basin versus angustata. Specimina, foliis vix decurrentibus et involucri squa- mis exterioribus elongatis instructa, eodem jure ad J. Pollichii DC. quam ad J. polyclonum DC. referri pos- sunt. J. tenuiloba Bge., licet ex diagnosi priori proxima videatur foliorum laciniis angustissimis numerosis (in J. polyel. paucis, remotis) haud aegre dignoscitur. (Vidi spec. Sareptanum). Species caulescentes, involuero hemisphaerico instruc- tas, secundum folia decurrentia v. non decurrentia, quae nota nimis incerta est et insuper naturae repugnat, in duas subsectiones dividere, mihi haud aptum videtur. Me- lius mihi visum est pro nota dignostica vel acheniorum indole (quod proposuit ill. Bunge), vel totius plantae, im- primis vero foliorum superficie superiore ut. Haec cum acheniorum differentiis non minus, quam cum affinitate na- turali specierum satis congruit. Species ex affinitate Cardui mollis L. (foliis pilosis acheniisque hispidulis vel tubercula- tis donatae) eo modo a speciebus, cum Carduo cyanoide L. arcta affinitate junctis (speciebus, acheniis glabris lae- vibus donatis, foliisque arachnoiïideo-tomentosis Insignibus, in quibus pili distincti, elongati desiderantur) annuente natura discernantur. Jurinea salicifolia n. sp. J. rhizomate multicauli, perenni; caulibus foliatis, apice in ramos floriferos divisis, JS 432 oligocephalis, folas sensim decrescentibus, omnibus tamen inter se conformibus, lanceolatis subtus albo-tomentosis, su- pra parce (ad medianum copiosius) arachnoideis, scabrius- culis, infimis petiolatis, reliquis sessilibus, non decurren- übus; involucri squamis exterioribus multo brevioribus, squarrosis, acheniis. . . . Caule fere ad apicem aequaliter foliato, foliis superio- ribus minoribus quidem, forma tamen ab inferioribus non diversis, species haec inter affines imsignis; reliquis no- tis inter JZ. Pollichx DC. et J. polyclonum intermedia. In arenosis siccis ad. flum. Orel (supra urbem Catherino- slaw in Borysthenem influentem) med. mense Sept. flo- rentem legit cl. Haupt. (herb. Acad. Petrop.). 246. Jurineu arachnoidea Bge. (Led. fl. ross. IL. p. 766. Stev. Verz. p. 227. M 837). Ad orientem vers. a foro Grigorjewka in calcareis dextri ad Konkam flum. chyiirarastde.31/Marnumaile due) Jun him: fl etir me mat. — Ross. Haro1oBaTkn. Cum descriptione (Flora XXIV. L p. 157} optime con- gruit. 247. Cichorium Intybus L. (Led. fl ross. IL p. 774; Stev. Verz. p. 230. AN 847). Locis incultis passim; d. 46 Jun. et d. 2 Jul. m. fl. — Ross. [lerpo8s-6arorn, Ilerpog®-6arore. 248. Leontodon biscutellaefolius DC. (Led. fl. ross. II. p. 781; Stev. Verz. p. 230. N 850; Apargia hispa- nica fl. t. ec. II. p. 248 et herb. Biebersteiniani). In ste- rilibus calcareis dextri ad Konkam flum. clivi ad occid. vers. a foro Grigorjewka; d. 19 Maji m. fl., d. 31 ejusd. m. fl. et fr. immat., d. 143-Jun. m. fr. 433 Caules cum foliis setulis apice 2—5-, saepissime 3—4- furcatis obtecti, simplices, monocephali, subaphylli, (fo- liolis 2—5 minutis linearibus instructi), vel rarius ramo- si, 2—3-cephali, folio uno v. duobus radicalibus subcon- formibus (sessilibus tamen) donati. Involueri squamae ex- teriores ad costam setulis furcatis longioribus, ad mar- gines brevissimis densioribus adspersae; squamae inte- riores sensim glabriores, intimae margine setuloso-pubes- centes, dorso subglabrae. Ab hac specie affines dignoscuntur: Apargia aspera W. K. (secundum specimina Rocheliana herb. Acad. Petrop.): setulis in omnibus partibus tenui- oribus et imprimis in caulibus multo rarioribus, squamis- que involucri omnibus dorso setulis destitutis. Leontodon saxatilis Rchb. (secundum 2 specimina Rei- chenbachiana in herb. Academ. Petrop. asservata): invo- lucri squamis minus numerosis, etiam exterioribus vix ciliatis, dorso setulis tenuioribus adspersis. Achenia Leontodontis biscutellaefolii in exemplaribus Biebersteinianis suleis longitudinalibus 5, lenticulae ope facile visibilibus exarata; plerumque insuper in spatis, quae suleis memoratis separantur, duae striae tenuissimae observantur. In speciminibus a me collectis, reliquis no- tis cum Biebersteinianis optime congruentibus, sulei lon- gitudinales secundarii non minus, quam primarit, tenuis- simi v. saepius obsoleti. Achenia Leontodontis (Apargiae W. K.) asperi Rchb., speciei satis diversae (?), nihilo- minus eandem superficiem ostendunt, quam in Marschal- lianis L. biscutellaefolii novimus. Asterothrix Cass., e specie una, À. asperrima Uass. (DC. prodr. VIL p. 127; Apargia strigosa M. B.!) mihi nota, genere a Leontodonte vix diversa. Acheniorum 434 rostrum pro ipsorum dimensione nequaquam longius, quam in L. biscutellaefolio, L. aspero et affinibus; superficie ceterum differunt: Ut vidimus, L. biscutellaefolii achenia sulcis ÿ profundioribus, spatia lata separantibus, et prae- terea multis (ad 10) tenuissimis exarantur; in A. asper- rima (quae mihi Leontodon (sect. Asterothrix) asperri- mus) juga numerosa angusta sulcis separantur latitudine et numero aequalibus. Ita prioris striae secundariae in pos- teriore a primariis non diversae. Differentia haec tamen parum valet, cum in speciminibus à me relatis, sulci aeque ac striae tenuissimae cernantur. ltaque unica dif- ferentia, sed vix dignitatis genericae, in numero radio- rum pappi quaerenda est, quorum in À. asperrima 40 — 50, in L. biscuteilaefolio 20 — 30 observantur. Involucri squamarum numerus vix ullas notas dignosticas praebeat, quippe qui in utraque specie, imprimis vero in posteriore admodum variet. De acheniorum squamulis transversalibus, ad rostrum versus sensim altioribus v. in spinulas dilatatas trans- mutatis (praesertim in Ast. asperrima), nihil dixi, quia praeter altitudinem variam nihil ostendunt proprium. 249, Podospermum canum C. A. Mey. (Led. fl. ross. IL. p. 781; Stev. Verz. p. 230. M 851). B globratum DC. (Led. 1. c. p. 782; P. ponticum Stev. |. c.). Ad fruticetorum margines in prato ad Kon- kam infra Wesselaja sito satis frequens; d. 12 Maji m. ll, 0173000071 et fr: Varietas haec ex opinione cl. Stevenii «certissime pro- pria species distincta caule erecto paucifolio, invo- lucri squamis exterioribus apice bifidis v. apophysi spha- celata auctis». Ego ad centum specimina e variis re- gionibus Rossiae, imprimis e caucasica desumpta, exami- navi, et in omnibus, tum in iis, quae ad formam typi- 435 cam pertinent, tum in speciminibus var. f glabratae in- volucri squamas exteriores e majore v. minore parte api- ce bifidas et alias apophysi sphacelata auctas inveni. Pro- prietas prior numquam, alltera rarissime penitus deside- ratur. Caulis in utraque varietate paucifolius; folia tamen in forma pratensi, elata (i. e. in var. 5 glabrata) magis remota, in forma typica contra, in collibus aridis (C. A. Mey. Ind. cauc. p. 62) et arenosis (herb. am. Bruhns) nascente, ideo humili, propius inter se admota. Differen- tias, a me inventas in enumeratione (‘) plantarum, a cl. Brubns in insula Sswätoi s. Pyralagai maris Caspii lecta- rum, explicavi. 250. Podospermum molle Fisch. et Mey. (Led. f1. ross. IL. 783; Stev. Verz. p. 231. N° 854). B gracile: caule elato, 8 — 12-pollicari. In declivibus graminosis horti com. Al. Cancrin pr.-pagum Koschegu- mowka:d.,134Mafi me "et fr 251. Tragopogon major Jacq. (Led. fl. ross. IL. p. 784; Stev. Verz. p. 232. Ne 856). Die 19 Maji m. prim. Hd 931/ejusd m. "et ir .submat.:4d, lun. mir Species haec, in peninsula Taurica a cl. Stevenio non visa, in campis prope Wesselaja satis frequens. Involu- crum saepissime 12-, raro 41- v. 13-phyllum; achenia, rostrum aequantia, cum eo pappo sublongiora. Peduneu- lus saepius valde incrassatus: in specimine sicco, modi- ce tamen presso, quod coram habeo, pedunculi fructiferi diametros 6 lin. aequat. Achenia cum pappo 2—2"/, poll. longa. — Ross. KO3e1IBKN, KO3e1UKU, KO3eInITE. 252. T. campestris? Bess. (Led. fl ross. IL. p. 784; Stev. Verz. p. 232. A 857). In graminosis utriusque ad Konkam flum. clivi; d. 49 et 31 Maji. m. fl. (®) Bull. de la Soc. Imp. des Nat. de Moscou 1867, N° 4, p. 435. 436 Speciminibus fructiferis carens, dijudicare non possum, num planta a me lecta certissime hujus speciei. Involu- crum 8-phyllum; folia angustiora, quam in praecedente, e basi latiore lanceolato-linearia. 253. T. undulatus Jacq. (Led. fl. ross. IL. p. 786; Stev. Verz. p. 232. Ne 860). In collibus arenosis pratis- que siccis reg. demissae ad Borysthenem; d. 20 Jun. me HET 20 ul" mir. Variat foliis angustissimis, radicalibus etiam 1 lin. vix superantibus. Acheniorum structura cum descriptione Ste- veniana (|. c.) optime convenit. 254 NT. floccosus W. K: (Led. fl: ross. VII p. 787; Stev. Verz. p. 232. NM 861). Inter frutices ad Konkam flum. infra Wesselaja; d. 7 Jun. m. fl. et fr. immat. — Planta nostra floccoso-lanata v. saepius glabriuscula. 255. Scorzonera hispanica L. (Led. fl. ross. Il. pag. 794). 5 lanuginosa: Radice subcylindracea, annulata, digit crassitie. Caule ad basin squamato, ‘/, — 1'/,-pedali, villoso-lanato, simplici v. saepissime magis minusve ra- moso (1 — 20-cephalo); ramis simplicibus v. iterum ra- mosis. Foliis subcoriaceis longe acuminatis, margine cri- spato-undulatis, subtus lanato - pubescentibus, supra gla- bris; radicalibus late lanceolatis, utrinque attenuatis: pe- tiolis basi dilatatis, chartaceis, pallidis (fol. emortuorum pallide fuscis), caulem velantibus; fol. caulinis inferiori- bus radicalibus similibus, amplexicaulibus; rameis multo minoribus, remotis, e basi latiore lanceolato - subulatis. Involueri squamis exterioribus ovatis acuminatis, basi et margine lanato-pubescentibus, ceterum subglabris; inte- rioribus elongatis, oblongis, ad apicem versus margine 437 pubescentibus. In dextro ad Konkam flum. elivo ad occid. vers. a foro Grigorjewka haud frequens; d. 19 et 31 Maji m. fl. Planta nostra inter S. hspanicam L. et S. tauricam M. B. media est; ad illam enim foliis margine undulatis, ad hanc pubescentia accedit. Postrema secundum speci- mina herb. Marschalliani praeter folia plana et indumen- tum, (quod in S. hispanica, si omnino adest, minus co- piosum) vix ulla nota a S. hispanica diversa, distinctam speciem me judice non praebet. Rami, qui in exempla- ribus majoribus parca ostendunt folia, in minoribus oli- gocephalis nudi. 256. S. Marschalliana C. A. Mey. var. typica Trautv. enum. pl. song. M 695; (Led. fl. ross. IL. p. 795; Stev. Verz. p. 234. N° 868). In dextro ad Konkam flum. cli- vo ad occid. versus a foro Grigorjewka rarissima; d. 19 Maji m. fl. | Haec a simili Podospermo molli etiam sterilis facile dignoscitur: foliis infimis medio latissimis, abhinc ad ba- sin versus sensim attenuatis et a quarta V. quinta parte supra basin iterum paullum, sed evidenter dilatatis. In P. molli -folia infima basi latissima, ad apicem versus sensim attenuata. 257. Picris hieracioides L. (Led. fl. ross. Il. pag. 799: Stev. Verz. p. 234. Ne. 869). B asperrima: caule setis glochidiatis rigidis asperrimo, foliis margine et subtus setis glochidiatis simplicibusque armatis setulisque minoribus utrinque, supra tamen parce adspersis; radicalibus caulinisque infimis in petiolum at- tenuatis, repando-dentatis (rarius repando-sinuatis), reli- quis cordato - amplexicaulibus, repandis integerrimisve, 438 intermediis saepissime oblongo-lanceolatis, supremis ova- to-lanceolatis; involucri squamis exterioribus patentibus, ad costam setis simplicibus munitis. In solo lutoso dextri ad Konkam flum. clivi ad occid. vers. a foro Grigorjew- ka 141,9 Jul0m 44419. Julamietid: 9YAue me fl. et fr. Forma haec primo adspectu a planta, in fruticetis pr. urb. Dorpatum a me lecta, valde recedit. Folia in po- steriore majora, tenua, scabriuscula, suprema ad basin versus vix dilatata, corymbi rami valde elongati. Nihilo- minus varietas nostra cum illa continua serie formarum intermediarum arcte Jungitur. 258. P. rigida Ledeb. (fl. ross. IL. pag. 800!; Stev. Verz. p. 234. Nè 8709). In arenosis pratisque siccis reg. demissae ad Borysthenem passim; d. 26 Jul. et d. 10 Oct. m. fl. et fr. ; Praeter habitum diversum involucri squamis exteriori- bus sub anthesi exacte adpressis a specie antecedente tu- to dignoscitur. Specimina manca herb. Ledebouriani, ve- risim. in aridis enata, (nostra P. rigida praecipue inter frutices nascitur), habitu magis ad P. hieracioidem ac- cedunt. Achenia fusco -atra, forma et superficie omnino P. hieracioidis acheniis simillima. Planta, a Stevenio (1. c.) nomine P. rigidae commemorata, ex descriptione alia videtur esse: dicit enim cl. auctor, in floribus nul- lum discrimen se invenisse. Lactuca saligna? L. (Led. fl. ross. IL. p. 804; Stev. Verz. p. 235. Ni 874). Dubius plantam, cujus unicum specimen nondum florens d. 10 Oct. m. in regione sil- vatica ad Borysthenem legi, huc refero. Habeo tantum caulis partem superiorem, 1‘, ped. longam (tota plan- ta 4 — 5-pedalis erat) foliis numerosis triangulari - 439 lanceolatis (nonnullis subfalcatis), basi sagittatis, margine denticulatis, subtus ad costam aculeatis, infimis 6 poll. longis, 9 — 10 lin. latis, superioribus sensim minoribus. E foliorum omnium axillis rami floriferi, nondum evolu- ti, proveniunt. — L. sagütata W. K., foliorum superio- rum forma interdum haud dissimilis, (vidi 3 specimina ad Borysthenem pr. urb. Catherinoslaw a Hauptio col- lecta), consistentia tenuiore foliorum praeter defectum spinularum in nervi intermedii latere inferiore omnino diversa. Facile tamen esse possit, quod planta dubii loci nil aliud sit, nisi subsequentis varietas integrifolia. 259. Lactuca Scariola L. (Led. fl. ross. IL. p. 805: Stev. Verz. p. 235. A 876). Frequens in cultis campe- strium; multo rarior in reg. demissa ad Borysthenem. Floret Julio (d. 2 prim. fl.) et Augusto m. (d. 2 fl. et fr.) et parce autumno (caules demessi). — Ross. Kakuurs. 260. Taraxacum serotinum Sadl. (Led. fl. ross. II. p. 811; Stev. Verz. p. 236. N° 861). Frequens in ag- ris quiescentibus et incultis; d. 6 Jul. m. prim. fl, d. 14 ejusd. m. fl. et fr.; hiemen usque flores fructusque profert. Variat foliis integris et runcinatis, scapis albo-villosis et subglabris. 261. T. officinale Wigg. (Led. fl. ross. IL. p. 812; Stev. Verz. p. 236. N° 882). In declivibus et camporum rivulis pluvialibus frequens; floret vere (4. 3 Apr. m. prim. fl, d. 20 Maji m. fere ubique defloratum) et au- tumno (d. 9 Aug. m. fl, d. 10 Oct. m. fl. et fr.). Valde variabile, quod foliorum formam et totius plan- tae indumentum attinet. Ad fonticulos in dextro ad Kon- kam flum. clivo formam legi—involucri squamis exterio- 440 ribus latioribus, ovato-lanceolatis, subadpressis-—quam ob acheniorum defectum ad T. palustrem referre non au- deo. Lusum, foliis valde laciniatis, in demissis ad Kon- kam flumen locis salsuginosis inveni. — Ross. Ky186a6a, UBIKOPIA. À 262 Crems tectonumeL.J (Led. f.Ur0ss AIT LD 16822; Stev. Verz. p. 239. N° 895). Planta nostra a boreali (su- ecica (Fries, herb. norm.), livonica, petropolitana etc.) et occidentali (germanica) glandularum defectu in invo- lucri squamis pedunculisque recedit, attamen ob rostrum scabrum et involucri squamas, quales sunt in genuina, in superficie interiore pilis adpressis (saepius licet mini- mis, rarissimis) ab illa non separanda. Praeterea et glan- dularum frequentia, quarum vestigia quoque in una e nostris formis rarius observantur, in speciminibus plantae typicae valde varia. Varietates nostrae hae sunt: B subeglandulosa: habitu formae vulgaris, foliis radica- libus et caulinis inferioribus sinuatis v. runcinatopinnati- fidis, superioribus e basi latiore lineari-attenuatis integer- rimis, margine revolutis; involucri squamis cano-pubes- centibus, ad medianum setis patulis pallidis, dimidiam squa- mae diametrum subaequantibus v. brevioribus plus v. minus copiose, glanduliferis rarissimis vel plerumque nullis adspersis. In declivibus ad Konkam sitis passim, d,.49 et,.26, Mann: fl ,d.)4)Juns meflvet-fr. y melanocephala: habitu et foliis antecedentis; involueri squamis parce pubescentibus, obscure viridibus, omni- bus ad medianum selis patentissimis crebris nigricantibus, dimidiam squamae latitudinem longe superantibus adsper- sis. In collibus arenosis reg. demissae ad Borysthenem hie illic, d. 10 Oct. m. fl. 441 © limosa: foliis radicalibus caulinisque — praeter supre- ma linearia integerrima, margine revoluta — lanceolatis, si- nuato-v. repando-dentatis, planis; involucri squamis pe- duneculisque subincanis, sets glandulisque omnino destitutis. Folia multo tenuiora, quam in praecedentibus, inferiora glabra. In demissis ad Borysthenem locis umbrosis, per longum temporis spatium vere inundatis; d. 26 Jul. m. fl. e gracilis: caule tenui erecto, a medio saepe ramosts- simo, inferne glabro, superne scabriusculo; folus caulinis inferioribus dentatis, superioribus integerrimis, basi sagit- tatis, scabriusculis, margine revolutis; pedunculis valde elongatis, capituhs gracilioribus; involucri squamis parce pubescentibus v. subincanis, ad medianum setis plus mi- nusve crebris adspersis, in superficie interiore saepissime glaberrimis. In pratis siccis et humidis (hic glabrior mi- nusque ramosa), praesertim silvaticis, reg. demissae ad Borysthenem;, d. 20 Jun. m. fl. et fr. — Habitu variabi- lis; forma, in pratis siccioribus obvia, caule supra me- dium ramosissimo, forte C. ramosissima D'Urv. 263. Sonchus oleraceus L. (Led. fl. ross. IL p. 833; Stev. Verz. p. 239. Ne 900). In cultis (praesertim in hortis) passim; d. 14 et 22 Jul. m. fl, d. 4 et 10 Sept..m.1fletiir. Folia inferiora runcinato - pinnatifida, lacinia terminali maxima triangulari, fol. suprema subintegra. 264. S. asper Vill. (Led. fl. ross. Il. p. 834; Stev. Verz. p. 240. NW 901). Cum praecedente, quo paullo frequentior;, d. 28 Jun. m., d. 22 Jul. et d. 23 Aug. m. deriie 265. S. arvensis L. (Led. fl. ross. Il. p. 835). 442 B glaber Schult. Sub salicibus ad Konkam flum. pr. Wesselaja haud frequens;, eodem tempore, quo praece- dentes floret et fructificat. Totus glaber, foliis infimis repandosinuatis, superiori- bus repandis; peduneulis involucrisque pilis glanduliferis destitutis (junioribus passim floccoso-tomentosis). S. ar- vensem peduneulis involucrisque eglandulosis v. parce glanduloso-pilosis etiam in cultis pr. urb. Dorpatum sae- pius vidi. 266. Hieracium umbellatum L. (Led. fl. ross. Il. p. 855; Stev. Verz. p. 241. N6 913). In collibus areno- sis reg. demissae ad Borysthenem haud frequens; d. 26 Jul. m. fl. et fr. — Folia lineari - lanceolata, integermari v. pauci- (utrinque 1—3-) dentata. 34. Campanulaceae. 267. Campanula sibirica L. (Led. fl. ross. Il. p. 879: Stev. Verz. p. 242. N° 918). In declivibus pr. Gri- gorjewka et Podstepnaja satis frequens; d. 19 et 26 Maji m. fl. — Ross. n0BHINKN, COKmpka. 268. C. Rapunculus L. (Led. fl. ross. IL. p. 887). B calycina (CG. calycina Bôb., Led. 1. c. p. 888). In- ter frutices in pratis siccis reg. demissae ad Borysthe- nem; d. 20 Jun. m. fi. et Îr. Radix biennis fusiformis, simplex v. inferne 2—3-par- tita, uni-(rarissime bi-) caulis. Caulis erectus, subsim- plex v. ramosus, inferne pilosus. Folia inferiora oblonga, in petiolum sensim attenuata, obsolete crenata; superiora lanceolata, acuminata, plus v. minus (in speciminibus minoribus vix) decurrentia, dentata v. subintegerrima. Inflorescentia racemosa v. racemoso-paniculata: pedun- 443 culis 1—4-floris. Calyx obconicus, laevis v. inter costas papilloso-lepidotus, laciniis tubo 3 — 4-, imo 5-plo lon- gioribus; laciniae lineari-subulatae, saepissime recurvato-pa- tentes, ad medium usque utrinque dentibus elongatis pa- tulis instructae, ad summum 9 lin. longae, flores subae- quantes v. superantes; corolla 6—9 lin. longa. Capsula obconica; semina compressa, laevia, ferruginea. Subclassis III CoRoLLIFLORAE. 85. Lentibularieae. 269. Utricularia vulgaris L. (Led. fl. ross. IIL. p. 1). In aquis stagnantibus reg. demissae ad Borysthe- nem passim; d. 3 Jul. m. fl. 86. Primulaceae. 270. Androsace maxima L. (Led. fl. ross. Il. p. 20; Stev. Verz. p. 245. N° 935). In agris quiescentibus, in- cultis declivibusque hic illic; d. 21 et 25 Apr. m. fi. etifr. immat., d. 28 et 30 ejusd. m. {let fr. Involucri foliola nune parva, pedicellis duplo breviora, nunc magna, pedicellos aequantia v. superantia; calycis laciniae plerumque colore purpureo tinctae; corollae ro- seae v. albae. 271. A. elongata L. (Led. fl. ross. IL. p. 20; Stev. Verz. p. 245. N° 936). In agris otiosis declivibusque hic illicyfrequens;. d.,18 Apr m: fluet ‘fr. immat. 1d:25 et 30 ejusd. m. fl. et fr. immat. et mat. 272. Lysimachia vulgaris L. (Led. fl. ross. III. p. 27; Stev. Verz. p. 246. M 938). Ad ripas et fruti- celorum margines in reg. demissa ad Borysthenem pas- sind 26 Jul bn. fl 444 Caulis et rami cum foliorum pagina inferiore dense villosi. 273. L. Nummularia L. (Led. fl. ross. III. p. 28; Stev. Verz. p. 246. N° 940). In pratis humidis reg. sil- vaticae ad Borysthenem frequens; d. 20 Jun. m fl. Oleaceae. Fraxinus excelsior L. (d. 6 Apr. m. fl.) et imprimis Syringa vulgaris (d. 5 Maji m. prim. fl, d. 18 ejusd. m. maxima ex parte defl.) plantatae occurrunt; posterior Toss. 6Y3. 37. Apocyneae. 274. Vinca herbacea W. K. (Led. fl ross. IT. p. 42; Stev. Verz. pag. 249. AN 952). Frequens in dextro ad Konkam flum. clivo ad oceid. vers. a foro Grigorjewka et hic illice in campis elatis in declivibus graminosis ri- vulorum pluvialium; d. 5 Apr. m. copiose fl., d. 5 Maji m. fr. immat. etparce fl.; d. 15 Sept. m uno loco ite- rum parce florentem vidi. Foliorum margo setulis minimis adspersus, scaber, qua nota praeter alias differentias (cf. Slev. 1. c.) a Vinca minore L., cui folia margine laevia, facile dignoscitur. Ross. rnoseBoï GapBHOKE. 838. Gentianeae. 275. Erythraea pulchella Fr. (Led. fl. ross. Il. p. 50; Stev. Verz. p. 251. N° 961) Ad Konkae flum. ri- pam pr. Wesselaja atque in humidis dextri ad Konkam flum. clivi ad occid. versus a foro Grigorjewka haud rara: :d.:9 Jul.::m. 1l,0d..:16.Aug-mafliet fre B albiflora Led. (E. Meyeri Bge.). Cum genuina pr. Grigorjewka. Caulis saepissime altior (4—7-poll.) quam in hac, folia angustiora. 345 276. Gentiana Pneumonanthe L. (Led. fl. ross. IL p. 66). In pratis silvaticis reg. demissae ad Borysthenem hic illic. frequens;, d. 20 Aug. et d. 13 Sept. m. fl, d'10/Octem/ et ic. Folia caulina media in nostra oblonga v. lanceolata; formam linearifoliam, qualem e Livonia habeo, ad Bo- rysthenem non vidi. 277. Limnanthemum nymphoides Link. (Led. fl ross. Ill. p. 77). In aqua stagnante ('/, — 1! ped. profun- da) inter pag. Podstepnaja et Borysthenem uno loco fre- quentissimum; d. 26 Jul. m. fl. et fr. 39. Convolvulaceae. 278. Convolvulus lineatus L. (Led. fl. ross. IL. p. 90; Stev. Verz. pag. 252. N: 969). Frequens in dextro ad Konkam flum. clivo ad occid. vers. a foro Grigorjew- ka d19/\et 31:Maji m:°fl Flores rosei, rarius albi. 279. C. arvensis L. (Led. fl. ross. II. :p. 91; Stev. Verz. p:1252-1% 9/71); + vulgaris Led. In cultis declivibusque passim; floret a med. m. Majo (d. 19 jam satis copiose fl.) usque ad Aug. m.— Variat magis v. minus villosa, floribus albis v. roseis. 280. Calystegia sepium KR. Br. (Led. fl. ross. II. p' 94: Stev. Verz. pag. 253: Ne, 975). In fruticetis ad Konkam flum. infra Wesselaja et hic illie in umbrosis humidis reg. demissae ad Borysthenem; d. 20 Jun. et d20Juliair. fl. Bracteae in eodem specimine nunc ovatae, corolla tri- plo breviores, nunc ovato - oblongae, dimidiam corollam aequantes. N° 4. 1868. 29 446 40. Cuscuteae. 281. Cuscuta obtusiflora H. B. K. (£ breviflora En- gelm. gen. Cuse. spee. pag. 50; C. Rogowitschiana Trautv. teste Engelm.). In demissis ad Konkam et Bo- rysthenem satis frequens; parasitica in Xanthio spinoso, Chenopodio polyspermo etc. Die 9 Jul. m. fl., d. 9 Aug. mil. et'ir, 0016 9Sépt.. m. fr Let parce Ml. 282. C. monogyna Vahl. (Engehn. !. c. p. 76: Rchb. ic. fl. germ. t. 1343. I). In collibus arenosis reg. de- missae ad Borysthenem uno loco salis frequens; parasi- tica in Cytiso borysthenico. Die 26 Jul. m. fl. et fr. submat. — Cum descriptione cl. Engelmann exacte con- venit. 4l. Borragineae. 283. Echium vulgare L. (Led, fl. ross. I]. p. 104; Stev. Verz. p. 255. NW 987). In agris quiescentibus et incultis passim (frequens pr. Juljewka); d. 26 Maji m. prim. fl, Junio et Julio copiose fi. Variat tuberculis setiferis cum caule concoloribus v. nigris, floribus coeruleis et roseis. — Ross. cnxakr, no- JeBBIE BaCMIBKN, KYPUHAA CIÉHOTA. E. rubri Jacq. specimina optima, typica, a cl. Hauptio pr. urb. Catherinoslaw collecta, in herb. Acad. Petrop. vidi. 284. Nonnea pulla DC. (Led. fl. ross. III. p. 111). B hirsulissima: caule ramisque dense lanato - hirsutis. Frequens in agris quiescentibus, incultis et declivibus; 424219 et,28 Apr im. 1e d'Emile fn submat., d. 31 Maji m, fr. Radix uni-v. saepius multi- caulis;, flores constanter pulli, caryopses pilosiusculae 447 minus rugosae, quam in N. taurica Led! — Ross. Bo1- YYT'B, HOBEBKN. 285. Symphytum officinale L. (Led. fl. ross. HI. p. 114). B borysthenicum: differt a genuino caule ramisque se- tis patentissimis reversisve plerumque parce adsperso; foliis subtus ad nervos setulis rarissimis (ad medianum tantum paullo copiosioribus) scabriusculis v. sublaevibus, superioribus v. tantum supremis paullo decurrentibus (ra- rissime uno alterove late decurrente); floribus minoribus, calycibus colore purpureo tinctis, margine dense setoso- ciliatis, ceterum subglabris v. setis :aris setulisque te- nuissimis parce adspersis, et corollae angustioris denti- bus e basi latiore subito attenuatis, ovato - oblongis, ob- tusiusculis. Frequens in pratis humidis, vere inundatis, in reg. demissa ad Borysthenem; d. 20 Jun. et d. 26 Jul. m. fl. — Ludit: 1. genuinum: setis in caulibus rarissimis. 2. setulosum: caulibus ubique setis brevibus copiose adspersis. — S. officinalis var. lanceolata Weinm. a nostra borysthenica foliis inferioribus «anguste lanceolatis», forte et aliis notis differt. In posteriore folia caulina in- feriora late lanceolata, diametro transversali 3-plo, ad summum #-plo longiora; folia radicalia praeter latitudi- nem paullo majorem caulinis inferioribus subconformia sunt, — vel obovato - oblonga, in petiolum attenuata. 286. Anchusa Gmelini Ledeb. (fl. ross. III. p. 118; Stev. Verz. p. 256. N° 992-bis). Frequens in arena mo- bili reg. demissae ad Borysthenem; d. 20 Jun. m. f., d'Brete6rJul/m: Pret Flores pulcherrime azurei. 29% 448 287. Lithospermum arvense L. (Led. fl. ross. HE. p. 129; Stev. Verz. p. 258. M 1003). 3 grandifiorum: calyce tubum corollae (albae v. pal- lide coeruleae) aequante v. paullo superante. In agris quiescentibus etinculiis passim; d 21 Apr. m. prim. fl, d. 26 Maji m fr. et parce fl. — Varietas haec (L. ar- vensis var. flore majore, a cl. Stev. (1. ce.) commemo- rata, verisim. eadem) praeter indumentum a L. tenuiflo- ra L. fil. (*) vix ulla nota diversa. 288. Myosotis palustris With. (Led. fl. ross. II. p. 143). Ad ripas atque in pratis udis reg. demissae ad Borysthenem; d. 3 Jul. m. fl, d. 26 Jul. et 13: Sept. m. fl. et fr. — Ross. He3a6yaxa. 289. M. caespitosa Schultz. (Led. fl. ross. HI. pag. 144). In pratis udis eum antecedente, qua multo frequen- or d 20) Jun. "'et 49) Jul Mn. verte fr 290. M. intermedia Link. (Led. fl. ross. IL p. 146; Stev. Verz. p. 259. N° 1010). In pratis siccioribus, prae- sertim silvaticis, reg. demissae ad Borysthenem, d. 20 Jun. ‘ml. et fr. 291. Strophiostoma sparsiflorum Turcz. (Myoso- tis sparsiflora Led. fl. ross. II. p. 148; Stev. Verz. p. 259. Ns 1012). In fruticetis ad Konkam flum. infra Wes- selaja atque in umbrosis ad flum. Koschegum pr. pagum Koschegumowka; d. 28 Apr. m. prim. fl., d. 13 Maji me fl etui 292. Echinospermum Lappula Lehm. (Led. fl ross. IL. p. 155; Stev. Verz. p. 260. Ne 1013). Frequens in ( Flores in hoc quoque coerulei (saturate tamen) v. albi, sed indu- mento insigni, sericeo-nitido a L. arvensi statim dignoscitur. 449 campestrium locis humidioribus, imprimis in declivibus rivulorum pluvialium et hic illic in utroque ad Konkam flumen clivo; d. 7 et 12 Maji m. fl. et fr. immat., d. 26 ejusd. m. et d. {1 Jun. m. fl et fr. — Ross. Typuua. Variat caule densius parciusve piloso superne vel ra- rius jam a basi ramoso, nucularum spinulisque exacte biserialibus v. basi tri-, superne biserialibus (var. trisé- rialis Trautv. Enum. plant. Songor. a Dr. A. Schrenk collect. M 795), vel denique basi bi-, apice uniserialibus. 203: ch. pututum Lehm./(Eed.-ilross. IT. 'p. 197: Stev.)Verz. p.200: 1015). var. lypica Trautv. (Enum. plant. Songor. a Dr. A. Schrenk collect. N 797). In campestribus frequentissi- ma: 4,116" Main flVet/frisubrnated. {3H unrét/d: DRE 22m MAN LUI. var. sublaevis Trautv. (L c.) caule superne v. à basi ramoso; nucularum dorso tuberculato, lateribus laevibus, v. ad basin et margines exteriores parce tuberculatis. Cum genuino frequens. 294. Asperugo procumbens L. (Led. fl. ross. I. p. 164; Stev. Verz. p. 260, Ne 1017). In hortis et ru- deratis hic illie; d. 5 Maji m. fl. et fr. immat., d. 13 ejusd. m. max. ex parte defl. 295. Cynoglossum officinale L. (Led. fl. ross. IL. p. 165; Stev. Verz. p. 261. Ne 1018). Frequens in ru- deratis et incultis, d. 5 Maji m. prim. fl, d. 26 ejusd. m. copiose fl. et fr. immat., d. 49 Jul. m. fr. — Ross. r'aBA3B. 296. Rochelia stellulata Rehb. (Led. fl. ross. IL. p. 179; Stev. Verz. p. 260. A 1016). In declivibus ad 450 Konkam fl. ad occid. vers. a foro Grigorjewka sitis haud rara; d. 5 Maji m. fl. et fr. 42. Solaneae. 297. Datura Stramonium L. (Led. fl. ross. IL. p. 182; Stev. Verz. p. 261. N° 1021). Frequentissima in ruderatis et incultis; a Julio m. (d. 9 jam copiose) us- que ad hiememifl., \d. 26 Jul. m.\ prim. sfr. mat. — Ross. 1ypmans. Forma parva, 6 — 12-pollicaris, uni - v. pauciflora ad ripam arenosam lacus in reg. demissa ad Borysthenem mihi occurrit. 298. Hyoscyanus niger L. (Led. fl. ross. IL p. 183; Stev. Verz. p. 261. M 1022). Cum praecedente vulga- issimum; d. 7 Maji m. prim. fl, d. 25 ejusd. m. fl. et fr.; mense Augusto rarescit. — Ross. Gauxota, 64e- KOTa, ObieHa, ObIeHB. 299. Solanum Dulcamara L. (Led. fl. ross. IL. p. 187). Frequens in fruticetis humidis reg. demissae ad Borysthenem; d. 20 Jun. m. fl., d. 26 Jul. m. fl. et fr. immat. — Ross. rancTHUKB, C1a1K0 - rOPEKiü. 300. S. persicum Willd. (Led. fl. ross. HI. p. 187; Stev. Verz. p. 162. N 1025). Ad sepes pr. Grigorjew- ka haud frequens; d, 9 Jul. m. fl. 301. S. nigrum L. (Led. fl. ross. IL. p. 188; Stev. Verz. p. 262. Ne 1026). Frequens in ruderatis et incul- tis. — Ross. nacinn. Specimen florens, quod in solo arenoso inter pagum Podstepnaja et Borysthenem legi, caule villoso, ramorum angulis vix tuberculatis, pedunculis calycibusque pubes- centibus instructum, foliis tamen ut in S. nigro sinutato- 451 dentatis, subglabris, forte ad S. villosum Lam. perti- net. — Baccae a rusticis eduntur! Lycium barbarum L. Spontaneum non occurrit (d. 12 Maji m. fl). 48. Scrophulariaceae. 302. Verbascum thapsiforme Schrad. (Led. fl. ross. Il. p.194; Stev. Verz. pag. 262. Ne 1030). In pratis siceis silvaticis reg. demissae ad Borysthenem passim; d20 Jun. et 4,8 Jul eme Ab icone Reichenbachiana (ic. fl. germ. t. 1635) fo- liis utrinque dense tomentosis, supremisque nonnihil an- gustioribus paullo recedit. Caulis 2 — 7-pedalis, racemus ad summum 2 ped. longus simplex v. basi ramis bre- vibus auctus. — Ross. Kopogbare. 303. V. phlomoides L. (— nemorosum K. Rohb. ic. He Ll6% 1: Led 4ilfross Ill 1pas .419%;)Stev.; Verz. p. 263. N° 1032). Cum praecedente, sed rarius;, d. 13 Sept. m. fl. — Cum icone citata optime convenit. 304. V. compactum M. a Bieb. (Stev. Verz. p. 263. N 1033; V. ovalfolium Led. fl ross. IIL pag. 195). In campestribus valde dispersa. Floret a med. m. Junio us- que ad hiemem; de vero florendi tempore ceterum mi- hi non satis constat, cum praeter duo specimina mense Junio lecta, e quibus alterum floruit, alterum (d. 27) jam omnino defloratum erat, cetera omnia e caulibus mense Julio demessis prodierant. Species distinctissima, foliis supra glabriasculis, mar- gine (grosse) crenatis, corollis subcoriaceo - herbaceis, extus albo-v. canotomentosis filamentisque brevioribus pulchre aurantiaco - lanatis facillime dignoscenda. 452 305. V. Blattaria L. (Led. fl. ross. IL pag. 196; Stev. Verz. p. 263. Ne 1035). « genwnum: caule inferne foliisque inferioribus (sae- pius quoque superioribus) glabris; racemo cum peduncu- lis bracteas subduplo superantibus, calycibus capsulisque junioribus glanduliferis; corollis extus pilis glanduliferis adspersis v. subglabris. In pratis spiccis silvaticis reg. demissae ad Borysthenem atque in campestribus prope Wesselaja rarius; d. 16 et 20 Jun. m. fl. et fr. immat., d'A ui /errd13"Sept. Emant.tretur. B sinuatum: folüs caulinis inferioribus sinuato-pinnati- fidis. Prope urbem Catherinoslaw legit cl. Haupt (herb. Acad. Petrop.). y longebracteatum: bracteis pedicellos subaequantibus v. superantibus; racemo, pedunculis, bracteis calycibusque et corollis extus pilis glanduliferis copiosis adspersis. In campis pr. urbem Catherinoslaw legit Haupt. (herb. Acad. Petop.). © harlum: lotum pilis brevibus eglandulosis dense obtec- tum; bracteis pedunculos subsuperantibus calycibusque par- ce glanduliferis, germinibus corollisque extus hsrtello- pubescentibus eglandulosis. Bracteae et calyces simile ut in antecedentibus pellucido-punctata. In pratis siccis sil- vaticis ad Borysthenem rarissimum (?); d. 26 Jul. m. fl. — A planta typica varietas haec jam longius recedit. V. repandum W. varietatibus V. Blattariae me Jjudice adnumerandum. 306. V. Lychnitis L. (Led. fl: ross. IL. pag. 200; Stev. Verz. p. 264. N° 1040). Frequentissimum im utro- que ad Konkam flum. clivo, praecipue tamen in decli- 153 vibus graminosis rivulorum pluv.; floret m. Junio (d.17 prim. fl.) et Julio; ramuli floriferi sparsi usque ad hie- mem observantur, — Ross. KopoBAKB, nouegoï KOPOBbAK®, APOÔHBIE KOPOBAKN, ANBNHA. 307. V. orientale M. a Bieb. (Stev. Verz. p. 264. Ne 1041; Rchb. fl. exe. germ. p. 381; V. Chaixii Led. fl. ross. IT. p. 200). Cum praecedente frequens eodem- que tempore florens. — Ross. cnopyxa. V. rubiginosum W. K. prope urbem Nowomoskowsk (prov. Catherinosl.) a el. Haupt inventum in herb. Acad. Petrop. vidi. 308. VW phoeniceum L. (Led. fl ross. IIL. p. 202; Stev. Verz. p. 264. NX 1043). In declivibus graminosis hic iie} d° 61:49 Maji m::fl., d.48Jun: m. fl. et fr submat. B foliatum: caule inferne paucifolio. Ceterum pedicellis solitariis et forma laciniarum calycis eum V. phoeniceo bene convenit. Vidi specimen Hungaricum (forte hybri- dum?) in herb. Acad. Petrop. 309. Linaria vulgaris Mill. (Led. fl. ross. Il. P. 206; Stev. Verz. pag. 265. NX 1047). In campestribus non minus frequens, quam in pratis siccis reg. demissae ad Borysthenem; floret a Junio (d. 20 fl. et fr. submat.) usque ad autumnum. — Ross. cocHoBnnx®, COKNPKA. Variat foliis angustioribus et latioribus (‘/, 221 din. lat.), magis minusve elongatis, racemo (unico v. pluribus) confertiore (in apricis) et laxiore, floribus majoribus et minoribus. Capsula in nostra semper oblonga, herba gla- berrima. Formam monstrosam bracteis lanceolatis, elongatis, in- fimis pollicaribus, superioribus sensim minoribus, corollis 494 abortivis minimis, pallidis, germen laxe includentibus die 10 Oct. m. ad Borysthenem inveni. 310. L. genistaefolia Mill. (Led. fl. ross. II. p. 209. Stev. Verz. p. 266. Ne 1049). Frequens in campestribus, agris quiescentibus, declivibus el incultis; die 26 Maj m. prim. fl, m. Junio copiose fl., Julio fl. et fr. — Ross. GypryB (?). 311. Scrophularia nodosa L. (Led. fl. ross. II. p. 218; Stev. Verz. pag. 267. N° 1056). In demissis ad Borysthenem rara; d. 20 Aug. m. fl. et fr., d. 10 Oct. nr Pedicelli in hac aeque atque in planta livonica pilis glanduliferis adspersi, neque, ut vult cl. Reichenbach (ic. 1 NN 2 0) IC AlVI 312. Gratiola officinalis L. (Led. fl. ross. IL p. 294; Stev. Verz. p. 268. M 1059). In demissis ad Bo- rysthenem frequens. Nascitur non modo in pratis udis atque inundatis, sed etian in siccioribus et arenosis; d. 20Nun met d,.3 ett26Mul meet fr 313. Lindernia pyxidaria AI (Led. fl ross. Iil. p. 225). Cum Middendorfia, Veronica anagalloide et aliis plantis ad ripas arenosas in reg. demissa ad Borysthe- nem; d. 26 Jul. m. fr. 314. Limosella aquatica L. (Led. fl. ross. If. pag. 226). In solo arenoso-limoso ad ostium rivuli, in Bory- sthenem influentis satis copiose; d. 10 Oct. m. fl. et fr. 315. Veronica longifolia L. (Led. fl. ross. II. p. 232: Stev. Verz. p. 268. M 1061). Frequens in demis- sis ad Borysthenem ïiisdem locis, quibus Gratiola officr- nalis; rarior ad rivulos pluviales camporum; d. 20 et 280)un. maitbytd:261Julsmroftsetefr. 455 Tota planta, praeler inflorescentiae ramificationes pu- berulas, glaberrima. Folia basi cordata v. truncata, den- tibus (serraturis) infimis saepius maximis, horizontaliter patentibus v. incurvatis. Formae sequentes in florulae di- tione mihi innotuere: {. foliis lanceolatis tenuibus, subaequaliter serratis, ser- raturarum margine superiore subhorizontali. In udis. 2. foliis lanceolatis crassiusculis, inciso serratis (ad basin versus profundius); serraturis acuminatis, subinae- qualibus, patulis. In siccioribus, imprimis arenosis. 3. folis subcoriaceis, lineari - lanceolatis acuminatis, recurvis, inaequaliter inciso-serralis, serraturis acumina- tis, apice incurvato-falcatis. Ad rivulum pluvialem, loco aprico, pr. Wesselaja 346.4: V:1spicata) L: (Led: flross VIE! p.1233;2Stev: Verz. p. 268. JA 1062). In declivibus ad Konkam sitis passims1td..28 Jun/:m:\fud: «9ret 19)ulr /ethliG6tAug. m. fl. et fr. immat. Planta nostra, ad var. «à vulgarem Koch. pertinens, mono - v. polystachya, crispulo - pubescens, eglandulosa, foliis inferioribus oblongis v. rarius ellipticis ovalibusve; calycibus ciliatis, ceterum subcalvis, capsulis glabris v. rarius ciliatis. — Ross. roiyOnIBHUKR, CnHie BaCHIBKH. 317. V. Anagallis L. (Led. fl. ross. IIL pag. 236; Stev. Verz. pag. 269. Ne 1064). Ad ripas Konkae flum. passim;t d. #41et 46: Junm:,1et-17/Oct1m:uflret fr 318. V. anagalloides Guss. (Led. fl. ross. III. pag. 236; V. Anagallis L. 5 anagalloides Rchb. ic. fl. germ. t. 1702. Ï. 3). Ad ripas, praesertim arenosas, in reg. demissa ad Borysthenem frequens. Occurrit fructibus monstrosis, baccaeformibus et caule humillimo, 1—2-pol- licari. 456 Apud nos a praecedente optime dislincta capsulis el- lipticis, calyce 17/,—2-plo longioribus, quae in V. Ana- gallide obovato - orbiculatae, calyce breviores vel aequi- longae. Praeterea posterioris herba obscure, prioris laete viridis; exsiccata haec viridis manet, illa nigrescit. 349% "VT) Beccabunga L. (Led. fl: ross. Il. pag. 237; Stev. Verz. p. 269. N° 1065). In demissis ad Konkam flum., locis ad aestatem usque inundatis haud frequens:; d'Otto Mer" Tr. 320 PMprostnatarL.\{RCHD) Nr exc. p.3081exel} var. multifida; V. austriaca Led. fl. ross. III. pag. 238 part.;, Stev Verz. p. 269. Ne 1067). — Ross. orTraanma, COKPKN. a genuina Rchb.: caulhibus saepissime areuato-adscen- dentibus; foliis inferioribus ovatis; pedicellis capsula bre- vioribus v. eam aequantibus. 1. major: caulibus 6 — 12-pollicaribus, */, —1'/, lin. crassis, arcuato - adscendentibus v. suberectis, 3 —poly- stachyis, pube brevissima crispula obtectis, foliis omni- bus ovatis, serrato-v. inciso - crenatis, sessilibus v. infi- mis brevissime petiolatis. In graminosis; d. 31 Maji m. fl. et fr. 2. minor: caulibus # - 8-pollicaribus, ‘/, - ‘/, lin. crassis, arcuato-adscendentibus v. subprostratis, plerum- que distachyis; foliis inferioribus ovatis, superioribus ob- longis v. omnibus ovato-oblongis oblongisve serrato-cre- natis. In campis elatis; d. 28 Apr. m. fl, d. 12 Mai m. max. ex parte defl., d. 26 ejusd. m. fr. B angustifoha Rchb.: caulibus elongatis 6 — 10-polli- caribus, ‘/, — 1 lin. crassis, arcuatim adscendentibus v. diffusis, 2 — polystachyis; foliis breviter petiolatis;, pedicel- lis capsula brevioribus v. paullo longioribus. In grami- 457 nosis;, ds:,42 Maji m.\flitret fr. immat., di 26 ejusd. fr: 1. Foliis inferioribus oblongis, superioribus lanceolatis, plurimis serrato-crenalis. 2. Foliis omnibus lanceolatis, serratis v. subinteger- rImis. 321. V. muliifida L. (Stev. Verz. p. 269. JM 1067; V. austriaca y bipinnaüfida Led. fl. ross III. pag. 239; V. prostrata var. mulüfida Rehb. fl. g. exc. p. 368). B borysthenica (‘): caulibus arcuato-adscendentibus v. subprostratis, 8 — 12-pollicaribus, */, — 1 lin. crassis, basi lignescentibus, polystachyis; foliis pinnati-v. subpal- matiparüis (1. e. pinnatipartitis, laciniis infimis approxi- matis, terminalem subaequantibus), partitionibus linearibus margine scabriusculis, plurimis 8— 15 lin. longis, ‘/, — ’/, lin. latis, integerrimis v. saepius varie partitis pin- nalifidisve;, pedicellis capsula sublongioribus; bracteis et calycis laciniis anterioribus angustissimis, valde elongatis, posterioribus saepissime 2 lin. longis; corollis sordide roseis. In pluviali rivulo Soldatenkowa - Balka locis gra- minosis haud frequens, rarissima in dextro ad Konkam flum. clivo; d 12 Maji m. fl, d. 13 Jun. m. fr. Foliorum partitionibus valde elongatis angustissimis ab iconibus Reichenbachianis V. austriacae L. var. bipinna- tifidae (ic. fl. g. t. 1710) et V multifidae L. (1 e. t. 1709) non minus, quam a speciminibus numerosis hb. Acad. Petr. huc pertinentibus, satis recedit. Formae in- termediae inter hanc et antecedentis varietates apud nos nullae occurrunt. In omnibus pedicellorum longitudo sae- pe etiam in diversis racemis ejusdem speciminis satis {} Non dijudicatum relinquo, utrum varietas hacc ab antecedente Ve- ronica prostrata specifice differat, necne, 458 diversa; igitur, aeque ac capsulae forma varia, in de- finiendis varietatibus (speciebus) minimae utilitatis. 390. V'arvensistEN(Eed. 1 rossMIIT Up, 249:%Ster. Verz. pag: 270.007; Rehb remet 72000 Locis incultis prope Wesselaja rara; d. 17 Maji m. fl. ettne 3224. toernalLav(Led:tfl. ross\ MHENp:250; 1Stev. Verz. p. 270. N° 1075). Frequens in agris quiescentibus etincultis pr. Wesselaja; d.28 Apr. m. fl. etfr. immat,, d.149»Maen il et, fr. d26hejusd mir. Inveuiuntur formae foliorum divisione inter hanc spe- ciem et subsequentem quodam modo medium tenentes. 3240 V. triphyllos L. (Led. fl. ross. IT. pag. 252; Stev. Verz. p. 270. Ne 1076). In agris quiescentibus et locis incultis frequentissima; d. 10 Apr. m. prim. fl., d25teusd. mretudn7s Majivm:#rcopiose fliret fra) dl 26 m. posterioris fr. À 325. V. praecoxæ A. (Led. fl. ross. IL. pag. 253, StevaiMerz po 2704 077: Robbie. MEN 1). Promiscue cum praecedente fere ubique, sed minus copiose; d. 25 Apr. m. fl. et fr., d. 19 Maji m. fr. 396: 0. didyma Ten! (Rchb: 10" fVserm: 171698: V. agrestis Led. fl. ross. LIL. pag. 254 part; V. agrestis Stev. Verz. pag. 270. Ne 1078). In declivibus et cultis rara; d. 29 Mart. m. prim. fl, d. 25 Apr. et d. 5 Maïji miflrtetin: Folia in nostra minima, 2— 3 lin. longa, qualia de- scribuntur a cl. Reichenbachio, crassiuscula, nitida (sicca opaca), margine subrevoluta; calycis partitiones erectae, ovatae, obtuse acutatae; capsula pilosa et glandupilis. Notis indicatis praeter floris colorem coeruleum cf. Stev. 1. c.) a V. agresti L. haud aegre dignoscitur. Praeterea 459 et calyeis basis, fructum Juvenilem includens, paullo di- versa: in V. agresti calyces sensim ampliantur, in V. didyma contra pars infima breviter tubulosa, pars supe- rior subito campanulato-ampliata. Pedicelli fructiferi folio saepius duplo longiores. V. opaca Fr. (secund. specimen auth. hb. Acad. Petrop.) plantae nostrae admodum affi- nis, habitu foliisque latis (majoribus tamen quam in no- stra) et floribus coeruleis simillima, nulla graviore nota, nisi capsulae indumento dignoscenda. 327. Odontites lutea Stev. (Led. fl. ross. IL. p. 261; Stev. Verz. pag. 270. Ne 1082). In dextro ad Konkam flum. clivo occidentem versus a foro Grigorjewka raris- simassde, 9 Aus. ne. fl. 328110 rubra Pers (Led (rose. Il. "p261; Stev. Verz. p. 270. M 1083). — Ross. 3BnHens. a verna (O. verna Rchb. fl germ. exc. p. 359). Ad Konkae flum. ripam sinistram passim; d. 9 et 16 Aug. miuflietifr.limmat., 4, 101/Sept? em. "1l'"et'ir. B serotina (O. serotina Rchb. 1. c.). Optima in pratis siccis arenosis reg. demissae ad Borysthenem; d. 13 SD nn A CUuIr. Praeterea formae occurrunt, vel caule graciliore, du- riore foliisque minoribus, angustioribus, — vel bracteis brevibus inter utramque varietatem intermediae. 329. Euphrasia officinalis L. (Led. fl. ross. III. p. 262; Stev. Verz. p. 271. Je 1084). B vulgaris Led. (1. c.) In pratis siccis reg. dernissae ad Borysthenem rara (?); d. 20 Jun. m. fl. (Continuabitur.) KIMMERIDGE und NÉOCOMIEN von H. Traurscuozp. In M II des Bulletins der Moskauer Naturforscherge- sellschaft vom Jahre 1867 theilte ich in einem Briefe an den ersten Sekretär der Gesellschaft, Hrn. Wirkl. Staatsrath Dr. Renard mit, dass der berühmte englische Anatom Ri- chard Owen mir bei meiner Anwesenheit in London drei Saurierwirbel aus dem Moskauer Jura als identisch mit englischen Kimmeridge-Wirbeln bestimmt habe, In dem vorliegenden Hefte des Bulletins entgegnet hierauf H. v. Eichwald, dass er durch eine Londoner Dame Mad. Catley, bei Rich. Owen habe nachfragen lassen, und dass ihr der berühmte Anatom gesagt, diese Wirbel gehôrten Sauriern aus dem Neocomien an. Hierauf habe ich zu erwiedern, dass mir Professor Owen die Wirbel selbst zurückgegeben hat, wie ich sie ihm auch zuerst selbst in seme Hände gelegt, dass er selbst Zettel an diese Wirbel geklebt hat, und dass diese Zettel von ihm selbst mit den Speciesnamen beschrieben sind, und jeder der- 461 selben unter jenen Speciesnamen die Bezeichnung «Kim- meridge» trägt. Ich habe demnach keinen Grund zu zweifeln, dass die erwähnten Fossilien von Prof. Owen selbst bestimmt, und dass die angeklebten Zettel der Ausdruck semer Meinung sind. Die fraglichen Wirbel befinden sich in meiner Samm- lung, und ich bin gern bereit, sie jedem, der Interesse dafür hat, zu zeigen. Uebrigens würde mich selbst der Umstand, dass Prof. Owen in Bezug auf meine Moskauer Saurierwirbel seine Meinung geändert hätte, in mei- ner Ansicht nicht wankend machen, dass die mittlere Moskauer Jura-Schicht mit Amm. virgatus ungefähr dem englischen Kimmeridge zu parallelisiren sei. In dersel- ben Schicht sind Lias-Saurier, wie Ichthyosaurus platy- odon und thyreospondylus gefunden worden, und ein schôn erhaltener Wirbel von Jchthyosaurus intermedius (auch ein Liasthier in England) aus derselben Schicht befindet sich in meiner Sammlung. Nächst Ammon. vir- gatus ist in der fraglichen Schicht em wichtiges Leitfos- sil ein Zweischaler, den d’Orbigny Lyonsia Alduini ge- nannt hat; er ist mit mebr Recht dem Geschlecht Gress- lya zuzuordnen und Quenstedt nennt das Fossil Myaci- tes gregarius. Es findet sich nach ihm im grosser Zahl im braunen Jura Schwabens und die charakteristischen auf der Oberfläche der Schale zerstreuten Wärzchen las- sen ihn nicht an der Identität der Moskauer und Schwä- bischen Muscheln zweifeln. In der neuen Ausgabe sei- nes Handbuchs der Petrefaktenkunde 1866 sagt er da- rüber p. 668. Die kleinere geht in den braunen Jura hinab, hat aber immer die gleichen Zzerstreuten Punkte auf der Schale, was selbst bei Lyonsia Alduini d’Orb, von Moskau stattfindet, die offenbar keine anderen als N 4. 1868. 30 462 die Schwäbischen sind». Hr. v. Eichwald wird zugeben, dass der Schritt vom braunen Jura zum Kimmeridge klei- ner ist, als der zum Lower greensand oder Neocomien. Die Zeit der Siebenmeilenstiefeln ist auch für die Geolo- gie vorüber. Moskau d, 5 Mai 1869. FORTGESETZTE UNTERSUCHUNGEN über die ZUSAMMENSETZUNG DES SAMARSKITS, Bemerkungen über die chemische Constitution der Ver- bindungen der Niobmetalle. Von R. HERMANN. 4. Ueber die Zusammensetzung des Samarshats. Obgleich wir bereits eine grosse Anzahl von Analy- sen des Samarskits besitzen, so ist seine chemische Con- stitution doch noch nicht ganz sicher bekannt. Diese Un- sicherheit wird besonders dadurch herbeigeführt, dass wir zu jJener Zeit, als diese Analysen angestellt wur- den, noch kein Verfahren kannten, um den Oxydations- grad der in diesem Minerale enthaltenen metallischen Säuren zu bestimmen und um geringe Mengen von Tan- talsäure von den Säuren des Niobiums und Imeniums Zu trennen. | Diese Umstände machten eine erneuerte Untersuchung des Samarskits nothwendig. Ehe ich aber zu der Beschreibung meiner neuen Ver- suche über die Zusammensetzung des Samarskits uber- gehe, müssen wir einen Blick auf die bisher erhaltenen Resultate der Analysen dieses Minerals werfen, um die- Jenigen Punkte hervorzuheben, in denen diese Analysen von einander abweichen. Dabei werde ich bei der Zu- sammenstellung dieser Analysen dieselben nach ihrem Gehalt an Uranoxydul ordnen und die mit dem grôssten Gehalte dieses Oxyds voranstellen. 30* 464 Zi = Wolframsäure . . . . Metallsiuren d. Titattsaure = . .> . Zirkonerde ... . . .. Thoterde"s: : 9: Yttererde . Ce ba Di . = > Uranoxydulæ, . . . . Eisenoxydul . . . .. Manganoxydul . . . . Maptiesias + Kalee = Kupieroxyde . . # . Glühverlusi.. >. {(*) Als Oxydul berechnet. Tantalg . e S: À M'AR 8 KIT, D pe ET Pre nee re C0 0 0,48] » » 1,36 59,10155,91| 56,36147,47 » D » 4,35 » D 6,05 1,911 8,361 192919 64 » » 2,80). 3,44 19,2216,77| 16,6310,95(') 15,05115,94| 8,87111,08 » D 1,20! 0,96 0,4410,75| 0,50! 0,14. 0,261) » » 0,73 » » » 0,25 » » 0,33! 0,45 96,85199,61]100,03199,76 (?) Ais Oxydul berechnet. YTTROILMENIT. siphon, | Bars Lee Pme 0,63 » » 50,17 61,33155,09| 57,81 » 1,90! 3,00! 5,00 4,25 » » 5,09 2,83 15,90 21,03|{ 18,30 » 2,48| 9,97 10,46(?) 01! 1,87 10,55 8,06/11,07| 13,61 1,61 201% 0:23 0,04 » » 0,64 ,08| 0,80! 0,50 0,40 ; » » [00,20 |104,04199,571100,59 465 Vergleichen wir nun diese Analysen, so bemerken wir grosse Schwaukungen in der Mischung dieser Mineralien. Wir sehen namentlich den Gehalt des Uranoxyduls von 19,22°/, auf 1,87°/, herabsinken, dagegen den Gehalt der Ytiererde von 4,91°/, bis auf 19,74°/, steigen. Dabei schwankt das spec. Gw. dieser Mineralien zwischen den Zahlen 5,74 und 5,39. Ich war daher vollkommen be- rechtigt das Mineral, welches nur 1,87°/, Uranoxydul enthielt und ein spec. Gw. von 5,39 hatte, als verschie- den von dem, welches 19,22°/ Uranoxydul enthielt und dessen spec. Gw. 5,74 betrug, zu betrachten. Ersteres Mineral nannte ich daher Yttroilmenit. Aber fortgesetzte Untersuchungen haben gezeigt, dass beide Mineralien ganz unmerklich in einander übergehn und dass ihre Verschiedenheiten auf isomorpher Vertretung ihrer Be- standtheile beruhen. Samarskit und Ytiroilmenit kônner daher allerdings nicht als verschiedene Species, sondern nur als verschiedene Varietäten einer und derselben Mi- neralgruppe, des Samarskits, betrachtet werden. Ausserdem muss ich noch auf einige Verschiedenheiten obiger Analysen aufmerksam machen, die einer wieder- holten Prüfung bedürfen. Chandler und Finkner fanden im Samarskite Wolfram- säure, diein den Analysen von Perez und Stephens nicht angegeben ist, und die auch ich bisher nicht finden konnte. Dasselbe bezieht sich auf die Ceroxyde. In 3 Proben fand ich Ceroxyde, in der vierten nicht. Perez, Chand- ler und Stephens fanden dieselben nicht, während Finkner 3,31°/, angiebt. Thorerde ist in den älteren Analysen nicht angegeben, weil wir kein Verfahren kannten, dieselbe von der Ytter- 466 erde zu trennen. Bei meiner ersten Analyse eines Mine- rals der Samarskit Gruppe, des Yttroilmenits, fand ich aber bereits deutliche Anzeigen von Thorerde als Bei- mengung der Yttererde, denn ich habe angegeben, dass die aus dem Yttroilmenite abgeschiedene Yttererde em h6- heres Atomgewicht hatte als reine Yttererde, nämlich 564,1 während reine aus Gadolinit abgeschiedene Ytter- erde ein At. Gw. von 502,5 besitzt. Auch war ihr spec. Gwt. hôher als das der reinen Ytterrerde, nämlich 5,0 statt 4,84. Diese Verschiedenheit rührte offenbar von einer Beimengung von Thorerde her, die sich aber nicht, wie ich mich auch neuerdings überzeugt habe, von der Yttererde durch schwefelsaures Kali trennen liess. Denn obgleich die Thorerde mit schwefels. Kali ein schwerlôs- liches Doppelsalz bildet, während die Yttererde damit ein leichtlôsliches erzeugt, so kann die Thorerde doch nicht durch dieses Mittel von der Yttererde geschieden werden. Nur wenn gleichzeitig in der Lôsung Cerbasen enthalten sind, erhält man mit schwefelsaurem Kali ein Doppelsalz, welches auch Thorerde eithält, aber trotzdem wird auch in diesem Falle die Thorerde nicht vollständig von der Yttererde abgeschieden. Erst als man gefunden hatte, dass die unterschwefligsaure Thorerde sehr schwer lôslich sei, liess sich dieselbe von der Yttererde und den Cerbasen leicht trennen, und unter Berücksichtigung des von mir bereits früher näher angegebenen Verfahrens, quantitativ bestimmen. Ein sehr auffallender Unterschied in den Analysen von Finkner und Stephens, von den aller anderen Chemiker, die sich mit Untersuchungen des Samarskits beschäftigt haben, besteht in ihrer Angabe eines Gehalts dieses Mi- nerals an Zirkonerde. Ich würde das einer zufälligen Bei- mengung zuschreiben, die von Zirkonen herrühren kônn- 467 te, welche den Samarskit häufig begleiten, wenn diese Angabe nicht mit einer viel geringeren Menge von Me- tallsäuren zusammenträfe, als alle anderen Chemiker in dem Samarskite gefunden haben. Dies deutet darauf hin, dass die für Zirkonerde gehaltene Substanz nicht zu den Basen, sondern zu den Säuren gehôrt. Da ich in den meisten der von mir untersuchten Samarskite Titansäu- re gefunden habe, die Finkner und Stephen nicht ange- ben, so vermuthe ich, dass die angebliche Zirkonerde aus unreiner Titansäure bestand, da solche in ihrem che- mischen Verhalten grosse Aehnlichkeit mit Zirkonerde hat und nicht selten dafür gehalten wird. Uebrigens habe ich auch diesen Gegenstand einer erneuerten Prüfung un- terworfen. Wir haben also folgende Fragen zu beantworten: 1) Enthält der Samarskit Wolframsäure? 2) Ist der Gehalt des Samarskits an Cerbasen constant? 3) Enthält der Samarskit Titansäure oder Zirkonerde? 4) Kommt im Samarskite auch Tantalsäure vor? 5) Sind die im Samarskite enthaltenem metallischen Säuren der Tantalgruppe nach dem Typus R, R oder R zusammengesetzt und woraus bestehen sie? Um diese Fragen mit môglichster Schärfe beantworten zu kônnen, wurde eine grôssere Menge von Samarskit in Arbeit genommen und durch Schmelzen mit saurem _schwefelsaurem Kali aufgeschlossen. Ad. 1. Die Sulfate der Metallsäuren aus 100 Theilen Samarskit, wie man sie durch Schmelzen des Minerals mit saurem schwefelsaurem Kali und langanhaltendem Auswaschen erhielt, wurden mit gelbem Schwefelammo- 468 nium digerirt. Die filtrirte Lôsung wurde verdunstet und der Rückstand geglüht. Dabei blieben 0,82%, eines grau- en Oxyds. Dasselbe wurde mit Salmiak gemischt und das Gemenge in emem bedeckten Platintiegel erhitzt. Dabei verfluchtigten sich 0,35°/, Zinnoxyd als Zinnchlo- rid. Zurückblieben 0,47°/,, eines Oxyds, welches Wolf- ramsäure sein konnte. Dasselbe verhielt sich aber ganz anders. Es hatte eine graue Farbe. Aetzammoniak lôste keine Spur davon auf. Mit Phosphorsalz gab dasselbe in der innern Flamme ein braunes Glas. Mit Soda auf Koh- le erhitzt, lôste sich dieses Oxyd leicht auf und ging mit der Soda in die Kohle. Nach starkem Erhitzen wurde die Kohle abgeschlämmt. Dabei blieb aber nichts metallisches zurück. Diese Reactionen beweisen klar, dass in jenen 0,47°/, Oxyd keine Spur von Wolframsäure enthalten war. Das Oxyd bestand aus Säuren der Niob-Gruppe. Der Um- stand, dass diese Säuren von dem Schwefelammonium gelôst worden waren, beruht darauf, dass die Hydrate dieser Säuren, im Momente ihrer Bildung, ähnlich dem Hydrate der Kieselsäure, nicht unbeträchtich in wässrigen Flüssigkeiten lôslich sind und daraus nicht durch Ammo- niak gefällt werden kônnen. Erst durch Eindampfen die- ser Lôsungen bis zur Trockne werden sie ganz unlôslich. Ad. 2. In vorstehend angegeben Analysen des Samar- skits wurden bei vieren derselben Cerbasen gefunden, bei vier anderen aber nicht. Ich habe mich wiederholt überzeugt, dass diese Bestandtheïle nicht constant sind. Die Cerbasen fehlten auch in dem neuerdings von mir untersuchten Samarskite gänzlich. Ad. 3. Eine für die Beurtheïlung der chemischen Con- stitution des Samarskils wichtige Frage ist die in Betreff sei- nes Gehalts von Titansäure. Ausser mir hat kein anderer Che- 469 miker Titansäure im Samarskite gefunden und doch ist dieser Bestandtheil sehr constant. Die Titansäure kann aber leicht übersehen werden, da ihre Quantität nur gering ist und einestheils nach dem Schmelzen des Samarskits mit sau- rem schwefelsaurem Kali bei den im Wasser unlôsli- chen schwefels. Metallsäuren zurübleibt, anderntheils aber zusammen mit der Yttererde und dem Eïisenoxyde ab- geschieden wird und übersehn werden kann, wenn man diese Niederschläge nicht speciell auf einen Gehalt an Titansäure pruülft. Bei diesen Nachsuchungen nach Titansäure wurde auch noch ganz besonders auf einen môglichen Gehalt dersel- ben an Zirkonerde Rücksicht genommen, da sich beide Substanzen in ihrem chemischen Verhalten so ähnlich sind, dass sie gewôhnlich zusammen gefäilt werden. 100 Theile Samarskit wurden mit saurem schwefel- saurem Kali zum klaren Kluss gebracht und die Schmel- ze mit warmem Wasser behandelt. Die ungelôst gebliebenen schwefels. Metallsäuren wur- den mit Schwefelammonium digerirt und ausgewaschen. Da sich dabei die Metallsäuren von beigemengtem Schwe- feleisen schwarz gefärbt hatten, so wurden sie mit sehr schwacher Salzsäure behandelt und diese salzsaure Lü- sung mit der zuvor erhaltenen schwefels. Lüsung der Basen vereinigt. Die vereinigten Lôsungen wurden jetzt durch überschüssiges Ammoniak gelällt, filtrirt und der Niederschlag ausgewaschen. Die abfiltrirte Flussigkeit gab jetzt mit oxalsaurem Ammoniak keine Spur eines Nie- derschlags. Phosphorsaures Ammoniak dagegen fällte eine hôchst geringe Menge phosphorsaurer Ammoniak-Magnesia. Der Ammoniak-Niederschlag wurde noch feucht vom Filter genommen und in verdünnter Salzsäure gelôst, 470 wobei ein Ueberschuss von Säure môglichst vermieden wurde. Die stark verdünnte Lôsung wurde durch überschüssi- ges oxals. Ammoniak gefällt. Dadurch wurden kleesaure Yttererde und klees. Thorerde gefällt, die aber noch stark durch Eisenoxyd und Uranoxyd verunreinigt waren. Der Niederschlag wurde daher ausgeglüht, in Salzsäure ge- lôst, wieder durch kleesaures Ammoniak gefällt und diese Operation mehrmals wiederholt, so lange sich noch auf diese Weise Eisen- und Uranoxyd abschieden. Nachdem dies erreicht war, wurde das Gemenge von Yttererde und Thorerde in Salzsäure gelôst und die Lôsung mit schwefels. Kali gesattigt. Dabei entstand aber nur ein geringer Niederschlag. Derselbe war in Wasser ganz unlôslich und enthielt daher keine Doppelsalze von Cer- basen und Thorerde. Er wurde durch Schmelzen mit saurem schwefels. Kali gelüst und durch Ammoniak ge- fällt. Man erhielt dabei 1,71°/, eines Niederschlags, der sich wie Titansäure verhielt. Die Lôsung der Yttererde und Thorerde wurde mit un- terschwefligs. Natron gekocht. Dabei schied sich unter- schwefligsaure Thorerde ab, deren Quantität, unter Be- rücksichtigung ihrer Lôshichkeit in 1200 Theilen Wasser, 4,47°/, betrug. Die von der Yttererde und Thorerde befreite Lüôsung der basischen Bestandtheile des Samarskits wurde jetzt - in eine Lôüsung von überschüssigem kohlens. Ammoniak gegossen. Dabei wurde titanhaltiges Eisenoxyd gefällt, während das Uranoxyd gelôst blieb. Letzteres wurde durch Kochen der Lôsung gefällt und nochmals mit koh- lens. Ammoniak behandelt, wobei wieder etwas Eisen- oxyd ungelôst blieb. Das Eisenoxyd wurde wegen sei- 471 nes Gehalts an Kleesäure ausgeglüht, in Salzsaäure gelôst und Gie Lôsung mit unterschwefligs. Natron gekocht. Da- bei fiel ein Niederschlag, der sich wie titansaures Uran- oxydul verhielt. Dieser geglühte Niederschlag betrug 2,21°/, vom Gewichte des Samarskts. Er bildete ein braunes Oxyd. Beim Schmelzen mit saurem schwefels. Kali entstand eine dunkelgelbe Schmelze, die sich klar und mit gelber Farbe in warmem Wasser lôste. Man fällte diese Lôsung mit Ammoniak, lôste den Niederschlag noch nass in môglichst wenig Salzsäure und versetzte diese Lôsung mit ihrem vierfachen Gewicht krystall. klees. Ammoniak. Dabeï blieb die Flüssigkeit ganz klar. Man goss sie Jetzt in eine Lôsung von überschüssigem kohlens. Ammoniak. Dabei trübte sich die Flüssigkeit sehr langsam. Nach 24 Stunden hatten sich {,0°/ Titansäure abgesetzt. Die filtrirte Flüssigkeit wurde gekocht. Dabei schieden sich gelbe Flocken ab, deren Menge 1,14, betrug. Dieses Oxyd lôste sich leicht in Salzsäure. Beim Ver- dunsten blieb ein gelber Syrop, der nicht krystallisirte, dessen Lôsung beim Kochen mit schwefelsaurem Kali nicht gefällt wurde und der mit Kaliumeisencyanür ei- nen dunkelbraunen Niederschlag gab. Dieses gelbe Oxyd. bestand mithin aus Uranoxyd und enthielt keine Spur Zirkonerde. Auch das, wie oben angegeben, aus dém Samarskite abgeschiedene Uranoxyd enthielt keine Zirkonerde. Seine salzsaure Lôsung gab beim Sättigen mit schwefels. Kali zwar eine Spur eines Niederschlags, der vielleicht basisch schwefels Zirkonerde sein konnte; seine Menge war aber so unbedeutend, dass sie nicht bestimmt und näher un- tersucht werden konnte. 472 Ad. 4 und 5. Die durch Schmelzen des Samarskits mit saurem schwefels. Kali und Auswaschen abgeschiedenen und hierauf zuerst mit schwefels. Ammoniak und dann mit schwacher Salzsäure behandelten Metallsäuren wur- den mit Kalihydrat geschmolzen. Beim Lôsen der Schmelze in Wasser erhielt man eine trübe Flüssigkeit, aus der sich eine geringe Menge sau- res titansaures Kali absetzte. Dasselbe wurde in Hydrat umgewandelt. Nach dem Glühen blieben 2,16°% vom Gewicht des Samarskits Titansäure. Die klare alkalische Lôsung, wurde durch überschüs- sige Salzsäure und Ammoniak gefällt, der Niederschlag noch nass vom Filter genommen, in Flusssäure gelôsi, mit etwas überschüssigem Fluorkalium versetzt und die Lôsung auf 1 Theil der Metallsäuren mit 50 Theïlen heis- sem Wasser verdünnt. Dabei schied sich etwas Kalium- Siiciumfluorid als schleimiger Niederschlag ab, der ab- filtrirt wurde. Die klare Lôsung wurde hierauf so lange bei gelinder Wärme verdunstet, als sich dabei noch Kalium - Tantalfluorid abscheiden liess, welches sich an der prismatischen Form seiner Krystalle und seiner Schwerlôslichkeit leicht erkennen liess. Dieses wurde durch Schwefelsäure zerlegt, wobei man aus 100 Th. Samarskit 3,40 Theile stark geglühte Tantalsäure erhielt. Die von dem Kalium-Tantalfluoride abfiltrirte Flüssig- keit wurde bei gelinder Wärme zur Trockne verdunstet, um die überschüssige Flusssäure zu entfernen, worauf die trocknen Fluoride in 15 Th. heissern Wasser gelôst und der Krystallisation unterworfen wurden. Man sammelte dabei die zuerst erhaltenen Krystalle besonders, um sie auf einen môglichen Gehalt von Ti- 473 tan zu prüfen, da das Kalium-Titanfluorid viel schwerer lôslich ist, als die anderen Fluoride. Man bezeichnete die- ses Salz mit JV 1. Hieraut verdampfte man die Lôüsung so lange als sich noch reine Krystalle erhalten liessen. Diese Krystalle be- zeichnete man mit N 2. Die Mutterlauge endlich, welche viel Fluorammonium enthielt, wurde mit überschüssiger Schwefelsäure ver- setzt und das saure schwefelsaure Salz bis zum Glühn erhitzt. Nach der Behandlung dieser Salzmasse mit Was- ser blieb reine Metallsäure, die mit Me 3 bezeichnet wurde. Die so erhaltenen verschiedenen Verbindungen wur- den setzt näher untersucht. a) Salz M 1. Dieses Salz enthielt 11,307, des Samarskits Metall- säure. Dieselbe enthielt keine Titansäure, denn nach dem Schmelzen mit viel saurem schwefels. Kali fand sich nach dem Behandeln des Salzes mit Wasser in der fil- trirten Lôüsung keine Titansäure. Das Fluorid bildete zar- te perlmutterglänzende Blätter von der bekannten Form des blättrigen Kalium-Niobfluorürs, Kalium-[lmenfluorids und Kalium - Titanfluorids. Bei der Analyse wurden aus 100 Theilen erhalten: Wasser! 217751 6,20 Metallsäure . . . 43,63 Schwelfels. Kali . 54,80. Da in diesen blättrigen Fluoriden stets 4 Atom Kalium auf { Atom Metall enthalten sind, so beträgt das Atom- Gwt. der Melallsäure, nach dem schwelels. Kali berech- 474 net, 866,8. Da ausserdem sogleich nachgewiesen wer- den wird, dass in den Metallsäuren des Samarskits 2 Atome Sauerstoff enthalten sind, so beträgt das At, Gwt. des in diesem Fluoride enthaltenen Metalls 666,8. Die- ses At. Gwt. kommt dem des [IImeniums, welches 654,7 beträgt sehr nahe. Ausserdem verhielt sich auch die aus diesem Fluoride abgeschiedene Metallsäure vor dem Lôthrohre wie die aus Aeschynit abgeschiedene ilmenige Imensäure, denn sie gab mit Phosphorsalz in der in- nern Flamme ein nelkenbraunes Glas, welches seine Farbe, auch nach längerem Erhitzen in der innern Flam- me, nicht veränderte. b) Salz A 2. In diesem Salze waren 26,61°/, des Samarskits Me- tallsäuren enthalten. Es hatte die blättrige Form des vor- stehend unter Ne 1 beschriebenen Salzes. Bei der Analyse wurden aus 100 Theilen erhalten: MASSer EN RON T Metallsäure .". 45,25 Schwefels. Kali . 53,93 — 24,21 Kalium Fluon 2e 00.0 506: Da 24,21 Kalium 11,58 Fluor brauchen, so bleiben 35,06 — 11,58 — 23,48 Fluor für das Metallfluorid. Es verhält sich daher das Fluor des Fluorkaliums zu dem Fluore des Metallfluorids wie 11,58 : 23,48 oder wie 4 : 2,02, mithin fast genau wie 4 : 2. Das in diesem Salze enthaltene Metallfluorid ist daher nach dem Typus R F/ zusammengesetzt. Ferner erhält man aus dem Gewichite des schwefel- sauren Kalis und der Metallsäure das At. Gw. der letz- teren zu 913,6; denn 53,98 : 45,95 — 1088,8 : 913,6. 475 Da nun in dieser Metallsäure 2 At. Sauerstoff enthalten sind, so beträgt das At. Gw. des Metalls 713,6.1n obi- gen 45,25 Theilen Metallsäure sind daher 35,35 Theile Metall enthalten. Das Kalium - Metallfluorid J 2 bestand daher aus: Metall eu: 35-39 Kalium. . . 24,21 Eluori 0440083506 Wasser .. 5,47 100,09. Die Berechnung nach der Formel K F/ +R FP + H erfordert: Berechnet. Gefunden. l'Metall 0174856 39530 3939 1 Kalium. 488,8 24,24 24,21 2H IUT. AWD Z 34,80 39,06 INWasser. 11/1425 5:97 2,47 2016,3 100,00 100,09. Das At. Gw. des in dem Salze Ne 2 enthaltenen Me talls betrug also 713,6. Diese Zahl entspricht genau dem At. Gw. des Niobiums, welches ebenfalls 713,6 beträgt. Aber die aus diesem Fluoride abgeschiedene Metallsäure verhielt sich bei mehreren Reactionen ganz andres als die aus dem Columbite von Haddam abgeschiedene rei- ne niobige Säure (N6). Sollte das wohl daher kommen, dass sich niobige Säure (Né) und niobige Niobsäure (N6) vor dem Lôthrohre und bei der Zinnprobe verschieden verhalten, oder ist im Samarskit ein vom Niobium und 476 Imenium verschiedenes, eigenthümliches Metall enthal- ten? Diese Fragen lassen sich noch nicht mit Sicherheit beantworten, da die Eigenschaften der remen niobigen Niobsäure (No) bis jetzt noch ganz unbekannt sind. Ich muss mich daher darauf beschränken, die Reactionen dieser eigenthümlichen, aus Samarskit abgeschiedenen Säure, mit den Reactionen der Säuren des Ilmeniums und mit denen der niobigen Säure (Nb) zu vergleichen. Diese Säure verhielt sich wie folgt: Nach dem Glühen ihres Sulfats bildete sie ein schmut- zig weisses zartes Pulver, das während des Glühens gelb wurde und nach dem Erkalten seine weisse Farbe wieder annahm. Das spec. Gw. dieser Säure betrug im ausgekochten Zustande 4,457. Mit Phosphorsalz in der innern Flamme geschmolzen entstand anfänglich, bei starker Sättigung, ein nussbrau- nes Glas. Nach längerem Erhitzen und gutem Blasen wurde die ursprüngliche braune Perle, so lange sie heiss war, fast farblos, mit einem schwachen Stiche ins Meer- grüne. Beim Abkühlen färbte sich aber das Glas plôtzlich schôün und rein carminroth, von der Farbe des rothen Spinels oder einer Fuchsin-Lôsung. Diese Reaction ist sehr auffallend und ganz verschie- den von den Reactionen der niobigen Säure und der Säuren des Ilmeniums. Erstere giebl unter gleichen Umständen ein braunes Glas, das bei längerem Erhitzen in der inneren Flamme schôn und rein himmelblau wird. Die Säuren des Ilme- niums geben nelkenbraune Gläser, die auch bei dem läng- 477 sten Erhilzen im der inneren Flamme, ihre Farbe nicht. verändern. Auch bei der Zinnprobe verhielt sich die Säure des Salzes Ne 2 eigenthumlich. Dabei entstand eine Lôsung, die ihre anfänglich blaue Farbe rasch veränderte und durch grün in braun überging. Nach 48 stündigem Ste- hen an der Luft, war die braune Farbe verschwunden und nun hatte die Lôsung eine orange Färbung ange- nommen, die, erstnach wochenlangem Stebn, allmählig ausbleichte. Reine niobige Säure giebt unter diesen Um- ständen eine schôn blaue Lôsung, die an der Luft weder grün noch braun, sondern allmälich farblos wird. Die Säuren des Iimeniums geben bei der Zinnprobe Lôsungen, die gewôhnlich anfänglich blau erscheinen aber sebr rasch nelkenbraun werden und auch diese Farbe bald verlieren. Einen Uebergang der braunen Far- be in orange habe ich bei reinen Säuren des [meniuns nicht bemerkt. 4 Mit Gallusgerbsäure und Kaliumeisencyanür gab die Säure des Samarskits dieselben Reactionen wie niobige Säure und die Säuren des Ilmeniums, nämlich ziegelrothe und umbrabraune Niederschläge. c) Metallsäure M 3. Die aus der Mutterlauge erhaltene Metallsäure M 3 betrug 13,27, des Samarskits. Sie verhielt sich in Je- der Beziehung wie ilmenige IImensäure. Im Ganzen wurden aus 100 Theïlen Samarskit er- halten: Ne 4. 1868. 31 478 Gefund. Ang. Sauerst,. Prop. Prop. LINNSAUTE y. MSC NOR 0391007 Titansäinre: 4: 108 4,94 1,96 Tantalsäure.. 11.114408 - 3,40 0,64 1424 201 2,00 Imenige Ilmensäure (E) 24,57 ni Eigenthümliche Säure (R) 26 0611520 Thorerde CRE, 4147110053 Ytlererde: mn. 14,00 2,78 Uranoxy dal ae 10,58 14,925 /4706 | 1l£ Eisenoxydul}: 00 10,70 2,37 Magnesid hr 721: :0:8%"0,43 99,96. Die Formel des Samarskits ist daher R R Ich kann diese Untersuchungen über Samarskit nicht schliessen, ohne auf die nahen Beziehungen dessel- ben zu anderen Mineralien aufmerksam zu machen. Diese Beziehungen sind doppelt und betreffen theils die Form, theils die stôchiometrische Constitution dieser Mi- neralien. Wir kennen nämlich einestheils Mineralien, die ganz gleiche Form, aber verschiedene Zusammensetzung haben, wie der Samarskit und anderentheils Mineralien, die nach demselben Typus zusammengesetzt sind wie der Samarskit, die aber eine ganz verschiedene Form besit- zen. Es handelt sich daher hier um Homôomorphie und um Polymorphie dieser Mineralien. A. Mineralien mit derselben Form wie Samarskit. Diese Mineralien sind: 4) Wolfram. Rhombisch. a : b: c — 0,823 : 1 : 0,854. coP—1014°5"; P—117°5", 1402°42", 1408°50° (MK). À79 2) Columbit. Rhombisch. a : b: ce — 0,839 : 1 : 0,869. P3 — 4348". P3 — 10049’, 15047’, 86°59 | (MK). P — 417958, 102°58', 10756’ (MK). 3) Samarskit. Rhombisch. @P=—100%40", coP3—44°0". 4) Mengit. Rhombisch. @P— 10028"; oP3—43°40". P3 — 10140’, 151°27 (PK). Aber trotz dieser nahe gleichen Krystallform enthalten vorstehende Mineralien Säuren, die nach ganz verschie- denem Typus zusammengesetzt sind. Ihre Formeln sind nämlich: Wolfram . . — R VW: Samarskit . — R R; Columbit. . = À R; Mengit...— (Zr, Fe, Ta). Wir haben es daher hier mit einer Erscheinung zu thun, die im Mineralreiche eine grosse Rolle spielt, näm- lich mit Heteromerie, oder mit der Thatsache, dass Ver- bindungen bei ganz verschiedener stôchiometrischer Con- stitution gleiche Form haben und zusammenkrystallisiren kônnen. Sehr häufig kommen daher Krystalle von Samarskit vor, die mit Columbit zusammenkrystallisirt sind. Colum- bit und Samarskit kônnen auch mit Wolfram zusammen- krystallisiren und daher erklärt sich die Erscheinung, dass Wôhler aus Wolfram von Zinnwald eine Substanz at 480 erhielt, in der Marignac Säuren der Tantalgruppe und Titansäure fand, in dem Verhältnisse von: Tantalsauren0 1} CURE 1753 Titansanse rer... LA OST Säuren der Niobmetalle 76,3 Jo 0: 2. Mineralien, die nach dem Typus des Samarshits zu- sammengesetzt sind, aber die Form des Aeschynits haben. Solche Mineralien sind: 1) Polymignit. Rhombisch. Axenverhältniss: 0660 ALMA DIU: 2) Aeschynit. Rhombisch. Axenverhältniss: 0,9899 01% 10002; 3) Euxenit. Rhombisch. Axenverhältniss: 1,0190 : 1 : 1,0482. 4) Polykras. Rhombisch. Axenverhältniss: PDO 0028 1) Polymignit. Vom Polymignit besitzen wir eine, von Berzelius aus- geführte, aber wie derselbe bemerkte, wegen der Schwierigkeit der Trennung der Titansäure von der Zir- konerde, nur annähernd richtige Analyse. Danach bestand der Polymignit aus: 481 Sauerst. Gef. Prop. Ang. Prop. Titansäure. . 46,30 18,38 1,71 9 Zirkonerde. . 14,14 3,72 Eisenoxydul . 10,98 2,43 Manganoxydul 2,43 0,40 Ceroxyde. . . 5,00 0,74 “4 s Yitererde. . . 11,50: 2,28 LE ATEN £,10 7 416 Magnesia Ka 31 Diéenmse Kieselsäure. | Men gen Zinnoxydul. 94,54. Diese gefundene Sauerstoff-Proportion von 1,71 nähert sich offenbar der Proportion von 1 : 2 oder der For- mel À Te. 2) Aeschynit. Der Aeschynit bestand nach meinen Versuchen aus: Sauerst. Gef. Prop. Ang. Prop. Säuren der Niobmetalle (R) 28,64 6,68/14,11 1,79 2 Titansäure . . 18,71 7,43 Thorerde : 11 22,942 77 Cerbasen . . 15,96 2,392 Yttererde . . 5,30 1,05} 789 I je Eisenoxydul. 6,00 1,33 Kate ne, 50 70742 Wasser ,2/#00040 70 100,72. 482 Die von mir im Aeschynite gefundene Sauerstoff-Pro- portion war also 1 : 1,79. Dazu habe ich aber bereits bemerkt, dass ich, wegen der Schwierigkeit der Trennung der Thorerde von der Titansäure, ungefähr 3°, Thorer- de zuviel und ebensoviel Titansäure zu wenig gefunden habe. Unter Berücksichtigung dieses Umstands wird die Sauersioff - Proportion des Aeschynits — 1 : 2 und seine Formel ist R R. 3) Euxenit. Vom Euxenit hat Rammelsberg kürzlich eine Analyse mitgetheilt. Danach bestand er aus: Sauerst. Gef. Prop. Ang. Prop. Säuren der Niobmetalle (R?) 31,98 7,48{15,09 1,91 2 Titansäure . . 19,17 7,61 Uranoxydul. . 19,52 2,30\ Yttererde. . . 18,93 3,62) Ceroxyde. .. 2,84 10,41 Eisenoxydul . 4,77 1,05/ fes À Kalk 48000512) 1440 0:33 ARENA CMOS 201017 Wasser: tu 20 | 100,92. Bei der Annahme, dass die im Euxenite enthaltenen Säuren der Niobmetalle nach dem Typus R zusammen- geseizt sein, beträgt die gefundene Sauerstoff-Proportion des Euxenits 1 : 1,94, also offenbar 1:2, wonach seine Formel R R ist. Der Euxenit hat daher, wie ich schon früher vermuthet hatte, dieselbe chemische Constitution wie der Aeschynit und unterscheidet sich von ihm nur 483 dadurch, dass die Thorerde und ein grosser Theil der Cerbasen durch Yttererde und Uranoxydul vertreten wer- den. 4) Polykras. Vom Polykras besitzen wir noch keine quantitative Analyse. Nach Scheerer enthält er, ausser Säuren der Niobmetalle: Ti, Zr,Fe, U, Y, Ce und Spuren von Ca und Mg. Da: aber der Polykras die Form des Aeschynits hat, so ist es sehr wahrscheinlich, dass auch ïihm die Formel R R zukoinme. NACHTRAG. Bemerkungen über die chemische Constitution der Verbin- dungen der Nivbmetalle. Bekanntlich hat Marignac eigenthumliche Ansichten über die chemische Constitution der Niob-Verbindungen aufgestellt, die sowohl von denen H. Roses, als auch von meinen abweichen. Nach Marignac soll es blos eine Art von Niobsäure geben, welche nach der Formel Nb* O° zusammenge- seiztisel. Beim Lôsen dieser Säure in Flusssäure soll sich nach Zusatz von Fluorkalium und Krystallisiren ein Oxyfluorid bilden, von der Zusammensetzuug: 2 K F{ + Né° 0° FÉ +2 H. Lôse man hierauf dieses Oxyfluorid in starker Fluss- säure, so werde der Sauerstoff durch Fluor ersetzt und es enstehe nun eine Verbindung von der Zusammenset- zung: 2 K F/ + Nb F{°. Ebenso soll das weisse Niob- chlorid ein Oxychlorid Né? CAICHNSeN. 484 Endlich hätten die vorstehend abgehandelten Minera- lien nach Marignac's Ansicht folgende Formeln: Columbit R Né O° Samarskit R° No? O Aeschynit 5R Te + 2R° No° O Dazu habe ich aber folgendes zu bemerken. Den Fundamental - Versuch, auf den sich Marignacs Ausichten gründen, nämlich dass das blättrige Kalium- Niobfluorid aus 2 K F2 + Nô° O° FE + 2 h bestehe und sich beim Lôsen in | Flusssäure zu 1 2K Fer Nb” FF um- wandele, kann ich nicht bestätigen. Als ich das blättrige Kalium-Niobfluorid, welches mit Saure aus Columbit dargestellt worden war und welches nach meinen Vesuchen aus: 2 (2 K F{ + Né° F{°) + 5 H bestand, in Flusssäure lôste, erhielt ich ein Salz, welches ganz das Ansehen des von Marignac beschrie- benen Salzes hatte. Es bestand nämlich aus klemen war- zenlormig gruppirten Prismen. Dieses Salz war aber ein saures Fluorid; es verlor schon bei 100° einen Theil seiner Flusssäure und dieser Verlust steigerte sich bei einer Temperatur, die Glühhitze noch lange nicht er- reichte, auf 12,25?/. Das Salz war also ein nach der Formel: 2 K F! + No RE? H Ft zusammengesetzles saures Fluorid. Beim Lôsen in Wasser tauschte es seinen Gehalt an Fluss- saure gegen Wasser um und bildete nun wieder wasser- halliges blättriges Fluorid, von der Formel: 2 K F0 + NO FE) + 5 485 Was sagte nun Marignac zu diesem Versuche. Mari- gnac meinte, dass man Fluoride nicht erhitzen kônne, ohne dass sie Fluor verlôren, wodurch der von mir be- obachtete Verlust von 12,25°/, bewirkt worden wäre. Ich habe in dieser Beziehung vielfältige Erfahrungen gemacht. Wasserfreie Fluoride kann man in verschlossenen Pla- tintiegeln kurze Zeit bis zum Glühen erhitzen, ohne dass sie’ den geringsten Verlust erleiden. Wasserhaltige Fluoride entwickeln gewôhnlich etwas Flusssäure, deren Menge aber bei langsamen Erhitzen selten ‘/, *, übersteigt. /2 10 Wenn man aber wasserhaltige Fluoride rasch erhitzt, so dass das Fluorid an den Wänden des Tiegels glüht, während sich aus dem Inneren der Masse noch Wasser- dämpfe entwickeln, so kann der Verlust an Fluor 1% übersteigen. Wie konnte nun aber bei meinen Versuchen ein nach Marignacs Ansicht wasserfreies Fluorid, das im verschlos- senen Platintiegel nur kurze Zeit einer Temperatur aus- gesetzt wurde, welche Glühitze noch nicht erreichte, einen Verlust von 12,25, erleiden? Dass aber die von Marignac für K F/ + N6° F/° ge- haltene Verbindung Flusssäure (H F) “enthalle, geht aus Marignacs eignen Beobachtungen hervor. Als nämlich Marignac diese Verbindung, zur Darstellung von Niobium mit Magnesium erhitzte, entstand eine Explosion, bei der das Gemenge unter starkem Knalle aus dem Tiegel he- rausflog. Ebenso entstand eine heftige Reaction, bei der das Gemenge aus dem Tiegel herausgeworfen wurde, als 486 Marignac ein Gemisch obiger Verbindung mit Natrium erhitzte. Nachdem aber Marignac obiges Fluorid mit seinem gleichen Gewichte Fluorkalium zusammengeschmolzen batte und nun dieses Gemisch mit Natrium erhitzte, er- folgte die Reduction ganz ruhig. Die Erklärung dieser Érscheinungen ist von Marignacs Standpunkte aus unmôglich, von meinem dagegen sehr leicht. Eine Verbndung, die aus 2K F7 + Nb F/° besteht, konnte durch Einwirkung von Magnesium oder Natriwn unmôglich explodiren, da dabei keine Art von Gas ent- wickelt wird. Ganz anders muss sich aber eine Verbin- dung verhalten, welche aus 2 K F/ + Nb FE + 2H F/ besteht. Beim Erhitzen mit Magnesium oder Natriun werden dann 2 Atome Wasserstoff frei, welche eine Ex- plosion herbeiführen werden, wenn die Erhitzung eines solchen Gemenges rasch bis zum Glühen gesteigert wird. Dagegen fand keine Explosion statt, nachdem Mari- gnac das Niobfluorid mit seinem gleichen Gewichte Ka- liumfluorid zusammengeschmolzen hatte. Dabei wurde natürlich die freie Flusssäure ausgetrieben, und desshalb konnte auch beim Erhitzen keine Explosion erfolgen. Eine andere ÉErscheinung, welche durch Marignacs Theorie nicht erklärt werden kann, ist die, dass man aus den Säuren der Niobmetalle des Columbits ein an- ders zusammengesetztes Fluorid erhält, als aus den Säu- ren der Niobmetalle des Aeschynits und Samarskits. Nach Marignacs Ansicht müssten die aus den genann- ten Mineralien dargestellten blättrigen Fluoride gleiche Zusammensetzung haben. 487 Nach meinen Beobachtungen hatte aber das aus den Säuren der Niobmetalle des Columbits dargestellte blätt- rige Fluorid die Zusammensetzung 2 (2 K F! + Nb° FE) + 5H Das aus den Säuren der Niobmetalle des Aeschynits und Samarskits dargestellte blättrige Fluorid dagegen hatte die Zusammensetzung K F? + R FF + h. Nach Marignaes Theorie hätten diese Salze die gemein- schaftliche Formel 2 K F{ + No O° FE + 2 H haben müssen. Das Fluor des Fluorkaliums hätte sich also zum Fluor der Metallfluoride in allen diesen Verbindungen wie 4 : 1,5 verhalten müssen. Aber nur das aus der Säure des Columbits dargestellte Fluorid zeigte die Proportion von À : 4,5; während in den aus den Säuren des Ae- schynits und Samarskits dargestellten Fluoriden diese Proportion 4 : 2 war. Was endlich die Beziehungen der Niobmetalle zu an- deren Metallen anbelangt, so pflegt man sie nach der Proportion der Sauerstoff-Atome ihrer Oxyde zu ordnen. Da nun nach Marignac die Niobsäure 5 Atome Sauer- stoff enthalten soll, so würde das Niobium zu der Gruppe des Arseniks und Antimons gehôren. Aber welche Aehn- lichkeit hat Niobium mit Arsenik und Antimon? Nach meiner Ansicht enthalten die hôchsten Oxyde der Niobmetalle 3 Atome Sauerstoff und diese Propor- tion weist ihnen ihre Stellung in der Gruppe des Wolf- rams und Molybdäns an. Ausser diesen hôchsten Oxyden der Niobmetalle (R) kommen noch die Oxyde R, R nnd R vor. 488 Im Mineralreiche sind bisher Säuren der Niobmetalle aufgefunden worden, die nach den Formeln R und R zu- sammensetzt waren. Nämlich: Columbit —RR Samarskit RQUTS Aeschynit | — RUE und Tantalit = R°? R°. lim Columbit wird ein Theil der Säuren von N6 und l! durch tantalige Säure (Ta) vertreten. Im Aeschynite und Samarskite werden verschiedene Mengen von R durch Titansäure ersetzt. Im Tantalite kommt ausser Tantalsäure (Ta) auch noch Zinnsäure (Sn), Säuren der Niobmetalle (R) und manch- mal auch eine geringe Menge von Titansäure (Î+) vor. Alle diese Erscheinungen sind ganz unvereinbar mit Marignacs Theorie der Zusammensetzung der Niob-Ver- bindungen. Die Niob-Metalle gehôren nach meiner Ansicht zu ei- ner grossen Gruppe von Elementen, die aus folgenden Substanzen bestebn: Wolfram, Molybdän, Tantal, Niobium, Ilmenium, Zmn und Titan. Sehr wahrscheinlich gehôren zu dieser Gruppe auch noch Silicium und Bor. Vom Niobium kennen wir bereits #4 einfache Oxyde, nämlich: N6, M, Nb und Ne. Nioboxyd entsteht nach Delafontaine durch langanhal- 489 tendes starkes Glübhn von Nb in einem Strome von Wasser- stoff. Dabei verliert die niobige Säure 6,22 — 6,38°, Sauerstoff und verwandelt sich in ein dichtes schwar- zes Pulver mit bläulichem Striche. Niobige Säure (No) ist im Columbit enthalten und ent- steht aus dem weissen Chloride Nb? cr durch Einwir- kung von Wasser. Niobige Niobsäure (Nô) findet sich neben Ï! und Te im Aeschynit. Auch im Samarskit ist eine Säure enthalten, die nach der Formel R zusammengesetzt ist und die aus Ï! und einer anderen Substanz besteht, deren Beziehun- gen zu Niobium noch nicht ganz klar sind. Niobsäure (Nb) bildet sich durch Einwirkung von Wasser auf gelbes Niobchlorid (N6 C/*). Nach Marignac würde sich auch Niobsäure (No) bilden durch Erhitzen von Niobhydrür (No H) an der Luft und durch Schmelzen von Niob-Aluminium (Nb Al) mit saurem schwefels. Kali. Doch muss ich bemerken, dass diese Angaben Ma- rignacs im Widerspruch stehn mit Beobachtungen von H. Rose und Delafontame. Nach H. Rose nahmen 100 Theile Niobium mit dem mittleren spec. Gwt. von 6,47, beim Erhitzen an der Luft 20,61 — 22,16, im Mittel also 21,88 Theile Sauer- stoff auf. Dabei hatte sich also keine Niobsäure, sondern niobige Säure No gebildet;, denn unter dieser Voraussetzung WüTr- den 2 Atome — 1427,2 Theile Niobium 300 Theile 490 Sauerstoff, oder 100 Theile Niobium 21,02 Theile auf- nehmen. Nach Delafontaine nahmen 100 Theile, wahrscheinlich nicht ganz reines Niobium, 17 — 19,3 Sauerstoff auf. Hier hatte sich also ebenfalls keine Niobsäure, sondern niobige Säure gebildet. Nach Marignac nahmen 100 Theile Niobium, welches 1,26°/, Wasserstoff enthielt und ein spec. Gwt. von 6,15 hatte, 38,18 Theile Sauerstoff auf. Aus diesen Versuchen lässt sich wohl nichts weiter folgern, als dass sich Niobium beim Erhitzen an der Luft verschieden verhält, währscheinlich in Folge davon, dass es bei seiner Darstellung verschiedenen Hitzgraden aus- gesetzt wurde und dadurch eine verschiedene Dichtigkeit erlangte. Vielleicht entsteht auch bei nicht hinreichend langer Erhitzung eine Verbindung von Niobium und Na- trium, die sich durch Einwirkung von Wasser zu Natron und Niobhydrür zerlegt, welches dann die Eigenschaft haben würde beim Erhitzen an der Luft mehr Sauerstoff aufzunehmen, als reines Niobium. UNTERSUCHUNGEN VERSCHIEDENER MINERALIEN. Von R. HERMANN. 1. Ueber Cyanochalcit, ein neues Mineral. Bei der Durchmusterung einer Partie Mineralien von Nishny Tagilsk, die Herr Sabanäeff gesammelt hatte, fand ich Eines, das in seinen äusseren Eigenschaften grosse Aehnlichkeit mit Kupferblau hatte. Bei einigen Versuchen, die ich damit anstellte, ergab sich aber, dass es, ausser Kieselsäure, Kupferoxyd und Wasser, auch noch eine nicht unbedeutende Menge von Phosphorsäure enthielt. Dadurch unterschied es sich vom Kupferblau, näherte sich aber dem Demidowit, mit dem es sich aber, ” wie wir sehen werden, nicht vereinigen liess. Es war da- her ein neues Mineral, welches ich Cyanochalcit genannt habe. Dieses neue Mineral findet sich zu Nishny-Tagilsk auf zersetztem Diorit, zusammen mit Kupferschwärze und Phosphorchalcit. Es bildet eine mehrere Linien dicke Schicht, die mit dünnen Lagen von Phosphorchaleit wech- selte und auch damit bedeckt war. 492 Der Cyanochalcit ist derb; Bruch eben und dicht; sprô- de; schimmernd bis matt; kantendurchscheinend; him- melblau. Härte 4,5. Spec. Gw. 2,79. Beim Erhitzen giebt das Mineral viel Wasser und wird dabei schwarz. Mit Flüssen entstehen die Reactionen von Kupferoxyd und Kieselsäure. Von Salzsäure wird das Mineral leicht und ohne Auf- brausen zersetzi, wobei sich Kieselsäure pulverfôrmig abscheidet. In der sauren Lôsung bewirkte molybdänsaures Am- moniak einen gelben, pulverfürmigen Niederschlag von phosphorsaurer Molybdänsäure. Als Resultat der Analyse wurde erhalten: Sauerstoff, Gef, Prop. Ang. Prop. Kieselsäure . 26,90 13,98 17,96 18 Phosphorsäure 6,95 3, 69 » 5 Kupferoxyd . 49,63 10,01 12,86 13 Wasser . . . 16,52 14,68 18,86 19 100,00. Diese Sauerstoff-Proportion führt zu der Formel: Cut P + 9 Cu Si + 19 À. Der Cyanochalcit ist daher eine Verbindung von: 1 Atom Libethenit — Cu‘ P+ H und 9 » Chrysokoll (Kieselkupfer, Kupfergrüun) — Cu Si + 2H. Die nach dieser Formel berechnete Zusammensetzung ist: 493 Berechnet. Gefunden, 9 S1""3463;83 26,77 26,90 1 P 892,28 6,89 6,95 13 Cu 6443,97 49,82 49,63 10 2137,50 16,52 16,52 12937,58 100,00 100,00. Untersuchen wir jetzt die Beziehungen des Cyanochal- cits zu Kupferblau und Demidowit, da sie die einzigen Mineralien sind, denen der Cyanochalcit nahe steht. Vom Kupferblau von Bogoslowsk gab G. Rose folgende Charakteristik: Derb; Bruch muschlig bis eben; sprôde; kantendurch- scheinend bis undurchsichtig; himmelblau. Härte 4—5. Spec. Gw. 2,56. Mit diesen Charakteren stimmt nach Breïthaupt auch ein Mineral vom Schapbachthale in Baden überein, in dem Plattner, ausser Kieselsäure und Wasser, deren Quantität nicht bestimmt wurde, 45,5°/, Kupferoxyd fand. Was den Demidowit von Nisbny-Tagilsk anbetrifft, so gab v. Nordenskiôld folgende Charakteristik: Dünne Schichten auf Malachit mit spiegelnder, sehr feinrissiger Oberfläche. Amorph. Kantendurchscheinend; brüchig; himmelblau. Härte 2,0 Spec. Gw. 2,25. Als Zusammensetzung des Demidowits fand v. Nor- denskiôld: N 4. 1868. 32 494 \ Sauerstoff. Gef. Prop. Ang. Prop- Kieselsäure. . 31,95 16,30 11,90 12 Phosphorsäure 10,22 6,87 5,00 » Kupferoxyd. . 33,14 71/0701 PR Re | QUI 6 Wasser 025705120747 14,94 15 Thonerde. . . 0,53 102,02. Diese Sauerstoff- Proportion führt zu der Formel: | Cu P + 3 Cu S + 15 À. An eine Identität von Cyanochalcit und Dimidowit ist daher gar nicht zu denken, da sich diese Mineralien durch ganz verschiedene Härte, verschiedenes spec. Gw. und verschiedene stôchiometrische Constitution von ein- ander unterscheiden. Eine viel grôssere Aehnlichkeit hat aber der Cyano- chalcit mit Kupferblau. In dieser Beziehung wäre folgen- des zu bemerken: Bisher sind die Mineralogen der Ansicht, dass das Kupferblau dieselbe Zusammensetzung habe, wie Kiesel- kupfer oder Chrysokoll und dass diese Mineralien alle nach der Formel Cu Si + 2 H zusammengesetzt wären. Diese Ansicht gründete sich darauf, dass Plattner im Kupferblaue von Schapbach 45,5°/, Kupferoxyd und aus- serdem blos noch Wasser und Kieselsäure gefunden hatte und dass diese Menge von Kupferoxyd mit derjenigen übereinstimmt, welche die Formel Cu Si + 2 H erfor- dert, nämlich 44,82". Diese Ansicht kann aber nicht richtig sein, da: sie nicht erklärt, weshalb Kupferblau und Kieselkupfer ver- 495 schiedene Farben besitzen, indem das eine rein blau, das andere grün gefärbt ist. Ich vermuthe, dass das Kupferblau ebenfalls Phosphorsäure enthalten durfte, die bei den bisherigen Prüfungen übersehen wurde und dann würden sich Kupferblau und Cyanochalcit sehr na- he stehen. Aber auch in diesem Falle kôünnte man beide Mineralien nicht als identisch betrachten, weilihre spec. Gwte und ihr Gehalt an Kupferoxyd merklich verschie- den sind. Das Kupferblau hat nach G. Rose ein spec. Gwt. von 2,56, während das des Cyanochalcits 2,79 ist. Das Kup- ferblau enthält nach Plattner 45,5”, Kupferoxyd, während der Cyanochalcit 49,63%, enthält: Wenn also das Kup- ferblau wirklich Phosphorsäure enthalten sollte, was noch nachzuweisen ist, so müsste doch die Proportion von Kupferoxyd und Phosphorsäure oder von Kupferphosphat und Kupfersilicat verschieden sein von der Proportion dieser Bestandtheile im Cyanochalcite, woraus eine Ver- schiedenheit dieser Mineralien in stôchiometrischer Hin- sicht hervorgeht. Ich bedaure, dass ich nicht im Bezitz des ächten Kupferblaues von Bogoslowsk oder Schapbach bin, um diese Mineralien auf einen Gehalt an Phosphor- säure prüfen zu kôünnen; vielleicht sehen sich aber An- dere durch diese Bemerkungen veranlasst, diese Prufung vorzunehmen. 2, Ueber den sogenannten Gibbsit von Chester C-1y on Pensylvanten. Unter dieser Bezeichnung erhielt ich zwei Mineralien, die sich zwar äusserlich äbnlich waren, aber eine ganz verschiedene Zusammensetzung hatten. Das eine war Hydrargillit und das andere Wawellit. Ich habe beide naher untersucht. 496 a) Hydrargillit von Chester C-ty. Derselbe bildete einen stalaktitischen Ueberzug auf Brauneisenstein. Unter der Lupe erschien das Mineral als ein Aggregat kleiner Kugeln, die wie Perlen zu zapfen- f‘rmigen Bildungen zusammergereiht waren. Auf dem Bruch zeigten diese kleinen Kugeln eine verstekt excen- trisch strahlige Textur. Bruch splittrig: kantendurchschei- nend; schimmernd bis matt; grau. Härte 3,0. Spec. Gw. 2,35. Unschmelzbar. Mit Kobaltsolution gebrannt entstand eine schôn blaue Färbung. Beim Erhitzen verflüchtigte sich viel Wasser, welches keine Flusssäure enthielt. Mit Schwefelsäure eingedampft entstand eine Lôsung, in der molybdänsaures Ammoniak beim Erwärmen einen geringen Niederschlag von phosphorsaurer Molybdänsäu- re hervorbrachte. Als Resultat der Analyse wurde er- halten: Phosphorsäure 0,91 Thonerde. . . 63,84 Wasserzi.sts:0t4183,45 Kieselsäure . . 1,50 Magnesia . . Eisenoxyd HUE 99,70; Das Mineral ist daher im wesentlichen: M +38, welche Formel der Zusammensetzung des Hydrargillits entspricht. b) Wawellit von Chester C-ty. Derselbe bildete ebenfalls einen stalaktitischen Ueber- zug auf Brauneisenstein: 497 Unter der Lupe erschienen diese Stalaktiten als Ag- gregate kleiner Kugeln. Die Bruchflächen derselben wa- ren ausgezeichnet krystallinisch und besassen eine ex- centrisch blättrige Textur. Bei geringem Drucke zerfiel das Mineral in zarte durch- sichtige Blättchen mit lebhaftem Perlmutterglanz. Farbe weiss. Härte 3,5. Spec. Gw. 2,30. Beim Erhitzen gab das Mineral Wasser mit Spuren von Flusssäure. Von Schwefelsäure wurde es leicht gelôst. In der sau- ren Lôsung brachte molybdänsaures Ammoniak einen starken gelben Niederschlag von phosphorsaurer Molyb- dänsäure hervor. Nach dem Schmelzen mit Kalihydrat blieben 3,08°/, Eisenoxyd ungelôst. Die alkalische Lôsung wurde durch überschüssiges kie- selsaures Natron gefällt und die Phosphorsäure, nach vor- gängiger Entfernung der überschüssigen Kieselsäure, durch schwefels. Magnesia abgeschieden, Man erhielt: Phosphorsäure 32,70 Thonerde. . . 35,83 Wasser dev 28820 Eisenoxyd "221193, 06 Flussäure. ,-:.,, Spur. 100,00. Diese Zusammensetzung entspricht der des Wawellits. Dazu muss ich noch bemerken, dass das von mir unter- suchte Mineral, wahrscheinlich dasseibe ist, welches be- reits von Genth als Wawellit von Steamboat, Chester C-{y, Pennsylvanien, beschreiben wurde. 498 Genth erhielt: Phosphorsäure 34,68 Thonerde. . . 36,67 Wasser 41.1 0109825 Eisenoxyd .: . 0,22 Flussäure . . . Spur. 99,86. Bei den sogenannten Gibbsiten von Chester C-ty wie- derholt sich also dasselbe, was ich bereits vor längerer Zeit bei den Gibbsiten vor Richmond nachgewiesen ha- be. An beiden Orten kommen nämlich stalaktitische Bil- dungen auf Brauneisenstein vor, die theils aus Hydrar- gillit, theils ans Thonerde-Phosphaten bestehn, und we- gen der Aehnlichkeit ihrer äusseren Beschaffenheit, mit einander verwechselt werden. Zu Richmond ist aber das Phosphat Gibbsit — À! P + 8H, während zu Chester C-ty das Phosphat aus Wawellit — ÂF ÿ° + 12 H be- steht. » 3. Ucber den Phosphorsäure - Gehalt des Diaspors vom Ural, sowie Bemerkungen über den Hydrargillit von Villa rica. Da die natürlichen Thonerde-Hydrate so häufig Phos- phorsäure enthalten, so habe ich auch den Dispor vom Ural und den Hydrargillit von Villa rica auf einen Ge- halt dieser Säure geprüft. 1) Diaspor. Die untersuchten Proben stammten alle aus dem Schmirgel-Bruche, in der Nähe von Mramorsk, District von Katherimenburg. 499 a) Gelber Diaspor. Derselbe bildete stark glänzende, zellig verwachsene, blättrige Aggregate von braungelber Farbe. Spec. Gw. 3,40. Beim Erhitzen verlor er 15,0°/ Wasser. Von Schwefelsäure wurde er nicht gelôst, sogar beim Schmelzen mit Kalihydrat wurde das zuvor geglühte Mi- neral nur wenig angegriffen, weshalb man ungeglühtes Mineral zum Aufschliessen verwenden musste. Beim Lôsen der Schmelze in Wasser blieben 6,60, Eisenoxyd ungelôst. Nach dem Uebersättigen der alkalischen Lôsung mit Salpetersäure entstand nach Zusatz von molybdänsaurem Ammoniak und Erwärmen ein geringer gelber Nieder- schlag von phosphorsaurer Molybdänsäure. Man bestimmte die Quantität der Phosphorsäure aul die Weise, dass man die saure Lôsung mit salzsaurem Kalke versetzte. Ueberschüssiges Ammoniak brachte jetzt einen Niederschlag hervor, der aus phosphorsaurem Kalk und Thonerdehydrat bestand. Man digerirte jetzt diesen zuvor ausgewaschenen Niederschlag in noch nassein Zu- stande mit schwacher Natronlauge. Dabei wurde das Thonerdehydrat gelôst, während der phosphorsaure Kalk, gemengt mit kohlensaurern Kalke, ungelôst blieb. Letz- tere wurden in Salzsäure gelôst, der phosphorsaure Kalk ‘durch Ammoniak niedergeschlagen und, um eme neue Bildung von kohlensaurem Kalke zu verhindern, rasch abfiltrirt. Man erhielt auf diese Weise als Zusammensetzung des gelben Diaspors: 500 Phosphorsäure 0,45 Thonerde. .. 77,95 Eisenoxyd ... + 6,60 Mésser. "2 10MSA0O0 100,00. b) Fasriger Diaspor. -Derselbe bildete schmale Gänge und Schnüre, welche Schmirgel durchsetzten. Der Diaspor Cieser Gänge war parallelfasrig, ähnlich dem Asbeste, mit vertikaler Rich- tung der Fasern auf die Wände der Gänge. Farbe milch- weiss; auch gelblich und braünlich, mit häufigem Wech- sel der Farben. Spec. GW. 3,23. Chemisches Verhalten und Analyse wie vorstehend. Als Zusammensetzung wurde erhalten: Phosphorsäure 1,60 Thoneérder®", 177290 Eisenoxyd,,:..,.#6,50 Wasser tue 04400 100,00. c) Grauer Diaspor. Derselbe bildete grossblättrige Aggregate von grauer Farbe. Spec. Gw. 3,35. Durch Glühen verlor er 15,0°/ Wasser. Nach dem Schimelzen mit Kalihydrat und Lôsen in Wasser, blieben 5,00°/, Eisenoxyd ungelôst. Die saure Lôsung gab mit molybdänsaurem Ammoniak einen star- ken gelben Niederschlag von phosphorsaurer Molybdän- saure. Man bestimmte die Phosphorsäure, nach dem Ausfäl- len der Thonerde durch kieselsaures Natron, als phos- phorsaure Ammoniak-Magnesia. 501 Als Resultat der Analvse wurde erhalten: Phosphorsäure 12,85 Thonerde:,." 67:45 Eisenoxyd . . 5,00 Wasser LAS OÙ 100,00. Alle diese Diaspore waren daher im wesentlichen AI H. Doch wurde stets eine wechselnde Menge von Thonerde durch Eisenoxyd vertreten. Ausserdem war ih- nen ein wasserhaltiges Thonerde-Phosphat in sehr ver- schiedenen Proportionen beigemengt. 2) Hydrargillit von Villa rica. Bei dieser Gelegenheit habe ich auch den schônen Hydrargillit von Villa rica in Brasilien auf einen Gehalt von Phosphorsäure geprüft. Das Mineral bildete haselnussgrosse Kugeln, die durch Brauneisenstein verkittet waren. Auf dem Bruche zeig- ten diese Kugeln eine verschiedene Textur. Sie hatten eine schalige Zusammensetzung und war die Substanz dieser Schalen, theils dicht, theils excentrisch strahlig. Farbe grau, in’s Bräunliche. Härte 3. Spec. Gw. 2,39. Von Schwefelsäure wurde das Mineral, auch im ge- glühten Zustande, leicht gelôst. Es ist dies ein merk- würdiger Unterschied in dem Verhalten des geglühten Hydrargillits im Vergleich mit dem des geglühten Dias- pors, der von Schwefelsäure nicht gelôst wird. Die saure Lôsung des Hydrargillits gab mit molyb- dänsaurem Ammoniak, auch nach dem Erwärmen, keine Spur eines Niederschlags, woraus hervorgeht, dass der Hydrargillit von Villa rica keine Phosphorsäure enthält 902 und daher der einzige Hydrargillit ist, der keine Phos- phorsäure enthält. Nach dem Schmelzen mit Kalihydrat und Lôsen in Wasser blieben 2°/ Eisenoxyd ungelôst. Durch Glühen verlor das Mineral 34,40°/, Wasser. Der Hydrargillit von Villa rica bestand daher aus: Thonerde . . 63,60 Eisenoxyd, . 2,00 Wasser . . . 34,40 100,00. Diese Zusammensetzung entspricht der Formel Al 2e 3 H mit Vertretung einer geringen Menge von Thonerde durch Eisenoxyd. Es ist dies dieselbe Zusammensetzung, die bereits durch v. Kobell gefunden wurde, der dieses Mineral zuerst untersucht und beschrieben hat. Die Formel À! + 3 H erfordert: AI 642,0 65,54 Br 387;5 34,46 979,5 100,00. ÆNNEAS ICHNEUMONIDARUM CURONIAE QUAS DESCRIPSIT NOVAS J: 'H: KaAWaALL. {. Poecdosticitus Ratzeburgi & @. Niger. Scutello, annulo antennarum medio et tibiarum, prothoracis seu colli margine, — foeminae orbitis ocu- lorum internis, maris facie, genis, mandibulis palpisque, antennarum articulo primo subtus et linea infra alas, al- bis metathoracis areolae distinctae. Petiolus gracilis. d longit 4°”, 5. Niger. Caput palpis, mandibularum parte basali, ocu- lorum orbitis facialibus, facie, clypeo, genis, antennarum annulo et articulo primo subtus, — albis aut albidis. An- tennae setaceae, annuli articulis inferne leviter fuscis. Thorax subtiliter punctus. Prothoracis margine omni, postico et antico, parte ad coxas pedum anteriorum li- nea infra alas et scutello albis, hoc basi fusca. Thoracis lateribus sutura albida tenui inter meso-et metatho- racem. Thoracis areolae distinctae, superomedia parva 904 latior quam longior, longitudinaliter exarata postero-me- dia et postero-intermedia transverse striatae. Alae stigmate radio et radice nigrofuscis, squamula al- bida. Alae areola 5 angularis, — uni individuo fere qua- drangularis. Pedes maris luteo rufescentes, magis quam foeminae, coxis et trochanteribus anteriorum albidis, fe- moribus supra paullo obscurioribus pedum posticorum coxis trochanteribus, femorum fere dimidio apicali et ti- biarum apicibus, nigro fuscis. Tarsis pedum posticorum pallidioribus quam anticorum, fere albidis. Abdomen lan- ceolatum, capite cum thorace paullo longius, segmento primo et secundo parte basali maxima subtiliter ruguloso, secundo apice, et tertio, punctato. Segmenti primi apicis s. postpetioli punctura subtilior et numero parcior quam foeminae. Segmento secundo a basi ad apicem latitudine aucta, tertio latissimo caetera segmenta sensim latitudine decrescentia, laevia. Clone doit Nigra. Caput palpis albidis. Oculi magni prominuli, or. bitis facialibus totis, usque ad genas sub oculis albidis. Facie opaca, medio et iabio subtilissime, lateribus cras- sius punctatis. Prothoracis margine postico et antico te- nuior quam mari, utroque medio subinterrupte, albis. Thorace omni cum scutello, opaco, dense punctato, scutello apice macula magna alba; uni individuo macula apice parca Alae stigmate radio radice et squamula piceis. Pedes femoribus fuscis, anticis latere inferno subluteis, üibiis luteis, supra fuscescentibus, — posticorum tibiis api- ce latius fuscis. Tarsis pedum anticorum supra subfuscis, posticorum albidis. 505 Abdominis ovato-lanceolati segmento primo apice lae- vi, segmento secundo et tertio punctura opaca, ceteris fere impunctis. Individuo uni ad apicem post petioli se- ries punctorum 41 ita dispositorum .."....., — punctis intermediis tribus majoribus; ceteris individuis punctorum numerus variat, serie magis lineari, numero minore, ad sex, et lupae auxilio haud facile distinguendo. Segmenta 5, 6 et 7 medio impressa, membrana apicali pallida, ultima latissima. Abdomen subtus segmentis 4 basalibus medio membranis teneribus sordide flavescentibus exten- sis, lateribus solidioribus nigris. Tenebra parva longitudi- ne segmentorum duorum ultimorum, vel ‘/'" longa. Provenerunt mihi 5 4 et #4 ® e pupis Fidoniae pini- ariae medio mensis Juni anno 1858. Circa Pussen. Dubius haesitaveram diu, num hanc specimen adseri- bam Ichneumonibus genuinis, an Cryptis. Juveni tandem Ratzeburgi descriptionem Poecilosticti octopunctati (die Ichneumonen der Forstinsecten. 3 Band. Berlin 1852. p. 174.) et huic mea species proxima, vero-similiter con- grua, nam coloratio non omnino eadem et segmenti pri- mi punctorum series aliter distributa et numero varians, varietatem tantum demonstrare possit, — ceterum restat decision quaenam sit forma et coloratio primitiva. Cum autem Ratzeburgius foeminam tantum breviter descripserit— sed mas ei haud innotuerit, — uberiorem descriptionem utriusque generis hic proferre haud inutilem fore existi- mavi. Abdominis segmenti primi punctura non constans variat, — ab hac denominatio desumta ergo bene non conveniret, quare praetuli aliam. Adjungere liceat foeminae abdomen, meis individuis, lateribus minus obrotundatis gracilius opponere quam in figura a Ratzeburgio delineata. 506 2. Ichneumon leucacanthus n. sp. @. 1 Long. 6°”. Niger. Antennis albo annulatis, palpis et facie albo- maculatis, tibiis pallidis, posticis fere albis, thoracis scu- tello gibbo et post scutello, albo. Metathorax spinis dua- bus albis subobtusis armatus. Niger. Caput fronte cava. Antennis setosis dimidio cor- pore longioribus, annulo lato albo articulorum 9 — 15. Orbitis oculorum facialibus brevibus interruptis palpis al- bis, articulis basalibus fuscis. Thorax opacus, linea parva albo-lutea infra et ante alas. Scutello lato elevato vel gibbo et striola post scu- telli albis. Metathorax rugulosus, sed areolis distinctis, — angulis posticis utraque parte in spinam fortem albam, subobtusam excurrentibus. Alae fuscescenti - hyalinae, stigmate pallide-piceo, summa basi obseuriore, radio ra- dice et squamula fuscis. Pedes nigri, femoribus anticis apice subtus, tibiis et tarsis, sordide albis, sed mmediis obscurioribus, posticis totis nigris. Abdomen nigrum subopacum, ovato-lanceolatum, den- sissime punctatum. Segmenti primi angulo utroque mar- ginali et apice medio, maculis, segmento secundo angu- lis apiçalibus latius albis. Segmenta 1—3 subopaca, cae- tera laeviora. Inventum ceirca Schleck processit e chrysalide Papil- lonis diurni. 3. Ichneumon tuberculatus n. sp. 4. Long:,2/7° Niger. Orbitis oculorum internis, antennarum articulo primo subtus, rufis.Antennis articulis 9—14 tribus lateri- 907 bus albis. Facie infra antennas tuberculo rufescenti et labro medio elevato. Thorace infra alas linea parva alba, et ante alas minu- ta rufescente. Thorax punctatus, scutello albo, metatho- race ruguloso, spinulis duabus angularibus. Alae stigmate et radio piceo, radice et squamula al- bis, haec basi fusca. Alae obscure - hyalinae. Pedes rufi, coxis et trochanteribus anticis fuscis, femo- moribus tibiisque posticis apice, tarsis posticis supra ad apicem articulorum fuscescentibus. Abdomen segmentis À — 4 rufis, alteris nigris. Captus Angermandiae. 4. Ichneumon palpaior n. sp. © oO" (HA Long. 4°, 5. Niger. Caput palpis apice sordide albis, antennarum articulis duobus basalibus nigris, 3—16 rufopiceis, 17 —21 sordide albido-fuscescentibus, — vel: articulis antenna- rum supra fuscescentibus, subtus piceo rufis marginibus obscurioribus, — in medio annulo albescenti. Thorax sub- tilissime punctatus, fere opacus. Seutello elevato modice, metathorace fortius punetato, attamen scutello et post- scutello nitidioribus. Areolae distinctae. Alae stigmate pal- lide piceo, radio, radice et squamula nigris. Pedum coxis, trochanteribus et femoribus fuscis, — an- teriorum femoribus subtus, summa apice latius, pallide piceis, tibiis pallidis, posticis annulo lato albo, basi et parte apicali fuscis. Tarsis fuscescentibus, anterioribus pallidioribus. Abdomen nigrum sublineare, thorace cum eapite lon- gius, segmentis 1 — 3 subopacis subtiliter punctatis. Captus Pussen. 908 5. Ichneumon contrectator n. Sp. ©. Pone185% "5. Niger. Caput facie punctata. Antennarum articulis 1 —9 piceis, 10—1% supra albis, ceteris fuscis. — Macula al- ba frontali in orbitali. Thorax linea parva alba infra alas anticas, scutello elevato et postscutello cremoreis. Pro- thorace et mesothorace subtiliter, metathorace fortius punctulato, areolis distinctis. Alae obscure hyalinae, stigmate et radio pallide-luteis, radice et squamula fuscis. Pedes rufi, coxis et trochanteribus nigris. Femoribus posticis, basi excepta, supra et apice fuscis. Tibiis posti- cis apice et tarsis posticis articulo {À et 2 apice, ceteris omnibus supra, fuscescentibus. Abdomen elongatum punctatum opacum, — segments 4 — 3 rufis, 5, 6 et 7 apice late, anoque tenuiter, — albis. Captus d. 26 Junii 1856 apud Pussen. 6. Ichneumon cupidus n. sp. G. Long-#%; 15. Niger, nitidus. — Antennis nigris annulo tribus lateri- bus albo, apice revolutis. Oculorum orbitis internis albi- dis tenuibus frontalibus. Caput totum nigrum, palpis pallidis. Thorax immaculatus sublaevis, areolis distinctis. Pe- des coxis et trochanteribus nigris, femoribus fuscis, tibiis omnibus rufis, posticis apice et tarsis posticis fuscis. Abdominis segmento primo nigro, 2 et 3 totis, quarto lateribus obscure rufis, 6 apice et 7 macula supra, albis. Captus d. 5 Septembris 1851 in Cnico Aphidibus ob- sitc. Pussen. 309 1. Ichneumon appelens n. sp. ©. r? Long. 6 . Niger. Caput antennarum articulo primo subtus albo Facie macula magna alba, medio puncto nigro, oculo- rum orbitis internis, externis basalibus, mandibulis, — albis palpis pallidis. Antennis dimidio corpore longioribus. Thorax seutello rufo, areolis distinctis, immaculatus. Pedes rufi, coxis et trachanteribus anticis supra, me- diis fere totis, posticis omnino fusco-nigris, tarsis posti- cis fuscescentibus. Alae obscure hyalinae, stigmate et squamula fuscis ra- dio et radice fusco-luteis. Abdomen fere lineare, capite cum thorace multo lon- gius immaculatum, segmento secundo basi gastrocaelis subrufescentibus. Captus d. 4 Augusti 1853. Pussen. 8. Ichneumon Eichwaldi n. sp. 4. Long..3 Niger. Caput antennis supra fuscis subtus testaceis, articulo primo nigro fusco, subtus albo. Orbitis oculorum facialibus, faciei macula infra antennas, labio et mandi- bulis, albis. Linea ante alas longiore, infra alas breviore et scutello albis. | Alis hyalinis, stigmate fusco. Pedibus rufis, coxis et trochanteribus, femoribus posti- cis, tibiis apice et tarsis, fuscis. Abdominis primo segmento cum ultimis nigris, 2 — 5 rufis. Captus d. 4 Augusti 1853. Pussen. An potius Cryptus? Speciem hanc, quam in mente erat nomine assidui designari, non potui melius promulgare quam mutando J 4. 1868. 33 510 assidui nomen et dedicando cam assiduo quôque hono- ratissimo et meritissimo Jubilario E. L Eichwald. 9. Ichneumon avidus n. sp. À. Long. 4°”. Niger. Caput oculorum orbitis internis basalibus, utro- que clypei latere macula, palpis, lineola ante alas alia- que infra squamulas, squamulae ipsae ad thoracis partem superiorem, scutelli apice, duabusque maculis collatis — albis. Metathorax areolis distinctissimis et quamvis punctalus tamen satis nitens. À Alae stigmate et radio nigro fuscis, — hoc radicem versus albido. Pedes femoribus anticis latere infero, mediis apice et tibiis, femoribus mediis supra aliquantum, et posticis api- ce fuscescentibus. Tarsis anticis luteis, mediis supra, po- sticis totis fuscis. Abdomen nigrum, segmenti primi margine summo, el secundo luteis. Captus 4. 24 Maji 1854 in Populo tremulo. Pussen. Ichneumoni sedulo var. # Grv. coloratione proximus. PAS3BUTIE KVTTIK V JTDI mn Ef OTHOINEHIS K'b PA3SBNTIIO OPTAHA (TakXKe HÉKOTOPHIS H3B A DHSHUeCKUXE CBOÏCTBE). Mpana MucrakoBa. CB ABYMA PHCYHKAMY. Bcbx® n3C1b10BaTeieñ, BPICKA3aBHIUXCA BB HOIPRY TOTO HAN Apyraro BO33PBHIA Ha KYTHKYIY, MOXHO Ppacnperb- IUTE BB 2 OO1BUIA TPYIHHBI: I. Kyruryaa Bpabiemie } Brongniart (1830), Treviranus BB OOUPHOME 3H (1835), Mohl (1836), Walentin, JeHIN. Schleiden (1842). I. Kyrnrysa crbuka | Meyen (1837), Hartig (1843), krbrouku,rakxe8B | Kohn(1850), Wigand(1850) Ile- OGIUPHOMB 3Ha- TyHHuKkoBB (1866), Hofmeister deHiu. (1867), Sachs (1868 r.). [Hepexo1? OTB nepBoñ rPyfUBI KO BTOPOÏ COCTABIAETB Schacht (1856 r.). 3% nepsaro oTxbaa Heo6xoanmo orTanqntTs Mohl'a y Walentin'a, nPnHAMaBAXB KYTUKYIY He 3à COOCTBEHHO BbiAbieHie, HO 3a MeXKABTOUHOE BeIHECTBO; H3B BTOpOñ 331 512 rateropin [laTyHsnroga n Schacht'a, canrasiuuxR Kkyru- KYIY 3a MTAMOPPO3HPOBAHHVIO CTÉHKY MaTEPHHCKOÏ KIB- Toyky, in statu quo yxe nepecTaBineñ, CIBAOBATEIBHO, CYIIECTBOBATL. CpaBanBaa 97H 2 BO33PBHIA M, UPHHUMañ BB CO06pa- xeHie, yTo Schacht, n3c1b10BaBl nponcxoxieHle Mex- KIBTOYHATO BeL{ECTBA, HeCOMHPHHO IHOKa3alb, YTO OHO eCTb TaKKe MeTaMOPhO3HPOBARHAA CTBHKA MaTePHHCKOË KIBTONKN, — BUAHO, uTO BO033pbHia Mohl’a, Walentn'a u ÎaATyYHHUKOBA aHAAOTU HI. PasHopbhuie BO B3rAIAIaXP, CMBW HNOJäraTb, eCTR He- u6xo1mMoe CabACTBIE TOTO, ATO 10 CerOo BpeMeHH He OBI10 1OGBITO HONOKATEIBEBIXD AAHHPIXP, YKAB3BIBAWIHNXB HPAMO Ha HPOCXOxkJIeHIe TOË TOTOBOË KYTMKYAPI, PAa3Pb3BI KO- TOpoñ m3ydalnch BCe CB 601bINEIO M ÉO1bINEN TOYHOCTIW. OTOTE METOAP, KaKB BUHAHO, AalB He BCE HeO6XOAMMOE JAA u3Y4eHiA KYTUKYAbI, ! Jake ea PnsuyeCKUXB CBOÏCTBD, 3HaHie KOTOPBIXB MOTIO O6BI COOGITR 3HA4UTEIBHYO Ppa- HIOHAIPHOCTS TOMY NA APYTOMY TEOPETHIECKOMY B033P HO. BcabacrBie ororo r. Hofmeister B+% nocibinee Bpema CTapalCA HBCKOIEKO PaCIINPATE KPYIB HaOIMIEHIA Hal KYTURYJOË 3C41PAOBAHIEME A Ha MOIOAHIXE HACTAXP KOPHA ñ Ha S3aPOABILb;, r1aBHOE BHAMaHle pH 2TOMB OPIIO 06pa- WeHO He Ha BO3HUKHOBeHie RYTAKYHHI, HO, Bb CMIY IO- CABAOBATEIPHOCTU BO33PHHIÏ 3HAMEHHTATO aBTOPA, Ha OTBIC- KaHlie KIBTIATKU BB KYTUKYIB. OrHocnreabHo peakuin KabraaTku KoTopyw Hofmeister HalelB BB rOTOBOË EYTHKyab ancra Hoya carnosa MH 3HaeMB, ATO ÎIeTYHHUKOBR HOKA3alb, UTC 31bCE BMBCTO RYTURYAPI, KaKB M CABAOBAIO OKHAATR, PEATHPOBAIN KYTU- KkydapHBie caon (‘). — CGpacriBaHie Xe KYTUKYAIPL O1H3E (4) Notes sur la cuticule. 913 KOHYCa HapocrTaniñ KOpHA Âvena saliva H 3aMBHY 64 HO- Bo, HpAMO upnHamekameñ CTBHKB KIBTOURU, MOXHO, M Jia 9TOT0 eCTb MHOTO OCHOBAaHIÏ, TOIKOBATR U HAE, He rOBOPA Y#Ke O TOMB, UTO 31BCR CTBHKU KIBTOYEKP OÔJAlANTR He Be3Lb BCTPPAAlOIUMNCA ceoïicrBamm. — Ha TOIPKO YTO BO3HKABIIEMB 32POJBHIUB NO er0 4e HaOJOIe- HiAMB KYTNEYVIA OKABAIACR VÆC TOTOBON (1IA MEHA TYTB HBTB Hero YANBBTeIbHATO), CO BCHMU CBOMMN HBKOTO- PHIMN CBOÂCTBAMN, A8BHO 3BHCTHBIMN aBTOPaMB. Unix» pesyabraross nsBiCraniñ r. Hofmeister'a, Kak® BHAHO OYAETE HUKE, — He MOrJO U OBITb, HU A CMD 3a- MTUTR, JTO Jake BB CIÿV4AB BUOIHB YAOBICTBOPUTEIE- HBIXB PesyibTATOBR 9TUXB HaOJOIeHIN, He NCKIDAAA M pearuin KaBTHATEM, — BOUPOCY OÔBR AHATOMAAECKOME 3Ha- YeHIN KYTURVAB — NPHIAOCE OPI IE OKHAATR HPAMATO pasphtnenia. à Aua yacueuia apyroï CTOpOHbi BOHPOCA O RYTURYIP, — OTHOINEHIA 64 KB PasBUTIIO M POCTY OpraHa, — CAPIARO n Toro MeHbe. pu BCHXB HOT 3CIBAOBAHIAXBE O RYTMRYIB HPHHN- MalnCh BB CO06paxeHle OTHOUI@HIA PA TOIBKO KB HE3Ha- YNTEIBHOMY UUCIY KIbTOIEKB AaHHATO paszph3a. Ho Kakp OTHOCUTCA KYTUKYIA KO BCEMY OPraHY, KaKOBa eA CYAPOA OT fEPBarO BO3HAKHOBEHIA OPraHa 10 er0 HOIHATO Pas- BUTiA M POCTA, KakOe BJiAHIe OKA3bIBA8TR Ha Hee Hpo- LeCCR 1bieHiA KIBTOICKB, HakKOHEIb KaKOBa n3i010rU- 4eCka4 DYHKHIA KYTUKYAIbI, BCe 9TO BOHPOCHI, HPAMOÏ o- CTAHOBKH KOTOPEIXB A0 CNXB HOPB He OPIAO CABIAHO, fO Toñ npocroñ npuauHb, ATO Camoe 3HadeHie (aHaromusaec- kOe) KYTMKYAbI He OPIIO BbIACHEHO BIOIHB, XOÏ4 9TO HO- cabiHee BnolHb 3aBUCATBR OTB PasphUIeHIA YKASAHHPIXE MHOI0 Bonpocons. ThMR He Menbe HeIb3A CKa3aTb, ATOÛPI 914 HAKTO He O6PaTNIb Ha HUXB BHMMAHIA, NOTPEOHOCTE Pph- LUNTL HX'B 4AYBCTBOBAIOCE JABHO, TAKE KAKB YKA3AHHPIA OTHO- I@HIA KYTUKYJIbI—1Y4INI HPOOHBIË KAMEHP AA BCAKATO Te- opeTudeCKarO B033PBHIA 008 A AHATOMAYECKOMB 3HAHHIN. Tar3 eme Hartig BR BU1Y INATKOCTH Teopin BHIAPIHIA n HeTIOIHOTBI TEOPIU, HPUHAMABIEË KYTURYAY 3à HEPBNYHYHO CTBHKY CYIeCTBYIOINEË BB AaHHBI MOMEHTB KIBTOYKM KO- HKMIPI, IPNBEIB OCTPOYMHOE, HO Maï0 BO3MOXHOE CO06pa- KeHIE O KIBTOYKB-HPAPOAUTEIBHUU. /arbe, BC TeOPIN BbI- AbieHIA DPNHAPOBIEHPI KB HE00XOIUMOCTN OOBACHNTE YKa- 3AHHBIA OTHOI@HIA KYTUKYAIBI, — BB TOMB ANCIB A TeOPIA Schacht a. — [pnsepxennpr 2Toro MHBHIA CKIOHHBI ObIaU OÛ'PACHATR OTHONICHIE KYTMKYIBI KB POCTY OPrAHa HOCIB- AYIOINUMP BBIXbIeHIeMB, PAICMB AHOTIA TOIHO 0603Ha4a- In MbCTO, OTKYAA CAABHBIMB OOpa3OMB HAHNHACTCA BHIABIE- ie (Schleiden); Bropuunaa kyrnryza Schacht’a cBonMR npo- NCXOÆICHIEMB O6A3AHA OBIIA H0100HOMY KE IPeANOJArTAEMO- My uponeccy. — Apyrie, CunTaBie KYTAKYIY 3a MEXKIB- TOYHOE BEILECTBO BB TECHOMB 3HAMEHIN, AOJKHDI OBIIN NPU- GBrHYTE KB HOBOMY lPeANOIOKEHIO O PaClIbIBAHIM 2TOrO BetecTBa. PasphuieHie YUOMAHYTHIXE BONPOCOBB, TaKb CKA3ATB, © KM3HM KYTURYJIBI COBMBCTHO CB Pa3BUTIEMB OP- raHa M COCTABIACTBE HPEAMETE 9TUXB MOUXB H3C1b10BAHIÏ, No1HO6 N310KEHIE KOTOPBIXB, fPaBHO KAKB M H01P06HOE pa3CMoOTpbHIe EpekHNXR TeOpI, 4 HAlbIOCE N31ATE BUO- cabacrBin. Terepb xe, pain ACHOCTH U310#eHIA, YHOMA- HY O HIXB TOIbKO Bb CAaMBIXB KOPOTEUXE CIOBAXB. Pa6orb Schacht a o MexKIBTOYHOMR BeleCTBb HeCO- CTOATEJIBHOCTR HOCIBAHUXB TeOPpiÜ NOCTABNAN Ha CTENEHP oueBnAHarO aktTa; He BXO1A BB HOAPOOHOCTH, 4 3aMb4y TOIBKO, YTO HM MH M HH KOMY APYTOMY He YAAlOCE 3a- MBTUTE Ha lPaHNHaXB MEXKAY KIPTOYKAMN HANAPBIBOBR KYTU- 915 KYAAPHArO BelljeCTBA, KOTOPRIE BB 2TOMB CAÿJaB AOIXK- Hbi 6b1 OBIAM UMBTR CIONCTYIO CTPYKTYPY. Dboposikn xe n HEUPABMAbHbIA MOPIIUHKH MBIOTE CBOC o6BacHeHie (*). Bæ cpoto osepeyrs, necab1oBaHia r. erynankoBa yCTpa- Hair un Teopin Schacht'à o Bropuunoü KyTuryaÿ (°). AuenTkI yieHi4 O KYTURYIP, Kakb O CTBHKB CYUECTBY- loue KABTOUKU, HOuaraioTb (HA3bIBAA, MEXAY TPOAUMB, CBON npelioiokeHiA THNOTe3aMn), TO KYTHKYIA CB BO3- pacToMB opraHa MOXeTB YTOSATRCA CB BHYTPeHHEÏ CTOPOHbI HPAHATIEMB BB CBOI TONY KYTUKYIAPHPIXB HAC- TAUD, YTO BB TO %e BPeMA AOIKEHCTBYETB AOACHNTE H npnunxy HeusBbeTHOÏ (*) peakdin KYTKYABI; 2TO TAKB-Ha- 3biBaeMaa Teopia makpycragiu (Hofmeister). lin xe Ky- TURVAApusoBanie nmbeTB MHCTO BB CamCi TOILE KYTHKY- Ibl M COCPEAOTOUNBACTCA BB CBOUXP COOCTBEHHBIXB OTABIP- HbIXD HeHTPAXB; YTOlMEHIe %#e 6A AOÏKHO HPONCXOANTP Take n0106H0 kibTouHoï CTBHKB (°). IToHATHO, YTO TAKUX'BR HPOIECCOBR BHABTE HEBO3MO#KHO, 3AKIIOYANTB Ke 068 2TOMB U3B TOrO, ATO BB HBKOTOPEIXB CIYYAAXB KYTAKYIA HOCIB 3OAMPOBAHIA A KOHIEHTPNPO- Baxoï H,SO, oxasbiBaeT® Cierka rpaHyiè3Hoe crpoexie. fl He CMBID YupekaTs 9TOTP METOUE Bb HECOBEPIHEHCTBE, HO, Ch IO3BOIeHIA O3HAYEHHBIXB ABTOPOBP, AYMal, TO x'ÉñcTBie Kynopocharo0 MACAa HA 9TY AOBOIPHO TOHKYW 060- IOUKY, HOAPOOHPBIA hn3n4eCKIA CBOÏCTBA KOTOPOÏ MaO H3Y- JeHBI, MORETB JATb COMHNTEIBHBIA AAHBPIA BB HOÏP3Y HPH- BeLEHHBIXB HpeAUOIOKEHIA. #ReIATEIRHO OBI1O ObI, ATOGEI (1) Rescherches sur la euticale Petounnikoff. (OS e (5) Mur aocrosbpuo He 3uaemb — KaKOMY HMCAHO BeMECTBY OOASAHA KÿTHKyaa CBoeñ pearuieñ ©8 J n H,S0,. (s) Frank Beitrage. crp. 156. 916 NPUHATO OBIIO BO BHUMaHie n TO, 410 H,SO, moxere HPON3BOANTE 3AbBCL O3HANCHHPIÜ 9erT?, He BCiIbJ- CTBie paCTBOPeHIA OCTATKOBB KABTUYATEU, KOTOpOÏ, Aaxe BB TOÏBKO ATO O06Pa30BaABMECA KYTUKYA1B, OPITE-MOXKETE HÈTR MH CIbla, HO BCIbACTBIe BB BBICIIeÏ CTeNeHN 06e3- BO*#HBaHWIIArO APÂCTBIA, HPOU3BOAAUNATO CUAIbHOE M NP- TOMB BHe3alH06 N He OLHOPOIHOE COKpalleHIe KYTHKY II, a BCAbACTBIE 3TOTO MBCTHPBIA YIAOTHEHIA A CYOCTAHIIN. Ilo Bceñ BBPOATHOCTH 9TO TaKb M UPOUCXOAUTR, M ABJE- Hie KYTARYAAPHBIXB ACTE HMPETE BB TAKOMB CIYUYAP Ha- lexaree 00ACHeHie; MHage KaKB OÔBACHUTE TO, 4TO H, SO, cBonMB AbBñCTBieM'B YKa3bIBACTE Ha IPHCYTCTBIE KIBT- 4ATKU Bb KYTUKYI, pearllia 4e ea (CHHAA) HnKOrJa He 6PI1a YAI0BIeHAa? C3 rajeHiemB Treopin Schacht’'a o BTopuamoïñ KYTUKYAB, Ha AO1I0 COOCTBEHHO KYTUKYAbI OCTAIACR TOIPKO CAMAA f0- BePXHOCTHAA, He UMbIOIIAA BUANMOÏ CTPYKTYPEI DEPENOH- Ka; 9Ta O60104Ka, KaKB AYMalOTR HOBbIIIE A3C1BAOBATE- An, MOXETR DPUHAMATE BB Ce06A HOBPHIA ACTUUPI M TBMB BO3HATPaKAATB HOTEPIO BB TOMIMHB, MH CAIbAOBATEIBHO nubeTB ThCHBIA OTHOUeHIA CB KYTUKYAIAPHPIMH CIOAMN. Ilooromy, npactTynaa Kb U310%EHIO CBOUXB M3CIPAOBA- Hill, CYXTAO YMBCTHPIMB HPABECTU HBCKROIPKO CBONXB Ha- GaiozeHi M O0 2TOMB HpelMeTb; M UpA 2TOMB A O6PaIY BHnMaHie AATaTeleiü Ha HOPAIOKB MeTAMO0Pho3a C106BB. Ho nepelr 3TUMR # JO1*KeHB 3aMBTUTh, ATO NOUB TeP- MUHOMB «KYTUKYIAPHbIE CIO» A IPHHMMAI HOHATIE AACTO aHATOMNYeCKO®, T.-C. PaszyMbIO CIO KIBTOYKN, MIN BO- OGte HaCTB eA CTBHKN, HECYINYIO COOCTBEHHO KYTUKYAIY. B% camomB 11h 9TN CA0H BCer1a OTIHJAITC3 OTB OCTAIE- Hoi CTBHKN TOÏ ke KAIBTOIKH: OHM BCerAa H'CKOIBKO 917 CHIbHbe Pas3BATHI Jake Y 3apoubineñ (‘), Y BOUHBIXE pacTeHi M BO BHYTPEHHUXB TKAHAXB, TAB CYLLECTBYETB kyTuryaa (*). Kpomb Toro 37m cion, Ha CKoIBKO 4 More 3aMBTUTE, OTINYANTCA IIIe A TBMB, YTO CUJIbHbe pa36y- XaIOTB OTB J'HÜCTBIA HÉKOTOPBIXD PEARTHBOBB, JBMB OCTAIE- HbIA 4aCTU CThHOKRB Kkabrogrm (pur. 4 5, T. I nm pur. 14 T. IL), BE ThXR CAÿMJAAXB, KOTIA OH He UMBOTR XEITOË pearuin ©8 J, CIZ n J n JH, SO,; a sro, raxerca, yKa- 3HIBA@TR Ha TO, UTO OH MMBIOTB CBON OCOÔBIA CBOÏCTBA. HA TBMB 601be CKIOHEHB KB TAKOMY HOHAMAHIO 9TOrO TeP- MUHA, YTO UPAANHA TOË AIN APYrOËÏ AXB PeaKUIA HE MO- KeTB IOHATATHCA OROHAATEIBHO BHIACHeHHOË. He KacaaCb 9TOÏ HPAYAHEI, A YKaÆKY TOIDKO Ha CTEIIEHB 2TOTO METAMOP- o3a BB Pa3ANAHBIXE Ca0axB. Ha ur. 1, T. | npeucras- JeHB BeCHMa TOHKI Pa3Ph3B APpe3B KOKNNY AnCTa Aloë margaritifera, nocib 1o1roBpemeHHaro ABACTBIA KphnKkaro PaCTBOPa I01a; BMAHA KPaCHOBATAA KYTHKYIA, CAPHO Pa3BUTBIe KYTUKYIAPHBIE CION ÆKEITATO HBBTA HU HePeBO- AMHKU, O603Ha4aWIIIA COGO TPaHNIEI MeXAÿ KIPTOYKA- MU; Bb TOME KYTUKYJAPHBIXB CI06BB BMAHbI TOHKIA CBT- IBIA JUHIM, PAMAIbHO NAYINIA KHAPYXKU; CaMbli BHYTPeH- Hiä Caoë D, cierka #eATOBATR NAN Jaxke Oe3NBBTEHR (°). Cr J n H,SO, ra xe Kaprna, Tousko caoû b cuxberTr; HO HOCAB A0BOIBHO HPOIOIKATEIBHATO KAUANÏEHIA BB KPbII- kom» pacTBoph KHO n nocxbiyromaro x'Fäcr8ia J u H,SO, (ur. 2), mb1 noyuaemb nouHoBbCHOE AOKA3ATEIRCTBO TOTO, YTO KYTUKYJIAPHBIE CION BO Î-XB—CI10N YTONIEHIA KIBTOUHHIXB CTÉHOKDR, 60416 IN MeHbe TAYOOKO METAMOP- Po3npoBaHHEIe, BO 2-XB YTO 9TOTB METAMOPho3B Hayn- (1) Pur, 4. 5, T. Ï. x æ. 14. T. I. (?) Kak& 970 nokasbisaers x Frank (Beitr.z. Pflanzenphisiol.) y Nuphar. advena. (5) C% ClznJ roxe camoe, rosbko croñ b cunberT®e. J18 HäaeTCA HO HAlUPaBIeHIO CHAPYÆH BHYTPb, HOTOMY TO gdbMB OInKE KB HaPY*KHOË HOBEPXHOCTA KIBTOYKH, TBMPB CHI IBBTB CTAHOBATCA BCe Cia0be. JTo nocybanee 06- CTOATEIBCTBO, UOXKAIYÜ, CB HBKOTOPOÏ BBPOATHOCTHO MO- KETR YKA3BIBATR Ha TO, YTO METAMOPhO03B KYTUKYIAPHPIXB CA06BR 3aBUCUTB OTB HPOHHKHOBEHIA, WIN CKOPBe OTE HPeBPaleHIA OTABIPHBIXB UACTUIB Bb TONY CaMBIXD C106BD; M, CIPAOBATEILHO, T0 NpeBPpalljeHie B+ 6o1be Ha- PYÆHBIXB CI0AXB MbeTB 601be MHOTOYICIEHHPIE HEHTPBI. Uro MeraMopho3B 3TUXPR CA06BB, OTINIEHB OTB HPO6- KOBArO, — 9TO BUAHO U3B UT. 3-Ü; HO BB JeMBb 3aK10- YaeTC4 erO CYIHHOCTb, —MHKPOXUMIA 3ABCb Ma10 MOXKETH HOKYAa, KaKB H BO BCBXB fPOAIIXP ipeBpallieHIAXB Be- UIECTBR KI'BTOYKNH. Cuoncroe crpoeHie KYTUKYIAPHbIXB CA06BB !PA3HAHO BCHMH; A CJbIAD TOIPKO MaieHPKYIO 3aMbTKY O Ppaliaib- HBIXB CBTABIXb JUHIAXB, 3AaMBUICHHBIXB MHOOW y Aloe margaritifera. Takia %e auxin Ilex aquifolium, GBITR Mo- KT, A MMBIOTR TO 3Ha4eHie, KaKO€ PHIACHIBACTE AMP, Sachs (‘); Ho 31bCb, pagxo Kkak® n y Elymus arenarius rakoe oÛBacHeHie nxB euBa-an umbeT mbCTo. Ecan pas- CMATPUBATE Paspb3Bb KYTUKYIAPHPIXB CI06BB, NAPalelb- Hbli H10CKOCTH AUCTA, TO YUOMAHYTBIA AnHin (pur. 1) upeu- CTABJIAIWTCA BB BAXb KPYTIBIXB TOJCYHBIXB OTBEPCTIA, XO- poio AAWIUXBE HOHATH, ATO 31BCE HbTS IIACTHHOKB. Îoxe rIOATBepxAaeTB M CTpoexie GoporaBoder® (ur. { a) toy ‘KOTOPBIA BB Pasph3B ABIAIOTCA KaKB-6PI HPOTOYCHHBIMN HO paaiaiBHBIMB HanpaBieHiam?. Teopernueckn HBTR Hn4ero HeBO3MOXHATO, YTO ONACAHHEIA ANHIN—NOPACTHIE KAHAIBHPI. (*) Lebrbuch. crp. 79. (2?) He Th XeMYYÆHOBHAHPIA GOOPOAABKN, COCTOAIIA H3B KAbTOAEKP, HO MeJKiA, HE3AMbTHBIA HPOCTOMY rAa3Y. 19 Hacmonuan wymunyaa 3IeMEHTR BeCbMa CTpaHHb, KaKB 10 CBOUMB @U3AIeCKUMB CBOÜCTBAMP, TaKB M no MBCTOHAXOKICHIO Ha Pa3INAHPIXB TKAHAXB. fl HOKYAA OrPpa- HAYYCR KOHCTAHTHPOBAHIEMB TOIPKO TbXB €A PA3AIECKUXE CBOËCTBH, KOTOPPIA MAJl0, MH Ka*eTCA, OÔPalljalU Ha Ce- 64 BHNMaHIe aBTOPOBB HOBbÜIUNXB TAUOTe3B. OHa no- KPPIBAeTB CB HaPYKN KAKIBIÜ OPrAHP, MIM HPOCTO BCE pacTeHIe, TJalKUMB O1H006PA3HBIMB CI06MB, KOTOPBIA 00- BOJAKMBaeTB BCAKIA BO3BBILHEHIA, OOpouaBkn (ur. À a), BOIOCKU M cocogkn (nr. 12), Pa3InAHPIE BHIPOCTHI, Ma- sbünie 37H68 M AMKN CTBHOKB KIBTOYEKB KOXKNMIBI (°), TOYHO TAKKE KaKB M OONBUIIA HOIOCTU, COOOIAWIIIACA CH gubiumeñ cpezoñ. Ha ur. 10-ï n306paxenr nonepeaxpiü paspb3B yerrnma Encephalartos horridus: Hagycrrnu- HaA NOJOCTR IPeACTABIACTE 2 CHMETPUIHPIA lIYOOKIA BJa- BICHIA CMEXHPBIXB CTBHOKB YCTHUAHBIXB KJBTOYEKB; 9FM MBIIKN TaK%Ke BPICTIAHBI HIPEPPIBHBIMB CI0EMB KYTUKY- Ibl, ATO He MeHPe ACHO BNAHO M Ha nr. Ÿ, noka3bIBal- Ie, UTO O3HAUCHHPIA MBIIIKOOGPA3HPIA BAAB4@HIA CTPOrO CIBAYIOTP OIYAYHHOË PopMB YCTEUYHBIXB KIBTOIEKB; — M BOOGIE BCAKIA U3TUOBI KYTHKYABI, KAKB HOKa3alr r. [le- TYHEMKOBB (‘), HPONCXOIATR eANHCTBEHHO BCIBACTBIE N3- rH00BB OJUXKAÏÜIIATO KYTHKYAAPHATO C104; 663B 9TOTO KY- THKYJA HE MOXKETE HPEACTABIATE HAKAKNXB HOAOOHEIXB AB- seHiü. Ha 5TOMR Co6cTBeHHO n BpalljaeTCa npelcraBienie O KYTUKYIP, KaKB O CTBHRB CYIECTBYOIEÏ KIbTOIKN. Ho yro Kyrnrkyia nmbeTR 3HaïeHie He3aBNCUMOÏ OTB KIB- TOHHBIXB CTBHOKB IePENOHKN, 9TO BHJHO u3B ur. 14-iü, TAB KYTUKYIa repeObraeTE CB ONHOË KABTONEM Hä APY- TYIO, HBCKOIBKO OTCIANBAACE OTB KYTHKYIAPHBIXB CI00BB; Ha ur. 6 n 8-ü n306paxkeHa KYTNKYAà, OTCTABIIAA TOJIHEIMB () Helleborus foetidus. () Recherches sur la cuticule. o20 YeXI0MB OTR uouku Lemna trisulca, Toruacr 10 Bo31bü- cTBin KHO, n coxpaangiaa jaxe nmipeccinw roBepx- HOCTHBIXR KabTouerB. Ha 604be MOIO1BIXB HO4KAXB, HPeJ- CTABJAIOIUXB eABA COPMUPOBABINIÏCA KOMOUYEKB 06pPa30- BATeJPHOÏ TKAHU, Tak0e Ke ABJeHIe UMBeTBR MBCTO Jaxe OTB ABÜCTBIA TANHePAHA. Ipn 9ToMR xxe YAOGHOMB Ciy4ab, 6e3B y10TPeOIeHIA KYIIOPOCHATO MaCia, MOXHO UOIYAUTR HPKOTOPOE NOHATIE M O CTPYKTYPB KYTUKYIBI, KOTOPOÏ BB NOCIbAHBE BpeMA UPHHNCHIBAIOTR YÆE YIOMAHYTYIO MHOW 3HAMEHATEIPHOCTE. Sacs npu abäcrBin Toro KHO moxxo xoporo BuABTE Ge3CTPYKTYPHOCTR 9TOÏË OOOIOURU: XOTA OHa M Bb 2TOMP CAy Aa MbeTB CPaBHUTEIBHO S3HAUNTEIDHYO TOMMMHY, TBMB He MeHbe 006$ HpAaBIEHHBIA APYTB KB APYTY CTEH- KU TOTO gexIa OBIIU CTOIB HPO3PAIHPEI, ATO TOIBKO Kpaïi- Hifi ero KOHTYPB MOXHO OBIIO OTAAYATE OTB OKPy#KAIOIeÏ BouBi (‘). BeIMouuBuIm Takyi0 nouky BMBCTB CB OTCTAB- ueñ KRYTURYIOË BB Kpburoms pactTBoph KHO Buporoixe- HIn 4-XB CYTOKS, 4 abäcrsosais J nm H,SO, sHauuress- HOÏ ROHHeHTPAIU, HO TaKOÏ, ATO OHa He MOrJA elle PaCTBOPATE KABT4ATKH. C'HpHa4 KNCIOTA 3aCTABIAIA OPICTPO pa36yxaTb CTBHKU KIBTOHeRBR HOUKH, CXKABINCÜCA OTB KHO; ona GBICTPO YBeINABAIACE BB O00PEMB, KYTAKYIA, GYAyYAN He BB COCTOAHIN YCTYINTR el HNOYTN BHE3ANHO pa3priBalach UN He Mexbe GBICTPO CBalBATACR CB HOHKN, He OCTABJAA Ha He HUKAKUXB CI1B1OBB (pur. 8), KpoMB MAIeHBKAXB KAIOUEUKOBR UP CAMOMB OCHOBAHIN uoykn. Ho HeIOIaleRY OTB HA MOHO OÔBIIO CKOPO OTBICKATR O- PHIBKU 9TOË KYTUKVYABI, KOTOPAA OKa3aJaCb ORPALIEHHOÏ BP KEJTHIÜ HBBTE, CMATA 0 BCPMB HaUPaBJIeHIAMP A AbÂCTBN- (*) Houka nocab roro KkakB BAKIÏ Kaïiñ HPOn3BEAMB CBOC aAbäñcrsie, 6BIXA NPOMBITA BOAOÏ, Bb KOTOPO M Pa3CMATPHBAGACP, TEIbHO KaKB OYATO HPeACTABIAIA TpaHyIe3H08 CTpoeHie; Up HBKOTOPOË HATAKKBE KOHCHHO MOXHO OBIAO OFPICKATR Ja- xe TB UMIPeCCABHI, KOTOPBIA 3aMBTHPI OBIIU Hà HEHOBPEX- 1eHHOË KYTUKYAP; DPU 9TOMB JUHIM 9TUXB HMHPeECCHBOB oka3BIBaln nm 6o1be rpanyiesHoe Crpoexie, Ho 9ro aBie- Hie ObIIO TOJPKO KRaXKyYILeeCA: CB GOIMUUMB TPYAOMB M NpeLOCTOPOKHOCTAMN MH YAAIOCE Ha NO0ANASYIIHOÏ NOK 2-ro noko1bHia, M CabaoBaTelbHO ere 601be MO1010Ù, CO- XPaHNTE 9TOTB HEXOÏB KYTHKYIBI COBEPIIEHHO HETOBPERACH- HBIMB HOCIB TOYHO TakOÏ Xe O6PAGOTKN; KYTAKYIA M TYTB GBA OKPallleHa BB NpeKpaCHpIA AEATHI BbTB, MU HU MalbilINXE CAb1OBR TpaHyie3Haro CTpoeHiA! W3% 2Tor0 BBIXOANTB HENOHATHO JA MEHA HPOTABOPHIIE: OAHa M Taxe CBpHaA KNCIOTA, BUPOIEMP, He MOrYIaf BOBCE PaCTBOPATR KABTIATKN, BB OO1bE CTAPOÏ KYTAKYAb, BB KOTOPOÏ, Hanp. CordacHo CB Mabaiems r. Frank’a (‘), KABTYATEN AOJKHO OBITR MeHbllle, PaCTBOPACTE 2TY KAbT- YATKY M BBIKA3BIBACTR OTAbIBHBIE LCHTPHI KYTAKYIAPH30- BaHis, à Ha 0016 MOJOUYO KYTHKYIY He HNPOU3BOANTE Hu Kkakoro abñcTBia. fl He CMIO COBBTEIBATE KOMY OBI TO Hu OBI10 NCHPaBNTR HaNACAHHOE, KAKB TO JB1aeTe r. Frank oTHocuTeibHo Hofmeister’ a, TBMR He MeHbe, OCHOBPIBAACE Ha U310%KEHHPIXB DakTaXB, He MOrY HE 3aMPTATP, YTO MHB- Hie, BBickazanHoe B3 «Beiträge zur Pflanzenphysiologie (erp. 156) ecTe cabactBie Toro, yro r. Frank ynycTnar 35 BUJAY OAHO OGCTOIRCTBO, — XHMUKH YACTO YIIOTPE- OIAÔTE KYIIOPOCHOE MACI0 BB TBXB CIÿY4AAXB, KOTAA OHH KEIAIOTB HPOU3BECTA CHIPHYO CTeIEHE 00e3B0XKeHIA. KRak?® OBl To HUÔBIIO, OCHOBHIBAACE Ha ONMCAHHPIXE AB- JeHIAXB, KAKCETCA, MOXKHO IIPHHATE, UTO B3POCIAA KYTHKYJIA eCTB CaMOCTOATEIRHO O60CO0IEHHAA VÔOIOUYKA, YTO OH ( Beitrag. crp. 156. 322 CHOCOOHA TOIBKO KB BECbMàa He3HAAUTEIBHOMY COKpalte- HIO M PaCcTAKEHIN, TaKB KaK® OHà He BCer1a Bb COCTO- axin CJb10BATR 3a C#aTieMB no4kn 018 KHO un paciuu- pexiems ea 078 H,SO,. — Ona B? BbICOKoÏË CTeneHun npo- 3payHa M, NP HalAXB ONTHJECKUXB CPEACTBAXB, COBEP- ICHHO Ge3CTPYKTYPHa, XOTA, OBITb MOXETE UN Jake Bbpo- ATHO, HE O1HOPOIHA. OHa He BB COCTOAHIN, KAKETCA, YCTPa- HATB COBEPIIEHHO CHapeHie, TaKB KaKB BOJAHBIE HOOBIN Lemna trisulca, He nmhiwiie Hu Oo1HOrTO yCTEMIA, noBn- AMMOMY HUTAB He HOBPEKICHHPIE, BBICHIXAWTR OJEHP CKOPO aake TOTIA, KOTIA KOH@IWB HMKHATO MeXAOY31iA NOrpy- KEHB BB BOY. HaKkOHelR KYTUKyIa nMBETR CBOW C06- CTBEHHYIO Peak, — CABACTBIe riyOOKarO M CnAOIHArO MeTaMophosa ea cy6crannin. Pasandie 3Toû peakuin Ky- TAKYABI Ha MOJOJBIXB M CTaPBIXB TKAHAXB, 10 BANMOMY, COCTOUNTB TOIEKO B MHTEH3ABHOCTH OJHOTO M TOrO Xe ugbTra — xeuraro (‘) o75 J nm H,SO,. Ha napexumb au- CTBEBB Ha IPOOKOBOÏ TKAHN OHB HBCKOIBKO APE; Kpa- CHOBATHIH OTTBHOKB, HHOTAA 3aMB4A6MPIË NPA 3TOMB, HPO- HCXOANTB, KaAKETCA, OTB TOJUUHEI npernapara (*). À Bnpo- dem He AYMaW OGOGIIATE 3TOT0, HAlPOTUBBR HOJATAW, ATO BO3PaCTB AOIKEHB AMBTR HBKOTOPOE BIlAHIe Ha XHMNWEC- Kia CBOÂCTBA KYTUKYJIBI, lOBOPATE O KOTOPBIXBE 6o1bE 2TOTO A He Ja0 CeOP npaBa, 3a HEHMBHIEMB TOUHBIXB 00B 3TOMB cbabiñ. [lepexoxky Teneps K? n310%eHit r1aBHaro npei- MeTa MONXB 31P10BaHI. RE OnnCaHHBIMB CBOÏCTBAMB COBEPINIEHHO TOTOBOË KyY- TAKRYABI, 4 IOKYIa HAUCTO HPNOABATE He MOTY;, HA MO, (‘) ‘ro rakxe YKka3BIBA@TE Ha OTCYTCTBie KABTIATKU, TAKB KAKB ITOTE UBBTR BB TOTOBOÏ KYTUKYAB HE YAAPACTE BD 3CJeHHIË. (?) Hoxryanswm rakoï npenapaTh, Ha KOTOPOMB KYTHKYAa HMb4IA OFI Pa3- IHYHYIO TOAMUBY, MOXHO BHABTR BC HEPEXOABI OTE JHCTO-KEATATO HOYTH A0 KpaCHaro. 923 HU HPCJHHECTBYAOIIA HAOHOIEHIA JPYTAXB ABTOPOBE, He YKA3BIBAOTBE Ha NHPIA IIIe HEN3BBCTHBIA €A CBOÏCTBA. Cyaa x—xe n0 ea n3BBCTHEIMB CBOÏCTBAMB, PH TEMHBIXB eA OTHOICHIAXB KB Pa3BATIO OPraHa, CTPAHHBI M A OT- HOIHCHIA Kb PasINYHATO POJA TKAHAMB N O6pa30BaHiamB! OHa npncyTCTBYeTE M Ha TOIBKO YTO BO3HNKANIIEMR 3a- poañunS M Ha npo6rB. ÀTO NOPOXAAETE IPABIË PAU Kpaïñxe MHTEPECHBIXB BOUPOCOBB. BR CAMOMB 1b1b, — Kaka Ha- AOÔHOCTR BB KYTMKYIB AIA Pa3BUBAWINATOCA, Pa3BHATArO, a 3a TBMB HPO3A0alIaro ObAIKOBATO 3aPOJBINA, KOrJA ero Heyero HPeIOXPAHATE OTB BPICHIXAHIA, M KOTIà KYTHKYAA MO- KCTE HOBHAUMOMY NMBTE TYTB CAUHCTBEHHYEO YHRIIIO — 3alepKUMBATR PpasBTIe nnTaHie? Rakaa HaloOHOCTR BH KYTUKYIB 114 HBXHOÏ, HAXOIAUEÏCA BB OBICTPOMB Jb1e- HI, HAPeHXAMATO3HOË TKAHA MOJIOJBIXB nouerB Lemna u apyr., KOrAa HO1b3a, TNPHHOCHMAA HO PeTYIAPOBAHIEMB C- HapeHIA, CB U3OBITKOMB JOJKHA YHAYTOKATECA 3a]1epKN- BaHieMB Pa3BUTIA N pocTa? ECan 5Tn m n0106HBI4 Heyo- pa3vMbHIA YMBCTHBI, TO HeOOXOINMO HPAXOIUMB M KB TAKOMY 3aKIIOM4EHID: €CIX 3aPOJBINB MOXKETB Pa3BMBATE- C4, à ObIKOBHIÏ Hp 9TOMB Ie UN HNTATRCA HACYETE OBIKA, CCI MOIOIAA IOYKA MOXKETE Pa3BUBATECA NOCPEI- CTBOMB CTOIP OBICTPArTO AbICHIA KIBTOYEKB, YUTO IHOC.rb- AOBATEIBHOCTE BB UXB HOTOMCTBEHHBIXE l'EHEPAUIAXB MOXKHO YAIOBNTR TOIPKO CB OOIPIINMM YCHIIAMN, — TO MOXETB IH KYTHKYJIa OCTABATLCA Oe8Y4ACTHOË BO BCBXBE 2TUXBE NPO- yeccax5? Îl ecan HBTR, n KoHe4HO HBTB, TO KaKOBa npn 2TOMB e# Cy4b0a? [loHATHO, YTO pasBACHUTR BCe 9T0 Mo- ÆKC@TB TOIPKO HCTOPIA PA3BATIA KYTUKYIEI, — T. €. Ha01K- xeHie ee, Ha4HaA OTB HEPBATO HOABI@HIA OPrAHa J0 To erO 9IHOXH, KOTAA OH HPeKPATATE AbICHIE CBONXB Kib- Touer. M30braa TpyAHocrTeñ, A 06paTniCA KB OPAKOBHIMB 34POABIHAMB; à PYKOBOACTBYACE THMB, ATO TKäaHb C'MAH- 324. Horo Obaika y Ardisia crenulata iO10MB OKpaiinBaeTCa BR CUHIÜ UBbTB, U, CIPAOBATEIBHO, 3]BCE KIBTIATKA HAXOANTCA Bb MHOMB COCTOAHIN (‘), A U30PAIB IA CBOUXB N3BMKA- Hi 3aPOABINB MMEHHO 9TOrO PaCTeHIA. Rabrouku chmaHHaro Obaxka Ardisia crenulata 64n3b 3a- POABIHA, JeKAIATO CBOUMB KOPEIIKOME KHAPY*KN M COOKY, a CPMAHOIOIAMN OOPAIIEHHBI KB IeHTPY C'MEHW, —HOCTe- TleHHO TePAÏOTR YIIOMAHYTYO Ppeaklio C3 J, npnHnMaa 06bj- KHOBEHHYIO; PeakliA KIBTOMEKB 3aPOABIIIIA TaKKe OOPBIKHO- BeHHA4; TKaHb, H@HOCPEACTBEHHO OKPYHABQIIAA 3aPOUBILB, nmbeT® HeCOMHPHHBIe DpA3HaKU aTpopin. — oBepxHoCTE KOPIYCA 3aPOJBIIHA YCAKeHA MHOTHMN OOUBINMN COCOY- KAMN, 3aMPTHBIMN JAa%e BB XOPOIIYIO JIYIY; COCOYKN 3TH COCTOATS H3B PAJA KABTOIEKP, — 10 4-XB. — Coepxn- MO6 HalOIHA6TBR BC KJBTOYKM 3aPOABIIA, BB TOMB uU- C1 U KIÉTOHKH COCOUKOBB UM KOVMUB. M3c1baya yxe BIIOIHB ChOPMUPOBABINCA, HOKOWIIÜCA BB OKXUIAHIN NPO- 346eHIA4, 3aPOJBIB, A HAUICIB KYTUKYAY Ha BCBXB ero 4aCTAXB: ur. {4 HPeACTABIACTE KYTUKYAIY Ha KI BTOHKAXP ero KOXWMIIBI, à ur. 11 Ha TOTOBOMB COCOUKB, COCTO4- ILeMS 35 3-XB KIBTO4eKB. BE 3TUXB CIYAHAAXE peakrlia ea cB J n H,SO, cBÉTIio xelTaa. TH CoCo4km npey- CTABIANTP, TAKUMB 00Pa30MB, HPOCTHÜIYE N3B TKaHeï BBICIINXR PaCTeHiñ, M 4 C4eIB HauOO1be YAOGHEIMB CrepBa KB HUMB O6PATATECA 3à Pa3PHIEHIEMb BBIIIE H310EHHBIXB HeJOyMbHIÜ. fl 3CIFAOBAIR 3APOIHIB, TOIPKO 3aKAH4U- Bali CBOe pa3BnTIe, M TaKB KAKB COCOYKN PA3BUBAWTCA TOTYACH 10 ChOPMAPOBAHIA KOPHYCA 3aPOABINA, TO HOHATHO, A MOTS yA06HO HPOCIPAUTE HXB pasBuTie. OHA pasBnBaWT- ca TaKB. [loBepXHOCTHAA KI'ÉTOYKA 3aPOIIINA yYBe1n4ABaeT- (1) K% oTomy 3akaroueniO A npuiexs BE CAbACTBIE MOUXBE Ha0A0/E- Hi, KOTOPHIA TAKXKE HAABIOCR HYOAHKOBATE. 925 CA, BbIJACTCA KHAPYÆN Ooube APYCAXB HW AbinTCA Ha 9; KOHeY4HAA A3B 9TUXB HOCNPAHAXB, TOINLKO ATO 000C00B- INC M Mal0 YBeINANBIINCL BB OÛBEME, LHPOLOIKACTE abiexie noneperB OUATR Ha 2 KiBTOSKN. Ha 5TomR n oc- TAHABJUBACTCA J'hIeHIe, CIN COCOUEKR AOIKEHCTBYETB CO- CTOATH TOJIBKO 3B 3-XB KABTOYEKB; JA 4-XB KIBTOYHATO cocouka Takoe x%e JbieHie KOHEYHOÏ KABTOUKH NOBTOPAET- ca eme pa35. [pu 3TAXxR noC1BIHNXR DasaxB pa3BnTiA Co- COYKOBB MHB Y1a10CB YAOBUTE U HOMHBIA URI CYULECTBOBA- ia KyTAKyabl. Ha ur. 12-ä BnAHO, 470 KoHe4Ha4 Kkabrogra € TOUBKO ATO OTAPAHAACE OTB KIBTOUYEN D; BB 3STOTB MO- MeHTB, KOTAa BePIIHHHAaA KIBTONKA ele He YBeIAAMIACR BB OÛBPEMP, KaKB M KABTOUYRA D, KYTUKYJIA HPHCYTCTBYETP Ha KIBTONKAXB à N b, NMbETR 31BCE TaKYIN Ke TOMIUHY M peakuilo, KaKB M Ha BCeMB OCTAIBHOMB 3aPOABIIUB. bin- Ke KB BepIIANHB COCOUKA, NePeIUEAUN HA KABTOIKY 6€, OHa CTAHOBUTCA BCe MeHbe H MeHbe 3aMbTHOÏ, KaKB NO TOAIMUHB TAKB U HO HHTEHCHBHOCTA CBOCTO 8CEMAKU HCCA- mao U6lbMA; HAKROHENP, CAB AOTAHYBINNCR A0 HONOBUHPI uoCabaHeËñ KABTOYKM, OHà He3ambTHO Tepaerca, ro xe CTAlOCH CB KYTAKYAOË, KOTOPOÏ Ha BePXHEÏ HOI0BUHb KJBTOYKU © A HP CAMOMB BHUMATEABHOMB Pa2CMATPUBA- Hin He MOIB 3aMPTUTL 1axe Cabla? Îlo moemy Kpaïñnemy pasyMBHIIO, KB 9TOMY aETY MOXKETR OBITR NPHIOKEHO 3 TOIKOBAHIA, — M A, He 3A0OTACE O JAIEKUXB HOCIBACTBIAXB TOTO MA Apyraro, Pa30ePy UXB AAA OoibINeË ACHOCTA aa. 1) KyrTuryia paCTAHY1aCR U NOTOMY He3aMbTHA, XOTA n CyIeCTByYeTB. B5 TAKOMB CAYAAŸ, NO4EMY OHa BNOIHb HpACYTCTBYETB Ha KIbTOUKH € Pnrypbi 1l-Â, KOTOpaa BBITA- HYAacb n0 KpañHeë Mbpb BB 2 pasa Goubille; no4emMy Ha 6orbe HuxHeñ kabToYKS à (par. 12), Koropaa rarxe mnoro Gozbie BePIUWHHOË, OHà TAKKE BNOIHP PASBUTA, KAKB H Ha N° 4. 1568. 34 526 OCTAIBHO 0BePXHOCTH 3apousiuia (pur. 14); ecan6bi oHa BBITAHYAACE, 4er0, BIPOUEME OBITE HE MOKETB, TAKB KAKE kabroura c, (ur. 12) He yBeanunsach BR 065emb, To OHA BBITAHYIACE ObI Ha BCeË DOBEPXHOCTU 2TOË KIETOYKA OAMHAKOBO. AA YCTPaHeHIA 3TUXBE BO3PakEHI OCTACTCA CIbIATE B'B BBICOKOÏ CTenleHN HeBbPOATHOE IpeAN010XKEHIE, yro Ha KabrourB c (dur. 11), a paBHo n Ha OCTAIBHEIXE KJbTOYKAXE COCOUKA, KYTUKYIA YTOICTUIACE HO COBePIlIE- Hin noiHaro pocra Kkabrosekr. Ho 370 npnBoiuTe KO MHO- rumB HedopasymbHiamz. Bo 1-x5 r. [laTyHHuKo8& no- Ka3aïp, yTo Teopia Schacht’a He BHIAePABACTE KPATUKN, mn 4 He OYAY APUBOANTE B033pPbHI TOrO M APYraro aBTO- pa; BBUAÿ *e HOBbALUNXB upezicTaBieHi O6B YTOJNPHIN KYTUKYIBI, HPAOABIO — BO 2-XB : ECIN KYTUKYIA ABÜCTBU- TeIPHO YTOMIAETCA, TO HEUOHATHO—TIO4EMY 9TO YTOINE- Hie He HepexoAnTE U3BBCTHArO npelbia, XOTA KIBTOHKN, CH0COGHBIA ABANTECA HOCIÉ A017ATO HOKO#, KAKOBBI KI BTOY- kn ObAIKOBBIXB 3apOisNeñ, MOTAn 6H BB 9TOTR HEPIOAB HOKOA YTOICTUTE KYTUKYIY 3Ha4NTeibHbe, ABMB Ta TOI- IMHA, KaKYIO HAXOLMMB BE AbäCrBnTelbHoCTn. Hakouerrs BB 3-Xb,—BCiIbACTBIe npeozaraemMaro YTOIIEHIA KYTU- KYASI, BUOCIPACTBIN TPM OCHOBAHIM KAPTOHKH C (ur. 11) KYTUKYIA AOJKHA OBITR BABOC TOAINE, MHade MI AOIKHEI OUATE UpnOBTHYTR KB HOBOÏ TUNOTESP, NO KOTOPOÏ YTOI- teHie KYTUKYIBI BCerT1a HPOUCXOANTBE TOIPKO BB TOMB mbcTb, rAB OHa BBITAHyJIaCb. Bapouem? CyIeCTBYeTR TaKKE npenoroxkeHie Oo rnepexoa Camoñ CTBHKM KIPTOYKU BY KYTHKYAIY; HO, KPOMB TOrO, ATO HPUBCACHHBIA MHOIN 3a- TPYAHEHIA DPAIOKUMEI H KB 9TOMY BO33P'BHIO, — H@NOI- HoTa ero OYAeTR ACHbe BHIHA HAXKE. 2) Kyruryaa Ha Bepuinxb KaSTogrn (pur. 12) IONHY1a BcrBAcTBie HEU3BBCTHEIXBS, KOHEYHO, HPHYAHD, TAKE KAKB 10Ka3aH0, ATO paCTAKEHIA TYTE OPITE HE MOT10. ATO NpeJ- 927 HO1OKEHIE MAO HYKJACTCA BB ONpOBEDKEHIH; HAOBOIBHO M TOTO, UTO M 4, M BCAKIÏ APYTOÏ JeTKO OTAUYNTE pa3- PEIBB OTB HOCTENEHHATO NCHe3HOBeRIA. Mb npnxo1nA10CE BUABTE MOM MCKYCCTBEHHPIE PaS3PPIBHI KYTHKYABI Ha TAKXD Ke COCOHKAXP: KPaA Pa3PBIBOBB UMPIM Pb3KIA U HePOB- HBIA TpaHnupl. RpomB Toro, n3C1b1YA KYTUKY1Y Ha ancTb M APYrHXB OPraHax?, KOTIà AbIeHIe KIBTOIEKR Ye ripe- KPaTUAOCE, M PaSPBIBBI KYTHKYAPI AOIKHBI OPI GPA BCTPH- daTLCA Handalle BCIPACTBIE BPBITATUBAHIA KISTOJERR, HN f U HUKTO JPYrO He 3aMBU4aAJlB HMKAKUXD PA3HAKOBB Pa3PPIBOBF. * Ho nepeÿñiemr KR G6o1ike B3pOCI10My asy 1b1euia Bep- MNHHOÏ KIBTOYKU, HPeACTABIEHHOMY Ha ur. 13. SABCE BEPIUUHHAA KIBTOYKA COBEPIIEHHO OKOH4H1A CBOE AP1eHie; 00 A04ePHIa KIBTOYKH, HOKYAa COBEPINAICA Npoeccr XP OKOHAATEIPHATO B3anMHarO O6aC06J1eHiA, CHIBHO yBe- AUANANCR BB O0BEMB, U Ha HePekKOPB BPPOATHOCTAMPE Te- Opin paCTAkEHIA 4 HOCIBAOBATEIPHATO YTOMEHIA, KYTAKY- Ja, CYINECTBOBABLAA AIR PU OCHOBAHIN KABTOYKU € (ur. 12), He roubko He BBITAHYIaCb 10 COBePIIEHHATO YHNATO- KCHIA Ha BCeÏi UOBePXHOCTM KITOHKU, HAUPOTABS, OHa BHE3aIIHO UN HEOKVIAHHO BHOBb HOABIACTCA, CTOI KE TOJI- CTOI Ha OOPBUXB 10YEPHUXB KIBTOIKAXB, KAKB U HA BCEMB 38POJABIIÉ;, TOIPKO PeaRLIA EA HPOABIAETCA CIE HE BI104- Hb. PncyHok® coBepinenko o64CHaers Takia Hernpean- ABHHBIA ABIeHIA. Tam BUAHO, uTo CcTbHKa Marepuncroëü KRIBTOUKM, HE HPUHUMABIIAA YJACTIA BB ABICHIU, YTO CO- BePIIEHHO COr1aCHO CB 3aKOHAMM 9TOTO NpoleCCa, nocTre- TlHHO HPeBPAIHACTCA BB KYTHKYAY; BAAHO, KaKb Ta CTH- Ka elle He YCHbIà UPUHATR KYTUKYIAPHBIA METAMOPho3B: I010MB H CHPHOËÏ KUACIOTOË OH OKPallléHa BB CiaObli 31CHOBATO-CHHIA UBbTE. bMB jAalbe moiBuraeTCcA Bo3- PACTB AOHePHAXB KIBTOUEKB, TBMB HÉCKOJIRKO 3esexbe, 34* 528 YTO HEOOXOAUMO H AO4%HO GBITÉ, H HAaKOHEUB TBMB AP4E- xeurbe OKPalINBAeTCA MATePUHCKAA CTBHKA OTB J'HÂCTBIA J u H, SO,. À mors 651 HpeAcTaBnTb HbAYKO CePiO u30- Gpaxeni, HOKA3HIBAQINXR BCB HEPEXOAHBIA CTEIEHN pas- BNTiA 9TOTO KYTUKYIAPHATO METAMOPhO3a; 4 BUAbIE BCH 3TU HEPEXOARI HA PA3IAHEIXB COCOHKAXB. Aocrurmum noxHaro BO3paCTa, A04ePHIA KIBTOYKH UMb- TB TaKAMB O6Pa30MB O6 JeXOIB N3B lOTOBOË KY- THKYIPI, Be3AB OANHAKOBOÏË TOJMNUHBI, 663 DOMOMN MBCT- garo yroumenia. [loryaa AINTCA nporeccr HOBaro ABIEHIA, KaK® Mb BUABIU, OHà ncde3aeTb, à HOTOMB CHOBàa BHE- 3anHO nOoaBuaeTCa. ÉCcain TakoË UUKIB ÆKU3HM KYTUKYIN CHPaBeLINBE, BB JMD He MOXETE ObITb COMHBHIA, TO 0- HATHO, KYJa C4e31a KyTUKyda BB CTagib ur. 13-ü. Eñ HBTB Apyraro MCXOIA, KaKB Pe3OPOHPOBATECA, M, KaKB BAAHO U3B NpBeleHHarO U300paKEHIA, BCACHIBAHIE CTa- poil MaTepHHCKOÏ CTbHKM, T. €. KYTUKYAbI, HaIHHACTCA BMbCTÉ CB Ha4alOMB 1PIeHIA N OKAHANBACTCA CB ETO OKOH- YAHIEMB, à 3à TBMB, TOIBKO HOCIB COBEPINEHHATO EA BCa- ChIBAHIA, €e BHP3aIIHO 3aMBHACTB HOBAA. Kpou& 3TAXB, TaKB KPaCHOPEANBO TOBOPAIAXBE ABICHIÂ, NPAMO TpeOy- OIUXB TaKOTO TOIKOBAHIA (HO He NpeAlOI0KEHIA), TB 3a- TPYAHEHIA, KOTOPHIA A HOCTABUIE AA TEOPIÜ PACTAKEHIA An COpACHIBAHIA KYTUKYAIHI, MOTYIHUXE OPBITR YCTAHOBIEH- HBIMU, 9TA 3aTPYAH@HIA CTAHOBATCA UPAMBIMB HOJTBEPX- AeHIeMB HOCIPAHATO TOIKOBAHIA; OHA OOPAlANTCA BB Dar- TAICCKIA ABIEHIA, KOTOPBIA MO*KHO HPeABNXbTR, KaKB He- o6xoanmoe CabicTBie ONACAHBEIXE AB1eHIA. [lepioxnsecroe BCACHIBAHIe KYTUKYIBI CTAHOBUTCA, TAKUMB 00Pa30MP, BH- AMBIMB DakTOMB. ROHeYHO, A He BNAali—KaKB JACTHII, aTOMPI, PE30POUPYQIMEÜCA KYTHKYIbI HPOHAKAWTE BB AE- JIAUIACA KIBTOYKH; MHB KaKETCA, UTO BUAËTE 3TO u3n- ydeCKA He BO3MOXHO, BHABTL MEXAHHAECKIÏ XO]B OCMOTUN- 529 deCRUXB HPOECCOBB, XOÏB YTOMLHEHIA KYTMKYABI, eCAHOPI TaKOBoe CYILECTBOBAJIO, PaBHO KaKBb H MEXAHAAECKYIO CTO- pPOHY BCAKUXB XUMA4ECKAXP upeBpalueHiñ BelIECTBA, KaKB Bb OPraHA3MB TaKB M BB 1a00PATOPIN. Bo BCEXB 2TAXB CIYY4AAXB HAMB AAHO BB YABIP B3BBIIABATE TOIPKO PESYIb- TaTbI, ONBHNBATR KOHEUHPIH 2PERTB 9TUXB IPONECCOBB, n no HUMB CYANTE © npaunxb nxB. ‘Îro nepiornaecroe BCACHIBAHIe KYTUKYABI H HOCIPAOBATEIPHOC 3aMBilieHie e4 HOBOI C'b Ka#ABIMB HOBHIMB IIOKO!BHIEMB KABTOYERP, — HOKa poJolkaeTCA Ab1eHIe — ParTE, — 2T0 BUAHO Y#KE n3B Œur. 13, rab KYTAKYIa, OMeBHAHO HOBaA KYTUKYJIA, CHOBA nouyyalouçaa cBoñ meramophost. Ecin Bcuomanme 3aKOHBI APICHIA KIBTOUEKP, JAABHO YCTAHOBICHHBIE M HPpH- 3HAHHBIe BCBMN, 110 KOTOPPIMB NePBUIHAA CTÉHKA HE HP- HUMaeTB YuacTiA BB AbIeHIN, TO CTAHOBATCA ACHBIMN 1O- CabACTBA, AOJKHPIA OBITR BCAYAAB, ECANOBI BCACHIBAHIA KY- TARYABI He 6bI10. Torda KPOMB TOrO, ATO Ha Bel ORpY#K- HOCTU HOBOË KYTUKYAIBI MOXHO OPIAO Obl 3aMBTATP Peak- mio CTapoñ, OHa HaKONMIACE GEI CB TeJeHIEMB BPEMEHM 10 3HA4UTEJIBHOÏË TOMUUHEI (‘); HO 3]XbCb Hero 10106- Haro HT. BcacpiBaHie KYTUHKYAbI HA4AHACTCA, KAKB BUIHO, Ha BEPXHEMB KOHUB KIBTOHKN BB CHIY TOTO, ATO BEPUINHA COCOUKA BOOÛIHE MOIOXE; 3TO BCACHIBAHIE, HOABUTAACR BCE Gauxe KB OCHOBAHIO KIBTOYKH A HECOMHBHHO HACTYIHAlO- lee 3aTbMB H Ha CMEXHOË A04epHeË K1BTOYKPE, —pPonC- XOAUTE 6e3B OCTATKA, TO HEOOXOANMO ABCTBYETP H3B TO- ro, TO Be31b OAHAKROBAA TOMIAHA HOBOË RYTARYAPI (Dur. 13), TakB cKa3aTb, pOXAACTCA BMBCTB CB HW; HOBaA KYÿ- THKVIA, C1BAOBATEILRHO, 3aMbIAETE CTaPYK BHESANHO; 2T0 nHade n OBITR He MCXKETHE, KaKB OBITR HE MOXETB BHe- 3anHaro BCaCHBaHia. M BB 9TOMB H03BOINTEIBHO BNABTE (1) ro n uwbers MbCTO y Ulothrix zonala. Schacht. Lehrb. p. 81. 930 OAHO U3B TOH4AËIHUXB HPACHOCOOIEHIÏ, BB CUAIY KOTOPArO OPraHB COOCTBEHHO He OBIBA@TR HI OJHOTO MOMEHTA 063 KYTMKYJbI, àHATOMNAeCKATO 918MEHTA, KaKB BUAHO OYAETE HAXE, IA HerO HeOOXOANMATO;, IOTOMY YTO CB OKOHMa- HIeMB BCAaCbIBAHIA CTaPpoñ KYTUKYIBI, AbiIeHIe KITOYKN UPUXOANTE KB KOHIY, H MATePUHCKAA CTÉHKA OKA3HIBACTCA yXe HadaBllleO HOBYK POAb: —HNPeBPALLACTCA BB KYTUKYAY. AHalOrTNAHbIA ABI@HIA MB] BUAUMPB PU 06PA3OBAHIN CHOPH M OBIIBUBI: TAMB MATePUHCKAA KIBTOYKA (APIAULAACA) TaK- Ke BCACHIBACTCA, CHLIAIPHBIA 4 KI ÉTOYKU HPeBPAIILANTCA BB KYTUKYAIY (‘), TO nMBETE MBCTO M OTHOCUTEIEHO EPBOHAYAIBHOÏ MATePUHCKOÏ KIBTOYKU, CCI OHa HE BCa- chIBaeTC4. Takoï nMeHHOo Caiyuañ MB nmbemB y Sphae- rocarpus terrestris Mich., rat, kak& uoka3aar r. [[aTyx- HUKOBB (*), 9Tà MATEPHHCKAA CTBHKA - KYTHKYIA YIePXU- BaeTB Bb CBA3AHHOMB COCTOAHIN Ka%KAbIA #4 CHOPPI, KOTO- PbIA, KpOMB TOTO, HMBKTB KaK1a4 CBOÏD OCO6YIO KYTHKY- JIAPHYIO O6010UKY. KR» 9Toñ >xe KaTeroPin AB1eHIH, BNOIHB OOÜPACHAMBIXE oTcyTeTBiemB (BCA1BACTBiIE KaKUXB TO OCOEHHBIXB YCAOBiË) pe30p6npoBaHIA CTÉHOKBE MATEPUHCKAXB KIBTOIEKB — Up HAJIekUTB A CIOKHAA, TAKB CKa3aTb, KYTuKyaa Ulothrix zonata. Ta BOAOPOCIB XOPOUIO AaeTb HaMB HOHATE BB kakoï Mbp$ BbpoarHo 06BacueHie aBieHia y Ardisia cre- (*) Schacht. (Lehrb. B. IL. p 358) roBoOpuTE, UTO KYTUKyAa 06pa30Ba- Ha Bb 9TOMB CAYAAB TOIBKO CAOAMM YTOAMEHIA CHEMIAABHHIXE KAb- TOUeKD, NePBAUHAA AE UXB CTbHKA pe30p6npyerca. byAyun CcKA0- HEHB KB 9TOMY BO3PPHIO, A YINOTPEËUIR 03HaeHHOE BPIpa#eHie, KeJXAA OKA3ATR 9THMB, ATO HBTR HHYETO HEBO3MOXKHATO BB TOMb, UTO H CIOM YTOJIMEHIA MOTYTB APeTEPHbBRATE KYTMKYAAPHBIÜ META- mMopæo3B. Bosspbaie 2T0r0 aBTOPa TAK"MB O6PA3OMB BIOAHE NOA- TBePHKAGACTB MON HAGIOAEHIA. () Bullet, de la s, Bot. de France. avr. 1867, t XIV. pag. 137 — 142. 931 nulata (ur. 12) pacraxeHiemB KyTuKyasi. TaBoBo, mx$ KaKeTCA, OTHOIHEHIE KYTUKY4AHBI KB OPTAHAMB, COCTOAUMUMP 13® OJHOÙÛ KA{BTOYKN NAIA 3H pOCTaro PAlàa NX. B% cayuab xe opraHa, COCTOAIArO U3B MHOTUXB PA- 10B KJBTOUYEKRB, PHIOKEHIE KB HUMB HOIOOHPIXB OTHO- uieHiä KYTUKYABI MOK@TE BHI3BATL BO3PakeHie TaKOTO PO- Aa: eCim 3TO BCe TaKB, TO OPTAHB BB HBKOTOPHIE MOMEH- THI OHIBA6TB COBEPIIEHHO JMINCHB KYTUKYAH M AOIKEHP UMSTE UHOrAa Oo1be H#%HYIO KYTUKYIY, HE MMBIOIIYIO cBoeï OOBIKHOBEHHOË Peak, 4670 OAHAKOKPB He HaOIK- Aa10CE HAK'BMB. BBuxy 9Toro Bo3paxeHiA 4 HPOCIPANIR NOCIbAOBATEIL- HOCTB reHepaliñ KIBTOYKB NPA Pa3BATIN TA30BHIXB BMb- cTuaauys y Lemna trisulca (pur. 16) (‘). H33 sToro n30- 6paxkeHia MOXHO BUABTb, ATO H3B 2-XB A10HEPHAXB KIB- TO4eRD— a M D, NPA AaibHBäeMB AbIeHIN Ha 2, O1Ha U3B HUXB (Ÿ) HPAMAPYETB; ApyraA A04PHAA KaTOYKA (a) abinTCa TakKe Ha 2, HO OpuOIU3NTEIPHO TOrAA, KOrAà KIBTOYKM, NPONCIeAUIA 13B KIBTOIKH Ÿ CAMN HAINHANOTE abAnTCA N TaKKe BB Pa3H0e BPeM4. Ja TBMB KIPTOYKN TaKKe NOOMePELHO APIATCA Ha 2 BB HalpaBieHIN, pallalb- HOMB KB CYIIeCTBYIOIIEMY MEXRIBTOAHOMY HPOMEXYTKY. pu passuTin cnopanrieB® [lanopoTHuKoBR, Kak» 10- Ka3al MH MON HaOJIWAeHIA, Bb CYIHOCTH COBePIIEHHO COr1aCHBIA CR u3C4b10BaHiamn r. Reess’a, Take HBTE OA1H0- BpemexHaro ybienHia (*). Pesyabraromz Takoñ nocsb4o- BAT@EIDHOCTH APIEHIA KIBTOYERB ABIACTCA TO OOCTOATEIL- (*) x noxHaA HCTOPiA PAa3BUTIA, PABAHO KaKB H NOAPO6HOE H310XKE- Hie TO CTOPOHEI AbieHiA KAbTOUEKR CYAYTE HOMbIMEHE BB CTATLE «Marepiaxbi AAA CPaBHHTeAPHOË anaTomin Lemnaceae». () Ilo Bceñ BBPOATHOCTH 370 WMBETE MBCTO NpU PA3BHTIN BCbXE 0p- TAHOBB BbICLUMXB PaCTeHIH. 932 CTBO, ATO Ha HOBEPXHOCTH OPrAHA Bb AaHHbIÜ MOMEHTE MOXKET'B HAXOIUTRCA TOIDKO BeCHMA HE3HAYNTEIPHOE JNCIO KIBTOUEKB, HAXONAIIUXCA BF APIeHIN, YTO HOKA3BIBAETH Takxe ur. 7. TO U YCTPAHAETE NPNBeLEHHOE MHOI B03- paxeHie WU HeyA0OCTBO AIA OPräHa, MOTyIée HPOH3OÂTH, ecin 6bI CYLeCTBOBAIO OAHOBPEMEHHOE JB1eHIE KIBTOYEKE. IoHATHPBIMB CTAHOBUTCA,—H048Mÿ HE BO3MOÆKHO BCTP'ÉTUTE Ha BCeÏi HOBEPXHOCTI OPraHa EKYTUKYAV, IIIe He IPNHAB- HyIO CBoero O6BiaHaro Meramophosa (‘). OraocnressHo OAHOÏÛ KIBTOYKU, 9TO XOTA U BO3MOXHO, HO BB BbICIIIEÏX CTetleH TPYAHO, CIM HPAHAT BB PaCdeTB, ATO AIA ATO- ro HeOOXOHNMO YIOBNTE HMEHHO U3BBCTHbIÜ MOMEHTB U3B BeCbMa KPaTKaTO HPOMEXKYTKA BPeMEHH, BB KOTOPOE CO- BePIlIaeFCA TPOHeCCB 1BIeHiA AAHHOË KIBTOAMKU; — 3]'bCE Bce 3aBUCUTB OTB OAHOTO CAACTINBATO CAY4AA, KOTOPHIË He BbINalb Ha MOI JOIN. BapouemB OTHOIIeHIe KYTUKYAbI KB TAKUMB OPrAHAaMB MOXKHO YACHNTL CEOB TbMB, ATO AMHIA ab COCONKA Purypi 12-ñ upercraBiaeTh Kpali TaKOTO OpraHa, Jia 4er0, Kka- KETCA, He HYÆHO APAIATR HUKAKUXB HATAIXKEKB, W3® ncropin pasBnTia KYTAKYIBI BBITERACTB, UTO CEA AHATOMAAeCKOE 3Ha4EHIE OAUHAKOBO CB TAKOBBIMB K€ 3Ha4e- HIEMB MeEkKIBTOAHATO BeIeCTBa. —ITO nNOC1bAHEE, KaKB (*) Be crarb$ cUeber die Eutwick. der Farespor,» r. Fischer v. Wald- beim (Jahrbüch. Pringsheim. B. IV. 1865 — 66. pag: 349 — 382) AaeTB Takoe Abaenie cuopanriesB (T. XXVI. œur. 3, #4, XXV. 1, 2.), ATO MEI NO HEBOANB AOJKHBI BO3SBPATUTRCA KB runore3b Hartig'a 0 KYTHKYAb, KaKB O KABTOUYKE — HPpOPOAUTEABHUUE Oprana. À coBep- WIeHHO yBbpexB, 4To r. Reess (roTE #e xypHaïz B. V.) npeaupu- HAJB CBROW U3CAbBAOBAHIA NOTOMY CE NPeAMETY, YHCTO BB BHAAXE OTBICKARIA HCTUHHEI, HOTOMY Aro AbAerie, w306paxennoe r. Fischer v. Waldheim, suswsecku-aeBo3moxHo. O6oco6xenie er0 ueHTpais- HOÏ KABTOYKH CHOPAHTIA HEBOSMOMHO OÔBACHATE M CROÔCARBIME 6A OOPASOBARIEME, TAKb KAKB OHà MAROTOYTOAPH2. 33 noka3asr Schacht, y BHICIUXBE pacrexiä (‘) cosepmenxo Te- pers xaparrepr; y Fucus x%e n HBKOTOPIXB APYTAXB Mop- CKAXB BOJ0POCIeË BE HEMB NHOTIa MOKHO YIOBNTB 9TOTH xaparrepr. Ha cBoGo1noÿ noBepxHocrn Kabrogerr (mau Bo- o6Ie TRaHN) CTÉHKA MATEPUHCKOÏË KITOYKN nperTepnbBaeTr KYTUKYJIAPHBIË METAMOPhO3E UN, Ha OCHOBAHIN H310KEHHBIXB AAHHBIXB, TPYAHO NPeANOIAraTb TO HeNOÏHOTY. JTa reHe- THJECKAA CBA3b KYTUAKYABI CB MEKKIBTOHHBIMB BEHECTBOMB CTOIB HeCOMHBHHA, TO A, 3aaBiaa (19 er. 1868 roAa) 8 MockoBokromr mneparopcrom® o6mecrsb uncusirare- ie UPHPOUBI O PE3YAIPTATAXBE CBOUXR HAOIOACHIA, 3aMb- TUJB, ATO PeaklliA KIBTIATKM BB TOTOBOËÏ KYTUKYIB BbIC- IUUXB PacTeHIËÜ Malo NMbeTR 3a Ce0A, KpOMB TbXB CTa- aleBE® CBO6rTO Pa3BUTIA, KOTIA MaTePNHCKaA CTBHKa ele He yCHbJa MeTaMOpho3npoBaTLCA Brnoixb (pur. 14). BHICKA3alR TaKKe MHBHIE, ATO PeaklliA BeCHMa BBPOATHA y Fucus BcrB1CTBie OCOÔBIXR CBOËCTBR UXB MEXEKIBTON- Haro BetmecTBa (*). — [locrk sroro BR KYTUKyab B3poc- saro ak3emniapa Fucus vesiculosus, nozyaennaro oT% r. [laryaanroBa (‘), mHoïw BBi3BaHa Gba HeCOMHBHHAñ pe- AKITIA KIBTYATKU, Jaxe 6e3B UPeABAPUTEIPHOË 06PAOOTKM HAKUMB KasieMB. CHauaa oT8 J nu H, SO, Kyruryaa oc- TaeTCA #REITOBATOË, HO CIN ABACTBOBAT NONePEMPBHHO io10MB CB H, SO, n CIZ n J 6e38 npomsBaniñ, To ona (*) To r. Sachs’ y mexkabrouHaro Bemecrsa HbTB. OAHAKO OO A01%- HO ÔBITE M eCTb BB PaHHie NeEPIOABL Pa3BHTIA TKaHeË, AT KaKeT- CA, CKIOHEHB AONYCTHTE H YHOMAHYTBIÜ ABTOPH. (®) Io Kpañneïñ mbpb BE TO BpeMA, KOrAa OHO ele CYIeCTBYET, BE HeMB, KaKB N3BbCTHO HO Sachchl’'y, MOKHO BO3CTAROBHTBR Peakiro KABTUATKH. Buporemre 37 OroBOpKH He OCO6EHHO BAKHEI, HOTOMY TO, CAN MEXKKABTOUHOE BEIHECTBO BCACHIBACTCA, TO 9TO eme 60- Abe MOXETRE YCTAHOBHTE ABAeHIE BCACFHIBAHIA KYTAKYABI. (*) À noubsyiocs Cay4aemB, YTOGBI HPAHECTH MY MON NCKPERHIOIN GAATOARPHOCTE 34 erO NPEAYNPEAUTEALHYIO ADÔE3HOCTS. \ 934 OKPAIIHBARTCA HAKOHEUB BB CIAOBIÀ CHPOBATOCUHIA HBbTB, TOYHO U3060pakEHHBIÈ Ha ur. 15-H; NP 2TOMB H CaMBIA CTÉHKN KABTOMYEKR OKPAIUBANTCA BB TOTE-XKe IBbTB. BE TOYKE (4) BHAHO, ATO KYTUKYIA H 3ABCR — CAMOCTOATEIBHAA o6o1ouka. CHaïaia OHa nioTHO npmierala KB KIBTO4KAMB no BCel CBOCÏ AIHHP, HO I10C1B HBKOTOPArO JaBIeHi4 Ha IPeHApaTBR HeEPEABNTAHIA, OHà OTCIOUIACR, AeTIa NIAU- MA U PH 9TOMB BNOIH BHIKA3aJa CBOË CUHEBATBIË IBbTB. Oua Take TOICTA, KaK® U Ha B3POCIBIXB OPraHAXB BBIC- IUUXB PaCTeHIÏ, HO Ge3CTPYKTYPHA M He NOKA3bIBACTE KYTHKYIAPN30OBAHHBIXB AACTHIB, XOTA 1010MB OKPalUNBAET- C4 BB XKEITHIÜ IBbTB.—AHATOMNUECKIA OTHOIMEHIA A KB KOÆXHUB, KAKB BUAHO, Tb-Ke, KOTOPHIA KOHCTATUPOBAHE] AA KYTWKYABI BBICIIUXB PaCcTeHIÜ; CIbAOBATEIBHO, eCIN 6b1 4 He UMBJE akTOBB, AOBITHIXB OTE 3aPOJIBINA ÀAr- disia erenulata, To, nmbA Jaxe npel C0000 Haï1eHHYKW Peakiilo KdBTIATEU BB KYTUKYAIB, —PasphuaTs 3anHrepe- coBaBinie MeHA BONPOCHI DPAXOANIOCE ObI BCE TaKU NPeJ- 1010XeHIAMU. OcHoBbIBA4CR Ha BCeMB HPelBIAYINeMBb, MOXHO IPu- HATB, He OOACb MHOTO YAAIUTRCA OTB UCTUHHI, ATO KY- THKYAà MOXKETR UMBTR TOIPKO NACCHBHYO YHKHIO, T. €. HPOCTYIO POI 3aIUTEI OPraHa OTB Pa3lNUHPIXB BJIIAHIH, aTMOCEPBI, BOJBI H OT BJIiAHIA APYTUXB CMEXHBIXB TKa- Heñ, BB KOTOPBIXB IOMBIACTCA OPrAHB BB Ha4alh CBOCTO opmuposaia. Hanpnu., oHa 1o1%xHa yCTpaHATR Heno- CpeACTBEHHOE CONPUKOCHOBEHIE KITOHEKB 3APOIBINA CB TKAHBIO OPJIKa, M Bb MOIOJOMB MH BB B3POCIOMB UXBb CO- CTOAHIU; 64 X€ PACYTCTBIEMB OO BACHACTCA CBOÜOAHOE HO- I0*%EHIE MOJOJBIXB HOH6KB PACOKE CPeAU TAKE MOJOAOË TKAHM KaPMAINKOBB; Taxe POIL A NPA 06PA3OBAHIN NEMb- HI A Cn0pr. [Ipn nHepBOMB BO3HNKHOBEHIN 3aPOJIIA OHa IpACYTCTBYETR M, HOOEPEIHO TO Pe30PÉNPYACH, TO HO- 239 ABIAACE CHOBA, HO3BOIACTB MY POCTU M HUTATRCA ATPO- bieñ cocbixeñ TKaHU, CAMOMY N He aTPOpnpyAch, M He cpocrage CB OKpy%kaloieñ TRaHb0o M eme nas pars UO1OOHHIXE CIY4ACBB BHYTPEHHUXBP, P'É3KO OTPAHAIEHHEIXE Bb [POCTPAHCTBB O6Pa30BaHIÜ, He MOTYIAUXB OOOÏTACE 6e3B KYTUKYAbl. [lo3TOMY KYTHKYIà 114 CcBoero 06pa3o- BaHiA He NMbeTE HALOÔHOCTU BB ATMOCPhEPHPIXB BIÏAHIAXD; OHa O6pa3yeTCA AMCTO OPraHH4eCKUMB UYTEMB M CAMO- GPITHA, HOTOMY UTO BCTPhAACTCA He TAMB, TAB eCTb BO3- AYXB, KakB 970 aymaers 0606muTb r. Frank (Beiträge), cunTaa ra3B gmberuaumB Nuphar 3a BO3AYXE, HO npn BeCHMa Pa3H006Pa3HBIXB YCIOBIAXP, TaMB BOOM, Tab OKAHAUBAIOTCA BHBUIHIA OJePTAHIA, lPAHAUBI OPraHa, TAB CIBAOBATENRHO OHà HYXKHA N AB BCABICTBIe HCTOIHNKA cBoero CylECTBOBAHIA OHa He MO#XETR HE OPITL. [pu okonyaHin 2TOM CTATEU MHB NPHINIO HA MBPICAL KOHTPOIPOBATR MON HaOJIOJeHiA Halb COCOYKAMH 3apo- asia Ardisia crenulata noMouiw PaCcTBOPAWIHUXB CPpe/- CTBH. sResaa n30B#XATE JABOÏCTBEHHATO APACTBIA KOHIeH- rpupogannoëñ H, SO,, a o6parmica K5 CBbxKe npnroros- senHomy peartugy [llseïñnepa. #Æ xbäcrBoBalt nMB Ha- upenaparTbi urypr 11-ñ n 12-ÿ, 06pa6oTaBunn nxB Ha- nepers TakB, 470681 x'SücrBie Iseñreposa pearruBa 6bi- 10 HanGoube coBepiuexHo (‘). CKkopo ca k1BT4aTKka pac- TBOPHIACE, OCTABBIUN TOIPKO COJEPHAMOE M KYTHKYAY. (‘) AumeHRO, BPIMOYABUIN HPeNAPATE BE PA3KHKEHHOËÏ CHPHOË KHCAO- Th BR npoaorxenin HBCKO4bKuxB AHeñ. Îlocab 5Tor0 npenaparn 6HIAM XOPOINO HPOMPBITHI BOAOÏ, TaKB UTU XKHAKOCTE He uMb4Aa Kkucaoñ pearuin, OGpa6oTaBiun nxB TAKHMB O6Pa3OMB, A KAHAAE NpAMO Ha HHXB B3ÔBITOKR aMMiagHOÏ MbAH, H KaK® MOXKHO CKOpbe NOKPHIBASB CTEKSVIIKOMB. [lOcAb 3T0r0, HOAB HOKPBIBAIBHOC CTEK- ABIUIKO MAO HO May NPONYCKAICA MEAICHHO TOTR KE PEAKTHBE, TaK& ATO DpenapaTh 6vAM HPOMBATH MB. [ocab peakrusa CA1640- BAAO ONATB HPOMhBaHie BOAOË AO JneTa; à 3a TBME ClZnJ. 936 Cocogku npn 3TOMB (04eMY-TO CHABHO COKPAlITAANCE 0 JAMHP, OCTABINIECA JeXAIBI KYTUKYABI CHAJAINCR, O4eMY npu TBXE ÆKC YBEIMICHIAXB OHN OKA3AIUCL 3HAIATEIBHO unpe ObIBIIAXB COCOHKOBB. D. Â1-a, u306paxawiraa Co- coderr urypsi 12 à nocrb abäcrBia peakruBa [lseïñne- pa, HPpelCTABIACTB COBEPIIEHHO UPABHBIÏ YEXOIB KYTH- KYJbI, Ha KOTOPOMB 3aMb4alOTCA CKJIAIKM, UPONCINeANIA OTB COKPalleHIA COCOMKA M MHOrJAa COOTBPTCTBYIWINIA rpa- HAUAMB ObIBIUXB KabTouerB. RoïnuecrBo cojepxnmaro CHIBHO YMEHPIIHAOCH;, OBITE MOXETB, YTO TYTB UMBETE mbcTo npocroe ero cxarTie. H'CKOIbKO nH0e HpeicTaBnie cocouerB ®uryps1 Î12-ÿ np ToIHO Takoëï xe 06paOOTKSE. Jexoir ero KÿYTAKYABI OKA3alb LP PTOMB OTBeEPCTIE Ha Ca- MOÏ BePIIUHF, KPaA KOTOParo, CXOJAIIE Ha HbTB, M TOYHATO OKOHYAHIA KOTOPBIXB [10 3TOMY 4 HE BB CHIAXPE OBIAB ONPEAb- ANT. JTO OTBePCTIe COOTBBTCTBYETB, KaKB BUAHO Ha ur. 12 a, Tomy MbcTy urypsi 12-ÿ, rab TEpAETCA KYTHKY4Ia. Jexo1r 2TOTBR TaK#Ke COKPATHICA, PA 4eMB NPpON3OUMN CRIALKU, COOTBBTCTBYIIHIA NePerOPOAKAMB EWBTONERS, à COJEPXAMO® BePIIUHHOÏ U3B HUXB, CWbIABIINCR CB CO- AepÆnMBIMB COCbAHEËÏ KAIBTOYKNM, HACTIIO BBICTABMAOCE Ha- pYKY; UP 1eTKOMB UOCTYKABAHIN ATOIKOÏ NO HOKPHIBAIB- HOMY CTEKABILIKY, Ka#KADbIÜ UMNYIECB OKPYXKAÏWINEÏ KHA- KOCTH TOYHO HEPEAABAICA M BHYTPB ITOTO COCOUKA, 3aCTaB- IAA BBICTABABIIEeCA COJePAUMOE JABNTATHCA HP KaKAOMB Touurb. OToro He 3amb4alock BB Cocogkb ur. 11-ü a, TAB, CIbAOBATEIBHO, OTBEPCTIA He HMbA10CE. ÎTO Takoe 0T- BepCTie BB KYTAKYIAPHOMB MBK pur. 12-ï a npousoiuao He OTB Pas3PbIBa, ACHO UH3B er0 HaPYyKHATO BHAa, O KO- TOPOMB 4 YNOMAHyAB (‘). A nosaraw, TO n310*%7BuIn (‘) Kyrukyaa cocouka œnr. 13-4 OoCTaracb he noBpeXACHRHON, H CH ClZnJ 6rBixa rakxe 6esnBbrHa; COACpAUMOC KIBTOAHEKBE COCAUHKAOCE BMBbCTB, XOTA M He CAHAOCE. 0 Le 291 HYHKTYAABHO-TOIHO TH MO HaGJIWOJeHIA, MEHA MAlO 6y- AYTB HOPAHATR 3à HEJOCTATOKB CKENTAUM3MA KB MONME M3C1bAOBAHIAMB, CIM OH A BbIPA3UIB, ATO KeJAHIE Moe YAOCTO8BPATLCA KaKB MOXKHO TOMHbE BB ParTb Pes0pOu- POBAHIA KYTURYAIbI, —YAOBIETBOPEHO BB 3HAIATEIDHOË MB- pb; nocabaHia AO0BOABI AOBONPHO CHABHEI AA 9TOr0.— ro KaCaeTCA 10 CTPOeHIA KYTMKYABI, TO OHa Hpn yBeinde- Hin BB 9950 pass (numepsia laprHaka) He noxkaspiBasa npn 9TOMB M NPA3HAKOBB TPaAHYIO3HATO CTPOCHIA, XOTA xbücrsie [señneposa peakrnBa 6510 6e3ÿKOpn3HeHHo. Or Cl£n n J (d. 11 a) oHa noiyansa xeaiTbiü UBBTR y OKA3a1aCb lIALKOIN, KaK®B 36PKAÏO;, KYTUKYIa KJPTOUERB KO- KMIBI 3aPOABIIA OPA He MeHbe Oe3CTPYKTYPHa. Mocksa. Aeka6pe 1868 r. 38 OBPACHEHIE TAbanmb X n XI. Aloe margaritifera. Dur. 1. [onepeuubi pasphs ua anxeï nogepxuocra ancia CB J, 4 — KaHAJbIb, © — KYTHKYJIA, 6 € — lep- BHAHb)A CTBHKN KIBTOUEKB, Î — JACTHYKA BOCKO- 0ÔpasHaro BeIÉCTBA, KOTOPEIMB BCeTAa HOKPBITÉI AnCTbA 970r0 pacreHia **°/,. » 1%. Paspb3 depesr Gopoaaroary ec Ju H, SO, "/. » 2. Toxe 8 Ju [, SO, nocaÿ aoBoubuo nporosxureas- Haro KüAdCUA BB KpPBuKOMB pacrBoph KHO. *?°/,. Hoya carnosa. » 3. [lonepeuabi pasph3B npofKoBoï TKauu CB 1neroBaro depemxa; en J nu H, SO, ‘*°/,. Muuaasp. Bet. ur. npelcTaBIANTR nonepeyubiË pasPh3B KOKHII Ha BHYTpeuHeË noBepxHocrn cBmajoeñ ‘/.. » 4. Cr ClZni. nr. 5. er Jan H, SO. [oukn Lemna trisulca L. » 6, [loir Baiagiemr KHO; TosbKko aro o6pasosagmaa À — 6 ayônese ‘‘‘/,. » 7. Taxe nouka er J n H, SQ,; KyTuryia copsaua nbü- erBiemb H, SO, “*°/,. » 8. Iognasymsaa mouoiaa nouka nocab axeBxaro xbäcTBiA KHO VER Ja SONT » 16: Pasph3e BeCEMAa MOJOJOË DOURH, HAPAIIEIPHO DIOCKO- CTA 64 AA UORA3aHIA AHICHIA RIBTOMERS, Up Abü- eTBin KHO. Crpbaxa o6osHauaeTs Hanpassenie KB Bepuuxb creôaa ‘°°/,. Encephalartos horridus er J n H, SO,. » 9. Voreune csepxy 10 yaasesin 2HaunTesbharo uneya KYTHRYIAPHBIXS CI06BB **°/,. 339 - =. 0-22) Dar. 40. Toxe 8» nouepeuiomB pasph3B /,. Ardisia creuulata. Cocoukn Ha HoBePXHOCTH 3aPOJXBIMA, OÛPAMeNHOË KB 41. 680 DBARY l'orogsi cocouer® u3B 3-XB KRIPTUIERB. 11%. Ousxe nocab xäcrsia pearrupa [seïñnepa c# 12. ClZnJ. Cocoderh, 101keHCTBYIONI COCTOATE U3b 4-XB KIB- TOYEKB. 12%. Our xe nocxb xbüersia peaxruga [seïnepa. 13: 14. 45. Bepmnaaaa KIÉTOUKA COCOUKA COBEPIIEHHO OKOHAHIA cBoe jbaexie, KIbTO4KN KOKHULI 43B nonepeaaro pazph3a 3apo- agua ‘°/,. Fucus vesiculosus. Ionepeuasii pasph3b dpesb 31H00, CbYAKEHHYI qdacTB Jonacru;, ab — euticula *°/,. [ua naômogeuiü ynorpeôaaaca mnkpocrous Hartnack’a Hosbü- meïñ ROHCTPYKHI. BEITRÂGE Zur ENTWICKELUNGSGESCHICHTE DER CUTICULA und über das Verhältniss derselben wahrend der Entwickelung der Organe bei den hühern Pflanzen, von J. TscHISTIAKOFF. AUSZUG. Die Frage über die Entstehung der Cuticula, beson- ders in den hôheren Pflanzen, ist, wie bekannt, bis Jetzt noch nicht positiv entschieden worden. Noch weni- ger hat Jemand die so wichtige Frage über das Verhal- ten derselben zu dem sich entwickelnden Organe direkt beantwortet, obgleich man in der Theorie der Entstehung der Cuticula sich nach diesem Probestein gerichtet hatte. Durch meine Untersuchungen habe ich mich uberzeugen kônnen, dass die Cuticula einer bedeutenden Ausdehnung nicht fähig ist und dass dadurch ïhr Verhalten zu den 241 verschiedenen Geweben um desto sonderbarer erscheint, da nämlich dieselbe einen ununterbrochenen, überall gleich- f‘rmigen, strukturlosen Schlauch bildet, welcher alle Un- ebenheiten des Gewebes ausfüllt und die Organe voll- kommen einhüllt. Die Cuticula ist auf dem eben ent- standenen Keime, so wie auch auf dem Korke vorhanden. Dieser Umstand bringt uns auf die Frage — wozu die Cuticula für den sich entwickelnden, für den entwickel- ten und endlich für den während der Keimung wachsen- den Keim nôthig ist, da dieser gegen das Austrocknen nicht geschützt zu werden braucht und da die Cuticula blos die Entwickelung desselben hemmen kann? Letzteres findet aber in Wirklichkeit nicht statt und folglich muss bei der Entwickelung des Organs sich mit der Cuticula etwas zutragen. Zur Lôsung dieser Frage habe ich mich zur Entwickelung der Warzen auf dem Keime von Ardi- sia crenulata gewandt, wo die Cuticula auch vorhanden ist. Die Oberfläche dieses Keimes ist von vielen grossen Warzen bedeckt, welche aus einer Reihe von Zellen (bis auf #4) bestehen und sogar durch eine gute Lupe zu sehen sind. Eine fertige Warze (Fig. 11.) ist gleich dem Keime von einer vollkommen ausgebildeten Cuticula bedeckt. Bei der Untersuchung eines Keimes, welcher der Zeit seiner vollkommenen Ausbildung nur nahe war, fand ich, dass die Warzen sich auch noch nicht ganz gebil- det hatten. Ihre Entwickelung geht folgendermassen zu. Eine Oberhautzelle des Keimes vergrôssert sich im Um- fange, ragt über die übrigen empor und wird durch eine Querwand in zwei Zellen getheilt. Die unterste dieser zwei Zellen, im Umfange noch wenig vergrôssert, setzt sogleich nach ihrer Bildung dieselbe Theilung wieder fort. Für eine aus vier Zellen bestehende Warze wieder- N° 4. 1868. 39 542 holt sich eine solche Theilung noch einmal in der un- tersten Zelle. In diesem letzten Stadium der Entwickelung ist es mir auch gelungen, den ganzen Existenzeyclus der Cuticula auf diesen Organen zu verfolgen. Auf der Fig. 12 sieht man, dass die untersite Zelle c nur soeben durch die Zelle b erneuert worden ist; auf dieser letzteren und auf der Zelle a ist eine Cuticula vorhanden, die der Cu- ticula des ganzen Keimes vollkommen ähnlich ist; aber beim Uebergange zur Zeile c wird sie immer weniger und weniger bemerkbar, sowohl in Bezug auf ihre Dicke, als auch auf die Intensität ihrer noch immer gelben Färbung, endlich, wenn sie kaum die Mitte der letz- ten Zelle erreicht hat, verschwindet sie unmerklich. Hier konnte ich bei der genausten Untersuchung nicht die geringste Spur von ihr entdecken. Indem man zum älteren Stadium der Theilung derselben Zelle über- geht, welches auf der Fig. 13 dargestellt ist, beobach- tet man, dass die beiden Tochterzellen im Umfange ei- nigermassen zugenommen haben und dass die (Cuticula nicht nur sich bis zum vülligen Verschwinden nicht ge- dehnt hat, sondern im Gegenheil plôtzhich wieder erscheint und dieselbe Dicke sowohl auf den beiden Tochterzel- len als auch auf der ganzen Warze bietet. Dennoch zeigt sich hier die Reaktion auf die (Cuticula nicht vôllig. Es ist klar, dass es eine neu gebildete Cuticula ist. Aus der Abbildung sieht man, dass die Mutterwand sich nach und nach in eine Cuticula umwandelt und dass die Beobachtung sie in dem Moment getroffen hat, wo sie durch Jod und H, SO, noch nicht gelb gefärbt wer- den kann, und eine grünlich-dunkelblaue Farbe annimmt. Je weiter das Alter der Tochterzellen vorrückt, desto kla- rer tritt die der Cuticula eigenthümliche Färbung hervar. 543 Wenn es der Raum erlaubte, hätie ich eine ganze Reihe von Abbildungen vorlegen kônnen, welche alle die Ue- bergangsstufen dieser Cuticula-Metamorphose auf den War- zen verschiedenen Alters darstellen. Ich habe die Richtigkeit dieser meiner Beobachtun- gen durch Anwendurg auflôsender Stoffe controlirt. Da ich die doppelte Wirkung der concentrirten Schwe- felsäure zu vermeiden wünschte, die so manchen For- scher zu irrthümlichen Resultaten geführt hat, so habe ich mich an das Reaktiv des H. Schweizer gewaudt. Ich habe damit auf die Präparate der Figuren 11, 12 u. 13 gewirkt. Nach einer geeigneten Behandlung vor und nach der Wirkung des erwähnten Reaktivs blieb von den War- zen nichts ander- übrig, als der Inhalt und die Cuticula ohne die geringsten Spuren von Cellulose. Die Warzen nahmen dabei stark in der Länge ab und der Cu- ticulaschlauch wurde eingezogen, wobei an den Stellen, wo fruher sich die Scheidewände befanden, sich Falten bildeten. Die Fig 11 a, welche die Warze der Fig. 11 nach einer solchen Behandlung darstellt, zeigt uns, dass wir einen vollkommen geschlossenen Schlauch der Cuticuia vor uns haben. Etwas anderes steilt die Warze auf Fig. 12 dar: bei derselben Behandlung (Fig. 12 a) hatder Cuticulaschlauch gerade auf der Spiize eine Oeffuung erhalten, deren Ränder, die auch hier verschwinden, ganz der Stelle auf der Fig. 12 entsprechen, wo die Cu- ticula sich verlert. Der Inhalt der obersten Zelle, in- dem er sich mit dem Inhalte der Nachbarzelle zusam- menkettet, tritt in Foge der Verkürzung der ganzen Warze, theilweise nach aussen hervor. Bei einem leich- ten Klopfen mit einer Nadel auf das Deckglas theilte sich Jjeder Stoss auf die sich hier befinäliche Flüssigkeit auch dem Innern dieser Warze gleichmässig mit, indem er 544 den Inhalt jedes Mal in Bewegung setzte. — Diese Er- scheinung war auf der Warze der Fig. 11 a nicht zu bemerken, obgleich sie sich unter demselben Glase be- fand; hier war, folglich keine Oeffnung vorhanden. Dass eine solche Oeffnuug (Fig. 12 a) nicht durch Zerreissen entstanden ist, war nach den Contouren ïihrer Ränder klar zu sehen. Dazu war die Cuticula der Warze (Fig. 13), trotzdem dass dieselbe nicht vollständig ausgebildet war, doch bei alledem nicht nur nicht zerrissen, sondern sogar vollkommen unverändert geblieben. Zugleich konnte man die Sirukturlosigkeit der Cuticula leicht sehen, ob- schon die Cellulose sich vüllig aufgelôst hatte. Aus dem eben Gesagten folgt also, das die Cuticula wäbhrend der neuen Zellentheilung verschwindet und später nach der gänzlichen Beendigung dieses Prozesses wieder erscheint. Es ist augenscheinlich, dass sie sich dabei resorbirt, um durch eine neue ersetzt zu werden. Aus diesen Beobachtungen geht auch unzweifelhafît her- vor, dass die Cuticula die Wand der Mutterzelle ist, eine Frage, die, in Hinsicht hôherer Pflanzen wenigstens, bis jetzt noch nicht bestimmt erôrtert wordenist. Viele aber hielten die Cuticula für die Wand einer Zelle, die in ei- nem gegebenen Moment existirt. Eine solche Bedeutung der Cuticula und der Resorp- tionsprozess derselben erklärt uns viele Erscheinungen, von denen ich blos auf das Wachsen und die Ernährung der Keime hindeuten will. Bei solchen Verhältnissen kann die Cuticula die Entwickelung des Keimes nicht verhin- dern; sie ist ihm aber unentbehrlich wie eine Membran, die ihn von einem andern ‘‘ewebe sondert und ihm er- laubt, dieses Gewebe zu resorbiren ohne selbst resorbirt zu werden. Es ist dieses eine neue Function der Cuti- 45 cula, aus der eine Reihe anderer ähnlicher Fälle ent- springt, eine Function, die für die Keime die wichtigste ist und die bis jetzt der Cuticula nicht zugeschrieben wor- den war. Wenn es so ist, so ist die Existenz der Cuti- cula nicht dort unentbehrlich, wo das Gewebe mit der Luft oder überhaupt mit den Gasen in Beruhrung kommt, aber da, wo die Organe oder im Allgemeinen die Ge- webe sich abgrenzen, wo es unumgänglich nôthig ist, dieselben von den Nachbargeweben scharf abzusondern, da diese vielleicht vernichtender auf das sich entwickeln- de Organ wirken kônnen, als die Luft selbst. Der durch mich angewiesene, mit der Cuticula vor- gehende Prozess kann nicht nur durch viele andere Er- scheinungen bekräftigt werden, giebt uns aber auch die Môglichkeit andere Erscheinungen vorauszusehen.— Die- jenigen, die da wünschen sollten, mit diesem Gegenstan- de genauer bekannt zu werden, verweise ich auf mei- nen Aufsatz, aus dem das Mitgetheilte nur einen kur- zen Auszug bildet. Diesen letzteren habe ich mit dem Wunsche gemacht, meine Ansichten den ausländischen Naturforschern mitzutheilen, welche der russischen Spra- che nicht mächtig sind. Ich setze meine Nachforschungen über diesen Gegen- stand in derselben Richtung fort mit der Absicht darüber ins Klare zu kommen, wie weit dieses eine allgemeine Erscheinung ist und ob die Cuticula in andern Fällen auch nicht eine andere Bedeutung habe. Die Resultate mei- ner Beobachtungen werde ich ohne Verzug bekannt machen. 546 Erklärung der Tafeln X und XI. Aloë margaritifera. Fig. 1. Querdurehsehnitt der untersten Fläche eines Blattes mit Fig. Fig. J: a Canäle; ce Cuticula; e primäre Zelleiwände; f wachs- artisge Substanz, von der die Blätter dieser FPfanze ge- wühnlich bedeckt sind **°/,. Fig. 4 a. Ein Schaitt durch eine Warze mit J. und H, JO, *°/,. 2. Dasselbe mit J und I, SO, nach einem anhalteuden Kochen in einer starken Lüsung von KHO **°/. Hoya carnosa. 3. Querschaitt durch das Korkgewebe am Blatistiele mit Jude US 0, Mandel. Alle Figuren stellen einen Querschnitt der Oberkaut von der inueren Oberfläche der Samenlappen dar. Fig. 430 /1° 4 mit ClZnJ. Fig. 5. mit J und H, SO;: Knospen der Lemna trisuleu. Fig. 6. Unter dem Einflusse vou KHO; ein Schildchen, welches Fig. »° eben 4 — 6 Zähne gebildet hat ‘*”,. 7. Dieselbe Knospe mit J und H, SO,; die Cuticula dureh die Wirkuug von H, SO, abgerissen ‘*‘/,. 8 Eine sehr junge extraaxillare Knospe nach einer 4-täg- lichen Behaudlang mit KHO; mit J uud H, S0, ‘°°. . 16. Ein durch eine sehr junge Knospe parallel 1hrer Fläche geführter Längssehnit, um die Thelusgen der Lellen bei der Anwendung von KHO zu zeigen. Der Leiger bezeichnet die Riehtung gegen den Giplel des Stengels ‘*°/. 547 Encephalartos horridus mit J. u. H, S0O,. Fig. 9. Eine Spaltüffnung von oben gesehen uach der Ent- fernung einer bedeuteuden Anzahl von Cuticularschich- tenue g. 40. Dasselbe im Querschnitte *?°/ . Ardisia crenulata. = à Die gegen das Albamen gerichteten Warzen der Oberfläche des Keimes ‘*°/,. Fig. 11. Eine fertisge Warze aus 3 Zellen bestehend. Fig. 11 a dieselbe nach der Wirkung des Reagens v. Schweiï- zer mit CIZJ. Fig. 12. Eine Warze, die später aus 4 Zellen bestehen wird. Fig. 12 a Dieselbe nach der Wirkung des Reaktivs von Schweizer. Fig. 13. Die oberste Zelle einer Warze hat ikre Theilung vollkommen beendigt. Fig. 14. Oberhautzellen aus dem Querschnitte eines Keimes genommen ‘*°/,. Fucus vesiculosus. Fig. 15. Querschnitt durch den dünneren hinteren Theil ei- nes Thalluslappens; a b Cuticula *°/,. Alle diese Beobachtungen sind mit einem Mikroskope Hart- nack’s der neuesten Construction angestellt worden. An EUR Men à Mau br die yat IC D: er now té : : : giant | oil sh: H0) Gta EL (E ‘ (1 2 | 1: ‘ LS YEN +: là Î mi an" f hui in (ENT SÉANCES DE LA SOCIÉTÉ IMPÉRIALE DES NATURALISTES DE MOSCOU. SÉANCE DU 21 SEPTEMBRE 1868. S. Exc. Mr. l’Académicien Fep. Branpr a envoyé encore quelques mots sur la disparition de la vache marine. (Voy; Bulletin N° 1 de 1868.) Mr. le Dr. Arexanpre Branpr de St. Pétersbourg a communiqué un manuscrit sur le rapport du poids du cerveau à celui du corps chez différens animaux. (Voy. Bulletin N° 1 de 1868.) Mr. Fero. de Herper de St. Pétersbourg fait parvenir une suite à son travail: Plantae Raddeanae Monopetalae. (Voy. Bullet. N°0 3 de 1868.) Mr. Arexanpre Brckxer de Sarepta envoie une notice sur son voya- ge au Caucase (Voy. Bullet. N° 1, de 1868.) Mr. Leorozn Grouxer de St. Pétersbourg a envoyé un article sous le titre: Enumeratio plantarum anno 1865 ad flumina Borysthenem et Konkam inferiorem in Rossiae australis provinciis Catherinoslaviensi et taurica collectarum. Avec des dessins. Mr. le Professeur E. Bazrion de St. Pétersbourg fait parvenir la description d’une nouvelle Salamandre aquatique du Midi de la Sibérie occidentale: le Ranodon Kessleri, (Voy. Bullet. N° 1. de 1868.) N 3. 1668. 8 96 Mr. Vornemar De MipDENDORFF a envoyé une notice sur le gisement de houille dans le district Borovitschi du Gonvernement de Novgo- rod. (Voy. Bullet. N° 2 de 1%63.) Mr. K. Mreinsnausen envoie ia première partie de ses recherches sur la Flore d’Ingrie. (Voy. Bullet. N° 2 de 1868.) Mr. W. Ticuomimow présente encore quelques observations supplé- mentaires sur le Peziza Kauffmanniana. Avec des dessins. (Voy. Bul- letin N° 2 de 1868.) Mr. le Professeur ÆrAuTscuozp a remis une notice sur les Météori- ies du Cabinet minéralogique de l’Académie de Pétrovsky. (Voy. Bul- letin N° 1 de 186$.) MM. les Dr. Recez et Herper ont envoyé une suite de leur descrip- tion des plantes rassemblées par Séeménow en 1857. (Voy. Bullet. N° 2 de 1868.) Mr. Leopozp Grouxer a fait remettre une notice sous le titre: Zur Kenniniss der Vegetationsverhäülinisse von Palna. (Voy. Bollet. N° 1 de 1868.) S. Exc. Mr. de Traurverrer de St. Pétersbourg envoie la description de quelques nouvelles espèces de plantes. (Voy. Bullet. N° 2 de 1868.) Mr. le Professeur Traurscuozp remet une notice sur la lanterne de Diogène dans l’Archaeocidaris rossicus. Avec 1 planche, (Voy. Bullet. N° 2 de 1868.) Le Secrétaire Dr. Renarp annonce que eel élé nous a apporté en fait d'ouvrages des dons du plus haut intérêt et de la plus grande importance; — avant tout il faut nommer de la part de la Société géo- logique de France toute la collection de ses Mémoires dès 1835 — 1866 N° 2, publication contenant les travaux les plus importans de la France sous le rapport géologique; 2-demt le magnifique ouvrage de Mr. loachim Barrande de Prague: Système silurien du centre de la Bohème. — Texte en 3 volumes in #° accompagnés de 4 gros volumes de planches supérieurement exécutées, de même in 49. Mr: Vornemar Môzrer de St. Pétersbourg fait quelques reclamations par rapport à l’article de Mr. Eichwald inséré dans le Bulletin N° 3 97 de 4S67 el envoie à ce sujet une lettre de Mr. le Professeur Rômer de Breslau qu'il prie d'insérer avec ses remarques dans le prochain Bulletin. Mr. Berraoroy parle dans une de ses lettres du mois d'Avril de l'apparition tardive de plusieurs oiseaux et insectes malgré le temps chaud qui régnait alors à Odessa. Mr. J. K. SrerNuorr de Leide envoie une invitation de souscription. à l'ouvrage: Recherches sur la faune de Madagascar et de ses dépen- dances en 5 parties. — L'ouvrage comprendra l'histoire naturelle des mammifères, oiseaux, reptiles, poissons, insectes, crustacées, mollus- ques etc. recueillis par MM. Pollen et Van Dam lors de leur voyage dans l’ile de Madagascar. — L'ouvrage centiendra T0 — 80 feuilles de texte in 4° et 110-—120 planches coloriées. Le prix ne surpassera pas la somme de 90100 florins de Hollande. — Les 2 premières livrai sons des mammifères et oiseaux par Schlegel et Pollen sont en vente. Mr. le Baron de FüôLkersaum de Pappenhofen, près de Libau, s’infor- me si on possède à Moscou la Curcubita angaeosperma et le Lilium auratum japonicum. — Il en offre des semences et des oignons. Le Secrétaire Dr. Renarp communique qu’au commencement de l'ex- pédition anglaise en Abyssinie il s’est adressé à Mr. Robert Murchison pour l’intéresser aux collections de Moscou sous le rapport des ob- jets d'histoire naturelle et d’ethnographie qu'on pourra rassembler dans ce pays. — Mr. Murchison a bien voulu promettre de se souve- nir de Moscou dans le cas où l'expédition aurait rapporté des doubles d'objets d'histoire naturelle ou d’ethnographie. — Mr. Murchison a promis outre cela l’envoi de toutes les publications scientifiques faites par suite de celte expédition, dont il avait au reste prévu le peu de resultats sous le rapport scientifique. Mr. le Baron Ençar pe Harozn de Munich annonce l'envoi du 2-de fascicule de ses Cahiers Coléoptérologiques, regrettant de ne pouvoir envoyer le premier, dont il ne possède plus d'exemplaires. Mr. le Dr. Muizer, Conservateur de l'herbier De Candolle de Ge- nève, offre en vente les collections lichenologiques de feu Dr. Hepp, ainsi que 2 collections de Mousses d'Europe, dont l’une specialement des Pyrenées. — Le tout à des prix très modérés. D8 Mr. le Pasteur Kavazz remerciant pour le Bulletin N° 3 de 1867 exprime le desir d'entrer en relation avec les Entomologues de Mos- cou à fin de pouvoir comparer la faune entomologique du Gouverne- ment de Moscou avec celle de la Courlande. Il parle dans sa lettre de la végétation plus précoce de ce printemps en comparaison de celle de l’année passée. Mr. le Dr. LinpemanN d’Elisabethgrad écrit qu’on lui a communiqué un bel échantillon de Graphite du village Ierposar (Gouvernement de Cherson, district Alexandria) où se trouvent d’abondans gisemens de ce minéral. à Mr. le Chevalier Caarces Guarmant au Caire en Egypte écrit qu'il nous a envoyé une collection d'insectes de cette contrée et annonce en méme temps qu’il sera probablement transféré au Japon, où il ne manquera pas d’avoir en vue les intérêts de notre Société. Mr. le Comte TaurFkiRCHeN, Ambassadeur de Sa Majesté le Roi de Bavière à St. Pétersbourg, accuse réception des Bulletins destinés à nos membres et correspondans de Munich et annonce leur expédition pour cette ville. Le Secrétaire Dr. Renarp présente les Bulletins N° 4 de 1867 et le N° 4 de 1868 qui ont paru sous sa rédaction. q P Mr. le Dr. Recer de St. Pétersbourg envoie une liste des années et Numéros du Bulletin de la Société qui manquent dans le Jardin bota- nique de Kew et que cet établissement desire recevoir en échange d’autres ouvrages anglais. La Société Royale physico - économique de KônresserG envoie le prospectus de la carte géologique de la province de Prusse qui va parai- tre aux frais de cette province en #1 feuilles. — Le prospectus a été accompagné de 2 feuilles de cette carte qui ont paru jusqu’à ce moment. Mr. le Dr. Henri Dourn fils remercie pour sa nomination comme membre de la Société et promet d'envoyer sous peu pour être inséré dans le Bulletin un travail sur les reptiles de l'ile des Princes dans le Golfe de Guinée. 99 Mr. le Professeur ArTur OETTiINGER envoie ses observations météo- rologiques faites dans le courant de l’année, imprimées à Dorpat, et prie de lui faire parvenir de notre côté les observations météorologi- ques faites à Moscou. Mr. le Baron de Fôcxersanm de Pappenhoff envoie la graine d’une nouvelle variété de potiron qui doit se distinguer par son volume, sa saveur et sa fécondité, de même il envoie un échantillon de grai- nes d’une nouvelle espèce de Radis (Raphanus caudatus) de l'ile de Java, très-renommée comme plante potagère. Mr. le Professeur J. V. Barsoza pu Bocace Directeur du Musée zoologique de Lisbonne, envoie 8 de ses dernières publications et dé- sire entrer en échange littéraire et en général en relation scientifique avec la Société ainsi qu'avec les zoologues de la Russie. Mr. le Professeur Baruion de St. Pétersbourg remercie pour le Bul- letin et écrit qu’on lui a annoncé beaucoup d'objets d'histoire natu- relle rassemblés dans le Tourkestan, comme des insectes, 11 espèces de serpens, des lézards etc. et il espère que de nouvelles espèces s’y trouveront, dont il destine la description pour le Bulletin de la Société. Mr. le Dr. Recec rapellant tous les services que Mr. le Dr. Ferdi- nand Muller de Melbourne a rendus aux différens corps savans de la Russie et principalement aussi aux Musées de Moscou communique le désir de Mr. le Dr. Muller de recevoir pour le Jardin botanique de Melbourne toute la collection des publications de la Société. Mr. de Quarreraces de Paris écrit, que son travail sur les Polyné- siens et leurs migrations a paru in 49 avec # cartes et qu’il a donné ordre à son éditeur d’en envoyer à la Société des Naturalistes de Moscou un exemplaire. Mr. de Quatrefages promet en même temps de faire son possible pour que le Ministère aux frais duquel son tra- vail sur les progrès de l’Anthropologie a paru, nous en fait parvenir aussi un exemplaire. La Société des sciences physiques et naturelles de Caracas en Vené- zuela de l'Amérique du Sud envoie son réglement et les N° 1 — 3 de son Bulletin Vargasia pour 1868 désirant entrer en échange des publications. 60 L'Académie pontificale des Nuovi Lincei de Rome envoie son pro- gramme pour le prix Carpi pour 1870, dont voici le thème consiste: comparer entr'elles les marées des principaux ports de toutes les côtes italiennes, apprécier et expliquer leurs différences. Mr. le Dr. Guino Scaenzz et M-de Catherine Scarpellini envoient leurs observations ozono - et magnéto-météorologiques faites dans les 2 derniers mois d’été à Bude et à Rome. Mr. le Dr. Recez envoie un certain nombre d'exemplaires du pro- gramme définitif de l'exposition internationale d’horticulture qui aura lieu au printemps de 1869 à St. Pétersbourg, et prie de vouloir bien ré- pandre ce programme autant que possible parmi les membres de la So- ciété et en général parmi les personnes qui pourront s’y intéresser. Mr. Monirz, Directeur de l'Observatoire astronomique de Tiflis, écrit entr’autres qu’à la prière de la Société, il envoie régulièrement à Mr. Buys-Ballot à Harlem ses observations météorologiques par demi année. Mr. le Dr. LinpemanN écrit qu’il a trouvé cet élé encore quelques nouvelles plantes dans les environs d’'Elisabethgrad sur lesquelles il se propose de nous envoyer plus tard son rapport. Mr. le Dr. Kraarz, Président de la Société entomologique de Ber- lin, annonce qu'il a déjà préparé plusieurs collections de Coléoptères destinés par lui à étre échangées contre des exemplaires complets de notre Bulletin. — Il envoie en même temps les Catalogues de ces 2 collections avec l'indication du prix. Mr. Leoporn Grouner, habitant cet été le Gouvernement d’Orel, dis- trict de Jelez, écrit qu'il a trouvé sur un petit aréal une étonnante richesse de plantes, ce qui est sans doute la suite du terrain eal- caire et de la terre noire qui se rencontrent en même temps sur cet aréal. Mr. Louis Carasogur (Paris, Boulevard St. Germain, 32) envoie le Catalogue des collections de son Comptoir minéralogique, géologique et paléontologique. 6 Mr. le Professeur Cnaries Maricenac de Genève remercie pour sa nomination comme membre actif de la Société et promet sa coopéra- tion à ses travaux. Son Excellence Mr. l'Ambassadeur de Bavière Comte TAUFFKIRCHEN remercie au nom de Sa Majesté le Roi de Bavière pour le Bulletin N0 3 de 1867. F Mr. Anozpue Senoner de Vienne envoie la suite de plusieurs Jour- naux et annonce que les insectes d'Egypte de Mr. Guarmani sont ar- rivés tout cassés et qu’ils ne valent plus la peine et les frais de trans- port pour étre expédiés à la Société. — Mr. Senoner donne dans cet- te même lettre des notices fort intéressantes sur les derniers travaux des Naturalistes italiens et rend entr’autres aussi attentif à l'ouvrage projeté de Mr. le Prof. Stoppani sur son voyage en Amérique. Mr. Senoner envoie en méme temps l'indication détaillée du contenu de la collection ethnologique de feu Klemm à Dresde. Mr. le Dr. Fiuecez de Leipzig accuse réception des Bulletins de la Société destinés pour les Etats - Unis de l'Amérique et. propose quel- ques changemens à faire dans la distribution de nos Bulletins. L'Association américaine pour l’avancement des sciences de Cam- bridge annonce qu’elle va tenir cette année sa 7-ème réunion à Chi- cago au mois d’Août et invite à y prendre part. Mr. le Dr. Dourw, Président de la Société entomologique de Stettin, écrit qu'il a envoyé à l’Académie Imp. des sciences de St. Pétersbourg quelques ouvrages paléontologiques destinés à la Société. — II donne en méme temps quelques détails fort intéressans sur son dernier voy- age en Allemagne et à Venise. L'Institut Royal lombard des sciences et des lettres de Milan envoie ses questions de prix proposées le 7 Avril 1868. Mr. Cnarces Done, Naturaliste préparateur à St. Pétersbourg, propo- se l'achat da Dictionuaire d'histoire naturelle de Dorbigny avec à peu près 500 planches tirées des meilleurs ouvrages et réilère ses offres de services pour tout échange d'objets d’histoire naturelle. Le Secrétaire, Dr. Renarp, rend attentif à l'ouvrage de lux publié et envoyé en don par Mr. le Chevalier de Frauenfeld de Vienne sur 62 le Dronte et un autre oiseau très-singulier ressemblant à la poule rouge au bec de bécasse, — Mr. Frauenfeld a trouvé dans la biblio- .thèque de l'Empereur d'Autriche 2 volumes manuscrits contenant les figures coloriées des animaux composant la belle ménagerie de l’'Em- pereur Rodolphe IT, exécutées avec une rare perfection par le peintre de la cour Hoefnagel. — Parmi les figures se trouvaient aussi celle du Dronte et de l’autre oiseau rappelant la poule rouge de l'ile de Madagascar représenté dans l'ouvrage de P. Van den Boeke sur l’A- frique et l'Australie. (Le Dronte habitait encore à la fin du 16-ème siècle en grande quantité l’île de St. Maurice et il n’a disparu com- plètement qu'à la fin du 17-ème siècle.) Mr. Frauenfeld a nommé le second oiseau Aphanapteriæ imperialis. Son Ex. Mr. l’Académicien RuPrecur écrit qu'à St. Pétersbourg et dans ses environs les érables et les pommiers ont été gélés pendant le rigoureux froid de l'hiver passé et demande des renseignemens sur l'effet de ces grands froids sur Îles pommiers des environs de Moscou. Mr. le Secrétaire Dr. RenarD communique qu’une caisse, qui lui est parvenue à son adresse sans autre indication et contenant des grai- nes, a été envoyée de la part de Mr. Scharrer de Tiflis. Les graines ont été remises dans le temps au Directeur du Jardin botanique de l'Université de Moscou. Mr. le Dr. Linpemanx annonce que le nombre des espèces de plan- tes des environs d'Elisabethgrad se monte actuellement à 900 espèces et que ses observations sur la floraison des années précédentes se sont montrées de nouveau confirmées, tellement que Mr. Lindemann est en état de pouvoir indiquer presque pour chaque plante le jour où doit commencer sa floraison. L'Observatoire navale des Etats-Unis à Washington envoie ses ob- servations astronomiques et météorologiques pour 1865 et propose l'échange des publications. Mr. le Professeur Hermann KarsTen de Berlin annonce qu’il va s'établir à Vienne, où il va remplir les fonctions de Mr. le Professeur Unger. (Anatomie et Physiologie des plantes,) Le Secrétaire Dr. Renarp communique que la Société d'histoire na- turelle et de médecine de Dresde a célébré le #/,,; Septembre le Jubilé 63 de 50 années de son d'existence et de son activité, et qu'il a adressé à cette occasion au nom de la Société Imp. des Naturalistes de Moscou quelques paroles de félicitation à la dite Société de Dresde. Mr. Leopozn GRUNER écrit qu’il a rassemblé peudant cet été dans le district de Jeletz du Gouvernement d’Orel 525 espèces de piantes. Mr. le Baron Osren Sacken de St. Pétersbourg envoie le compte rendu imprimé de son voyage dans le Tourkestan russe pendant l’été 1867, présenté dans la séance générale du 8 Mai 1867 de la Société I. géographique de St. Pétersbourg. Son Exc. Mr. Eicuwarn annonce qu'au mois de Novembre (le ?/,;) on doit fêter à Bonn le Jubilé semiséculaire de Doctorat du Profes- \ seur Noeggerath, et invite à vouloir bien y prendre une part active. Lecture d’une lettre du GouvEerNEUR DE LOMSscHiNe, contenant des renseignemens détaillés sur les phénomènes qui ont accompagné la chute d'aérolithes dans les districts de Makov et de Poultousk de ce Gouvernement. Mr. le membre correspondant Tvanovsky de Biisk a communiqué ses observations météorologiques durant l’automne et l'hiver de 1867 et durant le printemps de 1868. L'Université de Moscou remercie par le don de différens animaux de l’île de Java. En conséquence d’un désir manifesté par la Société, Mr. V. FRrin- ROvsK«y de Poltava a envoyé à la Société un manuscrit très - ancien, Tpasxak®, dans l'espérance qu’il pourra étre utile à Mr. Annenkov pour une nouvelle édition de son Dictionnaire des noms des plantes. Mr. le Professeur TrauTscnozD a expliqué sur des échantillons en nature la structure de l'appareil masticatoire de l’Archaeocydaris ros- sicus et a rendu attentif à la grande analogie qui existe entre lui et celui des espèces vivantes de Cidaris. Mr. Arexanpre Fiscuer De Waroneim fils a fait la démonstration d'exemplaires séchés de l’Isoëtes Monkinveriana Ces. et Not. qu’il a rapportés de Florence. — Il a dirigé l’attention de la Société sur les caractères particuliers de cette espèce gigantesque dans son genre, N 3. 1568. 9 64 Mr. Léonine P. SABaN&err, envoyé de la part de la Societé pour ex- plorer l’Oural mitoyen, a communiqué comme résultat de ses recherches 3 caisses avec des minéraux et 3 caisses avec 130 oiseaux. Lettres de remercimens pour l'envoi du Bulletin de la part de Son Altesse Impériale le Prince Pierre d’Oldenbourg, de la part de Leurs Excellences le ministre de la cour. Mr. Iv. Dav. Délianoff, des Comtes Lutke et Schérémetieff et de MM. Lazareff, R. Trautvetter et N. V. Is- sakov, des MM. Motschoulsky, Osten Sacken, Lapschine, Belke, Weis- se, Herder, Bertholdy, Senoner, Becker, Lindemann, Frauenfeld, J. et Eug. Gortchakoff et Kehlberg, des Universités de Kharkov, de St. Pé- iersbourg, de la nouvelle Russie, de Kasan, de Kiev et de Dorpat, des Académies des sciences et médico-chirurgicale de St. Pétersbourg, de la Société Imp. minéralogique, du Lycée Alexandre et de l'Institut agronomique de St. Pétersbourg, du Lycée Démidov de Jaroslav, des Sociétés libre économique et d’horticulture de St. Pétersbourg, de la Société d'agriculture du Midi de la Russie d’Odessa, des Sociétés des sciences et pro fauna et flora fenaica de Helsingfors, de la Société imp. géographique de St. Pétersbourg, de Ja Société d'agriculture de Kasan, de la bibliothèque de Karamsine à Simbirsk, du Jardin Ï. bo- ianique de St, Pétersbourg et de l'école d’horticulture d'Ouman, de la Société d'histoire naturelle de Riga, de la Société Royale de Melbour- ue, de la bibliothèque publique de Mayence, de la Société Royale des sciences de Gôttingue, des Academies R. des sciences de Bruxelles et d'Amsterdam, des Sociétés des Naturalistes de Wiesbade et de la Suis- se à Berne, de la Société de phys'que de Francfort s. M., de la So- ciété anthropologique de Paris, de la Société d'histoire naturelle de Gorlitz, de l’Académie d'agriculture de Vérone, de l’Athénée et de la bibliothèque d'Amsterdam, de l’Institut I. R. géologique de Vienne, de la Société Royale botanique de Ratisbonne, de la Société d'histoire naturelle de Nurnberg, de la Société Hollandaise des sciences de Har- lem et de l’Académie des sciences de Rome, Des cartes photographiées pour l'Album de la Société ont été en- voyées de la part de L. Exc. MM, le Prince Bariatinsky et Ruprecht, de la part de MM. Dunker de Marbourg, Marignac et Edm. Boissier de Genève, Boutenop de San Francisco et de la part de Mr. Czernai la carte photoghaphiée de feu Tourczaninov, 09 La cotisation de 40 Rbls payée une fois pour toujours à été en- voyée de la part de Mr. le Comte Georges Mnischek de Paris, la coti- sation de 40 Rbls avec le prix du diplôme (54 Rbls arg. en tout) de la part de Mr. Piktorski, — le prix du diplôme avec la cotisation pour 1868 avec 19 Rbls de la part de Mr. le Dr. Smirnoff de Piati- gorsk, la cotisation de 4 Rbls pour 1868 de la part de MM. Masslovs- ky, Lapschine, Buhse et Grigoriev. Le Secrétaire, Dr. Renan», présente le Compte-rendu et les renvois du Commissionaire ainsi que le régistre des ouvrages de la Société qui se trouvent entre les mains du Commissionaire de la Société, Mr. Lang. DONS a. Objets offerts. Mr. le Docteur Wienecke, par l'entremise du Musée public de Moscou, envoie une belle collection de reptiles et d'insectes dans de l'esprit de vin, de l’île de Java, ainsique qu’une boite avec des papillons séchés. — De même quelques fruits de Kempar, 2 crânes de panthère noire et un oiseau. Mr. le Dr. Ferpinann Mueizer de Melbourne en Australie fait don de 360 espèces de graines de l'Australie, d'un fruit du Banksia gran dis, de quelques espèces de Bulimi du Richmond River, d’uve caisse avec de la terre de Diatomes de Yarra ainsi que de quelques objets ethnographiques des peuplades de la baie de Rockingram. (Un filet, un tissu d’écorce d'arbre, une corbeille, un plumage et un collier fait du Phragmites communis). Mr. Leorozn GRuNeR fait don d’une belle et grande collection de plantes rassemblées par Bubrns prés de Bakou. Mr. le Dr. C. A. DourN, Président de la Sociélé entomologique de Stettin, fait don d’une petite collection de Coléoptères rares. Mr. Jean Ricacau de Rome envoie une belle collection de coquilles vivantes et fossiles du Monte Marino près de Rome. Mr. Eucène Gonrsenaxore offre ane coliection d'oiseaux du Gouver- nement de Riazan. 66 Mr. le forestier Henri Scuirz de Koupka dans la Boukovine fait don de 2 modèles d'appareil de son invention, dans lesquels les pa- pillons s’attrapent d'eux-mêmes (Schmetterlingsselbstfänger.). Une description détaillée de l'appareil et de son usage est ajoutée aux modèles. 6. ={ 40. b. Livres offerts. . Barrande, Yoachim. Céphalopodes siluriens de la Bohème. Grou- pement des Orthocères. Prague, 1868. in 8°. De la part de l’auteur. . Janucku Wmneparopckaro OGmecrBza Cexsckaro XosaücrBa HOxHoù Poccin. 1868. #aBaps, espass, Mapre, Anpbar, Maÿ un loue. Ozecca, 1868. in $. De la part de la Société Imp. d'agriculture du Midi de la Russie d'Odessa. . Costa, Achille. Di una singolare Cocciniglia della fauna italiana. Napoli, 4867. in 4°. De la part de l’auteur. . Lenz, R. Ueber den Zusammenhang zwischen Dichtigkeit und Saizgehalt des Seewassers. St. Petersburg, 1868. in 4°. De la part de l'Académie Imp. des sciences de St. Pétersbourg. . Gruber, Wenzel. Ueber die Varietäten des musculus palmaris lon- gus. St. Petersburg, 1868. in 4°. De la part de l’Académie Imp. des sciences de St. Pétersbourg. Bunge, Al. Generis Astragali species gerontogeae. Fars prior. St. Pétersbourg, 1868. in #. De la part de l’Académie I. des sciences de St. Pétersbourg. . Mocxoscxia Bbaomocru. 1868. N° S2— 201. Mocxsa, 1868. in fol. De la part de la Rédaction. . Cospemennan abronncr. 1868. N° 13—30. Mocxsa, 1868. in #. De la part de la Rédaction. . Pycerit B'bcrauxR. 1868. N° 4#— 7. Mocxga, 1868. in 8°. De la part de la Rédaction. C.-HemepOypreria Bbaomocru. 1868. N° 103—253. C.-ILerep6ypr®e, 1868. in fol. De la part de la Rédaction. 11. 16. 17. 21. 22. 23. 67 St. Petersburger Zeitung. 1868. N° 101—243, St. Petersburg, 1S68, in fol. De la part de la Rédaction. . Pyccexia Bbaomocru. 1868. N0 85— 202. Mocksa, 1868. in 4. De La part de la Rédaction. . Cnéepnan Moura. 1868. N° 80— 199. C.-Ierep6ypre, 1868. in fol. De la part de la Rédaction. . Beuepnan Tasera. 1868. N0 82— 202. C.-Ierep6ypre, 1868 in fol. De la part de la Rédaction. . Journal de St. Pétersbourg, 1868. N9 85 — 207. St. Pétersbourg, 1868. in fol. De la part de la Rédaction. Courrier russe. 1868. N° S6 — 206, St. Pétersbourg, 1868. in fol. De la part de la Rédaction. Cocpenennna ussbcria 1868. N° 103—257. MocxBa, 1868. in 4°. De‘la part de la Rédaction. d . Apyrs sapasia. 1868. N0 12 — 33. C.-ITerep6ypr®, 1868. in #. De la part de la Rédaction. . Annalen der Landwirthschaft. Wochenschrift. 1868. N° 17—37. Berlin, 1868. in 4’. De la part du Ministère prussien d'agricultu- re de Berlin. . Wochenschrift für Gärtnerei und Pflanzenkunde. 1868. N° 15—32. Berlin, 1868. in $. De la part du Professeur Dr. Ch. Koch de Berlin. Jahrbücher des Nassauischen Vereins fur Naturkunde. Heft 19 und 20. Wiesbaden, 1864—66. in 8°. De la part de La Sociétè d'histoi- re naturelle de Wiesbaden. Sitzungsberichte der Gesellschaft für Natur- und Heilkunde zu Dresden. 1$67. Januar—Mai, October—December. Dresden, 1867. in 8’. De la part de la Société d'histoire naturelle et de médecine de Dresde. Petermann, À. Mittheilungen über wichtige neue Erforschungen auf dem Gesammtgebiete der Geographie. 1867. N° 8. Ergänzungs- heft N° 20. 1868. N0 3, 4. Gotha, 1867—68. in 4°. De la part de la Rédaction. 26. 27. 28. 29. 34. 68 . Report of the Commissioner of patens for the year 1863. Vol. t, 2. 1864. Vol. 1, 2. Washington, 1866 — 67. in 8°. De la part de la Commission des patents à Washington. ÿ. Acta Universitatis Lundenses. 1866. Theologi, Medicinska Vetenska- per, Philosophi, Mathematik och Naturvetenskap. Lund, 1866—67, in 4°. De la part de l'Université de Lund. Zeitschrift für die gesammten Naturwissenschaften. Jahrgang 1867, Juii—December. Berlin, 1867. in 8°. De la part de la Société d'histoire naturelle pour la Saxe à Halle. Reports of the mining surveyors and registrars. Quarter ending 31 st. December. 1867. N° 6. Melbourne, 1868. in fol. De La part de l’Institut des mines Victoria de Melbourne. Bulletin de la Société Impériale zoologique d’acclimatation. 2-de Série. Tome 5. N° 3— 7. Paris, 1868. in 8°. De la part de la Société Impériale zoologique d’acclimatation de Paris, Report of the thirty -fifth meeting of the british Association for the advancement of science. London, 1866. in 8°. De la part de l'Association britanique pour l'avancement des sciences à Londres. Sitzungsberichte der naturwissenschaftlichen Gesellschaft Isis in Dresden. 1867. N° 10— 12. Dresden, 1867. in 8°. De la part de la Société d'histoire naturelle Isis d: Dresde. Bidenkap, 1. L. Aperçu des différentes méthodes de traitement contre la Syphilis constitutionuelle. Chrisliania, 1863. in 8°. De la part de l’Université de Christiania. . Wäinge, E. Om de hos Syphilitiske iagttagne Foraudringer i de indvendiger Organer. Stockholm, 1867.in 8°. De la part de l'Uni- versité de Christiania. Sandberg, Ole. Generalberetning fra waustad sindssygeasyl for aaret 1866. Christiania, 1867. in #°. De la part de l'Université de Christiania. > Norges officielle Statistik udgiven i Aaret 1866 — 67. C. N° 4, 5. Christiania, 4866 — 67. in #4. De la part de l'Université de Chrisiania. 42, 41. 51. 69 Gartenflora. 1868. März, Mai, Juni. Erlangen, 1868. in 8. De la part de Mr. le Dr. Regel de St. Pétersbouryg. . sKypuaas Wmnerarorckaro MocKoBCKkaro OGmecrss Cersckaro Xosaïücrsa. 1868. N° 3—7. Mocxga, 1868. in 8. De la part de la Société Imp. d'agriculture de Moscou. . Mocxoecxan Meauuunckan Tasera. 1868. N° 14— 53. Mockxsa, 1868. in 4. De la part de la Rédaction. Tpydu HMnEPATOPCKATO BOABHArO JKOHOMHAECKATO OGmECTBA. 186$. Toms 2, Bunyerke 1—6. Toms 3, Bsmyckr 1, 2. C.-Ierep6ypre, 1868. in $. De la part de la Société Imp. libre économique de St. Pétersbourg. _ Omuems Umnneparopckaro Kasanckaro 9xkonommueckaro OGmecrsa ja 1867 roa. Kasaur, 1868. in 8°. De la part de la Société Imp. d'agriculture de Kasan. . Hpomokoan O6mecrsa Pycexuxs Bpaueñ #8 C.-Ierepôyprb. 1868. N° 9—15. C.-Terep6ypre, 1868. in 8°. De la part de la Société des médecins russes à St. Pétersbourg. . Bulletino meteorologico dell’'Osservatorio del R. Collegio Carlo Alberto in Moncalieri. 1868. Vol. 3. N° 3—6. Torino, 1868. in 4°. De la part de l'Observatoire du Collège Royal de Moncalieri. Snellen von Vollenhoven, S. C. Essai d’une faune entomologique de l’Archipel indonéerlandais. 3-ème monographie: famille des Pentatomides 1-ème partie. La Haye, 1868. in #. De la part de Mr. Snellen van Vollenhoven de Leide. Cartes géologiques (2) de la Néerlande Limburg, Kempen, par W. C. H. Staring avec la légende de la carte en hollandais et en français. Harlem, 1858 — 67. in fol. et in 12°. De la part du Gouvernement hollandais. Lotos. Zeitschrift für Naturwissenschaften. Jahrgang 15, 16, 17. Prag, 14865— 67. in $’. De la part de la Société d'histoire natu- relle Lotos de Prague. Abhandlungen der naturforschenden Gesellschaft zu Gürlitz. Band 13. Gôrlitz, 1868. in 8. De la part de la Société d'histoire natu- reile de Gürlitz. 46. 47. 48. 51. 53. LU 55. 56. 70 Verhandlungen der K. K. geologischen Reichsanstalt. 1868. N0 7— 11. Wien, 1868. in gr. S$. De la part de l’Institut géologique de Vienne. Heidelberger Jahrbücher der Literatur. Jabrgang 61. Heft 2 — 4. Heidelberg, 1868. in 8. De la part de l'Université de Heidelberg. Monatsbericht der K. Preussischen Akademie der Wissenschaften zu Berlin. 1867, December. 1868, Januar, Februar, März, April. Berlin, 1867. in $. De la part de l'Académie R. des sciences de Berlin. . Oettingen, Arthur v. Meteorologische Beobachtungen angestellt in Dorpat im Jahre 1867. Dorpat, 1868. in 8°. De la part de l’auteur, . Annales des sciences naturelles. 5-ème série. Botanique. Tome 7, N° 6. Tome 8, N° 1, 2. Paris, 1867. in $. De la part de la Rédaction. Bulletin de la Société botanique de France. Tome 14. Revue bi- bliographique. Paris, 1867. in 8. De la part de la Société bota- nique de France à Paris. \ —— de la Société botanique de France. Tome 11. Séance extraordinaire 14864. Paris, 1867. in S’. De la part de la Société botanique de France à Paris. Comptes-rendus hebdomadaires des séances de l’Académie des scien- ces. Tome 66, N0 9— 12. Paris, 1868. in 4. De la part de l’Aca- démie des sciences de Paris. . Vuucepcumemenrir nsBbcria. 1868. N° 5 — 7. Kies®, 1868. in 5°. De la part de l'Université de Kiev, La Philosophie positive. 1868. N0 6. Paris, 1868. in 8. De la part de Mr. G. Wyrouboff à Paris. Det Kongelige Danske Videnskabernes Selskabs Skrifter. Femte Raekke. Naturvidenskabelig og Mathematik Afdeling. Syvende Bind. Kjôbenhaon, 1868. in 4°. De la part de la Société Royale des sciences de Copenhague. 57. 58. 59. 60. 61. 62 63. 64. 65. 66. 67. 71 Steenstrup, J. Japetus Sm. Oversigt over det Kongelige danske Videnskabernes Selskabs Forhandlinger. 1866. N° 7. og 1867. N° 1—5. Kjôbenhaven, 1867. in $’. De La part de la Société Royale des sciences de Copenhague. Atti dell’ Accademia delle scienze fisiche e matematiche. Vol, I. Napoli, 1863. in 4°. De la part de l'Académie Royale des sciences de Nâples. Rendiconto dell'Accademia delle scienze fisiche e matematiche. 1862. Fascicol. 1—4%4. 1863. fasc. 8— 12. 1864. fasc. 1, 2. Nâples, 1862 — 64. in 4. De la part de l'Académie R. des sciences de Naples. Reise der oesterreichischen Fregatte Novara um die Erde. Geolo- gischer Theil. Band 1. Abtheilung 1 und 2. Band 2. Wien, 1864— 66. in #. De la part de Mr. le Docteur de Hochstetter de Vienne. —— der oesterreichischen Fregatte Novara um die Erde. Anthropologischer Theil. 2-te Abtheilung. Wien, 1867. in 8° De la part de Mr. le Dr. Scherzer de Vienne. Brosset, M. Etudes de chronologie technique. Première partie. Suite. St. Pétersbourg. 1868. in 8°. De La part de l’Académie I. des sciences de St. Pétersbourg. Owsjannikow, Ph. Ein Beitrag zur Kenntniss der Leuchtorgane vou Lampyris noctiluca. St. Pétersbourg, 1868. in 4’. De la part de l’Académie I. des sciences de St. Pétersbourg. The Quaterly Journal of the geological Society. 1868. Vol. 24, part 2. N° 94. London, 1868. in 8°. De la part de la Société géologi- que de Londres. Omuems o ABMCTBIAXE VMNEPATOPCKATO BOALHATO JKOHOMHUIECKATO OGmecrsa 8% 1867 roay. C.-Ierep6ypr&, 1868. in 8°. De la part de la Société 1. libre économique de St. Pétersbourg. Süchting E. Die Fortschritte der physikalischen Geographie im Jabre 1867. Berlin, 1868. in S°. De la part de l’auteur. Bpanôoms, À. O6% orHomenin KOAM4eCTBa MO3ra KE Maccb Thza Y PA3REIXB XHBOTHBIXB. 1868. in 4’. De la part de l'auteur. MN: 3. 1868. 10 69. 70. ble 74. 76. 77 78. 72 . Zagiell, Ignace, le Prince. Du Climat de l'Egypte et de son in- fluence sur le traitement de la phthisie pulmonaire. Paris, 1866. in 8°. De la part de Mr. le Chevalier Guarmani à Caire. Mocroeckia Yuusepcurerckia u38bcris. 1868. N° 4, 5. MocxBa, 1868. in $. De la part de l’Université de Moscou. Erdmann, À. Sveriges geologiska undersôkning N° 22—25 avec 4 cartes géologiques. Stockholm, 1867. in 8°. De la part du bu- reau de la recherche géologique de la Suède à Stockholm. Woothull, Alfr. A. Catalogue of the surgical section of the Uni- ted States Army Medical Museum. Washington, 1866. in 4°. De la part du Chirurgien général des armées des Etats - Unis à Washington. . Annual report of the surgeon general Unitet States army. 1867. in 8. De la part du Chirurgien général des armées des Etats Unis à Washington. . A Report on amputations at the hip-joint in Military surgery. Circular N° 7. Washington, 1867. in 8°. De la part du Chirurgien général des armées des Etats - Unis à Washington. Archives néerlandaises des sciences exactes et naturelles. Tome 2, livr. 3, 4. La Haye, 1867. in 8°. De la part de la Société hollan- daise des sciences à Harlem. o . Archives du Mysée Teyler. Vol. 1, fase. 3. Harlem, 1868. in gr. 8°. De la part de la Direction du Musée Teyler à Harlem. Nederlandsch meteorologisch Jaarboek voor 1867. Negentiende Jaargang. Eerste Deel. Utrecht, 1867. in fol. De la part de l'In- stitut Royal météorologique des Paysbas à Utrecht. Berend, H. W. Zur differentiellen Diagnostik der Kyphosis. Ber- lin, 1868. in 8°. De la part de l’auteur. Verhandlungen der physicalisch medizinischen Gesellschaft in Würzhurg. Neue Folge. Band 1, Heft 1. Würzburg, 1868. in 8°. De la part de la Société physico-médicale de Wurzbourg. 73 < 79. Bericht (8-ter) des Offenbacher Vereins für Naturkunde. Offenbach, 80. S1. 4867. in S. De la part de la Société des sciences naturelles d'Offenbach. Mittheilungen der schweizerischen entomologischen Gesellschaft. Vol. 2. N° 8. Schaffhouse, 1868. in 8°. De la part de la Société entomologique suisse de Schaffhouse. Jahresberichte des Vereins für vaterländische Naturkunde in Wurt- temberg. Jahrgang 23. Stuttgart, 1867. in 8°. De la part de la Société d'histoire naturelle de Stouttgart. 82. Tijdschrift voor Entomologie. Tweede Serie. Twede Deel. Afleve- 83. 84. 85. ring 2—5. Igravenhage, 1867. in 8. De la part de la Société en- tomologique des Paysbas de Leide. Der zoologische Garten. Jahrgang 8. N° 7 — 12. Frankfurt a. M. 1867. in 8. De la part de la Société zoologique de Francfort s. M. Toduuuoe sacbaanie UMmneparTorckaro OGmecrBa AH06uTexeï eCTe- crBosnania. MocxBa, 1687. in 8”. De la part de la Société Imp. des amis d'histoire naturelle, d'anthropologie et d'ethnographie de Moscou. Ipomokoïs 30-ro sacbaania Mmneparorckaro OGmecTsa HIOGHTeAEH EcrecrsosHanis, Anrponoaoriu u Jraorpaæin. 1868. in 8°. De la part de la Société Imp. des amis d'histoire naturelle, d'anthropo- logie et d'ethnographie de Moscou. 86. Hadexcuus H. Cnncokz G6pioxonoruxe CAu3HakoBB (Mollusca Ga- 81. steropoda) BoAAMUXCA 8B OKpecrHocrax® Mocksu. Mocksa, 1868. in 12°. De la part de la Société Imp. des amis d'histoire natu- relle, d'anthropologie et d’ethnographie de Moscou. Vemass un cnucorr Jaeno8r Muneparopckaro o6imecrBa A106uTexeñ EcrecrsosHanis, Anrponoaoriu 4 Jrnorpaæwiu, Mocxksa, 1868. in 8°. De la part de la Société Imp. des amis d'histoire naturelle, d'an- thropologie et d'ethnographie de Moscou. 88. Heyer, Gustav. Allgemeine Forst- und Jagd-Zeitung. Jahrgang 44. April. Frankfurt a. Main, 1868. in gr. 8°. De la part de Mr. Gu- stav Heyer de Münden. 74 89. Giornale di scienze naturali ed economiche Anno 1867. Vol. 3, fasc. 4. Palermo, 1867. in #4. De la part de l'Institut Royal technique de Palerme. 90. Horae Societatis entomologicae rossicae. Tom. 5, N° 3. Petropoli, 4867. in 8. De la part de la Société entomologique de St. Pé- tersbourg. 91. Brocmuuxs Pocciñckaro OGmecrsa CaaoBoacrsa 88 C.-Ierep6ypré. 1868. N° 3. C.-Ierep6yprr, 1868. in 8. De la part de la Société d'horticulture russe de St. Pétersbourg. 92 Panceri, P. Ricerche sugli organi che nei Gasteropodi segregano l’acido solforico. 1868. in #4’. De la part de l’auteur. 93. —— — Altre larve di Alciopide. 1868. in #4. De la part de l’auteur. 94, —— — Sulla fecondazione artificiale e sulla extrata degli sper- matozoi nelle nova del Branchiostoma. 1868. in 4°. De la part de l'auteur. 95. —— — Circa particolari appendice delle branchie della Cepha- loptera giorna in #°. De la part de l’auteur. 96. —— — Nuovo genere de polipi actinarii. 1868. in 4°. De la part de l’auteur. 96. Sulla rete mirabile cranica e sul cervello della Cephaloptera gior- na pel Dottor Leone de Sanctis. 1868. in #4. De La part de Mr. Panceri de Nâples. 98. Æorerv Us. CospemeHHsi B3TAAAR Ha CTpOeHie H OTHpaB4AeHie AUMHATHUCECKEXBE KeIe3B. MockBa, 1863. in 8’. De la part de l'auteur. 99. Dogiel, I. Ueber die Wirkung des Chloroforms auf den Organismus der Thiere und besonders auf die Bewegung der Iris. in 8. De la part de l’auteur. 1400. —— — Ueber das Vorkommen flüchtiger Fettsäuren in der Galle. 1867. in 8°. De la part de l’auteur. 101. —— — und Schweigger - Seidel, F. Ueber die Perilonealhôhle bei Frôschen. in 8°’. De la part de l'auteur. 102. 103. 104. 105. 106. 107. 108. 109. 110. 111. 112. 75 Dogiel, 1. und Dr. Bernstein. Zur Lehre des Irisbewegung. Heidelberg, 1866. in 8’. De la part de l'auteur. #Kypnais Muauncrepcrsa Hapoanaro [pocsbinenia. 1868. Anpbar, hous, Hour. C.-NWerep6yprr, 1868. in 8. De la part de la Ré- daction. Ayop6axr, À. O Typsaaunb pycckaxr mbcropoxseniä. C.-Ile- rep6yprz, 1868. in 8. De la part de Mr. de Planer de St. Pé- tersbourg. Frauenfeld, Georg, Ritter v. Neu aufgefundene Abbildung der Dronte und eines 2-ten kurzflüglichen Vogels, wahrscheinlich der poule rouge au bec de bécasse der Maskarenen. Mit 4 Tafeln. Wien, 1868. in gr. fol. De La part de l’auteur. Zeitschrift der deutschen geologischen Gesellschaft. Band 20, Heft 1. Berlin, 1868. in 8’. De la part de la Société géologique allemande de Berlin. Mémoires de l'Académie Impériale des sciences, belles lettres et arts de Lyon. Classe des sciences. Tome 16. Lyon, 1867. in gr. 8°, De la part de l'Académie Imp. des sciences de Lyon. Snellen van Vollenhoven, S. C. Sepp, nederlandsche Insecten. 2-e Serie. Tweede Deel. N° 17 —28. Leiden, 1867—6$S. in 4. De la part de Mr. Snellen von Vollenhoven de Leide. Zeitschrift der \Gesellschaft für Erdkunde zu Berlin. Band 3, Heft 2. Berlin, 1868. in 8’. De la part de la Société de géographie à Berlin. Omboni, Giovan. Come si debbano ricostituire gli antichi conti- nenti 1868. in 8°. De la part de l’auteur. Schyanoff, Alexandre. Essai sur la métaphysique des forces, in- hérentes à l'essence de la matière, Mémoire premier et second. Deuxième édition. Kiew, 1868. in 8°. De la part de l’auteur. Memorie della Reale Accademia delle science di Torino. Serie second., tomo 23. Torino, 1866. in 4. De la part de l'Académie R. des sciences de Turin. 413. 115. 116. 117. 118. 119. 120. 123. 124. 125. 76 Jahrbücher des Nassauischen Vereins für Naturkunde. Heft 19 w. 20. Wiesbaden, 1864— 66. in $. De la part de la Société des Naturalistes de Wiesbade. Vargasia. Boletin de la Sociedad de ciencias fisicas y naturales de Caracas. 14868. N° 1—3. Caracas, 1868. in &. De la part de la Société des sciences physiques et naturelles de Caracas. Schrauf, Albr. Ueber einige Einwendungen gegen die Theorie des Refractionsaequivalents. in $’. De la part de l'auteur. Mémoires de la Société géologique de France. Première série, tom. 14—5. Paris, 1833 — 42. in 4. De la part de la Société géo- logique de France à Paris. Tiomuees, M. Hauarxpasia ocHoBania Munepassnoÿ Xnmiu. acte nepsaa. Kies, 1868. in 8°. De la part de l'auteur. Bullettino nautico e geographico in Roma. Vol. 4, N° 10, 11. Roma, 1868. in 4°. De la part de la Kédaction. Fresenius, R. Chemische Untersuchung der wichtigsten nassaui- schen Mineralwässer. VIII, IX. Wiesbaden, 1868. in 8°. De la part de l’auteur. Ipenia 6HBmtiA BD 3achaanim Mmneparopckaro Mocrosckaro 06- mecrsa Ceapckaro XO3ACTBa 1-ro Mapra 1868 roaa no Boupocy o cnocoGaxB yayameHin pyCCKaro KpynHaro POraTaro CKOTA. Mocxsa, 1868. in 8. De la part de la Société Imp. d'agriculture de Moscou. . Haïdinger, Wilh. Ritter v. Zur Erinneruog an Ferdinand Freiherrn v. Thinnefeld. Wien, 186. in 8°. De la part de l'auteur. _— —— —— Abschiedsgruss. 1868. in 8°. De la part de l'auteur. Benrath, H. E. Die Normal-Zusammensetzung bleifreien Glases. Aachen, 186$. in 8°. De la part de l'auteur. Leonhard, G. und Geinitz, H. B. Neues Janrbuch der Mineralo- gie, Geologie und Paläontologie. Jahrgang 1868. Heft 3. Stuttgart, 1868. in 8’. De la part de la Rédaction. Palaentographical Society. Vol. 20. London, 1867. in 4. De la part de la Société paléontologique de Londres. 77 496. Pulletin de l'Académie Impériale des sciences de St. Pétersbourg. Tome 13, feuilles 4—6. St. Pétersbourg, 1868. in 4. De la part de l'Académie Imp. des sciences de St. Pétersbourg. 127. Barrande, loachim. Système silurien du centre de la Bohème. f-ère partie, Vol. I— III avec # volumes de planches. Prague, 48352 — 67. Edition de luxe en riche reliure. in #. De la part de l’auteur. 128. Atti della Societa di acclimazione e di agricoltura in Sicilia. Tom. . N° 3— 9. Palermo, 1867. in 8°. De la part de la Société d’ac- climatation et d'agriculture de Palerme. 129. Hsememia uw yuensia sanuckn Kasanckaro YauBepcurera. 1867. Benycre 4. Kasaur, 4867. in 8°. De la part de l'Université de Kasan. 430. Aucmoxs aan nocbrurereï KaBKa3CKHXBR MHHEPAIPHEIXB BOAT. 1868 r. N° 1,2—4—7—11. Iaruropck®, 1868. in 8°. De la part du Dr. Smirnoff de Piatigorsk. 131. Berendt, G. Geologische Karte der Provinz Preussen. Section 3. a. Rossiten (der südliche Theil des Kurischen Haffs) b. Kônigs- berg (Wert Samland). Kôünigsberg, 1867. in 8°. De la part du Docteur Berend de Künigsberg. 432 Wartmann. Bericht über die Thätigkeit der St. Gallischen natur- wissenschaftlichen Gesellschaft während des Vereinsjahres 1866-67. St. Gallen, 1867. in 8°. De la part de la Société d'histoire natu- relle de St. Gallen. 133. [Ipomokoan sacbaaniä Cosbra Mmuneparopckaro XapkKOBCKaro Yau- BepCuTeTa H Npyioxenia KB HmMB. 1867 r. N° 9. 1868. N° 1, 2. XapekosB, 1868. in 8°. De la part de l'Université de Kharkov. 434. Jahrbuck der K. K. Geologischen Reichsanstalt. Jahrgang 1868. N° 2. Wien, 1868. in 8. De la part de l'Institut I. R. géologique de Vienne. 135. Oesterreichische botanische Zeitschrift. 1868. N° 1—3,5—17. Wien, 1868. in 8°. De la part de Mr. le Dr. Skofitz de Vienne. 136. Sitzungsberichte der mathematisch -naturwissenschaftlichen Classe der K. Akadenie der Wissenschaften in Wien, 1867. N° 29—30. 1868. N° I—IV, X—XV, XIX. Wien, 1867—68. in $&. De la part de Mr. Haidinger de Vienne. 78 437. Bulletin de la Société algérienne de climatologie, sciences phy- siques et naturelles. 4-ème année N° 8. Alger, 1867. in 8°. De la part de la Société algérienne de climatologie, sciences physi- ques et naturelles d'Alger. 188. Annales de la Société entomologique de France. 4-ème série. Tome 7. trimestre premier et second. Paris, 1867. in 8”. De la part de la Société entomologique de France à Paris. 139. Bulletin de la Société géologique de France. 2-de série. 1868. N° 1. Paris, 1867—68. in 8°. De la part de la Société géologique de France à Paris. 440. Württembergische naturwissenschaftliche Jahreshefte. Jahrgang 24. Heft 1 und 2. Stuttgart, 1868. in $’. De la part de la Société des Naturalistes de Stouttyart. 141. Annales des sciences naturelles. 5-ème série. Zoologie. Tome 8, N° 4. Paris, 1867. in $’. De la part de la Rédaction. 142. Transactions aud Proceedings of the Royal Society of Victoria. Part 2, Vol. 8. Melbourne, 186$. in $’. De la part de la Société Royale Victoria à Melbourne. 143. Omuems o abäñcrBiaxz Cu6npcraro Orabxa WmnEPaTOPckArO Pyc- ckaro leorpaæuueckaro Oômecrsa 3a 1S67 ro4. C.-Ilerep6ypr®, 1868. in 8° De la part de La section sibérienne de la Société Imp. géographique russe d'Irkoutsk. 144. Annalen der Landwirthschaft in den Kônigl. Preussischen Staa- ten. Jahrgang 26. April, Mai, Juni, Juli. Berlin, 1868. in 8°. De la part du ministère d'agriculture en Prusse à Berlin. 445. Flora. Neue Reihe. Jahrgang 28. Regensburg, 1865. in 8. De la part de la Société Royale botanique de Ratisbonne. 446. Zeitschrift der Gesellschaft für Erdkunde in Berlin. Band 3, Heft 3. Berlin, 1868. in 8°. De la part de la Société géographique de Berlin. 447. Brandt, loh. Frid. Symbolae sirenologicae. Fascic. IL et III. Cum tabulis 9. St. Pétersbourg, 1861 — 68. in 4°. (Mém. de l'Acad. d. Se. d. St. Ptrsbrg. Tom. 12, N° 1). De la part de l'Académie Imp. des sciences de St Pétersbourg. 79 148. IIpupodoa n Semreemônnie., Kypraar Ha 1867. N° 11, 12. 1868. N°0 1—4. C.-Ierepô6ypr®, 1867—68S. in 4°. De la part de Mr. 0. Wolf. 149. Boxpyro cBbra Ha 1867. N°9 11, 12. 1868. N° 1—4. C.-Terep6ypre, 1867—6S. in 4. De la part de Mr. l'éditeur O. Wolf. 450. Murchison, Rod. Imp. Address at the anniversary meeting of the Royal geographical Society, 25-th May 1868. London, 1868. in 8’. De part de l’auteur. 451. Negri, Cristof. Discorso del Presidente delia Sociela geografica italiana il 15 Dicembre 1867. Firenze, 1868. in 8°. De la part de Mr. Senoner de Vienne. 452. Bombicci, Luigi. La composizione chimica e la fisica struttura dei minerali. Bologna, 1867. in 8’. De la part de Mr. Senoner de Vienne. 453. —— — Sulle associazioni poligeniche applicate alla clas- sificazione dei Solfuri minerali. Bologna, 1867. in #. De la part de Mr. Senoner de Vienne. 154. Ornithologiska bidrag till Finlands Klimatologe. Helsingfors, 1868. in 4. De la part de l'Université de Helsingfors. 155—160. Dissertationes (6) Universitatis Alexandri. Helsingfors, 1868. in 8. De la part de l'Université de Helsingfors. 161. Bemuuxs Pocciñïckaro OGmecrsa Cazaosoacrea 88 C.-Ierep6yp- rb, 1868. N0 4. C.-Ierep6ypre, 1868. in 8. De la part de la So- ciété d'horticulture de St. Pétersbourg. 162. Barboza du Bocage, 1. V. Sur quelques espèces inédites de Squa- lidae de la tribu Acanthiana. 186%. in 8. De la part de l'auteur. 463 —— — —— Sur quelques mammifères rares et peu con- nus de l'Afrique occidentale. 1865. in 8°. De la part de l’auteur. 464 —— — —— Note sur un nouveau batracien du Portugal et sur une grenouille nouvelle de l'Afrique occidentale. 1864. in 8’. De la part de l’auteur. 465. —— — -— Liste des mammifères et reptiles observés en Portugal, 4863. in 8’. De la part de l'auteur. N311868: 11 166. 167. 168. 169. 170. 171. 172. 173. 80 Barboza du Bocage. I. V. Aves das possessües portuguezas d’Afri- ca occidental que existem no Museu de Lisboa, 1867. in 8°. De la part de l'auteur. —— — —— Aves das possessües portuguezas d'Africa oc- cidental que existem no Museu de Lisboa, 1867. in 8°. De la part de l'auteur, —— — —— Lista dos reptis das possessües portuguezas d’Africa occidental que existem no Museu de Lisboa, 1866. in 8°. De la part de l'auteur. —— — —— Segunda lista dos reptis etc. Lisboa, 1867. in 8. De la part de l'auteur. L'Egypte. 1868. N° 173, 183, 184, 187, 188, 192, 193. Caire, 1868. in fol. De la part de Mr. le Chevalier C. Guarmari à Caire. Kaïnvuxkaa crens Acrpaxanckoï TyGepnin no uscxbA0Baniamr Kymo-Manpracxoÿ okcneauuin. C.-erep6ypre, 1868. De la part du ministère des domaines à St. Pétersbourg. Dpeüruns, D. Teraucreiñ xmpyprudecKki moBr. Mocxksa, 1868. in $. De la part de la Rédaction de la Gaïette médicale de Moscou. Nachrichten von der K. Gesellschaft der Wissenschaften und der Georg-Augusts Universität aus dem Jahre 1867. in 8°. De la part de la Société Royale des sciences de Güttingue. . Abhandlungen der K. Gesellschaft der Wissenschaften zu Gôüttin- gen. Band 13. Gôttingen, 1868. in 4°. De la part de la Société R. des sciences de Güttingue. . Haage und Schmidt. Verzeichniss über Blumenzwiebeln, Knollen- gewächse u. s. w. für die Saison 1868 — 69. Erfurt, 1868. in 8°. De la part de MM. Haage et Schmidt. . Zantedeschi, Franc. Della differenza di distribuzione dell’elettrico negli strati aerei delle atmosfere elettriche e nei conduttori soli- di isoluti immersie nei medesimi. Venezia, 1868. in 8°. De la part de l’auteur. 81 177. Arbeiten des Naturforscher-Vereins zu Riga. Neue Folge. Zwei- tes Heft. Riga, 1868. in 8”. De la part de la Société des Natu- ralistes de Riga. 178. Duhamel, J. M. C. Des méthodes dans les sciences de raisonne- ment. Troisième partie. Paris, 1868. in 8°. De La part de l'auteur. 179. Notizblatt des Vereins für Erdkunde zu Darmstadt. 3-te Folge. N0 1—12. Darmstadt, 1862. in 8°. De la part de la Société de géographie de Darmstadt. 180. Ludwig, R. Geologische Skizze des Grossherzogthums Hessen. (Mit einer geol. Karte.). Darmstadt, 1867. in 4° et in fol. De la part de la Société géologique de Darmstadt. 14814 —— — Geologische Specialkarte des Grossherzogthums Hes- sen. Section Darmstadt. Mit Karte. Darmetadt, 186%. in S° et in fol. De la part de la Société géologique de Darmstadt. 182. Hunepamopcrit C.-Ierepôyprekiü Boranuueckiä Caar 8B 1867. in 8. De la part du Jardin I. botanique de St. Pétersbourg. 183. Gastinel, I. B. Etude topographique, chimique et médicale des eaux thermales salino-sulfureuses de Helouan, Caire, 1868. in 8°. De la part de Mr. le Chevalier de Guarmari du Caire. 1484. De Coninck, Fréd. Les actions et obligations de la Compagnie du Canal maritime de Suez. Havre, 1868. in 8”. De la part de Mr. le Chevalier de Guarmani du Caire. 183. Nouette- Delorme, A. Le Canal de Suez et l'opinion publique. Paris, 1868. in 8°. De la part de Mr. le Chevalier Guarmani du Caire. 196. La vérité actuelle sur le Canal de Suez. Paris, 1868. in 8°. De la part de Mr. le Chevalier Guarmani du Caire. 487. Couuees, Am. Tpexabrie Axrponoxoruaeckaro OTrabaenia Mune- PATOPCKArO OGmecrsa axwGureaeñ ecrecrBosHania 1864 — 67. MocxBa, 1868. in S’. De la part de l'auteur. 188. Atti dell'Accademia pontifica de Nuovi Lincei. Anno XX. Anno II. Roma, 14867. in #4. De la part de l'Académie pontificale de Nuovi Lincei à Rome. 82 189. Strasburger, Ed. Die Befruchtung bei den Farrnkräutern (Mémoir. d. l’Acad. S. d. sciences.) Tome 12, N° 5. St. Pétersbourg, 1868. in 4. De la part de l'Académie I. des sciences de St. Pétersbourg. 190. Schmidt, Fr. Reisen im Amurlande und auf der Insel Sachalin. Botanischer Theil, (Mém. d. l’Acad. I. d. sciences de St. Pétersb. XIL. 2.). St. Pétersbourg, 1868. in 4. De la part de l'Académie 1. des sciences de St. Pétersbourg. 191. Anales del Museo publico de Buenos Aires. Entrega primera. Buenos Aires, 1864. in 4°. De la part du Musée public de Buenos Aires. Membre élu. Actif. (Sur la présentation des deux Secrétaires): Mr. VLanimiRe ALEex. Ticnomirorr, médecin à Jelna. SÉANCE DU 17 OCTOBRE 1868. MM. les Drs. Recez et Herper présentent la suite et la fin du ma- nuscrit des plantes Semenovianae avec une planche. (Voy. Bull. N° 2 de 1868) Mr. J. WegerG remet les observations météorologiques faites à Moscou pendant les mois de Janvier — Avril inclus. de 1868. Mr, F. Meinsuausen de St. Pétersbourg envoie la seconde partie de ses observations sur la flore d’Ingrie. Mr. le Dr. E. W. A. Luperine, médecin de l’armée Indo - néerlan- daise, envoie 2 de ses publications sur Agam (Sumatra) et Amboina et exprime le désir d'entrer en relations suivies avec la Société. Mr. le Professeur Cu-s, Kocu de Berlin envoie le premier Numéro du Journal de voyage et d'histoire naturelle de Mr. Murray de Lon- dres (The Journal of travel and natural history) et propose son échan- ge contre le Bulletin de la Société. 83 M. le Di. À. Reumann, de l’Université de Cracovie, propose, pour être insérée dans le Bulletin de la Société, une description d'un nou- veau genre de Najadées de la mer noire, accompagnée de 2 planches coloriées. Mr. AzserT Bicrmore de Tenants Harbor aux États - Unis, de retour de son voyage par la Russie, désire entrer en relations d'échange d'ob- jets d’histoire naturelle et promet en même temps d'envoyer sous peu le premier volume de la description de ses voyages aux Îles des In- des orientales. La Société littéraire, scientifique d’Apt remercie pour l'envoi du Bul- letin et prie de lui indiquer la voie la plus facile et la moins dispen- pendieuse pour l’envoi du 2 et du 3-ème volume de ses Annales. Mr. Apozrme SENONER de Vienne fait mention entr'autres qu’à la réunion des Naturalistes et des Médecins allemands à Dresde on a débattu la question sur la place systématique de l'oiseau représenté dans l'ouvrage de Frauenfeld, sur le Dronte. Mr. l’Académicien Brandt le rapporte aux Charadrius, Reichenbach et Carus aux pigeons, Son Excellence Mr. Vas. Anpr. Dascakorr fait hommage de la pre- mière livraison de son ouvrage: Recueil d'articles d'anthropologie et d’ethnographie de la Russie. M-de CATHERINE ScarPELLINI de Rome et Guibo Scuenzz de Budau envoient leurs observations ozono- et magnético- météorologiques fai- tes dans ces 2 villes pour les mois d'Aout (Scarpellini) et Septembre (Schenzl.). Mr. le Dr. Linpemann d’Elisabethgrad mande entr'autres que d’après les observations de Mr. Victor de Janka la flore de la Transylvanie paraît présenter une grande analogie avec celle de la Chersonèse, et ce qu'il y a de remarquable c’est que notre Iris humilis M. B., qu’on n'avait jusqu’à présent nulle part trouvé en Europe excépté dans les provin- ces du Sud de la Russie, y croit aussi. L'Université de Léide, remerciant pour les derniers Bulletins, récla- me quelques Numéros que ne lui sont pas parvenus et prie d’adres- ser dorénavant iles Bulletins directement à l’Université au lieu de 84 l’Académie de Leide, ce qui a causé souvent des erreurs dans la ré- mise des Bulletins. Mr. Iv. Srepan. Beur présente quelques insectes de Java choisis de la donation faite par Mr. le Dr. Wienecke et destinés à Mr. Dohrn de Stettin en échange d'insectes reçus. Mr. le Secrétaire, Dr. Renan, communique qu’on va fêter à Ber- lin le (24 Octobre) 5 Novembre la 50-ème année du Doctorat de l’Aca- démicien Ehrenberg. La Société s’empresse de nommer Mr. Ehrenberg son membre honoraire et décide d'envoyer au Jubilaire pour ce jour le diplôme accompagné d’une adresse de félicitation. Mr. Paunxe de St. Pétersbourg accuse réception de 2 caisses avec des pétrifications russes destinées à Mr. Rigacci à Rome. Mr. Pahnke a envoyé ces caisses à Mr. Dalla Noce à Livourne pour les faire par- venir à leur destination à Rome. Lettres de remercimens pour l’envoi du Bulletin de la Société de la part de LLs Exc. MM. I. D. Délianoff, le Comte Lutke, le Comte D. N. Schéremetief, Chr. Jac. Lazareff, et du membre correspondant Eug. Petr. Gortschakoff, de la part des Sociétés des Naturalistes de Fri- bourg et de Danzig, de la Société physicale de Berlin, de la Société Royale de Londres et de la Société d'histoire et d’antiquités de Riga. La cotisation pour 1868 a été payée par MM. P. A. Ilienkov, Ed. Bogd. Schoene et A. M. Sémenow. A la charge de second bibliothécaire a été unauimement élu Mr. Adr. K. Ferrein. DONS a. Objets offerts. Mr. Eucène Gorrscaaxorr de Riazan fait don d’un blaireau et d'un écu- reuil empaillés et de 13 espèces d'oiseaux du Gouvernement de Riazan. S. Exc. Mr. Mippennorrr envoie 3 flacons avec des objets d'histoire naturelle rassemblés pendant son voyage en 1867 avec Son Altesse Impériale le Grand Duc Alexis. Mr. le Dr. Geonces Wienecge fait don d’une collection de différens bois de l’isle de Java. 10. 11. 12. 13. 89 b. Livres offerts. . 2Kypnais Munucrepcrsa Hapoanaro Hpocsbmenirs. 1868. Maÿ, Asrycrr. C.-IerepG6yprr, 1868. in 8°. De la part de la Ré- daction. . Janucku Mmneparopckaro OGmecrBa Cexxckaro Xosañcrza HOxnoù Poccin. 1868. Jioxs nm Agrycrr. Oaecca, 1868. in 8°’. De la part de la Société Imp. d'agriculture du Midi de la Russie d'Odessa. . Tpydtt MmnEPATOPCKATO BOIBHATO JKOHOMu4eCKaro OGmecrBa. 1868. Tous 3. Bsinyckrz 3—5. C.-Ierepôypre, 1868. in 8. De la part de la Société Imp. libre économique de St. Pétersbourg. . Mittheilungen der K. K. geographischen Gesellschaft in Wien. Neue Folge 1868. Wien, 1868. in 8. De la part de Société Imp. géographique de Vienne. . Thielens, Armand, Petites observations sur quelques plantes criti- ques. 1868. in $°. De la part de l’auteur. —— Note sur le Cytisus decumbens Walp. 1868. in 8°. De la part de l’auteur. Verhandlungen der K. K. geologischen Reichsanstalt. 1868. N° 12. Wien, 1868. in gr. 8. De la part de l’Institut I. R. géologique de Vienne. Mocroeckin Bbaomocru. 1868. N° 202—293. Mocxrga, 1868. in fol. De la part de la Rédaction. . Cospeumennan abronuncr. 1868. N° 31—33. Mocxsa, 1868. in 4. De la part de la Rédaction. Pyccrit Bbcraur8. 1868. N0 8, 9. Mockxpa, 1868. in 8°. De la part de la Rédaction. C.-Iemepôypicria Bbaomocru. 1868. N°274—283. C.-Ierep6ypr®, 1868. in fol. De La part de la Rédaction. St. Petersburger Zeitung. 1868. N0 244— 269. St. Petersburg, 1868. in fol. De la part de la Rédaction. Beuepnan Tasera. 1868. N0 203— 224. C.-Ierep6ypre, 1868 in fol, De la part de la Rédaction. 14. 16. 417. 18. 19. 20. 247 22. 23. 25 26. 86 Cweepuan Ioura. 1868. N° 200—221. C.-Terep6yprr, 1868. in fol. De la part de la Rédaction. . Journal de St. Pétersbourg, 1868. N0 208 — 224. St. Pétersbourg, 1868. in fol. De la part de la Rédaction. Courrier russe. 4868. N° 207—229. St. Pétersbourg, 1868. in fol. De la part de la Rédaction. Cospenennna ussbcria 1868. N° 25$— 285. Mocksa, 1868. in 4°. De la part de la Rédaction. Pyccxia Bbaomocru. 1868. N° 203— 224. Mocxsa, 1868. in #. De la part de la Rédaction. Apyts s3apasis. 1868. N0 3%— 37. C.-ITerep6ypre, 1868. in #. De la part de la Rédaction. Annalen der Landwirthschaft. Wochenschrift. 1868. N° 38—40, 42. Berlin, 4868. in 4’. De la part du Ministère prussien d'agri- culture de Berlin. —— — —— Monatsschrift.. August, September. Berlin. 4863. in 8’. De la part du Ministère prussien d'agriculture de Berlin. Wochenschrift für Gärtnerei. 1868. N° 33 —3S. Berlin, 1868. in &, De la part de Mr. le Professeur Koch de Berlin. Mockoecxan Meaununerkaa Fasera. 1868. (N° 36—38. Mocksa, 1868. in # De la part de la Rédaction. Bulletin de la Société algérienne de climatologie, sciences phy- siques et naturelles. 1868. N° 1—3. Alger, 1863. in 8°. De la part de la Société algérienne de climatologie, sciences physiques et naturelles d'Alger. Atti dell Accademia pontifica de Nuovi Lincei. Anno XX. Sensio- ne 2—S8. 4867. Roma, 1868. in 4°. De la part de l'Académie pon- tificale de Nuovi Lincei à Rome. Ninni, À. P. e Saccardo PF. À. Commentario della fauna, flora e Gea del Veneto e del Frendino. 1867. N° 4. Venezia, 1868. in 8°. De la part de MM. les Rédacteurs. 27. 28. 31. 32. 33. 35. 36. 37, 38. 87 Bulletin de la Société philomatique de Paris. Tome 5-ème. Paris, 1868. in 8°. De la part de la Société philomatique de Paris. Annales de l’Académie de La Rochelle, Section des sciences na- turelles. 1866 — 67. N° 8. La Rochelle, 1868. in 8°. De la part de l’Académie des sciences de La Rochelle. . Anales del Museo publico de Buenos Aires. Entrega 2, 3. Buenos Aires, 1866— 67. in #4. De la part du Musée public de Buenos Aires. . Burmeister, Hermann. Beschreibung der Macrauchenia patachoni- ca Owen. Halle, 1864. in #4’. De la part de l’auteur. —— —— Ein neuer Chlamyphorus. Halle, 1863, in 4°. De la part de l’auteur. ——— —— Beschreibung eines behaarten Gürtelthieres, Praopus hirsutus. Halle, 1861. in #°. De la part de l’auteur. Heidelberger Jahrbücher der Literatur. Jahrgang 61. Mai, Juni. Heidelberg, 1868. in 8. De la part de l’Université de Heidelberg. . Monatsbericht der K. Preussischen Akademie der Wissenschaften zu Berlin. 1868. Mai, Juni. Berlin, 1868. in S’. De la part de l'Academie R. des sciences de Berlin. Mémoires de la Société I. des sciences naturelles de Cherbourg. Tome 13. (2-de série, tome 3.). Paris, 1868. in 8. De la part de la Société I. des sciences naturelles de Cherbourg. Denza Barnabita, Franc. Le stelle cedenti del periodo di Novem- bre osservate in Piemonte nel 1867. IIT. Torino, 1868. in 12°. De la part de l’auteur. Zeitschrift der deutschen geologischen Gesellschaft. Band 20, Heft 2. Berlin, 1868. in 8’. De la part de la Société géologique allemande de Berlin. Actes de l’Académie Impériale des sciences, belles-lettres et arts de Bordeaux. 3-ème série. 29-e année. 1867. 4-me trimestre. Paris, 1867. in $. De la part de l'Académie I. des sciences, belles-lettres et arts de Bordeaux. NM 3. 1868. 12 39. 42, 46. 47. 48. 49. 50. 88 Actes de la Société Linnéenne de Bordeaux. Tome 26, troisième série: tome 6. livr. 4 —3. Paris, 1867. in S$’. De la part de la Société Linnéenne de Bordeaux. . Bulletino meteorologico dell’Osservaiorio del R. Collegio Carlo Alberto in Moncalieri. 1868. Vol. 3. N° 7. Torino, 1868. in 4°. De la part de l'Observatoire du Collège Charles Albert de Mon- calieri. Guarmani, Carlo. Il neged settentrionale. Gerusalemme, 1866. in 8’. De La part de l'auteur. [pomoxoin sacbaamiÿ Cobra Wmneparopckaro XapsKkoBCKaro Yau- Bepcurera. 1868 r. N° 5, 4, 6 — 8. Xapsko», 1868. in 8°. De La part de l'Université de Kharkov. 3. Vausepcumemcenxia usBbcria. 1868. N° 8. Kiesr, 1868. in SL. De la part de l’Université de Kiev, Ludeking, E. W. A. Schets van de residentie Amboina. I. Gra- venhage, 1868. in 8°. De la part de l'auteur. —— —— Natuur- en Geneeskundige Topographie van Agam (Westkust van Sumatra). 1 Gvavenhage, 1867. in 8°. De la part de l’auteur. Kaëkascria Jsemepuar Ha 1868 n 1869 roam. Tuæiucr, 1868. in 8. De la part de l'Observatoire astronomique de Tiflis. The Quaterly Journal of the geological Society. Vol. 24, part 3. N° 95. London, 1868. in 8°. De la part de la Société géologique de Londres. | #Kypuars Wuneparopckaro MockoBckaro OGmecrsa Cexsckaro Xosaïñcrsa. 1868. N° 8. Mocxsa, 1868. in 8’. De la part de la Société Imp. d'agriculture de Moscou. The transactions of the entomological Society of London. 1868. Part 1, 2. London, 1868. in 8°. De la part de la Société entomo- logique de Londres. Murray, Andrew. The Journal of travel and natural history. Vol. 1. N° 1. London, 1868. in 8. De la part de l'auteur. 89 51, Berliner entomologische Zeitschrift. Jahrgang 12. Heft 1 und. 2. 54. 55. 56. 57. 59. 60. 61. Berlin, 1868. in 8. De la part de la Société entomologique de Berlin. . Seidlitz, Georg. Die Otiorhynchiden sensu st. Beiheft der Berli- ner entomologischen Zeitschrift. Berlin, 1868. in 8°. De la part de la Société entomologique de Bertin. . Bremuuxs Pocciñïckaro OGmecrsa Ca4oBozcrsa 88 C.-Ierep6ypré. 1868. N° 5. C.-Ierep6ypre, 1868. in 8°. De la part de la Société d'horticulture russe de St. Pétersbourg. Bulletin de l'Académie Impériale des sciences de St. Pétersbourg. Tome 13, feuilles 7—13. St. Pétersbourg, 1868. in 4°. De la part de l’Académie Imp. des sciences de St. Pétersbourg. Flora oder allgemeine botanische Zeitung. Neue Reihe. Jahrgang 24. Regensburg, 1866. in 8°. De la part de la Société Royale bo- tanique de Ratisbonne. Berichte über die Verhandlungen der naturforschenden Gesellschaft zu Freiburg i. B. Band 4, Heft 4. Freiburg, 1867. in 8. De la part de la Société des Naturalistes de Fribourg. Annales de la Société entomologique de France. 4-ème série. Tome 7, trimestre 3 et 4. Paris, 14867—68. in 8°. De la part de la Société entomologique de France à Paris. Tijdschrift voor Entomologie. Tweede Serie. 2 Deel, 6 Aflevering. 3 Deel, 1 Aflevering. Igravenhage, 1867. in 8°. De la part de la Société entomologique des Paysbas de Leide. Baumhauer, E. H. v. Archives néerlandaises des sciences exactes et naturelles. Tome 2, livr. 5. La Haye, 1867. in 8°. De la part de la Société hollandaise des sciences d’Harlem. Atti della Societa di acclimazione. Tomo 7. N° 10—12. Tom. 8. N9 1—3. Palermo, 1868. in 8°. De la part de la Société d'accli- matation et d'agriculture de Palerme. Notizblatt des Vereins für Erdkunde. III Folge, Heft 2. N° 13 — 2%. Darmstadt, 1863. in 8°. De la part de la Société de géographie de Darmstadt. 62. 63. 64. 65. 66. 67. 68. 69. 70. 90 Geologische Specialkarte des Grossherzogthums Hessen. Section Alzei von Rud. Ludwig. Section Mainz von A. Gross. Mit Karten v. Alzei und Mainz. Darmstadt, 1866—67. in 8° et in gr. fol. De la part de la Société géologique de Darmstadt. Gartenflora. 1868. August. Erlangen, 1868. in $. De la part de Mr. le Dr. Regel de St. Pétersbourg. Bericht (27-ter) über das Museum Francisco-Carolinum. Linz, 1868. in 8. De la part du Musée Francisco-Caroline de Linz. Oversicht over det Kongelige danske Videnskabernes Selkabs. 1867. N° 2, 3. Kjôbenhavn, 1867. in S. De la part de la Société R. des sciences de Copenhague. Petermann, À. Mittheilungen über wichtige neue Erforschungen auf dem Gesammtgebiete der Geographie. 1868. N° 5—7 u. Ergän- zungsheft N° 23. Gotha, 1868. in 4°. De la part de la Rédaction. Nederlandsch meteorologisch Jaarboek voor 1867. Utrecht, 1868. in 4°. De la part de l'Institut Royal météorologique des Paysbas d'Utrecht. Cornelissen, 1, E., On the temperature of the sea at the surface near the south-point of Africa. Utrecht, 1868. in 4. De la part de l’Institut R. météorologique des Paysbas à Utrecht. Bulletin de la Société Vaudoise des sciences naturelles. Vol, 9. N° 54—59. Lausanne, 1866—68. in 8°. De La part de la Société Vaudoise des sciences naturelles de Lausanne. Oefversigt of Finska Vetenskaps - Societetens Fôrhandlingar. X. 1867 — 68. Helsingfors, 1868. in $. De La part de la Société fin- noise des sciences d’Helsingfors. . Bidrag till Kännedom af Finlands natur och folk. Häftet 11, 12. Helsingfors, 1868. in 8°. De La part de la Société finnoise des sciences d’'Helsingfors. - Aawxo65, B. A. CGopuuk® aHTPONOAOTHIeCKHXE H STHOrTPaænde- CKHXB CTareï O Poccin u crpanaxB eù npuiexamumxe. Kara 1. Mocxga, 1868. in 8. De la part de Mr. Vas. Daschkoff. 73. 74. 75. 16. 71. 78. 19. 80. 81. °83. 84. 91 Mockoeckia Yausepcurerckia ussbcria. 1868. N° 6. Mocxsa, 1868. in $&. De la part de l’Université de Moscou. Proceedings of the Royal Society. Vol. 16. N° 95, 96. London, 14867. in 8°. De la part de la Société Royale de Londres. Atti della R. Accademia delle scienze di Torino. Vol. 2, disp. 4. Torino, 1867. in 8°. De la part de l’Académie Royale des sciences de Turin. Bulletin de la Société botanique de France. Tome 13. Comptes- rendus des séances 5. Paris, 1866. in $&’. De la part de la Société botanique de France à Paris. De Candolle, Casimir. Théorie de la feuille. Genève, 1868, in 8°. De la part de l'auteur. Verhandlungen und Mittheilungen des siebenbürgischen Vereins für Naturwissenschaften zu Hermannstadt. Jahrgang 17. Hermana- stadt, 1866. in $. De la part de la Société d'histoire naturelle de Hermannstadi. Sitzungsberichte des Yereins der Aerzte in Steiermark. 1867 —68. N0 1—5. Graz, 1867— 68. in 8°. De la part de la Société des médecins de Gratz. —— der Kôünigl. bayer. Akademie der Wissenschaften zu München. 1867. IL Heft 4. 1868. I. Heft 1. München, 1866 — 68. in $. De la part de l'Académie Royale des sciences de Munich. Die Fortschritte der Physik im Jahre 1865. Jahrgang 21, Abthei- lung 1. Berlin, 1867. in S$°. De la part de la Société de physique de Berlin. . Comptes-rendus des séances de l’Académie des sciences. Tome 66. N° 13—1S. Paris, 1868. in 4°. De la part de l’Académie des scien- ces de Paris. Crosse et Fischer. Journal de Conchyliologie. 3-ème série. Tome 8, N9 2. Paris, 1868. in $. De la part de la Rédaction. Heyer, Gustav. Allgemeine Forst- und Jagd-Zeitung. 1868. Mai. Frankfurt a. Main, 1868. in gr. 8°. De la part de Mr. le Rédacteur. 85. 86. 87. 88. 89. 90. 91: 92. 93. 94. 95. 96. 97. 92 Neues Lausitzisches Magazin. Band 44. Heft. 2 Gürlitz, 1868. in 8°. De la part de la Société des sciences de Gürlitz. Erdmann, A. Exposé des formations quaternaires de la Suède. Texte in 8°. et Atlas in fol. Stockholm, 1868. De la part du bu- reau de la recherche géologique de la Suède à Stockholm. Philosophical transactions of the Royal Society of London. Vol. 157, part 2. London, 1867. in 4. De la part de la Société Royale de Londres. The Royal Society 30-th. November 1867. in 4°. De la part de la Société Royale de Londres. £ Quetelet, A. Annales de l'Observatoire Royal de Bruxelles. Tome 18. Bruxelles, 1868. in 4. De la part de l’auteur. Mémoires couronnés et autres Mémoires publiés par l’Académie Royale des sciences de Belgique. Collection in 8°. Tomes 19 et 20. Bruxelles, 1867—68. in 8°. De la part de l'Académie R. des sciences de Bruxelles. Bulletins de l’Académie R. des sciences de Belgique. 36-ème an- née, 2-de série. Tome 24. Bruxelles, 1867. in 8°. De la part de l'Académie R. des sciences de Belgique à Bruxelles. Mémoires couronnés et Mémoires des savans étrangers publiés par l’Académie R. des sciences de Bruxelles. Tome 33. Bruxelles, 1867. in 4. De la part de l'Académie R. des sciences de Bruxelles. Annuaire de l'Académie Royale des sciences 1868. Bruxelles, 1868. in 12°. De la part de l'Académie R. des sciences de Bruxelles. Quetelet, A. Notices extraites de l'Annuaire de l'Observatoire R. de Bruxelles pour 1868. in 12°. De la part de l’auteur. —— — Annales météorologiques de l'Observatoire Royal de Bruxelles. 1-ème année. Bruxelles, 1867. in #4’. De la part de l’auteur. —— Ern. Mémoire sur la température de l'air à Bruxelles. Bruxelles, 1867. in 4°. De la part de l’auteur. Journal de l’école Imp. polytechnique 42-ème Cahier. Tome 23%. Paris, 1867. in 4°. De la part de l'Ecole Impériale politechnique de Paris. 93 98. Schriften der naturforschenden Gesellschaft in Danzig. Neue Fol- ge, 2-ten Bandes 1-stes Heft. Danzig, 1868. in 8°. De la part de la Société des Naturalistes de Danzig. 99. Aoreas, M. M. Masmbpenie 06Remo8? Teuenia Kposn. Mocksa, 1868. in #. De la part de l'auteur. 100. Reports of the mining surveyors and registrars. Quarter ending 30-th. June 1868. N° 51. Melbourne, 1868. in fol. De la part de l'Institut des mines Victoria à Melbourne. 101. Bulletin mensuel de la Société Imp. zoologique d’acclimatation. 2-de série. Tome 5. N° 8. Paris, 1868. in $. De la part de la Société Imp. zoologique d’acclimatation de Paris. 102. Baxkems, H. O cKopoctrn nepeaaun pa34ApaxeHiä 110 ABHTATEAE- BBIME HepsamB ueaosbKa. C.-Ilerep6ypre, 1867. in 8°. De la part de l'Université de St. Pétersbourg. 103. Æuyroeuus, Huk. O6 aMuAax® KHCAOTE TAHKOXEBATO HOPAAKA. C.-Lerep6yprs, 1867. in 8. De la part de l'Université de St. Pétersbourg. 104. Puxmeps, B. UMacxbaosanie O0 HBKOTOPHIXE HPOH3BOAHEIXE NPO- INOHOBOÏ KWCAOTHI BB OTHOIEHIM TEOPIH XHMHIECKATO CTPOeHIA. C.-Ierep6yprr, 1868. in 8. De la part de l'Université de St. Pétersbourg. 105. Coxourit, HO. Teopia MHTETPaABHBIXB BBIAETOBB CE HbKOTOPHIMUH npuaoxeniamu. C.-Ierep6ypre, 1868. S’. De la part de l'Univer- sité de St. Pétersbourg. 106. Auexcroees, I. Monorpaæia asocoezuneniä. KieBB, 1867. in $. De la part de l’Université de St. Pétersbourg. 107. Koprkunt, À. O coBOKÿNHBIXB YPABHEHIAXB CB AACTHEIMH NPOU3- BOAHBIMM NePBATO NOPAAKA M HbKOTOPHIXB BONPOCAxXE MexanuKu. C.-Ierepôypre, 1867. in #. De la part de l'Université de St. Pétersbourg. 108. Revista trimensal do Instituto historico geographico e ethnogra- phico do Brasil. Tomo XXX parte primeira, 2 trimestre. Rio de Janeiro, 1867. in 8°. De la part de l’Institut historico-géographi- que et ethnographique du Brésil à Rio-Janeiro. 94 409. Mémoires de la Société géologique de France. Deuxième série. Tomes 1 — 4. Paris, 1844 — 51. in 4°. De la part de la Société géologique de France à Paris. 410. La Philosophie positive. Revue rédigée par E. Littré et G. Wy- rouboff. Deuxième année, N0 2. Paris, 1868. in 8°. De la part de Mr. G. Wyrouboff à Paris. 111. Cenenoes, Ax. Teopis 06eMOBR BR eA COOTHOMERIN CB YAbAE- HEIMB BbCOMB COCTABHBIXE HA4AÏB XUMUUECKUXB COeAUHEHIX. Mo- cxBa, 1868. in 8°. De la part de l'auteur. Membres élus. Actifs: (Sur la proposition des deux Secrétaires): Mr. le Docteur AuGusr PETERMANN à Gotha. Mr. Léorocn Féporovirsca GRuNER à St. Pétersbourg. Mr. le Professeur Dr. BarBoza pu Bocace à Lisbonne. (Sur la présentation de MM. Trautschold et Renard). Mr. le Professeur Vocersanc à Delft. Correspondans: (Sur la présentation des 2 Secrétaires): Mr. Jean Ricaccr à Rome. Mr. le Chevalier CHarLes GuarMani au Caire. (Sur la présentation de MM. Trautschold et Renard): Mr. le Prince KROPOTKINE. SÉANCES DE LA SOCIÉTÉ IMPÉRIALE DES NATURALISTES DE MOSCOU. SÉANCE DU 19 NOVEMBRE 1868. Mr. H. Scaarrer envoie une notice concernant les effets de l'été pluvieux de 1868 sur la végétation dans les environs de Tiflis. Mr. R. HERMANN présente une continuation de ses recherches sur la composition de l’Aechynite. Le même remet une notice sur la constitution chimique du Tchev- kinite du Coromandel. S. Exc. Mr. PierRe DE TcuimaATcer envoie de Lucerne un exem- plaire de son ouvrage: «Une page sur l'Orient» et annonce que les 7 et 8-ème volumes de son grand ouvrage «Asie mineure» seront ache- vés sous peu. — Ces volumes formeront les 2 et 3 volumes de la Géologie de cette classique péninsule. Mr. de Tchihatchef écrit qu'ik est convenu que son éditeur enverra à la Société ces 2 volumes à leur apparition. À cette occasion le Secrétaire Dr. Renarp, rend attentive la Société à cet ouvrage «Une page sur l'Orient». — Mr. Tchihatchef a su, dans un cadre fort restreint, réunir une multitude de faits fort inte- ressans et importans et d’une grande portée, épuisant tout ce qui re- N 4. 1868. 13 96 garde l'Asie mineure tant sous le rapport de la constitution physi- que, climatologique, géologique que sous le rapport des productions des trois règnes de la nature et enfin sous le rapport ethuologique et politique. — Il a expose le tout d’une manière si claire que tout lecteur lira cet ouvrage avec la plus grande satisfaction, — Toutes ses observations sont faites avec un jugement supérieur qui est le résultat du long séjour de l’auteur dans ces contrées et de ses con- naissances si étendues dans les sciences, Mr. Aporpe SENONER de Vienne annonce les décès de Mr. le Dr. Moritz Hôrnes, Directeur du Musée minéralogique Impérial de Vienne, du Dr. Boll, Secrétaire de la Société des sciences de Neu Branden- bourg et de Sanguinetti de Rome. Mr. loacaim Banane de Prague remercie pour le Bulletin N° 1 de 1868 et réclame le N9 2 de 1867 qui ne lui est pas parvenu. S. Exc. Mr. Massrov envoie le Compte - rendu du Comité de la cul- ture des vers à soie pour 1867. Sa Majesté le Roi de Bavière a fait remercier par Son Ambassa- deur à St. Pétersbourg, Mr. le Baron de Tauffkirchen la Société pour l'envoi du dernier Numéro du Bulletin, S. Exc. Mr. le Général aide de camp de Possierr remercie au nom de S. Altesse Impériale le Grandduc Alexis, pour l'envoi da dernier Bulletin de la Société, La Société pro fauna et flora fennica de Helsingfors envoie le 9-ème fascicule de ses Notices, remercie pour le Bulletin, et réclame quel- ques Numéros qui ne lui sont pas parvenus mais qui dans le temps lui ont été tous expédiés. Le Secrétaire, Dr. REeNarD, communique une lettre de Mr. le Pro- fesseur Koch de Berlin qui a bien voulu se charger de représenter la Société 1. des Naturalistes de Moscou à Berlin à l’occasion de la fète jubilaire de notre membre honoraire Ehrenberg, afin de lui pré- senter l’adresse de félicitations et le diplôme de membre honoraire qui à cette accasion ont été adressés à Mr. Ebrenberg. — Mr. Koch donne dans sa lettre quelques détails sur la fète, qui a réussi parfai- tement. 97 Son Exec. Mr. le Vice Président, Fiscure px WaïpuEeim remei une lettre de remercimens de Mr. l’Académicien Ehrenberg pour l'adresse de félicitations et le diplôme de membre honoraire que la Société Impériale a bien voulu lui envoyer à l’occasion de son Jubilé. — Mr. Ehrenberg a ajouté à son envoi son dernier travail publié: «Ueber die rothen Erden als Speise der Guinea - Neger el quelques copies imprimées d'adresses de félicitations envoyés À celte occasion au Jubilaire. Mr. le Pasteur Kavazz de Poussen exprime dans une lettre assez étendue, dans laquelle il montre comme toujours son haut intérèt pour la Société et la science en général, le désir d'obtenir des mem: bres de la Sociélé qui s'occupent à collectionner des minéraux, quel- ques échantillons pour agrandir sa propre collection, de l’enrichisse- ment de la quelle il est constamment occupé. Mr. Leorocn GRounEer de St. Pétersbourg envoie quelques observa- tions à l'égard de l'impression de son Euumeration des plantes de la Tauride, qui va paraître dans le Bulletin N° 3 de 1868. Mr. Pauz Reinscu, actuellement Professeur à Deux - Ponts dans la Bavière rhénane, s’informe de l'époque de la publication de ses Me- moires botaniques, qu'il a envoyés dans le temps à la Sociéle. Mr. Scuarker de Tiflis a envoyé plusieurs échantillons d’abnormités tératologiques de différentes arbustes, causées par la constitution plu- vieuse de l'été passé au Caucase, — Il se déclare prêt à continuer et à augmenter ces recherches lératologiques si la Société les trouve dignes d'attention. Mr. L. Reinuaro de Kharkov a fait cet élé un voyage au Caucase, dont il promet de communiquer à notre Société les résultats phytolo- giques principaux sur les algues. F parle en même temps de ses col- lections de Cryptogames de l’Abchasie et principalement des environs de Suchsem Kalé, en demandant si la Société ne désire pas obtenir une collection d’'Algues de ces contrées, dont le nombre ne peut pas encore être indiqué, quoique les sections des Diatomophyceae, Chy- rochromophyceae et des Chlorophyllophycées pourront être du nombre de 150 espèces. 98 Mr. le Baron Osten Sacxen, Secrétaire de la Société I. géographi- que de St. Pétersbourg, envoie le rapport sur la Séance du 2 Octobre de la dite Société. Mr. C. A. Dour, Président de la Société entomologique de Stettin, annonce la mort de Westermann et Boheman et l'envoi prochain des dernières publications de la Société de Stettin. Madame CATHERINE ScarPezini et le Dr. Guino Scaenzez envoient la continuation de leurs observations magnéto - et ozono - barométriques faites à Rome et à Budau; — la première y a ajouté encore quelques mots imprimés de sa part en mémoire de feu le Professeur Schünbein de Bâäie. Le Secrétaire, Dr. Renard communique que Mr. le Dr. Georges Wie- necke de l’isle de Java lui a annoncé qu'il a expédié de rechef 2 cais- ses et 2 bambous contenant beaucoup d'objets ethnographiques pré- cieux et un certain nombre de flacons (18) avec des reptiles, et insec- tes dans de l'esprit de vin et avec plusieurs peaux d'animaux ainsi- qu'un crâne d’un Timorien, de même un crâne et un bassin d’une femme javanaise. Mr. Wienecke donne dans sa lettre quelques détails sur la production du fer connu dans l'isle de Bornéo depuis une très- longue date. — Il parle aussi de 2 arbres (Konjongs nommés) dont les Indigènes préparent 2 espèces de poison Ipoh et Siren servant à en- venimer leurs flèches. — L'Ipoh est le poison le plus dangereux. — Mr. Wienecke promet de nous faire parvenir plus tard le crâne d’un Malais et celui d’un tigre d’une grandeur extraordinaire. Le Comité qui s'est constitué à Neuwied pour ériger un monument tumulaire à feu le Prince Maximilien Wied de Neuwied adresse une invitation à la coopération à une collecte commencée pour cette en- treprise. Mr. Leoporn Grouner de St. Pétersbourg écrit que l’'Erogrostis bory- sthenica cité dans son Enumération des plantes de la Tauride n’est pas une nouvelle espèce, comme l’herbier de Trinius le lui a montré, cependant il croit qu’il ne serait pas inutile de la représenter pour éviter à l’avenir les erreurs en le confondant avec l’Eragrostis mé- gostachya, 99 Le prix du diplôme avec la première cotisation par 19 Rbls, ont été payés par Mr. Leopold Grouner et Mr. VI. Alex. Tichomiroff, la co- tisation pour 1868 et 1869 par Mr. le Baron Osten Sacken, celle de 1869 seule par MM. Christophe de Sarepta, Barbot de Marny et Annen- koff d'Ouman, celle de 1868 par Mr. Adamovwitsch de Vilna. Mr. Carisrerne de Sarepta continuant ses occupations entomologiques a fait dans le dernier automne une excursion vers le Bogdo, mais n'ayant pu y rester que peu de temps il se propose d'y retourner l’an- née prochaine et de visiter alors aussi les cavernes situées à 20 ver- stes du Bogdo, Des cartes photographiées pour l’Album de la Société ont été en- voyées de la part de Mr. le Professeur Nägeli de Munich, de S. Exec. Mr. Alex. Vas. Golovnine et de MMr. Leopold Grouner de St. Péters- bourg et Tichomiroff. Mr. le Dr. Feux Fiuecez de Leipzig annonce l'expédition d'un nou- vel envoi de publications de l’Institut Smithson de Washington et d’autres institutions des Etats-Unis de l'Amérique du Nord, — parmi ces publications il s’en trouve plusieurs très - précieuses. Mr. V. A. Ticuomimorr d'Elna remercie pour sa nomination com- me membre et promet sa coopération active aus travaux de la Société. Mr. L. P. Saganéerr a lu un rapport détaillé sur le voyage scien- tifique à l’Oural moyen que durant l’été passé il a entrepris aux frais de la Société. Mr. R. Hermann a exposé les principaux résultats qu'il a obtenus en analysant le Tchefkinite de Coromandel. S. Exc. Mr. N. L. Géréznore a fait une communication sur la récol- te des truffes dans les environs du monastère de Troitza. Il a été fait mention d’un envoi de # caisses de minéraux et de peaux d'animaux fruits, des récoltes faites par Mr. Sabanéeff pendant son voyage à l’Oural. Lettres de remercimens pour l'envoi du Bulletin de la part de LL. Exc. MM. les ministres de la cour et des domaines, des Curateurs de l'Universisé de Dorpat et de l'Institut Lazarev, de Mr. N. V. Issakov 100 et du Comte Schérémetieff, des MM. Belke, Bertholdy, Herder, Motschoulsky et Eugène et Jean Gortschakoff, des Universités d'Odes- sa, Dorpat, Kasan, St. Pétersbourg et Kieff, de la Société pro fauna et flora fennica de Helsingfors, de la Société pour l'exploration du Gouvernement de Jaroslay sous le rapport de l’histoire naturelle, de l'Académie I. des sciences, Société I. libre économique et de la Socié- té d’horticulture de St. Pétersbourg, de l’Académie. Imp. médico - chi- rurgicale, de la Société Imp. géographique et du Jardin botanique de St. Pétersbourg, de la Société Imp. des médecins de Vilna, de l’Institut économique et d'Alexandre à St. Pétersbourg, de la Société Imp. des amis de la nature, d'anthropologie et d’ethnographie de Moscou, du Lycée de Démidoff, de l'ecole d’horticulture d'Ouman et de la biblio- thèque Karamsine à Simbirsk, de l’Athénée et bibliothèque d'Amster- dam, de la Société des sciences à Prague, de l'Institut géologique et Société géographique de Vienne, du Lycée d'histoire naturelle de New-York, de l’Académie I. R. des sciences de Vienne, de la Société Hollandaise des sciences à Harlem, de la Société Linnéenne et l’Aca- démie des sciences de Lyon. DONS. Livres offerts. bin ° Jahrbuch der K. K. Geologischen Reichsanstall. Jahrgang 1868. N° 3. Wien, 1868. in gr. 8°. De la part de l'Institut 1. R. géolo- gique de Vienne. 2. Sitzungsberichte der K. K. Akademie der Wissenschaften in Wien. Jahrgang 1868. N° 20—22. Wien, 1868. in 8°. De la part de Mr. le Conseiller I. de cour de Haidinger de Vi.nne. 3. Oesterreichische botanische Zeitschrift. 1868. N° 8—11. Wien, 1868. in 8°. De la part de Mr. le Dr. Skofitzs de Vienne. 4. Hypnars Munucrepcrsa Hapoanaro Ilpocrbmenia. 1868. Cen- T46p5, Okra6ps. C.-Herep6ypre, 1868. in 8. De la part de la Rédaction. ot 6. 9. 10. 12. 13. 16. 17. 18. 19. 101 . Zeitschrift der Gesellschaft für Erdkunde zu Berlin. Band 5, Heft 4. Berlin, 1868. in 8. De la part de la Société de géographie de Berlin. Murray, Andrev. The Journal of travel and natural history. Vol. 1. N° 2—%. London, 1868. in 8°. De la part de Mr. Andr. Mur- ray de Londres. . Mockoeckia Bbaomocru. 1868. N° 224— 256. Mockpa, 1868. in fol. De la part de la Rédaction. . Cospemennan abronucs. 1868. N° 36—41. Mocksa, 1868. in #4. De La part de la Rédaction. Pycexiù BbcranxB. 1868. N° 10. Mocksa, 1868. in 8’. De la part de la Rédaction. C.-Hemep6ypicria Bbaomocru. 1968. N°2#4—324. C.-Ierep6ypr®, 1868. in fol. De la part de la Rédaction. . St. Petersburger Zeitung. 1868. N0 270—313, St. Petersburg, 1868. in fol. De la part de la Rédaction. Cneepnan Houra. 1868. N° 222— 255. C.-Terep6ypre, 1868. in fol, De la part de la Rédaction. Beuepnaa Tasera. 1868. N0 225— 258. C.-Ilerep6ypre, 1868 in fol. De la part de la Rédaction. . Journal de St. Pétersbourg, 1868. N°0 225 — 266. St. Pétersbourg, 1868. in fol. De la part de la Rédaction. . Courrier russe. 1868. N0 230— 261. St. Pétersbourg, 1868. in fol. De la part de la Rédaction. Coepemennvia uasbcria 1868. N° 2*6— 327. Mockpa, 1868. in 4°. De la part de la Rédaction. Pycerin Bbaomocru. 1868. N0 225— 257. Mocksa, 1868, in #. De la part de la Rédaction. Apyix sapasin. 1868. N0 38 — 42. C.-Ierep6ypre, 1868. in 4. De la part de la Rédaction. Annalen der Landwirthschaft. Wochenschrift. 1868. N° 43—48, 42. Berlin, 1868. in #4’. De la part du Ministère prussien d'agri- culture de Berlin, 23. 24. 27. 28. 29. 30. 31. 102 . Wochenschrift für Gärtnerei. 1868. N° 42 — 47. Berlin, 1868. im &, De la part de Mr. le Professeur Koch de Berlin. . Mocxoecxan Meaununackaa Tasera. 1868. N° 39—%45. Mocxera, 1868. in # De la part de la Rédaction. . Jahresbericht (33-ter) der naturforschenden Gesellschaft in Emden. 1865. Emden, 1868. in 8°. De la part de la Société d'histoire naturelle d’'Emden. Prestel, M. À. F. Die Winde über der deutschen Nordseeküste und dem südlichen Theile der Nordsee. Emden, 1868. in #. De la part de l'auteur. Gastinel - Bey. Mémoire sur les eaux salines froides d’Aïn - Syra. Caire, 1868. in 8°. De La part de Mr. Charles Guarmani du Caire. . Gastinel, I. B. L’opium et sa culture en Egypte. — Les fours à couver. Paris, 1867. in 8°’. De la part de Mr. Charles Guarmani du Caire. —— —— Diverses cultures pratiquées au jardin d’acclimata- tion du Caire. 1867. in 8°. De la part de Mr. Charlee Guarmani du Caire. —— —— Etude topographique, chimique et médicale des eaux thermales salino sulfureuses de Hélouan près Tourran. Caire, 1868. in 8°. De la part de Mr. Guarmanti du Caire. Revista trimensal do Istituto historico geographico e ethnographico do Brasil. Tomo XXX, parte segunda 3 e 4 trimestre. Rio de Ja- neiro, 1867. in 8°. De la part de l'Institut historico-géographique et ethnographique du Brésil à Rio Janeiro. Anales del Museo publico de Buenos Aires. Entrega cuarta. Bue- nos Aires, 1867. in 4°. De la part du Musée public de Buenos Aires. Petermann, À. Mittheilungen über wichtige neue Erforschungen auf dem Gesammtgebiete der Geographie. 1868. N° 8. Gotha, 1868. in 4’. De la part de la Rédaction. The transactions of the entomological Society of London. Third series. Vol. 3, part the fifth. Vol. 4, part the fourth. London, 1868. in 8°. De la part de la Société entomologique de Londres. 32. 33. 34. 35. 36. 31. 38. 39. 105 Atti della R. Accademia delle scienze di Torino. Vol. 2, disp. 5, 6. Torino, 4867. in $. De la part de l'Académie Royale des scien- ces de Turin. Neues Lausitzisches Magasin. Band 4%, Heft 3. Gürlitz, 1868. in 8°. De la part de la Société des sciences de Gürlitz. Die Fortschritte der Physik im Jahre 1865. Jahrgang 21, Abthei- lung 2. Berlin, 1868. in 8°, De la part de la Société de physique de Berlin. Proceedings of the Royal Society. Vol. 16, N° 97, 98. London, 4867. in 8°. De la part de la Société Royale de Londres. Tpydu MmnEpATOPCKArO BOALHarO JKOHOMHIECKATO Oômecrsa. 1868. Tows 3, BBInyCKB 6. TomB 4, BBINYCKE 1. C.-Ierep6ypre, 1868. in $. De la part de la Société Imp. libre économique de St. Pétersbourg. Cenvcxoe xo3añcTrBo nm abcoBoacrBo. 186. Auasapr, espasr, Mapre, Anpbas, Maÿ. C.-Ilerep6ypre. 1868. in 8°. De la part de la Rédaction. Report of the council and auditors of the zoological Society of London. April 29-th. 1868. London, 1868. in $'. De la part de la Société zoologique de Londres. List of vertebrated animals living in the gardens of the zoologi- cal Society of London. (Tourth edition.). London, 1867. in 8’. De la part de la Société zoologique de Londres. 40. Nägeli, Carl. Entstehung und Begriff der naturhistorischen Art. 41. 43. 2-te Auflage. München, 1865. in 8°. De la part de l’auteur. —— —— Botanische Mittbeilunget. Band 2. Bogen 9— 39 und Band 3. Bogen 1 — 10. München, 1866. in S°. De la part de l'auteur. Verhandlungen des naturhistorischen Vereines der preussischen Rheinlande und Westphalens. Jahrgang 24. 3-te Folge. 4-ter Jahr- gang. Erste Hälfte. Bonn, 1867. in 8°. De la part de la Société des Naturalistes de Bonn. Vnusepcumemekia uasbcria. 1868. N° 9. Kierr, 1868. in 8, De la part de l'Université de Kieff. IN 186. " 44. 45. 46. 47. 48. 49. 50. 51. 52. 53. 54. 55 104 Annalen der Landwirthschaft. Monatsschrift. Jahrgang 26. Octo- ber, November. Berlin, 14868. in 8°. De la part du ministère d’agri- culture de Prusse à Berlin. Monatsbericht der K. Preuss. Akademie der Wissenschaften zu Berlin, 1868. in 80. De la part de l'Académie R, des sciences de Berlin. Bulletino nautico e geografico in Roma. Vol. 4. N0 12. Roma, 4868. in #4. De la part de Mr. E. F. Scarpellini de Rome. Bulletin de la Société Impériale zoologique d’acclimatation. 2-de Série. Tome 5. N° 9. Paris, 1868. in 8°. De la part de la Socié- té Impériale zoologique d'acclimatation de Paris. A Catalogue of natural history and general scientific, Works. Now on sale by John Wheldon. 1868. N° 67. London, 1868. in &°. De la part de Mr. Jean Wheldon de Londres. Thihatchef, Pierre de. Une page sur l'Orient. Paris, 1868. in 8°. De la part de l'auteur. Omuems KRomurera wexkoBozcr8a 3a 1867 roaz. MocxBa, 1868. in S. De la part de S. Exc. Mr. Et. Alex. Masslov. Notiser ur Sällskapets pro fauna et flora fennica Fôrhandlingar. Nionde Häftet. Ry serie. Sjette Häftet. Helsingfors, 1868. in 8. De la part de ba Société pro fauna et flora fennica de Helsingfors. Der Zoologische Garten. Jahrgang 1868. N0 1—4, Frankfurt a. M. 1868. in 8°. De la part de la Société zoologique de Francfort s. M. Heyer, Gustav. Allgemeine Forst- und Jagd Zeitung. Jahrgang 44. Juni. Frankfurt a. Main, 1868. in gr. 8. De la part de Mr. le Directeur Heyer de Miünden. Sitzungsberichte der Kônigl. bayerischen Akademie der Wissen- schaften zu München. 1868. I, Heft 2. München, 1868. in 8°. De de la part de l'Académie R. des sciences de Munich. Sitzungsberichte der Kônigl. bôhmischen Gesellschaft der Wissen- schaften in Prag. Jahrgang 1867. Januar — December. Prag, 1867— 68. in 8°. De la part de la Société R. des sciences de Prague. 60. 61. 63. 64. 105 . Abhandlungen der K. bôhm. Gesellschaft der Wissenschaften vom Jahre 1867. Sechste Foilge erster Band. Prag, 1868. in 4. De la part de la Société Royale bohémienne des sciences de Praque. . Juceuxo, K. PyKOBOACTBO KB HEOPraHU4IeCKOÏ XHMIN, TEOPeETAUE- ckoï, onucareasHoñ 4 npukaaanoë, Tom» 1, 8HinyCKB À. Tom II, BHnyCKB 1. C.-Ilerep6ypre, 1867 — 68. in 8°. De la part de l'In- stitut du corps des mines de St. Pétersbourg. . Pereira da Costa, F. A. Monumentos prehistoricos. — Descripçao de Alguns dolmins on Antas de Portugal. Avec la traduction fran- çaise par M. Dalhunty. Lisboa, 1868. in 4°. De la part de l'auteur. . Annales de la Société Linnéenne de Lyon. Année 1867. Paris, 1868. in gr. 8. De la part de la Société Linnéenne de Lyon. Mémoires de l’Académie Impériale des sciences, belles lettres et arts de Lyon. Classe des lettres. Tome 13-ème. Lyon, 1866 — 68. in gr. 8. De la part de l’Académie I. des sciences de Lyon. Mittheilungen der K. K. mährisch - schiesischen Gesellschaft zur Befôrderung des Ackerbaues, der Natur- und Länderkunde zu Brünn, 1867. in #. De la part de la Société I. R. d'agriculture et d'histoire naturelle de Erünn. Weeber, H. C. Verhardlungen der Forst-Section für Mähren und Schlesien. Heft 1 und 2. Brüan, 4867. in 8°, De la part de Mr. Henri C. Wecber de Brünn. Archives néerlandaises des sciences exactes et naturelles publiées par la Société hollandaise des sciences de Harlem. Tome 3, livr. 1. La Baye, 1868. in 8°. De la part de la Société hollandaise des sciences de Harlem. Natuurkundige Verhandelingen van de hollandsche Maatschappig der Wetenschappen te Harlem. Tweede Verzameling. Vijf en twin- tigste Deel. Harlem, 1868. in 4°. De la part de la Société hollan- daise des sciences de Harlem. . Programma van de hoïilandsche Maatschappij der Wetenschappen te Harlem voor het Jaar 1867. in 4°. De la part de la Société hollandaise des sciences de Harlem. 66. 67. 68 69. 70. 71 72. 13. 14. 15. 106 Verhandlungen der Schweizerischen naturforschenden Gesellschaft in Rheinfelden. 51-ste Versammlung. Jahresbericht 1867. Aarau, 4867. in 8°”. De la part de la Société suisse des Naturalistes. Mittheilungen der naturforschenden Gesellschaft in Bern. Aus dem Jahre 1867. N° 619 — 653. Bern, 1863. in $°. De la part de la Société des Naturalistes de Berne. Steindacher, Franz. Ichthyologischer Bericht über eine nach Spa- nien und Portugal unternommene Reise. Fortsetzung 5. Wien, 1868. in $’. De la part de l'auteur. Troschel, F. H. Archiv für Naturgeschichte. Jahrgang 32. Heft. 6. Berlin, 1866. in S°. De La part de Mr. le Professeur Troschel de Bonn. Jyrununs, Baxaz. O coxepxanin Aakoroï4 BB KPHIMCKUXE BHHAXE. Aura, 1868. in 8. De la part de l’auteur. Hedsmavcriit, À. Boxb3nn nao4o8nixe Aepese BB Kprmy. 1868. in 8°. De la part de Mr. Vold. Louguinine. Horae Societatis entomologicae rossicae. Tom. 6, N° 1. Petropoli, 1868. in 8°’. De la part de la Société entomologique russe de St. Pétersbourg. Tpydw pycckaro saromozxoruueckaro OGmecrsa 8% C.-Ierep6yp- rb. Tom» 4, N° 3. C.-Ierep6yprr, 1868. in 8°. De la part de la Société entomologique russe de St. Pétersbourg. Heidelberger Jahrbücher der Literatur. Jahrgang 61. Heft 7. Hei- delberg, 1868. in $. De la part de l'Université de Heidelberg. Bulletin de la Société vaudoise des sciences naturelles. Vol. 9 N° 58. Lausanne, 186$. in 8’. De la part de la Société vaudoise des sciences naturelles de Lausanne. 16. Sitzungsberichte der naturwissenschaftlichen Gesellschaft Isis in Dresden. Jahrgang 1868. N0 4 — 6. Dresden, 1868. in 8°. De La part de la Société des Naturalistes, Isis, de Dresde. . Bullettino meteorologico dell’Osservatorio del R. Collegio Carlo Alberto in Moncalieri. Vol. 3, N° 9. Torino, 1868. in 4°. De la part de La Rédaction. 18. 79. 80. 81. œ to 2) CSI 85. 107 Littré, E. et Wyrouboff, G. La philosophie positive. 2-de année, N°3. Paris, 1868. in $. De la part de Mr. G. Wyrouboff de Paris. Schriften der Kônigl. physikalisch - 6konomischen Gesellschaft zu Kôünigsberg. Jahrgang 8. Abthlg. 1 und 2. Kôünigsberg, 1867. in #. De la part de la Société R. physico-économique de Künigsberg. Comptes - rendus hebdomadaires des séances de l'Académie des sciences. Tome 66, N° 19 — 26. Tom. 67, N° 1— 3. Paris, 1868. in 4°. De la part de l’Académie des sciences de Paris. Tables des Comptes-rendus des séances de l’Académie des sciences. 2-d sémestre 1867. Tome 65. Paris, 1867. in 4°. De La part de l'Académie des sciences de Paris. .- De Candolle, Alph. Prodromus systematis naturalis regni vegeta- bilis. Pars decima sexta, sectio posterior, fasc. 2. Parisiis, 1868. in 8. De la part de l'auteur. . Crosse et Fischer. Journal de Conchyliologie. 3 série. Tome 8, N° 3. Paris, 1868. in 8°. De La part de la Rédaction. - Bulletin de la Société botanique de France. Tome 12. 1863. Ses- A sion extraordinaire à Nice. Tome 14-ème. Comptes rendus des séances 1, 2. Tome 15-ème. Revue bibliographique. A. Paris, 1867—6S. in 8°. De la part de la Société botanique de France à Paris. Bulletin de la Société géologique de France. 2-de série. Tome 24, feuilles 46—55. Paris, 1868. in 8°. De la part de la Société géo- logique de France à Paris. 86. Annales des sciences naturelles. 5-ème série, Zoologie, Tome 8. 87. 88. 89, N° 3 et 4. Paris, 1868. in 8°. De la part de la Rédaction. —— des sciences naturelles. 5-ème série. Botanique. Tome S. N9 5 et 6. Paris, 1868. in 8. De la part de la Rédaction. Bokpyt5 crbra Ha 1868. N° 5. C.-Ilerep6ypre, 1868. in 4. De la part de Mr. l'éditeur O. Wolf. Tpupoda n Senrcemômnie. Kypraaïr na 1868. N° #. C.-ILerep- Sypre, 1868. in 4°. De la part de Mr. O0. Wolf. 108 90. Bulletin de l'Académie Impériale des sciences de St. Pétersbourg. Tome 13, feuilles 14— 20. St. Pétersbourg, 1868. in 4. De la part de l’Académie Imp. des sciences de St. Pétersbourg. 91. Verhandlungen der K.K. geologischen Reichsanstalt. 1868. N° 14. Wien, 1868. in 8. De la part de l'Institut I. R. géologique de Vienne. 92. Gartenflora. 1868. April, September. Erlangen, 1868. in 8°. De la part de Mr. le Dr. Regel de St. Pétersbourg. 93. Schultz, Fr. Etude sur quelques Carex. Avec 2 planches. Hague- nau, 1868. in 8°. De la part de l’auteur. 94, Zeitschrift der Gesellschaft für Erdkunde zu Berlin, Band 3, Heft 5. Berlin, 1858. in 8°. De la part de la Société géographique de Berlin. 95. Corrispondenza scientifica in Roma. Vol, 7, N° 45. Roma, 1868. in 4°. De la part de la Rédaction. 96. Leonhard, G. und Geinitz, H. B. Neues Jahrbuch für Mineralogie. Jahrgang 1868. Heft # und 5. Stuttgart, 1868. in 8°. De la part de la Rédaction. 97. Personal der K. Universität zu Dorpat. 1868. Semester II. Dorpat, 4868. in S’. De la part de l'Université de Dorpat. 98. Berens, Ed. Versuch einer kritischen Dogmengeschichte der Grundrente. Leipzig, 1868. in $’. De la part de l’Université de Dorpat. 99. Stuart, Alex. Ueber die Flimmerbewegung. Dorpat. 1867. in 8. De la part de l'Université de Dorpat. 400. Seidlitz, Georg. Die Otiorhynchiden, Berlin, 1868. in 8°. De la part de l'Université de Dorpat. 401. Jiüæxcauvos, HO. O paspa6oTkb 3041070-Co041ep#amnxB» PpO3CHINE, 8 oco6eanocrn Hepaunckaro ropaaro oxpyra. C.-Ierep6ypr®, 1868. in $. De la part de l'Institut du corps des mines de St. Pétersbourg. 402. Zanucxu pyccKkaro GaabHeoïornueckaro O6mectsa BB Îarurop- ckb. Tous 2. Iaruropere, 1868. in 8. De la part de Mr. le Dr. Smirnoff de Piatigorsk. 109 103. Cuupuoes, C. Mcropia EcceaTyKCKUXB MHHéPAXPHBIXE BOAB. Îla- TuropcKB, 1868. in 8”. De la part de l’auteur. 104. —— — Oruers no ynpaszenio KaBka3CKHMn munepass- HBIMU BOAaMu ha 1867 ro. in 8°. De la part de l'auteur. 105 LU — Tpasayrmka. Iaruropcx®B, 1868. in 8°. De la part de l’auteur. 106. Coxoroccxit, A. À. O abücrsin w 3HaueHim yriekyCaaro ra3a. Haruropcrz, 1868. in 8. De la part de Mr. le Dr. Smirnoff de Piatigorsk. 107— 111. Des diplomes et adresses (5) imprimés à l’occasion du Ju- bilé de 50 ans du Doctorat d'Enrenberg. 1868. 112. Ehrenberg, C. G. Ueber die rothen Erden als Speise der Guinea- Neger. Berlin, 1868. in 4°. De la part de l’auteur. 113. Reise der Oesterreichischen Fregatte Novara um die Erde. Zoo- logischer Theil. Band 2. 1 Abtheilung A. Wien, 1868. in 4. De la part du Ministère de l’intérieur d'Autriche à Vienne. 114. Mockoscria Vansepcurerckia u3Bbcris. 1868. N° 7. Mocxpa, 1868. in 8. De la part de l'Université de Moscou. Membres élus. Honoraire : S. Exc. Mr. le Lieutenant Général D. Serc, Levscnine. Actifs: (Sur la présentation des deux Secrétaires): Mr. Hocusrerrer, Président de la Société géographique de Vienne. Mr. le Dr. Lunexine de l’isle de Java. Correspondant: (Sur la présentation des 2 Secrétaires): Mr. Henri: Scaarrer de Tiflis. 110 SÉANCE DU 19 DÉCEMBRE 1868. S. Exc. Mr. I. Kozenizenwxo de Kharkov envoie une notice contenant encore quelques mots sur le Daphné Sophia. Mr. R. Hermann présente ses recherches sur différens minéraux. Mr. le Professeur ScaeriNe de Gôttingue envoie l'annonce de la pu- 1 blication de la nouvelle édition des oeuvres du célèbre Gauss, qui pa- raît’en 6 volumes, dont 4 sont déjà en vente. Le Docteur C. À. Marrius annonce le décès de son père, feu notre membre honoraire, célèbre Académicien et Botaniste Ch. Ph. de Mar- tius à Munich, mort le !/,; Décembre 1868. Mr. le Professeur H. Kansrex de Vienne écrit qu’il ne possède plus d'exemplaires du Rhynchoprion penetrans, mais que sur la demande de Mr. le Secrétaire Renard il s’est empressé d'en demander des exem- plaires par une lettre adressée à ses connaissances de Caracas. — Il ne doute pas d'en recevoir par la première occasion et il ne manque- ra pas alors d'en transmettre des exemplaires à la Société. Mr. Tuéonore Fiscuer, libraire à Cassel, envoie un prospectus in- vitant à la souscription de l'ouvrage de Théodore de Heuglin: Ornitho- logie Nordost-Afrika’s, qui va paraître en 15 livraisons de 2—3 feuil- les de texte avec 2 planches chromolithographiées au prix de 25 Gros chacune. Mr. Arserr S. Bickmore, Professeur d'histoire naturelle à l'Univer- sité Madison de New - York, fait don de son ouvrage sur son voyage dans l’Archipel indien oriental et écrit qu'il est occupé de la descrip- tion de ses collections faites pendant son long voyage dans l’Inde, pour les publier prochainement dans les Comptes rendus et Mémoires de cette Université. Mr. le Dr. À. Perermann de Gotha remercie pour sa nomination comme membre de la Société, fait mention des beaux travaux que la Russie a fournis aux sciences et principalement aussi pour l’avance- ment de la connaissance de son vaste Empire; il espère que les rela- tions littéraires avec la Russie deviendront de jour en jour plus sui- vies et plus utiles aux sciences. 111 Mr. le Secrétaire Dr. Renarp montre 2 photographies envoyées par Mr. le Dr. Ferdinand Müller de Melbourne, qui réprésentent une mon- struosité sur le squelette d’un ci-devant joueur de flute remarquable surtout par 2 femurs avec une patelle, une fibule et un tibia outre d’autres anomalies. Mr. Leoporn Grouxer de St. Pétersbourg donne quelques indications sur la manière de faciliter la publication des planches appartenant à son Enumération des plantes des Gouvernemens d'Ekathérinoslaw et de la Tauride. Mr. le Professeur Kocn de Berlin communique que le premier vo- lume de sa Dendrologie, contenant les arbres Polypétales vient de pa- raitre. — Il exprime en méme temps le désir de recevoir les anciens volumes du Bulletin qui ont paru avant sa nomination comme mem- bre de la Sociéte et écrit qu’à Ja bibliothèque de l’Université de Ber- lin manquent les années 1834, 1835 et 1836 du Bulletin, — L'Univer- sité tient fort à combler cette lacune. Mr. C. A. Dourx, Président de la Société entomologique de Stettin, prie de lui faire parvenir au plus tôt les Colèoptères de l’île de Java, si la Societé désire en avoir la définition, car il part au mois de Janvier pour l'Italie, où il passera avec son ami Stainton plusieurs mois à Rome. S. Exc. Mr. l’Académicien Aricu à Tiflis, de retour de son voyage à l'étranger, où il a passé plusieurs mois aux eaux de St. Maurice dans l’'Engadine supérieure, écrit qu’il est revenu enrichi d'une foule d’ob- servations scientifiques et de subsides littéraires. Il aen même temps communiqué des réponses fort intéressantes sur différentes questions concernant les changemens géologiques qu’à subis le presqu'ile de Ta- man depuis le temps de Strabon. Mr. le Professeur BarBoza pu Bocace de Lisbonne remercie pour sa nomination comme membre de la Société. Mr. le Dr. Guino Scuenzz envoie ses observations magnéto-méléoro- logiques faites à Budau pendant le mois de Novembre. Mr. Fréperic Kôppen, Secrétaire de la Société entomologique de St. Pétersbourg, exprime le désir d'obtenir pour Mr. Ausserer, Nevropté N 4. 1868. 15 112 rologue à Rovereto dans le Tirol méridional, un exemplaire du Mé- moire de feu Kolenati sur les Trichoptères inséré dans le 11-ème vo- lume des Nouveaux Mémoires de la Société. Mr. le Dr. Gosse de St. Pétersbourg, assistant à la séance, a expo- sé les résultats du voyage que, durant le courant de cet été, il a en- trepris à la presqu'ile de Hola. — L'expédition avait pour but la recherche d'anciennes mines d'argent, de cuivre et de plomb, qui dans le siècle passé avaient été exploitées pendant les règnes des Impératri- ces Anne et Elisabeth et qui se trouvent sur le littoral et sur les îles du Golfe de Kandalaschka. Après un aperçu historique sur les connais- sances antérieures de l'exploration de ces mines et sur les motifs de son voyage (entrepris en sociéte de 2 mineurs expérimentés de la Saxe) Mr. Goebel a parlé sur cette contrée sous les rapports géognosti- que et metallurgique. — Il à donné une esquisse de la vie des ani- maux et de la végétation qui caractérise ce pays. — Finalement il a développé les ressources: industrielles et mercantiles qu'offre cette région, principalement sous le rapport forestier, sous le rapport de la pèche, de la chasse et de la navigation, qui toutes admettent un grand dégré de développement. Mr. R. Herman a fait la démonstration d’un nouveau minéral rap- porté par Mr. Sabanéeff de son voyage à l’'Oural, et que Mr. Hermann a nommé Cyanochalcite. Mr. le Professeur H. Trautschold a parlé sur l'abondance des phos- phates minéraux dans plusieurs formations géologiques des environs de Moscou et sur leur valeur sous le rapport de l’agriculture. Mr. Jean Temisriaxorr à communiqué les résultats de ses recherches microscopiques sur la cuticule des végétaux et a montré ses relations par rapport à l’évolution des organes des plantes supérieures. Mr. Tchistiakoff est parvenu à montrer que la cuticule prend son origine des parois des cellules mères et que durant chaque division de la cellule elle est résorbée pour être reformée plus tard. Lecture de l'annonce de la part du Recteur de l'Université de St. Pétersbourg, sur la prochaine célébration du Jubilé semiseculaire de cet établissement, avec l'invitation a y prendre part. La Société a dé- 11 1) signé, en ayant obtenu son consentement, Son Exec. Mr. de Géléznoff comme son délegué à celte solennité. Remercimens pour l'envoi du Bulletin de la part de l’Académie Royale des sciences de Madrid, de la Société I. d'agriculture de Mos- cou, de l’Université de Lund, de la Société du Prince Jablonoysky à Leipzig, de la bibliothèque publique de Mayence, de la Société des sciences d’'Upsala et de la Société d'histoire naturelle de Fribourg. Des cartes photographiées pour l’Album de la Société ont été en- voyées de la part de S. Exc. Mr. Paul de Mouchanoff et du Dr. Hor- nemann qui aadressé la carte photographiée de feu son père Jeus Wil- ken Hornemann, célèbre botaniste de Copenhague mort le 30 Juillet 181. La cotisation pour les années 1867, 1868 et 1869 a été payée par S. Exc. Mr. Charles Merklin et pour 1868 par S. Exc. Mr. I. Os. Kalenitschenko. D'O;N"S-: Livres offerts. 1. Troschel, F. À. Archiv für Naturgeschichte. Jahrgang 34, Heft 1. Berlin, 1868. in 8°. De la part de Mr. Troschel de Bonn. 2. Marignac, M. €. Sur la culture lente de volatilisation du sel am- moniaque et de quelques autres substances. Genève, 1868. in 8°. De la part de l’auteur. 3. The Quaterly Journal of the Geological Society. Vol. 24, part 4. N° 96. London, 1868. in 8°. De la part de la Société géologique de Londres. 4. List of the geological Society of London November 1 st. 1868. in 8. De la part de la Société géologique de Londres. 5. Mittheilungen aus dem Osterlande. Band 18, Heft 3 und #4. Alten burg, 1868. in 8”. De la part de la Société des sciences naturel- les d’Allenbourg. 6. 10. 44° 12 18. 114 Tpydt WMnEPATOPCKATO BOIBHATO 9KOHOMuueckaro OG6mecTza. 1868 r. Towr 4-ÿü. BeiyckBe 2, 3. C.-Ierepôypre, 1868. in $. De la part de la Société I. libre économique de St. Pétersbourg. . Mocroecrin Bbaomocru. 1868. N° 257— 272. Mocksa, 1868. in fol. De la part de la Rédaction. Cospemennan abrouner. 1868. N° 42—44. Mocksa, 1868. in 4’. De la part de la Rédaction. . Pyccrit Bbcraux8. 1868. N° 11. Mocxkpa, 1868. in S°. De la part de ia Rédaction. C.-HemepGyprerin Bbaomocru. 1868. N° 325— 242. C.-Ierep6ypre, 1868. in fol. De la part de la Rédaction. St. Petersburger Zeitung. 1868. N0 314—334. St. Petersburg, 1868. in fol. De la part de la Rédaction. 2. Cmeepnan Houra. 1868. N° 256— 270. C.-Terep6yprr, 1868. in fol. De la part de la Rédaction. . Beuepnan Tasera. 1868. N0 259— 974. C.-Ierep6ypr&, 1868 in fol. De la part de la Rédaction. . Journal de SL Pétersbourg, 1868. N° 259 — 285. St. Pétersbourg, 1868. in fol. De la part de la Rédaction. + Courrier russe. 1868. N9 262— 271, St. Pétersbourg, 1868. in fol. De la part de la Rédaction. . Cospemennnua uasbcria 1868. N° 32S. Mockga, 1868. in 4°. De la part de la Rédaction. . Pyccria Bibaomocrn. 1868. N° 25%. Mocksa, 1868. in 4. De la part de la Rédaction. Apyté 3Apasia. 1868. N0 43 — 46. C.-ITerep6ypre, 1868. in 4. De la part de la Rédaction. . Annalen der Landwirthschaft, Wochenschrift. 1868. N° 49— 51. Berlin, 1868. in 4’. De la part du Ministère prussien d'agricul- ture de Berlin. Wochenschrift für Gärtnerei. 1868. N° 48 — 50. Berlin, 1868. in 4, De la part de Mr. le Professeur Koch de Berlin. 21. 19 Or 26. 27. 28. +2 e 32. 115 Mocroeckan Meauuunckan Tasera. 1868. N° 44 — 46. Mocxsa, 1868. in 4° De la part de la Rédaction. 2, Bulletin mensuel de la Société Impériale zoologique d’acclimata- tion. 2-de série, Tome 5, N° 10. Paris, 1868. in 8°. De la part de la Société Imp. zoologique d’acclimatation de Paris. . Mémoires de la Société des sciences physiques et naturelles de Bordeaux. Tome V, Cahier 3. Tome 5. Extraits des Procès - ver- baux et Bulletin bibliographique. Bordeaux, 1867. in 8°”. De la part de la Société des sciences physiques et naturelles de Bordeaux. . Notiser ur Sällskapets pro fauna et flora fernica Fôrhandlingar. Fôrsta Häftet. Andra Häftet. Helsingfors, 1848 — 52. in S°. De la part de la Société pro fauna et flora fennica de Helsingfors. . Pausepeumemckin m3BbCTia. 1868. N° 10. Kiesr, 1868. in S°. De la part de l'Université de Kiev, Zeitschrift der Gesellschaft für Erdkunde zu Berlin. Band 3, Heft 5. Berlin, 1868. in 8’. De la part de la Société de géographie de Berlin. Leonhard G. und Geinitz, H. B. Neues Jahrbuch für Mineralogie. Jahrgang” 1868. Heft 6. Stuttgart, 1868. in 8’. De la part de la Redaction. Verhandlungen der physical. medicinischen Gesellschaft zu Wäürz- burg. Neue Folge. Band 1, Heft 2. Würzburg, 1868. in 8°. De la part de la Société physico-médicale de Wurzbourg. Ceavcroe xosaücrBo um axbcoBoacr8o. 1868. Ironb — OKraôps. C.- Ilerep6ypr'e, 1868. in 8. De la part de Mr. le Rédacteur Bata- line de St. Pétersbourg. . Heidelberger Jahrbücher der Literatur. Jahrgang 61. Heft 8. Hei- delberg, 1868. in 8. De la part de l’Université de Heidelberg. . Archives néerlandaises des sciences exactes et naturelles. Tome 3, livr. 2. La Haye, 1868. in $. De la part de la Société hollandaise des sciences à Harlem. Heyer, Gustav. Allgemeine Forst- und Jagd - Zeitung. 1868. Juli. Frankfurt, a. M. 1868. in gr. 8°. De la part de Mr. G. Heyer de Münden. | 33. 34. 39. 36. 31. 38. 39. 40. 41. 42. 43, 116 Weeber, H. C. Verhandlungen der Forst- Section für Mäbren und Schlesien. 1867. Heft 3 und #4. Brünn, 1867. in 8°. De la part de l'auteur. Der Zoologische Garten. Jahrgang 9, N° 5, 6. Frankfurt a. M. 1868. in 8°. De la part de la Société zoologique de Francfort s. M. Sitzungsberichte der K. bayer. Akademie der Wissenschaften zu München. 1868. I. Heft 3. München, 1868. in 8’. De la part de l'Académie R. des sciences de Munich. Verhandlungen des naturhistorischen Vereines der preussischen Rheinlande, Jahrgang 24. 3-te Folge 4-ter Jahrgang. Hälfte 2. Bonn, 1867. in 8’. De la part de la Société des Naturalistes de Bonn. Verhandlungen der K. K. geologischen Reichsanstalt. Sitzung am 17 November. 1868. N° 15. Sitzung am Â-sten December. N° 16. Wien, 1868. in 8. De la part de l'Institut géologique de Vienne. Sitzungsberichte der mathematisch - naturwissenschaftlichen Classe der K. Akademie der Wissenschaften in Wien. Jahrgang 1868. N° 23—96. Wien, 1868. in S$. De la part de Mr. l’Académicien Haïidinger de Vienne. Proceedings of the Royal Society. Vol. 16. N° 99, 100. London, 4868. in 8”. De la part de la Société Royale de Londres. The transactions of the entomological Society of London, Third series. Vol. 4, part the fifth. Vol. 5, part the eighth. London, 1868. in 8°. De la part de la Société entomologique de Londres. Atti della R. Accademia delle scienze di Torino. Vol. 2, disp. 7. Torino, 1867. in &. De la part de l'Académie Royale des sciences de Turin. The transactions of the Linnean Society of London. Vol. 26, part the first. London, 1868. in 4°. De la part de la Société Linnéenne de Londres. The Journal of the Linnean Society Proceedings (Session 1866— 67.). London, 1867. in 8. De la partide la Société Linnéenne de Londres. 44. 46. 47 49. 90. 51. 52. 53. 117 List of the Linnean Society of London. 1867. in 8°. De la part de la Société Linnéenne de Londres. . The Journal of the Linnean Society. Botany. Vol. 9. N° 39, 40. Vol. 10. N9 41. London, 1867. in 8°. De la part de la Société Linnéenne de Londres. — —— of the Linnean Society. Zoology. Vol. 9. N° 36—38. London, 1867. in 8°. De la part de la Société Linnéenne de Londres. Report of the thirty-sevénth meeting of the britisch Association for the advancement of science. London, 1868. in 8°. De la part de l'Association brilanique pour l'avancement des sciences à Londres. . Bulletino meteorologico dell’Osservatorio del R. Collegio Carlo Alberto in Moncalieri. Vol. 3. N° 10. Torino, 1868. in 4°. De la part de la Rédaction. Upsala Universitels Arsskrift. 1866. Upsala, 1866. in 8°. De La part de la Société Royale des sciences d'Upsal. Nova acta Regiae Societatis scientiarum Upsaliensis. Seriei tertiae. Vol. 6, fasc. 2. Upsaliae, 1868. in 5°. De la part de la Société R. des sciencos d’'Upsal. Abhandlungen der naturforschenden Gesellschaft zu Halle. Band 10, Heft 3 und 4. Halle, 1868. in #. De la part de la Société des Naturalistes de Halle. Comptes rendus hebdomadaires des séances de l’Académie des sciences. Tome 67, N° #— 13. Paris, 1868. in #’. De la part de l'Académie des sciences de Paris. Bulletin de la Société géologique de France. 2-de Série, Tome 25, N° 2, 3. Paris, 1868. in 8°. De la part de la Société géologique de France à Paris. Annales des sciences naturelles. 5-ème Série. Zoologie. Tome 9, N° 2, 3 et 4 Paris, 1868. in 8°. De la part de la Rédaction. —— des sciences naturelles. 5-ème Série. Botanique. Tome 8, N° 5, 6. Paris, 1867. in 8. De la part de la Rédaction. Bulletin de la Société botanique de France. Tome 15. 1868. Revue bibliographique. Paris, 1868. in 8’. De la part de la Société bo- tanique de France à Paris. 59. 60. 61. 62. 63 64. 66. 67. 68. 69. 118 . Berichte über die Verbandlungen der naturforschenden Gesellschaft zu Freiburg i. B. Band 5, Heft 1. Freiburg i. B. 1868. in S°. De la part de la Société d'histoire naturelle de Fribourg. . Gartenflora. 1868. October. Erlangen. 1868. in 8°. De la part du Dr. Regel de St. Pétersbourg. Monatsbericht der K. Preussischen Akademie der Wissenschaften zu Berlin. 1868. August. Berlin, 1868. in S'. De la part de l'Aca- démie R. des sciences de Berlin. Hjelt, Otto C. A. Minnes-tal ôfver Alexander von Nordmann, Helsingfors, 1867. in 4°. De la part du Secrétaire Renard. Stoppani, Antoine. Paléontologie lombarde. (1 Série avec 31 planches et Série 3-ème avec 60 planches.) Milan, 1858 — 65, in &. De la part de Mr. l'Abbé Antoine Stoppani à Milan. Reise der oesterreichischen Fregatte Novara um die Erde. Zoolo- gischer Theil. 2-ter Band. 1 Abtheilung. B. Wien, 1868. in #. De la part du Ministère d'état autrichien à Vienne. Vacani, Camil. Della laguna di Venezia e dei Fiumi nelte attigue provinze. Firenze, 1867. in 8°. De la part de l'Institut lombard des sciences de Milan. Brnemuuxs Pocciñïcraro OGmecrBa Caaogozcrsa 88 C.-Terep6ypré. 1868. N° 6. C.-Ierepôypre, 1868. in 8°. De la part de la Société d'horticulture russe de St. Pétersbourg. . Cadoew Kaïenaaps Ha 1869 roxr. C.-Ierep6yprr, 1869. in 8°. De la part de la Société d'horticulture russe de St. Pétersbourg. Annalen der Landwirthschaft in der Preussischen Staaten. Monat- schrift. Jahrgang 26, December. Berlin, 1868. in 8°. De la part du ministère d'agriculture de Prusse à Berlin. Ceavcroe XosaücTzo m AbcogoacrBo Ha 1868 roxr. Hoa6pr. C.- Ierep6ypre, 1868. in 8. De la part de la Rédaction. Neues Lausitzisches Magazin. Band 45. Doppelheft 1. Gürlitz, 1868. in 8°. De la part de la Société des sciences de Gürlitz. Jahresbericht der naturforschenden Gesellschaft Graubündens. Neue Folge. Jahrgang 13. Chur, 1867. in 8°’. De la part de la Société des Naturalistes de Coire. 70. vie 15. TT: 119 Sulzfluh. Excursion der Section Rhaëtia, Chur, 1865. in 8°. De la part de la Section Rhaetia de la Société des Naturalistes de Coire. Preisschriften. Gekrônt und bherausgegeben- von der Fürstlich- Jablonowskischen Gesellschaft in Leipzig. XIII. Johannes Falke: Die Geschichte des Kurfürsten August von Sachsen. Leipzig, 4868. in 8’. De la part de la Société du Prince Jablonovsky à Leipzig. Mittheilungen der schweizerischen entomologischen Gesellschaft. Band 2, N° 3. Schaffhausen, 1868. in 8°. De la part de la Société suisse entomologique de Schaffhouse. Lunds Universitets - Biblioteks Accessions - Katalog. 1867. Lund, 186S. in 8°. De la part de l’Université de Lound. . Acta Universitatis Lundensis. 1867. Philosophi, Sprakvetenskap och historia. Lund, 1867— 68. in 8°. De la part de l'Université de Lound. Michelin Hardouin. Monographie des Clypéastres fossiles. Paris, 1861. in 4. De la part de la Société géologique de France à Paris. . Mémoires de la Société géologique de France. 2-ème Série. Tome 5, part. 4. Tome 6, partie 1. Paris, 1854 — 56 in 4. De la part de la Société géologique de France à Paris. Bickmore Albert, S. Trave]s in the East Indian Archipelago. With maps and illustrations, London, 186$. in 8. De lat part de l’auteur. N: 4. 1868. 16 ul LAIT ke 4 “dat a ra [Éd {y EN Hit ie ta AP Mt SA ti ul ï En ( el + ACUT “x iii (Pre tas RATE a nn | || FU A La De à 4. ah si bel d f “} AN TT Ve 7 14: 4 À no a te ‘4 ci) ‘ AS A uh a PA (hs le at il rs 1 hab e fase auf HA 2286: ul alurte dis “a EU ACTE COUT Lil NA A: qu hi j we AA Eure \ 22 ton TT ñl. Are CAPE dat ‘ny de pu MUC AUS cl art 12 73 LU (a 1 + N F2 n Ci SET MST OE Qu A : Je UNS Kb FAR, 4 4 ue à HU mi bite CEE RUES ds à far Li jar LM aid NEA: at sai 1 ‘Wir Ji: ti) ai Me: wi | RE / oh adieu à DT qe ie À 18e ME Re" ot 4 We N * À ne Fi Me Pets VAN We 07 in: ns nl pa An fur TABLE GÉNÉRALE DEN MATIÈREN POUR L'ANNÉE 1868. Dac Baron, E. Ranodon Kessleri. Ein neuer Wassermolch aus HU dem südlichen Theile Westsiberiens. . , . . . . I. 138 Becuer, A. Reise nach dem Kaukasus, . . . . . . . . J. 191 BranpT, Ed. Untersuchungen über das Gebiss der Spitzmause (SorexOuv.) mit 60 TATClIRE" + 7e eee AS M MNLIE 76 Eicuwain, Ed. Die Lethaea rossica und ihre Gegner. 2-ter NaGhtrags Re EE ONE NNREANTENEe ACTE LUE TE EN ee PRET TUE GrRuner, L. Zur Kenntniss der Vegetationsverhältnisse von Dan A0 NAT ENONMEU De LR A AA EN RE ES 0) —— Enumeratio plantarum, quas anno 1865 ad flumina Borysthenem et Konkam inferiorem in Rossiae austra- lis provinciis Catherinoslaviensi et Taurica collegit. (Cum 1 tabula.). . RE TE NT SE 6 te 400 Hanz, C. O. Beitrag zur Kenntniss des Polyporus officinalis Pries (Mit 25 Fafeln STARS Ne Ne TNT cents Herver, Ferdinand v. Plantae Raddeanae Monopetalae.. . . HN 1 HERMANN, R. Forigesetzte Untersuchungen über die Zusam- mensetzuhe des Aeschynits.t. 7": -) Lee eliee vil AU —— Ueber die Zusammensetzung des Tchewkinits von Corom andere en EU RTE Ar PE A un 14 HA Lee # AN SE au / FARMER . an | L. LP TELE TA EE dpi sn road ; came, L (UE À PEAU N $ k Ie ns Fu PL 1 AL EPA De TETE" He \ 1 | Neon van RE Fan Lie DILDN 40: 1 LT UT ARR ax ii A: lu “4 À \ 107 DA ape 12 ul AA HUE) rugrd san) PANte RARE W ti 1] ADN Hour ANT | ) l di F] miel à) a rot 1 vu LA à a | Le 1 1 | « PATES t CRIE ART Le au Qu}, 1 1 LTD al L'esac Ti | Ne u fa NT hi \ ! A 7 FOR: AE He ;! ETS LR Wa À ù (ALTEE 144 NA 110 va Lu n sn d it TEE | y Wio " à L AT NME, JU de Erklärung der Tafeln I—VI. Alle Figuren sind nach der Natur gezeichnet und drei- mal vergrôssert worden, ausser derjenigen, welche eim- zelne Zähne vorstellen und um das funffache grôsser sind. Die Bedeutung der Buchstaben ist für die entsprechen- den verschiedenen Figuren dieselbe und zwar: a’ Die Spitze des unteren Schneidezahns. a" Die erste Zacke des unteren Schneidezahns. !"" Die zweite Zacke des unteren Schneidezahns. & * Die Spitze oder der Hacken des oberen Schneidezahns. ‘+ Der Hôcker des oberen Schneidezahns. ++ Das hintere Hückerchen Schneidezahns. + Die Wurzel des Schneidezahns. ‘+ Das innere Zäckchen der Spitze des oberen Schnei- denzahns. Der erste obere seitliche Schneidezahn. * Das Hückerchen des ersten oberen seitlichen Schneide- zahns. Der zweite obere seitliche Schneidezahn. Der Hücker des zweiten oberen seitlichen Schneidezahns. Der dritte obere seitliche Schneidezahn. * Der Hôcker des dritten oberen seitlichen Schneidezahns. Der obere Eckzahn. Der Hôcker des oberen Eckzahns. Der obere Lückenzahn. * Der Hücker des oberen Lückenzahns. Der erste obere Backzahn. a &8 &S & 28 S © Tree NME RSS 126 Das vordere Prisma des ersten oberen Backzahns. Das hintere Prisma des ersten oberen Backzahns. Der vordere Hücker des ersten oberen Backzahns. Der hintere Hücker des ersten oberen Backzahns. Der zweite obere Backzahn. Das vordere Prisma des zweiten oberen Backzahns, Das hintere Prisma des zweiten oberen Backzahns. Der vordere Hücker des zweiten oberen Backzahns. Der hintere Hücker des zweiten oberen Backzahns. Der dritte obere Backzahn. Das vordere Prisma des ersten oberen Backzahns. Das hintere Prisma des ersten oberen Backzahns. Der vordere Hücker des ersten oberen Backzahns. Der hintere Hücker des ersten oberen Backzahns. Der vierte obere Backzahn. Der Zwischenraum der oberen Schneidezähne (spatium interincisiviale). Die Oeffnungen der Zwischenkiefer (foramina incisiva). Die Zwischeukiefernath (Sutura maxillo-intermaxillaris). Jap TE Stellt das Zahnsystem der gemeinen Spitzmaus (Sorex vulgaris L:) vor, und zwar: Fig. 1 — 7, Das Amursche Exemplar. 4. Der Schädel mit den Zähnen von der Seite. 2. Der Schädel mit den Zähnen von oben. 3. Der Schädel mit den Zähnen von unten. 4. Der Schädel mit einem geschlossenem Unterkiefer von der Seite. 5. Der UÜnterkiefer mit den Zähnen von der Seite. 6. Der Unterkiefer mit den Zähnen von unten. 7. Der Unterkiefer mit der Zähnen von oben. © 127 Fig. 8—12. Von der gemeinen Spitzmmaus (Sorex vul- garis L.) aus den Umgegenden von St. Petersburg. Fis. 8. Der Schädel und der Unuterkiefer mit ibren Zähnen À von der Seite. » 9, Idem von einer jungen Spitzmaus (Sorex Yulgaris L.). » 40, Verschiedene Formen und Lagen der Zwischenkiefer- üffnungen (foramina incisiva), » A1. Einzelne Zähne des oberen und unteren Kiefers mit ihren Wurzeln. » 142. Obere und untere Backzähne von unten, an denen man die Prismen und die Hücker wahrnimmt. TAB: ‘IE Fig. 1—4. Zähne der Zwergspitzmaus (Sorex pygmaeus Laxm. Fig. 4. Der Schädel mit den Zähnen von der Seite. » 2, Der Schädel mit den Zähnen von unten. » 3. Der vordere Theil der Oberkieferknochen mit den bei- den vorderen Schneidezähnen, von oben. »s 4. Der Unterkiefer mit den Zähnen, von der Seite. Fig. 5—15. Zähne der Wasserspitzmaus (Crossopus fo- diens Wagl.). Der Schädel mit den Zähnen von der Seite. Der Schädel mit den Zähnen von oben. Der Schädel mit den Zähnen von unten. Der Schädel mit den Zähnen von der Seite und mit geschlossenen Kiefern. » 9. Der Unterkiefer mit den Zähnen von der Seite. » 10. Der Unterkiefer mit den Zähnen von unten. » 14. Der Unterkiefer mit den Zähnen von oben. 17 2 OO "I © Où é 128 Fig.12. Einzelne Zähne mit ihren Wurzeln. » 13, Die Backzähne von oben. » 44. Verschiedene Formen und Lagen der Zwischenkiefer- üffuungen (foramina incisiva). » 15. Untere Schneidezähne verschiedener Exemplare, welcle eine verschiedene Anzahl und eine verschie- dene Anorduung der Zacken darstellen. Tag. IIL Zähne der geôhrten Spitzmaus (Crocidura leucodon Wagl.). Fig. 4. Der Schädel mit den Zähnen, von der Seite. » 2, Der Schädel mit den Zähnen, von oben. » 3. Der Schädel mit den Zähnen, von unten. » 4, Der Schädel mit den Zähnen, von der Seite und uit seschlosseien Kiefern. » 5. Ein Unterkiefer, von der Seite. » 6, Ein Unterkiefer, von unten. » 7, Ein Unterkiefer, von oben. 8. Einzelue Zähne mit ihren Wurzeln. » ‘. Die Backzähne von der unteren Fläche gesehen. TAB: LIN. Fig. 1—7. Zähne der Hausspitzmaus (Crocidura aranea Blas.). Fig. 14. Der Schädel mit den Zähnen, von der Seite. » 2. Der Schädel mit den Zähren, von oben. » 5. Der Schädel mit den Zähnen, von unten. Mer Schädel mit den Zähnen, von der Seite mit geschlos- senen Kiefern. ro. Ein Unterkiefer mit den Zähnen, von der Seite. 6. Ein Unterkiefer mit den Zähuen, von unten. 7. Ein Unterkiefer mit den Zähnen, vou oben. rs . 42; LL (4 Qt Der Der Der Der . Der . Der Der 129 Zähne der Bisamspitzmaus (Crocidura sua- veolens Pall.). Schädel mit den Zähnen, von der Seite. vordere Theil der Oberkiefer mit den vorderen oberen Schneidezähnen. Schädel mit den Zähnen von unten. Schädel mit den Zähnen, von der Seite und mit seschlosseien Kiefern. Unterkiefer mit den Zähnen, von der Seite. Unterkiefer mit den Zähnen, von unten, Unterkiefer mit den Zähnen, von oben. ai V # 4. Zahnsystem der italienischen Spitzmaus (Pachyura etrusca Selys.). Schädel mit den Zähnen, von der Seite. Schädel mit den Zähnen, von der Seite und mit seschlosseneu Kiefern, Unterkiefer mit den Zähnen, von der Seite. Schädel mit den Zähnen, von unten. 11. Zahnsystem der indischen Spitzmaus (Pachyura indica Geoffr.). Schädel mit den Zähnen, von der Seite. Schädel mit den Zähnen, von oben. Schädel mit den Zähnen, von unten. Schädel mit den Zähnen, von der Seite, und nuit geschlosseuen Kiefern. Unterkieler mit den Zähnen, von der Seite. Unterkieler mit den Zähnen, von unten. Unterkiefer mit den Zäbnen, von oben. 130 Tas. VI. Zähne der niedlichen Spitzmaus (Diplomesodon pul- chellus Brndt.). Fig. 1. Der Schädel mit den Zähnen, von der Seite. » 2, Der Schädel mit den Zähnen, von oben. » 3. Der Schädel mit den Zähnen, von unten. » À. Der Schädel mit den Zähnen, von der Seite und mit seschlossenen Kiefern. r Unterkiefer mit den Zähnen von der Seite. r Unterkiefer mit den Zähnen, von unten. r Unterkiefer mit den Zähnen, von oben. D D D v 1 OS © © © œ ot 9; 12. 130 EXPLICATIO TABULAE VIL Fig. 1 — 3 Isatis maeotca. Silicula matura triplo aucta. Silicula transverse secta, magis aueta. Sectio transversalis parietis exterioris loeuli semiriferi; f- gurae a. et b. varias dorsi formas ostendunt, Fig. 4 — 7 Onobrychs declivium. Legumen formae longispinae, fere 8-plo auetum. Legumen transverse sectum: imaginis partes obseurae cavi- tates repraesentant. a, b et ec, variae formae semina, fere 10-plo aucta. a” et b’. semina transverse secta. Fig. 8 — 9 Onobrychis sativa. Semen. a et b. Semina transverse secta. Fig. 10 Onobrychis graciis. Legumen maturum. Fig. 11 el 12 Eragrostis borysthenica. a. Spicula aucta; b. ejus pars infima. Spicula fructifera: pi. palea inferior; ps. palea supe- rior; CS. Caryopsis. <: Me. à > % LIBRARY.* M7 AO RT OMNPINENT PTS PODTRRERE EE CN Art cale dut l NU ITR ; de SUR { : UV Fa Le UE F Vs } .” ne ji ral h at date } de sai Are phr L| À | $ Male airs Allo tarte diloaË res Mu tip “MT : A k He PL | , Aer rie D FECEN se Ce Wear LIVRE NE j ANT : mutuel ras haidamoluus ol AE, no 1759 DER NOCC EEETRETTEUSS EE CE EE 4 £ ET RTS LI J| 1 NES : at il 4 su din ddeial da 2 fac 0 4 | “RU SATA LULU * 8 8. Le dl ee. D os Me «po gi ® AA | . #f sx ds su: a 16 # nr a “ss FANS A A à FAR hi Air PA ANA DRAM Ne uma à : 4 A tits soie M W ie a il ne. ! wi | AN MT mou Hluoige at) Ar ELE ul ie many LUCE ci ous ci ni. soleq hi sl sus) FA OL \ er 16 66. E Il. PA : 160 | # | JA A CN lb ue | éabodtèh k 1 4 « : è 2. D. D —- a = Le y. LE + M RAR U Sd | \ | seb | LES ee : PART NAS Le ï UE 2 h .. à a aaa. k. L 8 gè" mie — h3 I2x 15 ae he ST A/R ACER ES) ia sd tnt xabcdféh k re ] He ha. ie ie Sorex vulgaris Fe Jr. B.Banaut 35 Mocksé a ( ÛTS—- & \ Gal ee D tre TA XN RENE ME EN AA LES po SR El per leu es Sorex pygmaeus Laxm. 5 he 6. F nn " | / ï LS , SC É PPT RESS de GRrT PTIT he RTS HN GS dabOr onu SN LES Crossopus fodiens Wagl. Jur.B.Baxmaxr 25 Mockeé | AN “| il À Bulletin 1868.PIL Tab.Iil. UN DORÉ LR Crocidura leucodon Wagl. Bulletin 1868 PII. Tab. IV. Crocidura aranea Blas. Sorex (Crocidura) suraveolense Far d E L Tee F MORTE n y dde s x le FA Jedi l chi Bulletin 1868 PIL Tab. V. Figl. e. ; / ; | d. h 4. . RG { LIEN D RS : abdf 8 hk DS Nr Co, Pachyura etrusca Delys 5, eu 6. à fé { a — du 0e = ç” FTP arinr mnt ne eu mn j é BAUER NU k- ur «rs / Dr | NA PT e SE { AA à Fachyura indica Geoftr Eden loco Pi Toul (UE ‘ C- Diplome sodon pulchellus Brndt. Jr. BE Baxmane ne Bulletin 1868.PIL Tab. VIL re mA IT, 12 lsatis maeotiea 2 K 4,77 Onobrychis dectivium._ E 8-9 Onobrychis sativa F0 Onobrychis gracilis._ F2. Eragrostis aegypliaca Jr. B EBaxmams ulletin 1866.P IL. \ il | MT (0 ®) D Sum D > D 1 Trichoptilie ns. # 1 ! DA e + N # l'E 10" £: 1e4 AE F4 FE 17 à (el Ê co Ÿ à f ja es Tab VIIL. ni { - f Tr SS 0’ ÿ 1 Ê 12. Scyâmaenides. He 4 CE) CE d. d'à Pa FE d' l a" \ SR (A Jrr. E Boovaxr 57 Mockë: 1 Lô _ Les 3 autres planches de l’article de Mr. le Dr. Brandt paraitront au prochain Numéro. — + x > A EE 2 CO OO EN * : r ; , g 1 Mar. BBaxmarre. Bulletin 1868. PIL Do Aa Nat act del. Jur.B Baxmare. Bulletin 1868.PII. Jr B Baxmans. Ag Nat auct.del. DEA I