«"CAROLI LINNAI AMed. Dott. £v im Academia Upfalienft Prof. Reg. c Ord. Dr NECESSITATE PEREGRINATIONUM INTRA PATRIAM. EJUSQUE ELENCHUS ANIMALIUM PER SUECIAM OBSERVATORU M. ———— « Accedunt ^ JOHANNIS BROWALLII EXAMEN EPICRISEOS SIEGESBECKIAN/E | IN SYSTEMA PLANTARUM. SEXUALE. E. JOHANNIS GESNERI Med. Doct. Pbyf. & Matb. Prof. Ord. DISSERTATIONES Dr PARTIUM ZEGETATIONIS xv FRUCTIFICA. TIONIS STRUCTURA , DIE, P RENTIA rr USU, m M, gu In quibus Elementa Botanica dilucide dine LUGIUNISATAPFORUM, Apd CORNALIUM HAARK, 1743. aio. oan AL m. CAROLI LINNZEI - MEDICIN/E DOCTORIS ORATIO. Q. UA PEREGRINATIONUM PONECPURSA PAIR dI4AOM ASSERITUR PPDCESSILA S, Habita UPSALI/E, in Auditorio . Carolino Majoi MDCCXLI OQGobr. xv 11. QUUM Medicine Profeffionem Regiam & Ordinariam fufciperet, SJE RUE M:TIS SUMM E FIDEI von m20; EXCELLENTI$$1MO CELSISSIMOQUE C. O Mjl)A 1. D. CAROLO GYLLENBORG. REGIS REGNIQUE SUECIJE S.ENAOORI, R£GIJ CA4ANGELLZAAR IE Z uvas 8 4 49 13 ACADEMI/E UPSALTIENSIS CANCELLARIO, M/ZECENATI SUMMO, Hanc Oratione:!s. D. D. D. Devoti[]imus CAROLUS LINNZEUS. DESSEN me WRSUR OR CAM RC Pe Rura OMNIUM ORDINUM HONORATISSIMI, EXOPTATISSIMI, L3 Uod felix fauftumque effe jubeat Deus "Ter Optimus Maximus, fpar- tam, Auditores Honoratiffimi , ab clementiflime mihi demandatam, & 5 in Facultate Medica ad illuftre hoe Betis Ponbtedut. a me , uunam bono & felici omine , exornandam aggredior. , Et, cum ad capienda novi hujus muneris aufpi- Cia, judfe & ritu Majoribus confueto , legibusque Academicis praícripto, in tam illuftri Dc&iflimo- rum Patrum Civiumque confeffu, verba mihi jam funt facienda , fateor , quz (ingula, hominibus ad dicendum E cedtapibus , timorem injicere confueve- runt , ea fefe mihr , hodierno die , objicere uni- vería ; five enim loci amplitudinem , five Audito- rum dignitatem ; live le&tiflimorum hominum fre- quentiam, íive denique mcam dicendi tenuitatem A3 con- a4 CAROLT BINNJI contemplor , fateor ingenue hxc effe , qux mul- tum perturbationes mihi adferre poflunt. Etenim fi cloquentiffimos olim Viros accepimus, cum ad perorandum veniflent , ita expaviile ac animo fuifle. commotos , ut plane obmutuerint ; Quid mihi tandem animi efle oportebit , cui in facundix aliqua promtitudine ac fplendore , nulla vel naturx vel exercitationis adfunt. przfidia. Quum tamen aliquid mihi eft dicendum; in il- lo, quem alis , ex hoc loco verba facientibus , denegare non íoletis favore ac humanitate , per- fugium erit ; quo fiet, ut , quod fpero, fermo meus, quantumvis tenuis & inexercitatus , velut fecundis fubve&us ventis , quem fibi propofuerit portum , facile confequatur. Materiam igitur , Auditores Honoratiffimi , nec a przefenu tempore; nec ab hac, quam ingredior, Íparta; nec ab occupatione, qua, ex nutu & vo- luntate Celfiftuüimorum Ordinum Regni, nuper fum defun&tus, & ex qua recens ad has mufas , nunc redux fum fa&tus , alienam , fed hifce fingulis, mca quidem opinione , aptam fatis & accommoda- tam, veftra fultus benevolentia, pertractabo , de Peregvinationum intra. patriam. inflituendarum. ue- ceffitate , fruéiuque eximde ,. Medicis imprimis ,. per- cipiendo , limpliciter & populariter dicturus, idque opcram daturus, ut dicendi tenuitas dignitate re- rum ac imprimis fermonis brevitate , gnaviter com- pentetur. Omnis OU UR 180. ; Cal3U3S3a0731303 137373130305 729 0903023030373 0203 Mnis noftra Scientia duobus nititur fundamen- tis: Ratiocinio videlicet ac Experientia; hz duo amiciffimo foedere juncta bonum Medicum con- Ítituere debent. "Equidem fatemur Ratiormend: negotium 2 eque feliciter in mufeo poffe expediri, ac in peregrina- tionibus, dummodo cum Viris folide eruditis com- mercium haberi liceat. At Lxperimtia , rerum illa magiftra , fine qua loqui erubefcat Medicus she. dnguam, expe- rentia illa ipfa eft , qux tot veterum , atque in hifcé' Divinum Senem Hippocratem , ipíiusque Ícripta , quz integris ante Chrifli nativitatem dd. culis. lucem adfpexerant , immortalitati. confeciavit. Solius enim. Hippocratis fcripta funt, quz, inter tot feliciffimorum ingeniorum inventa & artificiofe fabricata [y ftemata ; zn omni labe ac mutatione in- concuffa, immota, integra , immo intacta , in. hunc ufque diem perdurarunt , & perdurabunt pofthzc. Utique experientia eft, qux tot celeberrimorum Medicorum capita omni. tempore coronavit, atque etiamnum hedie coronat , & id przílat, ut inter przcipuos Medicorum titulos hic cenfeatur, Zxpe- rienipuua vocari. Przgreditur Experientia , fub- fequuntur Ratiocinia ; illa materiem fciendorum fufhcit; hc ex datis phzcnomenis confulta de re- bus infituunt ,. & , pottquam trutinam judicii ad- hibuerunt , verit ates cruunt , ac de rebus propofitis feliciter concludunt , ftatuunt, determinant. A 3 Expe: 6 CAROLI EDNIN ET Experientia in rebus medicis debet animari Ra- tiocinus , fine quibus hac non eft nifi res mortua ac velut rudis indigeffaque moles: Kationes expe- rientia deítitutz. nihil juvant , utpote qux inge- niorum , opera fua abutentium, mera funt fomnia, mera phantafmata , ac meteora. Lie Veteres hanc non ex utero materno fecum eduxerunt. Multo fuit ufu opus ac labore, antequam homines illa re- &e initruerentur. — Fatetur ipfe Duofrorides multa íe ad augendam experientiam confeciffe itinera; & reliqui Medicorum Patres, paffim in fcriptis fuis, yaria fua itincra loquuntur. & produnt. ACADEMÍ£Z i hunc fimem inftitute funt, ut Viri in omni eruditionis. genere probe verfati , ac infuper rerum locupletati- experientia , jluc evocentur ; & ut fcientiarum avida. Juventus ad has fedes confluat , in quibus ab experientia non minus quam eruditione Profcfíorum proficiant, quas dotes ; in Doctoribus fuis , pulcherrimo fem- per connubio junctas, par e(t ut fu(piciat ac vene- retur. | Apud Academias vafla ac fumtuofa Librorum fupellectilia conduntur, in. quibus obíervara Erudi- torum; , tamquam totidem eorum legata ac teíta- menta aflervantur , ut qui literis fideliter operam navant, erudit:onis , experientia etiam excultz ac firmatz , reddantur compotes , qux 1n publicis hifce fapientiz cimelüs reconditur , & exinde bonis in- genis, tanquam venales merces, ufurpanda expo- nitur. Etiam OQ. B. A',L.l-O. 3 Etiam Aofocomia inftruuntur , ut futuri Medici ex le&o zgri ea difcant ; qux ex libris difci ne- queunt; ufu quippe ac Experientia per autopfiam , & manuum applicationem exferente heic fuas vires; ficut omnium accuratiffime certi alicujus hominis exprimit lineamenta , qui non ex aliorum relatione, íed ex illa, quam per fuos oculos animo impreflit idea , hominem depingit. T heatra ZAnatomica conftruuntur , ut in alieno corpore , tanquam in. fpeculo, noftrum corpus ejuí- que ftru&turam intueamur ; ficut. terrarum , I€gio- num, urbium fitus, hominumque i in his degentium mores , inflituta, did certius 1lli percipiunt , qui ipfimet fuis pedibus loca ifta calcarunt , & quz me- moratu digna ipfi fuis. ufurparunt fenfibus , quam qui ex vagis & fallacibus chartis, ac, narrationibus Geographorum unice dependent. Horti. Academici hic. inftituuntur ,, ad. quorum plantationem varii generis vegetabilia , ex univerfo crbe colligi folent; ut hac ratione veluti in parvo mundo majorem intueamur. Huc Pbyfrca fufirumenta compottari folent , eum videlicet in finem , ut clementorum abftrufz vires, qux alioquin fenfus noftros fugiunt , oculis fubjt- ciantur , atque fic in ipfa adyta ac penetralia natu- Dr, quantum permittit ingenii humani perfpicacia , ilicet perducamur. Hic Naturz & Artis Muf?a colliguntur, ut uno intuitu INaturz lufus & prodigia copfpiciantur. Hzc omnia apud. Academias eum in finem infti- tuuntur , ut per Éxpcerientam multa cognofcere diícat Juventus; omnia , inquam, eo tendunt , ut 4. uno 8 CAROLI EINN./EI uno loco, uno terrarum angulo conftitutus ingen- tes omnigenz Sapientiz opes acdivitias, inque his, ipfius etiam NNaturz latifundia perícruteris , & ri- meris, illamque cognitionem rerum tibi acquiras, quz alioquin, & fzpe numero fruftra, per immen- los terrarum tractus eflet quxrenda. Quare Peregrinationes, ad Academias, meo qui- dem arbitrio, non funt ncgligendz , fed illis, qui ad folidiorem fapientiam experientia fuffultam. & corroboratam , adípirant, perneceffarie habendz. Atque errant , me quidem judice , illi enormiter , qui in ftudiofz juventutis animis contemtum Aca- demiarum excitant, & ut artium ftudiofi has fe- des fugiant, peftifera fuggerunt confilia; non con- fiderantes , breviffuiumo temporis curriculo, in his officinis , longe majora & excellentiora per expe- rientiam hauriri. pofle ac perfentifci , quam intra pri- vatos parietes & limina mufei, le&ione quantumvis multijuga, indefefla, & per omne vitz fpatium extenfa. JEmulatur certe , íi quod res e(t dicendum , no- ftra hxc cum reliquis exterarum. Nationum Acade- miis , bona & folida horum omnium , de quibus jam dixi, inftitutione egregia & exemplari: nam & Hortis Botamcis , & Nofocoss , & Obfer vatorus A- Jironosucs , & Infirumentis Phyfieis , & Praparatis Anatamicis &t ceteris artium ac fcientiarum admi- niculis magnificis , excellere incipit hxc alma mufa- rum fedes Upfíalienfis , atque ita quidem excellere (nec enim hujus rei commemoratio ab hoc loco & tempore eft aliena,) ut Academiis omnibus exteris, fi Deus benigniora fata impertiat , palmam prope- diem facile praripere poffe videatur. Et O "RAUSTPSHP eo, 9 Et quamquam aliz, prx aliis, Academix certis quibusdam gaudent przrogativis; prout enim fcien- tia aliqua , in hac aut illa natione, in majori vel minori pretio habetur , ita etiam magis vel minus cxcolitur , ip(ique doctores fcientiarum vel excel- lentiores exiftunt vel etiam fequiores; & ubi qux- fo excellentiora hoc tempore vel frequentiora ceje- brantur Aofocomia , quam Londini Anglorum? ubi plures Operationes Chirurgicz adornantur , quam Lu- tetig Parifiorum? ubi elegantiora preparate Ziauato- sica monftrantur, quam Lugduni Batavorum? ubi plura colle&tanea in Botagics atllervantur , quam Oxo- nix: ? Quamquam, inquam , hzc vera fupt, non ta- men eos fatis confiderate fe gerere , aut (ibi patrizque bene confulere exiftimo , qui foris ea quxrunt , qux funt domi ante oculos pofita ; quique ad exteras Academias peregre abeunt , nondum bene jactis ftudiorum fundamentus in patrio folo. Non da- bium eft, quin hos demum erroris fui vehementer poeniteat ! Qui rudis & indoctus patrix. terminos egreditur, raro doctior regreditur! Numquam ve- ro ejus temporis quemquam poeaitebit ,. quod ad patrias Academias bene collocaverit! Nam qui bo- nus exftitit artium ftudiofus apud Academias , idem etiam optimus ac folidiflimus Vir, in omni nego- tiorum genere, exfliturus eft! Qui in terras calentes peregrino fole abitu- rus, folida primum ftudiorum fundamenta apud natalis terrz Academias pofuerit , 1s domum lon- ge utiliores merces reportabit , quam fit hodie in multis peregrinatorum , qui vix alia fere re. ex politi redeunt , quam quod noverint ampullas vocum , & À 5 fcfqui- 10. CAXROLT LIN AI fcíquipedalia verba deblaterare ex aliquot Euro- pais ünguis, & quod multa accurate commentari ac íermocinari fciant de theatris & ndis fcenicis ; itemque de ritu fefe vofZiend: apud Italos, Hifpa- nos, Germanos & imprimis Gallos ufurpato. Si rebus fuis prudenter ifti confulerent , non efferrent pedem extra patrium folum , ne.opes fuas dilapida- Yent, ne tempus, valetudinem ,. immo ne ipfam de- nique vitam per luxuriam & voluptates mifere perdi- tum irent ac profunderent. Non redirent, quod frcquentiffime fieri folet, fibi patrizque prorfus inu- tiles & pondera terrz inania. — Sed quo abripior? Propofui mihi, horulz hujus ruentus fpatio, ad vos loqui, Auditores, non de Patriarum. Acade- miarum prazrogativis; aut de fufcipiendis peregrina- tionibus ad has, prae ceteris Academiis; fed impri- mis de Peregrinauonibus intra Patriam , per ejus Rura & Compita, inftituendis; de genere. (fateor) Peregrinationum , quz in hunc diem minus fuere in ufu, quasve creditum eft. obleQtatioais unice cauffa ficri. Exoro Veítram patientiam, A. O. Ord. Hono- rat. &, ne favore ac benevolis auribus veftris abu- tar, breviffimo , ut pollicitus fum, fermone defun- ear. NAVITA DE VENTIS , DE TAURIS NAÁARRAT. AR ATOR. Ne miremini, quxfo, lubenter meloqui de Itine- ribus intra patriam capeflendis: fuum enim cuique pulchrum eft; & fua quemque trahit voluptas. Ipfe meis pedibus fubivi & tranícendi pruinofas Lappo- sie Alpes ; & Norlandue aípera juga fuperavi , clivo- Íos ctiam colles & inacceílos ejusfaltus emenfus ; inque Da- OR. muub:o. I1 Dalekarlue filvas ; & Gotlandie Nemora; 8&c $z1- lande Exiceta ; & "cif ótauie j jugera excurífus feci fpatiofos ; nec ulla facile eft. nobilior Suecix provincia, quam ego non perreptavi, perluftravi, cti non fine corporis , viriumque defatigatione ex- imia. Equidem iter Lapponi cum magni mihi con- ititit laboris; & fateor neceffum mihi fuiffe plus de- vorare moleftiz ac periculi ,' vagando per unam hanc mundi noftri ar£toi oram , quam per reliquas omnes, quas ufquam gentium | contigit mihi obire terras in extero orbe , nec tamen & ipfas abfque delaffatione viriumque jadura a me calcatas. Sed quod veritatis amori, ac imprimis grati: [Numinis acceptum referendum devotus agnofíco , exantlatis itineribus mox omnis defuncti difcriminis ac. mole- ftix me quati lethxa cepit oblivio, compenfante hzc omnia fructu illo inzftimabili , quem ex his viarum erroribus & anfractibus reportavi , in co maxime confpicuo , quod indies magis magisque peritior redditus illam foeneratus fum. experientiam , per quam fpero me prodeffe pedis, & mihi, & aliis, & quz omnes omnium charitates & commoda com- ple&itur, ipfi Patrix & publico. Bone Deus! quam multi rerum. patriarum rudes ad exteros excurrunt, ut curiofa imprimis, quz il- lic fefe fpectanda offerunt rimeatur follicite. ac admirentur ; quorum tamen eximia pars longe eft pofita infra excellentiam eorum , qux in patrio no- itro folo, oculos modo aperientibus , fefe ingerunt. Nullum ego , apud exteros, folum vidi rerum in regnis naturx curiofarum foecundius ; quam noftre pauic! Nullum quod tot, tantaque, tamque ítu- penda 132 CAROLT LINWN m penda naturz artificia monftret! five zternas & per infinita fecula perennantes in. alpibus Aves; atque inter ipfos nivium tractus, promicantia identidem prata ac virefcentia Zempe; five celfiffima Mentitum cacumina ; five confragofa & abrupta ruptum Prz- eipiiia ; five xftuantes Cataratíartz voragines: five latentem integro temporis !patio Pbeóum; & exo- rientem inde cimmeriam caliginem in orbe noftro, confideres ; five mocciduum: alo anni tempore folis jubar fpe&tare velis ; quorum. vel in Batavo orbe, vcl in Gallia, velin Britannia , vel in Germania, vel in alio denique Europzxo tractu , ad quem avida novitatis Juventus noftra turmatim erumpere foleat , in fuo genere par, fimileque fruftra quzratur. Sed de hifce dicendi locus jam nonerat. Ad ea qux propofito meo funt propiora & propria defcendo, exemplis oftenfurus , quod byfrez, Mineralog:, Ba- tant , Zoolog: , Duetetics , Patbologi, Medus praciui , Oeconomi , & ceteri harum fcientiarum myftz , in iti- neribus pe: noftras terras , ea funt inventuri , ea dete- G&uri, de quibus ne quidem per fomnium antea ip- fis cogitatum fuiffe fatebuntur? immo quz toti or- bi in hunc diem plane incomperta fuere; ea deni- que quibus non tantum fciendi cupiditatem pafcant & exfatient , fed & patrie, fibique, & bono pu- blico feliciter infervire queant. Habet, ut paucis & per exempla agam, RE- RUM NAIUR ALIUM fagax INDAG ATIOR , quo attentionem fuam acuat & excrceat , contem- plando faftigia altiffümi & fuper xthera fcandentis Montis Ówucku ; Mirabile ftru&uram montis Zors- burg. i | | Hor- ÓOUVWTA mIIOHO. 13 Horrenda przcipitia rupis Biákulla , 10 infula e- jus nominis prope Oclandiam (itx , ipfoque non mi- nus nomine apud vulgus Sucogothicum etiamnum u- furpato, quam truculento adípectu aliquid geren- tis, quod antiqux genus ftuporem , timul ac fuper- ftitionem infinuet. | Porro concamerationes & cryptas mirabiles mon- tium. d£ula ; Elevatas in altum planities /z[ule Ca- role; Inufitatas formas & ftructuras fontium Ázer- kufianortmm in. Oelandia. |. Ut. infinita alia. Naturz miranda opificia, quorum fimilia vix alibi offende- re licebit, ficco nunc pede przteream. Ubi quxcfo dabitur plenior copia confiderandi in- tentiflimos Braze rigores ac vehementiam , & ad- fltritum. Gelu , & Glacei marmora ac incredibile robur; & in tam afpero climate. $272 nihilominus citius , quam in alis mundi partibus, germinantia , citius crefcentia & maturitatem adipifcentia , quam in Sueogothico hocce orbe noftro? Qui contemplari cupit maris ac Ze/Iar:s ftupen- das meramorpbofes , vix alibi gentium reperiet. com- modiorem occafionem , quam in auftrali & orientali Gotlandix noftre parte , ubi faxei, ut vocantur , Gigantes minantur coelo, & ubi temporum epoca , ipfaque fecula, & , ut ita dicam, anni, mirabili quadam ferie , z2 glarez littoris X in folo upra lit- tus pofito, veluti funt exarati. Habebit palzítram in qua ingenium. fuum. exer- ccat egregie Lapidus Oelandici qnfped'ando. Hydro- "ere , & excogitando rationem , qua humectante fua natura & qualitate fpoliari forte poflit hic la- pis; quod qui feliciter adinventurus effet, prafta- ret j4 CAROLI LINNAI ret fane aliquid, unde patrie ingens commodum acceleraret , ac. imprimis loci iftius incolas xternis fibi meritis devinciret. Non ignota locutus fuero, & rem commemora- vero toti orbi confeffam, fi dixero nullam in habi- tabili orbe effe terram , in qua MINERALOGUS plus poflit proficere in arte fua, quam patriam no- ítram. Dicat. mihi aliquis, & erit mihi magnus Apollo, dicat mihi quibus in terris inveniantur. di- tiores & ampliores zracfus Metalle: , quam in no- ftra Suecia; aut ubinam infinite aliqux. foecundio- rs Metalli cavernz altius. in ipfa telluris vifcera. & Plutonia regna defcendant , quam in noftra hac Sue- cia. Loquantur pro me latiffimz minerxNorbergen- fes , & jugum Zabergenfe, & Fodine Dannemoren- Jes , Busbergeu[es Grengieu[es & denique inftar om- nium dalbergenfes &c Fablumeufes. thefauri, quibus fimiles nulla tezrarum regio oftentabit. Porro ubi gentium permittunt. Metallicolz ab exteris accedentes furnos & operationes quascun- que metallurgicas liberius adire? ubi ufquam luben- tius hxc talia docentur? Recipiuntur fane apud nos Adveaz cum favore , & dimittuntur cum defide- rio. Quis ad (contemplationem caminorum , ingentia flammarum incendia vomentium, 1n quibus ferrim funditur , non inhorrefcat ; & quis in. denfifiimus pinetis Dalekarlix. cum voluptate non adífpiciat fim- plicem rufticum, tine furno & apparatu facile ullo, ferrum c terra extrahere , idque tam durum, ufui- que accommodum , ut cum omni alio ferro, fummo igne OURUA W'W*6o uw igne & multis cum impeafis parato, certare pofüit. Quis ante hos decem annos credidiffet lapidem Calaminarem dari in Dalekarlia? aut. Zur; prxftan- tifimi mineras in Smolandia ? Forte fidem denegabitis, Auditores, narrant! in- tegros montes Peiroieo faturatos reperiri in. Dalekar- lia. Ne dubirate tamen: ego rem ha&enus non au- ditam, nec vifam, hifce meis oculis vidi, vidi, in- quam, & obftupui. Coralhfera. indorum litora miramur , fed Capell portus, (locus eft ia Gothlandia) credite Audi:o- res, unus hic locus exxquat , immo exfuperat Orien- tis has opes; vidi enim denfiffima Corailorum ftra- ta per inregra ftadia & milliaria hujus litoris fcfe ex- tendentia. : BOTANICI, qui ad fcrutandos regni vege- $ v tabilis theffauros, precipuam certe terrarum partem hodie pervolitarunt , multa tamen 1n Suecia relique- runt nobis , no'trisque nepotibus , adhuc obfervanda. Vix enim alibi, quod verbo dicam , majorquam apud nos copia datur Memfcorum , Licbentia, Fa- corum , Fungoruim , in quibus minutis contemplandis curiofior Botanicorum turba defudat hodie. Quis mortalium Dizpeufiam noftram unquam vi- dit aut. defcripüc ? Quis. B/zfiaia , excepto. unico Michelio? Bina hzc Plantarum genera apud noftra- tes, & prxcipue circa Fahlunam , magna abundan- tia proveniunt. Quotusquifque peregrinantium ,. rei herbariz non prorfus rudis, Parifiis profectus non divertit ad Fontem Bellilaqueum , ut adípiciat. ra- rilimas illas Qrcbices, quarum alix floribus Galeas ; aliz Culices; alie Mufcas; tam belle, tamque ar- tift- 165. CAROLI LINN A tificiofe reprzfentant , ut ad exequandam naturam nihil fere deeffe videatur , quam folus bombus ac volatus ? Quis crederet hos flores in noftra patria, & quidem in Oelandix nemoribus , pafüim obvias progerminare ? |j Quis unquam quzfiverit in. noftris terris exoti- cas iftas plantas: Lotus tetragonolobwm ;. Yangtifor- bam majoren ;, Lathlucam percumem ; Carduumn acau- lem ; Afterem dyfenterium ;. Helleborum Firppotratis ; Ranuaculum illyricum , immo Ricciam c Globula- risa, praferüm Zoaerteg , pulcherrimum | iftum fruticem , qui per omnes hyemes, Itudiofe a frigo- rc, in hypocauítis Botanicorum confervatur? Quz tamen omncs nunc primum obfervatx creícunt in Oclandia & Gothlandia. Ab exteris ad Officinas noftras PHAR M 4A- CEUTICA JS acceifivimus, & quidem ingenti pretio, Verbenam , Scordium , Sympbytum, /— Caprifolium , Nummulariam , Litbofpermum , Daturam , Cervi fpinam , Eryngium , Centaurium , — drchangelicam, Sambucum , Ebulum , Laureodlam, | Efulam , Betonicam , Zrnicam , Dellidem , Ptarmicam ,|— Mercurialem , Ononidem , Cicborium , — Scorzoneram , — Rbodiam ,- Stoecbadem. | citrinum , & Rutam murariam , quz tamen omnes plantz per Sueciam fponte na. Ícuntur ! & tamen ante decem hos annos quis hoc fibi habuit perfpectum? Quuantos fumtus profuderunt noftrates ad accer- fendum quovis anno Kal, ex cujus cinere & fale. vitrum conflatur. Fullonum Lureola & Jfatis quo- tanis redimi debuit chato pretio, & multis impenfis pa- Oc RA CROSS: C 79 patris. Quas tamen herbas nunc demum comper- tum eft paflim per nonnullas noftras Provincias ger- minare. Integram Rarzramplantavum Centuriaim fola Lap- pouia mihi quondam fuppeditabat ; aliam nunc etiam Centuriam in. infulis maris. Baltbzc collegi ; & to- tidem numero 1n fola ócagia , antea in Suecia nun- quam obfervatas , detexi; nec dubium eít , quin reliqua nottrx Provinciz tales etiam alias Florz vel opes vel delicias, hucusque non deprchenfas, in receffibus & angulis fuis recondant , modo adit impiger & follers. indagator. Felices agtricol , immo felices Suecicole , bona fi fua norint. | INec verfabitur ZOOLOGUS unquam in amoe- niore , fuoque propofito idoneo magis loco, quam in illo, ad quem examina omnis generis fen vernali- tempore , aut fub zxftivo calore, ad pro- creandam fobolem convolant & congregantur: hoc fit in filvofis montibus noítrz Suecix, plus quam iD alio terrarum tradtu: Lapponum Pluv lalis Pa- ) £0 di&us; i«orlandorum Paler nivalis ; .Oelando- rum T ringa Alwargrin nomiBata; Gothlandorum . Anas £uder dita; infule Caroline Anas arctica - Torde appellata; Ót tenbyenfium Kecurviroftra S;er- , Jlátka nuncupata; Dalekarlorum Picus trida&ylus, rarius apud exteros viíuntur , quam Phalüani in noftris menfis. Auíim dicere nullam cfle terrarum partem in univerfo orbe , quz feracior fit avium & infecto- rum , quam noftram Sueciam. Rhangiferi lilvettres ,. & volitantes Beuri, & alpinis jugis ruentes turmatim in fubjectam plani- tiem 18. .CAROLT LINN 7E tiem. Lemures, ignorantur, quamquam feliciter ignorantur, in '" aliis terris Ín Alpibus noftris Dalekarlicis exteri (& hoc no- tum eft) Falcomes capiunt. ]n infula Faró, pro- pe Gothlandiam fita, Pbocartin pifcatura, & al- 220n";2 in boreali Norlandia optime exercetur. U- traque tanto cum proventu & emolumento , ut nihil fupra in aliis gentibus. Quot fpecies Prfcii apponuntur in noftris men- fis, vulgatiffimz in Suecico orbe, quales ex Cy- prinaceo gencre: Z4/p , 4d , [iuba , Faven , Biorkua , Mad ; plures alix, exteris prorfus ignotz , nun- quam vilz ; nunquam depidtz! Quis. mortalium. adhuc unquam exenteravit , examinavit, depinxit pufillos illos & rubros fer- pentes Áfpides, íeu eZZffpimzar auftralibus Suecis dictos, & lethali vulnere perniciofos ? iN imis longus eflem fi ad. /zfecforgm fpecies de- Ícenderem ! Qui infuetam ha&enus adhibuit, in examinandis Iníectis , folertiam & axpi6uay magnus ille ikeaumurius, vifa colle&ione mea infectorum Sueciz, faílus eft ingenue, folam patriam meam, plures fpecies Infectorum continere, quam. ullam aliam :pfi notam terrarum partem. Dic £1ETICUS, cui 10 vivendi genera. inqui- rere competit , vix terram reperiet in qua tot diffe- rentibus M e vivitur; deprehendet hic diverfz fortunz , ftatus, conditionis homines, diverfo ci- borum genere uti. Et quod. przcipuum eít, orbis noítri hyperborei incolas , in fingulis provinciis ac JYerricoris, fuos quafi peculiares in his generibus mores ac inftituta: ícqui: in. Lapplandia obferva- bit QoTRT DA. O4 CE OÁG0. 19 bit homines absque Cerere & Baccho, absque [ze & potu omni artificiali, aqua tantum & carne, & quz .ab his prxparantur, contentos vivere. In aliis locis videbit agricolas in fumofis & fuli- ginofis hypocauftis degentes Coregauo foetido , nec non pane e radicibus Calle vel glumis & ariftis cerealium contufis preparato , victitare. Alibi Rufticos frugaliter ex. ZZerengo fetido, & fero lactis vifcofo, óyra ipis dito, vitam fuften- tare. Alibi fe fucsque alere cibis Zffu & Artfaut apud illos di&is,. pifce item putrido Liszsfif& illis nomi- nato, fub duriflimo licet labore. Ruricolas alibi offendet Rapis fatiari, & potue baccis S umiperi preparato fitim exítinguere. Alios Pifis imprimis vefci; Alios pulte e 7zgo- p»o repleri ; In alus locis carne Phocarum pia- gueícere plebeculam & multum corporis facere, cum ftupore videbit. Qui per alias terras peregrinatus fuerit , non de- prehendet temere tot, tamque differentes viven- di victitandique ritus, ac in hisoris, unde obfer- vata & experimenta fua inítituat follers ac inge- niofus Dixteticus. PATHOLOGUS, qui morborum cauffas inda- gat, non fruftra peregrinabitur in his terris ; quip- pe in fingulis orbis noftri tra&ibus, vexantur ho- mines fuis peculiaribus morbis, qui maximam pat- tem, ex diverfo illo, de quo jam locuti fumus, vi&tu, ciborumque genere promanant. Cauffas hac ratione procul dubio eft affignatu- rus minime falfas: B 2 Qua- s CAROLI LINNJEI Quare Norlandi ut plurimum &rorbuto fint. in- fziüi, & cur Lappones contra hujus morbi pror- fus expertes, Qui fiat, iidem. Lappones Torminibus iftis ven- triculi, qux apud illos UZezz audiunt , tam mifere cxcrucientur. Quare Gothlandi imprimis Colica Hypocbondriaca torqueantur. Quare Weftrobothnienfes, qui reliquis. noftri Orbis populis foecundiores funt , amittant plurimos unfantes 1n cunis. Quare multi Epileptici in territorio Verns dicto reperiantur, equidem ex leviflima, fed fingulari tamen, fi rem ácn tetigerimus ,. cauffa. Quare Orfaboenfes Vir fere omnes, ante tri- gcfimum xtatis annum e f5//ifr emoriantur. Prolixum foret omnia enumerare, qua paflim apud fingulas gentis noftrx nationes obíervani per- commode poflint. Mihi faltem. perfüafüm babeo, novo Do&ori Medico perneceflariam effe. profe&hionem per pa- trium folum , vel ea etiam de caufla, ut proprio Marte vires ac induftriam | fua un medicam, &i lis experientiam , fine qua nulla ett Medicina, quoti- E augeat, artemque, quam pes [uj ad cul- nen perducat. Contingit enim noftris terris, quod nefcio an inter exteros 1ta crebro fiat, ut vulgus noftrum li- benter fuis fidat /Efculapis, & multa frequentia concurrat ad confulendum medicum quam primum auditum cft a'iquem , eas in medendi negotio fecifle progectiones, ut artisejus Doctor cvaferit; In mul- Us UU UO. 21 tis aliis exterorum fxpe juveni Medico vix catu- lum fuum concrederent. homiuces. . Hac ratione PR AXZN inltituendo vifurus eft, num pharmaca multum , & quidem invidendis fzx- penumero encomis, ab alus celebrata lum ha. ' beant apud xgros effectum, quem in. libris practi- cis non raro venditari perfentifcimus. Audiet plurima paffim. Medicamenta domeftica, alus ctiam terris ingota, apud rufticcs noftrates ufurpari, & tamquam fpecifica, prctiofi(limisque pharmacis przlata celebrari ; quippe dum de hifce confulitur, talia fecrcta ab zgris ingenue. revclan- tur, [odo ipfe fapiat Medicus , n & his, ea qua par eft, uti fciat prudentia. Quid enim famofa illà exotica, qux ex utraque India afportantur , tantoque emuntur DietiD 5 ex- empli gratia : Sarfaparila ifta Smilacis fpecies ; /pe- cacuanba Viole;, domela Verbefinz ,, Contrajer va Dorftenix , & dunertba Evonymt [s ics, qux in varüs morbis od audiunt. Quid , in- quam , hzc talia funt. niti remedia longo ufu Aud , vulgum comprobata , qualia nunc dicimus ca etiam effe, qux apud noftrates infinito numero frequen- tantur. Nonne hic omnia , a barbaris nationi- bus inventa , poítquam experientia docuit utilia & ad varios debeliandos morbos efficacia efie , digna habita fuerunt , Gux cum reliquo genere hu- mano commuüun:carentur? Difcant itaque juvenes Medici. minime fperne- €, fed ea annotare accurate , qux apud vulgum audiunt medicamenta decantari. Qui enim Ja&itat fe plura de. ftimplicum viri- B 3 bus 23, CAROEDLI !LINNYPEE bus fcire, quam quz guftus , olfa&us, fru&tifica- tio & experimenta fuggerunt percipienda, is equi- dem fallit vehementer & fallitur. Vos, qui patrium folum olim cum exoptato fru&u atque proventu cxculturi ellis , nullum qui- dem ex OECONOMICA Bibliotheca. habebitis tam utilem, tamque neceffarium artis iftius aucto- rem, quam peragrationes & itinera per varias pa- trie regiones. Vifari eítis, in alus provinciis, & quidem fte- rimis, ab optimis incolis , improbo quidem la- core, fed non fine largo foenore, terram feliciter excoli. Aurfus in aliis, natura licet foecundiffimis , per incuriam & inertiam incolarum , fpem boni pro- ventus omnem Jacere, ipfosque incolas miferrimz cfie fortis & conditionis. . Videbitis Foeni & Graiis cultiraim apud. Cu- primontanos omnium optime exerceri. Gotbhlan- dos rem pecuariam ac imprimis Oviu feliciflime tractare. | Porro Zferi fulcandi , foecundandi , occandi, feminandi, /egzetis metenda , colligendz , ficcan- dx , trituranda variam apud varios obfervabitis methodum ac rationem , unde accurato peregrina- tori pronum erit judicare , quod ufui fit. opti- mun. Vanum eft Exterorum in omnibus oeconomiam noftro folo applicare; equidem Graminum femina, e tranfmarinis locis ad. nos adve&ta , frufta ferun- cur in noftra gleba; noftra vero femina extra con- troyerfian funt pra ferenda. Fer- ORA CEP IEOJ 1 Ferme dicam fieri. non pofle , ut vel per dimi- ong diet , aliqua in provincia patri: proficiíca- ; quin aliquid difcas in oeconomicis ; multa oc- cürrent primo fane intuitu levia quidem , fed fi paullo attentius mentem oculofque adverteris , fa- tebere ftatim in^ rem. tuam effe, & longe utiliffi. ma, qualia paflim obfervare licebit 1n vario veftien- di, cibi parandi, pecoris paícendi modo ac ritu , ut taceam vivendi mores, commercia, infinito nu- mero alia. "Tandem quocunque demum modo neceffarium , ut jam diximus, & inevitabile fit patrium. folum perluftrare , fruftra & inutiliter fufcipiet hunc. la- borem is , qui non antea fundamenta ftudiorum jecerit ad Academias in Phyficis , Hiftoria. Natuma- hj & Media, iine qua przparatione ad. rite infti- tuenda itinera, fingula quz occurrunt , quaf! pro notis, confuetis, adeoque minus attcütione dignis, habebuntur facile. - ; Cum tamen peregrinator, fi quis alius, in omni negotio famofum illud Cartefii principium. exa- muffim. tenere debeat, fcilicet de. omatus effe da- bitaudinn. Ubi tamen illa cautela eft adhibenda follicite , ne initio nimia obfervandorum mole confundatur ac perturbetur animus fciendi. cupidus. Confültum tamen erit hoc. principio Doo ma- gis, quam foris uti, ne inufitata rerum admiratio- ne nimiam ignorantiam prodamus, & fic noftram nationem exponamus contemtui & rifui extero- rum. : B 4 De-. 24 CAROLI EUNIN 7EI Debemus. peregrinari in. vernanti noftra ztate, dum corporis animique vigor adhuc florent, dum inconcuflas vires habemus , & «ztatis Bdlus ala- critas nobis ineft; antequam familia, & domus, & placens uxor, & domeítica negotia curx nobis cordique effe cceperint. : Potteaquam hac ratione. peregrinationis. veftra prima depof: ueritis rudimenta intra patriam , tum demum idonei eritis , qui in veftrum. & pubhei emolumentum , pedem Loire extra patria etiam terminos, ut ea foris cognoícatis, qux. do- mi non potuiffent cognoíci , ác. ic omnibus probe excufs ac examinatis, rite perípiciatis , num ;-& qua ratione patriz inftituta , per peregrina & ex- tranca excoli poflint, ne forte exiftimetis ca, qux Parifiis in ufu funt, ufurpari eriam. poffe d quo- vis tugurio ruítico apud noftrates ; & | quod palmarium eít , ne meliorem cognitionem — ha- beatis eorum ; qua in Galla, Anglia, Ger- mania aliifque in terris aguntur , quam corum, qux fiunt in vel ftra patria ; hoc eft, ne, quod in proverbio fertur, fitis foris Lynces, domi mt pa. Sed. ne patientia veftra abutar, filum Orationis nunc abrumpo , ut quod reliquum eít temporis fos ac Grainarimn actionibus relinquam. Tibi, OMNIPOTENS DEUS, omnium. primo grates pius ac devotus exíolvo pro immenfis be- neficus , quibus me omni vitz mex Ípatio , per fingularem tuam curam ac providentiam cumulatti. iu, inde a juventute mea ita me manuduxilli , Ità (Á OP RIA HIOGNO.' 5; ita direxifti meos greffus ut in vivendi fimplici- tate , ac innocentia, "inque flagrantiffimo ícientia- rum ítudio. adoleverim. Grates Tibi ago, quod in exantlatis itineribus meis per patrium | & exterum orbem , inter tot glif- centia pericula, falvum me femper '& incolumem confervafti. :Quod in reliquo vitz mex curfu , inter gravif- fima paupertatis onera , & alia quzvis incommoda j omnipotenti. auxilio Tuo , mihi femper. adíui- fti. : Denique quod inter tot. rerum , quibus expofi- tus fui, viciflitudines , inter bona, inquam, & ma- lauideetaz& eriftia: jucunda. & ingrata, animum mihi fuffeciiti ad hxc omnia xquum, conftantcm ; fortem , ercétum. Augulliffimo Potentiffimoque REG: FRI- DERIÍCO I. fubmiffus & fuic eins civis era- tes ago devotiflimas , fubje&tifüimas , pro fua [do menta in honorifica hac fparta miht demandanda. Concedat Deus ut. Auguftiflimus Rex, cum Se- reniffima Regina, illa fulgentiflima Septentrionis fidera, arétoum huncce orbem noftrum quam diu- tillime illuftrent ac 1rradient. "Tibi ] Celírlime Gomes Q'AR.QLE:G Y TL. LEN.B(OR G;; Academiz hujus CANCEFTS XA ROBO sibi , libi, inquam, licet ab- fenti , grates , quas venerabunda mens concipere unquam poffit, maximas humillimas nunc ago ha- beoque pro ingentibus ac plane immortalibus mihi prattitis benefici , inter qux infinito numero ex- cellentia ; & hoc non ultimo loco reponendum i B3 eft , 46 *ONBSROEIULINSNTEI eft, quod me, ab hac Academia. vocatum , "T'uo infuper indulgentiflimo fufiragio apud potentifli- mum Regem commendatti. — Dabo operam , ut hujus favoris nunquam le poeniteat ;. reverentia vero , obfequio ac pietate Ie ad cineres ufque. co- lam ac venerabor. Reverendiffipo ARgcui-Eprrscopro & PuRo-CaANCELLAR:!O, Magnifico | Domi- no RrcTOomnr, ac Vobis, Amplilim / Cele. berrimique D: PRorEssongrgs , Ííummas pariter perfolvo grates , qui veftro , & qui- dem unanimi , ad hanc provinciam obtinen- dam , me exornaftis fuffragio. Ut hxc bence- volentia veftra me ad venerationem , ad. amici- tiz cultum. & quzvis officia reddidit. obftri&tif- fimum ; ita, ne hoc veítro in me ftudio videar unquam indignus, pro virili , per Dei gratiam, anni'ar. Dum in teftificanda grati animi devotione fum occupatus , neque 'Tui oblivifci debeo. no- minis , Celeberrime ROBERGI, Praxceptor & Anteceflor fummo femper honoris cultu devenc- rande. Ut cx eorum numero , qui e Schola tua prodie- runt, unus ego fum; ita ingratiflimus mortalium cílem, fi tanti beneficii memoriam ac piam recor- dationem e pcc&tore meo ulla unquam deleret ob- livio. Gratulari. "Fibi jure meritoque potes , Vir Celeberrime ,. Te unum efle ex artis tux con- fortibus. hodie fuperftitem , cui. facile omnes. to- tius. Sueciz Medici, ceu lnformaton fidifli- nào , O^ BONA T (600.7 965 mo , prima artis fux initia, incrementa & de- cora accepta referenda, grata mente fatentur & agnoícunt. Immo , quem non Medica tantum Facultas U- pfalienfis, verum. univerfa etiam corona Patrum , feniorem fuum hodie falutare ac venerari debet zx- ftamatiffimum. Patere nunc demum Difcipulum humeros "T'uos onere illo levare, quod per integrcs quater denos annos, & quod fupereft, cum honore geffifti; ut ingravefcente jam fenio , otio ifto fruaris, quod Sacra Regia Majeftas defideris Tuis clementifli- me indulíit. Exopto Tibi Iztam ac vegetam fenectam , & ut omnia ex voto ac profpere l'ibi fuccedant, fidif- fimis precibus cum benigniflimo Numine, pro Te, devotus pacifcar. Nec Vos, florentiflimi lectiffimique JuvEwrs, par eít, ut in folenni hac gratiarum actione prz- teream. — Vos enim ii eftis, quos nov1 prolixo ac infigni amore me amplexos fuiffe, novi, inquam, ex multis fane ac indubitatis indiciis, novi & gra- tus agnofco. Vettrum plurimi me, haud fcio an unquam vo- bis vifum , exoptaftis, defideraftis. Scio me unice huc vocatum efle , Vobis ut inferviam. Vos igitur fortunz mez fabri eri- tis. In Veítra commoda ac emolumenta ; induftriam meam, ftudia, labores, vigilias confecrabo volens lubensque. Ope- 28. CAROL! LINN/EI ORATIO. Operam , per Dei gratiam , dabo indefeffam , -ut exípe&tationi veftrz , fumma fide ac diligentia fatisfaciam ; nec illam , quam de me concepiftis, fpem, vanam unquam & irritam fentiatis, D IX T Eis MAGNIS PROGRAMMA. ag QNUM ODUMGNNMaLpavNx MXN MAGNIS LITERARUM PA DAR QN. $5» PATRIBUS CIVIBUSQUE A O ADEM /EQL SC ET so Mdb eun B sol ties us» RE GUL Oc A CIA UIBIE ML ZA U-PSSA LLE.N:SIS A ND. RS LA.S bBObBERKR G, pops D. ;, Oft difpulías in orbe literato fpifliores VU tenebras, quz difciplinas artesque in- TeZ-b genuas, tantum non omnes, denfis 23) barbariei & infcitiz nebulis diu obvo- Zi lutas tenebant , illo jam per Divinam gratiam vivimus feculo, quo artes & Ícientie plerzque , ope ftudiorum humaniorum , luci atque nitori fuo non modo funt reddite , fed illi 9 PROGRAMM A. illi etiam faítigio, ad quod tendere nituntur fin- gulz, aut proximz jam cenfcntur, aut viam fal- tem & acceffum planiorem ad fummum apicem , fibi paratum lxtx confpiciunt. — Has iater zzedez- di fcieniia , non quidem primis initiis generis huma- n1 , fed pofteriori prob dolor! xvo prorfus necetfa- ria, de priftino fplendore fibi reftituto, vel re- centiori aucto, & his jam paratis fubfidiis indies augendo, fibi merito nobiscum gratulari poterit. Fuifle tempus vix quisquam facile negabit ; quum bxc notitia, haud minus ac reliquz difciplinz , rudior effet ac indige(ta, aut in fuis adhuc velu- ti cunis vagiret tenerrima , adeo non alis rite ju- vandis ubique fufficiens, ut ipfa opis alienzz quam maxime eflet indiga. Ex hac fua imbecillitate fueritne. rudiori primum hominum imperitorum, muliercularum & olitorum manu levata, ut fuf- picatur nonnemo, arti neutiquam inimicus , id per- Ípicaciores viderint ali, Quod fi ita fuiffet, ni- hil profe&o dignitati ejus futurz , aut. nobilitati prxfenti crederemus detractum, in communi fere forte ejuscemodi rerum bumanarum, quz fingu- le ex primordiis levioribus ad fuum fenfim eni- tuntur faftigium. Hxc autem ut convenientius fortaffe de arte medendi: prima, quam de fcientia 4dita putamus effe commemorata; ita utramvis ab hodierna fua dignitate longe olim remotam fu- iffe, nemo non intelligit. Etenim quantumvis li- cet homines quorumlibet feculorum , corporis fui fragilitate & valetüdine affe&a fíxpius admoniti, artis hujus nobiliffimz excolendz neceflitatem de- prehenderint; moram tamen diuturniorem inter- cefüile P. R2ONGAR JA (M OM AZ; ^" ue ceffiffe arbitramur , antequam tot remedia , mor- bis diverfis aptanda , rite explorata cum faücceffu feliciori ufurparentur. Hxc ipía vel cafu impro- vifo, vel obíervata quorundam animalium, fuz fanitati vitzque confulentium , naturali. folertia , vcl alia via paulatim ac pedetentim fuiffe fuppe- ditata, priusquam vires & cffectus rerum natura- lium accuratius effent exploratz , virorum erudito- rum haud vana eít fufpicio. Hinc itum fuiffe ad crebriora experimenta, in aliis hominibus mor- bo laborantibus timidius & periculofius, in ma- leficis morti damnatis tutius & animotius adhi- benda, indulgeate hoc principum gratia, memo- ri€ produnt veterum hiltoricorum monumenta. Sub tanta licet induftria & variis tentaminibus virorum ingenioforum , fuis nihilominus latebris prope inex pugnabilibus. artem banc diu fefe abdi- ifle, procorumque fuorum quantumvis pervica- cium ocul: B ingenio , de(tderio femcet fubduxiffe, vel inde collegeris , quod tandem fibi períuafum declaraverint, vix ulla ope humana ex fuis lati- bulis eam fore eliciendam , ni(i Divina manus po- tentior fuum coelitus auxilium tuliffet, ut voti forent compotes. Hinc ut inrebus alis majoris momenti, ita & heic Deorum opem implorandam in falute ancipiti cenfuerunt. homines Gentiles , cum vana fuperítitione 1d confilii darent zgrotan. tibus artis hujus Do&ores , ut in delubris oerapi- dis, lüidis, Apollinis, /Eículapii, nec non ad fepulcram Podalirii , anquam Numinum medi- cinz tutelarium , caperent fomnum , ibique mo- dum fanitatis recuperandse , infomniis fibi dete- gen- 33 PROGRAMM A. gendum , exfpe&arent. Hac autem via, 'aut alia fimili ; ad.magiam aut incantatiomes languidos homines ducente , quid olim aut deinceps prz- ftitum fuerit, multis )nquirere, nec operz pre- tium, nec noftri eft negotii. Id certe conftat , ejuscemodi tenebris aliisque. perplexitatibus diu innexum fuiffe & impeditum hujus artis ftadium , donec xvo Hippocratis, medicorum principis , ejusque imprimis , ut traditur, induílria & faga- citate gratius illi affülgeret lumen ex fcientia na- turali diligentius exculta: unde & ipit hoc przci- pue laudi tribuitur, quod artem medicam ut fczez- Lam tractaverit , ejusque exhibuerit dogmata. Ab illo tempore quantum incrementi ceperit. Medi- cina, vel in Graecia, artium liberalium matre aut nutrice, vel in i&omano Imperio, quo cum fum- mis rerum habenis Camenz, reli&to Helicone, fenfim migrarunt; vel in aliis poftmodum orbis terrarum partibus, longum nimis foret recenfere. ld taarummodo (íufficiat commemoraffe, easdem fere Medicinz , ac Philofophix tum reliqux , tum naturalis przfertim , ob arctiorem. propinquitatis nexum, fuiffe vices, eademque fata: hac fubgra- viilimo barbariei jugo , cum literis humanioribus aliquandiu ingemifcente , & animam fere agente, frultra quidquam in emolumentum fuum niteba- tur medicina; illa vero quam primum lztiori fa- to divinoque beneficio cervices oneri fubduxerat , mox huic etiam poft fpiffz caliginis noctem lux affulfit ferenior. Gratiflima hxc difciplinis atque ipfi Medicin:e exorta Aurora, utreliquum orbem ltezatüm. fuo fplendore coliuítrayit; ita haud mi- nus PAREOSG/RFACUMCMÁA, 33 nus fulgidioris luminis fui radios ad Septentrio- nem noftrum , utut remotiorem , mature fatis fpar- fit ac diffudit. Diu jam eft , ex quo Pindus no- fter Hyperboreus fummorum Sueciz Regum be- nigna cura, adípirante faventiori aura Divina, quarumlibet artium. & ícientiarum lumine undi- que circamfufum fe fenfic. Habuit, atque etiam- num habet Viros in omni difciplinaram genere veríatiílimos , eruditionis fama maxime confpicuos: quos inter dum Medicinam heic profeffos, xvo hoc noftro, meditor, illorum in rem litérareitd merita, & (tupenda. plane eruditio, recenti ad- .huc omnium memoriz infixa, meo non eget prz- Cconio. Hifce vero ftudiis promovendis illuftrandisque fi novum fidus fulgentiflüimum in. Viro Aapliffi- mo, Medicinz Do&ore ac Profeffore ;^D:no CAROLO LINN /EO, nobi exortum di- Xero, non meo unus loquar ore, aut przcipiti augurio rem Íperandam votoque expetendam de- nunciabo ; fed congruenter vocibus atque fuffragiis plurium apud exteros magnorum Virorum atque illorum przcipue , qui confenfu omnium in medi- ca Ícientia palmam facile tenent: quibus fub iti- nere fio per Daniam, Germaniam, Belgium, Galliam & Angliam, adeo innotuit, fuamque in hoc ftudiorum genere peritiam probavit ac fubli- mioris ingenii acumen , ut partam in illa xtate fummam eruditionem & experientiam non. folum admirati fuerint, fed ad plures ejus Tractatus , jam tum expreífos typis, miramque in Botanicis faga- citatem pane obitupuerint , cumque feentaus oini- C bits 34 PROGRAMM A. bus promovendis natum apti[f! ifimumque przdicaverint ; quem honore quovis colendum, atque tum in patriam rediturum zxgre a fe dimittendum cenfue- yint. ]Non vacat hei:c deícribere, aut in robur fpei atque auguri noftri repetere fummorum 1n medicina Virorum, Gallorum, Belgarum, An- glorum , Germanorum ; Magni , puta, Boerhaa- vii; oyeni , Burmanni , 5loani, Sauvages dela Croix , Jutiieu , Halleri , Gceínen ; ceterorum inriam, eximia plane & invidenda ferede LI N- N /E O noftro, fummaque ejus eruditione atque meritis judicia; prafertim. cum hxc etiam typis vulgata, partim in A&is Eruditorum , partim ali- bi, "confpicienda pateant Orbi literato. Id vero in tranfitu. forte. neutiquam eft prztermittendum , non ita in locis folum peregrinis innotuiffe LIN- NAZEAINAM indulflriam, ut in patria fuerit igno- rata aut neglecta, Aliud teftantur vices publi- ce docendi Botanicen in horto Academico , ante hoc decennium ipfi a B. Profeffore R U D B E- CKIO tum commiffe ; ut & iter in Lapponiam & Dalekarliam utramque zque ac nuperrime in Oelandiam & Gottlandiam , hiftorize naturalis per- noícendx augend:que cauffa, demandatum atque peractum. "l'eftatur etiam. fumma clemeritia J:e p: e Majefaus e Celfiffimorum. Regm. Ordinum , quum in patriam rcdux Vir Ampliflimus cenfe- retur in primis idoneus, qui Medicus Clailis INa- valis conílitueretur. INec minus idem teftatur mu- nus fplendidum Profeflionis Medicz ad hanc Aca- demiam , ex eadem Regia Clementia. nuperrime ipfi delignatum. Etenim. Vir. Celeberrimus & Expe- PROGRAMMA. 5; Experieatiffimus D:nus LAURENTIUS RO. BERG, Medicinz pra&icx, per octo jam lu- ftra, & quod excurrit , ad hanc Academiam Do- &or & Profeffor Regius Ordinarius, Medicorum Regni Sueciz fenior, xtate ac meritis, xque ac eruditione, per omnem campum fcientiarum diflu- fa, fumme Venerandus, fruendum cenfuerat fumma illa Clementia Regia, qus fibi que ac ceteris in Collegio focis, ztate provectioribus, muneris vacationem , fervato annuo flipendio, indulgentiffime obtulerat ; non tam íenio con- fedus aut languidus , licet , artis fuz benefi- cio, uno tantum anno vel altero diítect ab octo- g£enario, quam laboriofe praxi Medicz , z- grotantibus. frequentius fubventurz , vix ultra fufliciens : fupplex igitur Gratiam iliam itegiam humillime expetivit, eamque fibi clementer. con- ceffam lxtiori, ut fuevit, animo fubmifie venera- tur. In locam hujus, quum Succeffor, muneri par, effet furrogandus , concordibus Senatus A- cademici fuffragis denominatus ett Vir Experien- tiíimus Dominus Dokor CAROLUS LIN- N /£ US, annuente etiam Reverendiffimo P n o- CaxcELLARIO: pofteaque lliuftriffimo hu- jus Academiz CaNcELLARI1IO fubmiffe eft commendatus , tantique ZZerois opera gratiocfi(lima ilam, quam diximus, 5:e R:e Majeflatis cle- mentiam in hac provincia obtinenda expertus eft. Munus hoc ífoleani more fufcepturus, Oratione inaugurali rite & concinne declarare ftatuit; guid quantumque emolumenti in. (Media , ex. stinere. per provincias patrie imfhtuto , [perari P. Fiet hoc, 2 an- 35$ PROGRAMM'A annuente Dco, proximo die Martis, qui hujus Menfis eft. vicetimus & feptimus, hora ante me- rid. 1X, in Auditorio Carolino Majori. Quapro- pter, cum fperare vix liceat , fore, at Reverendif- fimi Zrcbiepifcopi; & — Procancellarz , Dn. Do&. JOANNIS STEUCHII przíentiam , a&tui huic alioquin exoptatitflimam, languidz vi- res admittant ; Perilluftrem ac Generofi(fimum Ba- ronem Da. JOHANNEM BRAUNNER, Uplandiarum. Gubernatorem, Mxcenatem | .Ca- menarum longe propenfiffimum, ut & Patres Ci- «esque Academicos &c Urbicos , umma , qua decet , reverentia ftudioque rogamus, velint íua prz- fentia frequentiaque actum hunc folemnem faven- tes cohonefítare. P. P. Upfaliz, a. d. 25. O- &obr. An. MDCCXLI. CARO. CAROLI LINNZEI Med. Doct. é& Soc. Reg. Lit. ac Scent. Membr. POP ON OC ÓHU:S ANIMALIUM | B 'BESJGR SIT BC IDPXXM. OBSERVATORUM. NU » ES IN Tug Ng " Nh PU d E au. m L^ Bs TO ey (o VULT UNTERE De uo 41V M Pm a h Me MB Vigil "t y AER, D Wh WE onc J Lp , / b r a Sg Ph VARY j A LB conem N SUA UN i: j LERQUED 9 d. PN t. MI uf DT Va AMA. Vu oW E NS D. t "S MP M d v" T Tü à s "d m ipei LE ' M s 5 d um , ur EN E LUD 289cmOROSOS CR OO ISO e XB ei CAROLI LINNZI Med. Dott. c oc. Reg. Lit. ac Scient. Membr. ANIMALIA qIPMESOCSUA CUM O bs ER VAT A. Oologia, pars ifta Scientie naturalis ob Animalium fumma attributa certe pri- maria, minus exculta eft, quam vel Li- thologia, vel Botanica ipfa. Me itaque non indignum argumentum fuftcepitíe confido, íi obfervationes, quas circa " Animala inftitui, communicavero , & quidem hac vice Elenchum omnium Animalium a me per Sueciam obfervatorum exhibuero. Adijutus interim fui Ornithologicis Illuftris Rupszcxi fil., Magiftri in his quondam mei, obfervatis, qui Aves Patre noftre ftupenda induftria collegit, vivisque colo- ribus delineavit, ut praeftantiores non viderit etas no- ftra. Pifces autem Sueciz, qui totam Ichthyologiam abfol- vit, ARrEnr nofter defcripfit, quem fecutus fum. Infe&a vero fuere fümmz me: delicie, in his arfit inea juventus. Upfalie degens ab anno 1728 ad r734. C 4. horas ^c. 4o ANIMALIA SURECICA horas vacuas hifee Animalibus indagandis, contemplan- dis, defcribendis impendi. Synonyma in his dare labor Herculeus eft; tot icones absque defcriptionibus, tot de- fcriptiones manca fine figuris, tot adumbratones absque nominibus, barbaram reddidere Infectorum cognitionem in hoc ufque tempus; dedi itaque modo unicum nomen, ubi defcriptum fuit Infectum: alio tempore omnia fere communicabo cum veris differentiis , brevibusque defcri- ptionibus. | Reduxi Animalia fecundum propriam metbodum , gene- rà & characteres , olim data in Syftemate trium Regno- rum Naturz. Longe multa a me preetermiffa effe Animalia nullus dubi- to, quis enim omnes pérreptaverit meandros ? que ita- que pre/[enti Prodromo defunt , [uppleat etas ;, non enim dif- ferenduin. efb tyrocinium in. Jenectutem ; mam. quotidie: crefcit metus , majssque fit. femper quod aufuri fumus €. dum. delibe- ramus quanao incipiendum , incipere jam ferum-fit, quare fructum. Pudiorum viridem €9' adhuc dulcem promi decet , dum C9 venia , C9 fpes eft , €9 paratus favor , 9. audere non dede- cet 5 füuadente. Quintiliano. C lajis ANIMALIA SUECICA^ ji -Clafs T. QUADRUPEDIA. Ordo I. ANTHROPOMORPHA. S OISMOE MUS Si excipiamus variis temporibus a variis adportatas regionibus exteris, nulla hujus ordinis animalia alit Sue- cia noflra. Ordo Il. PUB RN JE. USA'S US 1. Urfus. Gefn. Cerm. 14. C 5 FELIS, 42 ANIMALIA SUECICA. YIPHEE PROTON 1* Felis domeflica five Catus. Aaj. Quad. 170. 2. Lupus cervarius. Gefn. Germ. 155. s. Lynx colore albo, maculis nigris , cauda truncata, M uas TED Pg. i. Muftela fylveftris. Charl. 19. ' 9. Martes. Gefn. Germ. 15. abietum & fagorum. 5. Gulo. Scheff. Lapp. 339. LUE SV Bau. t. Lutra. GOcbonev. Icbt. 46. PuxHre 5G cv EY d. i. Phoca vulgaris. Jon[fé. Icht. 1. 44. duplex creditur Graskiál C9" Wikareskiál. UD ao ipeo Pha 2^ 1* Canis fagax. Charl. On. 23. 2. Lupus vulgaris. Charl. On. 14. 5. Vulpes. Gefn. Germ. 152. A S OBS DD JW i. Taxus. Charl. Om. 17. Jo SL owP.; 4 i. Talpa. Raj. Sym. 256. E£AI I. i. 6 Ca -R OS i$ . Mus Norvegicus vulgo Leming. JForm. Muf. 322. LEP ANIMALIA SUECICA. 43 E R^IMW A CAEU SG. Erinaceus five Echinus terreftris. Raj. Quad. 231. fk BS Gg IDRBUR qu T. Vefpertilio. Raj. Quad. 243. j Ordo 11lI. G'Ibylwm gm $08 dX UOS E44 . Sciurus. Gefn. Germ. 15. . Sciurus volans. Seb. Thef. 1. p. 67. i. 41. f. 3. COM S TN XQ TR . Caftor.. Rond. Icht. 236. . Mus major aquaticus, five Rattus aquaticus. Aaj. Óyn. 217. M GUT IR . Mus domefticus major. Gefn. Germ. 109. . Mus domefticus gyedius. Raj. Ouad. 218. . Mus domefticus vulgaris five minor. Raj. Quad. 218. . Mus avellanarum minor. Raj. Quad. 220. . Mus agreftis , capite grandi, brachyurus. Raj. Syn. 918. US. M ^ ANIMALIA ;SUECICA LuES B "UaS& .. X. Lepus, Charl. On. 20. 2.* Cuniculus. Char. Ou. or. 6. Dum Bb'E I. Mus araneus. Jonfl. Belg. t. 66. Ordo IV. ]J:U'M^E N-T'À m mds Uu 8$ r.*Equus. Chai Om. 2..— | QUE Wü zs 1. Aper. Gefn. Germ. 146. *a Sus, five Porcus domefticus. Raj. Quadr. 92. Ordo. V. PEESCSDAN We ts k 2 TO 1. Cérvus. Aaj. Quadr. 84. v. Dama vulgaris platyceros. Ge/z. Germ. 84. 3. Alces ANIMALIA. SUECICA.; 45 3. Alces. Cbarl. On. 9. 4. Rangifer. Gefn. Germ. 190. 5. Capra, Capreolus five Dorcas. Gef. Germ. 64. COR c POM A 1.*]ireus domefücus. Charl. On. 7. QE ead. n 1.*Ovis domeftica. Raj. Quadr. 75. DX 9 $. 1.*Bos domefticus. Raj. Quadr. 70. C'affis 46 | ANIMALIA SUECICA; Cajus, £T. ÁÀ MissESAU ——— — - Ordo lI. AC CIPDULETRPS St dic Res En. . Bubo primus. 7Zll. Orn. 65. . Bubo Scandianus. Audbeckii Fil. . Otus , five noctua aurita. /Ziil. Orn. 64. . Suix.. ZVill. Orn. 635. . Strix flammea. Audb. . INoétua minor. /Zill. Orn. 69. . Noctua major, oculorum iridibus croceis. Audb. . Noétua major, oculorum iridibus flavis. Rudb. . INoétua dorfo fufco, ventre cinereo undulato, col- lari laterali duplicato nigro. 10, Ulula. Ge/n. Orn. 773. ir. Noétua Scandiana maxima ex albo & cinereo va- regata. Aud. NO cod CC 3» 09 t5 FALCO. € O2 t2 409 9 «X ve OND 00 "FO A 05 S M ANIMALIA SUECICA. 47 afe oup pm ve, L d . Aquila germana. Gefn. Orn. 168. . Balbufardus Anglorum. Azj. 7v. 16. . Tinnunculus accipiter. Ge/p. Orn. 54. . Buteo vulgaris. /f/ili. Orn.- 38." t. 6. Buteo apivorus , five vefpivorus. JZ/ill. Orn. 39. t. 3. . Milvus eruginofus. /Zill. Orn. 42. t. 7. . Milvus vulgaris , cauda forcipata. JZ'ill. Oran. 41. b: . Lanarius. Cefn. Orn. 76. . Faleo albo-cinereus viridis, pedibus luteis. Rud?. . Dendro-falcus. Gefn. Orn. 75. PE. . Pygargus Gefn. Orn. 205. . Falco fringillarius. Ge/n. Orn. si. Lithofalco. 77i]. Orn. 47.. Ordo 1L. jo xd. soo B Cg. qme qua . Pica varia feu caudata. JZ'ill. Orn.. 87. t. 19. £u A WoEmÉE.S . Corvus. Gefn. Orn. 394. . Cornix nigra. JZ'iill. Orn. 89. t. 18. . Cornix cinerea. Jill. Orn. 84. t. 18. . Cornix frugilega. JJ/ill. Orn. 84. 4. 18. » * Mo i 49. ANIMALIA: SUECICA. 5. Monedula five Lupus. /Z'ill.. Orn. 85.*t. 19. 6. Pica glandaria vel garrulus avis. Gefn. Orn. 700. 7. Caryocataétes.. Ge[n. Orn. 245. 8. Cornix corulea. 77/ill. Orn. 85. CUIU U E D E I. Cuculus. Bell 4o. 22. «ariat Jexu C9 etate. 2. J'ynx. Gefn. Orn. 173. Kudb. Lapp..66. fig. opt. Eo MS S MO, ane: I. Picus maximus vel niger. Gefn. Orn. 708. ». Picus viridis major... /Pill. Orn. 93. t. 31. . 93. Picus variegatus major. /Z;ll Orm. 94. t. 21. 4.' Picus varius minor. Jill, Orn. 94. t. 21. 5. Picus pedibus tridactylis ; ex alpibus Dalckarlicis. U- qd ÁHB MI i. Certhias, Certhius, Reptatrix. Dell. 4v. 98. ME IOS NL COMP 1. Sitta ,' five Picus cinereus. 7Zill. Orm, 98. t. 25. PM UD. CAN e P 1. Epops, Upupa. Bell. fe. 72. quo B UP Cd. 1. Merops. Gef. Orn. 599. Ordà ANIMALIA. SUECICA. 49 Ordo IIl. MACRORHYNCH E. G R U S. I. Grus. Gefn. Orn. 529. G« BK 6X qu'vN- wit 1. Ciconia alba. 7Zill. Orn. 210. 2. Ciconia nigra. JZ'ill. Orn. 211. A4 A D E 4, 1. Ardea cinerea major. JZl. Orm. 9203. 2. Ardea flellaris minor. Gefg. Orn. 214. Ordo IV. RUN COSE RE S 1. Pelecanus, five Platea. Gefn. Orn. 666. D ANAS. — ANIMALIA SUECIC A A. UN od MI T: Cygnus ferus. JZill. Orn. 272. « Cygnus manfuetus. ///ij. Orn. 271. t. 69. o Aufer cygneus Guineenfis. Kaj. 4v. 138. 3. Anfer ferus. Gefn. Orn. 158. *& Anfer domcefílicus. no Qrt, od 4 T. d Bernicla feu Bernacla. /Zill. Orn. 274. s. Anfer cinereus ferus , torque inter oculos & ro- ftrum albo. Audb. Anas fera füfca. 7fkir. Ofn. 22? $e 7. Amas niger. JE. Orn 978. à Anas firepera . Gef. Orn. 121 . Bofchas major. Jil. Orn 284. dE up *& Anas domeltica vulgaris. Raj. Zfü.; 150. 1c. Anas plumis molliffimis. rm. Muf. 310. rr. Anas cauda acuta, Zfjdr. Orn. 234. 12. Penelope. Ge/n.. Orn. 168. . Glaucion, Glaucus. Bell. 4v. 93: . Clanguia. Aidr. Orn. 224. Ee la itiroftra , 'Tafchenmaul dr. Orn. 224. i Anas platyrhynchos , pecibus luteis. 771]. Orn. 284. I7. - Queiquede puma. /Fi/ Orn. 291. Querquedula fecunda. IVil. Orn. 290. . Anas Circia major. /Zill Orn. 291. p. Anas fluviatilis ruffa , roftro & pedibus cinereis. Rudb. 1. Anas varia minor. Audb, 22. Anas varia, cauda longa forcipata. Rud. 23. Anas fuligula prima. Gefn. Orn. 107. No xu RO "mS . Merganfer. Cefn. Orn. 135. Mergus cirratus fufcus. /Z'ill. Orn. 955. Mergus melanoleucos , roflro acuto brevi. 77i. . Qrn261.1. ;59. €5- t3 ) v ANIMALIA SUECICA. GROS UB UU S I. Corvus aquaticus. JJill. Orn. 248. t. 63. Corvus aquaticus minor, Graculus-palmines dictus. e 9 Ca ROO Mon CN Raj: zu. 393. Qu OC LoER ARS MN CBE UR $, 4I . Colymbus major criftatus. Marf. Danub. go. t. 28. Colymbus five Podiceps minor. JZiJ.. Orn. 258. t. GE. 7? A4 R U S. . Larus cinereus maximus. Vill. Orn. 9 Larus cinereus major. JZill. Orn. 263. . Larus cinereus minor. JZill Orn. 263 Strunt - jager l. C. mempolqpos. Raj. jf. . Hirundo. marina major tota cinerea, & pedibus rubris. Radb. 62. I... O7. [E ER E Ee MI . roitro . Hirando marina, Sterna Turneri. ZVill. Orn. Ordo V. S69 EOPACES. I. Huv35 4MSG.T.O, BLU $. Hematopus Belloni. /7;]. Orm. 920. D 25 |192 974 R 4. LA 52 I. D] 4 9 [5] 4. S 40635 t9 on O3 t9 H NOD 0€ CASA ."Eulica. Mar[. Danab. 70. t; ANIMALIA SUECIC A. DUEB DO RA DEINDE S. Charadrius five Hiaticula. 771]. 230. t. 57. Charadrius five Hiaucula fulvipes. Audb. Charadrius major cinereo-fufcus, prona parte fla- vefcens, five Lapponum. AudP. Pluvialis viridis. 771. Orm. 939. 1:257. . Pluvialis cinerea. Raj. 4v. 111. VAM ÁONAUEB slot qu S Vanellus five Capella. Jonfl. Orn. 164. t. 53. Jd oe a T LN S ao 194. . Gallina rhodopus , five pheenucopus. Zldr. Orn. 461 Gallinula hypoleucos. Jf/dr. Orn. 469. Avis pugnax. Marf. Danub. 52. t. 24. Gallinula aquatica, roftro & pedibus rubris. Aud). AN Uu os SN OLG URS. . Gallinago , five Rufticola minor. Gefn. Orn. 503. Glottis, five Pluvialis major. /Zill Orm. t. 55. . Scolopax aquatica fufca, ventre albo, major. Rudb. . Numenius, five Arquata. Gefn. Orn. 221. . Seolopax , five Gallinago minor. Gefn. Orn. 505. . Scolopax, five Perdix ruftica. did. Orn. 472. . Arquata, five INumenius medius. Audp. . Arquata , five Numenius minor. Aud. ! ( . Scolopax roftro recurvo, pectore ruffefcente, pe- dibus nigris. Rudb. PAG ANGE WC wf, [9] [9 é C rdo ANIMALIA. SUECICA. 55 o a Ge AX 4 WW SISTN VE D ond np eS On I* Pavo. Gefn. Orn. 656. MORE WES SUM rgoegor pug 1. Gallo-pavo , five Meleagris & Numidica avis. Will Orn. 113. f: 27 G uM ELVIS 1. Gallina. Gefn. Orn. 430. varietates infinite. Tr ABIT USC UU odds ur y I. Urogallus , five "Tetrao major. 777. Orm. 123. ji 30. i AEST A five Urogallus minor. Raj. /fv. 53. 3. Gallina 'corylorum , five Bonafia. Gofn. Orn. 229. 4. Lagopus avis. /Zill. Orn. 127. t. 32. 5. Perdix cinerea. JZ'ill.. Orn. 118. t. 29. 6. Perdix major, Gefm. Orn. 620. 7. Perdix ruffa minor. Rudb. Cos UL «.Coturmx, /23A-Orm i91. £./98, D 3 Ordo 54 ANIMALIA. SUECICA. Ordo VII. PAASIDE RES UC DALLO WW oan. vt * Columba domeftica, five vulgaris. /Z/;ll. Org. 130. i. 32. Farietates mulid. ». Palumbus torquatus. /Zil Orm. 135. t. 35. 3. Oenas, five Vinago. WAll. Orn. 136. t. 5. A.*'Furtur. Raj. 4v. 61. Je Uu Equo DIS 45: . Merula nigra. Dell. 4v. 80. Merula montana. /Zill. Orn. 144. t. 38. Merula faxanlis. 77/1. Orn. 145. t. 36. Merula torquata. Jonfé. Orm. 106. t. 39. "Turdus pilularis. Gefn. Orn. 753. 'urdus fimpliciter diétus , five vifcivorus , mi- nor. 7l. Orn. x98. 1..57* [| on bor BU Do PI E. 1. Sturnps. Gen. Orn. 049. c dou D. wi. 1. Alauda vulgaris. /77i]. Orn. 149. t. 40. 9. Alauda pratorum. /7;/. Orn, 150. 3. Alauda "€ C 4 55 4. Ts 2. * L CC S523 l9 MH ecl" Ca» 02 M on [e] ANIMALIA SUECICA. 55; Alauda arborea. 7/1]. Orn. 149. Alauda minor campeftris. Raj. 4v. 69. LAM ORRE COM QUI. Mh. 4 Motacilla, Culicilega , Sufurada. Bell. 4v. 88. Motacila flava ,. roftro. longiufculo | nigricante. Merr.: pin..178. . Oenanthe, five. Vidflora. Raj. 4v. 75. . Oenanthe. altera. aj. 4v. 76. Merula aquatica. /7 i. Orn. 104. t. 24. Ti unos Qr Pos IN sd tud; Lufcinia, five Philomela, /7i/l. Orn. 161. t. 41. . Lufcinia minor, Zr. Orm. 734. Paffer Troglodytes. Raj. 7v. 80. . Atricapilla, five. Ficedula. Jill Orn. 162. t. 41. Ficedula. quarta. Zi; Orn, 163. : Wegfleckin, & Wydengyckerlin. Gefn. Orn. 796. Carolina Agr. Rubecula, five Erithacus. /7;l. Orn. 160. t. 38. Curruca. Ge/n. QOrn.. 370. Pod fe uU us . Parus major, Fringillago. Bell. /fo. 95. Parus ater. Gefn. Orn. 641. fig. inf. Parus paluftris. Gefn.; Orn. 642. fig. fuprem. Parus ceruleus. Bell 4v. 96. , Parus criftatus. Cefn. Orn. 642. fig. med. . Parus caudatus. Gefn. Orn. 642. fig. infim. Ha mU. N D uu . Hirendo. domeftica. Gefn. Orn. 548. . Hirundo roftica, vc agreflis. Jonff. Orn. 117 A ep j5 ra 56 a4 65 . Garrulus Bohemicus. Gef. Orn. 703. ANIMALIA SUECTIC A. . Hirundo riparia.. Gefn. Orn. 656. . Hirundo apus. Raj. 4v. 72. . Suix, Caprimulgus, Fur nocturnus. Bell. fv. 100. LUCQ Xe Du Conirofor. Rudb. Lapp. 75. Loxia Gefn. Orn. 592. Coccothrauftes vulgaris. Raj. 4v. 85. . Rubicila, five Pyrrhula. /Zil. Orn.. 180. t. 43. VW SPA OGEPSI SRM € FD rado horae Colb D Dui os i I. Montifringilla calearibus Alaude, five major. JZ'ill. Gn R37: 1:29. 2. Fringillaria fufca; crifta Dammea. Aud. s. Monutifringilla congener. Jonfi. Orn. t. 38. 4. Montütringilla mas. Jonfl. Orn. 99. t. 38. s. Fringila. /7;l. Orn. 186. t. 45. ! 6. Carduelis. Jonfl. Beis. 97. t. 37. 7. Emberiza flava. Gefn. Orn. 653. 8. Hortulana. Gef. Orn. $67: 9. Spinus five. Ligurinüs. /7;/ Orn. 1992. t. 46. 10. Linaria vulgaris. Jl. Orn. 190. t. 46. ir. Linaria tübra. "Gejn. -Orn. ' soe ^i 12. Chloris. Ge/n. Orn. 259. s. Canaria Gefm. Orn. 240. . Paffer aquaticus. Gefm. Orm. 659. . Paffer domefticus. /Zill.: Orn. 182. t. 44. "aier Alpino- Lapponicus five nivalis. CI a[fis ANIMALIA SUECICA. 57 Clafes ^ LH. AMPHISBI A. Ordo. . f. S BINE BTNOLES I vd —No LI r. Rana aquatica. Raj. Quad. 247. . Rana arborea, five Ranunculus viridis. aj. Quad, 251. . Bufo, five Rubeta. Raj. Quadr. 2529. Ed GB USE . Lacertus vulgaris 1. Raj. Quadr. 264. . . LI LI J . Lacertus viridis. Aaj. Quadr. 264. . Lacertus vulgaris 2. Raj. Quadr. 264. . Salamandra aquatica. Aaj. Quadr. 273. 4 02 t oM 58 023 10 - "ANIMALIA SUECIC A. dioN c OG CU WA UE Cecilia, Typhlinus Gracis. Raj. Quadr. 289. Natrix torquata. Raj. Quadr. 334. Anguis parvus rufefcens; JEfping Suecis. Angu is cinerea, macula doríi fufca, Jongitudinali, dentata. Totum corpus, buic cinereum; Maca. li- neris fafca, dentata, fecundum longitudinem: dorfi xrenditur. — Latera. maculis. nizricantibus , fiagalis Jingulo denticulo linee dor[alis oppofitis, funplici fc- rie, notantur. Venter purpura[cens , cum punzio ni- gro ad apicem fingule [quame. Gala pallida. Labiwn Japeri us fecundum marginem album eft. Oculorum iris flammea cuin pupilla perpendiculari, migra, mi- tet. Morfu maxime (minus tamen. quam proxime — precedens , cujus oulnera. letbalia [unt ) nocet. — 4n Vipere [Wa varietas ?. Caput tamen minis latum ejt fuss in l'iperis exoticis. ANTMALIA''SUECICA. $$ Clafss IV. PISORES —— Ordo l. EO ULNN SER Is ur LS i IN UK 1. Dalena vulgaris. Char. On. 167. IRTCHBEMUM HSOBONQUSS 1. Phocena. Rond. Ichbt. 473. . —— ——— Ordo. 1. CHONDROPTERYGII: Bod 30:4 FÉ. Ra aja ejas vata. d ded Ld 795- 2. Raja.le [chí 22. SOUZA 6o ANIMALIA. SUECICA. B QU I nU I. Canis carcharias. Zfdr. Icbt. 383. AjC IIPRaE Ng. EU. I. Sturio. /Zill. Icht. 239. | POE T——R-—O-- M--X.-Z£- Q-—N. 1. Lampetra fiuviatilis. Charl. On. 159. Ordo IIl. DBRANCHIOSTEGI C^T.G d. B d £^ dA 1. Lumpus Anglorum. Charl. On. 131. Ordo IV. ACANTHOPTERYGIIL G 4 SUDUEUR QS. PEU S. I. Pifciculus aculeatus. JZill Icht. 941. 2. Pifcis aculeatus minor. Jill. [cht. 542. COV I U.. O3 t9 &4 ANIMALIA SUECICA. 61 C; QUEE T EDS . Citus. Salv. Icht. 216. | . Scorpzna Bellonii. Zlidr. Icht. 9or. . Cottus fcaber, tuberibus quatuor corniformibus in medio capite. frt. fpec. 84. TOUT WCG NIS WR . Hirundo. /Zill. Icbt. 980. AUS TRSQ IH WURND CU . Draco marinus. Salv. lebt. 71. B E R C » . Perca fluviatilis. Gefn. Icht. 698. . Lucio- perca. Scbon. Icbt. 453. . Cernua fluviatilis. Gefn. Icbt. 191. SUG OPEM BoSE UR: . Scomber. Aond. Icht. 234. TN COCA SUP v BHSVOM. deat . Gladius. S$aív. Icht. 126. Ordo 62 ANIMALIA SUECICA. MALACOPTERYGII C A U03 HN o» CN HS O3 09 Ordo V. IM PUCUR SES UN T Ud. . Anguilla. Schon. lcbt. t4. G 4 D U $. . Afellus mollis. Jonf. Icbt. t. 9. f. 3. . Afellus varius. 9on[fb. Icbt. t. 46. f. 4. . Afellus minor. Schon. [cht. a8. . Muflela fluviatilis. Cbarl. On. 159. . Silurus. Rond. lcbt. 180. vel cujusnam. generis ? PoGDUVWE TU WO TUN CECDCOTTONP S. . Paffer afper, five fquamofus. Scbon. Icbt. 61. . S0lea. Cbarl. On. 14$. . Rhombus aculeatus. Charl. On. 149. . Rhombus levis. Rond. Icbt. 219. . Hippogloffus. Rond. Icbt. 325. . Plateffa. Schon. Icht. 67. 'E $ O A. . Lucius. Schon. [cbt. 44. ; Acus. Char]. Ds- 390. SA4LMO. Cx 4 09 I2. ANIMALIA SUECIC A. 63 $ 4 L M O. . Salmo. Sak. Icbt. 100. . Salmo cinereus, aut grifeus. Raj. Pifc. 63. . Salmo minor, vulgari fimilis. Zt. fpec. 50. . "Trutta fuviatilis. Rond. Icbt. 1 69. . Trutta falmonata. &aj. Pifc. 63. . Umbla minor. Ge/fn. [chbt. 1201. Owl MC Ig eR. PCS . Eperlanus.. Gefn.. Icbt. 363. aoc ra DEP ND C . Lavaretus Allobrogum. /Z'ill. Icbt. 183. . Albula minima.: Cbar. On. 164. . Thymallus. 4/dr. Icbt. 594. MICOUADIM e ON poU a i Haleca ChasktOQW. 3227 . Spratti. Aaj. Pifc. 105 LATI WA D NLIS . Cyprinus. Rond. Icht. 150. . Cyprinus latus, five Brama. Rond. Icbt. 154. . Rootaug i. e. Erythrophthalmus Germanis dictusj Bramis affinis. /Z'ill. Icbt. 249. . Grislagine Augufbee dictus , Gobii fluviatilis fpecies. ION Prise" 90. . Caraífius limpliciter dictus , five Caraffii tertium genus. Ge/n. paral. 1275. . Tinca. JFotton. UT ICPYOO: T. 169. . Ruulus, five Rubellus fluviatilis. Gefn, Icht. 820. . Alburnus Aufonii. Zidr. lcbt. 628. 9. Bal- 61. 9. ANIMALIA SUECICA. Ballerus. Rond. lacufl. 154. 10. Cyprinus quincuncialis , pinna ani officulorum tri- I2. Len ginta quinque. rt. pec. 20. DO orinus iride flava, pinna ani officulorum vigin- ti feptem. frt. fec. 23. Cyprinus biuncialis , xps rubris, pinna ani offi- culorum novem. ft. Jpec.. 30. , . Cyprinus iride fublutea , pinnis ventralibus anique rubris. Zl. [pec. 6. . Cyprinus maxilla inferiore longiore: apice elevato, pinna ani officulorum quindecim. Zt. /pec. Th . Cyprinus roftro nafiformi, dorfo acuminato, pin- na ani officulorum viginti quatuor. Zrt. fec. 18. Qus OU DB a YN . Cobitis aculeata. Charl. On. 157. OL A NIGE NOUUTAUNE. I. Acus lumbriciformis aut feptimus. 7Zill. Icht. 160. 9. d^ Acus Ariftotelis , fpecies altera major. aj. Pi/c. 46. Typhline. Ge/n. Icbt. 11. 4. Hüppocampus. [ond. imf. 114. Claffis ANIMALIA SUECICA. 65 Clafs V. IN CS B COT. A. Ordo 1. LULPEOTPIPIBRA B hed Eo IP I. Blatta feetida. Mouff. Lat. 139. 2. Blatta minor. an varietas ? Box aTSR quy € m i. Dytifeus maximus , elytris margine prominentibus. vide Frifcb. Germ. 2. p. 32. t. 7. f. 1. 2. Hydrocantharus , elytris ftriatis feu canaliculatis, Raj. Inf. 94. . Hydrocantharus noftras. Raj. Inf. 93. . Hydrocantharus minor, corpore rotundo plano. Raj. Inf. 94. 5. Dytiícus ovatus, collari ventreque rubro , alis fufcis. J» 02 E MELOE, . 66 Cn 4s €23 . . ANIMALIA SUECICA, M dE de DE: Profcarabeus. JMerr. Pin. 201. FOE IE (I BEL M. Forficula hirfüta ,, nigra j niida: capite; collog cinguloque ventris flavis. p i j Forficula collari nigro, elytris nebulofis. Staphylinus major, totus niger. Aaj. ns. 109. l'orficula vulgaris. Del, Edo TA l'orficula mollis cinerea, cauda WU UT Forficula ccllari nigro, ventre atro, elytris tefta- ceis. vid. Liff. mut. 1.94 f. 5. . Forficula collari nigro, venture atro, elytris coeru- lefcentibus. . Forficula .collari teftaceo,,, elytris ventreque pe- 1^ ceist apitibus mPy.t3 4.43 XJ Forficüla ventre nigro: collo, capite c A cnelis, nigris punctis perlucentibus. . Forficula tota atra. Forficula nigra , elytris albis. vide Frifob. Germ. $5 d. il dc nn . For seid nigra, elytris fanguineis, AUD v. Ww PURGE CER Scarabeus e. nigro virens, corniculis aitero taatum verfu pectinatis. Lift. Scar. 387. Scarabeeus ex. rufo fufcus five:caftaneus. L7/].. Scar. 387. Notopeda nigro- &neus, antennis fimplicibus. Notopeda. atra, antennis fimplicibus. iNotopeda fi ufea , antennis fimplicibus. Ld «ow Y. ANIMALIA: SUECICA. 67 Mh Quai od Kom d du t. Mordella cauda aculeata« Ci Uy Rj Q, Ut La 130. 1. Corculio acuminatus, oblongus, fufcus. 2. Curculio acuminatus oblongiufculus :eneo- fufcus. .3. Curculio Norvegicus niger Fons flavefcentibus afperis. Pet. Gaz. 14. t. 8. f... 4. Curculio oblongus cinereus, probofcide breviffima. 5. Curculio globofus,. probofcide reflexa. ó. Curculio minimus, fufcus, lateribus rufefcentibus. . Cureulio minimus cinereus , fubrotundus, obtufus. Heo d. Q.E. Boos ui 1.. Scarabzeus rhinoceros. | iip. a/t. 694. t docs e o aa A NC I. Scarabzus S de platyceros, "Taurus nonnu!- lis, aliis Cervus volans. Raj. Inf. 74. A 60h E. 4. BE, U Ox r. Scarabceus flercorarius, five fimarius. Merr. Pin, 201. 24 Scarabzus parvus, capite collarique nigro, elytris nebulofis. 3. Scarabzeus medius, capite collarique ccruleo, pe- dibus nigris, elytris pallidis ftriaus. 4. Scarabzus parvus, oblongus , ater, elytris ftriatis. Seas parvus niger, elytris antennisque rubris, Scarabzus parvus niger, elytris cinereis. 2 . Searaboeus minimus ater florilegus. $. Scarabeus la anuginofus alteri affinis. Mouff. Lat. 160. E 3 9. Scasa- 68 E IC. t2 o3 La ANIMALIA SUECIC A. Scarabzus maximus, rufus, uropygio deorfum in- flexo. Liff. Sar. 379. Smaragdus vel Viridàlis Merr. pin. 201. DOE 4ReMS E oS TO E 8. .. Cantharis fafciata. Imp. alt. 692. . Scarabeus qui Mouff. Lat. 161. f. 6. . Dermettes niger punétis elevatis , collari cefio ,. in cafis Lapponum. ] . Dermeftes. Goed. Lat. 9. p. r4s. t. 4. . Dermettes corpore oblongo, elytris flriatis, capi- te clypeato. . Dermeftes pubefcens, elytris apice crofis. . Dermeftes cylindraceus, collari craffo, fubhirfuto, elytris teftaceis. . Dermeftes niger fafciis albis transverfalibus. . Dermeftes oblongus, elytris murinis vix ftriatis. . Dermeftes fubrotundus, ater, nitidus, elytris bre- vibus. . Dermeftes niger , elytris puncto albo. vide J7ifcb. 5.92.5: 8. . Dermeftes niger, elytris puncto rubro. Lobo usd ID . Caffida viridis ,, corpore nigro. vide JPolck. Rejp. f. p. T60. . Scarabzus minor, fordide fulvus, pun&tis & macu- lis aliquot nigris temere fpartis notatus. Raj. Inf. | 88. . Caffida nigra clypeo emarginato, elytris punctatis. G HR TO5pD ME [Bm . Chryfomela viridi - ceeruiefcens nitida. Chryfomela viridis nitida. | 3. Chry- ANIMALIA SUECICA. 69 3. Chryfomela obfcure teftacea. 4. Chryfomela viridi-aurea, rubro variegata. V. "aiit violaceo - nigra, collari margine rubro. . Scarabeus parvus paulo produ&tior , fupine partis armatura tota e cupreo nigricante colore fplen- dente, prona parte nigra. Aaj. ud 88. BRaidc.r-0 N ERE A I. Coccionella Anglica vulgatiffima feu rubra, feptem nigris maculis punctata. Pet. Gaz. 33. t. 21. o ag 2. Coccionella punctis undecim. 5. Coccionella punctis duodecim. 4. Coccionella Anglica bimaculata five minor. Jf. ($058./94«0. 2Xàr aat. 5. Coccionella punétis quatuordecim. 6. Scarabzus hemifphaericus , elytris fulvis, maculis al- bis pictus. AKaj. Inf. 86. 7. Scarabeus hemifphazricus flavus , maculis nigris va- rie figure piétus. Raj. Inf. 87. 8. Scarab:eus hemifphsricus minor, elytris nigris , rubris maculis pictus. Raj. Inf. 87. 9. Scarabeus hemifphericus minor , elytris ex albo li- ventibus, lineolis nigris in medio dorfo pictus. Raj. Inf. 87. Gto EP EERN VEU S I. Pulex aquaticus. Merr. pin. 203. 2. Gyrinus colore murino. 3. Gyrinus nigricans major. 4. Gyrinus nigricans minor. 5. Gyrinus ceeruleus nitidus. 6. Gyrinus niger , utrinque albus. 7. Gyrinus nigricans , punctatus. 8. Gyrinus niger nitidus, elytrarum apice rubro. E 3 NECT. »0 ANIMALIA SUECICA. N E C T»poyunphn's 3. Necydalis cinereo -maculata, fuleata. «^. 2. Scarabeus minor. jonff. Inf. "vg. fondi | 3. Necydalis collari nigro , elytris teftaceis, fafcia ni- ra. 4. Necydalis rubra, capite minimo nigro. Ac TOU EU UB UE r. Attelabus ater , oblongus, depreffus. i 2. Attelabus ater , maximus, cylindraceus , pectore craffiufculo , ore forficato. . Attelabus cerüleus, nitidus , oblongiufculus , niger. 1 i Attelabus oSlongus ,.nigcr, collari teflacco.. | 5. Atelibus fübrotundus ceeruleo -nigricans ,' collari teftaceo. 6. Attelabus fubrotundus, grifeus. í 7. Attclabus parvus, elytris oblongis teftaceis. | 8. Attelabus minimus fufcus, ventre convexo-ovato. j QM CN ST ur PIHSM WE Canthbaris elytris teftaceis. Cantharis elytris fufcis. Cantharis elytris ruberrimis. | Cantharis elytris nigris, fafciis pallidis. | . Cantharis elytris viridi-&eneis, apice rubris. Cantharis elytris nigris, fafciis duabus rubris. Se - Udo Ro AME DUE 1. Carabus niger, elytris fuleatis punCtatis. 2. Carabus viridis, elytris fulcaus levibus. 5. Carabus nigricans, levis. CIUIN. ANIMALIA SUECICA. . gi Bo oLDY N D RoD.A I. Cicindela atra, punétis quatuor fafciaque albis; 2. Cantharis quarta. Mouff.. Lat. 145. f. infuna. 35. Cicindela &nea, punctis excavatis. 4. Cieindela nea, elytris ftriatis. 5. Cantharis Mariana, viridis ,. perelegans, vaginis fulcatis, fi ignaturis flavefcentibus. ornatis. Pat. Guzios, GL oc feos 6. Cicindela minima aurea levis. Eod VP LE vd nas Leptura coeruleo - nigra, . Leptura viridi - :enea. . Leptura rubro - nea. . Leptura elytris rubris. . Leptura elytris teftaceis apice rubris. Leptura maxima nigra , fubtus virefcens. . Leptura elytris teftaceis, maculis nigris. . Leptura elytris nigris, hneis flavis. C074 OV CA p 639 19 e hh HGIEÀIR 4 UM ORUTIE 1. Cerambyx viridi - neus. 2. Cerambyx fufcus, antennis corpore quater longio- ribus. 3. Capricornus Rufficus cinereus , cornubus longiíti- mis. 'Peta Gaz. a4. 83 fona 4. Capricornus Norvegicus nigrefcens , vaginis pun- ctatis , maculisque pallidis adfperfis. Pa. Gas. 5. i49. fu. 5. Cerambyx nigricans, maculis viridibus. 6. Cerambyx cinereus , fafciis duabus pallidis. 7. Cerambyx cinereus, fafcia alba. E 4 BO 71 CN Ca -& OS t3 m ANIMALIA SUECICA. BPSOU. POR&OESSSOS Te . Bupreftis collari villofo, elytris cinereis. . Bupreftis collari villofo, elytris teftaceis. . Bupreftis collari glabro, elytris teftaceis. . Bupreftis collari nigro, elytris aeneo - ceeruleis. . Bupreftis corpore maximo, nigro. vide Lifl. Tab. I A EN . Bupreftis capite collarique ceruleo, elytris rubrc- cneis. . Bupreftis capite ceruleo, collari elytrisque pallide encis. . Bupreftis capite nigro, collari elytrisque nigro-aneis. . Bupreftis corpore nigro, pedibus rufis. Ordo 1l. 0G XAMAN- OP ADR A, Po popu uve . Papilio fülphureus. Pet. Muf. 1. . Papilio fulphureus pallidus. Pet. Muf. t. . Papilio albus major apicibus nigris. Pet. Gaz. t. 62. AN" 5s . Papilio minor apicibus nigris. Pet. Gaz. t. 49. f. lI. . Papilio albus medius, venis latis fubtus nigricanti- x ) bus. Pet. Muf. 33. . Papilio albus, nervis alarum nigris, brafficariae ma- joris figura & magnitudine. Aaj. Inf. 115. U^. Pa- ANIMALIA SUECICA. 73 7. Papilio Alpinus major, alis albicanübus, exteriori- bus maculis nigris notatis , interioribus maculis ophthalmoidibus viridi-rubris. Aaj. Inf. 139. 8. Papilio alis ere&tis , pofticis appendiculaus, fubtus luteis fafcia transverfali , fupra fufcis macula lutea. 9. Papilio minor luteus, alis ad angulum exteriorem fufcis. Sloan. Jam. 2. t. 239. f. 27. 1o. Papilio maximus niger alis utrinque, tam exterio- ribus quam interioribus , limbo lato albo cinétis. Raj. Inf. 135. rt. Papilio urticariam referens major. Raj. Inf. 118. 12. Papilio urticarius vulgatiffimus , rufo , nigro , coeru- leo, & albo varius. Raj. Inf. . 117. Raj. Inf. 117. 13. Papilio alis laciniatis. Zip. Inf. 54. 14. Papilio Oculus pavonis dictus. Pet. Muf. 34. 15. Papilio medie magnitudinis , alis fupina parte fufcis , ad angulum exteriorem unica area purpurea no- tatis. Sloan. Jam. 9. t. 239. f. 3. 4. 16. Papilio eleganter variegatus , agilis , Bella donna dictus. Pet. Muf. 35. 17. Papilio majufculus , alis pullis, cum duphici in ex- terloribus macula lutea, & duplici oculo nigro. Raj. Inf. 128. 18. Papilio medius , alis fulvo five rufo & nigricante colore variüs, cum ocello prope extimum angu- lum alarum exteriorum. Aaj. Inf. 123. 19. Papilio major alis fulvis, fupina parte maculis cre- bris, prona egam argenteis cleganter pictis. Aaj. Inf. 119. 2o. Papilio Rigenfis aureus minor, maculis argenteis fubtus perbelle notatus. Pet. Muf. 520. 21. Papilio fritillarius maculatus , praecox. Pet. Muf. 35. 22. Papilio alis erectis, fübrotundis , denticulatis, te- ftaceis, fubtus punctis argenteis aequalibus. 25. Papilio alis ereCtis, fubrotundis , denuculatis, te- E 5 ftaceis , 744 ANIMALIA 'SUECICA; Ítaceis, fubtus punctis pallidis nigrifque. 24. Papilio ális erectis ,. fubrotundis , teftaceis, pun- étis pallidis, lineolis undulatis fufcis; fubtus albo variegatis. 25. Papilio pratenfis oculatus, Difcuss; Petiv.. Muf. 309. 26. Papilio fufcus pratenfis. lb. Inf. t. 5. f. 7. 27. Papilio medius totus pullus ;. prona alarum | parte ocellis aliquot e puncto albo, duplici circulo ni- gro & fordide luteo cincto , compofitis i iluftrata. Raj. Inf. 129. 28. Papiliunculus cceruleus, ocellis plurimis fubtus ele- ganter afperfis. Pet. Muf. 34. 29. Papiliunculus ceruleus vulgauffimus. Pet. Gaz. 55. FE. 35. f. 1.7 $0. Nibod cid aureus , oculatus , in ericetis frequens. Pet. Muf.:34. | dd a1. Dapilio alis erectis, fubrotundis , integerrimis , te- it celis , fubtus alba fafcia ocellifque -o&to. 2. Papilio parvus alis exterioribus circa margines ni- gricantibus , media parte rufis , ferici inftar fplen- dentibus ; maculis longis nigris pictis. Aa. Inf. I25. 33. Papilio alis erectis , ovatis, integerrimis, teftaceis, grifeis, tefferulis albis, linea nigra fub fuperio- ribus. 34. Papilio alis erectis , obtufis, damdatisan nigris, pun- ctis albis teflellatis. Papilio alis planis, nigris , apicibus ibit. . Phalaena minor; alba " BLA nigrefcentibus or- nata. Pet. Girgs l;:99« f. 8: 57. Papilio alis planis, albis maculis, fufcis inaequali- bus marginalibus. 38. Papilio alis planis nigris, linea tránf verfa alba. 39.. Papilio alis planis albis. 40. Papilio alis planis flavis, maculis. duabus fulvis. 41. Papilio alis planis fulvis, macula rubente. 42. Papilio alis planis flavis, fafciis Mood pO a . Pa- 6t. 62. ANIMALIA ASUECICA jg . . Papilio alis planis virefcentibus cinereo maculatis. . Papilio alis planis albidis, faíciis linearibus nigri- cantibus. Papilio alis planis albidis ; &feils latis cinereis. Greed. Metam. 3. p. A6. f. &. | Papilio alis planis cinereis, fafciis albis punélatis. Papilio alis planis grifeis ,' fafcia pallida. . Papilio alis planis pallidis, angulatis. /^ide Alb. £42. f. 69. Papilio alis planis, pallidis , nitidis. . Papilio alis planis nitidis albidis, fafciis andamos ) . Papilio alis planis nitidis albis, inferioribus reticulatis, . Papilio aiis planis veda albis , omnibus reticula- tis. Jide; Goed. Metam. 4. p. 150. f. 68. . Phalaena major alis amplis oblongis , albicante & fufco coloribus pulchre variegatis , interioribus rutilis, com maculis nigris. Kaj. Inf. 151. . Phalaena. Zip. Inf. XXI. . Papilionoides virefcens , maculis quinque miniatis ornatus. Pet. Muf. 36. Phalaena Umbrica (Mes maculifque fanguineis. Per. Gas. fo t9 f. 6. Papilio alis. depreffis ,' fuperne argenteis , fubtus dpt Vide Frifcb. Germ. 1. p. 22. t. 4. Papilio alis depreftis niveis , antennis pennatis, pe- dibus annulis nigris. Pide Reaum. 1. t. 34. f. 4, 5, 6. . Papilio alis depreffis albis, punéiis nipris, ventre ME punctorum ordinibus. Jide Merian. Eruc, I. f. 16. t. 46. Papilio alis depreffis grifeis, obfcure maculatis: in- m jorit us flavis, margine nigro. Jide Blank. Gerin. SEÉDKEOE Pha gites elephantinae. Coed. Met. 3. p. 47. f. y. Phalaena maxima cauda acta , alis anguftis longis acutis, abdomine rofeo , fex feptemve areolis ni- gris. Raj. Inf. 144. | 63. Pa- 76 63. 64. 65. 66. 67. 68. 69. 7o. . Phalaena alis depreffis , cinereis, cuneiformibus , , 3 ANIMALIA SUECICA: Papilio alis deprefüs erofis, croceo-rufis. Pide Goed. Metam. 1. p. 155. f. 67. Papilio alis depreffis cinereo- fufcis , ad marginem pofteriorem linea alba undulatis. Papilio alis depreffis cinereo - teftaceis , lineis binis albis obliquis. Papilio alis depreffis teftaceis , lineis tribus albis transverfis. Papilio alis depreffis obfcure cinereis , collari fulvo. Vide Frifch. Germ. 7. p. 1. t. 1. Papilio alis depreffis, litera y aurea infcriptis. ide Reaumn. 08. 9. 1.27, f. 4. 5. Phalaena major pulcherrima, alis amplis exteriori- bus cinereis , maculis & lineis nigris eleganter de- piéüus. Raj. Inf. 153. Papilio alis depreffis , margine interiore prominulis , cinereis , abdomine ovato. margine exterjore nigro punctatis. . * Papilio Bombyx eruptus. Jon[L. InfL. t. 22. . Papillo alis depreffis erucae telas membranaceas te- xentis. Papilio alis depreffis cinereo - fufcis , antennis pe- ctinatis. Fide Seanim. quart. 183. t. 10. f. 6. . Papilio elis depreffis fufcis, fafcia pallida longitudi- nali ramofa , fubtus punéto nigro notatis. Papilio alis depreffis oblongis , grifeis, inferiori- bus flavis. . Papilio alis depreffis breviffimis, teftaceis. ^apilio alis depreffis luteis, corpore nigro. P , p . Papilio alis depreffis teftaceis, minimus. . Papilio alis depreffis cinereo - argenteis. Pide Mer. Met. D. Ro ERE . Papilio alis depreffis argenteis , nigro punétatis. Vide Reaum. Inf. 9. t. 12. . Papilio alis deprefüis cuneiformibus , oblongis, al- bis, ftriüatis. 95. Papi- ANIMALIA SUECICA. 7 . Papilio alis depreffis oblongis, cinereis , macula nigra notatis. . Papilo alis depreffis oblongis , argenteis, lineis tribus transverfis aureis, media bifurca. . Papilio apiformis abdomine aureo. . Papilio apiformis abdomine nigricante. Zac pra- cedenti dimidio mimi , fed fimillima. . Papilio alis ramofis. Pide Frifcb. Germ. 3. p. 20.1. 10. EUR PRSOVET E UE. M . Libella maxima, abdomine longo tenuiore , alis ful- vefcentibus. Raj. Inf. 49. . Libella maxima vulgatiffima, alis argenteis, Raj. Inf. 48. . Libellula alis argenteis, cauda forcipata. . Libella maxima abdomine breviore latioreque cc- ruleo. Raj. Inf. 49. . Libella maxima abdomine flavo angufliore, nullis ad radicem alarum maculis fufcis. Raj. Iu. 5o. . Libella major, praecedenti congener , fcapulis gla- bris, alis flavefcendbus. aj. Inf. 5o. . Libella maxima, abdomine breviore latioreque flavo. Raj. Inf. 49. . Libellula alis argenteis, duplici pun&to marginali. Quae Raj. InJ. 49. S. 3. . Libella media, corpore ceruleo, alis fere totis ex ccruleo nigricantibus. Aaj. Inf. 50. . Libella media , corpore partim viridi, partim cce- ruleo , alis media parte maculis ampliffimis e ceruleo nigricantibus oblitis. Aaj. /nf. 5o. . Libella minima , corpore e viridefcente & nigro vario. Kaj. Inf. 53. . Libelia minor alis reticulatis , dorfo rubro, maculis ad fingulas incifuras nigris. Raj. Inf. 52. . Libella minima , corpore e cerulcícente & nigro vario. Aaj. Inf. 53. 14. Li gis ANIMALIA SUECICA. Libella minor , alis brevioribus; corpore ccoruleo , maculis tranfverfis nigris. Raj. Inf. 52. EL B CBS E dde das dia EN . Ephemera alis maculatis. S:wamm.. Trad. de Ephem. 4» 55 HM o€- , Ephemera alis incarnato - albis. Ephemera alis albis sinima. HOM EA Rao AUS. Hemerobius cauda bipili, als cinereis, venofo-re- "ticulatis. $ à; IHemerobius. alis teftaceis. Voweafee fli iatis, antennis longitudine alarum. 9 Ael . Hemerobius alis: caezuleo-nigris , antennis corpore long PAY TL Pr PRU ^ : is coded alis albis, COrpore z Res agnis bre- vitfimis, Perla minima merdam olens. Per. Muf. de Formica-Leo. JDerhb. Phyfico- Tbeul., 37... sala ida odeur eie Mufca feorpiuros prima: Mouff. Lat. 62; PUE Mutca fcorpiuros fecunda. Mouff Lai. 62. f. 4. Rod ALPased sedit diu NUR Raphidia aculeo recurvo. * Pk didi ig Crabro. Merr. Din. 196. Vetpa flava major. Merr. in. 196. M efpa nigra major. AMerr. Pin. 196. * Apis. AMerr. Pin. 196.. Fucus. Merr. Din.. 196. Apis ANIMALIA'SUECICA. 79 5. Apis parietina nitida , collari cccruleo , abdomine aureo. vide lrifrb. Germ. 9. p. igo f 16. - 3. 6. Apis terreftris fufca; — " | 7. Apis fufca, fronte alba, collari teftaceo. 8. Apis nigra, collari villofo, pedibus incarnatis. 9. Apis nigra , collari villofo. ; pedibus nigris. - 10. Apis nigra, abdomine acuminato , conico. I1. Apis cauda truncata tridentata. ^ ^ 12. Apis hirfuta maxima Alpino: Dub iepn .collari ni- : gro, abdonune luteo. - I3. Apis lirfuta nigra, abdominis: apice rubro. 14. Apis hirfuta bisra , ebdominis üpice fufco. 15. Apis hirfuta tota nigra. |. 16. Apis hirfuta nigra ,' collar: Prime cingulo nigro, apicc-albo. ide Lift..Goed. 285. .f. 105. 47: Apis : hirfata.collari fulvo. abdominis bati fulva, me- dio nigro, apice albo. otn 18. Ápis Hifura; cóllari fulvo; abdomine flavo. : 19. Apis dM uta tota cinera. f£ i e N AES EECM [ X. ji periea flavus y abdomine: smédio nigro, cauda acuta ,' aculeo umbilicali triplici exferto. 2. Ichneumon cauda triplici abdomine fuperne fla- vefcenie ,. pedibus hi ig Fide Monff. Lat. 64. fuk. 5. Iehneumon cauda tripili , abdomine tereti atro , pe dibus filiformibus rubris. 4. Ichneuinon. bedeguaris. Jide: Blas. Germ. 142. 16. f. 5. mala, ubi. Mas. s. Ichneumon. nij ger cauda exferta triplici , pedibus 6 LZ 2 anterioribus abdomineque luteis. . Ichneumon | aculco. triplici: erecto , collari nigro, abdomine pedibufque teftaceis. 7. lcehneumon aculeo triplici ,. pedibus abdomineque . . teilaceis, apice nigro, 9o 21bà 9. ! fe» ll. ANIMALIA SUECICA. Ichneumon collari gibbofo , abdomine ovato acuto. Vide Frifch. Germ. 3. p. 38. t. 19. Icbneumon ater, alis teftaceis, antennis clavatis. Ichneumon tophos fericeos exílruens. Jide l'iifch. Germ. 4. p. 24. f. 1C. Ichneumon parafiticus erucarum , minimus. 7ide Raj. Cantabr. 35. Ichneumon antennis lunulatis, collari valvulis late- ralibus inftructo. Ichneumon viridis, alis planis , abdomine fuperne nigro, alis virenübus. Ichneumon alis planis, luteis , margine exteriore nigris, collari nigro. . Ichneumon flavus, abdomine falcato, alis erectis. Fide Lifl..Geed..8. 9. f. 29..C. . lehneumon niger , abdomine falcato , fuperne lu- teo, alis erectis. ' Ichneumon cauda inermi, abdomine falcato , pedi- bus clavatis. Confer m. 2. . Ichneumon alis depreffis cinercis , puncto marginali notaüs. Qui l'rifcb. Germ. 2. p. 24. t. s. . Ichneumon niger, abdomine cylindraceo punctato, pedibus rubris, alis pallidis. . Ichneumon cauda inermi , abdomine tereti atro , pedibus filiformibus , ruber. Confer u. 3. . Ichneumon antennis fpiralibus, corpore atro, ven- tre fubfalcato, pedibus luteis. . Iehneumon abdomine teftacco apice nigro, punétis quatuor albis. . Ichneumon antennis fpiralibus ,| abdomine nigro, articulis duobus fuperioribus teftaceis. . Ichneumon antennis fpiralibus , abdominis articulis nigris , margine flavis, fccundo toto teftaceo. 25. lchneumon ater, alis nigricantibus, abdominis me- 26. dio füperiore teftacco. Ichneumon niger, aliis planis fubluteis, pun&to fer- ruginco. 27. Ichneu- 27. ANIMALIA SUECIC A. 8t Ichneumon nigricans, alis planis, puncto marginali oblongo , pedibus luteis. : Ichneumon niger, abdomine ovato , marginibus lateralibus araculorum luteis, alis fufcis. Ichneumon niger, abdomine ovato , marginibus articulorum undique luteis, alis fufcis. Ichneumon corpore nigro , abdominis cingulo albo. MS VD CS VE LÁ TTipula Lapponica cinerea, alis albis, rivulis fufcis. Tipula abdomine annuis luteis, nigriíque alter- natis. Tipula cinerea, alis cinereis, vafis fufcis ,, macu- lifque albis. Que Alb. Inf. t. 61. f. G. f. Tipula cinerea, alis fufcis, macula lunata alba. 'Tipula cinere1, alis fufeis, vafis nigzis macula la- nata nigra. Que. lrifcb. Germ, 4. p. 24. T. 125. Tipula cinerea , alis cinereis , margine exteriori fufco. Qwe Brad. natur.25. f. 3... Tipula incarpata, alis cinereis, puncto nigro. "l'ipula cinerea, alis cinereis immaculatis. Culex antennis plumofis. Qui Lif Gocd. 330. f. I40. Culex vulgaris. fjr. Lapp. 363. Culex Aipinus. Jor. Lapp. 364. Culex Lapponicus minimus. Jr. Lapp. $65. Culex alis depres(is , margine villofis. Mufca apiformis probofcide porrecta, alis macula- user Gus S iss . Culex fufcus, alis fubrotundis. Culex niger, peétore gibbo, abdomine cylindra- ceo, alis albis, pedibus pofticis maximis. Tabanus vulearis grifeus, incifuris dorfi macula trigona albicante notads. Pier. Lapp. 363. "Vabanus flavus. Jor. Lapp. 363. "Tabanus fufcus , abdominis lateribus teftaceis. E 29. E 82 ANIMALIA SUECICA,. 20. "Tabanus fufcus, alis cinereis punctatis. 21r. Tabanus fufcus, alis cinereis, maculis albis nigris- 40. que. . "Tabanus fufcus , alis fufcis, maculis nigris. . Oeftrum rangiferinum Lapponicum, ventre fulvo. Flor. Lapp. 360. Oeftrum rangiferinum Lappo- num. Nobis in Ad. R. Angl. 1737. . Oeftrum rangiferinum Lapponicum , ventre nigro. Flor. Lapp. 363 . Oeftrum bovinum cauda alba. Flor. Lapp. 60. Oeftrum bovinum ventre croceo. JJor. Lapp. 360. . Mufca equina tenax. . Mufca ftercoraria. Merr. Pin. 200. . Mufca. nigra peétore hirfuto , dorfo abdominis ful- VO. . Mufca abdomine nigro anterius albo, alis albis , ni- gra macula. Mufca nigra, abdominis lateribus flavis, alis albis. . Mufca fufca, abdominis apice villis albo, alis pal- ]tdis, macula lunata ferruginea.- Mufca nigra abdomine anterius fulvo , alis imma- culatis. Mufca fufca, alis teftaceis, macula ferruginea. Mufca atra, alarum margine inferiore albefcente lacerato. Jide: Aldr. Inf. t. 2. f. x5. | Mufca fubhirfuta, abdomine annulis "uteis , nigris. que: vatiegato. Jide Alb. Inf. t. 17. f. 7. . Mufta abdomine fufco, annulis luteis, lateribus flavis. Pide lb. Inf. i19: 45M. XE. . Mufca glabra, abdomine annulis fufcis pallidisque cinéto. . Mufea fufca, glabra, dorfo abdominis tribus pa- ribus albarum lunularum notato. 7/ide P ifch. Germ. SOLAUVADU E ab n Mufca fufca, abdomine oblongo pubefcente , dorfo tribus paribus albarum lunulatum notato. 41. Mufca nigra glabra, abdomine circulis luteis, füpe- T10- ANIMALIA SUECICA:. 83 rioribus dimidiatis , cincto. Jide Goed. Met. r. SL IrpR A a. . Mufca fufca, abdomine acuminato, circulis luteis retrorfum flexis cincto. . Mufea fufca, dorfo tribus paribus trigon. luteis notato. . Mufca oblonga nigra, abdominis lateribus inzqua- liter albis, pedibus pofticis longis. . Mufca oblongaabdomine flavo , characteribus tranf- verfalibus nigris notato. . Mufca alis grifeis nigro maculatis. . Mufca alis albicantibus nigro maculatis. . Mufca. alis albicantibus nigro punétatis. . .Mufca nigra vibrans , alis albis , apicibus nigris. Mufca nigra, alis fufcis , apicibus albis. . Mufca minima atra fanguifuga, alis albis. FItr. Lap. 93. . Mufca minima alis incumbentibus , margine exterio- ri tribus punctis nigris notatis. . Mufca minima atra, ventre acuminato, alis incum- bentibus , fafciis tribus cinereis. . Mufca carnivora viridi-denea , abdomine obtufo. . Mufca carnivora viridi-nea, abdomine acumina- to. . Muífca carnivora pectore ceruleo eneo, abdomi- ne viridi-eneo. Jide Geed. Metam. 1. p. 153. f. 54. . Mufca abdomine cceruleo obtufo. de Liff. God. 304. f. 122. . Mufca domeftica. Flor. Lapp. 359. . Mufca abdomine atro obtufo glabro. Z';de Gerd. Metam... x. 9. 35. f. 55. . Mufca atra obtufa , fronte alba. . Mufea oblonga atra hirfuta, alis fufcis incumbenti- bus, pedibus nigris. . Mufca corpore rubro, capite pedibusque nigris, alis albidis, margine exteriori nigro cum punto. F3 635. $4/ ANIMALIA 'SUECICA:; 65. Mufca nigra obtufa, pe&tore hiríuto luteo, alis bá- fi flavis. 64. Mufca atra villofa oblonga , pedibus angit, femo- ribus rubris. £Jor. Lapp. 359. 65. Mufca oblonga flavefcens , dórfo longitudinaliter nigro-punctato , alis nigro - ma iculotis. Ordo 1ll. HEMIPTERA G» diy codes dfagoiu ER cia . Gryllo - Talpa. Frifcb. Gerin. 15. p. 28.1. 3. f. 1. 9. . Gryllus domefticus. Mov. Lat. 135. . Gryllus campettris. Raj. Inf. 63. . Gryllus alis füperioribus umbrotis, inferioribus ru- bris, apicibus nigris. /'ide Prifcb. Germ. iei d. ds ds Y. odi 5. Gryllus abdomine incarnato, alis margine exterlo- re viridi-pallidis. //ide Fyijch. Gemn. v iab. 1. . T. A05 t9 6. Grvllus abdomine pallido , alis grifeis unicoloribus. . Gryllus pallidus, alis grifeis lineola alba notatis. . Gryllus abdomine fufco , alis margine exteriore fa- curate viridibus. ide Frifcb. Germ. 9. p. 5. t. t. c€o- 9. Grill: alis ese coie nullis, collari produéto ad longitudinem abdominis. ro. Ranatra bicolor ex fufco & pallido iai Pet, Gas. hans. cf r0: II. ANIMALIA SUECICA. 85 11. €ryllus alis fuperioribus viridibus, inferioribus fuf- 12. 15. 14. 4 05 !39 n UA cis, capite flavo. Ranatra bicolor, capite nigricante. Pet. Gaz. 6r. : 9. Gryllus fufcus, alarum margine albo. Gryllus alis nigris, fafciis tribus tranfverfis albis Lou uM. IPC dS Nom . INoétiluca. terreftris.. Colum. Obf. 36. f. 3 . Lampyris alis fuperioribus ad EE Lon ftriatis. KG UO ulia Ma Fu. uud. . Formica maxima hippomymex. Raj. Inf. 69. . Formica media rubra. Raj. Hif. 69. . Formica minor rubefcens. Raj. Hifl. 69. . Formica media nigro colore fplendens. Aaj. lif. 69. . Formica minor e fufco nigricans. Raj. Inf. 69. C odore E oeous I. Cimex alis teftaceis, abdomine rubro. OV tC — € . Cimex ex luteo-virefcente infufcatus , corniculis maculatis, fimiliter ad alvi margines nigris ma- culis eleganter interfünétus. Lif]. Scar. 396. t. 3. f. 16. . Cimex miniatus nigris maculis notatus , hvofcya- mo fere gaudens. Lift. Scar. .397. t. 3. f. 21. . Cimex fubrotundus grifeus. . Cimex niger 1naculis candidis notatus. L;ff. Star. 3964. 513. 4 5. . Cimex fylveftris cerulefcens, paulo reliquis minor & magis depreflus, area fcapularum rubra. Raj. Inf. $4. F 3 7 Ci- 86 ji 8. 20. 2T. 22. 29. 24. 25. 26. om 29. J. ANIMALIA SUECIC A. Cimex minor cerulefcens, lineis albis varius, te- ftudinis forma. Slpam. Jam. 2. t: 237. f. 36. 37. Cimex oblongus alis cinereis margine albis, fcapu- lis nigris , linea. alba. Cimex oblongus albus. Cimex oblongiufculus, alis flavo fülvoque variis. . Cimex oblongiufculus ater , alis fufcis macula rhomboidalt nigra. . Cimex oblongiufculus viridis, alis grifeis. Cimex oblongiufculus fufcus , alis nigricantibus , |t Du! néto albo. . Infeétum "Tipula dictum. . Cimex linearis teretiufculus albus , genubus craf- fis. . Cimex longus depreffus grifeus, genubus globo- fis. . Cimex. brevis & fere rotundus, nigricans. Aj. lof. 57. . Cimex. domeftieus impennis. Merr.. Pin. 205. Cimex impennis rhomboldalis , teftaceis antennis obtufis. Ci 5 nex impennis fubrotundus fufcus , qui Lifl. Mut. 3. f. 24. Cis impennis orbiculatus fufcus , dorfo faciem. norionis referens. Cimex impennis fufeus, ventre pallido. Cimex impennis, dorfo perforato. Cimex impennis, antennis longitfimis. Cimex impennis, abdomine paeue bicorni. Cimex alis erectis, abdomine pone: bicorni. Cimex càuda plumofa corpus tegente. Cimex alis erectis ater , pedibus albis. Bo ES DUM Scorpio aquaticus. Jonfh Inf. t. " EX 2. €9 t. v N 0. ANIMALIA SUECIC A 87 Rn9N BSPSGO. e— .ri. NotoneGta vulgaris e nigro pallidoque mixta. Pet. Gaz. 72. f. 6. ?. Notoncéta vulgaris compreffa fufca. Pet. Gaz. 72. . T- h ' 3. Notonecta cimerea vix confpicua. Ordo IV. A OM Mob IRA POE Boc ous . Pediculus ordinarius. Red. Inf. t. 18. . Pediculus corporeus maculatus. Merr. Pin. 202. . Pediculus 'Tetraonis Lagopi dicti. 3. Pedieulus Turdi Merule montane di&i. 4. Pediculus Corvi. Red. Inf. r6. : s. Pediculus Columbe majoris. Red. Inf. t. 2. f. r. . Pediculus Pice. Aed. Inf. 5. . Pediculus Cygni. Red. [mf. s. . Pediculus hybernaculorum arboreus, villofus. . Pediculus clypeatus. . Pediculus fatidicus, Mortifaga, Pulfatorius. Derb. Pbyfico- Theol. 119. 1I. Pediculo cognatus & fimilis. Raj. Inf. 7. 12. Pediculus inguinalis. Per. Gaz. t. 69. f. 9. POUNL. E X DOR O ND OO CN Dal r. Pulex vulgaris. Raj. Hifl. 7. 2. Pulex viridis plantarum. F4 MO- 58 I. As ex Es d AUD IC. ANIMALIA SUECICA. M 0: N OG. Q, Uy I» US S Pulex aquaticus arborefcens. Svwamm. quart. 66. t. 1. dia bad. ARS cus, Ricinus fecundus. Aaj. Inf. ro. Acarus infectorum coleopteratorum. Acarus ruber aquaticus. Jide Prifcb. Germ. 8. p. E eo Araneus Anglicus coccineus minimus. Pet. Muf. 65. Acarus fcabiei. . Scorpius-araneus. Prifcb. Germ. 8. p. 2. t. r. ZO X NOE Araneus cinereus criftatus. Raj. Inf. 39. Araneus albicans.corona coccinea in alvo ovali. Raj. Inf. p^- Araneus rufus-five avellaneus cruciger,, cui utrin- que ad fuperiorem alvi partem quafi fingula tu- bercula eminent. Liff. 4ran. 28. t. r. Á 2. Aranea globofa cinerea, maculis dorfalibus nigris, in fcud formam difpofitis. Aranea atra , abdomine füperne duobus punctis excavato. . Aranea globofa pallida, floribus inhabitans. Aranea fufca , maculis quinque nigris dorfilibus longitudinalibus contiguis. k Aranea flavo-viridis , lateribus linea alba cipes. Vide Jonft. InJ. t. 18. Aranea nigra, pectore abdomineque linea alba cinctis. Aranea hortenfis pedibus quatuor anterioribus lon- gioribus, abdomine depreilo. Prifeb. Germ. 7. f. iod. x. 11 Ára- II. I3. MO Co^ CÀ "alg t2 49 05 t9 O35 t9 " EN ANIMALIA SUECICA. 89^ Aranea capite nigro , abdomine albo maculato, cauda prominula nigricante. . Araneus cinereus, alvo circiter fenis fafcus trans- verfis, in angulos acutos in medio erectis, ar- gentes & nigris alternatim M: di infgni- uus. Lift. dran. :87. tit. gt. Araneus faliens niger, pühdtis albis notatus. CULA RIUCNTSE MIT . Cancer marinus. Mattb. Diofc. 227 : Maja. Mattb. Diajc. PA Aftacus. Mattb. *Diofc. 227. à URN Mattb. Diofc. 259. Cancer cauda We rh vu fuperne ferrato. Squilla. Matt. Diofc. 22 . Cancer cauda exferta, silo integerrimo., Cancer Moluccanus. JPorm. Muf. 249. . Cancellus. Mattb. Diofc. 230. . Cancer cauda exferta, cheli$ amgulatis. OQ. N EV ou. s . Onifeus marinus maximus. . Afellus aquaticus. Jrifcb. Germ. 10. f. 7. t. s. . Millepeda. Mattb. Diofc. 257. . Onifcus minimus , cauda alba. BcCuDA, e UP, ECNAD OR oA. . Scolopendra marina. Raj. Inf. 44. . Scolopendra valde exilis longa. aj. Ip. ge ann accedens 30. pedibus inílructa. Raj. Inf. 4. . [ulus diim Mouffetti primus. Jnfl. t. 23. F5 Claffis 39 ANIMALIA SUECICA, Clefs VI. VER: M. RE-5 Ordo I. K E Ey 4149 G O RD Uv. £. Seta aquatica. Merr. Pin. 207. 15 E NE SV 1. Vermis in homine cucurbirnus ,five Tenia. Me. Pin. 206. E oU MR Deum i. Lumbricus terreftris minor. Raj. If. 2. « Lumbricus major. Raj. Inf. 1. Q Lumbricus inteftinorum teres. Ataj. Inf. 2. 3. Afcarides Medic. H, docR; UD D. r. Hirudo fanguifuga. Merr. Pin. 207. L I- [vo] ^F ANIMALIA SUECICA. gr L'oI[-M- dX . Limax ater. Ziff. dngl. 131. t. 2. f. 17. . Limax cinereus maximus flriatus & maculatus. Lift. 4ngl. 130. . Limax cinereus parvus immaculatus pratenfis. Liff. 4ngl. 127. Ordo Il BE.S T A C.E.A DON CE HB E Bui . Cochlea pulla ex utraque parte circa umbilicum ca- va. Lift. Angl. 143. t. 2. f. 26. . Cochlea fufca, altera parte planior & limbo infi- gnia, quatuor fpirarum. iff. 2fmgl. 145. t. 2. 27. . Cóchlea tefta depreffa, utrinque fubzequalis , fpira tereti. . Cochlea tefta depreffa fuperne plano-concava , fub- tus convexo-concava , margine furfum compla- nato, fpira laxa. . Cochlea tefta depreffa, fpira ar&tiffima vix perfo- rata. . Cochlea tefta depreffa, fupra planiufcula margi- nata, fübtus convexa perforata. . Cochlea tefta depreffa , fupra convexa, fubtus pland ' perforata. 8. TET 11. ta oo2^4 2 CASA ANIMALIA SUECICA. Cochlea tefta convexo-depreffa , fupra convexi- ufcula, infra cavo-perforata. Cochlea tefta convexa, fubtus perforata , fpira acuta. . Cochlea maculata, unica fafcia pulla anguftioreque per medium anfractus in(ignita. Liff. 4mgl. 119. ES : " * Cochlea cinerea edulis, cujus os operculo craffo velut gypfeo per hyemem clauditur. Liff. 4ngl. Ttg 9d . Cochlea maxima fufca five nigricans fafciata. Lij?. 4ngl. 133. t.4,2..f. 18. pl K Cochlea tefta convexa nivea y^ fafcia fubfufca. . Cochlea tefta producto-convexa, fluviatilis. Cochlea paluftris, tefte rictu. fubrotundo, fpiris quaternis. —. "ra , Cochlea paluftris , tefle hiatu. rotundo contracto, fpiris laxis. Cochlea paluítris , tefta convexa , riétu obliquo, fpi- ris ternis. . Cochlea tefta acuta alba minus produ&ta, fpiris ter- nis. . Duccinum exiguum fubflavum , mucrone obtuío, five cylindraceum. | Liffl. dngl; 121. 6. 9. f. 6. . Cochlea teita oblonga obtufa, riétu rotundo, fpi- ris octo. Cochlea tefta produ&ta acuminata ftriata, cinereo- alba. . Cochiea tefia producta acuminata atra. .. Cochlea teta. flava pellucida, hiatu longitudinali oblongo. . Cochlea tefta. alba, pellucida, acuminata, rictu obliquo. . Cochlea tefta ventricofa , fenfim fpiralis. . Cochiea teíla ventricofa , obtuíe fpiralis. . Nerita major dentata. iNerita minima variegata. P 4. 4» O3 t9 kÓ t2 - "M CAL. 03 dO dO 12 ANIMALIA SUECICA. 93 JPopUP CEU RSB. Patella ex livido cinerea, ftriata. Lifl. 4ugl. 195. f. s. . 40. . Patella fluviatilis fufca, vertice mucronato inflexo. Lift. Angl. 151. f. 32. D EFN Ti4'À r0 M . Dentalium. JZ7orm. Muf. 252. . Dentalium. 7Zorm.. Muf. 252. . Tubulus vermium , five Penicillus. JZorm. Muf. 2 52. . Xeredo navalis Hollandorum. CQ NUS HB UA . Oftrea. 7Vorm. Muf. 254. . Peéten. JPorm. Muf. 255. . Concha oblonga levis , medio contracta. . Mufculus & Mutius. J'orm. Muf. 255. . Concha ftriata rugofa fubrotunda alba. . . Concha tefta cerulea oblonga levi. . Concha tefta levi orbiculata alba. Lh E&B.4S . Balanus cinereus , velut e fex laminis ftriatis compo- fitus, ipfo vertice altera tefta bifida rhomboide occlufo. Lifl. 4ngl. 196. t. s. f. 41. . Concha anaüfera. /Forin. Muf. 256. Orda 94 M MÀ MM ———ÀM ANIMALIA SUECICA: Ordo IIl. Z OO PHYXTA t2 E GC c 4N. «UNS . Echinus marinus. 7Zorm. Muf. 245. Eis W.EUB H4. K . Stella marina. Form. Muf. 245. u- M EDU . Medufa margine fedecies emarginato , radiis fede- cim, fibris longiffimis. . Medufa margine integerrimo , difco cavitatibus ra- mentifque quatuor. . Medufa margine integerrimo , difco cruce alba no- tato. j 8&lg a ve . Sepia. Mattb. Diojc. 44. . Loligo. Mattb. Diofc. 244. E X A- EXAMEN EPICRISEOS SYSTEMA PLANTARUM SEXUALE CL. LINNAJEI, Anno 1737. Petropol evulgate, AUCTORE JO. GEORGIO SIEGESBECK M. D. &9 Horti Medici Petropolitani Prefe&o, juffu AMICORUM inftitutum A JOHANNE BROWALLIO. nk ia J ORCI cic Aere zt uu d "m FIRITISUCUELEBER D NICOLAO HAS- SELBOM. Bh D HERMANNO DIETER. SPORING: IN REGIA ABOENSI ACADEMIA PROFESSORIBUS durus ud. JOHANNES BROWALLIUS. ) uU/ uw davimus, reliquisque omnibus Denu ted ; Nec vobis ab re vifum eft, quod ego, 4&2 in a4 .PROEFATMO in prxle&ionibus Botanicis ,^ Metbodum * Linmea- mam prxcipue fecutus ,' eandem juventuti Aca- demice , tanquam optimam , «commendaverim. loiur , nuper huc allaur | Botezofopbie. Srezes- jchuane annexam cum videretis Epirijm , qua hzc methodus non tantum impugnatur & fu- gillaur, fed etiam y ut. abfürda & inutilis: pe- nitus rejicitur , graviter tuliitis impune .vapulare Liuneum ; fimulque cavendum .duxiftis, ne 1m- prudentioribus ftudiofis, errores Petropolitani im- ponerent. Meam autem. qualemcunque operam hoc in negotio haud inutilem judicaíftis , ac. ea- propter Zpirifm ca lege. mecum. communicaftis , ut publico fcripto examen ejus inftituerem. Quem ego laborem eo lubentius fufcepi, quod &, /- 0$ aucloribus ,| Liner , amici veteris , caulíam agere, & in rem Botanicam aliquid conferre pofle mibi videbar. Perlecto vero libello ipfo, non ul- tra quidem dogmatibus Linuzanis metuebam , quin fecure tacere licuiffet. Enimvero, fi fatendum quod res eft, non defunt qux contra methodum fexua- iem, qualis quidem huc ufque prodit, jure ur- ceri poflent; ipfa weibodus & fundamentum divi- üonis fuas habent difficultates &: incommoda haud ex:zua; In elaboratione quoque me nonnulla defi- derare coegit crebra & adcurata plantarum infpe- zio. Singula autem bene perpendens, judicavi ;uidem zc vellevi immutatione tolli, vel ube- 3ori explicatione dilut poffe , |. z//& vero. methodis omnibus communia efle; quod in. fy(temate. artifi- cali aliter evenire omnino fit impoflibile; auctori inic- BWUAEATIO - 2? integrum füiffe ; quamlibet íru&ificationis par- tem eligere , qua fundamenti loco uteretur, mo- do non vel leges methodicas transgreflus fue- rit, vel pro naturali venditaverit ;; quod arti. fo- li originem debet , Singula tandem cetera fy- ftemata & pluribus & gravioribus laborare in- "commodis , illis licet. deftituantur prarogativis , quibus magnifice placet Ííexuale. — Interim ta- men, fi qua adgrediendus auctor , fuper his omnino lis ipfi moveri debuiffet ; quz fere om- nia Cl. Sugesceckium intacta reliquiffe miratus fum. Adcuratiorem ergo fyftemati Liuneano opto ad- verfarium , qui dubia proferat obfervationibus in- nixa ; quorum explicatione in. rempublicam Dbo- tanicam non leve emolumentum redundaturum Íperamus. Hxc vero , quz vel ferre vel proli- cere poterit difputatio, nec Vobis, nec Linnxo, nec trivialibus Botanicis , imo nec me quidem fatis digna fore prevideo. Ne tamen officio de- fuifle videar , nihilofecius brevem operam exami- ni epicrifeos impendam. lpfam vero Sciagra- phiam prorfus intactam auctori fuo relinquo; reor enim , non multum inde accedere quorundam Botanicorum placitis, quod hujus au&oritate muniantur ; Quam infeliciter autem. eadem pla- cita de proprio Z4u£cior interpolaverit , Le&ores Botanici facile perfpicient; Non tantum enim ea- tenus a genuino fru&tificationis principio receffit & dogmata adoptavit errorum feraciffima , fed etiam , progrediente fcriptione, plurimis contradi- &ionibus imprudens locum fecit. Singula diícu- & 3 tiant PORIOE FSOA T.IOE '&t quibus prolixius altercandi otium fuppetit ; : ego contra munitos non dubito tirones , » Fundamenta Ligne: Botanica aliqualiter in- int. Valete. Deb, boe die X. Aprilis xU P EX EE S (eto Met a MAECEN e eomame EA RDNLIDA SE SD SD ete EXAMEN EPÍCRISEOS SIEGESBECKIANJZ::; E BRIUBIORQUI A |-.bh De Syflemate plantavtem fexualt um geuere.. deeds rimam aciem contra fexum plantarum inftruit Cl. Siegesbeckius ; antea vero quam manum conferamus , in gratiam tironum pauciffima de propag atione "Vegetabilium prafari lubet. Generatio zequivoca , olim a plurimis cre- dita & propugnata, his temporibus unani- mi fapientum confenfu rejicitur , nec defenfores invenit mifi in vulgi fabulis anilique fuper ftitione; Eo magis fu- pervacaneum duco argumenta, quibus deftruitur illud te- nebrarum phantafma, hic repetere. Sufficit, quod nemi- nem Studiofordm facile latere poffit, quam graviter in faniorem Metaphyficam peccet infauftiffimum affertum. Qu: autem generationem. univocam urgent rationes , non in regno tantum animali fed etiam in vegetabili quia occurrunt, ergo quoque valebunt. Igitur communiter recepta veritas, non paucorum dogma, nedum folius Linie eft: omne vivum ex ovo provenire. .Ovum eft, de fetus rudimentum & primum. nutrimentum continet quod alterutrum tantum , improprie eo nomine venit. Ovum proinde actum feecundationis prerequirit, qui coi- à 4 tu 8 EWX AM UOES EA tü diverforum fexuum abfolvitur. Ergo fine fexu nul- lum ovum, nulla generatio. Sexus vero, aut in indivi- duis feparatis, ut in regno animali communiter, & in quibusdam planüs; aut in individuis fingulis fimul occur- rit, ut communiter in regno vegetabili & apud quedam inferioris credita fortis animalia; prout fcilicet cujuscun- que creature ftatui convenientiflimum judicavit Crea- toris fapientia. Ova autem regni vegetabilis femina di- indes , quz unicuique plantze & ar bori, fecundum fpe- em fuam, indita effe diferte adftruit "Phyfica Divina Mofaita Gen. I: v. 12.- Determinavit namque Creator fpecies vivendum generatione ex ovo five femine. Sola hac conftitutione /pecies funt vere naturales & a variatio- nibus immenfum diftant ; quodcunque enim ex eodem fe- mine, quibuscunque in circumftantiis & quantacunque cum diffimilitudine prodit , lllud ejusdem efle fpeciei 1n- dubitato concludimus. dec eft regnorum nature per- fectio in pulcherrimo confiftens ordine ; qui ut eo illiba- tior & fine confufione confervaretur , fapientiffime noluit rerum Auctor fpecies ;hybridas propagari; quod experi- entiiin utroque regno difcimus. $. IL. Videmus ergo, quod hunc , quem loquimur, in regno vegetabili propagationis modum analogia inter éxeatiüras viventes fuadeat, ordo inter fpecies in mundo, fine confufione, confervandus urgeat, fapientia denique Creatoris & operum ejus perfectio evincat; fed eundem infuper ipfa eüam autopfia & experientia exira omne dubium ponit; nimirum: Cum in omni vegetabili flos fru- €um antecedat, patet eundum effe pro fruétu; in flore ergo eft actus generationis; ergo partes floris refpondent pe 'nitzlibus animalium. Qui hoc negat, eo abfurditatis progredi cogitur, ut pulcherrimum florefcentie adpara- tum fruftra conftitutum affirmet, & aliquid, idque in regno vegetabili precipuum , fine éonfilio a natura fa- &um efie. Examinando autem floris:partes, videmus fe- tala in ambitu pofita , ut (int involucri inftar ; calycem , ad- huc megis externum, ipfis petalis infervire ; Jtamina ve- IO Ej IC R Ds E:O.S, 9 ro & pi[Lilla in medio fita efle, quorum ad confervatio- nem reliquus omnis adparatus fpectare videtur. Hinc, ingruente nimbo & pluvia noctuque plantarum plurima- rum florentium petala connivent. Ulterius: fzpe abeft calyx, fzpe etiam petala , ne&tarium fzpius , ftamina ve- ro & piftilla nunquam. Optime ergo in ilis cflentiam floris confiftere judicavit Linmeus. Effenüa vero ftami- num in antberis, pifillorum 1n germine fita eft. Partes floris fingulze ,, peracto officio, cum non amplius neceffa- rie funt, marcefcere incipiunt, cadunt; reflat germen indies auctum ; prodit pericarpium, ubi ad confervan- dos teneros feetus integumento opus fuerit. Structura an- tberarum. artificiofiffima eft, qualis, fcilicet, elaborando femini convenit; cum tefticulis animalium. manifeftam prodens analogiam ; quod in plurimis ad oculum monítra- ri poteft. Farina quoque earundem, non tantum in chy- mica refolutione aliquid magni fubefie innuit; fed con- flanti etiam, eaque in unaquaque fpecie fingular1 gaudct figura, ut exemplis demonftratur in. Mem. de l'Acad. anni I71I. pag. 277. ad 280. PifHilla, ad recipiendam farinam hanc genitalem. com- parata, vulvam , vaginam & uterum praebent; eorum, perinde ac ftaminum, figura admodum variat, pro con- ditione & ufu, fine dubio, cujuscunque plante ; medium tamen femper in flore locum tenent. In piftillorum ftig- . mate apertura feu foraminulum obfervatur pilis obfitum , vifco in ambitu ilinitum; interdum ftylus quoque & germen hirfutie confpicua funt, villis elafticitace quadam gaudentibus, qua per gradus quafi ad aperturam aícen- dere cogitur farina genitalis. Foramen quoque in tubo feu ftylo deprehenditur, quod figura cum ftigmatis ori- ficio convenit ; In fructu numerus capfularum vel femi- num idem eft qui piftillorum vel ftigmatum. Quam pri- mum ceciderit farina, embryo obfervatur in germine oriens & totius floris mox fubfequitar immutatio. Imo in plurimis ipfe feecundationis actus confpici poteft. Ilof- culofi & femiflofculofi "Tournefortii ; feu, adcuratius à 5 loquen- Xo MNOCOC DAIONDOE BN loquendo, Syngenefia Linnti exempli loco effe poteft , ubi piftillum , quod bifidum vel emarginatum apparet, ex antherarum coalito cylindro , farina genitali confper- fum emergit; fingularis etiam eft in /eguminofis obferva- tio. Imprimis autem in Parmaffia, vulgatiffima planta, quomodo officio fuo fatsfaciant antherze miratus fum. Sed quid mulus? in omni flore totus omnino eo colli- mat adparatus, ut rite procedat negotium feecundatio- nis. Ubi piftillum ftaminibus longius, ibi nutant flores; ubi brevius, erectum confervant fitum ; imo eriguntur florefcentia inftante antea penduli flores; In Diecia Linn. ubertas farine alieque circumftant notari merentur. Qui dubitaverit , adeat ipfam naturam & in fingulis fpe- ciebus veritatem hujus aflerti. videbit adftruéctam. — Diffi- cilior autem feecundatio, planteve per femina propaga- tio, individuorum longzvitate compenfatur , vitteque per germina , ftolones & radices continuatione. Qui farinam antherarum , cum Zournefortio , pro excremento habent , quam vilem ufum pulcherrime rei adfignant! quomodo in diclinia fe expedient ? quid flores fine fructu ? cur ab- fente marito abordunt? Luculentum eft exemplum ^ov. Pontani de Palmis Brundufienfibus , Diffantibus que cum cre[cerent agris, Permanfit fine prole diu, fine fru&ibus arbor Utraque ; Aft po[lquam patulos fuderunt. brachia ramos Frondofique apices fe con[pexere C9'c. Optatos fetus fponte tulere fua. Excufationem tamen meretur Tournefortius, quem latue- re incrementa, qux deinde, affiduis obfervationibus , ce- pit Botanica ; quarum fi notam habuiffet, ketus fen- tentiam correxiffet, judice eloquentiffimo Pontenellio. E,- »us vero exemplo abuti modernos non decet. Addam in robur afferti adhuc ca/!Hrationem florum , fed tribus tantum verbis. Hc vel cafu accidit, vel confilio inftituitur. Inepte redduntur antherze fcecundationi , quan- do pluvià, ventó, alisve caulis pulvis genitalis difper- gitur , EIP'I C'R I^S E:O S T gitur, abluitur, corrumpitur; hinc caritatem annonce dependere ipfi norunt agricole. Luxuriantes plante ab- ortiunt , perinde ac galline pinguiores ; quod nec in- ter cetera animalia eft infrequens. —Conferatur experi- mentum a Geoffroyo juniore cum Zea infüitutum infra adducendum. Ipfe quoque fzpius precidi antheras , femper bono cum fucceífu, in quibuslibet plantis; dc- bita modo cum cautione inflituta fuerat operato. Sed plura pro fexu plantarum accumulare argumenta fuper- vacaneum duco ; qua defiderari potfent, paffim apud re- centiores Botanicos occurrunt; quos inter aillantius & Geoffroyus Junior eminent, ufque dum prodierit , que, fine dubio , omnium inftar futura eft, omnium votis ex- petita, a Linnzo nobis promiffa Pbhilofopbia botanica. Patere hine fatis opinor quibus partibus floris genera- tio primario debeatur ; reliquarum facile effet adjicere u- fus particulares, fed feftinatio prohibet. Indifcrimina- tim autem omnibus officium generationis adjudicare , fa- cit, ut nulius genuinum ufum intelligere poffimus. Du- bitanti nihil confultius quam naturam ipfam adire ; cave tamen omnibus, quz vulgo feruntur, experientiis fidem ut habeas. Eo enim paéto vel transmutadonem fpecie- rum credere cogeremur, cum e. g. mult agricole con- fidenter afferant fe multoties proprio vel damno vel com- modo expertos effe ex Siliginis femine Lolium , ex Hor- dei vero Zvenam , imo ex femine Tritici Siliginem produf- fe & contra; quod tamen experimentum nec mihi, nec uli ali fucceffit, quantumvis follicite plurimas terras, multplicibus adhibitis conditionibus, hunc in finem ex- ploraverimus ; Et profecto id f1 procederet , falfum foret in Botanica fruétificationis principium, & manifeftum fimul evaderet , non Deum folum effe creatorem ; quod cogitare impium, nedum aflerere. $. III. Hzc vero omnia, que, pro dignitate rei qui- dem brevius, pro intentione tamen prolixius, prefatus fum , C]. Siegesbeckium, fi bona fide fexum plantarum op- pugnat, ignorare oportet; fin vero diffimulaverit ftudii Ccon- 12 E OX GAS EMO EU XN contradicendi invidixque in auctoremargui poffe videtur, Ne tamen juíto rigidior fim, prodeatejus limitatio , qua afferit: fe non penitus negare. [exum plantarum 5. [ed illi opi- nioni in obfervatione Botanica de di[linilo vegetabilium fexu &9v. aliqualiter acceffi[Je , fimul. tamen. circumflantias. ape- rüife, que [exum bunc omnino incertum ac dubium reddere va- least. * Id quidem fcriptum Cl. Siegesbeckii ego non vidi ; nec forte oper: fuiffet pretium , cum ipfe fatea- tur fe in prefenti Epicrift dubitationes copiofius ac dilucidius expofuiffe. T In adduétis tamen verbis non bene fibi con- ftare Auctorem apparet: quid hoc eft, aliqualiter acce- dere opinioni, quam dubiam & incertam efle demon- ftrat? Si dubia & incerta, curaffentitur ? Sed affentitur aliqualiter; fieri fcilicet. poteft ut exiftat fexus; cur ergo male eum habet quod defenforem fexus invenit Linnz- um? cur contra pofüibiltatem difputat? cur fufpicioni- bus fundamenta dogmatis oppugnat? * Rem deinde a creatione orditur, & inconfulto Sacrum "Textum fibi con- trarium citat. * Urget Dewn non femina, fed berbas com pietas ipfisque. floribus C9 fructibus condecpratas ex gremio terre produxilPe; ego autem vanam duco difputationem de habitu, quo prodierint primitus vegetabilia , quousque non conftar qua anni tempeftate mundus fit conditus. Fa- tetur tamen mox , auctoritate Sacre Scripture inductus , fcoltatem cuilibet berbe , frutici vel. arbori conce[Jam e[Je ut fructu fuo vel. femine propagari po[Jint ; nihilominus ta- nenregnum vegetabile huic legi ftritte & unice allega- tum efle negat. 1. Et canonem proinde Cl. Linnei Fund. Bot. (. 134. omne vioum ex ovo provenire datur &c. cum grano falis accipiendum fuadet. | Milu vero omnino idem & fentire & dicere videtur Linneus quod S:a S: a Gen I. 12. Eodem igitur argumento utrumque effe refutandum cenfeo. Clariffime enim femen, inloco allato, pro fun- damento propagationis affumitur, quo, fcilicet deter- minantur fpecies: Protulit terra. germen, berbam feminifi- Can- * Pag. 41. Q^ 42... T pag. 4. * peg. 41. T fog. 43 BAPOECUN L5 EO SI 13 cantem femen fecundum | [peciem fuam 5. 9^ arborem facientem. fru&um , cujus femen ejus im ea, fecundum. [pecieim fuam. Nec video qua fronte quis hanc affertionem limitare au- deat; Cl. Siegesbeckii experientia tamen. illum contraria docet. Quam pulchre vero ea, quz fana dictitat ratio, cum revelatis conveniant, ex ante diclis videri poteft; non igitur rationes pro veritate répctamus , fed argu- menta tantum in contrariam partem allata examinemus. (. IV. Ad quinque autem omnino capita reduci pof- funt: hec argumenta ; que totidem paragraphis nobis funt difcutienda. Horum primum eft., $ Quod variis aliis modis quam per fola fic oocata vegetabi- lium ova , vix non fingule plante propagari queant , utpote per ftolones, nova germina, radices &c. quibus etiam addit infitiones, inoculationes & depaéctiones. Facilis eft refponfio unius pofitionem non effe alterius exclufionem. Notandum tamen in vocabulo propagari latere homony-- miam: adcurate loquendo , nunquam fine femine nova provenit planta; Semine vero producta, deinde ulterius quafi multiplicari poteft per ramos, germina, f*olones, furculos, folia &c. quz omnia partes funt plante ex fe- mine producte, fingulaque, ut ex accuratioribus patet obfervationibus, integram plantulam continent, pofitis certis & neceffariis circumftanuis fefe evoluturam. Hoc igitur refpectu viventia regni vegetabilis ab animalibus multum differunt, quod partibus admodum fimilaribus conftent ; eo autem ipfo, ut damna ab animalibus illata facilius reparare poffunt, ita finibus divinis optirne refpon- dent. Hinc Caulem radicem effe fupra terram judicat in literis ad medatis Cl. Linmeus; quam ob cauffam arbo- rem inverfo omnino fitu crefcere pofle videmus, ut radi- ces rami evadant & rami radices. Hoc nituntur funda- mento infiniones, inoculationes , depaétiones, & fi qui alii funt artificiales propagandi modi. Qui ulteriorem 1n hoc puné&to defideraverit dilucidationem, adeat fcripta Rud- beckii , $ Pag. 43. fag. 44. . 14 EcX:- A. M TREN beckii, Gresii, Malpighii , Jungii , Raji , IFolffii ,'Tbummi- gii aliorumque. Quomodo autem , lisrite intelle&uis , fexus plantarum inde oppugnari queat, certe ego non video. Sed , inflat Cl. Siegesbeck, felicius certius. (9^ promtius per flolcnes , germina x. propagantur plante , quam per. [e- mina, Largiar de dese id etiam verum efle ; quid autem inde fequitur? nifi ut fapienüffimam Numinis curam con- fideremus & extollamus , qua propagationi plantarum diftri- butione profpexit equa; adeo ut quibus femina tardiora, pauciora, incertiora, his plurimi ftolonis & germina, his longior ;etas & major fe multiplicandi facilitas data fit ; per- inde ac inter apimalia propagationis facilitas eft pro longze- vitate fpeciei; urífcilicet obtineat equilibrium , & pulcher- rimusin natura confervetnr ordo ; alias , quam mifera vi- ventium conditio in mundo foret , nifi fpecies his cancellis co&rcerentur ; quam abfurda confufio fi e. g. vel ephe- mera equi etatem viveret, vel equa millies de die pa- reret! exempla igitur allata , cum nihil ad rem faciant, intaCta proxereo ; licet non defint quee circa eadem. mo- neri poflent. Unicum reftat, quod filere nequeo: Poft- quam monuerat Cl. Au&tor bulbofas & tuberofas prom- uus & felicius per radices propagari, impie ne dicam an imprudenter addit: Quod potef? fieri per pauca , non de- bet. fieri per plura. Ejusdem quoque farine eft conclufio : In pluimis vegetabilibus revera minus mece[]arium , imo fuperflum plane videtur , ut per. femina debeant. propagari. * Interim tamen has easdem plantas per femina propagari poffe eft in confeflo; norunt id hortulani, qui femina bulbofarum quotannis terr: committunt; nec diffitetur ipfe Siegesbeckius, licet cum temporis dispendio 1d fieri arguat; cur ergo ordinem Creatoris taxat; cur tam au- dacter affcrit femina hac fuperflua quafi diligentia a Crea- tore plantis concefla? Nonne magis decuiflet Siegesbe- ckium fines Creatoris rimari, quam ex horto Petropolita- no leges przeferibere Nature? miferrmà e ftulüffimi homun- * Pap. 45. E RAP H CHE I/5 EjO S 1 homunciones, quam in cogitationibus noflris vani fumus! modo labefaétetur fundamentum fyftemaus Limeani , nihil curandum , licet Natura. vapulet. $. V. Validius videri poffet argumentum , fi modo ve- rum, quod ulterius aflerit Cl. Siegesbeckius , plurimas plantas per femina popagari non pofJe, — Quid tenendum ex iuperioribus patet. lWic non argumentis pugnat auctor, fed exemplis; ea igitur nobis funt difcuüenda. [ Primo loco Mufam adducit, ipfius Linnwi fultus auctoritate, qui Muf. Cliff. p. 20 fatetur, ejusdem femina vix unquan fecunda reperiri vel propagationi apta. — Confuluiflet autem pro refponfione Cl. Siegesbeckius pag. 35. & 36. ejus- dem Libell, & forte non necefle habuiflet propter hunc fcrupulum , publice de fexu plantarum dubitare. 5i p/ures plante [ünul pofite , eodem. fere tempore floruerint , velaltera per aliquot dies [erius, non dubitat. Linnzus poffe femina perfe&a prodire; quod facile in folo natali evenire pote- rit. De cetero exemplum Mufz Siegesbeckio quam ra- xime eft contrarium; flerilitas enim ejus inde eft, quod prius floreant flofculi feeminini quam mafculini, ac ea- propter ab.his foeecundari nequeant. Quod fi nihilominus perfeéta ubique provenirent femina, habuiffet fane Sie- gesbeckius quod contra fexum urgere potuiflet ; jam vero quod deficiant in hac planta, folitarie florente, fe- mina, pro fexus realitate irrefragabile eft argumentum. 2. Ex femine Ficus nibil produci * au€toritate 7o. Came- varii Ítatuitur; fateor mihi experientiam. hoc loco de- cfle; Interim tamen auctoritati Camerarii jure obloqui vi- detur Aajus Hift. Plant. 1432. 4t non me 1ovet. Camera- rii au&oritas ut. credam. PFicum ex. emine non ma[cis cum il- hid preter nature ordinem fit , ut. quevis planta femen pro- ducat toto genere infecundum. — Semen enim. a matura. de[fti- natum e[E ad plantam propagandam. | Natura autem fine fuo non excidit, mifi ob defedum aliquem aut. impedimentum in- terveniens. — Quin. 9 Geaponici. plerique antiquiores. Ficum e femine T Pep 44. ** pag. 44. " EX! ALMOB UN femine nafci fatentur... Et. Cicero in. Catone Majore ,' Ex fi- ,o6l, infit, tantulo grano tantos truncos procreat, — Compe- ri deinde, narrante Cl. Linneo, Ficus in Hollandia quot- annis prolici e feminibus vel fructu lacerato terrzv com- mendato , fructu tamen illo ex Italia allato; cum quz in hortis borealioris Europze crefcunt Ficus femper foeminze fint: Kali vero Caprificum fimul crefcenten. habeant. 3. Exempla Rubi bumilis Ribefü foliis regionum feptem- irionalium , * quem mehus & intelligibilius dixiffet Rubum caule unifolio €9' uniflero, fol. fimplicibus Lin. Fl. L. 208. T Fragarie & Lilii alb. ac purpureo- croce. C. B. gratis ad- ducuntur, cum nulla fida experientia has plantas femini- bus non propagari, fed potius contrarium conftet; quod in fpecie Rubi adduéta ipfe obfervavi; Fragariam femini- bus propagari, tanquam modo vulgoin Hollandia notf- fimo, retulit nuper Amicus; licet non diffitear peculiare effe in JLilio purpureo croceo , quod plerumque abortiat , dum bulbulos ex alis foliorum profert. 4. Typbam vero quod attinet, lepiduseft auctor, dum impregnationem , ibi manifeftam , inca[Jum. femper cedere affirinat , eo argamento, quod poftea. feimina matura pappo- fa a ventis difperzaniur. Ergone ventus femina Typhe reddit fterilia?2 Ínfuper autem experientia demonfltravit fiepe in locis diffitis Typbas juniores enafci, quo nunquam radices veterum penetrare potuerunt. 5. Zeam vero Linn. H. Cl. 437. five Mays vulgo , quod infuas trahere partes nitatur Cl. Siegesbeckius , quem tamen ut haud incelebrem Botanicum etiam ipfe laudavit Lin- acus, miror. ld enim vix in tirone Botanico aut fim- plici Hortulano veniam mereret. Etenim fi habitum to-- tius plante attentius confideraveris, haud difficulter vi- debis partium fingularum flructuram eo tendere, ut fa- rina floris mafculini genitalis certo & tuto ad femineum deferatur florem, gluma obtectum, ne fecundationis türbetur actus. ld vero filufco lumini non fatisfecerit , expe- W Pag. 44. dh 4g. T pag. 46. RPICIRIASEBLO S 17 experientiam confulat & caftrationem inílituat ; de qua, ia Geoffroy l. c. p. 298. J'ai élevé plufieurs pieds de Dled de Turquie; —— jai cou- pé les étamines avec le plus de Join qu'il m'a été polfible , tout au[fi tüt. qu'elles ont commencé de paroitre C9 avant que les Jommets. fuljeut. épanouis.. Sur quelques uns des pieds les Epis aprés étre venus a. une certaine. grojjeur , Je [ont fécbez en- Lierement, fans que les embryons des. graines ayent. profité , 9 fur quelques autres pieds il y a y quelques grains lelong des épis, qui ont. gro[Tü. trés-confiderablement ,— C2 qui ont paru coargés d'un gerine , C9. par confequent feconds, pendant que tous les autres font avoriez , snais aucun épi m'ejf venu en- tier. Il fe peut faire , que quelque précaution que j'eu[je prife jour emporter tous les foimmets avant qu'ils. fuljeni. épanouts , i| y en ait eu cependant. quelqu'un d'épanoul , avant que j'uy pu les'couper , ou Lien il fera re[ld. encore quelque [ommet | ca- chi, qui fe fera épanoui par la fuite. Peut-étre aufi ,| quelque pou[]iere apportde d'ailleurs par le vent, aura fait profiter ce petit nombre de grains —— [ans cela les plantes pour quoin aurüient elles pas. toutes profité. également. Ampliffimum Loganum,Conciii Provinciz Penfilvanien- fis in America Pretidem, tractatu quodam Leid 1739 8*. impreffo , foecundationem hujus plantz infinitis expe- rimenus explicuiffe nuper mihi relatum eft. Facile foret mille in contrarium adducere exempla, qui tamen, quia ubivis obvia, íciens praetereo. Lar- giar denique quedam femina produci infecunda; idque 1n quibusdam fpeciebus frequentius quam in altis accide- re: quid tandcm inde? Ga/linas quoque interdum ova po- nere fterilia quis ignorat ? an eapropter concludendum utriusque fexus concurfum ad fpeciem hanc propagan- dam non certo deftinatum efle. G. Vl. Prodeat 3. argumentum ex dicecia petitum; Sunt enim , auctore Siegesbeckio, arbores (9. plante que- dam , quarum femina, fi; dida , procreant. frudus , maritis penitus Pag. 46, 18 E x alMOES penitus abfentibus. Iterum ad experientiam redit res; Ci- tat pro fe Cl. Siegesbeck. 1. Praxinum , ícd non apte fatis, Fraxinum florib. nu- dis Lin. H. Cliff. 469. fne dubio intelligit. Pertinet hac arbor ad Polygamiam Dieciam Linnzei; & eft vel Hermaphrodita, velfcemina; notandum vero feminam fiepe interfperfos gerere flores hermaphroditos , herma- phroditam autem femineos , obfervante ex Pontedera Linnzeo ad Gen. Pl. 773. | 2. Sabinum in klorto Chffortiano viduam obfervavit Linueus & fterllem , quam prafente mare in Horto Up- falienfi viderat fructiferam. Conf. H. Cliff. p. 464. Qua vero nitatar Auctor nofter vel obfervatione vel au- €toritate nefcio. In Junipero vulgari, ejusdem cum Sabina generis, notari meretur ftupenda farime genitalis abun- dantia, quz totos lacus pellicula fzepe obducit, noftro idiomate Moblomtia dicta: an eodem Sabina gaudeat privilegio, non fatis mihi conftat. 3. Gratis quoque Zaxus nominatur, cum contrarium ionftret experientia. Licet enim hec, abfente mare, 'emina proferat , anfoecunda tamen illa funt & fübventa- nca; quod etiam in Zraxino, Sabina, reliquisque ejus- dem commatis obtinet. ; 4. Quod ad Pium vero attinet, notandum (^) efle marem , qui flofculos etiam. feemininos gerit fteriles, fa- minam & androgynam (P) Fructus, cum calyce conftet, in femina edulis forte, mare abfente, evadere poterit , femine licet feecundo deftituatur. (c) Interim tamen Pon- tedera ynirum. Jcbneumonum ofücium ad copulam florum mafculinorum & feemininorum detexit & defcripfit. 5. In argumento ab Eumulo feu Lupulo Saliétario du- &o (7) pace Auctoris, ridiculum pene dixerim, quod non diftinguat inter femina fecunda & ftrobilos ad cere- o *€7111 vifiam benam coquendam aptos. (^) Plurimis locis femi- na Humuli le&ta admodum fteriia deprehenduntur, ut VIX —. je [2 * Pag. 45. * ; EPIQCRIESEOS amp vix millefimum fecundum fit. (c) Auétoritatem Tourne- forti dudum apte infregit Geoffroy l. c. p. 295. Je ne conteflerai poinr, inquit , l'éloignement , snais. je repondrai , que quelque qu'il puil]e étre, il ne nuit en rien, pourvu que le vent puil]e apporter les pou[fi eres. $. VII. Nec fortius in tenebris. Cryptogamie antithefig Siegesbeckiana inveniet praefidium. 1. Enim, non, quemadmodum contendit Cl. Sieges- beck , Cryptogamiae nomen huic claffi impofitum eff, quod a Creatore exclufe fint duc pertinentes plantae , a tbeo- ria flaminum, multo minus quod natura barum neget con- junctionem fecundum [Lamina , ita licet primo appareat in- tüitu5 quod nec ipfe Linnzus diffimulat in obferv. in. R. veg. 17. Sed potius qiia partes fructificationis ibi diffici- lius difcernantur, actusque feecundationis, feu florefcen- p in occulto peragatur. Flores Picus vidit Palerius Cordus, delineavit Mal- ENNA dein fructificaiiones plantarum "hujus claffis ma- ximam partem deteétz funt, licet partes earum nudis oculis difcerni & defcribi nequeant; hinc methodos ha- bemus Jilicum a fitu fructificationis , Mujcorum a. capitu- lis, fungorum a pileis ; quo in puncto induftria Dillenia- na magni ntique facienda eft. Mares & femine in. Equi- Jeto, Polytbrico, Bryo, Mnio &c. facile difünguuntur. Pungerum femina coqui detegere folent, dum, in qua cocti funt fungi, aqua convenienti terrze commiffa, no- vas plantulas proliciunt. Lithophytorum flores detexit Ma:filius Comes. | Adcuratiores funt Marchantii obferva- tiones. Rem autem totam ad liquidum fere deduxit Cl. Micbelius , qui microfcopiis adjutus Zlgarum flores deline- avit, Pungorum ftamina, fexum & femina oftendit, ad- curaüffimamque 1 licum & Mufcorum hiftoriam promi- fit. Non femel & fimul Botanica ad illud evecta eft fa- Aügium ,' quo nunc eminet; fenfim progrediuntur & aug- menta capiunt fcientie; Nec igitur de illis quee reftant defperandum , augefcente prefertim indies Botanicorum induftria & diligentia. Et videbit forte adhuc noftra b 2 gt2$ 20 BOx LA CND'ETN etas claffem Cryptogamie revelatam & abfolutam. $. VII. Ultmam objectionem Cl. Siegesbeckius, vix mihi perfuadet feriam effe : Licet ftamina & piftilla in fo- ribus occurrant , /exu/que fit. quedam apparentia , non tamen ideo mox couclidendim , quod fexus diverfitatem pre fc ferant , Cg ad procreationem. fobolis ——. a fummo Numine unice fuerint dcjlinata , quuin aliis infuper isque longe melioribus ufibus infervire queant: e. g. medicine 9c. I. quid hoe eft: Deprebendi pote[? in plantis fexus appa- rentia, tamen non concludendum. quod [exus diverfttatem pre fe ferant ? h. c. deprehendi poteft apparentia, tamen non concludere licet effe apparentiam. Sed falva res eft , levi tantum admiffa mutatione: deprehendi poteft fexus apparentia , tamen non ideo mox concludendum efle fe- xum. Eundem in modum ego rite argumentor: Vide- tur Cl. Siegesbechius heec dormiens fcripfifle, non tamen ideo mox concludendum eum dormivifle. o. Addita vocula unice indigitat Auctorem antherarum & ftigmatum ufum ad procreationem fobolis non penitus excludere aufum; Hic vero de omnibus, quibus adhiberi poffünt partes genitales plantarum , uibus non eft que- ftio; fed de finein quem condita funt proximo. .Melio- res autem inepte ufus medici plantarum dicuntur, cum fublato primario & generandi ufu, nec planta nec me- dicina exifteret. 3. Induftriam humanam res naturales in fuos ufus con- vertere quis nefcit? Quis autem fana mentis, cum de finibus rerum creatarum proximis fuerit fermo, hos ci- tare fine pudore poterit? eodem enim modo de dentibus Sutorum ratiocinari poflem, eos non unice mafticandis. cibis a Creatore deftinatos, cum melioribus ufibus infer- vire poflint e. g. tendendis coreis unde fiant optimi cal- cei: ita quoque lignum, cum aptum fit condendis cu- neis, non unice creatum erit, ut fit caudex arboris; nec grana hordei, tritici, fliginis proxime ad propagaitio- nem * Dag. 47. CO 48. EPJIC»R ES EO $ 2 nem fpecierum fuarum condita erunt, quoniam homini- bus pro pane & potu inferviunt. Nec aliquid in /con- trariam partem efficiet Cl. Siegesbeckius nifi monítraverit Deum propter medicinam e. g. aliquid alicubi condidif- fe, quod de cetero nulli it ufui, feu, quod in fitu. na- turali rite pofitum fuas praeterea in. mundi fyftlemate non agat partes. Tam vero jejunum de fapientia Creatoris conceptum nec ipfe Cl. Siegesbeckius fovebit, Ego autem fatis fcio " nulla; vel in animali quocunque fibram , vel ,, in planta lineolam (multo minus antheras earumque fa- , rinam) velin lapide punctum fupervacanea cura poü- , tum efle aut fine proprioac fingulari ufu & officio. Alias quomodo natura rerum cum finibus Creatoris conveni- ret? Aut cui bono mechanica antherarum & farinz con- ftructio , que in preparauone medicamentorum altera- tur, deftruitur. 4. Sed adparentias tantum Auctor admittit, non rea- lem fexum. Ergone Deum a&parentias creaífle dicen- dum? perinde ac quidam Pj/eudo-Cartefiani de fenfibus brutorum judicant. Gefliculatores funt vel hypocrite, qui adparentiis hominibus illudere ftudent, & quid fexus adparentia ad medicinam? anne füb hoc fchemate vali- dior futura? Aut quo tandem has nugas progreffuras credis? Sed nimis LeCtoribus emunctioris naris video fore graves prolixas hafce cum monfítrofis rationum um- bris digladationes ; Quis enim velleviffima Naturalis hifto- rie cognitione imbutus, non videt quoloco fint habend:e hujusmodi contra perfe£tionem rerum creatarum obje- €tiones; Imo qui veritates communiffimas , quas fub Me- taphyfico velo interdum docte occuitare folent Philofo- pli, callet, non dubitabit alios & proximiores, ut ita loquar, effe rerum fines, quam quibus arte humana ad- hibentur, nec , confideratis ftaminibus & piftillis, fexum plantarum negabit, partes licet illas alis ufibus infervi- viffe viderit. Apes ex farina antherarum. ceram prepa- rare, favos conftruere, & e nectariis mel exfugere vi- demus, cur ergo has partes omnibus aliis ufibus cres:as b 5 eun- 22 BOX. jgAJ JM E WwN eundem in modum non negamus? Apes enim nature agunt inftinctu , quod de Pharmacopeis eque non aflir- nmiavcrim. PAURCGTOD C) UoboA vl. De Methodo Botanica fexui Plantarum f'uperfirucia. ET Eftru&cto,, fi diis placet, fexu plantarum, facili ne- gotio Cl. Siegesbeckius etiam methodum Botanicam eidem füperftruétam dat praecipitem. Mox enim in ipfo li- mite cx jam fupra de incertitudine fexus plantarum in medium prolatis apparere , pronunciat, quam coadis , lubricis C9. fal- lacibus imo luforiis methodus talis. innitatur fundameniis. Non hic ulterius morabimur de fexu Plantarum. impigre triumphantem Cl. Siegesbeckium ; fufficiant , quee in. pree- cedente particula, de certitudine ejusdem , dicta funt ; an vero theorie huic, tanquam fundamento idoneo , fy- ftema Botanicum poffit fuperftruu, jam difquirendum. Manente quidem fexus veritate , per fe patet fundamen- ta fyftemaus fexualis peffimo aufu. diffamari vel rejici ; nec forte LeCtorem fugiet, quam coaétis lubricis & fallacibus, imo luforiis impugnentur argumentis. Sed, fi vcl maxime largirer incertum eíle hunc Cl. Siegesbeckio adeo exofüm plantarum fexum, non tamen inde: fequi- tur partes fruetificauionis pro. genitalibus plantarum ven- ditatas, ineptas efle, quz fyftemati vegetabilium artifi- ciii praebeant fundamentum. Enimvero ftamina & pi- ftilla, eorumque partes nihilominus in vegetabilibus ad- elle monftrantur, ea conítahtia eaque infignes varietate , qua ciaflibus ordinibufque , imo eüam Íígpe gras eter- Bue KcR N6 B2O $ 23 determinandis fufficere poffit. Sapienter afleruerunt Bo- tanici ex fingulis fru&ificationis partibus non fine utili- tate fyftemata condi , cum faltem quid ad naturale fyfte- ma. quivis pars valeat , co modo patefieri poterit ; fcho- Ie autem quod doGtrinz aptiffimum fuerit eligant , dum naturali caremus. In omnibus difciplinis facillimam quee inventa fuerit methodum fequimur; idem cur in Botani- cis non licebit? Incrementis fcienciarum. vero novis fola refiftere folet Doctorum fuperbia & ignavia; cum enim. fibi fatis fapere videantur, provectique & otio dediti recentia perdifcere vel nolint vel nequeant, & tamen doctiores fe difcipulos reformident, neve vel auctoritate vel lucro excidant , omnia fine difcrimine nova. fufpecta reddere, cavillare , relegare nituntur. Confideremus reli- quas methodos Botanicas & videbimus eas maximam par- tem vagis, lubricis, fallacibus quarundam fructificationis partium defcriptionibus füperítruttas; fepitlime quoque leges methodi propofitze transgredi; cujus tamen culpe, fi non penitus immune fuerit fexuale , mitius tamen pec- care deprehendetur. Et tandem cur vitio verti debeat: Linneo , quod is folus fimul ufus partium docuerit fundamenti loco in fyftemate condendo affumtarum, equidem non video; eo ipfo enim non tantum difcipulis fed etiam obfervatoribus confuluit, quod facilius & dif- catur , ubi ratione uti ac veritatum quafi nexus infpicere heuerit, & 1n uberiori lumine obfervationes inflituan- tur. Sed figillatim examinanda funt quae Epicrifis in. fy- ftemate Linneano culpat. $. II. Primum eft, quod ex ficto vegetabilium matri- monio mirabiles abfoni C9 nature contrarii 'fequantur ordi- nes £9 cla[Jes; quibus fcilicet , ftatucretur omnem in rog- no vegetabili licitam effe polygamiam , imo & fcortatio- 'em ; cum plura occurrant ftamina ubi unicum tantum adeft piftillum; cum in fyngenefia, preter: hermaphro- ditos flofculos, occurrant feminei, quietiam fepe, fa- rina genitali hermaphroditorum confperfi, frecundi red- duntur; fecundum Siegesbeckium ergo quis credet tales b 4 con- "| 1 355 c0 OCC MÀ IMS BEL TN confufiones & deteftabiles fcortationes in regno vegeta- bili ad propagauonem a. Deo O. M. efie fubordinatas? Quis methodum tam lafcivam ftudiofe juventuti fine. of- fenfa poterit aperire? Quibus objectionibus fane quid refpondeam neício; interdum enim ipfa adverfarii abfur- ditate ad filentium cogimur. Mirabitur tamen prudens Lector Cl. Siegesbeckium , ultima quafi experturum, ar- gumentis moralibus f (tema. Botanicum oppugnare. Dif- uünguendum efle judicabit inter regnum animale & vege- tabile ; abfurdum ducet plantarum : innocentes amores fe- cundum ordinantias ecclefiafticas examinari. — Videmus euim & palpamus propagationem in. omnibus viventium fpeciebus non uni legi alligatam efle, fed pro conditione fubjecii variare. Quie inter homines unius maris & u- nius femine: conjunctionem , quam conjugium vocamus, opümam effe demonftrant circumftantig ; ille, in aliis viventium fpeciebus alie, polygamiam fuadent. Gradus confangainitatis i inter homines prohibiti, fineinceftus cri- mine ab aliis viventibus tr ansgrediuntur , quod hzc inter ea vel fupervacua, vel impoil biis finibusque Creatoris contraria fit lex. In ipfo foio animali regno quot divcr- fifima videmus conjugia ; nen tantum enim claffes & or- dines, fed genera quoque & fpecies variant. Hoc igi- tur fi mile, quo lex me ise lata, moralis non dicam an pofitiva, ad plantas transfertur, fi quidquam aliud, enormiter claudicat. Moenogamia inter /Jomines commu- niter fervatur j Quadrupedia & Aves polygamia utuntur feminina; alias enim tot. Gallos quot Gallinas, tot Hir- coy quot Caras, tot Tauros quot. P'accas alere cogeren- tur agricole. Et fane mirar convenit, cur contra 1 hac, legi hominibus late eque contraria conjugia non seque declamaverit Siegesbeckius 5 proferam. cum. animalium exempla, utpote nobis propinquwora , majori fine du- bio vi in juventutis agant mentes. Inter /nfeda deni- que & /'ermes exempla, ut ita loquar, conjugiorum fere omnium poffibillum occurrunt ; examina pum polyga- miam majculinam reünent , Pefpeque ac. congeneress funt etiam pePricRIIS EOS S etiam beymaphrodite , ut Cloporte , P'ermes plurimi, Con- cheque. Non minori igitur juventutis periculo relique hiftorim naturalis partes quam fyftema fexuale explica- rentur. Imo res pecuaria, aucupia, venationes, piíca- turz , reliqueeque artes eeconomice , ubi conjugia viven- dique ratio animalium. noftre contraria re evelatur , tan- quam moribus bonis oppofita profcriberentur. O ni- miam & ftuliffimam pudicitiam! vel Dageie perditifii- mum fit oportet ingenium , quod fine lafeivia fexus in regno vegetabili difcernere nequent ; Exercitate autem mentes, quibus rimari datum e fapic ntiam Creatoris in óperum creatarum | pulchritudine" && p erfeétione hoe omnia fanéta profequuntur veneratione ; & dum ufus partum & analogicum naturd ordinem per vident, fum: ma perfunduntur voluptate. Cui attentioni ut etiam ju- ventus adfuefcat adprime neceffarium duco ; tum enim fponte fimul difcet impuros imaginationis lafcivze lufus contemnere & fugere , fan&ta vero lumina amare, qui- bus magis magisque .increfeit ardor fapienüffimum & optimum rerum Auctorem celebrandi. Sed, quid mul- tis? veritas affertorum propria radiat luce ; qux» vero contra pugnat intempeftiva fuperftitio, rifü & commi- fcratione quam refutatione dignior eft. $. II. Methodo fexuali obicitur ulterius difficultas €9 ob/curitas ; * Cum vero nullo idoneo argumento fuicia- tur hec querela nec defenfione opus erit. Male enim propriam | Auctoris confeffionem allegat Cl. Siegesbe- chius; Fatetur quidem Linnzus in obf. ad R. Meset. Por licet fibi nudroculi fuerint fatis, alios tamen, in exam i- ne florum , microfcopiis forte penitus carere non poffe ; nullis autem aliis opus effe fubfidis fimul defendit. Qu ian- te vero hec. difficultatis confeffio? an folus microfco- piorum ufus, ifque in paucis fpeciebus neceffarius, difüi- cilem & obfcuram dicendus eft reddere methodum ? Ad- dit quidem Cl. Siegesbeckius etiam fequentia , ceu ex ob- »É Pag. 49. . ^h "v 26 B 3X2 AM JE: 4N. obfervationibus Linneanis defumta : Quod fi ergo tales florum minutie non nifi forte folis lynceis patent , ec cui bono ccu. normam €9. bafin fundamentalem introducere. eas- dem conamur in forum Botauicum? quee tamen nec in lo- co citato , nec ullibi in Cl. Linnaei fcriptis me legiffe memini; Facile etiam patet typographicum efle erro- rem; faltem talia Linnzo indigna , ejufque dogmatibus adverfa, auctorem eundem agnofcent quem ipfa Epicri- fis. INNunquam enim ftamina «XX pifülla bafin botanices vel normam dixit Linmeus; licet in methodo artificiali a fe elaborata plantas fecundum eorundem numerum , pro- , portionem , figuram & fitum difpofuerit. Alias enim eodem jure dicendus effet Tournofortius bafin fundamenta- lem & normam BDotanices ftatuiffe corolle figuram. Nec in libro diu antequam prodiret Syítema fexuale edito , eidem contradixifle credendum magnum Doer- ' baavium , qui poftea hanc methodum collaudavit admo- dum magnique fecit. Et fi vel maxime fenfibus rudiori- bus minus forent obvie note cnaracterifüce a Linneo affumte , leviores tamen funt quz adcurata diligentia fu- perari poffunt difficultates, quam que incerütudine perti- paciffima & infuperabili muniuntur. Methodum ergo Bo- tanicam facillimam & clariffimam ego judicaverim illam , qui maximam in cognidone plantarum generare poterit - certitudinem ;- difficiles autem , que vagis & fluctuanti- bus nituntur charaéteribus. Nec laboris & attentionis pigebit, modo optatam feriamus metam & dere certi evadamus. Quo in punéto quin Linnzana methodus om- nibus, qu: huc usque prodierunt, palmam przripiat affirmare non dubito; id quod propria fatis didici expe- rientia. Et, fi vel ipfe Cl. S/egesbeckius praejudicia con- ira hane methodum odiumque fexus plantarum tantifper deponcre poffet, dum centum Vegetabilium fpecies ad fyíiema fexuale probe examinatas reduceret, & ita me- ria ejusdem pertentaret , Certus fum fore, ut ipfe me- cum fateatur plurimas difficultates & incertitudines, in quas tironem przcipitem agunt reliqua fyftemata , hujus ope ^* - BAP ECIR l5 EO S. 37 ope optime evitari poffe ,. fummoque rei Dotanie:e bono prodiiffe methodum , quam infauftis antea. aufpiciis totis viribus impugnavit. $9. IV. Tertia methodi fexualis culpa in eo confiftere dicitur, quod genera difcrepantia comjungat , unde maxi- mam €$ enormem in. difpofitione C9 cognitione plantarum fluc- re confufionem Cl. Siegesbeckius opinatur. Refponfionis lo- co notentur obiter fequenta. I. Genera discrepantia in. fyftemate fexuali conjungi feu , quod idem eft, clalies ibi non effe naturales, haud primum detexit Cl. Siegesbeckius , íed rotundo ore ab initio faffus eft ipfe Linneus, quod fcilicet ita ferat na- tura methodi arüficialis;; eodem igitur nomine omnes methodi funt aecufandz ; ea tamen cum differentia , quod reliquarum Auctores fuas plerumque pro naturalibus tra- diderint, Linneus vero ingenue hunc honorem fux com- petere negaverit, fragmentis natura!is methodi alia pro- miffis occafione ; quam fidem in Claffibus plantarum dein- de egregie liberavit; ipfum tamen hujus methodi myfte: rium & cynofuram, adhuc Botanicis ignotam, fera re, velabit dies; Interea temporis arüficialibus utendum | fe- le&tis , quee maximam generare quiverint certitudinem. 92. Nihilominus fyftema, quod loquimur , fexuale tot, fi non plures, habet claffes naturales quot ulla alia me- thodus, ut ex Generibus Linnsi abunde patet ; imo vel ipfam ARajanam, qui tamen folo clathium naturalium numero auctoritatem fibi conciliavit, hoc in puncto fu- peratc us : 3. Et licet nihil ultra preefütiflet. fyftema | fexuale , quam ut pari reliquis paffu ambularet, magni tamen in hac fcientia. eft diverfarum parüum | fructificationis fym- bolo de certitudine convinci. 4. Non fufficientes & perfectos agnofco canones, ad dijudicandam generum convenientiam , ab artificialibus difinctionibus inter perfectas & imperíectas, regulares S Pag. $0. 28 E UX:AILUM O4 XN & irregulares, gymnofpermas & angiofpermas, filiquo- fis, bacciferas &c. plantas defumtos; ipfa enim in me- thodo naturali experientia hec, faltem pleraque, non tantum in generibus ordinum , fed etiam in fpeciebus ge- nerum inconílantes efle , monítrat. 5. 'Tenendum , in unoquoque fere genere aliquam fructificationis partem inconftanteim effe. luxuriationibus- que obnoxiam; a quo tamen incommodo flamina & pi- fülla, licet non penitus, tamen maxime immunia de- prehenduntur. Nunquam tamen decrit ex iisdem parti- bus , que generico charaéteri cohftituendo apta fit, ne extra fruétificationis principium divagari cogamur. 6. Non ergo nocebit in methodo arüficiali inevitabi- lis generum difcrepantium conjunctio, modo characte- res certi fuerint; Eo enim pacto, confervats generi- bus naturalibus tam difcentibus quam in arte magiftris unaqueque adprime inferviet rite elaborata methodus. 7. Quapropter abfurda eft interpolatio dicti Lin- neani: nullam methodum Botanicam —— nocui[Je , nifi. qua: tenus ex a[fumtis principiis genera naturalia dilaceravit; ubi addit Cl. Siegesbeckius ve/ gemera penitus diver/a ac dif- crepantia conjunxit. * 'Tum etiam omnia que 'prodierunt Íyítemata plus detrimenti quam commodi rei Botanic attuliffe indicarentur. Sed falva res eft, cum etiam ex- ta naturalem in fyftemate fitum cognofci poflint genera & fpecies plantarum. 9. His rite intellcétis, non opus erit apologia pro ex- emplis conjunctorum in fyftemate fexuali generum dif- crepantium: licet non omnia jure allegentur; cur enim e. g. Cyperum & Scirpum, Rosmarinum, Lycopum & Salviam, Bignoniam & Veronicam conjungere non lice- ret. .$. V. Comparatione tandem inter methodos Botani- cas inftituta, Aioiniamam ceteris praefert, prefertüm ad- dita foliorum confideraüone. Hiec vero, cum pracife ma- * Pag. $2. BiP d Chk BsiLO $ s methodum fexualem non feriant & praterea fola aucto- ritate fcribentis nitantur, brevitati ftudens intacta rclin- quo. Verbo tantum monendum: Aivimum, a petalorum gqualitate & numero inethodum conítruentem. minime clafles fervare potuifle naturales; imo etiam quampluri- ma genera vel difcerpifle , vel, fecundum principia af- fumta, difcerpere debuifle; funt enim genera, quorum fpecies alie polypetalo, aliae monopetalo flore gaudent, utin Capraria, Lino, Ranunculo , Potentilla, Paride, O- xali, Nympbea , Limonio plurimisque alis videre licet imo etiam mares & femine non in diccia tantum ut Papaja, fed in monecia quoque ut Aicinoides diverfita- tem monfltrant. Que ergo de convenientia claffium & ordinum fpes fupereft? Male fola petala & fructus pro partibus fruétificanonis venditantur; incerti characteres generici aflumuntur, quorum, fi unicum novum genus inventum fuerit, tota mox familia aliam faciem induere debebit. In notione floris falfus fuit cum reliquis Rivinus , cum fola ipfi petala eo nomine veniant ; hinc eft. quod principium fructificationis infufficiens judicatum fit , ma- loque confilio ad folia, caulem, fitum floris &c. pro determinandis generibus tranfitum. Quo magis in con- ftruendis characteribus generum naturalibus laudandum eft confilium DBerbaavii & Linnei; quo fine ego quidem nullam in cognitione plantarum certitudinem obtineri pof- fe judico. PAz- 3o BOX Wo MO UN PAR TICULa dg De Apborifmis quibusdam Cl. Linnzi , qui CI. Siegesbeckio paradoxi vident. en "Onclufio, quam ex aphorismis Botanicis. format A Linneus, quod fcilicet fexus confideratio Botanico Jit inaxime necejfuria ; * duplici nomine oppugnatur , I. Tanquam jolis fpeculationibus ,' iisque. fpeciofis anagis quam utilibus apta. 2. Quod fallacia , que fuppeditat , figna methodo. fint. ine- pia. Argumentum in forma hujusmodi erit. uodcunque folis , iisque inuülibus fpeculationibus aptum eft & fallacia fuppeditat figna methodo inepta; ejus coníideratio Botanico non eft neceffaria; at fexus plan- tarum &c. Ergo. Probet minorem Cl. Szegesbeckius, quod ipii difficle futurum judicabit ex fuperioribus Lector; Eso vero hic actum agere nolo. Nullum autem Bota- nicorum novi, qui negaverit partem aliquam fruétifica- tonis confideratione dignam preter unum Cl. Siegesbe- ckium , prodigum femper verborum & affertnionum , argu- mentorum & rationum parciffimum. $. II. Eodem loco afleruerat Linnaeus , quod e[entia £2 primaria fundamenta Botanices in folis petalis C9" fru&iu male qicfita fint. Id autem potius bene factum exiftimat CI. Sus niebu faliem melius quam. fi. partes fruciificatio-, nis accidentales hic in cenfum venirent, uti funt calyces quibus varie plante, & ftamina cum antheris ; quibus ' tota caret cohors epiphyllofpermarum. Ubi breviter notandum. I. Omnes pares fru&lificationis confiderandas , dum de charaéteribus generum naturalibus agitur , cenfuit & de- monftravit DENT , atque in Characteribus generum il- luftri EUTP'ICCONE ISSCEPO S: 31 luftri exemplo confirmavit. Hoc autem nomine a CI. Siegesbeckio non impugnatur ; quippe qui doctrinam ejus aperto marte non adgredi eft aufus, fed tantum furtüivis quafi infidiis qu:zerit ex dictis Linnzanis quid carpat. 2. Joculare eft, quod refpeétu petalorum & fructus, calyx ac ftamina partes fructificauonis Zfccidentales vocan- tur. Quid valeat in generibus determinandis fru&tus , plu- rima fyftemata infinitis fere exemplis docuerunt, nec de eo amplius inter Botanicos controvertitur; Imo edam petala, licet figuram floris in multis generibus fructucer- tiorem depehendamus , luxuriationibus fepiffime obno- xia funt. Stamina vero & calyx licet interdum , minus tamen utique luxuriant & variant, eamque ob cauffam certiores fuppeditant characteres. In fidem dictorum con- ferantur tantutn fyftemata e fructu & petalis defumta cum fexuali & calycinis. — Vidi quzedam ubi ludunt ftamina & calyces genera, centies autem plura obfervavi, ubi pe- tala & fructus. Nec obftat quod calyce deftituantur quzdam plante ; nihil enim id obeft cerütudini characte- rs e calyce defümt, ubi adfuerit; tamen nifi majori, faltem non minori funt numero vegetabilia , quie petalis & corolla carent. Contra antheras vero abfurdiffime alle- gantur epipbyllofperme ; Non urgebo, quod propter Opbio- glo[/; & Lunarie genus , ut dudum obfervavit Linneus, minus fit adcurata heec denominatio ; Petam tantum , ut mihi ergo in his monftret Siegesbeckius petala & fru- étum ; fed facilius omnino videtur farinam genicalem , quam reliquas ibi partes frué&tificationis detegere ; imo , ubi nulla reliquarum in cryptogamia apparent veftigia, hx tamen non obfcure adcurato , faltem armato fe offerunt oculo. Quid autem- dicet CI. Siegesbeckius 1 demonftrari poterit ilum ipfum fecundum ftamina difpofuiffe Epiphyllofher- mas? Sciagrapbie enim p. 4. los imperfe&us dicitur , qui petalis plane caret , et /olis donatur. [faminibus 5 p. 7. Flo- rum imperfectorum autem 5. continet plantas flofculis averfis foliorum lateribus adfperfis. . &. IH. Defiderat Cl. Siegesbeckius ut indu&ione exem- plo- 3a B (X- A] M SE; IN plorum probet Linneus Aivinum nimiam feci]]e petalorum regularitatem. Refp. r. cum Fundamenta Botanica fint aphorifmi ex: obíervationibus collecti, quibus doctis nugis propinare quam üronibus expe are voluit Auétor fua d dogmata, non majori jure ob de -:fectum exemplorum culpari inibl con- tenta allertio nedum FEIN poterit, quam quavis brevi. bus thefibus & compendio tradita veritas, quod prolixo non,expliceata fuerit volumine. Datur fciicec hec. venia leup ors ;, cur methodo utantur quam fimi propofito :iffimam judicaverint; unde vetus eft proverbium : me- thodum fcriptionis teniper effe arbitrariam. INec ego CI. Sie- gun chium accufavi, quod fine methodo & ordine fer ipferit. s. Nihilominus non deerunt documenta hujus aflertio- nis , fj quamcumque Aioiani fyftematis pattam examinave- rimus. Citavit dudum Aajus 1n przefanione Methodi emen- datz contra Jtüvinmum Bulbofas , aC proterea ex afperifo- lis Echiumn , &.ex tet rapecalis filiculofis Thlafpi Creticiun ; quibus, fi operz effet pretium innumera fere addi pof- fent; imo Z'aleriana , Geranium , Alo? , Refeda £c. demon- ftrant nec in generibus faus tuto petalorum regularitati fidendum ; fallacior tamen eorundem eft numerus: Con- feratur Dillenii Catalogus plantarum Gieflenfium , ubi idem fatis fuperque demonftratum eft. 3. Ut iterum id moneam, nulla femper conftans eft pars fructificauonis; hinc ats naturales fruftra in qua- libet fola queruntur ;. nec ulla femper fallax ; in quibus- dam generibus hec, in quibusdam alia conftantior ob- furvatur & characterem largiur effentialem. Genera- tim tamen una altera diei Vut conftantior , quod mi- nus frequenter variet & luxuriet. Qua de re adeo inter Botanicos conftare credo , ut vanas judicent qui extra hos limites vagantur altercationes; quibus euam, hoc fuppofito, mibi in fequenübus fuperfedere licebit. 4. .Ad hphorifimum Fund. Bot. 182. Stamina €9 calyx luxuriationibus minus obnoxia, petalis longe certiora funt : movet Cl. Siegesbeckius. 1. Quod EPCUR Ós!E. O.:S. 13 1. Quod defint exempla; cui nuper refponfum obje- €üonl; patet totum vegetabile regnum ; íingula fyíle- mata exemplis abundant; fola Linnaei genera confuluifle fats fuiffet: imo cui horti ampli copia, quomodo de exemplis queri poterit ,' quee demonftrent petala fz»piffi- me, perianthium & involucrum raro, ilamina vix un- quam multiplicatum contlituere florem , utin Fundamen- us aph. 119. ad 122. docuit Linna:s. 2. Fatetur tamen in quibusdam numerum petalorum efle inconftantem, quibus emerocallis , Rumex ,' Medeo- la, Menifperimum ,/ l'accinium , Paris, Hepatica, Nyin- phea, Tbalidrim , Helleborus ,' Crocus ,, Oxalis,| Rbamnus & fexcenta addi poflent alia; ubi numerum conftantio- rem obfervandum non male monet Siegesbeckius; In. de- terminando tamen tam petalorum quam reliquarum par- tium fruétificationis numero naturali, parem non habuit Linneus, qui ad ftruéturam fimul & precipue ad. pro- portionem attendere docuit. | 3. Variationem 4n ftaminibus & calycibus occurrere quis negavit ?. redit tantum. enim ad magis & minus quae(tio. Idem tamen non feliciter fatis exemplis adftrue- re conatur Siegesbeckaus. | In Malvis , Zlltbais & Zlceis , rite. conftitutis generibus nulla obfervatur calycis aberratio; ad numerum vero fta- minum in fyftemate vel Linnzano vel naturali hic. non ultra attenditur; quam quod magnus fit; an uno vel al- tero quedam fpecies aliam fuperet, non curamus. Idem quoque de Ketmia dicendum,quam Hibifcum vocat Linne:s. in Geranio Riv. & Rup. omnes partes floris mire lu- dunt; foboles hybridas numero infinitas provenire nar- rat Linueus; numerus vero ftaminum naturalis e Graina- li Riv. detegitur facile, quam,ad idem genus pertine- re, calyce licet. gaudeat. pentaphyllo, non negandum. Quod vero ad diadelphiam inclnent quedam hujus ge- ncris fpecies , nihil obeft certitudini. Similiter in aleriang genere, magna eft omnium fru- &ifivationis partium quoad numerum & figuram im (n 4n. 24 Brgrx. 3A UMSO SB UND flantia, ut fatente ipfo Limmeo , fpecies ejusdem non nifi ítylo fimplici, flore monopetalo inzquali & fitu. in- Íra receptaculum fruétus conveniant. Quam vero tan- dem inde conclufionem contra vel calycem vel ftamina fola formabit Cl. Siegesbeckius? Lycbnidum vero apud Scripto- res Botanicos qua occurrunt fpecies, fi ad genuina re- ducantur genera, quoad calyces & numerum ftaminum convenient, licet fpecies occurrant ad dicciam perü- nentes ;. Cedionellam fi intellexerit Knautii, Dracocepba- Lun Lin. certe cur allegetur nefcio; nifi cum. Linneo AMoldavicam 'V.. fub eodem genere comprehendere volue- rit; quoad ftamina in tota Didynamie claffe. nulla mihi aberratio nota eft. In Leomuro variat calyx & figura co- rolie, nullatenus vero ítamina. Ubicunque autem in- conítantia deprehenduntur ftamina & piftilla, per totum fyftema illud follieite annotavit. Cl. .Linueus; imo diffe- rentias fzepiffime fpecificas , ubi ita tulit occafio, ex hif- ce partibus defumfit, ut eo facilius fit difcipulis errores hujusmodi, in fyftemate artificiali neceffarios, evitare. Non mirandum tamen Cl. Siegesbeckium in hifce labora- re, cum fpecies diverforum generum confundat. $. V. Flore convenientes plantas, fructu licet diffe- rant, ceteris paribus , conjungendas efle ftatuit Linneu: ; quem falfum & errorum ferülem exiftimat canonem 3Sie- gesbeckius, & nullas alias conjungendas credit herbas , füb generico fcilieet nomine, quam quie tam fructu quam flore convenerit. Facillima autem eft refponíio: Fun- damentum aflerüonis Linneane in eo confiftit, quod infinis conftet exemplis florein fructu effe conttantio- rem & in determinandis generibus cerüorem; idem ipfe paüim fatetur Siezesbeckius ; imo pagina proxime fe- uenti plurimis adduétis exemplis vota folius fruttus pro minime decifivis habet. S1 vero, ut lüc velle fimulat CL Siegesbeckius ;; non. nifi quie abfolute tam flore quam fru&u conveniunt , fub. eodem genere comprehende- rentur ; plurima genera , quantumvis pro naturalibus agnita , dilaccrata videremus ; exemplo íünt AMimo[a, Ca/]ta EP OEOCR WS BOO:& 35 Ca[fia ,. Hypopitbys , Adoxa , Myrica &c. Non ergo vel ferio vel confilio hanc formatam efle credo objeciio- nem. Interim tamen de terminis generum , ita ego fentio: Species omnino funt naturales, ipfisque feminibus a Crea- tore determinate ; has non fervare maximum in. Bota- nica eft peccatum ; Cum vero numero plurime fint, difficillime omnes , fine adiminiculo quodam , memoria tenentur. Creatorem preterea in ordinem fpecies hafce difpofuiffe argumentis demonflrari poteft, & quodam- modo ipfis oculis contemplari. Genera. funt. claties fpe- cierum infima: in hifce conflituendis naturam oportet fequi; de terminis autem , quos intra includi debeant hec genera , non adcurate fatis adhuc inter Botanicos convenire video. Ád fruétificationem tamen folam con- fugere co&git cozdadores muluplex eorum, qui ad czte- ras attenderunt partes, error & incertitudo ; fi vero mi- nima in partibus hifce difcrepantia mox novum confli- tueret genus, tot fere genera quot fpecies emergerent , nullique ufui confilium foret de generibus conítruendis initum. Media igitur incedendum via, & plurimis par- üum fruéctificationis votis cedendum ; imprimis autem cujufcunque partis conftantia in cenfum veniat ; id quod probe docuit in l'undam. Bot. acutüffimus Linnzus. Hine Cardinalem Riv. & Lobeliam Plum. hcet altera pericarpium membranaceum bicapfulare , altera baccam pro fructu gerat , jure conjunxit, eoque potiori, quod fatis perfpeétum fit baccam & capfulam gradu tantum differre. $. VL Fru&ificationis locum , quem pro maxime reali difterentia fpecifica agrtofeit CI. Linnaus, minime fpecificam Jed potius genericam fuppeditare objicit. Cl. Siegesbeckiur. De. fpecifica autem fermonem effe per fe patet. Examinemus exempla quibus obje&lio nititur. xime quid plante fit divinare non licet: fà. Cormumn berbaceam Linn. Fl. Lapp. 65. hoc nomine indigitaverit , refutationem eodem cita- to loco paratam habet Cl. Siegesbeckius , quam confulere £2 | haud 36 EO x JAD CMOXE, UN haud gravetur. Circa exemplum ab Ornitbogalo du&um cónfer Lin. Gen. pl. 270. & 271. unde videbis omni- no mem adefle rationem difünctionis generice quam que a loco fruétifications peütur: imo etiam plurime am Seille quam Ornitbozali fpecies fecundum fitum iat ficationis diftingui poffünt, adeo ut, hoc pro cha- raCtere generico aflumto, tot fere genera quot fpecies emergerent. accinium buxi foliis fru&tu rubro , quod reor effe 'accinium foliis perennantbus verticaliter ovatis Lin. Fl. L. 144. peflime a Zacciniis feparatur. Quod vero lilices attinet , cum partes fru&tificationis ibi mi- .nus fint confpicue , fecundum fitam & figuram ejuf- dem difpefci poflunt , quemadmodum a ZLinneo factum videmus. Ut vero eo melius pateat , quod locus fru- étificationis non genera fed fpecies difünguat, fequen- tia confiderentur Linnzana genera: Lwlimachie fcilicet, Veronice , Ribis , Alfines , Hieracii, Gnapbalii , Pu, Convallarie ,| Tunci, Cyperi, iole , Caricis, Peicularis E Scille, Ornitbogali, Campanule , Phy[alis, Lonicera, Hyo- fcyaini » Galii , "fper ule , Salvie , Rhamni, Cela[ftri, Gen- tiane , Eryngii , Zralie, Lini , Fricillari ice Polyaniha., Dapb- nes y Érice, Buphtbalini , Diantbi , Silenes , Sedi , Ranun- cüli , Hellebüri Origani, Clinopodii , "hymi, Mentbe, Melifjce , Dracocepbali, Stachyos, Nepete, Lantane, Fa- marie , Cytifi, Conyge , Erigeri, J[leris, Solidaginis , T'affilaginis , Lobelie , Ariflolocbie , Phyllantbi , Myriopbyl- li, Ononidis , Aflragali Loti , Trifolii, Medicaginis , Son- cbiy Ecbinop[eos , Samtoline , Bidentis , Artemifie , &c. quorum fpecies aliquas fi conjungendas negaverit Cl. Sie gesbeckius , plurimas tamen non difputabit. $. VIL. Contra Aphor. Fund! Bot. 280. ubi ftatui- tur, a partibus Td b ni fumma urgeat necc[fitas , nullam: expofcendam effe. differentiam , urget Cl. Siegesbe- cius easden. tain genericam quam pec if cam commode Jppe- ditare po[]e. * l. * Pas. 56. E Egp"Téc/m Ds B.O S. 1. Cum de fola differentia fpecifica fit queeftio, gra- tis in genericalaborat Cl. Auctor; circa exempla tamen adducta monendum: Epbemerum, qus Jrade[centia Lin. Gen. pl. »77. Hexandra monogyna, recte dicitur flo- rem habere tripetalum; fed Commelina Gen. pl go. "Triandra monogyna, male dipetalo flore defcribitur ; m enim hexapetala Wlidet ipee occurrant qu: 4 aut 3bus tantum gaudeant petalis. Conf. Hort. Cliff. pag. 21. Nec in petalorum numero vii eft quirere ho- rum generum differentiam ; quod ex Charaéteribus Linnza- nis citatis patet ;. precipue cum in. Commelina Plum. flo- ris ftruétura fit quam maxime fingularis. Nec ingegio! fe magis 7nd; o:eda tantum. ob florem monopetalum a £e- do 'diftinguitur, cum- hec in plis us difiimilia fint g Be nera; confer Linn. Char. Gén; 349. & 344. An ve tand fit fola corollee quoad figur: um aliqualis, differe p ut Cbamedapbne & Polyfolia Buxb. feparari deoeant ! ju- dicet Botanicus an jure reprehendatur Linneus, quod fub genere Zndroinede eas conjunxerit. Glaucium & Fi apaver plurimis partibus fructificationis differunt. Gen. Pl. 423. & 424. Zftragaloides Dod. fpe- cies eft Orobi ; quenam inter eam atque Pelecin un T. feu Biferrulam Lin. & Zfiragalum fit differentia , & an fc- lo pericarpio difinguantur , patebit conferenti Gen. Lin. 591. cum 568 & 570. la'catam & $n ap fub nc- mine Medicaginis conjungit Linnzus Gen. pl. 594. eo potiore jure, quo clarius eft ftru&uram pericarpiiin hoc genere nihil valere; confer H. Chíf. p. 376. Eundem in modum, cum plurima concludant vota, quis negabit Iinpatientem & Dalfaminam conjungi debere : ? confer Gen. pl. 68o. 2. Véniamus jam ad exempla, quibus differentiam fpecifticam a partibus fruéüficationis defumendam probat Cl. Siegesbeckius. De ipfo dogmate nihil dicam, que ma- ximc realis fuerit , differentiam femper tamen obfervan- dam duco. Notandum vero, Linuneum, non penitus re- jicere, fed refervare in cafum neceflitatis differentias a 6 3 par. jo 0 BOX A PM OUELUN partibus fructificationis ductas. Ipfe quoque fepiffime tam in Flora Lapponica quam 1Horto Clifforciano illis uti- tur; faciliores tamen & ordini magis convenientes ducit ilas, que ex reliquis plante petuntur partibus; quam fuam fenzentiam. pluribus explicat & confirmat Crit. Bot. p. 198. Circa exempla tamen moneam: in Zcetofa ve- ficaria Mexicana Cl. Siegesbeckium valvularum alas fu- mere pro calyce ; in. Zíntbyliide vefic. Hifp. obfervavit quidem calyces inflatos Linneus, commodiorem tamen ex foliis fubminiftravit differenuam H. Cliff. p. 371. A quibus fpecifice diftinguenda fit Ketmnia ve[icaria , nefcio , cam unxtcà tantum fpecies nota fit , qux fub nomine Trioni deferibitur a Linneo G. Pl. 563. Malvam Africa- nam fol. vario non vidi, nec ejus defvriptionem adcu- ratam apud Botanicos, qui mihi ad manus funt, invenio ; fimiliter mihi incognita eft Cermtbe flore luteo minor , quam tamen reor effe Cerinthen fol. cordatis feffilibus Linn. in quo chara&tere fpecifico quid defideretur non video. Commuae totius Epicrifeos vitium eft , quod nomina plantarum peffima , non citatis auétoribus, ad- ducat , adco ut fepe ne divinare quidem liceat , quam plantum Indigitet. Ad diftinguendas Lathyri fpecies omni- no'alicujus eit ufus filiquarum varia. ftructura, non ve- ro earundem hirfuties & levitas, quippe quiz fzepiffime tantum varietas eft , & character fpeciei fallaciffimus ; conferas omnino Lin. Crit. Dot. pag. 19o. ubi plurimis idem exemplis & argumentis probatur. | $. VHI. Aphorifmum Fundamentorum Bot. r5o. La- xuriantes flores mulli naturale$ , fed. omnes monftra. funt leni enim eumtcbi. evaferunt , adeoque femper. abortiunt &c. oppugnat Cl. Siegesbeckius. 1. Elegantiffimo argumento, * quod monftrofitas fup- ponat deformitatem, flores autem pleni admodum fint. ele- gantes, C9 a. florum cultoribus snagni eftimentur. Monftrum dicitur cujus paries naturalem non fecrvant fymmetriam , quodve * Pag. 57. BoPA OUR ROB OjE. — a» quodve partibus quibusdam aut caret aut luxuriat ;. & nafcitur femper , non arte fit; aberrationem igitur Natu- re dixerunt quidam Philofophi. De guftibus non difpu- tandum; Anthophilorum auctoritatem hic non agnofvo; qui rara funt & monílrofa, magis femper funt in deli- cis, quam qu:e ordinaria & communia. Anguis biceps communi confenfu monítrum eft, a curiofis tamen ma- gni vílmatur. 1iNon ergo in Philofophia valet hoc ar- gumentum. 2. Majoris videtur rnomenti infantia quod flores ple- ni non omnes abortiant; hic autem diítinctionis Linnza- n$, eodem licet aphorifmo allatze, inter flores f/enos , multiplicatos & proliferos oblitus efie videtur Cl. Siegesbe- ckius; Plenus enim flos dicitur , cum corolla adeo mula- plicatur, ut omnia ftamina excludat. Fund. Bot. 12 r. Malri- jlicatus autem, quando luxuriat falvis quibusdam ftaminibus. Exempla igitur. CI. Segesóeckii nihil ad rem factunt; nifi monftraverit harum plantarum flores ftaminibus penitus caruiffe , & tamen femina feecunda. produxiffc. $. IX- Aphorifiaum Fund. Dot. 158. ubi docetur 7"a- riatines tot el], quot differentes plante ex ejusdem fpeciei femine funt produce, non quidem oppugnat Cl. Sieges- beckius; putat tamen numerum plantarum non idco di- minui, fed opus efle, ut in Caialogis plantarum varicta- tes quoque recenfeantur. Ego autem exilimo, quod fi, fecundum genuina Botanice fundamenta , diiüicerimus rite variationes a fpeciebus diftinguere , earum recen(io- nem minus effe neceflariam, ni fingulares fuerint, quz in obfervationibus circa ífpecies locum habere poflunt, aut ad doctrinam phyficam aliquid moment ailerre que- unt. Alias I. Cum variationum nullus fit finis , multiplicaretur in infinitum Botanicorum labor, nec Bibliotheez Catalo- gorum caperent volumina; fuperfunt autem adhuc multa alia & neceffaria , que exerceant Botanicorum induítriam. 2. Ridicula plane videretur hac in Botanicis curiofi- tas, perinde ac fi facies fingulorum Jominum diverfas, C64 l'acca- 42 BOX 2ADCMO 3 CUN F'accarum & Gallinarum colores defcribere vellet Zeologus. $. X. Quod Magnitudo & Color in differentia fpeci- fica nihil valeat, C Siegesbeckio obfervationibus con- trarium videtur; fed exempla, quibus nititur, cum ma- lis vagis nominibus indigitentur, beneficium latendi hac vice au&ori fuo lar giuntur: Cánnacorám tamen Ceyla- nicum a vulgari Canna Ípecie non differre me certiorem fecit Cl. Linneus. Ipfum vero dogma quod attinet, fuf- ficiet confuluiffe Crit. Bot. Cl. Linnaei p. 155. &. 174. Ponamus magnitudinem [fpecies diftinguere, mox fine controverfia pufio biennis Siesesbeckiolus a^ Siegesbeckio mature etatis totà fpecie differret; vidi ego in Orfa Da- lekarlize orientalis paroecia homines proveetos zetate , qui duarum ulnarum alütudinem non bene s&equabant; idque in tota obünebat familia; an hi alius. fpeciei quam reli- qui ejusdem terre incole, fuique confanguinel, judiean- difuünt; e quis in agris, pratis, aquofis , exaridis , fer- tilibus & flerilibus non vidit. Linnzanz aflertionis veri- tatem ? "'andem quinam inter minimum , minus, parvum magnum, majus, Brass ponendi funt limites? Idem fcre de Coloribus dicendum ; diverfe coloratos flores. ex cadem radice provenire rarum non eft. Sed ex propriis feminibus, urget CI. Siegesbeckius, producuntur ;; dicam: Totas etiam honónum familias imo & gentes videmus ficie quadam propria gaudere , que tamen non i- deo diverfam a reliquis conflituere. creduntur. fpeciem. Ejusmodi variaciones derivari folent a celi folique genio; non minus inde dependent plante quam homines; imo etiam ipfa femina varlationibus fubjecta norunt hortula- ni & agricole, eaque non fübito fed pedetentim vel de- enerare vel nobiliora evadere. Et ejusmodi fuit forte uz Cl Au&torem fefellit experientia. $. XI. Male admodum habet C]. Siegesbeckium quod Linneus Botanicos Zlphabetarios vocaverit Heterodoxos , illamque denominationem quadruplici ariete demoliri. ni- titur. * In anteceffum notemus vocein e foro 'T'heologi- co * Paz. 58. BP MCI II5.ESO' S 4t co translatam cffe ad Botanicos fyftematicos; quemad- modum enim Hetetodoxiin "'heologia dicuntur , quifym- bolum doétringe in Ecclefia recepue. feu agniue veritatis cynofuram non fequuntur, ita etiam Alpbabetarii &c. a vero fruétificationis fundamento recedunt, & metho- dum doéitrine pervertunt. Heterodoxos tamen non di- cendos putat Cl. Auctor 1. Cum rem bonam | fecerint €9 Botanice egregie confalue- rint. Non hic difputabo, an heterodoxus poffit rem bo- nam facere? FA enim tantum redit quieflio, an ordo 4Al- phabcti pejjit ef c[Je methodus pro plantis? "Tum vero vel ipfi Typographi uoididam nos docere poflent. . Sed unde, quifo, difcam plante nomen, antequam illud in Lexi- co fecundum alphabeu feriem quarere poffim ; non enim plante infcriptum eft, fub qua htera ibidem inveniri poffit. Alphabe arorum nihilominus non nego quedam effe in rem noftram merita; fed ic pro ort thodoxis fy- ftematicis agnofcantur multa obfta: , «€ primo quidem V fy ftematici genuinus robe E» tpirici amant al- phabed yore s cum fyftemata non intelligant ; quan- to autem noftro periculo medicinas ex vege etabilibus col- ligunt, non latet. Imo ipfi Lexicograpbi neceffe habent ad fyflematicos le&orem remittere, fi certa plantarum nomina dare voluerint; ad cognitionem ergo jobs | de qua quzftio eft, nihil ciunt , nec funt nifi in dices; licec hoc ordine bonas tradant fepe & ad Phyficam , Me- dicinam , Oeconomiamve proficuas obfervationes. 2. Sed , inftat Cl. Siegesbeclaus , ipfi. SvfTematici. in- dices addere coguntur. Rf. Cum multa fint fyftemata, va- riaque plantis indita nomina , commoditatem in evol- vendis fynonymis & homonymis indices füppeditant , & occafionem quczrendi. 1n toto autem hoc difcurfu craffiffimam ignorationem elenchi commifit Cl. Aüctor. Eundem in modum vrget ulterius 3. Lexicosrapbos fecundum denominationem Linnza- nam Beterodoxos futuros; quc potius ad jocum quam fc- rio diéta puto. Voces primiviue recte juxta feriem al- € 5 pha. "t BUE. A:MUOME EN phabeti difponuntur, quatenus aliam & magis naturalem ordinem nefciunt. Idem eodem jure in Botanica obtine- ret, fi herbe nuda verba effent. Grammaticam ufus lo- quendi genuit, arbitrium Doétoris difponit. Plantarum vero ordines a natura difcentur. 4. landem, tanquam re bene gefta, heterodoxiam in Calyciftas & Sexualiftas retorquet , cum fcilicet. bypo- tbefibus fuis turbent fcientiam , nec quidquam conferant. ad [o- lidiorem rei berbarie do&rinam. Refp. Definiuo. Orthodoxi Juflemaiici eft , quod plantas ex principio fruétificauo- nis dignofcere allaboret; nec aliam tradidit Cl. Siegese- ckius; confert ejusmodi Botanicus ad folidiorem rei her- barie doctrinam, cum plura fyítemata invicem collata majorem concilient cerütudinem ; quam in. doctrina. no- Ítra dimidio auctam laboribus Sexualiftarum & Calycifta- rum afferere non dubito; quam multa apud Aivinianos & "Tournefortianos vaga & incerta determinavit & certiffi- ma reddidit Syftema fexuale! fed horum fyftematum me- rita hic repetere nolo; moneo tantam me non bene in- teligere , quam notionem hypothefeos habeat CI. Sie- gesbeckius;; Calyx eft pars re ipfa exiftens frutificationis; Ípecies ejusdem obfervationibus ex ipfa natura difcimus; fecundum has plante difponuntar. Sexus quoque adeft in plantis; faltem nec ipfe CI. Siegesbeckius ffaminum e pi- flHillorum exittentiam. negabit; cur ergo fecundum eadem non licet plantas difponere? aut quid in hifce fyftemati- bus hypotheticum ? Forte ipfa partium denominatio ? Sed quis ignorat Linguas non efie naturales, & impofitione voces fignificare? aliud ergo erit in. fenfu Siegesbeckia- no hypothefis; forte id quod a. praeceptoribus ipfe non didicit; quam quidem fignificationem apud Lexicogra- phos fuos vix reperiet Cl. Siegesbeckius. INon enim , quod novi, occurrit nifi.in eodem libro , ubi zurbare fcientiam idem fignificat ac Szegesbechio plus. in Botanicis Japere. Q. XII. Ad Aphor. Fund. Bot. 241. fequenua movet Cl. Siegesbeckius. Quod nonina generica ufiiatiffnaa & ofwinalia. retineri 5 i E B!IOC ON DES ECOS. C44 € tolerari. poffint in. officinis Pharmaceuticis C9" praxi medi- ca, minime vero in difciplina Botanica , fi veris fundamentis C notis cbaracterifticis adverfentur. Aphorifinus. praediétus ita fonat: ,, Nomina generica patrum Dotanices graeca ,5 vel latina, fi bona fint, retineri debent, ut etiam dufi- » tatiffima & officinalia. Quis non videt idem Lhic de nominibus patrum & ufitatifimis predicari, ut fcilicet retineantur fi Bona fuerint? quod tamen in Critica. Bot. p. 100. mitius expliezt: modo per fe erronea mon. fint. cel abfurda. ne fcilicet innovatio majorem difficulzitem affe- rat quam emolumentum Quo vero jure duplicem planta- rum admittat Cl. Sieresbeckius denominationem ; Jcienii- ficam alteram, alteram officinalem ipfe videat; Ergone fcientia Botanica non ufibus vitz difcitur fed curiofitat ? Enimvero quarimus certas dcnominationes, ut intelligi & inteligere queamus, nec in praxi decipiamur. 3l; Accufat deinde Linmmesm, quod ipfe " novitati ni- mium ftadens, multa nomina receptiflima d & fatis bona, preter necefiitatem immutaverit ; idque fequentibus pro- bare nititur exemplis. Halicacabum off. vocat Linnaeus Pbyllin. Rf. Pbxfalin dicere debuiffet; ita enim /Ikeken- gi Vourn. 64. vocatur in Gen. Pl. r44; Plura huic ge- neri nomina indita fuere; Selamum alus generis eft no- men; Camaru Braüil. & iekengi barbara funt ,. qualia ipfe Cl. Siezesbeckius rejicienda pronunciat; Halicacabus dirum eft, nulla auctoritate munitum (Fund. Bot. 229.) equivocum etiam , ita enim Dodoneus , Dalechampius , 3. Baubinus & Morifonus vocant Corindum "T. Car diofpermum Linn. Pbwfalis vero eft antiquum. nomen Diofcoridis receptum. vide Hort. Cliff. p. 63. Lapatbum Rumicem. Rf. Linneus Flor. Lap. p. 93. Meum. Zditbamantam. Refp. Linneus Crit. Bot. p. 130. Rorellam. Droferam. Refp. Linneus Fund. Bot. 22r. & Flor. Lapp. pag. 77. Buplevroidem Phy[alin, (Phy!lin fine dubio dicere vo- pv Rf. Linmeus H. Cl. p. 87. Crit. Bot. p. 150. Iu Ora- Wn 44. DEOS ASM EON Onagram Oenotberam. RWefp. Linneus Hort. Chff. p. 144. Ketmiam Hibifcum. Rf. Ketmia barbarum , Hibifcus antiquum eft. Belladonnam. vitropam. Refp. .Linneus Flort. Clhff. p. S dán Epbemerum Tradcfcantiam. Refp. Linneus Hort. Cliff. p. 127. Spbondylium. Heracleum. Wefp. Linmeus Hort. Cliff. p. 103. Pbalangium Balbinen , lege Bulbinen. Refp. Linneu Hort. Cliff. p. 123. Crit. Bot. pi: 57. Gen. Plant. 269. & 303. Meibonicam | Gloriofam. Refp. Linmeus Ilort. Chíf. p. I2I. i Rationes his in locis allatas primum refutet Cl. Sie- gesbeckius , & fuas deinde contra denominauones Lin- neanas afferat. &. XLI. Aphorifmum Fund. Bot. 221. adprobat Cl. Siegesbeckius , quod , fcilicet , momina generica ex duo- bus vocabulis integris ac diffindis fa&a , e republica Do- tanica releganda Junt. Sed I. Id facit propter alam prorfus quam Linmeus ra- tionem. 1Ne entia preter necefütatem multiplicentur; cum in loquendo valeat quod breviffimum & commo- diffimum; ut terminus figatur, ne intezram generis de- finitionem pro nomine adferamus ; cumque maxima pars duplicatorum nominum alis etiam laboret vitiis, ea re- jicienda fuadet. Linmeus. Cl. autem Giegesbeckio idem. af- fertum precipue placet, propter faciliorem in oides vel a[irum dlexionem ; ego autem fübalternos illos generum Ípurios non agnofco. Species funt omnino naturales ab ipfo Creatore determinate ; Genera funt infime fpecie- rum claffes naturales, qua fodales agnofcunt, non fuba*- ternos; hec enim fuperflua inter pares intruderetur fub- ordinauo. Ordines funt generum cognatorum compages, Claljes vero ordinum. 'Turbat & transgreditur leges fyfte- matis pue» BESP DCN I26 RESO S 45 matis quicunque hunc ordinem pervertere vel interpo- ilie nitütur; confundit enim genera cum ordinibus? Sup- ponit praterea hec in oides & aftrum: denominatio no- ügam aliorum generum, eoque in puncto non mitius peccat quam not:e in nominibus fpecificis collati: , quas merito ridet Linneus Crit. Bot. p. 58. Et THEMA quis determinabit utrum genus pro primario agnofcendum un- de alterum denominetur? Imo :zqualia jura reciprocam gooqcanue denominationem , ut tandem totus vegeta- bilium Catalogus meris oidibus & a[lris conftaret; adde Linn. Crit. Bot. p. 34. & feq. ubi de his ex profeffo. 2. Urget, quod culpa Doétorem ipfum Linneum re- darguat , cum in Flora Lapponica occurrat Sceptrum Carolimun. & in generibus Cormu copie. Quod ad prius adünet, cuivis infpicienti Floram Lapponicam pag. 197. mox patet, Sceptrum Carolinum effe fynonymum | fpeciei cujusdam Pedicularis e Rudbeckio citatum ; quam fcilicet fpeciem in Hort. Chff. p. 326. Pedic arem palufirem altiffumam [picatam , afplenii foliis regionum. | [eptentriona- lium Cl. Siegesbechius vocalle narratur, nomine men citer peccante ; quid fi in pratis crefceret, fi pumila. cf- fet, fi duobus tantum vel tribus, ut fzpe fit, Md ox gauderet , 1 [pleni foliorum forma incognita, vel, u eft , in diverfis fpeciebus diverfa; fi in America kis occurreret , quis hanc candem cum Siegebeckii planta judi- care poflet? Nomen autem Cornu copie , a Scheuchzero inditum , cur in Generibus retinuerit Linnzus, rationem reddidit Hort. Cliff. p. 490. fcilicet ob fummam cum cornu copic& fru- é&us in. hoc. genere fimilitudinem; quce quidem res, im- primis cum nomen praterea fit po&ticum , tanti vifa eft, ut confideraüonem Aphor. Bot. 221r. & 299. penitus abforbeat. Poflem ego in contrarium multa Cl. Sieges- beckio objicere, ubi in nominibus vel contra propria pec- cat dogmata; ita enim e. g. differentiam a patria * ipfe re. * Pag. 34. 46 RAUS A OMOE DUM rejicit & tamen per'toram Sciagraphiam talia, non a tis auctoribus, nobis obtrudit nomina; fed non eft i fcopus meus; licebit hac vice Cl. Siegesbeckio in band impune peccare, cum mihi tantum propofuerim ab ejus crii Linneanum Syflema vindicare ; cujus quidem , cum me dudum tzedeat laboris , e (ee bucibus pauca tantuua breviffime atüngam. $. XIV. Nomina generica , qua ex vbi d latina lin- gua radicem. non babent , rejicienda [unt. Y. B. aphor. 229. Ibi iterum culpat in Linmneo , Murny nihilominus multa barbara nomina ipfe introduxeri. — Exempli loco citat denominationes ex claris quibusdam DBotanicis peti- tas. Fundamentum affertionis Linngance eft, ut fc invicem eo melius intelligant Botanici, & fine aliarum linguarum ftu- dio potlint folidam finguli operam conferre ad commune Botanices cedificium. conf. Crit. Bot. Linn. p. 48. INon 1gi- tur hie aphorifmus ultra hos terminos extendendus; hine eddit Linneus Aph:m. 238. Ubi enim quis notior quam in propria focietate , imprimis fi bene de ea meritus ? Et quo- inodo Botanicorum nomina Botanicis barbara dici cet Sed , Si nomina generica in fanétorum & illufirium virorum memoriam conftru&ta aph. 936. perfiftere ne- queunt, minus etiam bona funt, que a Botanicis petun- tur; quod quidem afierit C/. Siegesbeckius | cam. praeci- pue ob rationem, quod ejusmodi. nomina ad flexiones in -aftrum & - oides qe funt, Sciag. p. 25. Sufüicienter füam & Botanicorum egit cauffam ipfe Linnaus, Crit. Boti p... 77. fq; adeómt aliquid addere omnino fit fuper- fluum. Perfiftant in calendario eccledaftico Sanetorum nomina; Sidi ntur a Regibus urbes; ornentur Me cenates panegyricis j dedicentur a famelicis silulisie ipis libri pecuniofis; fuo quisque in fundo dominet ; in denomi- natione plantan um perfiftat de Mio um memoria, ufque dum inveniantur noinina characteres eifentiales plantarum exprimentia. Magni interi hoc inventum erit ad promo- Ven j Pag. 6i. E'POLCORSINS EDO.S. 47 vendam fcientiam , que longe adhuc abeft ab illo fafti- 8i0, quod animo metimur. 9. XV. Contra F. Bot. Aphor. 235. qui aflerit noinina generica adje&iiva Jub[tantivis pejora e[jJe, opponit Cl. Sie- gesbeckius. 1. Quod varia ejusmodi nomina funt ufitatiffima & mutatione non opus habent e. g. Jfcetofa ,. Zzngelica , Znfcrina , Confolida, Hepatica, Scabiofa. Rf. Adjectiva non abfolute rejicit Linneus, licet fubftantivis inferiora pronunciet ; Ab antiquis impofita retinet, fed ne nova efüngantur cavendum ducit; quemadmodum mentem fuam fufius explicat Crit. Bot. p. 66. Inter exempla allata Zcetofa eit nomen fpeciei fRumicis ; Anferina. Po- tentille fpecies ; Confolida vagum nomen fpeciebus qui- busdam variorum generum inditum. 2. Urget quod ipfe Linneus Conoallariam ,| Corenarian Gloriofam &c. 1n Generibus habeat. Rf. Sunt circumftan- tie in quibus nominibus adjeétivis uti convenit ; atque etiam illa in- aria. reliquis praefert Linnceus Crit. Bot. p. 67. Quod ad Convallariam , fufüiciens redditur ejus no- minis ratio Flor. Lapp. p. 8o. Ceronarie nomen, Sy- nonymum ufitatiffinum , exclufo Lycbnidis , quod ad aliud genus pertinet , reünuit. Gloriofe appellationem cur Metbonice preatulerit docet ipfe Linnexs Hort. Cliff. pui 1adz4) $. XVI. Aph. F. B. 298. Nomen fpecificum terminis gofitivis , uon vero negantibus , utatur, Cl. Siegesbeckio ni- miam fapit fcrupulofitatem ;. qui potius commode putat . dici: Pbafeolus non fcandens ; Urtica non urens. Rs. Eun- dem in modum ipfe Cl. Siegesbeckius rite defcriberetur, quod non fit Turca , nec Novator , nec JPol/fianus &c. imo mille ejusmodi characteres addi poflent negativi, & ego tamen de Siegesbectio nihil fcirem 5; quam, primum vero, unico termino pofiivo, affirmatum fuerit Sieges- beckium efle auctorem. Epicrifeos , plurima mihi innote- Ícunt attributa , qug certam viri gerant notitiam. confer. Cri. Bot. p. 224. ubi Linnzum eadem argumentandi ra- 48 EX (ACJ€MOE TTA raüone ufum video. Ita quoque rectius Plafcolus. caule ere&to, Urtica caulibus glabris dicitur. X VIL Sequitur in Epicrifi Apologia, quam , pro Iconum ufu in formandis characteribus genericis, contra Prefationem ad genera Plantarum [feripfit Cl. Siegesbe- ckiss , utapparet, conviciandi libidine correptus, non fibi fatis ab acerbis & injuriofis verbis temperans; Ego vero tantum quze ad rem faciunt, breviter recenfebo. i. More füo argumenta , quibus affertio Linnzananiti- tur, licec paragrapho eadem occurrant, reticendo, oc- caionem cavillandi quaerit Cl. Siegesbeckius; Primo enim omnium refutare debuifflet tria Linnei contra hunc ico- num ufum argumenta, & demonftrare : Ex iconibus, (4) argumenta firma, abfente deferiptione, defumi pof- fe, (8) eque commode ac ex defcriptionibus pofle cha- racterem recenferi & in ufum trahi, (54) fine mulgipli- catione immenfa & fine confufione poíle in numerofis geaerum familiis characterem genericum determinari. o». Non omni tempore , fed in feculo hoc Bota- nico icones inutiles ad determinanda genera judicat Linness; mox enim Jubjungit - ZIntequam. literarum. mor- talibus innotuit ufus , mece arium fuit omnia. picturis exprimere , ubi oris. [onus preJens efje non pctuit ; at. in- ventis bis. facilior certiorque datur oia communicandi ideas fcriptis ; eic eliam in Dotanicis ante detetas literas, fi- gure auxilium prebuere [mmum 5. at datis bis, compen- iofiori itur oia 5 litere autem be. funt. 96. (fruGtificatio- ,, nis partes) quibus. Jcribamus nofiras ideas. Quid. vero in his defiderat Cl. Siegesbeckius ? 3. Obfervandum, non efle Linmeo fermonem de fpe» cifica differentia, quam opüme depingi pofle. novimus; inepte ergo citantur icones lou Lapponice & Mufee Ciffortiane ; ibi emm non genera fed fpecies depict funt. Nec 4. Mirandum , quod in tanta. defcriptionum penuria icones Tourmefortii maximum praefüiterint ufum ; interim tamen & ibi fpecies fere ubique depinguntur ; maximas- que 25 5? 5,5 92 2? 55 EP EC PMESBOSsS que horum quantumvis przclarorum , iconum quoad ge- nera ufus habet difficultates ;; quod Botanices ftudiofus ignor are nequit. . Nee unquam Aineus ex iconibus folis perfectam dalbtiitinén: genericam haurire potuit, quod abunde teftantur ejus Genera; nifi forte ubi unica tantum alicujus generis occurrit fpecies ; Eo in cafu laude digniffimze funt icones T'ourneforüanv ; alas nulle ; cum partes fpecierum differentes reticere nequeat pictor. $. XVII. Contra perfpicuitatem in characteribus ge- neridis , quam ibidem promitüt Lime cuj, provocat CI. Siegesbeckius ad ipfa is Jeripta ,' ubi plurima ambigua maxime C9 terminis inufitatis concepta occurrere dicit; pluri- mna quoque ob defectum exemplorum obfcura; Rf. r. Termini emnes a Linneo adhibiti, aut antea Botanicis noti , aut in Fundamentis aliisve ejus fcriptis explicati, aut tam clari funt , ut explicatione non egeant. Et cur hic non adducuntur exempla ab ipfo exemplo- rum rigidiffimo exactore Cl. Siegesbeckio? ». l'undamenta Botanicis fcripta funt, qui exempla an. tea nofle & dogmata tironibus explicare debent ; licet tam perfpicua horum FPundamentorum fit brevitas , ut ron dubitem ítudiofos, qui a natura SES petere ipfi non gravantur, proprio marte omnia intellecturos. Si vero tam obfcura , judice Cl. Siegesbeckie , funt Linnei dogmata , ut fere intelhgi nequeant, cur quafo oppu- gnat, cur vituperat quz non intelligit? Exempla tamen data funt in Bibliotheca, Claffibus , Critica &c. dabuntur in Pbilofophia Botanica. 3. Exemplum maxime obfcuritatis promittit CJ. Sie- gesbeckius in is, que de Charaéteris naturalis praroga-' tiva proferuntur; audiamus ipfa Linnei verba , in Prof, ad Gen. Plant. $. XVIII. Uus €? prerogative Characteris Naturalis funt: (a) ap- - plicabilis eft ejusmodi character methodis omnibus da- , ts & dandis, f1 modo indeftructibili fru&tificationis ,; fundamento fuperftructum fit Syftema, Defumat quis d 1 IB Cv $o B A:M OE UON , methodum vel a calyce, $vel corolla, vel ftaminibus, » vel piftilis ,, vel fructu; 1dem. tamen erit nobis cha- IaCter naturalis, übiidem genus. Antea necefle fuit » tot componere characteres omnium generum , quot » prodiere fyftemata; hocce autem (charactere natura- , li) dato , non item. (9) Si vel mille detegerentur nova genera, non unicam notam eam ob cauílàm ge- neri naturali proximo vel addere vel auferre necetle ,; eft, uti in aliis omnibus inevitabile fuit. » (y) Difünéte (feorfim) poteft tradi, absque me- » thodo , hic charaéter feu generis hec definitio , in , quocunque libro placuerit ; sque perfeéte tener & » intelligi, ac dum fub fua militabat clalffe. , (4) Exprimit eandem ideam , fi vel nomina millies , mutarentur. » (s) Plures vides notas, quam quibus neceffario ab . alus diftingui debet (ut diftinguatur, indiget) fubje- », &tum genus; he confirmant te certum habere genus, nec aliud. An note aliqua fuperflue fint, f1 omnia ,, deteéta effent genera, ferus determinabit dies. Hec omnino funt, quas omnia Cl. Siegesbechius tam in- tricata C9 obfcura judicat , ut. nemo facile fcire po[ft. quid fibi oelint. Sit penes Lectorem judicium; Ego quidem non tantum hzc omnia bene intelligo , fed etiam intel- leétu facillima judico; eo magis ergo miror , quod Botani- co veterano obfcura videantur. $. XVIII. Que reftant maximam partem medica funt; ubi ego quidem dubito utris potius habenda fides, fpe- culatonibus Botanicorum an experientis Medicorum; neutre enim ab errandi proclivitate funt immunes. Ver- bo tamen ad objeCtiones C]. Siegesbeckii refpondeam. 1. A fructificatione vires plantarum dijudicandas pu- tat Linmews, plantafque, qui genere conveniunt, etiam virtute convenire. Qui quidem , ut ingenium acre prodit, ita nec rationibus caret aflertio; ^ Eam tamen exem- X Bon 63 EHE PU. F/S ELO S ^ 4s exemplis Napelli & ntbore , dpocyni & P'incetoxici op- pugnat C]. Siegesbeckius. Licet autem obfervatio, quam citat, mihi ad manus non fit, video tamen. (4) Plantas ejufdem generis male diverfis nominibus infigniri; nec (8) me latet 4futboram &. Napellum (ut Siegesbe- ckianis nominibus utar ) earundem efle virium , licet for- te different parum gradu 5 Zcomitum editur fine damno a Medelpadis Fl. L. p. 179. Zntbora confenfu omnium vehementer purgat; Sapore amaro przdita eft, fumma cum cautione adhibenda, auctore Job. Baubino. Quod vero alterum exemplum attinet, denominationi fuz 1m- putet Cl. Siegesbeckius, quod nefciam quam plantam in- digitet. Quadam enim fpecies nomine Zfpocyni infigni- te ad genus Zfclepiadis, quedam ad Peripioce , quxedam etiam ad Zpocyni genus pertinent. 2. De notione veneni Linmeo nullam movendam ju- dico controverfiam. .Umbellatarum. in humidis inten- di acrimoniam mille exemplis patuit; mortem autem ufum earum fequi non eK necefle; fufüicit quod corpus violenter: afficiant , & conftitutioni fane fint inimice. Exemplo fint Cicuta ,. Pbhellandrium , Oenanthe , pium paluftre &c. qui in locis ficcioribus dulces evadunt & edules. 3. Eundem in modum laétefcentes non omnes, ple- rTasque tamen venenatas judicat LLinneus ; Largiar CT. Siegesbeckio duas plantas laétefcentes fine noxa comedi poffe, quidinde? Notandum tamen .Linneo non de fru- &u, fed de plantafermonem efle , & exempla allata huc non pertinere. 4. Quod Cryptogamia vegetabilia fepe fufpeGta in- cludat , non credit CI. Siegesbeckius, cum fr. Picus, Herb. Pbyllitidis, Afpleniii , Capilli Veneris, | Rad. Polypodii , Filicis &c. interne fine noxa adhibeantur. Rf. addam ego, quod Merulii, Boleti &c. quotidie edantur;. Poly- thricum bobus pro medicina exhibeatur; Fungorum plu- rimi a Pecudibus fine noxa deglutiantur ;. Litbopbyta ho- qi2. * mini- 52 DUXI ATN DEP UN minibus medicamentofa fint, &c. his tamen omnibus nullo modo infringicur affertio Linnzana. $. IX. An Color Ruber ubique acidum indicet? Afhr- mat Linneus in Syft. IN. Obfervationibus ad Regn. Ve- getabile, quo fuper illi movet controverfiam EI óieges- beckius. ]Non vacat fingula huc pertinenua excutere. Qieflionum effe de R. Vegetabili per fe patet ; & quiden de colore plant: proprio , quatenus inde de viribus ejus- dem ferri polit judicium ? Cum limitatione quadam vi- detur Cl. Linueus fententiam exprimere Aph. Bot. 364. Flores. € fru&us rubri. acidum communiter occultant. In do- &rina de fubjectis coloratis eos adhuc non fecimus pro- greffus, ut intelligamus omnes mutationes , quibus debe- tur colorum variatio. Aliquid. tamen experienüa colligi- mus; ubi cavendum ne nimis properemus ad. pronuncia- ta univerfalia. Acidum colores vegetabihum intendere videmus & ut plurimum in rubros mutare; fed etiam al- cali colores flavos ad rubedinem exaltat ; quod probat fpiritus. falis ammoniaci vinofus, qui cum radice Aubia, Rhabarbaro:, Curcuma &c. tinCturam pr&ebet rubram. Cortex radicis ///canme omnia olea rubicundo colore üngit, & Spiritum Sal. Ammon. ceruleum ac amethy- ftinum reddit. Tinctura vero ejufdem cum acido facta flava eft. Solutio quoque Myrrbe rubefcit a quovis al- cali Videmus interim tamen etiam omnes fpiritus aci- dos & oleofos state & digeflione rubedinem contra- here ; quod vero fpiritus oleofo -urinofi idem faciant , ab oleofi principii feu phlogifli , cujus ad colores magnam vim effe didicimus, evolutione derivant Chemici; quo tamen in puncto attraétio acidi acrei forte non negli- genda. De planüs ubi magis variat e minori ccr- utudine judicatur; Et reor conítantes colores ,Linueume maxime refpexiffe; quo in cafu, exempla Tulipe , Leu- coji, Timice, Maloe , reliquorumque florum , ubi con- flans non eft rüber color , nihil ad rem faciunt. De cz- tero communiter rubet 1n vegetabilibus praefens acidum ; quod innumeris patet exemplis; ad flores fructum primàá- EPICRISEOS 53 primario refpectum habuiffe Linmeum patet ex Aphorif- ino fupra citato; folia igitur non jure ei objiciuntur; tamen horum acidiora cum tempore etiam ruborem contrahere monílrat ipfum Rumicis genus , plurimaque alia. Quoad radices & cortices quid dicendum docet Zlnus , Tormentilla & fexcenta ejufmodi. Fieri etiam poteft, ut color ab acido dependeat, licet ipfum aci- dunr vulgaribus & notis probis demonítrari nequeat; quod exactiffima cum reagentibus inflituta experimenta haud diffluadent. Alia forte occafio hanc materiam ab ipfis principiis repetendi fingulaque fecundum rigorem fcienti:e determinandi dabitur ; cui, judicium. meum, tanquam commodiori loco, reíervo. CO BNSC ESOS uo La. x his, qu: relegens Siegesbeckianam Epicrifin fe- füinanter in chartam conjeci, patere abunde opi- nor, quo loco habenda fint , qur ibidem contra Syfte- ma Sexuale reliquofque Limmei labores tanto apparatu objiciuntur. Saltem enim fatis demonftravi hanc me- thodum , Linneique in rem Botanicam merita his , non di- minui pofle arrofionibus. Simul autem fponte patet , quid Cl. Siegesbeckio animi in proprium fit ftudium , cum omni nifu deftruere velle videatur ea, qua fummis laboribus sdificarunt Botanici de Incrementis Scienti imaxime folliciti. A NC M Sequentia DN 54 Sequentia , cum pagella vacet, ab amico transmiífa addo ex Seiagraphia Sigesbeckiana fpecimina Botanica. Pag. 3. Negat flores fungis; fed confulat Micbelium. Pag. 6. Granadillam. ad flores compofitos refert ,' ubi unicus flos femper intra unicum calycem; cum amen p. 4. defcripferit compofitum. florem e plurimis flofculis ex communi perianthio pro- deuntibus conftantem. Ibidem Scabiefam , Lycbni - [cabiofam , Eryngium , dxi- nen , Heimantbum , Dipfacum. compofitos dicit habere flores ; Con arium a recentioribus //ail- lantio, Dillenio, Ruppio , Linneo aliisque difcere potuit; in floribus enim. compofitis ftaminum antherz in cylindrum coalitz funt. Pag. 7. Helleboro , Helleboroidi €9 Nympbec compofitos flores tribuit; fed prima & fecunda nectariis fiftulofis gaudent , qua flores non funt ; tertia calycem habet pro petalis & petala pro flore intra florem. Pag. r1. Radicem & Folia dicit partes plantarum effen- tiales; fed ubi eft radix in Coralliis , Facis , 4- garicis &c. Ubi folia in. Cufcuta , Salicornia , Equifeto ,' Coralliis ,^ Fungis , Cerco, Meloca&to , KEupborbiis plurimis &c. JOHAN- E JOHANNIS GESNERI Med. Dott. Phyf. & Math. Prof. Ord. DISSERTATIONES PHYSIC/E VEGE' I ABILIBUS. QUEITAUR UMS C EURSISQÁOR Partim —- VEOGETATIONIS Straduram ,. Differentias & Ufus , BOSTERIOR,.VERO Partiug FRUCTIFICATIONIS Serailuram , Difereutias , ac Ufus frffiz. In quibus ELEMENTA BOTANICA Celeb.-. L 1 N Nu 1^ dilucide explicantur. 9 SUERMESIMENEMENIO ES Oi et S CALO GIRO, EO OO ACE! d S E) e le Cat OO AS Ue IDE VEGELABILIBUS PA R5 CcoPRULSIO R. DE VEGETIAIITIONE. This. I. eee ema N tanta varietate Nature operum perfectiffi- b morum, quai admiranda fabricá, & preecla- S ris in univerfü vita ufibus fe commendant, | nonnulla fuam naturam & functiones adeo - abfconditis receffibus reclufa habent , ut non- nifi vi judicii per feriem ratiociniorum & calculi geome- trici innotefcant; alia vero tam raro fefe oculis offerunt, ut nonnifi aliená fide de iis tradi poffit. In. productis au- tem, que abfolutiffime fabrice fumma perfectione, & ufuin commoditatibus & oblectamentis vit:e eximia funt , imprimis rcferenda funt Pegetabilia , ita comparata, ut omnium mentibus & oculis fefe offerant , & fere nusquam non inveniantur, unde etiam plurima, qui? eorum fun- €üonem atünent, obfervatione, quam natura fponte of- d 5 fert , ip^ WW" GIEWTORUE 10 fert; cognofcuntur. Quibus inductus de Vegetabil ibus commentari conftitui, cum fingularis fit meus 1n ftudium botanicum amor & hoc argumentum ufu in communi vità & 'Theologia natürali non contemnendis rationibus fefe commendet. In quo tractando ita verfibor, ut no- titiam partium Vegetabilium cum earum ftru&uta , diffe- rentiis & functionibus, vegetatione & fructificatione ex- ponam; hiftoriam Vegetationis ipfam, & argumentum de perfe&ione plantarum alii occafioni refer vaturus. Thé. 1l Corpora univerfa , qua globus terraqueus offert, alia fint ex fola partium per mixtionem conjun&ione concreta. Mixta inde atque Fvffiia dicta, eaque varia in folido- rum & fluidorum genere; alia praeter mixtas partes ex quibus componuntur fabric, five partum compofitione predia funt, cujus ope motus determinatos proftando vivi. In. his funt humores, qui in diftinéüis fuis vafis determinata lege moventur & preparantur in peculiares ufus. Sunt hiec Corpora organica naturalia, quorum Claffis duplex , alia vivendo crefcunt , quee funt ZEGETABILIA, alia crefcunt , vivunt , € fentiunt , & funt ANIMANTIA. Thef. Ill. Vegetalilia funt ergo corpora, qu: vivendo crefcunt. Diftinsuuntur à à foffilibus ftru&uri organicà, per quam vegetabilium vita exercetur; ab animalibus, quod fa- culte fenfationts & 1notuum voluntariorum deftituan- tur. Sunt. quidem , qui ipfis ciam planus fenfum tribuant: qualem przcipue admirantur in Folüs quarundam ftir- pium, quz ad contactum vel etiam folum acceffum ho- minis vel animalis fefe contrahunt & hinc pudics dicun- tur, ut ef t:n M mofa, in Polypodio fenfibili, nec non in vafculis femtnalibus "Bala mune, Hellebori &c. que matura ad contactum fe contrahunt & fua feinina pro- jiciunt. Li v€ m38.G BRETUWUP TO s jiciunt. INon minor vis eft in pulvere feminis mafculini plantarum ; in Staminibus Apetalarum, quz auram ge- nitalem cum impetu projiciunt, in floribus & ovarus, qui pulveris fpecie in Ruta muraria, Polypodio , Equi- feto, & omnibus herbis capillaribus comparent , & per microfcopium vifa elaftro fimplici vel compofito inftru- €ta confpiciuntur , quod in flatu maturitatis vel acceden- te calore repagulis liberatum magna vi ex ovarii capfulà minutiflima femina projicit. Eam etiam huc adducere. licet fenfibilitatem ad. ficcitatem. vel humiditatem in. ari- ftis locuftarum, in herbis culmiferis & feminibus roftratis Gerani à nonnullis obfervatam , & ad Hygrometra pro indicando ficcatis & humiditatis gradu commode ad- hibitam. (4.) Sed tota hec feníibilitas pendet ex ftru- &turá plantarum inechanicà, qu: has mutationes ad ap- pulfum humidi, ficci, calidi, &frigidi edit : quemadmo- dum funis contortus propter humidum attractum aucta diametro craffitei longitudinem fuam minuit, eam vero auget, quando calor corpora rarefaciens humidum ex eo diffipavit. Quamobrem eedem mutationes obfervatz in plantis nullam fenfationis fpeciem exhibent , qualis in animalibus per concurfum anime percipientis exercetur. Tb. IF. Vita plante eft confpiratio actionum , quas planta vi fue fabrice exercet fecundum regulas motus. — Vite hu- jus in plantis duplex aétio obfervatur; una quz ad plan- ce incrementum , altera quz ad ejus propagationem per- tret. v A&io vite plantarum , que incrementum earum fpe- Ctat Pegetatio, altera vero qux propagationem plante facit Fruttificatio nominatur. 1 vef. («) Mifcell. Berol. Contin. II. p. 67. e. YyEGETATSPEGQG Thf. F. Cum. aütem plante fuas actiones ope fabrice conve- nienter regulis motus exerceant, inquirendum primo erit in fabricam omnibus plantis & earum partibus com- rjiunem; dein in fingularem cuique plantarum parti. Attendens ad fabricam veu um in fingulis ejus par- tibus obfervabit r. Vafa liquorem vehentia , que Jaja fuccofa nominantur. 2. Alveos liquoribus plenos, ex fuc- cofis vafis continuatos , Utriculi vocantur. 3. Vafa aére plena prioribus adpolita, quc Tracbee SUMUS deno- minatone defumta à fimilitudine cum trachea vel afpera arteria animalium , per quam fpiritum ducunt. Sunt haec vafa, utriculi, trachez, canales ex membranis in cavi- tatem. convolutis facti: Membrane ex fibris. funt con- texte: Fibre ex corpufculis fecundum longitudinem ad- pofitis. Has partes nudus oculus in multis, armatus in omnibus obfervat. 'Tracheas etiam ars hquoribus implere docuit (5): De quibus omnibus in fabrica partium plante fin- gularum plura tradentur. Thf FI Fita plante exercetur per. agitationem fucci in. vafis. fuc- £ofis C9 utriculis , atque agris in tracheis. Sunt enim he partes, ex quibus planta componitur; humores funt flui- da, quz vafa fuccofa & utriculi vehunt, aér vero flui- dum, quod in tracheis continetur. Qu: imobrem actio-. nes, quarum confpiratio vel congeries vitam plante ef- ficit, à motibus horum fluidorum. per vafa fuccofa , utri- culos & tracheas producentur. Quxnam vero mutationes pendeant ab hoc motu, fa- tis erit manifeftum, fi attendimus partim ad naturam "hu- morum , (5) Schreiber in Vita Royfch, p. 72. V.H G E" A3 I OQ. 61 morum, partim ad fabricam vaforum & flatum athmo- fphere, 1n qua plante vivunt. Docent enim maxime fenfibilia Thermofcopia («) ca- lorem & frigus omni momento mutari. Calor corpora rarefacit five in majorem molem expandit, frigus con- denfat five contrahit. Hinc fluda in vafis plantarum contenta íimiles mutationes paduntur pro Bradu rare- Ícentie , quam à calore experiuntur , quz rarefcendüa omnium maxima eft in aére. Hinc duplex hic erit mu- tatio , altera quz fit per preffionem externam , quam exercet aér in tracheis herens per calorem continuo va- riantem mox rarefaéctus , idemque mox condeníatus in adpofita vafa fuccofa, & utriculos alternatim punch altera eft dilatatio varia a&ris tracheas & humoris vafa & utriculos implentis. In utraque agitatione. eft. preíio ad parietes, & attritus comminuens. Prior humores po- tiffmum movet juxta longitudinem canalis; altera ab axi verfus diametrum latitudinis canalium : prior. elonga- tionem , pofterior :dilatanonem producunt; Dum autem fecundum longitudinem canalum propelluntur humores in locis, é quibus progrediuntur, fit fpatium minus re- fiflens, huc ergo impelluntur humores, per loca vero aperta expelluntur. Accedit quod tubuli angufü planta- rum aperti per rationem nobis hactenus non perfpe&tam attrahant fluida , ut de tubis capillaribus (d ) conftat , qua» fluida ultra fuperficiem horizontalem, in qua exi- ftunt, manifefle attollunt. Ex his itaque in plantis potiffimum fequentia prove- hieut. ix, Pr eparatio varii fucci in variis plantarum par- tibus. ?. Evolutio partium plantarum , que in incremen- to , ftatu & generatione confpicitur. 3. Secremen gu. earum «&& mors. ; Qus. ut diftin&ius intelligantur pre millam fingularum . plante. parüum notitiam. requirunt ; de . (ce) BOERHAAVE, Chem. Vol. T. p. 150. (4 MUSSCHENBROEK Differt. Phyficz p. 273. rr 62 MWUANUG RT ÀP DOC de quibus, qu: ad vegetationem pertinent, in hac par- te trademus. Thef. FII In tradenda partium fabrica Vegetationis partes natu- re ordinem fequentes praemittimus , partes Fructificatio- nis in altera Differtationis parte. exhibituri. Sunt autem egetationis partes Radix, Caulis, ejusque appendices , & Folia. Frudlificationis autem partes due funt, Ovum cum fuis involucris & appendicibus, 2. Se- minis mafculini apparatus. Thf. FIIL Radix eft pars plante, quà ad locum natalem adjun- giur. Locus natalis eft quilibet res unde planta excref- cit; quie tam varia eft, tamque mulüplex, ut poftquam Cl. HOOCK (e) deinde Doetiff. MICHELI (f) Mu- cum, Mucorem, Mucilaginem & fimilia Nature pro- ducta verás effe plantas docuerunt , nullum vere corpus exiftat , quod planus locum natalem non praebeat. INam- que preter terram , folida omnis generis plantarum ra- dices fuftentare conflat ex plantis marinis, quas vitro, metallo, lapidibus, teftis conchyliorum , offibusve ani- malium innafci , obfervatio multiplex teftatur ; ut & ex fun- 2is, quales ex omni parte corporis animalis produci vi- demus , itemque ex copiofis planüs , mufcis , lichenibus, fungis, vifco, atque aliis flirpibus ex plantis enatis. In fluidis idem fieri videmus, qua non tam plantas fovent & alunt fuis radicibus fundo aquarum infixas , fed & mul- tas alias liberrime in aqua fluitantes nullis certis locis af- fixas, qux fingulari veficularum natatoriarum apparatu , (e^ Micrographia fig. r. fchem. r2.- , (f) Nova planar. gen. Flozent. 1729. fol. p. 215. & feqq. Tab. $9.90; 919595. 96:050. ^ ' viHég WNOUAUMEDO 4 & appendicibus anchorarum fpeciem referentibus, hinc iude deferuntur, varisque locis adjunguntur. Th. IX. In plerarumque plantarum radicibus cernitur. r. Cu- ticula. 92. Cutis cra[fir. 3. Caro. Cuticula eft exte- rius involucrum tenue & foraminofum, eique fuübjacet cutis, craffior membrana, quz ex tubulis fuccofisin den- fiores fafciculos congeftis, quos fibras vocant, itemque utriculis & tracheis componitur. Interiora opplet caro, fimili apparatu compofita, tubulis fuis cum cute com- municans, qui deinde cum vafis cutaneis in exteriori fu- perficie radicis in cuticula patent. Exempla ejusmodi tubulorum in radicibus per microfcopia viforum inulta ex- hibent MALPIGHIUS (g) & GREW (5) qui eadem ex- hibet in vari radicibus. IIec ipfa etiam per obferva- tiones & experimenta luculenter confirmantur. Et qui- dem quoad vafa area feu tracbeas demonftrantur ca ope antlize m in hanc modum: Radice ad fundum vafis alligata , fuperfund: atur Mercurius, vel aqua colo- rata & n npofito vafe difco antlie fub campana, edu&to acre , ex fuperficie radici copiofze parve bulle rez e egre- di videbuntur : admiffo rurfus abre, extracta radix hinc inde vafculofos tractus plenos oftendet Merci urio vel flui- do colorato in loca ab aére reliéta proprio pondere & preffione athmofpherz ingreffo. Idem experimentum in Rapa tentavit Cl. NIEUEN' TIT. (7) Colligitur etiam ex incremento ponderis, quod hac ratione tractata radix accipit. Jaja fuccofa & diftributionem fucci per ea, ipfe oculus perfpicit , maxime íi calorem admoveas , hu- mores rarcfaétione expandente moventem , cujus gene- T1$ (v) Anatomia Plantarum. (5) l'Anatomie des Planres. Chap. 2. (;) l'Exiftence de DIEU demontrée dans les merveilks de la. na- ture. p. 370. (4 WBGETATIPO ris clegantiffima experimenta inftituit Cel. & Amiciff. D. Bened. Stehelinus Phyf. in Acad. Bafil. P. O. Diverfum quoque tubulorum fuüccoforum & utriculorum fitum, de- curfum, diftributionem & figuram plantis datam effe , prout diverfi generis fuccis parandis deftinantur , in innumeris exemplis videmus, maxime in decurfu vaforum Rape à Cel. RUYSCHIO (X) per macerationem preparata. Sunt enim in cauda & cortice Rape vafa fuccofa rectius & fimplicius exeurrentia fucco amaro ftyptico referta: in- teriora vafa tortuofa, circinata & mulüs modis inflexa fuccum vehunt dulcem & proprium rape. Unde com- mode inferre licet, vafa exteriora rectius excurrentia vix multum mutare fuccos é terra advectos; contra interio- ra, dum variis contactibus & directionibus applicant & varie mifcent in exteriori cortice jam prziparatos humores , fuccum immutare in naturam propriam « dulcis faporis. Vafa autem fuccofa & trachec in füperficie aperta , humo- res imblbunt, partim ea vi cohzfionis , qua fluida tenuitfi- mos canales capillares fubeunt, partim dum materia per- Ípirans & mota, loca efficit minus refifítentia ; ita ex quantitate materie , quie ex fuperficie Coronz folis per- Ífpirat, tempore, 24. horarum sftimat Cl. Hale (7) ce- leritatem , quà intrat fuccus per radicem ad eam , quà per füperficiem movetur ut 165: 67. feu quàm proxi- mé ut 5: 2. Sola etiam maceratio docet fuperficiem plantarum humidum copiofum abforbere. Imprimis huc referendus eft modus quo hodie tempore hyberno flores in hypocauftis producuntur ex radicibus plantarum bul- bofis, vafculo vitreo aqua pleno ita impofitis , ut fuper- ficies inferior radicis , aquam in vafculo detentam, at- tngat. Pluribus methodum expofitam habemus apud LEHMANNUM (1) & BROCKESIUM. Inde generatim ex fabrica radicis concluditur. 1. Aquam (^) Curz. pofter. in dedic. (4, Veoctable Szaticks vol. 1. London 1731. 8. p. 7. (7 De forum maturauone media bieme, Lipf. 1718. 4. 9dcdSLPATIG€ d & aCrem poris apertis vaforum in radice recipi. 2. Ab- forptam humorem ibidem in vafis & utriculis varie. agi- tari, cum fuccis plante commiíceri, varus locis appli- cari, feparari, iterum mifceri, in varios & oppofitos motus agitari; & ex lege fluidorum heterogeneorum in canalibus motorum mutari ; & quoad odorem, fapo- rem , confiftentiam, diverfi & novi liquoris produétionem fieri pro diverfitate vaforum quoad ortum, fitum, ne- xum, decurfum, amplitudinem, figuram & varietatem admixtorum. 5. Canales à vi fluidi fe expandentis & juxta directionem longitudinis propulfi , extendi , ex- plicari, crefcere, maxime dum 4. per humores adve&ta materies inter fius vaforum extenforum fefe infinuat , & partium cohazfione in folidam plante fubftanüam muta- tur. Tb. X. In plantis , quee duro lapidi, vitro aut metallo, fuis radicibus adherefcunt, nec eadem obfervatur ftructu- ra, nec verofimile eft, ex corporum horum fubftantia nutrimentum quoddam ad plantam accedere. Demon- flrabimus enim in hujus generis planüs omne, & in alis plantis nutrimenti partem maximam, per fuper- ficiem foliorum & caulis ingredi. Inde infertur alias radices ee , que plantam unice ad locum natalem adfigunt ; alias quz fimul nutrimenti par- tem fuüppeditant. Adeoque duplex erit. Cla[fis radicum. 1. Eft Radix vera, que preter ftabilitatem ,' quam plante concilat, nutrimenti partem adfert. 9. Radix apparens , qua folam ftabilitatem plante conciliat. Thf. XI. Radices cere funt vel fimplices vel compofitee. Simpli- ces fibris tantum conftant cylindricis, quibus fefe in na- tale folum immittentes & plantam firmant & nutrimenti e mates 66 MNENG E TDASDIG. materiem hauriunt, esque alias fibrofe vocantur. Diffe- runt pro fibrarum fitu, borizontali vel perpendiculari, pro confiftentia carnofa aut filamentofa (ut Botanici loquun- tur, ) & poftremo pro divifione in ramos /fimplices vel compofitos, Ale Compofite funt, quee preter fibrillas alias partes habent, quibus in terra firmantur, craffas eas & convolutas in exiguo fpauo novae plante rudimenta in fe continentes; Earum alie figuram ovatam exprimen- tes, Dulbofe: ali nodoram in modum conformate, 7u- berofie dicuntur. DBulbofe ratione fübftante funt /olide , tunicate , [quamo[e s ratione compofitionis fimplices ,. du- plicate, aut ex pluribus aggregate ; ratione figure va- vie. Tubero[a fitu diverfz y pendule funt, vel fejfues. (1 ) Tb. XII. Proxima radici pars eft Caulis, eoque nomine venit quicquid ex radice furgit. Hujus confideratio tanti eft momenti, ut, cum prc caeris plante partibus magis fit conílans , & in fenfus incurrens, vulgaris & antiqua flir- pium in arbores, frutices, & herbas diftinguendi ratio inde defümta fit. Nempe Stirps, cujus caulis quotannis perit, dicitur £erba; fi caulem. per hiemem fervat & in eo germinat, Suffrautex ; fi fingularis craflus &in magnam proceritatem furgens, Zfrbor; fi plures ab una radice du- riores & humiliores caules prodeant, /Tutex. Caulis divi- fure funt Raw, in arboribus dicuntur Zrachia; Caulis, vel ramorum extremitates, quibus aliis corporibus planta adneGtitur, dicitur Capreolus; Caulis partes juxta. fuperfi- ciem horizontalem excrefcentes funt Piticuli; Caulis pri- mordia reliquis partibus nondum explicatis prodeuntia Turiones vocantur. Caulis in arboribus dicitur Caudex feu Truncus, in fruticibus F'irgultum aut Stolo, fi infirmus aut humi reptet aut vicinis fipitibus innitatur Sarmentum ; In fuffrutice & herba proprie Caulis; In cerealibus Cuj- "Hs s (a) Linnzi Fundam. Bot, Amítcl 1726. 8. $. 81. Vgoclusa--TIl o mus; In leguminofis Scapus. Cl..Linneus ( 0) quod nos Caulem dicimus Zrumcum vocat, cujus tres differentis. I. Caulis, 9. Culmus. 9. Scapus trunci fpecies ex radice furgens, folam fructificationem fine ramis & foliis fu- ftinens. CAULIS eft fimplex vel compofitus. Simplex continuatá ferie verfus apicem extenditur , eftque inte- ger vel ramofus. nteger eft cum nullos emittit ramos, hicque nudus , vel foliatus 5 re&us aut volubilis ; reclina- tus, procumbens , repens; teres, digonus, trigonus C9c. po- lysonus; Striatus, aut canaliculatus ; glaber , villofus, fca- ber, bifpidus. .:Ramofus. Caulis ramulos emittit laterales, eftque aj/cendens vel diffufus ,' brachiatus ,| ramofiffimus , fulcratus; cviera habet ut Integer. Compofitus afcenden- do in ramulos fübdivifus deliquefcit, dicbotomus , diftichus,. fübdivifus.. | CULMUS eft. integer , vel ramofus 5. equa- lis , articulatus 5. [quamofus , nudus , aut. foliatus. SCAPUS eft nudus vel foliatus. Tb. XIII Struéturam Caulis diftin&e ob oculos ponit Caudex arborum per transverfum fectus, ubi diverfe fubftanuie circulos concentricos & quidem diítincte videas. (5) I. Corticei , qui conftat compage lignearum fibrilla- rum, laxiori intervallo difpofitarum; intervalla explent utriculi, quorum extimi patentibus oris fuis connafcen- tibus Cuticulam faciunt, 2. Cortici proximus eft Liber, à quo feparatur, quod pluribus fibrillarum ordinibus ar- €üus digeftis componatur, paucioribus utriculis. 3. In quibufdam fequitur Z/burmum , quod fit fibrillis & utri- culis firmius «& denfius , quam in libro connexis , fed latus quam in ligno. 4. Lignum , feu materies arctiffi- me pofitis fibris iis inter fe connexis conílans , quas perrumpunt Utriculi pauciores & trachez , alburno u. ' pluri- (e] 1.6: $, S2. (2?) Pontederz Diff. Bot. Anthologiz adnexz. Patav. 1720. 4. e 3 à.WWE'G EZTCATXITG plurimum circumfepta. 5.. Medulla feu Matrix ,' quee eft utriculorum congeries ab extremo cortice per fibril- las & tracheas reptando in medullam laxata. Harum etiam parüum, tum & ipfius Caulis fingularis & varia in diverfis plantis varietas & flructur» appara- tus, qualem per microfcopia obfervatam anatomes plan- tarum Auétores primarii MALPIGHIUS & GREWIUS copiofe (4) exhibent ; ad quorum illuftrationem accu- ratiffime obfervationes ab induftria LEUENHOECKIA- NA (r)accefferunt. Hic namque obfervat in. Pino ar- bore canales furfum adfcendentes denfius congeítos , quos vocat T'ubos ligneos , vel vafa aérea , item alios horizontales cum prioribus communicantes & apertis finibus patentes in fuperficie : inter hos exigua & co- piofa vafa fuccofa vocat arterias; denique Utriculos am- plos , quos cellulas refiniferas nominat. (5) In ligno quer- cino deprehendit triplicis generis vafa longitudinalia fur- fum adfcendentia & duplicis generis vafa horizontalia. Sunt Jongitudinalia 1. majora veficulis ex tenuiffimis mem- branis conftantübus przedita. 2. minora. 3. exilia val- de , qualia in. ,, parte fpatii pollicis quadrati 20000. numerat. Horizontalia quedam principio quidem ex ar- boris medullà prodeunt, poftea magnáà copià ex fur- fum tendentibus vafculis ortum fuum ducunt: alia vero multo copiofiora hinc inde numerofiffima, ut in pollice quadrato ultra 1400000 habeantur. Eidem quoque (1) fabricam tubulorum examinanti ea helicis in modum vifa funt. In palma Coccifera obfervavit vaforum laterafor- mari fibris fpiralibus cylindris vaforum eum in modum füperinductis , ut filum &neum fuperinducitur chordze mufic: ex inteflinis parate: (4) eandem quoque fabri- cam ) In locis citatis. ); Epiftol ^ gas poste TI6, s feqq. priua ) Atcan. natur. p. r2. & feqq. ) Ep. Phyfiol XX VIII, jp. 1265. Mc. 5: 6; ): d. Arcan. Nat, det. vol. II. p. 25. Ic. fig. 19. wBGAEMeATTO &à cam in culmo Straminis, cujus cortex fuperficie conftat vafculis incredibilis parvitatis, nonnullis etiam paulo ma- joribus polygonis. Clariff. RUYSCHIUS (v) quoque nova ratione Caulium fabricam , partes earum maceratio- ne refolutas exhibendo , plurimum illuftravit , eamque fubftantiam non diffimili ratione atque offa corporis ani- mati folida ex parvis concentricis laminis per interme- dios claviculos ofleos connexis formari docuit GA- GLIARDUS (x), ita plantarum truncos ex quampluri- mis invicem impofitis parvis laminis conftare demonítrat: he per intermedios claviculos five productiones ligneas transverfas éconnectuntur: ipfe vero parv: bs ex fibris conftant juxta caulis longitudinem hinc inde ita in- flexis, ut mox coeuntes Jungantur mutuis anaftomofibus , mox difcedentes fpatia forment , in quibus utriculi per intertextas fibras transverfas fubadivifi , & multis modis communicantes facti. Eft mihi hujus generis Ípecimen ad manus à Sene hoc Venerabili , cum nonagenarius jam erat, paratum ex M alva Sinenfi , in qua laminze concen- trice. cum claviculis & intermedüs fpbauis utriculorum non tantum difincte nudis oculis confpiciuntur, fed & ex tenuibus membranis in cavitates amplas laxatis forma- ta medulla , cujus cavitates multum inter fe & cum fub- ftantia caulis communicat. Thf XIF. Ex expofita Caulis fabrica manifeftum eft, eum hic apparatum obtinere , quo & novi humores per patenua foramina Cuticule abforpti & qui per vafa radicis com- municantia in Caulem delati funt; ibi vi vaforum fucco- forum , utricalorum & trachearum moveantur, prepa- rentur , mutentur in ufus idoneos in variis caulis parti- bus , fimulque tali impetu ferantur, qui ad extenfionem cana- (v ) Schreiberus in vita Ruyfchii, & Cl. Ruyfch. paffim, (x) Offium Anatomc. n 4 3 70 WOH GE T A 'E5IO canalium. fecundum omnes dimenfiones fufficit , ut ex- plicentur & evoivantur partes in. naturale plante cuique incrementum & magnitudinem, Th. XF. Hoc ipfum, quod Theoria à priori, ut ajunt, ex fabrica per ratiocinia deducit, obfervationibus copiofis à diligentiffimis obfervatoribus LEU EN HOECKIO, NIEUENTIT WOLFIO, TILUMMIGEPOg; HALESIO luculenter demonftratum. & plenius exli- bitum eft. Multis enim experimentis docuere plantas aé- rem, itemque aquam & humores non tantum copiofifli- me per fuperficiem caulis inhalare & exhalare , fed & heec liquida. furfum , deorfum, & quacunque ratione liberri- ,me decurrere. t Et acrein. quidem in. afis caulis contineri, fufficienter docent experimenta à Cl. NIEUENTIT ( y) A*. 1696. primum tentata , dein a Cl. WOLFIO (z) & aliis repeu- ta. Cum enim truncum refecta arboris Ulmi , Mali Ar- meniace , & aliarum , in vafculo fub Campana vitrea An- tlie pneumatice repofito ad aeris ope Emboli. eductio- nem , obfervavit egredientes ex trunci fuperficie copiofas bullas aCreas per aquam afcendentes ; manifefto indicio laütants intra poros Ligni aé&ris , ad refiftentiam acris extern] prementis ablatam , prorumpentis. FH:c poft- modum interfütia aqua ita mmplevit ,. ut ex incremento ponderis in 'T'runco de quantitate contenti aéris judicium fieri potuerit. Aeris etiam à plantis. abforptionem manifefta ratione ex- hibitum legimus apud. Accuratiff[. HALESIU M. (a) Immifit is refectee arboris "Truncum Siphoni viiueo re- curvo (y) L e. p. 37o. ^ (x) 9yxmmge Giebanferr vom Gebaud ber 25d im Spicen mo $ flante. ; ) (wp lou. pits: XN BOGOEITA TIG cx curvo & loco commiffure accurate Émplaftro obturato , alteri Tubi brachio aquam infudit, ut infufz aqua füper- ficies aliquo intervallo à fuperficie Trunci diftaret: hoc vero intervallum fingulis diebus ita minui obfervavit, ut aqua continuo adeo appropinquaret ad Trunci fuperfi- ciem, ut etiam paucis diebus eam attigerit. Ex quo in- - fcrtur, acrem inter aque. & 'Trunci fuperficiem conten- tum , a plante fubftantia fuifle reforptum, & quantitate cjus (ineulis diebus minutà aris externi. preffione aquam tandem ad Trunci fuperficiem fuiffe elevatam. — Conti- nuatum deinde experimentum docuit, quam infignis etiam aqua quantitas pcr patentia trunci vafa afor beatur. .. Decurfum. bumorum. liberum per vafa docere inter alia poteft (^) Experimentum ex relatione HUGENII pri- mum in Horto Ser. Electoris Brandenburgici tentatum, dein à EEUPNHORCRID, & aliis repetitum , quo ar- bores inverfas ita plantaban , ut radices fub Colo in.ra- mos excrefcerent. In "lilia obfervavit Cl. Leuenhoeck fpatio duorum annorum ramos in terram reclinatos radices fenfim egiffe: radices vero poflquam ereétz per 14. cir- citer dies fleterant, frondes & germina produxiffe , po- tiffimum ad divaricationem radicis in ramos crafífiores, itemque ad tenuiores partes radicis. In Vite Vinifera pervulgata eft hujus experimenü hiftoria. Idem in Ra- dicibus Cichorii obfervatum à Cel. BULFINGERO (c), unde etiam infert, eíle ubique quod furculis , & etie quod radicibus formandis convenit, fed alteris evolven- dis nutrimentum deberi internum ; alteris externum. Sed inprimis memorabile eft experimentum HALESIA- NUM (4), quo arborem vegetantem obfervavit ho- rentem in aére libero radicibus e terra evulfis & per fo- los ramos fuos duabus vicinis arboribus connafcentes , nu- tritam. i : Quo (5) Arcan. nat. p. 155. & feqq. (c) Commentar. Academ. Peiropo[it. T. V. A. 1758. p. 200. (2) 1..c p. 131. t4 0T o (QUE G ECT IO Qus fane omnia egregie docent communicationem fucci in vafis, & liberum ejus iter furfum , deorfum , ad latera quod nullis valvulis intercipitur, licet Cl. LEUEN- HOECK (2) de exiftentia valvularum dubitanter pro- nuntiaverit. TbfW. XF1 Partes Vegetationis cauli vel radici adpofitee vocantur Folia. In eo itaque diverfa funt à caule, quod in plants caule preditis ipfi apponantur: in iis, que caule defü- tuuntur, feu acaulibus, ex radice non furgant , fed ad ejus latera exoriantur. | Hac ratione in Folio erit fuperficies interior, quee cau- lem refpicit, qu: etiam /uperior , & inferior, vel exterior à caule averfa. Caulis ramulus in folium conítinuatus di- citur folii Petiolus , ejus appendix Cofia; Fol ora Zmbitus feu Margo. Produttiones acuminatz in füperficie caulis vel folii dicuntur Aculei , Spine. Folia nondum explicata feu in nodulis adhuc convoluta, Gemine vocàntur in arbo- ribus & fruücibus. Id apertüffime docet evolutio, que poft paucos dies fequitur. Sunt etiam gemmz qusedam Frucüferz vel Floriferz , que preter. folia quoque fio- res proferunt. Cl. MALPIGHIUS in gemmis Fraxi- ni veficulas, medullam , fibras ligneas, corticem & fo- ha difünéte Microfcopio confpexit; edam flores con- volutos detexit per Microfcopium in gemmis Leuen- hoeckius (f£), in gemma Uvz Urfi non tantum fafciculos uvarum, fed & recentis ligni ramvlos depingens. Differentiam Foliorum Dil ligentiffimus Linneus (g) fe- quentem fedulo adnotavit, funt nempe Simplicia, vel Conpofita. Simplicia eidem bafi vel petiolo folium adne- éctunt , qued ratione circum/criptionis , rotundum, orbi- cula- * (e) Epift. Phyfiol. XIX. p. 17r. &c. (f) Ep. 88. p. :74. Ic. 17. . (g) 4:6. 6.83. Hort, T Tab. I. & II. vao s NEU PUI"oM '£ culatum , fubrotundum , ovatum, ellipticum; renifor- me, cordatum , lunulatum, oblongum, lanceolatum, capillare , lineare, fübulatum, acerofum. Aatione angu- lorum , teres , cylindricum , gladiatum , trigonum , fagittatum, haftatum ; Triangulare, pentangulare. Aa- tione Laciniarum integrum , lobatum, palmatum; bifi- dum, trifidum, quinquefidum, multifidum; Sinuatum longitudinaliter, vel marginaiiter.. Ratione marginis apicis integrum , acutum, acuminatum, emarginatum , retu- fum , incifum. Aatione marginis lateralis. integerri- mum, plicatum ,. dentatum , ferratum , crenatum ; undulatum , crifpum. Aatiene füperficiei, nitidum, gla- brum, fcabrum; villofum, hirfutum, ftrigofum; afpe- rum, aculeatum ; rugofum , venofum , nervofum ; ca- rinatum , carnofum. Aatione exienfiomis, erecta, patula; horizontalia, reflexa, revoluta; Aatione fitus , feminalia , radicalia, caulina, floralia, vaginantia, perforata, am- plexicaulia ; Seffili3, petiolata, auriculata; oppofita, - verticillata; alterna , fparfa, accumulata ; imbricata. Fo- lia Compofita communi petiolo plura foliola gerunt. Sunt disitata quinata, ternata, conjungata. Pinnata cum im- pari, fine impari, abrupta, cirrofa. Decompofita dupli- cato, triplicato &c. digitata; duplicato - triplicato - pen- nata. Thef. XFIIL Folia conftant r. cuticula fuperiorem atque inferiorem folii partem tegente & 92. 'ibris durioribus à caule & pe- tiolo in rete vafculofum contnuatis. Abeunt he poft va- rias vario ordine & nexu factas fubdivifiones tandem in utriculos varii generis fuccis plenos, & inter fe commu- nicantes, quibus copiofe interpofitz funt trachez, & patent cum utrieulis & vafis fuccofis variis foraminibus in foliorum fuperficie. Hanc Foliorum ftruécturam , quam nudus oculus in bene multis plantis obfervat, per Micro- Ícopium & praeparationem macerationis ope inftitutam , 6*5 etam 74 wENGERTAXTTIE: etiam diflin&tius & plenius exhibere licet. Offendit enim Paicrofcoplum (5) dictos utriculos in quibusdam foliis olantarum , Caftanez , Populi, Mori &c. continuari in dué6tus , in fuperficie foli/patentibus foraminibus hu- ngres effundentes. Preparatio vero foliorum per mace- -ationem à Cel. RUYSCHIO primum tentata & inter arcana habia, poftmodum à Cl. TREW (7) & GME- LIN (K) felici fuccetfu exhibita & fideliter communi- cata eft hujufmodi. Folia, imprimis duriora, immiffa «afi, füperfufa fervida in vafe te&to per 4 vel 5. hebdo- madas reponuntur , donec feceffus , vel elevatio cu- ücule circa petiolum indicet macerationem peractam cíle: dein feparatio cuticuke cauta manu, flatus impri- mis minifterlo adjuta facile procedit , & rete vafculorum à contenta mater)a utriculorum leni agitatione. excutien- :e depuratur. Elac maceratione demonftrantur in. foliis r. Cuticula exterior , feu. fuperior. 9. Inferior. 9. Interpo» fitum inter Cuticulas rete vafculorum ex vafis conftans & humore, qui inter nervos feu fibras per folii cuticulam wansparet. Nervi, five fibre funt vafa fuccofa, que definunt in fubftanuam pulpofam plurimorum vafculo- rum in unam maffam conjunctorum, & varii generis fuc- cos continentem , qui maceratione foluti & eloti fibras foli cum utriculis relinquunt. Non inepte Sceleton. vo- cant folium hac ratione preparatum, quia fola compa- ges folida, dura , hic remanet; "Taha Sceleta foliorum lepingunt Cl. RUYSCHIUS , (7) SEBA, (m) TRE- WIUS. (4) Dum ipfe praterita etate "Thermis utens Badenfibus experimentis macerationis commode vaca- rem, inter alia obfervatione digna , obfervavi rete va- fculo- (jj MALPIGHIUSL c (;/) Commerc. lit. Norimb. A. 1732. p. 65. CRY lC p. 268. (7) Advert. anarom. Dec. III. n. 2. "Cur. poft Ic. (5) In Theíauro Rer. Natur. paffim. (7) Comumerc. liit. Tab. yEGEWMPITO m fculorum continuata maceratione in duo difünCta retia dividendum effe, qualia cum cuticula fuperiori & infe- riori à fe invicem l1eparata in foliis Pyri & Mali difincte exhibere poffum. Rete inferius ramis conftat laxius intertextis & ampliores areolas efformantibus : his re- fpondent rami primarii fuperioris , qui deinde per inter- ftitia areolarum in rete vafculofum tenerrimum innume- ris anaftomofibus inter fe communicans dividuntur. In foliis craffis & teretibus Opuntize feu Ficus Indice 3. vel 4. diftincta retia fibi fecundum longitudinem incumben- tia jam olim adnotavit Cel. RUYSCHIUS (0); in fo- lis planis vero, quod fciam, hactenus nemo. Dum hec fcribo, obfervationem cum Excell. & Amiciffimo Viro D. ALB. HALLERO Archiatro Regio Anat. & Bot. in Acad. Gótüngenfi Profeffore Celeberrimo communi- cans in refponfis accipio Cel. D. HOLMANNUM Phi- lofophie apud Gótüngenfes Prof. Celeberrimum , quo- que Retia hzc duplicia fatis nitida parare. Tracbee in folüs plantarum eadem ratione atque in caule & radicibus per erumpentes in vacuo ex fuperficie foliorum in aqua fubmerforum bullas demonftrantur 5 quod in Braflicz foliis jam pridem exhibuit Cl. NIEUEN- KIT (5) Tbf. XFII Ex qua Foliorum in plantis fabrica infertur , füccum par- tim ex Caule per petiolum ad Folium delatum, partim per fuperficiem externam cum acre abforptum in foliis per vafa fuccofa motum ad utriculos diftributum , ibidem ftagnatione , permixtione , exhalatione , agitatione va- ra , per calorem & preffionem aéris in tracheis varie mutari, & praeparari in Plantze naturam. Et (o? Adv. anatom. Dec. III. l. c, (p) l. c. p.575 " wmHGETATt.£Eo Et cum fuperficies Foliorum fit pars multo maxima fuperfieiei plantarum , patet maximam etiam humorum & a&ris copiam recipi , ac ibidem preparari; hinc ea preparationis fucci plante cuique proprü praecipuum effe Inftrumentum ; non fecus ac in preparando fan- guine animali Pulmonum efficacia, ut apud Phyfiologos ionftratur, maxima cít. Thí XIX. Hsc etiam ipfis oculis exhibendo clarius evincunt ac- curatiffima , & unica in hoc genere Hialefiana experi menta in Statica Vegetabilum. INNam fi ex ejus me- thodo (4) radix plante immittatur in vas vitreum re- curvum , aqua plenum , claufo loco commiflure , decre- auentum aque in altero crure indicabit quantitatem aqui per radicem abforpte , que à pondere totius plante fub- tracta exhibebit incrementum plante ex materia ex aére abforpta. Immiflus etiam in aquam arboris fron- diferee folus fuis onuftus ramus, magnam aqux» copiam atrahet, quam indicabit ponderis incrementum. — Nec difficilius cognofcimus quantitatem aeris per folia abforpti (r), fi vafculum aqua plenum , in quo ramus arboris, folis inftruCtus , heeret, immittatur in patinam, cui aqua eft infufi; fuperpofito vitro fuperne claufo , cujus margo aüfénor e aquam atüngit, apparebit, aquam, quz in pati- na eft, fenfim ultra. fuperficiem ejus externam horizon- talem intus attolli in vitrum: manitefto argumento, refi- ftentiam adeo intra vitrum minui, ut aérexternus aquam in vitri cavitatem premere & attollere valeat. Hsc au- tem refiftentia tantum minuitur per arem poris in fu- perficie fohorum patentibus abforptum. — Defcribendus mihi effet integer Cl. Auctoris Tractatus , f1 ingularia que de a&ris abforpuone , de inhalaüone, & perfpiratione plan- VEG EUGPBNDNUOM 4 plantarum , de vi, motu & circulatione fucci nutritii in plantis experiments fedulo indagavit accuratiffimus Au- €tor, hic commemorare vellem. Hec autem fcopo no- ftro imprimis fufücere vifa funt 5; faltem evidentiffimus Foliorum ufus in preparandis humoribus plantarum ma- nifefto ex his liquet; Fit inde, ut decerptis foliis planta ut plurimum marcefcat. Hi funt ufus, quos partes Vegetationis habent in plan- te incremento & nutrimento: alii pofi fünt in prepa- ratione fucci, qui ad partes Fructificationis fertur: de iis, & Fructificationis organis, qux porro dicenda ef- fent, cum ob càartze anguftiam addere non liceat , pro- xima Differtatione DEO dante exhibebimus. » $ Es ' ET bí i t i HE h 79 MOV MONEY EMEND RAIN De UE) ED) GA GE EB Gc) DISSERTATIONÍS POH cvs cg D.E VEGETABILIBUS PARS POSTERIOR. D E FRUCTIFICATIONE. Thef. I. 2 Uid (int Vegetabilia, quz partes Vegetationis, ; quae earum LIDi ferente & qui Ufusin Differta- tione precedente explicavimus: quam ob rem nunc ordine ducimur ad Hj ifloriam. Fruttificatio- his, in qua non minor quam in Vegetatione ju- cunda eft contemplatio, maximewe partium in eosdem u- fus confpirantium varietatis admirandzque hactenus feré folis animantibus adfcript:e Generandi facultatis , tot ma- chinis variantibus , tàm artificiofo apparatu, tanto con- fenfu quoad loca & tempora, & i in abjectis quoque & minudflimis plantis fe manifeftantis , & ita animum atque oculos commoventis, ut infinite CR EATORIS.Sa: pientie, Potentie, & Bonitatis indicia luculendffima un- diquaque exhibeat. Thef. II. ON 2; $o ^ EAMEU CX TFIGATOMO VE 7 PREYTE — Fru&ificatio eft plantze actio per quam. fefe propagat, hoc eft, aliam fibi fpecie fimilem. gignit. DEUS T. O. M. polítquam potentiffimo nutu Vo- luntatis per efficaciffimum FIAT totum hunc mundum produxifiet , non tantum voluit ut cerüs Legibus guber- naretur , & Corpora fecundum Naturam vel Vim , quam in :lementis eorum repofuit, fuos motus partium compofi- tioni convenienter exercerent , atque 1n quovis Planeta usque ad definitum fuc deftru&tionis témpus Materia , quae 'Mutationum ejus caufa eft, ope gravitatis & Athmofphe- re eam amoientis confervaretur; verum ut & fpeciesre- rum organicarum fervarentur & multüplicarentur. Indi- dit itaque hifce corporibus naturalibus organicis fefe pro- pagandi, five fue fpeciei corpora producendi faculta- tem, cujus naturam in planus hic: potiffimum explicare animus eft, maxime cum hxc vis quam veteres Chymi- ci Semina'em dixerant & ipfis etiam Metallis & Corpori- bus mixtis perperam affignarunt, femper inter actiones naturz praecipuas habita fuerit. Tb. III Multplicem quidem facultatem, qua planta fefe mulci- plicat. Sapientiffimus & Optimus CREATOR eidem indidit, & talem vel unicam vel plures & variatas plan- tis conciliavit, quales Natura plante potiffimum poftula- re videbatur ; Verüm propagationis unicum modum na- turalem conflituit ope feminis, dum ex eo per fabricam plant: parato , & in ftatu maturitatis excuffo in apto lo- co Nutrimenu nova fux fpeciei planta nafcitur. Tb. IF. Augetur autem planta novorum furculorum ex eadem ftirpe natorum acceílione, multis modis, & inde arsar- tüificia- "E ROUJQCEUBBLBCOA T P'O — 88 tficiales varias rationes invenit flirpes absque feminum auxilio propagandi. Sunt hi Ztificiales propagationis mo- di diverli pro differenua partium plante; ali fiunt per Radices, alii per Truncos; per Gemmas alii ; imó & per ipfa. Folia , prout vel vagum experimentum, aut mens prefcia futuri effectus ; aut accuratior contemplatio Na- ture & Analogia varias methodos fübminiftrarunt, Pet Radicem. (a) propagatio fit per compofitz radicis partes, vel per Soboles ejus, vel per flagella. Rapr-. CES COMPOSIT/E, P» is defcripfimus Part. I. Thef. X. funt , qu:e preter fibrillas , alias partes habent craffiores & convolutas, nova planta rudimenta i in fe continentes , ut funt Bulbofz, "uberofe, Graminee, pendule; Hz vel ad bafin, vel ad latus, vel in finu, velex fibrillis pendu- las habent veras geminas fubterraneas, plantam convo- lutam in fe recondentes , qua à radice veteri feparate & "Ferre commifie fuas plantas evolvunt. SoBorEs ra- dicis ;viradices vel Stolones alus dicte funt. novi furculi vel propagines ex radice fub T'erra reptante affürgentes, quales à fua ftirpe avulf? plantam propagant. FLAGELLA funt cauliculi repentes , ad nodos radices agentes, qui Ter- re committi nt precedentes vegetant. Caulibus vel Ramis propagatio fit, eos vel Terre im- mittendo vel inferendo arboris Trunco auc Ramo vel ipfi (P) Radici. "Varia Surculus talis nomina pro varia magnitudine accepit, ut dicatur. 7alea vel Malleolus vel Sagitta SURCULUS QUI IN TERRAM DEPONITUR, vel avellitur à caule antequam agat radices ,' vel in Ter- ram depactus integer ; ve! incifus à matre non feparatut — a radices agat: llic modus non differt à circum- pofitione, dum Terra vafe idoneo excepta attollitur. ad ra- mulum , eique cireumponitor, ramulo per vas Terram con- naens foraminibus ad id fatis trajecto; — Ixfrrioxis. (6) alia (4) Conf. Raj. Hiftor plantar: T. I.. p.32... &ifedq. f^) Spectacle de 1a Nature "Eom. II. párt. z. p^ 169. e) Corom. L. V«6 IV, PArnmap.L.L:tu 17. 82 F)ENU.C TIIE!IPCA! T. alia eft & varians ratio. Unum genus e(t quo refecta ar- bor refeétos furculos recipit, dum Virgz minori trans- verfim oblique fcétze furculus paris. craffitiei, pari obli- quitate cecus , alteri congruens applicatur & firmatur. Iterum , quo arbore ad Medullam terebrà perforatà , edu- €tà fcobe, ramus alterius arboris brevior & paucis vel duabus tantum gemmis foris relictis immittitur, & arcte applicatur ; quod genus rarius fuccedit. Tertium eft , quan- do in refecti rami fiffuram furculus alienz arboris immit- titur: à primo genere non multum differt Quartum , quod Z"bla&tationem vocant, quando ramus arbori ab uno la-. tere folutus, matri tamen adhuc h:rens, arboris vicine ramo truncato applicatur & ailigatur donec coaluerint, deinde fuo flipie feparatus alieno duntaxat fucco ali permittatur & Exiit in Celum ramis felicibus arbos , Miraturque novas frondes , C9 mon fua poma. (d) Per Gemmas Propagationis modi non minus multipli- ces funt. Hw fane femini fimilime fate vel humi vel in arbore radices agunt , germina ferunt, & fein plan- tam attollunt. De Gemmis Jubterraneis five Radicibus bulbofis jam dictum eft: in eundem cenfum quoque ve- niunt Bulbi aliarum. partium , ut Florum in. Allio , Captu- larum in Biftortà , Bulbi in Foliorum alis, Dentarie , Saxifragee foliis palmatis, & aliarum plantarum , in quibus cum rarius maturefcat fructus, pro confervanda fpecie neceffarii fuerunt, obfervante Cel. LININZEO. (e) Gzn- MARUM in arboribus hiftoriam dedimus 6$. XVI. Panr. I..fit per has Propagatio per IwocuLATIONEM vel Ew- PLASTRATIONEM, quae vera eft fatio in arboribus, & fit per gemmam cum corticis parte feparatam & intra fif- furam inter corticem & librum arboris ejufdem vcl alence com- (4) VIRGIL; Georgio Li II, v.:75. (e) Flor. Lappon. Amílel, 1737. 8. $. 172. ERTUACOTUPHCATSO 5 commiffam ac firmatam , donec comprehendat & crefcat. Inufitatus ha&tenus reftabat modus, ut GEMME Huuwr Sz. MINARENTUR , quemadmodum Bulbofarum radices: hunc felici fucceffu adjecit Celeb. Prof. Patavinus D. JUL. PONTEDERA. (f) Per Polis tandem propagare plantas ante pauca ad- huc Luftra inaudita plane res erat; nec tamen hanc me- thodum Naturam abnuere vel negare eruditiffimo fcripto demonftravit Cl. THUMMIGIUS (5), in quo tres ca- fus tanquam totidem diverfos modos educandc ex foliis arboris apud G. Andr. Agricolam ex parte annotatos defcribit , ex obfervationibus de malis Citrinis , quas ex- perimento D. Mirandole Itali duétus Ill. Comes à Wra- tiflau educari curavit. Primus cafus eft, quo arbor edu- catur ex gemma folio juncta, ubi potius ex gemma ex- crefcit , folio primum nutrimentum largiente. In /e- cundo cafa fohum transformatur in arborem , petiolo per integram folii longitudinem extenfo in caudicem, ra- mis per foli latitudinem emiffis in ramos arbuículi ab- euntibus, furculis qui ex ramis defzendunt exarefcenti- bus, & in eorum cum ramis confinio gemmis fuccedenti- bus. eriius denique cafus ab utroque priori prorfus cft diverfus. In eo [fcilicet folium infima fui parte callum producit, ex quo radices propullulant. Integrum dein- de folium exarefcit & abíumitur, ex fuperiori autem calli parte furculus progerminat. Rationem rariffimi : Experimenuü querit in Medulla, quam Gemmarum & Seminis officinam ftatuit, partim obfervationibus Mi- crofcopicis eo deductus , parüm quod manifeftum fit gemmarum radices Medulle effe infixas. Ex quibus omnibus tandem clare colligitur , plantas pro- pagandi actionem naturalem unicam , reliquos vero mo- dos artificiales effe, aut f1 ab ipfa planta exerceatur , tum non (f) Compend. Tabul. Botau. Patav. 1718. 4. p. IX. (g) Melezem. var. & rar. Argumsuti, Lipf. 1727. p. 12 - 6€, J23 & FRÜCTIFICATIÓO non novas produci plantas, fed tantum primam per ac- ceffionem novarum cum priori junctarum augeri. Thf. F. Frucüficatonis partes duc funt t. Semen vel Ovun cum fuis involucris & appendicibus. 2. Genitura five fc men inafcalinum cum ejus apparatu. Hw partes in vario ftat u confiderate formant PJerem & Frutkum , de quibus ordinatius fingulatim erit tradendum. Semen eft pars l'ruéüficauonis , per quam naturalis plan- ' propagauo exercetur. Own dicitur à fimilitudine | unttiolds cum ovo animalium, ex quo excluditur Foetus, Differentiam feminis à Radice , ; Stolonibus ; Gemmis , qui- bus planta augetur & arte propagatur , vidimus in $. prze- cedente: Seminis veró ftru&uram & differentias inferius jubjungemus. Pars plante, quee. femen recondit, vocatur Pericarpium, vel Fructus , alis Ovarium , quando matura funt. femina , ante ftatum maturitatis PifHillum ( JUNGIO Stylus) (5) in quo tres diftinCEe partes occurrunt. I. Germen, quod rudimenta feminum in fe continet, & 1n Fructum matu- refcit. 2. Germinis produ&tio que Stylus dicitur , aliis Tu- ba, velZagina, vel Autenie. s. Margo five extremitas Styli vel germinis; fi Stylus deficiat , Stigma à Cl. LIN- IN/EO (i) vocatur. Status, qui antecedit Fruétum , eft Status Florefcentie. Pars plante : piftillo donata eft Jos femininus. INumerus autem feminarum defumitur à Numero Styli, vel eo defi- ciente, à INumero Sügmatum. Florem femininum ideo dicimus, quia ex germine piftilli femina nafcuntur five ova, qu& eadem munera habent quae foeminarum in Animalibus The s FI. ytosca pica. otan. Auf 1736, €x $. 96. 9 PRÜCTPPUICATYIEO 5 Tf. VI Multe dantur. Plante , in quibus tantum occurrit Flos. fo- mininus "Thef. V. defcriptus; quas olas nulla femina. fe- cunda producere multiplex ob[ervatio teftatur. — Inter plures obfervationes quas ad infuflicientiam folius floris feeriinint ad producenda femina feecynda demonftrandam cafus ob- tulit, recenferi meretur illa Cl. Bobarti (&) Hort. Oxon. Profeéti , qui Lychnidis Sylveflris albe fimplicis C. B. femina aliquoties. Horto Oxonienfi inferens, ut ibidem plantam propagaret, fpe & fucceffu fruftratus, in caufam reluctantis hic Naturae inquirens, accuratiori examine vi- dit, folis organis feemininis florem effe inítruétum ; unde concludit acceffum aliarum partium , qu 1n aliis floribus prefentes funt, & ftaminum vel mafculinarum partium nomine veniunt , huc requiri; quod ipfum quoque Ex- perenta confirmavit, cum femina feviffet Lychnidis in cujus vicinia alia Lychnis , organis mafculinis przedita , fuit. Intlar omnium Argumentorum efle poteft modus, quo Fecundatio Falmo Dactyüferae ad obtnendos Dacty- loram fractus maturos, apud Perfas infütuitur ,, à. Cl. KAMPFERO (Z)in his locis annotatus. 1ta enim in- quit; Plena res digniffimaque admirationis eft modus Pal- mas feemininas feecundandi. 1H fabet id tot popularium , Per- fidis, Arabie , /Egypu , nutrix nter plantas fingulare 2 us animalium exemplo , mari flato tempore m ifcenda, atqua finguli ejus uter , quafi conjugali coitu, imprcgnandi fint; biis omnia fua, qua in jue prodidezat fructaum. rudimenta , indechnabili abortu, dimiflura. | Palmicolis iaque incumbit, ut impregnandis arboribus quotannis im- pendant operam , fiquidem i in fe redundare annonam cu- piunt. Modus prose hie eft: Spathe mafcule in- clufo tumentes flore & ad T'halami confortium maturo ub Finem Februarii ex arboris faftigio extrahuntur: qui- bus (k) BLAIR. Botanik. Effays. Lond. 1720. Là 226. feqq (/) Amonit, Exotic, Faíc. IV. rel. 6. p. 706. & feqq. Tab. z. [2) » $6 B REWCTPTIPFFO MPFGO bus in longum diffeétis eximuntur fpadices , flofculis non- dum ofcitantibus , fed in unam maffam compactis con- fert. Hos protinus in furculos five bacillos, fpadicibus feemininis inferendos divellunt. Bacillos alii amant re- centes , atque illico 1nfinuare fpadicibus , fi qui jam lucem nacti funt; alii eos prius exficcant , & in Meus ufque menfem cuftodiunt, quo hiantibus uteris ad unum omni- bus infinonem uno actu & opera inflituant. Quid quod orbum Curatore nemus feecundari univerfum poffit ab unica Phoenice floridà , fi duntaxat vario flatu feminale pollen jufte circumferatur : nam perinde eft quomodo per- tingat, feu vento appulfum feu manu immiffum ; five etiam ore afflatum; prout THEOPHRASTUS (m) idem affirmat. De fructu palmeo res extra dubium eft, unde quibus mafculz deficiunt arbores, isdem aliunde flores pe- tendi funt. Idem habemus ex recenti obfervatione Cel. D. D. Chr. Gott. LUDWIG Bot. Lipf. Societatis Li- terarie fub Aufpiciis Ser. ac Potenüff. FRID. AUGU- STI Reg. Polon. in Africam miffe Socius; ita enim il- le in Eruditff.. Diff de Sexu plantarum. (7) Sumunt ramum floriferum ex arbore ftaminibus confpicua, & in rmam vagins fruétifere implantant, ficque ut illi lin- gua patrià exprimunt, feemina per marem impregnatur pulvis enim vento agitatur, late fe expandit, & arbores adítantes quoque vi fua fertiles reddit. Arbor fructifera cui adplicatus fuit flos ftamina ferens, vaginam majorem habet, eandem expandit, rumpit: illa exarefcente flo- res interiores piftilla extendunt, pulpa fit optima, dul- cis, iucculenta, nucleus craffus, qui in. noftra terra folo commijfus plantulas produxit. Arbor fructifera, cuinon- dum applicatus fuit flos ftamina ferens, vaginam mino- rem habet, que ariditate magis quam pifüllorum vi rupta, expanditur. In fructu pulpz loco adeft cortex durior, ficcus , adítringens, Officulum vel nullum, vel tenue, (m) Hilt. Plant. E, IL..€. 9. (s) Lipf. 1727. 4. p. 29. ERUCORAEBLDGATIUO 5 tenue, germen non promittens. Arbor que ítamina fert, floribus exficcats nil producit, & fequenti anno .prorumpunt novi flores iterum pulverulenti. Th. FIL Ex diclis fequitur , effe in. Plantis iine partes , quie Jemen | fioe. ovum reddunt fecundum. | Pars femen feecun- dans dicitur Genitura five femen mafculinum , aliis pollen majculinus, cum plerumque pulveris fpecie in plantarum floribus confpicuus fit; cujus veró in variis plantis tam fingularis & difünéta ftructura organica, ut que puk vifculus nudo oculo apparet genitura ,. Microfcopio ad- mirande fabrice corpora organica exhibeat, que paf- fim.apud Auétores delineantur, praecipue D. CREW, (^) BONANNUM, () & D. VERDRIES ; (q) qui ulra 5o. diverfa horum fpecimina delineat. Par- tes qui? genituram recondunt, vocantur Zfntbere, alüs Zlpices , Capitula, Tefticuli ; fuis valvis recondunt & e- mittunt femen. Eminentie, que Antheras fuflinent, di- cuntur filamenta , olim pediculi vel /Zamina; hodie fia- simum nomine venit tota pars mafculina, fcilicet Àn- there cum filaments. Pars plante flaminibus donata vocatur [Jos mafculinus. Tbf. FIIL Dicta organa mafculina & foeminina aliquando in flo- ribus difünétis occurrunt , plerumque autem in eodem flore conjunguntur. Flos in quo ftamen & piítillum fimul occurrit, dicitur. //Jos bermapbroditicus. Ex hac florum differentia varie etiam confütuuntur (7) («^ Micrograph. (p) Muf. Kizcher. Romz r7ro. fol. (7) A&. Erudit. Lipf. Ao. 1724. menf. Sept. p. 409. feqq. f4 $5 FRUCTITTCA'TPFPFO (r) plantarum Claffes. Plante in quibus flores occurrunt Hermaphrodiüci , vocantur Hermapbrodite , ut funt plera-- que ítrpes ; ez in quibus foli flores mafculini , plante dd , ut in Lupulo, Cannabe, Salice , Urtica, Spina- Junipero, T'axo, aliis; ec in quibus foli flores fce- P habentur , funt Femnine. Ut varietas Sexus natura- lis ia precedentibus. Plante 1n quibus flores funt mafcu- lini & foeminini, Zndrogyne dicuntur, ut Buxus. Que vero mafculinos & her maphroditos , vel feemininos & her- maphroditos flores habent , dicuntur Zy/ride , ut Morus, Empetrum, alic. Diftinétiones inter marem & feminam à veteribus conflitute ut plurimum ex falfo principio te- neritudinis foliorum aut figurá fructus defumte fant. Ita enim ARISTOTELES de plantis: (s) Mafculum ge- nus afperius & magis rigidum ; at femineum debilius & foecundius. Clar. enam Cafp. BAUHINUS Mercurialem fru&tiferam five feminam ob fructum tefticulatum, Mer- aurialem marem nonunat. Tf IX Flores aque funt verum organum. generationis plante. Fit autem generatio mediante genitura antberarum fupra JFigma- ta illabente. Plurima funt, qu: preeter ea, qua in "Thef. MI. prop ofuimus , hune DOUCCTEUN B actum confirmant. Nam diligens infpeótio PInPAN plantarum hujufmodi organa exhibet: neque enim Fungi, vel Mufci, vel Li- chenes ; aut fimpliciffime plante hoe apparatu deftituun- tur, ut ex oculatiffimi MICHELII (1) obfervationibus aumoerofis id conilat. [n ipfis etiam plantis F'ilicinis in- eognitam hactenus ovarii & feminis mafculini. differen- tiam feliciffime detexit accuratiffimus & in abditis Na. fure penetralibus perfcrutandis ingeniofiffirnus D. BE- NED. FR'U' QT FPBPIGAT IO. 8 NED. STEHELINUS Prof. P. Bafil. vidit enim Mi- crofcopio genituram in annulo elaftico contineri, qui ovario circumponitur. (1) Deinde ipfa autopfia hunc generationis actum clariffi- me edocet. Primus qui florum connubia vidit Cel. D. SEB. VAILLANT in peculiari de ftructura. Florum libello (x) tam eleganter defcribit, ut nemini de hac re dubium fupereffe poflit, non obftanübus Cl. PON'TE- DERA (y) & SIEGESBECKIO (2), qui in hodierna luce Sexum plantarum & aétum generationis non peni- tus aenofcunt. [ta autem Cl. Vaillant; (a) Quoties ac- eiderit, ut in eadem ftirpe flores gerantur fimul, quo- rum hi feminina tantum , ili autem mafculina & fce- minina conjuncta, organa cingunt, arrectio, tumor- que organorum mafculinorum 1n his tam fübitó contin- git, ut lobuli gemmz flofculofe cedant illorum impe- tui, atque hinc inde femet expandant mirabili mehercle velocitate , & extemplo quam violentiffimà feecundam explodant, omnemque uno impetu cjaculentur geni- turam, diffusà nimirum pulverulentà nubeculà fpargente quaquaverfum frecundationem arvi genitalis. Vix ve- nereus hic ludus abfolutus eft, quin illicó florum labia aut lobuli , ad fe invicem accedant eodem quidem , quo à fe mutuo recefferant, celeritatis impetu, veteremque dta formam ftatim renovent. Apparatum hune artüifi- ciofum facile fpectare datur in Parietamia. Sed accedas "oportet horà facrà Veneri! Aurora eft, qu: favet his congreffibus ; ubi veró agere renuunt fàtis opportune , cogere vel fic poteris , aciculee apice leniter modo fii- iules. In hermaphroditis, ubi duo fexus conjuncti ha- | ben- (uw) Hift. de l'Acad. Reg. des Sc. 1750. p. 87. Ed. Amft. (x) Difcours fur la Srracture des Fleurs. à Leide 1718. p. 6. 4:0. (y) In Antholog. Parav. 1720. (z) In Epicrifi in Cl. [ioni Syftema. Sexualc- plant. fübneza Bo- sinofoph. Petrop. 1737. j (4) lee: ct. P3 óo (FR)OTDHEHNCATIO bentur, multum abeft, ut tanto impetu explodatur: ple- rique enim flores, precipue nutantes, in quibus pitlil- lum obliquum intra ftamina pofitum habet, actum ge- nerationis floribus claufis exercent , dum ftigmaadhuc in- tra medias antheras continetur. Ex proportione quoque verofimilter judicamus ,. cum pro magnitudine & numero feminum ipfa quoque fta- mina majora fint vel numerofiora: Tulipe, Irides, Li- lia & alie plante, que magna habent ovaria & femina numerofa , ftamina quoque obtinent infignis magnitudi- nis. Plante que in eodem flore plura continent ova- ria ut Rmunculus , Anemone, Populago, ea ctiam non minus copiofa habent ftamina. Ex loco flaminum €92. piflilli non leve argumentum pe- tere poffumus ; nam in pleriíque plantis floribus her- maphroditicis prediis ftamina ambiunt ovarium , & ea ratione, ut maxima pars geniture ad ftigma accedat. Ipía etiam piflilli fabrica C9 Antberarum materies idem confirmant. In pluribus enim ftylus & fügma villofum eft , in cujus fuperficie hirfuta facile genitura hzret. Imo etiam genitura five materies antherarum facile ob fuperficiem ut plurimum afperiufculam & marginem velut ciliatum prom- pié adheret. Accedit ipfa ejus materies ceracea , (5j quam Apes ut ad folia abrafam fcabris pedibus , in globos 26tam , fub poflica alvei parte repofitam , ip alvearia du- cunt: ut favis formandis obfignandifque ferviat. Utrum vero ipfa hec Antherarum materies rudimenta exhi- beat qui in ovulum feu femen ingreffa, deinde in plante fpeciem evolvantur (c) quemadmodum de Animaleulis feminis mafculini in ovum ingrefiis muli cum LEUEN- HOECKIO fílatuunt, certó definire non licet. An ha- litus (b BOERHAAVE Elem. Chem. Lugd. Bat. 1732. 4. Vol. r. ac. 59. (c) MORLAND of the parts and ufe of Flower in Plants. Phi- lof. '"Tranf. n. 287. Abr. by H. Jones Lond. 1731. Vol. IY. P. 2. pP. 393. BRADLEY New Improvemens, Tom. I. ^ peu UT'CUVITPERINORCTE T0. 91 litus potius aut fpiritus volatilis, qui pulvere hoc fe ex- pedit , ova ipfa feecundat fecundum Cl. VAILLANT ? (4) Sane autopíia repugnare videtur, cum in plerifque pluri- mum in ipfum piftillum ingredi confpiciamus. An veró vis attrahens Sulphurea partis geniture feu farinze feecun- dantis rudimenta plante ii femine jam conftituta in actio- nem deducit fecundum diligenüffimi (e) HALESII con- jecturas ? Ex tempere quoque Vegetationis harum. partium con- cludere datum eft: Namque qm Antheris, ftamina fari- nam foecundantem eo tempore continent, quo piftillum viget, deinde excuffo pulvere" peracta fecundatione pe- rit ftamen, fuccus copiofior in piftillum devolutus efficit ut in fructum maturefcat. Ex ab[entia farine fecundantis idem manifeftum , ut jam fuperius oftenfum cft, Thef. VI. & multa ala exempla docent. Decerpüs cnim flofculis mafculinis fruétus ova pariunt. fubventanea ; Memorabile in hanc rem adducit exemplum Cl. LINN/EUS. (f£) Hortula- nus in Suecia unicum 1727. 6 femine fato obtinuit pe- ponem; crevit fertiliffimo in folo ; floruit quotidie; il- le omni die ftudiosé excerpfit flores mafculinos , quos fpurios dicebat , eofque evellebat, ne nutritiium fuccum à veris feemininis ad fe traherent. Floruere & feemi- nini flores , defloruere , florem rejecere , fruétum per oCto dies retinuere , tum abortiere omnes. Prohibuit enim privatio florum mafculinorum feecundationem , un- de nullus ipfi fructus. Fit inde, ut dum pluvia cit pul- verem [laminum, germ3na piftilli decidant, aut in fructus nafcantur abortivos, ut ftüllent vites, nercoquantur , ma- rafmo exarefcant, locum concedant infetctorum nidis & eorum evolutioni, ut fruges uftilagine pereant: & que funt alia vita. Sedulo itaque Natura ubique follicita fuit (2) lc..p. 16. (e) Vegetable Statick. Vol. I. Lond. 1731. 8. p. 357. (f£; Critic. Botan. L. B. 1737. $. 308. 3d oe» E. N'EBIEOTIW/DECATS EG * fuit ut genitura illibata ad piftillura perveniret. Videte & adiniremini folertiam , quam Natura adhibet in plan- tarum aquatücarum, quf farinam fecundantem habent, floribus. "Tempore florefcentie flores fpecifice levio- res reddi, ultra aqua fuperficiem attolluntur , ut in a&re fecundatio fiat, nee humiditate diluatur genitura ; dum vero fub aqua flores adhuc reconduntur fübmerfi , fol- licite per pecalorum. commiffuras clauduntur ,' apicibus verfus ftigma inclinatis, & verfus interiora tantum fari- naccis, exteriori fuperficlie membranacea & lata, ut in Nymphea & affinibis apparet. In plantis euam fexu difhinétis , aut quarum flores feminini à mafculinis re- moventur , tantam hujus pulveris copiam mafculinis indi- dit, ut clafticitatis mechanifmo, aut per ventum facile ad vicinos flores mafculinos omnes perferatur. Denique ex monflrofis planus nece'litas feminis mafculini con- Itat; quando enim nimia fecunditate luxuriant flores, & ftamina in petala degenerant, femina fiunt flerilia, ut in floribus multiplicaus five plenis verficoloribus , qui Anthophilorum Sirenes & deüicize, videmus. fTi enim fio- res veri funt. Eunuchi. Plura hoc argumentum iHuftrantia inveniet Lector Benev. quando Cel. LINNZEI Med. D. Dot. & Mine- ralogi publici in Iolmià , defiderautfima Philofophia Botanica in lucem prodibit. Th. X , Heec. Sexus confideratio maximi fane eft in. Botani- cis momenti; nam cum hz partes fint effenüales omni- bus plantis , commade ferviunt diftributioni plantarum in Genera & Claffes: quemadmodum primus fumma accuratione, & fucceflus felicitate incomparabili , plan- tarum fecundum Sexum diftributionem infütuit Vir ad reformandam Hiftoriam naturalem prorfus natus , D. CAROLUS LINNZEUS Suecüs, in Syflemate INatu- IQ FRUZCTISIICATIÓO s *$& (g), Generibus plantarum , (^) & Methodo Sexua- li (1). ClMffes plantarum. XXIV. quibus totam planta- rum füppelleétilem compleétitur, in compendio exhi- bite funt fequentes. Plantarum alie organa generatio- nis nudis oculis vifibilia, vel iifdem inconfpicua habent: he Cryptozamie dicuntur, quod nupüas celebrent clan- deftinas, ut Mufci; Filices, Fungi, alie. In illis veró flores funt vel Hermaphroditi, vel fexu diftinéti. Plart: te floribus fexu diftincüs predite , eos vel habent in eadem planta, quafi in eadem domo habitantes, dicun- tur Monwecie, utin Ánimantibus Mytuli, Cochlez, In- fecta varia; vel flores habent in duabus plantis diverfis , quarum una mafculinos , altera femininos fert , ut in Quadrupedibus & Avibus inter animantia 1d obfervatur; He funt Diecie. | Vel ali& ejufdem fpeciei plante funt mares, vel femine , alie hermaphroditiem : he funt Polygcie , ut Infecta plura. Plante que floribus hermaphroditis gaudent , habent ftamina vel libera vel inter fe connata. —Connafcuntur hec velin Apicibus, que Symgenefie plante ; vel cum pifüllo , quz Gynandrie ; vel cam filaments in unum, duo aut plura corpora, quafi totidem coníraternitates , unde conflituuntur plante. Mono- Dia- Poly-adelpbie. Qui autem plantarum tores ftamina feparata babent, ea vel equalia obünent , vel duo inter quatuor, vel qua- tuor inter fex ceteris longiora & eminentiora , unde conflituuntur plante. Di-& Tetradynamie. Relique plante , quz zqualia ftamina habent , ex horum fcil. mafculinorum organorum numero difünéie funt, & dicuntur Mo-Di-Tri-Tetra-Penta-Hex- Hept- OG- Ennc- Dec-Dodec-Ico -(& Polyandrie. In Icofandriis notandum ftamina receptaculo adhzrere. Con- (g) Prodiit Lugd. Bat. 1735. fol. Hall. Magd. c. verf, German. 4:0. 1740. Stockholmiz 1740. 8. (b) Lugd. Batav. 1737. 8. (2) Ib. Lugd. Batav. 1737. [E o4 BB WSICHIEHCANY?MBG Conflitutis hifce Claffibus , generum | Charaéteres ex parüum Fruéificationis numero , fitu, figurà & pro- portione definiuntur. Thf XL Genitalia hec plantarum organa rariffime tam nuda xpofuit Natura, ( &) quin in plantis quam plurimis Te- gumentis fint inveflita. Prabent ea parüm involucri vicem, partim eos przparant humores , qui ad interiora delati aptam dant Geniture & Seminis materiam. Sunt ea variorum ordinum ; proxima five interiora, exterio- ra, fimplicia, compofita. Interius, fi duo adfint, vo- catur Corolla, exterius Calyx ; fi aliaaccedant, Involucra dicantur. $i modo unicum adfit, corolla a calyce di- füngui;ur , quod corolla facilé fit decidua tenerior & ple- rumque colorata. Cl. PONTEDERA (7) notam addit, quod corollke partes cum ftaminibus fitu alternent, ca- lycis vero. parübus opponantur. Corolla conftat petalo & ne&ario. Petalum eft bractea vel "Tunica Corolle , ut plurimum tenera & colorata pla- na, velin Tubum forimata. —Nearium eít fovea fuc- cum melleum recondens, quem Apes hauftum favis fuis infüllant. (7) Aliquando in petals ut plurimum circa unguem hzret, aliquando in difünélis partibus acceffo- rüs reconditur. dh. X. Cum involucra cum genitalibus partibus, quas recon- dunt, florem conftituant , manifeftum eft ex horum difcri- mine varias etiam efle FroguM CrassEs. Sunt ali fin- pi (k) Ut in Agaricis, Fungis apud MICHEL. 1. c. Tab. 61. C. D. F. GG. 63. A.'6;. CC, Tab. 68$. K.L. Fab. 26; A; B.C. DOES (4) Anthol. L. I. (7m) BOE R. 1. c. FRU C€TIERUCATIOS $9 sliciffimi , qui nempe calyce & corolla carent , ut in Fun- gis; alii funt Ipetali , qui carent corollà , ut flores Betze, Spinacie &c. Ali funt Petaledes , qui Corollà inftruun- tur, ut Rofee, Caryophylli, Lychmdes &c.. Alii. Nudi , qui corollà gaudent, calyce veró deftituuntur, ut Tuli- pa. Flos autem calyce , corollà , ftamine, & pitiillo inftruétus , dicitur completus : deficiente horum aliquo, in- completus. Wn "UC TNT. Ex Petalerum deinde Numero , figura ,— fitu €9 propor- tione alie nafcuntur Florug differentie , qus ob ufum , quem in conftituendis generibus & claífibus , atque in defcri- bendis plantis habent, plane pratermitti non poflunt. Ex petalorum numero prout uno, duobus, tribus , quatuor , quinque , fex , pluribus , vel indeterminato eorum numero gaudent , difiinéti funt in. Flores AMonopetalos , Di-Tri- eira-Penta- Hexa-Polypetalos , numero Petalorum defumto à bafi Corolle ; Laciniarum à medio Limbo. Ex Ficu- RuE SIMILITUDINE dicuntur (5) Campaniformes , Infundi- buliformes , Labiati ve ingentes, aut, dum nullam cer- tam formam exprimunt , Znomali. 4 Ex Srru Regulares funt vel Irregulares 5; Regulares. fi petala vel fegmenta eorum zqualia 1n. circulum ex centro Floris duétum infcribi poflunt, in quibus funt Flores Rs- Jacei , ^ Liliacei | Caryophyllei ,' Cruciati , & plerique inter Polypetalos , inter monopetalos funt Campaniformes & Infundibuliformes. Jrregulares dicuntur, quorum petala vel fegmenta inzqualia magnitudine vel fitu, ut Ringen- tes & nomali , atque Papilionacei figurà Papilionis vo- lantis , fuperiore parte vexillum , medià utraque alas , infimà carinam refcrente. Thef. XIV. (5) TOURNEFORT Ini. Rei Hcrbar. Parif, 1719. 4to. p. 73. Tab. 9. g^ PRIUCTIFEIC9HTIO Th. XIF. Calycis differentias cam. Cl. LINNZ/EO fex numera- mus, quarum fequentes exhibemus definitiones, plenio- rem) omnium tractationem in Cl. Authoris Philofophia Botanica & auctis fundamentis Botanicis exfpeétantes. i. eft. Periantbium fi flore maturo marcefcit vel deci- dat. 9. Involucrum fi in pericarpium abeat vel feminum tegumentum. 3. Spatba fi fuerit ala ficcior membrana- cea, ut in Jride. 4. Species eft Gluma five fquama, in cujus finu flos haeret, ut in graminibus. 5. eft /men- ium, quahdo pili quibus flores infiguntur , calycis vicem preftant , ut in 'T'ypha. 6. Species eft Calyptra , fi oper- culum genitalia tegat , ut in Mufcis. Thf. XF. Alia etiam funtflorum difcrimina , prout aliquas Fru£ti- ficationis partes communes habent, vel fingulas (ingu- lares. Plos Simplex dicitur, cum pluribus nulla Fructi- ficationis pars communis, vel fi finguli flores ; fingula- res fuas habeant fructificationis partes , ut Rofa, cujus flores finguli quilibet fuum calycem, fua petala habent. Flos agarégatus cft fecundum LUNNAEUM , fi plures flores ali- quas Fruétificationis partes communcs habent , five ca- lycem , five receptacula , €clut dum uno calyce plures flores continentur. Aggregatus flos eft vel Umbellatus vel Com- qofitus. Umbellatus eft, quando fios aggregatus plures con- tinet flosculos receptaculo ramofé pedunculato faftigiatos, ut in Chirophyllo. Flor Compofitus eft, quando flos ag- gregatus plures continet flofculos feffiles, communi re- ceptaculo & perianthio contentos; Linnweus (0) etiam huc refert flores quorum Antherz in Cylindrum. connat- cuntur , ut Viola in Syngenefüis, que ut & Balfamina ob diftiné&tum calycem ad flores fimplices à plerisque. refer- tur. fo) Fund. Bot. $. 117. FRUCTJTHZSTACATIGO .ó$r tur. Florum compofitorum tres Claffes Authores ( ») nu- merant. Prima /lofculoforum, íi conftant fohs flosculis vel petalis tubulatis , ut Cyanus. Altera eft florum /emi- flosculoforum , 1 conftant ex flosculis five petalis planis fe- miflofculofis, ut Cichorium, Dens Leonis; alus dicun- tur flores planipetali, vel lingulati , aut Cichoracei. Ter- tia Claflis eft florum radiatorum , 1 difcum flofculorum tubuloforum . flosculi femiflosculofi vel plani, tanquam radii, ambiunt: ut in Bellide, Leucanthemo , aliis. Floscu- li autem dicuntur flores, qui tanquam partes ad conil- tuendum florem compofitum concurrunt. Tf XF1 Ne&untur flores cum caule per Pedunculum , qui dicitur caulis continuatio fructificationem fuftinens , que eft uni- ca, gemina, plurima, numerofa , radicalis, caulina , ala- ris, terminatrix , folitaria, fparfa, conglobata, conglo- merata, paniculata, corymbofa, fafciculata , verücilla- ta, fpicata. (4) Th. XFI. Ex partibus & differentiis Calycis, Floris & Fructus fecundum fimilitudinem difpofitis, vari: nate funt f/an- tarum Methodi vel diftributiones plantarum fecundum Claf- fes, Ordines, Genera, Species, Variationes, quarum ope in ampliffimo Botanices campo viator manu quafi ducitur ad plantam fibi oblatam agnofcendam «& deno- minandam, atque ex denominatione data ejus hiftoriam. & facultates ex Auctore cognofcendas. ,, Primus ómnium (ut verbis utar Cel. TOURNEFORTII(r) jure Íuo inter Botanicos Principis) qui veram aperuit viam ad plan- (?^) TOURNEFORT. l. c. (4) Fund. Bot $. 85. (7) Inft, Rei Herb. p. 51. g&& FOROGUETIFICAT ILIO plantaram cognitionem affequendam » generum adjumen- to, fut CONRADUS GESNERUS, vir ille pu- blicum bonum juvandi adeo ftudiofus totus Hiftorice Naturalis parens ac veluti promptuarium. Singulari enim nec alias ufitata ratione 1cones iigpisita depingi & fcul- piíecit, plantas in partes dividendo , & fingula feorfim fpectanda exhibendo ,, ; ut €x ejus figuris Matthiolt Merbario à Camerario infertis adhuc manifeftum | eft; Mortuus autein ett À. 1365. ctàt..49. cüm fundamens ta Botanices jaceret , qpzc. pluribus. deinde vitiis labora- vit, quod cjus veftigia non fecuti fuerint, qui poit i ipfum vixerunt. Fundamenta enim hzc maxime ponebat in fio- re & fructu. Sed opera ejus Botanicà, quz moriens Wot- fii cur commiferat, ad Camerarium dela ita; perierunt. Pri- mus autem, qui poft eum folida Dotanices principia à fru- Gificatione defumta confhituit , fuit fitüdngs C/ESALPI- NUS (s) Aretinus, Profefior quond iam Patavinus. Poft hunc variae PADISUAD, Methodi excogitatze funt, quz vel à fru&u. vel flore vel fruétificatione tota planta um di- eed exhibent. Methodos à fru&u. defumtas tra- dunt. Andr. C LS AL/PTLIN US. dob. IMUOTETS UIN. A da Toh. RAJUS , Angius (4), Chriftoph. KNAUT (x) Medicus Halenfis, Paul. ITERM AN NUS Prof. (y) Lugd. Batav. & Herm. BOERHAAVE (z) in eadem Acad. Prof. A numero petalorum in flore plantas diftribuerunt Aug. Quir. RIVINUS (2) Prof. Lipf, Henr. Bernh. RUPPIUS (7) Jenenf. , Chrift. Gotd. LUDWIG (c) Prof. Lipf, Chriftian. KNAUT (4) (s) Libr, xvr. de Plants. Florent. 1585. 4to. (z) Hift. Plant. Oxon. 1680. 1699. fol. (un) Meth. Plant. Lond. 1682. 1695. 8vo. Hift. Plant. III. Vol. fol. 1693. 1704 (x) Enum. Plant. circa Halam. Lipf. 1687. 8. (y) Flor. Lugd. Barav. Flores. Lugd. Dat. 1&9o. 8. (z) Index Plant. Horti. Lugd. Bat. $vo. 1719. 410. 1720 (9) Introd. in Rem Herb. & Ordd. Planta, Lipf. 1656-1699. fol. (0) Flor. Jenenf. Franc. 1718. 1726. 8. [ (c) Definit. Plant, Lipf. 1737. 8. r BR'UACUBBEBHCATTÓO. c9 (4) Med. Halenf. A Corolle figura plantas difpofuit Jof. Piton TOURNEFORT (2) Aquifextiens. Prof. Reg. Parif. & qui ejus methodum emendavit Julius PONTEDERA (f) Pifanus Prof. Botan. Patavinus. Ex Corolle Numero & Figura diftribunonem fecit Joh. Georg. Henr. KRAMER (2) Med. Dresdenf. A Ca- lice Methodum defumfit Petr. MAGNNOL (») Prof. Monfpel., & Carol. LINNZ/EUS (1i) Suecus, qui & fecundum Stamina, & Fructificationem totam plantarum methodos concinnavit, & memorata Syftemata omnia maximo cum fructu, nec minori publicà uülitate in Claflibus plantarum tradidit. Thf. XVIII. Vifis partibus & involucris Florum, inqtirendum no- bis quoque erit in horum functiones & modos , quibus flores fuas actiones exercent; intelligimus id partim ad nexum florum cum partibus Fructificaüonis per pedun- culum, partim ad eorum [ílructuram, attendendo. Ex- tremitas pedunculi ex fe producit ftamina, piftillum, pe- tala & calycem. Craffefcens ejus pars, cui vel flofculi ve Íru&üificationis partes inherent, vocatur Receptaculum , alis Tbalamus quafi nuptialis, vel placenta. Et autem His partibus enumeratis omnibus diverfa & muluüplex in varüs plantis pro vario earum fructu, flru- Gtura, ex vafis aereis , fuccofis & utriculis compofita , & cauli per pedunculum continuata. Ex quo fequitur, humorem radice & fuperficie plan- tarum (2) Method. Plant. Lipf. 1716. 8. (e) Elemens de Botau. IM. Vol. 8. à Parif. 1694. Inftitur. Rei. erb. c. Corollar. ib. 1700. 1719. (f) Cempend. Tabul. Bor, Parav. 1718. 4. Differt. Botan. ibíd. 1720. (g) Tenram. Uotran. Dresda 1728. 8. (^) Chara&t. Plant. novus. Monfp. 1720. 4. (i) Clafles (ve Syítema:a Plantazym Luegd. Bat. 1738. 9. p. 4e4. P. 439. 456. 2 i00 P RXP,COCDTHEDCHTBIZIG tarum univerfa receptum, in radice, caule, foliis ela- boratum , ad pedunculum delatum , ibidem novo appa- ratu fingularis fabrice in integumentis, calyce & petalis preparari, magis ctiam in ipfo ftylo & ftaminibus, mo- tu, mixtione, quiete , acceflu & fecetfu aliarum. atque aliarum pardum elaborari, donec in ftaminibus aptus red- datur ad genituram five femen mafculinum evolvendum , in piftillo veró ad nutriendos «& evolvendos minutiffimos feminum embryones, fucco Neéctarii melleo fingularem hic ufum praítante. Nec enim omnes aut immutatos , humores ex caulibus & ramis ad fruétus. pervenire egre- gié docet. Experimentum. Halefiamum. (&) Cum enim ad refciffos Mali pomiferze ramos vafculum firmatfet Spiritu vini Camphorato refertum, eum quidem intra fübftan- tiam ramorum abforberi obfervavit, nec tamen mutato in fructibus odore aut fapore, quamvis folia & caules Camphorz fragrantiam. exhibuerint. Simile experimen- tum pari fucceffu cum aqua florum Aurantiorum «& de- coéto Ligni Salfafras inftituit Tbf. XIX. Vidimus quz in Flore vegeto contingant, fed alius eft flatus. Floris in. Bru&um abeunis; tum enim ftamina & plerumque petala fuis ufibus functa , partibus obrigefcen- tibus, esfüccis, nec humores ulterius admittentübus, pe- reunt, clauduntur vie, que humorum magnam partem per peduneulum ad hec loca vehebant, dum interea perfiftente planue vigore tantó major ejus copia deducitur ad fruétum , conftantem femine & ejus involucro , pericar- fio, increfeit pericarpium , evolvitur cum contentis femini- bus feecundatis , augetur donec feminibus ad ftatum maturi- tatis perdu&tis ea a planta feparata, fpeciei plante pro- ducenda apta fint; tum veró fit fru&tus vel feminis vel- ut (&) Veget. Sat. p. 45. $ Rom UU GOIMHSISCOAT ISO) ros ut per naturalem partum Íeparatio , dum vel ponde- re decidunt, vel marcidis & exfuüccis pedunculis con- tracta vafa & receptacula femina excutiunt, nec ul- terius in finu fovent , vel aucta receptaculi convexi- tate foraminibus deletis femina excidunt , vel pericar- pi valvis dehiscentibus & vi elaftica apertis impetu propelluntur & exploduntur, ut in Dalfamina. (7) Que quidem omnia diverfimodé obünent pro natura Ovarii five Pericarpii , cujus octo diverías Species habemus. Prima eft Cap/ula five pericarpium membranaceum | fub- rotundum , ut in Auricula Urfi. 2. eft Si/iqua , peri- carpium membranaceum longum, valvis compofitum, ut in Braffica. $3. JLegwmen , pericarpium oblongum, carnofüm , ut in Pifo 4. Nux, pericarpium offeo- cartilagineum , nucleo iatus, extus cortice carnofo pre- ditum , ut in luglande. 5. Drwpa, pericarpium corti- ce carnofo nucleum lapideo tegumento przeditum. in- volvente, ut in Cerafo. 6. Pomüm eft pericarpium (calyce perfiftente coronatum, hinc fruétus uinbilicatus dicitur) carnofum femina intus in membranaceis thecis recondens. 7. Bacca eft pericarpium , cujus femina in molli pulpa hze- rent; ea vel infiguntur pulp, ut in Fragaria , vel tegun- tur pulpee fubftantia, utin baccis Uvarum. 8. Strobilus eft fructus ex fquamis imbricatim compofitis formatus, in quarum finu five angulo femina herent; Semina pericarpio defLituta vocantur. femina nuda: exquo- rum deinde numero varie plantarum Claffes conftituce funt. Gymnomonofpermie , femine undo unico 5; Gymnno- di/perme , femine nudo gemello ; Gymnotetra[perme , femi ne nudo quaterno ; Gymnopoly[perme , feminis nudis plu- ribus. H: plante femina fua difünétis licet tegumentis prodita , non tamen in peculiaribus fervant conceptaculis. Semina veró, qux: in conceptaculis herent, funt vel unum, vel duo , vel plura, vnde Cap/ula dicitur AMono- Di- Poly-Sperma. | Adherent autem uni vel pluribus loc!s di- r fun&tis (/) TOURNEFOR T Mem. del'Acad. Roy. 1632. 1695, $3 iy WRICEG TITIC AT B0 ftin&is, que Receptacula vel placente dicuntur , & fecun- dum receptaculorum numerum capfula ut plurimum in val- vas dehifcit. Quandoque in cavitate unica vcl duplici herent femina , quandoque in mulüplici,. diftinttis mem- branis pericarpium in loculamenta dividentibus , unde. plantee uni-bi-multi-loculares vel mono-di-poly-angie. Si veró flos pluribus ovariis five capfulis fit inftructus , tum nafci- tur Ne mulli capfularis. ——, Semina autem infiguntur 1n periearpium vel recepta- culum in foveas diftinctas, vel in pulpam, aut inter pi- jos, aut fquamas ea diilinguentes. Thef. | .X X. Senien. confiderandum. nobis reftat, ea pars plante per quam fponte propagatur. Accefforia feminis pars dici- tur appendix vel corona ; Cicatricula , qua pericarpio vel re- ceptaculo affixa fuit , Seiminis Bafis... Coronà quadam fe- mina donanzur partim ad diftinétum inter fe in pericar- pio & receptaculo ordinem confervandum , partim ad commodam foli natalis determinationem: quemadmodum femina laraxaci ope corone pappofe per ventos qua- quaverfum fefe diftribuere videmus: rariores quoque plante primum in hortis culte earum feminibus fic di- fperis pervulgate adeo fiunt , ut hinc. inde fponte pro- venientes indigena habeantur. Seninis ipfius. partes funt tres; Prima Cutis f. invo- lucrum membranaceum fimplex, vel compofitum , femi- nis fübftantiam coercens. Altera eft Placenta five medulla vel Cotyledon, aut valva una vel duplex, fubítantia fari- nacea ex utriculis , vafis fuecofis & a&reisin glomeres par- vos coaétis conftans: hxc fubftantia multum ab humido intumefcens continuatur tertie feminis parti five Empryo- ni, quem alii Cor, alii filum , vel feminis gemmam, aut punctum vegetans nominant; Neéürur autem. interceden- te funieulo peculiari , quem à finilitudine cum funiculo umbilical Potus in Animancübus, funiculum umbilicalem vocant, FRIUQTEZBQQATIQ vocant. Embryo autem, qui vel intra placentam vel ex- tra eandem hzret , eft rudimentum convolute plante cum radice , foliis, & fructu, quemadmodum abundé per Mi- crofcopia confpicimus, & in fequente Thefi plenius do- cebitur. Th. XXI ; . Videndum porro quznam Semini in folam natale de- pofito vi expofita fabricae mutationes accidant. Illud nempe apto nutritionis loco commitlum abforbendo im- bibit cortice fuo aerem cum materia humida, ducit eam ad placentas, in quibus, varie mutata , & cortyledonum fucco permixta , aptum yat nutrimentum , quod per funi- culum umbilicalem ad. ibryonem defer ion ; fimiul autem inforptus humor augendo feminis molem pariesevolvit & nutrit; inde ica RN porro feminis partes , in his pri- mo Radix in Terram , Embryofurfum egreditur, & v2rio modo, vel e bati feminis, vel juxta candem, veladlat LUS autex apice; producuntur etiam in píacenta convolu:a folia. Jeminalia.... Sic cum SAPE aMS incremento eadem proporuone augetur radix , &-folia feminalia five org ana humores accipientia & praparantiain eum ftatum , qui Em- bryonis incremento & evoludoni convenit, pereuntibus deinde foliis feiminalibus adolefcente plantà , cui ab initio ad preparandos humores data erant. : . Diverfitatem aliquam in his foliis feminalibus fere ubi- que obfervat Natura, ut:cum' feminum alia unicam ha- beant placentam, alia duas , pro earum etiam numero va- ria; proman: foliola feminalia, unde. d Cl. JOH. RAJO (m), Nature legum fedulo obfervatore duplex plantarum Claifis conftituta eft, Monocotyledonum c Dicotyledo- num. /onocot yledones folium feminale promunt fimplex con- volutum lanceolatum gramineum vel liliaceum , foliis fuo- fequentibus nafcentis plante fimile. Dicotyledonés folia | fomi- (5) loc. cit. S] Js id BRÜU CTIPFICATTO feminalia duo habent, eaque á nafciture plante foliis di- verfa, ut plurimum varia. | Ea quz de ingreffu & reforptione humorum per cor- tices feminis & evolutione diximus, uberius etiam obfer- vatio confirmat. Namque vel fola maceratio Fabarum, Piforum & majorum feminum docet, quanta humorum co- pia reforbeatur , & quanta vi interioraareforptis humori- »us diftendantur , ita etiam , ut Fabae humorereforpto tur- gentes fecundum Experimentum HALESIANUM (7) pondus 184. librarum attollere poffint , vel etiam majori pondere 400. 800. vel r6oo. librarum preflz, ita tamen íe expandant, ut fpatia Inter convexitates earum re- lista impleant, &in figuram dodecáedram mutentur. Preparatonem fucci per foli feminalia evincunt pla- rima exempla recentium plantularum , que detra&tis vel per Infecta erofis foliis feminalibus pereunt. (0) Evolutionem Émbryonis in Plantam Microfcopio di- ftincte confpicimus, preeunte Cl. MALPIGHIO , GRE- WIO, LEUENHOECKIO. Diligentiffimus obfervator LEUENHOECKTUS, qui plurimas in hoc genere obfer- vationes nobis reliquit, cum aliquot grana Tritici in vafculum arená ficca plenum immififfet , fotis iis cum aqua , in calore corporis humani , progerminare vidit folia parva juxta fe mutuo jacentia & inter eas fpicam, cujus deinde tanta intra breve tempus incrementa fue- runt, ut etiam grana eam formantua diftinxerit (p). In exili femine Salicis (4) non tantum originem plante & eam partem unde radix oritur, confpexit, fed quoque intra 56. horas tale incrementum in femine oriri vidit, ut difünétiflime apparucrint radices. Adia Mir (r) abet (») Veget. Statick. p 1027 103. 220. (o) MALPIGHIUS de fem. propagat. pag. 76. (p) Arcan. Nat. p. r8. cum Icon. conf. DODART Mem. de l'Acad. Reg. des Sc. 1700. p. 187. 188. (q' AMman. N. Tdm. 1b p. 58. & feqq. (r) Conun. Epiftol p. 20. & 5006. feqq. EFRUCTT EU CAT FÓ. 3o habet in femine Fagopyri, Acetofz, Cherophylli , Ra- phani , Napi, Braflice , Sinapis , Cannabis , Cochlea- rie, Nafturtii, in Caftanea , Juglande , nuce Coccife- ra, arbore lanigera Bontii, Nuce Myriflica, in femine Nicotiane. Sepe etiam ex eodem femine non unus modo, fed etiam plures embryones emergunt , finguli ad exortum foliorum ex eorum finu: in temine Tritici in ore macerato deftruétà cuticulà per microfcopium 3. ad 7. diftincta inida plantarum cum fuis radicibus gra- no 'Triuci fexagies minora confpexit idem. LEUEN- HOECKIUS (5). In femine Secalis 4. in IHHordei gra- no 3. in avena 3. Inde non mirum ex unico Hordei grano I6. ad 30. ufque diftinétos culmos fpicis refer- tos prodiffe. Hee & tales obfervationes Cel. WOL- FIO (t) occafionem fuppeditarunt de muluplicando frumento cogitandi, varias etiam rationes , quibus id ef- ficimus, folidiffime in peculiari fuper hoc argumento , fcripto exponit. Ex hactenus expofitis clarum. eft, qua ratione plante ex femine nafcantür , muluüplicentur & propagentur. Contingit id in. plantis vel permanente. veteri ftirpe , vel eadem pereunte quotannis, peracto perfectiffimo Gene- rationis actu. Unde plante alie annue, alie perennes dicuntur. Perennes fünt, quae per Hiemem perfiftunt, ut Zrbores , « lrutices , que fimul funt gemmipare , deinde Suffrutices , quarum caulis per hiemem perfiftit, jtem erbe perennes , quce radice per hiemen perennante, quotannis ex ea novum caulem 6 "erra producunt. Z/nnue fant pla*e, qux fingulis annis é fato femine educande funt, caule & radice per hiemem pereunte. Mors haee Naturalis plantarum accidit , fi, vafis ob impe- tam bumorum obrigefcentibus , ut nec expandi nec com- primi amplius pofünt, fiftitur humorum motus & vita; vel (s) Ep. Phyfiol. p. 22r. (£) Gntbccfung ir 2irfacb von bee. tounberbabren. OermeDritg, i8 Gxtteybes. — Soli, 1725. 4. é 5 uw—cWN 6 dORUCTLFLICATfEG vel producitur ca teneritudine partium , qua calore ra- refaciente aut frigore condenfante tempeftatum , rupta vel exfuccata aut contracta vaía exercendis fuis actio- nibus imparia redduntur. Tb. XXIII. Qui ha&tenus traditis probe inflruétus ad ipfas plantas examinandas accedit , attendens in partibus l'ructificatio- nis ad Piftillum , Stamina, Calicem , Petala, Fructum, Semina: in partibus Vegetationis ad Radicem , "Trun- cum, Folia, huic facile erit in Scriptore Botanico Syfte- matico plantas fecundum fimilitudinem partium in Claffes, genera, fpecies , varietates naturales & artificiales di- fiributas exhibeitte , date plante nomen detegere , « ibi- dem vel apud citatos ibi Auctores legere , qu:e de planta hác fcire convenit, five ea fpectent ejus nomen & no- tas charaéterifücas , five loca, tempora , propagatio- nem, five ufus Oeconomicos , Diwteticos, Phylicos , Chemicos, Medicos , aut Literaria quzdam de planta, aut hiftoricas relationes, aut fiéctiones poeticas. Plura vero fuper hoc argumento refervamus Hiftorie noftre lantarum, quam lconibus Sürpium Cel. LEON H. FUCHSII majoris forma, non ita pridem ab interitu vindicatis, illaftratam paramus. . Tb. XXIF. Pauca etiam de ufu Cognitionis * ew fuperad- denda reftant. Qui expofitis praefidüs inftructus dili- gentem fe preftat in contemplandis operibus DEI in BMegno Plantarum, is non minus hic, quam 1n tota na- turi? univerfitate evidentiffimis argumentas de DEI exi- flentia & ejufdem perfeétiffimi Enüus attributis , Intel- le&u, Sapienüa , Potentia , Bonitate,, Juflitia convin- cetur. Cüm enim tot plante exiftant, & inter eas quz- vis ortum fuum habeat ex femine, quod fuam, fpeciem pro- * ERUECJIFICOUT1O.. ay propagat, recurrendum tandem erit ad tot plantarum ipecies ab initio productas, quot funt diverfe Planta- rum forme , quibus omnibus vis feminalis femina & plantas evolvendi indita fuit , fic ratione. ad primum Creatorem ducimur, inquo ratio fufüciens datur exi- Ílenue primarum Íípecierum, qualem etiam Sacre Lai- ter? (4) nobis indicant, Dum porro accedimus ad plantarum Fabricam contemplandam , quis non mirabitur iot diverfarum Vegetationis & f'ructificationis , tot mo- dis. in diverfis plantis variatarum confpirationem ad pra- parandum liquorem fingule plante & ejus para. fingule proprium , & geniture «& femini plantarum. convenien- tem ?. Quis non. ftupet ad afpeétum ultra 30000. formà difünttarum, que tamen omnes in communi plantarum charaétere & fimilitudine notarum claffis & generis con- veniunt? Dum porro attendimus ad nexum plantarum cum alis rebus quoad loca & tempora, non minora fa- pienüffimi & optümi Ends veftigia cernimus. |Vide- mus enim DEUM. cuique loco , cuique 'T'erre , proprias fuas plantas produxifle , eas precipue, qux ad Incola- rum vitam d fanitatem confervandam plurimüm con- ferebant , quamvis ad mutum neceífitudinis vinculum inter Homines firmius conüneudum edam ex diflitis lo- Kis Alimenta & Medicamenta. afferantur. Quoad "T'em- pora Plantarum , quoque notum eft, quamlibet feré Anni Tempeftatem eas producere plantas, que morbisà Tem- peftate mutatà oriundis quam proxime conveniunt. Ver herbas producit pr&cipueé antifcorbuticas. /Eítas fructus fert potiffimum. antiphlogifücos five morbis acutis in- fiammatorüs oppofitos. Autumnus aromaticas, qum au- tumnale & hiemale frigus de corpore pellunt. tum etiam eas , quz? cetatem commode ferentes in ufum adverfusHie- mis egeftatem fervantur: que omnia non minus Sapien- ti2 quam Bonitatis optimi Conditoris indicia. Preterea inaximos etiam Plante ufus habent in vitx neceffitatibus & [») GENES: T^ y, 11..15. 29 x30 FRUCTIFICATIO. & oblectamentis : ec funt , quee alimenti Grgeculentiqath cipuam partem animantibus fuppeditant, quz prefidia dant valetudinis, que cedificiorum commoditatem pre- ftant, quz infenfi frigoris incommoda pelíunt; ex iis Veftimenta, Chartas, Materiam Pigmentorum & Colo- rum, alia, paramus. Calor foci culinaris maximam par- tem iis debetur , inde Naves, Rhedas, Vehicula, Ma- chinas conftruimus. Vifus fua quoque ex plantis oblecta- menta capit varia plantarum figurà , colore , foliorum vi- riditate; odoratum & guftum delectant tot fuaves odo- res, aromata, alimenta ex radice, foliis, caule, fructu, floribus petita, potulenta ex fuccis ftillatitiis vel expref- fis. Auditum oblectat tremulus crepitantis foliofe fron- dis fonus , & Inftrumenta varia Mufica que parantur ex ligno. Domicilia prebent plante tot animantibus , ut & habitationem & viétum 1n eadem planta plurima in- veniant Infecta , quorum unum radice , alterum caule, ter- tium folis, aliud flore, fructu, calice, petalis , cortice , medulla , ligno vi&kitat; De quibus i imprimis legi meren- tur Cl. RAJUS, DERHAM, NIEUENTIIT, ROHR, de REAUMUR, aliique in hoc genere prze- claré meriti. Plantas quandoque D EUS O. M. poena- rum loco adhibet, eas tanquam caufas naturales malo- rum operum poenas conftituendo. Huc fpeétant noxe& va- m plantarum venenatarum , quamvis tamen & hz plan- e pluribus ufibus fint confpicue , dum morbis externis ed internis moderata dofi & prcweparatione pregrelfa , adhibitee medentur , aut InfeCtorum nutrimento conve- niunt. Plurima veró circa verum ufum plantarum nos ad- huc latent ,, donec Obfervatorum curá & Experimento- rum varietate in DEI T. O. M. Gloriam & utilitatem generis humani in lucem producantür. Ts UN LUN SER M INSTITUTION LIBRARIES TOLL 3 9088