Google

This is a digital copy of a book that was prcscrvod for gcncrations on library shclvcs bcforc it was carcfully scanncd by Googlc as part of a projcct

to make the world's books discoverablc onlinc.

It has survived long enough for the copyright to cxpirc and thc book to cntcr thc public domain. A public domain book is one that was never subjcct

to copyright or whose legal copyright term has expircd. Whcthcr a book is in thc public domain may vary country to country. Public domain books

are our gateways to the past, representing a wealth of history, cultuie and knowledge that's often difficult to discovcr.

Marks, notations and other maiginalia present in the original volume will appear in this flle - a reminder of this book's long journcy from thc

publishcr to a library and fmally to you.

Usage guidelines

Googlc is proud to partncr with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to thc public and wc arc mcrcly thcir custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing tliis resource, we liave taken stcps to prcvcnt abusc by commcrcial partics, including placing lcchnical rcstrictions on automatcd qucrying. Wc also ask that you:

+ Make non-commercial use ofthefiles Wc dcsigncd Googlc Book Scarch for usc by individuals, and wc rcqucst that you usc thcsc filcs for personal, non-commercial purposes.

+ Refrainfivm automated querying Do nol send aulomatcd qucrics of any sort to Googlc's systcm: If you arc conducting rcscarch on machinc translation, optical character recognition or other areas where access to a laige amount of tcxt is hclpful, plcasc contact us. Wc cncouragc thc use of public domain materials for these purposes and may be able to help.

+ Maintain attributionTht GoogXt "watermark" you see on each flle is essential for informingpcoplcabout thisprojcct and hclping thcm lind additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.

+ Keep it legal Whatcvcr your usc, rcmember that you are lesponsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just bccausc wc bclicvc a book is in thc public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other countrics. Whcthcr a book is still in copyright varies from country to country, and wc can'l offer guidance on whether any speciflc usc of any speciflc book is allowed. Please do not assume that a book's appearancc in Googlc Book Scarch mcans it can bc uscd in any manncr anywhere in the world. Copyright infringement liabili^ can be quite severe.

About Google Book Search

Googlc's mission is to organizc thc world's information and to makc it univcrsally acccssiblc and uscful. Googlc Book Scarch hclps rcadcrs discovcr thc world's books whilc hclping authors and publishcrs rcach ncw audicnccs. You can scarch through thc full icxi of ihis book on thc wcb

at|http://books.qooqle.com/|

C3I

r

II

(1

CATALOGUS

GODIGUM HAGIOGRAPHIGORUM

BIBLIOTHEC-fi REGI^

BRUXELLENSIS

C3I

CATALOGUS

CODIGUM HAGIOGRAPHIGORUM

BIBLIOTHEC^ REGI^

BRUXELLENSIS

CATALOeUS

CODICUM HAGIOGRAPfflCORUM

BIBLIOTH£CL£ RE6L£

BBUXELLENSIS

PARS I. GODIGES LATINI MEjMBRAN.EI

XOMV» II

EDIDERUST

HAGIOGRAPHI BOLLANDIANI

{AnalecL Boll. tom. V-Vm)

♦ ■•■♦

BRUXELLIS

TYPIS POLLEUNIS, CEUTERICK ET DE SMET

1889

i • i

1 T A L <» %. r >

MCO HAtHHiRAPHUORl M

BRUXKLLENSIS

PA5S I c::::ss latixi xsmf-janki

TOMXtik II

• •

H.\«ThM,liArm Hul.l.ANPlAM

• Ar>- ■ /. . :• •.;:. V-Vlll.

B K i; X K I. L I S

TYIMS ruLI.KlNIS. CKI TK1IU:K KT l»K .<.MKT

1 HKtl

CATALOGUS CODD. HAGIOGRAPHICORUM

BIBL. REGIiE BRUXELLENSIS.

CODICES MEMBRANEI. LXXXVII. Codex signatus n° 7460.

Folionim 168 (priiiter uniim in capite codicis quo verso exhibelur index), formae majoris (0", 48 X 0, 3i), coluinni.^ binis, lineis graphio plumbeo ductis, nitidissime exaratus manu scculi XIII. Tituli niinio descripti sunt et exordia singulorum capitum signata littera capitali rubra, caerulea aut viridi, sine omamentis ; at initio Vitarum ha? littcrai longe ampliores sunt et admodum eleganter delineatse, depicta? et ornatcT, singula? tamon uno colore ex tribus supra indicatis.

Pulcherrimus isle codcx cum sequcnti, cui cadem descriptio convenit, pars erat magni Passionalis, cujus hi duo codices quarUim tantum partem exhibent, vide- licet Vitassanclorum mensium Ortobris, Novcmbris et Decembris. Quibus tertius annumerandus est (n** 7402-81) qui continet Vilas Patrum cum aliis nonnullis. Per- tinebantolim ad monasterium Vallicellense, indioecosi Cameracensi;quod indica- tur in hoc primo ad calccm ultimi folii, hac nota manu seculi XIII vel XIV adscripta : Liber Saticie Marie de ValcvUis. Postea autem venit in possessioncm Balthasaris Moroti Antvcrpiensis ot inde Bollandi et Henschenii, ut notatum est in folio chartaceo in capile codicis inserto, his verbis : Hime ms. codicem permutO' iione comparavimus anno MDCXXXVII a clarissimo riro D, Balthasare Moreto : qui dlim psrtinnerat ad Ahhatiam VaUicellensem Ordinis Cisterciensis. In museo Bollandiano signatus erat P 159, {{xxvb nota adhuc in folio membraneo insiticio verso in capite codicis logitur.

1° Vita sancti Bavonis confessoris Christi, cujus festi- vitas est Kl. Octobris (fol. l'-4').

Edita in Act. SS.. ad d. 1 Oct., tom. I, p. 2"29-2X>.

2^ Libcr miraculorum ejus (foL ^''-O^).

Editus ibid., p. 293-303.

CA.TAL. BRUX. T. II. 1

337397

2 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

3® Passio sancti Piati martyris, quae est Kalendas Octo- bris (fol. 9^-120.

Edita ope hujus cod. in Act. SS., ad d. 1 Oct. tom. I, p. 22-24. — Cfr. ibid., Gomment. prsev., num. 20 (p. 11).

4® Passio sancti Leodegarii episcopi et martyris, qua^ est sexto Nonas Octobris (fol. 12'- 15').

Passio auctore Ursicino edita ex hoc cod. in Act. SS., ad d. 2 Oct., tom. I, p. 4^-490. — - Prologus in codice desideratur.

5^ Translatio ejusdem (fol. 15'- 16'').

Edita ibid., p. 47>J-481, seu num. 51-73. — In cod. finis aliquantulum contrahitur et subinde qusedam in corpore.

6® Epistola Ursini ad Ansoaldum Pictaviensem episco- pum (fol. 17').

Edita ibid., p. 485. — Ad finem subjuncta sunt nonnuUa miracula quse pcrtinent ad translationem, edita ibid., p. 481 (num. 73-76).

7® Passio duorum Ewaldorum presbiterorum, qua^ est quinto Nonas Octobris (fol. 17'- 18').

Edita in Aet. SS., ad d. 3 Oct, tom. II, pp. 205, 206. — Ad fin. in cod. adduntur nonnulla quie le^ntur apud Bedam, Hist. ecclea.^ sect. iii, cap. 3 (Migne, P. L., tom. XCV, p. 246) sciiicet a verbis : Quo tempore fratres usque ad diem clausit uUimum, nonnullis tamen vocibus in cod. omissis.

In cod. Passio incipit hocce modo :

Temporibus pristinis, Romanae praesidente sedi Sergio papa venerabili et apostolico, regnante vero glorioso Pippino rege catholico, quam multi apud Fresiam claruerunt verbi Dei seminatores. Inter quos etiam speciali praerogativa merito- rum et singulari spiritualium dote virtutum magnifice prce- pollebantegregii pontifices Hegbertus,Suitbertus, Wicbcrlus atque Willebrordus qui populis barbarico more viventibus et paganorum spurcitiis deditis fidem catholicam ct verbum salutis evangelizabant.

8® Vita beati Sanctini episcopi, cujus festum est v° Nonas Octobr. (fol. 18'- 18^).

Fragmentum epistolse Hincmari ad Garolum imperatorem, cdita> in Aci. SS., ad d- 11 Oct, tom. V, p. 586-588; scilicet num. 9-13.

9® Passio sanctae Fidis virginis et martyris Christi, quae est pridie Nonas Octobris (fol. 18"-l20").

Edita in Aet. SS.j ad d. 20 Oct., tom. VIH, p. 823-825.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N° 7460. 6

10° Passio saiictae Benetlicta? virgiiiis el martyris, quae est octavo Idus Octobris (fol. 20^-230.

Editaex hoc cod. in Act. S.% ad d. S Oct., tom. IV. p. 219-1^22.

11° Epistola Hilduiiii abbatis indigiii ad cunctos san- ctae matris Ecclesia) filios et fideles... de notitia excel- lentissimi mart>Tis Dionisii (fol. 23'-24').

Edita apud Mitnie, P. L., loiii. CVI, p. 2-2-21.

12° Passio sanctorum mai*tyrum Dionisii, Rustici et Eleutlierii (fol. 24^-330.

Edite ibid., p. t>:i-5l).

13^ De gestis Dagoberti inclyti regis atque inventione sanctorum martyrum Dionisii, Rustici et Eleutlierii (fol. 33^-350-

Editum apud Houfiuct, Hvcuiil des Hisf. drs GauhSj tom. II, p. r^SOsqq., iicilicet documeuti ibidem cdili nuiu. i-xi, numm. xvii. xviii uc prima phrasi.s num. xix (Gazoph ilaciu m-un icuique restit ueretj.

14^ Revelatio quae ostensa est sancto papae Stephano et memoria de consecratione altaris sanctorum Petri et Pauli, quod est situm ante sepulchrum sanctissimi Dioiiisii sociorumque ejus, qua) revelatio et conse- cratio facta est quinto Kalendas Augusti (fol. 35''-36').

Edita apud Suriuni ad d. 9 Oct.

15° Vita sancti Richai'ii confessoris, cujus festivitas est vii« Idus Octobris (fol. 30^-39^).

Edita in Art. SS.j ad d. 2r» April., tom. III, p. 441-447. — In cod. desideralur prolojjus.

IG*' Miracula ejusdem (fol. d9'-i&').

Edita ihid., p. 4i7-45G.

17*^ Vita sancti Gisleni confessoris, cujus festivitas est vii° Idus Octobris (fol. 46^-510-

Edita opc hu jus cod. in Anal. Boll.j tom. V, p. 2l!2 sqq.

18° Passio sancti Gereonis sociorumque, quse est sexto Idus Octobris (fol. 5r-530.

Edita ex hoc cod. in Act. SS., ad d. 10 Oct., tom. V, p. 36-40.

19*^ Vita domni Brunonis ai'chiepiscopi Coloniensis (fol. 53^-040-

Edita ope hujus cod. in Monum. Oerm., Scr. tom. IV, p. 254 sqq.; cfr. p. 253.

4 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

20*» Passio sanctorum martyrum Tharachi, Probi et Aiidronici, qui est vi'* Idus [Oclobr.] (fol. 64''-70').

Edila in Aei. SS., ad d. 11 Oct., tom. V, p. 560-581. — Sed in cod. desideratur epistola ad Iconienses, ac multse occurrunt lcctiones variantes.

21** Vita sancti Venantii abbatis, cujus festi\itas est tertio Idus Octobris (fol. 70^-710.

Vita auctore Grejjorio Turonensi, edita ibid., ad d. 13 Oct., tom. VI, p. 219-221, num. 1-7.

22^ Item pauca verba de sancto Venantio (fol. 71').

Edita ibid., p. 221, num. 8.

23** Epistola domni Gervasii Remensis archiepiscopi de vita sancti Donatiani ejusdern sedis archiepi- scopi, Balduino Flandrensium comiti dii-ecta (fol. 7r.720.

Ex parte edita ex hoc cod. in Act. SS., ad d. 14 Oct., tom.VI, pp. 497, 498, num. 39- 41. Qu» in hac editionc prastermissa sunt, hic in Appendice exhibenda duximus.

24° Sermo Gervasii archiepiscopi de beato Donatiano Remorum ai-chiepiscopo et confessore (fol. 72'-73'').

De hoc sermonc conf. ibid., p. 498, num. 41. Inc. Beatissimiim confessorem Chrisfi Donatianum Remensis metropolis cjn- stat septimumprtesulem ex8titi8se,cuju3 hodie largiente Domino solemnitatem eelebrare satagimus, ejusgue dignis laudibus sincera cordis devotione adesse studemus.

25° Tractatus de ortu et ordinc sancti Donatiani archie- piscopi. cujus festum est pridie Idus Decembris (fol. 73^-74^.

Edit. ex hoc cod. ibid., p. 498-500, num. 43-49.

26° Epistola inchti ac piissimi marchionis Arnulfi ad venerabilem praBSulem Remorum Hugonem directa (fol. 74^-750.

Edit. ibid. ex hoc cod., pp. 490, 497, num. 34-3G.

27^ Rescriptum religiosissimi archiepiscopi Hugonis ad fortissimum comitem Francorum domnum Arnul- fum (fol. 75^-750.

Edit. ibid. ex hoc cod., p. 497, num. 36-38.

28° Pauca de vita et actibus sanctissimi Donatiani prae- sulis a quodam episcopo Veronense monacho Lau- biense (fol. 75^-76^.

De hoc sennone inter opera Ratherii nulia flt mentio, ncc eum usquam edlitum

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N° 7460. O

reperimus; sed nihil continet unde gesta sancli Donatiani illustrentur. Gonstat

enim encomio quodam generali, mysticis considerationibus, prssei-tim de numero

septenario, ac piis adhortationibus.

. Inc. Septimumj gloriosa Bemorum civitas, tihi a Deo datum solemniter reeo-

lenteSf episcopum Donatianum reverentissimum, septiformem nobis adesse

qumsumus Spiritumj laudis ejus ad cumulum eumdem sacratissimum aptare

gestientes numerum, multidicis Scripturarum videlicet prxconiis comtnen-

datum,

29° De quadam muliere cascitate multata sed Dei cle- • mentia per sanctum Donatianum illuminata (fol. 76^-77^).

Edit. ex hoc cod. ibid., pp. r.03, 501-, num. 1-5.

30° Epistola cujusdam de eodem sancto (fol. ^^''-SO'').

Edita cx hoc cod. ibid., p. 41)8, num. 4i2, p. 501, num. 53 ac p. 504-508, num. 6-21. QujB autem in ea edilione prittermissa sunt, videsis infra in Appendice.

31° Item de sancto Donatiano (fol. 80^-81^).

Edit. ibid., pp. 508, 500, num. 2:2-20.

32° Item miracula sancti Donatiani Remorum archie- piscopi (fol. 81^-84^.

Edit. ibid., p. 510-513, num. 27-44.

33° Item homelia dicenda in natale sancti Donatiani archiepiscopi (fol. 84'-84'').

Haec homilia tota paroenelica est. Inc. Licet per totius orbis ecclesias conveniat omni populo christiano sanctO' rum fesia cehhrare, victorias laudare, vitam imitari, et, quia in omnem terram cxicit sonus eorum et in fines orbis terrm verha eorum^ in omni terra consona cunctorum viventium voce laudandi sint:tamen singulis in loeis propter familiaritatem cohahitationis cujuslibet illorum et propter prmsen^ tiam sanctarum reliquiarum qux in solatium illis condonata sunt hahita- toribuSy speciali quadam veneratione apud cives suos familiarius hono- rantur.

34° Item homelia unde supra (fol. 84''-86'').

Inc. Quia ad anniversarium ac sacrosanctam solemnitatem heatissimi patria Donatianiffratres dilectissimi,reUgioso devotionis studio convenistis; oppor- tunum esse arbitror, ut exhortatione nostri sermonis operum illius insignia cojnoscatis, quatinus eis cojnitis, immo ad memoriam reductis, imitahile aliquid capiatis de actione ejus sanctitatis,

35° Miraculum quoddam de sancto Donatiano (fol. 86^).

Edit. ex hoc cod. in Act. SS.y tom. cil., p. 513, num. 45.

b CATAL. CODD. IIAGIOGRAPfflC.

360 iiem aliud (fol. 86^-870-

Edit. ibid., pp. 513, 514, numm. 46, 47.

370 Passio sancti Calixti papae et martyris, quae est pridie Idus Octobris (fol. 87^-880.

Edita ibid., ad d. 14 Oct., tom. VI, p. 439-441.

38^ Vita sancti Basoli confessoris, cujus festum est Idus Octobris (fol. 88^-900-

Vita desumpta ex libro III Historise ecelesix Remensis auctorc Flodoardo, edita in Monutn, Germ,, Scr. tom. XIII, p. 449-451. — Sequcntia discriraina inter editio- nem hanc et codicem noslrum notare visum est. Vidclicet in codice,

Incipit Vita : Temporibus Sygeherti Chilperici regum Francix fuit sanctUB Domini Basolus.

Post comprehensa (tom. cit, p. 450, lin. 19) add, : EJus autem celehrior festi- vitaSf quia propter confluentiam populi famosior, celehratur idus octohris. Quo etiam die sanctissimum ejus corpus transhttum est ah Hincmaro vene- rahili liemorum archiepiscopo. In eadem vero die ipsa etiam dedicatur ecclesia in honorj^ Martini^ Christi Domini confessoris, ac sanctissimi Basoli nostri per secula j)atroni specialis.

Pro Avunculus matris mem Flawardus (p, 450 lin. 43) cod. quidam.

Pro dudum (ibid., lin. 45) cod. prseterito anno.

Ante Quando (p. 451 lin. 8) cod. Anno Dominica incarnationis nongentesimo tricesimo octavo.

Post reversus est (ibid., lin. 21) : Sunt etiam et alia nonnuUa quse de heato viro visa vel audita referuntur, quie occupato mihi ac diversistumultihus presso diu loqui non licuit. Meritis namque ejus iniervenientihns multa usque hodieclareseunt miracula uhi sacratissimum ipsins ven^ratur corpus. Et non tantum ihi^ verum uhicumque in illius veneratione sanctse hahentur ecclesix multimoda pie quterentihus conceduntur voiu, largiente Domini ac Salvatoris nostri potentia, cui est cum aterno Patre et sancio ac virifico Spiritu honor et gloria et virtus et imperium ante omnia et in omniu secula scculo- rum. Amen.

39° Vita sancti Mummolini, cujus festum est xvii° Kl. Novembris (fol. 90^-920.

Edita in Anal. Boll., tom. VI.

40° Vita sancti Galli confessoris, cujus festum est xvii° Kl. Novembris (fol. 92^-98^).

■ Concordat sajpissime ctiam verbis cum Vita auctore Wal.ifrido Strabo, edita apud Mabillonium, Act. SS. 0. S. B., Sec. II, p. 227 sqq. SeJ in cod. tnnta notavimus discrimina, ut de integro videatur edenda in Anal. BoII.

\

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. H^ 7460. 7

41° Laus sancti Galli abbatis in beatum Golumbanura rithmice (fol. 98^).

Edit. infra in Appendice.

42° Sermo legendus in natali sancti Lucae evangelistae, cujus festivitas est xv° Kalendas Novembris (foL 98^-990.

Desumptus ex homiliis S. Gregorii M. iu primos versus capitis I Ezechielis pro- phetie.

43° Passio sancti Justi pueri et martyris, quae est xv° KL Novembris (fol. 99^-1000.

Edita in Jct. SS., ad d. 18 Oct, tom. VIII, pp. 338, 339.

44° Vita sancti Amati episcopi et confessoris, cujus festivitas est xiiii° Kal. Novembris (fol. 100^-lOr).

Compendium Vitie prolixioris, de qua vide infra ad cod. 7482, 52*.

45° Vita sancti Ethbini confessoris, cujus festivitas est xiiii° Kal. Novembris (fol. 102^-1030.

Edita in Act. SS., ad d. 19 Oct., tom. VIII, pp. 487, 488.

46° Passio sanctarum undecim millium virginum, quae est xii° Kal. Novembris (fol. 103^-1070.

Edita ibid., ad d. 21 Oct., tom. IX, p. 157-1G3.

47° Vita sancti Severini episcopi, cujus festum est xi® Kl. Novembris (fol. 107^-1100.

Edita ibid,, ope hujus cod., ad d. 23 Oct., tom. X, p. 5C-o9.

48° De translatione corporis sancti Severini Coloniensis archiepiscopi (fol. IIO''-!!!').

Ilera ibid., p. G1-G3.

49° Passio sanctorum martyrum Crispini et Crispi- niani, qua3 est octavo Kalendas Novembris (fol. lir-1120.

Edita in Act. SS., ad d. 25 Oct, tom. XI, p. 535-537.

50° Passio sanctorum apostolorum Symonis et JudaB, qua) cstv° Kl. Novembris (112"-1160.

Edita apud Fahricium, Codex apocri/phus Novi Testamenti, p. 608-636, seu cap. vii-xxiii. — Sed in cod. multae occurrunt lectiones variantes, et subjunctum est additamentum quod editum est supra (tom. I, p. 95, 18') ex codice 140.

51° Vita Salvii episcopi et confessoris, cujus transitus celebratur v° Kal. Novembris (fol. 116^-1180.

Edita in Act. SS., ad d. 11 Jan., tom. I, p. 704-706.

8 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

52® Vita beati Faronis episcopi Meldensis urbis, cujus festum est v® Kal. Novembris (fol. 1 18^-1220.

Edita apud Mabillon, Act. SS. O, S. B., sec. II, p. C07-625. — Sed in cod. deside- rantur numm. 17-70, 83-101, 105, 115 et 119 cum sqq. usque ad finem. Adjecta yero est (quae non legitur apud Mabillon) historia conversionis Otcarii seu Ogerii, nt in Act. SS., ad d. 28 Oct, tom. XII, p. 6^6:22, rursus tamen in cod. initio mutila et stylo diversa.

53° Passio sancti Quintini martyris, quae est pridie Kl. Novembris (fol. 122^-1250.

Edita ope hujus cod. in Act. SS., ad d. 31 Oct, tom. XIII, p. 794-799, num. 1-18.

54° Textus miraculorum sancti Quintini martyris (fol. 125^-13r).

Edit ex hoc cod. ibid., p. 801-814.

55° Descriptio inventionis corporis sancti Quintini glo- riosissimi martyris in fundo aquae ab Eusebia ma- trona(foL13r-1320.

Edita ibid., pp. 799, 800, num. 19-24.

56° De secunda inventione ejusdem martyris ab Eligio episcopo (fol. 132^-1330.

Scilicet caput vi Vitae sancti Eligii auctore sancto Audoeno, editae apud Migne, P. L., tom. LXXXVII, p. 515-517. Cfr. etiam Act. SS., tom. cit, pp. 740, 741, num. 51-55.

57° Sermo in tumulatione sancti Quintini martyris sociorumque ejus (fol. 133'- 135^).

Editus ex hoc cod. in Act. SS., tom. cit, p. 816-819.

58° Sermo pro gratiarum actione in festivitate sancti Quinlini martyris legendus (fol. 1 Sb''' 1 3iy).

Inc. Inter otnnia,dilecti88hni, humanontm actaum studia nihil di//niusagitur, quam 81 laudibus gratiarumque actionihu8 in Dei prxconiis insistatur. Cfr. Act. SSy tom. cit, p. 777, num. 1G4-1GG.

59° Sermo in octavis sancti Quintini gloriosissimi mar- tyris Christi (fol. 130^-1370.

De hoc sermonc vid. ibid., pp. 778, 779, num. 172.

60° Sermo in elevatione gloriosissimi martyris Christi Quintini (fol. 137^-1390-

Editus apud Hemcrieum, Augusta Viromanduorum vindicata et illustrata^ Regesti p. 24-26. Cfr. Act. SS., tom. cit, pp. 750, 751, num. 86-88.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N° 7460. 9

61° Vita vel passio sancti Foillani praesulis, quae est Kal. Novembris (fol. 139^-1420.

Edita ope hujus cod. in Act. SS., ad d. 30 Oct., lom. XHI, p. 385-m

62° Passio sancti Benigni presbyteri et martyris, quae estKl. Novembris(fol. 142^-1430.

Edita ope hujus cod. ibid., tom. I Nov., p. 160-1C2.

63° Passio sancti Ca^sarii levitae et martyris, quae est Kalendas Novembris (fol. 143'- 145').

Editaibid.,p. 100-117.

64° Vita beati Maturini confessoris, cujus festum est Kl. Novembris (fol. 145^-1480.

Edita ibid., p. !2aO-2o5.

65° Vita sancti Vigoris episcopi et confessoris, cujus festivitas est Kalendas Novembris (fol. 148'-150'').

Edita ibid., p. 297-3D5.

66° Sermo quomodo vel a quo coeperit celebritas ani- marum (fol. 150^-150^.

Desumplus ex Vila S. Odilonis abbatis Cluniacensis edita in Act. SS.jHd d. IJan., tom.I,p. 71 sqq.; scilicet hujusVita3num.2^,hac addita clausula : Qm» ritns ad miiUas ecclesias transiens fidelinm defunctorum memoriam solem' nizari facit. Quisquis enjo fidelium defunctorum memoriam fecerit, easque per orationes et eleemosynas Domino nostroJesu Christo commendaverit, acci- piat partem cum iUiSjprsestante hoc et adjurante ipso qui resurgens a moriuia jam non moritur ct mors ei tiltra non (jlominabitur, qui mortuus est quidem propter pcccata nosfra et resurrexit jn'opter justificationcm nostram : ipsi laus, honor ct (jloria in secula seculorum. Amen.

67° Passio sancti Eustachii sociorumque ejus, qua3 est 1111° Nonas Novcmbris (fol. 150' -154').

Edita in Act. SS., ad d. 27 Sepl., tom. VI, p. 123-135. — In codice desideratur prologus.

68° Vita saiicti Ilubcrti episcopi et confessoris, cujus cdcbritas est iii°Nonas Novembris (fol. IS^^-l^O").

Editii ope liujus cod. in Act. SS., ad d. 3 Nov., tom. I.

09" [De translatione cjusj (fol. 1G1'-1620.

Edit. ibid.,

70'' Passio innumcrabilium martyrum, qui passi sunt 111° Nonas Novembris (fol. 16!2'-163'').

Edita ibid.

10 CATAL. CODD. HAGIOGRAPfflC.

IV Vita Adaleidae nobilissimae imperatricis (fol. 163''- 166^.

Edita ope hujus cod. in Monum, Germ.f Scr. tom. IV, p. 037-645.

720 Versus Garini clerici [in laudem ejusdem] (fol. 166^.

Editi ibid., p. 635.

73*» Vita sancti ColumbaB abbatis (fol.. 167 ^-1690-

Edita in Act, SS.^ ad d. 9 Junii, tom. II, p. 185-189. — In cod. multae occurnint lectiones variantes.

Appendix ad cod. 7460.

DE S. DONATIANO ARCHIEPISCOPO REMEXSI. (Cfr. SUpra, pag. 4, 23°.)

Po8t verbum setema (num, 39) pergit codex :

Ad has quoque peragendas divini muneris partes, quasi quoddam commonito- rium Dominus tibi tradidit conjugem sociam, domni Henrici regis germanam, sic nobilitatis titulis fulgidam, sic lilterarum disciplinis imbutam, sic honestissimis morum dotibus adomatam, ut cctcras supereminens nurus videatur tota scientia 5 virtutibusque composita. Quam exomat in eleemosynis largitas, in affabilitate benignitas, in conversatione humanitas, in abstinentia sobrietas, in vigiliis per- noctatio, in oratione devotio. Quidquid morum prudentise, doctrinae et venustatis m muliebri sexu poterit inveniri, totum illi natura parens ministratione benigna concessit, praescia illam tibi tali tantoque viro fore dicandam, quo nobilior vel pru- 40 dentior in humano genere vix queat aliquis inveniri. Numnne de egregiai quoque sobolis succcssione reticeam, qua Dominus sic tua; providit posteritati, ut habeas cui secums ea quie possidcs possidenda relinquas, omni honestate prtcditam nobi- lissimam prolem, in qua jamjam non solum moribus ct ingcnio totus exprimeris, vemm etiam prudentia et consilio quasi idem alter haberis? Quid dc diversarum 45 loquar afQuentia divitiarum, divinse providentise munere tibi daUirum, quibus jure hereditario te Dominus sic voluit essc locupletatum, ut intcr mortales hac in re hon plurimos tibi pares invenias V Quid quod tellurem paulo ante rainus culti- lem, sic soliertise turo industria fertilem reddidisti, ut natura fertiliores fertilitate superet, paticnsque culturse agricolamm votis respondeat, ac opimo sinu pomo- 20 rum sufficientiam fmgumque profundens, diversorum proventu fructuum culto- ribus suis arrideat, et ad praebendum pastum animalibus, pratis et pascuis affiuenti fecunditate turgescat? Quid quod populis bacheia dona ignoranlibus, per te Liberi illuxit notitia? Nunc nihil in regione tua usibus hominum dcessc volens, ruricolas ad producenda vineta excoluisti, ut inter eos interdum spumet vindemia, inter 25

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N*" 7i60. 11

quos vini mcntio nulla fuit. Quid de ceteris divitiis, auro videlicet et argento, pal- liis et lapidibus pretiosis et conchis? HaBc quidem et alia quaecumque sub sole nasccntia, Balduine princeps, promptissime tibi feruntur, quacumque parte terra- rum et maris tibi defluunt,et defluant ulinam longo tempore et ferantur, dum nuUi 5 mortalium possit afl*erri te melius dispergere et possidere scienti. Propter...

Sitm. 40f post dcstructam : Et beati Remigii, qui nonus sancto Donatiano in

archicpiscopatu successit, aliorumque sanctorum plurimorum partim propter

ecclesiarum vastationem, propter hoc quod laici episcopatibus praesidebant, quam

plurima deperisse miraculorum scripta. Quo etiam contigisse manifestum est

40 ut apud posteros dc nomine beati Rcmigii dubitatum sit, utrum Remedius an

Remijjius vocaretur? Nec * vero de ejusdem sancti viri nomine nobis ambiguitas • cod. Hec. esset cxempta, nisi in quodam calicc ab eo consecrato, per hos versus quos ipse composuerat, sui nominis cert;mi nobis reliquisset notitiam :

Hauriat hinc populus vitam de sanguine sacro, i 5 Inflicto ajternus quem fudit vulnere Ghristus.

Rcmigius reddit Domino sua vota sacerdos. Sanctus quoquc Joannes Chrysostomus ex propheticis monimentis multa perisse commemorat. Scd et multa alia scripta authentica in Scripturis nos legimus ami- si>sc : ut cst Liber Justorum, de quo in libris Regum legitur, et Liber Bellonim 20 Domini, cujus in libro Numeri mentio est; Carmina quoque Salomonis et dispu- taliones ejus snpientissimas dc lignorum natura herbarumque omnium, itemque jumentorum, volucrurn, reptilium etpiscium et cetera quamplurima scripta, qu» in hoc brevi opere commemorare longum est. Inter ceteras...

iTEM DE EODEM. (Gfr. supFii, pag. 5, 30>.)

?5 Posf verhiim elucidare (p. 501, num. 53) j^ergft codex :

Suscipiat ijjitur, sercnissime pater, munusculum nostrum paternitas vestra, perlegere illud non abnujit carilas vestra, confirmare digiietur, quseso, illud verax toslimonium vestrum. Ipse autem mellifluie pietatis pater de quo scribi- mus, jrloriosis interccssionihus suis vos non desinat protegere, quatinus in bono

30 pioposilo valcatis perseverare, persevcrando proficere, proficiendo illa promereri gaudia, quibus omnis mundi gloria cum decore suo el ornatu comparata est quasi arena inutilis et exii^ua. Pro me (juoque, dilcclissime pater, supcmam ne fatige- mini exorare miseiirordiam, quatiuus me virtus alma protegat, operari quod bonum est tribuat, contra Iiostiles tcnlationes defendat et in perpetua mentis ac

35 corporis castitatc custodiat. Deus autem dives in misericordia, cui omnia sunt possibilia, qui pia non respuit vota, vos sanum ac salvum custodiat, donoSpiritus sui ditet, ad supcrna cor vestrum dirigat, sanumque vos et incolumem, quod cunctis mundi j^ra^fcro diviliis, ejus pietas infinita mihi videre conferat. NuIIis enim debilitari potero adversis, dum vos sciam frui commodo sospilatis. Valete

40 in Domino.

12 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

F, 504, ante num, 6 : Regis summi sempiteraae gloriae,

In quo constat spes totius grati», Quem cum Christo atque sancto Flamine

Venerantur virtutes angelicae, Assit mihi supplicanti gratia, Recte promam ut patroni merita. Dei Mater singularis meriti, Virgo, salus atque vita seculi, Sis exoro favens huic operi.

DE SANGTO GALLO. (Cfr. supra, pag. 7, 41°.) 40

Laos sancti Galli abbatis in beatum Golumbanum rithmice.

Qare Sacerdos, cluis almo fultus decore, tuis Columbane dccus, qui redoles in orbe.

Honachorum cohortes te clarum dicunt patrem, te fortcm proceres, te vatem dixere reges. 45

Annuunt decorata tuis factis praecepta, religionis forma prcebet nitorcm sacra.

Sic virtutum decus, milcs Christi, in aevum comptus haberis, sacro pandens prsecepta dictu.

Quid tibi his dignum squatur in metallis, vel comparantur tuis seculorum gesta factis? 20

Non aureum caput Babylon aut Persarum argenteus Darius Mcdus habuit pri- scus, nec aeneus Macedo olim signavit bello, vel sepultus Salonicola Cingrus.

Nil dignum vel simile horum tuis gessere factis vel gestis SmirniBus Homerus et Mantuanus Maro.

Non Poenus Hanibal, non pernix Porus Indus, non Marius, Catulus, Scipio, Silla, 25 Graccus.

Non ferreus Caesar, Boccus Numida, Umber, Celliberus, Scyta, Hyberus et Sic- camber.

Fertilis ut cedrus, palmaque poma prsebcns Thcsaulia; aurea.

Tu gratus ut obrizum, tu Sabseorum grata ut tliurea oles virga, tu balsama 30 sudas, virga ut Engadi secta.

Tu palmes opacus manes in vite vera, tu oleum pinguc diilundis ut oliva.

Tu lenitate polles, benignitate clares, mystica rimando et tecta penetrando.

^ificasti domum petram super insertam, quse contra molem omnium rerum firma fuit condita. 35

Quam supra quis positus manet firmus in aevum.

Tumortuus vivis, dum vitam morte emis; damna tu perdis, dum carnis damna sentis.

JEiemo sociaris regi, dum reges temnis.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N^ 7461. 13

Paradisi aiiutna tu penetras, per a}vaque pacis * Iwta virentia per rura. *eod. ii:is.s<rir

Quem Dominus virtulum coronavit amator, sedibus aeternis te collocavit suis.

Ibi canis jocunda carmina voce sacra.

Jam capi» tu thesauros quos dudum recondidisti, commercio quos pio conimu- tastiinseculo.

Ghororf angelorum cernis et prophetarum, martyrum candidatus catervis et justorum permixtus.

Luce fulva his chirus, duce Christo, receptus in castris.

Hoste .sica perempto, Dominum invenisti quem hic Jesum quaesisti.

Qui tropha^um de mundo sic reddit triumphanti.

Graderis per viam quam olim pneparasti, qua» ducit ad jeteraa gaudia para- disi.

Tu mmiduru sprovisti ut Messiam haberes : cum quo mancs per jeva sinejine tulura.

Gloria Trinitati semper canenda : virtus pr«sentia, priuterita et omuia futura gubernans.

LXXXVm. Codex signatus n» 7461.

Foliorum 'i(>) : qua? quidem primitus nullis numeris notata erant; sed a Bollan- dianis non solum folia, verum et pajjina; numeris suis si^jnatae sunt, ita tamen ut post paj^rinam 191) rursus nolatus sit numerus 100, et deinceps pergatseries nume- rorum usque ad pagiuam 'M± Qui igitur omnes uno centenario numero augendi sunt. Codex iu luuseo Bollandiano signalus erat P 160. Quoad cetera, ei convenit descriptio codicirj su[)eiioris 74(K), eliam «luod ad notas adjectas pertinet,

1° Vila sancti Winiioci confessoris, cujus fcstum est vii^' Idus Novembris (p. 1-9).

Edita apud Mabillon, Acf. SS. 0. S. B., sec. III, part. I, p. 303-314. In cod. non reperitur (it/ualot/ia S. innnoct edit. ibid., p. 302.

2° Liber miraculorum sancti Winnoci (p. 9-22).

Liber auclore Drogone, monacho Bergensi, editus ibid., p. 315-327. Sed qua;dam a Mabillonio omissa sunt ; sic in cod. reperiuntur miracula, quorum titulos tantum exscripsit Mabillonius.

3° Vita sancti Leonai-di confessoris, cujus festum est viii^ Idus Novembris (p. 22-29).

Edita apud Arbcnot, Vie de S. Lconard, solitaire en Limousin (Paris, 1863), p. 277-289. — In cod. post Vitam leguntur miracula apud eumdem edita

14 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

p. 280-292 (§ 1-3), et miraculum ibid., gallice narraluin, p. 56, cap. ii, latine vero apud Surium ad d. 6 Novembris, cap. ix.

4** Vita saiicti Willebrordi ai'cliiepiscopi et confessoris, cujus festivitas est vii° Idus Novernbris (p. 29-39).

Vila auctore Alcuino, edita apud Mabillon, Aci. SS. 0. S. B., Scc. III, parl. I, p. r»03-G16. — In cod. prologus desideratur.

5° Passio sanctorum quatuor coronatorum, qua? est VI Idus Novembris (p. 39-44).

Edita apud Mombritium, tom. I.

6° Passio sancti Theodori martyris, quae est v'' Idus Novembris (p. 44-48).

Edita apud Mombritiura. tom. II. — Sed in cod. occurrunt multa? variantes lectiones.

V Passio sancti Menna^ martyris, qu» est iir Idus Novembris (p. 48-52).

Edita apud Mombritium, tom. I.

8° Vita sancti Cuniberti episcopi et confessoris, cujus festum est ii° Idus Novembris (p. 52-55).

Editus apud Surium ad d. 12 Nov.

9° Passio sancti Livini episcopi et martyris, qua? est ii^ Idus Novembris (p. 55-G7).

Passio auclore Bonifacio edita apud Mijjne, P. L., tom. LXXXVII, p. 327-344.

lO^ Vita sancti Brictii episcopi et confessoris, cujus festum est Idus Noveml)ris Q^p. 67, 08).

Edita apud Surium ad d. 13 Nov.

11° Passio sanctae Maxelendis \irginis et martyris, quae est Idus Novembris (p. 68-76).

Passio stylo divei-sa ab ea quoe edita est in Act. SS. Belffii, lom. III, p. 58() sqq. — Vid. Append.

12° Vita sancti Machuti episcopi et confessoris, cujus festum est xvii° Kl. Decembris (p. 76-82).

Edita apud Mabillon, Act. SS. 0. S. B.y sec. I, p. 217-221.

13'' Vita sancti Aniani episcopi et confessoris, cujus festum est xv° Kl. Decembris (p. 82-86).

Edita apud. Theiner, Sai7tt-Ai(/}iati, ou le siege d*OrUans, p. 27-33. — Post Vitam annectuntur ex sennone de Adventu S. Aniani ibid. edit. (p. 34 sqq.) num. 1-G.

BIBL. REG. BRUXELL. — GOD. N<* 7461. 15

14° Vita saricti Momboli abbatis, cujus festum est xiiiio Kl. Decembris (p. 86-90).

Edita in Anal. BoU., tom. V.

15** Vila sancti Columbani abbatis, cujus celebritas est ix° Kl. Decembris (p. 90-134).

Sub hac rubrica veniunt in cod. : l^ Vita sancti Columbani auctore Jona, edita apud Migne, P. L., tom. LXXX VII, p. 101 1-1046 ; 2«» Vita sancti Attal», secundi abba- tis Bobiensii?, edila ibid., p. 1055-10C2; 3° Vita sanctae Burgundoforj», abbatissse Eboriacensis, edita ibid., p. 1069-1084; 4* Vita sancti Bertulfi, tertii abbatis Bobien- sis, edita ibid., p. 1061-1070. — In cod. sub fin. plures occurrunt lectiones variantes.

1 6° Passio sanctoe Cseciliaj virginis et martyris, quae est x^ Kl. Decembris (p. 134-140).

Pars prior Passionis edita? apud Mombritium, tom. I.

17^ Passio sanctoi'um Thyburtii, Valeriani et Maximi (p. 140-145).

Altera pars Passionis sanct^e Cxcilise editae apud Mombritium, tom. I.

18" Passio sancti Clementis papaB et martyris, quae est ix^ Kl. Decembris (p. 145-150).

Edita apud Mombritium, tom. I. — Sed in cod. multae sunt variantes lectiones, ac omissus est prologus ille qui apud Mombritium prseponitur narrationi prioris miraculi.

19" Vita sancti Trudonis confessoris, cujus festum est ix^ Kl. Decembris(p. 150-161).

Vita auctore Donato, edita ope hujus cod. in Act, SS. Belgii, tom. V, p. 23-49. Cfr. p. 2o, annot. a.

20° Passio sanctse Caterinse virginis et martyris, quae est vii^ Kl. Decembris (p. 161-183).

De hac Passione actum est in Anal. BolL, lom, I, p. 502, 69«.

21" Passio sancti Petri episcopi Alexandriae, quae est septimo Kl. Decembris (p. 183-184).

Desumpta ex Martyrologio Adonis ad d. 25 Nov.

22'' Vila sancti Maximi, Regensis episcopi, cujus festum estv" Kl. Decembris (p. 184-192).

Vila auctore Dinamio, edita apud Surium ad d. 27 Nov., sed stylo mutalo; el dein secunduni Surianum textum apud Vincentium Barrali in Chronologia Saneto- rum et alionttu virorum illustrium ac ahhatum aacr» inaulm Lerinensia (Lug- duni 1G13), p. VIO sqq.

16 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

23^ Senno in festivitate ejusdem (p. 192-196).

Sermo auctore Fausto, editus apud Surium ad d. 27 Nov.

24** Passio sancti Saturnini martyris, quce est tertio Kal. Decembris (pp. 196, 197).

Desumpta ex Passione sancti Marcelli papip, edila in Act. SS., ad. d. 16 Jan., tom. II, p. 5 sqq.; scilicet ex num. 1-9, omissis iis quo; ad beatum martyrem Satur- ninum non pertinent

25** Passio sancti Andrese apostoli, qua) est ii** Kal. Decembris (p. 197-101 [perpera^n sicpro 201]).

Epistola Ecclesise Achaise secundum lectionem editam apud Mombritium, tom. I. — Finis tamen convenit cum leclione Fabriciana (Codex apocnjphus Novi Testamentij parte ii, pp. 514, 515).

26"* Miracula sancti Andrea? apostoli (p. 101-118).

Lectio cod. cum ea convenit de qua actum in Ajtal. BoU., tom. III, p. 186, 1».

27° Vita sancti Eligii Noviomensis episcopi et confes- soris, cujus festivitas est Kl. Decembris (p. 118-155).

Vita auctore sanclo Audoeno, edila apud Migne, P. L., tom. LXXXVII, p. 480- 592. — In cod. passim multa sunt omissa.

28** Passio sanctorum martyrum Crisanti et Darice, quae est Kal. Decembris (p. 155-163).

Edita in Act. SS., ad d. 25 Oct., tom. XI, p. 469-484). — Prologus in codice desi- deratur.

29** Vita sancti Nicholai archiepiscopi, cujus festum est VIII'' Idus Decembris (p. 164-177).

Edita apud Carminium Falconium, p. 112 sqq. — !n cod. pro num, xvii^»* et sqq. legitur alter num. xiv ibid. editusp. 126 ; deinde numm. xii et xiii referuntur ex lectione Mombritiana (Vid. Anal. BoU., tom. III, p. 184, 33®).

30"* Transitus ejusdem cum miracuUs (p. 177-179).

Editus ibid., p. 122-124, scilicet numm. xviibis^ xviii.

31« Miracula ejusdem (p. 179-192).

Videlicet a) Miracula duo edita apud Carminium Falconium, tom. cit., pp. 124, scilicet numm. xix, xx; b) miraculaduo edita in Anal. BoU., iom. II, p. 151-156; c) roiraculum editum supra, tom. I, pp. 315, 31G, (num. 1) ; d) miraculum ut pluri- mum conveniens cum miraculo edilo supra, tom. I, p. 257 sqq., in Append. tamen hic rursus statim edendum; e) duo miracula edita in Anal. BoU., tom. IV, pp. 191, 192 (num. 43-45); f) miraculum de quo actum est ibid., tora. III, p. 184, 35»; g) roiraculum edit. supra, tom. I, p. 257-2G1 ; h) miraculum edilum apud Garmi- nium Falconium, p. 124-126 (numm. xxi, xxii), addita clausula ibid. edita num. xt, p. 126.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N** 7461. 17

32° Translalio corporis sancti Nicholai MirreaB civitatis archiopiscopi, edita a Nicheforo sanctae Barrensis ecclesiio diacono (p. 192-214).

F]dit;i in Aiial. BoU.y tom. IV, p. 169-192. — Sed pro num. 4345 leg^ntur incod. rairacula edita supra, tom. I, p. 323-326.

33" Vita sancti Nicetii Treverensis episcopi, edita a Gregorio Turonorum episcopo, cujus festum est Nonas Decembris (p. 214-219).

Edita apud Migne, P. L., tom. LXXI, p. 1077-lOSif. — In fine addita est altera pars c.ip. xciv libri De gloria confessoi-um, edit. ibid., p. 898; scilicet ab bis verbis: Nam ibi ciiuctontm catense franguntur.

34" Passio sancti Sabini episcopi et martyris, quaB est VII'' Idus Decembris (p. 219-222).

Edita apud Steplianum Baluzium, Miscellanea (ed. J. D. Mansi), tom. I, p. 12-14.

35" Vita sanctorum confessorum, Eucharii, Valerii et Materni, quorum festum est vi'' Idus Decembris (p. 222-230).

Edila in Ad. SS., ad d. 29 Jan., tom. II, p. 918-92^2.

3G" Passio sancta^ Leochadias virginis et martyris, quae est V" Idus Decembris (pp. 230, 231).

Edita apud Floiez, Espaila Sagrada, tom. VI, p. 315-317.

37"* Passio sancta^ Eulaliap virginis et martyris, quae est uir Idus Decembris (p. 231-233).

Edila supra, tom. I, p. 261-203. — Secundum lectionem codicis beala martyr

nala erat annos ycxdecim.

38" Passio sanctorum Fusciani, Victorici et Gentiani mariyrum, quae est iii° Idus Decembris (p. 233-238).

Edita ajiud Sulmon, Actes inMits des saints martyrs Fuscienj Victoric ei Gen" tien (Amiens, 1801 ), p. 15-35. — (Ifr. etiam Act. SS. Belgii, tom. I, p. 1615.

39" Vila sancti Walarici abbatis, cujus festivitas est ii» Idus Decembris (238-250).

Edita in Act. SS., ad d. 1 Aprilis, tom. I, p. 16-23.

39*' Vila saiicti Judoclii confessoris, cujus festivitas est Idus Decembris (p. 250-255).

Edita apud iMabillon, Act. SS. 0. S. B., Sec. II, p. 566-571.

40" Vita sancti Autberti Cameracensis episcopi, cujus festum esl Idus Decembris (p. 255-271).

Vita auctore Fulberto, edita ex boccod, in Act. SS, BeJgii, tom. III, p. 538-564.

CATAL. BRUX. T. II. 2

18 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

41<» Passio sanctae Lucise virginis et martyris, qua) est Idus Decembris (p. 272-274).

Edita apud Surium, ad d. 13 Decembris.

42** Passio sancti Nichasii episcopi et martyriS; quse est xix<> Kl. Januaru (p. 274-281).

Eadem Passio cum ea quas legitur in codice Leodiensi 58, 56<*. Vid. AnaL BoU., lom. V.

43° Vita sancti Folquiui Tarvennensis episcopi, cujus festum est xix^ Kl. Januarii (p. 281-287).

Vita auctore Folcuino abbate Laubiensi, edita apud Mabillon, AcL SS, 0, S. B., sec. rV, part. i, p. 624-629. — Inter finem num. 4 et inilium num. 5 quaedam in cod. leguntur quae omisit editor. Vide Append.

44° Passio sanctse BarbaraB virginis et martyris, quae est xviiio Kl. Januarii (p. 287-290).

Edita apud Zaccaria, Dissertationes latinse, tom. I, p. 137-143. — Sed in cod. occurrunt multae lectiones Tariantes.

45° Passio sancti Thomae apostoli, qusB est xii° K3. Januarii (p. 290-300).

Edita apud Mombritium, tom. II.

46° Expositio officinarum aulas regiaB (p. 300).

Edita supra, tom. I, pp. ^2, 253. — Sed 5<» pro Zetas hoc est sedes hiemaleSy cod. Zetaa hiemalea hoc est sedes ; 9» pro varise exercentur artes maxime^ cod. : exercen- tur varietates et maxime in.„

47° Narratio domni Odilonis, Cluniacensis abbatis, de quodam miraculo sancti Thomse apostoli (p. 300-301).

Quum in hac epistola referatur prodigium quod magnam similitudinem habet cum miraculo edito supra, tom. I, p. 132-134, ipsam in Append. cdemus.

48° Passio sanctae Victoriae virginis et martyris, quae est x° Kalendas Januarii (pp. 301, 302).

Desumpta ex Martyrologio Adonis ad d. 23 Dec.

49° Passio sanctse Anastasias, quae est viu° Kl. Januarii (p. 302-312).

Priorpars hujus Passionis legitur apud Mombritium, tom. I, in Passione sancti Chrysogoni, scilicet ab initio usque ad haec verba : Transivit ad Dominum (p. 3, col. 2, lin. 16 a fin.); posterior vero in Bihliotheca Casinensi tom. II, Florilegii p. 179-184. — Inter utramque partem haec in cod. leguntur : Proficiscente igitur DioeUtiano ad Maeedoniam, omnes christiani qui in vinculis erant simnl a custo- dibus ducti sunt. Inter quos erant simul Agape^ Cliyona et Hyrene. Igitur cum suggestum fuisset imperatori de his qui habebantur in claustris, jussit prmidem

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N** 7464. 19

Dulcithim diversis tormentorum generihua agere universos gui sarrificare noluis- sent;eos autem qui consensissenfy diviiiis et honorihus suUimare constituit, Verum quia longum est multorum Dei martyrum gesta conscrihere et gvas et quanta per- tulerint pro Christi nomine^ ad gloriosam passionem sanctas Anastasiat articulum revocemus.

Appendix ad cod. 7461.

OE SANCTA MAXELLENDE VIRG. ET MART. (Cfr. SUpFQ, pag. 14, ll^)

Incipit prologus in passione sanctSD Maxelendis.

1. Multas esse delectationes in conservanda lege Dei et in considerandis ope- ribus ojus, norunt quique fidcles, ad hoc ipsum in sancta ecclesia pervigili mente vacanles. Deleclat enim toto corde Deum exquirere, delectat laudes Dei corde et

5 ore resonare. Psalmus quoque suaviter decantatus delectat auditum, fratema vero blandaque animonitio cujuslibet timentis Deum animum delectat Unde et nos niultis sacrarum Scripturarum divinsB auctoritatis tam veteris quam novi Testamenli documenlis ammonemur, ut in via mandatorum Dei quam currimus, quantoscumque valemus, hos verbis exhortando, illos exemplis trabendo, con-

40 sortes itineris nostri habere satagamus, ut qui jam vocem Dei audit, proximo suo dicat : Veni, Quotquot enim ad vitam monitis suis socios quis perducere conten- derit, tot sine dubio a summo judice prsemia se percipere gaudebit. Nam in hoc non solum sanctorum doctorum scriptis, sed etiam juxta praedicantis vocem Sal- vatoris, in hoc, inquam, summam salutis nostrae constare non dubitamus, si prae-

4 ^ missa fide qua Deum dibgimus, etiam circa proximum virtutem perfeclaa dilectionis diligenter exequamur. Quod tunc recte agitur, cum non solum corpori fratris neces- sitatcm patientis compatientes necessaria subministramus, verum etiam animae ejus aliquo delicto Linguenti verba vitae et consolationis adhibemus. Plus est ani- mas in aetcrnum victuras verbo salutis recreare, quam moriturorum corpora

20 quibusdam alimentis relevare.

2. Qua de re ego commonitus, dum ad describendam vitam et passionem beatjij Maxelcndis animum applicarem, haec mihi praecipue causa extitit, ut el mentes audientium ad sectanda praedictae virginisetservorum Dei vestigia devote provocarem, et reverentiae ipsius virginis non deesset aliquid vel parum obsequii

25 mei. Legat ergo, cui placuerit, noveritque me huic operi de meo sensu nihil appo- suisse, sed secundum quod de his antiquitus scriptum repperi, ea quae subjecto opere continentur, non iicte sed veraci stylo conscripsisse. Szplicit prologos.

20 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

Aliud argumentum.

3. Coelica multimodis quam curia concinit odis, Nos nimis indignos repuiamus ad illius hymnos.

Ei tamen Omnipotens hominum non spernithonorem,

Cum paieat nostrum sihi nil conferre favorem. 5

Sed nohis crescit meritum laudando beaios,

Quos jam coplesti cognovimus arce locatos.

In Maxelendis sic laude siudere volentes,

Proficimus nobis ejus meritum recolenies.

Haec comes est ilHs, duplici quae sorie beaife iO

Mariyrii palmam decorant quoque virginiiaie.

Despiciens sponsum, ciio quem novii moriiurura,

Huic se devovii qucm fine prohai cariiurum.

Se prfpcedenlem gaudens comitetur ut Agnum,

Ut nimium iardum vocai in sua voia iyrannum. 45

Quod prius ahsiulcrai, lumen resiaurai iniquo,

Munera dans hosii, quse debereniur amico.

Servai mandaium quod dilaiaiur in hosiem :

Diligai ui naiuram, cum iamen oderii hosiem.

Incipit passio sanctse Maxelendis virgrinis et martyris, <o

qu8D est Idus Novembris.

4. Dum inier mundanas hujus nosirae peregrinaiionis multiplicesque icrumnas, corruptibilis sarcina carnis admodum gravaii consisiamus, morialis viiae cursum sine admixiione peccaii, ui sancius aposiolus ait, nequaquam iransigere valemus. Sed tamen ad quotidiana nosirse salvaiionis incremenia htec eiiam divinae conso- 25 lationis collaia sunt nobis beneficia, ut, sanciorum ei sanciarum martyrum inier- cessionihus nos aiteniius commendantes, corum sufTragia adipisci nitamur ; qua- tinus precum nostrarum improbitate faiigati, accedenies Domino, dicani : Dhnitte. €08, guia clamafit post no8. QusipTO^ier dignam sacraiissimse virginis Maxelendis memoriam, ejusque insignem hodierna solemniiaie recolendam passionem tam 30 cordis quam corporis auribus percipienies, laniae marlyris diei fesio celebri devo- tione riie congratulamur.

6. Primo iiaque inlaudem ipsius Redempioris, qui eam sibi sponsam et ele- ctam vocavit, ei cujus animse speciem concupivit, os asperiamus, ejusque nomini cujus gratia talis ac tania effici meruit, dare gloriam studeamus pro modulo 35 nostnc possihiliiatis. Divinre namque viriuiis operationem incommuiabili provi- deniia certa lege cuncla regeniem ei, ui foriia quaeque di.spereant, infirma mundi eligentem illa columba, illa formosa, cujus nardus odorem suum dedii in omni ierra, illa sui sponsi morie redempia Ecclcsia vere mirabilem in sanclis suis ex psalmisise de die in diem collaudat ammonitione. Nam et eos digne mirificans, 40

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N° 7461. 21

gratuito munere eis prsestitit per martyrii victoriam de hoste humani generis mirahiliter triumphare. In qua re ejus magnificentia et virtus eo magis admiranda etpnedicanda monstratur, quod non solum viris, id est sanctis apostolis, marty- ribus vel confessorihus, verum etiam in sexu fragili, teneris feminis et virginihus, 5 virtutem et fortitudinem tantam contulerit, ut quanto illata a perfidis graviora pcenarura genera perpessae sint, tanto, non solum invicte verum etiam vultu et animo alacri tormenta deridentes, ipsis devictis, christianac iidei persecutorihus plus confusionis et horroris intulerint. Ex quarum numero vel consortio heatam hanc, cujus hodie natalitia celehramus, quasi inventam novissimis temporihus 40 pretiosam margaritam, ad medium proferimus, et quomodo ah ineunte aetate satis Deo devota, prius quidem a carnalibus desideriis mortua in mente, postea pro Domino mori voluerit in corpore, sermone licet irapari dignitati ejus, pandere conaraur.

6. Igitur quo tempore heatus Vindicianus, a sancto Vedasto octavus, Camera-

45 censis seu xXtrehatensis ecclesiu; sedi pra?sidehat, hajc sancta in Gameracensi pro- vincia inclitis admodum parentibus, tam nohilitate generis quam religiosaj vitae meritis, prout secularia negotia permittehant, pollenlibus, patre quidcra Hunlino, matre vero Amaltrude feliciter progenita, felicius cxinde perenni fonte sacri baptismatis rcnata, nomen adepta est Maxelendis.

?0 7. Quse cum diligenti cura parentum ac solerliore nutricum seu ancillarum provisione educata, ah infantia in provectiorem adolescentia? transisset a^tatem, non illico, ut assolet illa facilis aetas puellamra, vanis earura conventiculis vel coUoquiis immisceri nec luhricis morihus secularium feminaruni voluit iraplicari : sed totis prspcordiorura medullis timori Domini mancipata, quantum juventus

25 ipsa patiehatur, evangelica pra?cepta in sccreto pectoris araplectehatur. De cujus prohahilis vitaB exercitatione, inter cetera virtutura raerita, hochurailitatis insigne gerehat quod studio vel fluxu pretiosarura vestiura nulloraodo vacare volebat. A quarum appetitu pastor Ecclesiae in cpistola sua mulieres compescere curavit : omantes se, inquiens, non in tortis crinibus et auro vel raargaritis vel veste pre-

30 tiosa. Cetera vero raulierura ornamenta, scilicet lorques in collo, monilia in pectore vel discriminalia et pallia sive alia multiplicia quihus ornatae vel super- bientes filiae Syon extento collo incedchant, illa oranino velut nihiluni respuebat, quia illnm majorem pulchritudinera cordis sui arahiehat, ut ei cui se devoverat per omnia placere posset.

35 8. Porro quod nuUum dorainiuin in dorao paterna supra farailiara cxercuerit, qaod eleemosynas pauperibus henigna largaque manu disperserit, quod crehris orationibus et jejuniis ceterisve bonarum virtutum exerciliis decenter vacaverit, Donnecesse est verbis vel scriptis multa prosequi : cura cunctis recte sapienlibus llquido constet jam Spiritum sanctura cor raundura in ea creasse et Dei sapientiam

40 animam ejus sedem sibi misericordiler effecisse, quara postraodum sic in flne gloria raartyrii voluerit decorare.

9. His supradictis et aliis quamplurihus pise actionis increraentis sacra vir- gine ad laudem conditoris sui viriliter insistente, ad haec serpens invidus, qui

22 CATAL. CODD. HAGIOGRAPfflC.

quamlibet virtutcm in initio« vel si non possit, in medio, aut tandem insidians calcaneo, id est in iine, conatur obruere, multa contra propositum Tirginis de con- servanda castitate argumenta nequitiae praetendens, quorumdam animos in ejus concupiscentiam molitur accendere.

10. Nam cum longius in tota vicinia vel etiam in remotis partibus tam illustris 5 puellae fama percrebresceret, tunc plures, tam dignitate generis quam rerum opi- bus pracpotentes, eam sibi sponsam concedi a patre summopere postulabant, et tale conjugium adipisci certatim insistebant. Ille vero, quia liliaB hiec molcsta fore credebat, quaerentium repetitiones per singulos dics differcbat. Inter quos miles quidam diri nominis, Harduinus, quanto valcntior cetcris, tanto magis fiducialius 40 in assequendo quod affectabat, apud Hunlinum promissis ct precibus instabat. Nec prius acoeptis destitilquam quod pelebat impetravit; et sic, statuta die spon- saliorum, gaudens abscessil. His ita ignorante puella patratis, post dies aliquot parentes eam aIlor{uentes obnixe sciscitari coeperunt, si tali marito copulari vellet cui eam desponsarc parabant. Dein suasoiia coUoquia miscentes, multa ei pro- 45 ponunt, formam viri egregiam, honoris, potentia?, divitiarura aliarumque rerum opulentiam, asserentes etiam ulruinque eam posse salubriter implere : scilicet et caste conjugio vacare, et famulatui Dci tipte descrvire ; sicut ab initio, antiqua aetate, mulieres sanctae et conjugatae Deo probantur placuisse.

11. Ad liaec virgo in cujus animo jam hiec et terrena cuncta viluerant, respon- 20 sionis suae accipit inducias, ut, in crastinum responsura satisque super his quae audierat anxia, eo noctis spatio meditationi simul et orationi insistens, subven- tionem sibi a Domino imploraret. Cujus deprecatio haec specialis erat, ne unquam ille cui se totam devoverat, castitatem suam corrumpi pateretur, sed magis virtu- tem in corde, et sermonem rectum et bcne sonantem in os ejus immitterel, quati- 25

* cod. prffi- nus pra?munita * consilio gemina; protectionis et insurgentes in se viriliter revin- munitam. ceret et arccm virginilatis inconcussam valeret obtinere.

12. Postquam ergo bujusinodi precibus et vigiliis noctein illam peue inso- mnem ducens, clauso ostio cubiculi sui, Patrem suum diutius oravit, poslremo evangelica scntentia, Qui amat patrem suum aut matrem plus guam me non est me 3o dignus^ et item, Omnia qui reliquerit domum aut patrem aut matrem^ aliisque Dominici sermonis oraculis roborata, sed et angelica, ut fertur, visione exhilarata, competens a Deo suo in Iribulatione sua meruit percipcre solatium.

13. Ut vero dies terris est redditus, diluculo parentes petit. Goram astans, initium loquendi ab eis sustinebat Tandem pater : Hora eat, inquit, o filia, qua te 35 nobis responauram spopondisti. Quid ergo de aermone nostro tecum tractaveris, audire aoUiciti dettideramus. Tunc illa nihil ha?sitans, quia " Justus ut leo conii- dit, , eis aliler opinantibus, occulta cordis sui his verbis panderc coepit : Dignum quidem est, Carinsimi progenitoreSy et me et omnes legis Dei sequaces parentibua 8uis oheditionem et debifi honoris exhibere subjectionem. Sed^ si ipsi forte aliquid 4.0 sinistrum vim Dei aliquando persuadere voluerint, nequaquam eis in hoc, sed multo magis vero regi, patri spirituum, incunctanter est obtemperandum. Quapro- pter, quia consilia vestra longe a salute mea distare perpendo, certius noveritis, me

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N® 7461. 23

nuUafenus facturam quod hortamini, quia ab infantia mea virginitatia mem munus Deo eonseeram, et nuptiarum copula vel terrenis illecehris corpus meum implicari nullo modOf sed, aicutjam olim devoveram uni viro, Deo sponso, virginem el castam exhibere disposui. Qum cum ita aint, tu o pater, proinde cavere debueras, ne de me 6 vUi hominum aliquam pactionem, me nescia, faceres : prmsertim cum in ea xtate jam profecerim, ut quod mihi sit inutile amodo discernere possim, Sic elTata virgo addidit etiam hsec : Quod autem utrumque me, conjugio scilicet et mandatis Dei, deservire opposuistis, absit a me ut quidquam tale agam, cum nimis absurdum poa- bU tideri, si amori prioris sponsi Redemptoris mei aliquem mortcdem homuncio-

40 nemf quamvis potentem^ superinducam. Ut ergo finem sermonis pariter audiati%, pro certo noveritis : quod a justo proposito et sancto mandato, me gratia Dei juvante, numquam deviabo : sed ancilla Christi castimonim dedita usque in finem perseverabo.

14. Hsec dicens sancta virgo Dei puella nec quod licebat appetivit, nec quod

45 cogebatur consensit ; sed parentum suorum contrarios conatus superavit. Iratus est pater, fortassis ploravit mater : non curavit illa, cui ante oculos versabatur * Speciosus forma prse filiis hominum. , Talia invicem eis prosequentibus, immo disceptantibus, non sine aliqua perturbatione discessum est.

16. Jamque dies aderat, quam de desponsanda virgine patrem ejus et Hardui-

tO num supra dictum est constituisse. Qui supra modum ambiens connubio puellae perfnii, coUecta affinium suorum et amicorum ingenti caterva, ad locum statutum devenire festinat. At vero Hunlinus multis interim circumseptus angustiis. quod scilicet hinc filiam suam cuncta quae ei de nuptiis hortabantur, obstinatius respuentem videbat, illinc formidans non in prosperum sibi cedere si reus men-

25 dacii et contemptor potentissimi viri iram ejus incurreret, assumptam virginem, nimis reluctantem magis quam si traheretur ad carcerem, ad praefatum locum secum deducit. Ubi cum de more ea quae hujusmodi desponsationi conveniunt agerentur, quid virgo renitendo fecerit quidve contradicendo dixerit haud facile est verbis exprimere. Jam enim sui quodammodo praesaga martyrii, in hasc verba

30 coram cunctis intrcpida voce prorupit : Video, inquit, et satis ammiror vos omne^ qui adversus pueUulam unam convenistiSj laborem cassum assumere et inania tra- ctare consilia ac superfiua miscere colloquia,nullumprorsus umquam effectum habi- tura, sedfortassis inperniciem alicitjus nocitura. Certissime enim quod agere niti- mini, quasi inane reputandum est : quod me nolentem et invitam tali marito tradere

35 lahoratis, quij etiam si imminentem cervici mem minaci dextera gladium amputando capiti imposuerit, gratia ejus protegente cui sponso me tota devotione commisi^ num- quam me uxorem habebit.

16. Hac oratione habita, tamen desponsata virgine conventus ille solvitur et ad propria quique revertuntur. Ex his elapsa virgo et de laqueo venantium erepta 40 ad domum patemam regreditur ; multoque ampUus quam solita erat, operibus sanctis jam in palam insistere coepit. Et sicut electa grana seminum vel quaelibet quando teruntur aromata, ex contritione majorem de se fragrantiam * emittunt, sic * cod. ipsa quanto graviorem persecutorum castitatis suae pressuram tolerabat. tanto ^''^Sl^.ntiam,

24 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

magis magisque aogere studait vires aniini virtalum incremeutis. Et ut evangelico parnmper uti liceat exemplo, salva reverentia sororum Deo dilectarum quae cor- pori Christi specialiter ministrare meruerunt, hsec in jejuniis, vigiliis, obsecratio- nibus et camis maceratione cum Maria secus pedes Domini residens contempiativa quiete verba oris ejus audiebat; in eleemosynis vero, in pauperibus recreandis, in 5 visitandis infirmis ceterisque misericordise operibus cum Martha activa sollicitudi- ne frequens Christi ministerium exercere satagebat, tanto utique ardentius quanto 96 in proximo triumphum martyrii adepturam divina inspiratione sentiebat.

17. Cum autem misericors Deus labores ejus et certamina finiri et eam in domo Patris sui per coronam passionis mansione perpetua disponeret suhlimari, 10 contigit progenitores ejus, a quodam amicorum suorum« ut moris est secularium, invitatos,ad paratum certa die convivium cum familia sua perrexisse, et eam solam cum sola nutricc domi remansisse. Quid vero causae extiterit quod vocata cum parentibus non abierit, patet ratio : ne scilicet mors, quae secus delectationem posita cst, per fcnestras simplicis columba^, id est oculos virginis, intraret. Noverat 15 enim in talibus conviviorum conventibus multa inhonesta et turpia motibus cor- porum etlusibus aclitari, et lasciva histrionum cantica atque nociva versari collo- quia, quibus non tantum mores bonos, sed et quinque sensuum coiporis diligentiam corrumpi perfacile est. Quin etiaro meminerat temulentos convivas non solum multa criminalia, sed etiam efTusionem sanguinis saepius perpetrasse, 20 et crudclcm fcram, puellam male saltantem, sceleratum adulteri regis convivium justo sanguini miscuisse. Ho^c secum virgo retractans et ut profana dcvitans, in tecto suo solitaria residebatet in cubilisuo quse I)ci sunt meditabatur.

18. Quo Harduinus comperto, gavisus admodum se tempus invenisse cxplendoe cupiditatis suoe opportunum, assumptis satellitibus multis, eo pervolat : 25 haud aliter quam si lupina voracitas ad rapiendam ovem hianti ore discurrat. At illa cui de conservanda castimonia tota mentis fervebat intentio et ad Deum, ut eam dc manibus (jutcrentium eriperet, jugis dirigebatur oratio, ubi turbam adve- niontium proximarc prflesensit, illico gravi oppressa formidine,ut puellaris habebat imbecillitas, quid ugat, quo se vertat, quemve tutiorem latendi locum inveniat, 30 pcr diversa domus latibula divertens sibi subveniri de coelo corde satis anxio Buspirabat Hinc ad nutricem : Absconde me, inquit, in loculo guem alicubi secretio- rem e»se nostij ubi nequaquam a requirentibus inveniri possim, et obseratis ostiia egrediens adrentantibus obviam procede^ dicens me prorsus abesse et cum parenti- buB meis abisse, Talia dicentem nemo forte recogitet hanc trepidationem et sedulam 35 absconsionem timore mortis eam peregisse, cujus jam mens conscia-citius perfe-

* add. ex rend» passionis, sed ne pudicitiro suae Deo * devotae jacturam per incestam maligni

^^^' persuasoris patcretur violentiam. Sed quare hoc? Cum, si spiritus non consentiat

* cod. ncc caro dclectetur, virginitatis claustra per illatam vim nullomodo possint * violari

possunt. ^^ cor|)oris integritas invita mente queat devirginari. Paruit nutrix velocius ver- 4o

bis dominac pnccipientis, et cam in remota recondens arca, ne facile posset depre-

hcndi, multis vestibus operuit. Ac sic egressa, furenti turbae inania excusationis

Tcrba proetcndebat.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N<* 7-WI. 25

19. Illi vero, nihil tale curanles, circumvallatam domum, ne quem evadendi locom virgo repperiatf cum impetu mullo irruunt, et cuncta domus loca lustrantes evertunt ; et diu qusesitam minime reppererunt. Jam, frustrata inquisitione deti- cientes, abscedere parabant, cum unus eorum, socios revocans : 67, inquit, arcam

5 hanc aperuissetiSj forsUan quam hac illacque discurrentea quiBsivimus, intus lati- tantem invenissetis. His auditis, resiliunt omnes, et aperta arca virginem moeren- tem laetantes extrahunt. eamque secum deportantes, et quasi capta pneda exul- tantes, maximeque dux eorum optata virginis inventione vehementer exbilaratus, perveniunt ad locum nomine Ghaldericum, ubi nunc in honore omnium sanctorum

40 etsancti Vedasli, quem Cameracensis seu Atrebatensis provincias praedicatorem et rectorem legimus primum fuisse, sed et in veneratione ejusdem virginis ecclesia eonstructa habetur. Porro praefatus Harduinus ut sibi consentiret sollicitus, cum tristem eam blanditiis delinire, nunc procacibus minis deterrere niteretur, illa intrepida, utpote Spiritu Dei roborata, memoria dignum tale ei dedit responsum :

46 Frustra, inquit, o persuasor mali^ frustra venenosa terha praUendis, nec te nec minas tuas curanti. Quin, nullo modo cursum lahoris mei praepedire valehis, quin reddam AUissimo rota mea castitatis. Cujus inter alia hsec sanctse exhortationis et pite consolationis verha sunt, ut nequaquam sequaces vise mandatorum ejus tuam ettihi similium rahiem pertimescant, qui quidem corpus perimere, sed nuUum

tO animae metum mortis potestis inferre. Ego igitur^ ipsius Dei mei animata doctrinis et confisa promissis, hona ejus credo me visuram in patria coplestij consortia san- ctarum virginum ipsius gratia cum pleno gaudio percepturam.

20. His dictis protinus se de sorte pessimorum extorquere volens, e manibus tenentium viriliter elabitur. Sed Harduinus cernens, furiis et coinmoto felle mali-

S5 tiae suo} succensus, eam insequitur, et frendens exempto gladio percussam intere- mit*.Etsic victrixanima,carnis vinculis soluta, cum palma martyrii, quam semper optaverat, perpetuam ccelestis regni adepta est mansionem. Verum corpus sacrae virginis quanti essetmeriti et quam pretiosa ejus mors esset in conspectu Domini, monstrare etiam in terris clementissim» placuit divinitati. Nam ubi profluentem

30 de vulnere morientis corporis funestus homicida cruorem perspexit,statim amisso lumine repentina percussus est caecitate, ut justo judicio exterioribus damnaretur tenebris, qui voluntarie tenebras interiores patiebatur ' maligna? nientis. Tunc omnes illi qui ei comitabantur, viso tanto miraculo perterriti, quaqua poterant dififugio disperguntur. Et ne quid simile vel deterius eis contingeret, ex pnesenti

35 vindicta Dei pertimescentes, reUcto duce suo quantocius ad sua quique non sine confosione repedarunt.

21. Post haec statim difTusa circumquaque facti hujus fama, audientes beatae lCaxelendis parentes, tali eam passionis genere praesentem vitam fmisse, adjuncta propinquorum caterva, cum moerore et affectu lugubri co properantes, simulque

40 tnrba provinciarum utriusque sexus novitate rumoris excitati, undique caterva- tim irruentes. debito honore exequias parant, funebria complent obsequia. Plures etiam sacerdotalis seu clericalis ordinis cum illuc devote convenissent, corpus feretro compositum detulerunt, cum hymnis atque psalmorum melodia, in basili-

26 CATAL. CODD. HAGIOGRAPfflC.

cam beatorum apostolorum sive sancti Supplicii confessoris, qu» est constructa in proxima villa, quae Pomeriolas vocatur. Ibi debitis celebratis missarum officiis, sepelierunt eam honorifice in basilica eadem.

22. Cum autem humatum ibi corpus jam triennio quievisset, divina pietas, ne talis thesaurus in agro absconditus lateret diutius, et ut mentes suorum imitatione 5 sacrae virginis magis ac magis erigeret robore bonsB operationis, eam quam apud superos jam coelesti gloria sublimarat, etiam apud homines gratia sua hoc modo clarificare curavit.

23. Erat in supradicto loco degens quaedam mulier, Amaltrudis nomine, quas, longe ante defuncto marito, propter seternitatis et regni futuri expectationem reli- 40 giosa poUebat viduitate; et ab ipsa ecclesia, quam propriis sumptibus in honore sanctorum apostolorum Petri et Pauli et sancti Supplicii confessoris aedificaverat, vigiliis et orationibus assidue vacans, non nisi ad breve discedebat. Haec cum ali- quando, talibus intenta meditationibus, plus solito, ut saepe evenit, pernoctaret, et completa pensione debit^e servitutis, parum fessa membra quieti dedisset, voce 45 lapsa de summis divinitus ammonetur ut, Gameracensem episcopum, sanctum Vindicianum, adiens, suggerendo ilducialiter eum ammoneat, quatinus sibi ccelitus emissum non cunctetur nec difTcrat coinplere mandatum. Hoc enim noverit sine dubio placere Deo, ut beatae virginis corpus e terra levatum ad locum interfectio- nis ejus referat, quia ibi signis et prodigiis Dominus virlutum, qui et rex gloriae, 20 clarificare eam disponebat

24. Hac tam prseclara visione ancilla Ghristi valde clarificata, coelesti oraculo ocius parere festinat. Pontificem sanctum nil morata petit et revelata sibi ex ordine pandit. llle vero fidelis feminae narrationi attente aurem accommodans, et de tam veracis nuntiae verbis nihil haesitans, certa die assumptis secum pluribus ji sacri ordinis ministris, ut pontificali congruebat dignitati, accitis quoque non pau- cis, quos circuraquaque religiosae noverat vitae viris, concurrente etiam grandi utriusque sexus multiludine, quae fama volante commota ad spectaculum tanti negotii undique certatim confluebat.ad sepulcrum virginis properavit. Quo cum perventum esset, praemissa quidem jejunii devotione et circumfluae plebis suppli- 30 catione omnipotentis Dei gratiam, ut praesenli ministerio pie faveret, fideliter exorante, cum metu et reverentia levatum e tumulo corpus sanctum et in ferelro j ad hoc decenter praeparato compositum, cum ingenti cordis et vocis laetitia, cum bymnorum et psalmorum modulatione, praeeuntibus et sequentibus turbis laudes resonantibus, ad locum Caldericum, quo virgo pertulerat martyrium, congruo 35 honore deportaverunt.

26. Audierat perendie, fama mobili praecurrente, hanc virginis fore elevatio- nem miseram agens vitam Harduinus, quem ob nccem sanctae martyris vindicta Dei caccitate corporali damnatum supra scriptum est, et, salubri usus consilio, assumpto duce itineris, festinusoccurrit; et ferentibus feretrum obvius projectus- 40 que humi, clamans et reatum suum corde recognoscens, et lacrimabililer implo- rans ut, intercessione gloriosae Maxelendis, mereretur consequi veniam delictorum, credens etiam et confitens reddi sibi ipsius merito lumenoculorum, ac sicut mentis

\

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N» 7W1. 27

ita eliam corporis sibi restitui sanitatem. Afifuit auris divinaB exaudilionis desiderio pauperis, sufifragia sanctae virginis tam humiliter implorantis, et ut magis ac magis opinio ipsius sanctae claresceret in terris, ejus meritis jam triennio amissum inle- remptori lumen oculorum restituit. Viso tanto miraculo et praesenti cognita Dei 5 virtute, omnis plebs consurgit in laudibus ; et nulli tantam copiam verbi inesse credimus ad enarranJum quanta ab ore omnium gaudia resonaverint misericordi Deo grates devote referentium, tol et tantissignis famulam suam mirificanti.

26. Interim Harduinus tanto munere donatus, et supra quam credi possit, ut decebat, corde laetificatus, post immensas quas intimo affectu sanctae virgini fun-

40 debat gratias, ad pedes episcopi sancti provolvitur, et cuncta quae sibi de amissione luminis et de interemptione contigerant coram omnibus retexit. Tunc videns episcopus satis opportunum esse astantem plebis multitudinem suo exhortari ser- mone, tandem vix indicto silentio, pauco pro tempore sic dicere coepit : Ecce, ait, frcUres carissimif ecce, perspicuum noscere potestis quia quod de hujus sacri corpo-

45 ris translatione agimus, totum divina henignitate dispositum esse incunctanter credere debeamus, cui cuncta disponenii et sanctm martyris venerationem prasenti miraculo suhlimiter dpcorare ethunc fidelis populi conrentum salutiferae devotionis gaudio ita placuerit Imtificare. Quapropter vos omnes quihus Dei gratia donatum est hujus specialis ohsequii et condign» laudationis interesse consortio, oportet

10 maxime ut auctorem tanti beneficii in Imtitia cordis vestri, pleno meniis affectu et vocis ministerio magnificare devote studeatis, et huic margaritm jam in ccelestis regis ornamento positm, scilicet beatm Maxelendi, ad cujus hodie implenda servitia convenistiSf vos et omnia vestra attentius commendare non negligatis ; cujus suffra- giis supernis civibus, inter quos ipsa emicat, posita carnis corruptione admisceri K valeatis.

27. Finita episcopi oralione et data plebi benedictione, inde progressi, jubi- I'' lantes Deo in voce exultationis, pervenerunt in praedictam Chalderici basilicam, , jam antea in honore sancti Vedasti, quin etiam et ipsius sanctae martyris utsupra-

l dictum est ai^dificatam. ibique sacro corpore a praesule reverenter collocato, Missa- nim quoque solemniis devotissime celebratis, et omnibus rite peractis, collecta plebis dimissa est. Pontifex... (Sequentia edita sunt ex Ivoc cod. in Act SS. Belgii, iom. III, pp. 5S6, 589, annot. h, i, k, addito num. 19 (ibid.,p. 587).

V

MIRACULUM SANCTI NICOLAI, EPISC. MYRENSIS. (Cfr. SUpra, pag. 16, 31®.)

Fuit in partibus Italiae vir quidam, qui sanctum Nicolaum venerabatur samraa devotione et diligebat summa veneratione. Vir iste infra curiam juxta palatium suum ecclesiam sancti Nicolai aedificavcrat, quam devotus frequen- tabat, et frequentans Deo et sancto Nicolao assiduus serviebat Accidit autem ut insidiantes piratae furarentur unicum filium hujus viri, atque ad transma- rinas et peregrinas transferentes partes, venderent mercatoribus Gonstantino- politanis. Grevit puer et diversis succedentibus dominis, tandem ipsi venditur

\

i

28 CATAL. CODD. HAGIOGRAPfflC.

Constantinopolitano imperatori. Qui vultu elegantem et bonae indolis adole- scentem, et officiosissime obedientem, bene habuit, atque in suo palatio primum pincernam constituit Interea pater orbatus dolebat et ejulabat, et sanctum Nico- laum flebilibus vocibus accusabat, et filium quem amiserat eidem confessori imputabat et improperabat. Solemnitates tamen beati Nicolai per annos singulos 5 festiva devotione celebrabat, atque ob sancti confessoris dilectionem egenis multa dividebat et erogabat Quodam autem anno,peractis solemnitatibus, mcBrcns pater solus in ecclesia remansit, et juxta consuetudinem suam sanctum Nicolaum ob mortem filii sui accusare et exprobrare coepit. Eadem hora filius ejus Constanti- nopoli ante imperatorem stabat, et imperatoris scyphum pretiosissimum tenebat, 40 etpater in Italia pncfatis querimoniis orabat, et orans sanctum Nicolaum accusa- bat. Tunc beatus Nicolaus amplius non ferens tristitiam et moerorem servi sui, adolescentem occulta vi accepit et portavit, atque uno momento sic ante orantem palrem in Italia constituit, qugmodo astabat et serviebat in Griecia Constantino- politano imperatori. Stupent ambo, sed mngis filius, qui pro palatio ecclesiam et 4ft pro imperatore videbat jacentein et orantem senem. Tandem senex : Responde miki, adolescens : hujtis ecclesisB januis clausis quomodo inirasti? Quis sis ? Unde venis? Quid requirat iste scyphus, queni portas in manihus tuis? Stupens jacebat adolescens et, arbitranssedormire et phanlastice ista cernere, penitus ignorabat quid stupenti et interroganti posset ac deberet respondere. Vir inslabat et cun- 20 ctantem adolescentem continuis interrogationibus perurgebat. Ego, inquit adole- scens, quid tibi dicam nescio? At tu indica mihi ubi sit Constantinopolitanum palatium, ubi modo consistens Constantinopolitano imperatori serviebam, Miratur homo ; et adolescentem diligcntius intuens et paulatim quo^dam vestigia amissi filii in adolescente recognoscens, instabat et orabat, et causam ex ordine confiteri ado- 25 lescentem compellebat. Tunc puer captivitatem suam et captivitatis laborem seriatim exposuit, et qualiter demum ipsi Constantinopolitano scrviret impera- tori, indicavit. Audit senex et la?tatur, et in amplexus recepti filii ruens insatiabi- liter eam osculabatur. Tu^ inquit, frater, ne formides, ne stupeas. Meus es filiui, quem dominus meus, confessor Nicolaus a morte custodivit et lamentis mei desiderii .30 condescendens reportavit. Dein fit gaudium quale exigebat praesens tempus; atque in momentaneo, sancti confessoris auxilio, in aeternam Itetiliam dolentis senis conversus est luctus longus et continuus. Sunt multa praesentibus ffiqualia aut etiam majora sancti Nicolai miracula, quibus in ejus laude paene universus exultat mundus et in ejus veneratione universi populi accenduntur. 35

DE SANGTO FOLQUiNO EPiscopo. (Cfr. supra, pag. 18, 43®.)

Ui notatum est, sequentia omittuntur apud Mabillon :

Agnita autem poena, concessa sunt et remediorum cataplasmata quibus purga- rentur malc vitiatsB mentis colluvia. Ergo gratis eis gratiam fidei praerogavit, ut in fide ambulantes mererentur et gratiam et pro gi'atia, prsemium scilicet prioris 40

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. fi^ 7461. 29

^ati» quae est fides, immortalitatem et vitam aeternam : et hoc etiam quodam- modo esset debitum, non quia homo meruit,sed quia Deus voluit. InefTabili igitur providentia bonitatis Dei collatum est electis ejus. ut et copiosis gratise muneribus gratis ditentur, et hoc ipsum quo munerantur quodammodo per gratiam merean- 5 tur, * alius sic, alius vero sic, unusquisque secundum quod iu eo operatur unus atque idem Spiritus. dividens singulis prout vult. , Soli Unigenito non ad mensu- ram dat Spiritum. In ipso namque, ait apostolus,^a5//a^ omnis plenitudo divinitatis coiyoraliter, Membris ejus pro sua cuique volunlate partitur, non omnia singulis, sed eadem utilia omnibus, maxima grandioribus et leviora dans minoribus,

fO ut sit Deus omnia in omnibus. Unde mater nostra Ecclesia quosdam quidem habet prophetas, quosdam apostolos, quosdam evangelistas, alios vero pastores et doctores. Inter quos quidam fuere, qui exordia suae nascentis infantine, ut compe- lebat rudimentis novellje fidei, miraculis oblectarentur, quorum tunc copia erat pemecessaria, videlicet ut miraculorum exhibitio promissorum esset cerlitudo,et

<5 nova facerent qui nova pmedicarent. Laudabiles prorsus qui eam fide et miraculis plantaverunt, nec minus qui moribus, exemplis et praedicatione cxcoluerunt. Nec nostra culpanda sunt tempora, quasi non Deo placita, eo quod sint miracu- lorum inexperta, cum non ea pro magno sancti affectent, magis in hoc gloriantnr quod sint quibus per se fides in Deum sola sufficiat, spes meritorum vel animet

JO vel deterreat, caritatis dualitas oblectetur et pascat. Nec hujusmodi signis magno- pere studere servos suos Dominus voluit ; sed et quibusdam, quasi non recte glo- riantibus quod daemonia illis in nomine ejus subjicerentur : Nolife^ aiU in hoc gaudere; gaudete potius quod nomina vestra scripta sunt in catlis. Hsec pro com- pendio dicta sint, ut ostenderemus donum quod quisque habet, non a se, sed a Deo

25 esse, nec sibi debitum, sed a Deo gratis praerogatum : nec magis approbandos esse qui miracula faciunt, quam qui virtutibus enitescunt. Denique etmagi in .£gypto multa operati sunt ; Judam quoque cum celeris apostolis signa fecisse invenimus. Porro vere mirabilis Deus noster in omnibus, qui distributionem gratiarum ita moderatur, ut nec mortalibus captura difficilis, nec intentio possidentium sit con-

30 fusa divortiis,sed diversitas omnisdonorum ad unum beatitudinis tendatin viarum conclusione compendium, ad videndum videlicet ipsum, quod utique electorum est sumroum. Dispar h?ec claritas et diversa donorum largitas nunc cst ammira- bilis quaestio ; quandoque erit ammirabilior pulchritudo et ornatus templi Domini, de quo dicitur Deo : Sanctum est iemplum tuum, mirahile in sequitate.

35 DE SANCTO THOMA APOSTOLO. (Gfr. supra, pag. 18, 47°.)

Narratio domni Odilonis, Cluniacensis abbatis, de quodam

miraeulo sancti Thomse apostoli.

1 , Dilecto suo frater Odilo, Cluniacensis abbas, salutem in Domino. — Salu- tare est omnibus christiani nominis cultoribus semper quaerere et audire aliquid

30 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

apdifieativnin, et quaDtnm sit DomiDus in sanctis suis mirabllis cognoscere. Cum enim te ayidum super hoc cognoverim, juxta petilionis tuse ammonitionem, quae in euria Romana vidi et audivi, scripto tibi inlimare volui. Aderam anno praesenti, feria scilicet vi** post Dominicie Ascensionis solemnitatem, ante domni papae pnesentiam, de nostris videlicet negotiis locutnrus, cum subito aiTuit quidam, qui S legatos Bizanteos, id est Constantinopolitani imperatoris, adesse pro foribus nun- tiaret Exhilaratus vero domnus papa super tanti nominis legatis, ex latere suo episcopum misit, ut eos honorifice introduceret sibique praesentaret. Veniunt, salutatoque papa universali et plerisque curialibus, de salute imperatoris suorum- que qualitate pront fuerant sciscitati satis honeste retulerunt Causa vero eorum 40 haec fuit

2. Intererat cum eis Indiae archiepiscopus, vir satis honestae forma?, et juxta SU8B linguse notitiam satis eloquentissimus, qui sociali adjutorio defuncti sui prin- ripis destitutus, consilii causa ad pracdictum imperatorem jam pridem venerat Cumque imperator petilionem ejus audisset et ex familiaribus suis unum princi- 45 pem dedisset, quasi perfecto negotio ad propria redire disposuit. Cumque iter ageret, novum principem morte impediente amisit Quo tumulato, imperatorem repetit, doloris sui casum nuntiaturus. Imperator vero consolatus eum, ne doleret ammonuit Principem recepit alterum imperatoris munificentia. Tunc archiepi- scopus mitigato dolore agit iter, sed non peragit ; repentinus enim secundi interitus 20 principis duplicato dolore vehementer eum turbavit Quid ageret ignorabat? Incertum enim habebat, aut imperatorem repetere aut inceptum iter imperfecto negotio peragere deberet Vicil tandem virilis consilii strenuitas imminentis periculi jacturam ; suorumque exhortationibus relevatus, et ne desperaret ammo- nitus, retrogradum iter arripuit, seque pii imperatoris oculis diri infortunii baju- 25 lus repraesentavit Cognito igitur imperator inopinatae rei eventu, obstupuit, et petitioni archiepiscopi satisfecisse dicens, tertium mittere denegavit Humilis autem archiepiscopus vix multis lacrimis impetravit ut Romanam curiam ei visitare consilii gratia liceret, et legatos imperatoris cum litteris deprecatoriis sccum ducere valeret 30

3. Cumque in curia esset quibusdam palatinis praeesse se ecclesiae illi refere- bat in qua beati apostoli Thomae corpus requiescere dicebatur. Inter cetera vero quae de situ ecclesise thesaurorumque opulentia et omamentorum varietate enar- raret, unum disseruit, quod non sine admiratione aures audientium capere possunt Pranlicti apostoli ecclesia magnoe altitudinis fluvio ex omni parte clauditur; qui, 35 decurrentibus aquis, septenni etiam puerulo octo diebus ante festivitatem apo- stoliy totidemque post festivitatem, prae niroia siccitate se viabilem praebet In ipso autem solemni die collectis in unum totius provincise proceribus omnique clero et popalo, post multas lacrimas altaque suspiria, archiepiscopus cum sui ordinis rlericis ad bcati apostoli feretrum accedit, et ex eo cum magna reverentia corpus 40 lcvalum in cathedra pontificali decenter collocat, primusque tanti advocati pedi- bu8 advolutus, oblationis suae munere apostolum honorat Beatus vero apostolus brochium erigit, manumqne aperit et quidquid ei ab universis nostrae fidei culto-

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N^ 7462-81. 31

rihus offertur, gratanter accipit. Si quis vero haereticus populo admixtus, quasi pro devotione in manu apostoli aliquid ponere nititur, claudit sanctus manum, et nefanda munera accipere denegat.

4. Cumque talia relatione quorumdam in auribus domni papae sonuissent, 5 adesse jussit episcopum et ne amplius in palatio falsa seminaret, sub anathemate prohibere voluit. Veritati enim contrarium esse videbatur, quod de apostolo divulgasset. Episcopus autem coram omnibus nihil esse verius afrirmabat; et, assensu domni papae, sacrosancti Evangelii juramento ita esse comprobavit. Cre- didit tandem domnus papa, credidit et omnis curia, et apud omnipotentiam divi- 40 nam apostolum majora impetrare posse acclamabant. Ezplicit.

LXXXIX. Godex signatus n» 7462-81.

Hic codex fol. 216 cui omni ex parte convenit descriptio quam paulo superius, p. 1 dedimus, ohm in museo Bollandiano signatus erat Q Ms 10. Quem adhibuit Heribertus Rosweydus in edendis Vitia Patrum Antverpiae anno 1615 (vid. Pro- leg., p. Lxxii et Lxxiii, Ms Moretianus). Continet etiam nonnuUa miracula, desumpta ut plurimum ex Historia ecclesiastica Venerabilis Bedae, deinde majorem partem opusculi Petri cognomento Venerabilis, abbatis Cluniacensis, quod inscribitur Liher Miraeulorum quodque reperitur apud Mignc, P. L., tom. CLXXXIX, p. 851 sqq.; tandem sequentia distinctius notanda :

1® Vita sancti Frontonii, immo actus ejus a beato Hie- ronymo conscripti (fol. 121^-122').

Edita apud Rosweydum, tom. cit, p. 238-241.

2*^ Narratio saricti Hieronymi presbyteri de captivo monacho nomine Malcho (fol. 122"- 124').

EdiU ibid., p. 93-96.

S^ Vita sancti Pauli primi heremitae edita a beato Hie- ronymo presbytero (fol. 134'- 135'').

Edita apud Rosweydum, tom. cit., p. 17-20.

4^ Vita sancti Antonii, prius ab Athanasio episcopo Alexandriae graeco stilo descripta, dehinc ab Evagrio presbitero ad Innocentium in latinum translata (fol. 135^-147^).

Edit ibid., p. 35-60.

32 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

5<> Vita beati Pachomii abbatis (fol. UTA6(y).

Edil. ibid., p. 111-138.

6« Regulabeati Pachomii abbalis (fol. 160^-1660.

Edita apud Holslenium, Codex Regularum, lom. VI, p. 26 sq. (ed. August» Vin- delicorum 1756).

7° Vita beati Hylarionis monachi (fol. 166^-17^).

Edita apud Rosweydum, lom. cit., p. 75-85.

8° Acla sancti Johannis AlexandriaB archiepiscopi, quas quidem prsetermissa fuerant a Johanne atque Sophro- nio viris qui ejus vitam conscripserunt, sed post- modum Leontius episcopus Neapoleos, Cyprorum insulae, ea studiose supplevit. Cujus narrationes san- ctissimus ac ter beatus domnus Nicholaus papa ad multorum SBdificationem Anastasio peccatori inter- pretari praecepit (fol. ITl^^-lS^').

Edit. ibid., p. 178-205.

9** Vita beati Abraham monachi et heremitae (fol. 184'- 1880.

Edit. ibid., pp. 144-150 ac 368-373, ubi legitur Vita sanctae Mariae meretricis, neplis beati Abrabae.

10° Vita sanctaB Paulae edita a beato Hieronymo pre- sbytero (fol. 188^-1950-

Edit ibid., p. 401-414.

11° Vita sanctas Eufrosinae virginis Christi (fol. 195'- 1970.

Edit.ibid.,p. 363-368.

12° Vita beatae Marinae virginis (fol. 197'-1980.

Edit. ibid., pp, 393, 394.

13° Vita immo conversio seu pcenitentia Pelagiae mere- tricis (fol. 198^-2000.

Edit. ibid., p. 376-380.

14° Vita sanctae Mariae ^gyptiacae (fol. 200^-2050.

Edit. ibid., p. 381-392.

15° Miraculum sanctae Dei Genitricis et virginis Mariae de Theophilo peccatore (fol. 205^-2070-

Narratio auclore Eutychiano, edita in Act. SS., ad d. 4 Febr., tom. I, p. 483-487.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N° 7482. 33

XC. Codex signatus n^ 7482.

Imiio et fine mutilus, nunc foliorum 23!2 (quamquam signata videantur 240, nimirum quod post folium 130 sequens notatum est numero 139 : nuUa tamen eo loco excisa sunt), formse majoris (0™ 46 X 0,32), columnis binis, lineis graphide ductis, exaratus seculo XIII. Tituli Yitarum minio signati sunt, sicut et multas lltterae majores exordio capitum, aliae vero colore viridi vel caeruleo. Littera» initiales singularum Vitarum admodum amplas et variis coloribus, non tamen ita eleganti arte, depicUe.

Folio chartaceo in capite codicis inscriptus est index contentorum manu Gode- fridi Henschenii. Codex erat Bollandianorum P MS 155.

1® [De sancto Joanne evangelista] (fol. l'-30.

Fragmentum Libri v Historia apoRtdlica, tractantis de rebus a beato evange- lista gestis, editi apud Fabricium, Codex Apocryphua Novi Testamenti^ p. 531 sqq. ; scilicet a num. xv raed. — At in cod. multae occurnmt lectiones variantes et passim quaedam omissa sunt

2o Vita sancli Silvestri (fol. a^-lQ^.

Edita apud Mombritium, tom. I. — Sed non pauc» occurrunt variantes lectiones. Insuper in libro i reperiuntur additiones notatae supra tom. I, pp. 6, 7, numm. 4, 5. In libro ii non pauca omissa sunt.

3® Vita sancti Fursei abbalis et confessOris (fol. 12"^- 160.

Edita in Act. SS., ad d. 16 Jan., tom. II, p. 36-41. — Folio in codice exciso, desinit in his verbis : Septimo Kal. Februarii (num. 38).

4» [Miracula S.Fursei] (fol. 17^-17').

Fragmentum relationis editas ibid., p. 41-44; scilicet num. 21-^.

5° Passio sancti Sebastiani (fol. 1 7^^-30').

Edita ibid., ad d. 20 Jan., tom. II, p. 265-278.

6<^-Passio sanctorum martyrum Marii et Marthee, Audi- fax et Abacuc (fol. 30^-3r ).

Edita ibid., ad d. 19 Jan., tom. II, p. 216 sqq. — In cod. legimtur tantuiu nimi. 1-5.

l^ Passio sanctaa Agnetis virginis (fol. 3r-33').

Passio auctore sancto Ambrosio, edita ibid., tom, II, p. 351-354.

8® Passio sancti Vincentii martyris (fol. ^^^-^^^^).

Edita ibid., ad d. 22 Jan., tom. II, p. 394-397.

CATAL. BRUX. T. H. 3

34 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

9* Sermo sancli Auguslini episcopi de eodem (fol. 36^- 37').

&]jttu apad M igne, P. L., tom. XXXVUI, p. 1255-1958, senno cclxxti.

lO^ In conversione sancti Pauli apostoli (fol. 37'-39'').

Ista Darratio constat ex capite ix Aetuum Apottohrum (v. 1-30) et libro ii opnscuH B. Lini editi in Maxima Biblioth. retenim Patrum fLugd. 1677), tom. II, p. 70 sqq.; Hcilicet ab initio usque ad haec verba : Quaprapter Paulus ite- rum ei est oblatu$ (p. 71, coL 2 extr.).

11® Passio sancti Ignatii martyris (fol. ^^''-^S').

EdiU in Act. SS., ad d. 1 Feb., tom. I, p. 29-33.

12® Passio sanctse Agathae virginis (fol. 43'-48'').

Edita ibid., ad d. 5 Feb., tom. I, p. 615-618.

13® Vita sancti Vedasti episcopi et confessoris (fol. 48^-490.

Vita auctore Alcuino, edita ibid., ad d. 6 Feb., tom. I, p. 794-799. ~ Prologus in cod. deest

14" Miracula a magistro Haimone edita (fol. 49'-500.

Editaibid.,pp.801,802.

15® Vita sancti Silvini confessoris (fol. ^C-^S').

Vita auctore Antenore episcopo, edita ibid., ad d. 17 Feb., tom. III, p. 29-31. — Prologus deest in cod.

16® Vita vel passio sanctaa JulianaB virginis (fol. 53*^- 540.

Edila ibid., nd d. 16 Feb., tom. II, p. 873-876. — Sed in cod. numm. 1-5 ac 13-22 multum contracti.

17® Sermo in Cathedra sancti Petri apostoli (fol. 54"^- 550.

Inc. Beatus Petrus apostolus, Johannis filiua, rico Bethaida^ qum est in provineia Galilem, ortu$, a Domino de navi cum fratre Andrea vocatus.

18® Vita sancti Gregorii papaa ffol. 55'-580.

r.ontracta ox Vita edita in Act. SS., ad d. 12 Martii, tom. U, p. 130-137.

19" Passio sancti Marci evangelistae (fol. ^^''-^^O.

Edita ibid., ad d. 25 Aprilis, tom. III, p. 347-349, sub hoc titulo : Apostolatua Ate- xandrinus.

20® Passio sancti Philippi apostoli (fol. 59^-60^.

Edita ibid., ad d. 1 Maii, tom. I, pp. 11, 12. — Sed in cod. om. prologus. Incipit : Philippus, apostolus Domini nostriJesu Christi,post ascensionem Salva' toris.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N^ 7482. 35

21° Passio sancti Jacobi apostoli Minoris (fol. 60''-60'').

Conyenit cum Passione de qua actum est supra, tom. I, p. 203, 4«. Incipit tamen in cod. hocce modo : Jacoho apostolo prsesidente cathedrm ecclesim Iheirusolimorum, orta est perturbatio Judmorum,

22*> Tractatus in Inventione sanctae Crucis legendus (fol. 60^-630.

Edita ope hujus cod., qui dicitur * noster Antverpiensis « (p. 451, annot. a), in Aetis SS,j inter Acta apocrypha sancti Judae-Quiriaci, ad d. 4 Maii, tom. I, p. 449 sqq.

23® Vita sancti Maurunti levitaB et abbatis (fol. 63'- 650.

Edita in Aet, SS., ad d. 5 Maii, tom. II, p. 3. — At in cod. loco trium primarum phrasium numeri 1 descriptus est num. 22 Vitae sanctae Rictrudis editae in Actis SS, ad d. 12 Maii, tom. III, p. 81 sqq. In iine additur relatio cujusdam miraculi editi ihid., tom. III, pp. 93, 94, numm. 17, 18, sed stylo mutato. Codicis lectionem quoad hoc miraculum videsis in Append.

24** Passio sanctorum martyrum Marcellini et Petri (fol. 65^-660.

Edita ope hujus cod. in Aii, SS, ad d. 2 Jun., tom. I, p. 171-173.

25"* Passio sanctorum martyrum Gervasii et Prothasii (fol. 66^-690.

Passio ita incipit : In tempore illo Philippua quidam cum filio suo in domo sua saneti Gervasii et Frothasii eorpora sepelivit, Quorum pater.,, (Act. SS,, ad d. 19 Jun., tom. III, p. 821, num. 18 extr.) usque ad finem num. 21. Inde annectuntur qoaedam ex Passione sanctorum Nazarii et Celsi edita in Anal, BolL, tom. II, p. 302 sqq., scilicet num. 1, ac num. 2 usque ad verba confundetur Nero (lin. 23). Dein pergit cod. : Post tertium vero diem aedit Nero furem et sestuana, turpis visu, et jus- 9it sibiofferri sanctos martt/res Nazarium, Gervasium ProthasiumqucCumque sta- tuissent eos ministri ante trihunal, tenebra.,, (ibid., p. 304, lin. 8)... ira Nero dixit : * Malefici (lin. 13)... diis meis, quia immolare contemnitis, „ Sanctus Nazarius dixit : " Dii vestri (lin. 21)... mereantur, „ Dixitque ad eos Nero : ** Nolite (lin. 31)... Qsque ad finem num. 7. Deest in cod. initium num. 8 usque ad ambulavit (lin. 13)... Inde rursus conveniunt ambae narrationes usque ad consumptus est (p. 307, lin. 3). Post hsec legitur in cod. nostro ut in Actis SS., tom. cit., numm. 22, 23 (p. 822) ; ac denique reliqua pars conYenit cum reliqua parte Passionis sanctorum Nazarii et Celsi ut in Analectis, pag. 307 inde a linea 3 {Tandem.,,),

26° Passio sanctorum martyrUm Johannis et Pauli (fol. 69'-690.'

. Edita in Act, SS., ad d. 26 Junii, tom. V, pp. 159, 160. — In cod. non leguntur qose in editis parenthesi inclusa sunt

36 CATAL. CODD. HAGIOORAPfflC.

27" In natale sancte Felicitatis (fol. 69'-7r>.

HoTnilia <«an#;ij Gr^>ni Ifagni, «dita apod Migne. P. Lu. tom. LXXM«

28" Relatio sancti Vedasti (foL 71-72^).

&]fta op^ hoja<i cod. in Aet, SS., ad d. 6 Febr. tom. L pp. SiJ9, Slu, nom, 1-7.

2fr Pas.sio sancli Apollinaris martyris (^fol. ^^^^-^B^.

Kdita ihid., ad d, 23 Jnlii, tom. V, p. 344-350. — In co<L non legxmtor qose in e^Jitffl inclu^ia ffunt parenthesi.

lHy' Passio sancti Jacobi apostoli, fratris saucti Johaii- nis evangelistae (fol. I^^^-IS").

Lilier iv AjffMoliem IliHtorim editae apud Fabricium, p. 516-532 (cfr. supra, n« 1). — In cod. occurrunt multse Icctiones variantes.

31" Passio sancli Polocronii episcopi et sociorum ejus (fol. 78^-79').

Erlita apud Mombritium, tom. II.

JJ2'' l\'issio sanclorum Abdon et Sennen (fol. 79'-8P).

(lonvcnii cum PaHMione <le qua actum est supra, tom. I, p. 217, 58».

33'' Tractatus ad Vincula sancti Petri legendus (fol.

8r-8r).

iHto tractatUH constat tum ex iis qus edita sunt in Anal. BolLy tom. 1, pp. 617, 61H ; tum ox iJH {|ua; in Act. SS. ad d. 29 Junii, tom. V, p. 451, num. 112. — In fine nddita Hunt quiitdam de sancto Donato, episcopo Eurcese in Epiro, qui dicitur ThocxloHii llliam «lipmonio liberasse. De quo cfr. AcL SS., ad d. 30 Aprilis, tom. III, p. 7(^4.

34*^ Passio sancti Stephani papce (fol. 8r-84').

Edita in AcL SS., ad d. 2 Aug., tom. 1, p. 139-144.

35" Passio sancti Sixti episcopi (fol. 84'-85'').

Editn apud Mombritium, tom. II.

3()" Passio sancti Laurentii (fol. 85^-87^).

Edita ibiil.

37" Vita saiicti Gaugerici episcopi et confessoris (fol. HTAHY).

F.dila ox hoo co»I. in Act. SS., ad d. 11 Aug., tom. II, p. G72-67.">.

3S'* Seriuo beati Hieroiiymi presbyteri de Assumptione saiiclio Mariii) (fol. 90'-95').

Editus apud Mignc, P. L., tom. XXX, p. 122 sqq.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N° 7482. 37

39^ Passio sancli Bartholomei (fol. 95^-98^.

Edita in Act. SS., ad d. 25 Augusti, lorn. V, p. 34-38. .

40<^ Vita beati Augustini episcopi et confessoris (fol. 98^-1010.

Fragmentum Vitae auctore Possidio, edilae in Act, SS,, ad d. 28 Aug., tom. VI, p. 427 sqq. ; scilicet numm. 1-9, 20 26, 68 et 69.

Afi^ Passio sancti. Lamberti episcopi et martyris (fol. lOr-1060.

Passio auctore Stephano, Leodiensi episcopo, edita in Act, SS., ad d. 17 Sept., p. 581-588. — Prologus om. in cod.

42° Passio sancti Mathei apostoli (fol. 106^-1 ll^.

Edita apud Fabricium, p. 636-668. — Initio ac fine convenit cum Passione de qua supra, tom. I, p. 47, 116°. Phrasis vero cujus dubia erat lectio, hic legitur sequenti modo : tiatcts tristitias temporales, qu« corporibus smit tnolestte.

43° Passio sancti Mauricii sociorumque ejus (fol. IIT- 1130.

Passio auctore S. Eucherio Lugdunensi, edita in Act. SS.^ ad d. 22 Sept., tom. VI, pp. 342, 343. — In cod. om. num. 1 ; numero 12 additum est quod ibid. p. 348, Dum. 17, Neque enim hoc usque ad : freqiientamus, cum hac clausula : quse multa narranda sunt, si per singula scrihantur. Tamen fidelihus cordihus ahsque lectione cognita esse noscuntur, quse, quanta et qualia miracula istic per sanctos suos ad honorem et gloriam nominis sui Dominus operari non desinit, Pro quo ipso die nocteque psalmorum hymnorumque decantatio non desistii ; quodjuhente sancto ac prxclaro Christi martgre beato Sigismundo rege est institutum hucusque hodie Deo protegenie est conservatum. Propterea hic laudes Dei servis canentihus ore (corr. hom) persolvuntur, cui est honor et gloria, potestas et imperium per omnia secula seculorum. Amen.

44° Passio sancli Firmini (fol. 113^-116").

Edita ope hujus cod. in Act. SS.^ ad d. 25 Sept., tom. VII, p. 51-55.

45° Passio sanctorum Gosmae et Damiani (fol. 116"^- 117^.

Edita ex hoc cod. ibid., ad d. 27 Sept., tom. VII, pp. 473, 474.

46° Vita sancti ffieronymi (fol. iW-im').

Editaapud Migne, P. L., tom. XXII, p. 201 sqq. — Codex lectionem habet notatam ibi p. 203, sub litt. b ; item lectionem not. p. 209, sub litt. c. Abrunipitur autem ad hsc verba plantam leonis (p. 210, lin. 20).

47<> Miracula sancti Vedasti episcopi, in translatione ejusdem legenda (fol. 120^-1240-

EUiita ope hujus cod. in Act. SS., ad d. 6 Feb., tom. I, p. 8(^-808. — In cod. om. prsefatio.

38 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

48<> Passio sancti Leodegarii episcopi et martyris (fol.

Edlta in Act. SS., ad <L 1 OcL, tom. I, p. 485-490. ^ Om. prologns. Ex ViU prima additi sunt ad lincrm : nmu. 51 ; nmn. 52 usque ad dUatatus radiahat ; nmn. 55 ab \m verbiis : Tramtado tero spatio ; nmn. 56 ; nmn. 57 osqae ad lateque pererebuit ; nuu. 58 usque ad dicitur respondtBse.

49^ Passio sanctorum mart\Tmii Dionisii, Rustici, et Eleutherii (fol. 128^-1300. '

Cdita ope hujus cod. in Aet. SS., ad d. 9 Oct^ tom. IV, p. 793-794.

oO^ Passio sancti Calixti papae (foL 130^-1400-

Edita in Act. SS^ ad d. 14 Oct, tom. VI, post 439-441.

510 in natale sancli Lucae evangelistse (fol. l^O''-!^!^).

Homilia maximaro affinitatem habens cum homilia a Paulo Diacono conscripta et edita apud Mi^e, P. L., tom. XCV, p. 1530 sqq. — Incipit : Lueasjuxta traditio- nem velerum Ecelesia traetatorum Syrus nationef Anthioeensis, medicti artisperi- ti8$imu9 extitit.

52® Vita sancti Amati episcopi et confessoris (fol. 142^-1400.

Inedita videtur, edeturque in Appendice, collata 1<> cum Vita compendiata qu» lcgitur in cod. Bruxellensi 7460, ut monuimus supra, p. 7 (44») ; 2» cum Vita quae hic occurrit paulo inferius, 71* ; tandem 3" cum apographo quodam musei Bollan- diani.

53'' Passio sanctomm Crispini et Crispiniani (fol. 140^-1480.

EdiU in Act. SS., ad d. 25 Oct, tom. XI, p. 535-537.

54« Vila sancti Amandi (fol. 148^-152^.

Vita auctore Baudomundo, abbate Blandiniensi, edita in Act. SS.y ad d. 6 Feb., tom. I, p. 848-K54. — In cod. add. nola de obitu S. Amandi edita ex hoc cod. ibid. (p. 839, num. 112 extr.) ac initium opusculi Milonis editi in AnalBoll.f tom. IV, I>. 157, uwiue ad verl)a : omnibus notum est. Pro his tamcn ultimis verbis {cuncta- notum est) in cod. ita scriptum est : hgimus ab ipso Dei viro adificata fuisse.

^¥ Passio sanctorum apostolorum Symonis et Judae (fol. 152^-1570.

Edita apud Fai>ricium, p. 608-636. — - In cod. multae sunt lectiones variantes.

55° Passio sancti Quintini martyris (fol. 157'-159').

Edita in Act. SS., ad d. 31 Oct., tom. XIII, p. 781 sqq.; scilicet num. 1-13. — In cod. pnuponitur prolo^s de quo il)id., p. 783, annot. h. Pro ultima phrasi num. 13 ita cod. : Cujus anima in mtherem evecta etc, ut ibid., p. 799, num. 18, cum his variantibus lcctionibus : et inter ... suscepta est ... aqum profundo ... fuit dbscondi"

BIBL, REG. BRUXELL. — COD. N® 7482. 39

tum, custodiente tamen .., perfnansit ... quanto magis ... laudem et gloriam Domini ... sit honor, laus et gratiarum actio cum Patre et Spiritu sancto in secula seculorum. A.mcn,

56° Vita sancti Martini episcopi et confessoris (fol. 159'-1650.

Vita auctore Solpicio Severo, edita in Corp. Script. ecdes. Latinorum^ tom. 1, p. 109 sqq. — In cod. prologus om. et ob folia excisa desiderantur in cod. num. 22-^ cnm initio num. ^ ; deinde loco num. 12 veniunt quae tom. cit leguntur p. 185, de mortuo suscitato in yico civitatis Gamotensis. Tandem in fine addita sunt qu» de obita sancti Martini narrantur in epistola ad Bassalam, ibid. edita, p. 147 (Mar- tinus igitur ohitum suum) usque ad p. 151.

57° Vita sancti Briccii episcopi (fol. 165'-165'').

Edita apud Surium ad d. 13 Nov.

58° Passio sanctaB Ceciliae (fol. 166^-1720.

Edita apud Mombritium, tom. L

59« Passio sancti Clementis papaa (fol. 172^-1740.

Edita ibid.

60° Passio sancti Andrese apostoli (fol. 174^-1760-

Edita apud Surium ad d. 30 Nov.

61° Vita sancti Nicholai episcopi et confessoris (fol. 176^-1830.

Hsec Vita constat 1<* numm. ii-xiii Yitae editse apud Garminium, hoc tamen discrimine quod referuntur numm. xii et xiii juxta textum Mombritianum. Gon- stat ^ duobus miraculis editis in Anal. BolL, tom. II, p. 151-157 ; 3*> num. xxi Vitae edit» apud Garminium.

62*> Passio sanctorum Fusciani et Victorici (fol. ISS""- 1850.

Edita apud Salmon, tom. cit. — In cod. omissus prologus cum numm. i, ii, iii ; nomeri rv omissse duae ultimse phrases {Nam diabolica fraude); numeri v om. initium (Conspice frater-et in seternum non perire) ; numeri vii posterlor dimidia pars om. (inde a verbis : Cujus semper esse est ssternum atque incommutahilem per- manere) ; num. ix sub finem hsec omissa : pro eorum fide atque constantia usque ad peccatorum venia trihuatur,

63^ Passio sanctas Luciae virginis (fol. ISS^-l^^'').

Edita apud Surium ad d. 13 Dec.

64« Passio sancti ThomaB apostoli (fol. 186^-1920-

Edita apud Mombritium, tom. II.

65« Vita sanctBB Mariae Magdalenae (fol. 192^-1930.

Fragmentum sermonis Odonis Gluniacensis, editi in Act, SS., ad d. 22 Julii,

40 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

tom. V, p. 218 sqq., scilicet namm. 171-174, cam nonnullis phrasibus numeri 177 et addimento quod legitur apud Faillon, tom. II, p. 446 extr. (Post Dominicatn resurreetionem-pradicarent),

&6^ De transitu sanctaB MariaB Magdaienae (fol. 193''- 1940.

Editum apud Faillon, tom. II, p. 440-442. — Inc. Erat tunc temporis..,

67° Passio saneti Chinstophori (fol. 194^-2020-

Passio de qua actum est in Act. SS., ad d. 25 Julii, tom. VI, p. 142, nimi. 100. — Inc. Erat vir quidam christianuSj nomine Christophorus, vir sanctus et valde clarus in illis temporibus, et doctrina ammirandus, et potens virtutihus. Hic de Cyno- emphalorum oriundus genere, gente, vultu et loquela omnibus dissimilis, vuUu prisiino retento loquelam mutaverat.

68" Passio sancti Ypoliti martyris (fol. 202^-203').

Edita apud Mombritium, tom. II.

69'' Sermo in DecoIIatione sancti Johannis Baptistas (fol. 203^-2040-

Inc. Beatus igitur Johannes Baptista dum prmdicaret Judseis, prsBcipiebat eis honorum operum studium dare^ justitiam inter se invicem custodire et pietatem in Dominum nostrum feliciter conservare.

70° Relatio de revelatione capitis sancti Johannis Baptistaa, quod celebratur iiii Kl. Septembris (fol. 204^-2070.

Edita in Act. SS., ad d. 24 Junii, tom. IV, p. 716-718 et p. 724-728, seu numm. 113-118 et numm. 144-157.

71« Vita sancti Amati (fol. 207^-21 T).

Vita de qua paulo superius ad num. 52<>.

72"* Mii-aculum de leone in vita sancti leronimi presbi- teri(fol.2ir-2130.

Editum apud Migne, P. L., tom. XXII, p. 210-214. — Incipit : Quadam namque die (p. 210, lin. 4), desinitque ut notatur ibid., p. 213, annot. c.

73« Item de transitu sancti Martini (fol. 213^-2130.

Caput XLiii lib. I Historia Francorum (Migne, P. L., tom. LXXI, p. 184-186), omissa in cod. ultima parte capitis, scilicet ab his verbis : Quod si quis requiret.

74° Item de eodem (fol. 2130.

Caput IV lib. I De miraenUa sancti Martini (edit. ibid., p. 918).

75« Item de eodem (fol. in^-IW).

Caput V ejusdem libri (ibid., pp. 918, 919).

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N" 7*82*. 41

76» Passio sancti Georgii (fol. 214^-219').

Versio quaedam Actorum quae grtece conscripta edita suut in Act, SS,, tom. III Aprilis, p. XXV sqq. (Versio latina Francisci Zini invenitur tom. cit, p. 117 sqq.)

77° Altercatio sanclorum apostolorum Petri et Pauli cum Symone Mago (fol. 220^-2250-

Tractatus Marcelli, editus apud Fabricium, Parte iii, p. 632-653.

78° Passio sancti Petri (fol. 225'-2290.

Liber I Tractatus B. Lini, Romanorum pontificis, de passione D. Petri et Fauli ad eedesias Orietitales (in Maxima Bihliotheca veterum Fatrum, Lugduni 1677, tom. II, p. 67-70).

79« Passio sancti Pauli (foL 229^-230^.

Fragmentum libri II editi ibid., p. 70-73. — Incipit : Cum apostolua Faulus suseitasset Fatroclum, pincernam NeroniSy ut supra in ejusdem apostoli Conver- sione legitur, tunc ohlatus est iterum Neroni. Nero autem ut eum ridit^ vehemen- tissime (p. 71, col. 2 extr. ad fin.\.. Ob avulsa folia desinit in cod. : ibique invenietis duos viros orantes, Titum et (p. 73, col. 1, lin. 17).

Appendix ad cod. 7482.

NIRAGULUM SANGTI MAURONTI ABBATIS. (Gfr. SUpra, pag. 35, 23**.)

1. Post (1) multa siquidcm praeclara et stupcnda miraculorum insignia, quae per suum famulum Maurontum adhuc mundales auras carpentem, et pro quo jamsuperis admisso operatam constat cunctis tremendam deitatcm, id duximus, fratres carissimi, ecclesiae suppliciler inlimandum, ad laudem scilicet regis coelitum 5 et ad sedificationem audienlium, quod de ipso nuper nobis innotuit agnitione veri- dica, ad aures jamjam multorum evidenler designata. Nam nihil credimns fore jocundius et magis proficuum Ecclesiae, quam divina opera proferendo * cum gra- iiarum actionibus extollere et devotionis laudibus passim et ubique denudare. Quoniam quidem, ut scriptum est, regis consilium celare et tegere existit utile et 40 honestum, regis autem regum arcana propagare et exlcndere honorabile fit et gratissimum : qua de re quod proposuimus proferendum ^ de hoc nostro patrono,

* eod. praeferendo. — ^ cod. praeferendum.

(1) Praepositaest haec nota manu seculi XV : JIoc legitur in die processionis vUIm. Ad matutinas de sancfo Mauronto. Lectio prima. Et divisa est tota narratio tn novem partes, numeris margini adscriptis distinctas.

42 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

poris anribns cordiDm audiat restra inteDtio. semper in omnibiis hojnsmodi ipsmi) magnjficando. cui rere sanctomm omnium imputatnr admirabilis operatio.

2. In vilia i^tur qme Tocitatur Haineis, beatum Maurontum suamque genitri- eem Hictrudim contingens jure hereditatis, degebat quidam rusticus. cui eral ofBcium cambam sanctis praefatis obnoxiam juxta debitum serritutis consenrare, 5 qnam liberam ut decebat et immunem ita tenuerat ab omni ditione,quo gratia ali- cnjus respectus nulli subjugata videretur dominio, nlsi soli sanctorum quos diximns arbitrio. Vemmtariien quadam die, pestifero suasu accitus, quidam miles, nomine Osbertus, cjusdem \U1sb prsdict^e vocabulum usurpans advocati, sed agens vicem erudelilatis et tyranni, imiit protervo spiritu super cambarium superius dictum, |i ezigens ab eo pro camba arripere censuale respectus munusculum, ad sui scilicet miseriam et sibi venieml» ullionis detrimentum. Qui rusticus, nova et inaudita permotus ^ tcmerilate, studuit omni conatu adversus eum contendendo rectitu- dinis conscientia id sibi denegare. Tyrannus autem c contra succensus igne furiali, orsus c»t innocentem ^ cambarium vexare studio vehementi, ipsum inquiens aut 1 sibi conccssururii velociter quod postularet, aut suppliciis plectendum suae manci- pationi su}>jugareL

3. Villanus autem turbatus violentia hujusmodi, nec habens locum in prse- sentiarum tale periculum evadendi, visuiii cst sibi apud ipsum saltem inducias expfttere, quas videntur secularium leges admiltere; quibus liceret conducere 2 tutorem rci hujusmodi legitimum, quem vulgo appellant warandum, qui hanc rem ccclcsiasticani tesUficaretur et dissereret examine judicum, ei scilicet respectui numquam fuisse mancipatam nec debere mancipari, cui eam ipse contenderet injusta ratione applicari.

4. Quibus libenter annuit Dei adversarius, inde acceptis iidejussoribus, spe- 2 rans tunc contra ' villanum justiorem causam nancisci, cum neminem repperiret, ut meditabatur, ausuiu exinde contra se congredi. Gambarius autem inde sece- dens, sccuin consultus, arrepto itinere Martianas est profectus. Ibique perveniens, Albrici abbatis prnpsentiae subiit, et rei ordinem coram fratribus ei enarraviL Quo audito, abbas et monachi consternati animo supplicaverunt beaUe Rictmdi et 3 Mauronto, ejus sacro filio, ut quibus fiebat tantae tyrannidis injuria idem impe- trassonl apud summum judicem sihi confcrri id ulciscendi magnalia. Imminente autem termino induciarum, abbas et fratres tale decrevcrunt consultum, ut cni qurorebatur fleri nefanda in his rebus usurpatio, quemque praefatus vir sibi pro- posucrat fore prwsidio, ipsius ejusdem beati Mauronti ad constitutum placitum 3 defcrrcntur reliquio;, quse prsetenderentur in rerum suarum idonea tuitione, qui- bus<iuc intuitis is perversus, corde compunctus, se compesceret ab injusto conamine aliquatcnus, ct innocentem homincm desisteret vexare ulterius. Sed pro dolor ! Quem vis da^moniaca hostiliter instigat et acuit, caecitati insistens vix aut nullatcnus resipiscit. 4

5. Eoce assumptis, ut decretum est, sacris reliquiis, quidam monachorum comi-

* C(xl, promotus. — ' cod. innocenter. — " cod. cura.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N^ 748i. 43

tantes cambarium, adeuntes eas tulerunt coram adversario et suis complicibus ad placitum, dicentes pro Yillano beatum Maurontum res suas venisse tutatum et id injuriae se praesentasse prohibitum. At tyrannus imbutus crudelitate ^ et habendi desiderio, nullam reverentiam reservavit pig^nori sanctissimo ; sed iracundior effe- 5 ctus erga innocentem rusticum,vi opprimendo,extorsit ab eo solvendae legis dispen- dium, adeo vociferans protervo clamore non legitimum rei disserendae vicarium produxisse, cui quamvis sancto, nil restabat de homine pneter ossa atque corpus exanime. Heu viri audacia, miiversa temeritate deterior, omnique crudelitate per- versior. Quid tibi ratiom's humanae quaeve cogitatio, cum tantae tyrannidis facinus 40 perpetrare ausus fuisti, tali praesente patrono? Tune, miser, putabas nil in mundo valitudinis sui corpus habere post obitum, cujus cum superis tanta gloria comita- batur spiritum? Sed vere, ut credimus, te intus artabat interior hostis, cujus, cun- cta postponendo ', obtemperabas aculeis.

6. Patrata autem dedecoris et injuriae coram sacris reliquiis ignominia, per- 45 versus transgressor proficiscens tetendit ad propria. Ubi perveniens, suum corni-

pedem duxit ut biberet ad puteum, cujus, mox arreptus dementia, prosilivit alto prsecipiti in profundum : testificans gemitu insanae vocis miserando, se multa passum indesinenter a beato quod meruerat Mauronto. Id autem agens per aliquot teroporis spatium, Dei judicio hujusmodi ignominia exhalavit spiritum. Pro furiosa

20 rabies infelicis viri ! Quo interitu umquam dignior extitisti, cum jamjam lapsus mente, tantum Dei famulum contemnendo tandem meruisti decidens mortem subire in puteo, mox lapsurus in gehennse cahos et irremeabili profundo? Et quamvis insanus ut profitebaris, ita siquidem erat, beatus vero Maurontus te tor- quendo laniabat, quoniam quidem merita suarum virtutum sui pro contemptu tibi

25 ingerebant supplicium.

7. His et in omnibus hujusmodi semper laudetur divina operatio et ipsius ineffabilis extollatur glorificatio, — quae, misericorditer mirificans sanctos suos miraculorum beneficiis, justo in judicio condemnat reprobos per tormenta ultio- nis, — snisque fidelibus praeferatur hurailis et supplex devotio atque totius reve-

30 rentiae et servitutis exhibitio; quoniam quidem quidquid sanctorum dignitati impenditur, ad illum procul dubio refertur in quo et per quem, contempto emolu- mento temporalitatis, ipsi tripudiant, adepti gloriam aeternitatis, laudantes et glo- rificantes sanctae Trinitalis majestatem, cum qua gaudeamus per cuncta seculorum secula. Amen.

!I5 DE SANCTO AMATO EPiscopo sENONENsi. (Vid. supra in elcncho, 52° et 71°.)

Textum recensitum in elencho, n° 52», signavimus numero 1 ; textum recensitum n* 71® signavimus numero 2 ; textum cod. Brux. 7460 numero 3 ; apograph. BoIIand. numero 4.

^ cod. cradelitatis. — ' cod. postponenda.

44 CATAL. CODD. HAGIOGRAPfflC.

[Prologus in vitam sakcti amati episcopi et coxfessoris.] *

1. Mirus artifex ^ idemque bpifex, Dominus omnipotens et Deus noster, qui secundum omnipotentiam suam fecit quse sunt et gubernat eadem ut sunt, coelum, terram, mare et omnia quae in eis sunt (semper enim bonus, in seculum miseri- cordia ejus), sedentibus in tenebris et umbra mortis lucem veram coelitus mini- stravit, dum propter nimiam caritatem snam qua nos dilexit, Filium suum terris infudit, ut, quia ipse est lux mundi, quisquis eum secutus fuerit, in peccatorum tenebris atque poenarum latebris non maneat, scd lumen seternum et perennis vitae gaudium possideat. Hic Jesus Christus, oleo Isetitiae prae suis unctus partici- pibus, largilluam pietatis benignitatem mundo exhibens, hoc est redemptionis salutem nobis in medio teme perimplens, victo diabolo ac mortis jure morte pro- pria superato *, dum celsa penetrans ad Patrem ascenderet, ne plasma suum ulte- rius dominans culpa peccati pcenis addiceret, prolatae lucis ministros.statuit, quibus dixit : Vos estis lux mundi, Sicque illos jubare tantae claritatis irradians lota orbis per spatia praedicare et eam cunctis mortalibus adhibere pra?cepit : lu, inquiens, docete omnes gentes, haplizantes eos in nomine Patris et Filii et Spi' ritus saneti. Sieut misit me Pater et ego mitto ros. Sic luceat lux vestra coram hominibus, ut videant opera vestra bona et glorificent Patrem restrum qni in coelis est, Et iiii quidem, videlicet aposloli sancti, sibi desursum dati gratia Flaminis roborati, ut gentium plenitudinem vocarent ad fidei lumen profecti, praedicave- runt ubique, Deo cooperante et sermonem confirmante sequentibus signis, ita ut, salutiferae tuba * exhortationis vocatis multis ad militiam Dominicae servitutis, post peracta negotia, post adepta potestatis judiciariae tribunalia, hac ^ gloriosa vicariaque functione inclitum et numerosum credentium relinquerent exercitum, cum sanctitatis videlicet vigore lucifluum, qui, magistri * repleti dogmate, paterna nihilominus inferebant nationibus jussa, quorum doctrina fulget Ecclesia.ut sol et luna.

2. Horum alii, per diversa tormenta triumphatores et amici Dei facti; alii, scipsos hostiam vivam Deoque placentem offerentes, idonei inventi ; alii, camis pudicitiam cum virginitatis flore integram conservantes, angelorum societate digni, daemonibus imperabant, mortuos suscitabant, leprosos mundabant paraly-

* totum Prologum omittunt codd. % 3. //* cod. 4 sequens legitur [Prologus.] Ne cui forte legentium senuo displiceat incultus, imperitiamque scriptoris omnis denotct studiosus initio sceduia;, ita votum purgetur idiolae, ut primo pnesumptio non culpetur in opere, sed probetur effectus obedicntiae, demumque summo repu- tetur a cordis ardore, quod lit spe mercedis aeternae. Jussus enim fratrum piwcepto mandati, potius et exactus amore sancti patris Amati, leges artis grammaticae postposui, necnon rhetoricae utpote nescius curam minime dedi, sed, fideiia fidelis ipse fideiiter exequens, simplici locuturus sermone injunctum quamvis inepte suscepi. Debita igitur charitate compulsus, auxilium ad hoc peto sancti Spiritus, ut vires ncgatas ingenio sensus, clementia ejus mihi tribuat virtutes. — * cod. api- fcx. — • cod, supcrata. — * cod. turba. — ^ ita videtur legendum ; cod, ac. — * cod. magistro.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N^ 7482. 45

ticos sanabant, claudis gressum resliluebant, surdis aures aperiebant, mutis ser- monem indulgebant, csecos illuminabant, diversas infirmitates in sanitatem commutabant Namque, ut ostenderetur mirabilis Deus in sanctis, jpse dabat virtutem et fortitudinem fidelibus suis, per quos innotesceret salubriter nomen 5 ejus mirabile in quo oportet omnes salvos fieri et esse.

3. Quapropter gratias agimus tibi, Domine, qui nos indolens prsevaricationis

oCTensa perire, ineffabili clementia potentiae damna nostra, quse gratuito solvis

munere, atque directis hujus undique secus pietatis praeconibus effectu opificentiae

magnalibus nos quoque sublevas redemptionis pretio gloriosius : nimirum ascen-

40 dens in altum captivam ducendo captivitatem, omni homini indulges promissam

in ccelis hereditatem inaestimabilem, utique perennis vitae felicitatem; hoc est,

stemae coram te lucis tribuis portionem. Tibi laus et jubilatio, mundi beata repa-

ratio. Te glorificet omnis nostra redemptio, qui tuorum firma manes et perpes

sialvatio. Sit nomen tuum, Deus, benedictum in secula ; honor et gloria tibi per

<5 omnia tempora. Gloriosis ergo, sicut dictum est, actibus sancti circumomati et

moribus, repleto jam per se mundo fidei et virtutum muneribus, quia placuerunt

Deo et sine macula sunt inventi, ab hac valle lacrimarum ct dolore variarum tri-

bulationum ad palmam et gaudium sunt translati polorum, ubi summa et perpetua

felicitas ac cum iudeficienti laetitia magna est illis festivitas.

20 4. Cum quibus etiam beatus pater Amatus in curia ccelesti gaudenter ascitus,

unusque de tam egregiis assignatus senatoribus, quoniam justis institerat ope-

ribus, exultat multiplici nunc candore decoratus. Hi sunt sancti ad nuptias filii

regis introducti : claris vestibus amicti, accensis lampadibus fulgidi et in secretis

glorise cubilibus collocati, cantantes semper Domino canticum novuni, hymnis

^ soDoris frequentant Alleluia dulcifluum. Ipse nempelaus et gaudium manet illo-

mm qui tanta eos vexit ad dona praemiomm, cujus I^eti de prsesentia, deificae

potestatis veneranter adorant magnalia. Immensis itaque super astra praemiis

cumulati, variis quoque signomm prodigiis terra fiuntincliti; nempe non minus

per innumeras fulgent virtutes; quam stellae per aethereas partes. Magnus quippe

^ Dominus et laudabilis nimis, necnon mirabilis, ut diximus, est in sanctis suis.

Inde. fratres, nos etiam ad salutem nostram id semper exequentes, eomm actus

coDsiderando sacrosque mores, parati jugiter ad praedicandas Deitatis virtutes,

corde et ore laudemus Deum in sanclis, cujus claritas illustrationis extat in illis.

Cum societate enim eomm coelum &xultat, patrociniis terra tripudiat. Dignum

33 plane, immo nobis est proficuum agere quod implentibus fiet omnino salubre, ut

scilicet in illis auctorem omnium laudemus, eommque sub honore canticum jocun-

ditatis jubilemus. Quae enim virtus praedicatur de membris, ad caput referri non

dubitatur. Siquidem inefifabile solamen procuramus, si tantos apud Deum patronos

^cquiramus.

^ 5. Tantis sane muneribus munera mundus omnis per quadra sui climata

sanctomm retinet ossa, quormn precibus plura salutis experitur se habere hene-

ftcia, hac veneratione honesta. Inter quae hic et nos habemus praecipui confessoris

Amati, amabilis Dei pontificis, corpus honorabile : quo patrocinante impetramus

46 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

dia pereDniterqae yalere. EteDJm pater pias protectorqae noster assidaos, hic doffiDos pastor Amatos, sicat privilegiam apad dos maaendi teoet, ita yoU nostri eommoda meritis apad Deam obtiDet, qaos miseraater eaatrit et foyet, dam forte Titie et dogmatam suoram imitatores videt Cajas cam filii simas, at tanto patrono digni simas inrigilare debemas. At qai circa ejas reliqoianun excabias studio fer- ^ Tere, famalata desenrire exigimar, qnod docuit non derogare, quod boni operatus est non negare, suescere vemm sequi et implere contendere prsBcipimur. Cujus Tiam tenere quid aliud est quam recto itinere regnum coelorum penetrare? Ad quod perTenire dat imitatio sanctorum vits. Hinc ergo jam pro posse nostro, gratia salutis, gestorum illius aliqua pertentare ratio cogit magnse in illo fiducise. ^'

6. I5CIPIT viT A SA5CTI AMATi K Igitur beatus ' Amatus ante secula praMlestinatus, in fine autem temporis ordine congruo vocatus, ex christianis et justis parentibus feliciter natus ', feliciter educatus fuit. Qui inter ipsa primaevae aetatis crepundia snpema praesignitus gratia, futurus admodum putaliatur deicola, ut olim Johannes Altissimi propheta, dum in annis puerilibus, quadam quasi ^ prserogativa, solli- 4 citus semper erga quaeque videbatur '^ honesta. Cujus rei causa litteranun studiis traditus scholares alas meruit in ipsa, ut ita dictum sit, pueritia, altiora scilicet capiens et coapvos in scientia pnecellens. Denique * optavit ct datus est ei sensus ; invocavit et venit in se ^ sapientiae spiritus. , Quo quia usus est, particeps amiciti» Dei factus est ^. Unde sub christiana professione a tali dictus Amatus amore, 2 amicabiliter Christi mandatis curavit invigilare et die nocteque ^ in legis Dei meditaas observatione, discendo beneplacitum Domino ^ esse recedere ab iniqui- tate, ab ** omni se malitia voluit alienum facere, dolos et ^^ conjurationes, odium et obtrectationes fugiens, invidiamque cum ira et omni malivoIenUa non attingens. Quce enim in illo fervebatsapienUa, cunctam vincebat ^^ malitiam, suumque custo- 2 diens alumnum totam procul ab eo ^' pellebat nequitiam .

7. Illa * eum instruens sacrificium salutare, mandata " Dei docebat • attendere. Sicquc magistra scienUa edoctus, sanctitatis se contulit operibus. QuoUdie namque sedulum pi^e servituUs officium exhibens, in vigiliis, in jejuniis, in orationibus frequentabat inveniri * paratus. Lectionibus sacris intentus, colloquiis divinis 3 assuctus, sibi fiebat institutus ^ et proximis aptabatur ad augmentum graUae neces- sarius •. Omnibus nimirum ut poterat proficuus hos instruebat documentis nobi- libus; illos vcro condignis reficiebat eleemosynae ministraUonibus.

8. Talibus ergo studiis ^ animatus honorem concupivit clericatus, atque sata-

Nam. 6. — * rubrica desumpta ex 2 ; eadem est in 3, qui tamen addit episcopi et confessoris, cujus festivitas est xiii*» KI. Novembris. Nulla rubrica in 1, 4. — * (I. b.) Saccr 3. — • feliciter natus add. ex 2-4. — * (q. q.) quasi quadam 2,3. — '^ videban- tur 3. — « eum 2. — "^ (a. D. f. e.) f. e. a. D. 3. — « noctuque 3, 4. — » Deo 2. — i« et ab 3. — " om. 4. - " vincit 3, 4. — " (ab co) add. ex 3.

Nam. 7. — * (Illa eum-ministrationibus) sivetoiua num. 7 om. 2, 3. — • mandatis 4. — ■ dicebat 4. — * f to 4 ; invcnu-e* 1, 2, 3. — "^ forsan pro justissimus. — • neces- sarium 4.

Nam. 8. — ^ (Talibus e. s.) Tali ergo virtute 2.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N^ 7482. 47

gens ■ partem habere in hereditate sortis DominicsB, sumpta per manus imponen- tinm benediclione, resecatis necnon capillis, velut camis vitiis, properavit clericus institui etesse. Quae ■ autem clerisuntnon ignorans, a seculi alienando se operibus, nolebat implicari mondi voluptatibus, negotiis ^, usuris et fi*audibus, atque per 5 exhibitionem acquisitis honorum gradibus. Non vagis oculis, non lingua infreni, non tumido pergens incessu, sed verecundus et humilis mente manens et habitu, coronam capitis conservabat immaculatam, ut in coelis repromissam sibi acciperet immarcessibilem et setemam.

9. Jam vero quae beatus Amatus sanctaram virtutum ^ opera non exercuit? 10 Quae coelestiummandatommprseceptanonperegit? Quis illo erga cunctomm ani-

mos in * pietate devotior? Quis eo in frateraa caritate ferventior? Quis in distri- ctionelegisseverior? Ut autem brevidicam epilogo : ilacertabat in Dei of(icio,ut Tix inveniretur quis simih*s illi, qui conservaret legem Excelsi. Sic nimimm claris moribus et actu fulgebat, ut tanquam sol splendidos sui operis in Ecclesia radios tS emitteret, exemplumque justitiae videntibus ' approbaret. 0 virum per omnia Deo dignum, o laudabilem clericum et beatum Domini scrvum ! Qui dum custodivit jostitias ejus, justificatus est; dum^ fideliter mihtavit, in libro vitae ascriptus est

«

10. Ex beato beatus Amatus ^ beatior semper efTectus, tam sanctitatis merito ^ quam honestioris dignitatis culmine praeclaro, sumptis quibusdam ^ sanctae matris

Ecclesiae gradibus, jamjamque * fulgurantior relucebat in singulis ordinibus. Sciens^denique^quanto gloriosior honore tantomagis ferventior inveniri debere, et sibi erat cautus observatione, et aliis fiebat admirabilis imitatione. Praecinctis namque lumbis, lucemam tenens ardentem manibus mundis, omni hora paratus !B et vigilans, expectabat Dominum reversurum a nuptiis. Sane stolis non ineptus ^ sacerdotalibus, accurabat instantius quatinus mente pura et digitis expiatis myste- rium ^ illud tractaret vivificum, cooperatione sancti Spiritus.

11. Prseterea ^,Pauli usus exemplo, omnia omnibus erat, omnimodo se prae- bens cunctis, prout poscebat ratio. Praecellentibus ' quidem, verbis plurimmn

30 jocundis, teraporibusque proverbiis sapienter aptatis, animos demulcebat; mino- ribos vero, dictu affabili vota mentium sublevabat : universosque modis addecen- tibus informans, illis informatus et ipse, ab omnibus amabatur. Nec tantum pro- vinciales intra fines instantia benignitatis ipsius contenla est, sed volitabat etiam nobihs fama ad usque regna extera. Non potest siquidem, ait Salvator, civitas

35 abseondi supra montem posila : neque accensa sub modio ponitur lucema, sed super candelabrum in Ecclesia, hoc est in congregatione sanctorum numerosa. Passim igitui' bonitatis ejus rumore flagrante ' et sic opinionis ab eo longius honore

— • (a. 8.) s. a. 3, 4. — • (QuaB-aetemam) om. 2, 3. — * in neg. 4.

Nnm. 9. — * (s. v.) om. 2. — * om, 2. — ■ viventibus 3. — * et dum 3.

Hum. 10. — ^ (beatus A.) om, 2. — ■ quibusque 3. — ' jamjam 3. — * (Sciens-nu- merosa) om. 2. — • quia 3. — • (non i.) indeptus 3, ineptus 4. — ' mysterium add. er3.

Htut 11. — * Propterea 4. — ■ (praecellentibus-optatio) om, 3. — ' fragrante 2.

48 CATAL. CODD. HAGIOGRAPfflC.

prodeunte. magnus quidem festimabatur a populo necnon 6ptabatur illi ab impre- cantibus multis prospera fidelisque optatio ^.

12. Interea, tempore vocationis suse determinato, Senonensium episcopus terrenis rebus exemptus ad ^ Christum fuit accersitus. Confluentibus ergo ad con stituendum inibi pastorem animarum vicinarum urbium pontificibus, sanctos 5 Amatus electioni addicitur et in oculis omnium pnesentatur, licet haud mediocri- ter invitus. Attamen acclamantibus universis : dignum eum sacerdotio, pecuni» minime ^ quafstum, verum christianae plebis sitiens salutem, promotus et sublima- lus est ad episcopium. Acceptaque ligandi et solvendi cum Petro potestate, simul- que sancti Spiritus* virtute, populum sibi creditum pnedicatione instruens, 40 benedictione confirmans, oves Domini diaboli non sinebat ^ incursione lacerari, quas piis reficiens doctrina) pabulis, super ^ eas in ovili Dominico cura pervigili vigilias custodiebat seculi * noctis. Pontificis quoque nomen non ignorans et mini- sterium, in omnibus seipsum exeraplum prapbuit bonorum operum. Diutina ' enim

in justitia bene edoctus, sibi videbatur parcus, egenis largus, ore serenus, corpore 15 castus, vigiliis, jejuniis et orationibus deditus, atque omni bonitate repletus. Fidelis nempe servus et prudens, quem super suam Dominus constituerat familiam, ul det illis tritici mensuram,eam verbisdocens,exempIis instruens,assiduisinsuper oralio- nibus prius pro se, deinde sacrificium ofTerendo pro sibi commisso populo, a delictb emundans quosquos in via reclitudinis deducebat. Nec pra?tereundum quia diemo- ^O nibus sic erat infestus, ut nemo ei ad tenlandum accedere fieret ^ ausus. Quibus* e contra pra»cepto cum signo crucis imperans, et a corporibus eos obsessis remo- vens, de credenlium finibus proturbabat ^^ Ast anpelorum frequenti usus alloquio, supemorum mullipliciter astruebatur minislerio.

13. Ea ^ tempestate Theodericus ^ Lucdovei ', qui ex Dagoberto processerat, % iniquam tyrannidem moliebatur Francorum primoribus. Qui ab eisdem diu * inse- cutus, tandem captus et violenter injuriis adactus, tonsoratus in monasterium mittitur, ac frater ipsius in regnum Hildericus eligilur. Sed et ipso a Francis ob nefandorum insolentiam acluum interfecto, dudum quoque ejus similiter fratre Lothario ^ in juventute mortuo,regaIem quam nuper amiserat recepit dignitatem. 30 In* hujus itaque sceptri monarchia plurimis dissentientibus, diversis etpartibus^ hac illacque vacillantibus, mali enim bonis invident et libcnter insidias parant, sanctus pontifex Amatus apud eum accusatur, ct quasi infidelis ab impiis et reniti justitia? cupientibus insimulatur. Unde neque spectaculi judicio admotus, neque a

— * optio 2, 4.

Num. 12. — 1 et ad 3, 4. -- ^ ita 2-4 ; nimi» 1. - ' (sim. s. S.) s. S. sira. 2. — * (d. non s.) non s. diabolica 2. — '^ et super 4. — ^ scilicet 3. — "^ (diutina-deducebat) om. 3. — ® fuerit 3. — ^ (quibus-ministerio) om. 3. — ^* perturbabat 4.

Num. 13. — ^ Hac 3. — ^ ^^^; Thodericus, at mox Theodericus, ut alii. — • Loc- dovei 2, Ludowici 3, Clodovei 4. — * (ab e. d.) d. ab e. 2-4. — ^ Hlothario 4. — « (In- diss.) ita 2 ; hujus itaque sceptri sententiis in monarchia sentientibus (dissentien- tibus4) 1,3,4. — "^ (d. et p.) ita 2; diversisque et partibus 1, 4; diversa partibus etiam 3.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N® 748«. 49

re^ majestate super hoc negotio quidquam interrogatus, Theoderico malignan- tium parti * in his * credulo, a proprio sublatus episcopio, exnl abire jussus est immerito. Qui oves sibi creditas sanctae Trinitati commendans sicque sibi ^® in persecutione gaudens, relicto vero gregi condolens, ut " quondam innocens Joseph 5 honore privatus sed innocenti» siroplicitate vestitus, ad locum sui libentissiroe properabat exilii. Tum ^' vero ex jussu tyranni ad Peronam, quse est urbs regia in pago Viromandorum, usque perductus, ibidem sub honoriflco abbate Ultano cnstodiae perstitit mancipatus.

14« Etenim ^ vemante regaliter quondam Sigeberti regno, qui frater fuerat

40 prsefati Lucdovei * ex jam dicto Dagoberto, cum Grimoaldus ' esset major domus et Herchennaldus ^ quasi patricius ejus, sanctus Furseus in Hibernia ex regali pro- genie oriundus, qui et angelica visitatione de multis fuerat admonitus, relictis parentibus et patria, Franciam petiit, pro nomine Domini peregrinus. Inde vero ab Erchennaldo susceptus et in prcescripto loco positus, usque ad horam sui obitus,

45 honorifico habitu atque honestissime est tumulatus. Post cujus decessum duo germani ejus. sanctus scilicet Foillanus episcopus et ante monstratus abbas Ultanus, fratemo ducti amore, immo divina ordinatione subsequentes, Foillanus Fossensis ccenobii privilegio potitus, Ultanus quoque cura paternitatis de Pero- nensi monasterio implicatus, et moribus viguerunt et actibus valuerunt.

10 15. Enimvero ^ sacer prsesul ^ Amatus. sede praesulari ^ depositus et in eodem

loeo sub custodia positus, ne ullo modo a sui statu propositi posset avelli, sed in

constantis fidei patientia inveniretur ut * semper versari, prudenti vigore sensus

ac dono continebatur almi Spiritus. Nutricem denique suam, veram ^ philoso-

phiam, sibi blandis fomentis pectus demulcentem tristesque quas invenerat pha-

!5 langes longe fugantem, recognoscens, ejusque vultui perspicuo visum cordis per-

fecte imprimens, blandienti admodum delectabatur ^, et in hac consolalione

sublevabatur, reputans etiam quoniam non sunt condignae passiones hujus tem-

poris ad superventuram gloriam, quae revelabitur "^ in sanctis ', necnon pro

aliquibus merito sibi accidisse peccatis. Et quia dicit apostolus ' : Omne gaudium

30 existimate ^^, cum in tentationes varias " incideritis, tentationis turbinem patienter

sufferebat et passionem ^^ ignominiae supportabat, scilicet ^' sciens scriplum per

moltas tentationes '* intrandum " regnum ccelorum.

16. Ad ^ sui igitur juvamen sacrum beati Ullani * experiebatur solamen ;

— ' partibus 3; partim 4. — » (in h.) nimis 3. — »® (sicq. s.) sibique 3. — " (ut-vesti- tus) of». 3 — *« Tunc 3,

Nttm. 14. — * totua num, deest in 2. — * Ludovei 3 ; Clodovei 4. — ■ filius Pip- pini principis et frater beatro Gertrudis virginis add. 4. — * Erchenaldus 3 ; Her- chenaldus 4.

Nmik. 15. — ^ (Enimvero-turbinem) Cujus sacro solamine tentationum turbinesS.

— " (s.p.) ponlifex 3, 4. — ' cum toto sublimitatis decore add. 3, 4. — * o/w. 3, 4. — ^utique add. 3, 4. — * condelectabatur 3, 4. — "^ revelatur 4. — ® nobis 3. — ^ Jaco- bos add. 3. — ^® fratres mei add, 3. — ** tentationibus variis 3. — ** (suff. et p.) ferens, passiones 2. — ^' om, 2. — " tribulationes 2-4. — ^* esse add. 2.

NunL 16. — ^ (Ad-assidue) om. 2. — ^ abbatis add, 3.

CATAL. BRVX. T. II. 4

50 GATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC

cujus providentia decentissime in verbis (ratifle et subsidio alimoni» proficiebat assidue. Permansit itaque sacer prsesul Amatus in hoc loco non parvo temporis spatio, et exulavit sub abbate saepedicto, vere sancto et per omnia Dei servo, donec pro meritis meritam in astris percepturus coronam, Ultanus pater ab ' angelis veheretur ad sideream palmam.

17. Diebus ^ illis, uti clara editus prosapia, Haurontus regis praeclarus fulgebat in aula. Qui. quoniam perlucidte ^ mentis ingenio potiebatur, rebus semper et undique bene gestis gloriosus' exhibebatur. Unde totius palatii fulgidos inter ojltimates fulgidus ipse videbatur, et quidam symmistes ^. Hic ergo, nobilis viri et Francigenoe Adalbaldi primogenitus ^, Rictrudem ^ habebat genitricem, sacris omatam moribus.Parentes ^namque ipsius ex Domini benedictione nati sunt. His ' filii supemo munere ^ fuere, jam dictus videlicet ^^ Maurontus, abbas et levita sanctus, cum tribus magni meriti sororibus: Clothende ", Eusebia, necnon ** Alsende ^^ novissima. Istis ^^ una fides, una jugiter devotio fervebat : quae sic illos Gliristi circa monita sollicitabat, quatinus cum gloria nativae originis conspicua exomarentur sanctitate beatudinis.

18. Rictrudis itaque post beatum viri ^ sui ^ obitum, sociis iiliabus ac nume- roso grege sanctimonialium, quod sibi a sancto Amando fuerat ' datum, Martianas inhabitavit ccenobium, ihique spiritualibus exercitiis dans operam, totam deinceps collati temporis in pia amoris ^ generatione ^ duxit vitam, quousque beatam ccelo redderet animam, et gloriam spiritus ejus caperet aetemam. Pnescriptus igitur iilius ipsius ^ Maurontus, laicali "^ habitu aliquantulum detentus, sed postmodum a praenominato pontifice, miraculomm factore Amando ^ confessore, clericus et * abbas ordinatus, atque diaconi ^^ ad gradum perductus ^^, in suo, qui Broilus dici- tur, fundo, sagaci monasterium ad sancti Petri honorem extruxit voto, delega- tisque redditibus " una cum illic Deo servientibus; quod erat suum "a parentibus ^*, libentissime Domini contulit ^^ obtutibus. His et factis similibus decenter nobilita- batur in omnibus.

19. Ultano ergo abbate viam ingresso camis universae ^, huic ' ad praesens acccrsito jussum esl a rege sanctum Christi Amatum episcopum in Perona exulera, secum sine mora ducere ', et in suo noviter extructo monasterio custodiendnm servare. At ^, quia res exigens causam dabat, opportunitas quoque temporis adju-

— • ab add. ex % 4.

Nam. 17. — ^ De sancto Mauronto in marg, add. 1 ; De sancta Rictrude et Mau- rnnto ejus filio Utteria ruhris add, 3. — " perlucido 3, 4. — ^ om. 3. — * simmistes 1 ; symmistesS; simistes 3; summistes 4. — ^ qui praedicti Helchenaldi (sicj patricii frater erat germanus add, 4. — ^ vero add, 4. — "^ (Parentes-hisJ Horum 3. — * ita 2, 4 ; Hii 1. — » add. ex 3. — ^o videlicet add. ex 2-4. — " Clotende 2, 3 ; Clorsende 4.

— »2 et add, 3. - " Adalsende 3, 4. — ^* In istis 3.

Num. 18. - ^ mariti 4. — « (v.s.) s. v. 2. — » (A. f.) f. A. 3, 4. — * amori 4. — " intentione 3. — • ejus 3. — "^ in 1. 3. — ^ perperam corr. Amato 3. — ®(c. et) cleri- corum 3; clericatus 4. — ^^ diaconii 2, 3. — " deductus 2. — ^^ reditibus 2-4. — " sibi 3. — " relictum praedium add. 3. — ^^ (D. c.) c. D. 2.

Num. 19. — * (c. u.) u. c. 3. — * Mauronto 3. — ' deducere 2. — * ac 2-4.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N<* 7482. 51

dicabal onus, Maurontus * districtus imperio vifle se mislt illico, et venieDs Pero- nam ez mandato sumpto pontiiice ^ a loco cum omni suo apparatu et phalanga repedabat ^ ad propria. Sic aliquantulum iter emensum episcopalem eos coegit dlvertere ad urbem dictaro Cameracum. Ubi sarcinas famulis deponeptibus et 5 que erant hospitii, tam Domino ipso ^ quam ceteris disponentibus ^ in medio civitatis suburbio sitam atque beatae Dei Genitricis Mariae ^^ sub honore dedica- tam ille ^^ captivus et exul subintrat solus ecclesiam, pro se sibique devotis ^* orationem divino fusurus conspectui sacram ^'. Quam ingressus, a collo suo suam sustulit cappam, ac simul utramque manicam. Quee sacris deponens manibus, 40 solis in infusum radium appendit, velut nescius. Etenim sol ipse verus, illius et omninm illuminator Dominus, in luce suae fidei et simplicitate clara, diu luci- dum ^^ mirificare volens sanctum suum, tale pro eo patefecit donum suum, quo fidelis servi magnum propalaretur meritum, multis ex tunc manifestum.

20. Cunctis denique diversorii congruenter dispensatis, etiam Maurontus ad

<5 ipsins tetendit oralorium aedis. Visoque illo mirabili et potius vehementer admi-

rabili ^ signo coelestis doni, stupidus admodum ^ cecidit ad sancti Amati episcopi '

vestigia pedum *, pavensque : Ne memineris, ait *, rir heatej Dei quoque per omnia

eare ^, quod te ^ ad eustodiendum ^ suscipiens huc usque volui adducere; sed, induUa

miiericorditer, si quid peccavi, venia, humilia quteso ne respuas vota. Ecce ex hoe

^ jam mihi, voluntas si fuerit, sociare^ : omnimodis sancta tute paternitati succum-

Uns, prmsto sum obedire. Sicut probamus te apud Deum valere, sentiamus etiam pro

nobis orare. Auditis praesul istis sui ductoris sermonibus, sublevans a terra quan-

locins, voce illum melliflua est adorsus : Xe tihi, inquiens, frater, videatur aliquo-

modo triste, quod tecum me ^^contigit huc devenire, qui paratus sum quocumque

*5 Dominus jusserit, et in carcerem et in mortem ire. Quod si ita prseordinatum est

a6 iUo, ubi fueris libentissime permaneho. His dictis, ad signum concordine veracis

anibo ruunl ^^ simul in oscula pacis.

21. Patrato mirabiliter ad sancti laudem Amati signo praescripto, atque ad noUtiam multorum ^ declarato, quanta in communi viatoribus illis laetitia fuerit, ^ qnanta gaudii exultatio, quam * votiva cordis exhilaratio, quis dicere sufQciet? GloriabutUur •, inquit psalmista, in te omnes qui diligunt nomen tuum, quoniam tu henedicesjusto. Omnes igitur mente una, devotione pari accedentes, se piae ipsius coromendabant patemitati ; credentesque interventu ejus multipliciter adjuvari, ab ipso petebant benedici. Quos benigna complectens mansuetudinc firmat adeo ver-

— * itaque add. 3. — • sumptuni pontificem 3, 4. — "^ repedavit 3, 4. -- ^ illo 2. — •tfa 2-4 ; deponentibus 1. — »<> (b. D. G. M.) b. M. D. G. 2 ; G. D. M. 3, 4. — " sanctus Ainatus 3. — " (se s. d.) ita 'i post corr. ; prius se sibique votis; in 1, 3, 4 se soisque votis. — " (d. f. c. s.) s. d. f. c. 3. — " (d. I.) dilucidum 2.

Nam, 20. — * (et-admirabili) om. 3. — * om. 3. — * om. 3, 4. — * otn. 3. — ^ inquit 2.

- • (Dei-care) om. 3. — ' le add. ex 3. — ^ hic add. te 2. — » le sociare 2-4. — "mihi 1 — " ruerunt 2-4.

Haa. 21. — * (a. n. m.) m. a. n. 2-4. — * quae 3. — ' (Gloriabuntur-reversi sunt) om.3.

52 CATAL. CODD. HAGlfXJRAPHIC.

boram oratione, His ita dictts ^ indicti residaam «omit itiDeris. In sui Tero primor- dio fgrtsvm ncer praesal Amatas taliter est affatas : Domine,grts9M4 mottroB dirige H angdum tuum $anetum fiobiM comitem adhibe, ut temper in tua gradiamur reri- tate *. Comqae socii respondissent, Amen, retro onde Tenerant, larti domum reTersi sant, Finito aatem Tiae spatio, haad procal a Martianis loco saper Scaii> s ftoTiam sito diquantalam Hamatico manserunt in coenobio.

tl2, Hmc dao monasteria ^ Ticina sihi, et commoda sab una lege. et societate degehant amica, ita at, qaamTis loco sejuncta, omniam tamen parerent Tota com- roixta cum simplici sacrse \\isB concordia. In uno sancta sancti Adalbaldi Gertrudis aTia cum sua pronepte et Tirgine Eusebia ; in altero simili florebant studio Jona- i tns, inrliti pontificis Amandi^ discipalus. Rictrudis cum natabus' duabus; in atrisque etiam grex plurimus, celsis illnstris Tirtutibus. Tanlis confessor Amatus copulatos caterris, addecehat nimium illis, Telut aureis gemma fabricis. O quantis ardorihus incitor qualihusque conatihus instigor, in piis Tidelicet spiritualium germinum profectihus quihus (lorehant * sancti Dei, honestius* cunctis ornati ^ 41 florihu»! Erat illis pax, amor, pietas in alterutrum. zelus et instantia divinarom circa dogmata legum. Unde singuli se ad hene agendum invicem cohortantes, exemplis proha; aclionis alii alios provocantes, sicque de virtute in Tirtutem gra- dienten, voce et opore devoUis Deo sua; salutis celehrahant in omnihus laudes. VidereH liunc in virtutihus celeros prseire contendere ; videres alium ne illo iuTe- S( nirctur inferior elahoraie. Una siquidem omnes manens intentio ad celsae justiti» culinen Huhvchchat. In quihus "^ Dominus ipse, sicut discipulis ^ promiserat, hahi- tanH et in huo norninc rongregatos henedicens, ipsi populus ejus et ipse Deus erat eorum !

23. Quid igitur nos, miseri ct miserahiles, iniqul et peccatores? Quae nos is honitaH, (junB justitia, quo; sanctitas infonuat? Nulla plane nunditia tenet; pietas nulla romniovct; sed, scmpcr ad male agendum intenti, quns prava sunt facere, quflB pcMsima sunt desidcramus implere. Non timor Domini ^ facit timentes, non formido quflo noH expcctant^ poeuarum efficit metuentes. Cum flagitia qu» perpe- tramus a nohis Deum longe facianl, timcndum valde est ne diaholi, Deo semper 30 contrarii, luquei ligatos nos teneant, quibus rcslricli hona operari non valemus *. Ail fugienda vero pcccata atque sectanda justitirs * monita Dominus ipse alloquens admonct ^ ct ncgligimus. Pa^narum acerhitatem minatur et postponimus. Spon* det vitam, cttorpemus. Promittit patriam coelestem, et non assurgimus. Quia vero

* ductis 4.

Nvm. 22. -- * (!(/(/. cx 3. — * sic etiampriusS: corr. perperam Amati. — * filia- hus ^; natalihus 4. — * hi add. 3, 4. — * ita etiam prittaS; corr. honestis. — *priu» ornari 3: aed corr. coronati. — ' ita videtur legendum ; codd. quos. — • ita 3, 4; discipulus 1.

Nam. 23. — * Dei 3, 4. — * ita videtur legendum ; codd. expectat — ' TaleamusS. — * Doi add. 3. — ^ (al. adm.) admonens loquitur 3, 4.

• Viiio n^Iiquum tcxtum cod. 2 ad finem textus trium reliquorum codicum.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD, N** 7482. 53

demens auctor ac pius est salvator, dat * nobis exemplar veritatis, sanctos utique

studio florentes beatitudinis, et ^ idcirco summis rutilos insigniis, quorum sit

modus sacer magnaliis, quorum mundus omnis subsistit meritis, quorum diversi

sublevantur infirmantes etinvalidi patrociniis, quorum succumbit omnis creatura

5 prseceptis. Jam ergo, fratres, si forte debita gehennas tormenta pavemus, si coelo-

rum praemia insestimabilia ^ nobis promissa, accipere volumus, curandum nobis

est et omni hora meditandum, ut quaa mala sunt declinemus ^ quae ^^ bona sunt,

in mente et opere teneamus, atque, dum vitam ^^ et actus sanctorum audimus,

imitemur. Horum exemplis instructi ^^ in cunctis maneamus attenti : sicque,

<0 mundo mortui, Deo ^' vivi satagamus inveniri : eorum intercessionibus roborati,

qui sicut de se in gloria laeti, ita de nobis jugiter sunt ** solliciti. Quapropter, caris-

simi, illorum monitis obaudientes, quse salutis nostree videntur, hsec et opere

implerc ^^ satagamus, ut cum eis in ccelorum regno sine fme gaudeamus.

24. In sancto denique Amato praisule ^ admodum prjestante, totius perfectio-

45 nis apice, atque ipsum studio ad claritatem beatitudinis non mediocriter illustrante,

▼isam est bono dispensalori Mauronlo levitae et pra»fata3 * Rictrudi *, illius geni-

tricisacrae, quatinus ad regcndum populum Dei in Broilo eum praeficerent^ mona-

sterio, se suumqua pra^dium per illum offerentes Domino. Quod ita factum est

Nam coactus vir Dei utriusque jussu cum omnis ^ catervae suasu, necnon accepta *

)0 eleis data benedictione, iiluc profectus est gratissime. Mutatii commorationis "^ sede,

aon fidei ^ mente, omnis ^ studuit inibi ildeliter voti militare conamine, dans sub-

ditis exemplum benignitatis, tani verborum dogmate ^^ quam puritate simplicis

▼itae. Accepta nempe ^^ talenta sub foenore exigi noverat, ac se vita comite multi-

plicari **. praeceptum habens intellectu et opere fratrem suum lucrifacere. Quod

S omoiiastantia hic et ubique non oblilus agere ^^ securus Dominicne pnestolaba-

lur " reversionem praesentiae, auditurus in ralionis examine : Eugej serve hone et

fdHU: intra in gaudium Domini tui ; et *^ quia super pauca fuisti fideliSj super *•

multa te constituam hereditatis hona perpetualis,

25. Sane loco ipso juxta basilicam habebat cellulam, orationis sibi causa ^

30 compositam. Ubi, supemis licentius inhians iutcrnisque plenitcr incuhans, velut

quodam quietis aeternee sub speculo, remota secum degebat in domo, apertisque '

f^lris,quemadmodum' Daniel orabat contra Jerusalem,dum * cordis obtutibus

-*da 4. — "^ (et-magnaliis) om, 3. — « om. 3. — ^ ita 3, 4 ; inclinemus 1. — - *<> et qnai - " viUs 3. — " instructi 3, 4. — " Deo add. ex 3, 4. — " sint 3, 4, — '* Ihaec et opere implere) ita videtur legendumf {nisi quis malit facto et opere iniplere) ; facta perimplere 1, 4; facta implere3.

Hiua. 24. — * pontifice 3,4. — * ita videlur legendum; codd. praelatae. — ^ Rictru- ^4.^ *f^a 3, 4; perAcerent 1. — •* omnis add. ex 3, 4. — ® (n. a.) accepta nec non 3.4.«. T ejjjin morationis 4; commemorationis 3. — ^ fideli 3. — * omni 3. — J*dogmatum 4. — ^* namque 4. — '* (ac se v. c. m.) a se comes (et post corr. conans 3) ^^(vitam 4) multiplicare 3, 4, — " facere 3. — " piwstolabitur 3. — ^^ ut 3, 4. — " «npia 3.

Hum. 25. — * (s. c.) c. s. 3. — '^ (apertisque-salutis) om. 3. — ^ quemammo- ^om 1. - 4 cum 4.

54 CATAL. CODD. HAGIOGRAPfflC.

non aliorsum defixis, a Jerusalem coelesti respectum suse supplicabat salulis. Et quia diutius activse^laboribus, bene proximis pro posse ministrans^iusudaverat^ jam nunc velut Maria contemplativse vitae insidens, Tivens Deo, quasi ^ mortuus eratmundo : quoniam, inhac peregrinatione solo corpore constitutus, cogitatione et aviditale in illa est aeterna patria conversatus ®. 5

26. Tandem i^^itur a suo respectus misericorditer rege et dominOf ut eme- ritus miles jamjamque a militiae suse labore solveretur diutino, consociari jussus est polorum regni gaudlo. Ministratoriis ^ insuper obviam spiritibus directis, feli- citer cxceptus, feliciter est Deo pra^sentatus, ibique suae salutis auctorem inveniens

et ^ praevium ^ benignum, videlicet Christum Jesum, vera confestim immortalitate IC ac verae laetitiae designatur perpetuitate donari, juxta promissum Salvatoris dicen- tis : Venitej henedicti Patris mei,percipite regnum paratum vobis ah origine mundi: in quo sancti cxultant. omnes pariter tripudiant, plenoque gaudio laetantes, de praesentia sui regis jubilant gaudenter**^ Quorum beatus praesuP Amatus, confes- sor egregius, copulatus clioris, illa recenset praemia in superis • quae nec oculus 48 vidit, nec auris audivit nec cor hominis prapcogitavit Gloria ^ ha»c est omnibus sanctis ejus. Vere quoque ct indeficientis Deus est lucis illustratione perfusus; ipse etiam velut sol refulgons semper et sine fuco astat illi candidus, sustinens expectando diem qua binas sit stolas habiturus et cum Christo perenniter regna- turus. 2C

27. Omnibus itaque condigne paratis necessariis, debitum sepeliendi officium fidelium more complentes, in beati illum honorifice apostoli Petri ecclesia, Idibus Septembris Humulo mandaverunt ; titulum quoque sanctitatis ipsius et nominis desuper honestissime composuerunt ^. Tanta " siquidem vis Dominicae inspirationis universos attigerat ^ ut, ob ejus meritum tam apud Deum quam apud homines 29 maximum, singuli quique non modica sumptus ^ illi xenia ^ contulerint, multis atque honorum copiis ad ejus honorem templum dedicaverint. Ipse vcro Mauron- tus, vir egregius, universis quoque minister strcnuus, cuncta sui patrimonii praedia per chartarum ipsi tradidit instrnmenta, disponens locum prout rogabat modus ^

et res condigna, praebens ex propriis omnia necessaria. Ad cumulum autem ^ virtu- 3C tis inceptae ^ dans plenitudinem operas ^^omnibus quae possederat renuntians, sese macerabat piis exercitiis. Talique terminans vitam fine beatitudinis pervenire meruit ad gloriam summa) quictis.

28. Fecerat intcrea ^ beatus confessor Amatus * massa ' ferrea * secreto cate-

- - * vitae add. 3. — • insudarat 4 ; insudaret 3. — "^ ita 3, 4 ; quia 1. — ® (in-conv.) ita 4; in illa aet. p. conversatus est 3 ; in i. est aet. p. constitutus 1. Num. 26. — * Ministratoriis-proesentatus) om, 3. — * (et-Jesum) om. 3. —

• praemium 4. — * gaudentes3. — * om. 4. — • in 4 prius supernis, sed. corr, supe- ris. — "^ (Gloria-regnaturus) om. 3.

Nam. 27. — ^ (Id. Sept.) om. 3, 4. — ' imposuerunt 3, 4. — ■ (tanta uaque ad finem num.) om. 3. — * attingerat 4. — * subtus 4. — • ita 4 ; viilixenia 1. — "^ modis 4. —

• quoque 4. — • conceptae 4. — ^® ita 4 ; opere 1.

Num. 28. — ' praeterea 3, 4. — * et praesul 3, 4. — ■ ex massa 4. — * prius massam ferream 3.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N* 7482. 55

nam sibi immanem fabricari, cujus appetens pondere nimio gravari, ea se artios ▼oloit implicari, reputans condignum si, velut spiritus intemis alli^batur vinculis, artaretur pariter caro ferreae gravedine molis. H»c autem derepente soluta ^ ab exanimi corpore, et prsesentem modis diversis illico ^ praestitit virtutem et dein-

5 ceps tempore longo non unam ^ indulsit sanitatem ^. Multa quidem per eum Dominus dignatus est magnalia operari *, exhibens in illo virtutum suarum bene- ficia, quae licet hominibus sint incognita, apud Omnipotentis tamen scientiam tenentur ascripta. E quibus nos ^® plura vidimus et audivimus ^' ; in votis quoque pleniter ^^ experti sumus. Haec nos etsi frequenter immeriti consequimur, caris-

40 simi fratres et amantissimi, dignum est ut semper nomen Domini benedi- camus.

29. Ezpleta ergo fldeliter gestorum tuorum rclatione, fusa quoque magna super eam a nobis devotione, pontifex sancte et confessor gloriose, pater pie et pastor ^ Amate, servorum tuorum preces et ofQcia dignanter attcnde, ac pro nobis

45 et nostra salute fidus causidicus astando semper apud Dominum intercede, ut hic te impetrante valere et in futuro possimus tecum et cum sanctis omnibus ante regem et dominum nostrum sine fine gloriantes exultare : cui est in Trinitate per- fecta, uni Deo, Patri et Filio et Spiritui sancto, honor, virtus et gloria, regnum, majestas et omnipotentia per infinita secula seculorum. Amen.

tO 30. Multi ^ per ignorantiam et superbo spiritu deceptam mentis sestimationem librorum quorumdam conati sunt corrumpere veritatera. Unde beati Amati tran- sitomldibus Septembris ab antecessoribus pro divina determinatione determina- tum, mirum vel magis vituperandum, est a Stephano quodam iii Kal. Maias affi- zom. Sciendum tamen, Northmannica direptione et negligentium incuria quoniam

t5 iste error sic praevaluit, nos ad auctoritatem vetustorum librorum converti debere, qoi apnd Sanctum Medardum et in archivo noslro atque multorum scriniis cceno- biorom inveniuntur.

8 *. Sed inter eundum gratia ei spiritalis non defuit, nec in eo quae fecerat * * cod. fuer potuit sanctitas celari : ita enim in verbis ejus et actibus divinae dulcedinis copia 30 abundavit, ut ductorem suum et comitem itineris, sanctum Mauruntum, ad con- temptum rei secularis magis accenderet, et ad amorem coelestis patrise plus

— ' ita 3, 4; suluta 1. — • om, 3. — ' (n. u.) plurimas 3. — ^ sanitates, ad laudem Domini nostri Jesu Ghristi, qui vivit et regnat Deus per omnia secula seculorum. Amen. lia 3, qui sic desinit, — ® (m. o.) o. m. 4. — *® quoque add. 4.-^1 pleniter Qdd, 4. — *• om, 4.

Hua. 29. — ^ amabilis add, 4.

HuL 30. — ^ hie nitm, legitur in aolo 1.

* Textu cod. S omnino ab ahis discrepante et accedente ad textum editum in Mit SS.f tom. IV Sept, p. 1%, servata est hic numerorum distinctio in Act, SS. loc dt adhibita.

56 CATAL. CODD. HACIOGRXPHIC.

ijpuf^; ULwtmqae mam dhriiii s«nnonif dslreidme feriaiites. Hamjtimm deve- •is0t <iar> m loeo dioiiiii eofnmonnies noo miiiimam profeeenmL Ua faeliis CKtat e«!t tauxVi €omiUr saiictiis Kaiiniiitiis. qaem sibi difiia proTidentia coDta- lenL r^ tameo aliod Tolente et imperante. Stadiut namqoe beatissimns exnl «t €WUAem nuoi, beatissimam scilicet Xaarimtam, leritate restringere : qoanta- 5 litnifwiftqae eoiiii« atpote qoi diritiis afllaereL, levis erat et Tineam Do, congrega- tiMieoi Tid«rlicet fideliam, qoam sancta sancti Jldabaldi aTia Gertrndis inibi ad senrieodtim Deo coUocaTerat, Tomere caritatis excolere : si qaae Tero saperflaa excre rissent, plx; recordatioois sarcolo resecare. Froctificabat eigo in domo Dei sicat oliva, aUfoe hoc in loco non minas qoam in aliis odorem soaTitatis effun- l€ dens, cixJe^tia pnedicando frigidos calefaciebat, fortes aatem in Dei senrilio for- tiores reddebat

9« Beatissifnas autem Maarantus, frater soperius nominatarum Tiri^um, inierdum hujus sancti consocii sui, Amati episcopi, et actuum exemplo et erudi- tioois coDMtaDtia roboratus, ccepit cum malre sua sancta Rictrude de profectu su» 19 ^ ffif/ ez ioTicem salutis pertractare, et ut se suaque omnia Domino * consecrarent, instan-

^^J* tiisime cohortari, Qua de re mater, etsi exlcrius filium ad hoc devotiorem aliqua-

tenus reputaret, tamen inteiius laetabatur. utpote quae hujusmodi desiderio diu Jam accensa inardehat. Gaudeut siquidem ambo, mater de filii suasione,filius Tero dematnsquamvistardaconcessione. Igitur in pago Menapensi, in fundo suo qui tO Broilus dicitur, ecclesiam construxerunt, quam in honore beatissimi principis apo- strilorum Petri consecrari a Deo amabili Amalo pontifice oblinuerunt, plurima- que suie possessionis ibidem Domino contulerunt Visum est etiam bono dispen- •atori, Maurunto levita*, et pnefatae Rictnidi, ipsius genitrici sacrae, quatinus eidem ecclesiae, quatn ipsorum precibns ipse sanctus pontifex Domino dedicaverat, prse- iS ficeretur, se suumque praedium per illum ofi^erentes Altissimo, ut in hac ope freti Cffilicas valvoM mererentur ingredi in mortis confinio. Peractis autem omnibus quoe necessaria intellcxit, beatus levitaad sanctum pncsulem regressus est; quod- que factum erat indicans, locum ipsum viUe quem diu optaverat aptissiroum inti- mavit. Optaverat cnini anica seorsum a turba removeri corpusque orani negotio 30 abHoluium Dci serviiio artius mancipari. 0 veridica et vere credibilis Domini nostri Jesu Christi pracdicaiio. qui discipulis suis cunctisque deinceps suis amatoribus manifcstavit, diccns : Quodciimqiie petieritis Patrem in nomine meo^ dahit vobis, Ad hoc ctiani pcrscverantiam doccns, exhortando eos dixit : Petite et accipietis; qumrite et invenietis; pulsate et aperietur vobis. Ecce, praesul, quod quaesieras 38 invcniHti. Ilabcs namque custodis, immo scrvi, procuratoris suggestionemf loci prn^pHrationeni, tcmporis opporiunitatem. Festina ergo, ne tardes, locum ingre- doro, ubi tuir pcregrinationis longiiurnitatem determines.

10. Uelicio iia(iuc Hamatici ca*nobio, sacrae fidelium muliitudini cum bene- dicti(mo paciM pra^bens oscula, sacer priesul educiiur, Broilumque perducius, k^

^ mV. HuncUu Rictrudis cum beatissimi Harunii * non minima petitione, rei gubemandae

pra>flciiur. (lui otiam ipso cariiativa familiariiaie deserviens, tota animi devotione Hubjicitur. Mira (|uidem et laudanda humilitas, dominum domus sic alienigenae in

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N^ 7482. 57

eadem domo servum fieri; sed Dei nostri mirabilior aique laudabilior potestas, qni, enncta prout vult et quomodo vult ordinans, humilitatem majorem prselato dedit, quam ipse commendat, dicens : Qui major est vestrum, erit minister vester. Quia Omnis qui se exaUat humiliabitur, et qui se humiliat exaltdhitur, Manens

5 itaque ibidem cum venerabili levita venerabilis sacerdos Amatus, hortum Dei cultor diligentissime excolebat Unde pro posse infructuosa quaeque evel- lens, vitem, olivam, aliasque fructiferas arbores inserere non cessabat. Scilicet predicationis aratro a cordibus subditorum vitiorum germina eradicans, grana virtutum seminabat, populumque ad eum undique convenientem dulcifluis

40 sermonibus sspissime confortabat. Quod tamen prseter spem sibi evenit, quoniam, negotiorura omnium onere abjecto, solitarie vivere solique Deo solito secretius vacare atque ex toto opera sua mundum celare disposuerat. Quod nequaquam posse fieri verba Veritatis insinuant, ubi ait : Non potest urbs super montem posita abseondi; neeponunt lucernam sub modio, sed super candelabrumy ut luceat omnibus

45 qui in domo sunt. Suos quoque servos ad lucrum aliorum provocans, ait : LucecU lux vestra eoram hominibus, ut glorificent Patrem vestrum qui in coelis esK Quod etiam beatus Christi pi^sesul non surda aure percipiens, et convenientibus populis coUocutionem negare diviniquesermonis pabula subtrahere metuebat, et, ut supra dictum est, quocumque modo secretius agere et non ad gloriam suam videri

fO admodum desiderabat Inter htec vero juxta basilicam cellulam sibi fabricari prsecepit, intra quam quandocumque opportunum erat sese continens, vigiliis, orationibus atque jejuniis incessanter fatigabatur. Ubi etiam multa corpori adhi- bnisse tormenta, postea, mortis videlicet tempore, comprobatur. Dominicis vero diebus egrediens, et, ut supra diclum est, popuILs collocutionem denegare divi-

15 niqne sermonis pabula subtrahere metuebat. Confluebaut ad eum omnes provin- cie et prsedicabat illis, sacrasque Scripturas relegebat, admonens illos ad aetema pnemia et coelestem patriam quantocius festinare. Totus enira erat dulois consilio, totos aroatxis eloquio, plenus quippe Spiritu sancto, coeleste semper meditans opus.

30 11. Peracto namque tirocinii tennino, rex regum ditissimus, de triumpho disponens, egregium militem de terris ad ccelos vocavit : quem inter angelicas cohortes in sede remunerationis collocans, corona quam diligentibus se pra?parat. eaput ejus circumdedit, praemia scilicet retribuens quae nec oculus vidit, nec auris uidivit, nec in cor hominis ascendit. At cum jam de morte ejus tractatur, dignum

35 est ot sacerdotis et levitae separationis qualitas audiatur. Videns enim beatissimus Mauruntus sancto praesuli mortis impetum imminere, lacrimabiliter aiebat : Quo, pcterf spiritus se rapit f Quo sapientia evanescens aufugit ? Quid linguss torpescit ^itudo? Quid sensum intercipit habetudo? Quis plebicalam tuam in situ fidei ^didabii? Quis seminaria tua rivulo ^anctitatis rigabit? Noveris eos certe cito

^ perpeti detrimentum, si tusB dilectionis perdiderint nutrimentum. Adhaec piissimus pater. lacrimosis vocibus filii condolens, humiliter, ut semper afTuerat senliendo, htgusmodi solamina referebat, dicens : Noli, fili carissime, noli de meo lugere «bieeMU, eujus profecto prmsentia parum utilitatis contulit. Noliy inquam^ tibide

58 . CATAL. CODD. HA6I06RAPHIC.

me temporalem adhfbere tristitiam, euju$ merita apud Deum tanta esse non dubiio, ut per te me posse credam mtemm felieitatie eum eanetis adipieci UttUiam. Tu ipse quos desero nuscipies, tu in fide solidabis, tu vitmpascua providebis. Etenim manus Domini auxiliabitur tibi et brachium ejus confirmabit te. Hjec et his similia illis alteraatiin referentibus, quem confluentis populi lacrimosa suspiria non roove- ! rent, cui astantium frequentissimi sin^ltus venas pietatis non aperirent? Quia vero omnia quae ibi gesta sunt, nec nostrum est enarrare, nec possumus, cetera considerationi relinquentes, pauca qu» dicenda supersunt, prosequamur. Adunati ergo fratres lugentes praestolabantur exitum ejus, evangelia scilicet legentes atque psalmos et hymnos coram leclulo decantantes. Ille vero inter haec dixit : Silete paululum. Tunc ille supplices oculos cum manibus ad caalum elevans, diu tacitam precem fudit ; post pusillum annuit ut canerenl. Inter has igitur voces veniam univcrsis petens atque valedicens, sic sancta illa anima de hac luce laeta Idibus Seplembris properavit ad Domiuum.

12. Tantum ibidem in transitu ipsius sanctae animae in domo illa est * eod. fragruntia * odoris aspersa, ac si domus illa omnibus aromatibus fuisset

iraglantiam. pjgj^g Sancta nimirum anima in coelo repromissionis adepta gloriam, licet piissi- mus levita Mauruntus tanti viri solatio destitutus tristaretur, diligcntissime tamen accurabat quatinus in terra corpus dignissime conderetur. More ergo sepeliendi corpore altrcctato, maximum ferri pondus de collo supra pectus ejus pendens inventum cst, quod vidclicet certissimum occultae afflictionis signum, sicut pneli- bavimus, habucrunt ; quo etiam signo sanctitatis cum aliis virtutibus clarescente, illum gaudiis sanctorum jam interesse omnimodo crediderunt. Gumque diei hora in craslinum tertia advenisset, tetigit feretrum ejus paralyticus quidam, nullius !« meinbrorum suorum potestatem habens, et statim sanus factus esL Nullus enim

infirmus feretrum beati Amati tetigit, qui non continuo recesserit sanus.

13. Conveniebant praeterea ad exequias sepulturae ejus multi daemoniaci, caeci ac universis infirmitatibus oppressi. Beatus autem Mauruntus accipjens massam ferri quod sanctus vir portabat supra pectus pro sui corporis afflictionibus, tange-

. bat infirmorum corpora et ad Christi invocationem cunctos sanitati restituebat

'^ Multa vero et innumera per eumdem sanctum virum, postquam tumulariam

meruit sepulturam, Christi clementia operata est miracula. Sepultum est autem beatissimum corpus in eadem ecclesia, juxta principis aposloloioim Petri altare. Titulum quoque sanctitatis ipsius et nominis desuper honestissime composuerunt Ipse vero Mauruntus, vir egregius, universis quoque minister strenuus, cuncta sui patrimonii pnedia per chartarum tradidit instrumenta ad ejus honorem.

14. Audiens autem Theodericus rex multa et innumera miracula per beatum pontificem Amatum fieri, veniens et procidens ad sepulcrum ejus, deprecabatur indulgentiam et remissionem pro commisso facinorum. Multaetiam donaet imm- mera beneficia contulit beato Amato, auri videlicet et argenti possessionum ac teme copiam. Scrvorum etiam dedit multitudinem in loco sepulturae ejus, ut ipsi pro possc digna exhibei*ent servitia. Sic enim faciendo voluit sibi Deum reconci- liare ac propitium reddere, quem graviter ofTenderat in sanctos suos, scilicet

BIBL. REG, BRUXELL. — COD. N® 7483-86. 59

Amatnm et Leodegarium crudeliter persequendo et tyrannice captivando, pessimi consilio Ebrouis a propriis sedibus eos ejiciens.

15. At vero haud * longe a supradicto ccenobio beatissimus Bfauruntus aliam * eod. haul pulchrae sdificationis fabricaYit ecclesiam, quam in honore Dei genitricis Mari»

5 et sanctissimi atque pontiflcis Amati dedicari faciens, corpusque sanctum de supra- dicta ecclesia translatum, divina revelante gratia, advocato Morinensi episcopo, nomine Baino, et cleri plebisque coetu frequentissimo, in nova quarto Kalendas Maii quam dignissime recondidit juxta altare, in orientali parte ; ubi etiam, ad laudem Domini nostri Jesu Ghristi, confessori prseclaro servientium monachorum

40 regulam constituens, omnium electione, Dei autem ordinatione, ipse idem glorio- 803 abbas extitit

16. Sed ne de nimia vel velocitate vel tacitumitate ab aliquo arguamur, quod paolo ante praetermissum est cursu retrogrado {estimavimus rependendum ; quid- que de massa ferri snpra pectus inventa, immo pectori ejus infixa factum sit judi-

15 camus enarrandum. Fecit inde probatissimus abbas immanem catenam fabricari, quam, in sepulcro sancti aflixam, probabilis patientiae signum evidens posteris Toiuit exhibere.

17. Ad declarandam ergo glorite quantitatem in terris, qua prsecellentissimus eonfessor fruebatur in coelis, multimoda infirmitate detenti, ad ejus lumulum pro-

tO perantes, catena quasi tactu hujusmodi officium prsestahte, multimodam recupe- rabant sanitatem. Per merita enim sancti ibi daemoniaci liberabantur, curvi erige- bantur, et qualicumque inflrmitatis genere oppressi saluti reddebanlur : prsestante Domino nostro Jesu Christo, cui est honor et gloria in secula seculorum. Amen.

XGI. Godex signatus n» 7483-86.

Foliorum nunc 211 (nam inilio mutilus est), formae majoris (0~40 X 0,29), columnis binis, h'neis graphide plumbea ductis, diversis manibus exaratus seculo XIIL Tiluli minio signati, sicut et littene capitales majores exordio capitum (prsesertim a folio 179) ; harum qusedam etiam viridi aut ca?ruleo colore. Exordinm singularum Vitarum insignitum est ingenti littera capitali variis colo- ribus admodum artificiose depicta, subinde etiam scuto item artificiose depiclo imposita ; sed fere omnes istae litterse manu barbara excisse sunt.

Interiori tegumento et foUo chartaceo in capite codicis inserto apparet nota 0 MS 5, qua indicatur codicem olim fuisse musei BoUandiani.

1** [Passio sanctae Eugeniaa virginis et sanctorum mar- tyrum Prothi et Jacincti] (fol. l'-8').

Edita apud Migne, P. L., tom. LXXUI, p. 605-621. — Sed folio in cod. exciso.

60 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

incipit ad cap. iv med.; deinde in cod. subinde quaedam sunt addita quse in editione eitata desunt

2** Passio sancti Cornelii papae et martyris (fol. 8'- 12").

Hujus Passionls conspectum subjicimus in Append.

3o Item Gornelii (fol 12"- 13').

Edita apud Mombritium, tom. I.

4** Passio sancti Gypriani episcopi (fol. 13''- 14'').

Hanc, ut notatum est in Act. SS. ad d. 14 Sept., tom. IV, p. 193, num. 13, edidit Pamelius in sua editione Operum S. Gypriani.

5** Passio sanctorum Ghrisanthi martyris et Dariae vir- ginis (fol. 14^-19").

Edita in Ael, SS., ad d. 25 Oct., tom. XI, p. 469 sqq. — Deest in cod. prologus.

6"* Vita et passio sancti Lamberti episcopi (fol. 19''-34'').

Vita anctore Nicolao, edita ibid., ad d. 27 Sept, tom. V, p. 602-617.

7« Passio sanctorum Mauricii sociorumque ejus (fol. 34^-38^).

Edita apud Surium ad d. 22 Sept. In fine tamen discrepant Vide Append.

8** Passio sancti Firmini episcopi et martyris (fol. 50^-530.

Passio similis ei de qua actum in tom. I, p. 48, 120^.

9^ Passio sanctorum Felicis et Adaucti (fol. 56'-57')-

Vide Append.

10'' Passio sanctorum Gosmae et Damiani (fol. 57'-600.

EdiU in Act. SS, ad d. 27 Sept, tom. VII, p. 474-478.

U^ Passio sancti Piati martyris (fol. 6O'-630-

Edita in Aet. SS., ad d. 1 Oct, tom. I, p. 22-24. — Sed, ut dicitur ibid., p. 11, num. 20, lectio codicis his interpolationibus scatel, quae post Passionem in Anno- tatis leguntur.

12® Passio sancti Leodegarii episcopi et martyris (fol. 63^-700-

Edita ope hujus cod. ibid., p. 485490.

l^** Passio sanctorum Gaprasii et Fidis virginis (fol. 70^-730-

Edita ibid., ad d. 20 Oct, tom. VIII, p. 823-825.

14® Passio sanctorum Dionisii, episcopi, Rustici presbi- teri et Eleutherii diaconi (fol. 73^-85").

Edita apud Surium ad d. 9 Oct.

BIBL. REG. imUXELL. — COD. N^ 7483-86. 61

15^ Epistola Hincmari Remensis archiepiscopi ad Kai'o- lum regem (fol. 85^-870.

Edita ibid.

16*» Revelatio [domjni papae Stephani (fol. 87^-87^).

Edita ibid.

17® [Passio sanctorum Grispmi et Crispiniani] (fol.

Edita in Aet. SS., ad d. 25 Oct, tom. XI, p. 535-537.

18® Passio sanctae Benedictae virginis et martyris (fol. 90^930.

Edita ope hujos cod. in Act. SS., ad d. 8 Oct., tom. FV, p. 219-m

19'' Passio sanctorum Ypipodii et Alexandri (fol. 93'- 950.

Edita ibid., ad d. 22 April., tom. III, p. 8-10.

20° Passio sanctorum Calocerii et Parthemii (fol. 95^- 970.

Edita in Aet. SS., ad d. 19 Maii, tom. IV, p. 302-304.

21*" Passio sanctorum Eustachii sociorumque ejus (foL 97^-1020.

Edita ibid., ad d. 20Sept., tom. VI, p. 123-135. — In cod. deest prologus.

^^^» Passio beati Quintini (fol. 102^-105^.

Edita ibid., ad d. 31 Oct., tom. XIII, p. 794-799; ubi et cod. noslri praecipoiB Tariantes lectiones notat» sunt; num. 19-24 in cod. om.

23*» Sermo in natali ejusdem (fol. 105^-1070.

Cfr. supra p. 8, ad cod. 7460, 58°.

24*" Passio sancti Foillani episcopi et martyris (foL 107^-1080.

£dita ope hujus cod. in Act. SS., ad d. 30 Oct, tom. XIII, p. 383-385.

«

25° Passio sancti Clementis papaa et martyris (fol. 108"-! 11").

Edita apud Mombritium, tom. I.

26° Sermo in natali ejusdem (fol. lir-llS').

Narratio miraculorum quae ibid. post Passionem sunl edita.

27^ Passio sanctorum Claudii, Symproniani, Nicostra- tis, Castorii atque Simplicii (fol. 112^-116^).

EdiU ibid.

62 CATAL. CODD. HAGIOGRAPfflC.

28^ Passio sancti Theodori marlyris (fol. 116''- 119'').

Edita apud Mombritium, tom^ II.

29<> Passio sancti Longini (fol. U^^^-l^r).

Edita in Act. SS., ad d. 15 Martii, tom. 11, p. 384-386.

30® Passio sanctorum Fusciani et Victorici (fol. 121'- 1230.

Edita apud Salmon, p. 15 sqq. — Sed in cod. omisso prologo ac num. mii, inci- pit : Tempore Rictiovari^ impiissimi prmsidis, quando persecutio gravisaima in christianos agitahatur, sancti Dei Fuscianus..,

31® Passio sancti Nichasii Remorum archiepiscopi (fol. 123'-1260.

Eadem Passio de qua actum est supra, p. 18, 42<*.

32® Passio sancti Sabini episcopi et martyris (fol. 126^-1280.

Editaapud Baluzium, Miscdlanea (Lucae 1761), tom. I, p. 12-14.

33® Passio sanctaB Eulaliae virginis et martyris (fol. 128^-1300.

Edita supra, tom. I, p. 261-263.

34® Passio sanctae LuciaB virginis et martyris (fol. 130^-1310.

Edita apud Surium ad d. 13 Dec.

35® Passio sanctae AnastasiaB virginis et martyris (fol. 13r-14O0.

Pars prior edita est apud Mombritium, tom. I, in Passione sancti Chrysogoni, posterior in Bihliotheca Caninensi, tom. III, Florilegii p. 179-184.

36® Vita sanctae Genovefae virginis (fol. 140'-145').

Edita in Act. SS., ad d. 3 Jan., tom. I, p. 138-143. — In cod. num. 16 (ut notatum est tom. cit, p. 140, annot. h) haec interposita leguntur :

Utique sanctus Dionisius primus episcopus civitatis Parisiorum fuit; qui a per- secuioribus in quarto miliario ah ea urbe martyrium consummavit. Et [utj eom- perijuxta traditionem seniorum vel relationem passionis sum, a sancto Clemente, filio in baplismo sancti Petri apostoh\ Bomse episcopus ordinatus et in hanc provin- ciam ah eo directus est. Docet nos lectio quod primus episcopus Romse Linus, secun^ dus Anacletus fuit (utrique a sancto Petro apostolo ordinati, quatinus iUi, sieut scriptum est, episcopatus curam gererent, porro sanctus Petrus apostolus aposto- latus sui impleret officium), tertius vero Clemens, quem ante aliquos passionis aum dies in sua ipse calhedra collocavit. Quin etiam certamen sancti Petri apostoli in Cmsarea gestum cum Simone mago et virtutes ac mirabilia passim a sancto Petro plene descripsit. Ergo quia de sancto Clemente, successore prmdicti apostoli, ac de sancto Dionisio disserui, adproppsitum redeam.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. H^ 7483-86. 63

37*^ Passio sanctae Agnetis virginis et martyris (fol. 145'-1480.

Passio auctore S. Ambrosio, edita in Aet. SS.^ ad d. 21 Jan., tom. II, p. 351*354.

38^ Passio sanctae Agathae virginis et martyris (fol. 148^-1500.

EdlU ibid., ad d. 5 Feb., tom. I, p. 615-618.

39^ Passio sanctae JulianaB virginis et martyris (fol. 150^-1540.

Edita ibid., ad d. 16 Feb., tom. II, p. 873 877.

40** Passio sanctarum Perpetuae et Felicitatis (fol. 154'-1550.

Edita supra, tom. I, p. 158-161.

41° Passio sanctaa Eufemiae virginis et martyris (fol. 155^-1590.

Edita apud Mombritium, tom. I.

ii^^ Passio sanctaa Margaretae virginis (fol. 159'- 162').

Edita apud Mombritium, tom. IL — In cod. deest prologus et ea pars Passionis quse agit de certamine quod carceri inclusa beata martyr cum diabolo sibi appa- rente sustinuit.

43*» Vita sanctae Praxedis virginis (fol. 162'- 1630-

Edita in Act. SS., ad d. 19 Maii, tom. IV, pp. 299, 300. — In cod. omissi sunt numm. 3 et 4, ac mults occurrunt lectiones variantes.

440 Vita sanctaB Mariae MagdalenaB (fol. 163^-167').

Sermo auctore Adone Gluniacensi, editus in Act. 55., ad. d. 22 Julii, tom. V, p. 218-222.

45® Translatio sanctae Mariae MagdalenaB (fol. 168'- 171').

Narratio constat Vita edita apud Faillon, tom. II, p. 432-436, cui in cod. prsefixus cstprologus de quo ibid., p. 436. In fine autem, pro Fetnina enim nuUa, ita cod. : ^ 91 fidcB meretur poscentis^ largam inde, annuenie Christo, quisque tam anima 9^cwpari8 reportat benedictionemjpratstanteDomino nostroJesu Christo.Deinde ipeaTranslatio exbibet textum de quo in Anal. Botl.^ tom. I, p. 516, C9<^, addito "Wttperxniraculo edito apud Faillon, tom. II, p. 737, iv. — Spatiolum ibi vacuum ia|)pletur ex cod. nostro his verbis : Cruribus tenus.

46** Passio sanctae Christinae virginis et martyris (fol. 17r-1760.

^^0 rebns narratis haud absimilis illi quae edita est apud Mombritium, tom. I; •^ Micod. est prolixior.

64 CATAL. GODD. HAGIOGRAPHIC.

47^ Passio sanctae Ceciliae virginis et martyris (fol. 176^-1780.

Edita apud Mombntium, tom. I. — Ob folia excisa in cod. mutiJa est

48^ In festo sancti Hugberti episcopi, in Nonas Novem- bris(fol. 179'-1810.

Fragmentum Vit». Cfr. Act, SS,^ ad d. 3 NoYembris, tom. I.

49° Depositio beatissimi Leonardi, vni'* Idus Novembris (fol. 18r-1820.

Fragmentum Vitie edit» apud Arbellot

50** In festo sancti Martini, ui Idus Novembris (foL 183^-190^.

In cod. leguntur hic 1* capitula 2-5 cum priori parte capituli 6 Vitse S. Martini auctore Sulpitio Severo [Corpus script. eeeles., tom. I, p. 111>116); ^ epistolaad Bassulam, inde ab his A^erbis : Martinus igftur,., (ibid., p. 147-151); 3* cap. xuii lib. I Historiae Francorum (Migne, P. L., tom. LXXI, p. 184 sqq.) ; 4<* initium epi- stolae ad Aurelium diaconum (Corp. srript. eccL^ tom. I, p. 142 sqq.) ; 5* capp. iv et t lib. I Miraculorum S. Martini (Migne, tom. cit, pp. 918, 919) ; 6^ capp. 1 et 2 Dialogi secundi auctore Sulpilio Severo {Corp. script. eccL, ibid., p. 180-182).

51'' In festo sancti Brictii episcopi, Idus Decembris (fol. 190^-1910.

52^ In festo sancti Maclovii, xvii Kal. Decembris (fol. 19r-1930.

Fragpnentum ViUe cdits apud Surium ad d. 15 Novembris, scilicet capp. i-y.

53° In octavis sancti Martini (fol. l^^^^-l^^^.

Fragmentum secundi Dialogi, scilicet numm. 3, 4 ac initium num. 5 (Corp. Hcript. eccl.f tom. cit., p. 183-186).

54** In festo sanctae CeciliaB (fol. 194"^).

Fragmentum prologi in Passionem beaUe Caccilia;, editi apud Mombritium, tom. I.

55° In festo sancti Teodardi episcopi et martyris, im Idus Septembris (fol. 195^-197^).

Fragmentum Vita; editse in Act. SS., ad d. 10 Sept., tom. III, p. 589 sqq., scilicei numm.4-11.

56^ In solemnitate sancti Lantberti martyris,xvKalen- das Septembris (fol. 197^-2010.

Fragmenlum Vil® auctore Slephano, edilae in Act. SS., ad. d. 17 Sept, tom. V, p. 581 sqq., scilicet numm. 5-20.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N** 7483-86. 65

57*" In festo Comelii et Cipriani martyrura, xviii Kal. Oct. (fol. 2Or.2O20.

Passio sancti Comelii edita apud Moinbritium, tom. I.

58^ Eodem die Cipriani martyris, de cujus passione ha> lectiones in ii® nocturno leguntur (fol. ^OS^^-^Oi').

AcU edila in Act, SS., ad d. 14 Sept, tom. IV, pp. 332, 333. — In cod. subinde quaedam omissa sunt.

59** Dominica infra octavas sancti Lamberti (fol. 205'- 2060.

Lectiones desumpt» ex Vita quam indicavimus modo, 56°, scilicet num. 23-30, nonnullis subinde in cod. omissis.

60« Vita? sanct» Elyzabeth (fol. 208^-21 r).

Fragmentum Vitae beaUe Elysabeth cujus auctor sub oculis babuit libellum De dictia quatuor anciUarum S, Elizaheth editum apud Menckenium, Script. Ber, Germ., tom. II, p. 2012 sqq. ; immo siepissime ipsum ad verbum exscripsit. Initio lamen scribendi ratio multum discrepat.

Appendix ad cod. 7483-86.

DE s. coRNELio PAPA ET MART. (Cfr. supra, pag. (K), 2®.)

/nclndiebus illis, cnm universus orbis terrarum Romanorum ditione gereretur, anno post passionem Domini centesimo octogesimo nono Decius, crudelissimus omnium, adeptus est cum filio Volusiano imperium. Qui cum crudeb'tatis su» ^nena terne marique infudisset, plurimos sanctorum per tormenta dignos trans-

5 misltadsuperos, et in lantum fidei [et] christiani nominis odium prorupit ut cleri- C08 sine audientia passim puniri pneciperet. Eodem tempore erat Romae sanctis- ^nspapa, nomine Gornelius, ex prosapia sancli Dalmatii : nam ipsi ambo de (]Q^m nobili progenie Adamavorum fuisse referuntur, quse inter Romanos emicoit Etenim ille primus Gomelius, in secularibus gloriosus dignitatibus, et

^O ille alius sanctus qui in Actibus Apostolorum inscribitur laudis suce prseconio, de hiic foisse memorantur. Hic igitur Gornelius, patre Grastino nomine generatus, ^em apostolatus strenue gubemavit annos duos, menses similiter duos et dies ^Fabianosuccedens ; quique, ingenti lidei amorc fervidus. minas sacrilegi tyranni non pavebat, ita ut tunc neptem Galieni Augusti, nomine Basillam senatriccm

•5 baptiaiverit atque corpora sanctorom aposlolorum de Gatacumbis noctu levaverit et Vaticano in Monte Aureo posuerit, tertio Kalendarum Julii. Similique modo ^wt tonc quosdam nobiles baptizavit. Fuit namque in provincia Frigia Gleonius

C&TAL. BRUX. T. II. 5

l

66 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

fHM*\ti0s ft, ^ iAitiiaukfli tf/i, QsanU »t«m &i« et rlrtctibTis esLiscas extiterit» et <|Bau% «^ja^ «t re;4r.'rM a/2 epuKOfAlsni Teoen; Te! za e^-Ucapatn rDOTersatns fiMrrlt \ftAin>. Otrzi*:\M. lyrnb;! Le&tu CTpnaDn?. e^ is-copuset martyr gloriosos. in ef«jrt//U ;k/l ArjV^niaouiEi. h» TerbLe : * Vexu«j nanc <^i ^ rici!. , Hactenas beatns Cjpruna*. Quare auterb cum Tenerabi]em ac tieatnm Comellam episcopom tantis 5 U(«/]ibuft f//rr«m«odaret, int/Errpoinierit repente de alio tamqnam illin* smnlo qni tfitiirt eum epiv:/ipalem ]/jcnm niteretur iuTadere. hatc cansa est XoTatianns. HotttAnst: Vjyn\H*\». pre^b^ier. adrersus Comelinm cathedram sacerdotalem cona- \m iava/lere. elatione nukdakm tnmidus lapsis ^m salutis penitus ademerat, etiam»! «ii^rne pcenitnissent : ex qno et princefis haBreseos extitit XoTatianomm,qni 10 ab Krclesiia Mparati itaperb/j nomine semetipsos Catharos. id est mundos. appella- TeruriL Oh quam rem concilium celeberrimum in nrbe Roma congregatum est is]pi%tjt\it>r\iui quidem seiaginta numero. presbTteroramque totidem. cum diaco- nibutiplurimiK. Fra;ti;rea etiam per singulas quasque proTinciasde hac re delibe- ratione d<;creti niirniricatur quid facto opus esset. Statuit eqro NoTatianum cnm 18 hift qui eum mentis elatione tumidum sequerentur quique ad inhuroanam istam et riihil fratemtff caritatis serTantem sententiam declinarent, alienum esse ab eccle- »ia; fjff^ vant qui la|isi in certamine fuerant, fratema miseratione curandos et fomentiM |Hf;nitenti2e medicandos. Cyprianus vero de his librum magnificentissime e/liditjn quo et \si\mon ad poenitentiam cohorlatur et contradicentes alienos esse a 20 ChriMti viHceribuM statuit. Extat epistola Comelii ad Fabium, Antiochiae episco- pum, Mcripta, in qua docet singula qusque de Novatiano, quis qualisque fuerit vel vita vr;l moribuK et quomodo ab Ecclesia deviai-erit, quodque episcopatus cupi- ditiit<f quiiffi intra ho latenter gercbat in hsec omnia mala deciderit. Denique * Cum Mcmpftrf inquit, fratribuM jurare solitus esset episcopatum se omnino non S9 cupftrc , ('{) ... Cujus Novatiani auctor atque incentor Novatus Cypriani pre- Mbyter fuit. IIoc malum advcrsus Comelium et Ecclesiam perpetratuni lamentatur et lut(ct iflcm bcatus Cyprianus in epistola sexta ad eumdem antistitem (siqnidem ad fturfi octo M4:ri|)Hit cpistolas), dicens : * Miseramus (i) ... fecit. , Item in epistola tortia : " Dalur, inquiU operu (5) ... audiatur. , Et posl pauca errorem eoram bre- 3C vitor dcHtruonH : * PrimuH, inquit, felicitatis (6) ... curatur. «

Hed ct in quartu cpintola quis qualisve Novatus, preshyter suus, extiterit et qna- lit4^r fidvitrHUH cuni rebcUiH Homam navigans Novatianum contra beatum Come- liuiii epiHropuifi fcrerit, hin verbis exequitur : * Nani de Novato (7} ... illic episcopum fiM*it. p Et poKt puucu : * Spoliuti, inquit, ab illo pupilli ... pr«evenissesententiam. , 3S ItiMii do Novutiuni itiHuniu, crccitule utque superbia in praefuta ad Antonianmn epi- Ntolu Hic Io(|uilur : * Quod vcro (8) ... fucere. „ Sed et in epistola ad Jovianum digna iiTiHiono cjuHdiMii Novutiuni vccordinm denotans, ita dicit : * Nam Novatianus Hiiuiuruni morc (9) ... extiterit. ,

(1) Anal. HoU.t toin. II, pp. sJS9,2U9, numm. l, 2. — (2) Migne. P. L., tom. III, I». 7r»S.77t>, nuiniii. viir, ix. — (II) V. L., tom. cit., p. 738-742 seu num. ii. — (4) Migne, toiii, oit., pp. 7(KI. 7(H. — (r.) Ibid., p. 814. - (G) Ibid.. p. 815. — (7) Ibid., p. 727-730, numin. ii, iii. — (8) Ibid., p. 790, num. xxiv. -- (^) Ibid., p. 1111.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N° 7483-86. 67

Inter haec omnia tam dura et gravia, quae sive per paganos principes perse- qnentes sive per hsreticos ihsanientes intus forisque adversus Ghristi Ecclesiam diabolus excitaverat, cum vix adhuc Deciante persecutionis procella cessaret, et Volnsiani jam atrocitas deseeviret et Valeriani rabida crudelitas immineret, glo-

5 riosus pontifex Comelius inter tot turbines et tenipestates naviculani Domini intrepidus gubemabat. sedens Romae sub gladiis persecutorum et sequens Ghristum dicentem : Ecee ego tnitto ros siait oves in medio luporum, rebus fere ipsis et patientiae virtute cum apostolo clamans : NuUam requiem habuit caro nottrafted omnem tribulatiottem pasai, foris pugna, intua timores. Et iterum : Non

40 funt eondigna paesionea hujus temporis ad futuram gloriam quse rerelabitur in ndtii. Apprehensus itaque a persecutoribus, omni se fidelium populo prosequente et sironl mori cupiente, Christurn gloriose confessus Gcntumcellis exilio truditur, Decio jubente. Quique cum esset in exilio, non cessabatprsedicare verbis et scri- ptis nomen Domini Jesu Ghristi. Itaque inibi multi christianorum veniebnnt ad

45 eumet confortabant animum ejus in Domino. Alii vero ad eum scripta dirigebant, quo doloribus non cederet, sed immutabilis in Domino perseveraret. Quapropter beatus Gyprianus, fidei ejus et confessionis nuntio accepto, cum essct in Libyse partibus constitutus, vehementer exhilaratus cum omni Ecclesia et gavisus in Domino, scripsit ad eum de Celerino lectore qui per multa tomienta martyr

)0 Domini gloriosus ante eorum oculos fuisset effectus, ut, ista aliaque exempla pne oculis habens, mentis obtutum a sancto incepto non deflecteret.

^ratulationes quoque et laudes ejusdem sancti Cypriani habentur apud nos ita ad ecdesiam conscripta} : * Cognovimus (1) ... cesset oratio. , At ubi divinae dL«pensationis nutu tempus affuit ut post invicta fidei et passionum certamina

25 per martyrii gloriam.perciperent a Deo iminortalitatis coronas, ad aurcs inicjuis- simi Decii perlatum est qualiter se invicem milites Christi cohortarentur. Qui jussit sibi praesentari ... {Et stylo subinde immutato refertur Passio edita apud ^dstraete, Antiquitas Ecclesiae dissertationibus illustrata, tom. I,p. 188 sqq.)

DE s. MAURiTio ET sociis MART. (Gfr. supra, pag. (50, 7°.)

^ ^ mim. IX pergit cod. : At vero (2) ... a^dificata rcclinis esse cognoscitur. •Neque enim hoc omittendum (3) ... frequenlamus. Quid miraculi (ij ... circumtulit. «nlier quiedam filium suum unicum ad hoc monastcrium adducens, abbati tradi- 'JH erudiendum, videlicet ut, faclus clericus, sanctis manciparetur officiis. Veiiim, cnm jam spiritualibus eruditus esset in litteris et cum reliquis clericis in choro

^ ^nentiuin psalleret, modica pulsatus febre spiritum exhalavit Currit mater ad obsequinm funeris; orbata, plangens et maternos profundens gemitus, sepelivit filinm. Attamen non sufficiunt hae lacrimae doloris quuc in exequiis efTusn? sunt ;

(1) Fere tota epistola citatur, qu» exstat edita apud Migne, tom. cit., p. 830-838. — (2) Ibid., num. xi. — (3) Num. x. — (4) Num. xi.

68 CATAL, CODD. HAGIOGRAPHIC.

sed per singulos dies veniebat, et super sepulcrum nati sui emissis in altum vocibus ejulabat Gui tantum apparens per visum nocte beatus Mauritius, ait : Quid tu, 0 muliery ineeasanier obitum filii tui plangens numquam deaistis a luctu ? Cui illa : DieSf inquit, vitm mem hune planctum non explebunt ; sed, dum advixero, semper defleam unicum meum, Nec unquam mitigahor a lacrimis, donee oculos corporis 5 httjus de vita mors concludat. Gui ille : Noli ita, ait, quasi mortuum flere; sed mquanimiter age et scias eum nohiscum habitare et vitm perennis consortio nohis- cum perfrui. Et ut veraciter credas vera esse qum loquor, surge crastina die ad matutinum et audies vocem ejus inter rhoros psallentium monachorum. Et non solum die crastina, sed omnibus diebus vitm tum, cum veneris, audies inter choros 40 psallentium vocem ejus. Ideoque ne fleveris ; quia gaudere te oportet potius quam lugere. Surgit mulier longaque ducit suspiiia, nec obdorrait in stratu suo donec signum consurgendi in nocturnas laudes commoveatur a monachis. Quo commoto, accedit ad ecclesiam, aliqua dc visione quam viderat probatura. Nihil enim prae- teriit de pollicitatione facla; sed quae fuerant divinitus nuntiata,mox cognoscuntur 15 impleta. Verum ubi a cantore antiphonam inchoante caterva suscepit monacho- rum, audit genitrix parvuli vocem : cognoscit, gratias agit Deo. Illud quoque quod martyris ore promissum habcbatur prorsus impletum est, ut omnibus diebus viUe suae accessisset mulier ad psallcntium chorum, audiret hujus infantuli inter reliqua modulamina vocem. tO

Cum autem Guntrannus (1) ... trutinari. Hsec tantum miracula Passioni sancto- rum inserenda credidi.

Geterum (2) ... Deo protegente conscrvatur. Propterea denique illic degentes mente et ore incessanter debitas Deo laudes reboant, quorum sufTragiis sanctorum exultant gaudenter; et non solum illic, sed ubicumque vel iii honore ipsorum mar- 95 tyrum ecclesise fabricanlur vel eorum veneratio digne percolitur seu quocumque locorum eorum reliquiarum memoratio celebratur, non solum corporum scd ani- marum pleniter, sanctorum meritis, morbis subvenitur, auxiliante Domino et Salvatore nostro Jcsu Ghristo, qui in plenitudine divinitatis cum Patre et vivifi- cantis virtute sancti Spiritus vivit et regnat Deus per infmitatem omnium secu- 30 lorum. Amen.

DE ss. FELicE ET ADAUCTO. (Cfr. supra, pag. GO, 9°.)

I

Passio sanctorum Felicis et Adaucti.

1. Temporibus Diooletiani et Maximiani, sceleratorum principum, gravissima persecutionis imminebat christianis insecutio. Gompellebantur enim ad idolatrice 35 cultum : cui promptissima ratione resistebant, scientes scriptum : Dominum Deum tuum adorabis et illi soli servies. Ea tempestate presbyter quidam, nomine Felix,

(l) Ibid., excerptum Gregoiii Turonensis. — (2) Acta SS,, tom. VI Sept, p. 341, num. 201.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N° 7483-86. 69

sancUe Romanse Ecclesiae, eorum conspectibus prcesentatur. Interrogatus autem cuideonim famulatum impenderet, respondit se christiante rellgionis intemerato cordis amore seiTare fidem. Imperatores dixerunt : Scis decreta principum ? quanta indignatione desasviant contra nomen istud 9 Ad hadc sanctus Felix intrepidus ait : 5 lAtri infcBta animadcersio sit eorum^ oportet tamen obedire Deo magis quam homi- HHmjnssis, cujus sapientia conditi stimus et providentia guhernamur,

2. Hujus responsione ira permoti, jusserunt ut diis sacrificia immolaret. Qui-

bus ait : Simulacra gentium argentnm et aurum, opera manuum hominum, effigiem

membrorum gestantia, sed sensu carentia; sacrificium rero et lihamen Deo nostro,

40 protegenti secula, Est enimfortitudo et martgrum palmaf qui fidelessuos in agonia

fdbomt, dicens : " Ne timueritis eos qui occidunt corpus, animam autem non possunt

(Midere; sed eum qui potens est utrumque perdere in gehennam.Tunc nimio furore

arrepti, diversa suppliciorum genera inferri ante tribunal jusserunt Qnibus illatis,

inyicUe constantia fidei munitus clipeoque divinae protectionis, ait : Verbo Domini

4Q eorfi firmati sunt et spiritu oris ejus omnis virtus eorum, Impios siquidem vidi

sitperexaltatos et elevatos sicut cedros Libani : et transivi, et ecce non erant ;

qumm, et non est inventuh hcus eoi^um, Periit memoria eorum cum sonitu potC'

statii et nominis. Dominus autem Jesus Christus, adjutor in tribulationibus,

Mtemitalis regnum cum Deo Patre et Spiritu nancto possidet, gloria et honoreper-

iO petHo iuiiimatum,

8. Guroque intolerabili furor eorum indignatione fervesceret : Affluentiam,

inquiunt, rerborum cessare facient incrementa pcenarum. Meditatione enim assidua

orii tui loeupletatur facundia. — Non est ita, inquit, ut assertionis restrm decla-

tnotio iestatur ; sed Spiritus ubi vult spirat, et vox Veritatis adimpletur qua fide-

SS lihm dicitur : " Ego dabo vobis os et sapientiam cui non poterunt resistere et

eontradieere omnes adversarii vestri. „ Nec quid rationis in conspectu principum

amiei Christi prosequantur intendunt, dum devotione purificata mentis visio Dei

<^^ipoienti8 semper manifestatur, Vobis autem, non colentibus eum, auctorem

omnium intisibilem et majestatis immensas, sed spem inanis glorim idolorum cnU

30 tnru committentibus ipsiusque famidis terrores minarum et dira supplicia infe-

^^ihus pandentur porta horrisono stridenies cardine, ubi quatit ullrix flamma

fontes, iceleratorum animas torvi devorant angues, sulphureus amnis extorquet

gfmitus, ululatus etplanctus, lllic tartarus bispatet in prasceps et tantum tendit sub

^^asqmntum ad mthereum cceli est suspectus olympum. Cujus immanis hydra

35 ifrwrt Umina, quinquaginta atris hiatibus intentans miseris mortale exitium,

4. Satellites igitur daemonum, imperatorum jussis obtemperantes, equulei

Y^xalionem celeri sub festinatione applicant, suspensumque gravi membrorum

cniciatione afficiunt. Qua Dei sacerdos acerbitate interritus, saivientibus aiebat :

^iieitetel nunc, impii, Jesu Christi, Salvatoris mundi, potentiam. Largitnr enim

*0 vnis $uis patiendi benivolentiam, tolerandi sufferentiam et perseverandi constan-

ttam. Cor contritum et humiliatum non spernit, sed est ipsi acceptabile sacrificium

^''itui eontribukUus ; quia non sunt condignm passiones hujus temporis ad futu-

ramgloriam qum revelabitur in illis.

70 GATAL. CODD. HAGIOGRAPHIG.

5. H(ec et his similia ministris referentibus, coeperunt judices impietatis inter se quserere quid facto opus sit ne sublimitas auctoritatis eorum unius hominis contumacia superari videretur et contemptus judiciarise potestatis consulte ulcisci fateretur. Data itaque nefandissima prteceptione, capitalem jussus est subire sen- tentiam. Qua jussione hilarior redditus, gratiarum hymnos Deo Patri retulit, dicens : Benedico te, Pater, unigeniti tui pretio redempttis, qui me ad hanc digHita- tem glorim misericorditer ^erduxisti, ut effusione proprii sanguinis consortium adijnacar pro tui nominia confesaione feliciter morientium,

6' Cumque ad decoUandum duceretur, Spiritus sancti gratia debriatus, obvius ei fuit quidam christianus, cujus mentem tanta vis supemi accenderat amoris ut, nulla interveniente mora interrogationis, se christianum sponte profiteretur, malens temporalem vitam funditus eodem momento perdere quam ab n?terna diutius vivendo elongari beatitudine. Hic mox comprehensus cum eodem decol- latus est. Ejus nomen ignorantes christiani, Adauctum eum appellaverunt, quod sancto Felici auctus sit ad coronam martyrii. Geminatis ergo meritis et celchri perfectionis triumpho ingens gaudium supernis intulerunt civibus et solemnem la?titiam omnibus adhibuerunt eorum memoriam recolentibus. Passi sunt autem via Ostiensi, tertio Kalendas Septembris, aperiente illis gratia Christi januam regni coelestis. Corpora quoque cuni aromatibus linteis honeste composita sepul- turse decentissimo honore sunt tradita.

Nos tandem, mirabilem Deum in sanctis suis considerantes, supplici devotione debitas pietati ejus referimus gratias, qui mortis suae nos informat exemplo simul et martyrum : ut spes nostra firma sit, dum corpora miraculis coruscant, animse stola immortalitatis gloriantur, nomenque eorum in toto orbe terrarum celebre habetur et multiplici sufTragio consolantur alumnos, seraper intcrcedendo pro salute viventium. Horum fidei constantiam sequentes, in hac convalle lacrima- rum inter varias tentationes posili, auxilium petimus, ut eorum interventu gra- dientes de virtute in virtutem pervenire A^aleamus ad visionem Jesu Christi, Domini nostri, benedictionisque cjus gratia confoveri, ad laudem et gloriam sui sancti nominis, qui cum cetemo Patre et Spiritu sancto vivit et regnat Deus per immortalia secula seculorum. Amen.

XCn. Codex signatus n« 7487-91.

Folioram nunc omnino 232 (quamvis series numeromm qui in summis foIiL» manu recentiori inscripti sunt, perveniat ad numeruin 245 ; sed nonnuUa folia. excisa sunt ♦. alia perperam notata **), formae majoris (O^.iOS X 0,28), columni:»

* Folia 34, 35, 40, 43, 45, 47, 49, 58, 59, 88. 89. — ** Praetermissi scilicet sunt- quamvis nulla folia hLs locis desiderentur, numeri 136, 156, 176. 177. 197 et e diversc his repetiti numeri 84, 122, 132.

BIBL, REG, BRUXELL. — COD. N<* 7W7-9I. 71

biais, lineis graphide ductis, exaratus diversis manihus extremo seculo XIIL Tituli niinio signati sunt, sicut et multa litterse majores initiales, alis vero ca?ruleo aut Tiridi coloribus et plus minus omat». Exordio singulorum fere documentorum coDSpicitur ingens littera variis coloribus ambitiose et plerumque satis insigni et deganti arte depicta. In capite codicis, interiori scilicet tegumento, inscripta est nota olim Bollandiani musei Q MS 4.

1® Textus vitae, actuum atque obitus beati Remigii Remorum pontificis et Francorum apostoli, cujus depositio est Idus Januarii, translatio autem Kalendas Octobris (fol. r-270.

Vita anctore Hincmaro edita ex hoc codice in Aci. SS., ad d. 1 Oct, tom. I, p. 131-166. — Monuerunt in Annot. cc (p. 148) editores nonnuUa legi in cod. qus ipsi duxerunt omittenda.

^^ De reliquiis beati Remigii per S. Moderannum in Italiam delatis (fol. 27^-270.

Narratio desumpta ex Flodoardi Historia Remensts Ecclesia, lib. II, cap. ^ (M(mum. GettH., Scr. tom. XIII, pp. 443, 444). Cfr. Act. SS., tom. cit., pp. 123 et m, nnm. 351-354, ubi etiam notatie sunt additiones quse in cod. leguntur.

Z^ Quomodo beatus Remigius in seculi hujus convalle lacrimarum ascensiones in corde suo disposuit et de virtute in virtutem gratia Dei excrevit, et pro quibus ipse atque alii sancti Dei orant, quia jam cum Deo spiritu in coelo regnant, et qualiter orantes ad sepul- crum ejus praeparare se debent ut exaudiantur,etqua- liter munitis corpore et sanguine Christi et unum cum eo effectis nobis est exeundum de corpore (fol.

27^-320.

Edilum apud Migne, P. L., tom. GXXV, p. 1187-1198. Gfr. Act. SS., tom. cit, P* 64,Dnmm. 25, 26. — In cod. inter cap. xii et xiu scquentia inserta sunt : l^ mira- ^Qin de archiepiscopo MagontiaB verberato (fol. 29^ et 30^), editum in Act. SS., ^OL cit, pp. 185, 186, num. 1-5; sed num. 3 h(ec phrasis : PoBteaqiiam domnus- ^intw reeepit omissa est, itemque num. 5 : Quo comperto-victus attrihuit. ^(foL 90*) miracnlum enarratum ibid., p. 186, nnm. 7.

4^ Sequitur exemplar testamenti beati Remigii (fol. 32'- 330.

^amope hujus cod. in Aet. SS., tom. cit., p. 167-169.

5<* Sequuntur metrici versus conscripti in loculo argen-

72 GATAL. GODD. HAGIOGRAPHIC.

teo in quo reconditum est integrum corpus beati Remigii (fol. 33^.

Editi ibid., p. 114, num. 303 ; cfr. num. 304.

6^ Isti sequentes versus sunt scripti in scrinio corporis sancti Remigii, in linea inferiori per circuitum (fol.

330.

Editi ibid. ; cfr. ibid., num. 304.

7° Exemplar epistolae beati Benedicti abbatis ad S. Re- migium praesulem (fol. 33^.

Exordium scilicet hujus epistols (reliqua desiderantor, foliis excisis) editom ex hoc cod. ibid., p. 73, num. 77.

8^ [Vita S. Hadelini confessoris acephala] (fol. 36^-380-

Vita auctore Notgero, edita in AcL SS., ad d. 3 Febr., tom. I, p. 372-376. — In cod. ob folia excisa desunt numm. 1, 2 cum initio num. 3 usque ad hoec verba : beaium prmesse Remaclum : hune.

9^ Vita S. Vedasti episcopi et confessoris (fol. ^S^-i^").

Vitaauctore Alcuino, edita in Act, SS., ad d. 6 Febr., tom. cit., p. 794-799. — In cod. ob folium excisum deest num. 9, inde a : pontifex apostolum dicere Pauium osque ad haBC verba num. 19 : famuli obitum Deua,

Post Vitam, snb titulo : Epistola Albini levit» ad Ratonem abbatem de vita S. Vedasti episcopi et confesaoria, ponitur prologus edit, tom. cit, pp. 794, 7^, sen num. 1-4. Gfr. annot a, p. 795.

10° Omelia ejusdem in die natalis sancti Vedasti, dicenda ad populum (fol. 42'').

Edita ibid., p. 800. — Sed in cod. ob fol. excisum mutila. Abnimpitur eniro in Terbis in qua regnat cum Christo (num. 12 initio).

11'' [Sermo Haimini acephalus] (fol. 44').

Editus ibid., pp. 802, 803. Incipit ad haec verba : [corjporibus hominum heu quia 9olent (nura. 2 sub fin. — Cfr. inft-a. 14*»).

12<* Libellus de virtutibus sancti Vedasti, divei-sis tem- poribus ostensis, sed nuper a fratribus ejusdein ccenobii in unum coUectis (fol. 44'-46'').

Editus ibid., p. 8(^808. — Sed (quum folia 45 et 47 excisa sint) desiderantui Dumm. 3-7 ; item initium num. 8 usque ad haec verba : Ilabebat itaque idm bonus vir.,. ac num. 11-14 una cum parte num. 10, inde a venire electuB EHgitts.

13» [Miracula S. Vedasti] (fol. 48'-480-

Miracula auctore Haimino, edita ibid., pp. 801, 80S. — Sed initio mutila, inci pit narratio ad hsM; verba : die per eedesiam vadens... (num. 4, initio).

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N^ 7487-94. 73

14^ Sermo habitus in natali S. Vedasti, a magistro Hai- mino editus, de duobus parvulis meritis viri Dei sanatis (foL 48^).

Inilinm scilicet (num. 1-2 extr.) sermonis de quo supra, num. ll^

15« [De miraculis S. Vedasti] (fol. 5O'-520.

Editiim in Aet. SS. (sub titulo Hiatoria translatiania S, Vedaatif etc), tom. cit, p. 809-812. Sed in cod., exciso folio 49, deest initium (num. 1-2, lin. 11). Ad iin. haec legantar : ExpHeiunt paitca de miraculia S. Vedasti edita a penerabili Ulmaro monacho et presbitero.

16« Epistola Huberti presbiteri ad Haiminum (fol. ^^^^- 540.

Edita ibid., p. 803-8(6.

17« Vita sancti ac beati Amandi episcopi et confesso- ris, cujus memoria recolitur octavo Idus Februarii (fol. 54'-o70.

Vita aactore Baudemundo, edita in Act. SS., ad d. 6 Febr., tom. I, p. 848-854. — - In fiiie mutila est in cod. (excisis foliis 58, 59) desinitque ad haec verba : lumen amisigti cor (num. 24 extr.).

18« [De translatione S. Amandi] (fol. 60'-6r).

Sermo Milonis, monachi Elnonensis, -editus ibid., p. 889-891. — In cod. exordio matilus. Incipit ad hsc verba : inguiena Domine virtulum tahernaeula (num. 2 initio).

19« Sermo de elevatione corporis beati Amandi, quae facta est a Lothario custode, anno ab incarnatione Domini octingentesimo nono, a traiisitu vero prae- dicti patris centesimo quinquagesimo, die vicesimo mensis Septembris (fol. 6r-64').

Editns ibid., p. 891-893.

i20« Vita sancti ac beatissimi Sulpicii, episcopi Bituricae urbis; cujus soUemnitas recolilur xvi« Kl. Februarii (fol. 64^-660.

Vid. Append.

21« Vita S. Silvini Tarvanensis episcopi (fol. 66^-69^.

Edita in Act.SS.^ ad d. 17 Febr., tom. III, p. 29-31. — Prologus in cod. deest.

22*" Vita S. Ansberti Rotomagensis episcopi (fol. 69'- 770.

Vita aactore Aigrado, edita in Act. SS., ad d. 9 Febr., tom. II, p. 347-356.

23« Vita S. Ambrosii, archiepiscopi Mediolanensis eccle-

74 CATAL. CODD. HAGI06RAPHIC.

siae et confessoris Christi, dictata a S. Paulino pre- sbytero (ita corr.;prius episcopo) (fol. 77^-840.

EdilR apud Migne, P. L., lom. XIV, p. 27-46.

24° Passio S. Cesarii martyris (fol. 84^-870-

Edita ope hujus codicis in Aet, 55., ad d. 1 Novemb., tom. I, p. 106 sqq.

250 Vita beati Marculfi confessoris Christi (fol. 87^-87^.

Fragmentum Vitffi editie in Act SS,, ad d. 1 Maii, tom. I, p. 71-75 ; scilicet num. 1-3 cum parte num. 4, qui mutilus manetad ha&cyerba: Dei prmseniia admodum,

26o [Vita S. Augustini acephala] (fol. 90^-97^.

Vita auctore Possidio, edita in AcU SS,, ad d. 28 Aug., tom. VI, p. 427-440. — Initio mutila incipit : id placere Auyustinus... (num. 34 sub finem). Post num. 67 legitur in cod. epistola ad Honoratum, de qua videsis tom. cit., p. 441, annot t. Edita est hsBc epistola apud Migne. P. L., tom. XXXIII, p. 1013 sqq., epist.

GCXXVIII.

27^ Vita beati Germani Autisiodorensis episcopi (fol.

97^-1 ir).

Vita auctore Constantio, edita ope hujus codicis in Act. SS.j ad d. 31 Julii, tom. VII, p. 201-220. — In cod. Vitam praecedunt l^ epistola Constantii ad Patien- tem, Lugduncnsem episcopum,edita tom. modo cit., p.200; nec non ^ proGemiom ibid. editump. 201, annot 6. Deest autem in cod. epilogns de quo ibid., p. 220, annot o.

28° Vita S. Germani Parisiensis episcopi (fol. 111''- 1190.

Vita auctore Venantio Fortunato, edita in Act, SS., ad d. 28 Maii, tom. VI, p. 778-787. — Ob folia excisa deficit codex inde a medio num. 1 (fecisae virtutem quam nasci contigerit) usque ad bsec verba num. 16 iputredine resoluta rigore,

29° Vita beati Martialis apostoli, Lemovicensium epi- scopi(fol. 119^-130).

Edita apud Surium, ad d. 30 Junii.

30o Vita beati Jeronimi presbiteri (fol. 1 30^-1 34^.

Edita apud Migne, P. L., lom. XXII, p. 202-214.

31« Vita S^ (Jertrudis, eximiae virgmis (fol. 134^-1570-

De bac Vita vide supra, tom. I, cod. 5649-67.

32® Vita S. Servatii episcopi et confessoris (fol. 157'- 1700.

Vita fabulosa de qua egit cl. J. Heller in Mon, Germ., Scr. tom. XXV, p. 6 (in Prolegomenis ad Gesta episeoporum Leodiensium, auctore ^idio Auresevallensi). Ut monet Heller, hsec Vita quam saepe ad enarranda gesta S. Servatii adhihuit

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N<^ 7487-91. 75

JS^diiis,haciisque manet inedita. Reperitur etiain in cod. Bnixellensi 8401 (de quo infra agemos) et in cod. nostro signato 6 (43, iii). Hanc, quum collata fuerit cum aljis ezemplaribus, in Analectis nostris edemus.

33® Vita S. Nicholai, Mynorum archiepiscopi, mirae sanctitatis viri (fol. 170^-1850.

Vita edita apud Carminium, p. 112 sqq. — Sed hsec notanda videntur : Num. II om. in cod. inde ab his verbis : De qua quia se occaaio usque ad finem. Num. III om. inde a verbis : Quia rex immense Deus usque ad finem. Num. lY. Proh pudor^sermone replevit om., itemque Sed cum nollet, usque ad

finem. Num. V. 0 pueri Jaeob-ignoraret siniaira om. Dein Tandem aliquantisper

usque ad finem om. Num. Yi : ut etsi Uomerus-indagare eligimus om. Num. vii : Mira prorsus mira et stupenda usque ad finem om. Numm. zii et xiii referuntur secundum lectlonem Mombritianam. Numm. xiv-xvii(bis) om. Inter primam et secundam phrasim num. xxi leguntur duo miracula edita in

AnaL BoU,, tom. II, p. 151-156, et concluditur tota narratio adhortatione

quadam, edita apud Carminium p. l!26, num. xv : Lmtemur ergo,,, Tandem addere juvat occurrere in cod. lectiones variantes optimas.

34f® Translatio corporis beati Nicholai Mirreorum archipraesulis (fol. 185''- 195'').

Edita in Anal. Bcll,, tom. IV, p. 169 sqq.

35** Vita beati Eligii confessoris Christi, Noviomensis episcopi (fol. 195^-2350-

Vita Auctore S. Audoeno, edita apud Migne, P. L., p. 479-594. — In prologo, ab his verbis : Unde lectorem obsecro ut vilitatem nostri (p. 479 media) omnia om.

Lib. n, cap. XIV extr. om., inde a Nam ccllectis undique usque ad finem ; itemque capp. XV, XVI. Desunt quoque epistol» due subnex» ipsi Vits (p. 592-594).

36** Vita S. Severini, Coloniensis archiepiscopi (fol. 235^-2370.

Edita in Aet. SS., ad d. 23 Oct, tom. X, p. 56-59.

37^ Vita beati Gregorii breviter deflorata (fol. 238^- 2440.

Edita in Act, 88,, ad d. 12 Martii, tom. U, p. 130-137.

38° De S. Aniano (fol. 244^-2450-

Editum apud Hubert, Antiquitez historiques de Viglise rogale de Saint-Aignan ^OrUans, Preuves, pp. 4, 5. — In cod. Iieec in modum prologi leguntur :

Nee iUud silere votumus nec debemus in tempore quod de patrono nostro, sancto Aniano,de ^us vita vel virtutibus a veracibus senioribus nostris edicere audivimus ;

76 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

fU ad laudem §ui nomimU aliquid hrtriUr dt eju9 oriffint fW optribuB 9cribtrt non pigeamu9, Ht cunctis ltgtniibu§ non oii ontrooum tt aHditmtfbu» crtbra oratio fiat

39*" [Epistola Jacobi de Vitriaco ad beatam Lutgardem] (fol. 245';.

EdJta si JolJo de Saint-Genois iq Mtmoirts dt VAeadtmit ro^aU dt Btigiqut, Umi. XJCUL p. 33.

Appendix ad cod. 7487-91.

DE s. suLPiTio pio EPisc. BiTUR. (Cfr. supnu pag. 73, 30».)

Inelpit praftitio in vita sancti ac beatissiini Snlpicii» episcopi et eonfessoris BitaricsD nrhis.

1. Scripturus vitam sancti ac beatissimi Sulpicii episcopi. illustratorem ejus Spiritum sanctum corde flagito ^ humili, quo, demptis sceleribus cunclis, largiri dignetur facundiam menti * scribentis, ut ' audita atque lecta queam dignis pro- : mere verbis. Cujus venerahiles actus nimia antiquitate aholiti, al) hominura memo- ria |>enitus sunt abrasi. In quodam mendoso prorsus repperi codice : quod huic inserere melius malui scedulae. Hujus ergo sanctissimi virtutes nequaquam ten- tabo exarare omnes ; sed pandam paucis quae mihi innotuerunt paginie veteres. Sancti etenim pnKclara sua latere merita malunt quam per fallacium favores diffundi. Obsecro autem ista lecturos ne quid hic leporis requirant, verum ab inerti ^ scripta vera relegant. Ssq^Iicit prflBftttiO.

Incipit vita sancti ac beatissimi Snlpicii, episcopi Bitnrica nrbis. G^Jns sollemnitas recolltur XVP Kl. Febmarii.

3. Fuit igitur venerabilis confessor Domini Sulpicius Gallise provincis urbisque Hituricie exortus, nobilis quidem genere, sed multo nobilior fidei dignitate ^. Inter Huos clarus ac divini muneris gratia habebatur pra*cipuus. Hujus quippe sancli viri infantia sacris quibusdam miraculorum indiciis priefulgebaL Sacris etiam ttacerdotibus traditus estjitteris erudiendus.Quorum instituta atque vit» honest» imitatas exempla, Deo auspice qui eum pnevidebat vas electionis futurum, ad Humniam pervenit religionis normam. Cum cetatis vero augmento crescebat totius

Pref. — ' {Variantes Itctionts sunt eodicia Brux. 9636-37.) imploro. — ■ (f. m.) m. f. — ■ ct. — * inertiie. Hnm. 2. - - * (n. f. d.) f. n. sanctitate.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N° 7487-91. 77

sanclitatis bono. Ita provectus in virile robur, totuni se transfudit in Dei obse- quiuiD, ostendens exterius quod inlerius latebat bonum. Ait super hoc evangelicus semio : Luceat lux vestra coram hominihus, ut videant opera veMra hona et glorifi- cent Patrem restrum qtii in copUs e»t \

5 3. Erat vir-praefatus. sanctus scilicet Sulpicius. forma priecipuus, corpore cor- dequecastus, afiabilis alloquio, amabilis aspectu, prudentia prsditus \ humilitate lauilabilis, caritate redimitus et cunctanim virtutum floribus ornatus '. Adhuc in seculari habitu constitutus, nibil aliud meditabatur quam de ecclesiis atque mona- steriis construendis. Quidquid habebat ' terren^e facultatis egenis ^, peregrinis et

40 caplivis impendebat Terrena quoque omnia parvipendens, co&Iestia mente con- templabatur, dicens cum apostolo : Nostra conrersatio in coelis e^. Egenus extitit roundo. ut perpetes acquireret thesauros in ccelo, quibus fruitur triumphans modo. Ob castitatis amorem sprevit ex asse ^ carnis conjunctionem. Fervore preeterea cfleleslis patrite, abrenuntiatis seculi pompis, proprii ^ tonsuram expetiit capitis,

15 quoperclericatus Tililatem aptius semetipsum transfunderet in Dei omnipotentis serTitutem. Factus autem clericus, in Christi sorte est fundatus, dicens cum psal- inista: Tu es susceptor meus, Domine, et: Dominus pars hereditatisme» et calicis nei; tu €8 qui restitues hei'editatem meam ^ tnihi. Post hsec almus Sulpicius, omni justitia plenus, exomatur ecclesiasticse dignitatis gradibus, quibus per omnia erat

M dignus, et apparuit omni populo jocundus, qui divinis extiterat infiilis comptiis.

4. Defuncto siquidem Bituricfie civitatis pnesule, omnis clerus cum populo, omDisstasomnisque sexus sanctum elegit Sulpicium ad episcopalem sublimare sedem. Renitente vero totis viribus eo ac indignum se fore proclamante tanto hoDore, Tolente Deo electio populi adimpletur, summusque consecratur sacerdos

^ io eadem Biturica urbe. Jam etenim, sumpto episcopatus honore, qualem quan- tomvesese cunctis exhibuerit, non est mex facultatis evolvere. Idem namque coDstantissime perseverabat qui prius fuerdt Eadem in corde humilitas, eadem in ipM devotio permanebaL Ctensura aequi regiminis ^ metuendus, lenitate pietatis erat diligendus, asper perversis, dulcisbenivolis. Pauperum quoque ' ac viduarum

M coDsolator, assidua dapsililate pra^bebat eis victus vestitusque necessaria. Talen- tumverosibi divinitus creditum non in humi fossa abscondit; sed, omnes verbis doceDsel^exempIis roborans, viam salutis setemse cunctis ostendebat, benigne (Qpieas iQam Domini piam sententiam audire : Euget serve hone et fidelis, quia ^^P^ pauca fuisti fideliSf supra multa te constituam : intra in gaudium Domini

5. Post illud fere tempus quidam vir nobilLs, nomine Tlieogcsilus ^ jussu regis ^cnit ad memoratum pontificem, beatum Sulpicium, pro quibusdam suis necessi- latibuspetituras ab eo consilium. Ipse namque sanctus antistes ', solilam dilectio-

"" (P. V. q. in c. e.) v. q. in c e. P.

^^^3.— ipatientia robustus add. — "adomatus. — 'etiam add,— * om, -- *(« asse) exars». — • propriam. — "^ (r. h. m.) h. m. r.

Iu.i-,i(8B.r.)r. ae. — >ow. --» om.

>«». 5. - 1 Theutgisilus. — " (s. a.) a. s.

fatendnm.

78 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

nem exhibens, alacriter eum suscepit; et sicut erat ei consuetudo, Dominic» prse- dicationis verba evangeliza^it ei. Post sacram vero ammonitionem ad convivium suum vocare illum dignatus est Cumque esset hiemis tempus, propter vim algo- ris ignem in domo sua accendi prsecepit. Ministri autem Jussionem episcopi com- plentes, instruxerunt copiam lignorum, ut magnum concinnarent ignem. Dum 5 siquidem aha satagentes, de vi incendii ' minime cogitarent, mox contigit ut domus eadem, crescentibus flammis altius, in superioribus concremaretur. Domno ergo pontifice cum viro priedicto ad refectionis mensam sedente ac igne sublimins invalescente, ministri non valentes incendio resistere, domus egressi limine, fugam petiere. Tandem incumhente necessitate sanctus foras exiens, manum * in altum 10 extendens signum Dominica; crucis opposuit, et ilico, sedatis flammis, validissimus ignis vim suae virtutis amisit Omnes itaque qui aderant, videntes divinam in beato viro virtutem, glorificantes benedicebant Deo, mirabilia semper facienti. * eod. Qnid autem stupendum in hoc facto,quidve facicndum* nisi omnipotentem ubique

Deumlaudare et benedicere qui suos ttiliter magniflcat servos? Iste namque san- 45 ctus jam dudum in seipso omnes extinxerat libidinis flammas : ideo valuit de tecto ingentes extinguere flammas.

6. Aliud hujus magni sacerdotis Sulpicii non est praptermittendum virtuUs signum, quod per eum ad laudem suam Dominus est dignatus ostendere. Homo quidam habens fllium annorum ferme deccm, a nativitate omnimodis mutum, aliis 20 parentibus adolescentis secum assumptis, adduxit ad siepe dictum antistitem san- ctum, lacrimosis obsecrans precibus ut adolescentulo manum suae pietatis porri- geret, ac pro eo preces ad Dominum funderet. Beatus vero Sulpicius pontifex, suscepto alacriter adolescente, flexis sacris genihus in terram atque oculis et * manibus ad ccelos protensis, oravit devotissime, dicens : Domhie, rex regum, erea" i5 tor totiua seculi, qui ' ad tua imaginis similitudinem plasmasti hominem ' ac ratio- nahili intdlectu ornasti, ohsecro misericordiam tux majeatatis, gui hahes omnium hominum flatum in manu tua, aperi os pueri istius, ut loquatur recte ei laudetet* glorificet atque henedicat te, Deum^y factorem suum ac confiieatur nomini tuo magno, quod est henedictum in secula seculorum. Sanctus autem Domini confessor 30 surgens ab oratione, accessit ad puerum tetigitque labia cjus, et bcnedicens ait : In nomine Patris et Filii et Spiritus sancti, teniat in te communis hominum loeutio. Confestim itaque apertum est os pueri et loquehatur rectc, magniflcans omnipo- tentem Deum atque sanctum illius servum Sulpicium, cujus almis precibus ac meritis fabatur ^ Spiritus enlm Domini replens omnia habcnsquc scientiam vocis, 33 erat in isto suo famulo : ideo agere quibat multa, his similia orando.

7. Non est pra^terea tegendum silentio quod suo tempore sanctus Sulpiciusin ' civitate Bituricas nullum permisit hipreticum nec gentilem vel * Judsum sine haptismi gratia manere. Multi namque antc ejus ordinationem Judaei habitabant in

— • (vi i.) incendio. — * magnum. Num. 6. — * ac. — ■ hominem add. — ^ om. — * om. — '^ om. — • fatebatur. Num. 7. — * sua add. — * nec.

BIBL- REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N** 7487-94. 79

snpradictam * urbem absque baptismate. Suscepta itaque episcopali benedictione, seaindum apostoli Pauli ^ dictum suadendo, increpando, obsecrando bortabatur eos ad fidem veram converti, evangelicum illud ipsis * objiciens : Niai quia renatus fuerit ex aqua et Spiritu aanctOf non intrahit in regnum coelorum. Nam diebus ac

5 noctibus eorum conversionem fieri deprecabatur, ut Deus omnipotens auferre digDaretor velamen duritiae de illorum cordibus* et.errore perfidiae spreto, cogno- scerentDeum verum '^ atque unigenitum Filium ejus, Dominum nostrum Jesum Ghristum, cum Spiritu sancto. Illi vero obtemperantes ejus salutiferis monitis, primoquidem pauci, deinde autem omnes, ad baptismi gratiam, supema operante

10 demenlia, convolarunt. Ecclesiastico itaque ^ more baptizatos monuit dulcibus aOoqniis quo baptismi gratiam corde mundo ac * corpore casto diebus vitse suse consenarent : quia melius est viam veritatis non cognoscere, quam post agnitio- nem retro converti. Nullus vero mortalium in illa regione cupientium Deo placere pnefato pontifici sancto poterat sequari: ita erat pervigil in orationibus, frugi in

15 jejnniis multis, patiens in adversis, huniilis in prosperis, caritatosus in cunctis, diligens tota anima, tota virtute Deum et omnes proximos ut semetipsum, inimi- C08 qnoque pro superno amore. Valvas etiam sedis pontificalis nullo tempore, nnlla umquain necessitate compulsus egrediebatur, nisi psalterium psallendo totnm compleret.

10 8. Eodem tempore, nimia succensus cupiditate, rex Dagobertus misit actorem suum crudelitate plenum ad urbem Bituricas, prsccipiens ei suae mentis malivolae agere voluntatem. Qui tamen actor >, totius pietatis oblitus, justitia) omnis imme- Qor, tyrannicas leges et insolitas consuetudines plebi imposuit Bituricse. llli vero, sobito nuntio hebetati, regis imperio obtemperarunt nimio terrore ' perculsi. Qua

tS denique * afllictione cogente, universus Bituricae regionis * populus una congrega- tosad sancti Sulpicii praesentiam flentes et ejulantes venerunt. Tanta autem mul- titndo plangentium ac lugentium advenit, ut prae vocibus immanium gemituum wm eorum procul dififunderetur. Omnes siquidem, solo prostrati, una voce et I>crimosis precibus beatum ^ supplicant pontificem *, quatinus illis in ^ necessitati-

.30 Iws snis gravibus subveniret. ac pastor bonus, ovium suarum fletibus solita pie- ^condolens, opem ferendo liberaret eos ^ de imminenti oppressione. Virquippe ^, motus pietatis visceribus et compatiens illorum afflictionibus ^ ad lacrimas

- Qsqne miserando prorumpit Indicto >® etiam jejunio per triduuni, cum ipsis I)omini " misericordiam exoravit, ut, misertus populo suo rex aeternus, auferret

% tfllictionem quam super eos posuerat ^' rex impius. Cum consultu itaque sacerdo- ^ ^legit quemdam de ministris suis, virum prudentem, et direxit eum ad religio- ''«imum Ludovicum regem *■, qui tunc temporis praefato tyranno successit in '^nm. PnecepH namque illi ut summa industria clementiam regis posceret, ut

""' (in s.)pnBdictam. -- * om. — * eis. — • (i. c.) c. i. — ^ (D. v.) v. D. — ^ autem. -»et.

'^ 8. — J om. - * (n. t) timore. — • om. — * om. — ^ beato. — • pontiflci. — •"*• "^ • euni. — • afflictionl. — *® Interdicto. — " Dei. — ^^ imposuerat. —

[

I

80 CATAL* CODD. HAGIOGRAPfflC.

afnicti populi misereretur ^* et ju^o gravissimae servitutis oppressum dignanier regia benignitate absolveret. Gontinuo igitur ut praeconis vox ex parte supplicantis pon- tificis pervenit ad pii ^^ regis auditum, assensit clementer petitioni episcopali ^ populumque de illo gravi censu reievari et descriptionem quie fuerai facta male, in pnesenti reddi prspcepit benigne. Quis namque dubitet hujusmodi clementiam 5 apud regem obtinuisse, nisi beati viri merita promeruissent ^^, quae sic habeniur efficacia et erga Deum et erga homines ?

9. Cum ergo memoratus Christi pontifex tanto onere in ecclesiarum soUicilu- dine * et pauperum cura ' universeeque plebis negotiis ' videret * se, fessum senio, pnegravari, petiit sibi solatiiim, virum eruditum ^, a rege, qui secum tanti regimi- 4C nis pondus sufferre valeret Cui rex devotissime pnebens assensum, petitionis tri- buit effectum. Sanctus vero soliia humilitate atque benigna caritaie, quam prius cceperat, pauperum curam gerebat, magisqvie deinceps stipendia egenis submini- strans, quia, partito in alio * onere, talibus negotiis attentius vacabat. Nonnulli autem insani sensus sanctum virum insidiose calunmiabantur ^ quod. episcopatus 15 honorem vilipendens, alteri tradidisset ac in pauperum suscepiione ac si stultns gauderet. Sed vir altioris iogenii, nihil super eorum detraciionibus curans, in coppto Dei opere " persistebat et, laudem ab hominibus non requirens, jactantise eiiam vanilatem totis nisibus fugiens ^ inflexibiliter coelestibus prneceptis erat intenius, sciens scriptum de boni actus perseverantia : Qui peraererarerit usque infinem, hie S aalrua erit.

10. Factum est itaque, cum vellet omnipotcns Dominus ^ egregii sui confesso- ris merita pneclara laborisque pnecipui remunerare. exigua tactus infirmitate, plenus dierum atque justitiae, cum virtutum dulcifluo necUire migravit ad ca^Iestia regna. Ergo sanctum corpus juxta christianorura morem cum honore maximo ^ asportaverunt sui discipuli in oratorium. Cum autem pontificis beati corpus ad tumulandum deferrent, tanta mullitudo egenorum et reliquae plebis lugentinm occurrit sancto funeri ', ut quasi tonitruo esset locus ille plenus : ita vociferan- thim vocibus fremebat. Inter frementium lacrimosas voces * haec resonabant^ verba : Cm/, pastor heuigney deseris oves quas acquinisti CJiristo, Dei FHio? quai haetenus de malignorum dentibus protexisti. Tu antiqui hostis, humanum genus* pellieentis, tela sacris pedibus ac dignis^ mcritis procul pellebas ; onera regiojnssu miseris injuste imposita mirabili humilitate mitigabas. Tu ipse a nobis cunctas ^ debilitates orando proturbabas ^ ; et omnis nostra salus in tua rirtute manebat, Vm nobis, modo perituris, quibus virendi ablata est spes. Quid ultra nobis agendum ^ In tua morte sancta hodie nobis nata est mors amara. Suscipe itaque nostra8,pi^ pater, fletus, saltem modo, ad coelorum gloriam migrans : et quam non meremur' reniam, a snperno rege impetrare dignare, eui in hac ralle lacrimarum tantc^

— ** miseretur. — " piissimi. — ** (p. e.) e. p. — *' promeruisse.

Nam. 9. — * sollicitudinem. — ' curam. — ' negotia. — * add. el post videret

— * erudiendum. — • aliis. — ^ calumninntes. — * (D. o.) o. D. — • om.

Num. 10. — 1 Deus. — a (s. f.) om. — » (f. I. v.) 1. v. f. — ♦ resonabantur. — » (h. g- > g. h. — • om. — "^ omnes. — * perturbabas.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. H^ 7487-91. 81

am»re tertiiti omni tempore. Totis ergo animm virihus tuam oramus sanctitatem, ut imrum quaa rdinqui/t ocium non chlivisearis, aed * miserearis, eum ante regis aUnU eouspeetum, regali omamenio ^^ indutus, splendens astabis. hro tuis '^ qui' im magnis meritis tibi gloria angelorum amodo ^' manebit ; nobis autem si tua

5 kfMrit proteetio, malignorum oppressio per omnia secula manebit, Miserere

nmtriy &ptime pastor, miserere nostri '* et omnium qui ad tuas sanctas confugium

rdiqHiat faciunt ; atque euncti, quicumque tua suffragia qumrunt, mereantur adi-

pidei optata ecHitus gaudia, te operante Deoque prmstante» Amen ^^

11. Sepnlto siquidem sancto honorifice corpore, tanta populorum multitudo

II coepit ecdesiam in qua humatum est frequentare, ut ipsa etiam ^ nequiret susci* pere. Idcirco domnus et yenerahilis abbas Dominicus eamdem basih'cam amplia- rit, ne, sna breyitate spreta, horresceret eam turba. Hac luce vero ' mundiali * eaniit hic sanctus sacerdos sexto decimo Kalendas Februarii, regnante Domino nostro JesuGhristo, cui esthonor et potestas cum setemo Patre et Spiritu sancto

16 per immortalia secula seculorum. Amen.

13. Frequentatur autem idem sepulturce sanctae locus multum a multis \ quo- niam siii situs amoenitate placet cunctis. Est autem jocunda planitie in gyro aquis

. flneiitibiis, mira pratorum pulchritudine, uberrimis vineis et farrigeris agris visu nimis delectabilis ac omni formositate amabilis locus.

M Hinc vineta micant, illinc herhosaque prata.

Gramineos agros circumdant aequora blanda.

Hunc sibi vir Domini providerat ante locellum,

Esset qui populis gratus venientibus illuc.

Hic paradisiacas epulas capit ecce viator, V Peccati veniam qunerens ex corde fideli.

Cum victu modico terris bona sumit Olympi,

Hic orante pio patrono Gunctipotentem,

Gloria, laus et honor cui permanet omne per aevum.

Goepemnt quoque populi de tota illa provincia sancti ac ' beatissimi Sulpicii avi- 30 diasime ' firequentare sepulturam et omni alacritate venerari, audientes procul 'Vtt qme quotidie fiebant per ejus gloriosa merita ihi, ad honorem et laudem Domini nostri Jesu Ghristi. Tanta autem multitudine advenientium turbarum ^Bsqne sexus et statis atque languentium fletibus replebatur sanctus ille locus, Qt ncerdotes ac ievitae ministrare nequirent, neque officium sacerdotale implere ^ uiecdesia sicut mos esl celebrare.

U. F^ctum est autem post paucos almi confessoris dormitionis dies, erat qnidam vir \ Eligius nomine, in Bituricse urbis territorio commanens, qui, longo

^^pieacW. — *• indumento. — " (P.t.) ita videtur legendum; cod. Potius. — " modo. -. " (m. n. » om, — " om.

^t». 11. — » eam. — • (1. v.) v. 1. — « mundali.

■^ 18. — * nobis. — * (s. a.) om. — ■ om.

In. 18. — 1 (q. V.) V. q.

CATAL. BRUZ. T. IL 6

82 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

tempore languens, membris omnibus arefactis nerrisque artuum contractis, jace- bat mirabili macie atque pallido corpore semivivus in domo. Quid dicam de isto, qui nec omnino surgere ex lectuio nec revolvi in latus aliud sine alterius ammi- niculo quibat? Pene omnium membrorum dissolutione ac si mortuus jacebat Tunc itaque in una dierum, male quiescens, visum est ei quod ' se ferre posceret ad sanctissimi Sulpicii sepulcrum. corde credens quod ibi posset recipere inte- gram sanitatem. Delatus autem ad beati viri lumulum, ibique aliquantis commo- ratus in oratione persistens diebus ac noctibus, cum nimiis fletibus, ut illi congruebat, Dei misericordiam atque sancti confessoris auzilium fideliter depreca- batur '. Ut ergo ait Christi sermo : Qumrite et inreniethf pulsate et aperietur vohiSf tamdiu petiit quousque quod optabat ^ adipisci promeruiL Accepta ^ siquidem ex integro omni sanitate, Dei clementiae ^ sanctoque graliarum actiones ex animo agens, rediit propriis pedibus domum qui alienis allatus est ad saepe dicendi ac venerandi Sulpicii oratorium.

14. Abbas namque prsefatus, Dominicus, cum suis monachis in memorata beati Sulpicii episcopi basilica die noctuque omnipotenti ^ Deo in psalmis et hymnis canticisque spiritualibus serviebanl, diversa agentes sedificia infra et extra monasterium, ad confluentium populorum receptiones utilia. Tanta autem multi- tudo hominum illuc confluere solebat, ut mult» domus eam capere nequirent ; et extensis circa tentoriis habitabant in eis. Omnes ergo cum flde recta sancti auxilium quserentes, recepta pristina sanitate ' redeunt ad propria alacres.

16. Praeterea nequaquam reor silentio ^ tegendum quod in lampade ante l)eati confessoris ' sepulcrum * pendente actum est signum. Deficiente namque quodam tempore ex ea * oleo, custos ecclesise, terrore perturbatus ^ magno, eam replevit cera : quo facto, versa est divinitus in mirabile oleum. Repleta vero lam- pade margine tenus, crescere ccepit altius ac ruere terra tenus. Mirum dictu et mirabile visu : ex ipso liquore multi ® debiles liniti ^ protinus facti sunt sani. Tua sunt, Christe, hcec mirabilia, qui dixisti tuis fidelibus : Sine me nihil potestia facere. Qui enim in Cana Galila^se de aqua fecisti vinum, tu quoque, ad ostendendum populis tui servi meritum, de cera facere dignatus es ^ oleum.

16. Prolixum est igitur omnia stilo exarare quce sanctissimus pontifex Sulpi- cius in hac vivens valle lacrimarum mirabilia, Deo operante, exercuit, praesertim cum sua sicut alii sancti occulere voluit facta, vitans totis viribus * hominum ' favorcs. Post ejus autem ex hac vita gloriosum discessum * tanta ac talia fiunt erga pretiosissima ejus pignora signa et prodigia, quanta nemo prudentium auditu percipere ^ valet nec scripto posteris relinquere, ut sanctum ex toto decet. Quis- quis ergo ad hujus veniens sancti tumulum haesitatione omni postposita, extemplo

— ' quo. — ' precahatur. — * optavit. — * accepto. — ® clementiam. Nnm. 14. — * omnipotente. — ■ (p. s.) s. p.

Niiin. 16. •— * esse add. — ^ (b. c.) c. sancli. — ' tumulum. — * eo. — * perterritus.

— 6 ^^. _ 7 deliniti. — » (f. d. e.) d. e. f.

Hnm. 16. — * (v. t. v.) t vir. v. — * populi. — • excessum. — * perpendere.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N® 7603-48. 83

exaoditur per beata ejus * merita. Surdus ^ adveniens, redit recepto auditu gau-

dens ; caecus sancti solamen quserens, accepto lumine repedat videns ; affatu pri-

yatus, afTamine recepto revertitur Isetus; membris etiam omnibus dissolutus

paralysi, antidoto divino curatus regreditur mente hilari ^. Quid longius morer?

5 Omnis corporis infirmitas, omnis cordis imbecillitas cum Dei nutu ad sancti curatur

monumentum. Non solum autem ubi gloriosi artus beati Snlpicii episcopi humati

soDt, talia patefacit Dei omnipotentis pietas signa, verum etiam ubicumque ejus

memoria digne ac venerabiliter celebratur, cuncti suscipiunt sui voti beneHcia,

nec inaniter illi propria ^ offert xenia quisquis fideliter eum recolens veneratur.

10 Diligamus ergo sanclas ejusdem b*psanas, ubicumque in orbe nancisci queunt, ac

hmnili veneremur corde : quo, nostro delectatus obsequio, per adjunctas nostris

supplicationibus suas sacras preces nobis placabilem reddat et propitium setemum

regem, Dominum nostrum Jesum Ghristum, cui cum sempitemo Genitore atque

Spirita sancto extat gloria, laus et jubilatio per immortalia secula seculorumi

15 Amen.

XGm. Codex signatus n» 7503-18.

Foliorum omnino 283, secundum antiquam notationem (quam secuti sumus) ^(1), formae majoris (0™,375 X 0,245), columnis binis, constans duabus partibus, ^Wmi prior (usque ad fol. 68) seculo XII, posterior seculo XIV exarata est. In prioriparte tituli minio descripti sunt, sicut et littene initiales, quarum una tan- tmn satis ampla, in capite totius codicis, foliorum voluminibus et vario coiore ^ecorata est, sed non admodum insigni arte. In posteriori etiam parte tituli mbri- cati snnt; litterae vero initiales altemae rubro et eaeruleo colore distinctce, et in capite prscipuorum documentorum plus minus ornatse, pra^sertim fol. 70^ et fol. {W.

Incapite codicis (fol. 1' secundum recentiorem notationem) inscripta est hcec

nota: CWer B. CoUegio Societatia Jesu Paderhorn. donatus anno 1612 : pervenit ad

*fKMvm Seripiorum Antverpim eommutatione librorum — et mrsus (foi. 3') :

^^gii Soe, Jesu Paderbom. a^ 1612, et alia manu : nunc eommutatione librorum

*««i 5& Domus Prof, Soc. Jeau Antverp. (2), Denique interiori tegumini aggluti- ^

^eslnota antiqui Musei Bollandiani Q MS 3, quae et inscripta est fol. 1'' et foL*

—»

(b. e.) e. b. — • nempe add, — "^ (m. h.) laetus. — * sua.

(l) Qnia scilicet Iria prima (quorum duo vacua relicta sunt, itemque tertium ex P^ fecta) numeris carent ; prseterea folium 69 excisum est, sed numems 187 «ypMci folio inscriptus. -— (2) Summo huic folio inscripta est alia nota seculo, ut ^^'^^i XII; sed hujus litterse ita exesae sunt ut jam satis distincte legi nequeant

m CATAL. CODD. HAGIOGBAFHIC.

Fmier mmnSU alia dGeumeola Bon bagiologica ^1\ luec in eodice conti-

1* [De vita el gestis Caroli Magni] (fol. 53^-64').

Vfta «Ktore Efinardo, edita ope hojns eodicis in Aa, SS^ ad d. S Jan^ tom. II, p.ffn-f^. — Eadem Tita aecoratins editaest in MomuM, GtrmamiM, Scr. tom. II, p, 443, Cfr. p. 434, obi editor de hoc nostro cod. mentiooem focit

S^ Vita sancti Hildulphi archiepiscopi Treveronim, mirse sanctitatis viri. Quae est qumto ydus Julii (foL 7(y-760-

Edita ope hojos eod. m ^e^ SS., ad d. 11 Jolii, tom. lO, p. 228-23S.

Seqoftor Libellos de soccessoribos ejus in Vosago (qoi aliqoando Tocator per- peram * Liber miracolorum. . Editos est ex hoc codice a R. P. Domno Homberto Belhomme, 0. S. B., in Uistoria Mediani in monte Vasago monasterii, Argentorati 17^, p, 143 sqq. Cfr. Aet. SS., loc. cit

3^ Vita sancti Severi presbiteri et confessoris. Quae est sexto ydus Augusti (fol. SO^^-SSO.

Vita loDgior de qoa in Aet. SS^. ad d. 8 Aug., tom. II, p. 350, nom. 6. Textos codicis erit in oso, qoum in Anal, BoU. edetor ha^ prolixior Vita B. Severi, cojos compendium ex Breviario Viennensi anni 1532 editum est in tomo dtato Actorum, pp. 350, 351 .

Ao De beata visione translationis imperatoris Karoli Magni. Quae est vi kalendas Augusti (fol. 83'-830-

E<]ita in Act. SS.^ ad d. 28 Jan., tom. II, p. 891, num. 4-6. — Num. 5 extr. in cod. habenlur qu» ibid. impressa sunt p. 889, annot. e : Translatus est ... Romanorum,

5° Forma litterarum quas inquisitores vitae et miracu- lorum recolendae memoriae Margaretae, virginis Ordi- nis Praedicatorum. regis Ungariae filiae, miserunt domno papae Johauni vicesimo primo. Cujus festum est quinto kalendas Februarii (fol. ^^''-^i').

Kdita ox hoc cod. in Act. SS., ad d. 28 Jan.. tom. II, pp. 899, 900.

6° Vita [ejusdem B. MargaretaB] (fol. 84^-880.

Vitu uuctore F. Garino 0. P., edita ibid. ex hoc cod., p. 900-906.

7^ Vila seu sermo de vita sancti Romoaldi confessoris,

(1) Intor quR' pm>cipuc notanda (rec. not. fol. 2^'-47v) Cronica gestorum Karoli Magni imperatoriSf id cst Annales Fuldenses,editi inter Monum.Gerf»., Scr. tom. I, p. .m4b\ ct (fol. 47v^r, seu ant. not fol. 44^-530 Vita Ludovici Pii imperatoris auctoro Thcgano, edita ibid., tom. II, p. 590-603.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N<^ 7503-48. 85

heremitse sacri heremi Camaldulensis, cujus festum est tertio decimo kalendas Augusti (fol. 88''- 102').

Senao auctore HieroDymo, eremita Gamaldulensi, editus ex hoc cod. in Ad, SS^ SLdd.7 Febr., toro. II, p. 1:24-140.

8*^ Vita sancti Hugonis, episcopi Lincolniensis. QuaB est

XV kalendas Octobris (fol. 102^-1090.

Fragmenta nonnulla Yitse de qua actum est supra, tom. I, p. 189, 4®.

9^ Vita sancti Morandi confessoris. Quae est in® kalendas Junu(fol. 109M120.

Edita ez hoc cod. in Ael. SS., ad d. 3 Junii, tom. I, p. 349-352.

10*> Vita sancti Popponis, abbatis Stabulensis et Sancti Maximini. Quae est viii kal. Februarii (fol. 118^-1290.

Edita item ibid., ad d. 25 Januarii, tom. II, p. 638-651

11® Passio sancti Lazari, episcopi et martyris. Qusb est

XVI kalendas Januarii (fol. 129^-1310-

Vid. Append.

12® Legenda sanctae Hildegundis virginis, xn kalendas Maii (fol. 13r-1320.

De hac legenda actum est in Aet. SS. ad d. 20 Aprilis, tom. II, p. 780, num. 3. Qno certinsdePapebrochii effatis judicet ipse lector, eam in Appendice edemus.

13® Vita et passio sancti Werneri. Quae est xm kalendas Maii (fol. 132^-1340.

£dita ex hoc cod. in Aet. SS., ad d. 19 Aprilis, tom. II, p. 699-701.

14® Vita domni et magistri Alberti Magni, egregii docto- ris de Ordine Praedicatorum. Quae est xvii® kalendas Decembris (fol. 134^-1380.

Inedita, ut videtur. Cfr. Append.

15® Epistola Humberti, magistri Ordinis, ad domnum Albertum, postquam revocavit' ipsum ad ordinem (fol. 138^-1380.

^epistola in galiicnm sermonem translata, edita est apud Joannem de Rechac ^Sencta Maria CLes vie$ et aeliane mhnorablea des aainte, bienheureux et autres ^«•<r«a personnagea de VOrdre des FF. Pricheura, tom. III, p. 34-36), et apud ^^^ (Hi$L eeefie., Hb. lzzxit, n. lzit).

16® Vita sancti Amoldi confessoris. Quae est xv kalen- das Augusti (fol. 138^-1410.

Cdita ope hnjos cod. in Act. &S., ad d. 18 Julii, tom. IV, p. 449-452.

CATAL. OOm. HAGIOCTAFHiC.

1 T* SzmAlo iriveatioiiis cujusdani cnicis.invente apud crirnobium sanctimonialium Berich \ 1 » vocatmn (fol. 141-141).

//»;. \u UiTT^M iK/fDini &Biea. Anno DatiTitati* ej^sd«m niillefimo dneentesimo ^aarfn^a&o. H^^rnuino d^ Gonar^ in Ben^h« exiftenie pnrposito. prioriasa AliiTJt^ de Vt/er«, t{/<iO die Inrentionls crueLs Oominicat. sujor crox in Bericfae cnC %'ir, iar^nU. — 5uTatar d^inde cnidam qaercoi silrae qnap. ad Tallem snb mon- Uau /j^rrtm^Mtrch pertinen.?, exitom habeLat a-i molendinam WerbemuU^ OTiDm y^tiXf*T*:ttk Mcram Euchansliam intmsijse. Haec in insignem Cmcifixi imajpnem eorrifriutaU e^t HHrrsiri hanc effi^em in monasterio Berich, frnstra nitentibns «afri obtin^re incolis ccenobii tn \etze.

18" Vita [beati] Meinwerci, episcopi ecclesiae Padebor- nen.sis (fol. 142^-166^).

Mita ex hoc cod. in Aet. SS., ad d. 5 JaniL tom. I. p. oll^ooi.

V.r' ViUi devoti presbyteri Heymeradi, in Hasingun reconditi (fol. 16f/-1690.

Vita rii':trica auct^ire Erinhero, edila in Monum. Germ., Scr. tom. X, p. 60M12.

^2(y* ViUi venerabilis domni Petri, Aroldensis pra^positi (fol. 169^-1 75^>

Aliqu'MJ comf>cndium ViUe hujus venerabilis viri invenitur apud Guill. Giefers, Wentphalia Manetaf pia, htata (ed. 1854), tom. I, p. 21G sqq. Textus Vitae primige- niuff edctur in Append.

21'' Vita sanctae Egburgis virginis (fol. 175''- 176^).

(Jtruiii upud hugiographos hujus sanctie virginis ulla mentio fiat, haud certo liquet. - Vitam in Append. requiras.

22*' Kevelatio nova itineris et passionis undecim mi- lium virginum (fol. 176^-1870.

liiher priinUH Kcvelationum B. Hermanni, editus in Aet. SS., ad d. 21 OcU toni. IX, p. 173-185. In cod. (fol. ISG' ) annexa sunt ea qu» le^ntur (ed. Col. 1483, fol. INK') poHt FosHionem sanctarum virginum et edita sunt etiam in Anal. BM^ toni.II, p. 341.

211" (Kevelationes Elisabethae de Schonaugia) (fol. 187"- 1910.

Edilw in Art. SS., nd d. 21 Oct., tom. IX, p. 163-173. — Sed in cod. prefatio oiniHHu ONt rt inncrta sunt ca cjuie rccitantur tom. cit., p. 173 annot h.

(1) («(vnohium nioniulium Ord. S. Augustini in Principatu Waldeck, dioecesis Moyuntincnsis.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N^* 7503-18. 87

24*^ Miracula sacrarum undecim milium virginum (fol. 191'-1940.

Videlicet a) ea quse edita sunt apud Csesarium Heisterbacensem, Hiatoriar, Memorah. lib. yiii,capp. lxxxv, lxxxvi, p. 634-638 ; h) miraculum editum in Legenda Aurea (edit. Gol. 1483\ fol. 188^, col. 1, lin. 3 a fine; c) quse leguntur apud Thomam Cantipratensem, Bonum universale de Apibus, lib. ii, cap. liii, num. 7 (edit. Golve- nerii); d) alterum miraculum narratum in Leg, Aurea, loc. cit., col. 2.

25*» Itinerarium cujusdam ymaginis sanctae crucis (fol. 194^-1990.

Narratur quomodo in coenobium Nidermunater, in Alsatia ad radices Montis S^* Odilise, non sine miraculo niultae sacrse reliquiae delatae fuerint. Hujus prodigii relationem in cod. valde diffusam in compendium redactam ac gallice versam edidit R. D. Hunckler (1). Asserit hic auctor idem praestitisse anno 1691 sacerdo- tem quemdam Soc. Jesu, Lifra nuncupatum ; cujus tamen nulla fit mentio in Bibliotheea Scriptorum S, J. — Inter edita ac codicem haec discrimina notari pos- simt : in edit. rex Galliae qui reliquias dedit, vocatur Carolus Magnus ; in cod. legitur tantum rexquidam Gallia ;in edit. Hugo nuiicupaiur Burgundia dux, dum in cod. miUa sirenuus.Secundum narrationem codicis una cum reliquiis Dominicis delatum est in Nidermunster brachium S. Blasii ac brachium S. Dionysii ; de his silent edit,

26*^ Passio sanctorum martirum Ebbekestorp quiescen- tium; qu8B est kalendis Augusti (fol. 199'-206'').

Maxima parle edita apud Leibnitium, Scriptores rerum Brunsoicensium, tom. I. Vide Append.

^l^ Passio sancti Symeonis episcopi et martyris. Quae est xm kalendas Martii (fol. 206^-2070-

Brevis narratio eorum quae egit passusque est beatus Hierosolymorum episco- pus : de quo in Aet. SS., ad d. 18 Feb., tom. HI, p. 53 sqq.

28*^ Depositio sanctiWulframmi,episcopi et confessoris. Quae est xni kalendas Aprilis (fol. 207').

Gompendium Vitae editae in Act. SS., ad d. ^ Martii, tom. HI, pp. 145, 146. (1) Histoire des saints d^Alsace, Argentorati 1837, p. 578-580.

88 GATAL. GODD. HAGIOGRAPHIC.

Appendiz ad cod. 7503-18.

DE SANGTO LAZARO, FRATRE MAR1£ ET MARTH£. (Cfr. SUpra, pOg. 85, ll^)

Indpit passio sancti Lazari episcopi et martyrls, tpam

est XVI kalendas Januarii.

1* Lazarus clarissimis exortus nalalibus, utpote ex stirpe regia descenden- tibus. Cujus pater Syrus, mater vero Aucharia nuncupata est. Hic cum sororibns suis Martha et Magdalena Magdalum, quod est castrum secundo miliario a Greneia- reth,et Betaniam, qu» est juxta Hierusalem,et maximam Hierosolymorum partem possidebat Qu» tamen inter se taliter diviserunt, quod Maria Magdaluro, a quo Magdalena est nuncupata, et Lazarus partem urbis Hierusalem,et Martha Betaniam possidebat. Cum autem Magdalena deliciis corporis se totam exponeret, et Laza- rus militise plus vacaret, Martha prudenter partem sororis et fratris et suam strenue gubemabat, et militibus suis et famulis et pauperibus necessaria mioi- strabat.

2. Cum autem, ut habetur in Evangelio secundum Lucam, iret Jesiis in civita- tem quse vocatur Naym, et irent cum eo discipuli ejus et turba copiosa, et appropin- quaret port» civitatis et resuscitaret filium unicum matris suse, Lazarus ad illam civitatem propter negotia multa militaria venerat ; et cum esset ez ordinatione divina prsBsens in resuscitatione prtefati juvenis, de eqiio phalerato descendens,

I

prostratus ad pedes Domini Jesu, conversus est ad Christum.

3. Cum vero, ut habetur in Evangelio secundum Johannem, esset Lazaros lan- guens in Betania, mortuus est ibi et sepultus. Venit itaque Jesus, et invenit eum quatuor dies jam in monumento habentem. Lacrimatus ergo Jesus et stans ante sepulcrum.voce magna clamavit : Lazare, veniforaa, Et statim qui fuerat mortuos, resurrexit Hic ait Johannes Ghrysostomus, in Sermone de Sabbato sancto, quod infemus diabolo loquens ne Jesum post mortem suam duceret ad inferaum, qnia timebat deprnedari, dixit ad eum : lUius Jesu vox me Bola tremere fetit, virtus mea vocetH ejua ferre tion potuit, Nam quando vox ad ostium meum clamavit, diceng . Lazare, veni foras, statim Lazarus factus tutus, exivit de sinu meo, sicut leo de spe- lunca ad cenatorem aut sicut aquila exiliens, omnem infirmitatem deponens in ietu oculi,

4. Cum mrsum, nt habetur in Evangelio secundum Johannem, ante sex diet Paschse venisset Jesus Betaniam et fieret ccsna in domo Simonis leprosi, Lazanu unns erat ex discumbentibus; et ut dicit Chrysostomus, narrabat in menss poenas infemi, quas ibi viderat et audierat Ex quarum horrore ibi con cepto, nunquam postea risit Et quamvis ibi Lazams non sustinuerit poenan: sensus, existens tamen in limbo, primum poenas damnatorum quas yid& rat enarravit Vidit enim, ut ait idem, ante portas inferni arbores igneas e' peccatores suspensos cruciari in illis arboribus, sicut illi qui libenter corraunt ac

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD GOD. N<> 7503-48. 89

malam. Alii pendebant per pedes, alii per mamis^alii per aures, alii per brachia, alii per lingaas. Et postea vidit fornacem ardentem per septem flammas in diver- sis caloribus; et septem plagsd erant in circuitu fomacis: prima ardens piz, Mcanda glacies, tertia vero sulphur, quarta sanguis, quinta serpentes, sexta fulgur,

5 aeptima foetor. Postea vidit alios flentes, alios gementes, alios ardentes. Et qusrunt

etdesiderant mortem, et non inveniunt; et clamabant et dicebant: Nos aumtis in

loeoinquoesi tristitia sine Uttitia, in quo est dclor sempiterfius^ in quo esi ahun-

ianiia lacrimarum propter eruciatum animarum,

6. 1q hoc loco vidit Lazarus rotam igneam habentem mille circuitus mille

40 Ticibos una hora. Et, percussa rota ab angelo tartareo, in unaquaque vice mille anim» cremabantur. Postea vidit flumen horribile in quo erant besti» diabolicip, quasi pisces in medio maris; qui animas peccatorum devorabant sine ulla miseri- eordia, sicnt lupi devorant oves. Postea vidit multas animas submersas in illo flomine : alias usque ad labia, alias usque ad supercilia ; et quotidie perenniter

45 cruciabantur. Post hsec vidit locum tenebrosum, viris ac mulieribus plenum, in quo erant omnes pcense. Et erant ibi puellse nigr» et sulphures, cum ignibus et ser- pentibus circa colla sua. Postea vidit puteum obscurum *, viris ac mulieribus ple- * vox niun,qui comedebant linguassuas. Postea vidit viros et muJieresin loco glaciali; «^«/^ienun) ^ ignis orebat mediam partem illorum et pars alia frigescebat. Postea vidit

10 nnnmlocumtenebrosum, plenum viris ac mulieribus; et erat ibi una anima super. >fiam,qaasi oves in ovili. Postea vidit viros ac mulieres super canalia, ac multos firnctos ante illos ; et non licebat eis sumere de illis fructibus.

6. Et post hsec subdit Lazarus quod multas pcenas alias quasi inflnitas vidit ibi; etde interioribus pcenis, si essent centum viri loquentes et unusquisque habe-

tt ret qnatnor linguas ferreas, non potuissent enarrare vel dinumerare interiores psnas infemi. Haec igitur omnia narravit Lazarus in mensa illa.

7. Igitur post Ascensionem Domini, quarto decimo anno scilicet a Passione ejns, cnm jam Stephanum occidissent, diversas gentium discipuli subeunt regio- us,Terbnm Dei ibi seminantes. In hac igitur dispersione beatus Maximius *, unus * sie.

30 de septnaginta duobus discipulis, beati quoque Lazarus, Maria Magdalena et Ibrtha soror sua et Marcilla pedissequa sanct» Marth» nec non et Codomus, qui CKcnsa nativltate extiterat,sanctus Trophimus, archiepiscopus Arelatensis postea ^^ sanctus Fronto, postea episcopus Petragoricensis et beatus Eutropius, postea episcopus Aurasicensis, omnes hi simul et plures alii christiani, navi ab

% infidelibns impositi et pelago sine aliquo gubematore impositi, ut scilicet omnes >obmeigerentar, divino nutu MarsiliflB * advenerunt ; ubi,ciim nullos qui eos vellent * »ie, '^^ipere hospitio invenemnt, sub quadam porticu quae fano illius gentis pneerat Dorabantnr. 8* Post aliquot vero tempus, cum beatus Maximius et ceteri (ut in Historia

^ Truttmarina reperitur) orarent Dominum ut eis dignaretur ostendere quis ex ipsis %kQs esset episcopatu Marsilisp, et omnes essent in oratione congregati, ceteris i^tibns ad altare, beatus Lazarus tamquam illitteratus indignum * se reputans, * eod. fores oratorii custodiebat Sed, mirabile dictu *, illis stantibus ante altare et sancto * ^/d^.

I

90 CATAL. CODD. HAGIOGHAPHIC.

1^4aaro jnxia porUm. ecccr colmziba nJTe randidior soper capnt Lizari Tidentibni nuMdih defieendiL Qoi eam altig^ens. ipsa per qoataor angnlos oratorii ciraimTO- UuK ad eapnt illias est rerersa. (Juo secnndo et lertio fHun abigente, ipsa semper ad eaput iiealiwiini TenieliaL Tanc omne^ nnanimiter exmi snper altare deTantes, episoopom Mandli» a Deo eledom exdamabanL 5

9. (^ui quaiiter in episcopata Tixerit in eadem Historia reperitnr. Xam usqne ad tempus aui martrrii sic c^orpos suom afQixit nt nnnqnam panem fhimenti ant Tinum rel saJ pro sapore Eumeret ; nifi quod ter in anno, scilicet in XaLale Domini, Pascba et Fentbcosten Tinum »*umebat : cnjus tamen saporem aqna nimia suffoca-

* mf. balJn comestione sua cinerem prius sumebaL et post panem bordeacenm *. Semper |0 JIJ^^CSJJIl *tttem jejunabat, et nunquam • in Te«pere comedebaL Omni tempore ntebalnr Mmr niffi. eilieio, tunica et mantello, ad modum eremitarum ; nec babebat alias Testes. Et

etiam tanto tempore portabat, quousque totaliter dissolrerentur. Lectus suus pro eulcitja cinerem et cilicium habebat. et pro coopertorio saccnm : et pulTinar snum Lapis duriHsimus. Semper autem gemens. calciamentum in pedibus non portabaL 15 Quid plura? Talis extitit Tita sua, quod super bominem fuit omne quod feciL quod audieDtibu» incredibiJe videretur, ut liabetur in Historia Transmarina, ut recitat Cliryiioiilfimuset a citramarinis compilata fuit

10. Foet multum vero temporis, dum regnaret Decius primus, quatuor pr«- fectiiS contra GaUias destinavit, ut omnes christiani, ubicumque reperirentur, aut fo id^ilis iramolarent aut gladio necarentur. Inter quos autem pnefectus unns

*«iV. nomine Fesiiinus Mar^ili;» • venit, volens ibi in christianos suam tyrannidem

* eod, exerrere. CJccurrentes i(^itur ei cum ma^a reverentia idolatne •, ad corum instan- UKilatruf . i^jij ^mj^ citati ouiues christiani. Quos ex derisione associantes octo millia pagar

noruni, advenit subito beatus Lazarus. Qui exclamans, ad eos dixit: State omne» is H ridete, Quibusstantibus, )>eatus Lazarus baculum aridum super quem se appo- diavit, in terrtim fixit, et ut propter conversionem populi fronderet Dominum exoravit. Quo facto, octo millia paganorum crediderunt in Christum et christiana Hde confinuati sunt.

11. Quo audito, Fesinus furore succensus, quadringentos milites qui eum |0 ailducerent uiiHit. Cum ergo eum orantem invenissent, et ex hoc sibi dicere non voluiMHent, itcrum misit aliosplures islis. Qui cum eum similiter orantem invenia- Nent, cum eo pariter oraverunL Surgens autem heatus Lazarus, dixit eis : Ad quid veniBttii f^ Qui dixerunt: Dontinus nonter Fesinus miaii nos, ut te adeum ligatum dueamun, QuihuK heatus Ijazarus : Quamvis propter virtutem Christi nec ligatum 3 nee Molutum me dueere posnetii*, tamen, ut rirtus Christi appareat^ vobiscum ibo,

Kt tunc hcatuM Lazarus eos ad fldem convertiL

12. Kt a quodam juvene manihus sihi ligatis a tergo, Fesino pra&sentatur. Quem vi<lcnM Fcsinu», dolure viscerum et vertigine capitis totus plenus, de cathe- dru in ((ua sedehat corruit semivivus. Sed ad iniperium heati Lazari surgens, 4 interrogavit hcatuiu Lazarum de natione et secta sua.Gui beatus Lazanis : Nations Hum liieroHolymitanuHf sed fide sum christianus. Cui Fesinus : Primum est satis tonrrniens, sed secumlum fatuum : tibi nomen imponis scilicet Christi erucifixit

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. H^ 7603-18. 91

qui se jumre non potuit nec tibi prodesse, Propter quod consulo, Lazare, ut Baerifices diis nostrie. Gui Lazarus : lUi sacrifico qui me a mortuis suscitavit ; diis autem tuis non 8acrific4>, quia sunt opera manuum hominum. Gui Fesinus : Nisi sacrifieaveris, per pcenas gravissimas secundam mortem horribilem tihi dabo 6 €i diris suppliciis consumeris, Si autem sacrifieaveris, magnos honores a Cmsare amsequeris. Sed bealus Lazarus hsec omnia contemnens, jussu Fesini in carce- rem missus esL

13. Post haec Fesinus milites illos qui ad beatum Lazarum missi fuerant primo

«t secundo, cognito quod in Ghristum crederent, occidi fecit, capitibus amputatis.

10 Post hec, consilio Theodatse cujusdam malefici, introductee * sunt ad eum du»

juTenculae speciosss, ut ejus animum emollirent ad sacrificia idolorum. Quss

▼identes beatum Lazarum in oratione stantem, nec propter verba earum nec

propter solatia in aliquo se moventem, stupescentes et in extasim positae in terram

protinus corruerunt. Quse ad jussum ejus surgentes, sic eis praedicavit quod in

15 Chrislum firmissime crediderunt. Quo Fesinus eas ad se vocatas ante se stare

feeit. Quibus dixit : 0 garriferae vilissimm, quare amorem meum amisistis? Per

caput Cmsaris et per meum, nisi statim sacrificaveritis, diris suppliciis peribi-

tis. Quse dixerunt : Tibi resisiere non possumus ; sed ex quo vis ut sacrificemusjuhe

serris tuis ut omnesplatem laventur et fiorihus ac herbis odoriferi» aspergantur, et

10 omnia idola congregentur. Erant autem tunc in civitate Marsiliae duo idola : quo-

nm unuro erat in loco propinquo carceri beati Lazari; alterum in extrema parte

iuxta mare, versus plagam aquilonarem. Ad hoc ultimum idolum juvenculas

deduxerunt, ut ei sacrificarent. Quae accipientes zonas pulcherrimas quas porta-

bant, ad collum idoli quasi ex devotione posuerunt, et trahentes idolum per

t& eoUam in ciner^m nutu divino redegerunt. Tunc dixit Fesinus suis : Surgite omnes

H $ueeurrite. Et vocate lapicidas et aurifices, ut nobis fabricent unum alium deum,

fttia ts^ deus noster totaliter est consumptus. Et Fesinus furore repletus unam

istarum ligato ad pedes ejus magno saxo in mare praecipitari jussit, alteram capite

detnmcari.

1 ^ 14. Hoc igitur facto, beatus Lazarus Fesino praesentatur. Qui jussit eum pecti-

nilms ferreis discerpi * et loricam igneam ad carnem nudam poni. Deinde cratem

ferream fieri fecit et beatum Lazarmn ibidem ligari et extendi, et carbones vivos

nbtus SQccendi cum pice admixtos. Sed haec omnia sic fuerunt frigefacta, quod

I>tttas Lazarus quasi de balneo salvifico illaesus exivit. Deinde jussit illum in

3B campo ad stipitem Hgari et a sexcentis militibus sagittari. Sagittae vero ad modum

DQbiain volabant per aerem, et nec ad ipsum aliqua dccIinaviL Dum ergo haec

agerentnr, una de sagittis subito Fesinum in oculo percussit et ipsum protinus

Mcacavil. Cui dixit beatus Lazarus : Crastina dle de sanguine meo oculum inunges,

ttdaritatetn accipies. Grastina ergo die, de jussu Fesini ad decollandum ducitur; et

*• ^orationepro tota civitate Marsiliae, capite detruncatur. Fesinus autem de san-

piine ejus parum accipiens et oculum excaecatum inungens, dixit : In nomine

^iniit eaucti Lazari inungo oculum ; et statim visum recepit. Tunc Fesinus in

Chrislnm credidit; et omnes infideles quotquot in civitate Marsiliae sunt inventi.

* eod, introduc

* cod. decerpi

2^ CJklJLU CODD. R15&»L1?5K.

D€ %AJ^,7A SCXff/^TISZ T3t«3Z. lCfr- s^pTa. paf. ^-5. li».)

I^ ^xuu ez m.» pr^/(fCfceur?in. immo «raziffraju ^Al^ qBjLxn propheU diceii- 4m« \Mktit% aT<!T»tOMCb ^zAkifSit plebis iftstinctii aancti SpintK decLunare TeUet, jU ^JOf ipM ««tt : >Im^«, €^Mum, H aurHms ptrcife, Urrm^ qmia m Dvmimi ioemtmm etL Mit:k fiit,Virwi, rfkhim et tHTaia ad aodiendum TocaL Ita ego. dictorus rem omni- Uu f <(tif itALt ioaadiuiri et pc^t partom Virginis sacratissimc lataeslimo omnflNis Mjra/rtjlu nnnbilvfretu, gloriosi&simum Tirginis triumphom. nnllo matenei com- y^sUruUon '|uafri «od<^in prophetico nti me posse arbltror exordio. Aodi, cslnm, et aoribus penripe, terra,norom qood Dominus fecit soper terram his diebas nostris» a McuJo inauditurn, virili sexoi imitabile, femineo gioriosom.

3. Veriit quiflarn adolescens «stimatus, pulcher facie sed fide pokhrior et * ni»i it$i rnoribun *, honeiiUle pratditus, petens introitum in monasteriom Sconaogie, qood

^0 morum, niturri est in territorio Wannaciensium, ex re nomen habens. Sonat enim Pulekrm innula, «t ai^ra arnfunisMiuia, est personis et rebus opulenta, Cisterciensiom Ordinis reli((ione |HilIens, ClarMfVallis planUtio. Cooperante itaque qoadam inclusa vene- rabili preribus suis, qu» noU erat monasterio fama non facie, pnefatus adoleseens In fratreiii suHceptus esL In^essus Tero Um durissimam com diabolo et propria cani#ilurUiri,licctutrirnqueagemino hosle graviter angeretur, semper tamen in rnenti! bal»i*ns : " Son tunt eondignm paBsiones h^jus temporis ad futuram gioriawi, qum rfrflahittir in nobi», de die in diem robostior contra omnia tentamenU obti- nuit victoriaiii. Valdo Umcn soIUciUbatur ne arcanum suum, soli Deo cognitum, (|UoquoiiifHlo prodoreiur.

8« Kxploto autoni in Uli agone biennio, Joseph (quod sibi nomen imposuerat) prHMiiiibulaui foliciHHiiiii obitus sui incidit sBgritudlnem. Accito ergo priore mona' ntfirii.otiinpiii Horioni vitu) sunD oi confltebatur, eo dumUxat Ucito, ut, cursu Tit9 tiiorUllH pone riinHUiiiniato, quarU feria Paschalis hebdomad» camis onus De<^ propitio dopimituruH.

4. " Patriu iiiihi fuit torra vicina Agrippino} ; et, matre mea defuncta, pater meo»

* adliuc iii tonora ipUtc orationis causa duxit me Hierosolymam. In reditu Toro,

* |mtor nicuH npud Tyrum do inedio factus, me meaque omnia ministri sui fidei

* roiuiiionilavit.Qui uvaritia et fraude (pessimis consuUoribus) usus, omnia mea

* aufnronH, tiio in doiiio roUcto, claiu me navigaviL EvigUans autem, cum audissem

* quod inilii acridorat. quo doloro angebar non valeo explicare. Exul quippe et

* vngufi* idooina terni' ignorans, in ecclesia cruciabar, non habens ubi caput redi-

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N*» •/503-48. 93

* narem ; meDdicabam et scholas frequentabam. Transacto in ea miseria et men- ^ dicitate anno, transfretantibus Alemannis, cum infortunii mei casus cum magno ' ejulatu eis quererer, quidam nobilis dives et potens, misericordia motus,in curam

* suam me suscipiens, revexit in terram nativitatis meie. 6. ' Eodem tempore controversia erat inter duos electos Treverensis eccle-

* si», quorum alteri apostolicus (1) qui tunc temporis Veronte morabatur, alteri

* fayebat imperator (2). Et cum uterque electorum suae partis captaret favorem

* et pontifices hinc inde apices mitterent et reciperent, legatis etiam pluribus

* captis, cesis et spoliatis, et per compita viarum tales structse * essent insidite ut *cod, strici (0 * nalli legatorum apices bajulanti tutus esset transitus, Colonienses cum suo prse-

* sole alteri partium faventes, cum suas propter hoc litteras destinaturi essent, ' legatus quem ad hoc direxerunt, me, utpote adolescentem ad hoc opus ido-

* neum, prece et pretio induxit, ut scripta baculo inclusa more viatoris portarem :

* qoia in pedite minor foret nota suspicionis et legatus littei*as non ferens eques II * traosiret securus. Cumque Cisalpinas partes adissem, per viam gradiens, incidi

' in liirem. Cui petenti ut comes itineris mei foret, cum ei acquiescerem, paululum

* progressis ecce post terga sonus excipitur persequentium. Fur ergo sibi conscius, ' saccum quem ferebat cum rebus furatis penes me deponens, inter frutecta nemo- ' ris donec persecutores transirent se abscondit. Advolantes itaque, me, tamquam

[ 10 * (iirem manifestum, comprehenderunt. Et Hcet inficiantem, multis flagris csBSUm i * nnctum ad judicium pertraxerunt et per sententiam ad crucLs supplicium da- I ' mna?erant. Sed ((uia praesentia damni omnem pro innocentia mea allegationem ! * meam exdusit, et cum non suppeteret mihi nisi laqueus, petivi copiam sacer-

' dotis mihi dari et concedi horam confitendi. ) fi 6. ' Accito sacerdote, dum ei rem uti gesta erat ordine narrassem, et si nemus

*ambiretur furem intus repperiri; et in argumentum assertionis mese me non I ' forem sed litterarum pontiflcalium bajulum esse, arundinem in qua clausse

I

' litterae tenebantur prsetendere : consilio sacerdotis sententia damnationis mese ' KTocata est ; et nemore militibus, retibus * et canibus circumdato fur est compre- * cod. ^ " hensns. Praecincti itaque ad judicium ambo urgebamur, sed ille amplius.Cumque '^® ^'

* adconfitendum crimen cruciatibus torqueretur, sic ait : Intolerabilis* mihi dolor * cod, intolj

* ^ m culj>am sine culpa labi, cum jus gentium sit pro furio non damnari nisi ^ ' ' f^trti h^julum rel abigeum, Unde potiuB apud quem aaccus cum rebus furatis

* ffpertus est quam me damnare dtfbetis ; et, si non mihi, saltem his gui me ceperunt * * cTfdite, nihil in me furti repertum, — At ego, inquam, socium te itineris innO'

' CMKm credebam, In deposito quod mihi credidisti nil mali latere suspicabar,

* J^^fositvm tuum tibi reddo; et vera me asserere, eum qui nec fcdli nec faUere

* PMf Deum testor, At fur contra : Vox unius, vox nullius, Idem actor et testis

* ^nonpotefi, Res furtiva penes te reperta est : crimen te esse perhibet * infitiari, * p/o *• * Oblicui, nec enim potui convincere fraudem. Tunc nccedens presbyter, meus P^"^*^^ '

|l)Nempe designat Lucium IIL — (2) Nimirum Fridericus I Barbarossa (115!2-

94

GATAL. CODD. HAGIOGRAPHIG.

*eod, acentesimo.

confessor, pro me allegabat : Indubitanter novi et fideliter promitto nil mali meruissejurenem nec jure gravari ; sed innoxia simplicitas ejus divino jure lau- danda est, non morte plecUnda, Ne tamen innocens injuste damnetur et reus immerito absolvatur, consulo judicium ferri candentis adiri. Quod cum factum esset, divino judicio innocentia mea probata est et scelus fuiis detectnm : 5 quippe examine peracto manus mea illiesa apparuit, furis adusta.

7. * Illo ergo in cruce suspenso, confessor et liberator meus cum gaudio rece- pit me in domum suam. Sed ecce, omnium bonorum hostis diabolus cognationem suspensi adeo usque succendit, ut sine judicio me de domo sacerdotis violenter extractum, suspenso de equuleo deposito, loco ejus suspenderunt Statimque ange- 10 lus Domini afTuit.per triduum me non solum sustentans sine laesione,sed et gloria vultus sui et odore. oblectans, ita ut maximis deliciis me interesse putarem. In nocte vero audivi symphoniam tam dulcisonam atque jocundam,ut nihil unquam tale me audisse meminerim.Quaerentem quis hoc esset,angelus me docuitvirginis Agnetis, sororis me», animam cum tali concentu ad coelum migrasse meque 45 emenso biennio similiter migraturum. Gumque sic per triduum penderem non pendens, pastores (qui non casu sed divino nutu in vicino pascebant) de me miserando colloquebantur, quod mecum hanc facerent humanitatem ut succiso laqueo me deponerent et pie commendarent sepulturie. Gumque ut condixerant me deponerent, angelus qui sustentaverat manum subdendo ne caderem, plane 20 me ad terram sospite vita submisit Respexi et territi fuere pastores ; et dixit mihi angelus : Ecce liber eas. Ire tibi licet quocumque libet. Et dixi : Domine mif Veronam ireproposui. Et statim in momento transposuit me juxta Veronam. Et dixit : Ecce Verona hinc distat tantum stadiis tribus. Liber ingrediaris. Distat autem Verona ab Augusta in cujus confinio haec gesta sunt, itinere dierum S5 septem.

8. " Ingressus itaque, negotium ad quod destinatus eram, prospere peregi; indequc rediens, Deo duce in hoc sanctum collegium intravi, in hoc misericor- diam Dei et transitum meum expectans. £t quia hodie efTulsit biennium quo per- cipiendae coronae promissa pendens coelitus accepi, scio quod tempus mese reso- 30 lutionis instat et portus tenendi hora appropinquatEtcummigravero,apparebit in me unde stupeatis et Deo,bonorum omnium Iargitori,gratias agere debeatis. ,

His finitis, cum prior diceret : Frater, inaudita refe%'S. Ex quo argumento eredam te vera asserere ? respondit : Si ea feria qua prtsdion obiero et ante obitum vix spatio unius missa legendu officium lingum deposuero, qustcumque dixi vera 35 cj'edatis.

9. His dictis, Joseph ut prsedixerat quarta feria Paschalis hebdomad» (que erat duodecimo kalendas Maii, anno incamationis Domini millesimo centesimo * octuagesimo octavo) sole jam ad occasum tendente, ad ccenam Agni vocatus,migra- vit ad Dominum. Ad cujus exequias dum abbas et f^atres ex more convolarent et 40 corpus ad lavandum detegeretur, virginale apparuit. Stupentibus cunctis miraculi novitate, sacerdos commendationes legens mutato sexu textum mutare cogebatur, pro monacho monacham recitans, pro fratre sororem. Et qui mas fuerat, nunc

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N® 7503-18. 95

femina nominatur. Gumque de brevibus pro ea scribendis dubitaretur a fralribus, abbas vlce ignoti nominis jussit scribi : ' Duodecimo kalendas Maii obiit ancilla Dei in Sconaugia. , Emensis aliquot diebus post illius sanctissinie obitum, fratres Domen illius scire cupientes, miserunt in vicinia Colonise, unde se oriundam con-

l fessa fuerat, et stndiose investigantes, inventa quadam anu quae cognata iUius beats erat, quod Hildegundis vocaretur compererunt Cujus meritis et precibus Deus, qoi ei in fragili femineo sezu tam virilem tamque fortissimum donavit ani- muro, det et nobis spiritum fortitudinis, quo valeamus evincere et eumdem fortis- simom leonem diabolum, qui circuit quserens quem devoret Qnod ipse pnestare

(0 dignetur qai vivit et regnat sine flne. Amen.

DE SANGTO ALBERTO MAGNO. (Cfr. supra, pag. 85, 14^.)

Ikic^t prologus in vitam domni et magistri Alberti Magni, egregii doctoris de Ordine Prsedicatorun.

Qaoniam, attestante inclita Sapientia, relucens lucema non est in abscon-

41 dito ponenda, nec sub modio latitanda, sed super candelabrum ut luceat coUo- ttnda, sic nec splendida facta antiqaonun, veluti sub pigra tacitumitate sepalta reticenda snnt, sed moderaorum auribus praesentanda, cum virtutis et exercitii Kieotifid januam aperiant et quasi vitie imaginem oculis praesentium digna com- Mioratione insinuent Ne ergo viri sanctissimi et doctores celeberrimi Ordinis

H PrBdicalorum, per quorum vitam et doctrinam divina Providentia illuminavit ledesiam, sub tacituraitatis tenebra lateant, ne famse gloriam quam meruerant uuttant, ne prsesumptuosa rapina codicibus ab ipsis compositis titulus infigatur '^ra (prsesertim cum multi eoram propria nomina ex humilitate suis non inscri- p0enmt libris), quaedam memorabilia opera et facta aliquoram doctoram pnedicti

tt Ordiois Pnedicatoram, illorum scilicet quoram nomina ad ista scribi facientis Botitiam pervenerint,in prsesenti tabula conscribentur : ut, si quis ipsorum operam UBatorab illis indulgentiam et scientiam habere optaverit, per hanc inscriptionem dtios ignota inveniat et de qusesitis securior fiat Licet enim famae gloriam spre- Terint et favorabiles hujus vitae laudes vanas fugere voluerint, nominaque sua

^ Boherint dilatare, fhictus tamen suoram operam, per secula redolentes, ipsoram probitatem et scientiam enuntiant et declarant Hi enim carere passionibus M» desideriis mortificatis, solum spiritualibus innitentes, cunctis mortalibus, prae- tentibmet foturis, cupientes prodesse, innumerabilia mirandaque opera edidere. Honim doctrinam qui sequitur, in tenebris non ambulat, a via recta non deviat a

ii noa doetrina non errat ; vitat laqueos, confundit devios, instrait dubios et in phi- ioioi^ ac theologisB splendoribus veritates irreftagabiles elucidans, amota con- ciMioDefallaci, stabilem ceteris transeuntibus pedem figit.

96 GATAL. GODD. HAGIOGRAPHIG.

Indpit brevis historia de vita et doctriiia edosdem. QfUB est

XVII^ kalendas Decembris.

1. Gloriosus Albertus Magnos, Ordinis Fratruni PrsBdicatorum, doctor egre- l^us, Universitatis Parisiensis laus et gloria singularis, natione Suevus, de civitate Lammigensi, prope Augustensem civitatem ad quatuor miliaria, oriundus fuit 5

. Hic cum esset juvenis fere sedecim annorum, die quadam beatissimse virgini Mari», Matri Dei, se toto mentis affectu in oratione humiliter cum lacrimis recom- mendans, apparuit eidem visibiliter Virgo benedicta, dixitque iUi : Alberte, fuge mundum et ingredere Ordinem Pratdieatorum, ac efficaciter devotioni et studio insiste ; quia Deua tanta Bum sapientim copia te docebit, utperlibroa doetrinmtum 10 tota Ecclesia iVustretur. Ingressusitaque juvenis Ordinero Praedicatorum.ccepitfer- ventissime mentis puritati ac studio insistere. Erat autem modus ejus primo ad orationem recurrere et deinde lectioni vacare, ut oratio prseveniret studium et pnepararet intellectum. Ut autem narrat actor in libro de Apibus(l), capitulo vice- simo (2), qui fuit Alberli discipulus et auditor, cum pneclarus Albertus erat 15 lector fratrum in Colonia Agrippina longo tempore, demum missus Parisius ad

* eod. esset. legendum Sententtafi et pro incomparabili scientia sua Theologiae cathedram est *

* add, eod. adeptua *, et fuit tertius qui de Ordine Praedicatorum legit Sententias in con- Cfr^Tfwmam ^^^^^ Parisiensi. Fuit autem Albertus tant» orationis et contemplationis ut die

Cantiprat. qualibet praeter Horas canonicas in speciali totum psalterium Daviticum diceret iO Unde de ipso legitur in libro secundo de Apibus, capitulo ultimo (3) : * Vidi et certissime expertus sum, sicut auditor ejus per multum tempus, quod venerabilis ille frater Ordinis Pnedicatorum, magister Albertus, muUis annis fere quotidie, cum tamen in cathedra tlieologiae regeret, tantum de die et de nocte orationibus incumberet ut psalterium Daviticum legeret Unde dictis Horis et lectionibus et ^ disputationibus terminatis, semper contemplationi divinae et meditationibus insu* dabat Quid ergo mirum si talis homo super hominem proficeret qui tam sancte, * Bie. tam integre in veritate * profecit ? ^ De quo etiam dicitur quod miraculis clamit quae ejus vita^ meritum demonstrabant

Quomodo diabolnm efltigavit. ^o

2. Idem actor dixit in eodem capitulo (4) : ** Magister Albertus theologus, frater Ordinis Praedicatorum, narravit mihi quod Parisius illi daemon in specie cujus- dam fratris apparuit, ut eum a studio revocaret. Sed mox facto signo crucis, discessit ,

(1) Scilicet Thomas Cantipratanus in opere cui titulus Miraculorum et exempUh rum memorabilium sui temporis libri duo, m quibus ... ex Apum repuhlica Bonum nnirersale docetur: unde hoc opus nuncupatur *" Bonum universale , seu ' Liber Apum. ^ — (2) In editione Duacensi Colvenerii 1605, cap. xx extr., pag. 80. — (3) Edit. cit, pag. 579. — (4) Edit cit, n. 34, pag. 565.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N^ 7603-18,

97

Qaomodo hsereticos extirpavit.

3. Secundum quod scribitur in libro secundo de Apibus, capitulo nono (1), duobus annis antequam Albertus Magnus ad Romanam curiam fuisset vocatus perpapamad aliquos errores extirpandos, quidam prtepositus regularis dc Bava-

5 ria, yir sanctae conversationis, Romae in ecclesia beati Petri orans, in excessum meDiis raptus, vidit ipsam ecclesiam serpentibus plenam, quorum horribilibus sibilis * non tantum ipsa, verum etiam tota Romana civitas replebatur. Sicque sanctus vir cum territus esset, vidit virum in habitu Ordinis Prsedicatorum eccle- siam iDtroeuntem. Quem cum stuperet incognitum, dictum est ei responso divino

40 quomodo Albertus nomine vocaretur. Hunc ergo fcatrem dicti serpentes sibilis importunis aggressi *, involvebant se pedibus ejus et brachiis, pectori quoque ac totins corporis membris. De quorum medio se viriliter ac violenter excutiens, ascendit cathedram in qua sanctum Evangelium diebus solemnibus legi consue- verat;et legit in ea Evangelium secundum Johannem usque ad illum locmn :

<5 VerbuM caro factum est et habitavit in nobia, Statimque serpentum sibilus quievit; fugatisque serpentibus, pax reddila est universis. Hsec ergo quid significarent vir sanctus ignorans, in terram suam rcversus cst et cuidam sorori suo^, sanctissimae reclus», quid sibi Romse revelatum fuerat indicavit. Gui illa vehementer exultans : JBw^, inqiiit, audivi quod ille Albertus qui tibi in visione fertur mofistratus, nuper

W comitide Oppenhem {%prope terramistam Jocuturus advenerit. Et praepositus non niediocriter gavisus in verbo : Vadam, inquit, et ridebo quis sit. Spero enim adhuc ^wd faeietn ejua eognoscam ex dicta risione. Et hipc dicens, properavit videre rirum; et ex certissimis signis staturae, faciei, coloris ct parvae maculae quam babebat sub palpebra, Albertmn recognovit. Mirare, lector, obstupcsce miracu-

fi lmn.Quid eo evidentius quam * vidisli? nec in verbo distat visio* diu praecognita a re facta postmodum * subsecuta. Indicavit ergo vir sanctus dicto magistro Alberto modum quem viderat visionis : sed neuter quid hoc significare posset agnovit. Accidit autem ut post duos annos dictae visionis, quidam f)Iii diaboli diversos «rroresin Ecclesia seminarent; propterquod Albertus est per papam ad Romanam

30 curiam invitatus. Ante cujus adventum seminatores errorum miro modo Roma- wmi clerom necnon et populum in sua» perversitatis partem converterant, atque seduxerant multis verbis. Sed ad doctrinam et pra?dicationem Alberti Magni in ^revi omnes errores fuerunt destructi et adversarii dispersi. Deindc ad petitionem dominipapse et cardinalium legit Albertus Evangclium Johannis totaliter etcano-

* nicas epistolas super omnem hominem miro et inaudito modo. Et sic erroris s€fflinatores fugati sunt : nec fefellit factum * aenigmatica? revelationis veritas pro- phetalis; immo secundum ostensae rei ordinem omnia contigerunt (1).

* cod. sibulis

etmax iterum bis.

^eod. egressi.

* pro unquam ?

* vox auppleta.

* cod. primo modum.

* pro sanctum ?

(1) Edit. cit., cap. x, num.24-2G, pag. 176-178. — (2) Otheaenenssi. Ita Thomas (^ntipnu^ loc. eit,p. 177.

CATAL. BRUX. T. II.

98 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

Quomodo papa fedt enm episcopimi.

4. Et taDdem papa Albertum. licet invitmu et renitentem, ecclesis Ratispo- nensi praefecit in episcopum et pastorem (1).

Quod episcopatom resignavit.

6. Sed poslquam f>er aliqua tempora dictam Ecclesiam laudabiliter rexit, tsedio alTectus, de licentia summi pontificis dimisso episcopatu, rediit ad claustrum.

Quod Pauliis apostolos enm ad stadiimi animavit.

6. Hic doctor cum exponeret libros beati Dionysii, et expositionem librorum "^cod, de Goelesti Hierarchia * multis laboribus perfecisset, aggressus exponere de

inerarcnia. Ecclesiastica Hierarchia, pra? laboris magnitudine quasi desperans et deficiens, ad exhortationem beati Pauli apostoli opus inceptum cum Dei gratia et adjutorio mirabiliter adimplevit.

Quod ftitiira prios cosrnovit, et habult spiritom prophettsB.

7. In primis, ut in Legenda beati Thomae lalius continetur, cum beatus Tho- mas studeret sub Alberto Magno, tantam taciturnilatem servabat in oronibus sanctus Thomas, ut * bos muLus , a ceteris constudentibus diceretur. Die autem quadam, cum responderet magistro Alberto de quadam difRcili qusestione modo mirabili, in praesentia omnium prophetico spiritu Albertus dixit : Noa vocamus ipsum bovem mutum : sed adhuc taJem dahit in doctrina mugitum, quod in toto orbe Bonabit, Quic verba rei postmodum probavit eventus. Habetur in prsedicta historia quod eadem die qua fuit transitus sancti Thoma?, reverendus Albertus existens apud Coloniam et in mensa recumbens praesente priore conventus cum aliquibus fratribus aliis, Albertus ccepit subito lacrimari. Stupefactis autem praesentibus, tandem priori causam lacriniarum qua?renti ille respondit : Filius meus in Christo, frater Thomas de AguinOy qui fuit lumen Ecclesiaf ex hac luce migravit. Tunc notatur dies a priore et aliis, et repcrtum est postea sanctum doclorem Thomam eadem die in Homanis partibus ex hac luce migrasse.

De termino vitse cdnsdem.

8. Cum autem quadam die magister Albertus confectus senio in conventa Coloniensi in scholis legeret, praesente copiosa auditorum multitudine, in colUgen- 3 dis ac dicendis (luibusdam rationibus ipsius memoria vacillavit. Cumque omnes

(i)EccIesiii>HatisI)onensi pr^fuit B. Albertus a die 5 januarii anni 1260 usque ad inilium niensis niartii anni V-l^yL Janner, Getfchichte der BischOfe ron Regeni- burg, toiii. 11 (1^85), p. 1^)3.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N° 'ISOS-IS. 99

pnesentes essent ex hoc non modicum stupefacti, ipse vero modicum obmute- scens, sed tandem cito spiritu confortatus, in prsesentia omnium dixit : Audite, quMSOffratres carissimi. Eiiy refero vobis nora pariter et antiqua. Cum essem in anmsjuvenilibus constitutus, ammonente glorioaa rirgine Matre Dei, Pradicaio-

5 rm Ordinem sum ingressus; et ab ipaa ut derotioni et studio fideliter intenderem tum hortaius, Quod tam orando quam atudendo sum per Dei gratiam executus. Et fuodexlibris non valebam eapere, stepissime intelligendum orationibus impetravi, Frtquenter autem Matrem misericordia, Dei Genitricem, gemitibus et orationibus rogaviut me dicinm sapientix lumine illustraret et cor meum in solidamento fidei

<0 mfirmref, ne, philosophorum rationibus illaqueatus, de fidei rectitudine dubita- rm. Tandem piissima Mater misericordise dignata est mihi visibiliter apparere et mwlando dicere : * Esto in studio et virtutibus perseverans. Nam Deus tanta suae Mpientm copia te docebit, ut per libros doctrime tuse tota illuminetur Ecclesia. Et neinfideffaleas vaeiUare, ante moriem tuam a te omnis syllogismi aatutia auferetur,

<5 et in innocentia puerili ac sinceritafe et reritate fidei te Deus ab hoc seculo assumet. yctitiam vero hujus temporis ex hoc scies, quod defectum memorix sustinebis in pubiica lectione. „ Et ideo, fratres amantissimi, quod hac mihi eveniant jam tognoKo. Idcirco nunc coram vobis omnibus publice confiteor et profiteor cordeet weomnes et singulos articulos fidei christiana mefirmiter credere, et supplico humi-

^ ^ttretdevote mihi exhiberi ecclesiastica sacramenta tempore opportuno. Et si quid ^ifdseripsi rel dixero in futurum quod veriiati fidei hoti concordet, volo ut nul- ^wponderis existat. Quibus dictis, omnibus praesentibus profusus in lacrimas de cathedradescendit, et ex tunc numquam aliquid scripsit aut legit; sed quasi puer <iniDqae annorum, innocens et columbinus, inter fratres quamdiu supervixit con-

fi Tersatus est, se orationibus continuis mancipando. Et postquam multa miracula P^rpetravit ac multos libros famosissimos compilavit, anno Domini millesimo doeentesimo octuagesimo, consummatis vitse sua) annis circiter octuaginta septem, ffiter fralrum et filiorum suorum manus in conventu Coloniensi obdormivit in Domino, el in choro ante magnum altare fuit solemniter sepullus.

^ Qualiter post mortem gloriosus appamit.

9. Hultis modis gloriam Alberti Magni Dominus mirabiliter ostendit. Nam frater Godefridus de Dinserbrug, ejus socius et minister, post mortem jejuniis, ^^cnmis et orationibus continuis pro ejus anima Dominum exorabat. Cui fratri P^Matatinas in ecclesia oranti et vigilanti Albertus visibiliter apparuit cum

^ ^l^ndore mirabili, nobilissimis vestibus pontificalibus adornatus, habens mitram i^^pite. In cujus fronte erat unus magnus lapis pretiosus qui, splendore mirabiii A^exseipso eraittens radios, totam ecclesiam illustrabat. Indumcntis autem ejns inserti erant pcr totum lapides preliosi. Frater autem haec videns, stupens et ^iransex tam mirabili visione ipsumque Albertum recognoscens, rcquisivit ab

40 eo (jnaliter sibi esset Qui benigne respondit : Optime, fili mi. Humani enim sensus' ''^ funt capaces claritatis et gloria quibus me Dominus sua pietate mirabiliter'

100 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

decoravit. Candores enim aolarium radiorum de gemma fontis vitm copiosiu8 effluentes et noctem eccleaim quaai in meridie illustrantea inexplicabilem meamglo- riam designant, necnon claritatem et splendorem scientim divinitus mihi datmper quam dignatus est Dominus suam illuminare Ecclesiam meo ministerio et lahore. Alii autem lapides pretiosi sunt lihri multi et opera scripturm mem, qum addefen- 5 sionem fidei et declaraiionem divinm sapientim ego ipse composui. Et, sicut in vita mortali vivens multos de tenehris ignorantim ad lumen veritatis et cognitionis ditinm eduxif sicaltius ad meam gloriam cnmulandam donavit mihisexmillia animarum, ut, ah omnipoena purgatorii meis meritis et suffragiis liheratm, ad aspectum suum me deducerent cum Ixtitia inenarrabili. Et ha?c dicens, dispaniit 4(

Revelatio de gloria ejus.

10. Fuit in Treveris qu%dum nobilis femina de villa Sarbringus, usque ad octuagesimum vitse suae annum in castitate et innocentia Deo serviens. Opinione celebris habebatur. Haec quintodecimo die post mortem Theoderico nostro, tunc lectori Treverensi, viro magnarum virtutum, cui solita fuerat confiteri, ad pulpi- 45 tum in suo rcsidenti visibiliter apparuit, dulciter ipsum salutando, dixitque iJli : Ex patie Dei missa sum adte, ut de rehus quarum certitudinem affectas te certificem. Tunc lector ait : Qualem ritam ducis, domicella ? Quse respondit : In conspectu 8um sanctm Trinitatis eeternm heatitudinis quieiata.Ei iierum Sili : Nosti magistrum Alhertum Magnum, fratrem nostri Ordinis Prmdicatorum, qui nuper obiit in % Colonia ? Et respondit domicella : Illum optime nori. Et noster Theodericos : Uln> est ? £t illa dicit : Gaudet Imtiiia inenarrahili valde longe supra nos. Quibus dictis, disparuit.

Alia revelatio.

1 1 . Legitur in Ubro quinto sanctorum Fratrum Prsedicatorum, capitulo quarto, S quod Theutoca quaedam, abbatissa Cisterciensis Ordinis, fecit per se et sorores suas multas orationcs pro Alberto noviter defuncto, eo quod vivens frequenter ad bonum eas inducebat. Quodam mane cum dicta abbatissa paululum obdormivis- set, vidit eum ante altare paratum ut populo praedicaret, sed in aere stanteni; et sancta femina pra^ timore clamabat : Frater Alhertus cadet, quia fuleimentum n(m ^* hahet. Cui astans quuedam persona rcverenda, ait : Frater isie eonfirfnatus ed,

et amplius cadere non poiest. Tunc illa consolata auscultabatur quas esset pne- dicaturus ; et ait : In principio erat Verhum, etc, usque ad plenum gratim et veritor tis ; statimque subjunxit : Et hmc ego vidi oculis meis.

Qualiter corpus ejus in sepulcro fiiit repertnm.

I 12. Longo tempore post sepulturam domni Alberti fratres devotlonis gratia fequisierunt sepulturam ejus. Apertoque sepulcro tanta inde fragrantis odoris sua*

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N*' 7503-18. 101

▼Has emanaTit, quod totam ecclesiam mira suavitate replevit. Ita ut non videretur pamisse defuncti corporis sepultura, sed mullorum aromatum apotheca. Vide- runtque ipsum penitus incorruptum et integrum in omnibus mcmbris atque indu- mentis suis, in quibus erat mira redolentia. Eratque corpus in tumulo suppositum 5 quasi recumbens in oratione, ut illi moris erat orare dum vixerat.

De ethimologia nominis ejosdem.

18. Hic est famosissimus doctor, magnus, immo maximus Albcrtus, dictus ab

al (quod est altum) et ber (quod esl fons vel puteus) et tus (quod est nomen arboris

immensse atque ramosse et gummi inde fluentis.albi, solidi, mundi et odoriferi). Nam

10 foit altissimus in scientia sua atque speculatione divinorum. Ipse enim quodam

peculiari fastigio alte volavit quasi aquila per montium cacumina ; et, ea quse sunt

in moDtium radicibus interdum considerans, multa coelorum spatia terrarumque

nlnsetaquarum circulum alto pronuntiavit eloquio, disputans ut alius Salomon a

cedro quae est in Libano usque ad ysopum qui de terra oritur. Hic ut alter Moyses

^l montem divinae speculationis ascendens, non sine stilo Domini digiti, scribentis in

tJDs animo, sub duarum tabularum similitudine scienliam duorum Testamento-

nunde summa et alta divinorum speculatione portavit.Hic est dictus a ber, quod

«tfons vel puteus. Nam fuit puteus in scientiae profunditato, fons in copiosissima

doctrinarum eman^tione. Nam quasi Phison divinae sapientiae stillicidiis et sacrse

• Seripturae profluviis irriguus fuit adimpletus. Hic quasi Gion intima viscera terrae actoliusnaturaBprofunda singulariprivilegio more lincislimpidissimooculo exti- lcrat contemplatus. Hic quasi Tigris intelligenliae sure oculis velociter currens omnium scibilium ac scientiarum difftcilia et occulta quodam incomparabili prae- ^o perscrulatus esL Hic quasi Eufrates superplenus, moralium ac naturalium

* doclrinarum irradiatus splendoribus, artium liberalium fulgoribus clarens, insolito ^Mam atque inaudito prodigio fuit mirifice illustratus : ut nulli sit dubium quin ipK sit ille fluvius maximus qui ad irrigandum hortuni plantationis universalis ^lesix a paradiso Domini, provisione insolita, emanavit. Suae enim scientiae totus videbatur quasi quidatn inundans doclrinae fluvius Scripturarum, qui desu-

JO pttoriens in eodem de divinae Sapientia; fonte descenderat, quam in diversos libros 'Pttsiin diversos rivulos derivarel, ut aridus cervus humani cordis ad ipsum, velut ^fontem vividum et mare magnum exuberantise inexhauribilis, sitiens ut bibat et satnreturconvertatur. Hic est Albertus dictus Thus propter fragrantiam vitae mun- '^^«ima atque doctrinje sanctaB * et odoriferae. Tantai enim sanctitatis fuit, ut in ♦ cod. su(

35 Romana curia tempore quo beatus Thomas de Aquino, ejus filius in Christo et discipulus, fuit sanctorum catalogo asscriptus, de ipsius canonizatione tractaretur. Undeinejus reverentiam et honorem in suae nativiUitis loco propter multas ibidem ^^^^f^ossis Domino reverentias quaedam capella aedificata est. Tantae fuit fragrantiae ct eloquentiae in doctrina sua, ul ipse acer ingenio et eloquio, in disputationibus

40 ebmsetaltus, in quaestionibus solvcndis providus etacutus, multarum linguarum P^ntns, in omni scientia eruditus atque expertus, omnes philosophos tam ingenio

102

CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

*eod, qoitquit.

quain scientia incomparabili vincerel, florens tam exemplis virtutum quam effluentia doctrinarum. Unde in ejus laudem proverbialiter dici consueyit : * Experto crede Roberlo Aibeilo. « Solus enim Albertus inler omnes doctores et sapientes oninesscienlia.s humana.s ad plenum exposuit atque Latinis intelligibiles tradidit. Unde quidquid* dici potuit el assumi ingenio ac de sapienti» hauriri fonte, 5 abipso in suis libris disertissime omni eloquentite ac sapientise splendore fulgens copiosissime positum atque disertum est. Unde apud sapientes arabicae linguaB et aliquarum aliarum Latinorum "^ sapiens ^ atque * philosophus , appellatur. Idem certissime Albertus ab albedine dicitur et appellatur. Nam sicut albedo inter omnes colores obtinet iirincipatum, sic ipse inter omnes philosophos eminentiam tenuit t( atque primatum.

tn marg, ; in textu stndens.

Seqoitur epitaphium. Isti versus positi sunt ad

sepulturam ^us.

14. Fons est doctorum, paris expers philosophorum,

Princeps verborum, vas fundens * dogma sacrorum. 4^

Hic jacet Albertus, praeclarus in orbe, disertus,

Pi-ae cunctis certus assertor in arce repertus.

Major Platone, vix inferior Salomone.

Quem tu, Christe bone, doctorum junge coronae.

Annis bis denis minus actis mille tercentenis S>

Christi nascentis, de corporis exit habenis.

Quinta post festum Martini luce molestum

Repetendo Deum transivit agens jubeleum.

Supervixit autem domnus Albertus post mortem beati Thomae de Aquino fere sex annis et octo mensibus. ^

De numero aliquorum librorum domni Aiberti Magni.

15. Donum autem supienlia? collatum coelitus Alberto evidenter demonstrator in multiplici ejus opere scripturarum : ut qui scriba doctissimus de thesauro cor dis sui nova et vetera et diversarum scientiarum occulta producit in lucem. Nume- rus autem et nomina aliquorum librorum et operum ejus,quae ad laudem Greatoris, 70 ildei dilatationem instructionemque studentium ipsemet dictavit et composuit, in sequentibus conscribentur. Nam multos alios libros edidit quorum notitia noa pervenit ad ista scribi facientis : ct idco hic ipsorum nomina non ponuntur.

De libris sacrsB ScriptursB ac theoIogiSB.

16. Scripsit Albertus super totam bibliam per modum postillae. Item super 38 multos libros ejusdem, modo quo scripsit naturalem philosophiam, per tractatiis

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N^ 7503-18. 103

et capitula ordine commeiitaviL Item ad rogalum fratrum * scripsit Theologiam *

qos vocatnr * De mirabili scientia Dei. , Unde dicit in principio ejus : * Gupientes

petitionibus fratrum satisfacere et multorum aliorum nos * ad hoc quasi compel-

lentium, de hac scientia scilicet divina et ejus scibiiibus inquiremus. Haec autem

5 summa (ut idem doctor dicit in prima parte, quaestione quinta, articulo ultimo)

habet quatuor partes sive libros. Primus agit de Deo secundum se et conditiones

soaeperfectionis; secundus de creaturis ac vitiis; tertius de Ghristo et virtutibus;

quartus de sacramentis ac gloria resurrectionis. Hsec summa incipit : '^ Mirabilis

tacta est scientia tua ex me. , Item scripsit quatuor scripta super quatuor libros

10 Sententiarum. Item summam de decem coaequaevis. Item librum de corpore

Christi. Item librum de mysterio * missse, librum de perfectione vitse spiritualis,

librum de laudibus beaUe Virginis qui incipit : '^ Nunquam marcessit spina, , librum

coQlra Guillehnitas impugnantes religiosos, librum de bono et natura bonorum,

libnuQ de muliere forti, iibrum de partu hominis, iibrum de formatione hominis

M in ulero, librum multarum qutestionum delerminatarum, librum de origine et

inuQortalitate animae. Item multas prosas sive sequentias et alia devota ad Pari-

sieosem. Item scripsit unum Officium de corpore Ghristi quod non est in usu com-

muni Ecclesise, cum diversis prosis de eodem Sacramento. Item scripsit super

Dyonisium : de Coelesti Hierarchia, de ccclesiastica Hierarchia, de Divinis nomini-

tO bus, de Mystica theologia. Item super omnes epistolas ejusdem. Item librum de

Arte prsedicandi. Item librum de reparatione hominis lapsi.

Ad rogatam Fratnim Ordlnis PrsBdicatomm exposuit totam

philosophiam et artes.

17. Ad rogatum etiam Fratrum sui Ordinis scripsit et dictavit modo mirabiii

15 onmes artes liberales humanasque scientias, scilicet philosophiam naturalem, inoralem,rationalem, mathematicam et metaphysicam. In quo opere cunctis dictas scientiasad plenum scire desiderantibus sic utiliter lal)oravit quod viam sciendi et inteUigendi facilem modumque profundum, altum, compendiosissimum, prius omnino ignotum, adinvenit et tradidit. Ait enim in principio libri Physicorum :

30 Intentio nostra in scientia naturali esl satisfacere pro nostra possibilitate fratri- bus Ordinis nostri, nos rogantibus ex pluribus jam antecedentibus annis ut talem libnunde physicis eis componerem in quo et scientiam naturalem perfectam habere ^ cx quo libros Aristotelis * competenter intelligere possent. Ad quod opus licet no8 insufficientes reputemus, tamen * precibus fratrum deesse non volentes, quod

3S n^oltoties abnuimus * tandem suscipimus, devicti * precibus aliquorum. Adlaudem primo Dei omnipotentis qui est fons sapientiae et naturae factor et institutor et f^r, et ad utilitatem fratrum et per consequens onmium in eo legentium et desi- <^^tium adipisci scientiam naturalem. Addemus autem alicubi partes librorum ™perfeclaset alicubi libros intermissos vel omissos, quos vel Aristoteles* non fecit

M vel, si fecit, ad nos non pervenerunt. Gum sint tres partes essentiales physicae : pbym, metaphysica et mathematica, intentio nostra est onmes pnedictas partes

*cod. fratrem.

*eod. theologic * eod. vo!

* eod. ministerii

*eod, Aristotilis sie deinee) * eod. cun

(cu pro tr

* eod. annuimu

*eod. devincti

* eod. Aristotile

104 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

tattrt Latiius inteil^ribQes. Primo complebimus. Deo dante, scieotiam natnralem ;

* eod, deiode loquemiir * de metaphysicis omnibus, et intentionem nostram in sdentia loqimiir. ^^ina finiemos. , H«c autem omnia Albertus Deo adjuTante compleviL

De libiis phUoeoplii» natoralls.

18« Scrip^jit enim physicorum libros octo. De coelo et mondo libros qoatoor. 5 De natora locorom hbrom. De causis proprietatum elementorum libros doo. De

* cod, generatione et comiptione libros duo. De scientia meteororum * libros quatuor. De etherorom. nniverBalibas librorf quatuor. De anima libros Ires. De nutrimento et notribili

librum unum. De somno et vigilia. De derivatione philosophise Ubros tres. De sensu et senHato librum unum. De motibus animaiium. De respiratione et inspiratione 10 libros duos. De diflferentia spiritus et anims librum unum. De intellectu et inteUi- gibili librum unum. De naturali perfectione intellectus librum unum. De natura et origine anirnse librum unum. De juventute et senectute librum unom. De morte et Yita Ubruiri unum. De vegetabiUbus et plantis Ubros septem. De animalibus Ubrum. Item scripsit parvam summam philosophiie quae incipit : * Philosophia dividitur ic in tres partes, scilicet Logicam, Physicam et Ethicam. , Item librum contra Aver- roistaH: De unitite inteUectus (librum unum).Librum qusstionum contra Averroys. Librum de unitate formae. Scripsit magnam philosophiain, scilicet moralem, valde perlongam. I)e ethica libros decem. Item de monastica libros sex. De yconomica libroH decern. ])c politica libros octo. Item exposuit ad lilteram omnes libros s morales philosophite Arislotelis, scilicet Ubros decem Ethicorum, libros octo Politicorum, libroii duos Yconomicorum, libros duos Hagnorum moralium. Item

* $(€. probleumaUi Aristotelis. Exposuit eliam tres libros Rethoricorum *.

De scientia et libris mathematicis.

19. Omncs scientias inathematicas copiosissime pertractavit. Nam ipse fecit '

* $ie, summam de scicntia Arismetrica * Item aliam de scientia perspectiva. Item aliam

copiosissimam de astronomia ; et quamlibet istarum scientiarum in multos libros distinxit. Itcm commcntavit Arismetricam Boecii, Musicam ejusdem, geometriam, Eoclidem, Almagestum Tholomei,Speculum astrolabicum, Perspectivam Alacenis. Fecit librum de spcra iiiundi. Libruin astronomorum. Fecit Ubrum de scientia ; alchimiii*. Fecit summam ubi improbavit scientias magicas nigromanticorum : sciUcet nigromantiam, geomantiam, hydromantiam, aeromantiam, piromantiam, aruspiciam, horoscopicam, augurium, maleficia. sortilegia, pnestigia. Item fecit librum (fui intitulatur " De secretis secretorum Alberti , in quo mira et inaudita posuit. Item librum dc natura deorum, in plures partes sive libeUos distinctum. ^ Librum dc homine immortali. Item librum de duodecim alphabetis. Item librum de interpretationibus somniorum. Item librum dc ina^istris purgandis et eligendis.

BIBL. RE6. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N*" •}503-«8. 105

De libris loycallbas.

20. De loyca sive dialectica scripsit loycam proiogum, scilicet de universalibus

libram onum, de prsBdicamentis librum unum, de sex principiis librum unum. De

periermenias libros duos. De diflinitionibus lib. ... * De lopicis libros octo. De Prio- * «/>«*<«*»»♦

vacuuM l ribus libros duos. Item Posteriorum per modum expositionis litteralis. Item fecit i*^ cod.

sommam grammaticalem. Item de arte rethorica.

De libris grammaticalibas.

21. Item exposuit antiquos doctores grammaticales, scilicet Priscianum (in majori et minori voluminibus) et alios autores. Postquam ad longum exposuit

40 omnes scientias metaphysicas sive doctrinales, descripsit primam philosophiam. Unde dicit in primo Metaphysicas : * Naturalibus et doctrinalibus jam quantum licuit sensus elucidatur. Ad veram philosophise sapientiam accedamus , in qua posnit libros tredecim. Item ad complementum metaphysicie scripsit universalia etdeprimacausa; de inteliigentiis ac substantiis separatis libros duos.

45

De libris artium practicalium.

22. Fecit librum de medicina, librum de lanificio, librum de armatura, librum de agricultura, libmm de venatione, librum de navigatione, librum de arte thea-

trica. Explicit bistoria de Aiberto Magno.

DE B. PETRO AROLDENSi. (Gfr. siipra, pag. 86, 20.)

10 iQcipit prolofirns in vitam venerabilis domni Petri

Aroldensis (1), presbyteri.

^pturus et memoriae commendaturus gloriosa beneficia domno Petro, Aroidensis congregationis praeposito, divinilus collata, fautores adesse gloriosos 'onndi principes invoco : sanctum videlicel Jacobum apostolum, ejusdem ecclesise tt P^lronum, et sanctissimum Johannem evangelistam, germanae dilectionis intuitu ejusdem loci provisorem, quatinus divini verbi scientiam, quam super pectus Jesu '^combens haurire promeruit, utrorumque meritis suCTragantibus, cordi nostro divinagratia aspiret, ut condigna coelesti raagnificentiae et eorum cooperanti bene- ficcnliaescriberevaleam. Explicit prologas.

(») ^roUten urbs caput ducatus l^^Meckf dicecesis Paderbornensis.

106 CATAL. CODD. HA6I0GRAPHIC.

Incipit vita ^usdem.

1. Anno igitur Dominicae incarnationis millesimo centesimo quinquagesimo sexto (lomnus Petrus ex Richenbergensi ecclesia (1), in qua a pueritia educatus fnerat, ad Aroldensis coenobii pnelationem regulari electione assumptus, vir erat satis probabiiis in via mandatorum Dei conversationis, celebrior existens vita 5 quam fama, quolidianis profectibus per viam humilitatis et justiti» constanter incedens et de virtute in virtutem proficiens, donec per singulos gradus diversarum virtutum conscendendo, ad arcem divinae dilectionis, quse perfectio est omnium bonorum, pertingeret, unde de cetero Deum deorum in Sion, ut ex pulchcrrimis decedente eo ex hac vita indiciis constat, perpetuaiiter videret. 4(

2 Hujus quidem praedecessor domnus Fridericus obierat Ante quem quidam nomine Adelhelmmus,ambobus vita decedentibus, supererat: qui prsedicti coenobii fundator existens, viginti uno anno eidem loco prseerat; sed infans factus, tandem amotus a pnelatione fuerat. Exordium autem hujus ccenobii extabat anno Domi- nicae incarnationis millesimo centesimo tricesimo quinto per domnam Gepam, |{ nobilem matronam, quse locum ipsum sibi attinenlem consensu trium filiarum suarum volunUria ublalione Christo sanctoque ejus apostolo Jacobo in servitatem deputavit, religiosorumque Deo famulanlium et caste degentium mansionem inibi jugiter confirmavit permanere. Cujus loci advocatiam primas domnus Volcumus, nepos suus, id est filius filiae suae Luthrudis, suscepit. 2(

3. Praedictus vero domnus Petrus, ejusdem loci fidelium Christi ovium pasto- ralem curam adeptus, tanta circa sibi commissos diligentia instabat, adeo pro negligentiis suis eos impetebat, ut in virga Pauli adire delinquentes videretur, stu- diosos autem et timore sive amore Dei ferventes spiritu mansuetudinis refovere et ad profectum bonum provehere non cessaret, nemulator sanctissimi Petri apostoli ^ et (salva revcrentia apostolica) aequivoci sui, qui adhortans fideles ait : Karisaimi, obaecro ros tamquam advenas et peregrinos abstinere vos a carnalibus debideriis, qum militant adversus animam, convei'8ationem vestram inter gentes habentes bonam, Non solum autem verbo tenus sic eos instruebat ; sed et exemplo suo sic informabat, ut lucernam ardentem et lucentem se exhiberet : ardentem dile- S ctione, lucentem doctrina et opere. Tanla^ siquidem continentiae, tantae fuit cor- poralis abstinentiae, ut merito denotet eum propheticum iilud : Humiliabam in jejunio animam meam; tantaeque fuit in divinis officiis et orationibus perseveran- tia;, ut veraciter possit divino conspectui protestari : Mihi autem adhmrere Deo bonum est, ponere in Domino Deo spem meam, et illud : Oratio mea in sinn meo con- 3 vertetur,

4. Tertio autcm pnelationis suae anno pene exacto, pridie nonas Decembris,

(i) Coenobium esl prope Goslariam. In Monum, Germ,, Scr. tom. XVF, p. 203, haec de hujus coenobii primordiis referuntur ex Annalibus Stederburgensibus : * An. 1117 ecclesia in Richenberch primum incepta est. An. 1122dedicatio eccie- siae in Richenberch. , Cfr. etiam Heineccius, Antiquitatum Goslarietisium, lib. vi, p.lI4.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N^ 7503-18. 107

sciens per revelationem imminere dissolulionem sui corporis, conGsusque de Dei

roisericordia, quodsi terrestris domus habitationis suae dissolveretur, quod domum

non manufactam {etemam reciperet in coelis, ad munimen sui contra jacula dia-

bolica armaturam Dei pneparans, confratrem suum, domnum Lambertum, missam

5 de assumptione sanctse Mariae solito ordine celebrare rogaviL Ipse autem sacerdos,

primo petitioni suae renitens, sed instantia ejus deviclus, promisit se exsecuturum

quod rogavit Gum autem complesset, sed non eo ordine quo promiserat, domnus

Petrusacrius inveclus estin eum, quod Gloria in excehis, sequentiam, et Credo in

unum non dixerit. Habebat siquidem in consuetudine singulis hebdomadibus octa-

10 vam assumptionis sanctse Bfariae Dei Genitricis solemni ofQcio celebrare, ea vide-

Ucet feria, qua ipsa festivitas assumptionis ejus eo anno celebrata fuisseL At

sacerdos scutum hujusmodi occasionis opposuit, dicens quod, si litteratum quem-

piam adesse contigisset, hujusmodi celebrationis ordinem, utpote circa Adventum

Bomini insolitum, vituperare et ignaviae deputare merilo potuisseL Domnus vero

45 Petrusqui jam obitum suum praescierat et regem coelestem per intemuntiam regi-

nam Dei genitricem placare in proximo obiturus quserebat, responsum dedit ei

simile juxta hoc quod ait Dominus Petro : Quod ego faeio tu nescis modo, scies

ovtmpostea. Dixitque se commonefacere eos subsequenti tempore qua de causa

idfieri decrevisseL Ubi vero ventuin est ad id qua * sacri olei unctione linitus est : * «V.

tO ^^ailprsedicto sacerdoti, ecce negotium quod portendehat missa quam de assum-

pione Uat» Marim vos celebrare rogavi.

5. Post praedicta vero septem dierum spatio evoluto, tertio idus Decembris, tam paralysis quam febrium vexatione adeo coepit arceri, ut viribus corporis destitutuslecto cubare compelleretur. Exinde dominica superveniente, quia sacer- 1S dos alibi occupatus ei defuit, corpus Dominicum afiferri expetiit Qnod ut allatum praesto esse coepit, cum reverentia et tripudio magno illud excipiens, voce alacri et competenti decantare coepit : Adveniati, desiderabilis, quem expectabamus in ^^"^'9 el cetera. Inde verbis expressius eum Dominum salvatorem appellans, licrimanim imbre perfusus ait : 0 Domine Jesu Christe benediete, te henedico, 30 ^udo et glorifico, quia per te benedictio omni animali, ccelesti ac terrestri, prove- ^^,nt»criptum est, " Omne animal adimples benedictione. „ Et tu, Domine Deus «iwro/or et misericors, qui secundum magnam misericordiam tuam mepeccato- ^^y minimum servorum tuorum, visitare censuisti, et adesse mihi essentia divina P^iter et humana in sacramento smcrosancti corporis tui dignaris, immensas et •5 innumeras tibi refero gratias. 0 adoranda Trinitas, o veneranda unitas! Imploro 9^ue elemeniiam tuam, Domine Dens, ut hanc prmumptionem, quod te sine '^'^e per ff»e» ipsius indignas etpollutas manus assumere prmsumo, uon pwni- tffUiti Mtisfactione, non confessionis scdutari remedio delictorum maculis ahlutus, ^ fxeesmum $ordibus emundatus, sola tui gratia impunitati attribuas, qui non W ^nortem peecatoris, sed ut convertatur et vivat. Multum enim perten-et et pertur- ^ conscientiam meam reatus sui conscientia, quod psalmista David, peccantes ad P^i^ia satisfactionem invitans,forma sui prcestruit, dicens : " Laraho per sin- ^'w noetes lectum meum, lacrimis meis stratum meum rigabo. „ Singulis enim

108 CATAL. CODD. IIAGIOGRAPHIC.

noetibuSf id est singulis quibusHbei eriminum excessibus diiuendis, fletus et planetus remedium stUutiferum adhibendum est, quaiinus cor guod ritiositaiis tenebrm Deo offenso prmfocacerint, ditina gratia, qumcor coniritum H humiliatum non despicit, iumine sum visiiationis graiuita clemeniia jam contersum perlusirei. Ego vero miser et miserabilis isiorum immemor, condignos fructus pctnitentim dum prope 5 esi Dominus facere neglexi, quippe qui nec larrimam unam indulgentiam postu- lando effudi.

6. Exinde subjunxit, auscultantibus qui aderant. dicens : Et si meritiis non sum, Domine Jesu, te suscipere (non sum etenim, qunntum ad respectum bonorum operum fidei), tamen innoctntiam iliihaiam custodiens, spei ei dilectionis te prmsumo 10 eomplectere brachiis, confidens non ad judicium sed ad ritm perceptionem mtemm mihi provenire panem vivum, qui de ccelo descendit, haheniem omne delectamentum

ei omnem saporem suavitatis. Tres i^^itur in nomine Patris et Filii et Spiritus sancti hostias tremcns et lacrimans, uberesquelacrimaruni imbres effundens assumendo deguslavit. 45

7. Post hoc quartam oblatam sacrificii acceptam extoliens, aiebat : Domi^ie Deus meus, ecee quos mihi commisisti, tum ineffahili clemtntim custodiendos ei munien- dos et qum suni facienda vel vitanda docendos et ad hmc perficienda idoneos faciendos, eommendo, sicut tu, Domine, Matrem rirginem sancto Johanni rirgini commendasti, quatinus eos a malis omnihus tam corporis quam animm protegas, f0 foveas, postque ad cielestis regni perpetua gaudia perducas. Ego enim, minus ido- neus eis erudiendis et ad hona et salutaria informandis, te roiente, non superero ; qui si prmesse ei prodesse eis idonee vaJuissem, non adeo me ipsis tollere accelerares. Sed tUf Domine, qui omnia in sapientia fecisti, et omnia in numero et pondere disposuisti, cujus in sui dispositione procidentia non mutaiur, fiat voluntas tua in {5 nobis sive viventihus sive morientibus ; quia, sire vivimus, sire morimur, tui sumus. Haec autem sententia resignationis forle sibi exinde suberatf quoniam psalmista ait : Imposuisii homines super capita nostra. Jam ex hoc Dominicum corpus pro more suo jugibus osculis ambivit, deinde pixidi venerabiliter imposuit et super altarc ecclesise portari pr«Tcepit. Exinde ut secunda feria occasu suo jam termina- 30 batur, olci sacri unctionem petiit et accepit et sacrosanctum corpus Doniinicum denuo percepit.

8. Interea instituerat sorores finitis septem psahnis letaniam pronuntiare, in qua sanctus Johannes apostolus et evangelista loco suo intermiltebatur. Ipse autcm hoc interstitio loqui nequivit, nutu tamen quo valuiteas ad reinceptionem 35 omissi apostoli reducere sategiL Tandem ut habilitas fandi ei aftuit, ordine post- posito ipsum apostolum letnniiu inseruit. Exinde membra quiete refovebat. Post modicum autem expergefactus, vociferans proclamavit : Gratias agite mecum Deo, quia gaudio immenso nunc repletusjam Imtus moriar, et alacer vita decedo. Per- cunctantibus vero qui aderant causam verbi prolati, ipse subintulit : Licei prodir 40 tionis notam incurram, tamen, quia cogit vis dilectionis vestrm, qum viderim vesirm caritati effabor, in laudem et gloriam Patris ei Filii et Spiriius sancii ac gloriosm dominm nostrm sanciissimm Dei geniiricis Marim, qum nunc legatos suos, patronum

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N^ 7503-18. 109

ridelicet nostrum sanctum Jacobum.apostolum et couterinum suum sanctum Johan- nem apostolum mihi destinavit, pronuntianies mihi obitum meum et transitum ex hoc mundo, Quod ne fieret unanimiter cuncti pnesentes obnixe adoptabant Ipse autem ut legatio ha?c efTectui proveniret multa precum instantia exorabat ; et ne 5 denuo id repeterent, blando verbo omnimodis interdixit.

9. Quos ut sollicitos de successoris sui futura qualitate et incerta habiludine sensit, benigne ipsos consolans: Nequaquam, ait, ^avari timeatis per personam vestrse pralationi imporiunam, quia et ipaum penes superos rememorari non est postpositum. Sic enim ibi definitum ibi noveritis, quod talem habituri estis, qui

40 etiam plus me auxiliante Dei gratia prodesse vobis, tam in spiritualibus quam in carnalibus, et sciat et possit.

10. Sed et hoc dixerim quod domnus Adelhelmmus, fundatorhujus coenobii, oh penuriam aqumhinc ad aJium locum aliquando vos transtulit, unde locus hic dila- pidationi et destitutioni patuit. Ob hanc causam etob alias quasdam patronusloci

<5 hujus,sanctus Jacobus apostolus,et sancta virgo Christi Egburg%s(\), gloriosi meriti

apud Dominum, quod quidem hactenus non liquido cognovi, non modice commoti

sunt frequentiusque adversus eum Dominum compellunt et non immerito. Nam

instaniia precum suarum a Domino obtinuerunt, ut huic loco et monasterium satis

dectHS, et prmdia et supellectilis ornamenta, campanm quoque ac luminaria abunde

^ Mtisconaia fui8sent,si destitutioni hujus loci non adeo institisset. Inde enim eccle-

9ia qum notnen habet Capella, qum huic ecclesim aliquando attinebat, cum damno

rdiquarum rerum avellebatur, quo ipse domnus Adelhelmmus primo hoc loco dere-

Mdo transire disposuerat, Qui cum se deinde cum suis in Vallem aqtim contulisset

odmanendum ibifjudicio Dei exauctoratus ei a prmlatione ovium Christi amotus

*S okeessit.

11. Quse ut auditui quorumdam insonuenint, segre tulerunt, dicentes : Aliud som ibi commeruisse, qui multa bona ipsLs et loco praedicto fecisset, qui et omne <1iiod hic circa nos campestre cemitur, ipsius eruderatione pene a limine cimiterii exstirpatum elaboraverit, et nisi ipse congregationis hujus fundum per domnam 30 Gepam prseoccupasset, nuUi dubium quod huc usque nemo fecisset *. Quibus com- * cod. fe» pendio verbi responsum est : Ordinationi divinm nullus obsistere valet; omnia enim quaeumque voluit Dominus fecit. Sed o utinam adhuc ipse domnus Adelhelmmus ^^piicat, ne tanti laboris sui mercede apud Dominum privatus depereat. Primo tnim hodie intellexi quomodo de eo res se habeat. Qui si hesterno mihi advenisset, 35 hmeftt et earitative eum secus me collegissem, et ut hactenus feceram, pro posse ei '^^^sem; nnnc autem id facere non prmsumerem. Contestor autem caritati *^n, exinde quia, si quanium hominis visus de longinquo prospicere possef, fruteeta exstirpando excoluisset in ususque vesiros contulisset, non adeo Deo vel ^ctiiejus acceptum foret quam unius animm iniegriias. Res nempe mundi Deus *v hmini eontulit, animam rero sum specialiiati reservavit. Per paternum itaque ^«rtvm exhortor vos et suadeo, et per auctoritatem prmlationis sive per virtutem

(^) ^Qs iegenda statim sequetur.

110 CATAL, CODD. HAGIOGRAPHIC.

* tox obtditionis in virtute Spiritua aanctijubeo*, ut quamdiu is in hac vita vigens puUu^ mppiaa. ^^ numquam eum vobis prKferri patiamini nec saltem in commansione super tn- duum admittatis.

12. Pogt hunc domnus Fredericus, ut scitis, antecessor meus, vobis prtdatus est, quiprimo tenorem Ordinis nostri ad Kqnitatis lineam hic reformabat; qui si 5 diutius vfxisset, procul dubio in multis sibi commissos prsUulisset, Sed nihil quod ex omniparte beatum. Bona denique semulatione sategit; sed non in cunctis sincS" ram scientiam habuit. Unde liquet ? Quia non contentus propriis, aliena intasit, dum Volchardeshusen omnes sibi commissos cum rebus et mdificiis induxit. Cujus rei indissolubiliorem pene pr» ceteris noxam meruisse ex hoc colligitur, quod ibi- 10 dem sepultus non cum reJiquis inde in locum istum translatus est, quando omnes nostros in duobus illis locis sepultos prseter ipsum solum in hunc locum transtuli. Antequam vero ad extrema ipse domnus Fredericus derenisset, portentis quibusdam pr«struebatur,exinde quasicrux australis altaris in faciem solo tenus triduodecum- beretf quam ioties erectam loeo suo reverenter restituit. Alia quoque aliqua prmvi- 15 derat qusg ipsi finem suum prsenuntiare et intimare videbantur. Exinde gravi

■

tsgritudine prteventus abbatem de Flectorf (1) et abbatem de Hersethehusen (2) ascivit, per quos unctionem astantibus suis sacri clei accepit. Postera rero die in multa fide ac spe prsesentibus suis debitum carnis exsolvit.

13. Post hune ego Petrus qualiscumque regimeti hujus coUegii adeptus, inibi, iO duobus annis supervixi, et tertio a media quttdragesima usque in vigiliam sancti patroni nostri Jacobi apostoli manebam, et ipsa die cum universis nostris hunc locum repetebam. Exinde multa precum instantia ex intimis suspiriis cc^pi depo^ scere a Domino Jesu Christo, futurorum prsMcio, ut, si pueris nostris profuturum pracidisset, me de medio quantocius toUeret. Interea Dominam meam, sanctam Dti 15 Genitricem, sanctosque couterinos apostolos, Jacobum et Johannem, et sanetam Egburgam in adjutorium ad obtinendum quod qustrebam subnixe interpeUabam ; quorum subnixus suffragio, quod petii accepi, Itetissimum videlicet et jocundissi' mum nuntium translationis animte mete de corpore ad ccelestis regni perpetua gau- dia. Qutedam quoque ex vobis non post multum eodem modo transferemini. Hujus 30 vero legationis auctores fuere dominus et patronus noster sanctus Jacobus cum fratre suo sanclo Johanne apostolo, pulcherrimo adolescentulo, inde videlicet quia licet nonagenarius cirgo tamen fuit, dum de corpore transiit. Nefas itaque dixerim hos tales ac tantosposse quid mentiri. Sed nec ego ausu tam frivolojam in extremis positus abutar, ut eis imponam qute non protulerint edisse. Sed htec, ut examina- 35 tiusea teneatis, non in longum protelabuntur ; sed tam de me quam de vobis quan' tocius perficientur.

14. Tunc sub silentio eos orationi vacare prsecepit, ut paululum sopore refove-

(1) Flechtorp, monasterium Ord. S. Benedicti in comitatu Waldeck, dioecesis Paderbomensis, fundatum anno 1101 [Lexicon Deutscher Stifter, Otto Freiherr Grote, p. 151). — (2) Hardenhusium, magna et celebris abbatia Ord. Cisterc. in agro Warburgensi, dioecesis Paderbornensis in Westphalia (Janauschek, Origin. Cisterc, tom. I, p. 60).

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. S^ 7503-48. 111

retur. Experrectus deinde super quinquaginta leucas circuisse se aiebat Sciscitan- tibus autem iilis quorsum aut cum quibus : Cum sanctia, ait, apostolis Johanne et Jaro6o Gatelenburch (1) octacam dedicationia ecclesiaperegi. Conteciales etiam meoa et frafres speeiales Richenhergenses adii. Silens tamen et insalutatus ab eis rediens,

5 Lammespringe (2) quoque jam exacta die deveni, ubi prsdatum ipsius loci cum

domno Elfero confratre et prmposito cum aliguibus suorum gesticulantes repperi.

. Qiue aulem ipsa fuerint, per singula perdocuiL Domnus vero Elferus, ut post illo

devenit taliaque eum protulisse audivit, vera per omnia de se ac suis affirmavit.

Adhuc cuidam de domno Gerhardo Richenbergcnsi pcrcontanti : Nondumj ait, ut

10 opinamini,ad superos conscendi, sed nec terram rirentium adhuc intraci; cum dominis autem meis gloriosis, ccfU et terrm principibus, circumquaque obversabar. Quod quomodo fuerit, sive in corpore sire extra corpus, nescio; Deus scit.

15. Deinde : Qute vesirum, ait sororibus, sanctum Nicolaum supplex pro me compeUarerat f Praesentes vero, responsum non in promptu habentes, contesta-

45 bantur se immunes fore. Et ille : Transitus, inquit, de corpore mihi dum propensa- tur, sancti martyres VituSt Blasius, Adrianus et sancta rirgo Fgburgis mutari sententiam obnixe flagitabant ; sanctus quoque Nicolaus ianta instantia id fieri •xegit, ut sanctus Jacobus flli obsistens postretno ei facietenus occurrit dicens:

* Quamquam, domine Nieolae^ potens et fortis venator sis in mundo, et perplurima tO opereris mira et miranda, adeo ut nec majores tui apud Dominum talibus comqui-

perare valeant, tamen et in hoc negotio frustra reniteris, „ Ad qum verba sanetus

Ifiedlaus licetmgre ipsi obtemperans, in magna dilectione conquievit,plane utprin-

cipiccdi ac terrm. Deus autem Dominus nunc et semper sit benedictus^ qnod refra-

g^ntes HHtentim mem minus relle suum obtinuerunt. Si denique mundus in summa

tt MttliVote sua de auro mundo et obrizo foret, eoque frui mihi ad mille annos et

^^iptrmulta secula in omne votum et delectamentum seculare liceret, non hanc cicis-

^itudinem comquiperarem nec conferrem aut compararem, quin nec susr.iperem.

^^inHS etiam meus, sanctus Jacobus, congratulatur parvitati mem, quod suo

P^incinio commissos pro posse meo regulariter educaverim, et quod defunctos et

30 Misepidtos loco suo reinduxerim, inque dediticium suum sibi eos resignaverim.

^^earissimi, verius cognoscite quod, si quid noxm per ragationem contraxi-

•*»•» «wrtf apoetoli Jaeobus et Johannes et sancta virgo Egburgis et loco et personis

iMpMiHte/Mi * dedunt, et temeritatis animadversionem gratis relaxant, si de reliquo * cod,

*"*<» omniMo poetponatiSi nec hujusmodi denuo lasciva inconstantia vobis subrepat, ^

* ^ voins non inprosperum cedent.

16. Hujos dulcis allocutionis sermoni inseruit verba exhortatoria de confes-

floius qoalitate, ntilitate et causa. De quahtate quidem, quod remissio peccatorum

^<^t componctione cordis, confessione oris, exhibitione corporaiis satisfactio-

L IU8. Gt, sicut tribus modis omne peccatum committitur, videlicet suggestione,

*• «ledatione, consensu, sic triplicis speciei remedio Christi favente gralia diluatur.

(J) In provincia Hanovriensi, prope Osterode, circaria Hildesheimensi, fundatum anno 1104. — (2) Lams}>ringe, prope Bilderlahe, in Hanovria, circaria Hildesheim.

IIS CATAL. GODD. HAGIOGRAPHIC.

UtiliUs vero confe?!$ioni3 liaec esi : quia. si confiteamur peccata nostra, fidelis et justus est Deufj, ut reniittat nobis peccata nostra et mundet nos ab omni iniquitate. f^usa quoque confessionis sive pcenitentiae cxinde necessaria est, quod adrersarii nostri delicta nostra quie non fuerint confessione diluta. colligentes congerunt, scribentesf{ue ea usque ad diem hominis extremum thesauris suis recondunt, ut 5 hinc inde altematim a dextris et a sinistris exponendo condemnent. Scriptura Tero illoruni et thesaunis, indissolubilis est eorum memoria, qua perpetrata a nobis percata riblivisci non possunt. Ut veroex catholicorum doctorum traditionesusce- pimu.s, (reminos angelos, lucis et tencbrarum. qui circa nos utrobique obrersentur, babenius : unum ad confortandum, alterum ad tentandum; unum ad custodien- 10 dum. alteruin ad .scducendum. Dexter enim semper adhortatur nos et confortatad bonum ; et munimento est contra insidias et incursum mali^i. Tempore autem .soporis nostri ulerrjue suos coa^qualcs revLsunt, et qute a npbLs actitata sint ipsis referunt. Undc nobis pemecessarium est ut in omnibus operibus nostris cauti et circumspecti siiiius, et dum ofrendeviinus celeri satisfactione in mclius crrata 15 nostrn enicndenius.ut quod apud bostem nostrum indissolubili memorio^ in confu- sionom nostri ipternam committitur, salutari reniedio condignae poenitenti» dilua- tur. Cui rei videtur attestaii quod aiunt servi Saul : Ecce exagitat te ttpiritMS Domini malui^. Scd si Doiiiini, cur nialus? Si malus, cur Doniini? Sed noveris Det potesOitem scinpor esse jastam; maligni autcm hostis semper injustam; propter tO amministrationcm autern ipsius ad expletionem voluntatis Dei. bene utitur eo Deus, nunr ad damnationem reproborum, nunc ad exercitationern vel probatio- ncm bonomm.

17. His et hujusinodi pluribus ab eo dictis, secundum formam sensus aliquo- modo a nobis expressis, subintulit : Qua Domina mea, sancta Dei Genitrix^ 18 indiilerit, pamio. Quotie»cumque ait ad Dominum : * Domine fili, istetuis obseguiis iniima derotione intttans tum majestatis reminiscitur ; oh tui gratiam mei negua- quam ohliriscitur ; ^ Dominus antem ad ipsam : * Dotnina, inquit, mater, guoniam quidem, ut testaris, istv ad heneplacitum tuum tihi ohtemperans derotus adeo extitit, ipsnm tum censura attrihuo. „ Qum ad me conversa sic ait: " Ifoc triduo pro 3Q excessu inohedientim halneandum tihi superest ad transntigrandum, quia ipsa die, qua sclemnisahas festivitatem assumptionis mem de hoc mundo te assumam : , ridelicet proximam feriam quintam in qua ohiturus essem, designans. Hoc denigue ipsa assererat, hoc exhihiiione prohat, quod omnia qum in hac vita sub raiionis constituiione sihi deroti i^erfecerimus, justm examinationis remuneratione in 39 Cfrlfstihus pensentur. Ihi quoque propensahatur quod unctio sacri olei per dominum Lamhertum sarerdotem et pueros nostros mihi legitima ac sincera fuerit exhihita, et ideo fruciuosa et e/fectuosa ad diluendas sordes criminum sitaddicta, Saficium etiam Johannem apostolum, quem intermissum in pronuntiatione letanim, quamris jam tunc mutus, reinduxi, ihi recogniri, graiiasque non modicas exinde percepi, sic. Qui ut derotus Hicui* henignus et henirolus, aggaudens parvitati mem, aiebat mihi:

* Xoreris me cum coajH/siolo meo et dulci germano Jacoho in hoc loeo relle toiius communitatem rererentim et deroii serritii in Salratorem nostrum mque promereri ;

BIBL. REG- BRUXELL. — APPEND. AD COD. N*> 7503-18. 113

sed et mnni patrocinio et protectione me ad tuitiouem hujuscongregationisconfratri meo asmstendum eenseo. ,

18* Quarta debinc feria, circa medituUium noctis, aiebat : Quando quidem ter-

minns vitm mihi vicinior adest, de privatis et adoptivis mihi singulari eJectione

5 sanctis, vohis demando filiabus, quatinus vices meas, singulos sigillatim venerando,

exequamini, ut ad formam mei condigna in ccelis mercede ah illis favente Domino

remuneremini, Primaria igitur horum omnium est specialis domina mea, sancta

ridelicet Dei genitrix Maria ; deinde sanctus Michael cum consodalihus angelis ;

sanetus Johannes Baptista, sancti apostoli Petrus, Paulus, Jacohi bini, sanctus

40 Johannes evangelista, sancti martyres Blasius et Eustachius cum sociis suis; de

pontifieibus sanctus Martinus et sanctus Nicolaus. Ipsa vero nocte, cum reverentia

et devotione se continerc omnes commonebat, obinde videlicet quod sanctam Dei

genitricem advenisse testaretur. Qui cum percunclarcntur ubinam foret ipsa

Domiiia, ait ipse : ^oii eam quidem corporalibus oculis, quijam defecerunty con-

<5 tneor, nec quidquam terrestre, nec quemquam vestrum; sed per vocem Dominam

meam cognovi, sicut et quemque restrum per rocem penwsco. Noveritis autem quod

quos ex ccelestihus desiderio habui,jam ridere et cognoseere possum; sicque de his

nonnuHa secreta ccelestia hactenus ignota pervidendo didici.

19. Jam ut tempus matutinalium instabat et noctumalia offlcia complcta

tO fdlssent et ad eum de choro ventum esset, si quid ofTcnsionis in divinis laudibus

obrepserat, personas offendentes denoininans et tenorem dictionum discretius

eiprimens veraci ratione correxit. Hinc silentio aliquantulum habito jamquc

crepusculo diei prsecluente, in hanc vocem subito et insperate prorupit, l)is dicens :

Bonum consilium. Insistentibus eis cur hoc protulisset, ait : Octonis hostium

* m^rorum semel expulsis et tot secundoper dominos nostros apostolos eliminatis,

ciiundt in gratia exttlto.

20. Post haec operam officii altaris excqui quam devotius inslituit quatinus inde participans viatico Dominico muniretur. Peracto denique divino officio, ut ^esse corpus Dominicum persensit, candelas acccndi, thuribulum cum thure ac

^ thymiamate safnisum praeferri prsecepit, sicquc mcdiocri voce incepit antiphonam: * Dnm fabricator mundi. , Cum autem ventum esset ad verbum illud: * Redempta est mandi, , jam quasi expers totius infirmitatis in altum vocem extulit, ipsoque ^re serena satis claraque voce percantavit Quo facto, quanta devotione fidci, 4^U spei exultatione corpus Dominicum sumpserit, vix aut nullatenus effari

JSpolest,

21. Sumpto igitur viatico, instituit qui sibi decantarcnt in veneratione sancta? ^ Crenitricis responsorium "^ Ave sponsa, „ itemque sequentiam " Congaudent ■Dgeloram. , In qua ul ventum est ad versum illum : * Te, cceli regina, , quasi fnerit immunis omnis imbecillitatis, manibus et brachiis se vi excedente sustulit

^ ^i^sedendum plane coegit, elevatis in altum manibus modiceque discretis ac si *IIarioastaret. Tanta vero haec exequebatur virilitate, ut cunctis ibi positis terrori ^ horrori esset, tali nunc habitudine adepta in quo ante dcfectissima fuerit con- ^ta. Sic ergo explosis manibus, ut dictum cst, ut paululum se detinuerat,

CiTAL. BRUX. T. IL 8

114 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

concite ad pedes usque versum se totum jecit. Ac si quid illo fugiens quod arripere moliretur, se totum eo transfudit, dlcens : Per animam meam, Domina dulci$ et optima^ me derelicio non ahibis; imtno absque retractatione eoncedes mihi tihi com- cod, submu- meare, De his singulis praosentes turbati, in invicem submussitantes *, non esse niantes. jpsum sani capitis referebant. Quod ut recognovil, duas ex eis ad se vocans, digitis 5 suis piioribus earum digitis innexis, ait : Si verum estf immo quia est, quoddigiiOB veatros confineo, quodque Patris et Filii et Spirilus sancti una et vera est divinitas, sic verum est quod dixi, quod gessi, niliil falsitatis continens, Ad cujus vtritatis testimonium comprobandum, videbitis quod infer galli cautum et Primam proximx diei de corpore transeam. Quod licet ita sit, tofo famen sex hebdomadarum spatio 10 vobiscum quamquam invisibiliter manens, raro altquando huic loco abero. Proifide, quia Domini nostri Jesu Christi ac Dominatnostra sanctas Dei Genitricis solemni- tas, videlicet Nativitatis Domini,jam cominus instaf, in vigilia ipsius omnis mihi controversia sententiarum hostilium terminando extricabitur. Interim rero Domini mei, sancti apostoli Jacobus et Johannes, non longe aberunf, benigne tuendo conso- 15 lantes, nr pars malignantium plus jusfo rel disposito mihi calamitati sit vel mru- mno^» />m»i/7/(>m/. Quod autem Dominam suam se comitaturum juravcrat, contra morem suum fecerat; quia tale quid, jurare, in usu non hahebat.Exinde ea disce- dente : Ohenignissima omnium, ait, cur me deseris? Licet enim ego tantillus ser- rulus, serrorum tuorum sim postremus, tu iamen propfer dulcedinem benignitatis JO tuw et reverenfiam legatorum tuorum, qnos milii destinasfi, non debuisti mihi sie fecisse. Non enim fatehorfe promissum implesse. Sed si sic prmfixum habes de me, licet mgre, noctis hujus infercapedinem sufferam.

22. Hinc itidcm silentio aliquantulum habito, jamque ad occasum sole termi- num dici, scihcet qucartnc feriae, comminante, sic vahtudine omni corporali SS destituitur, ut dcsperatus de stratuque submotus solo prosterneretur; ubi pene cunctis expirasse videbatur, ut compulsnndum ei fore arl)itrarentur. Adhibitaigi- tur pennula plumaria ostiolo hnlilus sagaci industria, superesse ipsum adhuc vits deprehcnderunt. Cum autem sic ad congclicium usque ibidem decumberet, inita tandem hahili consultatione stratu suo reposuerunt eum; ubi etiam aliquamdiu 30 loquela carens crat. Tandem de impaclione validas infirmitatis animabatur. Qus se circumstarcnt percunctabatur. Quod ut rescivit, omnes prieler bis binas elimi- navit: fatiscentcs artus quieti dandosretuIit.Quo post modicum expergefacto, pro reparatione virium aliquid pnstus conferri sibi suggerebant. Quibus : Kequaquam^ 9,\i, nlterius his fruar ; quia neclicet nec cupio. Ad nihilum enim mihi jyroderit 35 talis refecfio,dum crastina die fempore prmlibato a corpore recedo. Ut autemjam superius attestatus sum, vobiscum post obitum anima mea commorabitur, Quam- quam denique vohis videri nequeam, iamen vobis aliquantis indiciis evidentioribtu sive vigilantibus sive soporantibus appareho. * sir. 23. Hinc poculum ut petiit, vinum quod pra?sto fuit accepit. Quo ♦ pnegustans,

dimovit a se dicens vinum causam esse proditionis. Inde aquam petitam degusta- tamque a se rejecit ; sicque ilidem stralu suo se reposuit, ibique sic [jacjens conli- cnit. Hinc inde ut loqui potuit, ab imo longa suspiria trahens bis aiebat : 0

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N« -iSOS-IS. 115

oM#>/r/Mi. Percnnctantibus auteiT) illis cur hoc tam invective geminaverit, dicebat :

Carisstmi, obedientia est qu» singulos fideles consercahit, Causa denique hnjus

folliciiudinis, qum me coegit tantum gemitum efferre, dico robiSt quom * reatus detinet * sic.

noxam. Cum primum synodum (\) prmulis nostri Bernluirdi adissemfquorumdam

5 sacerdotum reprehensibilitatis culpam ipse prmsul novevat, hanc videlicety quod

jfjunium septembris mensis eo tenore quo ipse unitersis indiderat, non executi

fuerant in suarum ecclesiarum competis, Qua//i'opter quicumque hujus realitatis

notfim habuissetf in medium procedere pro subeunda satisfactione Jussus est, suh

obtentu verm obedienti», Sed ego, proch dolor, qui ibi recentius adveneramy proce-

10 dere ob verecundiam omisi: qua sola de cuusa triduo ante transitum de corpore^ ac

quinos post, poenales habiturus sum dies.

24. Hsec gemcbundus contestans, ut fandi facultatem post nactus est : Quw

proplieta, ait, Samuel ad Saul regem, de inobedientia eum corripiens, dixerit, rohis

replicabOf ut eo devotius me.se pcenali calamitati compatiamini ohedientiaeque operam

f5 adeo necessarium numquam postponatis. Ait enim : * Numquid vult Dominus holo-

eausta ei victimas, et non potius ut ohaudiatur voci Domini? Melior est enim obe-

dientia quam victim«,et auscultare magis quam offerre adipem arietum; quoniam

quasi peccatum atiolandi est repugnare et quasi scelus idolatria nolle acquiescere, ,

Dequibtts rerbis quid beatus GregoriuSf organum sancti Spiritus, sentiat, recen-

10 seiKfiim vestr» earitati puto. ** Ohedientia, inqnit, victimisjure prseponitur, quiaper

victimas cnro aliena, per obedientiam vero voluntas propria mactatur. Tanto ergo

qHisquam Deum placat citius, quantocius repressa mentis sux superhia gJadio

pntcepti se immolat. Quo contra ariolandi peccatum inohedientia dicitur, ut quanta

sUvirtus obedientim demonstretur, Ex adverso ergo melius ostenditur quid de ejus

tt }a\Lit seniitur. Si enim peccatnm ariolandi est repugnare et quasi scelus idolatri»

^aUt aequiescere, sola est obedientia qua fidei meriium possidet, qua sine qnisque

infidHia esse convincitur, etiam si fidelis esse videatur, Ilinc per SaJomonem in

<^fnti<me obedientia dicitur: " Vir ohediens Joquitur victorias. „ Vir quippe ohe-

diemloquUur vietorias, quia dumalienx voci humiJiter suhdimur, nosmetipsos in

30 corie iuperamus, , Ut autem compendiosiore vos euJogio conveniam, aJiud quogue

L a

mmodieo substernam. VoJuntas Dei est quam Christus fecit et docuit, humiJitas in ^^B^naiione, stabilitas in fide, verecundia in verhis ; in discretione Justitia, in ^perihus miserieordia, in moribus discipJina, perfectio in obedientia. %• Post ha?c silentio ac quieti se vacaturum aiebat. Quo post niodicum

35 exempto, expergefactns subjecit : Domina mea, mater deifica, per Jegatos suos, *^^^^ tidelicet quos ante Jam destinaverat, me insperate arguit quod quidquam ^iffidentim de promissione ejus habuerim ; insuper tempore opportuno cxecuturam ^ ^ integro promissionem suam spopondit. Sanctus etiam MichaeJ archangeJus, ■^wm«i«, hoe mihi poIJicitns est quod, cum opportunitas affuerit, tuitionem

*• ^ragiifui suorumque consodalium procuJ duhio experiar. Ilanc vero veneratio-

t^)lndi(atarsynodu8auaedam habita sub Bernhardo, episcopo Hildesheimensi, wbannnm 1146 (Hartzheim, ConeiJia Germania, tom. III, p. 784).

116 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

nem nanctm Dei Genitrici exhibui, ttt contimie semper narem lectiones cum totidem re9pon$orii$ et psalmia, sed et octaras festiritatum ejus et deinde singulis hehdo- madibus eam feriam, qua festicitatis ejus eraty eodem officio ejusdem festivitatis solemniter celehrarem. Itemque octavas electorum mihi sanctorum, videlicet saneti Michaelis, Johannia Baptistm, apostolorum Petri et Pauli, Andrem^ duorum Jaeo' 5 horum, Johannis eranyelistm et sanctorum Martt/rum Blasii, Eustachii sociorum- que eju8 et sanctorum pontlficum Martini et liirolai, devote solemnibus officiis exequebar. Hsec flemuIationLs causa eis prspferebat.

26. Inlerea quaedam sororum, nomine Gerthrudis, in^essa el ex vocis indicio ab eo cognita, bis repetito nomine appellans eam ait : Si nosseposses quod notioni 10 mem de te impressum est^ cautius te ageres. Quod de transitu ejus eum protulisse claruit, quia ea post paululum temporis, septimo kalendas Martii, obiit. Sciscitatus vero ubi sepeliri vellet, non sibi cura; fore ubi ait. De privatis autem quamdam ascitam, quod ponendus foret ante majus altare sic indicavit, quatinus clam foret quamdiu viveret. Sed et domnum Elferum, cujus ipse pridcm utcumque memi- 13 nerat, omni ^renere suae sepulturfle absque cunctatione affuturum prsedixerat.

27. Extremitate denique diei jam pene trans^ressa, quia crepusculum noctis exordiri coepit, domnae priori.«sie Gislap ait : Utinam domni nostri prmsulis prm- sentiam obtinuissemf Quae respondens, ad quid tantopere ipsum desideraret inquisivit. Ipse vero pro noxa inobedientias ut pnescriptum est se non modice 20 sollicitatum id dixisse asseruit. Qua respondente i^otum sibi esse ubi prsesul

• in marg. foret, ipsc expeditissime in Jlersethehusen * eum consistere ad prsesens ait, sed ' quia jam o!)itus ejus immineret, nequaquam eum, si vel partem viae transisset, opportune supervenire posse. Fratcr autem, nomine Heremannus, postea illo veniens sic fuisse omnfum relatione comperit. t5

28. Dehinc infra gallonim sonos priorissa de viatico eum commonuit ; quod et complacitius audivit, domnumque Lambertiim hoc exequi supplex ro^vit. Quo allato, cum percunctaretur si Dominicum corpus sumere gestiret, ait : Och, rustice^ unde adeo vulgari nomine hoc obrepsit robis eloqui ? Nam in populari plebe non est ignota hujus verbi forma vel sensus. Qui percunctatus quo id verbo habiliore ;io vellet extolli : Date, inquit, mihi Dominum meum, conditorem^ salvatorem meum,

ut sua gratia ipsum percipiam, quo in ipso et cum ipso peppetuo maneam. Inde in nomine Patris et Filii et Spiritus sancti communicavit et de calice poculum sumpsit ; deinde illis psalmis insistere indidit, inter quos et ipse silentio vacaviL

29. His ita prsemissis, cum beatus pater ad hujus temporalitatis quas diu mul- ZT' tumque desideraverat, metas aspirasset, et jam primos intempestae noctis silentio galli cantus inhianter auscultassct, quasi diceret : * Quis dedit gallo intelligen- tiam ?„ et * Gallo canente spes redit, segris salus refunditur, , et spe beata animatus qoam prasfati sumus legationem apostolorum fideli mente considerans, ad salutem

et ad superna; jocunditatis bravium fcliciter prospectans, non tam alta quam pr»- clara devotionis voce, laudum carmine infectus, in laudes Domini erupit, dicens: Te Deum laudamus, totum versum. Et jam ac si agonizans, subjectos coessentes sibi laudis canticum psallendo percurrere instituit : * Gloria et adoratio et laosa

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N° 7503-48. 117

sanctis suis Salvatori nostro Jesu Ghristo. , 0 decus, o gloria ! Homo jam jamque moritunis non mortem, non poenalem mortis sententiam expavescens, laudibus Domini ac si jam vicisset gloriose gaudens unice * institit Cum autem exordium diei immineret, solo se prostemi praecepit; ibique post modicum, cunctis suis prse- 6 sentibus, debitum camis, sicut ipse ante paucos adhuc dies vivens coram se scribi prseceperat, xiiii kalendas Januarii persolvit.

30. Biduo aulem insepultus propter verbum praemissum permansit. Dum vero secus sanctam Egburgem fossa sepulcri fuctii fuisset et juxta verbum prsefixum domnus Elferus advenisset, nondum propalato sibi verbo quod pncdictse sorori

40 insinuaverat, percunctaute domna Gisla priorissa ubinam decentius poneretur, ipso deliberante penes majus altare factum est sepulcrum, in quod et posi- tns est

31. Et quia dixerat se eis loci commansione tempore prapfixo licet invisibilitcr commanere, pauca qwc de his probata sunt compendio quo valeo exequar. — Una

45 sororum, nomine Salome, advesperascente die materiam operis sui ad manum

non habens : Si sancta Eghurgis, ait, eam mfhi transmiitat, credam eam esse san-

ctam. HiBc adhuc vix expleverat ct ecce venlus vehemeutissimus, ut turbo validus,

ad ipsam convolat; quam apprehensam, ac si humerotenus quasi ignis incendio

immergenda foret, omnibus membris concussa et dissoluta contremuit et habitu-

)0 dine mortui simillima expaIIuit.Tandcm a consororibus suis commonita, satisfactio-

nem in ubertate lacrimamm ipsi Sancta} spopondit et numquam ulterius quid tale

promisit se acluram : unde celerem prosperitatis gratiam obtinuit. Huic alTuit ipsa

hora couterina sua, nomine Gisla, quae non longe post defuncta est, ut domnus

Petrus pnedixerat. Qua» pro sorore clamans et flens, adeo indoluit ut vix sedari

15 possct. Subsequente autem nocte, in visione soporb ubi domnus Petrus sedebat

Salome advenit. Quam jocundule sic alloquebatur, dicens : Domna Salome, num

9trQ aliquid habuistis ?

82. Alia itidem eodemtenore visionis nocturnie vidit domnum Petruiu in commuDi, et universas convenisse pro more suie professionis. Quarum noxarum 30 caosas discussit et inventas correxit, prieter aliquarum quai ullronee judiciariae se Kntentise addixere; quas redire jussit, dicens se nec posse nec velle ipsas senten- tia 8ua mutare : aliorsum statui debere alteras * sententite. Cum haec deinde ex somnis facta fuisset, quse viderat quaequc audierat exposuit. Designatu? igitur hinc ^ sollicitatae totxque inGrmitate deprehensae, recubitum stratus sui occupare 35 «Bperunt : et pars quidem earum primo mane hoc exequebantur, reliquie vero ^ fiQem diei aegritudine arcebantur.

33. Eodem tempore fiiit inclusus, nomine Petrus, in inontc Eresberch, honora- ^ispersona et presbyter in monachico habitu, avunculus praefuti domni Petri; qui pcr iQtemuntiam matronam quamdam de Harohusen demandavit sororibus in ^ •^'^Meft, quod dilectus earum domnus Petrus, filius sororis suae, quadam nocte ^ibiinmagna jocunditatis dulcedine apparens, inter cetera dulcis sermonis colloquia ^ ohita cnjosdam sororis ex consortio earam mentionem fecisset ; quam tamen vcteranam denuntians, cui de seculo^igrare senectutis imbecillitatc incumbente

118 CATAL. CODD. IIAGIOGRAPHIC.

non oneri esse posset, ablalionem ejus ceteris minus damnosam fore consolatorio verbo suggessit. Universa deuique ab eo prsedicta his et hujusniodi ex tunc eGTe- ctuali argumentatione compieta sunt et complentur.

34. Inler multa quae beatus Pelrus, Aroldensis pra^positus, in ohitu suo pro- phetico spiritu afflatus pra^dixit, etiam hoc prsesentibus locutus est : Sciatis, 5 inquii, huic loco et omnibus hic tnanentihus sanctum Jacobum a Deo protectorem et defensorem destinatum : sed et Joannes apostolus et evangelista pro dilectione fra- tris 8ui omnihus hie gratiam Dei promerentibus pius suffragator aderit^ et in angu-

$ic. stia rel aliqua necessitate constitutis semper opitulari non desinit *. Proinde

quicumque robis mala rel adversitates aliquas intulerint, Dei uostri et sancti 10 Jacobi gladium manifeste videbunt. QmdsLin hsec audientcs parum atteudebant; quidam autem dieta considerantes, quid gladii nomine vellet intelligi, nec verum, nec veri aliquid simile conjicere valebant. Erat vero in regione illa contentio inter virum et muliercm de quodam pra^dio. Mulicr de jure et justitia sua confis.i pra*dium ipsum invadere pnesumpsit: sed vir superveniens, animositnte nimia 15 pervicax, apprehensam mulierem furore repletus absque justitia et judicio in porta ip.sius pra»dii truculentissime suspendit. Unde repente a filio interfecta* mulicris fit proclamatio ; comprovinciales conveniunt, liomiclda capitur. Sed araicis ejus intervenientibus judicium ad tempus diffei-tur; et, propinciuis ejuspro rcpriesentando fidem dantibus, usque ad constitutum diem causa discussionis ejus 20 induciatur.

35. Fuit prxtcrea in congregatione virginum apud ccenobium Aroldense prio- rissa, nomine Gisla. Ad hanc pnefatus homicida venit; humillimeque pedibus ejus provolutus obnixe rogabat, ut ad publicum procederet sibique vitam cum saluie sua intercessione obtineret. Illa onmimodis hoc renuens : Licctf inquit, nulla f5 ratione consentiam ut tali ordine tibi subveniam, tamen consilium daboquod utile esse spero. Vocato iUque fratre quodam, Gerberto nomine, jussit ut arcepto scrinio

et reliquiis sancti Jacobi apostoli ad publicum procederct, et comprovinciales rogarct ut pro meritis sancti Jacobi apostuli et gratia congregationis ejus miserum homicidam absolverent, venia data et indulgentia dimittercnt. Habebat sane prae- 30 fata priorissa fratrem carnaiem valde sibi dilectum, Conradum de De^enberch (1), qui eo tcmpore auctoritate Saxonici ducis sic potens erat, ut quiecumque facienda essent ad nutum et prn^ceptum ejus disponerentur. Unde etiam ab omnibus • modicus dux , cognominabatur. Is ergo cum constlluta die pra»sens es.*5et et pra»dictum fratrem Gerbertum cum rcliquiis sancti Jacobi cernereta se petere velle 33 quod pra^stare nolebat, ascenso equo abiit, mandans hoc Ernesto centurioni ut nihil de homicida faceret quam quod omnis populus communi sententia facien- dum judicaret. Tanla enhu indignatio de immanitate perpctrati facinoris omnium animos accenderat, ut inexorabiles essent et ad remittendam injuriam nuUoraodo corda inclinarent. ^>Cl

36. Sed non est prudentia nequc consilium contra Dominum. Quid multa?

(1) Desenherg erat prope Paderborn (Oesterley, Ilist-geogr. IVSrterb. de* deutschen Mittelalters). — Conradus Spegel de Desenberg, additum in marg.

i

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N^* 7503-18. 119

Infelix homicida producitur, accusatur, discutitur, convincitur, adjudicatur; data

denique sententia, ad locum decollationis promovetur. Adolescens interfectsB

mulieris filius statuitur, eique gladius acutus datur; ut matrem vindicaret, suse

iojuriie omniumque comprovincialium molestiae ultionem daret ab omnibus hor-

& tatur. Accepto itaque gladio et Siepius vibrato, brachium in sublime extendit ; omni

conamine homicidam occidere conatur. Sed cum brachium in altum erigit, subito

diriguiU ita ut neque gladium redimittere, neque brachium ad se posset retrahere.

Ecce prophetia heati Petri completur : gladius sancti Jacobi ab omnibus videtur,

dum mberhomo vindictam apostoli experituret de temeritate sua coramonmibus

10 confunditur. Qui ergo rogantes audire nolebat, pcena sua compulsus rogat

ut gratiam prsefati apostuli mereatur et misericordiam in recepta sanitate

consequatur. Per trium horarum et eo amplius spatium obnixe et humili-

ter vota votis ingeminando precatur. Poslea, recepta sanitate, cum ad cen-

turionem delatum esset homicidam decoUatum non esse, furibundus accurrens

15 juvenem increpitat, ignavum et imbecillem, thnidum et vilem dicens : debere eum

omnimodis judicium populi exequi. Ule expertus durum esse contra stimulum

calcitrare et non esse qui voluntati Dei possit resistere, dissimulabat se centurio-

nem audire, malons ipse omnia detrimenta perpeti quam offensam Dei, et vindi-

ctam sancli Jacobi pertinacia sua ulterius promereri. Sed hoc agnoscens jam saepe

)0 diclus centurio propius accessit et juvenem incitavit ut patrio more proclamaret

et populum qui ex magna parte jam defluxerat denuo convocaret. Quod cum

facere declinaret, utgloria Dei manifestior fieret et virtus sancti Jacobi evidentior

appareret, tota corporis virtute centurio vociferare coepit, sed repente vox in gut-

lure ejus hiesit, ac si ab aliquo valide pugno ca?sus esset et acriter strangularetur.

tt Ita ei vox defecit, ut omnino obmutesceret et pene mortuus videretur, donec allata * irUeUi^

aqua pillio* suo refocillaretur. Hujus rei tot sunt testes, quot in eadem provincia pdeo.

sQnthomines. Tandem homines in commune Deum pro virtutibus sancti apostoli

laudavenint et miseruni hominem sancto Jacobo ad serviendum Deo obtulerunt.

87. Neque hoc silendum arbitror quod nuper apud nos gestum est.~ Quidam

30 miles, convicaneus noster, vehementer nos impetebat, pratumque ecelesije nostrte

«num esse dicebaL Tempore itaque secationis frater loci nostri Gerbertus advenit,

ifceptaque falce fcenaria pratum ipse metere ccepit Superveniens vero praedictus

n^iles, multa opprobria et convicia fratri inferens, minari coepit quod, nisi pratum

sunm metere desisteret, cum contumclia eum repelleret. Atfrater nihil minis ejus

35 lerrilus, magna inquit fiducia: I^ratum hoc sancti Jacobi et ecclesi» nostrw secu-

»■«« aggrediar, et in protectione Dei coeli confisus foenum istud nihil te metuens

<^"iriam. Haec ille audiens, concite domum suam ingressus, gladio accinctus,

*»Tepta securi fratrem truncaturus revertitur, ferocissime eum aggreditur. Sed ubi

^ euin venit (mira sed tamen vera, Deo teste, dicturus sum), praesentia divinae

W inaiestatis et meritis sancti Jacobi apostoli dejectus, pallere et tremere coipil, ac

I stapidus stetit, ita ut sajpe dictus frater ad eum accederet et gladium ei ac securim

Dihil rcluclanti auferret, sicque domum humiliatus et quietus rediret ut semper

'«voltts ecclesiae et congregationi existeret.

120 GATAL. CODD. HAGI06RAPHIG.

38. His et aliis quam pluribus beneficiis quse passim jugi sentiuntur efTectu, probatur sanctum Jacobum apostolum hujus loci tutissimum protectorem et omnibus ad se confugientibus in angustiis suis fidelissimum defensorem (1).

DE SANCTA EGBURGE VIRGINE. (Cfr. SUpra, pOg. 86, 21®.)

Incipit vita sanct» Egborgis virginis. 5

1. Sancta EgburgiSf Aroldensis ecclesiae incola, reliquiis pretiosi corporis sui in ea sepultis, ancilla aliquando couterinarum geminarum in villa Uelessen fueruL Quarum una hanc dilectione ut sororem fovebat ; altera vero dicitur osorie ipsam habuisse. Gratiosior autem illi divinitus evocata, debitum carnis obiens exsolvit, invisior autem ei superstes, sicut solent {emuliP, nonnullis afiiciebat ic importunitatibus. Hsec vero non inde invise ei obsequebatur, sed omni devotione pro Dei amore debiti famulatus operam exequebatur. Disposito vero ad mensuram pastu fan*ario a domina sua sustentabatur; de quo impanificio, queni domin» sua* coxerat, panes de suo instituto pro velle majores aut minores fecit; et exinde sortis Domini rememorari non postposuit, quin exinde eis qui altario ecclesise suse 15 deservirent, prout facuUas suppeteret, deferret. Domina vero sua dum ad eccle- siam in basterna iter ageret, ipsam secum consedere fecit Cujus crumenas ut ali- quanto ex impletione turgidiores aspexit, c{uid ferret percunctabatur, dicens sibi eam furtum fecisse. Qua id negantc, appendentiam feminarum noslrarum telam esse dixit. Cui domina: Num me, inquit, sic habes ut fallere queas? Rapuit ergo fo amictum ejus, explorandi gratia. Exploso ergo eo, non aliud quam quod dixerat repperit. Alio nihilominustempore, quando nondum panes coxerat, horum vice farinam secum detulit ad ecclesiam. Qune similiter a domina sua ut superius inter- rogata, cincres fore astruebat. Domina itidem ejus quid ferret perlustrans, cineres essc quod ferebat deprehendit. Cum autem sancta Egburgis ad locum dandi 15 devenit, quomodo «advexerat farinam dabat Talia Dei gratia per illam adhuc viventem in corpore operabatur. Insuper Deo et hominibus dilectam esse prome- rebatur. Siquidem castrenses per sex leugas et eo amplius ad eam veniebant, quia vix aliqua sic coinpte, sic decenter et jocunde formabat vestimenta. sed et sar- • pro ciebat. 30

p^egarms t 2. Hac de causa miles quidam gregorius * dominura suum convenit, quatinus obtentu ejus hanc accipcret in conjugium. Ille dominam sanctae virginis, ul rogatus est, convenit pro milite; ut hanc uxorem duceret petiit, et obtinuit. Forte autem puella dominae sune propinans et post bibitionem poculum ut biberet recipiens, domina sua sic ait ci: Ut poculum hoc perceperfSf dabo tibi desiderahih poculum 3E

(1) In marg. inferiori haec recentius scripta : Hoc monasterium AroldessemsHse totum interiit et anno Domini mdv uUima tnonacha defuncta eM et Anthonitm jam possident. — Sed anno Domini mdxxvii ejectis Anihonitis volente princif)e Hesso- rum ut fertur Philippus comes a WaJdech vir animo et sanguine nohHis oceuparit.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N*^ 7503-18. 121

meisemumis, — OcA,ait paella, uftnam umquam fieri possetj ut vel sernela vohis mihi

verbum himum et euave proveniretl Qiue ait ei : Ex prailudio quod hodie habui de

te, mevdletibi bonum contestaheris ; quod ut audieris conjocundaheris. Domino

namque illi, quijam paulo absceasitt super te ohstricta sum et convenia^ ut viro suo

5 militi tibi eonsedenti, te in conjugiam dare spoponderim. Dies denique nuptiarum

tuarumprmfixa est. Sed ettu hene nunc fecerisquanto te honestius tenueris. Egosane

pro posse meo te amminieulabor, tu vero in quibus quid spei aliquando suseeperas

nunc experiri oportune gratulabor. Quoa sciscitata diem nuptiarum constitutam,

cum rescivisset, ne tale quid de se fieret obnixe supplicabal. Et quia apud * eam sup* * cod. af

40 plicatio virginis in hac causa nihili pendebatur, Ghristo Domino, coelesti sponso,

jejuniis, vigiliis, orationibus, lacrimarum gemitibus devotissime inslitit, multisque

modis elaborans obtinuit, ut die annotata, cum ille accepturus eani advenisset, illa

trans lectulum suum versa lacrimisquc uberibus aspersa obisse in Christo sit

reperta. Sic ea, de conjugio terrestri per Dei miserationem absoluta, apud Domi-

«5 num salvatorcm magnificentia coelesti in choro sanctarum virginum est adornata.

3. Domnus namque Petrus hoc de ipsa attestabatur, quod idipsum referentibus

sanctis apostolis Jacobo et Johanne audisset. Tempore autem domna; Gepas, dum

ipsavalida infirmitate impacta nonnullorum sanctorum patrocinia casso oblentu

expetisset, primo uthanc sanctam c(»mpellavit sanitati restitui cuepit.

^O 4. Sacerdos vero perrochianus ecclesiaj Aroldensis, antecessor domni Adel-

helmmi, dum invisa sibi essent signa quae operabatur Dominus assidue per

famnlam suam Egburgem, duos ex complicibus suis et contectualibus in hoc

aUexit, quatinus errorem incredulitatis, signa facta in alium sensum transferenles,

adTenientibus exprobrarent. Unde oblata quaeque exccrabantur ; da^moni conse-

15 cnita esse ab ipsis referebantur ; sepulcri compositionem disjecei-unt; oblata pro-

jecenmt; pro idolatria universa tenuerunt; canibus exinde panes proebuerunt,

<riQsilIiacsi ferrum candens devitaverunt; quod illi ex malcficio diaboli obtingere

<Iiienint. Cancellos tamen qui circa sepulcrum erant, ob timorem domna» Gepae

noninfirmare praesumebant, quia (ut dicitur) ipsa eos disponi constituit, ob suffra-

30giumquod ipsa sancta virgo illi contulit. Sed Dominus Jcsus Ghristus sponsam

«nam.sanctam Egburgem, non sic dehonestari impune tulit; scd, maliliam eorum

^ caput eorum reddens, duos ex eis, videlicet sacerdotcm et alterum e duobus,

Oiiserabili morte de hac vita exemit; tertium vero morbus elefantinus, duobus

I *

Binoxiorem et jam poenitentia ductum, invasit. Diutiiia denique elefantiae peste 55 ^fiterebatur; sed, poenitudine et satisfactione correctus, sanitatem recuperavit, i o^Iiil pristinae incolumitatis* praeter cicatricum signa ob evidentiam adeptae sani- *sic.

**Iis remanentia in se continens. Gausamautem hanc non dixerim aliud proten- I «ere nisi hoc quod in Salvatore nostro praefulsit, qni, resurgens a mortuis,

\ fJcatnces vulnerum suorum non sanassel, ut dubitantibus per hoc fidem resur-

*• wclionis astrueret

^* Sed et alia perplura sanitatis miracula penes sanctam virgincm obligerunt «iversis temporibus, antequam discessio fieret. Quamdiu autem aberant a^te '^versionem suam fratres et sorores illius congregationis, videlicet tredednt : j^

i

I

122 CATAL. GODD. HAGIOGRAPHIG.

annis, nihil talium memoria dignum exercere voluit. Denique ut eo reversi suut ad manendum, continuo complacitior efTecta, signorum pristinorum in salutem hominum et jumentorum est rememorata. Quorum unum domnus Elvingus, Cor- * cod, beiensis monachus, attestatur equo adolescentis cujusdam comitis sui debiiitato * °' provenisse ; qui, equum imaginatum de cera ei ofiferre promitlens, ipso die equum 5 illaesum recepit. Hartmannus item, juvenis quidam cx familia ipsius congrega- tionis, gravem impeluositalem capitis perpessus, salutis pignus cereum caput spopondit, et cadem die sospitatem recepit.

l)E SAXGTIS MAHTYRIBUS IN EBBEKE5TORP QUIESCENTIBUS.

(Cfr. supra, pag. 87, 26°.) , 40

ll»c est Fassionis synopsis, Frimo legitur caput i ut apud Leibnitiumf tom. cit. ; deinde qam ibidem edita sunt sub num. xi, pp. 191 et 192, usque ad hmc verba : potentia lerrena sublimes. Deinceps in cod. htec leguntur: Horum temporibus istud insigne miraculum cuntigit in Hamborchf Deo mirabijiter disponente quod ipsa ducis conjunx Heriua, beiiUe Mari:e virginis blasphematrix, catholica; fidei con- 15 temptrix et inipugnatrix, a viro suo conciperet, et errante natura pariterque negante per duos annos ... Et referuntur cap. iii-xwi^ cum prima phrasi cap. xviii (Post-reportare). Inde ita pergit cod. :

Igitur cuiu de llamborg pluribus curribus martyrum corporibus oneratis processissent et iiucusquc Deo disponente pervenissent, erat prope locum in quo 20 nunc monasteriuui cum ceteris iedificiis honorabiliter est constructum, quo^dam solitaria sed famosa Curia, cujus tunc inhabitator Ebbeke vocabatur, in tempora- libus compctenter abundans ; ad quam scilicet curiam vectores curruum pro meridiana refectione properabant et quiete. Diversis tamen in locis ipsos currus, equis ad pa}>ulum ductis. relinquentes, ulterius facta comestione procedere propo- 25 nebant. Et factum cst dum paululum a dicta curia proccssissent ad locum sanctis martyribus adeuque saluti totius liujus territorii pra^paratum vel praeordinatum, contigit ut ({uos spirituaiis amicitia^ nexus in vita confucderaverat iliiliato fcedere et in morte niutuo asservato per provincias non dispergerentur nec ab invicem separarentur, et ut liomines in hac terra sanctos martyres amoris quadani pra?ro- 30 gativa magis diligerent et ab eisdem in futuro spiritualia se bencficia recepisse vel recepturos gauderent. Unde factum est secundum divinorum secretorum judicia miranda, ({uod continuo guttae sanguinis miraculose de terra propccurrus contra rotas corum salientes inotus impetum detinentes impedierunt ita ut, si plures equi fuissent ad unum currum trahendum, juncti non potuissent ipsum de suo loco 35 cum sanctorum reliquiis movisse quovis modo; sed mirabiliter in terram quasi concavatain currus descenderunt. Sic mirabiliter sanctorum corpora sepulta debita veneratione, sicut expedit, reservantur. Ad laudem, gloriam et honorein Domini nostri Jesu Christi, qui martyrum rex est et corona. Sit igitur ipsi cum Deo Patre ^ «eCsancto Spiritu laus, honor et gloria, qui trinus et unus est, mirabilis in sanctis 40 : . : • ^^\s et in »vum benedictus. Amen.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N<> :503-l8. 123

Lnperatori „. (ibid,, p, 192, lin. 11) et licet avibus essent exposita, providente

tamen Deo, cujus respectus est in electos illius, a die passionis eorum, videlicet a

kalendis Augusti, usque ad Natalcm Domini in imbre et a;stu intacta perdurave-

runt Erant ibi tres pinna} in quibus affixa non crant : quod dolentes pagani mise-

5 runt quosdam qui deferrent tria capita, ut magis gauderent dum loca omnia occi-

sonim capitibus plena essent. In vigilia NaUiIis Domini venicntes allatis capitibus,

dum ea in derisum capitibus aliis adjungerent, ea quae a die beati Petri illic erant,

qoasi congaudentes eos secum probris exponi quos in passione socios habuerant,

laudem quse vulgo Uerwin * dicitur decantabant.

<0 Nocte igitur sacratissima Dominicce Nativitalis media, splendor supemte

lucis ipsum locum irradiavit, et audita sunt capita hymnum angelicum, Gloria in

exceUis DeOf canentia et delicias clectissiniH> noctis dulci modulamine concrepan-

tia : miranda quidem novitate, sed non incredibili, quippe Deus faciens signa et

immutans mirabilia, hoc miraculo prodigioso martyrum suorum merita clarificare

t5 dignatusest, cui est virtus omnia posse.

Igitur vigiles qui custodias observabant, hoc signo miraculoso consternati,

difTugerunt. his qui in urbibus eranl hoc renuntiantes. Unde rex civitalis pro-

cejsitcum suis. Qui et ipsi, videntcs lucem coruscantem et audientes supernum

conceotum, licet probarentur inimici nominis christiani, divime tamen virtutis

tO tesles sunt effecti. Rex autem quos inc^irceraverat educens, requirebat ab eis quid-

nam esset quod videret et audiret. At illi dicebant noctem illam esse qua Filius

Dei nascitur ex virgine Maria pro redemptione generis huinani secundum carnem,

elob honorem illius memorabilis facti cwlum et terram gratulari. Siquidem ini-

miois veritatis eorum non recipiens testimonium, denuo fecit eos retrudi in

*5 ctrterem. Et dum clamarent ad Dominum, abyssus misericordiiu respexit abyssum

miseriae, illos videlicet, pro se in ergjistulo constitutos ; et in ultionem amicorum

worum qui erant in vinculis, pcrcussit inimicos suos in posteriora, secundum pla-

CUi Philistinorum. Porro rex, calamitate sua suorumque compulsus, poenitudine

'^titur, et quod obtinere non poterant miracula coelitus ostensa, obtinuit mauus

^•Deomissa. Nam vinculatos educcns, redditis capitibus, quursum vellent abire

jnbebat.

^l illi, cum gaudio revertentes, coelestem thesaurum secum asportantes, diTerterunt ad locum ubi sciebant corpora sanctorum tumulata ; et ita. pia fidelium devotione*honoranda,sanctorum martyrum pignora dcportata,reIiciuissanctorum ^ corporibus in Ehhekestorp consepelierunt, in loco quidcm humili et meritiseorum niinnsdigno, ubi requiescuntquadripartitedivi.sa. Verumtamen locus requietionis °**rtyrum per multa temporum curricula onmibus mansit ignotus, donec operante ^ferelantibus sesesanctis miraculose ostensus est. ^ die namque celebrationis sanctorum qua?dam matronie pergentes, cum *• pervenissent ad locum reliquiarum, difficultalem vise inciderunt, ita ut curru '^^^to et fragore facto stare compellerentur, tamquam ofTendentes in lapidem. Qoft mirantes quidnam obsisteret, diligcnti cura perquirebant hujusmodi difficul- **tem; etrcspcxerunt, Domino revelante, cespite everso, cruorem recentem ab

* pro hennis '

qua^i

carUicun

j)aci8 P

• cod. devotio.

12i

CATAJL 'Xf£>D. HA<H05xUPH1C

r*. ^. ^ti^^fi^iff^iJtf'. txxyjr^ ziiriTTrz.

li -r^AJIiLrJL t^TMt

rififM^nUM,

eod.

u^r^tret.. Aj^ Huad/jr^^ \0iS^yrTH EWil3lh.v =-'/Jt

,«^

iiioai SBO-

« Ml*tf^i«

freqsen- 5

*«M

KnJ fiom'».i y'j\ust m^ziLorjk r:.«rlTr:ins ii. ^U5*.r^ parle: q^at exorto tomtnio faUtik^ er/f^OfbpU <H»t. QuaE: iEfepios rea^Jificata eonscation-e con«ankItar; et qnia |< l/KTUx tli^ a fi^^liba« «rpe tUs.^ e^t iUartriirl cnErlestJ lnmise.liqjfi:) p«atiiit Domi- uutu ffiaj^jatjA ^ in t^rm retle nia^Ilicari. qus ipse in ccelis extoleraL Sioqne «rjli arjath«friatA ^ inhibitanj ut donias illci nollatenas reae-ilfioaretur : et ila tertins Uf^u*t ifiv^tiu **rt.

Kmt. tufj': t^mifttrvi qai'iani bonse memori^ vir. Methericos nomine. qnl 1! prirno wt^Xia Cinticinio expelebat sollicitus et tieTotu? ecelesUm. Cumque aJ prae- dict/ifum fri;irtynim memoriafii accederet. autlivit ang«Iorum choros concinenles*. Ii'i/: t(rjaviUt#; vfvum '^aptus. stabat attoaitu^. ammirans quid audiret, cum cnn- ct/M H/ipor deliriere!. A«;>ici«;ris<|ue eminus vidit immensitate luminis totam irra- diari c;i|i/;llarfi. Accedensque propius, rer^ratis januis introiiL accensa plurima M luminaria vidit« pH:illentium cliororf audiviL nullumque penitusaspexiLXam Deos qui in KecuncU contineL Metherico * luminir-: mirandi prsebuit spectaculum : et iU locuM iderri in reverentia habitus esL

Kt ni quis quocumque gravatus mor^Ki oratum illic accesserit, reportat palrociuia. Hm;c au<livimus a quibuidam fide dignis, qui mulU noverunt ex anti- t5 quiUli; priorum tciiifHirum ; qufle eliam digna judicavimus memori svo commen- danda, a<l laudemSalvatoris etad prsconia martyrum ChristL

1'aHHi sunt auterri sancti martyres in civiUte Hamborgensi, die kalendarum AiJt(u*<tariim, prnoHidentc sancbe apostolicne sedi Benedicto summo pontifice» Uijgiinnln piissiiiio Lotwico, screnissimi Karoli regis fllio. (Inde sequuntur qum M fdita Hnnt tn Ari. SS., ad d. 2 Feb., tom. /, pp, 315, 316, num. 2i'35.)

XCIV. Codex signatus n° 7666-71.

Fulionim \M (1), formm medie (O'",^!^ X 0,25), columnis binis, lineis stylo forrco ductls, diversis manibus seculi X exaratus. Tituli litteris, ut aiunt, majusculis roncopti et minio signati sunt, itemque littene majores initiales, nullis Umen oma-

( 1 ) Nuinoris rocentiori manu signata sunt folia 142 ; sed singula folia prcetermissa po^LfoIl.(i7. 70,KM31, 141.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N^ 7666-71. 125

mentis decomtae. pnBterquam foL 1' et prsesertim fol. l^, ubi littera exordialis S elegante forma et descriptione insignis conspicitur.

In margine superiori fol. 1' inscripta erat nota manu seculi XIV : liber mon. : sed nomen monasterii, particula folii ex industria dilacerata, jam legi nequit Eodem lo€0 adscripta est hsec altera nota manu seculi XVII : Coll, Sac, Jesu Molsh, ; et in margine inferiori ejusdem folii : Uunc lihrum a collegio Mdshemiensi redemimus permutattone aliorum^ procuranie P. Petri (sic) Richart ibidem S, TheoL Profes- 9ore. Pneterea folio insiticio in capite codicis htec legimtur : Ific liber an. 1678 eommodatus R, P, Chiffletio in Collegio Claromontano Parisiis paranti novam editianem D. Gregorii Turonensis : restitui dehet Musxo Sanctorum in domo Pro- fessa S, J. Antverpim. Daniel Papebrochius.Ei paulo inferius : Liber intra notatus P. ms. 12; quse nota P ns 12 pro more et interiori tegumento aff&xa est in capite codicis.

1® Vitae patrum auctore Gregorio Turonensi (fol. T- 59^.

Editns apud Migne, P. L., tom. LXXI, p. 1010-1096, etnovissime ope hujus codi- ds a Bnin. Krusch inter opera Gregorii {Mon. Germ. Hist.f Scr. rerum Meroving., tom.I,p. 661-744).

2® Liber in gloria confessorum (fol. SO^-OG^).

Liberauctore eodem Gregorio, editus ap.Migne, lom.cit., p. 827-911 et aKrusch, tom. cit, p. 744-820. — Sequitur in codice (fol. 96^-97'') clausula de Pippino edita apnd Mabillon, De re diplomaticaf et ex ipso nostro codice a Krusch, tom. cit., p.466.

3® Vita sancti ac beatissimi Hilarii episcopi et confes- soris, composita a sancto Fortunato presbytero (fol. 98^-106^).

EdiU in Act. SS., ad d. 13 Jan., tom. I, p. 790-795.

4** Epistola beati Darii quam misit Abrae, filiae suae (fol. 107^-1090.

EdiU apud Migne, P. L., tom. X, p. 549-552.

5® Vita beati Meginradi heremitaB et martyris (fol. 109'-1130.

Edita in Aet. SS., ad d. 21 Jan., tom. II, p. 382-3^.

6<> De virtutibus ac signis venerabilis Ermenlandi, abbatis atque conditoris monasterii quod nuncupa- tur Antrum, provinciae Namneticae, Ligeris amne undique vallatum (fol. 114^-13r).

£diU ex hoc cod. ibid., ad d. 25 Martii, tom. lU, p. 576-586.

t

136 CATAL. CODD. nAGIOGRAPHIC.

7» Vita sancti Cassiani (fol. 132'-1380.

Edita ope huj. cod. in Anal. BolL, tom. IV, p. 159-166.

8<> De miraculis sancti Cassiani (fol. 138"- 142^).

Edilum iu Act. SS.^ ad d. 5 Augusti, tom. I, p. 66-68. — Sed in cod. desiderantur finis num. 1 (aecundum quod venerahiUa-sentiutU) et numm. 16, 17.

XCV. Codex signatus n"» 7672-74.

Foliorum omnino 172 (praeter lacinias quatuor) (1), formaj mediocris (0",33 X 0,235), columnis binis,lineis graphide dtictis, exaratus seculo XIV. Ruhricnp nulla', sed tiluli atramento scripti ct lineola rubi-a subducta notati sunt. Littene majores initiales sinjjularum Vitaruni et etiam in Vila S«* Brijjida» singulorum capitum (sicut et quorumdam capiluin Vit.T S. Flannani) altemje rubroj et cseru- lea», altero colore ornamentis sobrie adjeclis.

Tegumento interiori in capitecodicisaffixa est nota qua codicis in antiquo museo Bollandiano locus designabatur, videlicct P bis 1 1 , ([ua* ot repetita est in foliis char- iaceis item in capite codicis insiticiis. Horum ulliino inscriptus est manu Heriberti Rosweydi index Vilarum qua> in codice continentur, praMnissis his verbis : Codicem hunc Rector CoUegii Sulmanticr.nsis Ilibernici Societntis Jesu dono dedit noitro Patri ^Egidio de Smidt qui eundem donarit P. Ueriherto Bosweydo. Denique in alio folio charlaceo insilicio ad calcem codicis delineata calamo conspicitur Patri- cianae Hiberniie dcsignatio geographica, cujus rationeiu explicat epistola, nullo nomine subscripta, qua^ terguni occupatfolii indicisdequomodo diximus.

Pncter unius S. Catharinae Alcxandrin.ne virginis et martyris, nullas aiias Vitas continet codex nisi sanctorum confessorum Hibernorum. Illum passim adhibue- runt in edendis hujusmodi Vitis majores nostri ac ccleberrimus ille Joannes Colgan in compilatione hagiographica quam Acta Sanctorum Hibernim inscripsit, ct Codicem Sahnanticensem nuncupare consuevcrunt. Quod nomen servavimus ubi anno proxime elapso eumdem codicem integruni accuratissime vuIgavimus,auclore et sumptus praE>bente egregio et nobilissimo viro Joanne Patricio, Marchione de Rute (2). Ad hanc editioncm remittimus eos qui cupidi sint legondi textus Vita-

(1) Nimirum qui recentius folia numeris signavit, initio codicis veterem notatio- nem secutus. primo folio inscripsit numerum 48: priora enim folia 47 jandudum, antequam scilicet ad nianus Rosweydi venerit codex, excisa sunt; inde vero, nul- lam nitionem habens aliorum foliorum quae in corpore codicis excisa sunt aut a compactore loco suo moUi, et laciniam negligens quae sequitur fol. 188, reliquas autem tres ad flnem codicis tamquatn integra folia notans, pcrvenit ad numerum 222. quo signatum est ultimum folium. — (2) Typis Descl^e, De Brouwer et socio- rum, Brugis Flandrorum, 1886, in 4^.

BIBL. REG. BRUXELL. — CODD. N>« 767f-74, 7797-7806. 127

nun,qnanini jam elenchus subjicitur: Vita S<« Brigidsp, acephala; Vita S. Fursei; ViUS. Bnmdani; Vita S. Kerani; De tribus ordinibus Sanctorum Hihemise ; Vita S» Dnrerc» seu Monynnae; Vita S. Finniani de Cluain Eraird; Vita S. Tigernaci, fme niutila ; Fragmentum Vitie S. Columbas Hiensis abbatis, acephalum; Vita S Fintam' de Duleng; Vita S. Albei ; Vita S. Lugidi de CIuain-Ferta ; Vita S. Fintani de aoain Edhnich; ViU S. Finani ; Vita S Rodani Lothri ; ViU S. Aidi, fllii Bricc ; Tita S. Cannechi ; Vita S. Fintani qui dicitur Munnu; Vita S. Colmani Elo; Vita S. Columhae de Tyre da Glass ; Vita S. Edani episcopi et confessoris, qui Moedoc dicitur; Vita S. Munnu (ejusdem de quo supra) : Vita S. Albani confessoris ; Vita S.Cronani abbatis; Vita beati Malachifle, Ardmachani archiepiscopi; De miraculis bcali Laurentii, Dubliniensis archiepiscopi ; Vita sancti Flannani, episcopi Lue- nensisel confes.soris ; [Pas?io S«* Catharinx virginis et martyris ;] Vita S. Senani [episcopi et abKalis Inis-Cathensis] ; Vita S. Brandani (de quo supra) ; Vita S. Con* galli abbntiSf mutila; Vita S. Carthaci episcopi qui Muchudu dicilur ; Vita S. Molassi Lelhglini. mulila; [Vita S. Maccarthini episcopi CIochorensis| acephala; Vita S. Kerani de Saigyr [episcopi] : Vita [sancti] Moling confessoris et episcopi [Fer- nensis]; Vita sancti Colmani, Drumorensis episcopi ; Vita [sancli] Caynigini abba- tis; Vita sancti Columbee, abbatis [HiensisJ, mutila; Vita S. B[a]ithini abbatis; Vita sinctiMoIua Droma snecta [abbatis] ; Vita S. Dega Maccayrill [episcopi et confes- wris]; Vita S. Moctei, Lubgunensis (Lugmadcnsis) episcopi; [Vita S. Eogaini epi- «opi] iVrdasrala ; Vita S. Macnissi episcopi [Connerensis] ; [Fragmentum quod- dam mutilum Vitas sancti Cuonnae seu Cuannathei : itemquc fragmentum VitT ancli Mochullei.]

XCVI. Codex, signatus n° 7797-7806.

^>dex formje mediae (0".310 X 0,23), foliorum 21S. liinis coIunmi.s, linei.s F^pliiJe plumbea ductis, nitide sec. XIII jam adulto exaratus.

Jljil^etlraclatuum. quos continet, ac capitulorum tilulos rubro colorc dcscriptos. tilter» capitiles qua» fere omni ornatu carent. ejusdem coloris sunl, exceptis tnbns viridi colore exaratis, quibus incipiunt relatio miraculorum beatjc Maiiae ^«rpinis (fol. 2v) ac tractatus Hugonis Farsiti (fol. 66^ et 060- In his liltera A gran- "Wr (folio 66*) eaque non ineleganter ornata, tola ex sinuaminibus enascens, "^gnior apparet. Multum quoque a ceteris discrepant litterju capitales foliorum H9* ac laOr.

In folio papyraceo adha?rente parti interiori tegumenti lignei, manus recentior ***^uiani contentorum descripsit, pnemisso sequenti titulo : Indvx eorum qux *oc US dittt MarIjE in Totiyerloo continentur. In margine inferiori ultimi folii I«guntur sequentia : Liher saneta MarisB de Tongerloo, Si quis eum absiulit^ ^itothma $it. Amen.

128 CATAL. CODD. HAGIOGRAFHIC.

l^ Liber miraculorum Dei Geiiitricis Mariae(foL 1^-530.

Optime conTenlt cum opascnlo de miracnlis R Ihrbe qnod composuit Potho, moiiicbuv Prunreningensis. edidit antem BemaFdns Peziiis (Yienns 1731). In cod. tamen ordo sobinde immutatos est ac nonnulla miracula snperaddita.

Hoc opusculum praErcedunt in cod. : 1* (foL 1') rersus octo de simonia; 2* nar- ratio prodigii quo anno Domini 1163 apud Mogxmtiam per ignis judicium delecti ac damnati fuerunt baeretici dicti Pontiani a ma^stro sno Pontio, rulgo autem nuncupati ^PifUrs ;, 3* narratio cujusdam miraculiqu» narratio in Iractatn Hugo- nis de quo supra, reponenda est. num. 10. Tandem 4* (fol. l^) versus quadraginta novem in honorem beata? Mariae Tirginis, qui incipiunt :

Missus ad egregiam Gabriel tulit ista Mariam. Innuba semper aTe, Flos pulcer, olensque suave.

d^ Libellus editus a domno Hugone Farsito de quibus- dam miraculis sanctdB Dei Greuitricis Mariae (foL 53'- Cyfy).

fCditus apud Mi^ie, P. L., tom. CLXXIX, p. 1777 sqq. — In cod. om. cap. xxxl

Inde (fol. G6^-l(J6r) habetur congeries quaedam rerum mirabiiium quas scriptor undequaque collegit.

3^ Liber miraculorum domni Petri, Cluniacensis abba- tis (fol. 106'-12r).

Hinc inde nonnullis in cod. omm., liber primus opusculi editi apud Bfigne, P. L^ tom. CLXXVI, p. 851 sqq.

4^ Vita sancti Frontonii abbatis (fol. 121^-1220.

Edita apud Rosweydum, Vilg Patrum, p. 238-241.

5*^ Narratio Leuntii, episcopi in Capoleos (Neapoleos) civitate, de patris nostri vita Johannis archiepiscopi (fol. 122^-1400.

Vita S. Joannis Eieemosynarii, edita apud Rosweydum, Vitm Pairum, p. 178-90&.

6« Vita EufrosinsB virginis (foL 140^-142').

Kdita ibidem, p. 3(>3-368. — Sed exciso folio desiderantur tum altera pars oap. XI, tum capp. xii et xv, ac cap. xvi, excepto fine.

7^ Vita de captivo monacho seu Malcho (fol. 142'- 143^.

Vita auctorc sancto Ilieronyrao, cdita apud Rosweydum, loc. cit., p. 93-96.

8« De sancta Pclagia (fol. 143'.1460.

Editum in Act, SS., ad d. 8 Oct, tom. IV, p. 261. — In cod. multae occuminK

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N® 7808. 129

Tariantes lectiones, quse ut plurimum conveniunt cum lectionibus codicis qui ibid. signator O Ms 19.

9® Descriptio qualiter vultus Domini de Hierosolymis ad Lucanam civitatem sit delatus (fol. 147''-149'').

Epistola Leobini (Lobini, Liebwini) diaconi, edita in Memorie. e doeumenti per servire alV istoria del ducato di Lucay tom. V, part. i, p. 53, not 1 (Ragionamento sul Volto santo, delV accademico abb, Domenico Barsocchini), — De hac crucifixi imagine quse a Nicodemo, Christo discipulo, sculpta dicitur, cfr. Garucci, Storia delV arte eristiana, tom. VI, p. 40.

lO^ Relatio miraculorum Domini nostri Jesu Chi-isti, qusB per imaginem ipsius facta sunt in Berito civi- tate, v^o idus Novembris (fol. 149^-153^.

Editii apud Migne, P. G., tom. XXVni, p. 811, inter spuria S. Athanasii opera.

ll^ Item sermo ejusdem [S. Athanasii] de indignatione et invidia Judaeorum adversus Ymaginem Domini (fol. 153^-1540.

Narratio de quadam imagine Christi cruciiixi qua;, a Juda^o cultro confossu, san- Ifuinem emisit, ac, in puleum dejecta, aquam in sanguinem commutavit. Puteus istecui operculum ex auro et argento aptatus fuit, intra e(!clesiam SancUe Sophiae contineri ferlur.

12° Liber de Gestis Barlaam et Josaphat, servorum Dei (fol. 155^-210^.

^terpretatio latina Actorum non niultuui diversa ab ea qute edila est apud %e, P. G., tom. XCVI, p. 859 sqq.

13« De purgatorio sancti Patricii (fol. 21^-2170.

^arratio auctore Henrico Saltereyensi, edita apud Colgan, Trias Tliaumaturgay teni. II, p. 273^ — in cod. non paucae occurrunt lect. variantes.

Anneclitor (fol. 217^-218^), nullo prfefixo titulo. narratio de quadam miraculosa jJanct» Mariae Virginis effigie quae prope Damascum magno honore hahehatur et n^ncupabatur S, Maria de Sardanay,

XCVIL Codex signatus n° 7808.

L^^le codex formae medi» (0",32 X 0,21) constahal primum foliis 313; quihus *8suta sunl folia 5, alia manu descripta. Inde a folio 4, uhi incipit prima Vita, "J^gula pagingg numeris notatae fuerunl seculo XVII.

^^aratus est codex seculo XIV ad finem vergente. hinis columnis, lineis

CATiL. BRUX. T. II. 9

130 GATAL. GODD. HAGIOGRiinffC.

phimbea graphide dactis, ad usum chori, a ifllodani scrifoa minoris litteratune ; qaod indicantquaepassim occurruntemendationum sig^a. Tituli Vitanim et Homi- liarum rubricati sunt. Litterae capHales variis coloribus depictae, mbro, Tiridi ac caemleo, longis insuper appendieiis protenduntur; quae appendicia variam folio- rum et animalium, maxime piscium, speciem exhibent et ssppe totam paginam transcurrunt, ejusque artis specimen prsebent quse lunc temporis in scriptoriLs Belgii florebat

Folio lv-2<' descriptus est index contentorum ; item eodem fol. 2^ sequens legitur nota : RR, PP. Soeietatis Jesu, Actorum Sanetorum editoribus Antverpim, Henricus Dionysius MuUe^ eeclesix metropolitanm Cameracensis decanus^ huncce codicem D. D. — MUTTE. Ac paulo inferius : Liber ecclesist S. Waldetrudia, oppidi Monten- eis. Qu» ultima iterum leguntur in parte superiori folii 3*". In charta quse adhseret parti interiori tegumenti, initio codicis, manus recentior indicem contentorum descripsit, hoc praeflxo signo musei Bollandiani : |^ MS ^.

1*' Vita beati Anthonii abbatis (p. 1-4).

Fragmentum Vitae auctore S. Athanasio, edita in Ad.SS., ad d. 17 Jan., tom. H, p. 121 sqq.

2<> Passio S. Andreae apostoli, quse recitatur pridie kalendas Decembris (p. 5-15).

Edita apud Surium ad d. 90 Novembris.

3<* De miraculis ejus (p. 15-61).

Eadem relatio atque ea de qua actum est in Anal. Boll., tom. III, p. 22, i**.

4^ Vita sancti Eligii episcopi et lionfessoris (p. 63-79).

Fragmentura ViUe editae apud Migne, tom. LXXXVII, p. 479 sqq.

b^ Vita beataB BarbarsB virginis (p. 79-88).

Edita apud Zaccaria. Vid. supra, p. 18, 44<*.

6<* Vita beati Nicholai, episcopi et confessoris (p. 88 119).

Pars prior Vita; editte apud Mombritium, tom. II,scrlicet usque ad p. 13, col. omnia eecula se^ulorum amen (lin. 4 a fine) ; sed deest in cod. prologus.

7** Passio sanctae Eulaliae virginis(p. 119-124).

Edila supra, tom. I. p. *261-263.

8° Vita S. Autberti, episcopi et confessoris (p. If 147).

Fragiiientum Vitae auctore Fulberto, editae in Act. SS. Belgii, tom. III, p. scilicct §§ 1 et 2 ; sed omisso in cod. prologo.

9^ Passio sanctae Luciae virginis (p. 147-154).

Edita apud Surium ad d. 13 Decembris.

BIBL. RE6. BRUXELL. — GOD. N^ 7808. 131

10*> Passio beatissimi Nichasii, Remorum archiepiscopi, [et] sanctissima^ sororis ejus Eutropiae (p. 154-166).

Maximam convenientiam habet cum Passione de qua sapra, p. 18, 42*.

11« Passio S. ThomaB apostoli (p. 166-192).

Edita apnd Mombritiiim, tom. IL

12** [De miraculis] S. Stephani protomartyris (p. 220- 227).

Narratio desumpta ex Libro S. Au^tini de Civitate Dei. Vid. Migne, P. L., tom. XLI, p. 766-771, num. 10-21.

13** Relatio Ysidori episcopi de miraculis sancti Johaii- nis apostoli et evangelistse (p. 227-229).

Desumpta ex libro De ortu et obitu Patrumf scilicet cap. lxxii (vid. Migne, P. L., tom. LXXXIII, pp. 151, 152).

14^ Item de eodem, sumpta ex Hystoria ecclesiastica (p. 229-232).

Vide supra, tom. I, p. 516, 2».

15® [Epistola] Militonis, Laodiceni episcopi, super assumptionem Johannis apostoli (p. 232-250 ac p. 261-263).

Edita apud Florentinium, Vetustius Occidentalis e^iclesi» Martyrologium,

p. lao-ia?.

160 Vita et actus S. Silvestri (p. 309-338).

Liber primus Vitae edits apud Mombritium, tom. II. — Cod. habet addimenta de quibus supra, tom. I, p. 5, 7*.

1 7® De sancto Remigio in octava Epyphaniae (p. 338- 356).

Fragmentum Vitse auctore Hincmaro, editae in Act. SS., ad d. 1 Oct., tom. I, p. 131 sqq.; scilicet indea num. 106 usque ad finem, subinde tamen nonnullis in codice omissis.

18« Vita S. Felicis presbyteri (p. 356-358).

Acta ex Adone desumpta, et edita in Aet, SS,, ad d. 14 Jan., tom. I, pp. 938, 939, nnm. 11.

19« [Passio S.] Maixelli papae (p. 358-361).

Fragmentnm Passionis editae in Act. SS,, ad d. IG Jan., tom. II, p. 5 sqq.; scilicet num. 1-6.

20^ Passio S. Sebastiani martyris (p. 361-375).

Fragmentum Passionis editae ibid., ad diem 20, p. 265 sqq.; scilicet nuni. 1-9 et 73-90.

132 CATAL, CODD. HAGIOGRAPHIC.

21*^ Passio S^« Agnelis virginis et martyris (p. 375- 388).

Passio auctore S. Ambrosio, edita ibid., ad diem 21, p. 351 sqq.

22^ De sanclo Vincentio martyre (p. 388-400).

Stylo aliquantulum diversa ab ea qusB edita est in Act. SS,, ad d. ^ Jan., tom. H, p. ,'{94 sqq.

23° In Christi nomine incipit vita beatae Aldegundis vii-ginis (p. 417-445).

Edita ibid., ad d. 30 Jan., p. 1035-1040. — In cod. num. 1 om., ac subinde quae- dam add., ut infra legendum dtabitur in Append.

24° [De sancto Verone confessore in partibus Hanno- niae] (p. 445-469).

Historia inventionis, miraculorum et translationis auctore Olberto, abbate Gem- blacensi, edita ex hoc cod. in Act. SS., ad d. 30Martii, tom. III, p. 845 sqq.

25° De beata Waldetrude (p. 479-489).

Fnigmentum Vit» editae in Act. SS.y ad d. 9 Aprilis, tom. 1, p. 837.

26*^ Passio S^» Agatliae, virginis et martyris (p. 492- 503).

Edita in Act. SS., ad d. 5 Febr., tom. I, p. 615-618.

27° Vita S. Amandi episcopi (p. 503-523).

Vila auctore Baudemundo, edita ibid., ad d. 6 Feb.. p. 848 sqq. — In cod. deest prologus.

28** Vita S. Vedasti episcopi et confessoris (p. 523- 544).

Vita auctore Alcuino, edita ibid., ad d. 6 Feb., p. 794 sqq. — In cod. deest pro- logus.

29° Vita S. Ansberli, pontificis Rotomagensis ecclesiae atque discipuli Wandregisili (p. 544-568).

Fragmentum Vitte auctore Aigrado, editai in Act. SS., ad d. 9 Feb., tom. II, p. 347 ; scilicet num. 2-^ et 3:2-38, cum prima pbrasi num. 39 (... corripiunt itei^).

30° Vita Scolasticae virginis (p. 568-577).

Sub hac rubrica in cod. leguntur cap. xxxiii-xxxviii, lib. ii Dialogorum S. (ire- gorii Magni(Migne, P. L., tom. LXVI, p. 194-204).

31*^ Vita sanctorum Faustini et Jovitae (p. 577-606).

Edila in Act. SS., ad d. 15 Feb., toiii. II, p. 813-817. — At in cod. (p. 587, col. 3 med. - p. 595, col. 2 init.) referuntur ea quaa sancti martyres passi sunt in civitate Mediolanensi. Haec vero leguntur stylo mutato in Passionibus editis tom. cit., pp. 809 et 817.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N^ 7808. 133

32<* Vita beataBJulianaBvirginisetmartyris(p. 606-619).

Edita ibid., ad d. 16 Febr., p. 873 sqq. — Sed in cod. multie occurrunt lectiones rariantes.

Appendix ad cod. 7808.

DE SANcrrA ALDEGUNDE viRG. (Cfr. supra, pag. 132, 23^'.)

Post nHm, 4 in cod. hmc leguntur (p, 421, col. ], Un. 5 a fine - p. 422, coL 2, lin, 7 a fine) :

Tunc matrona supradicta Bertilia misit nuntios suos ad monasterium quod

dicttur Mons Castrilocus, ad filiam suam Waldelrudem, ut sororem suam trans-

5 mitteret ad eam, timens ne eam a seculo exalienare * debuisset et sacratissimum * et moi

velamen super caput ejus ponere voluisset. Quo audito, famula Christi cum bene-

diclione dlmisit virginem sanctam Aldcgundcm, ad visitandum suam matrem,

deprecans eam ut a seculo se faciat alienam et cilius reverteretur ad supradictum

ccBQobium. Cum pervenisset beata Aldegundis in loco nuncupato Curtis Orta, ubi

*0 maler sua uiorabatur, cecidit ad pedes ejus, deprecans cum lacrimis eam ut in

babilaculo quod erat {edificatum juxla ecclesiam sibi daret licentiam habitare,

dicens non esse congruum sc conversare inter consortia virorum ac mulierum

secularium. Tunc indicans genitrici suac de sanctitate sororis suae Waldetrudis et

desanclareligionequam quotidie docebat ancillas Domini de seculo a se conver-

»5 sas. Cum aulem audisset mater talia verba, irata est et voluit eani disciplinare,

<ruisi mala egisset Beata virgo Aldegundis patienter sustinuit omnia quse passa

fflitamatre, sciens scriptum in Evangelio : Patientiam habe in me, et omnia red-

^« '/W.Item in psalmo : Expecta Dominum, viriliter age et confortetiir cor tttum,

^ Mine Dominum.

^ Tunc (ledit ei linteamina optima; jussit ut vestimenta sponsalia praipararet.

▼olens ei ia proximo nobilissimum virum dare in conjugium. Illa vero pergens

*ilo in habilaculum juxta oratorium, fecit cum gaudio de supradictis linteami-

^"Us albas, unde volebat vestire cum dignitate baptizatos pro amore Christi,

^i^ verus sponsus in ejus pectore manebat. Tunc coepit beata virgo tristis esse et

*"%ere corpus suura, timens se exalienare de societate sanctarum virginum, die

noctuque deprecans Dominum cum lacrimis, ut ei Dominus donaret auxilium et

wjutoriura do tam seculari sponso quem sibi mater dari cupiebat. Omnipot-ens

Dominus exaudivit preces famulae suaB circa * nuptias quas mater supra quindceim * voje

"^facere volebat : in multis diebus illum juvenem non vidit, cui fiiiam suani ^^t^PP^^fd

30 dari cupiebat in conjugium.

^^ num. 7 ita cod. (p. 424, col. 2, lin. 3 afine- p. 427, coL 2 med.J :

Tunc coBpit matrona Bertilia aegrotare languore valido; vocavit filiam suam

^.M .

134 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

AJde^ndem. dedit ei aanim et arfeatom. Testimentam pretiosnm, prvdia. Tillad. flerros et ancillas et omnia c{aae habuiL nisi tantnm qiue pro anima sua di?tribait pauperihas. ridui?, orphani?. serris et anciliis in domo Domini serrientibus. Fini- rit cunum suum supradicta matrona in senectute bona in supradicta Tilla Curtb-

* •ir. woTTiL *. Sepulta est autem ibi in ecclesia Dei genitricis Marif juxta yirum suum 5

Walbertum. a Dei sacerdotibus aliisque in ecclesiastice dignitatis ordine ei mili- tantibu-T.

* «'> Cum audisset eundo * sponsus beat»f Aldegundis de obitu Bertiliie. jussit fideles

'"' ' snos praeparare nuptiarum divitias ; voluit sibi eam accipere in conjugium. Cum

audi vit )»eata vir^o talia, timuit valde. Fuit nocte in locum nemorosum qui rocitalur 10 Melbodius, ubi Sambra {^irat, Melbodius rivolus praeforat, quae paterejus et mater diviserunt, contra beatissimam viri^inern Gertrudem, qus erat consobrina beate virtfinis Ald<?{nindis. Erant ibi in proximo duo viri pariter episcopi, I>eatissimus AmanduH atque sanctissimus Odbertus in loco qui dicitur AUus-nions, ubi beatus supnidictus Vincentins cum aliis Deo servientibus regulariter niilitans Christo. 45 Tunc denique beata virgo rem audivit de illorum adventu inloco illo. Xudis pedi- bus veniens in supradicta coenobia, prostemens se ad pedes sancti Amandi atque sancti Odberti, indicans eis desiderium suum et de contrariis et passionibus quae !4ibi pcr insidias diabolicas evencrunL Tunc hcatus Aniandus, qui in tempore illo multis fulgens virtutibus, qui plurimas per circuitum naliones pncdicationis verbo 30 et vit»; meritis ad christianilatis perduxerit titulum. multaque monachorum ca;nobia et collegia puellarumque congregatioaes ad spiritualium provexerat honorcs.cum gaudio familiarlter confortans eam, dixit : 0 dilecta Dei rirgo, Hihii dubiten : DominuH erit teeuntf ip80 dicente, Ameu dico robis quoniam plorabitis ei Hebitin voti, mundus autem gaudebit. Itetn dicit : ** Vigilate itaque omni temport U orantfHf ut digni habeamini fugere omnia qum futura sunt et stare ante Fiiium hominiH. „ Et item : ** Vade, rende omnia qnse habes et da jHiuperibus, ei reni sequere me. . Deinde duxerunt cam sancti episcopi et alii servi Dei in oratoriam sancti VcdaHti, ct consccravcrunt cam et .sanctum velamen imposucrunt super cajmt ejus. 30

*«/>. Tunc bcata virgo in locum desertum quem ipsc* nominaverat Hlelbodium, coepit

ibi arbustis et vcpribus radicibus cxstirpare et servos ct ancillas Dei ibi congre- trare. Post h:cc iedilicavit ibi ecclesiam in honore Dei genitricis Mariae. Seculi hujns $ir. divitias rcpuUins*, facultates pranliorum suorum et omnia ornamenta quse pater

ejuH et mater ei dimiserant, ad loca sanctorum legaliter distribuit et pauperibus erogavit, sciens scriptum in psalmo decimo sexto : Dispernit, dedit pauperibut : Juittitia pJuH manet in Hecnlnm neculi ; cornu ejus exaUabitur in ghria, Item in Kvangelio : Vendite qua possidetis et date eleemosynam. Facite vobia saeculoa qui non peterescunt, thesaurum non defieientem in coelis. Locum vero ubi pater ojus et mater humati fucrant, in melius rcparavit et ibi duodccim sanctimoniales ad ser- vicndum Christo Domino constituit.

In supradicto loco Melbodio, cum consilio vel auxilio regis incliti Dagoberti ntquc bcatissimi Amandi episcopi, semetipsam atquc neptes suas, quie fuerant

BIBL. REO. BRUXELL. — GOD. N"" 7815-86. 1 35

tiliae sororifl siue beat» Waldetrudis (una vocabatur Aldetnidis, altera Madel- berta), tradidit; ubi Deo auxiliante exemplum bonorum operum seipsam cunctis prsebuit in bumilitate, in obedientia, in patientia, in castitate, in jejuniis, in vigiliLs et orationibus continuis, in longanimitate, in mansuetudine, in modestia et beni- 5 gnitate. Postquam igitur beata Aldegundis monialibus vestimentis est induta et a secularibus pompis conversa, apparuit ei quidam solem splendenlis * tenens, vesti- tus vestibus albis et candidis quasi nix ; et ante eum stabant angeli et adorabant eum, dicentes : Oloria iibi, Domine. Et ut ipsa confessa est, et Deum adhibuit testem non se mentiri, in spiritu vidisse gloriam qua perfruuntur sancti in coelesti 40 gloria.

Fost num, 19 add. seq. (p, 438, col. 2) :

Beata virgo sciens per Spiritum sanctum appropinquantem suum diem ultimum,

deprecans Dominum ut crucifigeret per passionem corpus suum et probaret sicut

de beato Job scriptum est Tunc omnipotens Deus, qui })er passionem Fiiii sui

45 redemit genus humanum, exaudivit orationem dilectae suae amabilis. Munus quod

petiitf Citius impetravit Cancri morbum* in dextra Tnamilla sua evenit ; unde cru-

eiata fuit usque ad obitum suum.

^"niii. 27 f pro quam precamur apud, eod, :

0 dilectissimi fratres in Christo, credentes venire vos oportet ad sepulcrum tO ejtts, genua flectentes, cum lacrimis eam deprecantes, ut intercedere dignetur pro nobis apud (ete. ut in editia) ... laus aeternalis ... nunc et in omnia et super omnia !^a seculorum. Amen.

XCVm. Codex signatus n» 7825-26.

Godex est formee mediae (O^^^dSi X 0,222), foliorum 36, qui adeo temporum inju- ^ pasBus est ut conservatoribus Bibl. Keg. involucro chartaceo includendus vm sit

Exaratns est seculo XIV, binis columnis, iineis plumbea graphide ductis. Litterae ^tales capitulorumque distinctiones rubro descriptae sunt Ad initium Vitae S. Oominici (fol. 1') rudis quidam artifex beati Patriarchae cffigiem delineare tenlavit

Ibidem in margine superiori sequentia sua manu inscripsit Daniel Papebrochius: ^«0 adm, R. P. Uldarici NolSf prioris FrancofurdensiSy an. 1688, ex bihliotheca ^^"'^'■^; vhi exstat adhuc aliud exemplar. Alia manus adjecit : Liber infra

1'' Vitasancti patins riostri Dominici (fol. r-32'').

^i^ aoctore Theodorico de Appoldia, edita ex hoc cod. in Act. SS., tom. I Aug.,

136 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

^ Vita venerabilis patris nostri, fratris Jordani, secundi magistri fratrum Ordinis Praedicatorum (fol. 32''-36;').

Vita stylo diversa ab ea quae edita est in AcL SS,, ad d. 13 Febr., tom. II, p. 724 •qq. — Vid. Append.

Appendiz ad cod. 7825-26.

DE B. JORDANO, SECUNDO MAGISTRO GENERALl O. S. DOMINICI.

(Cfr. hac ipsa pag., 2®.)

Incipit vita venerabilis patris nostri, fratris Jordani, secnndi magistri fratrum Ordinis prsedicatorum.

1. Successit infratrum Ordinis PraDdicatorum magistratu et regimine vita^que merito sanctissimae, venerabilis pater, frater Jordanus fundatori primoque ejusdem Ordinis magistro, glorioso jam in ccelis confessori, beato Dominico. Post cujus i^ felicem ad cqdIos transitum celebratum cst tertium generale Capitulum Parisius; in quo priTfatus frater Jordanus superna providente clementia, licet adhuc in hac religi(me duos annos ct dimidium non complesset, in magistrum Ordinis per Spiritum sanctum el^ctus est, anno gratiae mccxxii. Dc cujus conversatione lauda- bili aliqua intcrserere dignissimum judicavi. 10

De bona conversatione cijus ante introitum Ordinis.

2. Fuit vir sanctus istc natione Theutonicus, dc Saxoniu) partibus oriundus. Qui castimoniam mentis et corporis illajsain sernper, utcreditur, custodivit; pieta- temque, quae secundum apostolum ad omnia valet, adeo coluit, ut nullus paupe- rum ab eo petcns eleemosynam aliijuando, munere frustratus, sit dimissus inanis. 45

• cod, Dives quidem * in pecunia non fuit; multum verum dives in misericordia et fide, qmaam. omni pelenti se tribuit; maximeque inopi sibi occurrenti primo etiam, si non peteret, solitus dare fuit. Devotus erat Deo, et ad ejus obsequia alacer et paralus. Qui Parisius Theologiae studio deditus, ad Matutinas omnibus noctibus surgere consuevit. Quadam autem magna festivitate, campan^e signum se reputans audi- 20 visse, surgit eito. Cappa tantum super camisiam indutus, cingulo se praecingens, ad ecclesiam properavit. Gui occurrit aliquis petens eleemosynam sibi dari; et non inveniens quid daret. corrigiam tribuit mendicanli^Tunc veniens, ecclesiam clau sam reperit; nec campana sonuerat, ut putabat. Permansit autem ad fores orans, quousque janune panderentur. Intrans autem. ante crucifixum adoravit. Quem )5 cum devote frequenter aspiceret, vidit ipsum corrigia cinctum quam ante modi- cum pauperi amore dedeiat Crucifixi.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N® 7886-16. 137

De receptione eiJus ad Ordinem.

3. Prsedicante tunc temporis Parisius streoue * fratre Reynaldo, Jordanus diTina praventus gratia concepit et vovit intra semetipsum Ordinem istum assu- mere, arbitrans securam se reperisse semitam, qualem etiam ante cognitionem

5 fratrum in animo suo ssBpe deliberando conceperat. Dum autem prafatus pater, magDus Reynaldus, ad vitam SBternam per mortem jam transiret, visus est cuidam religioso fons limpidissimus in domo Sancti Jacobi subito arefieri, et postillum in eodem loco rivum magnum oriri ; qui, primum per urbis plateas, deinde per totam proTinciam fluendo discurrens, lavabat, potabat, laetificabat omnes, et semper ex-

40 crescens usque ad mare perveniens influebat. Deniquc post mortem dicti beati Reynaldi, Jordanus habitu Ordinis indutus justitiam simul induit. Factaque sunt ejos cunversationis primordia consummationi perfectorum similia, ut vix inter consummatos * fllios hominum quisquam ei similis Valeat inveniri.

Qaomodo interAiit primo Gapitulo generali.

45 4. Nain cuni nonduni tres menses complevisset in Ordinc, niissus cst in Bono- niam ad Gapitulum primum, cui pra?sedit beatus Dominicus, magister et pater nosterprimus. Deinde cum spiritualibus totaliter intenta innotescere coepisset ejus pnidens devolio et dcvola prudentia, in sequenti generali Capitulo injunctuni est « ofBcium prioratus provincia) Lombardiju *. Postmodum translato ad palriani

JO sanclissimo palre Dominico, per electionem canonicam in tertio •jenerali Gapitulo, nl pnedictum est, ad Magistratus Ordinis officium est assuuiptu.s. Qui pietatem «oiilam non dcserens ac in mansuetudine opera sua periiciens, non tantum irre- prehensibilem sed imitabilem se oinnibus et arnabilem exliibebat. Erat enini vijji- J*ns el laborans in omnibus, opusque evangelistai ferventer el devote faciens, et

^ studiose satagens ut a.ssumptum tanti Ordinis minislerium digne el utiliter adim- pIeret.Tractabat igitur recte verbum veritatis, secundum apostolum operarium fflconfusibilem se exhibens, tam excelsus in verbo gloria) ac * priedicationis oflicio paliosus et fervens, ut vix ei quisquam similis sit inventus. Quamdam enim l^ciaiisgratiiB pnerogativam a Domino acceperat, ut non solum in pnedicatione,

* sedetiamin familiari collationc, cum quibuscumque conversaretur, ijrnitis semper ^^daret eloquiis et piis et efficacibus abundaret exemplis, ut sccundum cujuslibet condilionem sin^lis ioqueretur et satisfaceret et quemlibet hortaretur; propter *pod omnes ejus eloquia sitiebant *.

Be gratia speciali attrahendi dericos ad Ordinem ' PrsBdicatorum .

^* Quitamquam negotiator animarum cupidus, frcquentabat loca in quibus ad "^«nsam pecuniam Domini sui daret, ut animas lucrifaciens usuram Domino repor- ^tPervebal valde ut Ordinem cui prajerat arnpliaret, sciens quod ex multitu-

*eod, strennue.

* cod. consnmaios.

♦ m cod.

aliquoties

Lambardia.

«ic.

* cod. sciebant

l

138 GATAL. CODD. HA6I0GRAPHIC.

dine prsedicatorum salas procuratnr aniBiamm et cooversio peccatorum. Proiode solitus erat pater piiis nsa qnadnigesima Parisius, alia Bononis propter clerico- nim arallitadiiieffi deroorari. Dabat enim Dominus virtutem voci swe, et conver- lebantar caterratim ad religlonem scholares, clerici et magistri. Erantque civitates» illae quasi apum alvearia, eo quod ibi recipiendi convolarent, et inde eroissi ad 5 alias provincias evoIarenL Veniens autem ad hiec loca vir sanctus, jussit vestes plurimas pneparari, ilduciam habens in Domino quod sibi nudos mitteret induen- dos. OfTerebantque se tot mullotiens, quod vix vestes poterant inveniri. Recepit in quodam Purificationis Virginis matris fcsto pater sanctus clericos viginti et unum, quorum plures lectores in Theologia postmodum extiterunt. Erat tunc ibi multa- l< rum efTusio lacrimarum, fratribus hinc pne gaudio^ scholaribus ac sociis iUinc flentibus prse dolore. Indutus esl cum istls unus theutonicus, quem suspendeiat I>ropter teneritudinem juventutis. Quem videns vir piissimus, arridens gratise et devotioni ejus, dulciler dixil : Uttus ex robis furatur Ordhiem. Cumque vestes deficercnt (viginti enim paria tantum adei-ant nec propter astantiuni multitudi- II nem locus patebat ut vestes aCrerrentur), unus fratrum cappam, alter tunicam, tertius scapulare exuerunt, ut indueretur qui restabat. Noluit pater pius eum qui ad se venerat, vcrecunde ejicere. Qui proficiens, postea factus est lector et opti- mus prsedicator. Tantique zeli circa recipiendos extitit, ut bibliam suam pro soi- vendis ipsorum debitis su?pius obligaret. iC

Qualiter humllitate sua cujusdam potentum ssBvitiam

mitigavit.

6. Hecepit magister Padowne Thcutonicum nobilem, a^tate floridum, moribas gratiosum ; quem ut proposito sancto averterent, solum cum muliere speciosa psedugogus ipsius ct socii in camera concluserunt. Sed Christus in eo triumphans, 9 camem vicit cuni seculo et religioni cunjunxit. Cujus pater potcns divesque valde, cum multo comitatu Lombardiam furcns adiit, satagens aut fllium recipere aut *eod. magistrum Ordinis interficere. Alium enim fllium non habebat. Occurrit * ergo ^^^"^*' sedens equo, nesoiente viro sancto ; clamoreque rabido qusBsivit ob eo tamquam ab alio ubi esset ille Jordunus. Cui vir Dei niiti animo lastaque facie respondit : Ego 8um. Mox ille ex verbo veritatis viri sancti virtutem sentiens, omni feritate depo- sita, (le equo prosiliens, ad pedes ejus humiUter se prostravit, peccatumque quod contra ipsum habucrat in corde cum lacrimis conGtenSy veniam postulavit, dicens: Jam de filio meo consolatione accejita promitto tibi quod^ antequam ad terram meam redeam, pro Christi nomine transfretabo. Quodet fecit, cum centum fere cquitatu- ris et multo transiens apparatu. Tam placabilis et placens lingua ejus tamque dulcc verbum erat in ore ipsius, ul miligaret inimicoset multiplicaret amicos.

De diligentia circa novitios et miranda gratia prsBdicationiB.

7. Dilatavit enim gloriam gentis suie; nam plus quam mille valentes viros

BIBL. REG. BRUXELL. — APPSND. AD COD. N^ 7WR-J6. 139

Ordini sno creditor «Itraxiflse. Quoruin nnllus sua negligentia periit, quia serva- bat * eos, assistens ipsis. "S^t eniin in attrahendo suasibilis erat et affabilis, sic in conservando et consolando eos quos dedent ei Pftter Deos, soliicitus omnino extitit et fidelis. Potens in terra erat semen verbi, et generatio ejus permmnet in secDhnn

5 benedicta. Quamdiu fuit Parisius praedicator iste, omnes ei sermones et collatio- nes impendebant. Non enim alium, dum prsesens erat, audire clerici dignabantur. Et si quando vix alium admittebant, tamen non discedebant, nisi prius verbum ex ore ejus mellifluo distillareL PraBdicabat publice et generaliter omnibus. Specialiter quoque novitiis coUationes fecit Quibus se etiam alil ingerebant, quia saper mel

40 et favum erant cordibus omnium dulcia verba ejus. Effudit ergo benedictionem saam super semen verbi ejus Spiritus sanctus, et rorem grati8e,ubicumqueseverat in terra ; et cum Isaac patriarcha invenit cenluplum tempore messis Christi. Verum ne exsiccarentur fluenta grati», ea suae origini reddidit, vir humilis et devotus, aecundum apostolum in omnibus gratias agens Deo.

*^ De studio et modo orationis sancti viri.

8. Sciens vir i)eatus quoniam oporlet semper orare et non ab oralioue defi-

cere, ulpote sine qua omnis spiritualis vigor deficit omnisque * profectus interior et *«/<?.

suaYilas recipit incrementum, ejus intentioni et assiduilati se totum per omnia

dedicavit Collata ergo est ei a Domino orationis gratia specialis, quam nec pasto-

tOnlisofficii cura nec negotiorum strepitus, nec viarum laboriosus discursus nec

alicujiis sollicitudinis occupatio poterat impedire. Mos erat ei in oratione cum

omni devotione et reverentia divinie assistere majestati. Flexis namque genibus

H JQDciismanibus, erecto corpore, non procumbens, orationem suam in conspectu

Domini effundebat. Eratque multarum lacrimarum pater istesanctus; ex quarum

j fi frequenti profluvio infirmitatem oculorum gravem creditur incurrisse. Qui licet in

onmi loco et tempore puras ad Dominum manus orando levaret, post Completo-

nomtamen et post Matutinas orationi devotius et attentius incumbebat. Diei

^u>ctisque principium et finem oratione incipiens et concludens, medium vero

canonicarum horarum Yirginisque matris OfQcio cum raissanim celebratione

^ creberrimaDomino devoiissime dedicavit. Confessionibus audiendis et praedicatio-

mbns perfiGiendis sacerdos sanctus benigne et utiliter secundum temporis et

^^tatis exigentiam se proximis exposuit, ne particula diei bonas in vacuum

pneterireL

Qnaliter in via se Itabuit, et de gratia ad beatam * Virginem.

V. Ad meditationes sacras totum cor suum dederat et afifectum intenderat, omneqae tempus et locum sibi ad hoc devotionis et gratio} oHicium vendicabat "^ enim et inusitatam ceteris dulcedinem ipsi in hoc sanctitatis studio divinus S|HnlQ8 infundebat Sentiena ergo spirantem sibi desuper suavitatem, nitebatur

140

CATAL. CODD. HAGI06RAPHIC.

• ita fornan

Ugtndum ;

eod. dei.

* coii. nos.

BtC.

'9IC.

* cod. obsitis.

* cod. prietsisierc.

• co<i. laudal.

ut etiani in itinere constitutus huie spirituali intenderet negotio, cupiens sibi soli Dominoque ?acare. Pneibat proinde frequenter, ab aliis sequestratus. Orationi meditationique adeo suspendebatur intentus, ut aliquotiens in ilinere a sociis deviaret. Nullus tamen ob hoc eum vidit aliquando turbatum aut audivil queru- losum sociosve culpantem ; quin potius dein * eos * consoiantem dicendo : Non 5 turi>emury carissimi; nam quocumque pergimu8, nequaquam a coflesti patria decia- mua. Ambulabat itaque servus Christi orans semper atque meditans, et ad hoc alios exhorlans monitis et exemplis. Nec ab hoc Dei opere aliquando destitit, nisi cum divinum dicebat oflicium vel de re utili cum fratribus tractabat Quod tamen certis horis facere consuevit. Aliquando in laude Dei et Virginis matris accensus 4C intrinsecus, Jesu nostra redemptio hymnum vel antiphonam Salve Regina ambu- lans per viam cantabat alta voce cum lacrimis ; et immolans hostiam vocifera- tionis. delectabatur in Domino, ejusque dulcedine replebatur. Non est facile verbis vel litteris explicare quomodo, se totum ab exterioribus colligens, in interiori cordis quiete morabalur mentisque tranquillitate fruebatur, ut nihii de forinsecis 48 cogitaret. Unde cum quidam aliquid in ejus habitu quod religioni videbatur con- trarium reprehenderet, mansuete respondit : Certe ego numquam attendi istud. Oblatam enim sibi rem pro necessitate portaverat, cujus esset scematis vel pretii animo non discernens. Gloriosam Unigeniti Dei matrem, virginem Mariam, utpote Ordiniscui prajerat protectriccm, peculiari compIectabatur*amore et venerahatur to honore. Quem Virgo dulcissima, vicaria redamans caritate, consolari dignata est manifesta sui apparitione, secretorum rcvelatione et donorum collatione. — Qui dum in dormitorio fratrum oraret devoiius, vidit ipsam, duabus comitantibus puellis, dormitorium transeuntem. cellas fratresque singulas * cum aqua quam portiibal puellarum altera respergentem. Pertransiit autem cellnm unius frutris, is quam non aspersit. Quod videns pater sanctus, dolensad pedes DomimR procidit, dicens : ObsecrOf mi dominOf indica qute sis eervo tuo. Et cur non sicut ceteros asperseris fratrem ilium. Tunc illa : Ego sum mater Dei, et reni visitare fra- tres istos. liium autem non aspersi, quia non est paratus. Dic ergo iiii ut se prmparet. Diiigo quidem amore speciali Ordinem tuum ; et inter aiia qum 3( facitis, hoc grdtum fiabeo quod omniaf qum facitis et dicitis, a iaude mea incipitis et in ea finitis. Impetravi ergo a Fiiio meo quod nuiius possit in Ordine tuo diu culpis obsitus * mortaiibus persistere *, nisi aut deprehendaiur citius vel pceniteat veiociuSf aut certe, ne meutn fcedet Ordinem, sine mora impct- nitens expeiiatur. Quas laudes super his tibi persolvet, o Regina coelorum, nostra 3{ fragilitas, quos tanto miseratiunis favore tua sublimis prosequitur benignitas? Tu, domina, Patres nostros beatos, dulcem videlicet Dominicum, benignumqae Jordanum, vestra allocutione laetificas. Tu pie nos visitas; tu, ut testaris, nos amas; tu laudes nostras approbas; tu intercedendo nos adjuvas; tu a reprobis purificas. Te laudet * et glorificet nobiscum et pro nobis creatune totius univer- 4< sitas.

BIBL, REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N° 7826-?6. 141

De oratione ad beatam Virginem quam servavit.

10. Porro pater devotus ante altare Virginis orans, deprehendit fratreni se

religlosa curiositatc observantem. Quem mox pius magister de modo orandi

inslnixit, specialiterque de laude Virginis Matris, dicens : Primo dicendus est hym-

S ni« " Avef maris stella, „ Deinde quinque psalmi: videlicet " Magnificat^ „ " Ad fe,

Dminef levavi animam meam, „ " Retrihuey „ " In convertendOf „ " Ad te levavi

oculos tneos, „ Ad singulos psalmos dicatur " Gloria Patri „ et " Ave Maria „

eum genuflexione, Litterm enim capitales horum quinque psalmorum henedictum

novm Maria componunt Virginis henedictm. Hanc orationem homo ille benedi-

40 ctQs ad benedicendum nomen Reginse cceli docuit ; a qua et ipse meruit

benedici.

De revelationibiis et devotione qua a beata Virg^ine

visitabatur.

11. Qni cum Pariaius in nocte Circumcisionis Dominicae iectionem nonam

[ 46 secimdum festivitatis exigentiam iegeret, astitit in pulpito vii*go pulcherrima,

I tfuri decoris pallio amicta, diademate aureo coronata; cui duo sancti altrin-

secus assistebant. Quae respiciebat intentissime in legentem. Lectione finita,

librum de manu ejus domina accipiens, ccepit sanctis hinc inde comitata

mature per gradum descendere ante ipsum. Unus autem assistentium vir-

tt giui, qui dignior videbatur, portans baculum, tamquam viam faciens, domi-

m prsecedebat. Frater qui ho^c in visione conspexerat, dum a sancto quo;-

reret quid in iila lectione gratiae percepisset, arridens dulciter nihil voluit

confileri. — In eodem Parisiensi conventu, dum in festo Purificationis ad

Jlatutinas magister cum fratribus convenisset, invitatoriumque inciperent " Ecce

S mit ad templumf „ vidit pater sanctus ad altare Virginem Matrem cum filio

i»n)cedentem, ibique super thronum qui paratus fuerat residentem. Fratres autem,

91U JQxta morem stabant versis vultibus ad altare, propitiis oculis, facie serenis-

sima intuituque dulcissimo respiciens, intendebat. Cumque ad " Gloria Patri „

niclinarent* fratres, Virgo Mater, apprehensa nati manu dextera, ipsos totum,

30que*chorum clementissime benedixit. Haec omnia pater magnus, corde humilis,

secretum suum sibi custodiens, tamquam de aliis recitabat. Sic solet prssidens

omDibus abstractos ab omnibus suae proesentiae consolari dulcedine seque tam- t/,f,^ni'^'^

qoam nfl aliud sit attendentes misericorditer intueri. Sedebat solus mente seque

levaverat super se. Unde videre potuit quod est super oninia el super se : Filium

S cuni Matre manentem semper in Patre.

* cod.

inclinaret. * (ipsos

totumque)

\. ipsos(]

totum.

De quadam nobili pueUa quam a desperatione eripuit.

12. Nobilis quaedam et non mediocriter pulchra puella, a patre suo rclicta, suh custodia patrui sul servabatur. Qui propriae salulis fratemaeque fidelitatis postpo-

142 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

wxm kOMnaL filttin fntris iDirxto et impiulko ajiiore ap^elizt. eiqoe qmm sosce- perat fD tatelam. mentis et corporis intalit eormpldam. Xam semd et it impraifiiata a perfido et ineeslooso patmo, concepCi foetas ipso soadenle bif abortom proenrariL Com Tero pestifero et ffiBdisimo Tiro. patmo soo. in- £uMta molier rcsistere non anderet coneepit tertio ab eodem. Qaae cnm perpe- S t/atom l^nos nolli pandere praesomeret, in barathrom de^rationis mtsefa eormem, eolteHo «emetipsam impetens, horribiliter percnasit. nt Tentrem propriom miserabilfter aperireL Diri itaqoe Tobieris feritate saoeiata et acerbo dolore cm- eiata, a Doroino per infosam sibi ccelitns gratiam Tiaitator. Et eece de peccatis toto eorde eomponeta ad Matrem misericordis est conTersa. eamqoe fosis medollitos H laerimis ioTocaTit. depreeans ot sibi solita pietate succarreret, ne com eorpore anirna interireL Qnid plnra? Respexit eam qas noUum despiciL miserieordic Mater miseroram omnium miseratrix. Mox etenim invocanti astitit corporisqoe restitoit sanitatem ; prapcepitqae ei ut se omnino magistri Jordani, qui io proximo Tentoras erat. submitteret consilio. Venit ergo ad patrem sanctnm devotissime n peceatrix femina, ejusque mandato Cisterciensinm monialinm religionem assum- psit. in fKBnitentia et in Dei Kervitio perseverans.

I>e peceatrice qoam beata Virsro per servnm Del servavit.

18. Alia mulicr propter frequeDtero gravium peccatoruro recidivationem in despcrationem lapsa, ut se interficerct venenosaro araneam deglutiviL Gum ^ autem morti hscc mulicr propinquareL ccepit Matrero misericordi» invitare. Audi- Tit itarjuc vocero dicentem sibi : Frater Jordanus, magister Ordinis rrxdieato- runtf renturu» est modo : ipsum invoca et die ei te missam a me ad eum, et confitere ei, et salva eris. Venit sanctus et confessa est peccatrix, et curo peccatorum Tomito aranearo evomuit et venenuro. — Considera nunc in Matre Dei nonsolum viscera ^ pietatis erga miseros. sed etiam flores honoris et honestatis erga devolos. Vide quomodo in roirabilibus roiserationuro suaruro et desperantes suhlevando susten- tat et in sc spcrantes, sustentationis participes efficiens, honestaL Assumitur eigo '«iV. a Virgine devotus faroulus in niiraculoruro consortio, ut certe * probetur indicio

quiun sit ipsuro honorandi sincera et fervens intentio. Beatus salve, quem Regina 30 c(cli tanto prosecuta est honore. Gui certe virginale consortiuro innocentis vitie et iroroaculatic testimonium perhibet castitatis.

De pietate et misericordla sancti Patris.

14. Suavis ac roilis patcr istc bcatus, afiTabilem se omnibus exhibuit el beni- gnuni. Oroncs cnini Gliristo lucrifaccre cupiens, omnibus onmia factos est, ^^^nTwif^ 3 oniniuni (pianturo dccuit ctoportuit se coaptans. Girea fratres oronino mansaetas fuit ct trnctubilis, Uiro spiritualibns qnam corporalibus ipsoruro infirmitatibas coropatiens, et misericorditer condcscendens. Nec soluro exterioribus necessitati- lius ooruro secundam posse liberaliler subvenit, verum etiam contractis pro

BIBL. REG. BRDXELL. — APPEND. AD COD. N® 7885-«6. 143

humana firag;i]itate culpis tam clementer indulsit, ut plerumque magis ipsa pietatis rirtatc ac mansuetudinis attractione corrigeret quam severitatis rigore : quamvis ethnnc prout exigebat necessitas prudentissime conservareL Tentatis et infirmis piom se et compassibilem exhibebat, praesentialiter visitando, verbis dulcibus

B aDeTiando * et orationibus adjuvando. Mos erat patris sancti, cum ad aliquem * eod, «niret convenlun.. vbitare infirmos. ad mensam suam vocare noviUos et si •«™'»»' essent tentati inquirere, ut consolaretur eos. Frequenter dum transiret per vias, tanicas exuit, tegens nudos pro Christo : pro quo reprehensiones a fratribus et accnsationes in generali Gapitulo meruit sustinere. Qui dum cuidam se pauperem

tO amnlanti tunicam tribuisset, miser ille quod pro eleemosyna tamquam egens iceeperat ad tabemam scurriliter deportavit Quod aliquis fratrum comperiens, dixil magistro : hceef pater^ tunieom quam dedisti ribaldus detulit ad tahernam. CniTir mitissimus respondit : Feci hoc, fili, credens quod plurimum indigeret. yiddxitur enim pauper et infirmus : et erat valde pium succurrere. Ad hoc etiam

^^JMiieo mdiuB tunicam amiaisse quam pietatem.

De Immilitate sancti viri et ftiga vanse gloriffi.

15. Magnus erat, et potens in opere et sermone coram Deo et omni populo. El cntnomen ejus amabile et honorabile in universa terra, venerantes in eo et admi- luites eximiam sanctitatem. Ipse vero quanto major erat, humiliavit se in omni-

tt IniSfetoblatos sibi honores respuens declinavit. Unde cum civitas Bononiensis sibi 3hc Tenienti processionaliter vellet occurrere, secessit a turba humilitatis amator pda concito, et per occultam semitam domum Fratrum ingressus est, declina- ^ oblatae reverentia^ aedificans universos. — Nec solum exhibitos ab aliis ^res refugit, verum etiam in oculis aliorum contemplihilLs apparere voluit.

^ Astans enim judicio coram patribus in Capitulo generali, cum sibi defensionis et «tCQsationis locus ofTerretur ab eisdem, humili corde ot voce respondit : Quis cre- ^f^latroni se exeusanti? Non declinavit cor suum in verba impatientia* ad exeoaandas excusationes in peccatis, malens culpabilis apparere quam arroganter respondere.

^ De patientia in adversis.

16. Patientia, quBBopus perfectum habet, multis modis in hoc viro examinata,

ioventa est coram Deo et hominibus commendabilis et probata. Cum infirmarctur,

fortior erat et patiens, et perficiebatur in infirmitatc virtus ejus, ut aliis darctur

ezemplum patientia» ejns, sicut beati Job. Nam cum ab infantia sua timuerit

\ Oenm. non estcontristatus quod plaga cascitatis evenerit illi ; sed immobiliter cum

Tobia in Dei timore permansit, agens gratias Deo omnibus diebus vitap suoe. Nempe

cnin invalcscente morbo visum unius oculi pater sanctus pcrdidisset, convocatis

fratribus ad capitulnm, dixit: Fraires, gratias agite Deo, quiaperdidiunum inimi-

cmm meum, (Hoc dixit, quia juxta propheticum verbum oculus noster plerumque

144 GATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

aDimas depraedatur.j Attamen rogate Deum ut, »i sibi plaeeat et mihi expediai, alierum oeulum miki servet. O perfectum Tirum qui pro perditione unius luminis devote gratias egit atque reliquum juxta beneplacitum divinum amittere non expavit! r>ata est etiam a Domino potestas angelo Satanae ut viri sancti constan- tiam suis versutiis exerceret. Occurrens ergo sibi in claustro Bononiae quidam 5 dflBmoniacus, alapam per maxillam dedit ei. Ipse vero patientia praeditus, alteram juxta evangelicum dictum prsBbuitmox uiaxillam. Unde confususmiser, continuo discessiL Alia vice per quemdam obsessum hostis multas replicans minas et que- relas, eo quod praedicatione sua plurimas animas acquireret, ait ad illum : Ecce ego faciam teeum pactum qnod numquam filios tuos spirituales tentabo rel corpore 10 rexabo, si mihi promittas quod numquam de cetero prmdicabis. Cui vir sanctus d>xit : Ahnit a me quod foedus ineam cum morte et pactum faciam cum inferno! Intellige qualiter nequitiam hujus maligni spiritus per sapientiam, alterius vero

* rox contumeliam * perpatientiam superavil. Muppleta.

De tentationibus Satanse quas snb specie boni ingessit. ^^

17. Cum autem apertis eum non posset impugnationibus dejicerc, aggressus est eum sub spccic virtiitis dccipere, se in angelum lucis callide transfigurans. Gum enini pater sanctus Parisius cTgrotaret, venit Satanas in forma venerandce personaB, flagitiins ad mngistrum Oidinis intromitti. Gui cum locutus fuisset, petivit sccedere fratrcs utpote aliquid cum magistro secretius locuturus. Tunc dixit tentator ad M eum : Tu caput es OrdiniA sanctissimi et in te respiciunt oeuli universi, Quodsivei

* eod. parcum rel grande relaxationis * exemplum a te exierit, pa^nam mereberis, turba-

1 4* '

reiationis. ffQftfg m^teriam derelinqnens. Es quidem infirmus; potes tamen a cultura et cami- bus abstinere. Rogo igitur et consulo quod,sicut hactenus in aliis religionis exemplar extitisti, sic sis etiam nunc in istis, ne, si in futurum magis vel mque infirmo tali» V dispensatio denegetur, turbaiio inter fratres et scandalum oriatur, Sic colorans verba mille artifex abiit, tamquam psalmos aliquos murmurando. Acquievit homo persuasioni simplici, adeo abstinens ut vix ad sustinendum vires in eo corporis rcmancrent. Rcvclatione tandem divina didicit Satanam hunc fuissc qui saluti hominum eju.<;que pro^dicationibus invidebat. Abscondita cst autem ab hocsancto 30 viro vcrsuta hostis antiqui suggestio, ut discamus quod omni consilio prasminere debet rectrix virtutum omnium et mater, discretio. — Alio quoque tempore cam apud Bisuntium, antequam fratres ibi domum haberent, vir sanctus a^grotaret, occasionem ipsum tentandi ex inflrmitate sumpsit adversarius versipellis. Nam cum die quadam pater sanctus vehementer febribus aestuaret sitique ardentissima 35 laborarct, venit juvenis mappam ad collum habens albam, una manu lagenam,

* cod. altera scyphum* argcnteum gerens, dixitque ei : Ecce, magister,porrigo robis opU" '^ ' mitm potum, de quo bibatis secure ; nihil vohis nocehit. Non ignorans autcm sanctus

a.«!tutias cjus. oommendavitse Domino, signans se signo crucis, statimque malignus disparuit. Episcopus autem illius loci et alii, visa viri Dei sanctitatc, convcntum M ab ipso petierunt et exaudiri meruerunt.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N^ 7825-26. 145

De ftdsls odoribus.

18. NoD cessavit hostis antiquus persequi novse sanctitatis amicum. Denique ipsnm Bononin existentem tam suavibus perfudit odoribus ut manus proprias absconderet, ne nondum sibi consciam videretur prodere sanctitatem. S\ quando

5 g«staret calicem, tanta prodibat de ipso odoris suavitas, ut totus conventus ejus dnlcedinem roiraretur. Verum non est passus Spiritus veritatis servum suum decipi spiritu falsitatis. Unde cum die quadam psalmum ' Judica, Dotnine, noeentes tne , propulsandis tentationibus oraret, illumque versiculum : * Omnia ossa mea iietnt , corde volveret, mira dulcedine perfusns est, ut vere viderentur omnes

10 medallie ossium ejus Dei spiritu irrigari. Tunc orans Dominum, cogniovit per Spi- ritam hoc figmentum esse diabolicum. ut eum per gloriam prtecipilaret inanem. Ex tanc a manibus suis cessavit deceptorius odor ille.

De multifonnibus insidiis.

19. Erat ibi frater dsemoniacus, adeo fortis quod omnes funes rumpebat et (5 TiDciila. Frequenter etiam in fratres sseviens, multas eis molestias inferebat. Qui

ligatQs in lecto, resnpinus jacens, magistro astanti dixit : 0 cace, si te haberem, mfringerem modo totum, Jussit ergo eum solvi, dicens : Modo fac, si quid potea. nie Tero non potuit se movere; et iterum dixil : 0 si haherem nasum tuum inter denttsl Tunc sanctus se inclinans ad os obsessi, applicavit nasum suum. Verum tt hostis omnino ipsum Isdere non potuit ; sed labiis tantum leni tactu contingens Basum sancti, lingebat. Hic dum vice quadam fratres omnes vituperaret, superve- Biratl magistro assurgens, laudavit eum de singulari religionis fervore omnique IKrfectione, ut eum dejiceret gloriam per inanem. Cujus sanctus Dei cognoscens Mtotias, adulationem desfjexit. Fruslra enim jacitur rete anteoculos pennatoruni.

6 Vermn quia placens Deo extitit, necesse fuit ut tentatio probaret iUum, ut, cum patriarcha Abraham in tentatione fidelis inventus, pater excelsus multarum fieret uumamm. Qni enim expertus non est, pauca recognoscit: vir autem iste in multis expertQs multos de tentationum laqueis liberavit.

De consolationilms tentatonim et afflictorum.

30 90. Quidam clericus, Bononiae studens, cum tantum profecisset quod in legibus

poterat commentare *, fratribus sibi religionem persuadentibus ex honestate mera * cod. Doleiis contradicere, habitum Ordinis assumpsit ; moxque poDuitentia ductus est. ^'^^"^'^'^^re. Ximis enim fuerat in statu seculi delicatus. Secularibus pompis et voluptatibus oronino deditus, raro iratus, numquam infirmatus, numquam fuerat confessus.

0 Raro jejnnaverat, orationemque tantum Dominicam sciebat. Unde omnia quae relifionis et rigoris erant taraquam mortifera sentiebat. Hunc nimis tur})atum pftter pius andiens, primo verbis dulcibus consolans alloquitur in spiritu lenitatis : deinde ad altare deductum flexis genibus orare juhet, im}X)nensque super caput

CITAL. BRUX. TOM. H. 10

146 GATAL. CODD. HAG10GRAPHIC.

ejus manus sAcra^. oravit pro ipso ad Dominum. Cumque oraret prolixius, sensit ille quaradam superinfundi dulcedinem cordi suo visumque est ei. ut testatus est« qnod du£e manus cor ejus stringentes tamquam vincula solverentur. Sic oratione sancti tranquillatus animus tentati, fervens et rigoris patiens est efTectus. Quis

* cod. ezplicare ad plenum sufficiat quot * turbatorum moestitias sua consolatione, qnot * 6 quod ter. tentatorum turbulentos motus discretione. quotque * dapmonum insultus sua ora-

^Hie. tione propulsavit. Veniens maneque * ad eum quidam clericus, in confessioDe

cum multa compunctione lacrimabiliter querulando exposuit quod carnis lubri- cum non poterat evitare. Cujus contritionem considerans miseriteque compatiens vir sanctus, confidenter dixit ei : Promitto tfbi, carissime, quod in te hmc turgns 10 lubricitas deinceps non praralebit. Quod cooperante Dei gratia completum est, sicut idem in confessione fratribus indicavit.

De mnltiplicatione pannm.

^ priuH 21. Transiens de gcnte in genteni, de Loinbardia * in Tlieutoniam, magister

Lamhardia. ^q^\i \^ viHam in Alpibus sitara, cum duobus fratribus et uno clerico seculari. 4! Quibus hospes ad quem intraverant. quia plus non habuit, duos tantum panes apposuit. De quibus vir pius pauperibus accurrentibus eleemosynas largiter distri- buil. Quod videntes hospes et socii, dixerunt : Quid facis, pater? Ignoras quod pane^ non A/i/;«mii8 P Conclusitquc hospcs ostium domus; quod sanctus aperiri pnecepit, deditque dc illis duobus panibus xxx eleemosynas tam largas, ut unicni- 4 que sufficere poterat quod accepit. Comcditciue ipse cum sociis, et sufflcienter ad placitum referti sunt: remansitquc tantum, quod ad unam refectionem hospiti cum uxore ct tola familia satis fuit. Qui, viso miraculo, dixit : Vere hic homo «an- etus, noluitiiue a clerico quidquam accipere; sed insuper suam eleemosynam ipeis (]edit. — Quivdam domina fratres rccipiebat libcnter, licet marito admoclum dispU' 3 ceret. Suscepit ergo magislrum cum sociis. Dissimulato autem dolore, vir super- veniens posuit se ad mensam. Sciens autem bonum vinum appositum, vocans ministrum dixit : Affer rito de riiio meliori quod eM in cegete. Vmtibi, miser, qui

* pro dicis maliim bonuni ; hoc enim quod tamquam bonum j}08tulas *, est corruptum, Ivit protuleras i jjj^ . jijY^rens propinavit. Quod cum gustassent inventum esl optimum excellenter. Jt

Furens igitur servum increpat, quod uon impleverit jussionem. Propinatur secundo, et iterum melius invenitur. Tunc miser illudi sibi putans, suiigens in

♦k/V. furia, ivit guslavit et cognovit quod Dei virtute corruplio induerat corruptelam •.

(iOnversi sunt ergo vir ct vinum in melius, meritis sancti viri. Et per mulierem fidelem sanctificalus vir infidelis, ipsam ad potiora hortabatur. — Faber quidam 3| in Theutoniamultis antiis per diem et noctem triginta vicibus ad nares fluxu san- guinis laborabat. («ujus vir Dei fidem et devotionem advertens, ipsum tactu sacre

♦*c/r. manus fusisque ad Deum precibus sanitati restituit instanti *. — Sacerdotem qui

diu languenit et in niedicos suas expenderat facultates, in confessione audiens,

injunxit ei pa^nitentiam salutarem. («ui etiam suis precibus perfectam obtinuit 4#

♦ (f. c.) sanitatem. »iirut idem fratribus rum * larrimi^^ retulit. viri magnificans sanctita- coil. cum fratribu**.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N^ 78i6-26. 147

tem. — Frater qui ex calore foraacis unius oculi visuin amiseral, a saneto viro signaculo cracis taclus, recuperavit integrani sanitatem. — Fratrem Engel- bertum Theutonicum, juvenem, cum febre gravatum magister aspiceret, dixit ei : Si fidem habtfes^ filf, ab htfirniftate tita posttes cftfus Ifberarf. Qui cum

5 se fimiiter credere diceret, imponens ei manus pius pater, dixit : In nomfne Domini recipies sanftatem; et statim ab omni febre curatus est. — Pra^ce- denles * in via socii sancti patris, viderunt quamdam in campo quem tran- • Procedt sibant pnecurrentem mustellam, intrantem caveam suam. Sequebatur autem cum ^\nteFcfl thesanrario de Lausanna, conferens de Jesu. ^ubsistentibus ante caveam dixit

10 magister : Quid hic statis f At illi : Pitlcherrfmaj inquiunt, et candfdfssfma bestfola Mtrum hoe intravft. Tunc inclinans se vir sanctus : Egredere, ait, pulcherrfma Ustiola, ui no8 vfdeamus te. Mox illa egrediens in os foraminis, fixo intuitu respi- debat in sanctum. Ipse vero anterioribus pedibus ejus manum substeraens, aliam mannm per caput illius duxit fre<iuenter et dorsum, leviter blandiendo. Quo facto,

(S cnm voluit dixit : Modo revertere fn locum tuunif et benedfctus Deus crecUor tuus. Statim illa in suam cavernulam se recepit. 0 purissiniie hujus viii manus, nd qua- nun contactum tentationes diabolicae cedunt, morbi et languores abscedunt et indomita» hestia^ se offerant et accedunt.

De puxitate et perfectione virtatam ctjus.

M 22. Inter cetera carismatum dona (fuibus sanctus iste pater plenus fuit. qua>- damin ipso secundum divina^ voluntatis sapientiam evidentius claruerunt. Mens ^pura, ab exterioribus abstracta, spiritunli meditationi deditn, delectabatur in I)omino eique jugiter intentione indissolubili * adlijerebat. Erat ei proinde oratio * cod. frequens, devotaque valde multarum effusio lacrimarum. Zclus etiam vehemens

& salatis ammarum accenderat singulariter sacram pectus hujus, Ordinisque sui dilatandi ad laudem Dei amor rapuerat totam mentcm suam. Instabat crgu totis tiribns, lucra Dominica quierens in omni loco et tempore, publice et privatim. Pereurrebat provincias et civitates. evangelizans et annuntians omnihus re^'num Dei. Erat autem praedicatio ejus gratiosa universis et grata; nec est inventus prae- 30 dieator similis illi in mellea dulcedine et lacten suavitate. Ideoque audiebatur avide, quia diffusum erat per gratiam in labiis ejus verbum gratia». Vere vivus et

efficax fuit sermo Dei in ore ipsius et penetrabilior omni gladio. Occidit enim

verbis oris sui plurimos huic viventes seculo, rursumque peceatis mortuos suo

Tivificavit eloquio. Benignitate carilatis moramque suavium honestate cunctis 3S reddebator amabilis, religiosissima^que vitse sanctitate omnibus extitit venerabilis.

Fmpertiebatur se aliis absque sui detrimento, proficiens ({uorumlibet utilitatibus

rain salutis propri» incremento.

De prndentia responsionnm ctjns.

23. DuIce<lo verboram ejus maturitatis ac «liscretionis sale con<Iiebntur, alque

148 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

in responsis ipsius semper pietas et pnidentia resonabat Unde cuidam qusereoU ab eo quam servaret regulam. respondit : Prmdicatarum regulam servo, hoe est hofietfte rireref discere et docere. Qum tria petit psalmiata, dicens : ** Bonitatem ei discifHinam et scientiam doce me. ,. Interrogavit eum quidam laicus, dicens : Magister, valetne '^ Pater noster „ in ore indoctorum laicorum tantum sieut in i ore litteratorum clericorum ? Respondit : Utique, sicut lapis pretiosus mque vaUt in manu simplicis ei astuti. Dixit quidam scholaris : Magister, quid est quod mm seholures dicimus inter nos, quod pristina tempora meliora fuerunt quam hme moderna in quihus ros venistis et ^inores? Ait: Possemvobisostendere contrarium; sed dico qnod hoc justum. Non enim ignoranter, sicut olimf sed scienter jteccat H mundus. Per istos enim annuntiata sunt mundopeccata et scelera sua. Et vchis dico: Nisi conrertaminif pejora sustinehitis. Son vero tnentitur qui dixit : '^ Serrus seiens voluntatem Domini sui et non faeiens, vapulahit multis. „ Cum venisset qaando- que vir sanctus ad episcoporum conventum, dictum est quod aliqui de tantis Ordinibus assumpti ad episcopalem dignitatem, plus ceteris insolescunt Respon- 19 dens magister : Hoc, inquit, imjmtate vohis ; quamdiu fuerunt in Ordine nostro, nos hene correximus eos. Dissolutio hme quam eis imponitis, in nostro Ordine non aceidit eis, Qui temporali respectu vel carnali affectu suhlimantur, quid mirum si infatuaniur? Cuidam fratrl trepidanti qualiter perceptis eleemosynarum beneficiis digne responderet, dixit pater sanctus : Si orationem Dominicam semel intento et M devoto corde pro henefactoribus exorando dixeritis, sufficienter pro omnibus eiet- mosynis satisfacitis. Temporalia namque spirituaUhus nequeunt comparari. Fratri petenti a procurationis absolvi officio, pater respondit : Quatuor swU qum solent officiis adhmrere : seilicet negligentia, impatientia, lahor et meritum. A duobum pHmis absolvo te ; reliqua pro peccatis poriahis. Cum vellet pius pastor ovem qnip apostatando erraverat, ad Ordinis ovile reducere, accidit ut unus contradic^ret. Cui luagistcr : Ktsi hic, inquit, tnulta mala commisit, forsan adjiciet adhuc ptura^ Etcum ille se non curare assereret, dixit magisler : Certe, frater, si unam rettri sanguinis guttam diffudissetis sicut pro isto Christus sanguinem suum fudit, aUter curaretis. Mox ille compunctus in terram se projiciens, veniam petiit, et coosensit ' Accusatus in capitulo frater quod tetigerat manum mulieris, respondit : Mulier bona fuit. Tunc qui prssidebat dixit : Pluvia bona et terra bona ; tamen hantm commixtione lutum eonficitur. Si muUeris et viri manus bonm sunt, earum tamen conjunctione luxurim eoncupiscentia generatur. Fratri qusrenti quid potissimum onire conveniret, sanctus pater respondit : Quidquid animum tuum ad ardenti^- 31 rem devotionem, affectum tuum ad amorem Dei efficacius inflammahit, iUud in oratione tua utilissime ruminahis. Apud Fredericum, Romanorum imperaiorem, oum diu sedisset illeque diu tacens nihil loqueretur, dixit magister : Cur a me, dotnine, nihil qumritis? Ego enim pro officio meo multas percurri provineia$. Goi imperator : Ego, inquit, j)er veredarios quidquid in orhe geritur teio, Dicit ei 41 magister : Dominus noster Jesus Christus omnia novit tamquam Dtus : tamen interrogarit disciputos suos, dicens : "^ Quem dicunt homines esse FiUum hominit? ^ Cfrte ros tstis homo de quo dicunt homines qum nescitis; qum tamen seirt utile

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N** 7825-26. 149

vobis esset, Dieitur enim de cobis quod eccleeias gravatiSf sententias eontemnitis, auguriis intenditis, Judmis et Sarracenis nimis favetis, consiliis bonis non acquie- aeias, viearium Christi,heatiPetri sueeessorem,qui pater ehristianorum et Dominus noster spiritualis est, non honoratis. Certe h«c personam vestram non deeent, Sic h loqueiis fidei et justitie zelator imperterritus, in multis tyrannicum principem emendavit Dederat enim ei Dominus linguam eruditam, ut sciret qu», quem et quando deberet proferre sermonem ad utiiitatem auditorum.

Qaomodo per cijas gratiam et industriam dilatatus est

Ordo et exaltatns.

«0 M. Hic est frater Jordanus, vir mitissimus, Ordinis pr%dicatormn magister seeundas, sancti Dominici successor dignissimus. Hic praevaluit per Dei gratiam unplificare Ordinem * statum in provincii:«, in conventibus et fratrum numero * jtro probatorum. Multi enim excellentes nobilitate, divitiis et beneticiis locupletes, per Ordmis ? eJQS piam diligentiam dimissis omnibus Priedicatorum Ordinis babitum suscepe- \l nmt In diebus ipsius emanaverunt putei aquarum ctcceperuntque fratres Parisius Beenliaro legendi*, duasque scbolas multiplicatis auditoribus babuerunt. Et baec * legendum. Mbertatis consuetudo per eum introducta, us<iue in pra?sens apud posteros perseve- nt Mos similiter d^ coliationibus ad scbolares babendis, per eximiam devotionem ib ipso inchoatus, usque ad lisec tenipora observatur. Ex tunc viri eminentis tt ideDtie, fam» et doctrinae in gloriosu Pricdicatorum Ordine extiterunt, sicut ex comm scriptis manifeste legentibus declaratur.Adeptus est etiam gloriam in con- ^mione gentis sanctse, fratrum videiicet quorum fuit coelestis conversatio, dum fenenti animo terrena despicerent et interna bona quaererent ct pro aetemis totis nribw laborarent. Erat tunc regularis disciplinse observatio stricta, fraternse cari> A latisdDkedo diffusa, subserviendi mutuo promptiludo indefessa.

Be iiiBtitntione antiphonse post Gompletorinm, ad landem

Beatee Virginis.

S6. Horum honorabilium bonorum aemulua diabolus, qui Dominum majestatis

asgredinon pertimuit, ipaius permissione milites suos, ejus vesligia sectantes,

30 insos est manifestis insultibus perturbare. Parisius igitur ac Bononice, ubi per fra-

trespugna sibi gravior imminebat, ibi eisdem acriores suae nequitite aculeos prae-

tendebat Alleri enim ardentem fornacem super se cadentein, alii formam deli-

eatse molieris se amplectentis offerebat; Iiuic asinum cornutum, illi serpentem

^nitnm, aliis alia ludibria praeferebat : adeo ut noctium phantasmala et diemonum

36 illasiones cogerent vicissim fratres custodire vigilias nocti.s super alios quiescentes.

Insaper quidam cadebant in pbrenesim ac alii borribilitcr vexabantur. £t sicut

pnedictom est, in ipsos quoque duces exercitus, patres sanctissimos viro.sque for-

tisshnos, beatum dico Dominicum sanctumque magistrum Jordanum, manum

malitia sue mittere praesumpsit temerarius inimicus. Igitur pater et magister

150 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

piissimus Jordanus cum fratribus, ad singularem palronam et spem imicam, vir-

* €od, ginem matreiu, Mariam dulcissimam, confugientes *. ejus patrocinium devolissime con ugen es. flagitabant. In cujus laudis pr«econium propria^que consolationis el salatis suffra-

gium statuerunt ut post Completorium sollemnis fieret processio cum antipbona * Salve Regina , et ejus orationc. Suscepit dignanter Regina coeli vota humiliom, 5 calumniatorem sua superco^lesti virtute humilians et refrenans. Statim enim ces- savere phantasmata et vexati curati sunt; fraterque quidam. filius regis, a phrenesi

* eod, Parisius, alter quoque a dajnione Bononia? liberali sunt. multaque * deinceps mu iique. Ordini prospera succreverunt.

De acceptione ctjasdem laudis. ^o

26. Beneplacitum autem Deo Virginique matri ejus hujusmodi processionis venerationem concursus populorum, cleri devotio. dulces lacrimse, pia suspiria et ammirand«T visiones declarant. Viderunt namque quorum Deus aperuit ocolos Reginam coeli a tlirono glorise cum supernorum multitudine ad ejus altare egre- dientibus fratribus occurrentem. Astilit etiam gratanter eorum laudibus, ipsos 49 benigno respiciens intuilu clementcrque vota suscipiens, cum inclinantes " O dni- eis Maria „ canerent. Benedicta inter mulieres inclinatos famulos benedixit, suum

* cod. capud. ipsis caput * regina majestate excellentissimum reinclinans. Itaque cum venieDti- bus Mater virgo venit et cum stantibus stetit et cum revertentibus est reversa. Quam felix illa fratrum congregatio, quam devote celebrata processio ! Cui cum M regina sua tam reverenter occurrit coelestis concio, et tam magnifica sanctificat matris Dei benedictio ! 0 si et nos indignos famulos suos tali gratia visitare et ilin- strare dignetur vii*go sacrata, ut, bencdicentes nomen ejus in laude, de plenitudine dulcedinis ipsius benedictionibus repleamur. Ad Completorium igitur conventum facite omnes qui diligitis eam, ut in ore omnium dulcis resonet sonus ftatque tS jocunda laudatio Virginis et decora. Cirrumdate speciosam et complectimini eam. Visitat enim et colligat circumdantes se flores rosarum et lilia convallium. Patira- tes in afflictiono consolans. et Ia?tiflcans innocentes et de se humilia sentientes. Ibi prsesentibus pra^sentiam suam ofTert et benedictionem confert; absentes vero sine causa et extravagantes talis beneficiorum suavitas non continget Eia erigo, 30 o dulcis Jesu, de vanitatibus segregatos ac disti-actionibus, congrega nos, ut conft- teamur nomini tuo et in Virginis nialris laude et tua gloriemur perpetua.

Qualiter sanotus pater domno pap», onmibiis gratus ftdt.

27. Restat nunc ut ipsius ^restorum insignia diligentius pri>sequaniur. Erat namque {Reliqua (iesunt). 39

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N'° 7882. 151

XGIX. Codex signatus n» 7882.

Iste coUex form» medue (O^^^dlH X 0,^2), lineis plenis stylo ferreo ductis, sec. XI exaratus, folia habet 185. Tituli Passionum colore flammeo (orange) descripti sunt, itemque subinde litterse majores. Eodem colore ut plurimum obumbrat» sunt litterae capitales. Littera tamen quse initio Passionis S. Jacobi (fol.«147') reperitur, hoc a ceteris differt quod duabus aviculis vulturis speciem referentibus formata esL Passim in margine inferiori scripti sunt versus et antiphonse aliquot, neumati- bus notata.

Pertinuit olim ad domum S.NicoIai Cusanam, in dioecoesi Trevirensi.Etenim fol. 1*^ in margine superiori scriptum est : hte liber hospitalia sancti Nicolai prope Cusam, Inde transivit in museum Bollandianum, ubi signatus erat P MS 9. Index conten- toram, manu sec. XVII in charta descriptus, initio codicis positus est.

lo [Vita S. Silvestri papaej (fol. r-13^).

Fragmentum acephalum Vit» editse apud Mombrltium, tom. II. — Sub Vitae linem annexa sunt : 1'' narratio de fundata Constantinopoli, edita hic, tom. I, pp. 119, 190; 2« narratio de inventione Sanctse Crucis ab Helena imperatrice.

2<^ Vita sanctaB ac venerabilis Genofevae virginis (fol. 13'-210.

Cdita apud Rohler, Etude critique sur le texte de la Vie latine de Ste Genevitve (Paris 1881), p. 1 seqq. — Ex nonnuUis variantibus lectionibus textus codicis nostri referendos videtur ad tertiam familiam.

3® De inventione vel illatione beati Celsi confessoris (fol. 22'-270.

Historia auctore Theodorico, edita in Act. SS., ad d. i^ Feb., tom. III, p. 396-400. — In cod. initio mutila, ob folium excisum. incipit : Respectu in calce temporum apud ejutdem urbis ariojKtgum (num. 4 med.).

4^ De miraculis quae per illum Dominus fecit (fol. 27'- 330-

Editum ibid., p. 4U0-404.

5® Sermo ejusdem Theoderici, sacerdotis ac monachi, legendus in festivitate saiicti Celsi (fol. 33'-36'j.

Editus ibid., pp. 404, 405.

6® Vita sancti ac beatissimi Symeonis anachoritaB (fol. 36^-440.

Edita ibid., ad d. 5 Jan., tom. I, p. :269-274. — In cod. stylus subinde discrepat. Incipit : Sanctm rtcordationis beati (sic) Stfmeonis (sic), cujus depositionem hodie ceiehramus, ex utero matris sum electus est a DominOy et meditabatur a pusillo opera placentia Domino. Erat autem...

152 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

7® Vita saiicti ac beatissimi Pauli aiiachoritae (fol. 44''- 470.

Vita auctore sanclo Hieronymo, edita in Act, SS., ad d. 10 Jan., tom. I, p. 604- 607. — In cod. ob fol. excisum desiderantur numm. 3-7.

8^ Vita sancti Hilarii Pictavensis episcopi. Quod est idus Januai-ii (fol. 47^-5r).

Vita auctore Fortunato, edita in Act. SS., ad d. 13 Jan., tom. I, p. 790-793. — In cod. multae occurnint lect. variantes ; deest posterior pars nuui. 13 ac numerus 14. Tandem initio Vitae loco epistolae ad Pascentium (p. 790, numm. 1, 2), haec leguntar in cod. : Beaiissimi Hilarii, confratres, titam vel opera, non unius, sed muUortini patrum relatione comperimus, in laude Domini nostri Jesu Chriati memorim tradi- tam, et hellatorem Christi eorum ojmsculis contra Arrii perfidiam lucuientissimo flore defloratum et multiplicem ejus vera fidei confessionem texuisse, Hujuseemodi rei heatus nieronymus^ maximus stipidator, enitet. Qualiter vel quomodo in synodo Arimenensi temporihus Constantii principis suh Tauro prmfecto miles Christi dimicavit exiliumque pertulerit Frigim, lustrumque quod exulaoerit, omnibus rectm pimque fidei sequacihus notum huhetur.

9^ Passio S. Felicis presbyteri. Quod xviiii Kl. Februai-ii (fol. 5r-520.

Edita ibid., ad d. 14 Jan., tom. I, p. Uol.

10> Passio S. Marcelli papae (fol. 52^-570.

Edita ibid., ad d. 16 Jan., tom. II. p. 5-9.

ll^ VitaS. Sulpicii episcopi et confessoris (fol. bT-bd'').

Ediia ibid., ad d. 17 Jan., tom. II, p. 174-176.

12^ Passio sanctorum martyruin Mai-ii, MarthaB, filio- rumque eorum Audifax et Abacuc (fol. 60'-62'').

Edita ibid., ad d. 19 Jan., tom. II, p. :216-211>. — In cod. num. 11 explicit secun- dum annot h, ac numm. 12-14 om.

13^ Passio S. Sebastiani niai'tyi'is (fol. 63^-8r).

Edita ibid.. ad d. 20 Jan,, tom. II, p. ^65-278. — Numm. iA) et 21 omm.

14^ Passio S^^ Agnetis virginis (fol. 81^-85^).

Passio auctore S. Ambrosio, edita ibid., ad d. 21 Jan., tom. II, p. 351-354. — in cod. num. 17 oin.

15^ Passio S. Vinceiitii, incliti martyris, xi Kal. Februaiii (fol. 85^-90^).

Proxime accedit ad Passionera editam iii Anal. Boll.y tom. I, p. 263 sqq. Sed subinde in cod. prolixior est narralio : deinde in cod. legitur prologus qui edltus est in Act, SS., tom. II Jan., p. 301, num. 1. Clausula Lindem convenit cum textu hic in Catal. Brux. edito : Vincentiun san^^tns qui inceniri ad honorificentiam sepuh

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. S^ 788«. 153

turm digmMfuerat, metHiuB est adquietam (sic) et inde ad haeiUcafH ... (cfi*. Gatal. Brux., tom. I, p. S) ... WHHibus et beatum,jam de honarifieentia eepulturm securum, Inde in ecdesiam martyrem (sic) iVi aancto Vincentius consecratur aliario mancipa- tum Deo devottone loeum et martyriis venerabilem, dum honoratur honoravit, ita quod in plurimis locie refectio ^uacorporis fiat, Hoc ad celehranda ipsiua ampliora pertinet vota,venerationem eui ex multis meruit, ut, dum pfurima numero auis con- aeerat, cumulatius ipse sit consecraiua, ut sit nomen Domini benedictum in secula seeularum. Amen, Tantam autem gratiam Dominus beato martyri Vincentio post triumpkos, post eoronam cictorim contulit, ut reliquim ejus non solum apud Hispa- nias, sed etiam apud OaUiarum procincias miro excolantur affectu, Denique CkUHlonensium, Vivaritnsium et Gratianopclitanm urbis seniores ecdesim ejus namune sunt dedicaim. Lugduni quoque Ciavati, hand procul a muro itrbis, ejus nominis a Brunnihilde quondam regina, ut feriur, est mdificata,

16° Passio sanctae Agathae virginis, nono Kal. Februarii (fol. 90^-940.

Edita in Act. 8S., ad d. 5 Feb., tom. I, p. 615-618.

1 7** Passio sanctoB Julianae virginis (fol. 94'-98').

Edita ope hujas cod. ibid., ad d. 16 Feb., tom. II, p. 873-877.

18^ Vita sanctae Scolasticae virginis (fol. 98'-99').

Vita auctore S. Gregorio, edita ibid., ad d. 10 Feb., tom. II, pp. 401, 402. — In co«L incipit : Soror sancii Benedicti, Scclastica nomine.

19« Vita sanctae Aidegundae (fol. 100^-107^).

Edita in Aet. SS., ad d. 30 Jan., tom. II, p. 10a5-1040.

20® XVI Kl. Aprilis. Vita sanctsB Gertrudis virginis (fol.

107^-1 ir).

Edita iii Aci. SS,, ad d. 17 Marlii, tom. II, p. 594 sqq. — Sed incod. leguntur tan- tuni nurom. 1-8. Deinde nuni. 6 omnes verborum formae efTeruntur in prima persona.

21® Vita sancti Benedicti, abbatis venerabilis, mona- chorum patris (fol. lir-1130.

Fragmentum Vitie auctore S. Gregorio, ediUe in Ad. SS., ad d. -21 Martii, tom. III, p. ^n?, scilicet num. 1 et num. 37, cuni initio num. 38.

22^ De sancto Arnulfo (fol. 113^-113^).

Frsigmentnm Vitieeditse in Aci. SS., ad d. 18 Julii, toni. IV, p. 435 sqq., scilicet nunim. 2-6.

23<> iiKl. Julii. Passlo sancti Pauli apostoli (fol. 114'- 1220.

Epistola Bfarcelli. Vid. supra, toni. 1, p. :2iO, 3.')'*.

24<> Liber de virtutibus sancti Andietje (fol. 12:2"-137").

Lfectiocod. convenitcum ea de qua in Anal. BolL, tom. III, p. 186, 1".

154 CATAL. CODO. HACIOORAPHIC.

25"' Pai5.sio .saricti AndieaE: apostoli (fol. 137 et fol. 144 - 147).

EdiU »yu4 isumui aui d. 'fi XovembrU.

26'' XII Kal. Januarii passio sancti Thomaf apostoli (fol. 138-143 , dein 165 -16.V. dein 170-173 ».

RdiU ;iipa/l 3lrjml#ntiurD. tom. II.

2T' Pa.s»io .sancli Jacobi apostoli. fralris Johannis evan- [!e\Mifc (fo]. 147 -loO».

f>lita iki'l.

28** Vita .sancti Philippi apostoli (fol. 150'- 151».

Edita ihi<L

21f' Pa-s.sio sancti Bartholomaei apostoli (fol. 15P-155).

Edita in Aet, SS., ad d. !£> Aug., tom. V. p. 34-38.

30^ Pa-ssio saiicti Mathafi apostoli (fol. 155'-162').

FMita apud Momhritium, tom. 11. — Sed in cod. subinde quae^iam omm.

*M" Kl. Maii. Sancti Jacobi apostoli, fratris Domini (fol. 162^-1630.

/nc, Jacobo apostolo prsesidente cathedra ecclesiae Hierosolymorum, orta est |)erturbatio Judsoruiii ; et comprehendentes Jacobum. posuerunt eum super pinnaculum templi, diccntes : Oramus te, virorum optime et justissimef quoniam ad diem itrtum sanelum Paschm convenit omnis muUitudo populi Israelf non solum de ciritatibus vicinis, sed ex aliis qum longe sunt positm, qui omnes hanc de tehahent assertionem, quod itajustus sis ut jyarjustitim tum inveniri non f^ossit. Ideoque fac fermonem ad omnes, ut non errent, dicentes Jesum Nazarenum Christum esse, filium Dei, Tunc Jacobus, accepta occasione voce niagna clamavit ad omnem populum, dicens : Viri (pcrgit lcctio cod. sicut ea quam edidimus tom. I,p. ^03) ... rivi. Tunc acce- dcntes ad euni Pliarisaei, dixerunt ei : Xos te rogavimus ut errorem populo tolleres de Jesu. Tu autem ampliasti. Quibus sanclus Jacobus dixit : Ego errorem tuli et veritatem ostendi. Sed cum haec agerentur et viderent omnes gratuhire in priudicatione ejus et credere in Jesum, pr»cipitaverunt ex alto eum ; ct corruens stabat fortis, et, nihil laesum habens, melius prsedicabat. Tunc iratus quidani ex Fharisasis, perticam fullonis arripuit et dedit fortiter in capite ejus, et ejccit cerebrum ejus. Cumque populi (pergit ut loco modo citatoj ... fecerant, ... cum omni honore sepelierunt ... credentes Christam lliium Del vivi : in quo loco colitur passio ejus usque in hodiernum diem. Kt nihil additur prmterea in cod.

32** V Kl. Novembris. Passio sanctorum apostolorum Simonis et Judtie (fol. 163^-163\ dein fol. 166^-169^ dehi 164^-164\dein 138^-138^).

Editaapud Mombritium. tom. II.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N*" 7917. 155

33o VII Kl. Maii. Passio sancti Marci evangelistaB (fol. 172^-1740.

fidita in Acf. SS., ad d. 25 Aprilis, tom. III, p. 347-349, sub hoc titulo : Apostola- iU9 AUxatidrinus.

34"* Kl. Octobris. Vita sancti Remigii confessoris (fol. 174^-1760.

Vita auctore Forlunato, edila ex hoc cod. in Act. SS., ad d. 1 Oct., tom. I, p. 12B-130.

35^ Passio sanctas Felicitatis (fol. 176^-1770.

Edita ope hujus cod. in Act. SS., ad d. 10 Julii, tom. III, pp. l^ 13.

36^ Passio sanctaB Praxedis virginis (fol. nT-m).

Ea passio de qua in Anal. Boll.^ tom. I, p. 515, 05^

37<^ VI Kl. Januarii, natale sancti Johannis evangelistaj et apostoli (fol. 178^-1850.

Opusculum Melliti episcopi de passione sancti Johannis, editum apud Florenti- nium, Vetustiue Occidentalis eeclesim Martyrologiiimy^. 130-137.

0. Codex signatus n^ 7917.

liile codex formae mediae (O"',^^ X 0,2^), binis columnis ac lineis graphide duclis sec. XIV exaratus, continet fol. 207, prseter insiticia duo ac folium unum UQiuo superadditum, in cujus prima facie ordine alphabetico contentorum index nitide descriptus est. Ad finem folia quinque et altera facies folii ^ vacua reman- *enmL Tituli rubricati sunt; litteraB majores altemis vicibus rubei et cserulei wlorissunt; capitales vero aliquot Vitarum (ut sanctarum Barbarae, Gertrudis, ™^elElisabeth) vario colore distincta? et eleganter venusta arte delineat^, qua- ^ appendicia per totum fere marginem evolvuntur. At vermiculator eximiuiu P^nliae suae specimen pnebuit, dum folium quo Passio S*« Catharinse incipit, sertis circumdedit.

^^ calcem codicis folio insiticio recto sic scriptum est : Pertinet ad librariam ^^^Jeronimi in Trajecto; et hoc idem videtur prius scriptum fuisse initio codicis lolio iiem insiticio verso, ubi affixum est signum musei Bollandiani P MS 17. In- ^ui>eriiiterhoc folium et indicem de quo supra, posita est charta in qua secunduiii ^*™iDeincodicis Rosweydus Vitarum titulos descripsit.

I^ Nativitas gloriosissimae Christique martyris Kathe- rinae et de ejus progenie (fol. r-4').

Vid. Append.

156 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

2^ Passio gloriosae virginis Katheriiise (fol. 4'- 16').

Edita in Aet. SS, Hibernim (Brugi:^ 1886), p. 681 sqq. — Cfr. supra, ad Brox. 7672-74.

3^ IncipiuQt qudBdam gloriosa quse Dominus no^ per eam in quibusdam locis operari dignatus est ( 16'-210.

Primum miraculum relalum in cod., quod est de ^sancto Sabino episcopo, ed est in Legenda Aurea (CdiL Dresdae 1816), pp. 914, 915. Reliqua in Append. rc rantur.

4** Inventio corporis ejusdem \irginis (fol. !2r-23').

Vid. Append.

5° Vita clarissimae virginis mai-tyrisque Christi \ riosae Barbarae (fol. 23^-360-

EoL Vita est de qua egimus tom. I, p. 382, ^.

6** Translatio ejusdem gloriosissimae mai-tyris vii nisque Ghristi Bai-barae (fol. 36^-39^).

Edita ope huj. cod. supra, tom. I, p. 392.

7® Miracula quae Deus per eamdem virginem opera est (fol. 39^-46^.

Cfr. de hisqusedizimus supra, tom. I, p. 38i, !2^. Hic subjicimus concordan amborum codicum :

CoD. 3391. GoD. 7917. Cod. 3391. Cod. 7917. Cod. 3:W1. Cod. :

Num.				X	UIll.	7	—	6	Num.	13		14
		—				8	—	7		14		15
		—				9	—	11		\h	—	Iti
		—	10			10	—	8		16		17
		—				11		12		17	—	18
						12	_—	18

Miraculum quod quinto loco in cod. refertur, accidit apud clvitatem Coloi tsem in ecclesia Fratrum Minorum, die sanctae Barbane sacro. Narratur a horribilis mors cujusdam iiistrionis deridentis miracula sanctissimae vir Christi Barbarae.

8<^ Passio sanctae Luciae virginis (fol. 46^-48').

Edita apud Surium ad d. 13 Decembris.

9° Vita sanctae MarthaB virgiuis el hospita? Don nostri Jesu (fol. 48^-49^).

Edita in Legenda Aurea, p. 444-447.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N^' 7917. 157

10<» Passio sanctissimas virginis Christi Maitinae (fol. 49^-500.

Conlnicla ex Passione edita in Act, SS., ad tl. 1 Jan., toin. I, p. 1 1 seqq.

11** Passio sanctse Priscae virginis Cliristi (fol. 50^-51").

Contracta ex Passione edita in Aet, SS., ad d. 18 Jan., tom. 11, p. 184 sqq.

12'' [Passio sanctae Agnetis] (fol. 5r-53').

Passio auctore S. Ambrosio, edita in Aei, SS., ad d. 21 Jan., toni. IL p. 351-354.

13° Epitaphium beatissimi Hieronymi ad Eustochium, de vita Paulae viduae (fol. 53' -61').

Editum ibid., ad d. 26 Jan., p. 712-729.

14** Vita sanctae Aldegundis virginis (fol. f)2'-63').

£dita in Leg. aurea (Ed. Lovaniensis 1485), foL 410^-41 1*. — Sed in cod. inilium yit» usque ad htec verba : Cumque adhuc in jHitfnus laribus (foL 410^, coL 1, lin. 16), paucis contrahitur.

15** Vita sanctae Waldetrudis, sororis sanctae Aldegun- dis virginis (fol. 62^-63').

Contracta ex Vita edita in Act, SS., ad d. 9 Aprilis. tom. I, p. 837 sqq.

16'' Passio sanct^ Agathae virginis et martyris (fol. 63^-65').

Edita in Act. SS., ad d. 5 Feb., tom. 1, p. 615-618.

n^ Vita et passio gloriosissimae virginis et martyi-is AppoUoniae, filiae Eusebii imperatoris Graecorum, quae circa annum Domini centesimum nonagesimum quintum convertit patrem suum. Tandem tempore Decii imperatoris decollata est (fol. 65''-74'').

^- Sancta Apollonia unica extitit filia Eusebii, imperatoris Gra^orum, sedem ^P^rialem in Alexandria gubemantis. Qui uxorem Hierosolimitani regis liliam, nomine Leontiam, sibi desponsari procuraverat et ordinaverat; ex qua hanc excel- ^tissimam moribus et vita prolem procreavit.

^> Pnefectns Lusianus ista audiens, deridebat facta sanctae Appolloniae, et sta- ^ ▼ersQs in furiam dire laceravit manus suas; sed adductus ante feretrum '^^ AppoUoni», protinus convaluit. Unde ipse convocans universum populum ^****iuJrin8e nrbis, ammonuft omnes suscipere fidem Jesu Christi, sicut ipse pro- P^t» Et factum est eo baptizato, ut tota regio iterum fidem Christi susciperet ; et ^Basancta virgo prsecepto pnefecti Lusiani honorifice exaltata in pretiosa tumba, ^^^i infinitis miraculis, clarificante Domino nostro merita ejus, qui vivit et '^pwit Deus per omnia secula seculorum. Amen.

18"^ Passio sanctissimae virginis et martyris Christi

158 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

Appolloniae, filiae sancti AppoUonii, senatoris Roma- norum (fol. 74^-76^).

Edita in Act. SS., ad d. 9 Feb., tom. II, pp. 280. 281, num. 24-33. — Miraculum quod in cod. Actis annectitur, editum est ibid., p. 282, num. 47.

19"* Passio sanctae Dorotheae virginis (fol. 76'-79').

Hujus Passionis hic est conspectus.

Inc. Gloriosa virgo Dorothea, martyr Christi, ex patre Doroth {sic) et matre thea (aic) progenita est, valde nobili (cfr. cod. Bnix. 581, tom. I, p. 255, 25") ... com- positum Dorothea. Ipsa autem ... {Leg. Aurea, edit Colon. 1483, fol. 244'', col. % lin. 18 a fine) ... non evades. Respondit virgo sacratissima : Deus qui in coelo {Act. SS., tom. I Feb., p. 773, num. 2) ... adoratis. Fabricius tyrannus dixit : Nisi sacrificaveris, dabis aliis timoris (num. 3) ... ut canes rabidos non timeant, qui homines innoxios lacerant latrantes. Fabricius prajfectus dixit : Tu quantum (ihid.) ... gehennam. Dcemonibus ergo qui sunt in simulacris hominum malorum et ardent in infemo, non sacrifico. Et prostrata {Leg. Aur., fol. 244^, col. 1, lin. 7) ... devastas. Et iratus Fabricius dixit ad toilores : Sistite {Act. SS., num. 5 usque ad finem, non- nullis mutatis).

Fabricio vero saeviente, ipsa virgo Christi suspensa pedibus {Leg. Aureaf ibid. lin. 19) ... De mane autem producta ad lucem, nec ulla macula nec laesio apparuit De quo etiam Fabricius, tyrannus crudelis, mirabatur vehementer. Et dixit ei : Adhuc revertere, o amoena puella ; satis namque castigata es. Et misit eam duci ad duas sorores {Act. SS., num. 6 ... usque ad flnem num. 7).

Et his martyrizatis, dixit Dorotheae Fabricius : Quousque {Leg. Aur., ibid. lin. 12 a fine) ... curata. Tunc Fabricius jussit {Act. SS.^ num. 9) ... permitteret orare. Quae oravit Deum pro {Leg. Aur., ibid. col. 2, lin. 9) ... decollata fuit sponsa Christi Dorothea et a Christo sponso suo in coelis cum multitudine Angelorum est perducta. Passa est auiem anno Domini ducentesimo octuagesimo septimo, octiva {sic) idus Februarii, a Fabricio prneside, sub Diocletiano et Maximiano imperatoribus. Igitur advocatus Theophilus {Act. SS.,num. 12) ... Sponsi. Puer {Leg. Aur., ibid. lin. 17 a fin.) ... potens est Exclamavit autem Theophilus voce magna {et inde ad finem aat hene convenit cum his qum in Act. SS.).

20'' Vita sanctae Gheertrudis, virginis et abbatissae (fol. 79^-97^.

Vita omnino conveniens cum Vita de qua supra ad cod. Brux. 5649, excepto quod in cod. quem hic examinamus, narratur ad finem Vitae prodigium editum in Act. SS, tom. I Feb., pp. 379, 370, num. 3-8.

21** Vita beatae Mariae Egyptiacse, translata ex graeco in latinum (fol. 97^-1040.

Alia versio Actorum quae edita suntapud Rosweydum, VitaB Patrum, p. 382sqq. — In cod. deest prologus.

BIBL. REG. BRIXELL. — COD. X^ 7917. 159

^^2"* Vita beatissimaB ac Deo dilecti.s.sima^ virginis ac paradoxae Waldburgis (fol. 104^-108'>.

Vita auctore Adelbodo episcopo, edita in Aet. SS., ad d. ir# FeK t/>ifi, 111. p. 542-546.

23° [Miracula sancta? Walburjris Tilaf> far;taj (UA. 108- 110').

Edita ex hoc cod. ibid., p. 546-548.

24° Maii quarta die, vita iSinicUe Monica?, matris .sancti Augustini, episcopi et dwtorls <fol. 1 10-1 1 2';.

Haec Vila sat bene convenit cum ea <jaap edita e^t in /^y, Avr^^^f foL f77''f7'^ (edit Colon.).

25° Desancta Petronilla fol. 112-113).

Desumpta est hapc Passio ex Acti- S.S. Nenfi et A';hj!l*ri.*diti. in >irt. ,S'V-, auj d. 12 Maii, tom. III. p. 7 «qq.. !?cilicet nunj. l.!*-17.

26° Vita sanctas Phai-aliildijf, cujas rorpits rffi\uUt!^:il in Gandavo (foL 113-1 14 ).

EdiU apnd Hantcfleur. ArU* dt S^ FU^rand^ 'LJle 1S*?2 . p. 'SyiJL MwJuuj irrep^it in Pnpf.. p. tii. de codicL* «*tkle.

27° Vita sanctae LutgardL-. \\rr\uU <-t monealis /^*/Vy (fol. 114-119^).

Gontracta ex Vita auctore Thoraa Caiitl;»r3i1iiz»o. *? ji*-ii jii ylrf . SS ,it'i «i l'i Jouu. toni. UI. p. 2U 5qq.

28^ In Britannia Eideltrudls \\r/m\^ ^rt n^^/irr^f. quam Beda venerabilijf vocat E/Jeiddi-^rrfam v^] Ed^rlfridam. libro quarto de Ges?tis An^Jonjm foL 1 VJ -Mfy .

E-st cap. XIX liltri it H*tiioriM *t:c^uiiiuis*'tvm i nr^tiroi'':'. h^ik ':'>iivr'p*-»-. eGii»- apud MipHr. P. L- lom. XCV. p. **l^jk

25K* Hymnas veiierabiJi-f Bf^i^fr fo). X^r-Mf^^ -.

30^' Vita saiiclar aucillar Cfiri^^ii M>ari;^ d*- ^Mf/iu^^icA.

Vlti aac^ore iatiobo de Vnriat'.'. -^';*.'.»Ti*r:i- f\.»i^,'jy, *-'Ju =i ^r. -S>.. i.'j d. i3 JTHiiL ttim. H'. j.. ^SKMiWi.

31 ^' Pa.srdo l^eate- Mar^rar^r^t^r vir^iui^ <foL 141 -144 i.

0:€*T?ir.a «l Pa*«i^.»ii*: edr.ii apuC M'ji!.2>rT*.»iuL. '-vu-. U.

32' Vita saDCtae Praxedis ' f o] - 144-140».

160 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

33^ Couversio beatae Mai-ise Magdaleuae ex Isidoro de vita et obitu sauctoruni (fol. l45'-146'j.

Ine. Fuit in Hienisalem nobilis quidam de stirpe regia. nomine Lazarus, habens duas sorores, scilicet Blartbam virginem. vita et moribos religiosam, sed llariam, lajBcivam puellam, ad mundi pompam totaliter deditam.

Des, Et amplexata est eam et osculata. Sorores vero gloriosae virginis vtderunt ambas amplexibus colloquentes, scilicet Matrem Christi et Magdalenam, et a san- ctis angelis usque ad tectum domus elevari a terra et in aera snstentari ei cnm omni reverentia iterum inferius coUocari, sicut postea sorores Ifatris Ohristi qu« hnc viderunt fidelibus retulerunU ad laudem et gloriam ejus qui est benedictns Deus in secula. Amen.

34f® Transitus beatae Marise Magdalense (fol. 146'- 1470-

Edita apud Faillon, tom. ssppe cit.. p. 433-436. — In cod. pnefixus est narrationi prologus ibi editus, p. 436.

35® Sermo de translatione beata» Mariae Magdaleuse (fol. 147^-149').

Historia translationis secundum lectionem notatam in Anal, BoH., tom. I, p. 516, 69*. Additur in cod. miraculum editum apud Faillon, tom. cit., p. 737, iv.

36® [Passio sanctae ChristinaB] (fol. 149^-1500-

Passio rebus narratis haud absimilis ilii quse edita est in Aet. SS., ad d. 34 JuUi, tom. V, p. 524 sqq.

37^ Conversio et inartjTium sanctae Affrae cum aliis (fol. 150^.152^.

Edita in Ael. SS., ad d. 5 Aug., tom. II, p. 55-58. — In cod. incipit : Tempare quo persecutio Dioelesiana (sic) fervebat.

38^ Die XVI, sanctse Eufemiae vii-ginis et martyris (fol. 152^-1550.

Contracta ex Passione edita apud Mombritium, tom. I.

39*» Die XVII Septembris, sanctae Hildegardis virginis (fol. 155^.156^.

Desumptum est hoc Vitie breviculum ex ipsis beatie virginis opusculis, de qui- bus agitur in Act. SS. ad d. 18 Sept, tom. V, scilicet § ii, p. 631 sqq. et § vii, num. 99 sqq. ~ Ad finem brevi sermone de nonnullis miraculis fit mentio.

40** Passio sanctae Teclae virginis et martyris (fol. 157'- 1600.

Edita apud Mombritium, tom. II; sed in cod. mult^ sunt lectiones variantes et subinde quaedam omissa.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N^ 79^. 161

41" Vita sanctae Pelagiae ad Christum conversse (fol. 160^-1630.

EdiU ope hujus cod. in Act, SS,, ad d. 8 Oct., tom. IV, p. 261-266.

42^ Passio sanctarum Perpetuae et Felicitatis martyrum (fol. 163^-164^).

Passio secundum lectionem quse notata est tom. I, p. i^i, 31".

43° Passio sanctarum Undecim milium virginum (fol. 164^-1660.

Contracta ex Passione edita in Act. SS,, ad d. 21 Oct., toni. IX, p. 157 sqq.

44«> Vita sanctsB Odse viduae (fol. 166^-167^).

Edita ex hoccod. in AcL SS,, ad d. 23 Oct.. tom. X, pp. 139, 140.

45° Vita sanctae Ermelendis virginis (fol. 167'-168').

Edita ope hujus cod. in Act, SS., ad d. 29 Oct., tom. XH, pp. 849, 850. Cfr. p. 844, num. 3.

46° Vita mirabilis Christinae, descripta a fratre Thoma, suppriore conventus Lovaniensis, Ordinis Fratmm PraBdicatorum, qui et composuit ac compilavit librum Apimi et librum qui dicitur De naturis et proprie- tatibus rerum (fol. 169^-1740-

Edita ope hujus cod. in Act. SS,f ad d. 24 Julii, tom. V, p. 650 sqq.

47» Vita sanctissimai Elyzabeth, regis Ungariae filiae et relictae Lodowici, serenissimi Thuringiae lantgravii et principis illustrissiml Hassiae et Saxoniae (fol. 174''-

1950.

Vita auctore Theoderico de Apoldia, edita apud Surium ad d. 19 Novemb. (1).

48<» Sequitur bulla canonizationis ejusdem (fol. 195'- 1960.

^^ Gregorii IX, data Perusii die 1 Junii anno 1:2*35, edita apud Fontaninum, ^«* Canomizatianumj p. 73-75.

49® Passio sanctae Caeciliae viiginis (fol. 196'-2O20.

C^taapud Mombritium, tom. I. — Sed in cod., omisso prologo, incipit : Cecilia ^^9^^rinima ahsconditum erangeiium CJiristi semper gerehat in pectwe.

(1) Adfinem vits haec leguntur : Grati&mm aotio editoris h^jas libii (intellige ipsins anctoris Theodorici, non librarii) : Deo Gratias per quem finiri istud dicta- nm VitM heatm Elyzaheth Hdua, anno Domini M^^CCXCVII'*, nono idus Maii. Ortt pro me Dominum nostrum Jesum Christum, in ctijus consjiectu nullam repulmm ejuspatitur oratio. Amen.

CATAL. BRUZ. T. II. 11

162 CATAL. CODD. HAG10GRAPH1C.

Appendix ad cod. 7917.

DE S. CATHARINA V. M. ALEXANDRINA. (CtV. SUpia, pag. 15o, 1<^.)

Nativitas gloriosissimsB Ghristiqae martsrris Katherinsd

et de eiJas progenie.

1. In illa terra seu patria qu\e Alexandria vocatur, erat quidam rex magnu!<!, Gostus nomine, cujus regnum latum, sed idolorum ipse cultor et paganus. Et cura auro et ai^gento et armigeris fultus csset, tamen tristis erat, eo quod herede careret 5 Longo sic tempore elapso, placuit pluribus et rex ipse acquievit ut in civitate Rodiam, qua) est in superiori parte AlexandriiH, quarta decima die mensis Januarii convenirent et pro herede regni obtinendo singuli secundum status sui exigentiam potentibus diis oblationein portarent. Factum est autem secundum regis impe- rium, et illodie convenit muititudo gentilium cum muneribus diversis, clamantes H se paratos esse ad imperium regis. Tunc rex suis regalibus vestibus indutus, super dromedarium sedens, silentium fieri indicavit et tam multo populo dixit : Ne in posterum respublica pereatf ohlationem diis tiostris uonam dignum duximus prm- parare^ ut, si fieri potestf uobis provideant de herede. Et fecit haptizari unam statuam nomine Dei sui, prxcipiens omni populo juris sentenlia ut in terram pro- 15 strati statuam adorarent et potentum deorum adjutorium invocarent pro causa supra dicta. Et hoc per integram hebdomadam ileri juhebat omni die una vice. Statim autem populus, regis imperio obediens, diversa sacrificia faciendo clama- bat, et unusquisque prout potuit dsemonibus immolabat Peractis his diebus, accepta regali licentia unusquisque ad propria remeavit. Et longo exspectato tem- 20 pore, prout fuit regina infecunda permansit.

2. In diebus illis fuit in Grtecia quidam magnus philosophus, nomine Alpho- rius, cujus fama ubique nitilabat. Et pervenit ad regem quanta scientia prsedictus phiiosophus in astris prteditus diceretur. Rex autem volvens in mente, an ista infe- cundilas ex alicujus Dei indignatione esset vel ex natura, misit ad eom consilio 25 suorum in ha?c verba : " Costus, magnorum deorum nutu et providentia Syrise et Graeciie ac in magno regno Alexandriae rex et gubernator. Alphorio, magno Astro- logo ctsuo amico, sui et totiu^; regni favorem et regalem benedictionem. Noveris nos tua; famae magnitudinem percepisse, et scientia' tuae fulgorem nostris tempo- ribus illuxisse : quam niagnificam deorum gratia in cunctis coeli et astronun 30 motionibus tibi dedit cognitionem, et quam iimpide tua illuminata consideratio in multis quie facta sunt et fiunt indicat veritatem. Et quia in nobis superabundat ex deorum nostrorum gratia quidquid mundi giiudia audeant postulare, nihil nobis deest nisi istorum bonorum heres et possessor in futuro. Nobis tamen ignotum est an ista sterilitas in nobis est ex natura vel sidus nostra? nativitatis nos obilqtie 38 inspexit, vel eventu alicujus rei accidentis. Te ergo per scripta regia dignum duxi- mus rogitire ut noslri regni et doloris faceres te {mrticipem, mox visis litteris

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N^ 7917. 163

nostris recto itinere ad nostram curiam veniendo. Nec ie terreat viae longitudo nec laboris lassitudo, nec expensarum magnitudo; nam haF^c. omnia nobiscum centu- plicia invenies et amplius quam desiderat mens tua. ,

Quali honore Alpborius a rege eiJasqae principibas sasceptas 5 est, et de imagine conversa in Ibrmam Gracifixi.

3. Alphorius autem acceptis litteris rejralihus el perle<'lis, et a nunliis edoctus,

dispositis omnibus su» domus rebus, hreviori quo potuit itinere ad regem prope-

ravit. Mox a rege miro honore susceptus et ultro ad palatium adductus, primo a

tyrannis, ducibus et militibus, deinde a communi populo nec minus a regina et

10 saisdona et salutamina recepit infinita. Transactis sir ah'quot diebus, rex scrinium

eordis sui aperuit Alphorio, et ob quam causam eum vocaverat plenius enarravit.

Alphorius igitur diligenter intuitus de die nntivititis regis et reginae, nec astra nec

planetam quae causa istius infecunditatis essent, potuit invenire. Post tres igitur

dies Alphorius tale regi fertur dedisse responsum. Superioris cursus naturae hujus

«5 infecunditatls fuisse causam, plenarie negavit.3/^ autemjudicef existimo, illud fore

fadum ex alieujns nKigni Dei providetUiUy qusdf antequam robis heec concedat hoc,

f^rifraordinatit sacrificiumpretiosum. Ad quem rex: Magistrorum optime,hoc

iiu factum est, nec tamen nostri desiderii sequebatur effectus. Et Alphorius respon-

dit : SSrimM^ infinitum numerum esse deorumf et unum pra aliis habere principa-

20 tum. Xostrm autem infirmitatis non est deorum potentix dare differentiam. Placeat * * cod.

trgoregiatoluntati imaginem unam fieri ex electo auro et purissimo ; quam dum Placet.

^itter fundendo perficiat, hoc nomen : * Hic est Deus deorum , imponi faciat

9olemniter. Forsitan et iste prm ceteris in regis sacrificio specialiter sibi honorem

pfttervat. Rex placito acquievit et aperiri thesauros suos fecit, et aurum ArabiaB

^ ^ Ophyr et Evilath larga manu ad prsedictae imaginis perfectionem exhibebat

JDqnirilur hujus operis artifex imagoque funditur, ethoc nomine : * Hic est Deus

^nim , nominatur. Homo proposuit, Deus autem disposuit. Quia fusa imago

pofidieta non artificis intentionem, sed crucifixi Salvatoris dispositionem hjibere

^idebatnr. Fama divulgatur, populus ammiratur, rex pariter et regina concutitur.

** Tnne Alphorius dixit : Non negligentia fore creditur artificiSf sed procidentia

^fttvfK superioris. Ergo talis dispositio imaginis, Deo deorum si placet, mortalibus

fordihus neguaquam dispHiceat. Evocatis ergo regni populis, novo deo novum

^ificinm immolatur; et a rege ad templum ubi alii dii conservabantur, hsec

iBUigo brachiis regiis ferebatur. Sed nulla comparatio Ghristi ad Belial. Statimque

^ posl introdactionem omnes dii fractis cervicibus de altari ceciderunt. His itaque

^Bstis, regina grayida videbatur; et, expleto dierum numero, elegantem mira^ pul-

ehritndinis infantem in mundum produxit. Eodem noctis tempore, rex cum

Alphorio et aliis in castro quod a regis curia distat per duo miliaria, causa solatii

pernoctabaL I^ma autem vigilia noctis Alphorius surgens, more solito intuitus

M astra, in regb tentorium ingressus, gaudiosa nova nuntiavit in haec verba : Sive

dormitat * sire rigHat r«r, in «ternnm rirat : quia hac noctis hora nata est sibi * cod.

ilormiat

Mnomiaiii.

164 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

filia cui totum ctfli cnrMtnt et natuni planetica Jotia innuuierabilia mirifice conces- »it, Adhuc i\nifj Irxjuente ecce nuntius velocissimo corsu equitando Teniens. hoc munns magnificuni nuntiando pra^sentavit. Tunc rex ab illo noctis tempore lectuli mollitiem perhorrescens et uiagno deorum Deo gratias referens, petiit ut novam progeniem quam mirabiliter concesseraU feliciter gubemaret. Mox orto lucis sidere 5 ad aulam febtinavit regiani, prolem videndo et reginam salutando. Tunc Alphorias * cod. phi- suf)ervenien.i et infantis pbysiononiiam * discutiens, per magnos deos juravit quod in vita sua non vidit hominem in quo se c(pli cursus tam gratiose monstraviL Blili- tumconsiliis transactis de nomine infantis, Alphorius dixltcoram cunctis : Aasff\ rex hone, et ridisti quotl quam cito istiun mngni Dei imago in templo deorum inthrth •<) nizabaturj omnen ruinam patiehantur, Ab ipsa igitur causa accipiat nomen puella^ et sit * KathrrinUf „ id est unirersalis deorum ruina. Et quia consilium erat rationi consonnm et quia regi et aliis placuit, tertio decimo nativitatis sute die nomen Katherina accepit. Qu« plus crevit moribus quam corpore, plus sapientia quam fetate. £t statim post septennicam infantiam, sapientibus Grseciae in liberalihus 15 artibus puella traditur ad imbuendum. Et quidquid didicit. audivit et perle^dt, intellexit et meinoriae rommendavit. Et sic in brevi septem liberalium dicebatur artium magislra. et in ycholis niagistrorum gemma erat nuncupata.

De converaione gloriosse virginis Katherin» ; et primo de

morte Gosti regis, patris eiJusdem. ^o

4. Benedictus Deus, qui abundantia suae pietatis et sua solita misericordia vuit omnes homine.s salvos iieri et ad agnitionem suae veritatis venire; qui sanctos suos mirabilibus modis convertit ad se et novis revelationibus eos de tenebriin t^c^ transfert * in admirabile lumen suum. Quod nunc luculenter apparet in virgine ^**'*' "' Katherina. Erut enim in Cypro insula ejusdem insulae civitate metropoli et pneci- 25 pua, qua" Solempna dicitur. rex quidam pneclarus genere. naturte et fortune dotibus insignis et pneditus, Costus nomine, habens de uxore sua filiam unicam. excellentem, speciosam, famosam, ingenio.sam et virtuosam, nomine Katherinam, quatuordecim annorum. Hunc siquidem regem Maxentius imperator, qui tonc temporis totius Graycia? rexit principatum, suis scriptis ad se vocat; et pro utiiitate 30 reipublicas ne venire tardaret sub obtentu gratise imperialis seriose prascepit et mandavit. Litteris receplis et visis ac inteliectis, Costus rex turbatur ; quod regi-» nam nobilem et filiam unicam, cura domestica et consueto solatio destitutas, post tergum relinquere debeat cum moerore conqueritur. Verum, quia mandatis expedit et necesse est obtemperare superioris, apud se consulte et provide delllierat et 35 secum ducere uxorem et filiam decernit. Et regni sui negotiis bene dispositis, ea quae sunt pro sumptibus vi<'e necessaria, copiose procuravit; cum comitatu decenti. uxore et filia assumptis, iter arripuit et Alexandriam pervenit, ubi Maxentium invenit Qui dicti regis el suorum grata gavisus praesentia, pio et pleno peromnia ipsos favore prosequitur, beneficiis fovet, dona largitur quamplurima. Rex itaque 40 pra^fatus iniperatoii Maxentio per aliquantum temporis spatium commoratur;

4

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N** 7917. 165

alternis semper colloqaiis et solatiis oportunis fhiuntur. Sceptruni iinperii ambo- Tum maturis consiliis feliciter disponitur et salubriter dirigitur.

5. Tandem Gostus^pater ejus.coepitiniirmari et imaginem illam auream et filiam suam Katherinam coram se fecit locari. Tunc pater ad filiam dixit : Dissolutionem 6 cotpons fnei imminere vid^o, et per farorem magni Dei cujus hxc est imagOf mihi data es, Prxeipio tibi sub paterno mandato ut nullum praUer eum adores Deum ; qui licet in tita mihi fuit incognituSf tibi tamen quam sic diversis gratiis dotacitf erit manifesius. Et eece morior et ideo heredem nnipersorum te constituo, nostrorum regnorum gubernatricem te relinquo. Adjuro ergo te ut nullum in rirum accipias,

10 nisigeneris nobilitatet bonorum copiositate, corporis pulchritudine, scientia pru- dtniimque profunditate tibi similem probaveris. His dictis, osculo amoris valedicens filis, expiravit Quis enarrare poterit, regina et ejus tllia quanto dolore et mcerore movebantur? (Deinde sequitur de S. Catharina conrersione, quemadmodum nar- raiur supra, tom. J, p. lOh sqq. In cod. tamen narratio est prolixior ar sft/to

15 ditersa.)

UE MiRAGULis EJUSDEM. (Cfr.. suprii, pag. 156, 3*^.)

Qiialiter ftuna glorios» virginis KatherinsB in A]inanii1n,ni

pervenit.

1. Fuit in Saxonia magnus quidam dominus ipsam glono.sam virginem ex

f 0 Toto in monte Syna vLsitaturus. Hic cmn in quamdam Itallae venisset civitatem et bospes ejus. honestus licet, non tamen multum dives, pulcherrimam haberet filiam,pro pecuniis ordinavit cum hospite puellam sibi debere condormire. Inducta igitur ad hoc puella simplex et nihil mali suspicans in lecto nocte locatur, veniente domino. Quo tandem veniente et ip<am carnnliter tangente, illa (luasi insaniens

25 ccepit flere, ejulari et fortiter etiam pugnis resistere. Attonitus miles super ejus constantia, persuasit admissionem quantum potuit, allegans illud de patris ejus fleri compiacentia. lUa contra recalcitrans, dixit se potius mori velle quamflorem vii^ginitatis perdere, quam ipsa, vocaUi Katherinn, sanctae Katherime vovit obser- vare. Repercussus conscientia homo ille, cogilavit intra so : Tu, miser, vis risitare

30 tanctafH Katherinam, et hanc puellamy similiter Katherinam, quas eaedem castitatem vovitf audes riolare! Dixit ergo puell;e : Filia, dormi in pace, quia pro cetio, tim^ns Dtum et sanctam Katherinam honorans, non offendam te. Mane surgens homo devote et puellam sic alloquitur honeste : Filia men dHectOy heri contristari te ; ignosct mihi,et quidquid voluerisdabo tibi. At illa, sicut bona et innoceiis et sim-

35 piex creatura, dixit : Domine, ignoscat tibi Dominus, et ego ignosco. Et ille : Quod ergo petis? Respondit : Est hic prnpe ciritatem, domine, clansirum sanct» Kathe- rinm in quo diu libenter monialis fuissem, si a patre ad hoc necessaria habuissem. Et dominus : Ego tejutabo, filia, pro posse meo. Accedens igitur ad claustrum et missam audiens, breviter ordinavit cuni nbbntissn illa refipi tiliam illam cuni

40 magna reverentia.

166 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

2. Sicque dominus ultru pergens, prospere venit ad niontem Synai, faciens prout decuit beatie vir^ini Katherin». Sed reversus per desertum Itesus est in crure a quodam verme toxico illius regionis. Gurrente vero morbo sursum usque ad genua, solum restabat cnu^is abscisio, ut cetera merabra manerent salva. Con- suluerunt igitur medici et chirurgici altera die fmaliter crus morbidum al>scidL Sed jacens pauper sero solus in lecto, lamentabiles voces dabat, et gemitus et su- spiria; et inter cetei*a prorumpens in haec verba : 0 sancta domina mea Katherinay hmcne aunt qua tuis reddis devotariis? Hactenus itUer amicos meo8 fui strenuus et inclitus; nunc truncatus rerertar confusus turpiter et Imus. Et ecce semidormiente viro et ejulante, assunt tres pulcherrinife virgines, quarum una, pulchrior ceteris, vasculum habens in manibus, dixit duabus : Cito nudate virumf cutem morbidam abstrahite et unguentum hoc infundite. Sicque homo, statim totus sanus, plene expergiscens, clamavit voce magna, dicens : Qum estis, o dominm, qum estis, qum sic sanastis me P Qumso, dicite. Tunc illa pulchrior dixit : Ego sum Katherina quam visitastiy qum sanum feci, memor quod intuitu Dei et mei illi puellm rotitm mem pejiercisti» Ad tuos vero pergens totus sanus, da gloriam Deo, prmdicans hoe miraculum, quam gloriosus sit et quam mirabilis in satictis suis qui te sanacit precihus meis,

3. Itaque dominus ad suos reversus, publicavit, oculo ad oculum ostensis signis, quod circa se factum hoc miraculum est. Quapropter ad honorem Dei et sanctae Katherina? pulchrum instruxit oratorium, instituens inibi virgines claustra- les seu ancillas Dei, in humilitate et castitate et piis operibus Deo perpetue servi- turas. Divulgatum est hoc miraculum, quia circa talem dominum factum fuerat; nutu Dei per totam Aleraaniam valde excrevit, et specialiter, ut dicitur, procuran- tibus domnis Ordinis Cruciferorum Theutonicorum in Prusia, qui ob hoc adhuc vocantur * domni de sancta Katherina. , Construxeruntque burgenses et cives honesti ob hoc beutae Katherinae devoti in civitatibus, oppidis et castellis aut capel- lis oratoria et altaria, instituentes mibi puellas et claustrales, Deo et beatse Kathe- rinie in sanctimonia servituras. Frequentant etiam ejus ecclesias, oratoria et altaria infra annum saepe et in festis ejus mulieres devotae et viduae cum multa reverentia. Celebratur autem cjus festum cum historia magistri Lysatis merito. Quae dum io curia Romana examinanda erat, Cardinalis quidam restitit, pro eo quod in ea nimis excessive, prout sibi videbatur,ponitur * ter sancta quaterque beata. „ Sed infor- matus quod dictator per hoc tres dotes animae et quatuor corpori.s in futuro fide- liter innuit, contentus fuit el quievit.

Aliud miraculam de reliquiis beatse KatheriiiSB in mare projectis sed per angelom collectis.

4. Miles quidam ad Terram Sanctam properans rogatu sororis suae, nomine Katherinae, sanctimonialis iri monasterio dtctu Scrarenrode sive Scratenrande in terra Bergensi, contra inimicos suos multum victoriose se gerens, post peractam inilitiam. de licentia donilni sui cui inililabat. salvoconducto impetmto ab inimicis.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N^ 7917. 167

ad sepulcrum sanctae Katlierina; pervenit, ibique modicum de reliquiis sanctse Ratherinse multo labore et soilicitudine conquisivit. Oumque repatriarc intenderet, dictas reliquias summa diligentia custodivit. Sed cum in mari existerent, tanta oborta est tempestas ut nauta eam non naturalem esse putaret. Mandatur igitur 8 ut quicumque reliquias aliquas sine licentia Summi Pontificis habuerint, statim in mare projiciant Quod Dei miles non sine gravi muerore complevit, et in continenti cessavit tempestas. Et ecce angelus Domini reliquias illas sustulit et ad monaste- rium in Scravenrande sorori ejus deportavit.

5. Miles vero reversus, sorori sua; quouiodo reliquias impetratas inmarepro- 40 jieere coactus sit, cuui mcerore maxiino recitavit. Qute statim requisivit si forte

eas visas recognoscere posset. Quo respondente quod sic, ipsa reliquias per ange- lum sibi delatas dixit et ostendit. Quas cum miles frater ejus videns agnosceret, vehemenler obstupcfactus. amplius in amorem earumdem reliquiarum exarsit

6. Sed modo advertitc Dei magnalia circa reliquias beatas Katherinae divinitus 15 ostensa. Nam post hsec tempore quodam in festo Annuntiationis Don^inicse visa est

guttula lactea praefatis reliquiis adha^rere; etsupposito vasculo profluxit plus quam dlmidia pinita lactis^ prssertim * vini mensura in illa die. Deinde, suppositis vasculis, * «f c. accidit in Parasceve tantumdem cfQuere sanguinis rubicundi. In alio festo inde manavit oleum, in quarto festo aqua limpidissima, in quinto mel, in sexto balsa-

80 mam. Tandem in septima festivitate, scilicet in die sacrdtissimae virginis Kathe- rinae, prodiit inde manna. Et quicumque videbant, ammirantes laudabant Dominum et sanctam Katherinam. Postero autem tempore, florente Jacoba ducissa Bavariae et comitlssa HoIIandiae, accidit quosdaui vencrabiles viros de HoIIandia terram Bergensem peragrare. Quos dux Bergensis gloriose recepit ; et pro honore prseci-

25 pao misit cum eis thesaurarium suum ad monasterium de Scravenrande, ut vide- rent quanta gratia in sua fulgeret patria. Ibi viderunt praefatam particulam de reliquiis beat» Katherinae, non majorem unico grano frumenti, quam circumsta- bant in auro margarita» et lapides pretiosi. Vidcrunt insuper et septem vascula per- lucida, in quibus septemplices liquores prtedicti continebantur, qui de osse sanctse

30 Katherinae in septem festis sibi succedeutibus prodierant, ut prsemissum est Blagister Jordanus longe ante Iiaec tempora tetigit hnec praedicta, sermone penul- timo de sancta Katherina, dicens quod de suis reliquiis benedictis in Scravenrande septem dona ccelestia stupenda supernaturaliter effluxerunt, ad designandum quod affluenter fuit foecundata septem donis sancti Spiritus. Quae etiam manu suae

35 liheralitatis potest ex speciali pnerogativa sibi divinitus concessa omnibus ipsam invocantibus miriflce dispensare.

Qnaliter gloriosa virgo Katherina qaemdam scholarem

SQbmersum liberavit a morte.

7. Comminante quodam scholarium rectore nobilem quemdam scholarem cor- iO rigere, ille sperans se posse evaderc, cucurrit per pontem. Gasu igitur de ponte

cecidit, et cito submersus fuit. Quo audito. rector timens occidi a parentibus

168

CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

*cod. mergine.

potentibus, toium se ad sanctafn Katherinam contulit, atque missam de ea schola- ribus cantare instituit Mira res ! Missa inchoata, venit puer laetus et indutus yeste pulcherrima, in cujus margine * seu fimhriis scriptum erat inferius : ** Omnis con- summationis vidi finem ; latum mandatum tuum nimis. « Intenrogatus quomodo evasisset, respondit : Me submerao beata Katherina, protegem* me hoc pallio et S ducens ad lUu8, dixit : ** Curre citOy filiole, et canta missam cum soeiis tuie de fetto meo. , Sicque multi scholares et rectores affectati, devotissime huic gloriosse virgi- ni servierunt, et historiam ejus cum inagna diligentia didicerunt et exposuerunt et suis temporibus usque solemniter decantaverunt.

De eo qui in devotione soa quam beat» KatberinsB solitns ^o

erat ezbibere, tepuerat.

8. Fertur quoque quod dum quidam devotus beatRc Katherime existeret et eam crebro in sui adjutoriuni invocaret, per processum temporis mentis incuria resolu- tus, et devotionem mentis perdidit et ab ipsius invocatione cessavit. Qui in oratione positus vidit multitudinem virginum ante se transeuntium. inter quas una pne 45 ceteris splendidior videbatur. QucT dum sibi appropinquasset, faciem suam ope- ruit, et sic ante eum facie vclata transivit. Cujus splendorem cum ille nimium miraretur et quse esset intcrrogaret, una ex eLs sibi respondit : Hagc est Katherina, quam olim solitus cof/noscere eras. Nunc autem, quia eam non cognoeeere tide^ ris, coram te sic relata facie tamquam a te incognita pertransivit. so

De sacerdote cujus bona temporalia, ne a ftiribus raperentnr,

beata Katberina custodivit.

*cod. videntes.

9. Plebanus quidam sanclam diligcns Katherinam. nam singulis annis in die natalis ejus conviviuni prjuparavit et sacerdotes ac pauperes invitavit. Quadam autem vice quatuor fures dixerunt ad invicem : Plebanus Jam cantat in ecelesia S5 cum clericisj et nos volumus domum intrare et nullo ridente* res suas exportare. Et intrantes domum, quia famula parabat retro cibaria, neminem pni^tercanem par- Yum viderunt latrantem. Cui fures caput amputaverunt, et cameram intrantes omnia rapuerunt. Sed nutu Dei canierani exire non poterant, et caput canis ampu- tatum adhuc continue latrabat. Sacerdos vero rediens cum ceteris, fures in camera 30 repperit ; caput vero canis amputitum adhuc latrare vidit. Tunc fures confusi, a plebano veniam petierunt, videntesque magnalia Dei et sanctflp Katheriuip, toto corde emendam promiserunt.

De mecbanico qui omnes emptores suos perdidit, eo quod

proposuerat amplius nolle mentiri.

35 <^

10. Quidam mechanicus devote ^ervicns beatne Katherina^. et omni anno pro- misit omittere aliquid pro eju;^ amore et honore. Uno annr) abstinuit a vino ; alio

\

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N*^ 7917. 169

aniio a canubas, aat in qualibet septimana unam diem jejunavit, aut mane surrexit, autaliqaam eleemosynamdedit,autcertum numerum orationum peroravit Semel autem in uno anno promisit se non scienter velle mentiri, sed cum veritate emere et vendere. In primis autem plures emptores perdidit, eo quod simpliciter dixit : 5 Sic dabo et non remissius, Atque ita firmiter hoc tenens, damnum incurrit; promis- sam tamen infringere noluit. Post aliquot dies heata Katherina mediante cogno- veranthomines veritatem ipsius in emendo ac vendendo ; ac sic acquisivit magnum popali concursum, atque plus quam prius ditatus veritatem usque ad obitum tenuit

40 Qnaliter gloriosa virgo Katherina Judicem quemdam traxit

ez seculo ad religionem.

11. Judex quidam iniquus omnianno vigiiiam sanctte Katherinse jejunavitet fe- «tum ejussolemniter celehravit; etsingulis annis oh reverentiam sancUe Katherinae autaliqaid fecit.aut aliquid omisit. Et uno anno promisit quod quidquid peteretur 15 ab eo in honore sanctae Katherinae, hoc nollet denegare. Apparuit autem ei beata Tirigo Katherina in specie mulieris pauperculse, petens sibi in nomine Katherinae virginis manam dexteram dari. Qui cum memor sute sponsionis manmn ei dcdisset, amici et propinqui ejus erubescentes quia deformis et truncatus manu existeret. cohortati sunt eum ad ingressum religionis. Postquam autem religionein ingressus est, beata Katherina specialem ei gratiam a Deo impetravit, ita quod priorein vitam suam valde emendaret, et Deo et beat»* Katherinae devote ac iideliter servi- ret. Et ecce cum jam in extremis ageret, beata Katherina, ingenti pulchritudine adomata, apparuit ei, dicens : Fili, nosti me? Qui respondit : Non, At illa dixit : Ego 8um Katherina eui tuam manum dedisti. Et ostendit ei manum, dicens : Hoc 15 ideoa me factum sciaSy quia aliam viam sahandi te inrenire uon potui. Atque ita ille in Ghristo feliciter per omnia obiit.

Qoaliter beata Katherina ad preces mercatoris raptores

qnosdam csBCitate percussit.

i2. Vir qaidam mercator multum diligens sanctam Katherinam, tenipore quo- 30 dam com pannis vendendis profectus est ad nundinas. Raptores autem supervenien- ^«npuerant sibi omnia. Ipse vero beatam Katherinam-fortiter invocavit, dicens : OheataKatherina, quomodo nune creditorihus meis potero satisfacere? Et uxoretn ^flhsmeos unde possum nutrire? Statim autem divina virtute raptores caecitate P^Kussi snnt ac tremore membrorum. Qui videntes plagam Dei et beata» Kathe- I 36 nns 9Qpei. g^, dolentes de temeritate ac culpani suam recognoscentes, omnia ei '^Uierunt et libere abire permiserunt. Ipsi autem beatam Katherinam instanter iDTocantes, vovenint se nmnquam aliquem velle amplius spoliare hominem, si "^^Jitis ipsias sanari visamque recipere mererentur. Qui mox ob merita pretios® ^ois Chrisli sanati sunt, atque deinceps vitain suani in melius emendaveiaint.

170

CATAL. CODD. lUGIOGRAPHIC.

* eod. dixerunt.

De quodam canonloo quem gloriosa virgo Katherina a vita reproba atcpie morte perpetoa liberavit.

13. Canonicus quidaui secularis, habens plura bencficia,quamvis pi^avam duee- ret vitam devotus tamen multum erat beatse virgini Katherinse. Hic habuit capel- lanum, virum probum et castum ; et alium (eque presbyterum commensalem, qui 5 etiam seculariter satis vixit. Quadam autem nocte capellanus visionem habuit, viditque canonicum et presbyterum ambos trahi ad judicium. Judex vero dare voluit sententiam difQnitivam, ut scilicet ambo decollarentur. Beata vero Kathe- rina pro canonico suo apud judicem intercessit, ut sententiam adhuc per annum differre dignaretur, et sic se ille illo in anno emendaret. Alius autem presbyter, 10 quiaintercessorem non habuit, capite truncatus est. Facto ergo mane divinoque officio peracto, ad mensam presbyter non venit. De quo mirabatur canonicus. Capellanus autem qui fuerat vir bonus, narravit canonico suo visionem illam quam viderat in nocte ; atque ita ambo gressum suum direxerunt * usque ad domum presbyteri, eumque morte subitanea defunctmn reppererunt. Quo viso 45 perterritus canonicus, omnia beneficia sua mox resignavit; et, ordinem Cister- ciensem intraiLs, in bono vitam suam finivit.

*cod, redierem.

De quadam meretrice super quam imago gloriosissim» Katherinsd cecidit atcpie penitus extinxit.

14. Erat meretrix qua^dam qute tali in spurcitia per viginta annos persistens |o nihil boni fecit umquam, nisi hoc quod vigiliam beatae Katherinie virginis devoie jejunavit; et ita ad ecclcsiam vadens contrito corde promisit se velle emendare, sed semper recidavit. In vicesimo autem anno, cum proposito emendationis ante ima- ginem beatHs Katherime prostrata, devotius eam invocabat seque emendare veile firmiter promisit. Voluntate autem Dei imago beat» Katherin» magna super eam t5 corruit, illamque opprimens valide occidit. Et ecce campanator ad vesperam pulsare volens, invenit eam mortuam. Turbatus itaque vocavit sacerdotera et omnem populum ad videndum quod factum fuerat. Sacerdos itaque cum omni populo, cognoscentes hanc esse illam meretricem. Deum sanctamque Katherinam suppliciter rogabant, ut, si spes aliqua foret salutis de ea, resuscitaretur roani- 30 festaretque qualiter quove ordine mortua fuerit. Qu» statim miseratione divina surgens, sacerdoti omnique populo qualiter ipsam in oratione positam beatie gloriosaBque virginis Katherinae oppresserat imago, indicavit. Addidit prce>erea quomodo beata Katherina adduxerat eam per loca tenebrosa, osten- dens ci pa^nas damnatorum. Insuper et gaudia ei demonstravit beatoruni. Impe- 35 travit, ait, glonosa virgo etiam a sponso suo, Domino nostro Jesu Christo, ut ad ritam redirem * faceremque onmium peccatorum meorum plenariam eonfesBionetm, Moxque petens devote sacerdotem, integram omnium peccatormn suorum devote fecit confessionem. Postmodum aliquamdiu supervivens, in bonis operibus viiam fideliter finivit. 40

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N^ 7947. 171

Be Javene ca]ii8 azor selpsam cam inftinte in atero misera- bUiter occiderit, sed per gloriosiseimam virginem Ghristiqae martyrem Katherinam mirabiliter resnscitata est.

15. Filius erat cujusdam principis qui, defunctis parentibus suis, fideliter ac 5 deTOte beatissim» virgini serviebat Habebat enim capellam prope casirum in

honore sancta^ Katherinae dcdicatam; ad quam quotidie intrans, eidem se supplici- ter commendabat. Accidit autem quadam vice, cimi sic orationi incumberet, quod tres virgines pulcherrimse sibi apparuerunt ; ipse vero territus ad terram caput inclinavit Qoanim una ait : Quam rusticiter agisy cum sis nobilis ? Respice nunc

10 in nos, guoniam tui causa huc renimus. Rursus media ab eodein requisivit quam illarum bahere vellet pro sponsa sua. Una autem a dextris occulte ei annuit ut mediam sibi assumeret, dicens eam esse beatam Katherinam, capellee patronam. Ipse ergo eamdem sibi elegit in sponsam. Tunc in signum desponsationis beata Katherina dedit ei crinale pulcherrimum, de rosis pulcherrimis et pretiosis;

15 ponensque super caput ejusstatim cum virginibus evanuit liie vero ad se rever- sas, invenit crinale illud super caput suum, de quo processit odor suavLssimus ; atque ex hoc jam vehementer gavisus, crinale illud cum omni diligentia servavit deTotnsque virgini Katherinae servivit

16. Postquam autem vij'ilem attigit setatem amici sui virginem quamdam iO pulchram ac nobiiem in matrimonium ei tradiderunt Celebratis autem nuptiis,

aeque ut antea beatae virgini Katherinse servivit, de mane semper surgens et capel-

lam intrando devote oraas. Uxor autem impraegnata ab ancilla requisivit quonam

dominus suus omni mane sic iret Gui ancilla : Est civis, inquit, juxta dmiterium,

eujui est filia perpulchra ; ad illam mane sicproperai, Quo audito, uxor ejus vehe-

tt menter contristata est Et cum juvenis sero causas tristitiae inquireret, illa respon-

dit : Nonne merito tristari debeo, guia aliam idus quam me diligis? Cum autem

^tixisset ei de iilia cujusdam civis non longe ab ecclesia, ille subridendo adjecit :

^o» esf ita, sed rst alia multo pulciirior ea, ad quam mane sic rado, Atque mane

itenun surgens, ad capellam properavit Uxor igitur nimium contristata, gladio

)0 semet occidit et puerum secum in utero. Juvenis vero de capella regredien.s ut

vidit matrem cuin puero sic occisam, amare flere ciepit et diris vocibus claniare :

^^vgfCm mihi! Quia non dixitibi reritatem, ideo mortis tua causa et totius mali

oteatio existo. Moxque ad capellam recurrens, flens largiter beatam Katherinam

fortiter invocavit Et ecce iterum tres illas virgines sibi apparuerunt. Virgo autem

35 Katherina oculos ejus et faciem detergens, dixit : Quare me sprevisti, aliamque

9pon$am tihi accepisti? Quia tamen mihi semper servisti, uxori tusB et puero nunc

9*ieeurram, Surgens autem cito, ad castrum peri/e : invenies enim uxorem tuam

nraiM et sanam, filiamque peperisse, quam nomine meo tocare dehes Katherinam.

J^ tatisfaetione autem, quia me spreristi, monasterium mihihic debes construere,

40 fliaque tua jam prima nata * erit abbatissa monasierii liberabiique animam iHitris * pfo

iam nata iui * iuis precibus de purgatorio, Exhilaratus ille animo, cucurrit laetabundus ad prima? *

ctstmm; matrem et puerum viventes incolumesque invenit Confessa est autem * sic.

172 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

ei mater qoomodo dsemones animam ejus rapere atque ad inferaum dedncere conabantur, el quia beata virgo Katherina ab eorum morsibus fortiter eam defen- disset. Vir autem ejus vebementer gavisus, construxit grande monasterium in honore beatse Katherime virginis. crinaleque roseum quod beata Katherina ei dederat, monasterio contulit, atque * ad Roseum Crinale , monasterium nomina- 5 vit Postmodum autem in servitio heata? virginis Katherin» ambo feliciter conse- nescentes, post multa pietatis opera in honore sanct» Katherinae virginis multis impensa. migraverunt ad Dominum, praemia ab eo accepturi leterna.

De magistro qui oollectam *" Deus qui dedisti legem , etc.

de beata Katherina compoeiiit. lO

17. In anglia civitate Cantuaria erat quidam scholaris devote serviens sancts virgini Katherinffi, ut gratiam a Deo sibi impetraret ut studere possct in scientia, vita et moribus ad honorem Dei et salutem proximorum ; et ita se transtulit ad stu- dinm generale, et in brevi tempore profecit et magisterium adeptus fuit. Rex autem Angliffi, ejus famam audiens quia esset litteratuset probus, ipsum ad se vocavit 15 eique filium coinmisit, ut eum iideliter instrueret. Magister vero omnem diligentiam adhibuit; sed filius regis duri ingenii et rebellis extitit. Accidit quod propter rehel- lionem magister eum exueret et eum disciplinaret. Ipse vero nudus fugiens et per pontem currens, in aquam cecidit atque submersus est. Mox ille vehementer per- territus, beatae Katherime filium regis commendavit. statimque piscatores cum to navibus missi sunt, ut eum qutererent. Sed non est inventus ab eis. MagLster igitur mox incarceratur. Qui in carcere beatam Katherinam invocare non cessavit, recominendans ei filium regis. Denique lertia hora sequentis diei cum in parochia sumina missa cantaretur, filius regis ecclesiam intravit, albam habens camisiam

in qua aureis litteris scriptum erat illud psalmistae : Da mihi intellectum, Domine^ 25 ut discam mandaia iua. Quod cuii) reginn? et regi nuntiatum fuisset, statim cum gaudio magno ad ecclesiani cucurrcrunt; vi<1entesque filium suum incolumem, gavisi sunt valde. Filius autem rcgis patri et matri omnibusque qui aderant, nar- ravit quomodo beata Katherina eum in aqua sustentavit per diem et per noctem sine Itesione, propter prseceptorein suum, qui eum eidem recommendaverat Post- 30 modum filius regis optimum ingenium studendi habuit, ita ut quaecumque sibi legebantur statim intelligeret. Rex autein cuui omni populo gavisus, exaltavit magistrum illum propter merita sanct^e Katherina?. Et ipse similiter cum regina, ac filiuseidem virginifideliter servientes. Tuiic niagister prsefatus collectam illam composuit quae in missa legitur de illa, videlicet : *" Deus. qui dedisti legem Moysi 35 insuiiinutate montisSynai „ etc.

De quodam monacbo qui digitom de manu gloiioMD

virginis promeroit.

18. Quidain inonachus Rothoniagensis ad montem Synai perrexit, ibique per

i

BIBL. KEG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N<^ 7947. 173

septem annos in servitio beatnR Katherin» devotus permansit. Quam cum instan- tius * exoraret ut aliquid de coi*pore suo habere mereretur, subilo rupit de manu illius unus articulus di^ptorum. Qui donum Dei la^tus recepit et ad suum monaste- rium deportavit.

*eod. instatius.

^ Qnaliter sancta virgo et martyr Ghristi Katherina primo ez TenthoniSB partibns ailJacentibaB coeperit venerari, ex qno- dam miracnlo coHigitor quod in Cameraco, civitate impe- riali, Hactom ftiisse narratnr.

10. Fuit quoddam monasterium sanctimonialium cui prseeiat quaedam soror,

40 cpise non minus rectitudine vitae quam nobilitate generis relucebat. Ipsa vero fra-

trem quemdam habebat, militem strenuum,qui vice quadam causa visitandi ad eam

accessit. Cumque abire vellet, unum de familia sua ibidem militem reliquit segro-

tantem ; quem tamen sorori sua?, ut ejus curam haberet, commendavit. Quapro-

pter sibi a fratre suo commissum mihtem ccepit visitare, et quaUter poluit in

19 infinnitate consolabatur. Ille aperuit ei secreta cordis sui, dicens quod amore ejus

captus esset et, nisi sibi consentiret, vivere minime valeret. Illa vero, ut femina

casta et devota, quantum valuita tam nefando desiderio ipsum sancto colloquio et

IwDigno consilio avertere nitebatur. Sermo autem ejus nihil profecit in eo. Gum

antem diabolus incessanter bonis operibusjustoruui insidietur et juxta apostolum

tO BamoM mores corrumpuni coUoquia ntala, quia ipsa etiam incauta ipsum visitare

consueverat, ipsa soror quae devota fuerat per miiitem illum adeo tentata fuit, ut

jam secum ad seculum abire vellet

20. Sed quia ipsa antea valde religiosa fuerat, more solito quadam nocte altaria

soae ecdesite orationis gratia perlustrabat. Veniens autem ad altare beatas virginis

t5 Mari», coram imagine ejus inter cetera verba sic beatam virginem Mariam allo-

quitar, dicens: 0 sancta Mariaj ego nimis inflatnmata amore illius militis sum;

H Munc, guia manere non raleOy licentiam a te aceipio ei locum istum tum gratim

reeommendo. Beata autem virgo apparuit ei, dicens : 0 filia, esto persererans in

propOBito casiitaiis quam Filio meo^ qui est flos virginum ei * speculum totius casii-

3i taiis, voristi. Nihil enim valet vovere vel aliquod bonum inchoare, nisi in eo relii

komo perswerare. Tantum enim Salvator mundi amai castiicUem, quod non nisi de

virgine voluit et potuit nasci. Post heec illa ad secundunv processit aitare, sciUcet

sancUe Cmcis, et quod tantum mala concupiscentia succensa erat^ quod nullate-

mts manere possetin claustro, stans coram crucifixo asseruit. Statimque Dominus

35 pendens in cruce ei apparuit, dicens : Ofilia dilecia, absit ut a me recedas, quoniam

sanffuine meo te redemi. Abeit ut unam ientationem superare non valeas, pro qua

sugtinui durissima crucis tormenta. Ultimo processit ad tertium altare, scilic^et

beatae Katherin», quae ibidem patrona fuit et coram ea, sicut coram aliis fecerat,

se penitus superatam illicita concupiscentia astruebat, et se nullatenus in Ordine

44^ persistere referebat Tunc beata Katherina apparuit ei, cum omni genere tormen-

iorum qiue ipsa pro amore Christi passa fuerat, dicens: Memor esse debes,fiiia,

cod. eam.

174 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

t/u^/d fnm ^jtf fM4^m filia regit ^t tliritia* et tUiirioi reg/ii po9tfdi*iem, ipMt tam^n H &mm^m mundi glorinm contempfi^ innuptr dirit tormenii* m^ tradidi propter Ckritctum, 7V trgo »in^ferro et nine $anguini» fffutiont galtem aliguid modiemm patid^fM pro ChriwU». Sed hea ! arj Uin cleraentes apparitiones et al]ocutione3 illa emen^Uta non fait. Serunda vero et tertia nocte. eidem mlsersp sorori altaria pne- 5 dicta perlastranti et qaa<ii licentiam a sancti« accipienti. eadem Yi«io et allocatio ad ffinfruU altaria facia est.

21 . Illa autem in suo nefando prop^iitito pennansit Et quia praelata et magistra illiuM iiionaMterii fuerat, tolam curam illius conventus cui pr<eerat beata? Kathe- riniB, utfKite fiatronse illius loci. commendaviL Et prssentatis imagini ejus davibus 10 ofncii ffui. cum milite ad seculum recessiL Cumque pluribus annis in seculo miMeni mansisset et ex milite duos filios jam iptate magnos habuisset, tandem milite mortuo in se reversa et compnncta dicebat : Quoniam miaerationes Dei mulim Hunt nec aliquetn peceatorem ad se redire roientem a mijtericordia repeUit, rererffir ad lorum unde exiri. Et hnpc dicens iter arripuit: et quia nobilis genere IS et delir-iite cducatji fuerat, inter saxn ambulanf^ sanguine qui de nudis ejus pedibus fluebat Mua vestigia rubricabat. * T^tr 22. i\\xm autem ad monasterium clam veni^^set. ut magistram qute * sanctiroo-

niipideta. nialilius preperat rogaret ut ipsain de seculo redeuntem ad poenitentiam recipereU

erce, n*s admiranda, beatam Katherinam primam omnium ct solam interius ad tO feneHtrarii ut magistram claustri sedentem invenil. Quam cum illa roinime cogno- «c«ret. illa dixit ei : Tempus est ut ad cotlum redeam ; jam enim diu ricestua» nupfderi. Veni enjo citiuSf ut religiottis vestihuR induaris et locum curamqut iui officii reHumuH. Nemo enim ncit te adhuc defuisse. Illa ergo nimium gavisa et de timto' tuiraculo stupefacta, claustrum intravit et vestes et curani sui monasterii tS rcccpit. O quanta humiliUis et pietas gloriosae virginis martyrisque Ghristi Kathe- rinip, (|ua> per tot annos in forma et habitu priedictie sororis omne roinisterimn quod illa tenucrat, diligentissime adimplevit. 0 quam felices fuerunt quse talem meruernnt habere miigistram, omnis disriplinte et virtulis plenam. Illa vero qn» de fwcxiU) rcversa fucrat, cuin in matutinis esset sequentis diei et cantrix ei injun- SO gcret, ut conHUctum est, quod nonam lectionem legeret, ipsa inveniens se.esBe debilcin. lectionem alteri legcndam commisiL Mane autem facto,puIsari fecit ut ad

■

rapituluin conventus sororuiii veniat, ut tantum miraculum publicareL Comqiie omnos convcnissent, ipsa omnia <{Uie circa cam gesta fuerant, per ordinem omni- bus enarravit. Tunc omncH bencdicebant ct glorificabant Dominum in gloriosa virginc et inartyre sancta Katherina. Illa vero salubrem pcenitentiam agens.post- niodum plcna virtutibus in Domino oIxlormiviL

Bxplioiunt miracula qu» Deus per gloriosam virginem prseelectamque sponsam suam operatus est.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N^ 7917. 175

UE iNVEXTioNE EJUSDEM. (CfV. supra, pa^'. 15G, 4''.) Indpit Inventio corporis eiJusdem virginis.

1. Invenlionis gloriosissimae virginis et martyris Katherinie celebrem menio-

riam, omni prorsus honore venerandam, devotissimis mentibus recolamus, quate-

nus ipsius mirabilia. qute per eam Salvator noster operari dignatus est, universis

5 Christi fidelibus innotescant. Graecorum namque interpretum fideli relatione per-

cepimus venerandum corpus angelorum sacro ministerio in montem Synay fuisse

delatum. In cujus vertice montis cum omni suorum integritate membrorum ple-

nissima centum triginta trium annorum spatio cum dimidio curriculo permansit.

Cajus tRinslationis causam, si libet, fratres karissimi dulcissimique, audiamus.

10 2. Fertur enim quod Maxentius imperator tanto libidinis conatu in virginem

faisset deprcssus, quod non aliundc nisi per consensum poterat ejus appetitus sa-

liari.Quia ergo, sacca virginitate retinente *, in vit a virginis conslantiam vincere non * pro

poleral, post mortem temere violare cogitabat. Unde factum est ut, cum judicis renitente .•'

neqmssima sententia pahnam martyrii accepisset, sursum per angelos corpus

15 roum deferendum iu montem Synay traditur collocandum. Sic enim quod jura-

menlo ftrmaverat imperator nequissimus, explere non potuit. 0, inquam, admi-

nibile mysterium, ubi non defuit angelorum commercium. Postremo admiranda

conlisnequitia, quse insuperabilem virginiUitem .superarc nitebatur.

8.1n eoloco in quo Moysi quamplura signa atque prodigia sunt ostensa, ubi per-

10 mssit Moyses virgula petram aridam atque ex ea fluxerunt aquas limpidissimas,

nnde transeuntes filii Israhel mare Rubrum satiati sunt asdificavitque Moyses

«Itare Domino, ibi lapsu temporis divina concedente gratia circa annum Domini

<pttdringentesimum quadragesimum secundum viri quidam sanctitate priepol-

Isotes pervenenint. Et erant ibi aliquanto temporis intervallo Salvatori suo laudes

95 debita« impendentes, proat melius explicare poterant. Ad suggestionem autem

"wnici innuroerabilis draconum atque serpentium ceterorumque animalium

venenosorum numerus eorum loca occupavit, ila ut arborum radices, flores et

frttrtus coUigere non valerent et omnia eorum alimenta victui necessaria defice-

i^tEtnihOominus venenosis scorpionum morsibus aliqui ex ipsis interierant.

30 Propter quod dolore nimio confusi, coacti sunt qui supei*stiterant locum sibi aptio-

^ pcr deserta Indiae perquirere cceperunt *. Unanimi ergo consensu recedentes, * nic.

'■^primitus oratione fuderunt preces Domino. Ad nutum ergo Salvatoris intacta

^^ejus ipsis distantibus a loco pnedicto per duo miliaria, occurrit. Quos ipsa

pncTia salutatione his verbis affatur : Dicitef inquit, unde venistia? aut quo ten-

V ^'^MHpsis autem attonitis, causam sui recessus eidem referre conabantur. Rursus

Vtur ipsos his verbis consolatur, dicens : Estote constantes ; ririliter agite, spem

^^tiUe8 in Domino: cujus sifueritis assidui oratores, nil vohis ad salutem et ritse

f^rMusum amodo dee9se denuntio. Quaeso tantum, revertimini ex Dei vohtntate

'fitderenistis. Hapsitantibus vero ipsis et ignorantibus cujus esset hic sermo, alter

176 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

Htl altenun dicebat : No» habemus quod eilamut ; frumenta uostra, oleum, fabm ac eetera alimenta rictui piecessaria perierunt, Ceterum quod omnibus plus pniitnesH- mus, animalium renenosorum rahidos morsus quomodotoierare poterimus ? Cemite quod fratribus nostris contigisse ridemus. Quos intuens Virgo pnefata, amplioreni spem adjiciens rursus affatur. Ego enim, inquit, quod promisi in nuUo frustrabar, 5 dummodo montes diligenter undique cireumeuntes corpus cujusdam rirginis, Katherinm nomine, perquiratis. Rerertentes ergo, f)erficite optatum Deo opu*. Kursus inquiunt : Quis omnium horum nobis erit fidejussor? Quibus prsfata Virgo respondit : Uorum otnnium indubiam fidem serrabo. £t his dictis, evanuiL Ne quid tamen ad laudem Dei Genitricis pneterisse visi fuerimns, assit nunc qui 10 veritatem reseraL In eu namque ioco quo Bfater Domini viris sanctis occurrens fidem indubiam de prsemissis servare promisit, constat ipsos nobiiem capellam ad honoreiii Virginis, quaB * Fidejussoria , ad praesens nuncupatur,construxisse. Sancti nem[>e viri. hujus cementes altsentiani, denique admirantes quo pergere potuisset, unanimiter toto uisu ad priores mansiones remearunt. Peracto ergo itinere, devo- 15 tissimis orationibus Deo laudes obtulerunt. .

4. Sed quid. fratres dilectissimi.postmodum accidit? Audiamus.£adem fere hora cameli sexaginta, quse ad vitam humanam congruunt deferenles, ipsis supervene- runL Ductores vero caiaelorum salutatione preevia, prsedicta victualia sanctis viris gratanter et libere obtulerunt. Quid plura? Eadem victualia in domibussuis defe- M rentes, oinnia animalia venenosa interisse viderunt, ita ut nusquam deinceps habi- tare valerent ibidein ; et sic Altissimo gralias retulerunL Qulbus sic visis, Dei Genitricem ad eos fuistse prius locutam, certissime cognoverunL

6. Post niultum autem temporisintervalIum,cum apud pra^fatos viros de virgi- nis Katherinie inventione quasi nulla vel modica spes haberetur, coppenint mutuo 25 cum lacrimis Creatoris praesidium implorare. Tunc altera in parte montis circum- fulsit splendor adinirabilis, quem aspicientes proni in terram ceciderunt. Rursus gressus dirigentes.obstante quadam rupe in montis arcem ulterius ascendere nequi- verunt. Hx utraque enim parte montis cementes quasi impossibilitatem ascensus, concordi spiiitu clainaverunt ad Dominum. Videns autem Dominus corda ipso- 30 rum et vota, angelos suos ad eos destinavit. Dominus autem angelorum palma rupem percutiens, sic ipsaiii divisit, ut ipsis concomitantibus pariler et pneeun- tibus ad prseoptatum locum sancti viri pervenirent. Demum benedicUssimum virginis corpus. ut pra^fertur spatio centum triginta trium annorum cum medio curriculo reconditum, viri prsefati invenerunL Nec ejus visione corpusculi saliari 35 potuerunt, certatimque illud insatiabili aspectu videre conabantur. Cumque adeo ipsum recens ac integrum cum capite ceterisque totius corporis membris perce- pissent, qualiter prima die decollationis videri potuisset, eomm admiratio vehe- menler increvit, stuponjue magnus circumdedit eos. Quis ei-go admirari sufficiat stupenda* rei iniraculum? Quis tam infidelis, ut non recognoscat virtutis Dei iO excellens vestigium? Erubescat nunc igitur infelix Maxentius, qui et legis Dei sic. annihilator * tieri se credidit et nihilominus ipsius veritateiii ampliori fide ronfir inavit.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N** 7959-61. 177

.

6. Ad inventionem autem tam pretiosse virginis quis ambigit angelorum mini- sterium affuisse? Nempe hoc sacro die Christus, virginum sponsus, sponsam suam praedilectissimam internae dilectionis amore visitare est dignatus. Unde coruscans ipsa miraculis, ex ejus tumba marmorea longissimi tractu temporis tam abunde

S oleam efQuxit, ut etiam ullra divini cultus exhibitionem sacerdotum etminislro- mm necessitatibus subveniret. Quotquot namque hoc sacratissimo oleo ungeban- tar, quacumque etiam corporis infirmitate torquerentur, ad pristinam sanitatem restaurabantur.

7. Sacrum autem corpus pra^fatie virginis,divina opituLante gratia, per praefatos 10 Tiros sanctos aduscjue pedem montis delatum est In cujus honore construxerunt

capellam devotissimam, ubi honoriGce dictum sacrum corpus collocaverunt. Fesiom autem inventionis sacratissimie virginis Katherinae et martyris, colitur tertia decima die mensis Maii, in festo sancti Servatii episcopi. Summopere vero sacram hanc inventionem congrua devotione veneremur, in qua saluti nostne tam

i5-<nagnificadivini mmieris beneficia sunt colIata.Fuitautem suie inventionisprimum celebrata festivitas anno ab incarnatione Domini millesimo octogesimo quinto, circa medium mensis Maii. Sed festum ejusdem sanctae virginis colitur vicesima septima die mensis Augusti in festo sancti Rufi martyris, discipuli sancti ApoUina- ris, Ravennensis archie^piscopi. Adlaudem Christi et sanctae suse virginis etmar-

tt tyris Katherinae, sponsae suae dilectissimae. Qui vivit et regnat Deus super omnia benedictus in secula seculorum. Amen.

BzpUcit inventio corporisi gloriosissimse virginis et martyris

Ghristi KatherinsB.

CI. Codex signatus n<> 7959-61.

Istecodex, forma» media^ (O^^aOS X 0,20j, binis columnis, lineis graphide ductis, exaratns est extremo seculo XIII. Nunc mutilus, 15:2 complectitur folia. Litterae vnajores nibri, viridis aut cserulei sunt colori:^. Ex his non paucas duplici adhibito colorescriba rusticana satis arte delineavit; itemque litteras capitales, quarum interiores partes tum variis colorum nexibus tum planlarum figuris solidavit.

Fol.l'in margine superiori scripsit Godefridus Hcnschenius sequentia : Emimus " ^€hartopala in auctione Everix straet a" 1632, In parte vero interiori togu- DientiafBxum est signum BoIIandianum : N ^07 a.

1** [Fragmeuta miraculorum auctore Benedicto Petri- burgensi abbate] (fol. r-20.

E>Iitaapud Robertson, Rerum Britannicarum medii aevi Scr., Materiah for the Hiitorif of Thomas Becket, tom. II ; scilicet ultimae linece cap. lxxvii libri iu et

CATAL. BRUX. T. II. 12

I

178 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

cap, Lxxviii lih. III (pp, 171. \li). Dein libri iv cap. i cum initio cap. ii. p. 173; iteiii capp. ▼, VI.

2*> Vita et passio beati Thomse, Cantuariensis archiepi- scopi (foL 3-100.

Passio auctore Eavranio, edita apnd 3tartene, Thesaurus NaruSr tom. m, p. 1737 aqq, — In cod. Passioni annexa leguntur duo miracula qus edita sunt apnd Rohert.son, o[iere modo citato, toin. 11. pp. 287, 288. In soUmnitate (p. ^, lin. ult.).

3^ Liber de miraculis beatissimi Thomae, martyris et Cantuariensis archiepiscopi (fol. IC^-I^S').

Liber auctore Benedicto, abbate Petriburgensi, editus a J. Robertson, opere cit^ tom. n, p. 21 sqq. — Sed in cod. desiderantur libri iv capp. xcv et xcvi et totus liber v.

4*^ Visio cujusdam militis Hiberniensis ad sedificationem multorum conscripta (fol. 125'-146').

Est nempe libellus de raptu animae Tundali et ejus visione; in quo tractatur de pcenis infemi et gaudiis paradisi. Cfr. Thomas Duffus U^TdyfDescriptive Catalogue of materials relating to the history of Great Britain and Ireland, tom. H, p. 239.

5*^ Passio undecim milium Virginum (fol. I^G^^-ISS^).

Edita in Act, SS., ad d. 21 Oct., tom. IX, p. 157 sqq. — In fine ob folia excisa mutila est; dcsiderantur num. 19-22.

Cn. Godex signatus n'' 7984.

Iste codex, forma? mediae (0",282 X 0,22), lineis plenis, stylo ferreo ductis, ^ ^ ratas est scc. X. Nunc continet fol. 236, quie sec. XVI inde a fol. 2 numeris sigxi^-s fuerunt. Folium primum, quod numero vacat, retinet in parte sua recta ves*.» » antiqua' scriptune; parti vero averstne manus sec. XIII, prioribus abrasis, insciri; indicem contentorum, ibique in fine incipit Passio sanctae Eugenise. Tituli semper minio, littcrae capitales flammeo colore ducta sunt

Fol. 1 in margine inferiori leguntur sequentia : Collegii Soc. Jesu Molshem^ permutatione aliorum librorum domus professse Antverpiensis factumf procufff P. Petro Hichart, et, ut conjicere licet, etiam scripta erat haec alia nota qo^^^ rasuris delere conati sunt : Codex sancti Petri in Wissefnburg ; qu8B nota repetit- ^ fol. IIO»^ in jnargine inferiori : Codex monasterii S. Petri in Wissenburg Ordii^ '** 5. Benedicti. Indici contcntorum dc quo supra, hoc musei Bollandiani signui pra^positum est : P ms 20.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N<^ 7984. 179

1** Passio sanctae Eugeniae (fol. r-14').

Passio subinde paulo prblixior ea quse edita est apud Rosweydum, FtY» Pa^rMm, p. 340-349.

2** Passio sanctse Anastasiae virginis, quod est vm Kal. Januarias (fol. 14'-15'').

Fragmentum Passionis editae in Bibliotheca Casinensi, tom. HI, Floril. p. 179 sqq.; scilicet ab his verbis : Jgitur ut aupra dictum est (p. 183, col. 1).

3'' Passio sancti Marini pueri, in loco qui vocatur Inter Columnas, quod est vii KI. Jan. (fol. IS^^-Sl').

Acta prolixiora iis quse edita sunt apud Mombritium, tom. 11. Vide Append.

4° Passio sanctsB Columbae virginis et martyris Christi. Passa est in civitate Senonas sub Aureliano impera- tore n Kl. Januarias (fol. 2^-22").

Gontracta ex Passione quae edita est supra, tom. I, p. 302-306. — Inc. In diebus iUis adreftiens Aurelianus imperator de partibus Orientis, cum paganus esset et *dola coleret, ingressus est civitatem Senonas die octavo l-alendas Januarii.

5° Passio sancti Petri qui et Balsami. Quod est tertia (sic) nonas Januarii (fol. 22^-240.

^ita in Act. SS., ad d. 3 Jan., tom. I, p. 129.

6<> Vita vel visio sancti Fursei. Quod est xvn KI. Februa- rias (fol. W-Sd^).

^<lil. ibid., ad d. 16 Jan., tom. II, p. 36-41.

7° Passio beati Fileae, episcopi de civitate Thimui, pri- die nonas Febroarias (fol. 34'-36').

^'^ita ibid., ad d. 4 Feb., tom, I, p. 462-464. — Sed in cod. incipit secundum ^^U a (p. 464), his verbis : Imposito FiJea super ambonem, Calcianus prteses

^^'> m ...

8^ Passio sanctaB Dorothese virginis et comitum ejus. Quaa passa est in provincia Capadociae apud Caesa- ream civitatem sub Sabricio praeside, die viii idus Febroarias (fol. 36^-4^0.

^ita ibid.. ad d. 6 Feb., tom. I, p. 773-776.

^ Vita sancti Vedasti (fol. 40^-48^).

*^ita ibid., ad d. 6 Feb., tom. I, p. 795-799. — In cod. desunt tum prologus ^ Utunm. 21-24; numerus vero 20 legitur in cod. secundum annot. d (tom. cit.,

lO^ Passio sancti Valentini, episcopi Teramnensis civi- tatis, XVI Kl. Martii (fol. 48^-5r).

Mta ibid., ad d. 14 Feb., tom. II, pp. 7.56, 757.

180 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

1 1<^ Passio beati Nestoris, episcopi de Pergen Pamphiliae, sub Decio, iiii KI. Martii (foL 5r-540.

Edita ibid., ad d. 26 Feb., lom. Ill, p. G28-630.

12^ Passio sancti Foci episcopi, iii nonas Martii (fol. 54^-600.

Edita apud Mombritium, tom. II.

13** Passio sancti Filemonis, viii idus Martii (fol. 60''- 670.

Edita in AeL SS., ad d. 8 Martii, tom. I, p. 752-756.

14<^ Vita sancti Attali abbatis, vi idus Martii (fol. 67''-

Edita ibid., ad d. 10 Martii, tom. II, p. 43-45.

15^ Vita sancti Ambrosii, Mediolanensis urbis episcopi, n nonas Aprilis (fol. 7r-840.

Vita auctore Paulino, edita apud Migne, P. L., tom. XIV, p. 27-46.

16^ Passio sancti Longini qui Dominum nostrum Jesum Ghristum, dum in cruce penderet, jussus jugulavit, quae est KL Decembris (fol. 85'-87'').

Edita in Act. SS., ad d. 15 Martii, tom. II, p. 384-386. — In cod. multse sunt variantes lectiones.

17° Passio sanctorum Marcellini et Petri exorcista, mensis Junii die ii (fol. 88'-90^).

Edita in Act. SS., ad d. 2 Junii, tom. I, p. 171-173.

18° Passio sancti Bonifatii martyris, mensis Junii die ii (fol. 90^-930.

Edita ibid., ad d. 14 Maii, tom. III, p. 280-283.

19" Passio sanctorum martyrum Primi et Feliciani, mensis Junii die viii (fol. ^S''-^^').

Edita ibid., ad d. 9 Junii, toni. II, p. 152-1-54.

20"* Passio sancti Gethulii martyris et aliorum sancto- rum martyrum, mensis Junii die viiii (fol. 97'-99').

Edita ibid., ad d. 10 Junii, tom. II, pp. 265, 266.

21^ Passio sanctorum martyrum Basilidis, Tripodis et Mandalis, mensis Junii die xii (fol. 99'-100').

Edita ibid., p. 510, nuin. 2-5.

BIBL. RE6. BRUXELL. — COD. N** 7984. 181

22» Passio sancti Viti martyris, xvii Kl. Julii (fol. 100''- 1050.

Hiec Passio, res narratas quod attinet, optime convenit cum Passione edita in Ad. SS. ad d. 15 Junii, tom. II, p. 1021 sqq.

23<> Passio saactorum martyrum Rufini et Valerii, quod est xvn KL Julias (fol. 105^-1070.

Edita in Aet. SS., ad d. 14 Junii, tom. II, pp. 796, 797.

24® Passio sancti Albani martjTis, x Kl. Juliarum (fol. 107^-1090.

Edita in Act. SS., ad d. 22 Junii, tom. IV, pp. 147, 148. — In cod., omisso numero 1, incipit : Temporibus Dioelitiani (sic) et Mtiximiani imperatorum^persecutio imma- nis exorta in christianos, Brittaniam insulam oecuparit. In gua viddicet perseeu- tione Albanus quidam, cum adhuc esset paganus et perfidorum...

25'' Passio sancta? Margaretae virginis [prius MarinmJ, quod est xini Kl. Julii (fol. 109^-114^).

Rebus narratis haud absimilis Passioni edit» apud Mombritium, tom. II.

26*" Vita sancti Ai-eleffi sacerdotis et abbatis, cujus depositio Kl. Julii celebratm* (fol. 114^-1250.

Lectio codicis convenit cum ea de qua supra, tom. I, p. 28, 26<*.

27'' Passio beatorum Scillitanorum martyrum, xvi Kl. Augustas (fol. 125^-1260.

Edita in Act. SS., ad d. 17 Julii, tom. IV, p. 214. — In cod. multae sunt lectiones variantes, quibus accedit ad ipsam versionem Actorum gnecorum quam fecit cl. V. B. Aub^ et edidit in opusculo : Etude sur un noureau texte dea Actes dea martyrs Scillitains, p. 23 sqq.

28** Passio sancti Victoris martyris cum sociis suis, quod est xn Kl. Augusti Massiliae (fol. 126^-130^).

Edita in Anal. Boll., tom. II, p. 317-321.

29*' Actus et Passio beati ApoUinaris, episcopi Raven- natis, qui fuit discipulus beati Petri apostoli (fol. 130^-136^).

Edite in Act. SS., ad d. 23 Julii, tom. V, p. 344-350.

30"* Passio sanctae Ghristinae virginis, vi Kl. Augusti (fol. 137^-1440.

Edita in Aet. SS., ad d. 24 Julii, tom. V, p. 524-528. — In cod. plurimse sunt Tariantes lectiones.

31** Passio sancti Policronii episcopi, in Kl. Augusti,

182 CATAL. CODD. HAGIOGRAPmC.

et sanctorum martyrum Abdon et Sennen (fol. 145'-

148^).

ConveDit cum leclione de qua in Anal. Boll., tom. I, p. 519, 81°.

32'' Passio sancti Stephani, papae Romani, quod est mnonas Augusti (fol. 149'-154').

Edita in Act. SS., ad d. 2 Aug., tom. I, p. 139-144.

33'' Passio sanctae TheodotsB martyris cum tribus filiis, quod est iii nonas Augusti (fol. 154'-158'').

Edita in Bibliotheca Casinensi, tom. III, Flor. p. 179-183. — Desinit cod. : Passa est autem inprovincia Bythinia apud urhem Nicenam, cum tribus filiis suis, saneta Theodota (cfr. tom. cit., p. 183, col. 1 , lin. 19).

34'' Vita sancti Memmii, GatalonicsB civitatis episcopi et confessoris, nonas Augusti (fol. 158''-160'').

Edita in Act. SS., ad d. 5 Aug., tom. II, pp. 11, 12.

35' Conversio sanctae Afra? apud provinciam Reziam in civitate Augusta (fol. 160^-164^.

Edita ibid., ad d. 5 Aug., tom. II, pp. 55, 56, seu numm. 1-14. — In cod. incipit : Tempore quo persecutio...

36» Passio sanctae Afrse (fol. 164^-165').

Edita ibid., pp. 58, 59, seu numm. 15-21. — In cod. non pauca; lectt. variantes. Inc. Cum in illo tempore esnet persecutio ut omnes christiani comprehenderentur ae variis suppliciis affiigi cogerentur, ut aacrificarent idolis, atque assidue eontra" dieentibus gloriosa mors inferretur, tunc apud provintiam Retiam... Desinit secundum Annot. m, p. 59.

37'' Vita sancti Gauvorici episcopi. iii Id. Aug. depositio

ejus (foi. les-^-ie^o.

Aliquando edenda in Apial. Boll.

38'' Passio sancti Memmae monachi, quae est xvi Kl. Septembris (fol. 168^-168^.

Foliis excisis, remanet tantum prima pagina Passionis editae apud Mombritium, tom. II.

39^ [De sancto Genesio] (fol. 1690-

Ob eamdcm causam remanent tantum ultima; lineae Passionis editae apud Mombritium, tom. I.

40** Passio sanctorurn Justi et Pastoris, qui passi sunt Gonpluto civitate, viii Kl. Septembris (fol. I69'-170'^).

Edita in Act, SS., ad d. G Aug., tom. II, p. 154.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N" 7984. 183

41* Passio beati Juliani martyris Arvernis urbis, v Kl. Sept. (fol. 170^-1720.

Edita ope hujus cod. in Act. 6'5., ad d. 28 Aug., loni. VI, p. 173.

42'' Passio sancti Anastasii martyris in Aquilegia civi- tate, sub die vii Kl. Septembr. (fol. 172'- 1730.

Edita opc hujus cod. in Act, SS., ad d. 7 Sept., tom. III, pp. 2:2, 23.

43^ Passio sancti Theonesti episcopi (fol. 173^-1740.

EdiUi ex hoc cod. in Act. SS., ad d. :iO Oct., tom. XIII, pp. 347, 348.

44** Vita sancti Victoris, episcopi et confessoris, quod estKl. Septembris (fol. 174^-178^.

Edita in Act. SS., ad d. 25 Augusti, tom. V, p. 145-147.

45^ Vita sancti Justi, episcopi Lugdunensis, nii nonas Septembr. (fol. 178^-1800.

CoDstat numm. 3-5 Vitjc prolixioris editae in Act. SS., ad d. 2 Sept., tom. I, p.'374 sqq., et numm. 3-6 ViUc priori loco ihid. edita?, pp. 373, 374.

46"* Passio sancti Justi martyris, id est ii nonas Septembris (foL 180^-182^).

Edita ex hoc cod. in Aet. SS., ad d. 18 Oct., tom. VIII, pp. 338, 339.

47'' Passio sancti Adriani martyris, quod est vi idus Septembris (fol. 182^-192^)-

Edita apud Mombritium, tom. I.

48° Passio sancti Coriielii papte, quod est xviii kalendas Octobris(foL 192^-1940-

Edita apud Mombritium, tom. 1.

49** Passio sancti Januarii martyiis, quod est xiii KL Octobris(foL194^-1970.

Etiita ex hoc cod. in Act. SS., ad d. 19 Sept., tom. VI, p. 8(>r)-8(}8.

50° Passio sancti Mauritii sociorumque ejus (foL 197''- 202^).

Edita ibid., ad d. 2-2Sept ,tom. VI, p. 345349.

51** Revelatio quemadmodum caput sancti Johannis, baptistae praecursorisque Domini, de civitate Hero- dis Emisa sit delatum (foL 202^-209^).

EdKa ibid., add. 24 Junii, tom. IV, p. 716-718 (seu numm. 113-118) et p. 7-24-728 (seu numm. 144-157).

52® Vita beatissimi Solemnis, episcopi et confessoris, id est VIII KL Octobris (foL 209^-213^).

EdiU in Aet. SS., ad d. ^ Sept.,tom. VII, p. 68-70.

184 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

53° Passio sanctarum Virginum xi milium (fol. 214'- 2190.

Edita ope hujus cod. in Act. SS,, ad d. 21 OcL, tom. IX, p. 157-163. — In cod. ob folium excisum desideratur posterior pars num. 21 cum num. 22.

54° Passio sanctoruni ac beatissimorum martyrum Sergii et Bachi, quod est noiias Octobris (fol. 220'- 230').

Edita ope hujus cod. in Act, SS„ ad d. 7 Oct., tom. III, p. 863-869.

Appendix ad cod. 7984.

DE SANCTO MARINO PUERO, ORDIXIS SENATORII, MARTYRE.

(Cfr. supra, pag. 179, 3«.)

Incipit passio sancti Marini pueri, in loco qui vocatur Golumnas, quod est VII KI. Januarii.

1. Verbo vita; seminato in omni qui sub coelo est ori:>e a Domino et salvatore Jesu Christo, ut non soluni in cum crederent, sed pro ejus nomine multi diversa sustinentes tormenta in vila regnarent cum ipso. Igitur hoc solum auctoris annun- ( tiato praecepto, omnis sexus et tetas, calore Spiritus sancti accensi, capessendi martyrii desiderio ducebantur. Inter quos vir illustris Marinus, Romanaf^ urbis primarius, cujus pater urbis senator habebatur. Hic comprehensus ab imperatore Martiano, introductus est in palatio. Martianus imperator Marino puero dixit: Quod tihi nomen eaty ei ex qno genere ea? Sanctus Dei Marinus respondit: Chrigtianus 40 sum, Martianus imperator dixit : Numquid interrogavi te, malum caput, quia chri' stianus esses an gentilis? Sed interrogavi quod tihi nomen est. Sanctus Dei puer respondit : Ego christianus sum, Si autem inquiris nomen quod mihi a parentihus impositum est, Marinus dicor, et primus sum illustrium liomanorum et genere prmclurus, sicut omnes noverunt. Marlianus dixit : Honora decorem tuum et quam 15 hahes dignitatem : honorificans tuum genus, ingressus templum, sacrifica diis, con^ fitens Dionisium et Serapin deos, ut remuneratione percepta conregnes mecum, accepto imperio et omni jyotestate, Sanctus Marinus respondit: Quihus diis me juhes immolare? Martianus dixit : His quihus et ego immolo.

2. Sanctus Marinus respondit : Vanam tuam comminationem non fnetuo, habens 20 Deum adjutorem. Martianus dixit : Tollentes eum, in tenehris retrudite sicut mere- tur. Marinus sanctus ait : Vanissimam tuam comminationem quam habes ad tem- puSf non pertimesco. Sed nec tenehras perhorresco. Haheo Christum, veram lucem, apud quem tenehr» nuUae sunt et nox ut dies illuminahitur. Martianus imperator

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N<^ 7984. 185

diiit: Extendite eum inter quatuar, et loris durissimia dorsum et ventretn ejus conddlte, Gum vero mutasset duodecim termones, jussit imperator ligari eum fortiter et in custodiam mitti. Populus autem acclamavit secunda interrogatione theatrum pneparari.

5 3. Gumque reclusus esset in carcere et sequenti die productus, utante tribunal adstaret, Martianus imperator ait : Immola diis, Sanctus Marinus respondit : Oper- tutes multa eonfusione. Lucratus est te pater tuus, qui dicitur Satanas. Martianus imperator dixit : Insipiens, igtioras quia imperatori loqueris ? Marinus respondit : Seio me mortuum et sine vita. Imperator Martianus hsec audiens, iratus vehemen-

40 ter, jussit eum in equuleo suspendi. Sanctus vero Dei, cum elevatus esset in equuleo, expansis ad coelum manibus, aspiciens ad Deum« patrem omnium, dixit : Sandum et terribile nomen tuum, Domine, in secula. Exaudi me, servum tuum Marinum, et eripe a diaboli comminationibus. Hsec dicens, tacuit. Imperator autem ongulis euni vexari praecepit. Cumque ungulis corpus ejus dilaniaretur, Martianus

45 imperator ait : Immola diis, ct carebis tormenta. Sanctus Marinus respondit : Non immolo lapidibus sine anima, hominum arte composUis, in tartara et in abyssum ^f^uBis^vestibus et pannis opertis. Martianus imperator dixit: Resipisce ab insi- pitniia tua et inipnola diis, ne ut malum pessime te disperdam ; et nonjuvabit te I^9tuu8 quem colis, qui numquam quidem est visus. Marinus sanctus respondit :

•0 Mina €t comminationes tua ad tempus sunt ;potens est Deus meus * autem dissolvere * D. m.

^P^remtuum Satanam et mihi dare tolerantiam ad sustinendas tuas machina- ^ ^^^

suppietM. twnes.

4* Cumque haec audisset imperator, jussit fieri serrnm ligneam et machinam Japideam, ut, immisso in lapide, per machinas mechanicas membra ejus divide-

•S i^t Immisso autem sancto in machinam, laborantibus ministris diaboli conscissa sunt ejus femora. Beatissimus autem respiciens in coelum et invocans suum Domi- '^'^nif ait : Os meum annuntiabit laudem tuam, cum confusi et reveriti sunt qui qua- ^nt mala mihi. Ministri autem diaboli trahentes machinam, fatigati sunt velut ""ortni; sanctus vero martyr erat gratias agens Deo.

* «• Et abierunt quidani ex ministris ad imperatorem, dicentes ei : Imperator,

'^po%Bumus vincere hominem hunc ; et dum * arbitramur eum posse concidi, nos- * vox

^ip$09 dilaniavimus. Tunc imperator, stupens super haec quae videbat, jussit arho- ^uppleta.

r«mmagnam scindi cuneis per medium, ut immissus in eam sanctus extensus et

^ractus citius emitteret spiritum Cum vero ejus delicata membra extendissent,

^iiQ arbor in duas partes divisa est a capite * usque ad caput Sed ipse erat *sic.

"'^ et glorificans Deum. Et cum ministri nuntiassent qua} facta sunt, valde

^Pw his contristatus, imperator excogitabat qua morte eum finiret. Cumque

J«*ret eum adduci, ait ad eum: Immola r^i/j». Marinus respondit : JVbn immolo.

^'t^us imperator dixit : Per deos omnes, male et pessime te disperdam. Sanctus

^'^respondil : Quod facis, fac celerius, ut caream te et patretuo diabolo,qui

^^ur Satanas.

6. Et statim jussit imperator craticulam arripere et fieri plumbum ingens ^^^endi, et supponi sanctum Dei martyrem. Ascendens autem beatissimus

186

CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

*Ua correetor.

* iia corr.

* cod, in mitte.

* cod, inmerso.

* cod. inmitti.

Marinus super craticulara, signaculum crucis faciens et aspiciens in ccelum invo- cato Domino ait : Gratias tihi agOf Domitie Jesu Christej qui dignatus es serrum tuum peccatorem transire per ignem, ut ipiduc^a me in refrigerinm seternum. Haec autem eo dicente, statim ut fluvius aquine inundans extinguit ignem. Ipse autem stans super aquas, glorificabat Dominum Jesum Christum. Obstupefactus impera- tor super haec quae viderat, cogitabat qua morte eum expenderet.

7. Simplicius autem quidam commenUiriensis dixit : Per potentiam tuam, domine, sipracipis^ dicam quali tormento dispereat. Tunc imperator ait : Celerrime fac consUium tuum. Et jussitSimplicius afterre frictoriam et supponi ignem vehe- mentissimura,.ut *, cum exardesceret ab igne, immitteret in eam .sanctum Dei puerum. Cumque ministri projecissent eum iu frictoriam. sanctus Dei raartyr erat aspiciens in coelum, glorificans Dominum Jesum Christum. Et respiciens ad impe- ratorem, ait : Martiane, parasti carnes meas ad edendum : et nunc accipe jHiiiem aliquam et ede, donec alite prseparentur.Siquidem non manducabis de membris meiSf quia dissolvit Dominus Deus fortitudinem tuam, et mihi dabit tolerantiuin ad sufff- rendas tuas machinationes. Haec eo dicente, venil ros de ccelo ct extinxit ignem et refrigeravit frictoriam ; et erat beatbsimus jacens in fricloria, velut in bono strato*, requiescens et benedicens Deum. Tunc Martianus imperator dixit ad eum : Ecce, maleficia tua vicerunt tgnis fortitudinem : sed, jyer deos omnes, nequiter te discru- ciatum disperdam. Tunc sanctus Dei martyr nit : Disce e( te et ranos deos tuos quos coliSj in igne cremandos xterno. Ifac enim dignatione frueris in j)erpetuum. Et hafc dicens sanctus valde injuriabat tyrannum.

8* Martianus autem imperator dixit ei : hfjressus sacrifica diis qui ab homi' nibus adorantur. Culcius vero praeses dixit : Sijubet potestas tua afferre catdariam et immitti* picem in eain, ut valde succensa ab igne buUiat; et capite interso * jubeas eum mitti in eam. Sanctus vero Doi praeparatam animam habens ad omnia susti- nenda, aspiciens in ccelum et sponte se projiciens in caldariam. statim vas aeneum in duas partes disruptum est et pix efTusa est hinc et inde. Sanctus vero niartyr stans in medio caIdariae,gIorificabatDominum.Videns autem haec imperator, circum parari praecepit et adtrahi illuc sanctum Dei martyrem. Ducentibus vero eam ministris, omnis civitas convenit ad spectaculum, ut viderent justi tolerantiam quam habebat apud Deum. Tunc imperator ait ad eum : Immola diiset confitert Serapen et Martem deos. Ecce ara ad immolandum. Accipe columbam et cuUellum^ et immola diis, ne cariis poenis te affiigens disperdam. Sanctus Marinus respondit : Varias expertus es machinationes ; sed videns Deus opera tua nequissima et per versas tuas cogitationes, dissohet tuam foiiitudinem et patris tui, qui dicitut Satanas.Tunc imperator valde iratus jussit Dei martyri dari columbam ct gladium ul per omnia sacrificaret. Qui statim acceptum gladium projecil ante imperatorem dicens: MuUa confusione repletus es; obstructum est os tuum, et omnes adinven tionestum ad nihilum redactae sunt. Minas iuas non peiiiinesco, insipientissime.

9. In ira autem commotus imperator ha^c audiens, jussit eum appendi n equuleum, expectanto omni multitudine cum illustribus civitatis. Et post hoc are nam praeparari praecepit et immitti * sanctum Dei martyrem. Ministris vero quo<

BIBL. REG. BRUXELL.

APPEND. AD COD. N° 7984.

187

praKeptum fuerat faccre curantibus, jussit imperator simul dimitti ei leonein et leopardum. Stimulantibus vero ministris, leo rugiens de cavea egredi nolebat. Cum jam diulius molestaretur, egressus cum pardo, cucurrit ad sanctum Dei puerum et complexus ejus humeros constringebat. Pardus vero ad pedes ejus se volutans.

5 noQ discedebat ab eo. Cumque htec vidisset imperator, exclamavit dicens : Qua nt Ime phantasia quam video ? Sanctus vero mart)T Marinus, expansis manibus ad coelum, suum Deum deprecabatur, non pertimescens insaniam tyranni. Cum- quejossissetimperator bestias amoveri, animalia nullo modo discedebant, sed ad pedes sancti se volutabant. Cumque ministri multum eis essent molesti, ut ad

WcaTeasredirent, tunc sanctusDei Marinus imperavitut redirent ad locum suuni. QusBstatimabierunt.

10. Iterum tyrannus jussit ei dimitti leaenam immanem * et ingentem ursam. Fixeuntes vero utrique * de caveis, cucurrerunt ad sanctum Dei martyrem ; et scindentes vestimenta ejus cormerunt ante pedes ejus, et mortui sunt simul. San-

<5 ctns ?ero Marinus elevans manus suas in ccelum, invocato Domino, ait : Pater Jnn Christi* Domini mei, exaudi servum tuiim Marinum et eripede laqueo dia- Wi. Martianus imperator dixit : Per deos omnes et dominam meam ^Ecaten et ^inum meum Solem, nisi immolaveris diis et confessus fueris matrem deorum, ^^ tffugies manus meas, sed pessime te disperdam. Marinus sanctus respondit :

« Qvid mihi minaris? Nam insaniam tuam non pei-timesco, quia Deus meus dissolvet ^ttdabit te in opprobrium.

11. Imperator autem ha^c audiens, iratus adversus eum vehementer. jussit ™nilti ei simul pardam cum tigride. Egressa vero animalia de caveis, adcurrentia «cenderant super collum beatissimi martyris et complexa sunt eum ; el uua ex

* Ws deosculabatur os ejus, alia nihilominus sudorem de facie ejus extergebat. Mar- "^us imperator stupcfactus super mirabilia quae videbat, jussit taurum adduci et IigaresanctumMariiium ad cornua cjus. Et in tauri posteriora vcl dorso pra*cepit «Wteria imponi. Cuipque ministri fecissent sicut eis fuerat imperatum, ardentibus Wibus suis oihil sentiebat taurus ; sed nec pertinebat ad eum de ipsis cauteriis.

* «edlingua sua sanctum Dei martyrem lingebat. Tunc Martianus preecepit mini:?tris olsoJTerent sanctum martyrem et in cuslodiam eum mitterent. Et excogitans qua ttorteavita praesenti eum privaret.

12. Simplicius autem, custos carcens, dixit : Jubeat potestas tuapost prandium ■'"«Wf» * prmparari et pyram ingentem fieri et ignem succendi, ut impositus su})er

* VW» disptreat. Si autem sic non fuerit consumptus,jube tedificari caminum et ^^suceendi riginti diebus et totidem noctibus, ut immissus in caminum confitea- ^^deosetsacrificet. Ministris vero haec facere curantibus, impositum super pyram VUsenm non tetigit. Camino autem valde succcnso et splendentc super {eraminis '^rem, depositum sanctum de pyra immiserunt in caminum. Cum vero immis-

*• SQs foisset beatas raarlyr, extendcns manus in camino, ila orabat, dicens : Domine '^^temlietterrm, mariset omnium creaturarum, exaudi servum tuum Marinum fferipe me ab hoe igne et gladio maligno, et a scandalo quem statuit mihi Martia- •«* Domine Deus meus, qui liberasti tres pueros de camino ignis ardentis, Anna-

* cod.

inmanem.

*8ic.

* cod. Christe.

* cod. harenam.

188 GATAL. GODD. HAGIOGRAPHIG.

niamf Azariant, Misahel, qui liberasti Danihelem de ore leonum et salvasti Mi de manu Pharaonis, qui Tedam de igne et bestiis liberasti, qui Jesum dile tuum ad salvationem animarum nostrap-um misisti,per quem nobis donastion gi'atim largitatem, per ipsum Dominum nostrum Jesum Christum, qui in utero ginis formatus corpus induit humanum,per quod diabolum triumphavit, ut i in se credentibus donaret, qui lumen oriri fecisti, extendens ccelum ut pellem numerasti stellas coeli et arenam maris, qui in virtute tua cuncta ornasti, ea servum tuum et solve aculeos diaboli, qui es dominator, Domine omnipotens, * eod. summata autem hac oratione, urgentibus * ministris diaboli, sanctus Dei m argaentiDUs. gign^nj salutis in ante et retro faciens et sinistram manum post tergum, dext autem in ante faciens, ingressus est in caminum ignis. Et ecce duo angeli i nientes tenuerunt unus dexteram et unus sinistram manus ejus, et condesc< runt cum eo in ignem. Et ecce thronus in medio positus erat. Statim ut ingr est sanctus Dei martyr Marinus, circumsignans se, mox emarcuit omnis ille < et ardor camini evanuit; et erat sanctus sedens in medio camino, glorif Dominum nostrum Jesum Christum et dicens : Lauda, anima mea Domii laudabo Dominum in vita mea, Laudamus te, benedicimus, adoramus, gratia; mus tibi propter magnam gloriam tuam, Jesu Christe, unigenite Deus.

13. Sequenti autem die jussit impemtor aperire caminum, ut videret si consumptus esset ab igne, ut pulverem qui ex ejus corpore fuisset, dispergei vento, dicens : Ne quando hi qui dicuntur christiani tollentes pulverem eju memoriam recondentes, colant vel honorificent eum. Cumque ministri aperui caminum et omnis ignis consumptus fuisset, non sustinebnnt calorem qui egr batur de fornace. Sanctus autem Marinus mox egrediens de camino, dixit : Q lavacmm male succendistis, et frigidum me accepit? et pene mortuus sum a fri Ministri autem diaboli respondentes dixerunt : Hogamus te ne hae annunties i ratori. Nos enim tui causa minime ligna immisimus in fornace, et ideo ut f r igidus fuit caminus. SsLUCius Marinus dixit : Dominus Deus solvit cogitatioi consilium vestrum. Heec autem audiens beatus Marinus, a ministris diaboli no confusus ; sed illuminal)atur a Dei gloria.

14. Cura vero perductus fuisset ad imperatorem, ait Martianus : Iterum bolum istum adduxistis mihi? Marinus respondit : 0 cor tenebrosum et caeci o Immisit te Deus in tenebras exteriores, quia impleta sunt consilia tua usqi mortem. Cecidisti de throno tuo ; ad nihilum redactus es. Ego enim sum Mar qui tuis manibus male cruciatus sum. Non agnoscis me, insipientissime, Marinus dicor? Si quid in me habes facere, fac celerius. Martianus impei dixit : Perdeos omnes, nisi te disperdidero non quiescam. Sanctus Marinus res dit : Odibilis Deo et insipientissime omnium, non pertimesco minas tuas. i imple mensuram patris tui, quidicitur Satanas. Simplicius commentariensis imperatori : Jube eum excruciari, ut non ista loquatur.

15. Sanctus Marinus haec audiens, simulans se acquiescere imperiali prseci

cecidit ad pedes ejus et ait : Perterritus sum valde super his comminationi

* (et jam) etjam * paratus sum sacrificare. Audiens haec Martianus imperator, supra nio cod, etiam.

BIBL. BEG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. K^ 7984. 189

Jaetus effectus, jussil theatrum pnpparari et adesse secum omnes cives Romanos, et cantores et choraulas et luctatores, et circum et universa spectacula vani- agi per omnem civititem in honorem Serapis et Augusti supra pristinam Dsuetudinem. Omnes jocundare pnecepit et cunctam laetitiam exhibere erga Ituram deorum, propter Marmum qui se sacrificare respondil. Jussit etiam deos Aclorari et immolari Serapi et Dianae et matri deorum in Gapitolio. Adferri etiam £rl&dium et agnam albam, ut acciperet et immolaret diis. Sanctus autem Marinus respiciens ad imperatorem, dixit : Si prateepisti tne immolare diiSy ostende qui * sit ^rtmus deorum, Martianus dixit : Per deos omnes major es * hodie quam capitulanif rinus dixit : Ignoras qui * sit major Deus cui deheam immoJare ? Tunc Martia- imperator ait : Si plenius a me requiriSy majorem Serapi et Cronidi non inve- 99 ««»4. Marinus respondii : JCceeJurejurando dixisti eo quod non si.nt majores horum ^^€>rHm, Tunc Martianus imperator dixit : Sacrifica ergojam nunc.

16. Beatissimus autem Marinus flectens genua a prima usque ad sccundam * lioram invocat omnium patrem Deum. Exsurgens ab oratione, ita ait, dicens : Gra-

^*^*tibi ago, Deus gloriae^qui fecisti coelum et terram propter tuam honam tolunta-

'^*»» ostenden^ te bonum artificem et misericordem etjustum. Et nunc exaudi servum

<t<Miii, Deus, et solve stimulos diaholi, ut tua gloria manifestetur in secula et sedifi-

^^9%4Hr muri Hierusalem. Gonsummata autem oratione, ita ait : liuant omnes dii,

^ dnnque ha&c dixisset, tacuit, et statim ruerunt Serapis et Gronides et omnes dii, et

^ctisuntvelutpulvis.VidentesautemhaecomnespopulicivitatisRomanaj.exclama-

^^tTmtdicentes : Vere magnus est Deus christianorum. Beatissimus autem Marinus

'^■xitimperatori : Quibus mejuhes imwio/rtrc ? Martianus imperator dixit : Ex multo

^^9iderio tuo eviseerati sunt dii et ruerunt. Surgent vero et adorahis eos. Sanctus

^'a.iinus ait : Jube me ligari et custodiri * in hoc loco a ministris tuis, ut maneant

'■•c mecum, ut videant si resurgunt dii tui. Martianus autem respondit : IiUerim

^^9teprmcipio te discedere ab hoc loco, ut mane veniens videas eos stantes. Beatissi-

"^iUs Marinus ait : Scio et certus sum quod multos haheas pr«paratof< lapideos deos,

*** «odw hos auferens aliospro ipsis statuas. Videns auteni imperator se derideri *

•^ sancto maityre, iratus valde, ait ad eum : Per deos omnes, ut nequissimum niale

'* disperdam. Sanctus Marinus respondit : Immundissime * et insipiens, per quos

^^sjwans hmc mihi comminaris ? Aut ignoras quod distructa * sit pofestas patris

■^* qui dicitur ScUanas, et omnesdii tui ad nihilum redacti sunt invocato nomine

^^imti? Et nunc quihus mejuhes immolare ? Martianus autem imperator, opertus

**^Qlta conftisione, iratus vehementer, jussit eum decollari.

17. Audiens vero hs^c sanctus Marinus et exultans in Domino, ita ait : Veni, ^'^erglorim, et accipe caput pueri tui. Ecce enim cursum vonsummavi pro tuo ^^^fhine, Christo donante et gloriosum finem. Et nunc precor, sancte Pater, suscipe "••wiam servi tui venientis ad te. Tunc pater sancti martyris videns eum duci ad

*• ^^cisionem, scidit vestimenta sua et imposuit cinerem super caput suum, et ita **^bat: Qualis senecta me invenit, vel quale spectaculum consideravi? Melius erat "•'^iiCum haberem ramulum olivm mese. Sed quis eum excidit, et ad nihilum redegit ^^tetutis mem honorem? Et nunc, fili, cum gaudio curre cursum tuum celerrime.

* sie.

* ita separa-

vit corr. ;

prius

majores.

30

a5

* cod. custodire.

* cod. deridere.

* cod. inmundis-

sime. *sic.

190 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

I sciens te acceptuntm rictorix gloriosam coronam. Siniiliter autem et mater ejus,

velut juvencula ex frrege mugitu vitulum requirens et non inveniens, scissa veste

divellicans crines capitis sui et mamillas suas ostendens judici, respiciens san-

ctum martyrem, dixit: Vitulum mihi de grege raptum, unum te habui, et ipsum te

'sic, amisi. Quis nunc meam mtatem fovet * cel suscipiet in senecta? Plateas ciritatis 5

aspicio, et non video vitulum meum venientem. Hora jam sexta statuta advenit et non apparet. Senattis humiliatus est, ihroni propter me eracuati sunt. Qurnro uni- cum meunif et non invenio. Uhi concurram ? ubi ingrediar? 0 imperator, quid enim mnle feci, quia vitulum meum occidisti? Qualis zelus fuit apud te propter meyUt dfsertam me faceres? Et nuncy fili mi dilectissimef cum latitia et exultatione curre IC }>i)uum cursum tuttm. Scio et certa sum quia tradidi filium meum Christo. Jam non tristabor neque lugeam, quia Domino sobolem obtuli, sacrificium immaculatum. Tunc bcatissimus martyr Marinus deosculans et amplexans matrcm suam, lacri- matus etiam discessit ab ea. Dans etiam omnibus fratribus et patri pacem. festi- navit ad consummationem. M

18. Cumque pervenisset ad locum, flectens genua, sic oravit, dicens : Gratias tibi ago, Deus coeli et terrm, qui fecisti ca>Jum et terram, mare et omnia qum in eis sunt ; qui creasti rermem indormitabilem, et ignem devorantem. Domine Deus, exaudi me in finem, et lihera me de manu nequissimi hujuset ah errore diaboU et ab scandalo quem statuerunt mihi, ut glorificetur nomen tuum in omnia secula. Et t( ha?c dicens, consignat se et dat pacem omnibus fratribus : flectens genua spiritum Domino tradidit Scurra vero adstans percussit eum jam mortuum et amputavit caput ejus.

19- Tunc ministri dia))oli tollentes corpus sancti martyris, projeccrunt eum in pnnecipitio ubi corpora latronum projiciebantur. Pra>scivit autem sanctus Mari- fi nus quia cum latronibus corpus ejus projici habebat. Tunc Martianus imperator pnt^cepit ministris diaboli custodire locum quoadusque, corpore ejus dissoluto, non agnosceretur species ejus, dicens : Ne quando venientes christiani tollant corpus

" sic. ejus et sepuUurm tradent * in memoriam sancti colentes eum. Cumque custodes

secundum praeceptum imperatoris observarent ad locum, subito facta^ sunt tenebne 3C magmr, tonitrua, fulgora et inundationes aquarum sicut diluvium ingens, ita ut perterrili ministri diaboli effugarentur. Sanctus vero Theophilus episcopus cum fratribus collegit se ad locum, et observabat quo posset corpus beati martyris lol- lere et in memoria sancta recondere una cum Apelio, Jacobo, Theagene, Euthitio, Alexandro, Marco, Euthico, Fileto, Rufo, Philippo, Alexandro, Macedonio, Obsippo, 3! Euthyrio, Policarpo, Pionio, Stratone, Aristide et reliquis viris ecclesiasticis. Qui descendentes noctu, tulerunt reliquias sancti martyris et collocantes posuerunt eas in Locum Excelsum Romanae civitatis. Hoc vocabulo nuncupatur ' excelsus locus. „ £t subito factus est de ccelo sonus magnus ante martyrium beatissimi Marini, et descendit de coelo multitudo angelorum in figuris hominum, et sanctifi- i caverunt locum islum in quo depositje fuerunt reliquiae sancti martyris, et posue- runt dactulum ad caput ejus et olivam ad pedes ejus et vilem ad dexteram et ad sinistram ejus.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N^ 8033-34. 191

20. Post hiJDC factus est iinperator ut demens, et ait cubiculariis suis : Qnae ent

hac dementia qiix me invenit? Jam non austineo qua ratione hac patior. Tunc

cubicularii dixerunt ei : Sacrifica Diana et Serapi^ et nihil verearis, Statim impe-

rator jussit venire saccrdotes et occidit agnani albam et columbam, ut lavaretur

5 in sanguine immolationis. Pra^cepit etiam parari epulas * in Capitolio et adduci

patrem etmatrem sancti martyris. Cumquc adducti fuissent, steterunt ante impe-

ratorem nihil ei respondentes. Et subito cecidit rumphea de coelo supra pedes

imperatoris ; quique fugiens in palatium suum et correptus magnis febribus, collo-

cavitse in stratum suum, et ait cubiculariis suis : Vocate mihi sacerdotem. Cumque

40 Tenisset, ait ad eum imperator : Unde niihi hac dementia accedit quampatior ? Qui

respondit : IgnoraSf imperatory quanta certamina hahuimus cum christianis in

mnimttudo. Ea igitur soUiciiudine dementaris, Cum autem pessimus eum reples-

setcaloret magnisfebribus arriperetur, aperiens os suum ait : Forsitan propter

puerumillum morior. Magnusest Deus christianorum. Exaudi me et ignosce pec-

45 eai\9 meis. Et hiec cum dixisset imperator, recessit ab eo febris et exsurgens de

stratusuo abiit in Capitulio * adorarc Serapen. Tunc descendit de coelo virga ignea

etpercussit eum, ct dissipavit eum et omnia membra ejus. Tunc cum festinatione

ingressus palatium suum. ait : Magnus est * Deus christianorum qui adjuvasti *

Mrrum tnum Marinum. Adjuca et me. Et haec eo dicente, cessavit omnis dolor.

80 Tunc surgens ait : Serapi, adjuva me. Et cum haec dixLsset, ruit in faciem suam et

vermes de ore ejus abundaverunt, et mortuus est pessime, et dissipala sunt ejus

wsa et carnes, et nihil eum juvavit Serapis quem invocavit, quia ira Dei con-

sammata est et anima ejus al)iit in tenebras et habitavit in inferno, et redacta est

ad nihilum memoria ejus, quia Deus retribuit ei retributionem secundum opera

® «ius.Haec autem omnia contigerunt Martiano imperatore. Gesta sunt autem haec in

Civitate Roma, septima * kalendas Januarias, regnante Domino nostro Jesu Chri-

^o,nunc et semper et in secula seculorum. Amen.

Gm. Godex signatus n» 8033-34.

"ic codex, formae mediie (O^^aO X 0,213), binis columnLs, lineisgraphide ductis u^^ter folium insiticium unum), habet folia numeris signata 1:29; quae (duobus Pnmis exceptis, seculum XII referentibus) una manu sec. XIII jam adulto exarata ^^ Tiluli nihricati, litterae majores saepissime rubnc, saepe capruleae, raro viri- ^' ^liquando parce quidem sed venuste ornatae. Litteras capilales, duplici ex ^^ dictis coloribus usus, vermiculator eleganter ornaverat, protrahendo per **^inem appendicia aut volumina ipsis litterLs enata; sed hi ornatus,initio prae- ^'"^ codicis, aetate pallescentes fere toti evanuerunt.

' olio insiticio verso inscriptas cst manu seculiXVI index contentorum, ibique ^^ invenitur signum musei Bollandiani : O Ms. 8.

I

192 CATAL. CODD. HAG106RAPHIC.

Folio nltimo verso leguDtur seqaentia, col. 2 :

Anno Domini M^CCCC^ ll^, v idus Julii fuerunt induti iiti notissimi, in die saneti Benedicti, feria tertia ante rdationem corporis saneti Vedasti, patritt Hostri :

Primo in ordine nomina eorum

Johannes de Tareines, Hugo Dococh.

Petrus de Lorgies. Galterus de le Housiere.

Johannes Patequin. Nicholaus de Saint Amand.

Galterus de Orehies. Petrus Cousart.

Johannes Bakcler. Egidins de Hestrus.

Sequitnr oratio ad B. V. Mariam,gallicis versibus concepta sexdecim, similiter desinentibus :

Tres douche glorieuse pucelle, Mhre du Sauveur et ancelle, etc.

In col. 1 leguntur hcec recentius addita :

Domp GuiUiame de Lovense. Domp Nicol du BruiUe.

Domp Jacques de Haharq. Domp Anthoine de Gommiecourt.

Domp Hennj de Ligne. Domp Anthoine Le Feutre,

Domp Claude de Macht. Domp Charles Durant.

Domp Jeham (sic) Tournemine. Domp Louis Doresmieulx.

Et statim prosequitur eadem manus :

Le XII* de decemhre an 1545 furent vestu ceulx icy escript par labhe Domp Jerome Rufant.

Pries Dieu pour eus et priront pour vous. Scriptor qui seripsit cum Christo vivere possit,

Si leclor animadvertcrit S. Vedastum nuncupari ** patrem nostrum » ac noverit Hieronymum Rufant ab anno 1537 ad 1563 Atrebati Vedastinis monachis pne- fuisse, jure judicare poterit codicem olim pertinuisse ad Atrebatense S. Vedasti ccenobium.

1° Vita sancti Hilarioiiis (fol. 3^-12^).

Vita auctore Hieronymo, edita apud Rosweydum, Vita Patrum, p. 75-85.

2° Vita sancti Antonii monachi (fol. 12' -360-

Vita auotorc Athanasio, edita ibid., p. 35-60.

Indc nonnullis mirabilibus additis libri II, III et IV De Vitis Patrum (edili apud Rosweyduin, tom. cil.).

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N° 8059. 193

CIV. Codex signatus n^ 8059.

Codex palimpseslus seculi XV, formaB medijo (0°» X 28 X 0,208), binis columnis, lineis stylo ferreo ductis, foliorum 214, prseter insiticium unum. Passim antiquo) scriptune et priorum colorum servat vestigia.

Tituli ac littersc majores fere omncs rubricatx sunt; nonnulla» sunt ctcrulea;. Folio insiticio verso scriptum est : Indfx sanclorum hnjus codfcis inveniturpag. xc. Eidcm folio agglutinata est cliarta eumdem indicem exliihens. In museo Bollan- di.ino signatus erat P us 22. Unde fuerit prius, innotescit ex hac nota ad calccm codicls fol. ultimo inscripta : Liher monaaterii Sancti Pauli in Trajecio.

l^ Passio beataB Agnetis virginis et martyils a beato Ambrosio edita (fol. V-^').

Edita in Act, SS,, ad d. 21 Jan., tom. II, p. 351-354.

2^ Passio beati Vincentii martyris (fol. 4'-70.

Contracta ex Passione edita i])id., p. 394 sqq.

3^ Passio Babilce episcopi et martyris cum Iribus par- \ailis (fol. 7^-100.

Convenit cum Passiono de qua actum est tom. I, p, 140, 27^.

4° Vita beatae Balthildis reginaB (fol. 10^-130.

Edita in Act, SS., ad d. 26 Jan., tom. II, p. 739-742. — Decst prologus ac pro nnm. IS leguntur numm. 21-23 Vita} secund» edita} tom. cit., p. 742 sqq.

5° Passio Blasii episcopi et martyris (fol. 13'-19').

Edita in Act. SS,, ad d. 3 Feb., tom. I, p. 339-341?.

6® Passio beatas Agathae vh-ginis et martyris (fol. 19'- 220.

Edita ibid., ad d. 5 Feb., tom. I, p. 015-G18.

7® Passio beati Valentini presbyteri et martyi-is [et Valentini episcopi] (fol. 22^-250.

Sub robrica nnius Valentini preshyteri legitur in cod. : !<> Passio sancti Valcntini, episeopi Interamnensis, edita in Act, SS., ad d. 14 Feh., tom. II, pp. 756, 757; 2« Pass^io sancti Valentini preshyteri et martyris Romani, cdita il)id., pp. 753, 754.

8® Vita beataa Gertrudis virgmis (fol. 25'-30').

Vita edita apud Josephum a Ryckel, Vitm S, Gertrudis, p. 1-31. — In cod. dcest prologus cum capp. i et ix. In miraculis enarrandis mullas occurrunt lectiones rariantes. Tandem in cod. Vitie addita sunt miracula tria quoD lcguntur in Act. SS.y tom. II Martii, p. 598, num. 19 et p. 599, Append. i, numm. 1, 2.

9^ Passio beati Mai-ci evangehsta^ (fol. 30''-34')

Ea Passio de qua actum est torn. I, p. 3:^, 21 ^

CATAL. BRUX. TOM. U. 13

194 CATAL. CODD. lUGlOGRAPHIC.

10° Iiiventio sauctae Crucis (fol. 34^-370.

Eilita in Act, SS., ad d. 4 Maii, tom. I» p. 445448. — In cod. dod legUDtur qiue in cditis 9ub num. 3 et 4 uncis inclusa sunt.

11° Passio beatorum Alexandri, Eventii elTeodoli mar- tyrum (fol. 3T'39').

Edila ibid., lom. I. p. 218-223.

12^ Passio beati Judae a quo Crux Domini inventa est (fol. 40^-420.

Edita in Act, SS., ad d. 4 Maii, tom. I, pp. 449-450 seu nnmm. 14-26. ~ In cod.

incipil :

Qui sui proprii generis et propriie natune et propria radice consistens Dens, qui ante creaturam mundi ejus finem agnoscens et ante plasraationem Adam ea qua; per ipsius futura erant usque ad unum numerum actus et cogitatio- nes pra^sciens, solus ceternus rex, qui omnibus sanctis propria semper pnc- Btat dona, ipse sancti ct beati Quiriaci nativitatem in utero sanctificavit. Vcrumtamen Anna cum vocaretur quie hunc genuit, o^tatem suscepit sanctse Annae cl cum illo qucm plus dilcxit in came Passionem suscepiL Posl venerabilis Constantlni...

13° Passio beati Erasmi episcopi et martyris (fol. 43'- 460.

Edita in Act, SS., ad d. 2 Junii, tom. I, p. 213-21C. — In cod. mult» sunt variantes ectiones.

14° Passio beati Bonifacii et sociorum ejus (fol. 46'-

480.

Edita in Act. SS., ad d. 5 Junii, tom. I, pp. 481483.

15° Passio beatorum Viti et Modesti martyrum (fol. 48^^510.

Edita apud Mombritium, tom. II. — In cod. lectiones variantes non paucfe,

16° Vitabeati Alexis confessoris (fol. 5r-540.

Edita supra, tom. I, p. 223-227.

17° Passio sanctorum Gervasii et Protasii marlyrum (fol. 54^560.

Edita in Anal BoU., tom. II, p. 302-307, sub boc tilulo : Pa99io Banctorum Nazarii marli/ria et Cehi pueri.

18° Passio beati Albani martyris (fol. 56'-570.

Passio auctore Beda, edila apud Mijjne, P. L., tom. XGV p. 32-35, capp. vii, viii.

19° Passio beatorum Joannis et Pauli martyrum (fol. 57^-GOO.

Edita apud Mumbritium, toni. I, in Actis sancti Gallicani. — In cod. multe suat variantcs lcctiones.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N^ 8059. 195

20O Vita beati Egidii abbatis (foJ. 60^-62^.

Editain Act, SS,, ad d. 1 SepL, lom. I, p. 299.303. — Deest prologus.

21^ Vita beati Remigii episcopi et coiifessoris (fol. G2''- 79^).

Vita auctore Hincmaro edita in Act, SS., ad d. 1 Oct., tom. I, p. 131-lGG. — Sed in cod. desunt prologus, tum num. G inde a SinffulariSf totus num. 7, num. 8 inde a O rirum, dein numm. 15-18, num. 19 ab initio usque ad reposuit sudoren, num. dOinde a dtlectatio; desunt quuque numni. Sl et :22, num. 26 inde ab Sed in hoc, num. 28 inde a Quiergo tentationibus, num. 29 usque ad relinquens, num. 33, nuni. 37 inde a Sed etper se, numm.3S, 42, 43, 45, 4G, num. Gl inde a Quod de Jiotfse, num. 05 inde a de miraculo, num. 70 indc Et qui quatriduanum, num. 71, nnin. 72 ab initio usque ad Javamur in sanguine 8uo, num. 75 inde a Quatinus tumo dt sua, num. 76, num. 77 ab initio usque ad desperemus^ numm. 78, 79, nuni. 83 inde a Legimus, numm. 83-85, num. 89 inde a in hac aollicitudine, num. 90, Qum.i^ num. 102 inde a sicque anima, numm. 103-105, 108 et 135-138.

22« Vita beati Nicolai episcopi et confessoris (fol. 79^- 840.

4

Edita in Andl^ BolL, toni. II, p. 143 sffq.

23" Translatio [ejusdem sanctij (fol. 84^-900.

Relatio contracta cx ea qu(c edila est in AnaL BolL, tom. IV, p. 1G9 sqq., scilicet ex nnm. 4-40. Sequitur in cod. serics qun;dam miraculorum prout cdita est apud Garmininm Falconium, p. 158, numm. 13, 14. Leguntur deindc, scd alio slylo alioque ordine, miracula qute edidimus tom. I, p. 323-325. Ad fmem leguntur sequentia :

Anno siquidem Dominicn incamationis millesimo l^xxxvii, revertentes qui- dam fideles viri de Iherosolimis, retulenmt nobis : se venisse in Mirream civitatem ad sepulcrum beati Nicolai, episcopi et confessorls, et nou iDvenisse reliquias sancti corporis, audisse autem ibi ipsius translationis historiam, quam ex recenti etiam fractura pavimenti, ubi in ecclcsia recon- ditom erat sanctum corpus, cognovissent esse certissimam. Sed nos non potuimuB facile abduci in hanc sententiam, donec per religiosos quosdam viros qui causa siuiul orationis et gratia perspiciendu) veritatis ad Varen- sem civitatem venerant, acciperemus scripturam cum sigillo sancti Nicolai nohis transmissam, sicut desideravimus, expetentes a custodibus sancta- nim reliquiarum ut dignarentur nobis scribere omnem ordinem rerum, quando et quomodo beatus confessor translatus sit ct qua} miracula deinde Dominus per eum oi>erari dignatus sit. Ecqe autem, gratias Deo, com- perimns totam seriem hujus translationis, cui testinionium dicunt tot episcopi atque clerici, quorum multitudo venisse pcrliibetur ad udoran- dum corpus beati confessoris : cujus ctiam testes sunt lot civitatum populi qoi snpra scripti sunt vel vidisse vel sensissc in gratia l5;initatum niagnalia

196 CA7AL. C/>DD. HAGli^GIUPmC

^:/ jr^f^ •'^1:1 <itq^ zLlr^r:^ : q::: n^T;2ui &ieo issiniB existeret nl iam p^irk-clvte lo suKtsm I>e: peccare pnesomeret. qs&lecas ca fecisBe Dlnin

24^^ Vita beati GaUi confessoris (fol. 91-9?).

r>^DtraHa ex ViU aartore Walafrido. e-iiU apad MabiOoiL ^f#. 5iL O. & B.,

ftW, IJ. p. JtJfe V|q.

25'* Vita beati Athanasii episcopi et confessoris (fol. 92^-94).

&liU io Leg, Aur. (E/L Coloniensi 1183), foL 40§^410'.

2f/' Passio J>eati Petri apostoli(foL 94^-1010.

FAtisi apud Fabricitun, part i, p. 390-3d3 et p. 4(H sqq. -* In cod. subinde qo»- dam «unt addita aut omissa.

27'^ Vita vel actus beati Pauli apostoli (fol. lOr-102').

Frai^iientum Actuum beati Apostoli quie leguntor apud Fabricium, part i, p. iil Mcqq., scilicet capp. i-v.

280 Passio beati Pauli apostoli (fol. 102^-1060.

KpiHtola beato Lino adscripta, de qua diximus tom. I, p. 311, 37^

29« Passio beati Thomae apostoli (fol. 106^-1130.

Edita apud Mombritium, tom. II.

30^ Assumptio beati Johannis apostoli et evangelisV (fol 113^1170.

EplHlohi Mellilit de qua supra, p. 155, 31°.

31" Vita vel assumptio beati Philippi apostoli (fol. 11 i^ 1180.

Edila apud Monibritiuin, tom. II. — In cod. nonnullas sunt lediones variantiTS^ ^

32« Passio beati Jacobi apostoli (fol. 118^-1190.

PaMsio do ((UA tom. I, p. 203, 4<^.

33« Passio beati Bartholomeei apostoli (fol. 119^.122X"

Edila iu Act SS., ad d. 25 Aug., tom. V, p. 34-38.

34« Passio beati Matlhaei apostoli (fol. 122^-1270.

Eilitu apml Mombritium, tom. II.

35« Piissio beatorum apostolorum Simonis et Judse^ (fol. 127^1 3 r).

Edita ibid.. tom. II,

3(W l^issiobeati Jacobi aposloli (fol. 13^-134^).

Edita ilud., tom, lU

i

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N^ 8059. 197

37^ Miraculum beata) Maiias virgiuis de Theophilo vice domni (sic) {fol 134^-1380.

Editum in Act. SS., ad d. 4 Feb., tom. I, p. 483-486.

380 Passio sancli Sebastiani (fol. 138^-152^).

Edlta in Aet, SS., ad d. 20 Jan., tom. U, p. 2C5-378.

390 Vita beati Mauri abbatis (fol. 152^'.164^).

Vita auclore Fausto, edita in Act, SS., ad d. 15 Jan., tom. I, p. 1<)39 sqq. — In cod. desunt numm. 1-6.

40<> [Vita sancti Martini auctore Sulpicio Severo, una cum epistolis ejusdem de beato viro] (foi. 164^-1780.

Edita apud Migne, P. L., tom. XX, p. 159-184. — In cod. deest initium epistolae ad Bassulam usque ad haec vcrba : sinU comjjetia paiiiciimn (p. 181).

41<> [Sulpicii Severi dialogi tres] (fol. 178^-1970-

Editi ibid., p. 183-2-22.

42® Sermo primus beati Gregorii, Turonensis episcopi, in Translatione beati Martini episcopi (fol. 197'-197').

Fragmcntum libri de MiracuUa S, Martiniy editi apud Mi^e, P. L., tom. LXX, scilicet cap. vi (pp. 919, 920).

43° Sermo secundus ejusdem unde supra (fol. 197'- 198').

Estscilicet caputXLUI libril Ilistorim Francorunif ibid., p. 184-18G.

44** Sermo beati Ambrosii episcopi in transitu beati Martini episcopi (fol. 198^-1980.

Idem ac caput IV libri S. Gregorii de Miraculis S, Martini, ibid., p. 918.

45"* Sermo Severini Coloniensis episcopi unde supra (fol. 198^.

Caput V ejusdcm operis, ibid., pp. 918, 919.

46'' Vita beati Brictii, episcopi et confcssoris (fol. 198''- 1990.

Edita apud Surium, ad d. 13 Novemb.

47«^ Vita beati Willibrordi cpiscopi (fol. 199^-2070.

Vita auctore Alcuino, cdita apud Migne, P. L., tom. CI, p. 693 sqq. — In cod. dessunt prologus et subinde nonnull» phrases.

48^ Vita beati Hieronymi, prcsbyteri et confessoris (fol. 207^^214^*

Gdita apud Migne, P. L., tom. XXII, p. 201 sqq. — In cod. subinde qua>dam sunt addita vel omissa rel alio ordine descripta.

198 CATAL. CODD. HAQIOORAPHIC.

CV. Codex signatus n"» 8216-18.

Hunc codicem, formae mediae (0™,286 X 0,19), lineis plenis, slylo ferreo ductis, qui Vitas Patnm continct, adhibuit Heribertus Rosweydus ad eximium suum opus De Vitia Patrum edendum. Ipse ergo in Prolegomenis, p. lxx, sedulo notavit quid codex contineat cujusque rotatis sit. Exaratus est anno 819 pertinuitque ad coenobium Sancti Floriani. Sic enim fol. 291** post Vitam S. Antonii legitur : Hic liher fuit inchoatus in Ilnnia in excrcitu anno Domini DCCCXVIIII, iiii nonas Junii, et perfinitue apud Sanctum Florianum ii idu8 Septembris, in ehdo' inada (1) xv ma, Anno 1600 erat in collegio Ingolstadiensi Societatis Jesu : quod docemur notula fol. l' in margine superiori adscripta. Tandem venit in museum Bollandianum, ubi asservabatur sub num. O ms 5. Titulos habet ruhricatos ac folia comi)lectitur 291, praster insilicium unum initio. In specie facienda nobis est mentio de hi.sce documentis :

l** De vita et actu sancti Hilarionis monachi (fol. 213''- 230^).

Edita apud Rosweydum, p. 75-85.

2^ Vita sancti Malchi captivi (fol. 230^-235^).

Ibid., p. 93-96. — Ob fol. excisum desideratur finis cap. viii cum capp. ix-xi.

3° [Vita sancti Pauli, primi eremitae] (fol. 236^-243').

Ibid., p. 17-20.

4° Vita sancti Antouii (fol. 244^-2910.

Ibid., p. 35-60.

GVI. Godez signatus n» 8223.

Iste codex, forma) mediaB (O",^^ X 0,18), lineis plenis stylo ferreo ductis, iniL» ac fine mutilus, varia manu exaratus est seculo XI. Habet fol. 143 (nam bis nunm. < randum est folium 35). Sub Onem quidam tituli rubricati sunt et littene aliqr^ viridi rubrove colore dcpicUc. In Passione sancti Marcelli littera capitalis grand %. est, duplici animalis figura et foliis ornata ac rubro solidata.

Antiquitus pertinebat ad cGenobium S. Gisleni in partihus Hannoniae. Ete fol. 140v in mai-gine inferiori scriptuni esl : Liber S^ Gisleni, Apud^oUandia. quorum postea fuit, signabatur : P ms 21. In charta initio codicis insert^oswey

(1) Rosweydus legit indictione? f

i

1

\

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N*» 8»3. 199

indicem contentorum descripsit. Alius index reperitur in fragmento mcmbraneo assuto folio primo codicis.

Praeterdocumentahagiologicaetnliquothomilinslej^cndas in sanctorum natuli- bus, reperitur (foL 128''-137v) Officium lilurgicum in Commemoratione defuncto- rum peragendum.

1** [De apparitionc saiicti Michaelis archaiigeli] (fol.

Editum in Aet. SS., ad d. 29 Sept., tom. VII, pp. 61, 62.

2« Passio S. Andrea? apostoli (fol. 7^-1 r).

Edita apud Surium ad d. 90 Nov.

3® Passio sancti Jacobi, apostoli et fratris Johannis evangelistae (fol. IV-W).

Edita apud Mombritium, tom. II.

40 Passio S. Thomae apostoli (fol. 16^-280-

Edita apud Mombritium, toni. II. Annectitur Passioni expositio vocabulorum palatii edita supra, tom. I, pp.25f2, K3. Nota : loco 5" pro Zetaa in cod. : Zetas hiemales ; loco ^ pro vavia exercentitr artea, cod. : exercentur varietates.

5^ Assumptio S. Philippi apostoli (fol. 28^-290-

Edita in Act. SS., ad d. 1 Maii, tom. I, pp. 11, 12. — In cod. om. num. 1. Inc. Post ascensionem Domini ei salvatoris per annos viginti sanclus Pliilippus inttanter prmdicavit gentibus per Scithiam...

6<^ Passio S. Jacobi apostoli, fratris Domini (fol. 29'- 3r).

Convenit cum Passione de qua supra. lom. I, p. 203, 4".

V Passio S. Bartholomei apostoli (fol. 3r-35''^^).

Edita in Act. SS,, ad d. 25 Aug., tom. V, p. 31-38.

8® Passio S. Mathei apostoli et cvangelistGB (fol. 35^'' ''- 430.

Edila apud Mombritium, tom. 11.

9° Passio sanctorum apostolorum Symonis et Judee (fol. 43^-50^.

Edila ibid.

Uy Passio S. Marci evangelistte, quce celebratur vii Kl. Maii (fol. 50^-530.

EdiU in Aet. SS., ad d. 25 Aprilis, tom. III, p. 347-349, sub hoc titulo : Apostolatua AUxandrinuB»

iOO CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

ll^ Passio S. Laurentii, archidiaconi et martyris, quae celebratur iiii idus Augusti (fol. 64'-68'').

Edita apud Mombritium, tom. II.

12^ Inventio sancta^ Crucis (fol. 68^-740.

Edita in Act. SS., ad 4 Maii, tom. I, p. 4i5-4i8, seu numm. 1-14. — In cod. desunt quiE numm. 3 et4 uncis inclusa legunlur.

13° Qualiter sancta Crux ab Eraclio imperatore de regno Cosdroe lerosolimis est restituta (fol. 74'-76').

Edila apud Mombritium, tom. I.

14° Passio sancti ac beatissimi Clementis, episcopi et martyris, quse est viiii Kl. Decembris (fol. ^^''-S^').

Edila apud Mombritiura, tom. I. — In cod. deest prologus miraculorum quai apud Mombritium post Passionem leguntur.

15° Passio S. Yppoliti martyris, quae est idusAugusti (fol. 82^-850.

Edita apud Mombrilium, tom. II. — In cod. incipit : Dicbiti< illiSf regreesus Yppo- litus post tertium diem martijrii heati Laurentii.

16° Passio sanctorum mailyrum Mauritii, Exuperii, Candidi, Victoris cum sociis eorum, quod est x Kl. Octobris (fol. 85^-90^).

Edita apud Surium ad d. 'M Sept — In fine invertitur ordo co modo quem jam notavimus, agentes de codice Brux. n. 104, tom. I, p. 91 {Post mim. ix).

17° Passio S. Sebastiani, quae est xiii Kl. Februai'ii (fol. 90^-1160.

Edita in Act. SS., ad d. 20 Jan., tom. I, p. 265 sqq.

18° Vita sancti Egidii abbatis(foL 116^1220.

Edita in Act. SS., ad d. 1 Sept., tom. I, p. 299-303. — ViUe vero, anle prologtim^ prteponitur htec annuntiatio :

Kl. sKPTEMBnis, in loco rallis qum dicitnr Flaviana,in prospectu tnaris, kataU sANCTi EfJiDii ABBATis ct confessoriSf apud AtJienas orti ex pafre TheodorOf matre Pelagia. Si quis in aliquod grande peccatum inciderit quod timeatj missam in die festiviiatis istius sancti in frtemot*iam patris et matris ejus cantari faciat; ct, antcqnamfiniaturf remissionem peccati illius deprecamine habehit,

19° Passio S. Blasii martyris^ qute est luP nonas Februarii (fol. 122^-1250.

Edita in Act. SS., ad d. 3 Feb., tora. I, p. 33G-330.

20° Sermo S. Athanasii episcopi de novis et modeniis

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N« 8221-26. 201

mirabilibus Imaginis Domini noslri Jesu Ciiristi (fol. 125^-1270.

Alia vei-sio Senuonis edili apud Migne, P. G., tora. XXVIII, p.805-8i!2.

21<> PassioS. Marcelli papaj (fol. 137^-142^).

Passio auctore Ursione, edita in Ad, SS.j ad d. 10 Jan., p. 9 sqq. — In cod. dcsi- deratur lib, ii.

CVn. Codex signatus n» 8224-26.

Hic codex, formaj medi.t; (O"»,^?? X 0,185), foliorum 105, lineis plenis stylo ferreo duclis, seculo X exaralus cst una eademque manu, pnrtor duo ultima folia, quaj descripta fucrc ab illo qui codicem correxit. Sub flncm folii ultimi seculo XII additi sunt aliquot versiculi qui incipiimt: Qiti cupfs esse bonus et cis diiioscere rtriim, Tituli minio scripti sunt, itemque sa?pe prima paragraphorum verbn, moretilulo- rum. In Iribus tamen primis titulis litlera» altemis vicibus atramenlo et minio scriptiv sunt. Minio »iuoque ducl{.e sunl litterae majores, et .sjBpe llavo colore aduni- brat:e. Capilales vero variis foliorum figuris interius exornala? sunt, spatiolis vacuis multiplici colore repletis.

In membramda tegumento agglutinata manu sec. XV descriptus cst index con- tentorum qualiter qualiter confectus, cui pra^missa lcijnmtur sequentia : Ecclesim sancti Bertini Sithiensis, Ibi quoque appositum cst musei Dollandiani si^^ium O Ms 13.

1° Liber sancti Martini dc Trinitate (fol. r-2').

Editus apud Migne, P. L., tom. XVIII, pp. 11, 12.

2° [Vita S. Martini] (fol. 2^-390.

Vita auctore Sulpicio Severo cum epistolis trilms ejusdem de eodem, edita apud Migne, P. L., tom. XX, p. 159-184.

3° Dialogi auctore Severo (fol. 39^-070.

Editi ibid.,p. 183-2212. — In cod. desunt numm. xvii et xviii dialogi tertii.

4° Epistola (le obitu sancti Martini episcopi (fol. 97'- 98^).

Capitulum XLIII libri i Historix Francorum (Migne, P. L., tom. LXX, p, I8t-1SG).

b^ Item (le ti-ansitu sancti Martlni episcopi (foh 98''- 990*

Cap. IV lil)ri i De miracnlis sancfi Martini (ibid., p. 918).

202 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

6^ Item sancti Ambrosii de transitu sancti Martini (foL 99^-1000.

Cajmt V ejnsdem oiieris (ibid, pp. 918, 919).

T" Quando corpus ejus translatum est (fol. KXK-IOIO.

Cap. VI ejasdem operis (ibid., pp. 919, 990).

S*" Vita sancti Briccii, episcopi et confessoris (foL lOr- 1030.

Edita apud Sarium ad d. 13 Nov.

90 Vita S. Martini (fol. 104^1050.

Vita auctore Alcuino, edita apud Mignc, P. L., tom. CI, p. 657-662. — In cod. dc«ideratar initium. Incipit enim a num. iv med. (Hoc quoque Uinere„.K

lOo De basilica S. Martini (fol. lOS^.

Vid. Anal. DolL, tom. III, p. 183, 30>.

CVIIL Codex signatus n<> 8261-70.

iHto codcx, formie media3 {O^.^l X 0,219), binb columnis, lineis graphide ductis, exaratus cst scculo XV. Folia complectitur 179, prteter insiticia duo. In parte aversa folii insiticii quod initio codicis positum est, inscriptus est index contento- rum et manu adscriptus numerus sub quo erat in museo Bollandiano : ejusdemque musei in tegumento adhuc signum est, chartulte impressum : l^ Ms 107. Ad finom folii ultimi haec scripta sunt : IMinet ad librariam domus fratrum sancti Iheronimi in Trajecto, Tituli ac litterae majores rubricata suntLitterse capitales, coBruIco ducta;, ea delicata venustate exornato} exislunt, quoe tunc temporis apud noHtrates florebat.

l^ Vita sub compendio sancti Johannis, abbatis Sancti Monlis, dicti Scolastici, qui scripsit has superiores tabulas, videlicet Sanctam Scalam, edita a Daniele huinili monacho Raythu (fol. 66^-67^.

Vita S. Joannis Climaci, slylo tnntum diversa ab ea quae edita est in Act, SS,, ad d. 30 Mnrlii, tom. III, pp. 835-^37.

2^ De sancto Basiho, Caesariensi episcopo et confes- sore, qui dicilur eliam magnus Basilius (fol. 123'- 1270.

Dcsuinplum ex Vila S. Hasilii, auctorc, ut fertur, Amphilochio, edila in Act. SS., ad d. li Junii, toui. II, p. 938 sqq.

BIBL. RE6. BRUXEIL. — COD. Ko 8183-86. 203

dX. Godex signatus n° 8283-86.

Hic codex, formtp mediae (O^.aSS X 0,203), binis columnis, lineis graphide duclis, seculo X[V exeunte exaratus, foHa 20G complectitui*. Ex his duo, initio codicis addita insiticiorum instar, numerica notatione manu recontiori reliquis foliis adscripti carent, et vacua sunt penitus, nisi quod fol. 1' reperilur index contenlo- rum ct hoc musei BoIIandiani si^um : P ms 13. Fueral olim ccenohii Sancti Hie- ronymi Trajeclensis. Scriptum est cniin in pnrte aversa ultimi folii : Pertinet ad fratres domus saitcti Iheronimi in Trajeeto.

Tituli ruhricati sunt. Litterae majorcs altemis vicibus sunt rubri ca?ruleique coloris. Una tantum (fol. 1*^) eximia arte insignis ost.

1° [Vila beati Bemai-di] (fol. r-510.

Edita in Act, S.% ad d. "20 Aug., toni. IV, p. 25G-327, numm. 3-270. — In cod. Ber- nardus dicitur oriundus Castellione oppido. Xum. 8 logilur ut notavimus supra, tom. I, p. 2J^ ; numui. vero 48 el 49 ut ibid., p. 235.

2^ Nairalio de novo miraculo ab abbate Herberto viso et conscripto, quo Liber miraculorum commendatm' (fol. 5r-5r).

EdiUi ibid., p. 330, numm. 285, 2SG.

3° Epistola domni Philippi ad domnum Samsonem, Remensem archiepiscopum (foi. 51').

Edita ibid., p. 331.

4° Signa quse in Germaniam per servum suum Ber- naerdum, Clarevallensem abbatem, operatus est Deus, descripta ab his qui proesentes fuerunt (fol. 5r-55'').

Edita ibid., p. 331-337, num. 288 (qui in cod. vocatur prohemium) -305.

5^ Epistofa in miracuhs beati Btu-nardi (sic) abbatis (fol. 55^-56^.

Edila ibid., pp. 337, 338, num. 30G-308.

6° Signa ad Coloniensem clerum, qua? per servum suum Bernai'dum, Clarevaliensem abbatem, operatus est Deus, descripta ab his qui prajsentes fuerunt (fol. 56^-58^.

EdiU ibid., p. 338-341, num. 300-320. — Inc. Prohemiam. MitUi cx vobis (nuni. m) ... i/we loqiuUur (n.3l0). Dein venit rubrica : Incipiunt signa.,, Et sequitur : Wol- kemarus. Vtinam inter nomina (num. 310).

204 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

7^ Epistola ad domuum Hermanuum episcopum de miraculis beali Bernardi abbatis Clarevallensis (fol. 58^).

Edita ibid., p. m

8^" Miracula (fol. 58^-63^).

Edita ibid., p. 342-349, num. 318-347.

9<> Narratio Cisterciensis Ordinis (fol 64^-1780.

Est Exordium magnum Ordinis Cisterciensis editum apud Migne, P. L., tom. CLXXXV, p. 005 sqq. — In cod. ipsi Libro pricponuntur versiculi in laudem Ordinis de quibus tom. I, p. 233.

In fine (fol. ITOr-lSlv) tabula qurodam annectitur ita inscripta : Exenipla guth dam collecta ex Libro de illustribue viris, quemadmodum coaptantur ad quaedam festaper circulum anni»

10*' Vita sancti Malachice, Hiberniensis episcopi et con- fessoris (foL 183^-204^).

Vita auclore S. Bcmardo, edita ibid., tom. GLXXXII, p. 1073-1118.

U^ [Hymnus de sancto Malachia] (fol. 204").

Editusibid.,pp. 1117, 1118.

CX. Codex signatus n^ 8302-05.

Hic codex, formas minoris (0*°,2(>5 X 0,18), foliorum autcm 101, descriplus est seculo X (excepla tamen parte aversa ultimi folii qus sec. XII refert). Linese sunt plen.ne ac stylo feiTeo ductse, tituli et lilterro majores rubricata. In museo Bollan- diano signatus erat i£| MS 79d. Ad hagiologiam quod spectat, in cod. reperitur unum hoc documentum :

De vita sancti Syri episcopi et confessoris (fol. 40'- 420.

Fragmentum Vita3 editre a Gd?sare Prelini, San Siro primo reseovo epatrono ddla eitttX e diocesi di Pavia (Pavia 1880), lom. I, p. 178 sqq., scilicet numm. 12 (Die autem quadam egressus) -num. 14 (...virtus et potestas per infinita secula seculo^

4

rum, Amen).

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N^ 8344-4G. 203

CXI. Codex signatus n^ 8344-46.

Codex est formro minoris (0°»,25 X 0, 182), inilio ac fino mulilus, lineis plenis stylo ferreo duclis, seculo X exaratus, compleclens folia 88. Tiluli fere sempcr, littoro) (^apltales non raro, litterae majores aliquando minio dcscripta sunt LitteraB qunO' tlam capltales nonnihil exomatae.

Index contentorum, chartulae manu seculi XVI inscriptus, parti supcriori folil pi-Jmi agglutinatus est. lu museo QoUandiano signatus erat A Ms 82.

V Passio sancti Agapiti Pra)nestini martyris (fol.

fiUlta in Aet. SS., ad d. 18 Aug., tom. III, p. 537-539.

2° De quodam vice domino qui fuit in quadam civitate Ciliciorum, nomine Theophilus (fol. 6^-15').

Edi to. in Act, SS,, ad d. 4 Feb., tom. I, p. 483-487.

3^ Vita sancti Pauli, primi Heremita?, composita a san- ctoHieronimo presbytero (fol. 15'-2r).

Ea itsx ibid., ad d. 10 Jan., tom. I, p. 604-607.

4® Passio beatorum martyrum Ferreoli presbyteri ac Ferrucii diaconi, qui in Bisontica civitatc passi sunt pro nomine Christi sub Aurcliano imperatore vel Comelio duce (fol. ^V-U').

K*l i t jx ibid., ad d. 16 Junii, tom. III, pp. 7, 8.

C® Inventio sanctorum martyrum Ferreoli presbyteri et Ferrucii diaconi; et hi, cum consanguinitate carnali fratres essent, sic et virtute martyrii pariter consor- tium meruerunt : ideo non sunt corpora eorum sepai-ata, quorum merita fuerunt coaequalia (foi. 24'- 270.

^^laiio, ul ex notatis patebit, sat diversa ab ea qua» edita est tom. modo cit,, P^^l.li

^^. 1. In civitate quaj ... tanti ... pulcritudine formae ... acceperit. Opinione ...

^^^oriaB redditum est juniorum unde Bisontia appellata est. Eo ... Bisontis fera

^^ ••. vocabulum Bisontionis est perenne sortita verumque ... nostra cognovit ...

'^plione vastata est, vocabulum ... dignitatis amisit et ferarum multo tempore

^^V^itatio facta est

^Qm.2. Deinceps autem gentili illic populo succedcnto, beati martyres Ferreolus

206 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

et Femitius, sicut geminam unam similitudincm gcneris in vita tulenint, ita et martyrii pro Chrisii nomine pariter persecutoris funesta supplicia pertulcranL

Num. 3. Fides rei gesla}, beato episcopo Aniano intimante ... martyrum beato- rum fundata ... condita. Postquam enim in ipsa regione ad populum gentilem clectus est et missus a Deo et de seculari potestate revocatus est sacerdotio aetemo revo- latione divina, ex religionis ofQcio piTcesse jussus est. Qui cum adhuc laicus in terra Pictavorum peregrinus habitaret et edictum impii Juliani Caesaris proccs- sisset, ut gentilium idola prsDscs illius proviucia) reslauraret, bealus Anianus ante sacerdotii dignitateni Chrisli confessor Domini publice respondit non se credere huic edicto a Caesare dostinato, adfirmans in judicio pra^sidis falsa recitari. Judex autem, hujusmodi professione permotus, dari in manibus bencdicti Aniani auctori- tatem prsecepit, ut legeret. Ille vero acceptam palam in foro populo circumstanto projecit in terram et pedis calce contrivit, ac voce publica proclamavit 6c idola potius eversurum propter religionem nominis Christi quam a^dificaturum esse. Tunc judex, ejus fldem admiratus atquc constantiam, sacrilegum ministerium destitlt perpetrare. Ergo Dei confessor verus manifeste quseque martyrum rnira* cula gloriamque revelavit. Nam cuni jam sacerdotii ministerio praeesset priedict» civitati Bisontiensis ecclesise catholica?, tribunus ... studio progressus est miliario et scmis ... a civitatis liabitaculo. Cumque ... a;des cum martyrum corporibus ibi reperitur, quam populus gentilis, ignorantia detentus, nondum cognoverat Nun* tius ... jam opinioncm antoa vulgi audierat. Marlyrum sepultura jussu ejus ... invo- niuntur in monumento.

Num. 4. ... corpora qualiter passionibus et virlutibus declarata fuerunt, notitiie communi tradere curavimus. Nam ... imp. mall. fer. affigebantur. Qui diversis inflr- mitatibus medelam multis pnestavere temporibus. Passionis signa Dominica} gestantes, palmas clavis perforatas adsignabant. Mnrlyrium ergo quamvis abscis« sione capitum exccpissent, clavorum tamen ordine circumdata corona videbatur in capitibus eorum, tolius orbis possessura compagem. In ... Juncturis malleis aitacta) subulo) invento) sunt. 0 impiissimi ... lumine co^cantur oculorum. His aurium auditus auferiur ... sermo vexaiur ; eorum pectorum junctur» ... sanctorum quorum ildes tentamenta persecutoris antea sustinuit ... solatiis, nam nullus se eorum virlutibus sociavit de tanti populi genlilis ac barbari multitudine peritura.

Num. 5. Itaque beatus Anianus episcopus et tribunus cum militibus ad eccle- BJam redeunt ... excubiis et praesidiis civitatcm desercntes, quibus ipsa ab oppugna- tione barbarica scepe dcfcnsa cst ct ... absoluta. Nam saepe virtutibus sic se et rcli- gionis cujus possident gloriam, revclantes et dignanter ... restituunt. Basilica vero eediflcata et ledcs martyrum a beato Aniano episcopo est dcdicata. Corpora vero sanctorum martyrum ab ipso denuo sepulta cum aromatibus, et honor ibi atque custodia est adhibita. Clavi vero a capitibus sanctorum mariyrum per manus ... sublati, per ... hominuni medebatur. Invcniionem quoque sanctorum martynim corporum Christo ... Non. septcmbris celebramus, ut dum martyrum coelestes victoriiB ... lerris.

Num. 6. H{ec itaque sicut ... sanctorum ac beatorum martyrum Ferreoli et Fer-

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N^ 8372. 207

rulii fidelium relatione comperta sunt, ad eonfirmandos ... mens devota conscripsit, ut, dum festivitas sanctorum fclicibus ipsos patrocinantes temporibus revolutis in STnm anni circu)isceIcbrantes,pro statu ... pontificis, pro sacerdotum veneratione, pro invicti principis felicitate et totie plebis conservatione, indulti ... martyris patro- cinium deprecantes, et ejus remuneratione qui obedicnter legenda composuit Ipso adjuvante cui ante ... et honor, gloria et imperium per ... seculorum secula. Gloria tibi ...

6° Passio sanctorum martyrum Viti, Modesti atque Chriscentiae, sub die xvii Kl. Julii (fol. 27^-330.

Passio haec proxime accedit ad oam qme edita est apud Mombritium, tom. II.

7° Narratio vel descriptio electionis sancti Mathise apo- stoli (fol. 33^-420.

Edita in AeL SS., ad d. 24 Feb., tom. III, p. 437-441.

8** Sermo legendus in natale sancti Barnabee apostoli (fol, 42^-470.

Cditus ex hoc cod. in Act, SS., ad d. 11 Junii, tom. II, p. 423-425; sed in cod. ^^STuntur etiam quce edita sunt in Anal. Boll, tom. II, p. 301, inde n lin. 35 (cfr. in '^c^is Annot. p).

S<* Item sancti Barnabae apostoli actus (fol. ^^''-Sl').

^^iti in BiWotheca Casinensi, tom. III, Florilegii p.aj4-a57.

lO^* Descriptio sive actus sancti Johannis, apostoli el evangelistae (fol. 5r-65').

*^*t5i. apud Mombritium, tom. II.— Incod. prologi instar reperiuntur ea quo? alio

stylo 1];^ editis ad finem Passionis leguntur, tamquam ex Hieronymo descriptn.

""^Pei* in cod. Passioni annexa est narratio Eusebiana de qua supra, tom. I,

11® Passio beati Vincentii, archidiaconi et martyris almi, cujus festivitas celebratur xi Kl. Februarii (fol. 65^-750.

*^ta in Aet, SS,, ad d. ^ Jan., tom. II, p. 394-397.

CXII. Codex signatus n^ 8372.

^*^ codex, medi» fonna) (0",272 X 0,192), lineis plenis slylo ferreo ductis, ^*^^^ XII exaratus constansquc foliis 120, titulos ac litteras majores rubricata "*"^t. Initio quorumdam tractatuum liltera? capitales variis calami flexibus inte- '^^^ exomat».

I

208 CATAL. CODD. HA6I06RAPHIC.

Codicb fata docemui- hac notula fol. 1' adscripta : Permutatione aJiorum librO' rum hunc accepimus a eolleyio Molshemieuai per P. Petrum Richart, In museo Bollandiano sii^nabatur O Ms 16.

Continet Vitas Patrum. Mentio tamen facienda de bisce documentis.

1° Vita sancti Abrahae heremitaB et conversatio sive pcenitentia neptis ejus, beataa Mariae (fol. 59'-66' el 123^-1260.

Edila apud Roswoydum, p. 144-150, et p. 36Ssqq.

2° Vitabeati Onufrii heremit8B(fol. 117^-1220.

Edita ibid., p. 99-103.

CXIII. Codex signatuB n« 8386-96.

Hic codox, formffi minorls (O^.SSC X 0,173) ac foliorum 230 (prieter insiticium unum initio ac chartacea septem, quorum quatuor initio, tria ad flncm), seculo XUI cxaratus est. Linece, grapliide ductfe, plenaBSunt,excepta parte metrica,qu{B in duas columnas divisa esl. Littero} majores,ut plurimum alternis vicibus rubrte cscrulea)- (|uc, sub flnem aliquoties viridi colore depictaB sunt. Ea solemnis est omandi codi- cis norma, ut, sequendo coloratos compages qui litteras efflciunt, alius interius cxtoriusque nunc rccta nunc curva linea, nunc sinuamine color addatur. Sub finem (Inde a folio 170) littene aliquot majori ornatu insignes sunt.

( Ihartula parli aversn^ folii insiticii agglutinata, exhibet indicem contentomm, manu seculi XVI descriptum. In parte recta primi foHi chartacei, initio codicis assuti, ante sccundum contentorum indicem leguntur sequentia : Liher hic mem- bramceus ex Anglim calamitatef mstatis ah iconoclastis ec-clesiis suh Henrico VUI rege^ in Delgium vennm allatuSf e hibliotheca Abrahami Ortelii redemptus est in auctione puhlica ab Andrea Schotto Antrerpiano Soc, Jesu,

Fol. 1*" in niargine superiori : CoUegii Societ'^ Jesu Antterpia 1598, et continuo sub his D, P. Tandem intcriori parti tegumenti adhseret hocce musei Bollan- diani signum : |^ MS 200.

Conlinetur in codice unum documentum hagiologicum, scilicet:

Versus Hildeberti, Cenomanensis episcopi, postea Turonorum archiepiscopi, in vitam sancta? Mariee Egypliacc^ (fol. 36^-42^.

Editi apud Migne, P. L., tom. CLXXI, p. 1321-1340.

BIBL. R£6. BRUXELL. — CODD. N» 8404, 84«4-t9. 209

CXIV. Godez signatus n» 8401.

Hic codez, formse minoris (0",^ X 0,18), iineis plenis graphide ductis, exaratus est secnlo XIII. Nimc in fine mutilus, complectitur folia 40, prseter chartacea tria initio. In horum primo Henschenius scripsit : Emiper commutationem a D, Isaacio Vossio per quem extant editas epistol» S, Ignatii Antiocheni. Signum musei BoUan- diani aynlsom est. Tituli ac litterae majores minio descripta sunt.

Totum cod. complet nnum documentum, scilicet :

Vita S. Servatii (fol. l'-400.

Vita de qna facta est mentio supra, p. 74, 32°.

CXV. Codez signatus n° 8414-19.

Hic codex, formse minoris (0™,^2 X 0,173), hinis columnis lineis graphide dQdls, exaratus est seculo XV. Complectitur folia 99 prseter insiticiimi unum, ^i>K>otqae titulos rubricatos ac majores litteras alternis vicibus csBruleo ruhroque depiGtas. Litterse capitales variis coloribus adhibitoque bis auro eximia venustate oroL&tesant

In parte recta folii insiticii haec scripta sunt : Sum Theodori a Renesse Wulpii; ^ continuo sub his : N, B, Hie liber nobis ab eodem nobiliseimo et humanisaimo ^^^^'^^'^nodonaiua. Seculo XVI in parte aversa primi folii additus fuit contentorum "*^^-^. Signum musei Bollandiam', quod erat |^ MS 78, reperitur tum folio ^ in 16 snperiori, tum in membrana quie interius tegumento ligneo adhaereL

Brif

1® Vita et actus sancti Zwitberti, episcopi Werdensis (fol. r-230. •

**'^-^fa]so attributa Marcelino {sic) presbytero, edita apud Leibnitium, iScmjt^^^ ^^censia illuatrantes, tom. II, p. 222-242.

2« Epistola exhortatoria domni Rixfridi, episcopi Tra- jectensis, ad sanctum Ludgerum, episcopum Mona- steriensem^ super inquisitione miraculorum et cano- nizatione sancti Zwitberti episcopi (fol. 23'-24').

^itaibid., pp. 243,244.

3® Epistola sancti Ludgeri, episcopi Monasteriensis, rescripta domno Rixfrido, episcopo Trajectensis

CATAL. BRUX. T. IL 14

210 GATAL. GODD. HAGIOGRAPHIG. ,

ecclesise, super miraculis Zwitberti episcopi (fol. 24^-330.

Edita ibid., p. 244-253.

4° Vita sancti Plechelmi (fol. 70^-720-

Edita ope hujus cod. in Act, SS., ad d. 15 Julii, tom. IV, pp. 58, 59.

5** Vita sancti Ludgeri, confessoris et Monasteriensis episcopi (fol. 72^-990-

De natura hujus Vitae ejusque cognatione cum aliis Vitis sancti Ludgeri, tractat Dr. Wilhelm. Diekamp in opere : Die GesehichtsqueUen des Bi/tthutns Manster, tom. IV, p. 85 sqq.; cfr. p. lxviii.

GXVI. Godez signatus n» 8511-12.

Iste codex formae minoris (O^^IQO X 0,136) duplici codice constat. Prior seculo XV exaratus complectitur nunc folia 4 exhibetque fragmentum cujusdam prosodiie metrice conscriptae. Posterior autem ad seculum XII pertinens olim erat folionim saltem 166; quod constat ex indice qui eadem manu qua reliquus codex descriptnB est in folio insiticio ante fol. 1. Nunc supersunt folia 41 numeris notata. In hoc posteriori codice linese sunt plense ac stylo ferreo ductae ; tituli, littene capitales ac initium primse Passionis minio depicta. Ejusdem Passionis prima littera non- nihil exomata. Folio 1 prioris codicis agglutinatum est signum musei BoUan- diani ph Ms. 39 quod jam pridem ibidem in margine superiori scriptum erat adjectis verbis Societatis Jesu. Idem signmn inscriptum est folio insiticio posterio- ris codicis, qui et folio 1' in margine superiori exhibet hanc notam : Ad domHm Carthusim prope Diest.

Sequitur jam elenchus contentorum in posteriori codice.

\^ Passio sanctorum apostolorum Petri et Paulij qui passi sunt in urbe Roma sub Nerone imperatore. Quod est III Kl. Julii (fol. r-lO^).

Epistola Marcelli edita apud Fabricium, tom. saepe cit, p. 632 sqq.

2° Passio S. Jacobi apostoli. Quod est vm Kl. Augusti (fol. 10^-14^).

Edita apud Mombritium, tom. II.

3^ Passio S. Bartholomei apostoli. Quod est vnn KU Septembris (fol. 14^-200.

Edita in Act. SS., ad d. 25 Aug., tom. V, p. 34 sqq.

BIBL. REG. BRUXELL. — GODD. ^^ 8511-41, 8515. 211

4^ Passio S. Mathei apostoli, xi El. Octobris (foL 20'-27n.

Edita apnd MombritiiiiD, tom. IL

5'' Passio apostolorum Simoiiis et Judae. Quod est v EL Novembris (foL 27^-350.

Editaibid.

6^^ Passio S. ThomsB apostoli. Quod est xn El. Januarii (foL 35^-4r).

Edita ibid. — In cod. mutila esL

GXVn. Godex signatos n» 8515.

FoUormn 184, praeter unum insiticinm in capite codicis, formse minoria (0",23 X 0,16) columnis binis, lineis graphide ductis diversis manibus seculo XV ezaratus. Etenim fol. 60^ in margine inferiori scriptum est : Prmeedens quo^e et hme et historia S, Silvestri conacripta per D. Lampertum de Vinia, monaehum ht^fut domus, Tituli rubricati sunt, itemque litter» majores plersque, nonnuUn Tero depict» colore ceeruleo.

Folio insiticio in recta parte inscriptaest haec nota : Iste liber est domus saneti AJhani juxta Treverim Ordinis Carthusiensis» A 38. Contenta in hoe lihro. Sequi- tur index. Huic praeposita fnit demdehsec altera nota : Musei DomusProf, Soeiei^ Antverp. 1619 per commutationem lX# MS 87. Et hoc signum bis reperitur in mem- brana interius adhaerente tegumento. In codice praeter nonnullas sanctorum Vitas ex Legenda Aurea desumptas haec inveniuntur :

1<> De sancto Panthaleone martyre (foL 20^-270.

Passio edita apud Mombritium, tom. H, stylo subinde mutato.

2° Ex cathalago Sanctorum, Libro primo, capitulo sexto decimo de sancto Albano martyre (foL 54'-55').

Vide Petrum de Natalibus loco citato. — Ad finem legendae addita est manu recentiori nota sequens : Non est vita paironi nostri sed aUerius Albani qui quoque Magunti» passus est kalendis decembris in nemore a latronibus.

3« Vita beati MathiaB apostoli (foL 60^-630.

Edita in Act. SS., ad d. 24 Febr., tom. III, p. 441 sqq. — In cod. uterque prologus praetermissus est, et praeterea initium num. 5 (Anno-apostolus Domini Maihias).

212 GATAL. GODD. HA6106RAPHIG.

¥ De translatione corporis beati Mathi» apostoli (fol. 63^-64^).

Editmn ibid., pp. 445,446, numm. 14. — Cod. desinit sicat notatum est ibid., annot ^, p. 447.

5® De inventione corporis beati Mathise apostoli (fol. 64^-650-

Editum ibid., pp. 446, 447, numm. 7, 8.

6** Miraculum de sancto Mathia (fol. 65^-660-

Editum ibid., p. 446, num. 5.

7^ Exemplum de his qui festum beati Mathi» apostoli agere noluerimt (fol. 66'-68'').

Refertur prolixa narratione prodigiis multis exornata quomodo ob neglectam S. Hathise festivitatem clerici Medeburgenses cum prseposito suo Brunone praema- tura morte puniti fuerint Quos de futura Dei vindicta prsemonuerat Gero, Golo- niensis episcopus, custodi ecclesise apparens babitu sacerdotali indutus paratusqae ad sacra peragenda, et angelorum ac beatorum multitudine circumdatus. In hac narratione fit mentio de Ottone magno imperatore jam pridem in regna coelestia recepto et dc Henrico rege qui propter injuriam Geroni episcopo illatam adhnc a coelis exulabat.

8^ Aliud miraculum (fol. 68^-690.

Editum in Act, SS., tom. cit., p. 448, num. 15.

9^ Vita beati Silvestri papa& (fol. 69^-94^).

Vita edita apud Mombritium, tom. IL — In cod. inter prologum Mombritianmn et ipsam Vitam inserta sunt ea quse leguntur in Leg. Aur, de etymologia nominis Silvestri; et ad finem Vitae referuntur quse edita sunt in Anal BoU,, tom. H, p. 160, ac supra tom. I, pp. 119, 254.

lO^ Passio sanctarum undecim milium virginum (fol. 93^-100^).

Edita in Act, SS., ad d. 21 Octobr., tom. IX, p. 157 sqq.

11** LegendaS. Severini archiepiscopi Coloniensis (fol. 100^.108^).

Httc proprius accedit ad legendam de qua actum est supra, tom. I, p. 246.

12** Legenda et passio S. Theodorici (lege Theodoriti) martyris(fol. 108^-1 ir).

Contracta ex Passione edita in Act. SS., ad d. 23 Octobr., tom. X, p. 50 sqq. — Breviator secutus est lectionem codicis Bodecensis.

13^ De sancto Kuniberto Coloniensi archiepiscopo (fol. 111M13^).

Legenda proxime accedcns ad eam quae edita est supra, tom. I, pp. 244, 245.

l

BIBL. REG. BRDXELL. — COD. N« 854 8-80. 213

14<> De sancto Heriberto Coloniensi archiepiscopo (fol. 113^-1180.

CoDtracta ex vita edita in Ad, 55., ad d. 16 Martii, tom. U, p. 467475.

15® Passio sanctorum martyrum Felicis et Naboris (fol. 118^-1190.

Edita in Aet. SS., ad d. 12 Julii, tom. ni, pp. 291, 292. — In cod. mult^B sont Tariantes lectiones.

16® Vita beati MalachiaB episcopi a beato Bemardo abbate (fol. 120^-1470.

Edita in Act. SS. Hibernias, p. 551 seqq.

17** Vita S. Hugonis Lincobiiensis episcopi ordinis Car- thusiensis (fol. 147^-167')-

Editaapud Surium ad d. 17 Nov. — In cod. num. xxxiv om.

18® Sequitur de canonisationeejus (fol. 167'-167'').

Brevissima narratio eorum qu» acta sunt in curia romana pro sancti hujus canonizatione.

19® De ejus translatione (fol. 167^-168^).

Editum supra, tom. I, p. 191 sqq. — In cod. om. § 1 ac § ullima fere tota. Ad fin^ scriptie sunt notul» quaedam liturgicse : Festum sancti Hugonia agitur xvii ^^immbris. Officium sieutdesancto JlfaWjwo. — Sequuntur orationes propriae de sanclo in missa recitandse.

20^ Vita S. Hugonis Gratianopolitani episcopi, edita a venerabili patre nostro Guigone priore Carthusia& (fol. 169^-184^.

Edila in Act. SS., ad d. 1 Aprilis, tom. I, p. 37 sqq.

CXVm. Codex signatus r 8518-20.

*^oliorum nunc 154, formae minoris (O^j^S^ X 0,157), lineis plenis stylo ferreo ductis exaratus seculo X. Litterae majores minio signatae ; at subinde injuria tem- pona color evanuit. Fol. 1' in margine superiori legitur hiec nota : Hunc codieem •**P"'>tt8 ex collegio Molsheimensi per P. Petrum Richart permutatione ; cui con- ^oo subjectum est hoc musei Bollandiani signum ^ MS 86.

V Liber de vita virtutibusque sancti Columbani abba-

214 GATAL. GODD. HAGIO«lAFHIC.

tiSy qui a Jona quodam praeceptore editus est (foL 1^-310.

Editns apnd IGgne, P. L., tom. LXXXVn, p. 1011 sqq. — In codL ob folia exdsa initio est mntiliis ; desiderantur numm. 1-17 cnm majore parte nnm. 18.

2* Versus in honorem sancti Columbani (fol. 32'-33'').

Editi snpra, pp. 1% 13. — In cod. seqnentia addita snnt :

Nostris solemms secnli refulget dies incljta, Quo sacer ccelos Golumba ascendit ferens trophea. Sed prius quam eum mater in auras lucis ederet, E sinu solem prospicit terris lumen defundere. Qui post altus Hibemia, sacro edoctus dogmate, Gallica arva adiens plebi salntem tribuit iEgri sanantur ocius, cautes producit iatices, Piscis in usum prsbetnr, cedit imber a segete. Prolem capit sterilis, ales rapinam reddidit; Farris horreo augetur, abscisa caro sospes est Tactus vidit nec cemitur, sentit damna ergastulum, Fngit pestis ab homine, qnam dsemon saevus miserat Ligeri scapham retinet, ablata furto prodeunt, Gaecusque lumen recipit, praebendo cibus augetur. In escas ales veniunt, ferae jussis obediunt, Fides patrari conscia novitque poscit omnia.

3^ Vita S. Eustasii abbatis (fol. 33^-430.

Edita apud Migne, P. L., tom. LXXXVII, p. 1045-1046.

4"* Vita beatissimaB BurgundofaraB abbatissaB et revela- tiones quasdam quas (sic) in suo cenobio ostensae fuerant, quod ex regula sancti Columbani constni- xerat (fol. 43^-580-

Edita ibid., p. lOGO-lOSi. — In cod. desideratur num. 22.

5"* Virtutes beati Bertulfi, qui fuit discipulus Eustasii et Atalae abbatum, qui in cenobio Tobiensi post Ata- lam abbas exstitit (fol. 58^-620.

Edita ibid., p. 10G1-10G4.

6^ Aliquorum fratrum virtutes qui in cenobio Bobiensi manebant (fol. 62^-670.

Edit ibid., p. 10G5-1070. — Sed a num. 17 ad finem stylus in cod. est satis diversus.

BIBL. REG. BRDXELL. — COD. N° 8536-i3. 215

T Pauca de sancta conversatione et vita militum Chri- sti Audomari, Bertini et Winnoci (fol. 67''-83'').

Sub hoc titulo legitur 1» (fol. 67^-76*) Vita S. Audomari edita ex hoc cod. in Act. SS., ad d. 9 Septerab., tom. III, p. 396-400; ^^» (fol. 76^-810 Vita S. Bertini edita ex hoc cod. ibid., ad d. 5 Septemb., tom. II, p. 586-590; sed in cod. num. 1-5 oiDm.; 3® (fol. Sl^^-S^^) Vita S. Winnoci edita in Mimoires de la SocUU des Anti- quaires de la Morinie, tom. V, p. 200 sqq. — In cod. mutila incipit : Post obitum (p. 201, lin. 6 a fin.) ac desinit ignia impetu (p. 2(^, lin. 2 a fm.).

8^ Vita sancti GalU confessoris Christi (fol. 84^-151^). .

ViU auctore Walafrido Strabo edita apud Mabillon, Act, SS. 0. S. B., Sec. )I, p. 228-268.

9*^ De domino Otmaro, abbate monasterii beati Galli confessoris (fol. 15r-154'').

Vita auctore eodem Walafrido, edita ibid., Sec. III, part. ii, p. 155. — Sed in cod. ob excisa foha non leguntur nisi prologus et capp. i, ii, cum initio cap. iii.

GXIX. Godez signatus n° 8536-43.

Hic codex form» minoris (O",^* X 0,163) ac folionim 141 prseter insiticium unum initio, constat pluribus codicibus seculo XIII exaratis ac certe jam inde a seculo XVII, quo tempore in museum BoUandianum venit, in unum compactis. Ex his primus, qui continet Historiam Britonum auctore Galfrido de Montmouth, ac secundus, qui complectitur opuscula qusedam magistri Hugonis prioris Sancti Lau- rentii, nitidissime descripti exhibent majores litteras eximia venustale decoratas. Pars hagiologica minori cura lineis plenis exarata titulos habet rubricatos ac litte- ram initialem haud inelegantem viridi colore depictam et lineamentis rubris ac Yuidibus nonnihil omatam.

Si talis qualis nunc invenitur,BoIIandianorum factus est,sciri potest ad quosolim pertinuerit Nam folio 72^ sequens nota inscripta est : Hunc librum dedit magister Martinus de Lyra damui loci Sancti Bernardi, Retribuat illi Deus vUam utemam, Amen, Quieumgue eum abstuUrit vel aliquid ab eo defraudaverit^ noverit se esse exeammunicatum, Nee remittetur peccatum, donec restituatur ablatum, Anima Magistri Martini supradieti de Lira datoris hujus pulcherrimm historim per mise- rieordiam Dei requiescat in pace, Ame», Signum musei BoUandiani N ms 16 agglutinatom estmembranaetegumento adhaerenti.

r Passio St» Theodosiae virginis (fol. 129^-1350.

Edita supra tom. I, p. 164-178. — At in cod. subinde qusedam sunt omissa vel contracta.

216 CATAL. GODD. HA6106RAPHIG.

2^ Passio beatae BarbaraB virginis (fol. 135'-136^),

Edita apad Zaccaria, Dissertationes Latinm, tom. I, p. 137-142.

GXX. Godez signatus n» 8550-51.

Foliorom 171 (quorum duo notata sunt n" 1:27, unde ultimum foliam signatum est n<* 170), form» minoris (0°>,21 X 0,15 vel 0,13, a fol. scilicet 111), lineis plenis stylo ferreo ductis non una manu exaratus seculo X. Ad calcem in chartula agglatinata folio insiticio inscriptus est index contentorum a BoUandianis con- fectus et eodem loco alteri chartulae minori signum musei Bollandiani lX< MS 47.

Pr»ter Vitas Sanctorum, quarum series infra recensebitur, complectitur codcz homilias et cantus quosdam liturgicos neumatibus notatos, ut Prsefationes de assumptione Dominm nostrm Mariw matris Domini et de transitu beati Mar^ tini.

1° Vita S. Sigiranni abbatis atque levitaB (fol. T-ll'^).

Edita ex hoc cod. in Anal. Boll., tom. in, p. 378 sqq.

T Vita vel Passio S. Austremonii episcopi et martyris (fol. IV AT).

Edita in Act. SS., ad d. 1 Novemb., tom. I, p. 55-61.

3° [Miracula S. Martialis] (fol. 17^-240.

Edita ex hoc cod. in Act. 8S., ad d. 30 Junii, tom. V, p. 553-559.

4° Passio SS. Marcellini et Petri exorcistae (fol. 24^-26').

Edita in Act. SS., ad d. 2 Junii, tom. I, d. 171-173.

5° Vita S. Juliani et Basilissae (fol. ^T-iS").

. Edita in Aet. SS., ad d. 9 Jan., tom. I, p. 575-588. — In cod. initio mutila, incipit ab his verbis : In hoc lihro quem videtis... (num. 7 sub fin.).

6^ Passio St« Anastasiae (fol. 57^-780-

Prior pars edita est apud Mombritium, tom. I, sub hoc titulo : Passio S, Chrygo- goni; altera in Bibliothecm Casinensis tom. III, Florilegii p. 179-184. Ad finem leguntur quse edita sunt supra, tom. I, p. 263 (de S. Anastasia).

T Vita sanctissimi Carileffi presbyteri et confessoris (fol. 78^-910.

Vita de qua actum est supra. tom. I, p. 28, 26«'.

8° Vita S. Launomari confessoris atque abbatis (fol. 9r-97^).

Edita in Act. SS., ad d. 19 Jan., tom. II, p. 230-!235.

BIBL. REG, BRUXELL. — COD. N^ 8550-51. 217

9'' Passio saiictorum Marii et Marthaa, Audifax et Abba- chuc, mense Januario dic xx, et S. Valentini presby- teri XVI Kl. Marci (fol. 98^-102^).

Edita ibicJM ad d. 19 Jan., p. 216-!219. — In cod. omm. nnmm. 12-14.

10*" Vita sanctissimi Romani confessoris Castro Bla- viaB, qui a beato Martino Turonensi presbyter ordi- natus ac in fine sepultus est (fol. 102''- 109'').

Edita ex hoc codice in Anal. BolL, tom. V, p. 178-191.

11° Passio S. Gordiani, quae est vi idus Maii (fol. 109''-

iir).

Edita in Act. SS., ad d. 10 Maii, pp. 55^2, 563.

1 2"* Passio sanctorum Johannis et Pauli fratrum, qu8B est VI Kl. Julii (fol. lir-115'').

Edita apud Mombritium, tom. I, sub hoc titulo : Paasio sanctovum Gallicani, HilariHi, itemque sanctorum Joannis et Pauli marfyrum.

13® Passio sanctorum vii^®"^ dormientium id est Maxi- miani, Malchi, Martiniani, Dionisii, Johannis, Sera- pionis, Constantini, qui apud Ephesum quiescunt (fol. 121^-127").

Rebus narratis haud absimilis ab ea quae edita est in Bihliothecm Casinensis tom. m, FlorUegii p. ^2-:259.

14** Hymnus de sancto Andrea (fol. 134').

Summi regis potentia, Qui per crucis patibulum

Cuncta disponens secula, Pervenit ad £etheremn

Diyina spargit munera Excelsi throni thalamum,

Gredentia per pectora. Sanctorum consors civium.

Quem postulemus supplices Andrea, Christi famule,

Ut nos visitet desides, Nostros clamores suscipe

Quo simns apti capere Et tuis sacris precibus

Donum supemse gratiee. Munda nos culpis omnibus.

Gujus nitoris schemate Ut luce spiritualium

Omati decentissime, Resplendentes karismatum,

Landes promamus inclytas In corde simus sobrii,

Andrese sancto debitas. In carne semper liberi.

Tuoque nos precamine Tac summa caeli scandere, Quo valeamus cernere Jesum benignum sedule.

218 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

15** Hymnus de S** Agalha (fol. 134^-135^.

H jmniiB aactore Damaso papa editus in Aet, SS^ ad d. 5 Febu tom. I, pp. 595. 506, Dtun. 7.

16^ Vila S. Abrahae reclausi (fol. 138^-151").

EdiUapnd Rosweydam, De VitU Patrum, p. 1^^160 etd68-37a — In cod. omm. capp. xii-xvii (pp. 37i, 373^

1 T Vita S. Rigomeri presby teri et S^ Tenestin» vir- ginis (fol. 15r-154^).

Edita ex hoc cod. in Aet. SS,, ad d. ^ Aug., tom. IV, p. 786.

18^ [Versus de iisdem] (fol. 154^).

Editjibid.,p. 791.num. 2.

19^ Vita S^ Paulse (fol. 155^-170^).

Vita aactore S. Hieronymo edita apud Rosweydum, tom. cit, p. 401-414. In cod. mutila desinit in his verbis : acio ei scriptas infirmitcUes (sub fin. cap. xyn, p. 409).

GXXI. Godez signatus n» 8552.

Foliorum 66, form» minoris (O^l^ X 0,158), lineis plenis graphide ductis exa- ratus seculo XV. Tituli minio signati sunt. Littene majores fere altemis vicibiis rubro cseruleoque colore depict» et ea venustate omamentorumque delectu conspicuse, quae in Belgicis hujus setatis codicibus ofTendi solent. FoL 38^ et 39-41 scriptura vacua sunt FoL 2'' inscripta est hsec nota : Liber ecdesim S, MarHni Cortraei et signimi musei Bollandiani iji MS 88, quod invenitur et in charia tegumento interiori agglutinata.

Vita beati Fiacrii de Vaucellis Noviomensis dioecesis (fol. 2^-380.

Edita ex hoc cod. in Act SS., ad d. 30 Aug., tom. VI, p.605sqq.; cfir. p.602, num. 19. — Sequitur (foL 4!2r-66'') Officium liturgicum in festivitate S. Fiacrii peragendum, ex quo nonnuUa magis propria ediderunt decessores nostri in Gomm. prffiv., ibid., p. 599.

BIBL. RE6. BRUXELL. — COD. N° 8609-80. 219

CXXn. Codex signatos n» 8609-20.

Folionim 239 (prseter insilicia tria), formae medise (O'',^? X 0,178), lineis plenis nt plurimmn (aliquot enim folia in duas columnas divisa sunt) grapbide ductis, ezaratus ineunte seculo XIV. Tituli plerumque rubricati; in nonnullis qusedam Toces mbro, ali» viridi descriptse sunt, semel admixtus color ceeruleus. Eosdem colores adhibuit Termiculator ad omandas majores litteras, non quidem admodum eximia arte.

Folio ultimo ad calcem inscripta est haec nota : Liber Sanct» Mari» de Cawera. ServatUi benedictio, tollenti maledictio, Initio vero codicis in parte recta folii insiticii : Hunc ms. codicem qui, ut in fine habetur, olim fuerat monasterii Camerensia emit P. Godefridus a D, Mommartio bibliopdla Bruxellenai, Ita est soDEFRiDus HENscHENius. Siguum musei BoUandiani P ms 2 inscriptum chartulse agglutinatum est tegumento ligneo interiori. Idemque invenitur in parte adversa folii insiticii ac in margine superiori folii l''. Idem folium exhibet indicem conten- toram. Recenlior manus ad singulos tractatus signavit locum quem in cod. obtineL

1® Vita sanctse Mariaa Magdalenae (fol. V'&).

Sermo auctore Odone Cluniacensi editus in Act, SS., ad d. 2:2 Julii, tom. V, p. 218 sqq. — In cod. leguntur tantum numm. 171-181 ciun initio num. 182 usque ad : Meterei eunt ad aemetipsos,

2^ Transitus sanctae Mariae Magdalenae (fol. 8'- 11'').

Edita apudFaillon, Monuments etc, tom. II, p. 433 sqq. Posi lanjuores curando (p. 435, col. 1, lin. 4) leguntur in cod. quse ibid. edita sunt, p. 445 sqq.

3® De mii-aculis beatae Marise Magdalenaa (fol. IT-IS'').

Tria miracula de quibus fit mentio in Act. SS., tom. cil., p. 224, num. 199, scilicet de sacerdote Gaesaraugustano, de clerico quodam Slephano de Flandria et de Britone erga sanctam devotissimo. His annectitur (fol. 14^) homilia in festivitate B. Mariae Magdalense legenda. — Narratio miraculorum ita incipit : iVon modicam apem salutia necparcum suas caritatis indicium occidentali ecclesiss Deus omnipo- iens eontulitfCum ipaam beat» Mariie Magdalenm aacratiesimi corporis prsMentia iUusiravit.

4° Adventus sacri corporis verus Mariae Magdalenaa Jesu fraglantis amicaa (fol. IB^^-SB').

A fol. 15^ usque ad fol. 18r, col. 2 reperitur nnrratio de corporis translatione secandum lectionem cod. Namurcensis 53 (1) cum prima phrasi additamcnti editi ibid., tom. H, p. 3il. Deindc (fol. 19^ col. 1 extr.) agitur de comitc Gerardo quem

Cl) Anal. Boll, tom. I, p. 516, 69».

220 GATAL. GODD. HA6I0GRAPHIG.

CaroloB Ludovici regis filius rogavit ut sibi Donnulla donaret de pignoribus beat» Maris ; item de multis reliquiis quae ad coenobium Vizeliacence delat» fueruniPostea (usque ad fol. ^, col. 2, lin. 1) referuntur miracula edita apud Faillon, tom. II, p. 735-742. Tandem legitur narratio de qua actum est supra tom. I, p. 242, 42* (seeunda pars),

5® Vita ancillaa Chrisli Elyzabeth filia^ regis Hungarid& et dominaB Thuringise (fol. 25''-4o'').

Edita ope huj. cod. supra, tom. I, p. 398 sqq.

[Miracula ejusdem] (fol. ^S^^-SS').

Edita ope huj. cod. ibid., p.4^ sqq.

7® Miraculum de sancta Maria (fol. 58'-59').

Narratur quomodo imago S<« Marise a beato Luca depicta coUocata fuerit in templo, quod antiquitus S^» Agathse in Turri dicebatur, eoque ministerio Ange- lorum reducta, quum Sergius papa eam in palatium Lateranense transtulisset.

8® Vita piaB Lutgardis de Aquiria sanctissimaa monia- lis (fol. 100^-1270.

Vita auctore Thoma Gantipratano edita in Act, SS,^ ad d. 16 Junii, tom. III, p. 234-263. — QuaB in edit. num. 7, lib. i, uncinis includuntur, inveniuntur in codice num. 6 annexa. Post num. 4, lib. ii, in cod. addita sunt sequentia :

Sed venerabilis Ottho Osnaburgensis episcopus uterinus frater ejusdem Symonis fratri Beraardo retulit hoc idem : cuidam religiosae personae in Werslo monasterio ostensum fuisse, quod dictus Symon propter animarum zelum quadraginta annis in purgatorio perstitisset, nisi eum virgo Christi pre- cum instantia liberasset ; et in hoc quoque sicut in aliis pre- cibus mira veritas patuit, cum in ore duonim veritatis testimonium stetit.

Tandem inter num. 6 et 7, lib. iii, hsec leguntur in cod. :

Eodem anno quinto ante mortem ejus, in vigilia nativitatis Domini cum oraret et non posset secundum solitam gratiam mentcm suam ad tantae solemnitatis devotionem sicutdece- bat attoUere, sibi paululum indignata cum lacrymis dixit : Si aliqiiem amicum vel in ccelo vel in ierra quipro me oraret haherem, non possem in tanta solemnitate ita tepida spiritu 2)ermanere, Nec mora, ubi spiritus ejus quasi quodam coni- scationis luinine circumfusus incaluit, et ille qui supra, beatae memoriaB Jordanus, quondam magister, mirifice glo- riosus apparuit. Ut autem in vita hilaris et aflfabilis fuit, ita et nunc vultu jocundo congratulans dixit : Ecce missus stim^ ad te ut te in festo isto gratissimo consolarer. Tu autem est(^

Bai- EK- cfirmy, — cod. s* sm*-». i2l

^ ^ A

cognc-drc: > JCrabilis fjL 157-137 •.

h-jc M«i 3 -irr. ii- fai i 24 «ill- :.:c:- T. :- •i5i.--xil.

10= Vita 5anc±ii >:iia!is Ak:«lis «ie S:hir?i±*rka t:oL iay-14o I.

EdlU ibii, li i :: ;:=_ -.iin- Z. ;. 477-452.

11* Vita a'-.»": jy> l..mstl IdaE' J=P-r«v-T.-.-^a :-s Qe Ranicia

ifoL l46.17Si.

Vita€»ii:4ipQi •2Lrr?.:-=:i:'ZLizL H-s^jri-iz — :rcs-:il: ::=*!r.zc: v^^^rw »f-*- tirpm^^ Sb»: r. ?:*ii^i z?:- luia. l-*^n3r:r l: *-i::--» r-rE':*::^ ~ fn JL;c<!ji r:» 1i:ut^ zluhIs ici. "^-a ?:=-

1?^ Vita Oii-ils ir*isbv:.rrl riri r^li^.i^s: &:nr z^zi^i'i omri Tirtii:r: foL l7S'-179'i-

13"" Ordo reT.rIat:oi.is Elizah^^i dr SivLauzia de ?!•> riotsis s*:«5ilibus sanc'-a& rrsulae Eri::ai^:a& r^^±ia& «foL l>o.l&?^.

Stas Iz -Irf. .-.f. a.: i il •_•:■::: z. -:e- H. =. :%>::i Sei - : :.i :c:- zr»^:;»:

14* Inventfo sa:*cta& CrucLs q:iir.to Lonas Maias foL 192-196' r.

BdfiU 2*1. *ii 4 3L_i:=i.L:. 444-441?.-::^ t-ll I- !:.i -~^ :. 4. :=:=.

m

m ea editL:« zz-^ii^ iirti-^sa. s^:.

15^ In eiaItauoL.e saLCtae Crucis ifoL 19«i'-lVS .

lirtuLe pa!nta.

16'^ Haec suLt - Tnira excellentium p^rs-jnanin- quaB cum sancta Ursula passar s--iiit foL 1&S'-199' .

Catilops mzli:-., br»T: ..- _, ril *■:.•.: r:::: 1:: -lir. S.?., ::=- IX O::: "r.. :. fe

IT'^' Vita sa^c:^ Mar?areta& cujus-iam incl-is* «foL 20Cr-239 ;.

De hae Tirruz Piri::- : :.,:.u::i rL* t^. i.^Zi:-ia:~' JT:'; :'f:- O: 'znx:.

222 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

actnin est in Ad. SS., tom. III Martii, p. 368, inter Pratermissos. Hujus Vits anctor foisse Tidetur Joannes 0. P. (1) — Prolo^pim cum initio Vit» edemus in Append.

Appendix ad cod. 8609-20.

DE BEATA IDA DE RAHEIA VIRGINE. (Cfr. SUpra, pag. 321, 11°.)

Incipit prologns in vita andllflB CSiristi Id» sanctimonialis

de Ramela,

Gloria Domini et honor Dei omnipotentis est virtuosam electorum ejus conver- sationem narrando scriptis commendare, ut omnes ad quos lucerna posita super candelabrum luminis sui radios emiserit, ad sublimia virtutum exercitia studeant ( proficiendo contendere. Temerarium tamen valde est, quod quidam pneclaras sanctorum virorum ac mulierum virtutes et fortia opera scribere aggrediuntnr, quibus nec ingenium natura. nec eruditionem doctrina, nec orationis splendorem indulget eloquentia. Sicque fit ut cum magnitudinem renim quas ezomare debne- rant, verbis nequeant explicare, ariditatem ingenii sui et imperitiam manifestare ' cogantur. Grandes enim materias, ut ait Hieronymus ad Heliodorum episcopnm, ingenia parva non sufTerunt, et in ipso suo conatu ultra vires ausa succumbimt

Quod et mihi evenisse fateri non erubesco, qui nec oratoria clarus eloquentia nec subtilis ingenii mihi conscius, vitam virginis Christi Id», quam scribere pro- posui dignis verbis pronuntiare non sufficio. Ex magna siquidem parte ezcusatme prsBceptum abbatis mei, qui me compulit eam simph'ci admodum stilo declarare.. Ad quod agendum non de ingenioli mei insufficientia, sed de Domini prassimu^ omnipotentia, qui aperit os mutum et linguas infantium facit disertas. Nec mimnk* si mens mea trepidet hoc incipere, quod vix ad finem perducere possim; praesertin» cum admiral)ilis hujus beatse conversatio multam materiae praeferat difficultatem ^ in describendis scilicet sanctis ejus afTectionibus, luminosis contemplationibns eK omnimodis gratianim, quibus eam sponsus suus ditaverat; ita ut merito dici possi^K de ea quia ipsa tamquam lignum secus decursus aquarum fructificavit, et fluenti^9 gratiae irrigata in altum se tollens, quasi Libanus odorem suavitatis effudit.

Scribam igitur ad profectum sanctae matris Ecclesiae et ad confusionem dlabol5.r quem ancilla Christi potenter superavit. Scribam inquam ea quae a personis fidtf dignis audivi, quae quidem oculis suis viderunt et auribus audierunt, ut obstroatnr os loquentium iniqua et Deus in mirabilibus sanctae virginis operibus glorificetnr. Hanc autem dilecta^ Christi conversationem scripto commendatam transmitto

(1) Quetif, Scr. 0. Prad., tom. I, p. 728; cfr. Colvenerius, Kalendarium aaeratit sim» virginis Marise, tom. II, p. 119^

BIBL. RE6. BRUXELL. — APPEND. AD GOD. N<> 8609-SO. 223

omnibus amicis ejus, ut in ea quasi in quodam speculo lucidissimo, rediviyam quodammodo Tideant quam dilexerunt et satagant imitari. Specialiter tamen his, qui eam specialius ceteris dilexerunt et quos specialius ipsa dilexit, censeo trans- mittendum. Obsecro itaque eos qui lecturi sunt, ut si forte huic nostrse narrationi 5 iDSolitum quidetauditum*insertum fuerit,temerenonreprehendant,sedDeo,cui nihil difficile est totum ascribere curent Cap. linUiopost verba, orta parentibus, in eod, add, :

Bonis Tiris et religiosis mulieribus ibidem degentibus consanguinitate proxima fuisse memoratur. Quamyis enim oppidum iUud multas utriusque sexus personas *0 intra se contineat, quse terrenis inhiantes desideriis salutem animarum suarum parvipendant, e diverso tamen nonnullos habet viros in lege Dei timoratos, pluri- mas virginesDomino devote servientes,quasdam etiam piae conversationis inclosas, qute excluso a se toto mundo totas se incluserunt cum Deo, a quo supemae gratiae frequenter pabulo reficiuntur, ita ut in hac parte idem oppidum quasi quidam para- 4& disus deliciarum esse videatur.

Uttimoverbo eap. VI in eod. add. :

Scire enim debetis quia sicut dictnm est vobis * Mundabimini, qui fertis vasa

Domini « et sicut vobis dictum est * Vos estis sal terrae , propter sapientiam ; ita

dietum est vobis " Vos estis lux mundi « propter munditiam ; ut luceant opera

V Testra bona coram hominibus. Quid dicturi estis Domino in die judicii, quando

parochiani vestri fideles viri statuentur a dextris sine fine cum Domino regnaturi,

▼08 autem eritis a sinistris cruciandi cum diabolo et angelis ejus in secula secu-

lonun. Quod tamen avertat a vobis, qui pro nobis mori dignatus est Dominus

nuijestatis. Erubescite igitur et confundamini super detestandis operibus vestris,

^ pcenitentiam agentes de perpetratis malis et omnimodam vobis assumite cautelam

deftiluris.

UUimo verbo cap. XVI in eod. add. :

Si quis forte quserat quare tam hic quam alibi sigillo silentii sigillentur nomina personarum quae narrationi nostrae inseruntur, agnoscat hoc ex industria factum ^» ne si eadem nomina in auribus plurimorum dififusa publicarentur, personae, ^adhuc superstites sunt, velde malorum suorum vituperatione confunderentur, ▼d debonorum suorum laudibus extoUerentur. ^timo verbo eap. XVII in eod. add. :

Quis non obstupescat super his quae praemissa sunt? Magna quidem sunt haec ^tdignamemoria : mente scilicet occulta conscientias alienas inspicere, peccata et ^^tes, defectus et profectus aliorum agnoscere. Sed rari sunt hodie qui gratiae ■^^doDum acceperunL Quis ergo loquetur potentias Domini et auditas faciat (sie) ^^laudes ancillae ejus? Laudes quippe ejus laudes Dei sunt Merito quidem : ^OQiam quidquid gratiae haurito * bonae voluntatis, in fonte summae bonitatis M bansit, totum fonti a quo hauserat refudit, cum per mirabilem Deum mirabiles ^ones videns mirabiliter vixit Non sic hypocritae : non sic qui daemonum illu- iMHiibns seducti vident vana et divinant mendacia, cum tamen aestiment se non ^^rias, sed veras visiones videre.Tu autem, virgo Ghristi, benedicta inter monia-

ae

* ita eod, ;

Ugemaxir

ditum.

*itaeod,;

eod.Brux. 8895-96 : haurito.

224 GATAL. GODD. HAGIOGRAPHIG.

les, age quod agis, operare quod operaris, non sit tibi curse si quis te subsannet et irrideat, si quis somnum amoris, quo frequenter in mentis alienationem abduceris, ficticium reputet, si quis visiones tuas phantasticas judicet Gurre ad Ghristnm tuum per gloriam et ignobilitatem, per infamiam et bonam famam,quoniam quid- quid adversitatis pro dilecto tuo patieris totum tibi reputabitur ad gloriam. 5

UUitno verho cap. XVIII add, :

Quid agitis, o miseri amatores mundi, quid agitis? Quare tam insensati estis ut apertis oculis curratis ad infernum, properetis ad mortem et mortem sempiter- nam? Risus vester dolori miscebitur, et eztrema gaudiorum yestrorum Inctus occupabit Si possibile esset vobis videre nunc qualis infernus sit, non pateremini 10 Tos irretiri laqueis diaboli, qui vos secum in tormentis eetemaliter socios habere desiderat Vultis igitur scire qualis infemus sit? Infemus latus est sine mensura, profundus sine fundo, plenus ardore intoUerabili, plenus fcBtore incomparabilL Ibi miseria, ibi tenebrsB, ibi ordo nuUus, ibi horror sempiternus, ibi nuUa spes boni, nulla desperatio mali. Talis est infemus et milies pejor, quem qualis sit nuUios 46 cogitatus vel sermo comprehendere sufQcit Redite igitur miseri prsevaricatores ad cor, et expavescentes ad cmciatus tam horribiles agnoscite Deum Salvatorem vestrum, qui vos ab eisdem craciatibus redemit in patibulo cracis et vobis delicias sempitemas se daturum promisit, si tamen ad ipsum toto corde conversi legem mandatomm ejus custodiatis usque in finem. SO

Cap. XlXpost verba visitare venerat (p. 247 med.) add. :

Numquid de ceteris sororibus ei cura non erat ? sed tantum illi soli assistens soli arridebat, solam gratioso aspectu refovebat? Non, sed interdum per refe- ctorium deambulans, nunc isti, nunc illi modicum et modicum se prsesentabat, ssepiusque regressus ad illam facie ad faciem morosius ei prae ceteris assistebat 16 Merito quidem, quoniam ardentiori amore et vehementiori desiderio Deum pne ceteris frequentissime alliciebat, Deo adhaerens, Deum in se trahebat et a Deo in Deum tota trahebatur. Sorores in refectorio materiali corporalibus epnlis reficiebantur, reficiebatur illa in refectorio amoris, spirituali edulio pascebatur.

UUimo verho ejusdem cap. add. : 30

Nec mirum : ex dulci siquidem visione sibi ostensa magnifice confortata, et, tamquamadilecto suo poculum ex vino condito accepisset, vehementer inebriata, cum abundantiam suavitatis, qua interius saginata erat, ferre non valeret, vires corporis amisit, sicut ille vir desideriorum, Danielem sanctum ioquor, qui cum in specie hominis Dominum, quemadmodum ab eo scribitur, habitu exteriori coram 39 se mirabilem conspiceret, tremens ac stupens dixit ad eum : Domine mi, in risiane tua dissolutm sunt compagea mea et defecit fortitudo mea, nihilgfue in me remantit virium. Attendant haec et erubescant rudes et vere mstici, tam viri quarn mulieres, qui cum grossum cor habent, ut ita dicam, et tam copiosam gratisB suavitatem, qua in excessum mentis sursum elevari possunt, et viribus corporis destituantorv coelitus non accipiant, sanctiores et vere Deo digniores personas hujusmodi grcL-^^ tiam habentes subsannant et irrident, eisque detrahere non verentur sestimanU eas per excessum contemplationis non obdormire, nec a corpore alienatas impot.4

BIBL. R£G. BRUXELL. — APPEND. AD GOD. N^ 8609-SO. 225

sni, sed somno letargico vel potias ficticio pnegravarL Sed quid ad me de

alienis conscientiis judicare ? Judicet potius se ipsum, qui se in hac parte cnl-

pabilem cognoscit, nec temere reprehendat omnipotentiam Domini, qui secun-

dum beneplacitum voluntatis su» quibusdam fidelium suorum privilegiatam prsB

5 ceteris dignatur gratiam impertirL

VUimo verho eap, XX add, :

Ez his quae premissa sunt perpendi potest, quia sancta devotio virginis higus magnam ingerit confusionem multis sacerdotali officio prseditis, maiime sub habitu religionis, qui quotidie accedentes ad altare ut reprsesentent Deo Patri

40 pro salute Ecclesise sacrosanctam Unigeniti ejus passionem, dulcia yerba quae in canone recitantur corde arido et sine devotione percurrunt ; qui ante dominici corporis et sanguinis perceptionem vel postea, saltem aliquantula contritione corda sua Domino prseparare atque sanctificare negligunt Si dixerint : Pauperes sumus, non est nobis tanta gratim copia, quanta fuit in aneiUa Chrieti Ida, verum

40 esse non abnuo. Sed tamen cum ad mensam altaris non nisi cum sacrificio pi» devotionis accedendum sit, juste arbitror eorum negligentiae et torpori deputan- dnm, quod ad hauriendam lacrymarum aquam tepide accedentes, non inveniunt aquam et reportant vasa sua vacua. Petant igitur qui ejusmodi sunt a Domino gratiam devotionis, et quod petierint consequentur; si taroen cum omni instantia

SO toto corde clamaverint ad Dominum, et voluntates eorum a voluntate Dei penitus non discordent

Ultimo terho cap, XXII add. :■

Nemo igitur ambigat ez illa sancta collocutione et praecipue ex privilegiatis ancillse Ghristi meritis candelam tamdiu ministrasse lumen suum nec defecisse,

t5 qnemadmodum ad orationem Josue sol stetit immobilis in medio cceli, nec decli- navit ad occasum donec Israel consequeretur victoriam de im'micis suis. Si cui forte videatur incredibile sponsam Christi tam luminosam fuisse ezternis, ut clare videret de nocte, respondeat mihi utrum lumen solis, quo in hoc mundo tantum corporaliter fruimur, lumine divino quo animse interius illuminantur majus

30 minusve sit? Si dixerit lumen solis majus esse lumine divino, quod credere et dicere omnino absurdum est : manifeste contra Deum et ejus omnipotentiam agere videbitur. Gum etiam oculus * animae, quo spiritualia videntur, oculo * eod, corporis, quo videntur corporalia, multo lucidior esse comprobetur. Si vero dixerit o<^w« lumen solis nullam habere comparationem ad lumen divinum, quod cuncta supe-

3fi riora et inferiora, cuncta interiora et exteriora penetrat et illustrat : tunc procul dubio facile intelliget, nec videbitur ei incredibile Deum qui est summum lumen luminum lumine suo mirabili dilectam suam interius et exterius luminosam red- didisse.

Ultimo verho eap, XXIV add, :

40 Bonus est vere Dominus sperantibus in eum, animse quserenti illum, qui et hunc servum suum occasione praecedentis visionis hac molestia tentationis liberavit, et ei yenerabilis Idae sanctissimam religionem dignanter declaravit. Et ne quis ambi-

CATAL. BRUX. TOM. U. 15

226 CATAL. CODD. HAGI06RAPHIC.

gaU Ten tmme qvm pnedkta scmt, Tir iHe cnncU manifesUTit cmdam moniali pntbii monasterii, qme Christina Tocatnr. Cap, XXV jxM kme verba Trinitate dilectam (p. 262) add. : Saperates e«t Qsqae ad hanc diem tiaec persona Tenerabilis et adhnc existimat M in hac Tita din manere snperstitem. Qn» qnemadmodom spiritnalis et sanctc S conTerBationis esse dinoscitnr mnlta memit scire de secretis et reTelationibns Id» dilectflp fo». De qnibns ad praesens aliqna dicendasnnt Cap, XXIX pr$mis$a $unt :

Qnoniam perpanca de considerationibns tcI potins contemplationibuf sen etiam de Tirtatibns Tenerabilis hnjus Tirginis hactenns in medium protuli, congrunm l( mihi Tisnm est, ut antequam ad ^oriosum ejus transitum Teniam, multimodam eontemidationem, caritatem et compassionem, humilitatem, obedientiam atque patientiam ejus breTiter describens, tainquam delicatiora fercula qua^am legen- tibus et audientibus ad consolationem animarum offeram : more eorum qui post refectionem corponim species quasdam odoriferas, siTe aliud quid quod palato 4; sapidins esse possit, gustare consueTerunt, Cap. XXXIII po$t verba periculo Tersari (p. 289) add. : Deinde subinferens : 0 quam Ubenter, inquit, vobi$eum gratum adhue mi$eerem $^$urrium, $ed titneo ne $orore$ mem hue peniant ad me, quarum $piritu$ meu$ minime $u$tinere po$$et impuritatem epirituum earum, non quod earum abhor' ^ ream eonvereationem, cum Dominue et Deu$ meu$ me quondam de ealute earum eertam reddiderit. Camales siquidem sorores ejus quae in proximo domus angulo quiescebant a somno expergefactae erant. Tunc ancilla Ghristi item abbatissam monuit, ut a loco a quo jacebat adTentaptes arceret quoniam sicut ipsa testabatur magnitudo tranquillitatis, quam interius in spiritu suo sentiebat, infirmitatis dolo* 3 res et angustias eam sentire non permittebat.

Inoipit prologns de miracnlis ^osdem.

Descripta breTiter sancta couTersatione Tirginis nostrae, in qua tamquam in speculo quodam lucidissimo quilibet curiosus inspector Tel defectum yel profectum suum valet intueri, cessare proposui ampliora scribere. Sed ecce ultro se ingerunt quaedam miracula, qu(e vel ad sepulcrum ejusdem Tirginis vel alibi contigerunt, nC * eod. a me scripto conimendarentur *. Quamvis enim admirabilis ejus Tita sufQcere retur possit fidelibus ad profectum , miracula tamen quce fortassis ad indicium sanctitatW ejus Dominus operatus est, non patiar infhictuoso silentio tegi; quatinus Dens noster omnipotens qui in sponsa sua cum hominibus adhuc conversante mirabilis - ftiisse praBdicatur, post mortem nihilominus mirabilis in miraculorum ostensione pnedicetur. Bxplioit prologns.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. H^ 8609-20. 227

DE VENERABILI ODONE PBESBYTERO. (Cfr. SUpra, pag. 221, i^.)

Inelpit prologus in vita Odonis presbiteri, viri religiosi atqne

perfeeti omni virtute.

1. Deus human» salutis amator fideles suos non solum prophetarum aposto- lonimque prseconiis voluit esse munitos, verum etiam eorum exemplis quorum 5 vita fUlget virtutibus, ut humani generis insidiator diabolus omni privaretur occasione supplantandi : quapropter qusdam de vita et de moribus omni discre- tione compositis Odonis, viri beata> memoriae, per litterarum apices suae vitse exemplar affectanti duxi commemoranda ut, quamvis absens esset corporali prae- sentia, tamen pnesens sit suarum * virtutum memoria. Quoniam igitur ejus vita * cod, 10 ab ipsis cunabulis erat gratiosa, ab ipsius primievae setatis origine narrationis suorum. sumatur ezordium.

Explioit prologns. Ineipit vita.

2 . Vir igitur venerabilis Odo, a Deo electus suae ecclesice futurus prsedicator,

K^nitus a patre litterali scientia non modice erudito, litteris imbuendus traditus

15 est. Qui arrepto itinere intelligentiae litterarum, cum adhuc esset minimus statura

ct cetate tener, diversa futurse probitatis praetendebat argumenta. Clari enim erat

ingenii et memoriae tenacis, humilis magistrorum auditor, et quae a magistris auri-

^ns liauriebat, in pectoris armoriolo memoriler recundebat. Tam pueris, cum

quibus puerilia capiebat rudimenta, quam cum quibus conversando florem exegit

90 juventutis, se diligcndum exhihuit, ita tamen quod ab illecebris, quibus juveniiis

aetas plurimum lacessiri solet, mundus et immaculatus remansisse perhibetur. Gui

frater fuerat, Henricus noniine, quantum sinil puerilis oetas in litteranim scientia

®niditu8,qui non solum ejus fraterextiterat ejusdem sanguinis connectione, immo

«tiam momm conformitate *. Uterque fratrum cum jecisset stabilia fundamenta ♦ eod,

15 et anabo, quantum expediebat, in puerilibus essent exercitati, ad majoris scientiae conformitatu

^iaieiiaspirantes tam causa doctrinae quam gallici idiomatis Francorum provin-

^^ ^ire disposuerunt lUi igitur accepturi licentiam assidere patri diutumo

^''Wore devicto et jam morti vicino, qui post reliqua verba exhortationis bene-

^^ ^liis, eum amplius non visuris, dicens : Benedictio qua henedixit Jacoh

^P^rt€M9^cim fUiis suis descendat super vos. Dein valedicentes patri et amicis

Pwisivu profecti sunt

^* Postmodum autem comperta morte patris, fulgore scientise decenter insi-

P^^ti «*^pairiantes, in oppido suae nativitatis commorati sunt. Post haec Henricus

mmor' uatu, gratia divina inspiratus, matre et fhitre relictis, attendens illud evan-

«0 geuci^xv) : • Qui reliquerit , , et cetera, monasterium quoddam ingressus, habitum

moiia.chiIem suscepit. Qui suscepto religionis habitu circiter unius ♦ curriculum * supple post hiqiQA vitae itinere feliciter migravit ad Dominum. Memoratus quidem Odo juvenis, ^^^^^ ^°**

228

CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

timebat

^eod. lisparsit

* 8up]fie ixemplar. ^forsan verba mtemnan- tur.

accedens ad amios mataros tam scientia quam «tate, scholamm regenda cnram accepit Hnjosmodi officinm exercens, divites et panperes sine ezcept personamm indifferenter instmxit Si quis bonis moribus et amore discend reddidit meliorem, ab eo magis dilectus majoris scientiae accepit incrementum omnibus quoque, quibus astrictus fuerat contubemio, intimo araabatur aff< Omnium enim gratiamm largitor eum gratia discretionis illustravit; et sub seci chlamyde quiddam gerebat divinum in mente. Ekrclesiamm omniumque pertl tium ad divinum officium erat amator, coenobitas quoque et quoscumque gios[os] omni studio conabatur venerari, et religio, quae tunc temporis al plurimum est dilecta, post hsec eo columna domus Dei existente, a malign sanctam ecclesiam perturbantium manet defensa.

4. Vir itaque venerabilis Odo omni conamine nitebatur Ghristo vivere, et esset minus locuples, quantum facultatula sua sinebat *, omnibus manum b dictionis porrigere satagebat Erat etiam in vigiliis sedulus, in oratione devotu caritate perfectus, in humilitate profusus, in doctrina prsecipuus et sermone f tus, in locutione cautus, in conversatione sanctissimus, in duris passionibus fc gerebat etiam simplicitatem columbse, licet diversis injuriis plurimum esset j ctus, ne injuriantibus sibi machinaretur dolos, sed eos omni humanitate tolen necnon et serpentinam calliditatem. Contra omnes dolos cautus erat, ne alic supplantaretur insidiis. De omni injuria irrogata ei facillime quis veniam ii travit; injurias hominum et honores adeo pro nihilo habebat, ut nec istis gau dum, nec illis judicaret esse dolendum. Hominum quoque, quomm lingua ad i loquendum erat emdita, aspcrnabatur mendacia, attendens illud poette : " Coi mens recti famae mendacia ridet ,.

5* Vir ergo Dei, decore virtutum non minime adomatus, Dei officio et di gratise nisus compaginari, per successionem fempomm sacros ordines susci[ ad sacerdotii gradum pervenit. Qui magno officio se obligatum intelligens, dc fideliterque sacerdotis jura ccepit exercere, et ne pigritiae et torporis redar^uei a Domino, talenta sibi comissa multiplicans, semen verbi Dei longe lateque di; sit * et sic multomm CQrda rivulo suae doctrinre irrigata, mundano timori obn ipse, immo Dominus per ipsum, creatori mancipavit divino ; exhorlatione n festa et consilio privato et omni modo quo potuit homines ad bona opera incil De oppidis et de villis circumjacentibus qui ad ipsum causa consilii confluxe non solum eis spiritualia, vemm etiam quae a Domino possederat carnalia 1 impendi desiderabat Omnibus autem in specuia virtutum constitutus, coelibis bonis se exhibens *, quod docuit verbis, adimplevit operibus; nec de eo dignum dici * Cujus vita spernitur restat ut ejus vita contemnatur *. , Ma: solebat hominum malos mores in publico sermone redarguere, longas fal tiones hominum invite audiebat, locutiones et detractiones referentium sin de moribus hominum vel silentio vel duro vultu a se removebat, omne ter consumens aut orando, aut studendo, aut scribendo, aut legendo, aut consule aut confessiones audiendo, aut prsedicatums sibi prsevidendo.

6. Rarissime modicam horam diei prseteriit quin aliquo teneretur prsed

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N® 8609-10. 229

40

IS

mm, et cam totam diem seriis consummasset, sero quasdam coUationes causa recreationis com domesticis suis habens, hilarem se libentissime exhibebat, et hoc in communi ; et alicui de fomilia sua ex consuetudine secretius confabulari nefas duxit Erat quoque inter domesticos hilaris, benignus et necessitatibus ipso- rum pie subyeniens, nec yerba quibus aliquis de familia sua posset perturbari proferens. Moribus hominum se quantum licuit conformavit. Erat autem custos pacis omnium etiam minimi, qui sua sustentabatur eleemosiaa ; et sic se osten- dens minimorum minimum, magis singulis de familia sua ministrayit quam ab aliquo ministraretur. Tanta quoque coangustatus fuerat humiiitate, quod cum ab onmibus clericis et laicis, nobihbus et ignobilibus, et ecclesi» prselatis laudabiliter hoQoraretur et honorifice susciperetur, quod non puderet se enarrare his qui igno- nssent, quanta miseria et paupertate duxisset dies juyentutis suse, quomodo a ]xitre abjectus, a noyerca repudiatus apud alienos prse inopia esset hospitatus, et similia in hunc modum.

7. Omnibus modis erat mediocritatis amator, nec se prorsus huic seculo con-

/ormans, nec in modo yiyendi ab omnibus prorsus discordabat ; ab omnibus yita

CS/I18 erat suscepta, sed paucissimis cognita. Quicumque yitam considerassent et

ipsiim ex familiaritate cognoyissent, inyenissent eum yulgo longe dissimilem. Erat

etiain mediocris, modestus in yerbis, ne yerbis rusticis, yel tumentibus, yel jactan-

10 tibiis, yel aliquo yitio admixtis * temperantiam excederet, nec yerbis nimis humi-

lit>ii£ magnam prsetenderet humilitatem; et opera, quae poterant fieri in occulto,

onuiino latenter exercebaL Erat quoque prsecinctus ad omnium necessitatibus

sal>^eniendum sine respectu terrenae retributionis. Omnia genera yirtutum exer-

^^r^ studuit sine admixtione favoris humani *. In omnibus yero operibus siye

^ ^scterioribus, siye interioribus solummodo respectum Dei intendebat In tantum

Qitebatur obtinere mediocritatem et yirtutem temperantise, et ambitionis malum

>, ut aliquando omitteret ea quse erant de genere bonorum, ne eis peractis

tum nomen acquireret et nimia laude ab hominibus extoUeretur, yel non

fine consummatis nimio opprimeretur opprobrio; et maluit circa licitum et

^ ^^xmn quiescere, quam ultra progredi. Omnemque modum ostentationis pruden-

*^f ^itabat ; in omne genus hominum exercuit opera caritatis.

- Erat autem claustralibus pius consolator, ut essent humiles, pacifici, patien- obedientes. Erat enim diyina eruditione repletus, religione insignis, morum P^^l^itate pollens, contemptor seculi, amator Dei et proximi, cui yiyere Christus * ®*^t. ct mori lucrum. Post hnec decidit in infirmitate, unde et mortuus est. Gumque ^^isset diem mortis suae appropinquare, conyertit se ad Dominum dicens : Domine * Christe, pasior bone, eommendo tihi oves meae, quas mihi tradidieti ; et nunc vfwnm ea» tibi euetodiendae eommitto, ut per meum minieterium haheant ipeum ^^^'^^'•Hnem pattorem, oui prmcipue paseendas ones tuae tradidiati. Et haec dicens, r M ^ nitimnm hujusmodi effudit yocem ad Dominum : Domine Jesu Christe, pastor l ^^^H^y piem eemper dilexi, in manua (uas commendo spiritum meum, £t hoec dicens

B ^D^onniyit in Domino. Anno igitur ab incarnatione Domini mccxih® migrayit ex

B ^^ secnlo, regnante Domino nostro Jesu Christo, cui est honor et imperium in

m *^eiUa secnlonim. Apaen.

*eod. admixtus.

^eod.

humane.

230 GATAL. GODD. HAGIOGRAPHIG.

DE YENERABILI MARGARETA CONTRACTA. (Cfr. SUpra, pag. 221, 17<».)

Indpit prologns in vita c^Jiuidaiii inclusflB nomine

Marg^arotft.

Quicuinque Yoluerit istum librum l^re, prius in corde suo statuat quod Deo nihil est impossibile, quia ipse est onmipotens : et finniter istud credat, et illud evangelicum memoriter teneat : * Omnia possibilia sunt credenti. , Si vero dixerit quis : Non intelUgo qum hic scripla sunt, propter hoe frivola sunt et vana et ea reputo nihil esse ; quicumque fuerit ille, reprebendat se super caecitate sua et dicat : linguam grsecam eadem ratione et sclayicam et hebraicam nihil esse, quia non inteliigit proferentem. Taliter enim se excusans non legit apostolum dicen- tem : * Divisiones gratiarum sunt. , Sed quicumque legerit hunc librum, agat gratias Deo bonorum omnium largitori et laudet eum in ista, qui haec interiora miracula in ea operari nostris temporibus est dignatus. Idcirco non morsus detra- hentium tantum formidantes, sed cursus proficientium potius dirigentes, in quan- tum mei ingenioli exiguitas permittit, vitam cujusdam inclus» bon» memori» in medium producamus. Ad cujus exemplum nos firmiter stemus, ne corruentes deorsum, terrsB per amorem temporalium adhaerendo coinquinemur. Ad ctgus mentis puritatem nos ipsos tergamus, ne inanium cogitationum mentem ad ima declinantium pulvere sordescamus. Ad cujus intuitum nosmetipsos videamus ne ad inania studia intentionis oculum curiosius flectamus. In multis sanctis nostris temporibus per exteriora miracula est Dominus glorificatus, modo autem vult suam gloriam revelare per interiora miracula qusB interius operatur : ipsi gloria in secula. Amen. Bzplioit prologns.

Incipit vita sanct» Margaret» c^Jnsdam inclnsae.

Fuit in civitate Partenopolis quaedam persona nomine Bfargareta quam Deus sibi specialiter prseelegit, cum non esset aetatis unius anni, cujus electionis signum fUit quia in eadem astate eam in membris suis mortificavit Fecit autem Dominus sicutqui pretiosum thesaurum vult abscondere in sacco vili ut securius servetur. Pnedicta quidem persona quidquid jn pueritia puerile egit numquam malitiose fecit; Dcus, qui eam elegerat, de hereditate quam sibimet elegerat in terris, iili tribuit abundanter. Hoc fuit pcena, abjectio et paupertas. Postquam iUa pervenit 30 ad annos discretionis et cognovit hanc hereditatem pretiosam, ipsam super aurom et topazion adamavit Tantam namque habuit gratitudinem ad Deum ez higos hereditatis collatione, quod cor portare numquam potuit et vix sub tali onere respirare. Si eam in utero sanctificasset, non ex hoc majorem gratitudinem habuisset Mater ejus habuit in domo pauperculam quamdam caecam. Gum iUa ista 35 soleliat ecclesiam frequentare. Ista contracta caecam duxit, caeca autem contra- ctam sustentavit

BIBL. RE6. BRUXELL. — OODD. N» 8623-6, 86r7-S8. 231

GXXm. Godez signatus n» 8623-^.

Fbliorum 151, form» mediae (C^fSTG X 0,188), lineis plenis stylo ferreo dactis, ezaratus seculo XII. Litteras majores ac tituli rubricata sunt Folio 151^ inscripta esthsec nota : Iste liber pertinei ad Sanctam Mariam Biburch; foL l^ CoUegii Soe'' Jeau, IngoUtadii; et in chartula eidem folio agglutinata hoc Bollandianoram signum O ms 11, quod etiam inscriptum est foL l^. Gontinentur in cod.libride Yitis Patrum, inter quas

1® Vita S. Pauli primi heremitas edita a beato Hiero- nymo(fol. 130^-1350.

Edita apud Rosweydum, Vitm Patrmn, p. 17-20.

2^ Historia captivitatis Malchi monachi edita a beato Hieronymo presbytero (fol. 135'- 139').

EdiU ibid., p. 93-96.

3'' Vita sancti patris nostri Hilarionis monachi (fol. 139'-15r).

Vita auctore sancto Hieronymo edita ibid., p. 75-^.

GXXIV. Godez signatns n« 8627-28.

•

Constat duobus codicibus formaB minoris (0",194 X 0,133) compactis in unom. Prior foliorum 39, lineis plenis graphide ductb exaratns est secnlo XV. Rubricati sont titnli, itemque litteneqne majores, nnllo pneter primam codicis littenun omata insignes. Coniinet nonnuUa ez libris apocryphis Novi Testamenti ut Histo- riam de Joachim et Anna et de natiyitate beatie Dei genitricis semperqne Tirginis Mari» et de infantia SalTutoris, Evangelium Nicodemi et Epistolam PilatL

Posterior folioram 58, columnis binis, lineb graphide ducUs nitide scriptus per- tiiiet ad seeolam XIV. Titali rubricati sont, spatium yero majoram litteramm Tacoam rdictam. In hoc codice oontinentar tantam homili» in sanctornm nata- libas legend».

Nallam mm origims notam servat codez.

282 CATAL. CODD. HA6I0GRAPHIC.

GXXV. Codex signatns n» 8646-62.

Folioram 168, pneter ixisiti6him anmn in captte codicis, form» minorift (0",263 X 0,166), lineis plenis graphide dactis, secolo XII exaratas. Tituli robri- cati sont, itemqae, at plarimum, litteraB majores, ter quaterye yiridi oolore depictse. Ex his nonnallffi omatu insignes, nonnull» etiam flexionibus Tenusta arte circumductis pbantasticum animantium caput efformant In parte adversa folii insiticii, cui agglutinatum est hoc musei BoUandiani signum P ics 3, inscriptns legitur contentorum index et sequens

EPITAPHIUM DOMNI EUGENU PAP£.

Urbis et orbis honor, sed jam dolor urbis et orbis,

Rector in orbe potens, pulvis in Urbe jacet. Hoc in vase sacro pia pleni gratia fontis

Gratis infiindit munera grata polo. Magne Deus, dare magna potens, per te fuit illi

Lingua docere fidem, rem dare docta manus. Angelici mores, devotio, finis honestus

Hunc tibi dant famulum, da requiem famulo.

lo Vita sancti Adalardi confessoris Christi, Corbeiensis ecclesisB abbatis (fol. r-220.

Vita auctore S. Gerardo, edita in Aet, SS,, ad d. 2 Jan., tom. I, p. 111-117.

2** Miracula ejusdem venerandi patris (fol. 22''-31'').

Editaibid.,p.ll8 12i,numm. M9.

30 [Alia miracula ejusdem] (fol. 31^-380.

EdiUibid., p. 12M23,numm. SO-34.

4** Passio sanctorum martyrum Gentiani, Fusciani Victorici (fol. 38^-460.

Edita apud Salmon ; yid. supra, p. 17, 38*.

6° Vita sancti Alexis confessoris Christi (fol. 46'-51'

Edita supra, tom. I, p. 223-327.

?<* Vita sanctae Paulae a beato Hieronymo conscr (fol. 5r-720.

Bdita in Act. SS., ad d. 26 Jan., tom. II, p. 712-722.

8** Vita sanctae Mariae -figyptiacae, quae est V^ Aprilis (fol. 73'.900.

Edita apud Rosweydum, p. 382-392.

BIBL. REG. BRUXELL. — CODD. N» 8646-51, 8653, 8675-89. 233

9* Vita beatissimi Nicholai episcopi et confessoris (fol. 90^-1 ly).

Editaapud Mombritium, tom. II. — Sed inde a fol. 108^ deficiens a lectione Mom- britiana cod. refert. : 1« miracula edita apud Garminium num. xit-xx (p. 122-124) ; 2>miracula editain Anal. BoU., tom. II, p. 151-156; 3^ miraculum edit apud Gar- mininm nnm. xxi (pp. 124, l^) cum initio num. xxii (p. 125)«

10® Vita sancti Silvestri papae urbis Romaa (fol. 119'- 1670.

Edita apud Mombritium, tom. II. — In cod. habentur additamenta de quibus supra tom. I, p. 5, 7^; hisloria draconis qui in monte Tarpeio latitabat, ac narra- Uo de Gonstantinopoli condita, edita supra, tom. I, p. 119.

11° Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi et con- fessoris (fol. 167^-1680.

Initlum vitae auctore Paulino editse apud Migne, P. L., tom. XIV, p. 27 sqq.

GXXVI. Codez signatus n» 8653.

Foliomm 132, formse minoris (0",243 X 0,154), lineis plenis graphide ductis, exa- ratus seculo XIII. Titulus rubricatus est ; lilterae majores, haud ineleganter omatie, rubro viridive colore (semel cseruleo) depictae. Fol. 1' inscripta est hsec nota : Camdii Duijn Ahnsteldami ac paulo inferius conspicitur in chartula folio agglu- tinata musei BoUandiani signum parlim erasum ^ljjf MS 19[7] ; fol. 2^ Soct" Jeau Ant, D, P., fol. 3' Gesta Barlaam et Joaaphat, et in medio : Liber Comelii Duijn Ahnttelredamensis, Hagm Comitis Hcllandim, Anno Domini MDCVII,

Gesta Barlaam et Josaphat servorum Dei (fol. d^-l^T).

Versio latina Actorum de quibus supra, p. 129, 12^.

GXXVn. Godex signatus n» 8675-89.

Foliorum 120, praeter insiticia duo, formae minoris (O^^^d^ X 0,161), lineis plenis stylo ferreo ductis, diversis manibus ezaratus seculo XII. Tituli ac omnes litteree majores, una excepta quse caerulea est, minio depicta sunt.

Godex olim pertinebat ad «bbatiam Formeseliensem in Flandria. Quod non ex eo tantum deducitur quod in capite codicis reperiuntur annales ex eodem in

234 GATAL. GODD. HAGIOGRAPHIG.

Monumentis Germanim (Scr. tom.V, p. 34-36) editi, qui coenobii primordia refenint, sed ex sequenti nota folio 53* inscripta : Iste liber est heatm Marim FormezeUensis. Deinde factus estCornelii Duijn. Etenim in recta parte folii insiticii,prseter indicem, Cornelii manu descripta legitur hsec nota : Liber Comelii Duijn Admstelredamen' sis Hagm Comitis HoUandim, anno Domini MDCVIL Tandem devenit in museom BoUandianum ubi signatus erat |^ MS 76. Quod signum invenitur foL l^ in margine superiori. Tegumento adhserent hae, quas Rosweydo Gomeh'us dedit, lit- terse : 2>. Herebertum Rosweydum vivere et valere ae salutatione mei memorem es$e volupe mihiest. Avidus expecto quidnam illejamperegerit in sanctorum historiis, vereor ne moli suceumbai, aut in tanto opere somnus illi obrepai, Habet unum ex meis tomis Vitarum sanctorum manuscriptorum, litera antiqua, in quo etiam de XI millibus virginum, De quibus scripto didici Coloniensem quemdam aliguid meditari, Vale mi reverende Domine, meique ad cUtare constitutus velis meminisse. Lator harum est nostri ordinis ac priscm fidei. Hagm VI martii 1613. T. R^. in Christo filius Gornelius Ddij.v j[urisgonsult]us. D. cognato nieo A. Blommaert item D. van Dam salutem ascribo.

1° De uno miiaculo a B. Germano patrato in Britan- nia (fol. 4^-40.

Desumptum ex Hist. Britonum, auctore Nennio cap. xxx-xxxv {Monum. Uist. Britan., iom. I, p. 63-65).

T De S. Maria Magdalena hymnus (fol. 29^.

Ineffabilis est, Christe, tua larga gratia : Non sprevisti poenitentis munus et obsequia; Ejus non abhorruisti fietus et suspiria.

Sedes illa septiformis fuerat daemonii : Te mundante facta nitens aula sanctuarii, Peccatoribus existit porta refrigerii.

Ex quo vero tuo jungi meruit consortio, Tanta perstitit illius erga te dilectio Quantum satis evidenti patuit indicio.

Ad probandum quod hsec esset diligens, Prse ceteris huic apparuisti rediens ab inferis Dum ad monumentum fieret causa tui funeris.

Hujus ergo tam beatsB meritis et precibus Nostris condescende, clemens rex, calamitatibus. Multis enim subjacemus vitiorum sordibus.

Patri, Nato Flaminique laus et jubilatio, Qui virtutum illustravit Magdalenam radio, Cujus nobis incessanter prosit exoratio. Anien.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD, N** 8690-8702. 235

3® Vita sancti Augustini episcopi conscripta a Possidio episcopo (fol. 30'-W).

Edita in Act. SS., ad d. 28 Aug., tora. VI, p. 4^-440. — In cod. reperitur epistola de qua annot i, ibid., p. 441.

4® Indicio librorum vel epistolarum ejus edita a Possi- dio Calamensi episcopo (fol. 49'-53').

Edita ibid, p. 441 seqq.

5« De sancta Maria Magdalena (fol. 53"-58").

Officinm liturgicum neumatibus notatum quod Formesellenses in festivitate beats IfariaB recitabant Lectiones desumptse sunt ex Vitis editis apud Faillon, tom. II, p. 437 sqq., ac p. 433 sqq. Hymnus ex parte editus est apud Daniel, 7%e- $aurus hjfmnologicus, tom. I, p. 286.

6<> [De beato Leonardo] (fol. 58^-670.

Vita edita apud Arbellot, Vie de S, Lionard, p. 277-28d. Vits annexa sunt mira- cnla edita ibid., pp. 289, 299 § 1 ; p. &6-63 (gallico sermone) et p. 292-204, § 4, § 6.

7« [De sancta Fide Agenensi] (fol. 67^-700-

Passio edita in Act, SS., ad d. 20 Octobr., tom. VIII, p. 823-835. — Prologus om.

8® Passio undecim millium virginum (fol. 70''76'').

Edita in Ad. SS., ad d. 21 Octobr., tom. IX, p. 157-163. — Sed in cod. omm. nainm. 20, 21 et im'tium num.23 usque ad : deperpetua salttte pngsumens.

9® Vita sancti Egidii abbatis et confessoris (fol. 76^-83').

Edita in Act. SS., ad d. 1 Septenib., tom. I, p. 299-303. — In cod. proL om.

10® [Epistolae tres Sulpicii Severi de sancto Martino] (fol. 83^-890.

Editae apud Migne, P. L., tom. XX, p. 175 sqq.

11« Sulpicii Severi dialogi tres (fol. 89^-1200-

Editi ibid., p. 183 sqq.

GXXVm. Codez signatus n» 8690-8702.

Folioram 136, preter insiticium unum in capite codicis, form» minoris (O^yfi X 0,135), lineis plenis stylo ferreo ductis, diversis manibus seculo XII exara- tns, nisi quod foll. 135^, 136 et aliquot foliorum partes, prius vacu^ relictse, perti- nent ad sec XV. Tituli, ut plurimum rubricati, subinde constant vocibus altemis Ticibiis rubro viridique colore depictis. Uterque prsedictus color cum cseruleo (sed lariMiine) adhibitus fait ad litteras majores describendas ; qu» et ita ezomatsB flnnt ut JQre statoi possit non unum fmsse codicis vermiculatorem. Nam in primis

236 GATAL. GODD. HAGIOGRAPHIG.

PaflBionibiis littene initiales flexibiis suis miras animantium formas effingunt; postea ornatus est mediocris. In recta parte folii insiticii Gomelius Du^n, ciqiis codex erat, indicem contentorum descripsit hac subjecta nota : Liber ComdH Duijn Alimstdredamensis, Hagm anno Domini MDCVXX. Signum musei BoUan- diani tj^ Ms 84 reperitur in folio insiticio verso, foL Ir, et in chartula tegumeDto interiori agglutinata.

l^ Vita sancti Juliani Cenomanensis episcopi (fol. 1'- 12^.

Edita ope hujus cod. in Aet. SS., ad d. 27 Jan., tom. II, p. 762-767.

2<> Passio beatissimae virginis et martyris Gaterinaa (fol. 13'.410.

Edita in Aet. SS. Hibernim ex codiee Salmantieensi (cft*. supra pp. 126-7), p. 681, sqq.

3^ Vita sancti Vulfranni archiepiscopi quod est xm Kl, Aprilis (fol. 42'.450.

Edita ope hujus cod. in Aet. SS., ad d. 20 Martii, tom. III, pp. 145, 146.

4^ Passio sancti Vincentii martyris (fol. 46''.54'').

Edita in Aet. SS., ad d. 22 Jan., tom. II, p. 394-397.

5^ Vita sancti Vulfranni, archiepiscopi Senonicae urbis (fol. 55^.650.

Vita auctore Jona, edita apud Mabillon, Aet. SS. 0. S. B., sec. m, part i, p. 357-365.

6^ Passio sancti Demetrii martyris (fol. 65^-77'').

Passio, qu« explicit fol. 68^, edita est ope hujus cod. in Aet. SS.. ad d. 8 Oclobr., tom. IV, p. 87-89. Subsequuntur miracula qusedam edita ibid., p. 104 sqq.; scilleel ex lib. I, capp. i, vi, ix, xi, xiv; ex lib. ii, cap. yi. ^ In cod. narratio est valde con- tracta.

7^ Passio sancti Greoi^i martyris (fol. 78'-860.

Hsec Passio, res narratas quod spectat, aliquam affinitatem habet cnm Passione edita in Aet. SS., ad d. 23 Aprilis, tom. III, p. 117. ~ In textu codicis lormentorom ordo inversus est ac saevitiae auctor fuisse dicitur Datianus. Insuper ipsius martyrii narrationi prsppositus est prolog^is sat diffusus in quo tractatur de stata remm publicarum ac rabie persecutionis in christianos sub Diocletiano imperatore. Inci* pit : Tempore quo Dioeletianus romani orbis gubemandum suscepit imperium^emm undique res publiea muUis ae diversis qnateretur ineommodis, Carausio vidtlied per id tempus in Britanniis sumpta purpura rebeUante, Aehilleo quoque .^Sgffpbum invadente...

BIBL. REG. BRUXELL, — COD. N^ 87nH9. 237

8® Inventio corporis beatissimi protomartyris Stephani ac sociorum ejus (fol. SG^^-QS').

Epistola Luciani presbyteri edita apud Sui-ium, ad d. 3 Aujpisti. — In cod. multae occiirrant lectiones variantes. In margine adscripsit Papebrochius lectiones TBfiantes codicis cujusdam Metensis antiquissimi.

9® Passio sancti Petri apostoli (foL 93'-940.

Fragmentum lib. i Historim apostoliem edit» apud Fabricium, scilicet prologus Africani (ibid., part ii, p. 390-392) et num. xvi cum initio num. xvii (p. 430433).

10® Vita sancti ac beatissimi Machuti episcopi, qui et Maclovus dicitur (fol. 95'-1120.

Edita ab Arthuro de La Borderie in opusculo DeMx vte« inSditeif de saint Malo {RenneSf 1884), p. 131-157. — Sed in cod. multae dOtari possunt lectiones variantes, et nonnuHa additamenta.

11® Passio sancti Thomae Cantuariensis episcopi (fol. lir-1200.

Passio auctore Erardo, edita apud Martene, Thes, nov. Anecdotorum, toin. III, p. 1736-1746. In flne add. miracula de quibus supra, p. 178, ^.

12^ [De sancto Clemente] (fol. 1210.

Ultima pars passionis edit» apud Mombritium, tom.II.

13^ Vita sancti Taurini Ebroicae civitatis episcopi (fol. 12r-1260.

Vita auctore Deodato, edita ex hoc cod. in Aet. SS., ad d. 12 Aug., tom. II, p. 639-643.

14^ Inventio corporis ejusdem sancti (fol. 126'-128').

EMita ex boc cod. ibid., pp. 643, 644.

15^ Vita sanctaa Crotildis reginae (fol. 129'.1340.

Edita apud Mabillon, Act. SS. 0. S. B.^ sec. I. Sed foliis excisis desiderantur in eodiee nnmm. 5, 6, ac maxima pars numm. 4, 7.

GXXIX. Godex signatus n» 8714-19.

Foliomm 92, form» minoris (0™,237 X 0,156), lineis plenis stylo ferreo ductis diTersibns manibus exaratus seculo XI senescente. Ultima folia (88-92), ad sec XII pertinentia, codici a compactore adjuncta fuerunt. Tituli fere minio descripti sunt, semel prsterea ad nonnullas Toces adbibitus viridis color. Item minio pict» sunt littersD majores, quas paucis exceptis omni omatu carent Omandi anlem modus is est ut litteris animantia represententur.

238 GATAL. GODD. HAGI06RAPHIG.

4

Godex olim erat Marehianensis. Etenim nota sequens ilAber Sanetm RietrudU Marehianensis, reperitur foL U, fol. 45^ in margine inOeriori et foL 87^ Mosei Bol- landiani signum A MS 56 inscriptum le^tur foL !▼ etin chartula foL 1' aggloti- nata; sed ibi ex parte deletum est; in eodem foL 1'' descriptus est contentonim index.

Hflec tantummodo hagiologica in codice leguntur :

1** Vita et miracula sancti patris nostri Basilii archie- piscopi Cappadociae (fol. 28'-460'

Alia versio Actomm quse edita sunt in Aet, SS., ad d. 14 Junii, tom. II, p. 938 sqq.

2^ [Miracula SS. Gregorii et Sebastiani Suessione in monasterio S. Madardi] (fol. 89^-92^.

Relatio diversa ab ea qu» edita est in Act. SS, tom. 11 Martii, p. 749 sqq. Yide Append.

Appendix ad cod. 8714-19.

DE MIRACULIS SS. GREGORII ET SEBASTIANI. (Cfr. haC ipsa pag., 2*.)

1. Inter multa praeclara acta, quae Dominus dignatus est fieri pro servis suis in

coenobio sanctorum Sebastiani, Gregorii et Medardi sub tempore Karoli regis,

eod. menta. quoddam accidit pneclarum miraculum. Gum ipse rex mente * devota ad prsedi-

ctum locum gratia oraminis accederet suis cum doctissimis capellanis in die exal-

tationis sanctae et victoriosissimae Grucis Domini nostri Jesu Ghristi,cum coepissent 5

cum fratribus sermocinari ac diligenter de reliquiis illius abbatiae per singula

perscrutari, responsum est illis a quodam fratre in quadam unum Ghristi dentulum

contineri phylacteria, quem ipse in infantia sua secundum humanitatem mutave-

^prius rat Quo audito, ilico pro maximo duxere ludibrio asserentes * nihil in terris post

^^fli!??^ resurrectionem remansisse de Ghristo. Unde in tantum monachus commotus atque lOi

* eod. quo. derisus est, quod ^ suum officium irato animo preetermitteret, videlicet alleluia

quod succinere debuerat. Quapropter imperator ad eum accedens illius iram et

indignationem sedare cupiens, rogabat eum ut gradum ascenderet ac ibi causa sui

* eod. alleluia caneret Gui frater obortis * lacrimis est affatus : Nisipro sua pietate msH'

iihorlis.

^^ tisque sanctorum suorum Sebastiani, Gregorii atgue Medardi Deus dignetur ntHns hf

hodie revelare utrum vere credo an false, tuis prxceptis non obediam, imperatar.

Tunc illis Deum deprecantibus, cum maximo splendore stetit phylacteria supra

aram sanctae Mariae quae subtus signorum campanarium erat constructa in aera^

cunctis astantibus et videntibus et vere Dei Filii dentem confitentibus. Ob quam

rem prsedictus imperator praecepit singulis annis ab ipso die et deinceps eandem '

ab omni populo venerari ad laudem et honorem Domini nostri Jesu GhristL

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N** 8714-19. 239

2. Hoc quoque digDum duximus relatu. Karolo imperatore civitatem Lingonum properante cum maximo archiepiscoporum Francigenarum ac Theutonorum comitatu, obviam occumint sancti Medardi monachi subnixis precibus imperato- rem deprecantes, ut corpora sanctorum martyrum confessoinim ac virginum in

5 crypta requiescentia omni veneratione digna ad excelsiora monasterii loca, quod piae memorise Ludovicus imperator suus pater jam ex parte SBdificaverat, deve- heret Quorum precibus pius rex inclinatus invitat archiepiscopos et episcopos, quo se ad locum dedicandum cryptse prfcpararent Quo peracto imprimis detule- runt Ebbo Remorum archiepiscopus (1), Rothardus Suessionensium episcopus,

10 Robertus Treverorum archiepiscopus, Henricus Yirdunensium episcopus corpora sanctoruhi Medardi et Gildardi. Postea rex Karolus et Aldricus ecclesiae Senonic» metfopolitanus, Jonas Aurelianensis episcopus, Rengarius Noviomensis episcopus sanctorum Sehasliani et papae Gregorii corpora detulere. Quibus advenientibus, praBdictorum corpora sanctorum Medardi et Gildardi cunctis videntibus cesserunt

15 partibus, et in societate eos receperunt propria, ubi divina cotidie exhibentur mysteria ad laudem Domini nostri Jesu Christi. Quo viso rex miraculo, laudans Deum in sanctis suis dixit (2) :

SO

Glonose rex aanctorumy Tu plasmator seeulorumy Te deeent prmeonia Odarum magnifiea ;

Qui sanctos sic mirificas Atque virtutibus donas, Te verhis glorifico Et in te firmiter credo.

Quis non timebit tuam inedicibilem mqjestaiem ? Ccelum turbine versas, univer-

9oque gubenMns viventes in corpore servans requiescentes in te tuo munere ditatos

inpromptu assidue miraculis demonstras, Et sicut pnediximus, beatorum corpora

i5 propriis humeris serenissimus imperator cum omni veneratione transtulit et insu-

'pervillas qu» nuncupantur Carisiacus, Tomacus, Archas in pago TeUao** (3) cum

omnibus appendiciis et Bemacam (4) rebus ejusdem ecclesiae per edictum addidit

sub anathemate et astipulamine LX episcoporum qui dedicationi cryptse afTuerant

Hisita peractis Remensem urhem petiit. Est et illud miraculum memoriae com-

*^ mendandum, quod Christi sancta pietas perpetravit in Gallia pro sanctorum meri-

^ Sebastiani et Gregorii papae in Suessonica valle. Clotharius rex Domino con-

*^<nixit monasterium omni opere ditissimum. Sed non erat fructifera tellus illa,

cod, Teuao.

(1) De hac erronea chronologia cfr. Act, SS., Mart. tom. H, p. 751. annot d, (3) Frequentia locorum in hoc documento rythmum poeticum exhibentium, VUorom nonnisi pnecipuos quosque et magis evidentes typis distinximus, satis ^todit hujus chronici scriptorem vel fuisse animo pneter modum ad hos lusus I^^^peiiso, vel ante oculos habuisse primitivum aliquod exemplar saltem magna ?^ parle rythmice conscriptum. — (3) De Tellao pago (gall. le Talou) in parlibus ^^«torum viA Valesium, Notitia Galliarum, p. 517. — (4) De istis quatuor locis ^mja fit mentio neque in diplomate Caroli Calvi dato anno 870 pro monasterio * tiedardi (Bec, des hist, de la France, tom. YIH, p. 628), neque in bulla Johan- ^^ Tni pro eodem monasterio data 2* Januarii 876 (MabiUon, Ann, 0, S. B, ^^ ni, p. 631. — Cfr. Jaff6, Begesta PotU, Bom, ed. altera p. 387).

240 GATAL. GODD. HAGIOGRAPHIG.

sentibus et serpentibus plena. Ibi scirpornm maxima abundantia ; pro frumento et trimense cardi erant

Audite Yos miraculum, Sancti patres eximium.

In adventu sanctissimi Efficitur fructifera 5

Sebastiani martyris Vallis illa Suessonica;

Atque pap» Gregorii EfQcitur vivifica

* eod. copia. Fugam ceperunt colubri. Et arborum copiosa *.

Unde adhuc promiscua Ghristo gens refert cantica, 10

Et cordis in tripudio Laudes sonant cum organo.

8. Quidam sancti Medardi monachus libidinis igne ardens, famulamine amoense Titse deserto, meretricale opus exercebat noctu. Qui coenobita vagus et profiigus, contagio infandi operis succensus, fratribus intempesta nocte sopitis dimissis, in 45 margine ripae vestimenta relinquens flumen festinando transnatabat Postquam camis voluptatem peregit, ad horas matutinas iter repedavit fratrumque laudibus interfuit. Gontigit ergo quod quadam nocte signum pulsabatur antequam rediret Quoaudito, aquae iter coepit cai^pere; et interim prse timore ac nimio oppressus labore, ab hoste antiquo velociter propria est privatus vita. Mane vero facto, venit SO abbas et fratres cum illo illum fratrem huc illucque perquirentes ; et non invenientes mirabantur dicentes : Quid de nostro fratre eet factum f Interea ejus exuvias erga aquam reppererunt solas absque illius corpore. Tunc requirentes illum per aquam eum statim invenerunt exanimatum ; quem ilico in cloaca sepelire fecerunt Post paululum vero temporis venit angelus Domini in somnis ad abbatem et simul cum S5 eo Sebastianus et papa Gregorius, quos comitabantur sanctus Medardus atque Gildardus cum multitudine sanctorum, qui una ei inquiunt : ToUe fratrem tMum de eloaca, et in eimiterio colloca inter alioe fratres, Nam ohedientia tui mortuus fuit. Bis et ter hoc ei dixerunt, sed illis obedire noluit Tunc eum fere ad necem verberaverunt, quia illis obedire respuit Abbas autem perterritus hsec onmia 30

* eod, fratribus adnunciavit, confest imque fratrem illum de cloaca eripi ^ jussit, et summa

^ ^ ' cum reverentia et hymnis deposuit infra alios.

4. Anno dominicse Incarnationis DGGGGLIIII (1) Fulchoinus decanus mona- sterii sanctorum Sebastiani, Gregorii papae et Medardi, rege Lothario regnante, Remis ordinatur episcopus. Qui sanctorum praedictorum destruens monasterii 35 structuram auream et argenteam, sanctipnevaricator juris, prsedicto regi adinstar

(1) De hoc Fulchoino seu potius Fulcherio sive Fulchario ita Flodoardus in Annal. ad ann. ^ : Fulcharius decanus monasterii S. Medardi Noviomensium Remis ordinatur episcopus (Migne, P. L. tom. GXXXY, p. 481). Gfr. Herimannum, de Restauratione abbatim S. Martini Tomac. (Migne, P. L. tom. GLXXX, p. 110 num. 94).

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N^ 8744-49. 241

suaB effigiei episcopatus causa imaginem dedit Quare monachi praedicti loci, ira commoti, organum jubilationis in vocem flectunt tristitiae et ma^roris. Praedictus etenim monachus summi et incomparabilis viri Gildardi Rothomagensis ecclesiae archiepiscopi scrinium miro opere sculptum, quod divae memoria? antiquorum 5 dux Northmannorum, Richardus nomine, sancto dederat Gildardo ob remediom animae sus, destruxit. Cui beatus Gildardus in somnis apparens ait : 0 epiacope destruetor et non rtparator ecclesim Dei aanctsBf utqtiid nostrum destruxisti loeu' lum ? lUe vero expergefactus a somno et tandem ultimo praeventus ilne termini sui spiritum exhalavit post V menses suae ordinationis, et sepultus cst indignus

40 sancto loco sanctae Ecclesia;. 0 mira res ! dum decantatur capitulum * Abyssus abyssum invocat , , et ceteni, ut testatur veridicus et ecclesiasticus ordo sanctae Mariae et beati Medardi, terra aperiens os suum degliittivit corpus ejus. Audiant, qui sanctorum res injuste auferunt et eas pro libitu quibus volunt tribuunt. Tali- bus roiraculis divina bonitas sanctos suos glorificare dignatur, ut qui mundo adhuc

45 viventes gloriosi apparuerunt, gloriosiores conjuncti angelicis civibus appareant.

5. Genere nobili natus quidam comes nomine Heribcrtus, Heriberti comitis

magni tyranni filius, divitiarum multitudine pollcns atque militibus vallatus, pru-

dentibus omnibus praeibat Ludovico itaque rege Francorum et Aquitanorum

communi morte defuncto, Egivam reginam (1) Heribertus comes postea in conju-

fO gem accepit pro summa dote. Qui ei tradidit domos, rura, oppida, villas et alia beneficia de monasterio sanctorum Sebastiani, Gregorii atque Medardi. Accidit ergo quod in infirnntatem lecti decidit. Abbas vero sancti Medardi (2), audiens illum appropinquantem ad extremum suae mortis diem, quantocins ad eum venit. Quo deprecatus est eum, ut redderet quicquid de jure sancti Medardi tene-

i5 ret Ille malitia plenus, cordis duritia septus, principis sui diaboli ligamine vinctus, h»c omnia denegavit audirci Abbas poslhaec, quamquam valde maestus, ad mona- sterium est reversus orans Deum ut sua sibi redderet. Nocte adveniente, custodi- bus adhuc Tigilantibus, daemonum sonitus audiebatur ab eis superius et inferius circa mortuorum sepulchra etper gyrum monasterii, veluti caterva equitum foret,

30 paulisper antequam comes iile Heribertus ministris Satanse tradidit spiritum. Igitur postquam amisit auram spiraminis vitae, ad monasterium sancti Medardi a suis militibus plorando simulque tristando corpus ejus allatum est et ibi Iiuma- tum retro sancti Tiburtii oratorium, ubi daemonum cuneus de ejus adventu antea laetabatur. In noctis vero caligine venit angelus Domini sanctique Sebastianus,

35 Gregorius et Medardus in somnis ad abbatem una inquientes : Cur illum omnium hominum scelfratiasimum inter alios honestos collocasti motialea ? Hic a pueritia mala omnium vitiorum dilexity scilicetfurtum, liomicidiumj adulteriunif rapinas et alia mala, Ob quam rem eorpus ejus nocte dmnones abstulerunt et ad Tartareas

(1) Eodem etiam nomine designatur in Act. SS. (Mart tom. II, p. 750) haec Eduardi regis Anglorum filia, quae et Ethgiwa, Ottogeba, Ogiva, etc. dicitur. Est ant^n tertia Caroli Simplicis uxor, mater Ludovici IV, qui quidem erronee hoc loco mortuus refertur. (Yide Fiodoardi Annal. ad ann. 951. — Migne, I. c, p. 478). — (!2) Odoleus sive Odolenus {Gall. Christ., tom. IX, p. 413).

CATAL. BRUX. T. IL 16

242

CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

hoc mane in rasura.

poenas deportaverunt, fhiqne usque ad consummatfonem seculf cruciahunt. Custodes vero discursum el sOnitum daemonum audientes perterriti atqne pavefacti fuerunt * abbas vero quasi mortui. * Diliculo vero surgentes omnibus ha^c intimaverunt; abbasque hoc mane haud tradens oblivioni, cum fratribus multa populorum turba vallatus sepulchrum illius adiit, illudque aperientes minime corpus illius invenerunt. 5 Audiant et pertremiscant. qui oblata Domino inique auferunt et quasi sui juris possident.

6. Anno MXXV, rege Rotberto regnante, contra Fulchoisum (1) Suessionis episcopum Richardus abbas magnum discidium habuit propter abbatiam sancto- rum Sebastiani, Gregorii et Medardi. quam episcopus nimio ardore in suo dominio 40 obtinere cupiebat. Cui abbas totis viribus renitens ac prohibens negabat, se vivo, hoc episcopum perficere posse. Sed episcopus tanta mole impressus bona ecclesiae violenter auferebat, suisque militibus tribuit in beneficio, destruens quse beatus papa Gregorius constituerat. Interea, dum episcopus in stratu suo quiescebat ac dormiendo spiramina trahebat, sanctus Gregorius apparuit ei et increpans eum 45 his verbis dicebat : Cur mea meorumque antecessorum confundis decreta? Cur meam inqufetas ahhatiam ? Rogo ut a talihus desisias, ne periculum incutTas, Epi- scopus statim a somno evigilans ccepit volvere tacitus, unde sibi ista essent somnia; ad ultimum putabat esse vana et acrius coepit impugnare abbatiam et diabolico instinctu qufeque poterat pessundare. Post spatium vero temporis episcopus in 20 infirmitatem decidit corporis ; qui quadam die, dum ad secessum ivit, ibi omnil intestina fudit, ut Ario heresiarchee contigit.

7* Hoc etiam miraculum temporibus Rotberti regis divina gratia conjugi suae revelatum cst, videlicet Constantiac. Hfpc cum membra sopori dedisset in loco qui dicitur Asinarias (2), beatus Gregorius in somnis ei apparuil, ila eam admonens : 0 95 regina, quousque patierfs me nudum ac metnhra mea restfhus carentfa fnter meos fratrea requfescentfa Sebastfanum et Medardum, purpurefs stragulfs decoratos, in loco heaix Marfse condftos ? Quo andito Constantia pulabat * phantasma sibi fieri per somnium. Tunc secundo accedens vir praedictus et eam increpans dixit : Cur, regina, meis es incredula verhis ? Adhuc Constantia dubitans atque diu secum vol- 30 vens unde ista sibi accideret visio, Deum summissis precibus toto ilagitare coepit corde, quo illi revelaret tertio. Hoc pacto tertia vice beatus Gregorius ei apparuit, multum illam increpans atque corrigens ita eam alloquilur : Quia non credidiisti verhis meis, fehricitahis usque dum hoc peragas. Statim regina ad locum accessit cum festinatione, secum tollens pallia et candida vestimcnta, ac locum ubi Gre- 3& gorius papa jacebat omavit, et statim liberata est a diutino typo morbi meritis ipsius sancti.

8. In pago Aquitanico, morbo maximo gravata quaedam erat patriota^contracta atque clinica; cui beatus miles Sebastianus et papa Gregorius apparuenint in

* cod. putasma.

(1) Errat sane bic etiam scriptor noster ; siquidem Fulchoisi episcopi (qui et Ful* chosius et Fulco) mors referenda videtur ad annum 1018 sive 1019. (Vide P^cheur, Annales du diocese de Soissons, tom. II, pag. 15; Gams, Series epiaeopO" rum, p. 033). — (2) In Act. SS., 1. c, p. 749 vocatur hic locus Lesinarias.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N° 87U-I9. 243

somnis, monentes eam sermone tali : Quidhic dormitas? Nescis dolens quod jace- mu8 * in Francia penes heati Medardi memhra ?

Ihi fiunt miracuhf Nescis quanta et qualia, Vade fidens et propera Suessionis ad nostra patrocinia,

Mox ut in nostram fueris Ingresstt domunif corporis

tui pristinam recipies sanitatem.

40

limina.

46

Tunc se a somno excitat, Et ad Sanctorum properat

QuaB ut intravit ostium, Canebat chorus congruum Salutis ejus canticum :

Salus popuU ego sum^ dicit Dominus : de quacnmque trihulatione clamarerint ad me, exaudiam eos,

Quo dicto hymno, mulier Erecta surgit ovanter,

SO laudans Deum et clamans : Laudate Dominum in sanctis ejus et in firmamento virtutis ejus,

9. Quendam clericum de contubernio sanctorum Gervasii et Protasii marty- rum, ardentem igne maximo, taliterdivinaCIemcntia meritis sanctorum suorum liberavit.

25

Audite, Christi famuli, Magnum salutis pretium Atque cunctorum speculum.

Claniat clericus : yrariter Ardeo, Oiristi milites, Clamant clerici [fortiter]*: Magno fetore jam fetes.

Tolle grahatum tuum et nostrum ecacua domicilium. Ad hanc vocem mittit 30 Duntium ad abbatem monasterii beati Medardi, mandans ut sibi subveniat. Tunc abbas convocat monachos. EamuSf inquit, et succurramus clerico, qui tanto torque- iur incetidio. Parent dictis et cum crucibus et reliquiis veniunt ad languidum. Defenint primo brachium beati Laurentii martyris seu dentem Filii Dei. Ad qua- nim reliquiarum adventum sanus factus surrexit clericus laudans Deum et dicens : 35 Btnedictus Deus, qui facit mirahilia solus.

10. Et quia se meiltio de dente Filii Dei intulit, quid audierimus et viderimus super miracula quae per eum facta sunt, notitiie posterorum tradimus. Consue- tudinis est ut, quotiescumque ostenditur vel in processionibus defertur, sacerdos alba vel cappa induius deferat cum lumine vel incenso. Quodam igitur tcmpore,

^" penes in ras.

* add, ex conj.

244 GATAL. GODD. HAGIOGRAPHIC.

feria tertia Rogalionum, ut tunc moris erat, in processione delatus est dens. Missa peracta, in redeundo maxima aqute inundatio facta est Sed, ut Dominus Jesus demonstraret quid mag^ii deferretur, cunctis aqua madentibus, nec gutta aqus ferentem attigit Quo viso, omnes in' laudem Dei tantum ac tale miraculum extulit. 6

11. Accidit etiam ut feria IIII'' Rogationum dens deferretur, ut diximus, in processione. Quo die apud sanctos miirtyres Crispinum et Crispinianum (1) statio flt et tunc, ut moris erat, per pontcm et per urbem iter nobis erat illuc. In redita vero ob compendium vio; navis parabatur. Igitur, omnibus expletis, fratres redeunt, navim ascendunt Dum enim in medio fluminis vaiidi consisterent, el jam 10 rip» ulteriori appropinquarent (navis enim non remigio guberuabalur, sed fune trahebatur), funis rumpitur, navis pene mersura in gyro rotatur ; fraires acda- mant ; fit pro cantu letaniarum vox confusa clamantium et mortis discrimen timentium. Sed statim divina pietas desperatis adest Sacerdos etenim phylacte- rium, quo dens Filii Dci continetur, a collo subtractum tenens catenam auream in 45 flumen deponit, statimque navis a gyro quievit, et dentis remigio salva ad litus pervenit, non ligneo adjuta reniige nec fune tracta ab homine. Sic desperatis et trepidis spes vitie reddita est. Sic Deus terret et refovet. Sic sani et incolumes navi egressi, laudantes Deum in operibus suis propria repetunt ; vere dentem Filii Dei confltentur, cujus auxilio a mortis periculo se ereptos gaudebant. SO

12. Aliquando etiam sanctimonialium qusedam salutis remedium per dentem Filii Dei adepta est. Cum enim aperto ore hiaret et auram hiando attraheret, fauces a faucibus exeunt et os apertum quasi patens baratrum relinquitur. Cum- que vano conatu et frustra laboratur, ut fauces ad fauces redeant, multaque carminibus apponuntur, nec in aliquo salus provenit, tandem supenun auxilii U juvamen iniploratur, ut ubi vis humana deficit, virtus divina proficiaL Mittunt igitur ad ecclesiam beati Medardi, et ut sibi auxilietur Sanctorum patrociniis, qui- bus ipsa ecclesia prse cetcris pollet, obnixius efllagitant Fratres vero prsedicti loci infirmitati alienje compatientes, dentem cum honore ad ccenobium sanct» Mariae deferunt, honorificeque suscipitur, indeque ad locum ubi infirma erat, venitnr. M Cumque limen domus intrant, statim infirma ca^Ieste remedium adesse experta est Nam subito magno fragore fauces ad fauces redeunt, dentes dentibus consociantur,

et os «iperiendi facultas et claudendi datur. Stupent omnes et mirantur in his qam viderant, tam citam et inopinatam medicinam adesse per dentem Filii Dei ; et deinde ad locum suum fratres cum dente redeunt 35

13. Alio quoque tcmpore quidam daemoniacus, notus omnibus, multa vi suo- rum adductus est et ante corpora Sanctorum expositus. Qui quo spiritu agebatur, palam erat Nam dentibus frendens, clamores confusos et stridores emittebat, et quoscumque poterat dentibus disccrpere paratus erat Parentes vero et noli ejas misericordiam Dei et sanctorum ejus obnixe exorabant, et ut dente Filii Dei 40

(1) De ecclesiis Suessione sanctorum Crispini et Crispiniani noroine dicatis. vide Act, SS., tom. XI Oct., p. 504 sqq.

]

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N<* 8714-19. 245

signaretur fratres loci orabant. Gasu roissa matutinalis agebatur. Qua peracta, phylacterio allato, sacerdos idem qui missam celebraverat, eum in os insani depo- niU et statim a vesania mentis purgatus est. Hostis etenim, tantse majestatis prse- sentiam ferre non sustinens, et tamquam ferrum candens expavescens, domicilium 5 quod invaserat, dereliquit; statimque in terram dccidit, et in somnum resolutus est. Postea ad domum sanus cum suis Deum glorificans reversus est nec postea hostLs vas, quod invitus et coactus reliquerat, repeiere ausus est. Nec illud reii- cendum est, quod non tam pnesentes quam ctiam absentes magnificentiam virtutis ipsius dentis experti sunt. Nam quotiens remedium salutis si cum fide petitur, per

10 ipsum facile obtinetur; aqua intinctus vel vino ablutus si languentibus potui detur, et ea perfundaniur vel febricitantes vinum vel aquam biberint, certum est ipsis remedtum provenire pcr intinctionem ct potum salubris haustus. Hsec quse narravimus partim ab antecessoribus nostris audivimus, partim prjesentes vidi- mus, et sicut virtutis ejus magnificentiam audivimus, sic etiam assidue vide-

15 mus.

14. Quffi etiam nostris diebus ad laudem et gloriam nominis sui Dominus Jesus meritis beatissimi papae Gregorii operari dignatus e.st, sileniio abscondere faturis indignum duximus. Quorum tot pene testes sunt, quot ab annis XXX (1) snperstites sunl. Cum bealus Gregorius in urbe Homa sub Pelagio papa archidia-

tO conatus fungeretur, ut, quanti apud Deum merili esset, palam fieret, vel ut corre- ctis et emendatis seu justificatis, defuncto papa, eum Dominus prajficeret, Roma- nam urbem peste inguinaria percussit. Qine in vulgus ita desacvit, ut subtractis habitatoribus domus plurimoi vacuoe remanerent. Sed orantc eo ad Doniinum,

Sanata est plebs Homana t5 A pcste inguinaria.

15. Simile huic Domini providentia contigit in urbe Suessonica, ut quem Dominus in vita glorificavcrat. exutum corpore in eodcm miraculo miral)ilem cunctis faceret, et locum, in quo rcquiescit corpore. extolleret signorum magnitu- dine. Ejus enim precibus urbs Saessonica constare videtur, cujus corporis gleba

30 Uetatur et miraculorum signis refovetur; ct quoniam flagella Del quibusdam ad correptionem, quibusdam ad condemnationcm contingunt, ut alii rcsipiscant, alii damnentur, juxta * quod scriptum est : * Flagellat Dominus fllium ^ cod. justa. cfnem recipit ,; aliquando plebs Suessonica, culpis exigentibus, a Domino niiseri- corditer percutitur. Sed, intervenientibus mcritis beati Gregorii. pie a flagello

35 eraitnr, ut de eo libeat dicere : * Factus est reconciliatio in temporc iracundise. „ Lnes etenim inguinaria divinitus adveniens ei ultra modum desieviens pene omni- bns mortis interitum minabatur, ut unoquoque die non duo vel trcs, sed deni vel ▼iceni aat triceni, sed multo plures pariter interirent, nec languor mortem praeve- niret, sed languoris moras mors ipsa pnucurreret. Quid agerent, ignorabant et

(i) Gam pestis illa annis 11^28 et 1129 aceidissc feratur, scribendi initium fecit auetor noster anno circiter 1158, non vero circa an. 1150, ut volebat lldelphonsus Vrayet (Act.SS., tom. II Mart., p. 749).

1

246 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

quia in talibus humana non subveniunt, divina auxilia expetunt. Accedunt ad clenim. ut infirmi ad medicum, quidque suae saluti opus sit, afOicti requirunL Respondet clerus in his maxime valere jejunium etcor contritum, et poenitentia operum Domini expetere clementiam, et eleemosynis peccata redimere, sancto* rumque merita assidue bonis operibus impetrare, et sic de misericordia Dei spe- 5 rare; et quia maxime lues ipsa mense aprili instabat, quo men:^e letania major agitur, quo die beatus Gregorius populum Romanum ab ipsa peste precibus libe- raverat, incidit cordi ut eo die pro simili pesle beatum Gregorium adirent et per eum Domini misericordiam implorarent. Quod omnibus in commune placuiU

16. Mitlit igitur episcopus et clerus nobiliores et devotiores cleri ad ceno- 40 bium beati Medardi, cui prseerat vir sagax et providus et fere nulli adsequandus in hoc tempore religione, liberalitate ; qui omnes sui habitus gratia coliata^ divinitus industriie excellebat, qui Gaufridus (1) dicebatur, postea Gatalaunensis episcopus. Venientes igitur, petitionem cleri, attritionem populi flebiliter abbati depromunt, et ut beatuin Gregorium praedicto die ad urbcm et per urbem ad repellendam I6 pestem deferant, satis humiliter insistunt; quod fratribus retulil, omnibusque id fleri placuit. Revertentes, vero abbatis et fratrum pium affectum in id agendum pontifici et clero referunt. Inde per decanos ecclesia? populum omnium ecclesiae par(Bchiarum prsedicto die adessc commbnent, ut precibus et jejuniis seu eleeroo- synis insistant hortantur, ne simile aliquando patiantur. Prsedicto igitur die omnes 20 ad ecclesiam conveniunt, cleroque prneeunte cum sanctorum pigneribus ad locum jam dictum conveniunt; fratres autem beatum Gregorium a loco suae pausationis cum singultucordisdeponunt altarique beata; Marin? imponitur, loculoque gesta- torio coaptatur. A clero ilaqueVesponsorio ' Vere felicem , cum collatione decan- tato, fratres loci corpus pontificis humerisimponunt; sed statim a clero et nobi- SS lioribus populi cum gemitu et rugitu cordis excipitur. Plebs vero undecumque collecta tanta, tam infmita confluxerat, ut nulli pedem movere a loco quo stabat liceret, et ni anterior pra?cederet, subsequens quasi fixus maneret

17. In hoc tanto spectaculo cujus cor non compungeretur et ad pietatem non flecteretur, cum nohiles mcdiocres, inilitcs vulgus promiscuum videres nudis pedi- 30 bus inccdentes, humida facie, expansis manibus, sanctum Gregorium invocantes ? Praeeunte vero beato Gregorio, suhsequitur clerus, deinde monachorum caterva, post universa plebs promiscui scxus et (elatis; deinde ponte fluminis Axonse tran- sito, adest sanctimonialium religiosa concio, honorificeque ab eis in jubilo vocis invehitur in ctrnobium sanctse Maria; matris Domini, ibique imprccatur clementia 3E matris, ut pia mater piissimi famuli sui Gregorii meritis et precibus preces fundat pro populo in conspectu pii Filii sui. Inde deductus, ad ecclesiam martyrum Ger-

* aupple vafii ct Protasii perducitur et ante martyrum * honoriflce deponitur. Postea missa in honore ipsius pontiflcis inchoatur : " Statuit ei Dominus. , Procedit ad altare episcopus festivis vestibus dccoratus; Iccto evangelio, jussu episcopi abbassancti U

(i) Scdem Catalaunensem tenuit ab anno 1131 ad annum 1142 (Gams, op. cit, p. 534).

altare.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N^ 87U-I9. 247

Medardi pulpitum ascendit; sermonem ad populum exorsus est, satis suavi facun- dia verborum ad poenitentiam plebem exhoitans, ut lioc holocausto Dominum ad misericordiam provocarcnt, et beatum Gregorium sibi placabilem facerent; nec posse servum domino rcconciliari, nec ^ratiam amici domini, ui a peccato resipue- 5 rit, promereri. Quo linito, cetera missae episcopus prosequitur. Qua percelebrataf cum ingenti tripudio sanctum corpus suscipitur, ct pcr occidentalem portam eccle- siie exitur ; et sic per urbis mwnia circumfcrtur, divinoque numinc, per quaecumque transiit, pcstis morbifera propellitur, nec ulterius inibi vim suam exercuit ubi vis divina remedium perdilectum suuiii exhibuit.

10 18. Mirum ctenini dictu, dum inulli in extremis positi soloque, ut moris est moricntium, substrati spiritum ultimum traherent, divina virtute merilis beati Gregorii papjR, audito transeuntium strepitu ct (|uasi dolentium fragore, resumpto paulisper flatu vitali, ut poterant, requirunt quisnum ille tantus esset strepitus. Gumque ab astantibus diceretur quod bcatus et dilectus Domini Gregorius tran-

45 siret, quasi de gravi somno expci-gefacti prae gaudio exdamant : 0 Deus, et tu dilerte Domini snncte Gregorij consolator miserorum, adjum' nos; statimque levamen sentiuut :. nam veste reinduti et velut a faute mortis erepti a leclo sur- gunt et suo ereptori innumeras gratias referunt. Erectis ad feretrum luminibus, junctis vero genu flexo manibus, sicque ceteris admixti feretrum prosequuntur.

SO Deinde cum omni populo ad locum pausationis suae cum gaudio spirituali usque deducitur. In atrio itaque templi scdes lignea coaptatur, supra quam collocatur feretrum, ut subtus feretrum populus pertransiens benedictionem tanti pontificis promereatur *, et tanta gratia insignitus ad propria tulus et liber ab hoste rever- * eod, prome- tatur. Quibus transactis, feretrum resumitur, intro refertur et supra aram beata) reantur.

f6 Marije ponitur ; ubi omnis populus confluxit, ut niuncribuset donis ereptorem et protectorem suum honorarent. Veritus autem vir providus jam dictus abbas nomine Gaufridus, ne id avariti») et cupiditati possct ascribi, sublato citius feretro, cum honore digno suo rcstituitur loco, sicque omnes heti ad propria redeunt Deum glorificantes in operibus suis et bcatum Gregorium magniticautes per * donum * leje

30 caelestis muneris. Sic deinceps usque nunc meritis beati Gregorii pestis illa in urbe propler. Suessonica quievit, et eodem die, quo a populo Romano vivens in corpore orando pestem inguinariam expulit, ipso die a populo Suessonico eamdcm pcstem, defun- ctus corpore, vivens meritis, propulsavit. Unde apud nos pric ceteris sanclis ab omnibus admiratus dulcius nomen ejus rccolitur et propensius etiam muneribus

35 et luminaribus honoratur et devotius assidue exoratur. Est et apud nos ejus

scyphus *, in quo in festo ejus ab omni populo bibitur; ad quod undiquc plus quam * cod. cifus. XX milia hominum saepe confluunt. De quo scypho expertum cst pH;ne assidue inflrmantibus et febricitantibus remedium salutis provenire.

19. Pnedicta itaque peste in villa episcopali, qua; dicitur Septemmontium, exar-

iO descente, iterum per beatum Gregorium divinam opcm experti sunt ejus incolse. Moenia igitur praedictse urbis verens attingere prsedicta pestis extra ipsius mcenia temptat villarum incolas attaminare. Quse cotidie magis ac magis accrescens inte- ritum omnibus psene minabatur. Qui, necessitate mortis urgente, presbyterum

248 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

snam adeont et, quideis sitag^endum, requirnnt Ille Tero misericordiam Dei pln* rimum valere in talibus respondit, sanctorumque auxilium expetendum ; et qula beatum Gregoriom in his efiicacem audierant, eom adeondum prsemonet. lUi vero cum irrisione respondent presbytenim magis gaudere de morte quam de vita snperstitum oh lucri commodum. Peste igitur nimium exardescente, iterum et S iterum a preshytero suo super hoc admoniti, tandem acquiescunt et, ut die certa beatum Gregorium adeant,statuunt. Igiturcum devotione menl[is],presbytero duce, * eod. statuta die milites villae cum matronis et ceteris * promiscui sexus monasterium cetemm. adeunt. Praemissa oralione, fratres loci convocant; qua peste urgeantur, exponunt

Fratres ergo eos in misericordia Dei sperare admonent et beatum Gregorium in 40 talibus invocandum. Postea scypho heati allato et super altare posito, vinum in scypho ponitur. Ad quem cum oblationihus et devotione cordis accedunt, bibunt, Deo sanctoque Gregorio commendantes se, in misericordia Dei sperantes, secum .ex scypho allata aqua redeunt, at({ue aquam per domos et rura spargunt ac dein- ceps pestis quievit. Hoc notum omnibus. 45

CXXX. Codex signatus n» 8721-28.

Foliorum nunc 127, nam mutilus est, formse minoris (O"",^ X 0,134), lineis plenis stylo ferreo ductis maxima cura una manu exaratus seculo XII. Tituli ac litterne majores minio descripta sunt. Saepe tamen in titulorum vocibus minium ac viridis color vices variant. Subinde littera Vitarum initialis, vario colore et aoro insignis, phantastica animantia repreesenlat. — Folio 21' sic legitur : Sequuniur paginst dum in specie sanctm Crucis edita ad gloriosum regem Karolum.

In prima pagina (nempe fol. 21^) principales versua sunthi,

I accipe, Karle, precor carmen pietate serena :

U uetcmo commissa levas moderamine sceptra,

III uurea secla novans tam sacra ornare corona.

IIII accipc, Karle, precor laudem currente camena,

V arma tenens et signa parans bonitate serena ; cod. talia. VI amplius auge operis laudem, poscente Thalia *.

In secunda pagina (nempe fol. "22') versus scripti sunt hi,

I aalve, rector ovans, aeterno munere fretus ; II

III aalve, carus amor, aetema laude coruscans, IHI

V auinito, rex, laudes et metrica vota MiIoni«i; VI VII oxcipe clementer famulum pietatis, amice,

VIII et dextram miserans miloni porrige, Garle.

Fol. 21 V et 22r iidem versus et alii arte scriptoris ita disponuntur ut litterse crassiores effomient * speciem sanctaB Grucis. „ Signuni musci BoIIandiani l^ MS 85 reperitur fol. 3^ in margine superiorL

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N*» 8724-28. 249

l^ [Argumentum quo tempore natus vel defunctus sit sanctus Amandus] (fol. l'-2').

Fragmentum argumenti editi in Act, SS., ad d. 6 Febr., tom. I, pp. 838, 839, num. 110-112. In cod. inc. imperatores recolvas (initio num. 111).

2*^ Sermo (1) legendus in transitu sive depositione ter beati atque gloriosi pontificis Ghristi Amandi. Cele- bratur ipsa solemnitas depositionis praefati patris vin idus Februarii (fol. 2'-8').

De hoc sermone vid. Anal Boll, tom. III, p. 169, 6».

3** Qualiter corpus beati Amandi in loco quo nunc requiescit fuerit translatum et de dedicatione basilicse ac de ordinatione episcopatus. Gelebratur vii Kl. Novembris. Sermo in refectorio legendus in ordina- tione sancti Amandi (fol. 8'-13').

Editus in Act, SS., tom. cit, p. 889-891.

4** Sermo de elevatione corporis beati Amandi, quae facta est a Hlothario custode anno ab incarnatione Domini octingentesimo nono, a transitu vero prae- dicti patris centesimo quinquagesimo, die vicesimo mensis Septembris (fol. 13^-17^.

Editus ibid., p. 891-893, cap. i.

5® De igne celesti in memoriam beati Amandi divina virtute mirabiliter accenso (fol. 17'- 19').

Edit ibid., p. 893, cap. ii.

6^ Testamentum sancti Amandi (fol. 19^-20^).

Vide Anal. BoU., tom. III, p. 170, 10».

7® Epistola Milonis levitae postea presbyteri ad venera- bilem patrem Haiminum Ghristi sacerdotem directam (fol. 23^-230.

EdiU in Act. SS., tom. cit, p. 873.

8^ Rescriptum Haimini ad eumdem (fol. 23^-240-

Editum ibid., p. 873.

9** Vita sancti Amandi confessoris Ghristi de prosa ora- tione ih heroicum carmen metrico stylo transfusa

(1) /« margine manu recenti scviptam : Sermo in refectorio legendus in Ordina- tione S. Amandi.

250 GATAL. GODD. HAGIOGRAPHIG.

habeiis libellos iiii*^^, edita a Milone monacho coenobii ipsius (fol. 24'-550.

Edita ibid., p. 873-888.

10° VersicuH Wlfai in confirraalione operis (fol. 56'- 560.

Editi ibid., p. 888.

ll^ Hymnus in laude beati Amaiidi iarabico tetrame- tro editus (fol. 56'').

Editus ibid., p.9()3, primoloco.

12^ Hymnus in laude beati Amandi canendus (fol.56''- 570.

Editus ibid., secundo loco.

13° Miraculum in ecclesia sancti Amandi infra urbem Rotomagensem ejus intercessionibus factum de mu- here, quae se laqueo interemit et Christi subveniente gratia iterura vitam recepit (fol. 59'-620.

Editum ibid., pp. 902, 903.

14° Vita sancti ac beatissimi patroni nostri Martim episcopi et confessoris (fol. 63'-79'').

Vita auctore Sulpicio Severo edita apud Migne, P. L., tom. XX, p. 159 sqq.

15° [Sulpicii Severi epistolae tres] (fol. TQ^-SS').

Editte ibid., p. 175 sqq.

16° [Sulpicii Severi dialogi] (fol. 86^-121").

Ediii ibid., p. 1S3 sqq.

17° [Lectiones de S. Martino] (fol. 12r-123').

Gonstant cap. xliii lib. I Hist. Frane,, capp. iy» v lib. I De miraculis s. Mar- tini,

18° Sermo de translatione ejusdem sanctissimi patris (fol. 123^-1240.

Vid. supra, p. 202, 7«.

19° Homilia in festivitate sancti Martini episcopi et confessoris (fol. 124^-127^).

Vita S. Martini auctore Alcuino, edita ap. Migne, P. L., tom. GI, p. 657-662.

20° Vita S. Briccii episcopi et confessoris (foL 127'- 1270.

Edita apud Surium ad d. 13 Novembris ; in cod. mutila est

BIBL. REG. BRDXELL. — COD. N"> 8789-34. 251

CXXXI. Codex signatus n*» 8729-31.

Foliorum 135, formae minoris (O^^.^SS X 0,133), lineis plenis graphide ductis exa- ratus seculo XV. Tituli rubiicati. Majores litter», variis coloribus venustoque omatu decorse, ut plurimum altemis vicibus rubro caeruleoque depicUe sunt. At i nitio Vitarum prcestantior est omandi modus, ibi el auro splendescunt litterse et sertis circumcirca ductis margines decorantur.Tabulsequoque tres haud ineleganter delineatie inveniuntur in codice; quamm prima et tertia totum folium complent, secunda est dimidio minor. Tres reprspsentant partem ecclesiie sub cujus arcubus stat virgo qusedam nimbo aureo redimita virginumque agmine circumdata ; coram qua flexis genibus junctisque manibus preces fundunt fratres Carthusiani, pone quos astat S. Joannes Baptista. In prima tabula, requirenda initio in parte adversa alterius folii signo numerico carentis, virgo quo; in vota vocatur ; esse videtur beata Ursula, ut conjici potest ex coetu virginali quem pallii sui fimbriis involvit; in secunda, requirenda folio 42^', ex gladioetrota dinosciturS. Catharina; in tertia, requirenda fol. 76^, ex turri S. Rarbara.

In recta parte folii prioris nullo numero signati manu seculi XVII descriplus est index contentorum, quem jam pridem et ampliorem ipse codicis scriba con- scripserat in recta parte folii subsequentis. Signum musei BoUandiani A MS 93, invenitur in folio chartaceo membraneis insiticii instar prseposito, ac sequens nota : Pefiinet ad Carthusfenses prope Trajectum inferiusj in marginefolii 1'.

1° Revelatio nova itineris et passionis xi milium virgi- num (foL r-290.

Liber I Revelationum R. Hermanni Josephi editus in Act. SS., ad d. 121 Octobr., tom. IX, p. 173 sqq.

2^ Legenda et passio sanctarum virginum undecim milium (fol. 29^-420-

EdiU ibid., p. 157 sqq.

3° De saucta (1) Katherina (fol. ^S^-TS").

In cod. referuntur sequentia documenta : l^ Prologus in Passionem beatae virgi- nis editusin Act, SS, Hibernimf pp. 681, 682; 2° Historia ortus ac conversionis ejusdem licet stylo contractior, rebus tamen similis narrationi de qua supra, p. 102 sqq.; 3** ipsa Passio edita in Act. SS. Ilibernia, p. 682 sqq.

4** Historia beatse Barbarse virginis (fol. 76''- 108').

Historia de quasupra, tom. I, p. 382, 2''.

{l)Ibifoi. 75^ add. : sumptum ex libro gestorum nobilium quem Petrus Raven- nas asseritur edidisse.

252 CATAL. CODD. HAGIOGRAPfflC.

5^ De translatione beatissimae virginis et martyris Ghri- sti Barbarae (fol. 108^-113^).

Relatio duplicis translationis dequa ibid., p. 2S% lin. 8 a iin. ; cfr. pp. 392, 393.

6^ Sequitur ex innumerabilibus quaedam miracula de beatissima virgine et martyre Christi Barbara Domini praeelecta sponsa (fol. 114-13r).

Ea miracula de quibus ibid.

7"* Miraculum pulchrum post Passionem gloriosae vir- ginis Katherinae legendum (fol. 13^-1330.

Primum miraculum de quo actum est supra, p. 156, 3°.

GXXXn. Godex signatus n° 8751-60.

Foliorum 208, formse minoris (O^^jSOI X 0,14),lineis plenis, titulis ac litteris majoribus rubricalis, anno ut videtur 1442 exaratus. Hic enim annus ter in codice signatus videlicet : 1<^ fol. 137^ : Finita in octava Sacramenti auno 1412 qu» erat tune VllJunii; '^ fol. 154^: Finita in Diviaione apostolorum anno Domini 1442 per manus fratris cujus nomen scribitur in ccdisper merita sanctissimm Dei genitrieiB et Margaretse virginis hujus; 3® foJ. 179^ : Finita ipso die Magni martyris anno Domini 1442. Ad bunc tamen annum totus codex referri nequit. Nam inter foL 182 et fol. 195 (erronee notatum 180) ponuntur folia 12 binis columnis lineis gra- phide ductis descripta seculo XIV; nec scmel numerus foliis inscriptus cum vera serie non convenit, nam prn^terquam quod initio codicis folia duo numeris carenl, numeri6S, 106, 121 bisscribendi sunt, immo ter 137. Animadverlatur etiam inde a fol. 122 membnineis chartacea immixta esse.

Initio codicis in parte adversa prioris folii nullo numero signati cum indice con- tentorum ac musci Bollandiani signo ^ MS 50, invenitur haec nota : Scripius e9t hic codex a° 1442^ uti nofatur pag. 179^'. Sed fortasse de solius S'-* Atnelbergm F. vita ejusque compositione intelligi debet.

In recta alterius parte descriptum est stemma genealogicum a Karlomaimo, * principe illustri BMbantiae , ad (ilios Ludovici Pii imperatoris. In verso notie qu.xdam chronoiogicx ex Speculo historiali desumptse, quie fere omnes spectant ad S. Gertrudem cjusque familiam.

Tandem fol. 203^ hoc scriptum cst : Liber monasterii S, Pauli in Zonia,

1° Vita St» Gertrudis (fol. V-^Z").

Vita de qua actum cst supra, tom. I, p. 595.

i2^ Conversio Othgeri ordinis S. Benedicti (fol. 43''-45'').

Contracta ex narratione edita in Act, SS., tom. XII Octobr., p. 6^ sqq.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N^ 8764-60. 253

3^ Epistola sancti Ambrosii episcopi de inventione cor- porum beatorum martyrum Gervasii et Prothasii (fol.

45^-490.

Edita apud Migne, P. L., tom. XVI, p. 1019 sqq.

4° Vita beatae Katherinae virginis (fol. 50'-67'').

Edita ia Aet. SS, Hiherni», p. 081 sqq.

5** Conversio sanctissima^ virginis et martyris Christi Katherinae (fol. 68^-700-

Narratio stylo tantum diversa ab ea, quse edita est supra, tom. I, p. 105. — Inci- pit Benedicius Deus ... apparet in virgine Katheiuna (supra, p. 1(54, lin. 21-24).

6^ Vita sanctissimae virginis et martyris Christi Bar- barae(fol. 71^-890.

Vita de qua in cod. praec, 4<». — Finito prologo, sequens nota in cod. add. : Ilane kittoriam sequentem heatis&inim Barbarm fertur coUegisse vel conipilasse quidam, eujus portio sit in terra virentiumt nmninaius Johannes de Wackersele, sacrm Theoiogim professor, ordinis Fratrum Heremilarum sancti Augusiini, sicut eiiam dare patei ex prologo prmcedenti,

T" De corporis sacratissimi translatione beatissimae vir- ginis et martyris Christi Barbarae (fol. 89'-9r et 92'-

920.

Duplez translalio de qua supra b^,

8^ Sequuntur ex innumerabilibus quaedam miracula de beatissima virgine et martyre Christi Barbara (fol. 9V'9V et 9.S:-1060.

Referuntur eodem ordine ea miracula quae leguntur in cod. prsBc... b"*; add. insu- per quinque prodigia, quse stylo mutato edita sunt apud Muller.

9« Vita S^ Aldegundis virginis (fol. 107^-1 ir).

Edita in Act. SS, ad d. 30 Jan., tom. II, p. 1035-1040.

10** De vita et conversatione S^ Rayneldis virginis (fol. 112^-1140.

Edita ez hoc cod. in Act, SS,, ad d. 16 Julii, tom. IV, p. 176 sqq.

iV Passio sanctarum undecim milium virginum (fol. 115^-12r).

Edita ibid., ad d. 29 Octobr., tom. IX, p. 157 sqq.

12® Relatio nova itineris et passionis xi milium virgi- num(fol. 122^-1370-

Liber IReYelationum B. Hermanni Josephi edit ibid., p. 173 sqq.

254 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

13** Vita et conversatio sancta ac devota prgeclaras vir- ginis Margaretae de Ypris (fol. 138'- 154^).

Vita de qua supr^, tom. I, p. 389, 32<> .

14o Passio S^ Eulalise virginis (fol. 155^-1560.

Edita supra, tom. I, p. 261-263.

Ib^ Passio Stas Domitillae virginis (fol. 156^-1600-

Edita in Act, SS., ad d. 12 Maii, tom. III, p. 613.

16^ Vita S^ virginis Christi Amelbergse (fol. 16^-1750.

Edita ex hoc cod. in Act. SS., ad d. 10 Julii, tom. III, p. 90 sqq. •

17** De translatione sacratissimi corporis alma) virginis Christi Amelbergse (fol. 175^-1770.

Edita ex hoc cod. ibid., pp. 103, lOi, num. 48-^.

• III marg. igo Scrmo * domiiii Radbodi, sanctse Traiectensis eccle-

Ihomellus. . . . j .. .^. \ ...

siae episcopi, de vita ac meritis paradoxae virginis ' Christi Amelbergae (fol. 177^-1790.

Editus ibid. ex hoc cod., p. 88 sqq.

19^ Legenda S^ Waldetrudis elect» (fol. 195^-2030.

Legenda de qua supra, tom. I, p. 386, 24o.

GXXXm. Godex signatus n» 8794-99.

Foliorum 71 prapter chartacea quatuor tam in initlo quam in fine codicis, forme minoris (0",l!24 X 0,175), lineis plenis stylo ferreo ductis nitide deacriptns seculo XII. Tituli rubricati sunt; litterse majores nonnihil ornatae rubro viridique colore depict^e sunt. Folio 1' in margine superiori reperitur hcec nota : So&" Je9u Ant. D. P. et signum musei BoIIandiani JU Ms 38, quod repetitur in chartnla legumento agglutinata et in parte adversa folii papyracei quarti ; ubi cum iDdice contentorum ha?c leguntur : Ex domo G. Camdeni.

Probatic) Gisleberti abbatis Westmonasterii de illa peccatrice quae unxit pedes Domini (fol. 37^-43').

Haec disputatio, qua3 statuit non tres sed unam tantum esse Mariam, videtur inedita. Inc. Dilecto atque diligenti sanctse Sagienais ecclesim monacho et cantori R. frater Gfislebetins] abbas Westmonasteriif quse prmparavit Deua diligtniibu» se. — Ad ea quaper litteras me interrogasti jussus tuoquejussu eoactua respondi, etsi non sufficienter, non tamen omnino extra rem aut inconvenienter, Libdlus in

BIBL. REG. BRUXELL. — CODD. N« 8794-99, 8860-67. 255

manus tuaa ineidit in quo lihelli auctor approbare satagit quia tres sint femintBf noH una.

CXXXIV. Codex signatus n» 8860-67.

Folionim 77, formfle minoris (0°*,15 X 0,118), lineis plenis stylo ferreo ductis exaratus ineunte seculo XL Tituli ac littene majores minio desci-ipta. Si^um musei Bollandiani A Ms 22 inscriptum est fol. 1' ac fol. 2' in chartula mem- branse agglutinata.

Inter Taria carmina in cod. contenta htec notanda videntur :

V De sancto Johanne (fol. 30^-3r).

Inc, Amicus sponsi magno gaudens gaudio,

Sponsam habenlis castam in conjugio, Sanctus Johannes Baptista ad Dominum Deum pro nobis exoret altissimum.

Des. Zachariana proles primum Dominum

Roget pro nobis regnantem in seculum.

T De obitu Karoli (fol. 39^-400-

Editum in JRecueil des Ilist. de Francey tom. V, pp. 407, 408 ; cfr. fed6lestand du M6ril, Po^sies latines antSrieures au douzieme siechf p. 245.

3° Hymnum Eulogii diaconi (fol. 52^-530.

Fragmentum hymni Aurelii Prudentii editi apud Migne, P. L., tom. LX, p.422, inde a yersu 142.

4'' Hymnus in sanctorum xvui martyrum Cesar Augu- starum (fol. 53'-56').

Hymnus auctore eodem Aureho editus ibid., pp. 357 sqq.

5** Hymnus in honore beatissimorum martyrum Fru- ctuosi episcopi ecclesiae Terraconensis et Augusti et Eulogii diaconi (fol. 56^-560-

HymDus fere similis hymno de quo sub 3<>.

6'' De sancto Quintino martyre (fol. 65').

Militem Ghristi pariter canemus Adsto nuntius oculis cruentis,

Quintinum sacris meritis coruscum, Sed manu Christi moderante cuncta,

Hymnidicas Deo resonando laudes Victor in poenis penetravit terras Carminis Almi. Sorte reorum.

256 GATAL. CODD. HA6I0GRAPHIC.

Roma quem dudum genuit, triumphis Pressa jam Christi meritisque docta Martyrem sed nunc coronante Christo Gallia tenet.

7« De sancto Stephano martyre (fol. 69^-7(y).

Inc. Christus est vita veniens in orbem,

Mortis occasum patiens acerba^ Morluis actu pietatis usu Vivere donat. Des. Gaudia psallat chorus et resultet :

Gloria Dei canat et revolvat, Nomine trino Deitati soli Sidera clament.

8« De sancto Martino episcopo (fol. ^O''-^!').

Inc. Christus rex noster, via lux salusque,

Qui piis dignam tribuis coronam Da tuum vatem famulis sonora Pangere laudem. Des. Solve nunc amplis meritis precamur

Criminum nexos bone dux revinctos Quo tibi lucis sociemur arce Semper in a;vum.

9° Item de sancto Martino episcopo (fol. 71 '-71'').

Inc. Venerabilem virum et cunctis per orbcm decorem videte quam charita- tem exhibet cunctis ; more fratemo nos diligit omnes ; diligat et amet enm Deus in rcgno coelesti.

Des. Martine quieso gloriose Domini confessor deprecare Deum ut pro delictis veniam percipcre queat.

10« De sanctoPetro apostolo (fol. 73^-750(1).

Inc, Beatus Christi famulus

Petrus quoque apostolus Insignis ac prsecipuus Christi amore agnitus. Df8. Discipulorum singuli

♦ cod. Arietesque * (2) optimi,

?^^*^"n* Victa ♦ mundi superbia,

Nunc fruunt magna gaudia. Sequitur doxologia.

(1) In marginibus foliorum 74^-76^ scriptse sunt nonnullse antiphozuB ac Teisi- culi neumatibus notata dicenda in festivitate sancti Othmari abbatis. -» (2) Gfr. Cassiod. Expositio in Psalm. XXVIII, 1. (Migne, P. L., tom. LXX, p. 198.)

cod. Tita.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. K" 8873-78. 257

CXXXV. Codex signatus n» 8873-78.

Foliorum 86 formae minoris (0'°,1^ X 04 1), lineis plenis stylo ferreo ductis diversa manu exaratus seculo XII. In titulis minio aliquando admixtus est Yiridis color ; uterque etiam color adhibitus fuit ad lilteras majores depingen- das. Musei Bollandiani signum ij^ Ms 35 reperitur fol. 1' in margine superiori ac fol. 2' in chartula membranae agglutinata ; tandem fol. 86^ in margine inferiori hasc scripsit Henschenius : Hic lihettus videtxir miasus a Camdeno ad Heribertum, Vid. 111 Febr. ad Vitam Werhurgx.

1° Passio sancti Eadmundi regis et martyris, quaa est XII Ki. Decembris (fol. Vm").

Passio auctore Abbone abbate Floriacensi edita apud Migne, P. L., tom. CXXXIX, p. 507 sqq.

2° Vita S. Alexii confessoriSj quae celebratur xvii Kl. Julii (fol. 23^-330.

Edita in Act. SS., ad d. 17 Julii, tom. IV, pp. 251-m

3*' Vita S. Silvini episcopi et confessoris (fol. 33''-40'').

Eldita ibid. ad d. 17 Febr., tom. III, p. 29. — In cod. mutila desinit : infrontihus eorum (num. 1% init.].

4^^ Vita S^ Werburgae virginis (fol. 43^-58^).

Vita auctore Goscelino edita ex hoc cod. in Aet. 55., ad d. 3 Febr., tom. I, p. 386 sqq.

5<^ niatio S. Benedicti abbatis, pridie nonas Decembris (fol. 59^-720.

Relatio Diederici monachi, qualis legitur apud Joannem a Bosco in Floriaeetm BtUiothecaf parte I, omissa prsefatione et cap. i. Incipit cod. a cap. ii Temporibua Corhmanni, desinit autem paulo ante finem libri, medio nempe cap. x, ultimis ▼erbis aliquantum mutatis.

- Seqnitur narratio satis prolixa tentaminis monachorum Cassinensium, ut cor- pvusancti Benedicti recuperarent; eadem est quoad substantiam, qu» narratur ab Hugone Floriacensi, Matthseo Parisiensi cet., nisi quod non Karlomannum, sed ^S^^um Pipinni regia filium hujus conaminis auctorera fuisse perhibet. — Vide -^PPead., num. 1.

^<)e refenintur duo miracula a beato Benedicto in gratiam monachi cujusdam ^^^^^'istiani patrata (Append., numm. 2 et 4), inter qua; inseritur miraculum ab AldreTaldo Floriacensi cap. xxii lib. II de miraculis Sancti Benedicti prolatum, milio tamen diverso, fine mutilo.

Tandem legimtur dno miracula, quse in crypta beati Benedicti Adebaldus et AU^ros monachi sunt experti (Append., numm. 5 et 6).

CITAL. BRUX. T. II. 17

i-

258 GATAL. GODD. HAGIOGRAPHIG.

6<> Passio X milia martyrum (fol. 73'-860.

Edita ope hujus cod. in Aet, SS,, ad d. 22 Junii tom. IV, p. 182 sqq. Gfr. Dtun. 6, p. 176. — Passioni subjuncla est in cod. Missa dicenda in vigilia et in festo die eorunidem martyrum.

Appendiz ad cod. 8873-78.

DE s. BENEDiGTO. (Cfr. supra, pag. 257, 5®.)

1. His vero tam pio labori insistentibus, contigit eodem anno Sigebertum Pipinni regis iilium quatuor regnorum participatione privatum, videlicet Italiae, Germanise, Galliae atque Burgundise, in Gassini castri monasterio ob intnitum retributionis vitse aetemse sanctte conversationis habitum accipere, et sese monas- ticsB disciplinse more regulari devotissime substemere. Gumque jam in provectu 6 pise conversationis haberetur, comperit beatissimimi patrem Benedictum in Gallia translatum seque tam beata spe defraudatum, pro qua cetera parvi pendens coenobia, eidem coenobio se specialiter contulit. Quod nimio animi angore ferens epistolam lacrimabili querimonia plenam memorato regi germano suo Karlo- manno direxit, quatinus factor justitiae existeret et absque refragatione aliqua fO beatissimum monarchem Benedictum, quem Floriacenses monachi, uti sibi finxit, furtim vendicaverant, publica veritate per prsesentes suos conviolos cum digno honore transmitteret. Quibus rex auditis, nimium coepit animo sestuanti perturbari et captus utrinque hsesit, quid mallet.Nam et fratris petitionem implere et tamen Floriacum conatus est tanta dote non destituere. Gumque morosius legatos secum 45 detinuisset, convocatis ad se episcopis et primatibus regni, jussit prsefatam episto- lam in totius concilii auribus recitari« quatinus prudenti consilio uteretur ita, ut nec fratrem, ut dictum est, contristaret, nec tamen regnum tanto honore privareL Quo soluto consultu, tres episcopos Floriacum potestative direxit, qui maxima cura partem non modicam sanctorum pigneram Gassinensibus monachis propter tO compassionem fratris transmitterent, et cetera loci solatio remanerent Sed quo- niam non est sapientia, non est consilium contra Dominum, biduo statntum adventus illorum diem Floriacensibus innotuit fratribus. Jam quippe annus fiuxe- rat, quod sanctum Domini de Aurelianensibus laribus asportaverant, et annuum expectabant diem, qui est pridie nonas decembris, ut recoUocarent eum in looo SS

*hic verbu' debito. Et ecce cum innumera multitudine episcopi [et] * Gassinenses legati saptf-

lutnerasum » ^ . . . , *

^^^ venere, ut quantocms jussa regis complerent

Tunc fratres, peracto jam jejunio triduano, incluserunt se in beati Petri

ecclesia, et prostementes se cum suspiriis et lacrimis beatissimum Benedictum

his verbis compellant : 0 unica 9pes nostra post Deum, ne derelinquas no9 arphth 30

no8, 0 pater egregiej o pater monachorum et dux Benedicte, quid tn nobtM

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N*^ 8873-78. 259

patfrnitati tum ? Crederes namque super pavimentum vi maxima pluere pr» nimia lacrimanim inundatione. Non, inquiunt, nostris vel patrum noatrorum meritis huc tenire votuistif sed divina credimus actitatum dispensatione pro multarum anima- rum salvatione. Scimus quippe et omnino fatemur nos indignos existere tua gloriosa

5 prmsentia, quia inutiles operarii sumus et non strenue hactenus ambulavimus in

viis Domini juxta * magisterium tuum et professionem nostram; sed emendare * coef. justa. negligentias nostras prompti sumus, et flagellistu» nos paiemiiatis ultro suhster- nimus; insuperet omni severitate regulaHs censurm parati sumus subire afflictio' nem. Tantum ne dimittas clientulos tuos, quia propter te huc ad laudem Christi ex

40 multis provinciis congregati sumus, Suscipe, qusesumus, lacrimas nostras et sin- guUus tibi ex intimo cordium nostrorum rugiiu prolatos, et commane nobiscum in loeo isto, quem dudum elegisti, Si autetn exeessuum nostrorum enormitate exacer^ batus manere renueris, notum sit tibi, pater optime, quia, quocumque ire decreveris, dtvotissimos conviatores hahebis, quia neque mors, neque vita poterunt nos sepa-

15 rare a caritate tua. Quod si Cassinum remeare elegeris, certe irremotos comites nos oortieris, ut saltem sic cognoscas, quam fidos habeas servulos. Nos itaque secundum mtagisterii tui traditionem nihil omnino de rebus possidemus, sed sufficientiam omnium bonorum nobis esse censemus, si in tua prmsentia conversari merebimur, Certe prmdones, quamvis insolitis plantis, peregrinas non differimus plagas terere;

10 MOM nos Alpiumjuga terrebunt, non violentia tempestatum, non pericula fluminum, non latebrm ferarum ; neque creatura aliqua poterit impedire nos a sancia patemi- tatetua.

His tandem miserabiliter peroratis, intrare episcopi audacter coeperunt, et ejicientes monachos sui patris discipulos incluserunt se intus diligentius cum lega-

t5 tis Gassinensibus, quatinus regis jussioni satisfacerent. Fratres autem vehemen- UsBimo lacrimarum imbre madefacti contulerunt se in monasterium semper Ylrginis Marise, in quo deliheraverant die eodem sacratissima lipsana recollocare, qnatintis ibi snspensi prsestolarentur exitum sancti Patris Benedicti, parati quoquo com iQo terramm ire. Episcopi vero cum, otatione facta, sacram temerare ascen-

30 derent tombam, subito omnes, qui in eadem ecclesia convenerant, tanta sunt eaeeitate multati, ut nemo fhttrem suum videre quivisset. Cum autem divina se nltione obcsecatos persentiscerent, coeperunt palpando per ecclesiam errabundi peri^re, qnousque ad restes campanarum impegissent. Quas magna vi trahentes ei signa pulsantes -- neque enim aliter poterant infortunium imminens innotescere

35 — proeessenmt fratres de monasterio in procinctu pergendi positi, Patrem et Daminmn flnram relinquere incomitatum nolentes. Quisnam ibi sine lacrimis erat? Tam triste vero spectaculum se visuros sestimantes, sed, qusenam causa ecdesiam egressuris tardandi esset, ignorantes, explorandi gratia quidam de fratri- bos intravenmt Quos pansis oculis nil cemere deprehendentes, egressi sunt

40 dieentes qoia sanctus Pater exandivit nos et suscepit lacrimas nostras, Nam inva- otnres loei sni subita cstcitate percussit, nec injuriam suam inultam ahire permisit, VenUe et videte opera Domini, Fratres interim Deo laudes et grates persolventes li snnt monasteriom et invenenmt episcopos "* Vae , clamantes nihilque

260 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

videntes. Quibus cum dicerent : 0 honi harones, illi respondentes dixerunt : Vte nohia quia peccavimus; inique egimus et aancti Patris requiem inconsuUius teme- ravimus, Ideo tanta animadversione percussionis pcenas luimus cmitatis. Nunc, servi Dominif mitius agite nohiscum et nolite inertise nostrm talionem reddere; sed orate pro nohis intentius ad Deum omnipotentem, et invocate ad auxilium nostrum 5 sanetissimum Patrem Benedictum, ut aperiat oculos nostros. Et sic cum gravi poeni- iudine satisfacientes suh votojusjurandipromittimus nos nunquam talia prstsum- pturos. Testamur Eegem omnium seculorumf quia pcenitet nos factorum.

Ad hsBc verba fratres in commune solotenus fusi enixius rogare clemen- tiam Christi cceperunt, quatinus illorum suscipere dignaretur preces, et lumen 10 perditum illis restituere non negaret. Completa oratione, recordatus est misericor- disB suae et aperuit illorum oculos, qui in tenebris versabantur. Et illi quidem, secundum quod spoponderant, ilico super sacra pignera digitos ponentes jurabant per mysterium crucis Christi et patrocinium sancti Benedicti se uUerius nunquam talia conari et ut propria mancipia amodo fideles existerent Benedicto Patri. 15 Peracto juramine facti sunt versa vice amici, qui paulo ante videbantur inimici. Utebatur autem sanctissimus Pater ministerio episcoporum mirum in modum. Nam quos habuit prius invasores, tunc coepit habere devotissimos proprii somma- tis illatores. Infulati quippe episcopali more rogatu abbatis et fratrum levaverunt tantum Patrem et imposuerunt cervicibus suis sine pondere pondus, sicque cum 20 omni hilaritate cordis quamquam pleni lacrimis portaverunt piissimum patronum et importaverunt in proprium mausoleum, quod jam per biennium sui mansoris caruit praesentia viduatum. Vere mirabilis Deus in sanctis suis. Illi, qui venerant sancti Patris raptores, subito eiTecti sunt ejus latores et jucundissimi reconditores et inclusores. Eodemque voto promiserunt quatinus annis successuris, quoad U viverent, die eodem episcopalibus oHlciis tanto Patri in ipso loco deservirent; sicque omni gratulatione divino percelebrafo mysterio, statuerunt singulis annis omni tempore futuri sevi illum diem solemniter per totam Galliam celebrari. Voca- verunt autem festivitatem eandem Illationem sancti Bsnedicti. Cur dicitur iUa- tio? eo quod ipsa die illatus est in monasterium sanctse Virginis Marise, latus de 30 monasterio sancti Petri apostoli. Dicitur autem illatio — nam simplicioribus dico — quasi inductio vel importatio; vocabulum autem rei est ab eo quod est infero. Nam illam causam dicimus inferri quae procul a nobis sita est ; illam autem dici- mus transferri ~ unde et translationem trahimus — quae nobis ex longinquo et remoto invehitur. Hoc modo illatione peracta, episcopi simulque omnes adven- 35 ticii, qui tale spectaculum cemere meruerunt, magno perfusi gaudio ad propria sunt regressi per omnia benedicentes Deum.

2. Nuper quoque nostris propemodum temporibus quiddam memorabile

* ^' ibi eadem * festivitate crepitante accidit. Quod quia memoratu dignum monasticis oandem.

auribus approbo, themate quo valeo silentio non supprimo. Cum eidem fcstivitati, 40

de qua hactenus egimus, enormis fidelium multitudo quadam die operam daret

occurrere, et maximus monachonmi exercitus, uti solet, in loco eodem conflueret,

quatinus Patri Benedicto attentius solemnizarent, et episcoporum et abbatum

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N° Sm-lS. 261

niunerositas interesset, persoluta festivius vigiliarum sonora synaxi, atque matuti- nonun odoriferis finitis liymnis, juxta morem regularis ordinis cymbalo a decano percnsso, lassis * fratribus, quia aliquid adhuc de nocte superfuit, quiescendum * cod, la significavit, quatinus illucescente die sacris missarum solemniis validiores redde- 5 rentur. Cumque se fratres in pausatorium ad quiescendum recollacarent et vulgus jam ex toto effluxisset de monasterio. senex quidam nomine Christianus, qui ejnsdem loci sedituus erat, solus in oratorio remansit.

Quiescentibus autem cunctis, Christianus se beato Patri Benedicto more

solitoad orationem prostravit Diutius vero orationi incumbens subito, lassitudine

40 cogente, obdormivit. 0 felix somnium! cum ecce subito vir veneranda canitie,

Yultu decoratus angelico, habitu monachico trabeatus, et puer quasi duodennis,

cainbut» ejus bajulus, sequens eum lento pede accessit, et interrogavit eum

dicens : Quid tu hie, frater Giristiane? Ubi sunt fratres nostri? Qui respondit :

Vere in dormitariOf Pafer, repausantf quia uoxlongissimaest et lassati valdeaunt,

45 Ac deinde : Cognoseisne me, ait, frater mi ? At ille : Minime, inquit. Ego sum, ait,

frater Benedictus, hujus loci provisor et custos, et puer pedissequus, quem vides,

fUius meus est in Christo, Flacidus puerulus. Surge ergo vivacius, et dic omnihus

fratrihus nostris ex mea parte salutem et veram caritatem, Nam ad nocturnas vigi-

iias hac nocte non affui, quia in aliis * occupatus extiti. Ut autem se diligentius * eod. a!

tC capeant pro certo scientes quia hodie oportet me missarum solemniis interesse.

Quare autem vigiliis matutinis minime interfuerim, hsec causa est. Nam noveris hac

Hoete fratrem tuum Reginarium in Britannia Oceani, uhi ohedientise gratia tanto

iempore suhstitit, ex hac vita migrasse ; me autem necessario funeri ejus interesse*

Ibi autem remoratus, quia antiquus generis humani inimieus multa sibi objiciens,

15 in snumjus animam ejus transferre omnimalignitate molitus est. Et quia, quamvis

ntgligens in multis extitisset, tamen quia obedientiam fine tenus in peregrinatione

eustadivit,non sum passuH illum j^erire sed clementer de manu inimici eripui et

eum exeelsis sedihus eoUocavi.

His dictis, cum beati Patris vellet advolvi pedibus, evigilat senex. Quid plura?

^ Fratribus in capitulo pro Prima residentibus, surgit senex Christianus ; qua^

sibi injuncta fuerant, coram cunctis retexuit. Quo accepto nuntio, omnes pariter

terr» se prostemunt, et lacrimosis suspiriis gratias agunt. Tunc domnus abbas

fratres ad confessionem vocans, ut emendarent conscientias suas vehementer

admonuit, ne conspectibus tanti Patris aliquod offensionis obstaculum occurrere

^ potuisseL Qui, peracto capituli conventu, omnes in vestiarium pariter proruunt; et

sic decenter albis induti et cappis procedunt; missarum solemniis corde simul et

^rpore omati insistunt. Evangelio vero pronuntiato, satis superque eminere

^cfepit qnia pater Benedictus secundum sponsionem sacris mysteriis interfuit;

i^am sezaginta et quinque infirmi omnimodse infirmitatis retinaculis tamdiu nexi

'^ ipsa missarum celebratione ab omni incommoditate liberati ad propria sunt

d, laudantes et benedicentes Deum, qui vivit et regnat in secula seculorum.

len.

3. Gum quodam tempore multorum religiosorum virorum conventus in

« -

262

CATAL. GODD. HAGIOGRAPHIC.

* eod, parataro.

*eod. actnllum.

hoc festo solemni ob laDti roemoriam Patris monasterio conflaeret, dlYers mmque apparatus copiarum ... (rdiqua tU apud AldrewHdum Floriaeenstm), 4* Supra memorato Christiano, monacho hujus loci, ut dictum est, aedit solitum erat summa fiducia sacrum adire tumulum atque Tulgari more morl lium, si quid adversi huic loco accideret, sanctum causari Benedictum, ea utiq utens coniidentia, qua sciebat se haudquaquam ab illo velle contemni. Quod et hoc, quod scribimus, satis liquebit opere. In eadem basiiica ob honorem siroulq utilitatem opere cselatorio ex sere deformat» armillse atque apprime deaura funibus dependebant, quibus campanse secundum morem statutis horis celebrai officii pulsabantur. Quadam vero die mixti populo ecclesiam ingressi latron conspiciunt armilias funibus pendere, putantesque auri optimi pondus, cupidita sibifamiliari pessimum facinusmedilantes, communi decreto sufifossionem parie moliuntur. Quod nocturno tempore, ut decreverant, explentes, ecclesiam ingres armillas cum calamis sereis fabrefactas exportantes eodem foramine egrediunti oppilantes humo aditum foss« ; tantoque silentio id a furibus est patratum *, nemo excubantium j^ersentiscere quiverit, quonam pacto tale completum foei facinus. Hora prseterea surgendi adveniente, cum tantum scelus peractum ven rando custodi Christiano innotuisset, quis dolor pectori ejus irrepserit, quae ocu lacrimae profluxerint, fateor non facile dictu. Cunique hujusmodi lamentis soh pervenisset ad tumulum sanctissimi Patris, acriter causari ac conqueri coepit c latronibus se spoliandum tradiderit Ct quia fiduciam sese a beato Benedicto hab bat audiendi, quod cum nimia simplicitate coeperat, etiam peregrino sermoi rusticiter exsequebatur — nam natura Germanus erat — ita inquiens : O eam Benedictef utquid pigreacendo dormitas ? Quam ob rem domum tuamtam negligenti provides, ut quod tibi in Ju>norem operando conferOf tu latronibus furto subdueet permittae ? Certe non est mihi curm, si etiam tibi bracae auferant, qui armiUas nc defendisti, Crede mihi, ai armillas tuas non restitueriSf nec unam candelam tl aecendani, H«c et alia multa in hunc comminans modum simulque baculo terraj ante sepulchi-um positam percutiens tristis abcessit

Sed omnipotcns Deus nequaquam diutius contristari passus est servum suui quin potius meritis et interventu beati Patris, cum quo fiducialiter conque solitus erat, celerrime maestitia relevatum gaudio competenti replevit. Siquidei praefati latrones scelus semel attemptatum iteruto repetentes foramen sufTos parietis, quod pridem tellure oppleverant paucis diebus interjectis expetun egestaque humo ingressum moIiuntur.Confestim vero a custodibus capti quaestioi subduntur ; fatentur facinus, seque ob id ecclesiam ea hora ingressos, ut onu; aurum atque argentum cum gemmis a sancti Patris Benedicti lecto extrahent4 auferrent Requisiti autem quomodo tantum scelus nudis patrarent manibus, pra sertim cum neque subulas majores neque malleos marculos nec aliqnid ofBcin; fabrilis secum haberent, quo tam fabrefactum destruerent opus, cultros ex manici protulerunt, quibus se actutum * ornnia perpetrare confessi sunt Servati igitc usque ad tempus diumse lucis venerabili prtesentantur Christiano. Qui sciscitato ab eis, quid cx armillis, quas furto abstulerant egissent responsum accepit ea

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N*' 8873-78. 263

* cod. BeUi- bocensis.

* eod. Doraoma.

reconditas haberi. Graviter itaque redargaens acriter in eos invectus est, quare tantum nefas aggredi fuissent ausi, quod Deo hominibusque exsecrabile foret Porro leges humanse absque ullo misericordiaB respectu vita eos carere suspendio juberent Postremo Helisei proplietie exemplo, qui regis Syrise latrunculos, quos 6 ad se interficiendum direxerat, captos oculis in mediimi deduxit Samarise atque, rege Israel requirente a propheta, utrumne eos gladio percuteret, prohibuit; quin potius pane refocillatos et aqua suis remisit. Misertus igitur latronum iabori, cibo potuque eos refici jussit atque incolumes ad propria remeare, interdicens ne quando ad talia audenda prorumperent

40 5. Cryptam, in qua idem sanctissimus Pater quondam corpore quievisse refertur, in qua etiam altare sub nomine ipsius et beati Martini prsesulis Deo dicatum erat, crebris Christus Dominus miraculis meritis dilecti sui Benedicti illustrare consuevit Nam, ut de febricitantibus taceam, qui si fide plena inibi decubuerant repente convalescunt, duo quse a veracibus personis didici miracula,

45 referre curabo. Monachus quidam Bellilocensis * coenobii, quod est situm in pago Lemovicensi super fluvium Dordoniam *, sepulchrum hujus sancti ssepius gratia devotionis adire consueverat Huic nomen Adebaldus, eratque genere Aquitanus. Quique Hugonem, cui Candidus prsenomen fuit, inter viros Aquitanos haud con- temnendee nobilitatis seu potentise, suasionibus compulit aliquos de filiis suis Deo

SO Patrique sancto Benedicto servituros in hoc sacro conferre Floriacensi coenobio. Quod memoratus vir libens elTecit ac deinde tam ipse quam filii ejus semper devoti munificique circa hunc fuere locum. Sed memoratus Dei servus Adebaldos, dum frequenter Floriacense inviseret coenobium, una dierum memoratae cryptse adiit penetral, ut omnipotenti Deo immaculati sacrificii ofiferret libamina. Assu-

n mensque unum e pauperibus, qui ob duodenarium apostolorum numerum duo- deni stipe aluntur monasterii, desiderata studuit inchoare. Cum ecce inter primae secretae mysteria tantus terror pauperem invasit, ut nullatenus inibi consistere audens foras egrederetur, tam secrete tamen, ut prsefatus sacerdos Domini nequa- quam id persentisceret Qui superais intentus theoriis, cum in fine orationis ' per

30 omnia secula seculorum , dixisset angelica ei vox respondit * Amen ,. Sicque per consequentia divini sacramenti officia caelesti usu[s] ministerio ea quae Dei sunt peregit Latuisset sane hoc memorabile signum, ni pauper veritus accusari, terro- rem prodidisset suum. Itaque venerabilis monachus interrogatus a fratribus, cur solus missam celebrare preesumpsisset, quod acciderat compulius est enarrare.

35 6. Aliud quoque signum in eadem crypta visum venerabili viro nomine Adelgaro, actu et ordine monacho, narrante cognovi. Hic ftiit ex discipulis sanctis- simi Dunstani archiepiscopi, qui Anglis Saxonibus Londoniam incolentibus pasto- rali praefuit soUicitudine ; quique contemporalis ac individuus in sancta reUgione socius fuit sancto ac venerabili Oswoldo archiepiscopo Eboriacensium, et hujus

40 Floriacensis coenobii monacho. Ex quorum frequenti coUoquio memoratus mona-

chus ad amorem sancti Patris accensus Benedicti annum * post eorum transitum * cod. ainm. ad Dominum hoc Fioriacense expetiit ccenobium. Is ergo retulit mihi quia qua- dam die in infirmitate laborans corporea eandem cryptam adiit, missaram solem-

264 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIG.

nia inibi anditonis. Com igitur quidam e fratribus ad altare supra memoratom accessisset, consueti officii vota redditurus, ille in ea cryptula, quae ad sinistram sacerdotis missam canentis est, resedit. Et ecce post recitationem angelici hynini, in quo gloria* Domini celi et terra pleni esse dicuntur, respiciens ad eam crypiam, qus presbylero a dextris est, vidit formam quasi panis candidissimi terne decnm- 6 bentem ; quae in majus augmentata in tantum excrevit, ut paene tectum cryptae tangere videretur. Sed jam dictus monachus, cum a sacerdote pace accepta, itemm illuc obtutus obvertisset, aspexit memoratum candorem paulatim minui, donec pariter eum missa et ipse iiniretur.

GXXXVI. Godex signatus n» 8883-94.

Fohoinim 100 formae minoris (0™,148 X 0,091), lineis plenis graphide ductis exa- ratus seculo XII. Tituli ac litterae majores ut plurimum rubricata. Aliquando viridi colore majores litterae depicUe sunt Signum musei Boliandiani ph Ms 33 in chartula scriptum agglutinatum est fol. 1'; idem signum inscriptum in margine superiori fol. Iv, ac sequentia fol. ^ : Mss, Societatia Jeau ArUverpiu Dom. Prcf. Tandem haec fol. lOO^ : Hunc lihrum emit Nonnus Philippus de Othey anno Domini

MCCGCXXII.

Inter carmina quae continentur in codice sequentia ad res hagiologicas perti- nent :

10 De S. Laurentio (fol. V).

Hymnus editus a de ReifTenberg, Annuaire de la Bihliothlque royale de Belgique, ann. 1851, p. 225-228.

20 Passio S. Laurenlii martyris (fol. ^'-T).

Passio metrica auctore Marbodo Redonensi edita apud Migne, P. L., tom.CLXXI, p. 1607-1614.

30 De sancto Alexio (fol. 9^-14^.

Vita metrica edita ex hoc cod. in Act. SS., ad d. 17 Julii, tom. IV, p. ^4 sqq.

4"* De quodam vicedomino per genitricem Domini mira- biliter salvato (fol. 14^-250.

Vita auctore Marbodo edita apud Migne, tom. cit., p. 1593 sqq.

5^ De sancto Godehardo (fol. SLT-^T).

Cuncta suis donis refovens qui cuncta creavit Ghristus dilectos sibi sanctos glorificavit. SaxoniaB decus Godehardum mirificavit, Huncque sacerdotem statuendo beatificavit.

1

i

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N** 8883-9i. 265

Hanc in plebe sna dans crescere magnificavit,

Sublatumque dehinc terris super astra locavit,

Ipse peromavit tempus quo pontificavit,

Ipse suam terram vel sedem nobilitavit,

Ipseque moribus ore vel actibus amplificavit,

Ecclesiam renovans propriam quam semper amavit

Et pausantibus hanc sacer ossibus inde dicavit.

Gentibus ergo petentibus hic medicatur,

A regionibus advenientibus auxiliatur,

Plurima maxima signa benigna ferens operatur,

Divite paupere milite rege simul veneratur,

Pestis et hostis terror et error ibi superatur,

Pemicies tumor et rabies sedata fugatur,

Gsecus lumine, mutus famine quo reparatur,

Indiga confuga naufraga plebs vaga laetificatur,

Frigida torrida morbida lurida salvificatur,

Surdaque claudaque curvaque mancaque siqua gravatur,

Auditu pedibus gestu manibus reparatur,

Namque bonum firmum quia nomine teste vocatur,

Jure quod infirmum fuerit per eum solidatur,

0 Godeharde pater, non tarde juvare precatur

Gens tibi subdita, plebs tibi credita ne patiatur

Ulla pericula, tam tibi sedula quc^e famulatur;

Haec sit ut extera quam tua dextera ferre putatur,

Porta conforta rege protege, ne noceatur,

Corpora pectora tempora laeta sed experiatur ;

Erige corrige labile flebile ne moriatur ;

Effice sed prece vita petita sibi tribuatur,

Sicque beata soloque poloque Deoque fmatur.

6^ Passio SS, Thebeorum martyrum (fol. 27^-300.

Edita apud Migne, tom. cit., p. 1625 sqq.; et ex hoc cod. in AcL SS,, ad d. 22 Septembr., tom. VI, p. 8d6-898. Sed utrobique sequens oratio om.

ORATIO SUB MERITIS EORUHDEH.

Omatu morum nos indue, Ghriste, viromm Quomm tu placidas tibi sedes corda parabas, Et quibus indueras vitae pro morte coronam. Vita beatoram via vera salutis eorum Te vitfle portam dans his intrare per artam ; Atria nos patrii per eos induc paradysi; Da vigil aetemse vigilemus mentis in arce. Et vigilaverant qui te multum sitierant,

266 GATAL. CODD. HA6I06RAPHIC.

Et per te tuti transibant invia mundi, Ignis aquae varium per quem vicere periclum. Mundi nos undas faciat transire profundas, Quos mentis luctus perturbant camis et aestus; Obtineant meritis quod nos non possumus ullis Psallentes Ghristo, quos nos laudamus in ipso, Ut sicut prima, nos solvat morte secunda. Pneuma, pater, natus, rex omnipotens Deus unus, Te pro te passi sunt verum vivere nacti ; Nunc fac nos omnes tibi tales solvere laudes, Laudis ut in fine mereamur gaudia vitae.

GXXXVn. Codex signatus n» 8895-96.

Foliorum 44 praeter papyracea duo in ihitio, formae minoris (0'",1^ X 0,095), binis columnis lineis graphide ductis exaratus seculo XUL Folia 29 et 30 adostio- nis vestigia servanU Tituli ac litterae majores rubricata. Sijpium musei Bollandiani l^ MS 32 reperitur in folio papyraceo l^, ac 2^; ad calcem haec scripta SFiini : Liber Sancta Maria de Rameya in Brabantia.

l^ Vita venerabilis Idae sanctimonialis de Rameya (p. 1-58).

Vita de qua supra p. 221, 11''.

2<* Vita domnae Idae dictae de Lewes sanctimonialis in Rameya (fol. 29^-440.

Edita ex hoc cod. in Act, SS., ad d. 29 Octobr., tom. XIII, p. 107 sqq.

CXXXVm. Codex signatus n« 9070-77.

Foliorum nunc 364, quse olim ad duos codices bene distinctos pertinebant. Prior foliorum 353 formae medise (O"',^^ X 0,22), lineis pienis graphide ductis exaratas seculo XIV continet opera historica, ut Ghronicon Eusebii, Prosperi, Sigeberti etc, adhibitusque fuit ad editionem ejusdem Sigeberti in Mon. Germ,, scr. tom. VI (vid. p. 288, B4*). Tituli rubncati; litterae majores rubro viridi caeruleoque depicts. Littene initiales iisdem coloribus adhibitis venusta arte exomat» sunt.

Alter codex foliorum 11, formse mediaB (O'',^^ X 0,21), lineis plenls graphide

k.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N^ 9070-77. 267

ductis ezaratus est ineunte seculo XIV ut patet ex serie episcoporum GameraceU' sium de qua infra 4P, Tituli rubricati, litter» majores altemis vicibus rubro cfleruleoque depict». At vermicuiator in capite documentorum primam litteram haud ineleganter decoravit. Folio 1' haec s<Hripta sunt : (kitt, Societatia Jeau Brugia ac paulo inferius : Hic tn8, codex, aUero ^usdem argutnenti a Pamelio aimiliter dato recentior, muUa habet adjecta a monaeho, ut apparet Blandinienai vel Afflige- menei ab anno Christi 1093 aut circiter, qum in editione Mirai desiderantur. A. Miitcus scribebat an. 1633. Fol. 3^ in mari^e superiori sequentia : CoUegii Soctie Jesu Brugie,

l^ Vita S. Gaugerici episcopi et confessoris (fol. 354'- 3590.

Vita edita in Act, SS., ad d. 11 Augusti, tom. II, p. 672-675. Adduntur in codice ex Tita altera ed. ibid. numeri 55-61 (p. 686-688).

20 Infra octavas lectiones (fol. 359'-3600.

Miracula post mortem edita ibid., p. 689-690, numm. 65-71.

3*» Elevatio S. Gaugerici episcopi et confessoris (fol. 360^-3620.

Hunc sermonem aliquando edemus in Anal, BoU. cum vita de qua supra, tom. I, p. 38, 75».

4** HsBC sunt quaedam miracula B. Gaugerici (fol. 362'- 3640.

Ed. in AcL SS,, tom. cit, p. 691-^92, numm. 72-83. At in codice ad finem num. 83 liiec adduntur :

(Roberto successit Rogerus) ; Rogero successit Johannes ; Johanni successit Nicolaus electus; Nicolao successit Hugo electus ; Hugoni successit Petrus de Gorboloio episcopus ; Petro successit Johannes de Bethunia ; Johanni successit Godefridus de Godato in Hanonia ; Godefrido successit Guiardus ; Guiardo successit Nicolaus de Fontanis; Nicolao successit Ingherrannus de Kreki ; Ingeranno successit Guillermus de Hannonia; Guillermo successit Guido de Gollomedio ; Guidoni de Gollomedio successit Philippus de Vari- gni; Phylippo successit Petrus de Mirepois (el, 1309; f 1324J,

Manus posterior add. : Huic Guido de Bolonia, et huic Guidoni successit Gui- do de Burgundia,

268 CATAL. CODD. HA6I06RAPHIC.

GXXXIX. Godez signatos n» 9119.

Foliorum 153 fonnte maximse (0",517 X 0,345), binis columnis lineis graphide ductis, nitidissime seculo XII exaratus. Tituli rubricati sunt ; litterse majores rubro, viridi, caeruleo ac subinde flavo colore depictse et non raro binis ternisve coloribus commixtis haud ineleganter exomatae ; sed et multa ac varia artis suae specimina dedit vermiculator in depingendo primam singularum Vitarum Passionumve litte- ram, non uno sed multiplici omandi modo usus.

1® Passio S^ Martinae virginis et martyris (fol. l'-3'').

Edita in Act, SS., ad d. 1 Jan., tom. I, p. 11-17.

2° Vita beatissimi Basilii confessoris et episcopi Cesa- riensis (fol. 3^-90-

Translatio Vitse quae tribuitur Amphilochio episcopo Iconiensi, alia tamen ac quse edita habetur in Act. SS., ad d. 14 Junii tom. II, p . 938-956.

3® Vita S. Fulgentii, Carthaginiensis episcopi (fol. 9'- 15^).

Edita in Act. SS., ad d. 1 Jan., tom. I, p. 32 45.

Ap Passio sancti Petri qui et Belsamus dictus est (fol. 15^.

Translatio fere ad verbum eadem est ac ea quae edita est in Act. SS.j ad d. 3 Jan., lom. I, p. 129, quaeque tribuitur Anastasio Bibliothecario.

5® Vita sancti Symeonis, confessoris et monachi (fol. 15^-180.

Fere similis iili Vitae quae edita est in Act. SS., ad d. 5 Jan., tom. I, p. 269-274.

6^ De inventione S. Firmini episcopi et martyris (fol. 190.

Narratio aliquantulo brevior ea de qua actum in Anal. Boll.f tom. III, p. 175, 12<*.

In cod. iftcipit : Sollerti indagatione intuendum valde est, ut memoriam ante- riomm et patrum nostrorum, quomm nomina vel mysteria veneramur in terris; dubium non est quod ipsorum opera vel merita fulgescant in caelis, ut per illomm suffragia quibus desideramus explanare, opitulante divina misericordia, consequa mur declarare mysteria. In illo tempore quo Theudericus gloriosissimus princeps Francoram cum gente inclyta et robustissima universa regna Francorum fortis- simo brachio bajulat...

7» Vita S. Hilarii episcopi (fol. IQ^-QO").

Vita auctore Fortunato edita in Act. SS,, ad d. 13 Jan., p. 793-793.

8» Epistola Hilarii ad Abratn filiam suam (fol. 20^-210.

Edita apud Migne, P. L., tom. X, p. 549-552.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N^ 94^9. 269

9» Quoddam miraculum de sancto Hilario (fol. 21'').

Editum supra, torai.I, pp. 157, 158.

lO^ Vita S. Remigii episcopi (fol. 21^-300.

Edita in Aet, SS., ad d. 1 Oet., tom. I, p. 131-166. — In cod. non pauca omni.

1 1 <> Epistola Marcelli presby teri ad Leonem Nolanensem episcopum (fol. 30''- 31').

Edita ibid., ad d. 14 Jan., tom. I, p. 946, ut prologus ad Vitam sancti Felicis con- fessoris ab eodem auctore conscriptam, quseque continuo datur in eodem codice Bruxellensi.

12° Vita S. Felicis confessoris (fol. 31^-320.

Edita ibid., ad d. 14 Jan., p. 946-948.

130 Vita S. Mauri abbatis et confessoris (fol. 32^-44)0.

Edita ibid., ad d. 15Jan.,p. 1039-1060.

140 Vita S. Fursei abbatis (fol. 40^-430.

Vita edita ibid., ad d. 15 Jan., tom. II, p. 3641. — At in cod. num. 12 om. praeter ultimam phrasim. Deinde num. 38 in loco Maceria nominato XVII Kdl, Februarii om.; num. 39 pro riginti septem, in cod. triginta ; die VI Fehruarii. H»c autem verba et a Foillano et Emiano abbatibus omm.

15° Passio SS. martyrum Speusippi, Seusipi, Meleu- sippi (fol. 43^-450.

Passio auctore Wamahario edita ibid., ad d. 17 Jan., tom. II, p. 76-80. In cod. Prolog^s deest.

16° Passio S. Sebastiani martyris (fol. ^^''-BSO.

Passio auctore S. Ambrosio edita i])id., ad d. ^ Jan., tom. II, p. 265-278.

1 1^ Passio S^» Agnetis virginis et martyris (fol. 55'- 57^).

Passio auctore S. Ambrosio, edita ibid., ad d. 21 Jan., tom. II, p. 351-353.

18° Passio S. Vincentii levitae et martyris (fol. 57^-59'').

EdiU ibid., ad d. 22 Jan., p. 394-397; cfr. Anal BoU., tom. II, p. 243-246, ubi editae sunt litterse ad calcem hujus Passionis in cod. positae.

19° Passio S. Babillae episcopi, et trium puerorum Ur- bani, Parilidani et Epolonii (fol. 58"-6r).

EdiU ibid., ad d. 24 Jan., p. 573-576.

20° Passio S. Prejecti martyris et episcopi (fol.6r-630.

EdiU ibid., ad d. 25 Jan., p. 633-636. Gfr. Anal Boll, tom. II, pp. 239, 240.

2r Miraculum ab eo Romae patratum (fol. &y-&4i').

Editum in Anal Boll, tom. II, p. 240-242.

270 GATAL. GODD. HAGI06RAPHIC.

22« Passio S. Valerii episcopi (fol. 64').

Edita in Act, SS,, ad d. 28 Jan., tom. II, p. 835, numm. 11, 12.

23'' [Passio S. Arnulphi martyris in Belgio] (fol. 64'- 640.

Passio metrica anctore canonico Gysoniensi edita ibid., ad d. 29 Jan., p. 972-974. God. refert stropham de qua ibid., p. 974, annot a,

W Passio S. Ignatii martyris (fol. 65'-660.

Edita ibid., ad d. 1 Febr., tom. I, p. 29-33. In cod. altera pars numeri 21 om. Cfr, ibid., p. 33, annot m.

25® Passio S. Blasii episcopi et martyris (fol. ^^''-eS').

Edita ibid., ad d. 3 Febr., p. 336-339.

260 Passio S^ Agathae virginis (fol. 68^-69^.

Edita ibid., ad d. 5 Febr., p. 615-618.

27*» Vita S. Amandi confessoris Christi (fol. 69^-710.

Vita auctore Baudemundo edita ibid., ad d. 6 Febr., p. 848-854. — In cod. prolo- gos deest.

28*^ Vita S. Vedasti confessoris et pontificis (fol. 71'- 73^.

Vita ab Alcuino emendata edita ibid., ad d. 6 Febr., p. 794-799. ~ At in cod. pro- logus deest; deinde desinit Vita eo modo, qui notatur ibid., p. 799, annot d,; tandem ultima pars num. 24 {Felix equidem Atrebatum,..) om.

29^ Passio S. Valentmi martyris (fol. 73^-740.

Edita ibid., ad d. 15 Febr., tom. II, p. 756-757.

30** Passio SS. maiHyrum Marii et Marthae (fol. 74"^- 750.

Edita ibid., ad d. 19 Jan., tom. II, p. 216-219. Sed num. 4 pro VIIIKal. AprUis, cod. tertfa decima Kal. Feib. ; deinde num. 12-14 om.

31» Passio St» Julianae Virginis (fol. 75^-77').

EdiU ibid., ad d. 16 Febr., tom. II, p. 873477.

32° Passio S. Policarpi martyris et episcopi (fol. 77'- 78').

Passio desumpta ex epistola ecclesi» Smymensis, qualis refertur ab EusebiOi Hi¥t. Eecles., lib. iv, capp. ziv, xv, juxta interpretationem Rufini

33<* Passio SS. martyrum Satyri socionmique ejus (fol. 79^-800.

Edit. supra tom. I, p. 158-161, sub hoc titulo : Ptissio aanetarum Perpeium Feticitatie,

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N® 9119. 271

340 Vita S. Gregorii papae (fol. 80^-830-

EdiU in Aet. SS., ad d. 12 Martii, tom. II, p. 138-137.

35® Vita S. Gregorii papae edita a Johanne levita (fol. 83^-960.

Edita ibid., p. 137-210. — In cod. alia passim omm., alia sunt contracta.

360 vita St« Gertrudis Virginis (fol. 96^-980-

In initio Vitae (fol. 96^-96^ col. 1) aliis verbis referuntur qu» apud a Ryckel edita sunt p. 35-40; inde (fol. 96v.97v) cap. ii-vni Vit<p primae edit» apud aRyckel (p. 5-18). Tandem apparitio S. Gertrudis ad B. Modestam abbatissam Trevirensem narratur secundum versionem quae proxime accedit ad eam, qu» edita est apud eumdem a Ryckel, p. 147 sqq.

370 Vita S^ Eusebiae virginis (fol. 98^-1000.

Edita in Act. SS,, ad d. 16 Martii, tom. II, p. 452-455.

38^ Passio SS. martyrum Nerii et Achillei, Euticetis, Victorini et Maronis (fol. 100^-1020.

Edita ibid., ad d. 12 Maii, tom. III, p. 6-12. Sed num. 15-17 ezcepta tamen prima phrasi numeri 15 om., item num. 21-65.

39*^ Passio S. Pancratii (fol. 102^-1030.

Edita ibid., ad d. 12 Maii, p. 21.

4fy> Passio SS. Victoris et Coronae (fol. 103^-1040.

Ck>ntracta ex Passione edita in Anal. BoU,, tom. II, p. 291 sqq.

41» Vita S. Pachomii (fol. 104'.115').

Edita apnd Higne, P. L., lom. LXXIII, p. 227-272.

42° Passio S. Peregrini (fol. IIB^-IIS") (1).

Edita in Act. SS,, ad d. 16 Maii, tom. III, pp. 563, 564. — Sed in cod. incipit : Tem- port Antonini imperatoris eum pestifera..,; deinde num. 1 pro Jovinianum etiam ^orem, cod. Alexandrum etiam lectorem.

43<* Vita S. Ambrosii Mediolanensis episcopi (fol. 116'- 1190.

Vita anctore Paulino edita apud Migne, P.L., tom. XIY, p. 27-46.

44« Passio innumerabilium sanctorum martyrum (fol. 119^-120').

Sdita ope hujus cod. in Aet. SS., ad d. 3 Novemb., tom. I, p. 643 sqq.

450 Passio S. Gteorgii martyris (fol. 120"-12r).

Aflagnam alBnitatem habet cum Passione de qua snpra tom. I, p. 204, 9^. C X) Annexa est fol. 115v pagella referens finem Passionis.

272 CATAL. CODD. HAGI06RAPHIC.

46* Passio SS. martynim Vitalis, Genrasii et Prothasii (foL 12r-1220.

EdiU in Aet. SH^ ad d. 19 Junii, tom. in, p. ^-^ imiii. 17-23. — Sed in cod. ad iram. 21 post hsc Terba ; po»itum ridaret add. : Sed iUa in iniemiiame ranUf evidentiu» ei apparuU Sanetu» Vitali» dieen» ad eam : ' Xoli miki e$u, mulier, quia nunguam mihi tam glcrio»um poteri» parare »eptderum fuale mihi dominu» Je»u» Chri»tu» fieri ju»»it. „

47» Passio S. Philippi apostoU (fol. 122'-1220.

Edita in Aet. SS., ad d. 1 Maii, tom. I, pp. 11, 12. — Sed om. numero 1, incipit : Po»t a»een»ianem Domini et Sdlvatori» per anno» viginti.

48** Passio S. Quiriaci martyris et episcopi (fol. 122^- 1230.

Edita ibid,, ad d. 4 Maii, tom. I, 449-450. Prologum reqniras p. 445.

49* Vita domni Anselmi Cantuariensis archiepiscopi (fol. 123^-1410.

Vita auctore Eadmero edita ibid., ad d. 21 Aprilis, tom. II, p. 866-893. Ad finem hi versus annexi :

Exstitit Anselmus vir laude per omnia dignus,

Claruit in clero, fuit illi fortior ordo ;

Monacus egregius, fuit abbas postea summus,

Anglorum presul sapiens et religiosus.

50® Passio S. Judae a quo crux Domini inventa est^ quem Helena cognominari Quiriacum jussit (foL* 14r-1420.

Edita ibid., ad d. 4 Maii, tom. I, p. 449450.

hi^ Vita S. Athanasii Alexandriae urbis episcopi (fol-* 142^-1440.

Desumitur ex Rufini Aquileiensis Hist. Ecele»,, lib. i, (Migne, P. L., tom. XXlv p. 465), mutata interdum narratarum rerum serie, ac nonnullis, licet paucissimi^ hinc inde insertis.

52° Relatio de inventione sancta^ Crucis (fol. 144'- 1450.

Edita in Act. SS,, ad d. 4 Maii, tom. I, p. 445448, num. 1-14.

53° Passio SS. martyrum Alexandri, Eventii et Theo- duli (fol. 145^-1460.

Edita ibid., ad d. 3 Maii, p. 371 sqq.

54<* Passio SS. martyrum Sulpicii et Serviliani (foL

1470.

EdiU ibid., ad d. 12 Maii, tom. III, pp. 12, 13, num. 21-25.

I

BIBL. RE6. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N*> 9H9. 273

55» Vita St« Rictrudis (fol. 147'-152').

Yita auctore Hncbaldo, monacho Elnoncnsi, edita ibid., ad d. 12 Maii, p. 81-89. — Sed in cod. num. 3 om. ; ac numero 26 leguntur ea qua? referuntur ad anno- tatum h, p. 89.

56° Vita S. Jonathi (fol. 152^-1530.

Vid. Append.

Appendix ad cod. 9119.

DE s. JONATO. (Cfr. hac ipsa pag., 56^.) Inoipit prologos.

Af siteria non apparente, si quid ad honorem beati diximus, nihil, ut vera fatear, fidem catholicam fecimus : quia quicquid ex sancti Amandi discipulonmique ejixs ^estis et laude mutuati sumus, totum hoc ad exigendas laudes pro merito *' ^i3.c?^i Jonati contulimus. Quoniam non decurritin isto dictatu rhetorica) facun- disL^ fi.at rusticitati et inscientiae nostrse benevola legentium indulgentia. Melius est ut merita sanctorum quoquomodo legentibus refulgeant, quam ignoranti» i-lo denigrata delitescant. Si quis igitur ista legendo transcurrere dignatus '^^^-i."t, pnesumptionis elogio scriptorem non denotet, quem magis pro effectu " ol>^cii^nti», quae caritati est debitrix, simplici corde atque ore quieto in omnibus ^xari debet. Sed obloquentium detractionem sicut et quorumdam insipien-

I

adolationem dum quis oculatus sequa lance * perpendit, iter regium absque * cod, lancf e. "®^i;i>ientium subintroductione componit

Incipit Vita sancti Jonathi.

*^ ^ - Venerabilem hujus ♦ diei celebritatem ad honorembeati Jonati sollemniter * cod. huuus. recoX^xites, gratiam divinse majestatis, quae in eo magnifice ad multorum salutem *^ ^^^mplum mirabilis effloruit, considerando coUaudemuset coUaudando suppli- ^* ^^ ^doremus, ut qui praegravante peccatorum gravedine divinis monitis per ^^^^ negligimus obedire, hujus sancti Patris aliorumque saactorum suffragante SO Xioxiis intercessione, per obsequium famulatus nostri, licet indigni, Deo Domino P^^^^^^cius complacere. Larga denique et ad cuncta salutis humana) Christi semper aP^^fJ^og miseratio infirmis quibusque et, ut dixi, peccatorum gravedine praegra- t^ftvia ^lectorum suorum, qui jam secum sunt in occulto cubili, ad subveniendum [ in ^Pportunitate atque etiam imitandura pro posse merita et oralionem attribuit,

I . ^ «i^Ue reatibus nostris suae propitiationis * indulgentiam clementer impendiU * coil, K tJwe juxta apostolum qui dicit : * Quaecumque scripta sunt, ad nostram doctri- propj^^ion*^»

^^ Vfi^ ^ripta sont „ tam sancti et egregii confessoris intentionem et instantiam

274 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

sagaci mente recolamus, qui munere gratuito electus a Domino in timore sancto illi servire studuit, atque jugi divinns legis inslructus, in militia, quam sponlanens assumpserat, fidelis admodum perslilit, ideoque prajmia sanctis omnibus repro- missa percipere dignus fuit. Evangelica narrat lectio cuidam juveni aditum (etemie vitae perquirenti Jesum salutis nostrse auctorem et dominum ita reddidisse senten- 5 tiam sui mandati : " Si vis, inquiens, perfectus esse, vade, vende omnia qu8Dhabes et da pauperibus. ethabebis thesaurum in ca»lo, et veni, sequere me. , Cujus prae- cepti... {Vide Act. SS., tom.I Aug,, p. 73, num. 16).

2 Ubi post legitimam functionis sua? administrationem a Domino principes quorumdam constituti gaudio gaudent pro stola immortalitatis sua^ adepUe et ante 40 conspectum a?tenia) majestatis " Amen „ canentes dulcisonum, ipsum Dominum Deum submissis vultibus adorant in perpetuum.

3. Amandus itaque confessor et opiscopus a beato Petro in visu ad pnnedican- dum permotus, comitante se gratia Dei.insignis etmiraculisemicuit, caritatisque geminjB calore succensus ad gentes varias cognitione legis divina? imbuendas, sci- IS licetGallos, Sclavos atque Vascones, simul et ad alias nationcs properavit, ut eas fidelis dispensator baptismate innovaret, et bencdictione consecraret Unde factom est, utmulti postposito mundi amore et abrcnuntiata diaboli pompa, sancti baptis- matis unda perfusi Domino fideliter deservirent.

4. Quidam autem speciali gratia doni cselestis attracti ei familiarius adh.^vren- 20 tes, velutMaria secus pedes Domini sedendo, verbum ex ore illius attentius andie-

* ead, bant, necnon prsedicatione et exemplis ilHus animati justitise merito ad excelsnm * sanctitatis cuhnensunt elevati : Bavo sciHcet sanctus cum Gertrude virgine sacra, beatus Humbertus cum aliorum sancta frequentia, quorum hic ex parte scribuntur nomina : Andreas, Florebertus, Johannes atque Jonatus abbates et viri sancti, 25 necnon etiam Londoaldus archipresbyter, Maurontus levita praeelectus et multi alii patres sanctissimi; quorum gesta qui benivole legerit et fidelis ad credendum fuerit scripturie magistri. ipsorum merita ex operibus eorumdem perpendere pote- rit ; dum alios eorum mortuorum resuscitatione claros, alios angelica visione, alios signorum caelestium exhibitione, alios divina admonitione ad venerandum homi- 30 nibus manifestos, scriptura testante, invenerit. Horum ergo omnium beatus Aman- dus pastor exstitit et doctor atque ad caeleslia promovit,fidelis et potens in omnibus inlercessor.

5. Cum igitur gentibus et populis, ut supra dictum est vir Dei AmandoB verbum Domini instanter annuntiaret, atque per eum divina potentia molta 35 signa faceret, fiebat concursus multorum, qui baptismatis sacramenta humiUier percipiebant, et divina mandata devotae mentis obsequio ad obtemperandom suscipiebant. Fana etiam vel idola, quse prius a diabolo delusi venerantes adora- bant, propriis destruentes manibus post susceptam fidei christianae gratiam; quio- quid habere poternnt, ad a>dificandas in honorem Dei et sanctorum ipsius ecdesias 10 vel eleemosinas pauperibus erogandas facta coUatione ad eundem virum Dei humiliter afferebant. Quae beatus vir offerentium dona suscipiens universa in pao- peribus recreandis atque etiam ecclesiarum aedificiis expendit

excessum.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N*» 9420. 275

6. Nam ubi gentium * deslruebantur, statim monasteria aut ecclesias con- ♦ 8uppU struebat, vorbique sacri pabulo populum reficiens omnium corda mandatis lana. caelestibus illuminabat. In quibus monasterioi-um habitaculis sive ecclesiarum

cellulis viros sanctos, quos instanter erudierat ot in quibus fervorem sanctfe le^ps 5 coDspiciebat, ad regendas animas pra^posuit; ipse vero sinc mora properabat ad alia, etsibi credita cunctis ministrabat verbi divini semina. In Marcianas vero monasterio sanctum viruin... (Vide Act. SS., ?. c. num. 17). At in eodice post verha a conventu seculari remotus add. seg. : Ubi tam ipsa Rictrudis electa a Deo quam ejus casta generatio, Mauronlus utique levita sanctus, necnon Adalsendis

40 sanctaque Clothsendis, liliae matri non dissimiles, at(|ue sorori sua?, Eusebine vide- licet virgini sancUe, moribus ot vita coaequales, simulque posl eos multi Deo fideles exercitium sancbe confessionis laudabiliter et absque impedimento usque ad san- ctum finem vitae innocentis prolraxerunt. Erat enim eis una et firma fides, spes indubitabilis et caritas indefessa, humilitas, palientia, misericordia, modestia atque

45 sancla in piwceptis evangelicie descriptionis meditatio. Unanimes ergo sancti isti habitantes in domo Domini morlgeratione condigna et operibus justis Dcum glori- ficantes, ad promissa prsemiorum habitacula sunt translati gaudentes.

7. Pergit deinde Forvor itaque dominicie dilectionis (ride Act. SS., l. c, numtn. 17 et 18). In fine autem post rerba omnipotens et mirabilis Deus additur initium

10 aliarum hctionum Hucbaldi, nempe de elevatione corporis B. Jonaii [v. Act. SS., /. c.,numm. 19 et 20).

I

GXL. Godez signatu^ n» 9120.

Foliorum 186, ceterum praecedenti similis, quocum constituit Passionale majus totum anni circulum complectens.

1" Vita S. Hieronymi (fol. l'-2').

Edita apud Migne, P. L., tom. XXII, p. 202. In cod. omm. quse in «ditis narrantur de castigatione quam subiit Hieronymus ob nimium studimn quo ferebatur in Tollium aliosque gentiiitatis scriptores ; desinit vero secundum quod notatur ap. Migne, 1. c, p. 213, annot c,

2« Passio S. Piati martyris (fol. 2^-40.

Hsec Passio continet Acta S. Piati sed interpolata : edita est in Act. SS., ad d. 1 Octobr., tom. I, p. 22-24; intei-polationes vero in annot., p. 24-26.

3^ Vita S. Bavonis (fol. 4^-60.

Edita ibid., tom. I, p. 229-235. In cod. nom. 1-3 omm. ; item num. 7 et num. 8 omittuntor ea qoaB uncinis in editis inclusa sunt

276 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

4« Vita S. Trudonis (fol. 6^-90-

Vita auctore Donalo edita in Act, SS. Belgii, tom. V, p. 29 sqq. ; scilicet cap. i-xx, om. tamen prologo.

5"* Vita S. Autberti episcopi et confessoris (fol. 9'- 12").

Vita auctore Fulberto edita ibid., tom. III, p. 538 sqq. ; scilicet, om. prologo, num. 1-28.

6° Translatio S. Autberti episcopi (fol. 12^-130.

Edita ibid., p. 561 sqq.; scilicet num. 29-33.

7® Passio S. Leodegaili episcopi et martyris (foL 13'- 150.

Passio auctore Ursino edita in Act. SS., ad d. 2 Octobr., tom. I, p. 4^490. Prolo- gus deest.

8° Passio S^ Fidis virginis (fol. 15^-160.

Edita ibid., ad d. 20 Octobr., tom. Vlll, p. 823-825, om. num. 1.

9^ [Passio SS. Dyonisii et sociorum ejus] (fol. 16'-2r).

Edita apud Surium, ad d. 9 Octobr.

10** Passio S. Gereonis cum ccc*^ x et viii martyribus et passio Maurorum militum (fol. 2r-22').

Passio auclore Helinando edita in Act, SS., ad d. 10 Octobr., tom. V, p. 3640.

11<> Vita et Passio S. Gengulfi militis martyrisque Christi (fol. 22^-24^.

Edita ibid., ad d. 11 Maii, tom. II, p. G44-648. — At inter num. 12 ac num. 13hec in cod. leguntur :

Quee per ordinem sicut gesta sunt fideiiter transcurrentes, nec illud remur pra»- terea omittendum,quatinus ad posteritatis memoriam spectabilis eximii viri ac bea- tissimi Gengulfi sanctilas gloriosius scripturte licet incompositro traditaadmiretur, quod cum quadam coram rege pro more soiito idem requiesceret nocte, accidit ei propius, ubi senior quietum abierit, protinus lucernam extinguere, quam denuo haud quolibet accedente, luminis sui obsequio a somno expergefactus, dum rex subito inspiceret. reparatam obstupuit, sensitque metu riguisse capillos. Qui quan- tocius a lccto consurgens prsestolaturus quid rursus accideret, lucemam amisst luminis reparatione clarescenteni propriamanu restinxit etsic sese tandem qnieti reddidit.Quam ubi itermu ac tertio cxtinctam divinitatis nutu videret reclarescere, pcrniciter se in laudeni Dei cum gratiarum actione erigens, sanctum ac prospicu» sanctitalis virum dcvotissime excitavit, sibique justissime prseferens ait : Oportd profecto me rirorum inclite utpote aancto Dei tibi potiua deservire ei famulatu eoH" gruo tuia simpliciter iniei^esse. 0 veridica simul et evangelica Salvatoris nostri pr»k conia quil)us ipso tcstante legitur : * Nemo accendit lucemam et ponit sub modio, sed supra candelabrum ut luccat omnibus qui in domo sunt. , Hic itaque beatiasi' mus de quo loquimur Gengulfus erat lucerna ardens et lucens. Nec mirom pUne

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N** 9420. 277

si lucema hsec qase in Ghristo spiritualiter amore flagrabat, ob humanitus expe-

riendse divinae virtutis miracula, extincto saepius lumini, alterius absque admini"

culo mutuati, igneum mirabiliter vaporem adhibens fomenta divinitus recidiva

prsebebat. Rex denique gratia, quse sibi ab omnipotentis Dei divino munere fulsit,

higus sancti viri, quam pro modulo nostrae tantillitutis breviter exposuimus, prse-

cluse ♦ virtutis indagator et factor egregius, idem bcatissimo et a Deo caelitus militi • ecrr,

laureato omnium quae hactenus possederat absque militari obsequio liberam exhi- praec^iis®-

bens facullatem, praeter quod sponte sua dumtaxat fecerit pro inhibendo videlicet

stabiliendae pacis decreto ac reliquae *.sanctitatis colloquio, interdum ad ♦ feliciter •* cad,

veniendo reverenter eum admodo vidit, ac rcverentius excipiens praecordialiter * reuquiae.

8tippi€ eum.

ipsumque dilexit. Ita non solum debemus diligerc quos meritis simul ac virtutibus affatim novimus coruscare, sed etiam fidelibus obsequiis honoriftcentius praeve- nire, et qui est in sanctis suis mirabilis, dignis Deo jubilare prseconiis ac mysticis honorare muneribus, qui est benedictus in seculum seculi.

12° Vita vel Passio S. Kalixti episcopi et martyris (fol. 24^-250.

Edita in Act. SS., ad d. 14 Oclob., tom. VI, p. 431)^41.

13'' Iu hoc libello habetur quahter Eurai'dus Foroju- liensis dux corpus beati Kalixti martyris impetraverit et de virtutibus quas per eum in via positum vel eo tempore quo in monasterium allatum est Dominus ostenderit (fol. 25^-270-

Edita ibid., p. 443 sqq. Ha)c num. 4 oniisit Buasus :

Hic itaque miles Ghrisii non pigor atque frigidus circa fidem ac dileclionem Dei multitudinem gentis Sclavorum aliarunique pagaiiaruni genlium, ubi et ipse quasi quidam marginali.s miles ac hmes ad discerneudum ftlios Dei a filiis diaholi fortiter astabat, valida manu sirpius debellavcrat paritenjue armis terrendo ac prapdica- tionibus apostolicis instituendo, ex eis paulatim spoliaverat atque imminuerat diaboli regnum et dilataverat alque vestierat ecclesiie calliolicae domum. Nam saepe adversum IsmahJHlas atque Agarenos, qui se Sarracenos gloriantur, dimi- cans contraque Nuraidarum ac Maurorum sjevissimos populos resistcns forliter non modicum ex ipsis reportavcrat Iriumphum. Et unde hostibus atque inimicis ecclesiae tristitiam atque fonnidinem incusserat, inde fi<lei domeslicis atque ejus- dem sanctie malris Ecclesia^ cunctis lidelibus laptitiam ei hilaritatem infuderat, totisque vitie seu adminislralionis sua* diebus, quae Dei Deo, el (juae Cjrsaris Caesari reddens immunem se a cunctis, quse secularis potentia^ fastus rcquirii, custodiens Deo soli quod fuerat et quod fecerat sollicitus consecrabat. Erat enim ejus vita et actus regi suo caelesli parilerque lemporali amabilis, sociis et contubernalibus prae- dicabilis ac venerabilis, subjeclis omnibus ohedibilis aique imitabilis, hostibus ac paccatoribus formidabilis. Illis etiam, quos diabolicae pcrfidia» armis fidei substra- xerat, ecclesias ac monasteria per diversa eorumdem terrre loca fabricaverat, et

^

278 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

eam miniaftris atqne divinis cnltihas studiofissime peromarat. unde et nonnulli ifiaorum non jam annis conterriti sed alleluia canlatione compuncli. relictis darnionicis incantationibus ad Chri^tum toto corde conversi in sinum sanctap niatris EcclesiaF? suscepli in Domino quieverunt. Insuper quoque vir Dei memora- Lilis Cvrardus per diversa loca regni Francorum subjecta. quse sibi vel patrimonio cesserantf vel donalionibus re^um provenerant. basilicas ChrLsti fundaverat reli* quiii?^4ue sanclorum Dei, quas ubicunque invenire {Mjterat, sollertissime decora- rat« bonisque suis temporaiihus abundantissime cumularaL

14'^ Vita S. Lucae evangelistae (fol. 27'-28').

Homilia qu^edam let^enda in festivitate S. Lucse. Incipit : Lucas JHzta traditio- netn teterum Ecelexix tractatorum.,,

15° Vita S. Amati episcopi (fol. 28'-28').

Editasupra, p. 44sqq.; scilicet num. 6-16 omissis tamen num. 7, numm. 8 et U pncter primam phrasim utriusque num., ac ultima phrasi num. 1-2.

16*^ Passio undecim millium Virginum (fol. 28'-29')-

Edita in Act, SS., ad d. :21 Octol)r., tom. IX, p. 157 sqq. — In cod. passim phrases nonnullae omm.

170 De sancta Cordula (fol. 290-

Editum ibid., p. 162 num. 19-22. — Sed iterum passim phrases nonnullse omm.

18° Passio SS. martyrum Crispini et Crispiniani (fol. 29^-300.

Edita ibid., ad d. 25 Octob., tom. XI, p. 535-537.

19° Translatio S. Amandi episcopi et confessoris (fo\. 30^-310.

Edita ibid., ad d. 6 Febr., tom. I, p. 894f-895. At in cod. num. 8 om. pneter pr' mam phrasim. Cfr. ibid., p.895, annot. i,

20° Quoddam miraculum de eodem (fol. 3r-32').

Editum ibid., p. 902-903. Sed in cod. litterai Marsiline abbatissse non prse postponuntur enarrationi ipsius miraculi.

21*" Passio SS. apostolorum Symonis et Judae (fol. 3 34^).

Edita apud Mombriiium, tom. II.

22° Passio S. Quintini martyris (fol. 34^-360-

Edita in Act, SS., ad d. 31 Ociob. iom. XIII, p. 781-786. At in cod. hahetur logus de quo ibid., p. 783, annot. h; num. 2 prima phrasis om. ; num. 12 pro rato, in cod. Severo Honorato; num. 15 aic omnes qui aderamus cfr. p. annoi. m. ; landem semper in cod. Augusta Virmandorum,

23" Passio S. Benigni martyris (fol. 36^37').

Edita ibid., ad d. 1 Novctnb., tom. I, p. 1,55 sqq.

i

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N<* 9410. 279

24^ Passio S. Cesaiii martyris (fol. 37^-380/

Edita ope hujus cod. ibid., ad d. 1 Novemb., tom. I, p. 106 sqq.

25° Vita S. Lauteni (fol. 38^-39').

Edita ibid., ope hujus codicis ad d. 1 Novemb., p. 284-287.

2'6<^ Passio S. Eustachii martyris sociorumque ejus (fol. 39^-4r);

Edita ibid., ad d. 21 Septemb., tom. VI, p. 123 sqq.; omisso prologo, etgeneratim iis quse uncinis inclusa sunt omissis vel contractis.

27^ Vita beatissimi Malachise archiepiscopi Ardmacae civitatis Hiberniae edita a venerabili viro Bernardo Clarevallis abbate (fol. 41^-510.

Vita auctore S. Bernardo edita apud Migne, P. L., tom. CLXXXH, p. 1073 sqq. Additur foi. 51^-52' sermo ejusdem S. Bernardi in transHu S. Malachia edit. ibid., tom. CLXXXIII, p. 48e>-490.

280 Vita S. Leonardi (fol. 52^-540.

Vita de qua supra p. 13, 3** ; iisdem omnino additis miraculis.

29° Vita S. Winnoci abbatis (fol. 54'-62').

Edita apud Mabilion, Act, SS, 0. S. B. sec. IH, p. i, pp. 301-314; sequuntur mira- culaejusdem sancti edita ibid., p. 315-327; omisso quidem prologo, at rescriptis ^um miraculis, tum paraeneticis locis a Mabillonio praetermissis.

30*^ Passio iiiP^ Coronatorum (fol. G^^^-G^O.

ddita a MTattenbach, in Untersuchungen zur rdmische Kaiaergeschichte, tom. III, P. 324-338.

31° Vita S. Martini (fol. 64^-71^).

ATita auctore Sulpicio Severo ed. apud Migne, P. L., tom. XX, p. 159-176, adjun- ^*-is tribus epistolis ed. ibid., p. 175-184.

32° Dialogus Severi (fol. 71^820-

Hljusdem Sulpicii Severi Dialogitres, ed. apud Migne, tom. cit., p. 183-222.

33'' De transitu ejusdem sancti viri (fol. 82').

Blx Gregorii Turonensis Uist. Franc.f lib. i, cap. XLni.

34° De transitu ipsius (fol. 82^-820.

^x eodem Gregorio, de mirac. S. Martini, lib. i, cap. iv, v.

35» Vita S. Brictii episcopi (fol. 82'-830.

Vita auctore Gregorio Turonensi, Hiat. Franc, lib. ii, cap. i.

36® Vita S. Aniani episcopi et confessoris (fol. 83'- 840.

^itade qua supra p. 14, 13°, addita eadem parte sermonis de adventu S, Aniani,

i

280 CATAL. CODD. HAGIOGRAPfflC.

37<* Passio S^ Cecilias virginis et martyris (fol. 84''- 890.

Edita apud Mombritium, tom. I.

38« Passio S. Longini martyris (fol. 89^-900-

Edita in Act. SS, ad d. 15 Martii, tom. H, p. 384 sqq.

39° Passio S. Clementis episcopi et martyris (fol. 90'- 920.

Edita apud Mombritium, tom. I. In cod. om. finis passionis et prolo^s primi miraculi annexi apud Mombritium Passioni sancti Martyris.

40<^ Passio S. Petri episcopi et martyris (fol. ^^'"-^^O.

Desumpta ex Martyrologio Adonis ad d. 25 novembris.

41° Passio S^ Caterinae virginis (fol. 92^-1000-

Edita in Act. SS. Hibernise, p. 681 sqq. — In cod. omm. numm. 1, 42.

42° Passio S. Andreae apostoli (fol. 100^-1010.

Epistola presbyterorum Achaiae edita apud Mombritimn, tom. I, ct alibi.

43° Miracula sancti Andrea^ Apostoli (fol. lOr-1080.

Relatio de qua in Anal. Boll.f tom. III, p. 186, l^ ; sed in codice non inveniuntuc* quae ibid., p. 187 sub rubrica : de vii^ttite sepulchri ejua leguntur.

44° Vita S. Eligii episcopi et confessoris (fol. 108' — 1400-

Vita auctore S. Audoeno, edita apad Migne, P. L., tom. LXXXVII, p. 479 sqq- sed om. prologus et in flne epistolae Audoeni et Rodoberti.

45° Passio SS. martyrum Crisantis et Dariae (fol. 140^ 1440.

Edita in Act. SS. ad d. 25 Oct., tom. Xi, p. 469 sqq. Omittitur praefalio.

46° Passio S^^ Barbaroe (fol. 144^-1450.

Edita apud Zaccaria, tom. saepe citato. In cod. multae sunt lect var.

47° Vita sanctissimi Nicholai archiepiscopi (fol. 14 1530.

Edita apud Carminium Falconium, loc. saepe citato. — Num. 1 om. ; numm. 13 referuntur secundum lectionem Mombrilianam. Post num. 20 referun miracula duo edita in Anal. Doll.y tom. II, p. 151-156. Tandem ex Carmi num. 21 cum prima parte num. 22, scllicel usque : non illustraverint.

48» Translatio ejusdem (fol. ioi^-ib^").

Narratio contracta ex ea quae edita est in Anal. Doll.y tom. IV, p. 1G9 sqq.

49° Passio S. Sabini martyris (fol. loB^-lSS').

Passio de qua supra p. 17, 34*>.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N® 9144-23. 281

5(y* Passio S^ Leocadiae virginis (fol. 155'- 155'').

Passio de qua snpra p. 17, 36«'.

51^ Passio St» EulaliaB virginis (fol. 155^-157^.

Edita apud Florez, Espaiia sagrada, tom. XIII, p. 398-406.

52° Passio SS. martyrum Fusciani, Victorici, Gentiani (fol. 157^-1590.

Passio quae incipit : Cum eursus tnundi, edita apud Salmon, tom. siepe cit.

53' Passio S^ Luciae virginis ih^^-ieV).

Edita apud Surium ad d. 13 Novemb. In cod. mulUe occumint lect. rariantes.

54" Passio S. Nicasii episcopi et martyris (fol. 161"^- 1630.

Eadem de qua supra pag. 18, 42^ ; in codice plures etiam occurrunt lectiones variantes.

55° Passio S. Thomae apostoli (fol. 163^-1670.

Edita apud Mombritium, tom. II.

56° Passio S^ Anastasiae virginis (fol. 167^-1730.

Passio de qua supra p. 18, 49**.

57° Vita S. Johannis apostoli (fol. 173'- 1760-

Epistola Melliti edita apud Florentinium, op. cit, p. 130 sqq.

58° Narratio de eodem sancto apostolo (fol. 176'- 177').

Fragmenta sunl inler se consuta, nempe : initium abbreviatum Actorum quae apud Mombrit., tom. II, edita sunt ; deinde excerpta ex Hieronymo, De vlris iUu- stribus, capp. 9 et 18. (Migne, P. L., tom. XXIII, pp. 623, 637). — Cfr. Zahn, Acta Joannis (Erlangen. 1880), Einleilung, p. X VII sqq., et Biblioih. Casin., tom. II, Floril. p. 66 sqq.

59° Vita S. Silvestri papae (fol. 177'-1860.

Vita edita apud Mombritium, tom. II. Sed in codice multa) prorsus occurrunt lectiones variantes, atque reperiuntur additamenta de quibus supra tom. I, p. 5, 7®; vita autem mutila est, cum ultima codicis folia exciderint.

CXLI. Codex signatus n° 9121-23.

Foliorum 190, formjB maximae (0",502 X 0,34*2), columnis binis, lineis graphide ductis, una manu exaratus secul6 XV ad finem vergente. Hic codex cum sequenti n** 9124 unum opus conficiunt quod frater quidam ordinis Carthusiani e coenobio VallisRegalispropeGandam, nuncupatus Nicolaus Crayverwe de Beyernvliet (1),

(1) Vide tom. II, i. e. cod. 9124, fol. 181'.

282 GATAL. GODD. HAGIOGRAPHIG.

compilavit ex operibus S. Augustini atque descripsit intra annos 1481 et 1484(1), referens ad certam vocabulorum seriera ordine alphabetico dispositam quidquid exiniius Ecclesiae doctor de rebus istis nominibus designatis statuerit ac disputa- verit Huic lucubrationi praeposuit Nicolaus Vitam episcopi Hipponensis. Uterqoe codex jure computatur inter praestantissimos Regise Bruxellensis, utpote inprimis conspicuus et majoribus litteris quae vario colore substrato venuste depictae sunt, et sertis quae manus artis suse perita subinde foliis circumdedit, et scutis gentili- ciis (2) saltem septem numero, et tandem tabellis haud paucis, a quibus descri- bendis abstinemus, una tantum excepta quae in capite Vitae sancti doctoris signata est. Reprsesentatur per eam sanctus episcopus veste pontificali indutus sedensque in faldistorio, a dextris habens monialem ordinis Garthusiani cui libruni porrigit. Post hanc Deo dicatam virginem stat cum monachis aliquot nigri ordinis vir pro- lixiori barba decorus ac toga viridante vestitus. A sinistris autem depictum est pulpitum cum libro aperto itemque monachus ordinis Garthusiani qui multa cum reverentia ad episcopum conversus, pro tendit ipsi librum quem manibus gestat Hunc subsequuntur fratres aliquot habitum monachalem nigri coloris deferentes.

Narratio ejusdem compilatorls in vita beatissimi almi- que pontificis Augustini (fol. l^-S").

Vita de qua actum est in Act. SS., ad d. ^8 Aug., tom. VI, p. 215, num. 15. Inc Archadii et Honorii temporibus, anno scilicet trecentesimo nonageaimo odavo, mundi vero quingue milibus quingentis nonaginta novem, virum hunc, quem descri- bere intendimtts, nobis tradidere nostri priores philosophatum insancta orthodoxa ecclesia, administrante vero rempublicam Theodosio gloriosissimo ae victoriosi^- simo imperatore, Archadii Honoriique patre, in Thagastensi oppido Affricanm pro- vinciapatre Patricio, matre Monica in hac luce ortum, educatum nihilominus aeee- pimus.

CXLn. Codex signatus n» 9289 (3).

Foliorum 195, formae medi% (0°,383 X 0,287), columnis l)inis, lineis graphide ductis una manu nitide soculo XII exaratus, excepto tamen folio primo. Etenim quum temporum injuria initium codicis dilaceratum fuisset, seculo XV librarius quidam initium WiUb S. Justi rescripsit ac indicem contentorum in recta ejusdem

(1) Ita enim fol. 67v: Explicit prssfatio operis sequentis quod Catholieon heatis- simi Augustini nuncupatur. Inccpptum anno liSt. Fol. 188^ : Anno Domini hme compilavi liS4 et finiri opitulante Domino J8 die novembris, id est altera Hugomis Linconiensis episcopi patris, in domo Vallis Regalis ordinis Carthusiensis juxta Gandavum. — (2) Vid. tom. I, fol. 9r, 25^, 44\ 115^, etc. — (3) Praetermittendum censuimus codicem signatum n"* 9178-87, quamvis in Indice Generali bibliothecc regiae notatum reperiamus sub n^ 9186 : Liber de gestis gloriosissimi Karoii

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N° 9289. 283

folii parte apposuit. Tituli ac litteras majores rubricata sunt. Initio Passionum litterse ut plurimum haud ineleganter exomatse subinde phantasticas animantium species exhibent, subinde etiam bestiolarum immo et humanam formam induunt Sed quum vermiculator opus suum imperfectum reliquisset. manus posterior aliquas minio depinxit. In margine superiori folii 1' conspiciuntur hsi littene : L L qure testantur codicem fuisse S. Laurentii Leodiensis, quod etiam mani- festat sequens notula fol. 194^ adscripta : Liber aancti Laurentii in Leodio,

l^ Vita S. Justi Lugdunensis episcopi et • confessoris (fol. 1^-20.

Edita in Act. SS., ad d. 2 Sept., tom. I, p. 373-375. In cod. constat num. 3-5 Vitje prolixioris, deinde numm. 3, 4 Vitae prioris, postea numm. 8, 9 Vit» prol., ac tandem num. 10 prioris.

2° Passio SS. Aniceti et Folini martyi-um (fol. 2^-4").

Acta auctore anonymo, latine ex grseco reddita, quorum apographa in museo Bollandiano servantur et qua? majoies nostri edere neglexerunt, utpote fide non digna. — Cfr. Act. SS., ad d. H Aug., tom. II, p. 707, num. 12.

3° Passio S. Antonini (fol. 4^-50-

Passio de qua supra tom. I, p. 141, 30<^.

4^ Passio S. Justi mai'tyris (fol. 5'-6').

Edita in Act. SS.y ad d. 18 Oct., tom. VIII, pp. 338, 339; sed in cod. stylus magis excultus.

5° Vita S. Evortii episcopi et confessoris (fol. 6'-9').

Edita in Act. SS., ad d. 7 Septembr., tom. III, p. 52-58. Sed ha?c cIausula:£^o Lucifer... (ad fm. num. 20) in cod. om.

6^ Passio SS. Gorgonii et Dorothei (fol. 9^-120-

Edita in Act. SS,, ad d. 9 Sept, tom. III, p. 340-342. In cod. Passioni non pauca annectuntur de Diocietiano, desumpta ex Historia Miscella^ lib. x et xi (Migne, P. L., tom. XCV, p. 900 sqq.).

7° Passio SS. Proti et Jacincti (fol. 12^-130.

Desumpta ex gestis sanctae Eugenise, ut patet ex prologo quem Passionalis com- pilator narrationi praefixit in hunc modum : Passio beatorum Christi martyrum Proti et Jacinti necnon et sanctse Basillse

Magni. In codice siquidem seculo XIII exarato et perpulchre exomato legimus fol. 206v :

Ineipit liher in gestis gloriosissimi Karlomanni (sic) Bomani imperatoris et Francorum regis (fol. 206^-21 1^).

Ast nihil aliud Iiic traditur nisi pars libri in gestis Francorum (in codice a foL IS^'''*'^), qui tribuendus videtur Hugoni monacho Floriacensi (Vide G. Waitz, Mon, Germ.y scr. tom. IX, pp. 340-2). Continet autem hsec pars nonnulla de Karolo Magno fere ex diversis auctoribus, prsesertim ex Einhardo desumpta.

284 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

virginis, qu» eadem die, qua et ipsi, martyrio creditur fuisse coronata, non per se singillatim, sed in iibro Gestorum beatae Eugeniae conscripta est ; atque ita gesta illorum gestis beatse virginis permixta sunt, ut vix aliquid de his quse per eos divina clementia fieri concessit commemorari possit, quod non aeque ad actus atque singida negotia beatse Eugeniae valeat referri ; utpote qui semper una constituti, bona quae potuerunt, simul facere studuerunt. Quamobrem cum propter discretas temporibus passiones ac festivltatum separata sollemnia aliquid habere voluissemus, quod proprie ad eosdem martyres pertinerct, atque in eorum natalicio die congrue legi potuisset, placuit nobis ea quibus eorumdem martyrum mentio continetur de pnedicta historia, velut quosdam flosculos de prati cujusdam latitudine decerpere, atque ex his quoddam opusculum compo- nendo contexere, quo sacer passionis eorum dies velut quodam serto redmiitus atque ornatus videri potuisseU Passi sunt autem iidem beatissimi martyres sub Valeriano et Gallieno imperatoribus, quorum dies natalicius iii idus septembris celebratur.

8° Passio SS. Felicis et Regulae (fol. 13^-140.

Edita in Act, SS.fQ,d d. 11 Sept., tom. III, p. 772 sqq. Discrimina notanda in Append. quaBPas.

9" Passio S. Cornelii papae (fol. 14^-150'

Edita apud Mombritium, tom. I ; interpositus est in initio Passionis, post fuisset perpessus nuraerus 3 epistolae xxxviii S. Cypriani Preshjfteris et plehi universse (Corpus scr, eccles. latin.y Vindobonae 18S1, tom. III, part. ii, p. SSo). In fine quae- dam add. de Decio ac Philippo Romanorum imperatoribus. desumpla fere ad verbura ex Historia Miscelhi (Migne, P. L., tom. cit.).

10** Passio S. Cypriani episcopi et mai'tyris (fol. 15'- 160.

Edita apud Migne, P. L., tom. XCV, p. 7^ sqq.; in cod. multfc sunt lect. varian- tes. — Quae de translatione in cod. post ipsam Passionem referuntur edita sunt in Act. SS., ad d. 14 Sept., tom. IV, p. 3iO, num. 29-31, ac p. 341, num. 36.

n^ Vita Heraclii iraperatoris (fol. 16^-22^.

Desumpta ex Uistoria Miscella, edita apud Muratori, scr. rerum Italic, lom. I, scilicet nonnullis omissis lib. xviii cum parte lib. xix, p. 124-139.

12^Passio S. Ferreoli raartyris (fol. 22^-230.

Edita in Act, SS., ad d. 18 Sept., tom. V, pp. 764, 765. — Sed ad fin. nura. 4 post frequentibus approhantur, in cod. add. : Jlic itaque sanctus marttjrj completo quentadmodum prxdiximus martyrii certamine,Vienn8e sepultus est ef cum eo caput Juliani martyris, qui Alvernis passus est, in unius tumuU receptaculo coUocatum est, Quod ne cuiquam videatur fortassis incredula esse narratio, Grcijorius Turo- nensis episcopus qum audivit gesta, fideliter hoc modo prodit. Ac referuntur quae edita sunt ibid., pp. 761, 762, num. 7-9.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N<^ 9289. 285

13^ Passio S. Januarii episcopi et martyris (fol. 23''- 250-

Edlta in Act, SS., ad d. 19 Sept., tom. VI, p. 866-868. In cod. passim nonnuUie leetiones variantes.

14^ Passio SS. Sergii et Bachi martyrum (fol. 25'-

280.

Edita ibid., ad d. 7 Oct., tom. III, p. 863 sqq. — In cod. mult® lect. variantes.

15"* Passio SS. Tharaci, Probi et Andronici martyrum (fol. 28'-3r).

Versio latina nonnihll diversa ab ea, quse edita est ibid., ad d. 11 Oct, tom. V, p. 566 sqq.

16° Vita et passio S. Lamberti episcopi et martyris (fol. 32^-37^;.

Vita auctore Sigeberto edita in Act. SS,, ad d. 17 Sept., tom. V, p. 589-601. At num. 3 ultima pars a Requievit olim, om. ; num. 5 om. inde a Renovatur hie; num. 6 Ju88U8 aliquando-materialem superaverit om. ; num. 7 inde a Hic videor mihi videre om. ; num. 9 om. ; num. 11 inde a Tali8 apparuit pieta8 om. ; num. 12 inde a Quam unanimi8 olim om. ; num. 16 Hi aliique-Deo debellans om. ; num. 19 inde a Habebatsane vir om.; num. 22 ... statuta ut re^pectu ip8iu8 cruci^, hi qui erant Chri8ti ... 8uam devotiu8 ci'ucifigerent ... concupi8centii8 et 8i quando gravius- eulis delinquerent exce^sibus ad hanc addicti regulariter pceniterent, ; num. 23 Lantbertus-pernoctabat immobilis, om.; num. 25 Funito divinitus-David in regnum, om.; num. 26 Et ut David-extendebat, om.; num. 27 ... requiesceret, nune verbi dulcedine eo8 mulcebat, ut ad viam veritatis errantes adduceret, nune ultro se ingerens ... destruebat, ut quavis occasione fremitus eorum eompesceret, llli freme- bantut barbari, et eum ut besti» feroeissim» discerpere cupiebant; cet omm.; num. 28-31 om. ; num. 32 Aliquando tamen humanitatis ... confirmari. Ita bellige- rator Christi paulatim ... odorem, Nec ante destitit,; num. 37 Et quid mirum-fidem fecisse om. ; num. 39 et quorum imitabatur-vendidisset. om. ; num. 40 Joannem Herodes ... timebat rabiem, om. ; num. 48 Helias in ccelum-calicem Domini. om.

1 7** Passio duorum Ewaldorum presbyterorum v nonas Octobris (fol. 37^.

Ea de qua in Anal. Boll,, tom. I, p. 496, num. 8. Cfr. pp. 621, 622.

18° In nomine S^ Trinitatis incipit vita vel passio sancti martyris Christi Wencezlavi ducis Boemiae. Quod est nii Kl. Octobris (fol. 38^-420-

Edita ope hujus codicis in Monum. Germ., scr. tom. IV, p. 213 sqq.; cfr. p. 212, num.2.

286 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

19<* Passio S. Domnini marljTis, vu idus Octobris (fol. 42'-43').

Edita in Act. SS., ad d. 9 Oct, tom. IV, pp. 991, 99:i Nam. 3 in Terbis, qax saoctus ad christianos habnisse fertur, post verbum malitia ita pergit : operationet diaboli in corde stio eonceptaSf cum fideles Dei conatur erertere^ fraudulenter ejerit, dolone emittit, si quomodo simuJatis blandimentis decipiat filios Dei, ut eos secum faciat filios diaholi. Si autem captiosis suasionihus nequit eos pervertere, furorem, tyrannidem a diabolo conceptam in eos effunditf torquet eoSf disrumpit, adurit et tfeluina feritate crudeliter carnes eorum discerpit. Ita ergo a diabolo perrasore mente et corpore est cajHiratuSj ut quidquid operatur non ah humano corde putes procedere ; sed diaholum eo ministro uti, cutn rult in amicos Dei sua malignitate grassari ; et quia inter homines...

20^ Passio SS. Victoris et sociorum ejus cccxxx, vi idus Octobris (fol. 43^-44^.

Edita in in Anal. BoU., tom. I» p. 625-628. Sed num. 3 ad fin. add. : Hi in Oriente pro terreni re^s jussione arma capUnt. ut venturi in Galliam ccelestis regis dilectione ea amittant Hi veniunt hostes, ut hostes rapiant mactent et perdant sed ipsi gladio occurrent, genua figent, colla subponent, atque per odium Gtesaris gratiam sibi adquirent summi regis. Num. 7, p. 628, lin. 7, post vidua matre add. :

Prmsertim non solum carnales amicos, non soltnn multi deserunt parentes aut filios, non solum familias vel domos, sed adeo amore supernm patriae accen- duntur, ut odiendo hanc miseram vitam dirersa tgrannorum suppHicia incurrantf et Dei Filium confitendo mortem eligant qua vivant, Ecce nobis idem Deus, idem Dominus ; eumdem et nos, quem ij^si electi adorant. Eadem possihilitas est ei servandi et nos, sicut et illos ; eadem pietas misereri et nobis sicut et illiSf ideni prmmium expectat nos sicut et illos. Pragterea si Cesarjus- serit et hic exercitus cum illo senseritf ad heUum ibit; et si ibi miserum hostem percusseritf aut percussus ab illo cecideritf eia milites Christi, ubi merces pro tali certamine ? Vhi vietorim palma ? Ubi martyrii corona ? Heu absit, ahsit a militihus Christitam importunum ac nefandum facinus ut adorato idolo sacrilega manuSf hostis Deo, dicatum caput ohtruncet, saeratum peetus perforet, vel attingat sanguinttn sanetorum eruor incrassatus libaminibus dsemoniorum. Ergo si pro fide affligitur, salus adquiritur ; sipro Chrisio moritur, vita eonsequitur. Redeant iterum ad mentes sancti martyre^ quos quanto acrius torquent carnifices, tanto extant fortiores. 0 dilectissimi, unde hoc ? Nisi quia ipsa ccelestia praemia delectant, Aeeepimus et illud dictum Domini ndbis prsedicantis " Beati qui perseeutionem patiuntur pro- pter justitiam quoniam ipsorum est regnum ecelorum „. Ddeetent pariter et ipsa prrnnia vitm perennis, et ne dbtemperemus ineommodis edictis Maxi' miani principis ; sed suecumbamus artieulo momentanem morti$. Gawctei- mus igitur in Domino seeuri de prtmio. Festinemua amni intentione tene-

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N^ 9289. 287

hras perituri aeculi fugere, et per gloriosam coronam martyrii ad asylum claritatis f^ernm citiua pervenire, ubi nullus lafior, nec ullus dolor, ubi nullus metuf, nee ullus est gemitus, Quidquid illic est, saiua probaiur et requies. Quanto enim acrior fuerit conflictio tormenti, tanio immensior retrihutio p9'aniii, 0 quam beati, qui utuntur prmnio tali, quive susientantur insatia- bili risione Dei,quicum civibus supernis laudes dicunt sanctm et individum Trinitati. Eia fortissimi milites Oiristi, qui talia dona desiderat, Roma- num vexillum cum pestiferis armis despiciat, et crucis vexillo in fronte levato certamen securus ineaty et dulcedo perpetum mercedis tergat omnem dolorem momentanem passionis.

21° Vita S. Galli confessoris, discipuli S. Columbani abbatis et confessoris, quae legitur xvu Kl. Novem- bris (fol. 44^-530.

Vita. auctore Walafrido editaapud Mabillonium, Act. SS. 0. S. B., sec. II, p. 228 ^^- Versus quibus in editis clauditur procfatio omm. ; item cap. xxxv lib. i ; ex lib. 1 X i-«feruntur tantum cap. i-iv, ac cap. vi.

22° Passio SS. Philippi Iherapolitani episcopi, Severi presbyteri, Hermetis diaconi, qui passi sunt Adriano- poli civitate ThraciaB, xi Kal. Novembris (fol. 53'- 560.

^^i t.^ in Act. SS.y ad d. 22 Oct., tom. IX, p. 545-552. In cod. mult» lect. varian- les, l>x-«^geriim num. 7.

t° Passio S. Theodoriti martyris (fol. 56^-57^.

ex hoc cod. in Act. SS., ad d. 23 Oct., tom. X, p. 40-45 ; cfr. p. 35,

S4^ De Juliano imperatore et de martyi-ibus sub eo passis (fol. 57^-630.

^**^^tio desumpta, saltem quoad substantiam, partim ex Socratis lib. iii et "^^lib. V, partim ex Hist. Miseella; verba autem quod spectat, ssBpe con-

um Gassiodori Historia tripartita, lib. vi.

5^ Vita S. Severini episcopi et confessoris (fol. 63'- 650.

ope hujus cod. in Act, SS., ad d. 23 Oct., tom. X, p. 56-59; num. 1-14 ; ' ^^,annota

Relatio corporis ipsius (fol. 65'-660.

^ * "" ibid., p. 61-63, num. 15-22.

7^ Passio SS. Crispini et Crispiniani martyrum (fol. 66^-67').

ibid., ad d. 25 Oct., tom. XI, p. 535-537.

288 GATAL. GODD. IIA6I0GRAPHIG.

28^ Passio S. Eusebii martyris (fol. 67^-680.

£dita ibid., ad d. 14 Aug., tom. III, pp. 150, 151 ; cfr. tom. XIII Octob., p. 684.

29^ Passio S. CaBsarii martyris (fol. 68^-690.

Edita ibid. ope hujus cod., ad d. 1 Novemb., tom. I, p. 106 sqq.

30^ Passio S. Benigni martyris (fol. 69^-710.

Edita ibid. ope hujus cod., ad d. 1 Novemb., tom. I, p. 159 sqq.

31° Passio S. Eustachii sociorumque ejus (foL 7r-74').

Edila ibid., ad d. ^ Sept., tom. VI, p. 123 sqq. In cod. prol. om. ac ^nera- tim quae in edit. uncinis inclusa sunt.

32° Vita S. Amantii episcopi (fol. 74^-750-

Edita apud Surium ad d. 4 Novemb.

330 Passio S. Mennae martyris (fol. 75^-760.

Edita apud Mombritium, tom. II.

34^ Vita S. Briccii episcopi et confessoris (fol. 76^-770.

Edita apud SuriUm, ad d. 13 Nov. ; at in cod. ante ultimam phrasim § 1 (Adeptus) insertum est cap. xv dialogi III Sulpicii Severi.

350 Passio S. Eugenii (fol. 77^-79^.

Edita in AmL BolL, tom. II, p. 131-139 ; sed post num. 15 ponitur num. 18. Epi- tapbium praeponitur Passioni cum hoc titulo :

EPITAPHIUM SANCTI EUOENII ARCHIEPISCOPI TOLETANJE SEDIS ET MART7RIS

QUID IPSE DE SE EDIDIT.

36° Vita S. Maclovi episcopi et confessoris (fol. 79 840.

Edita apud Surium ad d. 15 Novemb.

37° Vita S. Aniani episcopi (fol. S^^-SG").

Ea vita de qua actum est in AnaL BoU,, tom. I, p. 500, 43^ ; ctt, tom. II, pp. 140.

38^ Passio SS. Romani, Ysicii et BaralaB (fol. 86^-85

Passio, res narratas quod spectat, convenit cum Passione edita apud Mo tium, tom. II, sed stylo ab ea multum dififert — Inc. Temporihua Dioeletii Maximiani imperatorum, cum esset persecutio in partibus Orientis, apud chiam Dominus diabolicam jussionem per famulos auos id est Bomanum, 1 et Baralam puerum parvulum superare dignatus est,

39° Passio S. Maximi martyris (fol. SO^-SQ').

Edita in Act. SS., ad d. 30 Aprilis, tom. III, pp. 732, 733.

40» Passio S. Mauri monachi (fol. SQ^-QOO.

Vid. Append.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N" 9889. 289

41° Vita S. Columbani abbatis (fol. 90'-97').

Vita auctore Jona edita in Act. SS. 0. S. B.^ sec. II, p. 5 sqq.; in cod. om. epistola [edicatoria ad Bobolenum et Waldebertum abbates.

42° Vita S. Trudonis coufessoris (fol. 98^-103^.

Vita de qua in Anal. BoU.^ tom. I, p. 500, 50^.

43"* Passio vel vita S. Antidii Crisopolitani episcopi et martyris (fol. 103^-1050.

Vita de qua ibid., 52^.

44° Passio S. Marculi episcopi et marlyris (fol. 106'- 1070.

Edita apud Mabillon, Veiera Analecfa, p. 182 sqq. — Inter §§ 1 ac 2 b»c in cod. add. :

Gonstans tertius ab Heraclio imperatore qui lignum sanctse Grucis de Perside

Hierosolimam reportavit in Constantinopoli imperavit. Qui seductus a

Constantinopolitanis episcopis Paulo et Pyrro et Sergio et aliis quam plu-

rimis qui affirmabant in Christo esse unam naturalem voluntatem et unam

operationem, adquievit errori eorum dicens : quia in Christo, in quo una

opemtio et una voluntas reperitur, in eodem etiam tma natura esse cognos-

citur. Unde hwc haeresis monothelilarum dojmia appellata esl. Johannes

autem Romanus pra^sul, collecto episcoporum multorum concilio, monothe-

litarum hseresim anathematizavit. Similiter et in AfTrica penes Numidiam

ct Mauritaniam diversi episcopi convenientes monothelitas anathemate

j)erculerunt. Johanne autem papa dormiente, succedens Theodorus aposto-

lica auctoritate omnes Iiuic hsBresi consentientes analhematizavit. Cui etiam

succedens Marlinus sancti.ssimus, synodo centum et decem episcoporum

«^oUecta, Sergium et Pyrrum et Paulum et omnes eis ^iommunicantes ab

«cclesiastica societate exclusit,duasquc voluntates et operationes et duas in

dDhristo unitas naturas expressius prcedicavit atque firmavit. Quibus agnitis

^HUonstans imperator furore repletus sanctum Martinum papam Constantino-

►olim ductum et cruciatum apud Ccrbonam exilio relegavit, niultoseliam

[esperiarum epi.scopos punivit.

quos etiam hic beatissimus Marculus, dum contradicit tam perversn;

t exitiali unitati consensum suum inclinare, pro defensione Christi elegit

ppetere. Ipse namque olim prieelectus et pnrdestinatus a Domino, mox ut

Timum beatae fidei rudimenta suscepit, statim mundiinas litteras rcspuens

»rense exercitium et falsam secularis scientife dignitatem, suspensa ad

^ wlum mente calcavit, et a calumniosis tribunalium septis ad sanctissimam

^cclesiaescolam transiens, dum verum magistrum elegitChristum,sic inter

X^Tincipales Christi discipulos meruit honorari. Quae vero in eo fuerit probi-

'^-^ conscientine, qua) illustrium morum innata verecundia, quaegratia spiri-

^lialis in vultu, non arbitror diu multuniquelaborandura,cuul superiorem

^^TAL. BRUX. T. II. 19

290 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

▼ham ejus illa res probet qiiod meruil sacerdotium, sacerdotiiim tcto qn> liter gesserit inde sit claram. coi pro praemio DomiDDs dignatus est pnestare- martyrium.

45*^ Passio S. Petri Alexandrini episcopi et mart^rns- (fol. 107'-1090.

Pawio de qna in Anal. BoU,, tom. I, p. 501, 53": cfr. tom. 11, p. 141.

46° Passio S. Saturnini episcopi (fol. iOd^AiOr).

Passio de qua ibid., 54^; cfr. tom. H, pp. 141, 142.

47<> Passio S. Sabini episcopi et martjTis (fol. 110" —

iir).

Edita apud Baluzium. MisceUanea (ed. J. D. Mansi), tom. I, p. lS-14. In cod — mnltie lect variantes.

48» Vita S. Eucharii primi archiepiscopi Treveronin*^ (fol. lll'-113').

Vita de qua in Anal. BoU., tom. I, p. 501, 60*.

49^ Passio SS. Gentiani, Fusciani et Victorici (fol — 113^-1140.

Edita in Act. SS. Belgiif tom. I, p. IGT» sqq. — Subinde phrasis aliqua om., pne — lertim num. 8.

50** Passio S. Pauli Narbonensis episcopi (fol. 114^ — 1150.

Edita in Act. SS., ad d. 22 Martii, tom. III, pp. 373, 374, num. 14-17. — In cod. sut^ finem Passionis scilicet num. 17 post verba: quod confessori necnon etiamBaeer" doti intuleraty posita sunt qusB edila sunt num. 14 {Accinctus-confessof exisieref^ Deinde in cod. una alterave phrasis om.

51» Inventio SS. Gervasii et Prothasii (fol. 115^-116').

Narratio de qua in Anal. BoU., tom. I, p. 513, 45^

52o Passio S. Nicasii Remorum Archiepiscopi et soro ris ejus Eutropiae (fol. 116^-1170.

Edita in Anal. BoU., torn. I, p. 609-613, ac tom. II, pp. 156, 157.

53« Passio S. Gregorii Spoletani (fol. 117^-1180.

Edita apud Surium, ad d. 24 Decembr., stylo subinde aliquantulum immutato.

54° Passio S. Concordii (fol. 118^-118").

Edita in Act. SS.^ ad d. 1 Jan., tom. I, pp. 9, 10.

55** Passio S. Petri qui et Balsamus diclus est (f 118^-119').

Edita ibid., ad d. 3 Jan., p. 129. — In rod. num. 1 post vocem persecutionis add. :

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N» 0289. 291

Et satls congrue hoc nomen Petri sortitus est, qui et Petri doctrina institutus, sicut illum nomine, ita ostendebat in efTectu suae doctrince. Adhuc etiam illum crediderim Petro conformandum, qui ad Dominum sicut et Petinis per cnicis transivit supplicium. Crediderim etiam eum per fraglantiam su» sanctitatis saluberrimum odorem spirasse mentibushumanis, qui cum Bal- samus diceretur, balsamo virtutum suarum infirmitates hominum linivit, et eorum animas peccati foeditate putentes, unctione sui balsami a peccati putredine reddidit insolubiles. Qui cum esset oriundus...

56** Passio S. Luciani martyris Antiocheni vu idus Januarii (fol. 119^-1200.

L>esumpta ex Rufflni Hist. ecclesiast. lib. ix, capp. ii-vi ; additis in fine his quse in ^ct. SS. ad d. 7 Jan., tom. I, p. 363, num. 3 edita sunt : IHico ministri...

57° Passio S. Luciani Belvacensis vi idus Januarii (fol. 120^-1230.

issio auctore Odone episcopo edila in Act. SS.f ad d. 8 Jan., tom. I, p. 461 sqq. — lectio codicis convenit cum lectione codicis S. Maximini Trevirensis, ul conjici iicc^t. ex additamentis quae passim in annotatis sunt edila.

58** Passio SS. trium germanorura Speusippi, Eleusippi et Meleusippi (fol. 123^-1250.

Clonstat elementis quae manu haud insolerti desumpta videntur partim ex Actis

^^siB' BoIIandus edidit juxta codicem Velseri (Act. SS.y ad d. 17 Jan., tom. U, p. 74

^^-^, partim ex Actis auctore Warnahario, editis ibid., p. 76 sqq. Nempe cod. inci-

P*^*- ' Gloriosa vertinnina martyrum studiosius reserare (^hristo auctore compelli'

^**'~» utpote cujus fiilei amore acta fuisse procnldubio profitemur. Tempore

^^^^tiani imperatoris in civitate Lingonis fuerunt tres fratres gemini SpeusippuSy

^^^^^ippus et Meleusippus. Qui ex matris unius utero simul nati quasi tres rosm

^J^ t^^m^ virga erumpentes et aspectusgratia ... poUehant. Sequentia concordant cum

^****'^^ ex Velsero, usque ad finem num. 13 ; occurrunt qusedam variantes lectiones,

et le^ijQtur ea qua* edita sunt in Anal. Boll, tom. II, p. 378. Hinc cod. pergit :

^'^^^^ogati auiem (Acta Warnah., num. 16) etc. juxta Warnaharium, cum varian-

lit>iis xionnullis leclionibus. Haec tantum juvat hic referre qua» in fine num. 18 post

vefo^ «kf coelos addita sunt :

'^^'^«quam vero consummati essent, conversi ad aviam suam dixerunt : Collige ^ '^•*o« fideles zelo Dei ferventes et vade cum eis ad conterendum simulacrum

***^«»«. Dulcior enim nobis erit nostra ad Deum transmigratio, si noverimus

* *'*<»6o/o in haeparte dolorem et confusionem reliquisse. Prmterea Turhoni fideli

*' ^ ^^>9tsigna seriem nativitatis et conversionis nostrx ad Deum et omnem textum

^**^**^*^/* nostrm ut annotet omnia quse nobiscum acta sunt ad laudem et gloriam

«oiitf^,-^ Cftriirfi. Accepto hoc mandato, Leonilla cum quadam loniila mutu»

l '*"^^i^ritatis consecretali ad Nemesim cucurrit et maxima virtute a Deo illis

\ * l^^^ialrala, profano simulacro impingentes, dejecerunt illud et frustatim per

m ^^^Uas subtiliflsimas dissolverunt, ila ut vix ex reliquiis recognosceretur ali-

\

29S CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

qaaDdo simulacnini fuiitse. Cetera etiain simnlacra quse ad latera ejus qoasi ad reTereDtiam illius fueraot posita. mioutatim contriveruDt Quod lactnm custodes templi nuDtiaverunt et sic a mulieribus deos suos dehonestatos qnerula sogges- tione proclamaverunt

59^ Passio S. Pontiani ^fol. 125^-125^).

Desnmpta ex Martyrologio Adonis ad d. 19 Jan.

60^ Passio S. Patrocli martyris (fol. 125*- 126^).

Contracta ex Passione edita in Aet. SS., ad d. 21 Jan., tom. U, p. 343.

61*^ Passio S. Asclae marlyris (fol. 126^-127^).

Edita in Aci. SS.^ ad d. 23 Jan., tom. II, pp. 456. 457.

62^ Passio S. Timolhei apostoli (fol. 127^-127^).

Passio auctore Polycrate episcopo Ephesino edita ibid., ad d. J4 Jan., pp. 566, 567.

63° Passio S. Saviniani (fol. 127^-1280.

Rebus narratis convenit cuin Actis S. Sabiniani martyris editis ibid., ad d. 29 Jan.f p. 939 sqq., ac in AnaL BoU.y loni. IV, p. 139 sqq.

64° Passio SS. Tyrsiet Gallenici (fol. 128'-133').

Edita in Act. SS., ad d. 28 Jan., tom. II. p. 824 sqq.

65° Passio S. Ignatii episcopi et martyris (fol. 133^- 1360.

Edita il)id., ad d. 1 Fe))r.. toin. I, pp. 29 sqq.; in cod. num.21 ultima verha sed translatio... omm.

66^ Passio S. Phileae episcopi et martyris (fol. 136").

Desumpta ex Martyrologio Adonis ad d. 4 Febr.

67*" Passio SS. Philemonis, ApoUonii, Arriani, Theotici (fol. 136^-1380.

Edita in Act. SS., a<i d. 8 Martii, toni. I, p. 752 sqq.

68" Passio S. Pignieiiii presbyteri et martyris, quae est X Kl. Aprilis (fol. 138^-1390.

Edita supra toin. I, p. IGi-lOt.

69" Passio S. Ilyrenei cpiscopi et martyris (fol. 139'-

Edita in Act. SS.^ ad d. 25 Martii, toiii. III, pp. 556, .557.

70" Vita S. Ursmari episcopi et confessoris (fol. 140'- 1410.

Vita auctore llatherio Veronensi episcupo, edita apud Mabilioniiun, Aet. S& O. S. li.y sec. III, parle i, p. 250-255. — In cod. deest prologus et pars raedia niim.6 (llaiic autem confesawnem-juhentis imperio coactus).

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N° 9289. 293

71^ Passio SS. Felicis presbyteri, Fortunati et Achillei diaconorum (fol. 14^-1420.

Edila in Act SS., ad d. 23 Aprilis, lom. III, p. 98-l(X).

720 passio S. Sigisraundi regis (fol. 142^-1440.

Ea de qua actum est in Anal. BoU., tom. I, p. 506, 2'; cfr. tom. II, p. ^280-28:2.

73" Passio S. Andeoli subdiaconi (fol. 144^-1460.

Edita in Act. SS.y ad d. 1 Maii, tom. I, p. 35-30. — At num. 10 alterapars om., scilicet inde ab Infeltcissime hominum^situ colendo...; num. 11 refertur secundum annot. d, p. 38, ac insuper post ejctende manum add. : fuapn et extingue eum dili' genter (vid. Anal. Boll.y tom. I, p. 506, 3'*); num. 12 inde a Suscipiet vero ille te... om. ; num. 13 Orantihus... cupientibus aanctus Andeolus profusus lacrimis... ; num. 15 inde a Se4 ut veritatem... om. ; num. 16 refertur secundum annot a, p. 39 ; num. 17 habet lect. yar. annot. 6, p. 39; item num. 18 lec. var. annot./', p. 40; tan- dem nnm. 19 desinit ita : Kalendis maii pro nomine Domini nostriJesu Christi cui est eum patre ac Spiritu sancto honor et virtus laus et imperium et gloria in mecula seculorum. Amen,

74° Victoria Constantini imperatoris, qua triumphavit de Maxentio tyranno per virtutem sanctaa Crucis (fol. 146^-1470.

Ea relatio de qua in Anal. BolL, tom. I, p. 50'), e*»; cfr. tom II, p. 283-287.

75° Translatio S. Nicholai (fol. 148^-1510.

Narratio de qua ibid., p. 507, 9<*.

76® Miracula ejusdem S. Nicholai episcopi (fol. 151'- 152^).

Ediia in Anal. Boll., tom. II, p. 151-156.

770 Passio S. Mulii martyris (fol. 152^-1540.

Edita in Act. SS, ad d. 11 Maii, torn. II, p. j622 624.

78*^ PassioS. Pontii raartyris (fol. 154^-1560.

Edita ibid., ad d. 14 Maii, tom. III, p. 274-279.

79° Passio S. Peregrini episcopi (fol. 15(^-1570.

Ea de qua in Anal. Boll., tom. I, p. 510, ^22^.

800 passio S. Urbani pap8e(fol. 157^-16^2^>

Acta de quibus ibid., 26^

81^ Passio S. Charauni marlyris (fol. 16^2^-164^).

Elditain Aet. SS., ad d. 28 Maii, tom. VII, p. 749-752. — Prologus ac miracula ibi post Vitam edita in codice desiderantur, nec non et ali(iuie hujus teuoris phrases : JLf9tea enim defiriet copia verborum qnam signa tanyent littus miraculorum,

82" Passio S. Coiionis raarlyris (fol. 164'- 164").

Edita ibid.. ad d. 29 Maii, tom. VI[, p. .5-7.

294 CATAL. CODD. HAGI06RAPHIC.

83° Passio S. Prisci martyris (fol. 165'-165').

Ea de qua actum in Anal. BolL, totn. I, p. 511, 29°.

84° PassioS. Bonefacii martyris (fol. l^S''-!^^').

Edita in Act. SS., ad d. 11 Maii, tom. III, p. 280--283.

85° Passio S. Barnabae apostoli (166'-169').

Passio de qua in Anal. BolL, tom. I, p. 512, 41° ; cfr. tom. II, pp. 301, 302.

86° Passio SS. Ferreoliet Ferrutionis (fol. 169'-170').

Ea de qua ihid., pp. 512, 513, 44°.

87° Passio SS. Hermagorae et Fortunati (fol. 170^-171').

Edita in Anal. BolL, tom. II, p. 311-316.

88° Passio S. Salvii episcopi (fol. 171'-173')-

Edita in AnaL BolL, tom. 11, p. 30S-311. Sed qiise ibi necessario sunt omissa ex cod. subjungimus :

sacerdotes itemque alios quamplurimos sacri ordinis ministros, additis et de latere regis palulinorum procerum quam plurimis. Omncs pro tempore etreligiose satis apparati, prorsus honestissima erga sanctos devotione usi. Ita cum crucibus et cereis ventum est ad loca sanctorum, summaque reverentia cum ecclesiastico concentu corpora sancta abinde levaUi sunt. Tum et aromatibus condita mundis linteaminibus involvuntur, ot plaustro novo in hoc ipsum parato imponunlur. Adjunctis deinde bobus in eam qua; proxima erat sancti Vedasti confessoris eccle- siam illos inferre parabant. Verum id frustra tentatum esL. Nam ex virtute Dei plaustrum tanto pondere fixum stetit, ut nulla hominum vi de loco possel moveri, quo facile per hoc daretur intelligi non eos illuc quo tendebatur velle transferri. Tentatum est ti*ansire in alteram, qua* erat sanctte Farahildis, basilicam et ibi nihilominus stetit immobile pondus.

Tum consilio sacerdotum amotis omnibus instrumentis, duobusque tantum bobus admissis, permissum est Dei et ipsorum voluntati quam in partem vellent deportari. Tum ergo remisso hominum conatu, sine ullo ductore tanta vclocitate bobus trahentibus pervolavit plaustrum, ut currentes rotas nulla sequentium sequiperare posset velocitas. Hoc modo ventum est ad basilicum sancti Marlini, qu8B in saepe dicto fisco siLa, sancto martyri adhuc viventi sa^pius frequentata fue- rat. Illum plane locum a Deo sibi paratum idem sanctus prajviderat, dum ibi vigi- lias ageret, dum preces Deo quam devotissime olTerret. Ante ipsam ergo basUicam plaustrum subsistens populum expectat subsequentem non sine admiratione multorum, qui tantamin martyre Christi Salvio virtutum gratiam conspicerent. Ibidem cum summo honore reposiUe sunt reliquia) boatorum martyrum, multis abinde virtulibusauclore Deo prosequentibus.

At vero rex religiosus saepe dicti fisci partem tertiam beato Salvio jure perpetuo contradidit, et hac illius ecclesiam prima dotc donavit. Sed et ipsc Genardus suas illi possessiones cum testamento subscripsit, qui corporeo lumine perdito, conver- sus ad Deum internae lucis oculum recipere promeruit. Filius ejus qui sanctis

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N^ 9289. 295

necem intulerat, longa quidem pcenitudine scelus expiavit. Numquam tamen illi concessum est, ut sanctorum pignoribus vel orationis causa propinquaret. Nam cum iuibi die quadam prostratus oraret, subito concussa funditus basilica ipse semivivus exturbatuset propulsus est Servus vero qui illi in scelere paruerat cum flebiliter inibi peroraret, seque invitum, se coactum peccasse clamaret, ipsosque hoc melius scire commemoraret, clementiam in se martyrum citius persensit Nam cum oraret, repente unum evulsorum luminum recepit, ipsumque omni vita sua sanctorum obsequiis devovit. Et de virtutibus gloriosi martyris Salvii quibus in initio claruit haec ad praesens sufficienter dicta sint. Geterum sunt multa et innumera ipsius miracula, qua^ super variis incommodis laborantes acta sunt, sed ea memorare prsesentis temporis non est. Per omnia laus et honor Deo qui vivit et regnat in secula. Amen.

89^ Passio S. Focsb episcopi et martyris (fol. 173'- 1750.

Edita apud Mombritium, tom. II.

90° Passio S. Eusebii Vercellensis (fol. 175^-1780.

Edita apud Ughellum, Italia sacra, tom. IV, p. 749 sqq,; sed in cod. passim non- vulla sunt omissa vel contracta.

91» Passio S.Felicis martyris (fol. 178^-1800.

Lectio codicis proxime accedit ad eam de qua supra, tom. I, p. 34, 61^

92» Passio S. Gratiliani (fol. 180^-1810.

In responsis martyris ac judicis interrogationibus paulo prolixior est Passio ea -cpue edita est in Aci, SS., ad d. 12 Aug., tom. II, p. 728 sqq.

93"* Passio S. Alexandri episcopi et martyris (fol. 181'-

183').

Edita in AcL SS., ad d. 21 Sept., tom. VI, p. 290 sqq. — Sed in cod. stylus ^binde immutatur, narrata contrahuntur, ac in refenda visione (num. 14) non ^l^rima sed tertia persona usurpatur.

94° Passio S. Firmini episcopi et martyris (fol. 183'-

185').

Edita apud Joseph de Maceda, Actas sinceras delos santos Saturnino, Honestoy li^ermin, p. 277 sqq. — In cod. subinde qusedam omissa sunt. Incipit : Tempore Maximiani et Diocletiani sceleratorum principum quando tyrannica eorum rahies in christiano populo smviehat, erat vir prmclarus...

95° Passio SS. Floreutini et Hylarii (fol. 1S5'-186').

Edita in Aet. SS., ad d. 27 Sept., toin. VII, p. iaid-i^iii. In cod. num. 1 om.

96° Passio S. Piatoiiis episcopi et martyris (fol. 186'-

187").

Ea passio de qua in Anal. Boll.y tom. I, p. 495, 1" ; cfr. pp. 619, 620.

97° Passio S. Demetrii martyris (fol. 187^-188').

Edita in Act. SS., ad d. 8 Oct., tom. IV, p. 87-89. Prologus deest.

296 CATAL. GODD. HAGIOGRAPHIC.

98o Passio SS. Nicasii Quirini et Scuviculi (fol. 188'-

189^).

Edita in Anal BolL tom. I, p. 6^63i.

99^ Passio Innumerabilium Martyrum (fol. 189''- 190').

Edita ope huj. cod. in Act. SS.^ ad d. 3 Novemb.. tom. I, p. 643 sqq.

lOOo Passio S. Eadmundi regis (fol. 190^-193^).

Edita apud Surium ad d. ^ Nov. — In cod. omm. prologus, tres primse phrases num. XI, ac num. xv-xvii.

101«' Sermo Rabbodi sanctae Trajectensis ecclesias famuli, de gemina felicitate confessoris et episcopi Christi Servatii(foL 193^-195^).

Editus ope fiujus codicis in Anal.Boll., lom. I, p. 104411.

102« Passio S. Mononis martyris (fol. l^G-^-l^G^).

Edila ibid., tom. V, p. 1% sqq.

Appendix ad cod. 9289.

DE SANGTIS MARTYRIBUS FELIGE ET REGULA (Gff. SUpra, pag. 284, 8<>.)

Beatissimus Felix et germana sua sancta Regula, qui de coinitibus Thebeorum martyrum fuisse arQrmantur, et socii eorum... post orationem reficientes, subse- quentes se ministros viderunt, qui eorum latehram pnevenirent, ne occultati multos filios christianie fidei generarent et cum numerosa progenie exinde procedentes, conlra romanuin imperium et contra deorum ritus conspirarent. 5 Sed ...

Num. 2 pofit beatitudinem add. Prosequentes ergo ipsi sancti ministros, qui eorum latehram jam prjetericrant, et laborc viap et curiositate inquisitionis eos expedicnint, dum se esse qui quaerehantur puhlicaverunt, et ultro se manibus eorum comprehendendos injecerunt. Quoi< illi tencnles vinxerunt; in hoc se for I0 tunatos eestimantes, quod diutino viarum dispendio in eorum investigatione non sunt confecti, et in hoc etiam deos esse magnificos et vere reverendos confi- dentes, quod eorum inimici in ultionem contemptus sui sponte accederent puniendi. Quos reductos prsescntaverunt cuidam Decio tyranno, qui absente Maximiano vices tyrannidis ejus expleret, et cum persona ostenderet eum absen- Ift tem, crudelitate signiflcaret in sanctorum mortihus semper esse prsesentem. Sic enim Maximianus erudierat suos, ut si vultus ejus rahidam similitudinem non possent imaginari, in furore atque cnidelitate Maximianuin semper ostenderent adesse. Quos videns Decius ...

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N** 9289. 297

Num. 6... Inimiee Dei quare non reeogitas quia crearerit terram qua portaris ? Quia firmaverit eoelum quod supra te attendia f Quis fccerit solem et lunam, quorum dUero in die, aUera in nocte illuminaris? Et cesaa horum ereationem asseribere spurciasimis hominibus, qui poat longa tempora mundan» conditionis infausta 6 primordia Jiabuerunt, immundissima rudimenta vitiaveruntj omnes sUates suas carruperunl, ultima vero tempora exigentibus eorum sceleribus infeliciter aut tncendio, aut fulmine, aut beluina voracitcUe, aut aquarum submersione, aut pro- prim manus obtruneatione, aut gutturis desectione, aut quolibet ignominiosi exitii genere terminaverunt, Deus meus cxlum et terram et ceteras qum his interjaeent

40 ereaturas condidil, regit et quousque ad id unde sumptm sunt refluant gubernabit, Ipse idem semper permanens post illas^ siciU semper permansit ante illas. Ipse animarum omnium habens potestatem, quas prmdestinavit salvari, custodia conti- nua super eas intendit, quas vero prmscivit condemnari, patitur absque providen- iia 8ua sic depravari, ut incidant in perniciem prmvaricatoris angeli, qui

15 prmvarieator angeius deus tuus est ; quique hominum quorum simulacra reneraris deus exstitit, et sieut illos secum damnandos assumpsit, ita te eorum seductiane irretitum ad suum interitum rapient socium. Nec tu sotus ab hac morte, dum minus eaves abripieris, sed et imperatores tui huic morti debentur, quorum prmceptis ideo obsequeris, ut eorum supplicii» infernalibua, ut fidelis clientulus, non priveris, Decias dixit : Adhuc patiens...

DE SANCTO MAURO MONAGHO. (Gfr. supra, pag. 288, 40^.) PasBio sanoti Manri monaclii (1).

1. Apud Castella provinciie Affricse erat quidam vir timens nomen Domini nostri Jesu Christi, ex parentibus christianis, nomine Maurus, multam et nimiam

15 faabens substantiam. Qui quotidie in orationihus Dominum precabatur, jejuniis eorpus macerabat, elemosinis viduis, orphanis et egenis frequenter impensis non minaebatur. Cumque hoc omnibus diebus vitae suae incessanter perageret, nutu Dei l^iritussanctus immisitin sensum ejus ut monasterium ingrederetur.Cum ergo ibi habitaret, ita coepit ab universis fratribus diligi, ut veluti patrem eum omnes vene-

)0 rarentur. Cumque complesset annos xvni agens vitam monachorum, introivit in sensnm ejus desiderium, ut sancti Pelri apostoli corpus visitaret. Et proficiscens Deo auxiliante Romam pervenit, et cum didicisset omnia mysteria et omnem regolam ecclesice, raulto magis in urbe Roma coepit christianis et egenis consueta prebere solatia.

35 2. Com vero illic demoraretur annis tribus, eodem tempore quo imperium obtinuit Numerianus impiissimus. coepit per civitates et provincias sua prnecepta

(1) De S. Mauro mentio iit in Act. SS., inter Pnulei inissos ad d. 5 Junii, tom. I, p. 419.

p

i

298 CATAL. CODD. HAGIDGRAPHIC.

nrgenter dirigere. at si quis christiaDus iaTeDtus fuisset et non diis immoltret, direnns suppHciis inaceratus morti traderetar. Ipso namque in tempore, cum pn^ fecturani Rom» promeruisset Celerinus, et ipse idolis deditus diu reqoisisBet per

omnes civitates et loca, ut sicubi chhstiani reperirentur, diversis generibos tor

mentorum afTecti deficerent, (>eatissimus Maurus audiens vocem rabidam pei quentis, de url>e Homa se subtraxit, et in quadam spelunca coepit commorurL

3. Cum autem illic demoraretur mensibus tnbus, media nocte post oi soporatus est, et vidit virum splendidissimam virgam ferentem qnasi auream ii manu sua et dicc ntem sibi : Surge.quoniam non te despexit Deu8,quem ex Mo et ex tota anima diligis et ingredere urbem Romam sine aliqua mora. Mane aut facto surgit vir Dei, et in menle hahens visionem somnii, civitatem ingressos Et cum cognovissent eum aliquanti qui eum sciebant peregrinum christiam esse, comprehendentes eum perduxerunt eum prsfecto Celerino.

4. Quem videns pnefectus sic eum interrogavit dicens : Ex nostra patria genere ea, aut a Samaritanis partihus huc adtenisti? Beatus Haums Dei famul constanter respondit : Ex Affricanis partibus adceni. Celerinus prsefectos dixi Christianus es, an paganns ? Beatissimus Dei famulus respondit : ChriMtit $um ab infantia ; nee solum ego, sed et omnes parentes mei. Prsefectos dixit : Et~~ quam causam in hanc urhem derolutus es? Dei famulus respondit : Vhi mihi eepit Dominus meus Jesus Christus, ibi devolutus sum. Celerinus praefectus di Nunc accede et gacrifica diis, per quos poteris honorem aecipere et nostras a tias promereri. Sanctus Maurus dixit : Nunquam tibi bene sit, et omnis utilii te arertatur, qui alium honorem, quam Deo aervire, dicis esaepotiorem, et amiei tuas amicitiis Dei mei testimas superiorea. Ipais etiam quihus me sacrificaresi nee hotior, nec prosperitas ulla proveniat ; sed confusione erubescant, interitu pereant, ohlivione ah hominum memoria delitescant. Ego Deo meo Jesu Chrim^' omnium seculorum creatori sacrifico sacrifieium mundum. Nam diis tuis ego m quam sacrificabOf qui si ceciderint ex cdto, ita comminuuntur, ut non appca^ aliquando eos effigiatosfuissey necetiam unquam cogpi8se,nedum velparvo substitisse. Quasi enim nunquam fuerint, indicia eorum nuJla supererunt. T^^ audiens Celerinus prapfectus jussit eum fustibus nodosis caedi et plumbatis m las ejus contundi dicens : In injuriam deorum noli verha vana profundere. famulus respondit : Oratias ago Domino meo Jesu Christo, quia dignatus eti hac gratia glorificare ut pro eo pati mererer, sicut et ipse pro omnipopulo mendo j^assus est. Celcrinus prsefectus dixit : Vutas te vivum mortem tuam, que» ^ manihus meis teneo, erasurum ? Vitam qua gloriarisauferam, et mortem quafus^ tus intereas tibi immittam, si non sacrificaveris diis renerandis. Autforte hoep^ ut quasi peregrino tibi parcam aut indulgeam ? Sanctus Maurus Dei famoli respondit : Miserrime, quid mihi est tua indulgentia, aut forte te furentepow pertimescere ? Indulgentiam Dei mei haheo, nam minxtum sie sufU apud om qui Christum colunt, ut rabidus canis dum vocem suam emiserit.

5. Iratus autem vehcmenter prseses jussit eum in equuleo suspendi et uo radi. Quo fncto sanctus Maurus in cGelum intendebat oculis et sic superiora t

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N** 9t90. 299

otiam conlemplatus obliviscebatur, quod dum torqueretur pendehat in equuleo s uspensus. Jussit prseterea prsfeclus lampades ardentes lateribus ejus applicari. Sanctus vero Dei famulus dixit: Vere dicopernomen Domini mei Jesu Christi, quia nihil horum qum mihi a te iyrannice inferutUur aentio, Eruhesce jam eum Z patretuo diaholo qui inramt coriuum, sicut et omnium ab iUo seductorum. Statim prspfectus dictavit eum capitali sententia extinguendimi. Etducto eo a militibus longe ab uibe, accedens spiculator caput ejus amputaviL Et relicto corpore con- scientia hujus sceleris comitati redierunt ad suum pnefectum, facientes participem sui reatus et non solum participem sed et auctorcm. AO 6. Nocle autem dum essent ibidem nautse Afifricani, cives Hazacini, aliquanti eoruni cognoscentes eum ex sua patriam ortum fuisse, rapuerunt corpus ejus, et involventes illud linteaminibus mundis cum aromatibus, invenerunt sarcofagum, et ibi eum reponentes scripserunt ad caput ejus dicentes : ' Dei et Chbisti Jesu

FAMULrS MaURUS, HOC SECUI.UM PRO ChRISTI FIDB BELINQUENS, VITAM iETERICAM PBR

45 marttrium acquisivit. „ Post aliquantos dies occulte ipsum sarcofagum in suam navim onmes nautae unanimiter levaverunL Quod factum ubi pervenit ad pnefecti Celerini notitiam, iratus jussit omnes naulas comprehendi. Quo audito omnes fugerunt et nullus eoruin invcntus est. Videns haec Celerinus prspfectus consilio diaboli armatus, jussit eandem navim, in qua martyris corpus erat, sarmentis

80 impleri et igne subposito in incdio mari comburi. Sed gubernante Dominomarty- rem suum, ubi Christus voIuit,ad portum securitatis perduxit : hoc est juxta litus Hystriae civitatis Pharentina», ubi corpus martyris requiescit usque in hodiemum diem, et ejus benciiciis universi salutem consequuntur. Martyrizatus est autem beatissiinus Maurus Dei famulus sub Numeriano imperatore et Celerino prsBfecto

25 urbis Ronire, die undecimo kalendarum dccembrium, regnante Domino nostro Jesu Christo cui est gloria et honor in secula seculorum. Amen.

CXLin. Codex signatas n» 9290.

Foliorum 183, cetei-um prsecedenti similis, quocum constituit Passionale majus. Quaedametiam inanus recentioris vestigia servat; tum in nonnullis litteris initia- libus rninio depictis, tum in additamentis folii 165^, ac tandem in folio 1 ; in cujus parte adversa anno 1445 index contentorum descriptus fuit, in parte vero recta s eculo XIII varia scrii^ta fuere ut epislola Oliverii scholastici Coloniensis ad comi- tem Namurcensem edita apud Martene Amplissima ColL, tom.I, pp. 1115, 1116, et elenchus bgnorum quae Otlio abbas S. Laurentii ac Lietardus ejusdem coenobii monachus abbati» S. Laurentii dono dederunL Originem suam mani- festam facit litLeris L L in summa margine folii 1' ascriptis ct hac nota Liber sancti Laurentii apposita fol. 183^.

300 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

i^ Gesta Petri apostoli cum Symone (fol. V-S').

Liber primus HuOwim ApoaMm ed*4« apud Fabricium, Codex apocryphus Novi Testamenti, part ii, p. 40!2 sqq. In cod. incipit a cap. vi med., ac multae sunt ' lect. variantes.

2'' Narratio de Petro apostolo et Symone mago excer- pta de itinerario Clementis (fol. S''-^').

Desumpta ex Libro Recoffnitionum edit. apud Migne, P. G., tom. I, p. l!^7 sqq .

3<^ Conflictus apostolorum Petri et Pauli cum Simone mago (fol. 9'-130.

Cnarratio adscripta Marcello S. Petri discipulo edita apud Fabricium, tora. cit.^ part. iir, p. 632-653.

4^ Passio S. Andreae apostoli (fol. X^^-W).

Ea de qua in Anal. Boll., tom. III, p. 187, ^,

5^ VirtutesS. Andreaa apostoli (fol. 14^-22^).

Narratio de qua ibid., pp. 186, 187, l^. At in cod. non legitur quod ibi nota - tum est sub hac rubrica : De virtute aepuUri ejua,

6» Translatio S. Bartholomei apostoli (fol. SS^-M").

Oratio encomiastica auctore S. Theodoro Studita edita in Act. SS., ad d. ^ Aug., lom. V, p. 39-41.

7® Qualiter corpus ejus de insula Liparilitana in Bene- ventum sit translatum (fol. 24'').

Editum ibid., p. 43. col. 1.

8'' Translatio reliquiarum et capitis Johannis Baptistae legenda in decollatione ejusdem (fol. ^As^^-^Q").

Edita ibid., ad d. 24 Junii, tom. IV, p. 757-759, num. 254 sqq.

9« Virtutes ejusdem (fol. 26^-28^).

Ex Gregorio Turonensi De glori% martyrum (Miracul. Lib. i), capp. 12, 13, 14, 17-20, 16.

lO^ Quo modo imago Ghristi a Judaeis illuditur, sed efifusione sanguinis et aquae glorificatur et sicut mul- torum debilium infirmitates ita vulnus Judaicae infi- delitatis hoc miraculo sanatur (fol. 28'-29').

Edita apud Migne, P.G., tom. XXVIII, p. 819 sqq. — In cod. om. prol. incipit : Eat civitas...

11® Passio SS. Juliani et Basilissae, quae est viii idus Januarii (fol. 29'-390.

Edita in Aet. SS.. ad d. 9 Jan., tom. I, p. 575-5S7.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N° 9i90. 301

12« Vita beati Hylarii episcopi et confessoris, quae cele- bratur idus Januarii (fol. 39^-420.

Vita auctore Fortunato edita ibid., ad d. 13 Jan., p. 790-792, num. l-20,i'eliquis omm.

1 3<* Epistola S. Hilarii ad filiam suam Apram (fol. 42'- 430.

Edita apud Migne, P. h,, tom. X, p. 549-552. «

14« Hymnus (fol. 430-

Editus ibid.y p. 551-554; sed in cod. ultima stropha om.; nec pauca? variantes lectiones occurrunt.

ib"^ Passio vel transitus S. Felicis presbyteri, quae cele- bratur xviiii Kl. Februarii (fol. 43'-440.

Coxistat Passione SS. Felicis et Adaucti edita ex Adone in Aet. SS,, ad d. > A.ug., tom. VI, pp. 546, 547, ac Passione edita ibid., ad d. 14 Jan., tom. I, p. 951.

16^ Vita S. Fursei presbiteri, quae celebratur xvii Kl. Februarii (fol. 44^-480.

E:<J1 ta ibid., ad d. 16 Jan., tom. II, p. 36-41.

17** Vita S. Sulpitii episcopi, quae est xvi Kl. Februarii (fol. 48^-540.

Id i t^ ibid., ad d. 17 Jan., p. 167-174. Prologus deesL

18** Passio SS. Marii, Marthae cum filiis suis Audifax et Abbacuc. Quod est xim Kl. Februarii (fol. 54'-56').

-d i la ibid., ad d. 19 Jan., p. 216-219. — In cod. om. num. 12-14.

19<> Passio S. Fructuosi episcopi. Quod est xii Kl. Februarii (fol. 56^-570.

^^^sio paulo fusior ea quse edita est ibid., ad d. 21 Jan., pp. 340, 341. Insuper in )«- soxiptus est prologus sequens :

»^^rrkinus noster Jesus Ghrislus cum in principio creaverit hominem per sub-

jUVitisim corporalem, in homine apparens iterum creayit per spiritualem genera-

iioxiem, dum primitivam ecclesiam semine verbi sui generavit, et spirilu doctrin»

HO^ ^i vificavit, et capacem divinse cognitionis fecit. Prsestitit etiam ei ut eo semine

t^V^i Dei, quo generala eral, et ipsa generaret, et eodem modo quo fructificata

eJ^-^^Uam et ipsa fructificaret. Implevit enim eam Deus semine suo, id est verbo

011^1 ut sicut scriptum est de primis animanlibus, quando creata sunt a Deo,

^nuerunt juxta genus et species suas, ita ista generaret juxta genus suum, ut

fciUcelhomo generatus verl)o Dei ad vitam, generaret et ipse eodcm verbo homi-

D^Oiadvitam, et spiritualis a Deo generalus spiritualem generaret, et fructuosus

(jictosfractuosum faceret. Tali generationeetfructificationecrevitsanctaEcclesia,

^mnltos filios spiritualiter fructuosos appellalos genuit, donec unum protulit spi-

^tnaliter et nuncupative Frucluosum nominatum.

302 GATAL. CODD. HA6I06RAPH1G.

Et bene bujus Dominis significationem ipsa ejus opera exprimunt, qui quotiens ad spargenda semina verbi Dei, quotiens ad plantaria divinae sationis mentibus humanis inserenda processit, frucluosus rediiL Et omne studium suum ad hoc negotium convertit, ut semper in propaganda plebis christianae numerositate labo- raret et de labore suo uberrimum fructum reportaret, quatinus concordante labore suo cum nomine, et Fructuosus nuncuparetur vocabulo, et fructuosus esset inlaboris sui fructuoso proventu.Qui eo tempore,quo Gallienum romana dignitas habebat principem, agebat et ipse principatum spiritualem apud Terragonam, Hyspanise civitatem, et militiam cogebat ad castra summi regis ; neque enim defendebat partes supradicti principis. IUi enim detrahebat, quos Christi militise scribebat et exarmabat ferro, quia non ferro pugnatur pro Christo, sed fide et ▼eritatis testimonio.

Quem Gallienus audiens suis legibus non con.sentire, neque deos venerari, jam de hujusmodi contemptoribus discutiendis vel puniendis propter assiduitatem tsedio victus, ^milianum quemdam prsesidem, crudelitatis suse ministerium subire fecit, et sanctum Dei Fructuosum comprehendere praecepit, et eum vel obedientem sibi et deorum venerationi summis honoribus extollere, vel con- tradicentem sine ullo respectu senilis reverentise in mortis exitiale judicium prse- cipitare.

20*^ Passia S. Babylae episcopi. Quod est viiii Kal. Februarii (fol. 57^-59^.

Passio de qua supra, tom. I, p. 140, ^^. Sed hic in cod. Passio mutilanon est; inde a num. 4 bene convenit cum Passione edita in Act. SS., ad d. 24 Jan., tom. II, p. 571. — Serraoquera pueri (num. 12) ad judicem hahuisse feruntur, ex cod. lalis est :

Insidiatwr maligne noli nobis promittere mortem ; omnia enim dona tua ope- ribus inferncdibus comparata infernalem sunt retributionem receptura. De quibus enim dedit nobis doctor signoy exiiule perfecti sumuSy et abjicimus ista mente qu« est fortior mtate. Parati enim sumus mori propter Deum cum servo Dei pastore nostro. Putas enim, quia nos separasti ab eo, vincerenos? Per Filium Dei qui potest pastorem nostrumy ubicumque fuerit, et nos cum eo liberare de coinquinatis manibus tuis ; qui et hoc tempus mufare celerius poteritf non negamus Deum, neque confundimus pastorem nostrum, oran- tem pro grege suo ue quemquam perdat. Omnia autera audiebat beatus Babylas, cum esset in cella...

21** Passio S. Theogenis martyris, vii Kl. Februarii (fol. 59^-610.

Edita in Act, SS., ad d. 3 Jan., tom. 1, pp. ISi, 135; num 1 post ; Licinii paga- nissimi tyrannni Sidd. in cod. : qui cum coUega suo Constantino pacem christia- nam patiebatur esse quietam, dissidens vero ab ipso suo consorte, in Christianorum infestationem transtulit discordim suse furorem.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N® 9290. 303

22® PassioS. Blasii, iu nonas Februarii (fol. 6r-64').

ijus Passionis inilium invenimus in codice Namurcensi num. 2. Vid. Anal. , lom. I, p. 488, 14° ac pp. 614, 615.) Reliqua Passio eodem modo prolixior est ione edita in Act» SS.j loc. cit.

23® Passio S. Sereni monachi, vii Kl. Martii (fol. 64'- 650.

sslo de qua supra, toni. I, p. 143, 4!2<^.

24® Passio S. Wlfranni Senonum Archiepiscopi et Fresioijum apostoli. Quod est xiii Kl. Aprilis (fol. 65^-680.

ita ap. Mabillon, Ad. SS. 0. S. B.^ sec. 111, part i, p. 357-365.

25® Passio Achacii martyris, quae est iiii Kl. Aprilis (fol. 68^-700.

ila in Act. SS., ad d. 31 Martii, tom. 111, pp. 904, 905. At p. 904. col. l, lin. la, post: Respondit Achacins, ita codd. : lUi vestro, ut putatiSj interpreti et atori aacrificaho? Qtii infelix cum puell-aB amoreflagraret, currebat attonitus^ 'U8 perditnrum se optatissimam prsedam. Apertum est itaque^ quia nec divinus fui ista nescivit, nec Deus, quem puella decepit. Nec hoc aolum doloris excepit, *iiori illum damno moxfortuna muUavit. Nam ut erat turpis in pueros.forma rti cujusdam captus, ut hene nostis, incaluit et miser atque ignarus futuri iUum quem videre optahat occidit. Ipsi qui cum Neptuno...

26° Vita S. Frontonii abbatis, xviii Kl. Mai (fol. 70'- 73').

u S. Frontonis Pelragoricensis, auctore Gausberto, qu» ex testimonio scr. 13 lillerariap edita est apud Bosquet, Ilistoire de Viglise GaUicane, part. ii, *cjq. — De hac Gausberti lucubratione cfr. Act. SS., ad d. !25 Ocl., tom. XI, K num. 18.

27*^ Passio S. Eleutherii et Anthya) matris ejus, xmi Kl. Mai (fol. 73^-750.

ta apud Mombrilium, tom. 1.

28"* Passio S. Symeonis episcopi Seleuciae et Thesi- phonlis civitatum in Persida. Quod est xi Kl. Mai (fol. 75^-77^.

^•assiodori Ilist. trij^aH., lib. iii, capp. i et n ; subnexo lib. v, capp. xlv : quo- ^acohi episcopi orationihus Persarum rex non potuerit prmvalere Romanis «, P. L., tom. LXIX, p. 945-948; et pp. 1024, 1029). Cfr. Act SS., ad d. 21 Apr., U, p.844,nura.2.

«-

304 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

29® Invenlio SS. Dyonisii, Rustici et Eleutherii, x Kl. \^ Mai (fol. 77^-80^). | ^^

Narratio desumpta ex Gesih Dagoberti /, regis Francofum, edit in Bee. du Hist, de la Gaule, tom. II, p. 580 sqq.; scilicet num. i-xi, xvn-xx, xziu-xzv pneter ultimam phrasim (Qumiam), xl-xliy.

30° Revelatio quaB ostensa est S. Stephano papa& Pari- sius in ecclesia S. Dyonisii (fol. 80^-8 r).

Edita apud Surium, ad d. 9 Oct

31"* Epistola Hludovici imperatoris ad Hilduinum abl[> tem monasterii S. Dyonisii Parisiaci (fol. 81 '-82').

Edita ibid., p. 116.

"dfl^ Rescriptum Hilduini abbatis ad Hludovicum im ratorem (fol. 82^-85').

Editumil)id.,p. 117.l!20.

33*" Epistola Hilduini abbatis quod sanctus Dyonis:^- ^^ passus Parisius Atheniensium non Corinthiorum ^^^K^^' scopus fuerit (fol. 85'-85'').

Editaibid.,p. 120-121.

34° Passio S. Yppipodii martyris, quas est x Kl. ^•'^^*'

(fol. SS^-SG").

Edita in Aci, SS.^ ad 22 Aprilis, tom. III, pp. 8, 9, num. 1-7.

35° Passio S. Alexandri, qui fuit socius ejusdem Yp^ P^' podii. Quod est viii Kl. Mai (fol. 87'-870.

Edita ibid., pp. 0, 10, num. 8-14.

36° Passio S. Georgii martyris. Quod est vim Kl.

(fol. 87^-900.

Initium hujus Passionis editum estin Anal.BoU.fiom, I, p. 615-617. Inreti Passionis parlc referuntur tam prodigia quae facta sunt dum beatus martyr quebalur, quam varia tprmenta, quae proDei confessione sustinuit

37° Vita et passio venerabilis viri Adalberti, Pragen civitatis episcopi, qui in baptismate appellatus Woithec; cujus mai'tyrium celebratur viiii Kl. (fol. 90^-960.

Edita ope hujus codicis in Mou. Germani»^ scr. tom. IV, p. 581 sqq.; cfr.p.

a

IIS i

sd

38'' Passio S. Vitalig martyris, patris SS. Gervasii ^ Protbasii, quae est iiii Kl. Mai (^e^^-QB").

Edita in Bibliothec» Casinensia tom. III, Florilegii pp. 348, 349. Sed ex c^ S. Vitalis S. Ursicinum sepelivit xiii KI. Julii. Ad fin. add. : Mariyrizatui ^

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N** 9290. 305

»m beatus Vitalis martyr Dei in civitate Ravenna 8ub Paulino eonsulari die KcUendarum Maiarum regnante Domino nostro Jem Christo, eui est honor et 'ia in secula seculorum. Anien,

39^ Passio SS. Mariani et Jacobi. Quod est ii Kl. Mai (fol. 97^-990.

dila in Aet, SS., ad d. 30 Aprilis, tom. III, p. 746-749.

4fO^ Passio S. Quiriaci episcopi, qui cognominatus est Judas(fol. 99^-1010.

dila ibid., ad d. 4 Maii, tom. I, pp. 449, 450. Prologum quieras p.445.

41<^ Passio SS. Alexandri papae, Eventii presbyteri, Theodoli diaconi, quse est v nonas Mai (fol. lOr- 1030.

la de qua in AnaL BoU.^ tom. I, p. 506, 7^ ; cfr. supra, tom. I, p. 218 sqq.

42» Passio S. Floriani (fol. 103'-104').

:a de qua ibid., 507, 8° ; cfr. tom. II, pp. 287, 288. ;

430 Passio S. Gordiani (fol. lO^^-lOS").

aissio de qua actum ibid., p. 508, lO^

44^ Conversio Faltoni Piniani illustris viri et Anitiae Lucinae conjugis ejus, et passio SS. Antimi, Maximi, Bassi, Fabii, Diocletiani, Sisinnii et Florentii marty- rum, quae est vi idus Mai (fol. lOS^^-lOS').

^ssio de qua actum est ibid., ll^ ; cfr. tom. U, pp. 288, 289.

45° Passio S. Gengulfi martyris (fol. 108^-1 lO^.

^ ita in Act, SS,, ad d. 11 Maii, tom. II, p. 644-648.

46^ Passio S. Pancratii martyris (fol. 110^-1110.

l iU in Anal. BolL, tom. II, p. 289-291.

47° Passio Victoris et Coronae (fol. WV-XW).

^taibid.,p. 291-299.

48° Passio SS. Petri, Andreae, Pauli et Dyonisiae (fol. 114^-1150.

t ta in Act. SS,, ad d. 15 Maii, tom. lU, pp. 452, 453.

49« Passio SS. Partemii et Galocerii (fol. 115^-1160.

^ita ibid., ad d. 18 Maii, tom. IV, p. 302-304.

50o Passio SS. Donatiani et Rogatiani (fol. 116^-1170.

^iU ibid., ad d. 24 Maii, tom. V, pp. 280, 281.

*

CATAL. BRUX. T. II. 20

306 GATAL. GODD. HAGIOGRAPHIC.

51® Passio SS. Canlii, Cantiaiii et Cantianiilas (:£"<A« 117^-1180.

Ea de qua in Anal, Boll.f tom. I, p. 510, 32*^.

52^ Vita S. Symeonis confessoris (fol. 1 18^-122').

Edita in Act. SS., ad d. 1 Junii, lom. I, p. 89-95. In cod. prolog^ ac ultimus omm.

53° Passio S.Herasmi episcopi(fol. 122'-124').

Convenit cum Passione de qua in Anal. BolL, tom. I, p. 512, 35^

54° Passio S. Vincentii Pompeiacensis (fol. 124'-1

Ea est de qua in Anal. Boll., tom. I, p. 512, 38^* ; cft*. tom. II, p. 299-301.

55° Passio SS. Rufini et Valerii (fol. n^-AW).

£a est de qua ibid., 43* ; cfr. tom. II, pp. 307,308.

56^ Passio S. Albani martyris (fol. 126^-1270.

Edita in Act. SS., ad d. 30 Oct., tom. XIII, p. 345-347, sub titolo : S. Theonesti et Sociorum ejus. Cod. ut plurimum convenit cum lectionibus vi tibus ibi notatis littera B.

570 Passio S. Albini (fol. 127^-1280-

Edita in Act. SS, ad d. 22 Junii, tom. IV, pp. 147, 148. Inc. : DiocUtian Oriente et Maximianutt Hereuliua in Occidente. Nota : in margine superiori recenti scriptum legitur : Istum sanctum martyrem Beda in Gestis Anglorum Hum vocat et istam legendam ibi ponit.

58° Passio gloriosi martyris Achatii sociorumque decem milium (fol. 128^-13r).

Convenit cum illa passione, de qua in Anal, BoU., tom. I, p. 514, 48*.

59*^ Gesta septem Dormientium (fol. 13r-135').

Edila in Bibliothecm Casinensis tom. III, Florilegii p. 252-259. In cod. lectiones variantes.

60» Vita S. Tiebaldi confessoris (fol. 135^-136").

Edita in ^c^ S^'., ad d. 30 Junii, tom. V, p. 592-595. Prologus ac dno numm. omm.

61^ Passio S. Kiliani sociorumque ejus (fol. 136'-i^^^f

Edita ibid., ad d. 8 Julii, tom. II, p. 604-618. Adjecta est pro historia traDala^^ Vita S. Buchardi episcopi Wirceburgensis edita ibid., ad 14 Oct., tom. VI, p^-^ 575, num. 2-6.

62° Passio S. Procopii (fol. 139'-140').

Edita ibid., ad d. 8 Julii, tom. II, p. 556.

63° Passio S. Gyrilli (fol. 1400-

Eia de qua in Anal, Bol!., tom. I, p. 515, 59».

Dltff

limi

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N® 9290. 307

&ifi Vita S. Alexis confessoris hominis Dei (fol. 140''- 1420.

Editain Aet. SS., ad d. 17 Julii, tom. IV, p. 251-253. Inc. Temporibus dofnni HoHoriiet Arehadii erat...

65« Vita S. Wandregisili (fol. l^a^-UB").

Convenil cum Vita de qua in AnaL BoU., tom. I, p. 516» 70*.

66« Passio S. Victoris Massiliensis (fol. 145^-147').

Edilaibid., tom. II, p. 317-321.

67« Passio S. Christophori martyris quae est viii Kal. Augusti (fol. 147^-1480.

Ea de qua ibid., tom. I, p. 517, 73^; itemque post titulum refert supplementum ibidem notatum.

68« Passio S. Cucuphatis (fol. 148^-150^.

Ea de qua ibid., p. 518, 74"*.

69«.Passio S. Pantaleonis (fol. 150^-152^;.

Passio de qua ibid., 76°.

70« Passio S. Felicis episcopi sub Constantio passi (fol. 152^-1530.

Edita in Anal. Boll, tom. II, p. 322-324.

71« Passio SS. Abdon et Sennes (fol. 153^-1550.

Ea de qua actum est il)id., tom. I, p. 519, 81^

72« Translatio corporis S. Prothomartyris Stephani ab Hierosolimis Gonstantinopolim (fol. 155'- 156').

Edita apud Migne, P. L., tom. XLI, p. 817-822.

73« Passio SS. Ananiae et Petri et septem miiitum (fol. 156'.159^).

Acta prolixiora iis qufle edit. in Act. SS., ad d. ^ Febr., tom. HI, p, 492 sqq. In cod. sancti martyres magis dififusi sunt in responsis ad judicem, et in orationibus quas Domino fundunt, itemque multis enarratur quomodo persecutor diras sui sceleris poenas dederiL

74» Passio S. Eupli diaconi (fol. ISQ^-ier).

Retmctatio Act. Gonsularium edit in Act. SS., ad d. 12 Aug., tom. II, pp. 721, 722. Vid. Append.

75** Passio gloriosi martyris Cassiani (fol. 16r).

Edita apud Mombritium, tom. I.

76° Passio SS. Felicis et Fortunati (fol. 161^-162^).

Edita in Act. SS, ad d. 11 Junii, tom. II, pp. 461, 462. Ex cod. martyrium passi sunt SS. Felix et Fortunatus xviiii KL Septembris.

308 GATAL. GODD. HA6I0GRAPHIG.

77« Passio S. Mammetis monachi (fol. 162^-164^.

Edita apud Mombriiium, tom. II.

18^ Miracula de eodem sancto ac beatissimo ardiHHiHi- diacono et martyre Laurentio scripta a Gregoi^ io

Tiu-onensis urbis episcopo (fol. 165').

Ex lib. I Miraeulorum : de yloria martyrum, cap. 42 ac cap. 46 (Migne, P. L,

tom. LXXI. p. 743-745 et pp. 747, 748).

79*^ De translatione reliquiarum ejus (fol. 1 65^-165^

Editum apud Pezium, Thesaurus Anecdotorum Novissimus, tom. IV, part iHt

p. 1-4, ac ex hoc cod. in Mofi. Germ., scr. tom. XX, p. 579 sqq. Fol. 165^ in maiig iw

add. quse edit. in Aet. SS., ad d. 10 Aug., tom. II, p. 495, 496, numm. 52, 53.

80« Aliud [miraculum] (fol. 165^-1660.

Ex parte edit. in Act. SS., ad d. 10 Aug., tom. II, p. 521, num. 5, § 3. In e^=^=o<^ add. :

Sed et hostiliter quidam eandem ecclesiam infringentes el arcas ibidem it P^

sitas effringenles, ad eas quaj ipsi altari viciniores erant minime ansi s — ^^

manus mitlere. Quadam enim virtute se repelli confessi sunt 0 quam ad ™''

rabilis thesaurus quem et pii pie furantur et impii contingere non mereoP'" -^ur. Gustodiamus diligenter hanc gazam ; per hanc enim haereditatem coi mur oeternam, praestante Domino nostro Jesu Christo, qui cum Pat Spiritu sancto vivit et regnat Deus per omnia secula seculorum. Amen.

81° Passio S. Agapiti (fol. 166'-1670.

Edita apud Mombritium, tom. I. — In cod. inc. : Sub Aurdiano impera^^^

payano erat...

82° Passio S. Privati episcopi et martyris (fol. H 1680.

EdiU in Act. SS., ad d. 21 Aug., tom. IV, pp. 439, 440.

83« Passio S. Mauri Presbyteri (fol. 168^-169').

Ea de qua est sermo in Act. SS., ad d. 22 Aug., tom. IV, p. 517, num. 11.

9Ap Passio SS. Claudii, Asterii et Neonis fratrum (1 169^-1700.

Edita in Act. SS., ad d. 23 Aug., toni. IV, pp. 571, 572.

850 passio s. Genesii mimi (fol. 170^-1700.

Edita apud Mombritium, tom. I. — In cod. multae sunt lectiones variantes.

860 Passio S. Genesii Arelatensis (fol. 170"-17r).

Edita in Act. SS., ad d. 25 Aug., tom. V, p. 135.

870 Passio SS. Isaac et Maximiani (fol. 171^-1730.

Hsec passio martyrum Donatistarum auctore Hacrobio donatista ex parte est apud Mabillunium, Vetera Analecta (Parisiis, 1723), p. 185-187, et ex int ' ^'^c^ne. P. L., tom. VIII, p. 767 sqq.

f

BIBL. REG. BUUXELL. — APPEND. AD COD. N° 9290. 309

880 Passio SS. Justi etPastoris (fol. 173^-1740.

EMita in Act. SS., ad d. 6 Aug., tom. II, p. 154.

89« Passio S. Alexaadri martyris (fol. 174^-1750.

Passio, res narratas quod spectat, edita est ibid., ad d. 26 Aug., tom.V, p. 803 sqq. in cod. stylos estmutatus ac numm. 1, 2, ex toto omissi.

90« Passio S. Anastasii (fol. 175^-175^).

Edita in Act, SS., ad d. 7 Sept., tom. III, pp. 22, 23.

91** Passio sanctorum sedecim martyrum (175''- 176').

Kkiita ibid., ad d. 27 Aug., tom VI, pp. 14, 15.

9r Vita S. Bibiani episcopi (fol. 176^-177^).

Edita ibid., ad d. 28 Aug., p. 462 sqq.

93« Passio S. Juliaiii martyris (fol. 177^-1780.

Saita ibid., ad d. 28 Aug., p. 173.

94^ Vita S. JEgidii abbatis (fol. 178^-1800.

Edita ibid., ad d. 1 .Sept., tom. I, p. 299 sqq.

95^ Passio S. Longini militis, qui latus Domini in cruce lancea aperuit (fol. 180^-18^).

^^ditaibid., ad d. 15 Martii, tom. II, p. 381-386. — Ex cod. beatas Longinus mar- 'yrium fecit KaUndas septetnbria.

96° Vita S. Justi Lugdunensis episcopi (fol. 181").

^'^gmentum Vitae S. Justi editae ibid., ad d. 2 Sept., tom. I, p. 373 sqq.; scilicet ^^**^- 1 VitaB primnB, p. 373, ac num. 4 Vitae secundae, p. 375, usque ad haec verba

97^ [Translatio S. Stephani in urbem Romam] (fol. 182^-183").

supra, tom. I, p. 70-74. — In cod. ad linem haec add. : Qu« et nos rogatu domini Theodini ejusdem ecclesiaB archidiaconi, materisB veritate in omnibus et per omnia conservata, sola stili immutatione latius aiiquantulum .digessimus.

Appendix ad cod. 9290.

DE SANCTO EUPLO MARTYRE. (Cfr. supru, pag. 307, 74^.) Passio sancti Eupli diaconi.

*• Incivitate Cathanensium temporibus sceleratissimorum principum Diocle

^*V^^^^ %•>* a%ir«* a* 1*1 1*1* r^ * * 1 * /^ 1

»aia

Qonies, et Maxhniani octies consulibus, sub judice Sicilia provinciue, Galvi-

^^O Domine, quidam vir lidelis, Euplus nuncupatus, sicut evangelicorum

310

CATAL. CODD. HAGI06RAPHIC.

• super lin. a eorr.

prseceptorum devotissimus seclator, ita etiam evangelicarum lectionum facu^^ simus lector, ad secretarium judicis accessit iiecum portans sancta evangelia, oE- ^ ex ipsis erudirct quos ad credulitatem evangelicse fidei converterct, aut si conti ret eum occumbere, oslendcret animam suam pro evangelii defensione obtol^

2. Cum ergo extra velum secretarii adslitisset, et quse portabat mann e gelia, ore conslantissime inclamaret auribus transeuntium, nunciatum est ju nova dogmata, quio alium quam deorum sectam significarent, ante secretari suum praBdicari. Addidit vero is qui hasc judici nuntiabat, hac praedicatione no rum doginatum maximam suspicionem sibi, quod alterius quam deorum professionis posse generari, ex eo quod pro foribus ejus ha^c erroris novitas br.iretur, quusi uuditione corum dogmaLum jocundaretur, quorum pollueba veneratione. Kt hanc j^uspicionem posse dicebat utcunque leviter ab ipso f< utpote vel plebeiam, vel suorum clientum confictam conjectura. Sed giprineip auribus iUatdf in aliam sectam te^ inquit*, transisse mentiatur; hoc mendaeium alio forsitan sacramento excusahiSy quam capitis periculo aut toiius patrim tui proscriptione expiabis. Cavenda est ergo tihi faha suspitiOf qum quasi rtrii punitur ; toUendus i-ero est de medio qui est oecasio generalis ruinmf ant, quod magis timendum, qui est calumnia Judiciaria potestatis. Credo rero istum idcii tibi e vicino terhosis ineptiis perstrepere, ut ejuK litieris sedueariSf quas qu decipulam tum captioni intendit ; et quia non sufficiunt sihi eaptiosa terba noilandum laqueum tuuni, litteris quas portat docetur, quomodo tibi et laqu nectat et erroris aperiat hiatum in quem cadas. Inquire ergo quis sit iste sed\ rim pradicationis proclamator ; inquire quid sit^ quod et lihris clamat et inspice si ipsi lihri numinum nostrorum nominihus prmtitulentur ; eonsidtr^ eontineatur in eis haec sententia Jovih omnia plkna; scrutare si singulis diis s officia laudabilitcr imponantf intende si a laudibus deorum incipiant ; sittiam eorum prmconiis terminentur. Si hac materia subsistunt, et eam a prineipio u ad finem continuant, ipsi lihri sacrariis deorum merito debent inferri,et ipse, gionis deorum optimns propnyator, aut inter sacerdoles sacros scribaiur, aut numcretur consecrt-talihus amicis imperatorum. Si rero et diis et imperatorih refragatur contrario dogmate, nec dii iUum sacerdotio suo dignabuntur, nee ratores amicitia sua iUustrabunt. Vnde diligenter tibi attendendum est sieon nohis cum litteris suis, ut non occnltetur, sed passim cclebretur honorifiee ;si legihus nostris ohnititur etohviat, extcrminetur eitius, et litterm ejusjudieio ignis^ sint recipiendm an non, examinentur.

3. Tunc Calvisianus consularis in({uiri jussit quis esset et cujus profcssioni^^ At illc, quod sii^pc noii intorrogatus clninavcrut, inquisitus alacrius et frequenti ingeminubutdicciis : Kgo christianus sum et pro Christi nomine mori festino. enim in manibus meis porto erangelia sanctUf qum mihi persuadent mori ut vi\ qum proponunt mihi sequendum imperatorem summum, qui saluti nostrm mortu est, scilicet ut ejns triduana morte a perpetua morte saharemur. Perpeluam mortem nostram, mors ejus hrevis in perpetuam vitam eommutavit. Et kaue tuitatem ritm nos soli consequimur, qui in eum eredimus et adoramus ; vos

aii- & id

TO-

40

tor

i

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD POD. N^ 9190. 311

8ulffaeeti8 perpetum tnorti, qui ignoratis per quem subaistitis. Subsistitia enitn per etm, quia ab ipso creati estis; vivitis etiam per illum corporali vita, quia ab ipao estia vivificati; mortui vero eetis illi, qnia morte ejue redempti non estiSf nisi for- tassia ad iUum convertamini, Quod autem dixi, roa ignorare per qttem subsistitia, 5 in hoe eatia ctUpabilea ; in hoc rero admodum exe&rabiles, quod creatorem vestrum peraequimini, cum persecutione restra de suo nihil perdat, immo multum adquirat de mundo, cum noa qui sumusfilii mundi, et illum contempto mundo sequimur, per tormenta vestra sibi transmiititia. Execrabiles igitur estis, qui creatorem vestrum quaai hostem visibilem callida subreptione nitimini.intercipere, qui nec concluditur

40 loeia, nec ullis adversitatibus paiet: neque enim natura ejus hoc recipit, ut modo eommodis, modo incommodis mutiletur, et amwrum accessu sive recessu extendatur vel minucUur viia ejus.

4. Haec constantissima professio postquam est pcrlata ad consularem Galvi- sianumf volens vim verborum ejus magis proprii oris prosecutione quam aliorum

45 relatione addiscere, astantibus dixit : Ingrediatur. Cumque intromissus fuisset sanctus Euplus in auditorium,protulit evangelia sancta, tacendo innuens legem christianam ad conflictum legcm paganorum provocare, diccns etiam legem suam sic securam victorite ut erat secura ab illo se cditam, qui facit victores omnes amatores evangelicae vcritatis. Et dixit Calvisianus : Qum suni hac qurn profers?

tO Via in deorum laudibus aliquid legendo perorare ? Vis ammirari clavam Herculis, qum a nullo, qui singulariter fuerit homo, poluit portari, nisi ab illo cui ex semidea parto * fuit portabiliSf ex parte autem semihumana importabilis fuit ; sed dignior * cod. parte. pars indignitati aUerius partem sui roboris impertivit, et sic utraque pars viri- liter gestavit clavam, viriliter etiam dirersa prostravit portenta. Vis turbam capi-

C5 tum hydrim digerere? Vis eorum numerum in summam colligere? Num pectua Minervm armaium Gorgoneo capile exhorruisti ? Num virgam soporiferam Mercu- rii pertinuisti dum legeres ? Et nec perlegens, ne diutius legendo obdormires, eeleriter librum clausisti ? Num delphici ApoUinis in mnigmate loquentis perplexoa verborum amfractus pervidisti ? Num veneratus es distringentem herbas Escula-

30 pium, succos herbarum elicientem, sapores earum discernentem oris experientia et mgritudinibus medentem ? Et cum hos omnes deos quos prmmisimus aut veneratus aia, aut ammiratus, in solo Vulcano a risu Jiojt abstinuisti, cujus ijnparia et laji- guentia vestigia rergentia ad casum toto corpori tnagnam deformitatem impor- tant ? Huie opprobrio ejus aliud infelicius adjunctum est opprobrium, dicejite poeta

35 noatro :

Cui non risere parentes Nec deus hunc mensa, dea nec dignata cubili est.

Quietai in hac parte ridetur, suis tamen sacrificiis hojwratur, quia deus ignia

eat: quod elementum quidquid ad nutujti ejus cotitingit ex ititegro absujtiens, nuUiua

40 recordatur gratim, nuUius favori flammas suas tnoderatur. Forsitan vis recitare

contentionemtriutJi dearujn forjjias eaj-utn iUustratttemetobscuratitem? Utiaqumque

enim faciem suam in laude maximi decoris habebat ; singulm vero deformitatem

312 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

singularum ridehant, Procesait in tantam conteniio qum erubeac^hat vinei, ut o^ haberetterminarijustojudice. Quasitus e^tjudex, inventusque audivit eas invi^ magnia opprobriis morderi, audivit unamquamque dicentem se sibi plaeuiase ^*^

apeculo ; audivit vero singulas singulis respondentes speculum illas fefelliass, J\ duabus contetnptis tertixlaudem eantavit pulchritudinis,et unius speciei prmalan^ ris formx palmam dedit, Sed quia erat Trojanm stirpis, aUera earum quaa eonti plus confundebat palladium suum ab arce Trojana passa est auferri, cmsia au eustodibus arcis, per hoc ostendens Trojatn ulterius suo auxilio non munienda altera vero, non contenta insolum suum judicem abjectionem suam ulcisei,ad aionem totius Trojm omnem Grmciam contraxit Si ergo dii, et non ririlia, sed feminei sexus, sic in ultionem contempius sui exarserunt, quanto magia summi in contemptores sum divinitatis ulciscentur, qui eorum sacris, nescio qum nova superducunt eteorum immortalitati prmponunt hominem mortaUm, pHus ign niosa morte illusum quam extinctum ? Vis etiam rememorare solares equos er Phetontis exorbitasse ? Cum magna ex parte jam exustus mundua eauaare=' aolem minus sohriu m de marinis potion ihus surrexisse, et illo poculis matuante aa < erroris mstuare incendiis, et non mutatnm rectorem crederet, sed solem menti immoderato potu adhuc dormitantem, summus deorum ob reverentiam patria pepercit filio, sed illo prmcipitato, equos reduxit sub suo rectore et ardentem m dum extinxit. Quanta est providentia summi dei in regendis hominibus quas t didit, quanta cautela ut nec nimiis deprimnntur dispendiis, nec dam deprmdentur casihus, et quod summum est, ne adulterinm reJigionis erroribua a plantentur? Si ergo illum deo sole progenitum, nec amore patris sustinuit, neeg\ cognata divinitafis, quanto minus hu:ic susHncbit, qui nec deus esf, nec deo geni0 cujus prmstigia mngis fnscinant mundum H subrertnnt, quam Fhetontia devit^ solari tramite cursus ? Hmc et his similia deorum nostrorum prmconia siveneric prmdicando, merito in societntem nostram admitleris, et ex hoc inter nos in dif^ tate eris prmcipuus, quod non solum deos defendis rerbis, sed et libris testimoni rirtutis et laudis eorum circumfers. Si rero scripta tua deos nostros calumniant si littera tua vifam eorum infnmnnf, si imifinm tum sexum eorum renerio ince- et adulferino stupro criminnnfur sorduisse, exurentur fecum tui libri, ne te modo extincfo litterm tum aliis seducendis relinquantur. Dic ergo quid port memorahile libri, quos nosfrm prtesentim infers.

5. Reatus Euplus respondil : Rerera omnihus fidelibus est memorabile porfo, et rifiosa esf omnis memoria qum non exercetur horum librorum scientia, esurit omnis anima qum pastu hujus litterm non alitur, Hic est fructuoaa l hic est vifm et salutis recordatio, hic modusrecte virendi, hic moruni inatitu hic pHenissima perfectio fotius hominis. Hmclex nostra est qum laxatos ad ligat ne penitus exerrenf, qum spnrsos influxus volupfatum recoUigit ne sius delecfnfi, ipsas delicias dolennt ad ulfimum in sua pernicie amariearL unus ex aniicis Calvisiani, noniine Maximianus, dixit ei : Non eat ferendi talium vanifntum arersione, confrn prmceptornm regalium edicta, et iatum erigi alios seducfos exfolli; sed quam celcrius resfringatur, et si peraeverat, ante

M

^tf aa

BIBL. REG, BRDXELL, — APPEND. AD COD. N^ 9290. 313

ttereai, quam muUUudine vel ad repugnandum invalescaty vel ad profananda acra deorum funesta soeietate armatua aceedat, Galvisianus dixit ad beatum luplam : Vnde htec aeripta habes? De domo tua exierunt? Beatus Euplus espondit : Non sunt de domo meOf sed de domo domini mei, Non enim habeo omum hiCf Dominus meus Jesus Christus novit. Calvisianus dixit : Tu ea huc Bportasti? Beatus Euplus respondit : Per me ea huc deportavi^ sicuti ipse vides, alvisianus dixit : Ecce aicuti ea portasti me prmente, ita in conspectu meo lege; et \e mihi quid utilitatis ibi inveneriSf ut et ego sciam. Et cum aperuisset evangelia, Batus Euplus legit secundum Matheum dicens : Dixit Dominus Jesus: "^ Beati qui ^rseeutionem patiuntur propter justitiam, quoniam ipsorum est regnum coelo- im. , Item apeniit evangelium secundum Marcum dicens : * Omnibus qui credunt ihi, ipsis datum est cognoscere regnum Dei. , Item secundum Lucam : Domi- is Jesus dixit turbis : * Si quis vult post me venire suam abneget semetipsum et llat crucem, et sequatur me. , Item secundum Johannem : '^ Omnis qui venit ad e non esuriet : et qui credit in me non sitiet in sBternum. , Et cum clausisset 'angelia, Galvisianus dixit : Hoc quid vult esse ? Beatus Euplus dixil : Lex Dei ei est, qua mihi observanda tradita est. Calvisianus consularis dixit : A quo ? 3atus Euplus respondit : A Jesu Christo Domino^ Filio Dei vioi. Calvisianus con- laris dixit : Quoniam innotuit nohis ex sua confessione se esse christianumfpublice jdatur puniendns, Non enim secundum legem nostram et decreta principum aliud ipendet christianis, nisi ut puniantur, et vita hac quam contemnunt feraliter 'eludantur.

6. Cum itaque in medio secretarii adductus fuisset, consularis Calvisianus dixit 1 eum : Quia per tuam confessionem istas scripturas nefarias hodie ostendisti, id dicis de eis? Tunc beatus Euplus signaculum crucis faciens in fronte sua cit : Qumtunc dixi, et nunc eadem confiteor. Calvisianus consularisdixit : Audisti 'quando leges principum, quas componendis moribus hominum invenerunt P Qui di et inordinati munditiam abhorrebant, et ordine recte vivendi confundehantur ; i datis legibus modo diriguntur legum regimine, quibus etiam te opus est regi et in errorem transversum per eas oportet concerti ad veritatem. Beatus Euplus spondit : Audivi multas a principibus restris processisse leges, sed ipsse nobis non nt necessarise. Leges autem Dei mei habeo quas amplector, quibus totum hominem nim dispono, quibus dum vivo vitam meam consecro, quibus cor meum commu- co, quarum defensioni etiam mortem meam derovi, quia exemplo ejus quem eunt mortuum surrexisse, promittunt me decurso seculo et anima et corpore surgere et vivere in mternum. Calvisianus dixil : Primum te mori oportet, deinde m mortuis tibi similibus de resurrectione fabulare.

7. Iratus deinde Calvisianus dixit ministris : Torqueatur quoadusque confitea- r se veris diis immolaturum, id est Marii, ApoUini et Asclepio. Beatus Euplus spondit : Bene dixisti, Calvisiane, ut adorem Trinitatem insepnrabilem, quse "initas unitas est Deitatis. Audiens haec verba. impiissimus Calvisianus pulavit Lodde diis suis diceret et gaudio repletus ait : Ergo sacrifica. Cui beatusmartyr spondit : Ego sacrifico et immolo meipsum Patri et Filio et Spiritui sancto. Tunc

314 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

Calvisianus audiens htec, ira commotus, jussit eum amplius torqueri. Et dum diutis- sime acerrime torqueretur, sustinuit certamen orthodoxae fidei.

8. Tunc Calvisianus impiissimus sententiam dictavit dicens : Contradictores H contemptores principum, imperialia prxeepta quasi pleheia mtimanteSf merito aut diversis et morosis suppliciis a morte differunturf et tamen paalatim moriuntur, 5 aut subita gladii percussione funduntur, Sed quia multorum periculo metuimus^ si mors istius sacriUgi spatiis differatur : periclitabutUur enim multiper eum a cuUu deorum ad pemiciosi erroris sectam abducti; ideojubemus eum quia ab ipso scri- pturm impietatis prolata sunt,ju8to judicio nostro gladio interfici. Tunc beatus Euplus gratias egit Domino Jesu Ghristo quod advenisset tempus quo corona- 10 retur.

9. Euntem autem cum gaudio ad locum ubi capitalem exciperet sententiam, plebs maxima e vestigio sequebatur, ammirans fortitudinem animi ejus. Ipse autem refovente se gratia Ghristi vultu fulgebat, et laetus constanti animo ambu- labat quasi pergens ad nuptias; et repletus Spiritu sancto canehat dicens: Magna 45 est gloria tua in servis tuiSy Domine, quos ad te vocare dignatus es. Et pro omnibus qui eum sequchantur orabat dicens : Domine, adesto servis tuis et ne deseras eos usque in finem, ut glorificent nomen tuum in secula seculorum. Et accelerahat gres- sus suos : jara quippe prope victoriam erat qua coronarelur. Tunc extendens manus suas ad ccelum dixit : Gratias tibiago, Domine Jesu Christe, quoniam con- ^O solata est me virtus tua et non permisisti perire animam meam cum impiis, et donasti mihi gratiam nominis tui, Confirma nunc quod operatus es in me, et con- fundatur adrersantis audacia. Et tunc respiciens ad populum dixit : Dilectissimi fratres, audite : orate Dominum et timeteillum in toto corde vestro,quoniam ipse memor cst timentinm se, antequam exeant de seculo, etpostquam exierunt, occursu %5 angelorum, quos ad excipiendos eos mittit, IsUificat eos : ab ipsis enim ad civifatem illius sanctam Uierusalem adducuntur.

10. Et cum hnec verba complesset et salutalionis omnis fmem fecisset, flectens genua sua cervicem feriendam paravit, et sic decollatus est. Tanti ac talis cerla- minis remunerationem accepit coronam sempiternam, exultans in agminc angelo- 30 rum et sanctorum martyrum : et introivil in conspeclu Domini nostri Jesu Christi. Et repositum esl corpus ejus in loco venerabili, conditum aromatihus ad laudem el gloriam omnipotenlis Dei el Domini nostri Jesu Christi, ubi heneficia prsestantur contingentibus sepulchrum ejus, et omnes infirmorum languores sanantur usque in hodiernum diem in nomine Patris et Filii et Spiritus sancti, qui 35 vivit semper et regnat in secula seculorum. Amen.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N» 9J9t. 315

GXLIV. Godez signatus n« 9291.

Folioram 200, fonnaB majoris (0",371 X 0,217), binis columnis, lineis graphide ductis exaratus anno 1480, ut notatum est fol. 200^ ad finem. Excipiendum est folium 1 ad annum saltem vigesimum sextum seculi decimi sexti pertinens. Tituli Tubricati, litterse majores rabro CGeraleove depictae subinde arte radiori ornatse. Id tamen non obtinet in prima littera fol. 2^ quse auro fulgida haud imperitum arti- ficem manifestat.

Olim erat S. Laurentii Leodiensis. Quod certum faciunt litterse L L fol. 1' in margine superiore scriptie. In cap. cod. in charta manu sec. XVI descriptus est index contentorum.

l^ De venerabili et sancto capite beati Laurentii mar- tyris et parte ejus ad nos delata (fol. V-V).

Anno Dominicse incaraationis millesimo quingentesimo vicesimo sexto, quando ^enerabilis dominus Erardus de Marka, cardinalis Leodiensis, ordinavit ut in die translationis sancti Lamberti ejusdem gloriosi martyris caput solemniter portare- tur, altera die qua dicta processio celebrata fuerat, hoc est in die celebrationis reliquiarum sancti Laurentii, quidam venerabilis dominus, nomine Petrus Spre- vrart,canonicus sancti Servatii Trajectensis super Mosam, necnon et sancti Dionysii in Leodio, misit ad monasterium nostrum portionem venerandi capitis gloriosi martyris Laurentii patroni nostri per quemdam alium honorandum virum Johan- nem Gonpars, canonicum sancti Dionysii Leodiensis, fratrem doniini Gerardi de Zuylre, abbatis monasterii nostri. Quas reliquias prsedictus abbas cum magna gratiarum actione et decenti reverentia suscipiens, portavit secum ad sacristiam monasterii, eodem die summam missam celebraturas : et vocato priore, ei illas ostendit, qui gavisus eas devote deosculabatur, et sic super summum altare positse fuerant Tunc dominus abbas pontificalibus ornamentis redimitus accedens ad altare, fratribus suas voces in sublime exaltantibus, resonantibusque organis, laudes Deo personuerunt, et missam in honore sancti Laurentii decantaverant.

Hic prsedictus canonicus aniio evoluto veniens ad monasterium nostram cum quibusdam aliis veuerabilibus viris petiit sibi demonstrari praedictas reliquias, qui adducti per dominum abbatem ad priorem extiterunt.Prior vero immensas gratias ei referens super tantis et pretiosis clenodiis, rogavit praedictum canonicum coram domino abbate et aliis extraneis astantibus, quod dignaretur dicere, unde venissent ei illffi reliquiae, et quam certificationem haberet, quod essent de capite et cerebro sancti Laurentii. Rcspondit ille : quod cum tres domini, scilicet dux Clevensis et comes Hornensis et dominus de Bademburch pariter perrexissent ad Terram san- ctam, tunc dux Glevensis secum eas apportavit, et sic per successivas generationes pervenerant ad manus ejusdem venerabilis viri, qui monasterio nostro eas dedit, per omnia benedictus Deus. Dixit etiam, quodsi vellemus eas ponere in argento,

316 GATAL. GODD. HAGIOGRAPHIG.

ipse vellet addere marcham argenii, sed prseventus morte exsolvere non potuit Gratias tibi agimos, Domine Jesu Ghriste, qui monasterium nostnim tam pretiosis muneribus et denodiis ditari voluisti.... (sequeniia parmnetica mnt).

2<^ De institutione festi celebrationis reliquiaruin S. Lau- rentii martyris (fol. 2^-30 (1).

Duse referuntur rationes ob quas hsec festivitas instituta est : 1* Ordinatio Otto- nis, abbatis S. Laurentii duodecimi, edita in Mon. Oerm.^ scr. tom. XX, pp. 601, fl(© ; 2» Conjunctio corporis S. Stephani cum corpore S. Laurentii. Hic brevissime narrantur quse continentur in historia duplicis translationis, de quibus actnm est snpra, tom. I, p. 96, 64» et ^^,

3^ Visio et miraculum S. Laurentii (foL 4"'-?'').

Edita apud Pez Thesaurus Aneed. Nomssimua, tom. IV, part iii, p. 5-16 ac in Aa. SS., ad d. 10 Aug., tom. II, p. 520, n. 1-3.

4« Passio S. Jacobi apostoli qui appellatur frater Domini(fol. 7^-ir).

Passio de qua supra, tom. I, p. 203, A9 ; sed in cod. nonnullis omissis, premittmi- tur ea quae edita sunt in Legenda Aurea, pp. 2%, 296, num. 1, itemque qus ibid., num. 2 seqq.

5° De sancto Philippo apostolo (fol, ir-120.

Desumptum ex Leg. Aur., pp. 292, 293.

6o In inventione sanctaB Crucis(fol. 12'-16'').

Narratio edita in Act. SS., ad d. 4 Maii, tom. I, p. 445-448, omissis tamen qu« it^ editis uncinis inclusa sunt. In fine add. quas edita sunt in Leg. Aurea, p. 309, Hil 3 a fine {NonnuUi ...) ac p. 303, lin. 9 alin. (Lejitur enim in evangelico ...) ad p. 305 -. lin. 8 (infixum absconditur).

7° Passio SS. Alexandri, Evencii et Theodoli martyrui« (fol. 16^-20^).

Edita in Act. SS., ad d. 3 Maii, tom. I, p. 371 sqq.

S^ Sermo Petri Damiani de excellentia S. Johanni^ evangelistae (fol. 20^-250.

Editus apud Migne, P. L., lom. CXLIV, p. 857 sqq.

9^ De sancto Domiciano ex Grestis pontificum Leodien- sium (fol. 25^-29^).

Edit. in Act. SS., ad d. 7 Maii, tom. II, p. 147-151.

(1) Sequentia litteris rubricatis in initio folii scriptu sunt : Ad laudem et gloriawm omnipoteniis Dei gloriosxque rirginis Marite et sancti martgris Laurentii patroitm nostri gloriosif incipit secunda pars Legenda sanctorum.

BIBL. REG, BRUXELL. — COI>. N® 9WI. 317

lO^ De translatione S. Domiciani confess(»*is (fol. ^9"' 30').

Edit ibid., pp. 151, 153.

ll^ Translatio S. Nycholai episcopi et confessoris (fol. 30^-350.

Narratio contracta ex iUa quse edita est in Anal, BolL, tom. IV, p. 170 sqq. ; prologus penitus om.

12« Passio S. Goraiani martyris (fol. 35^-370.

Edita in Act. SS,, ad d. 10 Maii, tom. II, pp. bb% 553; in fine add. clausula de S. Epimacho de qua ibid., num. 4.

13« Passio S. Grengulphi martyris (fol. 37^-4r).

Edita ibid., ad d. 11 Maii, p. 644-648. In prol. nonnuUa omm.

14« Passio SS. Nerei et Achillei martyrum (fol. 4r-

44^).

Edita ibid., ad d. 12 Maii, tom. III, p. 6 sqq., scilicet num. 1-9; add. ea quse edita sunt in 2>^. Aur,, pp. 339, 340, inde ab his verbis : Quod aponsus ejua ... (lin. 8).

15o Passio S. Panchratii martyris (fol. 44''-45'').

Edita ope huj. cod. in AncU. Boll.y tom. II, p. 289-^1.

16« Vita S. Servatii episcopi et confessoris (fol. i^b^-bV).

Hsec Vita magnam affinitatem habet cum Vita de qua actum est supra, F». 74, 32°.

n^ Passio S. Urbani papae et martyris (fol. 5r-57').

Gontracta ex Passione edita in Bihlioth, Casinen., tom. UI, FloriL, p. 84 sqq.

18<> Passio SS. Marcellini et Petri (fol. 57^-590.

Edita in Act. jSSr., ad d. 2 Junii, tom. I, p. 171-173.

19° Vita S. Medardi episcopi et confessoris (fol. 69'- 7r).

Edita ibid., ad d. 8 Junii, tom. II, p. 79-81.

20<^ Passio SS. Primi et Feliciani martyrum (fol. 7r-

740.

Passio de qua supra, tom. I, p. 10, 37^.

21° De adventu reliquiarum beati Laurentii mai-tyris in Leodium ab urbe Roma (foL 74'-750.

£dit apud Pez, Thea. Anecd, Noviss., tom. IV, part ni, p. 1-4.

22® Qualiter et quando praedictaB pretiosae et sanctae i*eliquiae S, Laurentii in magno altari fuerunt recon- ditae (foL 75^-76^.

DiplomaBerenc^ri S. Laurentii abbatis, datum anno 1096, edit. apud GhapeaTiRe,

318

CATAL. CODD. HA6I0GRAPHIC.

Ge9ta pontif, Leod., tom. II, p. 30 et apud Martene, Vet, Scr. Ampl. CoU., tom. IV, pp. 1076, 1077. — In cod. add. panenetica quaedam ad fratrum, qui jam ingrati animi in beatum martyrem argui poterant, pietatem suscitandam.

23» [Miracula S. Laurentu] (fol. Te^-TO').

Edita in Act. SS.y ad d. 10 Aug., tom. II, p. 521-523; num. 4-12. — In cod. tria add., miracula scilicet duo desumpta ez Dialogis S. Gregorii pap», nempe cap. u, lib. ir (Migne, P. L., tom. LXXVII, pp. 412, 413), ac pars cap.xxxvii, lib. iii, (ibid., p. 306) ; tertium Tero edit supra.

24^ Passio S. Bai'nabaeapostoli(foI. 81^-85').

Passio de qua supra, tom. I, p. 24, 4^

25<^ Anfilochii episcopi Ichonii tractalus in vita et mira- culis sancti patris nostri Basilii archiepiscopi Capa- dociae (fol. 85'.920.

Versio quaedam Actorum quse edita sunt in Aet. SS.y ad d. 14 Junii, tom. II, p. 938 sqq.

26" Passio S. Viti martyris (fol. 92'-96').

Edita apud Mombritium, tom. II. In cod. multae sunt lect. ?ar. — In fine Pasflio- nis litteris rubricatis scriptum est : De legenda Marci et Mareelliani habetur in legenda Sebastiani martyris.

27° Inventio SS. Gervasii et Protasii martyrum (foL 96^-970.

Edita in Act. SS., ad d. 19 Junii, tom. III, pp. 821, 822, num. 17-23. — In mem- branula annexa scripta sunt qusa in tom. cit reperiuntur pp. 830, 831, num. 61, cum una alterave sententia desumpta ex epistola S. Ambrosii ad sororem suam (Migne^ P. L., tom. XVI, p. 1019 sqq.).

28« Passio S. Albani martyris (fol. 97^-990.

Edita in Act. S&, ad d. 30 Octobr., tom. XIII, p. 345-347, sub hoc titulo : Amvo S. Theoneati et sociorum ejus.

29"* Passio S. Achatii sociorumque ejus martyrum (fol. 99^-1040.

Edita ibid., ad d. 22 Junii, tom. IV, p. 182 sqq., sub hoc titulo Decem mimum Crucifixorum. In cod. num. 1 om.

30« De sancto Joanne Baptista (fol. 104^-107").

Desumptum ex Leg. Aur., p. 356 sqq. In fine additur prodigium ex quodam lihro exemplorum descriptum, in quo narratur quomodo per merita sancti pneeur- soris domicella nobilis, facto voto fusaque oratione, a capitis dentiomqae dolore sanata sit.

310 Passio SS. Johannis et Pauli et Gallicani (fol. 108'- 1100.

Edita apud Mombritium, tom. L

BIBL. REG. BRDXELL. — COD. N<» 9291. 3l9

32« De sancto Petro apostolo (fol. 110^-1150.

Desumptam ex Leg, Aur., p. 368 sqq.

33« De sancto Paulo apostolo (fol. 115^-123^).

Item ibid., p. 380 sqq.

34« De translatione sancti Martini (fol. 123^-1230.

Gaput VI, lib. i de Miractdfs S, Martini (Migne P. L., tom. LXXI, pp. 919, 920). In init prima phrasis ac in fine duse ultim» omm .

35« [Reversio B. Martini a Burgundia] (fol. 123^-1270.

Sub titulis diversis nempe : Triumphus S. Martini, aliud miraculum, Reversio S. Martini epiecopi et confesaoria, Exceptio B. Martini, exscriptum est opusculum S. Odonis editum apud Migne, P. L., tom. GXXXIII, p. 819 sqq.

360 Miraculum (fol. 127^-1280.

Desumptum ex opusculo Heberni de Miraculie B, Martini (Migne, P. L., tom. GXXIX, p. 1035 sqq.), scilicet primum miraculum, patratimi in gratiam Hil- drici Leodiensis episcopi.

37° Translatio S. Benedicti. Hugo Floriacensis (fol. 128^-1330.

Ab Hugone Floriacensi, ut videtur, excerpta ex Historia Translationis auctore Adrevaldo (Mabillon, Acta 88. 0. 8. B., sec. ii, p. 353-358) et ejusdem libro de Miraculis S. Benedicti (ibid., p. 370 sqq) num. 15-17 et num. 13.

38*^ De quorumdam monachorum dissolutione per bea- tum Benedictum emendata (fol. 133'- 134').

Sub hac rubrica in cod. narratur : l^ quomodo B. Benedictus monachis Fioria- censibus S. Odonis adventum prsenuntiaverit; 2^ quomodo monachi duo S.Odonis disciplina instructi servandi silentii maximis in angustiis tenaces fuerint ; 3^ quo- modo in manibus cujusdam monachi micse panis in margaritas conversae fuerint, quja observantissimus erat canonis statuentis : refectione peracta micas diligen- ter colligendas ac insumendas esse ; 4<> quomodo Henricus prinius Bavarioe dux a calculi morbo meritis S. Benedlcti sanatus fuerit.

39<> Passio S^ Margaretae virginis (fol. 134^-1390.

Edita apud Mombritium, tom. II.

40<» De vita St« Ragenuflae virginis (fol. 139^-1410.

Edita in Aet. SS., ad d. 14 Julii, tom. III, p. 696-698. Prologus om.

M^ De transitu beataB Praxedis virginis (fol. 150'- 150^).

Editum ibid., ad d. 19 Maii, tom. IV, p. 100, num. 5-7.

42^ Vita beatae Mariae Magdalenae (fol. 150^-1560.

Vita edita apud Faillon, tom. II, p. 438 sqq. ; sed in cod. aucta est variis interpo-

320 GATAL. GODD. HA6I06RAPHIC.

lationibus, deinde praepositus est prologus ibid. edit., p. 436, ac inserta est illa nar- ratio de quasupra, tom. I, p 212 (secunda pai^s...).

43° Trapslatio ejusdem beataB Mariae Magdalenae (foL 156^-1580.

Narratio de qua in Anal, BolL, tom. I, p. 516, 69^.

44** Passio S. ApoUinaris martyris qui fuit discipulus S.Petri(fol. 158^-1620.

Edita in Act, SS,, ad d. 23 Julii, tom. V, p. 344-350. Quae in edit uncinis inclusa sunt, in cod. plerumque omm.

45° Vita S. Jacobi (fol. m''-i&&).

Desumpta ex Leg. Aur.f p. 421.

46^ VitaS. Christophori (foL 166^1680.

Ibid.

47^ Passio S. Cucufatis martyris (foL 168^-1 710-

Edita apud Surium, ad d. 25 Julii, mutato identidem stylo. In cod. prol. et num. 11 omm.

48<> De sancta Glodesinde virgine (foL 17^-1720.

Vita contracta ex ea quie edita est in Act, SS., ad d. 25 Julii, tom. VI, p. 210-212.

49° Passio S. Pantaleonis martyris (foL 172^-1760.

Passio de qua in Anal. BolL, tom. I, p. 518, 76«.

bO^ Passio S. Felicis episcopi et martyris (foL 176'- 1770.

Edita in Anal Boll, tom. II, p. 322-324.

51" Passio SS. Abdon et Sennes (foL 177^-1800-

Passio de qua ibid., tom. I, p. 519, Sl^*.

52° Vita virtutesque S. Germani Antisiodorensis epi- scopi (foL 180^-1890.

Edita in Act, SS., ad d. 31 Julii, tom. VII, p. 201-220. Prol. om., deinde numm. 2-8, 17-37, 42-44, 49 praeter primam phrasim, '58, argumentum lib. i et ii, 64 praeter duas primas phrases, 66 a med. {Liber..,), 77 pars altera {Sedit...). Posl num. 73 in cod. legitur miraculum equi resuscitati; in edit omittitur.

BIBL. RE6. BRUXELL. — CODD. N^ 93t0-24, 9332-46. 321

GXLV. Ck)dez sigiiatas n° 9320-24.

Foliorum 68 prseter insiticium unum in capite codicis, formsa medi» (0^,335 X 0,224), binis columnis, lineis graphide ductis, duplici manu exaratus seculo XV ad medium yergente. Tituli raro rubricati sunt; litterae majores altemis Ticibus rubro cseruleoque depictae, aliquoties haud ineleganter exomatse sunt Signum suae originis, quse fuit abbatia S. Laurentii prope Leodium, retinet in his litteris L L inscripUs in suprema parte adversa folii insiticii. In codice praeter documentum hagiologicum de quo infra, reperiuntur opera ascetica S. Joannis Glimaci, versio latina tractatus B. Joannis Rusbrochii de Virtutilma, ac Vita Hen- rici Adae abbatis S. Laurentii, qui anno 1434 vita functus est. Insuper animadyer- tatur huic codici a compactore junctum fuisse codicem papyraceum foliorum 18, qui continet versionem latinam tractatus de Sanctfsaimo Eucharisti» Saeramento auctore eodem B. Joanne Rusbrochio.

Vita sub compendio S. Johannis Clymaci abbatis Montis Synai, dicti Scholastici; qui scripsit has spirituales superiores tabulas, videlicet Sanctam Scalam, editam a Daniele humili monacho Raythii (fol. iQ^^-hO").

Vita stylo magis quam rebus diversa ab ea quae edita est in Act. 8S., ad d. 30 Martii, tom. UI, p. 834 sqq. — Ad fin. haec nota adscripta est : Explieit liher, gui dicitur Johannes Clymacua, nomen aumem ab auctore continensque XXP^ gra- du8. Quo8 qui 8ectatu8 fuerit ihit de virtute in virtutem hic in terri8, eompletoque huju8 vitm termino, 8ur8um elevabitur, Deum deorum in Syonmtemalit^r cum ^an- eti8 omnibu8 eonspecturm. Qui quidem liber 8eriptu8 e8t ju88u domni Johanni8 de Yride monachi mona8terii 8ancti Ldurentii extra muro8 Leodieti8e8 per manu8 Jacobi XJten Ham anno Domini M^CCCOXXXIl', in profe8to S. Johanni8 Baptiatm media matate. Deo gratia8.

GXLVI. Godex signatus n» 933246.

Foliorum 175, quomm duo ultima signis numericis carent, formae mediae (0^,35 X 0,234), binis columnis, lineis graphide, ductis anno Domini 1428 a Johanne de Stabulis (1) exaratus. Tituli rubricati sunt, litterae majores altemis vicibus

(1) Fol. l^ extremo litteris rabricatis scripta sunt sequentia : Anno ab incarna- tione Domini MCCCCXXvm^ Nonnu8 Johanne8 de Stabulis, comobii sancti Lau- rentii Juxta Leodium aacrista et monachus, ad Dei sanctmque Marim virginie

CATAL. BRUX. T. H. 21

322 CATAL. GODD. HAGIOGRAPHIG.

robro caenileoque depicta?. Hic codex inter praestantiores Regie Bnixellensis ja' annumeratur ob multiplices picturas quibus Joannes exoma?it ecgraphum Speeu- humafue aaJvationfs, quod in codice continetur (fol. UQr-lbSOet ob schematismii: yirtutum ac vitiorum (foll. 121^ l^) quem stemmatis genealogici instar ingenio disposuit. Nec se artis delineatoriae imperitum probavit dum fol. 2r S. rentii effigiem depinxit. Exhibetur sanctus diaconus cserulea dalmatica indui erectns ad craticulam, sinistra palmam tenens ac in signum relatse victorie bus calcans imperatorem ac alterum toga vestitum quem diceres judicem inii tatis.

Insignis iste codex fuit olim S. Laurentii juxta Leodium. Etenim ante indice contentorum a Joanne folio 1 inscriptuin hsec legi possunt : Liber sancti Laun et paulo inferius : In hoc Uhro pertinente ecdesim heati Laurentii Juxta mu Leodienses continentur ea qua inferius intitulantur auh tali numero quo Btgnt Bunt, Iterum fol. llOr manas recentissima scripsit h^c : Liher sancti Laurei foL 174r Liber monaeterii sancti Laurentii prope Leodium ac in parte adversa 1 litteras LL.

Insuper animadvertendum est duo ultima folia, qua? ut jam monuimus numer illa notatione sat recenter singulis foliis apposita carent, a Joanne primitus Ta< derelicta fuisse. In his sive ipse (1) sive alii nonnuUa scripserunt qusB ad fata sancti Laurentii illustranda (2) aliquomodo pertinebant

Praeter documenta de quibus postea sermo recurret ac Speculum humanm tionis de quo jam diximus, continentur in codice homiliae non paucae de Laurentio : ut sermones S. Ambrosii, S. Augustini, S.Maximi^Stephani Gantuari.^ — sis ac Ruperti Tuitiensis abbatis.

Nec sileri debet ista congeries documentorum quae quasi integrum Sanlaur tianum chronicon componunt, quaeque in partes tres dividuntur : quarum pri tempore Euraclii Leodiensis ecclesiae episcopi XVIII ad Stephanum prim S. Laurentii abbatem deducta, exhibet compcndium historise abbatise auc Ruperto, editae in Monum, Oerm,, scr. tom. VIII, subjectis tamen nonnulla rerum memoriis (3) quas Joannes forsitan ex sacristiae armario haasit

honorem ac ipsius ecclesisepatroni renerationem, hunc lihrum in dicersiseodu dispersum recollegit scripsitque atque depinxit^ pro cujus precor anima omnis ecclesia ut eam ctelestis curia in sua recipiat hahitacula, Amen dicant omnia. S' junxit manus recentior : Ohiit anm XLIX'', Illoctohris, — (1) Fol. 174^ : quod scripsi sermonem de heato Laurentio in libro de Naturis rerum : item nes Jacohi de Vitriaco de eodeniy in lihro qui dicitur Nycolaus de Lyra super evangelia et sufyer lihrum Nutnerorum, Levitici et Deuteronomii, Item in eodem habentur in fine duo alii sermones de eodem, de mysterio ignis, Item versus quali passio eJHsdehet depingi, hahentur in libro Bernardi super Cantica Canticoru fine, in antiquo Omeliario hahcntur sermones de eodem, — (2) Vide Comptesrei des sMnces de la Connuission roy. dliist., tom. XIV (1848), pp. 191, 192 ; cfr. eti p. 187 sqq. — (3) Fol. 59^' scripta est haec rubrica : Istm reliquim iwferius intii continentur in pheretro nostro super majus altare. — Fol. 60^. De eonseeratit hujus ecclesim et reliquiis majoris altaris, — Eodem fol, De conseeratione

BIPL. RE6. BRUXELL. — COD. N<* 933S-46.

323

nplectitur annos, qui a Stephano ad Simonem abbatem IX fluxerunt, nihil opus Reineri De ineptiis cujitsdam idiota, tribus quatuorve interpolationi- urpatum. Tandem tertiam partem, quse desinit in Stephano abbate XXIV, ruilleUnus Arndt ex hoc codice in Mofi. Germ,f scr. tom. XX. Sed quoniam ce continentur et reliqua Reineri opuscula -historica, dolemus prsedictum [n virum in his edendis aequo minus ad codicem nostrum attendisse.

l^ Passio S. Laurentii martyris (fol. 2^-60 (l).

o ab auctore quodam anonymo conscripta, qui ad opus suum conficiendum inibus habuit Jacobum a Voragine ac Passionem editam apud Mombritium, nihil e penu suo addens nisi nonnulla mirabilia, qu» in nativitate sanctis- irtyris contigisse ferebaniur.

V" Item Passio beati Laurentii archilevitae et martyris Christi in versibus Dcctis (fol. 8^-120.

ore forsan Joanne de Stabulo. Etenim ez elencho librorum quos ipse sit composuitve, indubium est eum auctorem (2) esse cujusdam metricfie lis, in qua cum Christi vita S. Laurentii vita comparatur. Jam vero hic sub istam comparationem invenimus hocce modo inchoatam : " At letfita tibi 80ciu8 bone, 8crihi „.

?. Passio Laurenti * — via sit mihi Iseta canenti, Passio nullorum — minor ullo martyriorum, Quae venerandorum — recitantur ubique virorum Nemo quidcm legitur — certasse magis, neque scitur Omnihus ex notis — pro Christo sanguine lotis Tanta fuit, talis — que tibi vis spiritualis.

8. Te precor *, hanc animam — miserorum respice primam, Ut non damnetur, — non ignis ei dominetur ; Obsecro, sis alacer— mihi, non sis durus et acer. Heu mihi! deliqui — tibi, dum tua castra reliqui ; Sed peto, da veniam ; — reus liaud te judice liam : Ut pietas Christi — duni penderet cruce tristi Extulit erronem — paradisi dote latronem, Me fer ab inferis — sic ad tua regna cavemis. Mors tua falsorum — mors exstitit idolorum, Mors tua servorum — mihi mors fiat vitiorum. Septem donorum — te gratia sidereorum Passum sacravit, — Christumque sibi sociavit : Te duce vis Christi — me protegat a nece tristi.

Benedicti abbatis. — Fol. 6U. De consecratione aliaris apostolorum Petri et

— Ibid. Consecratio oratorii S. Jacobi, — Ibid. De crucifixo super ostium

- (1) Fol. 1 descriptus est index contentorum; vid. supra. — (2) de ReifTen- nn. de la Bibliot, Eoi/ale, 1840, p. l.

* cod, Laurentii.

* cod. Te deprecor.

324 GATAL. GODD. HAGIOGRAPHIG.

3o Item passio beati Laurentii martyris (fol. IS''-!^'^.

Hymnus auctore Aurelio E^dentio edit in AcLSS,, ad d. 10 Aug., tom. 0, p. 516. — Inde sequitur (fol. 15^) brevis inquisitio de Decio, sub quo passus est bea.^ Laurentius ac de anno quo martyrium fecit. Postea (fol. 15^-1 7^) sub hac rnbri« De eauaia propter quas Passio beati Laurentii dicitur excellentisHma^ ist excellentise quatuor subjectae sunt rationes scilicet : primo in pasaione »ive ac bitate, seeundo in affectu sive utilitat^, tertio in eonstantia sive fortitudine, qua in mirahili piigna et modo victoria, Deinde item fol. 17^ referuntur privilegia Laurentii haec tria : Primum est in vigilia,..,8ecundum est inoctavi8.,.,iertiume, regre88ibu8 Antiphanarum (sic). Tandem (fol. 17^-18'') paucis disseritnr de mo Decii Caesaris et Valeriani praefecti qui beatum Laurentium morte damnayenm

4» De traiislatione ac conjunctione corporis S. Stepha^ corpori beati Laurentii (fol. 34''-35'').

Narratio de qua supra ad cod. 9291, p. 316, 2^ 2*.

h'' Miiacula beati Laurentii scripta a Gregorio Tui— nensi episcopo (fol. 36'-36').

Vid. supra, p. 308, 78*.

6** Translatio reliquiarum beati Laurentii (fol. %&''31

Vid. ibid., 79^

7'' De adventu reliquiarum beati Laurentii martjrris Leodium ab urbe Roma (fol. 37^-39").

Narratio nietrica edit. in Mon. Oerm., scr. tom. XX, p. 579-582.

8** De privilegio beati Laurentii in sexta feria (fol. 39

Edit. in Act. SS.y ad d. 10 Aug., tom. II, pp. 495, 496, numm. 52, 53.

9« [Miracula S. LaurentiiJ (fol. 39^-4r).

Referuntur miracula sex scilicet : oe miraculum de quo supra p. 306, p miracula edita in Leg. Aur., pp. 493, 494 sub num. 4, p. 494, sub nnmm. ac sub fin. num. 7, p. 495, lin. 4 a fin.; y miraculum ex hoc cod. edit. in AcL tom. cit, p. 5!23 sqq., num. 15-24.

10" Vita domni Wolbodonis Leodiensium venerabil episcopi (fol. 42^-470.

Vita auctore Reinero edita in Mon. Germ., scr. tom. XX, p. 5^-571.

11« [Liturgica de S. Laurentio] (fol. 92'-1100.

Sub hac rubrica descripta sunt officium divinum, missa, orationes, hymni i prosae legenda in vigil a, in festivitate ac in octava beatissimi martyris LaurentiL

12° [Miracula de S. Laurentio] (fol. \1Q'-\W).

Sub hac rubrica relata est : a apparitio duplex sanctissimi martyris La cuidam Joanni cx ordine fratrum minorum ; p visio cujusdam monachi de animarum post mortem edit apud Pez, tom. IV, p. 5 sqq.; y narratio quod beatus Laurentius monacho sibi devoto ante tribunal Dei pr8»titit

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N° 9361-67. 325

13° De inventione corporura SS. Laurentii ac Stephani (fol. 1740.

dit in Anal, BolL, tom. V, p. 192.

GXLVn. Godez signatus n» 9361-67.

olionim 109, formse mediae (0™,343 X 0,24), in duas partes divisus : quarum ►r foliis 88 seculo XII exaratis Historiam Franconim auctore Gregorio comple- ar(l), posterior nonnihil ad res hagiologicas spectans finem seculi XI indigitat. mptus est totus codex binis columnis, lineis stylo ferreo ductis. Tituli ac lit- e majores rubricata. Interdum prae vetustate pallescit rubeus color. Fuit olim liaurentii Leodiensis. Etenim litterse L L inscriptue sunt fol. l*^ et foL 89^ ; ac

1' nota sequens : Liber Sancti Laurentii in Leodio; demum fol. 88^ Liber leti Laurentii in Leodio, Si quis eum vendiderit vel furatua fuerit, anathema

Fiat, fiat.

1° Hujus mirabilis conversionis actuumque et morum vitam et poenitentiae magnum virileque certamen venerabilis Mariae ^Egyptiacae, qualiter in heremo expleverit tempora vitae, de graeco transtulit in lati- num Paulus venerabilis diaconus sanctae NeapoMs ecclesiae (fol. 96^-1020-

Idita apud Rosweydum, p. 3S2 sqq. Pnefatio interpretis in cod. om.

2** Incipit narratio de quodam vice domino (fol. 102""- 105^.

.cta S. Theophili poenilentis edita in Act. SS.^ ad d. 4 Febr., tom. L p. 483 sqq.

3^ Vita sanctae Eufrosinae virginis, quae latenter dere- licta domo patris et desponsatione mariti, usque in fine mortis mansit sub habitu monachili (fol. 105''-

1080.

dita apud Rosweydum, p. 363 sqq.

4p In nomine Domini nostri Jesu Christi sanctaeque Trinitatis indivisae incipit vita beatae Paulae edita a sancto Hieronimo venerabiH presbytero (fol. 108""- IIO^.

:]ita ibid., p. 401 sqq. - In cod. foliis excisis mutila.

) Hujus codicis, quem in editione sua Historia Francorum adhibuit, specimen it T. cl. G. Amdt in opusculo Schrifttafeln (Berlin 1874), nempe tab. 22, repraesentat fol. 60' integrum.

326 CATAL. CODD. HA6I06RAPHIC.

GXLVm. Godex signatus n« 9368.

Foliorum 212, formse mediaB (0"»,34 X 0,231), binis columnis, lineis grapHi^i* ductis, diversa manu exaratus seculo XV, post annum 1482. Tituli rubricati, litt^^ majores parce ac rudiori arte exornatae allernis vicibus rubro caeruleoquedepi^^* Inrecta parte folii insiticii cum litteris L L scripta est hasc nota : Liber wm^^^' sterii sancti LauretUii prope Leodium. Manu seculi XVI additum est : PiassiiP'^^^ pro Augusto et Septembri. In enumerandis documentis hujus codicis consolto ^»^^ termisimus Passiones ac Vitas quas scriba ex Legenda Aurea descripsit

1<> De Machabeis marlyribus (fol. S^-S').

Narrationi desumptae ex Lej. Aur. annexa est epistola xcviii S. Bemardi (Mi^^ ^^* P. L., tom. CLXXXII, p. 230 sqq.).

2° Passio S. Stephani papae et martyris (fol. 5'-9'').

Edita in Act. SS., ad 2 Aug., tom. I, p. 139 sqq. Num. 1 inserta sunt in cod. «^""-^ dam de Valeriano et Gallieno unperatoribus.

3<^ De inventione S. Stephani protomartyris C^^'* 9^-120.

Epistola Luciani presby teri jam saepe cit.

4<^ De translatione ejusdem de Iherusalem iii Const tinopolim (fol. 12^-150.

Edit. apud Migme, P. L., tom. XLI, p. 817 sqq.

5"* Passio S. Justini presbyteri et martyris, qui c beato Yppolito sanctum Laurentium sepelS^ (fol. 15^-170.

Passio de qua commentatus est Stiltingus in Act. SS.f ad d. 17 Sept., toii» p. 471 sqq., num. 4 sqq.

6° Epistola sive tractatus magistri Petri Blesensis Transfiguratione Domini (fol. 17^-22").

Edito apud Migne, P. L., tom. CGVH, p. 717.

7« De S. Donato episcopo et martyre (fol. 27'-3r).

Vita in qua auctor legendsc in unum miscuit Vitam S. Donati episcopi et nem S. Donali episcopi et martyris edit apud Mombritium, tom. I.

8'' Passio S. Cyriaci et sociorum ejus (fol. 31 '-35").

Acta S. Marcelli papae edit. in Act. SS., ad d. 16 Jan., tom. II, p. 5 sqq. — sioni postposita est in cod. hsec nota : In festo sanctiaaimi patroni nostri martyris gloriosi legantur aermonea de ipso, prout habentur in libro de LaurentiOf vel si placet in die legatur sermo sequens. Sequitur : Sermo magf Leonardi de Utino ordinis Prmdicatorum (fol. 35^-40^).

H-

JO-

'//

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N** 9368. 327

9® BuUa de indulgentiis hujus ecclesiaa data anno Domini millesimo quadrigentesimo octuagesimo secundo (fol. 40"-4r).

e hac bulla ctr, Bulletin de Ja Soe. ePArt et {THist. du dioe. de Likge, tom. II, 04.

10<> BuUa indulgentiarum capellse S. Laurentii in villa de Glons (fol. 4r-4r).

alla data 24 Aprilis anni 1482 a Silvestro, episcopo Glugiensi; qua confertur ilgentia centum dierum Christi fidelibus toties quoties visitaverint peregrina- is causa capellam S. Laurentii in villa Glons super Jecoram flaviolnm, aut ad i reparandam et omandam quidquam porrexerint.

11** De sancto Laurentio, de calice et de symonia (fol.

4r).

dita apud Vincentium in Speculo Uistorialif lib. XXVI, cap. xix.

12^ De sancto Tiburtio martyre (fol. 4r-420.

an-atio desumpta ex Passione edita in Act. SS., ad d. 11 Aug., tom. II, p. 621

13" Vita S. Araulfi episcopi et confessoris (foL 49'- 53").

ita de qua supra tom. I, p. 39, 79*>.

14*^ Passio S. Agapiti martyris (fol. 53''-55'').

dita apud Mombritium, tom. I. In cod. inc. : Sub Aureliano imperatorepagano,

15^ Passio S. Magni martyris (fol. ^h^-hT).

esumpta ex Passione edita in Act. SS., ad d. 19 Aug., tom. III, p. 713 sqq.

16« Passio S. Simphoriani martyris (fol. 62^-640-

dita in Act. SS., ad d. 22 Aug., tom. IV, pp. 496, 497.

17« Passio S. Timothei martyris (fol. 64^-660.

assio de qua egerunt decessores nostri in commentario de S. Mauro ad !2 Aug., tom. IV, p. 517, num. 12. De S. Timotheo vid. ibid., p. 573 sqq.

18*» Passio S. Bartholomei apostoli (fol. m^S^').

dita in Act. SS.. ad d. 25 Aug., tom. V, p. 34 sqq.

19^ De genere passionis S. Bartholomei apostoli (fol. 69^-700.

fr. ibid., p. 28, numm. 92, 93.

20« Traiislatio S. Bartholomei (fol. 70^-730.

ratio S. Theodori edita ibid., p. 39 sqq. Ad fin. in cod. add. quod in edit, p. 42, 1. \^(Hme de beati-apostoli).

»2^ CLTJLL. C050. HASOGBAFHiC

21* C?3aliter corpris ^jas de icsola L^^arilnaza in BeDe- Tffntum sit trai^Iatum i foL ly-TS' i.

22* Vita S. Au^istioi Ypponensis episcop4. qoam coii*' po«iiit ma^ster Robertos ^Ii, abbas Tnidensis ^ monachix'^ hujus loci (fol. 73'-Sri.

MifiM, P. L~ t/>cb. CLXX. p. 7i'X$ «qq. asetniit Vitun S. A^iiaKini. qBUK fteaMfro iziooiurho Suki;k3r«BUanano Robertas coosf ripsit. jui nca eztare 1^"^ iM. p, 7^j,

/ji^« Qald ^niii» quid honoris beato Aogostmo debeat fcr]e«gi OixtfKi. qoi r«^ wipit int^il^ri^. Ipse est enlm colomna nobis in qna throanm pofoit naipi^ntii D^L de eujos ore, tamqoam de nube plena aq^zis. Christiis MWUitt id t*i .%an/rtsirfi E/rcle^iam. ca^Iestis doctrins f^nTiis iiri^are noa Hovenint h^iC paJrriite» boni in qnibas fidei pnlchritado nnnqnam defloresdt. pleniter ejax a/juLi irri^ti sint, qoantoqae stndio rnlpes parfiiIas.qnjB tor vineaji, i^ persecutas sit et ceperit Merito ei^ illam in domo eol«; dignum honore dixerim, cujus fides atque studium eodesiasticae profuit serriper et pr/iderit Honoranda est itaque in iUo gratia Dei, ciqiis tivJinern nulla ^Kitest linirua verbis prosequi : et in laude ipsias referendnm rriodo vei quibuii de tenebris in admirabile lumen sunm illnm yocaverit, qmL^ illurn episcopurii atrjue doctorem ecclesiarum fecerit, tandemqae a pi eonvalie la/:rirnanirri evr>catum tamquam bonum et fidelem servum in ga iraam intrr>duxerit Hic ita/|ue beatus Augustinus natione Affricanns opf^ TagaiftenMi chriHtianis f>arentibus ortus, claro genere quo erat editos fiictns elarior, arI>orque bona radice sna in suls fructibus dulcior.

23*^ Trarislatio reliquiarum et capitis S. Baptista? legenda in decollatione ejus (fol. Sl^^-S^').

Edit. in Act, SS., ad d. 24 Junii, tom. IV, p. 757-759. num. ^265.

W Virtutes ejusdem (fol. 84^-870.

Descriptw ex cod. 929() ; vid. eupra, p. 300, 9^.

25" Quomodo imago Ghristi a Judaeis illuditur, sed efifi sione sanguinis glorificatur, et sicut multorum d lium infinnitates, ita vulnus Judaicaa infidelitatis miraculo sanatur (fol. 87'-88'').

Rolatio edit apud Mignc, P. 6., tom. XXVIII, p. 819 sqq.; in cod. inc : taB.,. (p. m)).

2G" Passio S^« Sabinae martyris (fol. 88^-89').

Edita in Act. .SX, ad d. 29 Aug., tom. VI, pp. 503, 504, num. 12-15. (1) Aliquis conatus cst Roherti nomen abstergere.

.0-

BIBL. RE6. BRUXELL. — COD. K" 9368. 3S9

27° Passio SS. mai-tyrum Felicis et Adaucti (fol. 89'- 89^.

Idita ex Adone ibid., ad d. 30 Aug., pp. 546, 547, numm. 5, 6. In cod. add. : itor autem Felix, frater hujus Felicis, XIX Kal, Februarii transiena ad Domi' n, in Pineia quievit, qui est locusjuxta Nolanam civitatem,

28° Vita S. Egidii abbatis et confessoris (fol. 89^-93^).

idita ibid., ad d. 1 Sept., tom. I, p. 299 sqq. In cod. om. prol.; add. in fin. clau- L de qua supra p. 200, 18^ et hsBc collecta : Deus qui in omnium sanetorum tuo' t proveetione es laude colendus^ maxime in hac die quam beati Egidii sacro tsitu consecrasti; da ergo Ecdesia tua de tanto gaudere patrono et illam sequi devotione doctrinam, qua dilectus tuus tuum gregem eruditionis pavit, ut adju* i nos apud misericordiam tuam et exemplis ejus sentiamus et meritis, Per Hstum.

29» Passio S. Prisci maityris (fol. ^Z^-db').

Idita ibid^ ad d. 25 Maii, tom. VI, 365-367.

30° De sancto Reraaclo episcopo et confessore (fol. 95'-97'}.

ragmentum Vitfle edit in Act. SS,, ad d. 3 Sept., tom. I, p. C92 sqq. Inc. Sanetus naelus dixit ad sanctum Trudonem : Ego per spiritum didici (num. 7), et prose- tur usque ad similiter et in latitudine (num. 14 init.) ; deinde ex Miraculis, ibid., 96, prol. ac num. 1-6.

31*^ Passio S. Adriani raartyris et sociorum ejus (fol.

102^-1 ir).

!dita apud Mombritium, tom. I. In cod. non paucse lect. var.

32<^ Passio SS. Gorgonii et Dorothei mai-tyrum (fol. 117^-1230.

)escnpta ex cod. 9289 cum additamento de Diocletiano imperatore.

33^ Passio S. Theodardi episcopi et martyris (fol. 123''- 1300.

'assio auctore Sigeberto edita in Act, SS., ad d. 10 Sept, tom. III, p. 593 sqq.

34<^ Passio SS. Proti et Jacinti martyrum (fol. 130^- 1330.

lescripta accurate ex cod. 9!^.

35^ Passio S. Cornelii papae et martyris (fol. 133''- 1360.

:em cum additamento de Decio.

36^ Passio S. Cypriani episcopi et martyris (fol. 136'- 1380.

tem.

om

330 GATAL. GODD. HA6I06RAPHIG.

37*^ De sancto Matemo episcopo et confessore (foV. 142^-1430.

Fragmentum libri de Gestis ephcoparum Leodiensium auctore Harigero, ^^ JEgidio Aureaevallensi interpolatum.

38"* Passio SS. Luciae et Geminiani martyrum (rol 145^-1490.

Edita apud Mombritium, tom. I ; sed in cod. mnlt«B sunt lect Yariantes.

39^ Vita et passio beati Lamberti pontificis et martyir quam composuit Godescalcus; ex quo posteri fun mentum sumpserunt (fol. 149'-160'').

Ipsa quidem Vita edit. in Act, SS., ad d. 17 Sept., tom. V, p. 574; sed stylos parum immutatus est.

40^ Miraculade eodem (fol. 160"-16r).

Fragmentum Vitse auctore 6odescalco, scilicet finis num. 23 (Tid. anno^ '*

p. 581) ac num. 24-26.

41** De vindicta inteifectorum ejus (fol. 16r-1620.

Fragmentum Vitae auctore 6odescalco edit. ibid., scilicet nmnm. 27, 28, c num. 63 vits auclore Sigeberto (ibid., p. 601).

42<^ Passio S. Matthaai apostoli et evangelistae (foL 16 1690.

Edita apud Mombritium, tom. II. ""

43° Passio SS. Mauritii sociorumque ejus Thebseo martyrum (fol. 169^-1 74^.

Edita apud Surium ad d. 22 Sept. ; om. epist Eucherii.

44° Miracula eorumdem mailyrum (fol. 174''-175'').

Sub hac rubrica conscripta sunt « fata S. Sigismundi regis, (vid. Ad. SSi, 1 Maii, tom. I, p. 85) ; p prodigium relatum a 6regorio Turonensi in prima cap. 76, lib. i Mifandorum, (Migne P. L., tom. LXX, p. 771), quodque editum supra pp. 67, 68.

45° Aliud miraculum (fol. 175'- 1770.

Iterum duo miracula narrata sunt : « miraculum de quo in secunda parte dicti cap. 76; ^ miraculum sanguinis SS. Thebseorum, quem S. Martinos elicuisse ferlur (vid. Act, SS., ad d. 22 Sept, tom. VI, numm. 180, 181; eflr. Boll, tom. III, pp. 223, 224, numm. 5, 6).

46** Passio SS. Cosmae et Damiani fratrum m (fol. 177^-1820.

Edita in Act. SS., ad d. 27 Sept., tom. VII, p. 474 sqq. In cod. multie occnrm^ lect. var. Inc. : Domino nostro Jesu Christo regnante, omnia error ei idohrum turajam paululum cessaverat. lllo tempore fuit qumdam mulier,^ A

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N** 9378. 3M

47^ Senno in honore beati Michaelis archangeli (fol. 182'.1850.

Edit in Act. SS., ad d. 29 Sept, tom. VHI, pp. 61, 62. Ad fiiL in cod. add. qu»- im parsenetica.

48"" Vita S. Hieronymi presbyteri et confessoris (fol. 190^-20r).

Edita apud Migne, P. L., tom. XXII, p. 201 sqq. In cod. ordo servatus in editis sub- ide immutatur ; deinde desinit Vita secundum annot e, p. 213, additis tamen non- ollis desumptis ex Vita ibid., p. 175, scilicet Bethleem eum alma tenet (p. 184).

49^ Vita S. Remigii episcopi et confessoris (fol. 20r- 2030.

Vita auctore Fortunato edita in Act, SS,, ad d. 1 Ocl., tom. I, p. 128-130.

50<^ Qualiter obitus sui diem ei Dominus revelaverit (fol. 203^-205^.

Desumptum ex Vita auctore Hincmaro edita ibid., p. 131 sqq.; scilicet umm. 109-111. 115, 116, 120, 121.

51° Miraculum de eodem (fol. 205^-2070.

Ex eodem, num. 126-132.

52«> De secmida translatione ejusdem (fol. 207^-2080.

Ex eodem, numm. 133, 134.

GXLIX. Godex signatus n° 937a

Foliorum 168 (1), formae majoris (O'",^^ X 0,25), binis columnis, lineis grapbide uctis, nitide exaratus sec. XV. Tituli rubricati sunt; litterse majores subinde teruleo colore depicUe ; eumdem colorem una cum rubro adbibuit vermiculator d exomandas litteras quibus Vitse Passionesve incipiunt ; eas etiam aliquando leganter decoravit. In capite codicis folia quinque numeris carent In horum 3L I^ ac fol. Ih scripta est prima pars Galendarii complectens januarium, februa- ium, martium et aprilem, ad finem vero aprilis nota sequens : Notandum quod in rmcedenti tabula Vita vel Passiones sanctorum inscripiot^um duplici modo intiiu- intur, Uno modo sic : scilicet Paaaio vel Vita illius sancti vel aancta, ad denotan" um quod textus lefjendm iUius Vita vel Passionis ad longum sine diminutione, ieu$ ab auctore ordinatus est, hic haheatur descriptus, Alio modo sic intitulatur :

(1) Ille qui sec. XVI inde a fol. 6 numeris smgula folia signavit, numerum 88 misit.

t^uui. 2Aa>a.f.^giL.

u. uu

pTA,

EffM

vnKamsiK Mft «^im iau^wj: iSa ^iat siid insiear lui

^ ^.^

A J*A -)' tUp«^dA a&ry^, wsrxx^ Jjff

mtt^^U. ut/AiM ;a h'^, ^^/^. rvj^ Kr-^sxLSb. 17 et o < Cfr. p. £&. ^ .

ST' f^soiSiio S. ArirJnae apostoli ffol. S'-12'>.

ir I)<; trariijlalione ejuHdem (fol. I^-IS').

\f* ViU ^yurnmit virginis et martyris Barbarae (foL

Ti" Pi'iHHio lieala.* liarbaraa (fol. I^^-IG"^).

fl" yualilor cr>rpus fuerit translatum (fol. 16'-230-

Hiiii^fritt tniriMlfitioniH luWi. HUpra, toin. I, pp. 3^ 393, initio panlaluin imina- tuto.

7" (MiraculaS. Audreae] (fol. 23^-270.

nftNunipla nx lib. iii H^ntorim AjmtoUcm cdit. apud Fabricium, tom. siepe eit.

H" PaKsio S»"» Lucia) virginis et martyris (fol. 27>29')-

KiiiJhiiipiulSuriuni uilil. 13 Dcoonil».

!»•» I)(» propluMia (^jus (fol. 29^-30^.

l)iiiNc«rtulio in quu rontcMidilur fi*Ht veram illatn snnctm virginis Lueim prophe'

Ihum tuH*f9H: ** Annuntio rotfin jHtcem datam eccleaim Dei, Diocletiano ejecto de regno

»

«NM rt htaximiano hotiie mortito „,

!()" Passio S. Thoiiuo apostoli (fol. 30^-37^.

Kalltu upiiil Moiul)ritiuin. tom. H.

(l)Via, fol. IW.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N» 9378. 333

11® Sequuntur miracula ejusdem [S. Stephani] (fol. 40^-420.

Desumpta ex opere B. Augustini De civitate Dei, lib. xxii, cap. viii, num. 10-22, tom. VI, p. 669^72 (Parisiis 1688).

12"* De sancto Johanue apostolo et evangelista (fol. 42'.470.

Narratio desumpta quidem ex Leg, Aur., sed adaucta his quae relata sunt de beato apostolo in Histaria apostolica edita apud Fabricium, tom. saepe cit.

13** Passio S^ Priscae virginis et martyris (fol. 74''- 79').

Edita in Aet, SS,, ad d. 18 Jan., tom. II, p. 184 sqq.

14« Passio SS. Marii, Marthae (fol. 79^-820.

Edita ibid., ad d. 19 Jan., tom. II, p. 216 sqq. ; om. num. 12-14.

15^ Passio St® Agnetis virginis et martyris (fol. 87^- 92^).

Epistola Ambrosii edita ibid., ad d. 21 Jan., tom. II, p. 351 sqq. — In cod. post epistolam conscripta sunt duo miracula, alterum de Paulino sacerdote, desumptum ex Xe^. ^vr./alterum, quod auctor testatur desumptum ex libro de MiraeuliB JBeatm MaHm virginis; refert autem quomodo ad preces S. Pnejecli judex quidam inicnius, qui invaserat bona sanctorum Laurentii et Agnetis, tempus ad agendam pieiiitentiam acceperit.

16° Passio S. Vincentii martyris (fol. 92^-97^.

Edita ibid., ad d. 22 Jan., tom. II, p. 394 sqq.

17® Passio S. Ignatii episcopi et martyris (fol. lOr- 1060.

Edita ibid., ad d. 1 Feb., tom. I, p. 29 sqq. ; om. num. 20, et ultima pars num. 21 ; sed add. que edit in Ijeg. Aur., p. 157, num. 4.

18® Passio S. Blasii episcopi et martyris (fol. 106"^-

iir).

Descripta ex cod. 9290.

19« Passio St» Agath» (fol. lir-115').

Edita in Act, SS., ad d. 5 Feb., tom. I, p. 615 sqq.; in fine paucis scripta sunt quie refert magister Petrus Blesensis in epistola sua ad Ricardum Syracusanum episco- pum, edita apud Migne, P. L., tom. GGVII, p. 133-137 scilicet : Scitis quod Etna- peecaiu incurrerent (pp. 135, 136).

20<> Passio S. Valentini martyris (fol. 1 16^-1 18^.

Edita ibid., ad d. liFebr., tom. II, pp. 756, 757.

334 GATAL. GODD. HAGIOGRAPHIG.

21^ Passio S. Mathi» apostoli (fol. 124'-128').

Edita ibicL, ad d. 24 Febr., tom. III, p. 441 sqq., scilicet niim.3-12. In cod. ad fin* brevi sermone scriptum est de inventione corporis S. Mathue deqne ejoa TreTiriii^ translatione. (Cfr. ibid., p. 445, nnmm. 1, 2).

22° Passio sanctanim martyrum Perpetuae et Felidtati^ (fol. 128^-129>

Edita supra, tom. I, p. 158 sqq.

23° Vita Si« Gertrudis virginis (fol. 135^-1400.

Edita in Act, SS,, ad d. 17 Martli, tom. II, p. 594 sqq. In cod. onmu nnmm. J- ^ ^* nltima pars num. ib(Quoniam».), itemque num. 19; add. vero miraculom ibid. p. 599 (num. 1, appendicis I), et haec clausula : Ex tnarmore namque undem apohsm Christi corpus tegiturf oleum limpidissimum currit per ctgni Deiffraiii declaranda virginis suw merita, Per hujus liquoris unctionem muUi emei H ti sanitatem recipiunt, necnon et assidue csdestes cerei illuminantur in cireuiiu eri, ubi sanctum corpus requiescit,

24° Vita S. Ursmari episcopi et confessoris (fol. 1 1500.

Vita auctore Ratherio edita apud Mabillon, Act, SS, 0, S, B,, sec. I, par p. 250-255 ; in cod. num. G est contractus. In pagella fol. 148^ agglutinata scri; sunt notae qusedam ex Chronicis Lobbiensibus et ex Speculo Historiali desom;

25^ De translatione S. Laraberti (fol. 155^-158').

Brevis narratio translati corporis S. Lamberti a Trajectensi in Leodiensem e tatem, adjectis miraculis de quibus facta est mentio in Act. SS., ad d. 17 tom. V, p. 554-556, num. 207-215.

26° Miracula de B^ Barbara(fol. 159^-164').

Hic scripta sunt miracula numero quatuordecim. Horum concordantia miraculis relatis in cod. 8751 -6Q talis est :

CoD. 9378. CoD. 8751. Cod. 9378. Cod. 8751. Cod. 9378. Cod. 8^^"'^*- Num. 9 — 3 Num. e — n Num. lo — w

8 — 4

4 — •

5 — 10

Nnm. 1 relatum est in cod. prodigimn haud absimile a multis aliis, scllicet (f. liter mcritis beaUe Barbarae amputatum cujusdam equitis caput confe8sioi9>^^ instituere potuerit; num. vero 13prodigium quod accidit apud civitatem Colonf^'^' sem in ccclcsia Fratrum minorum; de quo supra p. 156, 7».

7	—	19
8	—	18
e		14

11	—	li
18	—	T
U		8

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N° 9378. 335

Appendiz ad cod. 9378.

DE TRANSLATIONE S. ANDREiE. (Cfr. SUpFR, pag. 332, 3*>.)

De translatlone ^osdem.

1. Post annum igitur trecentesimum ti*icesimum tertium ab incarnatione mini, regnante Gonstantino imperatore glorioso, pace firmata christianonim desiis, beata Helena christianissima regina, ejusdem principis mater, audiens itum Andream in Achaia insignihus et assiduis florere miraculis, cum devotione humilitate, cum multa christicolarum concione sibi fideliter famulante ad sancti -yenit sepulcrum, incomparabilem et Deo gratum et hominibus cupiens videre tsaurum. Gonsentientibus autem ecclesiae custodibus et ministris, aperto Lxima cum reverentia monumento, tant» subito fragrantia suavitatis effusa est omni astantium populo, ut omnium pigmentorum redolentias inestimabiliter leraret odore suavissimo. Expandit beata Helena cum fidelibus manus ad lum, multiplicant omnes vota derote ad eum.

2. Apparebat corpus sacrum ex omni parte integrum, vestimentis pretio- , sicuti beata Maximilla ipsum in sepulcro condiderat, dignissime involutum. illa autem erat corruptione Isesum sanctissimi corporis sui vestimentum. A facie ro ejus cum abduxerunt sudarium, tamquam irradiatum a sole splendidissimo Lum resplenduit templi sacrarium. Pavor ilico ingens et stupor singulorum : quia r artus corporis movebatur cruor. Genibus corruentes pectora tundebant, lacri- is fundebant, divinie majestati laudum prseconia impendebant. Fideles autem iristi ministri cum beata Helena sanctum corpus tam gloriosissime intuentes, inusque ad transferendum timide apponentes, cum tremore et reverentia de nulo elevabant et in loculo pretiosissimo gemmis auro pneparato dignissime llocare et imponere cupiebant. Gum vero de sarcophago levari debebat in con- ^ctum astantium, gutta? sanguinis ex vulneribus in passione perceplis de corpore tumulo effluebant; et recens sanguis semper permanens erat : cujus tactu lan* idi ex diversis infirmitatibus salutis gratiam resumebant. Loculus autem monu- iDti sanguine plenus, et corpus sacrum inde levatum sicut cynamonum et Isamum aromatizans dedit odoris suavitatem diversasque fragriintias, quibus idi ad spem vitse melius confortati et languidi ex omni invalitudine liberati eatori omnium et sancto apostolo laudes referebant et gratias. Tres autem >rtui in elevatione corporis sacri allati ejus meritis sunt vitte pristinse restituti.

3. Gaudebat omnis in Domino populus, in fide cathoiica confirmatus; venera- turque a cunctis sanctus Andreas apostolus, tantis miraculorum insignibus glo- se a Domino decoratus : excoliturque singulis annis hujus memoria solemnis >timo idus maii mensis. Dies vero hsec sancti apostoli tmnslationis in universis haiae et Grsecite totius provinciis et aliis diversarum regionum confiniis ut dies ssionls ejus veneratur votiva et celebris : quia passio apostolica et victoria

336 GATAL. GODD. HAGI06RAPHIG.

sancti Andreae claruit in elevatione sanclissimi corporis, ostensis tot divinitiis gloriosis miraculis.

4. Beata igitur Helena primates sacerdotesque et ministros ecclesiarum ac populos Achaiae indefessa rogavit prece, ut causa cuHus nominis Dei ampliandi in partibus Grueciie, ad visitandum sancti Andre» patrocinium, in Constantinopoli B civitate ejusdem sancti venerabiles deferrentur reliquiae. Oravit, impetravit : neque fas erat ei a subditis quicquam negari. Dimisso autem sepulchro cum sancto sanguine in regione Achai», ne totaliter sui patris et patroni privarentur suffragiis incolse; venerabilis regina venerandas corporis sancti reliquias pretioso

et insigni loculo honorifice collocatas transtulit in Gonstantinopolim civitatem, 40 egregiam adducens populo fideUum salutem et vitae laatitiam. Adductum autem ad hunc locum tantae dignitatis apostolum pius rex regum Jesus multis virtutibus honorificavit signorum : personabatque laus altisona jugiter a cunctis in nubibus, GraM^is prse nimia laetitia Dominum devote laudantibus, et sancto apostolo AndresB frequenli laude psallentibus. Tmperatrix vero praefata sancto Dei basilicam insigni 45 opere artificum studio decoratam conslruxit et sanctas in ea reliquias honestissime collocans, congregationem fidelium Deo servientium magno apparatu in ejus memoriam statuit. Gonsummata autem haec basilica in translatione sancti apo- stoli, anni revolutione recursa, a multis provinciae Grsecorum pontificibus digne exstiUt Domino consecrata. M

5. Gloriosus igitur Domini apostolus Andreas in ipsa ecclesia beatae Helenae instantia et devotione positus, ab universis fidelibus honore maximo veneratur; qui gratia Dei segrotantibus varia sanitatum beneficia frequenter largitur. Mortuos namque ibidem sanctus ad vitam frequentissime revocat, oppressos ab omni angustia liberat, maxima in pluribus mirabilia demonstrat. Quicunque enim a M sancto Dei cum fide aliquod poscit beneficium, cooperante Domino, consequitur salutis efiectum. Nos autem sancti colentes memoriam sanctus Dei amicus aposto- lus Andreas suis meritis dignetur adjuvare, ut ad aetemam gloriam mereamur feliciter pervenire; quod ipse nobis sua misericordia et pietate concedat, qui vivit

et regnat Deus per omnia secula seculorum. Amen. 30

GL. Godex signatos n» 9398-99.

Foliorum 138, formae mediae (0°^,3o4 X 252), binis columnis, lineis stylo ferreo ductis, sec. XII exaratus. Tituli ac litterse majores minio descripta.Ex titulis tamen non pauci injuria temporum fere deleti. Ex litteris L. L. fol. V inscriptis innotescit codicem olim fuisse S. Laurentii prope Leodium. In cod. continetur opus Gassiani De inMHutione ccenohiorunif eaque documentorum series, quae in lucem dedit P. Rosweydus, quibusque illustrantur vita ac mores sanctorum patrum qui in eremo Deo servierunt. In specie sequentia notanda sunt:

BIBL. REG. BRUXELL. — CODD. N^s 9393-99, 9545-^6, 9537-40. 337

i^ VitaS. Anthonii abbatis (fol. VAd'').

Vita auctore S. Athanasio edita apud Rosweydum, toni. saepe cit., p. 35 sqq.

2° Vita S. Pauli primi eremitse edita a S. Hieronimo venerabili presbytero (fol. 20'-22').

Edita ibid., p. 17 sqq.

3*» Vita S. Hilarionis monachi et heremitae (fol. 22^-280.

>^ita auctoreS. HieroDymo editaibid., p. 75seqq.

4p De [Malcho] captivo monacho (fol. 28^-300.

£dit. ibid., p. 93 sqq.

5» Vita S. Mauri abbatis (fol. SO^-Ol").

"Vita auctore Fausto edita in Act, SS,, ad d. 15 jun., tom. I, p. 1039 sqq.

GLI. Godez signatus n'' 9515-16.

'oliorum 225, formse medise (0™,323 X 0,232), binis columnis, lineis graphide

dmjKcsftis nitidissime una manu sec. XI exaratus; excipiuntur tamen duo ultima

A^lm et^qufleirneis plenis alia manu ejusdem seculi descripta fuerunt.Tituli rubricati,

U^^^^JW vero majores subinde viridi colore depictse sunt. Godicis origo innotescit

^^i^ ^ac nota fol. 1' marg. sup. inscripta : Liber ecclesim beati Laurentii in

lio.

[De sancta Scholastica] (fol. 224^-2250.

i. ta auctore S. Gregorio edita in Act, SS,, ad d. 10 Feb., tom. II, pp. 401, 402; in • ^ylus paululum immutatus est. Insuper add. in fme numerus 10 Historim tran- '^^mis SS, Betiedicti et Scholastica in Galliam auctore Adalberto, edit ibid.,

- m MarUi, pp. 302^.

GLn. Godex signatus n« 9537-40.

*^orum 174, formae medise (O"',^^ X 0,22), binis columnis lineis stylo ferreo

^ _ ^ ^^lorimum) ductis, exaratus diversis manibus sec. XII. Tiluli ac litter» majores

'^«ata. In parte posteriori codicis tres quatuorve litterfe baud ineleganter

-'^ mbro cum fulvo viridique coloribus mixto. Godicis fata ex parte novimus

Bx nota sequenti inscripta fol. 174^, Liber monasterii Sancti Pauli in Tra»

Inferiori ;ium ex hac chartula Q MS 6 agglutinata fol. 1% qua significatur

CATAL. BRUX. TOM. n. 22

338 GATAL. GODD. HA6I06RAPHIG.

codicem PP. Bollandianonim fuisse. Tandem animadvertatar sub finem codicis manum sec XVI margines commaculasse scriptitando notulas nunc fere deletas, ac in parte adversa ultimi folii descriplas esse antiphonas aliquot neumatibiis signatas.

1° Georgii Florentii Gregorii Turonensis liber miracu- lorum martyrum beatorum (fol. l'-64').

Edit apud Migne, P. L., tom. LXXI, p. 705^.

2*^ Georgii Florentii Gregorii Turonici episcopi. De vir- tutibus S. Martini (fol. 64^-1150.

Edit ibid., p. 91M008.

3^ Liber vitaa Patrum opere Greorgii Florentii Gregorii Turonici (fol. 115^-1700.

Edit ibid., p. 1009-1096.

4<> [Vita S. Remacli episcopi et confessoris] (fol. 170"- 1740.

Edita ex hoc cod. iu Act, SS,, ad d. 3 Sept., tom. I, p. 69j2-695.

CLm. Codex signatus n« 9578-80.

Iste codex duobus codicibus bene distinctis constat Prior foliorum 132 formsB mediae (0™,307 X 0,2^), binis columnis, lineis grapbide ductis, exaratus seculo XU, nihil ad rem nostram pertinet, quippe qui contineat opus Ruperti Tuitiensis De gloria et honore Filii hotninia, editum apud Migne P. L., tom. CLXVni, p. 1307 sqq., ac hymnum ejusdem Ruperti ad Spiritum sanctum edit. ibid., p. 1633 sqq. Ad calcem folii 132' manus seculi XV quam non semel ofTendimus in codicibus Sanlaurentianis post ista verba Sancti Laurentii juxta Leodiutn, subnexuit par- vnlam quamdam Ruperti notitiam hiographicam.

Posterior codex foliorum 8 (fol. 133-140) formae medi» (0»,29 X 0,184), lineis plenis graphide ductis, exaratus seculo XII, ut prior, ad Sanctum Laurentium perti- nuit; in fine enim fol. 140v scriptum est : Liber sancti Laurentti martyris in Leodio, Si quis eum ahstulerit, anathema sit. Ut omittamus versiculos sex in parte ad versa ejusdem folii 40 ascriptos seculo XV, in cod. continentur opus prsedicti Ruperti De Imione virginitatis (Migne, ihid., tom. CLXX, p. 543 sqq.) ac

Conversio Othgerii et Benedicti (fol. 139^-140^.

Edit. apud Mabillon Act, SS. 0. S. B., sec. IV, part. i, p. 6624. In cod. numm. 16 et21 omm.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N° 9B98-606. 339

GLIV. Codez signatus no 9598-606.

Hic codex foliorum 171 constat pluribus fragmentis in unum comp<actis.Primum, foliorum octo, formac mediie (0",317 X 0.209), descriptum est sec.XV lineis plenis, titulis litterisque majoribus rubricatis. Secunduin, foliorum 74, formae mediae (O^fSS^ X 0,214), binis columnis, lineis graphide duclis, duplici mnnu exaratum est sec. XIII. Tituli ubi scripti sunt, rubricati, itemque litterse majores ; haB subinde admixto caeruleo colore non ineleganter exornatne sunt. Tertium, foliorum 37, formae medise (O'",^! X 0,215), duplici columna, lineis graphide ductis, descripsit manus sec. XIV. Tituli rubricati itemque litterte majores. Quartum exhibet nobis codicem papyraceum foliorum 3i, mediae formae (0™,273 X 0",19) duplici columna descriptum anno 1527. Etenim legere est fol. 20v Finis anno Domini 1527 septimo Kalendas Sepfembris. Tandern ultimum fragmentum, foliorum 12, mediae formse (0",28 X 0,16), descriptum est lineis plenLs sec. XIII. Tituli ac litterae majores non ineleganter exornata? rubro depictae sunt.

Hic codex olim fuit S. Laurentii. Etenim in adversa parte ultimi folii scripta sunt sequentia : Z/i&er S. Laurentii in Leodio. Si qiiis exim fuerit furatus velvendi- deritj anathema ait. Fiat. Fiat. Fiat. Amen; ac paulo inferius litTMmxSancti Lau- rentii in Leodio. Insuper litterae LL sunt scriptae in parte recta primi folii, item fol. 82', item in folio !•' papyraceo. Tandem notetur indicem contentorum, incom- pletum quidem illum, scriptum esse in partc recta primi folii.

1° Oratio ad S. Wolbodonem episcopum et confesso- rem (fol. V).

Ave pater egenorum, — Wolbodo sanctissime, Relevamen afflictorum, — pra^sul devotissime, Ave gemma confessorum, — signorum clarissime, Spes et salus languidorum, — viiiulum ditissime.

Dudum prudens, pius, castus, — sobrius et humilis, Hostis evitabas astus, — sprelis ejus jaculis; Tuis ergo, quaeso, paslus — exemplorum formulis, In me frena mundi fastus, — pressis carnis stimulis.

Et qui quondam distributor — facultatum fueras, Pupillorum quoque tutor — his opem contuleras, Mihi rogo sis adjutor, — ut veras divilias, Quibus jam egere putor, — acquiram, et caelicas.

Juxta tumbam qua locatae — sacrse sunt exuvia), Inauditae sunt patratae — virtutes eximiae ; Sanitates restauraUc, — propulsae molestiae. Illud ergo precor a te, — me mente et corpore Tua serves pietate — ct mundum a crimine.

340 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

Pie Jesu, paslor bone, — precor cordialiter, Sacro duce Wolbodone — orante suaviter, Fac sanctorum me coronae — jungi aelernaliter, Tui vullus visione — potiri fmaliter. Amen.

Sequuntur orationes duse in honorem ejusdem sancti pontificis.

T Vita S. Wolbodonis pontificis ex multis antiquorum scriptis in unum collecta (fol. 2''-6'').

Vita de qua fit sermo in Act, SS,, ad d. 21 Aprilis, tom. II, p. 8;^, num. 2. Mira- cula annexa Vitae (fol. 6v-7v)edita sunt ibid., p. 862-864, num. 22-27.

3« Vita S. Lamberti (fol. 8^-220-

Vita auctore Nicobo, canonico Leodiensi, edita in Act. SS., ad d. 17 Sept.. tom. V, p. 602-617.

4^ Passio S. Theodardi episcopi et martyris (fol. 22''- 270.

Vita auctore Sigeberlo edita ibid., ad d 10 Sept., tom. III, p. 593-599.

5® Vita beati Nicolai episcopi et confessoris (fol. ^T-

4r).

Vita non rebus sed verbis omnino diversa ab ea quae edita est tum apud Carmi- num Falconium tomo saepecit., tum in Anal. Boll., tom. II, p. 143. Sub Vitae finem paucis fit mentio de translatione ejusdem pontificis in civitatem Barensem (vid. Anal. Boll.f tom. IV, p. 169 sqq.) ; subjunguntur tandem miracula duo edita in Anai. BolL, tom. II, p. 151 sqq.

Inc. Prol. : Beati Nicholai vitam, cujus dignitatem nullus valet ad plenum sermo consequi, libet qualicuraque narratione ad fidelium aBdificationcm eloqui, utpote magnifica? excmplar sanctitatis et operosaa speculum caritatis ; ex cujus conside- ratione inquisitores Dei comprehendere possint, (juali pietatis omamento placitu- ram Deo faciem cordis insignire debeant.

Inc. Vita : Beatus Nicholaus electus a Deo et prsedestinatus atque secundum pro- positum gratia? cjus vocatus sanctus, in mundo quasi lux in tenebris exortus est. Ita enim pietate, misericordia atque miraculorum radiis orbi paene universo inno- tuit, ut in refovendo tribulatos, in relevando naufragos, terne et mari velut sidos salutare illuxerit.

6^ Serino de S. Tlioma Gantuariensi (fol. 4r-430.

Passio de qua actum est supra, tom. I, p. ^o3, 12^

7» [Vita S^ Walburgis] (fol. Gb^-m").

Fragmentum Vitae auctore Adelboldo episcopo Ultrajectino, edit» in Act. SS., ad d. 25 Feb., tom. III, p. ai2 et sqq.; scilicet num. 1-6. Hic tamen ultimus numerus ab- rumpitur his \cvhis perj^etuo condonaret. Quod (p. 544, col. 1, lin. 1).

8° Vita S. Martialis confessoris (fol. ^T-l&').

Edita apud Surium ad d. 30 Junii.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N® 9698-606. 341

9° Passio S. Paulini Treverensis archiepiscopi (fol. 76''- 790.

Senno de quo in Act SS., ad d. 31 Aug., tom. VI, p. 675, num. 38.

IQo Translatio ejusdem (fol. 79^-80^.

Edita ibid., pp. 678, 679, num. 13-23. Pro altera parte num. 16 (ExfaHerrm inse- dit) ita cod. :

Recepto igitur ponliGce glorioso eodemque martyre pretioso cum solemni et festivo totius urbis tripudio, non minime sancta* officiositatis ab omnibus invigilatur studio de requirendo videlicet competenti et idoneo, convenienti et digno tam sanctse depositioni iocello. Post diuturnam autem hujus discussio- nis deiiberationem, haec sancti Felicis sententia omnibus visa est conveniens et digna, ut in basilica ab ipso Felice in honore sanctae Dei genitricis, necnon et occisjB ihi a Ricliovaro Maximiani imperaloris praefecto Theheje legionis, constructa et admodum prajclara, juxla prolem clarissiraam Treverensem et inclytam, uhi dormiunt corpora peregrinorum plurima, hujus quoque sancti martyris et episcopi gleham de peregrinatione quam pro Ghristo susceperat reducta, sicut cum aromatihus mirra, quanto convenientius tanto honorificentius collocaretur. QuiB sit autem proles clarissima Treverensis et inclyta, quseve peregrinorum corpora quae circa eum jacent plurima, nec haec modo expedit pagina, sed alias alia scripturae sacra; loquuntur testimo- nia. Exstruentes igitur ibi cryptam ossihus ejus satis hahilem, sarcophagum ejus in medio cryptae cum ferreis catenis iii idus maii honorifice suspen- derunt. Quod ita pendens usque ad tempora Northmannorum mansit et ab ipsis fractis catenis sarcophagum terrae non altius iusedit ; sed ex virtute divina per vim invisibilem sancUe gravitatis sarcophagum solo puri aeris obsequio per multa annorum curricula sustinebatur, donec tandem, pec- catis populorum exigentihus, a quibusdam tantse divmitatis potentise diffidentibus, pollutis ex conscientia periidiae sua^ manihus depressum non absque vindicta Dei mox in illos ostensa, proh dolor! subsedit. Omnes enim qui huic infidelitatis operi interfuerunt, singuli singulas infirmita- tum plagas susceperunt; quas usque ad finem viUe suae pertulerunt; sed fortasse initia dolorum haec. Timendum est enim de illis ne pro illicitis infidelitatis suae ausibus aeternis gehennae crementur ignibus. Nam et lumi- naria omnia quae in monasterio aut in dormitorio eadem hora ardebant hujus sarcophagi, quin immo, sicut imperator haec audiens testabatur, totius regni casum sui exstinctione quodammodo merehant. Nebula quo- que tam nimia monasterium totum eadem hora repleliat quod illi miseri, corpore sicut et mente obumbrati, hac et illac more caecorum palpitando vix exierunt de monasterio.

W^ Vita beati Pauli heremitaB edita a beato Iheronimo presbytero (fol. 8!2^-850.

Edita in Act, SS., ad d. 10 Jan.. tom. I, p. 604-607.

342 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIG.

12'' Vita S. Antonii edita a beato Athanasio palriarcha Alexandrino in graeco et translata ab Evagrio (fol. 85^-1120.

Edita ibid., ad d. 17 Jan., tom. II, p. 120-141.

13*> Vita S.Hylaiionis (fol. 113^-1190-

Vita auctore S. Hieronymo, edita ibid., ad d. 21 Oct., tom. IX, p. 43-58. Sed in codice abrumpitur his verbis : harharum estpropter loci Htum (num. 16 initio).

14"* Tractatus domni Joannis Tritemii abbatis Spanhe- mensis Ordinis sancti Benedicti de laudibus venera- bilis et beatissimse matris Dei genitricis Annae (foL r-200.

Editus anno 1494 typis Moguntinis ac iterum apud Busaeum in Paralipomenu (Moguntise 1605), p. G19 sqq. (Vid. Silbernagel, Joannes Trithemius, p. 237).

15° Exemplar litterarum originalium de institutione processionis in die translationis sancti Lamberti mar- tyris (fol. 23^-290-

De his litteris, datis dic 4 maii anni 152G ab Erardo de Marcka episcopo Leo- diensi, cfr. BuUetin de la societe (Tart et d^histoire du diocese de Li^ge^ tom. II, pp. 166, 167.

16° hi laude beati Joseph justi economi Domini Jesu Christi ejusdemque sanctissimae matris virginis Mariae et ad excitandas et provocandas laudes et praaconia ejusdem sancti viri Dei (fol. r-11'').

Hac sub rubrica scripta invenimus non solum quamdam encomistiacam ora- tionem, sed et ofHcium divinum quod in festo die sancti Joseph agebatur. His in folio papyraceo subjecta est epistola cujusdam fratris Alberti ad Adrianiiin cantorem in Sancto Laurentio ; qua eum facit certiorem officium quod festo die S. Joseph in suo monasterio decantabatur diversum esse ab eo quod monachi Sanlaurcnliani recitabant. Ei ergo transmittit orationes ad mL<{sam ac duplicem hjnnnum. Inde sequuntur in cod. folia tria membranea hinc inde collecta in qui- bus descripta sunt ncumatibusque notata fragmenta quiedam liturgica.

CLV. Codex signatus n» 9636-37.

Foliorum 244, quse numeris rubricatis antiquitus si^ata fuere. His addontur folium unum in capite codicis signo numerico carens, in quo descriptus est con- tentorum index ; ac in fine alia folia duo quse aliunde desumpta prsecedentibns

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N<* 96J6-37. 343

sdjuncta sunt; tandem inter folium 236 ac 237 inserta fuit membranula in qua simanuensis nonnulla scripsit quse in describenda vita S. Joannis omiserat. Formae amediae (0",329 X 0,235), binis columnis, lineis stylo ferreo ductis sub finem sec. XI exaratus a scriba qui sive ignorantia sive oscitantia scriptitando mendas justo plures commisit. Tituli vitarum capitulorumve saepe rubricati sunt : itemque ut plurimum litterae majores, nam aliquotles colore subcinericio depictae sunt Non ro littera initialis ambitiose magis quam eleganter exornata. Codex olim erat ncti Laurentii. Quod manifestum est tum ex litteris L L inscriptis foL 1', tum BX hac nota : Pertinet Monasterio sancti Laurentii prope Leodium, quam juxta ^ontentorum indicem seculo XV bibliotbecse custos exscripsit.

V Vita S. Silvestri papaa urbis Rom» (fol. r-18").

Edita apud Mombritium, tom. II. In fine pro his qu£e apud Mombritium sunt ^ita inde a Expletis ergo (fol. penult., col. 1, lin. 7 a fin.) in cod. reperitur quod ^tum est supra, tom. I, p. 119 (Post hac), itemque in margine inferiore foL 18'', id

uod ibid., p. 254.

2'' Vita S. Augustini episcopi, quae agitur iv Kal. Sep- tembris (fol. 18^-330.

Vita auctore Possidio edita in Act, SS,, ad d. 28 Aug., tom VI, p. 427 sqq.

3® Vita S. Gregorii papae urbis Romae (fol. ^^''-^r).

Edita ibid., ad d. 12 Martii, tom. II, p. 130 sqq.

AP Vita S. Ambrosii Mediolanensis episcopi (fol. 41'- 510.

Vita auctore Paulino jam ssepe cit

5*^ Vita S. Servatii episcopi (fol. 51 '-54').

Edita ope huj. cod. in Anal, Boll.j tom. I, p. 93 sqq.

6*" Vita beati Remigii Remorum archiepiscopi (fol. 54'- 57').

Tars prior (fol. 54r>55v, col. 1 extr.) est vita auctore Fortunato edita in Aet, 88,, d. 1 Oct., p. 128-130; posterior vero cap. viii Vita} auctore Hincmaro, edit» ibid., ^ in cod. omm. numm. 112-114, 122, 123 ac prior pars num. 124.

7° Vila S. Arnulfi (fol. 57'-6r).

^Sdita ibid., ad d. 18 Julii, tom. IV, p. 435-440. In cod. om. num. 7; num. 35 pro ^gimus enim,,,, in cod. Nunc veropauca deplurimis dicta sufficiant,

8o Vita S. Goai-is presbyteri et confessoris (fol. 61'-64'').

Ddita ibid., ad d.6 Julii, tom. 11, p. 333-337.

9** Vita S. Gaugerici episcopi (fol. B^^^-BG^).

Edenda in Anal. Boll.

344 GATAL. GODD. HAGIOGRAPHIG.

10** Vita S. Trudonis episcopi et confessoris (fol. 66""- 770^

Vita auctore Donato edita in Act, SS, Belgil, tom. V. p. 23 sqq. -- Fol. 72^ in spatio prius vacuo relicto descriptse sunt manu sec. XV notulte aliquot desumpt» ex chronicis abbatiap sancti Trudonis.

11'' Vita S. Remacli episcopi et confessoris (fol. 77''- 800.

Edita in Aet, SS,, ad d. 3 Sept., tom. I, p. 692 sqq.

12*» Sermo in natali S. Remacli legendus (fol. 80^-84').

Ex parte edit. ibid., p. 725-727.

130 De miraculis ejusdem (fol. ^^''-OeO.

Edit. ibid., p. 691-721, sed multis omissis vel mutatis. Videlicet deest index capi- tulorum edit. p. 696; tituli tamen capitulorum libri i singulis miraculis praescripti sunt; desunt insuper prologus et index capitulorum libri 11 ; attamen ejusdem libri tantommodo leguntur in cod. num. 1-13; sequuntur sed stylo mutato numm. 66, 67, 15, 16, 13, 14, 22-25.

140 Vita S. Huberti (fol. 96^-1080.

Edita ibid., ad d. 8 Nov., tom. I.

15<> De mii-aculis post ejus translationem ostensis (fol. 108^-1120.

Edit. ihid.

16» Vita S. SUvini confessoris (fol. lia^-llS").

Edit. ibid., ad d. 17 Febr., lom.III, p. 229-231. Prol. om.

170 Vita S. Albini (fol. 115''-118').

Vita auctore Fortunalo edita ibid., ad d. 1 Martii, tom. I, p. 57-60. In cod. num. 10 tom. prseter primam pbrasim ; cfr. ibid., annot c.

18*» [Vita S. Bertuini] (fol. 118^-122^).

Textus alter Vitas quam ex ms. Ultrajectino S. Salvatoris edidit Gomelius Smet in Act, SS, Belgii, tom. V, p. 179 sqq.; editus in Anal, Boll., tom. VI, p. 16 sqq.

ly [Vita S. Rigoberti Remensis archiepiscopi] (fol. 122^-128^).

Edita in Act. SS,^ ad d. 4 Jan., tom. I, p. 174-179. In cod. pro num. 13 et seqq. reperiuntur ea quse edita sunt in Anal, RolL, tom. II, pp. 473, 474.

20<> Vita sancti ac beatissimi Eucherii Aurelianensis m-bis episcopi cujus depositio est x kl. Martii (fol. 128^-1310.

Edita in Act, SS,, ad d. 20 Feb., tom. III, p. 217-219. In cod. prol. I om. ; in fine

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N** 9636-37. 345

£Lddita est clausula quam in cod. S. Maximini Trevirensis legerunt decessores zi.ostri; cfr. ibid., p. 219, annot b. Li cod. stylus magis barbarum olet.

21^ [Vita S. Sulpitii Bituricensis episcopi] (fol. 131'- 1340.

Eklita supra ope huj. cod., p. 76 sqq.

22*> [Vita S. Theoderici confessoris] (fol. 134^-1400-

Edita in AcL SS., ad d. 1 Julii, tom. I,p. 64-71. In cod. om. num. 3-5 (p. 71).

230 [Vita S. Theodulfi abbatis] (fol. 140^-142^.

Edita apud Mabiilon, Aet, SS. 0. S. B., sec. I, p. 346-349.

24« [Vita S. Firmini confessoris] (fol. 142^-144^.

Edita in Act. SS., ad d. 1 Sept, tom. I, p. 178-180.

250 Quaedara actuum beati Hadelini confessoris, cujus dies agitur iii nonas Februarii (fol. 145'-148\).

Vita auctore Notgero edita ibid., ad d. 3 Febr., tom. I, p. 372 376.

26° Vita S. Gisleni presbyteri (fol. 148^-155^).

Vita auctore Rainero edita ope huj. cod. in Anal. Boll., tom. V, p. 212 sqq.

270 Sermo in festivitate beatissimi Gisleni legendus. De elevatione et claritate miraculorum ejus (fol. 155"^- 1700.

Sermo et miracula auctore eodem Rainero edit. ibid., p. 239-281, (cfr. p. 210).

28'' Anfilochii episcopi Ichonii tractatus in vita et mira- culis sancti patris nostri Basilii archiepiscopi Capa- dotiae (foL 170^-1810.

Versio latina diversa ab ea quse edita est in Act. SS.j ad d. 14 Junii, tom. II, p. 938 sqq.

29"* Vita sanctissimi pontificis Amandi (fol. l^r-l^^'').

Vita auctore Baudemundo edita ibid., ad d. 6 Feb., tom. I, p. 848-854.

30° Suppletio qu8B addita est libello Vitse sanctissimi patris nostri Amandi a Milone monacho et sacerdote coenobii ipsius (fol. 187^-1890-

Edita apud Mabillon, Act. SS. 0. S. B., sec. II, p. 719-721.

31^ Exemplar epistolae Martini papse [ad S. Amandum] (fol. 189^-1900.

Editaibid.,p. 721-723.

32« Titulus de obitu beati Amandi (fol. 190^-19^).

Editus ibid., p. 723-725.

346 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

53o Sermo legendus in transitu sive depositione ter beati atque gloriosi Christi pontificis Amandi. Cele- bratur ipsa solemnitas depositionis praefati patris octavo idus Februarii (fol. 19r-1960.

Sermo de quo ibid. fit mentio, p. 843, num. 131.

34^ Qualiter corpus beati Amandi in locum quo nunc requiescit fuerit translatum, ac de ordinatione episco- patus ipsius. Celebratur vii Kl. Novembris (fol. 196''-

1990.

Semo Milonis edit. ibid., p. 889-891.

35<> Sermo de elevatione corporis beati Amandi quae facta est a Hlothario custode anno ab incai^natione Domini octingentesimo viiii, a transitu vero praedicti patiis centesimo quinquagesimo, die vigesimo men- sis Septembris (fol. 199^-2010-

Sermo Milonis edit. ibid., p. 891-893. In cod. om. num. 10 ac totum cap. ii.

36^ Vita S. Vedasti episcopi et confessoris (fol. 20 r- 204^.

Vita auctore Alcuino edita ibid.» ad d. 6 Feb., tom. I, p. 794-799. In cod. om. prol., numm. 8, 10, ac ultima phrasis (Ohiit,..)

^T Vita S. Medardi episcopi et confessoris (fol. 205'- 2O60.

Vita auctore Fortunato edita ibid., ad d. 8 Julii, tom. II, p. 79-81.

38° Vita S. Philiberli abbatis (fol. <m'-1W).

Edita ibid., ad d. ^^ Aug., tom. IV, p. 75-80.

39° Vita S. Ermini successoris S. Ursmari (fol. 210'- 2110.

Edita ibid., ad d. 25 Aprilis, tom. III, p. 375-376.

40° Vita S. Bavonis confessoris, discipuli S. Amandi episcopi(fo]. 2ir-2140.

Edita ibid., ad d. 1 OcL, tom. I, p. 230-235. In cod. om. prol., ac subinde quaedam prolixius dicta supprimuntur.

41^ Vita S. OduUa confessoris et presbyteri (fol. 214'- 2160.

Edita ibid., ad d. 12 Junii, tom. II, p. 592-595. Prol. om.

42^ Vita S. Lupi Trecassinae urbis episcopi (fol. 916'- 2170.

Edita ibid., ad d. 29 Julii, tom. VII, p. 69-70.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N** 9636-37. 347

43^ Vita S. Memii Cathalaunensis episcopi et confesso- risffol. 217^-2180.

dita ibid., £L(i d. 5 Aug., tom. II, pp. 11, 12. In cod. stylus paululum immutatus

44'' Vita sanctorum confessorum Syri et Yventii Tyci- nensis civitatis episcoporum (fol. 218'-22r).

dita apud Prelini, San Siro primo vescovo e patrono dtUa cittc^ e diocesi di ui, tom. I, p. 178-216. In cod. ad fin. hsec add. : Post cujus transitum virpru- tisaimus Yventius jaxta promissum pii patris Syri gradum suscepit regiminis, jiiftri in omnibus imitator existens. Et hic quoque strenue regens ecciesiam nanam,post multorum annorum curricula migravit ad Dominum, qui vivit in ila seculorum,

45° Vita S. Apri TuUensis episcopi (fol. 22r-2220.

Idenda iu Anal. Boll.

46° Vita S. Cuniberti Coloniensis archiepiscopi (fol. 222^-2230.

Mita supra tom. I, pp. 244, 245.

47** Vita S. Lupi, Senonicae urbis episcopi et confessoris (fol. 223^-2260.

:dita in Act. SS., ad d. 1 Sept., tom. I, p. 255-264.

48<> Vita S. Victoris Cenomanicae civitatis episcopi et confessoris (fol. 226^-228^.

Idita ibid., ad d. 25 Aug., tom. V, p. 145-147. In fine prsesertim a num. 13 stylus valdediversus.

49^ Vita S. Vincentii confessoris, mariti S. Waldeti'udis (fol. 228^-2320.

Idita ibid., ad d. 14 Julii, tom. III, p. 668-677. In cod. non pauca subinde, pneser- panenetica omm.

50** Vita S. Severi presbyteri et confessoris, qu^e est xiiii Kal. Decembris (fol. 232^-2350-

Idita in Anal. Boll., lom. V, p. 417 sqq.

51"* Vita S. Johannis Constantinopolitani episcopi (fol. 235^-239).

nc. Bealissimi Johannis Constantinopolitani episcopi vita, genus, conversatio ]uemadmodum vel sublimatus sit in episcopatu, vel depositus et morte potius loratus, exponendum est et multorum cognitioni intimandum. Johannes itaque Antiochenus, filius Secundi et Anthusn?, nobilium personarum,Libanii sophistse iipulus et auditor Andragarii philosophi. ks. In cujus loculo Theodosius imperator frequenter defigens oculosatque

348 GATAL. GODD. HAGIOGRAPHIG.

frontem, qui sni avi et vocabulum sortitus est et pietatem servabat inTiolabilem, pro Archadio et Eudoxia genitoribus supplicavit, ut ignoranter in eum delinquen- tibus veniam condonareL Sapientia itaque studioque imperatoris et Prodi epi- scopi hoc modo miligata est et adempta tristitia omnium illorum, qui propter Johannis favorem persecutionem passi sunL Quos idem episcopus jam pridem ab ecclesia separatos rursus ecclesiae decenter, posthabita malivolorum invidentia, restituit. Flavianus vero Antiochenus episcopus, qui non consenserat in damna- tione ejus, vocabulum ipsius, id est Johannis, in ecclesiasticis diptycis primus inse- ruit

52** Vita et prseclari antistitis Ansberti Rothomagen- sis, cujus transitus est Y^^ idus Februarii (fol. 239'-

2410.

Edita in Anal. BoU.f tom. I, p. 179 sqq.

53<* Vita S. Wlmari confessoris, cujus depositio cele- bratur xm Kal. Augusti (fol. 241'-2420.

Edita in Aet. SS., ad d. 20 Julii, tora. V, p. 84-88. Prol. om.

54*^ Vita S. Severini Coloniensis episcopi (fol. 242'- 2440.

Goniracta ex Viti edita ibid., ad d. 23 Oct , tom. X, p. S6-60.

55** Vita S. Brictii Turonensis episcopi, quae legitur idus Novembris (fol. 244^-2440.

Vita de qua supra, p. 288. 3i°. — Sequuntur folia duo quse postea codici aggluti- nata fuerunt; in his descripta est pars officii liturgici quod in festo Inventionis S. Stephani legehalur, scilicet lectiones i nocturni cum responsoriis neuroatibus notatis.

GLVI. Codex signatus n" 9645-49.

Hic codex ex duohus codicihus eadem manu exaratis efformatus est Prior formne mediae (0%30(i X 0,20) coostat foliis 152; posterior vero ejusdem fonns (0",30 X 0,188\ foliis 16. Descriptus fuit uterque hinis columnis, lineis graphide ductis, seculo XIII ineunte. Tituli ruhricati sunt itemque litterae majores. In initio homiliarum qune legendae erant in pra>cipuis festivitatihus, litterse elegantiores appareot et artis venustate et formae varietate. Aliquoties etiam litterarum inter- nam vacuitatem complent non spemenda3 deiineationes ; sic sancti Pauli effigies fol. 41^ sancti Beoedicti morientis fol. 81^ sancti Joannis Baptistae foi. 12i%sancti Malachiie episcopi Ardmachani fol. 141'. £t hsec ultima delineatio tanti visa est Hihernis ut expressa fuerit in Proceedings of the royol irUh Academy anno 1846-7, num. 67, p. 501.

BIBL. REG. BRUXELL. — CODD. N*» 9648-49, 9737-38. 349

Godex olim fuit S. Laurentii Leodiensis : et hor quidem deducitur non ex ali- qua nota codici inscripta, sed ex indice contentorum quem descripsit in duobus foliis pap}Taceis codici in fine agglutinatis illa manus quam offendimus iacodice9291.

In codice prsBter homilias continetur sequens documentum :

Passio sancti Mononis martyris (fol. 11 9'- 120'').

Edita ope hujus cod., in Anal. Boll., tom. V, p. 196 sqq.

CLVn. Codex signatus n» 9737-38.

Foliorum 165, formae medise (0™,28 X 0,185), binis columnis, lineis graphide «tis exaratus sec. XV. Litterse majores rubro caeruleoque depicts. Fuit olim

cti Laurentii. Etenim fol. U cum siglo LL inscripta est hsec nota : Liber mona- ^iiS, Laurentii Leodiensis, Eodem item folio cum indice contentorum descripta

uentia :

rruLus SEU inscriptio sepulchri D. Roperti, abbatis monasterh Tuitiensis.

NO DOMINI M^C**.XXXV* QUARTO NONAS MARTII OBUT VENERABILIS PATER AC HUS RUPERTUS, ABBAS HUJUS MONASTERII, VIR DOCTISSIMUS ATQUB RELIOIOSISSIMUS N UBRIS SUIS QUOS EDIDIT GLARBT APERTISSIME.

ane schedulam sibi in pradicto monasterio Tuitiensi transcriptam, quum ad

ex Colonia rediret, D, Gerardus de Zuylre secum detulit; voluitque ut in aliquo

m ejusdem patris, quorum apud nos non parva copia est, transcriheretur,

enus non prmsens tantum tetaa, sed etiam postera agnoaceret quanta pietate,

^taque doctrina hic noster claruerit Eobertus,

Ne prmsens amim, ne postera nesciat setas, Hic sua Eupertus membra disertus habet. Anno Domini 1538,

codice prseter opus Roberti De victoria verbi Dei, editum apud Migne, P. L., -> GLXDC, p. 1215 sqq. (1), continetur :

Offlcium nocturnum et diurnum cum missa notatum de sancto Judoco presbytero et confessore (fol. 140'- 1460.

i^. Append.

^^) Ad flnem operis (fol. 138^; scripta est haec nota: Finis voluminis originalis ^^'^'^^ Boberti abhatis Tuiciensis, monachi prmsentis loci, monasterii scilicet sancti ^^'^^^entiiprope Leodium,

350

CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

Appendix ad cod. 9737-38.

DE SANCTO JUDoco. (Gfr. pag. prsec.)

De sancto Judoco confessore, ci^as festnm venit in die sancto

LuciSB virginis.

Ant.

Ant.

* eod. regis.

Ant.

Ant.

Gap.

Ad Vesperas

Adest dies qua Judoci

Colitur festivitas ;

Hinc concordet sane voci

Novum sidus mundo luxit,

Cum Jndocum huc produxit

Regia * sublimitas;

Regnum terrie conculcavit

Spreta mundi gioria;

Soli Deo militavit,

Cessit regali solio,

Stirpe ductus regia,

Ac hominum sufTragio,

Collaudabunt multi sapientiam ejus.

Orantis sancti meritis.

Hymnos.

Hymmidici sonent toni, Ut intonent dulci soni Canora symphonia; Salutares assunt joci Prodeuntes in Judoci, Laudanda sollemnia.

Propter Christum, quem amavit,

Hegnum patris recusavit

£t ejus palatia ;

Vita egens paupertatis,

Ut caelestis bonitatis

Frueretur copia.

Animi humilitas. Perquam solvant nostri joci Laudes sibi debitas. Cujus fulsit interius, Luce clara splendidius, Morosa generositas. Virtutum militia; Suos actus dedicavit In ejus obsequia. Silvse petens devia In ferarum pro socio, Mendicat cibaria.

Ad nihilum hic redegit Mundi pompam, ac elegit Vitam solitariam ; Heremit» typum gessit, Bfacerandoque depressit Se per abstinentiam.

Judocum inter cetera Terrarum rerum opera Laudat hoc miraculum : Peregrinum quem cremavit Ignis, Christus liberavit Ad Judoci titulum.

Hunc patronum collaudemus, CoIIaudantes imploremus Ejus patrocinia ; Ut vitia repellamus Virlutibus floreamus Per ejus sufTragia.

Os justi meditabitur sapientiam.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEXD. AD COD. N® ^IZI-ZS. 351

Ad Wagnfllcat Ant. Exsultet Ecdesi» tarba fiddium, li^tetur pnecipae ccidnis mamlus in oris, patris Judoci illustratus radiis, recolens ejus festa in erris^ de cigus societate sancti congaudent in cielis.

IlkvlUitorfllin. Laudemus summum et clementem Dominum» qui nobis itsslmom Judocum voluit conferre patronum. Ps. Venite.

HymnHB. Rex ^oriose prsesulum.

In primo noetorno.

Ant. Sanctus Judocus cathedram pestilentiae respuens, velut lignum fructi- erum secus decursus sanctificaTit aquarnm. Ps. Beatus vir.

Ant. Populis inania meditantibus, Chrisli cultor evasit Judocus, et in monte ancto Dei pnedicator effulsit magnificus. Ps. Quare fremuerunt

Ant. BCirificavit Dominus sanctum Judocum exaudiens eum, et apud ducem •robatum et gloriflcatum constituit in pace. Ps. Cum invocarem.

Ant. Tentantis inimici jacula et astuti serpentis versutias sanctus Domini cuto bonae voluntatis protectus evicit Ps. Verba mea.

Ant. Admirabilem Deus noster coram principibus sanctum fecisti Judocum, [uem stola jucunditatis decoratum super opera manuum constituisti tuarum. ^s. Domine Dominus.

Ant. Vir Dei Judocus in montem transmigrare et secretiorem vitam agere upiens, justitiam diligentem et squitatem videre Dominum toto desiderabat ffectu. Ps. In Domino confido.

PRIMUM ^. Sanctitate insignis vir Dei Judocus ex Britannica gente nobilissi- Qam duxit prosapiam, regia stirpe editus. y, Nobilitatem generis sanctis ornavit Qoribus, nobilior multo Deo quam seculo. — Regia.

f). Electus Domini confessor Judocus dignis successibus tid regni culmina ligitur, sed amore Dei terrena postponens ambiebat regnare cum Christo. \ Tandem fratri regimine collato, mente conditori adhaerens, — Ambiebat.

Q. Annos excedens moribus, ut fuerat juvenculus, jejuniis et precibus exem- Aum dabat senibus. y, Erat pernox in fletibus sanctisque in operibus, mortis die oUicitus. — Jejuniis.

Q. Gloriosus Dei confessor Judocus, patrio solo cum quibusdam sanctis comi- ibus egressus, Pontivi pagi fines ad usque devenit. f, A quibus prnedictis patribus apite attonsus ad ordinem electus clericatus. — Pontivi.

In II. Noctumo.

Prima Ant. Sine macula in conspectu Domini beatissimus ibat Judocus, [uadrantem ad diumum victum reservalum tribuens egenti, ideo requiescet in D monte sancto Dei. Ps. Domine quis habitabit.

Ant. Desiderium cordis ejus implevit Dominus et voluntate animi non est raudatus, vitamque quam semper exoptabat accepit. Ps. Dominc in virtute tua.

352 CATAL. CODD. HAGIOGRAPfflC.

Ant. Accepit benedictionem beatus Judocus a Domino, cujus benedictionis signo aquilinus interiit vigor. Ps. Domini est terra.

Ant. Beatissimus Christi confessor Judocus Deo et hominibus exstitit dilectas, clarus etiam fulsit in virtutibus. Ps. Exaudi Deus orationem.

Ant. Quidam sacerdos pedum manunmque privatus officio a quodam est 5 monitus ignoto medicum Judocum in pago quaerere Pontivo. Ps. Te decet bymnus.

Ant. In deserto sanctus iste insecutus est baptistse Domini vestigia, qui silva- rum radicibus vescebatur pro dapibus post longa jejunia. Ps. Bonum est confi- teri (1).

^. Amator evangelicse institutionis Judocus, quatuor quadrantibus panis 40 quatuor pauperibus erogatis, quatuor naves alimonia confertas Deitatis gratia recepit. y, Inquirentes autem Dominum non deficient omni bono. — Quatnor.

K). Orantis sancti meritis quondam Deitas operata est mirum : nam defixo cum precibus in terra baculo undam laticis produxit continuo. V, Cujus fontis suavitas ad salutem credentium permanet populorum. — Nam defixo. Gloria Patri 4 S et Filio et Spiritui sancto. — Nam defixo.

^. Contemplationis dulcedini intentum sanctus Spiritus replevit Judocum, qui et locum futurffi quietis prsescivit et prsesciendo ibidem se mansurum praedixit Jr. H«c requies tneaf inquit, in seculum seeuli; hie habitaho, quoniam elegi eam,'-^ Ibidem. SO

l^. Puella quaedam oculorum luce privata, sancto adducta, ac aqua qua idem lotus erat facie abluta, videns rediit ad propria. y, In somnis namque ut videret, sibique jussum fuerat fide munda ad sanctum accedens sacerdotem. — Videns. Gloria Patri et Filio et Spiritui sancto. — Videns.

Ad oantica. 25

Ant. Assumptis itaque secum comitibus ad imperatum devenit locnm, ubi orationi diutissime incumbens meritis sancti surrexit incolumis. Cc. Beatus vir ♦ cod, qui 1 sl qui intelligit super *.

[]^]. Audaciam ducis ejus integerrimum corpus videre conantis, usibus ablatis linguae et aurium, venerandus pater compescuit f, Videbat et exclamabat : 30 *8ic. A * Judoce. — Cujus mox audaciam *. Usibus. Gloria Patri et Filio et Spiritui

^' sancto. — Usibus.

]^. Magne pater Judoce, summo Patri proxime, admiranda, qua praeceLUs apud eum, gratia, a commissis nos emundans, ne cadamus sustine. ^. Nam credimus tuis precibus nos posse salvari. — A commissis. \ 35

^. Confessor Dei Judocus, nobili progenie nobilior moribus, ab ipso \paerili sevo secutus Dominimi gloriam mvndi sprevit ac patris regimen. y, Ideo alp omni clade liberantur qui ex toto corde quserunt illum. — Ab ipso. Gloria P.|itri et Filio et Spiritui sancto. — Ab ipso.

(1) Fol. 140v juxta hanc antiphonam, quae posita fuit primo loco, scri/ptasunt seqq. : Sed ista prima antiphona est ultima antiphona de II Noctunmot €i non deservit hic.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N^ 9737-38. 353

Gopiosas caritatis confessor Judoce, qui cum Deo gloriaris in caeli palatio, escende, supplicamus, ad te suspirantibus, ut exutos gravi came pertrahas ad 'os. \, Sancte Dei confessor Judoce, te venerantes protege, — ut exutos. a Patri et Filio et Spiritui sancto. — Ut exutos. 4N6KLIUM. Dixit Simon Petrus ad Dominum Jesum : Ecce noa, — Gollecta.

qui beatissimum, ut infra.

Ad laudes.

nt. Alter dum solus pergeret, spiritui obviat erroris; a quo dum esset

tus, ad sancti adductus titulum pristinae sanitati est redditus. Ps. Dominus

•vit.

Qt. In tantis sancti meritis omnipotentem laudemus Dominum ac hymni-

cordis jubilo, vocis resonante organo, modulata in excelsis proferatur exsul-

Ps. Jubilate.

Qt. Judocus Dei amicus divinis decoratus virtutibus, omnibus se amabilem

>uit. Ps. Deus, Deus meus.

Qt. Regalibus siquidem natalibus ortus, velut lucifer Judocus emicuit.

{enedicite omnia.

Qt. Nobilitatem generis sanctis omavit moribus, nobilior multo Deo quam

D.

MNus. Hymnidici sonent toni, et cetera.

1 benedictUB. Ant. Egregius Dei amicus Judocus post fatigatum divinis bus debile corpus et innovatam sanctis operibus juvenilem senectam, Euge it audire jocundissimum, et in Domini sui perenne intrare gaudium. ienedictus.

HORAS DIEI ANT. DB LaUDIBUS, CAPITULA, VERSICULI SICUT DE UNO CONFESSORB

ONTIPICE.

SECUNDAS VeSPERAS ANT. SaUCtUS JudOCUS, CUM TRIBUS SEQUENTIBUS.

Ad Magniflcat.

it. 0 pater Judoce, Quibus ipse jocundaris

Dulcis in memoria, Inter cseli veroulas,

Sed cum Christo jam perenni Fac ut ad co^lestis agni

Dulcior in gloria, Admittamur epulas.

Magnificat. Gollecta. Deusqui beatissimum.

1 86Xtam. Gollecta. Adesto, Domine, precibus nostris, quas in sancti i confessoris tui commemoratione deferimus, ut qui nostne justitise fiduciam abemus, ejus qui tibi placuit meritis adjuvemur. Per Dominum.

I nonam. Gollecta. Sancti Judoci confessoris tui nos, qufesumus, ae, luere prsesidiis, et ejus semper intercessionibus adjuvemur. Per Domi-

CATAL. BRUX. T. IL 23

354

CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

Offlcium M18S8B de sancto Judoco confessore.

Introitus. Os justi meditabitur sapientiam. \, Noli aemulari etc. — Kyrie ele- yson. Gloria in excelsis.

CiOllecta. Deus qui beatissimum Judocum, confessorem tuum, stemitatis gloria sublimasti, concede nobis, famulis tuis, ejus sollemnia celebrantibos» cunctonmi veniam delictorum et aeternse beatitudinis praemium sempitemum. Per.

Epistola. Justum deduxit Dominus, et cktera.

Graduale. Domine, praivenisti eum in benedictione. Alleluia. Justus germinabi^t sicut lilium.

Se^entia. #^

Laudes Cbristo persolvamus, Nos qui sancti celebramus Judoci soUemnia ;

Hinc se viro demonstravit, Quando panem impetravit Deus vultu proprio.

Pater nobis opem mittat, Cujus vita nos invitat Ad caeli palatia.

Panis datus non ingratus Fuit immo reparatus Divino concilio.

(S

* cod. erogavit.

Rege natus et regina, Caelos gliscit et divina Deitatis gratia.

Mundum sprevit et terrena, Mente quierens Deo plena Paradisi gaudia.

Deo panem bic divisit Deus naves hinc remisit Plenas beneficio.

Victum cunctis vir erogat * ; Capit quisque quantum rogat, Respondente copia.

Coetus noster hinc applaude; Hunc honora dignum laude, Qui vivit in glona.

Ruunt omnes cum gaudio ; Sed vir Dei prse tsedio Fessus liquit omnia.

II

Sciant omnes et sciant singuli : Non quaesivit gloriam seculi, Nec patris imperia.

Inde transit in deserta Deum sequens fide certa Fugit transitoria.

Regna liquit et fugit patriam Et subivit transiens Samiam Pontivi confinia.

Lustra terens hic ferarum, Non horrescit vim earum ; Sedat quaeque noxia.

Tunc sub duce requievit, Ubi Christo acquievit Et ejus servitio.

Manu sua comit aves,

Feri lupi sunt suaves,

In ejus prsesentia.

\

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N^* 9737-38, 355

Opus fuil mirabile : Hinc reversus ad altare

Ala fallitur aquilse Stans et debens celebrare,

Prece viri saucia. Dextram vidit consecrare

Gubemantis omnia. 0 quam pura — genitura Fuit iste, — Jesu Christe, Ciausus tandem in tumulo

Vitae vitans devia ! Quantus fuit in seculo

Caro probat miraculo, In hac vita — vixit ita : Vit» viri conscia.

Nusquam lentus — estinventus

Ad Dei servitia. Quod cum male duz scrutatur,

Dum superbit, dum inflatur, Vana spemens — et levia, Morte turpi condemnatur ;

Viam tenens, — non devia Sic a Deo castigatur

In invio, non in via Furentis insania.

Fecit domicilia.

Confessoris oratio, Romam vadens non moratur; Cujus fuit haec ultio,

Revertenti praesentatur Nos sanctorum consortio

Quaedam csca, quae sanatur Jungat. Amen hsec concio

Prece justi prrevia. Sonet cum laetitia (1).

VA1I6. Dixit Simon Petrus ad Dominum Jesum : Ecce nos reliquitnua, bt

SRA.

FFERTORiuM. Posuisti, Domiue.

JLd secreta. Nostrte fragilitati, potentissime mediator Deus, opem conferri

oscimus.utillius nostr» immolationis hostia interventu tibi reddatur accepta,

is sollemnitatem celebramus. Per Dominum.

OMM. Magna est gloria ejus.

>OSt COmm. Salvandse recordationis victimis immolatis, beati Judoci con-

oris tui gaudentes interesse sollemnitati, te, Domine, exoramus, ut cujus

stimus servntiis, meritorum semper piis adjuvemur auxiliis. Per Dominum.

JRC SUNT FCSTA BEATI JUDOCI ; PRIMUM IN DIE S. BaRNAB£ APOSTOLI, QUOD ARUIT MANUS DoMIXI SUPER BUM VISIBILITER *, SECUNDUM FESTUM INVENTIONIS EJUS DIE SaNCTI JaCOBI MAJORIS APOSTOLI; TERTIUM FESTUM TRANSLATIONIS EJUS ERA DIE CaLIXTI PAP£ ; QUARTUM DIES OBITUS EJUS IPSO DIE SANCT£ LUCI£ SINIS ET MARTTRIS.

Ant. de sancto Judoco.

[agniflcat nobilitas Mundi contemptorem In qua, prsistante Deo,

adocum confessorem, Glorificat astemitas Exsultemus cum eo

llariflcat humilitas Dei amatorem In salutari nostro.

I) Hanc sequentiam jam ediderunt Mone, Lateinische Hymnen des MitteldUera )3-185o), Morel, Lateinische Hymyien des Mittelaltera (1868), Daniel, Theaaurus ^nologieua (1841-1856), Kehrein, Lateinische Sequenzen dea MittelaUers (1873).

356 CATAL. CODD. RAGIOGRAPHIC.

GLVm. Godez signatus n» 9742.

Follonim 243, quorum 236 antiquitus numeris signata fuerunt, formaB me^i^ {0^f^96 X 0,22), ut plurimum binis columnis, lineis stylo ferreo dnctis, diyers-xs manibus exaratus seculo XII ; attamen sub finem scilicet inde a foL 236^ seculi XV documenta inferius notanda descripsit, prioribus pumice erasis. Eamd mannm ofifendimus in initio foll. I^ Uv (1) et fol. 156r; sed fol. I^ in charta mc bransB agglutinata. Eodem modo parti rectae fol. II'' bime cbartul» diT& ejusdem seculi scripturse agglutinata; sunt. Tituli raro rubricati sunt; littie Passionum initiales subinde rubro depictae sunt, subinde diversimode omats; omandi genus manifestat artificem parum excultum, quique phantasise so» m aequo moderabatur.

Godex olim fuit S. Laurentii : scriptum est enim foL I^ : Liber sancH Laut^ wtii Leodiif siglum L L; ac fol. 243'' : Pertinet monasterio aancfi LaurenHi Leo^"^ Fol. IIv descriptus index contentorum his prsepositis versibus :

Istic quis lectum quwrens natale piorum Quodlibet e multis tenet hic quapassio aanctis, Intendat titulis quospromit frons subaratis; Actutumque auia respondeni singula notis,

Animadvertatur tandem ultimo folio recto haec, ceteris deletis, legi : ~. f^' tria Adriani anno XIIIBLXXXI, Iste vero frater Adrianus est celebeK* *^ historiographus Sanlaurenlianus nuncupatus de Veteri Busco, de quo cfr. Bi^^^^ phie Naiionalef tom. I, pp. 85, S9.

1° Miraculum de sanctis martyribus Thebeis Mautr^^j^ sociisque ejus, ex Gestis S. Martini confes&^^

(fol. r).

Vide Anal, Boll,, tom. III, p. 223, lin. 6 (Dum beatua Martinua»,).

2° [Hymnus de S*° Foillano] (fol. YH).

Editus ex hoc cod. in Act, SS,, ad d. 30 Oct., tom. XIII, p. 442, nam. 55.

3« De St° Adriano sequentia (fol. n^).

Inc, Lfetis tange fidibus : Praesens turba meritis

Laeta instant gaudia ; Tanti applaude martyris

Lffila reddunt omnia Jocunda melodia.

(1) Sic notamus folia duo priora, qusB in codice numero carent Ita fotioni t^ cis tertium notatum cst 1, quartum % etc...

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N° 9742. 357

Q fine eadem manu adduntur hi versus :

Adriane ofifero tibi hoc dictamen ; In mortis articulo meum sis juvamen, Ne a pcenis inferi sentiam gravamen, Sed cselesti gaudio fruar tecum. Amen.

4« Passio S. Petri apostoli (fol. U^-40.

iber I epistole S. Lini.

5^ Passio S. Pauli apostoli (fol. 4^-8^).

jib. II ejusdem epistolse.

6^ Passio S. Andreae apostoli (fol. 8^-110.

!pistola ecclesiarum Achaiae.

7° Virtutum S. Aiidreae oratio (fol. ir-15").

^ide AtMl. BoU., tom. III, p. 186, l". In cod. om. clausula : Ustc sunt qua de vir- bu8 (p. 187 med.).

8** Passio S. Jacobi apostoli fratris Johannis evangelistae (fol. 15^-180.

dita apud Mombritium, tom. II.

9*" Assumptio S. Johannis apostoli et evangelistae (fol. 18^-230.

pistola Mclitonis.

10° Passio S. Thomae apostoli (fol. 23^-290.

dita apud Mombritium, tom. II.

11° Passio S. Jacobi apostoli qui appellatur frater Domini (fol. 29^-300-

ide supra, tom. I, p. !203, 4».

120 Passio S. PhiUppi apostoli (fol. 3O'-3O0.

'ide ibid., p. 202, 3<>.

13° Passio S. Bartholomaei apostoli (fol. ^O^-^S^).

i^ide supra, p. 37, 39».

14° Passio S. Mathei apostoli (fol. SS^-SS').

Edita apud Mombritium, tom. II.

ib^ Passio SS. Simonis et Judae (fol. 38'-420.

Edita ibid.

16^ Passio S. Marci apostoU et evangelistae. Quod est VII kal. Mau (fol. 42^-460.

iTid. supra, tom. I, p. 522, 21o.

358 CATAL. GODD. HAGIOGRAPmC.

17° Passio S. Sebastiani et sociorum ejus (fol. 46'- 620.

Vid. supra, p. 33, 7«.

18° Passio S. Vincencii archidiaconi. Quod estxikal. Februarii (fol. 62^-66^.

Vid. ibid., 8«.

19° Passio S. Policarpi episcopi et martyris. Quod esl VII kal. Februarii (fol. 66^-690.

Epistola ecclesiae Smyrnensis juxta textum Eusebii ex Ruffini interpretatione, sed initio nonnihil mutata a compilatore. Ipso fere scriptionis tempore correcte sunt plures menda;, adhibito textu RufQni puriore.

20° Passio S. Valentini martyris. Quod est xvi kal. Martii (fol. 69^-7 r).

Vid. supra, p. 179, 10>.

21° Passio S. Georgii martyris (fol. 71^-71^).

Compendium quoddam Actorum apocryphorum, de quibus cfr. Act. SS., ad d. 23 Apr., tom. III, p. 101. — Pessimos habet errores, ob quos Papebrochias haec Acta ** non tantum fide, sed etiam lectione indignissima ,1 judicat.

22° In inventione S^ Crucis (fol. 71^-74").

Narratio edita apud Mombritium, tom. I.

23° Passio SS. Alexandri, Eventi, Theodoli. Quod est quinta nonas Maii (fol. 74''- 79').

Editain Act, SS., ad d. 3 Maii. tom. I, p. 371 sqq. — Fol. 77^ in margine paacis

«

narratum est martyrium S. Hermetis; de quo etiam fit mentio fol. 75^ in marpn* superiore.

24° Passio SS. Nerei et Achillei (fol. 79'-840.

Edita ibid., ad d. 12 Maii, tom. III, p. 6 sqq.

25° Passio SS. Marcellini et Petri (fol. 84'-860.

Vid. supra, p. 35, 24°.

26° Passio SS. Primi et Feliciani (fol. 86^-89').

Vid. supra, tom. I, p. 10, 37*.

27° Passio S. Viti martyris. Quae est xvii kal. Julii (fol. 89^-920.

Edita apud Mombritium, tom. II; sed in cod. multce sunt lect. var.

28° Passio S. Nazarii (fol. 93^-950.

Edita in AnaL BolL, tom. II, p. 302 sqq.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N** 9742. 359

29° Passio SS. Joannis et Pauli martyrum (fol. 95'- 960.

Edita in Act. SS., ad d. 26 Junii, tom. V, pp. 159, 160. In cod. omm. nmn. 1 ac num. 6 prseter primain phrasim.

30° Passio SS. Processi et Martiniani (fol. 96^-97^).

Edita ibid., ad d. 2 Julii, tom. I, pp. 303, 304.

31° Passio VII fratrum Machabaeorum cum matre sua (fol. 97^-980.

Inc. Tempore illo quo Judeorum getis et regnum a pontificibu» et regibus constp' ■ 94tum gentiles eia regea dmninahantur propter peccatum...

32** Passio S. ApoUinaris martyris qui fuit discipulus S. Petri (fol. 98^-1020.

Vide supra, p. 36, 29^

33° In exaltatione St« Crucis (fol. 102^-1040.

Edita apud Mombritium, tom. I.

34° Passio SS. Simplicii, Faustini et Beatricis (fol. 105^-1050.

Edita in Act. SS., ad d. 29 Julii, tom. VII, p. 36.

35° Passio SS. Abdon et Sennen (fol. 105^-1060.

Edita ibid., ad d. 30 Julii, tom. VII, pp. 137, 138. Initium Passionis paululum inunutatum est.

36° Passio S. Stephani papae. Quod est iiii nonas Augusti(fol. 106^-1110.

Vid. supra, p. 326, ^.

37° Inventio S. Stephani prothomartyris, GamaUelis, Nichodemi et Abibon (fol. 11^-1140.

Edita apud Surium ad d. 3 Aug.

38° Passio S. Donati. Quod est vii idus Augusti (fol. 114^-1180.

Vide supra, p. 326, 7«.

39° Passio S. Ciriaci et sociorum ejus (fol. 118^-1220.

Edita in Act. SS., ad d. 16 Jan., tom. II, p. 5 sqq.

40° Passio S. Ypoliti martyris et sociorum ejus (fol. 122^-124^).

Edita apud Mombritium, tom. II.

41° PassioS. Simphoriani martyris (fol. 124^-1260.

Vide supra, p. 327, 16».

^

360

CATAL. CODD. HA6I06RAPHIC.

• man, pr,

Licio + man,pr. v

• man, pr, septembris. + man. pr,

oclavo.

42° Passio SS. Timothei et Apollinaris. Quod est x kal — Septembris (fol. 126'-1270.

Yid. ibid., 17°. Gfr. Annuaire de la Bibliothhque royale de Belgigue, 1845, p. — Fol. 127^ in initio ammanuensis incepit iterum rescribere Passionem S. AE xandri papae.

43° Iii decoUatione S. Joannis Baptistae (fol. 127^-128

Inc. Beatua igitur Johannes Baptista dum pradicaret Judaos, prmcipiebat bonorum operum atudium darefjustitiam inter se invicem custodire,,.

44° Passio S. Marcelli martyris Gabiloiiensis (fol. 12 1290.

Edita in Act. SS., ad d. 4 Sept., tom. II, p. 199 sqq. God. convenit cum cod. nuncupatur Fuldenais.

45° Passio beati Gorgonii martyris una cum sociis s numero xl qui in Sebastia civitate sub Licinio * im ratore vii + idus Martii * id est die nono "•■ ttiarty consummati sunt. Quorum nomina haec sunt : beaL Gorgonius martyr, Candidus, Cyrionus, Domitian Eunoicus, Sisinnius, Eraclius, Alexander, Johann Claudius, Athanasius, Valentius, EHanus, Melit Haecdictius, Achayus, Vibianus, Elianus, Tiieodol Cyrillus, Flavius, Severianus, Valerius, Chudia Sacerdonis,Priscius,Euticius,Juvenalis,Filoctimon Aethius, Micallus, Lisimacus, Theophilus, Eutici Xanthius, Aggius, Leontius,Hisitius,Gagius, Basili Hi omnes simul xl passi sunt temporibus Lic imperatoris et Agricolai praesidis et Lisiae diK- (fol. 129^-132^).

Passio de qua actum est in Anal, BoU,, tom. V, p. 356.

46° Passio S. Theodardi episcopi (fol. 132^-135^).

Edita in Act. SS., ad d. 17 Sept., tom. V, p. 588 sqq. Finis Passionis descriptn^^ in membranula adjecta nec uUo numero si^ata.

47° Passio S. Adriani martyils. Quod est vi*® i^ *^ Septembris (fol. 136^-143^).

Edita apud Mombritium, tom. I.

48° Passio S. Lantberti martyris atque pontificis C^^ (fol. 143^-149^).

Vita auctore Godeschalco, qualis edita est apud Ghapeaville atque inde 9p^

ti

S,

^

(1) Hanus recentiores duae in marg. sup. scripserunt : Passio mneti Lanbt^

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N«» 9742. 361

Soriam, ad d. 17 septembris. Fol. 149^ ultima pars vitflB multo, ut videtur, usu partim deleta, aliquot etiam locis rescripta est.

49® Passio S. Laui^entii archidiaconi. Quod est ra idus Augusti(foi. 150^-1530.

Edita apud Hombritium, tom. IL

50'' Passio S. Xysti papae et martyris (fol. 153''-155'').

Edita ibid.

51*» Hymnus de sancto Laurentio (fol. 156').

Inc. En martyria Lauventii armata pugnavit fides. Nam morte mortem diluit ac aemet impendit aibi.

52° Alius Hymiius (fol. 1560-

Inc. Apostolorum supparew Laurentium archidiaconem pari corona martyrum romana aacravit fides.

53° Passio S. Laurentii levitae et martyris, Aurelio Prudentio auctore (fol. 156^-1600.

Edita in Act. SS., add. 10 Aug., tom. II, p. 512 sqq.

54° Passio SS. Johannis et Pauli et Gallicani (fol. l^O"- 1620.

Vid. supra, p. 217, 12®.

55° Passio S. Gereonis et sociorum ejus (fol. 162''- 1650.

E^ta in Act. SS.y ad d. 10 Oct, tom. V, p. 36 sqq. In cod. desinit pulchrUudine ^ulciretur (num. 20, lin. 5) ; deinde pauca adjecit manus recentior, scilicet sequentia i:asque ad adesae non dubitat (num. 22 med.).

56° Vita S. iEgidii abbatis et confessoris (fol. 165"^- 1690.

Edita in Act. SS., ad d. 1 Sept., tom. I, p. 299 sqq. ; in cod. Vitae adjectae sunt ^jmuntiatio edita supra, p. 200, 18'*, et collecta edita supra, p. 329, 28».

57° Sermo in nataleS. Lamberti (fol. 1 69^-1 7 r).

Incipit. Quoniam infidelibus omneyquod uaquam eBtjustitise, 8ordet,qui in Christo ^pem 8uam ponunt solis fidelibus patet quod qui in laboriosa hac et evidentisaime ToeQi vita plurinium pro Deo desudat apud justum judicem frugem retributionis ^ne fine mansura inveniet.

58° Vita vel actus S. Lantberti episcopi et martyris

martiris, 0 quam compilavit Godescalcua qui primus scripsit, ex cujus seriptis omnea dlii fundamentum sumpserunt.

362 CATAL. CODD. HAGIOGRAPfflC.

Christi, qui necatus est xvi Kal. Octobris (1) (fol. 17r.l77^).

Edita in Act. SS., ad d. 17 Sept., tom. V, p. 581 sqq.

59® [Passio S. Mauritii et sociorum ejus] (fol. 177''-

1810.

Edita apud Surium, ad d. ^ Sept

60» Passio SS. Cosmae et Damiani (fol. ISV-iSir).

Vide supra, p. 330. 46°.

61° Passio S. Leodegarii episcopi et martyris. Quae est VI nonas Octobris (fol. 184'-1980.

Edita in Aet. SS., ad d. 2 Oct., tom. I, p. 463 sqq.

62» Passio SS. Dionisii, Rustici et Eleutherii (fol. 198"- 2ir).

Edita apud Surium, ad d. 9 Oct

63° Passio S. Calixti papae et martyris (fol. 2ir-2130.

Vid. supra, p. 6, 37».

64" Passio S. Quintini martyris (fol. 213^-2150.

Edita in Act 55., ^d d. 31 Oct., tom. XIII, p. 781 sqq., num. 1-13; in cod. prcepo- situs est prol. edit. ibid., p. 783, ann. b,

65° Inventio corporis ejusdem martyris (fol. ^ib^^-^lQ').

Edita ibid,, pp. 785, 786, num. 14-19.

66° Quomodo qualiterve beato Elegio jam dicti sancti ostensum est corpus (fol. 216'-217').

Vid. supra, p. 8, 56».

67° Descriptio beati Foillani martyris primum rusti- cano stylo composita, postea a quodam fratre paulo exarata (217^-2190.

Edita ex hoc cod. in Act. SS,, ad d. 30 Oct, tom. XIII, p. 383 sqq.

68° Passio iiii coronatorum (fol. 219^-2220-

Edita apud Mombritium, tom. I.

69° Passio S. Theodori martyris. Quie est v idus Novem- bris (fol. 222^-2240.

Edita ibid., tom. 11.

(1) FoL 173' in marg. sup. man. rec. scripsit : Quam composuit domnus Stephanus Leodiemis epiacopus qui composuit etiam cantum de ipao et de sancta Trinitate.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N^ 9786-90. 363

70^ Passio S. Clementis martyris atque pontificis quae est vni kalendas Decembris (fol. 224^-2270-

Idita ibid., tom. I.

71° Miracula ejusdem (fol. 227^-2280-

Cdita ibid., continuo post Passionem. In cod. altermn miraculum scriptum est nargine.

72» Passio S. Chrysogoni (fol. m8'-^W).

Mita ibid., tom. I.

73° Passio SS. Chrisauti et Dariae (fol. ^l^^-^lZi").

Sdita in Act. SS., ad d. 25 Oct., tom. XI, p. 469 sqq.

74° Miracula sanctorum Thebeorum martyrum (fol. 234^-2350.

diracula de quibus supra, p. 330, 44°, a et ^, atque 45^, a.

75° [De beato Benedicto et miraculis ejus] (fol. 235''- 2360.

!Iaput XXVI lib. I de Gcstis Langobardorum auctore Paulo diacono (Migne, P,L., [1. XCV, p. 4G8-472. Post verba apta tibi in cod. add. qu» edit. ibid., p. 474 (Libet hreviter-hahitaciUum hxibebat).

76° De sancto Frederico episcopo Leodiensi xxvii° anno Domini mVxx^ (fol. 236^-2380.

Wita in Act. SS., ad d. 27 Maii, tom. VI, p. 725 sqq.; cfr. Mon. Germ., scr. I. XII, p. 502.

77^ De Alberto episcopo Leodiensi qui Remis martyri- zatus fuit (fol. 238^-2390.

)e hac beati martyris Passione cfr. Mon, Gernu, scr. tom. XXV, p. 136,2. Pas- li subnexae sunt notae qusedam historicae desumptae ex .£gidio Aurea^val- $i.

GLIX. Godez signatus n» 9786-90.

lodex foliorum 238, formae mediae (O'",^^ X 0,20), nitide una manu exaratos ilo XV. Haesimus aliquando utnim huic codici daturi essemus locum in hac ilogi parte, quum potius inter liturgicos reponendus videatur. Etenim prior icis pars est veluti corpus liturgicum de sanctis Thebaeis, aitera missale ad m ecclesiae Belisianae (1), Leodiensis dicecesis. Attamen hocce loco reponemus

) BUsen, pagus provinciae Limburgensis in Belgio. Et codicem olim ad hanc

364 CATAL. GODD. HA6I0GRAPHIG.

codicem, quia in priore parte nonnulla descripta sunt documenta hagiologica. De his ergo agetur, ceteris remissis ad hanc catalogi nostri partem in qua serie con- tinua recensebuntur codices ligiturgici, qui inserviant ad certius statuendum de cultu qni sanctis adhibitus fuerit.

Igitur, ut supra diximus, codex olim fuit ecclesise Belisianse. Inde transiisse Tidetur in bibliothecam Thom» Philippi ab Alsatio, archiepiscopi Hechliniensis. Quod manifestum facit signum F. 730 in imo cooperturse tergo impressum. Hocce enim modo notati sunt tam libri impressi quam codices manuscripti qui olim ad hanc insignem bibliothecam pertinuerunt.

Tandem animadvertatur codicem, quod ssepe in liturgicis obtinet, esse valde insignem, non solum litteris, quae variis coloribus depictse, ac ramusculis artifi- ciose exomatse, subinde gravi auro circumductae sunt, sed et floridis sertis in ali- quot foliorum marginibus perita manu delineatis. Praecipuum tamen codicis omamentum praeter imaginem cmcifixi in capite canonis suppeditant tabulae tres, eximium praestantis artificis opus, quibus nobis exhibetur martyrium sanctae Thebaeomm legionis, sancti Gereonis ac sanctomm Maurorum.

1® Versus sequentes habentur scripti aureis litteris in ingressu templi sancti Gereonis in felici civitate Colo- niensi (fol. 1').

Editi apud Gelenium, De admiranda sacra et civili magnitudine Colonia Claudi» Agrippinensis Augustm, lib. ii, syntagma n, p. 270, numm. xii, xui. — Addita est nota de tribus civitatibus quse Thebeae nuncupantur. Erravit scriba scribendo : Hac in Scholasiica Historia in libro Geneais, De ortu regnorum. Vid. Migne P. L., tom. CXGVm, pp. 108, 109.

2« [Kaleiidarium] (fol. 6^-13^.

In hoc Kalendario singuli dies vacant his exceptis qui infra notantur : xviu Kal. Februarii. Gommemoratio Thebseomm. Miraculum lxxxvi (1).

ecclesiam pertinuisse, probatur non ex aliqua nota codici inscripta, sed ex sequen- tibus versibus fol. 1' descriptis :

Salve Maur \ martyr clarissime Chr

Qui volito m 1 perpessus mira fu

Fac nos inn | documentis quae docu

Ne sathanse tr > iti fiamus pondere tr ) isti

Sed magis acc l precor ad coelum quod in

Atque Deo d i queat alma Belisia s

Amen Maur / valeas throno pius

(1) Remittunt hi numeri ad diversa codicis folia et quidem secundum nota- tionem illorum antiquam, minio in capite foliomm depictam et a recentiore prorsus diversam .

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N" 9786-90.

365

TiRTio iDUs FEBRUiUui. Gastro NantoneDsi sancti Severini ... (1).

SEPTmo Kal. Aprilis. Golonia Agrippia, in ecclesia sancti Aug^ustini * memoria sancti Gonstantii martyris. Qui fuit de societate sanctorum Maurorum unus (2).

Eal. MAn. Apud Agaunum civitate Sedunensi, passio sancti Sigismundi regis Burgundiorum qui ... (3). Missa ciil miraculum xxxv.

Sexto nonas Maii. In Bunna, super litus Reni, territorio GoloniensL Translatio sanctorum martyrum Gassii ... (4). Missa cil

Prioie nonas Maii. Zabbe Iherosolimorumepiscopi.HicMauritium etsociosejus baptizavit et in fide confortavit.

ini iDUs Maii. De sanguine martyrum a terra erumpente beati Martini oratione. xgviil

Septimo Kal. Julii. Golonia Agrippina, translatio beati Gregorii ducis * et socio- rum ejus Maurorum, quce per beatum Annonem, Goloniensium archiepiscopum, facta est post quingentos annos a passione eorumdem.

m NONAs JuLii. Gommemoratio Thebfleorum. Miraculum xcviii.

Pridie nonas Julii. Apud Viennam sancti Evoldi * episcopi et confessoris, cujns industria delatae sunt sanctorum martyrum Thebseorum reliquiae ad urbem Viennam.

OcTAvo iDus Juui. Sancti Nortberti abbatis primi et fondatoris prsemonstraten- sis, episcopi Meydeborgensis. Gommemoratio Thebaeorum. lxxix.

QuiNTo OEciMo Kal. Septembris. Romae via Lavicana, sanct» Helense matris Gonstantini imperatoris. Gommemoratio Thebaeorum. xlvii.

vn Kal. Septembris. Apud Victimilium castrum Italiae, natale sancti Secnndi martyris . . cxxxiii. '5). Givitate Pergamis Italine natale beati Alexandri militis et martyris qui et ipse unus extitit (6) ... faterelur, martyrium capiUs abscisione sub Maximiano Augusto complevit Quem matrona qu«dam nomine Grata in suo praedio sepelivit. lxxxv.

QuARTo NONAS Septembris. Iu tcrritorio Gonstantiensi ad locum qui dicitur Aquse Durse natale sanctae Verenae (7).

Tertio idus Sbptembris. Turego in Almania sanctorum martyrum Felicis et Regulse (8). Missa ciii. Lectio xcix.

x Kal. Octobris. In Galliis civitate Seduno loco Agauno, natale sanctorum martyrum Thebaeorum Mauritii, Exuperii signiferi *, Gandidi, Victoris, Innocentii et Vitalis cum sociis eorum sex milibus sexcentis sexaginta sex. Qui omnes sub Maximiano Herculeo pro Ghristo capitibus truncali sunt et sua gloriosa passione mundum illustraverunt. Item ibidem, loco Agauno beati Victoris veterani ... (9).

HlSSA XI. SeQUENTIA XII.

IX KaL. OcTOBRIS. SeQUENTIA XIII. VIII KaL. OcTOBRIS. SeQUENTIA XXX.

*eod. Auugustini.

*eod. ducQs.

* eod. Eooldns

*cod. signifer.

(1) Mai-iyrologium Vsuardi, Edit. SoIIerii. — (2) Gfr. ibid., auct Grev. — (3) Ibid., Edit Lubeco-Gol. — (4) Ibid., Edit Lubeco-Gol. — (5) Ibid., auct Brux. — (6) Ibid., auct Brux, — (7) Ibid., edit Lubeco-Gol. — (8) Ibid., Ultrajec. — (9) Ibid., editio Lubeco-Gol.

366 CATAL. CODD. HAGIOGRAPmC.

VII Kal. Octobris. SbOuentia lxvu.

VI Kal. Octobris. Sequentia xcm.

V Kal. Octobris. Sequentia xcvi.

IV Kal. Octobris. Octava praeventa. Missa, Sbquehtia sicut in die. II Kal. Octobris. In Galliis Gastro Salodoro, quod est super Arulam fluvium, passio sanctorum martyrum Victoris et Urci ... excruciati ... copiosum caasi... (1). a Eodem die sancti Antonini martyris. c. Sbqubntia lxxx.

uii nonas Octobris. Apud Treverim natale sanctorum martyrum Tyrsi ducis ... (2) XXXI et iii.

VI iDUs Octobris. Givitate Agrippinensi quae dicitur Golonia. Passio sancti Grereonis martyris, cognomento Malosi, cum aliis trecentis decem et octo ; qoi omnes ibidem pro Ghristo pererapti sunt et in puteum magnum projecti. In Verona, quae Bunna dicitur, sanctorum martyrum Gassii, Florentii, Halusii cum aliis sex, qui se christianos esse professi sunt; unde pro Ghristi nomine ibidem decollati sunt. Troya civitate, quse Xanctis dicitur, sancti Victoris martyris et aliorum trecentorum triginta. Qui persecutione Maximiani tyranni, sicut omnes supradicti martyres, licet in diversis locis, uno tamen tempore et una charitate pro defensione fidei catholic^ et veritate veraque pietate colla patienter gladiis snbdiderunt. Quorum corpora in locis palustribus submersa sunt. Missa xxim. Sbquentia xxiiii.

Idibus Ogtobris. Apud Goloniam Agrippinam passio sanctorum mauro- rnm (3).

XVII Kal. Novembris. Gommemoratio Thebaeorum.

XVI Kal. Novembris. Octava Gereonis. Sicut in die. Sequentia lxviii.

Tertio Kal. Novembris. Troia civitate, quae Xanctis dicitur translatio sancti Victoris martyris.

NoNis NovEMBRis. Trauslatio sanctorum martyrum Gandidi et Victoris. xcv.

III iDus NovEMBRis. Gommemoratio Thebaeorum. MmAcuLUM xcvm.

VIII Kal. Decembris. Golonia Agrippina translatio sancti Gereonis et sociorum ejus Thebaeorum,qui a domino Frederico primo, Goloniensium archiepiscopo, et Rodulpho sancti Panthaleonis abbate facta est, anno ab incarnatione Domini millesimo centesimo vicesimo primo. Item Golonia in ecclesia prsedicti martyris sancti Gereonis commemoratio beati Gregorii et sociorum ejus martyrum. Mira- gulum lxxx. Missa sigut in dib.

VI Kal. Decembris. Gommemoratio Thebaeorum. cxxxiii.

3"* [De Passione sanctorum Thebaeorum] (fol. 45'-55'').

Fragmentum Passionis editae apud Surium ad d. i^ Sept. Inilio mutila incipit : Bequirunt itaque quid Maximianus Casar ira dictante mandasset... In fine hsec sunt add. P miracula de quibus supra p. 330, 44° ac45° a ; 2<* prodigiosa apparitio S. Mauritii qua monachus quidam regulse suss observantissimus ab interna tribu-

(1) Usuardi mart, — (2) Ibid., edit. Lubeco-Gol. — (3) Ibid., edit. Lubeco-Gol.

BIBL. REG. BRUXELL. — GOD. N<* 9786-90. 367

latione liberatus esl ; 3<* ea quae edita sunt in Leg. Aur., p. 632, numm. 4, 5 ; 4<^ nar- ratio dirse illius vindictae qu» divinitus sumpta est de Udone Parthepolitano archiepiscopo, vid. Act, SS., ad d. 22 Sept., tom. VI, p. 403, num. 260; 5^ encoraium Ambrosianum de sanctis martyribus edit. in Leg. Aur., p. 631.

4" Passio S. Gereonis et sociorum ejus (fol. hS^^&l').

Passio auctore Helinando edita in Act. SS.y ad d. 10 Oct., tom. V, p. 36 sqq.; in cod. proL om.

5^ Versus sculli in feretro S. Exuperii in abbatia Gem- blacensi (fol. 620-

In primo latere.

Egreditur Rhoma legio Thebaidis ahna : Hanc Marcellianus coniinnat paipa beatus ; Quse baptizata prius est a prcesule sancto Hierusalem, ficta postponens omnia Ghristo. Giesaris ad jussum tendit post Maximianum.

In secundo latere.

Exuperant Alpes jam Gallica rura petentes, Maximianus agit, sua thure colant sacra sancti. Gaesar ut accepit sanctos ad cuncta reniti, Accendit rabiem, cunctam quaerit legionem; Sors decimos sorbet, monet, armat signifer omnes. Vescitur atra cohors; victor cadit ultimus heros Sustollunt AngU sanctos super ethera cseli.

Ih tbrtio latere.

Artificem tnix poena rapit, paralytica surgit, Flens genitrix raptum Isetatur psallere natum. Pignora sanctorum stagni tumida aequora stemunt.

In QUARTO LATERE; ET DmiOITUR HIC SSRMO AD marttres.

Thebaei proceres clari per secula, testes Mactat sacrilegus gladio quos Maximianus ; Vestra frequentantem defendite munia plebem.

IH nNE QUARTI LATERIS ET DIRIOITUR SERMO AD CONVENTUM.

Plebs pia sanctorum votivum suscipe donum, Quo tua sacra misach condens te munerat abbas Gommissis veniam cujus deposce benignam.

6"* Epytaphium cujusdam sancti ex legione Thebaaa in majori ecclesia Bonnensi (fol. 62'').

Haec socium sacrse me claudit petra cohortis , Quos Agrippmse vasta Thebsea dedit

368 GATAL. GODD. HAGI06RAPHIG.

7* Legenda S. Mauritii, emeriti militis Ghristi et ducis celestis exercitus Thebaeorum (fol. 63'-67').

Inc, Postquam Salvator mundi de Tirgine nasci

Dignatus, nostri se corporis induit artus, Evolvit centum bis cursus temporis annos Cum decies octo septemque monarchia regni Rhomani donata fuit Diocletiano

Dea. 0 felix, tibi jam placeat meminisse tuorum,

Qui sunt devoti tibi sicut ego ; memor ergo Sis Retnbri (1), cui de floribus ex paradiso Mittas cum micis, quae de mensa dominorum Infra cadunt, addas mustum quod inebriat ipsos Ut sibi nil sapiat nisi Ghristus, atque in odore Gurrat aggaudens, ejus ructet bona verba Et mens plena quoque dulcore, Jesu sic amore JSstuet intus, membra Jesum sua singula laudent. Et post hanc vitam quod spe tenet, hic habeat re, Laetetur semper cum sanctis omnibus. Amen.

8° Galterius de Castellione in quinto Alexandreidos allusio (fol. 670.

Vide Migne, P. L., tom. CCIX, p. 481, vers. 31 sqq.

9° Ex martyroiogio metrico magistri Henrici Yserenlon (fol. 67^-670.

Idola Gesar arat, in Amandum Maximianus Trislia bella parat, non Gallia, non Helianus Mentis Yperbolicse stragem metuit regionis, Gesar magnifice turbam format legionis, Fortis ut invadat legio bene compositorum. HsBC sex milia dat pariter sexcenta virorum Sexaginta sex, jutrix veniunt ex oriente. Huic est allera lex, nam Cesare phana colente ♦ ead, Preterit Octodorum * legio, pausans in agone,

Octodarum. g^ recreat nemorum sub divo numine fanno,

Cesareo jussu gladii decimatur in ore Gujus percussu fluitant nova prata cruore, Octodorum repetit pars altera, parte perempta, Quam miser irretit Gesar, vita sibi dempta.

(1) Innotescit ergo nomen auctoris ; forsan est Reinerus Leodiensis, monachus Sanlaurentianus.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N° 9786-90. 369

Sang^ine pnrpureo sparsim croceantur ut arva, Federe funereo sunt magnis subdita parva, Mauriti qui das turb» solamina pressa^, Non pie formidas legioni martyr inesse.

10<* [De reliquiis sanctorum ThebaBorum sancto Nor- berto concessis] (fol. 920-

Vid. Aet, SS, ad d. 10 Oct., tom. V, p. 55, num. 50.

11« Inventio S. Gereonis (fol. 93^-960.

Epistola Rudolphi Trudonopolitani abbatis edita ibid., p. 58 sqq.

12'' Passio sanctorum Maurorum (fol. 96^-980-

Inc. Temporibua Diocletiani et Maximiani imperatorum de Mauritania.,. Jlajor Passionis pars constat narratlone inventionis eorumdem a S. Annone Golo- nienai edit. in Act. SS., ad d. 14 Oct., tom. VH, p. 14, num. 15-17.

13"* Passio S. Alexandri militis, qui fuit unus ex legione Thebaeorum (fol. 98^-980-

Vid. Hartyrologium Adonis ad d. 26 Aug.

14^ [Miraculum] (fol. 98^.

Narratio desumpta ex Vita S. Mauri edit. in Aet. SS.j ad d. 15 Jan., tom. I, p. 1039 sqq. ; scilicet numm. 25, 26. — Fol. 106' litteris rubricatis descripta sunt quas leguntur apud Vincentium Bellovacensem Speculum Hist. lib. xxt, cap. 93 de ense ac vexillo S. Maurilii a rege Franciae Hugone regi Anglise collatis.

15^ De sanguine martyrum a terra erumpente beati Martini oratione (fol. 1 10^-1 IT).

De hoc miraculo vid. Anal. Boll., tom. III, p. 223, lin. 6 (Dum heatu$ Martinus). Cod. desinit : fideliter adstipulantihus (ibid., p. 224, lin. 9).

16^ Passio sanctorum Felicis et sororis suae Regulse martyrum (fol. lir-112^).

Edita in Act. SS., ad d. 11 Sept., tom. UI, pp. 772, 773.

17° De sancto Antonino martyre (fol. 11 2''- 113').

De hoc sancto marlyre actum est in Act. SS., ad d. 4 Julii, tom. H, p. 7 sqq.

18'* De sanctis Victoris et Urso martyre (fol. 113').

Vid. Adonem ad d. 30 Sept

19^ De sanctis Maloso et Victore et sociis martyribus (fol. 1130.

Annontiatio paulo longior iis de quibus fit mentio in Act. SS., ad d. 10 Oct. tom. V, pp. 19, 20, num. 27.

20^ Exemplum (fol. 113^-1140.

Enarratio vindictie quae sumpta est de clerico, in partibus Burgundiae degente,

CATAL. BRUX. T. 11. 24

370 CATAL. CODD. HAGIOGRAPfflC.

superbo niinis ac tamido qui ob osurpata bona S. Bfauritii, conflictunis in aci^- miserrimam mortem obivit.

21^ Exemplum (fol. 114^-1150.

Inc. In extremis Belgarum finibus juxta Britannici litus oeeani oppidum esfr- harharo proraus vocabulo Zierichzee nuncupatum, totius provincim, quam pauUh- mitius Zelandiam vocant, quaai arx quadam et caput,,, Narratur quomodo mortuus- natus ad memoriam S. Mauritii vita donatus fuerit.

22** In Rationali divinorum de sancto Mauritio et sociis^ ejus(fol. 1150.

Vid. Durandum Rationale divinorum officiorum, lib. vu, cap. 31 (1).

23^ Vexillum S. Mauritii in urbe Madeburga reserva- tur, de qua in quadam chronica ita habetur (foL

14r).

Paucis commemoratur Parthenopoli in ecclesia S. Mauritii asservari corpus S. Hauritii hydriam unam ex Gana Galilaeas ac beati Mauritii vexillum quod annis singulis ostenditur. — Inde (fol. 141^-142'') descripta sunt hffic : l^ brevis notitia SS. MauriUi, Exuperii, Candidi ac Victoris ; 2<* brevior narratio de adventu reli- quiarum sanctorum Thebaeorum in civitatem Autisiodorensem (vid. snpra); 3<* brevissima notitia S. Alexandri (vid. supra).

24« De sancto Secundo (fol. 145^.

Brevis notitia sanctissimi martyris de quo actum est in Act. SS., ad d. 26 Aug.» tom. V, p. 792 sqq. ; in cod. praemissum est de etymologia nominis.

25'' De sancto Gonrado episcopo (fol. 145^-1450.

Vita haud multum diversa ab ea quae edita est in Leg, Aur,, pp. 863» 864.

26° De sancto Mauritio et sociis ejus. Etymo nominis (fol. 1460.

Desumptum ex Leg, Aur,

(1) A fol. 116^ ad 141v descripti sunt sermones plures qui legi possunt in festivi- tate sancti Mauritii et sociorum ejus scilicet : l^ Sermones venerabilis doctoris fra- tris Jordani Ordinia hereniitarum pii patris nostri sancti Augustini de saneto Mauritio et sociis ejusdem ; 2° sermo unicus venerabilis doctoris Meffret deeisdem; 3** sermones venerahilis doctoris Jacohi de Voragine de eisdem ; 4** sermonea rene^ rahilis doctoris pcenitentiarii pap» domni Martini de sanctissimis marttfribus Mauritio et sociis ejus ; 5° sermo Alberti magni de sanctis Mauritio et sociiaejus.

BIBL. RE6. BRDXELL. — COD. N° 9810-44. 371

GLX. Codex signatus n» 9810-14.

Hic codex constat codicibus duobus inter se bene distinctis : priorem misera sna negligentia compactor ita divisit ut inter folia 178 ac 179 alterum codicem insernerit Prior codex, foliorum 198, formae mediae (0°>,289 X 0,212 ; a fol. 179 lati- tndo inter 0,18 ac 049 continetur), lineis plenis partim stylo ferreo, partim graphide ductis exaratus est triplici manu quarum duse ad sec. XII, tertia ad sec. XIII per- tinet. Singula folia jam pridem numeris signata fuere exceptis tamen tribus primis, qase notavimus I, II, III. Tituli subinde rubricati sunt itemque litterse majores, quse etiam aliquando subomatse sunt

Posterior codex, foliorum 13, formse medise (0°*,289 X 0,212), binis columnis, lineis graphide ductis, nitide exaratus sec. XIV.

Codex fiiit olim S. Laurentii apud Leodium; quod patet tum ex manu quae foL I' indicem contentorum sec. XV descripsit, tum ex catalogo librorum quem foL 202 (seu ex antiqua notatione fol. 195) conscriptum reperies hoc praeposito titulo : Nomina librorum sancii Laurentii in suburbio Leodii,

1» [Vita S. Theobaldi] (fol. n^-UIO.

Edita in Act. SS., ad d. 30 Junii, tom. V, p. 592 sqq. ; in cod. omm. prol. ac numm. 14, 15.

2^ Vita S^ Genovefae virginis (fol. JB^-T).

Vid. supra, p. 62, 36».

3° Passio S^ Luciae virginis et Auceiae regis Persarum Kal, Julii (fol. 8^-8^).

Edita in Act. SS., ad d. 25 Junii, tom. V, pp. 13, 14.

4<^ Passio S^ MargaretiiaB virginis. Quae est vi idus Julii (fol. 8^-120.

Edita apud Mombritium, tom. II.

b^ Passio S^ Cristinae virginis. Quae est vnn Kal. Augusti (fol. 12^-190.

Edita ibid., tom. I.

6® Passio SS. Rufinae et Secundae virginum (fol. l^'- 200.

Edita m Act. SS, ad d. 10 Julii, tom. III, pp. 30, 31.

7^ Passio SS. martyrum Fidis et Caprasii (fol. 20^-220-

Edila ibid., ad d. 20 Oct, tom. VIII, p. 823-8^.

8^ Passio St* Benedictae virginis (fol. 22^-240.

Edita ibid.,ad d. 8 Oct., tom. IV, p. 219-222.

372 CATAL. CODD. HAGIOGRAPfflC.

9^ Passio SS. Luciaa et Geminiani martyrum (fol. 24*-

270.

Edita stylo hinc inde paululum mutato apud Mombritium, tom. H.

10"* Passio S^ Justinae virginis et Cypriani episcopi (fol. 27^-300.

Pars I et iii Passionis SS. Justini et Cypriani. Pars i edita est in Act, SS., ad d. 26 Sept., tom. VII, p. 217 sqq. ; pars ii apud Martene, Thesaurua novus, tom. III, p. 1645 sqq.

11° Passio SS. Domitilla?, TheodoraB, Eufrosinae et SS. Sulpicii et Serviliani (fol. 30^-3r).

Edita in AcL SS., ad d. 12 Maii, tom. III, pp. 12, 13, num. 21-25, in Passione SS. Nerei et Achillei; ad finem annexa sunt quaedam de S. Csesarii martyris praeclara confessione ac Luxurii dira morte. Cfr. ibid., tom. I Nov., p. 106 sqq.

12*» Passio St« Barbarae virginis (foL 31^-320.

Edita apud Zaccariam, Dissertationes latinae, tom. I, p. 137-142.

13° Passio SS. virginum MaximaB, Donatilte atque Secundae. Quae est m Kal. Augusti (fol. 32'').

Edita ex Adone in Aet, SS., ad d. 30 Julii, tom. VII, p. 147.

14^ Passio S^ SusannaB virginis (fol. ^^^^-^B^.

Edita in Act. SS., prior pars ad d. 18 Feb., tom. III, p. 61-64, posterior ad d. 11 Aug., tom. II, pp. 631, 632.

15° [Passio S^ LuciaB] (fol. 36^-400-

Passio metrica, auctore Sigeberto Gemblacensi, de qua conf. Mabillon, Annal. 0. S. B., tom. IV, p. 373. Edita est Panormi a. 1758, opera et studio Joannis de Joanne in opusculo Acta sincera S. Lucia V. et M., p. 61-107. Sed in codice caret oltima parte, quse est de translationibus; desinit in verba : Ecclesiaque fides hon&re (de Joanne, p. 100). Hinc nominatim absunt sex strophse editae ap. Mabillon, 1. c, et ex eo ap. Migne (P. L.. tom. GLX, p. 831).

16° Passio SS. SeraphiaB et Sabinae (fol. 40^-42^.

Edita in Act. SS., ad d. 29 Aug., tom. VI, p. 500-504. Cod. incipit : Tempare Adriani imperatoris cum dies metuendus.

\T Passio S^® Martinae virginis et martyris Kal. Januarii (fol. 42^-44^.

Gompendium Passionis editas ibid., ad d. 1 Jan., tom. I, p. 11 sqq.

18° Passio S^ Macrae virginis et martyris. Quae est vm idus Januarii (fol. ^^''-^S').

Edita ibid., ad d. 6 Jan., tom. I, pp. 3:25, 3!26. In cod. annexa est translatio edita ibid., p. 326, numm. 7, 8.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N** 98<0-U. 373

19** Passio S^ MartianaB virginis et martyris v idus Januarii (fol. 45^-45^).

Edita ibid., p. 569. Inc, : Erat qusedam virgo in diebus Licinii imperatoria... eivia Ceuritani municipii ... ante arcus qui apodemi voeantur (sunt namque proximi Po9itanm)...

20° Passio S^ DorotheaB virginis et martyris viii idus Feb. (fol. 45^-470.

E^ta ibid., ad d. 6 Feb., tom. I, p. 773-776.

21° Passio sanctarum virginum JustaB et Rufinae, xiiii Kal. Augusti (fol. 47'-470.

Passio paulo amplior Passione edita ibid., ad d. 19 Julii, tom. IV, p. 585, numm. 10, 11.

22° Passio SS. VictoriaB et Anatholise (fol. 47^.

Breve compendium Passionis editse in Anal. Boll., tom. II, p. 157 sqq.

23° Passio S^ Faustae virginis xii Kal. Octobris (fol.

47^-48^.

Edita in Act. SS., ad d. 20 Sept., tom. VI, p. 144-146.

24° Passio S^ Simphorosas et mariti ejus Getulii et septem filiorum (fol. ^S^^-^Q").

Constat Passione S. Getulii edita in Act. SS., ad d. 10 Junii, tom. II, pp. 265, 266 et Passione sanctae Symphorosae edita ibid., ad d. 18 Julii, tom. IV, pp. 358, 359.

25** Passio S^ Julittas martyris et Cyrici filii ejus. Quae est XVI Kal, Julii (fol. 49^-5r).

Passio stylo sed non rebus diversa ab ea quae edita est ibid., ad d. 16 Junii, tom. III, p. 28 sqq.

36° Passio SS. martyrum Nathaliae et Liliosae, Aurelii, Georgii et Felicis, vi Kal. Septembris (fol. 51 ''-53'').

Contracta ex Passione edita ibid., ad d. 27 Julii, tom. VI, p. 451 sqq.

27*^ Passio S^ CaterinaB virginis et martyris, vii Kl, Decembris (fol. b^'''b&).

Translatio est ex gneco (v. infra citata) : generatim quidem, substantiam rerum quod spectat, multum accedens ad passionem editam apud Mombritium, tom. II, siylo tamen, ac etiam non raro sententiis ipsis ab illa discrepans ; at multo magis recedit tum ab editione Suriana ex Metapbraste (ad d. 25 Nov., p. 528), tum a textu eodicia Saltnanticensis (V. Catal. codd. hag. bibl. reg. Brux., tom. II, p. 126), qni scepe nobis occurrit. Sic incipit codex :

Regnante Maxentio Csesare, Maximiani Augusti filio, qui cum Diocletiano multos pro fide Christi necaverat, erat ingens persecutio christianorum : adeo ut paene totus mundus diversis idolorum erroribus repleretur, omnes-

374 CATAL. CODD. HAGIOGRAPfflC.

que Dominum Deum creatorem caeli ac terrse ignorantes studiose creaturis ac simulacris deservirent His temporibus quibus haec gerebantur etsanct» romanaesedis pontificatum beatus Silvester agebat,ipse praedictusMaxentiQs volens augere idolorum culturam, quam Diocletianus et Maximianus geni- tor ejus cceperant, propter hoc in omni loco ditionis suae epistolas destinare studuit...

Sequenti modo refertur mors sanctae virginis : [Iniquissimus Caesar] tandem aliquando sententiam dedit ut virgo Domini gladio vitam finiret. Lictores autem ministri scelerum illam accipientes eduxerunt extra civitatem, ut jussa Caesaris adimplerent Yidentes autem populi atque mulieres quod duceretur ad mortem, .commoti sunt omnes et fletu largissimo super eam plorabant Igitur dum venisset ad locum in quo decollanda eral, rogavit spiculatores ut licentiam orandi acciperet; illiautem paruerunt illius sancto desiderio. Accepta itaque orandi facultate, sanctis- sima virgo expandit manus suas ad caelum et his verbis Dominum exorare ccepit : Domine, inquiens, Jesu Christe, creator eaelortim et angelorum, qui humano genere condolens, ut eum de laqueo Satanx eriperes, de emlis venire dignatus es, servile corpus assumere, crucem suhire ei jnortis gustare amari' tudinem, exaudi me famulam tuam ad 1e clamantem et de tua misericordia prxsumentem, ttt animam meam suscipiant angeli tuiet deducant in requiem sanclam quam prseparasti diligentibus nomen tuum, Interea et hoepeto, Domine Deus, ut omnes fideles qui in sancti nominis tui honore et gloria nostra quassierint patrocinia, de quacumque petitione clamaverint ad te, exaudias vocem illorum et esto eis auxilium in petpetuum, quoniam tu es Dominus Detis henedictus in sseeula seculorum. Cumque finisset orationem, vox de caelo facta est dicens ad eam : Exaudiia est oratio tua. Veni, gla- riosa, veni^ sanctissima virgo; accipe prsBmium certaminis tui inter ehoras angelorum, quoniam ecce assunt prasstolantes adventum tuum, Hoc cnm audisset beata Caterina, Iseta effecta de caelesti promissione, surrexitab oratione. Satellites autem accipientes eam, secundum Caesaris jussionem decollaverunt eam vicesimo quinto die mensis novembris. Statimque de corpore ejus lac pro sanguine ubertim defluxit in testimonium virginei pudoris ad laudem Dei omnipotentis. Angeli quoque gloriosae martyris cor- pus accipientes exanime, in montem Synai detulerunt, ubi per eam innu* mera divina virtus operari non desinit miracula. Siquidem de sepulcro ejus fons olei indeficienter manare videtur, quo peruncta debilium corpora optatae sospitatis reportant gaudia.

Post haec pergit codex , Finito autem illius sanctissimo certamine, in fide sanctae Trinitatis et chri- stianae religionis amore ego Athanasius scriptor, cum essem famulus ipsios sanctae martyris et virginis dominae mex Caterinae, hanc passionem ejos seriatim cum omni diligentia scribere curavi ad honorem illius sanctissima^ et posterorum fidelium memoriam profuturam.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N** 9840-44. 375

(Hsec reperiuntur etiam in Actis Sanctorum Hibernm, p. 734, ubi prseterea asse- ritur Athanasium hunc postea fuisse Alexandrise civitatis episcopum.)

Tum in codice nostro additur : Hanc passionem graeco primum eloquio scriptam a praefato Athanasio, a variis translatoribus postmodum constat fuisse vitiatam, adeo ut legi in coetu fide- lium minime posset. Ego Arechis fidelium fratrum devotione compulsus atque amore ipsius sanctissimse martyris; de inepto famine elevans, magis sensum quam verba sequens, incomposita resecans et necessaria addens, plenissime latinis auribus tradere curavi ad laudem et gloriam nominis Domini nostri Jesu Christi, qui cum Patre et Spiritu sancto vivit et regnat Deus per omnia ssecula sseculorum. Amen.

{De scriptore cui nomen Arechis fuerit, conf. Anal. Boll., tom. I, pp. 76, 78.)

28^ Vita et miracula S*« BrigidaB virginis, quae multis miraculis in mundo resplenduit (fol. 56'-60^).

Compendium Vitse editse in Act. SS., ad d. 1 Feb., tom. I, p. 118-134.

29° [De St« Scholastica] (fol. GC-Gr).

^ita auctore S. Gregorio edita ibid., ad d. 10 Feb., tom. II, pp. 401, 402. ~ Vitae ex-o annectitur locus de translatione beatae virginis in Gralliam, scilicet num. 10 ^lstionis auctore Adalberto editae ibid., ad d. 21 Martii, tom. III, p. 902-905, et Kudem sermone prolixiori.

30° [De S^* Reparata] (fol. 620-

^^Vnnuntiatio haud multum absimilis ab ea quse edita est ibid., ad d. 8 Oct., i. rV, p. 24, num. 2; in cod. oratiuncula ad beatam martyrem additur.

31*> Passio S*» Agnetis virginis, cujus depositio est xn Kal. Februarii (fol. 62^-65^).

supra, p. 33, 7^

32^ Vita beataB Aldegundis virginis. Quae est m Kal. Februarii (fol. 66^-7r).

i^ita in Act. SS., ad d. 30 Jan., tom. II, p. 1035-1040. In cod. num. 16 descriptus

Titi refertur in annot a; num. ^ incip. : Igitur tertio anno egressionia ejus

■^^rpore...; num. 27 ita de ejus translatione fit mentio : in quo et multo latuit

^e, quoad Christo donante translatum est corpus ejus in municipium Malbo-

33^ Vita beatas Waldedrudis. Quae est ni nonas Februa- rii (fol. 7r-770.

lita ibid., ad d. 9 Aprilis, tom. I, p. 837-841.

34^ Passio S^ AgathaB virginis et martyris (fol. 77'- 79^.

^ide supra, p. 34, 12«».

376 GATAL. GODD. HA6I0GRAPHIC.

35** Passio S^ Julianae virginis quae est xim KaL Mar^ tias (fol. 79^-82^).

Gontracta ex Passione edlta in Act. SS,, ad d. 16 Feb., tom. U, p. 873 sqq.

36^ Vita S^ Aldedrudis (fol. 82^-85').

Edita in Aet, SS,, ad d. 25 Feb., tom. HI, pp. 510, 511; sed sub finem qaasdam addmitar, nescio mide petita, quae vide in appendice.

37** Vita S^ Gertrudis virginis cujus depositio est xvi Kal.Aprilis(fol. 85^-910.

Edita ibid., ad d. 17 Martii, tom. II, p. 594-599. Nom. 19 sub fin. post fortasse videatur, ita cod. : Qui scripsit Deum omnipO' tentem adhibet testem quoniam oculis suis vidit et hortatu eorum ^tU simul viderunt ehartuUe tradidit, — His additur miraculum enarratum p. 599, Append. I, num. 1 ; in fine addita est temporis notatio qu» in impresBis initio num. 1 ponitur. Tandem virginis encomium additur.

38*^ Passio S^ Theodosise virginis et martyris. Quae est nonas Aprilis (fol. 91^-97").

Edit. supra, tom. I, p. 164 sqq.; in cod. subinde qusedam omm.

39^ De S^ Felicitate cum septem filiis (fol. 97^-98").

Edita in Act, SS,, ad d. 10 Julii, tom. III, pp. 12, 13.

40° Passio St« Theodotae cum tribus flliis (fol 98^- 1O20.

Editain Bihliotheca Casinensi, tom. III, Florilegii p. 179183, sob hoc titnlo : Passio S, Anastasi» et sociorum martyrum,

41<> Passio St« Anastasiae (fol. 102'-1030.

Prosecutio ejusdem Passionis, pp. 183, 184.

42° Passio sanctarum virginum Agapis, Chyoniae et Hyrenis (fol. lO^-^-lO^^.

Pars posterior Passionis editae apud Mombritium, tom. I, sub hoc titulo : Fassis sanctorum Chrysogoni, Anastasi», Agapes, Chrysonim, Irenes et Thsodatm,

43° Passio S^» ColumbaB virginis et martyris (fol. 104^- 1050.

Passio proxime accedens ad eam quae edita est apud Mombritium, tom. L

44° Passio SS. Perpetuae et Felicitatis (fol. 105^-106').

Edita supra, tom. I, p. 158 sqq.

45° Vita sanctae Dei genitricis Mariae (fol. 106''-110').

Dimidia pars evangelii pseudo-Matthsei, quod Tischendorf edidit (Ewmfi^^ apocrypha, Lipsise, 1853). Gontinetur scilicet in hoc codice ea pars quam jam vulgayerat (Codex apocryphus Novi Testamenti, tom. I, Lipsi», 1

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N^' 9840-44. 377

p. 340400), sive cap. i-xxv ap. Tischendorf (1. c, p. 53-87); nullus vero adesl pro- logas, null» eliam litterse prooemiales. Codicis lectio generatim accedit magis ad Thilonis textum.

46® Assumptio ejusdem sanctee Dei genitricis (fol. 11(V-

nv).

Liber de transitu virginis Mariae, saepe editus sub ementito sancti Melitonis nomine (liigne, P. 6., tom. V, p. 1231). Deest in codlce prologus, seu cap. i ; offen- dnntur autem maculae quae acriter a Beda reprehenduntur in Retractatione in Act, apostol., cap. viii (Migne, P. L., tom. XGIII, p. 1014) ; scilicet, cap. ii : Secundo ita- que anno postquam Christua demcta morte cxlum conscenderat ; item cap. v : Adfuit et Paulus cum eis, nuper ex circumcisione conversuSf qui assumptus fuerat cum Bamaba in ministerium gentium. — Cum jam initium Vitse S. Marise Magda- lense descripsisset amanuensis, animo habuit ad laudem Dei Genitricis Mariae addere quaedam miracula ejus intercessione patrata, ideoque inseruit membra- nam ceteris minorem ; in hac, pneposito titulo : Miracula ejusdem Dei Oeni- tricis a Gregorio Turonensi episcopo edita, exscripsit ea qute edita sunt apud Migne, P. L., tom. LXXI, p. 712-717 seu ex Hb. i Miraculorum, capp. iv, ix, x, xi.

AH^ Vita Sta^ Marise Magdalenae (fol. 11 1^-1 1^).

Edita apud Faillon, tom. II, p. 433 sqq. Sed inter prologum lAcet plerisque, qui in cod. Vitae praefixus est, ac initium Post Dominicam, ex sermone Odonis edito in Act, SS., ad d. 22 Julii, tom. V, p. 218 sqq. positus esl num. 171.

48® Translatio St« Mariae Magdalenae (fol. 112^-1130.

Narratio de qua in Anal, Boll., tom. I, p. 516, 69<*.

m^ Vita St« Potentianae virginis (fol. 113^-1140.

Vita de qua ibid., p. 510, 24o.

50° De conversione S^ Afrae (114^-116^).

Edit. in Act. SS., ad d. 5 Aug., tom. II, pp. 55, 56, num. 1-14.

51° De passione [ejusdem] (fol. 1 16^-1 18^.

Editum ibid., p. 58, num. 15-21. In fine add. quaedam haud diversa ab his quse edita sunt p. 59, annot. m.

52° Vita S^ Madelbertae gloriosaB virginis Christi (fol. 118^-1200.

Edila ibid., ad d. 7 Sept., tom. III, p. 109-111. Prologus de quo ibid., p. 106, nom. 15, in cod. Vitae prtefixus est.

53° Passio S^» Eufemiae virginis, quae est xvi Kal. Octo- bris (fol. 120^-124^).

Edita apud Mombritium, tom. I.

540 Passio St« Reparatae (fol. 124^-125^).

Edita in Act. SS., ad d. 8 Oct., tom. IV, pp. 39, 40.

378 CATAL. CODD. HAGIOGRAPfflC.

55^ ConversioSt» Pelagiae (fol. 125^-129^).

Edita ibid., ad d. 8 Oct., tom. IV, p. 261-266; exordium nonnullas pnebetlect var.

56*^ S^ CeciliaB Vita, cujus solemnitas est x Kal. Decem- bris (fol. 129^-1340.

Edita apud IMombritium, tom. I. Abrumpitur narratio in bis verbis : eorum articulum rerocemus (p. 6, col. 2, lin. 4).

57*^ Passio S*« CeciliaB cum Tiburtio et Valeiiano (fol.

134^-1380.

Edita ibid., continuo post antecedentia.

o8° Passio St« Eulaliae virginis (fol. 138^-142').

Edita apud Fiorez, Espafla sagrada, tom. XIII, p. 398-406.

59° Passio S^ EugeniaB virginis quaB martyrizata est ipso die natalis Domini (fol. 142^-147^.

Vide supra, tom. I, p. 119, 64^

60° Passio Sto Mariae (fol. i^T-lW).

Edita ope bujus codicis in Act, SS,, ad d. 1 Nov., tom. I, p. 201 sqq.

61** Passio S^ Luciae virginis. Quod est ii idus Decem- bris (fol. 160^-1630.

Edita apud Surium ad d. ISDecemb. In folio 162, quod descripta jam Passione interpositum fuit, legitur ista dissertatio de qua supra, p. 332, 9<>.

62° Vita S^ Radegundis reginaB (fol. 163^-1680.

Vita auctore S. Venantio edita in Act, SS., ad d. 13 Aug.^tom. III, p. 67-74.

63° Passio SS. virginum Fidei, Spei, Caritatis et Sapien- tiae (fol. 168^-170^).

Edita in Legenda Aurea (edit. Coloniensis 1483), foll. 443,444.

64° De obitu PetronillaB et passione Felicuiae (fol. 170'- 1710.

Edit. in AcL SS., ad d. 12 Maii, tom. III, pp. 10, 11, num. 15-17.

65*" De transitu beatae virginis Praxedis mense Julio die vicesimo (fol. 17^-1710.

Epistola Pastoris presbyteri ad Thimotbeum presbyterum urbis Ronue, edit ibid., ad d. 19 Maii, tom. IV, p. 300, num. 5-8.

66*^ Sermo in festivitate beatissimae societatis xi milium virginum (fol. 17^-1730.

Editus ibid., ad d. 21 Oct, tom. IX, pp. 154, 155. Probabiliter opehujus cod.edi- dit Crombrachius hunc sermonem; cfr. ibid., p. 155, annot. a.

BIBL. RE6. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N" 9840-U. 379

67° Passio S^ Teclae virginis (fol. 173^-1760.

Edita apud Mombritium, tom. II.

68*^ De inventione capitis S*^ Joannis Baptistas (fol. 176^-178^).

Editum in Act. SS., ad d. 24 Junii, tom. IV, p. 716-718 et p. 72i-728, seu mmi. 113-118 et num. 144-157. Ad finem scripta est :

Ammanitio ad populumy nempe ut memor sui finis declinet homo a malo et ^onum operetur.

69» PassioSi» Catherinae (fol. 179'-19r).

Edita in Act. SS, Hihemim, p. 681 sqq. ; in cod. num. 42 om. .

70° Passio sanctarum virginum undecim milium (foL 192^-192" ac 203^-208^).

Ddita in Ad. SS., ad d. 21 Oct, tom. IX, p. 157-163; om. ultima phrasis

71'' Revelatio Elizabetii de xi millibus virginibus et aliis inter eas passis (fol 193'- 199'').

Sdita ibid., p. 163-172; prologus om., et illa quse nmn. 18 uncinis inclusa snnt '^mioniam^neglecta 8unt).

Deinde in cod. (fol. 199^-200^) annexa sunt cap. iv-v, qus edita sunt in libro Revelationum SS. Virginum Hildegardis et Elizabethm Schxnaugiensis (Goloni» 1638), pp. 211, 212.

72° Visio Elizabet quam vidit in Sconaugiensi cenobio de resurreclione beatae Mariae (fol. 200^-20 r).

C^ta ibid., in libro Revelationum, pp. 204, 2(^.

Appendix ad cod. 9810-14.

DE SANCTA ALDEDRUDE. (Cfr. supra, pag. 376, 36*.)

^ • Videns qusdam religiosa soror (1) venientem Dadonem, qui alio cognomine ^t^cenus vocatur, ad eam, jussit recitari vitam ejus coram se, veluti Sobnias abba ' ^ivialla monasterio fecit, virginis Christi Aldegundis ; cupiens visionem domin» ^^ narrare, sed minime audebat. Orationi se succubuit postulans, cum lacrimis ^^^Hs : Domine Jesu Christe, qui sedea super Cheruhim, et judicas mquitatem, ^•p«ni« eausam meam. Post dies non plures vidit in visione noctis venientem

(l) Cfr. Aet. SS., tom. III Feb., p. 510, num. 10 init.

380 CATAL. CODD. HA6I0GRAPHIC.

domnam Waldedradem matrem ejns et dixit : Ubi ett diUcta mea AldtdrmdU? Dk ti quoniamsancta Aldegundis jubet ut veniat ad eam, et aecipiat coronam^ ^imm ei prmparavit Daminus Je$u$ Christus, Et secondum consuetadiDem ligilias cnsto- diebat, sedens ad pranas in habitaculo sacratae virginis Aldegundis. Vidit ingredi

* eod, magnum splendorem * per ostium oratorii, ubi sancta virgo migraverat a seenlo; S «pei^orem et ^ introivit in lectum, ubi domna Aldedradis fessa sopore jacebat. Territa soror

nimio splendore ceteris innotuit miraculum sororibus; sed hoc sacrat» viigizd non ausa fuit indicare.

2. Post aliquot tempus vidit in visu beata virgo Aldedradis quasi stiret in porticu oratorii; venit vir ad eam angelicum habens introitum, et intarogafit 49 quali setate resurrecturi essent homines in die judicii. At illa dixit : QuidkoeinUr' rogaef an neeeis quia omnis homo in triginta annorum atate returget in He judieiif Hfl9c dicens audivit sonitum quasi magni tonitrui, simulque videbit magnum splendorem fulgentem in aere continentem se in uno volumine; et introiens per ostium sedit super eam. Et cum hoc mirasset stupefacta qoid hoc M esset, fecit signum cracis in fronte, et dixit : In nomine Patris et Filii et Spiritut Mancti, Signo peracto cracis, introivit in os ejus ; quod usque ad interiora feotris

* eod, pervenit; statimque expergefacta * a visione surrexit, sensitque volumen illQd experta. gpirituale in ventre suo, vocavitque puellam, mox interrogans qua horadieiesset;

et dixit ei : Vade ad horologium et vide, Quse festinans renuntiavit diei horam esse M quintam. A plenitudine Spiritus obumbrataih se senserat; jam meliifloa pabola Ghristi praegustata viscera ejus repleverant suavissimis epulis. Expergefacta sorgens a stratu suo, flagrabat domus omnibus odoramentis aromatum plena. ita ul quv aderant mirarentur tant» suavitatis odorem. Gestum fuit hoc in ipso oraiorio, io quo sancta Aldegundis virgo Ghristi immaculatum Deo reddidit spirituin. IUi V commotis visceribus, prse gaudio psallebat dicens : Quam dulcia faucibus fiuit eloquia tua^ Domine; super mel et favum ori meo,

8. Insequenti vero nocte apparuit lucifluo vultu beata virgo AldegnDdis coi- dam sorori, dixitque ei : Vadef et dic dilectm mem Aldedrudif quoniam angd^ Qabrihel eircumfuleit eam; et dixit secundo: Vade, nuntia ei quoniam angdut^ Domini circumfulsit eam. Tali ex visione pavefacta, tremens nuntia vit ei oronia qtf . viderat. Illa orans flexis genibus cum gaudio profusis lacrimis dicebat : (?r8^ ago tibif Pater cmtestis^ quia non despexisti humUitatem aneillm tum, cum ti» ^ gna nimis,

4. Quidam presbyter vir religiosus, in monasterio deserviebat; quiquadi»» nocte dominica post festivitatem sancti Martini surrexit de stratu suo solito moi* vigilias peragere ; statimque distincte toto ex corde cantando peregit psalterii** Matutinali peracto offlcio, cum paulisper se in accubitu reclinasset, vidit doDV* ^ caelesti in igne nimia claritate perfusam, parietibus inque resectis plurima appt* | ruerant ostia, per quse diversa claritatis micuerant luminaria; ibique domii* " 1 venerabilis ac gloriosa virgo Aldedrudis sedens, librum tenebat in manibus va^ \ litteris scriptum, et erat multitudo astantium virginum circa eam. MinbOicS visione stupefactus, cognovit quod in proximo transitura esset virgo Chrirf»

BIBL. REG, BRUXELL. — COD. N® 9823-34. 381

secolo. Interrogavit circumstantes choros virginum psallentium, cujus hsec esset mansio tam mirabilis. Una ex his responsum dedit : Est mansio ista caHestis Ihe- rusalem, in qua domina vestra cum hia lucifluis virginibus in mternumpermanehU eum Domino. Et fluvius magnus currebat clarissimus ac valde mirabilis juxta eam. Interrogavit iterum quis esset fluvius tam mirificus ; quse respondens dixit : Hie est fons salientis aqua in vita tgtema,

5. Gum dulci a somnio evigilassem *, memini* evangelici sermonis dicentis: *8ic. NihU opertum, quod non revelabitur, et oecultum, quod non scietur : non dubitans

hanc se vidisse visionem pro virtute ac meritis beatsB memori» Aldedrudis abba-

tissse, quae jam de morte transierat ad vitam ; et collocatam jam viderat in cielis,

quam in terris positam nimio * amore dilexerat ; videns eam coronam recipere bea- * (»d, nimo

titudinis, quse in orationibus, in vigiliis, in jejuniis, in elemosinis, in mansuetudine,

in mira pietate, in castitate, in fletu et planctu, in ardore fidei, incessanter labo-

ravit in terris.

6. £t ne paginola nostra fastidium generet, hsec quae per idoneos testes audi- vimns, — in veritate dico, non mentior. — pauca quse carpsimus, stylo prsenota- vimus; raajora quae restant, quae revelavit Dominus sacratissimae virgini, silentio abscondit : timens illud * evangelicum sermonem qui dicit : Ite potius ad venden- *8ie, tes, et emite vobis ; et David considerans prophetam dicentem : Oleum autem pecea-

iorum non impinguet caput meum. Soli Domino, cui omnia patent, praefixit soUer- tiam; ab humana sequestrata laude, ad sedem pervenit aetemam, pnestante Domino nostro Jesu Christo, qui cum Patre et Spiritu sancto vivit et regnat Deus per infinita secula seculorum. Amen.

GLXI. Godex signatos n» 9823-34.

Foliorum 161, formae mediae (0™,3l!2 X 0,205), binis columnis seculo XII exeunte totus exaratus, nisi quod fol. 161^ aliqua seculo XIV-XV adscripta sunt Litterae uiitiales rubro caeruleo ve colore depictae sunt et pluries arte ornatae.Tituli rubricati, Qeenon in marginibus foliorum 2-56 versus leonini minio depicti, qui operis ^berti monachi Hietori» Hierosolimitana compendium exhibent Non praeter- iniUenda foL 157' singularis quaedam delineatio urbis Hierusalem locorumque macentium, similis illi quae repraesentata est in opere Recueil des Hiatoriena des ^f^oisades, Hist. Occidentaux, tom. III, p. 510, at illa etiam luculentior.

Fol Iv post indicem contentorum legitur haec nota : Collegii Societatis Jesu ^rugis ex dono £'"' D. Jacobi Pamelij. Inter fol. 1 et fol. 2 insertum est duplex 6>liQm chartaceum formae minoris, in quorum priore recto notae de Roberto moDacho ex Possevini Bibliotheca selecta desumptae subjecta est hujusce notae a Bongarno reprehensio.

382 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

Unicum in codice reperitur docnmentum aliquatenus hagiologicum, nempe

Relatio miraculi in regione Saxonum factl tempore sancti Heriberti Coloniensis archiepiscopi (fol. 146*^-

1470.

Narratio qu» invenitur etiam in cod. Parisiensi lat. 5129 sec. XIII (ubi loco Heri- herti le^ixxr Herigeri, teste Pertzio in Archivo suo, tom. VII, p. 56); item in codice Lipsiensi CXGIV, olim Rep. II, fol. 64, sec. XII extremi, (ubi villa miraculo illu- slrata vocatur Cktlhizee), et in codice Hagensi 906, in hac parte sec. XIII. (ubi auctor narrationis se non Otbertumf sed Stephanum nominat). Ejusdem narrationis eompendium insertum est compendio vitse S. Heriberti quam exhibet codex Bruxellensis 8515. In appendice textum cod. 8515 textui cod. 9823-9834 subji- demus.

Appendix ad cod. 9823-34.

Relatio mlracnli in regrione Saxonum flEU^ti tempore sancti

Heriberti Goloniensis archiepiscopi.

Omnibus Deum diligentibus et magnalia ejus magnificando amplectentibus universus Saxonicae regionis populus divina expertus miracula nuperrimis tempo- ribus inaudita, ex quo primus homo est conditus, prosperitatem transitoriae hujus 5 vitseque cselestis perennitatem angelicis cum civibus.

Ego peccator nomine Othbertus, etsi vellem tegere peccatum meum, indicio esset mearum inquietudo venarum et motus membrorum. Quod ut quisque agno- scat ob quam culpam acciderit, et ut mihi elemosinam orationis pro Deo impen- dat, legere volentibus per ordinem pandam. Eramus decem et octo, quindecim 10 viri et tres mulieres, in villa Golovize regionis Saxonicae, ubi sanctus Magnus mar- tyrium consummaviL Qui in sanctissima nativitate Domini, expletis matutinis, cum missarum sollemniis interesse deberemus, suadente diabolo, choros in cimi- terio duximus. Presbyter vero nomine Robertus jam primam missam inchoa- verat; sed heu! ita nostra cantilena impediebatur, ut idipsum inter sacra verba 45 personaret Commotus hac importunitate nostra, nos adiit, monens nos ut quies- centes a tali insania eccleslam intraremus. Spretus ergo a nobis, hac imprecatus est voce : Utinam potentia Dei et merito mncti Magni martyris sic inquieti can- tando annum ducatia, Nos ejus verba subsannantes, perstitimus canlantes. Erat vero una trium mulierum filia praedicti presbyteri, nomine Mersent. Quam jussu 10 patris frater ipsius mulieris, vocalus Johannes, brachio apprehendens, conabatur a choro retrahere. Sed mox brachium a corpore abstraxit; attamen una gutta

BIBL. REG. BRUXELL, — APPEND, AD COD. N^ 9813-34. 383

sanguinis non manavit; qnodqae dictu mirabile, sine brachio nobiscum cantando

et terendo pedibus secundum imprecationem presbyteri annum peregit. Ergo sex

mensibus evolutis, usque ad genua terrao immersi sumus. Post annum redeunte

eadem sanctissima nativitate Domini, usque ad latera demersi in circuitu choros

doximus ; et tunc per domnum et sanctum Heribertum Colonise eivitatis episco-

pum, Christo volente, ita liberati sumus. Idem ad nos eadem die nativitatis

Domini veniens et orationem super nos complens, a ligatura, qua invicem manu

ad manum tenebamur, solvit nos ; et ante altare sancti Magni pretiosi martyris

ecclesiffi reconciliavit Sic demum gravissimus sopor invasit nos ; atque ibi ante

altare obdormivimus, et tribus diebus cum tribus noctibus, Deum testamur, con-

tinue dormivimus. Unus ergo ex nobis, Johannes nomine, cum supradicta filia

presbyteri et cum aliis duabus feminis ante ipsum altare prostrati terrae spiritum

statim emiserunt. Post excitationem nostram ad propria reversi accepimus cibum,

et ita hactenus tremor membrorum in signo recordationis vel potius approbationis

non nos deserit. Sic in toto anno illo non manducavimus neque bibimus, nec

somnum cepimus, nec pluvia irrigati sumus. Nihii sensimus, nihii egimus, quia

cantantes sine sensu fuimus. Frequenter super nos fabrica tecti ad arcendas plu-

vias erigebatur; sed hsec nutu Dei dissipabatur. Yestimenta atque calciamenta

nostra* nec ungula capiUive in modico creverunt; sed ita ut coepimus insensati,

per totum annum mansimus. Aliqui jam ex nobis obierunt, et miraculis corus-

cant; aliqui liberati Deo laudes decantant. Acta haec anno dominicse incama-

tionis M^x*l<>, indictione iiii^, regnante Henrico secundo. Has litteras in monte

sancti Bfichaelis die octavarum epiphaniarum renovari fecimus ; quia priores quas

portabamus nimio sudore ac vetustate corruptse erant, quas nobis domnus Pere-

grinus *, Coloniensis episcopus, prsefati domni Heriberti successor fecerat vene-

randus.

IIELA.TI0 EJUSDEM MIRACULI EX COD. BRUX. 8515.

Anno Domini millesimo tertio decimo, Henrlco secundo imperante, et

Benedicto papa decimo praesidente, in quadam villa Saxoniae, ubi erat ecclesia

Kagni martyris, in vigilia natalis Domini Robertus presbyter primam missam

inchoaverat, et in cimiterio quidam Obertus nomine, cum decem et octo soda-

libos viris et quindecim feminis choream ducens, et cantilenas seculares perstre-

pens, ita sacerdotem impediebant, ut ipsa verba eorum inter sacra missarum

collemnia intus resonarent. lUe mandat ut tacerent ; quo neglecto, imprecatus est

Deom dicens : Placeat Deo et sancto MagnOy ut ita cantantes maneatis usque ad

^mmun. Verba itaque pondus habuerunt, et ita per totum annum permanserunt.

^Qins presbyteri Johannes sororem suam cantantem per brachia arripuit, et sta-

tim istud a corpore evulsit ; sed sanguis non exivit. lila vero toto anno cum ceteris

pennansit choreas ducens. Et pluvia non cecidit super eos, non dolor, non frigus,

Qon atis, non fames, non lassitudo eos affecit ; indumenta eorum vel calciamenta

ixm snnt attrita; sed quasi vecordes cantabant. Primo usque ad genua, deinde

HBqne ad femora terrse divulsi sunt. Fabrica recta aliquando super eos erigebatur

* suppU

non sunt

attrita.

* 8up, lin.

tnan. sec. XILXIII :

vel Pilegrinus.

384 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

nutu Dei, ut pluvias arceret Anno evoluto, hic sanctus Heribertus Goloniensis archiepiscopus, eos absolvit a nodo quo manus eorum ligabantur, et ante altare sancti Magni reconciiiavit Fiiia presbyteri cum aliis duobus continuo exstincta est Geteri vero continuis tribus diebus et noctibus dormierunt, et postea obienmt, et miraculis, ut fertur, claruerunt, quia valde poenituerunt ; ceteri vero poenam suam corporum tremore perdiderunt

GLXn. Godex signatus r 9845-48.

Godicem hunc, inter Ennodianos omnium longe prffistantissimum, quum Enno- dii operibus prsefarentur, maxima cum cura descripserunt w. cc. Gulielmiis Hartel (1) et Fridericus Vogel (2). Post quorum utilissime navatam operam, iUod nobis fuit reliqui, ut quse stabilita sunt majoris momenti compendio referremns, paulo tamen longius in perscrutandis codicis historia sive fatis immoraremor.

Godex foliorum 206 (3), formae medi» (O^^.^S X 0,192), seculo IX exaratos.

Habuit olim foHa saltem 208; nam unum inter fol. 149 et loO intercidit, altenim inter fol. 153 et 154. Horum primum nondum perierat quando anno 15G9 hooce codice in paranda Ennodii editione principe utebatur editor Basileensis (4); ast illud jam desiderabat anno 1607 Andreas Schottus, qui codicem volvens hoc loco, nempe fol. 149^ in margine inferiore adnotavit : Hic in excuso sunt ampliuM quat- tuor epislolXf pag. (numerus jam delituit). Alterum folium certe anno 1569 a codice jam aberat, immo diu ante, testante illo qui fol. 153^ in margine inferiori seenlo XIV-XV scripsit : Hic qumdam dtsiderantur, Illa autem 206 folia quatenuones 26 efRciebant, quorum plerique integri, aliqui vero singulis foliis additis interpo- lati, decisis alii mutili erant (5). Folia insuper aliqua vel foliorum partes vacna relicta sunt, quod tamen non accidit nisi immediate ante quatemionem sive fasd- culum, non in fasciculo. Quo etiam loco pluries accidit ut qu» in fine fascicali unius scripta sunt, initio sequentis iterata reperias, ita tamen ut alterutra super- ductis lineis tunc deleta sint (6).

Quarum omnium rerum explicatio in promptu est, scilicet in conscribendo codice non unum, sed tres certe vel quatuor librarios simul operam navasw; quamvis enim eamdem setatem omnes partes prse se ferant, non parum tamea inter se discrepant litterarum forma et atramenti color; ita facile distiognes partes : fol. 1-15, 1655, 56-61, 62-81, 82-91, 91-124, 125-167, 169-206; quarum

(1) Magni Felicis Ennodii opera omniaf in Corpore Script. Eccl. Vindobonf ni^^ vol. VI (1882), p. i-iiii. — (2) Magni Felicia Ennodi opera, in Mon. Germ.Hitet, auct ant tom. VII (1885), p. xxxii-xxxv. — (3) In recentiori numeromm siiVBlts foliis apposita indicatione, erronee omissus numerus 168, ita ut foL 167 seqnatnr fol. 169; contra post fol. 192 numero vacuum relictum est unum folium (192^).— (4) Vide Vogel, p. xxxiv. — (5) Horum accuratum elenchum vide apud Vogel p. XXXII. — (6) Vide Hartel, p. n.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N** 0846-^8. 385

1-15,56-61, 169-206 eidem scribae tribui possunt, ceterse aliis (1). Jam Tero partito inter librarios opere, factum est ut quatemionibus folia singula addere vel adi- mere, seu vacua relinquere res ipsa postulaverit. atque etiam ut verba aliqua in initio quatemionis errore prsecepta bis exarata reperiantur. Quo etiam explicatur perturbatus ssepius quatemionum inter se ordo, ex qua re accidit ut pluries mutati sint numeri arabici quibus singula folia designantur. Fuit enim quum folia 98-105 ante 90-97, itemque folia 191-197 ante 183-190 collocata essent (2). Pauci autem sunt quatemiones quorum ordinem antiqua manus litteris adscriptis significaverit (3).

At quam hucusque fortunam codex habuerit, ut non ita perspicuum est, nec

adeo accurate adhuc est declaraturo. Nam quomodo codicem sibi comparaverit

Grynaeus, ut illo in prima editione adomanda uti liceret, non liquet (4) ; certe

tamen adhibitus ilie ad hoc est. Quum enim codex Vindobonensis num. 745, ex

quo maxima pars hujus editionis defluxit (5), duobus ingentibus lacunis mutilus

sit, harum altera turpiter neglecta, alteram adhibito codice nostro expleviL Id

non solum lectionum consensus demonstrat, sed etiam conditio foliorum 131-174,

quibu9 opera in Vindobonensi omissa codex Bmxellensiscomplectitur; hscenim

folia, ut in operariorum manus mitterentur, compluribus numeris, notis lineisque

designata sunt ac misere defoedata (6). — Post Grynaeum codicem habuit, immo

possedit. Franciscus Modius; quum enim BoUandus S. Epiphanii Vitam secundum

lectiones hnjusce codicis edebat (7), unde documentum hauriret adnotabat his

Terbis : e vetuato Francisci Modii codice descripserat Roaweydus (8). Jam Fran-

ciscus Modius postquam Lovanii anno 1573 juris utriusque laurea donatus ibi

«mnos aliquot consumpsisset, in Germaniam secedens Coloniae aliquantisper

TObstitit (9) ; ibi vel forte Herbipoli, ubi apud Erasmum Neustetterum triennio

noratos est, codicem nostmm nactus est. Ex quo etiam varias lectiones panegyrici

TTheoderico dicti cum Sylburgio communicavit, ut ex hac nota a Bongarsio eidem

^Mnegyrico typis excuso apposita constat : Varias lect. ex Ms. haheo a Fr. Sylburgio

^uiaFranc, Modio (10). Modius autem post annum 1587, quo Rerum criminalium

^araxes Francofurti edidit, in Galliam migravit, munusque Ganonici in fano S. Audo-

vnari adeptus, ibidem seu, ut alii volunt, Aerise apud Artesios, anno 1597 (al. 1599)

obiiL His vero temporibus Rosweydus, tum juvenis, Duaci degens, hamm regio-

xiain monasteria bibliothecasque sedulo visitabat; quo intelligitur quomodo Modii

eodice nti potuerit. — E vita migratums Modius codicem reliquit collegse suo

Richardo de Pan, inter canonicos S. Audomari recens cooptato ; cujus nomen

(1) Vide Vogel, p. xxxn. — (2) Ibid. — (3) Ibid.; Harlel, p. i. — (4) Prodiit haec Basileae anno 1569 in volumine qui inscribitur Joh. Jac. Grynaei Monumenta 8, Patnim Orthodoxographa, inter Epistolas Orthodoxographorum Tlieologorum latinorum, p. 269-480. — (5) Vide Hartel, p. vii-xi. — (6) Vide Vogel, p. xlix ; Hartel, p. in. Nulla hujusmodi inquinamenta passus est reliquus codex ; in quo QODnisi rarie Schotti vel aliomm correctiones inveniuntur. — (7) Act. SS., ad d. 21 jan., tom. II, p. 364 sqq. -- (8) Ibid., p. 364, num. 2. — (9) Foppens, Bibl. hdg,, tom. I, p. 300. — (10) Hagen, Catalogus codicum Bernensium (bibl. Bongar^ mana), Appendix p. 528.

GATAL. BRUX. T. II. 25

386 CATAL. CODD. HAGIOGRAPfflC.

fol. 1' in margine inferiore descriplum quoniam multis jam negotium facessivit, illud hic cum adscriptis numeris quibus indicabatur locus codici Ennodiano in Richardi bibliotheca assignatus, accurate repraesentandum duximus, ut tandem mota controversia sopiatur.

Jam vero nomen gentilicium in prima linea exaratum legerunt alii (ftf F(?)a(?)i (1), alii du Bas (2); recentissimus omnium Vogel primam ultimi verbi litteram B esse non negabat, quamquam litterse 5similiorem esse arbitrabator; tertiam vero quaB esset vel num omnino esset aiebat se nescire (3). Nos quidem primo aspectu du Pon legendum esse ducebamus; sicque nomen idem mana eadem descriptum in codice bibliothecse Audomaropolitame num. 730Iegerat?.cL Michelant ; ibi enim testatur ille in folio insiticio seculo XVI inscriptum esse : Ex libris Richardi du Pon XV, Ji. classisi^i). A nobis autem rogatusR. P. Henricus Dossart S. J., postquam accurate aeque atque humaniter huic rei indagandieoperam prsestititf respondit legendum esse in codice tum Bruxellensi, tum Audomaropoli- tano Richardi de Pan vel du Pan. * Richardus siquidem de Pan presbyter, licen- tiatus in jure, canonicus Aeriensis, conferente domno Episcopo factus est die 2 julii 1597 canonicus ecclesias cathedralis S. Audomari cum praebenda S. Austre- bertse, inde archipresbyter anno 1598; paenitentiarius mense augusto anDi 16(^>

«

archidiaconus tum Flandriae die 27 maii 1G05, tum Artesii die 26 septembris anni 1608; obiitque anno 1614. , Ha}c ex codice Audomaropolitano 890 gallice script^ nobis tradidit Dussart noster, quae toti quaestioni maximum jam afferunt lumen. Legendum igitur est : Ex libria Richardi du Pan. Secundm clasais, 97. i". Num*" autem 97 et quse in ima margine etiam leguntur n° 29 duabus aliis manibus adscn* benda sunt. A Richardo post mortem, ut videtur, ipsius, codicem acceperunt Jesuitae qui anno 15GG Audomaropoli coUegium fundaverant. Quod docemur nota

•

fol. 1' in margine superiore seculo XVII inscripta : Collegij So&^^Jeau Audom^ Non ab his, sed ab ipso, ut arbitramur, Richardo commodatum codicem et Antver- piam missum habuit anno 1607 P. Andreas Schottus, quo in paranda Ennodii editione usus est. Testatur enim in dedicatione ad ill. Card. Borromaeum se Ennodii opera nunc quidem inteyre ex optimin mefnbranis in Morinis Belgarum uUi^ pridem a se reperias edenda curavi8 8e{b). In noslro vero codice folio insiticw

(l) Hartel, p. ii. — (2) Apud Vogel, p xxxiv. — (3) Ibid. — (4) Manuscnts dil^ biblioth^que de Saint-Omer^ in Catal, g4n. des mss. des bibl. publ, de$ d^partemfff^ tom. III, p. 3:25. — (5) Beati Ennodii Ticinensis cpiscopi opera, Tomaci 1611. - lisdem fere verbis loquitur Scliottus in dedicatione ad Antonium Salmatium anno 1610 Ennodii Poematibus sacris praefixa.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N^ 98V6-48. 387

;o h(PC idem inscripsit Schottus : Contuli hnnc Ennodium Ticinenaem Episco- i ad editionem Gennanicam inter Orthodoxographos magno operu preciOf cum itcttemionem integrum in edito desiderari observarim : carmina omnia trajecta tatumque adeo opus vitiose excusum deprehendo, Honos itaque habendus scriptis is et amicis gratia quiutendum dederunt et nunc restituo. Andreas Schottus verpianus de Societate Jesu 1607, Amicos illos esse tum Richardum, tum res Audomaropolitanos, qui operam suam interposuerint, facile crediderim. — Antverpiam rediit codex et Museo BoUandiano tributus ; signum enim isce Musei 1J4 MS 104 a Papebrochio, ut videtur, inscriptum fert foL 1' et insiticio verso.

irum vero quod numquam de eo sermo in Actis Sanctorum habitus est, nec m de S. Ennodio edebatur commentarius historicus (1) nec quum aliqua ex us operibus subinde proferebantur (2).

odex totus est de Ennodio, nisi quod pauca de XI milibus virginum addita t. Ennodii autem opera tantum non omnia continet, ut fuse exponunt Hartel ^ogel in priefationibus.

l'* Dictio Ennodii in natale Laurenti Mediolani episcopi (fol. r-3^).

Ilogium S. Laurentii edituin ex parte in Act. 5S., ad d. 27 Jul., tom. VI, pp. 437, ; integre apud Hartel, p. 423-430 et apud Vogel, p. 1-4.

2° Dictio quaB habita est in natale sancti ac beatissimi papae Epiphanii in annum tricentesimum sacerdotii (fol. 27^-300.

Jogium editum apud Hartel, p. 531-539, et apud Vogel, p. 40-45.

3"" Vita beatissimi viri Epifani episcopi Ticiniensis ecclesiae (fol. 58^-77^),

:dita in Act. SS.y ad d. 21 Jan., tom. II, p. 364-377; apud Hartel, p. 331-388; d Vogel, p. 84-109.

4° [Carmina de SS. Ambrosio Mediolanensi ejusque undecim successoribus] (fol. 106'-108').

[artel, p. 581-587 ; Vogel. p. 162-167.

5*" Dictio data Stephanio V. S. vicario dicenda Maximo episcopo (fol. 1 10^-1 ir).

logium S. Maximi Ticinensis cpiscopi, etiamtum viventis, ab Ennodio scri- m. Hartel, p. 433-435 ; Vogel, pp. 171, 172.

l) Ad d. 17 Jul., tom. IV, p. 271-276. - (2) Tom. V Aug., p. 823; tom. VI Aug., 1; lom. V SepL, p. 252; tom. VI Oct, p. 31.

388 CATAL. CODD. HAGIOGRAPfflC.

6'' Epitafium sancti Victoris Novarieusis episcopi (fol. 1110.

Harlel, p. 589 ; Vogel, p. 172.

7° [Vita S. Antoni monachi Lii'inensis] (fol. 119^-1230.

Harlel, p. 383-393; Vogel,p. 185-190.

8° [Hymni de SS. Cypriano, Stephano, Ambrosio, de ascensione Domini, de SS. Euphemia, Nazario, de B. V. Maria, de SS. Martino, Dionysio] (fol. 162^- 164^.

Hartel, p. 542-555; Vogel, p. 251-256.

9° [Eucharisticum de vita sua] (fol. 19r-1930.

Confessio Ennodii. Hartel, p. 393-401 ; Vogel, p. 300-304.

10° In natale xi milium virginum ffol. 206').

Particula officii (a Completorio ad medium usque primi nocturni), neumatibus notati.

GLXm. Godez signatus n° 9871-4.

Ex duobus codicibus constat, quibus simul sumptis continentur folia membra- nea 155, pra^ter membranam insiticiam initio. Formse ejusdem est codex uterqae, medite scilicet (0°*,l28 X 0,185); uterque etiam lineis graphide ductis, binisque columnis, seculo XIII descriptus, sed manu non eadeni, ita ut scriptura minor sit in altera parte quam in priore.

Quaenam fuerint hujus codicis fata, id nequit certo signo determiuarL Inscriptio- nes, si qua' eraut in marginibus, pumice deletse fuerunt. Huec tamen nota occurrit fol. 45*^ inanu recenti inscripta : Frater Anthonius Pelliserius, Divionenii*, religiosus Cisterciensis, puer honx indolis, Praeterea inai^gini inferiori, posl singu- los quaterniones foliis octo constantes, inscribuntur numeri intra quorumdam nimborum ambitum inclusi. Tituli documentorum minio sunt descripti; litteraMiae initiales aliquantisper oniatae et grandiuscula), praesertim in priore parte. In folio tandem insiticio leguntur, praeter duplicem contentorum indicem, qualuor yersus morales.

Quod materiam spectat,secundam partem (fol. 86-155) adimplet Gaufridi Mone- mutensis Uistoria rcgum Britannise, Fol. 85 occurrunt tres columnae scriptura primum vacua', quibus variis setatibus addita^ fuerunt oraliones nunc fere delet». In prima vero parte, praeter homiliam S. Bernardi super Missus est, et serniones duos morales S. Petri Damiani de S. Joanne evangelista, (Migne,?. L., tom. CXL\T p. 857-875) occurrit documcntum unicum hagiographicum, quod est

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N" 9871-4. 389

Actus sancti Joaiinis theologi et Prochori ejus discipuli (fol. l'-490.

Editi in Maxima Bihliotheca veteriim Patrum (Lugduni 1677), tom. II, p. 46-47. Sed versio codicis sat saepe ab impressa discrepat, minusque recedit a textu grseco, qnalis curante d. Th. Zahn editus nuper est Erlangae (1880); habet etiam narratio- nem ^Ltiavxioztu^ sive transitus apostoli. quse in Maxima Bihliotheca desideratur. Quam partem per modum appendicis addimus infra, ut codicis hujus specimen quoddam habeatur. Gomparari potest cum narratione pseudo-Melitonis (Migne, P. 6., tom. V, p. 1249), Metaphrastse (ibid., tom. GXV, p. 703) et Joannis a Vora- gine. Gonf. Lipsius, Die apocryphen apostelgeschichten, tom. I, (1883), pp. 358, 489 sqq.

Unica tantummodo rubrica partialis in codicis textu occurrit, haec nempe (fol. 45^) : De sancto evangelio secundum Joliannetn quomodo enarravit illud et in quo loco et in qua hora.

Appendix ad cod. 9871-4.

De transitu sancti Joannis apostoli.

Demoravimus autem in Ephesum postquam regressi sumus ab exilio annos viginti sex ; et in Pathmos mansimus annos novem. Erat autem beatus Johannes apostolus quando venimus in Ephesum ab Jerusalem annorum quinquaginta et 5 mensium septem. Et ego Prochorus discipulus eram annorum triginta et mensium octo. Gum complerentur autem anni viginti sex, postea venimus de Pathmos in Ephesum.

Egressus est autem Johannes de domo Dei et assumpsit septem de discipulis suis, me et alios sex, et dixit nobis : Accipite funditoria in manus vestras et sequimini 10 me. Et fecimus ila. Venimus quoque in locum quemdam, et dixit nobis: Sedetehic. Et ipse recessit a nobis quantum jactus est lapidis. Et oravit stans, et nemo ex Dobis appropinquavit ubi erat Johannes usque ad mane. Post igitur cum impleret orationem suam, dixit nohis : Veniteadme, fratres. Et venimus ad eum.Dixitque nobis : Cavate in longitudinem mem statura in aimilitudinem crucis secundum 45 extensionem nwnuum mearum. Et cavavimus ita.

Iterum vero stetit et oravit Postquam autem oravit, osculatus est omnes nos; et posajt seipsum in cavum. quod cavavimus, extensis manibus. Ac postea docebat nos et dixit : AttrahiteffratreSf meam matrem terram,et cooperite me usquegenihus mei», El fecimus ita. Itemque oravit et osculati sumus eum, et dixit : Attrahite, 10 fi^'h fneam matrem terram, et cooperite me t^que ad collum. Et fecimus ita. Iterum aatem oravit et dixit mihi : Fili Prochore, vade in Jerusaletn, quia illic dehes con» summatus esse. Et ait nobis : Afferte,filii mei, linteum mihi, et osculantes me ponite

390 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

super faciem meam; guiajam fionridebitis faeiem meam in hac rita, Tunc cadentes super eum osculati sumus eum, et flentes amare cooperuimus linteo faciem ejus. Sol ortus est et ipse tradidit spiritum. Terram vero duximus super faciem ejus et absconditus est ab oculis nostris.

Igitur ingressis nobis inEphesum civitatem, viderunt nos ceteri discipuli ejos el 5 dixerunt nobis : Ubi est magister noster? Et annuntiavimus eis omnia. Cogerunt quoque nos sequi et ostendere eis locum. Cum veniremus autem in eodem loco et perfoderemus, invenimus nihil. Tunc flevimus omnes nimis; et stantes in ora- tione, adoravimus eum locum. Discessimus itaque inde, glorificantes Patrem et Filium et Spiritum sanctum in secula seculorum. Amen. 40

CLXrV. Codex signatus n"» 9920-31 (i).

Foliorum 169, formae mediie (O",^?^ X 0,175), lineis plenis exaratus seculo XI. Quam cetatem ei jam tribuebat opinio apud monachos S. Laurentii Leodiensis, quorum erat codex, olim vigens. Etenim illa manus seculi XV, bene nota iis qni codices Sanlaurentianos revolvunt, postquam juxta contentorum indicem (2) quem descripserat, addidisset MCCCCL 2' jamtarii, continuo subjecit : Prafsentem librum dedit ecclesim sancti Laurentii domnus Reginardus ejnscopus Leodiensis in die qua dedicavit eam anno M^XXXIIir*, Eadem manus rescripsit (fol. 1' ac fol. 2) initium operis Grcgorii Turonensis, itemque folia 7, 8. Tituli rubricati snnt et litterae majores.

1° [De Gloria martyrum] (fol. V-Zh'].

Libellus Gregorii Turonensis edit apud Migne, P. L., tom. LXXI.

2° De sancto Juliano martyre qui Alvernis passus est (fol. 35^-360.

Capp. I, II de miraculis S. Juliani, edit. ibid.

(1) Omisimus codicem signatum n<* 9916-17, quem inspeclo inventario generali aliquis in hagiologicos recensere posset ideu quod ibiscriptum cst ad num.9916 Portrait de S, GrSgoire, Codex tamen nobis tantum exhibet dialogos sancti pon* tificis, quibus manus seculi XV prfeposuit fragmenta Vitse S. Gregorii auctore Joanne diacono editae in Act, SS., ad d. 12 Martii, tom. II, p. 137 sqq., sciiicet numm. 84, 86 libri iv; et in fine codicis eadem manus descripsit epilogum versibus concinnatum, ibique editum p. 211. Insignis est iste codex picturis bene multis qni- bus arlifex artis su.x haud ignarus exprimere conatus est pnccipua gesta de quibos in dialogis sancti pontificis fit mentio. Juvabit etiam hunc codicem conferre ciuii codice 9645-49 de quo supra p. 348. — (2) Ha?c fol. 1*^ in margine superiore scripU sunt : Iste Jiber pertinet monasterio Sancti Laurentii extra muros Leodienses et continentur in eo ea qute sequuntur.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N^ 9920-34. 391

3° De miraculo imaginis Christi (fol. 36^-380.

Narratio stylo tantum absimilis huic quae edita est apud Migne, P. G., lom. XXVm,p. SUsqq.

4° Vita S. Symeonis heremitae (fol. 38^-430-

Vide supra. p. 268, 5».

5^ Vita S. AbrahaB heremitae (fol. 43^-510.

Vide supra, p. 208, 1°.

6° Vita S. Pachomii confessoris (fol. 51'- 74').

Vide supra, p. 32, o^

7'' Liber Gregorii Turonici episcopi super quorundam patrum sanctorum vitas (fol. 74'- 108'').

Ed. apud Migne, tom. cit

8° Liber Gregorii Turonici de vita et virtutibus confes- sorum (fol. 108^-128').

Ed. ibid., in cod. aliquot capp. omm.

9° Vita S. Sabae abbatis (fol. 128'- 1530.

Versio latina Vitae grsecae auctore Cyrillo Scythopolitano (conf. Fabricium, Biblioth. graCf 1802, tom. VIII, p. 345), quam edidit Cotelerius, Ecclesim grmc» tnanumenta, tom. III, p. 220-376. Versio ut plurimum est accurata; prologus non- nihil mutatus. In fine item eadem occurrunt quae in textu Gotelerii, ad Sabae suc- cessores pertinentia.

lO^ Vita S. Brendani abbatis et confessoris (fol. 153'- 1660.

Eldita apud Jubinal La Ugende latine de S. BrandaineSf p. 1 sqq. In cod. non paucae lect. var.

11'' De sudario capitis Domini (fol. 166').

Narratum est quomodo sudarium dominicum a Judaeis furtim ablatum, insigni iacto prodigio adjudicatum fuerit christianis, quum lis, quam ipsi cum Judseis ad J>omini reliquias sibi vindicandas agebant, ad Maumiam Saracenonun regem ^elata fuerit.

12'' Narratio quomodo Tiberius visa imagine Salvatoris Jesu Christi ab infirmitate sua convaluit (fol. 1 66'- 168').

Ine. Factum est Tyberio et Vitellio consulibus cum Tyberius cesar gubemaret imperium necesse fuit ut in partibus Iherosolimorum virum prudentem Volusia- niim nomine dirigeret, quia multa miracula de Jesu salvatore humani generis Eudieral, quia scilicet mortuos suscitaret, iniirmos verbo sanaret tam per se quam per discipulos suos.

Explicit. Respondit Volusianus : In quantum didici nulla alia, nisi ut baptizetur

392 GATAL. GODD. HAGIOGRAPHIG.

unusquisque nostrum in aqua^ et eredat eum eaae Dei filium, Dizit Tyberius Gesar : Vm mihi quia nan merui eum videre in corpore isto. Post menses vero noyem cre- didlt in Jesum Tyberius Gesar et baptizatos est et sanus a plaga syringii, defimctus est in lectulo suo.

13° De conversione cujusdam meretricis Thaysis nomine (fol. 168^-1680.

Edit in Act. SS., ad d. 8 Oct., tom. IV, p. 225.

CLXV. Codex signatus n^ 9968-72 (l).

Hunc codicem foliorum 130, formae minoris (O"',^^ X 0,201), exaratum sec. X, ideo recensemus quia prsBter multa Prudentii Aurelii poemata etiam ejus Peristi- phanon (fol. W sqq.) continet. Godex descriptus est partim binis columnis, partim lineis plenis, lineis semper stylo ferreo ductis. Tituli, litterieque majores ut pluri- mum rubricata.

Garmen inscriptum Psychomachia exornatum est tabulis qua9 res yersibus decantatas vividius sub oculis reponunt. At delineator opere suo non magnain sui commendationem apud posterus stabilivit. Codex olim fuit S. Maximini Tre- virensis. Etenim manus seculi XVI folio 116' hanc notulam scripsit : Codex mona' sterii S, Maximini extra muros Treverorum. Si quis ahstulerit anathema »it. Indetransit in Museum Boliandianum, quod patet ex signo A MS 63 impresso chartulse, quaa tegumento agglutinata est.

(1) Godex signatus 9935 qui olim fuit S. Laurenlii prsetermittendus est quum contineat opus Ruperti abbatis Tuitiensis in librum Job, vid. Migne, P. L, tom. GLXVIII, p. 961 sqq. Folio codicis ultimo descripti sunt hymni duo in hono- rem S^« Marise Magdalenas quorum prior, incipit :

Lauda, mater ecclesia, Lauda Ghristi clementiam, Qui septem purgat vitia Per septiformem gratiam.

Posterior qui dicendus erat in Laudibus incipit :

JStemi Patris Unice, Nos pio vultu respice, Qui Magdalenam hodie Vocas ad thronum gratife.

.BIBL. RE6. BRUXELL. — CODD. Nl^ 9987-94, 40038-63, 40274-80. 393

GLXVI. Godez signatus n» 9987-91.

Hic codex tolioruin 157, licet ultimuin signatum sit 154, propterea quod numeri21,4l, 88 repetuntur, formae minoris (0<",235 X 0,162), seculo XI exaratus, continet inter varia Prudentii opera camien Peristephanon (fol. W sqq.). Descri- ptus est tum binis columnis, tum lineis plenis, styli ferrei vestigiis ubique rema- nentibus. Tituli rubricati, itemque littene majores. Tabulee quibus exomatur FBychwnachia non ita mdes quam in cod. 9968-72.

De codicis fatis aliquid certo novimus ex sequentibus quas fol. 1' inscripta sunt : 1® in margine inferiore : Theodoro Fulmanno Joannes dono dabat anno ClDlOLXXXdie XI Decembris. 2® sinistrorsum in angulo superiori ^ MS 66. Quod est signum Musei Bollandiani.

GLXVn. Godez signatus n» 10038-53.

Foliorum 178 (1) formae mediae (O^^^SIS X 0,106), lineis plenis graphide ductis, triplici manu exaratus seculo XII-XIII. Tituli rubricati, litteras majores tum rubro tum viridi colore depictae. In Anticlaudiano Alani (fol. ^l^-iW) litterse singulae singulos libros incipientes auro deductae, viridi mbeoque adhibitis coloribus venoste exoraatae sunt.

In codice qui nullis indiciis suam originem manifestat, hoc unum documentum hagiologicum continetur :

Vita S^ Mariae JEgyptiaiise (fol. 83^-960.

Vita metrica auctore Hildeberto Cenomanensi edita apud Migne, P. L., tom. CLXXI, p. 1321 sqq.

CLXVm. Codex signatus n<> 10274-80 (2).

Hic codex formse medise (0",29 X 0,218), duplici codice constat. Prior foliomm 18. binis columnis exaratus est sec. XII; posterior vero foliomm 80, linis plenis stylo ferreo ductis ineunte sec. XI. Ad finem nescio quo casu annexum est folium

(1) In notatione singulis foliis recenti tempore apposita perperam bis scriptus est num. 172. — (2) In cod. signato 10066-77, qui fuit S. Laurentii prope Leodium, foO. 86* ac 87' descripta est pars divini officii in S. Nicolai festivitate legendi, sci- licet antiphona ad Magnificat, responsoria versiculique lectionum, et antiphonse de

394 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

unum avulsum a quodam Missali ad usum ecclesiee Leodiensis. Tituli rubricati sunt, itemque majores litter». Fuit S. Laurentii ut conjici licet ex notulis quibus indicatur locus quem in bibliotheca obtinebat. Preeter missam in festo die S. Lamberti, in qua inserta est heec sequentia :

Lambertus martyr in conspectu Domini Die ista apparuit cum gloria, Congratulemur in laude tua, Deus, cum caterva Concinnentes angelica.

Continetur hoc documentum :

Vita S. Hieronymi presbyteri et confessoris (fol. 12''-

170.

Hsec vita proxime accedit ad illam quse edita est apud Migne, P. L., tom. XXII, p. 201 sqq.

CLXIX. Codex signatus n« 10615-729 (i).

Foliorum 232(2), medise formie (0",277 X 0,192), binis plerumque columnis, lineis tum graphide tum stylo ferreo ductis, seculo XII exaratus litteris minusculis, ut scriba nobis significare videatur se in mente habuisse maximam documentorum vim minimo spatio concludere. Nec eum spe sua frustratum fuisse ultro fatebitur qui sive in Invenfario generalij sive apud de Reiffenberg (3), sive in Archiv (4) oculis perstrinxerit seriem documentorum quie codex complectitur, quorum qui- dem haec est natura, ut fere nemo medisevalia poeniata rhytmosve scientifice edere possit, quin codicem aliquantisper conferat. Quod factum fuisse testantur et mo-

Laudibus; itemque fol. 87' antiphonae dicendae in festivitate sanctae Mariae in coelos assumptae. Tria etiam prima folia, jam tertia suae latitudinis parte ab inscio compactore praecisa, pertinuere olim ad quoddam breviarium. — Codex signatus 10096-97, olim Sanlaurentianus nullo modo ad hagiographicos pertinet. — (1) Obiter notamus codicem signalum 10470-73, in quo seculo X descripta sunt poemata plurima, raaxime Miconis monachi S. Richarii (Saint-Riquier) continere hymnos duos, a Micone, ut videtur, confectos, alterum de S. Richario (fol. 43^) qui incipit : Annuafestivitas hodie; alterum de S. Martino (fol. 44^), qui incipit : Sacra dies colitur. Reperitur in eodem codice martyrologium, quod dicitur metricum, vulgo Bedae adscriplum (fol. l^^-l^^), tum descriptio reliquiarum, quae in singulis aris ecclesiae recondita) erant (fo). ^^''-SO'^). — (2) Bina folia notantur tum nume- ro 51, tum numero 213 ; ast excisum est jam folium quod signatum erat 97; ita ut demum folium ultimum notatum sit 231. — (3) Annuaire de la hibliotMqm royaHe de Belgiqne, 1843, p. 51 sqq. — (4) Tom. VIII, pp. 535, 536.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N° 406«6-7i9.

395

dernae codicis in GennaDiam peregrinationes et notce asservatse in libro informa- tionum Regiae Bruxellensis.

Godex olim fuit Hospitalia S, Nicolaiprope Ku88, Hsec inscripta sunt fol. primo alterius codicilli papyracei membranis prsefixi (1) in margine superiore ; vox autem Kus8 nescio quo pravo consib'o atramento obducta vix nunc legi potest Inde transiit in Museum BoUandianum ubi signabatur t^ MS 120. a (2).

Ad res bagiologicas quod spectat hsec notanda sunt :

1** Liber florum epytaphii sanctorum (fol. 13'-2r).

Opus Tbiofridi abbatis Eptemacensis editum apud Migne, P. L., tom. GLVII, p. 314 sqq.

2° Ipsa visio quaB fratri nosti'o Vuettino revelata est pridie ante transitum ejus (fol. SS^-ST).

Heitonis Visio Wettini edit. ope bujus codicis in Mon, Germ,^ Poet lat tom. II, p. 267 sqq.

3° Item alia visio (fol. 870-

Edit apud Wattenbacb, DeutscMands Geschichtsguellen \ tom. I, pp. 260, 261.

4"* De Visione Wettini versus ejusdem (fol. SS^-W).

Visio Wettini Walabfndo edit ope bujus codicis ibid., p. 301 sqq.

5° De S^° Dyonisio (fol. 91").

Incipit : Speciales Francorum protedores sunt Dyonisius martyr Domini pre- tio8U8 et socii ejus, qui primi eorum prsulicatores fuerunt et insuper quos fide iUuminaverunt, martyrio consecrarunt. — Auctor paucis contendit Parisiorum patronum esse ipsum Areopagytam.

6° Hymnus de sancto Gorgonio (fol. 178'').

Orbis, Cbriste, salus atque redemptor, Flammas non timuit, sed speravit;

Non tormenta timens, vincla, flagella Gonstanter tolerans, prospera calcans Pugna multimoda fortiter eta. Tandem victor init caelica regna. Et quoniam regis spreverat aulam, Nunc te dante tua regnat in aula. Qui * nos ut vitiis exoneratos *• Ipsius meritis atque beandos

Nos in laude tua fac sine culpa Hunc transire diem, quo celebratur Festum Gorgonii martyris almi. Hic pro te socio cum Dorolbeo Mundi delicias atque furorem Gontempsit procerum, multiplicesque Penas sustinuit mente potenti. Ardens igne tuo cordis inimo

• i)riu8 quo

*• prius

exoneratus

(1) Siquidem ante 232 folia supra demonstrata, reperiuntur : \^ folia duo mem- branea undique excisa, in quorum fol. l^ et ^^ descriptum est exemplar cujusdam bnllae Eugenii pap.-elV; 27 codicillus papyraceus foliorum 2, formse brevioris, quam reliquus codex est ; in quibus descriptus est contentorum aliquis index parum accurate confectus; S^ codicillus alter foliorum 9. — (2) Illud signum descriptum est tum in parte aversa secundi folii membranei in capite codicis positi, tum in parte recta folii papyracei sequentis.

396

CATAL. GODD. HAGIOGRAPHIC.

*pnu8 ostentas

• prius potestes

Garnis post obitum scandere dones Devotis precibus, Christe, rogamus. Sit cum patre tibi Spirituque Sancto, nate Dei, gloria perpes, Virtus, imperium, lausque perennis; Qui solus moderans cuncta gubemas.

Amen. Sancte Gorgoni, plebimeaesubveni, Et nos ab hoste defendendo protege ; Sicque devote famulantes effice,

Ut tibi nostrum placeat obsequium. Juva nutantem ordinem monasticum, Succurre clero etgemenli populo, Principes doce sectari justitiamf Et simul totam sustenta * ecclesiam, Sit Trinitati sempiterna gloria, Honor, potestas * atque jubilatio, In unitate cui manet imperium, Ex tunc et modo per setema secula. Amen.

7° De sanctaLucia (fol. 212^-2140.

Garmen editum apud G. Harster : Novem Vitm aanctorum metricm, p. 127 sqq.

GLXX. Ck)dex signatus n» 10849-54.

Foliorum 132, formae medise (0",24 X 0,174), lineis plenis stylo feiTeo ductis, nitide exaratus sec. XI. Primitus inter Martyrologium Usuardi desinens fol. 69^ ac regulam S. Benedicti quae incipit fol. 71'', vacua remanserant fol. 69^ ac 70^. Nam versum fol. 70^ adhibuerat rudis quidam delineator ut pingendo nobis reprsesentii- ret a^terni Patris Filium in sede suaB majestatis, qui beatum patrem Benedictum a dextris subsidentem regulam recte vivendi edocebat. A sinistris stat monachus attentis auribus prsecepta viUe exhauriens. Hoc ergo spatio usus est amanuensis alius subsequalis ad describendum initium vitae sancti FoUiani, quam fol. 70^ ac sub finem codicis fol. 130v prosecutus est tertius scriba fere ejusdem letatis. Nam et ibi supererant folia tria cum dimidio. Foll. 129v ac IBO' conscripta est quedam constitutio domni Heribrandi abbatis S. Laurentii.

Tituli mbricati sunt, itemque litterse majores quarum tres aliquo oraatu insi- gniores. Fol. 3"^ delineator de quo supraconatus est nobis exhibere Christi nativi- tatem. Fol. 1' manus sec. XV indicem contentorum descripsit Codex olim fnit Sanlaurentianus. Etenim prseter siglum LL quater hsec aut similia scriptasant: Liber monasterii S. Laurentii Leodiensis,

[VitaS. Foillaiii] (fol. eQ^-TO' ac fol. ISO^-lSl").

Edita ope hujus cod. in Act, SS., ad d. 30 Oct., tom. XIII, p. 391 sqq.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N" 109S3-55. 397

GLXXI. Godez signatus n° 10953-55.

Foliorum 178, formae mediae (C^.S^^ X 0,157), lineis graphide duciis, exaratus seculo XI V-XV. Tituli rubricati ; littene initiales fere semper rubro, subinde rubro caeruleoque colore ornatius depictee. Manus una fol. 1^-16^ descripsit; vacantibus fol. 162^-166^, manus altera fol. 166vl77v implevit; fol. 178 vacuum etiam esl relictum.

Fata codicis partim describuntur nota fol. Ir descripta : Bibliotheem Regim Bruxellensis 1698 (prius 1694). Aubertus Mirmus hic posuit jusau Sereniasimi Principis Archiducis Alberti, 1618. Ejusdem Auberti manu apposita esl fol. 8v haec nota : Liber i (Vitse S. Gertrudis) est a clerico aut canonico Nivellensi con- scriptus circa an. 1000; sed liber ii est scriptus a vetusto auctore, S. Gertrudis eomtaneOf hortante Dominica tertia abbatissa Nivellensi. Liber iii est partim n vetusta,partim ab eadem recentiore manu. Aub. Miraus.

1° Haec est nobilissima et gloriosissima prosapia ducum Brabantiae (fol. r-20.

Sub hoc titulo venit aliquod stemma quod exhibet ducum Lotharingiae genealo- giam a Karlomanno ad Joannem tertium; eadem eorum series est, additis Joanne I, H, III, quae in Genealogia ducum Brabaniim metrica a J. Heller edita in Mon, Germ.y Scr. tom. XXV, p. 400 sqq. (Gfr. ibid., p. 399, 1. 25 sqq.). Primis nomi- nibus usque ad Ludovicum pium irppositi sunt versiculi ut plurimum duo (qua- tuor in Karolo Martello), iidem nempe qui in Genealogia metrica reperiuntur.

2"* Haec est prosapia modernorum regum Franciae ... ex quo stirps Karoli Magni ... cessavit regnare in Francia (fol. 2^-30.

Edit. ope hujus codicis in Mon. Germ,, tom. cit, pp. 397, 398.

3° [Vita S. Gertrudis] (fol. 3"- 106^ et 166"-! 77').

Edita apud Ryckel, Vita S. Gertrudis historicm narrationes tres, p. 105 sqq. et 35 sqq. Propter discrimina multimoda cum Ryckelii editione recensemus jam qun} et quo ordine in codice veniant.

l^ Prologus editus supra, tom. I, p. 595 sqq., cum indice capitulorum edit. ibid., p. 596 sqq. — 2° Liber i edit. apud Ryckel, p. 107 sqq., cum iisdem omnino varian- tibus lectionibus quse ex codice Bruxellensi 5649-67 indicatse sunt supra, tom. I, p. 597-600. — 3*^ Post rubricas : Explicit liber primus de carnali generositate sanctm Gertrudis. Incipit de nobilitate ipsius spirituali liber secunduSy venit prologus libri u (Hyckel, pp, 14:2, 143', tum prologus qui Vitse S. Gcrtrudis alteri praeponitur in codice Reginse Suecix (Act. SS., tom. II Mart., p. 594, annot aj, inde initium Vitse alterius ex eodem codice (ibid., annot cj. et ejusdcm VitaB num.2 prima phra- sis paulum amplificata. — 4^^ Vita edita apud Ryckel, p. 35 sqq. ; sed deest additio ex codice Bruxellensi 5649-67 indicata supra, tom. I, p. 600 med.; et capita xiv, xv,

398 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

zf I (Rjckel p. Gf^TT) allis TerbLs narrata fere sant et panlo breTins. — a* Proiofns in lib, III (Rjckel, pp. 145, 146), tam libri iii, cap. i-xn, eodem modo disposito. atqne in cod. 5649-67 (Vide snpra, p. 6(X) med.). — &* Miracnliim editnm io Acf. 88., tom. 11 Mart., p. 600, nnm. 5 nsqne ad yerbnm reneratur, — 7^ Tandem fol. 166''-177'' additnm est capnt xni, Hbri III (Ryckel p. 181-193).

4^ De sancta Ydulberga (fol. 106^-1130.

Lectiones noTem eedem, nt yidetnr, de qnibus Henschenins in Aet. SS^ tom. II Maii, p. 906, nnm. 5.

b^ [Sermo in laudem sanctaa Gertrudis] (fol. IIS^^-I^O")-

Sermo de quo supra, tom. I, p. 600, 2^

6*> [Sermo alter de eadem] (fol. 1 30^-1450.

Inc. Mundam servavi animam meam ab omni concupiscentia. Seeretum regim eelare bonum est ; opera autem Dei revelare et confiteri honorificum esl. Thob. IX — Propter quod ego dubitans...

7** Grenealogia illustrissimorum ducum Lothariugias e Brabantiae ... (fol. 145^-1620.

Edit ope hujus codicis in Mon. Germ., Scr. tom. XXV, p. 392-397.

GLXXn. Godez signatos n» 11448.

Foliorum 60, formie ininoris (0<°,185 X 0,144), lineis plenis, una manu exaratus ^ anno 1223 si fldem facit hcec ipsa temporis notatio ascripta, sed alia manu, ultimc^ folio ad calcem. Tituli rubricati sunt, litterie majores alternis vicibus rubeo c»ra- ^ leoquo colorc depictse nitide ac venuste exornatae sunt. Ipse scriba codicis origineniC^ manifestam fecit hac nota quam ad flnem addidit : Liber sanctm Mari» in Pareko^ Dominorumjuxta Lovanium. Si qtiis abstuleritf anathema sit. Amen. Amen. Fiat^ '^ fiat. Alia vero manus subjunxit : Explieit liber sanctm Marim in Parcho. Si abstulerit, anathema sit. Amen; tertia iterum : anno 1223; quarta tandem : ums est frater Petrus Scievaerts Leuwensis nondum professus a^ 1598 29 maii.^ Requiescat in pace. In initio codicis prsefixa sunt folia chartacea duo in quibos^ nonnulla Icvioris momenti seculo XVI descripta fuerunt. Olim coreo te^menti ^ inustum esl ex utroque latere scutum, quod improbus quidam fere penitus corra- - — sit, scd ex collatione hujusce codiciscum codice 11550 certo concludi potestscutum illud fuisso Parchcnsc. Totum codiccm complet documentum unum, cujus titolos conscriptus in rccto folii papyracei 1 talis est

Vita sanctissimi patris nostri Norberti archiepiscopi MagdeburgensiSj fundatoris Ordinis Praemonstra- tensis.

Ivlita in Act. SS.^ ad d. 6 Junii, tom. I, p. S19 sqq.

BIBL. RK6. BRUXELL. — CODD. N" H449-5», 41860-55. 399

GLXXni. Godez signatus n<> 11449-51.

Hic codex formfe ininoris (O"',!^^ X 0,135) constat tribus codicibus quorum primus chartaceus foliorum 96 et secundus membraneus foliorum 64 nihil ad hagiologiam spectant Restat ergo ut de. tertio, membraneo, foliorum 19 agatur.

Hic lineis plenis graphide ductis exaratus est sec. XIV. Tituli rubricati, litteraa majores altemis vicibus rubeo cceruleoque depictas ac venuste exornatse sunt. Ex codicis tegmnento patet ipsum olim fuisse Parchensem.

i" Vita S. Leonardi abbatis (fol. V-iV).

Edita apud Arbellot, tom. ssBpe cit.

2° Translatio sive miracula S. Leonardi (fol. iV-W).

Hic in cod. descripta sunt hsec miracula ibid. edita, scilicet miracula edit. p. 289, § 1, p. 59 sqq. num. ii, iii, gallico sermone, p. 290 sqq., §§ % 3, p. 62 num. vi gallico sermone, p. 292 sqq., 29 § 4-6.

GLXXIV. Godez signatus n» 11550-55.

Hic codex formae majoris (0"*,416 X 0,284) primitus constabat foliis 227, quibus seculo XVII a compactore annexa fuerunt fragmenta quinque aetate, manu, immo longitudine ac latitudine diversa. Ipse codex binis columnis, lineis graphide ductis, exaratus una manu sec. XIII ineunte divisus est in partes duas, quarum utrique, scilicet foll. l^, 80^, amanuensis indicem contentorum praescripsit. Vix necesse est moneatur, codice jam compaginato, priori indici asscripta fuisse qua) singulis fragmentis continentur. Tituli rubricati sunt, itemque litterae majores, quas saepius ita exornataB sunt ut flexionibus suis phantasticum quodJam reptile cxhibeant. Reliquis omnibus insigniores sunt litterae illae duas quibus tam prior quam poste- rior pars incipit. Harum enim interiora complet veluti musivum aliquod opus aureis lineolis fulgens. Tandem in artificis commendationem notasse juvabit S. Nicolai effigiem initio ejusdem pontificis Vita^. Codex pertinuit ad abbatiam Parchensem. Etenim fol. 1' haec scripta sunt : Parcum Dominorum prope Lovanium, Insuper tegumento ex utroque latere scutum abbatiae impressum erat. Illud improbus quidain eradere tentavit at minori successu, nam in sinistro latere diligenter inspicienti hae voces Bibliotheca Parchensis manifeslo apparent.

1° Vita S. Nicholai episcopi (fol. V-i^').

Edita apud Falconium saepe cit., in cod. in singulis numeris, scilicet v et seqq., osque ad num. x nonnuUa sunt omm. ; numm. xii, xiii, descripli sunt secundum

AfK) CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

veraioDem Mombritianam. Sabdeqnitur in co<L ex Falconio num. xit6u b p, I2K usfjue ad more pristino ectpit, deiDde Dum. xit (p. 122) et sqq.; post nom. zix inserta sunl miracula duo edita in AnaL BcU^ tom. II, p. 151-15^ omiasa nltima phrasi /"Kjun itnquej, postea num. xxi om. prima pbrasi /'Eettta-jmdicaHmmfj, nuifi. XXII, ac num. wbit editus inter annotata p. l^.

2"^ Pas.sio S^ Luciae virginis (fol. 12^-13').

Rflita apud Surium ad d. 13 Decembris.

3" Pfi.s.sio S. Thomae apostoli (fol. 13^-18").

ErHta apud Mombritium, tom. II, in cod. multsp occurrunt lect variantes.

4" Vila S. Silvestri papae (fol. 18^-28^).

(lontracta ex Vita edita apud Hombritium, tom. II.

5^ Vita S. Hylarii episcopi (fol. 28^-3r).

Vita nuctore Fortunato edita in Act, SS,, ad d. 13 Jan., tom. I, p. 790-793; prol. om.

ry Vita S. Remigii archiepiscopi (fol. 31^-420-

Vita auctore Hincmaro edita ibid., ad d. 1 Oct, tom. I, p. 131-166. In cod. prolo- gus, ac passim multa sunt omm.

7^ Passio S. Sebastiaiii martyris (fol. 42^-53").

Edita ibid., ad d. 20 Jan., tom. III, p. 965-278.

8" Pas.sio S^ Agnetis virginis et martyris (fol. 53'-56').

Rditn ibid., p. 351-354.

9° Passio S. Vincentii martyris (fol. 56'-59').

Edita ibid., p. 30i-397.

10° Passio a^ AgathaB virginis (fol. 59^-610.

Edita ibid., nd d. 5Feb., tom. I, p. 615-618, num. 1 om.

1 1" Sormo (lc S^o Mathia apostolo (fol. 6r-620.

Incipit : Cum prmclara heati Mathim apostoli festivitas per anni cursus rmi^- tionemav reprmsvntat^ maximx jocunditatis gaudium nohis merito multiplieat.

ir Vita beati Gregorii papaj (fol. 62^-670.

Vita edita in Act, SS., ad d. 1^2 Martii, tom. II, p. 130. In cod. foll. 63r ac 63« inserlK mombrnnulir duiv, in (juibus nmanuensis descripsit quie prius oscitantia omi- sorat.

13^^ Passio S. Marci evangelistaB (fol. 67^-68^.

KiUtn in Act. SS., nd d. 25 Aprilis, tom. III, p. 347-349, sub titulo Apastolaiui Aliwaudrinus,

IV* Passio beati Jacobi apostoli fratris Domini (fol. 68'-

Vido supra, toin. I, p. "2(X^, 4'\

BIBI.. REG. BRUXELL. — COD. N® 4-1550-56. 401

15^ Assumptio S. Phylippi apostoli (foL 69^-69').

Vid. ihid., p. 202, 3^

16° De inventione sanctae Crucis (fol. 69^-7r).

Edit. apud Hombritium, tom. L

17° Vita S. Servatii Tungrensis episcopi (fol. 7r-80*).

GoDtracta ex Vita auctore Jocundo, de qua cfr. Manum, Germ,, Scr. tom. XH, p. 85 sqq.

18*" Passio SS. Johannis et Pauli martyrum (fol. SV-

830.

Vide supra, p. 217, 12«.

19° De septem dormientibus (fol. 83^-85^.

Vide supra, ibid., 13°.

20° TranslatioS. Benedicti Abbatis (fol. 85^-88^.

Narratio auctore Adalberto edita in AcL SS., ad d. 21 Hartii, tom. HI, p. 302-305.

21° Passio beatorum apostolorum Petri et Pauli (fol. 89^-940.

Epistola Marcelli.

22° Passio S. Petri apostoli (fol. 94'-97').

Lib. I epistolae beati Lini.

23° Passio S. Pauli apostoli (fol. 97'-100").

Lih. II epistolae beati Lini, cui in cod. priemissi sunt ex lib. ii Hfstori» apostoliea, num. i-v.

24° Vita beati Marcialis apostoli (fol. 100^-1090.

Edita apud Surium, ad d. 30 Junii, num. i-xxni.

25° Transitus ejusdem apostoli ad Dominum (fol. 109'- 1 lO^).

Edit. ibid., num. xxiv-xxvii.

26° Transitus S^ Mariae Magdalen» (fol. 1 10^-1 ir).

Editus apud Faillon saepe cit., tom. II, p. 433-436. In cod. Vitae prsepositus est prologus. Desinit vero introeat, ac si fides poscentis meretur, larga exinde annuente Christo quisque tam animx quam corporis reportat beneficia, cui est honor et gloria per imtnortalia secida amen,

27° Translatio corporis S^ Mariae Magdalenae (fol. lir-1130.

Vid. Anal. BoU., tom. I, p. 516, 69».

28° Passio S. Jacobi apostoli (fol. 113^-1150.

Edita apud Mombritium, tom. 11.

CATAL. BRUX. T. H. 26

402 CATAL. CODD. HAGIOGRAPmC.

39" Relatio de inventioDe reliquianim S. Stephani pro- thomarlyris, Gamalielis et aliormn .foL 11 5'- 11 7').

Edita apad Sariam ad d. 3 Aogusti.

m' PassioS. Syxti episcopi ifol. 117^-1 18' i.

Edita in Act. SS., ad d, 6 Aog., tom. II, pp. 140. 141. Incipit Tero : Im difbu$ iUh Deciu» Cesar et ValerianuB prmfectue^

31' Passio S. Laurentii martyris /fol. 118'-120').

Edita apud Mombritiam, tom. IL

32" Passio S. Ypoliti martjTis sociorumque ejus (fol. 120'-12r).

Edita ibid., tom, II.

33'' Passio S. Bartholomei apostoli (fol. 121^-123').

Vide supra, p, 37, 39^.

34" Vita beati Augustini episcopi et confessoris (foL 123^-1340.

ViU auctore Possidio edita in Aet. SS., ad d. 28 Aug., tom. VI, p. 427440. lo cod. descripta est epistola ad Honoratum episcopum omissa in Aet, SS., (TJd. annot t, p. 411) edita vero apud Migne, P. L., tom. XXXIII, p. 1013 sqq., episL

CCXXVIII.

35° Vita S. Egidii abbatis (fol. 134'.136^).

Edita ibid., ad d. 1 Sept., tom. I, p. 299-303.

36*^ Vita S. Remacli Tungrorimi episcopi (fol. 136'-

138^).

Edila ibid., p. 692-695.

37'' De miraculis ejusdem sancti viri (fol. IS^^^-l^r).

Editum ibid., p, 696-703. Sed in cod. num. 18-29 om. ; prologus habet varianles lectiones editas ibid., annott. a, &, p. 696.

38" hi exaltatione St« Crucis (fol. 14^-142^).

Edita apud Mombritium, tom. I.

39" Passio S. Lamberti martyris (fol. 142^-148^).

Passio auctore Stephano Tungrorum episcopo edita in Act. SS.j ad d. 17 Sepl^ tom. V, p. 581-588. Sed om. num. 31 et pars num. 32 (Quid plura — et ipai opere insidiari), et pro his ponuntur ex ViUi auctore Sigeberto Gemblacensi edita ibid., p. 589 s(iq., num. 33-45, p. 595-598, om. tamen ultima phrasi num. 40 {Heiias in Citlum-calicem Domini).

40" Passio S. Mathei apostoli (fol. liS^-lBS').

Edita apud Mombritium, tom. II.

BIBL. REG. BRDXELL. — COD. N^* -H 560-65. 403

41° Passio S. Mauricii sociorum ejus (fol. 152'-154^).

Edita apud Surium ad d. 22 Sept. ; prol. om.

42° Vita beati leronimi presbiteri (fol. 154^-157^).

Edita apud Migne, P. L., tom. XXII, p. 201-214. Sed in cod. reperiuntur lect variantes de quibus fit mentio p. 203, ann. b, p. 209 ann. c, ac p. 213 ann. e.

43° Passio SS. Dyonisii martyris sociorumque ejus (fol. 157^-166').

Edita apud Surium ad d. 9 Oct., in cod. prsefixus est prologus editus in Aet, SS^ tom. IV Oct., pp. 9^, 926, numm. 1, 2.

44° Inventio ejusdem mailyris a rege Dagobeilx) (foU 166^-1680.

Vide supra, p. 3, 13*'.

45° Revelatio quae ostensa est sancto papaa Stephano (fol. 168^-168^).

Ibid., 14».

46® Sermo in nalale S. Gereonis martyris sociorumque ejus (fol. 168^-17r).

Sermo auctore Helinando monacho Cisterciensi editus in Aet, SS,, ad d. 10 Oct, tom. V, p. 36-40.

47® Sermo in solemnitate sanctarum undecim milium virginum (fol. 17^-172^).

Editus ibid., ad d. 21 Oct., tom. IX, pp. 154, 155.

48° Passio earumdem (fol. 172^-175").

Editaibid., p. 157-163. Sed in cod. incipit : Fuit in Britannia finibus rex quidam Deo notU8.„ Deinde num. 16 om., num. 21 prseter primam phrasim (Famula igitur^ laudibus impendatur), ac num. 22.

49° Passio beatorum apostolorum Simonis et Judaa (fol. 175^-1790-

Vide supra p. 21 1, 5<».

50» Passio Si» CecUise virginis (fol. 179'-1820-

Pars prior Passionis editfie apud Mombritlum, tom. I.

51° Passio Tyburtii et Valeriani martyrum (fol. 182'- 184^).

Edita ibid., continuo post prsecedentia.

52° Passio S. Ciementis papaa et martyris (fol. 184"^-

187^.

Edita apud Hombritium, tom. I; sed non paucae occurrunt variantes lectiones.

53^ Pawisio.S. Andreae apostoli foL IS7'-1.SS*' .

iA* lieUtio Miletonis episcopi Laodi»!«isis de [iib:3£q- Iw -S, Johannb apois-toli et eTangeIista& et assumptioQe ejij.s foL 18.Sr'-19?.

55' Pa.s«io Caterin» Tirgiuis foL 19?-201^ . 5^r Vifa S. Luca; evangelist^ foL 20r-2O? .

imiiM : lA^rMiii JHxUi traditionem tetenim tcd€i*M traetat€frmm jyricff MtMW Antioc^nttiHf mfAieinM nrtii p^iti*iimu« extitit, magiiqHe grMcaa litUrat qmam luhreaM neivit.

57" Vita S. Alexii rfol. 202'-203').

fjWisi fnjpra tom. I, p. ^ sqq,

TyH" ViUi S. Gertrudis virginis (fol. 203^-209^).

Hetrai^Utio miti.M prolixa Vit^e e/lit in i4^. 5.9., tom. II Martii, p. 594 sqq^ imm. 1-19, mm Appendicf; I (ibid., p. W3). Diversa multam est hsec scriptio in yita Gertmdis narranfJa a ViU cdiU apud Hyckel, p. 35-101 ; conveniimt tamen Yerbo tenns retn- ctationiH l'>ci aliqui miraculonim cum Ryckeliana editione, nt cum iis quae haben- tur, p. h8 lyiur ftoittquam»,, usque ad p. 101.

5ir Iri natale S^ Julianae virginis ac martyris (foL 209'-

l'iuifiio odila in Act. SS„ ad d. 16 Febr., tom. II, p. 873 sqq. In cod..inc. 7>iii|io- rihun Maximiani imjH^ratoris, persecutons christianM religionis, erat quidam nenator in civiiaie,

f)()" Vilu S. Vedasti episcopi (foL 212^-212^).

Fragmoiituin Vitiu auctorc Alcuino cditaa in Act, SS,, ad d. 6 Feb., tom. I, p. 794 M(i(i.; Hcilicct num. 5-8.

(51" Passlo S. PoliccU-pi mai-tyris (foL 212^-214").

VidoHUpni.p. 270,312".

(5l2" Passio saiiclorum martyrum Gervasii et Prothasii (fol. 214^-215^).

PajtHJo aurtoro S*'» Ainbrosio ediU in Act, SS,, ad d. 19 Junii, tom. III, pp. 821, S44,num. 17-^J3.

iWV' Passio sauclorum Marcellini presbyteri et Petri oxorcisla^ (fol. 2UV-216').

Kdita ilud.. ud d. i> Junii, tom. I, p. 171-173; num. 14ultima phrasis (Qnarum c\^'IH>t\u..) om.» olV. ann. w., p. 173.

BIBL. REG. BRDXELL. — COD. N^ <<550-B5. 405

64^ Passio SS. Primi et Feliciani (fol. 216^-217').

Vide supra, tom. I, p. 10, 37«.

65° VitaS. Symeonis qui in colmnpna stetit (fol. 217''-

519^).

Edita in Aet. SS., ad d. 5 Jan., tom. I, p. 269 sqq.

66° Passio S. Gordiani martyris (fol. aiQ^-aaO").

Edita ibid., ad d. 10 Haii, tom. II, p. 55S-S53.

670 0g Qbitu Petronillae et passione Feliculae (fol. 220"-

22 r).

Editum in Passione SS. Nerei et Achillei in Act, SS., ad d. 12 Maii, tom. m, pp. 10, 11, num. 15-17 ; sed prima phrasis num. 15 et ultima num. 17 omm.

68** Passio SS. Nerei et Achillei et Domitillae Euphemiaa et Theodoraa (fol. 22^-222^).

Edita ibid., p. 6-9, num. 1-11.

69"* Haec scripta de passione ejus (fol. 222'').

Edita ibid., p. 11, num. 18, cum initio num. 19 itemque num. 20 usque ad : rapuit populus christianorum, et cum magno honore sepuUo in Christi nomine 9uper eum basUicam fabricavit.

70° Passio S. Christophori martyris (fol. ^'2^'-^'M%

Incipit : Fuit igitur gloriosus sanctus Christophorus in humana effigie Chanc^ neu8, sed operihus bonis christianus, In quo Christus ut palma floruitf quem etidm divino imbre nubia baptizamt,

71° Passio S. Eustachii martyris sotiorumque ejus (foL

Vid. supra, p. 9, 67«.

72'' [Passio S^ Margaretae virginis et martyris] (fol.

Edita apud Mombritium, tom. U.

73° In translatione beati Augustini (fol. 233^-233'" 0 (!)•

Narratio auctore Philippo abbate Bome Spei edita apud Migne, P. L., tom. GGIII, p. 1290-1234. Incipit : Nunc videtur congruum,,, fad calcem p. 1230).

74° Textus miraculorum S^* Andreae apostoli (fol. 240'-

25O0.

Vide^iw?. BoU,, tom. III, p. 189, 1«.

(1) Fol. 233^'' nullo numero signatum est, nam non est nisi dimidia folil pars.

406 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

CLXXV. Godex signatus n» 1201441.

Foliorom 294, formae medise (0™ 292 X 0,226), binis columnis, lineis graphide ductis, a diversis manibus exaratus sec. XIII jam adulto. Tituli fere omnes nibri> cati, littersB majores rubeo caeruleoque depict» parce at nitide exomatse snnt.

Hsec sunt codicis fata. In membrana tegumento adhserenti haec scripta : 1<* Hic est Augustinus de Confesshnibus cum aliis lihris muUis et ent unum de trUmi * eod. voluminibus legatis * monasterio S. Jacobi Leodiensis ex parte magistri Berneri legatns. ^ NiveUa, ecdesia sancti Martini Leodieneis quondam cantoris, ut reponatur in archivo librorum cum aliis ad perpetuam refectionem spiritualem fratrum, qui i» eisdem legere voluerint, — 2* Liber monasterii sancti Jacobi Leodiensis (1). — ^^ Scutum Domini Le Candele chartulas papyraceae impressum agglutinatum est eidem tegumento. Ad hagiologiam quod spectat, hoc unum notandum est docu- mentum :

Epistola S. Dyonisii ad Tymotheum super morte Apo- stolorum Petri et Pauli (fol. 162^-1630.

Vide supra, tom. I, p. 334.

GLXXVI. Godex signatus n° 12131-50.

Hic codex foliorum 159 (2), formae minoris (0°>,139 X 0,097), constat fragmentis pluribus in unum compaginatis, quse tum ad sec. XII tum ad XIII pertinere viden- tur. Gonscripta vero sunt lineis plenis, partim stylo ferreo, partim graphide dedu- ctis. Tituli non pauci rubricati sunt, itemque litterae majores, qua snbinde paululum exomatse sunt. Godicis origo innotescit ex sequenti nota mana antiqoa inscripta fol. I^ liber [ccenojbii S. Jacobi Leodiensis ac Jaeobi R. 24, Aliquid simile scilicet Liber S. Jacobi in Insula, scriptum est 176^ manu recenti. In cod. prseter libellum de Panis purgatorii editum apud Golgan Trias Tltaumaturga^ p. 273 sqq. haec notanda sunt :

V Vita Joachim et AnnaB MariaB Virginis matris Domini (fol. V-l^).

Pseudo Matthaei evangelium editum apud Tischendorf, Evangelia Apoerypha, p. 50 seqq. In cod. om. prol.

(1) Hfec iterum bis scripta sunt fol. 294'. — (2) Omisso primo folio recens quse- dam manus folia singula usque ad fol. 134 numeris signavit ; at desiderantnr foU. 28, 78-93. In documentorum indice codicis notationem secuti sumus.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N° 4 2« 31 -60. 407

2» De miraculis beatae Mariae (fol. 134'-134' et 142'- 143').

Hic i^ relata sunt tria miracula quae contigerunt in Dolo civitate; scilicet quo- modo in ore oculisque Josberti monachi jam vita functi rosae subito efQoruerint ; quomodo statua lapide impetita sese quasi vivens commoverit, sanguinemque emiserit; quomodo Ansebnus de Marbais sanitatem recuperaverit. 2° vindicta quse caelitus sumpta est de decano de Ghristkerka, haud procul Wintonia sita, quod argenti fame csecatus ecclesia sua ejecerit illos, qui feretrum beatse MariaB circum- ferebant

3*^ Miracula S. Jacobi majoris (fol. 139^-141^).

Prsemissa brevi narratione de adventu corporis S. Jacobi in Hispaniam (vid. supra, tom. I, p. G6 sqq.) factaque mentione de peregrinatione Garoli Magni ad S. Jacobum relata sunt, stylo paululum immutato, miracula quae edita sunt in Act, SS., ad d. 25 Julii, tom. VI, p. 47 sqq., nura. 190-198.

4** De miraculis quae Deus fecit pro Carolo magno imperatore et Rothlando nepote suo (fol. 150''-151'').

Capita xvii et xviii historiae Pseu^o Tulpini, (apud Reuber, Veter. Scr,, p. 107- 110), quorum primum paulo, alterum multo contractius est scriptum.

5'' Miracula beati Stephani prothomartyris (fol. 15r-

1570.

Narratio contracta ex ea quae edita est apud Migne P. L., tom. XLI, p. 833 sqq.; in cod. add. ex lib. xxii De chitate Dei, num. 10-17 (Migne, ibid., p. 7(>6, 767).

6" Translatio S. Stephani (fol. 157'-1590.

Vide supra, tom. I, p. 36, 64«.

T [De inventione capitis beata9 Margaretse virginis et martyris] (fol. 159^-159^).

Edit. in AnaL Boll., tom. VI.

8*" Miraculum de sancto Stephano (fol. 160'-161').

Eldit. supra, tom. I, p. 77-79, num. 7-10, et initium num. 11 (inyrata fiagella).

9'' AUud miracuhim de sancto Stephano (fol. 161'- 16r).

Vid. ibid., num. 12.

10° Miracula beati Martini (fol. 163^-165^).

In cod. relata sunt haec miracula : 1® de sanguine Thebseorum vid. supra, p. 33, 45* B ; 2® miracula de quihus mentio fit supra tom. I, p. 486, cap. xiv-xviii; 30 ea quie edita sunt in Anal, Boll, tom. HI, p. 231 sqq., num. 3-10.

11° De sancto Hieronimo et Leone (fol. 165''- 166').

Vide supra, p. 40, 72<».

408 CATAL. CODD. HAGIOGRAPfflC.

12° Iterum de sancto Martino (fol. 166^-166").

Relatum est de his quae Pictavis contigenint, dum huc, propter aliquam seditio- nem in Turonica civitate exortam, sancti Martini corpus delatum est.

GLXXVn. Godex signatus r 14582-90.

Folionim 103, formae minoris (0",224 X 0,14), lineis ut plurimum plenis, stylo ferreo ductis, exaratus sec. XII ineunte. Titulorum non pauci rubricati, alii manu seculi XVI prajscripti. LittersB majores, sat saepe rubro colore depictae non inele- ganterexornatsesunt. Ex tegumento, in quo etiamnunc scuti olim inusti vestigia deprehenderis, statues codicem ad Parcum Dominorum pertinuisse.

Inter varia Prudentii opera quae in codice continentur, reperies fol. 8 sqq. car- men Peristephanon nuncupatum.

CLXXVni. Godex signatus n° 14650-59.

Hic codex formae mediae (0",286 X 0,908), dum olim compactori traditus fuit, complectebatur saltem folia 251, at postea ab improbo quodam avulsa fuere folia signata numeris 1 ad81. Sed jam inde a seculo XV, ut coujici licet, plures codices in unum coadunati erant, quorum omnium prnecipuus is erat qui a folio 84 ad folium 243 pertinet, quique saltem seculo X exaratus est. Folia 82 ac 83 sunt seculi XV, nec alius aetatis folia 244-248 licet folia 247^ ac 248, alia manu descripta sint, folium 249, quod ut praecedens numero caret, potius seculi XIV dicemus.

Codex seculi X descriptus lineis plenis stylo ferreo ductis. Tituli alias rubricati, alias manu seculi XV vel etiam recentiori praescripti. Litterae majores aliquando rubeo colore depictae, aliquando oppletie sunt rubro flavoque colore. Quaedam multo insigniores venustani illam speciem praebent quae in codicibus aevi Carolin- gici non semel offenditur. Ad codicis fata hoec ex notis ascriptis certa sunt In chartula tegumento agglutinata impressum hoc Musei BoIIandiani signum P MS 16 (1). Ipsi vero membranae tegumento adhaerenti inscripta sunt sequentia Cornelii Duijn Ahtistelredamensis llaga Comitis Hollandim anno Domini MVFVIll,q\ii& iterum leges fol. 82% (ibi annus notatur MDCVU) ubi etiam invenies aliquem contentorum indicem.

(1) Scriptum est in adversa parte folii piimi quod signo numerico vacat, aeque ac fol. 82'.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N° U660-69. 409

V Vita S. Remacli episcopi (fol. 83^-890-

Edita in Ad. SS,, ad d. 3 SepL, tom. I, p. 692-695 ; proL om.

2° Tractatus de miraculis S. Remacli (fol. 89^-98^).

EdiL ibid.,p. 696-703; in cod. numm. 18-24 ac 27-29 omm. ; cfr. ibid., ann. e, p.703.

3° Versus in laude beati Lantberti (fol. 99'-99^).

Editi in Bulletin de VlnstUut archiologique /iV<^«oid, tom.XUI, p. 418-420.

4° Vita et passio beati Lantberti episcopi (fol. 100'- 116^.

Edita ex hoc cod. in Act, SS.y ad d. 17 SepL, tom. V, p. 581 588. — FoL lOO^ in margine superiori a manu sec. XVhsec scripta sunt : Stephani Tungrorum episcopi ad Hermannum Coloniensem archiepiacopum descriptio Vitm sancti Lantberti Leodiensia episcopipost Godescalcum diaconum.

5*" Unde supra. Antiphonae et Responsoria [de S. Lam- berto](foi. 117^-119^).

Officium S. Lamberti edit. in Btdl. de Vlnst. arch. liig., tom. cit., p. 3S9 sqq.

6*" Antiqua Dei miracula in honore Lantberti martyris nostris temporibus innovata (fol. 119''- 122'').

Edita ibid., p. 515 sqq.

T [Vita metrica S. Lamberti] (fol. 127^-140^).

Edita ex hoc cod. apud de ReiiTenberg Annuaire de la Bihliothhque royale, an. 1847, p. 104 sqq. ; excerpta non pauca sunt in Act. SS., tom. ciL, p. 519 sqq., num. 11 seqq. Editaquoque estex cod. Vaticano 8565 a Jos. Dumarteau in Bulle- tin de Vlnsiitut arcMoloyique Uigeois, tom. XIII, p. 395 sqq.

8^ Ymnus sancti Lantberti (fol. 140^).

EdiL ibid., p. 418, et apud de ReifTenherg, tom. ciL, p. 126.

9** Vita et passio beati Leodegarii (fol. 14r-166^).

Edita ope huj. cod. in Act. SS., ad d. 2 Oct., tom. I, p. 483 sqq.

10*" Vita beati Amandi episcopi atque confessoris (fol. 167^-180^).

Vita auctore Baudemundo edita ibid., ad d. 6 Febr , tom. I, p. 849 sqq. — FoL 168 manus sec. XV notavit : Philippi abbatis Elnonensis descriptio, ut putatur, vit» 8, Amandi, at continuo manus sec. XVI correxit addendo Imo potius Baude- mundus.

11° Textus Vitae almi Hugberti antistitis (fol. 181'- 210').

Vita auctore Jona edita ope hujus cod. ibid., ad d. 3 Nov., tom. I, p.806 sqq.

410 GATAL. GODD. HAGIOGRAPHIG.

12'' De miraculis ejusdem almi Hucberti (fol. 210'-

22r).

Edit. ex hoc cod. ibi<L, p. 819 sqq.

13'' Vita ac virtutes felicissimi patris Trudonis presbi- teri (fol. 222'-2430.

Vita auctore Donato edita in Act. SS. Belgii, tom. V, p. 23 sqq. ; in cod. ob folia avulsa quaedam desiderantur : ita finis cap. vui, cap. ix et initium cap. x; deinde fere totum cap. xix, cap. xx-xxviii, tandem initium cap. xxix.

14° Vita S. Eucherii episcopi Aurelianensis (fol. 244'-

247>

Edita ope hujus cod. in Aet. SS., ad d. 20 Feb., tom. III, p. 217 sqq.

GLXXIX. Godex signatus n» 14775-76.

Folionim 8,form8e mediae (O°,d05 X 0,198), una manu exaratus extremo seculo XL Tituli rubricati; litterae initiales rubro etiam colore depictse. In compa^inando male ordinata sunt folia, ita ut hoc ordine volvenda sint : 1, 2, 6, 4, 5, 3, 8, 7. Qnod ceteroquin indicatur numeris recentiore tempore in foliorum capite appositis. Godex, cujusnam aevo recentiori fuerit, manifestum facit scuto gentQicio qaod chartulae impressum parli aversse tegumenti agglutinatum est. Gontinentnr in codice mutilo :

1° [De vita Karoli Magni] (fol. V-Z'),

Vitse Pseudo Tulpini ultima capita, scil. ab extremo cap. xxvi (quaiuor piagat calt; el sic digna morte discerptua interiit) ad finem (apud Reuber, Veter, Script,\ p. 118-123). Subjunguntur nonnulla de Rolando, Tulpino, Altumajore GordulNef ediUi apud de ReifTenberg, Chronique rinUe de Philippe Moushss, tom. h p. 629^2.

2** Translatio sancti Jacobi apostoli fratris Johannis evangelistae quae iii kal. januarii celebratur, qualiter a Jerosolimis translatus est in Galetiam (fol. 3'4').

Edit supra tom. I, p. 66-69 (usque ad num. 8, lin. 37, in aecula seculorum, Amtn.] et ex hoc codice a de Reiffenberg, Bulletina de VAcad, roy. de BruxelUif tom. Xl parL 1, p. 178-183. Praemissus est in codice locus de Navarris editus ibid., pp* 177» 178.Sequitur vero (fol. 4^-8^) narratio captaeurbis Hierusalem et belli sacriaFri- derico I imp. suscepti, qualis ex hoc codice edita est ibid., p. 45-65.

BIBL. RE6. BRUXELL. — COD. m" 449S4-34. 411

GLXXX. Godex signatus n» 14924-34.

Hic codex formae medise (0",276 X 0,*W), constat duobus codicibus interse bene distinctis. Prior foliorum 8, duplici columna, lineis graphide ductis exaratus est sec XIV. Tituli rubricati sunt, litterae majores alternis vicibus rubeo c«eruleoque colore depicUe nitide exomatse sunt Posterior folionmi 153, binis columnis exa- ratus est ineunte sec. XII. Tituli rubricati itemque littene majores fere omnes. Subinde variis coloribus adhibitis vermiculator eas nimio omatu venustare sate- git Heliora forsan suae artis documenta reliquit, dum aetemi Patris speciem fol. 1*^ ac sancti Bartholomei effigiem fol. 59'' repraesentavit. Godex olim fuit S. Petri Lobbiensis. Etenim ipse scriba sec.XII fol. 9^ continuo post indicem contentoram addidit : Liher sancti Petri Lobbiensis eccleaisB. Servanti benedictio, toUenti male- dictio. Amen. Paulo inferius manus recentior : Liber sancti Petri Lobiensis ecclesim anno 1568, Animadvertatur tandem ad calcem fol. 8^ sequentia scripta esse :

CCC X X

Lan Mlllilil et XVIIIIIII join devant giaereche fut vestis dan Jehan Gile de Barbenchon en leglize saint Piere de Lobbes et le veatit le abbes dan Biertran de Montigni et tous li convens per le grasse de Dieu. Amen. Amen, Unde manifestum et priorem codicem fuisse Lobbiensem.

V Dulciset egregii Gisleni vita patroni (fol. V-S").

Edita ope hujus cod. in Anal. BolL, tom. V, p. 212 sqq.

2° Assumptio S. Johannis apostoli apud Ephesum (fol. 4r-48').

Epistola Helitonis.

3'' Relatio de sancto Johanne secundum ecclesiasticam historiam (fol. 48^-49^).

Est narratio de adolescente ad meliorem frugem reducto per apostolum.

4*^ Passio S. Jacobi Dommi (fol. 53^-54").

Vide supra, tom. I, p. 203, 4«.

5** Assumptio S. Philippi apostoli Domini nostri Jesu Christi (fol. 54^-55^).

Vide ibid., p. 202, 3«.

6"* Passio S. Jacobi apostoli fratris beati Johannis evangelistaa (fol. BS^^-BQ').

Edita apud Mombritium, tom. II.

7*" Passio S. Bartholomei apostoli, quae celebratur nono kalendas Septembris (fol. 59^-63").

Edita in Aet, SS., ad d. ^ Aug., tom. V, p. 34 sqq.

412 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

8'' Translatio reliquiarum S. Bartholomei apostoli in Italiam (fol. 63^-650.

Edit. ibid., p. 57 sqq., numm. 30, 36, 50-56.

9'' Item translatio reliquiarum S. Bartholomei apostoli (fol. 65^-66^).

Edit. ibid., p. 61-6-2, num. 56-61.

10° Passio S. Mathei apostoli et evangelistaB (fol. 66^-

720.

Edita apud Mombritium,tom. II.

11'' Passio sanctorum apostolorum Symonis et Jud» (fol. 72^-78^.

Edita ibid.

12" Passio S. Thomae apostoU (fol. 78^-870-

Edlta ibid. Fol. 78^' in margine alia manu descripta est expositio voeabuJorum palatii, de qua vid. supra, tom. I, p.252, ^,

13° Vita S. Nicholai (fol. ST^-QS").

Edita apud Garminium Falconium, tom. ssepe ciL; in cod., ut jam ssepe, num. XII descriptus estsecundum lectionem Mombritianam.

14'' Item miracula beatissimi Nicholai episcopi atque confessoris (fol. 98^-106^).

In cod. scripta sunt : 1<* quee edita apud eumdem Falconium numm. XYii^y xiv-XYii, xviii-xx; 2<* miracula duo edita in Anal, BoU,, tom. H, p. 151-156; 3* qu» apud Falconium, numm. xxi, xxii.

15'' Translatio corporis S. Nicholai episcopi (fol. 106^- 107^).

Brevissimum compendium narralionis editte in Anal. BoU., tom. IV, p. 1G9 sqq.

16° Passio St«> Agnetis virginis (fol. \QT-ni').

Passio auctore S. Ambrosio.

17° Passio St» Agathae virginis (fol. 112'-115'').

Vide supra, p. 34, 12o.

18° Vita St« Aldegmidis (fol. llB^-lSa").

Edita in Aet. SS., ad d. 30 Jan., tom. III, p. 1035 sqq.

19° Vita S^ Waldedrudis (fol. 123'-129').

Edita ex hoc cod. in Analectes pour servir d Vhist, eccl, de Belgique, tom. IV, p. 218 sqq.

20^ [Vita St« Gertrudis] (fol. 129^-1540.

Ea de qua supra, tom. I, p. 595 sqq. Omittuntur in codice prologus, capitola et

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N^* mU-lS. 413

ultimum cap. lib. iii. — Ante vitam hsec scripta sunt : Sub Lothario, Dagobet-to, regibua, rexU regnum fnajor domus et glorioaus princeps Pippinus,

PIPPINU8

I

I i . I

QERDRUDI8. BEQQA. QRIM0ALDU8

PIPPINU8 JUNIOR

I KAR0LU8 BELLIC08U8

I PIPPINU8 KARL0MANNU8

I KAR0LU8 MAQNU8

I LUD0WICU8

• • 1

KAROLUS. LUD0VICU8. L0THARIU8

21° Passio sanctorum undecim milium virginum (fol. 154^-16(y).

Vid. supra, p. 7, 46°.

22° Passio Ste Fidis virginis (fol. 160'-t6r).

Edita in Act. SS., ad d. 20 Oct., tom. VIII, p. 823 sqq. In cod. num. 1 om., et in fine mutila desinit : 0 inaudita Judieia et impietas cur sanctum Domini (num. 9, initio).

GLXXXI. Godex signatus n° 15111-28.

Nunc foliorum 155, nam in fine, codice jam compaginato, plures quatemiones avulsi fuerunt, formse minoris (O^^ySOS X 0,133), lineis plenis stylo ferreo ductis, exaratus seculo XI. Tituli rubricati sunt itemque litteraB majores. Membranae adhserenti tegumento hsec scripta sunt : Ms. acheti d la vente de M. BartMlemy Mercier, abhi de St-LSger, d Pat^, an. 1799. Ex libris van HuUhem. Additum est etiam hoc quod nuncupari licet ejus eruditissimi viri scutum. Gontinetur in cod. hoc documentum :

Inventio sanctae Crucis, quae est v° nonas Maii (fol. ir.150.

Edita apud Mombritium, tom. I.

414 GATAL. CODD. HAGI06RAPHIG.

GLXXXn. Godez signatus ii« 18108.

Godex foliorum 194, formse medias (0%312 X 0,223), binis colamnis, lineis stylo ferreo ductis, exaratus ineunte seculo XII. Tituli rubricati simt itemqne lltter» majores. Cbdicis origo innotescit ex sequentibus : fol. ^ bis scriptum est : lAbersandi Laubietutis semel distincte manu sec. XVI, semel vix aliqua litterarum Testigia supersunt. Ad codicis calcem scriptse sunt seculo XVIII nonnuUse sententise a quo- dam monacho qui se manifestum fecit his additis : Eaec acripsit frater Anioniut Moreau, Manus sec. XVI descripsit fol. 2 indicem contentorum ac subinde aliqnot lineas rescripsit, quse sive asu sive temporum injuria nimis pallescebant

1*" Vita et passio gloriosi martyris Christi Praejecti (fol.

4^-80.

Cdita in Act, SS., ad d. 25 Jan., tom. I, p. 633 sqq. In cod. prol. om., ac subinde qucedam prolixius elTata sunt.

2'' Passio Juliani et Basilissae cum sociis eorum (fol.

8^-230.

Edita in Act. SS., ad d. 9 Jan., tom. 1, p. 575 sqq.

3"* Passio sanctorum Marii et Marthaa, Audifax et Abacuc, quae est xiii kal. Februarii (fol. 23'-25'').

Vide supra, tom. I, p. 142, 34°.

4'' Passio beataa Caterinae virginis, quae est vii** kal. Decembris (fol. 25^-370-

Edita in Act. SS. Hihemi»^ loc. saepe cit., ultimus num. om.

5'' Passio S^ Barbarae virginis et martyris (fol. ZT-Z^').

Videsupra, p. 18, 44°.

6^ Vita beatae Mariae Magdalenae (fol. 39'-40').

Edita apud Faillon, tom. saepe cit., p. 440 sqq. In cod. pnepositus estproLac pro Femina-coronatus (in fine) in cod. : Ac si fides meretur poaeentis, larga exinde annuente Christo quisque tam animm quam corporis reportathenefieia.

T Translatio corporis ejusdem a Badilone monacho (fol. 40^-420.

Vid. Anal Boll., tom. I, p. 516, 69».

8<> Vita beatae Beggae (fol. ^^^--^S^.

Edita in Act. SS. Belgii, tom. V, p. 111 sqq. In cod. omm. num. 17 cum sqq.; insuper prologus diversus ab eo qui editus est, prsepositus est Vitae.

9"* Vita gloriosissimi Hylarii (fol. 45'-47'').

Lib. I Vitse auctore Fortunato edit» in Act. SS., loc. so^pe cit

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N° 48408. 415

10» Miracula beatissimi Hylarii (fol. iT-W).

Lib. II ejusdem Vitae. Insuper in cod. addita sunt miracula quinque quae in Acth edita non sunt : horum primum seu ex ipsa cod. notatione decimum editum est supra, tom. I, pp. 157, 158 ; de reliqub cfr. Append. — Fol. 52^ alia manu descripta leges varia signa ex quibus de tempestate prudenter statuere potueris.

1 V Vita S. Felicis presbyteri et confessoris, cujus fesli- vitas agitur xviiii'* kal. Februarii (fol. 5r-52').

Edita in Act. SS.y ad d. 14 Jan., tom. I, p. d51, fine tamen paululum immutato.

12** Vita atque passio beatissimi Marcelli martyris glo- riosi (foi. 52^-55^).

Vita auctore Ursione abbate Altimontensi edita ibid., ad d. 16 Jan., tom. I, p. 9 sqq.

13"* Narratio manifestationis, et itineratio S. Marcelli martyris (fol. 55^-58").

Edita ibid., p. 12 sqq.

14" Passio S. Georgii martyris (fol. 59^-62^).

Vide supra, tom. I, p. 148, 74».

15° Passio S. Cyrilli episcopi, quae est vn idus Julii (fol. 62^-630.

Vide supra, tom. I,' p. 29, SS*».

16° Passio S. Teogenis, quae est nf nonas Januarii (fol. 63^-64^.

Edita in AcL iS5.,ad d. 3 Jan., tom. I, pp. 134, 135.

17° Passio SS. Fructuosi episcopi, Augurii et Eulogii diaconorum (fol. 64'-64'').

Vide supra, tom. I, p. 139, 23*.

18° Passio S. Babillae episcopi cum tribus parvuiis, quae est vuu kal. Februarii (fol. 64''-66'').

Optime convenit cum Passione de qua actum est tom. I, p. 140, 27^. In cod. Pas- sioni, quae mutila non est, nuUus prsescriptus est prol.

19° Passio S. Pantaleonis martyris (fol. 66^-69").

Vide supra, tom. I, p. 242, 23^

20° Vita S. Egidii abbatis (fol. 69^-740-

Edita in Act, SS,, ad d. 1 Sept., tom. I, p. 299 sqq.

21° Vita S. Remacli episcopi et confessoris (fol. 74'-77').

Edita ibid., ad d. 3 Sept, tom. I, p. 692 sqq.; prol. om.

416 CATAL. CODD. HA6I06RAPHIC.

22° Passio S^ Teclae virginis, quae est vim*' kal. Octobris (fol. 1T'8V).

Edita apud Mombritium, tom. II.

23*^ Passio S. Theodardi episcopi (fol. 81 '-83").

Edita in Act. SS., ad d. 10 Sept, tom. III, p. 588 sqq. In cod. om. maxima pars prolo^ ac subinde ea quze exornand» dictioni inserviunt.

24"* Vita S. Autberti Cameracensis episcopi (fol. 83'-

84").

Compendium Vitse quae tribuitur Fulberto Gamotensi, edit. in Aet. SS. Bdg^ tom. III, p. 538 sqq. ; scilicet prsemissa prooemii loco ultima parte prologi a Fnl- berto scripti (a vocibus : Id vero lector a nohia curioshis...), numeros 29 prioresiti contrahit compcndiator ut sententias integras e Vita; fere exscribat, at plarimas omittat intermedias.

25° Vita S. Wlmari abbatis ; xiii kal. Aug. (fol. 84'-85').

Edita ex hoc cod. in Anal. BoU., tom. III, p. 449 sqq.

26" Vita S. Theodulfi abbatis, quae est kal. Maii (85'- 87").

Edita apud Mabillon Act. SS. 0. S., sec. I, p. 346 sqq.

27° Passio SS. Alexandri, Eventii et Theodoli marty- rum (fol. 87^-89^).

Vide supra, tom. I, p. 206, 11*».

28" Vita S. Servatii episcopi et confessoris (fol. 89"-90').

Edita ope hujus cod. in Anal. Boll.^ tom. I, p. 94 sqq.

29° Gesta sanctissimi patris nostri Martiaiis episcopi et confessoris propinqui S. Petri et discipuli Domini, cujus festivitas agitur n kal. Julii (fol. ^O^^-IOO^).

Editaapud Surium. ad d. 30 Junii.

30° Vita beati Theoderici abbatis, quae est kalendas Julii (fol. 101^-1060.

EdiU in Act. SS, ad d. 1 Julii, tom. I, p. 64-70.

31° Vita sanctissimi Alexis confessoris (foL 106'-108^).

Edita ibid., ad d. 17 Julii, tom. IV, p. 251 sqq.

32° Passio beati Sixti papce et martyris, quae est yw? idus Augusti (fol. 109^-110^).

Edita ibid., ad d. 6 Aug., tom. II, pp. 140, 141 ; sed in cod. om. ultima phrasis (Noctu etiam tenerunt...), et incipit : In tempore illo Decius cesar et VeUerianut prafectusjusserunt. — Post sancti pontiflcis Passionem haec scripta sunt : iViMfV nem S. Laurentii inparato lihro require.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. X<^ ^8408. 417

33'' Passio S. Ypoliti sociorumque ejus, quae est idus Augusti(fol. 110^-112^).

Edita apud Mombritium ; in cod. mult» lect. var.

34'' Vita S. Ambrosii episcopi et confessoris, quae cele- bratur ii*" nonas Aprilis, edita a Paulino (fol. 113'-

121^).

Vide supra, p. 73, 23«.

35** Passio SS. Alexandri papae, Eventii et Theudoli, quae celebratur die tertio mensis Mai (fol. 12r-126').

Vide supra, p. 272, 53'».

36" Vita S. Gassiani episcopi (fol. 126^-1300.

CoDvenit cum Vila cod. 7666-71 ; vide supra, p. 126, 7®.

37'' Vita sive transitus sancti Gaugerici episcopi et con- fessoris, quae recitatur iii'' idus Augusti (fol. 130''- 1340-

Edita in Act. SS,, ad d. 11 Aug., tom. II, p. 672-675. In fine adjuncta est narratio utrinsque miraculi ibi editi p. 689, numm. 55, 56, et p. 690, num. 69, sed aliis ver- bis, nec iisdem quibus in Vita inedita.

38** Vita vel passio S. Piati martyris, quae est kal. Octobris (fol. 134^-137^).

Benc convenit cum Passione de qua actum est supra, p. 275, 2^.

39" Vita beati Dodonis Christi confessoris (fol. 137'- 140").

EdiU in Aet. SS., ad d. 28 Oct., tom. XII, p. 63i sqq.

40" Epitaphium S. Eugenii episcopi, quod ipse de se edidit (fol. 14O'-1410.

Editum in Anal. Boll., tom. II, p. 139.

41 ^* Actus et passio S. Eugeuii Toletanae sedis episcopi et martyris, discipuli et ordinati pretiosissimi Dyoni- sii archiepiscopi et martyris. Quod est xvii'* kal. Decembris (fol. 141^-146^).

Edita ibid., p. 131 sqq.; in cod. om. num. 18, ac pro qui vicit.., (p. 138, lin. 6), cod.: Quodsi qtiis aequentia perUgerit, facile cognoscere poterit. Ac continuo subjuncta sunt miracula edita ibid., tom. III, p. 58 sqq.

42** Vita atque passio S. Gengulfl martyris (fol. 146''-

i5r).

EdiU in Act. SS., ad d. 11 Maii, tom. II, p. 644 sqq.

CATAL. BRUX. T. II. 27

418 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

43'' Vita et passio S^» Reineldis gloriosae virginis (fol. 15r-1550.

Edita ibid., ad d. 16 Julii, tom. IV, p. 176 sqq.

44*" Passio S. Simphoriani martyris, quse est xf kaL Septembris (fol. 155^-156^).

Vide supra, tom. I, p. 40, 83".

45° Passio beatissimorum martyrum Timothei et Apol- linaris, quae est x'' kal. Septembris (fol. ISe^^-lSS').

Vide ibid., 84'».

46'' Passio S. Petri, qui et Balsami, quae est iii'' nonas Januarii (fol. 158^-159^.

Vide supra, p. 179, 5°.

47° Passio SS. Petri et Andreae, Pauli et Dyonisiae, quae est idus Maii (fol. 159^-159^).

Vide supra, p. 305, 48".

48" Vita S. Huberti episcopi (fol. 160'- 162').

Vitaauctore Jona Aurelianensi episcopo edita iii Aet. SS., ad d. 3 Nov., tom.l, p. 806 sqq.

49*^ De actibus Severi Sulpicii (fol. 162^).

Caput XVIII operis Gennadii De Scriptorihus ecclesiasiicis ; xlde Mi^e, P. L., tom.LVIII,p. 1071.

50'' Vila compendiosa beati Martini secundum Albinura (fol. 162^-163^).

Edita apud Migne. P. L., tom. Cl, p. 057 sqq.

51'' Passio S. Cucufatis martyris, qui passus est Barci- nona civitate (fol. leS^-lGG').

Edita apud Surium ad d. 25 Julii.

52'' Passio sanctorum pontificum Saviniani et Poten- tiani, sociorumque eorum Altini, Serotini, Eodaldi, Victorini, qua3 est xiiii kal. Novembris (fol. 166'- 1690.

Edita apud Duru, Bihliothhque Imtorique de VYonne^ tom. II, p. 294-314; subinde encomiastica qua?dam in cod. omm. " ^j

53" Passio S. Christophori martyi'is, quae est vm** kal. Augusti (fol. 169^-170^).

Vide AnaL Boll., tom. I, p. 517, 73^

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. N*» 18108. 419

54" Vita S. Eligii episcopi (fol. 171'- 172^).

Inc. prol, Summo studio et magna cum soUicitudine mentis, fratres dilectissimi, intellegere debemus quod redemptor noster veniens de cselo mundum de jugo antiqu» servitutis absolvere et tenebris gentilitatis, quibus obscuratus est, ejicere, supplantavit fortem.

Des. Vos ergo fratres qui ad tanti antistitis sancti Eligii convenistis festivitatem, vitie suie primordium et incrementa statis bonis ilorentia virtutibus ac illius felicissimum ad Dominum exitum audire mente devota debetis.

Ine, VUa : Sanctus itaque Eligius in Lemodicino pago ex ingenuis parentibus, Eucherio palre ct matre Teregia, ortus fuit. Qui cum ex cura parentum suonim sub regimine scolae litteris esset imbutus...

Des. Non immerito ergo egregius liic pontifex in populo christiano claruit vir- tutibus, qui per manus pauperum et peregrinorum suum terrenum prsemisit ad caelos thesaurum, ubi nec efiFodiunt fures nec furantur, nec aerugo nec tineae come- dere possunt.Sicque cotidianas elemosinas largiter egenis distribuebat, ut et de ipso propheticus sermo congrue exponatur dicens : * Dispersit dedit pauperibus : justi- tia ejus manet in seculum seculi ; cornu ejus exaltabitur in gloria. ,

55'' Vita S. Wandregisili confessoris Christi (fol. 172''-

182^).

Edita in Act. SS., ad d. 22 Julii, tom. V, p. 272 sqq.

56'' Vita S. Columbani abbatis et confessoris (fol. 182''- 194^^).

Vita auctore Jona jam saepe citata. In cod. mutila est.

Appendiz ad cod. 18108.

MiRAcuLA s. HiLARii. (Cfr. supra, pag. 415, IQo.)

i . Videamus denique quod sequitur miraculum, quid audientibus innuat imi- fandum, ut et de ceteris similia capiantur. Gum aliquando cives divina inspiratione excitati ejusdem sancti limina studiosius frequentarent, veniens quisque ofTerebat donaria. Unde quaedam femina rebus pauper, fide tamen abundans, conjugem

5 sic alloquitur dicens : Bonum mihi, marite, videtur, noa cum aliis tam devote ad sandi sepulchrum occurrentibua ire dehere. Quod ille minus libenter quam debuerit accipiens, se non habere quod sancto ofTerrent respondit Tum illa, utpote ejus quae in Evangelio legitur viduae jam imitatrix effecta, ita ad virum ait : En hoc ipsum, quod in manu mea hdbetur palliolum, a-edo, quamvia exigui ait pretii,

• quod gratum sit pontifici, Verum acit ipse me majua velle, si possem, Gonsurgensque ccepit abire. Hoc vir ejus nolens, cum eam inter multos festinantem yix consecutus

420 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

fuisset, ipsum quod devoverat palliolum ila collo ejus suendo firroavit, ne se ilload sanctuarium veniens, cum vellet, exuere posset. Solvit tamem caritativa muliens devotio, quod conjugis avara innexuerat soUicitudo. Gum ergo atrium monasterii ingrederetur, mox omnis illa pallioli ligatura. citius quam ab aliquo disrupta fais- set, resolvitur. Quod, videntibus cunctis. mulier manu retinens intrat ccclesiam, 5 pergensque ad beati praesulis tumulum aspexit, ut vere fatebatur, desuper eurodem sanctum astantem, cui quasi prsesenti seque intuenti quod devoverat ofTerret 0 virum gloriosum, omnique actione clarissimum. Ut autem humilium sive paupe rum magistri sequens vestigia sibi devotionem acceptam declararet, non est dedi- gnatus pauperi mulieri cum devotione venienti seipsum ostendere. Sed et iila to manibus ad omnes, ad ipsum etiam clerum extensis, universis quasi sanctum ostendens, loquebatur dicens : Eece, ecce videtia : prmsens tideet dominm Hylariu$^ Mtngula quahicfiunt, qumque inferunttir diligenter intendens.

2. Alia venit toto debilis corpore femina ; quse in beati viri pietate spem snte salutis ponens, in ejus oratione precibus cum gemitu a Deo sibimet succurrere 15 poscebat, cumque aliquantisper oratione simul ac fietu fatigata condormisset, iili benignus Domini prsesul Hylarius apparuit, atque sic eam affatur dicens : Surge hinc et eam quam qumris sanitaiia graiium, qualiter adipiscaris ad sancti Petri eeclesia hujus sedis limina quamtocius te pronwvere fesiina. Ipse te sibi a me directam miserando suscipiet atque optahili protinus sospitaii restituet, Quae de 20 tantse pollicitationis munere secura, inde consurgens ad ostium beatissimi perve- nit apostoli. Tangensque illud taliter custodibus proclamans ait : Aperite, quMsOf aperite miserse, quam egregius confessor Hylarius maximo direxit apostolarum sanandam, Cui manu cum devotione pulsanti dum aperuissent, illa mox ntpole talibus medicata praesulibus sese erigit, atque omni membrorum vigore respersa 25 ad altare usque progreditur ; ibique orans et gratias agens eatenus mansit, donec sospes amborum gratiosis comitata meritis ad seipsam Iseta rediret. Ecce pium antistitem post moilem etiam admirabilem apostoli auditorem. Quod autem idem apostolus viventibus dicit * Honore invicem prsevenientes „ , hoc Hylarius carne mortuus, spiritu vivens, primo apostolorum exhibet Petro. M

3. Quid referam aut versipellem Normannum falso suscepisse baptismmn?Ea denique tempestate, qua [sjaeva Danorum classis circa locum Sancti Florentii resi- dens, fines Aquitanioe depopulando vastaret, quidam eorum se christianum fieri (icta fide simulans expetivit. Profitebatur se enim omni patrine non mediocriter profuturum,dum tantum manibus nobilis Rannulfi comitis sacro levaretur a foDfe. 35 Quod sane illum expetisse pro munificis, ut ea gens assolet, arbitrari non est dubium albis. Cumque lavacrum illius qualiter sine gratia rite peractum fuisset, quod in eodem sacramento nefandum latuerat, almi prsesulis Hylarii manifesta virtute omnibus declaratur. Non enim in sua domo tantae hypocrisis fraudem passos est celari. Ergo sic baptizatus albisque admodum ei quidem desideratis Yestitos, M dum limen ecciesioe, ubi sanctus Hylarius carus Dei amicus corpore quiescit, pedi- bus attigisset, licet magna cselo inesset serenitas, subito surgente turbine venti crismalis vestis patefacta simulatione ab ejus capite devellitur, atque per pavi-

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N^' 48124-29. 421

mentum a spiritu, ut credo, maligno diu volutando raptatur. Neque enim fuerat,etsi veste recepta, indutus vestimento salutis, neque indumento Isetitise circumdatus nec tan[ta] sponsa meruerat decorari corona... Invento postmodum occasionis loco revertitur similis cani vomitum repetenti ad suse suorumque foeditatis nequi- 5 tiam fitque....

4. Vltimo loco relatutn eat quomodo mulier Gada nomine cseca genibusque con- tracta sancti pontificia intervenientibua meritis sanata sit, Multm vero voces injuria temporum penitus evanueruntf aliarum vix quadam supermnt rettigia.

OLXXXni. Godex signatus n» 18421-29.

Foliorum 149, formae mediee (0°>,295 X 0,20), binis columnis, lineis graphide ductis exaratus diversis manibus sec. XII ac sec. XIII. Foll. 1 ad 12^ ad sec. XII pertinentia priorem quasi codicis partcm constituunt. Fol. 12^ lineis plenis manu sec. XIII, cujus est posterior pars, descriptus est contentorum index litteris alter- nis vicibus rubro viridique colore depictis. Tituli rubricati ; litterse majores rubro viridique colore depictse subinde eximia venustate exomat«e sunt. Insuper curio- sus rerum antiquarum indagator monendus videtur de pluribus animantium deli- neatis imaginibus, quas inveniet a foL 47' ad fol. 70^, in tractatu magistri Hugonis de sancto Laurentio, quem edidit Migne, P. L., tom. LXXVII, inscripsitque De bestiis. Inspiciat etiam tabulam fol. 45' in qua mystica quadam interpretatione ad prtecipuas vitse christianae virtutes deducta sunt haec sacrse Scripturse verba : * Si dormiatis inter medios cleros, pennae columbae deargentatae et posteriora dorsi ejus in pallore auri „. Hujus vero tabulae praecipuus ornatus est columba quaedam centrum duorum circulorum radio disparium occupans.

Godex olim fuit sancti Martini Tornacensis ; etenim in initio contentorum indi- eis scripta sunt haec : Liber sancti Martini Tornacensia. Postea penes Dominum E. Lammens civem Gandavensem ; quo mortuo, in auctione publica mense octobri anni 1840 comparatus est a Regia Bruxellensi francis ducentis. Notata sunt illa in verso prioris e duobus foliis chartaceis quse compactor initio addidit.

1'' Passio S. Livini martyris piissimi (fol. l'-9').

Edita apud Mabillon, Act. SS. 0. S. B., sec. II, p. 450 sqq.

2** Translatio S. Livini de Holthem in Gandavum (fol.

9'--120.

Edita ope huj. cod. in Act. SS. Belgii, tom. III, p. 130 sqq,

3** Sermo Elizabeth ancillaB Domini de undeeim milibus virginum aliisque martyribus passis inter eas Colo-

Mi CiTAL. CODD. HAGI0€RJLFHH:.

nue^ sicut ei muItocieQs reTelatom est diTiDitos arigelica et sanctorom pia Tisitatione icL 31-37^ .

fAiim ia Aa, HH^ ad d. 21 Od^ tom. IX. p. I<S3 sqq.: im ood. cpotiU

4' V'djr^\o «anctarum undecim milium Tirginum fol.

37'-420.

KdiU ihi/l^ p. 157 srjq.

5 ' Translatio Mariae Magdalenae • fol. 86^-87* ..

\v\9t Anal, BoU,, tom. l, p. 516, 6^. lo cod. additnm est miracahim ediL apnd Failloo, tom. II, p. 737, iv.

6" ViUi S. Eligii episcopi (fol. 88'- 144'..

ViU aactore B. Aadoeoo ediU apad Migoe, P. L., lom. LXXXTIL p. i79 sqq.

T Incipit liber iif vitae S. Eligii alterius manu retho- rice atque commatice expolilae (fol. 144'-148^l

Editas supra, tom. I, p. 470 sqq.

8" Pfissio sanctorum septem martyrum (fol. 148^-149').

rafwio auctore Victore Viteosi episcopo ediU io Act. SS., ad d. 17 Aog., tom. 111, p. 455 Hr|q. lo cod. ob fol. excisum mutila eat.

GLXXXIV. Godez signatus no 18644-52.

Kulioruru 107, forma) miooris (O^^^^O^ X 0,148)i lioeis pleois exaratus sec XU. Tituli ruhricati, sn^pissimc etiam littene majores. lo ima parte tegumenti litteris aureis iinprossa suot sequeotia : M^* XII. S. Sti Laurentii. Ex cliarU membraneis pnrposiU inooeniur codicem fraocis 175 comparatum fuisse Gaod», die 9 maii anni 1K4!2, in auctione publica manuscriptorum, qui fueraot cl. Domioi E. Lam- menH.

l^ Vita S. Amoris confessoris, qui Belisiaa quiescit (fol.

l'-7^).

Kilita in Ad. SS^t ad d. 8 Oct, tom. IV, p. 343 sqq. ; io cod. prsescriptus est prol. odit. io AnaL IMl., tom. I, pp. 7i, 73.

t^ Vita St» Landradae (fol. 7^-14^.

ViU prolixior, do qua in Act. SS., ad d. 8 Julii, tom. U, p. (>33, noni. ^ sqq.

BIBL. REG. BRDXELL. — CODD. N>s 18644-52, 48653-57. 423

3<^ Vita S. Anselmi Lucensis episcopi et confessoris (fol.

Edita ex hoc cod. in Monum. Germ., scr. tom. XX, p. 693-696 (1).

4° Epistola S. Anselmi ad Wipertum (fol. 21^-26^).

EdiU apud Migne, P. L., tom. CXLIX, p. 445456.

5^ Vita S. Evermari martyris (fol. 27^-340-

Edit. in Act. SS., ad d. 1 Maii, p. 122-126.

6° Translatio corporis ejus (fol. 34'-4r).

Edita ibid., p. 126 sqq.

7° Textus miraculorum ejus (fol. 4r-54').

Editus ibid., p. 130 sqq.

8'' Vita S. Leonardi abbatis et confessoris (fol. 54'-63').

Vita et miracula de quibus jam saepius facta est mentio.

9^ Vita SS. Severini et Victorini fratrum (fol. 63''-68^).

Res narratas quod spectat. Vita haud absimilis huic qu8B edita est in Act. SS.^ ad d 8 Jan., tom. I, pp. 5G0, 501. Sed non pauca addita ac mutata in prima parte, qu» est de S. Victorino, speciatim historia martyrii sicut legitur apud Adonem ; vid. ibid., tom. II Sepl., p. 492, num. 13, item ea quse ex Adone edita sunt ibid., nnm. 10-12.

IQo Vita S. Bonefacii Magontini episcopi (fol. 68^-78^).

Edita ex hoc cod. in Anal. BoU.f tom. I, p. 51 sqq.

CLXXXV. Codex signatus n» 18653-57.

Hic codex foliorum nunc 39, quse inde a fol. 2 manus hujusce sec. XIX numeris signavit, formse minoris (O"',^^^ X 0,165\ quatuor fragmentis in unum coadunatis constat. Primum complectitur folium nulio numero signatum et folia signata 1 usque ad 13. Lineis plenis, stylo ferreo ductis, exaratum est istud fragmentum sec. XII. Secundum foliorum septem in columnas duas divisum ad finem sec XI pertinet. Excipias tamen ultimam partem fol. 19^ el ea quae scripta sunt fol. 20 ; qnse sunt sec. XV : nam manus quam saepe offendimus in codicibus Sanlaurentia- nis,ex quibus hic est, illa rescripsit, prioribus documentis erasis. Eadem etiam con- ditio est tertii fragmenti desinentis fol. 27. In secundo atque in tertio et quarto

(1) In cod. (fol. 18^-21 v) subsequitur Sermo Anselmi episcopi qui incipit : Ritdix eit et fundamentum virtutum omnium caritas; in qua qtii offendit, factu$ e$t amnium reus.

424 CATAL. CODD. HA6I06RAPHIC.

fragmento tituli rubricati sunt, itemque liltene majores. Ultimum tandem sire quartum est sec. XII ineuntis, exaratum lineis plenis, stylo ferreo ductis.

Codex, ut diximus, olim pertinebat ad S. Laurentium prope Leodium ; oam h» litter» L L inscriptse sunt in parte recta folii quod numero vacat, deinde foL 13* a manu sec. XV sequentia : Liber S. Laurentii in Leodio, Postea per aliquod tem- pus remansit iste codex in insigni bibliotheca civis 6andaTensis EL Lammens. Qno defuncto, 6and8e in auctione publica die 9 Maii an. 1842 comparatus fuit a Regia Bruxellensi pretio francorum 175. Haec notata sunt in charta papyracea membra- neis anteposita. Prseter homilias de sancto Laurentio in ultimo fragmento descri- ptas hiec documenta hagiologica in codice reperies.

1° Vila S. Mauri abbatis discipuli saiicti Benedicti (fol.

Edita in Act. SS., ad d. 15 Jan., tom. I, p. 1039 sqq.

2<^ Passio S. Foillani episcopi et martyris (foL XZ^^-W].

Edita ope hujus cod. ibid., ad d. 90 OcL, tom. XIII, p. 383 sqq.

3^ Sequentia de ipso (fol. 19"-2O0.

Edita ibid., p. 302, num. 55.

¥ Vita S. Theobaldi presbiteri et heremita? (fol. 21'- 230.

Edita ibid., ad d. 30 Junii, tom. V, p. 592 sqq. In cod. lect. var. non paucae. — In fine Vitse addita sunt excerpta qusedam ex chronicis.

5^ De sancto Frederico Trajeclensi episcopo et mar- tyre (fol. 23^-24^.

Excerptum, ut videtur, ex Vita edita ibid., ad d. 18 Julii, tom. IV, p. 460; ita ut ea quae in hac Vita legantur num. 39-44, fere ad verbum in cod. exscripta sint, quae autein sequantur omissa sint, ea vero quse leguntur ab initio usque ad nnme- rum 39, his paucis in compendium redacta sint : Sanctus Fredericua oeiavus epi- scopu8 Trajectiinferioris 2^08t sanctum Willehrordum, vir per omnia laudahilii vitas et sana doctrin«f Lotharium Cesarem infestum habehat eo quod ah ipso repre- hendebatur de illegitimo conjugio. Cum igitur rir Dei a regis ammonicionibus non cessaret, [Num. 39] rex in iram contra eum accensus de morte ejus tradare C4tfii et reginsB heato riro insidianti consensit, dummodo in ejus ahsentia fieret : ipse autem ad Franciam perrexit ; regina autem juxta Benum, uhi eonsederai, per» mansit...

&^ Passio S^ Aureae virginis et martyris (fol. g^^^-ZG^).

Haud multum absimilis Passioni qufc edita est in Act. SS., ad d. 24 Ang^ tom. IV, p. 757 sqq.; insuper in cod. num. 18-20 omm., ac num. 17 inde a Tunc Romulus tenuit.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N^' 48682-84. 425

r Ympnus (fol. 26^).

In Act, SS., loc. cit. editus non est.

Divinis donis Aurea Aurum per ignem transiens

Conforme nomen habuit, Probatur solidissimum :

Gujus caro virginea Sic virgo poenas patiens

Ut aurum pura nituit Invictum probat animum.

Spectandam fulva species Sit Christo regi gloria

Dat auro pulchritudinem : Qui coronavit Auream

Decorat pulchra facies, Per cujus det suffragia

Plus fides Sponsi virginem. Perennem nobis lauream. Amen. (1).

8^ De morluo (fol. 27^-27^).

Legenda aliquando edenda in AncU, Boll. ; cfr. Aet. SS., ad d. 15 Jan., tom. I, p. 1080.

GLX^. Godez signatus n^ 18682-84.

Foliorum 20, formse minoris(0™,^ X 0,15),lineis plenisgraphideductis,adulto jam sec. XIII una manu nitide exaratus. Tituli rubricati, litterae majores cseruleo colore depictap. Ad codicis originem quod spectat, hoc tantum novimus, ipsum aliquando penes Dominum E. Lammens fuisse. A Regia Bruxellensi coemptus fuit francis quadraginta in auctione publica die nona maii anni 1842.

1'' Miraculum beati Laurentii de calice (fol. 11 '-14'').

Editum in Act. SS., ad d. 10 Aug., tom. 11, p. 533 sqq., num. 15-24.

2'' Passio S. Justini presbyteri et martyris (fol. 14"^- 19'').

Passio paulo prolixior ea quse edita est ibid., ad d. 17 Sept., tom. V, pp. 474,475.

3^ [De S^^ Laurentio] (fol. 19^-20^).

Troparium neumatibus notatum edit. apud Mone, Lateinische Uymnen des Mit- telaltert, tom. III, pp. 390, 391.

(1) In cod. subsequuntur foll. 26^ ac 27^ quaedam de Domini Passione : in quibus refertur Domini coronam spinis LXXII constitisse, et ipsum Dominum vulneribus 5475 affectum fuisse.

426 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

GLXXXVn. Godex signatus n° 18988-89.

Foliorum 72(1), formfle minoris (O^^^inb X 0,108), lineis plenis graphide ductis exaratus sec. XV. Tituli rubricati, itemque litterte majores. In codice, vacnis remanentibus fol. 66^ et sequentibus, continentur haec documenta.

1'' Revelacio nova itineris et passionis undecim milium virginum (fol. r-23'').

Liber I Revelationum B. Hermanni Josephi ediL in Act, SS,, ad d. ii OcL, tom. IX, p. 173 sqq.

2** Hystoria beatissimae virginis et martyris Christi Barbarae (fol. 23^-48^).

Vide supra, tom . I, 382, 2».

3** De translacione beatissimae virginis et martyris Christi Barbarse (fol. 48^-5r).

Vide ibid., et pp. 392, 393.

4"" Ex innumerabilibus quaedam miracula de beatissima virgine etmartyre Barbara (fol. bV-6&).

Vid. ibid., p. 382, 2«».

CLXXXVm. Codex signatus n- 19071.

Foliorum 15, formne medise (O^^^Sli X 217), binis columnis, lineis graphide ductis. exaratus sec. XV. Tituli rubricati; litterae majores. mbro capruleoTe depictae,haud ineleganter exomatse sunt.

1'' Conversio sanctissimae virgmis et mai^tyris Christi Katherinae (fol. r-2^).

Narratio quse magnam similitudinem habet cum illa de qua actum est snpra, p. 164, numm. 4, 5.

2*^ Vita et passio S*» Katherinae (fol. 3'- 15^).

Edita in Act, SS. Hibernia, loco saepe cit.

(l)Ultimum folium signatum est70, propterea quod illequi singulisfoliisnunie' rum ascripsit, duo folia praetermisit, alterum post num. 46, altemm post num. 50L

BIBL. REG. BRUXELL. — CODD. N"» 19388, 496J8. 427

GLXXXIX. Godez signatus n» 19385.

Follorum 21, formse majoris ((yo,373 X 0,277). Qualis nunc habetur non est nisi fragmentum oodicis amplioris, quo plures sanctorum Vitse continebantur. Prima enim S. Lamberti Vita signata est XXV L Nitidissime una manu, hinis columnis, lineis stylo ferreo ductis, exaratus est seculo XII. Tituli rubricati, itemque litterce majores ; litterae, quibus incipit prologus et utraque S. Lamberti Vita, variis adhibi- tis coloribus majori cura exomatse sunt. His insignius est initium Vit» auctore Stephano ; ibi non tantum prima littera ceteris ornatu suo pr^cellit, sed etiam subsequentes aliquot verborum litterse altemis vicibus rubro caeruleoque depictae sunt.

De codicis origine commentatus est cl. vir baro de Reififenberg (1) ; qui ex affinitate codicis cum textu edito a Ghapeaville (2) opinatus est codicem forsitan fuisse sancti Petri Leodiensis. Decursu temporum devenit in bibliothecam Domini Lavalleye, cujus ultima manuscriptorum pars licitationi publicse exposita fuit die 20 januarii anni 1845, in qua a Regia Bruxellensi solutis francis 345 compa- ratus est

1** [Passio S. Lamberti episcopi] (fol. r-10').

Vita auctore Stephano edita in Act, 6'5., ad d. 17 Sept., tom. V, p. 581 sqq.

2° Vita et passio S. Lamberti episcopi et martyris (fol. 10'-2r).

Vita auctore Sigeberto edita ibid., p. 589 sqq.

GXG. Godez signatus n« 19525.

Folioram 25, formae minoris (O'",!^^ X 0,121) lineis plenis graphide ductis, exara- tus sec. XIII. Tituli rubricati, itemque litterae majores. Ex notula inscripta chartae, qoae intrinsecus tegumento adhseret, novimus codicem in Regiam Bruxellensem repositum fuisse mense Julio anni 1846, solutis Domino Schayes francis 25. CI. vir Baro de ReifTenberg asserit eum olim fuisse Sanct» Mariee de Villari in Bra- bantia (3).

Vita fratris Abundi monachi Villariensis (fol. r-^S").

Prologus ac capitulorum index editi apud de Reiffenberg, tom. cit., p. 96 sqq.;

(1) Bulletins de VAcademie royale, tom. XII, part. i, p. 171 sqq. — (2) Gestapon- tiffcutn Tunffrensium, tom. I, p. 350 sqq. — (3) Annuaire de la Bibi, royale, an. 1846, p. 96.

428 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

excerpta ex Vita in lihro Chronicorum ViilarUnsium (Mon. Germ,, scr. tora. XXV, pp. 209, !210, 2%), 232). Ipsa vero Vita gallice translata apud De Assigny in libro virorum illustrium Ordinis Gisterciensis, ut asseritHenriquez (1), qui de eo memo- riam facit ad d. 19 martii. In Act. SS., agitur de hoc venerabili viro sanctitate ac divinis charismatibus insigni ad ^ Aug., tom. IV, in vila beati Goberti. — In cod. oh folia avulsa Vita mutila est, et ante titulum manus sec. XVI litteris rubricatis scripsit : 5' Chronicoruni Villariensium.

GXOI. Godex signatus n° 20020-25.

Foliorum 98, forma? minoris (0^,208 X 0,143), lineis plenis, excepta tantum recta parte fol. 57, iisque graphide ductis, nitide exaratus ad finem vergente sec. XII. Excipi debent folia aliquot fol. 64 subsequentia, qu» sec. XV rescripta fuere. Tituli fere omnes rubricati ; litterse majores rubro viridive colore depicte, subinde parce cxornatae sunt. Fol. 63^ in ima parte litteris rubricatis hsec scripta sunt : Liber Sanctm Marias de Villari.

Ad hagiologiam vix pertinet : nam non nisi suh fine (foIL 85>^ sqq.) descripta sunt excerpta quaedam e Vitia Patrum. Codex mutilus est.

GXGII. Codex signatus r 20374-77.

His sub numeris asservati sunt in Regia Bruxellensi. l^ Liber typis vulgatos anno 1503 cui titulus est Margarita philoaophica, totius philosophi» rcUionalis, nattiralis et moralis principia dialogice duodecim libris compleciens. 2** Codex papyraceus inscriptus Physica Johannis canonici. 3° Codex memhraneus foliorum 16, formae minoris (0°,2()8 X 0,145), lineis plenis graphide ductis, exaratus sec. XID. Fuit olim Fratrum Minorum conventus Lovaniensis. Quod patet tum ex chartola intrinsecus tegumento agglutinata in qua typis expressa sunt sequentia : Biblio- thecx FF. Min. RecoUect. Lovan. ad SS. Trinit. renov. et audm 1791, tum ex his quse in margine folii l^ libelli descripsit manus sec. XVII, scilicet : Billiotkeem FFr. Minorum reglr. ohs. Lovanii Conv. Ssmm Trinitatis.

De sancta Catarina.

Passio edita in Act. SS. Hihernim. Passioni annexus hymnus neumatibos nota- tus qui incipit :

(1) Menologium Cisterciense, p. 88, d.

BIBL. REG. BRUXELL. — CODD. N^s 20374-77, 20677-84. 429

Hac in die mentes piae Caeli jungant armonice Plausus et tripudia.

CXCIII. Codex signatus m 20677-81.

Hic exhibentur in involucro papyraceo coadunata et ad invicem fune colligata fragmenta quaedam codicibus suis avulsa. Horum quse membranea simt recen> semus :

I. Foliorum 8, formae minoris (O^jlGi X 0,1 12) lineis plenis graphide ductis exara- tum sec. XV. Tituli rubricati; itemque litterae majores.

[De miraculis S^ Barbarae].

Pars libelli de miraculis S<« Barbarse de quo jam sappe actum est.

II. Foliorum 8, formse minoris (0,194 X 0,139), lineis plenis graphide ductis exara- tum sec. XIV. Tituli rubricati, itemque litterae majores. Fuit olim Musei Bollan- diani, ut conjicere licet ex vocibus istis DUgelliA Patre nostro Papebrochio foL V inscriptis.

1° Passio sanctissimi martyris Christi Mame de Cesarie Capadociae, qui fuit translatus per venerabilem domi- num Domnum patriarcham Aquilea? anno Domini *... ^lH^^fj^ in comitatu Aretii, in loco ubi dicitur sancto Mama vaeuum.

(foi. r-5^).

Edita apud Mombritium, tom. 11.

2'' Conversio beataB Katerinae virginis et martyris (fol.

5^-8^.

Vide supra, p. 164, 165, numm. 4, 5. — Sequitur in cod. Recepta a fare buono onchioBtro,

in. Foliorum 16, formae minoris (0°*,153 X 0,112), lineis plenis stylo ferreo ductis, exaratum sec. XIL Fuit olim ut videtur Musei BoIIandiani, nam fol. l^ scripta sunt sequentia * Excerpta ex Adis Sanctorum pro 12 et 13 Octobris . quod alludit ad CoIIectanea illa BoIIandiana, quse bene multa in Regia Bruxellensi asservata simt.

Vita S. Adalrici [seu potius S^« Odiliae Hohenburgensis].

Edita in Act, SS, 0. S. B,, sec. III, part. ii, p. 488 sqq.

430 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

IV. Foliorum 8, formae minoris (0™,193 X 0,140), lineis plenis graphide ductis, exaratum sec. XII. Tituli rubricaf i, itemque littene majores.

1" [De Sio Thoraa] (fol. r-^").

Finis Passionis editie apud Mombritium, tom.II.

2'' Passio S. AndreaB apostoli Domini nostri Jesu Christi, qui passus est in civitate Patras ii kal. Decembris (fol. 4^-80.

Epistola ecclesiarum AchaisB, ssepe cit.

3'' Passio S^ Luciae virginis. Quod est idus Decembris (fol. 8^-8^).

Initium Passionis ssepe cit.

GXGIV. Godex signatus n» 20826-28.

Foliorura 46, formae medise (C^^SO? X 0,2^), lineis ut plurimum plenis stylo ferreo ductis exaratus sec. XII. Tituli ac litteras majores saepe rubricata suDt: subinde prioris scripturae pumice deletae vestigia supersunt Fuit olim S. Jacobi prope Moguntiam. Etenim fol. 1' inscripta sunt sequentia : Codex S, Jacobi; foL 8^: Codex S. Jacobi apud Moguntiam ; insupor fol. 14^^ descripUi est constitutio quam in vigilia Valentini anno mcclxxxiii fecit Henricus abbas, Rodulfus prior ac totos conventus S. Jacobi extra muros Moguntiae ; quam suo etiam sigillo firmayit vene- rabilis abbas S Albani. Tandem foll 14^ ac 29^ memorati sunt aliquot moDasterii census.

1» Vita S. Pauli primi heremitae (fol. 15'-17').

Vide supra, p. 152, 7*. In codd. numm. 1, 17, 18 omm.

2° [De S^» Sebastiano] (fol. 17^-27").

Vide ibid., p. 33, 5<>. Hic num. 38 et sqq. omm.

3^ [De S*^ Agnete] (fol. 27^-29^).

Vide ibid., p. 33, ?<>. Hic ultima pars num. 9 cum seqq. omm. — Fol.30v descri" ptae sunt antipbonae recitandae in officio S. Jacobi.

4^ De S^° Severo confessore (fol. 43"-44").

Vita auctore Luidolpbo edita in Act, SS,, ad d. 1 Feb., tom. I, p. 88 sqq. ; in cod. prol. om.

BIBL. REG. BRUXELL. — CODD. N>^ 20826-28, 21002, 24(77-79. 431

5» Vita S. Nicolai (fol. 45'-460.

Brevissimum compendium Vitsd saepe cit. — Ad fin. fol. 46^ descripta sunt responsoria aliquot de S^° Jacobo.

GXGV. Godez signatus n» 21002.

Constat codicibus duobus, quorum prior membraneus est papyraceus aller. Posteriore nunc omisso, prior fol. 18, formse minoris (0™«206 X 0,14) lineis plenis graphide ductis exaratus est sec. XV. Tituli rubricati, litterse majores altemis vici- bus rubro cicruleoque depictse. Pertinuit olim ad altare S. Auberti in capella Bruxellensi ad Sanctam Mariam Magdalenam. Quod patet tum ex iis quae initio (folL l^ 2r) de annuis expensis conscripta sunt, tum ex catalogo eorum qui in festivitate sancti Auberti de eo ad populum sermonem babuere; quem cata- logum in iine allerius codicis invenies. Tandem animadvertatur in priore codice foll. 15-18 vacua remansisse ac fol. 1 ita lacerum repertum fuisse ut ejus recta pars charUe agglutinata sit.

l^ Vita S. Autberti episcopi et confessoris (fol. 3'-9'').

Compendium Vitae desumptum ex Vita de qua supra, p. 17, AO^,

2° In elevatione S. Autberti et de ejus miraculis (fol. 9^-14^).

Pr»emissa narratione quae edita est supra, tom. I, p. 230 (Anno incarnationia- consecutus), relata sunt mii*acula quinque, quae meritis beati pontificis Deus ope- rari dignatus est.

CXGVI. Godex signatus n» 21177-79.

Hic codex foliorum 130, formae minoris (O'",^^ X (),14o), inter hagiographicos ideo recensendus cst quod initio fragmenta duo fuerunt apposita in quibus descri- pta sunt documenta hagiologica. Itaque ceteris omissis hsec nobis sint curse. Animadvertatur tamen folio 12^^, quo incipit ipse codex, descriptam esse notam, cui bene attendet ille qui penitus cognoscere velit historiam litterariam insignis abbatiae Leodiensis ad Sanctum Laurentium. Sic habet : Iste liber pertinet monch sterio Sancti Laurentii prope et extra muroa Leodienses quetn coUegit et scripsit manu propria Nonnus Johannea de Yride, quondam supprior ht^jus loci ; et est iytulus eju8 : Epylogus de offieio miaam.

432 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

E fragmentis hagiologicis alterum est seculo XIII lineis plenis exaratum; alte- rum seculo XIV ineunte, binis columnis; titulis litterisque majoribus rubro depictis.

Ad originem codicis significandam faciunt hsec verba Saneti Laureniii Lto- dienna fol. 130^ descripta.

1° [De St» Prisca] (fol. r-2').

Initium ac finis Passionis editse in Aet, SS.j ad d. 17 Jan., tom. II, p. 184 sqq.

2» Vita S. Judoci (fol. 3'-T).

Edita apud Surium ad d. 13 Decembris.

3° Vita SS. Basilidis, Tripodis et Magdali (fol. 7'-9').

Vide supra, tom. I, p. 24, 3°. Sequitur in cod. (fol. 9^-1 U) descriptio reliqniamm qum olim positm in summo altari S, Laurentii,

GXCVn. Godez signatus r 21848.

Foliorum 137, formse medise (O"',^:^ X 0,21), binis columnis, lineis graphide ductis, nitide una manu exaratus seculo XII. Tituli rubricati sunt, litterse majores parce exornatse rubro viridique colore depictse. Fol. l^ scripta sunt sequentia : Liher sancti Martini Tomacenaia. Servanti benedictio. Continens expoeitionem domni Bernardi abbatis auper evangelium Missua est, et primam partem sermo- num ip»ius super eantica canticorum, Tollenti maledictio^ fiat fiat, Fol. 1*^ liber sancti Martini Tornacensis, ac fol. 137^ Liber sancti Martini Tomaeensis. Servanti benedictio. Amen.

Signa qu8B in Alemannia per servum suum Bernardum abbatem Clarevallensem operatus est Deus (fol. 129^-1370.

Narratio edita in Aot. SS., ad d. 20 Aug. tom. IV, p. 331 sqq. In codice pro epi- stola Philippi de Claravalle edita in Actis SS., p. 331 scripta est in cod. epistola ad Henricum novitium Clarevallensem.cujus haec est inscriptio: Domino desideran- tissimo et totis risceribus caritatis ampltctendo fratri Henrieo vere regio pauperi salutem optant, qui cum abbate sunt fratres. Deinde altera pars § ii, num. 2d8 om. : desinit enim cod. vidi agentem, et continuo sequitur ijuxta capellam (num. 300 ad fin.) ; epistola Gaufridi edita p. 342 om., et ea qu« eadem pagina relata sunt numm. 318, 319 ac initio num. 320 usque ad ambo simul iUuminati sunt. Item om. ultima phrasis num. 327 ac seqq. usque ad ageret inquisivit (num. 329, med.). Tan- dem in cod. narratio desinit sanata est ipsa hora (num. 330, med.).

BIBL. REQ. BRUXELL. — COD. N*> SI885. 433

GXCVm. Godez signatos n" 21885.

Foliorum 223, form» mediae {0^,36 X 0,247), binis columnis, lineis ^aphide ductis, una manu nitide exaratus anno Domini 1277. Tituli rubricati sunt, litterse vero majores variis coloribus depictse perbelle exomatae. Ea autem est omandi ratio ut litterarum pars interior diversimodis delineationibus compleatur, ipsisque litteris enascantur linearum sinuosi recursus qui subinde per totum folium deducti sunt Ante indicem contentorum haec fol. 1' litteris rubricatis leguntur : In hoc volumine continentur passiones plurimorum sanctorum martyrum, Quorum nomina subscripta sunt, Et sciendum quod hoc volumen scriptum fuit anno Domini miUesimo ducentewmo aeptuagesimo septimOj agente domino Egidio de Oaureng tunc priore. Servanti benedictio. Auferenti maledictio. Fiatffiat. Codex fuitS.Mar- tini Tornacensis : nam prseterquam quod majorem similitudinem refert cum aliis codicibus qui certo sciuntur olim ad Sancti Martini pertinuisse, ^gidius de Gaureng anno 1259 inter ejusdem coenobii monachos annumerabatur. Quod constat ex charta quam dedit comitissa Flandriae de decima coempta a WiUhelmo de Bauduin Mont (1).

i^ Passio S. Stephani papae et martyris (foL 2'*-10'').

Edita in Act. SS., ad d. 2 Aug., tom. I, p. 139 sqq.

2° Inventio beati Stephani prothomartyris (fol. 10'*-14'').

Epistola Luciani saepe cit.

3^ Passio SS. Donati episcopi et Hilarini monachi mar- tyrum (fol. 14'--21^).

Gonstat Vita S. Donati episcopi ac Passione S. Donati episcopi et martyris editis apud Mombritium, tom. I.

4^ Passio SS. Secundiani, Veriani et Marcelliani (fol.

2r-24^).

Passio paulo fusior ea quse edita est in Act. SS., ad d. 9 Aug., tom. II, p. 407.

5^ Passio sanctorum martyrum Syxti, Laurentii et Ypolyti martyrum (fol. 24^-27").

Fragmenta quaedam Actomm quae sub numm. 6«, 7^ recensentur.

60 Passio S. Laurentii martyi-is (fol. 27^-30^).

Edita apud Mombritium, tom. II sub hoc titulo Passio sanctorum Xyati epiacopi I^elicissimi et Agapiti martyrum,

(1) Cartulaire de S, Martin, p. 260, in Archivo regio, sectio Cartulairesetmanua' crits, n» 121.

CATAL. BRUX. T. II. 28

434 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

7» Passio SS. Sixti, Laurentii et Ypoliti (fol. SC-SS').

Sub hoc titulo descriptse «unt in cod. Passiones SS. Sixti ac Laureotii edit apud Mombritium tom. II ; praepositus vero est prologus, qui incipit : Operm prtiium est beati Laurentii fortia certamina describere, cujus virtus adversus rabiem nequis' simorum principum stabilis et inconcussa fuit, Hic namque ex HUpania originem ducena.»,

8^ Passio S. Ypoliti sociorumque ejus (fol. 38^-42').

Edita apud Mombritium, tom. 11.

9<* Passio S. Agapiti martyris (fol. 42^-46').

Vide supra, tom. I, p. 40, 80®.

10® Passio S. Simphoriani martyris (fol. 46''-48'').

Ibid., 830.

11® Passio S. Juliani martyris (foL 48''-50'').

Edita in Act. SS., ad d. 28 Aug., tom. VI, pp. 174, 175.

12® Passio sanctorum martyrum Felicis et Adaucti (fol. 50^-52^).

Passio confectaex ActisSS. Felicis et Adaucti de quibus non semel actum est supra atque ex Actis S. Felicis presbyteri edit. in Act, SS,, ad d. 14 Jan., tom. I, pp. 951, 952.

13® Passio vel vita S. Antonini martyris (fol. 53^-58^).

Edita apud Labbeum, Nova Bibliotheca manuscriptorum, tom. I, p. 685 sqq. ; prol. om.

14® Passio sanctorum martyrum Dorothei atque Gor- gonii (fol. 58^-62^.

Vide supra, tom. I, p. 43, 102«.

15® De exaltatione sanctse Crucis (fol. 62'-64''),

Ibid.,p.44, 104«.

16® Passio S. Corneiii (fol. 64^-660.

Edita apudMombritium, tom. \,

17» Passio S. Cipriani mai-tyris (fol. 66'-68'^).

Vide supra, p. 60, 4».

18® Passio S Lamberti episcopi et martyris (fol. 68'-75').

Passio auclore Godeschalco edita apud Surium, ad d. 17 Sept ; in cod. nonnallt omm.

19» Passio S" Faustaj virginis (fol. 75"-78').

Vide supra, lom. I,p. 101, 24".

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. N** 24885. 435

20<^ Passio sanctorum martyrum Thebeorum Mauritii sociorumque ejus (fol. 78'*-84'*).

Edita apud Surium ad d. 22 Sept. In cod. prol. om.

21« Passio &" Thecle virginis (fol. 84^-90^).

Edita apud Mombritium, tom. II.

22° Passio SS. ChosmsB et Damiani (fol. 90^-960.

Edita in Act, SS,, ad d. 27 Sept., tom. VII, p. 474 sqq.

23° Passio S. Piati martyris (fol. 96^-101^).

Edita in AcL SS,, ad d. 1 Oct., tom. I, pp. 22-24. Godex praebet additamenta quie ibid. in Annolt. edita sunt.

24° Passio S. Leodegarii episcopi et martyris (fol. lOr-

108^).

Yita auctore Ursino edita ibid., ad d. 2 Oct., tom. I, p. 4% sqq.

25° Passio S^" Fidis virginis et martyris (fol. 108^-112^).

Edita ibid., ad d.20 Oct., tom. VIII, p. 823-825; num. 1 om.

26° Passio S. Dyonisii Ariopagitse et Atheniensium archiepiscopi (fol. 112^-1360.

Edita apud Surium ad d. 9 Oct.

27° Revelatio ostensa beato Stephano papae de conse- cratione altaris sanctorum Petri et Pauli siti ante sepulcrum beati Dyonisii, quae revelatio et consecratio acta est quinto kalendas Augusti (fol. 136'- 137').

Vide supra, p. 3, 14«.

28° Passio S. Kalixti papae et martyris (fol. 137^-14^).

Ibid., p. 6, 37^

29° Passio SS. Crispini et Crispiniani (fol. U^^AW).

Ibid., p. 7, 49°.

30° Passio S. Quintini martyris (fol. 146'-150^).

Edita in Act, SS.^ add. 31 Oct., tom. XIII, p. 781 sqq., num. 1-13. In cod. prae- scriptus est prol. edit. ibid., p. 783, annot. b,

31° De inventione S. Quintini martyris (foL 150^-152^).

Edit. ibid., pp. 785, 786, num. 14-19.

32° Passio S. Benigni presbiteri (fol. 152^-1550-

Edita ope buj. cod. in Act, SS.f ad d. 1 Nov., tom. I, p. 155 sqq.

33° Passio SS. Eustacii sociorumque ejus (foL 1 55'- 1 66'').

Vide supra, p. 9, 67».

436 CATAL. CODD. HAGIOGEIAPHIC.

34» Passio S. Cesarii dyaconi (fol. le&^-nV).

Edita ope hujus co(L in Act, SS,, ad d. 1 Nov., tom. I, p. 105 sqq.

35*^ Passio sanctorum quatuor Goronatorum (foL 171'-

178^).

Vide supra, p. 14, b".

36« Passio S. Clementis papae (fol. 179'-185').

Edila apud Mombritium, tom. I.

37^ Passio S'* Anastasiae et Crisogoni martyrum (fol. 185^-201^).

Prior pars Passionis edita est apud Mombritium, tom. I, posterior in Bibliotheca Qmnensi, tom. UI, Florilegii p. 179 sqq.

380 passio S. Sabini (fol. 20r.205^).

Videsupra, p. 17,34<>.

39<> Passio S. LeocadisB virginis (fol. 205^-2070.

Ibid., 36".

40<> Passio SS. Fusciani, Victorici et Gentiani marty- rum (fol. 207^-214^).

Ibid., 38».

41° Passio S^* Luciae virginis (fol. 214''-217^).

Ibid., p. 18, 42«.

42° Passio S. Nichasii sanctaeque sororis ejus Eutro- piae sociorumque eorum (fol. 217''-223'').

Maximam affinitatem habet cum Passione de qua actum est in Anah BoU., tom. V, p. 341, 57°. In cod. foliis excisis mutila est.

GXGIX. Godez signatus n no 700.

Foliorum 91, formae minoris (O'",^^^ X 0,102), lineis plenis graphide dnctis, exaratus sec. XIII. Tituli rubricati, litterse majores, rubro c»ruleoTe colore depictse, eleganter exornatae sunt. Fuit olim coenobii Oigniacensis. Etenim foiio papyraceo quod anno 1740, dum iterum libellus compactus fuit, membranis praepositum est, inscribitur: Bihliotheca Oigniacenais ; deinde fol. UiSpectatad cctnobitus dicti Oegniea 1641, ac fol. 91' : Reddatur ntanasterio dictus Oengnies 1S4L

In cod. continetur hoc documentum :

Vita sanctaB Ghristi ancilte Maria^ de Oegnies.

Vita auctore Jacobo de Vitriaco ope hujus codicis edita in Act, SS,, ad 23 Jnnii^ tom. I, p. 636-666 ; cfr. num. 18, p. 634.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. D. PHILL. 3li, 387. 437

GG. Godex apud D. Phillipps signatus r 324, 327 (1).

Foliorum 154, fonnse mediae (0™,3^ X 0,238), binis columnis, lineis gfraphide dnctis exeunte seculo XII a diversis manibus exaratus. Tituli rubricati sunt ; ad litteras majores deducendas adhibitus est rubeus, caeruleus atque viridis color. Ultimam codicis partem scelesta manus potius quam flammae incendium vastaTit. Ad oriipnem vero cognoscendam offendimus fol. 1' notam forsitan ab ipso domino Phillipps scriptam quse sic habet : from the ahey of St Bertin near Vaieneiennes (forte pro sancto Audomaro).

1'' Miracula S. Benedicti abbatis (fol. l'-19').

Edita in Mon. Germ.^ scr. tom. XV, part. i, p. 478-500.

2"* Translatio corporis S. Benedicti atque Scolasticae sororis ejusdem (fol. 19'-22'').

Ibid., p. 480 sqq.

3° Sermo Odonis abbatis in translatione vel tumula- tione sancti Benedicti abbatis (fol. 22^-26^).

Editus apud Marrier, Bibliotheca Cluniacensie, p. 138 sqq.

4"* Vita S. Ambrosii Mediolanensis urbis episcopi edita a Paulino ipsius Ambrosii discipulo (fol. 26'-33').

Edita apud Migne, P. L., tom. XIV, p. 27 sqq.

5** Vita S. Basilii episcopi conscripta a sancto Amphi- lochio Iconio episcopo apud Grecos inter scriptores chatholicos nominatissimo (fol. 33'-45').

Vita de qua jam ssepe actum est; vide supra, p. 20, 108°.

6° Vita S. Augustini doctoris in ecclesia maximi a quo- dam Possidio primum eius discipulo postea episcopo facto Calamensi (fol. 45'-64').

Edita in Act. SS., tom. VI Aug., saepe cit ; Vitse annexus est catalogus librorum quos beatus Augustinus conscripsit Vide ibid., p. 441 sqq.

T Vita actusque beati Jheronimi presbiteri (fol. 64'-67').

Edita apud Migne, P. L., tom. XXII, p. 183 sqq.

(1) Hic jam incipit series illa manuscriptorum qusa studio et industria claris- simi viri G. Ruelens, manuscriptorum astervatoris in regia Bruxellensi, Gubemium Belgii ex relicta bibliotheca domini Thomae Phillipps comparavit Quum vero non sint nisi post tempus satis longum certa sede certoque numero inter Bruxellenses codices donandi, ideo ad hos designandos, numerum adhibebimus quo apud dominum Phillipps notabantur.

438 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

8** Sermo [relatio] d) de eodem viro beato Jheronimo [et de leone qui in eius monasterio servivit] < fol. 67'-

Hie ntrmo coDsUt maximam partem narratione illa in titolo notata de qva Tide ffOpra, p. 40, l^, deinde initio Vit^ editae apnd Migne, tom. cit^ p. 3)1 «qq.. scQi- cet I 24, quse ita snnt diris» nt pars altera praepo^ita, altera postposita sit nam- tioni,

(T Vita sancti Remigii gloriosissimi Remonim civitatis archiepiscopi et confessoris (foL 69'-79'').

Vita auctore Hincmaro edita in Aet. SS^ tpm. I OcL, saepe jam ciL ; in cod. ob folia avulsa mutila.

Ifr Vita S. Silvestri papae (fol. 80'.93').

Eflita npurl Mombritium, tom. II. In fine paucls fit mentio de ejus translatione ia Nonanlulanensc crcnobium »ub Anselmo abbate, anno octaro AistnlR regis Lan- gobardorum.

110 Passio S. Sebastiani mart}Tis (fol. 93^-106").

Kdita in AcL SS., tom. II Jan., ssDpe cit.

12'' Passio S. Vincentii martyris (fol. 106^-109").

Rdita ibid., tom. II Jan., ssepe cit

13^ Passio St« JuliansB virginis (fol. 109^-112').

Vide supra, p. 3i, lO®.

W Vita S. Symconis heremitaB (fol. 1 12^-1 17^.

Vita auctore Kborwino cdita in Act, SS,, ad d. 1 Junii, tom. I, pp. 89-%; in cod. prol. oni.

15" Vita S. Martialis episcopi et confessoris (fol. 117'-

128^).

Kdila apud Surium ad d. 30 Junii ; in flne add. epytaphium ejusdem sancti quod tam in Act. SS.^ quam apud Surium desideratur :

Christus principium fmis lux est via Christus, Nomine cujus in almifico semperque beato Marcialis resonant hic veracissima gesta. Quis hominum dipne valeat doctissimus unquam, Quanti sit meriti pnvclarus apostolus isle, Diccrc vcl prosa vcl pulchri camina metri ? Quo saltem modicis decorctur pagina verbis. TuIIius atque Maro venianl, sit lingua faceta Versibus aut currens aut prosap meUe retexens,

(1) UiiMr vox ct sc(ii(. uncis inclusii' alia manu atramentoque alio sunt scriptie.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. D. PHILL. 3J8. 439

Non taa, sancte pater, potenint depromere gesta. Tellus te Romana, quibus quoque Gallica teUus Post Petrum recolunt juniorem parte secunda, Gum Petro recolunt aequalem sorte priori. Benjamita tribus te gessit sanguine claro, Urbs te nunc retinet Lemovica corpore sacro. Hanc tibi sit, rex magne Deus, laus, gloria Christe, Christe caput finisque cluens, pax lux via Christe.

16"* Vita sancti Nicolai Mirorum Licise archiepiscopi (fol. 129^-140^).

Bene convenit cum lectione de qua supra, p. 75, 33"*.

17"* Translatio beati Nicolai archiepiscopi (foL 140''-

144^).

Prope accedit codicis lectio ad eam quam edidit Surius ad d. 9 Maii.

18'' Item de miraculis ejusdem (fol. 144^-146'').

Edita supra, tom. I, p. 323 sqq. In cod. praeposita sunt sqq. : Nam in primo die apud eamdem sancti Benedicti quam prmeripsimus ecele- siam, ubi erat aanctum corpus depositum, amplius quam triginta infirmitates sexus utriusqne oninisque sUatis a multimodis infirmitatibus liberabantur, perfectamque eum gratiarum actione sanitatem reeipientes Iseti et incolumes ad propria remeabant, Die altero dliisque quot a dsmonibus possessi sunt, omuino a vexatione diabo- lica sunt dimissi, quot lingua a vinculo muti sunt absoluti, quot vero aurium genitiva foramina sunt patefacta^quot autem recedente oculorum acie pri' vati visus ablatus restituitw; quotquot denique alii multigenis mgritudini- bus oppressi, penitusque ab eis alletnatif sunt sanitati redditi, notis particU' latim signare et numerare nequivimus, Infinitus enim est ut mquipollenti significatione praostendimus et nobis incognitus numerus,

19° Vita St« GudUae virgims (fol. 147'-1530.

Edita in Act, SS., ad d. 8 Jan., tom. I, p. 524 sqq.

20** Passio beatissimi Marci evangelistae (fol. 153'-154'').

Gonvenit cum lectione de qua supra, tom. I, p. 522, 21"*, in cod. ob foha avulsa in fine mutila est.

GGL Godex apud D. Phillipps signatus n'' 328.

Foliorum 166, form» mediae (0"»,32 X 0,234), binis columnis, lineis graphide dnctis, excepta S. Marci passione, una manu seculo XIII descriptus est. Tituli rubricati sunt, litterse majores nitide ac parce exornat», tum ruheo tum cferuleo

440 GATAL. GODD. HA6I06RAPHIG.

colore depictae; bis vel ter vermiculator viridem colorem adhibmt. FoL 164' scripia smit sequentia : Liber sancta Marim de ViUari. Tandem animadverteris codicem flammanim edacimn vestigia retinere.

Iste codex qui fere totus est de Sermonibus sancti Augustini intra hagiologicos annumeratur propterea quod ad finem alia manu, Xni tamen seculom referente, descripta est

Vila et passio sancti Marci evangelistae (fol. 164^-165').

Edita in Act. SS., ad d. 25 Aprilis, tom. III, p. 347 sqq., sub titulo : Apostolatu* Alexandrinua,

GCn. Codex apud D. Phillipps signatus n'' 330.

Foliorum 16, form» medise (0^,316 X 0,226), lineis plenis graphide ductis, seculo XIII jam adulto exaratus. Tituli rubricati sunt. Godicis autem originem declarant sequentia fol. 15^ inscripta : Liber Sancttt Marim de ViUari in Bra- bantia,

1° Gesta Salvatoris Domini nostri Jesu Christi inventa a Theodosio magno imperatore in Iherusalem, in pre- torio Pontii Pylati, in codicibus publicis (fol. 1^-12^).

Evangelium Nicodemi sive gesta Pilati. Vide Tischendorf Evangelia Apoerypha, p. 312-395; in cod. multce occurrunt lectiones variantes.

2"* Notificatio qualiter Tyberius Gesar pro ipso Christo Iherosolimam direxerit (fol. 12^-15').

De hoc opere cfr. Fabricius, Codex apocryphm Nopi Testamenti, part. i, p.29S, not t.

3^ [De sancto Anselmo Cantuariensi archiepiscopo] (fol. 15^-16').

Prologus, capitulorum index et initium Vitaa sancti archiepiscopi auctore Ead- mero edits» in Act. SS., ad d. 21 Aprilis, tom. U, p. 866 sqq.

GGin. Godex apud D. Phillipps signatas n? 336.

Foliorum 141, formns mediae (O"'^^! X 0,232), binis columnis, lineis graphide ductis, incunte seculo XIII exaratus. Tituli rubricati sunt; littersB majores yariis coIoribuM depictse, parce sed venuste exornatae sunt Fuit olim sanctaB lCari» de

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. D. PfflLL. 336. 441

Gamberone. Nam fol. 2^ ac 141^ haec scripta suat : Liber sanctm Marim de Canibe' rone, et passim in margine de Catnberone.

V Vita beati Gregorii papae et confessoris (fol. 3'-9'') (1).

Edita in Act. SS.j ad d. 12 Martii, tom. II, p. 130 sqq.

2^ Vita S. Felicis presbiteri et confessoris (fol. 9^-10^).

Edita ihid., ad d. 14 Jan., tom. I, p. 951.

3° Vita vel actus S. Hieronimi presbiteri (fol. 10''- 13').

Edita apud Migne, P. L., tom. XXII, p. 175 sqq.

4° Passio S. Adriani martyris (fol. 13^-18").

Edita apud Mombritium, tom. I.

5° Passio S. Longini militis et centm^ionis qui latus Domini lancea aperuit (fol. 19'-20').

Vide supra, p. 62, 29o.

6^ Passio St» Barbarae virginis (fol. 20'-2r).

Item, p. 18, 44^.

7** Passio S^ Eugeniae virginis Prothi et lacincti mar- lyrum (fol. 21^-280.

Edita apud Mombritium, tom. I.

8^ De leone (fol. 28^-29").

Vide supra, p. 438, 8^. Annexi sunt vcrsus triginta duo in honore beatae Marise descripti manu seculi xvi.

9** Descriptio qualiter vultus Domini de Iherosolymis ad Lucanam civitatem sit delatus (fol. 32^-34^) (2).

Edita in Memorie e Documenti per servire alV istoria del ducato di Luca, tom. V, part I, p. 53 sqq.

10® Relatio miraculorum Domini nostri Jesu Christi quae per ymaginem ipsius facta sunt in Beritho civi- tale quinto idus Novembris (fol. 34''-36'').

Edita apud Migne, P. 6., tom. XXVIII, p. 811 sqq.

11® Item sermo ejusdem de indignatione et invidia Judeorimi adversus ymaginem Domini (fol. 36''-37'').

Inc Postguam iUe triumphalis regis regum tytulus videlicet Jeiua Nazarenus rex Judmorum litteri» Kebraycia grmcis ac latinis inscriptus.,,

(1) FoL 1 descriptum est fragmentum opusculi cujuSdam delibero arbitrio, fol. 2 fragmentum relationis quse integre exhibebitur infra 10>. — (2) Godicis compactor errayit ponendo foL 30 post fol. 29 ; ponendum erat post fol. 35. — (fol. 31^-2^) descriptus est index capitulorum eorum quo; in codice relata sunt usque ad fol.109.

442 GATAL. GODD. HAGIOGRAPHIC.

12^ De ymagine Domini a quodam Judeo telo percussa atque furata et postea ecclesiae restituta (fol. 35'').

Paucis narratum est quomodo Judsus cum imagioem craciftxi furto ablatam flammis exurere vellet, sanguine ex ea einisso se craentatum invenerit.

13° Versus de beatissima Maria matre Domini (fol. 35^-360.

Inc, Missus ad egregiam Gabriel tulit ista Mariam

Innuba semper Ave flos pulcher olensque Christum ventre feras.

14° Liber miraculorum DominsB nostrsB sanct» Dei genetricis Mariae qui appellaturMaiiale(fol.36'-109').

Relatio nonaginta septem prodigioram quae meritisbeatsBMariaB contigerontHic libellus magnam afflnitatem habet cum opusculis illis de quibus actum est supra, tom. I, et in AnaL BoU,, tom. III, p. 180, 13<*. Opusculum Hugonis Fandti, quod hic etiam in Mariali inclusum est complectitur undecim folia, scilicet fol. 8^-93^ — Inde in cod. sequuntur (fol. IQG^A^) libri duo miraculoram auctore domno Petro Cluniacensi ac (fol. 1^-14)^) narratio aliquot visionum quibus viri devoti doDati fuere, atque in specie referuntur visiones beati Hamonis Saviniacensis quic edits sunt in Anal. BolL, tom. II, p. 505 sqq., numm. 3, 4.

GCIV. Godex apud D. Phillipps signatus n" 337.

Gonstat duobus codicibus formae medise (O'",^^ X 0,24), qui binis colomnis, lineis graphide ductis nitide sec. XIV exarati fuerant. Prior pertinet ad foL 129, posterior reliqua ad fol. 269 complectitur. Tituli rabricati sunt, lilterse majores alternis vicibus rubeo cieraleoque colore depictsB eleganter ezoraatsB. Yennico- lator artis suae non ignarus sinuosos linearam recursus ipsis lilteris enatos qoos per margines deducebat non semel in pisciculi formam finivit Hic codex olim S. Marise de Gamberone in quo inter cetera continetur : Liber etm9oiati<mi$ de morte amici editua a Vincentio Belracenei, I^uadem liher de eruditUione pueronm nobilium, Dictamina magistri Petri de Vineis, Morale somnium Pharaonitt, inter hagiographicos annumeratur proptereaquod post Introductiones Tran$munii sacrosancta Romana ecclesia prothonotarii de arte didandi (fol. 175^) descripla est fabula Albani, qui nuncupatur sanctus,sub hoc titulo:

Vita vel obitus sancti Albaiii, qui ortus est de patre et filia postea accepit matrem in uxorem, subsequenter

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. D. PHILL. 343. 443

occidit patrem et matrem et ad fmem inventus est sanctus. ccxvi (fol. 243^-2470-

Vid. cod. seq.

CCV. Codex apud D. Phillipps signatus n^ 343.

Foliornm 189 praeter adjectitia tria quorum duo initio, unum in fine codicis, fomi(e mediffi (0™32 X 0,242), binis columnis, lineis graphide ductis, duplici manu nitidissime seculo XIII exaratus. Tituli ruhricati sunt; ad litteras majores depin- gendas triplex color in usu fuit, rubeus, viridis atque ceeruleus. Litterse quibus tractatus incipiunt insigniores sunt ornatu quodam haud inelegiinti. Initio codicis scilicet in parte recta alterius folii adjectitii inscriptus est contentorum index qui talis est : Ambroaius auper Lucamy item vita sancti Albani maiiyriSi item specu- lum ecclesia (1). Sequentia vero : Liber sanctm Marim de Camberone leges fol. l^, fol. 189^, de Camberone passim in margine inferiori.

Passio vel vita S. Albani martyris (fol. QB^^-IW).

Nulla hujus sancti Albani apud hagiographos mentio fit, nec mirum reputabit qui legendam seu potius fabulam in appendice edendam attenta mente perlegerit.

Edendam tamen illam duximus, quia compertum nobis est non raro ex legendis maxime apocryphis quaedam colligi posse sive ad rem hagiographicam sive ad rem historicam aut litterariam universim admodum proiicua. Neque a proposito nos deterruit quod eadem legitur in compilatione mediaevali, quse inscripta est Gesta Romanorum^ saepius recusa, ultimo vero et optime a cl. v. Hermanno Oesterley (2). Nimirum in hac ipsa editione desideratur clausula, in qua explicatur cur Albanus in sanctorum album relatus sit. Praelerea in codice nostro Bruxellensi et aliis quatuor (3), quos cum eo conferre licuit, amplior est enarrandi ratio ; ac

(1) Auctor est Honorius Augustodunensis ; cfr. Migne, P. L., tom. GLXXII, p. 813 sqq. — (2) Gesta JRomanorum (Berlin, 1872), p. 641-645. Antiquiores vero hujosce opusculi editiones exhibebant tantum historiam Gregorii (£d. Coloniae 1472, cap. ixxxi) quae nonnullam cum Albani seu Albini fabula affmitatem habet, immo in ejusdem operis manuscriptis codicibus rarius inserta fuit, nam ipse Hermannus Oesterley bene multis codicibus, quorum capitula descripsit (p. 9 sqq.), sedulo evolutis eam non nisi in Ratisbonensi scc. xv signato n° 47 offendit (p. 58, 11°), unde eam in appendicem translulit — (3) Scihcet : ot) Parisino sec. xiii e Bibliotheca nationali olim signato n° 6584, qui aliquando in bibliothecam Asbumhamicnsem furto dclatus (Bibliothhque de VEcoU des CharteSf ann. 1866, p.204sqq.)tandem anno 1888 (ibid.,ann. 1888, p. 41 sqq.)Parisiosrediit.— p) Parisiiio sec. XIV e bibliotheca dicta de VArsenal signato n® 1157. — y) Parisino sec. xiv e bibliotheca nationali signato n° 8567. — 8) Bruxellensi sec. xiv supra memorato ac inter codices D. Phillipps signato n" 337. — Exstat quoque, ut monet Greith (Spi- cilegium Vaticanum^ p. 159) liujus fabulie textus in codice bibliothecae Vaticana}

444 CATAL. GODD. HAGIOGRAPHIG.

tandem Don pauca, quorum sensus apud Oesterley yiz et ne vix qnidem attingi- tur, ex codicum a nobis adliibitorum lectionibus plana et perspicua fiunL — De Transmundo monacho GlarseTallensi, quem aliqui codices et etiam recentiores scriptores auctorem liujus legendae S. Albani fuisse supponunt, Tidesis W. Wat- lenbach ^l), Natalem de Valois(2j, Daunou(3). De (Edipi vero fabula, qu» cam Juliani, Gregorii, Albani legendis aliquam affinitatem habere videtur, emdite disseruit L. Constans (4).

Appendiz ad cod. D. Phill. 343.

DE S. ALBANO. (Cfr. pOg. prSBC.)

Incipit (5) passio vel vita sancti Albani martyris K

1 . Erat olim in partibus Aquilonis ^ homo potens et nobUis, qui et gloria pr»- minebat et ' suorum splendore natalinm et deliciis affluebat ' ex abundantia faciil- tatum ^. Imperii ^bemaculis feliciter prsesidebat, futurus tamen * inde felidor*,8i mentis gul>emacula rationis imperio possedisset Uxor ei ^ de magnatibns terr» 5 suae ^ quam * caram nimis et amabilem fecerat tam nobilitas generis, quam gratia venustatis.Queecum futura esset perenni sterilitate^^beatior,concepitinde"flliim, immo in fUia patris fUieque ruinam. Nam cum ipsa processu teraporis rebns eximeretur humanis, injecit oculos pater in fUiam et in tantum dUexit eam " nt dolorem ^', qui ex morte matris ^* acciderat a mentis ^* oculis aboleret. Multi aam 40

TiT. -— ' (m). 2; Nativitas (om, 5) vita et (vel 5) obitus beati (sancti 4, 5) Albtm qui natus (ortus 5) fuit (est 5) ex (de 5) patre et filia. Postea accepit matiem in uxorem postque (post ho^c 4, subsequenter 5) occidit patrem etmatrem ei(am,i) demum (ad lineni 5) sanctilicatus (om. 4, inventus 5) est (sanctus 4, add. sanctus 5).

NuM. 1. — * quidam ndd. 2-5. — * <m. 2-5. — • (d. a.) a. d. 4. — * ac add, 2, 4 — * erat 2-4. — * beatior 2-5. — "^ (u. e.) u. e. erat 2, 4 ; u. ejus erat 3. — • it^ rasuram 1. — • sibi add. 2, 4, 5. — *® ita 2-5 ; felicitate 1. — " tamen et peperit 2-5. — *■ (et-eam) eamque d. in t. 4. — " ito 2, 3, 5; dolor 1, 4. — ** (mor. mat) mai mor. 4. — ^^ (a. m.) amentis 2,4; e mentis 5.

inter Urbinianos signato n° 456, at si summarium, quod germanico sermone edidii pp. 159, 160, totam rei narratte seriem complectitur, integra clausula videtur omisa esse. Asservatur etiam in bibliotheca Posnaniensi in coUectione comitis Dzialini^ (Vide Potthast, Bm. hist. Medii jEvi, p. 588. — (1) Arckiv fUr Kunde Osterrti- chischen GeschicJitHquellen, tom. XIV, p. 55. — (2) Bibl. de VEc. de$ Ckmim, tom. XLII, p. 55. — (3) Ilvit. litt. de la France, t. XIV, p. 395. — (4) La Ugetidi d'(h\iipe, p. 127-131. — (5) Ut supradictum est, tcxtum edinius collatum cum Pari- sino n*" <)^, qui notatur 2; cum Parisino n° 1157, qui notatur 3; cum Parisino no 8567, qui notatur 4 ; cum BruxeUensi n» 337, qui notatur 5 ; BruxeUensis 343 notatur 1.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. D. PHILL. 343. 445

prmcipes,miilti petiere nobilium, ut ^^ contracto foedere copulie maritalis ^^ puellie hnjus conubio potirentur. Pater '^ autem cujus ^^ praecordia impii amoris flamma torrebat **, recusabat '* tradere nuptui, quam servabat ^ incestui, nec volebat *^ snscipere generum ^, cui se delegaverat'^ ipse maritum. 0 human» libidinis effre- 5 nis impietas : o flamma rationis vorax, impietatis efficax, justitise comsumptiva. Prseponderant affectui pietatis incentiva libidinis, et dum patemis ignibus ab illi- cito calore non parcitur, in fllialis pudicitise dispendia transitur *^. Dormit *^ itaque imperator cum iUa quam genuit, et rem sub silentio tegens amplexu stringebat nxorio, quam affectu credebatur zelare patemo *^. Cumque illa de patris semine 10 concepisset, adveniente puerperio peperit masculum,quem sibi fratrem, patrique^ nepotem, atrique'® filium, nefando '^ concubitu generavit Animatus est pater in peraiciem novse prolis, et ad celandum eventum criminis "' necem moliebatur

*

infantis. Filia vero ssevitiam patris sermonis et amoris frequentia ^ frangens, libe- ravit ab interitu regis ^ natum, subitum ^ spondens de facinoris occultatione

16 remedium, ne'^ actu patriset assensu matris ^"^ subitum fllius sortiretur occasum. Inito ergo consilio prsetioso pallio amicitur ^ infantulus '*, et suspenso ad collum ejus ^ marsupio anulum et aureos continente non paucos, invento bajulo adhibi- taque nutrice, extra imperii limites traditur deportandus.

2. Igitur puer ductus est in Ungariam, ibique exponitur secus viam, ubi ^ facile

10 a transeuntibus est repei:tus. Qui cum invenissent eum, mirati ' sunt valde elegan- tiam contemplantes infantis ^ maxime quia illis erat amicitus^ insigniis ^ quae con- spicui germinis ^ indicia praeferebant ^. Placuit inventoribus regi deferre puerulum, ut qui circumferebat ^ oraatus stipendiis traderetur regalibus educandus. Rex vero cum non haberet filium, talem miratus est ^ invenlum. Suscepit eum ^^ hylariter

StB velut ^^ sibi divinitus destinatum : reputans divinae dispensationis ^* opere procu- rari, ut per accessum aliense sobolis solamen proprise reciperet orbitatis. Commu- nicato proinde cum uxore consiUo praedictum infantem adoplavit in filium, et novo in regis " thalamis puerperio simulato ^^ factum ^^ in opinione vulgari ut filius adoptione quaesitus de regis crederetur semine procreatus.

30 3. Goepit ergo puer tam viribus ^ augeri quam diebus ', et fomentis regalibus

— " in 3. — " ut add, 3. — " patris 2. — »» ejus 2. - «> et add, 2. — «i istam add. 4. — ** reservabat 5. — ^ ex filia add. 4, 5. — ■* ita 2-5 ; graiiam 1. — ^^ dele- gerat 2, 4, sed in ^priua delegarat ; delegarat 3, 5. — *® pertransitur 2-5. — ^ dor- mivit 2-5. — «« (aff.-pat.) z. c. a. p. 3. — «» patri 2-5. — »<> ita 2-5 ; uterque 1. — «1 infausto 2-6. — »» jn add. 3. — «» blandiUis 2-5. — »* recens 2-5. — »» om. 3. — •• nec 5. — «^ (a. m.) m. a. 4. — '^ prius amicytur 1. — '* puer 2. — -*<> om. 3.

NuM. 2, — * (e. s. V. u.) expositus s. v. 2 ; positus s. v. 4, 5 ; e. s. v. et 3. — * admi- rati 3, 5. — • (e. c. i.) i. e. c. 4. — * om. 2, 4 ; opertus 3 ; (illis-am.) illa praeerat 5. — • insignibus 2, 5. — • generis 3, 5. — "^ Post 9yll, fer littera erasa 1. — ® regios add. 3, 5. — • 8up. lin, alia manu 1 ; om. 3, 4 ; (m. e.) miratur 5. — *® om. 2-5. — " tanquam 2. — • " (div.dis.) dis. 2, 3 ; dispensatoris 3 ; hoc dis. 5. — " regime 2, 4^ 5. — ^* Albanus parvulo nomen appcUationis imponitur ct add. 2, 3, 5, in 4 add. in marg. — '• est add. 2, 4 ; factumque est 5.

NuM. 3. — - * diebus 2-5. — * viribus 2, 3 ; moribus 4, 5.

446 CATAL. GODD. HAG106RAPHIG.

enutritus in miram pulchritudinis ' elegantiam tam Taltus q>ecie, qoam corporis proceritate ^ succrevit Gumque per incrementa ^ temporis prioris ' attigisset limites pubertatis, factus est fama celebris, strenuitate "* snblimis,gratia comitatQS ' amabilis,actuum moralitate solemnis; ita omnibus carus,usque adeo in comRiana' magnificus, ut si hoc non dedissent fata ^^ natalibus, esset tamen merito Ib priii- 5 cipem eligendus. Gaudet animus regis ^^ suum in adoptivo non errasse jadidiiiiit congaudet et collaetatur Ungaria reiloruisse sibi tandem in regali solio ^* reginin principatum. Suscipitur ab universis ^ in dominum, coronatur in regem,et Tivente adhuc patre patemi tituli suscipit dignitatem. Volat interim fama difiiisiiis, ut ^* dum intra Ungarire regnum res ^^ geritur adolescentis probitas imperatoris aaribas ^O intimatur. Perstrepit novis imperialis ^^ aula rumoribus, et cunctis super hojas- modi verbls et auditione ^'' laetantibus, factus ^^ adolescens etiam illis caros qaibos reputabatur extraneus ^^ Subit ^ igitur Augusti mentem consuetudinem veteris amputare flagitii, el suscepta hinc '^ ut sibi videbatur honorabilis ^ opportanitate conubii ^^ cogitavit apud se quod nulli melius filiam traderet ^ quam ei quem ^^ tantae probitatis celebritas commendaret. Rex quoque UngarisB procerum saomm consilio ^^ prsemonitus filiam imperatoris missa legatione requirit, ejusqae napttas fllio suo ^^ magniflco nimis '^ apparatu deposcit. Placuit hinc inde postalanti matrimonii jura '^ contrahere et ^ utriusque regni concordiam copul» hnJQS ^ nexibus confirmare. Dies ergo collocutionis prtefigitur'*^ : et ab utraque parte ad ^ constituti loci terminum convenitur ; ibidem sibi auctoritate parentum ftlia impe- ratoris et regis adoptivus occurrunt, sponsalia contrahunt, et legitimas fedai foederis nuptialis flagranti aestu paris ^' amoris accendunt Omnibas demum *" solemniter adimplelis universi ad propria revertuntur ^ ; et regina illa nobilis suorum ignara fatorum ad inopinatos thalamos, tam fratri quam filio nnpta,^ transfertur. Grescit amor inter utrumque prsevalidus "^, et quia nallns erat sospi- cionislocus totum ** sibi vendicat "^ afTectus.

4. Gumque demum ^ in usu conjugii annos aliquos peregissent, rex Ungaric morbo confectus et senio leclo decubuit et imminere sibi ratus ' mortis occasum, filium illum suum ^ remotis arbitris ^ proprium fecit intrare cubiculum. Gomque 30

— * <wi. 2-5. — * ita 2-5 ; sinceritate 1. — ^ inclementiam 3. — • primos 2, 4, 5; pri- mo 3. — "^ (f. c. s.) famae strenuitate 3; f. celeber s. 5. — * comitate 2 ; concomitante comitatis 3 ; communitatis 5. — ^ conversatione add. 3. — ^® (d. £.) dictassent factai

— " (a. r.) r. a. 4. - 12 ,7« g^ . fiijo 1. _ is diversis 5. — " et 4, 5. — » wn. 3. - ^^ imperatoris 2-5. — ^^ (h. v. e. a.) v. h. auditoribus e. 3 ; v. h. auditis 2 ; v. h. an- ditoribus 4, 5. — " est add. 3-5. — ^^prius extracus 1. — ^ subiit 3-5. — *^ indc add. 3. — " honorabili 25. — «« et add. 2. — " om. 1. — » consoltatione 3^ - ** in add. 4, 5. — ^*' nimio 2. — *« (p. m. j.) p. m. j. 2; m. p. j. 4 ; postulati j. m. 5i — ^ in add. 4 — *<^ (c. h.) copulare hujusmodi 3 ; copu}are ac 4 ; copulare ac htgTif- modi 5. — ^^ praeficitur. — '^ cod. pari, littera s rasa; parilis 3. — •• deinded^'- •*(a. p. r.) r. a. p. 2, 4, 5. — »'* (a. i. u. p.)i. u.a. p.2,4;i.u. p. a. 3, 5. — ••seoi^.S. — •^ vendicabat 2-5.

NuM. 4. — * deinde 3-5. — ^ videns 4.-8 (i. s.) i. 2 ; s. 3. — * omnibus 4. — "^ om. 2-5.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD GOD. D. PfflLL. 3W. 447

ille^ veniens lecto^ patris segrotantis assisteret ait ad eutn rex: Ecce vides, fili, quod "^ morior, H instanU ^ die necessitatia extremse a rebus humanis abducor, In te tamen, meipsum • arbitror fore auperfditem^ quia non est penitus credendus absumptus *®, qui *^ dimnm provisionis munere ** talem sortitur heredetn, Tibi gubernacula 6 regni ** trado, te successorem universitatis constituo ***, in te post hujus corpusculi sepuUuram suffragii spiritalis argumenta depono, Exhibe teipsum probitate strenuum, pietate devotum, moribus mansuetumy maxime quia illi succedis in regnum ^^ qui se totis ^* exhibebat moribus christianum, Esto tion immemor pii patris, qui tanta te pietatis cura nutrivi et ad honoris hujus summam perduxi ^"^, 10 if/ 18 g^i i^ fg ^g^ affectus, esse mihi possit oUigatus ex gratia etiam ^^ si nihil debeat ^ ex natura, Reputas ne, inquit, hoc 9 Respondit ** : Beputo pater : et quia verum intueor otnne quod dicis, facturum me spondeo universaliter quod ihjungis. Quis enim "^ pater filium tanta teneritudine ^ fovit, tantis benedictionibus ^ prmvenit, tanta gloria et ** possessione rallavit ? Accedit *• tamen mihi *' adglori»

15 cumulum sublimium titulus ^ nuptiarum^ quibus ex providentia tua illam sum sortitus uxorem, per quam suum me post modicum ipsa ^ prastolatur aula imperialis ^ heredem, Tunc ait rex : Recte tu quidem filif et absque ingratitudine universa retractas *^ ; sed si de placito tui animi ^^ ante constiterit *• quod meis sermonibus non turberis, aliquod tibi revelabo secretum, per quod te mihi vere **

10 in immensum noveris obligatum, Gumque ille sponderet ^^ pacem, ait erx : Non esset magnum fili, si tibi de meo semine prodeunti meus inservisset affectus '* et JHxta naturm decretum exhibuissem filio *^ genitoris officium, Eo minor •* est lex ista nahtra, nec habet amor meritum, cui sola prmstat communio sanguinis ineentivum. Tu vero, fili **, cum nihil ad me pertineas ex natura, esse jam vere

16 noveri8,nee ^ poteris nec debebis ingratus, qui et *^ me et ** mea universaliter es adeptus ex gratia ^. Vix ille sermonem finierat, et juvenis animo ^ constematus ingemuit ; et factus ^ quodam animi stupore prasmortuus, cum audisset rei gestae ordinem exilivit Rex autem ^^ ei tam facti silentium imperans, quam animi modestiam persuadens, Vade, inquit ad oppositum scrinium et quod inveneris tolle,

30 ut tuis prdbes insigniis *'', quod meis sermonibus didicisti, Protulit ille de arcella pallium ^ et simul idem ^^ marsupium quod deportationis ejus viaticum reser-

— • lectulo 4, 5. — ' (ait-quod) a. ad e. r. v. e. f. q. 2, 5; a. ad e. r. vide ecce ego 3; r. inquit ei v. e. f. q. 4. — * imminente 3, 5. — * ipsum om, 2-5. — ^® assumptus 2,

4, 5. — " sibi add. % 4, 5. — ^* misericordia 2. — " (g. r.) r. g. 2-4 ; r. tabernacula

5. — " (u. c.) universalem institutio 2; u. instituo 3-5. — ** (i. r.) om, 2-5. — ** (s. tj totum se 2 ; se totum 4. — " adduxi 3-5. — " totus add, 2-5. — " et 2. — «® debeas 4, 5. - " ille add. 2-5. — «« (et quia-quis enim) om, 3. - ^» (f. 1. 1.) tanta t. f. 2, 4, 5.

— " (t b.) b. 1 4. — « (g. e.) glori» 3. — «« accidit 2, 3, 5. — «" (t. m.) om, 2 ; tamen 3-5. — •* (s. t) subarrarum titulis 2 ; sublimum 1 5. — ** tempus 2. — ^ iraperatoris 2. — 81 retractans 2 ; cognoscis 4. — ^* (p. t a.) p. a. t 2, 4 ; beneplacito a. 1 3, 5.

— » et add. 2, 4, 5. — »* et add, 4. — «« patientiam s. et 2-5. — »« aniraus 3, 4, 5.

— ^ om, 4, 5. — »8 (e, jq j communis enim 2-5. — *® om, 4, 5. — *^ (n. n.) non 2, 4 ; nec 5. — ** om, 5. — ** (pertineas-me et) om, 3. — *' (es a. e. g.) ex g. e. a. 4. — ** animus 3. — ** (e. f.) factusque 2, 4, 5. — ** vero 3, 5. — *^ inslgnibus 2, 4, 5. — ^ (d. a. p.) p. d. a. 4. — ^^ (s. i.) suum illud 2, 4, 5.

448 GATAL. GODD. HA6I0GRAPHIC

vabat. Cumque in conspecta regis ^ pallium expandisset, posuissetque ^^ marsu- pium, fecit eum rex de scriptis et annotatis ^' insignibus tam ejus abdicationis conscium, quam de sui ^ adoptione ^ securum.

5. Vadit ille portans secum ^ suse paupertatis insignia et de cubiculo regis* tristis egressus thalamum introivit ' uxoris. At illa vultum ejus intuens, qood non 6 esset ^ hylaris ^ sicut heri et ^ nudius tertius, turbationis causas "^ anxia ^ curiosi- tate perquirit et juvenis afTusa cervici ^ ruit in oscula ut per blanditias oris discat et excutiat molestiam ^® cordis ^K Cumque " iUe magis " occulta reticet ", eo mulier scrutinio ferventis ^*^ inquisitionis exardet : se despectam, se >* viro clami- tans odiosam, nisi doloris hujus et ^^ materiam revelet et causam. Grescit amplins IC in adolescente tristitia, et dolore pariter ac pudore ^^ confusus ab uxoris ocolis proprios deflectit intuitus. Cumque se pr» angustia spiritus paolulum ^* soper ulnas conjugis reclinasset, pallium quod sub clamyde gestabat elapsum est, et uxo- ris aspectui ^ revelatum. Quod illa diligenti consideratione ^^ perlustrans, simul et >' anulum marsupiumque regirans, cognovit ilico suie infelicitatis insignia : et 49 C^vi dolore pectoris saucia ^, plagae quondam emortuse ^ vulnera suscipit redi- viva ^. Protinus in terram ante mariti. pedes corpore et animo prostrata dimitti- tur, et unde illa venerit ^®, vel ■'' quis ei h«ec *^ dederit sciscitatur ? Ille vero, sicnt ftiit ^ a rege pnemonitus, rem sub silentio tegens ad consolationis remedia secon- vertit, et de thesauris patris haec assumpta commemorans, turbatam conjugis W mentem, susb interim oblitus turbationis ^, blandi sermonis mulcedine '^ relevt- bat. At '^ illa, ut '^ mos est mulieribus, imminere proposito pertinaciter ** donec de maritorum mentibus ^ suspectse rei hauriant veritatem. Instat ^ lacrimis vincere cor mariti, et nisi rei manifestet '^ occultum, non dubitat procax rouiier maritalis copulae minari divortium. Hoc diebus, hoc noctibus agitur : et in istis'* 11 altemante fletu singultibus assiduis doloribus tam animi quam thalami penetralit quatiuntur. Tunc primum dedidicit '^ convivium ^^ delicias, cubiculum, voluptft- tes, utrobique materia jocunditatis *^ obstruitur donec importunitati ^* feminw totius rei ^ veritas astruatur. Sed quid tandem anxise mulieris causamur instiD-

— ^ (i. c. r.) i. c. ejus 2 ; coram rege 4. — ^^ posuitque 5 ; (quod deport — posnif- setque) am. 3. — ^' (de s. e. a.) despectis annotatisque 2, 4, 5 ; despectis e. a. 3. - ** sua 2, 3 ; ipsius 4. — *^ ta sup. lin.

NuM. 5. — * (p. s.) s. p. 2-5. — ^ patris 5. — * introvit 1. — * erat 3. — * quod-hila- ris om. 5. — * ac 4. — "^ causam 5. — ® noxia 4. — • (a. c.) afifusus c. 4 ; effusacerrice 3, 5. — ^^ malitiam 3-5. — " quod requirere petitionibus non valebat add. in mrf' 2. — *^ quantoque 2 ; quanto 3, 5 ; prius quseque 1. — ** (i. m.) m. i. 3. — ** retind!; recitet 3, 5. — ^^ diligentis 3, 5. — ** seque 2-4 ; semper et 5. — " om. 5: (h.e-) hujusmodi 2, 3, 5. — " rubore 2. — ^® (p. a. s. p.) paul. p. a. s. 2, 3. — ^ ocuIiB 4,5.

— *^ meditatione 5. — ** (s. e.) s. 3, 5 ; simiiiter e. 2. — " sauciata 2-5. — «* dal* 5 ; emortua 1. — ^ recidiva 2-5. — *" venerant 2 ; venerint 3, 4. — *^ et 4,4, 5J <m. 3. — «8 om. 2, 4. - «» fuerat 2, 3, 5. — ^o (q. i.) t o. 2-5. — «^ dulcedine 4,5.

— ^ ait 2. — ** sicut 3, 5. — ** (i. p. p.) pert i. p. 2, 4, 5 ; pert adhserere p. 3.-" •* super rasuram 1. — ** infestat 2. — " manifestetur 5. — " msestis 2, 4; (in »•) mixUs 5. — *• ita 2, 4, 5 ; didicit 1, 3. — *<* super rasuram 1. — ♦* (m. j.) joeundittf 3. *■ «ytt. ti po8t rasur. 1. — *• om. 3.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. D. PfflLL. 313. 449

tiam? ** Miremur, o bone Deus, tuam potius ineffabilem pietatem, qui illi *6 goUi- citndinem indidisti, ne semper jaceret in crimine mortua, si criminis remaneret ** ignara, nec festinaret ad portum navigio paenitentiae, si profunditatem non hor- ruisset ^'' offensse.

6 6. Victus igitur ^ adolescens et querulis clamoribus superatus rem totam ordine quo fuerat edoctus ^ exequitur : a regni genere ' se asserens alienum, et tempore quodam ^ recentis infantise illo sese ^ pallio convolutum juxta verbum regis testatur inventum. 0 Deus, quam acutus doloris gladius mulieris animam per- transivit, cum ^ in auditu "^ sermonis hujus ^, iliius se recognovit matrem ^ cui

10 exhibebat ^® uxorem, ut ^^ quem recepit ^^ fiHum esset continuo perditura ^* mari- tum. Labitur humi protinus " infelix mater *^, infelicior conjunx, et fere exani- roata doloribus a se ipsa redditur aliena. Miratur juvenis immoderati doloris angustias et matemae prolapsionis ^^ ignarus reputat quod illa ex despectu conce- perit tristitiae causam tanquam ^'^ abjecti copulam suam sstimarit injuriam ^^

16 Gominus ergo verecundus accedens tentat amplexibus triste sublevare corpuscu- lum, et teneri ^* blandimento susurrii sermones ^ hujusmodi ^^ infestis auribus instillabat. Ila est ut dixL Patior ecce quod titnui : futurus eram tibi vUiasimus expoait^ veritatey nec remanebat locug gratisB, si casus apeiHretur terumn», Patet quod in me fion floremjuventutia ^, non ornamenta mofnim, non elegantia dilexeris

40 renustatemf aedprstrogativam generis cunctis prsUuleris dotihus caritatis ^. Verum quid refert unde nascamur, sipossumus superare quod nascimur ? Plus habet gJo- rim prohitatis splendor ^ in humili, quam fastus ^^ originis in sublimi, Ceterum quis novit, si in me quoque ^* aliquid regia stirpis influxerit *^, quem regii ^ onw- tusgloria nec expositttm dereliquit, Tunc illa modicum in seipsa respirans, Non es,

J5 inquit, habendus mihi ^^, o homo, despectui, et si ipse ^^ despicahilis conjugi^^, non potes non esse amabilis genitrici ^^. Tu mihi ^ carissime, tu mihi expatre quod ** frater et filius, 4x fratre filioque maritus. Ego te infelix ^ patre generante concepi, ego te peperi, ego ie involucro pallii prasentis involvi, Recognosco verendi ^ patius insignia *^ intueor inauditi^^ sceleris argumenta et ictu fere doloris emorior,nisi

— ** (sed quid-inst.) om. 2. — ^^ (qui illi) qui hanc illi 2, 4, 5 ; qui hanc 3. — *<* reman- sisset 3-5. — ^^ novisset 4 ; erui novisset 3 ; eruisset 5.

NuM. 6. — * ergo 3, 5. — ^ doctus 2-5. — ' (r. g.) regis g. 2, 4, 5 ; regis semine 3.

— * quondam 3, 5. — '^ se 2, 3. — • dum 5. — "^ (i. a.) super rasuram 1. — ^ hujus- modi 3, 5. — • (i. s. r. m.) s. i. r. m. 3 ; s. m. i. cognovit 4. — ^® (c. e.) c. se e. 4; c. e. se 3. — " et 2. — ^^ recipit 4 : recipit in 2, 3, 5. — " (e. c. p.) c. e. p. 3-5 ; e. c. perdictura 2. — " super rasuram 1. — *^ (i. m.) m. i. 3, 4. — ^^ prolationis 3. — " et velut 3-5. — " (w. i.) i. ae. 3, 5 ; ae. in i. 2. — ^^ prius teneris 1. — «<> ita 2-4 ; sermonis 5 ; sermonibus 1. — ** hujus 5. — ^^ (n. f. j.) ita 2-5 ; j. f. 1. — *^ caritatum

3. — «* (p. s.) s. p. 2-5. — ^^ faustus 3-5. — «« om. 4 ; forsitan 3. — «^ influxit 2. — •® (q. r.) q. regali 2, 4; q. regalis 3-5 ; quam r. 1. — ^» (i. h. m.) i. m. h. 2. 5 ; m. i. h.

4. — ^ (d. e. s. i.) contemptui i. e. s. esses 2 ; conlemptui quia e. s. esses 4 ; con- temptui quia si esses 5. — *^ et add, 2. — ^* (non es-genitrici) fili mihi olim haben- dns contemptui qui etsi omnes despicabilis conjugii non posses esse non amabilis genetrici 3. — " om, 2-5. — " quidem 2, 4 ; (p. q.) parte quidem 5. — ^ ex add. 3. — ** verecundi 2-5. — ^^ et add, 5. — '® in auditu 5.

CATAL. BRUX. T. II. 29

450 CATAL. CODD. HAGI06RAPHIC.

qu4a ** fn cutpeetu ^ nonjam marUt\ $ed filii ^^ maUr pciius quam nupia respiro, Hin inter atramqae ^' prolatis, nnnpmitiir ambo mutnis ^ singnltibiis, et Tix tan- dem Inctibns miligalis pariter procednnt ^ ad regem doloris sni <^n«in iUnis mmnlantes obitnm **,

1, Moritnr ille post modicnm et procnrante jnvene ', sicnt fneral ante ' pne- 6 monitus, cnm summo exeqniarum cnltn regali traditnr sepnltnrae. Flt demosina- mm copiosa largitio, funditur impensa grandis ' in panperes et in memoriam pii^ patris mnnera non modica dispensantur ecclesiis. Cumque demnm patemi Inctns munia ^ peregissent, incipiunt tandem de statu regni fore soUiciti, et sic pmdentar universa disponere, ut cuncta ^ eis ad yota ^ succederent, nisi sola conscientic 10 judicia succrescerent ^ Ineunt ergo pariter de advocando imperatore * consilium, ut ei '^ principaliter persuadeant " psenitentiam, qui fuit ^^ principalis ad cnl- pam ^'. Statuitur dies certa colloquii et regni dispositionibus honestiori occasione prstensis '^, praedictus imperator ad locum consilii nuntiis festinantibus aocersitnr. Quo cum utraque pars impigro desiderio convenisset, ducitur prima dies com- 45 muni jocuuditate solemnis eo quod imperator et ^^ filiam et generam cum summa laetitia ^' suscepisset. Porro dies altera nube moeroris obducitur ^^ et finis gandii luctibus sequentibus occupatur. Filia namque privatum patris poscit alloqnium, et amolis ceteris solum expetit interesse maritum.

8. Tunc genibus affusa parentis obortis ^ lacrimis ait : DeheB, o pater, divitm % pietattB eBne^ non immemor, debes supernis beneficiiB exiBtere non ingratuBpro certo BcienSf quod cmleBtis libra juBtiti», sicut largius tihi munerum Buw^m dona dietrihuit, ita et suorum ^ pondera meritorum statera mquUatis appendit. Et ille *, Verum est, inquit, o ^ filia, quod enarras, muUumque me fateor Deo * dtbitorem, qui tanta me fecit virtute prmpotem ^, opulentia locupHetem, fama celehrem ^, ghria 15 majeBtatis illuBtrem, Accedit vidisse me ^ filiam regi nuptam et duorum regnorum unica felicitate reginam, quorum alterum ^® conjugio poBsides ", alterum prmBto- laris ^^ ut heres, llla vero ^^ altius ingemiscens adjecit: Sunt et ista,p€der, munera Bupemm ^* largitatis^ qum Deo in ^^ immensum ohligant quemeunque eireumdant. Sed aliud est in quo ^^ teipBum Deo magis ohnoxium esse fateberis, si nostri quoih 30

— ■• quod 5. — *° conspectu 3. — *^ conjugis 5. -— " (i. u.) utrimque 5. — *• (a. m.) m. a. 2-5. — ** prodeunt 2. — ^"^ (s. o.) o. s. 2-4 ; obitu s. 5.

NuM. 7. — * fUio 2-5. — * a rege 3-5. — ' (f. i. g.) i.g. effunditur 2 ; impense efifim- duntur 3-5. — * om, 2-5. — ^ terminos 4, 5 ; ftinera terminum 3. — *prius cunta 1.

— "^ (a. v.) devota 5. ~ ** formidarent 2, 3, 5 ; (nisi sola-succr.) om, 3. — • imperato- ris 3. — *® om. 3. — * * persuadeat 3. — *■ fuerat 3, 5. — " (a. c.) in culpa 2. — " (h. o. p.) o. p. h. 5. — ** om, 2. — " (c. s. 1.) et generam 2 ; om, 5. — " super ruit ram 1.

NuM. 8. — ^ abundat 3 ; orbatis 4 ; oblatis 5. — ' om, 3. — ' (i. e. s.) e. taomm % 4, 5 ; sic e. tuorum 3. — * ecce 4. — "^ om. 3. — • (m. f. D.) D. m. f. 3 ; meo D. f.3 ; m. l). f. 4, 5. — ' pra^potentem 2. — ® et add, 2. — • (a. ▼. m.) a. m. ▼. 5; a.m. videre 4 ; accidit m. videre 3. — ^^ unum 2. — " possidens 2. — ** tto 2-5; posin* laris 1. — " nou 5. — " (m. s.) s. m. 4. — ^* om, 3, — ^* (L q.) Wa seriptum, Bti alttra vice deUtum 1.

. BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. D. PHILL. 343. 451

dam sceleris recarderis; quia in hoc vere Dominus tibipius et beneficus ^' extitit, quipost tantiflagitii abominabiles usuh et tihi et mihi ^ pmnitentim tempus indulsit, Tentabat " pater in ore loquentis flliae verba praecidere ratus astantem generum reatus hujus ^ materiam ignorare. At illa : Non est, inquit ^^ patery cur in sermo- 5 nibus istis hujus ^ vereamur auditum, ipse melius prodit nostra impietatis elo' gium. Hic est quem genuisti pater ex filia; hic est quem ego tibi nefario ** partu profudi : quem ne occideretur ejeci : ne innotesceret ^ abdicaviy ut ^^ inveniretur exposui, ut nutriretur omavi *^. Hic est quem tua libido mihi " filium, fatorum dedit incertitudo maritum. Cecidit protinus augustus heros ^^ et tactus dolore cor-

<0 dis intrinsecus in terrae gremium ad pedes demitlitur filiorum. Cumque se sibi post modicum *• reddidisset ita exorsus est : Mea sunt, o filia, mea sunt crimina^ qum formidas. Ego auctor ^ sceleris, ego facinoris pater^ nihil ad te nihil ad hujus ** innocentiam detorquendum ^^ ; tota in me smviat pmna a quo tofa manavit '• offensa. Est hic mecum episcopus quidam religione magnus discretione prmcipuus;

<5 placet ut accitus adveniat, et audito ** culpm tenore remedium afferat pmnitenti **.

9. Vocatus * episcopus introivit ". Accedunt tres illi pariter et ad vestigia cur-

vantur antistitis, nec prius de terra surgunt ^ quam in auribus sacerdotis impera-

tore narrante * rei gestae veritas denudatur ^ Ad hsec in immensum prius ^ prsesul

indoluit, et vix post lacrimas frenato singultu habendae consolationis inducias

40 imploravit *'. At illi ® : Non erit^ inquiunt, ita pater, sed antequam tuam removeas • od hoc secessu prmsentiam, prmbe peccatoribus tuis sacerdotale consilium *®, scdu» berrimam medicinam. Tunc ille, Yicinus est, inquit, nobis degens ** in hoc nemore sanctissimus eremita^ cujus vos ^^ consilium expetere ^* moneo et in peccatorum ^* remissionem it^ungo. Placuit regibus sacerdotale consilium et continuo cum eo

iS simul egressi ^^ adeunt incunctanter cellulam viri Dei. Ille vero in limite ^^ stans mox ut *' vidit a longe venientes accurrit ^^ adventus causam aperit, non requirit ; et totius acta materiei ^^ spiritu doctus ^ exponit. Mirantur illi et mirablliter obstupescunt, atque ab eo psenitentiae formam episcopo mediante deposcunt ^^ Statim igitur communicato consilio exilium eis septennale propoaunt et abstinen-

— " (D. t. p. e. b.) D. p. t. e. b. 2, 4, 5 ; D. p. b. 3. — ^» (t. e. m.) m. e. t. 3. — »» ten- tat 3. — ^ hujusmodi 5 ; (ratus-hujus) et a. g. r. hujusmodi 3. — ^i q^ 3 _ S2 ^u. jusmodi 5. — *^ (t n.) n. t. 5. — ^* ignosceret 3 ; ignotesceret 5. — ** ne 2-5. — »• om. 3. — «' (t. 1. m.) m. 1 1. 2, 4 ; ego t. 1. 3. — «^ haeres 5. — «^ modum 5. — •* actor 2, 3, 5. — ** om. 5 ; (a. h.) a te hujusmodi 3. — ^* extorquendum 4, 5. — •• emanavit 3, 5. — ^ (acc. a. e. aud.) accinctus a. e. aud. 2 ; acc. veniat aud. 3 ; acc. veniat e. aud. 5 ; acc. a. e. auditae 4. — ^^ paenitentia; 2-5 ; salutaris. Respondent illi : Placet add. 3 ; Resp. illi. Pl. add. 5.

NuM. 9. — ^ igitur add. 4, 5. — ^ introvit 1. — ^ surgitur 2, 4, 5. — * totius add. 3.

— * denudetur 2, 4, 5. — ® pius 2-5.— "^ (ind. i.) remedium i. 2 ; ind. deploravit 3,4.

— * (at i.) om. 2; ac L 3. -- • (t r.) tu removes 2. — *® (t s. c.) tui sacerdotalis con- silii (officium 4) 3-5. -- ^^ et add. 5. — ** et add. 2. — " petere 3. — ^* peccami- nom 4 ; hoc peccatorum 5. — ** agressi 3. — ^® limine 3, 5. — ^'^ eos add. 2-5. — w occurrit 3-5. — ^* (t. a. ra.) erectius actum materiae 2 ; t. actum materiae 3-5. — ^ita%^; ductus 1. — "^ requirunt 5.

452 CATJLL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

iut frjrmuD **, qnam res «dgebai indicniiL Tnditnr mox episcopo servandos hoDor imperil et ^ re^ poieslas Unganci ** alii similiter antistiti commendatiir. Ennl » igitor seorsiUD ?iiigrali ** iiidati ^ laneis^^.pedibas deniidatis, oon parcoi- ies labonhos at parcerent animabos. Singnlis anms adeont eremitam nt ejus monitis ^ animafqniores ** effecti ad " peragendnm psnitentiae cnrsnm mag^ 5 reddantar idonei.

10. Inlerim sna volnbilitate > septennimn et anno nltimo jam peracto ad locam conTeniant, de * qno ad eremnm ascendere ' consaerant ^.Gandent communitef et kcrtantar qnod feliciter exsolTerint * paBnilentiae tempus d mntoa sibi jocnndilale plaadentibos, in immensom mulier tam patri qnam filio congandebat PeiYoot * f 0 pariter ad cellalam eremitae ; sed dom iter ageroit, contigit ut adrenienti militi in ipsa vastitate solitudinis ^ obviarent Qoaerit ille qui sint, quo Tadunt^ et unde Teniant sciscitatur. Respondent : Homines prnniteniialef sHmus, H ad rirtim Dei qui has incolit regiones, pro consilio noftrm * salutis imus, At ille '^, VideOf inquit, quod pmnitentiaies estis; sed ui mihi tidetur effigie quadam nobilioHs sanguinis 45 prmfidgetis ^^ Hodie igitur in dotno mea manere vos eoncenii; quia ecce tenehrM operiunt terram, et vobishodiejejuniofatigatisadconsummandumpropositum iter hrecis qum superest hora non sufficit, Compulit eos oppido divertere in domam suam ^^, et instructq convivio, nobiUum corpora inedia et infatigatione confecU exhibltae humanitatis copia recreavit Die altera valedicentes hospiti viam prose- 10 quuntur inceptam ; sed ignari locorum errore mberabill feruntur in devium. Qos- runt undique, perscmtantur ubique, si quas viantium semilas ^', si qua hominum ^^ vestigia ^^, signa viderent, quorum tramite procedentes ad casulas ^* eremitae per- tingerent. Hserent et dolore multo inter ambigna stupent, dum ecce ad occasam lux divina ^^ deflectitur, et illa nemonim opaca condensitas irruentis noctis tene- 0 bris opcriiur. Tunc juvenis annis animoque ^^ robustior de jacentibus arbonnn foliis et hcrbis quibuslibet sua ariditate ^^ decoctis ^ thorum struit ^^ quieti paren* tum : cisque ut dormiant ^' ammonitis ^, in vicinam arborem noctumas excobias observaturus ^* ascendit. Inter haec duo illi ^^ collocantur ut dormiant ^ ; sed dia* bolus certe non dormit ■'', dum putat posse ^® se ^ eos in sua solitudine •* vincere, ^ quos in eorum thalamo ^^ se meminil superasse. Quid facimus " Jesu bone **?

— ^' (episcopo-formam) oni. 3. — ** om. 3. — '* Ungariae 4, 5. — *• sunt 5. ^ «« om. 5; pannis add. 3. — «^ om. 2. — ^» et add. 3-5. — «» admonitis 14. - ^ aequinimiores 2-5. — ^^ litt. d super rasuram 1.

NuM. 10. — * (s. V.) s. transitur v. 3, 4; transit s. nobilitate 5. — ■ (c. d.) penre- niunt 3 ; pervenerunt in 4, 5. — ^ accedere 3, 4. — ** consueverimt 2, 4 ; sgll. ve add. sup, lin. 1. — * expleverant 3 ; exolverunt 5. — ^ peragunt 2. — ' sollicitudinis2, 3; (in-solitudinis) om. 5. — ** vadant 2-5. — ® nostro 3. — ^^ (a. i.) om, 5. — " pneftl- j^entis 2. — " (di v. i. d. s.) i. d. s. div. 4. — " cernerenl add. 5. — ** humani 2, 4, 5; post rasnram 1. — ^^ vesligii 2, 4, 5. — ^^ casulam 2-5. — ^^ demum 3; diuraa4,5i

— " aniinaque 5. — " (s. a.) a. 5 ; a. s. 4. -— «^ dejectis 2. — «* stravit 3, 4, 5. - »* dorniirent 2-5. ~ «^ ipse add. 2-4. — «* servaturus 2-4. — 25 (j. i.) i.c|. 3. — *(ttl d.) om. 3. — '^'^ (s. d. c. u. d.) s. d. nunquam c. d. 2 ; s. c. d. Dunquam d. 3-5. — * ptf 2, 5. — "0 (p. s.) super rasuratn 1. — '^ sollicitudine 2-4. — »* thalamis 5. — *■ facie- mus 2-5. — 83 (J. b.) b. J. 3.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. D. PfflLL. 343. 453

Piget scribere quae sequuntur, nisi ^* quia orania tuee laudi subserviunt; etiam qu« ^^ tuorum judiciorum ** profunditale compressa, ad quid nobis contigerint, non ostendunt ^^. Recalescit ilamma sccleratse voluptatis in senibus ; et post tot lacrimas, post septennalis ^ paenitentise metas excludit luctus terminum libidinis

6 incentivum; et dum extrema nox ^^ agitur, infelix pater infelicissimas filiae redi- vivo *^ ilagitio commiscetur. Sentit ilico fllius opus impietatis extremfe ; et de *^ arbore in quaerat proruens potius quam descendens accessit corpore, mente rece- dens, et zelo divinse ultionis accensus ^^, arrepto baculo qui ^^ jacebat, impios parentes extinxit et eorum cadavera foliis superjectis obtexit.

10 11. Sedit eminus expectans diem, peragens lacrimis et ululatibus noctem, tan- dem prorumpente diliculo, tunc ^ festinus aggreditur, et invento calle tramitis justioris, tristis et constematus ad locum viri Dei ' ascendit. Mox ille in occursum venientis egreditur et Heufilif inquit ', quid actum est? SeiOf acio ^:tradenda eat parentibua sepuUura, tibi * pmnitentia reaumenda. Vadunt ^ suscipiunt corpora

45 mortuorum, et intra eremitae penates cadavera miseranda sepeliunt. Juvenis autem aliud suscipiens^^eremitadictanteseptennium^tantum solvit psenaeutnil videretur remansisse ^ offensae. Gompleto autem ^tempore venit ad eremitam et advocato episcopo, qui conscius facti ^^ fuerat, jubetur juvenis a paenitentiae labore quiescere et ad regni sui gloriam remeare. At ille, Velim ", inquit, ante nosae ^^ si dimiasua

20 sit penitus reatus cnlpse ^^ ? Tunc eremita virgam quam manu gestabat supercilio tumuli praeminentis ** infigens, Eia, inquit ^^episcopo juvene ^* praesentibus, qui- cunque vestrum illum ^'' mihi retulerit baculum, Uberum se noverit ab ^^ onere pec- caiorum, Praecedit ^^ episcopus ; et cum affixo terrae stipiti propinquasset, ipse quo- que genutenus telluri defigitur, satis superque laetus ^ si ad arbitrium vitae suae

25 saltem sine baculo revertatur. Subsequitur juvenis et accedit; avulsoque protinus sine difificultate ^^ virgulto ad virum Dei et ** laetus revertitur et securus. Tunc illis eum ad imperium •* et regni ** gloriam revocare volentibus ait : Scitotepro certo, carissimi, quod ego ^^ csdestis regni ariditaie suspensus mundana glorim transito- ria regna contempnOy et '* istius me incolam vastitatistota vitse hujus diutumitate

30 constituo, Unum est quod requiro devotus a vobis^ ut mem mihi tam originis quam vitm ordinem conscribentes, vitm anachoreticm habitum iribuatis ^^. Parent ambo

— »* om. 3. — «» (e. q.) et q. 4 ; et 5. — 3« (t. j.) j. t. 2, 4, 5; et j. t. 3. — «"^ offendunt 5. — ■* septennales 4. — - ^® nos 5. — *® recidivo 3-5. — *' om. 5. — *2 accessus 2. — *» juxta add, 3, 4.

NuM. 11. — * iter 3-5. — * (t. e. c. a. 1. v. D.) a. 1. v. D. t. e. c. 2-4; a. 1. v. D. t. e. c. 5. — * (f. i.) i. f. 4. — * (heu-scio) heu heu inquit fili scio quid actum est (q. a. e. s. 5) 3, 5. — ^ vero add. 3. — ® que add. 2 ; et add. 5. — "^ incipiens 3, 5. — ^ (v. r.) r. v. 2-5. — ® oiw. 4. — ^<* (c. f.) f. c. 3. — ^^ vellem 4, 5. — ^^ cognoscere 4, 5; (et ad-nosse) om. 3. — " offensae4, 5. — ^* om.2; parentum 5; (t p.) tumulo parentum 3. — ^^ ait 3, 5. — ** que ctdd. % 4, 5. — " lit. m in rasura 1. — ^* omni add. 3. — *® procedit 3, 4. — ^ (d. sat. s. 1.) defigitur sat. s. futurus I. 2 ; d. 1. et hilaris sat. s. futurus (futurus om. 4) 3-5. -- ** baculo de add. 5 ; (s. d.) baculo de 4. — ** om. 3. — ** imperii 5. — ** sui add. 3. — ** om. 5. — ■* si add. 2. — "^ (v. a. h. t.) formam mihi (mihi om. 3, 5) a. t. 2, 4, 5.

454 GATAL. GODD. HAGIOGRAPHIG.

pariter votis ^ : et omnia redigentes in scriptis, datis juveni tribos hordeaceis panibus, eum in eremi ^ secreta demittunt *^.

12. Vadit ille laetabundus et laudans, et cum soli Deo placere desideret ab hominum consortio se sibi ^ recessisse congaudet Invenit tamen homines, immo ipse ' ab bominibus invenitur,qui ablatis ei panibus et injuriis irrogatis, in tantam 5 prorupere ' saevitiam * ut perimerent ^ innocentem et perempti gloriosissimum * corpus ^ in vicini ^ fluminis alveo projecerunt ^ Suscepit corpus amnis ^® non ^^ indevotus exanime, et super undarum vertices glebam deferens levigatam, osten- debat quo polleret ^^ merito, qui ^^ non mergebatur ^* unda profundo. Sistitur corpus sancti obice molendini, ibique occultatur aquis, donec contingat revelan lO miraculis.

18« Post hsec autem filia cujusdam militis nuper lepra percussa, cum ejecta foris in ripa fluminis habitaret, venit more solito haurire ^ de flumine, ut poitaret aquas ' quibus vel ' habundaret ad potum, vel uteretur ad lavacrum.Placuit puells de fluentibus aquis ^ manus intingere, et manus intinct» mundantur ; lavat pedes, 45 et lepra fugit a pedibus ; tota demum mergitur \ et potentis undae * lavacro tota ^ penitus mundatur ^ Redit ad patrem mundata * virguncula ; et mundationis su» ordine declarato, fecit rem propriam communi patere miraculo. Undique ergo ^^ curritur, Aleris ^^ intratur flnvius et abstergitur morbus, nec retinet caro leprsB " contagium quse aquae potuit ^^ habere contactum. Defertur rei novitas ad antisti- 10 tem civitatis, qui reputans secum unde hoc ^^ venerit aquis illis ^^ gratia sanitatis, intellexerit ^® protinus ahquid esse depositum " fluvio ^^, cujus virtutem fugeret ^ aegritudo. Fit ergo concursus popuH, processio cleri et subsequente pontifice ad locum miraculi cum summa omnium admiratione venitur. Quserunt et inveniunt prffitiosissimum corpus, et reserata picside, quae vitae suae epygramata continebat, 15 gavisi sunt universi tanto ditati thesauro ; et cum festiva solemnitate ad solem- nem ^ ecclesiam novum ^^ martyrem deferentes, ad omnipotentis Dei ^ gloriam parant '^ sancto celeberrimam sepulturam.

14. Benedictus tu ^ Domine Deus qui facis mirabilia magna ' solus. Tua sunt innocentiae dona, tua sunt paenitentiae munera, tua sunt contriti cordis et humiHati 30

— «» ejus, cujus 3. — » eremo 2. — «« dimittunt 2, 5.

NuM. 12. — * om. 3. — ' potius add, 5. — ^ (invenitur-prorupere) om, 3. — * vesaniam 2. — "^ itapost correct. 1. — • pretiosissimum 2. — ' «yK. us super rasH- ram 1. — ® super rasuram 1. — • (a. p.) alveum p. 3; alveum projecerint 4; ita post ras. 1. — *® (c. a.) a. c. 3, 5. — " (a. n.) auper rasuram 1. — " pollebat 3; compelleret5. — " quem 2, 4, 5. — " mergebat 2, 4, 5.

NuM. 14. — ^ aquas add. 2, 4, 5. — ■ (u. p. a.) om. 2-5. — » cum add. 3. — * 01». 3.

— ^ immergitur 3, 4 ; (d. m.) deinde immergitur 5. — * ita 2-4; (p. u.) patentis unde 5; unda 1. — "^ om 5. — ^ emundatur3-5. — • munda 5. — ^^igitur 4. — ** a leprosis 2-5. -- " otn. 2-4; lit. ae super rasuram 1. — ^* poterat 3. — ^* haec 4, 5. — ^» super rasuram 1. — " inlellexit 3-5. — ^^ super rasuram 1. ~ " fluvo 1. — *• yirtute 24 ; (v. f.) virtute fugerit 5. ~ «<> episcopalem 2-5. — " Christi add. 3, 4. — « am. 5 ; laudem et add. 3. — ** praestant 2.

NuM. 14. — ^ es 4; es t. 5. — ' om. 2.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. D. PHILL. 343. 455

spiritos holocausta.Tu Domine acceptasti ^ sacrificium justitise in psenitentia btgus sancti ^ dimittens ei debitum in remissionem ^ criminis, augens ^ in gloria ^ pas- sionis. Da etiam ^ nobis Domine compunctionis gratiam, laboris ^ tolerantiam ^^ efficaciam psenitendi, ut per exemplum ^^ Albani servi tui mereamur et nos cum 5 60 ^^ a nostris facinoribus ablui et super nivem ^' dealbari. Amen ^^.

Ezplicit passdo vel vita sancti Albani martyris ^

De patris incestu parens sibi filia natum (1),

Gelatura nefas ne videatur agit. Fertur ad ignotos, exponitur ; inde petenti 4 0 Traditur Ungarico prseda reperta duci.

Floret adoptatus, vult ducere, traditur illi

Mater, amica, soror, femina nupta nurus. Rex puero, puer uxori secreta revelat,

Gredunt ambo, dabant regia signa fidem.

— * accepisti 2-5. — * hoc add. 2 ; (h. s.) s. h. 4, 5. — * remissione 2. — • meritum add. 2, 5. — "^ gloriam 3. — » et 2-5. — • laborum 2-5. — ^^ et add. 3. — " beati add. 4t. — *' (c. e.) (m. 3. — ^* in aetema gloria add. 3. -— " om. % 5.

* om. 2-5.

(1) Isti versus in margine inferiori per omnem passionis decursum sunt scripti ac ita singulis columnis subjecti ut contracta paucis referant quae in textu pro- lixius narrata sunt. — Isti versus in 2-4 otnm.; in 5 autem post passionem sic :

Versus.

Goncipit ex patris coitu sua filia, matris Nomen habet, natum projicit, celare reatum JBstimat atque thorum vetitum. Rex Hungariorum

Suscipit prole carens, incipit esse parens. Grescit honor pueri, Romani mittitur heri

Filia, cui genuit ultimo sponsa fuit. Filius et frater est conjunx sponsaque mater Rex moritur, gestum narrat puero sibi maestum,

Ipse refert matri, mandat uterque patri. Res male vadit ; ita sicut dicunt eremita Injnngit psenas septenas laxat habenas Dumque simul pergunt, dum flendo crimina tergunt. Decipit Augustum Sathanas, nam crimine justum Polluit : ac iterum stupratur filia. Verum Fihus hoc vidit et utrumque fuste cecidit, Sic quoque dehnquens, proprium patriamque relinquens Austerse vitae se tradidit ac heremitse Jugiter attrivit camem, cselumque petivit Regnans cum Ghristo mundo sublatus ab isto :

Albani vita versificatur ita.

456 GATAL. CODD. HAGI06RAPHIG.

His senior junctus resipiscit, psena petenti

Si tria jungantur quae quadriennis erat ^. Itur et ambitur, ad vatis tecta reditur

Nox nocet, in facinus res repetita redit. Impietatis opes cultor pietatis abhorret, 5

Et pietatis opes pro pietate necat. Pertinet ad veniam repetiti paena laboris

Hoc opus, hanc requiem pagina keta capit. Impia munificum, mitem manus aspera truncat.

Spiritus alta petit, corpus in amne jacet. 10

Una prius per eum generalis lepra fugatur

Virtutum titulis laus cumulata viget. His vitee meritis fulgens Albanus in albis

Transit ad albatos, albificatque suos.

GGVI. Godex apud D. Pliillipps signatus n'^ 349.

Iste codex codicibus duobus in unum ligatis constare videtur.

Prior, foliorum 156, formse minoris (0°»,222 X 0,155), lineis plenis graphide duetis, a duplici manu nitide descriptus est seculo XIII. Tutuli rubricati sunt, littene majores rubro viridive colore depictae subinde sat diligenter exornatse sunt, iUa servata exomandi norma, quae apud Gamberonenses, quorum erat codex, tunc temporis vigebat. Hsec pars nuUo modo ad hagiologlam spectat; nam, ut in char- tula cooperturae agglutinata notatur, sequentes ibi tractatus continentur :

Libellua Anselmi Cantuariensis archiepiseopi ** Cur Deus homo „ ; item sdlilo- quium Hugonia de Arra animm, item Ailredus de ortu spiritalia amieitue libri tres ; in fine ipsorum depcenitentia Salomonis; tandem quod in indice omissum est, liber prognosticorum quem Idalio Barcinonensis ecdesi» episcopo scripsit JuJia- nusindignus Toletanx ecclesi» episcopus,

Alter foliorum 36, formae ejusdem, tum lineis plenis, tum binis columnis una manu seculo XIII ineunte conscriptus est. Index, de quo supra, monet io hoc con- tineri : Phisiologum de naturis avium atque ferarum, item tabulam compoti et orationes de sancta Maria, sed omisit documenta inferius recensenda et fragmen- tum libelli quem auctor ipse Elucidatorium nominavit.

V Oratiouesde saiicta Maria (fol. 180^-189^).

Hac sub rubrica versibus descriptae sunt in codice orationes octo. E quibus

1 i

junguntur super lin., prius demantur et add. glossa id est quatuor.

BIBL. REG. BRUXELL. — GOD. D. PHILL. 366. 457

qainque priores ita confecit poeta ut singuli singularum versus eadcm littera desi- nant, qu» litterae simul junct» efforment nomen Maria. Ita :

Or. I. Stellamarislumenorbisfideiproeconiu IML Or. II. Regina virginum felix puerper A.

Or. 111. Stella stellis omnibus fulgor celebrio R Or. lY. Alma virgo regina secul I

Or. Y. Maria melliflua stella maris fulgid A^

Sexta desinit in e .-

Maris stella mater Christi salvatoris hostie. Septima iterum innt :

Urbs fuit in Galilea Nazareth urbs urbium. Ultima a norma deflectit.

2^ De S. Maria Magdalena (fol. 189^-1900.

Jnc, Omnis homo qui premeris enormitate sceleris

Sit in tua memoria sancta peccatrix Maria. Desin, Ut propulsis criminibus tuis sedulis precibus

Nos divina clementia perducat ad celeslia.

3° Passio S. Mauricii (fol. 19O'-1910.

Passio auctore Marbodo edita apud Migne, P. L., tom. CLXXI, p. 1625 sqq. In cod. subinde nliquot versus omm.

4° Vita St« Thaysis (fol. m'-i9^').

Vila auctore Marbodo Redonensi edita in Aet. SS.f ad d. 8 Oct., tom. IV, p. S% sqq.

GGVn. Godex apud D. Phillipps signatus n^" 356.

Foliorum 112, formse minoris (O'",^^^ X 0,162), lineis plenis graphide ductis, una manu exaratus sec. XIII. Titulus rubricatus est, litterae majores altemis fere sem- per vicibus rubeo viridique colore depictfB. Olim Gamberonensis abbatiae erat. Etenim inscripta invenimus fol. 1' sequentia : Iste Uher est pi» de Camherone Marue, quem qui abstulerit anathema sit; ac Liber beatte Marise de Camberonet deinde passim in margine inferiore de Camberone. Insuper olim amplior erat codex, nam inscriptus est fol. l' talis index : In hoc volumine continentur : Gesta Darlaam etJosophat ; item quomodo inventa sit aancta crux ab Helena regina ; item quomodo exaUata Ht sancta Crux ab Eraclio imperatore; item sermo in dedicatione ecdeaia sancti Michaelis; item 8ermo beati Angustini episcopi in assumptione beatm Marim, Nunc vero reperitur tantum hoc documentum :

458 GATAL. CODD. HAGIOGRAPHIG.

Liber gestorum Barlaam et Josaphat servorum Dei eru- ditus greco sermone a Johamie Damasceno viro sancto et erudito.

E^itus apud Migne, P. G., tom. XGVI, p. 859 sqq.

GGVni. Godex apud D. Phillipps signatus n» 364.

Foliorum 130, formae mediae (0™,27 X 0,189), lineis plenis, stylo ferreo ductis, a diversis sec. XI exaratus. Excipiuntur tamen folia 115-122 quse ad sec. XII refe- renda sunt, et posteriori aetate dum codex ligabatur, ob rei tractat» similitudinem praecedentibus annexa sunt. Tituli rubricati sunt, itemque ssepius litterse majores quse subinde rudiori arte exomat» sunt. Godex olim erat S. Ghisleni. Etoiim fol. 1' scripta sunt haec : lAber saficti GiUeni ; in hac domo signabatur ooo. Tem- porum injuriam hominumve improbitatem passus est codex. Desiderantur enim quaedam documenta ex illis quse enumerata sunt in indice contentomm, qui descriptus manu ut videtur seculi XV, initio codicis appositus esL

i^ VitaS.Trudonispresbyterietconfessoris(fol. l'-24^.

Vita auctore Donato edita in Act, SS. Belgii, tom. V, p. 23 sqq.

2° Vita S. Euterii episcopi et confessoris (fol. 25^-40^).

Vide supra, p. 344, 30^. In fine annexum est neumatibus notatum initiam offidi hturgici quod recitabatur in nativitate sanctfie fifarise.

3^ Passio sanctorum martyrum Mauritii, Exsuperii Candidi, Innocentii atque Victoris et sotiorum quae facta est sub persecutoribus Diocletiano etMaximiaQO (fol. 4r.480.

Edita in Act, 55., ad d. 22 Sept, tom. VI, p. 245 sqq. — Antiquitus in cod. seqiie- batur Vita ac revelatio heatm Aldetrudis virginis ChrisH et alia quaedam doco- menta quse nunc avulsis foliis desiderantur.

4® Passio sanctae Anastasiae virginis. Quod est vm Kal. Januarias (fol. 49'-5r).

Edita in Bibl Casin., tom. III, Florig., pp. 183, 184, col. 1 med.,scilicet abhis ver- bis : Igitur tradita.

5'' Passio S^ TecIaB virginis. Quod est viin Kal. Octobris (fol. 5r-590.

Edita apud Mombritium, tom. 11.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. D. PHILL. 364. 459

6® Passio S^ EufemiaB virginis, quae martyrizata est sub Diocletiano imperatore, proconsule vero Prisco (fol. 59^-660.

Edita apud Mombritium, tom. L

7® Contra eos qui revelationem beati prothomartyris Stephani dicunt apocripham ex sermone S. Augustini in Johannem cxvii, ex libro Grennandii de viris illu- stribus (fol. 670-

Vide Migne, P. L., tom. XXVX, p. 1954; Tractatus Qxx,imm. 4i (Veneratenim Nicodemus-deelaraturJ. Vide Gennadius capp. xlvi, xlvii, (Migne,P.L., tom. LVm, pp. 1064, 1065).

8^ Argamentum revelationis prothomartyris Stephani (fol. 67^-670.

Breve quoddam prooemium in subsequentem narrationem. Inc. Sanctarum ChrisH sollemnia, quorum apud Deum fovent mundumpatrocinia.

9^ Revelatio corporis S. Stepliani (fol. 67^-7 r).

Edita apud Migne, P. L., tom. XLI, p. 607 sqq.

10<^ Translatio corporis S. Stephani ab Iherosolimis in Constantinopolim (fol. 7^-74").

Ibid., p. 617 sqq.

11<^ Descriptio qualiter prothomartyris Stephani bra- chium ad civitatem Bisonticam sit delatum tempore Theodosii Junioris imperatoris (fol. I^^^-IT).

Edita supra, tom. I, pp.75, 76, num. 1-6.

12® Qualiter brachium S. Stephani furatum et dubio flumine projectum mirabiUter sit inventum (fol. 77''-

m).

Editum ibid., p. 76-79, num. 7-11. Subnectitur prolixa oratio in ejusdem sancti honorem.

13® De negotiatore qui cecidit de monte (fol. SO^^-Sr).

Editum ibid., p. 79, num. 12.

14° Gregorius Turonensis hiec de beato Stephano (fol. 81^-830.

Enarrata suntprodigia commemorata l^ in libro in Gloria martyrum^ num. 33 ; 2^ in libro in Oloria confeaaorum, num. 72.

15° Epistola Aviti presbiteri ad Walconium papam (fol. 83^-830.

Edita apud Migne, tom. cit, p. 805.

460 GATAL. CODD. HA6I06RAPHIG.

16® Textus divinorum operum qu8B ostensa sunt per

beati prothomartyris Stephani venerabile meritum

mandata quoque noticiaB fidelium ab Evodio in eccle-

sia Uzali cuius urbis pontificatum ammistrabat sacer-

* corr. (Jos diguissimus Aurelio tunc temporis Augusto *

^"^'"" apud Ypponem dominic^ saUonis dispensatore

constituto (fol. 83^-1040.

Editus apud Migne, tom. cit., p. 833 sqq.

17« [De sancto Stephano] (fol. 104^-1140.

Sub hac rubrica descripta sunt in codice a) S. Augustini sermo cccxx (Migne, P. L., tom. XXX Vni, p. 1442), ^) ejusdem sermo cccxxi (ibid., p. 1443), y) initium sennonis cccxxii usquead : misericordia (ibid.,p. 1443), ^) ex libro xxn de citiiaU DeiVLMm, 10-19, num. 21 ac initium cap. ix usque ad testes fuerunt, e) Exemplar liheUi Pauli dati Augustino epiacopo (Migne, P. L.,tom. XXX Vm,p. 1143-1145), 1)) miraculum editum supra tom. I, pp. 79, 80, num. 13, C) homiliae sanctorum Maximi et Augustini in S. Stephani festivitate.

18** [Epistola] Severi episcopi in miraculis beati Ste- phani(fol. 115^-1220.

Edita apud Migne, P. L., tom. XLI, p. 821 sqq. : in cod. quatuor ultimse line» (plenitudine) omm. ; initio repetita sunt quse scripta sunt supra foL 105.

19° Passio beatissimi Cypriani et Justinae virginis. Mensis Septembris die xim (fol. I^S^^-ISOO.

Videsupra, p.372, lOo.

CGIX. Godex apud D. Phillipps signatos n^» 366.

Constat codicibus duobus in unum ligatis. Prior foliorum 169, formie medi» (0"*,315 X 0,^), lineis plenis stylo ferreo ductis, a manibus diversis circa annum 938 exaratus refertur. Id enim opinatus est eruditus quidam seculi proxime dapsi cujus sententia innotescit ex chartula codici injecta. Ac licet codicum scribendo- rum norma a sec. X non refugiat,nihil tamen nec in priore nec in posteriore codice reperitur quo tam presse tempus jure definiatur. Forsitan id conjiciebatar ex documentis quie olim in codice continebantur, nunc vero avulsis quatemiobus non paucif , desiderantur. Tituli srepe rubricati sunt, itemque litter» majores, qoa suhinde rudi quodam omatu decoratae sunt Insuper aliquando foliorum partes pallescente incausto rescriptse sunt, immo diceres vitam S. Landelini prioribus erasis superscriptam fuisse.

BIBL. REG. BRDXELL. — COD. D. PHILL. 366. 461

Alter codex foUorum septem, formse mediae (0"*,30 X 0,23) lineis plenis stylo ferreo ductis, una manu eodem seculo decimo exaratus esL Fuit olim Sancti Ghisleni ac signatus tt.

1*^ Passio S. Jacobi apostoli fratris S. lohannis evan- gelistaa, quae est ymP Kal. Augusti (fol. 1^-5^).

Edita apud Mombritium, tom. II.

^^ PassioS. Bartholomei apostoli, qu9E> est viii Kal. Sep- tembris (fol. 5^-8^ ac fol. 16^-180.

Edita in Act, SS., ad d. 25 Aug., tom. V, p. 31 sqq.

3*^ Passio sanctorum martyrum septem dormientium, qui apud Ephesum visi sunt tempore Decii impera- toris (fol. 13^-150.

Edita in Act. SS., ad d. 27 Julii, tom. VI, p. 389 sqq.

4° Passio S. Matthei apostoU et evangelistce, quaB est XI Kal. Octobris (fol. 18^-2r ac fol. 9^-120-

Edita apud Mombritium, tom. II.

5® Passio SS. Simonis et Judaa. Quod est v Kal. Novem- bris (fol. 22^-300.

Edita ibid.

6*^ Passio S. Andreae apostoli, quae est ii Kal. Decembris (fol. 30^-320.

Epistola ecclesise Achaise edita apud Surium ad d. 30 Nov.

7^ Passio sancti ac beatissimi martyris Dei Salvii epi- scopi, quae est vi Kal. Julii (fol. 32^-38^).

Edita in Act. SS., ad d. 26 Junii, tom. V, p. 198 sqq.

8° Qualiter sancta Grux ab Eracho imperatore de regno Ghostroe HierosoUmis est restituta (fol. 39'-4r).

Edita apud Mombritium, tom. II.

9^ In dedicatione ecclesiae beati archangeU Michaehs. Sermo Isidori episcopi. Quod est iii Kal. Octobris (fol. 4r-440.

Edita in Act. SS., ad d. 29 Sept., tom. VIII, pp. 61, 62.

10*^ Vita S. LandeUni confessoris Ghristi, quae est legenda xviii Kal. Juhi (foL 46^-480-

Edita ibid., ad d. 15 Junii, tom. II, p. 1064 sqq.

462 GATAL. GODD. HAGIOGRAPHIG.

11« Passio S. Thomae apostoli (fol. 48'- 51^.

Liber IX Historix Apostolicae ediXse apud Fabricium Codex Apoeryphus Xati Testatntntif part. ii, p. 687 sqq. ; in cod. mutilus est

12« [De S^« Joanne evangelista] (fol. 52'-590-

Epistola Mileti episcopi Laodicei. Yide supra p. 155, 37*.

13« Liber de miraculis beati Andreaa apostoli (fol. 60"-

680.

Convenit cum lectione codicis de quo in Anal, BoU., tom. III, p. 186, 1* ; sed hic in cod. mutilus est.

14» [Passio S. Pauli] (fol. 69'-7r).

Lib. II Historiae apostolic» editae apud Fabricium, tom. cit, part. n, p. 441 sqq. Initio fol. 69^ scriptae sunt ultimae lineac libri i ejusdem historiae qui est de S*^' Petro.

15« Passio sanctorum martyrum Joannis et Pauli.Quod est VI Kal. Julii (fol. 71^-720.

Editain Act. SS.^ ad d. 26 Junii, tom. V, pp. 159, 160. In cod. omm.quae in editis uncinis sunt inclusa.

16« Inventio sanctae Crucis post annos ccxxxin et quae ostensa est Constantino regi (fol. 74*-78'').

Edita apud Mombritium, tom. L

17« Passio sanctorum martyrum Marcellini presbiteri et Petri exorcistae. Quod est iiii none Junias (fol.

78^-8r).

Edita in Act. SS.^ ad d.2 Junii, tom. I, p. 171 sqq.

1 8« Passio Sixti episcopi urbis Romaa. Quod est vm idus Augustas (fol. S^^-Sif^).

Edita apud Mombritium, tom. II.

19« Passio S. Laurentii archidiaconi et martyris, quaa est iiii idus Augusti (fol. 84^-88^).

Ibid.

20« Passio S. Ypoliti martyris. Quod est idus Augustas (fol. 88^-900-

Ibid.

21« Passio S. Marci evangelistaa. Quod est vii Kal. Maii (fol. 91^-930.

Edita in Act. SS., ad d. 25 Aprilis, tom. III, p. 345 sqq. ; sub hoc titulo: Aposto- latua Alexandrinus.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD, D. PHILL. 366. 463

22^ Passio S. Clementis martyris et episcopi (fol. 93'- 970.

Edita apud Mombritiom, tom. L

23^» Passio S. Sebastiani martyris. Quod est xm Kal, Februarii (fol. lOr-1220.

Edita in Act. SS., ad d. ^ Jan., tom. IV, p. ^ sqq.

24° De obitu PetronillaB et passione Feliculaa (fol. 122^- 123^.

Edita ibid., ad d. 12 Mai tom. III, pp. 10, 11, num. 15-17.

25<> Passio SS. Nerei et Achillei, Domitillae quoque et Eufrosinae ac Theodorae (fol. 123^-1270.

Ibid., p. 6 sqq., num. 1-14.

26° Passio SS. Ghrisanti etDariae (fol. 127^-134^).

Ibid., ad d. 25 Oct., tom. XI, p. 471 sqq. ; in cod. prol. om.

27° Passio S. Georgii. Quod esl viii Kal. Mai (fol. 134"- 137').

Inc. In diebus illis hic tribunus coepit militum esse suh tempore DcUiani impera- ioris, qui fuit peraecutor Christianorum.

28° Passio beatae Julianae virginis. Quod est xini Kal. Martii(fol. 137^-1400.

Edita in Act. 55., ad d. 16 Feb., tom. II, p. 873 sqq.

29"* Vita sancti beatissimi Amandi confessoris Christi (fol. 14a-1450.

Yita anctore Baudemnndo edita in Act. 5S., ad d. 6 Febr., tom. I, p. 848 sqq. ; in cod. prol. om.

30^ Passio S. Quintini martyris (fol. 170^-1760.

Edita ibid., ad d. 31 Oct, tom. XIII, p. 781 sqq. ; in cod. pnepositus est prol. edit ibid., p. 783, ann. b.

SV Passio sanctorum Dyonisii, Rustici, Eleutherii quae est VII idus Octobris (fol. 176^-1770.

Initiom Passionis editse apud Surium ad d. 9 Oct

464 CATAL. CODD. HA6I06RAPHIC.

CGX. Godez apud D. Phillipps signatus n^' 367.

Foliorum 129, formse mediae (O^^^dOO X 0,225), lineis plenis, stylo ferreo ductis, nitide exaratns intra annos 975 ac 993, ut inspecta serie episcoponmi Treverensium ad calcem codicis ascripta, quidam nostri temporis eruditus recte notavit in charta tegumento adhaerente. Tituli rubricati sunt, itemque littene majores. In his oman- dis conatus est artifex aliquomodo servare normam quae in carolingicis adhihita fuit, sed, sive inscitia, sive negligentia, hoc minus felici exitu tentavit. Godex olim fuit Sancti Ghisleni. Id enim manifestum est ex sequentibus fol. 126' inscripUs Liber aancti Gy[\lem], Ibiolim signabatur ddd.

Prseter opus Smaragdi quod inscribitur Dyadema monachorHm^ continetor in codice hoc documentum :

De vita et actibus sanctorum coiifessorum Eucharii, Valerii atque Materni Trevirorum ai'chiepiscoponmi (fol 114^-1260.

Edita mAct, SS., ad d. 29 Jan., tom. II, p. 918 sqq. ; in fine add. ea quae ihid. edita sunt p. 1153 (sanctorum fratres dilectiasimi,...), Ad calcem add. catalogus episco- porum Treverensium editus ex hoc cod. in Mon. Qerm., scr. tom. XIII, p. 298 sqq.

GCXI. Godex apud D. Phillipps signatus ii<> 372.

Foliorum 113, formae minoris (fol. 8"*,244 X 0,189), binis columnis, duplici manu sec. XIV exaratus, exceptis taroen tribus foliis in fine, quae spectant ad sec. XY. Tituli rubricati sunt, itemque litterae majores. Fuit olim sancti Ghisleni ubi signa-

tus erat %%•

In codice praeter Summam de Pmnitentia magistri Willermi Durant ac fragmen- tum quoddam Anselmi Cantuariensis continentur sequentia :

1** Passio S. Eustachii sociorumque ejus (fol. 41 '-47'').

Videsupra, p. 9, 67^

2*" Passio sanctorum apostolorum Petri et Pauli (fol.

48^-54^).

Lib. II epistolse beatiXiini. Yid. supra.

3'' Passio sanctorum Cosmae et Damiani mai'tyrum (fol.

54^-58^).

Edita in Act, SS.^ ad d. 27 Sept, tom. YII, p. 474 sqq.; sed pro num. 1 in cod. scriptus est num. 1 tertiae Passionis, ibid., p. 473.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. D. PHILL. 372. 465

4*^ Passio sanctissimi Dyonisii, qui a loco Ariopagitse, et patriotico praenomine lonicus, christiano autem ac nomine est appellatus Macharius, a sancto Paulo Atheniensium ordinatus archiepiscopus (fol. 58^-72^).

Edita apud Surium ad d. 9 Oct.

5° Passio sanctorum martyrum Crispini et Crispiniani (fol. 73^-75^).

Vide supra, p. 7, 49®.

6° Passio sanctorum Fusciani, Victorici et Gentiani martyrum (fol. 75^-80^).

Edita apud Salmon, Actes inidUa des sairUs mariyrs Fuscien, etc, p. 15 sqq.

T Passio S. Pantaleonis martyris (fol. 80^-860.

Edita apud Mombritium, tom. IL

8" Passio SS. Alexandii, Eventii et Theodoli (fol. 86''-

Edita in Act, SS,, ad d. 3Maii, tom. I, p. 371 sqq.

9"* Passio SS. Gervasii et Protasii martyrum (fol. 91''- 93^).

Vide supra, p. 253, 3«.

10"* Passio SS. Gordiani et Epimachi martyrum (fol. 93^-950.

Vide supra, p. 217, IK

11° Vita S. Hylarii episcopi Pictavensis (fol. 95^-980-

Vide supra, p. 125, 3°.

12° Exemplar epistote quam misit sanctus Hylarius Pictavensis episcopus beatae Abrae filiae suob (fol. 98'- 99^).

Ibid., 4«.

13^ Miraculum de S^o Hylario (fol. 99^-100^).

Editum supra, tom. I, pp. 157, 158.

14° Relatio de translatione S. Vincentii martyris (fol. 100^-1040.

Vide Appendicem.

15° De beato Valerio episcopo et martyre (fol. 104'- 104"^).

Vide supra, p. 270, 22<>.

16° Vita Si« Waldetrudis (fol. 104^-110^).

Edita in Act. 55., ad d. 9 Aprilis, tom. I, p. 837 sqq.

GATAL. BRUX. T. II. 30

466 GATAL. GODD. HAGIOGRAPHIG.

Appendix ad cod. D. Phill. 372.

DE s. vmcENTio DiAGONo. (Cfr. pog. prsec, 14^.) Incipit proloeras soblscriptsB relationis.

Principia subscriptse relationis de beati Yincentii invicti martyris sumpta sunt passione. Sequentia vero de regum Francorum, qui Merovingi dicti sunt, excerpta sunt historia. Reliqua autem quae de beati martyris scribuntur translatione et

secunda tumuiatione ex ore viri venerabilis et tam religione divina 5 quam carnis prosapia reverendi Femaldi audivimus^ qui • 8ic tunc in eadem morabatur patria et ejusdem episcopii in qua* beatus martyr translatus est archidiaconus fuerat.

Relatio de translatione sancti Vincentii martyris.

1. Cum beatus et invictus martyr Vincentius sub Daciano Hispaniarum lO prseside dlversa tormentorum genera per inhabitantem in se Spiritum sanctum corde et animo robustus corporahter etiam superasset, ut ad pristina corpus lace- rum repararetur supplicia, quod nuUus tyrannorum in anterioribus sanctoram gestis fecisse legitur, jussu tyranni in lectulo molliori deponitur. Sed Deus omnipo- tens in suo martyre suam ostendit omnipotentiam. Nam tyranni excogitatam mali- (5 tiam convertit in invicti martyris laudem et gloriam. Nam de lecio Daciani assumitur et in amoeno caeh paradyso coUocatur. At praeses insanua, qui vivum vincere non potuit, mortuum se posse vincere insanus sestimavit. Projectum enim martyris corpus lupis et canibus, novo miraculo et inaudito, a corvis protegitar. Deinceps malitia principis ei sepulturam denegat et in alto mari jubet submergi, ^ ut marinis beluis fieret esca. Sed altissimus provisor qui eum in terra a lupiscnsto- divit et avibus, ipse servavit eum a marinis piscibus. Cum igitur corpus sanctiasi- mum multa transnatasset maria, tandem angelico ductu delatum est in porto urbis Valentiae, in qua passus fuerat. Ibi juxta litus maris a christicolis eorpus sanctissimum sepulturae traditur et super eum parva basilica construitnr. Non tt enim iUo in tempore magnam poterant sedificare, paganorum persecutione prohi*

* prius bente. In hac basUica per octuagintos * annos corpus sacrosanctum requievit usqoe octogintos. ^^ tempora Aldefonsi regis Portugalensis.

2. Csesaraugusta civitas quo tempore, quo beatus passus est Vincentius, paga* nis erat subjecta. Anno Domini quingentesimo quadragesimo tertio Qothario 39 rege (1) Francorum et ejus fratre GhUdeberto est obsessa, in qua beatus VinceD- tius archidiaconus fuerat. Quam cum Franci viriliter expugnarent, habitatores

(1) Vide Act SS., tom. II Jan., p. 398.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. D. PHILL. 372. 467

civitatis tasdio et timore nimio affecti dalmaticam ejusdem martyris, quam apud se habebant, assumpserunt et super murum urbis obsessae ascendentes regibus ostenderunt. Reges vero ubi tunicam beatissimi martyris viderunt, proni in terram adoraverunt et eam assumentes obsidionem solvimt, et in Franciam feliciter 6 reversi sunt. Qui extra muros urbis Parisiacae ecclesiam satis honestam in honore beatissimi martyris Vincentii construentes, ibidem tunicam prsedicti martyris pro magna dote et magnis reliquiis deposuerunt. Ibidem praefatus rex Ghildebertus et Ultrogoda regina ejus tumulati quiescunt. Nam Glotharius Suessionis in ecclesia, quam S. Medardo aadificaverat patrino suo, quiescit. Ecclesia autem praedicta ab 40 eo Germano episcopo dedicata est, in qua idem confessor sanctus usque hodie corpore quiescit, in qua multa miracula meritis sanctorum Yincentii et Germani Christus facit.

3. Praedicta civitas Hyspaniae nobilissima Valentia temporibus Wisogotarum et Suenorum regum longo tempore a christianis est possessa. Sed peccatis exigenti-

16 bus christianorum, Sarracheni qui in Africa habitant mare transeuntes, Hispa- niam suae ditioni subegerunt. Partem vero Hyspaniae occidentalem christiani usque hodie possident, non suo merito sed beati Jacobi apostoli, qui eam sui cor« poris illustravit, ut credimus, patrocinio. Valentia autem cum basilica, in qua sanctus Vincentius quievit, in sorte Sarracenorum venit. Sic nulla reverentia Ghristi

10 martyri exhibebatur, quia nullus ibi christianus inveniebatur.

4. Tandem post multa temporum intersticia temporibus Alexandri papae tertii, circa annum incarnationis dominicae millesimo centesimo sexagesimo, regnante in occidentali Hyspania Aldefonso rege Portugalensi, cui nomen regium praedictus papa concessit, nam antea lingua vulgari Valles Portugalensis

25 vocabatur, Deus omnipotens thesaurum suum manifestavit.

5. Est civitas quaedam in Lusitania nomine Olyzepona, quam rustici hngua vulgari Lixibonam vocant Hanc civitatem cum Sarraceni longo tempore possedis- sent, anno Domini m^° centesimo quinquagesimo in christianorum ditione resti- tuta est hoc modo (1). Anno Domini millesimo centesimo quadragesimo sexto cum

V) Gonradus imperator Romanorum et Ludovicus junior rex Francorum exercitus suos per Hungariam, Trasciam et Greciam contra Sanguin principem Damasci, patrem Noradini qui civitateiu Edessam Mesopotamiae inclitam noctu nativitatis dominicae ceperat et omnes christianos interfecerat perduxissent, Morini, quos Flamingos vocamus, naves praeparantes congruas, omnia in eis trans mare profec-

35 turi posuerunt necessaria. Gumque omnia tanto itineri apta praeparassent, mense martio litora Flandriae linquentes, mari Britannico se commiserunt. Qui prospero cursu navigantes, ad Hyspanias veniunt et per mare Adriaticum euntes in Lusita- nia, in circuitu civitatis Olyziponae anchoras sistunt. Givitas autem prsedicta Sar- racenis erat plena. Ghristiani autem qui in navibus consistebant, cum armis ad

40 civitatem expugnandam sufficienter abundabant, accepto inter se salubri consilio

(1) Narrationem de expugnatione Olisiponis requiras in Portugalm tnon, hist., scr. tom* I, p. 392 sqq.

468 CATAL. GODD. HAGIOGRAPHIC.

visum est illis non ultra contra Sarracenos Syriae progrediendum ; cum illi in Hyspania sibi essent in ofTendiculum. Tandem post multos et longos assultus cum magno labore auxiliante gratia divina civitas capitur, Sarraceni interficiuntur, venundantur, expelluntur et civitas tota mundatur. Episcopus in civitate constitui- tur, ecclesiae componuntur et clerus ordinatur. 5

6. Igitur cum rex Aldefunsus a relatoribus audisset, quod beatus VinceDtins in jam dicta ecclesia juxta Yalentiam sepultus quiesceret, cum magno equitatu ilioc perrexit, qusesivit, et non invenit, quia nondum venerat tempus inveniendi. Quidam autem presbyter in civitate prsefata parrochiam quandam tenebat, rebus pauper sed meritis dives. Erat enim justus, incedens in omnibus mandatis Domini sine 40 querela. Et cum simplicem et puram frequenter faceret orationem, quadam nocte in visione capitis sui vidit virum assistentem sibi et dicentem : Surge velox et pro- peray et vade tihi iter marinum, et qustre sanctum martyrem Vincentium, In basilica enim quiescit juxta urbem Valentiam secus maris portum, Cumque eum inveneris^ in hanc civitatem deportahis et erit huic civitati gaudium et exultatiOy ei multi in 15 adventu ejus gaudebunt. Cumque praedictus presbyter evigilasset a somno ait : Domine Deus, si est h«c visio abs te, prmsta mihi auxilium gratim tu9 et perfice gressus meos in prmceptis tuis^ et miite mecum angelum tuum sanctumf ut possim in inventione sancti tui testis laudare et glorificare nomen tuum, * vox his 7. Accingitur igitur venerabilis * presbyter.et causam sibi injunctam impiger 20

repettta, peragit et constanter. Navem praeparat et utensilia navigio apta componit in ea. Cumque interrogaretur ab intuentibus quid cogitaret, vel ubi navigare vellet? Ille sapiens secretum divulgare injussus nolens, nec margaritam ante porcos projicere suam, dicebat sibi ligna ad sedificandam domum deesse et illase velle comparare. Assumpto igitur diacono suo et uno tantum puerulo, naviculse etiam remigeSi Dei 15 gubernatus auxilio, maximo se committit periculo.

8. Cumque ab urbe recessissent et raulta maris spatia volucri cursu transvo- lassent, necesse cis fuit velum navis erigere. Sed funis qui ad hoc necessarios fuerat inventus est deesse. Constcmati ex hoc nautae et valde contristati, quia nec villa, nec civitas aderat, ubi posset inveniri, consilium super hoc flagitant presby- 30 teri. Quibus presbyter ait : Fratres in Domino confidite : quia timentibus Deum nihil deestj nec his qni eum diligunt in veritate. Tunc presbyter surgens et io Domino confidens caput suum levavit, et super maris aquas indinavit, et in fundo ejusdem aqua) funem illis aptum prospexit Quem nautis ostendens, eumdem de aqua extrahere jussit. At illi laudantes Deum dc aqua extrahunt : et sex cubitis 35 longiorem quam in velo suspendendo necesse fuerat inveniunt Quod videns pre- sbyler ait nautis : Quod necesse est in velo suspendendo de fune prmscindite : rdi-

• sic, quam autem ejus pariem nobis forte necessarium * reservate,

9. Tunc cursu prospero navigant nautae, et post multa maris spatia tan- dem perveniunt ad poilum urbis Valentifle. Timentes autem Sarracenorum incor 40 sionem, antequam litori appropinquarenti expectaverunt diei terminum et noctis initium. Accendentes autem ignem, de navicula presbyter cum suo diacono et puerulo cxiit, nautis ibidem relictis. Tunc lumine sub palliis occultato procedit

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. D. PfflLL. 372. 469

presbyter ad basilicam cum paerulo et diacono suo. Diaconum pro foribus basi- licsB subsistere proecepit, ipse cum puero interius intravit. At venerabilis presbyter, qui ex quo revelationem martyris inquircndi acceperat, jejuniis et orationibus convenienter fuerat intentus : et in marino periculo ab hostibus mentis et corporis

5 liberatus, ut bonum, quod bene coBperat, melius perficeret et optime consumma- ret, in oratione genua flectit et puerum post se stare prsBcepit. Brevis pro tempore fuit oratio ; quia timore Sarracenorum non potuit diutius in eodem orare vel subsistere loco. Sed antequam orationem consummaret, qui post eum stabat, clamavit puer : Dominef Domine^ ecce vir quidam muUum pulche^'. Hic stat

40 juxta me.

10. Presbyter autem ut hsec a puero audivit, caput quod ad orationem usque ad terram inclinaverat, sursum erexit, et post se respiciens nullum praeter puerum vidit. Tunc presbyter puero dixit : Fih\ accipe tres lapidea, et ponein loco, ubi steterunt illiua viri pedes. Puer autem obediens ejus prsecepto posuit lapides

45 in loco. Diaconus autem qui pro foribus excubabat ex praecepto domini sui, ad nautas qui naviculam custodiebant perrexit, et eis assumptis cum ferramentis fossoriis et ad maceriam perforandam aptis, quae secum attulerant, ad basilicam rediit. Ad opus inceptum omnes praeter puerum se accingunt : et in locum ubi vir steterat et puer lapides posuerat, terram efifodiunt, sed thesaurum desideratum

V> minime inveniunt. Fossa autem quam fecerant, fandamentum basilicae nudaverat. In cujus profunditate vident lapidem album speciem habentem sarcophagi, inter ceteros lapides paulisper supereminere. Mox venerabilis presbyter fide plenus et de thesauro jam sibi in visionem ostenso inveniendi securus, arrepto ferramento lapidem viriliter percutiens in frusta confractum dejecit ex latere uno. Qui intus

25 circumspiciens sarcophagum ligneum invenit.

11 . Gumque manus tam ipse quam socii ejus injecissent, ut eum de suo loco promoverent, tantus odor et tam ineffabilis de eo ascendit, ut vix subsistere pos- sent quasi in extasi rapti. Tandem resumptis viribus Deo gralias agentes, et dc pnesentia martyris per odorem mirificum demonstratum minime dubitantes, par-

30 tem funis, quem de aqua tulerant, assumunt et sarcophago circumligantes in vecte ligneo ponunt. Tunc reverendus presbyter et ejus diaconus eo assumpto inhume- ris, cum summa festinatione pergunt ad litus maris. Erat adhuc nox. Puto marty* rem hujusmodi gestatoribus delectatum, qui cum fuisset diaconus vices sacerdotis diligenter est executus.

35 12. Inter Valentiam civitatem et litus marinum in arena erant a Sarracenis fosssB factae valde profundae et horridae. Gumque gestatores sacri corporis in tene- bris corporalibus, quia nox erat, inciderent, diaconus qui prsecedebat, in unam earum subito cecidit. Mirares! diaconus qui portabatur, vivo cadente *, non ceci- * cod, dit ; sed presbytero ex una parte gestanle, virtus divina ex altera parte ne caderet

40 sustinuit. At presbyter casum diaconi nec vidit, nec sensit. Cur, inquit, nonper- gis ? Quare atas immohilis ? Perge^ quia non est nobis utile hic din suhsistere. Tunc diaconus de profundo clamans fossse, QuomodOy inquit, possum incedercj qui inprofundo hujus siim demei'3us foveft ? Audiens hoc presbyter ultra quam dici

cadende.

470 CATAL. CODD. HAGIOGRAPmC.

potest ammiratus et consteraatus, Quid est, inquit, Vincenti f Non credo hoc esu tuutn corpus, quod portabamua ego et diaconus meua, Si autem tuum e$i eorpus, ut quid eecidit gestator tuus ? Nonquid eria victus in translationc, qui fuisti tfictor in passione 9 Ergo in tua delatione aliquas vires habebit diaholus, in cujus pas- sione nullaa hahuit Datianus f Si esi veraciter hoc corpus tuum, redde mihi diaco- 5 num meum. Cum autem hsec pietate plena depromeret verba, diaconus virtute et meritis beati martyris momentanee sublevatus de fovea, Quid, inquit, tardas 9 Veni eamus. Tunc Deum et sanctum martyrem collaudantes ad portum venerunt, et sanctum corpus in navicula decenter composuenmt ; et cum magna velocitate ne a civibus sequerentur a litore recedunt 40

13. Illa hora qua sanctum corpus recessit a litore, custodes qui vigilias noctis in civitate Lixibona observabant, divinainspiratione omnes insimul damare coeperunt : Sanctus Vincentius venit, Sanctus Vincentius venit, Statim ot aurora apparuit, corvi qui eum a lupis et canibus custodierant super navem volitare coeperunt Aliquando volitabant. postea super sanctum corpus sedentes gaudendo is cocuabant.

14. Si vero aliquis requirat de corvis istis, si ftterint hii qui corpns ejusdem martyris in campo projectum, ne a canibus et lupis contingeretur, protexerunt ; me nescire profiteor, quamvis in archivo nostri monasterii scriptum sit in quodam miraculo de beato Vincentio, eos adhuc vivere et adventum hospitum in quodam |o coenobio praevolitando nuntiare (1). Quibusdam hoc mirum videtnr, quia mira- culum ; quamvis illi qui de animalium naturis scribunt, vitam corvi asserant septem milium annorum longiorem. Priedicti corvi corpus sacrum non deserue- runt, quousque cum illo in civitatem fecerunt introitum.

15. Cum autem clara dies illuxisset post sequentem, qua beatum tulerant ss Vincentium, noctem, pueri civitatis Lixibonae per omnes civitatis plateas dama- bant dicentes : Sanctus Vincentius venit, Sanctus Vincentius venit. Gumque inter- rogarentur quare hujusmodi clamorem emitterent, nullam rationem reddebant; sed iterum magnis vocibus clamabant : Sanctus VincentiiM venit, Sanctus Vineen- tius venit. Hoc cottidie faciebant. Episcopus autem et sapientes civitatis in admi- 30 rationem versi inquirebant Inter se quid hae puerorum voces significarent ? In se autem reversus episcopus prsecepit inquirere, si aliquis presbyterorum vel nato- rum in civitate videretur deesse ? Facta igitur diligenti inquisitione, pnedictos venerabilis presbyter visus est abesse. Episcopus autem et omne civitatis consi- lium ejus cxpectaverunt adventum. Tandem felici navigatione completa, salvi et 3S integro numero cum sanctissimis martyris reliquiis et suis corvis ingressi sont clam nocte in civitate. Statim ul dies facta est, iterum pueri magna voce coepe- runt clamare dicentes : Sanctus Viticentius venit, Sanctus Vincentius venit. Priorem enim clamorem fecerant de adventu futuro, hunc autem ultimum de adventu jam facto. Presbytcr autem corpus sacrosanctum in domo sua tulit et in quadam arca 40 honorifice deposuit ; corvi autem super domum ccepenmt gaudentes volitare.

(1) Cfr. Anal.BoU., tom. II, p. ^ sqq.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. D. PHUiL. 372. 471

16. Episcopus autem et cives ex voce puerorum intelligentes sanctum Vincen- tium intra civitatem venisse, mandavit presbyterum, quem audierant rediisse de itinere. Inquisitus autem ab episcopo et civibus, ut quid et ad quid marinum iter tam periculosum, tam longum cum paucis arripuisset, et si de corpore sacratissimo

5 beati martyris aliquid sciret? Nam pueri civitatis multo tempore eum iterare prophetaverant et jam eum in civitate venisse voce clara nunciabant Perpendens presbyter illud Salomonis * sapientia occulta et thesaurus invisus quse ntilitas utriusque , , recogitans etiam puerorum oraculum confessus est, et non negavit Confessus est se beatum attulisse Vincentium. Narrat etiam totam quam prsedixi- 4 0 mus de sancti inventione historiam. Fit gaudium in civitate et exultatio, prsepara- tur tumulus lapideus tanti martyris susceptione dignus.

17. Episcopus cum clero et totius civitatis populo cum inefifabili Isetitia ad domum presbyteri procedit, corpusqne beati martyris de arca presbyteri levatur et in majorem ecclesiam cum multorum lacrymis deducitur. Ibi retro majus

45 altare in tumulo lapideo reponitur ; et ne aUqua inde fraus vel furtum successuris temporibus posset fieri, vinculis ferreis et sigillis circummunitur : quse munimenta ferrea ne aliquam intuentibus generarent molestiam, et sancto martyri hanc ligaturam judicarent indignam, devotione et instantia regis Aldefunsi et fili» ejus Mathildis reginae praedicta ferrea ligatura argento, auro et lapidibus praetiosis

iO opere anaglifo est cooperta et adornata. Cum igitur sancti martyris reliquiae de domo presbyteri in majorem ecclesiam universalis totius civitatis processione cum ineffabili gaudio tumulandus deferretur, corvi nichiiominus super eum gau- dentes volitabant, et cum in ecclesia induceretur super tectum ecclesife usque dum in tumulo clauderetur resederunt

25 18. Presbyter autem venerabilis quem Deus hujus translationis ministmm ordinaverat, quique i^junctum sibi requirendi martyris negotium impigre et constanter exsecutus fuerat, a civibus magnifice diligebatur et honorabatur ; ab episcopo vero et clero in eadam ecclesia, ubi sanctum martyrem reposuerant est promotus canonicus et custos sacri corporis constitutus. Civitas autem Lixibona

30 cum tota provincia tanto thesauro dotata gaudet et exultat, laudans regem regum

et dominum dominantium, qui talem eis constituit sua gratuita gratia patronum,

orantem pro eis ipsum Deum et Dominum regnantem in secula seculorum. Amen.

19. Facta est autem hsec beati Vincentii martyris translatio a civitate Valen-

tia in Lixibona, transactis a passione ejus octingentis et eo amplius annis, Romanae

35 ecclesiae prsesidente Alexandro papa tertio, in illa provincia regnante rege Alde- fnnso, Romanorum vero imperium procurante Frederico illustri, apud Francos autem principante piissimo rege Ludovico octavo, ipsos et nos semper regente Domino nostro Jesu Christo. Amen.

Explidt inventio sancti Vincentii martyris.

472 CATAL. CODD. HAGI06RAPHIC.

GCXU. Godex apud D. Phillipps signatus r 373.

Foliorum 126, formes medise (O'",^! X 0,^), lineis plenis, una manu see. XI jam adulto nitidissime ei^aratus. Litterse majores rubricatae sunt, itemque yoces aliquot in librorum capite. Ibi etiam prima littera, variis adbibitis coloribus depicta, baud ineleganter exornata est : interiori scilicet litterae parte multis volii- tionibus oppleta. Prima tamen libri I littera jam delineata, carens vero coloribus imperfecta remansit. Godex olim fuit Sancti Gbisleni ac signatus v; mutilusad nos devenit, in indice enim qui manu sec. XV fol. l^ inscriptus est annuntiantor Yitse sanctorum Nicolai ac Sulpitii quse nunc desunt.

Vita sacri ac beatissimi Gregorii (fol. r-226').

Vita auctore Joanne diacono edila in Act. SS., ad d. 12 Martii, tom. II, p. 137 sqq. Versus edili p. 211, in cod. posili sunt initio Vitse.

GGXm. Godex apud D. Philllpps signatus n° 375.

Codex foliorum 198, formse mediae (0",32 X 0,233), binis columnis, lineis stylo ferrco ductis, seculo XI jam adulto exaratus. Temporum injuriam passus est codex, nam pallescente incausto oportuit ut non pauc»} voces rescriberentur ; dein ob infortunium, nescio quod, codice medio quatemiones aliquot avulsi faerunt : pars ViUe sanctae Marise iE^ptiacae ac Passionis sanctie Theodosiae : eos seculo XV ex parte restituit araanuensis qui, si ab hac setate codex integer remansit, opns inchoatum reliquit imperfectum. Tituli rubricati sunt, itemque littene raajores. Fuit olim Sancti Ghisleni, ubi signatus erat ss.

V Enarratio Leontii episcopi Neapoleos Gipriorum insulae de vita et actione sancti patris nostri Joliannis archiepiscopi Alexandrini (fol. T-SO'^).

Edita apud Rosweydum, Vita PcUrum, p. 179 sqq. — Sequitur (fol. 30v-36») encomium metricum omnium sanctorum tam veteris quam novi testamenti, quod incipit :

Vota serena tibi Jesu bone reddere vovi,

OfTero nunc eadem vota serena tibi. Vita beata meis rogo crescat in actibus aBgris

Moribus ac vigeat vita beata meis.

Capitula vero opusculi sunt haec : Qiwd beatus papa Donefacius a Foca impfra-

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. D. PHILL. 375. 473

tore templum Rom» Christo donari petierit et impetraverit. — Quod in omninm primordiia sanctorum nominandus et glorificandus sit DeuSf qui omnes condidit sanctos, — Quod sancta Maria rere sit maier Domini nostriJesu Christi secundum carnem et omnibua sanctis pralata poat Dominum jyrima resideat gloria, — Quod omnipotens Deus sihi ad laudem et gloriam novem creavit ordines angelonim, — Quod sancti patriarchx primi terrigefm ab exordio prwsentis vitm procreatit repa- ratoressint orbis atque creaturx. — Quod prophetarum alii in uterOj alii inpueri- tia^ dlii in juventute atqtie alii in senectute Deo cogniti et sanctificati inventi sunt,

— Finit hrevUoquium de sanctis in vetei'i testamenio. Incipit de sanctis novi testa- menti, Sedprimum de sancto Johanne Babtista ; quod ipse in exordio prmdicationis atque bahtismatis primatum invenerit, — De sanciis xii apostolis : sed primum de sancto Petro ipsorum apostolorum principef et de beato coapostolo ejus Paulo. — De reliquo glorioso apostolorum choro. — De candidato sanctorum martyrum exercitu, — Quod sanctis Christi sacerdotibus atque doctoribus sive confessoribus non ignota sed satis sit nota hujus diei fesiiva soUempnitas, — Quod sancist et prudentes virgines ChHsti sollempnitatis prmsentis diei expertes nullomodo eredendm sint, — Quod et anachoritarum singnlare propositum hujus diei sollem- pnitate separatum non sit^ sed cum sanctis reliquis devotissime celebrandum, — Quod tantorum patrocinia intercessorum nobis iota mentis intentione qumrenda sintj ut per temporalia festa qum agimus, illorum interventu ad mterna patria pervenire mereamur, — Finit in nomine Chrisii exiguum de omnibus sanciis breriloquium. Sequitur in ipsius nomine ejusdem modici clausura poematis (primas singulorum hujusce capitis versuum si subjunxerls voces, leges : Nunc et in evum),

— Deo gratias, sit Deo laus (iterum si primas subjunxeris : Deo gratias amkn ; sin ultimas : sit Deo laus amen). — Haec varia capitula versibus hexametris exarata sunt.

2° Revelatio capitis S. Johannis Baptistae (39''-40"').

Edita in Aet. SS., ad d.24 Junii, tom. IV, p. 716-718, num. 113-118.

3° Vitae S^ Geretrudis virginis fol (-W-^e").

Ibid/, ad d. 17 Martii, tom. II, p. 594 sqq.

4"" Vita S. Gregorii episcopi Lingonicae urbis. Octavo idus Januarii (fol. 46^-48').

Edita in Act, SS.y ad d.4 Jan., tom. I, pp. 168, 169; in cod. num. 16 om.

5° Passio sanctorum martyrum Victoris et Coronae, quae est iii idus Maii (fol. 48''-50'').

Contracta ex Passione edita in Anal. Boll.f tom. II. p, 291 sqq.

6° Passio sanctorum martyrum Chioniae, Hirene, Agape, quae est nonis Aprilis (fol. 50^^-53').

Altera pars Passionis S. Ghrysogoni editae apud Mombritiumi tom. I.

474 CATAL. CODD. HA6I06RAPHIG.

7'' Passio sanctorura martyrum Taraci, Probi et Andro- nici, quae est m idus Maii (fol. 53'-6r).

Edita in Act. SS,, ad d. 11 Oct., tom. V, p. 566 sqq. ; in cod. epistola ad Iconieiises om.

8*" Vita beatissimi Ai-nulfl Mettensis episcopi et confes- soris Christi (fol. 62^-670-

Vide supra, tom. I, p. 39, 79® ; hic tamen nec proL nec ultima clausula omm. ; in fme (fol. 67'-68<') add. fVagmentmn editum m Jct, SS,j ad d. 18 Julii, tom. IV, pp. 446, 447.

9° De vita et conversatione ac paenitentia in heremo, gesta laudabilis et venerabilis Mariae Egyptiacae (fol. 68^-78^).

Edita apud Rosweydum, tom. cit, p. 382 sqq. ; in cod. mutila est

10° [Passio Ste Theodosise] (fol. 79'-84').

Edita supra, tom. I, p. 164 sqq. ; in cod. mutila initio, incipit enim num. 5.

11'' Adventus exceptioque corporis sanctissimi Bene- dicti, Scolasticfie sororis ejus, quae est v idus Julii (fol. 84^-890.

Edit. in Mon. Germ.^ scr. tom. XV, p. 480 sqq.

12** Textus descriptionis vitae venerabilis Hun^undis virginis (fol. 94^-98").

Vita auctore Bemero edita in Act. SS.y ad d. 25 Aug., tom. V, p. 227 sqq. ; in cod. mutila est.

GGXIV. Godex apud D. Phillipps signatus n° 378.

Paginarum 146, formae mediffi (O^^^SSb X 0,246), una manu, binis columnis, exaratus anno 1315, ut patet ex nota sequenti inscripta pag. 146 : Anno Domini m° ccc^ xv^^ fuit hoc opusculum per J. de Rivo in scripto redactum. Tiluli rubricati sunt, litterae majores alternis vicibus rubro caeruleoque colore depictte. Fuit olim Sancti Gbisleni.

Prseter librum de Regimine prindpum editum a fratre Egidio Ramano Ordinis Fratrum heremitarum S^' Augustini continet hoc documentum :

[Vita S. Gisleni] (fol. l'-8').

Vita metrica edita apud Harster, Novem Vitm Sanctorum metricm, p. 148 sqq.

s

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. D. PHILL. 384. 475

GGXV. Godez apud D. Phillipps signatus n° 384.

Foliorum 187, fonn» minoris (O^.SGO X 0,19), binis columnis, lineis graphide ductis, una manu nitide seculo XIY exaratus. Tituli rubricati, litterae majores robeo cseruleoque colore depictae. In his exomandis servata est a perito artifice norma, quse tunc temporis in scriptoriis Belgii vigebat. Fol. lO^' scripta sunt sequentia : Ltber eccleai» Beata Marias in BeUoprato juxta Geraldimontem et iterum fol. 187' : Iste liber pertinet monasterio Beata Maria de Belloprato prope Geraldi- mont^m,

l" Vita S. Bemardi Clarevallensis abbatis (fol. r-lOr).

EdiU in Act. SS., ad d. 20 Aug., tom. IV, p. ^-326.

T Epypitaphium domni Bernardi abbatis (fol. lOr- 102').

Edit supra, tom. I, p. 286.

3'' Passio santi Eustacii cognomento Placidi cum sociis suis(foL 102^-110^).

Edfta in Act. SS., ad d. 21 Sept., tom. VI, p. 123 sqq.

4° Vita beatissimi Nicholai episcopi (fol. 110^-130^).

Edita apud Garminium tom. snepe cit. ; notanda sunt seqq. : num. xii, xiii relati sunt secundum versionem Mombritianam, deinde sequitur in cod. num. xiv edit. apud Garminium, p. 126, postea num. xiv edit. ibid., p. 122 et numm. sqq. usque ad num. XIX ; prseterea quas edita sunt in Anal. Boll., tom. II, p. 151-156, tandem num, XXI Garminii cum clausula edita ibid., p. 126 (Lxtemur).

5"* Passio sanctissimi Sebastiani martyris (fol. 130''- 153^).

Edita in Act, SS.^ ad d. 20 Jan., tom. II, p. 265 sqq.

6*^ Passio sanctissimi Vincentii martyris (fol. IS^^^-loO").

Ibid., ad d. 22 Jan., tom. II, p. 3d4 sqq.

T Passio beati Glementis papae martyris (fol. 159''- 164'').

Edita apud Mombritium, tom. I.

8° Vita S. Silvestri papae (fol. IG^^-ISS").

Edita ibid., tom. II. Ex his quae scripta sunt fol. 185^-187'', hsec notanda sunt : 1« histohola quomodo cognomen venerdbilis inditura sit beato Bedae presbytero, 2^ revelatio de latitude vulneris Ghristi, quod ibi depictum est, annexis circum- circa fere omnibus versibus, qui editi sunt apud Migne, P. L., tom. GLXXXIV, p. 1321 sub rubrica, ad latus.

476 CATAL. CODD. HA6I06RAPHIC.

GCXVI. Godez apud D. Phillipps signatus r 2068.

Folionim 136, formaa mediaD (0" 272 X 0,185), lineis plenis graphide duclis nitideexaratus seculo XII.TituIi rubricati sunt, itemque utplurimumlitteRGmajo- res ; aliquando tamen viridis color adhibitus fuit. Eisdem usns est artifex, qui litteras, quibus varii tractatus incipiunt, solerter exomavit : deducendo subinde tales linearum recursus, ut phanstaticam aliquam animalium efBgiem repraesen- taret Codex fuit S. Martini Tomaccnsis. Etenim fol. l'scripta sunt sequentia: Liher Sancti Martini Tornacensis. Servanii henedictio, Amen Amen. Tollenti male' dictio fiat, fiat. Eadem iterum foll. 135^, 136^. Tandem fol. 1' inscriptus est hic contentorum index : Iste liher continet Bedam super Actua Apostolorum, Item Bedam de sanctis locis^ Item Ysidorum de mundo in V libris, Item JeronJmum de hehraicis quxstionihus, Item quandam narrationem de sancto Martino^ Item descriptionem quandam urhium et regionum atque locorum qux in Sacra Scrip- tura leguntur,

Brevis narralio de sancto Marlino el discipulis ejus (fol. 117^-118^).

Breve compendium Vita3 sanctissimi pontiflcis quod incipit : Op^ie pr<^f min fs< dehis quain gestis sanctorum legimus rel a fidelihus t^iris audirimns in laude Christi et heati Martini nos aliqua hreviter depromere.

GGXVII. Godex apud D. Phlllipps signatus n» 2106.

Foliorum 158, formae medias (0",275 X 0,189), lineis plenis, a duplici manu sec. XII nitide exaratus. Tituli rubricati sunt, itemque littera^ majores. Initio tractuum rubro viridique commixtis coloribus prima littera perbelle exomata est Godicis origo ex sequentibus innotescit : fol. 1' haec scripta sunt : LiberSancti Mar- tini Tornacensis, et fol. 158^ : Liher Sancti Martini Tomacensis, Servanti bene- dictiOf auferenti maledictio. Amen,

V Libri quatuor de virtutibus S. Martini (fol. r-54'').

Editi apud Migne, P. L., tom. LXXI, p. 911 sqq.

2°' [Epistola ecclesiaB Turonensis de miraculis factis anno 1141 in adventu reliquiarum sanctarum Fane et Agnetis] (fol. 55'--57^).

Edita apud Du Plessis, Ilistoire de V^glise de Meaux, tom. 11, p. 36 sqq.

BIBL. REG. BRUXELL. — CODD. D. PHILL. «<06, 2Ul, 46U. 477

3° In cellnla S. Mai-tini ubi pauperem vestivit rogante Gregorio Turonensi episcopo descripsit Fortunatus hos versus (fol. 158"^).

Editi in Mon, Germ., Auctor. antiquiss. tom. IV, part. i, pp. 9, 10, num. v.

GGXVIII. Godez apud D. Phillipps signatus n° 2141.

Foliorum 50, formse mediae (O'",^! X 23), binis columnis, una manu anno, ut videtur, 14G5 nitide exaratus. Annum istum inscriptum leges fol. 3^ Tituli rubri- cati sunt, litterae majores fere semper alternis vicibus vel auro refulgent, vel caeruleo colore depictse sunt, modico etiam adjecto ornatu. Inilio libellorum, quibus constat Vita S. Eligii, prima litlera insignior est atque auro gravidior. Sed di- ligentius in rectam partem folii tertii respiciendum est : ibi supra infraque obduct» sunt margines sertis versicoloribus eximia arte in invicem illigatis et auro distin- ctis, deinde primae litteree partem interiorem replet effigies beatissimi antistitis veste pontificali induti, dextra baculum pastoralem, sinistra malleum tenentis. Ad codicis originem quod spectat conjicere licet, ipsum olim pertinuisse ad aiuri- fabrorum confraternitatem civitatis Brugensis, nam fol. 48 descripta est bulla Nicolai V data anno incamationis 1452 dilectis filiis confraternitaiis Sancti Eligii Aurifabrorum pilla Burgefisis, Tornacensis diwcesis. Tandem fol. 1' haec scripta sunt:D/V legende van sinte Log, J533 jpridie calendas Novembris Veldius 1533, 1543 pridie calendas Novembris Maldeghemius,

Vita sancti Eligii episcopi et confessoris (fol. 3'-47'').

Edita apud Migne, P. L., tom. LXXXVH, p. 479 sqq.

GGXIX. Godex apud D. Phillipps slgnatus n» 4624.

Foliorum 175, formae minoris (0,225 X 0,132), ut plurimum lineis plenis, ali- quando binis columnis, a diversis manibus sec. XUI ac XIV exaratus. Id nemo miretur quoniam codex iste est veluti complexus tractatuum, qui sec.XVcompa- ginati videntur. Etenim hanc setatem refert index contentorum qui fol. 1' descriptus est. Tituli rubricati sunt; litterse majoresrubeo viridique colore depicUe non ine- leganter exornatse sunt. Suam quoque originem codex indigitat sequentibus : fol V,IAber Sancta MariadeAlna, fol. 175^

Uic liber est Alnm, tnonachorum virginis altna.

478

CATAL. CODD. HAGIOGRAPfflC.

* 8uper lin, eadem tnanu vel pugilem.

* super Hn, ead. manu

vel parilem.

* super eaa,ma

lin, manu vel pugil.

1° De domno Werrico quondam AlnaB priore (fol. 72'-

82').

Edita supra, tom. I, p. 445 sqq. ; in fin add. Vox eecUsi» Gemblacensis in obitu datnni GfuibertiJ abbatis.

Quis raihi fundat aquam lacrymarum fonte canenti, Cum mihi nequaquam prosint solatia flenti ? Sponsa virum, mater raptam raihi lugeo prolem : Vos quibus ipse pater, vestrum tenebrescere solem. Sol Guibertus erat, quem lucida semita morum Exemplum dederat, ad corda regenda suorum. Et nunc heu vigilem * rapis hunc mors invida mundo, Cujus ego similem * non sim paritura secundo. Dat quod debethurao, sed spiritus sethera scandit. De quo praesumo quod ei Petrus ostia pandit, Si pietas sineret rerer non esse dolendum, Cum nil negligeret vigil * iste, quod esset agendum. Cujus pro requie lector cum sedulus oras, Sic orando pie pro te magis ipse laboras.

2^ Passio S. Eustachii martyris (fol. 103^-110').

Vita auctore Petro Remensi edita in Noticea et Extraits dea manuscrits, tom. XXXI, part. i, p. 64-78.

3° Passio St« Agnetis virginis (fol. 110^-115").

Vita auctore Hildeberto Genomanensi edita apud Migne, P. L., tom. CLXXI, p. 1307 sqq.

CGXX. Godez apud D. PhilUpps signatus r 4627.

Foliorum 130, formae minoris (0°,234 X 0,172), lineis plenis, stylo ferreo ductis a duplici manu sec. XI exaratus ; uti patet pars prior pertinet ad fol. 90*, altera ad fol. 128'. Tituli rubricati itemque litterse majores. FoL 1' descripta sont 1* hsec verba : Liber Sanctse Maria de Alna; 2*> Gontentorum index ex quo monemur non tantum documenta infra notanda sed Hieronymum in Didimum, Paschasium de Spiritu Sancto et Gregorium in Cantiea Canticorum in cod. continerL Ad finem descriptum est fragmentum epistoiae Anselmi Laudunensis ad Heribnuidam Sancti Laurentii Leodiensis abbatem, editsB apud Mig^e,P. L., tom, GLXII, p. 1587 sqq., atque initium iibelli censualis, in quo notatse erant chartae in monasterii archivo asservatae ac decimse solvendae. Indicatae sunt in hoc fragmento Kartm de Fontanis, Kartm de Beasart, decinm de Velcurt, dedmm de Fontame, deeimm de Beaeart,

BIBL. REG. BRUXELL. — CODD. D. PHILL. 4627, 4632'. 479

V Vita Aurelii Augustini (fol. 43^-66^).

Edita in Act. SS^ ad d. 28 Aug., tom. VI, p. 427 sqq.

r Vita S. Symponis • monachi (fol. 67^-750. ^J^^^

Ibid., ad d. 1 Junii, tom. I, p. 89 sqq. ; in cod. nmn. 28-34 om.

3° Vita S. Amoris (fol. 75^-8r).

Edita ibid., ad d. 8 Oct., tom. IV, p. 343 sqq. ; in cod. praepositus est prol. edit in AnaL Bolh, tom. I, pp. 73, 74, add. vero sqq. :

Sanctus in occlduis Amor nos obtegat aevi,

Clerum devotum et reliquum populum. Conservet strenue pro sancto Christus Amore,

Pro servo Dominus nos regat usque bonus.

4° Vita • S. Alexis confessoris (fol. 81^-850- *add.a

^ ' manu ree, et

Vide supra, tom. I, p. 223 sqq. conversatio.

5"^ Passio S. Georgii martyris (fol. ^B'^-^^').

Inc. Datianu8 igitur imperator diabolica dominatione * arreptua omnem * pro* * ^Pf^ Wn. vinciam* sua ditionis imperio cum suhderet^ miams potestatem super regea et ♦^J. i™^ principes gerere, contigit imperii sui sacra velocius perurguere, * cor.

6° Passio S. Gordiani martyris (fol. 88^-9(r). provincias.

Edita in Aet. SS, ad d. 10 Maii, pp. 552, 553.

7" De nativitate sanctae Marise (fol. 90^-104^.

Pseudo-Matthsei evangelium edit apud Tischendorf, Evangelia Apocrgpha, p. 50 sqq.

8*^ Assumptio sanctse Mariae (fol. 104"- 107'').

Liber ascriptus Melitoni Sardicensi episcopo edit. in Max. BibL, tom. II, part ii, p. 212 sqq. ; in cod. cap. i om.

9^ De virtutibus S. Andreae apostoli (fol. 109^-1280.

Vide Anal. BolL, tom. III, p. 186, l^

GGXXI. Godex apud D. Phillipps signatus n' 4632 .

Foliorum 128, formae medisa (O'"^^^ X 0,202), lineis plenis graphide ductis, seculo Xllexeuntenitide exaratus. Litterae majores, aliquando parcius exomatae, depictse sunt saspissime rubeo, identidem viridi caeruleove colore. Folio 1' litteris rubricatis descriptus est contentorum index. Novimus autem olim chronicon Sigeberti Gemblacensis alteram hujusce codicis partem fuisse, sed ut ipse cl. vir Thomas Phillipps adscripta notula testatus est, inno 1831, die 29 Januarii sejunc-

480 CATAL. GODD. HA6I06RAPHIC.

tum fuit, ut per se novum codicem efformaret. Eodem folio 1' scripta sunt etiam sqq. : Liber Sanct» Mari» de Alna,

V Vila sanctissimi Servatii Tungrensis pontificis (fol.

r-360.

Vita fabulosa quae incipit : Trojugenarum metropolia Fraticorum Tungris quu juxta heati Servatii prsesagium coram Hunis Jussu Dei corruit,flarerUis9ima offM, famosiasimaque fuiti apectaculumque prisca mundisetas quid valuerii.

r Vila S. Gengulfi martyris (fol. 36^-39^).

Edita in Act, 56'., ad d. 11 Maii, tom. II, p. 644 sqq.

3*" Miracula S. Gengulfi Florinis facta et a Gonzone abbate luculenter edita (fol. 40^-47^).

Ibid., p. 048, in cod. prol. om., sed baec add. : Godefridus dux et Latnbertus comes apud Florinas pugnam conseruerunt, ubi res mira htec contigit, Cum Lambertus spem victoriajam haberetf habebat quippe filacterium a coUo usque adpectuspen- dens sanctorum reliquiis refertum^ quorum patrocinio se in peHculis tutum for$ credebat, Instante termlno vita filacterium a collo ejus exiens supertumulum campi exilivit et mox comes perimitur. Quod filacterium quidam miles in caliga abseonditf sed coxa ejus et crure intumescente rem prodidit et domino suo dedit. Sequitur in cod. epistola apologetica quam clericus ecclesiee, ut videtur, Remensis conscripsit ad beati viri vitam tuendam ab anathemate, quod in aliquam ejusdem yitae par- tcm (1) tulerat abbas, ad quem ut transcriberetur remissa fuerat. Vid. Append.

4° Passio beatissimi Mauri martyris socionmique ejus (fol. 49^.5r).

Passio de qua actum est in Act, SS,y ad d. !22 Aug., tom. IV, p. 517, num. 1 1. In cod. subjecta est epistola Arnaldi Remensis firchiepiscopi ad Baldricum Leodien- scm episcopum de ejusdem sancti martyris reliquiis, quam in Append. edemus.

5° De sancto Johanne Baptista et reliquiis ejus (fol.

52^-540-

Narratio dcsumpta ex Gregorii Turonensis libro in gloria martyrum, nom. 1M9 (Gregorii Opera, edit. Arendt, pp. 497-500).

6"" Passio S. Gordiani mai-tyris, quae agitur vi idus Maii (fol. 54^-55^).

Vide supra, p. 479, 6«.

T Passio sanctorum Cyrici et Julittaa matris ejus (fol.

56^-58^).

Passio auctore Philippo de Elemosina abbate edita apud Migne, P. L., tom. CGIII, p. 1301 sqq.

(1) Reprehensione dignu judicavit ca qu!« narratasunt tom. cit, p. 6d4,num. ll

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. D. PHILL. 4632'. 481

8" Vita S^ Gertrudis virginis (fol. 58^-740-

Vita de qua actum est supra, tom. I, p. 595.

9^ Epilogus praefati operis (fol. 74''-76").

Sermo de quo ibid., p. 600, 2".

10° Vita domni Theoderici abbatis sancti Huberti Anda- ginensis (fol. IT'89'').

Edita in Mon. Oenn.,scT. tom. XH, p. 37 sqq.

11° Passio S. Quintini martyris, quse est ii Kal. Novem- bris (fol. 89^-9r).

Edita in Act. SS., ad d. 31 Oct, tora. XHI, p. 781 sqq., num. 1-13.

12° Inventio ejusdem, quae est viii Kal. Julii (fol. 9r-

920-

Ibid., pp. 785, 786, num. 14-19.

13° De transitu sanctas LeochadiaB virginis (fol. 92'-

93^).

Edit SLjpudFloreZj Espaila Sagrada, tom. VI, pp. 315-317. In cod. add. breve enco- mium sanctorum Gisleni et Sulpicii.

14° Passio S. Theodori martyris (fol. 93^-95^.

Edita apud Mombritium, tom. IL *

15° Passio S. Calixti papae et martyris, quae est ii idus Octobris (fol. 95^-97^).

Edita in Act. SS.^ ad d. 14 Oct, tom. VI, p. 439 sqq.

16° Vita S. Fursei confessoris cujus festivitas agitur xvn Kal. Februarii (fol. 98^-1020.

Ibid., ad d. 16 Jan.» tom. II, p. 36 sqq.

17° Sequuntur pauca ex innumerabilibus miraculis beati Fursei, quae per eum Dominus operare dignatus est (fol. 102'--104^).

Ibid., p. 41 sqq.

18° De nobilitate generis sanctorum Fursei confessoris atque Foillani episcopi et martyris (fol. 104'- 105'').

Edita in Act. SS., ad d. 30 Oct, tom. XIII, p. 391 sqq.; in cod. omm. numm. 12, 13.

19° Vita S. Ethonis fratris sanctorum Foillani, Ultani, Fursei, Eloquii, Algisi et Adelgisi (fol. 106^-107^).

Rebus narratis conyenit cum Vita edita ibid., ad d. 10 Julii, tom. III, p. 59 sqq. ; in cod. est magis contracta.

CATAL. BRUZ. T. II. 31

482 CATAL. CODD. HAGIOGRAPfflC.

20** Passio S. Foillani egregii martyris, quae agitur II Kal Novembris (fol. 107^-1 ir).

Edita ibid., ad d. 30 Oct., tom. XIII, p. 385 sqq.

21° Passio sanctorum quatuor Coronatorum, quae est vi° idus Novembris (fol. lir-1150.

Edita apud Mombritium, tom. I.

22'' Passio sancti ac beatissimi Dionisii episcopi socio- rumque ejus (fol. 11 5"^- 125'').

Edita apud Surium ad d. 9 Oct

23'' De inventione et translatione sanctorum corpomm Dyonisii, Rustici et Eleutherii, quomodo a Dagoberto gloriosissimo rege Francorum inventi sunt. Quse celebratur x Kal. Maii (fol. 125^-1270-

Vide supra, p. 3, 13o.

24° Passio S. Grisogoni martyris, quae est vm Kal. Decembris (fol. 127^-128^).

Edita apud Mombritium, tom. I.

Appendix ad cod. D, Phill. 4632'.

DE s. GENGDLFO. (Cfr. supra, pag. 4f80, 3®.)

1 . R. et omnibus pie legentibus in Ghrislo summae salutis summam. Vitam

beati Gengulfi apud nos scientes repositam, vobis delegari petistis, petitionemqne

vestram votum adusque persequentes misimus. Sed ut a vobis postmodom pre-

scripta sententia refert, audivimus reprehendisse eamque prasnotato in loco

* eod. fidelium fidei damnandam *, detestandam anathematizandamque tradidisse, et ft

♦ wSdlMr^' qua velitis astruere nescimus auctorilatem. Cum id videamini affectare quasi nos*

redundare, nostra, aut ex parte dolo figmentoque compilata sit, cum catholica auctoritate ab

religiosissimis fidelibusque viris, ecclesiastica doctrina eruditis ejus exemplaria

vobis sint tradila, qui in ipsius sacri corporis praesentia, catholica, dum advixerint,

clarucre doctrina. Quibus si quid rei hujus impugnare nitimini, luculentissimo, 10

quo pni^minet testimonio eorum se tuebitur comprobatio. Proinde miramur tantie

scientias virum, virtutis intelligentia^quc sublimitate perspicuum, sine respectn

locum hunc commendasse damnandum, non audientes utputa illum Scriptars

testantis * Sacerdotis verba vera aut sacrilega , , et illud Salomonis familiari qoa*

dam quasi voce monentis " Oculi sapientis in capite suo , , et Johannis animaliom IS

BDBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. D. PfflLL. 4631'. 483

sob specie oculos intus forisque habere scribentis, quibus ecclesiam altrinsecus muniant ; et maxinie cum priorum fide doctrinaque clarissimi, syllabam usque perstringendo discusserint, nec in tale quid facile manum mittere prassumpserint, reverentes scilicet illam Jacobi imperialem sententiam : " Sit autem omnis homo 5 yelox ad audiendum et tardus ad loquendum „ . Nos quoque pro modulo nostro nitimur. Sed si est in re nequaquam ab incepto velle desistere, paria et comproba- bilia coaptamus exemplaria, quae si non perito artifice latino honestarentur ser- mone, ipsa sui fceditate fidelium quique abhorrerent edicere, et tamen priorum auctoritate sacris in locis recoluntur honorifice ; et quomodo insuper hsec in lau-

10 dem attollere, et e contra illa velitis detestatione refutare ? A vobis petimus aucto- rizare. Sicut enim melioris comparatio fit deterioris despectio, sic laus et victoria martyris ipsa testatur contrltione et infelicitate sui hostis ; cujus in laudem haec quae detestamini, non referuntur juxta carnem, sed Dei potius collaudamus poten- tiam hujusmodi de hoste volentis exigere vindictam.

15 2. Dicemus ergo, ad rem scilicet adludendo, Deum inter ipsa creaturarum primitiva hominem, quasi pulchri operis pulcherrimam portionem, et mirabilius futuraB praesens consulere necessitati, ut ita dicamus, digestioni iisdem, quibus adhuc utimur compegisse membris. Constat ergo si praelibata maneant hominem a bono Deo esse creatum, et quidquid a bono creatum est, bonum id esse, cunctis

%0 manifestum est, ipso hujus testamenti auctore comprobante sic : * Et vidit Deus cuncta quae fecit, et erant valde bona „. Si ergo a Deo creatus est homo, et quod ab ipso fit malum esse nequit, restat ut quidquid ab homine juxta naturam agitur, vitium damnandumve non esse dicatur. Et auctor ipse nihil in homine damnatu- rum se esse repromisit praeter peccatum, quod ex se, non ex auctore contraxit

25 Unde beatus Iheronimus divinae icgis interpres in commentario super Isayam, stoicorum sectam super hac re christianae auctoritati coaptat, qui hominem nulla creaturarum immunditia praeter peccato posse pollui asserunt. Quo contra mira- mur admodum naturalia loqui vos penitus abhorrere, et quod absonum est, anathemati denominasse, quae corporis usui necessariora ipsa in nobis manifestat

30 natura. Numquid enimab sacris locis prioristestamentirefutandaest consecratio, quod ejus auctores quamquam verbosa obscenitate, historicam tamen non prae- sumpserint latere veritati? Sicut in hoc Levitici dominica voce per Moysen dicente : non coire cum muliere in fiuxu menstruo ; et illud in Numero Finees pugione perfodientis * in locis genitalibus fomicantes, cui psalmista non reputatum * cod,

35 esse testutur ad confusionem, sed multo magis ad justiciam in generationem et P^riodientes. generationem. In Regum quoque : ubi manus Domini percutiens viros uniuscujus- que urbis a parvo usque majorem, computrescebant prominentes extales eorum et fecerunt sibi sedes pelliceas. At illi sacerdotes divinosque super hoc consulentes responderunt juxta numerum provinciarum quinqueanos aureos esse faciendum ad

40 similitudinem anorum suorum, quorum ignominiam virtutem Dei laudando non siluit psalmista dicens : * Et percussit eos in posteriora, obprobrium sempiternum dedit ilUs. „ Et aliasin eodem ubi Saul speluncam ingressus est utpurgaret ventrem, et Hiezechiel juxta dominicam vocem subscribens sic : * Cibus tuus quo vescerls,

484 CATAL. CODD, HAGIOGRAPHIC.

erit in pondere vi^nti stateres in die, et quasi subcinericium ordiatium comedes illud, et stercore quod egreditur de homine operies illud in oculis eorum, , et in eodem paulo post : * Ecce dedit iimum locum pro stercoribus humanis et facies panem tuum in eo «. Quid ergo censendum decernitis ut hsec jure ac fidelibus regalia inslituta renuntientur, eo quod pro consueto sermone hominum insolen- 5 tius et naturaliter tamen in ecclesia referuntur, sicut el illud nostnim de quo seritur sermo ridiculum quod hac eadem culpa scripsistis renuntiandum. AbsiL Sed quid opus est verbis ? Gogimur enim loqui et insipientes iieri. Sed vos ut loqui audeamus coegistis.

3. Transeamus ad novam gratiam et audiamus Jeronimum divinaB legis inte^ 10 pretem. In primo epistolarum ad Jovinianum * Dominus noster Jesus Christos, qui cum in forma Dei esset,formam servi dignatus est accipere ,. Cui quid necesse erat, utinhumanis membris nasceretur, si eis usurus non esset? Qui etiam ad comprobandum in se veram humanitatem veras circumcisionis ofQcium non respuit; et tantum ipsum corpus, in quo crucifixus est, post inferos habuit, ut 45 manus perforatas clavis et lateris vulnus ostenderet. Gerte licet auctior gloria, eadem qua nunc utimur, erit corporum substantia, digerendi tamen, quod nefas est cogitare, necessitate seclusa, quam sine vitio humanis corporibus indidit natura, et in evangelio per quod sanctificantur omnia, audite dominicam vocem :

* Quia omne quod in os mititur in ventrem vadit et in secessum emittitur „. Acci- tO pite etiam Paulum egregium praedicatorem ad Gorinthios : * Nam et corpus non est unum membrum sed multa. Non potest autem oculus manui, opera tua non indi- geo, aut iterum caput pedibus : non est mihi necessarii, sed multo magis qus videntur corporis membra infirmiora esse necessariora sunt, et quse putamus igno- bilioramembra esse corporis, his honorem habundatiorem circumdamus et quae 25 inhonesta sunt nostra habundatiorem honorem Iiabent. , Honesta autem nostra nullius egent. Sed Deus temperavit corpus, ei cui deerat habundatiorem tribuendo honorem, ut non sit scisma in corpore. Vos autem in corpore scisma circumscri- * adde bere vultis, quasi non ex nobis, aut id vitium sit. Gum adhuc gentium * subinferat ipo oius. m g^ jjj idipsum pro invicem sollicita sint membra. Et si quid patitur unum mem- 30 brum, compatiuntur omnia membra, sive gloriatur unum membrum congaudeot omnia membra. „ Ergo si hasc ita se habent, quae nuUomodo inficiari possunt necesse est, ut quae munditiaD corporis servit manus, eadem necessarii sani servi- tura subsistat.

4. Igitur et ne dicatis solis in scriptis beati Gengulfi talia legere, audite etiam 35 etde Victore glorioso martyre sub Antonio passo, quod abruptis genitalium nervis fervens oleum in pudendis ejus versum est. Gonstat siquidem matrem sanctamqne universalem ecclesiam hujusmodi et congaudere martyrium, sicut et congaudet in abscisione capitum suorum fidelium. At post haec ne videatur vobis ridiculura in glorificatione marlyris, et in confusione hostis legere de trirullis hominum, ut dica- 40 tur consimile ; ecclesiaslicam historiam revolvite, ubi de duobus episcopis legitur, christiani videlicet et ha^retici, quorum nomina nec facile recolimus, nec textum ad pra^sens tenemus, cujus causa legendi si voluntas fuerit et litterse vestrse monue-

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. D. PHILL. 4632'. 485

rint, uhi copia nostra successerit delegabimus vobis, scientes scilicet eam in armario Remensis ecclesiaB esse reconditam. Quos rex ad prandium invitatos penes se utrumque fecit discumbere, favens scilicet signaculis Christi episcopi cibos consignari. Quod prfevidens haereticus, sciens sanctum episcopum non vesci

6 cibis ab eo sanctificatis, appositos cibos semper festinus prior exiliit sanctificaturus. Novissimis vero appositis, apposita sanctificaturum se extulit, et in ips^o ictu ex secreliori parte corporis emisit sonum, ut omnes pene attonitos redderet, et in ipso impetu exhalavit spiritum. Videns ergo christianus ab eo inlatam sibi Deum punire injuriam, mox in ejus laude illud intonuit psalmistae : * Periit memoria

40 eorum cum sonitu etDominusin asternum permanet. ,

5. Revertamur ad propositum, de quo instituimus disserendum, et quia scripta nostra notificastis anathematizata et in locis ab episcopis consecratis non debere recoH insinuare, quaBrimus qua auctoritate haec legalia, prophetica, evangelicaque et apostolica quse subintulimus exemplaria absorbe ri velitis ab ecclesia. Potuisse-

45 mus equidem pluriora utriusque testamenti ad medium proferre testimonia, sed ne longius protendamus sermonem et vestram venerabilem, quam remissius decet, offendamus senectuctem, sed maxime quia et multo tempore scimus vos in lege Dei desudasse et multum gratia Dei proficere et quae circa vos geruntur talium rerum non incuriosum procuratorem existere, jam stylus noster properet ad finem.

iO Expedit proinde vos juvenilium fabulis * aurem avertere, et si quando auditis * eod, sancta prout condecet auctoritate a vobis repellite. Ne videamini a partibus Pater- fabulas. nianorum haeresi consentire, qui asserunt hominem a duobus diis creatum supe- riorem partem a bono, inferiorem vero a malo. Quos beatus Augustinus in libro quem scribit ad Quodvult-Deum diaconum cum catholica ecclesia damnat. Prae-

25 terea si quid nostri sermonis auribus vestris minus aequo incultum sonuerit parcite.

DE s. MAURO. (Cfr. supra, pag. 480, 4°.)

Baldrico Leodiensis ecclesiae episcopo Arnulfus gratia Dei Remensis eccle- siae nomine non merito archipraesul ejusdemque piae devotionis clerus cum omni

30 gregi * sibi credito feUciter triumphari cum Christo. — Inter prima perpluraque * sic

divinarum scripturarum mandata quibus Dei filius redimere quod perierat veniens, humanam naturam ad id unde proruit recuperare posse dedit, primum et maxi- mum Dei dilectionem et proximi esse credimus et tenemus. Quorum alterum sine altero nec esse sufficit nec consentit, qui in uno inenarrabiliter fontis latice ab illa

35 quae est Christus petra procedunt et est illonmi singulari quodam quasi caritatis vinculo juncta natura, quae est mater et perfectio firmamentumque virtutum, in tantum ut sicut in paribus alis nulla queat evolare avis, ita nimirum absque cari- tate quilibet ad alta caelorum non potest evolare. Cum ergo nulli dubium est sen- tisse, firmissima nobis colligendum est ratione, quia etsi humana divino regi

40 videntur moderamine, tamen absque hac gemina caritatis dilectione Deo perfecte non possunt placere. Si ergo in hominibus ut Deo inhaereant firmius, caritatis et

486 CATAL. CODD. HAGIQGRAPHIC.

dilectionu manere debet virtus, qoanto magis in ipsis angelomm ciYiumqiie snper- nomm spiritibus amplior et desiderabilior est caritas et dilectio, qui ipso carita- iis capiti quasi membra uniti sunt familiarius,de quo apostolus: * Deus caritas est,. Nos ergo qui et hujus membra capitis et horum quandoque et cives desideramus yideri, scientes hanc esse caritatem quae proximoram operatnr ntilitatem et 5 maxime ut donum operis fiducialiter coram Deo primum expectaret salatis, feci- mus (um proximo nostro communi Gerardo Araulfi filio quod ipsa caritas monet et dilectio conjuncti ejus precibus et vincti dilectionis nexibus, sanctorum marty- rnm reliquias ut a nobis acciperet adquievimus et pro voto petitionis prseciosissi- mum talentum contulimus ponderis, corpus scilicet domni et Deo dignissimi fO presbyteri Ifauri et martyris, qui regnante impiissimo Nerone bonorum omnium persecutore ab ipsis apostolis veniens eruditus, Remensium finibus fidei et justiti» invectus est cultor studiosissimus, ibique sub Lampadio pneside, firmissima noviter fundatae ecclesiae columna, sicut ejus pleniter referunt gesta, xi kal. Septem- bris sententiam excepit decollationis et tanto id libentius fieri decrevimus, quanto 45 domni antecessoris vestri et sancUe memorise viri nimiam erga hujusmodi rem novimus esse benevolentiam et eo amplius quo ipse locus in quo praedicti talenti conferendum est pondus in nomine Jesu Ghristi et consilio antecessoris vestri straitur et adhuc Deo donante augebitur, sicut oculis ipsi comprobavimus. Nunc autem quia feliciter victurus viam est universae carnis ingressus, ad vos quem vice 20 ipsius benignitas Dei pastorem dedit convertimur, ut vestro consiho et adjutorio honorifice in vestro suscipiatur episcopio ; quatinus juxta beatum Gregorium qui nos diligentius nionet ut hic patronos modo quaeramus sanctos martyres quos habenmus defensores, ut pro tali beneficio et hunc apud justum judicem patronum habeatis et defensorem. Geterum ut rei quicquid reliquum est verius cognoscatis, tS ne sedes episcopalis patrocinio tanti frustraretur patroni, caput praedicti martyris quod apud nos in ebumea theca fuerat reconditum nobis reservamus, pro quo aliud eorum qui cum eo passi sunt vobis mittere dignum duximus, cum pro fideli terrena administratione honorem et gloriam et immarcescibilem totius beatitudi- nis possideatis palmam. Ob hoc ergo operae pretium duximus, hoc nostram vobis 30 intimare negotium, ut divini memores prsecepti petitio nostri effectum capiat voti. Valete.

GGXXII. Godex apud D. Phillipps signatus n"" 4638.

Iste codex paginaram 264, formae minoris (O^^SbS X 0,176), constat variis tracta- tibus seculo XIII et seculo XIV descriptis, at jam pridem in unum compaginatis. Linete graphide ductae tum plenae sunt, tum in duas columnas divisae. Tituli rubri* cati sunt, itemque litterae majores, quae identidem parce exornatae su nt — Pag. i haec scripta sunt : Liber beata Marim virginia de Alna in patria et diocesi Leih diensi.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. D. PHILL. 4638. 487

SUpoBteris memoria, quod anno Domini XV^XLVI, existente reverendo patre domno Johanne de Lanoy abbate, fuerunt monaehi residenles in Alna quadra- ginta in numero et VIU laici fratres. Insuper et eodem anno absetttea erant viginti, Eodem anno in menae augusto inaudita a seculo Meclinia in Brabantia evenit tri- btUatiOj pietas et desolatio, quia nocturno tempore turbato aere et invalescente tem- pestate bene septingentae domus prorsus in terram ceciderunt, et bene trecentas animas et uUra necaverunt ; quarum Dominus Deua misereri dignetur. Eodem anno Georgius ab Austria episcopus Leodiensis suum primum jocundum feeit ingressum in Alna, tertia videlicet die mensis octobris, associatus pluribus nobili' bus generosis et ceteris viris plurimum honestis.

V Vita beati Salvii episcopi et confessoris eximii cujus transitus celebratur quinto kalendas Novembris (fol.

Edita in Act. SS., ad d. 11 Jan., tom. I, p. 704 sqq.

2"* Vita beatissirai Clementis primi Metensium civitatis pontificis (fol. 112^-133^).

Apud Bosquet (1), ut monent auctores Gallife litterariae, tom. XII, p. 139 edita est vita quaedam beati Glementis fabulis respersa, quaD tota nititur visione cujusdam religiosi yiri cujus nomen auctor silentio premit. Licet initium vitae editae ac vitse manuscriptse sint diversa, attamen quoniam Bosquetum habere non contigerit, nescimus quid discriminis intercedat inter codicem et textum jam editum. In codice non agitur de visione illa ex qua omnis scribentis scientia hausta sit Ac re quidem vera inutile omnino visionem inducere ; quum auctor vitae nostrae in aliis sanctorum vitis abunde repererit quaecumque excogitaverit ; penu suo illa tantum addere debuit quae ad situm urbis regionisque circumjacentis spectant.

Appendix ad cod. D. Phill. 4638.

DE s. CLEMENTE. (Cfr. hac ipsE pag., 2°.) Incipiunt capitula in vita beatissimi Glementis.

Primum. De hoc quod completo aetemitatis consilio de salute hominum mlssus est Spiritus sanctus apostolis, et dispersi sunt per fines orbis.

II. Quod beatus Petrus apostolus ecclesiam Antiochiae construxerit, discipulos 5 vocari christianos instituerit et inde Romam venerit.

(1) Ecdesim GdUicanm Historiarum tom. I, part. ii, pp. 17-23.

488 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

III. Quod praBdicatione Petri atque signis multi credidenmt Romanonim, et de Dobilitate sancti Clementis.

IIII. Quod suhlimes et infirmi concordabant fidei; et de Judaeorom atqiie gen- tilium Dei dispensatione.

V. De dignitate Romanorum et apostolicae sedis, ruina Judaeoram, electi<Hie 5 ntriusque Glementis, et de his qui ad Gallias missi sunt

VI. Quod in itinere obiit Matemus, et de consolatione beati Petri.

VII. Quod singuli ad destinata pergentes loca baculum invicem sunt partitL

VIII. Quod beatus Clemens Metim veniens, non statim urbem intravit, sed Gorziam habitavit. lO

Nonuni capitulum. Quod princeps urbis venando cervum beatum reppe* rit Glementem ; et de allocutione mutua.

X. Qualiter beatus Clemens Metim intraverit.

XI. Ubi prius hospitiurn habuerit beatus Clemens; et cfuod paolatim dvibos infundebat agnitionem Christi. 15

XII. De concione ipsius ad populum : de lapsu primi hominis et errore idolo- rum, ct de clectione Abraham et Maria virgine, de mysterio incamationis Christi, et de auctoritate Petri apostoli, et de causa sui adventus in Gallias (1).

XIII. De assensu populi et serpentina lue.

XIIII. Quod beatus Clemens populo indicit jejunium; et quod cubiculnm k) prassulis factum est oratorium in honore sanctae Cmcis.

XV capitulum. Dc acceleratione plebis et celebratione missse et crucis imprcssione in frontibus astantium et de virtute sacramenti missae.

XVI. Quod celebrato inysterio Christi cum turbis aJierit amphitheatrum;etde serpenlium motu. 25

XVII . Quod majorem serpentem evocatum stola colligaverit et propriis mani- bus ad SaliaB fluvium usque perduxerit.

XVIII. Quod serpentibus expulsis locus amphitheatri noxia peste caraerit,et quod terra exinde suinpta serpentes exterminat

XVI III capitulum. Quod post expulsionem serpentis redierit in urbem 30 populumque aminonuerit et baptizaverit.

XX capitulum. Quod iniirmantes serpertina peste postulaverint se risi- tari; quod injunxorit suis adimplere comministris.

XXI. Quod modcstia sancti Clementis non solum cives sed et suborbani con- versi sunt ad Christum. 35

Expliciunt caCpitula.

Incipit vita beatissimi Glementis primi Metensium ciTitatis

episcopi.

Reatissimi Clementis Mediomatricorum apostoli atque primi pontificis Titam ddscripturi invocamus nobis adesse gratiam Spiritus sancti cnjus inspiratione de 40

(1) Perlegendo Vitam animadverteris jam abhinc hanc capitulorom seriem cnm ipsius vitae partitione non convenire.

i

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. D. PfflLL. 4638. 489

tenebris i^orantiae ad lucem veritatis perductus, aBtema benedicione est sanctifi- catus. Et quia dominicse contemporaneus conversationis in terra fuit, decens vide- tur ut ab ipsius Ghristi ascensione et Spiritus sancti apostolis missione exordium sumamus. 5 Primum. Gum igitur divinse consilium seternitatis de salute bumani generis in terra peregisset, filius perpetuse virginitatis trophffium nostrse mortalitatis collocavit in dextera majestatis suse. Ne igitur caro nostra quse ab angelis in Ghristo venerabatur in caelis, in terris diutius sordesceret in vitiis, virtus sancti Spiritus apostolis promissa destinatur a supernis. Munere igitur supemo confirmati multos

40 ex inesse judaica velut grana collegerunt, sed plerique infideles velut paleae flam- mam persecutionis contra fideles succenderunt. Itaque apostoli concordes in unitate fidei dispersi sunt per iiii°' partes mundi, ut compleretur historialiter quod Salomon in tenipio Domini formaverat figuraliter. Duodecim quippe boves, qni labro suberant serco fusiles et facie per diversa respiciebant, in posterioribus vero

46 conjuncti erant, totidem apostolos denotant, qui per diversum mundum, quod labrum significat, praidicandorespiciunt.sed iu unum consentiendo consistunt.

II. Beatus ergo Petrus qui eorum primus erat, sexto anno post passionem Domini Antiochiam tendens perseptem annos ibidem resedit, plurima de religione christiana disposuit. Nam ecclcsia ibidem aedificata, discipulos nominavit chri-

20 stianos ob diversarum distinctionem sectarum, quae jam in radice insidiabantur novitati ecclesiae. Inde iii** Glaudii imperaloris anno, hoc est xiiiio post passionem Domini anno, videlicet ab urbe condita dcc**xc«* ad ipsam urbem Romuleam velut ad * auream muudi statuam Ghristo subjugandam contendit. In hac, inquam,urbe, illo sub tempore Glaudius quasi princeps gloriabatur, sed jam in eadem divinae

95 clementia praescientiae * cordibus eligendorum superferebatur. Haec vero civitas ignorans suae provectionis auctorem, sicut omnibus dominabatur gentibus, sic omnium serviebat erroribus. Ad hanc divinitus princeps apostolorum dirigitur, nt in ea omnium confutaretur da?monum cultus. In hanc siquidem quasi bestiarum sylvam frementium, securus ingreditur, paratus pro Ghristo cuncta subire discri-

30 mina, quem ante terruerat ostiaria sacerdotis ancilla. Digne ancilla ostium servabat sacerdotis Jud%orum, quia jam a spirituali sensu legis defecerant per traditiones phariseorum. Merito etiam Petrus expavit ancillam, quia formidinem mortis,qu8e per feminam subintraverat nondum per virtutem sancti Spiritus deposuerat. Secu- rusautem Romam arcem imperii aggreditur, quiafama quae pridem eum clarum

35 commendaverat praesentia miraculorum ejus puritasque verborum jam clariorem reddebat.

III. Gonfluebat igitur ad eum omnis pene dignitas Romanorum mirantes praedicationem ejus, virtute signorum potentem, venerantes modestiam ejus, morum sobrietatem. Plurimiergo nonsolum ex ordine senatomm sed etiam ex

40 genere spectabilium virorum ejus obedientes praedicationi susceperunt sacramen- tum fidei. Inter quos eminebant claritate generis Marcellus filius Marci urbis praefecti, apud quem idem apostolus hospitabatur, qui etiam postea beati ejusdem descripsit gesta Petri, Fabius Glemens consul et patricius Romanorum, patruus

♦ add, super lin.

* eod,pHu8 praesentise.

490 CATAL. CODD. HA6I0GRAPHIC.

alterins Clementis, qoi beato saccessit Petro in apostoliea sede. Qoi ClemeDs de Fabioram nobilissima proeessit (amilia, qam longo temporis dnctn descendens ex

* SiU, is illis centnm conscriptis * patribos a Romulo reipoblice qaondam pnefeetis sn» guperlin. cognoroen snccessioni servavit, sicnt et reliqn» nobiles famill», TaDiormn

seilicet, ComeJiornm, Cnrionnm, et horum simUes. S

IIII. Praedictorum igitnr exemplo clarissimomm non panci ex seDatoribns et nobilissimis viris conversi sunt ab errore ad veritatem, qnia excellentiam derotio fit minommperssepe correptio. Jam tunc erat ceraere impleri vaticiniom Tsaix in credentium conversatione, quod habitaret lupus cum agno, pardus, leo, et ursns cum hedo, vitulo et ove. Rapacium siquidem nomine bestiaram figaranlor prin- io cipes et potentes mundi, pro diversitate et qualitate operis pravi. qui tunc cum hedis, agnis, vitulis et ovibus commoranlur, quando suscepto fidei jngo cam humi- libuH sub recnmine pascuntur apostolico. Exoritur hic non indigna divinae dispen- * priu8 sationis ammiratio : cur ex Judaea in primordio piscatores * sibi elegit, quibns spiscatores. Qjj^jirent principes mundi, tum ex urbe Romulea collegit nobiles et satrapes, qui 15 docerent mysterium cmcis agricolas. Hanc ergo ammirationem sic solvit gentiuro doctDr: ** Judaei signa petunt et Graeci sapientiam qufemnt , ; Jndseorum siquidem cervicQsitas per idiotas erat confundenda, quod eis ia signum fiebat ; gentilium autem stoliditas per sapientes conversos ab errore liberanda. Quie gentilitas magnificentiam hominum prius reputans in numero deomm, dum snblimes fO cerait fieri humiles discit habere difTerentiam inter Deum et homines.

V. Dispensationem igitur divinam beatus Petms in Romani prseparatione

* priu8 ab. considerans imperii quod ad * hoc scilicet confirmatum esset, ut sicut feritatem

gentium armis domuisset, sic etiam Romana .sihi cunctos orbis fines ecclesia ^ priuH subjugasset *. Statuit ex credentium collegio viros eligere modestos et evangelii U s^jugasset. pni»(]icationem ipsis injungere. Videbat enim per spiritum, quod sicut senatus Romanomm per Ginnas et Gaios ferocitatem Gallomm sibi subegisset, sic aposto- lida sedes per obedientiam fideiomnes sibi provincias vendicare debuisset Videbat inquain, quod sicut mosaicae locus legis in umbiiico terrse, id est Iherosolima urbe,fuerat locatus, sic sanctMe principatus ecclesise in arcibus romanis divinitus 30 erat stahiliendus, ut per quos plane templum erat destmendum Judieomm, per eosdem fundaretur ecclesia christianorum ; et sicut sphera a suo centro formatnr, ^ 8ie, sic fidei cardo in sede romano * versaretur. Beatus igitur apostolus prfedicationi vacans, per alternam successionem tres sibi ad peragendum sacerdotale officium delegit: Linum videlicet, Cletum atque Clementem. Alterum vero Fabium Clemoi- 31 tem Melcnsibus pnedicatorem constituit, TuIIensibus Mansuetum, metropolitanis vero Treverensibus Eucharium delegavit. Spiritus enim sanctus qui eidem Pelro pridcm contulerat omnium scientiani linguamm, nimimm et nomina urbiom situmquo regionum scire dedit. Enimvero sicut homo a Deo recedens factus esl se ipso minor, sic ad Deum per fidem rediens factus est ceteris superior ; et quanto W inhneret omnia continenti, tanto ei fiunl angusta quse continentur.

VI. Ohedientia ergo praedicationis suscepta, egressi sunt Christi praesules ab urbe Roma, non ut quondam Romani milites, qui ad hoc occidebant homines, nt

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. D. PHILL. 4638. 491

eorum possiderent urbes; sed ut prffidicatione salutifera homines liberarent a morte perpetua. Hac intentione iter Galliarum ingressi, antequam ad sibi delegata pervenissent loca, temptavit eos Deo pennittente vis inimica, ut ab hac devoca- ret efficacia. Nam unus eorum socius, nomine Ifaternus (1), languore nimio

B correptus obiit mortem non sine suorum magna compassione. Quem terrse com- mendantes ad beati prsesentiam Petri apostoli redierunt unanimes. Quos benigne suscipiens et blande consolans, inter alias exhortationes hanc assignavit contra temptationum pericula christianis utillimam : Virifratrea, quos Christus ab errore liberavit et Spiritus sanctus ilfuminatntf notum sit vobis, quod secus viam obedien-

40 tia serpens antiquus susb laqueos nequiti» semper abseondU. Sic enim filiis Israel ad sibipromissamfestinantibus terramper AmcUech obviabat, pugnas commovebat, muUos prostemebatf sed Moyse orante Tsrael est confortatus, hostis enervatus, Hac historica significatime monemur non nostra obviandum virtute adversario, sed ora- tionis fide cum Christi signo. Ut ergo nullo modo prasumat homo de se, Israel

45 vincitur securo Moyse, vincit orante. Quanta vero subsequatur prmsumptionem ruina ; in e^cemplo est ille primus parens, qui prasumptione post lapsum excusans sCf sua privatus est libertate. Itaque, carissimi, nihil de vobis prmsumite, sed in amni adverso consilium sperate a Domino, sicque successum vestra intentio habehit bonum, Ne autem vos diutius ab officio vobis injuncto retardem, baculum mei

10 socium itineris toUite vos prasules, atque defosso superponentes compari, pracipite in nomine Christi ut rediens in vitam de morte perficiat opus obedientim.

VII Hac itaque consolatione refecti et de mserore quasi dc somnoexciti, inchoatum pridem iter arripiunt; tandemque perveniunt ad fratrem tumulatum. Quem effodientes non vermium fcetorem sed suavissimum odorem invenerunt spi-

25 rantem, eique secundum * apostoli jussum baculum superapponentes dicunt : In nomine salmtoris omnium Jesu Christi Petrus ejus discipulns pracipit tibi, quaii- nus surgas velociusy obedientiamque tibi ab ipso injunctam impleas devofus. Plurimis ergo coram astantibus et hoc admirantibus surrexit Maternus, plurimosque intide- lium per suam resurrectionem provocavit ad veram Christi confessionem. Hsec

30 ergo gesta scilicet de resuscitatione Materni ad hoc induximus, non quod proprie beato Glementi hoc asscribamus, sed ut participem itineris ac laboris sociumque consolationis et gaudii fuisse monstraremus. Hic autem licet perpendere quantum distat lex a gratia, veritas ab umbra. Helizeus quondam ille per Giezi sub typo legis pr»misit baculum, ut viduae filius exsurgeret a mortuis, sed non revixit donec

35 Helyseus advenit. Petrus baculum sub invocatione Ghristi praemisit et defunctus exsurgit, quia lex vulnera tantum ostendebat ; minime vero * sanabat. Infusum praemonstrabat digilo peccati venenum, ut cpiaererent pereuntes antidotum.Christi vero adveniens gratia curavit peccata per legem prius ostensa ; quia doctorum est nimirum errata per inditam sibi ostendere discretionem, Christi autem solius

40 dimittere ofifensionem post veram confessionem. Maternus quidem de sepultura reddit suavitatis odorem, quia dum resurgit aliquis ex peccato quasi ex cadavere vivens fit hostia Deo.

* corr, in

marg. add.

beati

* vero super lin.

(1) Vide vitam SS. Eucharii, Valerii, Matemi, Act. SS., tom. U Jan., p. 918 sqq.

492 CATAL. CODD. HA6I0GRAPHIC.

VIII. Qnoniin itaqne completo sociorum numero, remetiebantar Gallicum denao iter cum gaudio. Sed cum ad id loci perveDtum esset, qao qaisqae urbem sibi sorte delrgatam inviseret ; cemeres sanctorum societatem cum pieiatis fletu corporalem pali divisionem; quamvis in intimo remaneret indissolubile anios vinculum dilectionis. Quid enim mirum si sancti ad invicem gaudent habere con- 5 tubernium, cum etiam putribile membrum a vivo corpore divelli sit sappliciom.

* add. Baculum ergo quo frater raortuus * fuerat resuscitatus, sibi sunt invicero impertiti 8up. hn. Q^^ memoriam videlicet beati magistri .sui et in amoris pignus ftaterni. Beatns

Clemens, aliis ad moDnia sibi divinitus assignata pergentibus, cum sociis suis Cieleste atque Felice Metensem recto itinere aggressus est urbem quae, ut quidam 10 volunt, a Melio viclore suo nomen est sortita, sed ut verius videtur a loci positione sic nominatur, quia flumina inter duo fundata Metis, quasi M esi s , hoc est media vocatur. Usus enim linguffi vulgaris corrumpens antiquitatem sermonis pro Mesis dixit Metis, sicut etiam nostri cognomen patroni pro Fabio dixit Flavins. Divinitus vero non sorte talibus insigniti sunt nominibus, celestem 45 qui felicitatem in primo perditam parente denuoque clementia Dei restauratam nobis per doctrinam suam manifestavere. Venerabilis itaque sacerdos suis cum pnedictis sociis intra susa terminos dioce-

* pnu8 sis adveniens, non ilico moenia urbis introivit *, sed ad locum quemdam divertit intivit q^j Qj^ gurgite inundanti Gorzia nomen accepit. Qui gurges maxima principum %

industria et peritorum arte captivorumque labore, qui talibus, ut olim filii Israel in ^ipto, religabantur offlciis, per geometriae diametra per quse quosdam mensnra- rum gcniculos ascendebant, atque lapidea conjunctione montiumque interruptione et aM]uaIi arcuuni porrectione meabat usque ad urbis theatrum, et quasi per cnni- culos catliaractarum intercisos decurrebat, ut quasi spiramine spiritus impulsa |S velocius proflueret unda. Ubi autem depluerat, congruos sibi lacus per subterra- neum meatum, Salise fluvii penetrabat alveum. Digne primo bic creditur hospi- tasse Dei virum, unde urbi liquens profluebat elementum; quia Dei donum exejos ministerio nobis erat infundendum, secundum illud propbeticum ' Fluminis impetus hetiflcat civitatem Dei „. Hic, inquam, hic beatus Clemens primo resedit, 30 hic aram o^diflcavit quam Deo et beato Petro consecravit. Hic aliquandiu contem- plationi divino; vnoavit, imitatus Christum cujus erat templum, qui ascendens ab aqua Jordanis nonstatim preedicationem, propter quam venerat, inchoavit, sedin desertum secessit, atque triumpho triplici trisulcum diaboli assultum superaTiL Jcsus XL diebus absque victus sustentatione in deserto perduravit, beatas Clemens 3( victu modico cum paupere potu lymphae tantumsustentabatur, non saturabatnr, Dominique gratiam pnestolabatur. Gorzia vero tunc temporis locus quidam silre- strium erat ferarum ; sed amodo jocundum Deo ccetum fovet monachorum. Illic, ut pra^Iibatum est, sacerdos venerandus sibi construxit mansionem, Deoquecnm suis commilitonibus illic exhibebat obsequium, obsecrans quatinus injunctum sibi 41 ofRcium divinitus duceretur ad effectum et ftdei panderetur archanum.Hoc inloco commornnti non defuit divinitus administratio cibi. Nam qui per corvum qnon- dani Helya' pnebuit pastum, suo nutu per ruricolas circummanentes Qementi

t

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. D. PHILL. 4638. 493

cam suis victum sufficienter administrabat, qui ab eo tam corporis quam animae salutem sumentes domum Iseti remeabant. Hunc enim tantse clarissimum nobilita- tis viruni plurimos esse prosecutos licitum est credere vemaculos, ut cui servie- rant in mundana claritate, dum fuerat Romanorum consul et patricius, servirent

5 etiam in Christi devotione, qui mox futurus erat Mediomatriconim prsBsul et apostolus. Quemadmodum etiam Moyses, quamvis filios Israel in terram promis- sionis esset introducturus, non procedebat nisi columna ignis mota praecederet ; ntque David unctus rex a Samuele non prius accessit regno Judeae quam pererraret deserta Ydumeae, sic et beatus ille doctor, nisi praesignasset Domini clementia,

40 intrare differebat Metensium moenia. Enim vero qui voluntatem timentium se quam infundit facit et deprecationem eorum quam inspirat exaudit, ea quae iste pro suorum salute petivit velocius exaudivit.

ES. Siquidem die quadam contigit, nt egressus princeps urbis circumadja- centes expeteret silvas silvestres cum canibus suis agitando feras. Qui offendens

15 perpinguem cervum (1), discopulatis canibus insequebatur eum usque dum per- yenisset ad oratorium, ubi beatus vir assidue pulsabat caelum. Gervus illo fugiendo divertens delitescebat ; canes eminus modulatos latratus dabant, sed appropin- quare cominus non valebant. Princeps admirans quid acciderat novi, equo desilit et causam exquirit, exquirendo sanctum Dei subito pro foribus assidere cemit ;

20 diuque intuitus eum tandem princeps prior infit : Qiiamvis a nohis tuus differat habituSj reverentia tamen tui vultus commendat te nobis gratius. Dic ergo nobis loeum tui generiSj causam itineria, cujusve sectm fautorem * te asseriSf et cur in * priua istis resides locis ?\ir itaque Domini ex placido sermone viri suas exauditas esse preces intelligens pro populi salute, respondet modeste : Prudentia noverit vestra

25 nos esse Romanos, pro vestra salute huc advenisse christianos non fictos esse^ hic pro communi salute Deo summo supplicare. Loquente Domini sacerdote vidisses canes humi procubuisse, latratus omisisse, cervum e regione intrepidum stare ; venatores valde hoc stupere. Rursus princeps verba sacerdolis suscipiens subin- fert : Romanos esse dominos rerum • scimus et veneramur ; de christiana condi- * in marg.

30 iione sciasparum adhuc nos audisse. Sed si salus aliqua constat in hac religione, P'''^^ tfMnu. prasens edissere. Beatus Clemens respondit : Humana mi/sterium salutis contineri noveritis in veritate hujus rdigionis. Princeps ait: Si ut dicis, auctoritate Romani naminis causaque nostra salutis advenisti, consequens est ut urbi nostrm appro- pinques, palam hanc salutem cunctis manifest€s,prasertim cum civitatis nostrm

35 cives pessima profligat lues, quam pariens tnortifera serpentium soboles dat utro- bique innumerabiles hominum quadrupedumque strages. Veni in urbem a nobis supplicatus, ut tecum nobis veniat Christi tui salus. Erat autem is princcps, quan- tum apud gentiles, quasi medium tenens gradum inter vitia et virtutes : quia etsi non esset promptior ad virtutes, non adeo lamen erat ad vitia praeceps. Conside-

40 rans itaque rationem praeclaram in pontifice et vultus hilaritatem, sollempni licentia eum honoravit ; atc|ue cum sibi concessa venatione rediit ad mcenia urbis.

(1) Similia leges in vita S. iEgidii, S. Gisleni et aliorum.

494

CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

* cod. arcersibat.

* In marg,

pro dolons

delet.intextu,

*add. super lin.

DecreTerat enim prsBsul honestius fore cervum illi concedere, qimn ejiis gentilem animum exacerbare. Sic igitur princeps ad urbem regreditur et pontifex m crastino eum prosequitur, complendo ejus, sicut quondam Moyses soceris consolta.

X. Gloriosus Dei sacerdos a Gorzia procedens Metensi appropinqoabat urbi, quam cominus conspiciens fudit preces pro ea dicens : Damine qui uno contuitu 5 prmterita, instantia futuraque camprehendis, et tempore cuncta dispomis, quifue tribus digitis molem terrm appendis, hoc est summa ratume superos regis, media hominibtts prorides, infirma disponis animalia, atHngens a fine usgue ad finem, oh angdo seUicet usque ad vermem universa diseemendo, supplicationi memprmsenti pius adesto. Prmsta omnipotens Trinitas, ut sieut scHa me tua gratia, prmdicatume lO beati apostoli tui Fetri ab errore dignatus es liberare gentili, sie isti, cui me doetorem urbi destinas, clementer subvenias, corda eorum obedientim fidei subjicias, errorem idolatrim subruas et reluti a faeie filiorum Israel septem Cananitidas, vitia septem principalia significantes, exterminasti gentes, sic offieio prmdieationii Christi, laqueos diaboli abhujus animo dimove populi, ut inde saerifieemus laudes 15 tibi Deo soli. Oratione completa per occidentalem portam ingressus est nrbem nostram, deferens nobis Christi mysterium, qui ascendit super occasuro destruendo mortis imperium. Unde quasi quoddam insigne stat usque hodie crux lap idea pro ponte, quia creditur beatus Clemens illac intrasse doctor insignis nostrae religionis. H

XI. Ingressus urbem hospitium suscepit haud longe a palatio cognomine Au r e ol o, quia in tempore illo hoc palatium toti praeminens urbi tholos gestabat deauratos, qui procul aspicientibus velut flammivomos fulgoris porrigebant radios. Fama pridie suscitata a venatoribus in principis aula de reverendi pneconis Christi habitu vel cullu, per moenia civitatis coniirmata plurimos accersibat * id !S prsesulis hospitia. Quorum frequentiam vir Dei amplectens, futuramque iidem eorum animo concipiens, paulatim mentibus illorum Christum infundebat, ab errore ca?citatis devocabat, luce vcritatis informabat Tandem constituit diem oportunum, competentemque locum, quo civitas omnis interesset, causasque sni adventus eis in commune aperiret. Jamque dies advenerat non tumultus vison 30 belli, sed pacem susceptura Christi, in qua diversae conditionis homines conflaxe- runt audituri ab ore sacerdotali, quod erat competens omnium saluti. Serpentini siquidem lues, de qua superius princeps praesulis pulsaverat aures, non modice gentilium mitigabat mentes: quia nimirum gravamina corporum perssepe tumo- rem deprimunt mentium, nisi excessio doloris convertatur in sensibilitatem furo- S ris *. In quo venerandus antistes conventu, sublimi stans in gradu,sereno vnho

o reque ca^lesti sic perorabat causas adventus sui : Cum ceteris animalibus home ratione pramineat, 0 dilectissimi cives, decet ut quo reliquis prmpollet, eo seiat, quo auctore sit cunditus, cur tantis calamitatibus sit subdiius, a quo etper quem sit * liberandus. Natura igitur humana voluntate Dei sola, non neeessitate creata, ut 40 obediret soli Deo, in terrestri paradyso prius ab ipso erat constituta Deo. Quam naturam diabolus, qui pridem prsefuerat cmlestibus, sciens et invidens ittuc esse sublimandam, qno prius superbus corruisset, promissione fallaci eam deeepit

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. D. PHILL. 4638. 495

dicetis : guod ai ex vetito stbi pomo gustasset, dignitate etdesti jam par esset, Natura itague humana inconsulte maligno credene, de immortali facta est mortalis, de felice infelix, jamgue prolapsa in * miseriam Dei etiam heu amisit notitiam. Proinde in * deterius procedebat, ereaturisgue ad sihi servien- 6 dum formatis * indehitam venerationem exhibebat. Verum enim vero * divinm bonitas misericordia, gum non valet obscurari criminum magnitudine ex modiea guasi semiextinctm rationis scintilla, in guorumdam animis flammam discretionis iUu^ere dedit, ut per visihilia et labentia cognoscerent invisibilem mternumgue creatorem. Enimvero tantm largitionis divinm^ ingrati existentes, proh dolorf

iO ex infusa veritate induerunt se majori confusione. Nam sibi reputantes et non Deo guam ab ipso acceperant notitiam, ad tantam devoluti sunt stultitiam, ut divinitatis nomen imaginibus hominum corruptibilium, guadrupedum reptUiumgue aptarent, atgue ita suo se operi turpiter supjHmerent, guia rationalitatis dignitatem sibi a Deo inditm neglexerunt agnoscere. Hinc est, guod a guodam guidem*fabuloso

45 Promotheo dixerunt hominem fictum, a Satumo guodam voraci secula cepisse, Jorem patris persecutorem, omniumgue flagitiorum impudicitim instructorem cmli putaverunt esse regnatorem. Quorum vitm actus, guemadmodum litteratura docet vetus, guantumgue ad legum humanarum * censuram attinet, magis probantur odibiles, guam celebrentur probahiles. Si enim divinitas simplex et incorruptibUis,

20 luminosa et reverenda esse constat : nonne insaniunt gui eam assimilant seurrili atgue flagitiosm humanitati? Unde scriptura csditus administrata tales improbat deos eorumgue cuUores dicens : *- Omnes dii gentium dsmonia , . Et iterum * Simulcra gentium argentum et aurum, opera manuum hominum : os habent et non loguuntur, similes iWs fiant, gui colunt ea , . Nonne os hominis guod laudes

25 tantum Dei debet sonare mutum fit,dum turpia et irrationabilia loguitur ? Verbum enim si non est verum, guid est aliud nisi guidam insensibilium sonus metcdlorum f SimUiter sensualia cetera corporis * memhra, si non agunt id, ad guod exeguendum naturaliter facta sunt, idem si carent veneratione Dei et utilitate proximi, guid aliud prqhantur nisi vana naturmgue proprim refuga ? Non * enim suhstatttialiter

30 fithomo lapis et e converso lapis homo. Sic nec hominis opus est Deus. Nihil igitur esse constat, guicguid ab auctore Deo non exstat. Sed, ut pradibavimus, lux bonitatis divinm, guam totius mundi tenebrosus error non obscurat, unum retraxit virum ab humana massa perditionis, cui etiam nomen Abraham dedit, scientiamgue inspi- ravit ei, per elementorum gualitates cognoscere conditorem ipsorum. Quem ita

35 divinitatis sum intelligentia suhlimavit, ut suum vivere, sapere discemeregue non sibi, sed Deo nosset assignare : guia se suojn^ivat accepto, gui datoris est ingratus beneficio. Huic electo ejusgue successioni generis notitiam de mundi creatione veram revelavit, legem gua Deus veneraretur et salus ejus expectaretur dedit. Verum ipsius posteris eam transgredientibus cum persmpe flagellis, guasi * guibusdam

40 medicaminihus, eos corrigeret, judicibus et prophetis ammoneret, ipsigue amplius a sui germinis veritate degenerarent et ah amore Dei refrigerarent, guasi lilium de spinis, ex hac plebe guandam virginem Mariam sibi assumpsit. Hmc de eom- muni concupiscentia camis progenita, sola fuit ab otnni concupiscentia carndli

*add.

sup. lit\

* prius 11

* priui

formaDt

* prius^

(V. e. V,

verumtan

* cod, quidam

*add. super lii

* super l add. acoi

* itapoi rasur.

prms qi

496 CATAL. CODD. HAGIOGRAPfflC.

• in marg. prorsus * nUiena, Unde merito prmrogatha fieri meruit Dei atday qum perhennem prtma manu. g^aff^ virginitatem Deo consecravit prima, Hmc eat, inquam, prima et glorioea

virgo Maria^ qum caput aerpentinum contrivit pede virtutum, quia prineipalem diaboli virtutem mentis videlicet superbiam, carnisque lasciviam respuii, virgini' ^oddAntextu tatem prima Deo sacrificavit *, exemplumque verm humUitatis, quaai steUam 5 ^ c(>f^* mortalibus fulgidam, ad devitandam superhim caribdim semetipsam prmfixit, Hac inquam in virgine misericordia et veritas sibi obviaverunt^justitia etpax osculatm sunt. Misericordia plane obviavit veritati, dum mortalibus interitu dignis, induU

• add, sup, gentia provenit, promissumque per prophetas Dei * Verbum per hanc virginem hn. a corr, mundo est prolatum. Justitia et pax osculatm sunt, dum sublaia deitatis ignorantia, 40

societas angelorum mortalibus est reddita, atque de Deo et ejus majestate verus inteUectus, primi prmsumptione hominis amissus, per hujus filium rirginis orbiest restauratus, In hujus siquidem Marim virginali utero, velut in quodam exceUenti thalamo, Verbum Dei, quod in principio cuncta creavit ex nihilo, sibi miserieor' diter associarit hominis naturam, Qui homo prmnuntiante angelo, virgineque 45 gloriosa credente conceptus est ex materno semine solo, et per dierum mensiumque formatus incrementa, vivificatus quoque anima prodiit natus in mundo tempore nascendi legitimo, perfectus Deus et perfectus homo, Perfectum Dettm et perfectum hominem dicimus Dominum nostrum Jesum Christum : quia Verbum Dei carnem nostram mediante anima suscepit, ita ut nec divinitas confunderetur in humanitaie, 90 neque rursum humanitas in Verbum converteretur, sed esset Christus unus, per- fectus Deus et perfectus homo. Dignum quippeYtivino fuit consilio, ut quia primus de terra plasmatus homo, diabolica deceptus fuerat fraude, progenitus homo de

• tur super pura virgine a conceptionis origine deitatis confirmaretur * unione, Honorem

* ' * quoque supernum quam maxime decehat : ut quia humanam naturam reformare 25

veniehat, virginitatem non infringeret maternam sed sicut de terra fons ascendit et ex virguUo fiosprocedit absque sui originis lesione, et velut speculum inductam sibi suscipit formam, et sine sui fr<utione reddit, sic Dominus noster Jesus Christus gigneretur integerrima devirgine salva ipsius integritate, Cmlestis enim imajestas cui prsesto sunt futura, quamvis hominis ruinam diabolique prmscisset superbiam, 30 tamen minime congruebat ejus potentim ah mvo disposita non complere, quia, quod absurdum est etiam de summo meditari, nullo modo invidim subjacebat passioni, Potest namque corrupta solidare, coUapsa meliorare, ideoque naturam hominis quam diabolus fraude corrupit, ipse Deus eam suscipiendo in melius reparavit, Competetis etiam omnimodis erat, ut fragilitas humana, qum pridem sui rdicta 35 lihertatearbitrii, decepta misere malignifraude, suhjacebat iniquitatibus cunetiset erroribus, a superna virtute suscepta reformaretur, primordialique rationalitatis splendore atque justitia pramuniretur, Necessarium quoque fuit, ut Deus homo scHveret quicquid iniquitatis et injustitim aprimo electo usque ad uUimum omnibus induxerat prmvaricator primns homo,'ex deitate scilicet restituens quicquid mali' i^ gnus ante suhtraxit, ex humanitate satisfaciens Deo de omnihus quibus homo factus erat reus. Homo enim deceptus voluit Deiprmripere similitudinem, Dominus noster Jcsus Christus per crucis passionem fidelihus acquisivit pacis reconciliationem:

BIBL. REG. BRUXELL, — APPEND. AD COD. D. PHILL. 4638. 497

Nampostquam plurima terris miracula dedit^ qutbm verum se Deum confirmavit, postquam sihi discipulos quamplures associavit, voluntaHe tentus cruei est afftxtiSf mortuus et sepuUus, ut requiem et vitam gloriamque humano generi perditam restitueret ; sicque leges inferni dirumpens tertia die a mortuis resurrexiU Sicque

5 eelehrato sacramento ab mternitate disposito, post XL dfes sum resurrectionis viden- tibus suis ctdos ascenditt naturamque humanam quam de deliciarum paradyso malignus sua faude ahduxitf supra dignitatem angelicam Deus homo induxit, Decimo inde die sancti virtutem Spiritus auis apostoUs in csmaculo eonsidentibus in ignis figura misit ; quo confirmati et edocti per quadrifidum orbem sunt diffusi

40 pradicantes et annuntiantes magnalia Dei:nonjam formidantes hominum scien-

tiam, quia firmiter sciunt se * illo stiblimandos, quo Dominus iUorum omnia *prius de. gubemans regnat super omnes caJon, In quibus doctrinacwlestis prxconibus Petrus aposfolus exstat princeps gloriosus, qui nuper Romam adveniens non modicam nobilium muUitudinem Romanorum lampade orationis virtuteque curationis ad

45 verm cuUum religionis convertit. Uic, inquam, Petrus invocatione Christi mortuos

suscitatf dtemones fugat, et quod est mirabile visUf ipsius * umbra corporis innu^ • ♦ prius ipsi. mera languentium turba efficitur sana. Uic igitur apostolus tam prmcelsm dignitatis ad hanc GaUim urbem vestram nos direxit, quatinus doctrinamf quam rex cmlestis sicut audistis otnnibus populis annuntiare prmcepitf suscipiatiSf diabolo quiper

20 idohrum vanitates vestras hucusque deceperat mentes abrenuntietis, quatinus per laracri regetiercUionem ad veri cognitionem Dei redire valeatis, mentiumque vestra- rum ac corporum consolationem percipiatis. EccCf cives venerandif quis naturam humanam formaverit, audistis : qua culpa suo privata fuerit honore, cur tanta involvatur calamitate. Audistis etiam dispensationem Deifper quam antiquo resti-

J5 tuatur honorif simodo simulacrorum abrenuntiet errori. Audistis partimpersonm auctorUatem nos dirigentis ad vos, non ignobilis locum urbis de qua processimus, audistis causam restrm salutis pro qua venimus, Nunc igitur quia omnis fere delibe- ratio civilis utili constat et honestOf ex prmcedentibus verbis sumite vobis materiam salutis. Honestum quippe est ab imis concupiscentiis ad cmlica levare corda^ utile

30 labentia mternis cotnmutare. Consequens est etiam ut qui optima sibi oblata con- tetnnU, felicitate privatus perpetuis relinguatur miseriis.

XII. Talibus verbis et similibus his beato ClemeDte astantium corda velutrore caelesti perfundente, gratia Spiritus sancti audientium se cordibus infundebat, gen- tilium indocibilitatem illuminabat, infusum ex antiquo venenum mentibus eorum

35 effundebat, doctrinae salutaris amorem infundebat, quia Spiritus sancti est gratiae reputanda magistrorum doctrina discipulorumque disciplina. Frustra siquidem si non intus doceat divinus Spifitus animum, doctor foris administrat verbum. Hinc beata vii-go a Joseph desponsata sanctificatione sancti Spiritus foecundatur, quia et ipsi prsesules anulo fidei ecclesise subarrhantur, sed tamen ipsa divinitus ecclesia

40 fideli prole multiplicatur. Gratia itaque cselesti astantes compuncti responderunt sacerdoti:Iric^ nobis hactenus sint inexaudita tumprmdicationis verba, tamen omni- moda ratione subnixa approbantur esse cmlestia ; et quia ut dicis a supernis est omnis salus, obsecramus te per iUum, cujus te profiteris discipulum, quatinus

GATAL. BRUX. T. II. 32

498

CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

8IC.

crassatur. nostrm perieulum urhis quod in die8 grasaatur *, Christi tui virtute propettatur. Serpentinus etenim foetena et intolerahilisftatus ex nostri quondam ludorum specta- culo theatri procedens ipsum etiam corrumpit aeremf et sic miseram indueit pestiUn- tiam, Non minua siquidem affligitur nostrm urbis populus ah istorum aerpemtium flatihus, quam si manus inimica nostra ohsideret mcenia, Periit enim pene cunda 6 nostri euhurhii agriculturaf quia non modo homine8,verumjumenta, equi*, armen' torumque greges cum pecorihus interimit heec lues, et sic farriferam terrm nostrm gleham vepres replerunt condensm. Si ergo nostris precihue tui efficatia Christiiuf' fragatur, tum prmdicaiionis fidei suhjiciemur cuncti. Reverendus sacerdos Clemens iterum infit : Non mirumsi vos in errorem lapsos idolorum serpentes vexant, quia 40 inde solet diabolus mortales affligere, unde se poUicetur prodesse. Verum enimvero Domini nostri Jesu Christi virtus celeriter quod postulatis efficit si vestrorum fidit eordium diciis verhorum concinit. Responderunt populi : Tu iantummodo nMs im commune dicito, quid pro isto faciendum sit periculo.

XIII. Beatus Clemens jam per spiritum intelligens semina verbi Dei eonim 15 mentis sulcis suscepta et impressa fore, quasi alter cberubin qni stat cum Tersa- tili gladio ante fores paradysi, et ipse aslantium observabat introitum fidei, pristi- numque errorem ipsorum gladio paenitentiaB decemit amputandum. Alteram dixerimus esse ab angelo nostrum doctorem prsecipuum, clementem natora non officio. Nam teste apostolo * Omnes angelici spiritns divinse sunt administralorii tO providentise , et omnes Ghristi sacerdotes, propheta testante, officiales sunt legis et justitiae. * Labia, inquit, sacerdotis custodiunt scientiam et legem requinint ex ore ejus, quia angelus Domini exercituum est , Cherubin praecepto Dei iter ad paradysum intercludit praesumptori, et sacerdos gladio psenitentise aperit spem veniae peccatori. Unde idem gladius dicitur versatilis. Hortum deliciarum divinum 29 dicimus cultum. Pro peccatis igitur suis beatus Clemens populo jejunium indicit dicens : Quia dilectissimi, hactenus ex ignorantia vero peccastis Deo cogitatione, locutione simul et actu, hodiemo die semel et sohrie ciho indulgete; crasHnoque ad nos redite armandi Christi virtute, ut sicpariter amphitheatrum adeuntes, serpen' tiumpestes in nomine virtutis Christi expellantur omnes. His auditis populi laetantes 30 dimissa concione sanctum pontificem usque ad hospitium sunt prosecuti, sicque unusquisque rediit in sua, futuro die suam liberationem visuri. Cubiculum ponti- ficis fit oratorium : araque tropheo sanctse crucis in eodem consecratur conces- sione hospitis. Sicut enim sancto * Daniel Areuna Jebuseus quondam in sua locum area aedificandi templum Domino voluntarie concessit, et sicut Heliseo illa Suna- 39 mitis reverenter necessaria praebebat, ita et beato Clementi suus hospes, conside- rata ejus sobrietate morum, concessit liberaliter stabilire oratorium infra suam domum.

XIIII. Crastino sole rebus colorem * reddente, sub ipsa proruptione dilucnli adsunt cives devoti pro foribus sacerdotalis hospitii reposcentes promissae dona 40 spei. Beatus igitur Clemens cum suis tantum sociis, celebrato nostrae redemptionis mysterio, se suosque praemunivit munere * divino et egressus hospitium frontibus signum crucis imprimebat astantium, monens ut credentes in Christum serpenti-

* super lin.

' cor, dolorem.

in marg, add.

■4

BIBL. REG. BRUXELL, — APPEND. AD COD. D. PHILL. 4638. 499

nos flatus nonpaverent ampIius.PuIcher ordo pii doctoris.Inserto mentibus audito- mm semine divino, paenitentia fovet spem fidei germinis, signoque cmcis signavit illos veluti clausula forti. Tropheum quoque diaboli expugnatums in sei*pente se prsemunivit cibo spirituli, quia nemo valet aliis prodesse, nec diabolum allidere 5 nisi camem Christi vescendo, id est omnibus ac si sibi salutem animae aliis obtando, pro qua * Ghristus descendit de cnelo. Ignis etenim qui conficiebat sacrificium in lege veteri ex ipso procedebat altari, et de igne aurei turibuli juxta Johannis Apo- calypsin terreni sunt inflammati, quia ea * sola intentione sunt celebranda Christi mysteria, qua ipse constituit; scilicet animamm salute et remissione peccatorum,

10 non pro terreni emolumento lucri, ne pereamus sicut filii Aaron alienum sacrifi- cantes ignem Deo, id est aliam intentionem habentes. 0 admirabilis Dei et incom- prehensibilis pietas ! Quod enim Christus horarie operatus est in cmce de mundi totius salute, hoc idem sanctae cottidiana ejus memoria passionis agit in remotione periculomm et salute animamm. Et licet haec sacrosancta videantur in prima

45 manere figura, tamen consecratione peracta fiuiit spiritualia et vitalia, idem vems sangnis, qul ex latere lancea puncto profluxit salvatoris, et vera caro quae passa est in cmcis patibulo, quae jam regnat in gloria aeternitatis.

XV. Sacerdos Dei Clemens ubi se caelesti atque socios munivit Ubamine, magna cum multitudlne plebis circum se undique vallantis, per orientalem proce-

20 dit portam urbis, et Christi fide velut caelesti sole redimitus, lunamque tempora- lium delectationum habens sub pedibus virtutum, intrepidus * properabat ad theatri anfractus, unde intolerabilis refundebatur pestis. Appropinquans itaque loco beatus Clemens, reliquo procul stante populo, cum sociis hanc orationem fudit de pectoris imo : Domine Jesu ChHstey Deus de Deo, qui tuis hanc concesaisti

25 fidelibus potestatentf ut omnem inimici superent viHxUem, serpentea et viperas con^ culeent, humilitatis nostrse precibus adesto : istum ab hodierna die locum ab omni peste noxia et serpentibus expurga, ut sublata misericorditer pestilentia pietatis tum eunctis patescat populis potentia, et ab idolorum liberati cuUura tibi fide famu- lentur devota, qui vivis et regnas cum Deopatre et sancto fiamine sine fine. Respon-

30 dentibns consociis ameny signo crucis armatus amphitheatmm sacerdos ingreditur securus. Videres illo intrante spiritum nequam, cui sunt subjectae, quantum Deus concedit, serpentium pestes, illam statim sic totam multitudinem excitasse vene- natam, ut quasi certatim de suis egredientes cavemis arcuati cuncta complerent ampitheatri aedificia; sed praesentiam formidantes sancti, velut accensi flamma rogi

35 se distorquere, atque se hac et illac vibrare, sibilos raucinosos dare, efifugium quod non concedebatur quaerere; quiadivinum illos cogebat imperium. Turbis populo- mm hoc attendentibus, virtutemque fidei sacerdotis mirantibus, beatus ipse Cle- mens securus ad amphitheatri penetrat inleriora, maximumque serpentium in Ghristi nomine imperat prodire. Qui serpens more anserino collum trisulcis

40 tumidum linguis progrediens deponit, et ad vestigia reverendi sacerdotis procum- bit, quem prius invadere temptaverat hianti ore. XVI.

XVII. Sacerdos Dei stola quam in suo gestabat collo accepta, serpentis cer- vici manu propria innodavit, seque ut sua cum multitudine sequeretur potenti

'prtusqasan

* add, sup. lin, a corr.

«n marg, acorr.

500 CATAL. CODD, HAGIOGRAPHIC,

verbo imperavit Quanta illic admiratio fuerit plebium ista contaentiiun, qaan-

* prius tusve stuporlaetitia mixtus eestimari * potest; quia magna dum viderent innumert aestimaret diversorum genera serpentium sine laesione hominum, velut animalia ostris agitata,

dififugere per dumeta maximum sui sequentia. Ecce pro certo Tsaianum illad vati- cinium historialiter complebatur: ** Delectabitur infans ab ubere super foramine 5 aspidis et in cavema reguli qui ablactatus fuerit mittet ,. Infans autem mystioe in aspidis foramine manum suam mittit, dum simplex quivis in ecclesia per oratio- nem de obsessis diabolum excludit. Similiter et ablactatus roanum mittit in caverna reguli, dum quisque doctrina perfectus diaboli neqoitia credenthun

* prius emundat corda. Reverendus itaque Domini sacerdos Clemens stola colligatnm * 10 colligantium. serpentem mole corporis praegrandem, gressibus velocem, maxima cande vohi-

mina sinuose post se trahentem, quibus forsan si elephans irictus occurrisset,

omnino colligasset, flatusuo, ut physici tradunt, extinxisset Hunc, inquam,pon-

tifex gloriosus propriis manibus ad Salliae fluvium usque perduxit, qui prope

amphitheatrum decurrit, eumque solvens tali adjuratione usus est in illum : In 15

notnine Domini nostri Jesu Christi quem beati Petri apostolorum principis prmdi-

catiom verum Deum a^ovi, draco pestifer, prmcipio tibi, ut cum venenifera omni

multitudine tibi cokmrente fluvium velodus istum pertranseas, nuUi homfnum

amodo aeu bestiarum noceas, locum ab omni humana conservatione se$notmm

subeas, 10

XVIII. Bestia nequam soluta celeritate mira sua cum omni genimine ilico

discessit, sicque pra^fatus ab omni peste deinceps mundatus est locus, ut nec vix

aliquando nocens vermiculus ibi reperiatur. Sed et si aliquando illuc ab aliquo

♦ (et-emori- fuerit delatus, miro sancti Clementis merito emoritur *. Nec in ipso tantom loco

tur) »n textu gaiubris praestalur securitas, verum etiam si alicubi terra de ipso loco sumpta iS aliamanu. ^ r r

cum fide transferatur, muro modo noxii mox efifugantur angues vel enecantur. 0

vere Christi discipulum virumque apostoHcum ! cujus omnis noxia pestis sabjid-

tur imperio. 0 quam potens divinis jam, beate Clemens, aspectibus assistis, qui

adhuc terris vivens tantis efifulsisti signis! Nunc igitur pastor clementissime, nostro

de pectore serpentinam morum lasciviam depelle, afQuentiamque roris sanctiSpi- 30

ritus nostras menti continua prece infundi deposce.

XVIIII. Serpentina multitudine propulsa beatus pontifex, gaudente popnlo

ad urbem regreditur, virtus Christi magna suo in sancto praedicatur et altemata

voce per tolum iter proclamatur : Vere magnus Deus Jesus Christus et vere ip»

prmcones, nostri hospites, sine dolo sunt et veraces, Itaque tali tripudio beatus Qe- 3S

mens hospitio redditur suo. Ubi cum advenisset, ilico de baptismi susceptiooe

omnes hortatur dulci afifamine. Frequenti enim doctrina erant riganda gentilioin

corda, quia remota vera Dei notitia quasi pulvis exstabant arida, stoliditate idolo-

rum obcaecata. Implebatur jam tempore moderno quod psalmista exoraverat io

antiquo * Rivos ejus „ subauditur Dei fluminis, * mebrians, multiplica genimina iO

ejus ,. Rivi fluminis Dei, id est Spiritus sancti, sunt praedicatores Christi, genimina

vero ejus auditores boni, qui timc bene germinant, dmn intellecta operibus admi-

nistrant. Dulci ergo sermone beatus Clemens adhortabatur dicens : Dilectissimi

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. D. PfflLL. 4638. 501

eives, quia Domini noatri Jesu Christi virtutem in draconis eliminatione vidiatis, dignum est, ut amodo verum agnoscatis Deum^ veterisque maculam erroris per haptismi sacramentum deponatis. Nemo enim nisi renatus Christo erit associandus, Eapropter unda festinate renasci, qu» unda invocatione Dei sanctificata, velut 5 mater alia, pueros suscipit sanctificandos, et reddit sanctificatos absque ulla cor- ruptione, sicut Christus eonceptus de virgine natus est sine matris iMsione. Hoe aquM siquidem elementum magis ceteris est aptum ad sepulturm ac resurrectionis dominicw configurandum, in quibus renovatur nostr» corruptio naturw. Tinguitur etenim nostra natura et quodammodo sepelitur in elemento aqua^ et culpis naturss

40 demersis resurgit filius salutis, reflorente in eo gratia deitatis. Subsequentes itaque populi respondeut pontifici : Rationale satis videtur, ut sicut veram esse tuam signis doctrinam comprobasti, sic et nosfra promissio in effectum respo)%deat tibi. Age jdm reverende doctor, et nos ignorantim atque idolis subtractos vivo et vero restitue Deo purgatos baptismate sacro. Indixit itaque beatus Clemens sollempnia

1 5 illis jejunia et die statuta non rainimam multitudinera utriusque sexus et setatis baptizavit atque ab idolorum cultura expiavit.

XX. Audientes autem reliqui qui aegrotabant infecti serpentino flatu, nam cum serpentes praBdicti sese de latebris efTerentes solis calore delectarentur, austro flante inferebatur nimia urbi miseria et inevitabilis corruptio aeris, et sic serpebat

fO m cordibus hominum valida pestis, audientes, inquam, apgrotantes factum prsesu- lis, ei per internuntios preces obtulerunt obsecrantes ut et sui misereretur. Glorio- sus itaque pontifex Clemens suos comministros, sanctos videlicet Cselestem atque Felicem accersiens injunxit eis dicens : Ite dilectissimi fratres, domos urbanorum circuite, et secundum Domini prseceptum' infirmos visitate, orationis vestras manus

25 iHis imponite ; ut Christo credant ac baptismum suscipiant ammonete. Oportet enim a Domino Jesu Christo potentia diaboli subacta, ejus rapi vasa, et calestia per fidem ipsius restituere dampna. Beatissimi ergo Cselestis atque Felix jussa magistri adimplentes, geminae velut olivae, opera misericordiae super infirmantes per urbem exercebant, verbum praedicationis disseminabant : et sonum ammonitionis seque-

30 batur motus conpunctionis ; motum conpunctionis subsequebatur gratiarum actio de salutis coUatione, et ita prorumpebant omnes in laudem Dei dicenies: Benedictus Deus, gloriosus in adventu istarum ad nos sanctorum suorum,

XXI. Sic igitur Melensis populus modestia insignis praesulis provocatus, benignitatem in eo Dei venerabatur. Ad audiendum * Dei verbum cottidie conflue- * eo<2.audien

35 bat, baptismoque se purificari peroptabat. Tanta enim multitudo frequens ad sancti hospitium Clementis accedebat non solum ex urbe sed et de suburbiorum vicinio, ut ex frequenti accessu adjacens platea nominata sit Stationaria, ubi usque in praesentiarum Sanctae Crucis ecclesia ab ipso beato Cle- mente, ut fertur, consecrata perseverat. Suscitabantur hic per beatum

40 Glementem ex lapideorum cultoribus deorum concives angelorum, et sterilis usqne tnnc Metensis oleaster inserebatur olivae naturali per gratiam Domini nostri Jesn Christi, cui omnes referamus gratias et de vocatione ac redemptione nostra; qnia cum digni essemus ira, misertus est nostri sua gratia ; et ne deficiamus in

502 CATAL. GODD. HA6I0GRAPHIG.

deserto mundi reficit nos intellectu spirituali, protegit intercessione sanctorom, consolatur miraculis eorum, de quorum coUegio iste patronus noster specialis beatus Clemens summe in cselestibus exultat et cum Ghristo feliciter regnat in sempitemum.

De obitu ipsius. 5

Rexit vero princeps maximus et sacerdos Glemens ecclesiam Metensem, qiiam maximis sudoribus Domino adquisivit, annis xx^^ vq et mensibus quatuor. Trans- ivit autem die nono Kalendarum decembrium ab hac ffirumpnosa et instabili vita ad felicem et angelicam patriam, conjimctus magnis principibus sacerdotum, adsistens nunc Domino caelorum, paratus intercedere pro peccatis fidelium popa- 10 lorum, ubi cum eo gaudet et laetatur in secula seculorum. Amen.

Explicit Vita beatissimi Glementis primi civitatis Metensiun

episcopL

GCXXm. Godex apud D. Phillipps signatus n'' 4644.

Paginarum 316, formse mediae (0°,353 X 0,256), binis columnis, lineis graphide ductis, una manu seculo XIII accuratissime exaratus. Tituli rubricati sunt, littene majores, altemis vicibus minio viridique colore depictse, venuste ezomat» sunt Fol. 316 bis scripta sunt sqq. : Liber heatm Marim de Alna.

Praeter epistolas S. Bemardi continentur in codice qusedam docnmenta qu» aliquatenus ad hagiologiam spectare videntur.

1'' Visio domniPetri abbatis Ignacii quam vidit de fratre Balduino milite novitio suo (p. 304-307).

Fragmentum Vilse editse in Act. SS.^ ad d. ^ Oct., tom. XIII, p. 68 sqq^ scilicet num. ^34, p. 73-75. — Sequitur in cod. (p. 307-312) Miraculum de novitio kis- paniensi qui importuna tentatione vexatus monasterio exivit, sed illuc brevi factas psenitens reversus diros per quatuor dies diabolicae possessionis cruciatus susti- nuit. Incipit : Ad gloriam regis utemi respicere comprobatur quotiens glariose aliquid ab eo factum a subjecto milite dedaratur. Eapropter ego Herbertus alfbas Supperadi, qusB sub prmsentia nostra contigerunt ad asdificationem auditorum in multorum notitiam venire desideramus, Anno igitur ab ineamatione Domini M^O LXXX^IIII^ ex injundo domni Clarevallensis in partibus Hispaniarum tenebar visitare quandam abbatiam ordinis Cisterciensis nomine Morervlia, in qua sub oculis nostris accidit quod seriatim attestamur.

BIBL. RG6. BRDXKLL. — COD. D. PHILL. 4C4i. 503

2° [De sancto Malachia] (p. 312-314).

Inc. Retulit mihi Donatus Cctssiliensis archiepiscopus moris fuisse beato Mala- chim archiepiscopOf excepto solito servilutis su» penso, privatim cotidianum persoU vere ex integro psaUerium. Cui suffraganei vice in tam felici negotio solus Donatus adhuejuvenis assistebat. Quad<im igitur die dum more solitojanuis ecdesim clau- sis huic operi ambo insisterent, ecce subito quidam foribus advolat ... et inde narra- tur quoroodo vir plebeius a sancto episcopo crucem sibi imponi petierittit, c[aem- admodum in cselesti Yisione, quando a S. Patricio omnipotenti prsesentatus esi, injunctum fuerat, Hierosolymam tenderet, ibique reliquam vitam ageret.

3** Epilaphium S. Bernardi (p. 315).

Yide supra, tom. I, p. 286. — In cod. add. hi versus aliquot in divi Bemardi honorem :

Mellis apotheca, vas unguinis, aurea theca

Hac tabula teg i t u r , hoc Tase brevi sepel i t u r.

Gemma beat o r u m fuit iste pater monach o r u m

Gloria sanctorum, subvectus in arce polorum

Regnat in aetemum spirans karisma supemum

Ut rosa flos redolens redolendo spargere solens

Ex se dulcorem seu suavitatis odorem

Sic ex se sparsit quos in dulcedine carpsit

Voce manu vita tres Job Noe Danielem

Viva docta sancta tenruit imbuit auxit

Vox verbo vitse scripto manus ordine vita

Bernardus justus quasi mons et petra robustus

Hoc in sarcophago pausat virtutis imago

Tempore nempe suo fuit illi nemo secundus

In juris bivio quod non valet arpere * mundus * s

Dulcedo cujus auctorem carminis hujus i^ ^

Est ubi vita sibi me sibi jungat ibi. Amen.

Eadem pagina descriptse sunt Epistolae duse Alexandri III de canonizatione beati virii altera data Anagnise xvi kaL Febr. ad abbates Ordinis Gisterciensis et edita apud Fontaninum, Codex Canonizationum, p. 21, altera data Anagni» XV kal. Feb. ad Ludovicum Francorum regem, edit. ibid., p. 20. — Post S. Bemardi epitaphium addita est narratio de imagine beatse Marise virginis quse colitur Sai- daneidse, qui locus ad tria millia Damasco distat Gf^. Baronius, Annales eccles^ ad an. 870, num. Lxin.

504 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

GGXXIV. Godex apud D. Phillipps signatus n» 4649.

Foliorum 97, formaB minoris (0°^,!^ X 0^28), lineis plenis (praphide ductis sec. XIII exaratus. Tituii rubricati sunt, itemque litterss majores. Documenta hagio- logica inscripta fuerunt membranis e quibus antic[ua scriptura erasa luiL Godex nuUum suse originis indicium retinet.

1** Passio sanctorum apostolorum beati Petri et Pauli, qui passi sunt urbis Romae sub Nerone imperatore mo Kal. Julii (fol. 59^-64^.

Epistola Marcelli saepius citata.

2° Dedicatio S. Michaelis archangeli (fol. 64^-65^).

Vide supra, p. 334, 47«.

3° Passio S. AndreaB apostoli (fol. 65^-67^).

Epistola ecclesise Achaise jam saepe citata.

4^ Actio seu praedicatio saiicti Johannis apostoli vel qualiler de hoc mxmdo perrexit ad Dominum (fol.

67^-72^).

Epistola Melliti ssepe citata.

5» Passio S. Jacobi apostoU fratris S. Joannis evange- listae. Quod est viii Kal. Julias (fol. 72'-74').

EdiU apud Mombritium, tora. II.

6° Passio S. Jacobi apostoli. Quod est vui Kal. Aprilis (fol. W-lb').

Ibid., tom. 11.

7^ Passio S. Bartholomei apostoli. Quod est vin Kal. Septembris (fol. 75'-78^).

Vide supra, p. 411, 7*.

8** Passio S. Mathei apostoli et evangelistse. Quod est

V Kal. Octobris (fol. 78^-82^).

Edita apud Mombritium, tom. II.

9^ Passio apostolorum Symonis et Judae. Quod est

V Kal. Novembris (fol. 82^-86^).

Item.

10<^ Assmnptio S. Philippi apostoli. Quod est Kal. Madias (fol. 86^-87^).

Item.

BIBL. REG, BRUXELL. — CODD. D. PHILL. 46i9, 4658. 505

ll^ Passio S. ThomaB apostoli (fol. 87^-94^).

Item.

120 Passio S*« Margaritaa virginis (fol. 94^-97^).

Item. Fol. 97^ descripta est oratio ad sanctam Margaretam quaB incipit :

Salve felix Margareta ' Salve virgo Margareta

Qxise virtute Dei freta Quse corporis morte spreta

In agone Jesu Christi Veritatem es confessa

Non es victa sed vicisti. Mente semper indefessa.

GGXXV. Godex apud D. Phillipps signatus n» 4658.

•

Paginarom 378, formse mediae (0°*,3 19x0,23), binis columnis, lineis graphide ductis seculo XIII nitide exaratus. Tituli rubricati, litterse majores rubeo viridique colore depictse ; ad eas omandas, quod vero parce ac eleganter actum est, rubeus viridisque color intermixti sunt. Ad calcem codicis descriptus est, sed alia ejusdem seculiXIII manu, prolixus sermo de sacrosancto sacramento altaris; initio autem index capitulorum libri de initio ordinis Gisterciensis, miraculum quod apud Fribure inpartibus Drisgaudi» operatus est S. Bemardus mortuum suscitando ad vitam, ac carmina nonnulla. Codex nullum suse originis indicium servavit, sed ex majori quam cum praecedentibus similitudinem refert, dici debet sanctae MarisB Alnensis.

La nomine Domini nostri Jesu Ghristi incipit narratio de initio Cysterciensis ordinis, qualiter patres nostri de Molismensi cenobio propter puritatem ordinis secundum tenorem regulae sancti Benedicti recupe- randam egressi, fecundam Gysterciensem ecclesiam fundaverint, quae est mater omnium nostrum, quo- niam ex ipsa, tanquam de fonte purissimo, rivuli cunctarum ecclesiarum ordinis nostri derivati sunt ; et de nonnulis reverendis atque in omni religione conspicuis personis quae in Gystercio et in Claravalle claruerunt (p. 12-349).

Opns quod inscriptum est Magnum Exordium sacri ordinis Cisierciensis, de quo

actum est supra tom. I, p. 233. Praepositum est in cod., ut non raro, carmen quod

incipit :

Quisquis ad eetemam cupiens pertingere vitam

Gurrere felicem monachi contendis agonem....

506 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

GGXXVI. Godex apud D. Phillipps signatas n» 4705.

Paginarum 328, formae minoris (0°^,!^1X0,162); constat diversis codicibus qno- rum unus est seculi XII, alii seculi XIV. Ad rem nostram quod spectat, anum con- tentum est documeutnm lineis plenis graphide ductis hoc secXIV nitide exaratum, scilicet :

Vita S. Patricii (p. 314-338).

Edita apud Colgan TrtM Thaumaturga, p. 11 sqq. In cod. muItaB lectiones variantes ac nonnulla subinde minoris momenti additamenta. Inc. Patricius «m- etU9 ad tnuUorum aalutem fidelium natua est in appido Nempthor namine, quod turris cadestis interpretari potest.

OGXXVn. Godex apud D. Phillipps signatus n« 4728.

Paginarum ^, formse medise (O^^^SQxOf^O^), tum lineis plenis, tum binis colum- nis, immo et per paginas aliquot quatemis, ubique tamen lineis graphide ductis, a diversis seculo XIII exaratus. Tituli rubricati sunt Ad litteras majores, qus subinde modico omatu gaudent, depingendas adhibitus est ut plurimum cnm viridi rubeus color. Pagina 1 descriptus est contentomm index, pagina 190 sqq. : Liber sanctm Marim de Alna, et itemm pag. 202

Hic liber Alnw conventus virginis dlmu.

Ubi et haec nota : Anno Domini 1580 sexta die Aprilis cirea aextam a prandio fuit terrm motus magnus.

l^ Vita Symeonis sancti heremitaB (p. 89-102).

Edita in Act, SS., ad d. 1 Junii, tom. I, p. 89 sqq., num. 2-34.

2^ Vita S. Servatii Tungrensis episcopi et confessoris (p. 121-162).

Vita illa fabulosa quae incipit : Ad iUuminandum humanum genus muUas in hoc mundo spirituales lucemas Dominus noster dignatus est illuminare.

* Cujus 30 vita et passio sancti Mengoldi martyris, cujus * fe§ti-

add.inmarg. vitas est VII idus Fcbruarii (p. 163-175).

Edita in Act. SS., ad. d. 8 Febr , tom. II, p. 191 sqq. — Inter cetera documenta quse subsequuntur notari possunt l^ (p. 190-191) initium Libri m Historim Orien- talis auctore Jacobo de Vitriaco : vide Martene Thesaurus NovuSf tom. III, p. 269 ; 2^ (p. 191-197) epistola ejusdem Jacobi quse incipit: Postquam divinm propitiationis

manu recenti.

BIBL, REG. BRUXELL. — CODD. D. PHILL. 47i8, 4763, 4766. 507

munifieentia servorutn suorum diutumos et muUiplices miserata labores Damiete civitatem LX milibus pugnatorum infra eivitatem absque gladio etpugna inter- emptis in manus ehrietianorum tradidit ; 3^ (p. 197-199) Miraculum de quadam Yconia Dominm nostrm qum a mamiUis et deorsum came induta liquovem ex se emittit quo peruneti infirmi sanantur: vide supra p. 503 ; ^ (p. 199) Miraeulum de quadam ymagine Iqpidea Domina nostr» etupendum et mirahile; ac subsequenter narratur quomodo apud Castrum Radulphi saevas psenas dederit impius miles, qui aleator infelix lapide sanctse M^irise imag^nem impegerit ; 5® (p. 199-902) epistola ab imperatore Conetantinopolitano Balduini Hainoensis comitis filio omnibus atnicis 8uis fideliter missa, quie incipit : Quoniam dilectio vestra de statu nostro certifi- cari desiderat et de prosperitate nostra sicut confidimus habitura est latidam, id- circo quxdam etsi non singula qum circa nos fecit Dominus prmsenti ehartula nun- ciamus, Et desinit datum Pergamis in octavis Epyphanim anno dominicm incameh tionis Af » CO XL

GGXXVIIL Godex apud D. PhiUipps signatus r 4763.

Foliorum 71, formse minoris (O"',^!? X 133), lineis plenis, una manu sec. Xin nitidissime exaratus. Litterae majores rubeo colore depictae, admixto tamen viridi caeruleove, eleganter exomatse sunt, adjectis lineanmi sinuosis recursibus, qui ipsa littera enascuntur. Prse ceteris resplendet prima littera, cujus interiora opus mussivum auro distinctum complet Fuit olim sancti Ghisleni, ubi signatus

®^^ w w

Miracula S. Jacobi apostoli (fol. 2"-7r).

Godex maximam af&nitatem habet cum codice Hagensi X 68 {Anal. BoU^ tom. VI, p. 202); hac enim sub rubrica eodem ordine descripta sunt documenta ibi notata l<>-9'\

GGXXIX. Godez apud D. Phillipps signatus r 4766.

Foliorum 56, formse minoris (0",246 X 0,16), lineis plenis graphide ductis, una manu seculo XIII ineunte nitidissime exaratus. Tituli rubricati sunt, itemque litterae majores. Tres quatuorve non ineleganter exomatae sunt. FoL l'scriptasunt 8 equentia : Liber sanctm Marim de Camberone, ac passim in ima foliorum margine : de Camberone.

508 GATAL. CODD. HA6I06RAPHIC.

l^ VitaS. Fulgenlii episcopi (fol. 1^-21^).

Edita in Act. SS,, ad d. 1 Jan., tom. I, p. 32 sqq.

2» Vita S. Pachomii abbatis (fol. 21'-56').

Edita apud Rosweydum, Vitm Patrum, p. 111 sqq.; in cod. sequuntur capitula regulae S. Basilii, sed mutila quia avulsi sunt plures quatemiones.

CGXXX. Codez apud D. Phillipps signatus n» 4768.

Foliorum218, formse mediae (^"'jSO X 0,21), binis columnis, lineis graphide dactis, una manu (1) sec. XIII exaratus. Tituli fere omnes rubricati sunt, aliquot tamen in fine codicis viridi colore descripti sunt. Peritus quidam artifex obducto prius fuWo mbeove colore litteras majores non paucas venuste exomavit, tum delineando in interiori parte litterarum varia foliorum genera, tum ipsas litteras effingendo phantasticis animalium formis, adhibuilque plures colores, puta rubeum,.fui?iim et viridem. Fol. 218^ descriptus est index contentorum ; foL 3' sequentia : lAbtr heatm Marim de Camherone, ac passim de Camberone,

l^ Passio S. Eustachii sociorumque ejus (fol. 3'-8'').

Vide supra, p. 475, 3».

2^ Vita S. Egidii abbalis (fol. S^-ir).

Item, p.415,^.

3** Amphilochii episcopi Ychonii in vita et miraculis sancti patris nostri Basilii archiepiscopi CappadociaB (fol. 1 V'^y).

Vide supra, p. 28», 345.

4^ Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi a Pau- lino notario scripta (fol. ^y-^d^').

Item, p. 437, ^*».

5° Vita S. Hugonis [Rothomagensis] archiepiscopi (fol. 33^-39^).

Vita auctore Baldrico Doleusi archiepiscopo edita apud Migne, P. L., tom. GLXVI p. 1163sqq.

6° Vita S. Germani (fol. 39^-52^).

Liber I Vilae editae in Aet. SS., ad d. 31 Julii, tom. VII, p. 202-215.

(1) Initio cod. apposita sunt folia duo avulsa a codice quodam liturgico sec. XI.

I

BIBL. RE6. BRDXELL. — COD. D. PHILL. 4768. 509

70 Vita S. Vedasti episcopi (fol. 52'-58').

Yita auciore Alcuino edita ibid., ad d. 6 Feb., tom. I, p. 794 sqq.; omm. num. 1-4.

8° Item de translatione S. Vedasti (fol. 58'-61^).

Ibid., p. 805-806, num 1 om.

9^ Vita S. Gaugerici episcopi (fol. 61^-64").

Ibid., ad d. 11 Aug., tom. n, p. 672 sqq.

10° Vita S. Macharii [Romani] (fol. 64r-7Q').

Vita auctoribus Theophilo, Sergio et Gunno edita in Act. SS., ad d. 23 Oct, tom. X, p. 566 sqq.; sequitur in cod. duplicis prodigii narratio : Alterum (fol. 70^-73') est de canonico Ordinis Prsemonstratensis, qui gul» deditus furandique consuetn- dine obnoxius miranda nimis Dei benignitate a corporis et animse interitu ser- vatus fuit. Inc. : Circa eonfinium Burgundim et Lotharingi» exstat monasterium, quod dicitur Flabonis mone, heati Augusiini regulam tenens, instituta Prmnonstror tensium uau habituque conaeetans. Alterum (fol. 73v-7&') est de quodam clerico doctrina conspicuo sed moribus inhonesto qui p»nas infemi aliquantisper perpes- sus, sed Dei misericordia ad vitam revocatus, monasticas ordinis Gisterciensis observantias districtissime servayit Incipit : Erat in Datia dericus guidam nomi' natus Magieter, in conflictu scolarum prsepotens aed discipulus erroris, aed aermts peccati.

1 1*" Vita S. Medardi episcopi et confessoris (fol. l&^-Si').

Edita apud Dubois, Floriacenais vetus bibliotheca, appendix, p. 113 sqq.

12^ Vita S. Gudwali episcopi (fol. 84^-100^).

Edita in Act. SS., ad d. 6 Junii, tom. I, p. 729 sqq.; in cod. omm. numm. 1, % num. 52-57, num. 60-74.

13** Passio S^« Katerinae virginis et martyris (fol. IW- 115^).

Edita in Act. SS. Hibemi», p. 681 sqq.

W Vita St« Waldetrudis (fol. 115^-1220-

Edita in Act. SS., ad d. 9 Aprilis, tom. I, p. 837 sqq.

15° Miiacula S. Veroni (fol. 122^-129^.

Narratio auctore Olberto abbate Gemblacensi edita in Aet. SS., ad d. 30 Martii, tom. III, p. 845 sqq.

16° Vita S^ Gertrudis (fol. 129'-156»).

Vita de qua actum est supra, tom. I, p. 595, l^.

17° Vita S^ Aldegundis virginis (fol. 156^-1640-

Edita in Act. SS., ad d. 30 Jan., tom. II, p. 1035 sqq..; num. 1 om.

18'' Vita S. Augustini episcopi et confessoris (fol. 165'-

182^).

Vita auctore Philippo abbate BonaB Spei edita apud Migne, P. L., tora. CCIII, p. 1205 sqq. ; om. prol.

510 GATAL. GODD. HA6I06RAPHIG.

19<> Vita S. Eligii episcopi et confessoris (foL 18r-210').

Yitaanctore S. Aadoeno edita ibid., tom. LXXXVII, p. 481 sqq.

20o Passio septem donnientium (foi. 2ir-213").

Edita in Aet. 88., ad d. 27 Jnlii, tom. YI, {l 380 sqq.

21^ Passio S. Comelii papaa et martyris (foL 213^-215').

Edita apud Mombritium, iom. I.

22<* Passio S. Cypriani episcopi et mariyris (foL 215'-

216^).

Edita apud Pamelium in soa de operibus sancti episcopi editione, cfr. Act. SS^ tom. IV Sept, p. 193, num. 13.

Inc. Temporibus Valeriani iniquissimi imperatoris fuit in Cartcigine, qum ett in Affrica gloriosiseimus vir Cyprianus nomine quiprimo rethoricam doeuiU

23» Passio S. Grordiani martyris (fol. aie^-aiS').

Vide8upra,p.479, 6°.

CCXXXI. Codex apud D. PMllipps signatos n° 8391.

Foliorum 106, quibus ex alio codice foUa tredecim annexa sunt, formse mediae (O'*,^^ X 0,195), lineis plenis stylo ferreo ductis seculo XI exaratus. S«pe tituli lit- terseque majores minio descripta sunt Viridis color semel adhibitus foit ; aliqao- ties Yoces, ne penitus evanescerent, rescriptse fuerunt Fuit olim sancti Ghisleni, ubi signatus erat : sss.

V [Passio S. Christophori] (fol. l'-17').

Passio metrica qua) incipit :

Erat quidam christianus — nomine Ghristophorus Vir sanctus et valde clarus — in illis temporibus Et doctrina admirandus — et potens virtutibus. Hic de Ginocephalorum — oriundus genere Gente vultu et loquela — plurimum dissimilis, Vultu pristino retento — loquelam mutaverat

2^ Passio S. Lantberti episcopi et martyris (foL l?''-^^').

Vita auctore Godeschalco edita in Act. 88., ad d. 17 Sept, tom. V, p. 574 sqq.

3<> Vita S. Alexis confessoris (foL 25^-28^).

Edita supra, tom. I, p. 2^ sqq. — Fol. ^v descripta est epistola firatram sancti Ghisleni de morte abbatis sui Oduini; vide Wauters, Tahle ehronclogique dea ehartes et dipldmes, tom. II, p. 239 ; foL 29^ versus quatuordecim, qui est censendoa plonctus olegiacus de eodem abbate.

BIBL. REG. BRDXELL. — COD. D. PHILL. 8394. 511

4« Vita S. Gaugerici episcopi (fol. 29^-340.

Edita in AeL SS., ad d. 11 Aug., tom. n, p. 672 sqq. — In cod. pneponitur prol. metricus qui in Aet, SS. desideratnr. Vid. Append.

5'' Sermo de elevatione corpoiis ejusdem sancti (fol. 35^-38^).

y&Ie Append.

6° Sermo de octavis S. Gaugerici episcopi et confessoris (fol. 38^-4r).

Inc. Quia octavas beatissimi patria nostri Gaugeriei hodie celebramu8f oportet ut et sacratissimam diem debitis obaequiis veneremur.

7^ Passio S^ Christinae virginis et martyris, quae cele- bratur viiii Kal. Augusti (fol. 4r-49').

EdilaapudMombritium, tom. I.

8° Vita beati Aychadri abbatis (fol. 49^-65^).

Edita in Act. SS., ad d. 14 Sept., tom. V, p. 85 sqq.; in cod. omm. prol., ultima pars num. 70 (et suas cunctas...), num. 71.

9** Passio sanctorum Glaudii, Nicostrati, Simphoriani, Castorii et Simplicii; quae est vi idus Novembris (fol. 65^-65^).

£x Adone ad d. 8 Nov.

1 0<* Descriptio vitae sacrae Benedictae virginis et martyris, cujus passio celebratur vm idus Octobris (fol. 65''-70'').

Edita in Act. SS., ad d. 8 Oct., tom. IV, p. 219 sqq.

11® Actus simul et passio Gengulfi egregii martyris (fol. 7r-74^).

Edit ibid., ad d. 11 Maii, tom. II, p. 644 sqq.; in cod. num. 11 etsqq. omm.

12° Vita S. Jeronymi presby teri (fol. 75^-79^).

Edita apud Migne, P. L., tom. XXn, p. ^l sqq.

13<* Vita sancti ac beatissimi Augustini episcopi et con- fessoris edita a beato Possidio Galamensi episcopo (fol. 79'-93^).

Vide supra, p. 437, 6». Sequitur catalogus operum S. Augustini.

14° [De translatione S. Benedicti] (fol. 94^-99^.

Fragmentum operis Adrevaldi edit. apud Dubois, Bibliotheca Floriacensia, scili- cet paucis omissis cap. xim-xvin (p. 31-40), cap. xx-xxu, capp. xxxvii, xxxtiii.

15° Vita St» Lucise virginis (fol. 99'-101').

Vide supra, p. 18, 41«.

512 CATAL. CODD. HAGIOGRAPfflC.

16^ Revelatio capitis S. Johannis Baptistse (fol. 101'- 106^).

Edita in Act. SS.y ad d. 24 Junii, tom. IV, p. 716-718 ac p. 724-728; prol. edit pp. 721, 722, num. 133-135. — In cod. num. 728 non est ex integro descriptns.

17^ Vita S. Autberti confessoris atque pontificis (fol. 107^-120^).

Vide supra, p. 17, 40<».

Appendix ad cod. D. Phill. 8391.

DE s. GAUGERico EPiscopo. (Cfr. pag. prsec, 4».)

Incipit prologus metricos.

Ut patrio de corde satus, rerum sator et rex,

A qui et 0 cognomen habet, prseconia vatum

Dignatus complere, patris pia jussa peregit

Cum came assumpta patriam rediturus ad arcem 5

Sartores curanda quibus mandetur obortae

Ecclesioe cultura legit : quam, frigore legis

Deterso veteris, tepefactam sidere solis

Fcecundent, fervente rudis. His ergo colonis

Terra prius saxosa parit, quoeve aruit ante <0

Sub boreae concreta gelu spiramine laeto

Jam zephiri liquefacta novo flore herbidat, atque

Quae ante fuit sterilis, modo germine fceta salutis

Est fructus enixa novos ; fructuque fidelis

Catholico pinguescit ager : sacroque labori IB

Respondet matura seges. Cultoribus autem his

Successere patres, quorum veneranda tenemus

Nomina, scd vitas in multa volumina scriptas.

De quorum numero retinens collegia consors

Gaugericus renitet, quo non prsestantior alter H

Confessor cultorque Dei : quo major in onmi

Nemo patrum bonitate fuit, qui culmine quanto

Virtutum excrevit, qualisve aut quantus in arce

Vixit episcopii, facundia nulla valebit

Eloquiis ambire suis, aut claudere verbis. 18

Hic Cameracensis custos ac pastor ovilis

Extitit. 0 fclix clerus! populus quoque felix!

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. D. PfflLL. 8391. 513

Qui talem ac tantum meruistis habere patronum. Hoc etenim pastore cibi sit spiritualis Nullus habere famem, deponereque ante rapaces Insidias didicere lupi. Custode quoque illo

6 De grege nemo perit. Certe propensior illi

Aflfectus pietatis erat mirabilis, inter Cetera virtutum miracula, solvere captos : Nam quia pastor erat, morumque operumque libratu Officium pastoris agens, si usquam raperentur,

«0 Delaqueabat oves, illo prsesente, ligatis

Carceris, elusis tortoribus, antra patebant. Illo etiam prsesente, fugse spes certa erat, atque Libertas comitata reis, ereptio captis. Heec etiam sed plura gerens celebratur atque

<5 Clarior emicuit, velut indicat ista legenti

Quae sequitur textura libri, qui gesta revolvit, Prosaico perarata stylo; sed plurima paucis Stringit, et angustis comprendit grandia dictis.

DE ELEVATioNE EJUSDEM. (Cfr. supra, pag. 511. 5^) fo Item sermo (1) de elevatione corporis cdusdem sancti ^

1 . Hodiernam festiyitatem quam colimus, fratres carissimi, elevatione cor- poris beati Gaugerici provida sui ^ conditoris dispositio consecravit In hac si- quidem die ipsius pretiosissimum corporis ^ pignus, suis meritis sanctis exigen- tibus, sub quodam mysterio futurae resurrectionis de loco, ubi sepultum fuerat,

25 elevatur sanctorumque numero sub gloriosa celebritate perenniter aggregatur. Quia ergo hujus diei gaudia rotato tempore veneramur, dignum valde est ut obse- quiis dominicis ac laudibus confessoris Christi tanto strictius mancipemur, quanto gratius piae sollempnitatis susceptione Isetamur. Bene etenim celebratur soUemp- nitas, cui nimirum in divinis cultibus fidelium congruit pia officiositas.

30 2. Hoc autem et sollempnitati bene congruum et benevolis auditoribus foret pulcherrimum, si de ipsa elevatione vestrae caritati aliquid panderet sermunculos, si videlicet eventum rei, aut modum ipsius temporis, vel quae causae occurrerint \ Tel etiam quse personse interfuerint loqueretur. Sed cum ex his, pro dolor, nihil

^ Elevatio sancti Gaugerici episcopi et confessoris 2. NuM. l. — ^pii 2. — « om. 2. NoM. 2. — ^ occurrentes 2.

(1) Hunc sermonem de quo jam actum est supra, p. 267, 3°, contulimus eum codice Bruxellensi 09 9070-77, quem signamus 2.

GATAL. BRUX. T. H. 33

514 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

cerium nobis ab ^ antiquitate relinquitur, non parum tamen juvat aliqoa de his qufe de vita ipsius certa cognovimus succinete ad memoriam revocare ' ut per htee saltem et * expectantium valeamus corda laetare et diei festo videamur quoqno* modo convenire.

3. Quod autcm rci gestae sublimitas de ipsa elevatione nostram 5 notitiam lateat, hoc nimirum avaritioe vctcrum scriptorum imputare non ausim^. NuUum ctenim tam avarum,nullum tantae parcitatis cre- diderim extitisse, qui tantam et tantee salubritatis memoriam rapien- tij3us auris auderet committere, qui tantae dignitatis gloriam sineret obsolere. Veruni si quis infestationes gentium recenseat, quae • pec- 10 catis exigentibus Galliarum ecclesias evcrtisse legimtur, hic profecto dubitare non poterit, quin heec scripta sub iisdem stragibus disperis- sent, quemadmodum etiam multas vitas sanctormn historiasque alias novinms disperisse. Habent vero annales, et hoc plenius libcr ponti- ficum ^ narrat, quod bis sub ipsis nationum persecutionibus mona- 15 sterium beati Gaugerici totum comburitur, primum quidem a Nort- mannis tempore quidem Rothardi (1) episcopi, secundo autem ab Hungaris diebus quoque Fulberti (2) pontificis. In quibus sane com- bustionibus nec dubium cum reliquo thesauro etiam volumina concremari. Nemo igitur silentia vetustatis avara queratur, quam 10 tantse excusationis defensio non improperanda tuetur. IUud etiam asserunt antiquissimi : quod libcr quoque, qui de vita ejusdem patris nostri plurimus scribebatur in ipsa confraglatione * monasterii totus omnino combut itur ^ sed hic tantulus quem nunc habemus, incertum apud quem * presbytcrum, qui uni ecclesiol® praeerat multo posl is tempore repperitur, unde videlicet sanctissimi confessoris rcdeunte annuo festo se in divinis cultibus exerceret. Et est profecto verisimilis assertio, nec credo refcllenda ullo modo : proesertim cum et ipsis monasterii excidiis fatentibus enitatur et probatissimorum virorum testimonio roboretur. 30

4. Haec autem licet ex maxima parte non tota, altiora tamen sunt etdelectabi- liter amplexanda : intcr quae nimirum ipse vir Domini adhuc diaconus dum de more locum oratioois adiret, obvium sibi gemina sorte leprosum curosse notator, sane quem in superGcie cutis prurigo lepra) miserabiliter fcBdabat extrinsecns horrorque supcrstitiosse gentilitatis squalefactabat intrinsecus. Cui quia ex occulta 36 languentis animi peste traduce illud vitium corpori intellexit foris irripere ^ ; prins evangelic» dulcedinis fomenta quie ad interiora descenderent aestimat adhibere.

- ^om.± — ^ (succincte-revocare) om. ± — *om. 2. — * quo 2.

NuM. 3. — ^ auserim 2. — ^ qui 2. — * nostrorum add, 2 aed deleium. — * confla- gratione 2. — * perierit 2. — • quemdam 2 aed a corr,

NuM. 4. — ^ irrepere 2.

(1) Rexit ecclesiam Gameracensem an. 879-886. — (2) An. 934-956.

BIBL. REG. BRUXELL. — APPEND. AD COD. D. PfflLL. 8394. 515

Satis qnippe conveniens atque tutum curationis subsidium adversus hujusce * aegritudinis morbum. Interiore enim curato, exteriorem restat ' procul dubio sos- pitandum. Gum ergo infirmus potionem evangelii pio medico propinante medul- litus ebibisset, mox cooperante Spiritu sancto viperinum virus longe rejiciens 5 medel» salubris virtutem cognovit, opemque sibi baptismatis imploravit. Festi- nante itaque beato Gaugerico ad fontem miser deducitur moxque sacra unda respersus ita mundus totus apparuit ac si nunquam antea leprae contagio tange- retur. 0 felicem diaconum et omni laudum genere cumulandum, cui pise prsedica- tionis officium tanto mirabilem peperit fructum,cuisolida fides illud Ghristi adqui-

10 sivit evangelicum : " Qui in me „ , inquit, " crediderit non solum opera quse facio faciet, sed majora horum faciet „ Et majora etenim fecit, cum in eodem homine et gentilitatis convertit errorem et leprae mundavit asperginem. Sic itaque sospitatum Deo . vero sacerdoti medicus incomparabilis juxta pneceptum domi- nicum offerre putavit, tonsaque coma capitis erudiendum in monasterio clericavit.

45 6. Beatum vero Gaugericum quia signis pollebat, virtutibus coruscabat, omnes urbis Gameracensium cives uno animo eadem voluntate acclamarunt sibi episcopum,unaque orantes ad Dominum nec difficile votorum compotes meruerunt Divina itaque disponente gratia subrogatus, qualem se quantumque in episcopatus administratione prsestiterit non nostrae est evolvere facultatis \ Nam major

80 excellit quam ullo verborum ambitu possit includi. Geterum nec propter assumpti oneris gravitatem sacri propositi constantiam quam a puero ceperat, intermisit; sed plenus auctoritatis et gratiae aequo liberatu ^ morum et actuum episcopii digni- tatem infatigabiliter adimplevit ^ : studens semper praedicationi operam dare, ver- bis pluere, miraculis coruscare. Ut autem de reliquis taceam : hocunum quod ad

25 omnes ejus sufQcit laudes, quantae sit gratise quis poterit sestimare, quod ipso prsesente nunquam carcer aut vincula captos poterant retinere. Sacra namque ordinatione percepta, cum jam pius pastor gregem sibi commissum visitaturus urbem intrasset,ante domum comitis transitum faciens, derepente^ quidemXIJcun noxios audierat in carcere mancipari, quorum absolutionem cum ab ipso principe

30 obtinere non posset, stalim pie commotus divinum auxilium imploravit, ut si vere videlicet ligandi atque solvendi auctoritatem susciperet, divina clementia in prse- senti miserorum ereptione ostendere dignaretur. Necdum preces finierat, cum claustra carceris ingenti stridore concussa seris ac vectibus resolutis, quos tene- bant miseros relaxarunt, suumque redemptorem sequentes cum ipso ecclesiam

)5 cunctis spectantibus intraverunt Aptum siquidem muneris sumptiprincipium,quo Tisibihter monstrabat sortitum solvendi officium.Nec tamen aliquem moveat,quod pastor egregius primum in solvendis corporibus officii sui gratiam demonstras- set, cum dicat apostolus non prius quod spirituale, sed quod est animale, deinde quod spirituale. Hujus autem muneris gratiam pastor sanctissimus frequenter a^

iO bat; semperque ingenitae pietatis affectu in ereptione captorum compatiens suspi-

— ■ hujuscendi 2. — ■ om, 2 ; add, in marg. a corr, 1.

NuM. 5. — ^ (praestiterit-facult) pretis 2. — « libratu 2. — » implevit 2. — * dum r. 2 sed post corr.

516 CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC.

rabat pie secum illud dominicum per prophetam : * Vae vobis, , inquit, ' pastores qui non pascebatis gregem ; quod segrotum erat non sanastis, quod abjectum non reduxistis, quod perierat non quaesistis. , In ipsa vero civitate cui praeerat, iterum viros tres sub judice Walachario vinculatos oratione dissolvit Item et in viDam Galam^ in occursum Lotharii regis profectus, duos pueros a Landrico viro potentis- 6 simo ad mortem conjectos solito precibus fusis ad Dominum libertati restituit In fano Martensi etiam, suae dioceseos territorio, cum forte pueros venales duci con- spiceret, cupidique negotiatoris animum ut pueros relaxaret frangere nequivisset, indignatus caelestis fabricae formas vilis mercaturae addici compendiis, solitae ora- tionis malleo vincula fregit, sicque deluso mancipe captivos filiis ecclesise sociaviL 40 Quod quia in libro vitaeipsius digesto legentibus late etsufficienter occurrit, suocin- gere melius asstimavi.

6. Nec illud vero praetereundum est, quod caecum ab annis xxx^ solari Inre privatum signo videlicet sanctae crucis orbibus impresso videndi facultate donas- set Praeterea etiam aliud majus occurrit, quod facilius admirari possumus quam 15 referre. Ad cumulum namque miraculorum, quae per eum divina operatio propa- lasset,in retentione^ baculi angelicum obsequium se meruisse laetatur. Quid ad hsec fratres, quid ad haec vobis videtur? Quis sacerdotem hujusmodi non tota admira- tione suscipiat, vel qua ^ devotione ejus merita valeat compensare, quem tantade Deo obtinuisse miratur? Ex eorum sane consideratione quanti aestimare possu- M mus, quae nullo teste solus exercuit, quae ut vitaret vanitatis jactantiam occultaviL Porro manifestissime liquet, quam bene pecuniam Domini sui negotiator soUicitus tractaverit, quot usuras videlicet talentoioun quae a summo patrefamilias accepe- rat reportarit Huic profecto ad remunerationem sui laboris perducto dominica voce dicitur : * Euge serve bone et fidelis, quia super pauca fuisti fidelis, super 15 multa te constituam, intra in gaudium Domini tui. ,

7. Quia vero longum est ire per singula, sufficiant haec vel de plurimis pan- ciora. Sed ne fortasse fastidio sit verbosior sermunculus, plnribus intennissis posteriora pulsemus. Praesul namque Domini Gaugericus, gaudenter videlicet memorandus, annis circiter xxxviiii praedictam Cameracensium ecclesiam rexit 30 plenusque dierum, populo quidem jam ad fidem catholicam mancipato, in pace quievit, quippe aromate conditus et in basilica, quam in vertice montis nonprocul ab urbe ipse construxit, summa cum veneratione sepultus.

8. Post cujus dormitionem multa miracula eodem in loco visa simt, quae ex maxima parte incertum an raritate scriptorum neglecta, an scripta ^ praedictis 35 monasterii casibus nostram scientiam evasere sublata. De ^ elevatione etiam sacia quam hodie debito veneramur, nulla quoque certitudinis, ut supra diximus, vesti- gia posteris reservantur, praeter quod vulgus terminatae festivitatis gaudia, nun-

— ^ Calcam 2.

NuM. 6. — * sacri add. 2. — ^ i^a 2; quia 1.

NuM. 8. — ^ quod magis credibile est add, 2. — ' (mm. aninia qum seqq,^ et horum loco add. : Pauca tamen quee modemo tempore contigerant in libro pontificom subnotatarrsi cui suppetit otium, poterit invenire.

BIBL. REG. BRl^ELL. — COD. D. PHILL. 9307. 517

dinis sollempniter celebratis, per singulos annos usu quidem tantum reservato colere consuevit, quippe non modo contiguis verum longe positis regionibus ad tant» gloriae pompam catervatim confluentibus et ad sepulcrum beati pontificis pia dona ferentibus.

6 9. Nos igitur cum vulgaribus turmisque vota feramus etiam hodie, fratres, pro se quisque pensemus et ut tantae efficaciae precatorem apud districtum judicem habere possimus, piis muneribus ejus benivolentiam emercemur. Ne quis autem aut parum aut nihil se habere quod offerat dicat. audiat Moyseu ad filios Israhel concionantem : " Sumite, inquit, a vobis ipsis redemptionem Domino. „ Aperte

10 nimirum insinuans non tanto quae extra, quanto ea quae intra nos sunt, ut vos mehus nostis, a Domino comprobari. Jam vero unusquisque suam discutiat con- scientiam : et si forte in animo leprae deprehenderit foeditatem, currens ad medi- cum flagitet sospitatem. Si autem aliqua senserit se caecitate teneri, cum ipso etiam caeco, quem paulo superius diximus, imploret tanti viri auxilium, ut meritis

45 ejus interiorum opem recipiat oculorum. Si quis vero incaute incidens dolos anti- qui aucupis vinculis peccatorum se cognoverit irretiri, clamet ad pastorem, inge- minet preces, nec longum iides vera est dissolvetur. Notandum vero quod sicut in hoc seculo beatus pontifex versans, super miserorum desolationes misericorditer movebatur, ita etiam adhuc pie petentibus orationis praestat efTectum. Cujuscumque

SO etenim infortunii casum deflens totis visceribus ad invocatlonem sui nominis illa- crimat, nec dubium optatae consolationis meretur auxilium, de mcerore conse- quitur gaudium. Nec fallit ergo vulgaris opinio, nec a veritate desciscit, quae mutata littera Gaugericum ducere consuevit, quippe qui pulso moerore dolen- tibus gaudere consuevit.

S5 10. Oremus ergo, dilectissimi, tantae virtutis episcopum, invocemus simul uno clamore patronum, ne oves deserat, sed semper ab inimica infestatione defendat; ad thronum patris pro nobis deferat preces, oratorque efflcacissimus impetret veniam peccatorum. Spes etenim nobis superest certa, quod nostris meritis non possumus, ipso interveniente mereri. Postremo etiam hoc imploremus, ut quemad-

30 modum sua festivitate gaudemus in terris, sic et nos meritis suis et pia interven- tione post resolutionem corporum, gaudiis secum patriae faciat interesse caelestis. Quod praestare dignetur pastor pastorum Dominus noster Jesus Christus, cui est cum Patre et Spiritu sancto honor, laus et gloria in secula seculorum. Amen.

GGXXXn. Godex apud D. Phillipps signatus n° 9307.

Foliorum 179 cum adjectitiis duobus initio codicis, formae mediae (O^^^SSSXO,^!^), maxima parte (1) binis columnis, lineis graphide ductis una manu sec. XUI ineunte nitide exaratus, insuper fere singulis foliis (2) inscripti sunt numeri. Tituli

(1) A folio 172^ lineae sunt plenae. — (2) Nullo numero signata sunt cum

518 GATAL. CODD. HA6I06RAPHIG.

minio descripti sunt, littene majores minio Tiridive colore depict», parce sed yenuste exomate snnt At omatn suo insigniores sont litterae quibiis ei priiDi epistola et ipsa beati Malachi» vita incipit Hanc vero non propter phanstastieam animalis speciem, qoa parte constat, sed propter pontificis formam qiue exhibe- tor, animadvertere haud inutile erit

FoL V in capite cod. scripta sunt seqq. : Liber eecUsim Saneti Martini de eivitatt Tomaco in quo eontinentur revtrentissimi famuli Dei Bemardi ClarevaUenm abbatis epistola de diversis ad divereos diversm, numero centum quinquaginta tres. Continentur etiam in hoe volumine ejusdem venerahUis patris Bernardi ad Euffe- nium papam libri quinque, Quorum quatuor de eonsideratione sui et totius crecf turm muUis admixtis de actione disputant; quintus qui et ultimus de exed- lentia eontemplationis divinm feliciter disserU, Continetur quoque in hoe codics vita sancti Malachim Hibernensis eeclesim metropolitani plena signis et rirtu- tibus, seripta a supradicto domno et venerando Bemardo primo abbate sanetm Cta' revallensis ecclesim, multorum monasteriorum prmdaro fundatore atque sapientis- simo ordinatore,

In foliis adjectitiis descripta sunt seqq. : a) fragmentum epistole Luciani de inventione corporis S. Stephani, P) dereliquiis qumRomm sunt^ y) narraiiodeintenr tione prmtiosi ligni crucis Christi^ $) de pcenitentia SalomoniSt t) de quadampesU- lentia in civitate Viennensi, c;) de episcopis Romanis presbytorum vel episcoporum filiiSf K) de diebus mgypciacis,

Vita S. MalachiaB archiepiscopi Hiberniae (fol. IlMI^-VI^').

Vide supra, p. 204, 10<>. — In cod. (fol. 172^-177»') sequuntur sermones duo quos in laudem sanctissimi episcopi ipse sanctus abbas habuit ac epistola ad Hiber- nenses de ejusdem S. Malachiae obitu.

GGXXXin. Godex apud D. Phillipps signatus no 12459.

Foliorum 65, formse mediae (0^,315x0,24), lineis plenis, stylo ferreo dudia, maxima cura, una manu sec. XI exaratus. Tituli rubricati sunt, itemque littere majores, quae venuste a perito artifice exomatae sunt. Hic tamen opus sibi commis- sum non perfecit, nam a medio codice in capitulorum initio spatiolum ▼acuom remansit.

Fol. 1' manus hujusce seculi XIX, graphide scripsit : Ex bibl. Stavdot,

V [Vita S. Remacli] (fol. 1^-24^).

Vita auctore Notgero Leodiensi edita stylo mutato apud Suriimi ad d. 3 SepL lo cod. ob folia avulsa deest epistola dedicatoria cum majori parte prologL

foUis adjectitiis in capite codicis folia duo, et ad calcem inde a fol. 155 quentia foUa.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. D. PHILL. 42459. 519

2° De miraculis [beati Remacli] (fol. 24'--64^).

Edit. in Act. SS.^ ad d. 3 Sept.i tom. I, p. 6% sqq. ; in cod. ob folia jam a longo mpore avulsa omm. pars num. 13 a voce redanavit et reliqui numm. ejusdem ). i; deinde initium lib. ii usque ad has numeri 16 Yocesideaiderinm antmi, insu- r finis num. 56 a ne speciss usque ad fin. numeri 61 obsequium qui, tandem imm.66, 67. Fol. 64^ scripta sunt sqq.

Anno Domini millesimo quingentesimo nono mense marlii die quarta quae in dominica occurrit, illustris vir reverendus in Christo pater et dominus dompnus Guilhelmos ex comitibus de Manderscheit abbas Stabulensis et Malmundariensis coenobiorum pise intentionis et considerationis aflfectu voti- vam in hoc Stabulensi monasterio statuit decantari missam, qualis videlicet in tribulationibus et necessitatibus dici con- suevit, quam et ipse in persona eo die devotissime celebra- vit. Hanc quippe missam praecessit processio veneranda, sub qua deportabantur corpora sanctorum, quorum scrinia sive feretra hic non inconginie veniunt annotanda. In primis exierunt ex hoc monasterio feretrum beati Remacli fere- trumque beati Baboleni cum nonnullis aliis jocalibus et reli- quiis pretiosissimis. Item ex monasterio Malmundariensi jussu pra^fati domni abbatis allata fuerunt in hoc Stabu- lense monasterium tanquam caput, a quo cetera monasteria dependont, feretrum glorissimi martyris sancti Quirini, feretra quoque sanctorum Petri, Justi et loculus Philippi. Ex Ladernaco vero scrinium sancti Simetonis (1) martyris, de quibus talis in progressu servabatur ordo. Nam post cruci- ferarios cum vexillis, post cereferarios cum torticiis sive cereis, qui primam quidem hujuscemodi processionis aciem tenuerunt, succedebant et alia luminaria numero quadrin- genta et amplius quae per turmas divisa sparsim inter fere- tra incesserunt. Exinde imago beatae Mariae virginis cum nonnullis aliis imaginibus praeviis, capitp sancti Alexandri subsequente. Post hoc consequebantur feretra sanctorum scilicet Philippi, Baboleni, Simetonis, Justi, Petri, feretrum- que sancti Quirini et feretrum sancti Remacli. Post quae fere- tra clerus et fratres tam Malmundariensis quam Stabulensis coenobiorum cantica turbulento tempori congrua persol- ventes; postremo vero venerabile Sacramentum praeceden- tibus jocalibus et reliquiis praetactis. Turba autem utriusque

(1) De sancto Symmetrio Lademacum (lAemeux) translato cfr. Act. 88,, ^m. VI Maii, p. 362 sqq.

520 CATAL. CODD. HA6I06RAPHIC.

sexus quae prsecedebai et consequebatur ex coi\jectura et judicio expertorum accedebat ad quinque milia hominum, inter quos audires per alta cordis suspiria singultus glorifi- cantium et laudantium Deum in sanctis suis. Non enim arbitror cuiquam ratione utenti tam saxeum pectus, quod ad aspectum tam felicissimse triumphantisque beatorum societatis pne gaudio non emolliatur usque ad lacrimarum compunctionem. Hujus siquidem processionis drcuitus fuit ab egressu eminus ascendendo directo tramite per forum in vicum, qui ducit Leodium et inde descendendo per ruellam quae dicitur Canum in viam Mulmundariensem et ex ea immediate intrando (ruptis sepibus) in pratum eccle- siae illud quandrangulariter quando usque ad inferiorem ejus partem ibidem circa officinas in ecclesiam iterum revertendo ubi facto sermone inchoabatur missa. Sabbato praecedenti post prandium advenienti glorioso mar- tyri sancto Quirino et suis complicibus domnus abbas prae- fatus et conventus Stabulensis in albis et cappis una cum populo processerunt obviam usque in agrum qui dicitur terminus pusionum, illos ibidem honorifice et cum ingenti gaudio suscipientes ; et in crastino facto prandio, eousqueparimododucatum praebuerunt, devote, reverenter et humiliter oranibusvaledicentes.

Fol. 65^ invenies aliquot rescripta medicinalia.

GGXXXIV. Godex apud D. Phillipps signatus n° 12461 .

Foliorum 301, formad majoris (0">,40 X 0,27), binis columnis,lineisstylo ferreo ductis, a diversis sec. XII ineunte exaratus. Tituli rubricati sunt, itemque littere majores.Fol. 1' huec scripta sunt : Iste liber decani et eonventus Stabulensis, Mxdiam quoque injuriam codex passus est : nam ssepissime pars marginum inferior abscissa est et folia non pauca avulsa : quorum alia jam deerant sec. XVII dum codex compaginabatur, alia posteriori aetate improbus quidam avulsit

1*" Passio S^ [Ana]stasi8B martyris (fol. T-S').

Partim edita apud Mombritium, partim in Biblfotheca Casinensi. Vide supra.

2° II Kal. Januarii natalis S. Silvestri papae (fol. 8^-21").

Edita apud Mombritium, tom. II.

3'' Amphilochii episcopi Iconii in vita et miraculis

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. D. PHILL. «2461. 521

sancti Patris nostri Basilii archiepiscopi Capadociae (fol. 2r-350.

Vide supra, p. 34f5, 28o.

4** Vita beati Juliani martyris, quae celebratui' viii idus Januarias (fol. 35^-49^).

Cdita in Act. SS., ad d. 9 Jan., tom. I, p. 575 sqq. ; in cod. major prologi pars om. (incipit Beati igitur martjfris) ; item ob folium avulsum om. ultima pars num. 64.

h" [De Sto Hilario] (fol. 50^-52^).

Vita auctore Fortunato. In cod. ob fo]. avulsum incipit (hmmonena, nunc alio$ (num. 4).

6** Epistola beati Hilarii ad Apram flliam suam (foL

52^-540.

Edita apud Bftigne, P. L., tom. X, p. 549 sqq. ; add. in cod. hymnus Lucis largitor edit. ibid., p. 551 sqq.

7^ Mense Januario die xim. Vita beati Felicis presbiteri Nolanivelin Pincis (fol. 54'-55').

Edita in Act, SS., ad d. 14 Jan., tom. I, p. 951.

8** Vita beati Fursei, quae celebratur xvii Kal. Februa- rias (fol. 55^-62^).

Edita in Act. SS., ad d. 16 Jan., tom. I, p. 36 sqq.

9"* Vita beati Sulpicii episcopi, quae celebratur xvi Kal. Februarias(fol. 62^-7 r).

Edita in Act. SS., ad d. 17 Jan., tom. II, p. 167 sqq.; in cod. prol. om.

10'' Vita S^ Paute, quae celebratur vii Kal. Februarii (fol. 71'-810.

Edita apud Rosweydum, Vita Patrum, p. 401 sqq.

11** Vita beatissimaB Brigidae virginis, quae celebratur Kal. Februarii (fol. 81^-87^).

Vitaauctore Gogitoso edita in Act. SS., ad d. 1 Febr., tom. I, p. 129 sqq. ; in cod. prol. om.

12*" Vita S^ Genovefae virginis, quae est iii nonas Februarii (fol. 87^-93^).

Ibid., ad d.3 Jan., tom. I, p. 138 sqq.

1 3'' Vita vel actus beatissimi Gregorii papae urbis Romae, quae celebratur quarto iduum Marciarum (fol. 93"^- 1O20.

Ibid., ad d. 12 Martii, tom. II, p. 130 sqq.

522 GATAL. CODD. HAGIOGRAPHIG.

l^"" De monacho capti[vo] sancti Hieronimi scripta (fol. 102^-1050.

Vide supra, p. 337, 40.

15^ [Vita S. Ambrosii] fol 106^-1150.

Vita auctore Paulino : yide supra, p. 345, 28<^. In cod. ob folium media sua parte scissa initio mutila.

16« Inventio Sanctae Crucis (fol. 115'-117").

Initium narrationis edit. in Anal, BoU,, tom. n, pp. 282, 283 ; inde in cod. narratum est homilise modo miraculum, quo vera crux Helenae imperatrici mani- festata fuit.

17« Passio S. Gordiani martyris, qui passus est vi iduum Maiarum(fol. 117^-119^).

Vide supra, p. 479, 6».

18« MenseMaio sub die vi Id. Maiarum passio S. Antimi (fol. 119^-1290.

£dita in Act. SS., ad d. 11 Maii, tom. H, p. 616-619. In cod. major pars num. 14 om. (inde ab : Artemiam), ac num. 15 his paucis contractus est : Po9t hmc heata Lucina eomplevit mtatem annia XC et VetperrexU ad Dominum. Cui est ....

19"* Passio S. Pancratii martyris sub die mi Id. Maiarum (fol. 123^-124^).

Edita ibid., ad d. 12 Maii, tom. III, p. 21.

20'' Passio S. Peregrini martyris, quae celebratur XVII Kal. Junii (fol. 124^-125^).

Ibid., ad d. 16 Maii, tom. III, pp. 563, 564; in cod. mutila in iine ob fol. ayulsunL

2r [De sancto Apollinari] (fol. 126^-128^).

Ibid., ad d. 23 Julii, tom. V, p. 344 sqq. ; in cod. initio mutila : omm. num. 1-18.

22*" Passio S. Jacobi apostoli fratris Johannis, quae cele- bratur viii Kal. Augusti (fol. 128^-1 3r).

Edita apud Mombritium, tom. II.

23*" Passio S. Cucufatis martyris, quae celebratur vm Kal. Augusti (fol. 13r-134^).

Edita mutato stylo apud Surium ad d. 25 Julii.

24'' [De sancto Felice martyre Grerundensi] (fol. 135'"-

138^.

Edita in Act. SS,, ad d. 1 Aug., tom. I, p. 26 sqq. ; in cod. ob foL avulsum initio mutila ; multse etiam occurrunt lect var.

BIBL. REG. BRUXELL. — GOD. D. PHILL. 42i6l. 523

25** Passio S. Stephani pontificis, quae celebratur im nonas Augusti (fol. 138'-141'').

Ibid., ad d. 2 Aug., tom. I, p. 139 sqq.

26'' viuidui Augustorum passio sanctae Afrae (fol. 141'-

144^).

Ibid., ad d. 5 Aug., tom. II, p. 55 sqq.

27*^ Passio S. Cyriaci cum sociis suis sub die vn idus Augusti (fol. 144^-147^).

Ibid., ad d. 16 Jan., tom. II, p. 5 sqq.; in cod. mutila in fine ob fol. avulsum.

28"* Passio S. Stephani protomartyris. Quod est vn Kal. Januarii (fol. 148^.14y).

Narratio desumpta ex Actibus Apostolorum.

29'' m nonas Augusti in Hierosolimis inventio corporis sancti Stephani protomartyris et sanctorum Gama- lielis, Nichodemi et Abibon (fol. 149^-152^).

Epistola Luciani.

30** Sermo S. Augustini de miraculis S. Slephani (fol. 152'-. 154^.

Ex lib. XXII de Civitate jDet num. 10 sqq. cum initio cap. ix (Migne, P. L., tom. XLI, p. 766 sqq.).

31'' VI Kal. Januarii assumptio S. Johannis apostoli et evangelistae (fol. 154'- 159'').

Epistola Melliti : vide supnii tom. I, p. ^, 10>.

32"" Ex libro iii^ ecclesiasticae hystoriae relatio de Johanne apostolo et evangelista (fol. 159''-160'').

Ibid., 11».

33"" Passio S^ Golumbae virginis, quae celebratur ii Kal. Januarii (fol. 160^-1630.

Edit. supra, tom. I, p. 302 sqq.

34** Passio S. Sebastiani mailyris et comitum ejus, qui passi sunt Romae die xiii Kal. Februarii (fol. 163'-

182^.

Vide supra, p. 438, 11».

35** Passio sanctarum virginum Agnetis et Emeren- tianae, quae passae simt xu Kal. Februarii (fol. 182'-

185^).

Epistola S. Ambrosii, vide supra, p. 33, 7^

524 GATAL. GODD. HA6I0GRAPHIG.

36** Passio S. Vincentii martyris, quaa celebratur xi Kal. Februarii (fol. 185^-188^).

Edita in Aet, SS., ad d. 22 Jan., tom. II, p. 394 sqq. ; in cod. nnmin. 1, 2 omm.

37** Passio S. Asclae, qusB celebratur x Kal. Februarias (fol. 188^-1890.

Ibid., ad d. 23 Jan., tom. II, pp. 456, 457 ; ob fol. avnlsum media pars in cod. •desideratur.

38** Passio S. Babillae episcopi, qui passus est in Antio- chia sub Numeriano imperatore, die vun Kal. Februarii (fol. 189^-1920.

Ibid.) ad d. 24 Jan., tom. II, p. 571 sqq.

39*^ Passio S. Policarpi episcopi, qusB celebratur vii Kal. Februarii (fol. 1952^.194^).

Vide supra, p. 270, 32».

40° Passio S. Valentini presbyteri sub die xvi Kal. Marciarum (fol. 194^-197').

Edlta in Ad, SS., ad d. 19 Jan., tom. II, p. 216 sqq., sub hoc titulo : Acta 8S. Marii MartJm et fliorum,

41** Passio S^ Julianae virginis, quae celebratur xira Kal. Martiarum (fol. 197^-200^).

Ibid., ad d. 16 Feb., tom. II, p. 873 sqq.

42** Passio S^ Felicitatis et Perpetuae apud Africam in civitate Tuburbitanorum die nonarum Marciarum (fol. 200^-2020.

Vide supra, tom. I, p. 158 sqq.

43** Passio sanctorum quadraginta martyrum mense Marcio (fol. 202^-2050.

Edita in Aet, SS., ad d. 10 Martii , tom. II, p. 19 sqq.

44** Passio Phylemonis, qusB est viii idus Martii (fol. 205^-2090.

Ibid., ad d. 8 Martii, tom. I, p. 752 sqq.

45** Passio beatissimi Eusebii martyris (fol. 209''-210'').

Ibid., ad d. 14 Aug., tom. III, pp. 150, 151.

46** Passio S^Theodosiae^quae celebraturm nonas Apri- lis (fol. 210^-217^).

Edit. supra, tom. I, p. 164 sqq.; in fine mutila ob fol. avulsum.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. D. PHILL. 41464. 525

47° [De sancto Jacobo apostolo] (fol. 218^-218^).

Fragmentum passionis de qua supra, tom. I, p. ^. 4e\ Initio mutila ob foL excisum.

48° Kal. Maii assumptio S. Philippi apostoli (fol. ^l^''-

2190.

Ibid., p. 202, 3».

49° Passio S. Victoris et Goronae die ii idus Mai, sub Antonino imperatore et Sebastino duce Alexandrinas (fol. 219^-2200.

Gontracta ex passione edita in Act, SS., ad d. 15 Maii, tom. III, p. 266 sqq.; in cod. ob fol. excisum media pars desideratnr.

50° Revelatio S. Gorcodromi diaconi et conversio Mamertini ac gesta S. Germani episcopi et confessoris (fol. 220^-2230.

Vide Act. SS., ad d. ai Julii, tom. VII, p. 206-210, num. 18-37 ; in cod. ob foL exci- sum qusedam pars media desideratur.

51° Passio sanctorum martyrum Gantii, Gantiani et Gantianillse sub die ii Kal. Junii (fol. 223^-224^).

Ibid., ad d.31 Maii, tom. VII, p. 428 sqq.; num. 1 om.

52^ Passio sanctorum martyrum Marcellini et Petri sub die iiii nonas Junii (fol. 224^-227").

Ibid., ad d. 2 Junii, tom. I, p. 171 sqq.

53^ Die supra scriptio natalis sanctae BlandinsB cum aliis multis (fol. 227^-23r).

Narratio desumpta ex Rufino, Hist. Ecel, lib. Y, p. 244-264 (Romae 1740).

54° Passio sanctorum martyrum Gervasii et Protasii sub die xiii kalendarum Julii (fol. 231^-233^).

Epistola Ambrosii ; vide supra, tom. I, p. 24, 12<>.

55° Passio sanctorum martyrum Johannis et Pauli sub die VI Kal. Juliainim (fol. 233^-237').

Edita apud Membritium tom. I.

56° Passio sanctorum apostolorum Petri et Pauli sub die III Kal. Juliarum (fol. 137'-238").

Edita in Bibl. Casinemi^ tom. III, Flor. p. 238 sqq. ; in cod. inc. : Cum demens Nero Judeorum bello (ibid. p. 329, col. 1, lin. 21) ac in fine pro iis quse ibi edita sont p. 240, col. 1, lin. ultima a fine (Anno eexto) in cod. relatum est de peenis qoas Deo dedit impiissimus persecutor.

526 GATAL. GODD. HA6I0GRAPHIG.

57*" Passio Processi et Martiniani sub die vi nonas Julia- rum (fol. 238^-240'),

Edit in Act. SS., ad d. 2 Julii, tom. I, pp. 903, 304.

58^ Passio vii fratrum filiorum Felicitatis (fol. 240'-

24r).

Ibid., ad d. 10 Julii, tom. III, pp. 12, 13.

59^ Passio sanctorum martyrum Hermochorae episcopi et Fortunati archidiaconi sub die im Id. Julii (fol.

24r.244^).

Ibid., ad d. 12 Julii, tom. m, p. 251 sqq. ; in cod. multae occurrunt lect. yar.

60° Passio sanctorum martyrum Abdon et Sennen, Sixti episcopi, Felicissimi et Agapiti, Laurentii et Ypo- liti (fol. 245^-2540.

Vide supra, tom. I, p. 13, ^B^'; in cod. add. ex Mombritio, tom. II, Passiones sanc- toram Sixti, Laurentii et Hippolyti.

61^ Passio S. Felicis martyris, qui passus est in Jerunda sub die Kal. Augustarum (fol. 254^-256^).

Vide supra, tom. I,^p. 34, 61^, sed in cod. desinit iitulavit ut ait nomen Domini henedictum.

62*^ Item Kal. Augusti passio trium virginum (fol. 256"^-

2590.

Vide supra, p. 378, 63».

p. lin. 63^ Sermo in translatione * S. Remacli (fol. 259^-2590.

inu ^ '

lortyel Fragmentum cujusdam homilise prioribus erasis superscriptae, quse incipit :

auone. Yf^^ohxi^ omnique cuUu percolendum beati Remaeti confesaoris Domini nostri tranalationis diem cum omni honoris devotione suscipere debemus.

64° [De S. Stephano papa] (fol. 261'').

Ultima pars passionis sancti pontificis editse in Act, SS., ad d. 2 Aug., tom. I, p. 139 sqq.; in cod. avulsa sunt folia.

65° vin iduum Augus[ti] Passio St» Afrae (fol. ^&V-^&^).

Vide supra, p. 523, 26<* ; in cod. ob folia eyulsa mutila in fine.

66^ [Passio S. Marcelli] (fol. 264^-267^).

Edita in Act. SS.j ad d. 16 Jun., tom. I, p. 5 sqq.: in cod. ob folia avulsa omm. nnmm. 1, % ac initium num. 3. — De passione sancti Mametis qum celebratur XYi Kal. Septembris nihil nisi linese duae supersunt.

67^ [De S. Symphoriano] (fol. 268'-268").

Fra^entum passionis editxe in Act, SS., ad d. 22 Aug., tom. IV, pp. 496, 497.

BIBL. REG. BRUXELL. — COD. D. PHILL, 4«46l. 527

68^ Passio S. Bartholomei apostoli et martyris sub die vim Kal. Septembris (fol. 268^-272').

Yide supra, p. 461 , ^,

69^ Passio beataa Savinaa martyris, quaa passa est iiii Kal. Septembris (fol. 272^-272^).

Edita in Jet. SS,, ad d. 29 Aug., lom. VI, pp. 503, 504, num. 12-15.

70^ Passio beatorum martyrum Felicis et Audacti * sub • sie, die III Kal. Septembris (fol. 272^-273^).

Fere ad verbum ex Adone desumpta ; vide Act, SS,, tom. VI Aug., p. 546, numm. 5, 6.

71^ Passio sanctorum martyrum Proti et Jacinti sub die m Id. Septembris (fol. 273^-276^).

Desumpta est ex Vita sanctae Eugeniae editie apud Rosweydum, Vita Patrum, p. 340 sqq.

72° Qualiter sancta Grux ab Eracleo imperatore de regno Gosroe Hierosolimis est restituta (fol. 276''-

278^).

Edit. apud Mombritium, tom. I.

73° Passio beatissimi Cornelii papsB urbis Romae men- sis die xiii (fol. 278^-279^).

Edita apud Mombritium, tom. I.

74° Passio S. Cipriani episcopi (fol. 279^-280^.

Edita in Act. SS., ad d. 14 Sept., tom. IV, pp. 332, 333.

75^ Passio S^ EufemisB virginis sub die xvi Kal. Octo- bris (fol. 28^-285^).

Passio non multum dissimilis ab ea qusB edita est apud Mombritium, tom. I.

76^ Passio S^ Faustaa sub die xn Kal. Octobris (fol.

285^-287^).

Edita in Act. SS., ad d. 20 Sept., tom. VI, p. 144 sqq.; in cod. ob fol. avulsum ultima pars numeri 13 om.

ir [De S^<> Mattheo apostolo] (fol. 288^-29r).

Passio edita apud Mombritium, tom. 11 ; in cod. initio mutila.

78'' In nomine Domini nostri Jesu Ghristi incipit passio S. Alexandri episcopi, quae celebratur xi Kal. Octo- bris (fol. 291'-2950.

Passio auctore Grisentiano edita in Aet, 88,^ ad d. 21 Sept, tom. VI, p. 230 sqq.

528 CATAL. CODD. BRUXELL. — COD. D. PfflLL. 3t3,

79^ Passio S. Mauricii cum sociis suis sub die x KaL Octobris (fol. 295^-298^).

Edita apud Surium ad d. 22 Sept. ; in cod. omm. prol. ac epistola Eucharii, ac in Ane ob folium avulsum num. x et sqq.

80^ [De sanctis Gosma et Damiano] (fol. 299'-301").

Edita in Aet, SS.^ ad d. 27 Sept, tom. Vn, p. 474 sqq.; initio mutila ob fol. aYulsum.

81*^ Passio sanctorum apostolorum Judae Jacobi et Simonis Chananei sub die v Kal. Novembris (foL 30r- 304^).

Edita apud Mombritium, tom. II ; in cod. ob folia avulsa in fine muiila.

GGXXXV. Godex apud D. Phillipps signatns n" 323.

Foliorum 133, formse medise (O'",^!^ X 0,^), lineis graphide ductis, binis colnm- nis a duplici manu seculo XIII exaratus. Litterse majores haud ineleganter exor^ nataa tum rubro, tum viridi, tum utroque commixto colore depictae sunt Godex suam originem testatur sequentibus verbis bis fol. 133' inscriptis : Liber aanctm Mariw de Villari. Insuper, quod et alias de Villariensibus notatum est, codex flammae edacis indicia retinet. Hunc codicem inter hagiologicos extra ordinem hic annumeramus propter sequens documentum, quod in ultimo foho et scriptora magis contracta, quasi ad spatium complendum, additur :

Miracula de S^» Martino (fol. iSV-lS^").

Descripta sunt miracula duo : prius editum est apud Migne, P. L., tom. LXXIX, p. 1036-1038, num. i; posterius supra, tom. I, p. 242-244. — Insuper in cod. (foL l^- 96v) scripta sunt ea quae in Vitis Patrum auctore Rosweydo contenta sunt lib. t (p. 562 sqq.) ac lib. vi (p. 644 sqq.); quae sequuntur usque ad fol. 121^ TnagnMip quidem convenientiam habent cum lib. vii ejusdem opcris, in codice tamen non pauca tum addita tum omissa sunt Inde (fol. 121^-131^) descriptus est libellus editus apud Mabillon Act, SS, 0. S. B., sec. VII, parte n, p.391 sqq.,sub hoc titulo: De rebus gestia in Majori-monasterio sec, XI; sed inter edita ac codicem hoc discrimen intercedit quod in cod. praeposita sunt sqq. : a) relatio testimonii quod tulit quidam anachoreta in Africa degens de elficacia, qua donabantur preces in Majori-monasterio effusae, ad iiberandas animas a daemonum potestate.p) enarratio eorum quae sancto Leoni papae IX apud Namiam contigerunt, edita apad Mabil- lon, tom. cit., p. 75 med. (Videtur etiam...)

NOTA.

Dfi SANCTO MUHHOLINO.

Pag. 6, 39^, scriptum est hanc S. Mummolmi Vitam edendam esse tomo VI Ana- lectormn. Quum vero eam fere totam Josephus Ghesquierus inseruerit in suo de sancto Mummolino commentario (1), satius erit hic sedulo ipsius Vitse continuam seriem annotare addendo ea quae Ghesquierus omittenda judicavit

Incipit vita sancti Mummolini confessoris cujus festum est

XVII Kl. Novembris.

1. Tempore quo rex Lotharius, filius Ludovici regis, regni Francorum monar- chiam tenebat, tres viri religiosi, Mummohnus videlicet,6ertinus atque Bertramnus,

6 exientes a civitale Gonstantia, quae adjacet Moguntinae provinciae, in partes conve- nenint, in quibus verbo praedicationis filios generarent, quos Deo summo patrifa- milias in lucrum reprsescntarent. Sed sanctus Berlramnus atque Bertinus beatum Mummolinum in patrem sibi elegerunt, cui humili devotione subjiciebantur, et caritativo affectu venerabantur. Hi siquidem cum primitus verbum vitae per Gal- 40 listm instanter disseminarcnt, adhaeserunt eis plures viri religiosi, qui a beato Mummolino a mane usque ad vesperam aeternae vitae pabulis reficiebantur. Nec minus quoque palalini proceres intermissa ad teropus regali servitute ad eos con- fluebant, eorumque modestam conversationem in recte vivendo ad exemplum sibi proferebant. Et quidem quia beati Mummolini exhortationis frequenti irradiaban-

46 tur jubare, non tantum de terreni regis transitoria servitute, verum eliam de cselestis vitae esscntia sedula tractabant praemeditatione. Vir quippe venerabilis frequenter eis recitabat illud evangelicum, mundum videlicet cum omni ejus concupiscentia esse periturum, regnum autem Domini in seternum mansurum. His siquidem et aliis scripturae institutionibus longo temporum curriculo corda popu-

iO lorum excoluit, multorumque mentes ad aeternam patriam incitavit, quia quod praedicabat verbo, sequenli mox explebat exemplo. Unde contigit ut miro affectu amaretur in populo, humili subjectione honoraretur in clero, et regis Lotharii aures jam pulsarct ejus eximise conversationis crebra opinio. Qui comperta illius sanctitate ut erat, mox eum suis astare jussit conspectibus, summa perscrutans

25 diligentia, cujus esset oriundus patriae vel ex qua concretus progenie. At ille ne rememorando suae nobilitatis quolibet typo superbiae moveretur, reticuit prosa- piam, sed tantum natalem indicavit provinciam. Sum, inquit, Constantiensia civi- taiis prape Renum siiw genere, et sub sancio Eustasio Luxoviensis monasierii abbate, discipulo sancti Columbani Scotigenmf famosissimi Christi aihlet», vitam

30 monachicam longo duxi iempore, sed nunc ui verw peregrinaiionia meriium mihi

(1) Act. SS. Belgii, tom. IV, p. 393 sqq.

GATMi. BRUX. T. II. 34

530 NOTA.

vendicarem, eongruum duxi cum duobua tantum comUihus apatria exire, Qnibiis illatis, Yir Domini Mummolinus cnm suis sociis a rege honorifice est sasceptns et longo tempore intra regis palatium summa diligentia subrogatus.

2. Post longum autem temporis intervallum prsememorati viri,ut longe lateque verbum Yitse spargerent, sanctum Audomarum tunc Tervanensem episcopum 5 adierunt, ut ei in prsedicando essent comites, quatinus in setema retributione a Deo mererentur fieri lequalis glorise participes. Sanctus vero Audomanis prcedictos Dei famulos gralifice (num, 8) ... scriptura eruditi. Parvo post hsdc temporis (num. eodem) ... habebatur aptus.

3. Erat enim quidam vir potens Adrowaldus nomine, in divitiis hujus seculi 10 vanis valde dives, quem beatus Audomarus de errore gentilitatis ad lidem conver- tit catholicam, quemque cum omni sua baptizavit familia. Adrowaldus vero pm- denti consilio fallaces divitias hujus seculi spemens, nec ullum habens filiuro, magnam suse hereditatis partem cum omni sua multiplici substantia Deo et beato obtulit Audomaro, villam videlicet quae noto nomine Sithiu vocatur. Beatus vero 16 Audomarus in praedicta villa ante adventum prsedictorum ad eum virorum eccle- siam sdificavit in eo loco, in quo suum pausat in pace corpusculum. Postquam ergo prsefati (num, 9) ... vetus vocatur monasterium. Sed in eo loco paucis morantes annis, divina eis (num, 10) ... ipsis traditum.

4. Dehinc beato Audomaro (num, 11) ... pr8?posuit monachorum. Siquidem tO ex eo tempore initium saci-se religionis .sumpsit et altiora (num, 15) ... saucia fovebat.

6. Nec solum ad se venientes (num, 16) ... converteretur ad Deum.

6. Dehinc sanctus Mummolinus (num, 17).., invenerit vigilantes.

7. Beatus enim Dei famulus (num. 18) ... glorificavit. 25

8. Inlerea vir Dei Eligius (num, 18) ... subrogatus est episcopus. In quo gradu verbum (num, 21) ... illa relinquens. Quo vero fine (num, 28) ... in loco praefinito a patre composuerunt.

9. Interim dum tristia (num, 29) ... ostenderetur. Gonditus est ut prsediiimos (num, 31) ... secula seculorum. Amen. 30

De sancto Mombolo (Vid. supra, p. 15, 40*^).

Vita S. Momboli in tomo V Analectorum edita non fuit propterea quod vix differt a Vita S. Eloquii quae exstat apud Surium ad d. 3 Decembris. Cfr. Ifabillon Aet, SS. 0, S, B.y sec. II, p. 653 sqq.

INDEX SANCTORUM

QUORUM ACTA RECENSITA SUNT

ET ETIAM ALIQUA SUBINOE EX IIS EDITA IN GATALOGI HAGIOORAPHIGI

BIBLIOTHEGiE REGIiG BRUXELLENSIS

TOMIS I rr II.

N. B, — Sancti circa quos aliquid hic editum est, designantur charactere italico,

V. g. Abdon. Reliqua nomina eorum Sanctorum sunt qui solummodo recensiti sunt in

Gatalogo. Numerus arabicus indicat paginam, romanus tomum ; ubi vero is deest,

intelligitur tomus l.

AbbacucM. Ff<2.Marius. Adalricus II 429.

Abdon M. cum Sennen 13, 34, 217. II 36, Adauctus M. cum Felice 41, 100. II 60,

182, 307, 320, 359, 526. 68, 301, 329, 434, 527.

Abibon. Vid. Stephanus protom. Adelheidis V. 49.

Abraham mon. II 32, 208, 218, 391. Adrianus M. 43, 100. II 183, 329, 356,

Abundius M. cum Irenaeo presb. 217. 441.

Abundus mon. Villariensis II 427. ^idius abb. 42, 100. II 195, 200, 235,

Acacius M. 147. II 303. 309, 329, 361 , 402, 415, 508.

Acacius M. cum soc. decies mille 210. Afra M. 37. II 377 (bis), 523, 526.

II 258, 306, 318. Agapia V. M. Thessalonicae cum Ghionia

Achaicu^ seu Achatius M. Perperam et Irene II 376, 473.

pro Acacius. AgapitiM M. Prsenestinus 14, 40, 98. II

AchiUeus diac. M. Vid. Felix M. Valen- 205, 308, 327, 434.

tise. Agapitus M. cum Felicissimo et Sixto

Achilleus M. cum Nereo 10, 152, 206. II 90, 217. Vid. Sixtus II papa.

271, 317, 358, 372 (\\% 405 (bis). 463. Agalha V. M. 9, 142. 255. II 34, 63, 132,

Adalardus abb. Gorbeiensis II 233 (ter). 153, 157, 193, 218, 270, 333, 375, 400,

Adalbertus ep. Prag. M. II 304. 412.

Adaleida imp. II 10 (bis). Agilolfus ep. Goloniensis 31.

532 INDEX SANCTORUH

Agnes V. M. 7, 139, 186, 254. II 33, 63, Ambrosius ep. MedioL 19, 148, 257. H

132, 153, 157, 193, 218, 270, 333, 375, 73, 180, 233, 271, 343, 387, 388 (8*),

400, 412, 430, 476, 523. 417, 437, 508, 522.

Agricola M. cum Vitali 18. Amelberga V. 386 (bis), 386. U 254 (ter).

Aichardus abb. Gementic. II 51 1. Amor conf. II 422,479.

Aidanus aliaa Moedoc ep. Fernensis II Ananias M. cum Petro etsoc. 149.11 307.

127. Anastasia M. 118, 253, 263. II 18, 62,

Aidus ep. Killarensis II 127. 179, 216, 281, 376, 436, 458, 520.

Ailbeus ep. Imlacensis II 127. Anastasius M. Aquilei» II 183, 309.

Albanus M. Moguntinus 25. II 21 1, 306, Anastasius Persa Bi 139.

(560), 318. Anatolia V. M. 30. U 373.

Albanus seu Albinus M: Golon. 195, Ancia M. Vid, Eleutherius ep. M.

196. U 181, 194, 306 (57«). Andeolus M. 298. U 293.

Albanu8 rex Hungariae M. II 442, 443, Andreaa apost. 5, 21, 96, 116 (bis), 252,

444. 301 , 521 (bis). II 16 (bis), 39, 130 (bis),

Albanus abb. Maghumuidensis II 127. 153, 154, 199, 217, 280 (bis), 300 (bis),

Albertus ep. Leod. M. 269. II 3G3. 332 (ter), 335, 357 (bis), 404, 405, 430,

Alberius Magnus U 85 (bis), 95. 461 , 462, 479, 504.

Albinus ep. Andegav. 144. II 344. Andreas M. cum Petro et soc. 152, 207.

Aldegundis V. 386. II 132, 133, 153, 157, Vid. Petrus.

253, 375, 412, 509. Andronicus M. Vid. Tarachus.

Aldetrudis V. 384. II. 376, 379. Angela de Fulgin. 346.

Alexander papa M. cum Eventio et Anianus ep. Aurelian. 114. II 14, 75,

Theodulo 9, 150, 206, 218. II 194, 272, 279, 288.

3()5, 316, 358, 416, 417, 465. Anicetus M. cum Photmo U 283.

Alexander ep. M. II 295, 527. Anicia Lucina M. Vid, Faltonus.

Alexander M. Brixiensis 14. II 309. Anna mater Deipar» 184 (bis), 385. U

Alexander M. Lugdunensis cum Epipo- 342, 406.

dio 148, 204, 293, 383. II 61 , 304. Anno ep. Colon. 241.

Alexander M. Pydnae 146. Ansanus M. cum Maxima 116, 129.

Alexander M. Thebseus II 309. Ansbertus ep. Rotom. II 73, 132, 348.

Alexander M. cum Sisinnio et Martyrio Anselmus ep. Belicen. Vid. Anthelmus.

49. Anselmus ep. Gantuar. U 272, 440.

Alexiua conf. 31, 211, 223, 308. II 194, Ansehnus ep. Lucensis II 423 (bis).

232, 257, 264, 307, 404, 416, 479, 510. Anthelmus ep. BeUicensis 188.

Aleydis de Scarabeka V. 396. II 221. Anthia M. Vid, Eleutherius.

Altinus M. Vid. Savinianus. Anthimus M. Vid. Faltonus.

Amandus ep. Traject. II 38, 73 (ter), Antidius ep. M. II 289.

132, 249 (novies), 250 (quater), 270, Antimus M. cum Simplicio, Faostino et

278 (bis), 345 (ter), 346 (quater), 409, al. 152, 207, 522.

463. Antoninus M. Apameensis 15, 42, 141-

Amantius ep. Ruthenensis 142. II 288. II 283, 434.

Amatua ep. Senon. II 7, 38, 40, 43, 278. Antoninus M. Placentiaus II 396.

GATAL. GOOD. HAGI06RAPHIG. BIBL. REG. BRUXELL. 533

Antonius abb. ^, 267. II 31, 130, 192,

198, 3a7, 342. Antonius Lirinensis II 388. Antoniua Patavinus 397. Aper ep. TuUensis II 347. Apollinaris ep. Ravenn. M. 12, 32, 214.

U 36, 181, 320, ^9, 522. Apdllinaris M. cum Timotheo 40. II

360, 418. Apollonia V. M. Alex. II 157 (170). ApoUonia V. M. Rom. 385. II 157 (180). Apollonius M. Yid, Philemon. Apuleius M. cum Marcello Vid, Marcus

papa. Arelefifus. Vid. Carilefus. Amoldus II 85. Arnulphus M. in Belgio II ^70. Arnulphus ep. Metensis 39, 212. II 153,

327, 343, 474. Arrianus M. Vid, Philemon. Ascla M. II 292, 524. Asterius M. Vid. Valentinus presb. M.

142 (340). Asterius M. Vid. Fratres tres. Athalus seu Attalas abb. Bobiensis

145. II 15, 180. Athanasius ep. Alex. II 196, 272. Auceias rex M. Vid. Luceia. Audifax M. Vid. Marius, Valentinus

presb. M. Audoenus ep. Rotomag. 396. Audomarus conf. II 215. Augurius 8eu Augustus M. Vid. Fruc-

tuosus. Augustinus doct. 15, 103, 291 (ter; ubi

ad lo dele edita et sgg.), 293, 328, 329.

II 37, 74, 235 (bis), 282, 328, 343,402,

405,437,479,509,511. Aurea V. M. II 424, 425. Aurelius M. Gordubse. Vid. Georgius. Austremonius ep. Arvern. II 216. Autbertus ep. Gamerac. 230. II 17, 130.

276 (bis), 431 (bis), 512.

Babylaa ep. Antioch. M. cum soc. 140.

II 193, 269, 302, 415, 524. BacchuaVL. Vid. Sergius. Baithinus abb. Hiensis II 127. Barbara V. M. 116, 230, 382, 392, 464. II

18, 130, 156 (ter), 216, 251, m (bis),

^ (ter), 280, 332 (quater), 334, 372,

414,426 (ter), 429, 441. Barbatianus conf. Ravenn. 7. Barlaam cum Josaphat 267, 284, 287,

464. II 129, 233, 458. Bamabas apost 21, 24, 209, 522. II

207 (bis), 294, 318. BartholomaMS apost. 14, 41, 91, 99,

521 (bis), 522. II 37, 154, 196, 199, 210,

300 (bis), 327 (ter), 328, 357, 402, 411,

412 (bis), 461, 504, 527. Barula M. Vid. Romanus mon. Basilides M. cum Tripode et Mandale

24. II 180, 432. Basilissa M. Vid. Julianus. Basilius Magnus 20, 135, 290. II 202, 238,

268, 318, 345, 437, 508, 520. Basolus conf. II 6. Bassus M. Vid. Faltonus. Bathildis reg. II 193. Bavo conf. 101. II 1 (bis), 275, 346. Beatrix M. cum Simplicio et Faustino

13, 33. II 359. Beatrix de Nazareth 397. Beatus presb. 151, 207. Beggavidua390. II414. Benedicta V. M. II 3, 61, 371, 511. Benedictus abb. 9, 97, 182, 301, 516,

600, 601. n 153, 257, 258, 319 (bis), 338, 363, 401, 437 (ter), 474, 511. Benignus M. Divionensis 112, 241. II 9,

278, 288, 435. Berlendis V. 327.

Bernardm abb. Glarsev. 235, 285, 288, 307 (bis). II 203 (sexies), 204 (ter), 432, 475 (bis), 503. Bertinus abb. II 215.

534

INDEX SANCTORUM

Bertuinus ep. II 344.

Bertulphus abb. Bobiens. 49. II 15, 214.

Bibianus ep. Santonensis 41. II 309.

Blandina V. M. II 525.

Blasius ep. Sebastenus M. 8, 141, 255.

II 193, 200, 270, 303, 333. Bobiensis (Virtutes fratrum cGenobii) II

214F1 Bonifacius Romanus M. Tarsi 155. II

180, 294. Bonifacius ep. Mogunt. M. 155, 209, 242.

II 194, 423. Brendanus abb. II 127 (ter),391. Briccius ep. Turonensis 19. II 14, 39,

64, 197, 202, 250, 279, 288, 348. Brigida Hibema V. 141. 255. II 127, 375,

521. Bruno ep. Colon. 195, 196. II 3. Burgnndofora abb. Eboriac. 49. II 15,

214, 476.

Calixtus papa M. 18, 103, 111. II 6, 38,

277 (bis), 362. 435, 481. Calocerus M. cum Parthemio II 61, 305. Candidianus M. Vid. Polyeuctus. Candidus M. Vid. Mauritius. Cannechus abb. Aghaboensis II 127. Cantianilla V. M. Yid. Cantius. Cantianus M. Vid. Cantius. Cantius M. cum Cantiano et Cantia-

nilla 154. II 306, 5^. Caprasius M. Agennensis cum Fide 1 10.

1160,371. Caraunus M. II 293. Carilefus seu Carelephus presb. Cenom.

28. II 181, 216. Caritas V. M. Vid. Fides. Carolus Magnus imperator 484. II 84

(bis), 248, 255, 283, 407, 410. Carthacus dlias Muchudu ep. Lismor.

II 127. Gassianus M. apud Forum Sylla) 14. II

307.

Gassianus ep. Augustod. II 126 (bis),

417. Gastor M. Vid. Quatuor Goronati. Gastor presb. conf. 48. Castorius M. Vid. Quatuor Goronati. Catharina V. M. Alex. 104 (bis). 106,

115, 464, 466. II 15, 126, 127, 15B, 156

(ter), 162, 165, 175, 236, 251, 252,253

(bis), 280, 373, 379, 404, 414, 426 (bis),

428, 429, 509. Cacilia V. M. 19,96, lOi, 115, 195 (bis).

II 15, 39, 64 (bis), 161, 280. 378 (bis),

403. Gflesarius diac. M. Terracin. 18, 103,

112. II 9, 74, 279, 288, 372 (11»), 436. Caimginusabb.Glendalochensis II 127. Gelsus M.cum Juliano 137 (13<»). Gelsus puerM. Vid. Nazarius. Gelsusep. Trevirensis 48,49. II 151 (ter). Cerealis M. cum Getulio 49. II 180, 373. Chionia V. M. Thessalonic® Vid. Aga-

pia. Christina V. M. 32. II 63, 160, 161, 181,

371, 511. Christina Admirabilis 397. D 221. Christophorus M.33, 214.11 40, 307, 320,

405,418,510. Chrysanthus M. cum Daria 19, 104, 115,

116.1116,60,280,363,463. Ghrysogonus M. 19. II 363, 376 (42»),

436, 482. Clara V. Assis. 326, 398. Claudius M. cum Asterio et Neone. Vid.

Fratres tres. Glaudius M. Vid. Quatuor Coronati. Clemens papa 19 (bis), 27, 96, 104, 281

(bis). II 15, 39, 61 (bis). 200, 237, 280,

363 (bis), 403, 436, 463, 475. Clemens ep. Metis II 487. Clotildis reg. II 237. Coemgenus. Vid. Caimginus. Colela V. 346. Colmanus ep. Drumorensis li 127.

GATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC. BIBL. RE6. BRUXELL. 535

Colmanos abb. Lann-Ealensis II 127. Cunibertus ep. Colonien. 112, 241 (bis),

Columba V. M. 120, 301, 302. II 179, 376, 244. II 14, 212, 347.

523. Cuonna. Fte^.Cuannatheus.

Columba abb. Hiensis II 10, 127 (bis). Cuthbertus ep. Lindisfarn. 146.

Columba de Tyre da Glass 127. Cyprianus ep. Carthag. M. 15, 44, 85,

Columbanus abb. 104. II 7, 12, 15, 213, 93, 100. II 60, 65 (bis), 284, 329, 388

214, 289, 419. (8«), 434, 510, 527.

Concordius presb. M. Spolet. 135. II Cyprianus M. cum Justina 101, 108. II

290. 372,461.

Confessorum (Liber in gloria) II 125, Cyriacus M. et soc. 38, 91, 256. II 326,

391. 359,523.

Congallus abb. Benchorensis II 127. Cyricus seu Ciricua M. cum Julitta 31 .

Conm M. cum filio 153. II 293. II 373, 480.

Conradus ep. II 370. Cyrilla V. M. cum Tryphonia 218.

Constantinus M. Vid. septem Dormien- Cyrillus ep. M. in Creta 29. II 306, 415.

tes.

Constantinus imp. II 293. Damianus M. Vid. Cosmas.

Corbinianus ep. Frising. 43. Darerca seu Monynna ab. II 127.

Corcodromus diac. II 525. Daria M. Yid. Ghrysanthus.

Cordula V. M. II 278. Dega abb. Iniskinensis II 127.

Cornelius papa 15, 44, 91, 100. II 60 Demetrius M. II 236, 295.

(bis), 65, 183, 284, 329, 434, 510, 527. Diocletianus M. II 305.

Corona M. Vid. Victor. Diodorus M. cum Mariniano 139.

CoronaU (Quatuor) 18, 104, 283. II 14, Dionysia V.M. Vid. Petrus M.

61, 279, 362, 436, 482, 51 1. Dionysius papa 218.

Co^ma^ M. cum Damiano 16, 94, 101, DionysiiisParis. cum soc.M. 17,95, 111

108. II 37, 60, 330, 362, 435, 464, 528. (bis). U 3 (quater), 38, 60, 61 (bis),

Crescentia M. Vid. Vitus M. cum Mo- 276, 340 (quinquies), 362, 388 (8»)

desto. 395, 403 (ter), 435 (bis), 463, 465, 482

Crispinianus M. Vid. Crispinus. (bis).

Crispinus M. 103. II 7, 38, 61, 278, 287, Dionysius M. Vid. Septem Dormientes.

435, 465. Dodo abb. Waslerensis II 417.

Cronanus abb. Roscreensis II 127. Dominicus Fund. 0. P. 216. II 135.

Crucis (Exaltalio 8»«) 16, 44, 281. II 221, Domitianus ep. Traject. II 316, 317.

359,402,434,461,527. DomiUUa V. M. 10, 151, 206 (bis). H

Crucis (Inveutio S^*) 9, 150, 182, 206, 254, 372, 405,

280. II 35, 194, 200, 221, 272, 316, 358, Domnina M. Vid. Fratres tres.

401, 413, 462, 522. Domninus M. Parmensis 18. II 286.

Crucis (Victoria), t. e. Constantini 182. Donatianus M. cum Rogatiano 153. II

Guannatheus seu Cuonna abb. Lismo- 305.

rensis II 127. Donatianus ep. Remis II 4 (sexies), 5

Cucuphas M. II 307, 320, 418, 522. (septies), 10, 11.

Cunegundis imperatrix 184, 388. Donatilla M. Vid, Maxima.

536 INDEX SANCTORUM

Donatus ep. Aretinus M. cum Hilarino Ethbinus conf. II 7.

monacho 14, 36. II 326, 359, 433. Etto seu Etho ep. II 481.

Donatus ep. Euroese II 36 (33<>). Eucharius ep. Treyir. cum Valerio et Donatus Forocorneliensis conf. 21. Matemo 117, 236, 252. II 17, 290, 464.

Dormientes (Septem) 25, 210. II 217, Eucherius ep. Aurelian. II 344, 410,

306,401,461,510. 458.

Dormientes (Septem Turonis) 329. Eugenia V. M. cum Proto etHyacintho DorotheaV. M. in Cappad. 143, 255, 15,101,119.^59,179,378,441.

391. II 158, 179, 373. Eugenius papa 232, 288.

Dorotheus M. Vid. Gorgonius. Eugentua ep. Garthag. Bi 30, 63.

Eugetiius ep. Tolet. M. 301, 302. II 417.

Ebbekestorpenses MM. II 87, 122. Eugenius presb. M. cum Macario presb. Edanus Vid. Aidanus. 156, 178.

Edeltrudis regina II 159 (bis). Eugenius ep. Ardstratensis II 127.

Edmundus rex M. 121. II 257, 296. Eulalia V. M. Barcinon. 143, 252, 261, Eghurga V. II 86, 120. 389, II 17, 62, 130, 254, 281, 378.

Eleusippus M. Vid. Speusippus. Eulogius diac. M. Vid. Fructuosus.

Eleutherius ep. M. cum Ancia 148. II Euphemia V. M. Chalced.44,204. II 63,

303. 160, 377, 388 (8o), 459, 527.

Eleutherius M. Yid. Dionysius Paris. Euphemia V. M. Yid. Domitilla.

JS7i>iM«ep. Noviom. 252, 291, 391, 470. Euphrasia seu Eupraxia V. in The-

II 16, 75, 130, 280, 362, 419, 422 (bis), baide 49 (uU lege 12 Martli loco 13).

477, 510. Euphrosyna V. M. Vid. Domitilla.

Eliphius M. 111, 331 (bis). Euphrosyna V. 136, 465. II 32, 128, 3S.

Elisaheth de Erkenrode 347, 362. Euplus diac. M. II 307, 309.

Elisabeth Thuring. 289 (ter), 294 (bis), Eusebia V. II 271.

296, 383, 396, 398. II 65, 161 (bis), 220 Eusebius M. cura Vincentio, Peregrino

(bis). et Pontiano 298 (bis).

Eloguius conf. 519. Eusebius presb. M. II 288, 524.

Emerentiana V. II 523. Eusebius M. Vercellensis II 295.

Emmerammus ep. M. 236. Eustachius M. cum soc. 103, 112, 301. II Ennodius ep. Ticinensis II 388 (9«). 9, 61, 279, 288, 406, 435, 464, 475, 508.

Eodaldus M. Vid. Savinianus. Eustasius abb. Luxov. 25. II 214.

Eogainus Vid. Eugenius. Eutropia V. M. Vid. Nicasios ep. Re- Epimachus M. cum Gordiano 10, 151. men.

Epiphanius ep. Ticinensis II 387 (bis). Eutyces M. Vid. Achilleus.

Epipodius M. Lugdunensis. Vid. Alexan- E ventius M. Vid. Alexander papa.

der. Evermarus M. II 423 (ter).

Epolonius puer M. Vid. Babylas. Evortius ep. Aurelian. 43, 100. II 283.

Erasmus ep. M. Formiis 154. II 194,306. Etvaldi (Duo) 105. II 2, 285.

Ermelindis V. II 161. Exuperius M. Vid. Mauritius. Ermenlandus abb. II 125.

Erminus ep. II 346. Fabius M. Vid. Faltonus.

CATAL. CODD. HAGIOGRAPHIC. BIBL. REG. BRUXELL. 537

Faltonus Pinianus M. cum uxore et soc. Fintanus seu ttunnu abb. Achadliacen-

II 305. sisUm(bis).

Faro ep. Meld. II 8. Fintanus abb. Cionenaghensis 11 127.

Fausta V. M. 101 (ubi lege 20 Sept.), Fintanus abb. Dunlucensis II 127.

156. II 373, 434, 527. Firminus ep. M. Ambianis 48. II 37, 60,

Faustmus M. cum Jovita 9, 143. II 132. 268, 295.

Faustinus M. Yid. Beatrix. Firminus ep. Ambianis II 345.

Faustinus M. Vid, Antimus. 216. Flannanus ep. Luenensis 11 127.

Felicianus M. \id, Primus. Flora V. M. cum Lucilla 34.

Felicissimus M. cum Agapito et Sixto Florentinus M. Vid. Faltonus.

90, 217. Cfr. Sixtus II papa. Florentinus M. cum Hilario 298. II 295

Felicitas M. cum filiis 30. II 36, 155, 376, Florianus M. m Norico 150. II 305.

526. Florinus conf. 114, 122.

Felicitas M. Vid. Perpetua. Focus Vid, Phocas.

Felicula V. M. cum Petronilla 10, 209. Foillanus M. II 9, 61, 356, 362, 396,

U 378, 405, 463. 4-24 (bis), 482.

Felix II papa M. 13, 33, 216. Folquinus ep. Tarvan. II 18,28.

Felix ep. M. sub Constantio II 307, 320. Fortunatus M. Aquileiae Vid. Felix.

Felix M. 20, 114. II 152, 301, 415, 441, Fortunatus M. Valentife Vid, Felix.

521. Fortunatus M. Vid. Hermagoras.

Felix M. cum Adauclo Vid. Adauctus. Franciscus Assis. 290 (bis), 326, 3i3.

Felix M. cum Nabore 12. II 213. Fratres tres (Claudius et al.) 140. II 308.

Felix M. AquileiaB cum Fortunato II Fredericus ep. Leod. II 363, 424.

307. Fredericus ep. Ultraject. 211.

Felix M. Cordubae Vid. Georgius. Fredericus abb. Horti S. MarisB 0.

Felix M. Gerundae in Hisp. 34. II 295, Praem. 602.

522, 526. Fronto seu Frontonius abb. in iEgypto

Felix M. Valentiae cum Fortunato et 148, 251, 267. II 31, 128.

Achilleo II 293. Frontonius ep. Pelragor. II 303.

Felix M. cum Regula II 284, 295, 369. Fructuosus ep. Tarrac. M. cum Augurio

Felix Nolanus 139. II 269. et Eulogio 139. II 255 (bis), 415.

Ferreolus M. Viennensis in Gallia 46. Fulgentius ep. Ruspensis l^. II 268, 508.

Ferreolus presb. M. cum Ferrucione Furseus conf. 139, 251. II 33 (bis), 127,

diac. 116. II 205 (bis), 284, 294. 179, 269, 301, 481 (ter), 521.

Ferrucio M. Vid. Ferreolus. Fuscianus M. cum Victorico et Gen-

Fiacrius conf. II 218. tiano 117. II 17, 39, 62, 232, 281, 290,

Fides V. M. cum Spe et Caritate 28. II 436.

378, 526.

Fides V. M. Agennensis Vid. Caprasius Gallenicus M. Vid. Thyrsus.

et II 2, 60, 235, 276, 413, 435. Gallicanus M. cum Joannc et Paulo.

Filoromus Vid. Polyeuctus. Vid. Joannes M.

Finanus abb. Kinnitiensis II 127. Gallus abb. 20, 103, 111. II 6, 196, 215,

Finnianus ep. Clonardensis II 127. 287.

CATAL. BRUX. T. II. 35

538 INDEX SANGTORUM

. Gamallel. \id, Stephanos protom. Gregoriiis ep. LiDgon. II 473.

Oaugerieua ep. Gamerac. 38. II 36, 18S, Gregoriiis ep. TnroiL 493, 509.

267 (quater), 343, 417, 509, 511 (ter), Gudila V. ^, 391. II 439.

51% 513. ' Gudwalos ep. II 509.

Gemellus M. Vid, Montanus. Guihertus abb. II 478.

Geminianus M. Vid, Lucia vidua. Guido conf. 1(X).

Genesius mimus 14. II 182, 308 (85<>). Guminarus conf. 102. Genesius M. Arelate 293. II 308 (860).

Gengulphus M. Lingonensis 152, 206. II Hadelinus conf. II 72, 345.

276, 305, 317, 480 (bis), 482, 51 1. Harlindis V. 390.

Genovefa V. Paris. 137. U 62, 151, 371, Hedwigis ducissa 390 (bis)

521. Heimeradus conf. II 86. Gentianus M. Vid. Fuscianus. Helena imp. 98. Georgius M. 148, 204, 284. H 41, 236, Henricus imp. 182, 386.

271, 304, 358, 415, 463, 479. HeracUus imp. 284.

Georgius M. Gorduba} cum soc. II 373. Heribertus ep. Colon. 146. II 213, 382.

Gereon M. cum soc. 103, 111. II 3, 276, Hermagoras ep. M. Aquil. 30. II 291,

361,364,367,369,402. 526.

Gemianus ep. Autiss. 34, 216. II 74, 234, Hermannus-Joseph conf. 0. Praem.603.

320, 508, 525. Hermelendis V. 383.

Germanus ep. Paris. 153, 383, 384. II Hermes M. Romanus 99.

74, 234. Hermes diac. conf. Vid, Philippus ep. Gertrudia V. NivigeU. 146, m, 595. U Heracl.

74, 153, 158, 193, 252, 271 , 334, 376, 397, Hibemi (SS.) II 127.

398 (bis), 404, 412, 473, 481 (bis), 509. Hieronymus doct 16, 43, 94, 250, Gervasius M. cum Protasio, Vitali et 268 (bis), 334 (bis), 345, 520. U 37, 4(),

Valeria 12, 24, 202. II 35, 194, 253, 74, 197, 275, 331, 394, 403, 407, 437,

272, 290, 318, 404, 465, 525. 438, 441, 511.

Gentulius M. Vid. Gerealis. HUarinus. Yid, Donatus ep. Aret

Gislenus abb. II 3, 345 (bis), 411, 474. HUarion monachus 267, 268. U 32, 192, Glodesindis V. 33. U 320. 198, 231, 337, 342.

Goar conf. 29. II 343. Hilarius M. Vid. Florentinus.

Godehardus ep. Hildesheim. II 264. Hilariua ep. Pictav. 137, 157, 254, 306, Gordianus M. cum Epimacho 151, 206. 525. U 125 (bis), 152, 268 (bis), 269, U 217, 3(^, 317, 405, 465, 479, 480, 510, 301 (ter), 400, 414, 415, 419, 4^ (ter),

522. 421 (bis).

Gorgoniua M. cum Dorotheo 43,100, Ift^arcfis V. 495-497, 539, 5ft^ U 281. II 283, 329, 395, 434. 160. ^^*^^

Gratilianus M. II 295. Hildegundis V. U 85, 92. ^^

Gregorius M. Spolet. 1 17, 253. U 290. Hildulphus ep. Trever. U 84.

Gregorius I papa 9, 25, 145, 256, 343, Hippolytua M. cum soc. 14, 91, 217. II 345, 516. II 34, 75, 238 (bis), 271 (bis), 40, 200, 402, 417, 433, 434 (bis), 462, 343, 390 (in nota \) 400, 441, 472, 521. 526.

CATAL. CODD. HA6I06RAPHIC. BIBL. RE6. BRUXELL.

539

Huhertus ep. Tungr. 105, 335 (bis),

336 (bis), 337, 338, 345. II 9 (bis), 64,

344 (bis), 409, 410, 418. Hugo ep. Gratianopol. 188. II 213. Hugo ep. Lincoln. 189, 191. II 85,

213 (ter). Hugo ep. Rotomag. II 508. Hnnegundis V. II 474. Hyacinthus M. 214. H^racinthus M. cum Proto. Vid, Eugenia,

Protus. II 213, 329.

Ida comit. Boloniae 294.

Ida de Leewis II 266 (2<>).

Ida de Nivigellis V. II 221, 222, 266 (1°).

Iduberga aeu Itta vidua. II 398.

Ignatiua ep. Antioch. M. 117, ^, 297,

518 (bis). II 34, 233, 270, 292. Imago Domini 44 (bis). II 391 (bis),

44] (ter), 442. Innocenlius M. Vid, Maurilius. Irenaeus ep. Smyrnens. M. 148. 11 292. Irene V. M. Thessalon. Vid, Agapia. Isaac M. cum Maximiano II 308. Isicus M. Yid, Romanus.

JacohusVLd.ior apost. 13, 33 (bis), 66, 90, 214, 467. n 36, 154 (27^), 196 (36»), 199 (3°), 320, 357 (8«), 504 (b% 507, 522.

Jacohus Minor apost. 9, 149, 203, 521. II 35, 154 (3P), 196 (32»), 199 (6«), 210, 316, 357 (110), 400, 411 (30)^ 504

(6«), 525. Jacohus Interc. 19. Jacobus diac. M. Vid, Marianus. Januarius ep. M. Benev. 46 47. II 183,

185. Januarius presb. M. Vid, Gordianus. Jesus Ghristus (ejus Gesta) 587, 343 (bis).

II440(bis); (ejus ascensio) 388 (8^);

(ejus transfiguralio) II 326. Joachim pater B. V. M. II 406.

Joannes Baptista 15 (bis), 41 (bis). II

40 (bis), 183, 255, .300 (bis), 318,

328 (bis), 360, 379, 473, 480, 512. Joannea evang. 253 (bis\ 516, 521. II 33,

131 (ter), 155, 196, 207, 281 (bis), 316,

333, 357, 389, 404, 411 (bis), 462, 504,

523 (bis). Joannes M. cum Paulo 12, 25, 90, 210.

II 35, 194, 217, 318, 359, 361, 401, 462,

525. Joannes M. Vid, Dormientes septem. Joanncs Eleem. ep. Alexandrinus 112.

II. 32, 128. 472. Joannes Chyrsost. ^. II 347. Joannes Glimacus II 202, 321 . Joannes Rushrochius cum aliis ex mo-

nasterio Viridisvallis 380. Jonatua conf. II 273 (bis). Jordanus 0. P. II 136 (bis). Josaphat Vid. Barlaam. Joseph sponsus B. M. V. II 342. Jovita M. Vid, Faustinus. Judas apost. Vid. Simon. Judas ep. Vid, Quiriacus. Judocus conf. II 17, 349, 350, 432. Juliana V. M. 143, 256. II 34, 63, 133,

153. 270, 376, 404, 438, 463, 524. Julianus M. Brivat. in Arvern. 41. II

183, 390, 434. Julianus M. cum Basilissa et al. 137

(bis), 254, 283, 285. II 216, 300, 414,

521. Julianus ep. Genoman. II 236. Julitta M. Vid. Gyricus. Justa V. M. cum Ruflna II 373. Justina M. Vid. Gyprianus. JuatinuB presb. M. et soc. Perusii 37. Justinus presb. M. Romad II 326, 425. Justus puer M. II 7, 183, 283. Justus BL cum Pastore 36. II 182, 309. Justus ep. Lugd. 42. II 183, 283, 309. Juventius ep. Ticin. II 347.

540 INDEX SANCTORUM

Keranus ep. Saigrensis II 127. 130, 156, 281, 332 (bis), 372, 378, 396,

Keranus abb. Gluanensis 11 127. 400,430, 436, 51 1.

Kilianus ep. M. Herbipol. 29. II 306. Lucia vidua M. cum Geminiano 16, 45,

101. II 330, 372.

I*amhertus ep. Traject. M. 45, 101, 335 Lucianus M. Antioch. II 291 (56«).

(bis), II 37, 60, 65, 285, 330 (ter), 334, Lucianua M. BeUovac. 137. II 291 (57»).

340, 342, 360, 361 (bis), 394, 402, 409 Lucilla V. M. Vid. Flora.

(scxies), 427 (bis), 434, 510. Ludgerus ep. Mogunt 147. II 210.

Landelinus conf. II 461. Ludovicus ep. Tolosanus 218, 390,398.

Landrada V. II 422. Ludovicus rex 99.

Landricus ep. Metens. 384. Lugidus alias Molua abb. Glonfertmo-

Largus M. Vid, MarceUus papa, Cyria- luensis 11 127.

cus. Lupus ep. Senon. 147. II 347.

Launomarus abb. II 216. Lupus ep. Trecen. 33. II 346. Laurentiiis levita M. 14, 38, 91, 217

(ter). II 36, 200, 264 (bis), 308 (ter), Maccarthinus ep. Glochorensis II 127.

315, 316(bis),317 (bis), 318, 323 (bis), Macchabei martyresll 326, 359.

324 (novies), 325, 327 (ter), 361 (qua- Macharius presb. M. Vid, Eugenius

ter), 402, 425 (bis), 433 (bis), 434, 462, presb. M.

526. Macharius Romanus II 509.

Laurentius M. Vid. Pergentinus. Maclovius seu Macbutus II 14, 64, 237,

Laurentius ep. DubUn. II 127. 288.

Laurentius ep. Mediol. II 387. Macnissus ep. Gonnerensis II 127.

Lautenus conf. II 279. Macra V. M. II 372.

Lazarus ep. M. II 85, 88. MadeU)erta V. 384. II 377.

Lebuinus Daventriensis presb. 104. Magnus ep. M. 98, 184. II 327.

Leocadia V. M. II 17, 281, 436, 481. Magnus mon. perperam pro Otmams

Leodegarius ep. Augustod. M. 102, 110. abb.

II 2 (ter), 38, 60, 276, 362, 409, 435. Malachias ep. Ardmac. II 127, 204 (bis),

Leonardus erem. in GaUia 112.1113, 213,279,503,518.

64, 535, 279, 308 (bis), 423. Malchus M. Vid. Dormientes septem.

Liberatus M. Carthag. cum soc. Vid. Malchus, monachus captivus 251, 267,

Martyres VII. 268, 465. II 31, 128, 198, 231, 337,522.

Lidwina V. 392. Malosus M. Vid. Victor.

LUiosa M. Cordubae Vid. Georgius. Mammes. Vid. Memmas.

Livinus ep. M. 121. II 14, 421 (bis). Mandales M. Vid. BasiUdes.

Longinus mUes M. 115, 256. II 62, 180, Marcellianus M. Vid. Secundianus.

280, 309, 441. Marcellinus M. cum Petro 10, 154, 209.

Lubentius Treveren. presb. 111. II 35, 180, 216, 317,358,404,462,585.

Lucas evang. 8, 103, 111. II 7, 38, 278, Marcellus papa M. 7, 256. II 131, 152,

404. 201, 326 (8«), 415 (bis), 526.

Luceia V. M. cum Auceia II 371. MarceUus M. Ancyr. 42.

Lucia V. M. Syrac. 5, 252. U 18, 39, 62, MarceUus M. GabUlon. II 360.

GATAL. GODD. HAGIOGRAPHIG. BIBL. REG. BRUXELL. 541

Marcellus M. cum Apuleio. Vid, Marcus Martialis Lemov. 21, 28. II 74, 216, 340,

papa. 401 (bis), 416, 438.

Marculphus conf. II 74. Martiana V. M. II 373.

Marculus ep. M. II 289. Martina V. M. 135. II 157, 268, 372.

Marcus evang. 9, 148, 202, 522, 524. II Martinianus M. cum Processo 12, 29. II

34, 155, 193, 199, 357, 400, 439. 4«), 359, 526.

462. Martinianus M. Vid, Dormientes sep-

Marcus papa 102. tem.

Margareta V. M. Antiochena 30, 184, Martinus papa 104.

211.1163, 159, 181,319,371,405,407, Martinus Turon. 18, 96, 97, 239, 240,

505. 241, 242, 301 (ter), 330, 331, 335, 484,

Margareta Gontracta II 221, 230. 489 (ter), 499, 500, 502, 506, 507-509,

Margareta 0. P. II 84 (bis). 530^2 paasim, II 39, 40 (ter), 64 (bis),

Margareta de Ypris 389, 397. II 254. 197 (sexies), 201 (quinquies), 202 (qua-

Maria Mater Dei 21, 39 (bis), 43 (bis), ter), 235 (bis), 250 (sexies), 256 (bis),

97, 196, 238, 519, 525. II 36, 128 (ter), 279 (quater), 319 (ter), 338, 356, 369,

220, 376. 377, 388 (8«), 393 (in nota 2), 388 (»>), 394 (in nota 2), 407, 408. 418,

407, 441 (80), 442 (bis), 456, 479 (bis), 476 (bis), 477, 528.

503 (30), 507. Martyres XVI in iEgypto II 309.

Maria Magd, 13, 31, 32, 212, 213, 214, Martyres XVIII Caesaraug. II 255.

287 (bis). II 39, 40, 63 (bis), 160 (ter), Martyres VII Carthag. II 422.

219 (quater), 234, 235, 254, 319, 320, Martyres XLVIII Lugdun. 154.

377 (bis), 392 (in nota 1), 401 (bis), Martyres Scillitani II 181.

414 (bis), 422, 457. Marlyres XL Sebast'l45. II 360, 524.

Maria Ancilla M. 147. II 378. Martyres Thebaei. Vid, Mauritius.

Maria ^gyptiaca 147,283, 465. II 32, Martyres innumerabiles II 9, 271, 296.

158, 208, 232, 325, 393, 474. Martyres sub Juliano II 287.

Maria neptis S. Abrahae II 208. Martyres XXVII 157 (uhi legendum

Maria Ogniacensis II 159, 436. 18 Jan.).

Marianus lect. M. cum Jacobo 151. II Martyres decies mille. Vid. Acacius.

305. MartyriusM. yfcf. Alexander M.

Marina M. Vid, Gordianus. Maternus ep. Vid, Eucharius et 337, 339,

Marina V. monacha sub nomine Mari- 340. II 17, 330.

ni 24, 251. II 32. Mathias apost 21, 144, 256. U 207, 21 1,

Marinianus M. Vid, Diodorus. 212 (quinquies), 334, 400.

Marinus puer M. II 179, 184. Mathildis reg. Germaniae 195.

Marius M. cum Martha, Audiface, Ab- Mathurinus conf. II 9.

bacum et Valentino II 33, 152, 217, Matthaeus apost. 16, 47, 93, 101, 522. II

270, 301, 333, 414, 524. 37, 154, 196, 199, 211, 330, 357, 402,

Maro M. Vid, Achilleus. 412, 461, 504, 527.

Martha hospita Domini II 156. Mauri martyres II 369.

Martha M. Vid, Marius, Valentinus Maurinus abb. M. 194.

presb. Mauritius M. cum soc. 16, 48, 93, 282,

542 INDEX SANCTORDM

544. II 37, 60, 67, 183, 200, 265, 330 Molua Vid. Lngidus.

(ter), 356, 362, 363, 364, 366, 367, 368 Mombolus abb. II 15, 530.

(bis), 369 (bis), 370 (quater), 403, 435, Monachus captivus Vid. Malchus.

457, 458, 528. Monica vidua 284, 328 (bis). II 158.

MaurarUus levita II 35, 41. Mono M. II 296, 349.

Maurus mon. M. II 288, 297. Montanus M. cum Gemello 144.

Maurus M. Remis II 308, 480, 485. Monynna Vid. Darerca.

Maurus abb. 20, 135, 289, 345, 379. II Morandus conf. 11 85.

197, 269, 337, 369 (140), 424. Mortuus natus II 425.

Maxelendia V. M. II 14. 19. Mumtnolinus II 6, 529.

Maxima M. Vid, Ansanus. Munnu Vid, Fintanus.

Maxima V. M. cum Donatilla et Secunda Mustiola M. Glusii et soc. 25.

II 372. Mutius presb. M. II 293. Maximianus M. Vid, Isaac.

Maximianus M. Vid. Dormientes sep- Nabor M. Vid, Felix.

tem. Natalia M. Gordubse Vid. Georgius.

Maximinus ep. Trever. 153. Nazarius M. cum Gelso 13, 24 (bis),

Maximus M. Yid. Faltonus. 50. II 358.

Maximus M. Vid. Tiburtius. Nazarius M. II 388 (8°).

Maximus diac. M. apud Gnecos II 288. Neon M. Vid. Fratres tres.

Maximus ep. Regiensis 292. II 15, 16. Nereus M. Vid. Achilleus.

Maximus ep. Ticin. II 387. Nestor ep. M. 144. II 180.

Medardus ep. Noviom. 23. II 317, 346, Nicasius ep. Remens. cum Eutropia. II

509. 18, 62, 131, 281, 290, 436.

Meginradus M. II 125. Nicasius Rotomag. M. cum Quirino et

Meingoldus M. 520. II 506. Scuviculo II 296.

Meinulphus conf. 390. Nicetius ep. Trever. II 17.

Meleusippus M. Vid, Speusippus. Nicodemus Vid, Stephanus protom.

Memmas seu Mammes mon. M. II 182, Nicolaus ep. Myrensis 5, 206, 252 (ter),

308, 429. 257, 314, 315, 320, 323, 385. II 16 (ter),

Memmius ep. Catalaun. 36. II 182, 347. 17, 27, 39, 75 (bis), 130, 195 (bis), 233,

Mennas seu Menas M. 104. II 14, 288. 280 (bis), 293 (bis), 317, 340, 393 (in

Michael archang. 16, 109. II 199, 331, nota 2), 399, 412 (ter), 431, 439 (ter),

461, 504. 475.

Milites septem. Vid. Ananias M. cum Nicomachus M. Vid. Petrus et soc 152,

Petro. 207.

Minias M. 18, 112. Nicomedes presb. M. cum Felicula 209.

MochuUeus ep. II 127. Nicostratus Vid, Coronati quatuor.

Mocteus ep. Lugmad. II 127. Norbertus archiep. Magdeb. 601, 602. II

Modestus M. Vid. Vitus. 398. Moedoc Vid. Aidanus.

Molassus ep. Lethglinn. II 127. Oda vidua II 161.

MoUng ep. Fernensis II 127. OdUia abb. 117. II 429.

GATAL. GODD. HAGI06RAPHIG. BEBL. REG. BRUXELL. 543

Odilo abb. Clun. II 9. Pelagius M. 1 16.

Odo abb. Clun. 509. Peregrinus M. Ancona? 152. II 271, 522.

Odo presb. II 221, 227. Peregrinus M. Vid. Eusebius.

Odulphus conf. 298. II 346. Peregrinus ep. Autiss. II 293.

Onufrius erem. II 208. Pergentinus M. cum Laurentino 155.

Oriens immo Orientius ep. Ausciensis Perpetua M. cum Felicitate 145, 158,

152. 256. II 63, 161 , 270 (33«), 334, 376, 524.

Ostianus conf. 298. Petronilla M. Vid, Felicula M. rf 209

Otgerus II ^2, 338. (25o). II 159, 378, 405, 463.

Otmarus abb. Sangall. 114. II 215, 256. Petrus aposl. 9, 12, 23, 26 (bis), 90, 182,

210 (bis), 309, 334, 520 (bis). II 34, 36,

Pachomius abb. 464. II 32 (bis), 271, 41 (bis), 196, 210, 237, 256, 300 (ter),

391 , 508. 319, 357, 401 (bis), 406, 464, 504, 525.

Pancratius M. 10, 152, 206. II 271, 305, Petrus ep. Alex. M. 104, 115. II 15, 280,

317, 522. 290.

Pantaleon M. Nicomed. 33, 194, 214, PetrusBalsamusM. 137. 11179,268,290,

242. 11 211, 307, 320, 415, 465. 418.

Parilidanus puer M. Vid. Babylas. Petrus M. Vid. Ananias.

Parthemius M. Vid. Galocerus. Pelrus M. Vid. Marcellinus.

Pastor M. Vid. Justus. Petrus M. cum Andrea,Paulo et Diony-

Paternianus ep. Fani 30. sia 152, 207. II 3(^, 418.

Paternus ep. Abrinc. 1 13. Petrus ep. Ravenn. 5.

Patricius apost. Hibem. 2 1 . II 129, 506. Petrus archiep. Tarentasiens. 463.

Patroclus M. II 292. Petrus Monoc. abb. Igniac. 465. II 502.

Patrum vitae 267, 299. II 125, 338, 391, Petrus praep. Arold. II 86, 105.

428. Pharaildis V. 386, 394. II 159.

Paula vidua Rom. 251, 268. II 32, 157, Phileas ep. Tmuitanus M. 143. II 179,

218,232,325,521. 292.

Paulinus ep. Nolanus ^. Philemon M. cum ApoIIonio et al. 145.

Paulinus ep. Trever. 42. II 341 (bis). II 180, 292, 524.

Paulus apost 8, 12, 23, 26, 27, 182, 210 Philibertus abb. in Gallia 40, 218. II

(bis), 211, 309, 334, 520 (bis). II 34, 346.

41 (bis), 153, 196 (bis), 210, 318, 357, PhUippus apost. 9, 149, 202. II 34, 154,

401 (bis), 406, 462, 464, 504, 525. 196, 199, 272, 316, 357, 401, 411, 504,

Paulus M. cum Joanne. Vid. Joannes. 525.

Paulus M. Vid. Petrus. Philippus ep. Heracleens. M. 1 10. II 287.

Paulus ep. Narbon. M. II 290. Philoromus Vid. Polyeuctus.

Paulus primus erem. 20, 137, 266, 268, Phocas ep. Sinop. M. 144. II. 180.

465. II 31, 152, 198, 206, 231, 337, 341, Photinus M. Vid. Anicetus.

430. Piatus seu Piato M. II 2, 60, 275, 295,

Paulus Simplex 267. 417, 435.

Pelagia Pcenitens 110. U 32, 128, 161, PigmeniuaM. 147, 161. II 292.

378. Pionius M. 145.

544 INDEX SANCTORUM

Pinninhis ^ Meldeiis. 112. Radegimdis reg. 11 375.

Plechelmns ep. Oldens. II 210. Rageaulfa V. 383. II 319.

Polycarpiis ep. SmyriL M. 255. H 270, RaynddU V. M. 386. H 253, 41&

m 404, 524. Regola M. Vid, Feliz.

P€iychroniu8 ep. M. cnm discipolis^l?. Remaclus ep. TrajecL 100. II 329^ 338^

n 36, 181. 344 (ter), 402 (bis), 409 (bis),415, 518^

Polyeactos M. cnm CSandidiaDO ei Phi- 519, 526.

loromo 156. Bemigius ep. Remens. 17, 95, 101, 109,

Pontianos M. Yid. Ensebios. 583-590. U 71 (qninqnies), 72 (bis),

Poft^iantf « M. Spolet. 139, ^, 264. 131, l^ 1%, 269, 331 (qnater), 3(3,

Pontianns M. II 292. 400, 438.

PonUns M. II 293. Rennla V. 390.

Poppo abb. II ©. Reparata V. M. 17. II 375, 377.

Potentiana V. M. 152. II 377. Richardus ep. Cicestr. 327.

Potentianus M. Vid, Savinianus. Rieharius abb. Gentulens. 149. II 3

Potilus puer M. 156. (bis), 394 (in nota 1).

Praedicaiorum (Actus Frairum) 344. Ricirudis abb. Marchian. II 273.

Praxedes V. 31. II 62, 155, 159, 319, 378. Rigobertus ep. Remens. II 344.

Pnejeclus ep. Arvem. M. II 269 (bis), Rigomerus presb. II 278 (bis).

414. Roberlus Yid, Ruperius.

Primus M. cum Feliciano 10, 24, 209.11 Rodanus abb. Loihrens. II 127.

180, 317, 358, 405. Rogatianus M. Vid, Dooatianns.

Prisca V. M. II 157, 333, 432. Romanus M. 293.

Priscus M. Autiss. II 291, 329. Romanus miles M. 217.

Privatus ep. M. in Occitania 40. II 308. Romanus mon. M. cum soc. 293. II 288.

Probus M. Vid, Tarachus. Romanus presb. apud Rlaviam 492. II

ProcessusM. ri(/. Mariinianus. 217.

Prochorus diac. II 389. Romualdus II 84.

Procopiua M. Caesar. in Palest. 156. II Rophillus ep. Foropopil. 13.

306. Rufina V. M. Vid, Justa.

Proeopius ep. Pragens. 385. Rufina V. M. cum Secundma 30. II 371.

Proculus M. 10. Rufinus M. cum Valerio 49. II 181, 306.

Protasius M. Vid, Gervasius. Rufua M. Capuae 99.

Proius M. cum Hyacintho Vid, Euge- Rupertus ep. Salisburg. et Wormat 49.

nia et 119, 283. II 283, 329, 527. Rupertus dux Bingensis 545.

Rusticus M. Vid, Dionysrus Paris. Quiniinns M. 103, 391 (bis). II 8(octies)

38, 61 (bis), 255, 278, 362 (bis), 435, Sabas abb. II 391.

463, 481 (bis). Sabina V. M. Rom. 41, (uU lege^

Quiriacus ep. 150, 206. II 194, 272 (bis), Aug. loco 24), 100. II 328, 372, 527.

305. Sabinianus M. II 292.

QuirinusM. Vid, Nicasius Rotomag. Sabinus ep. Spolet. M. 121. II 17, 62,

280, 289, 436.

GATAL. GODD. HA6I06RAPHIG. BIBL. RE6. BRUXELL. 545

Salyhis ep. Ambian. II 7, 2d4, 487. Salyinsep.H. II461. Sanctinus ep. Meld. II 2. Sataminus ep. Tolos. M. It5. 11 m Saturninos M. Romse II 16. Satorus M. cum soc. II 270. Satyrus fhiter S. Ambros. 186. Savina V. 41. Savinianus ep. Senon. M. cum Poten-

tiano et soc. 418. Scholastica V. II 132, 153, 337, 375, 437,

474. SOHUtianus M. 7, 139, 254, 881. U 33, 131. 152, 197, 200, 238 (bis), 269, 358, 400, 430, 438, 463, 475, 523. Secnnda V. BL Vid, Maxima. Secundianus M. cum Veriano et Mar-

cellino II 433. Secundina V. M. Vid, Rufina. Secundus M. Amerin. 135. Secundus M. Theb. II 370. Senanus abb. Inis-Gathens. II 127. Sennen M. Vid. Abdon. Seraphia V. M. 34. U 372. Serapio M. Vid, Dormientes septem. Serenus seu Sirenua M. 143. U 303. Sergius M. cum Baccho 102, 110. II

184,285. Serotinus Vid. Savinianus. Servatius ep. Tungrens. 206, 337 (ter). II 74,209,296,317, 343,401,416,480,506. Servilianus M. Vid, Domitilla. Severinus arch. Golon. 103, 111, 112, 242, 246, 345. U 7 (bis), 75, 212, 287 (bis),34a Severinus ep., frater S. Victorini ep.

149. II 423. Severus M. Vid, Philippus ep. Severu8 arcb. Ravenn. 8, 111, 241, 385. Severus conf. II 430. Severus presb. II 84, 347. Siardus abb. Horti S. Marise 0. Pnem. et alii abb. ejusdem loci 603.

GATAL. BRUX. T. II.

Sicus M. Vid, Ysicus. Sigirannus abb. II 216. Sigismnndus rex M. II 293. Silvester papa 5, 119, 232, 253, 342, 5^. U 33, 131, 151, 212, 233, 281, 343, 400, 438, 475, 520. Silvinus ep. Tarvan. II 34, 73, 257, 344. Simeon ep. Hieros. M. II 87. Simeon ep. Seleuc. M. II 303. Simeon mon. Trev. 154. II 306, 438,

479, 506. Simeon Stylita 137. U 151, 268, 391,405. Simon apost. cum Juda 18,95, 103,281, 522. II 7, 38, 154, 196, 199, 211, 278, 357, 403, 412, 416, 504, 528. Simplicius M. Vid. Antimus. Simplicius M. Vid. Beatrix. Simplicius M. Vid. Quatuor Goronati. Sisinnius M. Vid. Marcellus papa. Sisinnius M. Vid, Faltonus. Sixtus II papa et soc. 14, 36, 90, 217. II

36, 361, m, 416, 433, 434, 462, 526. Smaragdus M. Vid. Marcellus papa. Solemnis ep. Gamot. 48. II 183. Speratua M. et soc. 50. Spes V. M. Vid. Fides. Speusippus M. cum duobus fratr. 156. II

269, 291. Sfephanus protom. 13, 35, 36 (ter), 70, 75, 184.216, 516. U 131, 237, 256, 307, 309, 325, 326 (bis), 333, 359, 388 (8«>), 402, 407 (quater), 443, 459 (novies), 460 (ter), 523 (ter). Stephanus I papa M. 13, 35, 216. II 36,

182, 326, 359, 443, 523, 526. Sudarium Domini II 391. Suibertus ep. M. 153. Sulpicius M. Vid. Domitilla. Sulpfcius Pius ep. Bituric. II 73, 76,

152,301,3^,521. Sulpicius Severus 493, 503, 506 (bis),

509 (bis). U 418. Susanna V. M. Romae 39. II 372.

36

546 INDEX SANGTORUM

Swiibertas ep. Werdensis II 209 (ter). 211, 281, 332, 357, 400,412, 430. 462,

Symphorianus M. Augastod. 40, 99. II 505.

327, 359, 418, 434, 526. Thomas Gantuar. M. 253, 269, 287. U

Symphorianus M. Vid. Quatuor Coro- 177, 178 (ter), 237, 240.

nati. Thyrsus M. cum Ganenico 11 292.

Symphorosa M. cum filiis 49. II 373. Tiburtius M. cum Valeriano et Maximo

Syrus ep. Ticin. 29. H 204, 347. II 15, 378, 403.

Tiburtius M. Romae 11 327.

Tais pcenitens II 392, 457. Tiebaldus II 306.

Tarachus M. cum Probo et Andronico Tigemacus ep. Glonerensis II 127.

111 (ubi lege Probi Joco presbyteri). II Timotheus disc. S. Pauli, M. 519, 525. II

4, 285, 474. 525.

Taunnus ep. Ebroic. II 237 (bis), Timothens M. Vid. ApoUinaris et^. H

Tenestina V. II 218 (bis). 327.

Terentianus ep. M. Tudert 15. Torpes M. Pisis 149.

Theagenes seu Theogenes M. 137. II Tripus aeu Tripodes seu Trophis Vid,

302. 415. BasiUdes.

Thecla V. M. 48, 101. II 160, 379, 416, Trudoabb. II 15, 276, 289, 344, 410, 45&

435, 458. Tryphonia uxor Decii, M. 218.

Theobaldus erem. II 371, 424. Tundali yisio 11 178. Theodardus ep. Traject. II 64, 329, 340,

360. 416. Udahricus ep. August» Vindelic 29. Theodora V. M. Vid. Domitilla. Undecim mittia Yirginum 95, 103, 111, Theodoricus abb. Andagin. II 481. 283, 386. II 7, 86 (bis), 87, 161, 178, Theodoricus abb. Remens. U 345, 416. 184, 212, 221 (bis), 235, 251 (bis), 253 Theodoritus M. 147. II 212, 287. (bis), 278, 378, 379 (ter), 388, 408 (bis), Theodorus miles M. 18, 104, 283. II 14, 413, 420, 421, 426.

62, 362, 481 . Urhanue papa 153, 207. II 293, 31 7.

Theodosia V. M. Gfesareae 147, 164. 11 Urbanus puer M. Vid. Babylas.

215, 376, 474, 524. Ursmarus ep. II 292, 334.

Theodota M. cum filiis 119. II 182, 376. Ursus M. Vid. Victor. Theodulphus abb. II 345, 416.

Theodulus M. Vid. Alexander papa. Valentinus ep. Interamn. M. 142 (35^),

Theogenes M. Vid. Theagenes. 255 (27«). II 179, 193, 333, 358.

Theonestus ep. M. II 183, 306 (56«), 318 Valentinus presb. Roman. M. 9, 142

(280). (340), 256 (28«). II 193, 217, 270.

Theonilla M. Vid. Fratres tres. Valeria M. Vid. Vitalis.

Theophiius scholast. M. in Gappad. 143. Valerianus M. Vid, Tiburtius.

Theophilus vice-dominus II 32, 197, Valerius M. Vid. Rufinus.

205, 264, 325. Valerius ep. Gsesaraug. II 270, 465.

Theoticus M. Vid. Philemon. Valerius ep. Trever. Vid. Eucharius et

Thomas apost. 5, 117, 122, 132, 252,521. II 17.

II 18 (ter), 29, 39, 131, 154, 196, 199, Vedastus ep. Atrebat. 14^ II 34 (bis),

GATAL. GODD. HAGIOGRAPHIG. BIBL. REG. BRUXELL.

547

36, 37, 72 (quinquies), 73 (ter), 132,

179, 270, 346, 404, 509 (bis). Venans M. Vid, Romanus mon. Venantjus abb. 112. II 4 (bis). Verena V. 50.

Verianus M. Vid, Secnndianns. Veron Vid. Verona. Verona V. 100, 383. Veronus conf. II 132, 509. Victor M. Massiliensis 151. II 181, 307. VictorMaurus M.Mediol. 151 (94o). Victor M. cum Gorona 151, 152, 207. II

271, 305, 525. Victor M. cum sociis GGGXXX II 286,

369. Victor M. Vid. Mauritius. Victor M. cum Urso II 369. Victoria V. M. 117, 383. II 18, 373. Victoricus M. Vid. Fuscianus. Victorinus M. Vid. Achilleus. Victonnus M. Vid. Savinianus. Victorinus M. in Sabinis 10. Victorinus ep. frater S. Severini 149. II

423. Victurus seu Victor ep. Genoman. 240.

II 183,347. Vigor ep. Bajoc II 9. Vincentius Gaesaraug. M. 7, 139, 254,

590. II 33, 34, 132, 152, 193, 207, 236.

269, 333, 358, 400, 438, 465, 466, 475,

524. Vincentiua Madelgarius 384 (bis), 519.

II 347. Vincentius M. Aginnensis II 306.

Vitalis M. Ravenn. cum Valeria 9. II 304. Vid. Gervasius et 202. II 272.

Vitalis M. Vid. Agricola.

Vitalis M. Vid. Mauritius.

Vitus puer Lucanus M. cum Modesto et Grescentia 11, 24, 54, 56, 210. II 181, 194, 207, 318, 358.

Vulmarus conf. II 348, 416.

Walaricus abb. 147. II 17.

Walburgis V. 149, 204. II 159 (bis), 340.

Waldetrudis 386. II 132, 157, 254, 372,

412, 465, 509. Walterus de Bierbaco 397. Wandregisilus abb. II 307, 419. Wenceslaus M. 109. II 285. Werburga V. II 257. Wemerus M. II 85. Werricua prior Alnensis 397, 445. II

478. Wettini visio II 395 (bis). Willibrordus ep. Ultraject. 103, 389. II

14, 197. Winnocus abb. U 13 (bis), 215, 279. Wiro ep. 204.

Wolbodo ep. Leod. II 324, 339, 340. Wulfrannus ep. Senon. II 87, 236 (bis),

303.

Yppiodius, Yppipodius Vid. Epipodius. Ysicus Vid. Romanus mon.

Zeno ep. Veronensis 19. Zenon M. lege Gonon.

INDEX AUCTORUM.

Abbo abb. Floriacensis II 257. Amulfus Flandrice comes II 4.

Abdias ep. Babyloniae 95. Aribo ep. Frisingensis 43, 236.

Ada Vid, Odo Gluniac. Araoldus de Novavilla 187.

Adalbertus Floriacensis 97, 182. II 337, S. Athanasius ep. Alexandrinus 90, 44,

375. 267. II 31, 129, 130, 192, 200, 337, 342.

Adalbertus diac. 386. Athanasius famulus S. Gatharinte II

Adamus abb. Perseniae 239. 374.

Adelbodusep.Ultraject. 149, 204.11 159, S. Audoenus ep. Rotomag. 252, 291,

340. 470. II 8, 16, 75, 280, 422, 510.

Ado ep. Vienn. 297. II 18, 131, 292, 301, S. Augustinus 8, 9, 250, 268, 284, 291,

329, 369, 423, 527. 516. II 34, 131, 322, 333, 406, 457, 459,

Adrevaldus Floriacensis II 257, 51 1 . 460, 523.

^gidius Aurecevaliensis II 330. Aurelianus ep. Lemovicens. 21.

^gidius Romanus, 0. S. Aug. II 474. Avitus presb. Hisp. II 459. Aigradus Fontanellensis II, 73, 132.

Ailredus abb. Rievailensis II 456. Baldricus Dolensis II 508.

Alanus de Insulis II 393. Baudemundus abb. Blandinensis II 38,

Albertus Magnus II 370. 73, 132, 270, 345, 409, 463.

Alcuinus 103, 142, 469, 507. II 14, 34, S. Beda presb. 15, 21, 105. U 2, 31, 159,

72, 132, 197, 202, 250, 270, 346, 404, 194, 476.

418, 509. S. Benedictus abb. II 72.

Alexander III papa II 503. Benedictus abb. Petriburg. II 177, 178.

Alexander Magnus 469. Berengeras abb. S. Laurentii 11 317.

S. Ambrosius 24, 139, 186, 254. II 33, S. Bemardus abb. Clanevall. 233, 307,

63, 132, 152, 157, 193, 253, 269, 318, 507. II 204, 213, 279, 322,388, 432.

322, 333, 404, 412, 523, 525. Bernerus abb. Humolariensis II 474,

S. AmphUochius 20, 135, 290. II 202, 518.

268, 318, 345, 437, 508, 520. S. Bonaventura 0. M. 290, 326, 343.

Anastasius bibliothec. II 32, 268. Bonifacius II 14.

S. Anselmus ep. Gantuariensis 291. II S. Brano ep. Golon. 195, 196.

423, 429, 456, 464.

Anselmus Laudunensis II 478. Gassianus II 836.

Antenor ep. II 34. Glaudianus 484.

Arator (uhipro Orator lege Arator) 484. S. Glemens 26, 27.

Arechis II 375. Gogitosus II 521.

Arnulfus ep. Remensis TI 480 (uhi Gonradus de Marburch 289.

pro Arnaldo lege Arnulfo), 485. Gonstantius presb. 34. n 74

INDEX AUCTORUM.

549

Crisentianus II 527.

S. Cyprianus 297.

Cyrillus ep. Hierosol. 250, 268, 334.

Cyrillus Schythopol. II 391.

S. Damasus papa II 218.

Daniel mon. Raythen. II 202, 321.

Deodatus disc. S. Taurini II 237.

Diedericus mon. II 257.

Dinamius patricius II 15.

S. Dionysius Areopag. 309, 334. II 406.

Donatus diac. II 276,344, 410, 458.

Drogo mon. Bergensis II 13.

Durant Guiliebnus II 464.

Eadmerus Cantuariensis II 272.

Eberwinus abb. S. Martini Tre ver. II 438.

Egesippus 23, 183.

Einhardus, 484. II 84, 283.

Elisabeth de Schonaug. II 86, 221, 379.

Ennodius II 384-388.

S. Ephrem 306.

Erardus de Marcka ep. Leod. II 342.

Erinherus II 86.

EvagriusIIS].

S. Eucherius Lugdun. 282, 293. II 37.

Eusebius Capsariensis 516. II 266, 358.

S. Eusebius Emissenus 292.

Eusebius S. Hieronymi discipulus 250,

334. Evrardus magister II 178, 237. Eutropius 95. Eutychianus II 32.

S. Faustinus 293.

S. Faustus 20, 135, 289, 345, 379. II 16,

197, 337. Flodoardus II 6, 71. Folcuinus abb. Laubien. II 18. Fortunatus 23, 113, 137, 254,383,469,

525. II 74, 125, 152, 268, 301, 331, 343,

344, 346, 392, 393, 400, 414, 469, 477,

521.

Fulbertus II 17, 130, 276, 416. Fulco comes Andegav. 239,507.

S. GaUus II 7.

Galterius de Castellio II 368. Garinus clericus II 10. Garinus 0. P. II 84. Gamerius abb. Resbac. 590. Gaufridus de Bello loco 99. Gaufridus abb. de Alta-Cumba 463. Gaufridus Munemuntensis II 388, 389. Gausbertus chorep. Lemovic. 112. II

303. Gennadius 506. II 418, 459. Geraldus de Gualterio 484. S. Gerardus n 232. Gerardus de Fracheto 344. Gerson Joannes 188. Gertrudis mon. de Binga 543, 556. Gervasius ep. Remen. II 4. Gillebertus abb. de Swineshead 313. Gislebertus abb. Westmonast II254. Godefridus S. Eucharii abb. 493, 495,

544. Godeschalcus diac. Leod. II 330,360,

434, 510. Gonzo abb. Florinensis II 480. S. Gregorius Magnus 301, 343, 465, 516.

II 7, 36, 132, 153, 337, 375, 478. S. Gregorius Turonensis 19, 112, 239,

301, 330, 335, 493, 507. II 4, 17, 125,

197, 279, 300, 308, 318, 325, 330, 338,

377, 390, 459, 480. Gregorius IX papa II 161. Guibertus Gemblac. 241, 484, 493, 496,

498, 499, 530, 532, 534, 535, 538-543,

545,548-551,561,566,578. Guigo prior Carthusise II 213. Guilielmus de Hyporegia 187. Gulielmus Jordanus canon. Viridisval.

380. Gulielmus de Mechlin. abb. S. Trud. 397.

550

INDEX AUCTORUM.

Gunnos II 509.

S. Isidorns ep. II 131, 160, 461, 476.

Haiminus presb. II 72, ^. Harigerus abb. Lobb.II 330. Heberaus archiep. Turon. 239. Heito ep. Basil. n 395. Helinandus Frigidi-Monlis II 276, 367,

403. Henricus de Gandavo 294. Henricus Pomerius 380. Heniicus Salteriensis II 129. Henricus Yserenlon II 368. Henricus imper. Gonstantin. II 507. Herbertus abb. de Moris II 203. Herbertus abb. Supperadi II 502. B. Hermannus II 86, 253, 426. Herveus abb. Majoris Monast. 241, 493. S. Hieronymus 20, 43,149, 250, ^l, 266,

268, 465. II 31, 32, 36, 128, 152, 157,

192, 205, 218, 231, 337, 341, 342, 476,

478. Hieronymus mon. Gamaldul. II. 85. S. Hilarius II 125. 268, 301, 465, 521. Hildebertus ep. Genoman. II 208, 393,

478. S. Hildegardis 496, 507, 539, 540. Hilduinus abb. S. Dionysii ap. Parisios

113,304. Hincmarus ep. Remens. 17, 95, 101 , 109,

306. II 2, 61, 71, 131, 195, 331, 343,

400,438. S. Hormisdas papa 589. Hubertus presb. 294. II 73. Hucbaldus Elnonensis 31. II 273. Hugo archiep. Remens. II 4. Hugo Fareitus 519. II 127, 128, 442. Hugo Floriacensis II 257, 283, 319. Hugo prior S. Laurentii II 215, 421. Hugo de S*o Victore II 456. B. Humbertus 0. P. 216. II 85.

Ida abb. de Binga 543, 555. Innocentius III papa 294.

Jacobus diac. 110.

Jacobus de Vitriaco U 76, 159, 322, 436,

506. Jacobus de Voragine U 370. Jacobus de Waekerzeele 382. II 253, S. Joannes Damascenus 267, 464. II 468. Joannes XXII papa 218, 390, 398. Joannes abb. S. Amulphi 33. Joannes canonicus II 428. Joannes diaconus II 271, 390, 473. Joannes diac. eccl. S. Januarii 314. Joannes mon. Gluniac. 509. Joannes de stabulo II 323. Joannes 0. P. II 222. Joannes II 32. Jocundus II 401. Jonas ep. Aurelian. 25, 49, 145, 335,

345. II 15, 214, 236, 289, 409, 418, 419. Jordanus a Saxonia 291. Jordanus 0. S. Aug. II 370. Joseph 545, 546. Jo.deWh-.542. Julianus Toletanus II 456.

Lamberlus Tuitensis 146. Leobinus diaconus II 129. Leontius ep. Neapoleos II 32, 128, 472. S. Linus papa 12, 27, 520. II 34, 41, 357,

401,464. Lucanus 467.

Lucianus presb.II 237,326,433,518,523. Luciferus subdiaconus 100. S. Ludgerus ep. Monaster. II 209. Ludovicus Pius imp. II 304. Luidolphus presb. II 430.

Marbodus Redonensis II 264, 457. Macrobius II 308. MarceUinus II 209.

S. Marcellus 26, 210. II 41, 153, 210, 300, 504.

INDEX ADCTORUH.

551

Marcellus presb. II 269.

Marcus poeta 601.

MarsUia abb. II 278.

S. Martinus papa II 345.

S. Martinus Turon. 331, 508. II 201.

S. Maximus II 322, 460.

MeiTert II 370.

Meginhardus abb. seu potius mon. Ful-

densis 116. S. Melito Sardicensis 97. II 377 479. Mellitus ep. Laodicem 97, 253. II 131,

155. 196, 281, 357, 404, 462, 523. Mico mon. S. Richarii II 394. Milo mon. Elnonensis II 38, 73, 249, 250,

345,346.

Nennius n 234.

Nicephorus diac. Barensis II 17.

Nicbodemus 287, 343. U 231, 440.

Nicolaus V papa II 477.

Nicolaos canon. Leod. 101, 335. 11 60,

340. Nicolaus de Larisvilla 583. Nicolaus de Lyra 322. Nicolaus Grayverwe II 281. Nicolaus 294. Notgerus ep. Leod. II 72, 345, 518.

S. Odo Cluniacensis 31, 239, 493, 508,

509. II 9, 18, 39, 63, 219, 319, 437. Odo episc. Bellovac. II 291. Odo abb. Morimund. 307. Olbertus abb. Gemblac. II 132, 509. Oliverius schoL Golon. II 299. Othlo decan. Fuld. 242.

S. Pachomius abb. II 32.

Palladius 298.

Paschasius II 478.

Pastorpresb.il 378.

Paulinus disc. S. Ambrosii 19, 257.

II 74, 180, 233, 271, 417, 437, 506,

522.

Paulus diac. 18, 90, 103, 111, 283, 600.

II 38, 325, 363. S. Petrus Damianus II 316, 388. Petrus venerobilis U 31, 128, 412. Petrus Blesensis U 326, 333. Petrus Remensis II 478. Petrus a Vallibus 346. Petrus de Vineis II 442. Philippus archiep. Golon. 240, 532. Philippus decan. Turon. 241. Philippus abb. Bonae Spei 103, 386. II

405, 480, 509. Phlillippus mon. Glarevall. II 20a Pilatus U 231. Polycrates ep. Ephes. 519. S. Pontius 44. S. Possidius ep. Galamin. 15, 293, 328. II

37, 74, 235, 343, 402, 437, 511. Pothusmon. Prunvening. II 128. Prosperus 297. II 266. Prudentius 14, 469. U 255, 324, 361, 392,

393,408.

Radulphus VUlariensis 496, 540.

Radulphus 0. P. 327.

Rainaldus thesaur. Turon. 241.

Rainerus II 345.

Rathbodus Ultraject. 330. II 254, 296.

Ratherius ep. Veron II 4, 292.

Raymundus Petri 347.

Regino Prumen. 345.

Reinerus S. Laurentii II 323, 324, 368.

Rixfridus ep. Traject. II 209.

Ropertus archiep. Golon. 238.

Rotgerus cleric. Golon. 195.

Rudolphus Tmdonopol. II 369.

Rufinus 267. U 272 291, 358, 525.

Rupertus abb. Tuitiensis 331. U 322,

328, 338, 349, 392. B. Rusbrochius Joannes II 391.

Severus ep. II 460. Sergius II 509.

♦,

552 INDEX AUGTORUM.

Sibrandus Ord. Preem. 602. Theofridus abb. Epternac 11 395.

Sii^bertus Gemblac. 45. II 266, 285,330, Thomas Gantipratanus 294, 395. II 159,

340, 372, 427, 479. 161, 220.

Silvester ep. Glugiensis II 327. Transmundus II 442.

Simeon Metaphrastes 9. Trithemius II 342.

Sophronius 465. II 32. Turpinus II 407, 410. Stephanus Gantuar. II 322.

Stephanus ep. Leod. II 37, 64, 402, 409, Ursinus Locociacensis 11 2, 276, 435.

427. Ursio abb. Altimont. II 201, 415.

Sulpicius Severus 18, 96, 97, 301, 330, Usuardus n 396.

335, 507. II 39, 64, 197, 201, 235, 250,

279. S. Venantius II 37a

Victor Vitensis 30, 297. II 422.

Theganus II 84. Vincentius Belloyac. II 327, 442. Theodericus presb. mon. Trev. II 151.

Theodericus de Apoldia 289, 383. II Walafridus Strabo 20, 103, 114. II 6,

135,161. 196,215,287.

Theodoricus mon. 495, 544. Waltherus 284.

S. Theodorus Studita II 300, 327. Wandelbertus 29.

Theophilus II 509. Wamaharius II 269, 291.

Theotimus 30. Wlfaus U 250.

INDEX RERUM ALIQUOT NOTABILIUM.

Adffi abbatis S. Laurentii LeodieDsis Lamberti comitis occasus II 480.

vita II 321.

Alnensis abbatife incolae an. 1546 II Majus monasterIum:miraculaibifacta

487. ssec. XI II 528.

Atrebatensis coenobii ad S. Vedasti Marini prioris S. Petri Wirceburgensis

roonachi aliquot II 192. encomium 4.

Mechlinia vastata an. 1546 II 487. Bingensis coenobii quaedam fata 493,

494. Pippini progenies 384. II 413.

Prtemonstratensium abbatum series

Gameracensium episcoporum aliqua G02.

series II 267. Purgatorium S. Patricii 129, 406. Carlomanni stemma genealogicum II

252. ' Ruperti Tuitiensis epitaphium II 349.

Exordium magnum Ord. Cisterciens. 233. II 505.

Flabonis-montis abbatiae Ord. Prsem.

situs II 509. Frederici comitis Luxemburgensis epi-

taphium 299.

Gemblacensis abbatise vastatio 578. Guiherti Gemblacensis vita 515 ; epita- phium 530.

Sanctonmi omnium encomium metri-

cum II 472. Sanguis Domini Mantuae 516. Spinarum coronse dominicae numerus

II 425. Stabulensis abbatise notae ah'quot chro-

nologicae 300; supplicatio solemnis

an. 1509 II 519.

Treverensium episcoporum series II 464.

Joannes de Stabulo monachus S. Lau- Vulnerum Ghristi numerus II 425 ; lati- rentii codicum descriptor II 321. tudo vulneris in latere 475.

CATAL. BRUX. T. II.

37

INDEX VIRORUM, EGGLESIARUM, MONASTERIORUM, ETC.

QUORUM OLIM FUISSE CERTI CODICES NOTANTUR.

(Nomina rirorum lypis itaUcis expreasa sunt, — Numeri quibus prmnittiiur siglum Pb. indicant eodices recens ex hibliotheca Phillippiatia apud CheUenham in Bruxellenaem regiam inveetoSt iigue aunt quihts in bibliotheca PhHlippiana signati erant.)

Alnensis abbaiia S. Marias, Ord. Gisterc, in partibus HanDODiee. Ph. 46^, Ph. 4627, • Ph. 4632, Ph. 4644, Ph. 4649 (?) Ph. 4658, Ph. 4728. Alsatia (Philippus ab), archiep. Mechlin. 9786-90.

Angiensis capellaS. Mari», Ord. Carthus., in partibus Hannoniae. 2529-32, 4961. Anglia. 8386-96.

Audomaropolitana abbatia (Sithiensis) S. Bertini, 0. S. B. 8224-26, Ph. 324, 327. AudomaropoUtanum collegium Societatis Jesu. 9845-48.

Behsia, abbatia S. liariae, 0. S. B., in tractu Lunburgensi. 9786-90.

Bellopratense cuenobium S. Marise, Ord. Gisterc, prope Geraldimontem. Ph. 384.

Bemardi (Sancti) abbatia, Ord. Gisterc, prope Antverpiam. 8536-43.

Bertini (Sancti) abbatia Sithiensis. Vid. Audomaropol.

Bethleem, ccenobium Ganon. Reg. S. Augustini, prope Lovanium. 2493-98, 3391-99.

Biburch, abbatia S. Marise, 0. S. B., in Bavaria inferiori. 8623-26.

Bollandianum (Maseum). Vid. indicem parlicularem infra, p. 557.

Brauweilerensis abbatia S. Nicolai, 0. S. B., in dioecesi Goloniensi. 1562-67.

Brugense collegium Societatis Jesu. 1770 77, 4564-68, 9070-77, 9823-34. Sodalitas

AurifaWorum. Ph. 2141. Bruxellensis Burgundica bibhotbeca. 10953-55. Bruxellensis Garthusia. 298-306. Bruxeliensis Gapeila S. Marise Magdalense. 21002 Cfr. Gamer^ S. Hariae, Rubese-

vaUis, Viridisvallis.

Gamberonensis abbatia S. Mariae, Ord. Gisterc, in partibus Hannoniae. Ph. 336,

Ph. 337, Ph. 343, Ph 349, Ph. 356, Ph. 4766, Ph. 4768. Camdenus (G.). 8794-99, 8873-78.

Gamera S. Marise, abbatia Ord. Gisterc, prope BruxeUas. 8609-20. Goloniense coenobium SS. EUphii et Martini, 0. S. B. 428-42, 1800, 2376-81. Goloniensis conventus Fratrum Minorum. 638-42. Goloniensis abbatia S. Pantaleonis, 0. S. B. 329-41 . Gortracena ecclesia S. Martini. 8552. Cox, chartopola. 7959-61.

INDEX VmORUM, ETC. 555

1

Gusanum hospitale S. Nicolai. 7882, 10615-729.

Depan (Richardus)^ canonicus Sancti Audomari. 9845*48.

Diesthemiensis Carthusia in partibus Brabantiro. 8511-12.

Duyn (Conielius), Amstelodamensis. 8653, 8675-89, 8690-8702, 14650-69.

Estey (Eemslein) in Zwyndraco, conventus Can. Reg. S. Aug. 2342-51.

Formesellensis abbatia S. Mariae, Ord. S. Augustini, in Flandria. 8675-89. Francofurdensis conventus Fratrum 0. P. 7825-26.

Gandavensis Garthusia, dicta Vallis Regalis. 9121-23, 9124.

Gemblacensis abbatia S. Petri, 0. S. B., in dioBcesi Namurcensi. 5333-35, 5339-42,

5374-75, 5380 84, 5387-96,5397-5407,5408-11, 5485-98,5504-12,^19-26,5527-34,

5535-37, 5538-39, 5576-5604, 5649-67. Geraldimontensis Garthusia S. Martini. 298-306. Ghisleni (Sancti) abbatia, 0. S. B., in parlibus HannonliB. 8223, Ph. 364, Ph. 366,

Pli. 367, Ph. 372, Ph. 373, Ph. 375, Ph. 378, Ph. 4763, Ph. 8391.

Havetus (Petrus), regens coUegii Marcbianensis. 1328-37. Herbipolensis abbatia S. Petri Scotorum, 0. S. B. 64. Heylichsemensis abbatia Ord. Praem., in tractu Thenensi. 723-27. Horlus S. Mariap, abbatia Ord. Praem., in Frisia. 6717-21. . Hulthem (Carolus van). 15111-18.

IngoLstadiense collegium Societatis Jesu. 8216-18, 8623-26.

Korsendonck, conventus Canon. Regularium, in Campinia. 565-75, 1878-88. 2740.

Lammens (Petrus Philippus Constant). 18421-29, 18644-52, 18653-57, 18682-84.

Levalleye (vel Lacallie, ut scribit Reiffenberg). 19385.

Le Candelede Ghyseghem (Carolus Petnis Josej)h). 12014-41.

Leodegarii (Sancti), coenobium, Canonic. S. Auguslini, prope Suessiones. 1511 1-18.

Leodiense capilulum S. Jacobi. 12014 41, 12131-50.

Leodiensis abbatia S. Laurenlii, 0. S. B. 9289, 9290, 9291, ^^^O--^^, 9332-46, 9361-67,

9368, 9378, 9398-99, 9515-16, 9578-80, 9598-606, 9636-37, 9645-49, 9737-38, 9742,

9810-14, 9920-31, 9935, 10849-54, 18644-52, 18653-57. Leodiense capitulum S. Petri. 19385 (?)

Lobbiensis abbatia S. Petri, 0. S. B., in partibus Hannonise. 14924-34, 18106. Lovaniensis conventus S. Martini Canon. Regularium. 380-82, 1079-84, 1734, 1850-

56, 2057-62, 2415-18, 2475-81, 2848,4459-70. Lovaniensis conventus Fratrum Min. de Observantia. 20374-77. Lovaniense collegium Societatis Jesu. 1840-48. Cfr. Bethleem, Parcensis abb. Luxemburgense coenobium Vallis S. Mariae, 0. Prsed. 831-34.

556 INDEX

Marchianensis abbatia SS. Petri et Pauli, 0. S. B. 871449.

Mechliniense Seminarium. 9789-90.

Modius (Franc), Canonicus Sancti Audomari. 984548.

Molinensis abbatiaS. liariaB, Ord. Gisterc, in dioecesi Namurcensi. 412-14.

Molsheimense coliegium Societatis Jesu. 7666-71, 7984,8372, 8518-90.

Mommaerts (Joannea), bibliopola Bruxellensis. 8609-20.

Moretm (Balthaaar). 7460, 7461, 7462-81.

Nizellensis abbatia Ord. Gisterc, prope Nivigellam in Brabantia. 582-89.

Oigniacense coenobium Ganon. Reg. S. Augustini, in provincia Namurcensi. II 700. Orteliua (Abraham), 8386-96. Othey (PhUippus de). 8883-94.

Paderbonense collegium Societatis Jesu. 7503-18.

Patnelius (Jacohus), episc Brugensis. 1770-77, 9070-77, 9823-24.

Parcensis abbatia S. Marise, Ord. Prsem., juxta Lovanium. 11448, 11449-51, 11003-

55, 14582-90. Pulmannus (Theodorua), 9987-91.

Rameya coenobium S. Mariaa^Ord. Gisterc, in Brabantia. 8895-96.

Renesse (Philippus de). 8414-19.

Rubesevallis, conventus S. Pauli, Ganonic. Regularium, in Sonia prope Bruxellas.

197, 242-65, 409, 472-79, 615-24, 846-57, 1216-34, 1351-72, 1970-78, 2037-48, 2864-

71,8714-19.

Salmanticense collegium Societatis Jesu. 7672-74. Schayea (A, G. B,). 19585. Scruverius (Joannes), 1791-94. Silvanus (Paulus), Duacenus. 1328-37. Sithiensis abbatia S. Bertini. Vid. Audomaropol.

Stabulensis abbatia S. Petri, 0. S. B., in tractu Leodiensi. 1820-27. 2750 65, 2921-22, 2939-44, Ph. 12459, 12461.

Tongerloensis abbatia S. Marise, Ord. Pra^m., in Gampinia. 7797-7806. Tornacensis abbatia S. Martini, 0. S. B. 18421-29, 21885, Ph. 2068, Ph. 2106, Ph.

9307. Treverensis abbatia S. Maximiani 0. S. B. 9968-72. Treverensis Garthusia S. Albani.8515.

Ultrajectensis abbatia S. Pauli, 0. S. B. 8059, 9537-40.

Ultrajectensis Carthusia. 8729-31.

Ultrajectense coenobium S. Hieronyrai, Ganon. Regularium. 7917, 8261-70, 8283-86.

Vallicellensisabbatia S.Marifle,Ord. Cisterc, prope Cameracum. 7460, 7461, 7462-81. Villariensis abbatia S. Mariae, Ord. Cisterc, in Brabantia. 4459-70, 4774-79, 4815-18, 4877-86, 19525, 20020-25, Ph. 323, Ph. 328, Ph. 330.

VIRORDH, ECGLESIARUH, HONASTERIORUH, ETC,

557

Viridisvallis, conventus S. Marise, Canon. Reg., in Sonia prope Bruxellas. 219-31,

1900^, 2926-28. Virulm (Erardua), 2057-62. Vos8iu8 (haac), 8401.

Wissenborgpensis abbatia S. Petri, 0. S. B., in Alsatia. 7984.

Zwollensis conventus S. Mari», Ganonic. Reg. 380-82.

Ex massDo BoUandiano (v. supra p. 554).

N	267	a = 7959-61
N	MS	16 — 8536-43
0	MS	5 = 8216-18
•	*	8 - 8033-34
»	1»	11 = 8623-6
*	*	13 - 8224-26
*	«	16 = 8372
P	MS	2 = 8609-20
1»		3 — 8646-52
*		8- 7825-26
i>		9 = 7882
»		11 = 7672-74
n		12 = 7666-71
9		13 — 8283-86
n		16 — 14660-59
1»		17 = 7917
»»		28-7984
1»		21 = 8223
«		22 = 8069
»		155 = 7482
w		159 — 7460
»		160 = 7461
Q	MS	3 = 7503-18
1»	«	4 = 7487-91
»	»	5 - 7483-86
1»	»	G = 9537-40
»	»	10 — 7462-81

A Ms 22

32

» » » » » » » »

» »

» » » » » » » » » » » » » » » »

» » » » » » » » »

» »

» » »

33

35

38

39

47

50

56

63

66

76

78

79

82

84

85

86

87

88

93

94

104

107 :

116

120

197 :

200 :

201 :

209 :

8860-67 : 88^96 : 8883-94 8873-78 : 8794-99 8511-12 8550-51 8751-60 : 8714-19 9968-72 9987-91 8675-89 8414-19 8302-05 8344-46 8690-8702 8721-8 8518-20 8515 8562 8729-31 8354-61 9845-48 8261-70 1831-33 10615-729 8653 8386-96 1651-52 7808

Bollandiani codices quorum signum ablatum : 8401, 9119, 9120, 20677-88.

Bruxeilis. — Typis Polleunis, Giuterick & De Smet.

•

■

.

(loMPAH/Vm possrxT Td.Mi I KT II Clalaio^i lia{/i(».L»ra|ilii Bruxolleii^is. pivlio francormii viji:iiirL apiul W. Hollaiidi; i\Oi> (14^ rNf (leti Ursulinfs, lirHxelli.s) :2lM

' • ■< .

Prostant apud eosdem :

AXAI.ECTA BOLLANDIAXA. tum. l-VII OSNl-lssSt: sii . f^uli lonii I."» f

."VITA H. JOAXxNIS RUSHROCIIII ot aliquol ioi«taiir..nii

fjus. sL'U Hfund Ponioi-ii opusculuni (.k- Oiitriiic iiioni

■ sleiii Viridisvalleii.sis (('xcerpluiii ex AHa/erlf.s/ ..11

ACTA SANCTOKUM XOVKMBRIS TOMl S 1 . . . 7:i 1

ACTA S. HUBERTl (excfrplu ex Art. SS., toiu. I Xov.).e C. De Smedt. hagiogr. hollaiKJ T) 1

DE VITIS ET MIRACULIS PATRUM EMEIIITEN^IU auonyinus lihellus (ex(M'ri)tus ex Arf, NN., loni. I >4l)v (.»(1. C. De Smeijt l Ir. :

IXTRODUCTIO hX HISTORIAM KCCLESIASTICAM, ai lore C. De Smedt .5

UUlHi)

OECsxm

UNiV. OF iViiCHL UBkARY

UN1VERSITY OF MICHIQAN

3 9015 03475 5127