» »

i

^^ "y^f^T^ ^i4^4^^^^.

.--'1

f^

>^^z«/.

ki

1

/ ■»•

(vfyri

^ JM"»y T£ZX.I>AMl

J

CATALOGUS

AUCTORUM,

Sine notis , hac ipfa forma , A

J. rV E T S T E N I 0

JMAXLVIE TYPIS IMANDATORUM.

AUSONIUS.

CiESARIS COMIMENTARIA.

CORNELIUS NEPOS.

CURTIUS.

ERASMI COLLOQUIA.

FLORUS.

HORATIUS. '

JUSTINUS.

3UVENALIS ETPERSIUS.

oviDii opera:

PLAUTI COMOEDLE. SALLUSTIUS. TACITI OPERA. TERENTII COMOEDI.E. : VALERIUS MAXIMUS. ViRGIHUS»

COR-

CORNELII NEPOTIS

V I T A,

ARGUMENTUM , OPERA ,

TEMPUS HUJUS SCRIPTI,

a G. J. Vossio concmnata Lib, j, Cap. XIV. de Hijlorkh Latinis,

COrnelius Nepos, e nme C^parls dictatitram ^ c? eo diclatore^ Ss' pojiea vixit ^ Hierouymus in Chronico Eujibiano refert il- lum ad annum yiugufti quartum. Nec cui- quam repugnem , colligeuti inde, tum dt/uum^ di' liulgare ea coepijfc opera , quibus maxitne iuclaruit, Padi erat accola , tefte Pliuio lib. III, frt^. XVIII. tinde Catullo , epigrammate primo Italus ; ylufouia autem , epift. xxiv. Gallus vocatur. Nimpe ijuia Itiilia Tranfpadana diceretur Gallia Togata. De ur- be patria quidquam fe habere comperti , iiegat Eliag Pluctus in Aufm. Idyll. VII. yit Feroneitfim fuijje , iii Leandri Mberti Italia lego , uti i$ in Cofmogra- phia optimi^ atque amicilj.'mi qiioiidam viri ^ l'auli AleruLt. Imo ex Veronenftum biftoricorum fxilabo ^ ijiuem dociiffimus, ampliffimufque Mexand^r Becel- lus , Veronenfii urbis Cancellarius fecit , ac Illiiliri}]i- fnus Comes , Fernandus Nogarola , vir ut genere , ita literarum ftudio njbiiijjlinus , cum V. Cl. Laurentio hignorio., atque is mecum communicavit^ intclligo natum fuijfe Nepottm in Iloftilia : qui VirQnenfium 'jicus eft^ Tacito^ Plinio , Cajfiodoro , S ylntoniiio in Itinsrario memoratus , hodieque Ecd.ftafticiC Vt- roneiiftum jurifdictinni fubditus. Hiftoricus hic Ci- ceronis amicus familiaris a Gellio vocatur lib. XV. cap, XXVIII. Chronica fcripfiJTt , teftis eft idem Gellius lib. ■Kxvii. cap. XXI. Iii his pro triplici tempore , »^ii>^a , fM/$iKS j ^ 'tTOflK^ , Qlc quibus e»

A a rar-

4 CoTlNEtTl NrPOTIS

Jurroue c? alUs , libro de artc biJlorU-n (lixinilis') irts vidittir firipfi(}'c libros ^ ac pri«fiilis tmiiis temporis iiarratiouem ejje complexus. Sane tres libros fccijft Nepotem , quibus omni avum comprebcnderit , liqtti- do tcfatiir Catiilliis iuitio lleudccajyllaborum. Nec hilhricum temjms ah lo jblum effe tractatum , indicia eil illud ^ufuuii : Apologos Ticiaiii, & Nepotis Chronica , qiinli nlios apologos (nam & iplh m- ftar fabularum funt) act nobilitatcm tuam inifi. Item ex eo , (jt:od Tcrtulliamis in ytpologetico advcr- Jhs genies Qubi eum inter autiqvitatum commeutatores difertim repouit') dicit^ batid aliud Saturuum^ quarji homiuem promtil;Ta(fc. Qjiod etiarn Lactantius tra- dit lib. I. cap. XIII. Rcliqiiit pneterea libros illii- /Iriiim virorum^(iuoruu: GcUiiis viemitiit lib.Xl.cap. \iu. &? Serviiis in 1. yTLncid. Eoram librum l. XV. £? x\'i. citat Cbarifiiis. Ex bis babemus visrinti duoi exterariim ^entiiim Imperatores. detcris libris es^ijfe de Romanis , /j.ec ejtis vcrba ofietidunt in extrema llciniiibalis vita : Scd nos tcmpus cft Inijus libri faccrc finem , & Romanorum cxplicare Impera- torcs: quo facilius ,^collatis utrorumque faclis, qui viri pra^ferendi llnt, poilit judicari. Ojxris ejus genuina infcriptio patct ex iiltimis bifce pr.tfn- tiouis verbis: Quare ad propofitum vcniemus, Ci: in hoc cxponcmus libro V i t a s E x c e l l i: n- T I u iM I M P E R A T o R u M. Pntter Imperatores Jiorjhm exarajfc librum de Regibus^ amrumcnto bcec erimt^^ (jute Timoleontis vita fubdit : lli fcrc fucre Grjecia; gentis duces, qui mcmoria digni vidc- bantur, pricter Reges. Namque eos attingere «olunnis, quod omnium res gclio; rcparatimfunt relat£B , ueque tamen bi admodum funt multi. £.vterni Imperatores , quos babcmus , JEmilii ejje Probiy a multis creduntur. Qjti error inde prove-' tiit , quod librario id fueric nomen , <ywj vitas cas ]^>artim Jiia , partiin patris iS matris vi.inu fcriptas chtulit. Hoc ita eJTe, oJ?endunt verficuli ., tiui vitis ijlis pr/emitti in MStis folent. ylc mc yEmilium, tJec Tbeodofiani avi qiicmquam^ corum ejfe librorum nuStorein , ahiinde ar^uit pura , £? Romaiia dittio. Opinetiir aliquis , ut Troqus ab yufiino , ita ab yE- milioy qui Jiib Tbeodojio vixit^ in compcndiiim ejje redacttim Nepotem. Sed oliud fuadet operis concin- ' f c? illa pr.ifaiidi ratio , qtix eji in r.pamiuon-

dus

V I T A. S

d/t vlta^ ttc in Pelopida imprimii^ uhi hrevit(tte)it jiipam polUcettir. ^lttaiuai jl-mmtia h.cc ^ licet er- ronca , 7iii!it.'s periculi Ijcibeat , dtmnnodo extra coii' trovei-fiam maiieat , JEmilitiin omuia de ptirijjlmis Nepotis foiitibus iiaufifj^e. Satie Tulliatii ejfe oivi Jlri- ptorctn , mqite alitim quam Nepotem ; ttim veterum aliqiiot librorum iiidicio cogiiofcitur i ttim etiam , qttod ad Poi!i[>oiiiu:n ^'ftticum (ctijus idem rot^atu de vita Catoiiis librumfcci^ vita i/iafiribaiitur : utcutiqtte id in quarto Hlifccllatteorum Jitorum neget Hieroiiymus Ma- gius , tjui ipfu Nepotis prafatiom fatis refellitur, ylc- cedit c? altera ratio. Nam lu's iii libris ea legere efi , qux opus Ijoc fcriptum ejje clamauk , quo tempors Potnpejus , & Qi.tfar , plus poteraiit , quam libera itt rep. expedirct, Ea Lambinus loca cf^ngeift , tit iii- bil atiincat illa Inc reponerc. Nec libris iliis de vi- ris illuliribus folum perfecutus efl exccllentes Intpera- tores , fed etiam conimetttatiotiibus claros. Qjtod ar- guineiitum figtint B. Ilieronymus , pr^efatione de Scri- ptoribus Ecclcfafticis : tthi Nepoiem inter cos refert , quorum exetnplo acturus Jit de iis , ejui Jcribcndo cla- ruerunt. Egit nutem Nepos , ttim de Gr.tcis aucto- ribtis , tttm de Latinis. De Gr<.icis , coltigo inde ^ qttod in Diottis vita dicat ■) libruin Je feciffe de illu- ftribui /jifloricis , in quo inter alia traciarit de Pi.n- li/io /.)iJIorico. De Latinis , argumetuo Jitnt pluriina, Nitm dfTcrcntio egifje^ ex Suetoiiio Jbi^nis in Tcrcit- tii vita , Doitato peiperatn tribtita. yfd/.\ec primitm de vita Ciceroiiis librum Gellitis lib. XV. f«y). XXVIII. Eoqtie tx ojiere fragtnentuin Hieronymtis adjcri epifi, ad VamtnaJyitim. Imo vcrijimile cji^ iiide e£'e ^ tttin •vitam T, Pompotui y/ttici ^ qu<.z exfiat , tum vitain 'Catottis . tpiam ijlis clattdit verbis : llujlis dc vica, & nionbiis, plura in co libvo pcvrcc!.iti linnus, qucm feparatim de co fccimus, rogatu Titi Fom- ponii Attici. Quarc Ihidiofos Catonis ad illud volumcn rclegamus : Jptrte indicat , eo nunc de Catoue brevius Je agtre , qtiia Jlparatim de eodem fi-ripjcrit. Ergo vita illa Catonis , quam paucis J>er- ftriSam /jabemus , rnajoris pars eji volutninis , in iitto Komanorum cotnjtlurium vita contincrentur. Reli- tjttit ctiam Exewjdorum libros^ qttos citant Gellius lib. VII. cap. XVIII. £? C/jariJitis lib. I. yllia quo- qtte ejufdem laudant veteres : fed non itcm , qux ad bijliifiain pcrtiiiidiit, Nam ex cpijivla cjus ad Cice-

A 3 ron:m

6 CoRNELU Nepotis Vita.

rorem quadam La£ia)iti:is adpn lib. iii. I:if}itnt, Divitiar. cap. XV. Qii^^madmotlum B Cicerovis ad I\'ej}otim cpifiolx memitiit Tranqiiilhis in Julio cap. X.V.Ainmiaiius Marcdlmis initio libri XXVI. «ir Pri' fcinvus lib. vm. hno fi? fecittidum Ciccrniiis epifto- lcrum librnm ad Nipotem Macrobius citat iibro ii. Satunial. cap. i . Qiiod ft quis fragmcina omtiia Ne' potis dcfident ^ longe iis colligendis priorum vicit in- dnftriam Jndreas Scbottns. Hermolaus Barbarus , caftiratiouibus iti Pliiiii lib. XV. cap. XXIX. ceufet libellum de Hris illuftribus , qui IHitno tribui flet , Comelii Nepotis efe , haiid IHitiii , atque id veteribus codd. adftrui pojfe , ajfeverat. Etiam -Jatii l\tc Par- rhr.fii fitucini,i fuit. Utrius fit , diibitari ait Fitie- tus , tiec ea de re flatuere quidciuam aiifiis cfi. Imo aliqui , aut Suetoiiium , atit Tacitv.m , ejfe auStorem fittanmt, ut indicat Gyraldus dialogifmo XXVI. Seci omiiino futn Sexti ^'/urelii Plcforis , ut fatis vuiic coii- fiat ex editim; yftulrex Schotti. Non dubito interim, qniti pleraque cx Nepote Victor defumferit. Nant qund Ludovicus Hves lib. v. de tradendis difciplitiis, Nepotem ait de Giutcis foltim ducihus fcripfijje ^ id fatis rcfellitur verbis Nrpotis antea adduStis'. 'l'ir do- (liffimus, -Jo. jMaria Ca:ai;aus , commcntario in Pli- vii librum iv. cpifl. XXVIII. qua ad Scvcrum frijKa. efl, etiam Daretem Phrygium a Nepote traiifiatutTt arbitratur. Nempedecepii eum vulgaris ifriyeccA^, ^ttatnen c? hic aqua bxret Vittcto, tiotis in yliijiv, Jdjll. VII. N^egat ej/e ^ qui certi aiiquid de tranfla- tione hac aufit affrtp.are. yJtqui on.nes , quibus ' iil- lum in hifce iiteris judicium efl ^ fatis vidttit , nec Daretem illum ejfi gcnuinum : uec di^iottcm ejus Jii- gufiaam fap.ere xtatctn , fd recentiorem multo. Ne- potem autetn Cxfaris Jugufli xvo obiijfe, Plinius te- ftatur, lib. IX. cap. XXXIX. Jtque hoc fortajfe i.n- pulit Genebrardum , iit putaret eum tiato jatn Chri- fto fuperfitcin fuijft : qui £f Jacobum Cualtcriiim , ciun primum tabulas ederet Chronographicas , in eattn Jhmntiam pertraxit. Sed Nepotem eo ufque atatem prorogajfe , nemo temcre dixerit , qui tn::ti citm iu li- teris tnmitiisjam Tulliij Juici , QatuUi teaiporitus, fitijfe yogitarit.

AUCTO*

AUCTORUM ALIQUOT

TESTIMONIA

E T

J U D I C I A,

Q^U I

CORNELII NEPOTIS

meminerunt^

Eufebius in Chi'onico.

Ociavf^iii Imperii anno qiiarto^Oi;mpiatJe CXXCV. Cornel, Nepos Scriptor Hiftoricui clarus habetur.

Pouiponius Mela iv. cap. v.

Cormlius Nepos , ut recemior au&oritate , /ic certior,

Piinius lib. iii. cnp. xviii. & lib. ix. cap. xxxix. & lib. X. cap. xxxiii.

Cornelius Nepos ^ Padi accola, qui Divi Jugufli principatu obiit.

CauiUus VeroncnGs ad Nepotem»

Qitoi chno lepiiium novtim libellum^ ^■/rija nmh pumice expolitum ? Conwli , Tibi ; namque tu folc-bas Meas ejfe aliqitid putare nugas j ^am tnm , quum aufus es vmis Italorum Omne aviiin tribus explicare cbartis Doctis^ Juppiter! fi? Inboriofis. Qiiare bab« tibi^ iiuidquid hoc Ubilli ^ff^

A 4 Ouft,

8 Tf. STIMOVIA AUCTORI-M.

flntile^iiitqtie : qind o Patritna f'irgo , J'lr/s uiiu niamat pcrewje fido,

Aufoniiis Drcpanio Pacato Latino..

Cni dmin lepidinn uovum libcllimt , 1'croiiC'tifis ait Poeta quondati? ? Jnvciitoi/ite dedit fiatim Ncpnti, ylt tios illepidnm rtidcm Ubclliim , Siirras , ijni/i/tiilias , ineptiaji/tn Credctnns granio ciii fuveiidu}ii : liiveiii Qtrcpid.c filcte tiugix) IVec do^um miiitis , £? tnagis bctiigfn/tji , fiiuitn qtiem Gallia prxbuit Catullo.

BI. T. Ciccro in Epift. ad Attic. lib. \6. ep. j,

Nipotis epij^olaiti cxpcBo, Citpidus ille vieoruvi^ qui ea quibus viaxtiiie yxvpici) lcgenda jioit putci ?

Ilicronymus de vita Scriptor. EcclefiafL

Scripfcrum de vita illufirium Scriptorum apud GrK- cos Hi-rmippus Peripateticus ^ ^liititroiius ^ Caryllitis Satyrus duchis vir, £? lotige oiniiiutn docliffitnus ylri~ fljxeiius iMtifictis. ^iptid I.atiiios niitetn l'arro , Saii- $ra , Nepos , Ilygiiius , c? ad cujus tios exctnpltttn vis 2>rovocare , TraJiquillus,

Aufonius Epillola i5. ad Probum pricf.

Apologos Titiaiii , S Nepotis Cbrnnica , quap aliot ttpologos (^iiam c? ipfii itiliar fiint fabularutn ) ad iio- bilitatein tiiam niifi ., iratidcus ., atque etiam gloriang fcre aliquid^ quod ad iiifiitutiouem luorutu j fiduii tatis meifi fiudio cotiferet.

A. Gcllius lib. XV. cap. xxvjii.

Cnmrlius Nepos c" rcriim metnori,t tion iudiligens , £? M. CiceroniSf ut qui iisaxiine ^ g/fiicus fumilitirij- que fiiit,

- Ipfc

Testimonia Al-ctorum. «>

Ipfe Ncpos in vita Attici.

A'of; nuilitum ^fcd cogmti/m prcedicamus •.fitpe cniin proptcr famiitayitatejn domefticis ^lttici rcbus iiiter- fiiimus,

TemiUianus Apologctico, cip. x.

Saturniim , quantiim liter<x docent , mque Diodorus Grxcus^ autlhallus ^ ucque Caljius Severus ^ aut Cor- iielius Ncpos , tieque ullus commeiitator bujuf/nc'di./n- tiiiuitatum j aliudj quam hombiem, promuli^arunt,

Idem 1. II. ad Natioues cap. xii.

IMinutius Felix Octavio.

Scit hoc I\'efos, c? Calftus iii hilhria, £? Thallits^ ec Diodorus boc loiiuuiuur,

Laclantius Firmianus lib. i. cap. xiii.

Qiii res ejus iii Italia geft/is wf»;o;-/.c tradide- ruiu .jGr.^ci ^ Diodorusj cj" 'ibail^s : Latiiiij Aepos y e Cajjius y e farro, ^

Plinius Junior Sevcro Epifl:. xxviii. lib. iv.

licreuuiiis Severus^ vir doStiJimus , ma^ui aftimat in Bibliotbeca fua poiiere imai!;iucs muiiicipum tuorum , Coriielii Nepotis , c? Titi Caijii ipctitquc , fiftiit iftic , ut effe credibile f/?, exfcribeiidas pin^iiidafque ddegcm, iijiam curam tibi potilftmum iiijiiiigo : primum , i^uin deftderiis mcis amicijftme obfeqiieris : deirule , quia tibi ftudiorum fumma revereiitia , ftimmus amor ftudiofo- ruiii : poftremo , quod patriam tuam , omu:;fque , qiii nometi ejus au.Kcrutit , ut patriam ipfiin , veiieraris £? diligis,

Idcm lib. V. EpiH:. iii.

.^./■. iiou corrumpi in deterius ^ quee aliquando etiat» a maits ijld bontfta maiiere , qux faj>ii:s a bouisfiuiit ^ Juter quos vel prcecipue numerandus ejl P. p'irgilius , Coruclius NeJ>os , i^priits Eniiius .'lcciufque: mn qui- dem hi Senatorcs j Jed Jiinciitas niaruin uo/i diftat or- diuibuu

A 5 Onu-

10 Testimonia Auctorum,

Onnphrius Panvinius Catalogo liluftrium ScriptO- ruin Verouenfium , lib. vi. Antiquit.

Ccul}aritiiJtmo civitatis mflrx teftimomo C. C o H- K E L I U M N E P O T E M , virum doStiJjlmum , £? a:t- tiijuitatum omtiium pcritiffimum , Veroiietifetfi fuijje traditur. Cui iii fumma cuvii cum reliquis Veroiien- fibus illutiribus etiam fiatua poftta efi ex publica au- 6toritate. Enm Pliiiitis lib. III. cap. XVIII. Padi a:co- lam vocat , £? alibi ftpius de co tneii:ionem facit, Or- tus ftquidem itt vico Verotienftum Holiilia ad Padi ri- pas fito^ ut Tacitus nu&or efl iib.XlX. Hi,^ori.e yin- f^nfi.t, Pius quoque Papa. II. iti .-Iftx defriptione euni Veronmfm aperte fuijfe fcribit. Ad huiic Cainllus o-

fns fnnm mifit , timquam civem fuum : Quoi dono epidum novum libellum, &c. ///V /« Urbe, Cice- roiiis B defaris tempore vixit , perveiiitque ufljne ad .^ugufii prin.ipatum , fcripfit dijirtijfime IllUilriutn Viforum vitas. flfiarum tautnm Potnponii ylttici ex- ftat i qiLt cxterarum facile Jp.xit/ien potefi indicare. JLjns iUufirinm virorutn libri XVI. citainur a Chari- fio Gramtnatico. Scripfit accuratiljime rerum Romaiia- rum Chronicon , (vel de temporibus librum , iii qua , brevi expiitatiom otnnis avi memorias compiexus eji") (jund a Solino citatur. De ejus fubinde fupra fcriptis Vjrftbus , memiuit Catullus , circumfcrutitur periocijtt Jfub ejus nomine excufe^ Daretis Phrygii ^ de bcilo Trojano , tum foluto fermone , tutn carmim heroico Latine faStx ; quodcunque fnerit Poeta , tcfiatur Pli- 7i!us junior epifioia III. iib. iv. Item periocba VI. librorutn Daretis fermone fuluto eodem volumine itn- $r;ffa. At certe qua verfibus exarantur , impofiura- rum plena. Mentio enim eo libeiio de Imperatore Ne- rone habetur, Et Ncj>os adbuc Augnfio itnperatue de- ceffit. Verum Nejiotem etiam fuiffe Poettttn cx Piiiiit juniore epifi. \\\, lib. VIII. colligitiir,

Joan. Savaro de liujus libri Auctore.

Hunc librum Cornelio Nepoti ajferit i[<ra Pr^fatio : NoD duhito fore plerofque, Attice, i!cc. i^ ex vita Catonis iiia : Hujus de vita & mo- ribus, plura in eo libro perfecuti fumus, quein feparatini de eo feciraus , rogatu T. Pomponii ActicJ , <5;c, Qujtis nui^m litri fragtr.mum , ex

Testimonta Al'ctor.um. rt

Cefttelio Ne^iote laudare videtur Gellius lib. II. cap. VII. Praterea libros de viris illufiribus ^veterum fcri- jHis celcbres , qtii Nepoti trihuuutur , ab bujus libri t!U&ore ccuftcios ejje jhcis apparet , e.v fiue Haniiibalis /7M:;Scdnos tenipus eft Inijus librifacerefinem, 6: Roinanorum explicare Imperatores,quo faci- liuscollatisutrommque factis,qui viri prKfercu- cUfint,pofntjudicari. Tama etiam fuavitas eft fcr- tnonis Latiui , ut apparec.t in eo Kaiivuw qucndain lcpc retu effe , no:i afcitum^ B jam ecvo Theodofti defitum , cjt:* nonparum inclinata erat Laiiaris eloquetitia. ^miliurii autem Probum , cujus mmine circuvifertur hic liber , Tbeodrfto regnanta vixiffe , 6? hiijus libri cxfcriptoreiii fotius effe^ quam auctorem , patet ex his verftbui:

Vade 1 ibcr nofter , fato meHore memento ,

Cumlegethfficdominus, t^ fciat efie raemn. ^e timeas fulvo fl:ricT:os diademate crineis ,

Ridcntes blandum vcl pietate oculos. Communis cunfds , hominem fe regna tencre

Scd meminit , vincit hinc magis iile lioinines. Ornentur ilcriles : facilis tectura libelli,

Theodofio ,&doctiscarmiuanudaplacent. , Si rogat auctorem , paulatim detege noftrum

Tunc domino nomcn : me fciat^efle Probum. Corpore in hoc,manus efl gcniti'icis, avique, mca-

Felices , domini qua; mcruere mauus. (que :

Hie ert^o fuo auBori reddatur , qium fibi Corncl. Nc' Jjos jiifto titulo viudicat , quemque coccvo 'fuo c? fcmi- liari P. ^ttico dedit , ctijus etiam rogatu vitam M. Ca- tonis fparatam frippt , t? ;'/// fuperftes , elegantilji- viam ejufdcm vita con/i/etudinem elegautia pari pro- feciitus eft, Prxter Cbronica ^ libros exemplorum y de piris Illuftribus , &'' de fifa Catonis , librum fe de Hi- ftoricis Gracis covfripp^ffe teftatur in Dicne : Scd de hocineomeolibroplurafuntexpofita, quide Ili- ftoricis Grxcis coufcriptus efi: , (//V euim ex nijf. boua fide fupplevi ) atque altertim edidit de Latinis hiftoricis , ex quo excerpta effe fragmenta Coruelia Gracchorum matris , Gifauii codice prnbatur. Qtiod ad Daretis Phrygii biftoriam , quam a Cornclio Nepote Latine redditam , yolaterranus .& alii , tradideruut , elegantia ftili potius ducti , quam certa raiione , difpoi' ftilus eft , c? diijimilis genius , £? // quid in me judicii , C»/7?i Ne^i^i illii iiiUr^rett , u( ntmis , fis ui.-ore fet-.

vmiii

12 Testimonia AUCTOTICW.

Vif^uis longe fupcrior , qwjd collatis turiiifiue /cripilf ■facile potejl jitdicari. De boc au&ore ita mibi vi' futn ejl y falvo tuo (^erudite lector') judicio,

Petms Nannuis dc Claris Corneliis.

CorncHus Ncpos ijuam clec^aiis Cit fripfir ex fita Pompoiiii yfttici cogmfcere licet. Diclio certe i-c viiftiDlma iS ftmpVuiffima ; iii dijpoiieiido nihil illo ac euratius , t« fide uibil fatictius.

Obert. Gininiiis Conlcclan. Lucrctianis in Refutatus.

Cupio purifpmum illum Scriptorem aliijitando ert- Pi!rativ\m edere, tjuem tum docebimus ejfe CorilC- liinu Ncpotem , tioii vero JEmilitm Probumy ut ■itdiro puiant.

Andr. Schottus in cpift.ad lccl. notis ia Fragiij, Ncpotis fuhjccta.

Oiiodauctoribus mnpaucis accidife memiiii , ut fiiiil- tn iitgeiiii mnntfmeiita , vclipjts ablatn alteri falfi attri- buereutur , vel alicm ipfis Jiibjiccreiitur , i/uo iii vuls;us tituli lenociiiio mairis probareiilur , c? tnnquam a ma- tribus Jt:pp'ifiti filiipro veris ohtriidermtur : idein Nk- POTl viftro tifuvenifTe ^ didici. Librum eiiim de vita 6c inoribusExccUentiuin Gr.Tcicu luiperatorum , r.d T. Pompotiium yitticun: , Jecjuioris tttatis auctori JEmilio Probo attribueruin : a ijuo ftylus , diceiidiqitc elejrans characler , Attici tetns , muitaqiie nbUidicnnt , Scriptorem contra de viris i!lull:ribus urbisRomrv?, ijui a ProcaadCN. Pompejum tijque^J'eptiiis;cutort:m ttuntrum meinnri.im ^ rejljue i^eftas virorum domi mili- ti^rque illiiftrium bri.viier coili^avit , Pliuio viiiiori (ctii ylldus Rlniiutias adjcripferat) ablatiim , Kejioti Cor- aelio multorum ingratiis iiijcrijtjeruiit , iS ex Citcilia getne in Cornelinm , obtorto coilo , Lnli quidnm Ceri/b- rcs , Hermolaus Jlarbarus , Janus Parrbaftus > Catella- iins Cotta , S" Domiiiicii.'! IMachajieus aliiqiic tradu.ve- runt. Sed mutrius n.ihi videri^ adniodutn adolifins (hicui pngulari Coiiim. in ei:in auctorcm Duaci , ir Lit- tetlxcdito : iS veteri:vilibr.fidc ratioiiumqtie mojvemis Sex. AlU'clio N\^Ox\ Jun poftliminii reddidimus : cti- jiis c? Usjhfiam Jvt^iiftam auic 7uc tiatum ntijquam ,

ciiui-

TeSTIMONIA AuCTORUM. I.'?

tqunhm fciain , typis vul^<nani , ylntverpiiS primi edi- diTfiiis. Ouarc uc illa JEinilio adfcripta Nepotis cffb

yvytTleC promintio 3 ita V^iros illiiflres eiacm abjiidic»*

Cafpar Baithius in AdvcrfT'

_ /Emilius Probus in avo Theodofti Conicl. NcpO» tis libros in epitomen redegit,

Jacob. Bongai-fius , epiftola ad Joan^Coelium.

Jufliuus a Nino , qiti primui efl TuV sU {^'Opictt

yjfjf f/.,}ii]/^t}¥ Trupxoiao^ivav y ad yfitguflum Ca- Jitrem ; mn ut jltticus apud M. Ciceroneni^/eptingentO' rinn : fed itt Cornclius Ncpos , otmie itvum , id eft , duum millium aumrum memoriam, uiio libro colligavit»

Joau. Henr. Boeclerus in libro Commentario ad Bcrncggcrum.

Herodiauus B Cornel. Nepos , veluti in meditim tligrejji ^ Vitas t/uidem , fed eo compnftterinit opere ^ tit J)kraciue ad civilem Jiiemiam accommodarevt. ^

Idcm paulo poft.

Ncpos , cafligatijfima moderationis auSlor , cttm nl)'^ ftinere illa oratiouum fplcudidiore cura , dc/criptiomtm' tjue productiore nmbitu cov.flitviffct ; qtixcttnque ad iii- gtniiim , difiiplitiam , privatam coujuetudiuem perti- iieut , bnviter ac viliiti tina congeflioiie , abjolvit : Cit- tera aclionibus publicis , eartimqtte rationibits iiifar' tnandis , bona fide attemperat.

£c tandcm.

7/;Nepoteno,/?ro eo ininus duxi dubitandtim ^ qnoii vidcrem omiiia publico dellinari , omnetnqve jcriptio- vis formam hiuc Jpectarc : In elogiis etiam , quibus vel iiiHtirx dotesy vel animi artes perjequi /<jlet ,

7roXlitKi)T(pOi efl. Et qux oinnino linea reperitiir,

in qua non dcprehendat a-OViTl)t illam ^oXlllKKP

cum orivccj^it tg^JJVgymn j 'jui de Utraijue ali- Httid iutcUi^it,

Scries

C4

Series Excellentium Virorum,
	V
7.	Miltiades.
//.	^ThemiJiocles,
///.	^AriJlides,
//^.	^PauJlinias.
K	^Cimon.
P^L	^Lyfander.
FIL	^Alcihiades.
VIIL	^Tbrafybuliis,
IX.	Conon.
X.	Dion.
XL	Ipbicrates,
XIL	Cbabrias,
XIIL	'1 motleus.
XIV,	Datames.
XV	Epamimndas.
XVL	Felopidas.
XVI L	A^ejilaus.
XVIIL Eimenes,
XIX,	Phocion.
XX.	Timoleon,
XXL	Rcgss.
XXIL	Hamilcar.
XXIII. Haniiibal.
XXIV. Cato.
XXV.	, Atticus.

CORRNEPOTIS,

VUL G O

^MILII PROBI,

EXCELLENTIUM IMPERA- TORUM VIT^.

P R ^ F A T I O.

NOn duMto fore plerosque, Jttke^ qtii Iioc geniis fcriptiira.', icvc, & non fatis di.-^num fumraorani virorum perfonis ju- dicent, cuni velatum legent, quis mufi- cam docuGiit Epaminondanii aut in cjus virtu- tibus commcmorari , faltafie.cum commode, fcicnterque tibiis cantafle. Scd Iii erunt fcrc , qiii expertes literarum Graacarum , nihil reclum, nip qnod ipforum moribus conveniat,putabunt, Hi,fi didiccrint, noneademomnibus enc honc- fta atque turpia, fed omnia majorum inlHtutis judicari: noii admirabuntur, nos in Grajoruni virtutibus exponendis morcseonunfccutos.Ne- que enim Cimoni fuit tai"pe Athenienfium fum- ino virq, fororem germanam habere in matrimo- iiiorquippe cum ejus cives eodem uterentur in- ftituto. At id quidcm nofi:ris moribus ncfas ha- bctuv. Laiidi in Grrecia ducitur adolelcentulis, quam plurimos habere amatores. Nulla Laceda^- nioni tam ell nobilis vidua, qujc non ad fcenam eat merccde conducla. Magnis in laudibus tota fuit Grscia , viclorem Olympia; citari. in fce- nam vero prodire, & populo efie fpedlaculo , nemini in eisdem gentibus fuic turpitudini. quaa omnia apud nos partim inramia,partim humilia, atque ab honefi:ace rcmota, ponuncur. Contra ea pleraque nollris moribus funt decora, qua3 apud illos turpia putantur. qucm cnim Romano- lura pudcc uxorem ducere in convivium ? auc

cujus

i(? CouNEnii Nepotis

cnjus matcrramilias iion prinuim locum tcnct x- diuni , atquc in cclcbritacc vcrfatuv? quocl nnil- to lit alitcr in Gntcia : nani ncquc in conviviunt adhibctur, nifi propinquorum: ncquc lcdct nili in intcriore paitc axlium, quro gytueonitis appcl- Ifitur, quo ncmo acccdit, nifi propinqua cogna- tionc conjuuctus. Scd plura pcrlcqui tum ma- gnitudo voluminis prohibct, tum fcftinatio, uc ca cxpliccm , qua; cxorfus fum. Quarc ad pro- pofitum vcniemus , C^ in hoc cxponcmus libro de vita excclkmium Impcratoruin,

I. M I L T I A D E S.

C A P. I.

MILTIADES CIMONIS FILTUS A- T f I E N I E XS 1 S , cum <3c antiquitatc gc- neris, &; gloria majorum, ik fua modcfi;ia,unus omnium maxime florcrci; caque cfict atatc , ut non iam folum dc co bcne fpcrarc , fcd ctiani conficlcre cives uoncnt fui, talcm futurum, qua- lem cognitum juciicarunt: accidit, iit Athcnicn- fes Chcrfonefum colonos vclicnt mittcrc. Cu- jus generis quum niagnus numcrus eflct , «S: mul- ti ejus dcmigrationis peteix:nt focietatem : ex his delecnii Dclphos dcliberatum mini funt,qui coa- fulcrcnt Apollincni , quo potlfllmura duce utc- rcntur. Nam tum Thraces eas rcgioiics tenc- bant, cum quibus armis erat dimicandum. His confulentibus nominatim Pvthia prnjccpit , ut INliltiadcm fibi inipcratorem rumercnt. Id fi fc- ciflcnt, inccpta profpcra futura. Hoc oraculi jrefponfo INliltiades cum delecita manu clafll' Chcr- foncfum profcctus, quum accefliflet Lcmnum , & incolas cjus infulaj fub potcltatem redigcrc vellet Athcnicnfium, idquc Lemnii fua fponte facercut, pollulafrct , illi irridcntcs refpondc;- runt: tum id fe facturos, quum illc dorao uavi- bus proficifcens vcnto aquilonc vcniflct Lcm- num: hic cjiira vcntus a fcptcntrionibus oricns, .)d vc r fu m t c mJr~?rcTuMn?^Tr o hcncc n nb ti ?7 IHTl- tiades morandi tcmpus'^n6rt Ih^lTcns", curi"um di-

Kxit <iw9 temWbat, pcrvcuitiiue Cberroncfum.

I

I. M I L T I A D E S. 17

C A P. II.

In brevi temporc barbaroriim copiis disjcftis-, tota rcgioiie,qunin peticrat^ potitiis, loca ca- ll-cllis idonca coiiimunivit: multituclincm, quani fccum duxcrat, in agris collocavit, crcbrisquc excurfmnibus locuplctavit. Ncquc mimis in ca rc prudcntia, quam fclicicatc, adjutus e(l; nam quuni yirtutc militum dcviciflet holHum cxcrci- Uis, lumma juquitatc rcs conllituit,atque iple ibidcin mancrc decrcvit. crat cnim intcr cos di- gnitatc regia,quaiuvis carcbat nomine. nequc id magis impcrio, quam juliitia, conCccutus. ncque co lecius Athcnienfibus, a qLiilnis crat pvofc- «ilus, ofRcia prn:/tabat. Quibus rcbus licbat, uc no'i minus coiMm voluntacc ncrpctuo impcrium obtincrct qui mifcrant, quam illorum cum qui- bus crat profeclus. Cherfoncfo tali modo con- ftituta Lemnum rcvcrcitur, & cs pafto polhi- lat, ut lii>i urbcm tradant. llli cnim dixcrant, quum vento borca domo profectus co pcrvenif- iGt, fefe dcdituros: fe autem domum Chcrfo- ncfi habere. Cares, qui tum Lemnum incolc- bant, ctfi prcetcr opinioncin res ccciderat, ta- ricn non dicto, fed fccunda forcuna P.dvcrfario- rum cnpti, rcfilkn-e aufi non funt, atque ex in- fula demii^rjj.nint. Pari fclicitatc ccccras infulas, qua: Cycladcs nominantur , fub Athcuiculium rcdcgit potcllatcm.

c A p. in.

sdem temporibus Pcrfarum rcxDarius, ex L\fia in Europam cxcrcitu trajccto, Scvihis bcllum mtcrrc dccre\ic. pontem fecit in llh-o fluniinc,qua copias traduccrct. ejus pontis,dum iptc abcffct, cuf.iodcs reliquit pvincipcs, qiios lecum cx lonia & iEolidc duxcrat. quibus lin- jjulis iphu-um urbium pcrpctua dcdcrac impcria. bic cniiii piiiavic facillime fc Crsca lingua lo- qucnces, qui Aliam incolcrcnt, ful) fua rctcn- turum potcliate , fi amicis fuis opptda tucnda trac.i.Jilict, ciuibus, fc opprcffo , nulla fpcs fa- liitis rclinc]ucrctur. In hoc fuit ti-.m niimeroIMil- iKUics, cui iila cufiodia credcrccur. IJiv, quuin crcbn allcrrcnt nuntii,malc rcm gcrcreDarium, promiquc ab Scythis , iMiltiades hortatus cllpon- lii cultodcs, u',' a furtuna clatam occafioncm H-

^ bcraud«

E

18 . CoHNEt-TI NePOTIS

bcranda; Gra:cix diiuittereiu. Nam fi cnm hi$ copiis, quas fecura tranfporcavcrat , intcriini-c Darius, non folum Europam fore tutam, fed etiam eos , qui Aliam incolercnt Grxci gcnere , liberos a rcrfarum futuros dominatione ik pcri- culo. Id (5c facile eflci poffe. Ponte emm rc- fciiTo , regem vel bolHum feiTO , vel inopia , pau- cis dielius intericurura. Ad hoc conlllium cuin. plerique accederent, HilHsus IMilefius, ne res conficcretur, obftitit, diccns : non idem ipCs, qui fummas imperii tenercnt, expedire,& mul- titudini , quod Darii rcgno ipforum niteretur dominatio. Quo cxtiucio ipfos poteltate ex- pulfos civibus fuis poenas daturos. Itaquc adeo i'e abhorrere a ceterorum confilio, ut nihil pu- tet ipfis utilius, quara confirmari rcgnum Perla- rum. IIujus cum fencentiam plurimi eflent fe- cuti, IMilriade?, non dubicans, tam multis con- fciis , ad regis aures confilia fua pervcnmra, Cherfonefura reHquit, ac rurfus Athcnas dcmi- gravit. Cujus ratio etfi non vaUiit, tamcn ma- gnopere cil laudanda: cum amicior omuiuin li- bertaci , quam iux fueric dominationi. C A p. IV.

Dirius autem, cum ex Europa in Afiam rc- difTct , hortantibus amicis ut Groiciara re- digeret in fuam potcilatcrj, clafiem quingcnta- livra navium comparavit, eiquc Dacim prjcfecit.

rum auxiUo lones Sardeis expugnaflent, fuaque prsfidia incerfecilTenc. Rii pr.iifccii regii clafie adEubocamappulfa cclcritcrErctriam ccpcrunr, omnesque elus gentis cives abreptos in Aiia:u ad rcgem mifcriint. Inde ad Atricam acceffe- runt, ac fms copias in campura IMar.uhona de- Guxcrunt. Is abelt ab oppido circiter milHa paf- fuura decein. Hoc tumultu Athenienfcs tam pro- pinqud, tamque magno pennoti , auxilium nuf- quam, nifi a Laccdn^moniis, petivcrunt: Philip- pidcmque curforem ejus gcneris, qui hemero- dromi vocantur , Lacedacmonera miferunt, ut nuntiarct qunm celeri opus enet auxilio. Do- niJi auteiu Cicati cicccin t^ixtorci, qui cxcrcitui

prK-

I. M I L T T A D i: s. tp

prreefTent , in eis IMikiailes, iiuer qiios magna fiiit contcntio, iitruni moenibus fe defenderent, an obviam ircnt holHbns , acieque deccrnerent. Unus Miltiades raaximenitebatur,utprimoquo- que temporc can.va fierent: id li facfaun eirct,& civibus animuni accenurum , quum viderenc de eoiiim vircute non defpcrari:& liortes eademre fore tardiores , fi animadvorterent auderi advcr- fus fe tara exiguis copiis diraicare.

C A p. V. TLT oc in tempore nulla -civitas AthenicnGbus ■■■ -*-auxilio fuit prfetcr Platxenfcs^ea mille rai, fit milicum. Itaque horuui adventu decem millia annatoruni complcta funt : quje manus mirabili ilagrabat pugnandi cupiditate , quo faclum efi , ut plus, quara collegs;, IMiltiades valuerit:ejus cnira auctoritate impulfi Athenienfcs,copias ex urbe eduxerunt , locoque idoneo caftra fcce- runt. deinde poitero die fub montis raclicibus, acie e regione infti-ufta , nova arte , vi furama prKlium commiferunt ; naraque arbores multis locis crant rara; , hoc confilio , ut & montiuni tcgerentnr altitudine, & arborum traclu equita- tus hnfi:iu)n impedirctur , ne multitudine clau- <1erenuur. Datis, etfi non aiquum locura vidcbac fnis , taraen frctus numero copiarura fuarnni confligerc cupiebat: coque magis, quod prius- quam LacedKraonii fubfidio venirent,diraicai-e> utile arbitrabatur. Itaque in aciera pedinim cen- tum, equitum decera miUia produxit, pmelium- quc commifit. In quo tanto plus vinute value- mnt Athenicnfcs,ut decemplicera numerura ho- ftiiuu profligarent : adcoque perteiTuemnt, ut Perfie non cafira, fed naves pcterent. Qua pu- gna niliil adhuc efi nobilius. nuUa enira uii- quam tam exigua manus tantas opes proflravic,

C A p. VI. /^ ujus vicfloria; non alienura videtur , quale ^pra;mium Miltiadi fit tributura,docere. quo facilius intelligi poflit, eandem oranium civita- tum efle naturam. Ut populi noftri honore» quondam fueriint rari & tenues , ob eamque canflam gloriofi; nunc autem elTufi , atque obfo- lcti:fic olim apud Athenienfcs fuifle reperimu3.

^'aaKjuc twi^ |\iUtiadi, qui Atlietia», «oumqu»

20 CoUKEtllNr. POTIS

Grrcciam libcravit, talis honostributuseflin pof- ticu, qu^ P(ecilc vocatur, cuni pupi.i depiu!!;o- retiir I\laratlionia,ut in ilcccin prxtorinn numc- ro prinia cjus iniago ponerctur, isquchonarctur militcs, prailiinnquc comniittcrct. Idcm illepo- pulus, polleaquara niajus impcriuni cll nachis , «S: largitione mngillratuum corruptus cll: , trc- ccntas .ftatuas Dcmctrio Plialcrco decrcvit.

C A F. VII.

Pofi: hoc pra:lium claflem fcptnaginta naviuni Athenicnlcs cidcm iMiltiadi dcdcrunt,ut in- fulas, qua: barbaros adjuverant, bello per! cque- rjtur. qno impcrio plerasquc ad ofTicium rcdirc cocgit, nonnuUas vi cxpugnavit. Kx his Paruni inliilam opibus elatam , cum oratione rcconci- liarc non poflct; copias c navibus eduxit, ur- bem opcribus claulit , omnique commeatu pri- vavit; deinde vineis ac tclludinibus conllitutis, propius nniros acccflit. Cum jam in co eflct,uc oppido potirctur, procul in continenti lucus, qui cx infula confpicicbatur, nefcio quo cafu, iioclurno tcmpore incenlus cll : cujus flamma ut ab oppidanis 6c oppugiiatoribus cit vifa , iitrif- que vcnit in opinioncm , fignum a clalliariis rc- giis datum. quo factum cll:, ut & Parii a dcdi- tione detcn-ercntur , <!k IMiltiades timens , nc clallis rcgia .idventarci:, inccnfls operibus, quas llatuerat , cum totidcm navibus atquc crat pro- Jcctus , Athenas magna cum oircnljone ci\ium liiorum rcdirct. Accufatus crgo proditionis , quod cuni Parum cxpugnare poflct, a regc cor- ruptus infeclis rcbus a pugna difceflifict. Eo tempore a.'ger erat vulneribus , quw in oppu- j:nando oppido acceper.u. Itaque quoniam ipfe pro fc diccre non poflct,verba pro eo fccitfra- ter ejus Tifagoras. Cauflix cognita, capitis ab- Jblntiis pccunia nniltatus clt. liaque lisquinqua- pnta talcntis jcltimata elt , quantus in clanini Aimtus facius erat. llanc pecuniam quod f»">lvc- re non poterat , in vincula pubiica conjccius tll, ibique diem obiit fuprcmum. C A p. VIII. ic etfi crimine Pario eft accufatus, t.imcn a- lia fuit cauffa damnationis. Nam Athcnicn- lcs propter Pilillrati tyranuidcm , qua- paucisan-

H

II. T n E M I S T o c n E S. 2t

nis aiite fncrat , omniuin fiiorum civimn potcn- tiam extimefcehant. Miltiaclcs multum in impe- riis mairiilratibufque vcrfatus , non vidchatur poflc ellc privatus, praifertin cum confuctudi- nc ad Impcrii cupiditatem trnhi vidcrcrur. JNani Cherfoneli omncs illos , quos habitarat annos , perpctuam obtinuerat dominationem, tvranniis- quc fucrat appellatus, fcd julhi?:. non crat cnini vi confccutus , fcd fuorum voluntacc, camque poteflatcm bonitatc retinucrat. Omnes autem (5c, habentur & dicuntur tyranni, qui potcftnte func' perpetua in ca civitate , qua3 libcrtate ufa ell. Scd in IMikiadc erat cum fumma humanitas, tum mira comitas , ut ncmo tam humilis elfct , cui non ad cum aditus patcrct: magna aucboritas a- piid omnes civitatcs,nobile nomen,laus rcimi- litaris maxima. Hxc populus refpicicns, nialuic eum innoxium plecti,quaui fe diutius cHb inti- more.

II. TIIEMISTOCLES.

C A p. L

nPHEIVILSTOCLES NEOCLI F. ATIIE- -■- NIEXSIS. IIujus vitia incuntis adolefcen- tirj mr.gnis funt cmendata virtutibus : adco ut anteferatur huic nemo , pauci pares putcntur,, Scd ab initio cft ordiendum. Patcr cjus Nco- clcs gcnerofus fuit. Is uxorcm Ilalicai-nalliani civcm duxit , ex qna niitus clt Thcmilloclcs. qiii qiuim minus clfct probatus parcntibus, quod C: libcrius vivcbat, &: rem familiarcm ncglij-e^ bat, a patre exhcrcdatus cfl:. Qu£u contumclia non frcgit cum , fcd crcxit. Nam quum judi- callct, line fumma indullria non polFc cain ex- tingui, totum fc dcdit rcipublica:, diligcntius ju.ncis , famxquc fcrvicns. Multnm in judiciis privacis vcrfabatur, fajpc in concioncm populi pi-odil)at, nulla rcs major (Inc eo gcrcbatur, cc- leritcrquc, quco opus crant, rcpeiicbat. Ncque minus in rcbus gerendis pronuus, quam cxco- p'tandi», crat: quod &; dc inllancibus Cut aic Thucvdidcs) vcrillime jiidicabat , & de futuris callidinimc conjiciebat. Quo facLum eft, uc brc- vi ttmpore illiilliai-ctur. '••

li 3 C^f.

22 CoRNELTI NePOTIS.

C A 1'. 1 I.

T>riiinis aiueiTi gradus fiiit capcncndre rcipiihli- -»- ca: bcllo Corcj-raio: ad qiiod ,i;crcnduni pr»- tor a populo iadus, non foluni pra;lcnti bcilo,_ fcd ctiam rcliquo teniporc ferociorein rcddidic" civitatcm. nain quum pccunia publica, qure cx mctallis rcdibat, largitione raagillratuum quo- tnnnis intei-iret, illc perfuafit populo, ut ca pe- cunia claliis ccntum navium axiiRcaretur. Qua cclcriter cfFccla , primum Corc\ rxos fret^t , dcin- cle mavitimos pr.-cdoncs confe<5tando mlirc tutum 1'ccididit. In quo cum di\itiis ovnavitj tum ctiara ycritifiimos bclli navalis fecit Athcnienies. Id quanta; faluti fucrit univerfa: Gnxiciro, bcllocog- nitum cftPcrfico. Nam quum Xerxes (Sc mari & terra bclhun univcrira inicrretEuropx, cum tan- tis eani copiis invafit, quantas ueque antca,nc- quc pollea babuit quifquam , hujus enim clafiis mille 6i diicentamm na^iumlongarumfuit, quaui <luo millia oncrariarum fcquebannir : tcrreflres autcm excrcitus feptingentorum millium pedi- tum , equitum qnadringcntorum millium fuerunt. Cujus de advcncu quum fama in Grcjciam cliet periata,& maxime Athcnienfcs pcti dicercntur, ■proptcr pugnam INJarathoniam , miferunt Del- phos coniiiltum , quidnam iacercnt derebusluis. iUcliberantibus Pythia rcfpondit, ut mocnn^us li- gncis fc muuir^nt. Id refponfum quo valerct , quura intellijijcrct ncmo, Thcmillocles perfuafit confilium eflc Apullinis, ut in na\cs fe fuaque tonfeirent ^ eum cnim a Deo fignificari murum ligncum. Tali confilio probato addunt ad lupe- yiores totidcra naves trircmes : fuaque omnia , quje movcri potcranr, partira Salamincni, par- tim Troczcncm afportant : arccm faccrdotibus paucisquc majoribus natu , ac facra procuranda ti"adunt, ixliquum oppidurn relinquunt.

C A P. III.

Hujus confiliuni plerisque civitatibus difpli- ctbat , & in tcrra dimicari magis p^accbat. Itaque mifii lunt delc(5li cum Lcoiiida Lacedir- moniorura rcge, qui Thennopylas occupaivnr, longiusquc barbaros progredi non patcrcntur. Hi vim hollium non fuihnuerunt, coque loco vDines intcricnuK. At tlaiT.s communii Grccioc

ti'e-

II. T tt E M J S T 0 C t E S. 93

tfGCentanim naviuni , in qna ducentte erant A- thenicnluim , primnm apud Artemifium , intcr Euboeam continentcmque ten-ara cum claffiariis regis conllixit. angnlHas enim Themiftocles quffirebat, ue multitiidine circumiretur. Hic et- fi pari praelio dilceficrant , taracn eodem loco iion lunt anfi manere : quod erat periculum, ne, ii pars navium advcrfariorum Eubocam fuperaf- fet, ancipici premerentur periculo. Quo faclunx eil, ut ab Artemifio difccderent, & exadvcr- fum Athcnas apud Salamiua claflem fuam conlU- tuerent.

C A p. IV.

At Xcrxes , Thcrmopylis expngnatis , proti- nus acceOit afi:u,idquc nuUisdefendcntibus, incerfectis facerdotibus quos in arce invcncrat, incendio delevit. Cujus fama penerriti claOlarii ■quura raauerc non auderent , & plurimi horta- rentur ut domos fuas difcedcrent, mcenibufque fe defcndcrent; Themirtocles unus rellitit, & iiniverfos efTe parcs ajebat, difperfos tcflabatur pcrituros, idque Eurybiadi Regi Laccdsraonio- rum , qui tum fnmmcj inipcrii prxcrat , forc af- firmabat. Qucm quum minus, quam vellet, mo- veret, nodu de fervis fuis, qucm habuit fidelif- fimum, ad rcgem raifit,ut ei nunciaret fuis ver- bis, advcrfanos cjus in fuga efle : qui fi difcef- filTent , raajore cnm labore , & longinquierc tempore, bellum confecturum , quum fingulos confectari cogeretur: quos fi Itatim.aggrcdere- tur, brevi univerfos oppreflAu-um. IIoc eovale- bat, ut ingratiis ad depugnamdum omnes coge- rcntur. llac re audita barbarus niliil doli fubefle crcdens, portridie alienilTimo fibi loco, contra ■opportuniliimo hofiilnis , adco anguflro maricon- flixit, ut cjus multitudo navinm cxplicari nou pocuerit. Vi(ftus ergo cfl: raagis conClio Themi- lloclis, quam armis Gra:cia2. C A p. V.

Hic etfi malc rera gcflerat , tamcn tantas hr- bebat reb'quias copiaruni , uc etiam cum his opprimcrc poflet hollcs. Interim ab codcm gra- du depulfus efl:. Nam Themifloclcs verens, ne bellare pcrfcvcraret , ccrtiorcra eum fccit , icl agi, ut pous,(iucm iUe in licUcfpouto icccrat, B 4 (iil-

£4. CorneliiNepoti»

ciiirolveretur, ac rcditu in Afiam excluderctnr. jdque ei pcrluafit. Itaque qua fcx nicnfibus itcr feccrat , eadcin minus dielnis triginta in xVfiam revcrlus cll , feque a Tlicniiftocle non fupcra- tum, lcd confen-atum judicavit. Sic unius viri pnidentia Gr«cia libcrata ell , Europsque fuc- cubuit Afia. Hrcc altcra vicloria, qua; cum INIa- rathonio poflit comparari tropaio: nam pari mo- tlo apud Salamina parvo nuniero navium maxiraa pofl homiuum mcmoriam clallis gll dcvicta. C A P. VI.

"V^^agnus hoc bello Thcmiftocles fuit, ncc mt- •*-'^-*nor in pace. Gum enim Plialcreo portu nc- que magno,nequc bon.o"Athcnicnles utcrentur, Inijus confilio triplcx Pira:ci portusconlHtutus efl : ifquc mocnib.us •circumdatus , ut ipfara ur- bem dignitate scquipHrarct , utilitatc fuperarct. Idemque rauros, A.thcHicnfium rcllituitprjccipuo pcriculo fuo._ Namque Lacedxmonii caunani i- doncam nacti propter barbarorum excurfioncs, qua ncgarent opqrtcre extra Pcloponhcfura ul- lam urbcm haberi', ne ciicnt loca munita, quae holles pollldcrent', Ajlicnicnfes rcdificantes pro- Iiibere funt conat]«. IIoc longe alio fpedtabat , atque yidcri volcbnnt^^thei^icnfcs cnim duabus vicloriis, IVIarathonia (Sc Salaminia, 'tantam glo- riam apud omncs gcntcs eritnt confcci\ti., ut in- tclligcrcnt Lr.ccda.<monii , de Principatu (ibicuin his ccrtanien forok. Quare eps quam infirmiilimos cffe volcbant. Poftquam autcm audicrunt muros inllrui , legatos Athcnas anifcrunt , -qui id fieri vetarent. His prjcllntibus deficrunc,'ac fc de ea re Icgatos ad eos miffuros d^xcrunt. Ilanc lega- tioncm fufcepit Tlicmillocl^s , & folus primo profectus ell: , reiiqui legati ut tum cxircnt , quiun fatis altitudo nniri cxrtrucla vidcretur , -)ra2cepit: intcrim omncs fcrvi atque libcri opus acercnt, ncquc uUi loco parcerent, fivc facer eiiet, (fivc nrofanus, )fivc privatus, live publi- cus : & undiquc, quod idoneum ad muiHcnduin putarcnt, congcrcrcnt. Quo fachim cll, ut A- thcnicnUum uiuri cx liiccliis fcinilcasque con- jUi-cnc.

CiP.

I

II. T 11 E M I S T 0 C I, E S. 23

C A P. VI 1.

Themiftocles autem, ut JUccdaemonem vcnir, adire ad magiitratus noluit , & dedit ope- ram, ut quam longillimc tenipus duccret: cauf- fam interponens, lc collcgas exfpeaarc. Quum Laccd:X'monii qucrprcntur opus nihilomiuus. fieri, eumoue ea rc-conari falleix', intcrim reli- qui lcgauMGKt confecuti : a quibus quum audif- fet non^Bttum liijperede munitiouis , ad E- plioros ijB&cdxmoniorum acceflit , penes quos fummum^ipcrium erat:atquc apud cos con.ten- dit, falfathas eJlc dchtar quare jcquum eilc, il- los,viros Ijonos nobiIesque,mittere, quibus fi- des habcretur, qui rem explorarent : intcrca fe obiidem retinerent. Gcftus elt ei mos, tresque lcgaci, functi fummis honovibus, ;\dicnas mini funt. Cumyhis collcgas fuos Themillocles juirit- proliciicri :f eisquc prxdixit^ ut ne prius Lace- clKmoniorum legatos dimittcrent, quam ipfe ef- fet rcmiiilis. Ilos poflquam Athenns pervcniiie ratus ell, ad magiftratuni, fenatumque Lacedx- moniorum adiic,& apud eos libcrrime profeiius eil : Athenienics fuo conlilio , quod communi jure gcntium iaccrc poilent, Deos publicos , fuosque patrios ac penatcs,quo iacilius abhoilo poiicnt defendere , muris fepfiile.*' neque eo , quod inutilc cifet Graciai, fcciiic, nam illoruHi lu-bem , ut propugnaculum , oppolitam cflc bar- baris , apud quaiii jam bis claircm reAiam fecifie naufragiura. Laccda:mon-05 auteni malc &iiijuf- te lacerc, qui id potius intuerentur, quod ipfo- rum dominationi^ quam quod univerira Gr.xcis: utilc cilct. Qnarc fi fuos lcgatos recipcre vcl- lent, quos iVthenas miferant, fe remittercnt: a- liter illos nuuquam in patriam ellent i-ccepturi. C A p. VUJ.

Tamen non cITugit civium fuonim invidiam. namque ob eundem timoreni,quo dani! acus erat iVliltiades, teilarum fuflVagiis c civitace Cj; jectus , ATgos habifp.tum concefiit. liic quum propter multas cjus virtuces magna cum dignita- ■ tc vivcret, Laccdsmonii lci^tos Atiicnas mifc- runt, qui eum abientcm accufarent, qtiod focic- tacem cum rcge Periiirum adGnvciam opprimen- dtm fcciirct, ilgc criminc abfeus j>roiUciouis ti\ J5 5 dam-

S<5 CoTlNELll NePOTIS

damnatus. Id ut audivit ,qnod non fatis tutuffi fe Argis videbat, Corcyram demis^ravit. Ibi quum ejus principcs civitans animadvertifTet timere , iie propter fe bellura his Laced.tmonii ^ Athe- nicufes indicerent , ad Admetum ^ftlolofromm regem, cum quo ei bofpitium fucrat, confusit. Huc quum veniflet, ik in proefentia rex abelfet, quo majore religione fe receptum tueretur, fili- am ejus parvulam arripuit | & cum ea fe in fa- crarium,quod fumma colebatur cerimonia, con- jecit. inde non prius egreniis clt,quam rcxcum data dextra in fulem reciperet :^qiiam proillitit. nam quum ab Adienienlibus 6c Lacedffimoniis cxpofceretur publice, fupplicem non prodidit, nionuitquc ut confulcret fibi. difficilc enim ef- fe , in tam propinquo loco tnto eum verlari. I- taque Pydnam eum deduci jufTit , & quod fatis effet prjefidii dcdit. Hac re audita hic in navera omnibus ignotus afccndit. qua; quum tempcfla- te maxima Naxum ferretur, ubi tum Athcnicu- Cam erat exercitus, fenilt Thcrailloclcs, fi co pcrveniffct, libi efle percundum. hac neceflitate coactus doraino navis', quis fit, aperit , multa pollicens, fi fe confcn^affet. At ille clarifiimi vir' captus mifericordia, diem noclcmqne pro- cul ab iuf*rla- in falo navem tenuit in ancoris, neque_ 4»cmquam ex ca exire palTus eil:. Lule Ephcfum pervenit, ibique Thcmiftoclcm expo' nit : cui ille pro meritis gratiam poftea retulit.

C A p. IX. C cio plerosquc ita fcripfiife , Themiftocleni ^ Xerxe rc.^nante in Afiam tranfiilfe. fcd ego potiffimum Thucydidi credo, quod rctate proxi- nuis erat, qui illorum temporiun hilloriam rcli- querunt, 6c ejufdem civitatis-fuit. Is autem ait, ad Artaxcrxcm eum venifle,'a\:que his vcrois e- piilolam mifific. Themijlodcs vcni'ad te .^cpii plttri- tna nialo o^r.uitim Grajonim in*clo7iii:7>i tuafn intuU , ijuum mihi ncceffe fiiit adverfif^n patrcm tuv7ii bella' re , patriamqiie mcam dcfiide€t. Idem TKulto plunz bona fcci ^pcftquam in tuto ipfe , B ille .:n p.ficulo cj- fe ccepit. Nam quum ItTjifiam rccerti vellet , pr.e- li} apud Saliimina facto , litteris eum certiorem feci ^ id a^i , ut pons , quctn in HelUfpmto feeerat , diprcl-

mirniAr f at<jue ab boflibus eiitumiritur : (^uo twria

iili

III. A R 1 S T 1 B E S. 27

itle ptricido eji. j/beratiis. N-.mc ml te autetA tdfifi.gi exa^iiati/s a ciiticta Grxcia , tuarn petciis amicitiam : tjiiam fi ero aMptns , tMt minus me bonim amicutit babebis , qnam ftirtxvi iuimicuin ille cxpertus eft. Ea autem rogo , nt de his rcbus , de qitibus tecur.i collo- (ji.i volo , aiinum tnihi temporis dcs , eoijue trausacto^ jne ad te veuire patiaris.

' C A P. X.

Hiijns rcx animi niaG.nimdiiicm adniirans, cu- piensque taleni virmn Ijbi conciliari , ve- niani dedit. llle. onnie illud tenipus literis , ftr- inonique Pcrlarura dcdit : quibus adco eruditus cit , ut multo commodius dicatur apud rcgera vcrba feciHe, quam hi poterant, qui in Pcrtide erant nati. Itic cuni muka rcgi eflct pollicicus , gratiinmumquie illud, fi fuis uci confiliis vcllet, illum GrjEciain bello oppreiTurum , masnis mi-i- neril)us ab Artaxerxe donatus in Aliam rediit , domiciiiumqlic INIagnefia! libi conlticuit. t Nam- que hanc u;-bem ci rex donarat, his ufus vcrbis, qufc ci panem prrebcret : ex qua regioue quin- quaginta ei talenta quotannis redibant: i.ampra- cum luide vinum fumeret : IMyuntem , ex qiia opfoniura habcrct. Hujus ad nbltrammcmoriaui monumenti) manferunt duo , fepulcrum prope oppidum , in quo ett fepultus : llatusi in foro IVlagncticc. Dc cujus morce multis modis apiid plerosque fcriptura cil : lcd nos eundem potif- Cnnnn Tiuicydidcm auttorem probaraus, qui il- luni ait Magnefiffi morbo mortuura : neque ne- gat fuille famam, venenimi lua Iponte fumliflc, quum fe, qua; re;^ de Grfficia opprimenda pol licitus cdet, praitiarc polfe defpcrarot. Idem of fa ejus clam in Attica ab amicis eilc fcpuka qnoniani lcgibus non conccdcrctur, quod pro- ditionii cifct daranacus , mcnioria; prodidit.

1 1 L A R 1 S T I D E S.

C A P. I.

AR.ISTIDESLYSIMACIIIF. ATIIE- 2\'IENSiS, ajqualis icre fuic Theinitlo- cli. itaque cuni eo dc principatu contcndic, uauiqiic olnvcctavuut iutcr ie, In bis auccm cc;g-

uiuuu

2^ III. A Tl I S T 1 D E S.

nitum crt, quamo aiuifbrct eloqucntia iunoceii- tiai. qiiainqiiam cnim .idco excellchat Arillicks abftinciuia, ut unus pofc lioniinum mcmoriam, quod quiilem nos auilierimus , coifnomine jul- tus lit appcllatus, tamcn a Thcmilloclc coUabc- faclus telhila i!Ia,cxilio ticccm annonnnmulcla- tus clK Qui quidcm, quum intclligcret reprimi concitatam multituciincm non poHc, ccJciisquo animadvcrteret qucndam lcribcntem , ut patria J>clleretur,quxfi(rc ab co dicitur,qu.ire id face- rct , aut quid ArilHdes conunilillist , cur tanca j)xna dignus duccrctur ? Cut ille rcfpondit lc isnorare Arilifidem; fcd fibi non placerc, quocl tam cupidc elaboralict, ut pr^ner ceteros jultus apcllarctur. llic deccm annorum lc^icimam px- Jiam non pertulit. nam pofUiuam Xerxcsin Gice- cuim delcendit , fexto lcrc anno quam crat cx- pulfus, populi fcito in patriam rcllitutus elt.

C A P. II.

Jnterfuit autcm pugnas navali apud Salamina ,

■■■ qure faota elt prius, quam posna liberarctur. I-

dem pn-utor fuit Athcnicnliuin apud Platroas in

pra^lio , quo iAlaitionius fufus, barbarorumque

cxerciuis interfeuhis cll. Neque aliud clt ullum

hujus m re milicari illultrc factum , quam iuijus

impcrii memoria. juiliria; vero cc rcquitatis, oc

innocontia; multa. in primis, quod cjus .Tquita-

te factum clt,quum in conununiclalic cfict Gra:-

ciwJimul cum Pauraniafquo ducc IMardonius c-

rat^ fugatus , ut funnna inipcrii niaricimi ab La-

ccua;moniis transfcrretur ad Atiicnicnfcs. nr.m-

que antc id tcmpus cS: mari cc terra duces eranc

Laccdajinonii. tum autcm & intcinperanriaPau-

laniaj,_»!s: juftiria facTtum cft Ariltidis ,ut omnej

fere civitatcs Grxc'n; ad Athcnienfium locicta-

tcm fe applicarent,(!S: advcrfus barl)aros #os du-

ccs dcligcrcnc fibi, quo lacilius repcllcrcnt, li

forte bellum rcnovare conarcntur.

C A P. 111.

A d ciafTes fcdificandas , cxercitufque compa- "** randos quantum pjcunix" qu^cquc civiLis da- rct, Ariltidcs dclccT.us cft, qui conHitucrct. E~ jus arbiti-io quadringcna ts: fcxagcna calcntaquo- tannis DcUim funt coUata: id cnim comunmcx- ranuiu clfc volutuHmc. (^iui; omiiis pccuni.n pc

llcro

IV. P A U S A N T A s ;<)

ficro tcniporc Athenas traiislata cll. TTic qua fucrit ablHiicntia, nuUum cib ccrtius incliciuiii , quam quod,quum t.intis rchus prjufuiflct, in tan- ta paupertatc dcccllit, ut qui ciTcrretur, vix rc- liqucrit. Qiio faclum cll^ ut fiV\x cjus publice «^ alercntur, cc de communi rorario dotibus datis, collocarcntur. Dcccllit autcm fcrc poll annuni quartum , quaiu Thcmilloclcs Athcnis crat ex- puUus.

IV. P A U S A N I A S.

C A P. I.

*P AUSANIAS LACEDAEMONIUS,

"*^ magnus homo^fcd varius in omni gcnerc vi- t£C fuit : nam ut virtui.ihus chixit , fic vitiis ell . obrutus. llujus illulhinimum cft pra?Uum •ipiK^^^^. PlaiMas: nanique iU>o ducc Mardonius fatrapcs rcgius, nationc I\fodus, re.^is gencr, in primis omiiiuni Pcrrarum Cs: manu iortis & conliUiplc- nus, cum diiccntis miUibus peditum , quos viri- tim lcgerat, & vi.^inti miUibus cquitum , hauiU- ta niag-na manu Crrocia fugatus c(t , coquc ipfe riux cccidit pjToUo. iQua vicloria chitus pUinma mifccrc C!X'pic,& maiora concupifccre. Scdpri- rium in co cll rcprchcnfus , quod ex pneda tri- podcm aurcum Dclpliis pofuilTct , cpigrammate lcripto , in quo crat hxc*fcntcntia: Suo Ducra

UARBAIiOS APUD PlAT.i:AS K3SE DET.F/iOS , V,- JUSQUl-: ^'lCTORI/F, i^RGO Apor.T-TIvil roNUM Dn-

bissi:. Ilos vcrfus LaccdiOinonii cxfculpfcrunt, iicquc aUud fcripfcrunti, quam nomina earum ci- vitatum, quarum auxilio Perfx erant victi.

C A l>. 11.

Pofl i(l piv:]ium, cuiuicm Paiiraiiiam cuni claf- fc coiumuni Cypri'm atquc llc'lcfpontuin mifcnuit, ut cx liis rc.r^ionibus barbarorum prtu- lidia depcUcrct. Pari fclicitatc in ca rc ufus, c- latiua fc gercre crcpit , niajorcsquc appctcre rcs. l\'am quum, Byzantio cxpu.^nato, ccpiirct coinplurcs Pcriarum nobilcs, atqiic in his non- nuUos rw\t;is propinquos, hos ciam Xcrxi^ rcini- lit , Umulans cx vincuUs pubUcis clTu.^ific ; dSc cimi Uii GongyUuu £rctricurcm,<-iuiUttci-asRe-

gi

ftO C0R.NELIlNnP0Tlg

o

t-i redc!erct,in quibus hrcc fuific lcripta Tlmcy- ctides incmorix prodiclit. Paufauias dux Sparta, ^([110! Byzamii ccperat , pofiijiuvu propifhjuos tr.os co- _gi!9vit , tibi muneri mifit ^ fquc tccnin ajfniitate ccn- juiigi citpit : (jliare , /t tibi videtur , des ei filiain tuaiii «tiptum. Ll fi feceris , cj" Spartam , (5 ceteram Grx- ciam fub tuam poteflatem fe , adjuvaute te , reda&ii- rtim pollicetur. His de rchus ft quid geri volueris y certtim bomiiiem ad eum mittas face , cum quo collo- qtiatur. Rcx tot hominum falnte,tam fibineces- lariorum , magnopere gavifus, confeiHm cnm c- pillola Artabazum ad Paufaniam mjttit. \\\ qua eum collaudat, ac petit, ne cui rei pr.rcat adca periicienda, c^uk pollicctur. Si feccrit,'-nullius rei a fe repulfam laturmn. IIujus Paufanias vo- luntate cognita , alacrior ad rem gerendam fa- (Slus, in fufpicionem cecidit Lacedmmoniorum. - In quo faclo domum revocatus, accufatus capi- tis, abfolvitur^ multatnr tamen pecunia; quani ob caufiam ad claflem remifTus non efl..

C A P. III.

At ille pofl: non multo fua fponte-^d excrci- tum rcdiit, & ibi non callida, fed deinenti ratione , cogitata patefecit. Non cnim morespa- trios folam , fed etiara cultura veftitumque nui- tavit. Apparatu regio utebatur, vefte Medica: fatcUites IVIedi & ^Egypdi fequebantur: cpula- batur more Perfarnm lu^uriofius , quani , qui a- derant, perpcti pofient:aditum petentilms con- veniencli non dabat : fuperbe refpc^ndebat , & crudcliter imperabat : Spartam redire nolebat : Golonas, qui locus in agro Troadc cll: ,fecon- tulerat: ibi confilia cum patrife, tum fibi inimica capicbat, Id poflquam LaccdKmoniirescivcn.mt, lcgatos ad eum cum fcytala mifemnt:in quamo- rc illorum erat fcriptum, nifi domum reverteretur^ fe capitis ctim damnaturos. Hoc nuniio commotus, fperans fe ctiam pecunia & potentia infians pcriculum pofi^e depellere, domum rediit. huc ut vcnit, ab ephoris in vincula publica conje- clus efl. licet enim legibus corum cuivis cphoro hoc faccre rcgi. h'nc taraen fe expcdivit. w^que co niagis carebat fufpicione. nam opiuio mane-. bat , c-^um cum rege habcre focietatem. Efl ge-

Bus (jiioddaijj iiWHiittvuu j <l"9vl iiilmt vocatur ,

r

IV. P A U S A N 1 A S. %X

quorrnn magna miiltitudo agros Laccda;monio- riiin colit , rervoniraque miincre fnng-itur. hos quoquc follicitare fpe libeitatis cxilliniabatur. fcd quod haruui renun nuUum erat apertum cri- mcn , quo argui poflet , non putabant de tali tamque claro viro fufpicionibus oportere ju- dicari : fed cxfpeciandum , duiu fe ipfaresape- riret.

C A p. IV. 1 nterim Argilins quidam adolefcentulus , qncill •'• puerum Vaufanias ardore Vcnerco dilexerat , quum epirtolam ab co ad Artabazum accepiffet, eique in fufpicionem venilfet , aliquid in ea dc fc efle fcripcum , quod nemo eorum rediiffeC'^ qui fuper tali caufTa eodem milTi crant : vincula cpillola; laceravit, fignoque detrafto , cognovit, fi pertulilTet, fibi eHe pereundum. Erant in ea- dcm epirtola, quM ad ea pertincbant, quje inter rcgem Paufimiamque convencrant. ' Has ille lit- teras cphoris tradidit. Nou cft prictercundagra- vitas LacedfEmoniorum hoc loco. nam ne hciju* quidcm indicio impuIU funt,ut Paufaniamcom- prehendercnt: neque prius vini adhibendam pu- taverunt , quam fe ipfe indicalfct. Itaquehuicin- d!ci, quid fieri vcllent, pr£>?ccpemnt. Fanum Ncptuni eft Trenari, qiiod violari netas putanc Crneci. Eo ille index confugit: in ara confcdic^ Ilanc juxta locum fecerunt fub ten-a , ex quo poffet audiri, .fi quis quid loqueretur cum Ar- gilio. IIuc ex ephoris quidam defccndcrunt. raufanias, ut audivit, Argilium confugifie in a- ram, penui-batus eo vcnit: quem quum fuppli- cem Dei viderct in ara fedentem , quairic, cauf- fre quid fit tam repentino confilio. Huic ille, quid ex litteris comperiffet, apcrit. Tanto ma- Sis Paufanias pcrtiirbatus orare coepit, ne enun- tiarct, nec fe, meritum de illo optime, prode- ret. (^uod fi eam veniam fibi dcdiifct, tantifquc implicitum rebus fublevallct, magno efle eiprae- mio futunmi.

C A p. V.

Hi« rebus cphori cognitis , fatius putavcnint in urbc eum comprchcndi. Quo qiuim ef- fcnc profcdi, (S: Paufanias placaco Argiiio, ut putabatjLaccdainoncm rcvertcrctHrjiu icincre,

«iuiim

32 Co rvNEtllNEPOTIJ

quinn jam in eo ciibt, ut comprchciulcretur, e viiltu cujufilam cphori , qui cum adniuucrc tu- pichat, inlidias libi ficri intellcxit. Itaquc paii- cis antc graclibus, quam qui fcquchantur, in m- dem JMinerva2, quffi Chalcioccus vocatur,conrii- git. Ilinc ne cxjrc poiret, Itatim cphori valvas cjus ffidis obihnixerunt, tcdumque lunt dcmoli- ti , quo facilius lub divo interirct. Dicitur co tempore matrcm Paufania} vixiiFe , eamque jam inagno natu, poilquam de fcclere filii compcrit, in primis , ad filium claudcndum , ^apidcm ad introiaim^rodis attulilTe. Sic Paufauuis magnani bclli gloVi.aM turpi morte maculavit. IJic quuin fcmianiiiiis de teu"plo elatus cflet, confcilim a- uimam eiilavit. Cujus mortui corpus quum co- dem nonnulli diccrenfinterri oportere, quo lii qui ad fupplicium cllent dati, difplicuit pluri- bus: & procid ab eo loco inlbderunt, in quo e- rat mortuus. Intle poiierlus Dei Dclphicl rc- fponib erutus, atquc eodcm loco fepultuSj ubi vitam pofucrat.

V. C I M O N.

Ca p. I.

CIIM 0 N i\n L T 1 A D I S F. ATTIENIEN- Slo , duro admodum initio ufus eit adolef- cencia?. iSam quum pater ejus litcm ocfdmncam populo folvcrc non potuiffet, ob eamquc cauf- fam in vincuHs publicis deccifiilct, Cimon ea- tkm cutlodia tenebatur ,* neque legibus Athc- iiicnfibus emitti potcrat, niii pccuriam,qua pa- tcr mulclatus efet, folviflct. Ilabebat autem iii matrimonio forovem gcrmanam fuam , nomine Hlpinicem : non magis amore, quam more, du- i\m : nam Aclienienfibus licct eodem patre na- tas uxores ducere. Ihijus conjugii cupidus Cal- lias quidam , uon tam generofus , quam^ pccu- nioliis,qui magnas pccunias ex metallis fecerat, cgit cum Cimone , ut cam fibi uxorcm daret : id 11 impetrailet , fe pro illo pccuniani folutu- rum. Is quum talcm conditionem afpernarctur, r^lpinice ncgavit fe pafiuram Aliltiadis progc- uicm in viuculis publicis iuLcarc , ii.iouiHiu pn.-

iii-

V. C I M o r. r,!?

lilberc pofrct^rcque Callix mipuiram,fi ea,qu3e pollicercciir , praiilicinct.

C A P. II.

nPali moclo cuflioclia liberatusCimon, cdcritcr •■■ acl principatiim pcrvenit. Ilabcbat cnim fa- tis cloqucntice, funimr.m libcralitatem, maj^naiu prudentiam cura jnris civilis, tum rci mib'tarii:, quocl cum patre a pucro in cxcrcitibus fuerac vcrfatus. Itaque hic cc populum urbanum in futi tenuit poteflate , &. apucl cxercitum plurimmn valuit aucloritatc. Primum impcrator apud Ihi- ricn Strymona mngnas copias Thracum fusavic, oppidum Amphipolim conflituit, coquc deceiii niilHa Athcnicnlium in coloniam mifit. Idcm i- tcrum apud Mycalcn Cypriorum & Pha-nicuni tluccntarum navinm cladem dcvicHiam ccpit. Eo- dcmque dic pari fortuna in tcrra ufus cll. Nam- que holiium navibus captis, llatim ex clafie co- pias fuas eduxit, barbarorum iino concurfu ma- xiniamvim prollravit. Qua vicloria, rnagna pras- da potitus,quum domum rcvcrcerctur, quodjain nonnullpi inftiUe , propter accrbitacem imperii , defeceranc, bcne animatas confirmavit, alicna- tas ad oilicium redire coegit. Scyrum , quam co tcmpore Dolopes incoh.bant , quod cyntuma- cius fe gcflerat, vacucfccit, fcnbres vcteresurbe infuhque cjecit, agros civibus divifit. Thalios , opulcncia frctos,fuo adventu fregit. Ilisexma- nu!>ii3 Atlicnarum arx, qua ad mcriciiein vergit, ell ornaca. 1 V C A p. MI.

Quibus rcbus quum unus in civitatc mnxime llorerct, incidit in c.i.ndcra invidiam, quaiii pacer fuus cctcrique AjElicnicnfium principcs: nam tellarum fu C rap i s, quoxl iHi oiJracijKu.it \n- cant, dccem annorum cxilio mulclatus cil. Cu- jijs fac'U cclerius Achcnicnfes,quam ipfum,p(r;- nicuit. Nam quum illc forci animo invidice in- gratorum civicim celliflet, bcllumqueLacedivimo- nii Atlicnienfibus indixiOent, confcllim notrue- jus vircucis dcfidcrium confeciitum cll. Itaqiie poll: annum quintum , qunni cxpulfu,^ crat , iii patriam revocatus ell. llle, quod hofpitio La- cedKinoniorum utebatur, fatius exillimans con- teiulcrc Laccd«moiicm , fua jf outc clt profc- C ctus.

J4 CORNELII NePOTIS

clus , pacenique iuter du;is potcutiinmas civi- tatcs couciliavit. Poll,ncqiic itaniuko, Cypruni cuui duccutis uavibus inipenitor niiniis,quum e- ius majorcm partcm inlula? dcviciflct , in nior- bum implicitus, in oppido Citio cfi: mortuus.

C A P. IV.

Hunc Atlienienfes non folujn in hcllo,fcd in pacc, diu delideravcnun. Fuit cnim tanta lihei-alitatc , quum compiuribus locis prjedia hoitosque haberet,ut nunquara in cis cuibodern impofucrit fructus fcrvandi gratia, ne quis im- pediretur, quo minus ejus rcbus, quibus quii- que vellet, frucrettir. Scmpcr eum pediircqui cum nummis funt rcciiti , ut, fi quis opis ejus indigeret, haberet quod natim darct, ne diiie- rcndo videretur ncgarc. Sspe, quum aiiquera offenfum fortuna, vidcrct minus bcne vellitum, fuum amiculum dedit. Quoiidie fic crena ci co- quebatur, ut quos invocatos vidiffet in foro, omnes devocarcc; quod facere nulluindiem pra;- termicccbat, Nulli fides ejv.s, nulli opcra, nul- li res familiaris defuit : nuiltos locuplctayit: complurcs paupercs mortuos , qui unde efier- j-entur, non reliquiircnt, fuo fumtu extulit. Sic fe "gerendo , minime eli: miraadumjfi &vita ejss liiit fccura, &c mors acerba.

VI. L Y S A N D E R.

" C A P. I.

LYSANDER LACED^MONIUS magnam i-eliquir fui fnmnm, ma.-^s fehcita- te, quam vimuc partam. Athenicnfes enim in Pcloponnclios fexto & viccfimo anno belluia jjcrciues confvciiTe^apparct. Idqnaratione con- lecutus fit, latct. Non cnim virtute lui cxer- eitus, fcd immodcfria fachuii efi: advcrfainoiimi : qui quod dicHo audicntes imperatorihus iuisnon «;ranc, difpalati in agris, relit^is navibus,in ho- iV.um vencinmt poteftatem. Quo huflo Athe- nienfes fe Laccdsmoniis dcdiderunt. Ilac vi- ch)via Lvfander elatus, quum antca femper fa- <aiolus, audaxquc fuilfet, fic fibi indiilht, ut cjus opera in maximum odium Gi*a:cia: Lacec^.a;' Biooii pcnecwiiit. iN^am ^uum Uauc cawliJim ^.a-

^ CC4»»-

VI. Lysandjer, %!*

cedciemonii dictitafleiu fibi c(ic bclli, nt AtliV- liienfium impotentom dominationem relringe- rent , pofiquam apud ^Egos flumen LviandeL' cladis liolHum efi potitus, nihil aliud Inolitus elt, quam ut omnes civitates in lua tenerct po- tcfi:atc, quum id f"c Laccdjemoniorum cauOa h- cerc fimularet. Namque undique , qui Atlie- 'hienfimn rcbus fl:uduillent, cjectis , decem de- lcgerat in unaquaque civitate, quibus iumnnun iinperium/i-^otclhtcmque omnium rerum com- .mitteret. Ilorum in numcrum ncmo admittcba- tur, nifi^qui aut cjus liofpitio contincrctur, aut le iiliua fore proprium fide confirmarat.

C A P. II.

Tta dccemvirali potcfiate in omnibus urbibus *conUituta, ipfius nutu omnia gcrebantur. cu- ju^ de crudclitate ac pcrfidiafatis ell:,unamrem, fexempli gratia, proferre, ne de eodcm plr.ra enumcrsndo dcratigenius let^ores. Viaor ex A- fia quum revcrteretur, Thalumque divertiHct, quod lea ci^itas pr.T?cipua fidc fuerat erga Athe- nicnfcs, proindc ac fi iidem firmilfimi iolcrcnt efleamici, qui confiantes fuiflent inimici, eani pcrvcrtcrc conciipivit. Vidit autem, nifi in ca nccultaflct voluntatcm, futunmi ut Tliafii di- iabcrentur, confiilcrcntqne rcbus fuis "* * * *.

C A P. III.

Tcaquc dccemviralem fuam poteftatcm fui ab il- •floconfiitutam fufiulerunt, quo dolorc inccn- lus inut confilia, re";es Laccda?moniorum tolle- rc. fed fcnticbat, id fe fine ope dcorum faccre iion pofle, quod Lacedxmonii omnia ad oracu- la rctcrre confueverant. Primum Delphos cor- rumpere eft conatus. Quum id non potuiflct, Uodonam adortus efl. liinc quoquc rcpulfus, dixit fe vota fufcepine, qur? Jovi Ammoni Tol- veret: cxifbmans fe Afros facilius corrnptu- Tum. Hac fpc quum profedus eflet in Africam , iiiultura eum antifiitcs Jovisfefcllenun: nam nou lolum corrumpi non potuerunt, fcd etinm Le- gatos Laccdsmona mifcrunt, qui Lyfandrum ?.c- cul;u-entj quod faccrdotcs fani corrumpere co- natus eflct. Accufatus hoc crimine, judicum- ^."^^^'.''ol"'^"^ fcntentiis , Orchomcniis mifliis liibUdio , occiluj eU a Thebauis apud lialiar-

C i ' tuui.

*(5 Corv\'F.T,Ti Nf.potis

tum. Qtiam vcrc de co foret judicatuni , oratio iiuiicio Tiiit^qurc poll: morcem in domo cjus rc- pcrta cll, iii qua liiadct Laccda.Miioniis , ut regia poteilatc di(ibluta, cx omnilnis dux deligaturad bellum gcrcnduin : icd ita fcripta^ut dcorum vi- tk^retur "congrucrc fentcntia:, quam illc fc bal)i- tunnn, pecunia fidcns, non duhitabat. Ilanc ci fcriplific Clcon rialicarnancus dicitur. C A P. IV.

Arquc lioc loco non cit pra;tcrcundum facluiu Pharnabazi, fatrapis rcgii. Nam quum Ly- Ihndcr prrefec^us claflis in bello nmltacrudclitcr :'.v..rcque fccifTct, dcque liis rcbus fufpicarctuC ;id cives fuos eHcperlatum^petiit a Pliarnabazo, i:t ad cphoros fibi tcftimonium daret , qnanta fanctitatc bcllura gcfTiflct, fociosquc tractalfct, dcquc ca rc accuratc fcribcrct: magnam enim e- jus auctoritatem in ca rc futuram. Huic ille li- licraliter pollicetur: librum gravcm multis vei> bis confcriplit, in quo fummis eum fert laudi- Inis. Qucra quura leginet probafietquc , duiii ©blignatur, altcrura pari magnitudine, tanta fi- riilitudine , lu difcerni non ponct, fignatuni fubjccit , jn quo accuratiflimc cjus avaritiara pcrfidiamqnc accufarat. Ilinc Lyfandcr df.rnuni quum rcdiflct , pollquain dc fuis rcbus gcftis a- pud masimum niagillratum , quce volucrat, di.vc- r-t, tellimonii loco librum a Pharnabazo datum tvadidit. Ilunc^fubraoto Lvfandro , quum epho- T> eognoflcnt, ipfi legendura dederuut. Ita ille jmprudcns ipfc fuus fuit accufator.

/^ VIL ALCIBIADES.

C A P. I.

ALCIBIADES CLINK^ F. ATIIE- -^NIENwSIS. In hoc natura, quid cflicere poflit, videtnr cxperta. Conflat eniin inttr o- iiines,qui de co raemoriffi prodidcrunt, nihil ep fuiire excellentius, vel in vitii?, vel in vimui- Inis. Natus in ampliilima civitatc, i""!™.» ^"^" jierc, omniuni atatis fua: multo formofiflninis , ad omncs res aptus, confiliiquc p]cnus. iNani- <iuc Imperator luit lummus (S: niari ix. tem. di- fcnus, ut inprimis cUccndo valcrcc: quod tanta

VII. A L C I B 1 A T) E S. S7

crat coiiimciulatio oris atquc orationis , ut nemo ei dicendo pollet rcii(lcre. divcs ; qiiuni tcmpui jjolccret, laboriofus, paticns, libcralis, lplcn~ :C|Jdus. nou minus in vita, quam victu: affabi- lis, blandus, tcmporibus callidiHImc infervicns. Idcm , fimul ac fe rcnnlcrat, ncquc caufTa fubc- rat, quarc animi laborem pcrierrct, luxuriofus, dillbb.itus, libidinofus^ intempcrans rcpcrieba- tur: ut omncsadmirarcntur,in uno hominctan- tiun ineiib diliiuuiitudincm , tamque diveriamna- curam.

C A P. II.

"C^diicatus efl; in domo Periclis (privii^ms cnini -■— ^cjus fuide dicitur) cruditus a Socnite. Socc- rum habuit Ilipponicum , omniiuu Grajcjo lin- gure eloqucnria ditiflimum. ut fi ipiefingcrevcl- let,_ ncquc plura bona rcminiici, ncque majora poiict confcqui, quam \el fortuna vcl naturatri- buerat. Incuntc adolefccntia amatus cit a mul- tis more Grn2con.un: in cis a Socratc, dc quo jnentioncm facit Plato in fympolio. Namque cum indnxit commcmorantem , fe pcrnoctafre cum Socrate, ncquc aliter ;ib co furrexiife, ac filius a parcntc dcbuerit. Potlca quam robuitior cll iactus, non minus multos amavit, in quo- rum ainorc,quoad licitum cil,odiolii multa de- licatc jocoieque fecit: qux rcfcrremus, nili nia- jora potioraquc liabcrcmus.

C A y . III. "DcPo Pcloponncfiaco .nijus confilio atqnc an- ■*_'' ctoritatc Atbenienfes bcllum Syracufanis in- dixerunt: ad quod gcrcndum ipfc dux dclcctus cit. Duo pra:tcrca coUega; dati, Nicias & La- niachus. Id quum appararetur, prius quam claf- lis_cxiret,accidit, ut una noctc omncsllcrmrc, qui in oppido crant Atlicnis, dcji.cercntur , pr.-v- tcr uninn, qiii antc januam erat Andocidi. Ita- quc illc pollca IMcrcnriuo Aadocidis vocitatu.5 cll:. lioc quum apparcret, nou fine maijna mul- torum confenfionc cifc iactum , quod non ad privatam , _ fcd ad publicam rcm pcrtincrct, ma- gnus nmltjtudini timor cllinjcctus, ne qua rc- pentina vis in civitate cxillcrct, qua; libcrtatcm oppnmcVct populi. IIuc maxime convcnire iu Akibiadcmvidcbatur, quod «S; poccutior tic ma-

C 3 jor

38 CoRNELIINf, POTIS

jor quam priv.ntus, exiitiinabn.tur. Multos cnnll iiberaHcate dcvinxerat , plures etiam opera fo- j-enfi luos reddiderat. Qiiare fieb?t, ut onmium oculos, quotiescuiique m publicuni prodiHct, ad ie converteret, neque ei par quisquam in ci- vitate poncretur. Itaqne nou Ibluni ipen) in eo iiahcbr.nt maxiinam , icd etiam timorcm , quod (Sc obeiie pluriinuni & prodeile potcrat. Aiperge- batur etiam inlamia, quod in domo fua facere vnllcria dictbatur: quod nefas crat raore Athe- nicnilum : idque non ad rciigionem, fed ad con- jurationcin pertincre exilHmabatur.

C A p. IV. TJv^iC crimine in concionc ab ininiicis compcT- •»• -*-Jabatur. Sed inltabat tcmpu5 ad hellum pro- iiciicendi. Id ille metuens, ncqne ianorans ci- vium fuorura confuetudinem, pollulaliat ut, fl 4quid de le ap vellcnt, potius de prajilnte quaz- itio haberetur, quam abfens invidire crimine ac- eufaretur. Inimici vcro ejus quiefcendum in prse- fcnti,quia noceri non poiTe intelli.c^cbant, tx il- lud tcmpus expcclandum decrcverun^, quo e- XTiTer: ut iic abfenccm aggrcderentur. itaquc fe- cerunt. Nam pollquam in Siciliam eum perve- iiifTe credideri.iut , abftntem , quod facra vio- lafiet, reum fecerunt. qua de re quum ei nun- dus a magil^:ratu in Siciiiam miirus eiict, ut do-

rieportandum miiTa, afcendit, ac Tluirios in I- t.tliam peiTeclus, mnlta fccum reputans de im- moderata civium Iiiorum licentia , cnidclitate- que er|Ta nobiles, utilillimum ratus impendeu- »em cvitare tempellatem , clam ie a cuil;odibus fubduxit, & inde primum Elidem, dcinde The- bas \'cnit. Poilquam autem fe capitis damnatum, bonis publicatis, andivit, ^i, id quod ufu ve- nerat, Eumclpidas iacerdotcs a populocoaclos, lU ie devovercnt, ejusque devotionis quo tcila- tior eflet memoria, exemplum in pila lapidta incifum, eile poiitum in publico, Laccdasmo- nem demigravit. Ibi, ut ipfe pr-edicare confuc- verat, non adverfus ratrlam, icd ininiico' fuos bdlum gelLc, c[uod iidcni hoihi uikn; civuaii.

VII, ALCIBlA"CSg. j?5)

ham qnnm intelligcreiu fe pliirinniin rfodefle pofTe rcipublica;, ex ea ejecifTe, plusque iras fus:, quainutilitati conimuni paruifie. Itaque hujus coniiiin LHceclaimoiiii cum Pci-fhruni rcgtt amicitiam feccruiu: deinde Deceliam in Attica nninicrunt, prMlidioque perpetuo ibi pofito in obfidionc Athenas tenucrunt. Ejusdem opera loniam a focietate avertcrunt Athenienfium, qiio faclo muko fupcriorcs bello clic coepemnt.

C A P. V.

■^jquc vero hi? rebus tam amici Alcibiadi funt ■'-^ facli,quam timore ab eoalicnati. Namquuni acerrimi viri pr;V'fl:antem prudentiam in omnibus rebu5 co.enofcerent , pcrtimuerunt ne cadtate ■patrise ductus aliquando ab ipfis defcifceret, & cum fuis in gratiam rediret. Itaque tempus cius interficiundi qua^rcre inftituerunt. Id Alcibiadi diutius celari non potuit. Erat enim ea fagaci- tatc, nt decipi non poffet, prafertim quum a- tiimum attendifict ad cavendum. Itaque ad Tif- faphcrncm, prrcfctT:um regis Darii, fc contuHt. Cujus quuni in intimam amicitiam perveninct» o: Athcnicnfium, male gelHs in Sicilia rcbus, opesfenefcere, contra Lacedjemoniomm crefcc- re viijcrit : initio cum Pifandro pra^tore , qu£ apud Sannmi exercitum habcbat, per internun- tios colloquitur, & dc rcditu fuo facit mcntio- nem. Erat enim eodem , quo Alcibiadcs, fcnfu, populi potentinc non amicus , & optimatuni fau- tor. Ab hoc deftitutus, primum per Thrafybu- lum Lycei filium ab cxercitu rccipitur, pr^^tor- que fit apud Samum : poft fuffragante Thcrame- ne populifcito reftituitur, pariqiic abfcns impe- rio prroficitur, fimul ciun Thrafvbulo & Then- mene. Ilorum in impcrio truua "commutatio re- rum facla eft, ut Lacednsmonii , qui paullo ante viclorcs vigucrant , pcrcen-iti pacem pctcrcnt. \ icli enim crant_ quinque prx»liis teiTcllribus, tribus nnvalibus : in quibus duccntas navcs trirc- nics nmifcraut, qua; capta? in hoftium venennt potelbtem. Alcibiadcs fimul cum collegis rc- cepenu loniam, liellefpontnm, multas prrcterca urbes Grjccas, qua3 in ora fitas funt Afira : qua- rum cxpugnar,''nt comphiros, in Iiis Evzantlum, neque miutii laultas confilio ad amicitiara ad-

C 4 juu-

4« Cofi-^frAt Nepoti»

uuixcnnt, qiiocl in captos clcHK-ncia fucrant ufi. Jnde prada onufti, locnplctato cxcrcicu, ma- xiniis rcbus gcllis Athenas vcuerunt. C A p. VI.

His qunm obvian univerfa civicas inPyrKeum defccncliffet, tanta fuit oinninni expcciatio vifcndi Alcibiadis, ut ad ejus trircmom vuli^ns conliucrct, perinde ac fi folus advcnilfct. 6ic cnim populo erat pcrfuafum , & advcrfas fu- pcriores , & prsfentcs fccundas res accidilfe cjus opcra. Itaquc ik Sicilia; amiffum , & La- cedifmoniomm vicT;orias culpjc fure tribuebant, quod talcra vinun e civitate cxpuliflcnt. Nc- que id finc caufia arbitrari vidcbantur. Nr.m pollquam cxcrcitni pmrefle coeperat, ncquc rcr- ra, ncque mari holtcs pares cfle potucrant. Ilic nt navi ojrrefiiis ell, quamc]uara Thcranieoes cc ThrafybuTus eisdem rebus pra;fucrant, fiunilque venerant in PiraJcum , tamcn illum unum omnes profequcbantur, & id quod nunquam antca ufu vcncrat, nifi Olympia; viclioribus, coronis au- Tcis ancisque \T.lgo donabatur. Ille L'icrimans ialcm bcncvolentiam civium fuonnn accipiebat, reminifccns priftini tcmporis accrbitaccm. Poil- <)uara aftu vcnit, concione aiivocata l:c verbi fecit, ut ncmo tam fems fucrit, quin ejus ca- l'um lacrimarit, inimicumque his fe ofiendcrit, quonim opcra Frtria pulfus fucrat, proinde ac 11 alius populus,' non ille ipfc, qui t:im flcbat, cum facrilcj^ii d.imnaflct. Rcllitura crj>-o luiic iiint publice bona: iidcmque illiEiunolpidn: Sa- cerdotes rurfus refacrarc funt coac^i , qui cum dcvovcrcnt : pil.Tcquc illac , in quibus dcvotio fuerat fcripta , in r.iarc pra-cipitatte. C A p. VII.

Hfec Alcibiadi Lxticia non nimis fuit diutxu"- - na. Nam quum ci omncs cncnt honores de- crcti, totaquc rcfpublica domi belliquc tr.uUca, ut nnius arintrio gereretur^ &. ipfe poftulaife:, uc duo fibi collcg.-o darcntur, Thrafybulus cc Adimantus, ncque id negatum cnct: claffe i.ani in Afium profcclus, quod apud Cvmen minus cx fcntcntia rem gcfferat, in invidiam rccidit. Nihil cnim cum non cfTiccre po/Te duccbant. tlx quo ficbatj uc omiiia miuus profpcrc gefia

C;US

VIT. Ar,CTBiAi>i??. 41

cjus ciilpne tribuercut, quum eum aut nejHgcn- tcr,aut malitiofe fcciOc loquercntur, ficuttum accidit. Nam corruptum a rege capcre Cvmeii nohiine, arguebant. Itaque huic maximc puta- 111 U.S malo_ fuifie nimiam opinioncra ingenii at- que virtutis. Timebatur enim non minus, quani diligcbatur : ne fccnnda fortunaj magnisque opi- busclatus, tyrannidcm concupifcerct. Quibus rcbus factum cll, ut abfcnti magiftratum abro- garent,& aiiuni in cjus locum fubftituercnt. Id illc ut audivit, domum revcrti noluit, ik fe Paclvcn contiilit, ibiquc tria callella communi- vit,l}ornos, Byfanthcn , Ncontichos : manuque coliccia primus Gnvciffi civitatis in Thraciam iu- troiit, gloriofius cxifirimans barbarorum pra;da locuplctari , quam Gvajonnn. Qua ex re creve- rat cum fama tum opibus , magnamque amiciciam fibi cum quibusdani regibus Thracis pepercrat. C A p. VIIJ.

Ncquc jtamcn a caritate patrias potuit recede- rc. Nam quum apud iligos ilinnen Phllocles pi-aitor Athenicnfium clanem coniiituiflcr fuam , ncque longe abcilet Lyfandcr praitor Lacedse- monioriun , qui in eo crat occupatus, ut belluin quam diuti!lime ducerct, quocl ipfis pecunia a -i-ege fuppeditabatur, contra Athcnieniibus ex- haufiis, priEtcr arma & naves, nihil erat fupcr: Alcibiadcs ad Athcnicnfium venit cxercitum , ibiquc prrcfcnte vulgo agere cocpit: ii vcllcnt, fe coachuaun Lyfandrum aut dimicare aut paccm jjctere: Lacedr^monios co nolle confligere claf- lc , quod pcdcltribus copiis plus quam navibus valercnt: fibi autcm cfle facile, Scuclicn regcni Thracum dcduccre,ut eos tcrra depellcret:quo facto , ncccflirio aut clafie coniiicluros, aut bel- Inm compoiituros. Id ctli vcrc dictum Philocles animadvcrtebat, tamcn poflulata faccrc noluit, quod fcntiebat, fe, Alcibiade rcccpto, nallius momcnti apud cxercitum futurum : 6i fi quid fc- cunJi cvcninct, nuUam in ea re fuampaitem fo- re : contra ca, fi quidadvcrfi accidilfct , le u- num eju> dclicti futunun reum. Ab hoc difcc- dens Alcibiades, quoniam , inquit, victoria; pa- triK rcpugna', illud moneo , juxta holles callra iiabcas aautica: pcriculum cfl cniuij nc immo-

C 5 dcltia

42 _ CoRNELIl NePOTIS

dertia milituni nollronini occafio dctur Lyfail- clro noflri opprimcndi exercitus. Ncque ea res illum fefcllit ; nani Lyfandcr, quum per Ipcculato- res comperide»:, vuli^um Atlicnicnlium in tcrram ■pr^Edacum exiHc , navcfquc prLMie inancs rclictas, tcmpus rei gcrcnda; non dimilit, coque impctu totinii bclUun delevit.

C A p. LX. A t Alcil)iadcs victis Athcnicnfibns non fatis tu- ■*-*-ta cadcm locafibiarhitratus,pcnituun l'Iira- ciam fe fupra Propontidcm abdidit, ipcrans ibi facillimcfuam fortunam occuli pofle.falfo. Nani Thraces pofi:quam eum cum macna pecunia ve- nifle lcnfcrunt, infidias ei fccerunt. qui ea, quai apporcavit, abltulerunt, ipfum capcre non po- tuerunt. lUe cerncns nullum locum fibi tutum in Graicia proptcr potcntiam Laced£cmonioi'um, ad Pharaabazum in Afiam tranfiit, qucm quidcm adeo fua cepit humanitate, ut euni ncmo in a- micitia antcccderct. Namque ci Grunium dede- rat in Phrygia caflrum, cx quo quinquagcna ta- lcnta veCligalis capicbat. Qua fortuna Alcibia- des non erat contcntus, ncque Athcnas victas Laccds3rnouiis fervirc potcrat pati. Itaque ad patriam liberanclam omni ferebatur cogitationc; led yidebat id finc rege Perfarum non pofTc fie- ri , ideoque eum amicum fibi cupicbat adjungi. ncque dubitabat i^acile fe confccuturum, fi mo- do ejus conveniundi habuifict poteftatem. Nam Cyriim fratrem ei bcllum clam panrc, Lacedcc- nibniis acljuvantibus, fciebat. id fi ei apcruillet, magiiam fe [ab eoj initurum gratiam vidcbat.

C A p. X. TLJkic qtmm molirctur, peteretque a Plianiabn- •■■ -*-zo ut ad regcm mittcrctur, eodcm tcmpo- i'e Critias ccreriquc tyranni Arhenicnfium ccrtos lioraines ad Lyfandrum in Afiam mifcrunt, qui eum certioremYacercnt, mft ^iLibindem fujiulif- fet if niljil earutn renim fure rntum , quas iffe yfihe- iiis couftituijjet. Qtiare ft fiins res gefas rnamre vcl- letf illiim pcrfcqueretur. Ilis Laco rcbus commo- tus flatuit,^accuratius fibi agendum cumPharna- b.izo. Iluic ergo rcnuntiat, qujc rcgi cum La- cedsimoniis c{lent,irrtta futura, nifi Alcibindcni vivum au; inoruiuiu tradidiflet. Non tulir lioc

fr.ira*

VIT, AtCIBlADEg. 43

fatrapes, & violare clonientiani, quam regis o- pcs ininiii, maluit. Itaque miiit Svfamithrcn & Bagsum ad Alcibiadcm intcriicieiidum , quum ille eflet in Phrygia, itcrquc ad regem compa- rarct. Mifli, clara vicinicati, in qua tum Alci- biadcs erat, dant ncgotium,ut cum intei-ficiant. liii quum cum ferro aggredi non auderent, no- ftu ligna contulcrnnt circa cafam eam, in qua quiefcebat, eamque fuccsnderunt, ut incendio conhcerent, qucm manu fuperari pofle diffide- bant. lile autcm ut fonitu fiammc^ eft excita- tiis, etfl gladius ei erat fubduclus, familiuris fui luimlare telum eripuit. Kamque crat cum co quidam cx Arcadia hofpes, qui nunquam difcc- dere voluerat. Hunc fcqui fe jubct, & id quod in prafcntia veftiraentorura fuit, arripit. H'"s in igncm ejcctis, flammas vim tranfTic. Quem ut baroan inconduim efiugilfe, reminus] viderunt, telis inifiisinter'ccerunt, caplitque ejus adPhai-w nabazum rctulcrunt. At miilier, qura cura eo ^^y.S,^''l.'^P"fi'^'*^':» mulicbri fua vefl:e contcaum, sedificii inccndio moituum cremavit, quod ad vi- vura intcrimcndura crat coraparacum. Sic Alci- biades- annos circiter quadraginta iiatus , dienj obiit fupromum.

HC A P. XI. unc infamatum a plerisque, trcsgraviflTmi h"- Itorici fuminis laudibus extulcriint: Thncy- dides, qui cjufdein sjcatis fuic; Theopomnu^. qui fuit polt aliquanto nafus ^ & Tira.xus T qui ciuidcm duo raaiediccnciflimi,nefcio quo niodo m il!o uno laudando confcnfenmt. Nani ea,qu» fiipra dixiinus, de eo pradicanun, atquf» hoc ampluis, quum Athenis fplenditiifllma civitat-e natus eflet, omnes [Athcnicnfes] fplendore ac dignuate vitK fuperafll- : poftquam inde expulfus iljcbas venerit, adco rtudiis eorum infcrvifle, iit nemo eum labore corporisque viribus poflec tcquipam-e. omncs enim Boeotii niagis firinitati corpoi-!5,quam ingcnii acuraini infciviunt. Eun- deni npuuLaceda.>monios,quorum moribus fum- ria yirtus m pacientia ponebatur, lic duritije 1« dediflc, ut parfmonia viclus atquc cultus om- nes Laccdojmonios vinceret: fuifle apud Thra- «s , howiiics viuolcuto* , abus^iie Vciicrci.s de-

r

44 CoUNnLiiNEPOTis

tlitos; hos quoqiic in liis relnis antcccninc: ve- nifTc ad Pciihs, apud qiios liimma laiis L;_iict Cor- titcr vcnari", luxuriorc viverc; horum lic imita- tum conructudincm, ut ilH ipfi cum in his ma- xime admirarentur. Quibus rcbiis cflccidc, ut apud quoscunque cflct, princeps poncrctur, ha- bercturque carillnnus. Scd latis dc hoc : rcli- quos ordianiur.

^'NIU. THRASYBULUS.

C A P. I.

TIIRASYBULUS LYCI F. ATIIE- NIENSIS. Si pcr fc virtus fine fortunapon- dcranda fit, dubito an hunc primum omniuni ponam. lllud finc dubio ; ncmincm huic pr?:!'c- ro fidc, conllantia, magnitudine aninii, in pa- triam amorc. Nam quod multi volucrunt, pauci potuerunt , ab uno tyranno patriam libcrare ; huic contigit , ut a trii,nnta opprcflam tyrannis cx fcrvitute in libcrtatcm vindicarcc. Scd ne- fcio quo modo , quum ciun ncmo antcirct his virtutibus, multi nobilitate prfocurrcrunt. Pri- iiiuni Peloponnefio bello multa hic fincAlcibia- de (^c(!it,ille nuUamirem fine hoc : qurc illcuni- xcda naturali quodam hono fccit lucri. Scd illa tamcn omnia communia impcratorihus cumnnli- tibus & forcunu : quod in prffilii concurfu abic resa confilio ad vircs,vimque pugnantium. Ita- quc jurc fuo nonnulla ab impcratorcmiles, plu- rima vcro fortuna vindicat , fequc his pius va- luiffe, quam ducis prudentiam, vcre potcfipra:- dicare. Quare illud magnificcntinimum facluni proprium cll Thrafvbuli. namquum triginta ty- ranni, pncpofiti a Lacedsemoniis, fcrvitute op- prcfias tcncrcnt Atlicnas, plurimos civcs, qui- bus in bcllo parlcrat fortuna , partim pacria ex- puliircnt, partim interfccilfcnt, plurimoruui ho- iia publicata intcr fc divifificnt, non folumpria- ceps, fcd & folus initio bcllum his indixit.

C A P. II.

Hic enim qiium Plivlcn confugifl^et, quod cH: caltcUum in x\ttica munitifl-mum, non pUis liabuit fccuui, quam trigiuta dc fuis. lioc ini-

tiiiiu

\'ITI. T II Ti A s Y c r L r 5. 45 tiiim fuit lalutis Aclseonnn; hoc rolnir libcrtatis clavirtiiTife civitatis. Ncqnc vcro hic non con- tcnitus cll: prinio a tyrannis , atque cjus iblitu- tlo. qun; quiJcni rcs & illis contcmnentibus, pcriiicii9& huic dcfpecto , faluti fuit. hrec enim illos ad perfequendum fegnes , hos autem tempo- re ad coniparandum dato fecit robultiorcs. Quo niagis prn3ccptum illud omnium in animis eflede- bct: A7/j;7 in bello oportere contemni, nec finc cauf-.. fa dici : Matrem titnidi flere non folcre. Ncquc ta- mcn pro opinione Thrafybuli aucla; funt opcs. Nam jam tum illis temporibus fortius boni pro iibertate loqucbantur, quara pugnabant. Iliuc in Pirfficum tranfiit, Munychiamque munivit. Hanc bis tyranni oppugnarcfunt adorti : ab eaqnetur- picer repulfi, protinus in urbem, annis impcdi- mentisquc amiilis, refugciiint. Ufus eft Thrafy- bulus non minus prudentia , quam fortitudine. iiam cedentes violari vetuit. dves enim dvibus ^arcere {cqwijm cenfebat. ncquc quifquam cfi: vul- neratus , nifi qui prior impugnarc voluit. nemi- ncm jaccntem veftc fpoliavit: nil attigit, nifiar- ma quomm indigebat,6: qua? ad vic^tum pertine- bant. In fecundo pi-aslio cccidit Critias dux ty- rannorum,cum quidem cxadvcrfus Thrafybulum fortillirae pugnaret.

C A P. III.

Hoc dejefto Paufanias venit Atticis atixilio, rex Lacedaimoniorum. Is inter Thrafybu- lum Cic eos, qui itrbeni tenebant, fecit pacem, Iiis conditionibus : ve qiti prater triginta tyrannos^ C deccm , qiii pojfen prstores creati , ft/perioris more criuhlitaiis erant ufi , afficerentnr exilio : neve bonapu- bllcaremur : reipnblicx procurntio populo redderetur i Praiclanun lioc quoque Tlirafybuli , quod recon- ciliata pace, quum plurinnnnin civitate poffet, lcgem tulit : m cjuis ante actarum reram accufare- V.ir ^ ueve mulctaretur- camque illi \_legan\ ohlivio- riii appcllarunt. neque vero hanctantum fercn- dam cui-nvit, fed etiam,ut valcret, eilecit. Nam quuin quidam cx his,qui fimul cum eo inexilio fueranc, cccdem faccre eorum vcllcnt, cum qui- bus in gratiam rcditum crat, publicc prohibuit : ti. id quod pollicitus erat, prajllitit.

C A P.

4<5 CoRNELIl NePOTIS

C A P. IV.

1_J nic pro tantis meritis honoris corona a po- •■■ •*■ pulo data elt , facla diiabus virgulis olcad- nis, qua;, quod amor civium, non vis, cxprct- lerat, nullain habuit invidiam , magnaque fuic gloria. Bene ergo Pittacus ille, qui feptcm fa- pientum numero ell: habitus,quum ei I\lit\iena;i niulta millia jugcrum agri muncra darent :iY':)//Vf, cro 't'oj, inquit, ;./ fnibi darc^quod mtihi itivid.'iiijty pliu-cs ctiaiit concupifcatit. quare ex iftisTioloamplii:sy quam cctttum jugera , <//;.« 3 mei attimi ecquitat, m c?^ veliram vciuiitatevi iudiceiit, Nam parva muncra, diutina: locuplctia, non propria el"e coniiicve- nuu. Illa igitur corona contentus Thrafybulus, ncque aniplius requifivit , neque qucraquam ho- nore fe antecenille exillimavit. Ilic fequenti tempore quum prstor claffcm ad Ciliciam appu- liffct, neque fatis diligcnter in caftris ejus age- rentur vigilia; a barbaris, ex oppido noctucrup- tioue fa6:a, in tabernaculo iuttrfectus ell.

IX. C O N O N.

C A P. I

(^ONON ATIIENIENSIS Pclopomie-. ^ fio bello acceffit ad rcmpublicam, in coque" ejus opera magni fuit. uam & pra;tor pedctlri- bus exercitibus prsfuit, (Sc prrefcclus cladis rcs iTiagnas mari gcllit. Quas ob cauflas pra:cipuus ei honos liabitus ell. namque omnibiis unus in- iiUis pncfuit. in qua potcftate Phcras cepit,co- loniam Laccdc^eiTioniorum. Fuit etiam extrcmo Peloponnefio bello pra;tor , quum apud /Egos flumen copiffl Athenieulium a Lyfnndro funtde- vicln. Sed tum abfuit, eoque pejus res admini- ftrata eib. Nam tk prudens rei miiitaris, & di!i- gcns erat impcrator. Itaque nemini crat histcm- poribus dubium, fi adfuiirct,illam Athcuicnfeis calamitatein accepturos non fuilfe.

C A P. II.

TJ ebus autem afHictis quum patriara obfidcri ■*^audifl!et, non quc:fivit,nbi ipfe tuto viverct, fed unde pr^fidio poflct efle civibus fuis. Ita- que contulit fe ad PharnabaziJiu fatrapca lonia;

I X. C o N o K. 47

& Lydia;, eundemque gencnim regis & propin- quum:apud quem,ut mulcumgratiavalcret, mul- to laborc multisque cfFecit periculis. Nam qumn Laceda;monii Athenienfibus deviclis in (bcieta- te non manerent , quam cum Artaxerxe fece- rant, Agefilaumque bellatum mififlent in Afiajn, maxime impulfi a Tiflapherne , qui ex intimis regis ab amicitia ejus defccerat , & cum Lace- darmoniis coierat focietatcm : hunc adverfus Phar- nabazus habitus ed imperator , re quidcm vera exercitui priefuit Conon , ejusque omnia arln- trio geihi lunt. Hic multum ducem fumraum A- ffcfilaura impedivit, faepeque ejus confiliis ob- Ititic. neque vero non fuit apertum, fi ille noa fuiflet, Agefilaum Afiam Tauro tenus regi fuiiTe erepturum. Qui pollcaquam domum a fuis civi- bus revocatus cll, quod Boeotii & Athenienfes Laccdrcmoniis bellum indixerant, Conon nihi- lo fecius apud prjefeclos regis verfabacur , his- que omiiibus maximo erat uiui.

C A p. IIL

T\ cfeccrat a rege Tifiaphernes , neque id titm ^Artaxerxi,quam ccteris, eratapcrtura. ]\iul- tis enim magnisque mcritis apud rcgcm , ctiam quum in oflicio non raaneret, valebat. Neque id mirandum , fi non facile ad credcndum indu- cebatur , reminifcens ejus fe opcra Cyrum fra- tvem fupcrafle. Hujus accufandi gi-atia Conon a Pharnabazo ad regem mifliis, pofteaquara venit, primura cx more Perfarum ad Chiliarchura, qui fecundum gi-adura imperii tenebat, Tithraultcm acccllit , ^/T-^ife oflendit awi rege collo./iii vellc. ne- mo enim finehocadmittitur. HuicilIe,«M//<7, in- quit, mjra efi : fed tii ddibera^ utrum colloqui ma- iis , an per literas agcre , quce cogitas : neceffe eft t- nirn^fi in coufpectum veiieris ^veuerarf teregem, quod «'(jea-xyveTl' ilH vocant. Hoc fi tibi grave eft , per me iiibilo fecius editis maudatis couficies , quod ftulles. 1 lun Conon : Luimvcro , inquit, non eftgrave quem- vis houorem habcre regi : fed verenr hc civitati mem fi: opprobrio ^ fi, quum ex ea fim profeStus , qHx ce- teris geuiibus ifnperare cou/itcverit , potius harbart- fum. quamilUzis^ more fun^ar, Ita<iUe Iiuic, quM

ifokbiit, iwipu uadi4it.

C A P.

4" CorneltiNrpotis

C A p. I V.

Quibns coj^iiitis , rcx tainum andloritntc cjus motus cii:, lit Tidaphcrnem hollcm jiulica- vent, & LaccdiEmonios bcllo perfequi juflerit, & ci pcrniiferit, qiicm vellct cli.q;erc ad dilpcn- fandam pecuniam. id arbitrium Conon u.-^^avit ftii ejje confilii , pd ipfius , qui optitne fuos iiojfe de- beret : fcd fe ftiadcre , Phariiabazo id ries^otii dar.t, llinc ma,c;nis miincribus donatus ad mareeflmif- fus, ut Cypri?, ik PhoenicibuSy ccterifque ma- ritimis civitatibus naves longas imperaret, claf- femquc , qua proxima fcflato maro tueri pofict, compararet: daco adjutorc Pharnabazo, ficut ip- fc volucrat. Id ut LacedEumoniis elt nuntiatum, non line cura rcm adminilh"arunt , quod majus beUum imminerc arbitrabantur,quam li cumbar- baro folum contcndcrcnt. Nam duccm forccm & prudenrcm , regiis opibus prxfuturum, ac Jc- cum dimic.nturum vidcbant : quem ncque conli- lio, ncque copiis fupcrare pohent. Ilac mcnte niagnam contrahunt clairem , proticifcuntnr Pi- fandro ducc. IIos Conon apud Cnidum adortus inagno prKlio fugat, mukas navcs capit, com- plurcs depriniit. Qua victoria non folum Athc- ua^, fed ctiara cundta Grsjcia, quce fub Laccda;- jnoniorum fucrat imperio, liberata cil. Conoii cum parte navium in patriam vcnit;innros diru- tos a Lyfandro, utrofque & Pirrjci, & Athona- rum , rcficiendos curat: pecunixquc qninquniiin- ta talenta, qutc a Pharnabazo acceperat, civibus fuis donat.

«^ C A p. V. A ccidit hnic, quod ccteris mortalibus, ut in- ■**-conliderat:or in fecunda , quam in advcrfa eiret fortuna. Nara clanb Peioponnefiorum devi- cla, quum ukum fe injurias patricc pucarct, plu- ra concupi\ic, quarn clTiccre potuit. Ncqnc ta- men ea non pia & probanda fucrunt, qnod po- lius patrirj opes angeri , quam regismaluit. iN'ani quum niagnam aucloritatem fibi pugna fua nava- li , quam apud Cnidura fcccrat , conllituifTct , non folum inter barbaros , fed ctiam intcr om- nes Graijcia; civitatcs, clnm dare opcram coepit, wt loniam & yEob"am rcflicueret Athenienfibus. Itl quum miuus diliijciucr clitc cgliitum , Tiri-

buus ,

X. D T O N. 49

bazus, qni Savdibns praei-at, Couoncm evoca- vit , llmulans ad regem eum fc mittere velle , magna de re. Hujus nuutio parens quum venif- fet, in vincula conjedlixs cft:in quibus aliquan- diu fuit. Nonnulli eum ad regem abduStum^ibiqiie pcriijfe fcriptum reliquerunt. Contra ea Dinou hiftoricus, cui nos plurimum de Perficis rebus crcdimus, effugijje^ fcripfit : illud addubitat, «- truin Tiribazo fcienu , an tTnprudente fit fa&um»

X. D I O N.

C A P. I.

DION HIPPARINI F. SYRACUSA- NUS, nobili gencre natus, utraque irapli- catus tyrannide Dionyfionun. Namque ille fu- perior Ariftomachen , fororcm Dionis, habuit in matrimonio : ex qua duos filios , Ilipparinum & Nyff^um, procreavitj totidemque filias, no- niine Sophrofynen & Areten. quarum priorenx Dionvfio filio eidem,cui regnum reliquit, nup- tuni dcdit; alteram, Areten, Dioni. Dion au- tem prsjter nobilem propinquitatem , gcnero- famquc majorum famrmi,multa alJa ab natura ha- buit bona. in his ingenium docile, comc, ap- tum ad artes optimas : raagnam corporis dignita- tem, qu» nqn minimum coramendatur: magnas prffiterea divitias a patrc reliftas , quas ipfe tv- x"anni muneribus auxerat. Erat intimus DionyfTo priori, neque minus propter mores, quam affi- nitatcra. Namque etfi Dionyfii crudelitas eidif- plicebat, tamen falvum [efie] propter neccfTitu- dincm,raagis etiam fuorumcauira,ftudcbat. Ad- ent in magnis rebus : ejusque confilio multum raovebatur tyrannus, nifi qua in re major ipfius cupiditas interccfTcrat. Legationcs vero , quae efient ilhiftriores , per Dionem adminiftrahan- tur: quasquidem ille diligenter obeundo, fide- litcr adminiftrando, cnideliiTiraum nomen tyrnn- tt! fua humanitate tegebat. Hunc a Dionyfio mif- fum, Karthaginenfes fufpcxerant, ut ncniineni imquam Grjeca liugua loqueoiem ujagis fint ad- xairui*

D C&t,

5» CORNELII NePOTI»

C A P. II.

■^^eqne vero hsc Dionyfium fugiebnnt. Naia ■1-^ quanro eiret fibi ornamento , lcnticb.it. quo fiebat , ut uni huic maxime indulgerct , neque cum fecus diligeret ac filium. qui quidem , quum Platonem Tarcntum venifie fama in Siciliam ef- fet perlata,adolefcenti negare non potuit, quiii cum arcefleret, quum Dion ejus audiendi cupi- tlitate flagraret. _ Dcdit ergo huic veniam , mp.g- naque eura ambitionc Svracufasperduxit. Qucm Dion adeo admiratus ell:, atque adamavic, ut fe totum ei traderet. Nequc vero rainus Plato de- lcclatus cfi: Dione. Itaque quuni a Dionyfio ty- ranno crudeliter violatus efiet,quippe qucm vc- rundari judiflet, tamen eodem rcdiit, ejuldcm Dionis precibus adduclus. Interim in raorbura incidit DionyCus. quo quum gravi confliclare- tur, qusfivit a medicis Dion , quemaclriodam fe haberet? fimulque ab his petiit, fi forte jnnjori ef- fet periculo , ut ftbi f-.terentur. I^arn vclle fe cum ea goUocjui de partiemlo reiriio : quod firoris fua filios ex illo iiatos partein regtii putabat debere habere. Id medici non tacuenmt , & ad Dionyfium fiiium fermonem rctulerunt. _ quo ille comniotus, nc ageudi cum eo efliit Dioni poteftas , patri fopo- rem medicos dare coegit. Hoc a;ger fumpto , uc fomuo fopitus , diem obiit fupremum.

C A P. III.

Talc initium fuit Dionis & Dionyfii fimulta- s , eaque multis rebus aucla efi: : fcd tamen primis|temporibus aliquandiu fimulata inter eos amicitia manfit. Quumque Dion non dcfiileret obfecrare Dionyfium , ut Platonejn ^thenis arcejfc ret ^ & ejus ccnfiUis uteretur^ ille , qui in aliqua rc vellet patrem imitari , raorem ei geflit. eodem- que tempore Philift:um hilloricum Syracufas re- duxit , hominem amicura non raagis tyranno quara tyrannis. Sed de hoc in eo meo libroplu- ra funt expofita , qui de hifi:oricis confcriptus cfi:. Plato autem tantum apud Dionyfiura aucto" ritate potuit, valuitque eloqucntia, ut ei per- fuaferit tyrannidis facere finem, libertatemque reddere Syracufanis. a qua voluntate PhililH confilio tletemws, alitjuauto ciudelior efle coe-

C A r.

X. D I O N. ex

C A P. IV. ^

Qui quulem quum a Dione fe fuperari vide- ret ingenio , ructoritate , amore populi , ve- rens, ne fi eura fecum haberet, aliquam occa- lionem fui daret oppriraendi , navem ei trire- mem dedit, qua Corinthum deveheretur: often- dens, fe id utriufque facere caufla, ne, quum inter ie tiraerent, alteruter alterum prceoccupa- vet. Id quum faclum multi indignarentur, ma- gna^que eilet invidia: tyranno ,Dionyliusomnia, quas moveri poterant Dionis , in naves impofuit, ad cumque milit. Sic enim cxifdmari volebat, id fe non odio hominis , fcd fu?e ialutis fcciile cauflh. Poftea vero quam audivit eum in Pelo- ponnefo manum comparare, fibique bcllumface- re conari; Areten Dionis uxorem, alii nuptmn dedit, iiliuraque ejus lic cducari juffit, ut in- dulgendo turpiflimis imbuerctur cupiditacibus. rsam puero , priufquam pubes eflct, fcortaaddu- cebantur: vino cpulisque obruebatur,neque ul- lura tempus fobrio rclinquebatur. Is ufque co vitje Ihtura comrautatum ferre nonpotuit, pofl:- quam in patriam rediit pater, (namque appofiti eranc cuflodes , qui eura a prilHno vicT;u dedu- cercnt) ut fe de fupcriore parte sjdium dejece- rit, atquc ita iuterierit. Sed illuc revertor.

PC A p. V. ollquam Connthum pcrvcnit Dion , & co- dcm pcrfugit Ilcraclides . ab eodem expul- lus Dionyfio,qui pra;fectus fuerat equitum:om- ni ratione bellum comparare coeperunt. Scd non multum proficicbant, quod multorum annoruin tyfannis magnarum opum putabatnr. Quam ob caufl^am pauci ad focietatem pcriculi perduce- bantur. Sed Dion fretus non tam fuis copiis, quam odio tyranni,raaximo anirao,duabus onc- rariis navihus ,quinquaginta annonun imperium, munitum quingcntis longis navibus , decem e- quitum , centum pcdicum raillibus , profeaus op- pugnatum , quod oir.nibus gcntibus admirabile clt Mhira,adco facile perculit,ut poftdicni ter- tium, quani Siciliam attigerat, Svracufas introic- rit. Ex quo intclligi potefl:, nullura cfl~e iranc- num tutum , nifi bencvolentia muninim. Eo tempore abcm Dionyfius, & ia lulia claflcm

D 2 pp.

H:

51 CoTiNE"Lll NePOTIS

oppericbatur,advcrfriVioriim ratus nciuinem fine niagnis copiis ad fc venturnm : qun; rcs cum fc- fcUit. Nam Dion iis ipfis , qui fub adverfarii fnerant poteftate , rcgios fpiritus rcprellit, to- tiusque cjus partis Sicilia; potitus eft, quje fub potertate Dionvfii fuerat : parique niodo urbis Svracufarum, pra^tcr arccm, & infulam adjun- ^am oppido ; eoque rem perduxit, ut talibus pacT:ionibus pacem tyrannus faccre vellet : Sici- lir.m Dion obtineret^ Italinm Dionyftus , Syracufiti yfpollocrates cui maximamfidemunihabcbatDiou.

^ C A p. VI.

as tam profperas , tamque inopinatas rcs confccuta clt fubita comuuuatio, quod for- tuna fua mobilitate , quem pauUo ante citulcrat, demergere efl: adorta. Primura in filium , de quo commemoravi fupra , fa^vitiam fuam exercuit. Nam quum uxorcm reduxifict, qucc alii fnerat tradita , filiumquc vcllet revocare ad virtutem a perdita luxuria, aecepit graviflimum parens vul- nus inorte filii • deindc orta diflenfio eft: inter eum & Heraclidera : qui quidcra princJpatum non concedens, faclionem comparavit. Ncque is minus valebat apud optimates ^ qnorura con- fenfu praserat claffi , quum Dion exercitum pe- dclirem teneret. Non tulit hoc animo a^quo I)ion,& verfum inum Homeri retulit cx fccun- da rhapfodia,in quo ha;c fententia eft : A'o« /jo^ir bem ^eri ve;njiubl. multorum imperiis. Quou di- ctum^magna invidia confecuta cft. Namque ape- ruifie videbatur , fe omnia in fua poteftate eife vclle. Hanc illc non lcnire obfequio, fed acer- bitate opprimcre ftuduit, Heraclidcmquc,qx;uia Svracufas vcniflet, iuterficiendum curavit.

' 'C A p. VII.

Quod faftum omnibus maxiraam timorcra in- jecit. nemo enim illo interfcfto fe tutum putabat. Illc autem , adverfario remoto , liccn- tius eorum bona , quos fciebat adverfus fc fen- fiffe , militibus difpercivit. Quihus divifis,qinnn quotidiani maximi ficrcnt fumtus, celcritcr pe- cunia deeflc ccepit : ncque quo manus porrige- ret, fuppetcbat, nifi amicorum pofiefliones. Id hujusmodi crat , ut, quum milites reconciliaf- fet , ainittcict optimatcs. Quarum rerum cura

fraa-

H:

X. D I o N. 53

fnngcbatnr , & infuetus malc audiendi nou x- quo aniuio tcrcbat, de ie ab iis male exiftiniari, quoruiu p<iulio ante in coclum fuerat elatus lau- dibus. Vulgus autcra, offenfa in eum militum voluntate, liberius loquebatur, &i tjratinum uoa fcrtndum diclitabat.

C A P. VIII.

:c illc intucns, quum, qucmadinoduni fe- •daret, ncfcirct, & quorfum evadercnt, ti- meret; Callicratcs quidam , civis Athcnieniis , qiii Cmul cum eo ex Peloponncfo in Siciliam vencrat,homo & calUdus & ad fraudcm acutus, finc ulla religionc ac fidc, adit ad Dioncm, (X air.-cum [in] magno periculo cfle proptcroiien- fionem populi , & odium milicum : quod nuUo modo evitarc pofict , nili alicui fuorum nego- tium daret, qui fc fimularot illi iuimicuiu : qucm £ invenitTet idoncum,faciIe oriinium animosco- gniturum , adverfariosque fublaturum , quod ini- mici ejus dillidenti fubs fcnlus aperturi forent, Tali confilio probato excipit has partes ipfe Callicratcs , & fe armat impnidencia Dionis : ad cum. intci-ticiendum focios conquiiit. adverfa- rios ejus convenit , conjurationcm conflrmat. Rcs mukis confciis quaegereretui-,clata rcfertur ad Arillomachcn fororem Dionis , uxoremque Areten. llicc timorc pertcrritie convcniunt, cu- jus de periculo tiracbant. At illc negat a Calli- crate fieri libi inlidias, fcd illa, quce agerentur, fieri praccpto fuo. INlulieres nihilo fecius Cal- licratcm in adera Proferpina; deducunt, ac ju- rare COglUlt, nibil ab illo periculi fore Dioni. Ille hac rcligione non modo [ab inccpto] non dc- territus, fed ad maturandum concitatus cll, vc- rcns, nc prius conlilium fuum apcriretur, qium conata pcrfcciffet.

C A P. IX. ac mente proximo dic fcllo,cum a conven- •tu remotum fe Dion domi teneret, atqucin conclavi cdito recubuilietj confciis loca muni- tiora oppidi tradit, domura cufl:odibus lcpic, a foribus qui non difccdant, ccrtbs prajficit; na- vcm trircinem armatis ornat, Philotbatoquc fra- tri iuo cradit: eamquc in portu agitari juber,ut li excrccre remiges vellet : cogiuus , fi fortc D 3 cuu«

H;

54 COR.NELII Nepotis

confiliis obflitiffet fortuna, ut habcrct, qua fn- geret ad falutem. Suorum autem e numcro Za- cynthios adolefccntes quofdam eligit, cum au- daciifimos, tum viribus maximis : hisque dat ns- gotium , ad Dionem eant inermes , lic uti con- vcniendi ejus gratia viderentur vcnire. hi prop- ter notitiam funt intromifl]. At illi, ut limen e- jus intrarunt, foribus obferatis in lcdo cuban- tem invadunt: coUigant, fit lirepitus, adeo ut exaudiri pofTet foris. riic,ficut ante diclumeH:, quam invifli fit fingularis potentia, & miferanda vita, quilemetui, quam amari mahint, cuivis facile intellec^u fuit. Namque illi ipfi cuftodes, fi propitia fuiflcnt vohintate , foribus cffracftis fen;are eum potuiffcnt, quod illi incrmes tehnn foris flagitantes vivum tenebant. cui quun fuc- curreret nemo, Lvco quidam Syracufanuspcrfe- iieftras gladium dedit,quo Dioa interfeaus cH,

C A p. X. r^ onfecla ca;de quum multitudo vifendi gratla ^introiiret,nonnul]i ab infciis pronoxiiscon- ciduntur. nam celeri rumore dilato , Dioni vini allatam, multi concurrerant, quibus tale facinus dilplicebat. Hi falfa fufpicione dutfri, immeren- tes ut lccleratos occidunt. Hujus dc morte ut palam faclum efl:, mirabiliter vulgi mutataeflvo- luntas. Nam qui vivum cum/j/w;////;«vocitaranr, eundcm liberatoref» patri.^ tyranfii.jue expuljorem prffidicabant. Sic fubito miiericordia odio fuc- ceflerat, ut eum fuo fanguine, fi poflent, ab A- cheronte cuperent redimere. Itaque ia urbe cc- leberrimo loco elatus, publicc-fepulchri monu- niento donatus efl. Diera obiit circiter annos quniquaginta quinque natus ; quartum poll an- nHm,quam ex Peloponuefo in Sioiliam redierat.

XI. I P H I C R A T E S.

C A P. I,

TPHICRATES ATIIENIENSIS non tara ^magnuuduie renuu gclarmn, quam difciplina mihtari nobilitatus eft:. Fuit enim talis dux, ut noa loluui a;ratis fuje cura primis compararccur,

fwd

XT. IPHICRATES. 55

fed ne de majoribus naui quidem quisqiiam ante- ponerctur. iVIultum vero in beilo verlatus, Jfe- pe exercitibus prsefuitjnufquam culpa [fuaj ma- le rem geflit, femper confilio vicit; tantumque eo valuit, ut multa in re railitari partim uova at- tulerit, partim meliora fecerit. Namque illepe- defbria arma rautavit, quum ante illum imperato- rem maximis clypeis , brevibus halHs, minuJ; gladiis uterentiir. Ille e contrario peltam pro parma fecit, a quo y>oii.Qa peltaff^ pedites appcl- iantur ; ut ad raotus concurfusque effent levio- res. Haflae modum duplicavit : gladios longiores fecit. idem genus loricarum mutavit,& pro fer- tjs atque reneis linteas dedir. Quo facfto expedi- tiores milites reddidit. nara pondere detracTlo , quod zeque corpus tegeret & leve effetjcuravit.

C A P. II.

"D cUum cum Thracibus geflit: Seuthen fociuni *-' Athenienfium in regnum reflituit. ApudCo- rinrhum tanta feveritatc exercitui pra;fuit , ut nulla: unquam in Grjscia neque exercitatiores copia:, neque magis diclo audientes fuerint du- ci : in eamquc confuetudinem adduxit , ut , quum prcclii fignum ab imperatorc eflet datum , fino ducis opcra fic ordinata; confifterent, ut finguli ab peritiflimo imperatore difpoflti viderencur. IIoc exercitu moram Laceda;moniorum interce- pit : quod maxirae tota cclebratum ell Grscia. Itcrum eodem bello omnes copias eorum fuga- vit. quo facto magnara adeptus cft gloriam. Quum Artaxerxes /Egvptio regi bellum inferrc voluit, Iphicratem ab Atheuienfibus petivit du- cem,quem prreficeret exercitui conduclitiojcu- jus numerus^duodecim millium fuit. quem qui- dem fic omhi difciplina militari erudivit , ut , quemadraodum quondam Fabiani milites Roma- ni appellati funt , fic Iphicrateurcs apud Grxcos in fumma laude fuerint. Idem fubfidio LacedK- moniis profedlus, Epaminondse retardavit incep- tusrnam nifi ejus adventusappropinquaflet^non prius Ihcbani Sparta abfceffiflent , quam captam inccudio delefFcnt.

FC A p. IIL uit autem & animo raagno, & corpore, im- pcracoiiaque fonna, ut ipfo afpedu cuivis in- D 4 jicc

5(5 CoRNRLII NePOTIS

jiccret admirationcm fiii. Scd in labore reminTis nimis, parumquc paciens, uc njeopcmpus mcmo- xia: prodidic: bonus vcro civis, (idcquc niagna. quod cum in aliis rebus dcclaravic, tum maxinie iu Amyncai Maccdonis libcris tucndis. Namque Eurvdice matcr Perdiccs & Philippi , cum his duobus pucris, Amynca mortuo, ad Iphicratcni. cpnfugit, cjusque opibus dcfcnfa ell. Vixit ad iencftutem,placatis in fe fuorum civium animis. Cauflhm capitis fcmcl dixic, bcllo fociali,fimul «um Timocheo , eoque judicio cit abfohitus. IMencfthea filium reliquic , cx Threfia uacum , Coci regis filia. Is quura incerrogarctur, utrura phu-is patrcm matremnefacerec; matrcm, iuquit. id quum omnibus mirum vidcretur: at illc, me- rito, inquit, flKio. Nam pater, quantum in fc fuit, Thracem me geuuit: coutra ca matcr A- tlienienfcm.

l

XII. CHABRIAS.

C A P. I.

CHABRIAS ATHENIENSIS. Hic quoque in fummis habitus cfl; ducibus : rcsque mukas memoria dignas gefiit. Scd ex his clucetmaxime inventura ejus iu prrelio, quod apud Thebas fe- cit, quumBoeotii.<; fubfidio vcnifict. Namque in «o victoria fidente fummo duce AgeClao, fuga- tis jam ab eo conduclitiis catcrvis, rcliquampha- langem loco vetuit cedcre, obnixoque genufcu- to , projecta-[quc] halta impetum excipere ho- ftium docuit. Id novum Agefilaus coutuens , progredi non cfi: aufus, fuosquc jam incurrentcs tuba revocavit. IIoc ufque co tota Grscia fama celebratura eft,ut illo fl:atu Chabrias fibiftatuara fieri voluerit, qu£c publice ei ab Achenienfibus in foro confdtuta eft. Ex quo factum cft,utpo- ftea athletffi , ccceiique artifices his ftiuibus in flatuis poncndis utercutur, in quibus victoriaiu eflient adcpti.

C A p. IT.

Chabrias autcm multa in Europa bella admini- IlaviCi luuui diix AtUeiaieuIium eflet: in J\L~

gviJto

XII. C II A B R I A S. 57

gypto fna fponte gcflit. nam Ncclanebum adju- tum ijrofcctiis, rcgnuin ei conllituit. Fecit idcni Cypn , fcd publice ab Athenicniibus Euagoice .idjutor datus : ncque prius indc difccilit, qiisni totani infulam bcUo devinceret. qua ex re Athe- nicnfcs magnam gloriam funt adepti. Interini bclium intcr ^ligyptios 6c Perfas conflatum elt. Athcnienlcs cum Artaxerxefocietatcm habcbantj Laccda^monii cum aligyptiis , a quibus magnas pra^das Agefilaus rex corum faciebat. Idintuens Chabrias , quura in re nulla Agefilao cederet , fua fpontc eos adjutum profeclus /EgyptiiE clalli pra.'iuit: pcdelh-ibus copiis Agefikus.

C A P. III.

Tum praefecT;! regis Perfia) legatos miferuntA- thenas qucibum , quod Cliabrias advcrfum re- gem bclluni gercret cum /Egyptiis. Athcnienfes diera certam Chabria: praillitucnuit , quam ante domura nifi rcdifler,capitis fe illum daranaturos denuntiarunt. Hoc ille nuntio Athenas rediit, neque ibr diutius eft moratus , quam fuit nccef- fc. Noa enini libcntcr crat ante oculos civiuni fuorum:quod 6c vivebat Iaute,(S: indulgebatfibi liberalius, quam ut invidiam vnlgi poflct efl^ige- re. EIl cnim hoc communc vitium in magnis li- berisque civitatibus,ut inudia gloria; comes fit, & libcntcr dc his detrahant , quos cmincre vi- deant altius : neque animo rcquo pauperes alie- nam opulentiumintuunturfortunam. ItaqueCha- brias, quoad ci licebat, plurimum aberat. Ne- •quc vero folus ille aberat Athcnis libenter, Ced oranes fcre principes fecerunt idem : quod tan- tura fe ab invidia putabant iuturos , quantum a confpedu fuorumreceniflent. Itaquc Cononplu- rimum Cypri vixit , Ipliicrates in Thracia, Ti- motheus Lcsbi,Chares in Si.ij-aLio. Dinimilisqui- dem Charcs eorura facHs & moribus, fed tamea Athenis oc houoratus & potens.

C A P. IV.

Chabrias autcm periit bcllo fociali tali modo. Oppugnabant Atlicnicnfcs Chiura. erat iii claflTc Charias privatus, fcd omnes, qui in ma- gillr.uu erant, aut^oritate anteibat ; euraquema- gis milites , quara qui praicrant, afpiciebant. Qua res ei maturavicraortem. Nain duui priiaui icu- D 5 dc:

5? CorneliiNepotis

det portum intrare , & gnhematorcm jubet eo dirigere navcm, ipfe fibi perniciei fuit. Qiium enini eo penetrafTet , cetcr:^ non funt fecutiv. Quo faclo circumfufus hoftium concurfu, quum fortifTimc pusnaret, navis roftro percuifa coe- pit fidcre. Hiuc refugere quum poflct, fi fe iu mare dejeciffet , quod fuberat clalfis Atlienien- Cum , qu» cxcipercr natantis : pcrirc maluit , quam armis abjeclis navem rclinquerc , in qua fuerat veclus. Id ceteri faccrc noluerunt, qui nando in tutum pervenerunt. At ille pntflare honcliam mortem exilHmans turpi vica;, commi- Dus pugnaus telis holLium intcrfcclus ell.

XIIL TIMOTHEUS.

C A P. I.

nniMOTIIEUS, CONONISF. ATTIE.

•* NIENSIS. Hic a patre acceptam gloriara imiltis auxit virtutibus. fuit enim difertlis, im- piger, laboriofus, rei militaris peritus , ncque niinus civitatis regenda;. INIulta hujus funt pra;- clarc facta, fed hsc maxime illuftria. Olynthics & Byz?,ntios bello fubegit. Samum ccpit!|in qua oppugnanda fuperiore bello Athcnicnfcs mille ik ducenta talenta coniumferant. id illc fine ul- !a publica impcnfa populo rcfliituit. Advcrfum Cotym bella gefllt , ab eoque mille & duccnta talenta prjedtc in publicumdetulit. Cyzicumob- Hdione liberavit, Ariobarzani fimul cura Agefi- lao auxilio profe<5lus efi:: a quo quum Laco pe- cuniam numeratam accepifTet , ille cives fuos a- gro atque urbibus augeri maluit, quam id fume- re, cujus partcra doraum fuam ferre poflet. Ita- que accepit Crithoten 6: Seftura.

C A P. II.

T dem clafTi pra:fecT:us circumvehens Peloponne- •*fum, Laconicam populatus^claflem eorum fu- gavit. Corcyram fub impcrium Athcnicnfiumrc- degit: fociosque idem adjunxit Epirotas, Atha- raanas, Chaonas,omnesque cas gentes,qua; ma- re iUud adjaccnt. Quo fado Laceda^monii de diiuiiia conceutioue dcUiteruuc , & fua fponte

Ach««

XIII. T 1 M o T n E u s. 59

Athcnienlibus iinpcrii maritimiprincipatnmcon- ceflcrunt 5 pacemque his legibus conllituenmt, iit Athenienles mari duccs efl*ent. Quje vicftoria tantJB fuit Atticis Isetitiae , ui tum priraum ar« Paci publice fint facla;, eiquc dere pulvinar fit inrtitutum. Cujus laudis ut memoria maneret, Timothco publice flatuam in foro pofueiaint : qui honos huic uni ante hoc tempuscontigitrutj quum patri populus ftatunra pofuiflet, filio quo- que daret. Sic juxta pofita re«ens filii, vetcrem patris renovavit memoriam.

C A P. III.

Ll ic quum efiet magno natu , & magiftratit» ■'• -••gerore defiffet , bcUo Athenienfesundique premi funt coepti. Defecei-at Samus : dcfcierat llcllefpontus: Plulippus jam tum valens [Mace- do] mukamoliebatar : cui oppofitus Cliares quuni efTet , nou fatis in eo pra^fidii putabatur. Fit Menefiihcus prffitor, filius Iphicratis, gcner Ti- mothei, & ut ad bellum proficifcatur, deccrni- tur. liuic in confilium dantur duo ufufapientia- que pricfiantcs^ [quovum confiiio uterctur] pateif 6c focQt : quod in his tanta erat aucloritas , ut magna fpes effet, per eos amifla poflc recupera- ri. lii quum Saraum profecli eflbnt, 6z eodem Chares , adventu eorum cognito, cum fuis co- piis proficifccretur , nc quid abfente fe gefium videretur: accidit, quum ad infulam appropin- quarent, ut magna terapcfias orireiur: quam evi- tare duo veteres imperatoresutileaibitrari, fuam c]aflera fupprcireruin. At illc temeraria ufus ra- tione non cefiit majonim natu auctoritati : 6c uc in fuanavi efletfortuna, quo contenderat, pcrve- nit : eodcmque ut fequerentur, ad Timothcuni & Iphicratem nuutiura mifit. Hinc raale re ge- fta, compluribus amiflls navibus, eodeni, unde erat profedtus , fe recepit , literasque Athenas publice mifit,libi proclive fuiile Samum capere, nifi a Timothco & Iphicrate defevtus efiet. Ob cam rcm in crinicn vocabantur. Populus acer, fufpicax , mobiHs, adverfarius, invidus etiam potentiaj, domum rcvocat: accufantur proditio- nis. IIoc judicio daranatur Tiniothcus , lisque ejus sclHmatur centum talcnti?. lUe odio ingra- tce civitatis coadus, C^alcidem fe contulit.

C ▲ f .

Qo CoRNSTvii Nepotis

C A p. IV.

Hujus pofl mortcm quum populum jutlicii lui poeniterci:, multffi novcm partes dctraxit, & decem taknta Cononcm filium ejus ad muri quand?.m pa' cem reficiendam juQit darc , in quo fortunffi vnnetas cfc Rnimadverfa. Nam quosavus Couon muros ex hoilium prccda patriac rcftitue- rat, eofdcm ujpos, cum fumma ignominia lami- liavi vcficere co .clu;5 eli. Timothci autem modc- ratoe lapientisque Wtce quum pleraque poffiraus profcrre tellimonia, uno erimus contenti^quod ex eo facile ccnjici poterit , quam charus luis fuerit. Qaum Atlicnis adolcfcentulus caullara diceret, non folun' a:niri privaticjue hofpites ad eum dcfcndcndura con\chcr.uu,led cciam in eis Jafon tyrannus , qui iilo tcn.^ore fuit omnunn potentilFimus. Hic qmim in pairia finc fatcDui- bus fc tutum non avbitraretHi-, Athtnas Onc ullo prrcfidio vcnit: tantique hofpiiem fecit, ut mal- let fe cr.pitis pcriculuni at^.ir' , ouaiu Timotheo de fama dimicanti dccTe. fniic adverfus tamen Timotheus poltea pop'.ili juifu bellum .vjcuitrpa- triffiquc fauc^tiora ju.-a,quam horpiWjC^-e duxic. Hr;c extreraa fuit sctas iiv.pcracorum Athenicn- fiura , Iphicratis, Chabria:, Timochei : nco:ie poft illorum obitura quisquam du:i in illa arbc fuit dignus memoria.

XIV. DATAMES.

C A P. I.

Venio nnnc ad fortiffimum vinim, majimique confilii,omnium barbarorum: exccptis duo- biis Karcliaginicnfibus, np.railcare, & Hanniba- le, de quo hoc plura refercmus: quod cc obicu- riora funt eius gcih. pleraque^ & ca, quM pro- fperc ei ccflcrunt, non magnitudine copiarum, fcd confiiii, quo tantum non omncs iuperabat, accidenmt, quorum nifi ratio explicaca fucrit, rcs apparcre uon poterunt. DATA1MJ*^S patre Camiflarc, nacione Care, matre Scythifia nacus, primum miiicum numero fuic apud Artaxerxcm , corum, qui ivdam tuebantur. Pacer ejus Camif-

fare«

XIV. D A -r A M E s. 61

fares quod & manu fortis & bello ftrenuns, «5c regi riuiltis locis fidelis erac repertus , habuit provinciam partem Cilicia; juxta Cappadociam , quam incolunt Leucofyri. Datames militare raii- nus fungens primura , qualis eflet, apeniit in bello , quod rex adverfus Cadufios geffit. Nam- que hic multis raillibus re,^ioraminterfeclis,raa- gni fuit ejus opei-a: quo fa^ftum cfl, ut, quuin *in eo bello cecidiflet Camiflares , paterua ei tra- deretur provincia.

C A P. II.

Pari fe virtute poftea prxbuit , quum Auto- phradates juflii regis bcUo perfcqueretur eos, qui defccerant. Namquc ejus opera hoftes, quum caflra jam intraflent, profligati funt, exer- citusque reliquus coufervatus rcgis efl:: qua ex xc majoribus rebus pr.-eefle ccspit. Erateo tera- pore Thyus dynaftes Paphlagonia;, antiquo ge- nere natus a Pylasracne illo , quem Homeras Troi- co bello a Patroclo interfeclum ait. Is regi di- clo audiens nou erat : quam ob caufllim bello eum pcrfequi conflituit, ciquc rei praifecit Da- tamcn propinquum Paphlagonis: namque ex fra- tre & fororc crant nati : quam ob cauflam Data- mcs omnia primura experiri voluit, ut fine ar- mis propinquum adolTiciumreduccret. Ad qucm quum vcniflet fine pra;fidio , quod ab amiconul- las vererctur infidias, pacne interiit: namThyus eum clara intcrflcere voluit. Erat_ mater cura Datame, amita Paplilagonis. ea, quid agerctur, refciit, fdiumque monuit. Ille fuga periculum evitavit, bellumque indixit Thyo. in quo quura ab Ariobai-zane prKfec^lo Lydia; & lonia; totius- que PhrygiiK defertus eflct, nihllo fcgnius per- feveravit, vivuraque Tbyura ccpit cum uxore & libcris.

C A p. III.

Cujus fafti ne prius fama ad regera , quam ipfe, perveniret, dedit operam. Itaqiic omnibiis infciis,eo, ubi erat rcx, venit: pofteroque die. Thyum, horainera maximi corpori;i, tcrribilique facie, quod & nigcr, & capillo longo, barba- que crat proniiflli, optima vcflie texit, quam fa- trapae rcgii gcrere confueverant: ornavitqus et- iam torque, ik armillis avureis, cetcroque regio

cultu:

62 CoRNELlI NePOTIS

cultu: ipfe agrclli duplici amiculo circunirlatus, hircaque tunica, gerens in capite galeam vena- toriam, dextra manuclavam, finiltra copulam, qua vinclum ante fe Tliyum agebat, ut fi fcram belliam captam ducerct. Qiiem quum omnes pro- fpicerentpropternovitatera ornatus, ignotamque formam, ob eamque rcm magnus eflct coucur- fus , fuit non nem^o , qui agnofccret Thyum , re-

fique nuntiaret. Primo non accredidit. Itaque harnabazum mifit expioratum _: _a quo ut reiu gcftam comperit, flatim admitti jufiit, magno- pcre deieetatus cum fafto, tumornatu: inpri- mis quod nobilis rcx in poteftatem iuopinanti venerat. Itaque magniiicc Datamen donatum ad exercitum mifit , qiii tum contrahcbatur duce Pharnaba::o & Titln-aul1:e ad bcllum iEgvptium , parique eum,atque iiios , impcrio cnc juliit. Po- llca vcro quam Phar nabazum rex revocavit , iili fumma imperii tiTidita cll:.

C A P. IV.

Hic quum maximo lludio compai-aret exerci- tura , /Egyptumque proficifci pararet , fubi- to a rege iitcei-a; imit ei miflffi, ut Afpim aggre- deretur, qui Cataoniam tenebat. quae gens jacec fupra Ciliciam, confinis Cappadoci». Namque Alpis faituofam regionem, cafteiiisque muuitam incoIens,non fciura impcrio rcgis non parebati fed etiara finitimas rcgiones vexabat,&. quas re- gi poitarentur, abripiel'.at. Dacames, etfi ion- ge aberat ab his regionibus , & a majore re ab- ih-ahebatur,tamcn regis voluntati niorem gcrpn- dnm putavit. Itaque cum paucis , icd vins for- tibus, navem confcendit: exilHmans, id quod accidit,facilius fe imprudentem parva raanu op- prefiuiaim, quam paratiun , quamvis ma.r^io exer- citu. Ilac dclatus in Ciiiciam, egi-efiiis inde, dies noftcsque iter faciens , Taurum tranfiit,eo- que,quo fi:uduei-at, venit: quKrlc, quibus locis fit Afpis: cognofcit haud ionge abeiit;, profe- ciumque eum venatum. q"cm dum fpeculatur, adventus ejus caufla cognofcitur. Pifidas, cum iis, quos fecum habebat, ad refifl:cndum Afpis coraparat. Id Dataracs ubi audivit, ama fumit, fuosque fequi jubet:ipfe eauo concitato ad ho- flcm veliitur. queni procul Afpis confpiciens ad

fc

XIV. P A T A ]\r n s. tfj

fcferentcm, pcrtiniefcit, atque a conatn refi- flcndi deterritus , fcfe dcdit. HuncDataraesviu- cliim ad regein ducendura tradit INIithridati.

C A p. V. l_Jsc dura geruntur, Artaxerxcs reminifcens, *■ ■''0. quanto bello, ad quam parvam rem prin- cipcm ducum mififlet, fe ipfe reprehendit, & nuntiuraadexercitum Acenmifit, quod nondum Datamcm profcftura putabat, qui dicerct,ne ab cxercitu difccderet. Ilic priusquam perveniret. quo ernt profectus,in itinere convenit, qui A£- pim ducebant. (^ua celeritate quum magnam be- ncvolcntiam re.j^is Datames conlccutus eilct, non minorem invidiam auiicorum escepit, qui illuiu unum pluris, quam fe orancs, fieri videbant. Ouo facto cuncH ad eum oppriraendum ccnlcn- fcnmt. IIa:c Pandr.tes, gazra cultos repiie, a- rnicusDatami,pcrfcripta ei raittit. in quiGusdo- cet, eum fiiaguo f',re periculo, fi quid illo imperante in JEgypto adverfi accidijjet. Nannjne eam ejfe con- fuetudiiiem regia;n , ut cafus adverfos homiiiibtis tri- bunm ^ fecundos fortuiM fu.z. qtio f.eri ^ ut facile im- pellautur ad eorum peruiciem , quorum dnctu res ma- le gejix numitmur. Illum boc majore fcre in difcri- fniiie^ qtiod qtiihits rex maxime obediat, eos babeat iuimiciifmos. Talibus illc litteris cognitis, quum jara ad cxercitum Acenvcniflct, quod non i^no- rabat ea vcre fcripta, dQiVxiccvQ z rc^-^oniW^:--^ tuit: neque tanieu quicquam fecit,qtK)d fidefua ^"V eflet mdignum. Naiu JMandroclem iMagnetem cxercitui prjcfccit: ipfe cum fuis iu Cappado- ciara difcedit ; conjunclamque huic Fapiilago- niam occupat ;celp.ns, qua voluntate eflet in re- goin : claui cum Ariobarzanc facit amicitiain, manura comparat , urbes munitas fuis tiienda* iradit.

C A p. VI.

Ccd liffic prcpter hiemalc tempus niinus prof- ^\yvc proccdcbant. Audit Pifulas quafdam copias adverfus lc pr.rare. filium eo Arfideum ciim cxcrcitu mittit. C?.dit in prrelioadolcfcensj proficiicitur co pater, non ita cura magna ma- nu , cclans quantum vulnus accepiflct'; quod prius ad hofiein pervenire cupicbat, quam de re male gefta faiiia ad fuos perveuirct: ue cognita

fiiii

64 CORNT.LII NepoTis

filii morte animi debilitarcinur niilitnin. Qno contenderat, pcrvcnit, liisque locis caflra po- nit,ut neque circuiri niultitudine adverrariorum pofrct, neque iiupediri, quo minus ad dimican- dum manum haberct cxpcditam. Erat cum eo Mithrobarzanes focer cjus, praifeclus cquitum. Is defperatis generi rebus ad hollcs transfus^it. Id Datamcs ut audivit, fenfit,fi in turbani exiiiTet, ab homine tam necenario fe reliclum , futurura \it ceteri conliliura fequercntur. in vulgiis edit: fuo jufTu Mithrobarzanem prcfeftum pro perfu- ga,quo facilius reccptus interficerethofbes. qua- re relinqui eum non par elfe, fed omncs confc- rtim fequi. quod fi aninio fl;renuo feciffeut, fu- turum ut advcrfarii nonponentrcfillerc, quura & intra vallum & foris crcdcrentur. Hac re pro- bata, excrcitum educit, Mithrobarzancm pcrfe- quitur. qui tantum quod ad hoftcs pcrvcncrat, Datames figna inferri jubet. Pifidx nova re com- moti, in opinionem adducuntur, perfuijas mala fide compofitoque fccilTe, ut recepti , cflcnt ma- jori calaraitati. Primum eos adoriuntui'. lUi quum, quid ageretur, aut quarefieret, ignora- rent,coa(fti funt cum eispugnare,ad quostrans- ierant; ab hisque flare, quos rcliquerant. qui- bus quum ncutri parcerent, celeritcr funt cou- cifi. Reliquos Pifidas rcfiftcntes Datames inva- dit: primo impctu pellit,fugientcs perfequitur, multos interficit,caflra hoflium capit. Tali con- filio uno tcmporc (Sc proditoresperculit, & ho- ftes profligavit: & quod ad pcrniciem fuerat co- gitatum , id ad falutem convcrtit. Quo neque acutius ullius impcratoris cogitatura, ncquc ce- leriiis fachxra ufquam lcgimus.

C A P. VII.

b hoc tamen viro Scifnias maximo natu fiHns •dcfciit, ad rcgcraque tranfiit, & de dcfc- ftione patris detulit. quo nuntio Artaxerxcs commotus, quon intelligebat fibi cum viro forti ac llrcnuo negotium eflc, qui,quum cogitaflx-t, faccrc auderet, & prius cogitare, quamconari, confueflet; Autophradatem in Cappadociam mit- tit. Hic ne intrare poflet faltnm, iiT quo Cili- ciffi port-;e funt fitre, Darimc.': pv.TOCcupare flu- duit. Sed tam fubito coi^iao cciitrahere nou po-

tuit.

A'

XIV. D A T A M E S. Cs

tuit. a qna rc dcpulfuSjCum eamanu,quamcon- traxerat, locura dclegit talem, ut ncque circui- rctur ab holtibus, neque pn«teriret advcrfarius, quin ancipitibns locls prcraeretur: & fi diraica- rc cum eo vcUct, non raultum obcilc multitudo hoftium -fux paucitati pollct.

C A r. VIII.

Hxc etfl AutopliKidatcs vidcbat, taraen fl:atuic congrcdi, quam cura tantis copiis rcfu^ere, aut tam diu uno loco lcdere. Habebat baiT»ara- rura cquitum viginti, peditum centura millia, quos illi Cardacas appellant; cjufdemque gcne- ris lil. fundicomm. Prxterea Cappadocum oclo, Amieniorum deccm , Paphlagonura quinque , PlurgiuQ dccem , Lydorum quinque , Afpcn- diorum & Pifidarura circitcr tria , Cilicura duo, Captianoruni totideni, cx Grxcia condu- itorum tria [raillia] : lcvis armaturre niaxiraum numemm. Has advcrfus copias fpes omnis cou- lillcbatDatarai in fe lociquc natura; namqnehu- jus partera non habebatviccfimaramilicum. Qui- bus fretus confiixit, advcrfariorumque raultamil- lia concidit; quum de ipfius exercitu non am- plius hominum raillc cecidilTet. Quam ob cauf- fam poilcro die tropjcum pofuit, quo loco pri- dic pugnatura erat. Hinc quum callra movidet, feniperque inferior copiis , lupcrior omnibus prjcliis difccdcrct : quod nunquaia raanura con- fereret, nifi quura adverfarios locorum angulbiis .claufilTct ; quod perico regionum callidc^ue co-

fitanti ibpe accidcbat : Autophradates, quum ellum duci majore rcgis calamitatc, quam ?.d- verfariorum , vidcret , ad pacem araicitiamque hortatus eil , ut cum rege in f^atiara redirct. Quara ille ctu fidam non fore putabat , taracn con- ditioneni accepit, feque ad Artaxerxem legatos miirunmi dixit. Sic bellura, quod rex advcrfus Datamen fufccperat,fcdatum. AutopUradates ia Phrygiam ie recepit.

C A p. IX. A t rex, qnod implacabile odium in Datamcra •** fufceperat , poilquara bello eum opprirai non pofie aniniadvcrtit, infidiis intcrficcrc ftuduit. quas illc plerafque vitavit. Sicut quura nuncia- tuia ciFct, quoWam Cbi inCdiari, (^«1 io amico-

£ * ruiB

66 CorneliiNepotis

rum erant uumero : dc quibus , quod inimici de- tulerant, neque credendura , neque negligen- dum putavit. experiri voluit veruni falfumne eflet rclatnm. Itaquc eo profeftus efl:, quo iti- ueic futunis infidias dixcrant. Sed elegit coi*po- re & ftatura fimillimura fui , eique velHtum fuuni dedit,atque eo loco ire,quo ipfe confucverat j juflit. Ipfe autem ornatu [vclHtuqucj militari intcr corporis cultodes iter facere ccepit. At in- fidiatorcs , poftquam in eum locum agmen per- vcnit, dccepti ordinc atque velHtu, in eum f;;- ciunt impctum, qui fuppofitus erat. Prjedixerat autem his Datamcs,cum quibus iter faciebat,ut parati cflcnt fticerc , quod ipfum vidiflient. Ipfe, ut concurrentes infidiatores animadyertit,_ tela in eos conjecit. Hoc idem quum univcrC fccis- fent, priusquam pervenircnt ad eum, quem ag- grcdi volcbaut , confixi cecideruut.

C A P. X.

Hic tamen tam callidus vir cxtremo tempove captus eft Mithridatis , Ariobarzanis filii, dolo. Namquc is pollicitus efl: regi , fe eura in- terfedlurura , fi ei rex permitteret, ut, quod- cunque vcllet, liceret impune facere : fidemquc dc ea re j more Perfarum , dextra dedifl^et. Hanc r.t accepit a rege miflara, copias parat, & ab- fcns araicitiam cum Datarae facit, regis provin- cias vexat, cafl:ella expugnat, magnas pradas capit : quaram partera fuis difpertit , partem ad Datamem mittit. paii modo complura caflella ei tradit. llxc diu faciendo, perfuafit homini, fc infinitum adverfus regem fufcepifle bellum ; quura nihilo magis , ne quara fufpicionem illi prcxbe- ret infidiarum , neque colloquium ejus petivit, neque in confpeftum vcnire ftuduit. Sic abfens araicitiamgerebatjUt non bencficiis mutuis,fed odio comrauni, quod crga regem fufccpei,-ant , contineri vidercntur.

C A p. XI.

Id qmira fatis fe confirraafle arlntratns ert, cer- tioveui facit Datamcra, tcmpus efle majores exercitus pnrari, bellura cum ipfo rcgc fufcipi: de qua re, fi ci vidcretur, quo loco vcllet, iii coUoquium veniret. Probata re, colloquendi tempus fumitur, locufque quo conveuiretur.

Iluig

TT • 7.^ y • j ^ ^ ^ ^* ^ ^ ^ N ° A s. 67

PIuic Mithndatcs cum uno,cui raaximam habe- bat fidem,aiite aliquot dies vcnit,complunbus- quc locis feparatim gladios obruit, caqiie loca diligcntcr notat. Ipfo autem colloquendi die, iitnque , locum qui explorarent , atque ipfos lcrntarentur , mittunt. Dcinde ipfi funt con- grcffi. Hic quum aliquandiu iu colloquio fuis- Icnt,C!c diverfi difccffiflent, jamque procul Da- tames abeflet: Mithridatcs priusquam ad fuos pcrveniret, ne quam fufpicionem parcret , iii cundem locum rcvertitur, atque ibi, ubi teluni crat impofitum, refedit, ut fi a laffitudine cupe- ret acquiefcere: Dataraemque revocavit, finni- lans le quiddam in colloquio efle oblitura. In- tcnm telum, quod latebat, protulit, nudatum- quc vaguia vefte texit, ac Datami venienti ait digredientera fe animadvcrtine , lociun quen- daiii, qui crat in confpec-lu, ad cafira ponenda ellc idoneum. Quem quum digito monflrarct, o: illc confpiccret , avcrfum fcrro transfixit • pnusque , quam quisquam pofTet fuccurrere in- terfccit. Ita vir, qui multos confilio, nemincni pcrtidia cepeiat, Cmulata captus eft amicitia.

XV. EPAMINONDAS.

C A !>. I.

p PAMINONDAS POLYMNI F. THEBA- •■-' NUS. De hoc priufquam fcribamus, hsc praicipienda videntur lecloribus, nealienosmo • rcs ad iuos referant^ neve ea,qua3 ipfis leviora funt, pari modo apud ceteros fuiffe arbitrentur. Scimus cnim muficen noflns moribus abeffe a prmcipis perfona, faltare vero etiam in vitiispo- ni : qua; omnia apud Grrocos & grata, & laude digna ducuntur. (^uum autera exprimere ima- gincm couf\ietudinis atque vit£8 velimus Epami- nonda; , nihil videmur debere prajtemiittere , quod pertineat ad eam declarandam. Quarc di- cemus priraum de genere ejus : deinde quibus difcipliuis & a quibus fit eruditus : tum de mo- ribus , ingeniique facultatibus , & fi qua alia dig- na memoria erunt: poflremo de rebus geftis, ^u« a plurimis ojnnium anteponuuturvirtutibu?.

r i

6Z Cob.nt:,lii NnpoTis

C A P. II.

Natiis igitur patrc, quo dixiraus, honcfio ge- nere, pauper jam a majoribus rjlictus. Ji- ruditus autem fic , ut nemo Thcbr.nus magis. ram & citharizare, & cautarc ad chordai'um Ib- iium doclus ell aDionyfio: qui non minorc fuit in muficis gloria, quem Damon, aut Lampms; quorum perxiilgata funt nomina: [cai'mina] can- tare tibiis ab Olympiodoro, faltare a Calliphro- ne. At Philofophiffi prajccptorem habuit Lyfira Tarentinum, Pythagoreum: cui quidcra fic fuit deditus, utadolcfcens trillem & leveruju fenera omnibus asqualibus fuis in familiaritatc antcpo- fuerit: neque prius cum a fe dimiferit, quam in dodtrinis tanto anteceflerit condilcipulos, ut {'?.- cile intelligi pofiet, pari modo fuperatunun om- nes in ceteris artibus. Atque hajc ad nofiram confuctndinem funt levia, & potius contemnen- da:at in Grsecia utique olim magnas laudicrant. Poftquam ephebus faclus cfi, & palffiltrie dare ©peram coepit, non tam magnitudini virium fer- vivit, quam velocitati. illam enim ad athletarum ufura , hanc ad belli exirtimabat utilitatem per- tinere. Itaque exercebatur plurimmn currendo & ]uc1;ando , ad eum finem , quoad ftans com- plecT:i poflet, atque contendere. lii armis plu- liinuin ftudii confumebat.

C A p. IIL

Ad hanc corporis finnitatcm plurima etiam a- nimi bona accelferant. Erat enim modellns, jjnidens, gravis, temporibus fapientcr utens , peritus belli. fortis mauu, animo rnaximo : ad- co veritatis diligens, ut ne joco quidem menti- retur. Idem continens, clemens, patiensque admirandum in raodum: non folum populi, fed etiam amicorumferensinjurias : inprimisque com- jnifla cclaus jquod interdum non minus prodell:, quam diferte diccre. Studiofus audiendi. cx hoc enira facillime difci arbitrabatur. Itaque quura in circulum venilfet, in quo aut cle republica di- fputaretur, aut de philofophia fermo haberetur, nuuquara inde prius difceflit, quam ad fincm fer- mo eflet adduftus. Paupertatem adeo facile per- pefliJS eft, ut de republ. nihil prrEter gloriam ceperit. Amicorum ia fe tuendo caruit faculta-

tibus.

XV. E P A i\r I N. O N D A S. ^tf

ixhns. fide ad alios fublevandos facpe fic iifus crt,ut polfit jiidicarijomnia ei cum araicis fuif- fe connnunia. Nam quum aut civium fnorum a- liquis ab hoftibus eflbt captus , aut virgo amici nubilis propter paupertatem collocari iion pof- fet, amicorum concilium habebat^ & quantuni cjuifque daret, pro cujufque facultatibus impe- rabat. eamque fummam quum faccrct , priufquam acciperct pecuniam ^ adducebat eum , qui quK- rebat, ad eos, qui confercbant: eique ut ipli numcrarent, faciebat; ut ille, ad quem ea res pervcniebat, fciret, quantum cuique deberet.

C A p. IV. 'X'entata autcm cjus eft abftinentia a Diome- *• dontc Cyziceno. Namquc is rogatu Arta- xcrxis Epaniinondam pecunia corrumpendum lufceperat. Hic magno cum pondcre auri The- bas venit, & Micythum adolefcentulum quin- quc talentis ad fuara perduxit voluntatem : quem tiim Epaminondas plurimum diligebat. Llicy- thus Epaminondara convcnit, & cauflkm adven- tus Diomedontis oftendit. At ille Diomedonte Coram, «/7j/7, inquit, opus pecunia efi. r.am ft cm rex vult , cjux 'ibebanis fiiit utilia , gratis facerefum paratus : ftn atitctn contraria , non habet auri atque argetiti fatis. Namque orbis terrarum divitias acci- pefs mlo , pro patri^ caritats. Te , qui me incogni- tum tentafti, tuiqtte fimilem exiflimafti .^ non miror : tibique ignofco. fed egreders propere , tie alios cor- Tiimpas , quutn me non potueris. Tu , Micythe , ar- gentum huic redde : nift id confeftim facis , ego te tradam magiftratui. Hunc Diomedon quum mga- rct, ut tuto cxire ^fuacpue , qux attulijfet , licerec eS^crre: ifttid^ inquit, /«c/i?/w; neque tua cauQa., fed tnea : w , ft tibi ftt pecunia ademta , aliquis dicat , id ad ma ereptum pervcniffe ^ quod delatitm acciper* tioluijfcm. A quo quum quasllfTet , quo fe dedtici vellet, 6c ille ^thenas, dixiffet, prsefidium de- V l"'^ co tuto per\'eniret. Neque vero id fatis habuit, fed etiam ut inviolatus in navem afcen- deret , pcr Chabriara Atihenienfem , de quo fu- pra raentionem fecimus, effecit. AbfHncnti» erit hoc fatis teftimonium. Plurima quidcmpro- fen-e pofTemus^fed modus adhibendus efl,quo- Biam uiio boc volumine vitas cxcelicncium viro- ^ 3 rum

70 CoRNELii Nepotis

riini conclydere conrtitiiimus : quorum feparat-iia raukis millibus vcrCuum complures lcriptores ante nos explicarunt.

C A p. V.

F^iit & difertus, ut ncmo Thehanus ei paref- fet eloquentia : ncque minus concinnus in hrevitate rcfpondendi, quara in perpctua ora- ticne ornatus. Ilabuit obtreclatorcm IMenccii- dera quendam indidcra Tliebis , & adverfariura in adrainillranda ropubl. fatis exercitatura in di- ccndo, ut Thebanura fcilicet. naraquc illi gcn- ti plus ineft virium, quara ingenii. Is , quod iu re militari florere Epaminondara vidcbat , lior- tari folebat Thcbanos, ut pacem bello antefer- rent, ne illius impcratoris opera defideraretur. Huicille, fallis , inquit, verbo cives tuos ^ qttod hos a bello avocas. otii enim nomiiie fervittuem coii- eilias. Na/n paiitur pax bello. Itacjne ijui ea diutiiia volimt frui , bello exercitati ejfe debcm. Quare fi prin- cipes Gr.vcice ejfe vultis , caftris efl vobis utaidiim , tini paUftra. Idem ille IMencclfdes, quum huic objiceret, tjuod liberos uou haberetf imjne uxorem mixifj^et ; maximeque infolentiam , quod fbi y/gemcm- iioiiis belli ^loriam viderctur ccnf*c!!tiis : at ille, de- fiiie , iuquit , Meiieclida , de uxore mihi exfrobrare. iiam nullius iii ifta re minus uticonfliovolo. Habcbat cnim Meneclides fufpicionem adulterii. Qj:od mutem me ^gamemnonem ctmitlari putas , falleris ; iiamque ille cum univcrft Gnecia vix decem aimis u- nam ceptt urbem : ego contra ex una urbe nofira , die- que vno , totam Gr<Kciam , Lacedtemoniis fugatis , /;- ieravi.

C A P. VI.

Idem qiTum in conventura venifTet Arcadum , pctens, ut focictatem cura Thebanis & Argi- vis facerent: contraque Cailiftratus Athcnien- lium legatus , qui eloquentia omncs eo prajfla- bat tcrapore, pollularet, ut potius amicitiarafe- querencur Atticorum^ & in oratione fua multa inveclus effet in lliebaaos & Argivos, in cis- que hoc pofuiflet; animadvcrtere debere ^ircades ^ quales tttraque civitas cives procreajfet ^ e.t quibus de «eteris pojfctit judicare. y^rgivos cnim fuij/e Orefiem £f yllcin.-non.m , matricidas : Tbebis Oedipum natum , qui quum patrem fuutfl itntrfetijjtt ^ t.\ uiatre Hberoj

XV. E P A M I tJ O N D A S. 71

frocreajfe, Ilic in refpondendo Epaminondas quum de ccteris peroraflet, pollquamad illadiio opprobria per\'enit : admirari fe dixit ftultitiatn rbetoris jittici ^ qtii mn aniiiiadvcrtcrit iiinocciites il- los tiatos , dojni fcclcre admiffo , iiuum patria ejfeiit expvAft^ rcceptos effe ab Jtheiiievftbits. Sod maxime ejus eloquentia eluiit Spart», [legati ante pu- gnara Leuclricam] quo quura oraniam lociorum convcniflent legaci ,^ coram frequcntiffimo lcga- tionum conventu,lic Laceda?mouiorura tyranni- dem coarguit, ut non minus illa oratione opes eorum concufierit, quam Leuctrica pugna. Tmu cnim perfecit, quod poft apparuit, ut auxilio fociorum Lacedsemonii privarcntur.

C A p. Vll. X^ uifie patientem , fuoruraque injurias feren- •■• tcm civium , quod fe patria,' irafci nefas efle ducerct, ha:c funt teflimonia. Quum eura prop- ter invidiam cives prffificere excrcituinoluiflent, duxque eiret delectus belli imperitus , cujus er- rore eo eflet deducT:a illa multitudo milicum, ut orancs de falute pertimcfcerent, quod locoruin augulliis claufi ab hoflibus obfidebantur: defide- rari coeptaefi: Epamiuonda; diligcntia. erat e- nim ibi privatus nuniero militis. a quo quum peterent opcra,nuIIam adhibuit memoriam con- turaeliaj, & exercitum obfidionc libcratum , do- muni reduxit incolumem. Neque vero hoc fe- inel fecit, fedfsepius: niaxirac autcm fuit illu- ftre , quum in Peloponnefum exercituni duxiflet adverfus Lacedjeraonios , haberetque collegas duos , quorum altcr crat Pclopidas , vir forcis ac ftrenuus. Hic quum criminibus adverfariomra omnes in invidiam veniflcnt , ob camque rcni impcriumhis eflet abrogatum , atque in eorum IocHm_ alii prastores fucceflHfent; Eparainondas populifcito non paruit , idemque ut faccrent, pcrfuafit coUcgis, & bellum , quod fufccpcrat, geliit. namque animadvorcebat, nifi id feciffct, totum exercitum , propter pra;corum impruden- tiara infcicntiamque belli, periturum. Lex erat Thebis, quoe morte midtabat ^ fi qiiis itnperiinndiii- iiiis rctiniiiffetj qiiam lege pr<xfiiiiti:in foret. hanC Eparainondas quum reipuW. confervanda; caufl^a latara vidcrct, ad perniciem civitatis conferre £ 4 ug«

72 _ CoRNELIl NePOTIS

noluit^ & quatuor incnfibus diutius, quam po-

pulus juflbrat, gcllit impcrium.

C A P. VIII.

T> oflquam doraum reditum cfl: , collegffi cjus ^ hoc criraine accufabantur. quibus ille pemi- fit, ut oranera caufFam in fc ti-ansferrent, fua- que opera faclum contenderent, ut legi non o- bedirent. qua defcnfione illis periculo liberatis, nerno Epaminondam refponfurumputabat, quod quid diceret, uon haberet. At ille in judiciuni venit, nihil eorum negavit, qucc adverfarii cri- mini dabant, omniaque, qu£e collegaj dixeruut, confefuis ell, neque reculavit, quo minuslegis pcenam fubiret;fed unum ab iis'pe:ivit, tn inpe- riculo fuo infcribereut : EPAMINONDAS A TnEBANlS JWORTE MULTATLS EST , QUOD EOS COEGIT A- PUD LEUCTRA SUPERARE LACED^MONIOS ^ QUOS ANTE SE IMPSRATOUEM NEMO BOEOTIORUM AU- SUS rUIT ADSPICERE -IN ACIE : QUODQUE UNO PR-^ELIO NON SOLUM 'VIEBAS AB INTERITU RE- TRAXIT , SED ETIAM UNIYERSAM GR^CIAM IN riEERTATEM \nNDICAVIT , EOQLTE RES UTRO-

rumque perduxit , ut thebani spartam op- pugnaremt: laced.emonii satis haberfnt, si salvi esse possent. neqlti prius bellari3 destitit, quam messena constituta urbem EORUM OBSiDiONE CLAUsiT. Hffic quum dixif- fet , rifus omniura cum hilaritate coortus cft:: neque quisquam judex aufus eft de eo fcrre fuf- fragium. Sic a judicio capitis maiima diiceffit gloria,

C A p. IX. TLJ ic extremo tempore iraperator apud INIanti- •*•-*• neam, quum acie inftnicta audacius inftarec hoftcs , cognitus a Lacedseraoniis , quod in n- nius pernicie ejus, patrias fitam putabaut falu- tem, uuiverfi in unum impetura fccenint, ne- que prius abfcefferunt , quam raagua c«de facla, niultisque occifis,^ fortifllrac ipfum Epaminon- dam pugnantem , fparo eminus percufrum , con- cidcre viderunt. IIujus cafu aliquannim retarda- ti funt Boeotii: neque tameu prius pugna qxzq^- ferunt, quam repugnantes proiligaruat. At E- paminondas , quum animadvcrteret , mortifcrum le mUqus accepiHe, limulque, fi fen-uja, quod

ex

XVI. Pelopidas. 7g

*x haflili in corpore rcmauferat, cxti-ajifiet, a- niniam llatim emiillu-um : ufquc eo rctinuit , quoad reinmciatmn eft, 'Aciffe BreoHos. Id polt- quam audivit: faiis^ inquic, vixi: inviclus etiim morior,

C A t. X.

nPnm fciTo cTtrafto confeflim exanimatns elT. * Hic uxorem nunqnam duxit. in quo quuin reprebendercnu- [quod liberos non relinqucrctj a Pclopida, qui filium habcbat infamem : ««/<■(//.'« eum in eo patriK cotijulere diccret: vidz^ inquit, «5 tu pcjus cortfulas , qui talem ex te nauim reliStu- rus fis, neque. vero ftirps mihi poteft deejfe. Tiamque ex me rtatam relinquo pugnam LeuStricam , qux nzn modo mihi fuperftcs , fed ctiam immortalis fit ntcrffe eft. Quo tempore duce Pelopida, exules llie- bas occnpanuit, & prsefidium Lacedfflmonioriim cx arcc cxpulerunt , Epaminondas , quam diu fa<5la eft csides civium , domo fe tenuit : quod neque malos defcndere volebat , neque impu- gnare , ne manns fuonim fanguine crucntaret. namqnc omncm civilem vicloriam luneftam puts.- bat. Idem , pollquain apud Cadmeam pugnari cura Laccdjcmoniis ccepit , in primis rtetit. Hu- jus de virtntibus, vicaque fatis erit diftum , li hoc unum adjunxero, quod nemo cat inficias, Thebas ^ antc Eparainondam natum . & port e- jus intcritum, pei-pctuo alicno paruiue imperio. contra ea,quam diu illc prjefuerit ReipubL ca- put fuifib totius Grajciffi : ex quo intclligi po- te(l , uuum homiucm pluiig , quaia civitatem fuiflc.

XVL PELOPIDAS.

C A p. L

pELOPIDAS TIIEBANUS,magishiilo- •■- ricis, quam vuli;o, notus. Cujus de vircuti- bus dubito qucmadmodura exponam , quod vc- rcor, ne, fi rcs explicarc incipiam, non vitain ejus enamre , fcd hiftoriam vidcar fcribere: fi tantummodo fnramas attigcro, ne nidibus litte- raruiU Crascanim lainus Iucicic apparcat, quan- Ji 5 tiis

74 . CoRKELIl Nepotis

tus fiierlt ille vir. Itaque utrique rei occumni , quaiitum potcro^ & medebor cum fatietati, tuin ignorantia: lccTiorum. Phosbidas Laceda:raouius, quum exercitum Olynthum duceret, iterque pei: Thebas facerot, arccm oppidi, qu^ Caclmca no- luinatur, occupavit impiUfu perpaucorum The- banoiiim , qui adverfariffi factioni quo facilius refirtercnt , Laconum rebtis ftudcbant : idque fuo privaro, non publico, fecit confilio. Quo fado , eum Laccdsraouii ab exercitu removeiiinc, pecuniaque multamnt : neque eo magis arccm Thebanis reddiderunt, quod fufceptis inimicitiis fatius ducebant eosobfideri, quamliberari. Nam poft Peloponnefiiim bellum , Athenasque devi- ctas, cum Thebanis fibi rem eHc exiftimabant: & eos efie folos , qui advcrfus refifiere aude- reut. Hac mente amicis fuis lummas potcftates dederant, alteriusque faAionis principes partira iuterfecerant, alios in exilium ejecerant:in qui- bus Pelopidas hic,de quo fcribcre cxorfifumus, pulfus patria carebat. ^

c A p. n.

Hi omnes fcre Athenas fe contulerant , non quo fequerentur otium , fed, ut qucraque ex proximo locura fors obtulifTct , eo patriam recuperare niterentur. Itaque qunm tcmpus eil vifum rei gerendje, communiter cum liis, qui Thebis idera fentiebant, diera delegerunt, ad inimicos oppriraendos , civitatemque liberan- dam , eum , quo maximi magiftratus fimul cou- fueverant epulari. iMagnra fiepe res uon ita ma- giiis copiis funt gefl:£e:fed profeJlo nunquamab tam tenui initio t;uits opes funt profligatse. Nam duodecim adolelcentuli coicmnt ex his , qiii exfilio erant niultati , quum omnino non efleut amplius centum, qui tanco fe offerrent pericu- lo. qua paucitacc pcrculfa eft Laceda^raoniorura potcntia. Hi enim non magis adverfariorum fa- ctioni, quam Spartanis, eo tempore belium in- tulerunt : qui principes erant totius Graecire. quorum irapcrii majcltas, neque ita multo poll, Leuclrica pugna, ab boc initio perculfa, conci- dit. Illi igitur duodecim , quorum erat dux Pe- lopidas, quum Atheuis interdiu exifl~ent, ut ve- fpei-afccute coelo Thebas pofient pcrvenire , cura

ca<

XVI. Pelopicas. f;^

c.inibus veuaticis exicriint, retia ferentes, ve- llitii agi-cfti , quo minore rufpicione faccrent itcr. qui quum tcmpore ipib, quo lluducnint, perveniirent , domum Charonis dcveuerunt, a quo oc teinpus & dies erat datus.

C A P. III.

ll-I oc loco libet interponere, ctfi fcjunclum •*• -*-iib rc pofita ell, nimia fiducia qunnta; cala- mitati fqlcr.t cffe. Nam inagillratuum Thcbano- riim Ihtim ad aures pervcnit, cxfulcs in urbcm d.evcnille. Id illi, vino epulisquc dediti, ufque eo delpcxerunt, ut ne qujercrc quideni de tan- ta re laborarint. Acceflit etiam , quod ^13.;,^^ ape- riret eorinn dcmentiam. Adlata el1: enim cpifto- la Athenis ab Archia liierophante , Archia; , qui tum maximinu magiftratum Thebis obtine- bat : in qua omniu de profcctionc exfulum pcr- fcripta crant. qu?: quum jara accubanti in convi- vio eiHit data, ficut erat fignata, fub pulvinum fubjicicnS5_ iii crafiiimm ^ inquit, diffiro res feve- r.as. At illi omnes , quum jam nox procellinet, vinolenti ab cxfulibus ducc Pelopida funtiuter- fecli. Quibus rcbus confcctis, vulgo ad arma li- bcrtatcmque_ vocato, non folum qui in urbc e- rant, fed ctiam undique ex agris concurrerunc, prcefidium Lacedremoniorum exarcc pepulerunt, patriam obfidionc liberavenuit , auctorcs Cad- Kica; occupanda2 partim occideruut , partim iu exfiliura ejecerunt.

C A p. IV. T-Joc tara turbido terapore, ficut fnpra docui- •'•_-'■ mus, Epaminondas, quoad cum civibus di- micarum efl:, dorai quietus fuit. Itaque lircc li- bcrandarura Thebarum propria laus cli: Pelopi- d»: ceterre fere omncs communes cura Epami- ijonda. Namque in Leuclrica pugna , imperato- re Epaminonda , hic fuit dux delecte manus, quM prima phalangem prollravit Laconum. Om- nibus prreterea pcriculis adfuit. Sicut Spartani quum oppugnavit, aitcrum tenuit cornu : quo- qiie Meflena cclerius rellitueretur , legatus in Perfas eft profeclus. Denique hxc fuit altera per- fona Thebis, fcd tamcn fcciiuda, ita ut proxi- ma eHcc Epamiuouda;.

C A P.

7^ CORNELII NePOTIS

C A P. V.

r^ onfliclntiis autem ert cum adverfa fortuna. ^ Nam & initio, ilcnt ollondimus, cxfiil pa- tria caruit: & quum Thcnaliam in poteftatcm Tliebanorum cuperct rcdigcre , legationisque ju- re fatis teclum fe arbitraretur , quod apud omnes gentes fancTrum efFe confuefTet, a tyranno Alc- xandro Pherajo limul cum Kinenia "comprchen- fxis, in vincula conjetT:us eft. Ilunc Epaminon- das recupcravit, bello pcrfequcns Alexandrum. Pofl: id factum,uunquam is animo placari potuit in cum , a quo erat violatus. Itaque perfu.illc Thcbanis , ut fubfidio Theflalis; proficifccrentur, tyrannosque ejus expellercnt. Cujus belli quura ei fumma eflct data, eoque cum exercitu profe- ^tus eHct , non dubitavit , liraul ac confpcxit hoflcm, conOigere. In quo priclio Alexandrum Vt animadvercit, inccnfiis ira cquum in eumcon- citavit, proculque degrefilis a fuis, conjeclu te- lorum confolfus concidit. Atque hoc fecinula vicT:oria accidit. nam jam inclinatas erant tyran- norum copise. Quo fafto , omnes TheflaliK civi- tatcs interfcctum Pelopidara coronis aureis ik. llatuis aiueis , libevosque ejus multo agro dona- runt.

XVII. AGESILAUS.

C A P. I.

AG E S I L A U S LACEDyEMONIUS , cum a ceteris fcriptoribus , tum eximie a Xeno-. phonte Socratico collaudatus cft. Eo enim ufus cll familiariflime. Hinc primum de regno cum Leotychide, fratris filio, habuit contentionem. Mos ert enim a majoribus Laceda^moniis tradi- tus , ut duos haberent femper reges , nomine magis quam imperio , cx duabus familiis Procli & Euryllhcnis; qui principes ex progenie Uer- culis Spartai reges fuerant. Ilarum ex altei-a iu alterius farailiae locum fieri nc-n licebat. Itaque ittraque fuum retincbat ordinem. Primum ratio habebarur, qui maximus natu eflet ex libcris e- Jus ,',qui iegQaiis deccfiiflet : fm is virilcm fexum

Dou

XVII. Agesilaus. 77

non reliquidet, tum dcligebatur, qui proximua eflct propinquitate. IMortuus crat Agis rex , fra- ter Agefilai. filium reliqucrat LcoCNchiJcm , qucm iUc natum uon agnorat: eundcm moricns fuum efle dixcrat. Is de honore regni cum Age-' filao fuo patruo contcndit : ncque id quod pcti- vit, confccutus cll:. Nam Lyfandro fuiVragante, homine, ut oltcndimus fupra, faftiofo, & lus temporibus potente, Agefilaus antelatus cll:.

C A p. IL T_Jic fimulatque imperii potitiis cfl:, perfuafit -■--*■ Laccdaimoniis, ut excrcitum emitterent in Aiiam, bcUumque rcgi facerent: doccns, fatius clTc in Afia, quam in Europa dimicari. Namqucj fama exierat, Artaxcrxem comparare ck!ns,pe- deftrisque excrcitus, qaos in Grsciam mictcret. Data potcllate^tanta ccleritate ufus eft, uttirius in Afiam cum copiis pcrvcnirct , quam rcgn fa- traps eum fcirott profectum. Quo ia<5h:m e!t, nt omncs imparatos impnuicntcsque oiFenderet. Id ut cognovit Tinaphernes, qui fummum im- pcrmm tum inter pra;fcc1os liabebat regios, in- ducias a Laconc petivit , fimulans fe darc ope- ram, ut Lacedasmonifs cum rcge convcniret : re autcm vcra, ad copias comparandas: casnuc im- petravit trimeflres. Juravit autem uterque",fe fi- nc dolo inducias confer\'aturam. in qua paclio- iic Inmma fide manfit Agcfilaus: contra ca Tiflli- fh^n-ncs nihil aliud quam bellum comparavit. Icl eta fenticbat Laco , taraen jusjurandura fcrvabat, nuiltumquc in eo fe confcqui dicebat,quodTif- faphcrncs perjurio fuo & homines fuis rcbusab- alienarct , & deos fibi iratos redderct : lc au- tem fcrvata religione confirmare cxercitum , quum animadvcrtcrct deorum numcn facere fe- cmii,homincsque fibi conciliari amiciores, quod his lluderc confueflc^nt , quos confcrvare fidcm vidercut.

C A p. IIL P ofliquam induciarum prcTteriit dies , barbams ■*■_ non dubitans, quod ipfius erant plurima clo- niicilia in Caria,& ca rcgio histemporibusmul- to putabacur locuplctifliraa, co potitllmum ho- fl:cs impetimi facturos,omncs fuas copias eo con- traxcrat. At Agcfilaus iu Phiysiam ic couvertit, • tJua-

78 CotineltiNepotis

camque prius depopulacus elt, quam Tifraplicr- nes ufquam fe moverct, IMagua praida milicibus locupletatis , Ephefura hicmatum excrcitiun rc- duxit : atque ibi oiRcinis ai-movura inftiiutis , magna induflria bellura apparavit. & quo Ihulio- fius armareutur, iuGgniusque ornarentur, pra2- inia propofuit , quibus donarentur, quorura e- gregia in ea re fuiflet indultria. Fecit idera in cxercitationum generibus , ut , qui ceteris pi-jcllitiflent , cos magnis aiSceret muneribus. Plis igitur rebus efrecit , ut & oruatiffimum & exercitatiflimum haberet exercitum. Huic quuui tempus eflet vifum , copias extraherc ex hiber- iiaculis : vidit , fi , quo elTct iter faclurus , palam pronuntiafiet, hoftes non crcdituros , aliasque regiones prajfidiis occupaturos , ncc dubitaturos aliud eflTe faclurum , ac pronuntiaflTet. Itaque quum ille Sai-dis iturum fc dij^et, Tiflliphcr- nes eandem Cariam defendenclflra putavic. la quo quiun ciun opinio fefellifl^ec, vicftumquc fe vidifll^t confilio , fero fuis pra:fidio profeclus eft. nara quura illo veuiflet, jara Agefilaus, mukis locis expugnatis , magna erat projda potitus. Laco autera , quum videret hofles cquitatu fupe- rare j nunquam in campo fui fecit poteftatcni, & his locis manum confcruit , quibus phis pe- dellrescopiae valerent. Pepulit ergo, quotief- cunque cougi-efllis efl: , multo raajores adverfa- riorum copias , 6c fic iu Afia verfatus eft , uc omuium opiuioue victor duccretur.

C A P. IV.

Hic quum jam animo raeditaretur proficifci in Perfas , & ipfura regem adoriri , nuntius ei domoveuic ephorum miffu,beUum Athenicnfes(S; Bosotios indijcifle Laceda;moniis : quare vcnire non dubitaret. In hoc non minus [ejus] pietas fufpicienda ell, quara virtus bellica: qui quuni victori praeeflct excrcitui, maxiraamquc haberet fiduciam regni Perfarum potiundi, tanta mode- ftia dicto audiens fuit julfis abfentiiun magiftra- tuum , ut fi privatus iu comicio eflfet Spartas. cujus exemplum utinam imperatores noftri fe- qui voluifl^ent! fed illuc redeamus. Agefilaus o- pulentifllmo regno prapofuit bouam exiftima- tiouem , multoquc gloriofiiis diuit j fi iuftiuitis

XVII. Agesilaus. 'r<\

patna: pariufret, qnam fi bello fuperaflet Afiam. Hac ignur mente Hellcfpontum copias traiecit, tantaquc ufus eft celeritate, ut, quod iterXer- xes anno vertente confecerat, hic tranfierit tri- ginta diebus. Quum jara haud ita longe abeflcc aPeloponnefo , obfifierc ei conati funt Athe- nicnfcs 6c Bceotii, cetcrique eorum focii, apud Loroneam : quos omnes gravi prailio vicit. Hu- jus yiclorire vel maxima fuit laus , quod quuiu plenque ex fuga fe in templum JMinervK conje- cificnt, qua;rereturque ab eo,quid his fieri vel- lct; ctfi aliquot vuhiera accepcrat eo prslio,&: iratus videbatur omnibus, qui adverfus anna tu- lcrant; tamen antctulit irje religioncra, & eos vctiut violari, Neque vero hoc folum in Grre- ciafccit, ut templa deorum fanda haberec: fed etiam apud barbaros fumma religione omnia fi- inulacra, arasquc confci-vavit. Itaque pradica- bat, mu-arife, non facrilegonim numero habe- ri, qiu lupphcibus eorum nocuiflent : aut nou gravionbus poenis affici , qui religiouem raiuue- rcut, quam qui fana fpoliarent.

/1 C A p. V. ^

olt hoc prffilium, collatum cft omne bellnm circa Corinthum , ideoque Corinthium eft appellatum. Hic quum una pugna dccem millia holluun Agefilao duce cecidiflent, eoque facto opes ativerfariorum dcbilitatfB vidercntur: t?n- tum abfuu ab infolentia glorix, ut commifera- tus fit fomuiam GrajciK, quod tam muki a fe yicti vitio adverfariorum concidiflent : namque illa mukuuduic, fi fana mens eflet, GrjcciKfup- plicium Pcrfas dare potuifle. Idem quimi adver- lanos unra ma;nia compuliflet, & ut Corinthum oppugnaret, raulti hortarentur, ncgavit id fuaj vinun convenire. fe enim eum efl^c dixit, qui ad oiHcunn peccantcs redire cogcret , non qui iitbes uobihfllmas cxpugnaret Grjeciae. nam fi jnquit , eos extiuguere volucrimus , qui nobifcum aclverius barbaros fieterunt, nofmet ipfi nos ex- pugnP.vcnmus , illis quicfcentibus, quo facto, Imencgotio, quura voluerint, nos oppriment.

IC A p. VI. nterim accidit illa calaraitas apud Leuc?tra La- ccdacmouiis : (luo ne proficifccrctur , quum a

ple-

P

go CoRNEtll NfiPOTIS

plerisque ad exeundum pi-smeretur, ut fi de e- xitu divinarct , exire noluit. Idem quum Epa- iuinondas Sparcam oppugnaret,cfietque fincmu- ris oppidum, talem i'e imperatorem pra:buic, ut eo tcmpore omnibus apparuerit, nifi illc iuillet, bpartam futuram non fuilTe. In quo quidcm di- fcrimine celeritas ejus eonHlii ialutifiutuniver- fis. Nam quura ouidam adolefcentuli , hollium adventu perterriti", ad Thebanos transfugere vcl- lent, & locum cxtra uvbem editum cepifTcnt, Agelilaus, qui pcrniciollinmum fore videret, fi mimadverfum eflet, qucnquam _ad hoftes trans; fugere conari, cum fuis eo venit, atquc, ut fi bono animo fecilTent, hudavitconfilium eorum, quod eum locum occupaflcnt , & fe id quoque fieri debcre animadverciflc. Sic adolcfcentulos fimulata laudatione recuperavit, & adjunftis de fuis comitibus locum tutumreliquit. Namquc il- li , aucT:o numero eorura , qui expertcs erant confilii , commovere ic non fuut aufi , eoquc 11- bentius, quod latere arbicrabantur, qu» cogita- raut.

C A p. VII. ine dubio pofi: Leuc^lricam pugnam Laceda- monii fc nunquam rcfccerunt , uequc prilH- lium iraperium recuperarunt : quum interim A- gefilaus uon dcilitit , quibuscuuque rebus poffct, patriam juvare. Nam quura praecipue Lacedaemo- nii indigerent pecunia, ille omnibus, qui a re- ge defecei-ant,pr!efidio fuit. a quibus magnado- natus pccunia,patriam fublevavit. Atquc inboc illud inprimis fuitadmirabile, quummaxima mu- nera ei ab regibus , & dynaftis , civiuitibusque conferrentur , nihil unquam (in) domum fuam contuHt, nihil de viftu, nihil de veititu Laco- num mutavit. Domo eadem fuit contentus, qua Euryilhenes, progenitor majorum fuorura , fuerac uius:quam qui intrarat, nullurafignum libidinis, uuUura luxuriaj vidcrc potcrat:_ contra plurima patientice atque abftinentia;. Sic enira erat in- llruaa , ut nulla iu re diffcrret cuivjs inopis at- que privaii.

c A p. vin.

tque hic tantus vir , ut naturam fautriccm iiabnerat in mbuendis animi vimuibus, ii^

iKa-

S

Al

XVIII E U M E N E S. Sl

inaleficam naaus eft iii corpore fingendo. Nam «X Itatura fuit huraili , 6i corpore exiguo & claudus altero pede. Qua: res etiani nonuullaui alterebat detormitatem : atque ignoti faciem e- jus quuiu uituerentur, contemnebant:qui autcm virtutes noverant, nou poterant admiran fatis. x"od ei ulu venit, quum annorum oclogintx lubfidio Thaco in yEgyptum iviflet , & in acla cum fius accubuifTet, finc uUo teclo: ftratum- que haberct talc, ut terra tcfla efTet ftramentis: nequc huc amplius , quam pelHs effet injeaa: eodenique comites omnes accubuifFcnt , vcftiti* humihj atque obfoleto, ut eorum ornatus noii modo m his regem nemincmflgnificaret^fedho- muns non beatiflimi fufpicionem prjeberet. Hu- jus de advcntu fama quum ad regios effet perla- ta , celcriter munera eo cujufque generis funt allata. His qua^rentibus Agefilaum, vix fides fa- tta elt, unum efTe ex his, qui tuura accubabant. y ai quum regis verbis , quai attulerant, dedif- lent, illc pr«ter vitulina, & hujufmodi gcnera oblonn, qus prsfens tcmpus defidcrabat, nihil accepit; ungucnta, coronas, fecundamque mcn- lam lcrvis difpcrtiit; cctera refern juflit. Ouo iiicto cum barbari magis etiam contcmferunt , quod cuni i^norantia bonarum rerum illa potifli- iTiura fumfifle arbitrabantur. Hic quum ex.E^-vv»- to rcvertcretur, donatus a rege Ncclanabe du- centis viginti talentis , quaj ilTe muneri populo luodaret: vcnifletque in portum, qui IMenelai vocatur, jacens nner Cyrenas & kgvpttmi : ia mutbum imphcitus dcceflit. Ibi eum amici, quo .Spanam facduis perfeiTc pofll-nt, quod mel non rctuleninL"'''' <=^^^">nfudcruut,atquc itadomuii^

XVIIL E U M E NE S.

C A P. I.

£UIMENES CARDIANUS. rTuju, fi ;^^vmuti pardataeflctfortuna, non illc ciui- dem major, fed multo ilIuftrior,'atq t?e etiam l!!;- aontiQi: quod raagnos horaines virtute mcti-

h _

^ iiiur

9

t* CORNET-II NePOT I§

imir, non fortuna. Nam qiunn xtas cjns cccidiT- let in ca tcmpora, qiiibiis INIaccdones florercnt, jnultum ci clctraxit inter lios vivcnti, quodalic- nae erat civitatis: ncquc aliud huic dcfuit, quam generofa rtirps : etfi ille domeftico fumnio gcnc- xe erat._ Tamen IMacedones cum fibi aliquando antcponi indijrne fcrcbant : ncque tanicn non

f)atiebantur. Vinccbat cnim omncs cnra, vigi- antia, paticntia, calliditate , & ccleritatc ingc- nii. Hic peradolcfccntulus ad araicitiam accefllt Philippi, Amyntre filii : breviquc tempore in in- timam pervenit familiaritatem. Fulgebat enim 3am in adolcfcentulo indoles virtutis. Itaquc cum habuit ad manum fcriba* loco : quod multo apud Grajos honorificentius efl,quam apudRo- xnanos. N.im apud nos rcvcra, ficut funt, mer- ceuarii fcribas cxifiimantur : at apud illos con- trario nemo ad id olficium admittitur, nifi honc- iio I&co , & fide, & induflria cognita,quod ne- ceffe cft omnium confiliorum eum enc partici- pcm. Hunc locum tenuit amicitix apud Philip- Jium annos feptem. lllo intcrfecflo , codem gra- clu fuit apud Alexandmiti annos trcdecim. No- VifFimo tcmpore prsfuit etiam altcraj equituni alce, quse hetairice appellabatur. Utrique autera in.confilio femper adfuit, & omnium rernm ha- bitus eft particeps.

C A P. II.

Alexandro "Babylone mortno,qnnm rcj^na fin- gulis familiaribus difpaitirentur , & fumma Tcrnm tradita cfiet tucnda eidcm , cui Alexandcr moriens annulum fuum dcdcrat Perdiccse : ex quo omnes conjeccrant , eura rcgnum ci com- jncndafie, quoad liberi ejus in fuam tutelam per- venifient: aberant cnim Cratcrus, & Ancipater, qui antccedere hunc videbantur : raortuus crat Hephajfirio , quem unum Alexander, quod faci- le intelligi poflet, plurimi fecerat: hoc tcmpo- re data cil Eumeni Cappadocia, five potius di- tfta. nam tum in holl:ium crat poteftate. Hunc libi Perdiccas adjunxerat magno fludio,quod in hominc -fidem & induflriam magnam videbat : non dubitans , fi cum pellexiflxit - magno iifui fore fibi in his rebus , quas apparaiiat. Cogita- bat euim, quod tere oniiics ia magnis impcriis

cou-

XVIII. E U M E N E S. Sj

coiicupifcunt, omuiura partcs corripere atque complccti. INeque vero hoc folus fecit: feci ce- teri quoque orancs, qui Alexandri fuerant ami- ci. Priraus Leonnatus IMacedoniara pra:occupa- re dcftinaverat. Is multis magnis pollicitationi- bu5 pcrfuadere Eumeni Ihidiiit , ut Perdiccaia defcreret, ac fecum faceret focietatera. Quiuu perducere eura non poflet, interficere conatus eft : & feciffet , nili ille clam uoctu ex prseli- diis ejus cHugiQet.

C A P. III.

T ntenra conflata fuut illa bella, qu» ad intcrne- •*-cionem poll Alexandri mortemgeftafunr, om- ncsquc concurrcrunt ad Perdiccam opprimen- dura. quem etfi infirmum vidcbat , quod unus oranibus refiftere cogebatur, tamen amicum noii deteruit, ncquc falutis, quara fidei, fuit cupi- dior. Prasffccrat euni Perdiccas ei parti Afite, qua; inter Taurum montem jacet atque Hellc- fpontum| & illura ununi oppofuerat Europaiis acvci-fariis. Ipfe iEgyptum oppugnatura adver- lus Ptolemxum erat profec^us. Eumcnes quum ncque magnas copias , neque firmas habcret' quod inexercitata: , & non multo ante erant contraclx: adventare aucem diccrentur, Ilelle- fponturaquc tranfiffe Antipater «Sc Cratcrus ma- giio cura exercitu IMacedoniun , viri cum clari- tate tuni ufu belli pra^aantcs , (JMacedones vere» «iihtes ea tunc crant fama,qua nunc Romanife- runtur: etcnim femper habiti funt fortiflimi, qai fummam irapcrii potircntur:) Eumencs intelli- gebaf, fi copia; fuas cognoflent, adverfus quos duccrencur , non raodo non ituras , fed firaul cum nuntio dilapfuras. Itaque hoc ejus fuitpru- dentifllmum confilium , ut dcviis itineribus mi- lites duccret,in quibus vera audire nonpoffcnc: & his perfuadcrct, fe contra quofdam barbaros proficifci. Itaque tenuit hoc propofitum , & prius in aciem exercitum eduxit , pra:Iiumquc com- niifit, quam militcs fui fcircnt, cuni quibus ar- ma confcrrent. Eflxcit etiam illud locorura pra.>- occupatione, ut equitatu potius dimicarct, quo pliis valebat, quam peditatu, quo crat deterior.

F2

A P.

tjL CORNELII NePOTIS

C A P. IV.

Ouon:m ncerrimo concuvJb quum magnam par- ^ tem iliei eflet pugnatum , cadit Craterus dux, &. Weoptolemus, qui fecundum locum ircpcrii tencbat. Cum hoc concumt ipfe Eumcnes. Qui quura inter fe complexi, in terram ex equis de- cidiflent, ut facile intelligi poflet inimica men- te contcndifle, animoque raagis ctjam pugnaflx?, ^uam corpore : non priiis diltracti funt, quara akernm auima reliquerit. Ab hoc aliquot plagis JEumenes vulneratur, ncque eo magis ex prKlio «xceflU, fed acrius hollis inftitit. Ilic equiti- bus profligatis ,interfecto ducc Gratero, multis jirsetcrea,' & maxime nobilibus captis , pcdefter cxercitus, quod in ca loca erat deductus, uc invito Eumcne elabi non poflet, paccm ab eo pctiit. Quam quum impetrafl"et , in fide non nianfit, & fe, (imul ac potuit, ad Antipatmm Tcccpit. Eumenes Cratcrum ex acie femivivum elatum recrcare ftuduit. Quum id non poflx;t, jsro hominis dignitate , proque priHina amicitia (nainquc illo uilis crat, Akxandro vivo, fami- liaritcr) amplo funere extulit, ofFaque in Mace- tioniara uxori eius ac liberis remifit. C A p. V.

HKC dura ad Hcllefpontvun gcruntur,Perdic- cas apud flumenNilum interficitur aSeleu- co, & Antigono: remmque fumir.a ad Antipa- trum defertur. Ilic, qui defcnicrant, exercitu fuffragium ferente, capitis abfentes damnantur. in his Eumenes. Hac illc perailfus pla.i^a non fuccubuit, neque eo fecius bcllum adminiftra- \it. Sed exiles res animi magnitudincm, etfi non frangebant,tamen iraminuebant. Hunc pcr- fequcns Antigonus, quum omni gcnere copia- rum abundaret, fxpe in itineribus vexabatur: iieque unquam ad manum accedere licebat, nift his locis, quibus pauci poifent multis rcfftcre. Sed cxtremo tempore, quum confiiio capi non poflct, mukitudine circumventus eft. hinc ta- irien, mukis fuis amiflis,fe expedivit,& in ca- flelkim Phrygiffi, quod Nora appcllatur, coufu- jrit. In quo quum circumfederetur, & verere- tur,ne uno loco n-aucnsequos miliiarcs perde- rct, quod fpatium non efltt agitandi: calliuum

fuic

,s

, . X V I TI. E tr M E N E <7. gi;

fuit ejus inveiuuin , quemadmodum rtans juiiien"- tum calefien exerccriqua poiret, quo Hbentins cc cibo uterctur, & a corporis raotu non remo- veretur. Sublh-ingcbat caput loro altius, quam ut pnonbus pedibus plane terram pofiet attin- gere. Dcinde poll: verberibus cogcbat exfulta- re, 6c caiccs remKLcrc. Qiu motus non minus liidorem excutiebat , quam fi in ipatio decurrcret. Uuo Uclum cft, quod omnibus mirabile ert vi- lum, nt jumenta a;que nitida ex cartcllo educe- rct, qumu complures racnles in obfidione fuis- lct, ac h in campcaribus ca locis habuiflet. ln Iiac conclulione, qTforiefcunquc voluit, appara- tiim ik mumnones Antigoni alias incendit, alias clisjecit. lcnuit autem fe uno loco, quamdiu tuic Liems.quod caftrum fubfidia haberenonpo- tcrat, & ycr appropinquabat, fimulata deditio- ne,dnm dc conditionibus traetat, praefeclis An- tigom impoluit: feque ac fuos omnes extraxic lucolumes.

A. , ^ c A p. vr. d hunc Olympias , mater quse fuerat Alexaii- uri, quum hteras ik nuntios mififict in Afi- am, comukum, utrura repcritura Macedoniain vcnirct Cnam tum in Epiro habitabat) & eas res occuparct : huic ille primum fuafit, ne fe movc- ret, (k exfpeclaret, quoad Alexandri filiusre?- iium achpilcerctur. Sin aliqua cupiditate rapcrc- tur in IMaccdomam, omnium iniuriarum obJivi- icerctur, Cs: in neminem accrbiore utcretur ira- pcrio. Ilorum nihil ea fccit. Nam & in IMace- domam prolccla eft,ocib! crudeliffime fe ecnit. ^ctut autera ab Eumene abfente, ne patcrctur, l^hi.ippi domus & lamiliai inimiciniraos ftirpcia qudque intcriraerc, ferrctque opem libcris A- lexandn. Quara veniani fi fibi darct, quam pri- iiuira cxcrcitus pararet, quos fibi fubfidio addu- ceret. Id quo facilius faceret, fe omnibus pra;- lcchs, qunn officio raanebaut, mififle literas, ut ei parerent, ejufque confiliis uterentur. His rebus Eumenes pennotus fatius duxit, fi ita tu- liiiet tortuna , pcrire benc meritis refcrcuteia gratiaiu , quaai mgratum vivere.

F 3 C A P.

I(J CoRNELIl NePOTIS

C A P. VII. .^

Ttaquc copias contraxit, bcllura adverAis Aini- •*-goniirn comparavit. quod una erant IMacedoues complures nobiles, in liis Peuccfles, qui cor- poris cullos fuei-at Alexandri, tum auteni obti- nebat Peiiidem : Antigcnes, cujus fub imperio phalanx erat Macedonura : invidiam vcrens , (quam taraen effugere non potuit) fi potius ipfe aiienigena fummi imperii potiretuf , quara alii luacedonum, quorum ibi erat multitudo : iii principiis noraine Alexandri ftatuit tabernacu- icim , in eoque fellam aurc^i cum fceptro ac diadcmate jullit poni , eoque omnes quotidie convcnire, ut ibi de fummis rebus confilia ca- perentur : credens rainore fe invidia fore , fi fpecie imperii, nominifque firaulatione Alexan- dri, bellum videretur adminiflTare. quod (Sc fe- cit. Nam quum non ad Eumenis principia, fcd ad regia conveniremr, atque ibi de rebus dcli- beraretur, quodammodo latebat: quum tameu per eum unum gercrentur omnia.

C A p. V I II. X-Jic in Parastacis cum Antigono conflixit,non -'- J-iicie inilnicla, fed in itinere: euraque niale acceptum in iNlediam hiematum coegit rcdirc. Ipfe in finitima regione Perfidis hiemtttum co- pias divifit, non ut voluit, fed ut militum co- gcbat volvuitas. Namque illa plialanx Alcxan- dri Magni, qua: Afiam peragrarat, deviccratque Pcrfas , inveterata cumgloria, tum etiamlicentia, non parere fe ducibus,fed imperarc poftulabaf : ut nunc veterani faciunt noftri. Itaque pericu- lum ell:, ne faciant, quod' illi fecenmt fua in- temperantia nimiaque licentia , ut omnia per- dant, neque minus eos, cum quibus fteterint, quam adverfus quos fccerint. Quod fi quis iilo- rum veteranorum legat facla, paria horum cog- nofcat : neque rem uUam , nifi tempus , interefTe judicet: fed ad illos revertar. Hiborna fi.imfe- rant non ad ufura belli, fed ad ipfoiiira luxu- riam: longequc inter fe difceCerant. Hoc An- tigonus quum coniperifiet, intelligerctquc fe pa- rem non efl^e paratis adverfariis , ftatuit aliquid fibi confilii novi efl^c capicndum. Duae eranc Tiw , qua ex Wedis , ubi ille biemabat , ad ad-

ver-

XVIII. E U M E N E S. ?,7

verfanomm hibernacula poHet perveniri. qiiaruni breviorpcr loca deferca, qu£e ncmo incolcbac propter aquns mopiam, ceterum dierum erat fe- rc deccm. llla aucem, qua omnes commcabant, Eltero tanto longiorcm habebat anfractum : fcd erat copiofa, omnjuraquc rerum abundans. Hac 11 prohcilccretur, intelligebat prius adverfarios reicituros de fuo adventu, quam ipfe tertiam partem contcciffet itineris. Siii per loca fola contendcrct , fpcrabat fe inprudcntcm hoftcni opprcfiumra. Ad hanc rcm conficiendam, im- pcravit quamplurimos utres atque ctiam cullcos coraparari : poft ha-c pabuhun : praiterea cibaria cocta dierum dccem: utque quam minime fierec ignis in caftris. Iter, quod habebat, omnes ce- lat. bicparatus, qua conftituerat, proficifcitur.

D. C A p. IX.

'muhum ferc fpatium confecerat, quura ex tumo caftrorum ejus fufpicio adlata ctl: ad Eu- nicnem,holtera appropinquare.Couveniunt du- ccs: quajruur, quid opus fit facto. Intclli^c- bnnt oranes taiH ccleriter copiasipforura contra- 11 non pone, quani Antigonus adfuturus vide- batur._ Il!C oranibus titubantibus, & de rcbus lurarais defpcrantibus,Eumcnes ait, fi celeri-a- tcravclunadhibere, & imperata facere, quocl nntc non fccenut, fc rem expcditurura. Nam quod dicbus quinque hotlis tranfitTe potTet, fe Cijcc^imim,ut non minus totidcm dierum fpatio rctardarctur : quare circurairent, fuas quifque copias cc^ntrahcrct. Ad Antigoni autem refre- nanclura irapctum, tale capit confilium. Ccrtos iinttic homincs ad infimos montes, qui obvii e- rant icineri adverfariorura : hisque pi-ajccpit, ut pnma noftc quam latilCme pof]int,igncs facinnc quam maxiraos, atquc hos fecunda vigilia mi- miant, tcrtia perexiguos rcddant: & adfimulata caftrorum confuetiuhnefufpicionem injiciantho- Ibbus, his locis eHc caftra,ac de corijm adven- tu prffinuntiatum :idemquepotlcra no(5le faciant. guibus iinpcratum erat , diligenter prajccptuiu ciirant. Antigonus tenebris obortis ignes con- Ipicatur: crcdit de fuo adventu efie aiiditum,& advcr.anos lUuc fuas contraxiflc copias. ]\Iiuat couiiiuuu, ^ quoniam inprudciucs adoriri noii r 4 poflet.

S8 COTINELII Nf.POTIS

roncrjflecflit itcr fuum, & illum anfraiRumlon- giorcm copiofse via: capit, ibique diem uinun oppcritur, ad laffitudincin fedandammilitum,ac Ttficicnda jurueiita, quo intcgriorc exercitu de- eerncrct.

C A p. X. T-Jic Enmenes callidum imperatorem vicitcon- ■*- -*-tilio, cclcritp.temquc inpcdivit cjus: nequc tamen multxim profccit. Nara invidia ducum , cum quibus crat, pcrfidiaque (militum) IMaccdo- )iura veteranorum, quinn fuperior pntlio difces- iifTet, Antigono eft deditus, quum exercitus ci tcr antc fcpai^atis tcmporibusjura(ret,fc eum dc- fenfurum, nec unquam defertunim. Sed tnnta fuit nonnuUonira virtutis obtrectatio, ut fidem amittere mallent, quam eum non prodere. At- ^ue hunc Autiqonus, quum ei fuifTet iufcftiffi- jnus^confeiTaflet^fiper fuos efTetlicinim, quod ab nuUo fc plusaajuvari poffe intcUigebat in his xebus, quas impendere jam apparcbat omnibus. Inminebant cnim Seleucns, Lyflmacbus, Ptole- mreus , opibus jam valentes : cum quibiis ei de fummis rebuseratdimicandum.Scd nonpaffifunc jhi, qui circa erant : quod videbant, Eumcnc rc- ccpto, omncs prtc illo par\'i futuros. Ipfc au- lem Antigonus adco erat incenfus, ut, nifi mag- na fpe maximarum rcrura , lcniri non poffet.

C A p. XI.

Itaque quum eum in cuflodiamdcdifrct . &pr»- fectus cufLodura quxfifret, queraadmoaura fcr- ■vari vcllctV ut .icerrimum , inquit, Ieonem,aut ferociflimum elephantum. Nondum enim ftatuc- Tat, fcrvaret eura , ncc nc. Vcniebat autem ad lEumenem utmmque gcnus horainum : & qui prop- ter odiumfmctumoculis cx cjuscafu caperevcl- lent: & qui propter vetercm amicitiam collo- <lui,confolarique cupei*ent: multi etiam , qui c- jus formam cognofcere fiudcbant, qualis efTct, quem tamdiu, tamque valde timuifTcnt, cujus in pcrnicie pofitam fpem habuiflent vi(5lori». At Eumenes,quum diutius in vinculis eflct, ait Onoraarcho,pcnes quem fummaimpcrii cratcu- flodi» , fe mirari , quarc jam tertium dicm fic te- iicrctur. Non cnimhoc convenire Antigonipru- 4enti», ut fig deuteretur victo, quiu aut iiiter-

fici

X V 1 1 1. E U M E N E S. ^cj

fici,aut mifTum fieri jubcrct. Hic quum ferocius Onomarcho loqui viderotur, quid? tu, inquit, aiiimo fi ifto eras, cur non in prailio cecidifli potius, quam in potcriatem inimici vcnires ? Iluic Eumenes,utinam quidemiftud evenifretl inquit: led eo non accidit, quod nunquam cum fortiore lum congrefTus, Non cnim cum quoquam arma contuh, quin is mihi fuccubucrit. Non enim virtute holhum, fed amicorum peifidia decidi. J^eque id falfum. Nam & dignitate fuit honefla, oc viribus ad laborcm ferendum firmis, nequc tam magno corpore, quam figura venufk.

DC A p. XII. e hoc Antis-onus quumfolus conflitucrenon auderet, ad confiHum retulit. Hic, quuni pleriquc omnes primo perturbati admirareutur, non jam de eo fumtum cfTe fuppliciuiu, a quo tot annos adco eflent male habiti, ut faipe ad defperationem forent adduc^li , quique maximos duces mterfccifTetrdeniquc inquouno cfTettan- tum,ut,quoad ille viveret, ipfi fecuri efle non pofTcntiuitcrfcclo, nihil habituri negotii eflcnt, Poftremo, fi illi rcdderct falutem, quacrebanr, quibus amicis eflct ufunis V feCe enim cnm E'i- mcnc apud cum non futuros. Hic,cognita con- filit voluntatc, tamen ufque ad feptimum dieni deliberandi fibi fpatium reliquit. Turj autem , quura jam vcrerctur, nc qua fcditio cxercitus o- riretur , vctuit ad enm quenquara admitti , & quo- ttdianum viclum amoveri iullit. Nam negabat, fe ei vira adlaturum, qui aliquando fuifTet ami- cus. xTic taraen non araplius , quam triduura , fame fatigatus , quum caflra movereniur, infcien- te Antigono, jugulatus efl a cuflodibus.

SC A p. XIII. ic Eumenes annorum quinque & quadraginta, quum ab anno vigef^rao (uti fupra oi^endi- mus) feptcm annos Philippo appaniiflet; & tre- necim apud Alexandnun , enndem locum obti- nuiflet, in his uni equitum ala: praeruiflet, uofl autem Alcxnndri Magni mortcra, impcrator'ex- ercitus duxiflet, fumraosque duccs partim repu- liffet, partira interfecifTet : captiis non Antigoni virtutc, fcd IMacedonum pcrjurio, talem hibuic cxicum vitas. lu (juo quanta fucrit omuium o}:<-

F S uio

J»6 C0R.NEr-IlNEP0TlS

'hio eorum , qui poll: Alexandriim IMagmira rc- ges appellfiti, cx hoc facillimc potclt judicari, quod nemo Euracnc vivo rcx appellatus cH: , fcd prsefcclus: iidcm poft liujus occafum, ftatim rc- gium ornatum nomcnque fumfcrunt : ncqnc , quod initio pra;dicarunt, fc Alexandrilibcrisrc- gnum fervare, id prailtarc vohicrant ; & uno propugnatorc fublato, quid fentirent, apcrue- runt. Hujus fceleris principes fuerunt Antigo- nus, PtoleraKus, Seleucus, Lyfimachus, Caf- fander. Antigonus autcm Eumcncm niortuum propinquis ejusfcpelicndura tradidit. llimilitari honcfto funcrc, comitante toto cxcrcitu,1iuma- verunt: onhquc ejus in Cappadociam ad matrcm atque uxorem liberosquc cjus dcportanda cura- runt.

XIX. P H O C I O N.

C A P. I.

piIOCION ATHENIENSIS,etrifa:pe •■• excrcitibus pra^fuit, fumraosque magillratus ccpit; tamcn multo ejus notior integritas vitce, quara rei militaris labor. Itaquc hujus mcmoria ell nulla, illius autem magna fama: ex quo co- gnomine Bonus cll appellatus. Fuit enim pcr- petuo pauper,quum divitiflinuisefrepofretprop- tcr frequentcs dclatos honorcs , potcllatcsque fummas , qme ci a populo dabantur. Hic quum a Rege Philippo munera magns; pccunire repu- diaret, legatique hortarentur acciperc, fimulque admoncrcnt,fi ipfc his facile careret, liberis ta- nicn luis profpiccret , quibus difficilc cfll^t iii furama paupcrtate tantam patcrnam tueri glo- riam : his ille : fi raci fimiles crunt, idem liic, inquit, agellus illos alet, qui mc ad hanc digni- tateiii perduxit: fin difliniilcs funt futuri , nolo raeis inpenfis illorum ali augerique luxuriain.

c A p. i I.

T^ idcm quum propc ad annum octogcfimum •*--' profpera pcrvcniflet fortuna, cxtrcmis tcm- poribus maguum in odium pcrvcnit fuoruni civiam. Primo qnod cum Demade de urbe tra- ilcnda Autii\iu:9 coufciifcrat : cjusijuc confilio

De-

XIX. P H O C I O NT. J)I

DemoUhenes cinii ceteris, qui bcne de republ.

meren exiftimabautur, populifcito in exliliuia

erant expulfi. Neque in eo fohun offcnderat,

quod patrire maie confuluerat, fed etiain , quod

amicuirc fidem non prjelHterat. Namque auclus

adjutusque a Demofthcne, eum, quem tenebat,

alcenderat gradum , quum advcrfus Charetem

eum lubornaret : ab eodem in judiciis , quum ca-

pitis caufilun diceret , defcnfus , aliquoties li-

beratus difcefi^erat. Hunc non folum in peri-

cims non dcfcndit , fed etiam prodidit. Con-

cidit autera maxime uno crimine: quod, quum

apud eum fummum eflet imperium populi , &

Nicanorcm Cafllindri prjefeclum infidiari Pirscco

Atheniennum a Dcrcyllo raoneretur : idemque

poltularer, ut provideret, ne commeatibus ci-

vitas pnvaretur : hic , audiente populo Pho-

cion negavit cfle periculum, fcque ejus rei ob-

lidem fore pollicitus. Neque ita multo poftNi-

canor Pirjeeo efl: potitus. ad quem recuperan-

dem quum populus armatus concurriflet , ille

non modo neminem ad arma vocavit, fed ne ar-

matis quidem prxefle voluit. Cue quo Athena

omuiuo efle non poflluit.

__, C A P. III.

L, rant eo tempore Athenis duffifatftiones :qm- •*-^rum una populi caufiam agebat, altera opti- niatum. in hac crat Phocion & Demetrius Pha- lereus. harara utraque IMacedonum patrociniis mtebatur. Nam populares Polvfperchonti fave- bant:oprimates cum CaflandroTentiebant. Inte- nm a Polyfperchonte Caflandcr Macedonia pul- lus elt. quo faclo populus fuperior fac^us, fta- tim duccs adverfariffl factionis capitis damnatos patna pepulit: in his Phocionem c^ Demetrium Phalereum : deque ca relcjratosadPoIvfperchon- tem mifit , qui ab eo peterent , ut fua decreta conhrmarct. IIuc eodem profedtus eft Phocion. (^uo ut venit , cauflran apud Philippum regera vcrbo,reipla quidem apudPolvfperchontemjuf- lus elt dicere. namque is tum rcgis rebus prjee- rat. Hic (quum) ab Agnonide accufiuus (eflct,) quod Pvrxeum (Nicanori) prodidiflet : cx confilii ^ntentia in cuftodiam conjec^us, Athcnasdedu- tlus eit, ut ibi de co legibus fieret jiuUcium.

G A r.

02 COB.NELII NePOTIS

C A P. IV.

l_ruc iibi peiTcntum ert,quura proptcr statCM •»■ -•■pedibus jam non valerct, vehiculoqne por- tarctur, magni concurfus funt facti: quum alii , reminifcentcs vcteris famae, jetatis mifercrentur; plurimi \Tro ira exacuerentur, prepter prodi- tionis fufpicionem Piraiei : maximequc, quod aclverfus populi commoda iu fcnectute itetcrai» Qua de re nc perorandi quidem ei data cll; fa- cultas, &: dicendi cauffam. Inde judicio legiti- iiiis quibufdara confecliis damnatus; traditus eil luidecim viris, quibus ad fupplicium , more A- thenienfium , publicc damnati tradi folcnt. Hic qiuuu ad mortem duccrctur, obvius ei fuit Em- phyletus , quo familiaritcr fuerat ufus. Is quum lacrimaus dixiliet : O quam indigna perpcteris Phocion ! huic ille, at non inopinata, inquit"; liunc enim exitum plcriquc clari viri liabuerunc Athenicnfes. In hoc tantum luit odium multi- tudiuis,ut nemo aufus fit eum libcr lcpclire. I- taque a fervis fepultus cft.

XX. T I M O L E O N.

C A P. I.

'piMOLEON CORINTHIUS. finc dubio

■*• magnus omniumjudiciohic virextitit. Nam- que luiic uni contigit, quod nefcio an ulli, ut & patriara, in qua crat natus, oppredam a ty- ranno liberaret , 6c a SjTacufis, quibus auxilio cratmifius, invcteratara fervitutem depelleret: totamque Siciliara,multos annos bello vexatam, a b.irbarisque opprefiara , fuo advcntu in prifii- nura reflituerct. Sed in his rebus non fimplici fortuna confliftatus cfi:, &, id quod difllcilius putatur, multo fapicntius tulit fecundara , quam adverfam, fortunani. Nam quura fratcr ejus Ti- nophanes, dux a Corinthiis delectus, tyranni- deni per milites mercenarios occupaflet , parti- ccpsquc regni pofict e(ie: tantum abfuit a locic- tate fccieris,ut antetulerit fuorum civiumliber- tatem fratris faluti:& patri.xparerelegibusquani iuipcrare , ia;iu5 diixcrit. liac luente per haru-

fpi-

XX. T I M O L E O N. ^■^

fp-icem , coniraunemqiie afHnem , cni fbror er eisdem parentibus nata nupta erat , fratrera tv- rnnnum interficiendum cuiavit. Ipfe non mocfo manus non attulit, fed ne adfpiccre quidem fra- renuim fanguinem voluit. Nam dumresconfice- retur, procul in prsefidio fuir, ne quis fatelles poflet fuccurrere. Hoc prajclariflimuni ejus faci- nus non pari modo probatum cft ab omnibus. JNonnulli enim Isfam ab co pietatem putabant, & invidia laudem virtiitis obtercbant. Materve- ro poll id faclura , neque domura ad fe filium admifit, ncquc adfpcxit, quin eum fratricidaiu inpiumque deteftans compellaret. Quibus rebus ille adco efl comraotus , ut nonnunquam vitas: finem facere voluerit, atque ex ing7.-atorum ho- minum confpecT;u mortc decederc.

C A P. II.

T nterim Dione Syracufis interfefto , Dionyfius ■^1'urfus SjTacufarum potitus eH : cujus adverth- rii opem a Corinthiis petierunt, ducemquc, quo in bcUo utcrentur, poflularunt. Huc Timolcoth iniffus, incredibili felicitate Dionyfium tota Si- cilia depulit. Quura interficerc poflct, uoluit:- tutoque ut Connthura pervcniret, effecittquotl lurorumquc Dionriionun opibus Corinthii fffipe adjuti fuei-ant, cujus benignitatis mcmoriamvo- lebat exflare : eamque pra;claram victoriam duce- bat, in qiia phis effet clementia;, quam crudeli- tatis: poflremo, ut non folum auribus accipe- retur, fed etiam oculis cerneretur, quem & ex quanto rcgno ad quam fortunamdetrufiffet. Pofl Dionyfii deccffum cum Hiceta bcllavit, qui ad- verfiuus fiient Dionyfio : quem non odio tyran- nidis diflenfiflc , fcd cupiditate , indicio fuit , quod ipfe , expulfo Dionyfio , imperium dimit- tere noluit. Hoc fuperato, Timolcon maximas copias Kartlip.ginicnfium apud Crimcflumfiumen fugavit, ac fatis habcre coegit, fi licerct Afri- cam obtinere, qui jam corapiures annos poffefll- onem Sicilia; tenebant. Cepit etiamMaraercum, Iialicura ducem ; hominera bellicofum & poten- tetu , qui tyrannos adjutuminSiciliam vencrat.

C A P. III.

Qnibus rebus confectis, quum proptcr diutur- mwteni belli uoa lolvim rcgioncs,fedctiam

ur-

94 CoRNELlI NePOTIS

urbes defercas videret , oouqiufivk , qnos po- tuit, pnmnm Siculos; deiude Coriutho arceili- vit colouos , quod ab his initio Syracufa; erant couditsc. Civibus veteribus lua relHtuit, novis bello vacuefadas poflbffiones divifit , urbium mxnia disjecba, fanaque (deferta) refecit, civi- tatibus leges libertateuique reddidit T ex maxi- mo belk) tantum otiura totse infulaj conciliavit, ut hic conditor urbiura earura , non illi qui ini- tio deduxerant , videretur. Arcein SyracuGs , quam munierat Dionyfius ad urbem obfidendara, a fundameutis disjecit: cetcra tyrannidis propu- gnacula deniolitus cfi: , deditque operam , ut quam minime multa velHgia fervitutis manerent. Quara tantis eflet opibus, ut eciam invitis im- perare poflet , tantura autem haberct araorem omnium Siculorura, ut nuUo recufimte reguum obtiueret: maluit fc diligi, quam metui. lcaque quuni priraum potuit, imperium depofuit, & privatus Syracufis, quod reliquum vitsj fuit, vi- xit. neque vero id inperite fccit. Namquodce- teri reges iraperio potuenint, hic benevoleutia tenuit. Nullus honos huic defuit:neque pollea res ulla Syracufis gcf{;aell pubHce,de qua prius Ct decretura, quara Timoleontis fenteutia co- gnica. NuUius unquam confiliura non modo an- telatura, fed ue coraparatura quidem elt. ncque id magis benevoleutia faclura ell , quam prudeu- tia.

C A p. IV. TJ ic quum jetate jara proveclus cfTet, finc ul- -■- -■■lo morbo lumina oculoruraamifit. quam ca- laraitacem ita moderate tuHt,ut neque eum que- rcntem quisquam audierit, neque eo minus pri- vatis publicisque rcbus interfucrit. Venicbatau- tera in theacrum , quum ibi conciliura popuH lia- beretur, propcer valetudinem vectus jumentis juncTtis, atque ita de vchiculo, quse videbantur, dicebat: neque hoc illi quisquara tribuebat fu- perbiaj. Nihil cnini unquam , nequc infolens , nc- que gloriofum , cx ore ejus exiit : qui quidem , quum fuas lauoes audiret prxdicari , nunquam aHud diyit, quam fe in ea re maximas diis gra- tias agere , atque habere , quod quura SiciHara rccreare coulticuiflcut , tma fe potiffimum du-

cern

XXI. De Regibus 5/5

cem efle voluificnt. Nihil enim rerum humana- runi finc deorum nuraine geri putabat. Itaque

furc domi facellum uvrof/^xrix? conftitucrat ,

idque flmcliffime colebat.

C A p. V.

Ad lianc hominis cxcellentcm bonitateui tlii- rabiles acceflerant cafus. Nam pra:!ia maxi- ma natali die fuo fecit omnia: quo facT:um eft, ut ejufdem natalem feftum haberet univerfa Si- cilia. Iluic quidam Lameftius , homo petulans & ingratus, vadimonium quum vcUet imponere, quod cnm illo fe lcge agere diceret, & compln- res concumfrent, qui procacitatem hominis ma- nibus coercere conarcntur , Timoleon oravit omnes, ne id facercnt. Namque id ut Lamefiio ceterisqnc liccret , fe maximos labores fumma- que adiiffc pericula. Hanc euim fpeciem liber- tatis effe, fl oranibus quod quifque vellet legi- bu3 experiri liccret. Idem, quura quidam La- meftii fimilis, nomine Demaenetus, in concio- nc populi,de rebus gcftis ejus detrahere cocpif- fct , ac nonnulla inveheretur in Timoleonta: dixit,nunc demum fc votiefTedamnatiun. Nam- quc hrac a diis imraortalibus femper precatum, ut talem libertatem reflituerent Syracufanis, in qua cuivis licerct , de quo vcUet, inpune dice- rc. Hic quum diem fupreraum obiiffet, publice a Syracufanis in gymnafio , quod Tiraoleonteuni appellatur, tota celebrantc Sicilia, fepultus ell.

XXI. DE REGIBUS.

C A P. I.

TJT i fcrc fuernnt GrKciai gcntis duces , qui -■■ •'■meraoria di.gni videbantur, prastcr REGES. Naraque eos attingere noluimus, quod omnium res geflte fepara(;ira funt relatae. Neque tameii hi admodura funt multi. Lacedasmonius autera Agefilaus, nominc non poteftate fuit rex : ficu- ti cctcri Spartani. Ex his vero, qui dorainatutn imperio tenuerunt, cxcellentiflirai fuenmt (ut Bos judicaiuus) Peifaniin Cyrus, & Darius Piy-

Ihf

r)S CoRNni,!! Nepotis

taJpis f Tui3 : quorimi utcrquc priva.tus virtntc re- gnum eil adepcus. Prior horum apud Manhgctas m prselio cecidit. Darius fenet^ute dicm ohiic fupremum. Trcs funt pra:tcrcaejnfdcmgcneris, Xcrxcs, & duo Artaxerxcs, IMacrocliir^ iMne- luon. Xcrxi maxime efl: illultrc, quod maximis poll: Iiominum memoriam exercitibus, terra ma- riquc bcUum intulit Gr^eciaj. At JMacrocliirprx- cipuam habet laudem ampliflimje pulcherrimroque corporis forrafc : quain incrcdibili oruavit virtu- te belli. Namque illo Perfcs nemo fuit manu fortior. INIuemon autem julHtia; fama floruit. Nam quum matris fua; fcclere amiflflct uxorem, tantura indulfit dolori, ut eum pietas vinccrct. Ex his duo codem nomine. morbo naturae dc- bitum reddiderunt : tertius ao Artabano pra;fc(5to ferro iutcrcmtus cll.

C A P. II.

Xpx Macedonum autem genere duomultocete- •*— 'ros anteccfl^erunt rcrum gcftarum gloria : Plii- lippus Amynta: filius , & AlexandcrMagnus. IIo- rum altcrBabylonemorboconfumtus cil. Philip- pus /Egis a Paufania , quum fpcclatum ludos irct , juxta thcatrum occifus eft. Unus Epirotcs Pvr- rhus, qui cum populo Rom. bellavit. Is quum Ar- gos oppidum oppugnaret in Peloponnefo , lapide i(5lus intcriit. Unus itcm Siculus, Dionyfius prior. Nam & raanu fortis, & bclli peritus fuit, &, id quod iii tyranno non facile rcpcritur, mini- me libidinofus , non luxuiiofus , non avarus, iiulUus rei denique cupidus, nifi fingularis per- petuique imperii, ob earaque rcm cnidcUs. Nam dum id ftuduit munire, nuUius pepcrcit vit£B, qucra ejus infidiatorera pucarct. Ilic quura vir- tute tyrannidem fibi pcperiflet, magna rctinuit feUcitate : majorqueannos fexaginia natus deccf- fn florcnte regno. Neque in tani raultis annis cujufquam ex fua ftirpc funus vidit, quum cx tribus iixoribus libcros procrcaflct, multiquc ei nati eflent ncpotcs,

C A p. IIT. ■pucrunt pr.Ttcrca magni reges ex amicis Alex- •■- andri I\Iagni, qui pofl: obitum ejus imperia ccperunt. In his Antigonus, & hujus filius De- laeu-ius : Lyfimachus , Scleuciis , Ptolcin«Hj. Ex

hit

XXII. II A M I t C A R. p7

his Antigonus, qimm advei-fus Seleucum Lvfi- riacluimque dimicaret,in pri.-cliooccifus cft. t*a- ri leto affeaus cil Lyfiinachus a Scleuco. Nam focietate dinbluta,bellum inter (egeflcrunt. Ac Denietrius, quum liliam fuam Seleuco in matnmo- nium dedifiet, neque eo magis fida inter eos a- micina manere potuiHct, captus bello in cu,1o- dia foccr scncri, periit morbo. Neque ita mul- to pon: Scieucus a Ptoiemteo Cerauno dolo in- tcrioaus cll: quem ille a patre cxpulfum Alex- andrea, aiienaium opum indigentem rcceperat. Ipfe autcm Ptolcmaius, quum vivus filio resnum tradidiflct , ab illo codcm vita privatus dicitur. pe quibus qnoniam fatis diaum putamus, nun incommodum vidctur, non prKtcrire Ilamilca- rem & Ilannibalcm: quos & animi ma^nitudine oc calhditatc omaes in Africa natos prKflitiire conltat.

XXII. HAMILCAR.

C A P. I,

IJAMILCAR, HANNIBALIS F. coru

•*■ ■'•nomine Barcas, Karthaginienfis , primoPffi- nico bello, fed temporibus extremis, admodum adolelccntulus in Sicilia pr:eefre ccecit excrcitui. Quum ante ejus adventum & mari '& ter^-a male res gererentur Karthaginienfium , ipfe ubi adfuit, nunquam holti ccffit, neque locum nocendi dc- tl!t: fjEpeque e contrario, occafione data,lacef- livit, fcmperquc fuperior difccffit. Quo faao, quum pa;ne omnia in Sicilia Poeniamififrcnt,ille JsO-cem fic dcfendit, ut bclhim eo loco gelhiin non vidcretur. Interim Karthaginienfes'' clafie apud Infulas .Egatcs a C. Lutatio, confuleRo- manorum, fuperati, flatucnint belli fincm fa- cere, eamque rcm arbitrio pennifemnt Ilamil cans. Illc etfi flagrabat bellandi cupiditate , ta- men paci fervicndum putavit,quod patriam , ex- haultam fumtibus, diutius calamitatcm belli fer- re non pofic intelligebat: fed ita,ut flatimmen- te agitarct, fi paullnra modo res efient refease, bellmn rcnovarc, Romanosqije armis perfcqni.

Hl

pS CoRNni,IlNEPOTIS

ilonicutu ant ccrcc vicinctu, aut victi inanus de- tlincnt. Hoc confilio paccni concilinvit: in qua tanta fuit ferocia, ut quum Catulus ncgarct, fc bellum contpofituniin, nifi ille cum fiiis, qui Erycein tenucrunt, artnis rclictis, Sicilia dcce- derent: fuccutubente patria, ipfe pcriturum fe potius dixcrit, quam cutti tanto flagitio doitiutii rcdirct. nou enitn fuK cfic virtutis, anna a pa- tria accepta advcrfus holles , adverfariis traderc.

C A P. II.

Tujus pertinacirj ccfllt Catulus. At ille , ut ^Karchaginem venit, multo aliter, ac fpera- bat , Rempublicam fc habcntem cognovit. Nam- quc diuturnitate exteiiii tnali tantutn cxarfit in- telHnum bellumj ut nunquam pari pcriculo fuc- rit Karthago, nifi qitiun dcleta cll. Primo mer- cenarii tnilites, qui adverfus Romanos fucrant, dcfciverunt: quorum numcrus erat viginti mil- liun. Hi totam abalicnarunt Africani , ipfam Karchaginetn 'oppugnarunt. Quibirs malis adco lunt Pffini perterriti , ut etiatn auxilia a Roma- nis petiverint,eaque impctrarint. Sed cxtrctno, qiium prope jam ad defperationem pcrvcnificnt, Hamilcarcm impcratorem fecemnt. Is non fo- lutn hoftes a muris Karthaginis removit , quum amplius centura millia fafta eflcut annatorum : fcd otiatn eo compubt, ut locorum anguiliis claufi , pUires fame, quam ferro , interircnt. ■ Omnia oppida abalienata, in his Uticam atque Ilipponctn , valcntiflima totius Africa; , rcfti- tuic pacriffi. Nequc co fuit coutentus, fed etiam ftnes imperii propagavit, tota Africa tantutn o- tium rcddidit, ut tiullum iu ea bellum videre- tur multis annis fuifTc.

C A P. III.

cbits his ex fentcutia peracT;is , fidcnti animo "•atque iufefi:o Romanis,quo facilius cauOam bellandi reperiret, eifecit, ut impcrator cum cxercitu in Hilpaniatn mitteretur, eoque fccum duxit filium Hannibalem, annorum novcm. E- rat prr^terea cum eo adolefcens illuftris,fotnno- fus, riafdnibal: quem nonnulU diligi turpius, quatn par crat,ab Hainilcare,loquebantur. Kon enitn Toaledici tanto viro deeffe potcrant. Quo faftum eft,ut a praifccto luorum llafdrubalcuin

co

R^

XXIII. Hannibal. 9P

eo vetaretur cire. Hiiic ille filiam fuani in matri- inoiuiimdedit, quod moribiis coi-imi non poterac interdici foccro gtner. Delioc ideomentioucm fccimus, quod, Hamilcare occifo, ille exerci- tui prtefuit, rcfque magnas geflit: & princeps largitione vetullos pervertitmores Kartliaginieu- fium : ejufdemque poll moitcra Hanuibal ab ex- ercitu acccpit impcrium.

C A r. IV. A tllamilcar, pollcaquajn mare tranCit, in Hi- -^■'■fpaniamque venit, nngnas res fecunda geliit fortuna: maximas beilicoiiflimafque genies fab- egit: eqiiis, armis, viris, pecunia, totam lo- cuplctavit Africam.Hic quum in Italiam bclluni infcrre mcditarctur, nono anno , pollqurdii in Hifpaniam vencrat, in prxlio pugnans advcrfus Vettoncs occifus ell. Hujus pcrpctuum odium ergaRomanos maxime concitaife videtur fccun- dum bellum Poenicum. Namque Hannibal , fdius ejus, afliduis parris obt:eliationibus co efl: per- ductus, utinterirc, quam Romuuos non expe- riri, mallet. '

XXIII. HANNIBAL.

C A P. I.

■LJANXIBAL IIAMILCARIS F. KARTHA- "*■ _ GINIi::NSIS. Si verum cit, quod ncmo dubitat , ut populus Romanus omnes gentes virtute fuperai-it, non ell inficiandum, Hanni- baleni (tanto) prjellitiife ceteros imperatores prudentia, quanto populus Romanus antecedat fortitudinc cunctas nacioncs. Nam quoticfcun- que cum eo congrcfiiis elt in Italia, femper di- lccllit fuperior. Quod nifi domi civium fuonira fnvidia debilitatus cffet, Romanos vidcretur fu- perare potuille. Sed mukoruniobtreclatio dcvicit unius virtutcm Hic autem velut hcreditate re- liclura odium patcrnum erga Romanos fic con- finnavit,ut prius animam,'quam id, dcpofuerit: qui quidera quuni patria pulfus efiet, ik aliena- rum opum indigerct, nunquam dclUccrit aninio bcllare cum ilomauis.

Cz CAr.

loo CoRNEtii Nepoti»

C A r. II.

Nam ut oinittani Philipiium , qiicra abfcns lio* rtem rcddidit Romanis, omnium his teni- poribus potentiflimus Rex Antiochus fuit. Ilunc tanta cupiditate inccndit bellandi , ut ufque a rubro mari arma conatus lit inferre Italia;. ad quem quum legati veniflent Romani, qui de e- jus Yoluntate explomrent, darentque oper?m confiliis clandeflinis, ut IIannibalera_ in fufpi- cionem rcgi adducerent, tanquam ab ipfis cor- ruptum, aiia atque antea fcntire: ncque id fra- llra fecifient, idque Ilannibal comperiflet, fe- que ab interioribus confiliis fegrcgari vidifl^et: terapore dato adiit ad rcgera, eique quum niul- ta de fidc fua & odio in Romanos comracmo- raffet, boc adjunxit: Pater, inquit, mcus Ha^ luilcar puerulo rac, utpote non amplius novent annos nato,in ?Iifpaniara imperatorproficirccns Kartbagine , Jovi optirao raaximo hoftias iramo- lavit. Quse divina res dum conficiebatur, quar- fivit a me, vdlemr.e fccum itJ cr.flra proficijii? Id quura libenter accepificm, atque al^ eo pctcrs ciEpifiem , nc dubitaret duccrc , tura illc : Faciaai., inquit, fi fidetn mibi , ijuiim poftido ^ dedcris. Si- mul me ad aram adduxit, apud quam facrificare infiituerat: earaque, ceteris remotis, tenentcm jurare jufllt, nutujunjn mc in r.micitin cnvt Roftia- vis fore. Id cgo jusjurandum patri datura, uf- que ad hanc lEtatem ita confervavi, ut nemini dubium elfe debeat, quin reliqxio tcmpore ea- dcra mcnte fim futurus. Quarc fi quid amicc de Roraanis cogitabis, non inprudenter feceris', fi rae celaris. Quura quidera bellum parabis, te ipfum fruftrabcris, fi non me io co priucipei* pofueris.

C A P. III.

Hpc igitur (qua diximus) a;tatc cnm patre iii riifpaniam profcdlus efl : cuius poll obi- tum, Hafdmbale impcratore fuffecto, equitatui omni prafuit. Hoc quoquc intcrfccflo, oxcrci- tus furamam impcrii ad eum detulit. Id Kartlia- gincra delatum, publice comprobatura cfl. Sic riannibal minor quinque & viginti annis natus, irapcrator factus proximo triennio omnes gcntcs IlifpauiK bcllo fubegit. Sasuutum, federatam

ClYi-

XXIII. II A N N I B A t. lei

civitatcm , vi expuguavit. Tres exercitus maxi- inos coiuparavit. Ex his unum in Africam mifit, altenini cum Hafdrubale Iratre in Hifpania reli- quit, tcrtium iu Italiam fceum duxit. Saltum PyrcuKum tranfiit. Qiiacunque iter fccit, cixm omnibus incolis conQixit: ueminem , nifi vi- chim , (limifit- Ad Alpcs pofleaquam venit,quj8 Italiam ab Gallia fejungant, quas ncmo unquaiu cum exercitu ante eum, prneter Hcrculem Gra- jum, tranfierat, quo facl:o is hodie faltus Gra- jus appellatur , Alpicos conantcs prohibere tranfitu concidit , loca patcfecit, itinera mu- niit, cffecit [qne] ut ea elephantus ornatus irc poflet, qua antea unus homo inermis vix pote- i-p.t repere. Hac copias traduxit, in Italiamque perveuit.

C A p. IV. r^ onilixerat r.pud Rhodannm cum P. Cornelio ^ Scipione Cof. cumque pepulerat. Cum hoc eodem ClalHdio apud Padum decernit : faucium indc ac fugatum dimittit. Tertio idera Scipio cum coUcga Tiberio Longo apud Trcbiam ad- vcrliis eum venit, cum liis manuiu confcniit , litrofque prolligavit. indc pcr Ligures Apeuni- num tranfit, petens Etruriam. Hoc itincre adco gravi morbo allicitur oculonim, ut polka nuu- quam dexteroxque bene ufus fit. Quavaletudine quum etiam nunc prcmeretur , ledticaque fcn-e- tur, C. Flaminium Cof. apuci Trafimenum cum excrcitu infidiis circumventum occidit. ncque muko pofi: C. Ccntenium pranorem , cum dcle- <^ta manu faltus occupantem. Hinc iu Apuliam pervcuit. Ibi obviain ei venerunt duo Confulcs: C. Terentius, & L. Paullus yEmilius. Utriuf- que exercitus uno prailio fugavit : Paullum Con- lulcin occidit, & aliquot pra;terca Confulares, in his Cn. Seniiium Gemiuum, qiii anno fupc- riore fuerat Conful.

C A p. V. T_I ac pugna pugnata , Romain profeaus nullo ■*• -*■ rcfillente , in propinquis urbis montibus moratus ell:. Qiium aliquot ibi dies caflra lia- buiOet, & revcrcerctur Capuam,Q. FabiusIVJa- ximus didator Rom. in agro Falcrno fe ei ob- jccit. Ilic clauiig loconim^-mguitiis, noctu (\ne C 3 uliO

102 CoRNELII NePOTIS

iiilo dctrimemo cxercitus fe cxpcdivit. Fabio calliclillimo imperatori verba dcdit. Naraque obducT:a nocte , Hu-ineiua iii cornibiis juvenco- rum deligata incendit, ejurque generis niukitu- dinem magnani difpalatam inmilit. Quo rcpenti- no objectu vifo, tantum terrorcm injccit cxer- citui Romanorum,ut egredi cxtra vallum nemo Ct aufus. Hanc poit rcni geftam uon ita multis dicbus, M. Minucium Ruium magiflrum cqui- tuni , pari ac dictacorem iniperio , dolo produ- ctum in proelium fugavit. Ti. Scmpronium Grac- chum, iterum Confulem, in Lucanis abfens,in infidias induclum fuftulit. IM. Claudium Mar- cellum quinquics Confulem,apud Venufiam pa- ri modo intcrfecit. Longiun elt enumerarc prcc- lia. Quare hoc unum fatis erit dictuni , cx quo intelligi poiTit, quantus ille fuerit. Quamdiu iu Italia tuit, nemo ci in acie reltitit, nemo ad- verfus cum poft Canncnfcm pugnam in campo callra pofuit.

C A P. VI.

Hic invi^Jtns patriara defcnfum revocatus,bel- - lum geHit adverfus P. Scipionis filium, qucm ipfe primum apud Rhodanum , iterura a- pud Padum , tertio apud Trcbiam fugaverat. Cum hoc , exhauftis jam patriai facultatibus*, cupivit in prrcfcntiarum bellum componcre, quo valentior poftea congrederetur. In colloquium convenit, conditiones non convenerunt. Pofl: id faclum paucis diebus apud Zamam cum eo- dem conflixit : pulfus (incrcdibile dictu ) biduo & duabus nocT:ibus Adrumctum pervenic, quoil abefl a Zama circiter millia paffuum trecenta. In hac fuga Numidai, qui fimul cum eo ex acie exccfierant , infidiati funt ei : quos non folum efFugit, fcd etiara ipfos oppreffit. Adru- nieti reliquos ex f'.:ga collegit. Novis dclcifti- bus paucis diebus multos contraxit.

C A p. VIL

Quum in apparando acerrirae eHet occupatns, Karthaginienfes bellum cura Ronianis com- poluerunt. Ille nihilo fecius cxercitui poftea prsfuit, refque in Africa geflit (itcmquc Mago fratcr ejus) ufque acl P. Sulpicium & C. Aure-

liuia

XXIII. Hannibal. 103 liuni Confules- His enim magiftratibns legati Kai-thaginicnCcs Romam venerunt, qui feuatui popu!o>ii'..- Roniano gratias agercnc, quod cum his pacer feciffent, ob camquc rcm corona au- rea eos doinrcnt, liinulquc pctercnt, ut obli- dcs eorum Frcgellis eirent, captivique redde- rentur. Ilis cx Scnatus confulto refponfum efc: munus eorum gracum acceptumque eJfe: obli- dcs, quo loco rugareut, futuros : capcivos noii reinifiuros, quod Ilannibalem, cujus opera fu- rccptum bellum foret , inimiciflimuin nomini Roniano, & nunc cum imperio apud exercicuin habcrent, itcmquc fratrcm ejus IMagoncra Hoc refponfo Karcbaginienfes cognito, Hannibalein domum (Magonemque) rcvocarunt. Hic, uc rediit, praetor fat^us ell, poftquam rex fuerat anno fccundo & vigefimo. Uc enim Romis Confules, fic Kartbagine quotannis annui bini roges crcabancur. In eo magiftracu pari diligcn- tia fe nannibalprxbuit,ac tueratin bcllo. IN^ara-. que effccit,exnovis vecligalibus non folum, uc efiet pccunia, qua; Romanis cx foederc pcnde- retur, fed eciam fupereflet, quas in asrai-io po- ncrctur. Dcinde, anno poft pra?tui-am, lAIar- co Claudio , Lucio Furio Cofl". Romani legati Karthaginem vencrunt. IIos Hannibal fui ex- pofccndi gratia mifl~os ratus, priusquam his fe- natus darctur, navera confccndit clam , atquc in Syriam ad Antiochum profugit. Hac re pa- lam fada Pocni naves duas, qujc eum coir.prc- hendercnt,fi pofll'nt confequi, miferunt, bora ejus publicarunt: domum a fundamentis disjc- cerunt: ipfum exfulera judicai-uut.

C A r . VIII. A t Ilannibal anno tcrtio, poftquam domo pro- -* *■ fugeiT.t , L. Cornelio , Quinto iMinucio Cofl'. cum quinque navibus Africani acccfllt, in flnibus Cyrcnaeorum , fi forte Kartliaginicnfes ad bellum , Antiochi fpe fiduciaque "induccre pofl^et: cui jam pcrfuaferat, ut cum excrcitibus in Italiam proficifccretur. IIuc Magoncm fra- trcm cxcivit. Id ubi Pocni refciveriint, r*iago- jiem cadem, quafi-atrem, pccna afTecerunt. Illi dcfperatis rebus quum folviflent navcs, ac ve'a veutis dedificnt, Hannibal ad Antiocbum pcr-

C 4 ve-

X54. CoiiNEi.li Nepotis

VcMiit. Dc i\!agonis iiiteritii ciuplcx nieiTioria proditaell. Naiiuiue alii nr.iiiragio, alii a icrvis iplius interfeciiini cum , criptum rcliquerunt. i\ntiochus auLcr.i fi tam iu agcndo fccllo paren; yoluiflec conliliis eju?, quam in lurcipicndo inllituerat, propius Tibc-ri quam Tiicniiopylis, dc lunnna impfjrii dimicafret. Qucm etfi multa ihilte conari videbat,tamen nulla dcicruit in re. Prrefuit paucis navibus, quas ex Syria juflus e- m in Allara ducere, liisque cdverfus Rhodi- orum clafllm jn Pampliylio raari conllixit. Quo cum malticudinc advcrlhrioruir; !'ui lupcrarentur, ipfe, quo coniu rem cellit, fuit fupcrior.

C A P. IX. A ntiocho fugato , verciiS ne dcdcretur, quod •*^ finc dubio accidifl^ct, fi fui fcciflct potclh- teni, Crctam ad Gortyuios vcnit, ut ibi, quo fe confcrrct, confidcrarct. Vidic aucem vir orn- niura callidi_inmus,rnagno fe fore periciilo, nifi qaid providjflet, proprer avaritiam Crctcnfium. ]^Iagnara enira fccum pecuniam porcabat,de qua lciebat exifle fiunam. Itaquc capit tale confi- lium. Amphora? ccmplurjj complet plumbo: ftimmas operit juro & argcnto. Ilas prarfcnti- bus principibus dcponit in tcmplo Dianre, fimu- lans fe fuas forcunas illorum fidei credcre. Ilis in errorcm inductis, fbiuas a^neas, ciias fecura portabat, omnes fua pccunia complct, easque in propatulo domi cbjicit. Gonynii remplum jnagna cura cuflodiunt, non tam a cetcris, qiiam ab Hannibalc, ne quid ille, iorcicntibus liis, tollerct, fecumquc duccret.

C A P. X.

Cic confervatis fuis rcbus Pcnus, illufis Crc- *^ tcnfibus omnibus, ad Prufiam iii Pontuin pcrvenit. Apud queni eodera animo fuit erga Italiam, neque aliud quidquara egit, quam rc- gcm armavit & exercuit advcrfus Romanos. Qucm quum videret domcfiicis rcbus rainus ef- fe robullum, conciliabat cctcros reges, adjun- j^ebatquc bcllicofas nationcs. Diilidcbat ab eo Perganienus rex Eumenes, Romanis amiciilimus, bcllumquc inter cos gercbatur (jc maii o: tcrra: quo magis cupiebat eura Ilannibal opprimi. Sed ucrobiquc Juuncues piiis valebiU proptcr iloma

110'

XXIII. H A N N 1 8 A L. 105

comm focietatem: qucm fi removiffct, facilio- ra fibi cetera fore arbitrabatur. Ad huuc inter- iiciendum talcm iniit rationcm. Clafie paucis diebus crant decreturi. Superabaturnavium mul- ^itudine. Dolo erat pugnandum, quum par non efiet armis. Imperavit quam plurimas venenatas ferpentes vi% as coUigi , easquc in vafa fictilia conjici. Harmii quum confeciffet magnam mul- titudincm , dic ipfo, quo faiilurus crat navale prrtflium, claffiarios convocat, hisquc pra.'cipit, omnes ut in unam Euraenis regis concurrant navem , a ceteris tancum fatis habeant fc de- fendcre. id facile illos fcrpentium mukitudine confccuturos. Rcx autem in qua nave-vchcre- tur, ut fcirent, fc faclurum : quem fi aut ce- pificnt, aut interfecifient, magno his poUicetur prcomio fore,

C A p. X I. ' I ^ ali cohortationc militum fafta , clafils ab ^ utrifque in prailiura dcducitur. Quarum acie conlHtuta, priufquam fignum pugnsj darc- tur, Hannlbal, ut palam facerct fuis, quo ioco Eumenes efict, tabellarium in fcapha cum ca- duceo nnttit: qui ubi ad navcs adverfariorum pervciait, epillolam oll:cndens, fe regem pro- felfus elt qux'rcre. Statim ad Eurjenem dedu- cliis cil, quod nemo dubitabat aliquid de pace enb fcriptmn. Tabcllarias, ducis nave declara- ta fuis, codem, undc ierat,fe rccepit. Au Ku- mcnes, foluta epifiola, nihil in ca reppcri';, nifi quod ad irridenduni eum pcrLinerct, cujus etfi caulfam mirabatur, ncque reperiebatur, ta- iiicn prk-cHum ftatim committcre non dubitavit. Horum in concurfu Bithyni, HannibaHs pra;-. cepto , uuivcrfi navem Eumcnis adoriuntur : quorum vim qaum rcx fufiinere non poflet, fu- ga fahucm pctiit : quam confccutus non ef- fet, nifi intra fua priiefidia fe rccepiflbt, qusB in proximo littore erant coUocata. Rcliquffl Pergamcnaj naves quum advcrihrios premcrcnc acrius , repente in eas vafa ficlilia, dc qui- bus liipra mentioncm fecimus , conjici cccpta. funt: quro jacta initio rifum pugnantious conci- tarunt, nec quare id fieret, poterat intelligi. Pofiquam auteui uaves complctas coufpexerunt G 5 fer-

I#(J CoRKET,!! Nf. POTIS

fcrpentibus, nova rc pcrtcrriti, qunm , quid potiffiinum vitarent, non viderent, puppes a- vciterunt, fcque ad lua calba nautica rctulc- runt. Sic Ilannibal confilio arma Pergamenorum fuperavit: nequc tum Iblum, fed fa;pc alias pe- dertribus copiis pari prudcntia pepulit advcr- farios.

C A p. XII.

Qux dum Jn Afia geruntur, accidit cafu, ut lcgati Prufin2 Roma: apud L. Quintium Fla- mininum confularcm coenarentj acque ibi de Ilannibale mentione fr.cta, cx ius unus diccret, eura in Pruiia^ regno cfle. Id poilero die Fla- mininus fenatui dctulit. Pacres confcrlpti, qui Ilannibalc vivo nunquam fc line infidiis futuros exillimabant , legatos in Bithyniam mifcrunt, in his Flamininum, qui a rege pcterent, ne ini- micifTimum fuum fecum haberet, fibique dcdc- rct. llis Pruiias ncgai-c aufus non cll. illud re-' cufavic, nc id a fe fieri poflularent, quod ad- verfus jus hofpitii cffet: ipfi fi poflent, com- preheni.icrent: locum, ubi eflct, lacile inven- tnros. Hannibal enim uno loco fc tenebat in cartello, quod ei ab regc datum erat muneri^ idque fic jcdiiicarat, uc in omnibus parcibus 32- dificii exitum fibi haberct, fcmpcr vcrcns, ne ufu evcniret, quod accidlt. IIuc quum lcgati Romaiiorum vcr.iffcnt, ac mukitudiue doiuuni ejus circumdediilcnc, puer ab janua profpiciens Hannibali dixic, pUires pivxcer confuccudinem armatos apparere , qui impcravit ci, ut omnes fores asdificii circumirct, ac properc fibi rcnun- tiarct, nuin eodem modo undique obfidcrctur. Puer quum celcricer, quid eflct, rcnunciaflet, Oiunefque exicus occupacos oftcndincc : fenfic id non forcuito faclum, fed fe pcti, ncquc fibi diutius vicam_ efie rccincndam. quam nc alieno arbicrio dimitceret, meinor prilUnarum vircu- tum, vcncnum , quod fcmpcr fccum habere con- fuevcrac, fumfic. Sic vir forcifiimus , multis va- riisque perfuuclus laboribus , anno acquicvit feptuagefiino.

C A f.

XXiV. M. PoRcius Cato. ro7 C A p. X 1 1 1.

Quibus confulibus intcricrit, non convenit. Nam Atticus Mra-co Claudio IMarccllo,Q. PaDio Labeone Coli". niortuuni in annali luo fcriptum rcliquit. At Polybius L. yEmilioPaul- lo & Cn. 13a;bio Tamphilo: Sulpitius autem, P. Cornelio Ccthego , M. Etebio Tamphilo. Atqiie hlc tantus vir tantisque bellis diftriclus , nonnihil temporis tribuit litteris. Namque ali- quot cjus libri funt, Gra;co fcrmone confetti. in his ad Rhodios de Cn. IManlii Vulfonis iu Afia rebus gelHs. Hujus bclla gcfta multi me- ii)ori£B prodiderunt : fed ex his duo , qui cum eo in callris fuerunt, firaulque vixeiimt, quanr- diu fortuna paffa cll, Silcnus, & Sofilus Lace- djemoniu?. Atque hoc Sofilo IJannibal littera- rura Gra;carum ufus eft doclore. Scd nunc tem- pus cH hujus libri facere finem, & Romanorum explicarc imperatorcs : quo facilius coUatis u- trorumquc factis,qui viri prKferenui fiutj pof- fit judicari.

XXIV.

M.PORCIUS CATO.

EX LIBPvO POSTERIORE CORNELII NEPOTIS.

C A P. I.

r^ATO ortus municipio Tufculo , adolefcen:- ^ tuUis, priusquara honoribus operam darcr, verfatus ell; in Sabinis, quod ibi hercdium a pa- tre rcliclum habebat. Ilortatu L. Valcrii V\^c~ ci, qucm in confulatu cenfuraquc habuit collc- gam , Ht M. Perpenia Cenforius narrarc folitus elt, Romam dcmigTavit, in foro [quc"| ciTe cce- pit. Primum llipcndiiuu mcruit annorum decem leptemque, Q. P^abio Maximo , IM. Claudio ^laixcllo CoiT. Tribuuus militum iu Sicilia fuit,

Inde

to8 CoRNEi.li Nepotis

liule ut i'edii:, cnllra fcciuns cll C. ClaudiiNe- ronis , miv^^niquc cjus opera cxiilimata c(l iii prx-lio ai-Hid Scnam, quo ccciilit ri.T.sdriibal fra- tcr IlannibaHi-. Quxiloi" obtigit P. Cornclio Scipioni Alricano, coniuli: cuui quo non pro forcis neccflitudine vixit. Namque ab eo per- petua dilVcufit vica. yEuilis plebis fatT:us clK-iiin C. Helvio. Piiotor provinciam obtinuit Sardi- niam, ex qua qua:(lor fuperiorc temporc ex A- frica deccdens, _Q. ^nnium poiitam dednxcrac: quod non minoris cxiitimamjis, quam quomlibcc amplifTimum Sardinicnfcm triumphura.

C A P. 11.

-^onfulatum gefllt cum L. Valerio Flacco^for- ^ te provinciarn naclus Hifpaniam citcriorcm, exque ea triuniplnim dcportavit. Ibi quum diu- tius moraretur, P. Scipio Africanus conful itc- rinn, cujiis in priore confulatu qnreflor fuerar, voluit cum dc provincia dcpellere, & ipfe ci fuccederc. ncquc hoc per fcnatuni eincere po- tuit, qnum quidcm Scipio in civitate principa- tura obtincrct: qnod tum non potentia, fed ju- rc refpubl. adminiihabatur. Qua^ex re iratus, fenatu peracTio , privatus in urbe manfit. At Ca- to, cenfor cum eodem Flacco fachis , fcvcro prafuit ei poteflati. Nnm & in complurcs no- bilcs animadvertit, & multas rcs novas in edi- 6tv.m addidit, qua re luxuria rcprimeretut, quM jam tum incipicbat pullularc. Circiter annos o- <ftogiiita ufqiie ad extremam retatem, ab adole- fccntia , reip. caufia fufcipere iuimicitias non deftitit. A multis tentatus, nou modo nullufn dptrimentum cxiiHmationis fecit, fed quoad vi- xit, virtutum laude crevic.

C A P. III.

Tn omnibus rcbus fingulari fuit prudentia &: in- ■■■ duftria. Nam & agricola folcrs, &. rcipubl. pericus,cc Jurifconfultus, & maguus impcrator, & probabilis cratov, & cupidiihipus littcrariiui fuit. Quamm Ihidiuni etfi fenior arripucrat, ta- mcn tanrum [in eis] proji^renuni fecit, ut nou fficile rcpei-ire polHs, nequc de Grjccis, ncquc tlc Italicis rcbus, quod ci fuerit incognitum. Ab adolcfccntia conCecit oratione?. Senex fcribero liiitorias inlHtuit , qua-um luut libri fcptcm,

Vn-

XXV. TiT. PoiMPONirs ATticus. io<) "Primus continet res geftas regum pop. Rom. Secundus & tertius, unde qaa:que civitas orta Ct Italica. Ob quam rem omnes Origines videtur appellafle. Inquarto autem bellum Poenicum primum : in quinto fccundum. Atque ha;c om- niacapitulatim funt dicta. Reliquaque bella pari modo perfecutus cll, ufque ad praaturani Ser. Galb.-^ , qni diripuit Lufitanos. Atque lio- rum bcllonim duccs non nominavit, fed fine riominibus res notavit. In iisdem expofuit, qtijo in Italia , Hifpaniisque viderentnr admiranda. In quibus multa indul1;ria& diligentia comparer, «lulta doclrina. IIujus de vita & moribus pUira in eo libro pcrfecuti fumus, quem feparatim de eo fecimus rogatu Titi Pomponii Attici. Qua- re ftudiofos Catouis ad illud voluinen delega- mus.

XXV.

VITAT. POMPONII ATTICI,

EX CORNELIO NEPOTE.

C A P. I.

q-« POMPONIUS ATTICUS, ab origine ul- ■■■ • tima ftirpis Romanse generatus, pei-petuo a majoribus acceptam equeltrera obtinuit digni- tatem. Patre ufus eft diligente, indulgente, &, ut tum erant tempora, diti, inprimifque fi:u- diofo littcrannn. Hic prout ipfe amabat litte- ras , ojiinibus docT.rinis, quibus pucrilis setas im- pcrtiri debet, filiura enidivit. Erat autem m puero,_prffiter docilitatem ingenii, fumma fua- vitas oris ac vocis, ut non folura ccleriter acci- perct, quae tradebantur, fcd etiam excellcnter pronunciaret. Qua ex re in pueritia nobilis in- tcr a?quales ferebatur, clariufque cxfplcndefce- bat, quam gcnerofi condiicipuli animoffiquo fer- re pofTcnt. Icaque incitabat omnes (ludio ftio: qiio iu uumcro fuernut, L» Tor<iiwtus , C. IMa-

riiu

jTO CoRNEl-11 ^EPOTIJ

rius filius, IM. Cicero: quos cuiifuetudine Itia fic fibi> cleviuxic, ut ncino ns pcrpctuo iucnc carior.

C A P. II.

Pater niature deccflit.ipfe adolcfccntulus pro- pter affinitatem P. Sulpicii , qui Tribunus pleb. interf'.'ctus cit, non cxpcrs iuit illius pc- riculi. Npmque Anicia Pomponii conJcbrma nupferat I\I. Scrvio, fratri P. Sulpicii. Itaque intcrfcclo P. Sulpicio, poftcaquam vidit, Cm- nano tumultu civitatcm eOe perturbatam , neque fibi dari facultatcm pro dignitatc vivendi , quin akcrutram parccm offcndcrct, difiociatis animis civiimi, quum aliiSyllanis, alii Cuinanis fave- rent partibus : idoncum tcmpus ratus Itudns ob- fequcndi fuis, Athcnas i'e coutulit. neque co fecnis ad».k'fjciucmIMarium, hollcm judicatum, iuvit opibus fuis : cujus fugam pecunia fubleva- vit. At ne illa perc.^rinatio dctnmcntum ali- quod aflerret rci tamiliari, codcm magnam par- tcm fortunarum trajecit fuarum. Ilic ita vixit, ut univcrfis Athcnicnfibus mcrito eflct canUi- nius. Nam , prfotcr gratiam , quffi jam in adolc- fccntulo magna cnu^frcpuis luisopibus inopiam eorum publicam Icvavit. Quum cnim veriuram facere publice ncccffe cffc:, ncquc cjus condi- tionem roquam habcrcnt: lempcr fc interpoluit, atquc ita, ut ncque uiuram unquani ab lis accc- pcrit, nequc longius, quam dichim eiTct, eos debere pafius fit. Quod utrnmque erat us falu- tarc. Nam nequc indulgcndo inveterafcerc eo- rum xs alicnum paticbatur, neque multiplican- di^ uiiiris crcfccre. Auxit hoc oflicium alia qiio- qvc liberalitatc. Nani univerfos frumento do- navit, ita ut iingiilis fcptcm modii tritici daren- tur: qui modus mcnfura! , medimnus Athcuis ap- licllatur.

C A P. III.

Hic autem fic fc sercbat, ut communis infi- mis, par principibus vidcrctur. Quo ta- cLum cfi:,ut huic omncs honores,quos poflent, pubiicc liabcrent , civcmque facerc ituderent. quo bcucficio illc uti noluit. Quod nonnullntaintcr- urecantur , amitti civiutein Rom.^uaia aha adlcua. *^ ' Quamdiu

XXV. TiT. PoMPONius Atticus. iri Qiianidiu adtiiit, ne qua libi Ihtua poneretur, rcllitit: abfens prohibere non potuit. Itaque aliquot ipli, & Pliidia; , locis fandtilliinis pofue- runt. Hunc enira in omni procuratione reipub, adtorera aucloremque habebant. Igitur prinuuu illud raunus fortunne, quod in ea poiiflimum ur- he natus ell, in qua doraiciiium orbis terrarum eflct impcrii, ut eandem & patriam haberet & domum. Hoc fpecimcn prudentia;, quod quum in eam civitatem ie coutuHflct, qua; antiquitare^ humanitatc, doctrina pra;ilarct omnes, uuus ei ante alios fuerit cariflinuis.

C A p. IV.

Huc ex Afia Sulla decedens quum vcnifTct, quamdiu ibi fuit , fccum habuit Porapo- nium,captus adolcicentis & hmnanitace, & dq- ctrina- Sic cnim Gra;cc loqutbatur, ut Athenis natus vidcretur. Tanta autem iuavitas erat fer- jnonis Latini,ut appareret,in eo nativum quen- dani lcporem eife, non adicitum. Ideni pqe- mata pronuntiabat <5c grjcce & latinc, (ic ut iu- pva nihil poflet addi. Quibus rcbus frclum eft, ut Sulla nuiquam [cum] ab fe dimittcrcc,_cupe- rctque fecum deducere. cui quum pcrluadcre tentai-et, noli, oro tc, inquit Pomponius, ad- verlum eos nie vcUe ducerc, cnm qiiibus ne contra te arma ferrcm, Italiam rcliqui. At Sul- la, adolclccntis ofticio coliaudato,'orania mu- nci-a ei , quce Athenis accepcrat, proficifccns jullit deferri. Hic complures annos moratus, quum & rei familiari tantum operce daret,quan- tum noP- indiligcns debcrct paterfamilias, 6c omnia reliqiia tempora aut licteris aut Atlienien- lium rcipub. tribucrcr, nihilominus amicis ur- bana ofiicia prs^iHtit. Nam. & ad comitia eorum ventitavit, 6i fi qua res raajor acla cil , non defuit. ficut Ciceroni in omnibus(cjus) pcriculis fingu- larcm fidcm prxbuit : cui ex pacria fugienti LLS. duccnta & quinquaginta millia donavit. Tran- quillatis autem rcbus Romanis, remigravit Ro- mam , ut opinor, L. Cotta & L.Torquato Cofl". quem diem lic univerJa civitas Atlienienfiura profecuta cft, ut lacrimis delidcrii futuri dolo- rcm indicaicc.

C A P.

112 CORNELII NePOTIS

C A P. V.

Hp.bebat avunculum Q. Ctecilinm, equitem Rom. familiarcm L. LucuUi , divitcm , dif- ficillima natura. cujus fic arperitatomvcritusj^ll, iit, qnem nemo fcrre pofTct, hujns finc oiTcn- ilona ad fummam fcucdutcm rctinucrit bcncvo- lentiam. quo facT:o,-tulit pictatis frua:um. Cc^- cilius enim moriens, tefl:amento adoptavit cum, hercderaque fecit cx dodrante. ex qua hercdi- tate accepit circiter centics LLS. Erat nupta foror Attici Q. TuUio Ciccroni: eafque nup- tias M. Cicero conciiiarat; cum qno a condi- fcipulaiu vivebat conjun<Ptiirime , multo etiam faffliliarius, quam cum Quinto: ut judicari pof- fit, plus in amicitia valerc fimilitudiuem morum, quam affinitatem. Utebatur autem intime Q. Hortenfio , qui iis temporibus principatum clo- quentiae tencbat: ut intcUigi non polfct, utcr eum plus diiigerct, Ciccro an liortenfius: & id, quod erat difficillimura,_ efficiebat ut intcr quostantiElaudis effet scmulatio, nuUainterccdc- ret obtredtatio, efTctque talium virorura copula. C A p. VL

In repub. ita vcrfatus ef^ , ut fcmper optima- ram partium & eflet, & esiniimarctur, ne- que tamen fe civilibus fluftibus committerct , quod non ma^is eos in fua potcfiate exifiimabat eflc, qui fc iis dcdifTent, quam qui maridmis jaftarontnr. Honores non pctiit, quum ei pa- terent, propter vcl gratiamvel dignitatem : quod neque pcti raore majorura, neque capipofTcnt confervatis legibus , in tam cfFufis ambitus lar- gitionibus, nequc gcri e rcpubl. fine pcriculo , corrnptis civicatis moribus. Ad hafiam publicani nunquam acceffit. Nulliusrei ncque praes, nequo manceps factiis ef!:. Ncminem (neque)fuo nomi- ne, neque fubfcribcns, accufavit. In jus dc fna re nuncfnam iit: judicium nullum habuit. Multo- rnm confnlnm prfetorumque prajfccluras delatas fic accepit, ut ncminem in provinciam fit fe- cutus: honore fuerit contentns, rei faraiHaris defpexerit fruftum. Qui ne cura Q. quidem Ci- cerone voluerit ire in Afiara , nuum apnd cuiu lcgati locnm obtincre pofTet. Non enira decc- re fc arbitrabatur," quum prsemram gercre no-

luilict,

.XXV. TlT. POMPONIUS AtTICL'S. 113

Imflet, afleclam effi.' prcEcoris. Qiia in re nbii Ibliim diguitati ferviebat, Ibd etium tranquilli- tati,quum fuipicioncs quoque vicaret criminum. Quo iiebat, ut cjus obfervancia omnibus eilet carior , quum cam officio , nou timori ucque fpei, tribui viderenc.

C A p. VII. Tncidit Caifananum civile bcilum, quum habe- "■•ret annos circiter fcxaginta. UCus cii Ktatis vacatione, ncque (fcO quoquam niovit ex urbe. Q}}x amicis fuis opus fuerant adPompejum pro- ficifcentibus, omnia ex fua re familiari dedit. Iplum Pompejum conjundlum non oiFcndit. Nul- lum enim at) eo liabcbat orname.;tura, ut ceteri, cjui per eum aut honores,aut divitias ceperant: quoriimpartim invitiliimi callra funt fecuci , par- tim lumma cum ejus otfenlionc domi remanfe- runc. Atcici autera quies tantopere Cwfari fuic grata, ut vidtor, quum privacis pecunias per e- pillolas imperaret , huic non Ibluni raoleilus non lucrit, led etiam Tororis lilium tk Q. Cice- roncra ex Pompcji caltris concencrit. Sic vete- re uilticuto vita; elTugit nova perlcula. ^ Cap. VIII.

Cecutum ell: illud, occifo Cxfarc, quum rcf- ^ publ. pencs P>rutos vidcrctur elie, & Cas- fium, s.c tota civitas fe ad eos convcrciirct. Sic IM. Bruto ufus elt, ut nullo ille adolcfcens jb- qualifamiliarius, quam hoc fenc : nequc foluni eura principera confilii habcrec , fed ctiam in convidlu. Excogitatura e(l a quibufdara , ut pri- vatura srarium Cc-Iaris interfcctoribus ab equi- tibus Rom. conllicucretur. Id facile efilci poHe arbitrati funt, li & principes iilius ordinis pe- cunias contuliflcnt. Itaque appellatus clt a C. Flavio Bruti familiari Atcicus, ut cjus rei prin- ceps cfie vellet. At ille, qui oflicia amicis praj- Itanda finc fadione exiltiraarct , fcmpcrque a tahbus fe conliliis rcmovifict, rcfpondit :Ii quid Jjrutus dc fuis facultatibus uti voluiffet, ufunira quantura Ciiepaccrcntur:fed nequc cumquoquam de ca rc collocuturuni, ncquc coiturum. Sic lilc confcnfionis slobus, hujus unius diflenfio- nc disjcctus ell:. Ncque multo pollfuperior efle capit AntoHius:ica ut Brucus 6i Callius provin-

H cai-

114 CoRNELlI NePOTIS

ciarnm, quae iis necis caulTa dacK ci-ant a ccn- fulibus, clefpcratis rebus,in exilium proncifcc- rentur. Atticus, qui pecuniam firaul cum cete- ris conferre nolucrat Horenti illi parti, abjecto Bruto Italiaque cedcnti LLS. centum millia mu- neri mifit. eidem in Epiro abfens trccenta juf- iit dari: neque eo magis potcnti adulatus eil Antonio, neque dcfperatos reliquit. ' C A p. IX.

Secutum eft bellum geftum apud Mutinam. In quo fi tancum ciyn prudentem dicam,minus, quam debeam, prcedicem, quum illc potius di- vinus fuerit: fi divinatio appellanda efl: perpe- tua nacuralis bonitas , qutc nuUis cafibus neque agitur, neque minuitur. Iloltis Antonius judi- catus Italia ceflerat; fpes rellituendi nuUa erat. Non folum ejus inimici, qui tum erant poten- tiilimi & plurimi, fed etiam qui advcrfariis ejus fe dabant, & in eo Ixdcndo fe aliquam confe- cuturos fperabant commendationem, Antonii familiares infequebantur; uxorem Fulviam om- nibus rcbus fpoliare cupiebant ; liberos etiam exftinguere parabant. Atticus quum Ciceronis intima familiaritate uterctur , amicinimus effet Brutornon raodo nihil iis indulfit adAntonium violandum, fed e contrario familiares ejus cx iTtbe profut^entes , quantum potuic, texit: qui- bus rebus indiguerunt, adjuvit. P. vero Vo- luranio ea tribuit , ut pUira a parente proficifci non potuerint. Ipfi autem Fulvix, quum liti- bus dilHneretur, magnisque terroribus ycxare- tur, tanta diligentia officium fuum pra;fiitit, nt nuUum illa fi:iterit vadimonium fine Attico, hic fponfor omnium rerum fuerit. Quin etiam , quura illa fundum (fecunda forcuna) emifict in diem, neque pofi calamitacem vcrfuram facere potuis- fet, illc fe interpofuit, pecuniamquc fine foe- nore, fineque uUa fiipulatione ci crcdidic: ma- ximum exirtimans qujcflura , memorcm gratiun- que co;?iofci;fimu1que aperire,fe non fortuuje, fed hominibus folere effe amicum. Quai quum facicbat, nemo cum temporis caufTa {acere po- terat exifi:imare. Nemini enira in opinionem veniebat, Antonium rerum pociturum. Sed fen- fim is a nonnulis opciraatibus rcprchendebatur,

(JUOU

XXV. TiT. PojrpoNTUs Atticus. ir^ quod paruin ocliflc malos cives videretiir.

C A P. X.

T llc autem fui judicii , potius qnid fe facere par ■»■ eflct, intuebatur, quajfl quid alii laudaturi forent. Converfa fubito fortuna ert. Ut An- tonius rediit in Italiam, nemo non magno [inl periculo Atticum [futurura] putarat propter in- timam fomiliaritatem Ciceronis & Bruti. Itaque ad adventum imperatorum de foro decelTerat timcns profcriptionem. latebatque apud P. Vo- lumnium , cui , ut ollendimus paullo ante , opem tulcrat: (tanta varictas iis temporibus fuit for- tunas, ut modo hi, modo illi in fummo effcnc aut fafti.Giio, aut periculo:) liabebatque fecum Q. Gellium Canum, a;qualem, finiillimumque fui. IIoc quoque Gt Attici bonitatis exempUim quodcumeo, quera puerum in ludo cognove- i-at, adeq conjunclc vixit, ut ad extrcraam .-eta- tem amicitia corum creverit. Antonius autem etfi tanto odio fercbatur in Ciceronem, ut non folum ei, fed omnibus etiam ejus amicis cfFcc inimicus,eofque vellet profcribere: multis hor- tantibus tamcn, Attici memor fuit oRlcii, oc ei quum requififfet, ubinam cflet, fua manu fcrip- fit, ne timeret,ib.timquc ad ie veniret:fe eum & ilhus cauOa rGcIlium] Canum de profcripto- rum numcro cxcmiilc. Ac, ne quod [in] pe- nculum inciderct, quod noau fiebat, pra^fidi- um ci mifit. Sic Atticus in fummo timore non folum fibi, fed etiara ei, qucm cariffimum habe- bat, prajfidio fuit. Neque cnim Aije folum a quoquam auxiluun petiit falutis , fed coniun- ^'u ' "^J^PP^rcrct nullara fcjunclam fibi ab eo velle [effc] forcunam. Quod fi gubeniator prs- cipua laude fertur,qui navem ex hieme mariaue lcopulofo fei-vat: cur non fingularis ejus exilH- metur prudcntia, qui ex tot, tamque ftravibus procelhs civilibus ad incoluniitatera perveiiit*

QC A P. XI. uibiis ex malisut fe emerferat, niliil aliud „. '^^h .^"^'" ""^ plurimi5 , quibus rebus pofiet, eflct auxiho. Quura profcriptos prfflmiisimpera- torum vulgus conquireret, nemo in Epirum ve- nit, cui rcs ulla defucrit. ncmini non ibi per- petuo manendi poteftas fafta cft. Qui ct^nm II z ^ ioit

SX6 CoUNELIt NePOTIS

poll: prjelinmPhilippenfe, intcntumqueC. Cafili <S: M. Bniti, L. Julium IMocillani prxtorium , ^ cjus filium , Aulumque Torquatum , cctcros- que pari fortuna percuUbs, inltituerit tueri : at- que ex Epiro his omnia Samothraciam fuppor- tari julferit. Difficilc [cnim] clt omnia pcrfe- qui, & non neceOiu-ia. lllud unum intelligi vo- lumus : illius libei-alitatem, neque temporariam, iieque callidam fui(fe. Id cx iplis rebus ac tem- poribus judicari potcft : quod non flcrcntibus fe venditavit, fcd aflliclis fcmper liiccurrit. qui quidem Serviliam, Bruti matrcm , non minus poll mortcm cjns, quam florentc, coluerit. Sic iilDeralitate utens , nullas inimicitias jjcllit: qr.od neque Iredebat quemquam, ncque, li quam in- juriam acceperat, non malcbat ulcifci , quam oOlivifci. Idem imraortali memoria praccpta re- tinebat bencficia:_'qua; autem ipfe tribucrat, tam- tliu memincrat, quoad illc gratns erat, qui ac- ceperat. Itaque hic fecit, ut verc dichim vi- deatur: Sui cuiqce mores fingcnt fortu- 3VAM. Neque tamcn prius illc fortunam, quaiti fe ipfe, finxit: qui cavit , uc qua iu rc jure plccterctur.

C A P. XII.

His igitur rebus eifccit, ut M. Vipfanius A- grippa, intima familiaritate conjuncLus ado- lelcenti CKfari, quum propert fuam gratiam^Oc Cjefaris potcnriam, nullius conditionis non na- 6eret potcltatcm, potilfimum ejus deligcrct af- linitatcm, pra:optaretque cquitis Romani filiani generofaruiii nuptiis. atque harum nuptiaruui conciliator fuit(non eft euim ceiandura)]M. An- tonius triumvir reipubl. conltituendM : cujus ip-atia quura augere poflcffioncj pof et fuas, tan- tum abfuit a cupiditate pecunia;, ut nulJa i;i re iilus i:t ea , nifi in deprecandis amicorum aut periculis, aut incommodi?. Quod quidcm fub ipfa profcriptione perillullre fuit. Nam quum L. Saufeji equitis Roraani,a;qualis fui,qui cum eo complures annos, Itudio ductus philolbphix, liabitabar, habebatque in Italia prctiuihs poflcs- fiones, triumviri bona vendidiffent, confuctu- dine ca, qua tura res gerebantur: Actici Jaborc atquc iuduftria favftum', ut codem uuutio Saufe-

XXV. TiT. PoMPOKius Atticus. 117

jus fieret ccrtior,fc patriinoninm aunline & re- ciiperane. Idcra L. Juiium Calidum , quera poll Lucrctii CatuUique raoitcm raulto elegantifii- mum potitam nodram tulifie a:tatera vere videor poiTe contcndere, neque rainus virum bonum, optimifquc artibus eniditum, poft profcriptio- ncm equitura , propter magnas ejus Africanas pofrclTiones , in profcriptorum numcrum a P. Voluranio, prKfcclo fabrum Antonii, abfentem relatum, expedivit. Quod in pra;fenti utrum ci laboriofius, an gloriofius fuerit, difficile fui?: judicare: quod in eorum periculis, non fecus abfentes, quam priEfeutcs, amicos Attico clTe curaj cognitum ell. Ncque vcro minus ille vir, bonus paterramilias habitus ell:, quam civis.

C A p. X Ll L "^Jara quum efiet pecuniofus, nemo illo minus ■*-^ iuitcmax, minus a:dificator. Ncque tamcn jion in prirais.bcne liabitavit, Oinnibufque opti- mis rebus ufus cft. Nani doraum habuit in colle Quirinali Tamphilanara, ab avunLiiIo hcrcditate relic^am: cujus araccnitas non ffidificio, fed fil- va conlkbat. Ipfura cnim teclura antiquitus coii- ftitutuui, plus falis, quam fumptus habcbat: iii- quo nihil commutavit, nifi fi quid vetulbte co- aclus efi:. Ufus cll familia, fi utilitatc judican- dum cit, oprima: fi forma, vix mediocri. nam- que in ca erant pucri litteratiffimi, ana.-jnofi» optmii, & plurirai librarii, ut ne pedifeouus quidcm quifquam efiet, qui non utrumque^ho- rum pulchre faccre pofiet. Pari modo artifices cctcri, quos cultus domeflicus defidcrat , ap- prime boni.neque tamen horum quemquam,ni!i domi natura, domiquc fac^um habuit: quod clt fignum non folum continentitc, fed etiara dili- gentia;. Nani & non interapcranter concupifce- rc quod a plurimis videas, contincntis debcc duci: & [potius] diligcntia, quamprctio, pa- rare, non mcdiocris eft indullria;. Elegans, non magmficus^ fplendidus , non fumtuofus; omni diligenda raunditicm non afHucntcm alTe- etabat. luppellex niodica.non multa,ut in neu- tram partem confpici poflet. Nec hoc prjsteri- bo, quanquam nonnuilis levc vifum iri putcra. qiuiin ijipdmis lautus eflct equcs Roiu. & noii II 3 faruju

N'

ii8 CorneliiNepotis

paruni liberalitcr donnim fuain oinniuiii ordiniiin Jiomincs invitaret, fcirnus non amplius, qiiam t^Tna niillia ffiris, pera.>que in linj^ulos uienlcs, cx cpliemeridc eum cxpcnlinn fumtui icrre Ib- Jituir.. Atque iioc non auditum, fcd cognitum pra'dicannis. Sa;pe enim, prcptcr f;uniiianta- tcm, donicllicis rcbus intcrtuimus. C A p. XIV. emo in convivio ejus aliud acrcama audivit quam anagnoflen: quod nos quidcm jucun- diiTImum aroitrr.mui". Neque unquam fine aliqtia lcc^Lione apud cum canatum efl: : ut non minus aniriio, quam ventrc , convivse delc»i"larcntur. J\'amque cos vocabat, quonmi mores a fuis noii abhorrcrcnt. Quum tanta pecunic facta cflct .icccllio^ nihil de quotiiliano cultu mutavit, ni- liil dc vita; confuctudinc : tantaquc ufus cU n)0- dcratione, ut nequc in fcllercio vicies, quod a patre acccperat, parum fc fplcndide gcficrit : ncque in fellertio ccntics afilucntius vixcrit , quam inllitucrat, parique faftigio flctcrit in u- traque fortuna. Nullos habuit hortos, nullam fuburbanam , aut mnritimam fumtuofam villam , ncque in Italia, praJter Ardeatinum ik. Nomen- tanum , ruflicum pra;dium : omnifque ejus pccu- nia: reditus conitabat in Epiroticis ijc urlwnis pcnbilionibus. Ex quo cognofci potefl:, cum i:fum pccunix non mngniuidine, fcd ratioueme- tiri folitum.

C A p. XV. TV/f cndacium neque dicebat, neque pati pote- •-''^-■■rat. Itaque ejus comita.^ non iinc fcveritate erat, neque gravitas fine iacilitate: itt diiiicile cffijt iinellcc^LU, utnmr cimi amici magis vere- rcntur, an amarent. Quidquid rogabatur, rcli- fiofe promittebat: quod non libcralis, fed le- vis, arbitrabatur, polliceri, quod prajfiaro non poflct. Idcm in nitcndo quod fcmel annuiflet, tanta crat cura,ut non mandatam,fed fuam rem vidcrctur agere. Nunquam fufccpti ucgotii eura pcitKfum efl-. Suam enim exiflitnationcm in ca r^ agi putabat: qua nihil habcbat carius. Quo ficbat, ut omnia Ciceronum, Catonis, I\Iarii, Q. Ilovtcnfii, Auli Torquati , multorum pr.Ttc- rL.a tqiiitum Roui. ucgotia procuravct. £x quo

ju-

XXV. TiT, PoMPOKius Atticus. ii^

jiulicari potcrat, non intrtia fed jiiclicio fugills rcipubl. pracurationem.

^ C A p. XVI.

Huninnitatis vcro nullum adfcrre majus tcfli- nionium polfum, quam quod adolefcens i- dem fcni Sulloe fucrit jucundilTimus , fenex ado- lefcenti M. Bruto : cum aqualibus autem fuis , Q. Hortcnfio & M. Cicerone, lic vixerit, ut judicari diiHcile (it, cui retati fuerit aptiffinnis. Quanquam eum pracipue dilexit Ciccro , ut ne frater quidcm ei Quintus carior fuerit aut fami- liarior. Ei rei funt indicio, prfcter eos libros, in quibus de eo facit mentionem , qui in vulgus [jam] funt editi, lexdecim volumina epiil:ola- rum,ab confulatu ejus ufque ad extremum teni- pus ad Atticum miilarum : quse qui legat, nou multum defideret hiltoriam contextam illorum temporum. Sic enim omnia de ftudiis princi- pum, vitiis ducum , rautationibus reipubi. pei'- lcripta funt, ut nihil in iis non appareat, & fa- cile exillimari pofiit, prudentiam quodammodo eflc divinationem. Non enim Cicero ea folum, quse vivo fe acciderunt, futura prrodixit : fed €tiam qua; utmc ufu veniunt, cecinit ut vates. C A p. XVII.

De pietate autcm Attici quid plura comnic- morera ? quum hoc ipfura verc gloriantem audicrim in funcre matris fu3e,quam extulit an- norum nonaginta, quum efiet fcptem & fexa- inca, fc nunquam cum matrc in gratiam redif- e , nunquam cum forore fuifle in fimultate , quam prope jcqualem habebat. Quod efi: fignivm, aut nullam unquara inter eos queriraoniani in- terccfllfle, aut hunc ea l'uifle in fuos indulgen- tia, ut quos amare deberet, irafci cis nefas du- ceret. Ncque id fecit natura folum, quamquara omnes ei parcmus; fed etiam doctrina. nam &; principum philofophorum ita percepta habuit prjeccpta , ut iis ad vitam agendam , non ad o- lleutationem , uteretur.

C A p. XVIII.

Moris etiam majomm fummus imitator fuit, antiquitatifque amator: quam adeo diligcn- ter habuit cognitara, ut cara totam in eo volu- ailuc exfofucrit, quo magilhatus ovuavit. Nul-

II 4 1«

fc

120 CORNELII NePOTIS

]a cnim lcx, neqiic pax, ncque bellimi , neqii^. res illultns clt populi Romani , qua: non in co fuo tcmpore fit notata: &, quod difiicillinium fuit, fic familiarum originem fubtcxuit, ut ex eo clarorum virorum propa^gincs poflim.us cog- nofcere. Fccit hoc ideni lcparatim in aliis li- bns : ut IM. Bruti rogatu Juniam iamiliam a ftir- peaJ lianc a:tatcm,ordinc enumeravit, notans, qui a quo ortus , quos honores , quibusquc teni- poribus cepiflbt: pavi modo P.Iarcclli Claudii, i>larcellorum ; Scipionis Cornelii, & Fabii IMa- ximi, Fabiorum, & iEmiliorum quoque: qui- bus hbi-is nihil potcll: efre dulcius iis, qui ali- quam cnpiditatcm hai^ent notitia; clarorum viro- mm. Attigit quoque pocticcn : crcdimus, ne ejus expors cfTet fuavitatis. Namquc vcrfibus, qui honore rcmmque gefi:arum amplitudinc ce- teros Romani populi pra^ftitciunt, cxpofuic: ita,ut fub fingulorum imaginibus facla magiftra- tusque eorum non amplius quaternis quinisque vcnibus dcfcripferir. quod vix crcdcndum fit, tantas rcs tam brevitcr potuiflc declarari. Eil etiamhber Grajce confccT;us , de confulatu Ci- ccronis. Haclcnu» Attico vivo cdica ha;c a no- bis funt.

C A p. XIX. "^ unc quoniam fortuna nos fuperftites ci eflc J-^ voluit, rcliquapcrfcqucmur: & , quantuui potcrimus,rcmm cxemplis leclores doccbimus, licuc fupra fignificavimus , fuos cuique morcs plcrumquc conciliare fovtunam. Namque hic contentu5 ordine equelhi, quo crac orais, iii afHnitatem pervenit imperatoris divi[Julii] filii: quum jam ante familiaritatem ejus efl^ct confecu- tus nulla alia re^ quam elegancia vitJE, qua ce- teros ccpcrat pnncipes civitatis, dignitatc pari, fortuna humiliore. Tanta enim profpcritas Cro- farem cum cft confecuta, utnihil ci non tribuc- rit fortuna, quod cuiquara antc dctulcrit ^ & concihant, quod ncmo adhuc civis Romanus quivit conicqui. Kita autcra cft Attico neptis ex Agrippa , cui virginem filiam collocarat. Hanc Cajfar, vix anniculam, Tiberio Claudio Nero- ui,Driililla uato , privigno luo ,defpondit:aua;

cou-

XXV. TiT. PoMPONnrs Atticus. 1:13 conjun<ri:io neccfncudincm eomni lauxit, faiiii- liaritatem rcddidit frequcntiorcm. C A p. XX.

Quanivis ante hxc fponfalia non foInm,qmiin ab urbe abeflct, nunquam ad fuonim quen- qiKim literas mifit, quin Attico mittcret, quid agcret, inprimis quid legcret, quibusquc in lo- cis,& quamdiu eflet moraturus :fed ctiamqnum efll't in urbe, & proptcr fuas infinitas occupa- tioncs minus fjcpc quaravellet Attico fruerciur, iniHus dies tanicn temcrc interccffit, quo non ad eum fcribcrct: quura modo aliquid de anti- quicatc ab co requircret: modo aliquam ei qua^- ftioncm poeticam proponcrct : interdum jocans ejus verboQores elicerct epirtolas. Ex quo ac- c.dit, quum a.'dcs Jovis Feretrii, in Capitolio ab Roruulo conflituta, vctnftate atque incuria detccla prolaberctur, ut Attici admonitu, Cfs- far eam reficiendam curaret. Nequc vero ab IM. Anconio minus abfens litteris colebatur: adeo, ut accuratc illc ex ukimis terris, quid ageret, quid curai fibi haberet, cerciorem faccret Atti- cum. Hoc quale fit, iacilius cxiftimabit is, qui judicare poterit, quanta; fit fapicntiro, eorum retinerc ufura benevolentiaraquc , intcr quos maximarum rerum non folum aeraulatio , fcd ob- trec^atio taiita interccdebaty quantam fuit inci- dcrc uccefle intcr Ca;farcra atquc Antoniuni , quura ie uterquc principcra non folura urbis Rojnana;, fcd orbis tcrraruni cfle cuperct.

C A p. XXI. 'T^ali modo quum fcptem & feptnaginta annos ■■- compleflet, atquc ad extrem.im lencdutem non rainus dignitate, quam gratia fortunaque, creviflet: (multas enira hercditatcs nulla alia re quam bonitate efi: confecutus : ) tantaque pro- fpericatc ufus eflet valetudinis,utannos triginta mcdicina non indiguifll>t: naclus cfi: niorbum, qucra initio & ipfe&medici contemferunt. nara putarunt cflc tenefmon : cui rcmcdia celcria fa- ciliaque proponcbantur. In hoc quurn trjs mcn- fcs finc ullis doloribus , prseterquam quos cx curatione capiebat, confumfiffet: fubito tanta vis morbi in unum intefl;inum prorupit, uc ex- trcmo tcmporc pcr lumbos fifiula puiris erupe-

II S lit'

X2i CoRNELIl NePOTIS ^CC.

rit. Atquc hoc pviusquani ci accitlcrct, pcft- quam in dics dolores accrefc::re, tcbrcmquc ac- ccflifle fenfit, Agrippam generum ad fc arccUiri juflit, & cum eoL. CorneliumBalbum,Sextnni- que PeducKum. lios ut venifie vidit, in cubitiuu innixus: quantam, inquit, curam diligentiam- que in valetudinc mea tucnda lioc tempore ad- hibucrim , quum vos teftes habeam, niliil neccfle cll: pluribus verbis commemorare. quibus quo- sijam, ut fpero, fatisfeci, me nihil rcliqui fe- cifle , quod ad fanandum mc pertinerct , reliquuni efl, ut egomct mihi confulam. Id vos ignorare nolui. INani mihi llat, alcrc niorbum dcfinere. r.amcuc his diebus quidquid cibi fumli,ita pro- diixi vitam, ut aiixerim dolorcs fine fpe falutis. Quare a vobis pcto primum, ut confilium pro-' betis meum: deinde, ne fnillra dchortando co- ucmini.

C A p. XXII. ac oratione habica, tanta conftantia vocis ■atque vulciis, ut non ex vita, fcd ex domo in domum viderctur migrare, quum quidem A- grippa cura flens, arque ofculans, orarct atque obfecraret, ne ad id, quod natura cogerct,ip- fe quoque accelcraret: (Sc qiioniam tum quoque l^oflet temporibus fupereflc, fe fibi fuisque re- fcrvaret: preces ejus taciturna fua obllinatione dcpreflit. Sic quum biduum cibo fe abfliinuiflet, fubito febris deccfllt , leviorque morbus cfle coepit. tamen propofitum nihilo fccius pcrcgit. Itaque die quinto, poftquam id confilium inie- vat, pridic Kalenn. Aprilis, Cn. Domitio, C. Sofio Coff. decefllt. Elatus cfl: in lecticula, uc ipfc prrEicripferat, fine uUa pompa funeris,co- mitantibus omnibus bonis, maxima vulgi fre- qucntia. Sepultus eft juxta viam Appiam , ad quintum lapidem , in monumcuio Q. Ca;cilii avunculi fui.

H:

COR-

CORNELII NEPOTIS

FRAGMENTA,

Qjicc reperiri potzteru?2t om-dia :

Olim fummo A N D R E ^

SCHOTTI lludio colle-

(5ta, fchoiiisque illuftrata:

Nunc recenfttay emendata , ^ alkuhl au^a, A

JO. ANDREA BOSIO.

124 CORNELII NePOTIS

CORNELII NEPOTIS

FRAGMENTA,

Q^uae reperiri potuerunt omnia :

ANDREAE SCHOTTI

Studio Collccla, T^unc pajjim emendata &" alicubi aucla»

Chronicornm Lib. I.

C A P. I.

De Tlomero &riefiodoiiitevomnes fercfcnp- torcs conJtitit , lurumqite vixilTe aiite Ro- mam coiulitam , ut Cornelius Ncpos in primo Clironicorum cle llomero dixit, aunis circiter ccntum & iexaeinta.

Ncpoti , & Lutatio Romam placet conditam Olympiadis feptimra anno fecundo.

Archilociium NepoG Cornclius tradit TuIIo Iloililio Roma; rcgnancc jam tunc poematis cla- nun 6c nobilem. J. Geil. 17, 21.

M. Blanlius Roma: , qui Gallos in obfidionc Capitolii obrepentes pcr ardua depulerat, con- victus en: confilium de regno occupr.ndoiniific: damnatusque capitis, e faxo Tarpcjo, ut M. Varro ait, prxccps datus cll : ut Conielius aii- tem Ncpos fcriptum reliquit , verberando nc- catus clL

Alexandcr INIagnus Pellse oritur , ut Ncpos edidit, IM. Fabio Arnbullo, Tito QuinctioCa- pitolino CoIT. pofi: Romam conditam anno tre- ccntcfimo octogefimo quiu<fto. Soliii. c 40. Po- hhiCt.

V. Terentius mnximc faniiliariter vixit cum Scipione Africano, & C. Ljclio, &;c. quamvii Coniciius Nepos omncs wquaks fuiJie tradat.

C 0 R-

F R A G M E N T A. 125

CORNELII NEPOTIS

Exemplorwm Lib^ II. C A p. II.

A virgine Vcftale.

L I B. V.

Coiiiclius Ncpos excmploiaim quinto litteris inaiulavit, muitis in Senatu placuilll', ut ii, qui rcdirc nollcnt, datis cultodibuo adHannibalcm dcduccrcntur: led cam lcntcntiam numcro plu- rium, quibus id non vidcrctur, luperatam , eos tamen, qui ad Hanuibalera non redificnt, ufque adco inteiiabilcs invilbsque fuiile, uc tjedium vitce ccperint, ucccmque libi conlciveriut. ^I. Gdl. 7, i8.

CORNELII NEPOTIS

Illufirium Virorum Lib. II.

C A P. III.

Subinde.

L I B. XV.

riarum pai-tum.

L I E. XYL A fratre patruele.

INCERTA QUO LIBRO

Virorum Illuflr. pofita.

Karthago anrea fpeciem Iiabuit duplicis oppi- di, quafi aliud alterura amplcciererur. cujus intcrior pars Byrfa dicebatur, extcriov iNIagaiia. IIujus rci teltis eil C. Nepos in eo libro, qui Vita Hlulh-ium infcribitur. S.rv. c.d i. JEti.^jz, Propius Crammatico accefli. Aibinus, qui cum L. Lucullo conful fuit,res,

Roiii.v

i;5 COTINRLII NePOTIS

Romanas orationo Gtivca lcriptitavit. In cjns Vliftorix pviiicipio fcriptun) cft ad hanc fentcn- tiam : neminem fuccenfcre fibi convcnirc , fi quid in his libris parum compofite aut minus elcgan- ter fcriptum foret. nam fum , inquit, homoilo- manus , natus in Latio : Grfeca oratio a nobis alienilTima cll. Ideoque veniam gratiamquc- ma- Ix cxilliraationis, fi qnid cfiet crratum, pollu- ]avit. Ea ^uum legifTct INI. Cato : N?c tu. in- quit, Aule, nimium nugator es, quum maluifti culpam deprecari , quam culpa vacare. Nam pe- tere veniam folemus, aut quum inprudcntes er- ravimus, aut quum expulO pcccavinnis. Tibi , inquit, oro te , quis pcrpulit, ut id comrnittc- rcs, quod priufquam i^accrcs, pctcres, ur igno- fceretur? Scriptum hoc crt in libro CorueliiNe- potis de illullribus viris.

CORNELII NEPOTIS Lib. L de Vtta Ctceronis,

C A P. IV.

Covnclius Nepos, & reriim memoriae non in- dilijjcns, &M. Ciceronis, ut qui maximc, amicus lamiliaris fuit : atque is tamen in primo librorum , quos dc vita illiiis compofuit , crrafFe videtur, quum eum fcripfit trcs & vigintiannos natum primam caitnam judicii publici egiflc: Sextumque Rofcium parricidii reum defcndifTe. Fruftra TuIIium fufpicimns. Rcfcrtenim Cor- nelius Ncpos , fe prxfente , iisdem prene ver- bis, quibus edita efl:, eam pro Cornelio fedi- tiofo Tribuno defenfionem peroratam.

CORNELII NEPOTIS

Ltb, I. Lfiflolartim ad Ciceromm,

C A P. V.

T.i.ntum abefl, ut ego magifiram cfTeputemvI- ta; Philofophiam , bcatffique vitre perfeftri- ccm ; ur uuliis magis cxilHincra opus effe ma-

giflris

F R A G M R N T A. I27

giftris vivcndi , qiiam plcrisque, qni in ea di- Ipucanda verlancur. Video cnim magnam partein corumj qui in fchola dc pudore & continentia praecipiant arguiiilime , eofdem iu omnium li- bidinum cupiditaribus vivere.

M.TULLII CICERONIS

Ad Corn. Nepotem.

Epijlolarum Lib. II.

Tcaque noflri , quum omnia, qua dixifl^emus, ■■■ dicta eflcnt: qu£e faccte (Sc breviter, & acute lociiti eflcmus , ea proprio nomine appellari dicta voluerunt.

M eundem , es libro incerto,

TIoc reftiterat etiam , ut a te ficlis aggrederer donis.

Qui habct , ultro appetitur: qui cft pauper, arpernatur.

Quid ? oracorum quera hiiic anteponcs eo- rum , qui nihil aliud egcrunt ? quis fentcntiis auc acucior, aut crebrior? quis vcrbis auc orna- tior, aut elcgantior? Siwt. C.tf. 55.

Ut Tullius docet, crudelitatis"incrcpans Cse- fareni in quadam ad Nepoteni epiftola. Ncque enim quidquam aliud eil felicitas, inquit, nifi honeftarum rcrura profpcritas. Vel, ut alio mo- do definiam, Felicitas ert forcuna adjutrix confi- liornm bonorum : quibus qui non utitur, felix nullo pado efle potell:. Ergo in perditis inpiis- que confiliis, quibus Crefar ufus crat,nulla po- tuit cffc fclicitas. feliciorque mco judicio Ca- millus exfulans, quara temporibus iifdem Man- lius , etiamfi , id quod cupierat , regnarc po- tuiflet.

Ilaic quidam vctcrum forraidantes, cognitio- ncs acluum variorum , flvlis uberibus explica- tas, non ediderc fuperflitcs, ut in quadam ad Cornelium Ncpotem epiltola Tullius quoque teltis rcvercndus adfirmac.

JSS CORNELII NePOTIS

Scntcntia; illius Tiiiliana; ignrivus, doccntis, intcliccs cHe cos , qui omnia libi licero exilti- uiarunc.

Idcm ad yfttkum de Nepote, Lib. 16. £/n 5.

Kepotis epiilolain cxpcclo. cupidus illcmeo- rum, qui ea quibus maxinic yu.'jftcci lcgcnda nonputct?& ais yir diJ.iyMx- ui vcro «f/.«J- (j.u\ i illc quideni ay^^oros.

iMale narras dc ]Ncpoi.is lilio, valde mehercu- ]e moveor , ik moleltc lcro. uefcicram omuino clle iftum pucnun. £/• 14-

Hic SCHOTTUS inferuit Ca- tonis C7' Attici vitas.

CORNELII NEPOTIS Frag menta

Incerta partim quo lihro pojita , par- tim quibus zierbis concepa,

C A P. VI.

Nepos au(Jlorc ccrto comperifle fe ait,C. La;- lium qnondam in Puteolano Kalend. IMar- tiis admonitum ab uxore, tjinpcrius ut difcum- beret, pctiifrey ab ca ne inrLrpcUaretur: lerius tandem ingrcflum triclinium dixifle, non faspc in fcriben^fo magis fuccefliffe fibi: deindcroga- tum , fcripta illa prolcrrct, pronuntiafle ver- fus , qui fuut in «5(t/TCVT/^ojB«(«:'v».

Satis polpoterv: mc Sjri pr.mijja bttc iitduxeflim, Donat, in lita Terentii,

L. Otacilius Pilitus Rhetoricam profeflus , Cn. Pompcjum iMagnum docuit^ patris ejus res gc- ftas, ncc minus ipGus, compluribus libris ex- pofuic .•primus ommum iibeitiaorum,utCornc-

lius

. F R A G M E N T A. ^ 12<>

liiis Ncpos opinatur , fcnbcre hiflorlam or- fus , non nifi ab honelHdimo quoque fcribi fo- litam.

^ Conielius Nepos in Jibello , quo diftinf^iic litteratum ab erudito , litteratos vulgo quidem appcllari ait eos , qui aliquid diligenter & acute fcientcrque poflint aut dicere aut fcribere : ce- teruni proprie fic appellandos poctarum inter- pretcs , qui a Gra;cis y^n^fJi.vfnMi nominentur.

C A p. Vil. TJrseter Phyficos , Homerumque, qui univer- •*- fum orbem mari circumfufum ciTc dixerunt, Cornelius Ncpos, ut reccntior, ita audloritate certior [tradit:] Tcftcm autera rei Q. iMctelluni Celcrem adjicit , eumque ita rctulifle comme- jnorat. Quum Galliis proconful praieflct, In- dos quofdam a rege Bajtorum dono fibi datos : undcin cas terras devcnifTcnt, rcquireudo, co- gnovine, vi tempcllatum ex Indicis arquoribus abreptos , emenfosquc , quce intercrant , tan- dcm in Gerraaniaj littora exiifie. Mda 3, 5.

Largitudo. Eudoxus quidara avorum noflronim temporibus, quum Laihurum regcm Alexandvisj profugerct, Arabico finu cgrcflus , per hoc pelagu? , ut Ncpos adfirmat, Gadcs ufquc pcrveftus cll. it/^/^? 3, 9.

Paphlagonia infignis loco Hcncto, a quo, uc Cornclius Nepos perhibet , Paphlagoncs in Ita- liam transvecti, mox Vcneti ftint n"ominati.

Fauces Oceani T. Livius, ac Nepos Conie- ]ius latitudinis tradidcrunt, uhi minimum, Vll IM. pafi'. ubi vcro plurirauai, XIM, PUn. 3. jyroam. ibhl. 3, 17.

IMclpum opulentia prrBcipnmn, quod ab In- fubribus, & Bojis, & Scnonibus delctumclleo die, quo Camillus Vcjos ccperit, Nepos Cor- nclius tradidit. PUn. 3, 17.

Ultra Aquilejam VIi\L pafi'. Formio amnis, ab Ravenna CLXXXIX. pafl: antiquusltaliajau- ctus tcrminus, nunc vcro Illrin: : quam cogno- nimatam a fluminc Ifiro in Adriam elHuente a Danubio amne, cidemquc Iftro cx advcrfo Padi fauces, conti-ario eornm pcrcufluniariintcnecto dulcefccnte , plcrique dixere falfu, & Nepos [Coruclius] ctiam Padi accola. min. 3. iV. H. 18.

1 C A f .

J30 CoRNEtll Nf. POTIS

C A p. VI 11.

Alpcs in longitudincm XJM. pafT. paterc a fu- pfro niari ad inferum, Cjcliiis tradit: Ti- inaj^encs XX i\l. pa.n'. dcductis in latitudincm, Cornclius Nepos CINI: T. Livius trialM. rtadio- riun : utcrque divcrfis in locis. IHhi. ,^, 19.

Inter duos Bofphoros, TluT.cium o: Cimmc- rium , direclo curfu , ut auctor cft Polybius, aoAi. palTuum interfunt. Circuicu vcro totius Ponti vicies femel centena quinquaginta IM. ut auclor ellVarro, & fcre veteres. NeposCorne- lius trecentanillia quinquagintaadjicit. L. 4, 12.

In oiTt Occani , colonia AugulH, Julia Con- llantia, &c. & ab ea XXXII lil. pafi'. colonia a Chuidio Carfare farta Lixos. Ibi regia Antaii , certamenque cum Hercule, & Hefperidum Ilor- ti 6:0. Exftat in ca & ara Herculis , nec prscter oleaftros aliud cx narrato illo aurifero ncmore. 3Minu3 profeclo mirentur portentofa Grnpcije iiiendacia, de iis & amnc Lixo prodita, qui co- gitent, noflros nupcr pauUo minus monurifica qu?.'dam de iifdcm tradidifTc : prcxvalidam hanc iirbem, majorcmque Karthagine magna: prrcte- rea ex adverfo ejus fitara , & prope immenfo traclu ab Tingi : qua;que alia Cornelius Nepos avidiirimacredidit. Lib. 5. c. i.

Aliqui inter Pontum & Cafpium mare ccclxxv M. paO'. non ampiius interefie tradidernnt: Cor- Hciius Ncpos CCI.M. Lib. 6, i.

Polvbius in extrema Mauritania contra mon- tem Atlantem a terra ftadia octo abclle prodidit Cernen. Nepos Cornelius ex adverfo maxime Karthaginis a continente pafTus niille : non am- pliorom circuitu duobus millibus. Lih. 6, 31.

Nepos Cornelius, qui Divi Augufli principa- tu obiit : IMe , inquit , juvcne violacea purpu- ra vigebat , ciijus libra denariis ccntum veni- bat; nec multo poft rubra Tarentina. Huic fuc- cefTit dibapha Tvria, qufc in libras denariis mil- 3e non poterat emi. Hac P, Lcntulus Spinthcr, ilidilis Cumlis, primus in prxtexta uius inpro- batur: qua purpura quis non jam, inquit, tri- eliniaria facit? L. 9. c. 17. £? 59.

Onychem ctiam tum in Arabia; montibus,nec vfquiim aliubi ualci pucavcre nollri vcteros: fc-d

F R A G M E N T A. I_;i

& 111 GeiTiiania potoriis & priinum vafis inde faiftis dein pedibus ledtoruin lellisque , Corne- lius Nepos tradit uiagno fuifle miraculo, quum P. Lentulus Spinther amphoras ex eo & urceos magnitudinc cadorum olleudiflet : poll: quin- quennium deinde, triginta duorum peduin ion- gitudiue coiumuas vidiffe fe.

C A P. IX.

<p-/i<rU iiTt vocra TTccpccXXeetxi rlv AiSKHX- Xov , eiXXes. d^ccgfAUKoi^ vtto riv^ rSv ei7reXevB-ip&)v YiuXXta-Biva^ ^ix^pB-cc^ivroi, Tcs, ^e (p(X^^oiKce, ^oB-vivcii /zh &•? uycc^ara fictXXov 0 KciXXiG-Bevr,!; vtt uvtS , rotccu- TJjj/ E^s;» ^oxSvrcc rhv hjvccy.iv ix.<ry.<rut ^g

T(^ «t/T» , rh ■6<ri(tv ^iOiKiTv tcv «IsA- <pov.

Coriieliiis Nepos ait : no/i fenio , t/eque morho alie- nata meiite fuijje Luci:llitm , fed a (juodajn liberto Calliftheue vencms corrupti.tn. Datuni autcm ejfe vc- nenum , tit Calliflhenes impenfius ab eo diligeretur y qvod ejufmodi vi pollere id putaret. Ita vero^alieuaffs S foh-ijfe mente/n ejus , ttt adhuc viventis facultatcs frater procuraret.

l^iTTOJg 0 Kopvr.Xi^ <f »(r/i' , « Kp4<7-rv,

Bpara ^e B-ptuf/.QiUTecvr(^ k-tio Av<rirx>ai9

B-vyxTepcc yy.i^xi Tcciov.

Cornelius Nepos non Crajji, fed Bruti , ejus ^ qul de Lufttanis triumphavit , filiam uuptuvt Cijo du • tatn^ ait.

rV Aoy®-, M«^jcsAAcv Vi TreTrlcoKev ciczTv S-o>£v^ , ecurog i^^pufcsf eTTi T tottov. y^ rf tSKpu TTUfXTcig , f(^ TroXh ^povof 1 2 rr,r

l;^2 CoUNr^LII NePOTIS

ro £i^(^, »Tg 4'^'*'^'' 6i(py,Kiv vTrsfvi^pxvov ^ ^n ct.7t- ''c^iu<i ro ^cttfov^ co«i kv rts Eg- •yfti^/) TeohiyAov >($f^ (^otfivv uTTiKrovag \\i' (pTivev. «AA' i7n6u,vf.tcicrcii ro TTUpuXoycv ro reXivrrig^ rh f.uv ^ay.ru^^idv u(piiMro. ro }\ (rZii* xo(rfi.vi(rui TrpiTrovli y.o<ry.cf t(c^j\ «r£pife<^c«? ivrlf^ooi 'iKctvcre , f(^Jj rk Mi^* ■ '\'civx <rvihh iU yaXTryiV upyvpoiv ^ f(^ ;t^£»7«y if.'JoxXa9 ^i(pu>vtv , «^refSiAg 5rp5 rav lijov, T 5''e Hofca^ciiv rin^ TTipnv^ovns rolg itofd^acriv , a^u'/i(j(.v kcpni^Zicr^on ra

TsU;^(^. UVrt>iXfc'^9iV0f/.iVCaV ^ iKiivCdV , f;6-

«r«. 7rv$of/.sy(^ ^e A'vviQcog , ;^ Trpej T»; TTupovrui i\zsav , K^£v «fffs ovvc&rov yzvia-^rX uy.ovr<^ .9-e», raTs f<sv lHtfiuortf (^i9ijx,£ lUiiv , »;& £T< ^£ >;o/^<2^5 '5 «ry^- Aoy?j T Xei-^^uvav i^povrifriv. &•? ^'i >tp .^•goy T<vot ;^:^ ro rsMvrKg y^\ t^ aru(^tui ■^UDuXcycJi «ta; t« Mucy.ih>^a) yjvowfvjjj. TuvrA fCiv »y c< TTifi Kepv/jAtos' ^BTrarc» s(0j{ OvuXipiov Mulifcov t<ropwu(ri. AiQi(^ iV ;<^ KuTo-u^ 0 <ri^u<fo<i^ KCfUcr^r.vui rviV v^piuv Tcpoi rov ^ov itpnKUTt , y^ ru(pY,vut Xuf.(.7rfuf.' -

Hannibal vero qutim reliquos mnimifaceret , M^ir- eeUiim cecidijfe aitdito , ipfe ad loctim accf.rrit ; ca- tlavcriquz adfijhiis , diuqiie corporis robiir (S fortnam ecrutmplaciis .y tifque fiiperbain uHaffi cfiiijit vocem , nti/ue luliu ItKitinr/f (ui coii/huamtim crat ium, qni

(flM

FRAGMENTAi 15^

f/r»; metejitm £? f^ravem hoflcm interfeaffct) pnt Ji tulit : fad inopinatinu viri exitum mirati:s , annulutii ei abftulit , corpus digno habitn ornatum , veftibus- gue decentikus amictum cre-mavit. rdiquias in urnam ar^entsam lcctas , aurea fuperaddita corona ad filiu7a vtifit. Sed nuidam Numid.e , quum in ferentes ca in- cidij/lnt , adimsre vi conati funt : illis reluStnntihus , ac vim vi repdhntibus , ojfa disjecta funt. Hannibal hoc audito, ad eos qui aderant ^ Nil.vl^ inquit ^ uti- (jtie Diis invitis fieri potcft : fumto de Numidis fup- plicio , uullam prxterea de Marcdli rdiquiis cdli- (rendis curam habuit : ttt qui Dei alicujns numiue Marcsllu hunc cxitum vita , £5" fcpnlturce privationcm ita prttter omnium opinioncvi eveniffe crederet. JI.xc Corndius Nepos & Valerius Maximus narrain. Livius £? ytttguftus Cxfar , perlatam ad filium Marcdli ur- vam , e honorifics fsptdtas ejus rdiquias psrhibcnt.

O^ noXuoiCV Xsyanv , bM »7:eil hiKti- cjy, uhx' cinr^,)ir(^ eiv>i^ htce^ ^«xyg-

K^hupt y^^ KfTrari , y^ T 'EAMvikuv T« ^HTiXii lovci 7rt'Tiuoy,iv , ^tIoi^ rivuq f(S/^ rpoTTeii uTTo MapKiXXa T a-h A!vvt%ci *yiH<rB-xt.

Hawiibalem Marcellus , ut Polybius varrat , ua fcmd quidem vicit , fed invictus hic vir fuijp vide- tur ufqtie ad Scipimem. Nos autetn Livio , 6? C<e- fiiri , fi? Ncpoti , £? ex Gracis fcriptoribus regi Juhoi crediwus , aliquotiats Hannibakm a Marceilo victum, £? //; fttgam verfum ejje.

C A P. X.

^omelius Nepos, qui Divi Aujnifti principa- tu obiu , quum fcriberet turdos pauUoante coeptos fagniari, acldidit ciconias inagis place- re, quam j^rues : quum hasc nunc alcs intcr pri- nias expetatnr , illam vcro nemo vclit attii^ifie. Plin. 10, 23.

Apud antiquos pifcium nobilifllraus habitus acipeiiler, (icc. Pollea prscipuam ainiloritatcin

1 3 fuille

1:^4 CORNELIT NkPOTTS

fiiiire lupo & afcllis, Corncliiis Nepos, & La- berius, poeta niimoriiin , tradidere. 9, 17

JMagnimdo loto arbori, qua; piro , quainquam Kepos Cornelius brevem tradat , .&c. Vinuni quoque expriraitur illi , firaile niulfo , quod ul- tra dcnos dics negat durare ideni Nepos ; buccas- que contufas cuni alicaad cibos dolio condi.13,17.

Scaudula contcctam fuiile Romnni ufque xd bcllum Pyrrlii annis quadringentis LXX, Cor- nelius Nepos auclor cIL i5, 10.

Coraelius Nepos tradit ante Sullaj vicloriara «lUo tantum triclinia Roniajfuiffe argcntea. 33, 11.

Prinius invenic lineas colorare, tcfta, ut fc- i-unt, trita, Cleophantus Corinthius. Hunc,aut eodem noniine alium fuifle, qucm traditCorne- lius Ncpos fccutura in Italiam Demaratuni , Tar- quinii Prifci Romani regis patrem , fugientem a Corintho injurias Cypfeli tyranni , raox doce- bimus. 35, 3.

Priraum Romn; parietes crufta marmoris ope- ruifle totius donius fuffi in Coelio monte Corne-^ lius Nepos tradidit i\Linnirram , Forraiis natum , equitera Roraanr.ra , prxfeifLura fabrum C. Cx- faris in Gallia, &c. Adjecit idem Ncpos, cura prirnum totis a;dibus nullara , nifi e raarniore, coluranam habuiffe , orancs folidas e Caryftio, aut Lvuienfi. 36, 6.

C A p. XL Zpdis Marris efl in circo Flaminio architecfta- jtTLi tji ab Hermodoro Salaminio.

Non amplius ter bibere Augulhim folitnm fu- pcr cocnara, in caftris apud Mutiuam , Corne- lius Ncpos tradir.

In extrema Britannix partc Memma , quani Cornelius eciani Annaliura fcriptor , narrat nic- tallis plurimis copiofam, herbis frequcntem, & his feraciorem omnibus , quia pecora magis, quam homincs, a1at. Labi vero per cara raultj quam raaxima relahique fluinina, gemmas raar- jjaritasquc volventia.

Epis-

F R A G M E JT T A. 135

Epistola

CORNELI^ MATRIS

Gracchorum. C A p. *XII.

T\ices pulchrum efle inimicos ulcifci. Id ne -*-^ que majus, ncquc pulchrius cuiquam , atque efle auihi vidctur; fed fi liceat rcpubl. falva ea perfcqui. Scd quatenus id ficri nonpoteft, mul- to tempore, multisquc partibus iniraici uoftri non pcribunt ; atque uti nunc funt, erunt po- tius, quam refpubl. profligetur atque pereat. Eade2ii al/o loco : Verbis conceptis dejcrare aufim , prasterquaiti qui Tiberiuni Gracchum necarunt, neminemini- micum tantum mol»ftiae , tantumquc laboris, quantum tc ob has ivS , mihi tradidiflc : qucra oportcbat omnium eorum, quos ante habuerim liberos , partis eonmi tclerare : atque curarc, ut quam minimum follicitudinis in fenecla habe- rem, utiquc quKcunque agcres, ea vellcsmaxi- mc milii placcrc : atquc uti ncfas haberes rcrum inajorum adverfum mcam fentcntiam quidquaia faccre. Prafcrtim milii, «u par\-a pars vica; fu- pcrcrt , _ nc id quidcm tam brcvc fpatium potcfl opituiari, quin & mihi advei-fcris, & rempubl. profligcs. Denique qua; paula crit ? & quando definct famiiia nollra infanire? & quando mo- dus ei rei haberi potcrit?c\; quando defincmus, Oc habentes, & pra:bentcs, molefiiis dcfifiere? oc quando perpudcfcct mifcenda atque pertur- banda rcpubl. Scd fi omuino id fieri non po- tcft ; u!n cgo moitua ero , petico Tribunatum , pofi_ me facito , quod libcbit, quuin ego nou lentiam. Ubi morcuaero, parentabis mihi, & invocabis Dcum parcntcm. In eo tempore,noii pudct te corum Deum preccs expctere, quos vivos atque prafentes , reliclos atque dcfertos habueris ? Ne ille finat Jupiter, tc ca pcrfevc- rare , nec tibi tantam dementiam vcnire in ani- nium; (5c fi perfeveras, vercor in omncin vitani tr.ntum laboris culpa tua recipias, uti in nullo tcujporc tute tibi placcrc poilis.

I4 CIIRO-

CHRONOLOGIA

IMPP. GRiECIiE

A P U D

CORNELIUM NEPOTEM,

Per Olympiadas.

Ex Herodoto , Thucydtde , XenO' ■phonte , ac potijjlmum Dtodoro.

OL\T\]PIADIS LXII. amtis IV. pvtatur Vrhis eoiiditx P'arronianus llti^ iS iiKidit inannvm Perio- di JidiaHit 4185 5<c«;f itram vero Cbri/iianam^2().

Cyrus cccidii in hello contra Majfagetas, Ne- pos 21, 1. vide Petavii R.itionar. Tcmp. part. 2. lib. 3. c. 9. & 10. Uf- • fcr. Annal. V. T. ad ann. tnund. 3475. Ric- cioli Chronologia; re- form. 5,7,1. &c.

...j .1 ■m.*jmt

OLIMPIAS LXUI. I.

2. 3.

4-

OLYMPIAS LXIV.

I.

2.

4«

Darius Hyftafpis F, rtg-

vum Perfarum adipijci'

tur. 21, I. Petav. de doct.

C.HRONOLOGI A NePOTIS. I37

docl. tenip. 10, iS. Ric- ciol. 5, 7, 3. Selden. ca- non. chron. ad an. P. I, 4197.

OLYJMPIAS LXV,

1.

2.

3.

4.

OLYMPUS LXVI. I.

2. 3. 4«

OLYMPIAS LXVII.

Z. Circa boc teffipiis ^hl- ti.ldes Cimonis F, in Cherfjuefinn riiittitur. Nepos lib. I.& 2. vid. Petav. p.irt. i.R.T. lib. 2 , 8.

s.

S.

4-

OLYMPIAS LXVIII. I.

2. IVIikiades Cberfomfo relicta , Athenas redit, vita I , caj>. 3.

3*

4*

OLYMPIAS LXIX.

I. 2.

0«

Darius Scythis helhtmiK' ferre dcceniit , pcutemque in J/irs fa^it.isc^p. I, 3.

jdtheuievfiiim atixilio I6' nes Sardes e.xfngnant. Kcp. 1, 4. lierodot. 7. Potav. D.T. i3.<i?Ric- ciol. iu chroiiico mag- 5 DO.

133

CllRONOLOGIA NePOTIS.

no.Sec/Uirerias an.3504. quadriennio pofl coutigij- feviilt.

OLYMPIAS LXXI.

I.

2.

4. Thcmidocles archon p?rfiiadct yftJjenienfthus , trt ponura PyrKei, &c!aircm novam exreciificciu. 2, 2. 2, 6.Plut. Herod. Polycen. i.Itr. Sirafon. in cln-on. cathol.

OLYMriAS LXXII. 1.

. IMiltiatle3C/wo«/.cF/- lius yJtbcnii-nftitin Dax Dariiint vincit , una cum ArifHde cogno- mento jfiijio. I, 5.

4, IMihiadcs parv.m in- fdiciter adgrefj'i:s , in vincula conjicitur , ci? in iis obit , jiixta Pc- MV. I, 3, 2. fiP^Lab-

Darins Datin £? yfrta- ph:rnem advcrfus GriUcos ctiiH clajje 700. iiavium inittit. Hi Eretriam ca- piuiiti inde in yitticam accedant. I, 4« Piigna iXIavathonia Da- rius Perfariim rex profli- gatnr. Ilcrod. 6. Thu- cyd. I. Dionyf. Gcll. & Nepos in INIiltiade C. 5. y^lii in ann. 2. aut I. conjiciunt. Ufler. aii- nal. V. T. ad ann. M. 35 i^.Ricciol.Chronol, rcforin. 3, 3, 7.

beum

CltRONOLOGlA NePOTIS.

beum , aliofi/ue. Ne- pos 1, 7. Plut. Ciino- nc.

OLYMPIAS LXXIH.

I.

2.

Xerxcs Dario Hyflafpi., F. mortuo fuccedit. 21: i- Herodot. 7. Fide Vcs 10. Ricciol.

tav. 2

5 OJ

5, 7, 4.

OLYMPIAS LXXIV. I.

2. Ariflidcs Oflracif.no urbe pellitur ab ingra- tis civihus. IdxoA.Wb, XI. Plut. (Sc Nepos 3, I. Sinifon. ad an. 4. 01. 73. refert.

Thcmiftocles oractt' lum interprctatur de

muris ligucis.

2.

XerxcS in ^'ffiam profici- fcitur , cj" hyeme Sardibtts exacta , ^'erj traufit in Graciam. PIutarch.The- Eiill. & Ariltid. Diod. II. Juftin. 2. Ncpos2, 2. Riccioliun 3, 3, 8. Selden. Canon. Chron.

OLYMPIAS LXXV. I.

Ariftides antetempus ab exfilio reuocrtf /;/•. Plut.

Nepos3, I.

Bcllum Perficum Xcr- xis in Graciam. Athen^^ inccnfe. 2, 2. 3, i. Pugna ad Thermopy- las duce Leonida^ qiia 300. Spartaui cafi. 2, 3. Pugna ad Artemifium Perfirum infelix. 2 , 3. Xerxes ad Salaminem victits fugatusiiue a Tfac-

I40 CnRONOLOCIA Nepotis,

miftocle. 2,4. &c. Plnt. Herod. 7. Diod. alii. Piigna ad Platc-cas , duce Perfarutn Mnrdomo occi- /y , (Si? rtltera eodcm die ad Illycalem. 4, i. Hcro-

dor. 9. Diod. II. Plut, ArilUile, alii.

£. Ariflides ^then. & Paufnnias Laced^mon. ciim Mardonin pug- «atit. 3, 2. c? 4, I,

3. ^thenicnfes covfdio ThcniilrocUs muros fuos injlaurant , rcptisr- nr.iitibus Spartaius.Xii- od.lib. XI. Plut.Ncp. 2, 6. 6c 7.

4> Ejufdem ff.afit Pirxci portus Mhinis ahfolvi- tur. Diod. ibid. Tini- cyd. I. Nep. 2, 6. Sic & Pctavius ac Simfo- llius. Sed Uflerius cv;;- jicit in aniiutn ^.Ol^mp.

Aritliidis tequitate Or.t- coruni impirium adA- thctdenfs defcrtur ^ 3 fccietaf.m ineiint. 3,2. Ejufdcin opera a:ra- riuni Grajciffi in Dclo conftiruitur. 3, 3.

OLYMriAS LXXVi.

I.

2.

3.

Lacedaimonii Paufaui- am cum clajj'e cominunl in Cyprum mitttint. 4, I.

S

Laccdsmonii marisim- <et-ium affcctant. Diod. 'cpos. 3, 2. &c.

OLYiAIP. LXXVIl. I.

£. Thennftocles 0/ira- cifino pulfus Jfiheuis , £3" abfens proditioiiis damnatus ^ ad .Adme- tum , hinc ad Xerxetn ^fwe ylrtaxerxciii) fu-

git. 2} 3. Diod. 12*

Pl«t.

"^U-c.Plit,|

'.""«•n.PlttJ

Chronologia Nepotis. Plut. ^liter. UfTcrius. . Cimon yithenievfiutn dux vincit Perfas pra- lio navali ac terrejtri eodcm die. 5, 2. £? 3. Diod. II. Pliit.

141

Bellura in Perfas I. ad

Eiiryinedotitem fluv. Di-

oJ.'& Polyjen.

>LYMP. LXXVIII.

»

. Ariflides ohit^fecinf dtitn Simfou. Nepos

Themiftoclcs Mag- nefi,.e raoritur. 2 , 10, Thucyd. i. vide Uf- fer. al 3538. Petavius triemiio poft ohiijfe con- jicit.

LYMPIAS LXXIX.

ILYMPIAS LXXX.

Cimon oftrad/hio eji-

c»V///-. 5,3. Diodor.ii.

Xerxes Perfarum Rf»

ab Artabano trucidatus.

Succedithxt^-SiQYS.Q% Ma-

crochir. Diodor. lib.

XI. Ctefias. Nepos 21,

1. vid. Petav. R.T. pait.

2. lib. 2. 10. Ricciol.

5, 7» 4- Sed UfTcrius fe-

re Hovetitiio integro imtiam

tjiis aiiterius facit , ad A,

M. 3531.

ThaCi , (jui ab Athenien- fibus defeceraiit , a Ci- mone victi. Thucyd. Di- od. XI. Ncpos 5 , 2. Bellum in Perfas II..

\Si*

Bellum Corinthium <x- (iiatum m Me^areiipbus.

OLYIM-

\

_j

»

«40 CnRONOLOGiA Nepotis.

miftocle. 2,4. &c. PI Herod. 7. Diod. a Piigna adPlatffias, d Perfariim Mtirdonio oi /y , fi? nltera eedon die JMscalem. 4, i. Hei dot. 9. Diod. u. Pl

fi. Ariflidcs Jthen. & Paufnnias Lacedjemon. ciitn Rlardonin pug- nant. 3, 2. ^ 4, i.

5. y^tienicnfes corifiUo Thcniifroclis Tmiros fiios injSatirant , rcfii^- tiaiiiibtis Spartanis.Dl- od.lih. xi.Plut.Ncp. 2, 6. &; 7.

4. Eji^fdem faafu Pir.tei portus Athinis ahfolvi- tur. Diod. ibid. Tiiu- cyd. I. Nep. 2,(5. Sic © Petavius ac Simfo- nius. Sed UOeriiis cr,n- jicit in aiiniim 2,'0l\mp,

Aril1:idis aquitate Gra- corum imperium adyl- thsnienfs defcrtiir ^ 3 fccietatiin ineiint. 3 , 2. Ejufdcra opera a;ra- rium Graicice in Dclo conftituitur. 3, 3.

ArilHde, alii.

Laceda^monii Paufa

ain cum clajje comint in Cjprum tnittim. 4,

OLYMriAS LXXVi. I.

2. 3- 4-

Laceda:monii marisin perium affcctant. Dioc Ncpos. 3, 2. &c.

OLYiMP. LXXVIL z.

2. Themiflocles Ojlra-

cif/no pulfus ^lhenis , £? abjens proditionit damnatusy ad yfdiue- tum , hinc ad Xerxem (five ^■Iriaxerxcm') fu- £it, 2, 8. i^iod. 12«

01 1.

J!.l

ri«t

Chronologia Nepotis. 141

Plllt. Aliter. Uncrius.

3. Cimon Jthenknfium Bellum in Perfas I. aA dux viiicit Perfas prj:- Euryt^edontem fluv. Di- lio navali ac terreftri od. 6c PoljEen. eodLTn die. :;, 2. £y' 3. Diod. II. Pliit.

OLYMP. LXXVIII.

I.

:. Ariflidei! obit,fici/t> dutn Siinroii. Nepos 3» 3»

1. Themiftoclcs Mag- vefui nioritur, 2, 10, Thucyd. i. vide Uf- fei'- a. 3538. Pctavius tritimio j>ofl obiijfe coii- jidt.

\eTxC5 Perfarum Rnt ab ^rtabano trucidatus. Si.'cced!tAn?.xci-x.es Ma- crochir. Diodor. lib. XI. Ctefias. Ncpos 21,

1. vid. Petav. R.T. part.

2. lib, 2. 10, Ricciol. 5, 7,4. Sed UfTcrius/e-

re novetmio integro initium ejus anterius facit , ad A, M. 3531.

OLYiMPIAS LXXIX.

2.

3- 4-

Thafii , qui ab Athenlen-' fibus defecerant ^ a Ci- Hione victi. Thucyd. Di- od. XI. Nepos 5,2. Bellura in Perfas II..

OLYMPIAS LXXX.

I. Cimon ofraci/i.vo cji-

"""■•5>3«Diodor.ii.

Bellum Corinthium «ic- (iiatHin it Jilcgarenjibus.

OLYBI-

142 ChronologiaNepotis.

OLYMPIAS LXXXI.

I.

2. Cimon in patriam ff

vocaiur. 5. 3. S-

^thenieiiftum cum Lace- flietnomis per CiiiioneiTi fatcliis (juiuquennale. Di- od. lib. XI. Tluicyd. i. Ncp. 5,3. Petav. a P. J. 42^54. c? La'obcus ;■/; ati- num 4. Olynp. 82. con- jiciunt. Seil Nepos quin- to exfilii anno id facium ait.

OL"ifMP. LXXXII. 1.

, QAVC^OXiVerfasinC^pro vincif, & maris itnpe- ruiTit fi:is vindicat. Di- od. iPhuarcli. Tliu- cvd. lib. I. & Nepos

, Cimon in Cypro mori- tur. Aiictores iideiu.

Belliini in Perflis III. ab .'Ithenienfibus ^notum.

PerHB rtCimone Jthcn. duce vicii pacent ctim yi- thenieiifthus componunt, Diod. XI Tluicyd. 3.

OLYMP. LXXXIII. I.

3. Agcfilaus nafcitur.

BelluniLaccdjcmonium

111. gejlittn a Laccclxm,

cum il/egarnn/tbus.miod.

lib. 12.

Athenicnfes ad Coro-

veain viSti a Bceotis, Diod.

12.

Bellum Euboicum du-

ce Pericle ci/tn linhoccti/i- busge/ium. Diod. lib.13.

OLYiAlP.

143

CmioNotOGiA Nepotis. OLyMP. LXXXIV. I.

2. 3.

4» Bellntn Saraiura , quo

Sainii^ qui defecerr.nt , anm feq. in poteftatem A- tbenienfiam veniunt Peri- cL' duce. Diod. lib. 13.

OLYMP. LXXXV. I.

2.

OLxMi\ LXXXVL I.

3- 4.

OLYMP. LXXXVII. I.

OLYMP.LXXXVIII.

I.

2.

Bellum Bjzantiura , quo Byzantii fubaiti. Diod. lib. 12.

Bcllum Corinthium £? Corcyrfeum Diod. 12. Tluicyd. I.

Corinthiorum £? Cor- cyrjcorum ad bellumcp- pnratus. Diod.

Corcyrsei vinamt Corin- tbios auxilio yltbinienf. Diod. Sed Petavius R.

T.

ij o

,6. £?D. T.lib.

13. ac Labbeus in an- tium feq, conjiciunt.

Bellum Peloponnefia- cum incipit. Diod. 1. 12. Thucyd. 2. & 3. Ho// ««- KO 2. «f volunt ex Dio- dor. rt/;7. V. Petav. 2. 3, II. Strauch. breviar. chronol. 4, 28. Lan- gium de ann. Chr. 2, 1(5.

Atbcnieufes i/m-Chabria

144

4-

CURONOLOGIA NePOTIS.

£5'LaclietC/)/-q/^f /T ,til Sy- ractijhs pugnaiit. Diod. Artaxerxi Rcg. Perfa- rtim tnorttio fucccdit Xcr- xes. Diod. yiUi biciiiii^ - pojl id contigijje volt/iit»

OLYMPIAS XC.

Simf. an. 3582.

OLYMP. LXXXIX. 2.

0«

Inter Jtheii. c? Lctcecl. 50. aimoriim indncia; fi- vnt -y poft aiinos 8. diffo- liita. Thncyd. 5. yllii eas itt aiinum priiced. cou- jicinnt.

I.

, Alcibiadcs

Rcinpub. Diod.

inP.aurat ylrgivorum.

OLYMPIAS XCI.

I. Alcibia.ks , Nicias a: Lamachus duces A- thcn. ad bAlum cum Hyracufinis gcrcndum mrV. Diod. lib. 13. Thncyd. 8.Ncp. 7, 3«

£, Alcibiadis , quodon-

tra Remp. conjurajfet,

pofiiilatio c? fuga ad

Spartanos. Diod. Nc-

pos 7, 3. 7) 7« alii.

•>•

4.

yithenicnres beHumSici- lieule ftifiipitnt-

Pngna duciim Jthevienf. cum Syracufanis. Diod. \. 13. ^flii anno fetj.coK- tigijje putant»

BelUim Dccelicum.De-

celia munitur a Sparta- iiis Alcibiadis juJT" <^'-"'- tra Jthtnienfcs, 7% 4«

OLYIM-

Chronologia Nepotis. OLYMPIAS XCII.

I. Alcibirldes cxfiil agii

cum .-Ithemenf. ut re-

flituatur iii patriam^ — - - - - ^ ^i^-

14:

Diod. lib. 13. Thiic. 15. Nep. 7, 3. Alcihiades ab Ath^- nienfibus revocatur, li- dcm rLUcT:orcs.

3. Conon fdat Cnrc;^'r^ fcJiiioiiem, Diod.

4. Alcibi.nd. £?Tlirafy- bulus :h Tbracia pro- fpere pugnant, Diod. i1)id.

Athenibnres cTme Tljrfi' fyllo 6? Thrafybulo ria~ vali prxlio Lacedicmonios dticemqut Mindarum viit ' cuiit. Diod. 13, Athenienfes Hsdem du- cibus Lacedte}». viiicunt v.avali pnnlio adCyzicunty duce eornm Mindaro ncci- fo. Diodor. ibid. Thn- cyd. Xenoph. i. '[j(\''(i- rius id trieiinio pojieriui- fiuit priori.

OLYMPIAS XCIII.

I. Alcibiadcs ylthenas re\tcr/us y fit fummus Imp. ^ brt-ci exftilat,

Diod. ibid. Nep. 7,

4. Conou adEuag;oram Cypri Regem fugit,

Diod. Lyfaudcr Jthfms fttpitf

Atheflienfium ad An- drum cum Laccdffimo- niis/ws-Mi7, ducibus Al- cib. Adimanto S-Thra- fybulo. Diod. Nep. 7, 7.. Mhenienfes Cononc dii- ce male puirnaut cum Cal- licrKtide ad Methynmcmy t? altera pua:na adMyti- lenem. Diod. lib. 13. /^rf- (tuin hoc alii ceufer.t ait- wo f'(j.

Dionyfius fenior Syra- ctifts tyrannidem obtiiiet,- Dionyf. Ilalyc. 1. 7. Athenicnfes'rt Lacedx- moniis ad JEgos Potamos a Lvfandro debeUatir, Dioai 1. 15. Ncpos Cy K if

146 Chronologia Nepotij.

a trigiuta tyraiinos ^is inponit. 8,1.

5. 7, 9. j>, I.

OLViVlPlAls XLiV.

1. Alcibiades »« Phry- Finis belli Pelopouuf/laci. giamfugit,& illicop- V. Petav. D. T. 10,28. primitur. Diod. Plut. R. T. I, 3, 9. ■Nepos 7, 10.

S. Lyfander accufatus ^ abfolvitur.Diod.JScp.

65 3' ^^

4. Thrafybulus deviStis

tyrarinisy Jthenietiftbus y

libertatem rejiitiiit. 8, 3, i.&c.Diod.i3,i4. Xeuoph. Rer. Gr 2.

OLYMPIAS XCV. I.

2. Conon Jthen. exful Ptrftct» clajfi praficitur adverfus Lacedtemoni- •5.Diod.lib.i4.Nep.

9, 2.

OLYIMPIAS XCVL

1. Agefilai cum Perfts in Afta bellum. 17, 2, 2. Diod. 14.

Lyfander,<f«.T Lacedam. ad Haliartum interfc- (tus. (5, 3. Diod. 14.

2. Conont'/«c/f Pfr/ar- f Zu/w Laceditmon. claf- fts pretfe&um ad Cni- ^«»». Diod.Xenoph. Plut. Agefilao.Nep. 9, 4. >^/// anno feq. id evenijfe volunt. vid.U^- fer. «. 3610.

",. Conon muros Athen. opc Tbcbanuruiii refti-

Bellum Socialc Lace- daemonium.

Laceditmonii a Cononc w/<S/, pojl ad Coroiieam duce Agefilao profpert pugnant. Diod. Ncp. 17. 4.

Belli Corinthiaci initi- um. Diod.

Hllt',

"OTlf.

!)»}.

i-1; laii

Coiion!

5." Dioi. J»e|

Coimtiiii"'*'''

^ Hlll,

CriRovoLoGiA Nepotis.

fv/V, c? aTiribazo cu- ftodtx traditur. 9, 4. p. 5. Diod. 14 . Iphicrates «J Corin- thttm feliciter pu<ruat. Diod. 14. u iNcpos

14?

Depofiit Imperitim , Cliabrias fuccedit.

£?

. T]irarybuliisc-//?«f/^/:

/i mijjvs in Thraciam

S Lesbum. Diod. 14.

. AgefilailS Rex Lace-

dxr,i. agrum Corintbiiim

populatttr 17, 5. &C.

. ThrafybuJus ab Af-

pendiis nscatus. Diod.

14. Ncpos 8, 4.

'LYBfflAS XCVIII.

Chabri as Eua^ or^ ad- jittor dattis , totam Cy- prum deviucit 12, 2. Xcnoph.Rer. Gr. 5. Jta UiVev.a. 111.2,617. ^liiOljmpiadt ()j cott- tigijfe volunt.

Datames ab Artaxer- t-^- ';"'''"'•* pr.eficitur.

UiokI Nep. 14 , I.

LYMPIAS XCIX.

LAced.tmviii ^ dttce Pboe- bida , arcem Thebartltn Cadimar,i occiipaitt. Di- od.Ariltid.Polyb.Nep. i<5, I. BellumLacoMi- cum Coeoticum. Diid. K 2 1. 15.

•Ht)

J46 Chronologia Nepotij. iS triginta t^iaimos ^is 5. 7, 9. 9, i. inponit, 8,1.

ULViMHA:» XClV.

1. Alcibiades «k iVjrj- giam fugit , £? //^'V op- primitur. Diod. Plut. ■Nepos 7, 10.

2. Lvlander accuftttus ^ abjolvitur. Diod.J>ie]p.

6, 3-

3.

4. Thrafybulus devidtis tjrannis^ Athenienfibus libertatem rejlittiit. 8, 5,1. &;c. Diod.13,14. Xeiioph. Rer. Gr 2.

F/k/j helli Pelopoi V. Pctav, D. T. R. T. I, 35 9'

OLYINIPLAS XCV. I.

2. Conon yftheH. exful PtrftcA clajjt praficitur adverfus Lacedtnmnni-

•j.Diod.lib.14. Nep. 9,2.

^' 4-

OLYMPIAS XCVL

I. Agefilai cum Perfit in Jfia bellum. 17, 2, 2. Diod. 14.

Lyfander, Ji.'.r Lacedam, ad Haliartum interfc etus. 6, 3. Diod. 14.

a . Co n O n r/wc/f Periar- chtim Laceditmon. claf- fts fntfe£ium ad Cni- //mw. Diod. Xenoph. Plut. Agefilao.Nep. 9, 4. yflii anno fq. id evenijfn volunt. vid.\}i- ler. «. 3(5x0.

3. Conon muros Jthen. uj>e Tbebanuruin rejii-

Bellura Socialc daemonium. Lacedamonii a C viSti , pofi ad Co duce Agefilao /. pugnant. Diod. 17. 4.

Belli Corinthiacj um. Diod.

ce-

)ne •af»

cp.

///-

CnROMOLOGIA Nepotis. W/V , c? « Tiribazo cu-

W

fioJi^ traiHtur. 9, 4, 9. 5. Diod. 14 4. Iphicratcs «J Cor/«- /A///W feliciter pmrnat.

Diod. 14. ci: iScpos

II, 2. Dcponit Irnperium , y Chabrias Jh.xedit.

^LViMPlAS ALUl 1. Tlirarybulusc///w£-/dr/:

yj /w/;^i.'j /« Thraciatn

c? Lesbum. Diod. 14.

«. Agcfi'aiis y^f.v Z^ce-

</•</". a-rrum Coriiithium

fopulatur 17, 5. &c.

3. Ihralybuius «& .^/i

fendiis mcatus. Diod.

14. Ncpos 8, 4.

OLYiNfflAS XCVIIL I.

2- Chabrias£//«9-r;r^rt^. jttir datiis, tota,-nCy- JJruTn deviri:it 12, 2.

Xcnoph.Rer. Gr. 5. Ita Uiler. a. i\I. ^Oij. ^lii Oljwpia.lt 97 con- tigijfe voluiit.

4- Datames ah Jrtaxer-

xe Cilidt pr.^ficitur.

DioJ. i\ep. 14, I.

OLYiWL\S XCLX.' I.

2. 3-

I aced.eminii , d:tce Phx- bida , arcem TbebarUra Cadintam occiipant. Di- od.ArilHd.Polyb.iXep. K^, I. E-llum Laconi- cum EoeoticuiD. DiKi. K 2 L ic.

14? CnE-ONOLOClA Nepotis.

1. i^. yiriftidei>. IJhcf^i!, Panegyrico.

OLYjMPIAS c.

I.

2.

3-

4. Ajcfilai itt LocttJam

expclitio. 12, I. Ghabris: i-idtoria de Spar-

ta:iis. ibid. Chabrias yfcorin JEgyp-

ti R. adyjtum profe-

dtiis , Jlthenas revo:a-

ttir. 12, 2. Diod. Idcm 320VO piip!^ tretiera

Bxotos fcrvat. 12, l.

Diod. i";. Iphicratcs ab Jthcn. au-

xilio repi Perfariim Jr- taxerximittitur. Ii,2.

Diod.

Thcbani e.rfaUs tfe J- tbetAtnf. Cadi/ieam reci' pit:nt. 16, 3. Diod.Xc-

uoph. alii. •

BeUum Lacedt». I.

OLYIMPIAS CL

I. Tiniotheus Lmcedte- tnonios ad Lcucadtm ftipcrat. 13, 2. Diod. lib.ivXenoph. lib.5.

Chabria; iuterfeclo fticce- dit Iphicmtes. Dio- dor. ibid. yflii tamcn Chabriam dcm:im p'ifl cliijuot auiins , 6<f//> fo- ciali , f^criife volunt.

tvide Simfou. ad atu M. 3(529.

3', Timothcu^^C^^r-rr^/j

LacedxmoriM naniiif pcriuiii reliu juuHt Athc- nicnfibus. 13.2. Diod.

BLlhunLacedxmoniunT

IL iitur Jtbmiciifs (f

L*it'

1

— A,

^h

-u

Chrokologia Nkpotis. 14P

•0 minitur. Diod. Lacedx,nonios. Diod. OC Xeuoph.

Ipliicratcs. Dicdor.

1 ph. Frontiniis, Ne-

II, 2.

I]> ratcs exercitui coti-

. iitio pr.efeBus ad-

iis ^gyptios profi-

I ■.'/.'/• , (S paullo pofi

taiKs rcvcrtitnr.Ui- & alitcr paullo

Phartiahazus ctim Ipln- crate adverjus ^Egyptioc profectus.

JOS II,

01 \iPL\s cn.

ipi

Pel

:. aminondas Spar- t, i r.d LcuJtra pro- fi .. 15, 8.

icrates Euridicen idit. II, 3. iE- n. dc fuUa lcg. iininondas Laco- •■ iitvadit , Spartatn , jllejl/dueiii rcjli-

i5,o".<ls:c.Diod. ;ii.

tes Lacedamotiiis fus ylrcadas au- mittitur.

:las o^Epaminou- ■ircadibus auxilio :baiiis ttiittuiuur. .or. Piutarch. iu \?. Jurtiu. lib. 7. >s 1(5, 4. ^///•.

O]

et

Bojoticum Eellum. Pugna Lcudlrica Spar- tatiorum jcum Thebanis, Diod. & al. V. Petav. de doch-. tcmp. 10,31. Scldcu. can. chron.^//« in atiitum fei^. conjiciuut.

BellumLaconicnm Ar- cadicuin La:edxtiicuia- rum cu-ai ^rcadibus.

Bccoti duce Epam-novdit in PeleJyoiiii.'Jhi!t ingrciji ,, iS a Chabria yfthenienf. duce rcpulji. Diod. Xc-

noph.

PL\S CIIL

pidas ab Jlexan- Thebanorum cum ^rca-

*./•.«,« w-^.-.v/,, dihus hdlnm. Dionyli-

I /w. Dl0d.Piut. us S^mivfitrum 2\ratL,

\

^

J4"

CnE.ON0L0CIA Nepotis.

1. 15. ^riftides. IJcci Panegyrico.

OLYINIPIAS C.

I.

2.

3«

4. Acefiltii ''■« Hocttiam

expeditio. 12, i. Chabris: ^i&oria de Spar-

tanis. ibid. Chabrias Jccrin JEgyp-

ti R. adjutum profe—

£li!s , yfthcnas revoca-

tiir. 12, 2. Diod. Idcm itovo piigme gencr$

Bocotos fervat. 12, I.

Diod.i|5. Iphicraics ab ytthcn. aii-

xilio rcgi Perfarnm Jr-

Thcbani exfulcs cpe tbeKi^nf. Cadmcam fir.nt. 16,3. Diod.

noph. alii.

Bellnm Lacedx».

taxerxi mittitur, Diod.

II,

OLY]MPIAS CL

I. Timotheus Lncedtt- tnonios ad Lciicadesn fi/perat. 13, 2. Diod. lib.i-5.Xcnoph. lib.5.

Chabricc ittterfecio fttcce- dit Ipbicratcs. Dio- dor. ibid. Jlii tamen Chnbriam dcmnm poft cli(jU0t annos , bello fo- ciali , periiffe volunt. Kide Simfou. ad an. M. 5^29.

3", Timothcil"! Corcyneis (einra liaied^moft. fub'

Lacedn:monii tMari pcriiim reHnquuHt A nicnfibiis. 13.2. D

BcllinnLpcedsmoi

\l, iuter Jtbmcnf

l

ir

f

CHRONOrOGIA NkPOTIS. I4P

fidio mittitur. Diod. Lacediemonios. Diod. CC

15-

Jtem IphicratCS. Dicdor. Xcirjph. Frontimis. Ne- pos II, 2.

Ipnicratcs exercitui con- diictitio pr.efcBus aj- verfus j^gyptius profi- cifiitur , ^ paidlo pofl ^thenes revcrtitur.Di- od. & alicer paullo

KcpOS II, 2.

Xeuoph.

Phartmhazus ctitu Iphi- cratc adverfus jEgyptioc profectus.

OLYi^lPlAS Cil.

I.

£. Epaminondas Sper-

ta.ios acl Lcuctra pro-

fliSat. 15, 8.

3. Iphicrates Euridicen dcfeiidit. IX, 3. iE- fchin. de falia lcg.

4. Epaminondas Laco- tiiam iiivadit , Spartatit capit^ mejjeiiem re/Ii-

tuit. i5,8.i)cc.Diod.

& alii. Iphicrates Lacedamotjiis

advcrfus Arcadas au-

xilio mitthur. Pelopidas ifEpannnon-

das ^rcadibas auxilio

« Thcbaiiis mittuutur.

Diodor. Plutarch. iu

Pelop. JulHn. lib. 7.

ISfcpos 1(5, 4. alii.

Bceoticura Bellum. Pugna Lcudlrica Spar- tautrnm cum Thebauis, Diod. & al. V. Petav. de dot^r. temp. 10,31. Seldcu. can. chron.^///» in atinum feii. coiijiciuut»

Bellum Laconicura Ar- cadicam Lacedavmtior ruKi cuiti ^rcadibus.

Eocoti duce Epamimnda in Ptleponmfuin ingrelji , iS a Chabria Jth^iiimpi diice rcpulft. Diod. Xc- noph.

OLVINIPIAS CIII. — — ^

J. Vc\oY>h\^sab.4lexan- Thcbanorum cum^rca^

dro Pherxoin viucuia dibus bdlum. Diouyli-

(omitur, DlOtl,Piuc. U3 S^ratvjitritm Tyaauus

i.^o CnR.oKotoGiA Nepotis.

Trtoritur. NcpoS 21, 2.

Nepos i6, 5. Paufa- nias iu Boeot.

a. Epaininondas exarci- tum Thiban, iitcolutnent domum reducit, 15, 7» PIiU. Pclopida.

Pclopidas liber^itur. 16, 5. Diod.

3. Epaminondas in Pe-

lopounejo bellum gerit,

15, 7. Diod.

Eufebiu» in Cluouico: alii.

BcUum Arcadtim £? E- leovum. VioJ. lib. 15. Xetioph. Juftin. Front.

OLYIMPIAS CIV.

1. Pclopidas prxlio ad- verjus ^lexaiid.Phcrix- vm vi^or cadit. Plut. "Nepos i5, 5. Diod.

Timotlieus in Thraciam profeBus , Potidteam , £? Toronem occi.'p*t. Diod. Hh. 15.

Cum Olymbiis bellum g0~ rit. Nepos 13. i- De- mofthen. Olynth.

2. Epaminondas Spar- tam iterum tcntat^ Ln- eed^m. ad Mar.tineam vincit , ibidemque in- terficitur. 15, 9. &C. Diod. & alii j)r.fnm.

3. Agefilaus &? Clir.brias a Rege Perfarum ed

. TachumJE^yptiRegem

deficiunt. 17, 8.12, 2.

Diod. i5.Polya;n. 3. Agefilai interitus. Xe-

nophon. Plut.Diod.

Nepos 17,(5. Datames ab Jrtaxtrst

defcit.\\.,<i,. Diod.15. Chabrias Neclanebo reg-

nu.-M ei/tflJiiuit, 12} 2.

Thebani Epaminonda perorante de maritimo im- perio compargndo c»gi-

ra7;.*.Diod.Paui"an.Ba:o- ticis.

Pugna iMantineeufis^fa- ct Epaminouda.

Artaxcrxi IMncmoni

Regi Perfarum viortwy fuccedit ^rtaxerxes Qch- us. .Alii tamen triemii» mnte obiiffe volum. V. Pe- tav. D. T. 10., 20. 6? 13. Labbcuia a Bl. -683.

OLY.^I-

Chr.onoi,o<iia Nepotij. 151 0LY1MPL\S CV.

I. Philippus Macedo reg-

nare incipit. Diod. iC,

JulHn. 8. &c.

3. Chabrias cum Chare- BellHra fociale Alhe- te adverfus yfthsmenfi- nieuiuim.

vmfociss , Chios , BJbo-

dios , Coos i^ Byzantiosy

niijjus , in prxlio occu-

hiiit. Diod. \. 16. &

Ncpos ^2,4.&c.Dio-

uis fnga & prttparati»

ad belhiin ciun Diony-

fw. Diod. ib. IE\. lib.

12. Variar. HilL cap. ^44. Nepos 10, 4. &c. ' Sed fugam Simronius

xult cuiitigijfe bicmiiQ

av.te.

4. Diomsfclixcum Dio- ny/io beUitm. Plut. Di-

od. Nepos 10, 3.

Alexandri Pherai iute- ritus. Diod. Phuarch. & alii.

OLYIvIPIAS CVL

1. Iphicratcs 6? Timo- theus ah Jthcnicufibtis multantur. 13. 3,

Dion Syracufas in liber- tatem vindicat. Diod. lib. XVI.

2. Dion moritur annos natus circiter LV. Eu- feb. in Chron. Qubi viti'jfe Dionyfius pra Dion le^ebatur:')]!^^^. 10, 9. Petavius D. T. i3.t?R.T. i.s.Simf. Labb.«/;/Vy//e «««0 yj^. obiiffi volunt.

Cliares Seftum capif, Diod.

Athenienfes cnm Sociis acriter pngnaut , ducibus Charete, Iphicrate S? Ti- motheo. Diod. Nepos 13. l.

Nafcitur Alexander M. vid. Petav. R. T. 2, 3, 12, Uflcr. a. a. W. 3C48.

Philippus tculum in ex- pugnatione Metb<.nes a- wiiftt. V. Vitas <on]pa- racas Schotti.

OLYM-

liKz Chronologia Nepotis. OLYMPIAS CVII.

2. Pliociou Jthen. Per- farum dtix efi coiitrtt Cyprios. Diod. 1. 1(1.

OLYMPIAS CVIII. 1.

2.. Iphicratcs Athm. dux Dionyfti Siculi tiaves iiuro douifquc ylpolliui Delphico cov.fecrandis o- ijuftas ititercipit. Diod.

4.

Timoleontis in Sici-

liam cxpeditio, 20 , 2. Svracufas in libertatim reftituere conatur. Di-

od.Ncpos2o, 3.PIU- tarch.

D i 011 y (i n 3 junior Syraau- Jiis reciiperat , atmo deci- Mo^poftquam a Diotie pul- fus erat. 20, 2. Diod. 16. Plut.

Hicetas Princeps Syracn- farum «Timoleoute/ri- peratus, 20. 2.

OLYMPIAS CIX.

1. Timoleon,/>i////yi'a- ttis , Syracufis potitur» 20. 2.

2. Retnp, Syracufar. >»- flaurat, ejecto Diony-

^ f:o. 20, 3. c?c. Diod. l6.

3. Xontrtt Siculos rem feliciter gcrit. DiotU Ncpos 20, 2.

4. Pliocion ylthen. dux Clitarchum Tyranttutn EretriiC a Philippo con- fiituuitn proftigat. Di- od. 1. 16.

OLYMPIAS CX.

I. Timoleon Carthagi- Tiienfium exercitutn ad Critnefutn fuperat. Plut.

Nepos 20, 2. Diod. PolyaJii. lib. C,

C, 1i*

Chronolog

C. Timoleon Qarthagl-

uieiijibiis pacera pcten-

tibiis coiicedit , c? BJa-

wcrcum catnt. 20, z,

Diod. Jdeiii toti Sicilict pacem ac libertatetn rejlituit, 20j

3. Diod, 3-

4. Timoleou moritur.

Nepos2o. s.Plutarch.

OLYiAlPlAS CXI.

lA NeFOTIS, I5J

OLYiAiPiAs cxn.

I.

4-

Piigna ad Clireroneam,

qtia Philippits Athev.i- enfes-cicit. Diod.Dio- nyl". ad Amnjcum. Paufau. in Attic. aiii.

Philippus Rex aPanpt- fiia /iitellite ccciditiir.,, Diod. lib. 1(5. Nepos 21, 2. & alii. Alexauder M. Pbriippo Patrifuccc- dit.

Alexauder dcbellat.Da-

riii::t ad y/rbdla. V. Pe- tav. D. T. 10, 3(J. R. T. 2,3, 12. Strauch. brcv. chronol. 4, 50.

OLYi^AS. CXUI.

I.

o«

4-

OLXiUPIAS CMV. X.

Ilephreftionis mors.^Ne- pos iS, 2. /Elian. lilx. 12, 7. & alii.

K5

Alexandcr Babylone mo- ritiir , vel veneuo , vel ii.-» temperaiitia. 21,2. Diod. iS.Curt. 10, alii.v. Pe- tav. 1. c. e in Paralip. p. 859. UiTcr. a. IM. 36S1. Strauch. brcviar. 4,31. Aiiti-

154 Chronologia Nepotis.

2. Antipater e" Craterus

3. /^toUam deficientcm of-

pus,nn)it. Diod.

FeiViiccas i:iterficitur.

4. Eum?iics vittcit Cra-

terum c? Neoptolemum.

lo, 3. e 4. Diod. Idcm ah exercitu -^lexan-

dri hoflis judicatur , £?

^b ^ntigono Nortt ob-

fidetur. iS, 5.

18, 5. Diodor.

Antipatcr rebtts Ma- eedonicis prxficitur. 18, 5-

OLYINIPIAS QXX. I.

2. Eumenes fit regum

tutor , bellumque ad- vcrfus yiutigonum com- parat. lo, 6, 6? 7.

3. Phocion ad ylntipa- trvin proficifci recufat^ i^paullo pofi nicatur a civib. fuis. Plut. Nep. 19, 4.

Euraenes in Terfiam co- pias fuas hiematum di- vidit. 18, 8.

4. Eumenes adverfus yfutigoTium bellum ge- rit^ iS fatrapx Orien- tis fe conjungunt, 18, 2. &C.

Nicanor a Caffandr» A- tbeuas miffus Pineeum occupat, 19, 2.

Arg^Tafpidum phalanx JLutmni adjunSta frufirti ab yintigono ^ Ptolemxt follicitatur. Diod.

OLYIMPIAS CXVI.

I. Eu.niems cum ^fnt/go- no anceps prtvlium. Ab ^ntigono capitur , & occiditur. Diod. Ne- pos 10, 10, (Pctav.ait anno decinio ab A- lex. obitu fiiblatum. qui in ann. 2. aut. 3. hujus 01) mp. iuci- dit.; '

«•

C II R 0-

CHRONOLOGIA

annorum Catonis, Auclore.

A, SCHOTTO

I\I. PORCIUS M. F. CATO CENSORIUS, Anno U. C.

521. Natus , M. TEmilio Lepido , IM. Poblicio IMalleolo Cofi'. Sic cnim ipfe apud Cker. dt Sencci. diflerens : Aum pojiquam primutn Cof. fuerat 0. Fabins IMaximus Ftrrucofus , qui Ta- retitum cepit, ego natus fum. Alii 519, anno natuni putant , L. Po!tuiiiio Albino , Sp. Car- viiio^ IMaximo ColT. In his Kar. Langius Gan- denfis vir doclifl". lcgitque, ^tmo pofi Conful primum fuerat ^quam ego natus fum. qaomodo 6c in vet. lib. lcriptum le repperiile .<fidus Jlla/iittius ininor affirniat. 539. Annos natusxvii. primumftipendiumrae- ruit, & militavit ad Capuam fub eodeaiFa- bio IV. Ccnfulc. Coni. I\'epos in vita Cat. c. I, 2. Alii XIX. numcrant, ut altero anno % pi-innim Cof. Fabio Maximo natus Ct Cato. 544. /Etatis XXIV. li a natali Dxix.numeres, ad Tarentum ftipendiam fecit, p\ibio v. Cof. iit ipfe apud M. Tullium cJe Senedt. difputans. 545- ^<- XXV. Tribunas militum in Sicilia fuit M. CIa;.dioIMarcelloV. T. Quinclio CriJpi- no Cofl. Cicero Cat. majore^^ Nepos hic Cor- nelius c. X, 2. C. Claudii iVerouis Cof. ca- ftra feqi.itur ; llrenuus habitus &: laudams re bene gefta in prselio Sencnfi ad Mctau- ram, qao cecidit Asdrubal, excicitu Alpe« trajiciens, ut copias cum Annibale fi-.ure conjr.iscret. Livius 27. e? Nepos l. c. 548. _ Cua-Mlor obtigitP. Scipioui Africano ma- jori, in Africa Proconfuli, a quo perpctuo ditrenfit^ Aueur, annos natus xxviii. P.Corn. Scipione Atr. P. Licinio Craflb Cofl". l.iviHt 29. & C. Nepos c. i, 3. M. Tuliius vcro im Bruto^ rj Catone^ anno infeq. dxlix. Cethe- go Oc Tuditano Cofl'. Quem locum .'fndr. Patricius in 2. Ub. Cic. ih Repub. fic concinna- bat : Cuat *o CFabio) iiuanu» Qof. adoiefett.

Aquo

ri6 ChR-onologia Annorum CAToms.

Auiio U. C.

tuliis miles ad Capuam profeSius futn , ijuiiiSis- qiie avno pojl Tarentum. Tum QjixRor : queiit nagi/tratiit» gefjt Cojf. Tuditano ^ dtbego. De- iiuie ^Edilis. Qjiadriaaiio pofi factus futn Prx- tor , cum tpiiditn ille adtnodutn feiiex , Juafor lc- gis Cin.i.c ^ de doids i^muneribus ^ fuit. Ex C/>. vif. ubi dcrodalitatibus&maguaiMatrisDc- iimiacris, ^ in Drmo. Aliter Corradus & Latnbinus : quoruiu hic cornm. in JEmilium Pro- bum^ bis Quxilorera facit. \_Lambiiii leStio- item probabat edaat Langius. Expungunt autem illa de adiiitate £? pr.ttura. qisod etsam , fd paullo aliter^ facit Pighius ad air. U. C. 549. vidc not.Grutirianas adCic.l.c.j Nonfequor. [Outtfuram tamcn ausio fziiueuti detuum gcj}'M", •vcruni f/?.}

531.

Quadricnuio pofl: yEdilis plebis fnclus, cum . yElio , qui hic C. Hehius appellatur, 6: a

K^ . J.i-Ai.i.\J ,

Livio lib. 32. [£? 38.] Cato in Cic. dialogo de Senect. ut quidem vuJgo interpungitur. AgC- bat tu;u fortc annum retat. 31. 555. Frietor qup.dricnnio poft, Sardiniaui pro- vinciara obtinuit. Q. Ennium poetam inde deduxit. Liv. 31, £?32. aunal.ab U.C. Cicer» in Cat. [f.v vulg. lcciionel G" Plut. c? A^pos hic c. I, 3. A quo pollea^^in Grajcis, licet fe- nex, ell inftitutus: Plin. 7, n,o.?'alsr. Max* S, 7. £? D. Hieicnjm. epiflol. ad Ncpoiian.

558. Conful cum L. Vaicrio Flacco, quo au- clorc Romam e Sabinis commigi-averat. In hoc magiltratu totam citeriorem Uifpaniaiu qu32 rcbsUaverat, pacavit, bello ab Empo- riis iuchoato: adiuvante P. INIanlioPrxtore. Vegct. 2, 3. c? I, 8. riic cjus abllineutia e- luxit,6c Irugalitas. /'///«■//^ £? ^ppuUjus. INla- tronis cultura rcpetcntibus Oppia lege adcm- tum, rcllitit. Lcge i/:;';;»i 33. Plutareb.Fa- ler. 9, I. Ncpotevt cap. 2, I.

559. IIoc auno Proconiulex eademprovinciade Senatus ienteutia triumphavit. Plut. FaftiCa- pitolin: , yfppianus Ibcricis , FrQiitinus , Florus 6? Zonaras. \_Nepos l. c.]

552. Legatus (non, ut Cic. in Cat. meraoria; vi-

tiojTrib, wiiituro) JManiiAciiiiCliibrionis

' < Anno

CriliONOLOGIA AnNORUM CaTONIS. Ji7

Ahqp U. C. ^-

Col. ytuctor de viris iUuflr. Feflum vide in Or' dinttrit.m; & in Oratores. Livium 3<J. yfp^itr- num, ik Juftimim 31..

S!5p. Tiitatis XLix. Ccnlor gravifTimus cum L. Val. Flacco , L. Qiiintiura Flamininum , Titi fra- trera, lenatu movit, & in ferariura redegit, quod ad fcorti fpectaculum , Gallum reum jugulafTet. Luxuriam horainum repreffit,qu2e incipiebat pullulare. In quohonore, quod tam levcrcproefuiflet, CfK/or;; cognomeu tu- lit. Livius 39. Phit. in Cat. & Cicero , item in Eruto. Fafii Capitol. Val. Max. 2, 9. & 4, 5. Neposhic C. 2, 3. &i']Semca Rhetor cotitroverf. 2.

tfco. Odogenarius jara , \Jmino major oaogetiario., nec ante auiwm V. C'. 503. vide infra ad an- *tum (5o5.] Ser. Sulpitiura Galbara, qui Lu- litanos Prjetor diripuit, vehcmeutioratione accufavit. ^uctor. de virisilluftr. Faler.Max. 8, 7. Non (ut Livius 39, & piut.-) uonage- narius. nam ocT:ogelirao quinto setatis raor- tuum conftat.

«04. Initio tcrtii belli Punici Carthaginem, no- va moiientera, delcndam cenfuit^certatum- qiie in ca ientcntia,de Rcip. lalute&com- modo, cum P. Scipione Nalica,qui fervan- dara urbera, ne otio o: ignavia in luxuraju- ventus Ro. ut accidit, dilapfa, civilia anna traclaret, cenfebat. Pervicit taraen fenten- tia Catonis. Livius, Florus, 6? ^ucior de vi- ris illuftr.

«k>3v Hoc anno raortuum puto, 85. annos na- tum, L. Marcio Cenforino, M. IManilio cofT. Patcrculus vero male, P. Cenforino, IM. JManho cofl. Cicero Bnito : Cato, inqnit, eimos quimiue e oBoginta natus excelltt e vita : tum quidem eo ipfo auuo contra Ser. ~Galbam ad ^opulum fumv.a corttemlotn dixifj'et. Valerius ve- ro 8, I. c? 7. odocrefiraum fextuni annum agcntcm advcrfus Galbam perorafle ait. Pli. Tiius 14, 4. fexcentcdmo U. C. mortuum , ro- tundo numero dixir. NonrccT:c, ut puto, Plutarch. hnvUovTA Catoncm , & Liviur »oi»3cuano majoreui faciiuit.

CIIRO-

HENRICI ERNSTII

CHRONOLOGIA

H I S T O R I /E

T. POMPONII ATTICI

Anno Urbis (^44. Tricunio ante M. TuUium Ciccroncra. fJ. Cnx. lileteilo Nvmidico & HI. Jn- nio Sulla CojJ'. Tit. Poinpouius Atticus nafcitur. cap. I, 2.

Anno Urbis 666. Ciceronis 20. Cn. OBavio & L. Conidio Ciima C^Jf. Athenas fe contulit Atti- cus, annum agens vigeilnuim tertium : quando anno proxime prsccdente P. Sulpitius Rufm Trib. pl. a Sulla interfecUo elfc c. 2, 2.

Anno Urbis (j-4. Cic. 28. P. Scrvilio Fatiaj & .r^. Claudio Pulchro Co^lf. Atlienis Ciccro Epicu- reos, PliKdrum, & Zenoncm, frequenter cum Attico audivit, ut ipfe ait lib. 2. de Fitiib. ^Tw fcul. 3. & ^cad. I.

Anno Urbis (538. Ciccronis vero 42. L. Jure- lio Cotta, & L. MatiUo Torquato CoJ}'. retatis anno 45. ciwn jam annos 22. Atncnis commoraLUS e- rat, Romara remigravit. c. 4, 5.

Anno Urbis (jy2. Ciceronio 45. ipfius Attici 49. cum lcgati locum obtinere pofiet apud Q. Ciceronem AIik prsctorera, nolebat. Quo anno Romffi Cofl'. erant AI. Fupius Pijo, <S: M. yalt- rius Blejfala. c. 6, 4.

Anno Urbis697. Ciceronis s^j.Cn.CortieUo Len- tuh, & L. Marcio PbiliJ>poCo(r. pi-idie Idus Fcbr. T. Pomponius Atticus Piliamuxorcraduxit, an- num agens xtatis 54. iu quibus nuptiis Cicero coenavit. Epijl. 3. iil>. 2. ad fratrem.

Anno Urbis 703. Ciceronis 57. Attici 60. L. JEmilio Paullo , t!k C. Claudio Mar^ello Cojf Cx- farianum bc!lum incidic : quod fequenti anno prorfus in flamraara abiit. c. 7, i.

Anno Urbis 709. Ciceronis 53. Attici 66. C. Jul. Cxfr.r, quum ipic una cum 71/. Juionio con- ful cflctj a conjuratis m F&mpeji curia 23. pla-

gis

CnRONOLOGIA rilSTO*.IJB. jfQ

gis confoflus eft. Sequenti anno Antuniiis Blu- tinam circunifedit, Bnuumque oppugnavit : ho- Itis patria: judicatur. Sed aLepido recipitur." c^o. 9. I. c? 2. _ -^

Anno Urbis 710. Ciceronis 64. Atticus, na- tus annos 67. matrem nonagenariam extulit. c 17, I.

Anno Urbis 712. Attici 66. IM. Brntus & C. Lallius ab Odavio, 6c Antonio ad Philippos vi- cli, libimct ipfis violcntas manus intulerunt. c . II, 2.

Anno Urbis 72i.cum Atticus 77. r.nnos cora- pleUct, dcceflit & lepultus efl:, qui crat annus 30. antoquam DEUS nolter JESLS CHRISTUS in carnc apparuit: Cui una cum Patrc 6: Spirita Sanclo fit Laus, Honor & Gloria.

INDEX

I N D E X

RERUM Ac NOMINUM

MAXIME MEMORABILIUM

CORNELII NEPOTIS.

Trlmus numertis Paginam , Sccundus Lln;am notat,

A Clieron , Scpulcmm 54 ? 30

■^Aclcci, Jtiicl ^ ^theuienfcs 45, I. eih ActC,

quod antiquiiyimnm AtticiX nomen fuit. Admetns Rcx BToloJJorum 26, 5

/Edes Jovis Fcrctri 121, 15

^dcs ISlinerva; 32, 5. IMartis 134, 28. Profcr-

pina: 53^ 3«>

TEgje, Macedoniit oppidi/m 96, 22

/Egateslnfulrey7;<« in mari mediterr.juxta Sicil.^7, 31

;Egos flumen 35 , 3

i^Egyptus , Africx proviticia 83 , 20

,/EmiIius L. Paidlus occifus loi , 33

iEolia, Aft.eRegio 48, 42

iTiquora Indica, mare ludicuni 129, 18

Agesilaus Laccdcmonius rex faStus in Aftai»

hdlatum proficifcitur ^ 77,17. domum revocatur-y

78 , 33. ylthenienfas iS Bccotios apud Corotieam vin-

cit^ 79, 8. Conjilium ejus fuhitum , 80, 7. Cnrpo-

ris honis iiifelix ^ 81, l. tnoritur 32. ei co?npara-

tus Chabrias ^ 57, 11

Agis Rex., frat:r Agefilai 77,

Agrippa M. yipfanius, gener Attici 116 ^ 6

Albinus conful cum Lucullo , Kes Romanas orationt

gr.cca fcriptitavit 125, I

A L C I B I A D E s. eo in virtutibus £? vitiis nihil ex-

celleiitius^ 3<5, 36. Quomodo educatus, 37, 12. dus

deleBus bello Pclopouiuftaco ad diccndam caufam

revocatur , 38 , 27. ad Tijfaphermm , prafedtui^

regis Darii , fe contulit. 39 , 20. reftituitur inii

«b Athsnienfibus ^ iS magno applaufu excipitur «-

holita devotione^ 40, 30. rurfus in invidiart recifusy

md Pharnabazum in Afuim tranfiit^ 42, 17. cujus

operaperity 43, 3. ejus tlogi^n "7

AlCiU«OQ tnatridda- 7^\^^

AU*

X

IVJ .31LIUJI

:POTis.

'tsfsit.

53,1'

3!, h • ".', ■

119, rf

■jdrmm i«

5F, 11

d,:

ill

I N D E X

ftJexander IM. (juando e ubi nattis, 124, l3. 5tf- ^jVowe moritur^ 82 , 28. <j/?;/c/ />o/Z mo/-;?/» ejus

Reges appellati^ Alcxaiuirea , urhs celehris ^gypti ^ ^lpes Italiar.i ab Gallia fejuiigunt Alpici , ^4lpium habitatores \n\mon , cognomeu Jovis

Vmyntas Ma.-edouius ^^

Vndqcides unus e decem Gracia Oratorib. 37,

p5, 40 97

13

loi, 8 loi, li

35, 34 5f^, 5

03

iio, 7. 84, 33. 100, 3

84, 26

35, 37 114, 14

52, II

Vnicia, Pomponii ccnfobrina

Uuigonus perfquitur Eumenem

Uuiochus, rax Syria , potenti:Tt»tus

Intipatcr, ei fumjna rcrufn defertur

LntilHtcs Jovis, Sacerdotes

Lntonius, Ho:l!s judicatus cedit Italia

^pollocrates Syracufis obtinjt ., ^j

.popluhcgraata Epamiuoud» 70, i? dhaa

ppia via ' ^ •^ ■'*

pulia, Iialia Regio

rabicus Sinus

rcades , popuhis Orcedx in Pehponn.

rchias, unus e inagifiratib. ncb.

rchilocIlUS Pocta quando claruerit

rdeaciiur.n Praidium, lege Arretiuum

rgi\'i .^rgis orti

riobarzanes PrafeStus Lydi<e & ^omict ci -2

R I S T I D E .S coguomine Juftus appcUatus , 28' , 4.

exulfactus fed neceTttate Belli Pcrfici refitutul ^

ibul, lo. pauper moritur, 20 i

nflomache Soror Dionis 49 n

rfidffius Datamis fil. in pratlio cadit adolefc. 6

ftabanus Xerxem interficit

Itabazus a Xerxe ad "Paufan. mhtitur

rtaxerxes duo ., Macrochir., i3 Mnenon

"temifium Promuntorium Eubx.-e

:hamanes gens Epirotica JEtoli,t vicina

henJC Civitas clariijlma

122, 35

loi, 3t

129, 24

70, 3<>

75, 14

124, 8

118, 2%

70, 3'-»*

05, V' 95, IT

30, 12

23, 2

5S, 35

45

19.

o.

henienfes colonos Cherfmifum mittunt . 16 ' Vr^xlium committunt iS projiigant Perfas, 19, .u ^polUms conftlio oppidum relinquunt, 22, 2y. bcl um tndicunt Syracujltnis ., 37, 29. undique belU ^tmuntur, 59, 13. Atbenienftum clalis contra ierx.-m, 23, i. ad eos fnmmam itnperii maritimi ransftrt ^riflides , 28, 30. ^TICUS Cr, Pomponiits') omiUbus doStrinis «-, ^ rudi-

,4*.

I N D E X

RERUM Ac NOMINUA

MAXIME MEMORABILIUM

CORNEL II NEP OT I

Primus mimerus Paginam , Secundus Limam no

A Cheron , Sepulcmm 54 .

■^Actffii, Jnlci^ Athemenfes 45, I. ah Ac

quod amiquiffi~niim Atticx nomen fuit. Admetns Rcx Molojjonim 26

/EAcs Jovis Feretri 121,

^dcs INIincrva: 32, 5. INIartis 134, 20. Prol pinfe 53 ,

TEgs, MacedoniiX oppidum ^(J,

yEgatesInfulreyif;* in mari mediterr.juxta Sicil.()7, JEgos flumen 35

iligyptus , Africx provincia 83 ,

iEmilius L. Paullus occifus 101 ,

yEolia, Afu^ Regio 48,

iEquora Indica, mare Lidicum 129,

Agesilaus Laccdemonius rex fadtus in Aj hdlatum proficifiitur , 77,17. domum revocai 78, '1,},. Athenienfcs iS B(£otios apud Coroneam cit^ 79, 8. Conjilium ejus ftibitum ^ 80, 7. Co. ris bonis iiifelix , 81 , I. tnoritur 32. ci comp, tus Chabrias , 57-

Agis Rex, frat?r Agefilai 77

Agrippa 31. f^ipfanius, gener Attici Ii^

Albinus conful cum Lucullo , Res Romanas orai gr,eca fcriptitavit 12C

A L c I B I A D E s. eo in virtutibus (3 vitiis nihii cellentius^ 3^, 36. Quomodo educatus, 37, 12. deleBus bello Pelopouiieftaco ad dicendam cai, revocatur , 38 , 27. ad Tijfaphermm , prafet regis Darii , fe contulit. 39 , 20. reftituitur ab Athenienfibus, (i magno applaufu excipitu bolita devotioncy ^o^ "^o. rurfus in invidiapt rea Md Pharnabazum iii Aftam tranfiity 42, 1 7. c operaperit, 43 ? 3- «/«f tlogittn Alcinseoa mairiiida- ' 7°-

[

k k k

4i k

li k k

lo

'lc ,'.r, k k k

in k

l

'tl

I N D E X.

Alexandcr IM. quaudo e ubi natus^ 124, 18. S«-

byioue moritiir , o2 , 28. atitici pofl tnortent ejus

Reges appellati ^ Alex.an».lrca, urbs celcbris ^gypti , Alpcs Italiam ab Gallia /ijuuguut Alpici, yilpiu/n babitatores Amnion , cognomcn Jovis Aniyntas 3Ia:edonius

Andocitles unus e decem Gracix Oratorib. Anicia, Potnponii ccnjbbrina AncigOnilS pcrfcquitur Eumcmm Anciochns, nx S^ria^ potentijtmus Antipatcr, ei fumma rcrum dsfertur AntilHccs Jovis, Sacerdotes Antonins, Ho;l:s judicatus cedit Italia ApollocratCS Syracufts obtimt

Apophthegmatii Epamiaoucias 70, i; Appia via

Apulia, Itali.t Regio Anibicus Siniis

Arcndes , popidus Grtcci.t in Pehponn. Arc']ias, unus e magifiratib. Thcb. Arcllilociins Pocca quando claruerit Ardeatiiur.n Praidium, lege Arretiuum Argivi ^rgis orti

Ariobarzancs Prxfectus Lydi.^ £? •Jjniit Oi, 32

AristiDES coguomine J uftus appcUatus ,28,4.

exul fa:1us fed necejfitate Delli l'crfi:i reftitutus^

ibid, 18. patiper moritur , 2y, 4

Arirtomaclie Soror Dionis 4p, 13

Arfiilxus Datamis fil. in pntlio cadit adolefc. 6^,^11

Arcabanus Xerxem interficit 95, 17

Artabazus a Xerxe ad Pattfau. tniititur 30, 12

Arcaxcrxes duo^ illacrochir ., e? Mnenon p^S, 5

Artemifium Prommtnrium Eubatx 23 , 2

Athamancs gens Epirotica JEtoli^ vicina 50 , 35

Athcna; Civitas clarijfima 45 , "2

Athenicnlcs co/wo^ CV'er/3«i?/2//;; mitttint ^ l6 , 19.

Pr.tlium committunt iS profligant Perfas^ 19,30.

yfpollinis conftlio oppidum rciinquunt, 22, 2y. bel-

lum indicunt Syracufinis, 37, 29. undique bell»

prtmuntur^ 59, 13. ^tbenienftu.tt clalis contra-

Xerx:m., 23, i. ad eos fummam imperii maritimi

transfert y^rifiides , 28, 30.

Atticus (r, 1'omponius') omtiibus doSiritJis e-,

I4 rudi-

95,	40
97,	la
loi	, ^
101,	II
35,	34
56	, 5
*> T	r> •^
• o7»	05
IIO	, 7
84,	33.
100
84,	25
35 ■)	37
114,	14
52,	II
e f	qq.
122,	35
ICI,	31
129,	24
70,	31*
75?	14
124.	8
118,	23
70,	3-
^i,	3«

I N D E X.

THctiiHs , JCp , 24. Liberalitate yfihevief}fes devttt"

tit, lio, 26. Rcviit Romam, iii, 39. Hojiq-

ribus, litihus ^ pr^tfe^tiiris ahfiinuit ^ 112, 33.

Bnitum abjecium lcvat ^ tiec ^titoiiiiim potentem tj--

«Uilatur, 1145^« Prndcfitia ejiis in civilibus turbis^

31.5,3(3. Virttites^ 118,29. Scripta & tibri ,120^

3. Gbitus ac exec^ui.t, 422, 3;

B.

JBac^sns ad jilcibiadem imerficiend. mittitur 43, 3

J5albus, L. CormKiis 122, 4

Sellum ^;ryptium,62, 16. Cirile Cafariatrum ,11"^^

7. Corcyraum , 22 , 2. Corinrbitjm , 79, 24. Pe-

loponn^fiacum ^ 37, 28. Peificum^ 22, 14. Pu-

nicmn , 97, 21. Sociale ^^6 ^ 10. Troicutn , 61 , 19

!Buhyni , iitcdie Biihytiia 105 , 33

JCithynia, provincin y4ft!t minoris 3o6, 15-

BOEOtii bellwn indictint Lacediemonlis 47, t^

BrutUS (JnterfeSinr Cefaris') interit lltf, 2

.^yrCa imerior pars Cartha^rinis 125 , S(1

JByzaiitium, hodie Confiantitiopolis 29, 35

C. Cadine.i ^ra: T7.ubana 74? 5

Caduceura. Inftgne Lcgat. in pace facienda 105, 22 Cadufii, /K?fr inareCafp.B Pxititutn fita Gtns 61^6 Casfar Qyulius') occifus 113? -4

Cajfaris (^Ociaiii') projperitas 120, 36^

Calidus, i. Jiilius^ poita, 1^7 5 2^

Callias, Athetiievfis , divitiis clarus 32, 33

Callitlratus Athcnienfium Legatus 70, 34

Camillus felicior IManlio 327, ;,o

Cannenfis pugna 102, 19

Cappadocia, y/ftte regio Euinem data 82, 3§

Captiani, Gens y/fiatica 65, i6

Capna, Urbs Campania ' loi , 41

Cftres , e Caria oriundi <5o , 3<y-

C^aOander tmus e fuccefforihus ^lexRvdri c}0, 10 Cfltaonia , Cappadocice vicina 62 , 23

Cato Q^A. Porcius) Pritmim fiipendium tneniit- ntmot-tim XVII, 107, 31. Conful iriumphavit , ic8,. t^. Stiidia, Scripta , 109, l

Catullus, Poeta elegantijfptus 117, 3

CilABSiAS, yfthetiietifis , clarus invento quodam in Prafio, 55, 22. itettt bellis in Eurcpa , j^jgypto, BCypro, 577.1- Teiif bofiitm perit y 58, i^ CijaiciS} ufis £;:i^.<s 59, 44-V

Cher-'

' , ^ , I N D E X?

theiToncfus, TkracL^ peninfula I~y l/?

CliiuiU, iiijula qiue bodie Scio dicitur ej\ \Xj

CiccroCI\l.Tullius)^<//^/« yluici &amicus ixo^ C I M o N Jtbemeufis ob parcutis multam in viucul* compaclus a forore libcratur , 32, 30. ad priucipa- tum pcrveuit ^ ^^ ^ 4. ejus liberalitas ^ 34, 8

Claltuhun], Oppidum bodie Chialleggio loi , 10 Clcoii IJahcariiafTcus -(j ^

C o N o N esecgius terra marique hellaior , 46 , 23. accufat Tijfapberiiem apud .Irta.xerxem ^ 47, 2-'. Laccd.tmoiiios apud Cnidum fugas>^ 48 , 22. dii^t patrix futdct aTiribazo iu viHculaconjicitiir^ 49,4 Lonvivai Atcici animo i^ vcutre , di-lecltati 118,12 Coruuaus a tvrauuo liberatur qt 24

Coronea, urbs Bceotije -^ g

CrudeUtas cizii/?» crga nobiles 38 '3-»

Cyclades infula;, vulgo iufuLe ^rcb-pelagi 17J 26 Cyprus, tnjiila JfuK iu mari Syriaco 20, rz

Cyrenai, urbs Libxx^ bodie Cairoan 81, 31

Cyrus Kex Terfarum in prjtlio cadit 95, 2

^nns Hyftafpis filius, Perfarum rex oi , -^5

JJ A T A M E S patri Jucceifit , 61,9. Tbyum ^idtr^n tufdito ornau! regi adducit , 62 , 6. ei aperit Pait- datcs infidias ai.licorum, 63, 16. Hojles prof.iga- vit iS adjalutcra cotivertit ,quod ad perniciem fue- rat cognatum , 64,31. a<l pacem invitatur , 6i, ^ 35- i^i^Sis iufidias difiutit,66, 5. ii, colloquio /)«- fraudem interfecius , 67, 2^

pelphi, urbs BKoti.z ig' ^o

Deiurenetus Jtbcmcufis, petisUns homo oc ' ij Demetrnis, /i.r ^.. /« ,v//?o«V» fr^«,w perit 07, S JJemetnus Phalereus, Atbenienfis 01-7

Deraocratia Athenis reaituitui- 4= ' ^^

Dcmolthenes /,v e.v;7/V//;; pidjus W \

Devotio in piHs fcripta 4^/32

Deus Delphicus , pro Jpolline Z2 10

Diana; lempUim apud Gortyuios 104, -a

Diomedou Epamimudam frujha temat corru.-upere

UION defcribitur a bonis fjrtunct , aniwi ^ corpo- ris,49, 22, Simultatiim tacitam cum Diomfio exer- cet, 50, 29. mox jiijpectus Corimhum dimittitur, 51, 5- adverfis confHaatur, 52, 13. J Callicrata lUQdam fimulata aniicitia dccipitnr, 53,9. iuter-

54,	25
49,	12
35,	33
io8,	lO

I N D E X.

' fecto /iibito mifericordia odio fuccejjit j Dionyuonim tyrannis Dodona, urbs Cbaoniit iii Epiro

E.

Elis , urbs Elex ^ regioiiis Polopotmcjl

KnniusPo:M aCatone exSardin. dcdiiStus

EPAMlNONDASr/j^&^««f honefte natus , <58 , \. Jb-

Jfincntiii exemplum edit ^ 69, 13. dicta ejus acutay

70, 15. retinet imperium diutius quain per lcges

licebat ^ "2, I. fortis in morte ^ 73 , 4

Ephefus olim a Caribus habitata,poft Col. ^then. 78,3

Epirus regio Grxcia ■ 85 , 24

Eqiiertris dignitas, ordo medius Romx IC9, 21

Eretna Euboicarum civitatum maxinia iS, 53

Eryx .,»j8Kx incujus vcrtice TemplumVeneris 97, 29

Etruria, aliis Tufcia^ tiunc Tofcana loi , 5:4

Euboea infula Gracia. 18, 33

EuiviENES Ciirdianus fcriba primum Philippi, 82,1^.

deinde yilexandri^p^^ft cujus morlem CapfndjciiK pra-

fectus deftinatur , 82, 38. Leonnati infidias vitat^

83, 9. p!ii:;nat cum Cratero &' vincit , 84, 2. obr

fejfus ftmulata deditione prafeclis yfntigoni impo-

fuit ^ 85,18. Adverftis Antigontnn bdltim fufipit^

8<5, I. yfntigovum adveniantem deludit arte, 87,

31. cui perfidia fnilitum deditur, 88, II. injlicnte

deniqiie ylntisiono intcrficitur ^ 89, 33

Eunicues Rcx Pergamenus ab Hannib.vincitur 105,34

Euinolpida; ^familia facerdotum Jthenicnfium 38,38

Enrydice f:iat^r Ptrdicca. c? Philippi , S'^, <S

Euryftliencs Rex Spartanus 76, 33

F. F?.bius (f^.') Ma.rimus , IlannibaU oppofttus ici,i|2 Ealernus ylger,fin mediterraneis Cafnpania, 101,43 Eeretrius, Cognomen Jovis 121, 15

Filire Ariilidis alumur publice £? dotantur 29, 5 . Flaminius C. Conful occiditur joi , 28

FluiPais civilcs, turbM civiles 112, 24

Fregella; Latii oppidum clarum 103 , 6

Funciui vicloria civilis 73, 21

Furius Lucius, Coufd 103, 25

G.

Calba Servius Luptanos diripuit I 09 , S

GaleaVcnatoria exhiffnis pAlihusecnfutA 6r, 2 Gazre regics Cuftos, Perfariini Prtefstius 63, i<5 Ccminus Servilius^ aujiil ' 10 r, 3(5

Col©-

I N D E X.

GolonJS, locus in agro Troaile jo "i

Gortynii, fiye Gortyna, urb; CrdcZ 104' i(j

y^l'^CCtH\Sl. Se/;/J)roiiius in/t.iiis perit 102 11

Gyn£UConiti3,/)«r.- interior teJium ^ filis mulieribus

ail babitanclum data ti^ r-

li A M I L c A R Karthagiuieiifts fortunam Karthao-. tn melius convertit ^ 97, 25. Fines imperii pmpa- gat,otium reddit totajfrica^ 9S, 31. Hafdru- bali piiam collocat ^ 99, i. i,i Hifpania res macr- nas gent,deitide inpralio adverfus Vettones cadit,

TT r^ 7 99, II &;c.

IIAMNIBAI. Kartha^rinictifts major ceteris Iwperato- ribus , C)^ , 2(5. bereditario in Romanos odio Philip- pum, mox yfmiochum concita-Jt , loo, 3. traufit yilpes quas nemo un.p.iam cum exercitu ante eum , pratsr Uercuhm, tranftcrat^ 101,9. Fiaorix ejus in Komanos (juamvis a:ger oc«/;>, 1 01, 25. Fabiuta ftrategcmnte deludit , 102,3. domum revocatus metu deditiotds ad yfntiochum profuffit ^ 103 , 29. ^ntiocho fugato Cretam profectus , i'04 , 1 6. Eit- mmem mirabili dolo fuperat , 10;; , 5. repetitvs a Komanis £? wo.x: in calhllo fuo circumftjjus vent- numfumfit^ I0(5, 38.«/« tempore mortit ambigitur

IlafHriibal tnores vetuflos Kartbagin. pervertit 00' 6 I J e 1 ' e fp 0 n t iis , fluvius 2 - 4 -

Ilemernclroiui, fic vocati erant curCores DariliLTz 1 lcphajlho magni <xftima:ur ab Jlsxandro 82 {(? IJermro, Statttit quadratx fine manih. 6? ped. 37 %-i Heterice,«/rt equitum honoris caufii itavocataS'''' -c HieropliantCS, genus facerdotii yJthenienfis, 7:;, '14 Hippo, urbs vahntiflima Afric^ nS -o

Hilpania Citerior, Tarraconeufis provinda loS ' 14 Hoincrus iPoeta Maximus') verius ejuj 52, zC

Tafon tyrannns g-, j ^

Jonia, .yy7rt; minoris regio 17' ,f

li-HICRATES Jthcnienfis dif-iplina miUtari nobilis 54, 38. ww/.'.j mcliora S" wf^ rt««/;V /« arma-

Jlllll divi filiiis 100 %,

V- , K. '■°'-

A.aitDa2o, .//nV<« «r^j potemiijimtt pi?, 11

L 3 Lacc-

I N D E X» L.

Laccdcmonii fm-^ marhiue duces ^ c8 , 31. tyrm'

iios impcuiiiit yltbeiiicufibus , 44, 32. auxili} Jocio-

rttm privati^yT., 14. pojl Lettttricam pugiiain utiu-

qnam je refecerum^ 80 , 24. Omiiici ad oractda re-

ferebant, 35, 30

Laco pro yigefiUiQ 58 , 2$

Laconica , iicir/o 58 , 34

Lampfacum ?//-t'5 circiter ittitiA Hcllefpotiti , 27, 21

Legationis jus fan^um apiid ottnies gmtes /6,5

Leonid!^3 Rex Lacedamctiiorum 22 , 39

Lesbus , iiijhla iit yEgeo pelago 57 , 35

Lcudlra, vicus Bo:oti.e, 79, 42

'Librarii, qui exfiribebant libros Veterum 117,28

\^ViCrctms y patta itigenio privcelleiis n?! 3

LysanDER Laceditmotiius ^ Felopotutefaciim belhnn

cafii cotifecit^ S-I-jS^* Rfges abrogare rtiolitur^ ideo-

iUii craciila corrumpere iiiftiitdt^ 35 , 28, a Phar-

iiabazo deltifus egrcgia accnfaiiotis , 36, 22

M.*

Maguefia, nrbs ^fite apud Mcandrr.m fl. 27, 25

r»Iago ^ frater Hatmibalis do-inum rsvocatur. 103,15

IMaratliOn , campus clade Perfarum inpgttis 18 , 3^

Marcellus JNl. Claud. Cos. apud Phnfiam cadit 102,14

INIarius boflis judicatus jircatur ab ^ittico lio, 1(5

iMaiTagctse populi ScythiiZ u^faticx 5*^» 2

MlLTlADES Lemttum <3 Cycladas capit , 17, 25.

FJarathotiia ptigtta vittcit, 19, 32. a Fari ojpu-

qnatioiie cafu abjtrahitur, atijue ob id damnatus iit

vittculis moritur, 20, 29

JVIithridates ^riobarzatiis fiUus 63, 3

JMoloffi, gens Epirotica 26, 5

'$,limyc\nA, portus yftticx 45, 14

Mycale, vrbs Cari^e 33 j ^4

iN»

Naxus , Infula iti JEgto , hodie Nicafta 2<5 , 20 Neclanabes , rex /Egypti yalii fSe^^znchm 81,28

rVEPOTlS CoRN. Liber deFita Cicerou. 125, 18

Nero C. Claudius 108 , i

Nilus, fltmen /Egypti ' 84, 25

ISIora, Caficlhim Phrygix 84, 40

Numcn Dcorura, ^fujpiciufn vcl ctira 77, 34

"^uxaidiS friifra itiftdiantur Hautiibali I02, s^

O.

Oedipws Tbihdiws parrieida & iii{ffliioftis r°» 42

Olvin-

I N D E X.

Olyinpifl: vicVorcs quibus coronis cJonati 40, 20

Olynipias, Maicr .-llex. Eutncn.auxil. iatplorat^os^^^x

Olynchus, urbs ThmciiZ 74 5 4

Onyx, e:: oiiychc rinpborte fi? lircci itetn Cohi;nn,e 131, 4

Oncio Lvrandri ncmiihj a Cleone fcdpta 36, 8

Ornatas Elcplirvntury, aiii Oneratus aoi, 13

Oila Crateri uxori reiniiTs 84, 23

Olliracirmus , vel , cxiliuiii decennale 33 , 32

Ctacilius L. PilitllS , ^r;;/j«f QKsiiUm Lihcrtitiorunt

P. 128,28

Palicftra quomodo utendum 60, 19

Painphyliuni Marc 104, n

Paphlagones, inhaliam tranfveSii mox Vetieti 65, 13

Parjctaca, regio IVIedia 85, 21

Parma, Jlutum brcve, pclta tamen majus 55, 10

Parus, infiila candido iiiarmore celebris 20, 13

Pacsanias tna^nus bomo fed varii moris^ 29, 12.

iii fufpiciou?rn Lacedamouiorum cecidit ^ ^o , 17.

fuo iudicio depreheuditur ,31, 23. magnam belli

gloriam turpi morte tnacula-iit ^ 32, 13

Pklopidas per facliofos patria pellitur , y4 , 20. r«-

fiitu agrefi Tbebas rcdit^ 75, 2. magifiratus vi-

noletitos occidit, 75, 21. cadit in prnelio , 76, 19.

Pcnatcs , Dii domeftici 25 , 24

Perfjc rcnatibus £? luxurix dediti 44, 3

Pliilippns Jlexandri Patcr 56, 6

Philollratus Dicnis frater 53, 4J.

PnociON Athenienfis cognominc homts fd paupertate

riemorabilis()0y2'^. capitis damnatus apopulo^^i.,

33. Athenns redttStus ad fupplicitim traditur^CfZ^il

Piicenicum claflis 200 navium dtvicta 33 , 15

Pifid!C, pr,puli juxta motuem Teurum babit. 65, 15

Platscea;, ttrbs Ilt&oti» 20 i-

Polybius Hiftoricus 107 4

PompeJHS, qui (3 cur eum fcctiti funt 113, 12

Prufias Rex Bithyni.e 104 ^52

PtolcracTus ex Acx. amids^ fatrapcs A;gypii^'S,20

Pydna, urbs Macedotiia litori accubans 26, 17

Pyrrhus Epirotes »af« lapidis interiit <j6 , 24

R.

Rf, GRS Ncpoti memorati pd, i, 5:c.

Rhodauus Fltivius loi 17

Rb.odii cotifligutit cjrtn yfntiochi cnpiis 104, ii-

Ronia vocntur domicilium orbis inipcrii 111,7 Romaiuim aomen, PopuUu 103, 12

I N D E X.

R.omiilus cfinflituit ades ^ovis Feretrii 12 I , \6 Rubnim Mave 100,1;

S. Sagiintlis , civitas ah Hanttib. expiignata loi, l Salamin , Infula clarijjitni noiniuis 22, 33

Sapicntcs feptem 4<5, 6

SzxaxvnA prnvincia Romana Ic8, 8

Scipio A^ncd.nwi principatum ohtimiit ico , 5

Scyrus infula una ex Cycladibus 33, 23

Scytale , danJeJfina littc-n* 30 , 34

Scvth^ premunt Dariura 1 7 , 42

Seleucus a Ptolemxo dolo intcrfeStut 97, 9

Scrvilia Bnni mater I16, 12

Seftus, Ciiitatum Cberfoncs. prixcipua 58, 32

Sicilia a Di^ne armis capta 51, 40

Sparta fme muris oppidum 80, 3

Svracurce a Cjrinthiis initio condi:K 94» 3

T.

Tarcntum urbs Calabrix pcrampla 5° 5 5

Thebie Cteoti.t oppidum percLirum 30 , 35

The.MISTOCLES a patre exberedatas ^ 2 1, 30 ^/•/-

mum Corcjraos fregit 22 , 9. configit Xerxcm ,

23, 35. e civitate ejvclus yirgos babitatiitn con-

cejjity 25, 38. opinio de t/tjfte ejns , 27, 29

Thcrmopyiae angujii aditus unde tiomeii Portarum

22 , 40 ,

TriRASyBULrs, ^am'<j»» a XXX. tyrannis libnraty

44, 17. fictoria </«x, 45, 17. »« tabemaculo inter- .

feC^us^ 4<5, 19

Thucydidcs ck/w^ tetatis Hifloricus 43, 28

TlM01^t.0'S p.^.triam a tyrann'j.,S\racu/as ac Siciliam

opprejftone liberavit,^^, 26. ilamercutn ff/;;V, 93,

39. ejus virtutesf94y 33. celebri fepultura hotto-

ratus, 95, 28

TiMOiHEUS,ejus fa&a illuftria, 58 , 20. damnatut

Cbalcidein fe cotttulit, «9, 43« j"rpienter vi.yit.,

V. 60, 9

Vecligalia nova inventa ab Hannibale IC3, 21

Venulia, ttrbs JpuU* ., Horaiii Patria 102, 14

Vettones, Hijpani* citerioris populi 99 •> ^^

Utica , urbs Lybix pojl Carthai;. maxima 98 , a3 '

Jv. Xenophon Socraticus Jirefdaofamiliarijlmus 7(5,28 Xerxes mari c? terra billutn infert EuropK 22, 15

F I N I S.

/

(

l