r1 /?m Das Pflanzenreich. Regni vegetabilis conspeotus. Im Auftrage der Königl. preuss. Akademie der "Wissenschaften herausgegeben von A. Engler. iv. 48. Marantaceae mit 137 Einzelbildern in 23 Figuren von K. Schumann. Ausgegeben am 8. Juli 1902. Leipzig Verlag von Wilhelm Engelmann 1902. Ll/h V Haft ii Marantaceae von K. Schumann. (Gedruckt im März-April 1902.) (Marantaceae Lindl. Nat. Syst. ed. 1. (1830) ordo 242 (excl. Canna). — Maranfeae tribus Cannacearum Meissn. Gen. (1836 — 43) 389). Wichtigste Litteratur. Roxburgh, Flora indical. (1832) 1. — Roscoe, Monandrian Plants. Liverpool, 1828. — D. Dietrich, Synops. I. (1839) 5. — Endlicher, Gen. (1836) 226. — Lindley, Veg. Kingd. 3. ed. (1853) 168. — vNees ab Esenbeck in Linnaea VI. (1831) 303. — Ko ernicke in Mem. Soc. natural. Moscou XI. (1859) 299, in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 1. — ■ Horaninow, Prodr. monogr. Scitamin., Petropolis 1862. — Bentham in Benth. et Hook. f. Gen. III. (1883) 638, 6 49. — Eichler in Abh. Akad. Berlin 1882 (1883) 1. — Petersen in Engl. u. Prantl, Pflzfam. II. 6. (1889) 33, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 81. — K. Schumann in Engler's Bot. Jahrb. XV. (1892) 428, in Engl. u. Prantl, Pflzfam. Nachtr. (1897) 94, Nachtr. II. (1900) 12. — Baker in Hook. f. Fl. Brit. India VI. (1892) 257, in Tb. Dyer, Fl. Trop. Afr. VII. (1898) 293. — Trimen, Handb. Fl. Ceylon IV. (1899) 262. Morphologie und Entwicklungsgeschichte. Lestiboudois in Ann. sc. nat. I . ser. XVII. (1 829) 113, 2. ser. XVII. (1842) 205. — Arthur Gris in Ann. sc. nat. 4. ser. XII. (1859) 193, in Bull. Soc. bot. France VI. (1859) 261, 1. c. 737, VII. (1860) 237, 875. — Baillon in Adansonia I. (1 860) 306. — Eichler, Blütendiagr. I. (l 875) 1 72. Anatomie. De Bary, Anatomie (1877) a. v. O. — Van Tieghem, Recherches sur la structure du pistil et sur l'anatomie comparee de la fleur 131. Biologie. Hildebrand in Bot. Zeitg. XXVIII. (1870) 617. — Delpino in Nuovo Giorn. bot. ital. I. (1869) 293. — Herrn. Müller, Befr. der Blum, durch Insekt. (1873) 86. Character. Flores valde irreguläres planitie nulla porro in dimidia symmetrica par- tiendi, semper hermaphroditi dichlamydei. Sepala libera aequalia vel paullisper tantum inaequalia. Petala basi in tubum vulgo longiorem raro brevem vel rarissime subnullum coalita contorta, exterius vulgo majus et apice plus minus cucullatum, colorata vel non raro alba. St amen fertile solitarium dimidiatum; anthera monotheca lobo petaloideo inter- dum thecam superante ab ea libero vel cum ea connato comitata rima longitudinali dehiscens ; granula pollinis globosa laevia triporosa pro rata majuscula. Staminodia bina interiora semper exstantia, alterum cucullatum stilum ante anthesin includens appendicula solitaria vel raro geminata dependente et apicali simplici vulgo donatum, alterum callosum mox post anthesin a stilo tactum callo carnoso obliquo percursum; praeter haec staminodia soli- taria vel bina exteriora petaloidea, raro minus conspicua. Ovarium inferum triloculare vel locula bina effoeta vel perfecte uniloculare; ovula solitaria pro loculo e basi ovarii erecta ana- tropa, micropyle infera extera; nectaria in dissepimenta ovarii immersa (Septaldrüsen); stil us simplex apice recurvatus in staminodium cucullatum occultus sub anthesi elastice exsiliens et contra staminodium callosum pulsans; stigma excavatum appendiculis et callo frontali interdum munitum. Fructus nunc capsularis loculicidus nunc nucem vel baccam A. Engler, Das Pflanzenreich. IV. 49. 4 2 K. Schumann. — Marantaceae. nunc rarissime carjopsidem refei'ens, tri-vel abortu di-vel monospermus vel pro norma mo- nospermus. Semina dura arillo lobulato vel lamelloso vel alte lobato instructa; embryo macropodus hippocrepiformis in perispermio farinoso copioso canali simplici vel rarius du- plici percusso. Herbae perennes interdum elatae axi abbreviato (acaules) vel elongato. Folia disticha plus minus obliqua pinnatinervia, vagina vulgo ampla munita, ligula raro conspicua, semper petiolata, petiolus parte superiore vel in toto callosus. Flores fere semper geminati ; paria solitaria vel non raro 2 — 6 agmina descendentia efformantia ubique phyllis interdum bracteolis et mesophyllis comitata inflorescentias spicatas capitatas vel panniculatas referentia; inflorescentiae speciales interdum dorsiventrales ; flores cujusque paris vulgo inaequaliter pedicellati vel flos alter sessilis; interdum ambo sessiles. Vegetationsorgane. Die allermeisten Arten dieser Familie können nur als Stauden bezeichnet werden, die allerdings zuweilen wie die Arten der Gattung Sarcophryniwm sehr beträchtliche Größe erreichen und undurchdringliche Dickichte bilden. Auf der anderen Seite bieten sie häufig nur geringe Dimensionen und werden zu niedrigen Gewächsen, welche zu den Deckpflanzen der tropischen Urwälder besonders von Brasilien gehören ; neben einigen kleinen Arten der Gattung 31aranta, nenne ich hier noch Myrosma glumacea (van Houtte) K. Schum., welche eben wegen ihrer geringen Größe auffiel und deswegen von Eich ler noch unter dem Namen Saranthe pygmaea und von Baker als Myrosma nana beschrieben wurde. Von wirklich strauchartigen Formen, welche am Grunde verholzen, kenne ich nur die Arten der Gattung Trachyphrynium und einige Arten der Gattung Ischnosiphon, welche ich zur Section Bambusopsis zusammengefasst habe. Diese verzweigen sich aus einer einheit- lichen Achse über dem Grunde sehr stark. Die Äste der ersteren steigen hoch in die Bäume und biegen sich in wiederholten Knickungen in den auf einander folgenden Knoten scharf aus der geraden Bichtung ab , die Gerade wird dann häufig von Blütenständen fortgesetzt. Diese Zickzack- oder hakenförmigen Knickungen dienen zum Festhalten der Langtriebe an den Stützen: die Arten der Gattung sind sehr auffallende Spreizklimmer, welche sich durch die erwähnte Vorrichtung den Hakenklimmern anschließen. Bei einer Art (T. Danckelmanni- anum K. Schum.) sind ausserdem die blühenden Zweige mit zahlreichen scharfen, nach unten gerichteten, gekrümmten Stacheln besetzt, welche ebenfalls dazu dienen, sie vor dem Ab- gleiten zu schützen. Sehr eigentümlich sind auch die langen, rohrartigen Achsen von Ischiiosiphon aruma (Aubl.) Kcke. und I. obliquus (Budge) Kcke., welche sich in gleichmäßiger Dicke bis zu 3 m Höhe erheben und an der Spitze 3 — 4 Inflorescenzen tragende Zweige erzeugen. Einjährige Kräuter sind mir aus der Familie nicht bekannt geworden, wenn es auch nicht unwahrscheinlich ist, dass manche der kleineren Formen wohl schon kurze Zeit nach der Aussaat blühen und fruchten mögen (C. albicans Brongn.). Die Stauden erfahren in vielen Fällen, wie uns von den Kulturen her bekannt ist, eine wirkliche Vermehrung durch Sprossung aus dem Bhizom; in der Begel sind diese Achsenzweige dicht an einander gedrängt, so dass viele Marantaceae ein rasenartiges Wachstum zeigen; bisweilen aber entwickeln sich längere Läufer, die mit Niederblättern bedeckt sind, sich manchmal ver- dicken und reichlich Stärke speichern. Dieser Bhizome wegen wird Maranta arundinacea cultiviert; sie giebt ein feines Stärke-Mehl, das unter dem Namen Arrow-root in den Handel kommt. Nicht wenige Marantaceae scheinen knollig angeschwollene Wurzeln zu besitzen; sie sind entweder spindelförmig oder die Anschwellungen sind an den Spitzen der Wurzeln an- zutreffen (radices filipendulae). Diese letzteren geben bisweilen vortreffliche Kennzeichen für die Artunterscheidung ; so kann M. leuconeura Morren von M. bicolor Ker leicht dadurch unterschieden werden, dass jene die Wurzelanschwellungen besitzt, diese nicht; dafür ist aber bei M. bicolor der Grund der blühenden Achsen knollenförmig verdickt. Auch die knollenförmigen Wurzeln speichern Stärke und liefern z. B. bei Calathea allouya (Aubl.) Lindl. ein geschätztes Nahrungsmittel. K. Schumann. — Marantaceae. 3 Die Blätter sind in regelmäßiger Distichie angereiht; sie sind entweder spreitenlose Niederblätter oder mit Spreiten versehene Laubblätter. Jede Achse trägt ein Laubblatt oder mehrere derselben ; ihre Zahl scheint auch im letzten Falle nur in geringen Grenzen zu schwanken. Die Fläche, welche durch die Blattsysteme gelegt werden kann, ist in der Regel vollkommen eben, bisweilen aber ist sie windschief gedreht. Ich konnte noch nicht feststellen, ob diese windschiefe Ebene bereits in der Anlage begründet ist oder ob sie durch eine Veränderung des Achsenquerschnittes sekundär bewirkt wird. Sinkt die Zahl der Laubblätter bis auf eins herab, so stellt es sich in die Richtung der Hauptachse. Diese monophyllen Sprosse sind bei Calathea varians Kcke. und verwandten Arten zu finden. An den Laubblättern sind stets Scheide, Stiel und Spreite vorhanden : Es giebt keine sitzenden Blätter in der Familie der Marantaceae. Die Scheide ist meist sehr umfangreich und stets offen; geschlossene Scheiden wie bei Costus unter den Zingiberaceae kommen nicht vor. Bei der regelmäßigen Distichie in der Blattstellung umfassen sich die Scheiden und können bei gestauchter Achse einen Scheinstengel bilden, der von der stets terminalen Fig. 4. A Ctenanthe Kummeriana (Morren) Eichl. Blätter, Jugendzustand, antitrop. — B, C Maranta arundinacea L. B Homotrope Blätter. C Dieselben, Knospenlage. Pflzfam. II. 6. 35. Inflorescenz durchwachsen ist. Die echte Ligula ist im Gegensatz zu den Zingiberaceae nicht immer wohl ausgebildet ; dafür ist aber die Scheide am oberen Ende bisweilen seitlich öhr- chenartig vorgezogen. Von der größten Wichtigkeit ist der Blattstiel ; wenn er länger ist, dann ist stets der obere Teil in einer abweichenden Weise vom unteren gebaut. Schon makroskopisch fällt der Umstand ins Auge , dass die häufig vorkommende seichte Hohl- kehle auf der nach der Achse blickenden Seite bei dem callösen Teil des Blattstieles aufhört. Dieser ist ferner stets verdickt und oft auch , dann auf derselben Oberseite zum mindesten, behaart, wenn das Blatt sonst auch kahl ist. Wie bei allen distich angereihten Blättern ist die Spreite auffällig asymmetrisch; die Ungleichseitigkeit tritt in der Familie deswegen auffälliger hervor, weil die Spreiten fast stets eine beträchtliche Breite aufweisen. Sie kennzeichnet sich vor allen Dingen durch den un- gleichen Verlauf der Conturen auf beiden Blatträndern. Derselbe kann soweit gehen , dass er auf der einen Seite bogenförmig, auf der anderen gerade verläuft; der Umriss erscheint dann halbiert eiförmig oder eioblong (Fig. 1 ). In den Fällen der am stärksten ausgebildeten Asymmetrie einiger Arten der Gattung Ischnosiphon (I. aruma (Aubl.) Kcke., I. obliquus) 4 K. Schumann. — Marantaceae. •(Rudge) Kcke.) wie bei Glinogyne monophylla K. Schum. und Verwandten weicht der Medianus am Ende plötzlich aus der geraden Richtung ab und wendet sich auf die ganz excentrisch liegende Rlattspitze zu. Auch der Blattgrund nimmt sehr oft an der Asymmetrie Teil ; dann ist meist die Seite, welche der größeren Hlatthälfte angehört, gerundet, die andere spitz. Die größeren bez. die kleineren Hälften der aufeinander folgenden Blätter haben in den verschiedenen Gattungen eine gesetzmäßige Lage. Sie fallen häufig immer auf dieselbe Seite, wenn man dem Blatt bei der Betrachtung eine feste Stellung giebt. Solche Blätter nannten Alex. Braun und Eichler, welche die Gesetzmäßigkeit zuerst genauer nachwiesen, homotrop (Calathea, Maranta u. s. w. Fig. \ B). Wenn sie dagegen einmal auf der rechten, einmal auf der linken Seite gefunden wurden , so belegte man sie mit dem Namen antitrop (Ctmanthe, Stromanthe Fig. 1 Ä). Diese Verhältnisse sind in einem solchen Maße constant, dass sie für die Systematik Verwendung finden konnten. Es ist mir nicht gelungen eine gesetzmäßige Begründung für das Vorkommen von Homo- bez. Antitropie festzusetzen, nur so viel konnte ich ermittteln, dass reichbeblätterte Achsen, welche das Aussehen gefiederter Blätter nachahmen (Hybophrynium, Trachyphrynium) stets antitrope Blätter tragen. In der Knospenlage sind die Blätter stets eingerollt und zwar wird ausnahmslos die breitere Seite von der schmaleren übergriffen. Ich möchte annehmen, dass diese Knospenlage die ursäch- liche Bedingung für die Asymmetrie ist, da für die Spreitenseite, welche im Innern der Blatt- röhre liegt, die Möglichkeit einer größeren Ausdehnung gegeben ist, während die äußere Hälfte in der Umfassung durch das vorhergehende Blatt ein Hemmnis für das weitere Wachs- tum findet. Ich will darauf hinweisen, dass die gedrehte Knospenlage der Blumenblätter ebenfalls ausnahmslos mit einer oft noch viel stärkeren Asymmetrie in Correlation steht. Auch in diesem Falle liegt der kleinere Blattlappen außen, der größere innen. Sehr häufig sind die Spreiten der Marantaceae bunt gefärbt; diese Thatsache bedingt die häufige Zucht und Pflege derselben in den Warmhäusern und hat ihnen besonders den Namen »Blattpflanzen« eingetragen. Der einfachste Fall ist der, dass sich auf dem hell- grünen Laube dunklere Flecke oder federförmige Zeichnungen einstellen, die vom Medianus ausgehend, den Nerven folgend, nach dem Rande hin ausstrahlen. Die dunklere Farbe wird dadurch hervorgerufen, dass die Zellen reicher an Chlorophyllkörnern sind. Nicht gerade selten tritt auf der Unterseite eine dunkelrote Färbung auf, welche durch einen in den Zellen gelösten purpurroten Farbstoff bedingt wird. Sehr selten und mir nur bei Calathea ornata und C. vittata bekannt ist das Vorkommen von weißen bez. hellroten Streifensystemen , welche auf der Oberseite zwischen den Seiten- nerven erster Ordnung liegen. Die schmalen, etwa 1 mm breiten Streifen sind gewöhnlich gepaart, sie beginnen von dem Medianus etwas entfernt und enden vor dem Rande der Spreite ; nicht selten sind sie noch von einem Streifen oder von zweien zu beiden Seiten des Paares begleitet, die stets, gewöhnlich beträchtlich kürzer sind. Sie sind entweder auf der ganzen Ausdehnung hellrot, oder sie sind nur weiß, oder aus beiden Farben so gemischt, dass bald die eine, bald die andere Farbe streckenweise vorwiegt. Übrigens ist nicht genug bekannt, dass diese Zeichnung nur auf den jüngeren Blättern von C. ornata auftritt; die voll entwickelten sind viel größer und stets einfarbig grün. Die hellrote Farbe wird wieder durch eine Farbstofflösung in den gewellten Oberhautzellen hervorgebracht ; die weiße hat ihre Ursache darin, dass eine Zelllage des Mittelblattgewebes, unmittelbar unter dem auch hier vorhandenen Wassergewebe (s. weiter unten) in den Intercellularen reichlich Luft führt. Was die Sprossverkettungen anbetrifft, so sind dieselben mannigfacher Art. Ich will zunächst ausgehen von den Verhältnissen, welche die Arten mit kriechenden Grund- achsen aufweisen. Als Typ soll mir die in unseren Häusern vielfach cultivierte M. leuconciint Morren dienen. Bei dieser Pflanze wiederholen sich die Verhältnisse, die wir so vielfach bei kriechenden Monocotyledonen finden : aus einem bodensichtigen Blatte entsteht ein Fort- setzungsspross, dessen Blattanreihung mit einem adossierten Vorblatte beginnt, dann folgt ein spreitenloses Blatt und, nachdem zwei Laubblätter erzeugt worden sind, geht der Spross in einen Blütenstand aus, an dem sich 2 Bracteen in racemöser Anordnung und fortgesetzter Distichie befinden. Hier ist das den Fortsetzungsspross erzeugende Blatt das zweite. Bei K. Schumann. — Marantaceae. 5 dem viel besser bekannten Carea>Rhizom tritt der Fortsetzungsspross auch aus einem boden- sichtigen Blatt hervor, welches aber gewöhnlich das vierte ist. Indem sich bei M. leuconeura die Achse zwischen dem zweiten und dritten Blatte dehnt, wird das kriechende Rhizom her- vorgebracht. Dieser Verzweigungsmodus scheint hauptsächlich in der Gattung Maranta ent- wickelt zu sein, denn ich habe ihn sonst noch bei M. parvifolia Peters, und M. foliosa Kcke. nach Herbarmaterial beobachtet. Da die Blätter alle in einer Ebene liegen, so entstehen auf diese Weise Sprossverbände von Sichelform. Ein anderer Modus der Sprossverkettung liegt bei den Arten vor, die sich an Calathea albicans Brongn. anschließen. Auch hier ist der Aufbau im Ganzen ähnlich ; wir finden an jeder Achse ein adossiertes Vorblatt, ein spreitenloses distich gestelltes Blatt und zwei Laub- blätter; nach diesen geht die Achse wieder in den Blütenstand aus. In diesem Typ liefert aber nicht blos das zweite Blatt einen kräftigen Spross, sondern auch das dritte erzeugt einen entsprechend starken. Da die Achsen zwischen dem zweiten und dritten Blatt kürzer bleiben, so nehmen wir an dieser Art die zweite Wachstumsform wahr, nämlich dichte, rasen- förmige Aggregate. An diesem Typ bemerkte ich auch seitlich stehende Läufer, welche sich mehr oder weniger tief in die Erde senken, sich dann nach oben krümmen, anschwellen und zu einer neuen Pflanze werden. Ähnliche Knollen bringt auch Maranta bicolor Ker hervor, die aus ihnen hervorgehenden Stücke verhalten sich aber anders. Auch sie erzeugen zwei Laub- blätter, nach einer größeren Zahl von Niederblättern. In der Achsel beider Laubblätter bilden sich nun bis 4, vielleicht auch mehr Beiknospen. Sie beginnen mit einem adossierten Vor- blatt; an der gestreckten Achse steht nun aber kein spreitenloses Blatt, sondern es folgt unmittelbar ein Laubblatt, das zu dem gemeinschaftlichen Tragblatte transversal gestellt ist. Ich habe diese Aggregate seriale Scharen genannt. Die Laubblätter sämtlicher Sprosse der Schar liegen stets auf derselben Seite und zwar nicht blos in der Schar aus dem unteren, sondern auch in der Schar aus dem oberen Blatte. Giebt man dem Spross eine feste Stellung, so haben die Blätter der Schar aus dem unteren Blatte z. B. die Lage links, während die aus dem oberen Blatte ihre Laubblätter auf der rechten Seite zeigen. Ich füge hier gleich an, dass sich bei gewissen Arten der Gattung Maranta die Blüten- stände ganz in derselben Weise durch Beiknospen bereichern, so dass ebenfalls Inflorescenz- scharen entstehen. Diesen fehlen aber allgemein die Laubblätter; sie besitzen dafür neben dem adossierten Vorblatte noch ein folgendes spreitenloses Blatt, aus dessen Achsel die fol- genden Beiknospen in absteigender Folge hervortreten. Man hat dieses Blatt Zwischenblatt genannt. Die Entwicklungsweise bedingt, dass diese Zwischenblätter sämtlich in einer Zeile unmittelbar vor einander stehen und zwar ist das Blatt, welches neben dem laubigen Deck- blatt des Systems steht, das älteste und in aufsteigender Reihe werden sie immer jünger. Auch die Inflorescenzen stehen genau in einer Zeile. Hier ist aber die zunächst der Achse stehende die älteste und die jüngeren folgen in absteigender Reihe; im Centrum jeder dieser gescharten Inflorescenzen berühren sich dann das jüngste Blütenständchen mit dem jüngsten Mittelblatt. Endlich wiederholt sich dieselbe Erscheinung auch an den Specialinflorescenzen, die aber gemeinlich nicht aus Einzelblüten, sondern aus Blütenpärchen zusammengesetzt sind. Beherzigt man den Entstehungsmodus der Knospenscharen von Maranta bicolor, so können die zuerst sehr compliciert erscheinenden Specialinflorescenzen dem Verständnis keine Schwierigkeiten machen; in gewissen Fällen haben wir auch hier die einfacheren Ver- hältnisse, wie sie auftreten z. B. in den Specialinflorescenzen von Stromantlie oder Maranta; in anderen sind dagegen die Zwischenblätter ebenfalls entwickelt, wie regelmäßig bei Calatliea. Endlich ist zu erwähnen, das wenigstens von einer Art (M. arundinacea L.) lange Stolonen bekannt sind, welche aus der Achsel eines Niederblattes ihren Ursprung nehmen, und dieses durchbrechen. Sie sind mit Niederblättern in regelmäßiger Distichie versehen und schwellen allmälig nach dem Ende zu an , worauf sie mit einer kurzen Spitze abbrechen. Ihretwegen wird bekanntlich die Pflanze cultiviert, da sie ein feines Stärkemehl in reich- licher Menge enthalten, das unter dem Namen der Pflanze Arrow-root oder Pfeilwurz in den Handel kommt. 6 K. Schumann. — Marantaceae. Anatomische Verhältnisse. Im großen und ganzen bieten die Marantaceae anato- mische Verhältnisse, welche von dem Typ der Monocotyledoneae wenig abweichen. Bei den langen und steifen Blütenstandachsen von Thalia dealbata Fraz. wird ein peripherischer, kräftiger mechanischer Ring gebildet, indem die mit starken äußeren und inneren Bast- belegen versehenen Gefäßbündel und reine Bastbündel miteinander wechseln. Bei den minder langen Achsen von Calathea ist der Ring nicht vollkommen geschlossen. Die mehr central gelegenen Bündel besitzen nur einen äußeren sichelförmigen Belag von mechanischen Zellen. Die Stengel sowohl wie die eigentlichen Blattstiele der sumpfliebenden Arten von Thalia sind im Gegensatz zu den gleichnamigen Organen der landbewohnenden Arten der Familie von weiten Lacunen durchzogen. An dem Blattstiel sind innerhalb der Lacunen sehr feine Bastbündel fadenförmig frei aufgespannt, welche die Diaphragmen durchdringen und sich auf weite Strecken verfolgen lassen. Diese Fäden sind die stehen gebliebenen Überreste des ursprünglichen centralen Gewebes; die parenchyma- tischen Teile sind collabiert und hängen noch in Fetzen in den Hohlräumen oder liegen auf den aus Sterngewebe gebildeten Diaphragmen. Die Innenseiten der Lacunen weisen noch häufig ähnliche dünne Blattbündel in festem Verbände mit den Geweben auf. Bei den landbewohnenden Arten fand ich Lacunen nur in den Blattscheiden. Wie bei den Musaceae zeigt auch die Oberhaut zerstreut stärker verdickte und verkieselte Zellen, welche zuerst Mettenius bei der Gattung Triehomanes gefunden und mit dem Namen Stegmata oder Deckplättchen belegt hat. Haarbildungen gehören in der Familie keineswegs zu den seltenen Erscheinungen, namentlich sind die Scheiden am Grunde häufig mit langer, seidenglänzender Bekleidung versehen. Der callose Teil des Blattstieles trägt auf der Oberseite häufig einen Überzug von kurzen Haaren, selbst wenn sonst das Blatt ganz kahl ist. Nicht selten ist auch der Frucht- knoten behaart; weniger häufig trägt die Blattspreite Trichome. Überall, wo ich sie unter- suchte, erwiesen sich die Haare als einfache, lange, schlauchförmige Zellen, die öfter von einem kleinen Polster, aus verlängerten Epidermiszellen gebildet, am Grunde um- geben waren. Die steifen, borstenartigen, braunen Haare von C. rufibarhis sind ganz ähnlich gebildet; nur ist das Trichom bis zu dem zugespitzten Grunde stark verdickt, gelb gefärbt und verkorkt. Sonst ist noch zu bemerken, dass die Epidermis nicht selten einen Überzug von Wachs besitzt, der einen abwischbaren, weißen Reif oder auch eine dickere Schicht darstellt, letzteres z. B. bei Thalia dealbata Fraz. Der Wachsüberzug wird aus sehr kleinen Körnchen gebildet. Die Spaltöffnungen sind durchgehend nach dem bei vielen Monocotyledonen (Commelinaceae, Liliaceae etc.) vorkommenden Typ gebildet, indem die Schließzellen jederseits von einer seitlichen Zelle begleitet werden. Bemerkenswert ist, dass Rhaphiden niemals vorkommen; dafür finden sich in den Zellen zerstreut große Einzelkrystalle von oxalsaurem Kalk nach dem monoklinischen System. Die Stärkekörner sind gewöhnlich klein und kantig; in den lebenden Geweben sind zusammengesetzte Stärkekörner sehr häufig und zwar finden sich semmelförmige, tetraedrische oder zu Längstetraden verbundene Formen. In diesen Stärkekörnern ist die Schichtung schwer sichtbar, ebenso wie die excentrische Lacune nur in wenigen Fällen gesehen wurde. Die einzige Eigentümlichkeit der anatomischen Struktur weisen die callösen Teile der Blattstiele aller Arten der Marantaceae (Fig. 2) auf. Während nämlich die Gefäß- bündel in dem unteren Teile (Fig. 2 Ä) des Blattstieles jene Anordnung auf dem ganzen Querschnitt zeigen, welcher den Monocotyledonen gewöhnlich zukommt, rücken sie in dem oberen callösen Teile nach dem Centrum zusammen (Fig. 2 B) und zeigen eine Disposition, welche auf Zugfestigkeit hinweist. Die äußere Peripherie wird unter der Epidermis von einem Mantel chlorophyllführenden Palissadengewebes eingenommen. Unter ihm findet sich ein mächtig entwickeltes Wassergewebe, das entweder aus einer ein- fachen oder aus einer doppelten Schicht langgestreckter, lückenlos aneinander stoßender Zellen besteht. Bei gewissen Arten stehen diese Zellen genau radial [Maranta hicolor Ker, M. leuconeura Morren), bei anderen aber sind sie gegen die Achse schief gestellt K. Schumann. — Marantaceae. 7 (Fig. 2 B) und zwar so , dass sie nach der Spreite hin von innen nach außen auf- steigen. Die Länge dieses Teiles des Blattstieles ist sehr verschieden, bald beträgt sie nur wenige mm und dabei macht er oft allein den ganzen Blattstiel aus ; bald wird, bei den großen Blättern, der callöse Teil bis zu 1 0 cm und darüber lang, er übertrifft also bis- weilen das bis jetzt als Maximum angegebene Maß*) um das 4 fache und darüber. Während auf der Oberseite dieses eigenartige Gewebe mit dem Ansatz der Spreite abschließt, Fig. i. A — E Calathea Bachemiana Morr. A Unterer Teil des Blattstieles, Querschnitt. B Oberer calloser Teil des Blattstieles, Querschnitt. C Mittelnerv, Querschnitt. D Calloser Blattstiel, Längs- schnitt. E Derselbe, stärker vergrößert, Epidermis, grünes u. Wassergewebe zeigend. — F Ctenanthe sctosa (Rose.) Eichl. Blattspreite, Querschnitt. Pflzfam. II. 6. 34. setzt es sich auf der Unterseite auf dem Medianus noch weit fort. Übrigens hat auch die Oberseite der Spreite stets ein großlumiges Wassergewebe unter der Epidermis ent- wickelt (Fig. iE). Schwendener hat zuerst nachgewiesen, dass sich durch Austrocknung die Neigungs- winkel der Zellen in dem Wassergewebe verändern, sie werden bei Wasserabgabe spitzer, bei Ctenanthe setosa Eichl. verminderte sich der Neigungswinkel von 34 — 35° beim Welken auf 30 — 31°. Ähnliche Erscheinungen machen sich geltend bei den starken heliotropischen Krümmungen, welche die Blattstiele vollziehen, um die Spreite in eine *) Schwendener in Sitzungsber. Akad. Berl. XXIV. (1896) 535. 8 K. Schumann. — Marantaceae. günstige Lichtlage zu bringen. Übrigens ist Schwenden er nicht der Meinung, dass diese Krümmungen spontan von dem Wassergewebe bewirkt werden, er sieht vielmehr die Reizbarkeit, d. h. also die mechanische Verursachung der Bewegung in dem tiefer liegenden Gewebe. Blütenverhältnisse. Die bei der ersten Betrachtung recht complicierten Blüten- standsverhältnisse wurden von Kör nicke zuerst genauer auseinander gesetzt und dann von Eich ler in glänzender Weise analysiert. Die von mir bei den Sprossverkettungen bereits angedeuteten Verhältnisse sollen uns wieder als Ausgangspunkt dienen. Ich fasse die Specialblütenstände als seriale Scharen von sichelartigem Bau auf. Sie stehen stets in der Achsel von Hochblättern, die in ihrer Anreihung die Tracht der Inflorescenz bedingen. Sie treten entweder bei gestielten Pärchen, und diese Anreihung ist die häufigste, zu traubenartigen Aggregaten mit disticher Anreihung zusammen oder bilden, wenn die Pärchen sitzend sind, Ähren. Jene Trauben bilden wieder nicht selten Rispen oder die Trauben erfahren eine Bereicherung durch untere Beiknospen gleicher Natur; bisweilen findet sich unter der terminalen Rispe noch eine zweite, die als Beiknospe aus dem obersten Stengelblatt tritt (Sarcophrynium, Maranta Pohliana Kcke.). Nur bei der großen Überzahl der Arten in der Gattung Calathea sind die Deckblätter spiralig angereiht und bilden Köpfe, die mehr oder weniger lang gestielt sind. In einigen Arten der Gattung (C. lanata Peters., Fig. i 3 C) sind die obersten Deckblätter steril, bisweilen auch hochblattartig gefärbt und bilden auf dem blühenden Teil der Inflorescenz einen Schopf, der wohl als Schauapparat für die Anziehung von Insekten dient. Die großen buntgefärbten, blühenden Deckblätter von C. lateralis (Poepp. et Endl.) Kcke. und C. co- lorata (Kcke.) Benth. funktionieren in gleicher Weise. Übrigens muss hier ausdrücklich hervorgehoben werden, dass keineswegs alle Arten der Gattung Calathea in ihren In- florescenzen spiralig angereihte Deckblätter aufweisen; es giebt auch eine ganze Reihe von Formen, bei denen die oft großen, stengelumfassenden Bracteen distiche Folge be- sitzen, z. B. C. lutea (Aubl.) G. F. W. Mey., C. casupito (Jacq.) Kcke., C. sclerobractea K. Schum. u. a. (Fig. \ 2). Bei allen oben genannten Arten sind die Bracteen gleich- falls bunt, meist rot und braun gefärbt. Die Blütenstände sind allermeist terminal; aus dem Bhizom brechen die nur mit Scheiden bekleideten, besonderen blühenden Achsen bei verhältnismäßig wenigen Arten hervor (Afrocalathea rhixantha K. Schum., Calathea zingiberacea Peters., C. Neo- tidii Peters., C. Bachemiana Morr. und mehrere andere Arten der Gattung; Fig. ii). Nicht selten findet sich bei den Marantaceae jenes Verhalten der Blütenstände, welches früher als blattstielständig bezeichnet wurde und das von den Kolben von Acorus ca- lamus allgemein bekannt ist. In Wirklichkeit beschließt eine Inflorescenz die Achse, sie wird von einem laubigen Blatte begleitet, dessen Scheide als Schutz derselben fun- giert. Das Blatt stellt sich dann in die Richtung der Achse, wird scheinbar terminal, drängt den Blütenstand zur Seite. Dass der unter dem letzteren befindliche Teil Achse und nicht Blattstiel ist, geht neben anderen Momenten daraus hervor, dass die Scheide des Blattes den Ort bezeichnet, an welchem es aufsitzt. Der Blattstiel kann nur am oberen Ende der Scheide sitzen, niemals noch einer unter ihr. Fast ganz allgemein ist die Verbindung zweier Blüten zu einem Blütenpärchen. Einzelblüten sind bisher nicht bekannt gewesen, sie finden sich aber bei den Gattungen Monophrynium und Monotagma. Über die morphologische Wertigkeit der Elemente eines Pärchens ist vielfach gestritten worden. Die Thatsache, dass sie gewöhnlich un- gleich lang gestielt sind, führte zu der Ansicht, dass die eine als terminal, die andere als lateral zu betrachten sei. Schon Eichler betonte aber ausdrücklich die Gleich- wertigkeit beider, wenn auch nicht geleugnet werden kann, dass die eine stets der an- deren in der Entwickelung, sei es auch nur um einen kleinen Schritt, voraus ist; sie blühen gewöhnlich zusammen auf. Fritz Müller hat nun aber gezeigt, dass bisweilen zwischen beiden Blüten noch ein Spitzchen als Achsenende nachgewiesen werden kann, ja dass an Stelle derselben, allerdings in sehr seltenen Fällen eine Blüte erscheint. Die K. Schumann. — Marantaceae. Blüten sind stets von einem adossierten Vorblatt begleitet; an den Primärpärchen ist dasselbe immer zweikielig, wie es an den Seitenachsen der Monocotyledonen die Norm ist. Sobald nun die Blütenpärchen nicht gestielt sind, werden die adossierten Vorblätter der folgen- den Paare jeder Schar dreikie- lig (Fig. 4), neben den gewöhn- lichen Seitenflügeln erscheint noch ein medianer zwischen beiden. Schon Eichler hat klar die Meinung ausgesprochen, dass die Zweikieligkeit des adossierten Vor- blattes des ersten Pärchens, eben- so wie die Dreikieligkeit desselben an den folgenden eine Folge der gegebenen Baumverhältnisse wäre. Ein Blick auf die sich entwickeln- den Blütenpärchen an einer Cala- ^ea-Schar zeigt die unbedingte Bichtigkeit dieser Ansicht, sie ist auch von Eichler in der Figur des Diagrammes , welches hier copiert ist (Fig. 4), zur Darstel- lung gebracht. Wenn nun Eich- ler »zur Zeit nicht anzugeben wusste«, warum sich bei Maranta bicolor unter dem nämlichen An- lass nur zweikielige adossierte Fig. 3. Maranta bicolor Ker. Diagramm der Special- Inflorescenz, eine seriale Schaar; das Sternchen ist die Haupt- achse; alle Vorblätter zweikielig [0 — G'"); Blüten jeden Pärchens antidrom ohne Begleitblätter; st — S3 Kelchblätter, P\ — P3 Blumenkronzipfel , st Staubblatt, ß u. y Außen- staminodien, a Schwielenblatt iLabell einiger Autoren), / Kappenblatt; 2 Fächer des Ovariums steril. Eichler, Blütendiagr. I. 177. Fig. 4. Calathea spec. Diagramm der Special -Inflorescenz; Primär -Vorblatt zweikielig, die folgenden dreikielig, Bracteen u. Bracteolen einzeln; Figurenerklärung wie oben. Eichler, Blüten- diagr. I. 477. 10 K. Schumann. — Marantaceae. Vorblätter (Fig. 3) bildeten, so erkennen wir deutlich, dass er doch nicht im stände gewesen ist, die vorliegenden Verhältnisse bis zum Grunde zu analysieren. War die von ihm gegebene Erklärung unbedingt richtig, so musste auch Maranta dreikielige adossierte Vorblätter an dem zweiten Pärchen und den folgenden aufweisen. Der scheinbare Widerspruch wird sogleich gelöst bei dem Verfolg der Entwickelungsgeschichte. Die Anlage desselben erfolgt bei Galathea unter dem doppelten Rückencontact, welcher durch die bei ihr vollkommen sitzenden Blüten gebildet wird. Bei Maranta dagegen, welche bekanntlich in allen Arten gestielte Pärchen besitzt, ist dieser Stiel schon in der ersten Anlage des Pärchens ausgebildet; beide Blüten sind schon von Anfang an durch ein gemeinschaftliches Achsenstück in die Höhe gehoben. Die Anlage des adossierien Vor- blattes für alle Pärchen geschieht unter einem einfachen Rückencontact, welcher nur ein zweikieliges Vorblatt ursächlich bedingt (Fig. 3). Wir haben in diesem Doppelverhältnis ein ausgezeichnetes Beispiel dafür, dass die Contacte maßgebend sind für die Ausgestaltung von Organen. Wenn die adossierten Vorblätter ausnahmslos vorhanden sind, so ist dies mit den vorn am Deckblatt liegenden, sogenannten Zwischenblättern nicht der Fall; sie werden nur bei Calafhea und PJiaeelophrynium gefunden und stehen, wie aus der Darstellung der Sprossverbände gezeigt wurde, in einer Beihe in unmittelbarer Folge vor dem Deck- blatt, das älteste in seiner unmittelbaren Nähe, die jüngeren in aufsteigender Beihe. Außerdem finden sich noch in diesen Gattungen und auch bei Ischtiosiphon schräg nach hinten fallende specielle Vorblättchen, welche aber nicht immer, wie Eichler meint, einen flügelartigen Bückenkiel aufweisen, sondern bisweilen nur fädlicher Natur und stielrund sind. Bis jetzt noch nicht bekannt ist die Thatsache, dass bei der Gat- tung Ischnosiphon in der heutigen Fassung diese Vorblättchen, so weit sie von den hartschaligen Bracteen umschlossen werden, zart sind, im oberen Teile aber zu keulen- förmigen Organen erhärten, welche die Bracteen überragen und an ihnen hex-unter- hängen. Diese Gebilde, die in der Flora brasiliensis t. 59 zwar abgebildet, aber nirgends erwähnt sind, spielen wahrscheinlich bei der Anthese eine Bolle. Vielleicht schaffen sie einen genügenden Baum in der engen Umfassung der harten Bracteen, damit die Blüten sich hindurch zwängen können. Ich habe diese Organe in ganz ähnlicher Ausbildung bei vielen Arten der Gattung Calathea auch nachweisen können (C. altissima (Poepp. Endl.) Kcke., C. cyclophora Bak. etc.). Was nun den Bau der Blüten selbst anbetrifft, so gehen wir von den Formen aus, welche mit einem dreifächerigen Fruchtknoten versehen sind. In jedem Pärchen sind die Blätter des Kelches so geordnet, dass je zwei Sepalen mit den Bücken aufeinander zugewendet sind, während die dritten Kelchblätter voneinander abgewendet seitlich liegen. Wie gewöhnlich haben die Fächer des unterständigen Fruchtknotens dieselbe Lage. In jedem Fache findet sich eine aufrechte Samenanlage, welche zwischen der anatropen und campylotropen Form die Mitte hält; sie erhebt sich vom Grunde des Faches. Bei den Phrynieae sind zunächst häufig alle drei Fächer gleichmäßig entwickelt; doch schon in der nächsten Verwandtschaft mit typisch gleichwertigen Samenanlagen kommen Fälle vor, in denen zwei Fächer kleiner sind und auch kleinere Samenanlagen besitzen, die wie es scheint nur selten in dem zweiten oder dem dritten Fache einen Samen reifen lassen (Stachyphrynium spicatum (Boxb.) K. Schum., Phrynium parviflorum Boxb.) oder in diesen niemals einen Samen hervorbringen [Halopegia). Bei den Maranteae ist aber das zweite und dritte Fach stets in Wegfall gekommen; nur ein Fach und zwar das vordere seitliche besitzt eine Samenanlage. Diese weitgehende Beduction haben nur die amerikanischen Arten erfahren. Über Kelch und Krone ist wenig besonderes zu bemerken ; die letztere wechselt in ihren Abschnitten, wie gewöhnlich mit den hier stets freien Kelchblättern; in sehr seltenen Fällen (Sarcophrynium oxycarpum K. Schum.) kommt es vor, dass die Kelch- blätter in der Mediane mit der Blumenkronenröhre auf eine längere oder kurze Strecke verwachsen sind. Die Blumenröhre ist bald länger, bald kürzer, manchmal (CUnogyne spec, Calatheae spec.) ist sie der Länge nach aufgespalten. Die Knospenlage der K. Schumann. Marantaceae. 11 Blumenblätter ist gedreht; das äußere greift bisweilen etwas kappenförmig über, niemals aber in so auffälliger Weise, wie bei einigen Alpinien, auch trägt sie niemals ein Stachelspitzchen. Ich will nun zunächst den Befund schildern, welcher sich an den Blüten bezüglich der inneren Organe offenbart, die stets der Blumenkrone angewachsen sind. In den am compliciertesten gebauten Blüten finden wir zunächst 2 äußere blumenblattartige Organe (Fig. 15), die beiden Außenstaminodien, sie liegen ungefähr gleichsinnig mit den paarigen Kelchblättern. Dann sehen wir zwei weitere, minder einfach gebaute Gebilde. Das eine hat eine kappenförmige Gestalt (Fig. 5&), es umfasst vor der Anthese den Griffel und heißt das Kapuzen- oder Kappenblatt [staminodiwn eucullatum). Das andere ist mehr oder weniger fleischig oder hat wenigstens eine einzelne bisweilen auch eine gepaarte fleischige Schwiele (Fig. oSw), in diesem Falle ist es manchmal ebenfalls blumenblattartig entwickelt, es ist das Schwielenblatt {staminodiwn callo- swn), von den Engländern gewöhnlich Labellum genannt. In der Anthese schnellt bei Berührung der Blüte der Griffel aus dem Kappenblatt heraus und schlägt gegen das Schwielenblatt, auf dem es dann liegen bleibt. Um die ziemlich beträchtliche Kraft- äußerung aushalten zu können, ist dasselbe mechanisch verstärkt. Das Staubblatt Fig. 5. Calathea aemula Kcke. A Androeceum mit Griffel ausgebreitet, Sst Außenstaminod, sw Schwielenblatt, ka Kappenblatt, st Staubblatt, gr Griffel. B Fruchtknoten, Querschnitt, sd Septahlrüsen. Pflzfam. II. 6. 39. ist dadurch ausgezeichnet, dass stets nur eine Theke vorhanden ist; in den meisten Arten der Familie findet sich ein mehr oder weniger entwickelter blumenblattartiger Anhang, der bisweilen mit der Anthere längs verwachsen ist, bisweilen aber diese voll- kommen frei lässt. Manchmal sinkt die Größe dieses Lappens bis zu einem schmalen Saum an der Anthere herab. Ganz ungezwungen ergiebt sich aus dieser Wahrnehmung der Schluss, dass wir in diesem Anhängsel die zweite Hälfte der Anthere zu erkennen haben, welche keine Pollenzellen hervorbrachte. Die vergleichende Morphologie, der Verfolg der Entwickelungsgeschichte, so wie endlich der Gefäßbündelverlauf sind von zahlreichen Autoren benutzt worden, um die Blüte mit diesen inneren Blättchen auf den normalen pentaeyklischen Bau der Mono- cotyledoneenblüten zurückzuführen. Da man meist die complicierteren Verhältnisse der Canna-Blüte auch für die Marantaceae zu Grunde legte, so kam man häufig zu sehr gekünstelten Auffassungen, die nur ein mehr oder minder historisches Interesse haben und füglich hier um so eher übergangen werden können, als die eine oder die andere in der Familie der Cannaccae noch berührt werden muss. Meiner Ansicht nach würde man bei Bevorzugung der Blüte der Marantaceae viel eher ein befriedigendes Besultat über die Deutung erlangt haben. Aus den Stellungs- verhältnissen wird ohne weiteres klar, dass die Außenstaminodien Glieder eines äußeren Staubblattkreises sind, denn sie stehen ausnahmslos zwischen den paarigen Blumenkronabschnitten und dem unpaaren hinteren Abschnitt. Kappen-, Schwielen- und ]2 K. Schumann. — Marantaceae. Staubblatt dagegen fallen genau vor diese Abschnitte und halten die Disposition inne, welche den Gliedern eines inneren Staubblattkreises zukommt. Aus dieser Thatsache geht also mit Evidenz hervor, dass an einer Blüte von der geschilderten Beschaffenheit das Androeceum aus fünf Gliedern in zwei Kreisen besteht, von denen der innere Kreis vollständig ist, während von dem äußeren ein Glied, das vor dem unpaaren, seitlich gestellten Kelchblatt, fehlt. Alle diese Staubblätter sind stami- nodial entwickelt, bis auf dasjenige des inneren Kreises, welches vor dem unpaaren Blumenblatt steht und auch dies hat nur eine halbe Anthere, eine Theke entwickelt, die andere Hälfte ist ebenfalls blattartig umgebildet. Die Androecealglieder können nun noch folgende Abwandlung erfahren: Bezüglich der altweltlichen Phrynieae war man bisher, auf ungenügendem Material fußend, der Meinung, dass sie stets zwei Außenstaminodien aufwiesen. Die Ansicht ist irrtümlich: die Gattung Phrynium in meiner Auffassung hat allerdings, wie die meisten meiner neu aufgestellten Gattungen, zwei Seitenstaminodien ; Phacelophrynium besitzt aber durchgehends nur eins und schließt sich nach dieser Bichtung, wie auch sonst der ausschließlich amerikanischen Gattung Galathea an. Die mit Glinogyne verwandten Gattungen sind mit dieser selbst ausnahmslos durch zwei ansehnliche Außenstaminodien ausgezeichnet. Dagegen zeigt Sarcophrynium ein doppeltes Verhältnis: eine Beihe von Arten zeigt diese Organe in petaloider Form, eine andere aber, die durch einzelne Blütenpärchen in den Achseln der Bracteen auffällt, besitzt pfriemliche Außenstaminodien in verminderter Größe; bei S. adenocarpum K. Schum. habe ich sogar manchmal das eine vergeblich gesucht. Thaumatococcus endlich hat, wenigstens nach der Analyse einer mir zur Verfügung stehenden Blüte gar keine Außenstaminodien. Von den neuweltlichen Gattungen haben Calathea, Ischnosiphon mit den ver- wandten Gattungen und Thalia nur ein Außenstaminod. Bei einer Art von Calathea (C. colorata (Kcke.) Benth.) fällt auch dieses noch weg. Körnicke gründete auf dieses Verhältnis hin die Gattung Monostiche. Bei den Gattungen Stromantlie, Saranifie und Ctenanthe sind die Außenstaminodien zwar paarweise vorhanden, aber bei Stromanthe oft sehr klein (Fig. \ 8), nicht viel größer als die inneren und zungenförmigen. Zwei Arten derselben zeigen einen voll- kommenen Abort dieser schon offenbar in der Bückbildung begriffenen Organe. Auf sie [Stromanthe lutea (Jacq.) Eichl. und St. Schottiana (Kcke.) Eichl.) gründete Körnicke die Gattung Marantopsis. Ich bin diesem ausgezeichneten Kenner der Marantaceae, welcher die grundlegende Arbeit des Systems geschrieben hat, nicht gefolgt und zwar habe ich die Gattungen nicht angenommen, weil sich Galathea colorata (Kcke.) Benth. von den anderen Arten mit schopfigen Bracteen ganz und gar nicht trennen lässt; ich habe sogar die Section Monostiche, die Eichler und Petersen noch bestehen ließen, aufgehoben, wennschon ich mich von der Bichtigkeit der Kör nicke 'sehen Beobachtung überzeugte. Bezüglich der Gattung Marantopsis liegt die Sache noch preeärer: M. Schottiana (Kcke.) Eichl. sieht der Stromanthe Porteana A. Gris so außerordentlich ähnlich, dass beide von Eichler, wie ich mich aus dem Berliner Herbar vergewisserte, vermischte. Aus diesem Irrtum erwuchs dann die Behauptung Eichl er 's, dass bei Str. Porteana A. Gris die Außenstaminodien bisweilen vorhanden wären, bisweilen fehlten. Wenn in dem Vorkommen der Außenstaminodien ein so umfangreicher Wechsel festgesetzt werden kann, so sind dagegen die Glieder des inneren Kreises durchgehends anwesend. Die Ausbildung des Schwielenblattes ist nur insofern einer gewissen Mannigfaltigkeit unterworfen, als es bisweilen kurz und fleischig ist, manchmal nur an der Spitze, manchmal aber auf eine größere Ausdehnung blumenblattartig entwickelt ist; am weit- gehendsten beobachtete ich diese Ausbildung bei Afrocalathea rhixantha K. Schum. Wir haben nun den Bau der Marantaceae-Blüten bis auf den Fruchtknoten und Griffel kennen gelernt. Der erstere zeigt zwei verschiedene Verhältnisse auf, entweder ist er nämlich vollkommen dreifächerig (Phrynieae) oder nur das eine, dann schief nach vorn fallende Fach ist deutlich entwickelt (Maranteac). In den Scheidewänden der drei K. Schumann. Maranlaceae. 13 Fächer liegen stets umfangreich ausgehildete Septaldrüsen (Fig. bB) mit einer großen Mittelspalte, deren Sekret sich in die Röhre der Blumenkrone als reichlicher Nektar ergießt. Auch wenn nur ein Fach vorhanden ist, bleiben die Septaldrüsen doch in ihrer vollen Entwickelung erhalten. Aus dem Grunde jedes Faches erhebt sich eine Samenanlage, welche ihrer Form nach eine Mittelstellung zwischen der Anatropie und Campylotropie einhält. Es kommt gar nicht selten vor, dass bei den Phryniae mit dreifächerigem Fruchtknoten die Samenanlage in einem, ja sogar in zwei Fächern ver- kümmert. Ich habe aber dann, wenigstens häufig die Anlagen noch deutlich nach- weisen können; stets aber sind dann die drei Fächer ganz deutlich und bisweilen in gleicher Größe wahrnehmbar. Bei den Maranteae ist es mir aber niemals gelungen, eine Samenanlage in der frühesten Entwickelung aufzufinden; ebenso wenig sind die zwei übrigen Fächer selbst andeutungsweise in dem Fruchtknoten nachweisbar. Bezüglich des Griffels ist noch zu bemerken, dass er aus zwei Teilen besteht, aus dem Griffelleibe und dem rechtwinklig angesetzten Griffelkopfe. Dieser letztere zeigt auf der oberen Seite, die an der Berührungs- stelle mit dem Leibe gewöhnlich etwas angeschwollen ist, eine Platte (plate- form von Gris), auf welcher der Pollen an einer bestimmten Stelle (collecteur) als breite Fläche mit regelmäßigen Schrägzeilen abgesetzt wird. Hier suchte auch Kör nicke die Narbe, wurde aber von A. Gris corrigiert, der die Narbe in der schnauzenförmigen Höhlung am Vorderende des Kopfes auffand. Aus ihr führt dann ein Griffelcanal in die Höhlungen des Fruchtknotens herab. Der Saum der Höhlung ist nicht selten mit besonders gestalteten Lippenrändern ver- sehen ; Maranta hat Ober- und Unter- lippen kurz gestutzt; bei Thalia ist die Unterlippe (s. Fig.) breit eiförmig und hängend; Ischnosiphon besitzt nach A. Gris einen schnabelförmigen, schief ge- spaltenen Narbenkopf. Die Meinung ist laut geworden, dass dieses Organ für die Systematik der Familie verwertbar wäre. Da an dem getrockneten Material, welches für die Bearbeitung hauptsächlich zur Verfügung stand, die Anhänge des Kopfes bis zur Unkenntlichkeit vertrocknen, so sind sie in diesem Werke nicht benutzbar gewesen. Es bleibt nun schließlich nur noch eine wichtige Thatsache bezüglich der Blüten- bildung zu besprechen. Schon aus der symmetrischen Aufstellung der Blüten eines jeden Pärchens geht mit Notwendigkeit hervor, dass sie zu einander spiegelbildlich gebaut sein müssen ; aus der Betrachtung des so vorzüglich ausgeführten Diagrammes, welches aus Eich ler 's Blütendiagrammen entnommen ist, erkennen wir, dass die rechte Blüte genau das Spiegelbild der linken in der Anordnung der Organe wiedergiebt. In diesem Verhalten liegt eine höchst bemerkenswerte Verschiedenheit gegen die ebenfalls zu zweien vereinigten Blüten der Gattung Canna. Diese Blüten sind hier nicht Pärchen in dem bei den Marantaeeae geltenden Sinne; sie sind nicht gleichwertig, sondern die zweite verhält sich zur ersten wie ein Seitenstrahl zu seiner Multerachse. Aus der Lage der Vorblättchen der Secundärblüte geht hervor, dass der Verband wickelartig ist; die Disposition der Organe ist bei beiden CVwma-Blüten die gleiche; die Secundanblüte ist nicht das Spiegelbild der Primanblüte. Befruchtung. Die sehr eigentümlichen Verhältnisse der Pollenüberlragung, die übrigens für alle Gattungen die nämliche zu sein scheint, so weit aus der vollkommenen 1) S Fig. 6. A,B Calathea aemula Kcke. A Samenanlage, B Same jung. — C — F Aetoplanes canniformis (Forst.) K. Schum. Same. CLängsschnitt. D— .FQuei- schnitte verschiedener Höhe. Pflzfam. II. 6. 37. 14 K. Schumann. — Marantaceae. Übereinstimmung der morphologischen Einzelheiten geschlossen werden kann, sind zuerst von Hildebrand und später von Delpino übereinstimmend geschildert worden. Der letztere bespricht sie im Anschluss an die Leguminosen, welche in dem Typ der Ex- plosionsvorrichtung manche Analogien bieten. Als Untersuchungsobjecte dienten Ver- treter der Gattung Maranta und Calathea, die auch ich beide untersuchen konnte. Um die Vorrichtungen der Pollination genau zu verstehen, muss man die Blüte im Knospenzustande untersuchen. Man findet dann innerhalb der Umhüllung der gedreht deckenden Blumenblätter ein Packet, welches außen von den beiden Seitenstaminodien dicht umwickelt ist. Durch das zweite Staminod wird die Theke des Staubblattes gegen den Griffelkopf gedrückt, der jetzt in einer vollkommenen Geraden mit dem Griffelleibe steht und auffallend schief ist; bei Maranta bicolor Ker sind die drei Lappen des Griffelkopftrichters alle nach einer Seite und zwar in den Elementen eines Pärchens rechts oder links gewendet. Noch in diesem Knospenstadium springt die Theke auf und setzt den relativ großkörnigen Pollen seitwärts von den drei Läppchen ab, auf der sogenannten Plate-form von A. Gris. Das Kappenblatt umwächst jetzt den Griffel, der sich derart entwickelt, dass er sich bei der Vollblüte in einer starken Spannung be- findet. Wird nun das Kappenblatt, und zwar an dem obersten Bande, welcher den Griffelkopf mit kurzem Saume umgreift, berührt, oder bisweilen nur die Blüte erschüttert, so schnellt der Griffel aus dem Kappenblatt hervor und schlägt auf das Schwielenblatt. Wie ich mich bestimmt überzeugte, ist das Anhängsel des Kappenblattes für die Aus- lösung von keiner Bedeutung. Der entleerte Staubbeutel biegt sich bei der Vollblüte nfich außen, oft mit einer vollkommen rechtwinkligen Diversion. Diese Einzelheiten habe ich genau selbst beobachtet; die Wirkung auf besuchende Insekten habe ich aber nicht verfolgen können. Ich fand nur an Blüten von Calatfiea grandiflora (Bosc.) K. Schum. (C. flaveseens Lindl.), welche befruchtet worden waren, denn frühere Blüten hatten reife Früchte und Samen gebildet, dass sich in dem Trichter des Griffelkopfes Pollen befand. Nach den früheren Autoren soll nun ein Insect, das die Blüten besucht, zunächst die Lösung des Spannungsverhältnisses hervor- rufen; dabei soll Pollen von der Plate-form an dem Insekt abgesetzt werden, vorher aber soll die Mündung des Griffelkopfes den an dem Insekt bereits vorhandenen Pollen abstreifen. In dieser Weise oder sehr ähnlich muss sich der Process der Pollination auch voll- ziehen, denn Selbstbefruchtung ist unter den vorliegenden Verhältnissen vollkommen aus- geschlossen. Jene Drüse vor der Plate-form, welche die besuchenden Insekten mit einer Klebmasse bestreichen soll, damit der Pollen besser hängen bleibt, habe ich nicht zu beobachten Gelegenheit gehabt, obschon sie in gewissen Arten sicher vorhanden ist. Buft man die Lösung des Spannungsverhältnisses mittels einer Nadel hervor, so schlägt die Plate-form mit dem Pollen gegen das Schwielenblatt und setzt hier den Pollen ab, während der Narbentrichter schief nach unten gewendet ist. Unter diesen Umständen kann Pollen auf die Narbe nicht mehr gelangen. Dieser Fall wird auch bei Insektenbesuch vorkommen können und es wird eine fernere Aufmerksamkeit der Frage zugewendet werden mögen, in welcher Weise dann die Pollination vollzogen wird. Ich habe schon oben gesagt, dass das Schwielenblatt eine relativ beträchtliche Festigkeit besitzt. Man überzeugt sich leicht davon, wenn man vergleicht, wie leicht sich die übrigen Staminodien aus ihrer Lage verdrängen lassen, während der Versuch, das Schwielenblatt zu verschieben, einem erheblichen Widerstand begegnet. Ich habe diese feste Beschaffenheit mit dem Umstände in Verbindung gebracht, dass das Schwielen- blatt den kräftigen Schlag des Griffelkopfes aushalten muss. Es war nun von Interesse, die anatomische Structur sowohl des gespannten Griffels, wie des Schwielenblattes zu untersuchen. Es ergab sich, dass keinerlei mechanische Gewebe vorhanden waren, sondern dass sowohl der recht harte Griffel als auch das Schwielenblatt ihre Festigkeit allein dem Turgor der parenchymatischen Zellen verdankten. Die Bewegung des Griffels wird also ihre Ursache gewiss in einem Wasseraustritt aus den Zellen in die Intercel- lularen haben. K. Schumann. — Marantaceae. 15 Frucht und Samen. Wie aus dem sehr umfangreichen Material hervorgeht, wel- ches mir sowohl in den Herbarien, als auch aus mehreren Gärten im lebenden Zustande für meine Arbeit bereit stand, haben manche Arten der Gattungen keineswegs die Neigung, reichlich zu fruchten. Namentlich sind die Früchte in der Gattung Calathea recht spärlich. Andere dagegen, wie die Arten von Maranta, Trachyphrynium, Rhago- phrynium bringen Früchte in Menge hervor, wenn auch stets eine größere Anzahl von Blüten einer Inflorescenz unbefruchtet abfallen. Die Ausbildung der Früchte ist recht verschiedenartig, viel mannigfaltiger als man bisher geglaubt hat und ihre Beschaffenheit ist nicht selten für die Systematik gut ver- wertbar. Wir gehen wieder aus von den Phrynieae1 indem diese als die minder reducierten bezüglich des Fruchtbaues zu betrachten sind. Die loculicide Kapsel ist der Typ derselben, sie ist bei Phrynium gewöhnlich; namentlich bei Ph. capitatum Willd. hat man häufig Gelegenheit, die harte glänzende Kapsel zu betrachten. Sie ist ferner, so weit ich gesehen, ein ausgezeichneter Charakter von Calatliea, an der sie zuweilen von drei kleinen Hörnchen am Scheitel gekrönt wird. Ich sah dieses Vor- kommen bei der echten, aber häufig falsch beurteilten C. eomosa (L. f.) K. Schum. ; von entsprechender Gestalt ist die Kapsel, nach der Abbildung in der Flora brasiliensis. bei C. Lindbergii Peters. Eine große, harte, dreiknöpfige mit kurzen Stacheln ver- sehene Kapsel, welche an die Früchte von Euphorbiaceae erinnert, hat Trachy phrynium Dankelmannianum K. Schum. ; von der Form eines Dreispitzes ist sie bei T. Preussia- num K. Schum. Beide Früchte springen nicht oder zögernd auf. Ähnlich ist die Kapsel von Hybophrynium , nur ist sie kleiner; sie springt auf. Nicht minder ist auch die Frucht von Tfiaumatococcus dreispitzig, dabei stumpf geflügelt; über das Aufspringen bin ich nicht klar geworden. An die aufspringenden Kapseln von Calathea schließen sich die von Clinogyne, die nur afrikanische Arten umgreift. Bei den asia- tischen früher in die Gattung gerechneten Arten herrschen verschiedene Verhältnisse, die Kapseln von Donax sind dreiknöpfig, sie springen auf, die von Actoplanes canni- formis (Forst.) K. Schum. [Clinogyne grandis (Miq.) Benth.) weichen aber ganz ab und werden unten besprochen werden. Die Ausbildung der Fruchthaut zu einer knorpelig fleischigen Hülle findet sich bei allen Arten der auch sonst mit besonderen Merkmalen ausgestatteten afrikanischen Gat- tung Sarcophrynium ; sie kehrt nirgends im Bereich der ganzen Familie wieder. Der Abort einer Samenanlage in einem der Fächer des Fruchtknotens ist bei vielen Kapselfrüchten eine gelegentlich auftretende Erscheinung. Bei einigen asiatischen Arten der Gattung Phrynium wird er aber nachgerade zur Hegel. Bei P. parviflorum Roxb. habe ich Früchte mit drei Fächern überhaupt nicht mehr gesehen, im Gegenteil sind hier einsamige Früchte die Regel; auch wird die Frucht nüsschenartig, d. h. sie springt nicht mehr auf. Noch einen Schritt weiter geht die Ausbildung bei der Gattung Halo- pegia, welche ich in sehr ähnlichen Arten aus Afrika und Südost-Asien nachgewiesen habe. Bei ihr ist die sehr dünne Samenschale mit der Fruchthaut vollkommen ver- wachsen, so dass eine echte Caryopse vorliegt. Einsamig ist auch, wenigstens fast immer die Frucht von Actoplanes canniformis (Forst.) K. Schum. [Clinogyne grandis (Miq.) Benth.). Die Fruchthaut ist etwas korkig und wird von einer spiegelglatten Epi- dermis bedeckt; hier liegt offenbar eine Anpassung dieser Meeresstrand liebenden und in Malesien, Papuasien und Polynesien weit verbreiteten Pflanze an eine Ausstreuung durch die Meereswogen vor. Die Früchte der Maranteae sind viel einförmiger; fast überall begegnen uns nur trockenhäutige, meist lederartige Früchte, welche entweder geschlossen bleiben [Maranta, Thalia u. s. w.) oder zögernd einseitig mit einem Spalt aufspringen (Arten von Maranta, Stromanthe). Eine besonders zu erwähnende Frucht bieten nur die Arten von Ischno- siphon mit hartschaligen Bracteen. Sie sind sehr langgestreckte Kapseln von dreiseitig pyramidaler Form, mit etwas gekrümmten Wänden. Sie springen klappig auf, dabei sind aber die Klappen ungleich, bisweilen so weit, dass die dorsale nur wie eine schmale Leiste neben den viel breiteren seitlichen aussieht. 16 K. Schumann. — Marantaceae. Aus diesen Angaben wird man erkennen, dass im Gegensatz zu den verwandten Zingiberaceae bei den Marantaceae eine große Mannigfaltigkeit in der Fruchtbildung vorkommt. Die Gestalt der Samen der Marantaceae wird vielfach von der Zahl der Samen in einer Frucht bedingt. Sind drei in einer solchen entwickelt, so ist die Form dem- entsprechend auf dem Rücken convex, auf der Bauchseite zugeschärft ; an derselben Pflanze kann der Same planconvex sein, wenn nur zwei vorhanden sind, oder kugelrund, sobald sich nur einer entwickelt; die beiden letzterwähnten Verhältnisse finden sich bei Actoplanes Ridleyi K. Schum. Selten sind die Samen ganz glatt, - wie bei den Arten von Ischnosiphon; manche derselben verlieren sicher nicht, wie Fritz Müller be- hauptete, ihre Deckblätter und dann müssen die Samen mit glatter Oberhaut versehen sein, um aus dem Versteck der eng umschließenden Bracteen hervorgleiten zu können. Gewöhnlich sind die Oberflächen aber mit Runzeln und Vertiefungen bedeckt; die Farbe ist gelblich, bräunlich bis dunkelbraun. Von der Ansatzstelle des Samens zieht sich zwischen die beiden Hörner des stets hufeisenförmig gekrümmten, stielrunden, am hinteren Ende verdickten Keimlings ein Kanal (canalis perispermicus Fig. 6-4, B). Dieser ist in den allermeisten Fällen ein- fach; für die Systematik sehr wichtig ist aber, dass er sich in zwei Gattungen [Thalia und Actoplanes) gabelt und den Keimling umfasst. Der Kanal ist mit den geschwärzten Resten des früheren Gewebes erfüllt. Vor der Wurzel des Keimlings liegt ein glatt aus der Öffnung zu hebender Deckel, welcher von jener bei der Keimung herausgestoßen wird (Fig. I \ ÜT, L). Eine Sonderung des Nährgewebes in Endosperm u*nd Perisperm wird den Marantaceae allgemein zugeschrieben. Sehr allgemein verbreitet ist ein basaler Arillus von sehr verschiedener Form. In den einfachsten Fällen stellt er ein fleischiges Höckerchen dar, das sich bei der Fruchtreife zu einer gelben Platte entwickelt (Clinogyne flexuosa Benth.); in anderen Fällen ist der Samenmantel kegelförmig, fast von der halben Samenlänge und dunkel gefärbt (Ischno- siphon aruma u. s. w.), so wenigstens in trocknem Zustande, wie er an der lebenden Pflanze bei der Samenreife aussieht, ist nicht bekannt. Bei den Gattungen Phrynium, Stromantlie u. s w. hat er häufig die Gestalt zweier langer, schmaler, spitzer Bänder. Nicht selten endlich besteht er aus nebeneinander gestellten Lamellen, welche in der Regel zwei seitlich von dem Nabel des Samens aufgestellte Polster von gewöhnlich gelber, im frischen Zustande wahrscheinlich orangeroter Farbe bilden (Clinogyne arillata K. Schum., Hybophrynium Braunianum K. Schum. u. s. w.). Es giebt aber auch eine Reihe von Samen, welche keinen Arillus besitzen, wie z. B. die Samen der fleischigen Früchte von Sarcophrynium, die von Trachyphryniutn u. s. w., auch Actoplanes canni- formis (Forst.) K. Schum. entbehrt des Samenmantels. Alle Früchte, welche exarillate Samen umschließen, sind indehiscent, und diejenigen, welche mit Mänteln versehene Samen enthalten, springen auf. Diese Thatsache hat mich auf den Gedanken ge- bracht, dass der Arillus mit dem Aufspringen der Früchte im Zusammenhang stehen könnte. Die Bichtigkeit meiner Annahme, dass der Arillus einen Schwellkörper darstellt, welcher die Öffnung der Kapsel bedingt, konnte ich an Calathea grandiflora (Roscoe) K. Schum. (Fig. 7) nachweisen. Ich fand an einer Pflanze, die im botanischen Garten von Berlin kultiviert wurde, reife Früchte, die ihre Samen bereits ausgestreut hatten. Zugleich war eine noch nicht ganz reife Kapsel vorhanden, deren Untersuchung einen sicheren Schluss auf die Ausstreuvorrichtung erlaubte. Die auf dem Topfe liegenden reifen Samen zeigten nämlich am Grunde einen breit ausgespreizten zweiarmigen Samen- mantel, dessen Gewebe sehr turgescent waren. Bei älteren Samen hatten die Arme ihren Turgor verloren, sie waren dünnhäutig und schlaff geworden und lagen dem Samen an. Als ich nun die noch geschlossene Kapsel vorsichtig öffnete, fand ich schon reife Samen vor. An ihnen lagen die beiden Arme des schon recht fleischigen Arillus nach innen geschlagen, etwa in der Weise, als wenn man den Unterarm gegen den Oberarm an die Brust einbiegt (Fig. 7 D). K. Schumann. — Marantaceae. 17 Wenn nun jeder Arm des Arillus sich gerade streckt, muss er einen Druck gegen das Centrum der Kapsel ausüben; wahrscheinlich wird zugleich die Kapsel dreiklappig aufgesprengt und der Same herausgeworfen. Die Kapsel ist. übrigens mechanisch ver- festigt und zwar greift das Gehäuse derart an dem Fruchtknoten in die Höhe und über denselben hinaus, dass die Kapsel schließlich oberhalb der Fruchtknotenfächer eine tiefe, Fig. 7. Calatkea grandiflora (Roscoe) K. Schum. A Kapsel geschlossen, vor der Reife. B Die- selbe an der Stirnseite geöffnet. C Dieselbe reif, geöffnet, die Blumenkrone oben abgelöst. D Same, mit eingekrümmtem Arillus. E Derselbe mit ausgebreitetem Arillus. F Derselbe, der Arillus austrocknend und zusammenfallend. (Original.) apicale, halbkugelige Höhlung zeigt, aus der die Basis der collabierten Blumenkronenröhre herausgehoben werden kann und schließlich herausfällt. Die drei Klappen lösen sich übrigens von einer stehen bleibenden Mittelsäule los. Geographische Verbreitung. Die Marantaceae sind im recht eigentlichen Sinne des Wortes eine tropische Familie, denn die Hauptmasse der Arten gedeiht nur zwischen den Wendekreisen oder in solchen Gegenden außerhalb derselben, aber doch nicht zu weit von ihnen*, welche in ihren äußeren pflanzengeographischen Erscheinungen, bedingt durch besondere geographische Lage oder klimatologische Ursachen, ganz ähnliehe Ver- hältnisse bieten. In der dichtesten Zusammendrängung der Arten bewohnt die Familie die mit Primärwäldern bedeckten Flächen von Brasilien, Columbien, Ecuador und Peru, sowie die an die Hylaea angrenzenden Gebiete von Venezuela und Guiana. Von Columbien aus ziehen sie sich noch in ziemlich zahlreichen Arten nach Centralamerika ; im südlichen Mexiko wird bei Cordoba der letzte Vertreter der Familie CalaÜiea cyelophora Bak. ange- troffen, der schon von Humboldt, wahrscheinlich an dieser Lokalität gesammelt wurde. Die westindischen Inseln beherbergen nicht viele Arten, am reichsten ist noch Trinidad daran, von hier aus nehmen sie nach Norden und Westen sehr schnell an Artenzahl ab. In Südamerika hört das Gros der Marantaceae mit noch ziemlich zahlreichen Arten in dem Staat Sa. Catharina auf, der Staat Matto Grosso gewährt noch einige Arten und auch aus Bolivien wurden uns mehrere Arten zuteil. Nur eine Gattung verhält sich sowohl bezüglich der Nord- wie der Südgrenzen ganz abweichend, indem sie viel weiter nach den Polen zu vordringt, als irgend eine andere: die Gattung Thalia. Eine in Südamerika sehr häufige Art die Thalia geniculata L. überschreitet die westindischen Inseln und ereicht Florida; außerdem aber wächst Th. dealbata Frazer nur in Carolina und Texas; hier wird mit ihr bei 37° n. Br. der Familie ein Ziel gesetzt. Ahnlich ver- hält sich die Th. multiflora Hork., eine sehr eigentümliche Art, die ebenfalls weit von allen anderen Marantaceae entfernt allein bisher bei Coneepcion del Uruguay unter 32 — 33° s. Br. beobachtet worden ist. In noch höherem Maße verhalten sich die Marantaceae in der alten Welt als Tropenpflanzen. Sie überschreiten in Afrika nach Norden hin nicht einmal das Gebiet A. Engler, Das Pflanzenreich. IV. 4S. 2 18 K. Schumann. — Marantaceae. von Sierra Leone und erreichen eben noch das zentralafrikanische Seengebiet. Nur Kamerun, Gabun und Angola sind reicher an Vertretern in verschiedenen Geschlechtern; nach Osten hin nehmen sie sehr schnell an Zahl und Häufigkeit der Arten ab. Während sie sich zumal in Kamerun an der Bildung des Unterholzes als wichtige Faktoren be- teiligen, an feuchten Stellen eine dichte, den Röhrichten ähnliche Formation bilden und als Lianen hoch in die Bäume steigen, wird ihre Zahl schon im Congogebiet viel geringer und aus Deutsch-Ostafrika ist mir bisher nur eine steril gesammelte Art aus dem l'sambara-Walde, der so viele Anklänge mit Westafrika gezeigt hat, bekannt geworden, die ich nicht zu bestimmen vermochte. Auf den Comoren wächst eine Art [Clinogyne comorensis (A. Gris) Baill.), auf Madagaskar auch eine {Ctenophrynium unilaterale (Bak.) K. Schum.). In Asien verhalten sich die Marantaceae ganz analog. Die dichteste Anhäufung der Arten und Individuen findet sich auf der Halbinsel Malakka und auf Java. Von hier verlieren sie sich schnell genug nach Norden und Westen zu, so dass in Dekkan und Ceylon nur noch 3 Arten vorkommen, von denen die eine [Phrynium capitatum Willd.) bis nach China geht und zu den verbreitetsten Arten der ganzen Familie zählt. Diese Thatsache ist um so befremdlicher als in Vorderindien die benachbarte Familie Zingiberaceae eine so hochgradige Differentiation der Formen erfahren hat. Nach Osten hin nehmen die Arten ebenfalls an Zahl ziemlich schnell ab. Selbst Borneo und Celebes, welche eine außerordentliche Fülle von Arten der Zingiberaceae geliefert haben, sind recht arm daran und schwingen sich kaum zu der Zahl auf, welche noch die Philippinischen Inseln gewährt haben. Auf Neu-Guinea sind bis jetzt 4 Arten gefunden worden. Endlich geht eine dieser Arten von Java über Papuasien bis zu den pacifischen Inseln (Actoplanes canniformis (Forst.) K. Schum.); ihre Früchte sind aber ausgerüstet, um eine Seereise zu ertragen, sie gehört zu den Pantropisten, die ihre Verbreitung den Meeresströmungen verdanken. Von allen asiatischen Marantaceae über- schreitet höchstens die eine oder die andere Art den Wendekreis des Krebses in Ost- Bengalen, Assam oder China; im Süden setzt ihnen vielleicht schon der Äquator eine Grenze; keine Art erreicht das australische Festland. Was nun die Verteilung der Geschlechter anbetrifft, so können wir den Satz aufstellen, dass von den beiden Triben der Phrynieae und Maranteae die ersteren hauptsächlich altweltlich, die letzteren in der Überzahl neuweltlich sind. In beiden Verhältnissen aber giebt es Ausnahmen. Zunächst ist die artenreichste aller Gattungen der Phrynieae, ja der Marantaceae überhaupt die Gattung Calathea allein in Amerika heimisch. Sehr bemerkenswert und der Hervor- hebung würdig ist dabei der Umstand, dass die ihr zunächst verwandte Gattung Phacelo- phrynium von Malakka bis Celebes verbreitet ist. Auf der anderen Seite kommt eine Gattung der Maranteae, welche die Haupt- menge der Arten in Amerika besitzt, Thalia nämlich, in einer Art auch an der West- küste von Afrika vor. Th. geniculata L., von der ich auch die beiden durch Bidley aus den Welwitsch-Pflanzen aufgestellten zwei Arten nicht zu kennen vermag, ist zweifellos von Sierra Leone bis Angola gemein und dringt bis in das Herz des schwarzen Kontinentes, bis in das Ghasalquellengebiet vor. Ich will gleich hier anschließen, dass eine so ausgedehnte geographische Art wie die der Th. geniculata L. von keiner Art erreicht wird; wetteifernd kann mit ihr höchstens die schon oben erwähnte Actoplanes canniformis (Forst.) K. Schum. in die Schranken treten. Eine größere Ausbreitung haben von altweltlichen Arten dann noch Phrynium capitatum Willd. und Donax arundastrum Lour. erfahren, da jene von Ceylon bis China, diese von Silhet bis zu den Philippinen geht. Unter den neuweltlichen Arten nenne ich mit einer weiteren geographischen Ver- breitung zunächst Calathea lutea (Aubl.) G. F. W. Mey. ; sie ist an sumpfigen Orten der Antillen, aber auch der Küstenländer des südamerikanischen Continentes, in Columbien und Centralamerika häufig. Dann möchte ich noch Stromanthe tonckat (Aubl.) Eichl. hervorheben, die nicht selten mit anderen Arten verwechselt, von Brasilien bis nach den westindischen Inseln verbreitet ist. Von den Calathea-Arten habe ich C. comosa K. Schumann. — Marantaceao. 19 (L. f.) Lindl. ebensowohl aus Peru, wie aus Surinam gesehen. Maranta arundinacea L., die einzige Pflanze, welche ein häufiger gebrauchtes Nahrungsmittel in der Familie liefert, verdankt allein diesem Umstände ein ausgedehnteres Besiedelungsgebiet. Sonst sind im großen und ganzen die Marantaceae offenbar nicht geneigt, die Grenzen ihres Vorkommens allzuweit auszudehnen; sie sind in der Regel Gewächse, die in dem Schatten der Primärwälder gedeihen und nicht mit besonders vorzüglichen Ver- breitungsmitteln versehen sind. Wenn auch der Arillus der Samen als Schnellapparat dienen kann, so ist der Mechanismus doch nicht von einer solchen Wirksamkeit, dass weitere Entfernungen leicht zu überwinden wären. Bezüglich der Verbreitung der einzelnen Gattungen, die jetzt ins Auge gefasst werden soll, so hat die von mir gegebene Form des Systems gegen früher gewisse Ab- änderungen hervorgerufen. Beginnen wir mit der größten, mit der über \ 0 0 genauer gekannte Arten umfassenden Calathea, so nahm noch Baker in der Flora of Tropical Africa an, dass drei Arten in Afrika vorkämen. Sie gehören aber sämtlich nicht hier- her, weil sie zwei Außenstaminodien besitzen, während die Arten der Gattung nur eins aufweisen dürfen. Die Calathea rhizantha K. Schum. ist zum Typ einer eigenen Gattung (Afrocalathea) erhoben worden, die beiden anderen stelle ich zu Phrynium. Nach dieser Reinigung ist, wie oben schon bemerkt wurde, Calathea ein rein amerikanisches Geschlecht geworden, welches das ganze engere Verbreitungsgebiet der dortigen Maranta- ceae vollkommen beherrscht. Die Gattungen Sarcophrynium, Thaumatococeus, Hybophrynium, Trachyphrynium, Afrocalathea, Clinogyne (sensu reformato) und Ctenophrynium sind alle ausschließlich afrikanisch; dabei bewohnen sie mit Ausnahme von Thaumatococeus, Afrocalathea und Ctenophrynium das ganze Marantaceen- Terrain, während die beiden ersten Ausnahmen nur in Westafrika heimisch sind, Ctenophrynium aber in Madagaskar vorkommt. Stachyphrynium teilt im großen und ganzen das asiatische Besiedlungsgebiet von Phrynium, nur in China und dem entfernteren Ostasien hat man noch keine Art ge- funden. Cominsia gehört Papuasien an; Monophrynium ist auf den Philippinen heimisch, gedeiht aber wahrscheinlich auch in Halmaheira; die Heimat von Phacelophrynium ist schon besprochen worden. Zwei Gattungen der Phrynieae sind Afrika und Asien gemeinsam (Phrynium und Halopegia). Einmal habe ich, wie oben gesagt, von den früher zu Calathea gestellten afrikanischen Arten zwei bei Phrynium untergebracht, vermute aber schon heute, dass besseres Material uns zwingen wird, sie von hier einst zu entfernen. Bei der zweiten Gattung Halopegia liegt die Sache aber anders. Zu meiner größten Überraschung ergab sich, dass meine Clinogyne azurea aus Afrika mit Clinogyne Blumei (Kcke.) Benth. aus Java so nahe verwandt ist, dass mir die Trennung beider zuerst sehr große Schwierig- keiten machte. Zu diesen beiden Arten kamen dann noch zwei andere aus Hinterindien. Wenn ich nun zu den Maranteae übergehe, so habe ich zunächst über die geographische Verbreitung der Gattung Thalia noch einige Einzelheiten den Mitteilungen anzufügen, die ich oben machte. Sie besitzt außer den behandelten Arten Th. dealbata Fraz., Th. multiflora Horkel und Th. geniculata L., zu der die cubensische Th. angusti- folia Wright als Form gehört, noch einige eigene Arten in Brasilien; merkwürdiger Weise sind zwei andere sehr eigentümliche Arten bisher nur auf der kleinen Insel Puna im Golf von Guayaquil gefunden worden. Ischnosiphon, Monotagma und Pleiostachya vergesellschaften sich eng mit der Gattung Calathea, dabei sind aber die kletternden Arten der ersteren mit der merkwürdigen Tracht der spreizklimmenden, amerikanischen Bambuseae ausschließlich der Hylaea und dem benachbarten Peru zugehörig. Mono- phyllanthe ist nur einmal in Guiana gefunden worden. Die Gattung Maranta, in dem engeren Umfang, welchen ihr Eichler zuerteilt hat, ist recht eigentlich für Brasilien charakteristisch. M. bicolor Ker und einige nahe stehende Arten gehören zu den Deckpflanzen des Primärwaldbodens um Rio de Janeiro. Sie haben vollkommen die Tracht von Calathea und teilen mit ihr die auffallend bunt gefärbten Blätter. Mehrere Arten mit kleineren Blättern, dicht am Boden hinkriechende 2* 20 K. Schumann. — Marantaceae. Gewächse und höhere Stauden mit oft größeren Blütenständen wachsen mehr im Innern dieses Landes, namentlich in Matto Grosso. Es bleiben nun noch vier Gattungen übrig, welche von Ko ernicke bereits als Sektionen der Gattung Maranta ausgeschieden worden und wenigstens teilweise von Eichler zu eigenen Geschlechtern erhoben worden sind. Die Gattung Myrosma (Ma- ranta sect. Xerolcpis Kcke.) hat ihren Typ in Guiana; nach Glaziou soll er auch bei Rio de Janeüo gesammelt worden sein; wir wissen aber, dass wir uns diesen Angaben gegenüber vorsichtig zu verhalten haben. Die Verbreitung der Gattung erstreckt sich von Costa Rica bis nach S. Catharina. Saranthe hat bestimmt die größere Anzahl der Arten auf der Ostküste von Brasilien entwickelt, nur eine bewohnt die Hylaea und Guiana. Eine analoge Verbreitung weist Ctenanthe auf; in unseren Tagen wurde aber eine echte Ctenanthe aus Guatemala beschrieben. Für Stromanthe sind drei getrennte Gebiete zu erwähnen, einmal nämlich die Ostküste von Brasilien bis Venezuela, dann Ecuador, Columbien bis Costa Rica und endlich Bolivien, das drei Arten geliefert hat. Aus diesen Einzelheiten ist ersichtlich, dass Brasilien die größte Anzahl der Gattungen der Maranteae beherbergt und zweifellos zugleich die größte Zahl der Arten umschließt. Unter der Erwägung dieser Thatsachen gewinnt man den Eindruck, als ob sich die durch Reduktion des Fruchtknotens am weitesten fortgeschrittene Gruppe neben dem Bestände der alten Thalia hier differenziert hätte und als ob die außerhalb des Gebietes be- findlichen Arten nur die entferntesten Ausstrahlungen der Verbreitung wären. Verwandtschaftliche Beziehungen. Die Marantaceae sind eine ausgezeichnet ab- geschlossene, in sich abgerundete Familie, welche zu keiner der drei übrigen in der Ordnung der Scitamineae Übergänge zeigt. Von den Musaceae sind sie schon durch die Zahl der Staubgefäße auffallend verschieden; außerdem ist ihnen die völlige Asym- metrie in dem Diagramm der Blüten, das Vorhandensein des callös angeschwollenen Teiles des Blattstieles und die Sonderung der Blütenhülle in Kelch und Krone gegenüber pen Musaceae eigentümlich. Wenn sich bei den Zingiberaceae die letzterwähnte Son- derung ebenfalls findet, so ist die Entwickelung eines röhrenförmigen Kelches bei dieser Familie gegenüber den völlig freien, jedenfalls niemals röhrenförmig verbundenen Kelch- blättern bei den Marantaceae ein vollkommen durchgreifender Unterschied. Auf den ersten Blick könnte es scheinen, als ob die bei den Zingiberaceae ebenfalls vorhandene umfangreiche Umbildung der Staubblätter in mehr oder minder petaloid entwickelte Staminodien eine größere Annäherung an die Marantaceae zu Wege brächte, diese fallt aber keineswegs ins Gewicht, wenn man die bei jenen stets vorhandene Symmetrie der Blüte mit der Asymmetrie bei den Marantaceae vergleicht. Diese ist ein vollkommen constanter Charakter in der ganzen Familie. Weiter fällt ins Gewicht, dass bei den Marantaceae die Anthere stets monothecisch ist und dass die Fächer des Fruchtknotens immer nur eine einzige Samenanlage ausbilden, welche sich von dem Grunde des Faches erhebt. Dabei bleibt der Fruchtknoten stets gefächert, es sei denn, dass die zwei dorsalen Fächer durch Abort geschwunden sind. Ein analoger Fall, dass nämlich grundständige Samenanlagen vorkommen, ist von mir bei den Zingiberaceae nur in der Gattung Haplochorema nachgewiesen worden mit dem wesentlichen Unterschied, dass dann der Fruchtknoten einfächerig ist. Sonst sitzen bei den Zingiberaceae die Samenanlagen stets in größerer Zahl an den Binnenwinkeln der Fächer, beziehungsweise an den Commissuren der Fruchtblätter, falls der Fruchtknoten einfächerig ist. Ein anderer ausgezeichneter Charakter sämtlicher Marantaceae ist der von dem Kappenblatt umfasste, in Spannung erhaltene gekrümmte Griffel, welcher bei der Anthere durch Berührung von Insekten frei gemacht wird und gegen das Schwielenblatt schlägt. Dieses Verhältnis wird in keiner der Familien der Ordnung wieder gefunden. Sehr wichtig ist ferner der Charakter des Keimlings, welcher stets hufeisenförmig gekrümmt ist; auch dieses Merkmal tritt nirgends wieder in der Verwandtschaft auf. Berücksichtigt man nun noch den Umstand, dass ausnahmslos bei den Marantaceae der Blattstiel, wenn er kurz ist, ganz, oder wenn er länger ist, im oberen Teil callös ausgebildet ist, K. Schumann. — Marantaceae. 21 und erwägt man ferner die fast stete Paarigkeit der Blüten in den eigenartigen Inflo- rescenzen, so wird man zugeben, dass die Einwürfe, welche 0. Kuntze neuerdings ohne die genügende Sachkenntnis gegen die Sonderung der Familien erhoben hat, voll- kommen ungerechtfertigt sind. In einer engeren Beziehung zu den Marantaceae stehen nur die Cannaceae. Sie haben mit ihnen die Asymmetrie der Blüten, die monothecischen Antheren mit der pe- taloiden Ausbildung des zweiten Teiles derselben, die Paarigkeit der Blüten und die freien Kelchblätter gemeinsam. Ich halte aber die Verschiedenheit in der Ausbildung des Griffels, die zahlreichen Samenanlagen in den Fruchtknotenfächern, den Mangel eines Arillus und die gerade Form des Keimlings, die andere Bildung des Blütenstandes, endlich die Abwesenheit eines callösen Teiles am Blütenstiel für vollkommen ausreichend, um diese Familie ebenfalls von den Marantaceae gesondert zu halten. Demgemäß würden die vier Familien der Ordnung Scitamineae folgendermaßen zu gliedern sein: A. Blüten zygomorph, durch eine Ebene, die Mediane, in zwei symmetrische Hälften teilbar. a. Staubblätter fünf, das sechste fehlend oder staminodial ent- wickelt Musaceae. b. Staubblatt I median, die übrigen in größerer oder geringerer Zahl entwickelt Zingiberaccae. B. Blüten unregelmäßig, durch keine Ebene in zwei symmetrische Hälften teilbar. a. Samenanlagen viele in den Fächern, binnenwinkelständig, Keimling gerade, Blattstiel nicht callös . Cannaceae. b. Samenanlagen einzeln in den Fächern grundständig, Keimling gekrümmt, Blattstiel ganz oder im oberen Ende callös . . Marantaceae. Über die Verwandtschaft zu anderen Gruppen der Monocotyledonen ist dem, was bei den Musaceae gesagt wurde, nichts hinzuzufügen. Die in dem Abschnitt über die Blütenbiologie mitgeteilten Verhältnisse gestatten uns den Schluss, dass wir in den Marantaceae einen der am weitesten entwickelten Zweige der Monocotyledoneae erkennen dürfen. Diese hohe Stufe wird uns vor die Augen ge- führt durch die hochgradige Differentiation des Geschlechtsapparates, insonderheit zu- nächst des Androeceums. Wenn schon bei den Zingiberaceae die Staubblätter zum größten Teil eine Abwandlung erfahren, die sie geschickt dazu machen, als Schauapparat für die Anlockung der Insekten zur Pollination zu fungieren, indem sie die minder an- sehnlichen und nicht auffälligen Blumenkronen ersetzen, so begegnet uns diese Aufgabe bei der Marantaceae ebenfalls. Zwei anderen inneren Gliedern des Androeceums fallen neue und differente Aufgaben zu; in diesem Umstände liegt der Grund, dass die bei den Zingiberaceae ungestörte Blütensymmetrie nicht länger mehr bestehen kann und dass der Bau der Blüte zur Asymmetrie fortgeführt wird. Wir müssen in der Ausbildung des Kappenblattes in erster Linie eine weiter fortgeschrittene und im höchsten Maße com- plizierte Differentiation eines Staubblattes erkennen. Es dient nicht bloß zum Spannen des Griffels, sondern vor allen Dingen auch dazu, um das Staubblatt in eine solche Lage zu bringen, dass die Theke ihren Blütenstaub auf dem Scheitel des Griffelkopfes, der Plattform ablegen muss. Nicht minder ist die Ausbildung des Schwielenblattes mit seinen mechanischen Ver- festigungen, welches das Widerlager gegen den aufschlagenden Griffel bildet, eine im Pflanzenreiche nicht wieder begegnende, höchst merkwürdige Differentiation, zu der sich noch die Monothecie der Anthere in Verbindung mit der petaloiden Entfaltung der zweiten Staubblatthälfte gesellt. Ähnliche Verhältnisse der Differentiation zeigen sich einzig und allein noch bei den Cannaceae, die mir aber doch eine Stufe niedriger als die Marantaceae stehen, da weder die Bildung eines Kappenblattes noch der damit in Relation stehende Schnellapparat des Griffels zur Ausbildung gelangt, ist. 22 K. Schumann. — Marantaceae. Aus diesen Einzelheiten möchte ich den Schluss ziehen, dass die Marantaceae in ihrer Entwickelungshöhe noch die Orehidaceae überragen. Bei ihnen ist allein die Differenziation der Lippe und des Säulchens von Bedeutung, sonst erkennen wir im An- droeceum nur eine mehr oder minder fortgeschrittene Beduction der Glieder, nicht aber eine weitgehende Umbildung der Organe für ganz neue Aufgaben. Wie wichtig aber bei den Blüten die Symmetrie für die Pollination sein muss, geht aus dem Umstände hervor, dass sich trotz der ausgesprochen asymmetrischen Conti guration doch von neuem Anfänge zur Bildung symmetrischer Bilder nachweisen lassen. An lebenden Materialien beobachtete ich dieselben in der Gattung Calathea: in den Blüten von C. grmidiflora (Boscoe) K. Schum. ahmen z. B. das Außenstaminod mit dem Sehwielen- blatt eine binär-zweilippige Blüte mit schräger Symmetrale nach; jenes bildet die Ober- dieses die Unterlippe. Maranta bicolor Ker und M. leuconeura Morren besitzen ferner Blüten, die dadurch eine Hinneigung zur Zweilippigkeit verraten, dass die beiden Außen- staminodien die Oberlippe bilden, während das Schwielenblatt die Unterlippe ausmacht; auch bei diesen verläuft die Symmetrale schief. Von großer Bedeutung für die Entwickelungshöhe der Marantaceae ist ferner das stete Vorkommen einzelner Samenanlagen in jedem Fache des Fruchtknotens und die sinnfällige Beduktion von zwei Fruchtknotenfächern, deren allmälige Verkümmerung schrittweise zu verfolgen ist. Nehmen wir noch die Ausbildung der Arillen an den hochdifferenzierten mit doppeltem Nährgewebe versehenen Samen und die überall vor- kommende Besonderheit der callosen Ausbildung des Blattstielendes mit ihren wichtigen Aufgaben hinzu, so werden wir zugeben, dass die Marantaceae einen Zweig der Mono- cotyledoneae darstellen, welcher alle anderen Familien dieser Abteilung des Pflanzen- reiches in der Entwickelung entschieden überragt. Fossile Reste von Marantaceae werden in der Litteratur nicht erwähnt. Nutzen. Vergl. die Gattungen Calathea und Maranta. Die Geschichte des Systems. Die heute auf etwa 300 Arten angeschwollene Familie der Marantaceae trat in die botanische Wissenschaft nur mit 2 Arten ein, die Linne in den Gattungen Maranta und Thalia untergebracht hatte. Die ersten Be- reicherungen erfuhr sie durch Linne fil., welcher 1781 die Gattung Myrosma gründete, deren Typ er sehr sorgfältig und genau beschrieb. Zweifellos auf Grund der Prüfung des Linn eschen Herbars ist Bentham imstande gewesen, die eine der Arten richtig zu deuten: er sieht in der M. cannifolia L. f. den Thalianthus macropus Klotzscb, der später nochmals als Saranthe Moritziana Eichl. beschrieben wurde. Wenn auch bei Linne fil. ein Irrtum bez. der Samen untergelaufen ist, so sind doch alle Be- denken, welche 0. Kuntze*) gegenüber der Deutung Benthams erhoben hat, gegen- standslos; mit Linne des Vaters eigner Handschrift ist der Name auf das Blatt, welches das Original trägt, geschrieben, wie ich mich in London überzeugt habe. Außerdem hat Linne fil. noch eine Art von Maranta, die M. comosa L. f. aufgestellt, die ich dort aufzuklären vermochte. Sie ist die Pflanze, welche zum zweiten Male von Buiz und Pavon**) unter dem Namen Maranta capitata und später zum dritten Male von Poeppig und Endlicher***) als Phrynium Achim beschrieben wurde. Diese Art wächst nicht bloß in Peru, sondern tritt auch in Surinam auf und von hier stammt das gut erhaltene von D alber g gesammelte Exemplar in dem Linn eschen Herbar. Später hat man sich immer wieder in der Deutung dieser Maranta comosa geirrt, namentlich ist Boscoe's Abbildung in den Monandrian Plants t. 35 wiederholt hierher gezogen worden. — Was nun den Namen Myrosma anbetrifft, so ist es richtig, dass Linne pat. dafür Myrisma schrieb; in dieser Form steht er auch noch auf dem Blatt mit M. cannifolia. Ich möchte nicht dafür eintreten, dass diese ältere Schreibweise *) 0. Kuntze, Rev. gen. 696 in nota. **) Ruiz et Pavon, Fl. peruv. I. 3 t. 5. ***) Poeppig et Endlicher, Nov. gen. et spec. II. 21. K. Schumann. — Marantuceae. 23 wieder hergestellt würde. So viel aber steht fest, dass jetzt Myrosma für diese Art einzutreten hat, denn jener Name ist nicht verjährt. Loureiro*) hat 2 Gattungen der Marantaceae im Jahre 1782 aufgestellt: Phyllodes und Donax. Über Phyllodes placentaria Lour. bin ich nicht ins Klare gekommen. Ich kann nur die Vermutung aussprechen, dass sie identisch ist mit Phrynium capi- tatum Willd.; 0. Kuntze erkennt in jener Pflanze Phrynium parviflorum Roxb. mut- maßlich wegen des einzelnen Samens in der Frucht. Die letzterwähnte Pflanze kommt aber in Cochinchina nicht mehr vor, während Phryn. eapitatum Willd. bis dorthin und China, wie Loureiro angiebt, verbreitet ist. Da wir aber aus jenen Gegenden einen weiteren Zuwachs der Arten erwarten müssen, so ist keineswegs ausgeschlossen, dass Phyllodes placentaria mit keiner der bekannten Arten identisch ist. Bei dieser Un- sicherheit, welche Pflanze unter Phyllodes placentaria zu verstehen ist, möge die Frage in suspenso bleiben; den Gattungsnamen Phyllodes lasse ich auf Grund der Berliner Regeln fallen. Donax arundastrum Lour. ist zum Teil auf die Abbildung von Bumphius Arun- dastrum oder Tonckat seytan**) gegründet, die Frucht nämlich ist ganz sicher nach ihr beschrieben. Im übrigen passt die Beschreibung allein auf Clinogyne dichotoma Roxb., einer in Tonkin recht häufigen Pflanze, deren Frucht aber, eine dreiknöpfige Kapsel, von der des Arundastrum Bumph. , das heutzutage gewöhnlich Clinogyne grandis (Miq.) Benth. genannt wird, vollkommen abweicht. Die letzt erwähnte Pflanze ist identisch mit Thalia canniformis Forst.; ich habe das Original gesehen und kenne die Pflanze genau, da sie mir bei meinen Studien über die Flora von Neu-Guinea häufig begegnet ist. Aus dieser Thatsache geht schlagend hervor, dass sich 0. Kuntze entschieden irrte, als er beide Pflanzen zusammenwarf***). Seiner Gewohnheit gemäß hat er aber den Namen Arundastrum Bumph. Donax Lour. vorangestellt. Nun kann aber doch gar kein Zweifel darüber bestehen, dass Arundastrum ein nomen specificum ist, dem genau die malayische Benennung tonckat seytan, zu deutsch Teufelsrohr, gleich gesetzt ist; wie sollte denn auch Bumphius dazu kommen, die Pflanze mit einem Gattungs- namen zu belegen? Ich würde nun den Namen Donax Lour. aus demselben Grunde wie Phyllodes Lour. fallen lassen, wenn ich Bentham folgen könnte, der für jene Gattung den Namen Clinogyne Salisb. in Anwendung brachte. Ich werde aber unten zeigen, dass nicht bloß Donax arundastrum ein'Becht auf Bestand hat, sondern dass auch für Thalia canniformis ein neues Geschlecht begründet werden muss. Die nächste Bereicherung der Gattungen in dieser Familie geschah durch Willdenow, welcher 1798 die Gattung Phrynium schuf. Sie erfuhr bald eine recht beträchtliche Vermehrung an Arten durch die nicht bloß für ihre Zeit, sondern überhaupt aus- gezeichnete Bearbeitung der Flora indica von Boxburgh. Im Jahre 1818 hob G. F. W. Meyerf) eine Anzahl von Arten, die Aublet unter Maranta beschrieben hatte, aus dieser Gattung heraus und stellte sie in eine neue, Calathea, zusammen. Der Umstand, dass man nicht verstand, eine scharfe Grenze zwischen Calathea und Phrynium zu ziehen, bedang es, dass man lange Zeit die erstere nur als Synonym von Phrynium betrachtete. Dieser Gebrauch zieht sich noch bis in die Mitte des vorigen Jahrhunderts hin, denn noch K. Koch, der sich mit den Mar- nn/taceae eingehender befasst hat, stellte zunächst alle Arten der Gattung CalatJiea zu Phrynium. Erst Körnicke war es eigentlich beschieden, durch das sorgsame Studium der Blüten nachzuweisen, dass ein Hauptunterschied in der Zahl der Seitenstaminodien vorlag, indem Calathea bis auf eine Ausnahme nur eins, Phrynium aber deren zwei besitzt. Vor ihm griffen selbst solche sorgsame Beobachter wie Po epp ig und Endlicher *) Loureiro, Fl. cochinch. 4G. **) Rumphius, Herb. amb. vol. VI. cap. X. t. 7. ***} 0. Kuntze, Rev. gen. (4891) 683. i) F. G. W. Meyer, Flora essequeb. 6. 24 K. Schumann. — Marantaceae. fehl, indem sie ihre Calatliea-Avten zu Phrynium stellten, die Formen aber bei Calathea unterbrachten, welche schon wegen des einfächrigen Fruchtknotens damals hätten Ma- ranta angegliedert werden müssen. Im Jahre 1849 stellte Sonder*) für eine schöne Marantacea mit blutroten, rispigen Blütenständen die Gattung Stromanthe auf, welche lange Zeit nur die eine Art S. sanguinea enthielt. Im Jahre 1859**) erschienen die Arbeiten zweier Männer, welche für den Ausbau des Systems von der größten Wichtigkeit werden sollten, die von A. Gris***) und von Körnickef). Beide behandelten, sich gegenseitig ergänzend, die feineren Verhältnisse der ziemlich verwickelt gebauten Blüten, wobei auch die Früchte und Samen inbetracht gezogen wurden. Der unmittelbare Erfolg war, dass Kör nicke ein erstes vollkommen neues und vortreffliches System der Familie entwerfen konnte, welches auf die Charaktere des Fruchtknoten und der Seitenstaminodien, auf die Länge der Blumenkronenröhre und auf die mehr oder minder weitgehende Verwachsung der fertilen Staubblatthälfte mit der sterilen gegründet war. Er legte dabei einen Hauptwert auf die Zahl der Seitenstaminodien, ein äußerst gelungener Griff, und schied aus den schon vorhandenen Gattungen Maranta, Thalia, Phrynium und Calathea 3 neue Gattungen aus: Ischno- siphon, Marantopsis und Monostiche. Die Gattung Stromanthe dagegen verband er wieder mit Maranta. Wenn Körnicke in dieser ersten Arbeit noch nicht auf die einzelnen Arten genauer einging, so gliederte er doch die Gattungen schon so weit, dass er die hauptsächlichsten Artengruppen in ihnen ausschied und zum Teil auch mit glücklich gewählten Namen belegte. Im Jahre 1862 erweiterte er seine vortreffliche Arbeit, indem er einen Prodromus Monographiae Marantearum herausgab ; in ihm ist sein System unverändert beibehalten : alle damals bekannten Arten sind aufgezählt und sehr viele neue aus den Herbarien von Petersburg, Berlin, Wien und Stockholm beschrieben. Der Gliederung, welche er hier durchführte, kann man ganz dasselbe Lob erteilen, wie der ersten Arbeit. Die kompilatorische Arbeit von Horaninowff) ist bezüglich der Marantaceae großenteils auf die Arbeit Körnicke's aufgebaut. Er weicht von ihm nur dadurch ab, dass er in der Gattung Monostiche noch das Phrynium Daniellii Benn. einfügte, eine keineswegs glücklich zu nennende Vornahme. Zum Teil vor ihm, zum Teil mit Körnicke arbeiteten noch K. Koch, Steudner, Linden, Lemaire, Hegel u. a. an dieser Familie. Eine große Fülle von Arten, die namentlich durch die für die belgischen großen Gartenetablissements sammelnden Reisenden von Brasilien, Ecuador und Columbien nach Europa kamen, wurden von ihnen beschrieben. Die Marantaceae waren Mode- pi'lanzen geworden und so schnell wie möglich suchten die Handelshäuser aus den neuen Eingängen Nutzen zu ziehen, so dass viele Arten nur auf Grund der Blattexemplare be- schrieben oder wenigstens benannt wurden. Die meisten derselben haben sich in den Gärten erhalten und können noch jetzt recognosciert werden, einige aber sind, als das Vergnügen an den »Blattpflanzen« abnahm, wieder verschwunden. Während die schönen Abbildungen der Marantaceae bis Anfang der siebziger Jahre des vorigen Jahrhunderts einen stehenden Inhalt der so gut ausgestatteten belgischen Zeitschriften (Horticulture Belg., Belgique Horticole, Illustration Horticole, Flore des Serres) ausmachten, fangen sie vom Jahre 1873 an nachzulassen und später finden wir kaum noch hier und da einmal eine Pflanze der Familie behandelt. In der ganzen Litteratur, die früher so laut über diese schönen Pflanzen zu reden verstand, tritt ihnen gegenüber ein Stillschweigen ein. *) Sonder in Hamburg. Gartenzeitg. V. (1849) 225. **)' Die von K. Koch in Gartenfl. (1857) gegebene Besprechung der Galtung hat das System nicht weiter gefördert und wird hier nur erwähnt. ***) A. Gris in Bull. Soc. bot. France XI. 271, 34C, 348, 408, 737, in Ann. sc. nat. 4. ser. IX. 185. i) Kör nicke in Nouv. Mem. Soc. natural. Moscou XI. (1859) 299. if) Körnicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 1. K. Schumann. — Marantaceac. 25 Eine erneute Betrachtung beginnt erst wieder mit Eichler*). Zunächst unter- warf dieser die bis dahin nicht genügend gewürdigten Blütenstände einer exakten Unter- suchung. Mit bekannter Genauigkeit und Sauberkeit löste er die verwickelten Ver- hältnisse, die sich hier boten. Eine vollkommene Darstellung der morphologischen Ver- hältnisse gab er dann in seiner zweiten Arbeit**) über die Marantaceac. Diese ist so ausgezeichnet, dass sie stets eine Zierde morphologischer Untersuchungen überhaupt bleiben wird. Er erweiterte nicht bloß seine Studien über die Blütenstände, sondern prüfte die Einzelheiten im Bau der Blüte und wendete auch seine Aufmerksamkeit, einer früheren Anregung von Alex. Braun folgend, auf die Symmetrieverhältnisse der Blätter. Die Arbeit wurde unternommen in der Absicht, die Marantaceac für die Flora brasiliensis zu behandeln. Deshalb verwendete er fast ausschließlich amerikanisches Material, welches ihm in reicher Fülle teils lebend, teils durch Dr. Glaziou, damals Direktor des botanischen Gartens von Rio de Janeiro, mittelst Alkohol konserviert, zur Verfügung stand. Nur diese Umstände ermöglichten ihm, dass er die Untersuchungen nach allen Seiten hin, namentlich auch auf die Entwickelung der Blüten ausdehnen konnte. Von den altweltlichen Formen sah er fast ganz ab, namentlich auch deswegen, weil ein nur ungenügendes Material vorlag. Eichler entwarf ein System der Familie auf Grund seiner Untersuchungen. Es berücksichtigte nur die amerikanischen Formen und beruhte vollkommen auf demjenigen Kör nicke's. Die Veränderungen, welche er anbrachte, erstrecken sich darauf, dass er zwei von den neuen Gattungen Körnickes aufhob; Monostichc wurde wieder mit Calathea, Marantopsis mit der neu hergestellten Gattung StromantJie verbunden. Beiden Vor- nahmen wird man heute gern beipflichten, da sich die Typen zu eng an jene Geschlechter anschließen. Er schied aber nicht bloß StromantJie, sondern auch Saranthe und Ctenanthe aus Maranta ab, wobei allerdings bemerkt werden muss, dass beide bereits von Körnicke als Sektionen der Gattung festgehalten waren. Man sieht aber, dass, wenn auch einige Verbesserungen in dem System von Eichler vorliegen, es doch mit breitester Basis auf der Schöpfung von Körnicke ruht. Kurze Zeit vor dem Erscheinen der Eichler'schen Arbeit war in den Genera plantarum, welche von Bentham und Hooker herausgegeben wurden, die Familie von Bentham behandelt, erschienen (1883), so dass jener noch an mehreren Stellen auf die Genera Rücksicht nehmen konnte. Das System von Bentham ist ein ent- schiedener Bückschritt gegen das von Körnicke: er entnahm nur die Haupteinteilung auf Grund der Beschaffenheit des Fruchtknotens, legte aber sonst ein größeres Gewicht auf die Form des Blütenstandes und ließ die vortrefflichen Charaktere des Androeceum außer Acht, indem er glaubte, dass diese »ulterius ad vivum confirmandi et refor- mandi« wären. Bentham nahm Ischnosiphon von Körnicke, Stromanthe von Sonder auf und führte die von Regel und Körnicke gegründete Sektion Saranthe als eigene Gattung ein, für die er mit Recht, wie oben gezeigt wurde, den älteren Namen Myrosma be- vorzugte. Ferner stellte er als neue Gattung Trachyphynium und Thaumatococcus auf, beide afrikanisch und holte den älteren Namen Clinogyne Salisb. wieder hervor, den er für gewisse afrikanische und asiatische Phrynium mit rispigem Blütenstand verwandte. Im Gegensatz zu so vielen vortrefflichen Arbeiten Benthams in den Genera ist er gegenüber den Marantaceen mehr an der Oberfläche geblieben. Das hatte seine gute Ursache: in Kew lagen nämlich neben den relativ gut auf Grund von Kör nicke's Prodromus bearbeiteten amerikanischen Marantaceae große Massen ungesichteten Materials aus Asien und Afrika. Bei der Schwierigkeit der Untersuchung der Blüten, die nicht bloß trocken präpariert und mit der Lupe betrachtet werden durften, war es Bentham unmöglich, tiefer einzudringen. Die Flora of tropical Africa und British India waren *) Eich ler, Blütendiagramme (1 875) 177. **) Eichler in Abh. Akad. Berlin (1883). 26 K. Schumann. — Marantaceae. noch nicht erschienen und so hatte jenes Pflanzenmaterial eine sorgfältigere Durch- arbeitung noch nicht erfahren. Dies war der Zustand, welchen Petersen vorfand, als er sich mit den Marantaceae für die Natürlichen Pflanzenfamilien beschäftigte*). Eichler war über der Bearbeitung der Marantaceae für die Flora brasiliensis gestorben und das gesamte Material, welches er zu diesem Zwecke in seinen Händen vereinigt hatte, war mit allen Zeichnungen und Notizen an Petersen zu dem Zwecke übergeben worden, dass er die Arbeit zu Ende führen sollte. Unter allen Umständen war er also zu dieser Zeit der berufenste Be- arbeiter der Familie und eine befriedigende Lösung der Aufgabe war zu erwarten, so- weit wenigstens die amerikanischen Formen in Betracht kamen. Bezüglich der altwelt- lichen Gattungen (der Phrynieae Petersen excl. Calathea) aber konnte Petersen nur die Vorarbeit Ben th am 's benutzen und da diese fehlerhaft war, so sind auch die Charaktere der Gattungen, welche in dem Schlüssel zur Verwendung kommen, nicht frei von mannigfachen Unrichtigkeiten. Bezüglich der Entwickelung des Systems der Marantaceae darf ich die abfällige Kritik, welche 0. Kuntze an den von mir als höchst vortrefflich gekennzeichnet'v Eingeborenen : Siam bei Bangtaphan Keith, Zimmermann n. 40 : Tonkin. bei Tu-phap. an den Rändern vun Sümpfen Balansa. — Philippinen: Luzon viele Sammler. Xota. Speeies upe raeemi simplicis et llorum inajoriun alborum al> affinibus facile di- stinguenda. 2. D. virgata Roxb., K. Schnm. — CHnot/t/iit rirgata Benth. in Benlh. et llonk. f. (ien. III. (1883 654: Hak. in Hook. i'. Fl. Bril. India VI. 1892 25s: Trimen. Ilandb. Fl. Ceylon IV. 1898] 202. — Plirijniiitn rirgatton Roxi), in Asial. Research. XI. I s I o, 324, Fl. ind. I. 1832 i. — Maranta rirgata Wall. Cat. 1828) n. 0010: Wight, Icon. t. 2()lö: Tbwail. Fnum. pl. Zeyl. 1 8G4 320. — Maratita paniiimhttn Monns in Corom. Gaz. 1821. I2;h May. — Caulis ad 3 in alias ramosissinius. Folia vix ad 10 ein longe petiolata. petiolus Iota longitudine callosus supra dense [lilosus deinuni glabratus, lineari-laneeolata breviter aemninata et rostrata basi acuta ntrin- que glabra, ligula brcvissima adnata dense ul vagina apice villosa. Pannicula raniosis- siina, spicae graciles ad 35 cm longae, glabrae: bracteae rcinotae 2.5 cm longae oblongo- lanceolalae: par flornin altern auclnm ad 7 tmij longe pedunculaluin. Ilos tenninalis 5 min longe pedicellatus: bractcola glandulosa solitaria 1 nun longa: ovarium villosum: sepala 7 mm longa ovato-lanceolata: corollae liibns 5 nun longus, lobi lanceolati 10 nun inetientes: Inbus slamineus \i\ 0 nun longus. Capsula 1.2 cm diainelro di- vel tricocea. Yorder-I ndi en: Küste Malabar bei Coorv Wighl n. 270'.». blühend im Mar/ 1852, Thomson. — Insel Ceylon, in den wärmeren Teilen Tliwaites n. 3405. 2. ActoplaneS K. Sehum. n. gen.* Tlialin Forst. Fl. ins. auslral. Prodr. 1780) I. — Arninlastrnni lluiupb. Herb. ainl». IV. (1744) 22 I. 7: D. Klze. Bev. gen. II. 1891 683 ex p. - Maranta Blume Fnum. pl. .lavae '1827: 30: Miq. Fl. Ind. bal.Suppl. 1860 010. — Cliintgt/nr Benth. in Benth. et Hook. f. Gen. III. '1883) 051. — Donax Bidl. in .lourn. As. Soc. Bengal 1899) 170. * r./.n = litus, n'/.cci'/; = vagans; speeies littora maris iuliabilanl. A. Engler. Das Pflanzenreich. IV. K ;j 34 K. Schumann. — Marantaceac. Sepala lanceolata pro rata brevia aequalia. Corollae tubus brevis, lobi oblongi in tubum decurrentes. Staminodia exteriora bina ampla petaloidea cum staminodio cucul- lato unilateraliter appendiculato et calloso breviore truncato in tubum brevem connata. Antherae appendiculae petaloideae aequilongae ad basin connatae. Ovarium biloculare, ovula pi'o loculo solitaria erecta anatropa. Capsula globosa aut mono- aut di- vel tri- sperma indehiscens, exocai'pium fragile endocarpium suberosum. Semen globosum sulco ventrali altiore et dorsali leviore percursum irregulariter tuberculatum, canali peri- spermico duplici, exarillatum. Herbae perennes vel potius suffrutices, caules simplices basi lignescentes apice ramosissimi rami in frutices se accumbentes. Folia breviter petiolata, petiolus tota longi- tudine (in ramis florentibus tantum exstantibus) callosus teres, vagina longa, ligula bx*e- vissima. Flores geminati, paria solitaria pedunculata bracteolis binis glandulosis munita. Capsulae pedicellus valde incrassatus. Species 2 in Malesia vigent, altera ab hoc loco trans Novam Guineam usque ad insulas Oceani pacifici vagans. Conspectus specierum. A. Capsula sicca alba 1,5 cm diametro semper monosperma, semina pulpa copiosa cincta globosa, pannicula pauciramosa, folia subtus haud pruinosa i.A. grandis. B. Capsula sicca flava 1 cm diametro vulgo di- vel trisperma, se- mina pulpa parca medullosa cincta, pannicula ramosissima, folia multo latiora ovata subtus pruinosa 2.-4. Bidleyi. 1. A. canniformis (Forst.) K. Schum. — Thalia canniformis Forst. Fl. ins. austr. prodr. (1780) 1. — Ilythuria cannaeformis Raf. Fl. tellur. IV. (1836) 51. — Clinogyne grandis Benth. in Benth. et Hook. f. Gen. III. (1883) 65; K. Schum. et K. Lauterb. Fl. Deutsch. Schutzgeb. Südsee (1900) 236. — Maranta tonckat Blume, Enum. pl. Javae (1828) 36, non Aubl. — Maranta grandis Miq. Fl. Ind. bat. Suppl. (1860) 616. — Donax grandis Ridl. in Journ. As. Soc. (1899) 176 (pro exempl. borneensi?). — Arundastrum vel tonckat scheitam Rumph. Herb. amb. IV. ( 1 744) t. 7 — Caudex ad 3 m altus ramosus rami graciles glabri. Folia vix ad 1,5 cm longe pe- tiolata, petiolus tota longitudine callosus supra parce pilosulus, oblonga vel lineari-oblonga acuta vel breviuscule acuminata basi rotundata et dein acuta utrinque glabra ad 20 cm longa et 9 cm lata; ligula brevissima parce puberula. Pannicula parce ramosa, spicae ad 20 cm longae; bracteae vulgo vix ultra 6 lanceolatae 3 cm longae; bracteolae binae glandulosae 3 mm longae; paria florum solitaria ad 3 cm longe pedunculata, flos termi- nalis 4 mm longe pedicellatus ; ovarium sericeum; sepala lanceolata 4 mm longa; corollae albae tubus 8 mm longus, lobi 1 1 mm longi interdum longiores in tubum decurrentes ; tubus stamineus 3 mm longus; staminodia exteriora ad 2 cm longa, cucullatum 6 mm, callosum 7 mm longa. Capsula globosa 1,5 cm diametro monosperma; semina in pulpa medullari sicca fragili nidulantia subglobosa sulco ventrali altiore et dorsali leviore per- cursa irregulariter tuberculata (Fig. 23 Cr, H). Malesien u. Papuasien: Von Java über die südlichen kleinen Sunda-Inseln, die Molukken , Key-Inseln bis Neu-Guinea , holländischen und deutschen Anteils und nach Polynesien, im Secundärwald nahe den Küsten häufig, dem Bismarck-Archipel und zu den Salomons-Inseln ; findet sich nicht auf den Philippinen (sehr viele Sammler). Nota. Auetores plurimi putaverunt, Thaliam canniformem Forst., Arundastrum Rumph.. Clinogynem grandein Benth., Marantam tonckat Bl. , Phrynium dichotomum Roxb. et Donax arundastrum Lour. plantas identicas fuisse. Huic opinioni omnino non consentire possumus. Plantas duas toto coelo diversas hae efformant, altera supra descripta primum a cl. Rumphio optime delineata et adumbrata Arundastrum vel Tonckat scheitam (germanice Teufelsrohr), altera Donax arundastrum quacum Phrynium dichotomum Roxb. perfecte quadrat. Radix hujus erroris in Loureiro quaeranda est qui immerito cum planta ab eo ipso descripta capsulam Actoplanes, Sarcophrynium. 35 Arundastri Rumphii conjunxit. Clinogyne grandis Benth. (Maranta grandis Miq.) autem ut M. tonckat Bl. ad Thaliam canniformem Forst, pertinet; prioritatis causa nomen specificum ulterius anteponendum est, quia optimo jure nomen Rumphianum vernaculum fere omnes auetores hodie neglexerunt. 2. A. Bidleyi K. Schum. n. sp. — A. grandis Bak. in Hook. f. Fl. Brit. India VI. (1892) 258 (ex p. saltem) ; Bidl. in Journ. As. Soc. Bengal (1899) 176. — Caudex inferne ad 2,6 m simplex 2,5 cm diametro, rami copiosi aequilongi divaricati. Folia ad 2,5 cm Ionge petiolata, petiolus callosus supra minute pilosulus, ovata rarius ovato- oblonga brevissime acuminata basi rotundata et pariter brevissime acuminata utrinque glabra ad 2 5 cm longa et 14 cm lata: ligula brevissima vix puberula vel subnulla. Pan- nicula ramosissima , rami deflorati ad 2 5 cm longi graciles vix cincinnati ad 1 5-flori ; bracteae 3,5 cm longae, oblongo-lanceolatae ; florum paria solitaria demum ad 2,5 cm longe peduneulata; flos terminalis ad 4 mm longe pedicellatus ; bracteolae binae 1,5 mm longae; ovarium sericeum; sepala lanceolata dorso strigulosa 3 mm longa; tubus corollae albae 6,5 mm longus, petala in tubum decurrentia lanceolata 9 mm longa; tubus stamineus vix 1 mm metiens; labellum luteum oblongum 9 mm longum; stami- nodium cucullatum appendicula lata acuta instruetum; stamen angustum ut flos 7 mm longum. Capsula globosa I cm diametro sicc. flava di- vel tri- rarissime monosperma; semina membranula tenui cineta plano-convexa dorso transverse rugosa et sulco longi- tudinali munita nigro-castanea. Hinter- Indien: Tenasserim und Andamanen am Strande (S. Kurz); Halbinsel Malakka, in Wäldern sehr verbreitet (S cor tecchini, Ridley, Schottmüller u. s. w.); nach Ridley auch in Siam und auf Borneo. Nota. Hujus speciei caules fissi ab incolis bemban nuneupati ad corbes fabricandas inser- viunt. Hanc speciem auetores omnes qui de Flora Indiae orientalis scripserunt cum C. grandi (Miq.) Benth. commiscuerunt; ab hac autem primo visu foliis multo majoribus manifeste ovatis vel ovato-oblongis i. e. basi ubique latioribus insuper petiolis multo validioribus et longioribus, pannicula ramosissima, spicis plurifloris, floribus minoribus discrepat. Capsula vulgo disperma semina perfecte diversa includit; exemplarium solitarium Griffithianum capsulas monospermas praebet, tunc semina ea A. canniformis aequant. Area geographica speciei prioris oeeiden- talis, ulterioris orientalis. 3. Sarcophrynium k. schum. n. gen.*) Phrynium Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 108; Benth. in Benth. et Hook. f. Gen. III. (1883) 652, quoad species africanas, nonnullis exclusis; Bak. in Th. Dyer, Fl. Trop. Afr. VII. (1898) 321 (spec. excl.). — Phyllodes K. Schum. in Engler's Bot. Jahrb. XV. (1892) 440. — Maranta Benth. in Hook. f. Niger Fl. (1849) 531. Sepala libera interdum basi tubi corollae parum adnata. Corollae tubus brevis calyce multo brevior, lobi oblongi calycem superantes. Staminodia exteriora bina brevia vix manifeste petaloidea interdum abortu solitaria; cucullatum brevius appendicula pen- dula subulata munitum. Ovarium triloculare loculi omnes ovula includentes. Capsula subgloboso-trigona vulgo trisperma, exoearpium carnosum, endocarpium mucilaginoso- cartilagineum, indehiscens vel raro tarde dehiscens. Semina angulata varie sculpta ob- scura, arillo 0. — Herbae perennes nunc elatae. Folia basalia longe vel longissime petiolata vulgo ampla et lata. Flores pro rata haud magni geminati, paria florum nunc solitaria vel plura bracteolis induratis brevibus solitariis vel binis instrueta. Inflorescentia panniculata pauciramosa nunc altera inferiore aueta e racemis paucis composita raris- sime spicata. Species 1 1 Africam praeeipue occidentali-tropicam inhabitant. Nota. Genus Sarcophrynii cum nullo nisi cum Thaumatococco affine a Phrynio non solum fruetu carnoso haud vel vix dehiscente et seminibus exarillatis sed etiam inflorescentia panniculata rarissime spicata differt. *) aä^s = caro; genus fruetu carnoso a Phryniis typicis differt. 3* 36 K; Schumann. — Marantaceae. Conspectus specierum. A. Bracteae persistentes demum oblitterantes, spica sessilis vel sub- sessilis solitaria, secunda inferiore haud raro aucta, raro e bractea infima ramulum emittens, paria florum 5 longiuscule pedunculata \.S.brachystachyum. B. Bracteae deciduae, vel si diutius persistentes semper inflorescentia panniculata longius pedunculata. a. Paria florum solitaria; staminodia brevia plus minus subulata vel linearia; flores 1 cm superantes. a. Herbae glabrae. I. Paria florum longius (10 mm) pedunculata exserta, Capsula apice impressa .... 2. S. adenocarpum. II. Paria florum brevius (ad 4 mm longe) pedunculata, ovarium sulcis 3 longitudinalibus percursum. 1. Staminodia exteriora aequalia subulata 3. S. bisubulatum. 2. Staminodia inaequalia alterum interdum minimum vel 0. * Sepala perfecte libera, Capsula apice impressa . 4. S. macrostachyum . ** Sepala tubo corollae adhaerentia, Capsula brevis- sime acuminata 5. S. oxyearpwn . ß. Inflorescentia induta. I. Indumentum breviter velutinum 6. S. velutinum. II. Indumentum villosum 7. S. vülosum. b. Paria florum plura 4 vel ultra; staminodia petaloidea obo- vata unguiculata; flores 0,5 cm vix vel parum superantes. ct. Semina dorso serrata 8. S.prionogonium. ß. Semina dorso integra. I. Semina quadrangularia lateribus laevia 9. S. leiogonium. II. Semina hexagona lateribus foveolata ^0. S. baecatum. C. Bracteae deciduae, inflorescentia simpliciter spicata . . ...U.S. spicatum. 1 . S. brachystachyum (Koernicke) K. Schum. — Phrynium brachystachyum Koer- nicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 108; Benth. et Hook. f. Gen. III. (1883) 653; Bak. in Th. Dyer, Fl. Trop. Afr. VII. (1898) 322. — Phyllodes brachy- stachyum, K. Schum. in Engler's Bot. Jahrb. XV. (1892) 445. — P. vülosum K. Schum. 1. c. non Benth. — Maranta (?) brachystachya Benth. in Hook. Niger Fl. (1849) 531. — Thalia brachystachys K. Koch in Allg. Gartenzeitg. XXV. (1857) 146. — Herba perennis subbimetralis interdum humilior ex rhizomate repente. Folia basalia ad 30 cm longe petiolata, petioli pars superior ad 5 cm longa teres callosa glabra, ob- longa vel oblongo-lanceolata breviter acuminata basi rotundata vix acuminata utrinque glabra ad 50 cm longa et 25 cm lata; vagina glabra basi ima villosa apice haud pro- ducta. Inflorescentia panniculata sessilis vel breviter pedunculata folio basalibus simili at breviter vaginato comitata e racemis spiciformibus 2 — 3 densis ad 5 cm longis effor- mata; bracteae ad 8 ovatae acutae glabrae vel pubescentes ad 1,5 cm longae; paria florum 5 modice (ad 1 0 mm longe) pedunculata ; flos terminalis vix ultra 5 mm longe pedicellatus ; glandulae ovatae binae; sepala ovata acuta 3 mm longa; corollae albae vel pallide violaceae tubus 2,5 mm longus; lobi 9 mm metientes; staminodia exteriora 2 obovata 8 mm longa; callosum acuminatum 6 mm longum. Capsula carnosa rubra 1 — 1,5 cm diametro subgloboso-trigona tarde vel vix dehiscens; semina 12 mm longa dorso acute carinata subsulcata ventre angulata apice acuta nigra (Fig. 1 0 C, D). Tropisches West-Afrika: Von Liberia und dem Togo-Gebiet durch Kamerun bis zur Corisco-Bai, truppweise in feuchtem Primärwald, besonders an Bächen; hier setzt es bisweilen die Kraut-Vegetation allein zusammen (viele Sammler). Sarcophrynium. 37 Nota. Indumentum vaginae folii caulini et bractearum variabile, nunc subnullum nunc eodem loco natali copiosum ad varietatem discornendum vix aptum. Formas ulteriores olim in lierbario erroneo pro Ph. villoso Benth. sumpsi. 2. S. adenocarpum K. Schum. — Phyllodes adenocarpum K. Schuni. in Engler's Bot. Jahi'b. XV. (189 2) 443. — Phrynium adenocarpum Bak. in Th. Dyer, Fl. Trop. Afr. VIT. (1898) 324. — Planta ad l m alta. Folia cum vagina ad 3 m longe petio- lata, pars superior callosa ad 6 cm longa teres glabra, ovata vel oblongo-lanceolata vel breviter acuminata basi rotundata utrinque glabra ad 40 cm longa et 2 4 cm lata; vagina basi parce ciliolata. Pannicula ad 1 8 cm longa effusa, pedunculo ad 5 cm longo glabro sustenta; racemi 6 — 8 ad 8 cm longi; bracteae ad 12 ovatae acutae ad 2 cm Iongae; paria florum pallide roseorum basi rubrorum brevissime pedicellatoimm solitaria, pedun- culo valido glabro ad 5 mm longo suffulta glandula solitaria instructa; sepala oblonga acuta 5 mm longa ad medium vel altius tubo corollae 7 mm longo subcurvato adnata; lobi oblongi 6 mm longi ; staminodium exterius alterum lineare bidentatum, dente altero subulato-acuminato, 6 mm longum, alterum subulatum ad 3 mm longum interdum 0 ; callosum brevissime apiculatum, cucullatum appendicula filiformi munitum. Capsula globosa 1,5 cm diametro apice impressa rubra; semina paulo breviora foveolata et tuberculata. Kamerun: Zwischen der Barombi-Station und dem Ninga-Dorfe, große Dickichte bildend (Preuss n. 343, blühend im Mai 1890). 3. S. bisubulatum K. Schum. — Phyllodes bisubidatum K. Schum. in Bol. Soc. Broter. XI. (1893) 83. — Phrynium bisubulatum Bak. in Th. Dyer, Fl. Trop. Afr. VII. (1898) M23. — Planta bimetralis et ultra. Folia longe petiolata, petioli pars superior robusta teres callosa, elliptica breviter acuminata basi rotundata et brevissime acuminata utrinque glabra ad 45 cm longa et 35 cm lata. Pannicula 15 cm longa pedunculo 5 cm lg. suffulta, racemi glabri ad 5 cm longi; bracteae ad 15 ovatae acutae glabrae; paria florum sessilium solitaria ad 3 mm longe pedicellata; ovarium trigonum glabrum trisulcatum apice marginatum; sepala ovata libera 3 mm longa. Corollae tubus brevis- simus, lobi oblongi 5 mm longi; staminodia exteriora subulata vix 2 mm longa; callosum brevissime in acumen subulatum contractum 3 mm longum, cucullatum trilobulatum. Congogebiet: Schattige Thäler zwischen dem Luatschim u. Quilombo 800 m ü. M. (Sizenando Marques, gingoa der Eingeb.). 4. S. macrostachyum (Benth.) K. Schum. — Phrynium macrostachyum Benth. in Benth. et Hook. f. Gen. III. (1883) 653, non Wall. — Phyllodes macrostachyum K. Schum. in Engler's Bot. Jahrb. XV. (1892) 445. — Phyllodes maerophyllum K. Schum. 1. c. 445. — Phrynium maerophyllum Bak. in Th. Dyer, Fl. Trop. Afr. VII. (1898) 323. — Phrynium Benthamii Bak. 1. c. 323. — Planta ad 2 m alta et ultra arundineta vasta efformans. Folia ampla longe petiolata, petioli pars superior ad 1 1 cm longa teres callosa glabra interdum validissima, elliptica vel ovato-oblonga breviter acu- minata basi rotundata et breviter acuminata utrinque glabra ad 50 cm longa et 30 cm lata, vagina ampla coriacea basi glabra. Pannicula ampla ad 20 cm longa pedunculo ad 5 cm longo sustenta, racemi ad 7 glabri ad 7 cm longi; bracteae ad 10 vel inter- dum plures ad 2,5 cm Iongae ovatae acutae coriaceae; prophylla adossata subalata late amplectentia ; paria florum sessilium solitaria ad 1 0 mm longe peduneulata glandula solitaria comitata, pedunculus ut rhachis glaber; ovarium glabrum trisulcatum globosum; sepala libera 6 mm longa ovata acuminata; tubus corollae flavae basi subviolaceae 2 mm, lobi late oblongi acuti 9,5 mm longi; staminodia exteriora 2 subulata, alterum 4 mm longum, alterum subinconspieuum ; callosum apice rotundatum 6 mm longum callo sub- alato puberulo. Capsula subtriquetro-globosa trisulcata nitida rubra ad 2 cm diametro ; semina ad 1 ,4 cm longa rugulosa et foveolata dorso acuta, arillo albo fibroso involuta. Ober- Guinea: Togo-Gebiet, am Ufer der Ahä, dichte Büsche bildend (Bau mann n. 174, blühend im April 1899); Aschanti-Gebiet, bei Assin-Jau-Kumassi (Cummins n. 206); bei Lagos (Milien n. 19). — Kamerun: Barombi-Station, zwischen Kake und dem Ninga-Dorfe (Preuss n. 382, blühend im August 1890); bei den Ebea-Fällen 38 K. Schumann. — Marantaceae. (Dinklage n. 215); Ambas-Bai (Mann n. 1335); bei Malimba (Joh. Braun n. 95), auf dem Wege nach Malende (Deistel n. 369, fruchtend im Januar 1900). 5. S. oxycarpum K. Schum. — Phyllodes oxycarpum K. Schum. in Engler's Bot. Jahrb. XV. (189 2) 443. - — Phrynium oxycarpum Bak. in Th. Dyer, Fl. Trop. Afr. VII. (189 8) 32 4. — Planta ad 3 m alta. Folia ampla longe petiolata, petioli pars superior ad 1 0 cm longa callosa teres glabra, ovata vel ovato-oblonga breviter acumi- nata basi rotundata brevissime acuminata utrinque glabra ad 40 cm longa et 25 cm lata; vagina ampla coriacea glabra. Pannicula ampla interdum geminata ad 17 cm longa, pedunculo 5 cm longo glabro suffulta; racemi 6 glabri ad 6,5 cm longi; bracteae ad 16 ovatae acutae glabrae ad 2,5 cm longae; paria florum sessilium solitaria 4 min longe pedunculata, glandula solitaria comitata; ovarium glabrum trisulcatum trigonum; sepala 5 mm longa ovata acuminata ad medium adnata; tubus corollae flavae 1,5 mm longus, lobi basi violascentes 1 0 mm metientes ; staminodia exteriora bina, alterum bi- vel tridentatum apice cuspidatum 6 mm longum, alterum subulatum multo brevius nunc 0 ; callosum 6 mm longum apice subtrilobum callus glaber. Capsula subdepresso- trigono-globosa trisulcato ad 2,5 cm diametro et 2 cm alta brevissime apiculata; semina complanato-trigona rugulosa et tuberculosa (Fig. 1 0 A — C). Kamerun: Bei der Barombi-Station zwischen Kake und dem Ninga-Dorfe, im Buschwald große Dickichte bildend (Preuss n. 381). Nota. Haec species P. maerophyllo valde assimilis et habitu haud discernenda at ovario trigono haud globoso apice insigniter marginato, sepalis adnatis et bacca apiculata optime differt. 6. S. velutinum (Bak.) K. Schum. — Phrynium velutinum Bak. in Th. Dyer, Fl. Trop. Afr. VII. (189 8) 323. — Planta 1,5 m alta interdum elatior. Folia ad 1 m longe petiolata, petioli pars superior ad 1 0 cm longa teres callosa glabra, oblongo-lanceolata vel oblonga acuta basi rotundata et acuminata utrinque glabra ad 50 cm longa et 25 cm lata interdum angustiora; vagina basi fulvo-puberula apice haud producta. Pannicula ad 1 4 cm longa pedunculo ad 7 cm longo sustenta ; racemi pauci vix ultra 3 ad 7 cm longi, rhachis fusco-subtomentosa; bracteae ad 10 oblongo- ovatae acutae 1,2 cm longae velutinae micantes; paria florum brevissime pedicellatorum solitaria pedunculo graciliore ad 8 mm longo subtomentoso munita demum pendula, glandula solitaria instructa pro- phyllo velutino comitata; ovarium subtomentosum trigono-globosum trisulcatum; sepala libera ovato-oblonga 7 mm longa dorso velutina; tubus corollae luteae 4 mm longus, lobi elliptici membranacei velutini 1 1 mm longi ; staminodium exterius angustissime sub- ulatum 7 mm longum, alterum interdum saltem 0 ; callosum oblusum oastaneum 1 1 mm longum, cucullatum et stamen 8 mm longa. Kamerun: Groß-Batanga (Joh. Braun, etoka der Eingeborenen, Dinklage n. 380, blühend im Dezember); zwischen der Barombi-Station u. Kumba (Preuss n. 304, blühend im Juni f890); bei Efulen auf Forest Hill (Bates n. 276). Nota. Haec species P. adenocarpo (K. Schum.) Bak. haud absimilis quidem at indole florum et praecipue indumento rhachidis pedunculorumque valde diversa. 7. S. villosum (Benth.) K. Schum. — Phrynium villosum Benth. in Benth. et Hook. f. Gen. III. (1883) 653; Bak. in Th. Dyer, Fl. Trop. Afr. VII. (1898) 3 25. — Phyllodes villosum K. Schum. in Engler's Bot. Jahrb. XV. (1892) 445. — Planta bi- metralis. Folia ampla longe petiolata, petioli pars superior ad 2 cm longa teres callosa glabra, oblongo-lanceolata breviter acuminata basi rotundata utrinque glabra ad 27 cm longa et 6 cm lata; vagina dense villosa. Pannicula ampla pedunculata, pedunculus ut rhachis racemorum 4 brevium vix ad 5 cm longorum villosa; bracteae lanceolatae com- plicatae erecto-patentes 2,3 cm longae; paria florum solitaria longius pedunculata, glan- dulis binis comitata; ovarium glabrum; sepala 3 mm longa; corollae tubus brevissimus lobi 5 mm longi; staminodia exteriora lobis corollae breviora. Gabun: An den Ufern des Gabun-Flusses (Mann n. 1032). Nota. Haec species indumento villoso vaginarum racemorum rhachidis et bractearum facile distinguitur. Cl. Bentham organa a me ipso >glandulae parium florum« nominata prinuim indicavit; haec autem erroneo pro floribus rudimentariis nee pro bracteolis sumpsit. Sarcophrynium. 39 8. S. prionogonium K. Schum. — Phyllodes prionogonium K. Schum. in Engler's Bot. Jahrb. XV. (1892) 441. — Phrynium prionogonium Bak. in Th. Dyer, Fl. Trop. Afr. VII. (1898) 325. — Planta bimetralis. Folia longissime petiolata, petioli pars su- perior teres callosa glabra, oblonga breviter acuminata basi rotundata utrinque glabra ad 33 cm longa et 13 cm lata; vagina basi villosa. Pannicnla dichotoma ad 10 cm longa pedunculo 5 cm longo suffulta racemo inferiore comitata; bracteae ad 4 tantum oblongo-ovatae acutae ad 3 cm longae glabrae; paria florum ad 5 pedunculo ad 3 cm longo suffulta glandulis binis munita ; flos terminalis 2 mm , alter 1 mm longe pedicel- latus; ovarium globosum glabrum; sepala oblongo-lanceolata carnea 5 mm longa; co- rollae albae tubus 1 mm longus, lobi sepala aequantes; tubus stamineus appresse pilo- sulus; staminodia exteriora 2,5 mm longa obovata unguiculata. Capsula rubra dein obscure castanea globosa haud apiculata 2 cm diametro; semina tetragona dorso acuta et serrata lateribus foveolata. Kamerun: Im Primärwalde der Barombi-Station, an feuchten Stellen (Preuss n. 458, blühend im September 1880); Keboland bei Aturung, an feuchten Orten (Conrau n. 239, lekungo der Eingeborenen). Nota. Baccae edules; petioli fissi ad mattas fabricandas, folia ad tabernas tegendas in- colis inserviunt. 9. S. leiogonium K. Schum. — Phyllodes leiogonium K. Schum. in Engler's Bot. Jahrb. XV. (1892) 442. — Phrynium leiogonium Bak. in Th. Dyer, Fl. Trop. Afr. VII. (1898) 326. — Planta elata bimetralis. Folia longissime petiolata, petioli pars superior ultra 6 cm longa teres callosa glabra, lanceolata breviter acuminata basi rotun- data utrinque glabra ad 40 cm longa et 14 cm lata, vagina basi villosa. Pannicula ad 1 2 cm longa dichotoma pedunculo 6 cm longo basi villoso suffulta folio comitata racemo infero aucta ; bracteae 3 pro racemo oblongo-lanceolatae ad 3 cm longae glabrae ; paria florum probabiliter 5 ad 3 cm longe pedunculata, flos terminalis 3 mm longe alter 2 mm longe pedicellatus ; sepala ; corolla ; staminodia Capsula statu sicc. quidem trigona 1,7 cm diametro rubra glabra; semina 14 mm longa tetragona acutangula dorso integra lateribus laevia castanea. Congogebiet: Am Luatschimm, sehr häufiges Unterholz im Primärwalde in Wald- schluchten mit Sumpf (Pogge n. 696, blühend im August 1880), ngo in der Lunda-, shinsubi in der Mbaksprache. Nota. Quamquam flores non e.vstant, haec species propter paria florum plura pro bractea in affinitatem P. baccati pertinet; ab ea autem indole capsulae majoris et seminum differt. In- colae e petiolis et caulibus inflorescentias gerentibus mattas optimas kikange dictas fabricant. 10. S. baccatum K. Schum. — Phyllodes baecatum K. Schum. in Engler's Bot. Jahrb. XV. (1892) 442. — Phrynium baccatum Bak. in Th. Dyer, Fl. Trop. Afr. VII. (1898) 326. — Planta submetralis. Folia longe petiolata, petioli minute puberuli pars superior ad 3 cm longa teres callosa gracilis papulosa, lanceolata breviter acuminata basi acuta utrinque glabra ad 25 cm longa et 8 cm lata; vagina basi puberula. Pannicula ampla 20 cm longa racemo inferiore aucta pedunculo 4 cm longo sustenta folio comi- tata, dichotoma ad nodos minute pilosula; bracteae ad 8 lanceolatae vel lanceolato-ob- longae ad 3,5 cm longae convolutae; paria florum 5 ad 2,5 cm longe pedunculata glan- dulis binis suffulta; flos terminalis 3, alter 2 mm longe pedicellatus; ovarium glabrum; sepala ovato-lanceolata 3 mm longa; corollae tubus brevissimus, petala elliptica 5 mm longa alte tubo adnata margine libera; staminodia exteriora bina obovata unguiculata; cucullatum exappendiculatum 2 mm, callosum 3 mm longum. Capsula rubra trigona 1,3 cm diametro; semina paulo minora hexagona dorso integra acuta nigra opaca inter angulos foveolata. Kamerun: Groß-Batanga (Dinklage n. 889, blühend im Dezember 1890). — Congogebiet: Mukenge, am Lubilasch (Pogge n. 1439, blühend im April 1882). Nota. E racemis vel ramis panniculae multibracteatis mihi probabile est specimina D ink- lag e an a cum typo Poggeano omnino congruere. Praeter indolem seminum hie character egregius quoque speciem ab affini S. prionogonio K. Schum. distinguit. Si folia autem a cl. 40 K. Schumann. Marantaceae. Dinklageo stirpi florenti adjecta re vera ad hanc pertinent, quod vix puto, tunc ulterior a S. baccato certissime diversa est. 11. S. spicatum K. Schum. n. sp. — Herba perennis subsesquimetralis. Folia inflorescentiam comitantia ad 1 2 cm longe petiolata, petioli pars superior 4,5 cm longa callosa teres glabra, modice inaequilatera elliptica breviter acuminata basi rotundata et vix acuminata utrinque glabra; vagina membranacea glabra. Inflorescentia simpliciter spicata 4,5 cm longa pedunculo 2,5 cm longo sustenta, rhachis glabra cincinnata; brac- teae ad 10, oblongae acutae coriaceae caducae; paria florum probabiliter solitaria; glandulae haud visae; ovarium trigonum trisulcatum glabrum; sepala 8 mm longa ob- longa acuta basi ultra medium tubo corollae adnata; corollae albae tubus 5,5 mm longus, lobi elliptici acuti 7 mm metientes; staminodia exteriora subulata denticulata 5 et 6 mm longa; cucullatum appendicula lineari munitum 5 mm longum, callosum tri- dentatum 6 mm metiens. Liberia: Grand Bassa, unweit der Küste im Primärwald bei dem River Cestos (Dinklage n. 1946, blühend im Mai 1898). Nota. Inflorescentia spicata et sepalis pro rata alte tubo corollae adnatis valde insignis. Fig. 8. Benth. 4. ThaiimatOCOCCUS Benth.*) Thaumatococeus Benth. in Benth. et Hook, f. Gen. III. (1883) 652; Bak. in Th. Dyer, Fl. Trop. Afr. VII. (1898) 320. — Monosiiclie Horan. Monogr. (1 862) 1 8, ex p. Sepala libera aequalia. Corollae tubus brevis, lobi oblongi aequales calycem vix superantes. Staminodia exteriora 0 ; callosum obovatum emarginatum callo membranaceo per- cursum, cucullatum vix longius appendicula bre- vissima instructum. Anthera appendicula trun- cata thecae adnata et eam paullulo superante munita. Ovarium triloculare, loculi omnes ovula foventes. Capsula indehiscens majuscula tria- lata, alis crassis. Semina erecta magna ovi- formia compressiuscula ab endocarpio muci- laginoso involuta. — Herba perennis rhizomate repente. Folia ampla ovata longissime pedun- culata. Inflorescentia spicata immediate e rhi- zomate basi vaginis vestita. Flores geminati breviter pedicellati. Paria florum solitaria bre- vissime pedicellata bracteola glandulilbrmi soli- taria munita; bracteae complicatae deciduae. Species solitaria Africae occidentalis tro- picae incola. T. Daniellii (Benn.) Benth. in Benth. et Hook. f. Gen. III. (1883) 652. — Phrynium Daniellii Bennett in Pharmac. Journ. XIV. (1855) 161. — Monostiche Daniellii Horan. Monogr. (1862) 18. — Caules erecti ultra- metrales e rhizomate repente lignoso villoso- sericeo. Folia longe petiolata , petioli pars superior ad 1 0 cm longa teres callosa glabra, Thaumatococeus Daniellii (Benn.) inaequilatera ampla late ovata vel suborbicularia A Inflorescentia. B Flos. C Fructus. breviter acuminata basi rotundata et cordata *) &uv/>t(c b= miraculum; xöxxog = bacca; fructus suavi sapore esse dieuntur. Thaumatococcus, Hybophrynium. 4| utrinque glabra coriacea ad 30 cm longa et 23 cm lata vagina glabra basi infima tantum sericea. Spica e rhizomate ad 1 0 cm longa pedunculo vaginis oblongis acutis paucis velato suffulta erecta stricta rhachis sericea ; bracteae 1 0 ovato-oblongae acutae glabrae stramineae; paria florum solitaria sessilia, bracteola glandulosa solitaria; ovarium seri- ceum; sepala lanceolata 10 mm longa; corollae tubus vix 1,5 mm longus, lobi oblongi acuti 10 mm longi; staminodia exteriora 0; cucullatum 5 mm longum, callosum 4 mm metiens. Capsula 2,5 cm longa et 3 cm diametro sicc. nigricanli-cinerea. (Fig. 8^1 — G). Ober- Guinea: Sierra Leone (Johns ton); Aschanti, bei Assin-7an-Coomassie (Cummins n. 135); Unteres Nigergebiet bei Onitsa (Barter n. 1546). * Kamerun: Prinzen-Insel (Barter n. 1990, Mann n. 1153); Insel S. Thomas bei Trinidade (Möller, Quintas), Ambas-Bai (Mann n. 2145), Efulen (Bates n. 396). Nota. Diagnosis Benthamiana cum mea quoad staminodia non perfecte congruit. Prior nempe indicavit »lobum petaloideum unicum lateralem, labellum latum undulatum exstasse; cucullatum auctor insignis non vidit. Ipse florem solitarium solum examinare potui qui stami- nodium cucullatum stilum manifeste includentem optime demonstravit. Haud improbabile est, cl. Bentham staminodium callosum i. e. labellum pro staminodio exteriore, cucullatum autem pro calloso habere. Genus propter .staminodia exteriora 0 valde insigne. 5. Hybophrynium K. Schum.*) Hybophrynium K. Schum. in Engler's Bot. Jahrb. XV. (189?) 428 cum icone et in Engler et Prantl, Pflzfam. Nachtr. I. (1897) 94 Fig. 29a; De Wildeman et Durand in Bull. Soc. bot. Belgique XXXVIII. (1899) 150. — Trachyphrynium Benth. in Benth. et Hook. f. Gen. III. (1883) 652 ex p.; Bak. in Th. Dyer, Fl. Trop. Afr. VII. (1898) 318. Sepala libera aequalia subulata membranacea corollae tubo multo longiora. Corollae lubus angustus, lobi lanceolati acuminati membranacei. Staminodia extera petaloidea aequalia subobovata; staminodium callosum transverse costatum, cucullatum appendicula longa subulata pendula instructum; anthera unilocularis. Ovarium triloculare papillosum; loculi uniovulati. Stilus inclusus apice spira solitaria involutus stigma canaliculato-bilobum. Capsula muriculata coriacea mox loculicide dehiscens. Semina ellipsoidea basi truncata arillo lamelloso bilobo cincta; embryo hippocrepicus. — Suffrutex scandens ramis divaricatis summis angulato-refractis. Folia breviter petiolata oblonga vel lineari-oblonga gracillime transverse venosa. Flores geminati unipari spicam elongatam simplicem referentes, bracteola adossata 0 nisi glandulas binas breves carnosas postice laterales pro rudimento sumas. Species solitaria Africam tropicam inhabitat. Nota. Opinioni quam cl. Baker 1. c. habuit, hoc genus cum Trachyphrynio congruisse omnino non assentiri possumus; characteres inflorescentiae, capsulae et seminis ad genera ambo separanda optima se praebent. H. Braunianum K. Schum. in Engler's Bot. Jahrb. XV. (1897) 429 Fig. A—F. — Trachyphrynium Braunianum Bak. in Fl. Trop. Afr. VII. (1898) 318; de Wild, et Dur. in Bull. Soc. bot. Belgique XXXVIII. (1899) 150. — Bamburantha Ärnoldiana Hort. Cat. Hort. Colon. 1901, pag. 20 Icon. — Herba erecta dein suffrutex ope ramorum vaginis obtectorum tenuiorum elongatorum in arbores adscendens. Folia 7 — 8 mm longe petiolata lineari-oblonga vel subovato-lanceolata vel (praecipue summa) cordata breviter acuminata basi rotundata vel subcordata modice obliqua supra glabra subtus secus nervum medianum pilis rigidulis hinc inde inspersa ad 1 8 cm longa et 6 cm lata, vagina intus setulosa, ligula brevissima. Spica contra axim vulgo verticaliter fracla ad 12 cm longa; bracteae c. 12 — 15 glabrae ad 2,2 cm longae oblongae obtusae; rhachis subtomentosa vix cincinnata; pedunculus ad 1,5 mm metiens, pedicelli subnulli; bracteolae cordiformes flavidae vix 3 mm longae; sepala 1,5 cm longa caduca dorso appresse pilosa; corollae albae tubus ad 5 mm longus, lobi ad 2 cm longi; staminodia extera ulteriores aequans; callosum appendicula subcordata donatum 8 mm longum; stamen 6 mm longum. Capsula muriculata triloba 1,2 cm longa aurantiaca; semina 1 cm longa cinereo-flava, arillo lamelloso 4 mm longo instructa. (Fig. 9 A — F). *) vßog = tuberculum ; fructus tuberculati. -J2 K. Schumann. — Marantaceac. Tropisches West- Afrika: Von Sierra Leone his Angola, im Congogebiet bis zum Ghasalquellgebiet ; im Buschwald oft dichtes gestrüppartiges Unterholz bildend; Kamerun (Preuß n. 256, Schweinfurth n. 2934, 3044, 3713, Typ; sonst Afzelius, Scott Elliot, Dinklage, Büttner, Welwitsch). 6. Trachyphrynium Benth.*) Trachyphrynium Benth. in Benth. et Hook. f. Gen. III. (1883) 651; K. Schum. in Mitt. Deutsch. Schutzgeb. II. (1889) 4, in Engler's Bot. Jahrb. XV. 4. (1892) 430, in Engl, et Prantl, Pflzfam. Nachtr. I. (4 897) 94; Bidl. in Journ. of Bot. XXV. (4 887) 4 33. Sepala libera aequalia brevissima vel elongata. Corollae tubus haec aequans vel bre- vior, lobi oblongi acuminati extus saepe strigulosi. Staminodia exteriora petaloidea lata obovata: staminodium cucullatum appendicula longissima vel breviore instructum. Anthera monotheca. Ovarium triloculare loculi uniovulati, Ovulum a basi erectum anatropum ; stilus apice incurvalus, prope stigma dorso gibbosus. Capsula tricocca magna muricata clausa vel tarde dehiscens. Semina exarillata in pulpa alba nidulantia. — Herbae dein suffrutices scandentes ope ramulorum acute angulatorum in fulcra suspensi ramosi vel ramosissimi interdum aculeati. Folia ovato- vel lineari-oblonga breviter acuminata band graciliter transverse venulosa calloso-petiolata glabra. Spicae pendulae bracteosae, paria florum solitaria bracteola adossata munita raro pari altero aucta. Species 5 Africam tropicam praecipue occidentalem inhabitant. Nota. Nuperrime in Africa orientali ramum sterilem cl. Scheffler collegit qui generis proventum in ditionc usambarensi indicat; ad speciem determinandam autem nimis imperfectus evadit. Genus valde peculiaris indole fructuum solitarium ab icanum quod plantas alte scandentes includit. Conspectus specierum. Subgenus I. Lasiodelphys K. Schum. n. subg. Spica valde cincinnata, itaque bracteae sub anthesi disjunctae, arcte complicatae suborbiculatae persistentes; paria florum bina; ovarium villosum. A. Sepala parva corollae tubum aequantia vel hoc breviora, ramuli armati 4. T. Danckelmannianum. B. Sepala corollae tubum superantia, ramuli inermes . . . . 2. T. Liebrechtsianu/n. Subgenus II. Hypselod.elph.ys K. Schum. n. subg. Spicae vel rami panniculae minus conspicue vel omnino non cincinnata , bracteae dense imbricatae sub anthesi caducae oblongae convolutae; paria florum solitaria; ovarium glabrum muriculatum : ramuli inermes. A. Spica simplex, Capsula depressa triangularis, cocci subalato- costati 3. T. violaceum. B. Spica vulgo dichotoma, Capsula tricocca, cocci globosi. . . . 4. T. Poggeanum. C. Pannicula valde ramosa, rami initio dense congesti, Capsula prioris . • . . . 5. T. Zenkerianum. Subgen. I. Lasiodelphys K. Schmu. 4 . T. Danckelmannianum Joh. Braun et K. Schum. in Mitt. Deutsch. Schutzgeb. II. (1889) 4, in Engler's Bot. Jahrb. XV. (4 892) 430, Engl, et Prantl, Pflzfam. Nachtr. I. (1897) 95; Bak. in Th. Dyer, Fl. Trop. Afr. VII. (1898) 319; de Wild, et Dur. in Bull. Soc. bot. Belgique XXXVIII. (4 899) 4 48. — T. spinulosum Pierre in Bull. Soc. Linn. Paris I. (4 896) 4 233 (nomen). — Suffruticosa caudex basalis vaginis aculeatis velatus ad 2 m simplex dein ramos copiosos in arbores alte scandentes emittens; rami flo- rentes graciles vix 2 mm diametro glabri at aculeolis decurvatis armati. Folia ad 4 3 cm longe vulgo brevius petiolata, petiolus canaliculatus superne callosus teres, lineari-oblonga breviter et acutissime acuminata basi rotundata truncata vel subcordata secus medianum *) TQ(t%vs = scaber; ob fructus muricatos. Trachyphrynium. 43 puberula ceterum utrinque glabra ad 1 5 cm longa et 5,5 cm lata ligula brevissima acuta barbellata, inferiora ad 30 cm longa et 10 cm lata ovato-oblonga. Spica pendula ad 1 0 cm longa basi bracteis sterilibus lanceolatis ad 6 cm longis comitata; rhachis Fig. 9. A — F Hybophrynium Braunianum K. Sclium. A Habitus. B Capsula. C, D Semen a dorso et a latere visum. E, F Idem longitudinaliter et transversaliter sectum. — 0 — K Trachy- phrynium Poggeanum K. Schum. O Androeceum unilateraliter sectum et explanatum (stami- nodium alterurn exterius resectum). H Flos. J Ovarium. K Idem longitudinaliter sectum. — L, M T. Danclelmannianum K. Schum. L Capsula. M Eadem casu bicocca transversaliter secta. — NT. violaeum Ridley. Capsula. — Engl. Jahrb. XV. 429. 44 K. Schumann. — Murantaceae. valde cincinnata tomentosa; bracteae fertiles vulgo 6 — 8 interdum ultra 1 2 ad 2 inter- dum ad 2,5 cm longae et 3 cm diametro suborbiculares complicatae persistentes extus basi tomentosae striatae; paria florum sessilium vulgo bina. Ovarium villosum; sepala ovata acuminata vix 3 mm longa; corollae flavido-albae extus pilosae tubus subduplo haec superans, lobi elliptici breviter acuminati 8 mm longi; appendicula staminodii cucullati brevis obtusa. Capsula 1,5 cm alta et 3 — 4 cm diametro, cocci subglobosi. (Fig. 9-L— M). Kamerun: Häufig im schattigen, dichten Walde, oft undurchdringliche Dickichte bil- dend, bei Kribi, Groß-Batanga, Jaunde, Bipinde (alle Sammler, Braun n. 9, Typ, blüht nach der Regenzeit). — Gabun: Bei der Sibange-Farm (Soyaux n. 85), Libreville (Klaine n. 70). 2. T. Liebrechtsianum De Wild, et Dur. in Bull. Soc. bot. Belgique XXXV1H. (1899) 147. — Suffruticosa scandens, rami florentes graciles teretes inermes subtomentosi dein basibus pilorum persistentum insigniter papillosi. Folia inferiora longe (ad 1 0 cm) summa 1 ,5 cm longe petiolata, petiolus subtomentosus priorum ad 3 cm ulteriorum tota longitudine callosus, lineari-oblonga vel (ulteriora) ovata breviter acuminata ligula brevissima glabra. Spica simplex ad 8 cm longa; rhachis aureo-villosa cincinnata; bracteae 8 — 9 ovatae complicatae 3 cm longae apice flavo-puberulae sub anthesi per- sistentes; paria florum brevissime pedicellatorum binis inferioribus aucta; ovarium aureo- villosum ; sepala lanceolata longe acuminata dorso substrigulosa I 3 mm longa ; corollae tubus tomentoso-strigulosus 7 mm longus, lobi oblongo-lanceolati acuminati 1 2 mm metientes; staminodia exteriora elliptica acuta fere 2 cm longa. Congo-Gebiet: Kimuenza (Alfr. Dewevre); Lukolela (Alfr. Dewevre). Nota. Ut auctor expertissimus monuit, haec species nulli alii nisi T. Danckelmanniano K. Schum. affinis at sepalis multo majoribus et ramis florentibus inermibus toto coelo diversa. Subgen. II. Hypselodelphys K. Schum. 3. T. violaceum Ridl. in Journ. of Bot. XXV. (1 887) 1 33 ; Bak. in Th. Dyer, Fl. Trop. Afr. VII. (1898) 320. — T. Premsianum K. Schum. in Engler's Bot. Jahrb. XV. (1892) 430, Fig. N, Engl, et Prantl, Pflzfam. Nachtr. I. (1897) 95; Bak. 1. c. 319. — Trachyphr. muricatum Pierre in Bull. Soc. Linn. Paris I. (1896) 1233 (nomen). — Suffruticosa, caudex basalis simplex ad trimetralis laevis dein ramos copiosos in arbores scandentes emittens; rami florentes graciles diu vaginis foliorum velati inermes. Folia petiolata, petiolus saepe tota longitudine (ad 2 cm) callosus raro basi haud callosus tunc jam 2 cm longior, lineari-oblonga breviter acuminata basi rotundata et truncata utrinque glabra ad 1 3 cm longa et 7 cm lata vulgo minora ; ligula 1 mm longa rotundata glabra. Spica simplex vel saepe dichotoma ad I 5 cm longa; rhachis cincinnata glabra, bracteae ad 14 oblongo-lanceolatae 2,5 cm longae vix 10 mm latae glabrae sub anthesi paris solitarii florum 5 mm longe pedicellati jam caducae; bracteolae 3 mm longae; ova- rium glabrum; sepala ovato-lanceolata 1,3 cm longa glabra; corollae albae tubus 1 cm longus, lobi 1,2 cm metientes; staminodia extera rubella obovata acuta 1,2 cm longa; stamen et staminodium cucullatum 0,8 cm longa, ulterioris appendicula pendula 1 cm metiente. Capsula trigona, cocci subalato-carinati , grosse muricata ad 2 cm alta et 5,5 cm diametro; semina globosa 1,5 cm diametro. Kamerun: Im Busch- und dichten Primärwalde an verschiedenen Stellen, gern in der Nähe des Wassers (Preuß, blühend im April, fruchtend im Juni). — Gabun: im Sibangewalde bei Libreville (Büttner, Klaine, blühend im September und Oktober). — Angola: In Wäldern bei Mutollo und innerhalb der Befestigungen in den Barrancos de Catate, Bezirk Pungo Andongo (Welwitsch n. 6441); in Wäldern von Sobati Go- lunga (Welwitsch n. 6441 b). Nota. Ex indole capsulae et ex area geographica jam diu putavi, hanc speciem cum T. Preussiano congruisse; exemplario originario in Museo britannico mihi viso dubium ullum de hac re vix haeret, etiamsi plantam accuratius examinare non potui. 4. T. Poggeanum K. Schum. in Engler's Bot. Jahrb. XV. (1892) 431, Engl, et Prantl, Pflzfam. Nachtr. 1. (1897) 95; Bak. in Th. Dyer, Fl. Trop. Afr. VII. (1898) Trachyphrynium, Stachyphrynium. 45 3 20. — Suffrulex ad 3 m alte scandens rami florentes graciles inermes. Folia ad 8 mm tantum longe petiolala, petiolus tota longitudine callosus, lineari- vel ovalo-oblonga acuminata basi rotundata et truncata utrinque glabra ad 9 cm longa et 3,5 cm lata vulgo subdimidio minora; ligula brevissima acuta intus villosa. Spica simplex ad 1 1 cm longa; rhachis vix cincinnata glabra; bracteae c. 13 oblongo-lanceolatae acuminatae glabrae ad 2,5 cm longae sub anthesi paris solitarü florum ad 6 mm longe pedunculati caducae ; corollae albae tubus vix 4 mm longus ; lobi 1 , 4 cm longi apicem versus dorso strigulosi; staminodia violacea exteriora et interiora. Capsula tricocca, coccis subglobosis, dense echinata ad 2 cm alta et 5 cm diametro. (Fig. 9 G — Ä"). Land der Bascbilange: Mukenge in der Campine (Pogge n. 1492). Nota. Haec species corollae lobis apicem versus strigulosis et praecipue foliis parvis breviter petiolatis ab affinibus distincta. Habitu Hybophrynio Brauniano similis at jam corollae loborum indole et bracteolis duplo longioribus insuper echinis acuminatis diflert. Exemplaria kamerunensia a me ipso olim huic adnumerata non ad hanc speciem pertinent at speciem distinctam novam T. Zenkeriamtm K. Schum. efficiunt. Specimina sub n. 1445 et 1458 a cl. Pogge collecta spicae rhachide villosa difterunt; haec materies autem nimis manca de diversi- tate vel congruitate specifica Judicium certum non sinunt. 5. T. Zenkerianum K. Schum. n. sp. — T. Poggeanum K. Schum. in Engler's Bot. Jahrb. XV. (1892) 431 (quoad exempl. kamerunensia). — Suffruticosa arundinacea, rami copiosi in arbores ad 10m adscendentes. Folia ramorum florentium ipsorum maxima generis ad 2,5 cm longe petiolata, petiolus tota longitudine callosus tercs, lineari-oblonga vel lanceolata breviter vel attenuato-acuminata basi rotundata utrinque glabra ad 2 5 cm longa et 1 0 cm lata ; ligula brevissima vel subnulla intus villosa. Flores panniculam dichotome ramosam initio congestam et conglomeratum spurium spicarum referentes; rhachis subcincinnata glabra; bracteae maximae generis steriles ad 1 0 cm, florentes ad 4,5 cm longae oblongo-lanceolatae sub anthesi florum alborum intus pallide violaceorum paris solitarü ad 7 mm longe pedunculati caducae; ovarium glab- rum; sepala ovato-lanceolata ad 1,7 cm longa; corollae tubus 7 mm longus, lobi extus strigulosi 1,1 cm metientes; staminodia exteriora 10 mm, cucullatum 8 mm longa, alterum appendicula 11 mm longa instruetum. Capsula 1,7 cm altum 5 cm diametro, cocci globosi muricati. Kamerun: Im Primärwalde an Gewässern hohes und dichtes Gestrüpp bildend, bei der Barombi-Station (Preuß n. 873); bei Buea (Deistel n. 206, 504, 519, Preuß n. 873b, Düsen n. 415); im Bangwe-Gebiet (Conrau n. 75, die Stengel werden zum Hausbau benutzt, keko der Eingeborenen); bei Bipinde (Zenker n. 1223). 7. Stachyphrynium k. Schum. n. gen.*) Phrynium Blume, Enum. pl. Javae I. (1827) 37; Miq. Fl. Ind. bat. III. (1855) 612, Suppl. (1860) 616; K. Koch in Berl. Wochenschr. VI. (1863) 358; Bidl. in Journ. Boy. As. Soc. (1899) 179. — Calathea Heg. in Gartenfl. XXVIII. (1879) 297. Sepala nunc angusta nunc latiora. Corollae tubus modice elongatus vulgo sepalis longior, lobi oblongi vel lanceolati. Staminodia exteriora bina petaloidea obovata ungui- culata; callosum truncatum interdum denticulatum brevius, linea pilosa vel callo lamelloso munitum, cucullatum breve, priori subaequilongum exappendiculatum. Anthera appendicula petaloidea thecae ad apicem adnata instrueta. Ovarium triloculare, loculi omnes Ovulum ferentes. Capsula trisperma vel aborlu disperma. Semina laevia, canalis perispermicus simplex, arillo bilobo, lobis linearibus donata. — Herbae basi foliosae. Folia petiolata ampla vel vulgo minora. Inflorescentia simpliciter spicata subsessilis vel longe peduneulata, paria florum in speciebus typicis solitaria, in solitaria vel binis plura, prophyllis adossatis donata, bracteolae 0. Species 8 in Malesia et India oricntali vigent. Nota. Species 1 — 3 et 5 genus valde naturale exhibent; cum iis species alia se conjungit quam sub titulo Phrynii minoris in Enumeratione ilorae insulae Koh Chang descripsi. S. Orif- *) axüyvg = spica; inflorescentia est spicata. 46 K. Schumann. — Marantaceae. fähii (ßak.) K. Schum. olim ab auctore sub nomine Hitchenia musacea adumbratum in genere propter florüm paria plura abnormale imperfecte tantum mihi notum provisorie in hunc locum collocavi. S. cylindricum (Ridley) K. Schum. a cl. Ridley huic affine declaratum mihi non visum speciei priori adjeci. Conspectus specierum. A. Paria florum solitaria. a. Spica sessilis vel subsessilis brevis bracteis paucis (3 — 4). cc. Folia lanceolata acuminata plus minus caudata, pro rata parva, herbae humiles. I. Folia basi rotundata, bracteae glabrae. 1 . Prophylla integra 1 . S. zeylanicum. 2. Prophylla ad basin fissa ... %. S. spicatum. II. Folia basi acuta. 1 . Bracteae basi villoso-puberulae 3 . S. sumatranum. 2. Bracteae basi glabrae 4. S. minus. ß. Folia oblonga acuta latiora maculis obscuris notata . . 5. S. Jagorianum. b. Spica elongata, bracteae plures (ad 12), pedunculo 35 cm longo suffulta, herba elata foliis magnis ad 50 cm longis . 6. S. latifolium. B. Paria florum 4, spica elongata complanata, bracteae magnae iis Calatheae luteae similes 7. S. Griffithii. Probabiliter huic affine spica cylindrica fusiformi 1 4 cm longe pedunculata di versa 8. S. cylindricum. 1. S. zeylanicum (Benth.) K. Schum. — Phrynium zeylanicum- Benth. in Benth. et Hook. f. Gen. III. (1883) 653; Bak. in Hook. f. Fl. Brit. India VI. (1892) 260; Trimen Handb. Fl. Ceylon IV. (1898) 261. — Maranta spicata Moore, Catal. 1; Thwait. Enum. pl. Zeyl. (1864) 320; Trim. Cat. 92, non Phrynium spicatum Boxb. — ■ Plantae 55 cm altae e rhizomate repente. Folia solitaria vel bina ad 20 cm longe petiolata, petioli pars superior ad 5 mm longa callosa teres supra puberula, oblongo- Ianceolata breviter acuminata et caudata basi rotundata utrinque glabra ad 20 cm longa et 5 cm lata; vagina glabra apice haud producta. Bacemus brevis subsessilis ambitu lanceolatus 3,5 cm longus; bracteae 4 oblongo-ovatae acutae virides ad 2 cm longae; paria florum sessilium pallide roseorum (ex Trimen) solitaria prophyllum adossatum integrum; ovarium puberulum triloculare; sepala lanceolata acuminata 3 mm longa; corollae tubus 1 cm longus, lobi oblongi rotundati 6 mm longi; staminodia exteriora 2. Capsula ellipsoidea apice puberula 8 mm longa disperma exocarpio membranaceo; semina 6 mm longa dorso plana rugulosa rubro-castanea, arillo bilobo albo. (Fig. 1 0 N). Ceylon: Centralprovinz Dolawe Kandi und bei Colombo, in Wäldern des niederen Landes (Thwaites n. 320, Trimen, blühend von Juli bis September). 2. S. spicatum (Boxb.) K. Schum. — Phrynium spicatum Boxb. Hort, bengal. (1814) 1, Fl. ind. I. (1832) 5; Bak. in Hook. f. Fl. Brit. India VI. (1892) 259. — Maranta caespitosa A. Dietr. Spec. pl. I. ( 1 8 3 1 ) 3 I . — Plantae subsemimetrales e rhizomate repente pro rata crasso. Folia 3 — 4 ad 1 6 cm longe petiolata, petioli pars superior ad 4 mm longa teres callosa supra puberula, lanceolata breviter acuminata et caudata basi rotundata utrinque glabra ad 20 cm longa et 5 cm lata; vagina pilulis minutis hinc inde inspersa apice haud auriculata. Bacemus basalis subsessilis 2,5 cm longus; bracteae 4 oblongo-lanceolatae acutae 1,8 cm longae virides; paria florum sessilium solitaria; prophyllum adossatum ad basin bilobum lateribus nervo obscuro percursum; ovarium apice puberulum triloculare; sepala anguste lanceolata 3,5 mm longa; corollae albae tubus 1,7 cm longus, lobi oblongi obtusi 6 mm metientes; staminodia exteriora 2 spathulata 9 mm longa; interiora multo breviora; stamen appendicula majuscula obo- vata crispula munitum. Capsula trisperma; semina 6 mm longa trigona obscure castanea. Vorder-Indien: Küste Concan (St. Law). — Hinter-Indien: Pegu (Wallich n. 6617, Carey, B. Scott). Fig. 10. A, B Sarcophrynium oxycarpum K. Schum. A Inflorescentia. B Flos. — C, D S. brachy- stachyum (Bcnth.) K. Schum. C Inflorescentia. D Semen. — E Phrynium capitatum Willd. Inflorescentia. — F P. macrocephalum K. Schum. Inflorescentia. — G, H Cominsia gigantea (Scheff.) K. Schum. G Fructus. H Flos. — J Afrocalathea rhi&antlia K. Schum. Flos. — K — M Clinoyyne monophylla K. Schum. K Flos. L Capsula. M Stigma. — N Stachy- phrynium xeylanicum (Benth.) K. Schum. Habitus. (Icones originariae.) 48 K. Schumann. — Marantaceae. Nota. Typo speciei Roxburghiano mihi non viso non omnino certus sum, num haec cum exemplario concanensi a cl. Law collecto et a me ipso supra dcscripto specifice congruat. Cl. Roxburgh, auctor acuratissimus nempe folia ad 7 cm lata descripsit et paria florum 4 vel 5 enumeravit quod cum planta supra descripta non convenit. Si re vera ulterior diversa tunc eam P. coneanense baptizo. Exemplario authentico nee in Herbario kewensi nee in Museo britannico hodie exstante, icone pariter non asservata, pro typo exemplarium Wallichianum cl. Baker sequens habui. P. zeylanicum Benth. ut auctor sagacissimus bene monuit ab hac specie differt prophyllo integro non ad basin fisso bracteis multo latioribus sepalis latioribus. Capsula mihi semina bina obtulit arete conglutinata nee solitaria ut cl. Baker voluit. 3. S. sumatranum (Miq.) K. Schum. — Phrynium sumatranum Miq. in Fl. Ind. bat. Suppl. (1860) 616. — Herba perennis haud elata. Folia lanceolato-oblonga acu- minata basi acuta ad 1 5 cm longa supra glabra subtus mediano minutissime puberula vagina pariter induta. Spica simplex breviter peduneulata laxior paueiflora; bracteae ovato-lanceolatae acuminatae villoso-puberulae glabrescentes ; sepala rotundata subacuta coriacea subcarinata. Sumatra: Provinz Padang bei Lubualang (Teysmann). 4. S. minus K. Schum. — Phrynium minus K. Schum. in Bot. Tidsskr. XXIV. (1902) 270. — Tota planta vix ultra 20 cm alta, rhizoma repens vaginis flavicantibus 5 mm longis munitum. Folia bina ad 6 cm longe petiolata, petioli pars summa 5 mm longa callosa teres supra subtomentosa , lanceolata acuta vel subacuminata basi acuta utrinque glabra supra sicca obscura subtus pallidius viridia ad 1 2 cm longa et 3 cm lata, vagina glabra haud ampla apice non producta. Spica terminalis vix 3 cm longa peduncule ad 5 mm longo sustenta; bracteae 3 lanceolatae acutae ad 2,5 cm longae glabrae; paria florum subsessilium solitaria; ovarium glabrum submuriculatum ; sepala lanceolata 3 mm longa; corollae pallide flavae tubus 1,7 cm longus, lobi lanceolati 6 mm metientes. Capsula 8 mm longa subeylindrica pallida monosperma; semina pallide castanea 5 mm longa transverse subsulcata, arillo bilobo munita. Hinter-lndien: Insel Koh-Chang im Golf von Siam (Johs. Schmidt n. 689, 71 4d). Nota. Haec species ex affinitate S. xeylanici { Benth.) K. Schum. staturae exiguitate, foliis binis et bracteis 3 tantum pro spica bene differt. •5. S. Jagorianum (K. Koch) K. Schum. — Phrynium Jagorianum K. Koch in Berl. Wochenschr. VI. (1863) 358; Ridl. in Journ. As. Soc. Bengal (1899) 179. — Maranta Jagoriana Hort. — Calathea Jagoriana Regel in Gartenfl. XXVIII. (1879) 297; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 152 7. — Tota planta vix 30 cm alta dense caespitosa. Folia ad 1 2 cm longe petiolata, petioli pars superior 1 cm longa supra minutissime pilosula, subinaequilatera lineari-oblonga vel oblongo-lanceolata acuta basi rotundata utrinque glabra supra laete viridia prope medianum ad basin nervorum late- ralium maximorum nigro-maculata subtus pallidiora ad 20 cm longa et 7 cm lata ; vagina glabra apice haud producta. Spica sessilis vel 2 cm longe peduneulata in vagi- nam inclusa anguste cylindrica glabra; bracteae 3 — 4 distichae glabrae 2 cm longae; paria florum solitaria rudimento tertii; bracteolis 0; ovarium glabrum; sepala ovata acuta 3 mm longa; corollae albae tubus 1,7 cm longus, lobi oblongo-lanceolati 9 mm metientes; staminodium exterius alterum obovatum emarginatum album 9 mm longum alterum brevius; callosum 5 mm longum roseum; cucullatum subaequilongum apice flavi- dum vel aurantiacum. Capsula oblonga crustacea 2,5 cm longa disperma; semina anguste ellipsoidea dorso rotundata, venti*e plana et sulcata castanea, arillo rubro bi- cornuto instrueta. Hinter-lndien: Halbinsel Malakka (von Jagor 1 862 lebend nach Berlin gesandt); Landschaft Selangor, bei Dusun Tua und bei Kwala Lumpur (Ridley). Nota. Haec species miromodo non solum habitu et forma et colore foliorum sed etiam indole florum Calatheae species americanas quasdam imitatur taliter ut auetores recentiores cl. Regel i um sequentes eam in hoc genus collocaverint. Staminodia autem bina exterioia cum ovario triloculari optime ad genera gerontogaea condueunt. Cl. Jagor eam in hortuin Augustinianum ad stationem viae ferreae Wildpark prope Potsdam misit. Stachyphrynium. 49 6. S. latifolium (Blume) K. Schum. — Phrynium latifolium Blume Enum. pl. Javae I. (1827) 37; Miq. Fl. Ind. bat. Hl. (1855) 612. — Planta sesquipedalis. Folia 1 m longe petiolata, petioli pars superior ad 8 cm longa callosa teres glabra, oblonga vel oblongo-lanceolata breviter acuminata et caudata basi late acuta et breviter acuminata utrinque glabra membranacea ad 50 cm longa et 20 cm lata, vagina herbacea glabra. Pannicula radicalis simplex angusta spiciformis complanata ad 17 cm longa lineari- lanceolata e medio foliorum pedunculo 35 cm longo gracili glabro basi vagina instructo suffulta; bracleae ad 12 ellipticae obtusae manifeste distichae complicatae membranaceae ad 3 cm longae glabrae; paria florum solitaria putredine et ab insectis affecta. Java: In Wäldern der westlichen Provinzen, besonders von Bantam (Blume, patot der Eingeborenen). Nota. Inflorescentia elongata simplici lineari longe pedunculata valde insignis. 7. S. Griffithii (Bak.) K. Schum. — Phrynium Griffithii Bak. in Hook. f. Fl. Brit. India VI. (1892) 260; Ridl. in Journ. As. Soc. Bengal (1899) 178. — Ph. spicatum Griff. Notul. (1851) 408, non Roxb. — Hitchenia musacea Bak. 1. c. 225. — Curcuma musacea Wall. ms. apud Bak. 1. c. — Plantae dense aggregatae ad 1,6 in altae. Folia ad 1 cm longe petiolata , petioli pars superior ad 7 cm longa teres callosa glabra, oblonga acuta latere altero puberula ceterum utrinque glabra supra laete viridia subtus glauca ad 60 cm longa et 1 4 cm lata, vagina subcoriacea glabra apice haud auriculata. Inflorescentia e rhizomate ad 1 4 cm longa pedunculo subaequilongo vaginis laxe vestito glabro sustenta; bracteae primariae basi haud connatae apice sub anthesi recurvatae car- tilagineae 5 cm longae vel ultra et 3 cm latae scariosae striatae infima sterilis, bracteae florentes oblongae membranaceae albae latere altero incrassatae; paria florum odoratorum breviter pedicellatorum 3 vel 4 ; ovarium in angulis hispidulum ; sepala vix 1 cm longa membranacea alba lanceolata acuminata; corollae albae tubus 1,2 cm longus, lobi mem- branacei lanceolati pellucidi 1,2 cm longi; staminodia exteriora spathulata unguiculata apice involuta; cucullatum apice flavum; callosum obtusum linea pilosa munitum. Capsula 2,3 cm longa cervina bilocularis; semina plano-convexa arillo albo munita. Hinter-Indien: Halbinsel Malakka, in dichten Wäldern häufig (Griffith, Ridley). Nota. Haec species miromodo Calatheam casupito (Jacq.) Koernicke in memoriara revo- cans, bracteis maximis latis distichis complanatis ab omnibus asiaticis valde discrepat. 8. S. cylindricum (Ridley) K. Schum. — Phrynium eylindricum Ridl. in Journ. As. Soc. Bengal (1899) 178. — Plantae dense aggregatae bimetrales. Folia ad 1 m longe petiolata, petioli pars superior 5 cm longa teres callosa, oblongo-ovata breviter acuminata basi rotundata utrinque glabra supra viridia subtus albida ad 60 cm longa et 19 cm lata ; vagina apice exauriculata. Spica fusiformis angusta ad 1 4 cm longa pedunculo gracili 1 8 cm longo sustenta; bracteae pallide virides ovato-oblongae obtusae apice erectae glahrae; corollae albae tubus 6 mm longus, lobi oblongi; cucullatum album apice flavum. Hinter-Indien: Halbinsel Malakka, Landschaft Perak, im Kinta-Thale auf Kalk- felsen bei Ipoh und Kwala Dipang (Ridley). Nota. Ab affini P. Griffithii Bak. secundum auctorem bracteis erectis et inflorescentia fusiformi graciliore insigniter differt. 8. Halopegia K. Schum. n. gen.*) Maranta spec. Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 52. — Glinogyne Benth. in Benth. et Hook. f. Gen. III. (1883) 651; Kew Ind. app. (1897). — Donax K. Schum. in Engler's Bot. Jahrb. XV. (1892) 434. Sepala maxime inaequalia bina lateralia oblonga terlium anterius multo minus. Corollae tubus brevis vel brevissimus; lobi oblongo-lanceolati. Tubus stamineus brevis, staminodia exteriora magna petaloidea ; interiora multo breviora ; filamenlum liberum. Ovarium triloculare; ovula solitaria pro loculo, in loculo tertio interdum minimum. *) aX? = sal, nriyi] = fons ; cf. notam ad sp. n. 2. A. Engler, Das Pflanzenreich. IV. 4S. 4 50 K. Schumann. — Marantaceae. Caryopsis monosperma, exocarpio haud solubili, calyce coronata ad medium longitu- dinaliter canaliculata ; embryo hippocrepicus. — Herbae palustres. Folia alte et mem- branaceo-vaginata, longe petiolata, petiolus apice tantum callosus, oblonga vel lineari- oblonga. Inflorescentia e spicis 2 — 3 efformata; racemi bracteis pluribus membranaceis complicatis haud clrcum pedunculum convolutis, par florum solitarium subsessile bracteola adossata comitatum includentibus instructi; bracteolae glandulosae 0, flos terminalis pedicello excavato, subalato apice dilatato sustentus. Species 4, Africam tropicam occidentalem et. centralem, Indiam orientalem et insulam Javae inhabitantes. Conspectus specierum. A. Folia utrinque glabra, inflorescentia subsessilis. a. Folia late elliptica 9 cm tantum longa et fere pariter lata . 1 . H. macrostachya. b. Folia lineari-oblonga subtus pruinosa ad 50 cm longa et I 1 cm lata, staminodia exteriora azurea 2. H. axurea. c. Folia oblonga ad 22 cm longa et 1 0 cm lata, staminodia exteriora alba 3. H. Blumei. B. Folia subtus ad nervum medianum puberula, spica longius pe- dunculata 4. H. Cadelliana. Nota I.. Hoc genus non solum fructu sed etiam sepalis valde inaequalibus anteriore exiguo valde insigne. Species duas tantum exactissime examinavi, alias a me ipso in herbario Kewensi asservatas characteribus floralibus haud examinavi ; habitu autem et fructibus cum Ulis conveniunt. Nota II. Hoc genus maxime peculiare locum inter Donacem vel Calatheam et Marantam intermedium tenet quod jam e facto evadit, ut cl. Koernicke H. Blumei primo ovarium pro uniloculari sumens eam in Marantam militaverit et serius in Clinogynem transposuerit. Valde peculiaris relatio est, ut ex ovario triloculari cum ovulis 3 vel 2 saltem fructus monospermus oriatur qui exocarpio arctissime cum semine concreto maxime insignis. Species 2 et 3 primo visu valde similes at characteribus supra exhibitis diversae. \ . H. macrostachya (Wall.) K. Schum. — Phrynium macrostachyum Wall. ms. apud Bak. in Hook. f. Fl. Brit. India VI. (1892) 259. — Planta submetralis. Folia ca. 60 cm longe petiolata, petioli pars superior 1,5 cm longa teres callosa, late elliptica breviter acuminata et rostrata basi rotundata utrinque glabra ad 9 cm longa et paulo minus lata; vagina haud visa. Inflorescentia spicata sessilis ad 27 cm longa, folio co- mitata; bracteae remotae lanceolatae acutae glabrae ad 9 cm longae demum scariosae; paria florum solitaria; sepala lanceolata acuminata viridia. Caryopsis ellipsoidea glabra monosperma. Hinter-Indien: Birma, bei Pegu (Wallich n. 66I2A, B); bei Tavoy (Gomez : in Tenasserim (Hei fei'). 2. H. azurea K. Schum. ■ — Donax axurea K. Schum. in Engler's Bot. Jahrb. XV. (1892) 434; Bak. in Th. Dyer, Fl. Trop. Afr. VII. (1898) 316. — Caules .plures e rhizomate dense aggregati. Folia ad 1 6 cm longe petiolata, petiolus complanatus, pars superior 1,5 cm longa supra- puberula teres callosa, lineari-oblonga breviter acuminata et caudata ad 50 cm longa et 1 1 cm lata sicc. subtus statu juvenili albido-subpruinosa; ligula brevissima, vagina basi ciliolata dorso villosa. Pannicula terminalis e spicis 2 — 3 efformata ; spica basi folio cum lamina praedito vel vaginis elongatis suffulta ad 20 cm longa; bracteae ad 14 membranaceae infimae ad 9 cm longae lanceolatae; paria florum solitaria, flos alter sessilis alter pedicello 6 mm longo concavo-convexo puberulo suffultus; ovarium sericeum; sepala majora ad 10 mm longa lanceolata, brevius vix 3 mm metiens; corollae tubus 4 mm longus, lobi ad 14 mm metientes; staminodia extera ad 2,5 cm longa azurea basi flava; staminodium callosum 15mm; cucullatum 9 mm; stamen 1 2 mm longum. Caryopsis cylindrica 1 1 mm longa castanea. (Fig. 1 1 P — R). Ghasalque 11 en- Gebiet: Im Lande der Niamniam, am Diagbe bei Uandas Dorf (Schweinfurth n. 3216, blühend im März 1870). — Kamerun: An Sümpfen häufig und massenhaft bei der Jaunde-Station (Zenker n. 606, blühend im Dezember 1894); Halopegia, Afrocalathea. 5 1 Batanga (Dinklage n. 951); Viktoria im Urwald (Preuss n. 1352). — Congo- Gebiet: Bei Mukenge im Sumpf der Bachwälder (Pogge n. 1487). — Gabun-Gebiet: Ohne bestimmten Standort (Bat es n. 515). Nota. Herba vel rhizomata usta incolis ad sal fabricandum inserviunt. — Ad hanc speciem forsan Maranta Lujaiana Cat. Hort. Colon. (1901) 2 t cum icone pertinet. 3. H. Blumei (Koernicke) K. Schum. — Maranta Blumei Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 52. — Clinogyne Blumei Benth. in Benth. et Hook. f. Gen. III. (1883) 651. — Donax Blumei K. Schum. in Englers Bot. Jahrb. XV. (1892) 440. — Acaulis ad 55 cm alta. Folia ultra 15 cm longe petiolata, pars superior ad 1,5 cm longa callosa teres supra puberula, oblonga breviler petiolata et caudata basi rotundata utrinque glabra subtus glauca ad 22 cm longa et 1 0 cm lata; ligula brevis- sima ut vagina margine membranacea. Pannicula e spicis 2 efformata, pilosula, pe- dunculo 15 cm longo apice villoso incrassato suffulta spica terminalis 20 cm longa; bracteae ca. 1 0 lanceolatae complicatae haud convolutae ad 8 cm longae membranaceae ; paria florum sessilia, flos terminalis pedicello 5 mm longo excavato et subalato suffultus; ovarium glabrum basi tantum pilulis cinctum locula 2 tantum ovula foventia; sepala 7 mm longa oblongo-lanceolata, anterius duplo et ultra minus; corollae albae tubus brevissimus, lobi ovati membranacei; staminodia exteriora late obovata petaloidea alba; interiora multo breviora; stamen ad basin liberum. Java: In Wäldern zwischen Puger und Sabrang, in der Provinz Beruki (Zollinger n. 3732). 4. H. Cadelliana (King) K. Schum. — Phrynium Cadellianum King ms. apud Bak. in Hook. f. Fl. Brit. India VI. (1892) 260. — Planta 1 m alta. Folia ad 60 cm longe petiolata, petioli pars superior 1,5 cm longa callosa puberula, oblongo-subobovata vel lanceolata breviter acuminata basi acuta supra glabra subtus ad nervum medianum puberula ad 25 cm longa et 9 cm lata; vagina haud visa. Inflorescentia spicata cen- tralis pedunculo ad 1 5 cm longo sustenta ad 4 cm longa ; bracteae paucae dense imbri- catae lanceolatae acutae membranaceae; paria florum pauca vel solitaria; ovarium glabrum apice puberulum; sepala 3 mm longa lineari-lanceolata acuminata ; corolla . . . .; stami- nodia Caryopsis ellipsoidea 6 mm longa monosperma. Hinter-Indien : Andamanen-Inseln, ohne bestimmten Standort (King's Sammler). 9. Afrocalathea K. Schum. n. gen.*) Calathea K. Schum. in Engler's Bot. Jahrb. XV. (1892) 433; Bak. in Th. Dyer, Fl. Trop. Afr. VII. (1898) 327, p.p. Sepala linearia modice longa. Corollae tubus haec paulo superans angustus, lobi pro rata elongati oblongo-lanceolati. Staminodia exteriora bina maxima obovata; cal- losum haec subaequans acuminatum petaloideum; cucullatum truncatum duplo brevius. Ovarium triloculare, loculis omnibus Ovulum includentibus. — Herba perennis rhizomate repente. Caules monophylli, folia longe petiolata. Inflorescentia racemosa a stirpe foliigera discreta pedunculata, bracteae scariosae. Paria florum sessilium pedunculata solitaria. Species solitaria occidentali-africana. Nota. Hanc speciem olim sub genere Calatheae descripsi quocum autem omnino non conjungere possumus, quia non solum staminodiis exterioribus $ sed etiam paribus florum pedi- cellatis solitariis ab eo differt. Ad genus Phrynii magis accedit at indole inflorcscentiae et staminodio calloso in toto familia maximo ab eo recedit. A. rhizantha K. Schum. — Calathea rhizantha K. Schum. in Engler's Bot. Jahrb. XV. (1892) 433; Bak. in Th. Dyer, Fl. Trop. Afr. VII. (1898) 327. — Rhizoma nodosum repens. Folia solitaria ad 50 cm longe petiolata basi vaginis comitata, petioli pars superior teres callosa supra pilosula 5 cm longa, ovato-lanceolata attenuato-acumi- nata basi acuta utrinque glabra ad 32 cm longa et 8,5 cm lata. Racemus pariter im- mediate e rhizomate ellipsoideus ad 7 cm longus pedunculo ad 1 1 cm longo vaginis paucis densius vel laxius velato glabro suffulta; bracteae florentes ulteriores aequantes *) Species africana olim sub Calathea descripta. ■ 4* 52 K. Schumann. — Marantaceae. vulgo 5 oblongae vel subobovatae acutae glabrae ad 3 cm longae ; paria flonim sessilium solitaria 7 mm longe pedunculata; ovarium sericeum; sepala lineari-lanceolata acuminata 1,1 cm longa; corollae albae tubus 1,4 cm longus; lobi oblongo-lanceolati 2,0 cm me- tientes; staminodia exteriora bina obovata 3,0 cm longa, cucullatum 10 mm longum, callosum longe acuminatum 2,8 cm longum; staminis pars petaloidea 10 mm longa oblonga, obtusa (Fig. \0F). Kamerun: Bipinde, im schattigen Primärwald, 90 m ü. M (Zenker n. 1128, blühend im Oktober 1896). — Gabun: Sibangefarm (Soyaux n. 84, blühend im Dezember 18 84). 10. Phrynium Willd. emend. K. Schum.*) Phrynivm Willd. Spec. pl. I. (1797) 17; Roxb. Hort, bengal. (1814) 1, Fl. ind. I. (1832) 6; Blume, Enum. pl. Javae I. (1827) 58; Miq. Fl. Ind. bat. III. (1855) 612, Suppl. (1860) 610; Koernicke in Mem. Soc. natural. Moscou XI. (1859) 348, in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 100; Horan. Monogr. (1862) 11 ; Benth. in Benth. et Hook. f. Gen. III. (1883) 653; Bak. in Hook. f. Fl. Brit. India VI. (1892) 258; Trimen, Handb. Fl. Ceylon IV. (l 898) 262. — Phyllodes Lour. Fl. cochinch. (1790) 16. Sepala aequalia subovato-oblonga. Corollae tubus calycem paulo superans, raro eo brevior, lobi oblongi. Staminodia exteriora bina obovata petaloidea, callosum vulgo multo brevius callo oblique instructum; cucullatum jam brevius, appendicula pendula munitum. Ovarium triloculare, ovulis solitariis vel binis effoetis. Capsula trilocularis et trisperma, vel abortu di- vel monosperma, exocarpium durum sublignosum vel crustaceum. Semina nunc trigona nunc ellipsoidea varie sculpta, canalis perispermicus simplex, arillo sicc. tenuissimo membranaceo insti'ucta. — Herbae basi foliosae simplices vel raro apice ramosae. Folia longe petiolata. Spicae paucibracteatae in capitulum folio vel rarius vagina comitatum conflatae. Paiüa florum 1 , 2 vel 3 pedunculata prophyllis comitata, mesophylla et bracteolae 0. Species bene notae 1 2 Indiam orientalem Malesiam et Novo-Guineam inhabitant. Nota. Nomen Phrynii pro hoc genere, postquam species permultas excludi et in genera nova transposui, accepi. Phyllodes Loureiro forsan prioritate gaudet, de typo P. placentarii auctores priores non congruunt. Plures et inter eos cl. Willdenow auctor Phrynii puta- verunt, hoc cum Phrynio capitato congruisse, cl. O. Kuntze autem in eo P. parviflorum Roxb. recognovit. Ulteriorem loco natali ad hunc usque diem collectores non receperunt. P. capita- tum Willd. re vera ibidem crescit at descriptio Loureiroana non sufficit ut sine ulla dubita- tione species ambae pro identicis habendae sint. Conspectns specierum. Ä. Plantae basi foliosae quasi acaules inflorescentiam e medio emit- tentes haud ramosae; species asiaticae vel neo-guineenses. a. Inflorescentia longe pedunculata. cc. Capitulum folio lamina munito comitatum. I. Bracteae apice mox fibroso-oblitterantes haud pungentes. 1. Flores stricte sessiles violacei 1. P. oapitatum. 2. Flores 6 mm longe pedicellati albi 2. P. hirtum. II. Bracteae acutae vel acuminatae interdum pungentes, haud fibroso-oblitterantes. 1 . Ovarium triloculare , loculi omnes fertiles , Capsula dura exocarpium sublignosum, capitulum amplum multiflorum. * Folia subtus secus medianum strigiüosa, Capsula 3. P. pubinerve. *) cpgvviov nomen plantae etiam nominibus noxr^iov vel ßcciQ ovui'iuni sericeum: sepala ad II tum longa laweolata alba vel rosea; corollae albae lubus 5 mm, lolii ad 1,6 cm longi: staminodia extera oblongo-obovata violacea vel rosea ad 1,6 (in longa: callosum llavimi ad I o mm longum, cucnllatinn et slamcn 12 linter- duin ad 16 nun longum. (iapsula vulgu di- vel Irisperma eomplanalo-subglobosa einereo-flava 8 nun longa; semina ti nun longa easlanea vel plumbea dorso carinata et snlcat n rngnlosa, nrillo llavido lamclloso basi mimita. Tropisches West-Afrika: Von Sierra Leone bis Kamerun und nach Haker bis zum Congo, offenbar häufig vieb' Sammler'. lihasa Iquellen-Gebiet : Im Lande t\t'\4 Dschur u. Nianiniam Srhwei nfurl b n. 3103. blühend im März. Typ. Nota. Huee specics, nt jam pi-iiis moiiiü, llores euluiv variabili s praehet. I). (irillafüf K. Seliuni. atlinis af intlureseeiitia el indule semiinmi dorso suleattiiiuii pedinieuloruiii parium tloi'Utn longoruni optime divei>a. Ili-rba ve| rhixomata usla hujus speriei ineolis ad sal fabri- cunduin iiiserviunt. 5. C. purpurea llidley in Joiirn. id' Hot. \\\. 1887 132. - Ihnm.r purjmrca K. S.iiimi. in Kngler's Hot. .Jahrb. \V. Is92 iiO; Hendle in Welw. l'l. II. I. 190(1 23. ■ — Herba ereeta ad '.tu cm longa, caules plures e rhizoniale. Folia ovala vel ovato- oblonga snpra glauco-viridia albido-zonata snblns pruinosa ad 45 cm luiiga et 20 cm lata. Haceini ereeti, rhachis hispida : bracleae oblongo-lanceolatae pubesrentes ad i cm longae; llores eneruleo-purpnrei : sepala lanceolala oblnsa 4 nun longa: eurullne lobi staminodia snperanlia : staniinodium callosum angustum [larvum. (iapsula globosa liispida 6 nun longa vulgo disperina rubra. Angola: Golungo Alto, bäulig in Wäldern an Slrömen bei (*>()() 800 m ü. M. [Welw it seh n. 64 40. blühend im Februar u. März; subi oder usubi oder subi rapide i\fv Eingeborenen^, bei Gazengo Welwifsch Garp. 992. im Januar. Nota. Ilaee planta mihi non visa t'oliis pruinosis rinn priore lantum iiaudens sepalis niulto hrevioribus autein ab eu dill'ert; ilaipic non oinnino eertus mihi mini re vera in lume loeiiiu collücanda sit. 6. C. Baumannii K. Sehum. n. sp. — Suffrulicosa ad 2 m alla el ultra apicem ramosissima. Polin ad 1.5 nn longe [»efiolata, petinlus tota longiludine callosus leres glaber, supra lanium minutissime pilosulus, inae<|uilalera ovala vel oblonga breviler ei subexcentrice acuminata el candala basi rotundata el breviler acuminala inlerdmu sub- cordata utrinque glabra subtus band (iruinosa subcoriacea ad 25 ein longa el 16 ein lala; vagina [trope basin villosa. I'annicula laxa lloribunda ad 40 cm longa, racemi ad 12 cm longi : braeleae sidi anthesi palenles vulgo 4 [iro raceino, lineari-laueeolalae ad i cm longae convolulae basi villosae; paria Iloruin 2 ad .'i cm longe graduier pedun- culala; llos lerniinalis I cm longe pedieellalns; ovarium serieeum : sepala ovalo-oblonga I cm longa: corollae lubus 2 nun longus, lobi 1.3 cm inelienles: slaminodia exteriora coriaeea ti nun longa, callosum 9 nun longum, ciieiillaluin 12 nun melieiis. (Capsula alba globoso-l rigona 9 nun diamclro: semina 7 mm longa nigro-easlanea dorso rugulosa. nrillo [inrvo albo band lainclloso miinifa. Sierra Leone :< diue besliinnilen Slandoil Smea I h m a n n . Seol I K I liol u. ."> s 7 T : bei Duvania in schallten Wählern Senil Klliol n. 4820. 4902. blühend im Februar : Togogebiet: Urwald zwi»ehen Klönu und Nvabo am Aliaelliis> Haumann n. 13(1. fruchtend im März I89i : in leuchten Ihn h- und Husehwäldeni de> Viminegehirges Haumann n. 99. blühend im Mar/ 1891,". Kele Kralsehi Graf Zech u. 2|0 212 | Asehanli-Gebiel Ciinuiiins . '. C. flexuosa 'llenlh. K. Sehum. — l'hnjiiiuiu //< ./ -Husum Henlh. in Hook. Niger Fl. 18 49 331. Ib-rha ereela ad 3.5 m alla basi duplex. Folia ejuiliua 0, inllorescenliam comilanlia solilaria \el gemiiiala longe, ad 25 cm. peliolala. pclinli pars superior ad i- ein longa eallosa leres valida snpra binc inde pilulo inimila, ovalo-oblonga hreviter et exeenlrice acuminala basi rohmdala el brevissime acuminala utrinque glabra papyraeea siee. pallida; vagina glabra ad nodos villosa. I'annicula gemiiiala e spicis 3 — 4 elforinala peduneulo ad 14 cm longo puberulo suslenla: bracleae s — I »> pro spiea ad 3,5 cm hmgae eomplicalae glabrae pro[>e basin lanium [iiiberiilae : paria Iloruin 2 ad G4 K. Schumann. — Marantaceae. 3 cm longe pedunculata; pedicelli floris terminalis subclavati ad 1,2 cm longi; ovarium sericeum; sepala lanceolata 10 mm longa; corollae tubus 5 mm longus, lobi oblongi 1,5 cm metientes; staminodia exteriora majora, callosum truncatum 7 mm, cucullatum 9 mm longum. Capsula subglobosa 7 mm diametro glabra; semina paulo breviora sulco dorsali percursa et transversalibus notata castanea pallidius striolata, arillo lamel- loso munita. Sierra Leone: Ohne bestimmten Standort (Afzelius, Scott Elliot n. 3900, 4196, 4473bis); Liberia, River Cestos an feuchten Stellen des Primärwaldes (Dinklage n. 1923, blühend im Mai). Nota. Hanc speciem cl. Baker in Flora of Tropical Africa omisit et exemplaria Scottiana sub Donace cuspidata enumeravit. Jam cl. Afzelius eam in Sierra Leone collegit; in schedulis exemplariorum nomina Phrynii cwieati et Phyllodis laeti non publici juris facta inscripta lego. Haec species vel sequens forsan cum Maranta cuspidata Roscoe convenit; quum autem floris colorem collector nullus adnotaverit Judicium certum non licet. Cl. Baker sub C. cuspidata species 3 diversas includit quae characteribus optimis inter se differunt. 8. C. ramosissima (Benth.) K. Schum. — Phrynium ramosissimum Benth. in Hook. Niger Fl. (1849) 532; Bak. in Th. Dyer, Fl. Trop. Afr. VII. (1898) 326. — Suffrutex erectus ramosus. Folia ad 2 cm longe petiolata, petiolus tota longitudine callosus teres glaber, ovato-oblonga breviter et excentrice acuminata caudata basi rotun- data brevissime acuminata utrinque glabra herbacea sicc. vulgo pallide castanea ad 30 cm longa et 1 5 cm lata, vagina basi ut nodi appresse pubescens. Racemus solitarius vel geminatus pedunculo ad 25 cm longo glabro suffultus ad 15 cm longus; bracteae 5 — 6 complanatae glabrae stramineae 3,5 cm longae; paria florum 2 ad 1,7 cm longe pc- dunculata ; flos terminalis ad 1 0 mm longe pedicellatus ; ovarium sericeum ; sepala lan- ceolata ad 1,5 cm longa; corollae purpureae tubus ad 1,2 cm metiens, lobi 1,4 cm longi; staminodia exteriora obovata emarginata 1,2 cm longa; callosum truncatum 8 mm tantum metiens, cucullatum subdimidio longius. Kamerun: Fernando Po (Vogel n. 165 u. 178, Typ, Mann n. 100 u. 1174); im Amungu-Sumpf bei Bipinde im schattigen Primärwald auf eisenhaltigem Laterit bei 80 m ü. M. (Zenker n. 1207, blühend im Dezember 1896). Nota. Cl. Baker hanc plantam cujus exemplar typicum ante oculos habui in genere Phrynii auctorem sequens reliquit. Quum bracteolae glandulosae autem desint et staminodia exteriora maxima petaloidea exstent, in hoc genus omnino non militat. Praeter exemplaria a me ipso laudata cl. Baker jam plura enumerat; haec non examinavi itaque nescio an re vera ad hanc speciem pertineant. Series IL Monophyllae K. Schum. 9. C. monophylla K. Schum. — Phyllodes monophyllum K. Schum. in Engler's Bot. Jahrb. XV. (1892) 440. — Phrynium monophyllum Bak. in Th. Dyer, Fl. Trop. Afr. VII. (1898) 32 4. — E rhizomate horizontali caules monophylli ad 40 cm alti. Folia ad 1 8 cm longe petiolata, petioli sub lente puberuli pars superior ad 8 mm longa callosa teres supra puberula, valde obliqua subelliptica breviter excentrice acuminata basi rotundata supra glabra secus nervös majores albo-lineata subtus mediano brevis- sime puberula ceterum glabra. Panniculae vel racemi 2 — 3 fasciculati breves vix 6 cm longi folio suffulti ad 2 cm longe pedunculati; bracteae vulgo 2 lanceolatae convolutae acutae ad 1 5 mm longae glabrae ; paria florum bina rudimento tertii aucta pedunculo 2 cm longo filiformi sustenta; flos terminalis ad 5 mm longe pedicellatus; ovarium sericeum; sepala lanceolata 6 mm longa; corollae tubus 4 mm, lobi oblongo-lanceolati acuminati 5 mm longi; staminodia exteriora 2 obovata unguiculata 6,5 mm longa; callo- sum apiculatum ut cucullatum appendicula brevissima obtusa munitum paulo brevius. Capsula globosa ad 9 mm diametro pilosula flavida exocarpio crustaceo; semina sub- semiglobosa 5 mm diametro castanea, arillo lamelloso instructa (Fig. 10Ä'-if). Gabun: Munda-Gebiet, bei der Sibange-Farm, in Wäldern (Soyaux n. 176, blühend im Januar 1881). Clinogyne. 65 10. C. holostachya (Bak.) K. Schum. — Phrynium holostachyum Bak. in Th. Dyer, Fl. Trop. Afr. VII. (1898) 322. — E rhizomate repente caules 50 cm alti mono- phylli. Folia ad 20 cm longe petiolati, petioli minuüssime substriguloso-puberuli, pars superior 5 mm longa callosa teres puberula, valde obliqua lanceolata breviter excentrice acuminata supra glabra subtus in nervis minuüssime pilosula ad 25 cm longa et 7 cm lata. Panniculae vel racemi 2 — 3 fasciculati vix 5 cm longi folio suffulti ad 1 2 mm longe pedunculati; bracteae 2 — 3 lanceolatae acutae convolutae 12 mm longae; paria florum bina rudimento tertii aucta pedunculo ad 1 3 mm longo filiformi sustenta ; flos terminalis 5 mm longe pedicellatus ; ovarium sericeum ; sepala lanceolata 5 mm longa ; corollae tubus 3 mm, lobi lanceolati acuminati 4 mm longi; staminodia exteriora 2 obo- vata breviter unguiculata, callosum subtrilobum acutum. Kamerun: Groß Batanga, in Wäldern (Dinklage n. 1078, blühend im Januar 1891). — Gabun: In der Sierra del Crystal (Mann n. 1645). Nota. C. monophyllae affinitate conjuncta at indole foliorum perfecte diversa. 1 1 . C. trichomyle K. Schum. n. sp. — E rhizomate repente caules submetrales monophylli. Folia ad 25 cm longe petiolati, petioli glabri pars superior ad 6 mm longa callosa teres supra subvillosa, plus minus oblique lanceolata vel ovato-lanceolata breviter et excentrice acuminata basi rotundata supra glabra viridia subtus mediano minute pilosula purpurea; vagina basi villosa. Bacemi solitarii vel altero inferiore aucti vix 2,5 cm longi folio comitati pedunculo 1 cm longo villoso sustenti; bracteae 2 lanceo- latae convolutae 1 1 mm longae glabrae ; paria florum bina rudimento tertii aucta, 14 mm longe pedunculata; flos terminalis 4 mm longe pedicellatus; ovarium villosum; sepala ovato-lanceolata 5 mm longa; corollae albido-flavae tubus 1,5 mm lobi oblongo- lanceolati 7 mm longi; staminodia exteriora 2 oblongo-obovata 3 mm longa; cucullatum brevissime appendiculatum et callosum 4 mm longum. Kamerun: Groß Batanga, auf feuchtem Waldboden (Dinklage n. 1095 u. 1452, blühend im Januar u. Februar 1891 u. 1892). Series III. Oligophyllae K. Schum. 1 2. C. sulphurea (Bak.) K. Schum. — Phrynium, sulphurewm Bak. in Th. Dyer, Fl. Trop. Afr. VII. (1898) 326. — Herba erecta, 70 cm alta, caulis simplex apice folia tria gerens inferius vaginis instructus. Folia ad 5 mm longe petiolata, petiolus tota longitudine callosus teres undique puberulus, inaequilatera oblonga breviter excentrice acuminata et caudata basi rotundata subcoriacea glabra ad 1 6 cm longa et 6 cm lata ; vagina puberula. Bacemi 2 — 3 erecti spurie laterales breves; bracteae 3 convolutae basi minute puberulae 1,4 cm longae; paria florum 2 — 3 ad 1,2 cm longe pedunculata; ovarium minute pilosum; flores pallide flavi. Gabun gebiet: In der Sierra del Crystal (Mann n. 1643). 1 3. C. inaequilatera (Bak.) K. Schum. — Phrynium inaequilaterum Bak. in Th. Dyer, Fl. Trop. Afr. VII. (1898) 325. — Herba erecta apice ramos 2 parce foliosos florentes proferens. Folia breviter 5 mm longe petiolata, petiolus tota longitudine cal- losus teres supra puberulus, valde inaequilatera oblonga excentrice acuta basi rotundata utrinque glabra subcoriacea sicc. pallide viridia ad 15 cm longa et 6 cm lata; vagina glabra. Bacemi bini spurie axillares ad 4 cm tantum longi; bracteae paucae ad 1,5 cm longae convolutae ' glabrae ; paria florum 5 pro bractea ad 1,5 cm longe pedunculata, flos terminalis 5 mm longe pedicellatus; flores .... Kamerun: Am Kamerunfluss (Mann n. 2142). Nota. Haec species valde peculiaris a cl. Baker immerito in genus Phrynii collocata characteribus omnibus ad genus Clinogynes pertinet. Folia valde inaequilatera haud breviter acuminata potius excentrice acuta illa generis Monotagmatis in niemoriam revocant at multo minora et minus coriacea. A. Engler, Das Pflanzenreich. IV. 4S. 5 66 K. Schumann. — Marantaceae. Series IV. Leucanthae K. Schum. 1 4. C. leucantha K. Schum. — Donax leucanilia K. Schum. in Engler's Bot. Jahrb. XV. (1892) 436; Bak. in Th. Dyer, Fl. Trop. Afr. VII. (1898) 316. — Suffrutex ad 4 m altus ramosissimus ; rami ad nodos et vaginas prope hasin et altius plus minus pilosi. Folia ad 1 cm longa petiolata, petiolus tota longitudine callosus teres supra puherulus, ovato-lanceolata vel oblonga breviter acuminata et caudata basi rotundata utrinque glabra ad 2 5 cm longa et 1 4 cm lata, ligula brevissima glabra. Pannicula ramosa ampla ad 40 cm longa, bracteae lineari-lanceolatae 4 — 6 ad 7 cm longae vulgo breviores ; paria florum ad '4 cm longe pedunculata 3 — 4 ; flos terminalis ad 1 0 mm longe pedicellatus ; ovarium sericeum ; sepala oblongo-subulata 4 mm longa ; tubus corollae albae vix 2 mm longus, lobi ad 7 mm longi; stamen ad basin liberum; staminodia exteriora 6 mm longa, alia calloso paulo breviore excepto subaequilonga. Capsula sub- globosa rubra 8 mm diametro disperma sicc. flavida; semina nigra 6 mm longa dorso carinata rugulosa arillo haud lamelloso munita (Fig. 1 1 F — L). Togo: Misahöhe als Unterholz im feuchten Primärwald gemein zwischen Uati und Kuma Apoti (Baumann n. 267, blühend im April 1894). — Kamerun: Im lichten Wald bei der Barombi-Station (Preuss n. 495, blühend im September 1890 Typ.); bei Groß Batanga (Dinklage n. 938, blühend im November 1890; kalakosso der Eingeborenen); bei Johann Albrechts-Höhe (Zenker ohne No.). Nota. Ad hanc speciem vel quandam affinem Maranta Liebrechtsiana Hort. Cat. Hort. Colon. 1901 p. 19 cum icone pertinet. 15. C. lasiocolea K. Schum. n. sp. ■ — Suffrutex scandens ramosus. Folia breviter petiolata petiolus ca. 1 cm longus, parte superiore vel tota longitudine teres callosus supra pilosulus, ovato-oblonga brevissime et valde excentrice acuminata caudata basi rotundata et brevissime acuminata, hoc loco subtus puberula ceterum glabra papyracea sicc. castanea ad 25 cm longa et 15 cm lata; vagina praecipue basin versus subaureo-villosa. Pan- nicula 1 5 cm longa ampla ramosa, rami ad nodos pubescentes complanati , pedunculo ad 1 0 cm longo sustenta ; bracteae 3 pro ramis ad 5 cm longae convolutae basin versus puberulae ; paria florum 2 ad 5 cm longe pedunculata, flos terminalis ad 1 1 mm longe pedicellatus; ovarium sericeum; sepala lanceolata 3 mm longa; corollae tubus vix 1 mm metiens, lobi lanceolati 6,5 mm longi; staminodia exteriora paulo longiora, cucullatum 5 mm longum. Kamerun: Bali-Land bei Keba (Conrau n. 2 40, blühend im Mai 1899). 16. C. ugandensis K. Schum. in Engl. Pflanzenwelt Ost-Afr. C. (1895) 150; Bak. in Th. Dyer, Fl. Trop. Afr. VII. (1898) 317. — Folia ad 7 mm longe petiolata, petiolus tota longitudine callosus, ovato-oblonga breviter acuminata et caudata basi rotundata utrin- que glabra ad 1 5 cm longa et 6 cm lata ; ligula brevissima ut vagina et nodi glabra. Pannicula ad 1 6 cm longa parce ramosa; bracteae ramorum paucae (2 — 4) lineari- lanceolatae; paria florum ad 3 cm longe pedunculatorum 2 — 3; flos terminalis 1 cm longe pedicellatus; ovarium sericeum; sepala 3 mm longa subulata; corolla staminodia ..... Capsula subglobosa superne puberula sicc. flava nitida 8 mm diam. disperma; semina semiellipsoidea 6 mm longa transverse subsulcata griseo-rubra , arillo basali haud lamelloso munita. Centralafrikanisches Seengebiet: In Uganda bei Manjonjo (Stuhlmann n. 1390, abblühend im Januar 1891), bei Ihangiro, am Westufer des Niansi, am Wasser (Stuhlmann n. 896, fruchtend im November 1890); bei Kampala (Scott Elliot n. 7390). Nota. Habitu C. fdipedi Benth. haud absimilis praecipue seminibus valde diversa. 17. C. oligantha K. Schum. — Donax oligantha K. Schum. in Engler's Bot. Jahrb. XV. (1892) 435; Bak. in Th. Dyer, FL Trop. Afr. VII. (1898) 316. — Caules ultrametrales. Folia ad 5 mm longe petiolata, petiolus tota longitudine callosus teres supra minute puherulus, ovata vel ovato-oblonga breviter acuminata et caudata utrinque glabra ad 1 5 cm longa et 9 cm lata ; ligula brevissima ut vagina glabra. Pannicula ramos -1 — 2 tantum gerens; spicae vix ultra 9 cm longae laxissimae; bracteae anguste Clinogyne. 67 lanceolatäe ad 2,5 cm longae; florum albidorum paria ad 2 cm longe et graciliter pe- dunculata; flos terminalis ad 7 mm longe pedicellatus ; ovarium sericeum; sepala ovato- lanceolata 3 mm longa; corollae tubus 1,5 mm, lobi 3 mm metientes; tubus stamineus 2 mm longus; staminodia exteriora obovato-oblonga 3 mm longa, interiora et stamen 2 mm metientia. Capsula trigona vix 4 mm longa flava pilosula trlsperma; semina 3 mm longa dorso leviter longitudinaliter quadrisulcata rubella, arillus haud lamellosus. Kamerun: Groß Batanga, am Rande der Campine (Dinklage n. 507 u. 1 434, fruchtend im Februar 1890 u. 1892). — Gabun: Sibange-Farm an sonnigen Wald- rändern (Soyaux n. 241 j blühend u. fruchtend im März 1881). Nota. G. fdipedi Benth. haud absimilis at inflorescentia simpliciter racemosa, capsulis majoribus et seminibus et foliis exsiccatis pallidis optime diversa. 18. C. filipes Benth. in Benth. et Hook. f. Gen. III. (1883) 651. — Donax ßipes K. Schum. in Engler's Bot. Jahrb. XV. (1892) 440; Bak. in Th. Dyer, Fl. Trop. Afr. VII. (1898) 316. — Phryniwn ßipes Benth. in Hook. Niger Fl. (1849) 532. — Caules graciles ad 1,5 m alti. Folia ad 6 mm longe petiolata, petiolus tota longitudine cal- losus teres supra minutissime puberulus, oblonga vel subovato-oblonga breviter acumi- nata et caudata basi rotundata utrinque glabra ad 14,5 cm longa et 8 cm lata; ligula brevissima ut vagina glabra. Racemus terminalis ad 1 5 cm longus ; bracteae 3 raro 5 lineari-lanceolatae ad 2,5 cm longae; paria florum ad 2,5 cm longe pedunculata 2 — 3; flores terminales ad 8 mm longe pedicellati; ovarium sericeum; sepala 5 mm longa subulato-lanceolata ; corollae tubus paulo brevior, lobi ut ille 4 mm longi; staminodia exteriora 2 mm diametro, cucullatum 3 mm longum, callosum et stamen 2 mm longum. Capsula rubra globosa 7 mm diametro minute pilosula disperma ; semina obscure castanea 4 mm longa, dorso longitudinaliter, ventre transversaliter sulcata, arillo haud lamelloso. Ober-Guinea: An den Ufern des Flusses Ogun (Milien n. 141); West Lagos (Rowland). — Kamerun: Bei Efulen (Bates n. 441); auf der Insel Fernando Po (Vogel n. 163). 19. C. comorensis (Brongn. et Gris) Baill. in Bull. Soc. Linn. Paris I. (1896) 1200. — Marantochloa comorensis Brongn. et Gris in Bull. Soc. bot. France VII. (1860) 321. — Herba perennis erecta; rami graciles ramosi ad nodos puberuli. Folia anti- tropa brevissime (vix 1 mm longe) petiolata, petiolus totus callosus puberulus, inaequi- latera ovato-oblonga acuminata basi acuta et truncata membranacea ciliolata ceterum glabra ad 7 cm longa et 2,5 cm lata subdiscolora subtus pallidiora; vagina puberula apice villosa auriculata. Inflorescentia terminalis par florum ad 3,5 cm longe peduncu- latum altero inferiore auctum referens; flos terminalis 1,4 cm longe pedicellatus; ovarium sericeum; sepala lanceolata inaequalia luteo-virentia; corollae tubus brevis, lobi oblongi acuti 5 mm longi lutescentes; staminodia alba corollae lobos subaequantia, exteriora bina, alterum angustum. Insel Reunion: Von A. Richard an den Jardin des plantes geschickt, wo sie 1860 blühte. Nota. Species maxime insignis propter folia conspicue antitropa quod in genere rarissime provenit. Cl. Poisson eam mecum benevole communicavit ; cl. Houlletius schedulam quam specimini ab eo ipso collecto adjecit verbis sequentibus inscripsit: »Jardin botanique de la Martini- que; envoye par Mr. Belanger en 1861 et fleurit en Septetnbre de la merne annee dans les serres du Museum«. 20. C. congensis K. Schum. in Engler's Bot. Jahrb. XV. (1892) 439; Bak. in Th. Dyer, Fl. Trop. Afr. VII. (1898) 317. — Caules elati, rami glabri graciles. Folia ad 3 mm longe petiolata, petiolus tota longitudine callosus teres supra minute pilosulus, antitropa oblonga lineari-oblonga vel oblongo-lanceolata breviter acuminata haud manifeste caudata basi rotundata utrinque glabra ad 1 2 cm longa et 5 cm lata ; ligula brevissima ut vagina apice interdum saltem pilosula. Racemus terminalis 9 cm tantum longus usurpatione ramulorum sequentium spurie lateralis; bracteae 3 tantum, 1,5 cm longae; paria florum vulgo 2 ad 1,5 cm longe pedunculata; flos terminalis 4 mm longe 5* 68 K. Schumann. — Marantaceae. pedicellatus ; ovarium sericeum; sepala 5 mm longa oblongo-lanceolata ; corollae flavae tubus vix 1 mm longus, lobi 4 mm metientes ; staminodia exteriora 4 mra, cucullatum et callosum 1 mm, stamen 2 mm longa. Capsula disperma minutissime pilosula; semina arillo haud lamelloso munita. Congo-Gebiet: Msuate am mittleren Congo (Buettner n. 547, blühend im Ok- tober 1885); bei Mukenge im Urwald (Pogge n. 1451, blühend im November 1881). Nota. C. oliganthae affinis at foliis minoribus sicc. glauco-viridibus haud nigricantibus racemis jara brevioribus floribus flavidis diversa. 13. Monophrynium k. Schum. n. gen.*) Calathea Presl, Reliq. Haenk. I. (1830) 108 t. 16 fig. 1. — Phrynium Horan. Monogr. (1862) 11. Sepala lanceolata parva. Corollae tubus his subaequilongus , lobi lanceolati paulo majores. Staminodia exteriora bina obovata, corollae lobos vix superantia; callosum petaloideum simile; cucullatum multo brevius appendicula subauriculata instructum. Ovarium triloculare, loculis omnibus ovula foventibus. Capsula — Herba perennis elata. Folia longe petiolata. Panniculae plures e vagina folii pedunculatae , spicae angustae dense imbricatae fasciculatae, bracteae parvae. Flores haud geminati perfecte solitarii pro bractea, prophyllo bicarinato mesophylloque comitati. Species solitaria insulas philippinenses incolit. Nota. In orbe gerontogaeo Monophrynium genus solitarium floribus solitariis pro bractea insigne. In summo alterum modo exstat quod charactere maxime essentiali familiae floribus pro paribus consociatis non gaudet, nempe Monotagma americanum. Ulterius autem non flores solitarios pro bractea exponit sed plures pro bractea agmen seriale efficiunt. Post anthesin pedicellus in callurn globosum intumescit quod ex nulla specie alia mihi notum. M. fasciculatum (Presl) K. Schum. — Phrynium fasciculatum Horan. Monogr. (1862) 11. — CalatJim faseieulata Presl, Reliq. Haenk. I. (1830) 108 t. 16 fig. 1. — Herba valida ad 2 m alta. Folia caulina ad 20 cm longe petiolata, petioli pars superior 4 cm longa complanata callosa glabra, oblongo- vel subovato-lanceolata attenuato-acu- minata basi rotundata utrinque glabra ad 30 cm longa et 8 cm lata; vagina glabra apice haud auriculata. Panniculae 3 vel 4 ad 8 cm longe pedunculatae vel subsessiles e vagina folii comitantis, e racemis elongatis angustis ad 6 cm longis efformatae; brac- teae ad 1 0 imbricatae ovato-oblongae obtusae 9 mm longae glabrae ; flores solitarii deflorati callo subgloboso insidentes bractea dorsali bicarinata et mesophyllo instrueti; ovarium sericeum triloculare; sepala lanceolata 4 mm longa; corollae tubus 3,5 mm longus, lobi lanceolati 5 mm longi; staminodia exteriora bina obovata, callosum simile, cucullatum multo brevius, lobo laterali subauriculato. Philippinen: Insel Luzon, ohne bestimmten Standort (Haenke); Provinz Tajabas bei Sampoloc (War bürg n. 12921), Mittel-Luzon, bei Cabongenan (Warburg n. 14068). — Molukken: Halmaheira (Teysmann). 14. Ctenophrynium k. Schum. n. gen.**) Phrynium Bak. in Saund. Ref. bot. V. (1873) t. 312. — Myrosma Benth. in Benth. et Hook. f. Gen. III. (1883) 651. Sepala elliptica pro rata parva. Corollae tubus haec paulo superans, lobi elliptici. Staminodia exteriora bina brevia at petaloidea, callosum ellipticum induratum, cucullatum appendicula brevi munitum petala subaequans. Ovarium manifeste triloculare, loculis binis effoetis. Capsula (ex auetore) monosperma baccata. Semina — Herba perennis modice alta. Folia longe petiolata. Inflorescentia spicam densam referens, bracteae plurimae manifeste dorsiventrales imbricatae flores subincludenles. Species solitaria madagascariensis. *) fiövog, solus; ob flores solitarios. **) xie'is = pecten; ob bractearum dispositionem. Ctenophrynium, Calathea. 69 Nota. Hoc genus omniuni P/iryniearum solitarium inflorescentia dorsiventrali insigne. In tribum Marantearam , ut cl. Bentham 1. c. voluit, militare nequit quia locula tria, ut cl Stapf benevole mecum conimunicavit et icone egrcgia optimo illustravit, manifesta. C. unilaterale (Bak.) K. Schum. — Phrynium unilaterale Bak. in Saund. Refug. bot. V. (1873) t. 312. — Myrosma rnadagascariensis Benth. in Benth. et Hook. f. Gen. III. (1883) 651. — Herba sabmetralis. Folia ad 20 cm longe petiolata, petioli puberuli pars superior ad 2.5 cm longa teres callosa supra puberula, lanceolata vel lineari-lanceolata breviter acuminata et caudata basi rotundata utrinque glabra ad 35 cm longa et 12 cm lata; ligula brevis vix 2 mm longa. Bacemi bini ad 5 cm longi 8 — 1 0 cm longe pedunculati, pedunculo communi pilosulo 1 0 cm longo suffulti bractea magna flava basi rubra instructa, bracteae 20 et ultra dense imbricatae ovatae acumi- natae carinatae albae basi viridescentes vix ad 2 cm longae; paria florum bina sub- sessilia; ovarium glabrum aurantiacum; sepala elliptica vix 3 mm longa apiculata; co- rollae albae tubus dimidio longior, lobi 6 mm metientes; staminodia petala longitudine aequantia at latiora alba; interiora vix quadrante breviora; cucullatum album, appen- dicula pendula flava; filamentum ad medium liberum. Capsula baccata. Madagaskar: Ohne besonderen Standort (Plant, kultiviert 1871 in Kew). i 5. Calathea G. f. w. Mey. *) Calatliea G. F. W. Mey. Primit. Fl. essequeb. (1818) 6 ; Koernicke in Mem. Soc. natural. Moscou XI. (1859) 354, in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 11 1 ; Benth. et Hook. f. Gen. III. (1883) 653; Eichler in Abh. Akad. Berlin (1883) 86; Peters, in Engl. u. Prantl, Pflzfam. II. 6. (1889) 39, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 85. — Maranta Aubl. Hist. pl. Gui. franc. I. (1775) 3 ex parte. — Phrynii species omnes americanae at nullae asiaticae auct. plur. • — - Monostiche Koernicke in Gartenfl. VII. (1858) 76 et 88; Horan. Monogr. (1862) 18 ex p.**). Sepala aequalia vel vix inaequalia nunc brevia nunc in familia maxima. Corollae tubus sepala aequans vel ea longe superans nunquam multo brevior. Staminodium ex- terius solitarium rarissime abortu evanidum [M. eolorata (Hook, f.) Benth.) vulgo amplum; callosum non raro huic simile et cum eo florem spurie bilabiatum efformans raro brevius; cucullatum ubique staminodio exteriore brevius appendicula simplici ornatum. Anthera monotheca appendicula petaloidea parva priori nunquam usque ad apicem adnata in- structa. Ovarium triloculare. Capsula parva vel raro maxima (C. pachystacl/ya (Poepp. et Endl.) Koernicke) apice ubi nota cartilagineo-incrassata et alte excavata nunc tricor- niculata crustacea vel durior trilocularis , valvae interdum a columella centrali sece- dentes. Semina trigona dorso convexa varie sculpta arillo bilobo cartilagineo serius collabente instructa; canalis perispermicus simplex. — Herbae perennes caulibus basi foliosis vulgo simplicibus raro ramosis. Folia vaginata ceterum interdum breviter interdum autem longissime petiolata vulgo ampla speciosa et pulcherrime eolorata, vagina apice non producta vel auriculata. Spica sessilis vel peduneulata pedunculo nudo vel folio solitario raro geminato instrueto, interdum saltem spicis ex alabaslris inferioribus oriundis comitata; bracteae vulgo spiraliter dispositae rarius distichae paria florum vulgo ultra 3 prophyllis adossatis bicarinatis seeundi ordinis tricarinatis bracteolis membranaeeis vel indurato-claviculatis rarissime 0 et mesophyllis comitata. Species in hoc opere ultra 100 fusius descriptae et permultae minus cognitae Americam calidiorem a Brasilia usque ad ditionem mexicanam et insulas antillanas inhabitant. *) xäXa&oc, corbis; inflorescentia interdum corbem flores gerentem imitatur. **) Genus Ooeppertia Nces ab Esenb. in Linnaca VI. (1831) 337 e Calathea xebrina (Roscoe) Lindl., Maranta bicolor Ker, et C. blanda Nees, species omnino ignota neque diagnosi adumbrata inordinate mixta, delendum est. 70 K- Schumann. — Marantaceae. Conspectus subgenerum seriernmqne. A. Bracteae numerosae ultra 5 saltem, spicae magnae. a. Bracteae distichae. ct. Inflorescentia a latere complanata, bracteae apice haud alte excisae (Fig. I 2 Ä) Subgen. I. Eucalathea Koemicke. ß. Inflorescentia teres anguste cylindrica, bracteae vulgo apice alte excisae (Fig. \3B) Subgen. II. Macropus Benth. b. Bracteae spirales Subgen. III. Pseudophrynium Koemicke. er. Bracteae omnes florentes. I. Stirps florifera a foliigera haud discreta. i . Inflorescentia foliis solitariis rarius geminatis vel ternis comitata (Fig. I 3 Ä) Series I. Scapifoliae Eichler. 2. Inflorescentia folio haud comitata (Fig. 1 2 B) Series III. Nudiscapae Peters. II. Stirps florifera a foliigera discreta e rhizomate Series IV. Rhizanthae Eichler. ß. Bracteae summae interdum ab inferioribus heteromorphae vel varie coloratae haud florentes (Fig. \ 3 G) . . Series II. Comosae Peters. B. Bracteae paucae ad summum 5, spicae parvae 1 ,5 cm raro tan- tum attingentes Subgen. IV. Microcephalum Benth. Subgen. I. Eucalathea Koemicke in Mem. Soc. natural. Moscou XI. (1859) 355, in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. I. (1862) HS. Cl. Koemicke 1. c. primus genus Calatheae in partes 4 divisit, quarum primam nomine Eucalatheae salutavit. Auetores hodierni probabiliter hoc nomen pro iis speciebus reservarent quae spicis bracteis spiraliter dispositis insignibus gaudent, nam hae partem maximam specierum efficiunt; distichae quasi in genere atypicae contra partem pro rata exiguam efformant. Etiamsi lectores nonnulli praxi nostra forsan in errorem ducentur tarnen propter prioritatem nomen non mutuavimus. Conspectus specierum. A. Bracteae dense imbricatae. a. Inflorescentia elongata spicata peduneulata. er. Bracteae dure coriaceae maximae ad 4 cm longae rubrae vel brunneae, herbae giganteae, spicae ereetae strietae. I. Prophylla adossata bracteolae mesophyllaque pungenti- hispida, bracteae vulgo 8 rarius 12, folia subtus pruinosa \. G. lutea. II. Prophylla adossata bracteolae mesophyllaque glabra, bracteae ad 20 et ultra, folia subtus viridia .... 2. C. casupito. ß. Bracteae scariosae stramineae vel aureae plurimae 3 cm longae, spicae nutantes, herbae validae metrales vel paulo ultra. I. Bracteae glaberrimae, vagina margine glabra. ... 3. G. insignis. II. Bracteae glabrae apice tantum puberulae, vagina mar- gine puberula 4. G. sclerobractea. III. Bracteae villosae molles , 5. G. lasiostaehya. y. Bracteae herbaceae vel papyraceae haud scariosae. I. Bracteae virides, bracteolae lineares membranaceae apice haud incrassato-claviculatae. \ . Bracteae 5, prophylla adossata glabra 6. C. Lietzei. 2. Bracteae 8 et ultra, prophylla adossata puberula . 7. C. Glaxioui. II. Bracteae fuscae. I . Sepala parva i 0 mm longa, bracteae acuminatae, bracteolae indurato-claviculatae 8. G. cyclophora. Calathea. 71 Fig. 1 2. J. Calathea sclerobraetea K. Schum. Habitus. Icon originaria. — B Calathea Sellotcii Koernickc. Habitus. Icon e Flora brasiliensi reiterata. 72 K. Schumann. — Marantaceae. 2. Sepala maxima 3,2 cm longa, bracteae acutae, bracteolae lanceolatae haud indurato-claviculatae . 9. G. Donneil- Smithii. b. Inflorescentia dense capitata (ilR Phrynii capitati Willd. similis) sessilis, bracteae obscure rubrae 10. C. lateralis. B. Bracteae sub anthesi patentes, haud dense imbricatae ita ut rhachis conspicua evadat 11 . C. elliptica. Incertae sedis ab omnibus speciebus corollae tubo 2 mm longo diversa 1 1 a. C. subtilis. 1. C. lutea (Aubl.) G. F. W. Meyer, Primit. Fl. essequeb. (1818) 4 0. — Maranta lutea Aubl. Hist. pl. Gui. franc. I. (1775) 3; Lam. Encycl. II. (1786) 590. — Maranta casupo Jacq. Fragm. (1809) t. 63 fig. 4; Roem. et Schult. Syst. veget. I. (1817) 16. — M. cachibou Jacq. 1. c. t. 69 et 70; Roem. et Schult. 1. c. — Phrynium casupo Roscoe, Monandr. PI. (1828) t. 4 3; Miq. in Linnaea XVIII. (1844) 93; Klotzsch in Rieh. Schomb. Reise Guiana III. (1848) 918. — Calathea discolor G. F. W. Mey. 1. c. 7 ; Griseb. Fl. Brit. West-Ind. Isl. (1 864) 604 ; Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 113; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 123. — M. disticha Buchoz, Icon. coli. t. 106. — Bermudiana amplissima cannacori folio Plumier. — Planta robusta elata ad 5 m alta. Folia basalia longe petiolata, petioli pars superior ad 1 3 cm longa teres callosa glabra, elliptica vel suborbicularia obtusa vel apiculata basi rotundata et breviter acuminata coriacea glabra subtus pruinosa ad 1,5 m longa et 60 cm lata in herbariis vulgo minora, vagina coriacea glabra. Spicae complanatae plures ad 5 pe- tiolo valido ad 30 cm longo sustentae ad 15 cm longae; bracteae vulgo ad 8 rarius ad 1 2 late ovatae ad 4 cm longae obtusae dure coriaceae purpureae complicatae vel rubrofuscae disjichae densius imbricatae glabrae vel minutissime et appresse pilosulae, rhachis sericea ; paria florum sessilium brevissime pedicellata ultra 4 prophyllis et mesophyllis serieeis et bracteolis linearibus solitariis inter flores sidentibus comitata ; ovarium infra basin aureo-villosum ceterum glabrum; sepala linearia obtusa 1 cm longa; corollae saturate flavae tubus 2,8 cm longus, lobi elliptici apice incrassati extus sericei 1,6 cm metientes; staminodium exterius flavum obovatum 2,0 cm longum; callosum brevius; cucullatum 9 mm longum. Capsula saepe monosperma 2 mm longa, exoearpio tenuissimo evanido, ellipsoidea; semina ejusdem formae ad 8 mm longa griseo-castanea arillo albo lamel- loso instrueta. West-Indien: Porto Bico, Martinique, Tobago, Trinidad etc., an schattigen sumpfigen Orten herdehweise (viele Sammler, Pampano der Portoricenser, Wildkaukee der Tobagoenser). — Mittel- Amerika: Guatemala, Provinz Yzabal, bei Boca del Polo- chic (Donnell-Smith n. 1821, blühend im April 1889); Costa Rica, Wälder bei Tsaki 200 m ü. M. in der Nähe von Talamanca (Tonduz n. 9435, blühend im März 1895); Ränder des Rio Ceiba (Tonduz n. 6618, blühend im Juni 189 2); S. Juan de Nicaragua (Friedrichsthal n. 605). — Britisch-Honduras: Bei Belize (Campbell n. 271, blühend im September 1898, waha der Eingeborenen, die Stengel dienen geflochten zu Reisekörben). — Peru: Provinz Maynas, in sumpfigen Gebüschen bei Yurimaguas (Poeppig n. 2218, blühend im Januar). 2. C. casupito (Jacq.) G. F. W. Meyer, Primit. fl. essequeb. (1818) 10; Presl, Reliq. Haenk. I. (1830) 108; Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 114. — Phrynium marantinum Willd. hb. n. 35. — C, marantina K. Koch in Allgem. Gartenzeitg. XXV. (1 857) 1 63. — Planta probabiliter minus robusta. Folia longe petiolata, petioli pars superior 7 cm longa callosa teres glabra, oblonga vel elliptica breviter acuminata basi rotundata et breviter acuminata coriacea supra prope basin appresse pilosa subtus glabra ad 60 cm longa et 25 cm lata at prob, saepe multo majora; vagina glabra. Spica gemi- nata ad 20 cm longa peduneulo nunc breviore nunc ad 30 cm longo subtomentoso sus- tenta; bracteae 20 et ultra late ovatae vel orbiculares obtusae ad 4 cm longae glabrae dure coriaceae rubrofuscae, rhachis strigoso-sericea ; paria florum sessilium brevissime pedicellata ultra 4 prophyllis bracteolis mesophyllisque glabris; ovarium glabrum basi Calathea. 73 fasciculo pilorum alborum suffulta; sepala linearia obtusa 9 mm longa; corollae tubus 2 cm longus, lobi oblongi apice haud indurati extus villosi 1,5 cm longi; stami- nodium exterius 1,5 cm longum; callosum paulo brevius, cucullatum 1,0 cm longum. Capsula ubique trilocularis exocarpio duriore flavo. Venezuela: Bei Caracas (Bredemeyer, schon 1788 an Jacquin gesandt, casupito der Eingeborenen); Puerto-Cabello (Moritz). Wurde um 1855 in Berlin (Garten von Casper) kultiviert. Nota. Ut jam cl. Jacquin cxposuit quem cl. Ko er nicke in opusculo optimo supra laudato secutus est C. casupito G. F. W. Mey. a C. lutea G. F. W. Mey. (C. casupo (Jacq.)) plane differt. Spica breviore bracteis paucioribus, braeteis prophyllis mesopbyllisque serieeis pilis subpungentibus, corollae lobis apice induratis ulterior a priore discrepat. Cl. Grisebach ita- que erravit, quum species ambas in unam coadunaverit. Non minus erronea opinio Grise- baebiana ex qua Marantam luteam Aubl. a C. discolorc G. F. W. Meyer separavit quia prior cum M. casupo Jacq. quadrat. Cl. Presl hanc speciem e ditione guayaquilensi indieavit; cam ex hac regione non vidi. 3. C. insignis Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 124. — Planta robusta 2 m alta et ultra. Folia longe petiolata, petioli pars superior complanata callosa indumento parco detergibili instrueta, modice inaequilatera oblonga breviuscule acuminata basi rotundata et acuminata utrinque glabra durius herbacea ad 45 cm longa et 22 cm lata; vagina coriacea glabra. Spica ad 25 cm longa folio comitata complanata pedun- culo valido ad 20 cm longo apice summo flavido-tomentoso ceterum glabro sustenta serius saltem altero aueta; bracteae ad 40 vel ultra 3 cm lorigae aureae sicc. stramineae latissime ovatae obtusae distichae dense imbricatae dure coriaceae glabrae ; paria florum brevissime pedicellatorum ultra 3 bracteolis non ubique exstantibus linearibus ut meso- phylla glabris; ovarium glabrum; sepala 1,1 cm longa lineari-oblonga obtusa glabra; corolla flava; staminodia Capsula ellipsoidea 9 mm longa straminea; semina trigona dorso convexa castanea arillo albo lamelloso instrueta. Central-Amerika: Bei Gatum (M. Wagner, blühend im Januar 1858); Costa Bica, auf dem Berge Aguacate (Oersted, blühend im November 1847); Provinz Carthago, im feuchten Primärwald, Weg nach Zapote (Polakowsky n. 383, fruchtend im November 1875); Palmares de General 700 m ü. M. (Pittier n. 3505, 10560, blühend im Januar); Canas Gerdas, 1400 m ü. M. (Pittier n. 11135, blühend im Februar 1897, vijagua der Eingeborenen); Curridabat, gemein längs eines Baches (Pittier n. 69, blühend im Januar 1888). — Columbien, Ecuador: An nassen, sehr fruchtbaren Orten um Naranjal, Littoralgebiet der Guayas (Lehmann n. 5733, blühend im November, bihao der Eingeborenen, wird im Littoral gebiet allgemein zum Dachdecken benutzt). Nota. Species propter bracteas distichas scariosas spicam valde elongatain referentes maxime insignis et cum nulla nisi sequente affinis. 4. C. sclerobractea K. Schum. n. sp. — Planta 1,5 m alta valida. Folia lon- gissime petiolata, petioli pruinosi pars superior 7,5 cm longa teres callosa glabra, oblonga modice inaequilatera breviter acuminata basi rotundata et acuminata apice et margine sub lente puberula herbacea viridia ad 47 cm longa et 27 cm lata; vagina coriacea margine extus puberula. Spica complanata geminata 1 7 cm longa peduneulo valido glabro 25 cm longo^ sustenta; bracteae ad 20 dense imbricatae distichae, 3 cm longae compressae late ovatae obtusae margine extenuato puberulae apice obtuso villosae sicc. flavido-ferrugineae ; paria florum brevissime 1,5 mm longe pedicellatorum ultra 3 bracteolis linearibus non ubique exstantibus mesophyllisque glabris; ovarium glabrum; sepala sub- spathulato-lanceolata 1,3 cm longa; corollae flavae tubus 1,7 cm, lobi lanceolati 1,2 cm metientes; staminodium exterius 1,2 cm longum, callosum paulo minus ceterum simile, cucullatum 8 mm longum. (Fig. \%A). Guatemala: Zwischen San Andres, Osuna und Bochela im Primärwalde bei 1000 m ü. M. (Preuß n. 1446, blühend im März 1 900). Nota. A priore bracteis minus numerosis tenuioribus apice villosis diversa. 74 K. Schumann. — Marantaceae. 5. C. lasiostachya Donn.-Smith in Bot. Gaz. XXXI. (1901) 124. — Planta robusta elata. Folia longissime petiolata, petioli pars superior ad 12 cm longa callosa teres glabra, vix conspicue inaequilatera amplissima lineari-lanceolata breviter acuminata basi rotundata truncata vix breviter acuminata apice puberula ceterum utrinque glabra sub- metralia et 28 cm lata pergamacea; vagina subcoriacea puberula apice subprotracta. Spicae plures folio comitatae ad 1 5 cm longae, pedunculo gracili glabro apice villoso sustentae, complanatae; bracteae ad 30 ellipticae villosae stramineae apice recurvatae per- gamaceae; paria florum ultra 3, bracteolis mesophyllisque instructa; sepala lineari- lanceolata 2 cm longa; corolla ; staminodia Capsula ellipsoidea 1,2 cm longa crustacea flava; semina cylindrica 7 mm longa laevia nigra, arillo lamelloso flavo instructa. Costa Rica: In Wäldern an der Mündung des Rio Hondo bei Madre de Dios, 200 m. ü. M. (Pittier n. 1034 4, blühend im November 1896). Nota. Affinis Calatheae insigni at bracteis villosis apice recurvatis prima fronte dis- cernenda. 6. C. Lietzei E. Morren in Belgique hortic. (1875) 273 t. 15—17; Reg. in Gartenfl. XXVII. (1878) 99 t. 935, in Acta hört, petropol. V. (1877) 638; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 111 t. 24. — Maranta Lietzei et Neubertii Hort. — Planta gracilis vix ultra 35 cm alta. Folia ad 25 cm longe petiolata, petioli pars superior 2 cm longa callosa teres supra puberula, inaequilatera oblongo-lanceolata acuta basi rotundata et breviter acuminata utrinque glabra herbacea supra saturate viridia pallidius taeniata subtus violaceo-purpurea ad 1 6 cm longa et 6 cm lata; vagina mem- branacea glabra apice subauriculata. Spica complanata 6 cm longa anguste linearis, pedunculo ad 1 3 cm longo gracili glabro sustenta foliis solitariis vel binis comitata ; bracteae paucae (ad 4) distichae 2 cm longae subobovatae breviter acuminatae virides superne minutissime pilosulae ; paria florum 3 bracteolis 0 mesophyllis glabris comitata ; ovarium glabrum ; sepala 1 0 mm longa membranacea oblongo-lanceolata acuminata glabra; corollae albae tubus 1,6 cm longus; lobi lanceolati 1,2 cm metientes; stami- nodium exterius oblongo-obcordatum album 1,2 cm longum; callosum paulo brevius; cucullatum 6 mm longum. Brasilien: Ohne bestimmten Standort. Nota. Species indole spicae anguste distichae viridis non raro ramo comitatae valde insignis. 7. C. Glazioui Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 111 t. 25. — Planta ad 60 cm alta gracilis. Folia ad 1 1 cm longe petiolata, petioli pars superior 1,7 cm longa callosa teres supra minute puberula, modice inaequilatera ovato-lanceolata acuta basi rotundata subcordata et breviter acuminata herbacea utrinque glabra ad 19 cm longa et 8 cm lata, vagina membranacea glabra. Spica solitaria ad 6 cm longa lineari-lanceo- lata, complanata, pedunculo gracili ad 12 cm longo sustenta folio comitata; bracteae ad 9 suborbiculares obtusae complicatae ad 1,7 cm longae dorso puberulae sicc. pallidae; paria florum ultra 3 prophyllis adossatis puberulis mesophyllis bracteolisque lanceolatis membranaceis comitata; ovarium glabrum; sepala lineari-lanceolata 9 mm longa; corollae prob, albae tubus 1 0 mm longus, lobi oblongi 6 mm metientes ; staminodium exterius bilobum 8 mm longum; callosum apice tricrenulatum 6 mm, cucullatum 5 mm longum. Rrasilien: Ohne bestimmte Standortsangabe (Glaziou n. 8039, 17274). Nota. Calatheae Lietzei affinis at bracteis pluribus puberulis jam primo visu diversa. E clavi quam cl. Petersen dedit tubus triplo sepalis longior, ipse priorem calyce paululo tantum longiorem inveni. Calatkea Qlaxiovii Benth. est Ctenanthe Kummersiana Eichl. 8. C. cyclophora Bak. in Kew Bull. 1895 p. 17. — Planta modice robusta ad 42 cm alta, radicibus filipendulis. Folia ad 1 0 cm longe petiolata, petioli pars superior 2 cm longa teres callosa supra minutissime puberula, oblonga vel oblongo-lanceolata acuminata basi rotundata et breviter acuminata supra mediano pilosula subtus glabra herbacea ad 2 2 cm longa et 1 1 cm lata ; vagina membranacea glabra basi aureo-villosa. Spica 5 cm longa ambitu oblonga pedunculo ad 22 cm longo gracili glabro sustenta; bracteae paucae (vix ultra 7) distiche dispositae late ovatae breviter acuminatae minu- Calathea. 75 tissime pilosulae chartaceae sicc. castaneae ad 2,5 cm longae; paria florum ultra 3 bracteolis 2,5 cm longis indurato-claviculatis et mesophyllis comitata; ovarium glabrum; sepala lineari-lanceolata 10 mm longa; corollae tubus 2,4 cm longus; lobi elliptici acuti 1,4 cm metientes; staminodium exterius obovatum 1,3 cm longum; callosum 8 mm longum subcarnosum complicatum obtusum; cucullatum 9 mm longum. Mexico: In der Nähe von Cordoba (Finck n. 4 5, blühend und fruchtend im Februar 1893); von AI. v. Humboldt wahrscheinlich auch hier gesammelt; in Kew kultiviert. Nota. Cum specie null'a nisi cum G. DonneU-Smithii K. Schum. comparanda; hanc habitu praecipue indole spicae miromodo aequat at characteribus bracteolarum florum et vaginae basi aureo-villosae toto coelo abhorret. 9. C. DonneU-Smithii K. Schum. n. sp. — Planta semimetralis modice robusta. Folia breviter (ad 1 cm) petiolata, petiolus tota longitudine callosus teres supra pube- rulus vel glaber, plus minus inaequilatera oblonga vel elliptica breviter acuminata basi rotundata et breviter acuminata mediano subtus minutissime pilosula ceterum utrinque glabra herbacea sicc. sanguinea ; vagina glabra herbacea. Spica cum floribus ad 8 cm longa anguste ovato-lanceolata complanata folio comitata pedunculo gracili ad 20 cm longo sustenta; bracteae paucae (ad summum 8) distiche dispositae 2,5 cm longae late ovatae acutae glabrae herbaceae sicc. fuscae grosse striatae; paria florum ultra 3 meso- phyllis et bracteolis membranaceis 2 cm longis comitata; ovarium glabrum; sepala lanceolata maxima ad 3,2 cm longa; corollae tubus pallide flavae huic subaequilongus lobi 1,3 cm metientes oblongi; staminodium exterius oblongo-obovatum unguiculatum emargi- natum; callosum simile; cucullatum 8 mm longum. Costa Rica: Bei Aguacate (Friedrichsthal n. 4282, K. Hoffmann n. 762, blühend im August 1857); Hecken bei Turrialba (Ad. Tonduz, blühend im November 1893); Tuis, in Wäldern (Tonduz n. 650, blühend November 1897). Nota. Jam cl. Koernicke hanc speciem pro nova recognovit at eam non descripsit. Mea opinione cum C. Lietxei et C. Glaxioui affinis at sepalis maximis non solum ab his sed etiam a plurimis totius generis valde diversa. Haec longitudo efficit ut jam alabastra pallide flava miromodo bracteas superent. 10. C. lateralis (Ruiz et Pav.) Lindl. in Bot. Reg. sub t. 1210; Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 115; Peters, in Fl. brasil. in. 3. (1890) 123. — Maranta lateralis Ruiz et Pav. Fl. peruv. I. (1798) 4. — Phrynium laterale Poepp. et Endl. Nov. gen. et spec. II. (1838) 21. — Planta ad 1,6 m alta caespitosa. Folia longissime petiolata, petioli pars superior ad 6,5 cm longa glabra callosa teres, oblonga obtusa et apiculata basi rotundata et breviter acuminata utrinque glabra coriacea subtus albo-pruinosa ad 45 cm longa et 2 5 cm lata vagina coriacea glabra. Spica complanata ambitu late ovata condensata brevis, 8 cm longa et lata folio comitata; bracteae obscure rubrae c. 7 distichae coriaceae naviculares glabrae apice villosae, inflma ad 6 cm longa lamina parva praedita glabra, rubrae; prophylla adossata exteriora bialato-carinata ad carinas sericea , bracteolae lineares plicatae glabrae ; paria florum pedicello brevissimo sericeo instructorum ultra 3 ; ovarium glabrum trigonum ; sepala lanceolata acuminata 1,1 cm longa; corollae flavae tubus 3,5 cm longus, lobi oblongi acuti 9 mm metientes. Peru: Östliche Abhänge der Anden, bei Cuchero in Gebüschen, an Flußläufen (Poepp ig n. 1307, blühend im November 1829). — Columbien: Provinz Antioquia, bei Tiembla in schattigen Wäldern bei 1500 — 1900 m (Kalbreyer n. 1320, blühend im Januar 1880), in dichten, feuchten Wäldern an den mittleren Westgehängen der West-Anden von Popayan (Lehmann n. 5297, blühend im Mai und Juni). Nota. Haec species indole inflorescentiac Phrynium capitatum Willd. Indiae orientalis in memoriam revocat et cum nulla alia propius affinis. 11. C. elliptica (Roscoe) K. Schum. n. sp. — Phrynium ellipticwn Roscoe, Mon. PI. (1828) t. 44 p. p. , non auct. al. — Planta modice valida ad 65 cm alta. Folia ad 20 cm longe petiolata, petioli pars superior 3 cm longa teres callosa glabra, vix in- aequilatera oblonga acuta basi acuta et longiuscule in callo decurrentia utrinque glabra 76 K. Schumann. — Marantaceae. subcoriacea sicc. pallida ad 2 8 cm longa et 1 2,5 cm lata vagina lata membranacea praecipue inferne pilulis basi bulbosis inspersa. Spica radicalis 6 cm longa, pedunculo 50 cm longo glabro basi vaginato sustenta; bracteae distichae ovatae ad 2,2 cm longae coriaceae glabrae; paria florum ultra 4, pedunculo lato 3 mm longo suffulta, hracteolis indurato- claviculatis et mesophyllis comitata; ovarium glabrum; sepala lanceolata acuta 1,3 cm longa; corollae tubus 2,1 cm longus; lobi lanceolato-oblongi 1,1 cm metientes; stami- nodium exterius 1,4 cm longum obovatum emarginatum ; callosum brevius; cucullatum 7 mm longum. Capsula non plane matura 1 ,2 cm longa tricornuta papulosa. Holländisch-Guyana: In feuchten Wäldern bei Wanicu Pai nahe Paramaribo (Wullschlaegel n. 517). Nota. Ex omnibus speciebus bracteis distichis insignibus cum nulla nisi cum C. villosa comparanda: ab ea autcm bracteis divaricatis plurifloris, floribus multo minoribus glabritie per- fecta foliorum subcoriaeeorum recedit, primo visu magis liabitu speciem Renealmiae quam Calatheae in memoriam revocat. De hac planta confusio fere inextricabilis: Cl. Roscoc certis- simc ad Phrynium ellipticum suum folium specici cujusdam Ischnosiphi immerito addidit. Iconem florentem et fruetum exhibentem ad Ischnosiphi genus non pertinere constat; Capsula nempe trimera cliaracterem hoc genere omnino alienum refert. Scitaminearum adumbrator egregius Marantam spicatam Aubl. pro synonymo laudavit , quod autcm cum natura non quadrat quia inflorescentia omnino non spicata sed manifeste panniculata aut si mavis racemosa evadit. Quid M. spicata Aubl. (PI. guian. 4. (1775)) Sit sine exemplario authentico vix ullus enucleare potest; probabiliter Aublct speciem quandam Ischnosiphi ex affinitate I. arumae ante oculos habuit. IT. C. subtilis Spenc. Moore in Trans. Linn. Soc. 2. Ser. IV. (1895) 487. — Planta ad 40 cm alta. Folia modice ad 5,5 cm longe petiolata, petioli pars superior vix 2 mm longa callosa teres supra puberula, lanceolato-oblonga breviter acuminata basi rotundata utrinque glabra herbacea ad 1 5 cm longa et vix 3,5 cm lata; vagina margine subauriculata glabra. Spica oviformis 2 cm longa nutans pedunculo ad 3,5 cm longo sustenta folio comitata; bracteae stricte distichae late rotundato-ovatae obtusissimae saepe cuspidulatae dilute virescenti-albidae ad 1,1 cm longae; ovarium glabrum; sepala lineari- oblonga obtusissima 1,1 cm longa ; corollae tubus vix 2 mm longus, lobi ad 5 mm metientes lanceolati obtusi apice indurati 5 mm metientes ; staminodium exterius obo- vatum emarginatum 1 mm longum. Anthera inappendiculata. Brasilien: Staat Matto Grosso, zwischen Sa. Cruz und Villa Maria (Spencer Moore n. 814, blühend im Dezember). Nota. Hanc speciem non vidi; bracteae distichae et spicae folio comitatae eam in affini- tatem C. Lietxei E. Morren condueunt; ab omnibus speciebus generis mihi notis autem corollae tubo minimo omnino abhorret; an re vera hujus generis? Subgenus II. Macropus Benth. in Benth. et Hook. f. Gen. III. (1883) 654. Hoc subgenus seriem cl. Koernickeanam anguste et brevissime spicatarum (Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 112) includens a cl. Bentham conditum taliter reformavi, ut species cum C. Glazioui affines inflorescentia complanata insignes exeluderim. Conspectus specierum. A. Bractea infima sequentes haud superans et includens, spica elongata. a. Folia glabra vel ad medium et apicem minutissime pilosula. a. Folia pro rata lata valde inaequilatera acuta vel brevissime acuminata. I. Corollae albae tubus 1,3 cm longus, folia subtus pur- purea supra longitudinaliter albo-zonata 1 2. C. picturata. II. Corollae albo-roseae tubus duplo longior, folia subtus pallide viridia margine tantum interdum rubescentia, supra secus medianum pallidius zonata 1 3. C. metallica. Calathea. 77 ß. Folia oblongo-lanceolata minus inaequilatera longe acumi- nata 1 3a. G. Lehmannii. b. Folia subtus ad medianum plus minus villosa. a. Corollae tubus 1,3 cm longus, staminodium exterius 1,2 cm metiens 1 4. C. LegreUeana. ß. Corollae tubus 2 cm longus, staminodium exterius auran- tiacum 4 cm longum 1 5. C. villosa. Insertae sedis 16. G. pavonina. 17. C. densa, B. Bractea infima sequentes superans et includens, spica abbreviata 18. G. Pavonii. 12. C. picturata (Lind.) K. Koch et Lind, in Berl. Wochenschr. 1863 p. 346, in Belgique hortic. XIV. (l 864) 46; Reg. in Gartenfl. XXVIII. (1879) 299; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 129. — G. metalliea altera Hort. — Phrynium picturatum Lind. ms. — Planta speciosa c. 35 cm alta. Folia ad 20 cm longe petiolata, petioli pars superior ad 1 , 5 cm longa teres callosa minutissime pilosula, valde obliqua subsemi- ellipsoidea apice basique acuta utrinque glabra supra obscure viridia secus medianum et prope margines albo-vittata subtus pulchre purpurea herbacea ad 1 6 cm longa et 7,5 cm lata, vagina glabra apice haud producta. Spica anguste cylindrica elongata apice acuminata ad 1 0 cm longa, pedunculo longiore suffulta; bracteae paucae ovatae ad 2,5 cm longae glabrae apice alte retusae, summae binae steriles; paria florum geminata rudimento tertii bracteola solitaria pro pari subindurato-claviculata mesophyllisque comitata; ovarium glabrum; sepala lineari-subulata 6,5 mm longa; corollae perfecte albae tubus 1,3 cm longus, lobi lanceolato-oblongi 8,5 mm longi; staminodium exterius album spathulatum excisum 9 mm longum; callosum subaequilongum album ; cucullatum 7 mm longum. Capsula flavida apice rubra sexdentata 1,1 cm longa nitida; semina cinereo- nigra cum arillo albo 8 mm longa. Vaterland: Staat Amazonas, ohne bestimmten Standort (Wallis, eingeführt 1862 bei Linden in Brüssel). Nota. Hacc species hodic cum C. metalliea (K. Koch) Koernicke commixta toto coelo ab ea discrepat. Foliis omnino aliter coloratis, floribus albis multo minoribus, bracteis perfecte glabris primo visu recognoscenda. Re vera haec species cum G. metalliea Koernicke et C. villosa Lindl. subgenus indole inflorescentiac tenuiter cylindricae et bracteis apice alte bilobis bene circum- scriptum efformat. C. Van den Heckei (Lern.) Reg. in Ind. sem. hört, petrop. 1 869, p. 14 {Phry- nium Van den Heckei Lern, in Illustr. hortic. X. M 863) t. 380) nil nisi statum juvenilem hujus speciei exhibet. 13. C. metalliea (K. Koch) Koernicke et Reg. in Gartenfl. VIII. (1858), in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. I. (1862) 141, Reg. in Gartenfl. XXVIII. (1879) 300; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 128 (nomen tantum). — Phrynium metallicum K. Koch in Allgem. Gartenzeitg. XXV. (1857) 147, in Berl. Wochenschr. 1863 p. 368. — Planta ad 40 cm alta. Folia ad 1 2 cm longe petiolata, petioli gracilis pars superior ad 3 cm longa callosa teres supra minutissime puberula, conspicue inaequilatera oblonga breviter acuminata basi acuta et brevissime acuminata utrinque glabra supra viridia prope me- dianum pallidius zonata subtus pallide viridia margine nunc purpurascentia ad 17 cm longa et 10,5 cm lata; vagina minute pilosula. Spica ad 7,5 cm longa anguste cylin- drica basi apiceque acuminata, pedunculo subaequilongo glabro sustenta; bracteae paucae inferiores saltem distichae dense imbricatae ad 2,3 cm longae oblongae obtusae et alte retusae membranaceae minute pilosulae sicc. nigrescenti-brunneae summae binae steriles; paria florum sessilium 3 bracteolis anguste linearibus indurato-claviculatis mesophyllisque glabris comitata; ovarium glabrum; sepala lineari-lanceolata 1,3 cm longa; corollae albae parce roseae tubus 2,6 cm longus, lobi lanceolati 1,4 cm melientes; staminodium exterius roseum marginatum 1,6 cm longum; callosum huic simile at paulo minus; cucullatum 10 mm metiens apice roseum cetcrum ut staminodia alia album. Columbien: Bei Choco in Wäldern (Triana). Nota. C. villosae Lindl. affinis at bracteis haud villosis di versa. Cl. K. Koch patriam hujus speciei enoneo Africani "indieavit. 78 K. Schumann. — Marantaceae. 13a. C. Lehmannii K. Schum. n. sp. — Planta gracilis ad 35 cm alta haud dense caespitosa rhizomate crasso tuberoso, radicibus filipendulis. Folia longe et graciliter petiolata, petioli pars superior ad 2 cm longa callosa teres supra puberula, modice in- aequilatera oblonga attenuato-acuminata basi acuta supra obscure viridia ad medianum pallide pinnato-zonata glabra subtus ad medianum et prope apicem pilosula ad 1 4 cm longa et 6,5 cm lata membranacea. Spica acuminata bractea elongata sterili superata ad 6 cm longa pedunculo 3,5 cm longo glabro sustenta; bracteae 4 tan tum oblongae retusae praecipue apice pubescentes ad 2,5 cm longae castaneae. Flores bracteam superantes albido-coerulei. Ecuador: In feuchten dichten Wäldern am Fuße der Westanden, am Puente de Chimbo und Pisagua 300 — 600 m ü. M. (Lehmann n. 5296, blühend im Oktober). Nota. Hanc speciem in honorem cl. consulis Lehmann columbiani baptizavi; ab omnibus speciebus subgeneris Macropodis foliis angustioribus longe acuminatis distat. 14. C. Legrelleana Reg. in Gartenfl. XXVIII. (1879) 301 ; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 4 27. — Maranta Legrelliaiia Linden in Hortic. Belg. XVII. (1867) 104. — Calathea Petersenii Eggers in Bot. Centralbl. LIII. (1893) 305. — Planta 30 cm longa caespitosa. Folia 13 cm longe petiolata, petioli pars superior 2,5 cm longa teres callosa gracilis supra puberula, inaequilatera oblonga acuta basi pariter acuta supra glabra saturate viridia et zona obscuriore inter medianum et marginem percursa subtus violaceo- purpurea mediano praecipue minutissime puberula ad 1 7 cm longa et 9 cm lata ; vagina membranacea glabra. Spica cylindrica 17 cm longa pedunculo 7,5 cm longo sustenta e centro foliorum; bracteae distichae c. 1 0 late ovatae obtusae ad 2,5 cm longae membranaceae subvillosae sicc. cinereo-ferrugineae summae 2 steriles ; paria florum 3 bracteolis indurato-claviculatis et mesophyllis comitata ; ovarium glabrum ; sepala lineari-1- lanceolata 9 mm longa; corollae tubus 12 mm longus; lobi 10 mm metientes tenerrimi lanceolati ; staminodium exterius 1 2 mm longum obovatum, callosum simile paullisper minus, cucullatum 9 mm longum. Capsula 7 mm longa, exocarpio membranaceo, disperma. Semina semiellipsoidea cinerea transverse subsulcata. Columbien: In dichten Wäldern bei Juntas (Lehmann n. 790, blühend im Juli 1881). — Ecuador: In Gebüschen und Gacaopflanzungen bei Balao herdenweise (Eggers n. 14067, blühend von Januar bis Mai). Wurde schon um 1866 eingeführt. Nota. Speciminibus originariis examinatis de identificatione G. Petersenii Egg. cum specie supra descripta nullum dubium est. 15. C. villosa Lindl. in Bot. Reg. XXXI. (1845) t. 14; Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 115; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (4 890) 122 t. 33 fig. 2. — Phrynium villosvmi Loddig. Cat. in Sweet, Hort. brit. ed. 2. (1826) 392. — Planta gracilis ad 60 cm alta. Folia ad 2 cm longe petiolata, petiolus tota longi- tudine callosus teres ferrugineo-villosus, inaequilatera oblonga vel lanceolata breviter acuminata basi acuta vel rotundata et breviter acuminata herbacea utrinque mediano villosa ceterum sparsim puberula ad 28 cm longa et 13 cm lata; vagina membra- nacea ferrugineo-villosa. Spica sublinearis complanata ad 7 cm longa pedunculo ad 50 cm longo gracili praecipue superne villoso sustenta; bracteae paucae (ad 5) distichae laxe imbricatae ovatae ad 3,5 cm longae acuminatae complicatae villosae; paria florum 3 bracteolis mesophyllisque comitata; ovarium apice tantum pilulis paucissimis inspersum; sepala oblongo-lanceolata acuta ad 2 cm longa; corollae flavido - aurantiacae tubus 2 cm longus superne fissus; lobi lanceolati ad 3 cm longi; staminodium exterius obo- vatum emarginatum aurantiaco-flavum 4 cm longum ; callosum huic simile aequilongum ; cucullatum 9 mm longum. Var. ß. pardina (Planch. et Lind.) Koernicke 1. c. 115; Peters. 1. c. ; Hook, in Bot. Magaz. (1857) t. 4973. — Calathea pardina Planch. et Lind, in Prix Courant Fl. Nouv. 1855 p. 2 cum icone, in Fl. des serres 2. ser. I. 53 t. 11 0J, 1102. — Foliis nigro-maculatis a typo recedit. Var. y. glabra K. Schum. n. var. — Pedunculis et bracteis glabris ceterum non diversa. Calathea. 79 Fig. 13. A Calathea Eichleri Peters. Habitus. — B G. Pavonii Koernieke. Habitus. — CG. lanata Peters. Inflorescentia. 80 K. Schumann. — Marantaceae. Britisch-Guyana: Ohne bestimmten Standort (Rob. Schomburgk n. 748); am Tacuto-Flusse (Rieh. Schomburgk n. 519). — Columbien: Zwischen Puerto Cabello und Valencia (Moritz). — Var. ß. Brasilien: Staat Parä (nach der ausgezeichneten farbigen von Freire gezeichneten Abbildung III. t. 4 50); bei Crato (Gardner), ohne be- stimmten Standort (Burchell n. 8715). — Venezuela: Provinz Barquisinito , bei S. Felipe, 450 m ü. M. (Funck und Schlim n. 674). — Columbien: Provinz Sa. Martha, bei Maringa 300 m. ü. M. (Schlim n. 921, blühend im Mai). — Var. y. Brasilien: Staat Gearä ohne bestimmten Standort (Gardner ohne Nr.). Nota. Indumento villoso, spica angusta paueibracteata , floribus maximis facile recog- noscenda. 16. C. pavonina (K. Koch et Lind.) Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 128. — Maranta pavonina K. Koch et Lind, in Belgique hortic. XV. (1865) 99. — Affinis G. pardinae at foliis majoribus maculis stricte circumscriptis atro-purpureis et regu- larius dispositis, floribus majoribus aurantiacis diversa. Spica peduneulo 40 — 50 cm longo sustenta. Brasilien: Staat Alto Amazonas auf der Grenze gegen Venezuela in dichten Wäldern zwischen dem Rio Branco und der Sierra de Parima (Wallis, eingeführt 1865 bei Linden in Brüssel). Nota. Cl. Regel hanc plantam ut C. pardinam ad C. villosam Lindl. duxit; cl. Petersen sphalmate C. Pavoniana scripsit. 17. C. densa (K. Koch) Reg. in Gartenfl. XVIII. (1869) 98, 1. c. XXVIII. (1879) 302. — Phrynium densum K. Koch in Wochenschrift* VII. (1864) 277, in Belgique hortic. XV. (1865) 100. — Affinis sec. cl. Regel G. metallicae (Koch) Koernicke, sec. K. Koch G. eximiae Koernicke at petiolus ut laminae superficies inferior puberula; lamina supra laete viridis faseiis lateralibus obscure viridibus utraque mediani pallidi parte, subtus vinoso-purpurea. Rrasilien: Staat Alto Amazonas, in Wäldern am Rio Negro (Wallis, eingeführt 1865 bei Linden in Brüssel). 18. C. Pavonii Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 116; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 121. — G. tubispatha Hook, in Bot. Magaz. (1865) t. 5542. — Maranta maculata Pavon msc. apud Koernicke 1. c. — Planta gracilis subsemimetralis. Folia vix 1,5 cm longe petiolata, petiolus tota longitudine callosus teres supra puberulus, inaequilatera oblonga acuta basi rotundata latere altero acuta apice summo subtus minute puberula supra laete viridia maculis geminatis nigris zonas pallide virides variegantibus notata membranacea ad 2 5 cm longa et 1 4 cm lata in eultis minora; vagina membranacea glabra. Spica 3 cm longa cylindrica, peduneulo gracili ad 50 cm longo glabro sustenta; bracteae 3 tantum, exterior suborbicularis tubi more interiores includens, glabrae coriaceae ; paria florum 3 et ultra bracteolis 1 0 mm longis lineari-lanceolatis 4 et mesophyllis comitata; ovarium glabrum; sepala lineari- lanceolata 1,2 cm longa; corollae flavae tubus 1,6 cm longus; lobi oblongo-Ianceolati 1,0 cm longi; staminodium exterius flavum obovatum 1,3 cm longum; callosum simile at 1,1 cm longum; cucullatum 6 mm metiens. (Fig. 13.B). Peru: Bei Chicoplaya (Pavon; von Pearce bei Veite h eingeführt). Nota. Indole spicae brevis bractea exteriore omnino involuta cum nulla alia commiscenda. Subgenus III. Pseudophrynium Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 113; Mem. Soc. natural. Moscou XI. (1859) 556. Hanc sectionem hactenus emendavi ut series Grandiflorarum Koernicke amplectatur, ut subgenus Macrocephalum Benth. autem (Series Ptcsillae Koernicke) exeludatur. Series I. Scapifoliae Eichl. apud Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 88. A. Pedunculus simplex folia spicam comitantia lamina instrueta. a. Bracteae elongatae squarrosae, folia concolora 19. G.longibracteata. Calathea. 81 b. Bracteae haud elongatae nee squarrosae. a. Bracteae paucae (ad 8) laxe dispositae flavae rubro- marginatae 20. G. pieta. ß. Bracteae plures dense imbricatae. I. Folia elongata linearia vel lineari-lanceolata . . . . 21. G. longifolia. . Folia oblonga vel elliptica. 1 . Folia glabra vel secus medianum tantum vel apice puberula. * Vagina apice manifeste auriculata 22. C. Mandioccae. ** Vagina apice exauriculata. f Ovarium glabrum. O Corolla alba vel flava. /\ Inflorescentia longe cylindrica, bracteae apice recurvatae, sepala 1,3 cm longa, corollae flavae lobi breves 23. G. cylindrica. /\,/S Inflorescentia ellipsoidea, sepala 2 cm longa vel ultra. X Lobi corollae breves vix 1 cm longi 24. G. Eichleri. Incertae sedis 24a. G. humilis. X X Lobi corollae subduplo longiores. D Sepala glabra, corolla flavida 25. G. macrosepala. OD Sepala puberula, corolla alba 26. G. lencostachys. OO Corolla violacea 27. C. violacea. Incertae sedis 28. C. Rossii. ff Ovarium apice villosum, folia bina vel terna spicam comitantia. O Folia distantia, bracteolae lineares planae 29. C. alluia. OO Folia rosulata, bracteolae indurato-clavi- culatae 30. G. Pearcei. 2. Folia et bracteae puberula mollia. * Sepala lineari-lanceolata 1,8 cm longa . . . . 31. 0. Ldndbergii. ** Sepala lanceolata 3 cm longa 32. C. Warszewiczii. B. Pedunculus vagina tantum munitus. a. Vagina ramum florentem saepe proereans itaque pedunculus bifurcatus, spica parva globosa 3 cm non diametro superans 33. C. dicephala. b. Vagina ramuYn florentem non proereans, spica maxima laxior cylindrica ultra 1 3 cm longa, Capsula maxima. or. Staminödium exterius et callosum ut corolla flavum . . 34. C. Sodiroi. ß. Staminödium exterius violaceum, corolla flava .... 35. G. paehystaehya. 19. C. longibracteata (Sweet) Lindl. in Bot. Beg. (1825) t. 1020; Loddig. Bot. Cab. t. 1719; Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 139; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 108. — Phrynium longibracteatum Sweet, Hort. brit. ed. 3. (1830) 494. — M. pumilla Vell. Fl. fluni, t. 8. text. ed. Netto 3. — Maranta longi- bracteata A. Dietr. Spec. pl. I. (1831) 26. — Planta ad 60 cm alta. Folia ad 10 cm longe petiolata, petioli pars superior 2 cm longa teres callosa circumcirca puberula lanceolata vel oblonga acuta basi rotundata et breviter acuminata supra glabra nitida saturate viridia subtus palüdiora, membranacea ad 40 cm longa et 1 5 cm lata; vagina membranacea puberula. Spica subglobosa vel raro elongata oviformis ad 6 cm longa, peduneulo ad 7 cm longo subvilloso sustenta, folio solitario comitata bracteae spiraliter dispositae ad 4,5 cm longae ovatae longe attenuato-acuminatae patentes extus pubes- centes sicc. virides infima interdum lamina praedita; paria florum sessilium ultra 4 meso- phyllis bracteolisque linearibus comitata; ovarium glabrum; sepala lanceolata acuminata 1,7 cm longa; corollae albae violaceo-striatae tubus 1,3 cm longus, lobi oblongo-lanceolati A. Engler, Das Pflanzenreich. IV. 48. 6 82 K. Schumann. — Marantaceae. 0,9 cm metientes; staminodium exterius 1,2 cm longum oblongo-obovatum violaceum; callosum oblongo-lanceolatum acuminatum violaceo-striatum paulo brevius; cucullatum album 5 mm longum. Brasilien: Ohne bestimmten Standort (Sellow, Burchell n. 9137). Wird in Gärten kultiviert. Nota. Bracteis valdc elongato-acuminatis subsquarrosis facile distinguenda. 20. C. picta (Bull) Hook. f. in Bot. Magaz. (1899) t. 7674. — Maranta picta Bull, Cat. n. 324 (1898) 6 cum icone. — Planta sat valida 45 cm alta. Folia ad 2 cm longe petiolata, petiolus violaceo-purpureus tota longitudine callosus teres, oblongo- lanceolata vel lanceolata breviter acuminata basi acuta vel rotundata et breviter acumi- nata supra obscure viridia et pallidius taeniata subtus vinoso-purpurea ad 20 cm longa et 6,5 cm lata; vagina membranacea apice producta. Spica cylindrica ad 1 0 cm longa, pedunculo valido ad 1 0 cm longo sustenta; bracteae paucae (ad 8) latissime subellipticae breviter acuminatae spiraliter dispositae flavae rubro-marginatae ; ovarium glabrum; sepala lanceolata acuminata 3,5 cm longa; corollae albae tubus his aequilongus; lobi 1,8 cm metientes lanceolati; staminodium exterius ochraceum oblongo-obovatum emarginatum 1,3 cm longum; callosum tridentatum ochraceum paulo brevius, cucullatum 8 mm longum. Brasilien: Ohne bestimmten Standort. Nota. Plantam secundum iconem in Bot. Magaz. t. 7674 descriptam non vidi. 2 1 . C. longifolia (Schauer) Klotzsch apud Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 134; Peters, in Fl. brasil. III. 3. -(1890) 109. — Maranta longifolia Schauer in Nova Acta Acad. nat. cur. XIX. 1. (1843) 426. — Galatliea macilenta Lodd. Cab. (1831) t. 1761; Lindl. Bot. Heg. sub t. 1210? — Planta submetralis et humilior. Folia ad 7 cm longe petiolata, petioli pars superior ad 2,2 cm longa callosa teres basi bulboso-puberula scabrida, lineari-lanceolata attenuato-acuminata interdum rostrata basi acuta utrinque glabra vulgo ad 35 cm longa et 5,5 cm lata interdum autem ad 65 cm longa et 1 2 cm lata albo-maculata sicc. nigrescenti-viridia vaginae extimae tuberculato- puberulae vel glabrae. Spica ellipsoidea ad 5 cm longa, pedunculo vix ultra 5 raro ad 8 cm longo glabro sustenta; bracteae plures spiraliter dispositae ad 1,8 cm longae late obovatae oblusae sicc. nigromarginatae glabrae vel minute puberulae; paria florum sessi- lium exsertorum 3 et ultra bracteolis lineari-lanceolatis mesoplvyllisque comitata; ovarium glabrum; sepala lanceolata 2 cm longa; corollae albae tubus aequilongus, lobi 10 mm metientes; staminodium exterius 1,4 cm longum oblongo-obovatum, callosum simile paulo brevius, cucullatum 6 mm longum. Brasilien: Staat Bio de Janeiro, in der Umgebung der Hauptstadt, an der Tijuca, auf dem Corcovado (viele Sammler); im Guidowald (Sellow n. 331)*; auf der Serra de Jacareparuä (Glaziou n. 4237); Staat Minas Geraes, auf der Serra de Ouro Preto, in Wäldern (Schwacke n. 11406, blühend im Januar 1895). Nota. Species propter folia elongata sicc. nigrescenti-viridia valde peculiaris et facile recognoscenda. C. macilenta Lodd. probabiliter cum hac specie congruit; hodie planta quaedam sub hoc titulo non ulterius in hortis invenitur. Auetores nonnulli hanc cum Phrynium myrosma Roscoe, Mon. pl. t. 39 comparaverunt quod minus idoneum videtur etiamsi plantam Roscoeanam non cognosco. 22. C. Mandioccae Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 138; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 110. — Folia basalia non exstant; superiora petio- lata, petiolus 1,5 cm longus tota longitudine callosus teres undique vel supra tantum puberulus, inaequilatera elliptica breviuscule acuminata basi obtusa et breviter acuminata supra glabra subtus ad medianum puberula ad 30 cm longa et 13 cm lata; vagina tenuissime membranacea ad 1,7 cm lata puberula vel glabra. Spica ellipsoidea vel oviformis ad 5,3 cm longa et 4,5 cm lata pedunculo 2,3 cm longo pubescente sustenta; bracteae spiraliter dispositae membranaceae ovatae acuminatae utrinque dense pubes- centes, infimae paulo latiores; flores exserti. Brasilien: Staat Bio de Janeiro, an etwas feuchten, schattigen Orten bei der Facenda Mandiocca (Riedel, blühend im Januar und Februar). Calathea. 83 23. C. cylindrica (Roscoe) K. Schum. — Phrynium cylindrieum Roscoe, Monandr. PI. (4828) t. 40.; Lindl. in Rot. Reg. t. 1240 (1827); Koernicke in Rull. Soc. natural. Moscou XXXV. I. (1862) 120; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) Hl — Maranta grandifolia A. Dietr. Spec. pl. I. (1831) 27. — Phrynium yrandifolium Sweet, Hort, brit. ed. 3. (1830) 494. — Phrynium longifolium K. Koch in Allgem. Gartenzeitg. XXV. (1857) 146. — Maranta cylindrica A. Dietr. Spec. pl. I. (1831) 27. — Maranta humilis Vell. Fl. fluni. I. (1828) t. 6; text. ed. Netto (1881) 3. — Planta robusta ad 1,5 m alta vel ultra. Folia longe petiolata, petioli pars superior ad 5 cm longa callosa teres glabra, elliptica vel oblonga breviter acuminata basi rotundata et breviter acuminata subtus apice et secus marginem et medianum puberula ceterum utrinque glabra vel perfecte glabra pallide viridia membranacea ad 45 cm longa et 27 cm lata; vagina herbacea villosula. Spica cylindrica ad 15 cm longa, pedunculo ad 22 cm longo glabro sustenta, bracteae spiraliter dispositae dense imbricatae coriaceae latissime ellip- ticae obtusae apice saepe recurvatae glabrae pallide virides; paria florum 3 vel ultra bracteolis lanceolatis hyalinis membranaceis mesophyllisque comitata; ovarium glabrum; sepala oblonga obtusa 1,3 cm longa; corollae tubus albidus 2,5 cm longus ad medium flssus; lobi subovato-oblongi pallide ochracei 1,0 cm metientes; staminodium exterius dilute ochraceum obcordatum 6 mm longum, callosum subaequale, cucullatum 7 mm longum (Fig. 1 1 Ä). Brasilien: Staat Rio de Janeiro, in feuchten Primärwäldern der Umgebung von Rio, Corcovado, bei Capocabana, bei Laranjeiras, Petropolis u. s. w. (viele Sammler); Staat S. Paulo, bei Sororocabä (Mosen n. 2969, blühend im Dezember 1874). Wurde schon 1829 in Rerlin kultiviert und wahrscheinlich von Sellow eingesandt; auch jetzt noch häufig in Gärten. Nota. Foliis maximis concoloribus , spica cylindrica longissima facile ob omnibus aliis speciebus distinguenda. Nonnulli auctores putaverunt hancce spcciem cum C. clavata Vell. con- gruisse, quod mihi autem non aptum videtur. 24. C. Eichleri Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 108 t. 20 fig. 2. — Planta subrobusta. Folia inflorescentiam comitantia 1,5 cm longe petiolata, petiolus tota longi- tudine callosus complanatus supra minute puberulus, inaequilatera oblonga acuta basi rotundata et brevissime acuminata utrinque glabra membranacea ad 33 cm longa et 15,5 cm lata; vagina tenerrima apice producta glabra. Spica ellipsoidea 6,5 cm longa folio comitata, pedunculo 8 cm longo glabro sustenta; bracteae spiraliter dispositae imbricatae extimae ovatae acuminatae ad 3,5 cm longae sicc. stramineae glabrae in- teriores angustiores; paria florum ultra 4 bracteolis brevibus 4 lanceolatis acuminatis membranaceis et mesophyllis comitata; ovarium glabrum; sepala lanceolata 2,5 cm longa; corollae albae tubus subaequilongus, lobi oblongi 10 mm metientes; staminodium exterius obovatum unguiculatum bilobum coloratum probabiliter violaceum; callosum huic simile at brevius ; cucullatum 5 mm longum (Fig. 1 3 A). Brasilien: Staat Rio de Janeiro, bei Gavia nahe der Hauptstadt (Glazioun. 6456, blühend im Oktober 1871). Nota. Vagina apice protracta valde peculiaris. Icon analysis floris 1. c. exhibita permanca quia staminodia deficiunt. C. longibracteatae (Sweet) Lindl. affinis at bracteis minus squarrosis, pedunculo glabro et sepalis longioribus diversa. 24a. C. humilis Spenc. Moore in Trans. Linn. Soc. 2. Ser. IV. (1895) 489. — Planta vix 30 cm longa breviter (ad 6 cm longe) caulescens. Folia ad 4 cm longe petiolata, petioli pars superior 4 mm longa callosa lateraliter compressa undique glabra, ovato-lanceolata acuminata basi rotundata et subcordata tenuiter membranacea ad 1 3 cm longa et 4 cm lata »fere omnino glabra«, vagina torta. Spica 3,5 cm longa obovi- formis, pedunculo 2 cm longo puberulo sustenta folio comitata; bracteae spiraliter dis- positae variabiles exteriores ovatae, interiores lanceolato- vel lineari-oblongae ad 2,5 cm longae puberulae margine hyalinae; flores coerulei; ovarium glabrum; sepala anguste linearia longe acuminata 8 mm longa; corollae tubus ad 1,5 cm longus, lobi lanceolati 6* 84 K. Schumann. — Marantaceae. >truncati« 5 mm longi; staminodium exterius 5 mm longum erosum; cucullatum vix 2 mm metiens breviter auriculatum. Brasilien: Staat Matto Grosso bei Sa. Cruz (Spencer Moore n. 796, blühend im Dezember). Nota. Specicm mihi non visam cl. auctor cum C. Eichleri Peters, affinem declarat a qua autem sepalis multo brevioribus, foliis pro rata angustis valde differt. De positione systematica Judicium certum non licet. 25. C. macrosepala K. Schum. n. sp. — Planta robusta elata. Folia 2 cm longe petiolata, petiolus tota longitudine complanatus callosus puberulus, vel subglaber, lanceo- lata vel lanceolato-oblonga breviter acuminata et subcaudata basi acuta utraque mediani parte minute pilosula ceterum utrinque glabra herbacea 3 5 cm longa et 1 5 cm lata ; vagina lata membranacea plus minus longe puberula apice protracta. Spica ellipsoidea 7 cm longa pedunculo valido puberulo ad 1 0 cm longo sustenta folio comitata ; bracteae suborbiculares 3 cm longae obtusae coriaceae stramineae spiraliter dispositae pubescentes; paria florum ultra 4 bracteolis lineari-lanceolatis membranaceis ad 2 cm longis meso- phyllisque comitata; ovarium glabrum; sepala pro rata late lanceolata 3 cm longa glabra; corollae pallide flavae tubus 2,7 cm longus, lobi lanceolati 1,7 cm metientes; staminodium exterius oblongo-obovatum emarginatum 1 ,7 cm longum, callosum oblongo- lanceolatum acutum 1,7 cm metiens; cucullatum 11 mm longum. Capsula turbinata 8 mm longa straminea , exocarpio crustaceo ; semina trigona dorso rotundata sulcata griseo-flava, arillo lamelloso pallido munita. Costa Rica: Bei Aguacate (Karl Ho ff mann n. 765, 867, blühend im August 1857); Wälder von Tuis (Tonduz n. 11381, blühend im November 1897); Brücke bei Virika unweit S. Juan (Tonduz n. 9775, blühend im September 1895); Ränder von Wasserläufen bei La Palma (Tonduz n. 12540, blühend im September 1898); Gräben an der Verbena bei Alajuelita, 1000 m ü. M. (Pittier n. 8832, blühend im August 1894); bei Turrialba 570 m ü. M. (Tonduz n. 8310, blühend im November 1893). — Guatemala: La Vega S. Rosa (Heyde und Lux n. 6256, blühend im August 1893); Frajanes bei Amatitlan (Heyde und Lux n. 3500, blühend im September 1893). Nota. Calatheae Eichleri Peters, et affinibus haud absimilis at sepalis maximis et indu- mento diversa. 26. C. leucostachys Hook. f. in Bot. Magaz. (1875) t. 6205. — Planta validior subsemimetralis. Folia ad 1 cm longe petiolata, petiolus tota longitudine callosus teres undique puberulus, oblonga vel elliptica apiculata basi rotundata interdum subcordata supra glabra viridia, subtus nervo mediano puberula ceterum glabra sanguineo-purpurea, ad 2 3 cm longa et 1 2 cm lata ; vagina villosa apice protracta. Spica ad 1 0 cm longa, ■pedunculo ad 1 4 cm longo villoso sustenta; bracteae ad 4 cm longae spiraliter dispo- sitae late obovatae acuminatae extus villosae basi flavae apice recurvatae albae laxius imbricatae ; paria florum ultra 3 ; ovarium glabrum ; sepala oblongo-lanceolata 3 cm longa acuta extus pubescentia; corollae albae tubus paulo brevior, lobi oblongi acuti 1,8 cm longi; staminodium exterius et callosum corollae lobo simile, cucullatum 9 mm longum. Costa Bica: Ohne bestimmte Standortsangabe (Endres, eingeführt bei Veitch, Oktober 1874). Nota. Speciem hanc non vidi, descriptionem secundum auctorem confeci. 27. C. violacea (Boscoe) Lindl. in Bot. Beg. sub t. 932 et t. 962; Loddig. Bot. Cab. (1826) t. 1148; Miq. in Linnaea XVIII. (1844) 73; Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 133; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 113. — Phryniioti violacewn Boscoe, Monandr. PI. (1828) t. 37. — Phrynium florünmdum Lern. Jard. fleur. II. (1852) Miscell. 96. t. 189. — Maranta clavata Vell. Fl. flum. I. (1828) t. 9 text. ed. Netto, 3. — Planta ad 75 cm alta robustior. Folia ad 1 0 cm longe petiolata, petioli pars superior ad 4 cm longa complanata callosa supra minutissime puberula, modice inaequilatera oblonga vel oblongo-lanceolata acuta basi rotundata vel latere altero acuta et plus minus conspicue acuminata utrinque glabra ad 45 cm longa et 16 cm Calathea. 85 lata supra viridia subtus glaucescentia vel purpurascelitia ; vagina membranacea glabra. Spica ellipsoidea 7 cm longa, pedunculo ad 25 cm longo sustenta folio comitata; brac- teae latissime ovatae ad 2,5 cm longae brevissime acuminatae spiraliter dispositae extus tactu magis quam visu puberulae submolles ; paria florum 4 vel ultra, bracteolis lan- ceolatis membranaceis mesophyllisque comitata; ovarium glabrum; sepala lanceolata acuminata 2 cm longa; corollae tubus 2,2 cm longus; lobi violacei oblongo-lanceolati acuti 1,1 cm metientes; staminodium exterius 1,3 cm longum ut callosum oblongo-lan- ceolatum acuminatum 1,1 cm longum violaceum; cucullatum 7 mm metiens. Brasilien: Staat Rio de Janeiro (Regnell n. 206); bei.Tocaja (Mikan); Staat Espiritu Santo (Sellow c. n. 333, schon 1828 im Berliner botanischen Garten kultiviert und wahrscheinlich von diesem eingeführt); Staat Goyaz bei Megaponte (Pohl n. 1221); Staat Bahia, bei Ilheos (Wawra n. 252). Nota. Cl. Koernicke putavit hanc speciem cum M. humili Vell. congruisse cui non assentiri possum. 28. C. Rossii (Lodd.) Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 144. — Phrynium Rossii Lodd. Cat. ex Sweet, Hort. brit. ed. 2. (1830) 494. Brasilien: Ohne bestimmten Standort, eingeführt, von Ross nach England. Nota. Secundum cl. Koernicke haec species nondum descripta forsan cum C. violacea Lindl. convenit. 29. C. alluia (Aubl.) Lindl. in Bot. Reg. (1827) sub t. 1240; Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 136; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 126. — Maranta alluia (allouia) Aubl. Hist. pl. Gui. franc. I. (1775) 3; Jacq. Fragm. (1801) t. H. — Phrynium alluia Boscoe, Monandr. PI. (1828) t. 38; Miq. in Lin- naea XVIII. (1844) 605. — Oiircuma americana Lam. Encycl. II. (1806) 228. — Calattiea semperflcxus Horan. Monogr. (1862) 10. — Planta metralis vel sesquimetralis radicibus fdipendulis. Folia longe petiolata, petioli pars superior ad 2 cm longa com- planata .callosa supra puberula vel glabra, lanceolata vel oblanceolata vel oblonga modice inaequilatera breviter acuminata basi acuta vel rotundata utrinque glabra vel supra prope basin mediani puberula membranacea ad 50 cm longa et 13 cm lata; vagina herbacea prope basin villosa. Spica ellipsoidea ad 1 0 cm longa obtusa pedunculo ad 10 cm longo minutissime pilosulo sustenta foliis binis vel ternis comitata; bracteae spiraliter dispositae 1 4 cm longae late ovatae obtusae membranaceae albae glabrae vel prope basin minute puberulae; paria florum ultra 3 mesophyllis et bracteolis lanceolatis 1 ,2 cm longis membranaceis comitata ; ovarium apice villosum ; sepala lanceolata ob- tusa 8 mm longa pilis inspersa; corollae albae tubus 2,5 cm longus hirsutus longitudi- naliter fissus; lobi oblongo-lanceolati 1,0 cm metientes; staminodium exterius album 1,2 cm longum obovatum bilobum, callosum trapezoideum duplo brevius; cucullatum 7 mm longum. West-Indien: Martinique wild und kultiviert (Hahn, Duss n. 2110c, topi- tampur der Eingeborenen); Guadeloupe (viele Sammler, moustache de Barbade, alluia der Caraiben, allelouia der Creolen); Dominica (Jones); Trinidad (Hart, topinampur der Eingeborenen); Porto Rico, bei Maricao im Flussthal (Sintenis 492), Mayaguez (Krug n. 1107, terenes). Nota. Tubera hujus speciei cocta et sali et peperi condita cibum egregium cfficiunt. Specimina costaricensia hujus nominis non ad hanc speciem pertinent; at Maranta tuberosa Vellozo, Fl. flum. I. (I8i») t. 13, text. ed Netto 4 (1881) icone miserabili instructa [Calathea Arrabidae Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 144, Phrynium tuberosum K. Koch in Allg. Gartenz. XXV. (1857) 147) forsan cum ea congruit. 30. C. Pearcei Busby in Mem. Torr. Bot. Club VI. (1896) 123. — Planta 35 cm alta. Caulis basi vaginatus apice rosulam foliorum 5 gerens. Folia brevissime (vix ad 3 mm longe) petiolata, petiolus tota longitudine callosus teres supra puberulus, inaequi- latera oblonga acuta vel breviter acuminata basi rotundata utrinque glabra herbacea ad 1 0 cm longa et 4 cm lata ; vagina membranacea lata glabra apice producta. Spica subglobosa 1,5 cm diametro, pedunculo e centro rosulae 10 cm longo glabro sustenta; 86 K. Schumann. — Marantaceae. bracteae paucae ovato-oblongae 1 cm longae exteriores saltem minute pilosulae; paria florum ad 3 bracteolis indurato-claviculatis mesophyllisque comitata; ovarium pai'ce pilosum; sepala lanceolata 8 mm longa; corollae tubus 8 mm longus; lobi oblongi 4 mm metientes ; staminodium exterius 5 mm longum obovatum emarginatum callosum huic simile at paulo minus, cucullatum 3 mm longum. Bolivien: Zwischen Tipuani und Guanai (Rusby n. 1723a, blühend im Dezember 1892); ohne Standortsangabe (Rusby n. 2233). Nota. Nulla species nisi haec in toto genere exstat quae rosula in scapo aphyllo disposita gaudet. See. cl. Rusby hanc speciem jam cl. Pearce ad Sungar anno 1866 collegit. 31. C. Lindbergii Peters, in Fl. brasil. HI. 3. (1890) 113 t. 26. — Planta validior 80 cm alta. Folia ad 3 cm longe petiolata, petiolus tota longitudine teres callosus undique ' puberulus, inaequilatera oblonga vel oblongo-lanceolata breviter acuminata basi acuta membranacea utrinque at supra densius puberula ad 37 cm longa et 18 cm lata; vagina membranacea minute puberula. Spica ellipsoidea ad 5 vel cylindrica ad 7 cm longa peduneulo ad 5 cm longo puberulo sustenta foliis saepe binis comitata; bracteae pallide virides spiraliter dispositae late ovatae acutae vel superiores acuminatae perga- maceae minutissime puberulae; paria florum 3 et ultra, bracteolis linearibus hyalinis et mesophyllis comitata; ovarium glabrum; sepala lineari-lanceolata acuminata 1,8 cm longa minutissime pilosula; corollae albae tubus 2,8 cm longus; lobi oblongo-lanceolati 1,1 cm metientes; staminodium exterius obeordatum 1,3 cm longum album apice lilacinum; callosum oblongo-lanceolatum acuminatum 9 mm longum; cucullatum 6 mm metiens. Brasilien: Staat S. Paulo, in der Serra de Caracol auf trockenerem Boden im Schatten der Wälder (Mosen n. 4423, blühend im Dezember); Staat Minas Geraes, bei Galdas in einem Wäldchen (Regneil II. n. 276, blühend im Februar 1874, G. A. Lind- berg n. 544, blühend im Dezember 1854). Nota. Species indumento folii et calycis insignis. 32. C. Warszewiczii (Mathieu) Koernicke in Gartenfl. VII. (1858) 87, in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 133; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 114; Reg. in Gartenfl. XV. (1866) 227 t. 515. — Maranta Warszewiczii Mathieu Cat. ; Planchon in Fl. des serres IX. (1853 — 54) 939 — 940. — Phrynium Warszewiczii Klotzsch in Allgem. Gartenzeitg. XXIII. ( 1 855) 89. — Planta robustior ad 90 cm alta. Folia ad 10 cm longe petiolata, petioli pars superior 3 cm longa callosa teres supra dense puberula, lanceolata vel oblongo-lanceolata breviter acuminata basi acuta supra glabra prope me- dianum minutissime puberula nitida obscure viridia et prope medianum pallidius maculata subtus densius et paulisper longius induta mollia pulchre atropurpurea ad 32 cm longa et 13 cm lata; vagina membranacea molliter tomentosa; spica ellipsoidea 6 cm longa, peduneulo ad 1 0 cm longo subtomentoso sustenta ; bracteae late ovatae 3 cm longae acutae coriaceae stramineae spiraliter dispositae minute puberulae; paria florum ultra 4, bracteolis lineari-lanceolatis hyalinis mesophyllisque comitata; ovarium glabrum; sepala lanceolata 3 cm longa glabra; corollae tubus 2,8 cm longus; lobi oblongo-lanceolati 1,5 cm metientes; staminodium exterius 0; callosum oblongo-obovatum 10 mm longum; cucullatum 9 mm metiens. Costa Rica: Wälder von Tuis (Tonduz n. 11382), bei La Columbiana 200 m ü.M. (Pittier n. 13442, blühend im Juni 1899); Pflanzungen bei Madre de Dios (Pittier n. 10363, blühend im Oktober u. November 1897). Nota. Secundum characterem floris in sectionem K o erni ck e a nam Monostiche pertinet quae autem species taliter heterogeneas includit at eam pro naturali habere nequeam ; indumento molli folii superficiei inferioris facillime recognoscitur. 33. C. dieephala (Poepp. et Endl.) Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 127; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 96. — Phrynium dieephalum Poepp. et Endl. Nov. gen. et spec. IL (1838) 20 t. 128. — Planta ad 40 cm alta. Folia bina ad 20 cm longe et graciliter petiolata, petioli pars superior 1,5 cm longa callosa teres glabra, inaequilatera late ovata breviter acuminata basi subcordata et brevissime acuminata glabra supra viridia subtus albo-pruinosa ad 20 cm longa et 11,5 cm lata; Calathea. . 87 vagina membranacea glabra. Spica solitaria vel geminata vagina comitata pedunculo speciali ad 12 cm longo, communi subduplo longiore sustenta subglobosa 2 cm diametro; bracteae spiraliter dispösitae ovatae vel suborbiculares acutae glabrae violaceae; paria florum sessilium parvorum 3 bracteolis lanceolatis et mesophyllis comitata; ovarium glabrum ; sepala lanceolata 9 mm longa; corollae albae tubus haec aequans, lobi lanceo- lati 4 mm longi; staminodium exterius 5 mm longum obovatum emarginatum apice pallide roseum; callosum huic simile; cucullatum 2 mm longum. Peru: In Wäldern bei Pampayaco auf nassen Felsen (Poeppig n. 1547, blühend im November 1829). Nota. Indolc inflorescentiae et spicarum globosaruin bracteis violaceis instructarum optime dignoscenda. 3 4. C. Sodiroi Eggers in Bot. Centralbl. LHI. (1893) 306. — Herba elata. Folia ad 40 cm longe petiolata, petioli pars superior 7 cm longa complanata callosa glabra, subinaequilatera, lineari-oblonga breviter acuminata basi rotundata et brevissime acumi- nata utrinque glabra herbacea ad 4 6 cm longa et 23 cm lata, viridia; vagina Spica cylindrica ad 1 3 cm longa pedunculo valido glabro vagina ad 1 7 cm longa spicam alteram fovente comitato sustenta; bracteae innumerosae spiraliter dispösitae laxius im- bricatae oblongae 4,5 cm longae minute puberulae coriaceae; paria florum ultra 4 brac- teoljs lanceolatis 2,5 cm longis mesophyllisque comitata; ovarium angulatum glabrum; sepala oblongo-lanceolata acuminata 3 cm longa; corollae flavae extus hirsutae tubus haec aequans; lobi oblongi tenerrime membranacei 2,5 cm longi; staminodia exteriora flava, callosum acuminatum 2 cm longum. Capsula 1,7 cm longa obtuse triangularis verruculosa rubra calyce demum purpureo coronata; semina coerulea, arillo albo munita. Ecuador: Bei Balao in feuchten Wäldern nicht selten (Eggers n. 15085). Nota. Sine ulla dubitatione Calatheae pachystachyae (Poepp. et Endl.) Koernicke valde affinis at, ut cl. auctor verbotenus dixit, ab ea floribus in toto flavis nee violaceis diversa. 35. C. paehystaehya (Poepp. et Endl.) Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 142; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 99. — Phrynium yaehy- staehywn Poepp. et Endl. Nov. gen. et spec. II. (1838) 19 t. 127. — Planta ad 1,5 m alta. Folia longe petiolata petioli pars superior 7 cm longa complanata callosa glabra, lan- ceolata vel lanceolato-oblonga breviter acuminata basi acuminata coriacea utrinque glabra supra viridia subtus pallidiora vel purpurascentia ad 36 cm longa et 13 cm lata. Spica ad 1 8 cm longa pedunculo valido subaequilongo ad medium vaginam 1 0 cm longam gerente glabro sustenta; bracteae spiraliter et laxius dispösitae oblongo-ovatae acumi- natae exteriores 3 cm longae extus puberulae apice saepius recurvatae sicc. flavidae lacero-fibrosae ; paria florum ultra 4, bracteolis arcuatis ad 1,5 cm longis prophyllis trialato-carinatis et mesophyllis instrueta; ovarium glabrum; sepala 2,6 cm longa lineari- lanceolata acuminata glabra; corollae tubus haec aequans albus, lobi lanceolati acumi- nati flavidi paulo breviores; staminodium exterius obovatumve obeordatum breviter ungui- culatum ut callosum paulo brevius subtridentatum violaceum ; cucullatum subduplo brevius. Capsula maxima trigono-turbinata sexsulca coriacea. Peru: In feuchten Wäldern bei el Paquio, unfern Pampayaco (Poeppig, blühend im Februar). Nota. Indole inflorescentiae maximae pro genere et colore florum ab aliis speciebus valde abhorret. Series II. Comosae Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 89. Hanc seriem maxime naturalem et optime circumscriptam forsan ad dignitatem sub- generis tollere possumus. In hac monographia series Comosarum quoque subgenus Monostiche includit, quod cl. Koernicke valde inepte pro genere habuit. In speciem unicam M. coloratum (Hook.) a cl. Koernicke conditum (seeunda M. Hookeri Koernicke cum ea omnino congruit) serius cl. Horaninow id taliter emendavit ut, characterem ge- nericum originarium perfecte negligens, non solum perperam Stromantliem sanguineam 88 K. Schumann. — Marantaceae. (ad Maranteas pertinentem!) sed etiam Phrynium Daniettii Benn. africanum, quod hodie pro typo generis Thaumatococci habemus, in genus Monostiches includerit. Cl. Bentham hoc pro sectione generis sumpsit; notam essentialem Koernickeanam, nempe abortum perfectum staminodii exterioris pariter neglexit et in sectionem plantas collocavit quae cum diagnosi sua omnino non congruunt ( Galathea Veitchiana Hook. f. et Phrynium co- vnosum Boscoe). Quum species Stromanthes staminodiis destitutas ex hoc genere non excludere possimus, G. coloratam cum G. capitata Buiz et Pav. affinitate arcte conjunctam non pro typo generis propra habemus. Conspectus specierum. A. Bracteolae membranaceae usque ad apicem hyalinae vel 0. a. Spicarum bracteae summae erectae interdum saltem tenuiores comam erectam efformantes. er. Folia utrinque glabra, bracteae stei'iles multo florentibus longiores 36. G. Gardneri. ß. Folia subtus puberula. I. Bracteae infimae late obovatae dense villosae vel lanu- ginosae, folia subtus pubescentia 37. G. lanata. II. Bracteae infimae ovato-lanceolatae basi tantum pubes- centes, folia subtus ad nervös puberula 38. G. comosa. b. Spicarum bracteae summae deplanatae, ita ut inflorescentia apice plana vel depressa evadat. a. Bracteae fusco-villosae, folia subtus appresse puberula ad medianum tomentosa 39. G. velutina. ß. Bracteae parce et appresse pilosulae apice ciliolatae, folia glabra. I. Folia subtus variegata, bracteolae lineares 40. G. Veitchiana. II. Folia subtus purpurea, serius variegata (cf. notam hujus speciei), bracteolae 0 41. G. Leonia. B. Bracteolae apice indurato-claviculatae. a. Staminodium exterius obovatum callosum paulo superans. a. Ovarium glabrum, folia elliptica vel suborbicularia. I. Folia subtus tomentosa mollia, spica apice depressa turbinata 42. C. virginalis. II. Folia subtus haud tomentosa nee mollia, spica ellipsoidea. \ . Folia longe (ad 2 0 cm) petiolata, lamina ampla ad 30 cm longa et 20 cm lata 43. C. peruviana. 2. Folia breviter (ad 2 cm) petiolata, lamina ad 20 cm longa et 1 5 cm lata roseo-zonata 44. C. roseo-pieta. ß. Ovarium apice aureo-villosum, folia oblonga vel lanceolata 45. G. barhata. b. Staminodium exterius 0 46. G. colorata. 36. C. Gardneri Bak. in Kew Bull. (1895) 18. — Folia I cm longe petiolata, petiolus tota longitudine callosus teres glaber, inaequilatera lanceolata acuminata basi acuta utrinque glabra herbacea ad 28 cm longa et 8 cm lata; vagina angusta glabra. Spica subturbinata 6 cm longa, peduneulo ultra 30 cm longo glabro sustenta; bracteae spiraliter dispositae late ovatae obtusae membranaceae subtomentosae submolles 2 cm longae, summae longiores acutae glabrae herbaceae steriles; paria florum 3 bracteolis lanceolatis 8 mm longis mesophyllisque comitata; ovarium glabrum; sepala lanceolata 7 mm longa; corollae tubus 1,2 cm longus; lobi oblongi 5 mm longi; staminodium exterius obovatum 7 mm longum; callosum huic simile at paulo minus; cucullatum 4 mm longum. Brasilien: Staat Piauhy (Gardner n. 2031). Nota. Inter species seriei Comosarum haec peduneulis longis foliis comosis pro rata longis insignis. Calathea. 89 37. C. lanata Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) >^\. Folia supra saturate viridia ad me- dianum albido-zonata subtus pallide viridia 70. C. mediopicta. ß. Folia plus minus dense tota superflcie induta. I. Folia pilis albis basi bulbillosis inspersa saturate viridia ad medianum nigro-zonata subtus purpurea . . . . 7 1 . G. nigro-costata. 94 K. Schumann. — Marantaceae. II. Folia ut spica rufo-hirsuta vel tomentosa modice longa. 1. Ovarium chryseo-villosum, folia oblonga . . . . 72. G. eximia. 2. Ovarium apice sericeum. * Folia lanceolata vel ovato-lanceolata 73. G. rufibarba. ** Folia semielliptica 74. C. seiuroides. III. Folia subtus pilis longioribus inspersa magna mollia, bracteae puberulae 75. C. lati folia. b. Flores minores, staminodium haud longe exsertum. a. Folia linearia vel lanceolata. I. Folia ad 40 cm longa et 4 cm lata subtus ad me- dianum villosula ceterum pilis inspersa, spica ad 8 cm longa, pedunculo pilis insperso 76. G. brevipes. II. Folia ad 25 cm longa et 6 cm lata subtus ad me- dianum puberula ceterum glabra, spica 3,5 cm longa, pedunculo glabro 77. C. Acker niamiii. ß. Folia latiora. I. Bracteae inflmae superioribus multo latiores. 1. Bracteae infimae rubescentes pubescentes, folia ad 2 5 cm longa et 1 4 cm lata 18. G. oblonga. 2. Bracteae infimae virides glabrae, folia ad 30 cm longa et 10 cm lata 79. G. umbrosa. II. Bracteae minus heteromorphae. 1 . Bracteae acuminatae et par foliorum summorum crocata 80. G. crocata. 2. Bracteae haud crocatae, sepala 1 cm haud su- perantia. * Folia magna 40 cm longa et ultra. f Folia orbicularia basi rotundata, bracteae latis- sime ellipticae subtomentosae 81. C. truncata. ff Folia lineari-oblonga apiculata, bracteae ellip- ticae glabrae . - 82. G. Riedeliana. fff Folia oblonga vel elliptica breviter acuminata basi acuta, bracteae glabrae 83. G. ovata. ** Folia subduplo minora. f Folia concolora 84. G. pacifica. ff Folia laete viridia supra ad medianum pallide zonata 85. G. aemula. fff Folia laete viridia supra atro-viridi-maculata . 86. G. leopardina. Incertae sedis 87. G. strobilifera. 87a. C. grandis. 47. C. altissima (Poepp. et Endl.) Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1 . (1862) 141; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1 890) 101. — Phrynium altissimum Poepp. et Endl. Nov. gen. et spec. II. (1838) 20. — Phyllodes inocephalum 0. Ktze. Bev. gen. (1891) 694. ■ — ■ Planta elata ultrametralis dumosa efficiens. Folia longe petiolata, petioli pars superior 7 cm longa complanata callosa glabra, inaequilatera lanceolata acuta basi rotundata et abrupte et longe acuminata coriacea utrinque glabra supra viridia subtus purpurea ad 55 cm longa et 17 cm lata; vagina glabra apice haud producta. Spica capitata subglobosa ad 8 cm longa, pedunculo gracili glabro interdum bimetrali sustenta; bracteae spiraliter dispositae exteriores coriaceae oblongo-ovatae acuminatae ad 5 cm longae appresse puberulae mox fissae, interiores angustiores densius indutae; paria florum sessilium longe exsertorum ultra 5 bracteolis apice indurato-clavatis exsertis et mesophyllis comitata; ovarium sericeum; sepala 1,8 cm longa lanceolata praecipue apice pubescentia; corollae flavae extus pubescentis tubus 3 cm longus, lobi lanceolati Calathea. 95 1,3 cm metientes; staminodium exterius flavum late obovatum 1,8 cm longum; callosum simile, cucullatum duplo brevius. Holländisch-Guyana: Ohne bestimmten Standort (Weigelt). — Brasilien: Staat Amazonas bei Ega im Igape d. h. dem überschwemmten Walde (Poeppig). — Panama: Bei Matachin (0. Kuntze). — Peru: Provinz Maynas bei Yurimaguas (Poeppig, blühend im Januar). Nota. In nota ad hanc spccicm cl. Petersen monuit, eam Phrynio eomoso Roscoe haud absimilem fuisse. Ipse non ejusdem opinionis demonstravi P. comosum Roscoe cum Myrosma comosa L. f. omnino non quadrasse, ulteriorem potius cum Calathea capitata (Poepp. et Endl.) Koernicke convenisse. 48. C. Trinitatis K. Schum. n. sp. — G comosa Griseb. Fl. Brit. West-Ind. Isl. (1864) 604? — Planta robustior submetralis. Folia ad 20 cm longe petiolata, petioli pars superior 5 cm longa callosa complanata glabra, lanceolata acuta basi rotundata et truncata vix acuminata herbacea utrinque glabra ad 50 cm longa et \ 7 cm lata sicc. supra obscure olivacea subtus pallide viridia ; vagina membranacea tuberculato-puberula. Spica ellipsoidea 9 cm longa peduneulo validiusculo probabiliter elongato superne saltem subtomentoso sustenta; bracteae spiraliter dispositae latissime ovatae obtusae 3 cm longae coriaceae glabrae pallidae; paria florum sessilium ultra i breviter peduneulata, prophyllis mesophyllisque glabris bracteolis linearibus-indurato claviculatis comitata; ovarium glabrum ; sepala elliptica 2,2 cm longa; corollae tubus pro rata latissimus 1,8 cm longus, lobi oblongi acuti 1,5 cm metientes; staminodium exterius obovatum 1,5 cm longum, callosum huic simile; cucullatum 8 mm longum. Trinidad(?), an Wasserlöchern (W. E. Broadway, eult., blühend im August 1895). Nota. Haec species forsan cum Calathea comosa auet. Fl. Ind. occ. at omnino non cum Maranta comosa L. f. identica quacum C. capitata Koernicke quadrat. 49. C. Widgrenii Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 117; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 170. — Calathea gracilis Peters, in Videnskab. Medd. I. (1889) 328. — Planta ad 45 cm alta vel paulo ultra. Folia vulgo 2 ad 9 cm longe petiolata, petioli pars superior 1 cm longa callosa teres supra puberula, inaequi- latera oblonga vel subelliptica breviter acuminata basi rotundata et breviter acuminata supra nervo mediano puberula subtus glabra membranacea ad 22 cm longa et 11,5 cm lata; vagina praeeipue prope basin villosa apice producta. Spica ellipsoidea cum floribus ad 6 cm longa peduneulo nunc nudo nunc folio comitato patenti-striguloso-pubescente ad 1 0 cm longo sustenta ; bracteae spiraliter dispositae imbricatae ovato-lanceolatae acuminatae extus villosae 3 cm longae; paria florum ultra 3, mesophyllis et bracteolis apice indurato-claviculatis munita; ovarium glabrum; sepala lineari-lanceolata acuminata 2,0 cm longa; corollae tubus 3 cm longus puberulus, lobi oblongo-lanceolati 1,4 cm longi; staminodium exterius 2 cm longum obovatum emarginatum, callosum huic simile at brevius; cucullatum 7 mm longum. Brasilien: Angeblich Staat Rio de Janeiro (Glaziou n. 8974 u. 8977, 18546). Nota. Species jam peduneulo gracillimo patenti-piloso insignis; ut cl. Petersen suspi- cavit C. gracilis Peters, omnino non differt. 50. C. cataraetarum K. Schum. n. sp. — Planta 20 cm alta. Folia ad 7 cm longe petiolata, petioli pars superior ad 1 0 mm longa callosa teres supra vix puberula, inaequilatera elliptica obtusa basi acuta utrinque glabra ad 1 3 cm longa et 1 0 cm lata, vagina glabra. Spica ellipsoidea 3 cm longa peduneulo aequilongo glabro haud valido sustenta; bracteae haud valde numerosae spiraliter dispositae imbricatae 2,5 cm longae subovato-lanceolatae acuminatae glabrae; paria florum 3 bracteola solitaria apice indu- rato-claviculata mesophyllisque comitata; ovarium angulatum glabrum; sepala lanceolata acuminata 1,3 cm longa glabra; corollae tubus ?,5 cm longus gracilis, lobi 1 cm longi; staminodia . . . Venezuela: S. Gabriel de Cachoeira, im feuchten Walde unter dem Wasserfall (Spruce ohne Nr.). Nota. Spica pro rata parva, bracteolis induratis et glabritie perfecta insignis. 96 K. Schumann. — Marantaceae. 51. C. exscapa (Poepp. et Endl.) Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 122; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 93. — Phrynium exscapum Poepp. et Endl. Nov. gen. et spec. II. (1838) 18 t. 125. — Planta subsemimetralis. Folia 30 cm longe petiolata, petioli pars superior 2 cm longa complanata callosa supra pube- rula, inaequilatera lanceolata breviter acuminata basi acuta vel subrotundata herbacea utrinque glabra ex auctore unicolor e folio solitario exstante certe variegata ad 23 cm longa et 7 cm lata. Spica globosa pedunculo vix ultra 1 cm longo glabro sustenta ad 5 cm longa; bracteae spiraliter dispositae dense imbricatae ovatae acuminatae exteriores sparse pubescentes purpureo-castaneae ; paria florum sessilium exsertorum ultra 4, bracteolis linearibus mesophyllisque comitata; ovarium apice flavido-sericeum ; sepala lanceolata 2 cm longa glabra; corollae albae tubus subduplo longior, lobi oblongo- lanceolati 1,6 cm longi; staminodium exterius obcordatum album 2 cm longum; callo- sum paulo minus ut cucullatum I cm longum roseo-suffusum. Peru: Provinz Maynas, an trockeneren Stellen des dichten Primärwaldes bei Yuri- maguas (Poeppig n. 2332a, blühend im März 1832). Nota. Habitu et floribus majusculis valde insignis. 52. C. Mansoi Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 118; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 91. — Planta 70 cm alta. Folia ad 1 0 cm longe petio- lata, petioli pars superior vix 1 cm longa teres callosa supra puberula, modice inaequi- latera oblongo-lanceolata brevissime acuminata basi acuta apice et margine et nervo mediano supra minute pilosula subtus glabra membranacea 3 0 cm longa et 1 3 cm lata ; vagina membranacea glabra basi villosa. Spica ellipsoidea 3,5 cm longa pedunculo 1 0 cm longo sustenta ; bracteae spiraliter dispositae oblongo-ovatae acuminatae glabrae vel intus villosae coriaceae aequilongae; paria florum bina, bracteolis linearibus et pro- phyllis comitata; ovarium glabrum apice villoso-sericeum ; sepala lineari-lanceolata 1,6 cm longa superne glabra; corollae hirsutae tubus 3 cm longus, lobi lanceolati acuminati 2 cm metientes; staminodium exterius 2 cm longum obovatum obtusissimum ; callosum paulo brevius, cucullatum 8 mm longum. Brasilien: Staat Matto Grosso bei Cuyabä (Man so n. 187), wahrscheinlich von ebendort (Burchell n. 6465, 8280); Staat Parä bei Santarem (Spruce). — Bolivien: Bei Tipuani-Guanai (Miguel Bang n. 1 660, blühend im Dezember 1 892). Nach Petersen auch in Cayenne. 53. C. chrysoleuca (Poepp. et Endl.) Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 142; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 104. — Phrynium chrysoleucum Poepp. et Endl. Nov. gen. et spec. II. (1838) 19. — Planta 50 cm alta modice robusta. Folia ad 5 cm longe petiolata, petioli pars superior 1,2 cm longa complanata teres supra puberula, oblonga vel elliptica inaequilatera breviter acuminata basi late acuta utrinque glabra pulchre viridia membranacea ad 3 2 cm longa et 1 6 cm lata, vagina membranacea glabra. Spica oviformis pedunculo 7 cm longo valido glabro sustenta; bracteae spiraliter dispositae exteriores ovatae ad 3,5 cm longae acutae, anteriores ob- longae glabrae albae; paria florum sessilium saturate flavorum ultra 4 bracteolis linea- ribus et mesophyllis comitata; ovarium sericeum; sepala linearia villosa; corollae extus strigoso-sericeae tubus 3,5 cm longus, lobi 1,2 cm metientes; staminodium exterius obovatum unguiculatum ; callosum simile. Peru: Provinz Maynas alto in feuchten Wäldern bei Pampayaco (Poeppig n. 2332, blühend im Januar 1830); bei Embarcadero de Tocache (Poeppig). Nota. Indumento corollae longiusculo sat peculiaris. 54. C. variegata (K. Koch) Koernicke in Gartenfl. VII. (1 858) 88, in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 140; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 103. — Phrynium variegatum K. Koch in Allgem. Gartenzeitg. XXV. (1857) 147. — Planta validior sub- metralis. Folia longissime petiolata, petioli pars superior 6 cm longa teres callosa glabra, inaequilatera oblonga acuta basi rotundata et breviter acuminata herbacea utrinque glabra supra nitida saturate viridia prope medianum late atro-viridia subtus pallide viridia et Calathea. • 97 obsolete saturate taeniata ad 35 cm longa et 17 cm lata, vagina glabra. Spica ellip- soidea 5 cm longa pedunculo ad 12 cm longo glabro sustenta; bracteae 4 cm longae lanceolatae spiraliter dispositae glabrae; paria florum 4 vel ultra bracteolis membranaceis mesophyllisque comitata; ovarium appresse sericeum apice fuscum; sepala 2,2 cm longa lanceolata acuminata; corollae tubus 1,9 cm longus, lobi pallide flavidi 2,5 cm metientes elliptici acuminati; staminodium exterius obovatum pallide flavum 2 cm longum; callosum oblongo-obovatum 1 ,5 cm metiens, cucullatum 9 mm longum. Vaterland unbekannt. 55. C. vera pax Donnell-Smith in Bot. Gaz. XXXI. (1901) 124. — Planta semi- metralis vel ultra. Folia bina ad 1,5 cm longe petiolata, petiolus tota longitudine callosus teres supra puberulus, inaequilatera elliptica vel ovato-elliptica breviter acuminata basi rotundata et breviter acuminata supra apice et prope marginem minute pilosula ceterum glabra membranacea ad 30 cm longa et 14 cm lata, vaginae praecipue exteriores inferne pilosulae basi villosae. Spica turbinata ad 12 cm longa pedunculo ad 55 cm longo gracili glabro sustenta; bracteae spiraliter dispositae subovato-lanceolatae longe angustato-acuminatae ad 6,5 cm longae glabrae rubescentes; paria florum ultra 3 brac- teolis lineari-lanceolatis mesophyllis glabris comitata; ovarium glabrum; sepala lanceolata acuminata 2 cm longa; corollae tubus 3 cm longus, lobi lanceolati acuminati 1,5 cm metientes; staminodium exterius 0; callosum obovatum 1,5 cm longum, cucullatum 5 mm metiens. Guatemala: Provinz Alta Verapaz, bei Rubelcruz 1000 m ü. M. (v. Tuerckheim n. 1269, blühend im Mai 1887), bei Sacolal (John Donnell-Smith n. 1779, blühend im April 1889). Nota. Ut cl. auctor et scrutator diligentissimus florae guatemalensis jure optimo monuit species distinctissima et maxime peculiaris. Eam affinem C. Petersenii Eggers i. e. C. Legrelleanae auctor esse indicavit; ab ea autem jam indole inflorescentiae toto coelo differt. 56. C. Lindeniana Wallis in Hortic. belg. XVI. (1866) 200; Linden, Cat. 1867 p. 91; Reg. in Gartenfl. XVIII. 1. (1869) t. 60; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 92. — Calathea Lindeni Wallis et Andre in Illustr. hortic. XVIII. (1871) 24 t. 82. — Planta metralis et paulo ultra caespitosa. Folia ad 40 cm longe petiolata, petioli glabri pars superior ad 6 cm longa callosa teres supra glabra, haud valde manifeste inaequi- latera elliptica acutiuscula basi cordata utrinque glabra supra nigriscenti-viridia zona laete viridi secus medianum, binis minus intense coloratis prope marginem percursa, subtus glaucescenti-viridia zonis binis latis purpureis interrupte arcuatis notata, margine pur- purea ; vagina glabra vix apice producta. Spica ellipsoidea ad 1 0 cm longa et 5 cm diametro pedunculo brevi vix 2 cm longo glabro sustenta; bracteae ad 7 cm longae spiraliter dispositae ovatae acuminatae demum obtusae fuscescentes minutissime pube- rulae; paria florum 3 vel ultra bracteola lineari solitaria hyalina 1,5 cm longa meso- phyllisque comitata; ovarium glabrum; sepala lineari-lanceolata 1,6 cm longa; corollae flavidae tubus 4,2 cm longus, lobi lanceolato-oblongi 2 cm metientes; staminodium flavum exterius insigniter breve vix ultra 8 mm longum, cucullatum subaequilongum ; callosum apice nigrum. Brasilien: Staat Amazonas (Wallis, wurde 1866 bei Linden in Brüssel ein- geführt). 57. C. amplissima Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 125. — Folia petiolata, petioli puberuli pars superior 3 cm longa et 5 mm diametro callosa teres undique hirsuta, ampla apice basi acutata supra glabra subtus puberula. Spica oviformis ellipsoidea maxima 17 cm longa et 1 4 cm diametro pedunculo crasso pubescente sustenta; bracteae spiraliter dispositae ovatae attenuato-acuminatae ad 9 cm longae inferiores latiorcs apice subreclinatae pilis brevissimis nitidis obsolete puberulae ; paria florum ; prophylla et mesophylla tenuissime puberula. Brasilien: Staat Bahia, in Wäldern bei Almada (Martius). 58. C. propinqua (Poepp. et Endl.) Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 122; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 95. — Phrynium propinqmtm A. Engler, Das Pflanzenreich. IV. 48. 7 98 K. Schumann. — Marantaceae. Poepp. et Endl. Nov. gen. et spec. II. (1838) 18. — Phrynium trifasciatum K. Koch in Allgem. Gartenzeitg. XXV. (1857) 162 t. 6. — Calathea trifasciata Koernicke 1. o. 121. — Planta ad 45 cm alta. Folia ad 8 cm longe petiolata, petioli pars superior ad 1,2 cm longa callosa teres supra puberula, valde inaequilatera oblonga brevissime acuminata basi acuta utrinque glabra viridia supra hinc illinc albo-fasciata 28 cm longa et 15 cm lata; vagina tenere membranacea glabra. Spica oviformis ad 4 cm longa sessilis; bracteae spiraliter dispositae ovato-lanceolatae pariter longae acuminatae aequi- longae acutissimae sub lente puberulae; paria florum sessilium ultra 3 bracteolis lineari- bus complicatis mesophyllis comitata; ovarium glabrum; sepala lineari-lanceolata obtusa glabra; corollae hirsutae sulphureae tubus 3,7 cm longus, lobi lanceolati 1,4 cm metientes; staminodium exterius obcordatum 1,8 cm longum, callosum obovato-oblongum paulo brevius, cucullatum duplo brevius. Brasilien: In sandigen Wäldern auf der Insel Colares an der Mündung des Solimoes (Poeppig, blühend im Juli 1832). — Guiana: Surinam (Hostmann n. 128), an feuchten schattigen Stellen (Splitgerbe r, blühend im Februar 1835); in der Provinz Parä, an Wegen (Kappler n. 1463, von Februar bis April 1844); bei Jagdlust (Split- gerber). Nota. Cl. Petersen jam C. trifasciatam Koernicke cum C. propinqua Koernicke coaduna- vit cui omnino assentior. Ex eodem auctore Cureuma sessilis L. C. Rieh, hoc loco comme- moranda est quamquam corolla glabra paulo differt. Planta a cl. Poiteau sub nomine Phrynii trifasciati e ditione mexicana descripta hodie omnino ignota est; e patria autem elucet, hanc in genus Phrynium non militare. 59. C. rotundifolia (Koch) Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 125, in Reg. Gartenfl. XIII. (1864) 322 t. 452, fig. 1—5; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 100. — Maranta rotundifolia Koernicke in Gartenfl. VII. (1858) 83. — Phry- nium rotundifolium K. Koch in Allgem. Gartenzeitg. XXV. (1857) 147. — TJialia rotundifolia K. Koch in Allgem. Gartenzeitg. XXV. (1857) 258. — Maranta bormsica Lind. Cat. XIII. (1858) 4. — Planta modice valida ad 30 cm alta. Folia solitaria ad 9 cm longe petiolata, petioli pars superior 2 cm longa teres callosa supra puberula, suborbicularia valde inaequilatera apiculata basi rotundata vel manifeste cordata utrinque glabra subcoriacea ad 22 cm longa et 19 cm lata (e cl. Petersen jam majora); vagina membranacea mos oblitterans. Spica subglobcsa peduneulo vix ultra 5 mm longo sustenta; bracteae spiraliter dispositae 2,5 cm longae oblongo-lanceolatae acuminatae fuscae; paria florum sessilium 4 et ultra bracteolis 0 mesophyllis comitata; ovarium gla- brum; sepala lineari-lanceolata 2,0 cm longa; corollae albo-hjalinae tubus 2,3 cm longus, lobi oblongi 1,5 (ex Petersen 2,5) cm metientes; staminodium exterius 1,6 cm longum obovato-oblongum, callosum aequilongum et ejusdem formae, cucullatum triplo brevius. Var. er. faseiata (Koernicke) Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 101. — Calathea fasciata (Lind.) Koernicke in Gartenfl. VII. (1858) 348, VIII. (1859) 131 t. 255, Mitt. Russisch. Gartenb. St. Petersb. II. 81 t. 2. — Maranta faseiata Linden ms. — Folia viridi- et albido-fasciata. Brasilien: Staat Rio de Janeiro (Glaziou n. 17814). — Var. ct. Staat Bahia, im südlichen Teile in den Caatinga- Wäldern (Porte). 60. C. taeniosa Jorissenne in Belgique hortic. XXVI. (1876) 83 t. 5; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 93. — Maranta asymmetrica Hort. — Planta caespitosa ad 30 cm alta. Folia ad 15 cm longe petiolata, petioli purpurascentis pars superior 1 cm longa callosa teres supra minute puberula, conspicue inaequilatera oblonga acuta basi acuto-rotundata haud acuminata utrinque glabra supra saturate vel obscure viridia faseiis solitariis vel geminatis argenteis utraque mediani parte percursa subtus pallide viridia vel subeinereä; vagina glabra brevissima producta. Spica laxa 5 cm longa, bracteae lanceolatae attenuato-acuminatae 3 cm longae imbricatae spiraliter dispositae roseae; paria florum 3, bracteolis linearibus hyalinis mesophyllisque comitata; ovarium glabrum; sepala 2 cm longa linearia pellucida; corollae flavae tubus 4 cm longus, lobi lanceolati Calathea. 99 2 cm longi glabri; staminodium exterius obovatum emarginatum 2,2 cm longum album basi flavum, callosum simile vix minus, cucullatum aureum. Brasilien: Ohne bestimmten Standort, wurde 1875 bei Jacob-Makoy in Lüttich eingeführt. Nota. Hanc speciern non examinavi et ex auctoritate cl. Peters eniana in hunc locum collocavi. 61. C. grandiflora (Roscoe) K. Schum. — Calathea flavescens Sweet, Hort. brit. ed. 2. (1830) 392, nomen nudum; Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 122; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 94. — Maranta flavescens A. Dietr. Spec. pl. I. (1831) 25. — Phymium flavescens Lindl. Bot. Reg. t. 932. — Phry- nium grandiflorum Boscoe, Monandr. Plants (182 8) t. 33. — Maranta grandiflora Dietr. 1. c. 30. — Planta pulcherrima submetralis vel humilior. Folia ad 2 0 cm longe petiolata, petioli pars superior ad 3 cm longa teres callosa supra vix puberula, inaequi- latera lanceolata vel oblongo-lanceolata breviter acuminata basi acuta supra laete viridia glabra vel secus medianum subtilissime pilosula subtus pallidiora glabra secus nervös laterales plicata membranacea ad 35 cm longa et 12,5 cm lata; vagina membranacea glabra basi infima sola villosa. Spica cum floribus ad 8 cm longa oviformis, pedunculo brevissimo (vix 1 cm unquam longo) apice villoso sustenta; bracteae spiraliter disposi- tae oblongo-lanceolatae acuminatae ad 6 cm longae herbaceae minute puberulae; paria florum 3 et ultra, bracteolis lineari-lanceolatis complicatis et mesophyllis membranaceis comitata; ovarium glabrum; sepala lineari-lanceolata tenerrima 2,0 cm longa; corollae tubus hyalinus 5,0 cm longus, lobi flavi lanceolati ad 2,0 cm metientes; staminodium exterius obovatum emarginatum 3 cm longum saturate flavum; callosum huic simile; cucullatum 8 mm longum. Brasilien: Nach gewöhnlicher Annahme Staat Bio de Janeiro, ich sah aber kein dort gesammeltes Exemplar; häufig in Gärten kultiviert. 62. C. albo-vaginata (K. Koch) K. Schum. — Phryniwn albo-vaginatum K. Koch in Wochenschr. VII. (1864) 277, VIII. (!865) 369. — Folia breviter petiolata, petiolus tota longitudine callosus teres glaber, oblonga vel elliptica acutiuscula glabra laete viridia 18 cm longa et 8 cm lata; vagina apicem versus dilatata alba. Spica oviformis ad 4 cm longa et 1,8 cm diametro, pedunculo brevissimo sustenta; bracteae ad 4,5 cm longae magnae ovato-lanceolatae apice reflexae ; paria florum 3 ; ovarium glabrum ; sepala 1 cm longa ovato-oblonga; corollae albae tubus pro rata brevis; lobi oblongi erecti 1 cm longi; staminodium exterius 1,3 cm longum album obovatum. Brasilien: Staat Alto Amazonas, in Wäldern auf Bergen zwischen dem Bio Negro und Bio Branco (Wallis); eingeführt von Linden 1864. Nota. Ex affinitate C. grandiflorae (Roscoe) K. Schum. ut auctor indicavit; liodie planta non ulterius in hortis invenitur. 63. C. brunnescens (K. Koch) K. Schum. — Phrynium brunnescens K. Koch in Wochenschr. VII. (1864) 277. — Ex affinitate C. grandiflorae, folia subtus peculiariter pallide fusca dein pallescentia supra pallide viridia. Brasilien: Staat Alto Amazonas, in Wäldern auf den Höhen zwischen dem Bio Negro und Bio Branco (Wallis), eingeführt 1864 bei Linden in Brüssel. 6 4. C. Sellowii Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 120; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 100. — Maranta Selloi Horan. Mon. 10. — Planta ad 40 cm alta robusta. Folia vix ad 1 cm longe petiolata, petiolus tota longi- tudine callosus teres supra villosus, inaequilatera elliptica vel suborbicularia apiculata basi rotundata vix acuminata herbacea mediano subtus puberula ceterum glabra ad 26 cm longa et 1 5 cm lata; vagina membranacea apice producta pubescens. Spica ellipsoidea ad 7 cm longa pedunculo aequilongo vel breviore apice minute puberulo sustenta; bracteae spiraliter dispositae oblongo-ovatae acuminatae puberulae 4 cm longae; paria florum ultra 3 bracteolis linearibus hyalinis mesophyllisque comitata; ovarium glabrum; sepala lineari-lanceolata acuminata 3 cm longa; corollae tubus 4 cm longus, lobi 2,5 cm 7* 100 K. Schumann. — Marantaceae. metientes; staminodium flavum exterius obovatum 2,5 cm longum emarginatum ; callosum huic simile paullo brevius, cucullatum 8 mm longum. (Fig. 1 2 B). Brasilien: Minas Gera es bei Caldas (Regneil III. n. 1207); an dem Ribeiräo de Salgado (Sellow B. n. 1331, c. n. 334). Nota. Nulb' ali speciei nisi C. grandiflorae (Roscoe) K. Schuin. affinis a qua tarnen spicis longius pedunculatis et foliis subtus magis indutis differre videtur, nisi, quod haud improbabile, forniae intermediae et transitoriae exstant. 65. C. vittata (K. Koch) Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 126; Reg. in Gartenfl. XXVIII. (1879) 294; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (i 890) 129. — Phrynium vittatum K. Koch in Allg. Gartenz. XXV. (1857) 147, in Berl. Wochenschr. 1863 p. 359. — Phrynium pumilum K. Koch in Allg. Gartenz. XXV. (1857) 147, nee C. pumila Koernicke. — Phrynium elegans K. Koch in Berl. Wochenschr. 1863 p. 359. — Planta nunc humilis nunc ultrametralis. Folia longe petiolata, petioli glaberrimi pars superior ad 3 cm longa teres callosa, inaequilatera oblonga vel subovato-oblonga breviter acuminata acuto-rotundata utrinque glabra supra viridia faseiis geminatis albis linearibus marginem haud attingentibus ornata subtus subpallidiora ad 45 cm longa et 16 — 2 4 cm lata; vagina ampla glabra haud producta. Spica oviformis peduneulo brevi sustenta; bracteae oblongo-ovatae basi divaricantes apice ereetae glabrae laete virides; paria florum ad 5; ovarium glabrum; sepala pallide viridia anguste lanceolata 1,3 cm longa; corollae flavae tubus duplo calycem superans, lobi 1,4 cm longi lanceolati; stami- nodium exterius late obovatum, cucullatum huic simile. Vaterland wahrscheinlich Columbien; ist gegenwärtig kaum noch in Kultur. 66. C. brasiliensis Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 118; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 91. — C. Koemickeana Horan. Monogr. (1862) 12. — Planta vix ad 30 cm alta. Folia ad 10 cm longe petiolata, petioli puberuli pars superior 1 cm longa teres callosa supra puberula, subinaequilatera oblonga vel oblongo-lanceolata breviter acuminata basi acuta supra apice puberula ceterum utrinque glabra membranacea ad 20 cm longa et 6 cm lata; vagina membranacea rigidula pube- rula apice haud producta. Spica ovato-fusiformis acuminata 4,5 cm longa et 1 cm diametro, peduneulo ad 6 cm longo rigidule puberulo vel glabro sustenta; bracteae spiraliter dispositae ovato-lanceolatae acuminatae 3,5 cm longae arreetae sicc. flavicantes membranaceae, infimae dimidio breviores; paria florum .... Brasilien: Ohne bestimmten Standort (Riedel); Staat Bahia, bei Ilheos auf dem Wege von Pedro de Alcantara nach Minas (Martius). Nota. Materie valde permanca flores, quod maxime doleo, haud examinavi. 67. C. ornata (Linden) Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 127; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 95. — Maranta ornata Linden in Fl. des serres IV. (1848) t. 413, 414. — Phrynium ornatum K. Koch in Berl. WTochenschr. 186 3 p. 3 47. — Phrynium regale Hort. — C. arreeta Lind, et Andre in Illustr. hortic. (1871) 174 t. 77. — Planta speciosa diu vix semimetralis demum elata ad 3 m alta. Folia demum longissime petiolata, petioli pars superior ad 1 0 cm longa teres callosa glabra vel supra minute puberula; lamina valde variabilis, statu juvenili lanceolata breviter acuminata basi rotundata utrinque glabra supra viridia lineis parallelis geminatis rubris secus nervös majores percursa ad 20 cm longa et 8 cm lata; serius lineae pallide virides vel albidae fiunt et tandem Striae plane evaneseunt superficies inferior ubique purpurea et folia denique 65 cm longa et 23 cm lata, vagina membranacea glabra. Inflores- centia (ex K. Koch) spicata oviformis 8 cm longa et 5 cm diametro peduneulo ad 35 cm longo sustenta; bracteae spiraliter dispositae dense imbricatae ochraceae oblongo-ovatae plus minus scariosae; paria florum ultra 3 peduneulo 8 mm longo sustenta; ovarium glabrum; sepala oblonga membranacea 2,2 cm longa; corollae tubus calycem aequans albus, lobi oblongi violacei; staminodium exterius parvum ut callosum majus bilobum flavum. Britisch-Guiana: Mount Russell District (Jenman n. 2086, 2110). Angeblich auch in Columbien und Ecuador; um 1861 bei Linden eingeführt. Calathea. 101 Nota. Quum K. Koch qui primus inflorescentiam descripsit non indicaverit quo loco haec appareat non omnino certum est in quam sectionem planta militet. Hortulani varietates plures distinxerunt [Marantam albo-lineatam, M. roseo-lineatam, M. regalem, M. eoriifoliam, M. majesti- cam et nuperrime M. imperialem) quas etiam cl. Petersen 1. c. recognovit. G. Sanderiana Hort, foliis paulo latioribus at aequaliter lineatis insignis probabüiter quoque ad hanc speciem pertinet. Quum autem, ut supra in diagnosi dixi, folia secundum Status evolutionis varie colorata sint, haec varietates sub titulo »formarum aetatis« modo commemorandae sunt. 68. C. sphaerocephala K. Schum. n. sp. — Planta metralis et ultra. Folia ad 30 cm longe petiolata, petioli pars superior ad 2,5 cm longa callosa teres supra minute puberula, subinaequilatera lanceolata acuminata basi rotundata et breviter acuminata utrinque glabra ad 35 cm longa et II cm lata; vagina membranacea margine et basi villosa. Spica subglobosa cum floribus ad 7 cm longa pedunculo villoso ad 25 cm longo sustenta; bracteae spiraliter dispositae transverse ellipticae obtusae margine recurvatae sicc. nigrescentes glabrae prope basin tantum sparsim puberulae; paria florum sessilium ultra 3, bracteolis lanceolatis mesophyllisque membranaceis comitata; ovarium glabrum; sepala lineari-lanceolata 3 cm longa; corollae sicc. nigrae tubus his aequilongus, lobi lineari-lanceolati 1 , 2 cm metientes ; staminodium exterius obovato-oblongum unguiculatum ; callosum paulo minus ; cucullatum Brasilien: Staat Rio de Janeiro bei der Cova da Onca (Glaziou n. 4226, 18543). Nota. Pedunculo villoso spicam subglobosam sicc. nigrescentem gerente valde peculiaris. 69. C. zebrina (Sims) Lindl. in Donn, Hort, cantabrig. ed. 10. (1823) 12, Bot. Reg. t. 1210, textus; Reg. in Gartenfl. V. (1856) 12 t. 167; Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 131; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 103. — l'ltnjnium zebrinum Roscoe, Monandr. PI. (1828) t. 36. — Maranta zebrina Sims, Bot. Magaz. t. 1926; Bot. Reg. t. 385; Loddig. Bot. Cab. t. 494. — Maranta bicolor Vellozo, Fl. flum. I. (1828) t. 7, text. ed. Netto 3. (1887), non Ker. — Phry- nium bicolor K. Koch in Allgem. Gartenzeitg. XXV. (1857) 147. — Goeppertia zebrina Xees in Linnaea VI. (1831) 337. — Planta ultra semimetralis valida. Folia pro rata haud longe petiolata, petioli pars superior ad 1,5 cm longa complanata callosa glabra, oblongo-lanceolata inaequilatera acuminata basi acuta utrinque glabra supra sericeo- micantia obscure viridia et pallidius taeniata subtus purpurea ad 45 cm longa et 16 cm lata; vagina membranacea glabra. Spica semiglobosa vel oviformis pedunculo nunc decimetrali nunc longiore nunc breviore sustenta densa; bracteae late ovatae obtusae rarius acuminatae striatae glabrae vel subtilissime puberulae ad 5 cm latae, interiores interdum violaceae; paria florum sessilium ultra 5, prophylla inferiora alato-tricarinata, bracteolis linearibus et mesophyllis comitata; ovarium glabrum; sepala oblonga obtusa ad 2,5 cm longa; corollae violaceae vel albidae tubus ejusdem longitudinis vel brevior, lobi oblongo-lanceolati 1,5 cm metientes; staminodium exterius obovato-oblongum pallidius violaceum 1,7 cm longum; callosum huic simile; cucullatum fere duplo brevius. Var. ct. humilior Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 131; Peters. 1. c. 104. — Maranta pulehella Linden apud K. Koch in Allgem. Gartenzeitg. XXV. (1857) 149 et 243, XXVI. (1858) 125. — Humilior. Folia multo minora ad 15 cm longa et 8 cm lata utrinque viridia. Brasilien: Staat Rio de Janeiro, in feuchten Wäldern bei Capocabana, auf dem Corcovado (Riedel, Luschnath, v. Langsdorff); Staat S. Paulo, in Primärwäldern bei Sorocaba (Mosen n. 2971). In Gärten kultiviert, im Jahre 1825 eingeführt. — Var. ct. Staat Bahia (Porte); Staat Goyaz, bei dem Cachoeiro do Inferno (Pohl n. 500). Nol a. Species non solum indole foliorum sed imprimis inllorescentiae valde insignis. 70. C. medio-picta (Morren) Reg. in Gartenfl. XXVII. (1878) 99 t. 934; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 102. — Maranta medio-picta E. Morren in Belgique hortic. XXV. (1875) 135. — M. prasina Hort, in Gard. Chron. 2. ser. III. (1875) 822. — Planta ad 30 cm alta. Folia ad 3,5 cm longe petiolata, petioli pars superior 1,5 cm longa complanata callosa, inaequilatera, oblonga acuminata basi latere altero rotundata altero acuta et acuminata herbacea supra glabra subtus prope basin mediano sub lente puberula 102 K. Schumann. — Marantaceae. supra obscui"e viridia secus medianum albicantia subtus pallidius viridia ad 20 cm longa et 9 cm lata; vagina appresse pilosula. Spica subglobosa vel ellipsoidea ad 5 cm longa pedunculo subaequilongo vel breviore glabro sustenta; bracteae membranaceae spiraliter dispositae late transverse ellipticae obtusae dense imbricatae flavidae ad 3 cm latae; paria florum sessilium longe exsertorum ultra 4 bracteolis linearibus meso- phyllisque comitata; ovarium glabrum; sepala 1,3 cm longa oblongo-lanceolata obtusa; corollae violaceae tubus 2,5 cm longus, lobi oblongi 4,2 cm metientes; staminodium exterius violaceum 1,4 cm longum obovato-oblongum obtusum; callosum paulo brevius; cucullatum 8 mm longum. Brasilien: ohne genauere Standortsangabe. Nota. Ab affinibus non solutn colore foliorum sed etiam florum valde diversa. 71. C. nigro-costata Linden et Andre in lllustr. hortic. XX. (1873) 180; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 92. — Folia permulta longe petiolata, petioli glabri olivacei pars superior brevis atropurpurea violascens, ovato-lanceolata acuta basi subauriculata subundulata supra saturate viridia ad medianum nigra ad nervös laterales atro-violacea pilis albis basi nigro-tuberculatis inspersa, subtus violacea; vagina stricta carinata longe pro- ducta. Spica obovata, absque floribus 3,5 cm longa, pedunculo glabro sustenta; bracteae inflmae ovato-orbiculatae acuminatae superiores angustiores; flores magni 5 cm longi; ovarium glabrum; corollae tubus glaberrimus calycem duplo superans. Columbien: Ohne bestimmten Standort. Nota. Hanc speciem non vidi. 72. C. eximia (Mathieu) Koernicke in Gartenfl. VII. (1858) 87, in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) H7; Reg. in Gartenfl. XVI. (1867) 129 t. 686; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 98. — Maranta eximia Mathieu Cat. — Phrynium eximium K. Koch et Bouche in Ind. Sem. hört, berol. 1855, app. 11, in Allgem. Gartenzeitg. XXV. (1857) 161. — Planta 35 cm alta radicibus filipendulis. Folia ad 8 cm longe petiolata, petioli pars superior ad 2 cm longa callosa sicc. saltem complanata supra puberula, inaequilatera oblonga acutiuscula basi rotundata latere altero acuta supra glabra transverse albo-taeniata subtus tomentosa mollia rubro-brunnea; vagina brevis villosa. Spica ellipsoidea 7 cm longa pedunculo ad 5 cm longo rufo-villoso sustenta: bracteae spiraliter dispositae ovato-oblongae acuminatae rufo-villosae ; paria florum sessilium ultra 4 prophvllis adossatis bracteolis et mesophyllis rufo-pubescentibus ; ova- rium chryseo-villosum ; sepala lanceolata rufo-pubescentia 1,5 cm longa; corollae villosae tubus 2,5 cm longus, lobi lanceolati 1,4 cm metientes; staminodium exterius obovato- oblongum 1,5 cm longum; callosum huic simile paulo minus; cucullatum 8 mm metiens. Central-Amerika: Wahrscheinlich Guatemala, durch v. Warszewicz eingeführt und in den Gärten kultiviert. 73. C. rufibarba Fenzl in Gartenfl. XXVIII. (1879) 274; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 91; Hook. f. in Bot. Magaz. (1897) t. 7560. — Planta 50 cm alta. Folia ad 18 cm longe petiolata, petioli rufo-villosi pars superior 1 cm longa pariter induta, inaequilatera lanceolata vel sublineari-lanceolata acuminata basi acuta utrinque praecipue in nervo mediano rufo-hirsuta herbacea ad 25 cm longa et 4,5 cm lata non raro multo minora; vagina angusta membranacea villosa. Spica subturbinata cum floribus ad 5,5 cm longa pedunculo ad 7 cm longo plus minus villoso sustenta; bracteae 3,5 cm longae spiraliter dispositae lanceolatae acuminatae violaceae rufo-villosae; paria florum ultra 3, mesophyllis hyalinis purpureo-nervosis et bracteolis anguste linearibus comitata; ovarium glabrum apice villosum; sepala lineari-lanceolata attenuato-acuminata hyalina 2,7 cm longa; corollae flavae tubus his paulo brevior, lobi lanceolati extus pilosi 2 cm metientes; staminodium exterius oblongo-obovatum emarginatum 2 cm longum saturate flavum; callosum huic simile at paulo brevius, cucullatum 6 mm longum. Vaterland: Unbekannt, angeblich aus Brasilien. Nota. Foliis angustis indumento rufo et indole spicae valde insignis. 7 4. C. sciuroides Peters, in Vidensk. Meddel. (1889) 899. — Calathea polytricha Bak. in Gard. Chron. 1894 II. 467. — Planta ad 50 cm alta. Folia ad 20 cm longe Calathea. \ 03 petiolata, petioli rufo-villosi pars superior 2 cm longa callosa teres, valde inaequilatera subsemielliptica apiculata basi acuta utrinque hirsuta sicc. viridia ad 25 cm longa et 9 cm lata; vagina membranacea villosa. Spica ellipsoidea ad 5,5 cm longa pedunculo rufo-villoso ad 6 cm longo sustenta; bracteae spiraliter dispositae ovato-lanceolatae longe acuminatae rufo-villosae ad 4,5 cm longae; paria florum sessilium ultra 3, bracteolis mesophyllisque comitata ; ovarium glabrum apice tantum pubescens ; sepala lineari- lanceolata 1,8 cm longa membranacea extus parce pilosa; corollae tubus 1,9 cm longus glaber, lobi lanceolati parce pilosi 1,7 cm metientes; staminodium exterius oblongo-obo- vatum 1,8 cm longum; callosum paulo minus ceterum simile, cucullatum 8 mm longum. Brasilien: Angeblich Staat Rio de Janeiro (Glaziou n. 8974 und 9321). Nota. C. eximiae (Math.) Koernicke et C. rtifibarbae Fenzl affinis, a prima autem inflores- centia longius pedumulata ab altera indolc folioruin valde diversa. 75. C. latifolia (Willd.) Klotzsch in Rieh. Schomb. Reise Guiana III. (1848) 918 p.p. (nomen tantum); Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 130; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 104. — Alpinia latifolia Willd. Hb. n. 2 0. — Thalia latifolia Link, Jahresber. I. 3. (1820) 22, Roem. et Schult. Mant. I. (1818) 10. — Planta modice robusta. Folia petiolata, petioli pars superior 2 cm longa callosa teres puberula, inaequilatera oblongo-lanceolata breviter acuminata basi acuta supra pilis brevibus inspersa subtus pilis longioribus molliter induta mediano hirsuta herbacea 42 cm longa et 1 8 cm lata; vagina Spica ellipsoidea 5 cm longa pedunculo ad 20 cm longo glabro sustenta; bracteae spiraliter dispositae 2 cm longae suborbiculares obtusae puberulae, exteriores coriaceae dense imbricatae ; paria florum sessilium ultra 3 bracteolis linearibus mesophyllisque comitata; ovarium glabrum; sepala oblongo-lanceolata obtusa 1,7 cm longa; corollae flavidae tubus 2,0 cm longus; lobi lanceolati 1,7 cm longi. Venezuela: Bei Caripe in dichten, schattigen Wäldern (Humboldt n. 203, blühend im Oktober); bei Puerto Cabello und Valencia (Moritz). Nota. Ut jam cl. Koernicke asseruit, folium speeiminis in hb. Willd. tantum asservati nee in hb. generali berolinensi additum ad hanc speciem pertinet. Exemplarium Schomburgkia- num a cl. Petersen erroneo ad hanc speciem enumeratum pedunculum crassum spicis privatum exhibens ad Calatheam luteum G. F. W. Mey. pertinet. 76. C. brevipes Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 140; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 107. — Planta submetralis. Folia petiolata, petioli pars superior 1,8 cm longa teres callosa pilis rigidis appressis basi bulbillosis asperrima, subinaequilatera elongato-linearia attenuato-acuminata basi angustata supra glabra subtus ad medianum ferrugineo-subvillosa ceterum pilis appressis basi bulbillosis inspersa mem- branacea sicc. pallide viridia ad 40 cm longa et 4 cm lata; vagina membranacea lata apice subito angustiora pariter pilosa. Spica 8 cm longa et 5 cm diametro ellipsoidea pedunculo 1 0 cm longo puberulo sustenta ; bracteae infimae late ovatae, superiores angustiores patentes pubescentes molles. Brasilien: Ohne bestimmten Standort (Riedel). Nota. Haec species foliis pro rata angustissimis et bracteis magnis latis valde distineta. 77. C. Ackermannii Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 133; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 106. — Planta ad 45 cm alta. Folia breviter (vix ad 2 cm longe) petiolata, petioli pars superior ad 5 cm longa callosa complanata supra puberula, inaequilatera oblongo-lanceolata vel lanceolata acuta basi late acuta supra mediano prope apicem puberula subtus glabra ad 2 5 cm longa et 6 cm lata sicc. castanea; vagina glabra vel brevissime subtomentosa. Spica ellipsoidea obtusa ad 3,5 cm longa, pedunculo c. 20 cm longo glabro sustenta, bracteae spiraliter dispositae haud multae (c. 8 — 9) transverse subellipticae obtusae vel breviter apiculatae glabrae ad 3 cm latae sicc. fuscae; paria florum 3, bracteolis oblongo-lanceolatis obtusis glabris comitata; ovarium glabrum; sepala lanceolata acuta membranacea immediate ante anthesin 1,7 cm longa; corollae tubus glaber. Brasilien: Minas Geraes, ohne bestimmten Standort (Ackermann, Schuch n. 1 1 2). Nota. Species propter bracteas paucas ab affinibus facile distinguenda. j Q4 K. Schumann. — Marantaceae. 78. C. oblonga (Mart.) Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (18 62) 138. — Phrynium oblongum Mart. in Flora XXIV. 2. (1841) Beib. 59. — Planta ad 60 cm alta. Folia ad 20 cm longe petiolata, petioli puberuli pars superior ad 2 cm longa teres callosa, oblonga inaequilatera breviter acuminata basi acuta utrinque glabra membranacea ad 25 cm longa et 14 cm lata; vagina membranacea puberula. Spica ellipsoidea 7 cm longa pedunculo 1 3 cm longo pubescente sustenta folio comitata ; bracteae spiraliter dispositae exteriores paucae ovatae 4 cm longae et 2 cm latae rubes- centes, interiores lanceolatae acuminatae albae omnes utrinque pubescentes; flores crocei; ovarium sericeum; sepala alba lineari-lanceolata ; corollae tubus 1,2 cm longus, lobi inaequales pares lanceolati impar ovato-lanceolatus ; staminodium exterius obovatum bilobum. Brasilien: Staat Bahia bei Ilheos, an schattigen, feuchten Orten (Luschnath, Martins Hb. fl. brasil. n. 553); Staat Parä an den Ufern des Amazonenstromes (Martius Obs. n. 3283). 79. C. umbrosa Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 133; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 105. — Tota planta ad 60 cm alta. Folia ad 2,5 cm longe petiolata, petiolus fere tota longitudine callosus complanatus supra minute pilosulus, oblonga apiculata basi acuta utrinque glabra membranacea ad 30 cm longa et 1 0 cm lata sicc. castanea ; vagina membranacea glabra. Spica subglobosa vel ellip- soidea ad 8 cm longa, pedunculo ad 1 3 cm longo minute puberulo dein glabrato sustenta, folio interdum saltem comitata; bracteae spiraliter dispositae exteriores maximae ad 4 cm longae latissimae transverse ellipticae obtusae, interiores ovatae acuminatae omnes glabrae; flores lutei. Semina (sec. Koernicke) compressa quadrato-oblonga grisea rugosa apice truncata basi biapiculata et disco peltato umbonato instructa exarillosa. Brasilien: Staat Bahia an schattigen Stellen bei Ilheos, in der Nähe der Haupt- stadt (Riedel n. 615). Nota. Heteromorphia conspicua bractearum valde insignis. 80. C. crocata Morren et Jorissenne in Belgique hortic. XXV. (1875) 119, 141 t. 8; Peters, in Fl. brasil. III. 3.. (1890) 107. — Planta caespitosa ad 20 cm alta. Folia breviter petiolata, petiolus tota longitudine callosus teres, subinaequilatera oblonga vel elliptica acutiuscula basi acuta vel subrotundata supra viridia subtus purpurea ; vagina rubra glabra apice haud producta. Spica oviformis ad 4 cm longa et 6 cm diametro, pedunculo 1 0 cm longo glabro crocato basi bracteis binis ovatis acuminatis pariter coloratis circumdato sustenta; bracteae spiraliter dispositae dense imbricatae ovato-ob- longae acuminatae recurvatae 3 cm longae; paria florum 3, bracteolis mesophyllisque roseo-aurantiacis comitata; sepala 8 mm longa lanceolata rosea; corollae aurantiacae glabrae tubus haec aequans, lobi lanceolati paulo breviores; staminodium exterius obo- vatum aurantiacum, callosum huic simile, cucullatum minus. Brasilien: Ohne bestimmten Standort, um 1874 in den Garten Jacob-Mako y zu Lüttich eingeführt. 81. C. truncata (Link) K. Schum. — Maranta truncata Link in A. Dietr. Spec. pl. I. (1831) 26. — C. orbiculata Lodd. Cab. (1832) t. 1879; Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 129; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 100. — Phrynium orbiculatum Sweet, Hort. brit. ed. 2. (l 830) 658. — Planta valida speciosa semimetralis vel ultra. Folia ad 8 cm longe petiolata, petioli pars superior ad 2,5 cm longa subcomplanata callosa minutissime pilosula, orbicularia vel elliptica brevissime vel subinconspicue apiculata basi rotundata et brevissime acuminata utrinque glabra ad 40 cm longa et 3 0 cm lata, vagina subtomentosa scabrida. Spica ad 1 0 cm longa cylindrica apice rotundata pedunculo ad 2 0 cm longo puberulo sustenta; bracteae oo spiraliter dispositae transverse subellipticae ad 5 cm latae obtusae subtomentosae ; paria florum sessilium ultra 5 bracteolis linearibus et mesophyllis exstantibus ; ovarium glabrum ; sepala oblongo-lanceolata acuta glabra; corollae albae tubus 1,8 cm longus, lobi oblongi 8 mm metientes ; staminodium exterius oblongo-obovatum obtusum ; interiora subduplo breviora. Calathea. 105 Brasilien: Staat Rio de Janeiro, bei der Hauptstadt (Weddell n. 713, Glaziou n. 6802); zuerst in dem Berliner botanischen Garten um 1830, wahrscheinlich von Sellow eingeführt. 82. C. Riedeliana (F. Didrichs.) K. Schum. — Phrynwm Riedelianum F. Didrichs. in Vidensk. Meddelels. 1854 p. 185. — Mar anta Riedeliana Hort, apud Koernicke in Gartenfl. VII. (1858) 80. — C. Koernickeana Reg. in Gartenfl. XXIII. (1874) 33 t. 784, XXVIII. (1879) 273; Peters, in Vidensk. Meddelels. 1889 p. 900, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 127. — Planta ad 1 m alta vel paulo elatior. Folia ad 30 cm longe petiolata, petioli pars superior 8 cm longa callosa complanata glabra, lineari-oblonga brevissime apiculata basi rotundata et breviter acuminata utrinque glabra ad 45 cm longa et 20 cm lata, in cultis multo minora; vagina membranacea puberula. Spica ellipsoidea vel subovata obtusa ad 5 (secundum cl. Petersen 9) cm longa, pedunculo ad 12 cm longo gracili glabro sustenta; bracteae spiraliter dispositae late transverse ellipticae ad 3,5 cm latae scariosae glabrae : paria florum ultra 5 bracteolis linearibus mesophyllisque comitata : ovarium glabrum; sepala lanceolata 9 mm longa; tubus corollae albidae 1,3 cm longus, lobi oblongi 1,1 cm metientes; staminodia Brasilien: Staat Rio de Janeiro, bei der Hauptstadt (Glaziou n. 2716, 4245). Nota. Cl. Petersen in Mantissa ad genus Calatheae, species incertae sedis includente, Calatheam Koernickeanam Reg. commemoravit , tunc in Vidensk. Meddelels. alteram ejusdeni nominis cum autoritate sua' publici juris fecit et ulteriorem fusius descripsit. Ambae probabiliter eandem speciem efficiunt, ita ut ulteriori sphalmate tantum autoritatem suam adjecit. 83. C. ovata (Nees et Mark) Lindl. in Bot. Reg. t. 1210 (1825) in textu; Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 138; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 106. — Phrynium ovatum Nees et Mart. in Nova Acta Acad. nat. cur. XI. 1. (1823) 27. — Maranta ovata A. Dietr. Spec. pl. I. (1831) 29. — Planta tota submetralis valida. Folia longe petiolata, petioli pars superior ad 2 cm longa callosa teres cireum- circa glabra, subinaequilatera oblonga vel elliptica breviter acuminata haud caudata, basi acuta utrinque glabra papyracea sicc. flavicanti-castanea ad 40 cm longa et 20 cm lata ; vagina Spica late ellipsoidea ad 1 0 cm longa et 8 cm diametro , pedun- culo nunc 2 0 cm longo nunc subsemimetrali glabro vel puberulo (ex Petersen) suffulta; bracteae magnae spiraliter dispositae dense imbricatae exteriores ad 5 cm longae late ovatae acuminatae flavicanti-castaneae glabrae vel (ex Petersen) puberulae, interiores angustiores et longius acuminatae; paria florum ultra 3, prophyllis bracteolis linearibus membranaceis mesophyllisque glabris comitata; ovarium glabrum; flores Brasilien: Staat Bahia, in Wäldern bei Almada (Martius); auf dem Wege von Felisberto nach Ilheos (Martius, Wawra n. 366). Nota. Haec species, si omnia exemplaria recte dijudicata, ad eas pertinet quae seriem Nudiseaparum cum Scapifoliarum conjungunt, quum nunc folium spicam comitans exstet, nunc ad vaginam reductum sit, nunc omnino desit. 84. C. pacifica (Linden) Linden et Andre in Illustr. hortic. XIX. (1872) t. 101; Reg. in Gartenfl. XXVIII. (1879) 294; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 125. — Maranta pacifica Linden, Cat. — Tota planta 30 cm alta. Folia ad 5,5 cm longe petio- lata, petioli pars superior 2 cm longa teres callosa supra minute at rigide pilosula, inaequilatera oblonga acuta basi acuta supra ad medianum puberula laete viridia subtus glabra pallidiora ad 17 cm longa et 9 cm lata, vagina minutissime pilosula apice bre- viter producta. Spica ellipsoidea ad 6 cm longa et 3 cm diametro pedunculo glabrius- culo 4 cm longo sustenta; bracteae spiraliter dispositae dense imbricatae latissime ovatae breviter acuminatae apice undulatae glabrae ; paria florum 3 ; ovarium glabrum ; sepala lanceolata acuminata glabra 1 cm longa; corollae tubus 1,2 cm longus, lobi oblongi 1 cm metientes; staminodium exterius obovatum emarginatum 1,2 cm longum, callosum simile at paulo minus. Vaterland: Peru (um 1870 bei Linden in Brüssel eingeführt), 85. C. aemula Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1.(1 862) 131 ; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 103 t. 21, in Vidensk. Meddelels. (1889) 900. — Planta ad 106 K. Schumann. — Marantaceae. 70 cm alta minus robusta. Folia ad 25 cm longe petiolata, petioli pars superior 3 cm longa teres callosa supra puberula, oblonga vel oblongo-lanceolata inaequilatera acuta vel brevissime acuminata basi rotundata et breviter acuminata vel acuta utrinque glabra (ex Petersen subtus puberula) viridia mediano pallidiora ad 25 cm longa et 15 cm lata, vagina glabra prope basin villosa. Spica ellipsoidea ad 5 cm longa, pedunculo ad 2 0 cm longo sustenta interdum folio comitata; bracteae spiraliter dispositae late ellipticae laxius imbricatae 3 cm latae flavidae sub lente valida minutissime pilosulae; paria florum sessilium ultra 5, bracteolis linearibus mesophyllisque comitata; ovarium glabrum; sepala oblongo-lanceolata 9 mm longa; corollae albae tubus 1,4 cm longus, lobi lanceolati 1,0 cm metientes; staminodium exterius obovato-oblongum 1,2 cm longum; callosum huic simile, cucullatum triplo brevius. Brasilien: Staat Espiritu Santo, zwischen Campos u. Victoria (Sellow); Staat Rio de Janeiro (Glaziou, viele Nummern); in Wäldern der Insel Gubernatore auf feuchten Stellen (Stewart). Nota. Haec species magnitudine foliorum et inflorescentiae et longitudine pedunculorum haud parum variat. 86. C. leopardina (Bull) Regel in Gartenfl. XXVI. (1877) 35 t. 893; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 92. — Maranta leopardina Bull, Cat. 1876 cum icone. — Planta ad 40 cm alta. Folia ad 1 8 cm longe petiolata, petioli pars superior ad 5 mm longa callosa complanata supra puberula, inaequilatera oblongo- vel subovato-lanceolata breviuscule acuminata basi rotundata et breviter acuminata utrinque glabra supra laete viridia atro-viridi-maculata subtus pallidiora et saturatius viridi-zonata ad 20 cm longa et 9 cm lata; vagina angusta membranacea glabra. Spica subglobosa 5 cm longa pedunculo brevi raro ad 3 cm longo glabro sustenta; bracteae spiraliter dispositae ad 4,5 cm longae lanceolatae acuminatae imbricatae hinc inde pilulo instructae virides herbaceae; paria florum ultra 4, bracteolis viridibus carinatis linearibus et mesophyllis hyalinis comitata; ovarium glabrum; sepala ovato-lanceolata 7 mm longa; corollae flavidae tubus 1,5 cm longus, lobi oblongi acuti 9 mm longi; staminodium exterius flavum oblongo-obovatum 1,5 cm longum; callosum huic simile at brevius;- cucullatum 5 mm metiens. Brasilien: Ohne bestimmten Standort (Bull führte sie 1875 ein); häufig in Gärten kultiviert. Nota. Forma coloreque foliorum ab omnibus affinibus differt. C. coneinna (Bull Cat.) Reg. 1. c. 36 ab auctoribus vulgo vix pro varietate habita mea sententia toto coelo differt et probabiliter speciem propriam exhibet; colore subargenteo vel cinereo foliorum multo latiorum valde insignis ad hunc usque diem non floruit, itaque de positione speciei Judicium non licet. 87. C. strobilifera (Miq.) Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1 . (1 862) 1 43 ; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 109. — Maranta strobilifera Miq. in Linnaea XXII. (1849) 79. — Phrynium strobiliferum K.Koch in Allgem. Gartenzeitg. XXV. (1857) 1 47. — Caulescens; folia subpetiolata lanceolata in acumen breve subconvolutum puberu- lum desinentia serrulato-scabra 22 — 25 cm longa et 2 — 3 cm lata submembranacea glabra nervo mediano subtus prominente versus apicem valde attenuato at eum fere pertingente; vagina elongata apice auriculata puberula. Spica 4,5 cm longa terminalis solitaria subsessilis oviformis imbricata; bracteae subpatulae ovato-lanceolatae glabrae infimae 2,2 cm longae, summae breviores; bracteolae carinato-concavae, dorso villosulae. Holländisch Guiana: Bei dem Flusse Saramacca (Groote Boica) in Wäldern (Kegel, blühend im Mai). Nota. Speciem non vidi, itaque nescio an ad hoc genus pertineat; folia margine serru- lato-scabra in affinitate valde improbabilia. 87a. C. grandis Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 124. — Planta validissima. Folia petiolata , petioli crassi rigidi pars superior ad 1 0 cm longa callosa teres glabra, modice inaequilatera elongato-oblonga acuta basi rotundata breviuscule acuminata utrin- que glabra ad 70 cm longa et 27 cm lata, vagina Spica ellipsoidea vel subglobosa pedunculo puberulo 5 mm crasso sustenta folio comitata; bracteae spiraliter Calathea. \ 07 dispositae ad 7 cm longae oblongo-ovatae acutae transverse plicato-rugulosae scabrius- culae erecto-patentes membranaceae sicc. lutescentes; paria florum pedunculo manifesto suffulta; ovarium pubescens; sepala 2 cm longa et 5 mm lata lanceolata bre- vissime puberula ; corollae tubus amplus , lobi ; staminodium exterius late ob- ovatum, leviter emarginatum ; callosum hoc aequans at angustius. Holländisch Guiana: Paramaribo, an sumpfigen Orten des Primärwaldes (Wull- schlaegel n. 516). Nota. Hanc speciem, quod maxime doleo, in herbariis non inveni; cl. Petersen eam in species incertae sedis collocavit; quum autem scapum foliosum indicaverit, in tribum Scapi- foliarum certe militat. Paria florum pedunculo communi sublevata characterem valde peculiareiu exhibent. Series IV. Rhizanthae Eichler apud Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 89. Quamquam facillime est hanc seriem recognoscere mihi non perfecte naturalis videtur. A serie Nudiscaparum species nonnullae paulo recedunt, aliae foliis solitariis ramos rhizomatis quasi terminantibus basi vaginatis insignes seriem melius circumscriptam offerunt. Sed cum materies saepius nimis incompleta sit, Judicium certum non semper licet; Studium plantarum in caldariis cultarum forsan serius divisionem meliorem praebebit. Species ultima hujus seriei autem in genere valde abnormalis etiamsi habitu cum eo conveniens probabiliter in futuro pro typo generis propra habenda erit. Stirps permanca autem examin ationem accuratissimam non sinuit. Conspectus speciernm. A. Bracteolae indurato-claviculatae. a. Spicae immediate prope folia. ct. Folia anguste lanceolata ad 22 cm longa et 4 cm lata basi acuta 88. C. Neoviedii. ß. Folia latiora basi rotundata et cordata. I. Folia oblonga vel elliptica acutiuscula 89. G. vaginata. II. Folia ovato-lanceolata attenuato-acuminata 90. C. cardiophylla. b. Spicae e rhizomate longe repente filiformi enascentes a foliis remotae 91. C. Pittieri. B. Bracteolae lineares membranaceae planae. a. Folia angusta ovato-lanceolata attenuato-acuminata ad 25 cm longa et 6 cm lata 92. C. Bachemiana. b. Folia lanceolata vel oblonga. a. Folia basi cordata 93. G. applicata. ß. Folia basi acuta. I. Inflorescentia anguste subcylindrica, bracteae basi tomen- . tosae sicc. haud coloratae stramineae, ovarium glabrum pro rata magnum 94. G. zingiberina. II. Inflorescentia ellipsoidea, bracteae rufo-villosae, ovarium apice sericeum haud magnum. 1. Folia glabra 95. C. varians. 2. Folia hirsuta 96. G. angusti folia. Hujus affinitatis 97. C. affinis. C. Bracteolae 0, paria florum pedunculata in genere abnormalia . 98. G. straminea. 88. C. Neoviedii Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 116 t. 29 Fig. 1. — Planta ad 50 cm alta radicibus filipendulis. Folia ad 20 cm longe petiolata, petioli gracilis pars superior 5 mm longa callosa teres supra puberula, inaequilatera lanceolata acuta basi pariter acuta utrinque glabra herbacea ad 22 cm longa et 4 cm lata; vagina mem- branacea glabra. Spica e rhizomate subturbinata cum floribus magnis 5 cm longa, pedunculo 4 cm longo squamis membranaceis dense velato sustenta; bracteae spiraliter J 08 K. Schumann. — Marantaceae. dispositae paucae oblongo-lanceolatae acutae glabrae ad 2 cm longae; paria florum alborum longe exsertorum 3 bracteolis indurato-claviculatis mesophyllisque comitata; ovarium glabrum ; sepala 2,0 cm longa lineari-lanceolata glabra; corollae tubus 2,5 cm longus; lobi oblongo-lanceolati 1,5 cm metientes; staminodium exterius obovatum emar- ginatum 2,6 cm longum ; callosum simile at paulo brevius, cucullatum 1,2 cm longum (Fig. 17iY). Brasilien: Staat Espiritu Santo, bei Itapimirim (Fürst Neuwied, wahrscheinlich von hier auch Sellow); Staat Rio de Janeiro, Abhänge bei Capocabana (Glaziou n. 4221, blühend im Oktober 1869). Nota. Glabritie perfecta inflorescentiae foliorumque bracteolis indurato-claviculatis et floribus magnis optiine distinguenda. 89. C. vaginata Peters, in Vidensk. Meddel. (1 889) 900. — Planta ad 50 cm alta. Folia solitaria ad 20 cm longe petiolata, petioli pars superior ad 2 cm longa callosa complanata supra puberula, inaequilatera ovato-oblonga vel ovato-elliptica acu- tiuscula basi rotundata cordata utrinque glabra ad 2 4 cm longa et 16 cm lata; vaginae petiolum et pedunculum arcte cingentes membranaceae glabrae. Spica e rhizomate sub- turbinata cum floribus 6 cm longa pedunculo 9 cm longo sustenta; bracteae spiraliter dispositae ovato-oblongae acuminatae membranaceae glabrae ad 3 cm longae; paria florum sessilium ultra 3, mesophyllis et bracteolis 2 cm longis indurato-claviculatis co- mitata; ovarium glabrum; sepala lanceolata acuminata 2,3 cm longa; corollae tubus 3 cm longus, lobi lanceolati 1,5 cm metientes; staminodium exterius 2,5 cm longum tenerrimum unguiculatum ; callosum huic simile at paulo minus; cucullatum 9 mm longum. Brasilien: Angeblich Staat Rio de Janeiro (Glaziou n. 8975). 90. C. cardiophylla K. Schum. n. sp. — Planta ultra 0,6 m alta. Folia 28 cm longe petiolata, petioli pars superior 3 cm longa callosa teres puberula, inaequilatera ovato-lanceolata attenuato-acuminata basi alte cordata late marginata utrinque glabra coriacea ad 4 8 cm longa et 1 6 cm lata, vagina brevissime membranacea glabra. Spica e rhizomate subturbinata 4,5 cm longa, pedunculo 4 cm longo vaginis velato pubescente sustenta; bracteae spiraliter dispositae ovato-lanceolatae acuminatae extus minute et appresse pilosulae; paria florum sessilium ultra 2 prophyllis adossatis tenerrime mem- branaceis saepe denticulatis et bracteolis filiformibus apice claviculatis et induratis comi- tata; ovarium glabrum apice pilosulum; sepala 1,8 cm longa lanceolata tenerrima; corollae tubus 2,2 cm longus, lobi lanceolati 1,8 cm metientes; staminodium exterius tenerrimum obovatum, callosum paulo minus cucullatum 7 mm longum. Brasilien: Angeblich Staat Rio de Janeiro (Glaziou n. 14326, 17815). Nota. Species jam foliis elongatis basi manifeste cordatis ab omnibus speciebus aliis prima fronte recedit. 91. C. Pittieri K. Schum. n. sp. — Planta ultrametralis. Folia longissime pe- tiolata, petioli puberuli pars superior 5 cm longa haud valde conspicue callosa et teres, lanceolata breviter acuminata basi acuta supra mediano et apice minutissime puberula superne sub lente ciliolata ad 60 cm longa et 17 cm lata membranacea; vagina .... Spicae decumbentes, bracteae in exemplari exstante 3 distichae in axi filiformi proba- biliter subterraneäe dissitae, inter se remotae, internodia ad 5 cm longa, ovatae vix 2 cm longae acutäe pubescentes ; paria florum 4 bracteolis indurato-claviculatis et meso- phyllis comitata; ovarium sericeum; sepala 2,3 cm longa lanceolata acuminata puberula; corollae tubus 3 cm longus, lobi lanceolati 2 cm metientes ; tubus stamineus 4 mm longus; staminodium exterius oblongo-obovatum unguiculatum fere 2 cm metiens; cal- losum huic simile et forsan jam majus, cucullatum 7 mm longum. Costa Rica: Am Ufer des Rio Blanco, 300 m ü. M. bei Sta. Clara (Pittier n. 13456, blühend im Juli 1899). Nota. Haec species propter spicam extensam haud secundum normam congestam, brac- teis ad 5 cm inter se remotis axi tenui et probabiliter subterraneo repente insidentibus valde Calathea. 109 insignis. Flores itaque basi in solo abscon- diti corollas tantum , more specierum generis Amomi supra terram emittunt. 92. C. Bachemiana E. Morien in Belgique hortic. XXV. (1875) 271 t. 1 5 — 17 fig. 4; Peters, in Engl, et Prantl, Pflzfam. IL 6. (1889) 40 flg. 31, in Fl. brasil. HF. 3. (1890) 115 t. 27. — Ma- ranta Bachemiana et Kegeliana Hort. — Planta ad 4 0 cm alta radicibus filipendulis. Folia ad 15 cm longe petiolata, petioli pars superior 2 cm longa teres callosa supra puberula, inaequilatera ovato-lan- ceolata rarius oblonga attenuato-acuminata rarius acuta subcaudata basi truncata et breviter acuminata supra argenteo-virides- centia obscure viridi-taeniata subtus viridia ad 25 cm longa et 6 cm lata; vagina angusta membranacea glabra. Spica sub- cylindrica cum floribus majusculis 6 cm longis, pedunculo ad 2,5 cm longo squa- mis in toto purpurascentibus vel striatis glabris dense velato sustenta; bracteae ob- longae acutae paucae spiraliter dispositae; ovarium parce pilosum; sepala lineari- lanceolata 2,5 cm longa albida; corollae tubus haec subaequans, lobi lanceolati 1,8 cm metientes ; staminodium exterius oblongum emarginatum 2,3 cm longum; callosum simile at paulo majus, cucullatum 8 mm longum (Fig. 14). Brasilien: Ohne bestimmten Stand- ort (um 1874 bei Jacob Makoy ein- geführt). Wird nicht selten kultiviert. 93. C. applicata Morren in Belgi- que hortic. XXIV. (1874) 228, XXV. (1875 273 t. 18; Reg. in Gartenfl. XXVIH.(l879 279. — M. pinnato-picta Hort, in Gard. Chron. 2. ser. III. (1875) 822. — Planta vix 20 cm alta e rhizomate tuberoso. Folia solitaria e rhizomate 3 cm longe petiolata, petioli basi vaginata pars superior 8 mm longa undique puberula, inaequi- latera ovato-elliptica subundulata acutius- cula basi cordata supra laete viridia secus medianum albida maculis atroviridibus ellip- ticis a mediano remolis aequalibus vel plus minus inaequalibus notata subtus roseo-purpurascentia ad 12 cm longa et 8 cm lata; vagina .... Spica 3 cm longa oviformis sessilis e rhizomate; bracteae paucae lanceolatae acuminatae subscariosae brunneae spicam aequantes; paria florum 3, bracteolis lineari-lanceolatis 2 cm longis Fig. 14. Calathea Bachemiana Morren. Habitus. Engl. u. Prantl, Pflzfain. II. 6. p. 40. Fig. 31. HO K. Schumann. — Marantaceae. comitata; sepala lanceolata; corollae albae tubus 2 cm longus, lobi 1,3 cm metientes; staminodium exterius 1,5 cm longum obovatum, callosum paulo brevius. Brasilien: Ohne bestimmten Standort um 1874 bei Jacob-Makoy eingeführt. 94. C. zingiberina Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 122; Peters, in Fl. brasil. III. 3. ( 1 8 9 0 ) 116 t. 28. — Planta ad 1,20 m alta. Folia solitaria longissime petiolata, petioli pars superior 5 cm longa callosa teres glabra, in- aequilatera subovato-lanceolata acuta basi pariter acuta coriacea utrinque glabra ad 40 cm longa et 1 1 cm lata; vagina membranacea glabra. Spica e rhizomate cum floribus ad 6,5 cm longa angusta subcylindrica pedunculo tomentoso molli ad 6 cm longo squamis lanceolatis stramineis glabris velato sustenta; bracteae spiraliter dispositae ob- longo-lanceolatae obtusae scariosae ad 3 cm longae glabrae basi tomentosae; paria florum 3, bracteolis linearibus et mesophyllis comitata; ovarium glabrum pro rata magnum; sepala lineari-lanceolata acuminata ad 2,5 cm longa; corollae tubus 2,6 cm longus; lobi lan- ceolati 1,7 cm metientes; tubus stamineus 5 mm longus; staminodium exterius sub- spathulatum 2 cm longum; callosum paulo minus; cucullatum 6 mm metiens. Brasilien: Staat Parä, an den Wasserfällen des Arepecurü (Spruce n. 123, blühend im Dezember 1 849). — Holländisch Guiana: Provinz Parä (Wullschlaegel n. 1137). Nota. Habitu inflorescentiae haec species sola neogaea quasdam generum Zingiberacearum nonnullorum gerontogaeorum in memoriam revocat; spica probabiliter maxima pro parte in solum immersa. "- 95. C. varians Koernicke in Gartenfl. VII. (1858) 87; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 116. — Thrynium varians K. Koch et Mathieu in Append. sem. catal. berolin. 1855, in Allg. Gartenzeitg. XXV. (1857) 162. — Galathea vestita Bak. in Saund. Befug. V. (1873) 1. t. 311. — Phryniwn discolor, Maranta discolor, Heliconia discolor Hort. — Herba fere metralis radicibus filiformibus. Folia pauca ad 40 cm longe petiolata, petiolus puberulus purpureo-variegatus, pars superior ad 4 cm longa teres cal- losa purpurea glabra, lineari-lanceolata attenuato-acuminata basi acuta demum rotundata utrinque glabra subtus purpurea ad 40 cm longa et 9 cm lata; ligula brevissima cum vagina ut petiolus induta. Spica e rhizomate ellipsoidea ad 5 cm longa pedunculo 6 — 7 cm longo curvato rufo-villosa suffulta ; bracteae spiraliter dispositae permultae ovatae acu- minatae ad 3 cm longae obscure castaneae rufo-villosae viridi-tuberculatae ; paria florum bina tertium haud evolutum, bracteolae lanceolatae acuminatae glabrae; ovarium glabrum apice rufo-villosum ; sepala subulata 1,5 cm longa alba pubescentia; corollae flavidae tubus curvatus 2,5 cm longus, lobi lanceolati acuminati puberuli 1,5 cm longi; stami- nodium exterius obovatum emarginatum ut interius callosum oblique oblongum flavidum et 1,5 cm longum; cucullatum vix 7 mm longum; stamen ejusdem longitudinis ; appen- dicula semielliptica cum anthera connata. Englisch Guiana: Busseil District (Jenm an n. 2086, 2110), in Gärten kultiviert. Nota. Foliis magnis longe pedunculatis , pedunculo raaculato, floribus speciosis luteis valde insignis. 96. C. angustifolia Koernicke in Gartenfl. VII. (1858) 87, in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 136; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) H6. — Maranta vel Heliconia discolor Hort. — Planta ad 80 cm longa radicibus filipendulis. Folia solitaria ad 40 cm longe petiolata, petioli rubro-variegati patenti-pilosuli pars superior 3 cm longa teres callosa glabra, statu juvenili pariter villosa, vix inaequilatera linearia vel lineari-lanceolata breviter acuminata basi acuta utrinque at subtus densius pilis basi bulbosis inspersa supra saturate viridia subtus purpurea ad 30 cm longa et 7 cm lata durius herbacea; vagina membranacea patenti-pilosa basi glabra. Spica e rhizomate ellipsoidea vel anguste turbinata ad 5 cm longa, pedunculo basi vagina lanceolata rufo- villosa suffulto pariter induto 40 cm longo sustenta; bracteae spiraliter dispositae ob- longo-ovatae acuminatae rufo-villosae; paria florum bina, bracteolae lanceolatae hyalinae glabrae; ovarium glabrum apice chryseo-sericeum ; sepala 1,4 cm longa lineari-lanceo- lata acuminata hirsuta; corollae hirsutae tubus 2,2 cm longus, lobi lanceolati 1,4 cm Calathea. 1 1 1 metientes; staminodium exterius obovato-oblongum 1,5 cm longum; callosum huic simile at paulo brevius; cucullatum 7 mm metiens. Central-Amerika : Ohne bestimmte Standortsangabe. ' N o t a. Calatlteac varianti (K. Koch et Mathieu) Koernicke affinis et ab ea forte nimis leviter foliis angustioribus et pilosis diversa. Cum hac specie vel cum sequente forsan Thalia ftiberosa Vellozo, Fl. llum. I. (1S28; t. 15, text. ed. Netto, (1881) 5 convenit, quam cl. Koernicke nomine C. tuberosae accepit. 97. C. affinis Fenzl apud Reg. in Gartenfl. XXVIII. (1879, 29 i. Brasilien? Nota. De hac planta nunquam descripta cl. Regel conjecit. hanc C. angustifoliae Koernicke similem at glabram et probabiliter cum C. varianti K. Koch et Math, affiniorem fuisse. 98. C. straminea Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 4 18. : — Planta tota ad 45 cm longa. Folia solitaria e rhizomate basi vaginis acuminatis glabris suffulta lon- gissime (ad 3 0 cm longe) petiolata, petioli pars superior ad 2 cm longa callosa ter.es supra prop©' apicem tantum minute puberula, subinaequilatera acuta basi rotundata utrinque glabra coriacea ad 20 cm longa et 6 cm lata sicc. straminea; vagina Spica e rhizomate ellipsoidea pedunculo gracili glabro vaginis binis remotis munito sustenta; bracteae paucae (fertiles 3) spiraliter dispositae lanceolatae ad 3,5 cm longae exteriores sti'amineae interiores membranaceae ; paria florum solitaria 8 mm longe pedunculata prophylla bracteolae mesophyllaque 0 ; ovarium tuberculatum glabrum ; sepala membranacea lanceolata 3 cm longa; corollae tubus subaequilongus , lobi 2 cm longi lanceolati; staminodium exterius obovatum tenerrimum, callosum simile; anthera apiculata. Brasilien: Staat Amazonas, in Wäldern am Japura (Martius Obs. n. 3181). Nota. Species distinctissima et ab omnibus aliis diversa abortu prophyllorum et meso- phyllorum et paribus florum pedunculatis; an typus generis proprii? Subgen. IV. Microcephalum Benth. in Benth. et Hook. f. Gen. III. (1883) 654. Inflorescentia parva vix ultra 1,5 cm longa, corollae tubus nunquam 1 cm superans calycem aequans. Conspectus specierum. A. Bracteae 3 subdistichae, arcte imbricatae, folia valde inaequi- latera. a. Staminodium exterius album. or. Folia elliptica, planta parva vix 20 cm alta 99.C.microcej)hala. ß. Folia oblonga vel oblongo-lanceolata, planta validior ad 40 cm alta 100. C. albicans. b. Staminodium exterius pallide violaceum, planta parva. . . 4 01. C. micans. B. Bracteae 5 spiraliter dispositae subconvolutae apice patentes. a. Folia supra saturate viridia lineis albis vulgo geminatis fas- ciata ad 4 5 cm longa et 6 cm lata 4 02. C. Baraquinii. b. Folia supra obscure viridia secus medianum argenteo-zonata ad 4 0 cm longa et 5 cm lata 4 03. C. undulata. 99. C. microcephala (Poepp. et Endl.) Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 4. (4 862) 4 25; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (4 890) 97. — Phrynium micro- cephalum Poepp. et Endl. Nov. gen. et spec. III. (1838) 20 t. 128a, b. — Herba pro rata humilis vix ultra 20 cm alta. Folia vulgo 2 ad 9 cm longe et graciliter petiolata, petioli purpurei pars superior ad 8 mm longa callosa teres supra puberula, valde inae- quilatera elliptica rotundata et apiculata basi brevissime acuminata utrinque glabra her- bacea ad 12 cm longa et 6 cm lata vulgo multo breviora; vagina membranacea glabra. Spica brevissima cum floribus vix 2 cm longa, pedunculo gracillimo ad 12 cm longo 112 K. Schumann. — Marantaceae. glabro sustenta; bracteae 3 tantum subspiraliter dispositae imbricatae late ovatae bre- vissime apiculatae glabrae coriaceae ad 1 cm longae; paria florum sessilium exsertorum ultra 3, bracteolis linearibus comitata; ovarium glabrum; sepala linearia lanceolata 7 mm longa; corollae albae tubus 8,5 mm longus, lobi oblongo-lanceolati 5 mm metientes; staminodium exterius 7 mm longum album obcordatum unguiculatum ; callosum paulo brevius ceterum simile; cucullatum 4 mm longum. Peru: Provinz Maynas bei Yurimaguas in Primärwäldern (Poeppig, blühend im Januar 1 830). Nota. Haec species statura nana et spiea paucibracteata ab omnibus aliis optime diversa. 100. C. albicans Brongn. apud Gris in Ann. sc. nat. 4. ser. XII. (1859) 193 (nomen tantum). — Phrynium pusillum K. Koch in Berl. Wochenschr. 1863 p. 359. — Planta gracilis elegans ad 40 cm alta. Folia ad 20 cm longe petiolata, petioli pars superior ad 2 cm longa teres callosa supra minutissime pilosula, valde inaequilatera lanceolata acuta basi pariter acuta supra mediano minutissime pilosula ceterum utrinque glabra ad 20 cm longa et ad 5 cm lata; vagina angusta membranacea glabra. Spica vix 1,5 cm longa, pedunculo gracili ad 15 cm longo glabro sustenta complicata basi infima folio comitata; bracteae 3 ovatae breviuscule acuminatae ad 1,2 cm longae punctulatae laete virides rubro-marginatae ; paria florum ultra 3 bracteolis lanceolatis 6 mm longis membranaceis mesophyllisque comitata: ovarium glabrum; sepala lanceolata acuminata; corollae albae tubus 7 mm longus, lobi oblongi 5 mm metientes; staminodium exterius album obovatum 7 mm longum unguiculatum; callosum appendiculatum 4 mm metiens, cucullatum 3 mm longum. Französisch Guiana: Von hier wenigstens angeblich bei Van Houtte in Gent eingeführt. — Nicaragua: Bei Chontales (Täte n. 303, blühend im Juni 1868). — Columbien: an den Ufern des Huahua bei Barbacoas (Lehmann n. 66, blühend im August 1880). Nota. Cl. Petersen hanc speciem cl. Koernicke sequens cum C. iindulata Lind, et Andr. conjunxit quacum autem non affinis; nulla cum specie alia quam cum G. mieantc com- paranda tarnen ab ea statura vegetiore differt. Haec et prior inflorescentias haud terminales proferunt. nam basi infima saepe subterranea pedunculus folio solitario onustus est. Probabiliter haec cum C. micans var. robusfior Koernicke convenit. 101. C. micans (Mathieu) Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 126; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 96 t. 20, fig. 1. — Maranta micans Mathieu Cat. — Phrynium micans Klotzsch in Allgem. Gartenzeitg. XXII. (1854) 249. — Phry- nium pumilum Klotzsch in Bich. Schomb. Beise Guiana III. (1848) 918 (nomen tan- tum). — Planta vix unquam 20 cm alta vulgo humilior. Folia ad 5 cm longe petiolata, petioli pars superior ad 1 0 mm longa callosa teres supra minute puberula, inaequilatera subsemioblonga vel oblongo-lanceolata acuta basi rotundata et acuta membranacea utrin- que glabra vel supra secus medianum puberula saturate viridia albo-taeniata subtus pal- lidiora ad 1 0 cm longa et 3,5 cm lata; vagina membranacea glabra. Spica ellipsoidea ad 1 cm longa, pedunculo gracili glabro vel minute puberiüo sustenta; bracteae 3 tan- tum ovato-oblongae acuminatae glabrae; paria florum 2 vel ultra, bracteolis lineari- lanceolatis et mesophyllis comitata; ovarium glabrum; sepala lanceolata 8 mm longa glabra: corollae albae tubus his aequilongus, lobi lanceolati 5 mm metientes; staminodium exterius 5 mm longum obovatum bilobum pallide violaceum; callosum simile at paulo brevius; cucullatum 2,5 mm longum. Brasilien: Staat Parä bei Manicure (Freire Codina, PI. paraens. I. t. 84 msc, Caä membeca der Eingeborenen, blühend im Oktober), Staat Amazonas, am Japurä, nahe dem Kanal Varanaca (Martius, Obs. n. 2987). — Britisch Guiana: Am Aruka und Barima in feuchten Wäldern (Bich. Schomburgk n. 77). — Französisch Guiana: In Wäldern bei Couana (L. C. Bichard als Curcuma pusilla). — Peru: Ohne bestimmten Standort (v. Warszcewicz, der die Pflanze 1852 einführte); Provinz Maynas (Poeppig). Calathea. 1 1 3 Nota. Species ope exiguitatis inflorcscentiae et. florum statim recognoscenda. Varietatem amabilem Peters, a typo haud distinguere possum. Hujus speciei var. ß. robustior Koernicke e ditione civitatis Honduras cum C. albicante Brongn. convenit. 102. C. Baraquinii (Verschaff.) Reg. in Gartenfl. XVII. (1868) 99; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 98. ■ — Maranta Baraquinii Lern, in Illustr. hortic. XV. (1868) t. 542. — Calathea Baraquiniana Reg. in Gartenfl. XXVIII. (1879) 301. — Planta spe- ciosa caespitosa ad 20 cm alta. Folia breviter petiolata, petiolus subtomentosus tota longitudine callosus teres, inaequilatera oblonga breviter acuminata basi acuto-rotundata supra glabra saturate viridia lineis crebris geminatis albis margines haud attingentibus percursa, subtus puberula pallidiora ad 1 5 cm longa et 6 cm lata; vagina subtomentosa ampla. Spica vix 1,5 cm longa, pedunculo hirsuto 8 cm longo sustenta; bracteae paucae ovatae acuminatae extus subtomentosae undulatae spiraliter dispositae laxe imbricatae subpatentes margine pallide purpurascentes ; paria florum 3 ; ovarium glabrum ; sepala lanceolata obtusa 8 mm longa; corollae albae tubus 1 cm longus, lobi oblongi acuti; staminodium exterius obovatum leviter emarginatum petalis paullo longius; callosum obo- vatum anguste emarginatum paulo brevius. Rrasilien: Staat Alto Amazonas, in dichten und feuchten Wäldern (Baraquin, eingeführt 1867 bei Verschaffelt in Gent). 103. C. undulata Linden et Andre in Illustr. hortic. XIX. (1872) 160 t. 98; Reg. in Gartenfl. XXV. (1876) 1 t. 852; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (l 890) 97. — Planta vix ultra 20 cm alta. Folia ad 8 mm longe petiolata, petiolus tota longitudine callosus teres supra puberulus, inaequilatera oblonga obtusiuscula basi rotundata et sub- cordata supra mediano apicem versus puberula ceterum utrinque glabra, supra viridia secus medianum argenteo-plumoso-zonata subtus violacea ad 10 cm longa et 5 cm lata; vagina membranacea minutissime sub lente puberula. Spica turbinata vix 2 cm longa, pedunculo ad 7,5 cm longo apice incrassato glabro sustenta basi folio comitata; bracteae spiraliter dispositae ad summum 5 latissime ovatae involutae virides dense albo-punctu- latae et albo-marginatae; paria florum ultra 3, bracteolis binis hyalinis linearibus 7 mm longis et solitariis intermediis 1 0 mm longis apice claviculatis comitata ; ovarium glabrum ; sepala lanceolata 8 mm longa; corollae albae tubus 8 mm longus, lobi oblongo-lanceo- lati 5 mm metientes; staminodium exterius album oblongo-spathulatum 6 mm longum; callosum apice appendiculatum 5 mm, cucullatum 4 mm longum. Peru: Östlicher Abhang der Anden, am Huallaga (Wallis führte sie 1870 bei Linden ein). Species incertae sedis. Thalia argentea K. Koch in Wochenschr. VII. (1884) 276. — Affinis Calatheae argyreae folia supra argentea fasciis latis nitenti-viridibus ornata, subtus purpurea. Brasilien. Nota. Planta ulterius nunquam commemorata. Calathea argyraea Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 142; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 126. — Maranta argyraea Hort, apud Koernicke 1. c. 71. — Tota planta 2 0 cm alta. Folia breviter (vix ad 5 mm longe) petiolata, petiolus tota longitudine callosus teres supra glaber, conspicue inaequilatera oblongo-lanceolata breviter acuminata basi acuta utrinque glabra, supra saturate viridia et cinereo-taeniata subtus purpurea 12 cm longa et 4 cm lata; vagina lata glabra apice paulo producta. Vaterland unbekannt. Nota. Plantas minus bene eultas tantum vidi et supra descripsi, folia probabiliter multo majores evadunt. C. bella (Bull) Reg. in Gartenfl. XXVIH. (1879) 297. — Maranta bella Bull, Cat. — Planta acaulis. Folia ad 1 4 cm longe petiolata oblonga acutiuscula supra albido-viridia fasciis obscure viridibus falciformibus acuminatis mediano insidentibus subaequalibus no- tata subtus pallide purpurea ad 1 2 cm longa et 6 cm lata. Vaterland unbekannt. A. E n g 1 e r , Das Pflanzenreich. IV. 4S. 8 114 K. Schumann. — Marantaceae. C. bellula Lind. Cat. 1872 p. 2. Brasilien: Staat Amazonas. C. blanda Steud. Nom. ed. 2. I. (1840) 253. — Goeppertia blanda Nees in Linnaea VI. (1831) 337. Brasilien. Nota. Species omnino ignota nomine nudo tantum laudata delenda. C. Bullii K. Schum. n. sp. — Maranta picta Bull in Gard. Chron. 3. ser. XXII. (1894) 293. — Folia petiolata oblonga breviter acuminata basi acuta supra saturate vel obscure viridia zona pinnata pallida secus medianum munita pinnae miromodo formam foliorum Caryotae imitantes ad 30 cm longa et 1 0 cm lata. Vaterland unbekannt. C. chimborazensis Linden apud Andre in Illustr. hortic. XVII. (1870) 34 t. 6. — Planta subsemimetralis glabra vel passim vix furfuracea. Folia breviter petiolata ovato- oblonga breviter acuminata basi rotundata et subcordata supra laete viridia margine saturatius colorata utraque mediani parte fascia cincinnata nigra exterius albido-mar- ginata notata subtus laete glaucescentia ad 1 5 cm longa et 7 cm lata. Spica oviformis pedunculo brevi sustenta; bracteae spiraliter dispositae late ovatae obtusae scariosae pellucidae; flores luteoli; ovarium glabrum; sepala oblonga acuta. Ecuador: Am Chimborazo bei Guaranda in Wäldern 4 867 bei Linden in Brüssel eingeführt. C. concolor Eichl. apud Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 4 26 t. 23 Fig. 2. — Folia petiolata elliptica acuminata. Spica oboviformis pedunculata; bracteae spiraliter dispositae obovatae orbiculatae convolutae patentes apice revolutae puberulae ; ovarium glabrum; sepala lanceolata acuminata; corollae tubus dimidio calycem superans, lobi lanceolati; staminodium exterius dimidio lobis corollae longius; callosum hoc brevius. Vaterland unbekannt. Nota. Iconem coloratam folii liujus speciei in horto berolinensi non porro cultae vidi. C. eburnea Andre et Linden in Illustr. hortic. XX. (1873) 171. — Planta modice valida. Folia gracili-petiolata , oblongo- lanceolata apice pallide olivaceo-viridia nitida fasciis duabus eburneo-flavidis percursa. Columbien: Ohne bestimmten Standort (Linden, im Jahre 1871 eingeführt). C. hieroglyphica Andre et Linden in Belgique hortic. XXIII. (1873) 63 t. 4 2. — Folia robusta elliptica obtusa subundulata saturate viridia holosericeo-micantia centrum versus smaragdina fasciis geminatis pluribus argenteis utraque mediani parte percursa, insuper lineis tenerrimis cruciatis ornata, supra aureo-nitentia subtus vinoso-purpurea. Columbien: Ohne bestimmten Standort (1873 bei Linden eingeführt). C. Kappleriana Koernicke apud Horan. Monogr. (1862) 12. Brasilien. Nota. Hanc speciem cl. auctor silentio serius praeteriit. C. littoralis Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (4 862) 4 44. — Pkrynium littorale Lodd. Cat. in Sweet, Hort. brit. ed. 2. (4 830) 490. Brasilien. Nota. Auctoritas Ledebouriana hujus plantae nunc in omnibus operibus lecta e sphalmate tantum orta est. Nomen nudum jam in ed. 2. Horti britannici cl. Sweet commemoravit nee ut cl. Koernicke voluit in tertia. Maranta Makoyana Morren in Belgique hortic. XXII. (4 872) t. 24, 25; Heg. in Gartenfl. XXV. (4876) 243 ic, XXVIII. (4879) 304. — M. olivaris Hort, ex Gard. Chron. (1872) 1589. — Planta speciosa 60 cm alta et ultra. Folia solitaria basi vaginis velata longe petiolata, petioli fusco-tomentosi pars superior ad 2 cm longa teres callosa puberula pallide viridis, subinaequilatera elliptica vel oblonga acutiuscula basi rotundata dein truncata vel brevissime acuminata glabra discolora, supra flavido-viridia fasciis lineari- lanceolatis elongatis cum brevioribus ellipticis obscure viridibus alternantibus subtus rubro- castaneis notata, venulis utrinque conspieuis fenestrata; vagina .... Calathea. 115 Brasilien: Staat Minas Geraes, bei Cachoeira do Cravo (Emil Wittig, eingeführt 1871 bei Jakob-Makoy in Lüttich). Nota. Haec planta speciosa, quae ut scio nunquam in hortis floruit, nunc avis rarissima. Propter folia solitaria hanc cum C. Variante affinem esse conjicio. Cl. Regel eam e Columbia introductam esse putavit quod cum verdate non congruit. C. mirabilis Morren in Belgique hortic. XXIV. (1874) 228. — Folia anguste et elongato-lanceolata cinerea maculis ad medianum sessilibus et decurrentibus obscure castaneis notata. Brasilien: In den Garten von Jacob-Makoy 1873 eingeführt. C. myrosma (Roscoe) Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862 135 syn. excl. — Phrynium myrosma Roscoe, Monandr. PI. (1828) t. 39. — Maranta myrosma A. Dietr. Spec. pl. I. (1831) 22. Nota. Planta mihi omnino ignota, nisi icon satis manca eam Myrosmae cannifoliae L. f. offert. C. nobilis (K. Koch) Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 144. — Phrynium nobile K. Koch in Allg. Gartenzeitg. XXV. (1857) 147. Vaterland unbekannt. C. princeps (Lind.) Reg. in Gartenfl. XXVIII. (1879) 302. — Maranta princeps Lind. Cat. — Folia longe petiolata, petioli pars superior ad 4 cm longa callosa teres supra subtiliter punctulata vix pilosula, modice inaequilatera oblonga acuta basi rotun- data et subcordata utrinque glabra supra secus medianum et ad marginem saturate viridia, inter haec zona pallidiore subflavicante ornata subtus purpurea. Brasilien: Staat Alto Amazonas, ohne bestimmten Standort (Wallis, bei Linden in Brüssel eingeführt). Nota. Haec species habitu et indole foliorum ad C. variegatam Koernicke accedit at foliis subtus purpureis statim dignoscenda; folia adulta nunquam variegata inveniuntur. Quum in- florescentiam nullus observaverit, positio ad hunc usque diem incerta remanet. C. pulchella (Morren) Reg. in Gartenfl. XXVIII. (1879) 297. — Maranta pulchella Morr. in Belgique hortic. XXV. (1875) 272 t. 15 — 17. Fig. 6. — Folia solitaria e rhizo- mate longe petiolata, petioli pars superior 1 cm longa teres callosa glabra, subinaequilatera oblonga acutiuscula basi acuto-rotundata supra laete viridia maculis lanceolatis alternatim longioribus et minoribus obscure viridibus notata subtus violacea utrinque glabra 1 0 cm longa et 5 cm lata; vagina glabra. Brasilien: Ohne bestimmten Standort, um 1875 in den Garten von Jakob- Makoy eingeführt. Nota. Hanc speciem probabiliter haud inepte in sectionem Rhixantharum collocamus quia habitu cum Calathea Variante et aliis sectionis sat bene convenit; a C. leopardina jam statura valde differt. C. Rodeckiana Hort.. — Folia solitaria e rhizomate repente more G. variantis et specierum aliarum sectionis Rhizantharum longe petiolata, petioli basis vaginis basalibus cincta, pars superior 8 mm longa teres callosa supra puberula, conspicue inaequilatera oblonga vel oblongo-lanceolata acutiuscula basi rotundata supra laete viridia ad nervös majores maculis alternatim majoribus et minoribus obscure viridibus notata subtus vio- lacea, vagina glabra angusta vix apice producta. Brasilien: Ohne bestimmten Standort. Nota. Probabiliter a M. pulchella Morren vix vel ne vix quidem diversa. C. splendida (Lern.) Reg. in Gartenfl. XVIII. (1869) 99. — Maranta splendida Lern, in Illustr. hortic. XIII. (1866) t. 467, 468. — Planta valida ad 50 cm alta pro- babiliter elatior. Folia longe petiolata, petioli pars superior callosa teres; subinaequilatera oblonga vel oblongo-lanceolata acuta basi cordata vel rotundata supra atroviridia nitidis- sima undulata fasciis magnis laete viridibus pinnatim dispositis marginem haud attingen- tibus percursa glabra subtus purpurea ad 35 cm longa et 25 cm lata. Brasilien: Staat Parä, unweit der Hauptstadt am Amazonenstrom (Baraquin, eingeführt bei Verschaffelt in Gent). ]\ß K. Schumann. — Marantaceae. C. Wallisii (Linden) Reg. in Index sem. hört, petropol. (1869) 14. — Maranta Wallisii Linden in Belgique hortic. XVII. (1867) 105. — Planta vix 20 cm alta. Folia petiolata, petioli viridis pars superior 1,5 cm longa teres callosa supra pilulis minutis inspersa, inaequilatera oblonga acutiuscula basi acuta supra glabra smaragdino-viridia holosericeo-micantia ad medianum argentea, subtus purpurea. Peru: In feuchten und sehr heißen Wäldern, ohne bestimmten Standort (Wallis, bei Linden eingeführt). C. Wiotii (Morren) Reg. in Gartenfl. XXVIII. (1879) 279. — Maranta Wiotii Morren in Belgique hortic. XXV. (1875) 273 t. 15 — 17. Fig. 7. — Calathea Wiotiana Jakob-Makoy ex Morren 1. c. — Planta nana. Folia ad 8 cm longe petiolata, petioli pars superior 8 mm longa teres callosa glabra, subinaequilatera ovato-oblonga undulata acutiuscula basi rotundata et subcordata viridia maculis atro-viridibus quasi petiolatis alternantibus notata subtus purpurascentia utrinque glabra I 0 cm longa et 4 cm lata ; vagina glabra haud producta. Vaterland unbekannt. Nutzen. Wie schon in der Einleitung hervorgehoben wurde, sind sehr viele Arten der Gattung Calathea durch schön gestaltete, häufig auch durch bunt gefärbte Blätter ausgezeichnet, welche die Ursache waren, dass sie in noch umfangreicherem Maße früher als jetzt in den Warmhäusern kultiviert wurden. Diese Arten im engeren Sinne Blatt- pflanzen verdienen die Bevorzugung und sie würden als Dekorationspflanzen noch viel mehr geschätzt werden, wenn sie nicht gegen die Trockenheit an Luft in hohem Grade empfindlich, die Neigung hätten, die Blätter einzurollen. Gegenwärtig ist die Vorliebe für diese schönen Pflanzen in der Abnahme begriffen, wenn auch noch eine immerhin erwähnenswerte Zahl zu finden ist. Übrigens sind es nicht bloß die Arten der Gattung Calathea, sondern auch anderer Gattungen, welche diese Berücksichtigung erfahren haben. Außer jenen werden gezogen gewisse Arten von Maranta, Ctenanthe, Stromanthe, Saranthe, alle aus Amerika. In neuester Zeit sind auch afrikanische Marantaceae, und zwar Arten von Clinogync, Halopegia und Hybophryniuni in den Handel gekommen. Auf die letzteren sterilen Zu- standes hat das Haus Linden die Gattung Bamburantha in höchst überflüssiger Weise gegründet. Die Gärtner nennen alle diese Gewächse gewöhnlich Maranten, obschon mir nur 4 Kulturarten bekannt sind, welche wirklich in das Geschlecht gehören. Sehr be- merkenswert ist auch, dass unter ihnen eine Art der Gattung Phrynium im früheren Sinne gezogen wird, die bei mir in die Gattung Stachyphrynium gehört (S. Jagorianum (K. Koch) K. Schum.). Sie sieht äußerlich mit ihren elliptischen dunkel gefleckten Blättern so außerordentlich manchen Arten von Calathea, namentlich der nur ungenügend gekannten C. Rodeckiana Hox*t. ähnlich, dass Regel in den Irrtum verführt wurde, sie geradezu für eine Calathea anzusprechen. Auf diesem Wege fand sie dann sogar einen Platz in der Bearbeitung der Marantaceae der Flora brasiliensis von Petersen. Ich halte es für nicht überflüssig, eine Zusammenstellung der kultivierten Arten nach der Gestalt und Färbung der Blätter zu geben, damit man im Stande ist, die schönen Gewächse zu bestimmen, auch wenn sie nicht blühen, und werde zu diesem Behufe keine Rücksicht darauf nehmen, in welche Gattungen sie gehören, werde sie vielmehr, allein von den gebotenen und leicht erkennbaren Charakteren Gebrauch machend, promiscue aber mit dem richtigen Gattungsnamen versehen aufzählen. Künstlicher Schlüssel zur Erkennung der kultivierten Marantaceae nach ihren vegetativen Merkmalen. A. Reichverzweigte Stauden und Halbsträucher mit verlängerten Achsengliedern, Blätter gleichförmig grün, a. Zweige mit wenigen Blättern. u. Blätter eiförmig, oblong, zugespitzt, die Pflanzen ziehen im Winter ein. Calathea. 117 I. Blätter ansehnlich \ 5 cm und darüber lang . . Maranta arundinacea L. IL Blätter kaum bis 8 cm lang ...... Maranta Ruiziana Koernicke. ß. Blätter schmal, sehr lang zugespitzt, die Pflanze zieht im Winter nicht ein Maranta noctiflora Koernicke. b. Zweige reich beblättert, sie gleichen gefiederten Blättern Hybophrynium Braunianum K. Schum. et J. Br. (Bamburantha Arnoldiana Hort. Lind.j. B. Nicht reich verzweigt, entweder mit bodenständigen Rosetten oder mit kurzen oberirdischen Achsen, die stets niedrig bleiben und mit einem Blattschopf gekrönt, aber nicht reich verzweigt sind; die Pflanzen ziehen nicht ein. a. Blätter homotrop*), d. h. alle Blätter sind gleich gebildet, die großen bezw. kleinen Hälften liegen immer auf der- selben Seite des Beschauers, wenn sie von der Oberseite be- trachtet werden. a. Blätter oberseits einfarbig grün, nicht bunt. I. Blätter beiderseits grün (vergl. C. violacea die gewöhn- lich unterseits rot ist**); Saranthe leptostachya hat bisweilen schwarz gelbliche Zeichnung). \ . Blätter groß bis 2 0 cm und darüber lang, Pflanzen stark wüchsig. * Blätter hellgrün bis gelbgrün. f Scheiden sich eng umfassend, Blätter am Grunde gerundet. (3 Blätter nervenfaltig Calathea grandiflora (Roscoe) K. Schum. (C. flavescens Lindl.). OO Blätter ganz flach, bisweilen schwach gelb- lich gezeichnet Saranthe leptostachya. (Reg. et Koernicke) Eichl. ff Scheiden spreizend, die äußeren die inneren nicht umfassend, Blätter am Grunde spitz. . Saranthe composita (Link) K. Schum. ** Blätter' laub- oder dunkelgrün. f Blätter sehr groß eiförmig, Blattstiele in der Jugend weiß Calathea easupito (Jacq.) Koernicke. ff Blätter oblong, calloser Teil des Blattstieles dunkelgrün bis schwarz . . . . C. cylindrica (Roscoe) K. Schum. 2 . Blätter nicht über \ 5 cm lang, schwach wüchsige Pflanzen. * Blätter oblong, gewellt, oberseits sehr stark glän- zend, Blattstiel durchscheinend, wächst schwierig C. longihracteata Lindl. ** Blätter elliptisch, flach, nicht stark glänzend, Blatt- stiel nicht durchscheinend, wächst willig . C. pacifiea Lind, et Andre. IL Blätter unterseits rot: \. Blätter oblong, kahl. * Blattstiel sehr lang. f Blattstiel am Grunde des callosen Teiles mit einem Haarkranz versehen Pleiostachya pruinosa (Reg.) K. Schum. *) Über das sehr wichtige Verhältnis der Homotropie und Antitropie der Blätter vergl. die Einleitung. **) C. variegata, C. prineeps, C. ornata hringen im Alter häufig bei sehr guter Kultur ein- farbige Blätter hervor, die Zeichnungen auf der Oberseite verschwinden. 118 K. Schumann. — Marantaceae. ff Blattstiel ohne Haarkranz. O Blätter schmal lineal-lanzettlich, Blattstiel gefleckt und behaart . . Calathea varians (K. Koch et Math.) Koernicke. OO Blätter oblong oder eioblong, Blattstiel un- gefleckt Calathea ornata, princeps, variegata an sehr kräftigen Exemplaren bei voller Entwickelung. ** Blattstiel kurz, die Unterseite des Blattes nur stellenweise rot Calathea violacea Lindl. 2. Blätter eilanzettlich, zugespitzt, stark behaart . Calathea rufibarba Fenzl. II. Blätter oberseits bunt. 1 . Blätter oberseits ohne Sammetglanz. * Blätter auf zusammenhängenden Zonen gezeichnet. f Zonen einfach am Mittelnerven. O Zone am Mittelnerv weiß. /\ Zone sehr breit, rein weiß, scharf be- grenzt auf einem sehr großen elliptischen Blatt, Rückseite grün .... Calathea medio-picta Regel. /\/\ Zone eng, verwaschen silberfarbig. X Blätter auf der Rückseite grün, an den Rändern flach .... Calathea albicans Brongn. X X Blätter auf der Rückseite rot, an den Rändern gewellt . Calathea undulata Lind, et Aust. OO Zone am Mittelnerv federförmig gelbgrün auf dunklem Grunde. /\ Blätter auf der Rückseite rot . . Calathea princeps Regel. AA Blätter auf der Rückseite grün Calathea variegata Koernicke. OOO Zone am Mittelnerv federförmig dunkelgrün auf gelbgrünem Grunde. /\ Die Pflanze bildet deutliche Achsen . Calathea Lietzei Morr. /\/\ Die Pflanze bildet keine deutlichen Achsen, Blätter breiter . . . CalatJiea metallica Koernicke. ff Zonen gedreht, neben der am Mittelnerv noch zwei Bandzonen. O Blätter unterseits grün Calathea virginalis Lind. OO Blätter unterseits rot. /\ Zeichnung unterseits nicht durch- schlagend. X Obere Seite des sehr breiten, fast kreisförmigen Blattes dunkel- fast schwarzgrün Calathea Leonia Lind. X X 0Dere Seite des schmäleren sehr schiefen Blattes laubgrün . . Calathea picturata K. Koch et Lind. /\/\ Zeichnung unterseits stark durch- schlagend. X Blattstiel und Scheide glatt Calathea Lindeniana Wallis (ganz ähnlich sind die Blätter von C. Leonia in voller Entwickelung). X X Blattstiel und Scheide rauh . . Calathea Veitchiana Hook. ** Blätter parallel den Seitennerven weiß (bisweilen rot) gestreift. f Blätter auf der Rückseite rot. Calathea. 1 1 9 O Streifen sehr scharf begrenzt, nicht selten rot, sonst rein weiß Calathea ortiata Koernicke. OO Streifen verwaschen silberfarbig. /\ Blätter fast kreisförmig über 20 cm Durchmesser, Pflanze sehr starkwüchsig CalatJiea truncata (Lk.) K. Schum. (C. orbieulata Lindl.). /S/\ Blätter eioblong, bis eilanzettlich, einzeln, viel kleiner . Calathea Badiemiana Koernicke. ff Blätter auf der Bückseite rot. Q Streifen weiß, am unteren Ende oft ge- spalten . . Calathea taeniosa Jorissenne [C. asymmetrica Hort.). OO Streifen silberfarbig, Blätter viel kleiner. Calathea argyrea Koernicke. *** Blätter dunkler gefleckt. f Blätter frischgrün, Flecken sehr auffallend. O Flecken breit aufsitzend ; Blätter gebüschelt. /\ Flecken oben spitz, transversale Nerven nicht sehr deutlich . Stachyphrynium Jagorianum (K. Koch) K. Schum. /\/\ Flecken langzugespitzt, transversale Nerven sehr stark vortretend . . Calathea leopardina Beg. OO Flecken am Grunde zugespitzt, Blätter klein, einzeln Calathea Rodeckiana K. Schum. ff Blätter grau, fast kreisförmig, Flecken minder auffällig Calathea concinna K. Schum. 2. Blätter oberseits stark sammetglänzend. * Pflanzen ohne Achsen am Grunde, Bätter rosettig. f Sehr starkwüchsige Pflanze, Blätter mit schwarzen Querbinden auf der Oberseite Calathea xebrina (Sims) Lindl. ff Minder starkwüchsig, Blätter smaragdgrün, längs des Mittelnerven etwas dunkler . . Monotagma smaragdinum (Eichl.) K. Schum. ** Pflanzen mit entwickelten kurzen Achsen, spärlich verzweigt, Blätter mit dunklen Flecken. f Blatt dunkelgrün, Stengel am Grunde knotig, Wurzeln nicht knollentragend Maranta bicolor Ker. ff Blatt hellgrün, Wurzeln mit Knollen, Stengel am Grunde nicht verdickt Maranta leuconeura Morr. Q) Blätter auf der Bückseite dunkelrot, Pflanze aufrecht 31. I. var. Massangeana. OO Blätter nur am Bande rot, Pflanze auf- strebend M. I. var. Kerchoveana. b. Blätter antitrop. d. h. die Blätter auf der einen Seite des Büschels haben die großen bez. kleinen Seiten rechts, die auf der anderen links liegen, sie sind spiegelbildlich gleich gebildet (Gattungen Stromanthe und Ctenanthe). a. Blätter sehr bunt, gelb und grün unregelmäßig gefleckt und gestrichelt Ctenanthe Lubbersiana (Morr.) Eichl. ß. Blätter entweder oberseits gleichförmig grün oder ober- seits weiß gestreift. I. Blätter beiderseits grün. 1. Scheiden dicht behaart. * Blattstiel violett sehr schlank und dünn Ctenanthe setosa (Boscoe) Eichl. 120 K. Schumann. — Marantaceae. ** Blätter sehr schief, an der Spitze einseitig stark ausgerandet, schwach gelblich gezeichnet, Blatt- stiel grün, kräftig Ctenanthe compressa (Dietr.) Eichl. 2. Blätter weniger schief, einfach -grün; Scheiden kahl Stromanthe lutea (Jacq.) Eichl. II. Blätter unterseits rot. 1 . Blätter dick, lederartig, auf der Oberseite am Mittel- nerv weiß Stromanthe sanguinea Sond. 2. Blätter weniger dick lederartig, längs der Seiten- nerven silberig gestreift, Scheiden kahl. * Scheiden grün, spreizend Stromanthe Porteana A. Gris. ** Scheiden rot nicht spreizend . . Ctenanthe Oppenheimiana K. Schum. 3. Blätter nicht lederartig, längs der Seitennerven scharf begrenzte weiße Streifen, Scheiden stark be- haart Ctenanthe Kummeriana (Morr.) Eichl. Die Zahl der wirklichen Nutzflanzen in der Gattung ist sehr gering. Mir sind nur 2 bekannt, die beide in der gleichen Weise Verwendung finden. Ich habe oben in der Einleitung schon erwähnt, dass es nicht wenige Arten der Gattung Calathea giebt, welche durch Beservespeicher an den Wurzeln in der Form von kugelförmigen oder ellip— soidischen Knollen ausgezeichnet sind. Von C. alluia (Aubl.) G. F. W. Meyer lese ich, dass diese Knollen in gekochtem Zustande mit Butter und Pfeffer genossen eine an- genehme, den Kartoffeln ähnliche Speise gewähren. Church fand in diesen Knollen wenig Stärke, aber viel, wie er sagt, von einer gummiartigen Masse, welche wie Laevulose die Eigenschaft hat, das polarisierte Licht links abzulenken. Er vergleicht die Knollen im Geschmack und in den übrigen Besonderheiten mit den Crosnes du Japon, den Knollen von Stachys tuberifera. Mit diesen Erfahrungen fällt auch eine Angabe von Fink zusammen, welche dieser über die Knollen der Calathea cyclophora Bak. aus der Gegend von Cordoba in Mexico machte. Hier werden dieselben ebenfalls verwendet; er fand ihre Beschaffenheit ähnlich den Salepknollen, welche ja auch bei einem geringeren Stärkegehalt einen eigenartigen, durch Wasser leicht ausziehbaren Schleim enthalten. Ich will hier nicht unterlassen an- zuführen, dass ich dieselbe Pflanze im Herbar von Humboldt gesammelt vorfand. Leider war ein Standort nicht angegeben; es ist aber wohl denkbar, dass er dieses Gewächs an derselben Stelle aufgenommen hat. Ob sie bei Cordoba kultiviert wurde, wie die C. alluia auf einigen westindischen Inseln, war nicht mitgeteilt. 16. Phacelophrynium k. Schum. n. gen.*) Phrynium Blume, Enum. pl. Javae I. (1827) 37 pro parte minima; Miq. Fl. Ind. bat. III. (1855) 612; Warb. ms. in Monsunia II. adhuc inedita. Sepala aequalia subovata pro rata haud magna. Corollae tubus brevis vel brevissimus, lobi oblongi. Staminodium exterius solitarium petaloideum spathulatum vel obovatum ; callosum huic simile at vix brevius, callo obliquo villoso munitum, cucullatum brevius appen- dicula laterali lata munitum. Ovarium triloculare, loculis saepe omnibus fertilibus. Cap- sula tri-raro disperma trigona trivalvis. Semina trigona dorso convexa varie sculpta, arillo altissime bilobo instructa. — Herbae perennes basi foliosae; folia longe petiolata ampla. Inflorescentia panniculata congesta vel expansa et interrupta interdum e spicis fasciculatis efformata, bracteae distichae. Paria florum pedicellatorum pedunculo communi haud suffulta prophyllis adossatis primi ordinis bi-, secundi tricarinatis mesophyllis inter- dum saltem raro etiam bracteolis comitata. Species 6 peninsulam malayanam, insulas sundaicas atque philippinenses incolunt. *) (faxelos = i'asciculus, ob formam inflorescentiae. Phacelophrynium. 121 Nota. Hoc genus characteribus inflorescentiarum specialium et florum miromodo Cala- tlieam reiterat; solitarium nempe gcrontogaeum prophyllis tricarinatis mesophyllis et bracteolis et staminodio exteriore solitario insigne. Diu haesitavi genus proprium in has species eondere et eas pro subgenere Calatheae babueram. Inflorescentiae autein valde compositae e spicis elongatis eflbrmatae plus minus interruptae, tubus corollae brevis, staminodium callosum intus villosum in genere Calatheae nunquam inveniuntur. Conspectus specierum. A. Panniculae plures terminales folio comitatae valde elongatae pedunculatae et longe interruptae, flores parvi, sepala 4 mm longa, corollae tubus brevissimus, lobi parum calycem superan- tes, ovarium trisulcatum; insulae philippinenses \. P. interruptum. B. Panniculae solitariae congestae, sepala 10 mm longa et ultra, corolla calycem altius superans. a. Pannicula folio comitata. or. Semina laevia, arillo albo instructa, Capsula apice appresse villosa, folia ad 35 cm longa et 11 cm lata; insulae nicobaricae 2. P. nicobarimm. ß. Semina transverse sulcata, arillo obscuriore instructa, Capsula apice tantum flavido-hirsuta , folia ad 70 cm longa et 28 cm lata; Java, Sumatra 3. P. maximum. Huic probabiliter affine 4. P. tapirorum. b. Pannicula vagina tantum comitata. a. Spicae ad internodia plures 5. P. longispica. ß. Spicae ad internodia solitariae 6. P. braeteosum. 1. P. interruptum (Warb, ms.) K. Schum. n. sp. — Phrynium interruptum "Warb, in Mons. ined. — Folia longe petiolata, petioli pars superior ad 5,5 cm longa complanata callosa glabra, lanceolata breviter acuminata basi acuta utrinque glabra; vagina glabra membranacea. Inflorescentiae plures (ad 3) folio comitatae interrupte panniculatae pe- dunculo ad 20 cm longo compresso glabro sustentae, internodia ad 8 cm longa; racemi modice densi ad 4 fasciculati ad 5 cm longi, bracteae primariae oblongo-lanceolatae vel ovatae ad 4 cm longae, florentes ad 8 oblongae obtusae sicc. carneae 1,5 cm longae; paria florum ad 5 mm longe pedicellatorum 2 prophyllis adossatis alato- bi- et tricari- natis mesophyllis et bracteola carinata comitata; ovarium triquetro-piriforme triloculare alte sulcatum glabrum; sepala ovato-oblonga acuminata 4 mm longa; corollae tubus vix 2 mm longus lobi oblongi 4 mm longi; staminodium exterius 3 mm longum, callosum petaloideum callo villoso percursum, cucullatum et stamen fertile aequans; caspula trigona rügulosa trisperma flava 9 mm longa apice subimpressa tarde dehiscens ; semina 6 mm longa transverse sulcata nitida obscure castanea, arillo flavo breviter bilobo pendulo munita. Philippinen: Provinz Manila am Mt. Alban (Warburg n. 12495, blühend im März 1888); Nord Luzon bei Eurile (Warburg n. 12160). — Insel Mindanao bei Davao am Mt. Dagatpan im Mischwald (WTarburg n. 14585). Nota. Species maxime insignis babitu Monophryniuni fasciculatum Presl in memoriam revocans at inilorescentia et indole florum toto coelo diversa. 2. P. nieobaricum (F. Didrichs.) K. Schum. — Phrynium nicobaricum in Kjoebenh. Videnskab. Meddelels. (1854) 183. — Planta modice robusta ad 90 cm alta. Folia longe petiolata, petioli pars superior ad 4 cm longa teres callosa glabra, lanceolata brevissime acuminata basi acuta utrinque glabra herbacea ad 35 cm longa et 1 1 cm lata; vagina membranacea minutissime pilosula straminea (sicc. saltem). Spica com- posita ad 7 cm longa pedunculo glabro ad 1 1 cm longo sustenta e spicis 5 vel 6 cum terminali efformata, spica infima a superioribus internodio complanato glabro remota; bracteae 4 pro spica oblongo-ovatae acutae scariosae extus puberulae; paria florum 2 122 K. Schumann. — Marantaceae. tantum prophyllis secundi paris trialatis, mesophyllis 0 comitata; ovarium praecipue apice sericeum ; sepala lineari-lanceolata angusta acuminata 1 0 mm longa apice villosa ; corollae tubus calycem aequans, lobi oblongi obtusi dorso apicem versus subsericei flavescentes ; staminodium exterius (ut videtur solitarium) oblongo-obovatum obtusum vel retusum pallidum; callosum duplo majus concavum ovali-rotundatum callo duplici munitum superne fusco-punctatum ; cucullatum obtusum undulatum appendicula brevi instructum dense punctis rufo-brunneis ornatum. Capsula ellipsoidea-subtrigona apice pilosa pallide castanea trilocularis 7 mm longa; semina paulo breviora saturate castanea laevia arillo alte bilobo munita. Nicobaren: Auf den Inseln Sambelong, Nancowry und Pulo Mihi (Kamphö vener und Didrichsen n. 2937). 3. P. maximum (Blume) K. Schum. — Phrynium maximum Blume, Enum. pl. Javae I. (1827) 37; Miq. Fl. Ind. bat. III. (1855) 612. — Planta robusta elata probabi- liter ultra 2 m alta. Folia longe petiolata, petioli pars superior 8 cm longa callosa teres glabra, ampla lanceolata breviter acuminata at vix caudata basi rotundata et breviter acuminata utrinque glabra subcoriacea ad 70 cm longa et 28 cm lata; vagina coriacea glabra. Pannicula radicalis 25 cm longa laxa folio haud comitata, internodiis ad 1 0 cm longis, e fasciculis spicarum 4 defloratarum ad 1 0 cm longarum composita, pedunculo ultra 80 cm longo glabro sustenta; paria florum brevius pedicellatorum ultra 3 haud pedunculata mesophyllis comitata; ovarium apice villosum; sepala lineari-lanceo- lata; corollae tubus probabiliter haud elongatus, lobi oblongo-lanceolati apice barbellati; staminodium exterius solitarium calloso simile ; cucullatum multo brevius ; bracteae ad 4 cm longae oblongo-lanceolatae coriaceae glabrae demum fibroso-fissae. Capsula sub- trigona 8 mm longa trivalvis apice flavido-hirsuta, valvae coriaceae rubescentes ; semina 2 — 3 oblongo-oviformia flavido-rubra transverse subsulcata nitida, arillo bicornuto ob- scuriore munita. Java: Feuchte Stellen in der Provinz Bantam (Blume). — Sumatra: Provinz Padang bei 360 m ü. M., nahe Ajer mantjoer (Beccari n. 630, abgeblüht im August 1878). Nota. Haec species cum melius cognita P. longispica Warb, affinis at pannicula folio haud comitata et seminibus flavido-rubescentibus haud tuberculatis differt. 4. P. tapirorum (Bidley) K. Schum. — Phrynium tapirorum Bidley in Trans. Linn. Soc. 2. Ser. III. (1873) 382, in Journ. As. Soc. Bengal 1899 p. 180. — Plantae bimetrales dense aggregatae. Folia longe petiolata, petioli pars superior 4 cm longa callosa teres, ovata vel ovato-oblonga acuminata basi rotundata viridia ad 4 0 cm longa et 1 8 cm lata ; vagina coriacea glabra apice haud producta. Pannicula folio basalibus simili comitata, spicae 2 — 3 pedunculatae ad 9 cm longae; bracteae plurimae ovato- lanceolatae castaneae ; paria florum breviter pedicellatorum 2 ; sepala anguste lanceolata 1,5 cm longa; corollae albae tubus curvatus 1,7 cm longus, lobi oblongi rotundati recurvati. Capsula ellipsoidea obtuse trigona 1 cm longa trilocularis; semina anguste ellipsoidea. Hin ter-In dien: Halbinsel Malakka, Landschaft Selangor, bei Gintong Bidai, Land- schaft Pahang, am Tahan-Flusse (Ridley). 5. P. longispica Warb.) K. Schum. n. sp. — Phrynium longispica Warb, in Monsunia II. ined. — Herba 1,6 m alta. Folia ampla longissime petiolata, petioli pars superior 1 1 cm longa complanata callosa glabra, subobovato-oblonga breviter acuminata basi acuta utrinque glabra ad 44 cm longa et 22 cm lata; vagina glabra. Pannicula 1 5 cm longa folio comitata pedunculo longissimo glabro sustenta, spicae sessiles vel pedunculatae fasciculatae ad 1 5 cm longae, fasciculi iterum sessiles vel pedunculati solitarii vel terni rhachidis internodiis ad 5 cm longis discreti; bracteae primariae ad 5 cm florentes 3,5 cm longae lanceolato-oblongae acutae glabrae; paria florum sessilium vel ad 1 cm longe pedicellatorum 2 vel solitaria flore solitario aucta; ovarium sericeum triloculare ; sepala lineari-lanceolata 10 mm longa; corollae albae tubus 1,2 cm longus, Phacelophrynium, Maranta. 123 lobi lanceolati 1,8 cm metientes; tubus stamineus 10 mm longus; staminodium exterius spathulatum 1 2 mm longum ; callosum aequilongum huic simile at callo manifesto minute pilosulo munitum; stamen 5 mm longum appendicula petaloidea id longe superante donatum. Capsula 8 mm longa subtrigona trisperma; semina alba 6 mm longa tuber- culata ventre sulcata, arillo alte bilobo munita. Celebes: Nord-Halbinsel Minahassa bei Bojong (Warburg n. 15739); bei Tomo- hon (Vettern Sarasin n. 41 la, blühend im Juni 1894). 6. P. bracteosum (Warb.) K. Schum. n. sp. — Pkrynium bracteosum Warb, in Mons. II. ined. — Folia ad 40 cm longe petiolata, petioli pars superior 4 cm longa teres callosa glabra, oblonga breviter acuminata basi acuta utrinque glabra ad 27 cm longa et 1 1 cm lata; vagina glabra apice haud producta. Inflorescentia e spicis 3 — 4 cum terminali plus minus inter se remotis eflbrmata, pedunculo ultra 30 cm longo glabro sustenta folio haud comitata; spicae breves bracteae 7 — 8 late lineari-oblongae coriaceae 3 — 4 cm longae stramineae; paria florum brevissime pedicellatorum 4 rudi- mento quinto interdum aucta prophyllis tricarinatis et mesophyllis comitata; ovarium fusco-villosum triloculare; sepala lineari-lanceolata 10 mm longa; corollae tubus 1,5 cm longus, lobi . . . . ; staminodia .... Capsula nunc mono-nunc di- vel trisperma oblique ellipsoidea vel rotundato-trigona appresse villosa castanea; semina 7 mm longa laevia flavida, arillo bilobo concolore. Philippinen: Mindanao, auf dem Dagatpan, im Berg- und Mischwald bei 500 — 1000 m ü. Bf. (Warburg n. 14615 Typ.); Luzon, Provinz Batangas (Cuming n. 1466); Insel Leyte (Cuming n. 1756); Provinz Albay bei Sorzogon (Vidal n. 3976). Nota. Ope indolis inflorescentiae et capsulae et seminis laevissimi optime distinguenda. Tribus II. Maranteae Peters, in Engl. u. Prantl, Pflzfam. II. 6. (1889) 38. 17. Maranta L.*) Maranta L. Gen. pl. ed. 1. (1737) 331; Endl. Gen. pl. I. (l 837) 226; Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 32; Benth. et Hook. f. Gen. III. (1883) 649; Eichler in Abh. Akad. Berlin 1882 (1883) 76; Peters, in Engl, et Prantl, Pflzfam. II. 6. (1889) 41, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 145. Sepala 3 aequalia lanceolata vel lanceolato-oblonga saepe pro rata majuscula striata subpergamacea. Corollae tubus his longior vel brevior, vulgo basi ampliatus et gibbus, non raro geniculatus rarissime valde elongatus; lobi 3 subaequales apice breviter cucullati. Tubus stamineus vulgo abbreviatus; staminodia exteriora petaloidea 2 vulgo obovata magna, alterum vulgo paulo brevius; cucullatum appendicula laterali deflexa auctum; callosum obovatum apice non raro bipartitum crista longitudinali instructum raro ecristatum. Stamen monothecum ubique superne saltem liberum i. e. appendicula petaloidea filamento vulgo haud adnatum. Stilus crassus staminodium callosum versus curvum, stigma oblique bilobum. Ovarium glabrum vel sericeum abortu uniloculare. Fructus nucamentaceus indehiscens, epicarpium coriaceum semine non ubique facile sol- vendum, monospermus. Semen trigonum apice truncatum vel breviter pyramidatum transverse et varie longitudinaliter sulcatum, arillus integer brevis vel longior flavus vel fuscus sublamellosus ; canalis perispermicus simplex vel brevissime bicruris. — Herbae perennes elatae vel humiles strictae erectae vel prostratae ramosae vel ramosissimae non raro spurie dichotomae. Folia homotropa (iis M. Ruizianae Koernicke exceptis) petiolata. Flores racemosi, racemi interdum panniculam efficiunt; bracteae paucae rarius plures vulgo caulem amplectentes demum caducae; paria florum pluria pro bractea pedunculata, flos terminalis vulgo longius pedicellatus, secundarius subsessilis; prophylla adossata bicarinata, bracteae speciales florum et bracteolae laterales 0. *) Maranta medicus venetus; itaque sec. regulas nomenclaturae genus melius >Marantaea« quam »Maranta« salutandum esset. 124 K. Schumann. — Marantaccao. Species \ 4 in America caHdiore indigenae, unica etiam in orbe gerontogaeo culta et interdum culturae anfuga. Nota. In omnibus libris fructum dehiscentem, interdum incomplete dehiscentem legi; ipse nuces specierum plurimarum tentavi at semper clausas inveni. Fig. 15. Maranta bicolor Ker. A Diagramma paris florum. Sst\ et Ssto Staminodia cxteriora, ka Staminodium cucullatum, sw Staminodium callosum, st Stamen. B Flos. C Corolla cum androeceo. P Corollae lobi. gr Stilus. D Staminodium cucullatum cum anthera. E Stamino- dium callosum. F Ovarium transverse sectum cum glandulis 3 magnis septalibus. G Ovarium longitudinaliter sectum. — Engl, et Prantl, Pflzfam. II. 6. p. 36. Fig. 28. Conspectus subgenerum. A. Braeteae paucae ad summum 4, interdum binae vel solitariae int er se distantes et rhachidem racemi amplectentes convolutae; paria florum longe pedunculata, pedunculi bracteas subaequantes vel eas superantes, rarissime his breviores (in M. amplifolia K. Schum. tarnen 4 cm longi}. a. Herbae caulescentes erectae vel prostratae apice dichotome ramosae vel ramosissimae, folia concolora Subgen. I. Automaranta K. Schum. b. Herbae acaules erectae humiles vel caulescentes e basi ra- mosae, raro dependentes, folia variegata . Subgen. II. Calatheastrum K. Schum. B. Braeteae plures vel plurimae, infimae interdum remotae, summae ubique imbricatae nunquam rhachidem amplectentes nee con- volutae ; paria florum breviter pedunculata, pedunculi bracteis vulgo multo breviores. a. Inflorescentiae longissimae racemosae graciles stricte axillares, pedunculi paulo bracteis breviores . . Subgen. III. Friedrichsthalia K. Schum. b. Infloreseentiae racemosae terminales, pedunculi bracteis multo breviores Subgen. IV. Koernickea K. Schum. Maranta. 125 Subgenus I. Automaranta K. Schum. n. subgen. Hoc subgenus Marantae species typicas erectas ramosissimas ex affinitäte M. arwi- dinaceae L. includit quibus prostratae e. g. M. foliosa Koernicke, 31. Pohliana Koernicke, 31. Ruiziana Koernicke immediate adjunguntur. Duae aliae 31. cordata Koernicke et 31. amplifolia K. Schum. paulo magis recedunt, at optime in hoc subgenus collocantur. Nomen Eumarantae reposuimus quia jam cl. Koernicke sensu multo latiore hoc in usu habuit. Conspectus specierum. A. Herbae erectae strictae. a. Herbae apice ramosissimae, folia longe attenuato-acuminata. a. Folia homotropa ultra 1 0 cm longa. I. Folia ovato-oblonga vel lanceolata latiora magna, flores pro rata majusculi, sepala 1,3 cm longa et ultra. 1. Folia valde elongata ad 20 cm longa et ultra, ovarium glabrum vel angulis tantum puberulum, sto- lones incrassati fusiformes K.M. arundinacea. 2. Folia breviora ad 15 cm longa, ovarium sericeum, rhizoma haud incrassatum 2. M. divaricata. II. Folia angustissime subovato-lanceolata valde elongata magna, sepala 1 cm longa 3. M. noctiflora. ß. Folia antitropa ad 7 cm longa, sepala 1,3 cm longa, ovarium sericeum 4. M. Ruixiana. b. Herbae apice ramosae, folia breviter acuminata. a. Bracteae 2 angustae, pedunculus 2,5 cm longus, folia subtus pallida membranaeea 5. M. cordata. . ß. Bracteae 3 latiores, pedunculus 4 cm longus, folia con- colora rigidiora 6. 31. amplifolia. B. Herbae prostratae. a. Vagina complicata, folia ovata vel ovato-oblonga, acumine longiore. a. Bracteae 2 pro racemo, folia ad 1 0 cm longa, racemi plures (ad 7) 7. 31. Pohliana. ß. Bracteae solitariae pro racemo, folia ad 4,5 cm longa, racemi solitarii 8. M. parvi folia. b. Vagina explanata, folia late ovata ad 5 cm longa, acumine brevissimo 9. M. foliosa. 1. M. arundinacea L. Spec. pl. ed. 1. (1753) 2; Boscoe, Monandr. PI. (1828) t. 25; Bedoutc, Uliac. I. (1802) t. 57; Bot. Magaz. t. 2307; Hayne, Arzneigew. IX. (1825) t. 25; Nees ab Es. Düsseid. Pfl. (1833) t. 69, 70; G. F. W. Mey. Prim. fl. esseq. (1818) H; Benth. in Hook. Nig. Fl. (1845) 53 1 ; Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 34; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 146 t. 40 Fig. 2. — 31. indica Tuss. Fl. Ant. I. (1808) 183 t. 26; Koernicke I.e. — 31. silvatica Boscoe in Trans. Linn. Soc. VIII. (1807) 340. — M. ramosissima Wall. PI. as. rar. III. (1832) 51 t. 286. — 31. protraeta Miq. in Linnaea XVIII. (1844) 71. — Herba elata ramosa vel ramosissima ; caules e rhizomate carnoso fusiformi ut vaginae et interdum folia subtus plus minus dense pilosi vel glabri. Folia ad 7 mm longe petiolata, petiolus tota longitudine callosus teres supra pilosulus, ovato-lanceolata vel lanceolata attenuato-acumi- nata basi rotundata et truncata ad 22 cm longa et 8 cm lata; ligula saepe conspicua rotundata. Bacemus terminalis saepe ramo e folio summo superatus ad 1 0 cm longe peduneulatus ad 1 5 cm longus ; bracteae lineari-lanceolatae ad 5 cm longae ; paria 3 florum ad 5 cm longe peduneulata; flos terminalis 1 cm longe vel paullo ultra pedi- cellatus ; ovarium glabrum vel pilosulum ; sepala 1,5 cm longa ovato-lanceolata ; corollae 126 K. Schumann. — Marantaceae. albae tubus basi ampliatus 1,3 cm longus, lobi 8 — 10 mm metientes; staminodia ex- teriora (rarissime 3J 10 mm longa obovata emarginata; interiora subduplo breviora. Nux plano-convexa rastanea 7 mm longa; semina ejusdem formae pallide rubra sub- rugulosa, arillo flavido munita. (Fig. 1 6). Süd-Amerika: Wahrscheinlich in Guiana und dem westlichen Brasilien, vielleicht auch bis Mexiko heimisch, wird jetzt in den gesammten Tropen wegen der stärkemehl- reichen Knollen, welche die Arrow-root genannte Stärke liefern, kultiviert. Nota. Maranta indica Tuss. ab auctoribus prioribus pro specie sumpta serius pro varie- tate habita mea sententia vix hanc dignitatem petere potest, quia character essentialia indumenü magnopere a specimine alio in aliud variat. 2. M. divaricata Roscoe, Monandr. Plants (1828) t. 27; Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (< 862) 36; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 146. — Thalia geniculata Vell. Fl. flum. I. (1828) t. 14, text. ed. Netto (1881) 5, non L. — M. pubescens Klotzsch in Schomb. Reise Guiana III. (1848) 917 (nomen tantum). — M. gibba J. E. Smith in Rees, Cyclop.; Roscoe, 1. c. t. 29; Koernicke 1. c. 37; Peters. 1. c. 147. — M. fuseata Nees in Nova Acta Acad. nat. cur. XI. 1. (1823) 24. — Caules submetrales spurie dichotome ramosi e rhizomate lignoso tenuiore haud carnoso, rami graciles ut vaginae plus minus pilosuli vel glabri. Folia vix ad 5 mm longe pe- tiolata, petiolus tota longitudine callosus teres plus minus dense puberulus, ovato-ob- longa acuminata basi rotundata et acuminata subtus pilulis inspersa vel glabra ad 1 5 cm longa et 6,5 cm lata; vagina apice ad 4 mm longe auriculata. Racemus ad 7 cm longe pedunculatus : bracteae 2 ad 4 cm longae lineares ; paria florum 3 pedunculo bracteam aequante validiusculo suffulta ; flos terminalis ad 12 mm longe pedicellatus ; ovarium sericeum; sepala lanceolata 1,3 cm longa; corollae albae tubus paulo longior, lobi 8 mm metientes; staminodia exteriora 10 mm longa obovata; interiora duplo bre- viora; anthera appendicula ovata instructa. Capsula 8 mm longa; semina apice pyrami- data sulcis binis transversis ornata, arillo flavo munita. Var. purpurascens (Link) Koernicke 1. c. 36. — M. purpurascens Link in A. Dietr. Spec. pl. I. (1831) 20. — Folia subtus purpurea. Venezuela: Bei La Guayra (E. Otto n. 494, blühend im Juni). — Columbien: Landenge Panama vereinzelt an der Küste (Lehmann n. 71, blühend im August 1880). — Britisch-Guiana: In der Umgebung von Cumaka (Rieh. Schomburgk n. 19). — Brasilien: Staat Rio de Janeiro, in schattigen Wäldern bei der Hauptstadt (Riedel n. 872, blühend im August, viele andere Sammler). Nach Koernicke und Petersen auch in Mexiko, Honduras und Guatemala. Nota. Exemplaria supra tantum laudata autopsia mihi nota pro recte determinatis recognovi. Species M. arundinaeeae L. certe affinis at foliis brevioribus, ovario sericeo et floribus paulo minoribus sat diversa. M. gibba Smith ab ea haud differt, nam folia paulo angu- stiora et semina obscuriora arillo brunneo donata ad speciem stabilitandam mihi non sufficere videntur. 3. M. noctiflora Regel et Koernicke, Index sem. hört, petropol. (1858) 31; Regel in Gartenfl. XXVIII. (1879) 269; Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 37; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 149. — M. gracilis Hort, non Rudge. — Caules ad 50 cm alti ramosi, rami erecti glabri. Folia ad 1,5 cm longe petiolata, petiolus glaber pars superior callosa 3 mm longa villosa, elongato-ovato-lanceolata attenuato-acuminata basi rotundata utrinque glabra subconcolora sicc. glaueo-viridia ad 2 0 cm longa et 2 cm lata vulgo multo minora; ligula 3 mm longa obtusa glabra. Racemus pedunculo ad 5 cm longo gracili glabro sustentus ramulo e folio ultimo supe- ratus; bracteae 1 rarius 2 lineari-lanceolatae acuminatae; paria florum vulgo solitaria raro geminata ad 2,5 cm longe peduneulataj flos terminalis ad 1 cm longe pedicellatus; ovarium glabrum : sepala lanceolata viridia 1 0 mm longa ; corollae albae tubus ea sub- aequans, lobi 6 mm longi ; staminodia exteriora oblongo-obovata 1 0 mm longa, callosum 5 mm longum, cucullatum paulo brevius. Capsula trigona 8 mm longa: semina paulo breviora sulcis binis transversis munita griseo-rubra arillo flavo 1 mm longo. Fig. \ 6. Maranta arundinacea L. A Rhizoma incrassatum. B Inflorescentia. C Flos. D Cap- sula. E Semen transverse sectum. (Icones originariae.) 128 K. Schumann. — Marantaceae. Vaterland unbekannt, wahrscheinlich aus Brasilien, von Sellow eingeführt, im königl. botanischen Garten von Berlin schon seit 1828 kultiviert. Nota. Species non soluin foliis in genere angustissimis sed etiani racemis et bracteis oliganthis distinctissima. 4. M. Ruiziana Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (186 2) 45; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 150. — Maranta dichotoma Poepp. ex Koernicke 1. c. — Caules ramosissimi rami patentes spurie dichotomi unifariam puberuli. Folia antitropa vix 2 mm longe petiolata, petiolus tota longitudine teres callosus villosus, ovato-oblonga vel ovata attenuato-acuminata basi rotundata subtruncata secus medianum apicem versus et margine dense puberula ad 7 cm longa et 3,5 cm lata sicc. sub- cinereo-viridia; vagina complicata puberula ad 2 mm longe auriculata. Bacemus pedun- culo ad 2 cm longo minute puberulo suffultus, internodia glabra; bracteae 2 vel 3 lanceolatae acutae complicatae ; paria florum 3 ad 2,5 cm longe pedunculata ; flos terminalis ad 9 mm longe pedicellatus ; ovarium glabrum; sepala oblongo-lanceolata 13 mm longa; corollae albae tubus bis paulo brevior, lobi lanceolati 7 mm metientes ; staminodia exteriora 7 mm longa; interiora 3,5 — 4 mm longa; anthera libera, filamentum cum appendicula perfecte connatum. Capsula trigona viridis 8 mm longa; semina apice pyramidata triquetra nigra sulcis 3 transversis instructa, arillo brunneo munita. Peru: Bei Chicoplaya (Pavon); in den Voranden (Poeppig n. 1682). — Bra- silien: bei Blumenau kultiviert (Fritz Müller). Nota. Haec species sola in toto genere folia antitropa offert et ope hujus notae ab aliis distingui potest. Stromanthe tonckal Aubl.) Eichl. primo intuitu haud absimilis at charactere generico perfecte diversa. 5. M. cordata Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 39; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 148. — Caulis ad 70 cm altus superne laxe ramosus, rami patentes glabri. Folia ad 6 cm longe petiolata, pars superior petioli ad 1 2 mm longa teres callosa glabra , ovata vel elliptica breviter acuminata et caudata basi rotun- data et truncata vel saepius cordata utrinque glabra subtus pallidiora ad 20 cm longa et H cm lata; vagina glabra vix auriculata. Bacemus pedunculo ad 4 cm longo su- stentus; bracteae 2 lanceolatae complicatae ad 4 cm longae; paria florum 3 pedunculo ad 2,5 cm longo suffulta; flos terminalis ad 12 mm longe pedicellatus; ovarium prope pedicellum minutissime pilosulum ceterum glabrum; sepala lanceolata 5 mm longa; co- rollae albae tubus brevior, lobi 4 mm longi; staminodia exteriora 5 mm longa obovata, interiora paulo breviora. Capsula 7 mm longa complanato-triquetra cinerea; semina apice pyramidata sulcis binis transversis instructa muriculata. Brasilien: Staat Bio de Janeiro, am Corcovado (Langsdorff); ohne bestimmten Standort (Mikan, Widgren, Begnell n. 207, Glaziou n. 18457); nach Petersen im Staate Minas Geraes (Claussen n. 60). ><"nta. Ope foliorum indolis optime distinguenda. 6. M. amplifolia K. Schum. n. sp. — Planta robusta caulescens sesquimetralis. Folia ad 1 5 cm longe petiolata , petioli pars superior ad 2 cm longa nigricans teres callosa supra puberula, elliptica vel saepius subovato-lanceolata breviter acuminata basi truncata et brevissime acuminata supra basi secus medianum pilulis basi bulbosis in- spersa ceterum utrinque glabra coriacea ad 36 cm longa et 1 1 cm lata; vagina latius- cula apice auriculata. Bacemus simplex ad 1 2 cm longus pedunculo 1 5 cm longo glabro suffultus ; bracteae 3 maximae ad 6 cm longae lanceolatae complicatae ob- tusae pergamaceae glabrae ; paria florum 3 ad 4 cm longe pedunculata, flos terminalis 2 cm alter 5 mm longe pedicellatus ; ovarium parce appresse pilosulum ; sepala oblongo- lanceolata 2 cm longa; corollae probabiliter albae tubus 9 mm longus, lobi oblongi 1,1 cm metientes; staminodia exteriora obovata emarginata tenerrima 1,1 et 1,6 cm longa; callosum 1,4 cm metiens; cucullatüm 6 mm longum. Bolivien: Ohne bestimmten Standort (Miguel Bang n. 2201). >"ota. Hanc speciem eil. editores collectionis egregiae erroneo pro Ischnosipkonis specie habuerunt; staminodia bina eam ex hoc genere exeludunt. Quamquam habitu cum M. cordata Maranta. 129 Koernicke relationes quasdam offert, tarnen racemo tribracteato et floribus majoribus valde ab ea distat. 7. M. Pohliana Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 44. — M. divaricata Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 148 ex p. ; Spenc. Moore in Trans. Linn. Soc. 2. ser. IV. (1895) 486. — Herba initio erecta dein prostrata, caules geni- culati ad 50 cm longi et ultra glabri. Folia ad 4 mm longe petiolata, petiolus tota longitudine callosus teres supra puberulus, ovata vel ovato-oblonga breviter petiolata basi rotundata supra secus medianum et prope apicem puberula ceterum glabra ad 1 0 cm longa et 5,5 cm lata ; ligula vix 1 mm longa et vagina complicata glabra. Ra- cemi saepe plures (ad 7) ex eadem axilla ad 7 cm longe pedunculati; bracteae 2 ad 2,5 cm longae lanceolatae complicatae; paria florum 4 pedunculis gracillimis ad 3 cm longis suffulta; flos terminalis vix ultra 5 mm longe pedicellatus ; ovarium minutum sericeum; sepala 3 (interdum ad 5) mm longa; corollae albae tubus paulo brevior, lobi 3 mm longi; staminodia exteriora 4 mm longa, obovata, interiora breviora; appen- dicula staminis parva ad antheram ei adnata. Capsula haud plane matura insigniter elongata (ad 1 0 mm longa). Brasilien: Corgo de Jaragua, wahrscheinlich im Staate Goyaz (Pohl n. 961, Typ); Planalto central de Goyaz (Glaziou n. 22182); Staat Matto Grosso (Spencer Moore n. 510); bei Cuyabä (Pilger n. 403, blühend im April 1899). Nota. Cl. Petersen hanc speciem cum M. divaricata Roscoe conjunxit, quia exemplaria quaedam habitu locum intermedium inter priorem et M. foliosam Koernicke tenere videntur. Mihi autem ut cl. Spencer Moore ambae valde diversae, racemi vulgo plures interdum plurimi ex axilla folii summi rami terminalis valde peculiares in specie ulla affini non porro inveniuntur; insuper pedunculi florum parium gracillimi quoque ab illis M. divaricatae valde distant; flores tandem illis M. divaricatae multo minores. Cl. Spencer Moore etiam Burchell n. 6857 et 6714 in hanc speciem collocavit. 8. M. parvifolia Peters, in Kjoebenh. Vidensk. Meddelels. (1889) 901. — Herba prostrata ramosissima rami divaricatissimi unifariam puberuli, florentes graciles vix 1 5 cm longi. Folia vix 2 mm longe petiolata, petiolus tota longitudine villosus, ovato-oblonga acuminata basi rotundata et breviter acuminata supra secus medianum et apice pube- rula et ciliolata 4,5 cm longa et 2 cm lata; vagina complicata hirsuta breviter auri- culata. Racemus solitarius pedunculo gracillimo 2 cm longo suffultus; bracteae soli- tariae 1,5 cm vix superantes lanceolatae; paria florum 3 pedunculo gracillimo bracteam aequante sustenta; flos terminalis 5 mm longe pedicellatus; ovarium tenuiter sericeum; sepala lanceolata 6 mm longa; corollae albae tubus duplo brevior; lobi lanceolati 4 mm longi; staminodia exteriora obovata emarginata 8 mm longa, interiora subduplo vel ultra breviora, callosum bilobum ut illa album, at basi violaceum. Brasilien: Staat Minas Geraes, bei Lagoa Santa (Warming n. 518, blühend im Januar 1866). Nota. M. foliosae affinis at indole foliorum et vaginis ubique complicatis facile distinguenda. 9. M. foliosa Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 47; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 150 t. 11. Fig. 1. — Suffruticosa 10 cm alta ra- mosissima effusa; rami unifariam puberuli. Folia 2 mm longe petiolata, petiolus tota longitudine callosus teres supra villosus, ovata breviter acuminata vix caudata basi rotun- data secus medianum supra pilosula utrinque glabra ad 5 cm longa et 3,5 cm lata; vagina membranacea saepe explanata apice biauriculata. Racemi ope ramorum superan- tium spurie laterales, bracteae solitariae vel geminatae; paria florum vulgo 4 pedunculo gracillimo ad 1,5 cm longo glabro suffulta, flos terminalis 5 mm longe pedicellatus; ovarium minutum glabrum; sepala lanceolata 8 mm longa; tubus corollae albae 8 mm longus, lobi lanceolato-oblongi 3 mm longi; staminodia exteriora 5 mm longa, interiora et stamen liberum 3 mm metientia. Nux 8 mm longa angustata pallida; semina hexagona apice oblique pyramidata, arillo flavido 3 mm longo munita. Brasilien: Staat Rio de Janeiro, in schattigen Wäldern bei der Hauptstadt (Sellow, Typ), in der Serra d'Antigua (Schott). Nota. Species propter habitum divaricatissimum et folia brevia cordata distinctissima. A. Engler, Das Pflanzenreich. IV. 48. 9 J 30 K. Schumann. — Marantaceae. Subgenus II. Calatheastrum K. Schum. n. subgen. In hoc subgenus omnes species collocavi quae foliis more permultarum generis Calatheae varie pictae sunt. Hortulani qui species duas vulgo in caldariis colunt saepe interrogant qua ex ratione hae non in genus Calatheae militent. Characteres essentiales generum ut supra exposui e floribus trahimus. Conspectus speciernm. A. Caules elongati, internodia ad 20 cm longa, bracteae 2, radices filipendulae . . 10. M. Burchellii. B. Caules breviores. a. Bracteae 4, caules basi tuberculati, radices haud filipendulae . \\. M. bicolor. b. Bracteae 2, caules basi haud tuberculati, radices filipendulae. a. Caules erecti, folia pro rata ampla 1 0 cm longa et ultra, sepala 6 mm longa 12. M. leuconeura. ß. Caules penduli, folia minora ad summum 7 cm longa, sepala 3 mm longa 1 3. M. depressa. 10. M. Burchellii K. Schum. n. sp. — Planta ad 40 cm alta, radicibus filipen- dulis. Folia ad 4 cm longe petiolata, petioli pars superior ad 1 cm longa teres callosa pubescens, lineari-oblonga breviter acuminata basi rotundata et truncata supra prae- cipue apice margine et prope basin mediani pilis brevibus inspersa membranacea ad 1 2 cm longa et 6 cm lata ; vagina membranacea minute puberula apice producta. Caulis binodalis racemo solitario geminato vel rarissime ternato 6 cm longo, pedunculo tenui ad 1 0 cm longo suffulto terminatus ; bracteae 2 tantum lanceolatae complicatae 2,5 cm longae glabrae rhachidem glabram amplectentes ; paria florum 4 pedunculis ad 2,5 cm longis suffulta, flos terminalis ad 4 mm longe pedicellatus ; ovarium sericeum; sepala lanceolata 4,5 mm longa; corollae tubus 4 mm longus, lobi oblongo-lanceolati 4 mm metientes; staminodia exteriora 7 mm longa, alterum paulo angustius; callosum rotun- datum 3 mm longum; cucullatum aequilongum. Brasilien: Ohne bestimmten Standort, wahrscheinlich Matto Grosso (Burchell n. 8351). Nota. Propter racemos bibracteatos haec species ad M. leuconetiram accedit, at statura multo elatiore binodali et floribus mensuris aliis praeditis optime ab ea differt. U.M. bicolor Ker in Bot. Magaz. t. 786; Boscoe, Monandr. PI. (1828) t. 32; Loddig. Bot. Cab. t. 921; Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 48; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 150. — Thalia colorata Vell. Fl. flum. I. t. 16, text. ed. Netto, 5 (1881). — T. cristata Nees et Mart. in Nova Acta Acad. nat. cur. XI. 1. (1823) 25. — Goeppertia bicolor Nees in Linnaea VI. (1831) 337. — Calathea bicolor Steud. Nom. ed. 2. I. (1840) 253. — Thalia bicolor K. Koch in Allg. Gartenzeitg. XXV. (1857) 145. — Th. concolor (sphalmate pro colorata) Horan. Monogr. (1862) 11. — Breviter caulescens caules cum foliis ad 35 cm alti basi tuberosi ramosi. Folia homo- tropa ad 3 cm longe vulgo multp brevius petiolata, petiolus ad 5 mm teres callosus supra villosus, lineari-oblonga vel elliptica apicem versus interdum latiora rotundata et apiculata basi rotundata utrinque glabra supra atro-viridia, secus medianum et costas maximas laete viridia subtus purpurea ad 1 5 cm longa et 1 1 cm lata ; vagina haud lata puberula apice haud ubique auriculata. Bacemus solitarius, pedunculo ad 1 0 cm longo vulgo breviore basi villoso suffultus; bracteae 4 lanceolatae acuminatae ad 2,5 cm longae ; paria florum vulgo 3 tantum pedunculo bracteas subaequante vel paulo breviore sustenta flos terminalis vix 5 mm longe pedicellatus; ovarium sericeum; sepala ad 5 mm longa; corollae albae tubus 4 mm longus, lobi lanceolati ad 8 mm metientes; staminodia exteriora paulo majora obovata alba subtilissime violaceo-striata ; callosum subquadratum complicatum, margine vix violaceum. Capsula . . . (Fig. 1 5). . Maranta. 131 Brasilien: An feuchten Orten der Primärwälder des Staates Rio de Janeiro, häufig bei der Hauptstadt (viele Sammler); in den Staaten Minas Geraes und Bahia, auch vom Staate Amazonas und aus Guiana wird sie genannt. Nota. Cl. Petersen ut ex schedulis herbarii berolinensis vidi hanc speciem cum M. leuco- neura commiscuit quamquam ambae optime diversae; quomodo fit ut ille M. bicolori radices apice tuberosas et flores violaceo-notatas attribuat. Notis a me ipso in clave exhibitis altera ab altera facillime distinguitur. 12. M. leuconeura Morren in Belgique hortic. XXV. (1875) 172 t. 9; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890 ) 151. — Breviter caulescens, caules cum foliis ad 35 cm alti basi haud tuberosi ramosi; radices filipendulae. Folia ad 2 cm longe petiolata, petioli pars superior 5 mm longa callosa teres ut vagina circumcirca plus minus pube- rula, homotropa oblonga vel late elliptica utrinque glabra vel secus medianum supra parcissime puberula supra laete viridia secus medianum et costas maximas albida inter ulteriores atro-viridi-maculata subtus glauca vel purpurea ad 1 6 cm longa et 9 cm lata; vagina plus minus dense puberula, ligula auriculata ad 5 mm longa. Racemus pedunculo ad 10 cm longo glabro sustentus; bracteae ubique 2 lanceolatae ad 3,8 cm longae; paria florum semper 4 usque ad 3,5 cm longe et graciliter pedunculata, flos terminalis ad 1 0 mm longe pedicellatus ; ovarium glabrum ; sepala ad 6 mm longa subulata; corollae albae tubus aequilongus, lobi ad 8 mm longi; staminodia exteriora obovata emarginata alba alterum 1 0 mm longum violaceo-striatum et apice summo emarginatum, alterum paulo brevius insuper macula basali ornatum; cucullatum album 6,5 mm, callosum 6 mm longum album breviter acuminatum acumine recurvo violaceum. Var. a. Massangeana Morren in Belgique hortic. XXVIII. (1878) 178 t. 10 (pro specie). — Folia minora subtus pulchre purpurea. Flores paulo minores, sepala 4 mm longa. Staminodii callosi appendicula subtriloba intensius violacea. Var. ß. Kerchoveana Morren in Belgique hortic. XXIX. (1879) 77 t. 5; Regel in Gartenfl. XXX. (1881) 179; Peters. 1. c. 152. — Folia majora subtus glauca vel subtus maculis rubellis. Flores majores. Staminodii callosi appendicula integra. Brasilien: Var. a in dem Staate Rio de Janeiro (Glaziou n. 12 212). — Var. ß ohne bestimmten Standort. Der Typ und die Varietäten werden häufig kultiviert. Nota. Var. « a cl. Petersen secunduni exemplarium supra laudatum pro M. bicolori var. minor habita cum hac specie omnino non congruit. 13. M. depressa Morren in Belgique hortic. XXX. (i 880) 97 t. 6. — Planta humifusa vel dependens ad 50 cm longa, basi ramosissima, radices filipendulae. Folia vix 2 mm longe petiolata, petiolus tota longitudine callosus teres undique puberulus, elliptica acutata basi rotundata margine apicali tantum minutissime pilosulo ceterum utrinque glabra herbacea supra viridia secus medianum albida maculis 4 utraque me- diani parte fuscis notata, maxima ad 8 cm longa et 5 cm lata, subtus pallidiora; vagina membranacea puberula apice breviter producta. Racemi 1 — 2 pedunculo gracili com- planato ad 6 cm longo sustenti vulgo 5 cm longi; bracteae 2 lanceolatae convolutae glabrae pallidae; paria florum ad 5 pedunculo filiformi 2 cm longo suffulta, flos termi- nalis 4 mm longe pedicellatus; ovarium glabrum; sepala subulata vix 3 mm longa glabra; corollae tubus paulo longior, lobi lanceolati 3 mm longi; staminodia exteriora obovata 4 mm longa; cucullatum duplo brevius, callosum subaequilongum. Brasilien: Ohne bestimmten Standort (eingeführt von Lietze um 1880 nach Lüttich). — Staat Rio de Janeiro (Glaziou n. 13234, 14331, 15668). Nota. Cl. Petersen hanc speciem in Flora brasiliensi omisit. Exemplaria hoc loco citata sub M. bicolori Ker enumeravit a qua autem bracteis binis, floribus exiguis et radicibus fili- pendulis discrepat. Characteribus laudatis ad M. leuconearam Morren accedit a qua autem statura multo minore et floribus parvis pariter distat. Subgenus III. Friedrichsthalia K. Schum. n. subgen. Species solitaria. 9* 132 K. Schumann. — Marantaceae. 14. M. Friedrichsthaliana Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 42; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (i 890) 152. — Herba ad 60 cm alta, caulis glaber ad nodos pubescens. Folia ad 5 cm longe petiolata, pars superior 5 mm longa teres callosa supra puberula , oblonga apice breviter acuminata basi rotundata et obtusa supra glabra subtus prope medianum puberula ad 1 4 cm longa et 5,5 cm lata; vagina complicata margine apice basique puberula auriculata. Racemi solitarii vel geminati vel terni axillares pedunculo gracili ad I 2 cm longo suffulti angusti gracillimi ad 1 7 cm longi ; bracteae ad 1 3 oblongae obtusae glabrae vel margine minute pilosulae mem- branaceae subappressae inferiores saepe valde (ad 4,5 cm) distantes, flores includentes tarde at tandem deciduae ad 2 cm longae; paria florum 4 pedunculo bractea vix vel duplo breviore suffulta; flores ambo subsessiles; ovarium villoso-sericeum; sepala lanceolata 3 mm longa; corollae tubus 5 mm longus gracilis; lobi oblongi 3,5 mm longi; staminodia exteriora obovata vix 5 mm longa, alterum paulo angustius ; interiora breviora, callosum appendicula lanceolata munitum cucullatum 3 mm longum; appendicula staminis parva. Guatemala: Bei Aguacate (Friedrichsthal n. 1269, Oersted). Nota. Racemis gracillimis valde elongatis axillaribus habitum valde peculiarem eo spe- cierum aliarum generis valde alienum prae se fert. Subgenus IV. Koernickea K. Schum. n. subgen. Hoc subgenus bracteis haud circum rhachidem convolutis semper latius se prae- bentibus primo visu recognoscitur. Species omnes optime inter se diversae tarnen afflni- tate mea sententia conjunguntur. Omnes ovariis serieeis et pedicellis brevioribus gra- cilibus gaudent. Pars specierum jam hodie in genus Marantae militat, alias e genere Ischnosiphi in hoc transposui. Loco laudato non porro remanere potuerunt quia sta- minodiis exterioribus binis ab Ischnosipho discrepant. Conspectus specierum. A. Bracteae omnes quoque infimae sequentes dense obtegentes. a. Bracteae acutae apice integrae, spicae apice acuminatae, folia oblonga breviter acuminata 1 5. M. phrynoides. b. Bracteae obtusae apice incisae, spicae apice obtusae, folia orbicularia. a. Sepala 3 mm longa oblonga, paria florum 2 mm longe peduneulata 16. M. orbiculata. ß. Sepala duplo longiora linearia, paria florum 7 mm longe peduneulata 1 7. M. cyclophylla. B. Bracteae inferiores remotae sequentes haud dense vel omnino non obtegentes. a. Racemus longissime (30 cm longe) peduneulatus, paria florum 2 18. M. longipes. b. Racemus vel racemi brevius peduneulati. a. Folia cum racemo coaetanea. I. Sepala 3 mm longa, corollae tubus aequilongus, paria florum 2, vagina puberula vel pubescens. 1. Bracteae 9 ad 2 cm longae, racemus 10 cm longus 19. M. pleiostackys. 2. Bracteae 12 ad 1 cm longae, racemus duplo brevior 20. M.pycnostachys. II. Sepala 6 mm longa, corollae tubus subduplo major, paria florum 4, vagina aureo-villosa 21. M. bracteosa. III. Sepala 8 mm longa, corollae tubus vix quadrante longior, paria florum 2, vagina villosa 22. M. pluriflora. ß. Racemi praecoces, racemus ad 1 6 cm longus, sepala 5 mm longa corollae tubus breviora, paria florum 5 .... 23. If. longiscapa. 15. M. phrynoides Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 40; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 148. — Ischnosiphon Koernickeanus Peters. 1. c. Maranta. 133 140. — Herba perennis caulescens elata probabiliter metralis. Folia ad 2 cm longe petiolata, petiolus tota longitudine callosus teres supra puberulus, obloDga vel oblongo- lanceolata breviter et subexcentrice acuminata basi subacuta vel rotundata supra apice et prope basin puberula ceterum utrinque glabra herbacea ad 26 cm longa et M cm lata; vagina membranacea apice protracta hoc loco puberula basi aureo-villosa. Racemi bini vel terni pedunculo ad 3 cm longo appresse puberulo suffulti acuminati lineares ad 9 cm longi; bracteae ad 9 oblongae acutae puberulae basi subaureo-villosae membranaceae 2,5 cm longae; paria florum 3, ad 4 mm longe pedunculata, flos terminalis vix 2 mm longe pedicellatus ; ovarium sericeum; sepala lineari-lanceolata 7 mm longa; corollae tubus ad 1,8 cm longus; lobi lanceolati 8 mm longi; staminodia exteriora 2 obovata ad 13 mm longa; callosum 6 mm longum; cucullatum brevius. Brasilien: Staat Matto Grosso (Pohl n. 935, Burchell n. 8354). Nota. Cl. auctor peritissimus hanc speciem suo tempore abnormalem hinc ad Phrynium illinc ad Ischnosiphonem spectantem dijudicavit. Charactore ullo essentiali florali autem hodie ad utrumque genus non accedit: a Phrynio ovario uniloculari, ab Ischnosipho staminodiis binis exterioribus perfecte distat. Quum species sequens hujus subgeneris olim particeps Isehnosiphi fuerit cl. Koernicke hanc speciem quoque in genus ulterius collocare potuisset. Non miramur igitur quod cl. Petersen hanc speciem secundum exemplaria eadem Pohliana iterum sub genere Isehnosiphi descripserit. 16. M. orbiculata (Koernicke) K. Schum. — Ischnosiphon orbiculatus Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 95; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 139; Peters, ms. in Hb. berol. p. p. — Rami florentes ad 47 cm longi. Folia caulina ad 4 cm longe petiolata, petioli pars superior 1 cm longa callosa teres glabra, suborbicularia vel elliptica breviter et subexcentrice acuminata apice supra et margine puberula ad 27 cm longa et 1 8 cm lata; vagina membranacea apice biauriculata. Racemi bini ad 3 cm longe peduneulati pedunculo communi 14 cm longo suffulti glabri; bracteae obovatae ad 1,8 cm longae glabrae, rotundatae alte retusae, membranaceae; paria florum sub- sessilium ad 6 mm longe pedunculata; ovarium sericeum; sepala oblonga 3 mm longa acuta; corollae tubus 1,3 cm longus, lobi oblongi 6 mm metientes; staminodia exteriora bina, alterum spathulatum 6 mm longum, alterum subrhombeum paulo brevius; callosum ulteriori simile paulo brevius, cucullatum 4,5 mm longum. Brasilia: Ohne bestimmten Standort (Glaziou n. 12 217, Burchell n. 6740); Staat Goyaz bei Megaponte (Pohl n. 1224); ohne bestimmten Standort (Man so n. 196); in schattigen feuchten Wäldern (Riedel n. 1257). Nota. Cl. Petersen sub titulo Isehnosiphi orbicidati Koernicke plantas duas conjunxit quae primo visu re vera simillimae examinatione aecurata autem diversae evadunt. Jam supra in nota ad hoc subgenus exposuimus, has non porro in genere Isehnosiphi remansisse at in Marantam collocandas fuisse. M. orbiculata (Koernicke) K. Schum. ab altero sequente M. eyelophylla K. Schum. paribus florum pluribus, peduneulis parium minoribus, sepalis duplo minoribus differt. Omnia exemplaria supra laudata aecurate examinavi, Riedelianis exceptis; itaque de his non omnino certus sum, num ad hanc speciem pertineant. 17. M. eyelophylla K. Schum. n. sp. — IscJmosiphon orbiculatus Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 95; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 139 ex p. — Rami florentes ad 45 cm longi. Folia caulina inflorescentiam comitantia ad 1,2 cm longe petiolata, pars petioli superior teres callosa glabra, subovato-orbicularia vel elliptica breviter et subexcentrice acuminata basi rotundata et brevissime acuminata margine fere toto et apice supra puberula ceterum glabra ad 28 cm longa et 23 cm lata; vagina glabra apice vix auriculata. Racemi tenues simplices ad 6,5 cm longe peduneulati folio solitario comitati pedunculo communi ad 4 cm longo suffulti; bracteae ad 10 obovatae obtusae ad 2,5 cm longae glabrae membranaceae laxe amplectentes ; paria florum brevissime pedicellatorum 4 pedunculo communi 7 mm longo suffulta; ovarium sericeum; sepala anguste linearia 7,5 mm longa; corollae tubus 1,2 cm longus, lobi lanceolati 7 mm metientes; staminodium exterius 1,2 cm longum alterum brevius semiellipticum ; callosum 5 mm, cucullatum 4 mm longum, subduplo et ultra angustora. 134 K. Schumann. — Marantaceae. Brasilien: ohne bestimmten Standort, wahrscheinlich aus Matto Grosso (Burchell n. 8278). 1 8. M. longipes K. Schum. n. sp. — Planta elata prob, submetralis. Folia ad 6 mm longe petiolata, petiolus tota longitudine callosus teres supra puberulus, ovato- lanceolata vel lineari-oblonga breviter acuminata basi rotundata supra praecipue prope apicem et marginem pilis minutissimis inspersa membranacea; vagina sub lente valida minutissime pilosula basi villosa apice producta. Racemus 1 7 cm longus pedunculo ad 30 cm longo minutissime pilosulo sustenta; bracteae 1 1 oblongae obtusae basales inter se remotae summae congestae apice praesertim puberulae; paria florum subsessilium 2, pedunculo 6 mm longo suffulta; ovarium sericeum; sepala lanceolata 3,5 mm longa; corollae tubus 1,4 cm longus; lobi reflexi 4 mm metientes; staminodium exterius maxi- mum obovatum 6 mm longum, alterum paulo minus ; callosum ellipticum 3 mm longum, cucullatum subaequilongum. Brasilien: Goyaz, feuchte und schattige Gehölze bei Natividade (Gardner n. 3463, blühend im November 4 839, Burchell n. 8279). Nota. Ex affinitate Marantae braeteosae Peters, tarnen ab ea racemo longiore basi laxiore pedunculo longissimo bene distal 19. M. pleiostachys K. Schum. n. sp. — Planta ad 40 cm alta. Caules basi verticali alte squamis oblitterantibus et fibrosis muniti. Folia 5,5 cm longe petiolata, petioli pars superior 7 mm longa teres callosa supra puberula, oblonga vel lineari-ob-« longo-lanceolata breviter acuminata basi acuta supra vix pilulo uno alterove instructa subtus glabra herbacea ad 19 cm longa et 6 cm lata; vagina membranacea hirsuta praecipue basi pubescens apice producta. Racemi terminales vulgo 3 squama mem- branacea plus minus longa comitati 1 0 cm longi et ultra , pedunculo basi pubescente sustenti; bracteae ad 9, inferiores remotae superiores congestae ad 2 cm longae oblongae obtusae glabrae basi tantum setulosae; paria florum 2 ad 10 mm longe pedunculata; flos terminalis 3 mm longe pedicellatus ; ovarium sericeum ; sepala 3 mm longa lanceo- lata; corollae tubus vix longior; lobi 3 mm metientes; staminodia exteriora 6,5 mm longa, alterum paulo angustius; callosum obtusum 4 mm, cucullatum 3 mm longum. Brasilien: Ohne bestimmten Standort, wahrscheinlich Matto Grosso (Burchell n. 8104). Nota. Propter racemos plures haec species habitu cum M. Friedrichsthaliana sat bene convenit, at bracteis minus numerosis discrepat. 20. M. pycnostachys K. Schum. n. sp. — Planta ad 40 cm alta. Folia ad 1,5 cm longe petiolata, petioli pars superior vix 5 mm longa callosa teres supra puberula, ob- longa vel lineari- vel subovato-oblonga acuminata basi rotundata supra apice et margine superiore pilulis inspersa subtus mediano inferiore minutissime puberula ad 1 7 cm longa et 4,5 cm lata membranacea; vagina membranacea minute puberula apice subproducta. Racemus vulgo geminatus 5 cm longus basi ramo interdum auctus pedunculo ad 1 1 cm longo substrigilloso sustentus; bracteae ad 12 oblongae 1 cm longae dense imbricatae membranaceae ; paria florum sessilium 2 pedunculo 6 mm longo suffulta; ovarium seri- ceum; sepala lanceolata 3 mm longa; corollae tubus 3 mm longus, lobi 5 mm me- tientes; staminodia exteriora oblongo-obovata c. 6 mm longa, alterum paulo angustius et brevius; callosum aequilongum, cucullatum 3 mm metiens. Brasilien: Goyaz, auf dem Planalto (Glaziou n. 22 184). Nota. Racemus e iloribus paucis compositus dense congestus basi non raro ramulo auctus hanc speciem bene recognoscere sinit. 21. M. bracteosa Peters, in Kjoebenh. Vidensk. Meddelels. (1889) 901. — Planta ad 30 cm alta. Folia 3 mm longe petiolata, petiolus tota longitudine callosus teres supra puberulus, oblonga vel sublineari-oblonga breviter acuminata basi rotundata et breviter acuminata truncata supra prope apicem puberula, subtus secus medianum pilo- sula ad 13 cm longa et 5,5 cm lata; vagina membranacea basin versus villosa apice producta et 4 mm longe biauriculata. Bacemi plures terminales vaginis basi involuti ad 8 cm longi pedunculo villoso ad 5 cm longo sustenti; bracteae ad 8 oblongae ob- tusae ad 2,5 cm longae membranaceae extus apice et basi puberulae; paria florum Maranta. 135 sessilium ad 4 pedunculo ad 10 mm longo suffulta; ovarium sericeum; sepala lanceo- lata 8 mm longa; corollae tubus H mm longus, lobi oblongo-lanceolati 7 mm me- tientes ; staminodia exteriora obovata 1 0 mm longa, alterum paulo minus ; callosum basi biauriculatum 7 mm metiens, cucullatum 5 mm longum. Brasilien: Minas Geraes, bei Lagoa Santa (Warming n. 503). Nota. Species indumento vaginarum longe sericeo-villoso valde insignis. 22. M. pluriflora (Peters.) K. Schum. — Saranthe pluriflora Peters, in Kjoebenh. Vidensk. Meddelels. (1889) 905. — Folia ad 2 cm longe petiolata, pars superior petioli ad 6 mm longa supra puberula callosa teres, lineari-oblonga breviter acuminata et caudata basi rotundata supra margine superiore et infra apicem secus medianum puberula ad 22 mm longa et 7 cm lata papyracea; ligula 5 mm longa obtusa ut vagina villosa et ciliata. Panniculae binae folio comitatae pedunculo 4 cm longo villoso sustentae squamis villosulis munitae; racemi laxi ad 8 cm longi; bracteae ad 8 lineari-oblongae obtusiusculae ad 3 cm longae persistentes; rhachis viv. sordide violacea praecipue ad nodos rufo-villosa ; paria florum 2 (vel ex auctore 3) vix \ mm longe pedunculata, flores sessiles; ovarium sericeo-villosum ; sepala lineari-subulata 8 mm longa; corollae tubus i 0 mm longus, lobi 4 mm metientes oblongi ; staminodia exteriora obovata emar- ginata, alterum minus; anthera apiculata. Brasilien: Staat Minas Geraes, bei Lagoa Santa auf Kalkfels in Wäldern (War- ming, blühend zur Regenzeit). Nota. Cl. auctor hanc speciem cum Thalia hexantha Poepp. et Endl. comparavit a qua autem jam florum paribus subsessilibus haud longe pedunculatis et pendulis primo visu differt. Mea sententia cum M. bracteosa Peters, proxime affinis ita ut eam in hoc genus transplantaverim ; a Saranthe sensu meo bracteis persistentibus plurifloris, a Myrosma bracteis haud manifeste dorsiventralibus bene differt. 23. M. longiscapa Spenc. Moore in Trans. Linn. Soc. 2. ser. IV. (1895) 486. — Herba perennis simplex vel e basi tuberosa ramosa humilis ad 1 0 cm alta vel hu- milior. Folia vulgo brevissime ad 2 mm raro ad i cm longe petiolata, petiolus prioris tota longitudine callosus teres supra puberulus, lanceolata vel ovato-lanceolata breviter acuminata subtus ad medianum puberula ceterum utrinque glabra ad i 0 cm longa et 3 cm lata; vagina margine villoso-ciliata breviter auriculata. Racemus e centro foliorum ad 1 6 cm longus pedunculo \ 0 cm longo suffultus ; bracteae ad \ 0 inferiores laxae supe- riores imbricatae oblongo-lanceolatae obtusae membranaceae glabrae ad 2,5 cm longae; paria florum subsessilium 5 pedunculo 4,5 cm longo suffulta; ovarium villosum; sepala 5 mm longa; corollae albae tubus 4 mm longus, lobi 5 mm longi; staminodia exteriora obovata 8 mm longa purpureo- et luteo-maculata ; interiora subduplo vel triplo breviora. Brasilien: Staat Matto Grosso, am Paraguay bei Sa. Cruz (Spenc. Moore n. 439, blühend im Oktober). Nutzen. In der Gattung Maranta steht die Pflanze, welche als die einzige in der ganzen Familie in größerem Maßstabe gebaut wird: Maranta arimdinacea L. , nach dem englischen Namen arrow-root auch deutsch Pfeilwurz und französisch herbe aux fleches genannt. Der Name rührt sicher davon her, dass man dem Safte des Rhizoms eine sichere Wirkung als Gegenmittel bei Vergiftungen überhaupt, namentlich aber bei Verwundungen mit giftigen Pfeilen zuschrieb, v. Martius wollte den Namen von aru-aru der Guarani, dem feinsten Stärkemehl aus der Manihot utilissima Pohl, ableiten; andere glaubten eine frühzeitige Bezeichnung in araruta der Brasilianer zu erkennen, die unsere Pflanze mit diesem Namen belegen. Spruce hat aber ganz sicher nachgewiesen, dass araruta nur volksethymologisch von arrow-root abzuleiten ist. Die Verwendung der Rhizome von Maranta arundinacea L. zur Gewinnung eines sehr feinen Stärkemehls scheint verhältnismäßig jungen Datums zu sein, denn vor Sloane, der in seinem Catalogue of Jamaica plants (1696) die Pflanze zuerst als Canna indica radice alba alexipharmaca erwähnt, hören wir über sie überhaupt nichts. Er erzählt von ihr, dass das zerquetschte und aufgelegte Rhizom ein vortreffliches Mittel nicht 136 K- Schumann. — Marantaceae. bloß gegen Wunden von vergifteten Pfeilen herrührend, sondern auch gegen die sehr gefürchtete Mancinella und die berüchtigten Guadelupe-Wespen, ja sogar ein Heilmittel gegen beginnenden Brand wäre. Die umfangreiche Verwendung des Stärkemehls aus M. arundinaeea L. setzt wenig vor der Mitte des vorigen Jahrhunderts ein. Der Anbau der Pflanze ist ähnlich dem der Kartoffel ; die kleineren Rhizome werden bei der Ernte abgebrochen und dienen später als Setzlinge. Die austreibenden Pflanzen müssen behäufelt werden, auch werden parallel den Pflanzreihen meist ziemlich tiefe Abzugsgräben gezogen. Die Pflanze braucht sehr viel Wasser, besonders in der ersten Zeit der Entwickelung. Dies wird entweder durch künstliche Irrigation beschafft, oder das Auslegen der Setzlinge muss zu der Zeit geschehen, dass der Haupttrieb in die Regenzeit fällt. Die Ernte findet etwa 9 Monate nach dem Auslegen statt. Man hat erfahren, dass es behufs Ausreifens der Rhizome gut ist, wenn in den letzten Wochen vor der Ernte die Wasserzuführung vermindert wird. Beginnt das Kraut zu welken, so ist der Beginn der Ernte angezeigt. Man verfährt ganz wie bei der Kartoffelernte; die zur Herstellung der Arrow-root- Stärke verwendbaren Rhizome werden von den Blatt- und Blütentrieben losgelöst, die kleineren zur Aussaat bei Seite gelegt. Die gewaschenen Rhizome werden dann ge- schabt oder zerquetscht. Der Brei wird mit viel Wasser aufgerührt, die gröberen Ge- websstücke durch Abreiben entfernt und die Flüssigkeit stehen gelassen. Das Stärkemehl setzt sich dann am Grunde als rein weißer Schlamm zu Boden. Dieser wird dann nochmals gewaschen und endlich der Niederschlag auf kupfernen Pfannen in der Sonne getrocknet. Wegen der außerordentlich geringen Größe der Stärkekörner ist das Arrow-root- Mehl von äußerster Zartheit und Feinheit. Ein besonderer Vorzug des Rohmateriales liegt darin, dass es vollkommen weiß ist und dass selbst die äußeren peripherischen Gewebe keine trüben Farben besitzen. Das Mehl giebt gekocht einen wasserhellen, voll- kommen geschmacklosen Kleister und wird namentlich heute noch in England zu Mehl- speisen und in Milch als Nahrung für Kinder und schwächliche Leute ziemlich umfang- reich verwendet. Im großen und ganzen ist aber der Anbau gegen früher erheblich gesunken. In West-Indien, das früher größere Mengen auf den Markt brachte, baut man gegenwärtig Arrow-root eigentlich nur noch auf der Insel Vincente, in den kleinen An- tillen, sonst exportieren noch Natal u. Ost-Indien den Artikel. Species incertae sedis et oblivione dignae. Maranta aurantiaca K. Koch in Allgem. Gartenzeitg. XXV. (4 857) 4 49, nomen tantum. M. chouca K. Koch in Allgem. Gartenzeitg. XXV. (1857) 4 49, nomen tantum. M. cinerea Hort, apud Denester in Bull. Soc. Linn. Bruxelles I. (1892) 59, nomen tantum. M. coccinea Hort, apud K. Koch in Allgem. Gartenzeitg. XXV. (4 857) 149, nomen tantum. M. eximia Reg. in Gartenfl. XXVII. (4 878) 4 03. M. insignis K. Koch in Allgem. Gartenzeitg. XXV. (4 857) 4 49, nomen tantum. M. latifolia Regel ex Horan. Monogr. Scitam. (4 862) 4 0. nomen tantum. M. lucida Regel ex Horan. Monogr. Scitam. (4 862) 4 0. nomen tantum. M. monophylla Vell. Fl. flum. I. (1828) t. 11 t. ed. Netto 4 (1884). Brasilien. Nota. Icone certe speciem Calatheae exhibet at specimen permancuni inflorescentiis nondum evolutis speciem determinare non sinit. M. Morrenii Jakob-Makoy in Gard. Chron. 2. ser. VII. (4 878) 440. Brasil, nomen tantum. M. niveiflora A. Dietr. Spec. pl. I. (4 834) 23; D. Dietr. Svn. pl. I. (4 839) 6. Ins. Trinitatis, probabiliter = Calathea alluia (Aubl.) G. F. W. Mey. Maranta, Saranthe. 137 M. prolifera Vell. Fl. fluni. I. (1828) t. 4. text. ed. Netto (1881) 4. Brasilien. Nota. Stirps sterilis imperfecte et falso delineata nil rae docet; noraen delendura. M. pulverulenta Hort, ex Koernicke in Regel, Gartenfl. VIII. (1 858) 82, nomen tantum. M. Seemannü Hort, ex Gard. Chron. (1872) 323 fig. 113, nomen tantum. M. sericea Hort, ex Koernicke in Reg. Gartenfl. VIII. (1859) 83, nomen tantum. M. splendida Hort, in Gard. Chron. (1864) 414, nomen. M. splendida Verschaff, in Lern. Illustr. hortic. XIII. (1866) t. 467, 468. M. striata Veitch in Gard. Chron. (1864) 671. Ins. Philipp, nomen tantum. M. strigosa Hör an. Monogr. (1862) 10. Brasil, nomen tantum. 18. Saranthe Eichi. *) Saranthe Eichl. in Abh. Akad. Berlin 1882 (1883) 45 ex p. ; Peters, in Engl, et Prantl, Pflzfam. II. 6. (1889) 42, in Fl. hrasil III. 3. (1890) 163. — Maranta sect. Saranthe Koernicke in Mem. Soc. natural. Moscou XI. (1859) 314, in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 58. • — Myrosma Benth. in Benth. et Hook. f. Gen. III. (1883) 651 ex p. Sepala 3 libera lanceolata vel paulo latiora. Corollae tubus brevis, lobi oblongi apice exterior saltem subcucullatus, tubo longiores. Tubus stamineus brevissimus; sta- minodia exteriora 2 parva interiora vix vel paulo tantum majora; staminodium callosum latum plus minus emarginatum callo obliquo prominente munitum; staminodium cucul- latum auricula dependente obtusa munitum. Stamen appendicula obtusa filamento ad- nata antheram aequante vel superante instructum. Ovarium uniloculai*e laeve glabrum vel villosum. Capsula trivalvis, exocarpio tenui. Semina rugulosa arillo lamelloso munita. — Herbae perennes e rhizomate crasso repente vel tuberculato acaules. Folia homotropa inflorescentiam comitantia 0 vel raro solitaria. Inflorescentia simpliciter race- mosa vel saepius racemi in panniculam conflati ; bracteae plus minus dorsiventrales deciduae, flores saltem ubique unilateraliter dispositi. Paria florum semper solitaria. Species 8 Americam australem inhabitant. Nota. Genus Saranthae sensu nostro reformatum iterum sectionem Marantae cl. Koer- nickeanam restituit. Species quas e genere Eichleriano excludimus cum diagnosi ab eo et cl. Petersen confecta non conveniunt quia paria florum non solitaria sed plura in iis exstant. Conspectus specierum. A. Inflorescentia simplex rarissime racemo solitario e vagina pe- dunculi aucta. a. Herba elatior semimetralis et ultra glabra, racemus pedun- culo ad 17 cm longo suffultus \. S. leptostachya. b. Herbae humiles vix 20 cm altae, pedunculus racemi triplo vel ultra brevior. er. Folia glabra. I. Racemus brevissimus 1,5 cm longus subcapitatus, pe- dunculus brevissimus 2. S. ustuJata. II. Racemus duplo longior et ultra, pedunculo 5 cm longo suffultus 3. S. gladioli. ß. Folia sericeo-micantia &. S. glu/maeea. B. Inflorescentia composita. a. Bacemi ad 9 terminales, rhachis genuflexa, bracteae inferiores a sequentibus remotae ad 2 cm longae 5. S. urceolata. b. Racemi densi ad 4 apice pedunculi conflati, bracteae 1 cm loneae. *l aaQÖs = scopa, äv&i] = flos. 138 K Schumann. — Marantaceae. a. Ovarium glabrum, racemi congesti, bracteae sicc. obscure castanei 6. S. composita. ß. Ovarium sericeum, racemi laxius dispositi. I. Bracteae 1 0 oblongae glabrae sicc. obscure castaneae, internodia 1 cm longa 7. S. Klotzschiana. II. Bracteae ad 1 7 obovatae extus villosae sicc. paliidae, internodia duplo breviora 8. S. Eichleri. 1. S. leptostachya (Begel et Koernicke) Eichler in Abh. Akad. Berlin. 1882 (1883) 86; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 164. t. 46 et 47 fig. 2. — Maranta speciosa Bull, Cat. (188 4) 14. — Maranta leptostachya Beg. et Koernicke in Index sem. horti petropol. (1857) 32; Koernicke in Gartenfl. VII. (1858) 80, in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 60. ■ — ■ M. speciosa Hort, ex Steudn. in Append. cat. sem. hört, berol. (1857) 10. - — ■ Phrynium leptostachyum K. Koch in Allgem. Gartenzeitg. XXV. (1857) 147. — Thalia leptostachya K. Koch in Allg. Gartenzeitg. XXV. (1857) 258. — Herba acaulescens stolonifera ad 80 cm alta radicibus pro parte filipendulis. Folia ad 2 0 cm longe petiolata pars petioli superior ad 3 cm longa callosa complanata glabra, linearia breviter vel brevissime acuminata basi rotundata et pariter acuminata utrinque glabra ad 50 cm longa et 14,5 cm lata rigidius pergamacea; vagina prope nodos villosa superius hinc inde pilulis inspersa breviter auriculata. Bacemi solitarii e centro foliorum pedunculo ad 1 7 cm longo suffulti vagina tantum solitaria basi villosa muniti ; rhachis glabra subcarnosa subcincinnata ; bracteae ad 20 paliidae vix ultra 1,5 cm longae ellipticae apiculatae deciduae; paria florum breviter pedicellatorum solitaria vix 1 mm longe pe- dunculata; pedunculi, pedicelli et ovarium sericea; sepala ovato-lanceolata 6 mm longa; corollae albae tubus 3 mm longus, lobi oblongi apice ustulati 6 mm metientes; stami- nodia exteriora paulo longiora, interiora breviora; callosum album callo luteo. Brasilien: Im Staate Bio de Janeiro, bei Gavia (Glaziou n. 4248); bei Irirö (Sei low); auf der Serra de Estrella (Biedel). Nota. Inflorescentia simpliciter racemosa et statura vegetior hanc speciem ab aliis distinguunt, 2. S. ustulata Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 165 t. 48. fig. 2. — Acaulescens humilis 20 cm alta. Folia stricte disticha omnia basalia breviter (ad 1 cm longe) pe- tiolata, petiolus tota longitudine teres et callosus supra puberulus, elongato-ovata bre- vissime acuminata basi rotundata et pariter acuminata utrinque glabra 1 0 cm longa et 5 cm lata; vagina glabra. Bacemi bini pedunculo speciali 1,5 cm longo suffulti, huic aequilongi. Bracteae ca. 6 late ovatae vel obovatae glabrae, 1,5 cm longae concolores vel macula fusca notatae; paria florum subsessilium solitaria brevissime pedunculata; ovarium sericeum; sepala lanceolata acuta vix 1 cm longa apice macula fusca notata; corollae tubus 1 mm longus, lobi oblongi 8 mm longi; staminodia exteriora oblongo- obovata emarginata. Semen subellipsoideum, arillo lamelloso instructum. Brasilien: Staat Sta. Catharina, bei Blumenau (Fritz Mueller). Nota. Haec species indole inflorescentiae brevis e centro foliorum more specierum qua- rundam generis Calatheae e serie Nudiscaparum valde insignis. 3. S. gladioli (Jakob-Makoy) K. Schum. — Maranta gladioli Hort. Makoy Cat. — Planta gracilis ad 35 cm longa. Folia ad 3,5 cm longe petiolata, petioli pars su- perior 1 cm longa teres callosa supra brevissime puberula, lineari-lanceolata attenuato- acuminata basi angustata utrinque glabra sicc. cinereo-viridia, vagina glabra apice brevis- sime producta. Spica solitaria 4 cm longa complanata acuminata pedunculo 5 cm longo vagina onusta sustenta; bracteae membranaceae oblongo-lanceolatae acuminatae glabrae ca. 20 usque ad 1,3 cm longae deciduae; paria florum brevissime pedicellatorum soli- taria; ovarium sericeum; sepala lanceolata 6 mm longa; corollae tubus brevis, lobi 6 mm longi; staminodia exteriora obovata retusa 8 mm longa; callosum et cucullatum breviora. Vaterland unbekannt, wahrscheinlich Brasilien, aus dem Garten von Makoy in Kew eingeführt, blühend im September 1892 und Juli 1894. Nota. Affinis 8. leptostachyae (Reg. et Koernicke) Eichl. at spica breviter pedunculata et foliis angustis valde diversa. Saranthe. ' ] 39 4. S. glumacea (van Houtte) K. Schum. — Maranta glumacea van Houtte apud Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (4862) 62. — Thalia glumacea K. Koch in Allgem. Gartenzeitg. XXV. (1857) 142, 146, 163. — Maranta pygmaea Koernicke I.e. 61. — Saranthe pygmaea Eichl. in Abh. Akad. Berlin 1882 (1883); Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 165. — Myrosma nana Bak. in Gard. Chron. 3. ser. XIV. (1894) 652. — Herba acaulescens humilis ad 20 cm alta, radieibus filiformibus. Folia vix 1 cm longe petiolata; petiolus totius longitudinis teres callosus supra puberulus, oblonga lineari-oblonga vel elliptica breviter acuminata basi rotundata et brevissime acu- minata supra pilis longiusculis densius villosa aureo-nitentia subtus parcius hirsuta ad 12 cm longa et 4,5 cm lata; vagina membranacea villosa apice auriculata. Bacemus solitarius raro apice ramum solitarium gerens 3 cm longus vagina solitaria comitatus, peduneulo ad 9,5 cm longo sustentus, rhachis subeincinnata subcarnosa glabra; bracteae 1,2 cm longae ellipticae obtusiusculae pallidae; paria florum ad 3 mm longe pedicella- torum solitaria; ovarium sericeum, pedicelli vix puberuli; sepala ovato-lanceolata 6 mm longa; corollae albae tubus vix 3 mm longus, lobi oblongi apice ustulati 5 mm longi; staminodia exteriora alba subobovata parum lobos superantia, interiora breviora quadrata (Fig. 17 F). Brasilien: Wahrscheinlich Staat Bio de Janeiro (Biedel, Wawra, eingeführt von van Houtte). Nota. Cum priore huic speciei racemus vulgo simplex communis, at foliis indutis et statura humili bene diversa. 5. S. urceolata Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 167 t. 48. flg. 1. — Cur- cu/nia urceolata C. A. Bich. ms. — Acaulescens ad 70 cm alta. Folia basalia breviter ad 3 mm, caulina longe, ad 15 cm longe petiolata, pars superior petioli 3 mm longa callosa teres supra puberula, lineari-oblonga vel lanceolata supra prope apicem puberula ceterum utrinque glabra ad 2 2 cm longa et 1 0 cm lata membranacea , vagina basin versus puberula vix auriculata. Bacemi ad 9 peduneulo communi ad 6 cm longo vel longiore sustenti folio solitario comitati peduneulo speciali ad 5 cm longo muniti, rhachis geniculata; bracteae remotae vulgo 5 ellipticae obtusae glabrae membranaceae 2 cm longae ; paria florum ad 2 mm longe pedicellatorum 3 ; ovarium albo-sericeum ; sepala anguste lanceolata. Brasilien: In Primärwäldern der Staaten Parä und Amazonas, an dem Amazonen- strom und Japurä (Martius). — In Französisch Guiana: Ohne bestimmten Standort (Leprieur und Poiteau). Nota. Species propter racemos copiosos et laxos et ovarium sericeum distinetissima. Cl. Petersen eam iis subsumpsit quae bracteis deeiduis insignes; exemplum autem quod examinavi et id quod cl. auetor in icone exhibuit bracteas persistentes prae se fert. 6. S. composita (Link) K. Schum. — Phrynium compositum Link ex Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (18 62) 59. — Thalia composita K. Koch in Allgem. Gartenzeitg. XXV. (1857) 146 et 248. — Maranta composita Koernicke in Gartenfl. VII. (I808) 83. — Thalia Linkiana Steudn. in Append. cat. hört, berolin. (1857) 10. — Maranta Riedeliana Koernicke in Gartenfl. VII. (1858) 83; in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 59. — Sarantlie Riedeliana Eichl. in Abh. Akad. Berlin 1882 (1883) 86; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 166 t. 47 flg. 1. — Planta acaulescens robustior etiamsi vix ultra 60 cm alta. Folia ad 5 cm longe petiolata, pars petioli superior ad 4,3 cm longa callosa complanata parce puberula, oblonga vel elliptica vel ovato-lanceolata brevissime acuminata et caudata basi rotundata et breviter acuminata utrinque glabra rigidius membranacea ad 46 cm longa et 20 cm lata vulgo minora; vagina minute puberula vix ad 2 mm longe auriculata. Pannicula peduneulo ad 22 cm longo communi puberulo sustenta vulgo e racemis 5 apice con- gestis efformata basi altera e vagina amplissima minore comitata, rhachis glabra vix cincinnata; bracteae ad 4,8 cm longae obovatae acutiusculae glabrae ad 2 4 deeiduae sicc. castaneae, bracteola 0 ; paria florum brevissime pedicellatorum solitaria 1 mm longe peduneulata ; ovarium glabrum ; sepala 4 mm longa lanceolata apice macula brunnea 140 * K. Schumann. — Marantaceae. notata ; tubus corollae 3 mm longus, lobi oblongi 6 mm longi ; staminodia exteriora paulo longiora obovato-oblonga ; interiora breviora. Brasilien: Staat Rio de Janeiro, in feuchten Wäldern bei Macahe (Riedel n. 869, blühend im Mai, Typ.); an Abhängen bei Capocabana (Glaziou n. 4247, blühend im Januar); schon im Jahre 1826 in dem botanischen Garten von Berlin kul- tiviert, wahrscheinlich durch Sellow eingeführt. Nota. Maranta misehantha Vell. Fl. fluni, t. 12 text. ed. Netto (1881) 4 probabiliter cum hac specie convenit, folia emarginata in familia aliena verosimiliter casu tantum hanc formam Demonstrant. 7. S. Klotzschiana (Koernicke) Eichler in Abh. Akad. Berlin 1882 (1883) 86. — Maranta Klotzschiana Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 50.' — Acaulescens ad 75 cm alta. Folia valde regulariter disticha ad 20 cm longe petiolata, pars petioli superior ad 1,3 cm longa teres callosa supra parcissime pilosula, lanceolata vel lineari-lanceolata acuminata basi subrotundata et acuta utrinque glabra rigidius mem- branacea ad 32 cm longa et 7 cm lata; vagina glabra apice breviter auriculata. Bacemus geminatus e centro stirpis vel insuper e folii summi axilla alter, folio comitatus pedun- culo communi vix 4 cm longo sustentus, speciali ad 8 cm longo gracili munitus, rhachis cincinnata; bracteae ad 10 oblongae acutae membranaceae ad 1,5 cm longae glabrae deciduae; paria florum brevissime pedicellatorum solitaria vix ad 2 mm longe pedun- culata bracteola solitaria suffulta; ovarium sericeum; sepala lanceolata 8 mm longa acu- minata; corollae tubus 1,5 mm longus, lobi oblongi 8 mm longi; staminodia exteriora hoc subaequantia oblonga; interiora breviora. Brasilien: Staat Espiritu Santo, zwischen Campos u. Victoria (Sellow n. 392, 468). 8. S. Eichleri Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 166. — Planta acaulescens in regione florifera tantum ramosa ad 2 m alta. Folia longe petiolata, pars petioli villosi superior 5,5 cm longa complanata callosa parce pilosula, lineari-oblonga brevissime et obtuse acuminata basi rotundata et breviter acuminata utrinque glabra ad 60 cm longa et 1 7 cm lata; ligula subnulla ut vagina villosa. Pannicula ampla ramosissima basi folio magno comitata vaginis ciliatis copiosis donata, racemi ad 4 pro vagina pedunculo ad 4 cm longo villoso sustenti, rhachis e collapsu subcarnosa vix cincinnata glabra; bracteae ad 1 7 obovatae acutae pilis laxis nonnullis praeditae basi extus villosae deci- duae; paria florum brevissime pedicellatorum solitaria vix 2 mm longe pedunculata, bracteola 0; ovarium sericeum; sepala lineari-lanceolata membranacea 4 mm longa; corollae tubus 2,5 mm longus; lobi oblongi apice fusco-maculati 6,5 mm; staminodia exteriora paulo longiora, interiora breviora. Capsula 8 mm longa villosa; semen tri- gonum 5 mm longum corrugatum, arillo 2 mm longo lamelloso flavo. Brasilien: Staat Rio de Janeiro, auf der Tijuca im Primärwalde (Glaziou n. 4252, 7498). — Staat S. Paulo, auf der Serra de Caraeve (Mosen n. 1716). Nota. Statura maxima pannicula amplissima ab omnibus speciebus recedit. 19. Myrosma l. f.*) Myrosma L. f. Suppl. (1781) 8, 80 ex p., Benth. in Benth. et Hook. f. Gen. III. (1883) 651. — Maranta sect. Xerolepis Koernicke in Mem. Soc. natural. Moscou XI. (1859) 314, in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 66. — Thalianihus Klotzsch in Schomb. Beise Guiana III. (1848) 1125 (nomen tantum). — Saranthe Eichler in Abh. Akad. Berlin 1882 (1883) 85 ex p,; Peters, in Engl, et Prantl, Pflzfam. II. 6. (1889) 42, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 163. Sepala 3 libera lanceolata vel paulo latiora. Corollae tubus brevis i. e. ubique calyce brevior, lobi oblongi exterior saltem apice cucullatus. Tubus stamineus brevis; *) Haec vox in lingua graeca non exstat, [tvQiOfia et /xvQtofxre unguentum corpori applicatum vocant. Linne pat. manu propria plantae nomen genericum /uvQio/uct adjecit, ut forsan nomen ab auctoribus aliis et nobis ipsis acceptum sphalmate orta sit; nihilo minus id non mutuare nobis melius videtur. Myrosraa. 141 staminodia 2 exteriora petaloidea lobos corollae interdum superantia, interiora breviora; staminodium callosum latum plus minus emarginatum callo obliquo prominente munitum; staminodium eucullatum appendicula pendula obtusa instructum. Stamen appendicula petaloidea antheram subaequante vel hanc paulo superante donatum. Ovarium unilo- culare laeve glabrum vel apice vel tota superficie sericeum. Capsula trivalvis exocarpio tenui. Semina rugulosa arillo lamelloso donata. — Herbae perennes simplices vel rarius ramosae e rhizomate crasso. Folia homotropa caulina solitaria vel raro plura. Inflores- centia simpliciter racemosa, racemus interdum altero auctus, nunquam panniculato-con- gesta; bracteae stricte dorsiventrales vulgo dense imbricatae, flores erecti vel penduli. Paria florum plura rarissime solitaria. Species 8 in America australi vigent. Nota. Genus Myrosmae sensu nostro non cum eo auctorum priorum convenit. Typus M. cannifolia planta pluries male interpretata cum Thaliantho macropodo Klotzsch, ut cl. Bentham recte monuit, convenit; a cl. Koernicke sub titulo Maranlae Moritxianae iterum descripta haec species in opere suo sub nomine Calatheae myrosmae etiam laudatur. Quod cl. Dam mann neapolitanus in catalogo anni 1899 sub Myrosma cannifolia indicavit et de- pinxit, cum Hedyehio coronario perfecte congruit. E genere Myrosmae sensu Benthamiano non solum Phrynium unilaterale Bak. = M. madagascariensem Benth. sed etiam cum eil. Eichler et Petersen Phrynium setosum cum affinibus exeludimus. Taliter purificatum genus Myrosmae cum Saranthe Eichl. convenit. Gl. auetor hoc genus e sectionibus duabus Marantae a cl. Koernicke {Saranthe et Xerolepis) conditis confecit. Mea sententia autem sectiones binae titulum generum merentur quia Saranthe a Xerolepide (nunc Myrosma sensu strictiore) melius differt quam e. g. Maranta a Stromanthe. Conspectus specierum. A. Flores breviter bracteas superantes ab iis inclusi haud ex axillis penduli, folia basi rotundata. a. Bracteae sicc. pallidae scariosae. a. Herbae perennes ereetae simplices, folia caulina solitaria, paria florum solitaria. I. Folia elliptica breviter acuminata 1 . M. cannifolia. II. Folia elongata linearia attenuato-acuminata 2. M. euyabensis. ß. Herba perennis ramosissima, ad nodos vulgo folia 4, paria florum 2 3 . M. australis. b. Bracteae sicc. obscure castaneae; paria florum ultra 2, ovarium glabrum, bracteae tenuiter membranaceae. a. Folia utrinque puberula, sepala 8 mm longa 4. M. membranacea. ß.t Folia utrinque glabra, sepala 6 mm longa 5. M. tenuifolia. B. Flores bracteas virides vel flavas alte superantes et ex axillis earum longe dependentes, paria florum 3 vel ultra, folia ampla basi longe euneata. a. Bracteae lineari-lanceolatae acuminatae 6. M. hexantha. b. Bracteae oblongae vel ellipticae obtusae. a. Corolla 1 ,5 cm longa, ovarium apice sericeum . . . . 7. M. unilateralis. ß. Corolla 2,6 cm longa, ovarium glabrum 8. M. Iloffmannii. 1. M. cannifolia L. f. Suppl. (1 781) 80; Miq. in Linnaea XVIII. (1844) 605; Benth. et Hook. f. Gen. III. (1883) 651. — Calathea myrosma Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 135; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 128 t. 50; an Phrynium myrosma Boscoe?, quae probabiliter Calatheae spec. — Maranta myrosma A. Dietr. Spec. pl. I. (1831) 22. — Saranthe Moritziana Eichler in Abh. Akad. Berlin 1882 (1883) 86; Peters. 1. c. 168 t. 50. — Maranta Moritziana Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 66. — Thalianthus macropus Klotzsch in Schomb. Heise Guiana III. (1848) 1125 (nomen tantum); Koernicke I.e. — Herba acaulescens cum folio florali ad 80 cm alta vulgo humilior. Folia basalia 1 — 2 tantum breviter 142 K. Schumann. — Marantaceae. (ad 1,2 cm longe), summa brevissime petiolata, pars superior petioli glabri 4 mm longa supra puberula crasse callosa gibba, elliptica vel oblonga breviter et obtuse acuminata basi rotundata et breviter acuminata supra glabra subtus vix conspicue minutissime pilosula ad 22 cm longa et 8 cm lata, vulgo minora; vagina glabra apice vix auricu- lata. Racemi vulgo bini ad 5 cm longe pedunculati 2,5 cm longi; bracteae 12 rhom- beae acutae ad 1,5 cm longae scariosae; flores non ubique geminati interdum solitarii bracteola laterali comitati; ovarium glabrum; sepala oblongo-lanceolata membranacea 9 mm longa; corollae albae tubus 3 mm longus, lobi fere 1 cm longi; staminodia ex- teriora alba obovata ulteriores subaequantia, interiora paulo breviora (Fig. KlA — E). Guiana: Französischer Anteil (Leprieur n. 288, Poiteau, Rothery, v. Jelski); englischer Anteil am Ufer des Rupununi (Richard Schomburgk n. 1305). — Vene- zuela: An feuchten, schattigen Orten bei Caripe (Moritz n. 446); im Urwald bei La Victoria (Preuss n. 1606). Nota. Hanc speciem ope florum magnorum e bracteis pro rata latis facile recognoscimus. Cl. Glaziou eam misit, exemplum vegetius racemis ad 4 donatum a typicis paulum differt; secundum hoc iconem in Flora brasil. t. 50 cl. pictor confecit; an re vera, ut vulgo putamus, e regione fluminensi oriatur incertum remanet. 2. M. cuyabensis (Koernicke) K. Schum. — Maranta cuyabensis Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 68. — Saranthe cuyabensis Eichler in Abh. Akad. Berlin 1882 (1883) 86; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 168 t. 49. — Herba acaulescens gracilis ad 75 cm alta, caules florentes folio solitario magno donati. Folia basalia ad 16, summa vix 5 cm longe petiolata, pars summa petioli glabri vel puberuli vix 3 mm longa crasse callosa teres, anguste linearia attenuato-acuminata basi brevissime rotundata utrinque glabra vel pubescentia ad 38 cm longa et 2 cm lata; ligula brevissima ut vagina praecipue dorso puberula. Racemus solitarius vel geminatus ad 4,5 cm longe pedunculatus et ad 5 cm longus; bracteae ad 24 subrhombeae acuminatae ad 1,8 cm longae virides scariosae; paria florum solitaria bracteola comitata; ovarium glabrum acutangulum; sepala 1,2 cm longa lanceolata; tubus corollae albae 5 mm longus, lobi lanceolati 1,0 cm longi; staminodia exteriora oblongo-obovata paulo lobis corollae longiora (1,5 cm longa) pallide flava; cucullatum apice saturate flavum his subaequilongum ; stamen ad medium liberum basi appendiculae petaloideae oblongae adnatum. Capsula trivalvis, exocarpium tenerrimum fragillimum; semen 5 mm longum. (Fig. 17 G — /). Brasilien: Ohne bestimmten Standort (Sellow), Staat Matto Grosso bei Cuyabä (Freire Codina), auf trockenen Feldern und auf steinigen schattigen Plätzen (Manso n. 85, Riedel n. 857, Tamberlik); Staat Goyaz, ohne bestimmten Standort (Gardner n. 3461); Staat Bahia bei der Hauptstadt (Blanchet). Nota. Species ope foliorum angustissimorum facillime distinguenda indumento taliter variat ut character ad varietates stabilitandas vix sufficiat. Flores secundum iconem optimam a cl. Freire Codina ad naturam delineatam descripsi. Mironiodo cl. Eichler hanc iconem pro M. cannifolia habuit. quamquam cl. auctor manu propria Cuyaba pro loco natali inscripsit. 3. M. australis K. Schum. n. sp. — Saranthe Moritziana Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 168 p.p. (exemp. e Sa. Catharina). — Herba caulescens ramosissima ad nodos foliis vulgo 4 donata. Folia caulina saltem ad 2 cm longe petiolata, petio- lus tota longitudine callosus saepe complanatus glaber, oblonga vel lanceolata breviter acuminata non ubique caudata basi rotundata et breviter acuminata utrinque glabra ad 30 cm longa et 10 cm lata; vagina appresse puberula apice auriculata. Racemus soli- tarius vel rarius geminus ad 6 cm longe pedunculatus vix 5 cm longus; bracteae ad 7 tantum oblongae acuminatae saepius apiculatae apice puberulae ad 2 cm longae; paria florum 2 ad 2 mm longe pedunculata; flos terminalis brevissime pedicellatus ; ovarium apice albo-villosum ; sepala lanceolata 9 mm longa; corollae tubus 4 mm longus, lobi 8 mm metientes; staminodia Brasilien: Staat Sa. Catharina, bei Blumenau an der Mündung des Flusses Itahype (Fritz Müller, blühend im Winter). Nota. Hanc speciem cl. Eichler cum M. cannifolia L. f. confudit et secundum eum cl. Petersen exemplum originarium sub eadem laudavit. Species nostra autem ab ulteriore toto Fig. 47. A — E Myrosma cmmifolia L. f. A Habitus. B Flos. C Staminodium callosum. D Staminod. exterius. E Diagrarama partis inflorescentiae. — F Saranthe glumacea (v. Houtt.) K. Sclium. — G — J Myrosma cuyabensis (Koernicke) K. Schum. G Capsula. H Valvae capsulae apertae. J Semen. — K, L Stromanthe papulosa Peters. AT Flos. L Ovarium transverse sectum. — M Ctenanthe casupoides Peters. Inflorescentia. — N Galathca Neovidii Peters. Inflorescentia. 1 44 K- Schumann. — Marantaceae. coelo diversa et jam ramificatione divaricata, indole racemi laxioris, bracteis multo paucioribus aliter formatis, paribus florum ubique 2 prima fronte recognoscitur. Analysin S. Moritxianae in t. 50 exhibitam cl. Eichler secundum exemplarium quoddam Mosenianum a me ipso haud visum confecit. Paria florum bina quoque contra normam speciei se praebent; an hoc re vera ad S. Moritzianam an potius ad S. australem pertinet? 4. M. membranacea (Peters.) K. Schum. — Saranthe menibranacea Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1 890) 169. — Acaulescens ad 25 cm alta, basi tuberoso-incrassata. Folia basalia 1 — 3, ut caulina ad 6 cm longe petiolata, petiolus gracilis ut pars su- perior 3 mm longa teres callosa puberulus, ovato- vel lineari-oblonga breviter acuminata basi rotundata et breviter acuminata \itrinque puberula membranacea ad 1 3 cm longa et 4,5 cm lata; vagina subvillosa apice auriculata. Racemus solitarius ad 8 cm longe pedunculatus folio solitario comitatus 3,5 cm longus; bracteae 12 dorsiventrales ad 1,5 cm longae ellipticae acutae membranaceae ; paria florum inclusorum 3 sessilia; ovarium glabrum minutum; sepala 8 mm longa oblongo-lanceolata; tubus corollae 1,5 mm longus, lobi oblongi 6 mm longi; staminodia exteriora oblongo-obovata subaequilonga ; stamen vix 2 mm longum, filamentum liberum. Brasilien: Staat Rio de Janeiro (Glaziou n. 14329). 5. M. tenuifolia (Peters.) K. Schum. — Saranthe tenuifolia Peters, in Fl. brasil. III. 3. (l 890) 169. — Acaulescens ad 55 cm alta basi tuberoso-incrassata. Folia basalia ad 4 quam caulina brevius ad 1,5 (ulteriora ad 6) cm longe petiolata, pars superior petioli 3 mm longa callosa teres supra puberula, lineari-oblonga attenuato- acuminata basi rotundata et truncata utrinque glabra membranacea ad 20 cm longa et 6 cm lata; vagina glabra ad 2 mm longe auriculata. Racemus geminatus rarius tertio auctus pedunculo communi ad 17 cm longo munitus ad 3,5 cm longus pedunculo speciali ad 9 cm longo gracili glabro sustentus folio solitario vel geminato comitatus ; bracteae ad 16 suborbiculares acutae dorsiventrales membranaceae 1,2 cm longae; paria florum ad 3 mm longe pedicellatorum 3 ; ovarium glabrum ; sepala oblongo-lanceolata 6 mm longa; corollae tubus 2 mm longus. Rrasilien: Staat Rio de Janeiro (Glaziou n. 13235). Nota. Species binae ulteriores re vera inter se arcte affines, at indumento indole folio- rum et floribus magnitudine discrepantibus diversae videntur. 6. M. hexantha (Poepp. et Endl.) K. Schum. — Thalia hexantha Poepp. et Endl. Nov. gen. et spec. IL (1838) 24 t. 132. — Maranta hexantha D. Dietr. Synops. pl. I. (1839) 6; Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 69. — Stro- manthe hexantha Benth. in Benth. et Hook. f. Gen. III. (1883) 650. — Acaulescens ad 60 cm alta radicibus pro parte filipendulis. Folia breviter vix ad 8 mm longe petiolata, petiolus tota longitudine callosus complanatus, oblonga vel suboblanceolata brevissime acuminata basi angustata tenerrime membranacea apice tantum sub lente valida supra minutissime puberula ceterum utrinque glabra ad 40 cm longa et 12,5 cm lata subtus pallidiora; ligula vix conspicua ut vagina glabra. Racemus geminatus e folii basali aequalis vagina, pedunculo communi 1 8 cm longo sustentus, alter pedunculo speciali 4 cm longo alter minor breviore munitus ad 1 0 cm longus, laxior; bracteae permultae lineari-lanceolatae acuminatae virides ad 3 cm longae dorsiventrales; paria florum ex- sertorum pendulorum 3 ad 7 mm longe pedunculata; fios terminalis pariter longe pedi- cellatus; ovarium sexcostatum glabrum; sepala lineari-lanceolata acuminata 1,5 cm longa; corollae tubus 7 mm longus, lobi 1,8 cm metientes; staminodia exteriora flava. Capsula globosa. Peru: In feuchten Wäldern der Provinz Maynas bei Yurimaguas (Poeppig n. 2260, blühend im Februar). Nota. Species propter flores majusculos exsertos e bracteis angustis lanceolatis distinctis- sima. Cl. Benth am hanc speciem et sequentem in genus Stromanthes transposuit, ubi stamino- diis majusculis bracteisque persistentibus omnino aliena. 7. M. unilateralis (Poepp. et Endl.) K. Schum. — Thalia unilateralis Poepp. et Endl. Nov. gen. et spec. II. (1838) 2 4 t. 13 3. — Maranta unilateralis D. Dietr. Myrosma, Stromanthe. 145 Synops. pl. I. (1839) 6; Koemicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 69. — Saranthe unilateralis Eichler in Abh. Akad. Berlin 1882 (1883) 86; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 170. — Acaulescens ad 60 cm alta. Folia (saltem caulina soli- taria) breviter ad 3 mm longe petiolata, petiolus tota longitudine teres callosus, lineari- oblonga obtusa et apiculata basi angustata utrinque glabra (supra apice prob, puberula) ad 36 cm longa et 1 0 cm lata membranacea subtus pallidiora. Bacemus geminatus pedunculo communi tomentoso ultra 1 5 cm longo sustentus, alter major 8 cm longus pedunculo subaequilongo münitus alter minor; bracteae ad 20 dense imbricatae ad 2 cm longae oblongae obtusiusculae flavae (?); paria florum 3 ad 5 mm longe pedunculata; flos terminalis pariter longe pedicellatus ; ovarium apice sericeum angulosum; sepala lanceolata 1,2 cm longa viridi-alba; tubus corollae ca. 3 mm longus, lobi 1,2 cm me- tientes; stamen 6 mm longum. Peru: Am Huallaga bei Tocache im Primärwald (Poeppig, blühend im September). 8. M. Hoffmannii K. Schum. n. sp. — Acaulescens ad 8 0 cm alta. Folia saltem panniculam comitantia (basalia non exstant) brevissime vix 3 mm longe petiolata, petiolus tota longitudine callosus teres, oblanceolata breviter acuminata basi angustata apicem versus supra minutissime puberula ceterum utrinque glabra tenerrime membra- nacea ad 40 cm longa et 13,5 cm lata subtus pallidiora; vagina distincte auriculata glabra. Bacemus geminatus e folii, basali prob, aqualis, vagina, pedunculo communi 1 3 cm longo sustentus alter major pendulus pedunculo speciali 4 cm longo, alter minor breviore munitus ad 8 cm longus; bracteae vix ultra 1 6 ellipticae ad k cm longae 10,5 cm late virides membranaceae dorsiventrales subglabrae ; paria florum ex axillis bractearum pendula, 3 ad 5 mm longe pedunculata, flos terminalis pariter sustentus; ovarium glabrum subcostatum; sepala 1,5 cm longa lineari-lanceolata acuminata; corollae tubus 8 mm longus, lobi 1,8 cm metientes; staminodia exteriora pariter longa oblongo-obovata flava. Costa Bica: Bei Aguacate (Carl Hoffmann n. 850). Nota. Cl. Ko ernicke hanc speciem erroneo cum Myrosma hexantha (Poepp. et Endl.) K. Schum. conjunxit; cl. Petersen autem eam in M. unilateralem f Poepp. et Endl.) K. Schum. collocavit. Re vera ulteriori arctius afGnis tarnen notis in clave exhibitis ab ea discrepat. 20. Stromanthe Sond.*) Stromanthe Sond. in Hamb. Gartenzeitg. V. (1849) 225; A. Gris in Ann. sc. nat. 4. ser. K. (1858) 185 t. 6; .Benth. in Benth. et Hook. f. Gen. III. (1883) 650; Eichl. in Abh. Akad. Berlin 1882 (1883) 78; Peters, in Engl, et Prantl, Pflzfam. II. 6. (1889) 41, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 152. — Maranta sect. Stromanthe Koemicke in Mem. Soc. natural. Moscou XI. (1859) 343, Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 54. — Marantopsis Koemicke in Bull. Soc. nat. Moscou XXXV. 1. (1862) 99. — Kerchovea Jorissenne in Belgique hortic. XXXII. (1882) 201. Sepala 3 libera lanceolata vel latiora. Corollae tubus brevis, latus, lobi oblongi apice exterior saltem subcucullatus, tubo longiores. Tubus stamineus brevissimus; stami- nodia exteriora nunc majora aliis longiora unguiculata vel breviora angusta obtusa vel omnino 0 ; cucullatum auricula dependente obtusa instructum ; callosum latius emargina- tum callo obliquo plus minus prominente munitum. Anthera saepe apiculata, filamen- tum appendicula hanc superante obtusa munitum, ei plus minus alte adnata. Ovarium uniloculare laeve vel tuberculatum, glabrum vel villosum. Capsula interdum saltem manifeste trivalvis. Semen rugulosum arillo lamelloso instructum; canalis perispermi- cus apice constanter bicruris. — Herbae perennes e rhizomate saepe crasso caulescentes saepe ramosae. Folia antitropa caulina bina vel plura. Inflorescentia simpliciter race- mosa vel basi ramo aucta vel panniculata interdum ramosissima effusa; bracteae remotae saepe majusculae complicatae non ubique dorsiventrales caducae. Paria florum vulgo plura vel plurima pedunculata, bracteolae 0. Species 8 in America tropica australi vigent. *) azQÜfia = Stratum, stramentum, av&Tj = flos. A. Engl er, Das Pflanzenreich. IV. 48. 10 146 K. Schumann. — Marantaceae. Conspectus specierum. Sectio I. Homaloeapsa K. Schum. n. sect. Ovarium et Capsula laevia. A. Staminodia exteriora angusta spathulata vel linearia haud alte interiora superantia vel iis breviora vel 0. a. Inflorescentia simpliciter racemosa vel ramo basali aucta. a. Staminodia exteriora exstantia, ovarium villosum . . i. S. Porteana. ß. Staminodia exteriora 0, ovarium glabrum. I. Bracteae divaricatae acuminatae, vagina glabra . . 2. S. Sclwttiana. IL Bracteae erecto-patentes acutae vel obtusae, vagina albo-ciliolata pubescens basi villosa 3. S. Sellowiana. b. Inflorescentia panniculata effusa. a. Staminodia exteriora exstantia, paria florum plura. I. Staminodia exteriora interiora manifeste superantia, folia elliptlca, vagina margine pubescens, ovarium villosum 4. S. Hjalmarssonii. II. Staminodia exteriora interiora aequantia vel iis mani- feste breviora, folia elongato-oblonga , vagina su- perne glabra, ovarium sericeum vel subglabrum . 5. S. sanguinea. ß. Staminodia exteriora 0, paria florum solitaria . . . 6. S. lutea. B. Staminodia exteriora obovata multo interiora superantia. a. Ovarium sericeo-villosum. a. Folia ovato-oblonga haud insigniter obliqua, vagina et inflorescentia glabra 7. S. tonckat. ß. Folia elliptica maxima valde excentrice acuminata, vagina et inflorescentia villosa 8. S. Botlischufiii. b. Ovarium glabrum 9. S. confusa. Sectio II. Trachycapsa K. Schum. Ovarium et Capsula plus minus muricata vel verrucosa. A. Pannicula maxima effusa, ovarium alte muricatum . . '. . 10. S. papulosa. B. Pannicula minus effusa, ovarium verruculosum. a. Folia lanceolata breviter acuminata U.S. boliviana. b. Folia angusta attenuato-acuminata 1 2. S. angustifolia. Sect. I. Homaloeapsa K. Schum. I. S. Porteana A. Gris in Ann. sc. nat. 4. ser. IX. (1858) 4 85 et 189 t. 6; Eichler in Abh. Akad. Berlin 1882 (1883) 81; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 155 t. 42. — Maranta Porteana Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 57. — M. affinis Koernicke ms. in Herb, nonnullis. — Herba perennis nunc simplex vel parce ramosa ad 50 mm alta nunc apice ramosa vegetior basi crassitie digiti et ad 2 m alta, vulgo vagina et axibus dense villosa raro perfecte glabra. Folia etiam basalia breviter vix ultra 5 mm longe petiolata petiolus tota longitudine teres et cal- losus, ovato-oblonga vel lanceolata attenuato- vel breviuscule acuminata basi rotundata et breviter acuminata apice margine et subtus secus medianum plus minus dense villosa ad 3 0 cm longa et 1 5 cm lata ; vagina lata apice vix auriculata. Bacemus simplex vel basi ramo solitario rarissime geminato auetus et panniculam referens peduneulo ad 9 cm longo sustentus ; rhachis rubra cincinnata ; bracteae rubrae c. 1 0 lanceolatae acuminatae glabrae ad 2,5 cm longae; paria florum coeruleorum vel violaceorum 4 peduneulo vix ultra 6 mm longo puberulo vel glabro suffulta ; flos terminalis pariter longe pedicellatus ; ovarium albo-sericeum ; sepala oblonga acuta 6 mm longa; corollae tubus 1 mm longus, lobi oblongi calycem subaequantes ; staminodia exteriora anguste linearia interioribus Stromanthe. 147 breviora. Capsula obtuse trigona castanea ad 7 mm longa; semina nigra arillo flavido sublamelloso instructa. Brasilien: Zwischen Victoria und Bahia (Sellow n. 515, 1021); bei Cebulla nahe Bahia (Luschnath und andere Sammler); bei Bio de Janeiro (Regneil n. 204); im Walde nach der Gavia (Ule n. 4029, blühend im Dezember). Nota. Speciei sequenti haud absimilis at inflorescentia simpliciore statim dignoscenda. 2. S. Schottiana (Koernicke) Eichler in Abh. Akad. Berlin 4 882 (1883) 81; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 157 ex p. — Marantopsis Schottiana Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 99. — Kerchovea floribunda Jorissenne in Belgique hortic. XXXII. (1882) 201 t. 9. — Herba perennis subsesquimetralis glabra vel ramis puberula. Folia caulina ad 7 mm longe petiolata, petiolus tota longitudine teres callosus glaber vel puberulus, ovato-oblonga vel oblonga breviuscule acuminata basi rotundata truncata vel brevissime acuminata apice supra et interdum ad medianum basalem subtus puberula ad 27 cm longa et 9 cm lata: vagina glabra et breviter auri- culata. Bacemi solitarii vel geminati ad 7 cm longi, basi ramulo aucti ad 9 cm longe pedunculati; bracteae 6 divaricatae oblongae acutae ad 2,5 cm longae demum deciduae; paria florum 3 ad 8 mm longe pedunculata; flos terminalis ad 5 mm longe pedicellatus ; ovarium glabrum infra sepala oblonga 7 mm longa annulo piloso ornatum; tubus corollae albae 2 mm longus ; lobi oblongi 5 mm metientes ; staminodium callosum bre- vissime et tenuiter appendiculatum et cucullatum 4 mm longum. Brasilien: Ohne bestimmten Standort (Sellow n. 1021, Pohl n. 3934); Staat Bahia zwischen Victoria und der Hauptstadt (Sellow B. n. 1334, c. n. 337 ex p.); Staat Matto Grosso, bei der Casa de Felha (Pohl n. 2802); in der Serra Tingua (Pohl n. 4705). Nota. Haec species ut jam cl. Koernicke 1. c. monuit Str. Porteanae A. Gris simillima; in herbario berolinensi ambas inter se commixtas inveni. Hac ex confusione relatio maxime peculiaris a cl. Eichler commemorata sine ulla dubitatione evadit, ut Str. Porteana nunc sta- minodia exteriora praetulerit, nunc iis caruerit. Exemplaria nempe vera Str. Porteanae ubique staminodiis gaudent, exemplaria Str. Schottianae autem nunquam haec demonstrant. Character differentialis jam a cl. Koernicke exhibitus ovarii villosi {Str. Porteanae) et ovarii glabri {Str. Schottianae) species ambas facile distinguere sinit. 3. S. Sellowiana K. Schum. n. sp. — S. Schottiana Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 157 ex p. — Herba perennis apice ramosa vel ramosissima. Folia caulina vix 2 mm longe petiolata, petiolus tota longitudine callosus teres undique pubescens, ovato- oblonga vel -lanceolata basi attenuato- acuminata basi subinaequaliter acuta ciliolata supra mediano puberula ad 11 cm longa et 4,5 cm lata; vagina puberula margine dense villoso-ciliolata breviter producta basi villosa. Bacemus ubique solitarius simplex pedunculo ad 5,5 cm longo glabro suftultus; bracteae ad 10 raro plures erecto-patentes oblongae acutae vel obtusiusculae glabrae; paria florum 2 cum rudimento tertii ad 6 mm longe pedunculata, flos terminalis pariter longe pedicellatus; ovarium glabrum; sepala 6 mm longa ovato-oblonga acuta glabra; corollae tubus brevissimus, lobi calyci aequilongi; staminodia exteriora 0; callosum 5 mm longum appendicula magna in- crassata instructum, cucullatum huic aequilongum. Brasilien: Staat Bahia oder Espiritu Santo bei Gaspar Suaxas (Sellow B. n. 1334, c. n. 337 ex p.). Nota. Haec species primo visu Str. Schottianae Eichl. haud absimilis et propter stami- nodia exteriora haud exstantia huic afflnis, tarnen caule ramosissimo , vagina albo-ciliolata basi villosa racemo stricte simplici, bracteis haud divaricatis et acuminatis et staminodio calloso crasse appendiculato perfecte diversa. 4. S. Hjalmarssonii (Koernicke) Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1 890) 1 57. — Maranta Hjalmarssonii Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 54. — Herba perennis bimetralis. Folium unicum suppetens probabiliter caulinum 3 cm longe petio- latum, petiolus tota longitudine callosus subcomplanatus supra puberulus, ellipticum bre- vissime acuminatum basi rotundatum et brevissime acuminatum utrinque glabrum 23 cm 10* 148 K. Schumann. — Marantaceae. longum et 1 3 cm latum ; vagina margine pubescens ampla apice breviter producta. Pannicula ampla effusa ad 12 cm longa pedunculo ad 1 2 cm longo villoso suffulta ; racemi subcongesti ad 4 cm longi, rhachis cincinnata puberula; bracteae ad 7 ellip- ticae acutae puberulae, basi villosae 1,5 cm longae; paria florum 3 ad 6 mm longe pedunculata ; flos terminalis 2 mm longe pedicellatus ; ovarium villosum ; sepala oblonga acuta glabra 7 mm longa; corollae albae tubus vix 1 mm longus, lobi oblongi 5 mm longi; staminodia exteriora spathulata, interiora paulo breviora. Honduras: In Wäldern bei Omoa (Hjalmarsson n. 20); San Pedro Sula, Dep. Santa Barbara 350 m. ü. M. (C. Thieme n. 5515, blühend im März). Nota. Cum Str. sangui- nea (Hook.) Sond. affinis at foliis multo latioribus glabris et sta- minodiis exterioribus quam in- teriora manifeste longioribus diversa. 5. S. sanguinea Son- der in Hamb. Gartenzeitg. V. (1 849) 225 ; Planch. in Fl. des serres VIII. (1 852) t. 785; Eichler in Abh. Akad. Berlin 1882 (1883) 80; Peters, in Fl. brasil. III. 3." (1890) 154 t. 41. — Phrynium san- guineum Hook, in Bot. Magaz. (1 852) t. 4646. — Maranta sanguinea Koernicke in Bull. Soc. natural. MoscouXXXV. 1 . (1862)56. — Herba perennis submetralis rhizomate crasso repente subcarnoso. Folia basalia ad 35 cm caulina ad 3 cm longe petiolata, pars superior ad 3,5 cm longa callosa teres, lanceolata vel subovato- vel lineari-lanceo- lata acuminata basi rotun- data vel acuta utrinque glabra supra laete viridia subtus purpurea ad 45 cm longa et 1 2 cm lata ; vagina foliorum caulinorum lata apice auri- culata glabra basi nunc vil- losa. Pannicula ampla ad 20 cm longa pedunculo ad 6 0 cm longo suffulta. Racemi ad 7 cm longi, rhachis glabra cincinnata ; bracteae ad 7 oblongae obtusiusculae ad 3 cm longae ut rachis et pedicelli sanguineae ; paria florum I 2 mm longe pedunculata ad 4 ; flos terminalis 6 mm longe pedicellatus ; ovarium sericeum vel subglabrum; sepala oblonga 9 mm longa; corollae albae tubus 1 mm longus, lobi 9 mm longi; staminodia exteriora linearia his subaequantia, interiora paulo longiora. (Fig. 1 8). Fig. \ 8. A — E Stromanthe sanguinea Sond. A Inflorescentia B Par florum. C Corolla. D Androeceum; Sst1 et Sst* stami- nodia exteriora, st stamen, ka staminodium cucullatum, sw sta- minodium callosum. E Semen a latere visum, F a dorso visum, ar Arillus. — Engl, et Prantl, Pflzfam. II. 6. p. 41. Stromanthe. 149 Var. ct. spectabilis (Lern.) Eichl. 1. c. — Stromanthe spectabilis Lern, in Jard. Fleur. (1854) t. 401 . — Maranta spectabilis Koernicke 1. c. 57. — Thalia (?) specta- bilis Lern, ms.; K. Koch in Allg. Gartenzeitg. XXV. (1857) 146; Gris in Ann. sc. nat. 4. ser. IX. (1858) 190. — Foliis subtus viridibus diversa. Brasilien: Staat Rio de Janeiro, wie es scheint häufig, bei Theresiopolis, Canta Gallo, am Corcovado, auf der Serra de Estrella in den Primärwäldern (viele Sammler). — Var. a. ebenda in der Serra de Estrella zwischen Felsen auf feuchtem Grunde, auf der Tijuca (Glaziou n. 8981), bei Larangeira (Glaziou n. 4235), bei Petropolis (Libon, caiete brava der Eingeborenen). Nota. Indole et colore inflorescentiae facile ab omnibus speciebus aliis distinguenda. Typum et varietatem cl. Libon in hortos europaeos introduxit, ubi jam hodie frequenter colitur. 6. S. lutea (Jacq.) Eichler in Abh. Akad. Berlin 1882 (1883) 81; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (l 890) 1 56. — Maranta lutea Jacq. Collect. IV. (l 794) 1 1 7, Icon. t. 201. — Phrynium luteum Sweet, Hort. brit. ed. 2. (1830) 494. — Thalia lutea Steudn. in Append. cat. sem. hört, berolin. 1857 p. 10. — Maranta juncea Noronha in Verh. Botanische Genootsch. V. (1790) ed. I. art. IV. 20. — Maranta Jacquinii Boem. et Schult. Syst. I. (1818) 558; Nees et Mart. in Nova Acta Acad. nat. cur. XI. 1. (1823) 26; Hb. Willd. n. 26, non Presl. — Marantopsis lutea Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 97. — Herba perennis ultrametralis rhizomate crasso. Folia caulina ad 6,5 cm longe petiolata, pars petioli superior ad 1,7 cm longa callosa sub- teres supra glabra vel plus minus puberula, elliptica vel lineari-objonga vel lineari- lanceolata breviter acuminata basi rotundata et breviter acuminata supra apice et margine puberula ad 35 cm longa et 13,5 cm lata; vagina latiuscula glabra apice breviter auriculata. Bacemi terminales geminati alter major et basi ramo auctus itaque panni- culam referens ad 7 cm longe pedunculatus rhachis subcincinnata glabra; bracteae aurantiacae ad 7 oblongae obtusiusculae vix ad 2,5 cm longae demum caducae; paria florum solitaria ad 6 mm longe pedunculata; flos terminalis ad 3 mm longe pedi- cellatus; ovarium glabrum; sepala oblongo-lanceolata lutea 9 mm longa; tubus corollae flavido-albae 2 mm longus, lobi oblongi 6,5 mm metientes ; staminodia exteriora 0 ; cucullatum 6 mm, callosum 7 mm longum. Capsula trigona 8 mm longa flavida; semina obscure castanea dorso sulcata, arillo flavo lamelloso instructa. Columbien: In feuchten, parkartigen Wäldern bei Orejas, nördliche Senkung des Hochlandes von Popayan, bei 1000 — 1400 m ü. M. (Lehmann); am Bio Cabrera bei Tolima in dichten Wäldern (Lehmann n. 2416, 5172), blühend von März bis Juni. — Venezuela: Quebrada del Bio Catuche bei Caracas (G oll m er, blühend im Mai 1856); ohne bestimmten Standort (Moritz n. 137). Nach Nees und Martius auch in Brasilien (?). Nota. Planta bractearum et florum colore maxime insignis. 7. S. tonckat (Aubl.) Eichler in Abh. Akad. Berlin 1882 (1883) 80; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 153. — Maranta tonckat Aubl. Hist. pl. Guiane franc. I. (1775) 3; Nees et Mart. in Nova Acta Acad. nat. cur. XI. 1. (1823) 3 t. 23; Boscoe, Monandr. PI. (1828) t. 30; Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 49. — M. angustifolia Sims, Bot. Magaz. t. 2398. — M. racemosa Humb. et Bonpl. in Willd. Herb. n. 31, in Link, Jahrb. I. sect. III. (1840) 21. — ■ M. pubescens Klotzsch in Schomb. Heise Guiana III. (1848) 917. — M pilosa Humb. in Herb. Willd. n. 23; Link 1. c. 20. — Maranta fruticosa Stokes, Mat. med. I. (1812) 5. — Herba perennis ad 2 m alta ramosa vel ramosissima rami plus minus puberuli ad nodos incrassatos et prope basin vaginarum villosi. Folia saltem ramealia breviter, ad 5 mm longe petiolata, petiolus tota longitudine villosus, ovato-lanceolata vel ovato-oblonga attenuato-acuminata basi rotundata et truncata brevissime acuminata vel acuta apice utrinque margine et nervo mediano puberula ad 1 3 cm longa et 5 cm lata; ligula 2 mm longa obtusa plus minus ut vagina puberula vel subvillosa. Pannicula ad 1 1 cm longa nunc pauci- nunc multiflora vel racemus simplex rhachis interdum cincinnata glabra vel puberula; bracteae lineari-lanceolatae acuminatae ad 2,5 cm longae, paria florum 2 — 3 ad 1,5 cm longe pedunculata, flos terminalis 6 mm longe pedicellatus ; ovarium sericeo-villosum ; sepala 150 K- Schumann. — Marantaceae. lanceolata acuta 7 mm longa; tubus corollae albae 1,5 mm longus, lobi 6 mm metientes; staminodia exteriora obovata 8 mm longa, interiora subduplo vel ultra breviora. Capsula trigono-turbinata 7 mm longa ; semina castanea transverse bisulcata rugulösa, arillo flavo lamelloso instructa. Brasilien: Staat Rio de Janeiro, am Corcovado, bei Capocabana etc. (Sellow und viele andere Sammler); Staat S. Paulo, bei Santos (Regneil I. n. 38); Staat Sa. Catha- rina, bei Blumenau (Fritz Müller); Staat Espiritu Santo, zwischen Campos und Victoria (Sellow); Staat Bahia, bei der Hauptstadt und bei Ilheos (Blanchet u. a.). — Fran- zösisch-Guiana: Insel Cayenne (Aublet). — Venezuela: Bei Caracas (Funck und Schlim); bei Galipan (Moritz n. 1 290, blühend im September). — Columbien: In dichten Wäldern bei Frontino auf den West-Anden von Antioquia (Lehmann n. 7584, blühend im September 1891). Nota. Secundum cl. Koernicke cl. Petersen varietatem villosam distinguit, cujus notae ex indumento densiore sumptae mea sententia ad varietatem discernendam haud sufficiunt. Cl. Fritz Müller capsulam dehiscentem post dclapsum seminis iterum claudisse et fruetum in- dehiscentem simulasse indieavit. Nomen speeificum tonckat vernaculum malayano-indicum cl. Aublet erroneo huic speciei attribuit quia plantam guianensem immerito pro Arundastro Rumph. sumpsit, itaque valde ineptum, at propter prioritatem haud negligendum. Species quas- dam Marantae in memoriam revocat ; non raro cum his commutata ope tubi corollae brevis et capsulae dehiscentis facile distinguenda. 8. S. Rothschuhii K. Schum. n. sp. — Herba perennis sesquimetralis vel ultra. Folia caulina saltem breviter (ad 5 cm longe) petiolata, petioli pars superior callosa teres undique breviter pilosula, elliptica brevissime et excentrice acuminata basi rotun- data et acuminata supra prope basin puberula ceterum glabra ad 35 cm longa et 1 7 cm lata sicc. obscura; vagina ferrugineo-villosa. Pannicula effusa ad 5 cm longe pedun- culata, pedunculus ut rhachis ferrugineo-villosa ad 1 5 cm diametro vagina comitata; paria florum ad 5 mm longe peduneulata 3 cum rudimento quarti, flos terminalis 2 mm longe pedicellatus peduneuli et pedicelli strigulosi; ovarium longe castaneo-sericeum ; sepala elliptica acuta 7 mm longa sicc. obscure brunnea; corollae albae tubus 2 mm, lobi oblongi acuti 6 mm longi; staminodia exteriora obovato-oblonga 6 mm longa; callosum parum brevius, cucullatum 2 mm metiens; stamen cum appendicula thecam longiuscule superans 6 mm longum. Nicaragua: Departement Matagalpa, im lichten Regenwald bei 1000 m ü. M. (Rothschuh n. 155, blühend im Juni 1893, hoja de miel der Eingeborenen). Nota. Haec species habitu cum Str. Hjalmarssonii Koernicke comparanda at indumento multo densiore et longiore et bracteis majoribus obscure brunneis, ovario obscure et longe sericeo diversa. 9. S. confusa K. Schum. n. sp. — S. Porteana 0. Ktze. Rev. gen. III. (1898) 302, non A. Gris. — Herba ereeta ramosa. Folia caulina breviter (ad 5 mm longe) petiolata, petiolus tota longitudine callosus teres supra puberulus, oblongo-lanceolata vel oblonga breviter acuminata basi acuta supra glabra subtus basi tantum parce pilosula glabra ad 20 cm longa et 5 cm lata; vagina breviter producta glabra. Racemus soli- tarius vel saepius solitario vel geminato inferiore auetus simplex vel ramo basi auetus ad 1 0 cm longus peduneulo gracili glabro ad 1 4 cm longo suffultus ; bracteae ad 1 2 ob- longae obtusae glabrae subcoriaceae mox caducae patenti- ereetae infimae ad 2 cm longae glabrae; paria florum 2, rudimento tertio aueta ad 6 mm longe peduneulata; flos terminalis 2 mm longe pedicellatus; ovarium glabrum; sepala oblonga acuta 8 mmjonga; tubus corollae brevissimus, lobi oblongi 7 mm longi; staminodia exteriora obovata obtusa petaloi- dea 6 mm longa; cucullatum 5 mm, callosum haud alte appendiculatum 6 mm longum. Bolivia: Bei Yapacani 400 m ü. M. (0. Kuntze, blühend im Juni 1892). Nota. Haec species a cl. 0. Kuntze erroneo pro S. Porteana A. Gris*) sumpta ab hac bracteis haud divaricatis obtusis, staminodiis exterioribus petaloideis valde diflert. *) Cl. O. Kuntze 1. c. auetorem S. Porteanae Grisebach indieavit (Gris.) in hb. berolinensi autem ms. Griseb. abbreviatum. Arthur Gris auetores nonnulli alii etiam cum Grisebach commutaverunt. Stromanthe, Ctenanthe. 151 Sect. II. Trachycapsa K. Schum. 10. S. papulosa Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 155 t. 43. — E magnitudine foliorum probabiliter statura maxima. Folia basalia prob, longe petiolata, petioli pars superior ad 2,5 cm longa callosa complanata supra brevissime puberula, late elliptica vel (caulina) ovata breviter acuminata basi rotundata truncata vel brevissime acuminata utrinque glabra ad 50 cm longa et 22 cm lata, vagina lata glabra apice vix auriculata. Pannicula amplissima ad 20 cm longa pedunculo cömmuni prob, longissimo glabro suffulta basi vaginis ad 20 cm longis albis membranaceis munita; bracteae 7 pro racemo oblongae acutae papyraceae ad 4 cm longae; paria florum ad 5 pedunculo apicem versus dilatato complanato glabro ad 8 mm longo sustenta, flos terminalis aequilonge pedi- cellatus; ovarium glabrum tuberculis transversis copiosis munitum; sepala oblonga 1 1 mm longa acuta ; corollae albae tubus vix 1 mm longus, lobi sepala aequantes ; staminodia exteriora 1,5 cm longa rhombea anguste unguiculata alterum paulo angustius; interiora 12 mm longa. Capsula tuberculata 8 mm longa obtuse trigona flavido-cinerea; semina angulata transverse subsulcata arillo lamelloso flavo munita. (Fig. 17 K — L). Brasilien: Staat Rio de Janeiro, bei Retiro (Glaziou n. 4256, 8978); S. Catha- rina, bei Minas, in feuchten Wäldern (Ule n. 1627); bei Blumenau am Ufer des Gavia, 7 — 8 km von der Mündung in den Itajahy (Fr. Müller). Nota. Ab omnibus speciebus non solum generis sed etiam totius familiae indole ovarii et capsulae prima fronte recognoscenda. 1 1 . S. boliviana K. Schum. n. sp. — S. spectabilis Britt. et Rusby in PI. Bang, n. 543, non Lern. — Folia basalia e fragmentis exstantibus ampla lanceolata vel latiora breviter acuminata et caudata ad 1 3 cm lata apice supra puberula ceterum glabra, caulina 8 mm longe petiolata, petiolus tota longitudine teres et callosus supra puberulus, vagina villosa et ciliata apice auriculata. Pannicula geminata minus ramosa pedunculo communi villoso sustenta, rhachis cincinnata praecipue ad nodos villosa; bracteae ad 7 oblongo-lanceolatae glabrae 2 cm haud attingentes; paria florum 3 tantum vix ultra 1 cm longe pedunculata, flos terminalis 4 mm longe pedicellatus ; ovarium subtiliter tuberculatum ; sepala elliptica 7 mm tantum longa; corollae tubus 1 mm longus. Bolivien: Provinz Yungas (Miguel Bang n. 543). Nota. Haec species nulli nisi Str. papillosae affinis, foliis angustioribus et longioribus acumine longiore praeditis, pedunculo et vagina villoso, floribus multo minoribus et ovario multo minus tuberculato prima fronte recedit. 12. S. angustifolia Rusby in Mem. Torr. Bot. Club IV. (1895) 266. — Planta sub- metralis herbacea. Folia ad 7 cm longe petiolata, petioli pars superior ad 8 mm longa supra aureo-pilosula, linearia attenuato-acuminata basi longe angustata utrinque glabra subcoria- cea ad 35 cm longa et 3 cm lata pallide viridia; vagina latiuscula superne et margine puberula ceterum glabra. Pannicula ad 1 5 cm longa folio comitata pedunculo ad 5 cm longo sustenta, racemi pedunculati, pedunculi subvillosi ; bracteae 8 pro racemo oblongo- lanceolatae 1,5 cm longae glabrae; paria florum 3 ad 1 0 mm longe pedunculata, flos terminalis 3 mm longe pedicellatus; ovarium obiter verruculosum glabrum; sepala ovata 6 mm longa glabra. Capsula 5 mm longa obtuse trigona basi apiceque truncata verrucis triserialibus munita; semina rubella paulo breviora arillo bilobo lamelloso instructa. Bolivien: Bei Cochabamba (Miguel Bang n. 874). Nota. A Str. boliviana K. Schum. foliis anguste linearibus statim dignoscenda. 21. Ctenanthe Eichler.*) Ctenanthe Eichler in Abh. Akad. Berlin 1882 (1883) 83; Peters, in Engl, et Prantl, Pflzfam. II. 6. (1889) 42, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 157. — Maranta sect. Saranthe Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 33 et 63. — Myrosma Benth. et Hook. f. Gen. III. (1883) 651 ex p. *) xxds = pecten; av&Tj = flos; ob bractearum dispositionem. 152 K. Schumann. — Marantaceae. Sepala 3 libera aequalia oblongo-lanceolata vel oblonga striata subpergamacea. Corollae tubus amplus brevis ; lobi 3, longiores subaequales apice breviter cucullati. Tubus stamineus brevissimus. Staminodia exteriora 2 petaloidea brevia obovata emargi- nata; interiora vix duplo breviora", callosum latissimum obtusissimum oblique cristatum, cucullatum auricula laterali deflexa instructum. Stamen monothecum ubique superne saltem liberum i. e. appendicula lineari- oblonga obtusa id superät, filamento haud adnatum. Stilus versus staminodium callosum curvatus, stigma trilobum. Ovarium glabrum vel sericeo-villosum abortu uniloculare. Fructus exocarpio papyraceo apice subtrivalvis. Semina ellipsoidea sulcata et tuberculata; arillus ad basin bilobus valde elongatus elastice se reflectens et semen emittens rarissime e cl. Petersen brevis ei Marantae similis. — Herbae perennes. Folia basalia et nonnulla caulem florentem vestientia infra racemos insidentia antitropa, basalia longe, caulina breviter petiolata. Racemi vel potius spicae terminales solitarii vel saepius plures (ad 3 — 4) rarius plurimi (ad 8) tunc panniculam referentes, dorsiventrales ; bracteae vulgo densissime imbricatae varie indutae persistentes rarius laxius dispositae et interdum deciduae. Paria florum ad 5 pro bractea prophyllo bicarinato, bractea speciali et bracteolis lateralibus solitariis donata. Species 9 Brasiliam praecipue austro-orientalem inhabitant; plures inter se valde affines. Conspectus specieruin. Subgen. I. Euctenanthe K. Schum. Bracteae racemorum densissime imbricatae, inter- nodia brevissima. A. Racemi dense congesti breves sessiles , bracteae glabrae . . \. C. glabra. B. Racemi pro parte saltem pedunculati, bracteae apice saltem puberulae saepe ciliatae et densius indutae. a. Folia concolora. a. Bracteae ovatae acutae vel obtusiusculae. I. Ovarium sericeum, racemi solitarii vel geminati. . . 2. C. compressa. II. Ovarium villosum, racemi plures 3. C. dasyearpa. ß. Bracteae acuminatae. I. Folia prope racemos late elliptica, bracteae ad 5 cm longae 4. C. Mwlleri. II. Folia prope racemos oblonga vel lineari-oblonga, bracteae ad 2,5 cm longae. i . Petiolus glaber, bracteae glabrae vel marginem versus pubescentes 5. G. pilosa. 2. Petiolus villosus, bracteae longius acuminatae fusco- villosae 6. C. setosa. b. Folia variegata. er. Folia subtus viridia supra saturate viridia et flavo- variegata, racemus glaber 7. (7. Liibbersicma. ß. Folia subtus purpurea supra secus medianum et nervös majores albida. I. Planta haud semimetralis, ovarium et racemus villosum 8. G. Kummeriana. II. Planta metralis valida, ovarium glabrum, bracteae minus indutae 9. G. Oppmheimiawx. Subgen. II. Chaunanthe K. Schum. Bracteae haud densae, internodiis ultra 5 mm longis discretae. A. Ovarium glabrum, bracteae haud imbricatae, folia subtus breviter vülosa 10. C. lanceolata. B. Ovarium villosum, bracteae imbricatae, folia subtus glabra . . H . G. casupoides. Ctenanthe. 153 Subgen. I. Euctenanthe K. Schum. 1. C. glabra (Koernicke) Eichl. in Abh. Akad. Berlin 1882 (1883) 83; Peters. in Fl. brasil. III. 3. (1890) 158. — Maranta glabra Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 63. — Herba cum foliis 1,20 cm alta stolonifera. Folia ad 1 2 cm longe petiolata, petioli pars superior ad 4 cm longa callosa teres supra brevissime et adpresse pilosula, lanceolata breviter et obtusiuscule acuminata basi acuta utrinque glabra ad 40 cm longa et 10 cm lata; ligula brevissima ut vagina strigulosa demum glabrata. Bacemi vulgo 3 apice caulis dense aggregati folio suffulti ad 2 cm longe pedunculati vix 4 cm longi; bracteae c. 6 ovatae ad 1,5 cm longae obtusae vel acutius- culae coriaceae glabrae; paria florum 5 ad 1,5 mm longe pedunculata; ovarium glabrum; sepala oblonga acuta 9 mm longa; tubus corollae sepalis brevior, lobi oblongi. Semina ellipsoidea truncata, arillo simplici non bipartito instructa. Brasilien: Zwischen Bahia und Victoria im Staate Espiritu Santo (Sellow); ohne bestimmten Standort (Freyreis). Nota. Species propter racemos aggregatos, bracteas haud acuminatas glabras, ovarium glabrum maxime insignis. 2. C. compressa (A. Dietr.) Eichl. in Abh. Akad. Berlin 1882 (1883) 83. — Maranta compressa A. Dietr. Spec. pl. I. (1831) 22; Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 64. — Phrynium compressum K. KochinAllg. Gartenzeitg. XXV. (1857) 147. — Thalia Selloi K. Koch in Allg. Gartenzeitg. XXV. (1857) 258; Steudner in App. catal. hört, berol. 1857 p. 10. — Caulis cum foliis submetralis. Folia ad 20 cm longe petiolata, petioli pars summa ad 4 cm longa teres callosa undique appresse villosa, lineari- vel subovato-oblonga breviter acuminata vix caudata basi rotundata et pariter acuminata ad 40 cm longa et immediate supra basin 10 cm lata; ligula bre- vissima, vagina appresse villosa. Bacemus solitarius vel geminatus ad 5 cm longus immediate vaginae insidens vel plus minus eam superans; bracteae dorsiventrales ad 20 ovatae acutae 2 cm longae complicatae margine pubescentes; paria florum ultra 4 subsessilia; flores bracteolis specialibus solitariis oblongis (an semper?) comitati; ovarium sericeum; sepala lanceolata 1,3 cm longa; corollae albae tubus vix 8 mm longus, lobi 1,1 cm metientes ; tubus stamineus 4 mm longus; staminodia exteriora flavicantia 1,1 cm longa obovata reflexa emarginata, interiora triente breviora; stamen 5 mm longum, appendicula filamento usque ad antheram adnata. Fructus 4,5 mm longus cylindricus longi tudinaliter sulcatus. (Fig. 1 9 G). Var. a. Luschnathiana (Begel et Koernicke) K. Schum. — Maranta Luschnathiana Beg. et Koernicke, Ind. sem. hört, petropol. 1857 p. 31. — Ctenanthe Luschnathiana Eichl. in Abh. Akad. Berlin 1882 (1883) 83; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 161 t. 45 Fig. 4. — Phrynium Luschnathianum K. Koch in Allg. Gartenzeitg. XXV. (1857) 147. — Thalia Luschnathiana K. Koch 1. c. 258. — A typo indumento minus denso petioli et vaginae tantum differt. Brasilien: Der Typ wird in dem kgl. botanischen Garten von Berlin kultiviert und stammt wahrscheinlich von Sellow. — Var. a. Im Staat Bio de Janeiro und in St. Paulo bei Desterro häufig (viele Sammler). Nota. Cl. Petersen varietatem pro specie typica, typum contra pro varietate descripsit ; secundum prioritatem autem C. compressa anteponenda est. 3. C. dasycarpa (Donnell Smith) K. Schum. — Calathea dasycarpa Donneil Smith in Bot. Gazette XXXI. (1901) 123. — Herba elata caulescens probabiliter ultrabimetralis. Folia ad 1 m longe vel jam longius petiolata, petioli pars summa ad 7 cm longa callosa complanata glabra, elongata lineari-lanceolata breviter acuminata et cuspidata basi acuta margine strigilloso-puberula ciliolata subtus prope medianum puberula ad 92 cm longa et 20 cm lata; vagina villosa apice haud producta. Pannicula ampla geminata racemo simplici aucta pedunculo ad 8 cm longo suffulta; racemi 6 cm longi, bracteae complicatae ad 1 0 late ovatae 2 cm longae coriaceae persistentes apice villosae et barbatae; paria florum ultra 3 ; ovarium villosum, sepala elliptica 8 mm longa praecipue 154 K. Schumann. Marantaceae. apice villosa; corölla Capsula ellipsoidea 1 cm longa villosa; semina castanea rugosa, arillo lamelloso instructa. Costa Rica: Comarca de Limön an der Mündung des Rio Hondo bei Madre de Dios, 200 m ü. M. (Pittier n. 10350, blühend im November 1896); bei Agua Buena, Canas Gordas 1100 m ü. M. (Pittier n. 11136, blühend im Februar 1897). Nota. Cl. John Donneil Smith hanc spcciem erroneo generi Calatheae attribuit; ova- rium uniloculare ex hoc genere eam excludit. 4. C. Muelleri Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 161. — Folia infra racemum*) ad 2,5 cm longe petiolata, petiolus tota longitudine teres et callosus supra puberulus, late vel latissime ovato-elliptica breviter acuminata et caudata basi inaequilatera rotundata supra prope apicem puberula subtus glabra concolora ad 1 7 cm longa et 11,5 cm lata; ligula brevis barbata ut vagina longissime densissimeque lutescenti-villosa. Racemi plures pedunculis plus minus longis hirsutis vel subglabris suffulti; bracteae 1 2 ad 5 cm longae ovatae acuminatae glabrae apicem versus villosae margine setis lutescentibus subpecti- natim hirsutae; pai'ia florum ad 4; ovarium tenuiter villosum; sepala lanceolato-oblonga ; tubus corollae duplo brevior, lobi sepala aequantes; staminodia exteriora 1 cm longa obovata obtusissima; interiora duplo breviora. Brasilien: Staat Santa Catharina bei Blumenau (Fritz Müller). 5. C. pilosa (Schauer] Eichl. in Abh. Akad. Berlin 1882 (1883) 83; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (189 0) 161. — Maranta jrilosa Schauer in Acta Acad. nat. cur. XI. Suppl. I. (1823) 426; Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 65. M. Luschnathiana Regel et Koernicke in Index sem. hört, petropol. 1857 p. 31 pro parte. — Thalia Steudneri K. Koch ms. in Koernicke 1. c. — Herba perennis semi- metralis vel paulo major stolonifera. Folia ad 7 cm longe petiolata, pars superior ad 1 5 mm longa callosa teres, lineari-oblonga vel subovato-oblonga breviter acuminata et caudata basi valde inaequilatera acuta utrinque glabra ad 22 cm longa et 6,5 cm lata raro latiora concolora; ligula brevis- sima ut vagina glabra vel hinc inde tantum pilulo inspersa, ulterior basi magis induta. Racemi apice caulis solitarii vel saepius bini vel terni foliis tribus suffulti pedunculati ad 5 cm longi ; bracteae ad 1 8 ovatae acuminatae dorsiventraliter dispositae ad 2,5 cm longae glabrae apice ubique vulgo quoque margine villosae; paria florum vulgo 4 ; ovarium sericeum ; sepala lanceolata 9 mm longa; corollae albae tubus calyce brevior. Brasilien: Staat Rio de. Janeiro (Meyen, Typ.), an schattigen Orten um die ^Hauptstadt (Riedel n. 870), bei S. Thereza und auf der Insel des Gubernador (Glaziou n. 4236, 8960, 18549); in den Wäldern des Corcovado (Luschnath), bei der Farm Mandiocca (v. Langsdorff). 6. C. setosa (Roscoe) Eichl. in Abh. Akad. Berlin 1882(188 3) 83; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 160 t. 45 flg. 3. — Phrynium setosum Roscoe, Monandr. PI. (1828) 41. — Maranta setosa A. Dietr. Spec. pl. I. (1831) 23. — Thalia setosa K. Koch in Allgem. Gartenzeitg. XXV. (1857) 258. — Stromanthe setosa A. Gris in Bull. Soc. bot Fig. 1 9. A — B Ctenanthe setosa (Roscoe) Eichl. A Inflorescentia. B Semen. — C C. compressa (A. Dietr.) Eichl. Semen cum arillo expanso. — Engl, et Prantl, Pflzfam. II. 6. p. 42. *) Folia basalia certissime longe petiolata et pars superior tantum callosa. Ctenanthe. 155 France VI. (1859) 348. — Haranta secunda Grab., in Edinb. Philos. Journ. XIII. (1825) 357. — Herba perennis submetralis stolonifera. Folia ad 1 0 cm longe petiolata, pars superior petioli pilosuli 2 cm longa callosa teres supra pilosula, lineari- vel subovato- oblonga vel lanceolata breviter acuminata et caudata basi rotundata vel latere altero acuta utrinque glabra vel secus medianum subtus pilosula ad 45 cm longa et 1 0 cm lata; ligula brevissima plus minus pilosa, vagina basin versus accrescenti-interdum dense rufo-villosa. Pannicula terminalis e racemis pluribus sessilibus vel breviter pedunculatis vel pro rata plurimis in summa ad 8 composita interdum racemo uno alterove e centro plantae comitata; bracteae ad 20 ovatae longe acuminatae 2,5 cm longae apice et margine villosae arcte imbricatae; paria florum 4 subsessilia; ovarium albo-villosum ; sepala oblonga acutiuscula 1 0 mm longa hirsuta ; corollae albae fauce flavae tubus 4 mm longus; lobi oblongi 5 mm metientes; tubus stamineus 1 mm longus. (Fig. 19 A, B). Brasilien: Staat Rio de Janeiro, bei der Hauptstadt (Glaziou n. 4249, 4250). 7. C. Lubbersiana (Morren) Eichler ms. apud Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 4 59. — Stromanthe Lubbersiana Morren in Belgique hortic. 1882 p. 21 ; Eichler in Abh. Akad. Berlin 1882 (1883) 81. — Phrynium Lubbersi Hort. Makoy in Bull. Soc. d'Hortic. Liege V. (1881) p. 21. — Herba semimetralis vel paulo ultra. Folia ad 1 0 cm longe petiolata, pars petioli superior 1 2 mm longa teres callosa supra pilosula, lineari-oblonga vel linearia breviuscule acuminata basi latere altero rotundata altero acuta utrinque glabra supra saturate viridia et flavido-variegata subtus pallidius viridia ad 22 cm longa et 6 cm lata, vulgo minora; ligula brevissima vel longior obtusa glabra, vagina basi villosa. Racemus terminalis breviter (ad 1 cm longe) pedunculatus vel subsessilis inter- dum altero ex axilla folii summi auctus; bracteae 12 vel plures ad 2,5 cm longae ovatae longius acuminatae glabrae apice summo tantum albo-villosae ; paria florum sub- sessilium vulgo 4; ovarium apice albo-villosum; sepala oblongo-lanceolata pubescentia; corollae albae tubus 4 mm longus, lobi oblongi 6 mm metientes; tubus stamineus vix 1 mm longus; staminodia exteriora obovata 9 mm longa; cucullatum 4 mm longum; stamen fere ad antheram cum appendicula petaloidea connatum. Brasilien: In Belgien eingeführt, nur kultiviert bekannt. Nota. C. pilosae (Schauer) Eichl. affinis at indumento parco et foliis minoribus varie- gatis diversa. 8. C. Kummeriana (Morren) Eichler in Abh. Akad. Berlin 1882 (1883) 84; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 162 t. 44. — Maranta Kummeriana Morren in Hortic. Belg. 187 5 p. 275. — Calathea Glaziovii Benth. in Benth. et Hook. f. Gen. III. (1 883) 654. — Herba perennis vix ultra 40 cm alta stolonifera. Folia ad 6 cm longe petio- lata, petiolus decrescenti-pilosus, pars superior ad 1 0 mm longa callosa teres supra puberula, ovato- vel sublineari-oblonga breviter acuminata et caudata utrinque glabra ad 1 6 cm longa et 6,5 cm lata, in cultis jam majora supra saturate viridia secus medianum et nervös laterales majores albida subtus purpurea; ligula brevis cum vagina accrescenti-fulvo-villosa. Racemus solitarius terminalis pedunculatus 4 cm longus altero axillari subsessili auctus densissime fulvo-villosus ; bracteae ad 20 ovatae acuminatae vix 1,5 cm longae; paria florum subsessilium tantum 2; ovarium albo-villosum; sepala lanceolata pubescentia 9 mm longa; corollae albae tubus 3 mm longus, lobi oblongo- lanceolati 5 mm metientes; staminodia exteriora 8 mm longa; interiora et stamen fila- mento libero appendicula lineari munitum 3 mm longa. Brasilien: Staat Rio de Janeiro (Glaziou n. 8044); wird kultiviert. 9. C. Oppenheinüana (Morren) K. Schum. — Calathea Oppenheimiana Morren in Belgique hortic. XXV. (1876) 271 t. 15 — 17 Fig. 3. — StromantJie Porteana Hort, var. Oppenheimiana. — Planta metralis robusta. Folia longe petiolata, petioli pilis minutis basi bulbillosis inspersi pars superior 3 cm longa supra puberula, inaequilatera subovato-lanceolata attenuato-acuminata basi rotundata et breviter acuminata coriacea supra saturate viridia et pallidius subcinereo-taeniata subtus purpurea ad 40 cm longa et 1 2 cm basi lata ; vagina puberula basi pubescens apice haud producta. Spica geminata 156 K. Schumann. — Marantaceae. ad 7 cm longa pedunculo communi ad 10 cm longo glabro sustenta folio haud comitata; bracteae oblongo-ovatae acutae apiculatae 3 cm longae dorsiventrales glabrae; paria florum ad 7 vel ultra bracteola solitaria (nee geminata) subulata comitata; ovarium glabrum ; sepala 1 4 mm longa linearia basi tubo corollae ad 5 mm longe adnata hoc loco villosa; ex alabastro staminodia exteriora bina suborbicularia. Brasilien: Soll aus Bahia im Jahre 1874 in dem Garten Jacob-Makoy ein- geführt sein. Nota. Haec species vulgo in hortis nostris haud florens nunc sub nomine Stromanth.es Porteanae var. Oppenheimianae frequenter colitur. Hoc anno exemplum maximum in exposi- tione plantarum gandaviensi vidi quod inflorescentias copiosas proereavit. Ex his plane patet, plantam, a cl. Morren in honorem baronis de Oppenheim civis Coloniae Agrippinae et praesidis expositionis plantarum anno -1 875 baptizatam speciem peculiarem generis Ctenanthes efformare. Sub nomine Maranta Herderiana Regel, Ind. sem. hört, petropol. (1867) 28 planta eadem in hortis colitur. Subgen. II. Chaunanthe K. Schum. 10. C. lanceolata Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 163 t. 45 fig. 1. — Cum foliis ultrametralis. Folia ad 20 cm longe petiolata, petioli pilosuli pars superior supra puberula ad 2,5 cm longa callosa teres, linearia breviter acuminata et caudata basi angustata supra glabra subtus praeeipue prope medianum subvilloso-puberula apicem versus glabrata ad 40 cm longa et 8 cm lata; ligula brevissima ut vagina parce pilosula. Pannicula terminalis pedunculo 1 2 cm longo parcissime pilosulo sustenta e racemis binis vel ternis efformata, racemo longius peduneulato comitata; racemi ad 7,5 cm longi lineares bracteae 1 3 internodiis ad 8 mm longis discretae oblongae acutae vel apiculatae ad 13 mm longae complicatae parcissime pilosulae; paria florum 4 subsessilia; ovarium glabrum; sepala lanceolata acuminata 9 mm longa glabra. Brasilien: Staat Bio de Janeiro, in der Serra de Babylonia am See von Cacado (Glaziou n. 7497, blühend im Juni). — Staat S. Paulo, bei Blumenau (Fritz Müller). 11. C. casupoides Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 162 t. 45 Fig. 2. — Herba cum foliis ad 1,20 m alta. Folia ad 40 cm et ultra longe petiolata, petioli minutissime pilosi et scaberuli pars superior 3 cm longa callosa teres, lanceolata vel subovato- lanceolata breviter et obtuse acuminata subtus prope medianum basalem minutissime pilosula subtus purpurea ad 45 cm longa et 11,5 cm lata; ligula brevissima pilosula, vagina prope basin villosa. Pannicula terminalis pedunculo 1 0 cm longo suffulta e racemis binis efformata racemo altero 4,5 cm longe peduneulato comitata; bracteae c. 14 ad 2,5 cm longae ovatae obtusiusculae apice minutissime pilosulae complicatae, inter- nodiis ad 10 mm longis discretae; paria florum 4 subsessilia; ovarium praeeipue apice villosum; sepala lanceolata 12 mm longa. (Fig. \7 M). Brasilien: Staat Bio de Janeiro (Glaziou n. 8971 p. p.). Nota. Non omnino constat, hanc plantam cl. collectorem in civitate Rio de Janeiro colli- gere; speeimen ad iconem a cl. auetore usitatum ab altero eodem numero inscripto certissime differt, ulterior potius ad C. laneeolatam Peters, pertinet uti bracteae multo minores acutae docent. 22. ISChnOSiphon Koernicke.*) Ischnosiphon Koernicke in Mem. Soc. natural. Moscou XI. (1859) 316 t. 10, 11, in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 80; Eichl. in Abh. Akad. Berlin 188 2 (1883) 74; Benth. in Benth. et Hook. f. Gen. III. (1883) 649; Peters, in Engl, et Prantl, Pflzfam. II. 6. (1889) 42, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 130 ex p. — Hymenocharis Salisb. in Trans. Hortic. Soc. I. (1812) 276 (nomen nudum). — Calathea Poepp. et Endl. Nov. gen. et spec. II. (1838) 21, nee G. F. W. Mey. Sepala 3 libera aequalia elongato-linearia. Corollae tubus valde elongatus angustus, lobi lanceolati vel oblongo-lanceolati. Tubus stamineus subnullus. Staminodium exterius *) la-^vög = tener, angustus; aitpwv = tubus; ob tubum corollae angustum. Fig. 20. A,B Ischnosiphon aruma (Aubl.) Koernicke. A Habitus. B Parflorum. — C I. leucophacus Koernicke. Flos. — D Ischnosiphon gracilis Koernicke. Inflorescentia. — E Ischnosiphon obliquus (Rudge) Koernicke. Pars inflorescentiae. — F Monotagma laxum (Poepp. et Endl.) K. Schum. Inflorescentia. — Q Pleiostachya pruinosa (Reg.) K. Schum. Inflorescentia. Icones originariae. 158 K. Schumann. — Marantaceae. solitarium petaloideum amplum obovatum; cucullatum huic simile callo obliquo cristato glabro percursum; cucullatum paulo brevius appendicula solitaria pendula instructum. Anthera appendicula nunc brevissima adnata donata. Ovarium uniloculare. Capsula crustacea elongata in valvas 3 valde inaequales una angustissima dehiscens. Semina elongata apice acutata, canalis perispermicus simplex, arillo lamelloso basi instructa. — Herbae perennes interdum maximae; caules basi nunc nudae i. e. vaginis tantum velati apice ramosi et ramos florentes gerentes vel basi foliosi et caulem florentem e medio foliorum emittentes. Folia ampla coriacea vel herbacea. Inflorescentiae spicam anguste cylindricam elongatam referentes solitariae vel plures; bracteae coriaceae sub antbesi convolutae rarissime serius patentes persistentes vel tarde caducae. Paria florum ubique plura interdum plurima (ad 20); flores prophyllis et bracteolis binis apice indurato- clavatis nunquam mesophyllis instructi. Species 4 3 in America australi vigent. Nota. Genus Ischnosiphonis tali modo reformavi ut hodie species illas tantum includat quae spicis anguste cylindricis gaudent. Nunc genus, floribus ipsis haud exstantibus, ope spicarum primo visu recognoscitur et praesertim cum Maranta ei nil ulterius habitu ut prius commune. Cl. Ko er nicke et eum sequens cl. Petersen nempe species plures veras hujus generis (I. orbi- culatum Koernicke, /. Koernickeanum Peters.) staminodiis exterioribus 2 insignes in Ischnosiphonem immerito posuerunt quae ex eo certissime expellendae sunt. De generibus aliis a me ipso in species quasdam ex Ischnosiphone excerptas conditis cf. genera Pleiostachyae et Monotagmatis. Conspectus speciernm. A. Paria florum ad summum quaterna. a. Herbae erectae strietae basi simplices, interdum elatae*) Sectio I. Euischnosiphon K. Schum. a. Caulis inferne nudus basi squamis tantum instructus apice ramis paucis florentibus munitus**). I. Folia valde inaequilatera acumine excentrico, caulis basalis ad 3 cm altus \. I. aruma. II. Folia haud valde inaequilatera acumine magis centrico sicc. castanea, caulis vix 4,5 m altus. 4 . Spicae terminales, rami florentes folia pauca gerentes. /\ Folia basi acuta, spica ad 4 0 cm longa gracilis 2. /. polyphyllus. /\/\ Folia basi rotundata et subcordata, spica longior et crassior. (3 Corollae roseae tubus 3,5 cm longus ... 3. /. suriviamensis. OO Corollae flavae tubus 4,5 cm longus ... 4. I. hmgiflorus. 2. Spicae plures ex axilla foliorum perplurimorum regulariter distichorum et dense condensatorum . 5. /. Martianus. ß. Herbae basi foliosae. I. Folia subtus pruinosa, herbae haud villosae. . 4 . Folia ovata basi rotundata vulgo, praesertim caules florentes ornantia, cordata. /\ Bracteae spicarum apice integrae dense con- volutae, prophylla et sepala glabra 6. /. leucophaeus. /\/\ Bracteae spicarum apice trilobulatae et hiantes, prophylla et sepala sericea 1. I. ovatus. 2. Folia basi longe cuneata 8. I. sphenophyllus. II. Folia subtus haud pruinosae, herba rufo-villosa . . . 9. /. hirsutus. b. Herbae vel suffrutices ramosi vel ramosissimi habitu Bam- busearum scandentes . Sectio II. Bambusastrum K. Schum. *) Habitu Bambuseas non in memoriam revocantes. **) Folia vel valde inaequilatera vel magis aequilatera at prope inflorescentias plura. Ischnosiphon. 159 a. Folia suborbicularia vel ovata breviter acuminata, acumine valde excentrico 10.'/. rotundifolius. ß. Folia angustiora attenuato-acuminata , acumine magis centrico. I. Folia sicca subtus cinerea membranacea 2 cm lata . 14../. bambusaceus. II. Folia sicca castanea duriora 3 cm lata 12. /. gracilis. B. Paria florum demum innumerosa, bracteae igitur demum a rhachide patentes, herba elata habitu /. arumae folia valde ob- liqua, acumine excentrico Sectio III. Hymenocharis (Salisb.) K. Schum. 13.7. obliquns. Sect. I. Euischnosiphon K. Schum. 1. I. aruma (Aubl.) Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 88; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (4 890) 134. — Maranta arowma Aubl. Hist. pl. Gui. franc. I. (4 775) 3; Jacq. Fragm. (4 800 — 4 809) 53. t. 72 et 73. — M. juncea Lam. Emrycl. II. (1786) 589. — M. petiolata Budge, PI. guian. (1805) 2 4 t. 37. — Calathea jioicea Spreng. Syst. I. (1825) 8. — Caules plures e rhizomate rubicundo tuberoso plures trimetrales vix 2 cm diametro erecti stricti nudi apice ramos vulgo 3 gerentes. Folia vulgo terna ad 10 cm longe petiolata, petioli pars superior ad 2,5 cm longa teres callosa glabra vel minute pilosula exannulata, ovato-oblonga- vel lanceolata excentrice breviter acuminata basi rotundata truncata vel brevissime acuminata apice supra puberula ceterum glabra ad 2 3 cm longa et 1 2 cm lata ; vagina minute pilosula apice breviter producta pubescens. Pannicula e ramis vulgo 4 — 5 composita, racemi terminales 3 pedunculo communi ad 7 cm longo suffulti racemo solitario vel geminato inferiore brevius pedun- culato aucti; pedunculi speciales paulo vel multo breviores; racemi teretes ad 25 cm longi, rhachis farinosa vel glabra, bracteae ad 1 0 arctissime internodia vulgo paullulo breviora amplectentes acutae ad 3,5 cm longae dure coriaceae; paria florum sessilium 2 rudimento tertii aucta prophylla adossata secundi et tertii ordinis tricarinata, bracteolae dorsali-interiores 3,4 cm longae apice clavatae; ovarium medio superiore sericeum; sepala anguste linearia 2,4 cm longa rubra; corollae tubus flavus 2,7 cm longus, lobi apicem versus rubescentes 1,5 cm metientes; staminodium exterius oblongo-obovatum 1,5 cm longum album basin versus roseum; cucullatum subtriplo, callosum triente breviora. (Fig. 20^— B.). Brasilien: Staat Alto Amazonas, zwischen Coari und Ega (Martiusj. — Guiana: Cayenne ohne bestimmten Standort (Sagot, Aublet). — West-Indien: Insel Guade- loupe in Bergwäldern an feuchten Stellen (Duchassaing, Plumier); St. Vincent. Nota. Hujus plantae ab incolis Americanis continentis nee non insularum Indiae oeeiden- talis aruma vel ruma nuneupatae caules elongatos enodes in strias tenuissimas diffindunt quae ad corbes, canistra et suppellectilia alia plectenda inserviunt. 2. I. polyphyllus (Poepp. et Endl.) Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 93; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 138. — Calathea polyphylla Poepp. et Endl. Nov. gen. et spec. II. (18 38) 23 t. 131. — Maranta Jacquinii Presl, Bei. Haenk. I. (1830) 107, ex Ind. Kew. — Maranta polyphylla D. Dietr. Synops. I. (1839) 6. — Caules e rhizomate erecti stricti basi simplices apice ramos paueos florentes emittentes. Folia ad 1 cm longe petiolata, petiolus validus tota longitudine callosus teres supra minutissime puberulus, inaequilatera lanceolata vel oblonga attenuato-acumi- nata basi rotundata coriacea supra apice puberula sicc. castanea ad 1 8 cm longa et 7 cm lata; vagina coriacea glabra vix apice producta. Bacemus solitarius terminalis ad 1 0 cm longus breviter peduneulatus anguste cylindricus ; bracteae ad 1 0 oblongae acutae apice puberulae coriaceae arete amplectentes 2 cm longae ; paria florum 3 bracteolis apice indurato-claviculatis comitata; ovarium sericeum; sepala angustissime line.iria 2,5 cm longa; corollae pallide flavae tubus angustissimus ad 4 cm longus; lobi oblongo- lanceolati apice indurati 1 , 8 cm metientes ; staminodium exterius 1,8 cm longum spathu- latum; callosum huic simile at paulo brevius; cucullatum 5 mm longum. 160 K. Schumann. — Marantaceae. Brasilien: Staat Alto Amazonas, in Primärwäldern bei Ega (Poeppig, blühend im Oktober); bei Manaos, an den Ufern des Amazonas im Wasserwalde (Spruce, Maranta n. 6). Nota. Haec species I. surinamensi Koernicke affinis at racemis angustioribus foliis jam durioribus diversa. Gl. Koernicke Marantam Jacqiiimi C. Presl, Rel. Haenk. I. (1830) 107, non Roem. et Schult, cum hac specie coadunavit. Exeraplario typico mihi viso certus sum, id cum specie supra descripta non quadrare; species potius generis Marantae et forsan M. amplifoliae affinis at permanca examinationem non sinit. 3. I. surinamensis (Miq.) Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (4 862) 93; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (l 890) 136. — Maranta surinamensis Miq. in Linnaea XVIII. (4 844) 603, XXII. (1849) 79. — Bami florentes caulem simplicem terminantes. Folia ramealia 5 laxe disposita ad 1,5 cm longe petiolata, petiolus tota longitudine teres callosus supra minutissime pilosulus, ovata vel ovato-oblonga breviter et modice excentrice acuminata basi rotundata interdum subcordata et brevissime acumi- nata apice vix puberula ceterum glabra sicc. subtus castanea ad 1 6 cm longa et 8 cm lata. Bacemus solitarius vel geminatus gracilis ad 1 6 cm longus ; bracteae 7 lanceo- latae acutae glabrae coriaceae arctissime amplectentes ad 3 cm longae; paria florum sessilium solitaria rudimento minimo alterius comitata; bracteolae dorsali-interiores clavatae 3,7 cm longae; ovarium sericeum; sepala anguste linearia glabra; corollae roseae tubus 3,5 cm longus, lobi 1,2 cm metientes. Guiana: Cayenne, bei Acarouany (Sagot n. 572); Surinam in Savannen bei Orinobo und im Buschwerk der Provinz Parä (Hostmann und Kappler n. 1525); an Wald- rändern bei der Plantage Quarta (Kegel n. 235 und 472). — Brasilien: Staat Parä (Sieb er). 4. I. longiflorus K. Schum. n. sp. — Ex affinitate cum I. polyphyllo Koernicke probabiliter herba perennis caule basi simplici nudo. Folia superiora 1,5 cm longe petiolata, petiolus tota longitudine callosus teres supra glaber, oblonga vel ovato-oblonga breviter acuminata basi rotundata et subcordata apice tantum puberula ceterum utrin- que glabra coriacea sicc. castanea ad 1 8 cm longa et 8 cm lata; vagina ampla glabra apice haud producta. Spica ultra 20 cm longa; bracteae ad 5,5 cm longae coriaceae arcte convolutae apice saepe fissae subtilissime et appresse pilosulae; paria florum 2, prophyllis subtomentosis et bracteolis incrassato-induratis 4,5 cm longis comitata; ova- rium sericeum; sepala anguste linearia acuta puberula 2,6 cm longa; corollae flavae tubus puberulus 4,7 cm longus, lobi lanceolati 1,7 cm metientes; staminodia Brasilien: Staat Amazonas zwischen Ega und Coari (Martius). Nota. Haec species ab omnibus generis optime floribus longioribus differt. 5. I. Martianus Eichler apud Peters, in Fl. brasil. III. 3. (I 890) 138 t. 37, flg. 1. — Bami florentes foliis regulariter distichis muniti caulem simplicem terminantes. Folia ad 1,8 cm longe petiolata, petiolus tota longitudine callosus teres supra minute puberulus, lineari-lanceolata vel lanceolata breviter vix excentrice acuminata basi acuta apice puberula ceterum glabra coriacea ad 25 cm longa et 6 cm lata sicc. castanea; vagina membranacea glabra vix auriculata. Bacemi terni ad 20 cm longi; bracteae ad 10 lanceolatae acutae appresse sericeae apice vix breviter acuminatae 4 cm longae; paria florum sessilium ultra 3; bracteolae apice claviculato-induratae 4,5 cm longae; ovarium sericeum, basin versus glabrescens; sepala 3 cm longa linearia glabra; corollae flaves- centis tubus 4 cm longus, lobi 1 ,2 cm metientes. Brasilien: Staat Parä, bei der Hauptstadt in Wäldern (Martius, blühend im April). Nota. Folia plura apice regulariter disticha et in planitiem unam disposita huic speciei soli propria. 6. I. leucophaeus (Poepp. et Endl.) Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 91; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 136. — Calathea leucophaea Poepp. et Endl. Nov. gen. et spec. II. (1838) 21 t. 129. — C. leucocephala D. Dietr. Synops. I. '(1839) 7. — Thalia farinosa Ad. Brongn. in Ann. sc. nat. 4. ser. XII. (1859) 195. — Maranta major Hort, in Gard. Chron. 3. ser. XXV. (1899) 310. — Ischnosiphon. 16J Caules ad 75 cm alti plures e rhizomate foliosi. Folia basalia ad 20 cm longe petio- lata, pars petioli superior ad 2 raro ad 4 cm longa teres callosa glabra farinosa, ovata vel oblonga breviter et minus excentrice acuminata basi plus minus manifeste cordata glabra subtus pulcherrime farinosa, vagina apice breviter auriculata hoc loco villosa. Racemi simplices plures (ad 6) graciles folio abbreviato breviter petiolato comitati, pe- dunculo (ad 4 cm longo) ut bracteae c. 12 ellipticae obtusae ad 2,5 cm longae farinoso suffulti; paria florum solitaria rudimento alterius aucta; bracteolae dorsali-interiores clavatae ad 3,2 cm longae; ovarium quadrante superiore sericeum; sepala 1,8 cm longa anguste linearia; corollae albae vel roseae tubus ad 3,2 cm longus; lobi oblongo-lanceo- lati 1,0 cm metientes; staminodium exterius 1,3 cm longum, interiora breviora. (Fig. 2 0(7). Panama: Bei Chagres (Fendler n. 337). — Brasilien: Staat Alto Amazonas, an Waldrändern bei Ega (Poeppig n. 2643, blühend im Oktober, Typ, Martius); bei Manäos (Spruce n. 942, 1380, Maranta n. 2, blühend im Februar 1851); in sandigen Wäldern bei dem See Camunä, Staat Parä (Martius); Staat Matto Grosso in Wäldern bei Sa. Cruz (Spencer- Moore n. 344); ohne bestimmten Standort, wahr- scheinlich aus Matto Grosso (Burchell n. 9843). Nota. Thalia farinosa Brongn. ms. a cl. Arthur Gris nomine tantum publici juris facta in horto botanico parisiensi olim culta, ut e specimine a cl. Kunth exsiccato vidi, cum I. leuco- phaeo (Poepp. et Endl.) Koernicke perfecte congruit. Cum hac Hymenocharis farinosa 0. Ktze. Rov. gen. (1891) 691 »in folia subtus alba« condita identica. Non minus cum hac specie Ischno- siphon argcnteus Spenc. Moore in Trans. Linn. Soc. 2. Ser. IV. (1895) quadrat. Planta probabi- liter jam antca in republica mattogrossensi a cl. Burchell collecta interdum spicas solitarias tantum procreat. 7. I. ovatus Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 90; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 137. — I. leucophaeus (Poepp. et Endl.) var. Riedelianus Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 91; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 136 t. 36. — Caulis ad 60 cm altus vel paulo ultra. Folia basalia ad 1 6 cm longe petiolata , petioli pars superior ad 4 cm longa teres callosa supra parcissime pilosula, ovata breviuscule et modice excentrice acuminata basi rotun- data plus minus manifeste cordata et acuminata supra apice et margine minute pube- rula subtus farinosa ad 3 8 cm longa et 2 1 cm lata ; caulina solitaria vel rarius gemi- nata minora et pro rata breviora brevius petiolata; vaginae basibus pilorum scabridae, brevissime auriculatae intus apice villosae. Racemi geminati interdum tertio comitati ad 20 cm longi vulgo breviores pedunculo c. 5 cm longo raro longiore suffulti; bracteae 10 vel pauciores oblongae obtusae apice non raro breviter fissae ad 2,5 cm longae haud arctissime amplectentes ; paria florum sessilium solitaria rudimento alterius aucta ; bracteolae apice clavatae 2,7 cm longae; ovarium medio superiore sericeum; sepala 1,8 cm longa ut prophylla linearia appresse laxius sericea; corollae tubus 2,2 cm longus, lobi lanceo- lati 1,2 cm longi; staminodium exterius oblongo-obovatum 1,3 cm longum, interiora subduplo breviora. Capsula 1,4 cm longa flava nitida trivalvis; semina 12 mm longa subtrigona dorso plana apice acutata grisea apice nigro-maculata arillo castaneo dense lamelloso onusta. (Fig. 2 1 A — B). Brasilien: Staat Rio de Janeiro, bei der Hacienda Mandiocca (Riedel); auf der Tijuca (Glaziou n. 5479). — Staat Sa. Catharina bei Blumenau an der Warnow häufig (Fritz Müller). Nota. Cl. Koernicke et cum sequens cl. Petersen hanc speciem itcrum pro varietate I. leucophaei (Poepp. et Endl.) Koernicke descripserunt. Exemplariis typicis mihi visis de hac re dubium non remanet: quoad formam foliorum et indumentum album /. leucophaeus et varietas conveniunt ceterum plantae ambae toto coclo inter sc discrepant. Non solum infloresccntia et indole bractearum laxe amplectentum apice trilobulatarum sed etiam sepalis et prophyllis serieeis I. ovatus Koernicke ab I. leueophaeo (Poepp. et Endl.) Koernicke omnino diftert. Ulterior insuper Hylaearn, prior autem Brasiliam australiorem inhabitat; exemplum Blumenavianum a cl. Petersen ad typum I. leucophaei collocatum ad I. ovatum ipsissimum pertinet. 8. I. sphenophyllus K. Schum. n. sp. — Herba ereeta. Folia radicalia haud exstantia, spicas comitantia longissime (ad 20 cm longe) petiolata, petioli pilosuli pars A. Engler, Das Pflanzenreich. IV. 48. \\ 162 K. Schumann. — Marantaceae. superior 1 cm longa callosa teres supra puberula, parce inaequilatera lanceolata breviter acuminata et subcaudata acumine haud excentrico basi longe cuneata secus medianum supra et apice summo puberula subtus pruinosa herbacea, vagina angusta glabra apice haud producta. Spica solitaria vel geminata ad 7 cm longe pedunculata 9 cm longa anguste cylindrica stricta; bracteae 8 — 10 rigide coriaceae oblongae arcte convolutae acutae apice saepe bilobae subpuberulae ; paria florum 3 — 4 bracteolis solitariis apice indurato-claviculatis ad 2,5 cm longis comitata; ovarium apice sericeum; corollae tubus ad 2 cm longus glaber, lobi lanceolati apice indurati et incurvati 8 mm metientes; sta- minodium exterius 8 mm; cucullatum 5 mm longum, callosum Brasilien: Staat Alto Amazonas in Wäldern am Japurä (Martius, blühend im Dezember). Nota. Haec species indole foliorum spicas comitantium longe petiolatorum insignis; ab affini /. leucophaeo (Poepp. et Endl.) Koernicke foliis basi longe cuneatis valde diversa. 9. I. hirsutus Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 135. — Herba perennis, caules erecti stricti e rhizomate repente ultrametrales. Folia longe petiolata, petioli fusco-villosi pars superior ad 3 cm longa pariter undique villosa parcum inaequilatera lanceolata bre- viter acuminata et caudata, acumine haud excentrico basi cuneata supra secus medianum fusco-villosa apice puberula subtus pruinosa herbacea 30 cm longa et 1 1 cm lata; vagina lata villosa apice haud producta. Spicae 3 (sec. auctorem ad 8) folio comitatae ad 5 cm longe pedunculatae strictae ad 1 7 cm longae ; bracteae ad 1 0 arcte convolutae oblongae ad 2,5 cm longae rufo-villosae acutae rigide coriaceae; flores flavi ad examinationem inepti. Brasilien: Alto Amazonas zwischen Coari und Ega, an den Ufern des Amazonen- stromes in Wäldern an der Stelle, welche Costa de Ubixüna genannt wird (Martius Obs. n. 2891). Nota. Ut jam cl. Koernicke in schedula adnotavit species propter indumentum ab Omnibus valde diversa. Locus natalis ut supra scripsimus non ut auctor voluit »Ubianna« lcgitur. Sect. II. Bambusastrum K. Schum. 10. I. rotundifolius (Poepp. et Endl.) Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 95; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 141. — Calathea rotundi- folia Poepp. et Endl. Nov. gen. et spec. II. (1838) 23. — Maranta rotundifolia D. Dietr. Synops. I. (1839) 6, nee Hort. — Caules in arbores altas scandentes superne saltem ramosi parcum geniculati, rami plures e nodo habitum Bambusearum referentes validiores. Folia ad 2 cm longe petiolata, petiolus tota longitudine teres callosus glaber, inaequilatera suborbicularia vel late ovata breviter acuminata acumine valde excentrico basi rotundata et breviter acuminata apice parcissime puberula vel basibus bulbosis pilorum punetulata pergamacea ad 1 8 cm longa et 1 2 cm lata, vagina pergamacea glabra apice haud producta. Bacemi plures e nodo reflexi cylindrici ad 20 cm longi bracteae, nume- rosae ad 3 cm longae coriaceae oblongae obtusae convolutae minutissime puberulae, inferiores majores tenuiores steriles ; paria florum solitaria bracteolis 0 ; ovarium sericeum ; sepala anguste linearia 2 cm longa; corollae tubus puberulus; staminodia Peru: Provinz Maynas in Primärwäldern bei Yurimaguas (Poeppign. 2186, blühend im Januar 1 830). Nota. Ab affinibus habitu Bambusearum foliis latis valde discrepat. 11.1. bambusaceus (Poepp. et Endl.) Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 94; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 139. — Calatfiea bambicsacea Poepp. et Endl. Nov. gen. et spec. II. (1838) 23. — Planta ad 1 0 m in arbores elatas scandens basi simplex superius valde ramosa; rami plures e nodo habitum Bambusearum referentes graciles. Folia ad 1 cm longe petiolata, petiolus tota longitudine teres cal- losus supra parcissime puberulus, subovato-lanceolata attenuato-acuminata et caudata basi subtruncata flaccida herbacea glabra supra viridia subtus glauca ad 1 2 cm longa et 2 cm lata; vagina glabra angusta apice manifeste producta hoc loco pilosula. Bacemus ad 8 cm longus sessilis solitarius vel pro nodo geminatus anguste cylindricus, bracteae arcte convolutae coriaceae ad 2,5 cm longae glabrae pallidae; paria florum ad 3, bracteolis Ischnosiphon. 163 apice induratis comitata; ovarium sericeum; sepala angustissime linearia setiformia; corollae tubus exsertus ad 3 cm longus; lobi lanceolati 1,0 cm metientes albido-flavidi ; staminodia violacea. Peru: Provinz Maynas in Primärwäldern bei Yurimaguas (Poeppig n. 2431, blühend im Mai 1831). Nota. Ischnosiphoni graeili Koernicke affinis at foliis valde peculiaribus iis Marantae nocti- florae subsimilibus divcrsa. 12. I. gracilis (Rudge) Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 94; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 139. — Maranta gracilis Rudge, Plant, guian. (1805) 58 t. 3. — Planta ramosissima e nodis incrassatis ramos copiosos emittens; rami florentes graciles ad 30 cm longi. Folia ad 9 laxe disposita pro ramo vix 1 0 mm longe petiolata, petiolus tota longitudine teres cal- losus glaber, oblonga vel oblongo-lanceolata acuminata et caudata basi acuta apice supra minute puberula ceterum glabra sicc. castanea ad 12 cm longa et 3 cm lata; vagina glabra et laevis vix apice auriculata. Racemus soli- tarius gracilis ad 1 5 cm longus ; bracteae 7 lanceolatae acutae coriaceae glabrae arctissime amplectentes ad 3 cm longae ; paria florum sessilium stricte solitaria; bracteolae dorsali- interiores clavatae; ovarium apice sericeum; sepala anguste linearia 2,2 cm longa minutis- sime et appresse pilosula; corollae tubus 3 cm longus superne breviter sericeus ; lobi lanceo- lati 1 cm metientes; staminodium exterius 1,3 cm longum, interiora breviora. Capsula cylindrica 2,5 cm longa flava nitida bi- vel subtrivalvis ; semina cum arillo lamelloso 7 mm longo flavo 2,4 cm longa subtrigono-cylindrica cinerea (Fig. 20D). Var. a. scabra Peters. 1. c. — Caules et vaginae basi villosae superius pilosulae tuberculato-scabridi ; bracteae minute pilosulae. Var. ß. Wallisii K. Schum. n. var. — Folia caülina 4 longius (ad 4 cm) petiolata, pars superior 1 cm longa petioli callosa teres, magis elongato-lanceolata ad 1 7 cm longa et 4 cm lata. Guiana: Demerara (Rudge). — Cayenne (Poiteau). — Brasilien: Staat Bahia, in schattigen Wäldern bei Ilheos (Riedel); Staat Espiritu Santo, zwischen Victoria und Bahia (Sellown. 478). — Var. a. Guiana: Cayenne (Poiteau). — Brasilien: Staat Amazonas, in Wäldern bei Coari (Martius). — Var. (i. Brasilien: Staat Amazonas (Wallis n. 2, blühend im März 1861). Fig. 21. A — B Ischnosiphon ovatus Koer- nicke. A Inflorescentiae pars. B Flos. — C—F C I. obliquus (Rudge) Koernicke. Fruc- tus. D Idem apertus, valvula minor anterior. E Idem transverse sectus. jP Semen, longi- tudinaliter sectum , ar Arillus. — Engl. u. Prantl, Pllzfam. II. 6. p. 4 3. Sect. III. Hymenocharis (Salisb.) K. Schum. 13. I. obliquus (Rudge) Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 88; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890 134 t. 35. - ■ Maranta obliqua Rudge, PI. 11* \ 64 K. Schumann. — Marantaceae. guian. I. (1805) 8 t. 2 ; Miq. in Linnaea XXII. (1849) 79. — Hymenocharis obliqua Salisb. ms. ex Roem. et Schult. Mant. I. (1827) Add. II. 82. — Calathea macrostachya Klotzsch in Rieh. Schomb. Reise Guiana III. (1848) 918. — Habitus certe I. arumae Koernicke at probabiliter jam robustior. Folia ramorum ad 1 0 cm longe et ultra petiolata, pars petioli superior 5 cm longa teres callosa glaberrima pruinosa exannulata, subsemi- elliptica breviter et excentricissime acuminata basi rotuhdata et brevissime acuminata apice summo tan tum supra puberula ceterum utrinque glabra ad 40 cm longa et 18 cm lata; vagina minute puberula apice vix auriculata. Pannicula e racemis pluribus com- posita ; racemi bini terminales peduneulo communi ad I 0 cm longo suffulti inferioribus binis vel ternis brevius peduneulatis comitati; racemi ad 30 cm longi validi; bracteae ad 1 4 ellipticae ad 4,5 cm longae acutae nunquam lobatae glabrae vel basin versus minutissime et appresse puberulae ; paria florum sessilium ad 20 et ultra , prophylla vix vel omnino non tricarinata; bracteolae dorsali-interiores 4 cm longae clavatae; ovarium sericeum; sepala lineari-lanceolata 2 cm longa; corollae tubus 3,5 cm longus, lobi lanceolati 1,2 cm metientes. Capsula elongato-cylindrica inaequaliter trivalvis; semen transverse sulcatum (Fig. 20 (r, %\D—F). Rrasilien: Staat Alto Amazonas, bei S. Gabriel de Cachoeira (Spruce n. 2235) und bei Parä, am Japura in Wäldern (Martius). — Guiana: Cayenne (Leprieur); Surinam, in lichten und feuchten Wäldern (Hostmann n. 7), bei Reekhuizen (Kappler n. 675); Demerara in Wäldern der Savanne (Rieh. Schomburgk n. 1245). — West- Indien: Umgebung von S. Pierre auf Martinique (Hahn n. 82, blühend im Dezember), vielleicht eingeführt. — Columbien: Villavicencio in der Provinz Rogotä 400 m ü. M. (Tri an a n. 667). Nota. Haec species ab affini I. amma (Aubl.) Koernicke statim racemis multo erassioribus bracteis haud angustissime amplectentibus recognoscitur. Character differentialis a cl. Koernicke primo exhibitus »spicarum ad unum locum fasciculatarum« certissime cum natura non quadrat quia etiam haec species racemis geminatis cum solitariis apice peduneuli consociatis gaudet, qua ex relatione »spicae diversa altitudine insertae« evadunt. 23. PleiOStachya K. Schum. n. gen.*) Maranta Reg. in Gartenfl. XXVII. (1878) 104. — Ischnosiphon Eggers in Bot. Centralbl. LIII. (1893) 307; Donnell-Smitb in Bot. Gaz. XXXI. (1901) 123. Sepala aequalia elongata pro rata magna. Corollae tubus elongatus at calycem vix superans, lobi lanceolati breves. Staminodium exterius solitarium ellipticum ; callosum paulo brevius cucullatum hoc subäequans, appendicula simplici pendula instruetum. Anthera sublibera, appendicula petaloidea parva. Stili caput truncatum. Ovarium uni- loculare apice sericeum. Capsula tenuiter crustacea bi- vel trivalvis. Semina tetragona arillo lamelloso majusculo munita; canalis perispermicus simplex. — Herbae perennes, caules erecti stricti basi foliati e rhizomate repente. Folia basalia longe petiolata, petioli pars callosa basi annulata, modice inaequilatera. Inflorescentia panniculata terminalis e spicis a latere complanatis dense congestis majusculis efformata folio interdum saltem comitata; bracteae herbaceae dense imbricatae haud convolutae et sese invicem amplec- tentes. Flores geminati, paria 3 pro bractea, prophyllis adossatis et bracteolis lateralibus comitata. Species 2, altera ditionem Andium ecuadorensium inhabitans, altera cum priore ditionis costaricensis incola. Nota. Maranta pruinosa Reg. diu in hortis eulta hoc anno in horto botanico berolinensi flores emisit, e quibus evadit, hanc speciem, ut cl. Petersen recte monuit, omnino non in genus Marantae pertinuisse, at potius propter staminodium exterius solitarium generi Ischnosiphonis sese approximasse. Speciem alteram optime ab hac diversam inter plantas a cl. Ruizio collectas nunc in herbario Boissieriano asservatas reperi; haec cum Ischnosiphone Morlae Egg. convenit. Genus a me ipso conditum indole inflorescentiae ab Ischnosiphone discrepat. Tz'/.eiojv = plus; axüyvs = spica. Ischnosiphon, Monophyllanthe. 165 Conspectus specierum. A. Bracteae glabrae pruinosae \. P. pruinosa. B. Bracteae aureo-villosae haud pruinosae 2. P. Morlaei. 1 . P. pruinosa (Beg.) K. Schum. — Maranta pruinosa Beg. in Gartenfl. XXVII. (1878) 104. — Ischnosiphon pruinosm Peters, in Bot. Tidskr. XVIII. (1892) 264 t. 18. — M. porphyrocaulis Hort. Bull in Beg. 1. c. — Acaulis. Folia ca. 8 ad 42 cm longe petiolata, petiolus sectione transversa ellipticus, aureo-strigulosus pars su- perior 6,5 cm longa teres callosa glabra, supra glabra subtus lateribus mediani hinc inde pilulo instructa supra viridia subtus purpurea ad 50 cm longa et 1 5 cm lata; ligula vix manifesta; vagina pruinosa strigulosa prope apicem densius induta. Pannicula e spicis 5 ad 1 0 cm longis complanatis composita pedunculo ad 65 cm longo glabro suf- fulta; bracteae florentes ad 4 cm longae, glabrae pruinosae; paria florum ultra 3; brac- teolae subulatae 2,0 cm longae; ovarium apice sericeum; sepala alba 3,0 cm longa his similia; corollae tubus albus 2,8 cm, lobi lanceolati viriduli 1,6 cm longi; staminodium exterum solitarium 1,6 cm longum ellipticum emarginatum violaceum 1,7 cm longum, cucullatum 1,2 cm longum album margine flavum; callosum 13 mm longum violaceo- marginatum; stamen 5 mm longum (Fig. 20 G). Costa Bica: Wälder bei Tuis 600 m ü. M. (Pittier n. 12418, blühend im Juli 189 8). — Wird in Gärten kultiviert. 2. P. Morlaei (Eggers) K. Schum. — Ischnosiphon Morlae Eggers in Bot. Centralbl. LIII. (1893) 307; Donnell-Smith in Bot. Gaz. XXXI. (1901) 123. — Planta ultrabimetralis. Folia petiolata, petioli pars superior ad 8 cm longa teres callosa glabra, lanceolata valde inaequilatera breviter et excentrice acuminata et subcuspidata basi acuta supra apice minute puberula et ad medianum prope basin pilosula herbacea probabiliter albo-taeniata 75 cm longa et 23 cm lata; vagina margine ut nodi puberula vel pubescens. Inflores- centia panniculata e spicis pluribus (ad 15) ad 22 cm longis complanatis lineari-lanceo- latis composita folio comitata pedunculo ad 40 cm longo glabro sustenta; bracteae dense imbricatae ca. 40 naviculares ad 4 cm longae margine et apice aureo-villosae; paria florum sessilium ultra 3 bracteolis linearibus pro flore solitariis 2 cm longis comitata; ovarium glabrum apice sericeo-villosum ; sepala anguste linearia 3 cm longa; corollae albae tubus 3 cm longus, lobi 1,2 cm metientes glabri; staminodium cxterius obovatum 1 ,7 cm longum, cucullatum 5 mm, callosum 9 mm longum. Capsula tenuiter crustacea flavida 1,5 cm longa apice villosa bivalvis; semina tetragona apice ancipitia nigro-castanea 9 mm longa transverse lineata, arillo albo 4 mm longo lamelloso munita. Ecuador: .Bei Guayaquil (Buiz); in schattigen Wäldern bei Balao (Eggers n. 14705, blühend im Mai 1892). — Costa Bica: Bei Las Palmares (Pittier n. 10560, blühend im Januar 1897). Nota. Inflorescenüa densa aurco-villosa valde insignis et cum specie nulla totius familiae porro comparanda. 2 4. Monophyllanthe K. Schum. n. gen.*) Sepala lanceolata aequalia parva. Corollae tubus calycem vix superans, lobi ob- longi breves. Staminodium exterius obovatum; callosum simile at paulo brevius, cucul- latum iterum brevius appendicula simplici pendula instructum. Anthera sublibera appen- dicula petaloidea brevi comitata. Stili caput truncatum. Ovarium uniloculare apice villosum. Capsula calyce coronata crustacea apice villosa. Semina dorso carinata. — Herba perennis, caules graciles mono- vel diphylli. Folia petiolata, petioli pars callosa basi exannulata. Inflorescenüa spicata gracillima pedunculata e bracteis 3 lanceolatis haud convolutis effbrmata. Paria florum pro bractea solitaria pedunculata, prophyllo dorsali comitata, bracteolis 0. Species solitaria in Guiana gallica viget. liövog = solus; yvM.ov = folium; rc*^?; = Hos. 166 K. Schumann. — Marantaccae. Nota. Haec species ad hunc usque diem nondum descripta propter caules abbreviatos mono- vel diphyllos in orbe neogaeo valde peculiaris. Staminodia exteriora solitaria florum non sinunt eam generi Marantae adscribere, ab Ischnosiphone habitus valde diversus et inflorescentia plantam exeludunt, ita ut pro ea genus novum condendum esset. Species solitaria. M. oligophylla K. Schum. n. sp. — Planta gracilis ad 32 cm alta. Folia ad 23 cm longe petiolata, petioli pars superior ad 5 mm longa callosa teres supra puberula, lanceolata vel oblongo-lanceolata acuta vel obtusa basi acuta ad \ 2 cm longa et 5 cm lata supra mediano puberula ceterum utrinque glabra pergamacea sicc. saepe castanea; vagina membranacea glabra. Spica gracillima ad 5 cm longa peduneulo ad 3 cm longo suffulta; bracteae 3 lanceolatae ereetae glabrae membranaceae; paria florum solitaria peduneulo 5 mm longo suffulta; flos terminalis 5 mm longe pedicellatus ; ovarium sericeum; sepala lanceolata 8 mm longa; corollae albae tubus 9 mm longus, lobi oblongi acuti 4 mm metientes; staminodium 5 mm longum obovatum; callosum simile at brevius; cucullatum 3 mm metiens. Capsula villosa calyce coronata; semina dorso tricarinata. Französisch Guiana: Bei Karouany (Sagot n. 819). 25. Monotagma K. Schum. n. gen.*) Phrynium Roscoe, Monandr. PI. ( 1 828) t. 42 p. p. — Galathea Poepp. et Endl. Nov. gen. et spec. II. (1838) 22. — Ischnosiphon Koernicke in Mem. Soc. natural. Moscou XI. (1859) 3 46, Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 80; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 4 30 p. p. Sepala pro rata parva aequalia linearia. Corollae tubus calycem superans, lobi elliptici pro rata lati. Staminodium exterius solitarium obovatum coloratum; callosum huic simile callo obliquo instruetum, cucullatum breve appendicula simplici pendula in- struetum. Anthera sublibera appendicula petaloidea truncata basin antherae attingente comitata. Stili caput truncatum. Ovarium uniloculare glabrum vel apice sericeum. Capsula coriacea antice rima longitudinali raro dorso apice dehiscens. Semina tenuia subteretia nigra basi arillo medioeri instrueta; canalis perispermicus simplex. — Herbae perennes, caules erecti stricti basi foliati e rhizomate repente. Folia basalia longe pe- tiolata, petioli pars callosa prope basin saepe annulata, plus minus interdum valde in- aequilatera. Inflorescentia terminalis panniculata interdum inferioribus aueta non ubique folio comitata; spicae plures vulgo elongatae; bracteae coriaceae convolutae at sese haud anguste amplectentes ita ut articuli rhachidis conspicui evadant. Flores haud gemi- nati vulgo 3 rudimento quarti aueti agmen seriale efformantes , prophyllis adossatis muniti. Species 8 Americam australem tropicam a civitate Matto Grosso ad Bahiam et Guaya- nam Peruviam et ditionem venezuelensem inhabitant. Nota. Species hujus generis auetores priores cl. Koernicke sequentes Ischnosipho adscrip- serunt. Genus autem maxime naturale non solum habitu indoleque inflorescentiae et forma folio- rum sed etiam praeeipue floribus haud geminatis ab hoc quam maxime diversum. Hie character in familia Marantacearum rarissime oecurrit; in orbe neogaeo non porro exstat, in gerontogaco nulli generi nisi Mmophrynio proprius. Conspectus specierum. A. Folia minus obliqua, medianus usque ad apicem centricum rectus, petioli pars callosa basi exannulata. a. Petioli pars callosa folii panniculam comitantis ultra 2 cm longa, rami panniculae elongati haud conspicue dorsiventrales < . 31. densiflorum. *) novos = solus; Tciytua = ordo. Monotagma. 167 b. Petioli pars callosa folii panniculam comitantis vix 2 cm longa rami panniculae breves dorsiventrales 2. M. secundum. B. Folia valde obliqua, medianus ante apicem abrupte subrectan- gulariter curvatus in acumen valde excentricum abiens. a. Petioli pars callosa basi annulo piloso haud munita. a. Corollae flavae maximae generis tubus 2,5 cm longus et ultra glaber 3. M. laxum. ß. Corollae roseae tubus vix 2 cm longus parce pilosus . 4. M. exannulahim. b. Petioli pars callosa basi annulo piloso munita. a. Inflorescentia congesta oviformis folio haud comitata; corollae tubus 2,5 cm longus villosus, pedunculus floccoso- indutus '6. 31. Parkeri. ß. Inflorescentia laxa plus minus eflusa folio comitata, co- rollae tubus subduplo brevior. I. Racemi elongati ad 20 cm longi, folia secus medianum glabra 6. M. plurispicatum. II. Racemi subduplo breviores, folia secus medianum supra . puberula ' , 7. M. giiianense. Incertae sedis 8. M. smaragdinum. 1. M. densiflorum (Koernicke) K. Schum. — Ischnosiphon densiflorns Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 89; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 135. — Planta subrobusta elata. Folia longissime petiolata, petioli pars superior 4 cm longa callosa teres supra basin undique puberula basi exannulata, inaequilatera subovato- lanceolata acuminata acumine haud valde excentrico basi rotundata et acuta apice utrin- que brevissime puberula ceterum glabra coriacea sicc. pallida subtus glaucescentia ad 40 cm longa et 1 2 cm lata; vagina coriacea puberula. Pannicula geminata ad 14 cm longa densa folio comitata pedunculo longissimo puberulo sustenta ramosa, racemi ad 7 cm longi, bracteae ad 8 lanceolatae imbricatae ad 2 cm longae ciliolatae papyraceae flavescenti-rubrae, rhachis puberula. Flores terni pro bractea; bracteolis dorsalibus muniti ; ovarium glabrum ; sepala lanceolata 4 mm longa ; corollae tubus 1 0 mm longus ; lobi oblongi 4 mm metientes; staminodia Brasilien: Staat Matto Grosso, wahrscheinlich bei Cuyabä (Man so n. 97). Nota. Propter spicas multas habitu ad I. Parkeri Koernicke et I. phirispicatum Koernicke accedit, at folii acumine haud excentrico et petioli parte callosa exannulata diversa. Isclinosiphonem concinnum Spencer Moore in Trans. Linn. Soc. 2. ser. IV. (1895j 484 ab hac specie distingucre nequeo. 2. M. secundum (Peters.) K. Schum. — Ischnosiphon secundus Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 135. — Herba perennis haud valida, caules graciles ad 3 mm diametro. Folia radicalia non exstantia, caulina ad 1,5 cm longe petiolata, petioli pars superior 3 mm longa callosa teres utrinque puberula, lanceolata vel lanceolato-oblonga acuminata haud valde obliqua basi rotundata secus medianum utrinque et prope apicem margine puberula membranacea ad 25 cm longa et 8 cm lata supra anguste albo-vittata vagina basi villosa apice haud producta. Pannicula subglobosa densa 7 cm longa pe- dunculo c. 40 cm longo puberulo sustenta; spicae ad 4 cm longae, bracteae roseae 5 — 6 secundae lanceolatae acuminatae puberulae ; ovarium glabrum; sepala lanceolato-oblonga obtusa 6 mm longa; corollae tubus 1,5 cm, lobi purpurei dein violacei oblongi 5 mm metientes; staminodium exterius oblongo-obovatum 6 mm longum; cucullatum . . . . callosum .... Brasilien: Staat Amazonas, bei Araracoara in Wäldern und bei Porto dos Miranhas am Japura (Martius, Obs. n. 3I55, blühend im Dezember). Nota. Quamquam ut cl. auctor rectc dixit, petiolus haud omnino normalis, tarnen haec spccies in gcnus Ischnosiphonis sensu auctoris pertinct; ipse analysin iloris confeci quac mihi charactercs generis optime praebuit. 1 68 K. Schumann. — Marantaceae. 3. M. laxum (Poepp. et Endl.) K. Schum. — Isehnosiphon laxus Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 85; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 132 t. 35. — Calatliea laxa Poepp. et Endl. Nov. gen. et spec. II. (1832) 22 t. 130. — Maranta laxa D. Dietr. Synops. I. (1839) 7. — Maranta obliqua Seub. in Kappler, PI. exsicc. n. 1335. — Herba submetralis rhizomate repente crasso. Folia basalia et caulina interdum vix minora ad 20 cm longe petiolata, petioli pars superior ad 2,5 cm longa teres callosa supra puberula basi annulo glabro vel puberulo munita, ovato-lan- ceolata acuta valde obliqua, acumine valde excentrico, supra apice puberula ceterum utrinque glabra ad 36 cm longa et 12 cm lata; vagina puberula apice intus villosa brevissime auriculata barbellata. Pannicula folio solitario comitata e racemis paucis vel pluribus ad 1 8 cm longis composita; bracteae oblongae obtusae vel acutiusculae auran- tiacae coriaceae ad 3 cm longae glabrae vel inferiores appresse puberulae; flores terni bracteolis dorsalibus muniti ; ovarium apice minutissime pilosulum ; sepala linearia 1 2 mm longa obtusa; corollae flavae tubus 2,5 cm longus glaber; lobi 6 mm metientes. Capsula ad 15 mm longa nunc unilateraliter fissa nunc bivalvis; semen paulo brevius subangu- latum nigro-castaneum arillo concolore (Fig. 20.F7). Peru: In schattigen Wäldern bei Tocache in der Provinz Maynas (Poepp ig, blühend im Juli, Typ.). — Venezuela und Guiana. Nota. Cl. Koernicke hanc plantam haud recte dijudicavit; in Brasilia haud viget et omnia exemplaria, ut jam ex annulo petioli partis callosae plane patet, ab ea diversa sunt. Ulteriora propter flores dimidio« minores ad M. plurispicatum (Koernicke) K. Schum. pertinent 4. M. exannulatum K. Schum. n. sp. — Planta erecta metralis vel ultra. Folia ad 25 cm longe petiolata, petioli tuberculato-scabri pars superior 4 cm longa supra puberula apice barbellata basi obliqua exannulata, valde obliqua ovato-lanceolata acu- minata apice acuta supra sicc. castanea ad medianum puberula subtus viridia glabra coriacea ad 35 cm longa et 9 cm lata, vagina basin versus villosa. Pannicula ad 25 cm longa floribunda non ubique folio comitata pedunculo submetrali angulato basin versus villoso sustenta ; racemi ad \ 8 cm longi, bracteae ad 1 5 lanceolatae acuminatae involutae rhachidem haud amplectentes ; flores breviter pedicellati terni pro bractea; ovarium glabrum; sepala 9 mm longa linearia apice retusa; corollae viridis tubus 2 cm longus parce pilosus, lobi lanceolati 1,2 cm longi; staminodium exterius oblongo-spathu- latum 1,5 cm longum roseum; cucullatum 5 mm longum. Capsula 1,5 cm longa uni- lateraliter fissa; semina paulo breviora nigra. Brasilien: Staat Amazonas, an Strömen im Primärwalde (Spruce n. 1321 [Ma- rantea n. 6], blühend und fruchtend im Februar 1851). Nota. Haec species nunc inter species scapifolias nunc nudiscapas sensu cl. Eichleriano militat et hac ex relatione valde commemorabilis evadit. Petiolo exannulato a speciebus multis generis discrepat. 5. M. Parkeri (Roscoe) K. Schum. — Isehnosiphon Parkeri Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 81; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 131. — Thryniwn Parkeri Roscoe, Monandr. PI. (1828) t. 42. — Maranta Parkeri A. Dietr. Spec. pl. I. (1831) 25. — Galathea Parkeri Poepp. et Endl. Nov. gen. et spec. II. (1838) 22. — Calathea composita Klotzsch in Rieh. Schomb. Reise Guiana III. (1848) 918 (nomen tantum). — Maranta lachnocaula Miq. in Linnaea XVIII. (I8 44i 755. — Acaulis ad 80 cm alta. Folia ad 12 cm longe petiolata, petioli pars superior 3,5 cm longa callosa teres puberula basi annulata, valde obliqua semi-ovata excentricis- sime acuta basi rotundata et breviter acuminata supra apice et margine superiore pu- berula ceterum utrinque glabra ad 35 cm longa et 1 5 cm lata, vagina puberula apice brevissime auriculata. Pannicula congesta oviformis acuta ad 20 cm longa folio destituta pedunculo ad 55 cm longo villoso sustenta; bracteae coriaceae basales ad 6 cm longae oblongae obtusae, florentes ad 11 pro ramulo vix 2,5 cm longae appresse pilosulae; flores sessiles terni rudimento quarti interdum aueti; ovarium glabrum; sepala oblongo- lanceolata membranacea 8 mm longa; corollae tubus supra nodulum puberulus 1,7 cm, lobi elliptici 6 mm metientes ; staminodium exterius obovatum 5 mm, interius 3 mm longum. Monotagina. \ (}Q Guiana: Cayenne bei Acarouanj (Sagot); Surinam, in feuchten Wäldern bei der Stadt Paramaribo (Kappler n. 1646, blühend im März und April); Britisch Guiana, am Ufer der Anika, auf lichten, sumpfigen Waldstellen (Rieh. Schomburgk n. 5). — Peru: Provinz Maynas bei Tocache in lichten Wäldern (Poeppig, blühend im Juli). Nota. Ad hanc speciem Maranta spicata Aubl. Hist. pl. Gui. franc. I. {< 775) 4 {Ischno- siphon spicatus Koernicke 1. c. 83 ; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (4 890) 4 44 ; Maranta dubia Roem. et Schult. Syst. I. (1824) 70; Calathca dubia Lindl. Bot. Reg. t. 124 0 in nota; Goeppertia. spicata Nees in Linnaea VI. (4 834) 337; Phrynium dlipticum Koernicke 1. c. non Roscoe) pertinere videtur, quia scapus aphyllus inflorescentiae et forma foliorum subfalcata optime quadrat. 6. TS., plurispicatum (Koernicke) K. Schum. — Ischnosiphon plurispicatus Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 83; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (i 890) 132. — I. nemorosus Spenc. Moore in Trans. Linn. Soc. 2. Ser. IV. (1895) 4 82. — Acaulescens ad 1,5 m alta. Folia basalia ad 50 cm longe petiolata, petioli pars su- perior 4 cm longa supra puberula teres callosa annulus basalis pubescens, ovato-lan- ceolata breviter acuminata acumine valde excentrico, basi rotundata et breviter acumi- nata apice et margine puberula ceterum utrinque glabra ad 40 cm longa et 1 6 cm lata; vagina minute pilosula apice brevissime producta barbellata. Pannicula ampla vel am- plissima ad 35 cm longa folio breviter (ad 2 cm longe) petiolato majore vel minore solitario vel geminato comitata peduneulo elongato angulato puberulo suffulta; racemi ad 20 cm longi; bracteae ad :' 0 et plures vix ad 2 cm longae oblongae acutae coriaceae glabrae; flores albido-hyalini terni, bracteolis lateralibus lanceolatis comitati; ovarium apice sericeum; sepala lanceolata acuminata 7 mm longa; corollae tubus 12 mm longus glaber; lobi oblongi 4 mm metientes. Brasilien: Staat Matto Grosso bei Castelnovo in schattigen Bergwäldern (Riedel n. 517, Typ.); in Primärwäldern bei Santa Cruz (Spenc. Moore n. 350); ohne be- stimmten Standort (Burchell n. 7715 u. 9933, Manson. 92); Staat Bahia, bei Jacobine (Blanchet n. 3344); Alto Amazonas, Iguape d'Irura (Sprue e n. 1057, Marantea n. 2). Nota. Haec species area geographica maxima omnium gaudet; speeimina plurima eil. Koernicke et Petersen M laxo (Poepp. et Endl.) K. Schum. erroneo adscripserunt, quod facile petioli parte callosa exannulata et floribus duplo longioribus distinguitur. 7. M. guianense (Koernicke) K. Schum. — Ischnosiphon guianensis Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 87; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 133. — Caulis ad 1,30 m altus erectus. Folia ad 30 cm longe petiolata, petiolus praeeipue supra pubescens pars superior 3 cm longa callosa teres supra vix puberula basi annu- lata, annulo hispido, valde inaequilatera ovato-oblonga acuta acumine valde excentrico, basi rotundata supra secus marginem puberula ceterum glabra coriacea ad 45 cm longa et 1 9 cm lata, vagina basin versus glabrescens, basi infima sericeo-villosa. Panniculae ternae ex vagina folii comitantis peduneulo ad 1 1 cm longo hispidulo sustentae ad 20 cm longae; racemi vix 10 cm longi, bracteae ca. 8 oblongae obtusae glabrae ad 1,6 cm longae coriaceae; flores terni pro bractea; ovarium apice sericeum; sepala linearia ob- tusa 6,5 mm longa; corollae tubus 1,5 cm longus, lobi 5 mm metientes oblongi; sta- minodia .... Französisch Guiana: Ohne besonderen Standort (Poiteau). Nota. Indole petioli induti cum M. Parkeri (Roscoe) K. Schum. comparanda, at pannicula laxiore folio comitata diversa; a M. plurispicato (Koernicke) K. Schum., cui maxime affine, racemis brevioribus et lamina secus medianum supra induta discrepat. 8. M. smaragdinum (Lind.) K. Schum. — Ischnosiphon smaragdinum Eichl. apud Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 137. — Maranta smaragdina Lind, ex Regel in Gartenfl. XXVII. (1878) 104. — Calathea smaragdina Lind, in Illustr. hortic. (1870) t. 16. — Herba ereeta speciosa ultra semimetralis. Folia basalia ad 50 cm longe petio- lata, petioli puberuli pars superior 0,5 cm longa callosa teres supra undique puberula, subinaequilatera lanceolata vel oblongo-lanceolata acuminata basi rotundata vix acuminata supra egregie smaragdino-viridia et holo-serieeo-micantia secus medianum pubescenlem atro- viridia apice puberula subtus pallide viridia minutissime puberula at submollia. Spicae 170 . K. Schumann. — Marantaccae. plures dorsiventraliter dispositae ad 1 3 cm longae; bracteae 3 cm longae oblongae obtusae pergamaceae arcte convolutae extus basi glabrae apice utrinque puberulae ; flores 4 — 8 solitarii nee geminati; sepala lanceolata; corollae tubus triplo calycem superans; lobi lanceolati obtusi; staminodium exterius obovatum. Ecuador: Ohne bestimmten Standort (Wallis). Wird in den Gärten kultiviert. Nota. Secundum characterem florum uniseriatim dispositorum haec species in genus Monotagma militat. Infeliciter plantam ilorentem nee siccam nee vivam vidi; cl. Eichler eani i'xaminavit, at nescio quo loco haec nunc asservetur. 26. Thalia l.*) Thalia L. Gen. pl. ed. 1. (1737) 362; Spec. pl. ed. 1. (1753) 522; Roscoe Monandr. Plants (1828) t. 45, 46; Endl. Gen. (1836) 226; Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 73; Benth. in Benth. et Hook. f. Gen. III. (1883) 650; Eichler in Abh. Akad. Berlin 1882 (1883) 74; Petersen in Engl, et Prantl, Pflzfam. II. G. (1889) 43, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 141. — Cortusa Plumier, Nov. gen. (1703) 2 6. — Peronia P.DC. in Redoute, Liliac. VI. (1812) t. 342; Roem. et Schult. Syst. I. (1818) 2. — Malacarya Raf. in Amer. Monthly Magaz. (1819) 190. — Spirostalis Raf. Fl. tellur. IV. (1836) 51. Sepala pro rata parva aequalia hyalina. Corollae tubus brevissimus, lobi hyalini membranacei, dorsalis interdum paulo latior. Staminodium exterius solitarium obovatum eoloratum saepe unguiculatum ; callosum curvatum truncatum callo obliquo instruetum; cucullatum ut ulterius brevius margine exteriore appendicula duplici lineari pendula in- struetum. Stamen appendicula laterali filamento adnata antheram aequante vel eam superante instruetum. Ovarium uniloculare, loculo uniovulato; stilus apice appendicula nunc biloba munitus. Nux indehiscens exoearpio membranaeeo. Semina globosa vel subcomplanato-ellipsoidea variegata basi arillo parvo instrueta, canalis perispermicus ge- minatus. — Herbae palustres elatae rarius humiliores interdum cereo-pruinosae. Folia pauca homotropa petiolata prope basin latiora haud breviter acuminata vulgo duriora. Inflorescentia panniculata vulgo laxa interdum valde interrupta rarissime simpliciter race- mosa, saepe folio solitario caulino simili vel bractea vaginante comitata, bracteae deeiduae vel persistentes. Paria florum solitaria prophyllo tantum munita, bracteolae 0. Species 7 Americam tropicam et temperatam incolunt, solitaria quoque Africam inhabitat. Nota. Genus ut jam cl. Eich ler monuit, totius familiae Optimum et arcte limitatum. Jam habitu species plurimae paludes inhabitantes bene recognoscendae quia folia plus minus coriacea basi latioribus instruetae. Staminodium exterius interdum saltem pulcherrime eoloratum nulli generi in affinitate cum hoc commune nisi cum Ischnosipho a quo autem Thalia corollae tubo brevi amploque appendicula geminata staminodii cucullati, canali duplici perispermico toto coelo recedit. Conspectus specierum. Subgen. I. Euthalia K. Schum. — Pannicula ampla densior va- gina sola haud folio comitata; internodia racemorum bi*eviter peduneulatorum brevia, bracteae deeiduae; folia ovata vel ovato- oblonga. A. Panniculae pedunculus et bracteae dense farinosae nunc pallide coerulescentes . . 1 . T. dealbata. B. Pannicula parcissime farinosa magis coaretata, bracteae brunneo-violaceae 2. T. multiflora. Subgen. II. Arthrothalia K. Schum. ■ — Pannicula ampla vel am- plissima effusa folio caulino simili comitata, internodia racemorum elongata (ad 1 cm longa) geniculata, bracteae deeiduae; folia ovato-oblonga vel lanceolata 3. T. geniculata. *) Dicat. in honorem cl. Thal, medico Northusano. Fig. 22. A — F Thalia dealbata Fräser. A Pannicula. B Flos; corolla et androeceum sectum. C Staminodium exterius. D Staminodium callosum. E Staminodium cucullatuni. F Stamen. — G — II Actoplanes canniformis (Forst.) K. Schum. 0 Fructus. H Semen. — J—L Donax amndastrum Lour. J Flos. K Capsula. L Eadem transverse sceta. 172 K. Schumann. Marantaceae. Subgen. III. Sarothalia K. Schum. — Pannicula amplissima racemi breves longissime et strictissime pedunculati folio caulino simili haud comitata, internodia l-acemorum brevissima, bracteae deci- duae; folia linearia. A. Sepala ovato-oblonga 3 mm longa, internodia 5 mm rae- tientia, bracteae oblongae 8 mm 4. T. Peterseniana. B. Sepala ovata 1 ,5 mm longa, internodia 2 mm, bracteae orbiculares 5 mm metientes 5. T. densibracteata. Subgen. IV. Anomothalia K. Schum. — Pannicula depauperata valde interrupta vel ad racemum solitarium reducta, folio caulino simili haud comitata, internodia brevissima, bracteae persistentes; folia ovato-oblonga vel anguste ovato-lanceolata. A. Pannicula interrupta, folia ampla ovato-oblonga . . . . 6. T. Pavonii. . B. Bacemus simplex, folia anguste ovato-lanceolata pro rata parva 7. T. Andersonii. A Fig. 23. A — C Thalia dealbata Fräser. A Caput stili n\ — n3 lobi ejusdera. G Staminodium cucullatum. — Th. geiiiculata L. B Semen transverse sectum. — Engl, et Prantl, Pflzfam. II. C. p. 43. Subgen. I. Euthalia K. Schum. 1. T. dealbata Fräser, Thalia dealbata t. 1. (1794); Boscoe, Monandr. PI. (1828) t. 46; Bot. Magaz. t. 1690; Nees ab Esenb. in Linnaea VI. (1831) 309 t. 4; Koer- nicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 75; Chapman, Fl. South. Unit. Stat. I. (1872) 465; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 1 4 3 t. 3 8 flg. 3 . — Maranta dealbata A. Dietr. Spec. pl. I. (1831) 24. — Peronia strieta Bedoute, Lil. (1812) t. 342. — Malacarya dealbata Baf. in Amer. Monthly Mag. (1819) 190. — Spirostalis biflora Baf. Fl. tellur. IV. (1836) 51. — Herba perennis sub- bimetralis pruinosa. Folia basalia ad 30 cm longe petiolata, petioli pars superior ad 7 cm longa teres callosa glabra, ovato-oblonga acuta basi rotundata et breviter acuminata manifeste marginata coriacea glabra ad 50 cm longa et 25 cm lata; vagina glabra apice haud auriculata. Pannicula ad 20 cm longa aphylla vagina tantum comitata, bracteae primariae membranaceae et mox caducae pruinosae; racemi ad 5 cm longi dorsiventrales ; bracteae ellipticae obtusae ad 1,2 cm longae vix ultra 12 viv. coerulescentes internodia 2- — 3 mm longa; ovarium glabrum; sepala oblongo-ovata 3 mm longa; corollae lobi oblongi ad 8 cm longi obscure violacei; staminodium exterius 1,2 cm longum obovatum longiuscule unguiculatum obscure violaceum; interiora duplo et ultra breviora. Capsula globosa 8 mm diametro; semina subglobosa castanea ad 7 mm longa. (Fig. 22, A—F). Vereinigte Staaten von Nord-Amerika: Carolina, in Sümpfen bei Saxen- borough (Cabanis); auch in Louisiana u. Texas. — Häufig kultiviert. 2. T. multiflora Horkel ms. apud Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 76; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 144 t. 38 fig. 1. — Calathea macrostaehya Griseb. in Symb. fl. argent. 335. — Phyllodes Grisebachianum O. Ktze. Bev. gen. (1891) 696. — Herba perennis palustris valida ad 1,5 cm alta et ultra. Folia basalia ad 45 cm longe petiolata, petioli pars superior ad 2 cm longa teres callosa glabra, ovato-lanceolata vel ovato-oblonga longe attenuato-acuminata basi acuta supra apice sub- villosa ceterum utrinque glabra ad 45 cm longa et 1 7 cm lata coriacea; vagina glabra lata apice haud auriculata. Pannicula aphylla ad 20 cm longa condensata glabra pe- dunculo ultrametrali suffulta; racemi ad 2,5 cm longi densi; bracteae ellipticae obtusae Thalia. 173 brunneo-violaceae glabrae ad 1,2 cm longae, internodia vix 3 mm longa; ovarium glabrum; sepala ovato-oblonga 2,5 mm longa glabra; corollae lobi oblongi 5 mmlongi; staminodium exterius subi'hombeum emarginatum breviuscule unguiculatum, interiora multo bi-eviora. Capsula globosa 6 — 7 mm diametro; semina castanea laevia arillo flavicante munita. Brasilien: Ohne bestimmten Standort (Glaziou n. 20517). — Uruguay: Bei Montevideo (Sellow n. 1662); in Tümpeln und Lagunen der Umgebung von Concepcion de la Uruguay (Lorentz n. 487, 1556, 1756, blühend vom November bis Januar). Nota. Species distinctissima quae praecedentis vicaria at ab ea pannicula magis conden- sata primo visu diversa. Miromodo cl. Grisebach hanc plantam pro Calatheae specie habuit et florem cum eo Ischiwsiphonis comparavit quocum nil huic commune; inflorescentia insuper toto coelo ab ea generis Calatheae abhorret. Nihilominus cl. 0. Kuntze hanc speciem in gcnus Phyllodis i. e. Phrynii auctorum transposuit et quum jam Ph. macrostachyum quoddam (melius species duac hujus nominis exstiterit, nomen in Ph. Grisebachianum 0. Ktzc. mutavit. Subgen. II. Arthrothalia K. Schum. 3. T. geniculata L. Spec. pl. ed. I. (1753) 3; Boscoe, Monandr. Plants (1828) t. 45: Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 74; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 142 t. 38 fig. 2; Spencer Moore in Trans. Linn. Soc. 2. Ser. IV. (1895) 487; Baker in Thiselt. Dyer, Fl. Trop. Afr. VII. (1898) 314. — Maranta geni- culata Lam. Encycl. I. (1783) 9; Miq. in Linnaea XVIII. (1844) 73. — Thalia crecta Vell. Fl. flum. I. (1828) 17, text. ed Netto, (1881) 6. — Th. angustifolia Wright in Griseb. Cat. pl. cubens. (1866) 256 non Petersen. — Maranta flexuosa Presl, Beliq. Haenk. I. (1830) 107. — Thalia altissima Klotzsch in Schomb. Beise III. (1848) 917. — Thalia divaricata Chapm. Fl. South. Un. Stat. ed. 1. (1872) 465. — Cortusa arimdinacea amplis eannacori foliis Plum. Gen. (1703) 26. t. 108 fig. 1. — Herba perennis palustris bimetralis. Folia basalia 40 cm et ultra longe petiolata, petioli pars superior ad 1,5 cm longa teres callosa glabra vel supra puberula, ovato-oblonga vel ovato-lanceolata acuta vel subacuminata basi rotundata glabra vel supra prope basin puberula ad 60 cm longa et 20 cm lata vulgo minora; vagina lata membranacea glabra haud auriculata. Pannicula folio solitario breviter pedunculato comitata ampla vel am- plissima ad 40 cm longa diffusa; racemi laxi, internodia ad 1 cm longa, dorsi ventrales pro parte longe pedunculati , rhachis plus minus cincinnata glabra, ad 1 5 cm longi ; bracteae ad 2,3 cm longae oblongo-lanceolatae ; ovarium glabrum; sepala 2 mm longa oblongo-ovata ; corollae tubus brevissimus, lobi 7 mm metientes; staminodium exterius violaceum 1,4 cm longum, interiora duplo et ultra breviora. Capsula ellipsoidea 1 cm longa, exocarpio membranaceo, flavido-cinerea ; semina minute tuberculata vel laevia cinerea arillo albido instructa. Vereinigte Staaten: Florida, an den Ufern des St. Jones Biver (Curtiss n. 2827), Sümpfe bei Apallachicola (Chapman). — Mexiko, Central-Amerika, West-Indien (S. Domingo und Cuba), Cayenne, Surinam, Demerara, Brasilien (bis zum Staat Bio de Janeiro, Matto Grosso und Minas Geraes), in Argentinien, überall an Flussläufen, in Sümpfen und Wasserlachen, wie es scheint häufig. — Afrika: Von Sierra Leone und dem Togogebiet bis Kamerum, über das Congogebiet bis zum Lande der Niamniam und dem Lande der Dschur. Nota. Propter aream geographicam latissime extensam non solum Americam calidiorem sed etiam Africam tropicam amplectentem haec species maxime commemoratu digna. Solitaria totius familiae quae in orbe gerontogaeo et simul neogaeo viget. Bracteae exemplarium non- nullorum plus minus villosae cl. Koernicke ad varietatem pubescentis stabilitandam inserviunt; illa autem cum typo commixta provoniunt et character non sufficit hanc varietatem tenere. Subgen. III. Sarothalia K. Schum. 4. T. Peterseniana K. Schum. n. sp. — T. angustifolia Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 142, non Wright. — Herba perennis ultra metralis. Folia basalia ad 30 cm 174 K. Schumann. — Marantaceao. longe petiolata, petioli pars superior ad 3 cm longa teres callosa glabra, elongato-linearia attenuato-acuminata basi acuta utrinque glabra ad 45 cm longa et 4,5 cm lata; vagina minute puberula, apice subauriculata villosa. Pannicula ad 50 cm longa diffusa rami strictissimi aphylla glabra; racemi longe pedunculati abbreviati dorsiventrales, internodia vix 5 mm longa; bracteae ad 8 tantum oblongae glabrae vix 1 cm longae; ovarium glabrum; sepala ovato-oblonga; corollae tubus brevissimus; lobi oblongi; staminodium exterius 1 0 mm longum bipartitum coerulescens, ad medium flavicans. Brasilien: Ohne besondere Standortsangabe (Glaziou n. 8979 u. 12216). Nota. Haec species a cl. Petersen pro Th. angustifolia Wright, forma sola Th. geni- culatae L. habita, cum nulla alia nisi cum Th. densibracteata Peters, comparanda; ab ea prae- cipue bracteis minoribus divorsa. 5. T. densibracteata Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 144. — Folia basalia ad 20 cm longe petiolata, petioli pars superior vix 5 mm longa teres callosa glabra, anguste linearia longe attenuato-acuminata et caudata basi acuta utrinque glabra ad 65 cm longa et 1,5 cm lata; vagina hinc inde pilis villosis inspersa, apice haud auri- culata. Pannicula aphylla ultra 50 cm longa effusa parce ramosa, rami patentes stric- tissimi virgati; racemi ad 3 cm longi; bracteae orbiculares obtusae 5 mm longae coeru- lescentes; internodia media et summa vix 2 mm longa; ovarium glabrum; sepala late ovata acuta 1,5 mm metientia; corollae tubus subnullus, lobi oblongi 3 mm longi; sta- minodium exterius 7 mm longum late obovatum emarginatum; interiora paulo breviora. Brasilien: Ohne bestimmten Standort (Glaziou n. 14332). Subgen. IV. Anomothalia K. Schum. 6. T. Pavonii Koernicke in Bull. Soc. natural. Moscou XXXV. 1. (1862) 77; Peters, in Fl. brasil. III. 3. (1890) 144. — Herba perennis caulis submetralis. Folia ad 1 3 cm longe petiolata, petioli pars superior callosa teres vix ultra 1 cm longa, ovato- oblonga vel lanceolata acuta basi rotundata et brevissime acuminata utrinque glabra membranacea ad 32 cm longa et 13,5 cm lata; vagina glabra tenera apice haud pro- ducta. Pannicula valde elongata ad 45 cm longa interrupta (internodia infima ad 14 cm longa), bracteis membranaceis deciduis ornata; racemi breviter, inferior geminatus longius pedunculati vel sessiles ; bracteae ad 8 oblongo-ovatae acutae ad 2 cm longae glabrae virides margine pallidae; flores ad 1,5 mm longe pedicellati; ovarium glabrum; sepala 1,2 mm longa lanceolato-subulata; corollae tubus vix 1 mm longus, lobi tenerrime membranacei hyalini. Capsula 10 mm longa, exocarpio membranaceo fragili; semina 8 mm longa complanato-ellipsoidea cinerea nigro-punctulata, arillo nigrescente bicornuto instructa. Ecuador: Guayaquil (Pavon); auf der Insel Puna im Golf von Guayaquil (N. J. Anderson); bei Chancay (Spruce n. 6453). Nota. Haec species pannicula valde elongata et interrupta angustissima et indole et colore seminum prima fronte recognoscitur. Flores a me ipso visi jam collapsi examinationem accura- tam non permittunt, ita ut mensuras plane cxactas non dare possim. 7. T. Andersonii K. Schum. n. sp. — Herba palustris vix ultra 50 cm alta. Folia ad 1 2 cm longe petiolata, petioli pars superior 3 mm longa callosa teres glabra, anguste subovato-lanceolata attenuato-acuminata basi rotundata utrinque glabra ad 1 4 cm longa et 3 cm lata; vagina membranacea glabra, apice haud producta. Inflorescentia simpli- citer racemosa longe pedunculata, bractea solitaria ad 1,5 cm longa sterili suffulta, ad 3 cm longa ; bracteae 5 ellipticae acutae membranaceae glabrae ; ovarium glabrum ; sepala tenerrima 1,5 mm longa lanceolata acuminata; corollae tubus vix 1 mm longus, lobi tenerrime membranacei hyalini. Ecuador: Auf der Insel Puna im Golf von Guayaquil (N. J. Anderson). Nota. Cum nulla specie nisi cum Th. Pavonii Koernicke affinis at ab ea inflorescentia simpliciter racemosa et bractea 4 — 5 cm a racemo distante sterili optime diversa. Thalia. 1 75 Species ineertae sedis. Thalia marantifolia Vell. Fl. fluni, t. 15 (1828), text. ed. Netto (1881) 5. Brasilien. Planta omnino mihi ignota. Genera incerta. Psydaranta Neck. Elem. III. (1790) 145. P. comosa Raf. Fl. tellur. IV. (1836) 53. Nota. Haec plantae prob, cum Calathea comosa Lindl. quadrare dicitur. Ipse Marantam eomosam L. f. primus ope herbarii Linnaeani recte dijudicavi et incertum remanet quod cl. auctores laudati sub nomine habuerunt. Endocodon Raf. Fl. tellur. IV. (1836) 49. K zebrina Raf. = Calathea xebrina Lindl., ex Ind. kew. Zelmira Raf. FI. tellur. IV. (1836) 50. Z. violacea Raf. = Calathea violacea Lindl., ex Ind. kew. Addenda. P. 70 in clavc Calathcae serierum adde: Ab Subgen. III. Pseudophrynium Koernicke. a. Spicae solitariae terminales. ß. Spicae plures inter terminalem et folium summum agmen seriale effox*mantes omnes pedunculatae . . Series V. Polystachyae K. Schum. P. 92 in clave adde: Ab /iL Spica absque floribus ad 5 cm longa, folia oblonga vel oblongo-lanceolata breviter acuminata. 1. Tota planta ad 50 cm alta, folia supra mediano puberula, sepala lineari-lanceolata acuminata 2 cm longa glabra, eorollae tubus 3 cm longus 49. C. Widgremi. 2. Tota planta subbimetralis, folia utrinque glabra, sepala lanceolata apice acuto albido-sericea, eorollae tubus 2 cm longus 49\ C. Lindmanii. P. 95 post n. 49 C. Widgrenii Koernicke insere: 49a. C. Lindmanii K. Schum. n. sp. — Planta subbimetralis. Folia 0,5 — 6 cm longe petiolata, petioli pars superior ad 2 cm longa callosa complanata supra puberula, inaequilatera oblonga vel oblongo-lanceolata breviter acuminata basi late acuta vel rotundata utrinque glabra membranacea ad 35 cm longa et 2 cm lata; vagina ad medium villosa basin et apicem versus glabrescens at margine summo iterum dense villoso-ciliata. Spica ellipsoidea cum floribus summis 8 cm longa peduneulo maximo subtomentoso sustenta; bracteae spiraliter dispositae imbricatae ovatae acutae praeeipue infimae dense villoso-tomentosae 2,5 cm longae coriaceae sordide virides; paria florum ultra 3, mesophyllis et bracteolis indurato-claviculatis munita; ovarium apice albo- sericeum; sepala lanceolata apice acuta 1,5 cm longa appresse pubescentia apice albido- sericea; eorollae tubus 2 cm longus hinc inde pilulo inspersus, lobi oblongi acuti medio superiore subinconspicue puberuli; staminodium exterius et callosum 1,5 — 2 cm longum obovatum emarginatum; cucullatum vix 1 cm longum. Brasilien: Staat Matto Grosso, in Primärwäldern bei Palmeiras (Lindman A. n. 2371). Nota. Ut e clavi evadit haec species Calatheae Widgrenii Koernicke affinis at statura multo majore, inflorescentia ampliore et floribus tubo breviore eorollae differt; insuper folia glabritie perfecta, bracteae basi dense villoso-tomentosae, ovarium apice albo-sericeum, sepala latiora apice albido-sericea characteres differentiales contra speciem salutatam praobent. Cl. Lindman »petala atroviolacea« dixit, petala potius albida, at staminodium exterius callosum- que atroviolacea propter colorem magis obscurum in llore exsiccato esse videntur. 176 K. Schumann. — Marantaceae. P. 4H post n. 98 adde: Series V. Polystachyae K. Schum. Species unica: 98a. C. polystachya K. Schum. n. sp. — Tota planta subsemimetralis gracilis basi fibris e basibus vaginarum telis mollioribus putredine affectis persistentibus stramineis involuta. Folia ad 18 cm longe petiolata, petioli flavido-hispidi pars superior 5 mm longa teres callosa undique villosa subaequilatera subovato-lanceolata vel oblonga bre- viuscule acuminata basi rotundata supra apice puberula ceterum glabra; vagina apicem versus villosa basin versus glabrescens. Spicae 5 quarum 4 inter terminalem et folium comitans dispositae, terminalis pedunculo ad 3 cm longo inferiores breviore villoso sustentae, cum floribus ad 5 cm longae; bracteae haud multae, infima a sequente parum remota, oblongo-ovatae acuminatae villosae ; paria florum ultra 3 , mesophyllis bracteolisque membranaceis comitata; ovarium albo-sericeum parvum; sepala angustissime linearia acuminata ad 9 mm longa glabra; corollae 'glabrae tubus 4,8 cm longus, lobi oblongo-lanceolati 1,0 cm metientes; staminodium exterius et callosum album violaceo- pictum obovatum emarginatum 1,5 cm longum; cucuHatum 8 mm longum. Brasilien: Staat Matto Grosso, in Primärwäldern bei Palmeiras (Lind man A. n. 2467). Nota. Ab omnibus speciebus Calaiheae inflorescentiis pluribus aggregatis primo visu distinctissima. P. 144 ad n. 6. Myrosmam hexantham (Poepp. et Endl.) K. Schum. adde: Nota. Cl. Lindman in civitatis mattogrossensis Brasiliae parte occidentali prope Matto de Curupira in silva primaeva hanc speciem ad hunc usque diem e Peruvia tantum notam detexit et aream geographicam multo dilatavit. Exemplar a me ipsum viso me docet folia superiora tantum forma tarn insigni basi cuneata gaudere, infima elliptica et ut in familia late divul^ata rotundata evadere. Register für K. Schumann-Marantaceae. Die angenommenen Gattungen sind fett gedruckt; die angenommenen Arten mit einem Stern (*) bezeichnet. achira del monte 89. Actoplanes K. Schum. 33, n.2. (16, 29, 30, 59). ♦canniformis (Forst.)K.Schum. 34, n. 1.(13 Fig. 6, 15,16, 18, 35, 171 Fig. 22). grandis Bak. 35, n. 2. (34). ♦Ridleyi K. Schum. 35, n. 2. (16, 34). Afrocalathea K. Schum. 51, n. 9. (19, 29, 31). ♦rhizantha K. Schum. 51 , n. 1 . (8, 12, 47 Fig. 10). allelouia 85. alluia 85. Alpinia latifolia Willd. 103. Anomothalia K.Schum. (subgen.) 172. 174. araruta 135. Arrow-root 2, 5, 126, 135, 136. Arthrothalia K. Schum. (subgen.) 170, 173. aru-aru 135. aruma 159. Arundastrum Rumph. 33, n. 2. (23, 34, 150). Schweinfurthianum O. Ktze. 62. Arundastrum vel tonckat scheitam Rumph. 34. n. 1. Automaranta K. Schum. (sub- gen.) 124, 125. Bamburantha Hort. Lind. 1 1 6. Arnoldiana Hort. Lind. 41, 117. Bambusastrum K. Schum. (sect.) 158, 162. Bambusopsis K. Schum. (sect.) 2. bemban 35. bemban ayer 33. Bermudiana amplissima canna- cori folio Plumier 72. bihao 73. Caä membeca 112. caiete brava 149. Calathea G. F. W. Mey. 69. n. 15. (4—6, 8, 9 Fig. 4, 10, 12, 14, 15, 18, 19, 22—29, 31, 50, 76, 105, 116, 120, 121, 138, 141, 173). achira Peters. 89, n. 38. *Ackermannii Kocrnicke 103, n. 77. (94). ♦aemula Koernicke 1 05, n. 85. (11 Fig. 5, 13 Fig. 6, 94). ♦affinis Fenzl 1 1 1 , n. 97. (1 07). ♦albicans Brongn. 1 1 2, n. 1 00. (2, 5, 27, 111, 113, 118). *albo-vaginata (K. Koch) K. Schum. 99, n. 62. (93). allouya (Aubl.) Lindl. 2. ♦alluia (Aubl.) Lindl. 85, n. 29. alluia (Aubl.) G. F. W. Mey. 81, 120, 136. ♦altissima (Poepp. et Endl.) Koernicke 94, n. 48. (10, 92). ♦amplissima Peters. 97, n. 57. (93;. ♦angustifolia Koernicke 110, n. 96. (107, 111). ♦applicata Morren 1 09, n. 93. (107). argyraea Koernicke 113,119. Arrabidae Koernicke 85, n. 29. arreeta Lind, et Andre 100, n. 67. asymmetrica Hort. 119. ♦Bachemiana E. Morren 109, n. 92. (7 Fig. 2. 8, 107, 109, 119 Fig. 14). bambusacea Poepp. et Endl. 162. BaraquinianaReg.113,n.102. ♦Baraquinii (Verschaff.) Reg. 113, n. 102. (111). ♦barbata Peters. 91 , n. 4 5. (88;. bella (Bull) Reg. 113. bellula Lind. 114. bicolor Steud. 130. blanda Nees 69. blanda Steud. 114. ♦brasiliensis Koernicke 100, n. 66. (93). A Engler, Das Pflanzenreich. IV. 4s. ♦brevipes Koernicke 1 03, n.76. (94). ♦brunnescens (K. Koch) K. Schum. 99, n. 63. (93). Bulla K. Schum. 114. capitata (Poepp. et Endl.) Koernicke 95. n. 47, n. 48. capitata Lindl. 89, n. 38. capitata Ruiz et Pav. 88. ♦cardiophylla K. Schum. 108, n. 90. (107). ♦casupito (Jacq.) G.F.W.Meyer 72, n. 2. (8, 49, 70. 73, 117). casupo (Jacq.) 73. ♦cataraetarum K, Schum. 9?, n. 50. (92). chimboracensis Linden 114. ♦chrysoleuca (Poepp. et Endl.) Koernicke 96, n. 53. (93). clavata Vell. 83, n. 23. ♦colorata (Hook.) Benth. 92, n. 46. (8, 12, 27, 28, 881 comosa auet. 95, n. 48. comosa Griseb. 95, n. 48. comosa (L. f.) Lindl. 18, 175. ♦comosa (L. f.) K. Schum. 89, n. 38. (15, 88). composita Klotzsch 168. concinna (Bull. Cat.) Reg. 106, n. 86. concinna K. Schum. 119. concolor Eichl. 114. conferta Benth. 29, 56. ♦crocata Morren et Jorissenne 104, n. 80. (94). ♦cyclophora Bak. 74, n. 8. (10, 17, 70, 120). ♦cylindrica (Roscoe) K. Schum. 83, n. 23. (61 Fig. 11, 81, 117). dasycarpa Donneil Smith 153. ♦densa (K. Koch) Reg. 80, n. 17. (77). ♦dieephala (Poepp. et Endl.) Koernicke 86, n. 33. (81). discolor G. F. W. Mey. 72, n. 1, 73. 12 178 Register. *Donnell-Smithii K. Schum. 75, n. 9. (72, 75). dubia Lindl. 169. eburnea Andre etLinden4 4 4. ♦Eichleri Peters. 83, n. 24. (79, Fig. 13, 81. 84). *elliptica (Roscoe1 K. Schum. 75, n. 11. (72). *eximia (Mathieu) Koernicke 102, n. 72. (80, 94, 103). *exscapa (Poepp. et Endl.) Koernicke 96, n. 51. (93). fasciata (Lind.) Koernicke 98, n. 59. fasciculata Presl 68. flavescens Lindl. 14, 117. llavescens Sweet 99, n. 61. *Gardneri Bak. 88, n. 36. (88). *Glazioui Peters. 74, n. 7. (26, 70, 75, 76). Glaziovii Benth. 74, 155. gracilis Peters. 95, n. 49. *grandiflora (Roscoc)K.Schum 99, n. 61. (14, 16, 17 Fig. 7, 22, 93, 100, 117).. *grandis Peters. 106, n. 87a. (94). hieroglyphica Andre et Lin- den 114. ♦humilis Spenc. Moore 83, n. 24». (gl). *insignis Peters. 73, n. 3. (70, 74). Jagoriana Regel 48. juncea Spreng. 1 59. Kappleriäna Koernicke 114. Koernickeana Horan. 100, n. 66. Koernickeana Reg. 1 05, n. 82. *lanata Peters. 89, n. 37. (8, 79 Fig. 13, 88)! *lasiostachya Donn. Smith 74, n. 5. (70). lateralis (Ruiz et Pav.) Lindl. 75, n. 10. (8, 72). *latifolia (Willd.) Klotzsch 1 03, n. 75. (94). laxa Poepp. et Endl. 1 68. *Legrelleana Reg. 78, n. 14. (77, 97). *Lehmannii K. Schum. 78, n. 13*. (77). Leonia Lind. 1 1 8. *Leoniae Sander 90, n. 41 . (88). ♦leopardina (Bull) Reg. 106, n. 86. (94, 115, 119). leucocephala D. Dietr. 1 60. leucophaea Poepp. et Endl. 160. *leucostachys Hook. f. 84, n. 26. (81). *Lietzei E. Morren 74, n. 6. (70, 75, 76, 118). *Lindbergii Peters. 86, n. 31. (15, 81). *Lindeniana Wallis 97, n. 56. (90, 93, 118). Lindenii Wallis et Andre 97, n. 56. Lindmanii K. Schum. 4 75, n. 49a. littoralis Koernicke 114. *longibracteata (Sweet) Lindl. 81, n. 19. (80, 83, 417). *longifolia (Schauer) Klotzsch 82, n. 21. (81). *lutea (Aubl.) G. F. W. Meyer 72, n. 1. (8, 18, 70, 73, 103). macilenta Lodd. 82, n. 21. *macrosepala K. Schum. 84, n. 25. (81). macrostachya Griseb. 172. macrostachya Klotzsch 164. *Mandioccae Koernicke 82, n. 22. (81). Mannii Benth. 29, 56. *Mansoi Koernicke 96, n. 52. (93). marantina K. Koch 72, n. 2. Marzellii Hort. 90, n. 42. *medio-picta (Morren) Reg. 101, n. 70. (93, 118). *metallica(K. Koch) Koernicke et Reg. 77, n. 13. (76, 77, 80, 118). metallica altera Hort. 77, n. 12. *micans (Mathieu) Koernicke 112, n. 101. (111, 112.'. var. amabilis Peters. 1 1 3, n. 101. var. ß. robustior Koernicke 113, n. 101. (112). *microcephala (Poepp. et Endl.) Koernicke 1 1 1 , n. 99. (111). mirabilis Morren 14 5. myrosma (Roscoe) Koernicke 445, 441. *Neoviedii Peters. 107, n. 88. (8, 107, 143 Fig. 17). *nigro-costata Linden et Andre 4 02, n. 71. (93). nobilis (K. Koch) Koernicke 4 4 5. *oblonga (Mart.) Koernicke 4 04, n. 78. (94). Oppenheimiana Morren 4 55. orbiculata Lindl. 4 4 9. orbiculata Lodd. 4 04, n. 84. *ornata (Linden) Koernicke 400, n. 67. (4, 93, 447, 418, 119). *ovata (Nees et Mart.) Lindl. 105, n. 83. (94). *pachystachya (Poepp. et Endl.) Koernicke 87, n. 35. (69, 81). *pacifica (Linden) Linden et Andre 4 05, n. 84.(94,4 4 7). pardina Planch. et Linden 78, n. 15; 80. Parkeri Poepp. et Endl. 168. *pavonina (K. Koch et Lind.) Peters. 80, n. 16. (77). ♦Pavonii Koernicke 80, n. 18. (77, 79 Fig. 13). ♦Pearcei Rusby 85, n. 30. (81). *peruviana Koernicke 9 1 , n.4 3. (88). Petersenii Eggers 78, n. 14. (97). *picta (Bull) Hook. f. 82, n. 20. (84). *picturata (Lind.) K. Koch et Lind. 77, n. 4 2. (76, 4 4 8). *Pittieri K. Schum. 4 08, n. 94 . (4 07). polyphylla Poepp. et Endl. 459. polystachya K. Schum. 4 76, n. 98a. polytricha Bak. 4 02, n. 74. princeps (Lind.) Reg. 4 4 5, 4 4 7, 4 4 8. *propinqua (Poepp. et Endl.) Koernicke 97, n. 58. (93, 98). pumila Koernicke 100, n. 65. pulchella (Morren) Reg. 4 4 5. rhizantha K. Schum. 4 9, 54. *Riedeliana (F. Didrichs.) K. Schum. 105, n. 82. (94). Rodeckiana Hort. 4 4 5, 4 4 6. Rodeckiana K. Schum. 4 4 9. *roseo-picta (Linden) Reg. 91, n. 44. (88). ♦Rossii (Lodd.) Koernicke 85, n. 28. (81). *rotundifolia Koernicke 98, n. 59. (93). var. ((. fasciata (Koernicke) Peters. 98, n. 59. rotundifolia Poepp. et Endl. 162. *rufibarba Fenzl 102, n. 73. (6, 94, 103, 118). Sanderiana Hort. 101, n. 67. *sciuroides Peters. 102, n. 74. (94). *sclerobractea K. Schum. 73, n. 4. (8, 70, 71 Fig. 12). *Scllowii Koernicke 99, n. 64. (74 Fig. 4 2, 93). semperflexus Horan. 85, n.29. smaragdina Lind. 4 69. ♦Sodiroi Eggers 87, n. 34. (84). *sphaerocephala K. Schum. 4 04, n. 68. (93). splendida (Lern.) Reg. 4 4 5. *straminea Peters. 4 4 1 , n. 98. (69, 4 07). *strobilifera (Miq.) Koernicke 4 06, n. 87. (94). *subtilis Spenc. Moore 76, n. 4 4». (72). *taeniosa Jorissenne 98, n. 60. (93). trifasciata Koernicke 98, n. 58. Register. 179 "Trinilatis K. Scliuni. 95, n. 4 S. (92). *truncata (Link) K. Schum. 4 04, n. 81. (94, 119). tuberosa Koernicke Hl. tubispatha Hook. 80, n. 1S. *umbrosa Koernicke 1 0 4 , n. 7 9 . (94). *undulata Linden et Andre 113,n.103.(111,112,118). *vaginata Peters. 108, n. 89. (107). Van den Heckei (Lern.) Reg. 77. *varians (K. Koch et Mathieu) Koernicke 110, n. 95. (3, 107, 114, H5, 118). ♦variegata (K.Koch) Koernicke 96, n. 54. (93, 145, 4 4 7, 4 4 8). ♦Veitchiana Hook. 90, n. 40. (88, 94, 4 4 8). *velutina (Poepp. et Endl.) Koernicke 89, n. 39. (88). ♦vera pax Donnell-Smith 97, n. 55. (93). vestita Bak. 410, n. 95. *villosa Lindl. 78, n. 15. (76, 77, 80;. var. y. glabra K. Schum. 78, n. 15. var. ß. pardina (Planch. et Lind.) Koernicke 78, n. 15. *violacea (Roscoe) Lindl. 84, n. 27. (81, 85, 117, 118, 4 75). *virginalis Lind. 90 , n. 42. (88, 14 8). *vittata (K. Koch) Koernicke 4 00, n. 65. (4, 93). Wallisii (Linden) Reg. 116. *Warscewiczii (Mathieu) Koer- nicke 86, n. 32. (81). *Widgrenii Koernicke 95, n. 49. (92). Wiotiana Jakob Makoy 1 1 6. Wiotii (Morren) Reg. 14 6. ♦zebrina (Sims) Lindl. 4 04 , n. 69. (69, 93, 419, 175), var. «. humilior Koernicke 4 04, n. 69. *zingiberina Koernicke 4 4 0, n. 94. (8, 4 07). Calathea Poepp. et Endl. 4 56, n. 22; 4 66, n. 25. Calathea Presl 68, n. 4 3. Calathea Reg. 45, n. 7. Calathea K. Schum. 54. Calatheastrum K. Schum. (sub- gen.) 4 24, 4 30. canalis perispermicus 46. Canna indica radice alba alexi- pharmaca 4 35. casupito 73. Chaunanthe K. Schum. 'subgen.) 4 52, 4 56. Cliuogyne Benth. 59, n. 4 2. 1 0, 12, 15, 19, 28, 29, 30, 31, 33, 49, 50, 59, 65, 116). *arillata K. Schum. 62, n. 1 . (16, 59, 61 Fig. 11, 62;. azurea K. Schum. 4 9, 29. ♦Baumannii K. Schum. 63, n. 6. (60). Blumei (Koernicke) Benth. 19, 29, 51. ♦comorensis (Brongn. et Gris) Baill. 67, n. 4 9. (18, 6ü). *congensis K. Schum. 6 7, n. 2 0 . (60). ♦cordifolia K. Schum. 62, n.2. (59). cuspidata Bak. 64. dichotoma Roxb. 23. dichotoma Salisb. 33. *filipes Benth. 67, n. 18. (60, 66, 67). *flexuosa (Benth.) K. Schum. 63, n. 7. (16, 60). grandis (Miq.) Benth. 15, 23, 28, 34, 35. *Hensii (Bak.) K. Schum. 62, n. 3. (60). *holostachya (Bak.) K. Schum. 65, n. 4 0. (60). *inaequilatera (Bak.)K.Schum. 65, n. 13. (60). ♦lasiocolea K. Schum. 66, n.4 5. (60). *leucanthaK. Schum. 65, n.4 4. (60, 64 Fig. 11). *monophylla K. Schum. 64, n. 9. (4, 47 Fig. 10,60,65). *oligantha K. Schum. 66, n. 1 7. (60, 68). *purpurea Ridley 63,n. 5. (60). *ramosissima (Benth.) K. Schum. 64, n. 8. (60). ♦Schweinfurthiana K. Schum. 62, n. 4. (60). *sulphurea (Bak.) K. Schum. 65, n. 12. (60). *trichomyle K. Schum. 65, n. 4 4. (60). *ugandensis K. Schum. 66, n. 4 6. (60). virgata Benth. 33. Clinogyne Salisb. 32, n. 4. (-23, 25). Cominsla Hemsl. 58, n. 4 4. (19, 28, 31). ♦gigantea (Scheff.) K. Schum. 58. (47 Fig. 10). Guppyi Hemsl. 58. Comosae Peters, (ser.) 70; 87. Cortusa Plumier 1 70, n. 26. Cortusa arundinacea amplis cannacori foliis Plum. 4 73. Ctenanthe Eichler 4 54, n. 21. (4, 12, 20, 25, 29, 31, 116, 449, 456). ♦casupoides Peters. 4 56, n. 4 4 . (4 43 Fig. 4 7, 4 52). *comprcssa (A. Dietr.) Eichl. 453, n. 2. (120, 4 52, 454 Fig. 4 9). var. «. Luschnathiana (Regel et Koernicke) K. Schum. 4 53, n. 2. *dasycarpa (Donnell Smith) K. Schum. 4 53, n. 3. (4 52). *glabra (Koernicke) Eichl. 4 53, n. 4. (152). *Kummeriana (Morren) Eich- ler 155, n. 8. (3 Fig. 1, 74, 120, 152). ♦lanceolata Peters. 1 56, n. 1 0. (152, 156). *Lubbersiana (Morr.) Eichl. 4 55, n. 7. (419, 152). Luschnathiana Eichl. 4 53, n. 2. *Muelleri Peters. 4 54, n. 4. (152). *Oppenheimiana (Morren) K. Schum. 155, n. 9. (120,1 52). *pilosa (Schauer) Eichl. 154, n. 5. (152, 155). *setosa (Roscoe) Eichl. 154, n. 6. (7 Fig. 2, 119, 152, 4 54 Fig. 4 9). Ctenophrynium K. Schum. 68, n. 14. (19, 29, 31). ♦unilaterale (Bak.) K. Schum. 69. (18). Curcuma americana Lam. 85. musacea Wall. 49. pusilla L. C. Rieh. 112. sessilis L. C. Rieh. 98. urceolata C. A. Rieh. ms. 1 39. Donax Lour. 32, n. 1. (15,23, 29, 30, 50). arillata K. Schum. 62, 63. *arundastrum Lour. 33, n. 4. (18, 23, 29, 32, 34, 171 Fig. 22). azurea K. Schum. 50. Blumei K. Schum. 51. cuspidata Bak. 62. 64. filipes K. Schum. 67. grandis Ridl. 34. leucantha K. Schum. 65. oligantha K. Schum. 66. purpurea K. Schum. 63. Schweinfurthiana K. Schum. 62. ♦virgata (Roxb.) K. Schum. 33, n. 2. (32). Donax Ridl. 33, n. 2. Donax K. Schum. 59, n. 12. Endocodon Raf. 175. zebrina Raf. 175. et-bemikiriya 53. etoka 38. Eucalathea Koernicke (subgen.) 70. EuctenantheK. Schum. (subgen.) 152, 153. Euischnosiphon K. Schum. (sect.) 158, 4 59. 4 2* 180 Register. Euthalia K. Schum. (subgen.) 4 70, 4 72. Friedrichsthalia K. Schum. (sub- gen.) 4 24, 131. gingoa 37. Goeppertia Neos 69. bicolor Nees 130. blanda Nees 114. spicata Nees 169. zebrina Nees 101. Grandiflorae Koernicke (ser.) 80, 9i. Halopegia K. Schum. 49, n. 8. (10, 15, 19, 29, 31, 116). *azurea K. Schum. 50, n. 2. (50, 61 Fig. 11). *Blumei (Koernicke) K. Schum. 51, n. 3. (50). ♦Cadelhana (King) K. Schum. 51, n. 4. (50). ♦macrostachya (Wall.) K. Schum. 50, n. 4. (50). Hedychium coronarium 141. Heliconia discolor Hort. 110. herbe aux fleches 135. Hitchenia musacea Bak. 45, 49. hoja de miel 450. Homalocapsa K. Schum. (sect.) 146. Hybophryninm K. Schum. 41, n. 5. (4, 15, 19, 29, 30,116)^ *Braunianum K. Schum. 41, n. 4.(4 6, 43 Fig. 9,45,4 4 7). Hymenocharis Salisb. 4 56. farinosa O. Ktze. 4 64 . obliqua Salisb. 4 64. Hymenocharis (Salisb.) K.Schum. (sect.) 4 59, 4 63. Hypselodelphys K. Schum. (sub- gen.) 42, 44. Ilythuria cannaeformis Raf. 34. Ischnosiphon Eggers 4 64. Ischnosiphon Koernicke 4 56, n. 22. (2, 3, 4 0, 4 2, 4 3, 4 5, 4 6, 4 9, 24, 25, 29, 32, 57, 76, 428, 432, 433, 458, 466, 467, 470, 473). argenteus Spenc. Moore 4 64 . *aruma (Aubl.) Koernicke 4 59, n. 4. (2, 3, 4 6, 76, 4 57 Fig. 20, 4 58, 4 64). *bambusaceus(Poepp.etEndl.) Koernicke 4 62, n. 4 4 . (4 59). concinnus Spencer Moore 4 67. densiflorus Koernicke 4 67. ♦gracilis (Rudge) Koernicke 4 63, n. 4 2. (4 57 Fig. 20, 4 59). var. a. scabra Peters. 4 63. var. ß. Wallisii K. Schum. 463. guianensis Koernicke 4 69. *hirsutus Peters. 4 62, n. 9. (4 58). Koernickeanus Peters. 4 32, 158. laxus Koernicke 168. *leucophaeus (Poepp.etEndl.) Koernicke 160, n. 6. (4 57 Fig. 20, 4 58, 4 64, 162). var. Riedelianus Koernicke 464, n. 7. *longiflorus K. Schum. 160, n. 4. (158). ♦Martianus Eichl. 160, n. 5. (158). Morlaei Egg. 29, 164, 165. nemorosus Spenc. Moore 169. ♦obliquus (Rudge) Koernicke 163, n. 13. (2, 3, 32, 157 Fig. 20, 159, 163 Fig. 21). orbiculatus Koernicke 1 3 3, 158. orbiculatus Peters. 133. *ovatus Koernicke 161, n. 7. (158, 163 Fig. 21). Parkeri (Roscoe) Koernicke 29, 167, 168. plurispicatus Koernicke 4 69. *polyphyllus (Poepp. et Endl.) Koernicke 4 59, n. 2. (4 58, 4 60). pruinosus Peters. 4 65. *rotundifolius (Poepp. et Endl.) Koernicke 1 62, n. 4 0. (4 59). smaragdinum Eichl. 4 69. ♦sphenophyllusK. Schum.4 64 , n. 8. (158). spicatus Koernicke 169. ♦surinamensis (Miq.)Koernicke 160, n. 3. (4 58, 4 60). kalakosso 66. Kapuzenblatt 44. keko 45. Kerchovea Jorissenne 4 45, n. 20. floribunda Jorissenne 4 47. Kikange 39. Koernickea K. Schum. (subgen.) 424, 432. lariang-siro 57. Lasiodelphys K. Schum. (sub- gen.) 42. lekungo 39. Leucanthae K. Schum. (ser.) 60. Macrocephalum Benth. (subg.) 80. Macropus Benth. (subg.) 70, 76. Malacarya Raf. 4 70, n. 26. dealbata Raf. 4 72. Manihot utilissima Pohl 4 35. Maranta Aubl. 69. Maranta Benth. 35. Maranta Blume 33. Maranta Koernicke 4 37. Maranta Reg. 4 64. Maranta L. 4 23, n. 4 7. (i, 4, 5, 4 0, 4 3—4 5, 1 9, 20, 22—27, 29, 31, 49,50,116, 135, 141, 145, 150, 151, 158, 160, 161, 1 66). achira Poepp. et Endl. 89. affinis Koernicke 146. albo-lineata Hort. 101. alluia Aubl. 85. *amplifolia K. Schum. 4 28, n. 6. (4 24, 4 25, 4 60). angustifolia Sims 4 49. argyraea Hort. 4 4 3. arouma Aubl. 4 59. *arundinacea L. 4 25, n. 4 . (2, 3 Fig. 4, 5, 4 9, 33, 58, 64 Fig. 41,447,425,426,427 Fig. 4 6, 4 35, 4 36). asymmetrica Hort. 98. aurantiaca K. Koch 4 36. Bachemiana Hort. 4 09. Baraquinii Lern. 413. bella Bull 4 4 3. *bicolor Ker 4 30, n. 4 4. (2, 5, 6, 9 Fig. 3, 4 9, 22, 26. 69, 414, 119, 124 Fig. 4 ö, 4 30, 4 34). var. minor Peters. 4 34. bicolor Vellozo (non Ker) 4 04. Blumei Koernicke 54. borussica Lind. Cat. 98. brachystachya Benth. 36. ♦bracteosa Peters. 4 34, n. 24. (4 32, 4 34, 4 35). *Burchellii K. Schum. 130, n. 10. (130). cachibou Jacq. 72. caespitosa A. Dietr. 46. capitata Ruiz et Pav. 22, 89. casupo Jacq. 72. chouca K. Koch 136. cinerea Hort. 4 36. clavata Vell. 84. coccinea Hort. 4 36. colorata (Hook, f.) Benth. 69. comosa L. f. 22, 89, 95, 4 75. composita Koernicke 4 39. compressa A. Dietr. 4 53. *cordata Koernicke 4 28, n. 5. (4 25, 4 28). coriifolia Hort. 4 04. cuspidata Roscoe 64. cuyabensis Koernicke 4 42. *cyclophylla K. Schum. 4 33, n. 4 7. (4 32, 4 33). cylindrica A. Dietr. 83. dealbata A. Dietr. 4 72. *depressa Morren 4 34, n. 4 3. (4 30). dichotoma Poepp. 4 28, n. 4. dichotoma Wall. 33. discolor Hort. 4 4 0. disticha Buchoz 72. divaricata Peters. 4 29, n. 7. ♦divaricata Roscoe 4 26, n. 2. (4 25, 4 29). var. purpurascens (Link) Koernicke 4 26, n. 2. dubia Roem. et Schult. 4 69. eximia Mathieu Cat. 4 02. eximia Reg. 4 36. fasciata Linden ms. 98. flavescens A. Dietr. 99 flexuosa Presl 173. Register. 181 *foliosa Koernicke 129, n. 9. (5, 4 25, 4 29). ♦Friedrichsthaliana Koernicke 132, n. 14. (4 34). fruticosa Stokes 149. fuscata Nees 4 26, n. 2. geniculata Lam. 4 73. gibba J. E. Smith 4 26, n. 2. glabra Koernicke 4 53. gladioli Hort. Makoy Cat. 4 38. glumacea van Houtte 4 39. gracilis Hort. nonRudge 4 26, n. 3. gracilis Rudge 4 63. grandiflora Dietr. 99. grandifolia A. Dietr. 83. grandis Miq. 34, 35, 59. Herderiana Regel 4 56. hexantha D. Dietr. 4 44. Hjalmarssonii Koernicke 4 47. humilis Vell. 83, 85. illustris Linden 94. imbricata D. Dietr. 57. imperialis Hort. 4 04. indica Tuss. 4 25, n. 4. (4 26). insignis K. Koch 4 36. Jacquinii Presl 4 59, 4 60. Jacquinii Roem. et Schult. 4 49. Jagoriana Hort. 48. juncea Lam. 4 59. juncea Noronha 4 49. Kegeliana Hort. 4 09. Klotzschiana Koernicke 4 40. Kummeriana Morren 4 55. lachnocaula Miq. 4 68. lateralis Ruiz et Pav. 75. latifolia Reg. 4 36. laxa D. Dietr. 1 68. Legrelliana Lind. 78. leopardina Bull 4 06. leptostachya Regel et Koer- nicke 4 38. *leuconeura Morren 4 34 , n.4 2. (2,4—6,22,4 4 9,4 30,4 31). var. «. Massangeana Mor- ren 4 34, n. 4 2. (4 4 9). var. ß. Kerchoveana Mor- ren 434, n. 42. (449). Liebrechtsiana Hort. 66. Lietzei Hort. 74. longibracteata A. Dietr. 84. longifolia Schauer 82. *longipes K. Schum. 4 34 , n. 4 8. (4 32). *longiscapa Spencer Moore 4 35, n. 23. (132). lucida Reg. 136. Lujaiana Cat. Hort. 51 . Luschnathiana Regel et Koer- nicke 4 53, 4 54. lutea Aubl. 72, 73. lutea Jacq. 4 49. maculata Pavon msc. 80. majestica Hort. 104. major Hort. 460. Makoyana Morren 414. Marzellii Hort. 90. medio-picta E. Morr. 101. micans Mathieu 4 4 2. mischantha Vell. 4 40. monophylla Vell. 4 36. Moritziana Koernicke 141. Morrenii Jakob-Makoy 136. myrosma A. Dietr. 115, 141. Neubcrtii Hort. 74. nivciflora A. Dietr. 136. ♦noctiflora Regel et Koernicke 126, n. 3. (117, 125, 163). obliqua Rudge 163. obliqua Seub. 168. olivaris Hort. 114. *orbiculata Koernicke' 133, n. 1 6. (4 32). ornata Linden 4 00. ornata var. picta Van Houtte 57. ovata A. Dietr. 4 05. pacilica Lind. Cat. 4 05. panniculata Moons 33. Parkeri A. Dietr. 4 68. parviflora A. Dietr. 54. ♦parvifolia Peters. 4 29, n. 8. (5, 4 25). pavonina K.Koch et Lind. 80. petiolata Rudge 4 59. *phrynoides Koernicke 4 32, n. 4 5. (4 32). picta Bull 82, 414. pilosa Humb. 149. pilosa Schauer 4 54. pinnato-picta Hort. 4 09. placentaria A. Dietr. 53. *pleiostachys K. Schum. 4 34, n. 4 9. (132). *pluriflora (Peters.) K. Schum. 135, n. 22. (4 32). *Pohliana Koernicke 1 29, n. 7. (8, 125). polyphylla D. Dietr. 1 59. porphyrocaulis Hort. Bull. 165. Porteana Koernicke 146. prasina Hort. 4 04. princeps Lind. Cat. 4 4 5. prolifera Vell. 4 37. protracta Miq. 4 25, n. 4. pruinosa Reg. 29, 4 64, 4 65. pubescens Klotzsch 4 26, n. 2 ; 4 49. pulchella Linden 4 04. pulchella Morr. 4 4 5. pulverulenta Hort. 4 37. pumila Vell. 84. purpurascens Link 4 26, n. 2. *pycnostachys K. Schum. 4 34, n. 20. (4 32). pygmaca Koernicke 4 39. racemosa Humb. et Bonpl. 4 49. ramosissima Wall. 4 25, n. 4 . regalis Hort. 4 04. Riedeliana Hort. 4 05. Riedeliana Koernicke 4 39. roseo-lineata Hort. 4 04. roseo-picta Linden 94. rotundifolia D. Dietr. 4 62. rotundifolia Koernicke 98. *Ruiziana Koernicke 4 28, n. 4. (34, 4 4 7, 423, 4 25). sanguinea Koernicke 148. secunda Grah. 4 55. Seemannii Hort. 4 37. Selloi Horan. 99. sericea Hort. 4 37. setosa A. Dietr. 4 54. silvatica Roscoe 4 25, n. 4. smaragdina Lind. 4 69. speciosa Bull 4 38. speciosa Hort. 4 38. spectabilis Koernicke 4 49. spicata Aubl. 76, 4 69. spicata Moon 53. spicata Moore 46. splendida Hort. 4 37. splendida Lern. 4 4 5. splendida Verschaffelt 4 37. striata Veitch 4 37. strigosa Horan. 4 37. strobilifera Miq. 4 06. surinamensis Miq. 4 60. tonckat Aubl. 4 49. tonckat Blume 34, 35. truncata Link 4 04. tuberosa Vellozo 85. unilateralis D. Dietr. 4 44. Veitchiana Van Houtte 90. virgata Wall. 33. Wallisii Linden 4 4 6. Warscewiczii Mathieu 86. Wiotii Morren 4 4 6. zebrina Sims 4 04. Marantaceae Lindl. 4. (2 — 4, 6, 8, 4 4—4 3, 4 6—29, 57, 4 4 6). Maranteae 1. (10, 12, 13, 4 5, 18—20, 28, 31, 69). Maranteae Peters. (Trib.) 123. Marantochloa Brongn. etGris 30. comorensis Brongn. et Gris 67. Marantopsis Koernicke 12, 24, 25, 4 45. lutea Koernicke 4 49. Schottiana (Koernicke) Eichl. 42, 447. Microcephalum Benth. (subg.) 70, 444. Monodyas K. Schum. (sect.) 29. Monophrynium K. Schum. 68, n. 43. (8, 49, 29, 31, 166). *fasciculatum (Presl)K.Schum. 68. (121). Monophyllae K. Schum. (ser.) 60, 64. Monophyllanthe K. Schum. 165, n. 24. (19, 29, 32). ♦oligophylla K. Schum. 166. Monostiche Horan. 40. Monostiche Koernicke 12,24, 25, 69, 86—88. 182 Resistor. colorata Hook. 87. colorata Koernicke 92. Daniellii Horan. 40. Hookeri Koernicke 87, 92. Monotagma K. Schum. 4 66, n. 25. (8, 19, 29, 32, 57, 65, 68, 458, 470). ♦densiflorum (Koernicke) K. Schum. 4 67, n. 1. (4 66). *cxannulatum K. Schum. 4 68, n. 4. (4 67). *guianense (Koernicke) K. Schum. 4 69, n. 7. (4 67). ♦laxum (Poepp. et Endl.) K. Schum. 4 68, n. 3. (4 57 Fig. 20, 4 67, 4 69). *Parkeri (Roscoe) K. Schum. 4 68, n. 5. (4 67, 4 69). ♦plurispicatum (Koernicke) K. Schum. 4 69, n. 6. (167, 4 68, 4 69). *secundum (Peters.) K. Schum. 4 67, n. 2. (167). *smaragdinum (Lind.) K. Schum. 169, n. 8. (14 9, 4 67). moustache de Barbade 85. Myrosma Benth. et Hook. f. 68, 437, 454. Myrosma L. f. 4 40, n. 4 9. (20, 22, 23, 25, 34, 435, 444). *australis K. Schum. 4 42, n.3. (4 44). *cannifolia L. f. 4 44, n. 1. (22, 445, 444, 442, 443 Fig. 4 7). comosa L. f. 95. *cuyabensis (Koernicke) K. Schum. 4 42, n. 2. (4 44, 443 Fig. 4 7). glumacea (Van Houtte) K. Schum. 2. ♦hexantha (Poepp. et Endl.) K. Schum. 144, n. 6. (4 41. 145). *Hoffmannii K. Schum. 4 45, n. 8. (141). madagascariensis Benth. 69. *membranacea (Peters.) K. Schum. 144, n. 4. (4 44). nana Baker 2, 4 39. *tenuifolia (Peters.) K. Schum. 444, n. 5. (444). *unilateralis (Poepp. et Endl.) K. Schum. 4 44, n. 7. (4 44, 145). Naru Kila Rheede 53. ngo 39. nsubi 63. Xudiscapae Peters, (ser.) 70, 92, 4 05, 4 07, 4 38. Oligophyllae K. Schum. (ser.) 60. Pampano 72. patot 49. Peronia P.DC. 4 70. stricta Redoute 172. Pfeilwurz 5, 135. Pliacelopliryninm K. Schum. 4 20, n. 4 6. (4 0, 12, 4 8, 4 9, 28, 34). *bracteosum (Warb.) K. Schum. 4 23, n. 6. (121). *interruptum (Warb, ms.) K. Schum. 4 21, n. 4. (59,4 24). ♦longispica (Warb.) K. Schum. 4 22, n. 5. (12l', 4 22). *maximum (Blume) K. Schum. 4 22, n. 3. (124). *nicobaricum (F. Didrichs.) K. Schum. 4 24, n. 2. (4 24). *tapirorum (Ridley) K. Schum. 4 22, n. 4. (124). Phrynieae Petersen (trib.) 40, 42," 43, 45, 48, 4 9, 26, 28, 30, 32, 69. Phrynium auct. plur. 69. Phrynium Bak. 68. Phrynium Bennett 40. Phrynium Blume 45, 4 20. Phrynium Horan. 68. Phrynium Koernicke 35. Phrynium Roscoe 4 66. Phrynium Roxb. 32. Phrynium Schelf. 58. Phrynium Willd. emend. K. Schum. 52, n. 4 0. (4 2, 4 5, 46, 49, 23—29, 34, 54, 64, 65, 446, 433, 473). achira Poepp. et Endl. 22. adenocarpum (K. Schum.) Bak. 37, 38. albo-vaginatum K. Koch 99. alluia Roscoe 85. altissimum Poepp. et Endl. 26, 94. angustifolium Lodd. 55. baccatum Bak. 39. *basiflorum Ridley 56, n. 9. (53). Benthami Bak. 37. bicolor K. Koch 4 04. bisubulatum Bak. 37. brachystachyum Koernicke 36. bracteosum Warb. 4 24, 4 23. brunnescens K. Koch 99. Cadellianum King 54. ♦capitatum Willd. 53, n. 4. (45, 48, 23, 28, 47 Fig. 10, 52, 54, 57, 58, 72, 75). casupo Roscoe 72. chrysoleucum Poepp. et Endl. 96. coloratum Hook. 92. comosum Roscoe 88, 95. compositum Link 139. compressum K. Koch 4 53. concanense K. Schum. 48. *confertum (Benth.) K. Schum. 56, n. 4 2. (53). coriscense Bak. 29. cuneatum Afzel. 64. cylindricum Ridl. 49. cylindricum Roscoe 83. Daniellii Benn. 24, 40, 88. densiflorum Blume 54, n. 5. (55). densiflorum Zoll, et Moritzi 53, n. 1. densum K. Koch 80. dicephalum Poepp. et Endl. 86. dichotomum Roxb. 28, 33, 34, 59. discolor Hort. 4 4 0. elegans K. Koch 4 00. ellipticum Koernicke 4 69. ellipticum Roscoe 75, 76. eximium K. Koch et Bouche 4 02. exscapum Poepp. et Endl. 96. fasciculatum (Presl) Horani- now 28, 63. filipes Benth. 67. flavescens Lindl. 99. flexuosum Benth. 63. floribundum Lern. 8 4. giganteum Scheff. 58. grandifolium Roscoe 99. grandifolium Sweet 83. Griffithii Bak. 49. heliconioides Lauterb. et K. Schum. 58. Hensii Bak. 62. *hirtum Ridley 54, n. 2. [58). holostachyum Bak. 65. ♦Houtteanum K. Koch 57,n.4 5. ♦imbricatum Roxb. 57, n. 4 3. (53). inaequilaterum Bak. 65. ischnocephalum O. Ktze. 26. Jagorianum K. Koch 48. laterale Poepp. et Endl. 75. latifolium Blume 49. leiogonium Bak. 39. leptostachyum K. Koch 4 38. littorale Lodd. 4 4 4. longibracteatum Sweet 84. longifolium K. Koch 83. longispica Warb. 4 22. Lubbersii Hort. Makoy4 55. Luschnathianum K. Koch 4 53. luteum Sweet 4 49. ♦macrocephalum K. Schum. 55, n. 7. (4 7 Fig. 4 0, 53). macrophyllum Bak. 37, 38. macrostachyum Benth. 37. macrostachyum Wall. 50. madagascariense Benth. 4 44. *malaccense Ridley 54, n. 4. (53, 54). *Mannii (Benth.) K. Schum. 56, n. 4 4. (53). marantinum Willd. 72. maximum Blume 122. metallicum K. Koch 77. micans Klotzsch 4 4 2. microcephalum Poepp. et Endl. 4 44. minus K. Schum. 45, 48. Register. t83 monophyllum Bak. 64. mvrosma Roscoe 82, 115, U1. nobile K. Koch 115. oblongum Marl. 104. ♦obscurum Teij sm . et Binnend. 57, n. 16. orbiculatum Sweet 104. ornatum K. Koch 100. ovatum Nees et Mart. 105. oxycarpum Bak. 38. pachystachyum Poepp. et Endl. 87. Parkeri Roscoe 1 68. *parviflorum Roxb. 54, n. 5. (10, 15, 23, 28, 52,53,55). ♦peduneulatum Warb. 55, n. 8. (53). picturatum Lind. ms. 77. prionogonium Bak. 39. propinquum Poepp. et Endl. 97. *pubigerum Blume 58, n. 1 7. *pubinerve Blume 54, n. 3. (52;. pumilum K. Koch 100, 112. pumilum Klotzsch 112. ramosissimum Benth. 64. regale Hort. 100. *repens Koernicke 57, n. 14. (53). Riedelianum F. üidrichs. 1 05. Rossii Lodd. 85. rotundifolium K. Koch 98. sanguineum Hook. 148. setosum Roscoe 141, 154. *sinicum Miq. 58, n. 18. spicatum Griff. 4 9. spicatum Roxb. 46. strobiliferum K. Koch 106. sulphureum Bak. 65. sumatranum Miq. 4 8. tapirorum Ridley 122. ♦tetranthum K. Schum. 55, n. 6. (53). textile Ridley 56, n. 12. trifasciatum K. Koch 98. tuberosum K. Koch 85. unilaterale Baker 29, 69, 141. Van den Heckei Lern. 77. varians K. Koch 110. ♦variegatum N.E. Br. 58, n. 1 9. variegatum K. Koch 96. velutinum Bak. 38. velutinum Poepp. et Endl. 89. ♦villosulum Miq. 56, n. 1 0. (53). villosum Benth. 38. villosum Lodd. 78. violaceum Roscoe 84. virgatum Roxb. 3 3, 59. vittatum K. Koch 100. Warscewiczii Klotzsch 86. zebrinum Roscoe 101. zeyJanicum Benth. 46, 48. Phyllodes Lour. 23, 52. Phyllodes. K. Schum. 23, 26, 35, *173. adenocarpum K. Schum. 37. baccatum K. Schum. 39. bisubulatum K. Schum. 37. braehystaehyum K. Schum. 36. Grisebachianum O. Ktze. 1 72, 173. inoeephalum O. Ktze. 94. laetum Afzel. 64. leiogonium K. Schum. 39. macrophyllum K. Schum. 37. macrostaehyum K. Schum. 37, 173. monophyllum K. Schum. 64. oxycarpum K. Schum. 38. placentaria Lour. 23, 52, 53. prionogonium K. Schum. 39. villosum K. Schum. 36, 37, 38. pi tt ulipata 57. Pleiostachya K. Schum. 164, n. 23. (19, 29, 32, 57, 158). ♦Morlaei (Eggers) K. Schum. 165, n. 2. (165). *pruinosa (Reg.) K. Schum. 165, n. 1.(1 17, 157 Fig. 20, 165). Poecilanthac K. Schum. (ser.) 59, 62;. Polydyas K. Schum. (sect.) 29. Polystachyae K. Schum. (ser.) 175, 176. Pseudophrynium Koernicke (subg.) 70, 80. Psydaranta Neck. 175. comosa Raf. 175. Pusillae Koernicke (ser.) 80. Rhizanthae Eichler (ser.) 70, 107. ruma 1 59. Saranthe Eichl. 1 37, n. 1 8. (1 2, 20,25,31,116,135,140,141). ♦composita (Link) K. Schum. 139, n. 6. (117, 138). cuyabensis Eichler 1 42. ♦Eichleri Peters. 140, n. 8. (138). ♦gladioli (Jakob - Makoy) K. Schum. 138, n. 2. (137). ♦glumacea (van Houtte) K. Schum. 139, n. 4. (137, 143 Fig. 17). ♦Klotzschiana (Koernicke) Eichler 140, n. 7. (138). ♦leptostaehya (Regel et Koer- nicke) Eichler 138, n. 1. (117, 137). membranacea Peters. 144. Moritziana Eichl. 22, 141. Moritziana Peters. 142, 144. pluriflora Peters. 1 35. pygmaea Eichl. 2, 139, n. 4. Riedeliana Eichl. 1 39, n. 6. tenuifolia Peters. 144. unilateralis Eichl. 145. ♦urceolata Peters. 139, n. 5. (137). ♦ustulata Peters. 138, n. 2. (137 . Saranthe Koernicke (sect.) 137, 151. Sarcophrynium K. Schum. 35, n. 3. (2, 8, 12, 15, 16, 19, 29, 30). ♦adenocarpum K. Schum. 37, n. 2. (12, 36). *baccatum K. Schum. 39, n.1 0. (36). ♦bisubulatum K. Schum. 37, n. 3. (36). ♦braehystaehyum (Benth.) K. Schum. 36, n. 1. (36, 47 Fig. 10). ♦leiogonium K. Schum. 39, n. 9. (36). ♦macrostaehyum (Benth.) K. Schum. 37, n. 4. (36). ♦oxycarpum K. Schum. 38, n. 5. (10, 36, 47 Fig. 10). ♦prionogonium K. Schum. 39, n. 8. (36, 39). ♦spicatum K. Schum. 40, n. 1 1 . (36). ♦velutinum (Bak.) K. Schum. 38, n. 6. (36). ♦villosum (Benth.) K. Schum. 38, n. 7. (36). Sarothalia K. Schum. (subgen.) 172, 173. Scapifoliac Eichl. (ser.) 70, 80, 105, 107. Scheinstengel 3. Schwiclenblatt 11. shinsubi 39. Spirostalis Raf. 170. biflora Raf. 172. StachyphryniumK.Schum.'(5, n. 7. (19, 28, 30, 116). ♦cylindricum (Ridley) K. Schum. 49, n. 8. (46). ♦Griffithii (Bak.) K. Schum. 49, n. 7. (45, 46). ♦Jagorianum (K. Koch) K. Schum. 48, n. 5. (46, 116, 119). ♦latifolium (Blume) K. Schum. 49, n. 6. (46). ♦minus K. Schum. 48,n. 4.(46). ♦spicatum (Roxb.) K. Schum. 46, n. 2. (10, 46). ♦sumatranum (Miq.) K. Schum. 48, n. 3. (46). ♦zeylanicum (Benth.)K.Schum. 46, n. 1. (46, 47 Fig. 10, 48). Stromanthe Koernicke (sect.) 145. Stromanthe Sond. 145, n. 20. (4, 5, 12, 15, 16, 20, 24, 25, 31, 116, 119, 141). ♦angustifoliaRusby 151 ,n. 12. (146). ♦boliviana K. Schum. 151, n. 11. (146, 151). ♦confusa K. Schum. 150, n. 9. (146). 184 Register. hexantha Benth. 144. *Hjalmarssonii (Koernicke) Peters. 147, n. 4. (U6, 150). Lubbersiana Morren 155. ♦lutea (Jacq.) Eichl. 149, n. 6. (12, 120, 146). ♦papulosa Peters. 151, n. 10. (143 Fig. 17, 146, 151). ♦Porteana A. Gris 146, n. 1. (12, 120, 146, 147, 150). Porteana O. Ktze. 150, n. 9. var. Oppenheimiana 155, 156. ♦Rothschuhii K. Schum. 1 50, n. 8. (1 46). ♦sanguinea (Hook.) Sond. 148, n. 5. (24, 87,120,146,148 Fig. 1 8). var. a. spectabilis (Lern.) Eichl. 149, n. 5. ♦Schottiana (Koernicke) Eich- ler 147, n. 2. (12,27, 146). Schottiana Peters. 147, n. 3. ♦Sellowiana K. Schum. 147, n. 3. (146). setosa A. Gris 154. spectabilis Britt. et Rusby 151, n. 11. spectabilis Lern. 149, n. 5. ♦tonckat (Aubl.) Eichler 149, n. 7. (18, 128, 146). suangu 55. subi 63. subi capolc 63. subi grandc 57. terenes 85. Teufelsrohr 23, 34. Thalia Forst. 33. Thalia L. 170, n. 26. (6, 12, 13, 15—20, 22, 24, 32). altissima Klotzsch 1 73, n. 3. ♦Andersonii K. Schum. 174, n. 7. (172). angustifolia Peters. 173, n. 4. angustifolia Wright 19, 1 73, n. 3. (174). argentea K. Koch 113. bicolor K. Koch 130. brachystachys K. Koch 36. canniformis Forst. 23, 28, 34, 35, 59. colorata Vell. 130. composita K. Koch 1 39. concolor Horan. 130. cristata Nees et Mart. 130. ♦dealbata Fräser 1 72, n. 1 . (6. 17, 19, 170, 171 Fig. 22, 172 Fig. 23). dealbata Hort. 33. ♦densibracteata Peters. 174, n. 5. (172). divaricata Ghapm. 173, n. 3. erecta Vell. 173, n. 3. farinosa Ad. Brongn.1 60,1 6 1 . ♦geniculata L. 173, n. 3. (17. 18, 19, 170, 172 Fig. 23, 174. geniculata Vell. 126. glumacea K. Koch 139. hexantha Poepp. et Endl.1 35, 144. latifolia Link 103. leptostachya K. Koch 138. Linkiana Steudn. 139. Luschnathiana K. Koch 153. lutea Steudn. 149. marantifolia Vell. 175. ♦multiflora Horkel ms. 172, n. 2. (17, 19, 170). ♦Pavonii Koernicke 174, n. 6. (172, 174). ♦Pcterscniana K. Schum. 173, n. 4. (172). rotundilblia K. Koch 98. Selloi K. Koch 153. setosa K. Koch 154. spectabilis Lern. 149. Steudneri K. Koch 154. tuberosa Vellozo 111. unilateralis Poepp. et Endl. 144. Thalianthus Klotzsch 140, n. 1 9. macropus Klotzsch 22, 141. Thanmatococcns Benth. 40, n. 4. (12, 15, 19, 25, 30, 35, 52, 88). ♦Daniellii (Benn.) Benth. 40. (40 Fig. 8). tonckat 150. tonckat seytan 23. topinampur 85. topitampur 85. Trachycapsa K. Schum. (sect.) 146, 151. Trachyphryniom Benth. 42, n. 6. (2, 4, 15, 16, 19, 25, 29, 30, 41). Braunianum Bak. 41. ♦Danckelmannianum Joh. Braun et K. Schum. 42, n. 1. (2, 15, 42, 43 Fig. 9, 44). ♦Liebrechtsianum De Wild, et Dur. 44, n. 2. (42). muricatum Pierre 4 4, n. 3. ♦Poggcanum K. Schum. 44, n. 4. (42, 43 Fig. 9, 45, n. 5). Preussianum K. Schum. 44, n. 3. (15). spinulosum Pierre 42, n. 1. ♦violaceum Ridl. 44, n. 3. (42, 43 Fig. 9). ♦Zenkerianum K. Schum. 45, n. 5. (42). vijagua 73. waha 72. wild kaukee 72. Xerolepis Koernicke (sect.) 20, 140, 141. Zelmira Raf. 175. violacea Raf. 175. Druck von Breitkopf & Härtel in Leipzig. Planzenreich