I Das Pflanzenreich Regni vegetabilis conspectus Im Auftrage der Königl. preuss. Akademie der Wissenschaften herausgegeben von A. Engler iv. 220b Alangiaceae mit 47 Einzelbildern in 6 Figuren iv 229 Cornaceae mit 193 Einzelbildern in 24 Figuren iv 56a Garryaceae mit 26 Einzelbildern in 5 Figuren iv 220a Nyssaceae mit 38 Einzelbildern in 4 Figuren von Walther Wangerin Ausgegeben am 12. April 1910 Leipzig Verlag von "Wilhelm Engelmann 1910 ,v $& l QK Das Pflanzenreich Regni vegetabilis conspectus Im Auftrage der Königl. preuss. Akademie der Wissenschaften herausgegeben von A. Engler IV. 56 a Garryaceae mit 26 Einzelbildern in 5 Figuren von Walther Wangerin Ausgegeben am 12. April 1910 Leipzig Verlag von Wilhelm Engelmann 1910 G ARRYACEAE Walther Wangerin. (Gedruckt im Januar 1910.) (Garryaceae Lindl. Bot. Regist. XX. (»834) t. 4686 et Nat. syst. ed. 2. (1836) 173 et Veg. kingd. (1847) 295; Endl. Gen. (183") 288 et Ench. (1841) 174; Wangerin in Engl. Bot. Jahrb. XXXVIII. Beibl. n. 86 (1906) 51 — 60 et 80—82; Engl. Syllab. ed. 6. (1909) 115. — Garryeae Reichb. Nomencl. (1841) 67; Baill. Hist. pl. VII. (187 9) 73 (sub Gornac.). — Garryoideao (subfam. Comacearum) Harms in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 256). Wichtigste Litteratur. Systematik: Lindley, Bot. Regist. XX. (1834) t. 1686. - Endlicher, Gen. (1837) 288 et Ench. (1841) 174. — A. De Candolle, Prodr. XVI. 1. (1869) 486. — Baillon, Hist. pl. VII. (1879) 73 (sub Gornac). — Harms in Berichte Deutsche Bot. Gesellsch. XV. (1897) 19 — 21 et in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 256. — Wangerin in Engl. Bot. Jahrb. XXXVIII. Beibl. n. 86 (1906) 51—60 et 80 — 82. Morphologie und Entwicklungsgeschichte: Baillon in Adans. XII. (1879) 262—267. — Harms 1. c. — Wangerin 1. c. Anatomie: Sertori us, Anat. d. Cornac. Diss. München (1893) et Bull. Herb. Boiss. I. (1893) 469. — Solereder, System. Anatom. Dicotyl. (1899) 487 (sub Gornac). — Wangerin 1. c. Character. Flores dioici. Flores masculi: Tepala 4, valvata, ovato-oblonga vel linearia, apice interdum cohaerentia. Stamina 4, alternitepalea, filamentis liberis, antheris basifixis longe ellipticis vel linearibus introrsis, intus vel lateraliter rimis longitudinalibus dehiscentibus, polline tetraedrice 4-porato; ovarii rudimentum in centro floris saepius superum conicum. Flores feminei: Tepala 0; ovarium ovoideum vel oblongum, 1-locu- lare; styli 2 subulati, erecti vel recurvati, intus papillosi; ovula 2, ab apice loculi pen- dula anatropa , funiculo crasso supra micropylen in obturatorem incrassato, micropyle supera et extera, raphe dorsali, integumento unico. Bacca ovoidea vel fere globosa, stylis coronata, 1 — 2-sperma. Semen ovoideum vel subglobosum, testa membranacea, alhumine carnoso copioso; embryo minutus, in apice albuminis situs, cotyledonibus ob- longes, radicula tereü. Frutices vel rarius arbores, ramulis novellis subquadrangulis, mox teretibus. Folia opposita, petiolata, integerrima vel margine undulata, penninervia, sempervirentia, coria- cea, petiolis basi connatis. Flores parvi, masculi dt longe pedicellati, feminei sessiles vel brevissime pedicellati, in racemos amcntiformes pendulos =b sericeos axillares vel in summis ramulis fasciculatos dispositi, bracteis decussatis basi saepissime connatis, floribus in axillis bractearum singulis vel ternis. Vegetationsorgane. Die Ga?'rya-Arlen sind Straucher oder seltener kleifie Bäume mit anfangs oft vierkantigen und mehr oder weniger dicht zottig-filzig behaarten, später runden und kahlen Zweigen. Die Blätter sind gegenständig, gestielt, von elliptischer oder eiförmiger bis läng- licher oder lanzettlicher Gestalt, in der Jugend meist auf beiden Seiten dicht behaart, A. Engler, Das Pflauzenreich. IV. (Einbryopbyta siphonogania) 56a. \ 0 Walther Wangerin. — Garryaceae. späterhin oberseits meist vollständig kahl, unterseits von bald angedrückten, bald krausen und locker abstehenden Haaren mehr oder weniger flicht filzig oder verkahlend. Die Spreite ist meist von dick lederiger Beschaffenheit; die Nerven zeigen fiedernervigen Verlauf, sind aber oft — mit Ausnahme der Miltelrippe — kaum zu erkennen. Die Blattstiele sind an ihrer Basis etwas halbstengelumfassend verbreitert und hier zusammen- gewachsen : Nebenblätter^ fehlen. Anatomische Verhältnisse. Hie ziemlich dicke, lederige Beschaffenheit, welche die Blätter der Garrya-Avien auszeichnet, spricht sich auch in ihrem anatomischen Aufbau aus. Bei allen Arten ist die Epidermis sowohl der Blattober- wie der Unterseite stark entwickelt, oft zeichnet sich die Außenmembran durch eine besondere Verdickung aus. Im l mriss erscheinen die Epidermiszellen auf beiden Seiten polygonal, nur bei G. elliptica Dougl. sind sie unterseits unduliert, übrigens sind die unteren Epidermiszellen kleiner als die oberen. Eine Zeichnung der Cuticula ist nicht vorhanden. Bei mehreren Arien, z. B. bei G. buxifoUa Ciray, G. elliptica Dougl. u. a. ist die obere Epidermis durch Hypo- derm verstärkt. Bei den meisten Arten findet sich sowohl auf der Ober- wie auf der 1 uterseite Papillenbildung der Epidermiszellen; nur bei G. buxifolia Gray und G. Fadycnii Hook. f. fehlen diese Papillen vollständig, während sie bei G. Wrightii Torr, eine besonders starke Ausbildung zeigen. Die Blatlunterseite zeigt außerdem, besonders an jungen Blättern, eine Bekleidung mit einem Filz von Wollhaaren; diese ziemlich langen, einzelligen, sehr englumigen Haare sind vielfach hin- und hergewunden und schmiegen och oft der Blattfläche eine Strecke weit an, sie besitzen einen kurzen, zwischen den Epidermiszellen steckenden Basalteil, der gegenüber der Dicke des übrigen Teiles ziemlich erheblich dünner ist. Bei G. orata Benth. var. Lindheimeri Torr, zeigen diese Haare eine feine punktförmige Verdickung der Cuticula, während bei den übrigen Arten die Cuticula vollkommen glatt ist. Das Mesophyll zeigt ein stets mehrschichtiges Palissadengewebe und ein ziemlich dichtes, nicht sternförmiges Schwammparenchym. Bei vielen Arten kommen im Meso- phyll Sklerenchynizellen von verschiedener Gestalt und Größe vor, die bei G. rUiptica Dougl. und G. buxifolia Gray als typische, zur BJattfläche senkrecht orientierte, viel- fach verästelte und hin- und hergebogene, oft das ganze Blatt durchsetzende Spicular- fasern ausgebildet sind. Der oxalsaure Kalk ist nur in Gestalt von Krystallsand abgeschieden, der sich bei ren Blättern auch im Mesophyll, bei älteren nur in der Umgebung der Nerven reichlich vorfindet. Der Bau der im Umriss kreisförmigen, nur auf der behaarten Blattunterseite sich Im. Luden Spaltöffnungen entspricht den ziemlich extremen klimatischen Bedingungen, unter welchen die Garrya-Arten leben und welche einen Schutz gegen zu starke Tran- spiration erforderlich machen. Dieser Schutz wird entweder (z. B. bei G. Fadyenii Hook, f., d. laurifoUa Benth. u. a.) dadurch erreicht, dass die Schließzellen als starke Schnäbel aber die übrigen Epidermiszellen hervorragen, über dem Spalt zusammenneii:eo uii'l so eine beträchtliche Vergrößerung des Vorhofee bei ziemlich schmalem Eingang igen; oder (z. B. bei G. elliptica Dougl. usw.) nicht die Schließzellen selbst, sondern ilm- .Nebenzellen ragen als starke Umwallungen über die Blattfläche hervor. ;■< ii< •hwiifasern finden sich in den Blättern bei dem Hauptnerv sowie den ren erster Ordnung als oben und unten gleich starke oder oben etwas stär- kere Gruppen. Was den anatomischen Bau der Achse angeht, so besitzt der subcpidennal ent- stehende Koik frech lüde Ausbildung sowohl in bezug auf die Größe als auch die Wand- i »emer Zeilen. i>j<< primäre Rinde bat bii nun primären Bartbasf koUenchymatischen ikter. Dar Bartbsst wird von isolierten Gruppen weiß- oder gelbwandiger Fasern det; er wird beiden meisten arten durch Sklerenchymiellen verstärkt, welche bei Q. ovata Benth. ?ar. lAndktimeri .inen r;isi geschlossenen Bing Lüden. Der Weichbast ist kollenchymatisch und durch den Besitz von Krystallsand ausgezeichnet. Walther Wartgerin. — Garryaceae. 3 Der Querschnitt der isoliert stehenden, englumigen Gefäße ist rund, die Gefäß- durchbrechung leiterförmig mit einer sehr geringen, meist nur 3—5, selten mehr be- tragenden Zahl der Spangen. Holzprosenchym ist in typischer Ausbildung vorhanden; die Prosenchymfasern sind stets hofgetüpfelt. Die primären Markstrahlen bestehen aus ■4 — 5 Reihen großer Zellen. Das Mark setzt sich aus ziemlich dickwandigen Zellen zu- sammen, welche häufig Krystallsand führen. Blütenverhältnisse. Die diklinen Blüten von Oarrya stehen in meist ziemlich reich- blütigen, kätzchenartigen, hängenden Inflorescenzen, welche in Einzahl aus den Achseln der oberen Laubblätter entspringen oder zuweilen am Ende der Zweige büschelig gehäuft stehen. Die Kätzchenachse trägt Paare von dekussierten, an der Basis mehr oder weniger vollständig miteinander verwachsenen Bracteen, welche vor dem Aufblühen, besonders in den weiblichen Inflorescenzen, dicht dachziegelartig genähert sind, während nach dem Aufblühen die männlichen Kätzchen in der Regel mehr oder weniger locker sind; die weiblichen zeigen nach dem Aufblühen sowie insbesondere zur Fruchtzeit ein wechselndes Verhalten: bei den einen Arten ist die Kätzchenachse lang gestreckt und die einzelnen Bracteenpaare sind weit voneinander entfernt, so dass die Internodien der Inflorescenzachse deutlich sichtbar sind, bei den anderen sind die Kätzchen gedrungen und die einzelnen Bracteenpaare einander genähert, so dass die Internodien zwischen letzteren kaum sichtbar sind und im Fruchtstande oft auch die Bracteen von den Früchten verdeckt werden. Aus den Achseln der Bracteen entspringen die Blüten meist in Einzahl, bei einigen Arten auch in Dreizahl ; die männlichen Blüten sind meist deut- lich, die weiblichen nur sehr kurz gestielt oder sitzend. Die Inflorescenz schließt mit einer Terminalblüte ab. Bei einer ganzen Reihe von Arten ist der Blütenstand verzweigt, indem aus den Achseln einiger der basalen Bracteenpaare an Stelle der Blüten kürzere seitliche Zweige entspringen (vergl. Fig. 2 A), die erst ihrerseits in der geschilderten Anordnung die Blüten tragen, wodurch der Gesamtaufbau der Inflorescenz ein etwas rispenartiger wird. Die männliche Blüte besteht zunächst aus einem einfachen, vierzähligen Perianth und vier mit den Perianthblättern abwechselnden Staubgefäßen. Die Knospenlage der Tepalen ist nicht immer eine streng klappige, sondern mitunter decken sie im oberen Teil einander etwas mit den Rändern; sie sind von eiförmiger oder länglicher Gestalt, oft fein geädert, im lebenden Zustand von weißlicher bis gelblicher oder grünlicher, bisweilen etwas rot überlaufener Farbe und oft auf dem Rücken, namentlich nach der Spitze zu, dicht behaart; ihre obersten Teile sind mitunter so stark verfilzt, vielleicht auch etwas verwachsen, dass sie auch bei der Anthese nur im unteren Stück ausein- anderweichen und hier die Staubgefäße aus den Lücken zwischen sich heraushängen lassen. Die Staubgefäße besitzen kurze, freie Filamente und länglich-elliptische, basifixe, introrse, mit Längsspalten sich öffnende Antheren mit stark entwickeltem Connectiv. Die Pollenkörner zeigen vier Poren in tetraedrischer Anordnung. Die Hauptfrage, um die es sich bei der Deutung dieser Blütenverhältnisse handelt, ist die, ob man das Perianth als Kelch oder als Blumenkrone aufzufassen hat. Lindley und andere ältere Autoren thaten das erstere, hielten also die Blüten für haplochlamy- deisch, während Bentham -Hooker, Baillon und Harms sie für diplochlamydeisch hielten. Letzterer wurde zu dieser Auffassung hauptsächlich veranlasst durch einen Befund an Garrya elliptica, wo sich am Grund der Tepalen der männlichen Blüten und mit ihnen alternierend einige kleine Zähne, bisweilen auch ein undeutlicher Saum ausgebildet findet, Gebilde, die Harms als rudimentäre Kelchblätter ansieht. Nach meinen eigenen Beobachtungen sind diese Gebilde, wenn überhaupt, in Zweizahl vorhanden und stehen einander gegenüber in transversaler Stellung (Fig. \ A)\ allerdings finden sie sich keineswegs regelmäßig, und insbesondere gehört die Entwicklung eines erkennbaren Saumes zu den Seltenheiten. Nach meiner Auffassung handelt es sich hier nicht um rudimentäre Kelchblätter, sondern um Vorblätter, welche, analog den primären Bracteen, miteinander verwachsen und außerdem am Blütenstiel heraufgewachsen und so in die 4 Walther Wangerin. — Garryaceae. Nahe des Perianths gerückt sind. Zu dieser Auffassung bestimmt mich, außer dem Befund an der genannten Art, das von mir in männlichen Inflorescenzen anderer Garrya- Arlen konstatierte gelegentliche Vorkommen von zweifellosen Vorblättern, z. B. bei einer Terminalblüte von U. Fadycnii und G. laurifoliOf sowie bei seitlichen Blüten der ersteren Art (vergl. Fig. \ B} C). Von besonderer Beweiskraft ist der in Fig. \ I) dargestellte, bei G. oixtta Benth. aufgefundene Fall einer männlichen Blüte mit zwei kleinen Blättchen, die, einander gegenüberstehend, am Blütenstiel deutlich unterhalb des Perianths nicht in vollkommen gleicher Höhe inseriert waren; diese Organe können hier nichts anderes rblätter sein, zumal ein Heraufwachsen der Vorblätter am Blütenstiel bei der Gattung Garrya auf (Irund der in den weiblichen Blüten vorliegenden Verhältnisse als si. •hfr vorkommend anzunehmen ist. Bemerkenswert ist auch, dass nach den von Bai Hon über die Entwicklungsgeschichte der männlichen Blüten von G. dliptica aus- geführten Untersuchungen als erste Organe die vier Tepala angelegt werden, dass da- gegen von einem Kelch nicht die Bede ist, vielmehr Baillon ausdrücklich bei dieser Cielegenheit bestreitet, dass Kelchblätter vorhanden seien. k >C\ >>•>,,,,,, elliptiea Dougl. mii I VorblaUorn. Vergr. 7. B Terminalblüte '"'"'/" lattrifoüa Benth mfl iwei reduzierten Bracteen. Vergr. 7. — 0 Teil ein •Hcenx von (hrrya Faefrmft Hook, i. nH deutlichen Vorblätteni. Vergr. 5. D ; Blüte iarrya ovata mit cwei iBgUieb hoch tolerierten Vor blättern. Vergr. :». - E <3 Blüte von Garrya dliptica mit deutlichem iweiteibgem Ovarrudimeni / Q J Blüten '/ifjfica Dougl., h.hIi It ,li 1 Ion. Walther Wangerin. — Garryaceae. 5 Noch ein anderer Punkt aus der Morphologie der männlichen Garrya-Blüten erfordert genauere Beachtung. In den männlichen Blüten von G. elliptica habe ich fast ausnahmslos, in denjenigen anderer Arten (z. B. G. laurifolia, G. ovata etc.) gelegentlich, aber nicht so regelmäßig ein Ovarrudiment gefunden. Die Größe desselben ist verschieden, meist ist es sehr klein und zeigt sich von etwa flach kegelförmiger Gestalt, zuweilen erreicht es aber auch verhältnismäßig ansehnliche Dimensionen (vergl. Fig. \ E). Schon aus der Stellung, die dieses Ovarrudiment im Inneren der Blüte einnimmt, ergibt sich die Oberständigkeit des Gebildes ; außerdem konnte ich in Fällen, wo seine Größe eine etwas bedeutendere war, auf mikroskopischen Längs- wie Querschnitten deutlich eine oberständige Höhlung in ihm nachweisen; Rudimente von Samenanlagen waren in ihm nicht vorhanden. Auch Bai Hon hat bereits bei seinen entwicklungsgeschichtlichen Studien diese Ovaranlagen beobachtet und sie (Adansoniä XII. t. 6, fig. 8 — 10, 9 — 14) aufs klarste abgebildet; auch nach seinen Zeichnungen (vergl. Fig. \F, G) ist an der Oberständigkeit des frag- lichen Gebildes nicht zu zweifeln, obwohl Baillon selbst diese Thatsache merkwürdiger- weise auch nicht mit einem Worte erwähnt, und es könnte allein noch in Frage kommen, Fig. 2. A Unterer Teil einer r$ Inflorescenz von Garrya Fadyenii Hook. f. mit Verzweigung. — B Q Blüte von G. Fadyenii Hook. f. im Längsschnitt. — C Q Blüte von Garrya Fremoniii Torr. Vergr. 6. — D Q Terminalblüte von Garrya laurifolia Benth. mit heraufgewachsenen Bracteen. Vergr. 5. ob es nicht diskoidaler Natur wäre. Gegen diese Auffassung spricht aber durchaus, da ss weder bei den weiblichen Blüten der gleichen Art, noch auch bei männlichen oder weiblichen Blüten anderer Species von Garrya auch nur eine Andeutung von Discus vorhanden ist. Dazu kommt, dass ich bei einem Exemplar von G. ovata in mehreren männlichen Blüten eine Umwandlung dieser rudimentären Karpellblätter in Staubgefäße beobachtet habe; während nämlich in anderen Blüten derselben Inflorescenz das Ovar- rudiment seine gewöhnliche Gestalt besaß, fand sich einige Male neben den vier nor- malen Staubgefäßen in der Mitte der Blüte noch ein weiteres, in einem Fall sogar zwei; dasselbe war bald verkrüppelt, bald gut entwickelt und fertil, stets jedoch unter- schied es sich in seiner Größe von den normalen alternitepalen Stamina. Zweifellos ist auch dieses Vorkommnis ein klarer Beweis für die Phyllomnatur der Gebilde und spricht absolut gegen eine Wertung derselben als Discusrudiment. Sehr viel einfacher ist der Aufbau der weiblichen Blüten. Dieselben entbehren des Perianths vollständig und bestehen nur aus einem meist dicht behaarten Frucht- knoten von eiförmiger bis länglich-ellipsoidischer Gestalt, der auf seiner Spitze zwei ß Walther Wangerin. — Garryaceae. ansehnliche, divergierende, aufrechte oder meist zurückgekrümmte, pfriemliche, auf der Innenseite mit Narbenpapülen besetzte Griffel trägt; von letzteren ist einer der Blüten- standsachse zugewendet. Der Fruchtknoten ist einfächerig und enthält in seiner Höhlung zwei Samenanlagen; diese sind an parietalen Placenten mit einem dicken, oberhalb der Mikropvle zu einem Obturator verdickten Funiculus befestigt, hängend, anatrop, mit nach außen gewendeter Mikropyle und einfachem, oft unvollständigem Integument (vergl. | // . \usnahmsweise kommen auch weibliche Blüten mit drei Griffeln und drei nanlagen vor. Auch die weiblichen Blüten sind bisweilen mit zwei kleinen Vorblättern versehen, welche in Zweizahl, völlig oder doch nahezu oberständig mit den Narben alternieren und von Harms als stark reduzierter Kelch gedeutet werden, während ich mit Baillon in jenen schuppenartigen Gebilden seitliche Vorblätter sehe, welche mehr oder weniger hoch an dem Keceptaculum heraufgewachsen sind nach Art der Anwachsungen, welche bereits bezüglich der gleichen Organe bei den männlichen Blüten konstatiert wurden. Hier kann gar kein Zweifel obwalten, denn in vielen Fällen sind sogar die Anwachsungs- linien von der Basis der Organe den ganzen Fruchtknoten herunter bis zur normalen •hungsstelle derselben verfolgbar (vergl. Fig. 2 C). Ein Analogon zu dieser Herauf- wachsung von Vorblättern haben wir in den Terminalblüten der weiblichen Inflorescenzen anderer Gr'am/a-Arten, wo häufig die Bracteen dem Fruchtknoten ein bedeutendes Stack angewachsen sind (vergl. Fig. *lD)] wenn diese Erscheinung auch stets nur an den Endblüten der weiblichen Kätzchen beobachtet worden ist, so beweist sie doch jedenfalls die Thatsache des gelegentlichen Vorkommens derartiger Heraufwachsungen. Wix das Vorkommen jener heraufgewachsenen Vorblätter in weiblichen Blüten an- geht, so habe ich selbst diese gefunden bei G. elliptica und G. Fremontii, nach den Angaben von A. Eastwood (Bot. Gaz. XXXVI. [1903] 457 — 463) scheinen sie auch bei einigen anderen Arten (z. B. G. Veatchii, G. Congdonii, G. buxifolia) vorhanden zu sein, von denen mir kein für darauf bezügliche Untersuchungen geeignetes Material vorgelegen hat; bemerkenswert und gleichfalls für meine Auffassung sprechend ist aus den Angaben dieses Autors noch, dass die betreffenden Gebilde nicht immer unmittelbar an der Basis der Griffel, sondern gelegentlich auch ein beträchtliches Stück unterhalb derselben sich befinden. Bestäubung. Beobachtungen über den Bestäubungsvorgang sind mir in der Litte- ratur nicht bekannt geworden, doch lässt der ganze Charakter der Inflorescenzen, die Form der Narben und die Gestaltung des glatten Pollens zweifellos auf Windblütigkeit schließen. Frucht und Samen. Die rundlich kugeligen oder eiförmigen, im trockenen Zustande ' dunkelblau oder schwarz gefärbten, \ — 2-samigen Früchte von Garrya werden gewöhnlich als Beeren bezeichnet, doch ist diese Angabe nach Baillon, der Gelegen- batte, die Flüchte und ihre Entwicklung an lebendem Material zu studieren, nicht /in reffend. Nach seiner Schilderung erfährt das Perikarp nur ein unbeträchtliches nwachstum, es ist klein und zur Zeit der Reife fast vollkommen trocken und häutig etwas lederartig. Dagegen schwillt das Integument des jungen Samens wahrend der Reife an seiner gamen Oberfläche au um! bildet um jenen eine dicke, fleischige, saftreklM nulle von weinroter Farbe, welche Baillon als »arille generalis^« bezeichnel umi vetebe sich zur Zeit der Reife sehr rasch tu einer schaumig-klebrigen Masse entwickelt. Der kleine Embryo beendet sich an der Spitse des reichlichen fleischigen EndospermSj •e besitzt längliche Kotyledomm und eine rundliche, nach oben zu liegende Radicula, Geographische Verbreitung. l>i.- Verbreitung der Öarryo-Arten isl eine ziemlich beschränkte; sie linden sich eis ü paeiflschen Nordamerika, besonders in Calir D BöhenZÜgen in «In- N&he der Küste, andererseits im mittrlamerikanischen Xeropbytengebiet , nämlich in Texas. v Mexiko, Arizona und dein mexikanischen Garrya. 7 Hochlande; beide Hauptgebiete werden von verschiedenen Arten bewohnt, außerdem kommt noch eine Art auf den westindischen Inseln vor. Verwandtschaftliche Beziehungen. Auf Grund der Oberständigkeit des Frucht- knotens und der zweifellosen Haplochlamydie der Blüten muss die Gattung Qarrya von den Cornaceae, bei denen sie von den meisten der letzten Bearbeiter untergebracht wurde, ausgeschlossen und die Familie der Garryaceae wieder hergestellt werden. Mit Lindley, der diese Familie zuerst aufstellte, bin ich der Ansicht, dass dieselbe ihre natürliche Stellung in den Verwandtschaftskreisen der Amentifloren findet, doch muss hier wegen der Oberständigkeit des Fruchtknotens von dem sonst sehr verlockenden Anschluss an die Betulaceae abgesehen werden, obschon im übrigen die Eigenschaften der Garryaceae (Anordnung der Blüten z. T. in 3 zähligen, aus Dichasien entstandenen Gruppen in den Achseln von Schuppenblättern, die nackten weiblichen Blüten, Zahl und Anordnung der Karpelle, Anheftungs weise der Ovula, Integumentzahl) mit jener Familie in vielfacher Hinsicht in guter Übereinstimmung stehen würden. Die einzige Familie unter den Amentales , welche bezüglich der Oberständigkeit des Fruchtknotens eine gewisse Ähnlichkeit darbietet, sind die Salieaeeae] hier kommt als zweites Moment auch noch hinzu, dass die dikline Blüte der Garryaceae als durch Abort eingeschlechtig zu betrachten ist, und dass die von Bail zuerst behauptete der Anlage nach herma- phrodite Blütenstruktur der Salieaeeae (Populus) durch Heinricher bezüglich der Gattung Salix ihre Bestätigung gefunden hat. Auch sonst lässt sich wohl der Blütenbau der Salieaeeae mit dem der Garryaceae in Parallele stellen, wenn man mit Hart ig und Eichler das drüsen- oder becherförmige Gebilde an der Basis der Salicaceen-Blüten für ein rudimentäres Perianth ansieht und insbesondere daran denkt, dass bei beiden Familien der oberständige, von 2 Karpellen gebildete Fruchtknoten vorliegt. Die Ovular- struktur allerdings (bei den Salieaeeae zahlreiche aufsteigende Ovula mit 2 Integumenten) zeigt erhebliche Verschiedenheiten, abgesehen von der bei beiden Familien typisch parietalen Placentation. Deshalb lässt sich eine nähere Verwandtschaft beider Familien kaum be- haupten, und es dürfte sich vielleicht empfehlen, den jetzt ja meist in mehrere Reihen aufgelösten Amentifloren eine weitere, neben die Salieales zu stellende Reihe der Garryales hinzuzufügen (siehe Engler, Syllabus ed. 6. [1909] H5). Größer als mit den Salieaeeae könnte die Gemeinsamkeit der Merkmale von Garryaceae einerseits, Myrioaceae anderer- seits erscheinen, doch widerspricht dieser Auffassung unbedingt die basiläre Stellung des Ovulums bei den Myricaeeae-Juglandaceae auf der einen Seite, das hängende Ovulum der Garryaceae auf der anderen Seite. Ob sich etwa Anknüpfungen der Garryaceae an die Casuarinaceae, welche gleichfalls in mehrfacher Beziehung an sie erinnern, finden ließen, muss einstweilen dahingestellt bleiben. Fossile Reste sind mir aus der einschlägigen Litteratur nicht bekannt geworden. Verwendung. Die Rinde einiger Garrya-Arten enthält ein Garryin genanntes Alkaloid, welches (nach L'Union pharm. XXXIX. [1898] n. 2) krystallisierbar, schmelz- bar, nicht flüchtig, in Wasser sowie Alkohol leicht löslich und sehr bitter ist. Die Rinde wird als bitteres Tonicum bei Diarrhoe verwendet und zwar am besten in Form von Tinktur oder Extrakt. Sonstige Angaben über Verwendung sind mir nicht bekannt geworden. Einteilung der Familie. Die einzige Gattung ist Garrya Dougi. Garrya*) Dougl. in Lindl. Bot. Regist. XX. (1834) t. 1686; Endl. Gen. (1839) 388 et Ench. bot. (1841) 175; Hook. Fl. bor. am. H. (l 840) 143; Lindl. Veg. kingd. (1847) 295; A. DC. Prodr. XVI. 1. (1869) 486; Benth. et Hook. f. Gen. I. (1867) 951; *) >Nach Michel Garry, Sekretär der Hudsonsbay-Compagnie , der Douglas bei seinen Untersuchungen im nordwestlichen Amerika unterstützte« (Wettstein, Handwörterb. S. 380). g Walther *W angerin. — Garryaceae. Baill. Hist. pl. VII. (1879) 73 et in Adans. XII. (1 879) 262—267; Coult. et Evans in W. t*90) 93; Harms in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 256; A. East- wood in Bot. (.a/ WWI. (1903) 456—463; Wangerin in Engl. Bot. Jahrb. XXXVIII. Beibl. n. 86 (1906) 51—60 et 80 — 82. — Fadyenia Endl. Gen. Suppl. II. (1 842) 30; Lindl. Veg. kingd. (1847) 295; Griseb. Fl. Brit. W. Ind. Isl. (1860) 285. Clavis specierum. A. Inflorescentiae haud ramosae. Racemi feminei fructiferi com- pact!, internodiis haud manifestis, bracteis minutis rfc sca- riosis. Flores in axillis bractearum saepissime terni. a. Folia subtus pilis curvatis crispidulis laxe patentibus lanata vel tomentella. «. Folia elliptica, margine saepissime valde undulata. . 1. G. elliptica. (j. Folia ovato-lanceolata, acuminata, integra 2. G. Veatchii. b. Folia subtus pilis appressis haud curvatis dz dense obtecta. a. Folia adulta perparce pilosa vel glabrata 3. G. Fremontii. ß. Folia adulta subtus dense appresseque sericeo-pubes- centia. I. Folia bene vel longe elliptica, apice mucronulata, supra opaca. Bacca ovoidea dense appresseque sericeo-pubescens 4. G. flavescens. II. Folia parva elliptica vix ultra 2,5 cm longa, apice subrotundata, supra nitida. Fructus globosus, glabratus 5, G. buxifolia. B. Inflorescentiae (praecipue inasculae) in inferiore parte rb large ramosae. Racemi feminei fructiferi laxiusculi, inter- nodiis elongatis manifestis, bracteis =b foliaceis. Flores in axillis bractearum constanter singuli. a. Folia haud ultra 2-plo longiora quam lata, bene vel ovato- elliptica. «. Folia subtus pilis crispidulis patentibus dense tomen- tella, margine d= undulata 6. G. ovata. Folia subtus appresse pilosa vel omnino glabra. I. Ramuli novelli atque folia juvencula subtus appresse sericeo-pilosa. Folia supra opaca 7. G. Wrightii. II. Tota planta glaberrima. Folia supra nitida ... 8. G. gJaberrimu. b. Folia longe elliptica vel oblonga usque lanceolata, 2,5 — i-|»lo longiora quam lata. u. Bracteae in racemis fructiferis omnes anguste usque lineari-lanceolatae. I. Folia subtus pilis curvatis =b dense obtecta. 1. Folia lanceolata apicem versus acutata, supra Opaca, Bac- aequilongis, bracteis inferioribus foliaeeis, usque ad 2 cm longis, superioribus minoribus ±: 1 cm metientibus basi manifestius connatis; ovarium perparce pilosulum, 2,5 mm longum. Bacca glabrata, globosa, 4 — 7 mm diametro metiens. — Fig. 4. Vom West-Texas (Wright n. 634) durch Neu-Mexiko (Wright n. 1789; l' Ana Gou., Wooton n. 454) bis nach Arizona (Santa Catalina Mts., -I700 m, C. G. Pringle; M. E. Jones, Flora of Arizona n. 4261; Santa H tädUehes Ende des Black Range, Metcalfe n. 1470) und südlich bis nach Mexiko (Gebirge bei Cbihuahua, <:. G. Pringle n. 734). h. G. glaberrima Wangerin nov. spec. — Frutex, ramulis Bubquadrangulie, gla- branneis, nitidulia. Folia circ. i cm longe petiolata, crasse coriacea, glab«M iprs niii.i.i, bene rel ovato- elliptica, basi m petiolum angustata, apice resU omcronulata, margine revouita, integerrima, ."> 6 cm longa ei 2,."» 3 cm lala, jde manifeste reüculata, costa nerrisque laterahbua primariii sul.ius pro- ilis. Inflorescentiae masi-ulac adliuc ignotae. Racemi feminei paueiflori, usque ad 4,5 cm longi, axi glaberrima, Internodiii manifestis, bracteis inferioribus foliis isomorphis, bus longe clli|»iiris: bacca m sicco aigrescens, glabra, ragosula, subglobosa, 7 — 8 min metiens. i iK-urnacion (Khrenberg n. 1097). — Herb. Berlin. Garrya. 13 9. G. longifolia Rose! in Conirib. Unit. States Nat. Herb. VIII. (1903/05) 55; A. Eastwood in Bot, Gaz. XXXVI. (1903) 457. — Arbor humilis, ramulis novellis sat dense cinereo-pubescentibus, paulatim glabrescentibus, alulaceo-fuscescentibus, rugosulis. Folia 0,75 — 1,5 cm longe petiolata tenuiter coriacea, adulta supra parce cinereo-pilosula vel omnino glabrata, subtus pilis breviusculis cinereis crispidulis subappressis vel laxe patentibus dense lanala, lanceolata, basi in petiolum angustata, apicem versus acutata et mucronulata, integerrima, 8 — 10,5 cm longa et 2,5 — 3 cm lata, supra manifestius reticulata, costa nervisque lateralibus primariis subtus prominulis. Flores masculi ignoti (cf. adnotationem). Racemi feminei fructiferi tantum mihi visi et axillares et in summis ramulis fasciculati, subsimplices vel e basi parce ramosi, usque ad 9 cm longi, axi dense cinereo-tomentella, internodiis elongatis manifestis, bracteis omnibus anguste Fig. 4. Garrya Wrightii Torr. A Ramulus <$. B Flos $. (Icon origin.) C Ramulus Q. D Flos Q. usque lineari-lanceolatis 0,5 — 1,5 cm longis dorso sericeo-pubescentibus; fructus glo- bosus, \ mm longe pedicellatus, in sicco nigrescens, parce appresseque puberulus, 7 mm diametro metiens. Mexiko: State of Morelos, Sierra de Tepoxtlan bei 2500 m (C. G. Pringle n. 6988, 9819). Nota. Specimina a C. G. Pringle in »Plantac Mexicanae« n. 6988 et 8363 sub nomine >G. longifolia Rose n. sp.« edita haud inter se congruunt, cum foliorum lamina subtus in planta feminea (n. 6988) pilis curvatis ± laxe patentibus sat dense lanata, in planta mascula (n. 8363) pilis appressis sparse obsita vel demum omnino glabrata sit. Quam ob rem tantum specimina feminea nomini *G. longifolia* attribuenda sunt; specimina mascula cum speeiminibus a C. G. Pringle n. 3989 false sub nomine »G. laurifolia« editis in speciem novam conjungenda sunt {G. gracilis Wangerin). 1^ Walther Wangerin. — Garryaceae. «0. G. Fadyenii Hook. Icon. pl (1840) t. 331; Benth. PI. Hartweg. (1846) 266; A. DC. Prodr. XVI. 1. (I8< I i8S; \- Bastwood in Bot. Gaz. XXXVI. (1903) 458. — IUI! Gen. Suppl. IV. ( 1 842) 38. — Arbor, 4 — 5 m alta, ramuiifl novellis pilis breviusculis subpatentibus sat dense tomentellis, demum glabrescentibus, brunneo-fuscescentibus usque nigrescentibus. Folia 0,75 — 1,25 cm longe petiolata, nasse coriacea, adulta supra perfecte glabrata atque valde nitida, subtus nunc pilis curvatis dense cinereo-tomentella nunc dz glabrata, longe elliptica, basi plerumque in petiolum angustata, apice obtusa et mucronulata, integerrima, 3,5 — 8 cm longa et 1,5 — 2,75 cm lata, CpsU i) rvisque lateralibus primariis supra conspicuis, subtus =fc prominulis, prae- terea supra dh manifeste reticulata. Amenta mascula manifeste ramosa, abbreviata, valde densa, 2—3 cm longa, densiuscule pilosa, bracteis ovato-lanceolatis acutis vel acuminatis valde concavis basi connatis 3 — 5 mm longis, floribus bracteis paulo brevioribus. Amenta feminea usque ad 5 cm longa, dense tomentella, internodiis manifestis bracteis sub- aoquilongis, bracteis omnibus bene vel lineari-lanceolatis foliaceis murronulatis usque ad 1,5 cm longis; ovarium 3 mm longum, brevissime pedicellatum, =b dense tomentosum. Rraclas in sicco nigrescens, glabratus, globosus, 5 mm diametro metiens. Jamaica: Flourstead Hill (1000 m) und bei Bellevue (1500 m) (Eggers n. 3773). — Gabt: im östlichen Teile der Insel bei Monte Verde (Wright, PI. Cub. n. 492). 11. G. salicifolia A Eastw. in Bot. Gaz. XXXVI. (1903) 463. — Frutex, ramulis gractlibos, diffuse ramosis, lenticellatis, novellis leviter pubescentibus. Foliorum petiolus grarilis, angulatus, pubescens, 5 — 10 mm longus; lamina tenuiter coriacea, adulta per- fecte glabrata vel pilis singulis appressis praesertim prope marginem sparse obsita, lanceolata, et basin et apicem versus attenuata, 3 — 6 cm longa et 1 — 1,5 cm lata, manifeste nervosa. Amenta fructifera erecta, basi parce ramosa, gracilia, leviter pubes- • t-ntia, bracteis foliis isomorphis sed multo minoribus, 5 — 10 mm longis, 1 — 2 mm latis; bacca subsessilis globosa. Nieder-Californien: Sierra de la Laguna. Nota. Speciem non vidi, diagnosis ex Eastwood 1. c. 12. G. laurifolia Hartweg! ex Benth. PI. Hartweg. (1839) 14; A. DC. Prodi*. XVI. 1. (1869) 487; A. Eastwood in Bot. Gaz. XXXVI. (1903) 458. - G. Lindleyana Hartw. ei Benth. 1. c. 50. — Fadyenia laurifolia Endl. Gen. Suppl. IV. (1842) 38. — Frutex 5 — 6- metralis (ex cl. Hartweg), saepius arborescens, trunco 0,60 m diametro metiente, ramulis initio pilis breviusculis laxe patentibus =b dense cinereo-tomentellis, sueto mox glabratis branngfeentibufl usque brunneo-fuscescentibus, saepius paulo nitidulis. Folia 1 — 2 cm longe petiolata, crasse coriacea, juvencula subtus pilis breviusculis curvatis laxe patentibus cinereis dense pubescenti-tomentella, adulta =t sparse (praeeipue secus costam mediam) obteeta usque perfecte fere glabrata, rarius adulta quoque subtus densius pubescentia, l opaca vel rarius paulo nitidula, longe usque lanceolato-elliptica vel oblonga, 2,5 — 4-plo longiora quam lata, 6 — 15 cm longa et '2 — 4,5 cm lata mihi visa, basi subro- tondtti vel in petiolum paulo angustata, apice apiculata vel manifeste mucronulata, costa nervisque lateralibus primariis (saepius seeundariis quoque) supra manifestis, subtus ..Mulis. Hacemi masculi abbreviati, valde densi, large ramosi, usque ad 3 — 4,5 cm longi, in ramulorum apice sueto dense fasciculati, dense cinereo-tomentelli, bracteis ovato-lanceolatis, acuminatis, usque ad 5 mm metientibus. Hacemi feminei fruetiferi usque ad 9 cm longi, axi dr dense tomentella, internodiis manifestis, bracteis foliaeeis is ±: foliis omnino isomorphis, superiorihus =h lanceolatis usque ad 2 cm longis. Bacca in sicco brunnea vel fuscesceös, glabra, saepius nitidula atque rugosuk, globosa vel ovoidea, circ. 7 mm diametro metiens. \«r (t. genuina Wangerin. — Hamuli mox glabrescentes. Folia longr elliptica, integerrima, 7 — 12 cm longa et 2,6 — 4 cm lata, adulta subtus dz glabrata. Ovarium subglahruiii. Mexiko Im Gebirge bei Guannuato und i>ci Tescoco und San Nicolas im Thal von Mexiko (Bourgeau u. 339 el (.»«»7); Morran, Chico (Khrenberg n. 637); zwisclnn Guantha und «ihalco (Schiede n. 1170); Garrya. 15 Queretaro (Uhde n. A. 126); Poronchiche (Uhde n. 249); Sierra Madre bei Monterey, im Staat Nuevo Leon (G. G. Pringle n. 2395). Ohne nähere Standortsangabe: Schaffner n. 485; Schiede n. H52; Uhde n. 248a, 250a. Einheim, Name: Ovitano o Sapotilla. 'ig. lt. Garrya Wangerin. A Ramulus <$. B Flos #. G Ramulus Q. D Flos Q. j (5 Walther Wangerin. — Garryaceae. Var. ß. oblonga (Benth.) Wangerin. — Garrya oblongal Benth. P). Hartweg. (1840) 51; A. Eastwood in Bot. Gaz. XXXVI. (1903) 457. — Fadycnia oblonga Endl. Gen. Suppl. IV. ( 4 842) 38. — Folia longe angusteque elliptica vel oblongo-lanceolata, apice manifeste mucronnlata. mnrgine valde undulata, adulta subtus dense tomentella, 5 — T i -m longa et 1,5 — 2,25 cm lata. Mexiko: Auf felsigen Hügeln bei Regia (Hart weg n. 385); San Luis Potosi (Schaffner n. 291). — Ohne nähere Standortsangabe: Uhde n. 250a e. p. Var. y. lanceolata Wangerin nov. var. — Folia longe lanceolato-elliptica, 1 3 cm longa et 3,6 cm lata, apice minute apiculata, adulta subtus glabrata. Mexiko: Ohne nähere Standortsangabe (Uhde n. 34, 250). Var. d. macrophylla (Hartweg) Wangerin. — Garrya macrophylla Hartweg ex Benth. PI. Hartweg. (1 840) 50; A. Eastwood in Bot. Gaz. XXXVI. (1903) 457. — Fwhfcnia macrophylla Endl. Gen. Suppl. IV. (1812) 38. — Ramuli adultiores quoque plerumque dense cinereo-pubescenti-tomentelli. Folia ampla, late elliptica, adulta supra nitida, subtus dense lanata, 11 — 18 cm longa et 5 — 8,5 cm lata. Ovarium dense serieeo-tomentosum. Mexiko: In der Barranca del Encarnacion bei Zimapan (nach Bentham). Ohne nähere Standortsangabe: Ehrenberg n. 1282. — Kultiviert im Botanischen Garten ra Rom und Genua. 13. G. gracilis Wangerin nov. spec. — Frutex, ramulis initio pilis breviusculis suhappressis vel laxe patentibus ±: dense cinereo-obtectis, paulatim glabrescentibus, brunneo- vel alutaeeo-fuscescentibus. Folia 1 — 1,5 cm longe petiolata, juveneula tenuia atque pilis appressis cinereis cum supra tum subtus sparse obsita, adulta dtz crasse coriacea atque utrinque perfecte fere glabrata, supra paulo niüdula, longe elliptica vel »•lliptico-lanceolata, basi subrotundata vel saepius in petiolum angustata, apicem versus plerumque acutata et mucronulata, 7 — 10,5 cm longa et 2,75 — 4,25 cm lata mihi visa, costa nervisque lateralibus nunc primariis tantum nunc seeundariis reticulatis quoque supra manifestis, subtus zh prominulis. Racemi masculi et in foliis summis axillares et in ramulorum apice fasciculati valde graciles, usque ad 9 cm longi, axi elongata pilis cinereis laxe patentibus breviusculis dense obteeta, bracteis ovato-lanceo- latis valde coneavis lata basi connatis ad 7,5 mm longis. Racemi feminei fruetiferi tantum mihi visi item valde graciles, elongati, usque ad 1 5 cm longi, axi item cinereo- sericeo-pilosa, bracteis inferioribus foliis isomorphis manifeste petiolatis, superioribus lanceolatis sessilibus connatis usque ad 1,75 cm longis; bacca in sicco coerulea, ad 4 mm longe pedicellata, glabra, ovoidea, 8 — 9 mm longa et 6 mm diametro metiens. — Fig. 5. Mexiko: Im Staat Michoaean, feuchte Schluchten bei Patzcuaro (C. G. Pringle n. 3989); Staat Morelos, Sierra de Tepoxtlan, bei 2500 m (C. G. Pringle n. 8363, blähend im Oktober). Species incertae sedis. 14. G. Congdonii A. Eastwood in Bot. Gaz. XXXVI. (1903) 4;>9. — Frutex, i m i n 1 1 i - rufo-brunneseentibus, novellis albido-tomentosis. Folia 5 mm longe petiolata, mpn iperse pilosa, subtus pilis curvatis subappressis tomentella, oblonga usque ovata \>\ eUiptiea, et basin ei apicem versus angustata, apice mucrone recurvato mucronu- lata, margine incrassata integra vel leviter undulata, 3 — 5 cm longa, 1 — 3 cm lata, BMOlfC '• nervosa, Racemi masculi bracteis bati euneatis, apice breviler aeuminatis dense tomentosis; tepala ovata, apicem versus pilis longis obteeta et hie cohaerentia. • .ilii'omien: Bai CouHerrille, liaripota <:<>u. (Congdon). Nota. Bpedei mihi non visa. diaj \ I Kitwood 1. c Cum neqoe flores feminei neque traetai adbuc noti lint, ipedei band latii carte inserende es! aeque discerni poteat, nana •pociet a Q. >liij,fir,lt [<] quod ei deteriptione original! band exstat, latis carte distingnenda an foman tantum pro rarietate 0, eüiptieae habenda sit. 15. G. pallida A. Eastwood In Proeeed, CaMf, \«-m«i. :{. sei-. II. J902) 287 et m Bot Gas. \x.\vi. (1903) 460. — Protei ramosua, |— 1,8 m altua, ramulii novolHi Garrya. 17 dense appresseque cinereo-sericeo-pubescentibus, demum glabratis, saturate brunnes- centibus. Folia \ — 1,5 cm longe petiolata, pallide viridia vel glaucescentia , adulta supra sueto glabrata, subtus sparse appresseque pubescentia, elliptica vel ovata vel fere obovata, et basin ei apicem versus acuta, apice praeterea mucrone recurvato mucro- nulata, margine incrassata integerrima, 3 — 7 cm longa et 2 — 4 cm lata, manifeste nervosa. Flores masculi ignoti. Racemi feminei singuli vel fasciculati, penduli, 4 — 6 cm longi, haud ramosi, bracteis inferioribus longe, superioribus abrupte breviterque acuminatis, dense appresseque cano-sericeis; ovarium ovoideum, breviter pedicellatum, dense sericeo-pubescens. Bacca glabrata. Californien: Im südlichen Teil der Sierra Nevada und in den Coast Mountains. Nota. Species mihi non visa, Q. Fremontii valde affinis neque nisi habitu satis certe ab illa distinguenda videtur. Diagnosis ex A. Eastwood 1. c. Species omnino dubia. 4 6. G. Lindleyana A. Murr. Oreg. Circ. (1853) 1. A. Engler, Das Pflanzenreich. IV. (Embryophyta siphonogama) 56a. Register für W. Wangerin-Garryaceae. Die angenommene Gattung ist fett gedruckt, die angenommenen Arten sind mit einem Stern (*) bezeichnet. Fad venia Endl. 8. Hookeri Endl. 14. laurifolia Endl. 14. macrophylla Endl. 16. oblonga Endl. 4fi. ovata Endl. 4 4. Garrya Dougl. 7. ♦buxifolia Gray 4 4, n. 5. 6, 8}. Congdonii Eastwood 16, 14. (6). ♦elliptica Dougl. 9, n. 1. (2, 4 Fig. 1 , 5, 6, 8, 9 Fig. 4 ♦Fadyenii Hook. 4 4, n. 4 0. 4 Fig. 4, 5 Fig. 2, 8). ♦fl.'tvescens Watson 4 4, n. (8). var. Palmeri Wats. 4 0 ♦Fremontii Torr. 4 0, n. 3. Fig. 2, 6, 8). var. laxa Eastwood 4 4 ♦glaberrima Wangerin 4 2, n bezeichnet ♦gracilis Wangerin 4 6, n. 4 3. (8, 4 5 Fig. 5). ♦laurifolia Hartweg 4 4, n. 4 2. (2, 4 Fig. 4, 5 Fig. 2, 8). var. genuina Wangerin 4 4. var. lanceolata Wangerin 4 6. var. macrophylla (Hart- weg) Wangerin 4 6. var. oblonga (Benth ) Wan- gerin 16. Lindheimeri Torr. 4 2, n. 6. Lindleyana A. Murr. 1 7, n. 4 6. Lindleyana Hartw. 4 4, n. 42. ♦longifolia Rose 4 3, n. 9. (8). macrophylla Hartweg 4 6, n. 12. oblonga Benth. 4 6, n. 4 2. *ovata Benth. 4 4, n. 6. (2, 4 Fig. 1, 5, 8). var. Lindheimeri (Torr.) Coulter et Evans 12. pallida Eastwood 1 6, n. 4 5. rigida Eastwood 4 0. *salicifolia Eastwood 4 4, n. 4 4. (8). ♦Veatchii Kellogg 4 0, n. 2. (6, 8). var. flavescens Goult. el Evans 1 1 . var. Palmeri (Wats.) East- wood 4 0. var. undulata Eastwood 10. ♦Wrightii Torr. 12, n. 8, 4 3 Fig. 4). Garryaceae Lindl. 4, 7. Garryales Engl. 7. Garryeae Reichb. 1. Garryoideae Harms 4 . Garryin 7. Jaraskigo 42. Ovitano 4 5. Sapotilla 44. (*, Druck von Wrtüktpf A H&rtel, L«tjtl| Das Pflanzenreich Regni vegetabilis conspectus Im Auftrage der Königl. preuss. Akademie der Wissenschaften herausgegeben von A. Engler IV. 220 a Nyssaceae mit 38 Einzelbildern in 4 Figuren von Walther Wangerin Ausgegeben am 12. April 1910 Leipzig Verlag von Wilhelm Engelmann 1910 Nyssaceae von Walther Wanger in. (Gedruckt im November 11)09.) {Nyssaceae Endl. Gen. (1838) 328 et Ench. (1841) 207; Miq. Fl. Ind. bat. I. (1855) 771; Engl. Syllabus ed. C. (1909) 179. — Nysseac Juss. Dict. V. (1825) 267; Spach, Hist. veg. phan. X. (184 1) 461; Baill. Hist. pl. VI. (1877) 281. — Nyssoideae et Davi- dioideae (subfam. Cornaccarum) Harms in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (189 8) 2 57) Wichtigste Litteratur. Systematik: Endlicher, Gen. ( I 838) 328 et Ench. bot (1841) 207. — Spach, Hist. veg. phan. X. (1841) 461. — Lindley, Veg. kingd (1847) 720. — Bentham et Hooker f. Gen. I. (1867) 952. — Baillon, Hist. pl VI. (187 7) 281. — Harms in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 257. - W an gerin in Engler's Bot. Jahrb. XXXVIII. Beibl. n. 8 6 (1906) 69—7 5 et 85 — 86 Morphologie: Baillon, 1. c. — Harms, 1. c. — Wangerin, 1. c. Anatomie: Sertorius, Anat. d. Cornaceen Diss. München (1893) et Bull. Herb Boiss. I. (1893) 469. — Solereder, System. Anatom. Dicotyl. (1899) 487 (sub Carnaceis). — Wangerin, 1. c. Character. Flores dioiei vel interdum hermaphroditi vel pseudohermaphroditi. Flores masculi: Galycis limbus minutus in dentes vel lobos brevissimos saepius vix manifestos divisus vel omnino obsoletus; petala 5 vel plura imbricata parva vel (in Davidia) 0; stamina petalis duplo plura vel pauciora, saepius manifeste biseriatim disposita, filamentis elongatis filiformibus vel subulatis, antheris ellipticis introrsis latera- liter vel intus rimosis, polline 3-porato; discus carnosulus apice depressus glaber. Flores feminei: calycis tubus ovario adnatus , limbus ut in floribus masculis formatus; petala 5 vel plura, aestivatione imbricata, parva; ovarium inferum 1-loculare vel (in Davidia) 6 — 10-loculare', Ovula in loculis solitaria, ab apice pendula, anatropa, micropyle supera et extera, integumehtis 2 ; discus epigynus pulvinatus apice depressus vel convexus glaber vel nullus; Stylus subulatus apice curvatus vel spiraliter involutus vel 2-fidus vel (in Davidia) conicus atque in lobos loculorum numero aequales radiatos stigmatosos divisus. Fructus drupaceus vel (in Gamptotheca) subsamaroideus , apice calycis vestigiis coronatus, 1-locularis 1-spermus vel (in Davidia) 3 - 5-locularis, loculis 1-spermis; semen deseendens, loculo oonforme, testa membranacea vel tenui, albumine carnoso; embryo albumen subaequans, cotyledonibus foliaeeis vel (in Camptotheca) tenuissimis, radicula cylindrica. Frutices vel saepissime arbores. Folia alterna, petiolata, integerrima vel denti- culata vel serrata, estipulata. Flores sessiles capitati vel in racemos vel umbellas parvas dispositi vel singuli axillares. Vegetationsorgane. Die meisten Arten der Nyssaceen sind Bäume von ansehn- licher Höhe, nur Nyssa acuminata Small wird als 1 — 3 m hoher Strauch beschrieben. Die Blätter sind wechselständig und mehr oder weniger lang gestielt, bei Davidia stehen sie zu 2 oder 3 an Kurztrieben ; sie sind ganzrandig oder bei Nyssa uniflora Wangenh. A. Eng ler, Uns Pflanzenreich. IV. (Embryophyla siphonogama) 220 a. \ 2 Walther Wangerin. — Nyssaceae. groß gezähnt, bei Davidia scharf gesägt. Nebenblätter sind nicht vorhanden. Die Blattnervatur ist in der Regel eine fiederige, nur die Blätter von Davidia zeigen mehrere vom Blattgrund bandförmig ausgehende Hauptnerven. Die Konsistenz der Blätter ist eine häutige bei den meisten Nyssa- Avien und Davidia, lederig bei Camptotheca und der indischen N. javanica] die Behaarung ist verschieden, bei einigen Nyssa-Avlen sind die erwachsenen Blätter beiderseits kahl, bei anderen dagegen auf der Unterseite mehr oder weniger dicht weichhaarig-filzig; bei Camptotheca verliert sich die Behaarung der Blattunterseite mit dem Alter mehr und mehr und bleibt höchstens auf die Ilaupt- nerven beschränkt, auch die in der Jugend seidenhaarigen Blätter von Davidia ver- kanten später fast vollständig. Anatomische Verhältnisse. Die Blätter zeigen bifacialen Bau. Die oberen Epi- dermiszellen sind polygonal, bei CamptotJtrca mit abgestumpften Ecken, bei Nyssa bisweilen schwach unduliert; bei den amerikanischen Nyssa- Arten sind die oberen Epidermiszellen meist verschleimt, einzelne auch bei Camptotheca] schwach papillöse Wölbung der unteren Epidermiszellen zeigt N. ogeche Marsh. Bei Davidia sind die Epidermiszellen beider Blattseiten scharf polygonal, die oberen übertreffen die unteren an Größe fast um das doppelte. Die Cuticula ist fein gestreift. Die Spaltöffnungen finden sich nur auf der Unterseite; ihr Umriss ist bei Davidia ein kreisförmiger, sonst ein ovaler, bei N ogeche Marsh, und N. uniflora Wangenh. sind sie schwach umwallt. Gänzlich unbehaart sind nur die Blätter von Nyssa sinensis Oliver, N javanica (Blume) VVang. und N. acuminata Small; bei den übrigen nordamerikanischen Nyssa-Artan finden sich Haare in verschiedener Länge und Wanddicke, die sich durch den Besitz knotiger Verdickungen auszeichnen; bei N. ogeche Marsh, und N imiflora Wangenh. werden diese Knoten nur von der Membran gebildet, bei den dünnwandigen Haaren von N. sylvatica Marsh, ist auch das Lumen an der Bildung der Buckel beteiligt. Die nicht sehr zahlreichen, kurzen, dickwandigen, der Blattfläche dicht sich anschmiegenden Haare von t 'i<- Samen ent- halten reichliches fleischiges Nähigewebe und einen Embryo, der ungefähr ebenso lang ist wie das Endosporm, mit länglichen Gotyledonen, die etwas länger lind als die «vlin- • Irisrhe Itudimla. I Walther Wangerin. — ■ Nyssaceae. 7 Geographische Verbreitung. Von den drei Gattungen besitzt nur Nyssa eine weitere Verbreitung. Dieselbe zeigt zwei Hauptentwicklungsgebiete, das eine im atlan- tischen Nordamerika, wo drei Arten im wesentlichen auf die »swamps« der südlichen Staaten (Georgia, Florida, Carolina u. s. w.) beschränkt sind, während N. sylvatica sich sowohl nach Norden wie nach Westen einer ziemlich weitreichenden Verbreitung erfreut; das andere Hauptverbreitungsgebiet liegt im Monsungebiet und im subtropischen Gentral- Ghina. Die . beiden monotypen Gattungen Davidia und Camptotheea sind endemisch am östlichen Abfall von Tibet und im subtropischen Central-China. Verwandtschaftliche Beziehungen. Die Gattung Nyssa, mit welcher Camptotheea ohne allen Zweifel nächst verwandt ist, hat bereits in älterer Zeit eine eigene Familie gebildet, wurde dann in der wechselndsten Weise im System herumgewirbelt und fand schließlich ihre allerdings nicht unbestrittene Stellung bei den Gornaceen. Von diesen ist sie aber typisch und zweifellos verschieden durch Diplostemonie der Blüten, doppeltes Integument des Ovulums und Ausbildung des Pollens, so dass sie hier unter keinen Umständen verbleiben kann. Wesentlich besser scheint mir die von Baillon zuerst vorgeschlagene Annäherung an die Combretaceae] hier zeigen sich in der That vielfache Übereinstimmungen (z. B. Einfächerigkeit des Ovars, Ausbildung des diplostemonen Andröceums u. a. m.) , als morphologische Abweichungen bleiben im wesentlichen nur die Struktur des Embryo und das reichliche Endosperm, welches bei Nyssa auftritt, während auf anatomischem Gebiet durch das Vorhandensein von bicollateralen Gefäß- bündeln, also introxylärem Phloem bei den Gombretaceen, dagegen den Besitz von rollateralen Bündeln und normalem Holzbau bei Nyssa allerdings ein tiefgreifender Unterschied gegeben ist. Jedenfalls muss dieses anatomische Merkmal zusammen mit den aus der Struktur der Samen hergenommenen Charakteren als unbedingt genügend angesehen werden, um die Nyssaeeae als eigene Familie von den Combretaceae zu trennen. Engler (Syllabus ed. 6. (1909) 179) lässt in der Reihe der Myrtiflorae die Nyssaceae auf die Rhizophoi'aceae folgen; dann kommen bei ihm die Alangiaceae, die den Combretaceae unmittelbar vorangehen. Als überaus zweifelhaft muss die systematische Stellung von Davidia bezeichnet werden. Von den Cornaceen ist diese Gattung in jeder Beziehung klar verschieden, und wird Nyssa von den Cornaceen getrennt, so ist auch nicht der geringste Anhalts- punkt zu der Vereinigung mit diesen mehr vorhanden. Auch die verwandtschaftlichen Be- ziehungen von Davidia zu Nyssa sind überaus zweifelhafte und höchstens sehr entfernte, ich habe deshalb lange geschwankt, ob ich nicht lieber eine eigene Familie der Davi- diaceae aufstellen sollte, ziehe aber, da dadurch die' Stellung im System an Klarheit auch nicht gewinnen würde, doch einen provisorischen Anschluss an die Nyssaceae vor. Fossile Reste. Fossile Nyssa- Arten aus der jüngeren Kreide und vor allem aus dem Tertiär sind in nicht geringer Zahl teils auf Grund von Blättern, teils auf Grund von Früchten beschrieben worden, ja, Heer unterscheidet sogar neben Nyssa noch eine zweite verwandte Gattung Nyssidium. Indessen weist Schenk (Paläophytologie in Zittels Handbuch der Paläontologie) nach, dass die an Früchten von gegenwärtig lebenden Nyssa-Arlen gemachten Beobachtungen nur eine sehr geringe Übereinstimmung mit den Abbildungen und Exemplaren der meisten auf Früchte gegründeten fossilen Nyssa- Arten zeigen, dass zu einer sicheren Bestimmung nahezu alles fehlt und dass daher die fraglichen Reste ebensogut der Gattung Nyssa wie irgend einer anderen Familie zuerteilt werden können, ja dass dieselben höchstwahrscheinlich ganz verschie- denen Familien angehören. Und nicht viel besser steht es mit den auf Blattreste ge- gründeten fossilen Nyssa- Arten; auch diese tragen, wie Schenk näher ausführt, durch- gängig den Charakter der zweifelhaften Abstammung, da ihr Leitbündelverlauf nichts Eigentümliches hat, und auch die Verwertung der von Heer betonten Punktierung der Blätter sich als unzulässig erweist. Bezeichnend ist hier allein schon die Thatsache, dass Heer ein Blatt von Bovey-Tracy ursprünglich als Ficus eucalyptoides beschrieb, g Walther Wangerin. — Nyssaceae. später aber dasselbe mit seiner Nyssa europaea von dem gleichen Fundorte kombinierte. Somit ist aus der Tertiärllora kein Anhaltspunkt für das Vorkommen dieser oder einer verwandten Gattung in Europa zu gewinnen, und man bleibt hinsichtlich der Erklärung der heutigen geographischen Verbreitung auf Schlüsse aus den analogen Verhältnissen besser begründeter Gattungen angewiesen. Verwendung. l>as Wurzelholz amerikanischer Nyssa-Avlen, dessen Elemente sich durch ihre besonders große Weitlumigkeit und Lockerheit auszeichnen, was wohl mit den von diesen Pflanzen bevorzugten sehr leuchten Standorten in ursächlichem Zusam- menhang steht, liefert die »Tupelo-Stifte«, welche als Quellstifte zu chirurgischen Zwecken Verwendung linden und vor den aus Laminaria oder aus Presschwamm her- gestellten Stiften gewisse Vorzüge besitzen sollen, jedoch nur einmal gebraucht werden können, weil sie nach der Quellung nicht wieder genügend eintrocknen. Einteilung der Familie. Wie schon bemerkt, steht Davidia den beiden anderen Gattungen ziemlich fern und ist sowohl durch den eigenartigen Bau ihrer Inflorescenzen und Blüten, als auch durch die Vielfächerigkeit des Ovars als Typus einer eigenen Unterfamilie hinlänglich charakterisiert. Die beiden Gattungen Nyssa und CamptotJteca, welche zusammen die Unterfamilie der Nyssoideae bilden, stehen einander im Bau der Blüten ziemlich nahe, unterscheiden sich aber voneinander durch die Gestalt des Griffel- endes und vor allem durch die Ausbildung der Früchte. Sy stein a 1 am i liste. A. Ovarium 1-loculare. Flores et calyce et petalis imbricatis praediti. Stylus subulatus Subfam. I. Nyssoideae Harms. a. Stylus simplex. Fructus drupaceus endocarpio osseo . 1 . Nyssa L. b. Stylus apice 2-fidus. Fructus subsamaroideus mesocarpio suberoso, endocarpio tenui 2. Cumptotheca Decne. B. Ovarium 0 — 1 0-loculare. Perianthium in floribus cf 0, in floribus (^ vel Q e phyllis numerosis efformatum. Stylus conicus, apice in lobos radiatos divisus. Fructus drupaceus Subfam. II. Davidioideae Harms. Character subfamiliae 3. Davidia Baill. Subfam. I. Nyssoideae Harms. Nyssoideae (subfam. Cornacearum) Harms in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 257. — Ovarium l-loculare. Flores et calyce et petalis imbricatis praediti. Stylus subulatus. i. Nyssa L. \yssa*) [Gronov. ex L. Gen. (1737) 308; L. Syst. (4 740) 31] L. Spec. pl. II. II I i" >fl et Syst. ed. 10. (1 759) 1 3 1 3 ; Michx. Fl. bor. am. II. (1803) 258; Willd. Spec. pl. IV. ( 1 8 0 r, ; HI2 et Enum. (1809) 4 061; Hoem. et Schult. Syst. V. (1819) XL1X, 575; Spreng. Syst. I. (1825) 832; Juss. Dict. V. (I82.f'>) 2 07; Dietr. Synops. 1. (1839) 578; Endl. Gen. (1838) 328 et Euch. bot. (1841) 207; Spach, Hist. veg. phan. X. '1841) 463; Uindl. Veg. kingd. (1847) 720; Benth. et Hook. f. Gen. I. (1807) 952; Baill. in Adans. V. (1864,65) 196—198 et Hist. pl. VI. (1877 881; C, B. Glarke in Hook. f. Fl. Brit Ind. II. (1879) 7 17; Coult. et Fvans in Hol. Gaz. XV. (1890) 91; Htfini in Engl, U. Prantl, IMl/lam. III. 8. (1898) 257; Wangerin in Engl. Bot. Jahrb. wwill Beibl. 86 \ 69 7.", el BS so: Sargent, Silva of N. imer. v. (1891 — 97) '.', i Man Treea of Y amer. (1905)707. — Agathüanthes Hlume, Bijdr. (1825 inen mythoi.,-1. um Nvmphae. Nyssa. 9 6 45. — Ceratostachys Blume 1. c. 644. — Daphniphyllopsis Kurz in Journ. As. Soc. Beng. XLIV. (1875) 201. — Tupelo Adans. Farn. II. (1763) 8 0. — Cynoxylum Pluk. Almag. (1696) 127, t. 172 f. 6. Flores polygamo-dioici. Flores masculi : receptaculum breviter disciforme vel cupu- lare vel subplanum; calycis limbus valde minutus, integer vel in dentes 5 vel plures brevissimos desinens vel fere obsoletus; petala imbricata, plerumque 5, ovata vel ob- longa, apice acuta, plerumque satis parva; stamina 8 — 16, petalis manifeste saepius duplo plura, ülamentis angustis filil'ormibus vel subulatis elongatis, antheris parvis late ellipticis dorsiüxis lateraliter riinis longitudinalibus dehiscentibus; discus crassus, pulvini- formis, subinteger vel margine crenatus vel lobatus, supra complanatus laevis; styli rudimentum 0 vel minutum subulatum medio disco immersum. Flores feminei vel bermaphroditi: receptaculum tubulosum, urceolare vel campanulatum, saepius elongatum; ealyx ut in floribus masculis formatus; petala 5 — 8, rarius pauciora, ovata vel oblonga, acuta, interdum obsoleta; stamina petalis isomera et cum iis alternantia vel omnino deficientia, filamentis brevissimis, antheris minutis fertilibus vel sterilibus; ovarium \- loculare, receptaculo adnatum, apice disco lato pulvinato vel conico coronatum; Stylus basi in discum transiens, subulatus, curvatus vel spiraliter involutus, apice intus longi- tudinaliter sulcatus atque stigmatosus; Ovulum 1 , ab apice loculi pendulum, micropyle supera et extera, integumentis 2. Fructus oblongus vel ovoideus, drupaceus, calycis limbo et disco coronatus, putamine crasso, osseo, saepius valde compresso, =t mani- feste sulcato vel late costulato usque alato; seinen loculo con forme, testa membranacea, albumine copioso; embryo cotyledonibus foliaceis, oblongis vel ovatis albumini subae- quilatis, radicula brevi cylindrica. — Frutices vel plerumque arbores dz sericeae. Folia alterna, petiolata, estipulata, integerrima vel denticulata, saepius minute punctulata. Flores parvi, masculi in capitula vel umbellas vel racemos confertos axillares dispositi, basi bracteis saepius deciduis suffulti; flores feminei singuli axillares vel in capitula 2 — 12-flora dispositi atque tunc sessiles vel raro brevissime pedicellati, basi bracteis bracteolisque late ovatis usque lanceolatis pilosis suffulti. Species 7, plurimae in America septentrionali atlantica indigenae, nonnullae Chinae centralis Indiaeque orientalis et insularum adjacentium incolae. Clavis specieruiii. A. Flores masculi pedicellati, in umbellas vel racemos confertos axillares dispositi Sect. I. Pedicellatae Harms. a. Flores feminei vel bermaphroditi pedicellati, in umbellas 3— 6-floras vel racemos breves dispositi 1 . N. sinensis. b. Flores feminei vel hermaphroditi singuli axillares vel sessiles in capitula 2 — 7-flora dispositi. a. Capitula feminea 2 — 8-flora. Putamen ± manifeste costis humilibus latis praeditum; drupa 1 — 2 cm longa 2. N. sylvatica. fi. Flores feminei singuli axillares 3 — 5,5 cm ionge pe- dunculati. Putamen costis valde prominentibus acu- tangulis fere alatis praeditum; drupa 2 — 3 cm longa 3. N. uniflorä. B. Flores masculi sessiles capitati Sect. II. Capitatae Harms. a. Flores fructiferi singuli breviter pedunculati. or, Arbor 9 — 18 m alta. Folia subtus zb dense pubes- centi-tomentella, apice breviuscule mucronulata. Drupa 2,5 — 3,5 cm longa, putamine costis 10 — 12 in alas membranaceas productis insigni . . 4. N. ogeche. ß. Frutex 2 — 3 m altus. Folia subtus glabra, apice manifeste acuminata. Drupa 2 cm longa . . . . 5. N. acuminata. b. Flores fructiferi capitati, bracteis 3-nis rotundatis latis suffulti. Drupa 2 — 2,5 cm longa, putamine haud mani- festius costulato neque alato 6. N. javanica. |Q Walther Wangerin. — « Nyssaceae. Sectio I. Pedicellatae Harms. Pedicellatae Harms in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 257. — Flores mas- culi pedicellati, in umbellas parvas vel racemos confertos axillares dispositi. 1 . N. sinensis Oliver! in Hook. Icon. pl. XX. (l 89 1) t. 1964: Harms in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 257 et apud Diels, Fl. Gentr. Chin. in Engl. Bot. Jahrb. XXIV. (1901) 50 4. — Arbuscula 6 — 7-metralis, ramulis glabris brunneo-cinerascentibus usque fuscescenti- bus. Foliorum petiolus supra complanatus parce pilosulus vel glabratus 1,5 — 2 cm longus, lamina chartacea vel tenuiter coriacea, in sicco olivacea, supra glaberrima, subtus secus costam nervosque principales parce appresseque pilosa vel perfecte glabrata, utrinque minute punctulata, ovato- usque longe elliptica basi subrotundata vel in petiolum angustata atque paulo inaequilatera, apice paulatim breviterque acuminata, 12 — 15 cm longa et 5 — 6 cm lata, costa nervisque lateralibus primariis 5 — 7-jugis subarcuatim adscendentibus subtus prominulis, nervillis utrinque vix manifestis. Pedunculi graciles axillares vel saepius in axillis squamarum delapsarum solitarii appresse pilosuli 3 — 5 cm longi, pedi- cellis 3 — 6-nis apicem versus umbellatim vel breviter racemosim congestis; flores mas- culi: calycis limbus minutus; petala decidua anguste oblonga filamentis breviora; sta- mina 5 — 10, circa discum depressum carnosulum inserta. Flores feminei basi minutissinie bracteolati, dz 2 mm longe pedicellati; ovarium 2 mm longum glabrum vel basi pilo- sulum; calycis limbus subinteger; petala squamiformia 1,5 mm metientia; discus valde depressus; Stylus 2,5 — 3 mm longus. ürupa .... Subtropisches Central-China: Prov. Hupeh (Henry n. 5832 ; Wilson n. 1 058). — Herb. Berlin, Petersburg. 2. N. sylvatica Marsh. Arbust. (1785) 97; Michx. f. Hist. Arb. For. Am. Sept. II. (1810) 260, t. 21 ; Poir. Suppl. IV. (1816) 116. — N. aquatica L. Spec. pl. ed. 1. (1753) 1058 e. p. ; Persoon, Synopsis I. (1807) 614; Roem. et Schult. Syst. V. (1819) 576; Spreng. Syst. I. (1825) 832; Audubon, Birds (1837) t. 133; Ell. Fl. Carol. II. 684; Dietr. Synopsis pl. I. (1839) 878; Eat. et Wright, North Am. Bot. (1840) 329; Spach, Hist. veg. phan. X. (1841) 464; Goult. et Ev. in Bot. Gaz. XV. (1890) 91. — N. integrifolia Ait. Hort. Kew. III. (1789) 44 6; Pers. Synopsis II. (1807) 614. — ?N. canadensis Poir. in Lam. Encycl. IV. (1797) 507. — N. glauca Hort. Par. ex Roem. et Schult. Syst. V. (1819) 575. — N. montana Hort, ex Pursh Fl. Am. sept. I. (1814) 177. — N. multiflora Wangenheim, Beitr. Forstw. Nordam. Holz. (1787) 46, t. 16; Beck, Bot. (1833) 307; Darling. Fl. Gestr. (1837) 164: Eat. et Wright, North Am. Bot. (1840) 329: Spach, Hist. veg. phan. X. (1841) 463; Torrey, Fl. N. Y. IL (1843) 161, t. 95; Emerson, Mass. Trees (1840) 312, t. 7; Harms in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 257. — N. villosa Michx. Fl. bor. am. II. (1803) 258; Willi. Spec. IV. (1805) 1112; Ait. f. Hort. Kew. V. (1813) 479; Pursh, Fl. Am. sept. I. (1814) 177; Roem. et Schult. Syst. V. (1819) 575; Bigel. Fl. Bost. ed. 2. (1824) 380; Spreng. Syst. I. (1825) 83 2; Dietr. Synopsis pl. I. (1839) 878: Loud. Arb. III. 1317, f. 1197 et 1198. — Arbor usque ad 15 — 36 m alta saepius multo minor, ramulis glabris vel novellis parce puberulis brunnescentibus vel cinerascentibus usque nigro-fuscescentibus. Folia petiolo 1,5 — 2,5 cm longo subtereti vel supra complanato usque leviter canaliculato densiuscule puberulo demum lere glabrato petiolata, tenuiter membranaeea vel rarius ztz crassiuscule chartacea, intense viridia subtus pallidiora, juvi'n« ula utrinque praecipue subtus densiuscule pubescentia, adulta Bupra perfecte lere glabrata atque saepius nitidula, subtus secus costam nervosque principales pilis longius- eulii lubappressif densiuscule obtecta ceterum sparse puberula vel ptorumque glabrata, nunc bene DUnc longe elliptica usque lanceolata vel ovata vel obovata, basi subrotundata vel sa«'|iius in petiolum angustata, apice saepissime breviuscule acuminata, integre, 5 — 12 cm longa et 2 — 7 cm lata, costa nervisque lateralibus primariis supra conspicuis subtus prominenUbus, nervillis subtus dense reticulatis. Flores maficuli in racemos circiter 5 — 12-floros pedunculis 1,5 — 2,5 cm longis breviuscule patenterque puberulis stipitatos post anthesin laxiusculos dispositi, 3^—9 mm longe pedicellati; receptaculum Nyssa. 11 breviter obconicum; calycis limbus subinteger vel vix manifeste dentatus; petala 5 vel saepius plura ovata vel oblonga \ — 2 mm longa, 0,25 — 0,75 mm lata; stamina petala numero aequantia vel superantia, filamentis 3 — 5 mm longis subulatis, antheris ellipticis utrinque emarginatis \ — 1,2 5 mm metientibus; discus humilis, apice valde depressus, margine irregulariter lobatus ; styli rudimentum subulatum centro disci immersum. Flores feminei sessiles in capitula 2 — 8-, plerumque 3-flora 2 — 4,5 cm longe pedunculata dis- positi, basi plerumque bracteis bracteolisque minutis ovatis usque lanceolatis ciliatis 1. A—H Nyssa ogeche Marsh. A Ramulus $. B Flos $. C Flores Q. D Flos Q, i?id. longitud. sectus. F Fructus longitud. sectus, O id. transverse sectus. H Putamen. — J—O N. sylvatica Marsh. J Ramulus $. K Flos $. L Ramulus Q. M Fructus longitud. sectus. N Putamen, 0 id. transverse sectum. (See. Engler-Prantl, Pllzfam. III. 8. 258.) suffulti; ovarium 2 — 3 mm longum subglabrum; calycis limbus in dentes valde minutos trianguläres obtusiusculos divisus; petala ovata =b l mm metientia; discus depressus; Stylus 3 mm longus apice ineurvus. Drupa ovoidea, coeruleo-nigrescens, 8 — 13 mm > longa, putamine ovoideo dz compresso, dr manifeste obtuseque costulato. — Fig. 1 / — 0. Atlantisches Nordamerika; vorzugsweise an den Rändern von »swamps« und an Flussufern, aber auch an mit Hochwald bedeckten Abhängen von Maine bis Florida, 12 Walther Wangerin. — Nyssaceae. westlich bis Ontario, Michigan, Arkansas und Texas. Hat mir aus folgenden Staaten der Union vorgelegen: Massachusetts (Concordia), Connecticut (Nev Haren), New York (Richmond County: Staten Island), New Jersey (Planlield, Rahwey), Pennsylvania (Smith- ville, Heller and Halbach, PI. of South. Penns. n. 885), Ohio (Cleveland, Krebs n. 458; Miami, Unio itineraria Dp. Frank), Illinois (Union County, French), Virginia Pürlsinouth, Marion), Kentucky (Madison county, Nelson n. 9333), Tennessee (Smokey- Berge, Rugel), Carolina (BUtmore Herb. n. 662b; Small and Heller, PL of Western North Carol. n. 3 40), Georgia '(Little Stone Mountain, Small; Whitfield county, in einer Höht von 400 — 500 m, Harper n. 278), Missouri (Campbell; Bush, PI. of. iiaa. n. 328), Arkansas (Engel mann n. 231'), Florida (Hanks of streams, Duval county, Curtisi n. 1 06 1 ) , Alabama (Mobile, Mohr), Louisiania (New Orleans, Engel mann), Mississippi (Biloxi, Tracy n. 5029), Texas (E. Hall, PI. Tex. n. 267). Einheimische Namen: Pepperidge, Sour Gum, Tupelo. Var. biflora (Walter) Sargent, Silva of N. Am. V. ( I 891/97) 76. — N. biflora Walter, II. Carol. (1788) 253; Coult. et Evans in Bot. Caz. XV. (4 890) 92; Sargent, Man. Trees of N. Amer. (1905) 70 9. — N. oaroliniana Poir. in Lam. Encycl. IV. (1797) 50 7; Lam. III. 111. 442, t. 851, f. 1. — iV. aquatica M. A. Curt. Bot. N. Carol. 62. — N. mnlti- flora Ell. Sketch. II. (1824) 684. — Folia sueto minora quam in forma typica, 2,5 — 7,5 cm longa et 1,2 — 3,5 cm lata, apice plerumque obtusa haud acuminata, adulta utrinque perfecte glabrata, dense punctulata, subcoriacea. Flores feminei in pedunculis sueto 2-ni. Putamen valde compressum, costis manifestius prominentibus obtusiusculis insigne. Südliche Staaten des atlantischen Nordamerika, in kleinen Teichen der »Pine barrens«: Virginia (Umgegend von Franklin, Southampton county, A. Heller, PI. of southeast. Virg. n. 1024), Carolina (Rowan county, Small and Heller, PI. of Centr. North Carol. n. 350), Georgia (Harper, Georgia PI. n. 456; Swamps am Ogeechee River, Gurtiss n. 1062), Florida (bei Jacksonville , Flussufer und sumpfige Stellen. Curtiss, See. distrib. n. 4709 et5787;'Lake City, Columbia county, Nash n. *2183). 3. N. uniflora Wangenh. Beitr. Forstw. Nordam. Holz. (1787) 83; Walter, Fl. Carol. (1788)253; Ell. Carol. II. (182 4) 686; Eat. et Wright, North Am. Bot. (1840) 829; Curt. Bot. N. Carol. 62; Coult. et Ev. in Bot. Gaz. XV. (1890) 92; Harms in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 257. — N. aquatica L. Spec. pl. ed. 1. (1753) 1058 e. p.J Marsh. Arbust. (1785) 96; Poir. in Lam. Encycl. IV. (1797) 507; Sargent, Man. Trees of N. Amer. (1905) 711. — N. augalisam Michx. Fl. bor. am. II. (1803) 259; Spach, Hist. veg. phan, X. (1841) 465. — N. anyulosa Poir. in Lam. Encycl. IV. (1797) 507; Lam. Hl. III. 442, t. 851, f. 2; Roem. et Schult. Syst. V. (1819) 578. — N. denticulata Ait. Hort. Kew. III. (1789) 446; Pers. Synopsis II. ( 1 807) 615; Willd. Spec. pl. IV. (180")) llli: Pursh, Fl. Am. sept. I. (1814) 178; Poir. Suppl. IV. (1816) 115; Roem. et Schult. Sjefc V. (1819) 577; Spreng. Syst. I. (1825) 832: Dietr. Synopsis pl. I. (1839) 879. — N. granäidentata Michx. f. Hist. Arb. For. Am. Sept. II. (1810) 252, t. 19. — A. palustris Salisb. Prodi-. (1796) 175. — N. tomentosa Michx. Fl. bor. am. II. (1803) 259; Pers. Synopsis II. (1807) 615; Willd. Spec. pl. IV. (1805) 1113; Pursh, M Am. iepi I. (1814) 177: Roem. et. Schult. Syst. V. (1819) 577; Ell. Carol. II. (I8S4 685; Spreng. Syst. I. (1825) 832; Audubon, Birds 1837) t. 13; Dietr. Synopsis pl. I. (1839) 879; Eat. et Wright, -North Am. Bot. ( I 8 40) 329. — Arbor 18- 30-metralis, r.Miiiilis glabrii brunnescentibua usque fuscescentibus. Foliorum petiolua Bunteres veJ inpra leviter eanaliculalua parce puberulus vel glabratus 3 — 4,5 cm longus; lamina chartacea, aupra laturate viridis, subtus pallidior, juveneula supra dz sparse subtus ralde deine i>ilis bretiusculii crispidulo-patentibus villosulo-tomentella, adulta Bupra per- lecte glabrata, ^uiftus secui costara aervosque principales densiuacule ceterum sparse pubei in- \<-l Ion-.- clliptirii vrl ovala, basi nunc in petiolum COUStricU nunc lubrotundaüi rel levlter cordata, apice plerumque breviter acuminata atque manifeste mncronnlata, margine Integra ^-\ laepiui anguloto-dentata, 7,8 -15 cm longa «-i 3,5 — cm lata, costa subtus valde prominente, nerria lateralibua patentibua vel paulo Nyssa. j 3 adscendentibus supra conspicuis subtus prominulis, secundariis venisque subtus dense reticulatis. Flores masculi in racemos valde eonfertos 1,5 — 2 cm longe pedunculatos disposiü 1 — 3 mm longe pedicellati; calycis limbus hand manifestius dentalus: pelala oblonga, 3 — 4 mm metientia ; stamina petalis paulo longiora. FJores feminei in pedun- culis axillaribus gracilibus teretibus glabris 3 — 5,5 cm longis apice bracteas 3 lineari- lanceolatas ciliatas gerentibus solitarii; ovarium oblongum 1 cm metiens parce pilo- sulum; calycis limbus subinteger; petala ; discus valde depressus; stylus Drupa saturate coerulea7 obovoidea, 2,5 cm longa et 1,25 — 1,5 cm diametro metiens, putamine compresso costis valde prominentibus acutangulis interdum fere alatis praedito. Südliche Staaten des atlantischen Nordamerika, in tiefen Sümpfen: Vir- ginia (Umgegend von Franklin, Southampton County, A. Heller, PI. of southeast. Virg. n. 984), Carolina (Bladen county, Biltmore herb. n. 2868a), Georgia (Ogeechee river, Curtiss n. 1063; Muckalee Creek, Sumter county, Harper n. 1134), Missouri (B. F. Bush, PI. of Miss. n. 326), Tennessee (zwischen Scouky river und den Bergen ober- halb Warmsprings, R 11 gel). Einheimische Namen: Cotton Gum, Tupelo Gum. ses Sectio II. Capitatae Harms. Capitatae Harms in Engl u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 258. — Flores masculi ssiles capitati. 4. N. ogeche Marsh. Arbust. (1785) 97: Coult. et Evans in Bot. Gaz. XV. (1890) 93; Harms in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 258. — N. candieans Michx. Fl. bor. am. II. (1803) 259; Pers. Synopsis II. (1807) 614; Willd. Spec. pl. IV. (1805) 1113; Pursh, Fl. Am. sept. (1814) 177; Poir. Suppl. IV. (1816) 1 16: Roem. et Schult. Syst. V. (1819) 577; Spreng. Syst. I. (1825) 832; Dietr. Synopsis pl. I. (1839) 879: Loud. Arb. III. 1 31 8, f. 11 99 ; Sargent, Man. Trees of N. Amer. (1 905) 710. — N. coccima Bartr. Trav. ed. II. (1794) 17. — N. capitata Walter, Fl. Garol. (1788) 253; Poir. in Lam. Encycl. IV. (1797) 508 et Suppl. V. (1817) 740; Michx. f. Hist. Arb. For. Am. Sept. II. (1810) 257, t. 20; Ait. f. Hort. Kew. V. (1813) 480; Ell. Garol. II. (1824) 685; Hook. Comp. Bot. Mag. II. 62; Eat. et Wright, North Am. Bot. (1840) 329; Spach, Hist. veg. phan. X. (1841) 464. — N. montana Gaertn. f. Fruct. III. (1805/07) 201, t. 216. — .V. oye*chee Steud. Nomencl. ed. 1. (1821) 558. — N. tomentosa Poir. in Lam. Encycl. IV. (1797) 508. — Arbor 9 — 18 m alta, ramulis novellis pilis breviusculis patentibus villosulo-puberulis, mox glabratis cinereo-brunnescentibus usque fuscescentibus. Foliorum petiolus supra leviter complanatus, initio densiuscule villosulo-puberulus demum glabres- cens 1 — 2 cm longus ; lamina chartacea, in sicco olivaceo-virescens subtus paulo palli- dior, juveneula supra d= sparse pilosa subtus valde dense villosulo-tomentella, adulta supra plerumque omnino glabrata, subtus secus costam nervosque principales densius- cule ceterum du sparse pilis breviusculis patentibus pubescens, nunc bene vel longe elliptica nunc obovata usque oblonga, integra, basi subrotundata vel saepius in peliolum constricta, apice breviuscule mucronulata, 6 — 15 cm longa et 3,5 — 7,5 cm lata, cosla nervisque Jateralibus primariis adscendentibus supra ronspicuis subtus prominentibus, secundariis venisque subtus dense reticulatis. Flores masculi sessiles in capilula pedun- culis 2 — 3 cm longis axillaribus teretibus dense puberulis stipitata conferti; calycis limbus minutus subinteger; petala 4 — 5 subovata dense tomentella staminibus multo breviora; stamina 8—10 manifeste biseriatim disposita, filamentis longis subulatis, antheris breviter ellipticis; discus humilis apice late depressus. Flores feminei sive hermaphroditi solitarii, pedunculis 0,5 — 1 cm longis tomentellis apice articulatis et hir bracteolas 2 lineari-lanccolatas gerentibus stipitati; ovarium oblongum dense tomentellum; eafycis limbus subinteger; petala minuta subovata 2—3 mm metientia, dz dense tomen- tella; discus conspicuus pulviniformis ; Stylus 4 — 5 mm longus apice spiraliter incurvatus et hie profunde sulcatus. Drupa coccinea apice disco coronata obovoidea, 2,5 — 3,5 cm 14 Walther Wangerin. — Nyssaceae. longa et I — 1,5 cm diametro metiens; putamen drupae aequale compressum longitudi- naliter costis 10 — 12 in alas membranaceas producüs insigne. — Fig. \A — üT. Südliche Staaten des atlantischen Nordamarika, in »swamps«: Georgia (Ogeechee river, Curtiss n. 1064), Florida (sumpfige Stellen am Flusse Ocklockonne, Rugel, Sümpfe nahe der Küste, Biltmore herb. n. 2867a). Einheimische Namen: Ogeechee Lime, Sour Tupelo. 5. N. acuminata Small, Fl. S. East. Un. St. (1903) 852. — Frutex 2—3 m altus, fere glaberrimus, ramulis rubescentibus demum cortice fuscescente obtectis paten- tibus. Folia circiter 1 cm longe petiolata, supra saturate viridia, subtus pallidiora, glabra, elliptica usque oblanceolata, basi angustata et acuta, apice manifeste acuminata, 4 — 15 cm longa, margine leviter revoluta, nervis subtus prominentibus. Flores feminei solitarii breviter pedicellati, pedicellis fructiferis 1 — 1,5 cm longis, pilis brunneis pubes- centibus. Drupa oblonga, asvmmetrica, circiter 2 cm longa, leviter curvata. Südliches, atlantisches Nord amerika: Georgia, in Fichtensümpfen (»swamps«) nahender Küste. Nota. Species mihi non visa atque adliuc valde incomplete nota; diagnosis ex Small 1. c. i. Nyssa jamnica (Blume) Wangeri n. .1 Habitus. B Flo» #. 0 Capitulum. D Pet&lura / i loi Q. F c:.-ij.if iiiiim (rucUferum, Q Bwnen. // Capitulum i deforinatum [Oeratosiachysi (Fcon. origm.) Nyssa. 15 6. N. javanica (Blume) Wangerin. — N. sessiliflora Hook. f. et Thoms. in Benth. et Hook. f. Gen. I. (1867) 952; C. B. Clarke in Hook. f. FJ. Brit. Ind. II. (1879) 747; Harms in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 257; King in Journ. As. Soc. Beng. LXXI. 2. (1902) 79; Koorders et Valeton, Bijdr. Boomsort. Java V. (1900) 95. — Agathisanthes javanica Blume! Bijdr. (1825) 645; Miq. Fl. Ind. bat. I. 1. (1855) 839. — Ceratostachys Blume! Bijdr. (1825) 644; Miq. 1. c. — Daphniphyllopsis capitata Kurz, For. Fl. Brit. Burm. I. (1877) 240 et in Journ. As. Soc. Beng. XLIV. 2. (1875) 201. — Hex daphniphylloides Kurz in Journ. As. Soc. Beng. XXXIX. 2. (1870) 72. — Arbor ad 20-metralis, ramulis novellis densiuscule appresseque sericeo-puberulis, mox glabratis fuscescentibus usque nigrescentibus. Folia 1?5 — 2,5 cm longe petiolata, tenuiter coriacea, in sicco obscure olivacea usque nigres- centia, supra nitidula, utrinque minute punctulata, juvencula appresse sericeo-pilosa, adulta utrinque perfecte glabrata vel subtus secus costam nervosque principales minute puberula, nunc bene vel longe elliptica usque lanceolata nunc saepius longe obovata usque oblonga, basi in petiolum constricta, apice dz longe acuminata, 10 — 1 5 cm longa et 3,5 — 5 cm lata, costa nervisque lateralibus primariis utrinsecus 6 — 8-nis prodeuntibus arcuatim adscendentibus supra conspicuis subtus prominentibus, nervillis subtus tantum manifestis. Gapitula pedunculis in axillis foliorum saepius delapsorum solitariis plerumque in summis ramulis confertis teretibus densiuscule puberulis 2 — 4 cm longis stipitata multiflora; flores sessiles, bracteis 1-nis bracteolisque 2-nis latiusculis rotundatis pilosis ciliatis suffulti. Flores masculi: receptaculum breviter ob- conicum; calycis limbus irregulariter in lobos 5 rotundatos ciliatos interdum vix mani- festos divisus; petala 5, obovata, 2,25 — 2,5 mm longa; stamina 10, biserialim disposita, filamentis subulatis 1,5 mm longis, antheris ellipticis utrinque emarginatis ib 1 mm metientibus; discus humilis apice depressus margine irregulariter lobatus. Flores feminei: ovarium parce pubescens apice disco epigyno glabro crasso annulari obscure lobato termi- natum, Stylus perbrevis simplex. Drupa ellipsoidea vel saepius obovoideä, in sicco nigres- cens, glabrata, apice calycis discique vestigiis coronata, 2 — 2,5 cm longa, 1,25 — 1,5 cm diametro metiens, putaniine manifeste compresso haud costulato neque alato 1,5—1,75 cm longo et 0,75 cm diametro metiente. — Fig. 2. Monsungebiet: Ost-Himalaya, Khasia Mts.: Assam, um 2500 m (Flora v. Assam n. 11319 et 11479). Cachar, Martaban (nach Clarke). Perak, in einer Höhe von 1100 m (Wray n. 422). Java (Koorders n. 2372a, 15203/?, 24170/?; Warburg n. 3289, 3977). Sumatra (Beccari n. 17; Forbes n. 2880). — Herb. Berlin, Barbey-Boissier, De Candölle. Leiden, Wien. Nota. In plantis a cl. Blume sub nomine Ceratostachys descriptis Ovaria sub ictu in- sectae cuiusve morbide excrescunt. %Species dubiae. 7. N. Hollrungii K. Schum. in Schumann et Lauterbach, Nachtr. zur Fl. Deutsch. Schutzgeb. Südsee (1905) 334. — Planta lignosa ramosa, ramis teretibus novellis angulatis ip'sis glabris, cortice cinerascente obtectis. Foliorum petiolus supra canalicu- latus, 1 cm longus; lamina dure coriacea, utrinque glabra, oblonga vel oblongo-lanceo- lata, basi rotundata, apice acuminata, 6 — 13 cm longa et 3,5 — 6 cm lata. Flores Drupa I cm longe pedicellata, pendula, complanata oblonga, acuminata, basi rotundata, calyce truncato cinereo-tomentello 1,3 mm metiente coronata, in sicco brunnea, glabra, 2,5 — 3 cm longa et 1,2 — 1,6 cm crassa, exocarpio tenui, endocarpio osseo ecostato, semine exalbuminoso. Neu-Guinea, Kaiser Wilhelmsland: Zweite Station am Augustaflusse (Holl- run g n. 72 0). Nota. Species mihi non visa (diagnosis ex cl. Schumann 1. c.) atque albumine seminis omnino deficiente valde dubia, num omnino in hoc genere inserenda. , 8. N. ciliata Raf. Atl. Journ. (1832/33) 176. 16 Walther Wangerin. — Nyssaceae. 2. Camptotheca Decne. Catnptotheca*) Decne. in Bull. Sor. bot Iraner \\. (1873) 1 57; Baill. Hist. pl. VI. (1877) 282; Harms in Engl. n. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 258; Wangerin in Engl. Bot. Jahrb. WWIII. Beibl. n. 86 (1900) 09—75 et 85— HO. Oamplotheea acumittata Decne. -1 Habitus. B Alabastrum. C Flos, petalis doladsfr D Btamii /• Petahim P Ovarium longitud. sectum. 0 Capitulum rrucUforum. // Früctus ./ id longitud. eotu , K Granum pollinis. (Icon. origin, *) xttfi rro Camptotheca, Davidia. \ 7 Flores polygami. Calyx cupularis, vix manifeste 5-dentatus. Petala 5, imbricata. Stamina 10, biseriatim disposita, sub disco epigyno inserta; antherarum locella 4 connec- tivo conico appensa, introrsum dehiscentia; pollen 3-poratum. Ovarium inferum, breve, compressum, in floribus masculis rudimeniarium ; Stylus 2-fidus, in floribus masculis brevissimus disco immersus; Ovulum Fructus capitati compressi subsamaroidei, oblongi, obliqui, apice truncati discique vestigiis coronati, mesocarpio suberoso et endo- carpio tenui, 1-loculares, l-spermi; semen descendens elongatum, lineale, testa tenui, albumine carnoso; embryo linealis, albumini aequalis cotyledonibus tenuissimis, radicula supera cylindrica. — Arbor. Folia alterna, decidua, ovata basi obtusa, apice acuminata, glabra. Flores capitati, bracteis obtusis paulo carnosulis suffulti; capitula in racemos terminales disposita. Species 1, Tibetiae orientalis incola. C. acuminata Decne. in Bull. Soc. bot. France XX. (1873) 157; Franchet, PI. David. II. (1888) t. 9; Harms in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 259 et apud Diels, Fl. Centr. Chin. in Engl. Bot. Jahrb. XXIX. (1901) 504. — Planta lignosa, ramulis teretibus, novellis valde appresse puberulis, mox glabratis brunnescentibus, lenticellis conspicuis albidis sparse obsitis. Foliorum petiolus supra complanatus vel leviter canali- culatus, initio breviuscule puberulus mox glabratus, 2 — 2,75 cm longus; lamina chartacea, supra saturate viridis subtus pallidior, juvencula pilis brevissimis appressis ± dense obtecta, adulta supra omnino glabrata, subtus secus costam densiuscule puberula ceterum item glabrata, elliptica, basi plerumque in petiolum constricta rarius paulo asymmetrice subrotundata, apicem versus paulatim acuminata, usque ad 15 cm longa et 9 cm lata, costa nervisque lateralibus primariis arcuatim adscendentibus supra con- spicuis subtus prominentibus, venis reticulatis subtus distinctioribus. Capitula pedunculo usque ad 3 cm longo densiuscule puberulo stipitata; flores bracteis 1,5 mm longis dense puberulis suffulti. Flores masculi: receptaculum breviter cupulare; calycis limbus minu- tissime vel vix manifeste 5-dentatus; petala ovata, apicem versus brevissime appresseque pilosula, 2 — 2,5 mm longa et 0,75 mm lata; staminum filamenta d= 1 mm longa, antherae 0,5 — 0,75 mm metientes; discus margine irregulariter lobatus apice depressus. Flores feminei: ovarium circiter 3 mm longum compressum; calycis limbus subinteger 0,5 — 0,75 mm latus; petala . . . .; discus humilis depressus; Stylus 2 — 2,5 mm longus, apice 2-fidus. Fructus in sicco ochraceo-brunneus nitidulus compressus apice truncatus lateraliter paulo alatus, 1,75 — 2 cm longus, 0,75 mm latus. Östliches Tibet (nach Decaisne). — Subtropisches Central-China: Yunnan (Henry n. 13 433); West-Hupeh (Wilson n. 1681); Prov. Sz-tschwan (Nan-tschwan, v. Rosthorn n. 820; Uomisan, Giraldi n. 4330). — Herb. Berlin. Subfam. II. Davidioideae Harms. Davidioideae Harms (subfam. Cornacearum) in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 8. 1898) 259. — Ovarium 6 — 1 0-loculare. Perianthium in floribus masculis 0, in floribus femineis vel hermaphroditis e phyllis numerosis parvis inaequalibus efformatum. Stylus conicus, apice in lobos loculorum numero aequales radiatos divisus. Fructus drupaceus. 3. Davidia Baiii. Davidia*) Baill. in Adans. X. (1871/73) 11 4 et Hist. pl. VI. (1 877) 2 82; Franch. PI. David. II. (1888) t. 10; Oliver in Hook. Ic. pl. (1887/88) t. 1961; Harms in Engl, u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 256; Wangerin in Engl. Bot. Jahrb. XXXVIII. Beibl. 86. (1906) 75—77 et 86. Flores polygamo-dioici. Flores masculi e staminibus tantum formati; stamina 00 in capitulum globosum minute foveolatum, circa filamentorum basin leviter prominulum glomerata; filamenta libera subulata foveolis receptaculi inserta; antherae introrsae, *) Planta insignis primum a cl. David in Tibetia reperta. A. Engler, Das Pflanzenreich. IY. (Embryophyta siphonogama) 220a. 18 Walther Wangerin. — Nyssaceae. loculis ovatis, basi et apice liberis, sublateraliter rimosis. Flores feminei in capitulis singuli vel obsoleti, lateraliter supra medium capituli inserti; receptaculum fere ovoideum, sacciforme, ovario adnatum; perianthium subepigynum, e phyllis oo parvis inaequalibus subulatis constans; ovarium inferum 6 — I 0-loculare, ultra perianthium in stylum coni- cum rugosum apice in lobos loculorum numero aequales radiatos intus longitudinaliter sulcatos et hie papillosos divisum attenuatum; ovula in loculis solitaria, paulo infra apicem angulo interno inserta, descendentia, anatropa, micropjle extrorsum supera. Flos hermaphroditus femineo similis, sed paulo supra perianthium staminibus oo, saepius paucis filamento brevi recto donatis, inordinate insertis, fertilibus vel sterilibus praeditus. Fructus drupaceus, obovoideus vel ellipsoideus, brunnescens vel rubescens, laevis, punc- tatus, apice paulo depressus, mesocarpio granulato-crustaceo, endocarpio osseo longi- tudinaliter sulcato, 3 — 5-loculari (loculis ovarii ceteris abortis), loculis 1-spermis; semen pendulum, albumine carnoso; embryo rectus, albumen subaequans, cotyledonibus oblongis, radicula cylindrica. — Arbor. Folia alterna, petiolata, cordata, acuminata, serrata, Fig. 4. Davidia involucrata ßaill. A Habitus. B Capitulum, Cid. cum flore unico Q. D Flos o. longitud. sectus. E Ovarium transverse sectum. (See. Engler-Prantl, Pflzfam. III. 8. 259.) penninervia, basi sub-3 — 7-nervia, juveneula utrinque vel subtus tantum sericea. Flores praecoces, in capitula terminalia peduneulata, bracteis 2 suboppositis foliis conformibus aequalibusque subpetaloideis albis demum patentibus involucrata dispositi. Species 1, Tibetiae et Ghinae centralis incola. D. involucrata Baill. in Adans. X. (1871) 115; Franch. PI. David. II. (i 888) t. 10; Oliver in Hook. Icon. pl. (1887/88) t. 1961; Harms in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 259 et apud Diels, Fl. Gentr. Ghin. in Engl. Bot. Jahrb. XXIX. (1901) 505. — D. tibetana David in Nouv. Arch. Mus. Paris V. (1882) 56. — Arbor ad 20-metralis, rarnulis teretibus brunneo-usque nigro-fuscescentibus glabris. Folia in ramulis abbreviatis sueto bina vel terna, petiolis gracilibus 2,5 — 6 cm longis supra leviter canaliculatis et hie puberulis vel glabratis petiolata, membranacea vel tenuiter charta- cea, in sicco supra dz intense viridia subtus pallidiora, juveneula utrinque imprimis subtus secus nervös principales pilis longiusculis subappressis serieeo-pilosa, adulta plerumquo omnino fere glabrata, rotundata usque late rotundato-ovata, basi cordata, apice in acumen sat longum acutinsciilum producta, margine serrata, serraturae dentibus manifeste acu- minatis, usque ad \ 2 cm longa et 9,5 cm lata mihi visa, e basi sub- 3 — 7-nervia, Costa nervisque lateralibui primariii adscendentibus pluriee dirhotomis utrinque manifestis subtus prominnHf, venis reticulatis subtus distinetioribus. Capitula in ramulis abbreviatis singula peduneulis gracilibus teretibus glabris vel valde parce pilosulis 3 — 7 cm longis Davidia. 19 stipitata ; bracteae involucrantes 2 membranaceae albae inaequales nervis venisque fuscatis percursae, altera major usque ad 13 cm longa et 5 cm lata apice acuminata margine apicem versus foliis brevius serrata, altera dimidio vel ultra minor; capitula 1 — 1,5 cm diametro metientia; stamina filamentis usque 7,5 mm longis filiformibus, antheris minute ellipticis 0,5 mm metientibus; ovarium 3 — 4 mm longum; Stylus 1,5 — 2 mm metiens. Drupa circiter 2,5—3 cm longa et 1,75 — 2 cm crassa, putamine 2,5 cm longo, diametro transverso 12,5 mm metiente. Var. Of. genuina Wangerin nov. var. — Folia adulta quoque dz dense sericeo- pilosa. Ost-Tibet (nach Baillon). Var. ß. Vilmoriniana (Dode) Wangerin. — Davidia Vilmoriniana Dode in Rev. Hort. (1908) 406. — D. laeta Dode 1. c. 407. — Folia adulta perfecte glabrata vel summum in nervorum angulis parce barbata. Subtropisches Gentral-China: Prov. Hupeh (Wilson n. 642); Sz-tschwan (S.-Wushan, Henry n. 5577 et 5577B; Distrikt von Tchen-keou-Tin , Farges). — Herb. Berlin, Barbey-Boissier, Petersburg. 2* Die angenommenen Register für W. Wangerin-Nyssaceae. Gattungen sind fett gedruckt, die angenommenen Arten mit einem Stern (*) bezeichnet. Agathisanthes Blume 8. javanica Blume 1 5. Camptotheca Decne. 1 6, n. 2. (4, 2, 3, 5, 7, 8). ♦acuminata Decne. 4 7. (16 Fig. 3). Capitatae Harms (sect.) 9, 13. Geratostachys Blume 9, 4 5. Cotton Gum 43. Gynoxylum Pluk. 9. Daphniphyllopsis Kurz 9. capitata Kurz 15. DaTidia Baill. 4 7, n. 3. (4, 2, 3, 5, 6, 7, 8). ♦involucrata Baill. 18. (4 8 Fig. 4). var. genuina Wangerin 1 9. var. Vilmoriniana (Dode) Wangerin 4 9. laeta Dode 4 9. tibetana David 4 8. Vilmoriniana Dode 19. Davidioideae Harms 8, 17. Ficus eucalyptoides Heer 7. Hex daphniphylloides Kurz 4 5. Nyssa L. 8, n. 4. (4 — 8). ♦acuminata Small 4 4, n. 5. angulisans Michx. 12, n. 3. angulosa Poir. 12, n. 3. aquatica L. 1 0, n 2 ; 1 2, n. 3. aquatica M. A. Curt. 1 2, n. 2. biflora Walter 12, n. 2. canadensis Poir. 1 0, n. 2. candicans Michx. 13, n. 4. capitata Walter 13, n. 4. caroliniana Poir. 12, n. 2. ♦cihata Raf. 15, n. 8. coccinea Bartr. 4 3, n. 4. denticulata Ait. 12, n. 3. europaea Heer 8. glauca Hort. 10, n. 2. grandidentata Michx. f. 12, n. 3. ♦Hollrungii K. Schum. 15, n. 7. (6). ♦javanica (Blume) Wangerin 15,n.6. (2— 6, 9, 4 4 Fig. 2). integrifolia Ait. 10, n. 2. montana Gaertn. f. 13, n. 4. montana Hort. 10, n. 2. multiflora Ell. 12. n. 2. multiflora Wangenh. 1 0, n. 2. ♦ogeche Marsh. 13, n. 4. (2 — 6, 9, 14 Fig. 1). oye-chee Steud. 4 3, n. 4. palustris Salisb. 12, n. 3. sessilifloraHook. f. etThoms. 15, n. 6. ♦sinensis Oliver 10, n. 1. ± — 5, 9). ♦sylvatica Marsh. 10, n. 2. (2—7, 9, 11 Fig. 1). var. biflora (Walter ;Sar- gent 12, n. 2. tomentosa Michx. 12, n. 3. tomentosa Poir. 13, n. 4. ♦uniflora Wangenh. 12, n. 3. (1, 2-4, 6, 9). villosa Michx. 10, n. 2. Nyssaceae Endl. 1, 7. Nysseae Juss. 1 . Nyssidium Heer 7. Nyssoideae Harms 1 , 8. Ogeechee Lime 14. Pedicellatae Harms (sect.) 9, 10. Pepperidge 12. Sour Gum 12. Sour Tupelo 14. Tupelo Adans. 9. Tupelo 12. Tupelo Gum 13. Tupelo-Stifte 8. Km. k von Bmtkonf & Härtel in L«ij>/.iK. Das Pflanzenreich Regni vegetabilis conspectus Im Auftrage der Königl. preuss. Akademie der Wissenschaften herausgegeben von A. Engler IV. 220 b Alangiaceae mit 47 Einzelbildern in 6 Figuren von Walther Wangerin Ausgegeben am 12. April 1910 Leipzig Verlag von "Wilhelm Engelmann 1910 Alangiaceae W. Wangerin. (Gedruckt im Dezember 1909.) {Alangiaceae Lindley, Nat. syst. ed. 2. (I 836) 39 et Veg. kingd. (1847) 719; Engl. Syllabus, 6. Aufl. (1909) 179. — Alangioideac (subfam. Cornacearuni) Harms in Engl. u. Prantl, Pflzfam. IH. &. (1898) 261. — Alang ieae DG. Prodr. III. (1828) 203 et IV. (1830) 267; G. Don, Gen. sjst. II. (1832) 806; Endl. Gen. (18 40) 1184 et Ench. (1841) 633; Miq. Fl. Ind. bat. I. (1855) 773). Wichtigste Litteratur siehe unten bei der Gattung. Character. Flores hermaphroditi. Calycis limbus latiusculus, prominens, in dentes 4 — 10 trianguläres usque lanceolatos divisus vel dz truncatus. Petala 4 — 10, linearia vel loriformia, valvata, crassiuscula , post anthesin recurvata, basi interdum cohaerentia. Stamina petalis isomera et cum iis alternantia vel 2 — 4-plo plura; filamenta libera vel basi paulo connata, petalis interdum adnata, intus zh dense barbata vel villosula, late linearia, in connectivum longum transeuntia; antherae connectivo adnatae, filamentis longiores, lineares, thecis intus vel lateraliter dehiscentibus, polline 3-porato. Discus pulviniformis, interdum fere hemisphaericus. Ovarium inferum, turbinatum, campanulatum vel fere cylindricum, 1( — 2)-loculare; Stylus medio disco insertus, cylindricus, stigmate clavato vel capitato, integro vel 2— 3-lobo coronatus; ovula in loeulis solitaria, ab apice loculi pendula, micropyle supera et extera, integumentis 2. Drupa ellipsoidea vel ovoidea vel fere globosa, sepalis et disco coronata, exocarpio tenui vel crasso, car- noso vel coriaceo, endocarpio crustaceo vel lignoso, 1-sperma. Semen loculo conforme, ovoideum vel fere globosum, testa crassiuscula, albumine carnoso extus laevi; embryo in axi albuminis situs, albumen subacquans, cotyledonibus foliaceis oblongis vel oblique, ovoideis vel fere orbiculatis, basi leviter cordatis et manifeste palmati-nerviis, com- )lanatis, albumini subaequilatis, radicula longa tereti apice clavata vel fere capitata. Arbores vel frutices, interdum spinosi, plerumque inarmati, glabri vel pubescentes. olia alterna, petiolata, estipulata, glabra vel subtus pubescentia usque tomentella, inte- jerrima vel lobata, basi saepius asymmetrica, penninervia vel e basi palmati-nervia, lembranacea usque coriacea. Priores albido-flavescentes vel albi, saepius suaveolentes, cymas axillares nunc large ramosas multifloras corymbosas nunc confertas paucifloras lispositi, bracteis subulatis vel linearibus deciduis praediti, pedicellis cum ovario articulatis. Species ca. 20, plurimae Indiae orientalis atque insularum adjacentium incolae, mica in Africam tropicam progressa, unica australiensis, nonnullae chinenses, unica Japoniae icola. Vegetationsorgane. Die Alangium-Aiien sind Holzgewächse des Tropenwaldes, bis 2 0 m hohe Bäume oder Sträucher. Die oft durch den Besitz einer Träufelspitze aus- Iezeichneten Blätter sind wechselständig, gestielt, meist von lederiger, ziemlich derber onsistenz, oft — besonders am Blattgrunde — von mehr oder weniger stark asymme- -ischer Gestalt; bei der Mehrzahl der Arten sind die Blätter fiedernervig, bei einigen xten (z. B. A. begoniifolium, A. platanifolium) aber kommen handnervige Blätter vor. 2 Walther Wangerin. — Alangiaceae. Die Blütenstände entspringen aus den Blattachseln, sie sind, wenn armblütig, ziem- lich auseinandergezogen und stellen dann Trauben mit Endblüten dar, während die reichblütigen aus solchen zusammengesetzte Rispen vorstellen, wobei dann die Achsen- teile meist mehr oder weniger stark gestaucht sind. Die Blütenstiele sind gegen das Ovar stets deutlich gegliedert; sie zeigen bisweilen, besonders ausgeprägt bei A. salviifoliunL die Eigentümlichkeit, dass die Tragblätter am Blütenstiel in die Höhe wachsen, so dass dann unterhalb jeder Blüte drei gleiche , schuppenartige Blättchen sich finden , von denen das der Achse abgewendete als Tragblatt, die beiden anderen als Vorblätter zu deuten sind. Anatomische Verhältnisse. Der Blattbau ist in der Regel bifacial, doch macht sich bisweilen, z. B. bei der Untergattung Eualangium , sowie bei A. vitiensc eine schwache Neigung zu centrischem Bau bemerkbar. Die Epidermiszellen sind von weeh- selnder Größe, bald rein polygonal, bald, besonders auf der Unterseite, mehr oder weniger stark unduliert. Die Cuticula ist bei Eualangium glatt, bei Marita bisweilen streifig gezeichnet. A. begoniifolium zeigt papillöse Gestaltung der oberen Epidermis^ zellen. Bei A. nobile ist die obere Epidermis durch einschichtiges Hypoderm verstärkt, auch A. ebenaecum und A. costatum zeigen Neigung zur Hypodermbildung. Die Spalt- öffnungen sind in der Regel mittelgroß und von ovalem Umriss, sie entbehren meist der Nebenzellen, die nur bei A. vitiense gefunden wurden. Haare finden sich besonders bei den Arten der Untergattung Marlea in verschiedener Ausbildung. A. begoniifolium und A. vitiense besitzen dickwandige, lange und spitze Haare, deren in das Blatt ein- gesenkter, etwas zwiebeiförmiger Basalteil dicht an der Blattfläche etwas eingeschnürt ist; bei A. platanifolium finden sich daneben auch dünnwandige, stumpfe Haare. Bei A. myrianthum sind die Blätter, besonders auf der Unterseite, und ebenso die Inflores- cenzzweige dicht besetzt mit sehr langen, dünnen, zugespitzten, mäßig dickwandigen, vielfach mehr oder weniger stark hin und her gebogenen und dadurch ineinandergewirrten Haaren. Bei A. barbatum kommen zwei Arten von Haaren vor: einmal sehr lange, borstenförmige, steif aufrechte Haare, deren Basalteil etwas angeschwollen ist, und außer- dem kurz keulenförmige, die sich der Blattfläche anschmiegen. Dieser letzteren Haar- form stehen die kurzen, dickwandigen Angelhakenhaare nahe, wie sie bei A. ebenaceum und A. nobile in schönster Ausbildung sich vorfinden; bei ersterer Art sind diese Haare in tiefe Grübchen der Blattfläche eingesenkt, während sie bei A. nobile in gleicher Höhe mit den Epidermiszellen entspringen. Eine bemerkenswerte Haarform komm! dann noch bei A. costatum vor, nämlich arm bis ziemlich reichlich büschelig ausgebildete Sternhaare, die an diejenigen der Styracaceen erinnern. Bei der Untergattung Eualangium sowie bei einem Teil der Marlea-krten kommen auf der Blattunterseite einzellige Drüsen vor; im ersten Falle haben diese scharf recht- winklig umgebogenen, der Blatl fläche angedrückten Drüsen ihren größten Durchmesser in der Mitte und erscheinen etwas zugespitzt, während sie bei Marlea nahe dem Ende keulenförmig verbreitert sind. Das Mesophyll zeigt ein allermeist einschichtiges Palissadengewehe, dessen Zellen ■ich bei einigen Arten durch auffallend BChlanken Bau auszeichnen, und ein ziemlich dichtei Schwammparencbym. Der oxalsaure Kalk ist bei der Untergattung Eualangium vorzugsweise in Gestalt von Drusen abgeschieden, deren Menge oft durchsichtige Punkte in den Blattern bedingt, doch herrschen in der Nahe der Gefäßbünde] Einzelkrystalle vor. Aii.h die meisten Marko-Arten zeigen im Mesophyll zahlreiche Drusen, deren Menge "'"I Größe bei .1. begoniifolium eine besonders auffallende ist; bei A. nobile isl das li,\il \oiikommcn krystallfrei, während bei A rbetmn um nur große, wohl ausgebildet! Einzelkrystalle gefunden wurden. Di Leitgewebe zeigt in der ( mgebung der größeren Nerven ziemlich reichliche Sklerench die bei Kmihngiuin typisch ausgebildet, bei Marlea ziemlich weit-] lnmig sind. retrimne lind nur aus dem Perikarp der Früchte von A. begoniifolium bekannt. Walther Wangerin. — Alangiaceae. tDer meist vielschichtige Kork besteht aus ziemlich dünnwandigen Zellen. Das auf den Kork folgende kollenchymatische Gewebe reicht nicht bis zum Hartbast, sondern geht bald in ein weitlumiges, dünnwandiges Gewebe über. Die typischen, bei Eualan- gium gelb, bei Marlea weißwandigen Hartbastfasern sind in isolierte Gruppen angeordnet. Bei A. nobile und A. ebenaceum sind die Hartbastfasern durch Steinzellen verstärkt. Auch in dem ziemlich ausgedehnten, radiale Anordnung zeigenden Weichbast kommen zuweilen Sklerenchymzellen vor. Die überwiegende Mehrzahl der Alang kirn- Ar teil zeigt im sekundären Holz ausschließlich einfache Gefäßdurchbrechung, doch hebt sich aus der Untergattung Marlea eine Gruppe von Arten, die auch sonst in anatomischer wie morphologischer Hinsicht sich als zweifellos nahe verwandt dokumentieren, nämlich A. ebenaceum, A. nobile, A. Mezianum und A. costatum heraus, bei denen die Gefäß- perforation leiterförmig und ziemlich reichspangig ist. Die ziemlich weiten Gefäße stehen Fig. 1. A — G Alangium begoniifolium (Roxb.) Baill. A Habitus. B Flos. C Stamen. D Ova- rium, E idem longitud. sectum, F idein transverse sectum. G Alabastrum. — H—J A. salvii- folium (L. f.) Wangerin. Flos et fructus longitud. sect. (See. Engler- Prantl, Pflzfam. III. 8. 261.) in Gruppen beisammen. Das Holzprosenchym ist nur einfach getüpfelt; typische Prosen- ehymfasern finden sich bei Eualangium und aus der Untergattung Marlea bei der Gruppe des A. ebenaceum, während die übrigen Marlea- Arten weitlumige Fasern auf- weisen. Da außerdem bei Eualangium die Markstrahlen nur aus 1 — 2 Reihen kleiner Zellen, bei Marlea dagegen aus 4 — 5 Reihen großer Zellen bestehen, so wird hierdurch bei ersterem ein fester, bei den meisten Marlea-Arlen hingegen ein lockerer Gesamtbau Elolzes bedingt. Das Mark besteht aus weitlumigen, mehr oder weniger verdickten Zellen bei Eu- lium, bei Marlea, ausgenommen die A. ebenaeeivm-Grunpe , aus dünnwandigen, 4 Walther Wangerin. — Alangiaceae. schwach verholzten Zellen; bei A. nobile, A. cbenaceum und bei A. costatum sind fast alle Zellen des Markes sklerosiert. Blütenverhältnisse. Als Typus des Diagramms der zur Untergattung Marlea ge- hörigen Arten möge dasjenige von A. begoniifolium beschrieben werden. Hier alternieren mit dem Kreise der in der Regel 6 an Zahl betragenden kleinen Kelchzipfel eine ebenso große Zahl von Petalen, deren Knospenlage eine vollkommen valvate ist. Das isomere Andröceum besteht aus 6 episepalen Staubgefäßen mit introrsen Antheren. Das unter» standige Ovar wird von zwei Karpellblättern gebildet und ist \ — 2-fächerig; jedes Faeh enthält ein anatropes hängendes Ovulum mit oberer, äußerer Mikropyle und zwei Inte— gumenten. Abweichungen von diesem Typus bezüglich der Zahlenverhältnisse sind bei den Marlea-Arien häufig; auch bei A. begoniifolium kommt neben der den typischen Kall bildenden 6-Zahl besonders die 7-Zahl häufig vor, und auch bei vielen anderen Arten ist die Zähligkeit des Diagramms keine bestimmt fixierte, sondern kann zwischen den extremen Zahlen 6 und \0 schwanken, während andererseits z. B. bei A. uniloculare, A. nobile, A. villosum die 5-Zahl, bei A. myrianthum die 6-Zalil fast beständig vorkommt Die Zahl der Ovarfächer schwankt bei A. begoniifolium zwischen 2 und \ , bei allen anderen Arten kommen ausnahmslos nur einfächerige Ovarien vor, nur bei A. barbatum habe ich daneben ein zweites, aber kleineres und steriles Fach gesehen. Das Diagramm der zur Untergattnng Eioalarigium gehörigen Arten unterscheidet sich nur im Starninalkreise von dem vorigen, indem hier die Zahl der Staubgefäße das 2 — 4-fache der Petalen beträgt. Indessen verteilen sich diese zahlreichen Staubgefäße nicht auf mehrere Kreise, sondern sind alle auf einem kleinen Wulst, der den Discus am Grunde ringförmig umgibt, dicht gedrängt inseriert und lassen keinen Unterschied in ihren Stellungsverhältnissen erkennen. Die zur Untergattung Eualangium gehörigen Arten sind also nicht als pleiostemon anzusehen, sondern die zahlreichen Staubgefäße sind meiner Ansicht nach durch Dedoublement aus einem isostemonen Andröceum entstanden. Was die Ausbildung der Blütenteile angeht, so ist das Receptaculum, in welches das unterständige Ovar eingeschlossen ist, von becher- bis glockenförmiger oder oft fast cylindrisch-walzenförmiger Gestalt; seine Außenseile ist oft stark gerippt. Der Kelch ist dem Ovar entweder als ein ziemlich breiter, mehr oder weniger hervorragender Saum aufgesetzt, der nur schwach entwickelte Kelchzipfel aufweist oder bisweilen (z. B. bei A. Mezianum, A. ebenaceum) Kelchzähne überhaupt kaum mehr erkennen lässt, oder aber der Kelchsaum ist nur schmal und zeigt verhältnismäßig große, dreieckige Zipfel. Die Petalen sind von riemenförmiger bis linealischer Gestalt, sie zeichnen sich durch eine im Verhältnis zu ihrer außerordentlichen Länge sehr geringe Breite aus; meist sind sie von dickfleischiger Konsistenz. Am Grunde hängen die Petalen (z. B. bei A. Faberi, A. platanifolium) etwas zusammen; bei der Anthese werden sie zurückgeschlagen oder auch nach außen eingerollt. Höchst eigenartig und außerordentlich charakteristisch ist die Gestaltung der Staub- gefäße. Dieselben bestehen aus einem schmalen, auf der Innenseite oft etwas gewölb- ten Filament von verschiedener Länge, welches in ein langes, bandförmiges Connectiv ober geht; letzterem sind die schmallinealen , innen oder seitlich mit einem Längsspalt sich öffnenden Antherenhälften ihrer ganzen Länge nach angewachsen. Das Filament ist meist kurz, nur wenig länger als der Discus hoch ist, und tragt auf der Innenseite einem oberen Lnde ein dichtes Büschel von Haaren; allerdings isl dieser Bari Dicht iBen Arten so stark entwickelt wie bei .1. begoniifolium, bisweilen (z. B. .1. 6 benaA ceum) fehlt er ganz, während andererseits bei A. barbatum die Haare sich durch «in« i besondere Länge auszeichnen. Bei A. platanifolium ist das Filament sehr slail ''U, hangt zu einem großen Teil seiner Länge mit dm Petalen zusammen um trigt auf der ganzen Innenseite zerstreute, locker abstehende Haare ohne Entwicklu« eines ausgesprochenen Bartes; bei A. salviifolium ist das Connectiv oberhalb der dei Bart tragenden Stelle verschmälert und weist ein deutliches Knie auf. Alangiaceae. 5 Die Pollenkörner der Alangium-Arten sind kugelig und besitzen stets drei in einer äquatorialen Ebene angeordnete Poren; die Exine zeichnet sich oft durch mehr oder weniger stark ausgeprägte warzenförmige Verdickungsstrukturen aus. Der Discus ist nicht immer gleichmäßig stark entwickelt. Am stärksten ausge- bildet zeigt er sich bei A. begoniifolium und A. platanifolium , wo er halbkugelig gewölbt ist und die Kelchzähne bedeutend überragt; auch A. salviifolium, A. costatum, A. barbatum und einige andere Arten haben einen ziemlich kräftig entwickelten Discus, wenngleich derselbe vom Kelchsaum überragt wird, während bei A. Mezianum, A. ebenaccum, A. myrianthum u. a. m. der Discus nur sehr klein und niedrig, schwach 5 — 6-eckig in Gestalt eines Ringpolsters an der Basis des Griffels entwickelt ist. Der dünne, lang gestreckte, cylindrische oder bei einigen Arten keulenförmige Griffel besitzt fast die Länge der Blumenblätter. Die Ausbildung der Narbe ist ver- schieden und für die Unterscheidung der Arten wichtig; dieselbe ist entweder einfach, keulenförmig (A. ebenaceum u. s.w.) oder kugelig-kopfig (z. B. A. uniloculare u.a.m.), oder in 2, seltener 3 linealische (A. vitiense, A. Warburgianum) oder breite [A. pla- tanifolium, A. begoniifolium) Lappen geteilt. Bestäubung. Detaillierte Beobachtungen über die Bestäubungsverhältnisse liegen nicht vor, doch ist bei der Größe und cremeweißen Farbe der Blüten, sowie bei dem angenehmen Duft, der für mehrere Arten in den Sammlernotizen ausdrücklich hervor- gehoben wird, Entomophilie zweifellos. Frucht und Samen. Die Früchte der Alangium- Avian sind Steinfrüchte von ver- hältnismäßig geringer Größe und elliptisch-eiförmiger bis nahezu kugeliger Gestalt. Die äußere Schicht des Perikarps ist von fleischiger oder lederiger Beschaffenheit, das harte Endokarp krustig-knorpelig oder holzig. Der Innenraum pflegt einfächerig und einsamig zu sein. Die Samenschale ist ziemlich stark bei A. salviifolium, dagegen dünn bei den Arten der Untergattung Marlea. Der Embryo besitzt gleiche Länge wie das fettes Öl und Proteinsubstanzen enthaltende Nährgewebe ; er zeigt breite, flache, laubblattähnliche Kotyledonen, die Radicula ist bei A. salviifolium ziemlich lang, bei A. begoniifolium etwas kürzer, von rundlich keulenförmiger Gestalt. Geographische Verbreitung. Das Gentrum der Verbreitung ist Indien, insbeson- dere Hinterindien und die Halbinsel Malakka, und der Malayische Archipel, vor allem die Insel Java. Nur wenige Arten sind über die Grenzen dieses Gebietes hinaus ver- breitet, so insbesondere A. begoniifolium , das in Afrika (Kamerun, Togo, Deutsch- Ostafrika) häufig zu sein scheint und andererseits bis ins südliche Central-China vorkommt. In China finden sich ferner noch A. Faberi und A. platanifolium ; letzteres ist auch in den immergrünen Bergwäldern Japans häufig und damit die nördlichste Art der ganzen Gattung. Dann sind noch zu erwähnen A. vitiense, das in den tropischen Gebieten Australiens (Queensland) bis nach den Fidji-Inseln sich findet, und A. Bussyanum, das nur von Neu-Caledonien bekannt ist. Fossile Reste von Alangium- Arien sind nicht bekannt. Verwendung. Auch über die Verwendung sind mir Angaben nicht bekannt ge- worden, abgesehen von einer älteren Notiz, der zufolge die bittere Wurzelrinde einiger Alangium- Arten, insbesondere von A. salviifolium, ein Alkaloid enthält und als Brech- mittel, sowie auch äußerlich bei Hautkrankheiten gebraucht wird. Verwandtschaftliche Beziehungen. Von den Cornaceae, zu denen die Gattung in neuerer Zeit (z. B. von Bentham u. Hooker, sowie von Harms) meist gerechnet wurde, muss Alangium ausgeschieden werden auf Grund der abweichenden Struktur der Ovula und der Ausbildung des Pollens. Die Gattung stand auch nicht stets bei jener Familie, wohin sie von Robert Brown auf Grund der von diesem als regulär betrachteten Zweizähligkeit ihres unterständigen Ovars gestellt worden ist, sondern bildete schon in früherer Zeit die eigene 6 Walther Wangerin. — Alangiaceae. Familie der Alangiaceae, welche von Endlicher und Baillon den Combretaeeae- fihizophoraceae beigezählt wurde. Diese letztere Anschauung hat meiner Ansicht nach wesentlich größere Berechtigung als diejenige über die Zusammengehörigkeit von Alangium mit den Comaceae, deshalb habe ich mich entschlossen, die Gattung als eigene Familie zu behandeln. Engler (Syllabus, 6. Aufl. (1909) 179) führt Alangiutä als eigene Familie nach den Nyssaceae auf und fügt beide zwischen Rhixophoraa M und ( bftlbn taeeae in die Reihe der Myrtiflorae ein. Viel für sich hat meiner Meinung nach die zuerst von Blume bemerkte, dann von De Candolle anerkannte Ahnlichkeil \on Alangium und Polyosma, da beide im gesamten Blütenbau große Übereinstimmung D und sich im wesentlichen nur durch die Vielzahl der Ovula bei Polyosma, der das Vorhandensein von nur einem einzigen Ovulum bei Alangium gegenübersteht, unter- scheiden. Indessen bin ich nicht in der Lage, die Frage zu entscheiden, ob Polyosma bei den S^xifragaceae-Escallonieae, wo sie von Robert Brown wegen der Mehrzahl der Ovula untergebracht wurde, wirklich ihren richtigen Platz hat, und muss mich daher mit diesem Hinweis auf die Wahrscheinlichkeit einer Verwandtschaft von Alangium und Polyosma begnügen; nur das eine kann ich mit Bestimmtheit behaupten, dass es nicht angängig ist, wie Ha liier es will, Polyosma neben Alangium in die Gornaeeae einzuschieben. Alangium Lam. Mntgium*) Lam. Encycl. I. (1783) 174; Juss. Gen. (1789) 323; Willd. Spec. pl. II. (1799) H74; Spreng. Syst. II. (1825) 602; DG. Prodr. III. (1828) 203; G. Don, Gen. syst. II. (1832) 806; Lindl. Nat. Syst. ed. 2. (1836) 39 et Veg. kingd. (1847) 720; Wight, Icon. pl. Ind. or. I. (1840) t. 191 et 111. Ind. bot. II. 1. (1841) 2 t. 96; Endl. Gen. (1840) 1184 et Ench. bot. (1841) 633; Spach, Hist. veg. phan. XIII. (1846) 260; Benth. et Hook. f. Gen. pl. I. (1867) 949; Baill. in Adans. V. (186 4/65) 193—196 et Hist. pl. VI. (1877) 283; Kurz, For. Fl. Brit. Burma I. (1877) 543; C. B. Glarke in Hook. f. Fl Brit. Ind. II. (1879) 741; Trimen, Handb. Geylon Fl. II. (1894) 285; Harms in Engl. u. Prantl, Pflzfam. HI. 8. (1898) 260; Wangerin in Engler's Bot. Jahrb. WWIII. Beibl. n. 86 (1906) 61—68 et 82-85. — Angolamia Scop. Introd. (1777) 107. — Angolam Rheede, Hort. Malab. IV. (1673) 39 et 55, t. 17 et 21; Adans. Farn. II. (1763) 85. — Diacicarpinm Blume, Bijdr. (1825) 657. — Kara- Angolam Adans. Farn. II. (1763) 84. — Karangolum 0. Ktze. Rev. gen. (I 891) 272. — Pautsauvia Juss. in Mem. Mus. Paris III. (1817) 4 43. — Psendalaugium F. Muell. Fragm. II. (1860) 84. — Rhytidandra A. Gray, Bot. U. St. Expl. Exped. I. (1854) 302, t. 28. — Stylit dium Lour. Fl. Gochinch. (1790) 220(?). — Stylis Poir. Encycl. Suppl. V. (1817) 260. — Marlea Roxb. Hort. Beng. (18 14) 28 et PI. Corom. III. (1819) 8 0, t, 2 83 et Fl. Ind. II. (1832) 261; Spreng. Syst. II. (1825) 235; DG. Prodr. IV. (1830) *2.• Secta. — /•' subspefl hexapetalum. Ramulus. ;lcon. ori^m. I I Alangium. \ \ Hohenacker, PI. Ind. .or. n. 719; Wight [Kew distrib.] n. 1064, 1255) bis nach Hinterindien (Burma; Tenasserim; Perak, Scortechini, Dr. King's coli. n. 5590). — Andamanen (Dr. King's coli. n. 2 85). — Siani: Chieng-Mai, Dornensavanne bei 300 m ü. d. M. (Hosseus n. 440). — Java (Teysmann; Zollinger It. sec. n. 2289; Warburg n. 2063; Busse n. 1489a); Sumbava (Zollinger n. 3391); Sumatra (teysmann); Neu-Guinea (Zippelius); Philippinen (Guming n. 1716). Subspec. b. decapetalum (Lam.) Wangerin. — Alangium decapetalmn Lam. Eneycl. 1. (1783) 174; Wall. Gat. (1828) n. 6884: DG. Prodr. III. (1828) 203: Wight, Icon. pl. Ind. or. (1840) t. 194. — Folia bene vel subovato-lanceolata, 10 — 16 cm longa et 2,5 — 4,5 cm lata, apice haud manifestius acuminata, e basi haud manifestius palmati-nervia. — Fig. %A — E. Anscheinend weniger verbreitet als vorige und vorwiegend in Vorderindien (z. B. Nepal, Wallich n. 566, 6884; Nilgiri Hills, Perrottet; Pondicherry, Perrottet). Ohne Standortsangabe: Galathea-Exped. n. 1630; Hügel n. 2212, 2307; Wight [Kew distrib.] n. 10 62, 12 56. 2. A. Kingianum Prain in Journ. As. Soc. Bengal LXVII. 2. (1898) 294. — Frutex scandens inermis, ramulis novellis puberulis. Folia 6 — 7 mm longe petiolata, membranacea, utrinque secus nervös principales puberula ceterum puncticulata, oblongo- ovata, basi truncato-cuneata, apice rotundato demum breviter acuminata, 1 0 — 1 5 cm longa et 3,75 — 6,2 5 cm lata, basi sub-trinervia nervo mediano robustiore nervös ad- scendentes 5 — 6-jugos emittente. Flores in cymas laxas axillares 1,25 — 2 cm longe pedunculatas 8 — I 2-floras puberulas dispositi ca. 6 mm longe pedicellati, ipsi 0,75 cm tantum longi; calyx dense puberulus breviter 7-dentatus; petala lutescentia extus puberula anguste linearia apice subacuta; stamina 14, filamentis brevissimis pubescentibus, antheris linearibus. Drupa parcissime appresse puberula, parum compressa, longitu- dinaliter 1 4-decim lineata basi rotundata apice subacuta, ca. 1 cm longa et 6 mm lata. Hinter-Indien: Kachin-Berge, bei Agata Kedan etc. Nota. Species mihi non visa, diagnosis ex cl. Prain 1. c. In descriptione originali spe- cies fide Stapf) A. Faberi Oliver affinis esse dicitur, quod mihi ininime verosimile videtur, cum A. Kingianum flores diplostemones, A. Faberi autem haplostemones gerat. 3. A. bogoriense Wangerin in Fedde, Repert. nov. spec. IV. (1907) 338. — A. costatum Wangerin in Engl. Bot. Jahrb. XXXVIII. Beibl. n. 86. (1906) 61, 65, 67 et 68 (nomen tantum). — Marlea costata Boerl. in sched. — Arbor, ramis tenuibus tere- tibus novellis alutaceo -pubescentibus demum glabratis brunneo-cinerascentibus sparse lenticellatis. Foliorum petiolus teres initio breviuscule pubescenti-tomentellus demum =b glabratus 2 — 2,5 cm longus, lamina coriacea, in sicco alutaceo-olivacea, supra glaberrima subtus secus costam puberula ceterum adulta glabrata, oblonga basi rotundata apice breviter acuminata integerrima margine leviter revoluta, ad 2 0 cm longa et 7 cm lata, e costa media pinnatim 1 0 — 1 2-nervia, nervis basalibus nullis, costa nervisque latera- libus primariis subarcuatim adscendentibus margine non conjunctis supra leviter immersis subtus prominentibus, nervis secundariis venisque reticulatis utrinque vix manifestis. Flores in cymas axillares breves 1 — 3 mm longe pedunculatas inferiores circiter 6-floras superiores 3 — l-floras pubescentes dispositi, 2 mm longe pedicellati, minute bracteati; ovarium turbinatum 12 -costatum 2—2,5 mm longum; calycis limbus in dentes 6 — 7 trianguläres acutos vix 1 mm longos divisus; petala loriformia dorso densiuscule puberula 12 mm longa; staminum filamenta concava 3— 3,5mm longa intus infra antheram villosula, antherae lineares 7 mm metientes; discus circa styli basin conspicuus pulvinatus carnosuhis remote 6 — 7-lobus; Stylus elongato-cylindricus pilis appressis strigosis large praeditus 10 mm longus; stigma suhclavatum longitudinaliter quadrisulcatum. Drupa ellipsoidea compressa calycis limbo et disco persistentibus coronata manifeste costulata brevissime pubescens, 22 mm longa diametro 12 mm metiens, 1-locularis, 1-sperma. Java: Im Buitenzorger Garten in Kultur (Herb. Leiden). 4. A. nobile (G. B. Clarke) Harms in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 262; King in Journ. As. Soc. Bengal LXXI. •>. (1902) 7 9. — Marlea nobilis C. B. Clarke! in 1 2 Walther Wangerin. — Alangiaceae. Hook. f. Fl. Brit. Ind. II. (1879) 743. — Karangolum nobile 0. Ktze. Rev. gen. (1891) 273. — Arbor 20 — 25 m, rarius 30 — 50 m alta ramulis teretibus fulvis usque ferrugineis dense villoso-tomentosis demum glabrescentibus rugosulis. Foliorum petiolus teres tomentosus 2 — 3 cm longus; lamina crasse coriacea in sicco luride oliv&cea, adulta supra sparse vel saepius ± densiuscule pilis brevissimis glochidialis pubescens, subtus juvencula ubique demum praesertim secus nervös principales villoso- liiineutella interdum subferruginea mollis, bene vel ovato-elliptica vel rarius obovata, 18 — 2 4 cm longa, 11 — 14 cm lata, basi plerumque manifeste subcordata, apice brevis- sime acuminata, integerrima costa nervisque lateralibus primariis utrinsecus 8 — 10-nis subar« uatim adscendentibus supra immersis subtus manifestissime prominentibus, neivis secundariis venisque reticulatis supra manifestis subtus prominulis. Inflorescentiae axillares 8 — 1 5 nun longe pedunculatae paniculatae contractae 4 — 8-, rarius pluriflorae breviter fulvo-villosae; flores brevissime vel interdum vix manifeste pedicellati, bracteis bracteo- lisque lanceolatis 2 — 4 mm longis instructi; ovarium turbinatum manifeste 5 — 6-eosta- tum 4 — 5 mm longum; calycis limbus in dentes 5 — 6 lanceolato-triangulares 1,5 — 2 mm longos divisus; petala lineari-lanceolata basi manifeste dilatata dorso villosa 15 — 20 mm longa; staminum filamenta 4 — 5 mm longa breviter villosa, antherae 12 — 15 mm longae; discus circa styli basin perconspicuus 5 — 7-lobus pulvinatus carnosulus; Stylus cylindricus dense appresseque sericeo-pilosus 1 5 mm longus ; stigma subclavatum longitudinaliter quadrisulcatum. Drupa ellipsoidea compressa fulvo- usque ferrugineo-tomentella manifeste costata calycis limbo et disco persistentibus coronata, 2,5 cm longa, 1,5 cm diametro metiens. Birma und Malakka: Griffith in (Kew distrib. ) n. 3384, 3385; Maingay n. 705, 707. Perak: Dr. King's Gollector n. 6047. 6116, 10892. — Herb. Barbey- Boissier, Berlin, De Gandolle, Kopenhagen, Leiden, Petersburg, Wien. 5. A. Ridleyi King in Journ. As. Soc. Beng. LXXI. 2. (1902) 78. — Arbor, ramulis novellis minutiuscule puberulis mox glabratis. Foliorum petiolus 2 — 3 cm longus, valde rugolusus; lamina coriacea, adulta utrinque glaberrima, elliptica vel interdum paulo obovata, basi cuneata, apice breviter acuminata, 15 — 30 cm longa et 6/2 5 — 12 cm lata, costa nervisque lateralibus primariis 10 — I 3-jugis patentibus demum paulo arcuatim adscendentibus subtus prominentibus. Cymae 3 — 5-florae axillares sessiles petiolum subaequantes vel dimidio breviores; flores 5—6 mm longe pedicellati, ipsi circiter 2,5 cm longi et 5 mm diametro metientes, breviuscule pubescenti-tomentelli; ovarium campanu- latum leviter costulatum 3 mm longum; calycis limbus amplus 2,5 mm latus truncatus; petala 6, crassa, rintus minute pilosula, oblongo-lanceolata, subacuta; stamina petalis paulo breviora, filamentis infra antheras lineares barbatis ceterum subglabris; Stylus gracilis 12 mm longus apicem versus clavatus; stigma profunde sulcatum; discus 6-angu- laLus glaber. Drupa ellipsoidea valde compressa praesertim basin versus profunde sulcata apice paulo truncata. Singapore: Dschungel des Bot. Garden (Ridley 49 41). — Herb. Berlin. 6. A. costatum (Valeton) Wangerin. — Marlea costata Valeton! (non Boerl. !) in IconeJ bogor. II. 4. (1906) 267, t. CLXXIX. — Arbor parva ramulis teretibus brunneis laevibus sparse brevissimeque puberulis. Foliorum petiolus teres vel leviter complanatus, crassus paulo rugosulus, glaberrimus, 1,5 — 2 cm longus; lamina coriacea in sicco olii adulta utrinque glaberrima, ovato-oblonga usque longe elliptica, 25—28 cm longa et 10 — 1 1 cm lata, b;isi plerumque angustata vel rarius rotundata, apice breviter acuminata, integerrima, margine plerumque manifeste revoluta, e costa media pinnatim 14 18« ii< r\i.i, oervii basalibus nullis vel 2 quam ceteri tenuioribus, costa nervisque lateralibus primariis subarcuatim adscendentibus margine band manifestius conjunctis supra paulo vel vix manifeste immersis subtus manifestissime prominentibus, nervis secundariis venisque reticulatis utrinque at subtus manifestius prominulis. Flores in cymas axillares 6 — 10 mm lange pedunculataf 6 — lO-floras petiolum subaequantes Tel paulo superantel corymbosas dispositi, 7 mm longe pedicellati, minute bracteati, 4 — 6-meri; ovarium obconicum, non costulatum, minutiuscule puberulum, 1,6 mm longum; calycis limbus basi Alangium. 13 wan Fig. 3. A—E Alangium oostatum (Val.) Wang. A Habitus. B Alabasti um. G Petalum. D Ova- rium cum calyce, disco et stylo. E Stamen antice et postice visum. — F—J A. Mexianum Wangerin. F Cyma. 0 Petalum. II Stamen antice et postice visum. J Flos petalis et stami- nibus remotis. (Icon. origin.) 14 Walther W angerin. — Alangiaceae. manifeste constrictus discum superans 2 nun latus truncatus, haud manifestius dentatus; petala loriformia apice acuta dorso pubescentia, 20 mm longa, 4 mm lata; staminum filamenta 5 mm longa, sub anthera dense breviterque barbata, antherae lineares I I — 12 mm longae; discus conspicuus pulvinatus 6-lobus; Stylus apicem versus paulatim incrassatus pilis substrigosis appressis dense praeditus, 12 nun longus; stigma subclavatum longitudinaliter quadrisulcatum. Drupa ellipsoidea, compressa, magna (ovi columbini longitudine), apice calycis linibo et disco coronata, extus costis 10 — 12 latis planis medio leviter sulcatis percursa. — Fig. 3 A — E. Ins. Bangka (nach Valeton). Kultiviert im Buitenzorger Garten. — Herb. Leiden, Berlin. 7. A. ebenaceum GrilT. ex G. B. Clarke in Hook. f. Fl. Brit. Ind. II. (1879) 742; Harms in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 262; King in Journ. As. Soc. Bengal LXXI. 2. (1902) 78. — Marlea ebenacea G. B. Clarke! 1. c. — Karan- gokm cboiaccum 0. Ktze. Bev. gen. (1891) 273. — Arbor 10 — 20 m alta, ramulis patentibus, brunneo-fuscescentibus vel fusco-nigrescentibus, longitudinaliter leviter sul- catis vel fere laevibus, glaberrimis vel rarius paulo brevissimeque puberulis. Folio- rnm petiolus supra saepius leviter canaliculatus rugosulus 1 — 1,5 cm, rarius — 2 cm longus; lamina coriacea viva saturate viridis, in sieco olivaceo-virescens usque-brunnea, supra glaberrima subtus pilis brevissimis glochidiatis immersis densiuscule puberula, elliptica, 20 — 23 cm longa et 7 — 10 cm lata, basi subrotundata, apice obtusiuscula vel brevissime acuta, integerrima margine paulo revoluta, costa neivisque lateralibus primariis 13 — 16-jugis patentibus vel subadscendentibus margine haud manifestius conjunctis supra leviter immersis, subtus manifestissime prominentibus, nervis secundariis venisque ulrinque vix manifestis. Flores in cymas axillares contractas corymbosas 6 — 1 5-floras 5 — 12 mm longe pedunculatas dispositi, cum pedicellis 0,5 — 1 mm longis articulati, bracteis bracteolisque lineari-lanceolatis inslructi. Ovarium iurbinatum leviter sulcatum brevissime puberulum 1 — 1,5 mm longum; sepala apicem usque connata, calycis limbus 1 mm latus integer vel dentibus 4 — 5 minutissimis instructus; petala crassa lineari-lanceolata acutiuscula dorso dense pubescentia post anthesin patentia 12 — 18 mm longa; staminum filamenta 4 — 5 mm longa apice breviter barbata, antherae lineares 12 mm longae; discus infra styli basin subglobosus pentagonus carnosulus; Stylus apicem versus pau- latim incrassatus dense appresseque pilosus, sligma subclavatum et perlonge acu- tum longitudinaliter quadrisulcatum. Drupa (mihi non visa) ovoidea, glabra, non costata, caiycis limbo persistente coronata, 2 — 2,25 cm longa, 1,25 — 1,5 cm diametro metiens. Birma und Malakka ohne nähere Angabe (Griffith in Kew distrib. n. 3383; Maingay n. 706; Scortechini n. 1963). — Perak: offener und dichter Dschungel, auf hügeligem Boden: Dr. King's Collector n. 3252, 6562, 6626: Herb. Barbey-Boissier, Berlin, De Gandolle, Kopenhagen,. Leiden, Petersburg, Wien. 8. A javanicum (Koorders et Valefon) Wangerin. — Marlea javauioa Koorders et Valeton! in Bull. Inst. Bol . Buitenzorg II. (1899) 2 et Bijdr. Boomsort, Java V. (1900, 76. — ■ Arbor 35 — 40 m alta, trunco 60 — 80 cm diametro metienle (ex el. Koorders et Valeton), ramulis inilio pilis breviusculis dense fulvo-puberulis, deniiun gtabratis cinereo-fuscescentibus. Foliorum petiolus 5—7,5 mm longus minutiuscule pube- inlus; lamina coriacea, in sicco olivaceo-brunnescens, adulta supra glaberrima, Bubtus lectifl costam nervosque prineipales densiuscule brevissimeque pubescens ceterum sul>- glabra, longe obovala vel oblonga, basi rolumlata, apice in acumen angustuin ob- Lusiusculum producta. 12 — 14 cm longa et 4 — 5 cm lata mihi visa, cösta nervisque lateralihui primariis 12 — 1 4-jugis subarcuatim adscendentibus supra immersis subtus prominentibus, secundariis subparaHelis subtus prominulis. Mores in cymas axillares 1 — 4-floraS dr 3 mm longe [»eduneulatas pulM'nilo-lomenlrllas ilis|iosili, brexissime pcdirellal i d minute l-bracteolati, deflorati tantum mihi visi; ovarium 2,5 — 3 mm longum levitej costulatum densiuscule puberulum; calycia limbus i mm latus basi manifeste constrictusj apice remote vel vix manifeste 6-dentatus; discus conspicuus pulviniformis lobatus; sivlus Alangium. 15 clavatus appresso-pubescens ; stigma pyramidale 4-gonum. Fructus (ex cl. Koorders el Valefon) oblongus, compressus, 10 — 12-costatus, putainen laeve. Java (Koorders Herb. Bogor. n. 6079/^). — Herb. Berlin, Leiden. 9. A. Mezianum Wangerin in Fedde, Repert. nov. spec. IV. (190"/) 338. — Planta lignosa, ramulis ieretibus alutaceo-briinnescenlibus novellis dense brevissimeque pubes- eentibus. Foliorum petiolus supra complanatus paulo canaliculatus puberulus 2 — 2,5 cm longus, lamina coriacea, in sicco olivacea, supra glaberrima subtus secus costam pube- rula ceterum glabra, elliptica basi rotundaia apice breviter acuminata integerrima, 26 cm longa et 1 2 cm lata, e costa media pinnatim 1 3-nervia, nervis basalibus nullis, costa nervisque lateralibus primariis arcuatim adscendentibus prope marginem conjunctis supra paulo immersis subtus valde prominentibus, nervis secundariis venisque reticulatis utrinque manifestis subtus prominulis. Flores in cymas axillares 4-floras 5 — 8 mm longe pedun- culatas densiuscule breviterque puberulas dispositi, 2 mm longe pedicellati, minute brac- teati; ovarium turbinatum remote 1 2-costulatum 4 mm longum; calycis limbus basi non constrictus linea recta in ovarium transiens subtruncatus haud manifestius vel omnino non dentatus 2 — 2,5 mm latus discum longe superans; petala loriformia coriacea dorso puberula, 20 mm longa et 2 mm lata; stamina petalis paulo breviora, filamentis 6 mm longis infra antheram sparse tantum barbatis, antheris linearibus 11 mm longis; diseus valde humilis remote 6-lobus; stylus apicem versus paulatim incrassatus pilis leviter patentibus disperse praeditus; stigma subclavatum longitudinaliter quadrisulcatum. Drupa adhuc ignota. — Fig. 3 F — J. Bornen: Kalong (Hose n. 2885). — Herb. Leiden. 10. A. Meyeri Merrill in Philipp. Bur. Gov. Labor. XXXV. (1905) 54. — Arbor 15 — 20 m alta, trunco 15 — 25 cm diametro metiente, ramulis novellis dz puberulis, mox glabratis brunneo-cinerascentibus. Folia petiolis G — 10 mm longis crassiusculis rugo- sulis initio puberulis stipitata, coriacea, elliptica vel oblonga, basi rotundata vel obtusa, apice acuminata, 10 — 18 cm longa et 4 — 8 cm lata, costa nervisque lateralibus pri- mariis utrinsecus ca. 1 0-nis subtus valde prominentibus. Cymae axillares ca. 2 cm longae, 5 — 8-florae, densiuscule cinereo-pubescentes, floribus albido-flavescentibus, valde fragrantibus, 3 — 4 mm longe pedicellatis; ovarium glabrum, densiuscule cinereo-puberulum calycis limbus 3 mm latus fere truncatus; petala 7, coriacea, ca. 14 mm longa et 2 mm lata; staminum filamenta crassiuscula, curvata, 4 mm longa, intus parce pilosula, an- therae 6 — 7 mm longae; Stylus clavatus, 10 mm longus, apicem versus sparse appresse- que pilosulus. Drupa ovoidea compressa breviuscule puberula, 2,25 cm longa et 1,5 cm lata, leviter costulata, 1-sperma. Philippinen, Luzon: Lamao River, Prov. Bataan, Hügelwälder in einer Höhe von 15 — 100 m ü. d. M., nicht hcäufig (Meyer n. 2284, Borden n. 2334); Prov. Tayabas, Guinayangan (Eimer I). Merrill n. 2016) und Pagbilao (Eimer D. Merrill n. 2603). — Herb. Berlin. 11. A. uniloculare (Griff.) King in Journ. As. Soc. Beng. LXXI. (1902) 77. - A. Griffithii Harms in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 262. — Marlea Grif- fithii C. B. Clarke! in Hook. f. Fl. Brit. Ind. II. (1879) 742. — M. unilocularis Griff. Notul. IV. (1854)679. — Karangohwi Griffithii 0. Ktze. Rev. gen. (1891) 273. — Arbor 5 — 10 m, rarius — 20 m alta, ramulis teretibus novellis fulvo-villoso-pubescentibus demum glabrescentibus. Foliorum petiolus teres ferrugineo-villosus 5 — 8 mm longus; lamina chartacea vel subcoriacea viva satui'ate viridis in sicco olivaceo-virescens usque -brunnea vel interdum fere nigrescens, juvencula supra densiuscule puberula subtus villosa, adulta supra glabrata vel secus costam villosula usque sparse puberula, subtus secus nervös densiuscule pubescenli-viilosa ceterum nunc pilis zb longiusculis hispidula nunc fere glabrata, ovata vel ovato-lanceolata, 10 — 15 cm longa et 3 — 5 cm lata, basi valde asymmetrica, apice acuminata integerrima, basi plcrumque 3 — 5-nervia costa media nervisque lateralibus primariis prope marginem conjunctis supra vix manifeste immersis subtus prominentibus, nervis secundariis venisque reticulatis supra vix manifestis subtus prominulis. Inflores- centiae axillares 1,5 — 2 cm longe pedunculatae paniculatae corymbosae valde multiflorae 16 Walther Wangerin. — Alangiaceae. confertae; flores brevissime pedicellati decidue bracteati constanter fere 5-meri; ovarium turbinatum 2 mm longum densiuscule puberulum haud costulalum; calycis limbus basi leviter conslrictus in dentes latc trianguläres acutos 0,5 mm longos divisus; petala loriformia dorso sparse puherula 10 — 11 mm longa; staminum filamenta 2,5 — 3 mm longa supra basin dense villosa, antherae lineares 7 — 8 mm longae; discus pulvinaris apice depressus subquinquelobus; Stylus 10 mm longus valde disperse pilosus vel glaber- rimus; stigma simplex subglobosum. Drupn late ellipsoidea calycis limbo coronata compressa subglabra 1 8 mm longa et 1 0 mm diamctro metiens. Malakka: Griffitb (Kew distrib.) n. 3387; Maingay n. 708; Dr. King's Goilector n. 563. — Perak: Dr. Kings Collector n. 3379,3593,828 1, 10183.— Herb. Barbey-Bnissier, Berlin, De Candolle, Kopenhagen, Leiden, Petersburg, Wien. 12. A. barbatum (R. Br.) Baill. in Adans. V. (1864/65) 195; Harms in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 262. — Marlca barbata R. Br. in Wall. Gat. (1828) Fig. 4. A — E Alangium dmsiflorum (Koord. et Val.) Wang. A Ramulus. B Alabaslnun C Flos. D Ovarium cum calyce, disco et stylo. E Stainen. — F—J A. barbatum [JL Br. Baill. F Alabastrum. ö — J Stamina (Icon. origin. n. 7129; <:. B. Glarke in Hook. 1'. Fl. Brit Ind. II. (1879) 743. — Karangohtm barbatum 0. Ktze. Bev. gen. (1891) 273. — Planta lignoaa ramulis teretibus dense ferrugineo-hispido-tomentosis. Foliorum petiolus leres item tomentosus 12 — 18 nun is; lamina chartacea in licco supra saturate viridis subtus pallidior, juvencula utrin- qii'- dense hispido-tomentosa adulta atrioque <*it subius plerumque densius pilis longiusculis substrigosis db sparse obsita, ovato-elliptiea vel ovata basi subrolundaln vel re te subcordata, apice acuminata, 10 — 12 cm longa, 5,5 — 6,5 cm lata, integerrima, basi racteis longiusculis lineari-lanceolatis instructi, 5 — 7-, plerumque 6-meri; ovarium turbinatum, 1,5 mm longum, non costulatum; calycis limbus in dentes lanceolato-trian- julares 0,5 — 0,75 mm longos tomentellos divisus ; petala 6 mm longa, dorso pilis sat mgis appressis dense praedita; staminum filamenta 0,5 mm longa, apice pilis valde >ngis atque strigosis barbata, antherae lineares 4,5 — 5 mm longae; discus conspicuus semiglobosus non lobatus; Stylus cylindricus glaberrimus 5 — 5,5 mm longus; stigma simplex subcapitatum. Drupa (mihi non visa) ovoidea, demum glabrata, longitudina- liter leviter striata, calycis dentibus coronata, 8 mm longa, 5 mm diametro metiens, — Sg. bF—J. Hinterindien: Assam, Demorah (Chatterjee); ohne Standortsangabe (Masters). Herb. Berlin, De Candolle, Leiden. 13. A. densiflorum (Koorders et Valeton) Wangerin. — Marlca densiflora Koor- lers et Valeton! in Bull. Inst bot. Buitenzorg II. (1899) 2. — Arbor 15 m alta, trunco erecto ca. 15 cm diametro metiente (ex cl. Koorders), ramulis teretibus dense fulvo- usque ferrugineo-villosis. Foliorum petiolus teres, item villosus, 8 — 15 mm longus; lamina chartacea, juvencula supra appresse pilosa subtus villosa, adulta supra secus costam breviter subvillosa ceterum plerumque omnino glabrata, subtus secus nervös primarios densiuscule villosa ceterum pilis longiusculis nunc sat dense nunc sparse )bsita, ovato-lanceolata, basi manifeste asymmetrica, apice acuminata, 13 cm longa, 6 cm lata, integerrima, basi saepius digitatim 3-nervia, costa nervisque lateralibus trimariis subarcuatim adscendentibus margine haud conjunctis supra vix prominulis vel itrrdum paulo immersis subtus manifeste prominentibus, nervis secundariis utrinque »rominulis, venis reticulatis subtus tantum manifestis. Gymae axillares 1,5 cm longe >edunculatae, ferrugineo-villosae, corymbosae, initio confertae, demum paulo distractae, iulti-(20 — 50-)florae; flores brevissime pedicellati, bracteis longiusculis lineari-lanceolatis leciduis instructi, constanter 5-meri, suaveolentes ; ovarium turbinatum, % mm longum, illosum, non costulatum; calycis limbus 1 — 1,5 mm latus basi manifeste constrictus dentes ± latiuscule trianguläres acutiusculos, divisus; petala loriformia, dorso pube- lla, 1 cm longa; staminum filamenta margine atque apicem versus breviter villosa !,5 mm longa, antherae 6 mm metientes; discus conspicuus semiglobosus apice paulo lepressus vix lobatus; Stylus cylindricus, glaber; stigma simplex subglobosum. Drupa sicco valde compressa ovoidea. — Fig. 4 A — E. Java: Koorders n. 15691/:?, 1330«. — Herb. Berlin, Leiden. 14. A. myrianthum Wangerin in Fedde, Ilepert. nov. spec. IV. (1907) 339. — Lrbor vel frutex arborescens ramulis teretibus fulvis dense hispidulo-villoais demum »aulo glabrescentibus. Foliorum petiolus subteres subvillosus 8 — 1 0 mm longus, lamina mbcoriacea, in sicco olivacea, adulta supra glabrata vel secus nervös primarios pube- ila, subtus dense imprimis secus costam nervosque primarios ferrugineo- usque fulvo- )mentella mollis, oblonga vel subovato-lanceolala basi valde asymmetrica apice acumi- »ata, 1 4 cm longa et 5,5 cm lata, costa nervisque lateralibus primariis 4 — 5 adscendentibus targine omnino non vel superioribus tantum conjunctis supra leviter immersis subtus Manifeste prominentibus, nervis secundariis supra vix subtus manifestius prominulis, renis reticulatis subtus tantum remote manifestis. Flores in paniculas axillares 5 — 0 mm longe peduneulatas hispidulo-villosas corymbosas multifloras confertas dispositi )i*evissime pedicellati, bracteis linearibus instructi; ovarium fere cylindraceum ferrugineo- tomentellum haud manifestius costulatum 2,5 mm longum; calycis limbus basi vix con- Lrictus 3/4 — 1 mm latus in dentes brevissime trianguläres discum haud aequantes ivisus; petala 10 mm longa dorso appresse pilosa; staminum filamenta intus dense villosa 2,5 mm longa, antherae 6 mm metientes; discus perconspieuus subglobosus apice lepressus remote 5-lobus; Stylus cylindricus glaberrimus 7,5 mm longus; stigma simplex ibglobosum. Drupa adhuc ignota. Java: Prov. Bogodjampi, im Walde von Blimbingan (Zollinger n. 3907). — (erb. Wien, Petersburg. A. Engler, Das Pflanzenreich. IV. (Embryophyta siphonogama) 220b. 2 1 8 Walther Wangerin. — Alangiaceae. 15. A. Faberi Oliver in Hook. Icon. pl. XVIII. (1887/88) t. 1774; Harms in Engl, u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 262 et apud Diels, Fl. Centr. Chin. in Engler's Bot. Jahrb. XXIX. (1901) 505. — Karangolum Faberi 0. Ktze. Hev. gen. (1891) 273. — Frutex, ramulis ultimis gracilibus teretibus strigillosis demum glabratis. Folia petiolis brevibus strigosis stipitata, supra parcissime appresse setulosa snbtus praeeipue in costa venulisque parce strigosa, oblongo-lanceolata, basi late rotundata vel subcordata, apice paulatim acuminata, 7,5 — 10 cm longa, basi 0,8 — 1,6 cm lata. Flores in cymas 5 — 10-floras breviter peduneulatas axillares petiolo 3-plo longiores dispositi, 6 — 8 mm longi, pedicellis strigosis stipitati; ovarium turbinatum strigosum; caljeis limbus 5-dentatus; petala basi leviter cohaerentia, post anthesin reflexa; stamina 5, filamentis petalis adnatis breviusculis, antheris linearibus , connectivo praesertim inferne dense setoso-hispido ; discus semiglobosus conspieuus; Stylus cylindricus, stigmate subgloboso. Central-Ghina: Prov. Sz-tschwan, an Felsen oberhalb Fu (Faber n. 110). Nota. Speciem non vidi, diagnosis ex cl. Oliver 1. c. 16. A. Bussyanum (Baill.) Harms in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 262. — Marko, Bussyana Baill. in Adans. X. (1871/73) 183. — Frutex, ut videtur, ramis gracilibus glabris nigrescentibus striatis. Foliorum petiolus ad 1 cm longus compres- siusculus, lamina subcoriacea, glaberrima, elliptico-lanceolata, basi leviter inaequali- angustata, ad apicem acuminata, summo apice obtusiusculo, ad 9 cm longa et 4 cm lata, penninervia, venosa. Flores parvi glabri ad 6 mm longi, in cymas parvas racemi- formes petiolo paulo breviores paueiflorasque dispositi, 3 mm longe pedicellati; ovarium subovoideum; calyx brevis cupuliformis inaequali- 5-crenatus; petala 5 linearia cras- siuscula; stamina petalis paulo breviora, connectivo ultra loculos lineares in lamin.mi brevem obtuse 3-angularem produeto; Stylus filiformis, glaber, ad apicem stigmatosum leviter papilloso-dilatatus. Neu-Caledonien (Pancher). Nota. Species mihi non visa, diagnosis ex cl. Baillon 1. c. 17. A. villosum (Blume) Wangerin. — Marlea villosa Kurz in Journ. As. Soc. Bengal. XL. 2. (1871) 61. — M. vitiensis var. tomentosa Koorders et Valeton (non Benth.) Bijdr. V. Booms. Java in Meded. Lands. Plant. XXXIII. (1900) 73. — Styrax rillosum Blume! Bijdr. (1825) 671: Miq. Fl. Ind. bat. I. 2. (1859) 464; A. DC. Prodr. VIII. (1844) 268. — Arbuscula, ramulis teretibus ferrugineo-brunnescentibus dense villoso- pubescentibus demum glabrescentibus brunneo-fuscescenübus vel interdum nigrescentibus. Foliorum petiolus teres item villoso-pubescens 4 — 7 mm longus, lamina chartacea vel subcoriacea, juveneula supra pilis longiusculis appressis d= large obsita subtus dense villosa, adulta supra glabrata subtus longiuscule imprimis secus nervös principales pu- bescenti-villosa, anguste elliptica vel elliptico-lanceolata, basi acuta saepius dz asym- rnetrica, apice acuminata, 9 — 11 cm longa, 2,75 — 3,75 cm lata, integerrima, costa nervisque lateralibus primariis subarcuatim adscendentibus margine omnino non vel superioribus tantum conjunetis supra vix prominulis subtus manifestius prominentibus, nervis seeundariis utrinque leviter prominulis supra interdum vix manifestis, venis reti- Milutis subtus tantum paulo manifestis. Cymae axillares 4 — 7 mm longe peduneulatae, villosae, 3- rarius pluriflorae; flores 0,5 — I mm longe pedicellati minute bracteati; ovarium turbinatum villosum 1,5 mm longum non costulatum; calycis limbus 0,75 — 1 mm latus \illosus l*;i^i constrictus in dentes brevissime trianguläres divisus; petala loriformia 8,5 mm longa dorso breviter pubescenti-villosa; staminurn filamenla tenuia 2,5 nun longa breviter villosa; antherae 5,5 mm longae: discus valde humilis subpentagonus: Stylus 4,5 mm longus, glaber; stigma subcapitatum. Drupa adlnic ignofa. Java. — Herb. Leiden, Berlin. 18. A. Warburgianum Wangerin nov. spec. — Arbor, ramulis üovellis rufo- brunnes« centibus z dense appresseque pilosis, demum glabratis alutaceo-cinerascentibus usque -brunueaeeutibus. Foliorum petiolus supra profunde sulealus, pilis =b subferrugineis suLappressis dense obtectus, 0,75 — 1,5 cm longus; lamina subcoriacea, in sicco olivacea, • Alangium. JQ adulta utrinque omnino glabrata vel tantum secus costam parce appresseque pilosula, longe elliptica vel oblonga, basi in petiolum constricta saepius paulo asymmetrica, apice in acumen breve obtusiusculum producta, 10 — IG cm longa et 4,25 — 5,5 cm lata, costa nervisque lateralibus primariis utrinsecus 6 — 7-nis subarcuatim adscendentibus supra prominulis subtus prominentibus, nervillis utrinque manifestis. Flores in cymas axillares 0,75 — 1 cm longe pedunculatas paucifloras pilis ferrugineis subappressis dense obsitas dispositi, brevissime pedicellati, 4- vel 5-meri; ovarium 2 mm longum dense appresseque ferruginco-pilosum : sepala medium usque connata lanceolata item dense appresseque ferrugineo-pilosa; petala loriformia, 10 mm longa; staminum fdamenta dorso glabra intus perparce tantum pilosula 2,5 mm longa, antherae 6 mm metientes; discus circa styli basin valde humilis; Stylus 5 — 6 mm longus, pilosus, apice in lobos 2 lineares stigmatosos divisus. Drupa longe ellipsoidea paulo tantum compressa, 1,5 cm longa, 6 mm diametro metiens. Batjan-Inseln: Sibella (Warburg n. 1 8 1 1 6). — Herb. Berlin. 19. A. vitiense (A. Gray) Harms in Engl. u. Prantl, Pflzfam. 111. 8. (1898) 2 6 2. — Marlea vitiensis Benth. Fl. austral. III. (1866) 386. — Rhytidandra vitiensis A. Gray, Bot. U. St. Expl. Exped. I. (1854) 303, t. 28. — R. polyosmoides F. Muell. II. (1860) 176. — Pseudalangium polyosmoides F. Muell. Fragm. II. (1860) 84. — Stylidium vitiense F. Muell. Census 7 4. — Karangolwn vitiense 0. Ktze. Rev. gen. (1891) 273. — Arbor circiter 1 2-metralis, ramulis teretibus novellis nunc den- siuscule crispidulo-pilosis vel tantum puberulis nunc villoso-tomentellis demum dr omnino glabratis brunneo-fuscescentibus. Foliorum petiolus teres initio crispidulo- pilosus demum glabratus vel villoso-tomentosus, 5 — 8 mm longus; lamina coriacea in sicco olivaeeo-virescens subtus pallidior, juveneula utrinque ferrugineo-pubescenti-tomen- tella vel pilis crispidulis supra zb dense praedita subtus tomentella , adulta supra pilis breviusculis dz sparse obsita vel glaberrima, subtus nunc glabrata nunc imprimis secus nervös principales pilis crispidulis sparse obsita usque dense villoso-tomentella, bene vel ovato-elliptica vel elliptico-lanceolata , basi _b asymmetrica, apice acuta vel breviter acuminata, 8,5 — 11 cm longa, 2,5 — 5 cm lata, integerrima, margine plerum- que paulo revoluta, costa nervisque lateralibus primariis subarcuatim adscendentibus margine non vel superioribus tantum conjunetis supra leviter immersis subtus promi- nentibus, nervis seeundariis venisque reticulatis supra vix manifestis subtus zb promi- nulis. Flores in cymas axillares 8 — 12 mm longe pedunculatas 4 — 6, rarius — 10- floras corymbosas nunc breviuscule tantum puberulas nunc dense fulvo-tomentosas dispositi, 1,5 — 3 mm longe pedicellati, bracteis brevibus lanceolatis instrueti; ovarium longe turbinätum subeylindraceum, appresse breviterque pilosum vel puberulum, 2 — 2,5 mm longum; calycis limbus I — 1,25 mm latus, discum multo superans basi dz manifeste constrictus, in dentes valde minutos trianguläres acutiusculos divisus; petala dorso bre- vissime appresseque pilosa, 9 — 9,5 mm longa, basi ad ]/4 longitudinis inter se atque cum staminibus coliaerentia; staminum fdamenta 3,5 mm longa superiore parte dense breviterque subvillosa, antherae 4 mm longae; discus valde humilis circa styli basin annularis; Stylus cylindricus disperse appresseque pilosus 7 mm longus, apice in lobos 2 lineares stigmatosos divisus. Drupa ovoidea. Ost-Australien: Queensland, Rockingham Bay (F. Mueller); New South Wales, Cape Byron, Clarence River, Richmond River (F. Mueller). — Fiji-Inseln (J. Hörne n. 408). — Herbar Berlin, Petersburg. Var. tomentosum Benth. 1. c. — A. Zollingeri Baill. in Adans. V. (1864/65) 195; cf. Wangerin in Engler's Bot. Jahrb. XXXVIII. Beibl. 86. (1906) 63. — Karangolwn Zollingeri O. Ktze. Rev. gen. ( 1 891) 2 73. — Differt a forma typica ramulis dense fulvo- usque ferrugineo-villoso-tomentosis, foliis latioribus bene vel ovato-ellipticis, adultis praesertim secus nervös principales pubescenti-tomentellis, inflorescentia et floribus item dense tomentosis. Drupa ovoidea, paulo compressa, in sicco nigrescens, breviuscule appresseque puberula, 1 0 mm longa, 6 mm crassa. 2* 20 Walther \V angerin. Ost-Australien: Nordost-Queensland, Ober-Barron , Primärwälder auf scbwerem rotem Lehm, 500 m (Diels n. 8375); Fitzroy River (Thozet, F. Mueller); Rock- hampton (F. Mueller). —Java: Koorders n. 4219t, 7926 w, 8534/i, 1 4902pf. — Herb. Berlin, De Gandolle, Leiden, Wien. Nota. Plantae Australienses mihi visae sunt pallide fulvo-tomentellae, plantae Javanicae ferrugineo-tomentellae. Plantae Javanicae ad A. villosum proxime accedunt, quae species im« primis foliis angustioribus apico in acumen mullo longius et acutum productis distinguenda est :'0. A. begoniifolium (Roxb.) Baill. Hist. pl. VI. (1877) 270: Hanns in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 261. — Marlea affinis Decne. in Jacqucm. Voy. bot («844) 74, t. 83. — M. begoniifolia Roxb. Hort. Beng. (1814) 28 et PI. Corom. III. (1819) 80, t. 283; Wall. Gat. (1828) n. 3719: DG. Prodr. IV. (l 830) 207; Bot. Heg. (1838) t. 61; Brandis, Für. Fl. 251; ßenlb. Fl. Hongk. (1867) 138: Kurz in Journ. Asiat. Soc. Bengal XL. 2. (1871) 61 et For. Fl. Brit. Burm. I. (1877) 544; G. B. Clarke in Hook. f. Fl. Brit. Ind. II. (1879) 743; Forbea and Hemsley in Journ. Linn. Soc. XXIII. (1888) 344. — M. tomentosa Endl. var. rotundifolia (Hassk.) Koorders et Valeton, Bijdr. V. (1900) 79. — Diaeicarpium rotun- difolium Hassk. in Bonpl. VII. (1859) 172. — Stylidium chinense Lour. Fl. Cochincb. (1790) 220(V). — Stylis cliinensis Poir. Encycl. Suppl. V. (1817) 260. — Styrax javanicum Blume, Bijdr. (1825) 671; Miq. Fl. Ind. bat. I. 2. (1859) 464; A. DG. Prodr. VIII. (1844) 268. — Styrax Rossawaln Reinw. ex Steudel, Nomencl. ed. 2. (1841) 651. — Karangolum chinense O. Ktze. luv. gen. (1891) 273. — Arbor conspicua, rainu- lis teretibus, novellis nunc densiuseule brevi- terque fulvo- vcl subferrugineo-tomentellis usque-villosulis, nunc tantum sparse puberulis, demum glabrescentibus, brunnescentibus usque fusccscentibus. Foliorum petiolus leres vel rarius supra leviter canaliculatus, 2 — 6,75 cm longus, densiuseule breviterque pilosus usque villosulo-tomentellus vel demum subglabratus; lamina cbartacea vel subcoriacea, in sicco luride virescens vel brunnescens, adulta supra glaberrima vel secus nervös principales sparse linvissiinequepilosulaeeterumzb dense punelu- lata, subtua nunc pilis leviter patentibus sub- ferrugineis dense pubescenti-tomentella nun«' secus nervös primarios tantum ± dense breviterque pilis leviter patentibus vel subappressis obteeta ceterum ztz glabrata vel punclulala, saepius jnaeterea in nervorum angulis dense fulvo-villosiil(j-|,;u-l>ata , bene vel late elliptico- vel subrotundato-ovata , integerrima vel rariui apicem versus leviter lobata, plerumque valde asymmetrica, basi nunc oblique truncata nunc =h cordata, apice nune. tantum ralde breviter nunc Bai longe acuminatai naque ad 21 cm longa <•! \ ■> cm lala, e basi palmatim 3- vel plerumque B-ner?iaj aerrii prineipaÜbui lateralibusque primartis recte vel subarcuatim adscendentibus marginä dr minjfeatii eonjunetii supra vix, lubtua valde prominentibus , nervis seeundariis ! regulariter toter se parallelis mpra rix, lubtus manifettius prominulis, venis reticulatis supra saepius vix, subtus COnfUnter manilestis. Cymae axillares peduneulo 1 — 4 cm longo Fig. 5. Alangium beyoniifolium (Roxb.) Baill. A Flos. B Flos longitudinaliter sec- tus. C Fructus. D Drupa transverse seeta. (Icon. origin.) Alangium. 21 potiolum plerumque subaequante vel superante pedunculatae, plerumque 3 — 1 5-florae, corymboso-paniculatae, post anthesin dz distractae, disperse appresseque pilosulae vel rarius hinc inde densiuscule fulvo-tomentellae ; flores 5 — 8 mm longe pedicellati, bracteis deeiduis linrari-lanceolatis I — 6 mm longis instrueti; ovarium turbinatum 1,5 — 3 mm longum, dz dense breviterque pilosum; calycis limbus 1 — -1,5 mm latus horizontaliter patens, dentes Iriangulares acutiusculi vix ultra 0,5 mm longi; petala usque ad 2 cm longa, dorso breviter appresseque scricea usque tomentella, intus nunc fere glabra nunc paulo supra basin dz dense puberula; staminum filamenta et intus margine et dorso dz dense villosulä atque apice infra antheras dense barbata, 3 — 5 mm longa, antherae 8 — 15 mm metientes; discus 1 — 1;5 mm altus, conoideus vel semiglobosus, vix lobatus; Stylus 9 — 16 mm longus, glaber vel pilis substrigosis longiusculis appressis dz dense obtectus; stigma in lobos 2 vel rarius 3 latiusculos 1 mm metientes divisus. Drupa ellipsoidea, 1 — 1,5 cm longa, 6 mm diametro metiens, paulo compressa, sparse brevissimeque pilosula vel subglabra, calycis limbo et disco persistentibus coronata. — Fig. 1 A — 6r, 5. Subspec. a. eubegoniifolium Wangerin. — Staminum connectiva glaberrima. Folia adulta subtus praeter nervös primarios atque nervorum angulos saepius villosulo-barbatos glabrata. Eine sehr weit verbreitete und im einzelnen sehr variabele Pflanze, die sich in- dessen nicht in bestimmt umschriebene, geographisch getrennte kleinere Formenkreise gliedern lässt. Kamerun: Bei Buea im Busch, 770 — 960 m ü. d. M. (Lehmbach n. 12, Preuss n. 771); Buschwald am Kamenmgebirge (Deistel n. 579); Yaunde, Urwaldgebiet (Zenker n. 1416). Deutsch- Ost- Afrika: Am Kilimandscharo in der unteren Kulturzone zwischen 1200 und 1400 m ü. d. M. (Volkens n. 1720); West-Ruwenzori, Butagu-Thal, unterer Bergwald bei 2100 m (Mildbraed n. 2500 ; Febr. 190 8); Derema, im Urwald bei 1800 — 2 000m (Volkens n. 120; Scheffler n. 179); bei Amani (Zimmermann n. 1096: Braun n. 971); Uluguru, bei 1000 m (Stuhlmann n. 8742). Britisch-Indien: Galcutta (Wallich); Nepal (Wallich n. 3719, 3719 a, b u. c); Sikkim Himalaya, bis 3000 m ü. d. M. (King, Thomson, Anderson, Treutier n. 441: G. B. Clarke n. 7117); Ost-Himalaya (Griffith n. 3386; Hügel n. 502): Assam (Jenkins, Masters; Flora of Assam n. 11780, 11782); Kachin Hills in Ober- Burma. Java: Zollinger, It. jav. sec. n. 2292; Warburg n. 4671, 4672. — Sumbava: Warburg n. 17093, 17094. Philippinen: Minalabat (Com. de la Fl. Forest, de Filip. n. 795). Tonkin: Balansa n. 2448, 3962, 3963. Süd- und Gentral-Ghina: Hongkong (Faber, Hillebrand, C. Wright in U. S. North Pacif. Expl. Exped. ; Hance n. 663); Hainan (Henry n. 7976); Kanton (Warburg n. 52 43, 5 3 42; Wawra, Erdumsegl. S. M. Freg. Donau n. 574); Shanghai (Forbes n. 137 B) ; Yunnan (Henry n. 10142 A, 10647, 13030); Hupeh (ohne nähere Standortsangabe, Henry n. 5855, 5855 a et b, 7425; Ichang, Henry n. 224, H99, 1503, Wilson n. 501; Ghangyang, Wilson n. 1134); Sz-tschwan, Nan-tschwan (v. Rosthorn n. 1678, 1689); Shensi, am Fuße des Gebirges Ngo san (Giraldi n. 2158, 2163, 2736), Kan y san (Giraldi n. 2157), Lun san huo (Giraldi n. 245, 1715). Subspec. b. tomentosum (Blume) Wangerin. — Diacicarpium tomentosum Blume, Bijdr. (1825) 657; Hassk. in Bonpl. VII. (1859) 173. — Marlea tomentosa Endl. ex Hassk. in Flora XXVII. (1844) G05; Miq. Fl. Ind. bat. I. 1. (1855) 775; Kurz in For. Fl. Brit. Burm. I. (1877) 545; Koorders et Valeton, Bijdr. V. (1900) 79 — Stami- num filamenta pilis longiusculis strigillosis dense obteeta. Var. a. typicum Wangerin. — Folia subtus dense fulvo- usque subferrugineo- pubescenti-tomentella. Java: Koorders n. 3701*, 22258 ß. — Sumatra: Forbes n. 2785. 22 Walther Wangerin. — Alangiaccae. Var, ß. vulgare (Koorders et Valeton) Wangerin. — Folia subtus praeter nervös piiniarios d= dense breviterque puberulos glabrata. Java: Zollinger n. 803z; Koorders n. 309*, 868/?, 1302/?, 1 3982/?, 265G9 -i. — Sumatra: Auf dem Gebirge Singalan (Beccari n. 68, 226), bei Ajer mantjoer (Beccari n. 61 1). Nota. Marita tomentosa Endl. var. dentata Koorders et Valeton (Bijdr. V. (1909) 79) huc pertinere videtur. — M. bcgoniifolia var. palmatidentata Koorders et Valeton, 1. c. 82, mihi ignota. 21. A. platanifolium (Sieb, et Zucc.) Harms in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 261. — Marlea platanifolia Sieb, et Zucc. in Abb. Akad. Müncb. IV. 2. (1843) 134 et in Farn. nat. n. 95; Miq. Prol. (1865/67) 91; Franchet et Savatier, Enum. pl. Jap. I. (1875) 195. — Marlea maerophylla Sieb, et Zucc. in Abh. Akad. München IV. 2. (18 43) 135 et in Farn. nat. n. 96. — Karangolum platanifolium 0. Ktze. Rev. gen. (1891) 273. — Arbor, ramulis teretibus novellis nunc dense nunc sat disperse breviterque pilosulis, mox glabratis brunnescentibus vel fnscescentibus. Foliorum petiolus teres vel supra paulo complanatus atque leviter canaliculatus, saepissime supra basin manifeste incrassatus apicem versus rursum attenuatus, usque ad 8 cm longus, nunc densiuscule vel z\z disperse breviterque crispidulo-pilosulus nunc glabratus; lamina chartacea vel fere membranacea, adulta supra nunc pilis longiusculis strigillosis dz dis- perse obsita nunc secus nervös tantum densiuscule at breviter pilosula ceterum glabrata vel punctulata, subtus nunc dense subvilloso-tomentella nunc secus nervös principales tantum sparse pilosula atque in nervorum angulis densiuscule fulvo-villosula ceterum omnino glabrata vel dr manifeste punctulata, basi nunc manifeste dz alte cordata nunc subtruncata vel saepius acuta, in superiore parte nunc vix ad J/3 longitudinis nunc ultra medium in lobos 3 vel rarius 5 ovatos vel ovato-triangulares apicem versus subito acuminatos incisa, usque ad 20 cm longa atque in inferiore parte ad 18 cm lata at saepius multo minor, e basi palmatim 3-vel 5-ncrvia, nervis principalibus lateralibusque primariis recte vel rarius subarcuatim adscendentibus prope marginem conjunctis subtus quam supra multo manifestius prominentibus , nervis secundariis supra dz manifestis subtus plerumque prominulis, venis reticulatis plerumque subtus tantum atque interdum hie quoque vix manifestis. Flores in cymas axillares usque ad 2,5 cm longe peduneulatas plerumque sat paueifloras 2 — 3-floras sparse pilosulas vel subglabras disposili, usque ad 2 cm longe pedicellati ipsi normaliter 3 — 3,5 cm longi raro tantum usque dimidio breviores; ovarium turbinatum subglabrum vel parce puberulum 3 mm longum; cafycis limbus eirciter 1 mm latus valde minute vel vix manifeste denticulatus ; petala usque aa 32 mm longa et 2 mm lata basin versus densiuscule ceterum disperse breviterque pilosula, in inferiore parte saepe cohaerentia; slaminum fdamenta usque ad 15 mm longa inaximam in partem cum petalis cohaerentia, pilis dorso bre'viusculis intus sat longis patentibus disperse vel hie inde densiuscule obteeta, apice non manifestius barbato-villosaj ns der dichasialen Verzweigung in vollkommener Ausbildung bei den Gattungen Aueuhu, Kaliphora, Ourtisia und Mastixia. Die Blütenstände von Aucuba stellen dichasial verzweigte, ziemlich reichblütige Rispen dar. Die Bracteen am Grunde der seitlichen Verzweigungen der Inflorescenz- hauptachse sind gut entwickelt, ein allmählicher Übergang von ihnen zu den obersten I. ml. blättern lässt sich oft noch deutlich wahrnehmen. An den Blütenstielen der weib- lichen Blüten, welche gegen das Ovar gegliedert sind, sind zwei kleine, ziemlich hin- fällige Vorblätter vorhanden, dagegen lassen sich an den fertig entwickelten männlichen! Inflorescenzen Vorblätter der einzelnen Blüten nicht mehr nachweisen. Walther Wangerin. — Cornaceac. 9 Die Blüten von Kaliphora madagascariensis Hook. f. sind in kleine ziemlich wenig- blütige, blattachselständige Rispen angeordnet; letztere sind typisch dichasial verzweigt und besitzen am Grunde eines jeden der kurzen Blütenstiele eine kleine Bractee, während Vorblätter zu fehlen scheinen. Auch die terminalen Inflorescenzen von Curtisia sind Rispen von durchaus dicha- sialem Aufbau; allerdings sind die Seitenachsen von der dritten Ordnung an und die Blütenstiele sehr stark verkürzt, so dass die Blüten außerordentlich dicht gedrängt stehen. Sämtliche Achsen zweiter und höherer Ordnung entspringen aus den Achseln kleiner,, gegenständiger Bracteen; die Blüten selbst, die gegen den sehr kurzen Stiel gegliedert sind, besitzen zwei kleine Bracteolae. Die Blütenstände der Mastixia- Arten sind terminal, ziemlich reichblütig und rispiger Natur. Bei denjenigen Arten, welche sich durch klare Gegenständigkeit ihrer Blätter auszeichnen, ist die Verzweigung der Inflorescenz eine rein dichasiale; aber auch bei den übrigen Arten, deren Blätter mehr oder weniger deutlich wechselsländig sind, verschwindet in den Blütenständen, wenigstens von den Auszweigungen von höherer als der zweiten Ordnung an, der Charakter der Wechselständigkeit so vollständig, dass die Verhältnisse von dem typischen Dichasium nicht zu unterscheiden sind. Die primären Auszweigungen der Inflorescenz entspringen aus der Achsel von Bracteen, deren Gestalt und Größe bei den einzelnen Arten verschieden ist; die einzelnen Blüten sind meist sehr kurz, nur bei M. bracteata Clarke länger gestielt, der Blütenstiel ist gegen das Ovar gegliedert und trägt bei den seitlichen Blüten an der Gliederungsstelle zwei kleine Vorblätter. Bei denjenigen Gattungen, welche durch den Besitz wechselständiger Blätter aus- gezeichnet sind, haben wir, da die seitlichen Auszweigungen der Blütenstandsachse ebenfalls wechselständig und nicht gegenständig entspringen, Inflorescenzen vor uns, deren Glieder in - spiraliger Anordnung entstehen und deren Protagma vermehrt ist. Bei Corokia cotoneaster Raoul stehen die Blüten einzeln in den Achseln der Laub- blätter oder zu sehr wenigen terminal an den Kurztrieben, wobei der Blütenstiel regel- mäßig zwei. Vorblätter trägt. Dass es sich hier um zusammengezogene Rispen handelt, ergiebt sich aus dem Aufbau der Inflorescenz von C. buddleioides A. Cunn. und G. macrocarpa Kirk. Die ziemlich reichblütigen Inflorescenzen finden sich bei diesen beiden Arten an der Spitze der Zweige, etwas weniger reiche auch in den Achseln der obersten Laubblätter. Dem Gesamtaufbau nach ist der Blütenstand als eine Rispe zu bezeichnen, bei welcher die spiralig gestellten Auszweigungen der xVchse erster Ordnung traubig ver- zweigt sind. Der Übergang von den Laubblättern zu den Bracteen, aus deren Achseln die seitlichen Auszweigungen entspringen, ist ein ganz allmählicher; außer diesen Deck- blättern kommen jedem Blütenstiel gleichfalls zwei seitlich gestellte Vorblätter zu. Von der Gattung Griselinia besitzen die sämtlichen der Sektion Eugriselinia Taub, angehörigen Arten, desgleichen aus der Sektion Decostea (R. et P.) Baill. die Arten G. scandens (R. et P.) Taub, und G. ruscifolia (Clos) Taub. Rispen, d. h. wenig- stens die Achsen zweiter Ordnung verzweigen sich noch einmal nach demselben Schema wie die Hauptachse, so dass, abgesehen von den Terminalblüten, erst die Achsen dritter oder vierter Ordnung Blüten tragen. Nur G. racemosa (Phil.) Taub, zeichnet sich durch den Besitz einer traubigen Inflorescenz aus, bei der die seitlichen Auszwei- gungen der Inflorescenzhauptachse von je einer Blüte dargestellt werden. Deckblätter und Vorblätter, welch letztere an der Gliederungsstelle des Blütenstiels in Einzahl auf- treten, sind wegen ihrer Hinfälligkeit an den fertig entwickelten Blütenständen meist nicht mehr nachweisbar, sie kommen aber allen Arten zu; nur bei G. jodinifolia sind beide Arten von Organen persistenter und auch in späteren Entwicklungsstadien noch vorhanden. Die Blütenstände von Melanophylla sind end- oder blattachselständige Trauben oder aus Trauben gebildete Rispen ; ersteres ist der Fall bei M. alnifolia Baker und M. crenata Baker, letzteres bei M. aucubaefolia Bak. Die einzelnen Blüten sind kurz gestielt und stehen in den Achseln kleiner Bracteen; außerdem kommen jeder Blüte zwei sehr kleine transversale Vorblätter zu. 10 Walther Wangerin. — Gornaceae. Die blattachselständigen Inflorescenzen von Torricellia stellen außerordentlich reich und traubig verzweigte Rispen mit Terminalblüte dar. Die männlichen Blüten- stände zeichnen sich dadurch aus, dass anfänglich die Blüten sehr dicht bei einander stehen, erst nach der Anthese wird durch eine starke Streckung der Achsenglieder der ganze Blütenstand auseinandergezogen. Die seitlichen Auszweigungen der Inflorescenz- achse entspringen aus den Achseln von Bracteen; außerdem weist jede der kurz ge- stielten Blüten zwei kleine, hinfällige Vorblätter auf, deren Vorhandensein aber nur an jüngeren Blüten mit Sicherheit zu konstatieren ist. Die weiblichen Inflorescenzen sind ebenso aufgebaut und reich verzweigt, aber weniger reichblütig als die männlichen ; die Blütenstiele der weiblichen Blüten sind gegliedert und besitzen an der Gliederungsstelle zwei bis drei Vorblätter. Helwingia endlich ist als eine der wenigen Pflanzen mit blattbürtigen Inflores- cenzen allgemein bekannt. Gewöhnlich ist die Spreite der Blätter, auf deren Oberseite Inflorescenzen stehen, normal wie die der gewöhnlichen Laubblätter ausgebildet; doch kommt es, besonders häufig bei H. rusciflora Willd., aber auch bei H chinmsis Ba- talin, vor, dass die Spreite mehr oder weniger vollständig verkümmert und nur einen flügelartigen Charakter besitzt. Die Inflorescenzen selbst sind doldenförmig, alle Blüten- stiele scheinen aus einem Punkt zu entspringen, doch entstammt nach den entwicklungs- geschichtlichen Studien von Payer, die in diesem Punkt auch von G. de C and olle bestätigt werden, diese scheinbare Dolde einer ursprünglich dichasialen Verzweigung. Deck- und Vorblätter der Blüten fehlen im allgemeinen gänzlich, doch habe ich bei H. chinensis Batalin an Inflorescenzen, deren Tragblatt nur eine verkümmerte Spreite aufwies, an der Basis einzelner Blütenstiele kleine, schmal lanzettliche Bracteen nachweisen können, ein Fund, der für die weiter unten folgenden Darlegungen von erheblicher theoretischer Bedeutung ist. Die männlichen Blütenstände sind in der Regel ziemlich reichblütig, die einzelnen Blüten sind bei H. rusciflora Willd. und H. himalaica Hook. f. et Thoms. nur sehr kurz, bei H. chinensis Batalin schon länger und bei der var. longipedicellata Wangerin der letztgenannten Art bis 2 cm lang gestielt. Die weiblichen Blütenstände dagegen sind stets armblütig, sie bestehen aus nur einer oder höchstens zwei bis drei sehr kurz gestielten Blüten. Bezüglich der Frage, wie die ungewöhnliche Stellung der Blütenstände zustande kommt, stehen die Darstellungen von Payer und G. de Gandolle in schroffem Gegen- satz zu einander. Nach Payer ist die Inflorescenz ursprünglich vollkommen frei von dem Tragblatt, sie entsteht aus einer Knospe in dessen Achsel, und erst infolge inter- kalaren Wachstums der Blattbasis, welches die Achselknospe mit in die Höhe nimmt, gelangt sie schließlich auf die Mitte des Blattes. Nach C. de Candolle dagegen soll die Inflorescenz dem Blatt selbst entspringen. Indessen spricht das von mir gefundene, bereits oben hervorgehobene Vorhandensein vereinzelter Bracteen bei H chinensis aufij deutlichste dafür, dass der untere Teil der fertilen Blattmittelrippe von Helwingia axilen Charakters ist; und da ich die beiden Beweisgründe, auf die sich de Candolle haupt- sächlich stützt, nämlich die Ausbildung des Gefäßbündels im Blattstiel und Hauptnerv steriler und fertiler Blätter (nach meinen Untersuchungen besitzt die Inflorescenz that- sächlich ein besonderes, von dem des Blattes unterschiedenes GefäßbündelJ, sowie die bei sterilen wie fertilen Blättern gleichmäßige, stets basale Stellung der Stipulae als nicht stichhaltig erweisen konnte, so liegt, insbesondere in Anbetracht der klaren, yoi Payer gezeichneten entwicklungsgeschichtlichen Figuren, kein Grund vor, des letzteren Ansicht über die Entstehung der epiphyllen Inflorescenzen von Helwingia zu bezweifeln. Die Erörterung der diagrammatischen Verhältnisse beginnen wir mit der Unterfamilie der Cornoideae. Das für dieselbe typische Diagramm bietet sich bei der Gattung Oornus dar tmd hai folgende Anordnung: in den meisten FAllen deckblattlose und stets vorblattlose Blüte ist sitzend oder mehr oder weniger lang gestielt und besitzt einen unterständigen, im ReceptaJ enfom eingeschlossenen Fruchtknoten. Die vier Kelchblätter sind orthogonal und klappigj zwei davon stehen transversal, zwei median; die beiden transversalen sind als die äußere« I Walther Wangerin. — Cornaceac. 1 1 Zu betrachten, obwohl infolge der geringen Größe Deckungsverhältnisse nicht zu be- obachten sind. Mit dem Kelchblattkreis alternieren vier valvate Fetalen; darauf folgen vier episepale Staubgefäße mit introrsen Antheren. Die beiden Karpellarblätter schließen sich zu einem vollständig zwei fächerigen Ovar zusammen; die beiden Fächer stehen median, jedes Fach besitzt ein ana- und epitropes Ovulum mit nach innen gewendeter, oberer Mikropyle (also mit dorsaler Raphe) und einem Integument. Abweichungen von diesem normalen Diagramm erstrecken sich einmal auf die Zahlenverhältnisse. Schon bei Cornus kommen gelegentlich, insbesondere als Terminal- blüten an Achsen niederer Ordnung, pentamere Blüten vor; normal ist dagegen die Fünfzahl für Corokia, deren Diagramm im übrigen vollständig dem von Cornus ent- spricht mit der einzigen Abweichung, dass jedes Petalum an seinem Grunde eine kleine, meist fransig zerschlitzte Schuppe aufweist, Ligularbildungen, die aus den in ihrer Ent- wicklung bereits weiter fortgeschrittenen Petalen hervorwachsen. Ebenfalls 5-zählig ist das Diagramm von Melanophylla , bei der aber die Blumenblätter in der Knospenlage einander mit den Rändern decken. Die übrigen Gattungen der Comoideae sind typisch diklin und diöcisch; das gleiche gilt auch von Cornus Volkensii, die hierdurch von allen anderen Cornus- Arten abweicht, von der aber bisher nur männliche Blüten und reife Früchte bekannt sind. Die Blüten von Aucuba sind tetramer; der Kelchsaum weist vier nur sehr schwach entwickelte, oft kaum erkennbare Zipfel auf, die Petalen sind valvat, der Fruchtknoten wird von einem einzigen Karpellblatt gebildet, dessen auf der einen Seite des Faches etwas unterhalb der Spitze befestigtes Ovulum eine obere, der Placentarseite zugekehrte Mikropyle zeigt; ein Discus kommt sowohl den männlichen wie den weiblichen Blüten zu. Ebenfalls tetramer und dadurch sich an Cornus anschließend ist das Diagramm von Kaliphora, in den männ- lichen Blüten derselben ist die Knospenlage eine klappige, in den weiblichen ist die Korolle noch gänzlich unbekannt; der Fruchtknoten ist zweifächerig, mit je einem ab- steigenden, anatropen Ovulum mit oberer, wahrscheinlich nach innen gewendeter Mikro- pyle. Die Blüten von Griselinia dagegen sind 5-zählig und besitzen dachige, allermeist rechtskonvolutive Knospenlage der Petalen; der Fruchtknoten der weiblichen Blüten ist einfächerig und 1-ovulat; ein Discus geht denselben ab, der Griffel ist entweder nur in seinem oberen Teil oder von der Basis ab in 3 pfriemliche Äste geteilt ; als weitere Abweichung kommt bei der Untergattung Decostea noch die Reduktion des Petalenkreises hinzu. Bei Helwingia ist der in der ganzen Familie ja nur schwach entwickelte Kelch vollkommen abortiert; die männlichen Blüten zeigen 3 — 5 valvate Perianthblätter und eine mit ihnen alternierende gleiche Zahl von Staubgefäßen, während die Mitte der Blüte von einem flach scheibenförmigen Discus eingenommen wird; die weiblichen Blüten stimmen hinsichtlich des Perianths mit den männlichen überein, der Fruchtknoten ist 3 — 4-fächerig mit je einem anatropen, an kurzem, dickem Funiculus befestigten, die Mikropyle nach oben und innen kehrenden Ovulum, der Discus ist halb- kugelig gewölbt, der kurze Stylus an seinem oberen Ende in 3 — 4 nach außen gebogene Narbenlappen geteilt. In den männlichen Blüten von Torricellia endlich besteht der Kelch aus 5 sehr kleinen, bisweilen kaum erkennbaren stumpfen Lappen; die 5 Blumen- blätter sind in der Knospenlage induplikat-vaivat, d. h. ihre beiden seitlichen Ränder sind eingeschlagen, die 5 alternipetalen Staubgefäße sind am Rand eines flachen Discus inseriert, der in seiner Mitte \ — 3 borstenförmige oder pfriemliche Griffelrudimente trägt. In den weiblichen Blüten ist der Kelchsaum unregelmäßig 3 — 5-lappig; der Petalenkreis ist vollkommen abortiert, Staubblattrudimente fehlen gleichfalls, der Discus ist undeutlich. Das Ovar ist allermeist dreifächerig; es wird gekrönt von einem kurzen Griffel, welcher eine der Anzahl der Fächer gleichkommende Zahl von an der Spitze zweispaltigen Narben trägt. Jedem Ovarfache kommt ein absteigendes anatropes Ovulum mit nach oben und innen gewendeter Mikropyle zu, das an einem kurzen, oberhalb der Mikropyle zu einem Obturator verdickten Funiculus befestigt ist. Bei der durch die monotype Gattung Curtisia repräsentierten Unterfamilie der Curtisioideae sind die Blüten zweigeschlechtig und tetramer; die Petalen sind in der 12 Walther Wangcrin. — Cornaceac. Knospenlage klappig, die 4 Staubgefäße alternipetal ; das Ovar wird von 4 mit den letzteren alternierenden Karpellblättern gebildet, es ist 4-fächerig und besitzt in jedem Fach eine herabhängende, anatrope, mit einfachem Integument und nach außen gerich- teter Mikropyle versehene Samenanlage. Das Diagramm der Mastixioideae (Mastixia) endlich zeigt, abgesehen von der abweichenden Ovularstruktur, keine wesentliche Abweichung von dem einer normalen Cornoidee; die Blüten sind 4- oder 5-zählig, die Petalen in der Knospenlage klappig, die Staubgefäße alternipetal, der Fruchtknoten einfächerig mit einem von der Spitze herabhängenden anatropen Ovulum mit oberer Mikropyle und (im Gegensatz zu den Cornoideae) ventraler Raphe. Im folgenden seien die Modifikationen der Ausbildung der einzelnen Blütenteile aufgeführt: Das den unterständigen Fruchtknoten umschließende Receptaculum ist von eiförmiger bis becher- oder glockenförmiger Gestalt; bei den diöcischen Gattungen ist es in den männlichen Blüten selbstverständlich schwächer als in den weiblichen entwickelt, meist von schwach konischer Gestalt. Die Kelchzipfel sind, wie überhaupt bei den Umbellifloren, in der Regel nur schwach entwickelt. Relativ große breit dreieckige Zipfel besitzt Curtisia, auch die dreieckigen bis lanzettlichen Kelchzipfel von Corokia sind noch ziemlich groß. Bei Gornus sind verschiedene Stufen in der Reduktion des äußeren Perianthkreises wahrnehmbar, woraus sich, insbesondere in der Untergattung Thelycrania, ein wichtiges Merkmal für die Unterscheidung der Arten herleitet. Bei Mastixia verbreitert sich das Receptaculum zu einem hervorragenden Saum, der bei einigen Arten ziemlich ansehnlich ist und die Kelchzipfel nur in Form kleiner Zähne hervortreten lässt, während bei anderen der Saum nur schmal ist und die dreieckigen Kelchzipfel eine ziemlich stattliche Größe erreichen. Die Gattungen Kaliphora, Melanophylla, Aucuba und Qriselinia besitzen gleich- falls nur sehr kleine zähnchenförmige Kelchzipfel; bei Torricellia weisen diese mehr eine etwas breit lappenförmige Gestalt auf. Am weitesten geht die Reduktion bei Helwingia, wo der Kelch vollkommen abortiert ist, so dass auch nicht einmal ein Kelchsaum mehr sich wahrnehmen lässt. Wohl ausgebildete Petalen kommen, wie bereits oben dargelegt, außer den weib- lichen Blüten einiger Griselmia- Arien und der Gattung Torricellia sämtlichen Cornaceae zu; in der Mehrzahl der Fälle dienen sie als Schauapparate zur Anlockung von Bestäu- bungsvermittlern und zeichnen sich in der Regel durch eine lebhafte und leuchtende Farbe aus; in anderen Fällen ist zwar ihre Farbe keine auffallende, doch dürften hier die großen, reichblütigen Inflorescenzen in ihrer Gesamtheit die gleiche Wirkung er- zielen. Die Ausbildung der Petalen weist wenig Besonderheiten auf; ihre Gestalt ist im allgemeinen dreieckig bis zungenförmig oder lanzettlich, resp. elliptisch bis eiförmig. Bei Cornus suecica und C. canadensis trägt das nach der Außenseite des Blütenstandes zu stehende Petalum unterhalb der Spitze einen stachelartigen, schräg aufwärts gerich- teten, pfriemlichen Fortsatz. Merkwürdig ist die Form der stark konkaven, fast als löffelförmig zu bezeichnenden, durch eine lange, schwanzähnliche, einwärts gekrümmte Spitze ausgezeichneten Petalen der männlichen Blüten von Torricellia. Bei einigen Mastixia- Arien setzt sich die in der Knospe einwärts gebogene Spitze der Petalen auf der Innenseite in Gestalt einer deutlich erhabenen Mittelrippe fort. Die Dehiscenz der Anlheren ist in der ganzen Familie lateral oder seltener etwa! intrors, wobei sich die Fächer beiderseits in langen Rissen von oben nach unten öffnen. Die Antheren sind stets intrors und dithecisch; sie sind meist in der Mitte oder etwas unterhalb derselben an ziemlich langen, pfriemlichen oder flach fadenförmigen, nach Dbeo zu etwas verschmälerten Filamenten befestigt. Bei Aucuba dagegen sind die kurzen, breit elliptischen Antheren nicht versatil, sondern mit ihrem Rücken auf einem gleichfalls sehr kurzen, ungewöhnlich dicken Filament befestigt. Bei TorriceUia, Kdtil phora und Melanophylla sind die Antheren völlig oder doch nahezu basifix; das kurze Filament geht hier in ein langes Connectiv über, dem die Antherenfftcher ihrer ganzen Walther Wangerin. — Cornaceae. 13 Länge nach angewachsen sind. Die Pollenkörner sind bei allen Cornaceae von rund- licher oder meist elliptischer Gestalt mit in der Regel 3, seltener 4 — 5 Furchen; es stellt dieser Typus des Furchenpollens einen wichtigen positiven Charakter der Familie dar» Der Besitz eines Discus ist für die meisten Cornaceae charakteristisch; ein solcher ehlt nur bei Melanophylla (höchstens als ganz schwaches Polster an der Basis der Griffel entwickelt) und in den weiblichen Blüten von Griselinia; auch bei Torricellia zeigt er nur eine sehr schwache Entwicklung. Auf seiner Oberseite ist der Discus ent- weder flach oder etwas abgerundet; bei den männlichen Griselinia-Blüten ist die flache Oberseite oft von fünf radialen Streifen durchzogen. Auch bei Mastixia ist die Ober-: fläche des Discus, entsprechend den Zahlenverhältnissen des Diagramms, durch radiale, etwas verdickte Streifen in 4 — 5 Felder geteilt, die ihrerseits noch einmal von schwä- cheren und kürzeren Linien durchsetzt sein können; die erstgenannten Leisten setzen sich an dem kurz konischen Stylus fort, welcher dementsprechend nicht stielrund, sondern 4 — 5-kantig ist. Allermeist ist der Discus kahl, nur bei Curtisia faginea Alt. ist seine Oberfläche dicht mit zottigen Haaren besetzt. Was die Ausbildung von Griffel und Narben angeht, so zeichnet sich die Gattung Cornus durch den Besitz eines stets ungeteilten, an der Spitze eine einfache, kopfige oder trunkate bis diskoidale Narbe tragenden Stylus aus; während der Griffel in der Regel gleichmäßig cylindrisch ist, zeigt er bei einer Reihe von Arten aus der Unter- gattung Thelycrania , die von Koehne auf dieses Merkmal hin als Corynostylae zu- sammengefasst wurden, eine mehr oder weniger deutlich erkennbare keulenförmige Verdickung unterhalb der Narbe; abgesehen hiervon, ist auch das Verhältnis der Breite der Narbe zu der des Griffelendes für die Unterscheidung der Arten verwertbar. An Cornus schließen sich hinsichtlich der Ausbildung des Griffels zunächst Aucuba und Corokia einerseits, Curtisia und Helwingia andererseits an. Bei ersterer ist in der Regel der kurze Stylus an seiner Spitze seitlich etwas schief in einen auf der Innenseite gefurchten und papillösen Narbenlappen ausgezogen; nur in einem Fall sah ich bei einer Endblüte einen Griffel, der mit zwei symmetrischen Narbenlappen endigte. Auch bei Corokia und Curtisia ist der Stylus noch für den größten Teil seiner Länge ungeteilt; nur an der Spitze ist er in zwei, resp. vier innenseits mit Narbenpapillen besetzte Narbenlappen gespalten, doch kommen bei Corokia auch einfach kopfige Narben vor. Ein ähnliches Verhalten wie Curtisia zeigt Helwingia] hier ist der säulenförmige Griffel an seiner Spitze entsprechend der Anzahl der Ovarfächer in 3 — 4 kurze, ziem- lich dicke, pfriemliche, innenseits papillöse Narbenäste geteilt. Bei Mastixia sind die Narben, die den kurz konischen, 4 — 5-kantigen Griffel krönen, in der Regel trunkat oder nahezu punktförmig, doch habe ich in einigen Fällen auch deutlich zweilappige, verbreiterte Narben gesehen. Die noch übrigen Gattungen dagegen besitzen entweder getrennte Griffel, oder der in Einzahl vorhandene Stylus weist doch eine tiefgehende Teilung auf. Ersteres ist der Fall bei Kaliphora und Melanophylla, deren Blüten je zwei kurze, pfriemliche, etwas nach außen gebogene Griffel besitzen, während bei Grise- linia der unterständige Fruchtknoten in eine kurze konische Griffelsäule übergeht, die sich bald in 3 auseinanderspreizende, pfriemliche, zurückgebogene Äste teilt. Bei Torricellia endlich entspringen dem sehr kurzen, oft kaum deutlich entwickelten Stylus drei ziemlich lange dicke Narben, die, mit Ausnahme eines Streifens auf der Rücken- seite, allenthalben mit Narbenpapillen besetzt sind; an der Spitze sind, wenigstens bei T. tiliifolia, diese Narben, die auf der Innenseite deutlich gefurcht sind, auf eine kurze Strecke in zwei Teile gespalten. Bestäubung. Die blütenbiologischen Verhältnisse sind naturgemäß am besten be- kannt von den europäischen und einigen amerikanischen Arten der Gattung Cornus. Genauere Beobachtungen liegen (vergl. Knuth, Handbuch der Blütenbiologie Bd. II, 1 p. 518 — 520 und III, \ p. 558 — 562) vor von C. mas, C. sanguinea, C. femina, C. altemifolia, C. alba, C. suecica, C. canadensis, C. florida und C. Nuttallii. Da- nach sind die Blüten bei allen Arten der Untergattung Thelycrania, welche Delpino ] 4 Walther Wangerin. — Cornaceae. zum Hydrangea- Typus rechnet, homogam, Staubblätter und Narbe sind gleichzeitig ent- wickelt; der von dem den Griffel umgebenden Discus abgesonderte Honig liegt voll- kommen frei, bei manchen Arten dient auch der Geruch der Blüten zur Anlockung von Bestäubungs Vermittlern. Unter den letzteren stehen die Hymenopteren zumeist als wesentlichste Bestäuber voran, dann folgen in zweiter Reihe die Fliegen, an letzter Stelle die Käfer. Als Einrichtungen, welche die Fremdbestäubung begünstigen, werden angeführt die gegenseitige Stellung und verschiedene Länge von Griffel und Staubgefäßen, wodurch erreicht wird, dass die die Blüten besuchenden Insekten beide Teile an ver- schiedenen Stellen ihres Körpers streifen müssen; kleinere Fliegen und Käfer werden infolge ihres unregelmäßigen Umherkriechens in den Blüten bald Fremd-, bald Selbst- bestäubung herbeiführen. Durch die starke Spreizung wird spontane Autogamie zumeist verhindert, dagegen unter Umständen Geitonogamie zwischen benachbarten Blüten des- selben Blütenstandes herbeigeführt. Die Blüten von C. mas sind ebenfalls homogam und stimmen in ihrer Einrichtung mit denen von G. sanguinea überein; als Besucher wurden Bienen und pollenfressende Schwebfliegen beobachtet. Bei G. florida sind zwar die Einzelblüten kleiner und unscheinbarer als bei den bisher behandelten Arten, dafür ist aber der Blütenstand von vier überaus auffälligen, weiß bis rot gefärbten Hochblättern umgeben und wirkt dadurch als eine Scheinblüte von beträchtlichem Durchmesser. Häufig bleiben die beiden inneren Hochblätter an der Spitze vereinigt und bilden dadurch eine Art von Dach oberhalb des Blütenstandes; außerdem sind sie oft so gefaltet, dass die Inflorescenz in seitlicher Richtung besser sichtbar ist, als wenn die Hochblätter sämtlich wagerecht ausgebreitet wären. Die Blüten sind homogam; die Staubgefäße spreizen stark; der Honig ist infolge der \ mm langen Kelchröhre und der glockenförmigen Gestalt der Krone in einer Tiefe von etwa 2 mm geborgen, jedoch auch so noch den kurzrüsseligsten Insekten zugänglich. Über die Blütenköpfe fortkriechende Insekten (zumeist kurzrüsselige Bienen) beladen sich am Kopf und der Leibesunterseite mit Pollen und können beim Honigsaugen leicht Bestäubung bewirken; außerdem kann bei mangelndem Insektenbesuch spontane Autogamie oder Geitonogamie durch Pollenfall eintreten. Das Verhalten von C. Nuttallii ist ein analoges. Auch bei C. suecica und G. cana&ensis wird die Auffälligkeit durch die den kopf- förmigen Blütenstand umgebende lebhaft gefärbte Hochblatthülle erhöht. Die Blüten sind hier protandrisch; da die Staubblätter nach außen spreizen, so muss ein auf die Dolde auffliegendes Insekt zuerst die Narben und dann erst die Antheren berühren, mithin schon beim Besuch der zweiten Blüte Fremdbestäubung verursachen; außerdem ist auch eine geitonogame Befruchtung der Narben benachbarter Blüten durch den Pollen der spreizenden Staubblätter möglich. Als Besucher der Blüten wurden hauptsächlich Hymenopteren und Dipteren beobachtet. Von besonderem Interesse ist bei diesen Arten ein grannenartiger Anhang, der sich in der Regel an der Spitze nur je eines Petalums jeder Blüte findet; wird derselbe an einer eben aufblühenden Knospe mit einer Nadel oder von einem Insekt berührt, so schnellen die elastischen Filamente hervor und aus den geöffneten Antheren fliegt ein Wölkchen von Pollen heraus. Ebenso wie Gornus dürfte auch die Mehrzahl der übrigen Cornaceen-Gattungen entomophil sein, wenngleich einschlägige Beobachtungen bislang nur von Corokia und Aucuba vorliegen. Dagegen scheint Griselinia, nach den Mitteilungen von Thomson über G. littoralis zu urteilen, anemophil zu sein; ein analoges Verhalten bin ich auch für Torricellia anzunehmen geneigt. Frucht und Samen. Die große Mehrzahl der Cornaceen-Gattungen ist durch den Besitz von Steinfrüchten ausgezeichnet, beerenartige Früchte kommen nur Aucuba und Griselinia zu; noch unbekannt sind die Früchte von Mclanophylla. In der Regel werden die Früchte von den persistierenden Kelchzipfeln und Griffeln gekrönt. Bei den mit Steinfrüchten versehenen Gattungen umschließt in der weitaus überwiegenden Mchr- / ilii der Fälle das fleischige Perikarp nur einen Steinkern, der eine der Zahl der Ovar- fi< Ixr entsprechende F&Himin» aufweist; nur bei Helwingia und Kaliphora liege« Walther Wangerin. — Cornaceae. \ 5 etrennte einsamige Pyrenen vor, deren Zahl bei der ersteren \ — 4, bei Kaliphora onstant 2 beträgt. Bei Torricellia ist von den in der Regel 3 — 4 Fächern des Stein- ernes nur ein einziges fertil. Bezüglich der Gestalt des Steinkernes sei zunächst die Untergattung Thelycrania ervorgehoben ; derselbe ist hier bald kugelig, bald deutlich zusammengedrückt und im etzteren Falle oft stark unsymmetrisch; auf der Außenseite kommen bei einigen Arten orspringende, mehr oder weniger stumpfe Rippen zur Ausbildung; endlich zeichnet er ich bei zwei Arten (Cornus controversa und G. alternifolia) durch den Besitz einer ;ackenraridigen Endgrube aus. In der Untergattung Benthamia, wo, wie bereits erwähnt, die Fruchtknoten der zahlreichen in einer Inflorescenz vereinigten Blüten miteinander verwachsen sind, er- fährt nach erfolgter Befruchtung das verbindende Gewebe ein intensives Wachstum mit dem Erfolge, dass die einzelnen Steinkerne voneinander entfernt und ziemlich tief ein- gesenkt werden. Zur Zeit der Reife entsteht dann eine fleischige Sammelfrucht von roter Farbe, die ungefähr das Aussehen und die Form einer großen Erdbeere besitzt. Auch die Früchte der Mastixia- Arten sind Steinfrüchte von eiförmiger bis läng- licher Gestalt, mit fleischigem Perikarp und holziger Pyrena. Letztere weist auf einer Seite eine mehr oder weniger tiefe Längsfurche auf, von der aus sich ein lamellenartiger Fortsatz wie eine Art von falscher, unvollständiger Scheidewand weit in das Fruchtfach hinein erstreckt. Der vom Perikarp umschlossene Same weist stets reich entwickeltes Nährgewebe auf; als Reservenahrung findet sich in ihm niemals Stärke, sondern eiweißartige Stoffe und daneben zuweilen auch fettes Öl. In dem Größenverhältnis zwischen Endosperm und Embryo machen sich bei den einzelnen Gattungen erhebliche Differenzen bemerkbar; bei Gornus, Corokia, Kaliphora, Griselinia und Curtisia erfüllt er die ganze Länge des Samens oder doch den größten Teil desselben, bei Aucuba, Helwingia, Torricellia und Mastixia hingegen liegt der kleine Embryo an der Spitze des Nährgewebes und ist erheblich kürzer. Im ersten Fall sind die laubblattähnlichen Keimblätter von läng- licher Gestalt, während die Radicula meist kurz und cylin drisch, nur bei Griselinia ziemlich lang und keulenförmig ist; aus der zweiten Reihe von Gattungen besitzt nur Ilastixia längliche Keimblätter und auch eine langcylindrische Radicula, während bei en übrigen die Kotyledonen kurz und rundlich, die Würzelchen kurz cylindrisch und ziem- ch dick sind. Für die Beurteilung der Verwandtschaftsverhältnisse innerhalb der Unter- imilie der Comoideae bietet die Beschaffenheit des Embryos wenig Anhaltspunkte. Geographische Verbreitung. Die überwiegende Mehrzahl der Cornaceen gehört dem nördlichen, extratropischen Florenreiche an. Dies gilt insbesondere von Cornus, der artenreichsten Gattung der Familie. Die Untergattung Thelycrania derselben, der reichlich zwei Drittel der Cornus-Arten angehören, zerfällt in zwei sehr ungleich große Sektionen; die erste derselben, Bothrocaryum , umfasst nur zwei Arten, von denen C. controversa vom Himalaya bis nach Japan, G. alternifolia im atlantischen Nordamerika verbreitet ist. Diese Gebiete, Ostasien einerseits, Nordamerika andererseits stellen die Hauptentwicklungscentren der ganzen Untergattung dar; von den Arten der Sektion Amblycaryum gehören dem ersteren \ \ , dem letzteren 14 an, während von zweien die Heimat noch unbekannt ist. Dabei sind es aber verschiedene Gruppen, die in den beiden Gebieten zur Entwicklung gelangt sind: In Amerika die Albidae (9 Arten) und zwei Arten der Gorynostylae, in Ostasien die Nigrae (8 Arten) und 5 Arten der Gory- nostylae; nur C. alba macht von der Beschränkung der Albidae auf das nördliche Amerika eine Ausnahme, indem diese Art auch durch ganz Sibirien bis zum östlichen Russland hin vorkommt. In Europa ist sonst nur die Gruppe der Gorynostylae ver- treten, und zwar im wesentlichen nur mit der einen Art G sanguinea\ nur in der Umgebung des Schwarzen Meeres (südliches Russland, Constantinopel) tritt an ihre Stelle die nahe verwandte G. australis, welche außerdem in Kleinasien bis nach Syrien hin, im Kaukasus, in der Umgebung des Caspischen Meeres etc. verbreitet ist, in Cilicien \ 6 Weither Wangerin. — Comaceae. jedoch durch die nahe stehende C. cilicica ersetzt wird. Somit sind von den genannten Gruppen die Albidae vorzugsweise nordamerikanisch (die meisten Arten entweder im atlantischen oder im pacifischen Nordamerika, doch wird diese sonst scharfe Trennung durch C. alba verwischt), die Nigrae ausschließlich ostasiatisch, die Corynostylac vor- wiegend altweltlich, teils oslasiatisch, teils eurasiatisch. Die Oblongifoliae endlich sind mit der verwandtschaftlich ziemlich isolierten G. oblonga auf den Himalaya beschränkt. Von den übrigen Untergattungen besitzt Arctocrania eine ausgedehnte circumpolare Verbreitung; von ihren beiden Arten ist G. suecica vorzugsweise altweltlich, C. cana- . densis hauptsächlich neuweltlich, doch greifen beider Areale in Labrador einerseits, in Nordasien und Alaska andererseits ineinander über. Durch sehr auffallende Yerbreitungs- verhältnisse zeichnet sich die Untergattung Macrocarpium aus; von den ihr angehörigen 4 Arten findet sich G. mos in Mittel- und Südeuropa, sowie in Vorderasien, zwei Arten in Ostasien (Gentral-China und Japan), die vierte (G sessilis) in Californien; ob etwa das europäische und asiatische Areal dieser Untergattung durch zwischenliegende Standorte miteinander in Verbindung stehen, lässt sich nach dem mir gegenwärtig vorliegenden Material nicht entscheiden, ist aber nicht unwahrscheinlich, da die drei altweltlichen Arten entschieden untereinander näher verwandt sind als mit der amerikanischen Art. Die übrigen Untergattungen weisen jeweilen enger begrenzte Areale auf: Discocrania ist auf Mexiko beschränkt, Benthamidia kommt mit je einer Art im atlantischen bis nach Mexiko reichend) und pacifischen Nordamerika vor, und Benthamia findet sich in Asien vom Himalaya ostwärts bis Japan. Sehr weit aus dem Rahmen der Verbreitung der übrigen Cornus-Arten heraus fällt die auf Hochgebirgen des tropischen Ost-Afrika (Ruwenzori und Kilimandscharo) vorkommende monotype Untergattung Afrocrania, die sich auch in systematischer Beziehung durch die Diöcie der Blüten scharf abhebt; es handelt sich hier jedenfalls um einen phylogenetisch sehr alten Typus, der, wie die blütenstandsmorphologischen Verhältnisse erkennen lassen , sich von einer Form her- leitet, welche jedenfalls der Stammform des Subgenus Thelycrania einigermaßen nahe stand und von der sich direkt oder indirekt auch die Untergattungen Arctocrania und Macrocarpium herleiten lassen. Alles in allem weisen die Verbreitungsverhältnisse der Gattung Gornus deutlich auf einen borealen Ursprung der Gattung hin. Viel weniger klar und einheitlich ist das Bild, das sich aus den Verbreitungs- verhältnissen der übrigen Cornaceen-Gattungen ergiebt; es kommt hierin die Thatsache zum Ausdruck, dass diese Genera ja auch in verwandtschaftlicher Hinsicht zum Teil nur in lockeren Beziehungen zu einander stehen. Was zunächst die Gattungen der Corneae angeht, so kommt Aucuba mit drei Arten im Himalaya, Central-China und Japan vor; Kaliphora kommt mit einer Art in Madagaskar vor, teilt also das Ver- breitungsgebiet mit Melanophylla, steht dieser aber in systematischer Beziehung ferner als den Gattungen der Corneae] Gorokia endlich ist auf Neu-Seeland heimisch, also ihrer Verbreitung nach antarktisch, steht aber doch morphologisch der Gattung Cornus so nahe, > dass sie derselben Tribus zugerechnet werden muss. Gleichfalls antarktisch ist Griselinia, deren Arten teils auf Neu-Seeland, teils in Chile und Süd-Brasilien vorkommen; bemerkens- wert ist dabei, dass die beiden Untergattungen Eugriselinia und Decostea pflanzen- geographisch nicht geschieden sind, sondern dass erstere sich in beiden Entwickluniis- gebieten findet. Von den noch übrigen Cornoideen-Gattungen gehört Ihhciitgia mit I Uten der ostasiatischen Flora an; ebenso wie bei Aucuba haben dieselben ihr Haupfl vorkommen resp. in Japan, in Central-China und im Himalaya; das Verhalten ist aber insofern ein anderes, als einmal //. japonica nicht auf Japan beschränkt ist, sondern inen in China vorkommt, und außerdem die Art des Himalaya der japanischen naher steht als der chinesischen. Die Gattung Torricellia endlieh kommt im Ost-Himalaya im , 5212, 5846, 8408; Eckion n. 2268; c Curtisia, Torriceliia. 31 acowan et Bolus, Herb. Norm. Austr.-Afr. n. 731; Penther n. 2223; Rehmann n. 6479. Nota. Arbor ex qua Afri tela pissilia conficiunt. Subfam. III. Cornoideae Harms in Engl. n. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 263. Ovulorum micropyle introrsum sita. .Trib. 1. Torricellieae Wangerin nov. trib. Flores dioici, in paniculas longas racemosas pendulas dispositi, q1 petalis indupli- catim valvatis praediti, Q apetali, stigmatibus apice 2-fidis. Ovulorum funiculus supra licropylen in obturatorem incrassatus. Drupa putamine 4-loculari 1-spermo. 3. Torriceliia dg. Torriceliia*) DC. Prodr. IV. (1830) 257; Endl. Gen. (1839) 794 et Ench. (1841) 93; Spach, Hist. veg. phan. VIII. (1839) 1813; Lindl. Veg. kingd. (1847) 781; Benth. t Hook. f. Gen. I. (1867) 952; Baill. Hist. pl. VII. (1879) 82; G. B. Clarke in Hook. f. 1. Brit. Ind. II. (1879) 74 8; Harms in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 2 67. Flores dioici. Fl. (J1: Calycis tubus brevis late obconicus, limbus 5-lobus, lobis btusis vel subacutis saepius inaequalibus. Petala 5, longe elliptica, concava, membra- acea, induplicatim valvata, apice elongato inflexo. Stamina 5 alternipetala, filamentis revibus, antheris longe ellipticis basifixis. Discus centralis humilis planiusculus. Ovarii udimenta 1 — 3 subulata in centro disci. Flores Q: Calycis tubus ovoideus, limbus regulariter minuteque 3 — 5-lobus, lobis acutis vel obtusis. Petala et staminum rudi- enta 0. Discus inconspicuus. Ovarium 3 — 4-loculare; Stylus brevissimus, stigmatibus aepissime 3 crassiusculis ubique papillosis intus canaliculatis apice (num semper?) 2-fidis; vula in loculie (saepe ex parte sterilibus) solitaria descendentia, funiculo brevi supra icropylen introrsum sitam in obturatorem incrassato. Drupa oblique ovoidea, stigmatibus oronata, putamine 3 — 4-loculari 1-spermo, facie loculo fertili opposita 2 — 3-carinato. Semen lineare, curvum, dorso compressum, integumento membranaceo laxo, embryone 'n apice albuminis carnosi minimo obcordato. — Arbores parvae ramosae, ramis rassiusculis late medullosis cicatricatis. Folia alterna, longe petiolata, late cordato- otundata saepius 5-loba, palmatim 5 — 7-nervia, saepius grosse argute dentata, petiolo um ramulo articulato late vaginante. Flores parvi, in paniculas e racemis compositas thyrsoideas pendulas multifloras dispositi, albi, breviter pedicellati; pedicelli bracteolati, inarticulati, Q articulati. Species 3, Himalayae centralis et orientalis temperatae incolae. K Conspectus specierum. A. Folia late ovata haud lobata margine crenato-serrata . . . \. T. tiliifolia. f. Folia breviter acuteque palmatim 7-lobata. a. Folia integerrima 2. T. angulata. b. Folia margine crenato-serrata . . 3. T. intermedia. 1. T. tiliifolia DC. Prodr. IV. (1830) 257; Seem. Journ. bot. (1865) 361 t. 41; C. B. Clarke in Hook. f. Fl. Brit. Ind. II. (1879) 748. — Sambucus? tiliaefolia Wall. Catal. (182 8) 483. — Arbor humilis, ramulis teretibus glabris cinereo-alutaceis cica- tricibus annulatis obsitis. Foliorum petiolus ad 1 0 cm longus basi in vaginam dilatatus; lamina chartacea, in sicco viridi-nigrescens, utrinque secus nervös principales breviuscule puberula ceterum glabra, late ovata basi cordata apice subacuminata margine grosse t acute dentata, ad 20 cm longa et 1 6 cm lata, e basi palmatim 5-nervia, nervis 32 Walther Wangerin. — Gornaceae. Fig. 5. Torricellia tiliifolia DC. A Inflorcscentia mascula. B Folia. C— D Flos ante et post antlnMii. /•.' I'. i.ihim. F Stamen. (Icon. origin.) Torricellia, Helwingia. 33 principalibus utrinque vix prominulis, ceterum manifeste reticulata. Inflorescentiae ter- minales glomerate racemoso-paniculatae multiflorae, initio confertae post anthesin longe distractae paulo puberulae, bracteis breviter lanceolatis scariosis in ramulorum basin invaginantibus instructae, Acribus 1,5 — 2,5 mm longe pedicellatis 2-bracteolatis. Calycis tubus in floribus masculis brevis obconicus lobis 5 brevissimis vel interdum fere obsoletis apice obtusis; petala albida induplicatim valvata oblonga apice uncinato-incurvo , 5 mm longa; staminum filamenta 1 mm, antherae 1,5 — 1,75 mm longae; discus planiusculus humilis, stjli rudimentis 1 — 3 subulatis. Flores feminei: ovarium ovoideum 4 mm longum; calycis limbus irregulariter 3 — 5-lobus, lobis triangularibus subacutis; petala et staminum rudimenta nulla; discus haud manifestus; styli 3 crassiusculi 3 — 4 mm longi ubique linea dorsali excepta papillosi intus canaliculati apice saepissime 2-fidi. Fructus drupaceus ovoideus stigmatibus coronatus, 5 — 6 mm longus, diametro 3 mm metiens, 3 — 4 locularis, loculo uno tantum fertili 1-spermo. — Fig. 5. Trop. Himalaya: Sikkim, 1600 — 2000 m (Herb. Griffith [Kew distrib.] n. 2677). 2. T. angulata Oliv, in Hook. Icon. pl. (1889) t. 1893; Harms apud Diels, Fl. Centr. Ghin. in Engl. Bot. Jahrb. XXIX. (1901) 50 6. — Arbor ad 1 5-metralis, ramulis crassiusculis teretibus novellis puberulis. Foliorum petiolus 1,5 — 3 poll. longus basi dilatatus semiamplexicaulis, lamina membranacea, parce puberula vel glabrata, late rotun- • data, 3 — 4 poll. longa et lata breviter palmatim 5 — 7-lobata cuspidata integerrima basi truncata vel subcordata. Paniculae femineae terminales multiflorae puberulae, bracteis lanceolatis acuminatis instructae, pedicellis floribus saepius brevioribus; ovarium 3-loculare, loculis 2 vacuis; styli saepius 3 lineari-oblongi crassiusculi papillosi apice indivisi. — Fig. 6. Tropisches China: Sz-tschwan, S. Wutschan (A. Henry n. 5524, nach Oliver). Nota. Species mihi non visa, diagnosis ex Oliver 1. c. 3. T. intermedia Harms! apud Diels, Fl. Centr. Chin. in Engl. Bot. Jahrb. XXIX. (1901) 507. — Arbor 2 — 3 m alta ramosa, ramulis teretibus alutaceis glabris cica- tricatis. Foliorum petiolus 9 — 10 cm longus basi cum ramulo articulatus late vaginatus, lamina membranacea utrinque praecipue secus nervös principales puberula, late rotun- data vel latissime ovata breviter palmatim 7-lobata basi cordata apice subacuminata margine crenato-serrata , ad 20 cm longa et lata, e basi palmatim 5-nervia, costis supra vix subtus manifeste prominulis, ceterum utrinque manifestissime reticulata. In- florescentiae femineae defloratae tantum mihi visae terminales racemoso-paniculatae multiflorae longe distractae sat dense puberulae, bracteis lanceolatis apice acutis scario- sis ad 1 0 mm longis munitae. Fructus drupaceus ovoideus 6 mm longus diametro 4 mm metiens in sicco nigrescens stylis coronatus 4-locularis 1-spermus. Tropisches China: Sz-tschwan (v. Rosthorn n. 889, 1542). — Herb. Berlin. Nota. Species praecedenti certe affinis atque forsan cum ea conjungenda, sed folia in T. angulata secus iconem margine integerrima. Trib. 2. Helwingieae Wanger in nov. trib. Inflorescentiae epiphyllae umbellatae dioicae, masculae dz multiflorae, femineae 1 — 3-florae. Calycis limbus obsoletus, petala valvata. Drupa pyrenis 3 — 5, 1-spermis. 4. Helwingia wmd. Helwingia*) Willd. Spec. pl. IV. (1805) 716; Sieb, et Zucc. Fl. jap. I. (1835) 164 t. 86; Morr. et Decne. Obs. pl. jap. (1836) 5 et Ann. sc. nat. 2. ser. VI. (1836) 65 t. 7; Endl. Gen. (1838) 328 et Ench. (1841) 404; Lindl. Veg. kingd. (1847) 296; Benth. et Hook. f. Gen. I. (1867) 939; Franch. et Sav. Enum. pl. Jap. I. (1875) 195; Baill. in Adans. XII. (1876/79) 163 et Hist. pl. VII. (1879) 80; C. B. Clarke in Hook. f. Fl. Brit. Ind, II. (1879) 726; Harms in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 263. *) Dicata G. Andr. Helwing, botanico borussico (1666—1748; Enumeratio aliquot pl. indigenar. in Prussia 1712, Supplementum florae prussicae 1726). A. Engler, Das Pflanzenreich. IV. (Embryophyta siphonogama) 229. 3 34 Walther Wangerin. — Cornaceae. Fig. 6. Torriccllia angtdata Oliv. A ll.il.it ns indorescentiae Q. B Flos Q. C Flos Q longi todinaliter sectus. D — F Drupa transverse secta. Helwingia. 35 Flores dioici. Calycis limbus obsoletus. Petala 3 — 5 valvata. Stamina in floribus c£ 3 — 5, filamentis incurvis crassiusculis, antheris breviter ellipticis dorsifixis. Discus complanatus 3 — 5-angularis, in flore g medio in stylum columniformem transiens. Ovarium in flore Q 3 — 4-loculare campanulatum ; Stylus brevis columnaris mox in ramos 3—4 recurvo -patentes intus stigmatosos divisus ; Ovula in loculis solitaria, micropyle introrsum supera, funiculo brevi incrassato. Fructus ovoideus vel subglobosus, pyrenis 3 — 4 cartilagineis vel crustaceis. Semen a latere compressiusculum, albumine aequabili. Embryo valde minutus, fere globosus, in apice albuminis situs, radicula brevissima conica, cotyledonibus crassiusculis orbiculatis. — Frutices glabri. Folia alterna, serrulata. Stipulae ciliiformes saepius ramosae, deciduae. Flores in umbellas parvas epiphyllas q1 ± multifloras atque zb longe pedicellatas, Q \ — 3-floras brevissimeque pedicellatas dispositi, pedunculo nempe axillari usque ad apicem costae mediae folii floralis adnato. Species 3, Japoniae, Ghinae et Himalayae incolae. Conspectus specierum. A. Stipulae valde ciliato-ramosae. Folia e basi fere serrulata. Flores masculi 1 — 2,5 mm longe pedicellati 1. H. japonica. B. Stipulae constanter indivisae vel basi paulo ramosae apicem- que versus in dentem =b longum indivisum productae . . a. Folia e basi fere =h large serrulata. Flores masculi 2 — 5 mm longe pedicellati 2. H. himalaica. b. Folia basin versus saepissime integra apicem versus pauci- serrulata. Flores masculi 7 — 25 mm longe pedicellati . 3. H. chinensis. 1. H. japonica (Thunb.) Dietr. fide Steudel, Nomencl. ed. \. (\S%\) 399; Morr. et Decne. in Bull. Acad. Brux. III. (1836) 170; Franch. et Sav. Enum. pl. Jap. I. (1875) 4 95; Harms apud Diels Fl. Centr. Chin. in Engl. Bot. Jahrb. XXIX. (1901) 505. — H. rusei- 7. Hehvingia japonica Dietr. A Ramulus, flor. $. B Flos (5. C Folium cum flore Q. D Fios Q. E Fructus, F Semen. 67 Embryo. (See. Sieb, et Zucc.) 3* 36 Walther Wangerin. — Cornaceae. flora Willd. Spec. pl. IV. (4 805) 776; Sieb, et Zucc. Fl. Jap. I. (1835) 164, t. 86; Miq. Prol. Fl. Jap. («865/67) 209. — Osyris japonica Thunb. Fl. jap. (1784) 31 et Icon. pl. jap. dec. 3. (1803) t. 1. — Frutex ramosus, ramulis teretibus alutaceo- usque fusco-brunnescentibus vel -nigrescentibus cicatricatis glaberrimis. Foliorum petiolus saepius arcuatim curvatus 1,5 — 3 cm vel rarius ad 6 cm longus, stipulae ad peüoli basin binae valde ciliato-ramosae in foliis adultis saepius deciduae, lamina membranacea vel leviter chartacea, in sicco supra laete viridis vel olivacea usque brunnescens, subtus pallidior interdum fere albida, glaberrima, bene vel ovato-elliptica basin versus in peüo- lum angustata vel interdum manifeste acuta, apice longe acuteque acuminata, usque ad 12 cm longa et 5V2 cm ^ata? margine e basi fere multo-serrulata, serraturae den- tibus saepissime suberectis brevibus acutis, penninervia, costa nervisque lateralibus pri- Fig. 8. Helwingia chinensis Batalin. A Habitus fruticis <3 (var. longipediccllata). B — G Flos masculus ante et post anthesin. D Stamen. E Folium cum ilore femino. F FJos Q. 0 Petalum. H Fructus. marüs 5 — 6 supra immersis subtus prominulis, manifeste reticulata. Flores masculi in umbellas ad 1 2 -flora s dispositi I — 2,5 mm longe pedicellati; petala 3 — 5, late ovata apice acuta viridescentia, 1,5 mm longa et lata; staminum filamenta leviter incurva crassiuscula petalis paulo breviora, antherae breviter ellipticae 0,3 — 0,4 mm loi discus centralis carnosus pulviniformis apice late depressus. Flores feminei singuli vel rarius 2 — 3-ni brevissime pedicellati; ovarium ovoideum vel subglobosum 1,5 mm longum; petala ut in floribus masculis formata; discus epigynus pulviniformis carnosus; Stylus brevissime columniformis zb 0,75 mm longus; stigma stellatum 3 — 5-lobum, lobis patentibus. Drupa subglobosa diametro 6 mm metiens in sicco nigrescens, pyrenis 3 — 5 crustaceis verrucosis 1-spermis. — Fig. 7. Monsungebiet: Nordwestmal. Prov.: Sz-tschwan, Nantschwan (v. Rosthorn n. 466, 1673, 1675, 1676, 1679, 1 685) Ta-tschien-lu, 3000— 4500m (A. E. Prattn. — Tsusima-Inseln — Chinesisch-südjapan. Übergangsgebiet: Nord-Slimsi Helwingia. 37 (Giraldi n. 6031 et 6032); — Süd-Japan (Faurie n. 436, 4211, 13013, 13 109, 13 220, 13 311, 13 521 ; Rein n. ^ 3, 74, 99; Zollin ger n. 637, 638). 2. H. himalaica Hook. f. et Thoms. ex C. B. Clarke in Hook. f. Fl. Brit. Ind. II. (1879) 726; Harms apud Diels, Fl. Centr. Ghin. in Engl. Bot. Jahrb. XXIX. (1901) 505. — Frutex ad 2 m altus ramosus glaberrimus , ramulis teretibus alutaceis vel alutaceo- usque fusco-brunnescentibus vel nigrescentibus, cicatricatis glaberrimis. Folio- rum petiolus 2,5 — 4 cm longus, stipulae ad petioli basin binae simplices vel ima basi tantum paulo ramosae apieemque versus in dentem dz longum indivisum productae, lamina chartacea in sicco supra laete viridis vel olivacea usque brunnescens vel fere nigrescens, subtus pallidior olivacea, glaberrima, bene vel lanceolato-elliptica basin versus subrotundata vel paulo in petiolum angustata, apice longe acuminata, margine e basi fere rb. large serrulata, serraturae dentibus suberectis vel erectis brevibus acutis, ad 16 cm longa et 5 cm lata, e nervo medio pinnatim 6 — 8-nervia, costa nervisque late- ralibus primariis adscendentibus utrinque immersis, ceterum subreticulata. Inflores- centiae masculae 15 — 25-florae, floribus 2 — 5 mm longe pedicellatis; petala 3 — 5 late ovata apice acutiuscula 1,5 — 1,75 mm longa et 1 mm lata; staminum fdamenta paulo incurva crassiuscula ± 1,5 mm longa, antherae ellipticae vix 0,5 mm longae; discus centralis pulviniformis apice depressus carnosus glaberrimus; inflorescentiae femineae 1 — 2-florae, floribus brevissime pedicellatis; ovarium ovoideum 2 mm longum; petala ut in floribus masculis formata; discus epigynus carnosus in stylum brevem columni- formem crassum 1 mm longum transiens; stigma stellatum 3 — 5-lobum, lobis recur- vatis. Fructus drupaceus ovoideus in sicco brunneo-nigrescens 7 mm longus, 3 — 4 mm diametro metiens, pyrenis 3 — 5 crustaceis verrucosis 1-spermis. Trop. Ost-Himalaya: Sikkim (T. Anderson n. 190 et 933; Herb. Griffith [Kew distrib.] n. 4687; G. B. Glarke n. 35 957 et 43 409); Nordwestmal. Prov.: Khasia Mts. (nach C. B. Clarke); Yunnan (A. Henry n. 9032, 9032c, 11992B); — Chin.-süd- japan. Übergangsprov.: Nord-Shensi (Giraldi n. 6030). 3. H. chinensis Batalin in Acta Hort. Petrop. XIII. (1893) 98; Harms apud Diels, Fl. Centr. Ghin. in Engl. Bot. Jahrb. XXIX. (1901) 505; Wangerin in Fedde, Rep. nov. spec. IV. (1907) 337. — H. rusciflora Hemsl. et Forb. in Journ. Linn. Soc. XXIII. (18 8 8) 341. — Frutex ramosus glaberrimus, ramulis teretibus alutaceis vel alutaceo- brunnescentibus usque -cinerascentibus cicatricatis. Foliorum petiolus plerumque 1 — 1,5 cm rarius ad 2,5 cm longus, stipulae ad petioli basin binae constanter indivisae mox deciduae, lamina subcoriacea in sicco laete viridis vel subolivacea subtus pallidior, glaberrima, nunc lineari-lanceolata nunc bene vel subovato-lanceolata basin versus in petiolum angustata vel subacuta, apice paulatim angustata et acuta, margine basin versus saepissime integra apicem versus serrulata, serraturae dentibus subpaucis stricte erectis brevibus acutis, usque ad 1 2 cm longa et 1 — 3,5 cm lata, e nervo medio pinnatim 6 — 8-nervia, costa supra immersa subtus prominula, nervis lateralibus pri- mariis utrinque immersis vel saepius vix conspicuis, ceterum haud manifestius reti- culata. Inflorescentiae masculae 8 — 20-florae, floribus usque ad 25 mm longe pedi- cellatis; petala 3 — 5, - elliptica apice acuta 2,5 mm longa et 1,5 mm lata; staminum filamenta crassiuscula 1,5 mm longa, antherae ellipticae 0,5 mm metientes; discus centralis pulviniformis apice depressus carnosus glaberrimus. Inflorescentiae femineae constanter 1-florae mihi visae, floribus 0,5 — 0,75 mm lönge pedicellatis; ovarium ovoideum vel subglobosum 2 mm longum; petala ovato-elliptica apice acuta vel sub- acuminata, 2,5 mm longa et 1,5 mm lata; discus epigynus in stylum brevem percrassum columniformem transiens; stigma stellatum 3 — 5-lobum, lobis recurvatis apice acutis. Fructus drupaceus subglobosus in sicco nigrescens, 6 — 7 mm diametro metiens, pyrenis 3 — 5 crustaceis verrucosis 1-spermis. Var. a. genuina Wangerin. — Inflorescentiae masculae submultiflorae , floribus 7 — 10 mm longe pedicellatis. Trop. China: Prov. Hupeh (A. Henry n. 52 82D); Sz-tschwan, Nantschwan (v. Rost- horn n. 1672, 1674, 1686, 1698, 2563). — Herb. Berlin. 33 Walt her Wanderin. — Comaceae. Var. ß. longipedicellata Wangerin in Fedde, Hepert. nov. spec. IV. (1907) 337. — Inflorescentiae masculae pauciflorae, pedicellis 15—25 mm longis. — Fig. 8. Nordwestmalayische Provinz: Sz-tschwan, Nantschwan (v. Rosthorn n. 1682, 1684). — Herb. Berlin. Species excludenda. Helwingia populifolia Spreng. Pugill. II. (1815) 89 ex C. B. Clarke in Hook. f. Fl. Brit. Ind. II. (1819) 727. Trib. 3. Corneae Wangerin nov. trib. Inflorescentiae axillares vel terminales haud epiphyllae. Petala valvata. 5. AuCUba Thunb. Aacuba*) Thunb. Diss. nov. gen. III. (1783) 61 et Fl. jap. (1784) 4, t. 1 2 et 1 3 ; Juss. Gen. (1789) 382; Gmel. Syst. (1791) 276; Willd. Spec. pl. IV. (1805) 328 et Enum. (1809) 963; Spreng. Syst. I. (1825) 451; DC. Prodr. IV. (4830) 274; Endl. Gen. (1839) 798 et Ench. (1841) 397; Spach, Hist. veg. phan. VIII. (1839) 88; Lindl. Veg. kingd. (1847) 783; Benth. Fl. hongk. (1861) 138; Baillon in Adans. V. (1864/65) 185 et Hist. pl. VII. (1879) 81; Benth. et Hook. f. Gen. 1.(1867)950; Franch. et Sav. Enum. pl. Jap. I. (1875) 197; C. B. Clarke in Hook. f. Fl. Brit. Ind. II. (1879) 747: Harms in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 268. Flores dioici. Fl. tf: Calyx minute 4-dentatus. Petala 4 ovata usque lanceolata, valvata apice inflexo. Stamina 4 alternipetala, filamentis crassiusculis brevibus, antheris latiuscule ellipticis dorsifixis. Discus centralis carnosus, 4-gonus. Ovarii rudimentum 0. Fl. Q: Galycis tubus ovoideus vel tubulosus, limbus 4-dentatus. Petala ut in floribus tf formata. Staminum rudimenta 0. Ovarium 1-loculare; Ovulum I, funiculo brevi crasso sub apice loculi suspensum; Stylus brevis crassus, stigmate oblique capitato. Bacca ovoidea, calycis dentibus stigmateque coronata. Semen loculo conforme, testa membranacea, albumine copioso , embryone minuto cotyledonibus brevibus, radicula cylindrica. — Arbusculae vel frutices dichotome ramosi, ramulis teretibus. Folia opposita petiolata ovata vel lanceolata, nunc integra nunc obtuse serrata, coriacea, nitida, siccitate nigrescentia. Flores in paniculas axillares vel terminales dichotome ramosas dispositi, luride purpurei, Q cum pedicello 2-bracteolato articulati. Species 3 valde affines, Himalayae orientalis, Chinae et Japoniae incolae. Conspectus specierum. A. Foliorum lamina apice in dentem constanter obtusiusculum desinens. Petala acumine subrotundato vix ultra 0,5 mm longo praedita i.A. japonica. B. Folioruin lamina apice in dentem zb longum constanter acutum desinens. Petala in acumen 4,5 mm vel ultra lon- gum angustissimum subcaudiforme protracta. a. Inflorescentia pilis breviusculis strigillosis =b disperse praedita 2. A. chinensis. b. Inflorescentia pilis paulo longioribus strigillosis dense fulvo-villosula 3. A. himalaioa. 1. A. japonica Thunb. Fl. jap. (1784) 4 et 64, t. 12 et 13; Banks in Kaempferj b. pl. sei. (1791) t. 6; DG. Prodr. IV. (1830) 274; Curt. Bot. Mag. (1809) t. 1197 et (1865) t. 5512; Miq. Prol. (1865/67) 92; Franch. et Sav. Enum. pl. Jap. I. (187:0 197; Forbes and Hemsley in Journ. Linn. Soc. XXIII. (1886) 346; Yabe, Fl. Tsusim. *j Aucuba nomen japonicum arboris (Wittstoin, Etym. Handw. p. 85). Aucuba. 39 in Bot. Magaz. Tokyo XVII. et XVIII. (1904) 30. — Eubasis dichotoma Salisb. Prodi-. (1796) 68. — Nom. vern. jap. Tangaya san la oki (ex Franch. et Sav. 1. c). — Frutex conspicuus dichotome ramosus, ramulis teretibus glaberrimis brunneo-cineras- centibus vel nigrescentibus cicatricatis. Folia petiolo basin versus manifeste dilatato glabro vel rarius leviter puberulo ad 50 mm longo stipitata, crasse coriacea, in sicco plerumque nigrescentia nitida in vivo saepius varieque pallido-maculata, perjuvenilia pilis sat longis dispersis appressisque praedita celerrime glabrata, nunc lineari-lanceo- lata vel lanceolata usque lanceolato-elliptica nunc bene vel subovato-elliptica, basi sub- rotundata vel paulo in petiolum angustata, apice acuta vel manifeste acuminata in dentem constanter obtusiusculum desinentia, margine nunc integra nunc zb copiose obtuseque ser- rata, usque ad 2 0 cm longa et \ 2 cm lata , costa media supra paulo subtus manifestissime pro- minula, nervis lateralibus prima- riis adscendentibus utrinque leviter immersis, ceterum haud mani- festius reticulata. Inflorescentiae terminales dichotome ramosae paniculatae subpyramidales brac- pj teatae florae dioicae , masculae multi- primum rb glomeratae A Aucuba japonica Thunb. — B- Benth. Petala. c C A. chinensis post anthesin sat. longe distractae densiuscule appresseque pilis substrigillosis obtectae, femineae plerumque subpauciflorae densiusculae subglabrae vel parce appresseque pilosae. Flores masculi pedicellis 3—5 mm longis haud bracteolatis apice non articulatis stipitati; D F Fig. 10. Aucuba japonica Thunb. A Ramulus $. B Flos <$. G Panicula Q. D Flos Q. E Ovarium longitud. sectum. F Fructus longitud. sectus. (See. Engler-Prantl III. 8. lig. 85.) Pilzfam. 40 Wallher Wangerin. — Cornaceae. caljcis limbus brevissime 4-dentatus; petala bene vel subovato- vel interdum lanceolato- elliptica, apice acumine subrotundato brevi (vix ultra 0,5 mm longo) praedita, atropurpurea 3,5 — 4,5 mm longa, 2 — 2,5 mm lata; staminum filamenta latiuscula carnosula petalis multo breviora 0,75 mm metientia, antherae late ellipticae 0,5 mm longae et latae; discus minute 4-lobus apice depressus carnosus. Flores feminei pedicellis 2 — 3 mm longis 2-bracteolatis infra ovarium articulatis stipitati; ovarium ovoideum vel subcylin- dricum 3 — 3,5 mm longum, pilis strigillosis subappressis vel paulo patentibus laxiuscule obtectum; sepala brevissime triangularia; petala ut in floribus masculis formata; Stylus crassus 1 — 1,5 mm longus glaberrimus, stigmate inaequali-capitato intus sulcato coronatus. Fructus baccatus ovoideus in sicco atropurpureus vel nigrescens 20 mm longus, diametro 5 — 7 mm metiens, 1-spermus vel saepius fecundatione deficiente minor. — Fig. 9 A, 10. Monsungebiet: Formosa — Liu Kiu-Inseln. — Chines.-südjapan. Übergangs- gebiet: Korea — Süd-Japan: Im immergrünen Buschwald an Abhängen oberhalb 600 m (Faurien. 149, 437, 438, 2131, 332 7, 3442, 6608; Oldham n. 469; Savatier n. 351 ; Warburg n. 7692, < 0 735, 1 0 736; Wawra [Erdumseglung S. AI. Freg. »Donau«] n. 154 9). — Nota. Foliorum et forma et magnitudo valde variabilis, quare varietates singulas a non- nullis auctoribus descriptas constituere commodum mihi non videtur. 2. A. chinensis Benth. Fl. Hongk. (1861) 138; Forbes and Hemsley in Journ. Linn. Soc. XXIII. (1886) 346. — A. japonica Harms apud Diels, Fl. Centr. Ghin. in Engl. Bot. Jahrb. XXIX. (1901) 507 e. p. — Arbor fruticosa conspicua dichotome ramosa, ramulis teretibus brunnescentibus vel brunneo-cinerascentibus, novellis pilis dispersis leviterque patentibus obtectis mox glabratis cicatricatis. Foliorum petiolus basin versus manifeste dilatatus breviter disperseque pilosulus vel subglaber 20 — 25 mm longus; lamina coriacea, in sicco viridi-nigrescens nitidula, supra glaberrima subtus juven- cula disperse pilosula mox omnino glabrata vel secus costam mediam pilis singulis strigillosis praedita, nunc bene vel lineari-lanceolata nunc bene vel lanceolato- vel ob- ovato-elliptica nunc lanceolate vel late obovata, basin versus subrotundata vel plerumque in petiolum angustata vel manifeste acuta, apicem versus nunc paulatim angustata nunc manifeste acuminata vel obcordata in dentem =b longum constanter acutum desinens, nunc integra nunc imprimis apicem versus dfc copiose acuteque serrata, usque ad 1 & cm longa et 7,5 cm lata, costa media supra saepissime immersa subtus prominente, nervis lateralibus primariis utrinque immersis, ceterum haud manifestius reticulata. Inflores- centiae terminales ante anthesin subglomerate paniculatae post anthesin zh longe di- stractae dichotome ramosae bracteatae submultiflorae dioicae, pilis brevibus substrigillosis subappressis zkz sparse obtectae; masculae floribus pedicellis usque ad 5 mm longis haud bracteolatis apice non articulatis stipitatis; caljcis limbus brevissime 4-dentatus; petala ovata vel ovato-elliptica apice in acumen angüstissimum recurvatum acutum inferiorem partem fere adaequans vel summum dimidio brevius protracta, 4 mm longa, 2 — 2,5 mm lata; staminum filamenta latiuscula carnosula 0,75 mm longa, antherae latiuscule ellipticae 0,8 mm metientes; discus subtetragonus carnosus apice depressus glaberrimus. Inflorescentiae femineae subpauciflorae, pilis strigillosis paulo longioribus leviterque patentibus sat dense obtectae, floribus pedicellis ad 3 mm longis 2-bracteo- latis infra ovarium articulatis stipitatis; ovarium subcylindricum subglabrum 3,5 — 4 mm longum; sepala breviter triangularia; petala ut in floribus masculis formata; discus carnosus humilis glaberrimus; Stylus crassus; stigma inaequali-capitatum intus sulcatum. Fructus maturus adhuc mihi non visus. — Fig. 9 B — C. Monsungebiet: Nordwestmal. Prov.: Yunnan (Henry n. 10123A); Sz-tschwan, Nantschwan (v. Hosthorn n. 395, 456, 1062, 1065); Hupeh (Henry n. 3353, 3353C, 3353 D, 4388, 5383 ; Wilson n. 101 A, 31 4, 621). — Hinterindisch-ostasiatische Provinz: Hongkong (ex Bentham 1. c). — Herb. Berlin, Boiss., Petersb. Nota. Descriptio A. chinensis a cl. Bentham data nimis incompleta, itaque haud certe scio, an specimina mihi visa et illae speciei attributa cum speciminibus originalibus satis congruant. 2 : Aucuba, Kaliphora. 41 3. A. himalaica Hook. f. et Thoms. 111. Hirn. PI. (1855) t. 12; G. B. Clarke in [ook. f. Fl. Brit. Ind. II. (1879) 747. — A. japonica Harms apud Diels, Fl. Centr. !hin. in Engl. Bot. Jahrb. XXIX. (1901) 507 e. p. — Arbor fruticosa usque ad 10- letralis dichotome ramosa, ramulis teretibus glabris brunnescentibus vel brunneo- ligrescentibus cicatricatis. Foliorum petiolus basin versus manifeste dilatatus subglaber ,el disperse breviterque pilosulus ad 40 mm longus, lamina coriacea, in sicco ± nigres- ;ens nitidula, supra glaberrima subtus juvencula pilis strigillosis leviter patentibus tomentella adulta disperse pilosa, lanceolata vel lanceolato-elliptica basi subrotundata rel in petiolum angustata, apicem versus paulatim angustata vel saepius manifeste tcuminata in dentem constanter acutum producta, nunc integra nunc manifeste copiose- serrata, usque ad 25 cm longa et 7,5 cm lata, costa media supra vix subtus lanifeste prominula, nervis lateralibus primariis utrinque immersis, ceterum vix reti- data. Inflorescentiae terminales dichotome ramosae bracteatae paniculatae subpyrami- iales dioicae; masculae initio subglomeratae post anthesin rt longe distractae, pilis strigillosis leviter patentibus dense fulvo-villosulae , floribus pedicellis 3 — 5 mm longis ipice haud articulatis stipitatis ; calycis limbus brevissime vel interdum vix manifeste -lobus; petala ovato- vel lanceolato-elliptica apice in acumen angustissimum fere sub- midiforme acutum 1,5 — 2 mm longum protracta, praeter acumen 3,5 mm longa; staminum filamenta latiuscula carnosula 0,75 mm longa- et lata, antherae latiuscule jllipticae 0,5 mm metientes; discus subtetragonus apice depressus glaberrimus. Inflores- centiae femineae glomerato-paniculatae, pilis strigillosis sat dense fulvo-villosulae, floribus )edicellis brevissimis infra ovarium articulatis 2-bracteolatis stipitatis; ovarium sub- rylindricum densissime pilosum 4 mm longum; sepala breviter triangularia ; petala ut in floribus masculis formata; Stylus cylindricus glaberrimus 1 — 4,5 mm longus; stigma inaequali-capitatum intus sulcatum. Fructus baccatus ellipsoideus vel ovoideus 1 2 mm longus, diametro 5 — 6 mm metiens, in sicco nigrescens breviter pilosulus vel subglaber, ■spermus. Trop. Ost-Himalaya: Sikkim, Sinchul (Anderson n. 203); Darjeeling bei 2500m !. B. Clarke n. 9460, 16760C, 16796B, 27489C, 34957B, 35359A, 35359B, I5627B, 35627C, 35627D, 36468). 6. Kaliphora Hook. f. Kaliphora*) Hook. f. in Benth. et Hook. f. Gen. I. (1867) 951 et 1c. pl. (1871) 16 .1023; Baill. Hist.pl. VII. (1879) 80; Harms in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 8.(1898) 268. Flores dioici. Fl. q^: Galyx parvus, 4-lobus. Petala 4 lineari-oblonga, coriacea, alvata. Stamina 4 alternipetala , filamentis brevissimis, antheris lineari-elongatis basi- xis. Discus pulvinaris 4-gonus ; styli rudimentum subulatum in centro disci. Fl. Q : Calycis tubus cupularis, remote 4-dentatus. Petala ignota. Staminum rudimenta 0. iscus hemisphaericus. Ovarium 2-loculare; styli 2, minuti, recurvi, discum coronantes, tus stigmatosi; ovula in loculis solitaria. Drupa parva, compressa, didyma, pyrenis 2 crustaceis compressis 1-spermis. Semina lineari-oblonga, pyrenae conformia, testa membranacea , albumine carnoso; embryo albumini conformis sed paulo angustior, cotyledonibus planis, crassiusculis , radicula brevi crassa obliqua. — Frutex vel arbor, glaberrima, ramulis teretibus. Folia alterna, oblique lanceolato-elliptica, integerrima, coriacea, nervis obscuris. Flores parvi, in paniculas parvas axillares nutantes dispositi, edicellis ebracteolatis haud articulatis. Species 1 madagascariensis. Kaliphora madagascariensis Hook. f. Icon. pl. (1871) 16 t. 1023. — Frutex el arbor conspicua ramosa, ramulis teretibus glaberrimis siccitate fuscescentibus vel fusco-nigrescentibus paulo verruculosis. Folia 5 — 8 mm longe petiolata, coriacea, in *) »The ticket attached to the specimens is marked Ravendo, probably the name of a locality, to which is added: produces abundance of. potash« (Hook. Icon. pl. t. 1023). 42 W<her Wangerin. — Cornaceae. sicco saepc brunnea utrinque nitida, glaberrima, oblique oblongeque elliptica vel lanceo- lata basin versus angustata inaequilatera, 4 — 5 cm longa ei ad 2 cm lata, costa media nervisque lateralibus primariis utrinque manifestis subtus leviter prominulis, nervillis obscuris. Flores masculi in paniculas axillares breviter stipitatas nutantes bracteatas subpaucifloras glaberrimas dispositi <,5 — 2 mm longe pedicellati; sepala brevissime triangularia acuta; petala oblonge ovata apice subacuta coriaceo-carnosa 4 — 5 mm longa et basi .4,75 — i mm lata; staminum filamenta crassiuscula 0,5 — 0,75 mm metientia, antherae lineari-oblongae connectivo dilatato adnatae 3 mm longae: discus perconspicuus pulviniformis manifestissime 4-gonus; styli rudimentum subulatum. Flores feminei mihi non visi breviter pedicellati ; ovarium late ovoideum vel subhemisphaericum ; calvcis dentes breviter trianguläres acuti ; petala . . . ; staminum rudimenta 0 ; discus hemisphaericus; styli 2 minuti recurvi discum coronantes intus stigmatosi. Drupa com- pressa didyma 2-pyrena, pyrenis crustaceis compressis 1-spermis. — Fig. \\. Madagaskar: G. F. Scott Elliot n. 1834 (Andringitra, M. interior). — Herb. Berlin. F U JS H'#J Fig. \\. Kaliphora madagascariensis Hook. f. A Habitus. B Flos ante anthesin. C Flos <$ post anthi.Mn. I) Slamen. E Flos Q defloratus. F Drupa. O Drupa longitudinalitcr secta // l'\ rrna longitudinaliler secta. J Embryo. (Icon. origin.) Cornus. 43 7. Cornus l. Cornus*) [Tourn. Inst. (1700) 641, t. 4 1 0] L. Gen. (1737) 29, Spec. pl. ed. 1. (1753) 117, Syst. ed. 10. (1759) 897, Spec. pl. ed. 2. (1762) 171; Adans. Farn. II. (1763) 158; Gmel. Sibir. III. (176 8) 163; Thunb. Fl. jap. (178 4) 62; Lam. Encycl. II. (1786) 113; L'flerit. Monogr. (1788); Juss. Gen. (1789) 214; Willd. Spec. pl. I. (1797) 660 et Enum. (-1809) 164; Michx. Fl. bor. amer. I. (18'03) 91; DG. Fl. franc. IV. (1805) 277 et in DC. Prodr. IV. (1830) 271; H.B.K. Nov. gen. III. (1818) 430; Roem. et Schult. Syst. III. (1818) 18, 3 1 8;, Wall, in Roxb. Fl. ind. I. (1 820) 432; D. Don, Prodr. Fl. nepal. (l 825) 140; Spreng. Syst. I. (1825) 450; Ledeb. Fl. alt. I. (1829) 149 et Fl. ross. II. (18 45) 377; Koch, Syn. (1836) 322; Lindl. Nat. syst. (1836) 49 et Veg. kingd. (1847) 783; Endl. Gen. (1839) 798 et Ench. (l 841) 397; Spach, Hist. veg. phan. VIII. (1839) 90; Torr, et Gray, Fl. North-Amer. I. (1840) 649; Benth. et Hook. f. Gen. I. (1867) 950; Boiss. Fl. Orient. II. (1872) 1092; Franch. et Sav. Enum. pl. Jap. I. (1875) 195; Baill. Hist. pl. VII. (1879) 79; C. B. Clarke in Hook. f. Fl. Brit. Ind. II. (1879) 7 44; Harms in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 265. — Benihamia Lindl. Bot. Regist. (1833) t. 1579 et Anu. sc. nat. 2. ser. IV. (I835) 112 et Veg. kingd. (1847) 783; Sieb, et Zucc. Fl. jap. I. (1835) 37; Endl. Gen. (1839) 798 et Ench. (1841) 397; Spach, Hist. veg. phan. VIII. (1839) 108; Benth. Fl. Hongk. (1861) 137; Hook. Bot. Mag. t. 4641; Wight 111. t. 122. — Cyno- xylon Raf. Alsogr. amer. (1838) 59. — Eukrania Raf. 1. c. 59. — Telukrania Raf. 1. c. 64. — Benthamidia Spach, Hist. veg. phan. VIII. (1839) 106. — Svida Opiz, eznam (1852) 94. — Cornelia Rydberg in Bull. Torrey Bot. Club XXXIII. (1906) 147. Flores hermaphroditi vel rarius dioici. Calycis limbus turbinatus urceolaris vel mpanulatus, teres vel costatus, limbus zb manifeste 4-dentatus. Petala 4, valvata. tamina 4 alternipetala, filamentis filiformibus vel subuiatis, antheris dorsifixis versati- us. Discus pulvinaris. Ovarium 2-loculare; Stylus filiformis vel columnaris, stigmate pitato vel truncato; ovula in loculis solitaria. Drupa globosa, ellipsoidea vel ovoidea, ice areolata, putamine osseo vel crustaceo 2-loculari 2-spermo. Semina oblonga, mpressa, testa membranacea, albumine carnoso; embryo cotyledonibus foliaceis, radi- la tereti. — Arbores vel frutices, rarius herbae. Folia opposita vel rarius alterna, tegerrima. Flores parvi, in cymas paniculatas dichotome ramosas vel in umbellas el in capitula involucrata dispositi. Species ad 40, plurimae Europae, Asiae et Americae temperatae incolae, paucae Mexicanae et Himalayanae, unica Africana. Clavis specierum. Inflorescentia cymoso-paniculata, non involucrata, ebracteata Subgen. I. Thelyerania Endl. a. Folia alterna. Putamen fovea profunda apicali subtetra- gona insigne Sectio a. Bothroearyum Koehne. ct. Inflorescentia post anthesin sueto valde distracta, squarrose paniculata ramulis patentibus. Fovea api- calis diametro vix 1/3 diametri transversi putaminis subaequans 1 . C. controversa. ß. Inflorescentia post anthesin quoque zb conferta corym- bosa. Fovea apicalis diametro J/2 diametri transversi putaminis adaequans vel superans 2. C. alternifolia. b. Folia stricte opposita. Putamen sine foveä apicali Sectio b. Amblycaryum Koehne. ct. Stylus cylindricus non clavatus. *) »Von cornu (Hörn), wegen der Härte und Zähigkeit des Holzes« (Wittstein, Hand- /örterb. 228). 44 Walther Wangerin. — Cornaceae. Fig. M. A Gornus florida L. — B C. kousa Buerg. Fructus. — G—H C. mas L. 0 Inflores- l centia. D Alabastrum. E Flos, i?7 id. longitudin. scctus. G, //Fructus. — J—K G. disci- flora Moc. et 8essö. J Capitulum juvenile. K Capitul., bracteis remotis. — L — N C. cariadcnsii j L, L fftbitai. M Alabastrum. JV Flos. — 0 C. sanguinea L. Fructus. — P—Q G. contro- tersa Hemsl. Putamen ab apice visum et longitudin. sectum. (See. Englcr-Prantl, Pfl/fam. III. 8. 265.) Gornus. 45 I. Drupa albida vel pallide coerulea Subsect. ct. Albidae Koehne. 1. Putamen lateraliter manifeste compressum. * Frutex nanus ± 0,5 m altus, foliis dense confertis nigro-viridescentibus 2,5-plo longio- ribus quam latis , nervis utrinsecüs 3 — 5. Putamen paulo latius quam altum .... ** Frutex excelsus ad 3 m altus, foliis =fc laete viridescentibus, nervis utrinsecüs 5 — 7. f Folia subtus appresse breviterque pilosa. Putamen haud costulatum ff Folia subtus pilis longioribus laxe patenti- bus crispidulis rL dense obtecta plerumque villosa. Putamen =b manifeste costulatum 2. Putamen haud manifestius compressum, subglo- bosum vel leviter ovoideum. * Inflorescentia manifeste elongata paniculata vel thyrsoidea =t pyramidata ** Inflorescentia corymbosa depressa planiuscula vel paulo tantum convexa. f Folia supra manifeste aspera. Q Folia subtus dense cano-tomentella, costis utrinsecüs 4 — 6. Putamen sphae- roideum. A Petala ovata usque longe elliptica. Putamen 3 — 4 mm diametro me- tiens ' AA Petala longe usque lineari-lanceo- lata. Putamen 2 mm diametro metiens OO Folia subtus haud canescentia pilis lon- gioribus crispidulis dz sparse obtecta, nervis utrinsecüs 3 — 4. 3. G Hessei. 4. C. alba. 5. G pubescens. 6. C. femina. 7. G asperifolia. 8. G Priceae. 9. G microcarpa. Putamen 2,5- 3 mm altum, % — 2,2 5 mm latum . ff Folia supra haud scabridiuscula. Q Stylus apice haud manifestius dilatatus, stigma quam styli apex manifeste latius. Folia latissime ovata vel late ovato- elliptica usque fere orbiculata, apice abrupte in acumen breviusculum pro- ducta, subtus dense cano-tomentella, nervis utrinsecüs 6 — 7 10. G. rugosa. OO Stylus infra stigma paulo dilatatus (in- terdum leviter subclavatus) , stigma subaequilatum. Folia 3 — 4-nervia. A Folia apice breviter acuta vel minute acuminata. Inflorescentia brevis- sime appresseque pilosula vel gla- brata. Antherae flavidae . . . . H . G glabrata. AA Folia apice in acumen longum pro- ducta. Inflorescentia pilis brevius- culis patentibus magna ex parte rufescentibus usque subferrugineis strigillose pilosa. Antherae saepis- sime coeruleae 12. G excelsa. 46 Walther Wangerin. — Cornaceae. II. Drupa nigrescens vel obscure coerulea. 1 . Folia coriacea sempervirentia longe elliptica us- que lanceolata. Stylus aequaliter cylindricus, Btigmate punctiformi. Putamen ellipsoideum B mm altum, 3 mm latum . . Subsect. ß. Oblongifoliae Wangerin Species unica 1 3. C. oblonga. 2. Folia chartacea, bene elliptica usque ovata. Stigma =t late disciforme. Putamen ± globosum Subsect. y. Nigrae Koehne, * Inflorescentia valde distracta squarrose pani- culata late pyramidata. f Folia late ovato-elliptica 6 — 8-nervia, utrin- que appresse pilosa, supra nitida, subtus papulosa albida. Discus bene evolutus pul- viniformis. Stylus infra stigma manifeste dilatatus, stigmate vix subaequilato . . . 1 4. G brachypoda. ff Folia 3 — 4-nervia, utrinque appresse pilosa, subtus praeterea dense papulosa. Discus valde humilis, sepalis triangularibus supera- tus. Stylus aequaliter cylindricus, stigmate subaequilato 1 5. ö. Wilsoniana. ** Inflorescentia db dense conferta depresse corymbosa. f Flores singuli brevissime (vix 1 mm longe) pedicellati; calycis dentes discum haud aequantes; stamina petalis subaequilonga. Folia in ramulis florigeris valde conspicua (12 — 16 cm longa), subtus pilis crispidulis laxiuscule obtecta atque dense papilloso- canescentia 1 6. G ulotricka. ff Flores pedicellis longioribus (2,5 — 10 mm metientibus) gracilibus stipitati. Folia in ramulis florigeris minora haud ultra 9 cm longa. Q Folia subtus manifeste aspera, pilis rec- tis appressis obtecta. A Folia subtus haud papulosa, paulo glaucescentia. Calycis dentes dis- cum haud aequantes 17. C. Bretschneideri. A A Folia subtus cano-papillosa. Calycis dentes discum manifeste superantes 18. C. H&msleyi. OO F°l'a subtus haud scabridiuscula, pilis appressis vel crispidulis patentibus pu- bescentia usque villosula. /^ Stamina petalis subaequilonga. Se- pala discum haud ae- teeta. Ovarium dense appresse- <|uc eano-pilosum 2 0. G. poliophylla. Cornus. 47 21. G. Corynostylae Koehne. 22. G amomum. X X Folia basi dz manifeste subcor- data, subtus pilis rectis graci- libus appressis sericeo-micantia. Ovarium pilis et appressis et laxe patentibus dense cano-pilosum . ß. Stylus apicem versus valde incrassatus manifeste cla- vatus Subsect. ö, I. Putamen manifeste costulatum. Species americanae. 1 . Folia subtus haud papulosa, pilis ferrugineis dz laxe patentibus praesertim secus nervös princi- pales dense obtecta. Putamen apice manifeste depressum . . . . • 2. Folia subtus dense papulosa, pilis subappressis vel laxe patentibus canescentibus (nunquam ferrugi- neis) dz sparse obtecta. Putamen vix depressum 23. G Purpusii. II. Putamen haud manifestius costulatum. Species eu- rasiaticae. 1 . Sepala valde conspicua discum longe superantia. * Frutex habitu stricto, internodiis quam folia 4-plo brevioribus. Stamina petalis manifeste longiora. Innovationes atque foliorum lamina subtus sparse appresseque pilosulae .... ** Habitus haud manifestius strictus. internodiis longioribus. Stamina petalis subaequilonga vel manifeste breviora. 2 4 . C. pumila. f Folia valde conspicua, nervis utrinsecus 6 — 8, subtus papulosa albida ff Folia nervis utrinsecus 3 — 4, subtus haud papulosa. Q Folia 2 — 3-plo longiora quam lata, sub- tus laevia, 2 — 3-nervia OO Folia vix 1,5-plo longiora quam lata, subtus scabridiuscula, 3 — 4-nervia . . . Calycis dentes minuti discum vix aequantes.' * Folia subtus pilis sat longis crispidulis dz dense obtecta ** Folia subtus appresse pilosa. f Petiolus ad Y3 laminae subaequans, lamina lanceolato-elliptica apice longe acuminata. Inflorescentia post anthesin dt distracta . ff Petiolus multo brevior. Lamina bene vel ovato-elliptica usque ovata. O Lamina subtus pilis subappressis dz sca- bridiuscula. Petiolus 7 — 1 0 mm longus OO Lamina subtus laevis, pilis brevissimis appressis sub lente tantum conspicuis obtecta. Petiolus 10 — 2 0 mm longus. A Inflorescentia post anthesin distracta laxiuscula. Stylus staminibus mani- feste brevior. Putamen globosum. A A Inflorescentia densiuscula haud mani- festius distracta. Stylus staminibus subaequilongus. Putamen ovoideum, manifeste altius quam latum . . 25. C. macrophylla. 27. C. paucinervis. 3 0. G cilicica. 28. C. sanguinea. 26. G Walteri. 29. G australis. 31. G coreana. 32. G Koehneana. 48 Walther Wangerin. — Cornaceae. B. Inflorescentia ante anthesin bracteis 4 vel raro pluribus sae- pius deciduis petaloideis vel herbaceis involucrata. a. Flores pedicellati, in umbellas vel in cymas umbelliformes dispositi. a. Caulis arboreus vel fruticosus. Bracteae involucrantes herbaceae post anthesin mox deciduae. I. Flores dioici, albidi, in cymas multifloras confertas umbelliformes dispositi Subgen. II. Afrocrania Harms. Species unica, montium Africae tropicae orientalis incola 33. C. Volkensii. II. Flores hermaphroditi, flavi, umbellati. Subgen. III. Macrocarpium Spach. 1 . Bracteae involucrantes herbaceae. flavido-virides- centes. Species gerontogeae. * Sepala latiuscule triangularia 0,5 mm longa discum haud vel vix aequantia. f Folia costis utrinsecus 3 — 4, subtus in nervorum angulis densiuscule cinereo-bar- bata 34. C. mas. ff Folia costis utrinsecus 6 — 7, subtus in ner- vorum angulis densissime fulvo- usque ferrugineo-barbata . . . 35. C. offwinalis. ** Sepala longe lanceolata \ — 1,2 5 mm longa discum manifeste superantia. Folia costis utrinsecus 6 — 7 subtus in nervorum angulis densiuscule cinereo-barbata 36. C. chinensis. 2. Bracteae involucrantes subpetaloideae pallide fla- vidae. Sepala minima 0,25 mm longa triangu- laria disco manifeste breviora. California . . . 37. C. sessilis. ß. Caulis herbaceus. Flores in cymas subumbellatas dis- positi, bracteis 4 petaloideis involucrati . . . Subgen. IV. Arctocrania Endl. j I. Folia summa semper bina, in axillis ramulos primum breviusculos demum manifestos atque inflorescentiam longe superantes decussatim foliigeros proferentia. Ovarium sueto sparse tantum appresseque pilosum; petala plerumque purpurea 38. G. suecica. II. Folia summa bina, ramulos semper quam maxime abbreviatos folia bina proferentes nee ultra elongatos proereantia, ita ut infra inflorescentiam pseudo- verticillus e foliis 6 subaequalibus vel 2 majoribus 4 paulo minoribus formatus oriatur. Ovarium dense appresseque serieeo-pilosum, petala sueto albida . 39. C. canadensis. b. Flores sessiles capitati. a. Bracteae involucrantes herbaceae mox deciduae; in- florescentiae stipes apice in discum subrotundatum amplificatus " Subgen. V. Discocrania Harms. | I. Folia subtus pilis brevissimis perappressis obteeta. Putamen et basi et apice saepissime leviter acutum, \0 mm longum, 5 — G mm diametro metiens . . 40. C. diseiflont. II. Folia suhl iis floecosa, pilis longiusculis subcrispidulis dense villosula. Putamen utrinque rotundatum, M — 13 mm longum, diametro 8 — \0 mm metiens 44. G. floecosa. ß. Bracteae involucrantes insignes petaloideae. I. Drupae liberae Subgen. VI. Benthamidia Spach. Cornus. 49 1. Bracteae involucrantes constanter 4, apice sueto cordatim emarginatae. Calycis lobi apice late obtusi. Capitulum diametro 6 — 14 mm metiens 42. G. florida. 2. Bracteae involucrantes plerumque 6, apice acutae vel acuminatae. Calycis lobi apice acutiusculi. Capitulum diametro 15 — 20 mm metiens . . 43. C. Nuttallii. II. Drupae in sjncarpium carnosum areolato-tuber- culatum confluentes Subgen. VII. Benthamia Lindl. 1. Calycis limbus truncatus, vix vel omnino non lobatus. Bracteae involucrantes bene vel rarius rotundato-ovatae vel ovato-ellipticae. * Folia sat longe acuminata, chartacea, pinna- tim 4— 5-nervia. Bracteae involucrantes =b longe acuminatae 44. (7. kousa. ** Folia breviter obtuseque acuminata, coriacea supra nitida, costis utrinsecus 3. Involucri bracteae vix acuminatae 45. C. hongkongemis. 2. Calycis limbus manifeste in lobos 4 rotundatos obtusos divisus. Bracteae involucrantes obovatae 46. C. capitata. Subgen. I. Thelycrania Endl. Thelycrania*) Endl. Gen. (1839) 798 et Ench. bot. (1841) 397; Harms in Engl, u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 266. — Microcarpium Spach, Hist. veg. phan. VIII. (1839) 92; Koehne, Dendrol. (1893) 435. — Inflorescentia cymoso-paniculata, non involucrata, ebracteata. Flores albi. Putamen =b globosum. Sect. a. Bothrocaryum Koehne. Boihrocaryum**) Koehne in Gartenfl. XLV. (1896) 285 et XL VI. (1897) 96; Harms in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 266; Koehne in Mitt. Deutsch. Dendrolog. Gesellsch. XII. (1903) 36. — Alternifoliae C. A. Meyer in Mem. Acad. Petersb. III. (1845) 285. — Folia alterna, sueto in summis ramulis ± conferta; putamen fovea profunda apicali subtetragona insigne. 1 . C. controversa Hemsley ex Bot. Magaz. (1 909) t. 8261 et in Kew Bullet. (1 909). — G. macrophylla Wall. ! Cat. (1828) 469 e. p. ; C. B. Clarke in Hook. f. Fl. Brit. Ind. II. (1 879) 744 e. p. ; Forbes et Hemsley in Journ. Linn. Soc. XXIII. (1886) 345 e. p. ; Koehne in Gartenfl. XLV. (1896) 285 e. p. et in Gartenfl. XLVI. (1897) 96 et in Mitt. Deutsch. Den- drolog. Gesellsch. XII. (1903) 36; Shirasawa in Ess. for. Ic. t. 77, fig. 13 — 23 (1899); Harms apud Diels, Fl. Centr. Chin. in Engl. Bot. Jahrb. XXIX. (4 904) 506. — G. brachy- poda (non C. A. Meyer) K. Koch, Dendr. I. (1869) 685 e. p.; Koehne, Dendrol. (1893) 435 et in Gartenfl. XLV. (1896) 285. — C. glauca Blume mscr. apud K. Koch, Dendrol. I. (1869) 685 et Koehne in Gartenfl. XLV. (1896) 286 et XLVI. (1897) 96. — Gorni species 2 alternifoliae gerontogeae nondum (ut apparet) descriptae S. Moore in Journ. Bot. V. (1877) 292. — Arbor 9 — 12 m alta, ramulis novellis parce pilosulis mox glabratis brunnescentibus usque nigrescentibus. Folia alterna petiolo supra complanato vel leviter canaliculato initio pilis breviusculis patentibus leviter hirtello demum glabrato 2 — 6 cm longo stipitata, chartacea, supra dz saturate viridia subtus pallidiora plerum- que albida, juvencula utrinque dense appresseque pilosa, adulta supra perfecte glabrata subtus pilis brevibus appressis vel secus costam leviter patentibus nunc valde disperse *) Nomen derivatum a &7j).vs = femineus et xquvBia = Cornus. **) Nomen derivatum a ßo&Qog = fossa (germanice == Grube) et xccqvov = putamen (germanice = Stein, Nuss). A. Engler, Das Pflanzenreich. IV. (Embryophyta siphonogama) 229. 50 Walther Wangerin. — Cornaceae. nunc dz dense obsita, bene vel ovato- vel rarius oblongo-elliptica, basi nunc subrotun- data nunc in petiolum constricta, apice breviter acuminata, 8 — 15 cm longa et 5 — 8 cm lata, e nervo medio pinnatim 6 — 8-nervia, costa nervisque lateralibus primariis patentibus vel saepius arcuatim adscendentibus supra leviter immersis subtus prominen- tibus, nervillis utrinque manifestis. Inflorescentia 2 — 3 cm longe pedunculata corymbosa planiuscula post anthesin saepius squarrose distracta laxa maxime usque ad 1 8 cm dia- metro metiens, ramulis patentibus pilis breviusculis ± dense hirtellis, pedicellis 3 — 5 mm longis; ovarium 1,5 — 2 mm longum costatum breviuscule appresseque argenteo- pilosum; sepala minutiuscule triangularia 0,25 mm longa discum vix aequantia; petala ovata usque ovato-lingulata, 3,5 — 6 mm longa et 2 mm lata, dorso parce appresseque pilosula; staminum filamenta 3 — 5 mm longa, antherae 1,5 — 2 mm metientes; stjlus cvlindricus glaber 1,75 — 2,5 mm longus, stigmate subtruncato. Drupa nigrescens sphaeroidea, putamine globoso haud compresso leviter obtuseque costulato 4 — 5 mm ajto et 4,5 — 6 mm lato, fovea apicali diametro vix J/3 diametri transversi putaminis aequante insigni. — Fig. 12 P — Q, 1 4 G — D. Ost-Indien: Tropische Region des Sikkim-Himalaya von 1000 — 1650 m (Wallich n. 469 e. p. [Kumaon, in Herb. Berol.], Herb. Ind. or. Hook. f. et Thoms. n. 4, Ander- son [Nagri] n. 155). China: Omei 1500—2500 m (Faber n. 156 et n. 653); Nanto (Wilson n. 233); Sz-tschwan, Nan-tschwan (v. Rosthorn n. 21, 1125); Patung Distr. (Henry n. 3773); Yunnan (Henry n. 10 747A); Prov. Sz-tschwan, ohne nähere Standortsangabe (Henry n. 8970). Korea: Soeul, am Übergang über den Undon-ien zwischen den Städten Ghu-czan und Cze-son. Japan: Nagasaki, Hakodate, Yokohama (Maximowicz, Iter secundum); ohne Standortsangabe (U. Faurie n. 899, 5388, 5905 ; Makino n. 299 b; Warburg n. 9928), Nota. Species in praecedenti descripta hucusque saepius' cum C. niacrophylla Wallich confundebatur. Qui error eo facilius oriri poterat, cum specimina originaria C. macrophyllae in herbario Berol., DC. , Petropol. mihi visa haud inter se congruant, sed partim folia opposita> partim folia alterna gerant. Sed quia in diagnose originali a cl. Wallich data C. macrophyllcu stylo clavato praedita commemoratur, illud nomen pro specie oppositifolia, a cl. Koehne suh nomine C. corynostylis denuo descripta adhiberi debet, quare cl. Hemsley rectc speciei altcrni- foliae adhuc nomine carenti nomen novum O. controversae attribuit. Var. a. alpina Maxim.! in schedis. — Differt a forma typica foliis breviter (1,5 — 2,5, rarius ad 3 — 4 cm longe) petiolatis, minoribus (4 — 7,5 cm longis, 2,5 — 6 cm latis), late usque rotundate ellipticis vel rarius oblongis, inflorescentiis magis confertis. Japan (Maximowicz). — Herb. Petersb. Var. ß. angustifolia Wangerin nov. var. — Folia longe usque lanceolate elliptica basi valde in petiolum angustata apice longius acuminata, 2,5—6 cm longe petiolata, ipsa 8 — 12 cm longa et 3,5— 5 cm lata. China: Prov. Sz-tschwan, Nan-tschwan (v. Rosthorn n. 338). — Herb. Berol. 2. C. alternifolia L. f. Suppl. (1781) 125; Lam. Enc. II. (1786) 116; L'Herit. Corn. (1788) 10, t. 6; Ehrh. Beitr. III. (1788) 19; Ait. Hort. Kew. I. (1789) 159; Schmidt, Östr. Baumz. II. (1794) 15, t. 70; Willd. Arb. (1796) 77; Willd. Spec. pl. I. (1797) 664; Nouv. Duham. II. (180 1—18 19) 157, t. 45; Michx. Fl. bor. am. I. (1803) 93; Pers. Synops. I. (1805) 144; Willd. Enum. (1809) 165; Pursh, Fl. Am. sept. I. (1814) 109; Roem. et Schult. Syst. III. (1818) 32 3; Guimpel, Otto et Hayne, Abb. (1819-1830) t. 43; Elliott, Carol. I. (1821) 210; Bigelow, Fl. Bost. ed. 2. (1824) 58; Torrey, Fl. Un. States I. (1824) 100; Spreng. Syst. I. (1825) 451 ; Roem. ei Schult. Mant. III. (1827) 251; DC. Prodr. IV. (1830) 271; Beck, Bot. (1833) 154; Dod, Geni Hist. III. (1834) 398; Darlington, Fl. cestr. (1837) 108; Loudon, Arb. II. (1838) 1010i rausch in Flora XXI. (1838) 73 2; Torr, et Grcy, Fl. N. Am. I. (1838 — I84QJ 649; Sjnöpi. pl. I. (1839) 503; Spach, Bist. veg. VIII. (1839) 92; Hook! II. bor. amer. I. (1840) 2 75; Eaton et Wright, North.-Am. bot. (1840) 210; Cornus. 51 Torr. Fl. New York I. (184 3) 2 88; C. A. Meyer in Mem. Acad. Petersb. 6. ser. VII. 2. Sei. nat. V. (1845) 203 et in Ann. sc. nat. 3. ser. IV. (1845) 59; Walp. Repert. V. (1845—1846) 932; Emerson, Mass. Trees (1846) 409; Parry, PI. Minn. (1852)613; Curtiss, PI. N. Gar. 61; Gray, Manual (1848) 201; Coult. et Ev. in Bot. Gaz. XV. (1890) 90 ; Koehne, Dendrol. (1893) 4 35 et in Gartenfl. XLV. (1896) 2 85 et in Mitt. Deutsche Dendrolog. Gesellsch. XII. (1903) 36. — C. altema Marsh. Arbust. amer. (1785) 35. — C. plicata Tausch in Flora XXI. (1838) 733. — Svida alternifolia Small, Fl. S. E. Un. States (1903) 853. — Frutex vel arbor 2,5— 8 m alta, ramis alternis teretibus glabris brunneis. Folia alterna in summis ramulis saepius fasciculatim conferta, petiolo 2,5 — 5,5 cm longo supra complanato vel leviter canaliformi stipitata, membranacea vel leviter chartacea, supra saturate viridia subtus glaucescentia usque albida, juveneula pilis breviusculis appressis utrinque dense obteeta, adulta supra perfecte fere glabrata Fig. 1 3. Cornus alternifolia L. f. A Habitus. B Flos ante anthesin. C Flos. (Icon. origin.) subtus pilis brevibus appressis vel secus nervös principales laxe patentibus d= dense praedita, ovato-elliptica basi subrotundata vel saepissime in petiolum constrieta apice breviter acuminata, 5 — 10 cm longa et 3,5 — 6,5 cm lata, e nervo medio pinnatim 5( — 6)-nervia, nervis principalibus arcuatim adscendentibus supra leviter immersis dorso prominulis, seeundariis subtus quam supra multo clarius conspieuis. Inflorescentia pedun- culo 2 — 3 cm longo glabro stipitata cymoso-paniculata plana vel vix convexa, ramulis saepissime pilis breviusculis patentibus densiuscule hirtellis interdum subglabris, pedi- cellis 1,5 — 3,5 mm longis; ovarium ellipsoideum 1,2 5 — 1,5 mm longum dense appresse- que sericeo-pilosum ; sepala minutissima laciniata vel interdum fere inconspicua, disco multo minora; petala late ovata usque ovato-lingulata 2,5 — 4 mm longa, basi 1,75 — 2,25 mm lata; staminum filamenta petala manifeste superantia 4,5 mm longa, antherae 1.5 mm longae; discus conspieuus pulviniformis apice obtusus; Stylus cylindricus 1,75 — 2,2 5 mm longus glaber, stigmate truncato. Drupa saturate coerulea sphaeroidea ± 52 Walther Wangcrin. — Cornaceae. 6 mm diametro meüens; putamen obovoideum 5 mm altum, 4 — 5 mm latum, zb mani- feste obtuseque costulatum, apice fovea diametro putaminis dimidium subaequante praeditum. — Fig. 13, \kA — B. Atlantisches Nordamerika: Vom südlichen Ganada (Ontario, Neu-Braunschweig, Neu-Schottland) bis zur Westseite des Lake Superior und von hier südlich bis nach Nord- Alabama, Georgia und Carolina, in Wäldern, besonders gern an waldigen Fluss- ufern. Hat mir vorgelegen aus Maine (Fernald n. 53), Connecticut, Long Island, New York, Pennsylvanien (Heller and Halbach, PI. of southern Penns. n. 888; A. A. Tyler n. 115), Ohio (W. Krebs n. 462 et 518; Wilkinson n. 4159), Illinois (B ebb, Herb. Amer. n. 383), Wisconsin, Minnesota, Carolina (Biltmore-Herb. n. 346b), Georgia, Alabama. Numerierte Sammlungen ohne nähere Standortsangabe: Ehrhart pl. sei. n. 43: Heuser n. 190, 471, 480b; Koehne, Herb, dendrol. n. 180. Var. argentea Rehder in Bailey, Cycl. Am. Hort. I. (1890) 377. — Folia albide variegata. — Colitur in hortis et in arboretis. Fig. 4 4. Putamina specierum diversarum e subgenere Thelycrania. A — B Cornas altcrnifoUa. Put. superne visum et longitudinaliter sectum. — G — D G. controversa. Put. superne visum et longitudinaliter sectum. — E — G G. amomum. E Put. lateraliter, F superne visum, G trans- verse sectum. — H — J G. rugosa. Put. lateraliter et superne visum. — K—L G. brachn- poda. Put. lateraliter visum et transverse sectum. — M—O G. alba subsp. stolonifcra. M Put. lateraliter, N superne visum, 0 transverse sectum. — P — Q C. alba subsp. tatarica. Pul. lateraliter visum. — R — T G. pubescens. R Put. lateraliter, S superne visum, T transv< n ■>.■ sectum. — U— V G. fcmina. Put. lateraliter et superne visum. (Icon. origin.) Var. umbraculifera Dieck apud Dippel, Laubholzk. III. (1893) 249. — Frutex umbraculiferatim ramosa. — Colitur in arboretis hortisque europaeis. Var. ochroleuca Rehder in Mitt. Deutsch. Dendrol. Gesellsch. (1907) 75. — Drupae luride flavescentes. — Nordamerika: New York, West- Virginia. Sect. b. Amblycaryum Koehne. Amblycaryum*) Koehne in Gartenll. XLV. (1896) 286 et XL VI. (1897) 96; Hanns in Engl. u. Prantl , Pflzfam. III. 8. (1898) 266; Koehne in Mitt. Deutsch. Dendrolog. I 1 li'fivatum a voce kfxßXvs (e= obtusus) et xuqvo^ (= puta null . Cornus. 53 Gesellsch. XII. (1903) 36. — Oppositifoliae G. A. Meyer in Mem. Acad. Petersb. III. (1845) 285. — Folia stricte opposita; putamen fovea apicali destitutum. Subsect. a. Albidae Koehne. Albidae Koehne in Mitt. Deutschog. Dendrolog. Gesellsch. XII. (1903) 36 et Paniculatae Koehne 1. c. 38. — Stylus aequaliter cylindricus; drupa alba vel pallide coerulea. 3. C. Hessei Koehne! in Gartenfl. XLVIII. (1899) 340 et in Mitt. Deutsch. Den- drolog. Gesellsch. XII. (1903) 38. — Frutex nanus rb 0,5 m altus, ramulis dense con- fertis brevibus. Folia opposita propter internodia brevissima densissime conferta 4 — 9 mm longe petiolata, chartacea, utrinque breviter appresseque pilosa, nigro-viridescentia subtus albida, longe elliptica usque lanceolata 2,5 — 3-plo longiora quam lata basi acuta apice acuminata, 2,5 — 5,5 cm longa et 8 — 12 mm lata, utrinsecus 4 — 5-nervia, nervis sub- tus paulo tantum prominulis. Inflorescentia subhemisphaerica, 3 cm lata, sparse ap- presseque pilosula; sepala minuta disco multo breviora; petala ovata 3,7 5 mm longa et 1,75 mm lata; stamina petalis subaequilonga, antheris coeruleis; discus carnosulus; Stylus 1 — 1,5 mm longus cylindricus crassiusculus , stigmate styli apici subaequilato. Drupa depresse globosa albido-coerulea, putamine manifeste compresso et basi et apice minutiuscule acuto, 1/3 fere breviore quam lato (3,2 mm alto, 4 mm lato), haud costulato. Heimat unbekannt, wurde im Hort. Hesse -Wehner aus Samen gezogen, der unter Saatgut von Crataegus aus St. Petersburg gekommen war. — Blüht Ende Juni bis Anfang August, fruchtet im Oktober. 4. C. alba L. Mant. I. (1767) 40; Lam. Encycl. II. (1786) 115; L'Her. Corn. (1788) 6; Willd. Spec. pl. I. (1797) 662; Roem. et Schult. Syst. III. (1818) 321; Spreng. Syst. veg. I. (1825) 451; DC. Prodr. IV. (1830) 272; Loud. Arb. II. (1838) 1011; Turcz. Gat. Baikal. (1842—1845) n. 556; Ledeb. Fl. ross. II. (1844—1846) 379. — Frutex, ramulis saepius zb recurvatis, novellis plerumque breviuscule appresseque pilo- sulis vel rarius densiuscule tomentellis demum glabratis laete usque purpureo-rubescen- tibus vel brunneo-purpurascentibus. Foliorum petiolus 1 — 3,5 cm longus appresse pilosulus vel glabratus supra complanatus vel leviter sulcatus; lamina chartacea, supra zb laete viridis subtus albido-glaucescens vel manifeste albida, adulta nunc pilis ap- pressis plerumque sat brevibus zb sparse vel subtus densius obtecta, nunc supra fere glabrata subtus pilis paulo longioribus appressis vel secus nervös principales paulo paten- tibus dz dense praedita atque interdum in nervorum angulis laxe leviterque barbata, nunc lanceolata vel longe elliptica nunc bene usque ovato-elliptica vel late ovata, basi plerumque rotundata vel rarius in petiolum constricta, apice acuta vel breviter acumi- nata, 3 — 12 cm longa et 2,5 — 4 cm lata, rarius ad 1 5 cm longa et 8,5 cm lata, e costa media pinnatim 5 — 6( — 7)-nervia, costa nervisque lateralibus primariis supra immersis subtus prominentibus, secundariis venisque utrinque dz manifestis. Inflores- centia 1,5 — 6 cm longe pedunculata corymbosa planiuscula vel paulo convexa zb conferta, ad 2,5 cm longa et ad 5 cm lata, pedunculo ramulisque nunc breviter atque perappresse pilosulis vel fere glabratis nunc at rarius pilis longioribus zb laxe patentibus zb dense pubescentibus, pedicellis 2 — 5 mm longis; ovarium 1 — 1,75 mm longum appresse pilo- sum; calycis dentes nunc manifesti atque discum ± subaequantes , nunc brevissimi vel fere obsoleti; petala ovata vel ovato-lingulata 3 — 4 mm longa et 1,5 — 2 mm lata; stamina petalis subaequilonga vel manifeste longiora; discus conspicuus pulviniformis ; Stylus cylindricus 1,5 — 2,5 mm longus infra apicem vix vel paulo manifestius dilatatus, stigmate disciformi quam styli apex manifeste latiore coronatus. Drupa albida vel pallide coerulea, putamine manifeste compresso nunc paulo latiore quam alto, nunc multo altiore, basi breviuscule acuto usque longe rostrato saepius valde asymmetrico, apice zb rotundato, omnino non vel rarius manifeste costulato. ISubspec. a. stolonifera (Michx.) Wangerin. — C. stolonifera Michx. Fl. bor. am. (I. 1803) 92; Pers. Synops. pl. I. (1805) 143; Nouv. Duham. II. (1801/19) 159; 54 Walther Wangerin. — Cornaceae. («842/54) 55; Torr. Fl. N. Y. I. («843) 289 et in Frem. Rep. («8i5) 90; Emerson, Mass. Trees («846) 44 0; Gray, Manual («848) 200; Rieh. Arct. Exped. 429; Seem. Bot. Herald («852/57) 52; Engelm. PI. Upp. Miss. «94; Newberry, Pac. R. Rep. VI. 75; Hook. f. Arct. PI. 293; Rothr. Fl. Alask. 447; Gard. Chronicle 2. 4. 678 f. «38; Brew. et Wats. Bot. Calif. I. («876) 275; Torr, in Nicol. Rep. «5« et in Emory's Rep. 408; Gray, PI. Fendl. 57 et Pac. R. Rep. XII. 44; Coult. et Ev. in Bot. Gaz. XV. («890) 86. — C. alba Wangenh. Nordamer. («784) 91; Pursh, Fl. Am. I. («8« 4) 109; Barton, Comp. Fl. Phil. I. («818) 87; Nutt. Gen. I. (4 818) 98; Richardson, Bot. app. (1823) 5; Bigel. Fl. Bost. ed. 2. («824) 58; Torr. Fl. Un. St. I. («824) «79; Beck, Bot. («833) «54; Eat. et Wright North. Am. bot. (« 840) 24 0; Hook. Fl. bor. am. I. («840) 276 excl. var.; Nutt. Sylva III. («8 42/54) 55; Walp. Rep. V. (« 845/46) 932; C.A.Meyer in Mem. Acad. Petersb. 6. ser. VII. 2. Sc. nat. V. («844) 205 et in Ann. sc. nat. 3. ser. IV. («845) 60; Torr, in Ann. Lyc. N. York II. 208; Rieh, in Frankl. «st Journ. ed. 2. app. 5; James, Long's Exped. II. 326; Koehne, Dendrol. («893) 436 et in Mitt. Deutsch. Dendrolog. Gesellsch. XV. («903) 38. — C. braehypoda Dippel (non C. A. Meyer) Laubholzk. III. («893) 254 fide Koehne in Gartenfl. XLV. («896) 238. — C. ignorata Dippel (non K. Koch) Laubholzk. III. («893) 2 48 fide Koehne in Gartenfl. XLV. («896) 238. — G. Nelsoni Rose in Contrib. U. S. Nat. Herb. VIII. («903/05) 54. — Gpubescem Rothr. PI. Wheeler («878) 40; Cooper, Pac. R. Rep. XII. 3« et 63; Watson, King's Rep. V. («87«) «3« et PL Wheeler («878) «0; Porter, Hayd. Rep. («87«) 484 et Fl. Col. («874) 53; Coult. Hayd. Rep. («872) 768. — G. Purshii G. Don, Gen. Syst. III. («834) 399; Loud. Arb. IL 4 0 4 1. — G. sanguinea Marsh. Arb. amer. (4 785) 36; Pursh, FL Am. I. (4844) 409; Elliott, Carol. I. (4824) 208; Torr. FL Un. St. I. (4824) «78; Beck, Bot. («833) «54; Eat. et Wright, N. Amer. Bot. (1840) 209; Hook. Fl. bor. am. I. («840) 276. — G. sericea var. occidentalis Gray in Proc. Am. Acad. VIII. (4 873) 387 e. p. — Frutex suberectus vel saepius prostratus stoloniferus, ramulis novellis perappresse pilosulis celerrime glabratis purpurascentibus. Folia subtil pilis appressis paulo rigidulis obteeta demum saepius fere glabrata. Sepala lanceolata discum plerumque adaequantia. Putamen isodiametricum vel saepius latius quam altum, sueto 3 — 4 mm altum et 5 mm latum vel rarius 5 — 6 mm altum et 4 mm latum, basi saepius acutiusculum apice subrotundatum. — Fig. 4 4Jf — O. Britisch-Nordamerika. Von Neu-Braunschweig und der Region der Großen Seen (Macoun, FL canad. n. 774 et Herb. Geol. Survey of Can. n. 20 584) ziemlich weit nach Nordwesten vordringend bis nach Saskatchewan, dem Winipeg-See und (nach Coulter u. Evans) dem Mackenzie-River; New Foundland (Robinson et Seh renk n. 247). Vereinigte Staaten von Nordamerika. I. Seenprovinz im Gebiet des atlantischen Nordamerika: Maine (Fernald n. 233«), Vermont (Day, pl. of southern V. n. 8«), Massachusetts, New York, Pennsylvanien, Ohio (W. Krebs n. 480), Illinois, Minnesota, Dakota, Nebraska (Rydberg, FL of the sand hüls of Centr. Nebr. n. «4« 4). II. Pacifisches Nordamerika. Provinz der Rocky Mountains: Montana (Northern transcontinental survey n. 4 57), Yellowstone National Park (Nelson n. 5965, Rydberg and Bessey n. 4634), Idaho (A. A. and E. Gertr. Heller, Idaho pl. n. 3087); Wyoming, Utah (M. E. Jones, FL of Utah n. 4086); Colorado (Baker. pl. of West Central Col. n. 257, 606 u. 650; Baker, Earle and Tracy, pl. df southern Col. n. 97 u. 466; M. E. Jones, Fl. of Col. n. 4 25); Neu-Mexiko (Fendl er n. 280; A. A. and E. Gertr. Heller, New Mex. PI. n. 3676; Metcalfe n. 352) Nord-Texas, Arizona (Macdougal n. «36). Provinz der paeifischen Coniferen: Washington (Cotton n. 368; Elme n. 82 u. 840; Fr. H. Lamb n. ««69), Oregon (IL E. Brown n. 98), Californieu in der Sierra Nevada bis 2000 m emporsteigend (Bridges n. 86 et 98; Geo. Hansen] FL of the Sequoia Reg. n. 190 e. p. et 448«; A. A. Heller, PI. of Calif. n. 7045; M. E. Jones, Fl. of Calif. n. 2453; Kellogg and Harford n. 323). Mexiko: Chihuahua (Townsend and Barber n. 26). Cornus. 55 Sammlungen ohne genauere Standortsangabe: Gurtiss n. .1056; M. E. Jones, Western Fl. n. 5148; Hohenacker, Arznei- u. Handelspfl. n. 1028. Varietates (cf. Koehne in Mitt. Deutsch. Dendrol. Gesellsch. XV. (1903) 38 — 40) in hortis et arboretis Europaeis cultae, in herbario Koehneano mihi visae: Var. a. variegata hört. — Folia flavido-maculata variegata. Vai\ ß. coloradensis Koehne. — Ramuli adultiores zb brunneo-rubescentes, manifeste recurvati. Folia 6 — 7-nervia, 1,5 — 2-plo longiora quam lata. Var. y. flaviramea Späth. — Ramuli erecti, per hiemem pallide flavidi. Folia 5 — 6-nervia. Var. d. nitida Koehne. — Ramuli erecti, hieme quoque viridescentes. Folia supra nitidula 6 — 8-nervia. Drupae lactoreae. Var. e. elata Koehne. — Ramuli ut in var. ö. Folia supra haud nitidula, 5 — 6-nervia. Drupae pallide coeruleae. Var. L. elongata Koehne. — Folia sat angusta, 2,5-plo longiora quam lata, plerumque 5-nervia. Subspec. b. Baileyi (Coult. et Ev.) Wangerin. — C. Baileyi Coult. et Ev. in Bot. Gaz. XV. (189 0) 37 et in Gard. and For. III. (1890) 464, fig. 58; Koehne in Mitt. Deutsch. Dendrolog. Gesellsch. XII. (1903) 40. — C. stolonifera Bailey in Bull. 3. Minn. Geol. and Nat. Hist. Survey 14. — Frutex erectus, ramulis novellis pilis brevius- culis paulo patentibus dense sericeo-tomentellis, adultis luride brunneo-rubescentibus. Folia subtus breviter appresseque pilosa, pilis singulis longioribus patentibus imprimis secus costam mediam intermixtis. Inflorescentia appresse pilosa. Sepala discum vix aequantia. Putamen leviter obliquum basi in acumen breviusculum productum apice rotundatum vix eostulatum db 5 mm latum et 4 — 5 mm altum. Atlantisches Nordamerika: Von der Region der großen Seen nach Westen und Nordwesten bis nach Nebraska (P. A. Rydberg, Fl. of the sand hüls of Centr. Nebr. n. 1435), Idaho (J. H. Sandberg n. 143) und Britisch Nordamerika (Winipeg Valley, Bourgeau). Scheint sich nach den Angaben von Coult er und Evans einer ziem- lich weiten Verbreitung zu erfreuen, hat mir jedoch nur in wenigen sicher unterscheid- baren Exemplaren vorgelegen. Koehne, Herb, dendrolog. n. 424. Subspec. c. tatarica (Mill.) Wangerin. — C. tatarica Mill. Gard. Dict. ed. 8. (1768) n. 7 et Fig. of the most beautiful useful and uncommon pl. descr. in the gard. dict. (1771) t. 104; Koehne, Deutsche Dendrol. (1893) 436 et in Mitt. Deutsch. Dendrol. Gesellsch. XII. (1903) 38. — C. alba Ledeb. Fl. alt. I. (1829) 150; Pall. It. II. (1773) 224 et III. (1776) 246 et 317; Falk, top. Beitr. II. (1786) 117; Turcz. Gat. baical,- dahur. in Bull. Soc. imp. nat. Moscou (1838) 93; Ledeb. Fl. ross. II. (1844/46) 379; Forbes et Hemsl. in Journ. Linn. Soc. XXIII. (1888) 344. — G purpurea Tausch in Flora XXI. (1838) 731; Walp. Repert. bot. II. (1843) 435. — G sanguinea Pall. Fl. ross. (1788) 50 e. p. et It. I. (1776) 550 et II. (1777) 14; Georgi, It. I. (1775) 199; Ledeb. Fl. alt. I. (1829) 1 49 et Fl. ross. II. (1844/46) 378 e. p. — C. sibirica Lodd. in Loud. Hort. Brit. (1830) 50; Spach, Hist. veg. phan. VIII. (1839) 94; G. A. Meyer, Mem. Acad. Petersb. 6. ser. VII. 2. Sc. nat. V. (18 44) 206 et in Ann. sc. nat. 3. ser. IV. (1 845) 61. — C. tatarica Mill. var. sibirica (Lodd.) Koehne, Dendrol. (1893) 436. — Cornus n. 277 Ammann Ic. et descr. stirp. rar. in imp. ruth. sponte proven. (1739) 196, tab. XXXII. — Cornus n. 33 Gmel. Fl. Sib. III. (1768) 163. — Folia subtus appresse pilosa, rarius pilis longioribus paulo patentibus obtecta. Inflores- centia plerumque appresse pilosula, rarius pilis longis laxe patentibus villosula. Calycis dentes disco manifeste breviores saepius fere obliterati. Putamen sueto (at non constanter!) altius quam latum, valde obliquum, basi plerumque longe rostratum apice acutum. — Fig. HP—Q. Ostasien; besonders im östlichen Sibirien: Kamtschatka (nach C.A.Meyer L c), Amurgebiet (Maximowicz; F. Karo PI. Amuricae et Zeaensae n. 281), Man- dschurei (am Flusse Mu-dan-dsian , Prov. Kirin) , Dahurien (Karo pl. dahur. n. 346, Gebüsche am Nerczflusse), am Ussuri (Desoulavy, Fl. Uss. n. 59 et 197), nördliches 56 Walther Wangerin. — Cornaceac. Korea, bei Irkutsk, am koptischen Altai, an der unteren Lena; am Irtysch bei Tobolsk, in feuchten Wäldern des ndl. uralischen Sibirien. Europäisches Russland: Gouvernement Perm (Korshinsky, Flora eis- et transwolgensis!), Gouv. Kasan, Gouv. Wjätka, Archangelsk (nach G. A. Meyer 1. c). — \ Koehne, Herb, dendrolog. n. 181 et i 82. Nota. Formae hie pro subspeciebus unius speciei collectivae enumeratae adhuc propriae species esse putabantur; sed quamvis operara dederim, tarnen, qua nota illas certe distinguerem, invenire non potui. Nam quod ad C. Baileyi, jam cl. Koehne notas a Coulter et Evans relatas (indumentum foliorum laminae inferioris, formam putaminis) ad eam a C. stolonifera et a C. pubescenti distinguendam non sufficere demonstravit; neque nota a cl. Koehne addita, quae ad indumentum innovationum pertinet, sola ad speciem propriam sustinendam sufficere mihi videtur. Item C. stolonifera et C. tatarica haud satis certe distingui possunt, quare jam autores nonnulli antiquiores has in unam speciem cogere constituerunt. Gl. C. A. Meyer quoque eas valde affines atque C. sibiricam a G. stolonifera »foliis subtus non vel vix glaucescentibus, vix tuberculatis, basi saepius rotundatis, apice minus acutatis, calycis limbo obsoleto, drupa ut plurimum ovata et nuce plerumque elongata« differre dicit. Quarum notarum plurimae nimis relativae atque inconstantes sunt, quam ut distinetio illis fieri posset; quod etiam de longitudine calycis dentium, qui in utraque specie sueto valde minuti sunt, valet. Restat ergo tantum forma putaminis, qua Koehne quoque nititur. Sed ne hanc quidem constantem esse repperi> cum in compluribus speeiminibus e Sibiria provenientibus putamina =fc isodiametrica a G. stoloni- ferae formis typicis haud distinguenda atque vice versa in C. stolonifera, cuius putamen norma- liter latius quam altum est, saepius putamina manifeste elongata et basi rostrata itaque ad formam pro G. sibirica typicam accedentia invenerim. Quare exstat has species haud certe distinguendas atque una cum G. Bayleyi in unam speciem collectivam cogendas esse, cui nomen *C. alba* attribuendum est. Forsan ne G pubescens quidem ab hac specie collectiva certe distingui potest, sed, quoad nunc judicare possum, propria species sustineatur. 5. C. pubescens Nutt. Sylva III. (1841—1854) 54; Torrey, Bot. Un. St. and Mex. Bound. (1858) 71 et in Pac. R. Rep. IV. (1856) 95 et in Bot. Wilkes (1854) 326; Cooper in Am. Nat. III. 407; Brew. et Wats. Proc. Calif. Acad. III. (1876) 80; Hall in Bot. Gaz. II. 88; Newberry, Pac. R. Rep. VI. 75; Boland. Cat. 14; Coult. et Evans in Bot. Gaz. XV. (1890) 37; Koehne, Dendrol. (1893) 437 et in Mitt. Deutsch. Dendrol. Gesellsch. XII. (1903) 41. — C. alba Hook, et Arn. Bot. Beech. Voy. (1834) 142. — G. alba var. ß. Hook. Fl. bor. am. I. (l 840) 276. — G. californica C. A. Meyer in Bull. Phys.-Math. Acad. Petersb. III. (1845) 373 et in Ann. sc. nat. 3. sor. IV. (1845) 72; Walp. Rep. V. (1845 — 1846) 935; Benth. PI. Hartweg. (1839—1857) 314; Brew. et Wats. Bot. Calif. I. (1876 — 1880) 275. — C. circinata Cham, et Schlechtd. in Linnaea III. (1828) 139. — C. Drummondii Cooper, Pac. R. Rep. XII. (1860) 30 et 63; Anderson, Cat. PL Nev. 121; — G. occidentalis Coville in Contrib. Un. St. Nat. Herb. IV. (l 893) 1 17. — C. sericea Boland. Cat. (1867) 14. — C. sericea var. occidentalis Torr, et Gray, Fl. North Am. I. (1838 — 1840) 652; Gray in Proc. Am. Acad. VIII. (1873) 387 e. p. — C. Torreyi Wals, in Proc. Am. Acad. XI (1876) 145; Brew. et Wats. Bot. Calif. I. (1876—1880) 275; Koehne in Mitt. Deutsch. Den- drol. Gesellsch. XII. (1903) 42. — Frutex 2 — 4,5 m altus, ramulis teretibus novellis rb dense breviterque subvillosulis adultioribus glabratis luride rubescentibus usque atro- purpureis vel demum brunneo-cinerascentibus saepius subverrueosis vel subtuberculatis. Foliorum petiolus 8 — 25 mm longus breviter patenterque pilosulus vel demum lere glabratus, lamina chartacea, supra saturate viridis subtus canescens, supra pilis brevius- culis appressis ± dense obteeta vel rarius subglabra, subtus pilis longioribus mollibus patentibus crispidulis plerumque valde dense villosa rarius dz disperse tantum obteeta, praeterea subtus tuberculis dense obsita, ovata vel ovato-elliptica basi subro tun data vel saepius in petiolum angustata, apice sensim acutata vel leviter acuminata, 2,5 — 12 cm longa et 1,5 — 7,5 cm lata, costa nervisque lateralibus primariis utrinque 6 — 7 pro* deuntibus supra vix, dorso manifeste prominentibus, secundaiüs utrinque submanifestisj lntl'irescentia cymoso-paniculata corymbosa depressa 1,5 — 3 cm longe peduneulata, pel duneulo ramulisque plerumque pilis setosiusculis patulis dense hirsutis rarius rh appresa tantum pilosis usque glabrescentibus, pedicellis usque ad 8 mm longis; ovarium apifl Cornus. 57 leviter constrictum dense appresseque cano-pilosum 1,5 mm longum ; calycis dentes discum leviter pulvinatum vel depressum plerumque vix aequantes trianguläres; petala lingulata 4 — 5 mm longa dorso appresse puberula; staminum filamenta 4 mm longa, antherae 2 mm metientes; Stylus cylindricus glaberrimus 2,5 — 3 mm longus, stigmate truncato. Drupa albida sphaeroidea, putamine manifeste compresso saepius oblique asymmetrico basi acuto vel interdum manifeste rostrato apice leviter acuto saepissime obtuse costulato, 3,5 — 6,5 mm alto, 5 — 7 mm lato. — Fig. 1 4 R — T. Pacifisches Nordamerika: Von Britisch -Columbia und Vancouver- Island bis nach Süd-Californien, im Kaskadengebirge und in der Sierra Nevada bis zu einer Meeres- höhe von 2000 m ansteigend, hauptsächlich an Flussufern und in feuchten Gebüschen. Numerierte Sammlungen: Britisch-Columbia: J. R. Anderson, Herb. dept. agric. Brit. Col. n. 504. Vancouver-Island: C. 0. Rosendahl n. 800. Washing- ton und Oregon: A. A. and E. Gertr. Heller, pl. of Wash. n. 3857; O. D. Allen n. 1 1 2 (Cascade-Mountains). Galifornien: J. W. Gongdon n. 254 (Sonoma County); Baker, PI. of the Pac. Coast n. 861 (Santa Clara County); Eimer n. 3H5 (Jassajara hot Springs, Monterey County); Haenke n. 39; H. M. Hall, PI. of southern Calif. n. 987 (San Bernardino Mts.) et n. 1275; Hall and Ghandler, PI. of the Sierra Nevada Mts. n. 77; Geo. Hansen, Fl. of the Sequoia gigantea Region n. 190 ex parte, 1952, 2028; A. A. Heller, PI. of Calif. n. 5796; M. E. Jones, Fl. of Calif. n. 2736, 3289; Green e, PI. of the Pac. Coast n. 1551 (San Mateo County); Palm er, Fl. of south. Calif. n. 9 8 (Green Hörn Mts., Kern County); Wawra, Iter Coburgense n. 74 (Yosemite Valley). Nevada: C. F. Baker, n. 1242 (Ormsby County). Ohne nähere Standorts- angabe: Hartweg n. 1761. Nota 1. C. Torreyi a cl. Coulter et Evans propria species esse dicitur; sed cum folia ex descriptione ab illis autoribus data cum foliis O. pubeseentis perfecte fere congruant et quod ad formam putaminis aulores ipsi concedant formas quasdam C. pubeseentis formae C. Torreyi pro typica attributae valde approximare, ego cl. Koehne consentior, qui C. Torreyi adhuc semel tantum in Yosemite-Valley collectam nil nisi formam C. pubeseentis putamine valde elongato insignem esse putat. C. californica a cl. Coulter et Evans pro varietate G. pubes- eentis habetur, sed notis tantum valde exilibus (foliis basi haud acutis sed subrotundatis, puta- minibus minoribus), quae neque in speeiminibus in Europa eultis neque in speeiminibus exsiccatis mihi visis recte inveniuntur, distinguitur; itaque ego nomen »C. californica* synonymum C. pubeseentis habeo. Nota 2. Specimen Herbarii Berolinensis a cl. Sheldon in Minnesota sub nomine O. asperifolia lectum sine dubio ad C. pubescens, speciem paeificam, pertinet; forsan illud spe- cimen eultum? 6. C. femina Miller, Gard. Dict. cd. 8. (1768) n 4; Koehne, Dendrol. (1893) 436 et in Mitt. Deutsch. Dendrolog. Gesellsch. XII. (1903) 37. — G albida Ehrh. Beitr. IV. (1789) 16; Moench, Meth. (1802) 108; Willd. Arb. (1796) 76. — G candi- dissima Marsh, (non Mill.) Arb. amer. (1785) 35; Bischoff in Ind. Sem. h. Heidelberg. (1847); Koehne, Dendrol. (1893) 436; Coult. et Evans in Bot. Gaz. XV. (1890) 88. — C. citrifolia Hort, ex Lam. Encycl. II. (1786) 116. — C. coerulea Meerb. Icon. pl. sei. (1789) t. 3. — C. cyanocarpus J. F. Gmel. Syst. I. (1791) 257; Ehret, PI. Sei. suppl. t. 101. — G. fastigiata Michx. Fl. bor. am. I. (1803) 92: Pers. Synopsis I. (1805) 144; Nouv. Duham. II. (1801/19) 156; Poir. Suppl. II. 356. — C. gracilis Koehne in Mitt. Deutsch. Dendrolog. Gesellsch. XII. (1903) 3 6. — G. panieulata L'Her. Cornus (1788) 9, tab. 5; Ait. Hort. Kew. I. (1789) 159; Roem. et Ust. Mag. Bot. VI. (1789) 91; Schmidt, Oestr. Baumz. II. (1794) 13, t. 68; Willd. Spec. pl. I. (1797) 664 et Enum. (1809) 165; Nouv. Duham. II. (1801/19) 157; Pers. Synopsis I. (1805) 144; Pursh, Fl. Am. I. (1814) 109; Roem. et Schult. Syst. III. (1818) 322 et Mant. III. (1827) 250; Elliott, Carol. I. (1821) 209; Bigel. Fl. Bost. ed. 2. (1824) 59; Spreng. Syst. I. (1825) 451 ; DC. Prodr. IV. (t 830) 271; Beck, Bot. (1833) 154; Don, Gen. Hist. III. (18 34) 398; Darlington, Fl. Cestr. (1837) 108; Loud. Arb. II. (183 8) 1012, f. 765; Tausch in Flora XXI. (1838) 732; Torr, et Gray, Fl. N. Am. I. (1838/40) 650; Dietr. Synops. pl. I. (1839) 503; Spach, Hist. veg. phan. VIII. (1839) 98; 58 Walther Wanderin. — Comaceae. Hook. Fl. bor. amer. I. (1840) 275; Eat. et Wright, North Amer. Bot. (1 840) 5 10; Torr. Fl. N. Y. I. (4 843) 289, t. 41; C. A. Meyer in Mem. Acad. Petersb. 6. ser. VII. -l. Sc. nat. V. (1844) 208 et in Ann. sc. nat. 3. ser. IV. (1845) 63; Walp. Rep. V. («845/46) 933; Emerson, Mass. Trees (1846) 411; Torr, in Emory's Rep. (1859) 141 et 408; Chapman, Fl. South Un. St. (1865) 167; Parry, PI. Minn. 613; Curtiss, Bot. N. Car. 61; Gray, Manual (1848) 201 et in Hall's PI. Tex. (1873) 11; Koehne in Mitt. Deutsch. Dendrolog. Gesellsch. XII. (1903) 36. — C. racemosa Lam. Enc. II. (1786) 116. — C. sanguinea Walt. Fl. Carol. (1788) 88. — C. stricta Lam. Enc. II. (1786) 116; L'Her. Cornus (1788) 8, tab. 4; Ait. Hort. Kew. I. (1789) 159; Roem. et Ust. Mag. Bot. VI. (1789) 90; Schmidt, Oestr. Baumz. II. (1794) 12, t. 67; Willd. Arb. (1796) 77 et Spec. pl. I. (1797) 663 et Enum. (1809) 165; Nouv. Duham. II. (1801/19) 157; Pers. Synops. I. (1805) 144; Pursh, Fl. Am. I. (1814) 109; Roem. et Schult. Syst. III. (1818) 322 et Mant. III. (1827) 2 50; Elliott, Carol. I. (1821) 209; Torr. Fl. Un. St. I. (1824) 180; Spreng. Syst. I. (1825) 451; DC. Prodr. IV. (1830) 272*); Beck, Bot. (1833) 154; Don, Gen. Hist. III. (1834) 399; Loud. Arb. II. (1838) «012, f. 763 et 764; Torr, et Gray, Fl. N. Am. I. (1838/40) 651; Dietr. Synops. pl. I. (1839) 504; Spach, Hist. veg. phan. VIII. (1839) 96; Hook. Fl. bor. am. I. (1 840) 2 75; Eat. et Wright, North Am. bot. (1840) 210; CA. Meyer in Mem. Acad. Petersb. 6. ser. VII. 2. Sc. nat. V. (1844) 209 et in Ann. sc. nat. 3. IV. (1845) 64; Walp. Rep. V. (1845/46) 933; Gray, PI. Fendl. 57 et Manual (18 58) 200; Curtiss, Bot. N. Car. 61; Fig. 15. Cornus femina Mill. A Habitus. B Flos ante, C post anthesin. D Stamen posiice et lateraliter visum. E Putamen. (Icon. origin.) Chapman, Fl. South Un. St. (1865) 167. — Svida candidissima Small, Fl. S. E. In. States (1903) 853. — S. stricta Small 1. c. — Frutex 1,5 — 4,5 m allus, ramulia teretibus erectis gracilibus novellis perappresse pilosulis mox glabratis bene vel viri- aequantia; petala lingulata 4 mm longa, dorso pilis longiusculis appressis obtectaj lUmimun filamenta 4 — 4,5 mm metientia, antherae 1,5 — 1,75 mm longae; discus eonspicuui puhriniformis; Stylus cylindricus 2,5 — 3 mm longus, parce appresseque pilosus, stigmate truncato. Drupa all>iits. ibid. (1839) I5fr; Eichw. PI, noY, casp. cauc. (1831/33) 22; Koch, Cornus. 75 Cat. PI. in Linn. XVI. (1841) 366; Brandis, For. Fl. (1874) 253; C. B. Clarke in Hook. f. et Thoms. Fl. Brit; Ind. II. (1879) 744. — Arbor fruticosa, ramulis teretibus novellis appresse pilosulis, deraum dz glabratis viridescentibus sordide purpurascentibus vel cinerascentibus, subverrucosis. Foliorum oppositorum petiolus supra canaliculatus, dz dense appresse pilosulus, 7 — 10mmlongus; lamina chartacea, supra intense viridis, subtus pallidior sed non glauca neque tuberculata, juvencula dense pilosa, adulta utrinque pilis dz breviusculis appressis disperse obsita subtus manifeste scabridiuscula, ovato- elliptica vel ovata vel rarius obovata, basi plerumque subrotundata rarius in petiolum constricta, apice breviter abrupteque acuminata, usque ad 8 cm longa et 5,5 cm lata, costa nervisque lateralibus primariis utrinsecus 3 — 4-nis prodeuntibus supra vix promi- nulis subtus manifeste prominentibus, secundariis reticulatis manifestis. Flores in cymas 2 — 3 cm longe pedunculatas depressas setis parvis appressis scabridiusculas dispositi, 3 — 7 mm longe pedicellati; ovarium urceolare apice constrictum, dense appresseque pilosum, in sicco saepius obtuse costulatum, 1,75 — 2,25 mm longum ; calycis dentes minuti late trianguläres apice acuti ±0,5 mm longi discum subaequantes; petala late lanceolata dorso disperse appresseque pilosula, 6 — 7,5 mm longa, basi 2 — 2,25 mm lata; stamina petalis breviora, filamentis 3,5 — 4,5 cm longis, antheris 2 — 2,5 mm metientibus; discus pulviniformis dz depressus; Stylus apicem versus incrassatus clavatus staminibus paulo brevior 3 — 4,5 mm longus; stigma depresse capitatum. Drupa nigra sphaeroidea diametro 5 — 7 mm metiens, putamine subgloboso vix vel omnino non costulato dz 5 mm diametro metiente. — Fig. \%F. In der Umgebung des Schwarzen und des Kaspischen Meeres: Türkei (bei Gonstantinopel!), Krim, Kleinasien, (z. B. Paphlagonien!), Syrien (Amanos bei Bei- lan!), dies- und jenseits des Kaukasus, Armenien, Nord-Persien. Numerierte Sammlungen: Alboff, PI. de Gourie n. 4; PI. du distr. Tscherno- morsky n. 303, 341 ; PI. d'Abkhasie n. 440; PI. de Mingrelie n. 125. Buhse, (Caspisches Litorale) n. 862 et 958; Bornmüller, pl. exsicc. Anatol. Orient, n. 1058; Dörfler, Herb. norm. n. 4338; Herbarium Fl. Ross. n. 972; Kotschy, PI. Persiae bor. 801, PI. Syr. bor. n. 263; Koehne, Herb, dendrol. n. 185; Manissadjan, PI. Orient, n. 373; Sintenis, Iter Orient. (1889) n. 468, Iter transcasp.-pers. n. 1526 et 1844. Var. Koenigii (C. K. Schneider) Wangerin. — Cornus Koenigii G. K. Schneider! in Fedde, Repert. nov. spec. VII. (1909) 229. — Differt a forma typica foliis majoribus in ramulis florigeris 7 — 13 cm longis et 4 — 8 cm latis, 1 — 2 cm longe petiolatis, drupis 1 0 mm diametro metientibus. Transkaukasien: Prov. Batum, Thal des Fl. Murgulsu, an Waldrändern und Ufern. (G. K. Schneider, fruchtend im September und Oktober). Vielleicht gehört hierher auch ein durch auffällig große Blätter (i 3,5 : 1 0) ausgezeichnetes von Sintenis gesam- meltes (iter Orient, n. 1612; Pontus) Exemplar. 30. C. cilicica Wangerin in Fedde Repert. nov. spec. IV. (1908) 98. — Arbor fruticosa conspicua, ramis teretibus novellis dense pilis brevibus appressis obtectis cineras- centibus, demum glabratis rubescentibus usque brunnescentibus. Folia petiolo 7 — 10 mm longo canaliculato appresse piloso stipitata, ovata vel ovato-elliptica, basi saepius in petiolum constricta, apice dz longe acuminata, 5 — 6 cm longa et 2,5 — 3,5 cm lata, chartacea, juvencula dense appresseque pilosa, deinde supra pilis breviusculis appressis obsita, subtus albida pilis paulo longioribus subappressis densius obtecta scabridiuscula, e costa media utrinsecus 3-nervia. Inflorescentia 2 — 2,5 cm longe pedunculata corymbosa planiuscula vel leviter convexa, pedunculo et ramulis et pedicellis 2—4 mm metientibus appresse pilosis; ovarium urceolare 1,5 — 2 mm longum dense appresseque sericeo-pilosum ; sepala valde conspicua 1,5 — 2 mm longa lanceolata, apice paulo vel vix acuta; petala lingulata dz 5 mm longa, dorso dense appresseque sericeo-pilosa; stamina petalis dz y3 breviora; discus pulviniformis; stylus stamina subaequans apicem versus incrassatus itaque clavatus glaberrimus, stigmate truncato. Drupa putamine globoso non costulato haud manifestius compresso 5 — 6 mm alto, 5 mm lato. — Fig. 1 8 Cr. 76 Walther Wangerin, — Cornaceae. Cilicien: W. Siehe, n. 3 I 3 (Giosma, 1000 m) und n. 420 (Güllek-Boghas 1000 m . — Herb. Berlin, Boissier, Bremen. — Blüht im Juni. 31. C. coreana Wangerin in Fedde Repert. nov. spec. VI. (1908) 99. — Planta lignosa, ramulis novellis subquadrangulis perappresse pilosulis mox glabratis brunnes- centibus vel brunneo-fuscescentibus. Foliorum petiolus supra canaliculatus 1 — 2 cm longus appresse pilosulus vel glabratus, lamina chartacea supra saturate viridis subtui pallidior at non albida, pilis breviusculis appressis supra =b sparse subtus densius obtccta subtus haud scabridiuscula, bene vel ovato-elliptica basi nunc rotundata nunc breviter in petiolum attenuata, apice subito in acumen acutiuscuium producta, ad 8 cm longa et 5 cm lata, costa nervisque lateralibus primariis utrinsecus 4 — 5-nis arcuatim adscen- dentibus subtus prominentibus, secundariis venisque reticulatis utrinque praecipue subtus prominulis. Inflorescentia corymbosa post anthesin sat distracta 2,5 — 3 cm longa et 7 — g cm lata, ramulis perappresse pilosulis, pedicellis 3 — 5 mm metientibus; ovarium valde dense appresseque cano-pilosum 1,75 mm longum; sepala lanceolato-triangularia discum db aequantia; petala longe lingulata 5 mm longa, 1 mm lata; stamina petalis subaequilonga; stylus 3 mm longus clavatus glaber vel parce appresseque pilosulus, stigmate depresse capitato styli apici subaequilato. Drupa putamine globoso zb 5 mm diametro metiente. Korea: Port Chusan (Wilford), Datschou (Warburg n. 6521 und 6522). — Herb. Berlin, Petersburg, Wien. 32. C. Koehneana Wangerin in Fedde Repert. nov. spec. VI. (1908) 99. — Frutex ramulis novellis subquadrangulis densiuscule brevissimeque appresse puberulis mox glabra- tis bene vel cinereo-brunnescentibus. Folia petiolo manifeste canaliculato zh 1,5 cm longo perappresse pilosulo vel glabrato stipitata, crasse chartacea, supra saturate viridia subtus multo pallidiora fere albida, adulta supra glabrata, subtus pilis brevissimis sub lente tantum conspicuis densiuscule obtecta haud scabridiuscula, bene vel ovato-elliptica, basi in petiolum angustata, apice acuminata, ad 7 cm longa et 3,5 — 4 cm lata, costa media nervisque lateralibus primariis utrinsecus 4 (— 5)-nis prodeuntibus arcuatim ad- scendentibus supra immersis subtus prominentibus, secundariis utrinque manifestis subtus paulo prominulis. Inflorescentia 1,5 — 2 cm longe pedunculata corymbosa satis conferla ad 3,5 cm longa et 6 cm lata valde parce appresseque brevissime pilosula vel omnino glabrata, pedicellis vix ultra 3 mm longis; ovarium appresse cano-pilosum 1,5 — 2 nun longum; sepala triangularia discum subaequantia; pelala lingulata 5 mm longa, 1,75 min lata, dorso brevissime appresseque pilosula; stamina petalis subaequilonga, filamentis 5 mm, antheris 2 mm metientibus; Stylus 3,5 mm longus clavatus glaber, stigmate disciformi. Drupa subglobosa, putamine haud compresso neque costulato ovoideo 5 mm alto, 4 mm lato. China: Nord-Shensi (Giraldi n. 1760, Gipfel des Berges Si-kai-ziu-san: n. 9 42, In-kia-po: n. 3288, Kan-y-san, südöstlich von Huo-kia-san; n. 7284 a). — Herb. Berlin. Subgen. II. Afrocrania Harms. Äfrocrania Harms! in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 266. — Inflorescentia ante anthesin bracteis 4 albidis subherbaceis mox deciduis involucrata conferta umbelli- formif multiflora. Caulis arboreus. Flores dioici, pedicellati. 33. C. Volkensii Harms! in Engl. Pflanzenw. Ostafr. G. (1895) 301 et in Engl. .ml. Pflzfam. III. 8. (1898) 266; Wangerin in Engl. Bot. Jahrb. XXXVIII. Beibl. n. 86 (1906) 12 — 13 et 52. — Arbor ad 1 8 m alta, ramosissima. ramulis novellis brevissime tppresteque pilosulis mox glabratis, brunneis vel brunneo-fuscescentibus. Foliorum «Mpositorum petiolus supra complanatus vel leviter canaliculatus, brevissime appresseque mIus rel Bubglabratui, 1,5 — 2 cm longus; lamina crasse chartacea, laete usqui • male viridis, juveii'ul.i utrinque sat dense appresseque pilosa, adulta supra glabratl v-l pQii brevi pprestis sparte obsita, subtus pilis brevissimis dense pubescenl bene vel subovato-lauceolata, basi in petiolum constrieta, apice acuminata, ad i .". 'in Cornus. 77 longa et 4,25 cm lata, e nervo medio pinnatim 4-nervia, costa nervisque lateralihus primariis arcuatim adscendentibus deinde parallele-convergentibus supra immersis subtus prominentibus, nervillis supra db manifestis subtus prominulis. Flores dioici in cymas terminales 2 — 3 cm longe pedunculatas multifloras subumbellatas bracteis 4 ovatis con- eavis dorso dense appresseque pubescentibus apice acutis 8 mm longis et 4 — 5 mm latis involucratas dispositi, 10 mm longe pedicellati, pedicellis appresse sericeo-pilosis; sepala in floribus masculis lanceolato-triangularia apice acuta 0,5 mm longa; petala ovata Fig. 19. Cornus Volkensii Harms. A Habitus. B Inflorescentia ante anthesin. D Flos ante anthesin. E Flos $. F Flos $ defloratus cum calyce et disco. G Stamen antice et postice isum. H Inflorescentia fructifera. J Drupa transverse secta. K Drupa longitudinaliter sccta. L Granum pollinis. (Icon. origin.) apice subacuta dorso appresse puberula, 2,5 — 3 mm longa basi 1,25 mm lata; staminum filamenta subulata 1,5 mm longa, antherae ellipticae 0,75 mm metientes; discus per- conspicuus pulviniformis pilosulus styli rudimento subulato coronatus. Flores feminei Drupa 5 mm longe pedicellata, oblonge ovoidea, apice sepalis styloque persistentibus coronata, 12 mm longa, diametro 4,5 mm metiens, in sicco fusco-nigrescens, disperse bre- viterque apresse pilosa, putamine crustaceo haud manifestius costulato 2-loculari. — Fig. 1 9. Hochgebirge des tropischen Afrika: Kilimandscharo, Gürtelwald oberhalb Kilima bei 2000 m (Volkens n. 1821); Ruwenzori (Dawe n. 553). 78 Walther Wangerin. — Cornaceae. Subgen. III. Macrocarpium Spach. Macrocarpium Spach, Bist. veg. phan. VIII. (1839) 10 4; Koehne, Dendrol. (1893 435; Harms in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1893) 266. — Tanycrania Endl. Gen'. (1839) 798 et Ench. (4 841) 397 e. p. — Bracteae involucrantes herbaceae post an- tbesin mox deciduae. Flores hermaphroditi, flavi, umbellati, pedicellati, praecoces. Caulis arboreus vel fruticosus. 34. C. mas L. Spec. pl. ed. 1. (1753) H7; Kniphof, Cent. I. (1757) t. 18; S. G. Gmel. It. IV. (1774) 46 et 107; Pall. It. III. (1776) 589 et Fl. ross. I. (1784) 50; Lara. 111. (1791/1823) t. 74; Schmidt, Oestr. ßaumz. II. (1794) t. 63; Willd. Arb. berol. (1796) 74 n. 2 et Spec. pl. I. (1797) 661; Georgi, Beschr. d. Russ. R. III. 4. (1800) 739; Lam. et DG. Fl. Franc. IV. (1805) 277; Hayne, Term. bot. (1807) t. 35; Marsch, v. Biberst. Fl. Taur.-cauc. I. (1808) 111; Sibth. Fl. graec. II. (1813) t. 151; Baumg. Enum. stirp. Transsilv. I. (1816) 93; Besser, Enum. pl. Volh. (182 2) 7; Host, Fl. austr. I. (1827) 215; Roth, Enum. pl. Germ. I. (18 27) 500; Gaudin, Fl. Helvet. I. (1828) 449; DG. Prodr. IV. (1830) 273; Eichw. Naturh. Skizze v. Lith. Volh. Podol. (1830) 153 et PI. casp.-cauc. (1 831/33) 20; Tenore, Syll. pl. vasc. Fl. Neapol. (1831) 75; Hohenacker, Enum. Elisabethpol in Bull. Soc. imp. nat. Moscou (1833) 217; Ber- toloni, Fl. Ital. II. (1835) 195; Koch, Synops. (1837) 3 22; Spach, Hist. veg. phan. VIII. (1839) 101; Hegetschw. Fl. Schweiz (i 840) 133; C. Koch in Linn. XVI. (1841) 366; Neilreich, Fl. v. Wien (1846) 441; Grenier et Godron, Fl. de France II. (1850) 2; Hausmann, Fl. v. Tirol 387; Herbich, Fl. d. Bucovina (1859) 307; Schur, Enum. pl. Transsilv. (1866) 242; Boiss. Fl. Orient. II. (1872) 1092; Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp. III. (1880) 103; Velenovsky, Fl. Bulgar. (1891) 228; Koehne in Dendrol. (1893) 437; Aug. Schulz, Grundz. Entwicklungsgesch. Pflanzenw. Mitteleurop. (189 4) 71. — C. rnaseula Zorn, Ic. pl. med. (1779) t. 129; Lam. Encycl. II. (1786) 113; Güldenst. It. I. (1787) 189, 227, 232, 239, 283, 284, 4I9, 42 1, 424 et II. (1791) 3, 18, 20, 27, 28, 129, 133, 160; Plenck, Ic. pl. med. (I788/I812) t. 64; L'Her. Cornus (1788) 4; Roem. et Schult. Syst. III. (1818) 3 1 9 et Mant. III. (1827) 249; Spreng. Syst. I. (1825) 451; C. A. Meyer, Ind. Cauc. (1831) 51; Ledeb. Fl. Ross. II. (1844/46) 378. — C. erythrocarpa St. Lag. in Bull. Soc. bot. Fr. XXXI. (1883) Bibl. 201. — C. flava Steud. Nomencl. bot. ed. 1. (1821) 22 7. — G. honte rir,, Bub. Fl. Pyren. II. (1900) 337. — C. nudiflora Dumort. Fl. belg. (1827) 83. — G. praecox Stokes, Bot. Mat. Med. I. (1812) 222. — C. vernalis Salisb. Prodr. ( 1 796) 66. — Cornus Tragus De stirp. maxime earum quae in Germ, naseuntur usitatis nomencl. (1552) 1024; Matthiolus, Comment. (1565) 259; Clusius, Hist. I. ( 1 60-1) 12 t. 13; Lobel, Plant, seu stirp. ic. II. (1581) 169; Dodon. Stirp. hist. pempt. 6 (1616) 802; Ludwig, Ectypa veget. (1760) t. 38. — C. hortensis mas fruetu eerae coloris Bauhin, Pinax (1623) 447. — C. sativa seu domestica Bauhin, Hist. pl. univers. I. [4650] 210. — G. arborea umbellis involuerum aequantibus L. Hort. Cliff. (1737) 38; Haller, Hist. stirp. Helvet. I. (1768) 815; Kniphof, Bot. in orig. I. (1763) t. 18; Du Roi Harbk. I. (1771) 169. — C. mas Blackwell, Cur. herb. I. (1739) 121. — C. yylrrstris mas Duham. Traite des arbres et arbustes I. (1755) 182, t. 74; Knorr, The- saurus rei herb. hört, univers. (1772) t. 7. — Le Gornouiller Regnault, Bot. (1774) Planta lignosa fruticosa vel rarius arborescens 2 — 5 m alta, ligno praeduro, ramis i< n- tibus novellis pilis brevissimis appressis oblectis mox glabratis flavo-cinerasceritibus usque brunneis. Folia opposita petiolo 5 — 10 mm longo supra leviter canaliformi appretse piloso stipitata, chartacea vel membranacea, laete viridia vel glaucesceatii subtus p.illidiora, ntrinque pilis brevibus perappressis dz disperse obsita, subtus praeter« in nervorum angulis saephtt densiuscule cinereo-barbata, bene vel ovato-elliptica vi ovata, basin versus nunc rotundata nunc acuta atque in petiolum constrieta, apice In \iicr vel IfjiiL'in- ji' -niiiiii.-ii.-i , ;id 11 cm longa et 5 cm lata, e nervo medio pinnati 3 — 4 nervia, cotta nervisque lateralibus primariia arcuatim adscendcniihns supra vii lublui manifestius prominulis, nervis lecundariis utrinqne =b manifestis. (nflorescentiaa Cornus. in ramulis abbreviatis ± 5 mm metientibus praecoces, bracteis 4 late ovato-ellipiicis apice acutis subconcavis herbaceis flavido-viridescentibus dorso dense appresseque sericeo- pilosis 10 — 12 mm longis 5 — 6 mm latis involucratae ; flores 15 — 25-ni umbellati, pedicellis ad 8 mm longis dense villosis stipitati folia involucrantia aequantes vel mani- feste superantes; ovarium abbreviate infundibuliforme vel obconicum dense appresseque pilosum 0,75 — 1 mm longum; calycis dentes minuti latiuscule trianguläres apice acuti discum haud vel vix aequantes ; petala lanceolato-triangularia apice acuta flava glaber- rima post anthesin reflexa 2 — 2,5 mm longa, basi 1,2 mm lata; stamina petalis dimidio fere breviora, filamentis latiusculis apicem versus constrictis, antheris ellipticis utrinque inciso-emarginatis 0,6 — 0,8 mnwlongis; discus conspicuus pulvinaris apice obtusus paulo sinuatus glaberrimus ; Stylus cylindricus quam stamina brevior, stigmate truncato. Drupa coccinea sapore acido dulci, longe ellipsoidea brevissime appresseque pilosa vel paene glabrata, ad 12 mm longa, diametro 5 mm metiens, calycis limbo styloque coronata, putamine ellipsoideo haud costulato neque compresso. — Fig. 1 2 C—H. Mittel- und Südeuropa: Frankreich (Flora von Paris, Bourgogne, Lothringen, Thal der Rhone und Isere), Mitteldeutschland (wirklich wild nur im oberen Mosel- und Sauerthal, sowie in Thüringen auf buschigen Kalkbergen und als Unterholz in Wäldern [z. B. Jena!, Naumburg und Freiburg!, Schmücke, Schmon südlich von Querfurt], im Leinegebiet südöstlich von Göttingen!, Werragebirge [Hörnekuppe], südlicher Rand des Harzes [Alter Stolberg!]; sonst vielfach kultiviert und verwildert), Luxemburg (z. B. als dominierendes Unterholz in den Wäldern des unteren Sire-Thales), Belgien (hauptsächlich im Maas-Thale), Schweiz (Montreux, südliche Kalkalpen, z. B. Grignagruppe am Comersee), Südtirol (z. B. häufig bei Bozen an allen südlichen Abhängen!), Niederösterreich, Böhmen, Mähren, Ungarn und Siebenbürgen, Galizien, südliches Russland (Krim, Bessarabien), Italien (z. B. Oberitalien, Albaner-Berge), Karstgebiet bei Triest, Istrien, Bosnien und Hercegovina, Serbien, Macedonien, Cherson, Dobrudscha, bei Konstantinopel, Nord-Griechenland. Vorder-Asien: Kleinasien (Bithynien, Mysien, Lycien, Pamphylien, Paphlagonien, Cilicien), Kaukasusgebiet, Armenien. Numerierte Sammlungen: Balansa, PI. d'orient. n. 776 (Cilicien); Ch. Billot, Fl. Galliae et Germ, exsicc. n. 77, 245, 277; Blau n. 19 et 483 (Bosnien); Bour- geau, PI. Lyciae n. 108; Boullu n. 106; Calvert n. 151 (Mysien); Gallier, It. taur. sec. n. 106; Dörfler, Herb. norm. n. 4339 (Niederösterreich) et Iter turc. sec. n. 187 (Maced. centr.); Gandoger, Fl. Gall. exsicc. n. 402; Gerard n.504; Herb. Fl. Ross. n. 1022 (Krim); Kotschy, Iter cilic. n. 283; Kolenati (Fl. transcauc.) n. 1234; Sintenis n. 463 (Dobrudscha); Sintenis, Iter Orient, n. 5131 (Paphla- gonien); Sommier et Levier, Iter cauc. n. 580; Wirtgen, Herb. pl. sei. fl. rhen. n. 748; Reliquiae Mailleanae n. 1182. Einheimische Namen: Kornelkirsche, Herlitze, Knorpelkirsche. — Cornouiller male. — Blüht im März und April. Varietates in hortis et arboretis europaeis cultae sunt: f. laneeolata Kirchn. Arb. Muse. (1864) 421. — Foliis anguste lanceolatis. f. pyramidalis Dippel, Laubholzk. III. (1893) 245. — Habitus zt pyramidalis. f. nana Simon-Louis. — Frutex nanus, ceterum typicus. f. crispa Dippel, Laubholzk. III. (1893) 245. — Foliis zh crispidulis. f. macrocarpa Dippel, Laubholzk. III. (1893) 245. — Fructibus majoribus, sapore magis dulcibus. f. luteocarpa C. K. Schneider, Handb. Laubholzk. II. (1909) (var. fruetu luteo Duham. Traite d'Arb. I. 182). — Fructibus luteis. f. aureo-elegantissima Schelle in H. d. D. D. Ges. XII. (1903) 368. — Foliis nunc late luteo- vel roseo-marginatis, nunc omnino luteis. f. aurea Schelle in H. d. D. D. Ges. XII. (1903) 368. — Foliis omnibus per- manenter luteis. f. argenteo-marginata Schelle in H. d. I). D. Ges. XII. (1903) 368. — Foliis albido-marginatis. gO Walther Wangerin. — Cornaceae. 35. C. officinalis Sieb, et Zuec. Fl. Jap. I. (1835) 100, t. 50; Miq. in Ann. Mus. bot. lugd.-bat. II. (1865/66) 160 et Prol. 92; Franchet et Savatier, Enum. pl. Jap. I. (1875) 196; Forbes and Hemsley in Journ. Linn. Soc. XXIII. (1888) 34 5; Koehne, Dendrol. (1893) 438. — Arbor fruticosa, ramis teretibus novellis parce appresseque pilosis mox glabratis, brunneis vel saepissime brunneo-flavescentibus usiine fuscescentibus. Foliorum oppositorum petiolus supra canaliculatus appresse pilosus 6 — I 5 mm longus, lamina chartacea, supra saturate subtus laetius viridis vel leviter glauces- cens, supra glabrata vel pilis breviusculis appressis sparse obsita, subtus pilis longioribus appressis zb disperse praedita atque praeterea in nervorum angulis dense fulvo- usque lerrugineo-barbata , late ovato-elliptica vel ovata vel rarius ovato-lanceolata, ad 13 dB longa et 7,5 cm lata, e nervo medio pinnatim 6 — 7 nervia, costa nervisque lateralibus primariis arcuatim adscendentibus supra saepius leviter immersis subtus prominentibus, nervis secundariis venisque reticulatis supra vix manifestis subtus clare conspicuis. In- florescentiae in ramulis abbreviatis 0,5 — 1 cm longis praecoces, bracteis 4 late ovato- ellipticis apice breviter acuminatis herbaceis viridi-flavescentibus dorso appresse sericeo- pilosis 6 — 8 mm longis et 3 — 4 mm latis involucratae ; flores ad 35-ni umbellati involucrum superantes pedicellis ad 1 0 mm longis dense atque ± appresse pilosis stipitati; ovarium obconicum 0,5 — 0,75 mm longum dense appresse pilosum; calycis dentes latiuscule trianguläres dz 0,5 mm longi vel breviores discum subaequantes vel manifeste breviores apice acuti; petala flava lingulato-triangularia apice acuta post anthesin reflexa 2,5 — 3 mm longa, 1 — 1,25 mm lata; staminum filamenta subulata basi crassiuscula 1,5 mm longa, antherae orbiculato-ellipticae 0,5 mm metientes; discus perconspicuus pulviniformis apice obtusus glaber; Stylus cylindricus 1,5 mm longus glaberrimus stigmate truncato. Drupa longe pedicellata apice sepalis styloque persisten- tibus coronata longe ellipsoidea 1 5 mm longa, 6 mm diametro metiens, putamine apice basique rotundato 1 2 mm longo, diametro 5 mm metiens, non costulato. Japan: In Buschwäldern der montanen Region, sehr häufig gebaut (Rein n. 64; U. Faurie n. 1265, 2043, 3453). — Korea: Söul (ex cl. Hemsl. and Forb.). — Koehne, Herb, dendrol. n. 186. — Blüht im April. Einheimischer Name in Japan: Sandzaki. 36. C. chinensis Wangerin in Fedde, Repert. nov. spec. VI. (1908) 100. — C. officinalis Harms! apud Diels, Fl. Centr. Ghin. in Engl. Bot. Jahrb. XXIX. (1901) 506. — Planta lignosa, ramulis teretibus novellis parce appresseque pilosis mox glabratis brunneo- usque cinereo-fuscescentibus. Foliorum petiolus supra canaliculatus 1 — 1,5 cm, rarius ad 2,5 cm longus parce pilis appressis vel rarius paulo subcrispidulis praeditus vel glabratus ; lamina chartacea, in sicco saturate viridis subtus pallidior saepius glaucescens, supra pilis brevissimis appressis sparse obsita vel omnino fere glabrata subtus paulo densius item appresse pilosa atque in nervorum angulis densiuscule cinereo-barbata, bene vel elliptico- ovata basi nunc subrotundata nunc manifestius in petiolum angustata apice longe acuminata, ad 1 4 cm longa et 7 cm lata, e nervo medio pinnatim 6 — 7- nervia, costa nervisque lateralibus primariis arcuatim. adscendentibus supra saepius leviter immersis subtus prominentibus, nervillis supra sueto vix subtus clare manifestis. Flores ad 30-ni in ramulis abbreviatis 1 — 1,75 cm longis umbellati bracteis 4 late ovato- eüipticifl apice acutis vel brevissime acuminatis 8 mm longis 5 mm latis herbaceis llavido-viridescentibus dorso dense appresseque pilosis involucrati, pedicellis ad 12 mm longis pilis rigidulis leviter patentibus dense obtectis stipitati; ovarium obconicum 1 nun longum zb dense pilosulum; sepala lanceolata apice acuta 1 — 1,25 mm lon^ra discum manifeste superantia: petala flava lingulato-triangularia 2,5 mm longa, basi i — 1,25 nun lata apice acuta; staminum filamenta 1,,'i mm longa, antherae rotundate ellipticae 0,5 nun metientei ; diecus perconspifjuus pulviniformis apice obtusus; stylus cylindricus 1 — 1,5 mm longus glaberrimus, stigmate truncato. Fructus drupaceus Longe ellipsoideus apice sepalis styloque coronatus 1 cm longus, diametro 4 mm metiens, putamine non costulato. Lral-Ghina: Sz-Uehwän, S.-Wushan (Henry n. 5733); West-Sz-tscliwan und ribet, Grenze bei Tachienlou \. E. Pratl d. 66 et 797); Dupeb Henr^ n. 6560, Cornus. 81 6 707; H. Wilson n. 55). — Blüht im April. — Herb. Berlin, Barbey-Boissier, Petersburg; Nota. Inter tres species gerontogaeas huius subgeneris G. chinensis unica sine dubio in China crescit. Specimina omnia in China collecta mihi visa huic speciei atlribuenda erant; quarc mihi valde dubium videtur, num G mas recte in monte Altai et in China inveniri dicatur; verosimiliter quod qui referunt autores G. mas cum altera specie orientali-asiatica conf'undcbant. Neque vero, quoad ego ex speciminibus mihi visis concludere possum, G officinalis in China sponte crescit, sed in Japonia sola invenitur. 37. C. sessilis Torr, ex Durand in Journ. Acad. Nat. Sc. Philad. 2. III. (1855) 8 9 et in Pac. R. Rep. IV. (1856) 9 4, t. 7; Brew. et Wals. Bot. Calif. I. (1876) 274; Coult. et Evans in Bo£. Gaz. XV. (1890) 33; Koehne in Mitt. Deutsch. Dendrolog. Gesellsch. XII. (1903) 49. — Arbor fruticosa 3 — 4,5 m alta, ramulis teretibus novellis appresse sericeo-pilosis flavo-viridescentibus, demum glabratis brunneis vel brunneo-cine- rascentibus. Foliorum oppositorum petiolus supra canaliculatus pilis longiusculis appressis vel leviter patentibus ± dense praeditus ad 12 mm longus, lamina chartacea, supra laete vel subsaturate viridis subtus pallidior albida vel glaucescens, juvencula supra pilis appressis vel leviter patentibus dz disperse obsita subtus perdense sericeo-pubescens, adulta supra omnino fere glabrata subtus dr dense (imprimis in nervorum angulis) appresse-pilosa, ovata vel ovato-elliptica, basi in petiolum constricta, apice subacuminata, 5 — 9 cm longa, 3 — 5 cm lata, e nervo medio pinnatim 4 — 5-nervia, costa nervisque lateralibus primariis supra immersis subtus prominentibus, nervillis utrinque manifeslis. Inflorescentiae in ramulis abbreviatis, ante anthesin bracteis 4 flavidis subpetaloideis bene vel sublanceolato-ovatis apice breviter acuminatis dorso dense appresseque sericeo- pilosis 8 mm longis 3,5 mm latis involucratae; flores 20 — 30-ni umbellati involucrum subaequantes vel paulo superantes, pedicellis ad 8 mm longis pilis longis appressis vel leviter patentibus dense sericeo-pilosis stipitati; ovarium obconicum 0,75 mm longum item sericeo-pilosum; calycis dentes minimi latiuscule trianguläres 0,55 mm metientes disco manifeste minores; petala flava lingulato-lanceolata apice longe acuminata 3,5 — 4 mm longa basi I — 1,25 mm lata dorso glabra vel sparse sericeo-pilosa; staminum filamenta subulata 1,5 mm longa, antherae rotundate ellipticae 0,5 — 0,75 mm metientes; discus conspicuus pulviniformis apice late obtusus; Stylus eylindricus 1 — 1,5 mm longus glaberrimus, stigmate truncato. Drupa longe ellipsoidea in sicco nigro-purpurascens disperse appresseque pilosa vel glabrata, apice calycis limbo styloque coronata 12 mm longa, diametro 5 mm metiens, putamine ellipsoideo basi rotundato apice interdum leviter acuto, paulo vel vix manifeste costulato, 1 0 mm longo, 4 mm diametro metiente. Pazifisches Nordamerika: Nord-Californien (feuchte Schluchten und Abhänge: Upper Sacramento, American river, Mc. Cloud's river, Placer County, Butler Cou., Hum- boldt Cou. [nach Coulter u. Evans]). — Bol ander n. 4555; G. Hansen, Flora of the Sequoia gigantea Region (Amador-County) n. 1506. — Blüht im März bis April. — Herb. Petersburg, Breslau, Wien, Barbey-Boissier. Subgen. IV. Arctoerania Endl. Arctocrania Endl. Gen. (1839) 798 et Ench. bot. (1841) 397; Ledeb. Fl. ross. II. (1845) 377; Harms in Engl, et Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 267. — Cornion Spach, Hist. veg. phan. VIII. (1839) 103. — Chamaepericlymenum Graebn. in Aschers, et Graebner, Fl. nordostdeutsch. Flachl. (1898) 225 et 539 (genus!). — Flores in cymas subumbellatas dispositi pedicellati, bracteis 4 petaloideis involucrati. Caulis herba- ceus. Drupa globosa. 38. C. suecica L. Spec. pl. ed. 1. (1753) 118; Lam. Encycl. II. (1786) 114; L'Herit. Cornus (1788) 2; Sowerby, Engl. bot. (1790/1814) t. 310; Willd. Spec. pl. I. (1797) 660; Georgi, Beschr. d. Russ. Reich. 3. IV. (1800) 741; Roem. et Schult. Syst. III. (1818) 318; Cham, et Schlechtd. in Linn. 111. (1828) 138; DC. Prodr. IV. (1830) 274; E. Meyer, PI. Labrad. (1830) 66; Erman, Verz. (1835) n. 100; Weinmann, Fl. Petrop. A. Engler, Das Pflanzenreich. IV. (Embryophyta siphonogama) 229. 6 g2 Walther Wangerin. — Cornaceae. (4 837) 49: Audubon Birds (1837) t. 193; Torr, et Gray, Fl. N. Am. I. (1838 io 653; Eat. et Wright, North Am. bot. (1840) 209; Spach, Ilist. veg. phan. VIII. (1839) 1 03; Hook. Fl. bor. am. I. (1840) 277; Hook, et Arn. in Hot. of Beech. Voy. I. (1841) 125; Ledeb. Fl. ross. II. (1844/46) 377; Seem. Bot. Herald (1852/57) 32; Pritzel, Ind. Icon. Bot. I. (1855) 303; Fellm. Ind. Kola n. 77 et Ind. Lappon. (1864—69) n. 68; Rieh. Arct. Exped. (1851) 429; Hook. f. Arct. PI. 93; Gray in Proc. Acad. Philad, (1863) 63; Rothr. Fl. Alaska (186 8) 447; Buchenau in Flora XLII. (1859) 8 7 ff.; Franchet et Savat. Enum. pl. Jap. I. (1875) 197; Lange, Fl. Groenl. (1887) 127; Coult. et Evans in Bot. Gaz. XV. (1890) 32; Kupffer in Verhandl. Bot. Ver. Prov. Brandenb. \I.\I. (1904) 61 ff. — C. biramis Stokes, Bot. Mat. Med. I. (181 2) 22 1. — G. borealis Gorter, Fl. ingr. (1761) 2 4. — G canadensis Willd. ex Ledeb. Fl. ross. II. (1841 i<, 377. — G. herbacea Oeder, Fl. dan. (1766) t. 5; Pallas, Fl. ross. (1784) 52; Steller in Pallas, N. Nord. Beitr. II. 300. — Chamaepericlymenum prutenicum seu peri- clymenum seeundum Clusius, Rar. pl. hist. (1601) 87, t. 88; Gerarde et Th. Johnson herb. or. gen. hist. of pl. (1633) 1296; Parkinson, Theatr. bot. (1640) 1461; Dillen. Hort. Eltham. (4732) 408, t. 91. — Chamaepericlymenum suecicum Aschers, et Graebn. Fl. nordostd. Flachl. (4 898) 539. — Periclymenum minus Tabern. Ic. pl. (1590) 898. — Periclymenum humile Bauhin, Pinax (1671) 302. — Comics herbacea ramulis binis L. Fl. läpp. (1737) 36, t. 5, f. 3; Fl. suec. (1755) 48. — Herba, rhizomate pennae crassitudine repente vel suberecto, passim cataphyllis squamiformibus oppositis praedito et saepissime ex nodis radicigero. Gaules graciles, usque ad 0,25 m longi saepius sat minores, in formis nanis 0,0 6 m melientes, e rhizomatis apice sueto fasciculatim provenientes, subteretes vel remote quadranguli, disperse breviterque appresse pilosi vel glabrati, saepius vinoso-rubentes. Folia stricte opposita, sessilia, membranacea vel rarius subchartacea, laete viridia subtus saepius manifeste glaucescentia, supra pilis perappressis juveneula dz dense adulta sparse obsita, subtus glaberrima, bene vel ovato- elliptica vel rarius oblonga, basi rotundata vel rarius brevissime acuta, apice nunc sub- rotundata nunc late acuta, e basi palmatim 5 — 7-nervia, nervis prineipalibus manifestis subtus paulo prominulis, seeundariis omnino inconspieuis. Folia summa semper bina, in axillis ramulos primum valde abbreviatos demum manifestos pluries decussatim folii- geros proferentia. Inflorescentia terminalis, peduneulo brevi valde appresse piloso praedita, folia summa subaequans vel paulo superans, deflorata ramulis lateralibus elongalis manifeste superata, involucro 4-phyllo albo vel pallide sulfureo insignis; bracteae in- volucrantes late ellipticae vel ovatae vel rarius subrhomboideae, basin versus breviter angustatae, apice rotundatae vel acutiusculae integerrimae 5-nerviae glaberrimae; flores 8 — 25-ni subumbellati 4 — 2 mm longe pedicellati quam involucrum dimidio vel plus breviores; ovarium ovoideum, apice minute vel vix constrictum, leviter appresse pilosum 1 — 1,5 mm longum; sepala latiuscule triangularia apice acuta 0,4 mm longa; petala longe triangularia apice acuta purpurea post anthesin reflexa glaberrima, 4,5 — 4,8 mm longa, 0,6 mm lata, exteriora (ad inflorescentiae ambitum speetantia) cuiusque floris cauda tenuissima et acutissima dorso paulo infra apicem inserla insignia; staminum filamenta quam petala paulo breviora, antherae versatiles ellipticae 4 mm longae; discus conspieuus pulviniforrnis, apice late obtusus, glaber, Stylus cylindricus glabeiTimus: si.imina subaequans, stigmate obtuso. Drupa breviter pedicellata, |»urpurea, ovoidea sepalis sivloque persistentibus coronata glaberrima, putamine paulo vel vix manifeste compresso leviter costulato 3 mm longo. Verl» rei tung boreal-circumpolar: Einzeln in La&rador und den benachbarten Inseln (Resolution Isl., New Found-i land, Ifiqueloo); häufig in Grönland auf feuchten grasigen Felsen (bis zum 65°ndlj Island; Pftr Öer; die Sudgrenze in Europa (nach Kupffer im wesentliche! mit der 14° Isotherme des Juli zusammenfallend) verläuft von den Gebirgen SchotÜandi und Nord-Engl;m«ls (Cheviot-Gebirge ca. 55° n. Br.) zur Nordseeküste von Ostfries- land, Oldenburgi Hannover, Schleswig-Holstein (ca. .,')31/2() n. Hr.) und spring! dann auf Kolberg in Pommern (54° io' d. Br.}, umfassl die Inseln Öland, Gollaml und Dago Cornus. 83 (nur auf der nördlichen Spitze), um als Südostgrenze im baltischen Russland (z. B. an der Nordküste Estlands bei Reval, bei Petersburg) zu verlaufen. Verbreitet in Jütland und auf den dänischen Inseln, sowie vor allem in Skandinavien (in Schweden land- einwärts bis nach Jemtland und Dalekarlien), Finnland, Lappland, auf der Halbinsel Kola und in Nordrussland (Gouv. Olonez , Archangelsk, nördlicher Teil des Gouv. Wologda). Scheint in Sibirien bisher nur an der Ostküste beobachtet zu sein: Küste der Mandschurei (südl. bis zur Wladimir- und Olga-Bai; Wilford, Maximowicz), Amurgebiet (Maximowicz), Küsten des Ochotskischen Meeres, Nordjapan (Jesso), Sachalin, Kurilen, Kamtschatka, nördlich bis zur Beringslraße und von hier nach Alaska herübergehend (Kotzebue-Sund, Unalaschka). Numerierte Sammlungen: Dansk geologisk Undersegelse af Gr0nland (A. Kornerup) n. 92; F. Schultz, Herbarium normale n. 1070 (Dänemark); Nolte n. 1642 (Schleswig-Holstein); Baenitz, Herb, europ. n. 197 (Schleswig), n. 4285 (Kol- berg), n. 3183 (Norwegen), n. 59 81 (Norwegen); Dörfler, Herb. norm. n. 4340 (Schweden); Reliquiae Mailleanae n. 237 et 237a (Schweden); Herb. Florae Ingr. n. 278; Weber n. 342 (Reval); Schochin n. 64 (Finnland); Fellmann, PI. arct. n. 118 (östl. Lappland); Anders son n. 62 (Lappland). 39. C. canadensis L. Spec. pl. ed. 1. (1753) 118; Hill, Veg. syst. XI. (1767) t. 12, f. 2; Pall. Fl. ross. I. (1784) 52; Lam. Encycl. II. (1786) 115; L'Herit. Cornus (1788) 3, t. I; Ait. Hort. Kew. I. (1789) 157; Usteri, Del. II. (1793) t. 1; Willd. Phytogr. I. (1794) 3 et Spec. pl. I. (1797) 661; Georgi, Beschr. d. Russ. Reich. 3. IV. ( 1 800) 7 40; Nouv. Duham. II. Curt. Bot. Mag. (18 05) t. 880; 107; Roem. et Schult. Syst. III Carol. I. (182 1) 207; Bigel. Fl. 177; Maund Bot. Gard. ] Linnaea I. Meyer, PI. Audubon, 1801/19) 151; Michx. Fl. bor. amer. I. (1803) 91; Pers. Synops. I. (1805) 143; Pursh, Fl. Am. I. (1814) (1818) 319; Lodd. Bot. Gab. (1818/2 4) t. 651; Ell. Torrey, Fl. Un. St. I. (182 4) Syst. I. (182 5) 450; Cham. (1827) 139 et in Linn. III. (1828) ,139; DC. Prodi*. IV. Labrad. (1830) 66; Beck, Bot. (1833) 153; Don, Gen. Hist. N. Am. (1838/40) VIR. (1839) 105; 1843) 291; Ledeb. Fl. (< Bost. ed. 2. (I824) 57; 1 2 5/4 2) t. 136; Spreng. et Schlechtd. in (1830) 274; E. III. (1834) 400; Audubon, Birds (1837) t. 164; Torr. 652; Dietr. Synops. pl. I. (1839) 504; Spach, Hist Hook. Fl. bor. amer. I. (l 840) 277; Torrey, Fl. New York I. et Gray, Fl. veg. phan. ross. II. (18 44/46) 37 8; 429 ; Seem. Bot. Herald Emerson, Mass. trees (18 46) 415; Rieh. Arct. Exped. (1851) 52; Tuckerm. Joss. Rar. 109f. ; Newberry, Pac. R. Rep. VI. (1855) Philad. 257; 75: Cooper, ibidem XII. (1860) 63; Hook. f. Arct. PI. 293: Gray, Proc. Acad. 1863) 63 Boland. (18 53: Cat. (1867) 14; Rothr. Fl. Alask. (1868) 447; PI. Bourgeau 8) 200; Coulter, Hayd. Rep. (1872) 768; Porter and Franchet et Savatier, Enum. pl. Jap. I. (1875) 196; Brew. Gray , Manual Coult. Fl. Col. (1874) et Wats. Bot. Calif. I. (1876) 274; A. Gray in Mem. Amer. Acad. Sc. n. s. VI. 391; Forbes et Hemsl. in Journ. Linn. Soc. XXIII. (1888) 344: Coult. et Ev. in Bot. Gaz. XV. (1890) 31. — G. suecica A. Gray in Proc. Am. Acad. VIII. (1873) 387. — G. unalaschkensis Ledeb.! Fl. ross. II. (18 4 4/46) 378; Rothr. Fl. Alask. (1868) 447; Coult. and Evans in Bot. Gaz. XV. (1890) 32. — G. herbaeea b. canadensis Pall. Fl. ross. I. (178 4) 52. — Ghamaepericlymenum canadense Aschers, et Graebn. Fl. nord- ostd. Flachl. (1898) 79 9. — Pyrola alsines flore brasiliana Bauh. Prodr. (1671) 100; L. Amoen. acad. I. (17 49) 317. — C. pumüa repens, herbae Paris faeie Sarraceni Basseporte, PI. depict. Pinacoth. reg. Paris. 43. 3348. — G. herbaeea ramulis nullis L. Spec. (1762) 172. — Herba, caulibus e rhizomatis repentis vel suberecti cataphyllis oppositis squamiformibus praediti apice fasciculatim provenientibus gracilibus 6 — 20 cm altis quadrangulis , persparse appresseque pilosulis vel glaberrimis saepius albescentibus. Folia opposita, basin versus in petiolum brevissimum attenuata, bene vel saepius obovato-elliptica vel manifeste obovata vel subrhomboidea apice acuta, ad 5,5 cm longa et 3,5 cm lata, inferiora multo minora et saepissime =b squamosa, membra- nacea vel subchartacea, laete viridia subtus saepius glaucescentia, supra pilis breviusculis pernppressis sparse obsita subtus glaberrima, c nervo medio pinnatim 3 — 4-nervia, 6* s 1 Walther Wangerin. — Cornaceae. nervis prineipalibus subtus prominulis, secundariis saepissime omnino inconspicuis ; folia summa bina, ramulos persistenter quam maxime abbrevialos folia bina proferentes ncc ultra elongatos procreantia, ita ut infra inflorescentiam pseudoverticillus e foliis 6 sub- aequalibus vel 2 majoribus 4 paulo minoribus formatus oriatur. Flores 10 — 25-ni in cymas suluinibellatas pedunculo 1 — 2,5 cm longo glabro vel disperse appresseque piloso praeditas, foliis summis sueto breviores, bracteis 4 albidis vel pallide sulfureis late ellipücis vel subrhomboideis bäsin versus breviter angustatis 5 — 7-nerviis integerrimis apice acutis glaberrimis involucratas dispositi, I — 2 mm longe pedicellati; ovarium ovoideum apice minute vel vix constrictum dense appresseque sericeo-pilosum ; sepala 0,4 mm longa latiuscule triangularia; petala plerumque albida longe triangularia apice acuta post anthesin reflexa, 1,5 — 1,8 mm longa et 0,6 mm lata, exteriora floris cuiusque cauda tenuissima et acutissima paulo infra apicem inserta praedita; staminum filamenta petalis paulo breviora, antherae versatiles ellipticae 1 mm metientes; discus conspicuus pulvini- formis glaber; Stylus cylindricus, apicem versus paulo incrassatus, stigmate obtuso. Fructus drupaceus purpureus leviter appresse pilosus, putamine 4 — 5 mm longo leviter costulato. — Fig. I2L — N. Verbreitung arktisch-circumpolar , vorzugsweise neuweltlich: Ostasien: Mandschurei (z. B. St. Olgabucht), Amurgebiet (landeinwärts noch im Bureja-Gebirge), Sachalin sowie vor allem auf den Gebirgen Japans (nach Rein z. B. am Ontake in der Knieholzregion zwischen 1800 und 2000 m Höhe^ in der arktiscb- alpinen Zone bis zu 3300 m). — Nordamerika: Alaska, Sitka, Vancouver Isl., durch Canada bis nach Labrador und New-Foundland, in den Vereinigten Staaten, südlich bis New- Jersey, Virginia-Kentucky (Alleghany Mts.), Indiana, Wisconsin, Minnesota, in den westlichen Gebirgen bis Colorado und Nord-Californien. Numerierte Sammlungen: Rein, n. 26, 27, 29, 30, 37, 38, 62, 129, (Japan); U. Faurie n. 441, 2682, 3716, 5192, 5225 (Japan); Warburg n. 7694 (Japan); Savatier pl. jap. n. 2368. Bolander n. 4776 (Californien) ; Plants of Yellowstone Nat. Park n. 6198; Robinson and Schrenk n. 49 (New Foundland), Fl. of Minne- sota n. 739; Funston n. 23 (Alaska); PI. of Vancouver fsl. n. 95; H. van Heurck, Choix de pl. americ. n. 48; Aurel u. Arthur Krause n. 70 (Alaska); Rydberg u. Bessey, Explor. of Montana and Yellowstone Park n. 4636; Parry, Rocky Moun- tain Flora n. 437; Herb. Dept. of Agric. British Columbia n. 304; Heller, Idaho Plants n 3384; F. H. Lamb, PI. of Western Washington n. 1196; Barnhart n. 2420 (New York); W. G. Wright n. 1527 (Alaska); Maine Flora n. 52; Hohen- acker PI. Labrador, n. 57; Eimer, Fl. of Latah County (Idaho) n. 83; Plants of Idaho, leg. I. II. Sandberg n. 463; E. Hall, PI. oregonenses n. 220. Subgen. V. Diseocrania Harms. Discocrania Harms in Engl. u. Prantl, Pflzfarm III. 8. (1898) 267; Wangerin in Engl. Bot. Jahrb. XXXVIII. Beibl. n. 86 (1906) 31 IT. — lnflorescentiae pedunculus apice in discum subrotundatum aniplificatus. Flores sessiles capitati. Bracteae involucrantei post anthesin deciduae. Drupa longe ellipsoidea. 40. C. disciflora Moo. et Sesse ex DC. Prodr. IV. (1830) 273: Schlechtd. in Linnaea IX. (1834) 604. — G. grandis Cham, et Schlechtd. in Linnaea V. (1830) 17*; Schlechtd. in Linnaea IX. (1834) 604; Rose in Contrib. U. St. Nat. Heil». VIII. MMH/Ü5) 54. — Arbor humilis vel frutex, ramis teretibus novellis flavo-brunnescentibu« perappresse pilosis deindc glabratis fuscescentibus vel nfgro-cinerascentibus. Folia opposita, petiolo 6 — 12 min longo uipra leviter canaliculato parce appresseque piloso vel subglabrq atipitata, crasse chartacea vH subcoriacea, saturate usque laete viridia subtus pallidiord saepiua albida, adnlta pflii brevissimis appressis supra J: disperse subtus valde dense obtecta \«i mpra fere glabrata, longe elliptica vel lanceolata basi in petiolum - eoneata margine undulato crenulato, nervis primariis utrinque Baepius inconspicuis; petiolua graeilii 1— 1,5 crn longus. Cymae ramos breves Laterales terminantes, subglobosae, 6 — 8 'in diametro metientes, densae, multiflorae. Flores earnei (Henry), 1 — 1,25 cm diametro. breriatime pe-dicellati. Calycis tubus costatus argenteus. dentibua minulis. Petala Cornus. 91 angusta, ca. 6 mm longa, slamina superantia. Stylus glaber, staminibus brevior. Drupa globosa, ca. 5 mm diamelro metiens, obscure appresse puberula. China: Nanto und weiter nordwärts gelegene Gebirge (A. Henry n. 3891, 4555, nach Hemsley); West-Hupeh (Wilson n. 76 4, nach Hemsley). Nota. Species mihi ignota G macrophyllae affinis esse dicitur, a qua ex cl. Hemsley foliis multo minoribus coriaeeis, cymarum ramis primariis subumbellatis et floribus carneis recedit. Specimina ab E. II. Wilson sub n. 764 collecta (qui numerus a cl. Hemsley citatur) mihi in herb. Berol. et Petropol. visa et ex parte G Wilsonianae , ex parte G. Walieri attri- buta (utraque species nova a me descripta) cum diagnose praecedente a cl. Hemsley data certe non congruunt. 4. C. Fordii Hemsley in Kew Bullet. (1909). — Arbor 5 — 10 mm alta, novellis, praeeipue foliis floribusque pilis argenteis appressis medio affixis instruetis. Rami fruc- tigeri graciles, internodiis quam folia multo brevioribus. Folia opposita, petiolata, cinerea; lamina subcoriacea, ovato-elliptica, rarius lanceolato-oblonga, 8 — 12 cm longa, obtusa, utrinque attenuata vel basi subrotundata, margine obscure crenulato-sinuolata, nervis primariis utrinque saepius 4 tenuibus supra inconspieuis subtus elevatis; petiolus gracilis, 1 — 2 cm longus. Cymae fruetigerae axillares vel terminales, subtrichotomae, 5 — 10 cm diametro, laxiusculae, foliis breviores, ramis pedicellisque gracilibus. Drupa globosa, ca. 7 mm diametro. China: Provinz Kwangtung (C. Ford n. 297 u. 300); Hupeh, Changyang (Henry n. 7751). Nota. Species mihi ignota (diagnosis ex cl. Hemsley 1. c.) G. Henryi similis sed foliis crassioribus late ovatis vel ellipticis obtusis, nervis primariis utrinque 3 vel 4 tantum et cymis parvis foliis brevioribus differre dicitur. Species dubiae. G. atrata Raf. Alsogr. amer. (183 8) 61. G. cinerea Raf. 1. e. 59. G eomosa Raf. 1. c. 63. G. cyananthus Raf. Atl. Journ. (1833) 151. C. diehotoma Raf. Alsogr. amer. (1838) 60. C. ferulaefolia Nocca, Syn. PI. (1803) 38 (G feridacea J acq. ex Roem. et Schult. Syst. III. (1828) 325). C. laneifolia Raf. Alsogr. amer. (1838) 60. G longifolia Medik. ßeobacht. (1782) 308. G. parvifolia Raf. Alsogr. amer. (1838) 6 1. G punctata Raf. 1. c. 62. G riparia Raf. 1. c. 62. C. rotundifolia Raf. 1. c. 62. G serotina Raf. 1. c. 60. C. suffruticosa Raf. Atl. Journ. (1833) 151. G undulata Raf. Alsogr. amer. (1838) 61. Species exeludendae. G caudata Zoll, in Flora XXX. (1847) 603 = Polyosma integrifolia. G chilensis Molina, Sagg. Chi!. (1782) 173 = Äristotelia macqui ex DC. Prodr. IV. (1830) 274. G davurica Laxm. ex Ledeb. Fl. ross. II. (1 844 — 46) 386 = Viburnum davuricum. G florentina in Kew Index false pro Gormus florentina Decne. in Nouv. Arch. Mus. Par. Ser. 1. X. (1874) 157. G ilicifoUa Hassk. et Zoll, ex Hassk. Cat. Hort, bogor. alt. (1844) 168, 311 = Polyosma ilicifoUa. G japonica Thunb. Fl. Jap. (1784) 63 (Lam. Encycl. II. [1786] H 4) = Viburnum spec. ex L'Herit. Cornus (1788) 12. 92 Walther Wangerin. — Cornaceac. tangumea Forek. Fl. aegypt-arab. (1775) 33 = Cordia myxa ex DC. Prodi», IV. (1830) 272. C. scmihtt'i Hassk. et Zoll, ex Hassk. Cat. Hort, bogor. alt. (18 54) 1 68 = Po- hjosma scrrulata. G stricto, Zoll, et Mor. in Nat. en fleneesk. Arch. Neerl Ind. II. (1845) 10 = 1 \ i Iffosma integrifolia. G trihbata in Kew Index false pro Gormus trilobata Decne. in Nouv. Arch. Mus. Paris ser. 1. X. (1874) 157. 8. Corokia A. Cunningh. GoroJäa*) A. Cunningh. in Ann. Nat. Hist. III. (1839) 249; Endl. (ien. (1840) \ 103 et Ench. (1841) 582; Lindl. Veg. kingd. (1847) 783; Walp. Ann. bot. I. (1849) 359; Hook. f. Handb. N. Zeal. Fi. I. (1853) 98; Müll. Ann. bot. V. (1858) 90; Benth. et Hook. f. Gen. I. (1867) 949; Baill. Hist. pl. VII. (1879) 79; Harms in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 264. Flores hermaphroditi. Calycis tubus turbinatus, limbus 5-lobus. Petala 5, flava, basi intus squamula parva fimbriata vel ciliata aueta, valvata. Stamina 5, filamentis subulalis, antheris longe ellipticis dorsifixis versatilibus. Discus carnosus glaberrimus. Ovarium 2-loculare, ovulis in loculis solitariis micropjle introrsum spectante ; Stylus cylin- dricus, stigmate oblique pulvinato zb manifeste bilobo. Drupa calycis dentibus styloque coronata, putamine osseo 2-loculari 2-spermo. Semina lineari-oblonga, testa membranacea, albumine carnoso; embryo elongatus, cotyledonibus linearibus. — Arbores parvae vel frutices tortuosi, ramulis foliis subtus et inflorescentia niveo-sericeo-tomentellis. Folia sempervirentia, alterna vel in ramulis abbreviatis fasciculata, coriacea, integerrima. Flores parvi, flavi, singuli in ramulis abbreviatis vel in paniculas terminales racemosas dispositi, 2-bracteolati, cum pedicello non articulati. Species 3, Novae Zelandiae propriae. Conspectus specierum. A. Flores in ramulis abbreviatis singuli terminales vel pauci axillares. Folia in ramulis abbreviatis conferta, orbicularia vel subelliptica in basin linearem angustata 1 . C. cotoncastcr. B. Flores in paniculas terminales vel axillares ± multifloras dispositi. Folia longe elliptica vel lanceolata basi acuta. a. Inflorescentia subpyramidalis. Antherae dorso glabrae, Stylus glaberrimus 2. C. buddleioides, b. Inflorescentia subcorymbosa. Antherae dorso pilis longis appressis sat dense praeditae, Stylus zb dense to- mentellus 3. G. macrocarpa. 1. C. cotoneaster Raoul, Ghoix PI. Nouv. Zel. (1846) 22 et Walp. Ann. I. (1849) 359; Icon. select. Hort. Thenens. II. (l 901) t. 73. — Arbor fruticosa ad 1,5 m alta ramosissima tortuosa, ramulis teretibus novellis pilis sat longis zb dense araneosis, adulüf dz glabralis valde verrucosis, rubro-nigrescentibus. Folia saepissime in ramulis abbreviatis conferta, brevissime petiolata, apice orbicularia vel elliptica et emarginella in basin angustam et perfecte linearem angustata, 10 — 20 mm longa et 5 — 10 mm lala, integerrima, coriacea sempervirentia, supra brunneo-virescentia vel demum mani- feslissime brunnetcentia nitidula, juvencula supra pilis sat longis apprcssis araneosa moi z glabraia, subtus dense apprcsseque sci-iceo-tomentosa, costa media utrinque 'lisiiii- ii. 1,-ivis ceteris obsoletis. Flores singuli axillares vel pauci in aummis ramulis. 2 — 4 mm lou-c pedicellali; ovarium liirliinatum 1,5 mm longum dense appresseque *) Noni. Min. Koroki&*tarang&. Corokia. 93 sericeo-tomentosum in sicco interdum leviter costulatum; sepala Iriangularia vel latiuscule lanceolata apice obtusiuscula sericeo-pilosa 0,7 5 — 1 mm longa; petala lanceolata apice paulo acuminata dorso appresse sericeo-pilosa 5 — 6 mm longa et 1,5 mm lata, intus squamula fimbriata vel ciliata disco appressa aucta; staminum filamenta subulata 2,5 mm longa glabra, antherae longe ellipticae 1,5 — 2 mm metientes; discus percon- spicuus carnosus apice late obtusus; Stylus cylindricus 1,75 — 2 mm longus glaberrimus, stigmate oblique pulvinato vix ac ne vix bilobo. Drupa in sicco nigrescens ellipsoidea, Fig. 24. A—G Corokia macrocarpa Kirk. Ä Habitus. B Flos. G Petalum. — D—J C. cotoneaster Raoul. D Habitus. E Flos. F Flos longitudinaliter sectus. 0 Petalum. H—J Stamen postice et antice visum. putamine ovoideo apice eroso-truncato basi acuto 5 — 6 mm longo, 4 mm diametro metiente. — Fig. kE—F, %\D—J. Neu-Seeland (Nord- und Süd-Insel und benachbarte Inseln, z. B. Three Kings Isl., Stewart Isl.: Cockayne n. 51, 294, 2645; Diels n. 6293; Haast n. 275). 2. C. buddleioides A. Cunn. Bot. N. Zeal. in Ann. Nat. Hist. III. (1839) 249; Hook. Ic. pl. (1842) t. 424. — Arbor fruticosa 3 — 4 m alta, ramulis teretibus novellis 94 Walther Wangerin. — Cornaceae. dense breviterque appresse pilosis demum saepissime glabratis fusco-nigrescentibus usque -cinerascenlibus. Folia brevissime peüolata, coriacea, in sicco supra — brunnescentia, juwncula pilis appressis sat dense praedita adulta glabrata, subtus dense appresseque sericeo-tomentosa nivea, lanceolata utrinque acuta ad 12 cm longa et 1,5 — 2 cm lata, nervo medio utrinque manifesto subtus prominulo, ceterum supra laxe immerseque retata subtus praeter nervös secundarios e suberecto adscendentes laevia. Inflores- centiae in summis ramulis terminales dense appresseque sericeo-tomentosae, submulti- florae paniculatae subpyramidales ad 3 cm longae mihi visae foliis multo breviores, bracteis primariis inferioribus foliaceis superioribus diminutis lanceolatis; flores 2 — 4 mm longe pedicellati 2-bracteolati; ovarium turbinatum in sicco saepius leviter costulatum 1,75 — 2 mm longum disperse appresseque pilosum partibus reliquis glabrius; sepala triangularia l-l,25mm longa dense sericeo-tomentella; petala lingulala 3,5 — 4 mm longa et 1 mm lata apice acutiuscula, dorso dense sericeo-tomentella, intus basi squa- mula parva ciliata disco appressa aucta; staminum filamenta subulata 2,5 — 3 mm metientia, antherae elongate ellipticae 1,5 — 2 mm longae, dorso glabrae; discus per- conspicuus carnosus apice late obtusus glaberrimus; stvlus cylindricus 2,5 — 3,5 mm longus glaberrimus, stigmate leviter bilobo coronatus. Drupa in sicco nigrescens 7,5 mm longa et 4— 5 mm diametro metiens, putamine osseo percrasse fusiformi et basiu et apicem versus contractu leviter costulato 5 mm longo et lato. Neu-Seeland (Wawra [Kaüri-Wälder] It. Cob. n. 337). — Herb. Berlin, Lei- den, Wien. 3. C. macrocarpa T. Kirk, Fl. N. Zeal. (1898'?) 224. — Frutex conspicuus, ramulis teretibus novellis dense brevissime appresseque pilosis niveis mox glabratis fusco-nigrescentibus. Folia 5 — 7 mm longe petiolata, coriacea, supra in sicco brunneo- viridescentia, juvencula araneosa adulta glabrata, subtus dense appresseque-sericeo-tomen- tosa nivea, elliptica basin versus paulo angustata apice subrotundata, 0,5 — 8 cm longa et 2,5 — 3 cm lata, costa media utrinque manifeste prominula, ceterum supra la\c immerseque retata subtus praeter nervös secundarios e suberecto adscendentes leviter prominulos laevia. Flores in paniculas axillares vel terminales subpaucifloras corym- bosas quam folia summa dimidio minores ad 2 — 2,5 cm longas mihi visas dense ap- presseque sericeo-tomentosas bracteis lanceolatis praeditas dispositi, 3 — 4 mm longe pedicellati 2-bracteolati; ovarium turbinatum in sicco saepius leviter costulatum sericeo- tomentosum 2 — 2,5 mm longum; sepala triangularia 1 — 1,25 mm longa; petala lan- ceolato-lingulata, apice acutiuscula 4 — 5 mm longa et 1 — 1,25 mm lata, dorso dense sericeo-tomentella, intus squamula parva ciliata disco appressa aucta; staminum fila- menta subulata 2,5 — 3 mm longa, antherae ellipticae 1,5—2 mm metientes dorso pilis appressis sat dense praeditae; discus perconspicuus apice late obtusus glaberrimus; Stylus cylindricus 3 — 3,5 mm longus zb dense tomentellus; stigma oblique pulvinatum manifeste bilobum. Drupa mihi non visa. — Fig. 21^1 — C. Chatbam Island: Ein wesentlicher Bestandteil des Niederlandwaldes (L. Cocka\ ue n. 2643). — Herb. Berlin, Wien. Trib. 3. Griselinieae Wangerin nov. trib. Flores in racemos vel in paniculas e racemis compositas dispositi. Petala in> l.ii.-ata. 9. Griselinia Forst. dinia*) Forst. Ghar. gen. (1776) 153 Ind. n. '0; G. Forst. Florul. ins. auslr. prodr. [II Gmel. Sysi. (4791) 493; WMd. Spec. pl. IV. (1805) 1128; Spreng. Syst. I. (1825) 935: Eadl. Gen. (1841) 1332 et Ench. (1841) 685; Hook. f. II. N. Zeal. I. (1853) 97 el Handb. New Zeal. Fl. (186 7) 104; Baill. in Adans. \. (1864 *l M sti Fr. Qriselfni, modjco Veneto. Corokia — Griselinia. 95 185 et Hist. pl. VII. (1879) 81; Benth. et Hook. f. Gen. I. (1867) 951; Taubert in Engl. Bot. Jahrb. XVI. (1892) 38G; K. Schum. in Fl. brasil. III. 3. (1890/94) 778; Harms in Engl. u. Pranll, Pflzfam. III. 8. (1898) 269; Reiche, Fl. Chile III. (1902) 123. — Decostea Ruiz et Pav. Fl. peruv. et chil. Prodr. (1794) 130; Kunth in Ann. sc. nat. II. (1824) 346; Endl. Gen. (1839) 799 et Ench. (4 8 4 1) 3 97; Lindl. Veg. kingd. (1847) 783; Griseb. Abb. Gott. Ges. VI. (1856) 107; Glos in Gay Fl. Chil. VIII. (1847) 394; Baill. in Adans. V. (1864/65) 185. — Pukateria Raoul in Ann. sc. nat. 3. ser. II. (1844) 120; Walp. Rep. V. (1846) 927; Lindl. Veg. kingd. (1847) 783. — Scopolia Forst. Char. gen. (1776) 139 t. 70. Flores dioici. Flores q?: Calyx minimus, 5-dentatus. Petala 5, imbricata. Stamina 5 alternipetala , filamenüs subulatis, antheris latiuscule ellipticis dorsifixis versatilibus. Discus carnosus, glaberrimus, 5-gonus. Ovarii rudimentum 0. Fl. Q: Calycis tubus ovoideus vel turbinatus, limbus 5-dentatus. Petala 5 imbricata vel nulla. Staminum rudimenta 0. Ovarium 1-loculare, l-ovulatum; Stylus brevissimus conicus mox vel fere a basi in ramos 3 subulatos recurvos apice intus stigmatosos divisus vel styli 3 liberi apice stigmatosi. Bacca ovoidea, 1-locularis, 1-sperma, calycis dentibus stigmatibusque coronata. Semen oblongum, testa membranacea, embryone in albumine copioso minuto oblongo vel cordato. — Arborcs vel frutices saepius epiphytici (vel parasitici) scandentes glabri, ramulis teretibus vel angulatis cicatricatis. Folia alterna saepe asymmetrica, crasse coriacea, integerrima spinoso-dentata vel angulata. petiolo basi dilatato subvagi- nato cum ramulo articulato, stipulis nullis. Flores minuti, in racemos paniculasve race- mosas dispositi, flavo-virides vel atropurpurei; prophylla in pedicello articulato solitaria, caducissima. Species 6, Novae Zelandiae, Chile et Brasiliae incolae. Conspectus specierum. A. Flores Q petaliferi Subgen. I. Eugriselinia Taub. a. Folia integerrima. a. Panicula foliis subaequilonga; folia subtus manifeste nervosa 1 . G. lucida. ß. Panicula foliis dimidio vel ultra brevior; folia subtus subavenia . . . %. G. littoralis. b. Folia angulato-spinosa 3. G. jodinifolia. B. Flores g apetali Subgen. II. Decostea (Ruiz et Pav.) Taub. a. Inflorescentia paniculata. cc. Folia bene vel longe ovata basi cordata, margine plerumque dentato-spinosa. Ramuli dz distincte alati 4. G. scandens. ß. Folia dz lanceolata, basi rotundata vel obtusa, mar- gine integra, apice saepius 3-mucronata. Ramuli subteretes vel paulo angulati 5. G. ruscifolia. b. Inflorescentia racemosa . . . 6. G. racemosa. Subgen. I. Eugriselinia Taubert. Eugriselinia Taubert in Engl. Bot. Jahrb. XVI. (1892) 389; Harms in Engl. u. Prantl Pflzfam. III. 8. (1898) 270; Reiche, Fl. Chile III. (1902) 123. Flores feminei petaliferi. 1. G. lucida Forst.! Florul. ins. austr. prodr. (1786) 75; Hook. f. Fl. New Zeal. I. (1853) 98; Hook. f. Handb. New Zeal. Fl. (1867) 105; Taub, in Engl. Bot. Jahrb. XVI. (1892) 389. — Scopolia lucida Forst. Char. gen. (1776) 140 t, 70. — Frutex erectus ramosus 3 — 4 m altus, ramulis teretiusculis glaberrimis ochraceo-brunnes- centibus usque nigrescentibus. Foliorum petiolus crassiusculus 1,5 — 2,5 cm longus, lamina coriacea supra nitida glaberrima integerrima, ovata obovata vel elliptica basi 96 Walther Wanderin. Cornaceae. valde asymmelrica obtusa vel zb manifeste in petiolum angustata apice obtusa vel rotundata, usque ad 18 cm longa et \0 cm lata, costa media nervisquc latcralibus e( primarÜB et secundariis utrinque manifestis atque praecipue subtus prominulis. Flores in paniculas axillares foliis subaequilongas ad \ 5 cm metientes densiuscule brevissimeque puberulas disposiü brevissimc pedicellati; sepala brevissime triangularia; petala 1,5 mm longa; staminum et filamenta et antherae 0,75 mm metientes; Stylus apice 3-fidus. Bacca ad 8 mm longa. Fig. 22. Grisdinia jodinifolia (Griseb.) Taub. A Habitus fruticis <3- B Inflorescentia partialia, C Petalum. D — E Stamen antice et postice visum. F Habitus fruticis Q. G Flos 5 ante, H post anthcsin. J Fructus. (Icon. origin.) Neu-Seeland! Nördliche und südliche Insel; epiphytisch auf Metrosideros t<>»i■>. i. 19; Hooll i Handb. Neu ZeL PL im.: 105; Taub, in Engl. Bot. Jahrb. XVI. (1892) 390. — Griselinia. 97 Pukateria littoralis Raoul in Ann. sc. nat. 3. ser. II. (1844) 120. — Arbor ad 20-me- tralis, arbuscula vel frutex, ramulis teretiusculis brunneo-flavescentibus usque brunneis vel brunneo-nigrescentibus novellis leviter puberulis demum glabratis. Foliorum petiolus basi dilatatus subvaginatus cum ramulo articulatus 1,5 — 2 cm longus, lamina crasse coriacea supra subopaca, glaberrima, elliptica vel paulo obovata, integerrima, basi breviter in petiolum constricta apice emarginata vel obtusa, 7 — 9 cm longa et 3 — 4,5 cm lata, nervis principalibus supra paulo subtus vix vel omnino non manifestis, secundariis utrinque inconspicuis. Flores in paniculas axillares leviter puberulas vix folia dimidia aequantes 2 — 4 cm longas dispositi bracteati et 1 -bracteolati 1 — 2 mm longe pedicellati; calycis dentes minimi trianguläres; petala flavo-viridescentia ovato-rotundata 1,2 5 — 1,75 mm longa; staminum filamenta in floribus masculis crassiuscula apice attenuata 0,15 mm longa, antherae 0,5 mm metientes; discus apice late obtusus depressus leviter 5-gonus/ ovarium in floribus femineis ovoideum 2 mm longum, disco carnoso apice paulo convexo in stylum brevissimum subcylindricum apice in Stigmata 3 subulata recurvata divisum transiente coronatum. Bacca 7 — 8 mm longa, 4 — 5 mm lata. Neu-Seeland: auf beiden Inseln. Cockayne n. 5 (Forest on Mt. Grey 500 m) und n. 233 (Kelly's Creek, 400 m, Südinsel- Westland) ; R. Helms n. 10 und n. 76 (Greymouth, Südinsel); Travers n. 123. — Herb. Berlin, Boiss., Bremen, DG., Halle, Kopenhagen, Leiden, Petersburg, Wien. 3. ö. jodinifolia (Griseb.) Taub, in Engl. Bot. Jahrb. XVI. (1892) 390; Phil, in Anal. Univ. Santiago LXXV. 728; Reiche, Fl. Chile III. (1902) 123. — Decostea? jodinifolia Griseb. System. Bern. (1854) 34; Phil. Gat. pl. vasc. Ghil. (1881) 111. — Arbor ad 10 m alta, ramulis teretibus cortice rimoso obtectis brunneo-cinerascen- tibus novellis petiolo decurrente angulatis glaberrimis. Folia 2 — 2,5 mm longe petiolata rigide coriacea supra nitida glaberrima, ovato-rhombea, remote 3 — 7-angulata, angulis patentibus spinoso-mucronatis , basi rotundata vel subcordata brevissime in petiolum crassiusculum constricta, 2,5 — 3,5 cm longa et 1,5 — 2,5 cm lata, e costa media pinna- tim 3-nervia, nervis principalibus haud manifestius prominulis secundariis omnino in- conspicuis. Flores in paniculas axillares breviuscule puberulas folia plerumque 1,5 — 3-plo superantes dispositi, pedicellis bracteatis et 1 -bracteolatis 1 mm longis vel interdum praecipue in floribus femineis subnullis; sepala nunc valde minuta nunc ad 0,75 mm longa triangularia usque lanceolato-ovata ; petala ovata apice acuminata 1,75 — 2 mm longa basi dt 1 mm lata, per an thesin reflexa; staminum filamenta in floribus masculis 1,5 mm longa, antherae 0,5 mm metientes; ovarium in floribus femineis 1,5 mm lon- gum, stylo brevissimo conico in Stigmata 3 recurvata diviso vel stylis 3 subulatis pe- talis subaequilongis coronatum. Bacca 8 mm longa 3 mm lata ovoidea in sicco nigra opaca rugulosa. — Fig. 22. Chile: Von der Provinz Maule bis nach Valdivia, hauptsächlich in der Litoralregion. Bei Corral (Lechler, PI. chil. n. 192), an Strandfelsen bei Valdivia (Philippi n. 284 u. 1151), bei Lota (Ochsenius), Uferfelsen des Bio-Bio-Thales (Neger). — Herb. Berlin, Boiss., Bremen, Breslau, DC. Petersburg, Wien. Subgen. II. Decostea (Ruiz et Pav.) Taub. Decostea (Ruiz et Pav.) Taub, in Engl. Bot. Jahrb. XVI. (1892) 390; Harms in Engl. u. Prantl, Pflzfam. III. 8. (1898) 270; Reiche, Fl. Chile III. (1902) 124. Flores feminei apetali. 4. G. scandens (Ruiz et Pav.) Taub, in Engl. Bot. Jahrb. XVI. (1892) 391; Reiche, Fl. Chile III. (1902) 124. — Decostea scandens Ruiz. et Pav. Syst. veg. (1798) 259; Clos in Gay, Fl. chil. VIII. (1847) 395; Philippi in Journ. of Bot. XXII. (1884) 209 et Cat. PI. vasc. Chil. (1881) 111. — Griselinia alata Ball! in Journ. Linn. Soc. XXII. (1887) 163; Taub. 1. c. 391. — Frutex scandens valde ramosus ad basin arborum epiphyticus, ramulis rigidis quadrangulis novellis petiolis decurrentibus manifeste alatis glaberrimis nitentibus demum decorticantibus. Foliorum petiolus brevissimus vix 5 mm metiens, A. Engler, Das Pflanzenreich. IV. (Embryophyta siphonogama) 229. 7 98 Walther Wangerin. — Cornaceae. lamina crasse coriacea supra nitida glaberrima bene vel lanceolato-ovata basi subeor- data apice acuta vel brevissime acuminata pungenti-mucronata, margine integra vel saepius basin versus spinoso-dentata, ad 11 cm longa et 6 cm lata, costa media ner- visque lateralibus et primariis et secundariis utrinque manifestis subtus distincte pro- ininulis, ceterum subtus reticulato-nervosa. Paniculae axillares breviuscule puberulae, masculae ad 8 cm longae folia subaequantes, femineae vix V3 folii longitudinis aequantes; sepala minute triangularia ; petala 1 ,75 mm longa purpurea; staminum et filamenta et antherae 0,75 mm metientes. Bacca ovoidea violaceo-purpurea 7 mm longa. Chile: In der Küstenzone von den Provinzen Coquimbo und Valparaiso bis Chiloe, oft die Felsen in dichtem Wuchs völlig bekleidend, epiphytisch auf Aextoxicum (Phi- lippi) und auf Myrtaceen oder Lauraceen (Ball); Talcahuano bei Concepcion (Lechler n. 1481 u. 3269 nach Ball 1. c), Coronel Lota (Wawra, Erdumseglung S. M. Freg. »Donau« n. 2813); Dombey n. 988 (ohne nähere Standortsangabe). — Herb. Berlin, DG., Petersburg, Wien. 5. G. ruscifolia (Glos) Taub, in Engl. Bot. Jahrb. XVI. (1892) 391; K. Schum. in Fl. brasil. III. 3. (1894) 779; Reiche, Fl. Chile III. (1902) 125. — Decostea ruscifolia b e \-i ^mu7 c Fig. 23. Qriselinia ruscifolia (Glos) Taub. var. Itatiaiae (Wawra) Taub. A Inflorescentia <5 B Flos $. C Infloresc. Q. D Flos Q, E id. longitud. sectus. F Fructus longitud., O id. transverse sectus. (See. Engler-Prantl, Pflzfam. III. 8. 270.) Glos in Gay, Hist. fis. y pol. Chile Bot. VIII. (1847) 395, tab. 33; Phil. Cat. PI. vasc. <:iiil. (1881) 111. — Maytenus Itatiaiae Wawra in Oesterr. bot. Zeitschr. XXXII. (1882) 38 et Itin. princ. S. Coburg I. (1883 — 88) 51, t. 4A. — Frutex humilis a basi ramosus, ramulis subsimplicibus vel parce hinc et inde ramosis subteretibus novellis nunc pube- rulis nunc omnino glabris rigidis. Foliorum petiolus basi articulatus glaberrimus vel puberuhll 3 — 10 mm longus, lamina carnoso-coriacea glaberrima supra nitida Rlbttu pallidior, bene vel subovato-lanceolata basi in petiolum angustata apice acuta vel paulo acuminata saepissime 3-, rarius 1 — 2-mucronata, 3,5 — 9 cm longa et 1 — 3 cm lata, nunc utrinque subparallelo-nervosa nunc nervatura subtus obsoleta. Paniculae =fc puberulae masculae ad 6 cm longae folia subaequantes vel paulo superantes, femineae ad 2,5 cm longae ]/d folii longitudinis attingentes, bracteis teneris coneavis Griselinia, Melariophylla. 99 ciliolatis deciduis instructae, petiolis 1,5 — 2 mm longis; sepala in floribus masculis minute ovato-triangularia 0,5 mm metientia; petala 1,5 mm longa et 1 mm lata flavo-viridescentia; filamenta =b 1 mm longa, antherae vix 0,5 mm metientes; discus 1 mm diametro metiens; flores feminei deflorati tantum mihi visi sepalis vix 0,5 mm longis, stylis 6 — 7 mm longis. ßacca ovoidea nigra 4 mm longa, 2 — 3 mm lata. Var a. genuina Taub. 1. c. 391; Reiche, 1. c. 125. — Ramuli novelli petiolique villoso-puberuli, folia bene vel ovato-lanceolata apice semper conspicue tridentata. Chile: in den Provinzen Valdivia und Ghiloe, hauptsächlich in der Küstenzone, bis zur Höhe von 10 00 m ansteigend in der Hochcordillere von Valdivia. Im südwestlichen Patagonien. — Herb. Berlin, Boiss. Var. ß. Itatiaiae (Wawra) Taub. 1. c. 392; K. Schum. 1. c. 78 0. — Maytenus Ita- tiaiae Wawra! 1. c. — Ramuli juveniles et petioli glaberrimi; folia saepius subovata latiora quam in var. a1 apice vulgo incrassato-mucronulata rarius obiter tridentula. — Fig. 23. Brasilien: Prov. Minas Geraes auf den Gipfelfelsen des Itatiaia (Wawra n. 401); in Felsenschluchten der Agualhas Negras auf der Sierra do Itatiaia (E. Ule n. 3308); in der Sierra dos Orgäos (Gardner in herb. Kew. ex Taubert); auf dem Gipfel des Itacolumy (Sellow n. 1064, Schwacke n. 7385); in der Prov. Rio de Janeiro (Glaziou n. 4928, 6696, 7655, 12752, 13482, 14881, 17235, 18 184, 19417, 19 417a). — Herb. Berlin, Breslau, Kopenhagen, Wien. 6. G. racemosa (Phil.) Taub, in Engl. Bot. Jahrb. XVI. (1892) 390; Reiche, Flora de Chile III. (1902) 124. — Decostea racemosa Phil.! in Linnaea XXVIII. (1853) 703 et Cat. pl. vasc. Chil. (l 881) 111. — Arbor fruticosa conspicua ramosissima, ramulis teretibus novellis petiolo decurrente alatis brunneis vel demum brunneo-nigres- centibus verruculosis. Folia conferta brevissime petiolata coriacea supra nitidula subtus opaca glaberrima, ovato-lanceolata basin versus dt manifeste cordata apice acuminata obtusiuscula, integerrima vel raro apicem versus dentibus 1 — 3 grossis munita, 4 — 7 cm longa et 2 — 3 cm lata, costa media utrinque distincta, nervis primariis 2 vel 4 manifestioribus haud prominulis, secundariis plerumque obsoletis. Inflorescentiae axillares folia aequantes vel duplo superantes racemosae ad 1 5-florae parce puberulae, floribus bracteis minimis valde caducis instructis, masculis 1,5 — 2,5 mm longe pedi- cellatis, pedicellis in floribus femineis ad 1 mm longis vel interdum fere subnullis; sepala brevissime triangularia acutiuscula, in fl. Q saepius fere obsoleta; petala obovata apice acuminata 1,5 mm longa et 0,75 — 1 mm lata atropurpurea; staminum filamenta subulata 1 mm longa, antherae 5 mm metientes; discus in fl. 53, 2554, 2560 C. Bretschneideri — 409, 3293 C. Bretschneideri var. gracilis — 3290, 3292, 7201 G. Hemsleyi — 942, 1760, 3288, 7284a G. Koehneana — 3285, 3286 C. kousa. Glaziou 4928, 6696, 7655, 12752, 13482, 14881, 17235, 18184, 19417,19417a Griselinia ruseifolia var. Itatiaiae. Greene (PI. of Pac. Coast) 1551 C. pubescens. Grifflth (Kew distrib.) 2677 Torricellia tiliifolia — 3391 G. oblonga — 3393 G. capitata — 4687 Helwingia himalaica. Haast 275 Gorokia cotoneaster. Hall, E. (PI. Tex.) 264 G. asperifolia — 265 G. femina — 266 G. florida. (PI. Oreg.) 220 C. canadensis. 104 Walther Wangerin. — Cornaceae. Hall, H. M. (PI. of south. Calif.) 987, 1275 C. pubescens. Hall and Chaudler (PI. of Sierra Nevada Mts.) 77 G. pubescens — 216 C. Nuttallii. Haenke 39 C. pubescens. Hansen, 6. (Fl. of Sequoia gig. Reg.) 1115 C. glabrata — 191, 1303, 1370 G. Nuttallii — 190e. p., 1952, 2028 G. pubescens — 1506 C. sessilis — 190 e. p., 1481 G. alba subsp. stolonifera. Hartweg 293 G. floccosa — 465 C. excelsa — 466 C. disciflora — 1761 G. pubescens — 1762 C. glabrata — 1763 G. Nuttallii. Heller, A. A. (PI. of Calif.) 5835 G. glabrata — 5796 C. pubescens — 5940 G. Nuttallii — 7045 C. alba subsp. stolonifera. (PI. of south. Texas) 1717, 1840 C. asperifolia. (PI. of southeastern Virg.) 1168 G. femina. Heller, A. A. and E. G. (Idaho PI.) 3384 G. canadensis — 3087 C. alba subsp. stolonifera. (New Mex. PI.) 3676 C. alba subsp. stolonifera. (PI. of Texas) 4101 G. femina. (PI. of Wash.) 3857 C. pubescens. Heller and Halbach (PI. of south. Penns.) 888 G. alternifolia. (Fl. of Centr. Penns.) 554 G. florida. Helms 10, 76 Griselinia littoralis. Henry 5506, 6266, 6300, 6300 A, 7434 G. brachypoda — 9176A C. capitata — 5733, 6560, 6707 C. chinensis — 4073, 5307, 5672, 5672 A et B G. kousa — 3773, 8970, 10 747 A C. macro- phylla — 11161, 11397 C. oblonga — 471, 10 800 G. paucinervis — 6382 C. Walteri — 3353, 3353G et D, 4388, 5383, 10123 A Aucuba chinensis — 5282D Helwingia chinensis a. genuina — 9032, 9032G, 11 992B H. himalaica — 5524 Torricellia angulata. Herbarium Horti Bot, Calcntt. (Fl. Malay. Penins.) 6830 Mastixia bracteata. Herbarium Florae Ingricae 278 G. suecica. Herbarium Florae Rossicae 922 C. sanguinea — 972 G. australis — 1022 G. nias. Herbarium Scientif. Departm. of Tokio Univers. 127 C. brachypoda. Henrck, H. van 48 G. canadensis. Heuser 190, 474, 480 b C. alternifolia. Hey de et Lux (PI. Guatemal.) 3164 G. excelsa. Hieronymus et Pax (Herbv cecidiolog.) 61, 61a G. sanguinea. Hitchcock (PI. of Kansas) 7*04 G. florida. Hohenacker 856 G. rugosa — 1028 C. florida. (PI. Labrad.) 57 G. canadensis. Hooker f. et Thomson (Herb. Ind. or.) 4 G. controversa. Hügel 211 G. capitata — 3209 Mastixia arborea. Jones, M. E. (Fl. of Calif.) 2453 G. alba subsp. stolonifera — 2736, 3289 G. pubescens — 3304 C. Nuttallii. (Fl. of Colorado) 125 C. alba subsp. stolonifera. (FL of Utah) 1086 G. alba subsp. stolonifera. (Western Flora) 5148 G. alba subsp. stolonifera. Karo (PI. Amur.) 281 C. alba subsp. tatarica. (PI. dahur.) 346 G. alba subsp. tatarica. Kearney 490 G. florida. Kellogg and Harford 321 C. Nuttallii — 323 G. alba subsp. stolonifera. Koehne (Herb, dendrolog.) 80, 425, 426 C. femina — 180 C. alternifolia — 181, 182 G. ■UM subsp. tatarica — 183 G. rugosa — 184 C. amomum — 185 G. australis — 186 G. offl- cinalis — 424 C. alba subsp. Baileyi. Kolenati 1234 G. mas. Koorders (Herb. Bog.) 914£ Mastixia Clarkeana — 2309a, 11917/9, 25634.-? M. rostr&U, Kornernp «j2 C. suecica. Kotschy (Iter cilic.) 283 G. mas. (PI. Pers. bor.) 801 C. australis. (PI. Syr. bor.) 263 C. australis. Krause 70 C. canadensis. Krebs, W. 367 G. femina — 462 G. alternifolia — 468 C. florida — 480 G. alba subsp. stolonifera — 518 G. itternifolia. Lamb, F. H. (PI. of wett Wash.) 1130 C. Nuttallii - 1169 C. alba subsp. stolonifera — 1196 C. canadensis. Lechler (PI. Ghii.j iua OritatinU jodinifolia — 1481, 3269 G. scand< Verzeichnis der Sammler-Nummern. 105 (PI. Magell.) 865 G. racemosa. Letterman 88 C. femina. Linden, J. 551 C. excelsa — 552 C. florida var. urbiniana. Macdoug.il (PI. of Ariz.) 1 36 G. alba subsp. stolonifera. Macoun (Fl. canad.) 764 C. Nuttallii — 771 C. canadensis. (Herb. Geol. Surv. of Ganada) 20 584 G. alba subsp. stolonifera — 54 019 G. Nuttallii — 54025 C. florkla. Macowan et Bolus 731 Curtisia faginea. Maingay (Kew distrib.) 7 1 1 Mastixia Maingayi. Makino 299 a G. brachypoda — 299 b C. controversa. Manissadjan 373 C. australis. Matthes, B. 138 G. florida — 139 C. Purpusii. Metcalfe, 0. B. 352 C. alba subsp. stolonifera. Molmike 77 C. brachypoda. Müller, F. 1340 C. excelsa. Nash 265 G. amomum — 2589 C. microcarpa. Nelson (PI. pf Yell. Nat. Park) 5965 G. alba subsp. stolonifera. Nolte 1642 G. suecica. Northern Transcontinental Survey 157 G. alba subsp. stolonifera. Norton (PI. of Kansas) 197 G. asperifolia. Oldhain 467 C. brachypoda — 468 G. kousa — 469 Aucuba japonica. Palmer (PI. of south. Calif.) 98 C. pubescens. Parish (PI. of south. Calif.) 143 G. Nuttallii. Parry (Rocky Mts. Fl.) 437 C. canadensis. Parry and Leinmon (Fl. of south. Calif.) 150 G. Nuttallii. Penther 2223 Curtisia faginea. Philippi 284, 1151 Griselinia jodinifolia — 658, 859 G. racemosa. Pierot 77, 469 C. kousa. Pittier 11686 C. discifiora. Plants of Vancouver Isl. 95 C. canadensis. Plants of Yellowstone Nat. Park 6198 G. canadensis. Pratt, A. E. 66, 797 C. chinensis — 99 Helwingia japonica. Pringle (PI. Mex.) 4268, 8014 G. discifiora — 4825, 6305, 8199, 9436 G. excelsa. Przewalski 208 G. Bretschneideri. Rehmann 6479 Curtisia faginea. Kein 15, 65, 72, 127 G. brachypoda — 26, 27, 29, 30, 37, 38, 62, 129 G. canadensis — 32 C. kousa — 64 C. officinalis — 73, 74, 99 Helwingia japonica. Beliqniae Mailleanae 237, 237 a G. suecica — 1182 C. mas. Bidley 6340 Mastixia Maingayi var. subtomentosa. Riehl 51, 391 C. asperifolia — 74 G. florida. Bobinson and Schrenk 49 C. canadensis — 217 G. alba subsp. stolonifera. Bosendahl 800 G. pubescens. V. Rosthorn 1692, 1695 G. brachypoda — 515, 515a, 1677, 1680, 1681,1690 C. kousa — 21, 1125 G. controversa — 338 G. controversa var. angustifolia — 1694, 1696 C. paucinervis — 395, 456, 1062, 1065 Aucuba chinensis — 1672, 1674, 1686, 1698, 2563 Helwingia chinensis «. genuina — 1682, 1684 Helwingia chinensis ß. longipedicellata — 466, 1673, 1675, 1676, 1679, 1685 II. japonica — 889, 1542 Torricellia intermedia. 287 C. femina. of the sand hüls of Centr. Nebraska) 1414 C. alba subsp. stolonifera — Baileyi. Rydberg and Bessey 4634 C. alba subsp. stolonifera — 4636 C. canadensis. Sandberg, J. H. (PI. of Idaho) 143 G. alba subsp. Baileyi — 463 C. canadensis. (ün. St. Nat. Herb.) 620 G. rugosa. Savatier 351 Aucuba japonica — 528 G. kousa— 529 C. brachypoda — 2368 C. canadensis. Schaffner 447 C. excelsa. Schiede 276, 401 G. discifiora — 275, 400, 583, 584 C. excelsa. Schlagintweit 4692, 4937, 7765 C. macrophylla — 4936, 11285 C. capitata. Schlottmann 325 C. femina. Schmitz 558 G. floccosa. Schochin 64 G. suecica. Rugel Rydberg (Fl. 1 435 G. alba subsp. 106 Walther Wangerin. — Cornaceae. Schnitz, F. (Herb, norm.) 1070 C. suecica. Sclnvacke 7385 Griselinia ruscifolia var. Itatiaiae. Scortechini 48, 869, 10 861 Mastixia Clarkeana — 98, 1971 M. Scortechinii. Scott-Elliott 1834 Kaliphora madagascariensis. Seier, C. et £• 1033 C. florida. Sellow 1067 Griselinia ruscifolia var. Itatiaiae. Siehe, W. 313, 420 C. cilicica. Sinteiils (Iter Orient.) 486 G. australis — 1612 G. australis var. — 5131 G. mas. (Iter transcasp.-pers.) 1526, 1844 C. australis. (Dobrudscha) 463 G. mas. (Iter Thess.) 413 G. sanguinea. Summier et Levier 580 G. mas. Souliö, J. A. 982 G. Schindleri. Thwaites 637, 2440 Mastixia arborea — 2441 M. tetrandra. Todaro (Fl. Sicula exsicc.) 727 G. sanguinea. low n send and Barber 26 G. alba subsp. stolonifera. Travers 123 Griselinia littoralis. Tyler 115 C. alternifolia — 229 C. femina — 387 G. amomum. Uhde 697, 1022 G. disciflora — 28, 54, 1021, 1023, 1024 C. excelsa. Ule, £. 3308 Griselinia ruscifolia var. Itatiaiae. Yolkens 1821 G. Volkensii. Wallich 467, 467 A G. capitata — 468a— c G. oblonga — 469 e. p. C. macrophylla — 469 e. p. G. controversa. Warburg 7192, 10735, 1 0 373b Aucuba japonica — 6521, 6522 C. coreana — 7693 G. kousa — 7694 G. canadensis — 9928 C. controversa. Watt 6141 C. oblonga. Wawra (Iter Coburg.) 74 G. pubescens — 84 G. Nuttallii — 337 Gorokia buddleoides. (Erdumseglung S. M. Fregatte >Donau<) 1519 Aucuba japonica — 2813 Griselinia scandens. (Reise Kaiser Maxim, n. Mex.) 986 G. florida var. urbiniana. Weber 342 G. suecica. Wight 423 Mastixia arborea. Wilkinson 4159 G. alternifolia. Willkomm (It. hisp. sec.) 63 G. sanguinea. Wilson 1935 G. brachypoda — 55 G. chinensis — 1152 G. brachypoda — 681, 811 G. kousa — 233 G. controversa — 2341 G. Monbeigii — 495 G. paucinervis — 2167 e. p. G. polio- phylla — 1385, 2167 e. p. G. scabrida — 2341 a C. ulotricha — 764 e. p. C. Walteri — 764 e. p. C. Wilsoniana — 101 A, 314, 621 Aucuba chinensis. Wirtgen 748 G. mas. Woloszcak (Fl. polon. exsicc.) 441 G. sanguinea. Wright, W. G. 1527 C. canadensis. Zollinger (Japan) 410 G. kousa — 41 4 x G. brachypoda — 637, 638 Helwingia japonica. Register für W. Wangerin-Cornaceae. Die angenommenen Gattungen sind fett gedruckt, die angenommenen Arten mit einem Stern (*) bezeichnet. Afrocrania Harms (subg.) 7, 46, 48, 76. Alangium Lam. 4, 4 7. Albidae Koehne (subsect.) 4 5, 46, 45, 53. Alternifoliae C. A. Meyer 49. Amblycaryum Koehne (sect.) 1 5, 43, 52. Arbol fri o 74. Arctocrania Endl. (subg.) 6, 4 6, 48, 84. Aristotelia macqui DG. 94. Aucuba Thunb. 38, n. 5. (2—6, 8, 44, 42—46, 4 8, 4 9). *chinensis ßenth. 40, n. 2. (38, 39 Fig. 8, 40). *himalaica Hook. f. et Thoms. 4 4, n. 3. (38). japonica Harms 40, n. 2; 44, n. 3. *japonica Thunb. 38, n. 4. (3, 38, 39 Fig. 8, Fig. 4 0). Benthamia Lindl. 88. (8, 4 5, 4 6, 43, 49). fragifera Lindl. 89. japonica Benth. 89. japonica Sieb, et Zucc. 88. japonica var. sinensis Benth. 89. Benthamidia Spach (subg.) 8, 46, 43, 48, 86. florida Spach 86. Bloody-twig 74. Blutrute 74. Bothrocaryum Koehne (sect.) 2, 4 5, 43, 49. Bursinopetalum Wight 19. arboreum Wight 27. tetrandrum Wight 24. Camptotheca Decne. 4,4 7. Caprifoliaceae 4,47. Ger ezo silvestre 74. Chamaepericlymenum Graebn. 84. canadense Aschers, et Graebn. 83. prutenicum seu periclyme- num secundum Glusius 82. suecicum Aschers, et Graebn. , 82. Common dogwood 74. Cordia myxa DC. 92. Gormus florentina Decne. 94. trilobata Decne. 92. Cornaceae Link 4, 2, 6, 4 2, 4 3, 4 7, 29. Corneae H. B. K. 4 . Corneae Wangerin (trib.) 4 6, 48, 49, 38. Gornejo sanguino 74. Cornelia Rydberg 4 3. Cornion Spach 84. Cornizo Sangomino 74. Cornoideae Harms (subf.) 6, 10, 44, 42, 15, 46, 48, 34. Cornouiller Regnault 78. Cornouiller male 79. Cornouiller sauvage ou sanguin 74. Cornus L. 4 3, n. 7. (2, 4, 5,6, 8, 40—49, 55. alba Hook. 60, n. 7. alba Hook, et Arn. 56, n. 5. alba Ledeb. 55, n. 4. ♦alba L. 53, n. 4. (4 3, 4 5, 4 6, 45, 56). var. ß. Hook. 56, n. 5. subsp. b. Baileyi (Coult. et Ev.) Wangerin 55, n. 4. var. ß. coloradensis Koehne 55, n. 4. var.e. elataKoehne55,n.4. var. f. elongata Koehne 55, n. 4. var. y. flaviramea Späth 55, n. 4. var. (F. nitida Koehne 55, n. 4. subsp. a. stolonifera (Michx.) Wangerin 52 Fig. 44, 53, n. 4. subsp. c. tatarica (Mill.) Wangerin 52 Fig. 4 4, 55, n. 4. var. cc. variegata hört. 55. n. 4. alba Thunb. 64, n. 4 4. alba Walt. 69, n. 22. alba Wangenheim 54, n. 4. albida Ehrh. 57, n. 6. alterna Marsh. 54, n. 2. *alternifolia L. f. 50, n. 2. (2, 4 3, 4 5, 43, 54 Fig. 4 3, 52 Fig. 4 4). var. argentea Rehder 52, n. 2. var. ochroleuca Rehder 52, n. 2. var. umbraculifera Dieck 52, n. 2. americana sylvestris domes- ticae similis, bacca caeru- lei coloris elegantissima Pluk. 69, n. 22. *amomum Miller 69, n. 22. (47, 52 Fig. 4 4). var. undulifolia Koehne 70, n. 22. arborea cymis nudis Hall. 73, n. 28. arborea involucro maximo foliolis obovatis L. 86, n. 42. arborea umbellis involucrum aequantibus L. 78, n. 34. Arnoldiana Rehder 59. *asperifolia Michx. 59, n. 7. (45, 57). var. Drummondii Coult. et Evans 60, n. 7. aspera Wangerin 67, n. 4 7. atrata Raf. 94 . *australis C. A. Meyer 74, n. 29. (4 5, 47, 72 Fig. 4 8). var. Koenigii (C. K. Schnei- der) Wangerin 75, n. 29. Baileyi Coult. et Ev. 55, n. 4; 56. biramis Stokes 84, n. 38. borealis Gorter 82, n. 38. ♦brachypoda C. AAMeyer 64, n. 4 4. (46, 52 Fig. 4 4, 74). brachypoda Dippel 54, n. 4. brachypoda K.Koch 4 9, n. 4. 108 Register. ♦Bretschneideri L. Henry 67, n. 47. (46). var. gracilis Wangerin 67, n. 17. Biichii Heer 4 7. californica Coult. et Ev. 57. californica C. A. Meyer 56, n. 5. ♦canadensis L. 83, n. 39. (2, 4,7,42— 44,46, 44Fig.42, 48). canadensis Willd. 82, n. 38. candidissima Marsh. 57, n.6. candidissima Mill. 86, n. 42. candidissima X Purpusii 59. ♦capitata Wall. 89, n. 46. (3, 49]. var. khasiana G. B. Clarke 90. n. 46. caudata Zoll. 91 . »hilensis Molina 94. ♦chinensis Wangerin 80, n. 36. (48, 81). ♦cilicica Wangerin 75, n. 30. (4 6, 47, 72 Fig. 4 8). cinerea Raf. 94. circinata Cham, et Schlechtd. 56, n. 5. circinata L'Herit. 64 , n. 4 0. citrifolia Hort. 57, n. 6. citrifolia Wahlenb. 73, n. 28. coerulea Lam. 69, n. 22. coerulea Meerb. 57, n. 6. comosa Raf. 94. ♦controversa Hemsl. 49, n. 1. I, 15, 43, 44 Fig. 12; 50, 52 Fig. 14). var. «. alpina Maxim. 50, n. 1. var. ß. angustifolia Wan- gerin 50, n. 1. ♦coreana Wangerin 76, n. 31. (47). corynostylis Koehne 71, n. 25. (5, 47, 50). crispula Hance 64, n. 14. cyananthus Raf. 91. cyanocarpus J. F. Gmel. 57, n. 6. cyanocarpus Moench 69, n. 22. davurica Laxm. 91. difliotoma Raf. 91. *'li M iflora Moc. et Sesse 84, n. 40. '44 Fig. 12, 48). disciflora Rose 85, n. 41. Drummondii Gooper 56, n. 5. hruiiimondii G. A. Meyer 60, n. 7. erythrocarpa St. Lag. 78, n. 34. Isa G. A. Mey. 60, n. 9. ♦excelsa II. B. K. 63, n. 12. (4, 45, 64, 66 Fig. 17). fastigiat.i Midix. 57, n. 6. f. mini Lobet 78, n. 28. ♦femina Miller 17, 1 6, 13, 45, 52 Fig. 14, 58 Fig. 15, 59). femina, floribus candidissi- mis umbellatim dispositis, baccis caeruleo-viridibus ossiculo duro compresso biloculari Gronov. 69, n. 22. femina foliisvariegatis Herrn. 73, n. 28. ferruginea Hort. 69, n. 22. ferulacea Jacq. 91. ferulaefolia Nocca 91. flava Steud. 78, n. 34. *floccosa Wangerin 85, n. 44 . (48). florentina Decne. 94. florentina Kew Index 91. florida Hook. 87, n. 43. ♦florida L. 86, n. 42. (8, 13, 14, 18, 44 Fig. 42, 49). var. corona Montezumae Wangerin 87, n. 42. var. pendula Dipp. 87, n. 42. var. rubra Rehder 87, n. 42. var. urbiniana (Rose) Wangerin 87, n. 42. Forchhammeri 4 7. *Fordii Hemsley 91, n. 4. ♦glabrata Benth. 62, n. 11. (45). glauca Blume 49, n. 1. gracilis Koehne 57, n. 6; 59. grandis Cham, et Schlechtd. 84, n. 40; 85 Fig. 20. ♦Greenei Coult. et Evans 90, n. 1. *Hemsleyi G. K. Schneider et Wangerin 67, n. 4 8. (46, 90). *Henryi Hemsley 90, n. 3. (94). herbacea Oeder 82, n. 38. b. canadensis Fall. 83, n. 39. ramulis binis L. 82, n. 38. ramulis nullis L. 83, n. 39. ♦Hessei Koehne 53, n. 3. (45). homerica Bub. 78, n. 34. ♦hongkongensis Hemsl. 89, n. 45. (49). hortensis mas fruetu cerae coloris Bauhin 78, n. 34. japonica Koehne 88, n. 4 4. japonica Thunb. 94. ignorata Dippel 54, n. 4. ignorata G. Koch 69, n. 22. ignorata Shirasawu 64, n.4 4. ilicifolia Hassk. et Zoll. 91. *Knclineana Wangerin 76, n. 32. (47). Koenigii C. K. Schneider 75, n. 29. ♦kousa Buerger 88, n. 4 4. (18, 44 Fig. 12, 49, 89). lanceolata Rose 63, n. 4 2 ; 64. laneifolia Raf. 94. lanuginosa Michx. 69, n. 22. longifolia Medik. 94. macrophylla C.B. Clarke 64, n. 14. ♦macrophylla Wall. 7 4, n. 2". (49, n. 4 ; 50, 94). var. Stracheyi C. B. Clarke 74, n. 25. mas Blackwell 78. n. 34. ♦mas L. 78, n. 34. (6, 7, 4 3, 4 4, 46—4 8, 44 Fig. M. 48, 84). f. argenteo - marginata Schelle 79, n. 34. f. aurea Schelle 79, n. 34. f. aureo - elegantissima Schelle 79, n. 34. f. crispa Dippel 79, n. 34. f. lanceolata Kirchn. 79, n. 34. f. luteocarpa G. K. Schnei- der 79, n. 34. f. macrocarpa Dippel 79, n. 34. a. nana Dippel 70, n. 24. f. nana Simon- Louis 79, n. 34. f. pyramidalis Dippel 79, n. 34. mas virginiana, flosculis in corymbo digestis a pe- riantho tetrapetalo albo radiatim cinetis Plukenet 86, n. 42. mascula Zorn 78, n. 34. mexicana Carr. 69, n. 22. ♦microcarpa Nash 60, n. 9. (45). minor Hort. 69, n. 22. ♦Monbeigi Hemsley 68, n. 21. mucronata Schimp. 17. Nelsoni Rose 54, n. 4. nudiflora Dumort. 78, n. 34. ♦Nuttallii Audubon 87, n. 43. (8, 13, 14, 49). obliqua Raf. 69, n. 22. ♦oblonga Wall. 64, n. 4 3. (3, 5, 4 6, 46). oblongifolia Raf. 69, n. ±±. occidentalis Goville 56, n. 5. officinalis Harms 80, n. 36. ♦offlcinalis Sieb, et Zuoc. 80, n. 35. (18, 48, 84). orbifera Heer 4 7. paniculata Buch. -Main. 64, n. 4 3. paniculata L'Herit. 57, ii. Bj 59. pänrifolia Raf. 91. ♦paucinervis Hance 72, n. 27. (47, 72 Fig. 18). platyphylla Sap. 17. plicata Tausch 51, i ♦poliophvlla f.. K. Schneider «■I \Y,uip'nn68,n.20.(46). Register. 109 polygama Raf. 69, n. 22. praecox Stokes 78, n. 34. ♦Priceae Small 60, n. 8. (45). ♦pubescens Nutt. 56, n. 5. (45, 52 Fig. 14, 57, 90). pubescens Rothr. 54, n. 4. pubescens Willd. 63, n. 12. ♦pumila Koehne 70, n. 24. (4, 47). pumila repens, herbae Paris facie Sarraceni Basse- porte 83. punctata Raf. 91. purpurea Tausch 55, n. 4. ♦Purpusii Koehne 70, n. 23. (47, 59). Purshii G. Don 54, n. 4. quinquenervis Franchet 72, n. 27. racemosa Lam. 58, n. 6. rhamnifolia O. Web. 17. riparia Raf. 91 . rotundifolia Raf. 91. rubiginosa Ehrh. 69, n. 22. ♦rugosa Lam. 61, n. 10. (45, 52 Fig. 14, 61 Fig. 16). sanguinea Arduini 73, n. 28. sanguinea Forsk. 92. sanguinea Güldenst. 7 4 , n. 29. ♦sanguinea L. 7 3, n. 28. (2, 6, 8, 13, 14, 17, 18, 44 Fig. 12, 47). var. australis Koehne 74, n. 29. var. variegata Dipp. 74, n. 28. var. viridissima Dieck 74, n. 28. sanguinea Marsh. 54, n. 4. sanguinea Pall. 55, n. 4. sanguinea Thunb. 64, n. 1 4. sanguinea Walt. 58, n. 6. sativa seu domestica Bauhin 78, n. 34. ♦scabrida Franch. 90, n. 2. ♦Schindleri Wangerin 67, n. 19. (46, 66 Fig. 17). sericea Boland. 56, n. 5. sericea L. 69, n. 22. var. asperifolia DG. 59, n. 7. var. occidentalis Gray 54, n. 4; 56 n. 5. y. Schützeana C. A. Mey. 70, n. 23. serotina Raf. 91. serrulata Hassk. et Zoll. 92. ♦sessilis Torr. 81, n. 37. (16, 48). sibirica Lodd. 55, n. 4 ; 56. stolonifera Bailey 55, n. 4 ; 56. stolonifera Michx. 53, n. 4. Stracheyi Hemsley 71, n. 25. stricta A. Gray 60, n. 7. stricta Lam. 58, n. 6. stricta Zoll, et Mor. 92. Studeri Heer 17. suecica A. Gray 83, n. 39. ♦suecica L. 81, n. 38. (2, 6, 12—14, 16, 17, 48). suffruticosa Raf. 91. sylvestris Bub. 73, n. 28. sylvestris mas Duham. 78, n. 34. tatarica Mill. 55, n. 4; 56. tatarica Mill. var. sibirica (Lodd.) Koehne 55, n. 4. Theleryana Hort. 64, n. 14 ; 71, n. 25. thulensis 17. tolucensis H. B. K. 63, n. 12; G4. tomentosa Steud. 62, n. 10. tomentulosa Michx. 62, n. 1 0. Torreyi Wats. 56, n. 5; 57. trilobata Decne. 92. trilobata Index Kew. 92. ♦ulotricha G. K. Schneider et Wangerin 65, n. 16. (46, 90). umbellis involucro multoties longioribus L. 73, n. 28. unalaschkensis Ledeb. 83, n. 39. undulata Raf. 91 . urbiniana Rose 87, n. 42. vernalis Salisb. 78, n. 34. virginiana Hort. 62, n. 10. ♦Volkensii Harms 76, n. 33. (3,5,7, 11, 48, 77 Fig. 19). ♦Walteri Wangerin 71, n. 26. (47, 91). *Wilsoniana Wangerin 65, n. 15. (46, 66 Fig. 17, 91). Cornus Tragus 78. Corokia A. Gunningh. 92, n. 8. (2—6, 11—16, 18, 19). ♦buddleioidesA. Gunningh. 93, n. 2. (9, 92). ♦cotoneaster Raoul 92, n. 1. (2, 9, 30 Fig. 4, 93 Fig. 21). *macrocarpa T. Kirk 94, n. 3. (9, 92, 93 Fig. 21). Corynostylae Koehne (subsect.) 13, 15, 16, 47, 68. Curtisia Ait. 29, n. 2. (2—6, 8, 9, 11—13, 15, 16, 18). *faginea Ait. 30. (3, 13, 30 Fig. 4). faginifolia Salisb. 30. Gurtisioideae Harms (subf.) 6, 11, 18, 29. Gynoxylon Raf. 43. Davidia Baill. 1, 17. Decostea (R. et P.) Baill. (sect.) 9, 11, 16, 95. Decostea Ruiz et Pav. 97. jodinifolia Griseb. 97. racemosa Phil. 99. ruscifolia Glos 98. scandens Ruiz et Pav. 97. Discocrania Harms (subg.) 7, 8, 16, 48, 84. Doratium Soland. 29. Embelia sp. 29. Eubasis dichotoma Salisb. 39. Eugriselinia Taub, (sect.) 9, 16, 95. Eukrania Raf. 43. Femal Gorneltree 74. Garrya Dougl. 1,17. Griseliuia Forst. 94, n. 9. (2—6, 9, 11—16, 18, 19). alata Ball 97, n. 4. (9). ♦jodinifolia (Griseb.) Taub. 97, n. 3. (3, 4, 9, 95, 96 Fig. 22). ♦littoralis Raoul 96, n. 2. (3, 4, 95). ♦lucida Forst. 95, n. 1. (3, 4, 5, 95). var. macrophylla Hook. f. 96, n. 1. ♦racemosa (Phil.) Taub. 99, n. 6. (4, 5, 9, 95). ♦ruscifolia (Glos) Taub. 98, n. 5. (9, 95). var. a. genuina Taub. 99, n. 5. var. ß. Itatiaiae (Wawra) Taub. 99, n. 5. (98 Fig. 23). ♦scandens (Ruiz et Pav.) Taub. 97, n. 4. (4, 5, 9, 95). Griselinieae Wangerin (trib.) 18, 19, 94. Hartriegel 74. Hassagayboom 30. Helwingia Willd. 33, n. 4. (1 — 6, 10—16, 18). ♦chinensis Batalin 37, n. 3. (10, 35, 36 Fig. 8). var. «. genuina Wangerin 37, n. 3. var. ß. longipedicellata Wangerin 36 Fig. 8, 38, n. 3. ♦himalaica Hook. f. et Thoms. 37, n. 2. (10, 35). ♦japonica (Thunb.) Dietr. 35, n. 1. (16, 35 Fig. 7). populifolia Spreng. 38. rusciflora Hemsl. et Forb. 37, n. 3. rusciflora Willd. 1 0, 36, n. 1 . Helwingieae Wangerin (trib.) 1 8, 33. Herlitze 79. Hornstrauch 74. Hundsbeerstrauch 74. Jama boosi 89. Junghansia J. F. Gmel. 29. Kaliphora Hook. f. 41, n. 6. (2—6, 8, 11— 16, 18, 19). *madagascariensis Hook. f. 41. (9, 42 Fig. 11). Kamelien 18. Kiboenting 24. Ki manill a 25. Knorpelkirsche 79. 110 Register. Kornelkirschc 79. Korokia-taranga 92. MüiTocarpium Spacli (subg.) 6, 4 6, 48, 78. Mahatawara 24. Mastixia Blume 4 9, n. 4 . (2 —5, 8, 9, 42, 43, 15—18, 29). ♦acuminatissima Blume 22, n. 5. (20, 23 Fig. 4). ♦arborea (Wight) G. B. Glarke 27, n. 4 5. (4, 21, 27 Fig. 2, 28 Fig. 3). ♦bracteata G. B. Glarke 26, n. 11. (9, 20, 23 Fig. 1). caesia Miq. 25, n. 9. ♦cambodiana Pierre 29, n. 1 9. ♦Clarkeana King 24 , n. 8. (20). var. raacrophylla King 25, n. 8. cuneata Blume 29. cuspidata Blume 26, n. 12. ♦euonymoides Prain 29, n. 4 8. Gardneriana Baill. 27, n. 1 5. ♦gracilis King 28, n. 16. (21). ♦heterophylla Blume 28, n. 1 7. Junghuhniana Miq. 22, n. 3. ♦kimauilla Blume 25, n. 9. (20). ♦Korthalsiana Wangerin 25, n. 10. (20, 26). var. ß. macrophylla Wan- gerin 26, n. 10. var. a. typica Wangerin 25, n. 10. lanceolata Baill. 21, n. 1. ♦laxa Blume 24, n. 7. (20). var. angustifolia Blume 24, n. 7. ♦Maingayi C. B. Glarke 22, n. 4. 20 . var. subtomentosa King 22, n. 4. ♦Margarethae Wangerin 21, n. 2. (20). ♦Meziana Wangerin 27, n. 1 3. (20). ♦pentandra Blume 26, n. 12. (20). var. cuspidata (Blume) Miq. 26, n. 12. ♦rostrata Blume 22, n. 3. (20). ♦Scortechinii King 27, n. 14. (21, 23 Fig. 1). ♦tetrandra G. B. Glarke 24, n. 4. (20). var.ThwaitesiiC. B. Glarke 24, n 4. Thwaitesii Baill. 27, n. 4 5. ♦trichotoma Blume 24, n. 6. (20, 23 Fig. 4, 25). var. ß. laxa Miq. 24, n. 7. Mastixioideae Harms (subf.) 6, 4 2, 4 7, 4 8, 4 9. Mastyxia Spach 4 9. Maytenus Itatiaiae Wawra 98, 99. Afelanopkylla Baker 99, n. 4 0. (2—6, 9, 44—44, 16, 48, 49). ♦alnifolia Bak. 100, n. 4. (9, 4 00). ♦aucubifolia Bak. 1 0 1 , n. 3. (9). ♦crenata Bak. 101, n. 2. (9, 4 00 Fig. 24). Metrosideros tomentosa Sinei. 96. Microcarpium Spach (sect.) 49. Misumasaki 65. Nigrae Koehne (subsect.) 4 5, 4 6, 46, 64. Nyssa L, 4, 17. Oblongifoliae Wangerin (sub- sect.) 4 6, 46, 64. Oppositifoliae G. A. Meyer 53. Osyris japonica Thunb. 36. Palaglar burriet 24. Palaglar minjak 24. Paniculatae Koehne 53. Pentamastixia Wangerin (subg.) 20, 25. Periclymenumhumile Bauhin82. minus Tabern. 82. Polyosma ilicifolia 91. integrifolia 91, 92. serrulata 92. Pukateria Raoul 95. littoralis Raoul 97. Pyrola alsines flore brasiliana Bauh. 83. Relhamia Gmel. 29. Rosales- Saxifragineae 17. roter Hartriegel 74. roter Hornstrauch 74. Sambucus 17. ?tiliaefolia Wall. 31. Sandzaki 80. Sangrell 74. Sangrinyol 74. Scopolia Forst. 95. lucida Forst. 95. Sideroxylon foliis acuminatis dentatis fruetu monopy- reno flavo Burm. 30. Svida Opiz 43. alternifolia Small 51. candidissima Small 58. Priceae Small 60. strieta Small 58, 59. Tangaya san la oki 39. Tanycrania Endl. 78, 86. Telukrania Raf. 43. Tenjoh 24. Tetramastixia Wangerin (su^g.) 20, 21, 29. Thelycrania Endl. (subg.) 2, 3, 4, 6, 12, 43, 15, 46, 43, 49, 52 Fig. 4 4. Torricellia DC. 34 , n. 3. (2—6, 4 0—4 3, 4 5, 16, 4 8). *angulata Oliv. 33, n. 2. (3, 34, 34 Fig. 6). intermedia Harms 33, n. 3. (3, 34). *tiliifolia DC. 34, n. 4. (32 • Fig. 5). Torricellieae Wangerin (trib.) 4 8, 34. Tsuku bani 89. Umbelliflorae 4 7. Viburnum 17. davuricum 91. spec. ex L'Herit. 91. Virga sanguinea Matth. 73. wilder Dürlitzbaum 74. wilder Kornelbaum 74. Ziegenhainer 18. I>rmk von Brtitkopf & H&rtel iu Leipzig. Das Pflanzenreich