r
Das
Pflanzenreich
Regni vegetabilis conspectus
Im Auftrage der Preuss. Akademie der "Wissenschaften
herausgegeben von
A. Engler
IV. 105
Cruciferae-Brassiceae
Pars prima
Subtribus I. Brassicinae et II. Raphaninae
mit 248 Einzelbildern in 35 Figuren
von
O. E. Schulz
Ausgegeben am 30. Dezember 1919
Leipzig
Verlag von Wilhelm Engelmann
1919
QK.
Alle Rechte, insbesondere das der Übersetzung, vorbehalten.
^\i,''y ^ — -■
Copyright 1919 by Wilhelm Engelmann, Leipzig.
Grugiferae-Bbassiceae
von
0. E. Schulz.
Pars prima:
Subtribus I. Brassicinae et II. Raphaninae*).
(Gedruckt Februar— Juli 1919.)
[Critciferae subordo III. Oi'thoploeeae tribus i2. Brassiceae et 16. Raphaneae DC. Syst.
Nat. II. (I82I) 152 — 153. — Cruciferae tribus IL Sinapeae subtribus 6. Brassicinae
PrantI in Engler-Prantl, Pflzfam. III. 2. (1890) 175—182. — Cruciferae tribus IV.
Brassiceae subtribus I. Brassicinae et 11. Raphaninae v. Hayek in Beih. Bot. Centralbl.
XXVII. I.Abt. Heft 2 (191 1) 327, emend.]
Wichtigste Literatur. Allgemeines, Systematik und Morphologie:
üuchesne in Lara. Encycl. I. (1783) 742—746. — A. P. De Candolle, Syst. Nat.
II. (1821) 582 etc.; Memoir on the difTerent species, races and varieties of the genus
Brassica, in Trans. Horticult. Soc. London V. (1824) 1^ — 43 cum tab. I. — A. F. Wieg-
mann, Über die Bastarderzeugung im Pflanzenreiche (1828). — .1. Metzger, Systemat.
Beschreib, cult. Kohlarten (1833) cum tab. — Alefeld, Landwirtschaftl. Fl. (1866) 234 —
244, 257 — 260. — R. Caspary, Eine Wruke {Brassica napus L.) mit Laubsprossen auf
knolligem Wurzelausschlag, in Schrift. Phys.-Ökon. Gesellsch. Königsberg XIV. (1873)
108 — 112, t. XIV; Über Vererbung von knolligem Wurzelausschlag usw., in 1. c. XVI. 2.
(1876) 40 — 41; Über erbliche Knollen- und Laubsprossenbildung an den Wurzeln von
VVruken, in Pringsh. Jahrb. XII. 1. (1879) 1 — 9; Die 4 Generationen der Reitenbach'schen
Wruke, in Schrift. Phys.-Ökon. Ges. Königsb. XX. 2. (1880) 48 — 50. — H. Hoff mann,
über eine merkwürdige Variation, in Bot. Zeit. XXXI. 9. (1873) 129 — 134; Kultm-versuche,
in L c. XXXVI. (1878) 273 — 286, 289—299 ; Kulturversuche über Variation, in \. c. XLII.
'1884) 209 etc. — A. Batalin, Plantae rossicae oleiferae ex familia Cruciferarum (1879).
— Focke, Die Pflanzen-Mischlinge (1881) 37 — 42. — G. Bonnier, Sur la presence nor-
male des bractees dans l'inflorescence des Cruciferes, in Bull. Soc. bot. France XXIX. (1 8 82)
250 — 252. — V. V, Janka, Brassiceae europaeae, in Termesz. Füzet. VI. (1882)
176 — 183, etiam in Engler's Bot. Jahrb. IV. (1883) 106 — Hl. — S. Lund og Hj.
Kjaerskou, Morfologisk-anatomisk Beskrivelse af Ä o/eracea, campestris, napus (1885);
Kef. C. Müller in Just, Bot. Jahresber. XIIL 1. (1887) 830. — C. 0. Harz, Land-
vvirtsch. Samenkunde (1885) 927—946 cum fig. 72 — 78. — E. Huth, Über geokarpe,
amphikarpe und heterokarpe Pflanzen, in Abb. Ver. Naturw. Frankfui-t a./O. VIU. (1890)
89—121. — 0. Penzig, Pflanzen-Teratologie L (1890) 259. — K. PrantI, Cruci-
ferae, in Engl.-Prantl, Pflzfam. IIL 2. (1890). — E. Giltay, Brassica napus X rapa
in Bot. Jaarb. Dodonaea (1893) 136 — 155. — D. Glos, Autonomie et circonscription
des genres Brassica, Erucastrum, Diplotaxis, Raphanistrum, in Bull. Soc. bot. France
XLL (1894) 391 — 395. — L. Pampaloni, Osservazioni sui fenomeni di geocarpismo
*) Pars secunda (III. Cakilinae, IV. Zillinae, V. Vellinae, VI. Savignyinae, VII. Moriecm-
dimae) serius in lucem prodibit.
A. Eng^Ur, Das Pflknzenreich. lY. (Embryophyta siphouogama) lür>. 4
2 0, E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
nella Mmisia hypogaea, in Nuov. Giorn. bot. ital. IV. (1897) 424 — 430. — G. Hens-
low, The history of the Radish, in Gard. Chron. XXIII. (1898) 389. — D. Prain,
A note on the mustards cultivated in Bengal, in Agricult. Ser. n. 3, Departm. of Land
Records and Agricult., Bengal, Bull. n. 4, 1898. p. i — 78, in The Agricultural Ledger
1898. n. { cum tab., Bot. Notes and Papers 1894—1901 (l90l) 145—222 (10 Tafeln,
2 Karten). — H. v. Solms-Laubach, Cruciferenstudien III, in Bot. Zeit. LXL 1. (1903)
59 — 77 cum tab. — J. Buchwald, Enarthrocarpus lyratus, eine Art der altägypt.
Flora, in Ascherson-Festschrift (1904) 333 — 336. — W. A. Sutton, Brassica Grosses,
in Journal Linn. Soc. Bot. XXXVIIL n. 267 (1908) 337—349 cum tab. 24— 35. —
A. Günthart, Prinzipien der physikalisch-kausalen Blütenbiologie in ihrer Anwendung
auf Bau und Entstehung des Blütenapparates der Cruciferen (1910) 39 — 60 cum fig. ^—
A. V. Hayek, Entwurf eines Cruciferen-Systems auf phylogenetischer Grundlage, in
Beih. Bot. Centralbl. XXVII. 1. Abt. Heft 2 (1911) 254 etc. cum tab. — B. Kajanus,
Über die Pollination bei den rapifera- Varietäten der Brassica napus L. und der B.
rapa L., in Bot. Notiser (1911) 1. Heft, p. 29 — 38. — J. H. Schweidler, Über den
Grundtypus und die systematische Bedeutung der Gruciferen-Nektarien, in Beih. Bot.
Centralbl. XXVII. 3. (1911) 337 etc. cum tab. — A. Verhulst, Quel est le vrai
caractere biologique du Baphanus raphanisirum L. et du Sinapis arvensis L., in
Bull. Soc. bot. Belgique XLVIH. (1911) 248—256. — A. Thellung, La Flore ad-
ventice de Montpellier (1912) 268. — J. Briquet, Morisia^ in Prodr. Fl. Corse II. 1.
(1913) 82 — 93 cum icon. — L. Daniel, Nouvelles recherches sur la greffe des
Brassica^ in Compt. Rend. Acad. Paris CLVI. 2. (1913) 151 — 152. — Flippo
Gravatt, A Radish- Gabbage Hybrid, in Journal of Heredity V. 6. (1914) 269 — 272
cum fig. 14 et 15. — C. Hallqvist, J5ras5Jca-Kreuzungen , in Bot. Notiser (1915)
97 — 112; Ein neuer Fall von Dimerie heX Brassica napus, in 1. c. (1916) 39 — 42. —
A. Günthart, Über die Entwicklung und Entwicklungsmechanik der Cruciferenblüte usw.,
in Beih. Bot. Centralbl. XXXV. I.Abt., Heft 1 (1917) 60—170 cum fig.
Anatomie: Sempolowski, Beiträge zur Kenntnis des Baues einiger Samen-
schalen der Cruciferen, Leipzig (1874) Inaug.-Diss., etiam in v. Nathusius und Thiel,
Landw. Jahrb. Preuß. Staat. III. p. 855 — 866, t. VII, VIII. — Wittmack, Über in-
dische Guzerat-Saat, in Sitzungsber. Gesellsch. Nat. Freunde (1877) 1 — 4. — A. Trecul,
Ordre d'apparition des premiers vaisseaux dans les feuilles de Cruciferes, in Compt.
Rend. Acad. Paris (1882) 1123 — 1129 et (1885) 413—418. — E. Dennert, Bei-
träge zui* vergleichenden Anatomie des Laubstengels der Cruciferen (l 884) Inaug.-Diss.,
etiam in A. Wigand, Bot. Heft. L (1885) 83 — 119. — E. Heinricher, Die Eiweiß-
schläuche der Crucifei-en etc., in Mitteil. Bot. Instit. Graz l. (1886) 1 — 92 cum tab. —
G. Volke ns, Zur Flora der ägyptisch-arabischen Wüste, Anatomie von Diplotaxis harra,
in Sitzungsber. Preuß. Akad. Wiss. (1886) 1 — 20. — 0. Lohrer, Beiträge zur ana-
tomischen Systematik der Wurzeln (1886) Inaug.-Diss., etiam in A. Wigand, Bot. Heft
II. p. 9 — 16. — H, Steffeck, Ein neues Fälschungsmittel des weißen Senfes, in Nobbe,
Die Landwirtsch. Versuchs-Stat. XXXIIL (1887) 411 — 415, t. III. — Ph. van Tieg-
hem, Sur le reseau sous-endodermique de la racine des Cruciferes, in Bull. Soc.
bot. France XXXIV. (1887) 125—130. — J. d'Arbaumont, Note sur les te-
guments seminaux des Cruciferes, in I.e. XXXVII. (1890) 251 — 257; Nouvelles ob-
servations sur les cellules ä mucilage des graines de Cruciferes, in Ann. sc. nat. Bot.
7. ser. XL (1890) 125 — 184, t. IX. — A. Borzi, Contribuzione alla conoscenza dei
fasci bicollateraU delle Crocifere e delle anomalie di essi, in Malpighia V. (1891) 316 —
331, cum tab. XXH et XXIII. — P. Claes et E. Thyes, Morphologie comparee des
testes des Brassica sp. et des Sinapis sp., in Bull. Agricult. VII. Bruxelles (1891)
253 — 264 cum tab. — A. Borzi, Sui fasci bicollaterali di alcune Ci'ucifere e delle
relative anomalie, in Bulle'tt. Soc. bot. itah Firenze (1892) 60. — L. Guignard,
Recherches sur le developpement de la graine et en particulier du tegument seminal,
in Journ. Bot. VII. (1893) 1 etc. cum fig. — J. Briquet, Sur quelques points de
1 anatomie des Cruciferes [Sinapis puhesdens, Crambe grandiflora, Rapistrum perenne),
0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae. 3
in Atti Gongr. internaz. Bot. Genova 1892 (1893) 180 — 204 cum tab. — 0. Burchard,
Über den Bau der Samenschale einiger Brassica- und Sinapis- Arten, in Journal f.
Landw. XLII. (189 4) 125 — 136. — B, Gram, Zusammensetzung und Verfälschung
des Rapskuchens, in Bot. Tidsskr. XIX. (1894) H6— 142 cum tab. 7—14. — E.
Hannig, Untersuchungen über die Scheidewände der Gruciferenfrüchte, in Bot. Zeit.
LIX. 1. i190l) 207 — 245, tab. VIII — X. — K. Knothe, Vergleichende Anatomie der
unbenetzbaren Blätter [Crambe) Heidelberg (1902) Inaug.-Diss. ■ — ■ A. Villani, Dello
stimma e del preteso stilo^delle Crocifere, in Malpighia XVI. (1902) 261—279, t. VII
et XVII, (1903) 512 — 527 cum tab. XIX. — A. Oliva, Vergleichende anatomische
und entwicklungsgeschichtliche Untersuchungen über die Cruciferensamen, in Zeitschr.
Allgem. Österr. Apothekervereins XLIII. (1905) lOOl etc. cum flg. ■ — ■ Hollstein, Bei-
träge zur vergleichenden Anatomie der Stengel und Rhizome von dicotylen Alpenpflanzen
(Brassica ÄiCÄeri), Göttingen ( 1 907j Inaug.-Diss. — Jacob de Gordemoy, Recherches
anatomiques sur les genres Brassica et Siiiapis, Paris (1907) cum üg. — V. Gale-
stani, Sulla classificazione della crocifere italiane I, in Nuov. Giorn. bot. it. XV. 3.
(1908) 355 — 390. — II. Vöchting, Untersuchungen zur experimentellen Anatomie
und Pathologie des Pflanzenkörpers i^Kohlrabipflanze), Tübingen (190 8).
Character. Glandulae nectariferae laterales ad basin staminum breviorum
in latere inferiore rarissime exteriore sitae, cubiformes vel subprismaticae et apice trun-
catae, interdum subbilobae vel orbiculares; medianae inter stamina longiora semi-
globosae vel stipitiformes, raro abortu deficientes. Stigma depresso-capitatum, ± bi-
lobum, rarius lobis carpidialibus decurrentibus munitum. Fructus auf siliquosus, valvis
bene conspicuis desilientibus, rostro clauso, plerumque seminifero, auf articulatione trans-
versali in articulum valvarem et stylarem divisus, articulo valvari saepe minuto vel
rudimentario, articulo stylari lomentaceo vel abbreviato et siliculiformi, interdum rostri-
formi vacuo. Septa cellularum epidermatis irregulariter polygonalia, frequenter
parietibus undulatis. Semina interdum alata. Gotyledones plerumque exacte longi-
tudinaliter conduplicatae^ radiculam zb includentes, rarius noto- vel pleurorhizae. Pili
simplices vel nulli. — Plantae annuae, biennes, perennantes, suffruticosae, raro ramis
divaricatis spinescentibus. Folia simplicia vel plerumque lyrato-pinnatipartita, superiora
saepe amplexicaulia.
Vegetationsorgane. Die Brassiceen besitzen eine verschiedene Vegetations-
dauer. Im allgemeinen herrschen annuelle Gewächse vor [Eruca sativa, Baphanus
raphanistruni j Siuapis arvensis). Dennoch tritt bei zahlreichen im ersten Jahre
blühenden Arten die Eigentümlichkeit ein, daß der untere Stengel nach der Fruchtreife
nicht abstirbt, sondern etwas verholzt und mehrere Jahre hindurch durch Seitensprossung
kräftig vegetiert [Brassica fruticulosa, Brassicella erucastruin, Crambe ßliformis, Erii-
eastrutn laevigatum). Bisweilen entstehen durch eine starke Verholzung der unteren
Vegetationsorgane Halbsträucher. Zu diesen gehören die in Felsritzen des Mediterran-
gebietes und des makaronesischen Lbergangsgebietes wachsenden Brassica balearica,
Crambe fruticosa, Diplotaxis Vogelii usw. Hirschfeidia incana entwickelt im ersten
Jahre gewöhnlich nur eine Blattrosette, im zweiten erfolgt die Streckung des Haupt-
sprosses. Nach dem Ausreifen der Früchte stirbt die Pflanze ab. Auf hohen Gebirgen
vorkommende Arten, wie Brassica Gravinae, repanda und Brassicella Richeri, sind
echte perennierende Kräuter. Manche Stauden gebrauchen mehrere Jahre, um Blüten
zu erzeugen. So entwickelt Crambe cordifolia in den beiden ersten Jahren nach der
Aussaat nur große Basalblätter, im dritten Jahre wächst der llauptsproß hervor.
Für die Brassiceen ist die Pfahlwurzel charakteristisch. Bei einigen Arten di-ingt
sie sehr tief in die Erde ein [Brassica Tournefortii^ Rapistrum perenne). Sie erreicht
manchmal die Dicke eines Armes [Crambe tataria). Die im losen Dünensande ge-
deihende Crambe maritima besitzt eine tiefgehende, ästige Wurzel, welche viele weit
unter der Erde umherkriechende Ausläufer treibt. Durch reichliche Nahrungszufuhr
4 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
tritt hauptsächlich bei gewissen Kulturformen der Brassiceen [Brassica eampestris, B.
napiis, Baphanus sativus) eine so stai-ke Anschwellung der Pfahlwurzel ein, daß die
Rübenform entsteht. An dieser Verdickung nimmt besonders das hypokotyle Glied teil.
Dadurch wird beim Rettich und Radieschen die äußere Gewebeschicht des letzteren ab-
gelöst und bildet die beiden bekannten Lappen (Wurzelscheide, coleorrhiza*)).
Der Hauptsproß ist in der Regel reich verzweigt; bei euiigen Arten beginnt die
Verzweigung sofort über der Wurzel [Diplotaxis viminea, Muricaria prostrata), bei
der Mi'hrzalil der Brassiceen tritt sie aber erst in der oberen Region der Pflanze ein.
Fig. 4. Ä Keimpflanze des Radiesclien [Raphanus sativus L. prol. radieida Pers.) mit so-
genannter Wurzelscheide. — B Keimpflanze des weißen Senf [Sinapis alba L.). (Original.)
Es werden auch Nebenachsen zweiten und dritten Grades gebildet. Den höchsten Grad
der Verästelung erreichen gewisse hochwüchsige Cramie- Arten , welche im Umrisse
Kugelgestalt annehmen und mit unzähligen Blüten bedeckt sind, z. B. Grambe Orientalis.
Es treten aber auch bei Diplotaxis erucoides, muralis, Sinapis arvensis u. a. nicht
selten Kümmerformen auf, die einen unverzweigten, wenigblütigen Stengel besitzen. Auf
diesen Nanismus weist Sommier hin**). Akzessorische Sprosse werden im allgemeinen
wenig ausgebildet. Sie entwickeln sich beispielsweise bei Brassica juncea und Cramhp
hispa/nica im Spätherbste und zeigen am Grunde zwischen dem Blatt und dem Fruclit-
*) Cassini in Bull. See. Philoiu. (1818) 151; Schimper et Spenner in Sp. Fi. Friüuig.
III. (1829) 974; Tuipin in Ann. sc. nat. Bot. XXI. (1830) 298—317, t. 3.
**) Cfr, Nuov. Giern, bot. ilal. XII. (lOO.'i; '.57 u. f.
0. E. Schulz.
Cruciferae-BrassiceAe.
zweige eine knollige Verdickung, aus welcher kui'ze, blühende Nebenachsen büschelig
heraustreten. Im Herbar des Wiener Hofmuseums findet sich ein umgelegter, ent-
blätterter Stengel der Crambe filiformis, aus dessen Blattachseln Blattrosetten mit
Wurzeln hervorgehen.
Fif". i. Bildung von Aseidien auf einem Blatte des Rotkohles {Brassica oleracea L. var. capi-
tata L. f. rubra), etwas verkleinert. (Original.)
Bei Kulturformen von Brassica oleracea wird selten eine merkwürdige Ver-
bildung beobachtet. Es bilden sich auf den Rippen der Blätter Exkreszenzen, sogenannte
Aseidien, die einen monströsen Bau zeigen. Diese seltsame Sprossung wurde zuerst
von Dalechamps*) als Brassica asparagodes beschrieben und abgebildet: Huic vero
id peculiai*e est et insigne quod ex foliis ramuli multi breves torosi foliosi nascuntur.
*) Hist. pl. I. (i.iSG 532 lig. 2.
6 0. E. Schulz. — Cruciferac-Brassiceae.
florentes suo tempore et seraen edentes non aliler quam in reliquis plantis ex caule
vel stipite. Morison*) beschreibt diese »Epiphyllitis« folgendermaßen: ex foliis eonma-
que praecipue coslis et venis lateralibus foliola multa brevia, torosa et crispata nas-
cuntur. De Candolle bezeichnete diese Monstrosität in seinem Systema (<821) als
Brassica oleraeea B. acephala C. costata *nepentkiformis und bildete sie in den Trans-
actions of the Ilorticultural Society of London V. (1824) t. 1 ab. Die Ascidien kommen
in verschiedener Ausbildung vor. Ausführlich werden einige von P. Duchartre**)
beschrieben. Weitere Fälle werden von 0. Penzig in seiner Teratologie genannt. Die
umstehend abgebildeten Ascidien wurden auf Blättern des Rotkohles von Herrn Amts-
vorsteher Hab dank in Mörz bei Beizig beobachtet. Auf einem großen Blatte, dessen
Durchmesser 30 cm beträgt, treten im unteren Teile aus der Mitte der dicken Blatt-
rippe zwei Sprosse hervor, welche 3 cm voneinander entfernt sind. Der untere \ 2 cm
lange Sproß beginnt sofort mit einem unregelmäßig gelappten Blatte, das zu beiden
Seiten des Sprosses liegt und ungleichseitig ist. 2 cm höher entwickelt sich aus einer
Kante des Sprosses ein tütenförmiges Blatt, 2 cm weiter erscheint wiederum ein schief
tütenförmiges Blattgebilde, das etwa in der Mitte aus einer Ader eine gestielte Blüten-
knospe hervorbringt. Dann folgen am Sproß kleine becherförmige Blätter abwechselnd
mit wmzigen Blütenknospen. Der obere etwas kürzere Sproß ist blattreicher. Er er-
scheint fast gänzlich mit welligen, unregelmäßig gelappten, an seinen Kanten herab-
laufenden, tütenförmigen Blättern besetzt. Innerhalb eines oberen becherförmigen Blattes
tritt sogar aus einer Blattrippe ein Blütenstand in Knospen hervor***).
Die stets alternierenden Blätter der Brassiceen sind in der unteren Region oft
rosettig zusammengedrängt. In der Formbildung zeigen sie eine große Mannigfaltigkeit.
Im allgemeinen herrscht das leierförmig-fiederspaltige Blatt vor. Eine schmallinealische
Lamina besitzt Sinapodendron angustifolium\ durch mehrfach fiederteilige Blätter sind
Didesnius bipinnatus, Mm'icaria prostrata, Reboudia pinnata ausgezeichnet. Merk-
würdig dissekte Formen sind Brassica Cossoniana und den Leinbegleitern Sinapis
Ällionii und dissecta eigen. Besonders auffällig sind die Grundblätter mancher Orambe-
Arten. Sie entwickeln große Blattflächen (bis 1 m Länge!), welche bald ungeteilt und
schief herzförmig (C. cordifolia), bald unregelmäßig zerschnitten sind [G. tataria). In
der oberen Region sind die Blätter durchweg kleiner und schmeder, oft auch stengel-
umfassend. Nicht selten werden sie zu Stützblättern der unteren Blüten einer in der
Regel blattlosen Traube, vornehmlich an kräftigen Individuen. Einige Arten besitzen
stets beblätterte Blütenstände [Enarthrocarpus sp., Emcastrv/m gallicum). Ihre Deck-
blätter werden allmählich nach der Spitze zu kleiner.
Anatomische Verhältnisse. Nach Lund und Kjaerskou ist die Wurzel von
Brassica oleraeea^ wie bei allen Cruciferen, diarch gebaut. Auf die äußere, im Alter
mit Kork bedeckte Rinde folgt die Innenrinde mit wenigen zerstreuten Sklerenchym-
zellgruppen und den Phloemteilen der Bündel. Diese Teile setzen sich aus Siebröhren
und Phloemparenchym mit koUenchymatischen Wänden zusammen. Das Cambium
bildet in der älteren Wurzel einen geschlossenen Ring, dessen Elemente vor den Haupt-
markstrahlen großzellig sind. Der sekundäre Holzkörper bildet zwei feste Holzteile, die
von den beiden Hauptmeu-kstrahlen getrennt werden. Die Kernmasse des Wurzelkörpers
bilden die beiden primären Xylemplatten, einige isolierte Spiralgefäße und zum größeren
Teile dünnwandige Parenchymzellen j Wurzelmark). Einzelne Längsreihen dieser Parenchym-
zellen lassen durch fortgesetzte Längsteilungen Procambiumstränge entstehen, die als
rudimentäre Phloemgruppen angesehen werden und die als eine Vorstufe zur Bildung
interkalarer Bündel gelten können. — Die Wurzel von Brassica campestris ist im wesent-
*) PI. Oxon. n. (<680) 208, n. U, sect. lU, 1.-1, flg. 41.
**) Note sur les feuilles ramiföres de Chou, in Bull. See. bot. France XXVIII. (4884) 236—264.
***) Nach Habdank (in Provinzialblatt zum Brandenburger Anzeiger, 4 03. Jahrgang, n. 4 68
vom 4 9. .Fuli 4 94 2) zeigte sich auf der Mitte eines jeden Blattes dieser abnormen Kohlpflanze
eine Blüte.
0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceac.
Fig. 8. Ä Brassica oleracca L. Querschnitt durcli das
zentrale Gefäßbündel im oberen Teile der Hauptwurzel;
etwas sciiematisch. — B B. campcstris L. Querschnitt
eines jungen interkalaren konzentrischen Getußbündels,
das im liegrifle ist, sich im Ifolzparenchym der Wurzel
zu bilden. (N^ach Lund und Kjaerskou, t. I. fig. 7
und I. 111. liff. ?,}
liehen wie die Kohlwurzel gebaut. In der Rinde ünden sich neben den Sklerenchym-
gruppen Zellen mit Gummiharz. Beim Sommerrübsen und noch mehr beim Winter-
rübsen ist die Wurzel verdickt. Die extremste Form stellt aber die weiße Rübe dar.
Zu ihrer Bildung wird das ganze hypokotyle (Uied, oft auch ein Teil des epikotjlen
Stengels herangezogen. Die Rinde führt fast gar keine Sklerenchymgruppen mehr, die
Markstrahien sind sehr breit, das Xylem besteht fast nur aus Parenchymmassen ohne
Markstrahlen. Die Gefäße liegen einzeln oder in Gruppen zerstreut. .Am auffälligsten
sind aller die zahllosen interkalaren
konzentrischen Bündel ; sie sind
nicht nur im Kern der Rübe ent-
wickelt, sondern finden sich durch
das ganze sekundäre Holz zerstreut
bis auf etwa I 0 Zellen vom nor-
malen Cambiumring entfernt; doch
nimmt ihre Zahl und Stärke nach
außen sichtlich ab. Ahnlich liegen
die Verhältnisse beim Raps und
der Kohlrübe.
Der Stengelbau zeigt im
großen und ganzen keine Besonder-
heiten. Abweichend verhält sich
dagegen der Knolleustanun der als
Kohlrabi bekannlen Varietät von
Brassica olenu-ea. Hier sind die
Bündel des normalen Kreises sehr
schwach entwickelt; die primären
Markstrahlen sind sehr breit und bestehen aus dünnwandigem l'arenchyni. Das außer-
gewöhnliche Üickenwachstum rührt hier ausschließlich von den Zelll eilungen des Mark-
körpers her, welcher von einem System konzentrischer Bündel durchzogen wird. Die
Bündel anastomosieren an der Basis und am oberen Knde der Kohlrabiknolle mit dem
normalen Bündelsystem des Stammes.
Die Blätter der Brassica (Aeracea zeigen vielsträngige Blattspuren. In jeden
Blattstiel treten 50 bis 100 Bündel aus, von denen die kräftigsten zu Gruppen von 5
und mehr vereint sind. Die Blattstielbündel haben ein wohlentwickeltes Cambium und
liegen in parenchymatischer Grundmasse. Der Bau der Lamina zeigt nichts Besonderes. —
Der Blattstiel des Rübsens besitzt am Grunde 5 bis 7 Gruppen sternförmig angeordneter
Bündel, zwischen denen noch einzelne verlaufen. — Beim Raps sind die Blattstiele viel
einfacher gebaut. Die Bündelgruppen sind hier durch einzelne ersetzt.
Wie Trecul nachgewiesen hat, findet die Entwicklung der Blattzähne und -läppen
bei den Brassiceen fast immer basipelal statt; doch schreitet bei den Crari>be-Avlen die
.Ausbildung der Gefäße in der Blattfläche basifugal fort. Das erste Gefäß entsteht
nämlich im Mittelnerven, ein wenig später tritt unten rechts und links in der Anlage
des Blattstieles je ein Gefäß der Lateralbündel auf. Letztere vei'zweigen sich bald in
der unteren Spreitenhälfte. Der erste Zweig setzt sich ganz imten im Petiolus an dem
Jiußercn Rande an. Sehr frühzeitig entwickeln sich Bündel zwischen dem Mediannerven
und den beiden Lateralsträngen, so daß man nacheinander 2 bis i Bündel in jeder
Blattstielhälfte vorfindet. Hiermit hängt die merkwürdige dekomposite Blattform der
Crambe fataria zusammen.
Briquet untersuchte Sinapis pubescenSj Crambe gra)idiflora und Rapistrum
peremie. Er fand die Gefäßbündel kollateral, nur im Blattstiel und in den Blattnerven
der genannten Cranibe-Art stellte er konzentrische Bündel fest. Auch zeigten sich im
Mark, das gleichartig ist und persistiert, zerstreute grobe Körner von oxalsaurem Kalk.
Die Trichome der Brassiceen sind einfach; häufig ist ihre Zellwand an der Basis
knotenförmig verdickt. Sie sind glashell, meistens starr und stechend und stehen in
g 0. F. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
der Regel vom Stengel im rechten Winkel ab. Ihre Länge schwankt zwischen 0,1 und
2,5 mm. Abweichende papillöse Haarbildungen finden sich auf den Fruchtklappen de-
Reboiidia pinnata und der Eruca sativa. Bei ersterer sind sie körnig, bei letzterer
bandförmig. Nach Cosson*) sollen auf den Blättern von Crambe hispanim und
Muricaria prostrata auch ästige Haare auftreten, und Korshinsky**) beschreibt eine
in Turkestan wachsende Crambe schugnana, die sich besonders durch geteilte Haare
von ähnlichen Arten unterscheiden soll.
Biütenverhältnisse. Die Infloreszenzen der Brassiceen zeigen mit Ausnahme
einiger jjeokarpischen Arten {Gossonia, M&risia), deren Blüten sich einzeln aus den
Achseln der Grundblätter entwickeln, die bekannte racemöse Anordnung der Cruciferen.
Die Traube ist entweder beim Aufblühen so locker, daß die unteren Blüten von den
Knospen überragt werden {Brassica oleraeea, Eremophyton Chevallieri), oder sie er-
scheint als eine Doldentraube, in welcher die unteren Blüten auf langen Pedicelli höher
stehen als die Knospen {Brassica campestris).
Fig. 4. Verschiedene Blumenblätter von A Brassica oleraeea L., B Brassicella crucastrum (L.)
0. E. Seh., G Sinapis arvensis L., D Diplotaxis erKcoides (L.) DG., E Eruca sativa Gars.
(Original.)
Die Sepala haben eine längliche oder länglich-eiförmige Gestalt; meistenteils sind
die inneren etwas breiter als die äußeren, nur die Gattung Erucastruni weicht durch
fast gleichbreite Kelchblätter ab. Die äußeren sind bei einigen Gattungen unter der
Spitze tütenförmig vorgezogen und nicht selten mit steifen Borsten bewehrt {Gossonia,
Eruca, Raphanus), die inneren sind dagegen an der Basis immer ein wenig sackartig
vertieft, um den abgesonderten Nektar aufzufangen. Manche Brassiceen besitzen einen
geschlossenen Kelch, der bei Eruca im Querschnitt viereckig erscheint. Die meisten
tragen aber schräg oder wagerecht abstehende Sepala. Selten persistieren dieselben
{Eruca vesicaria, Muricaria prostrata).
Die Blumenblätter der Brassiceen sind fast immer deutlich ausgebildet. Nur
Diplotaxis viminea zeigt schmale, unscheinbai'e Petala; bei Crambe sinuato-dentata.
abortieren sie gänzlich. Die Blütenfarbe ist vorherrschend gelb, doch finden sich auch
zahlreiche Arten und Formen mit weißen Blüten. Häufig verbleichen die gelben Blumen-
*) Comp. Fl. atlant. II. (4 885) 309, 34 4.
**) Fragui. Fl. Turkest., in Bull. Acad. Sc. St. Petersb. 3. ser. IX. 5. (1898) \U.
0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
9
blatten bald; bisweilen entwickelt sich beim Verwelken derselben ein rötlicher Farbstoff,
der auch sehr oft in anderen Pflanzenteilen gefunden wird [Brassica oleraeea, Diplo-
taxis erucoides, muralis). — • Die Lamina, von länglicher oder verkehrt-eiförmiger Ge-
stalt, ist bald eng geädert, bald durch wenige dunkel gefärbte Adern auffällig [Eruca,
Raphamts). Bei den Arten mit aufrechten Kelchblättern ist sie in einen langen und
schmalen Nagel zusammengezogen.
Die 6 Staubblätter gelangen bei allen Brassiceen zur Ausbildung. Nur die mit
winzigen Blüten ausgestattete Diplotaxis viminea, die oftmals auf Autogamie angewiesen
ist, macht insofern eine Ausnahme, als die Staubbeutel der kürzeren Stamina
regelmäßig leer sind. Die Antheren sind stets gelb gefärbt. Während sie meist
eine längliche, vorn abgestutzte Gestalt besitzen, sind sie bei einigen echten Brassica-
Arten deutlich zugespitzt {B. deflexa, oleracea und Verwandte). Die Pollenkörner sind
im trockenen Zustande ellipsoidisch und dreifurchig; im Wasser schwellen sie auf,
nehmen Kugelgestalt an und zeigen drei Nabelflecke. Die Filamente sind in der
Begel einfach, faden- oder stabförmig, manchmal von roter oder violetter Färbimg
[Diplotaxis catholica, erucoides, Sinapodendron frutesoens). Allein die Gattung Crambe
ist dadurch ausgezeichnet, daß die vier Staubfäden des inneren Kreises in der oberen
Hälfte auf der Innenseite mit einem zahnartigen Anhängsel versehen sind, durch
den die Antheren von der Narbe weggebogen werden. Doch wird dieser Zahn hin
und wieder auch unterdrückt.
Die Nektar ien, welche am Grunde der Staubblätter der Blütenachse aufsitzen
und sich stets in der Vierzahl vorfinden, sind recht ansehnlich und tiefgrün gefärbt.
Diejenigen, welche die beiden lateralen Staubblätter von innen umgeben, zeigen eine
kubische oder prismatische, drei- bis fünfseitige,
oben gestutzte Gestalt; bisweilen sind sie auch
schwach zweilappig. In der Mitte vor je zwei
längeren Staubblättern steht eine mediane Drüse,
welche für die Brassiceen besonders charak-
teristisch ist. Die beiden medianen Drüsen sind
bald halbkugelig, bald stäbchenförmig, bald ko-
nisch; hinsichtlich ihrer Größe und Gestalt va-
riieren sie innerhdb einer Art.
Eigentümlicherweise findet sich unter dem
Ovarium vieler Brassiceen eine Verlängerung der
Achse, das sogenannte Gyno p hör. Besonders
auffällig erscheinen die hängenden, mit einem
fadenförmigen Stempelträger versehenen Schoten
der Diplotaxis Äarra-Gruppe. Doch ist die Länge
des Gynophors recht verschieden und schwankt
selbst bei Individuen derselben Art [Brassica elon-
gata, Diplotaxis tenuifolia).
Der Fruchtknoten besitzt in der Sub-
tribus Brassiemae eine längliche Gestalt und ist
mit meist zahlreichen (bis 250) hängenden Ovula
gefüllt. Der fast immer deutlich entwickelte
Stylus zeigt die Merkwürdigkeit, daß er bei
vielen Gattungen in seinem unteren Teile \ bis II Samenanlagen beherbergt. Sie sind
gewöhnlich aufwärts gewendet; unter ihnen finden sich aber auch hier und dort hängende
[Brassicella). In der phylogenetisch jüngeren Subtribus Baphaninae scheidet sich durch
eine Querteilung das hintere Valvarglied von dem vorderen Stylargliede ab. In ersterem
tritt eine Reduktion der Samenanlagen ein. Die Narbe ist bei allen niedergedrückb-
kopfig und etwas zweilappig. Bei der Gattung Eruca ist aber das Nai'bengewebe nach
der Seite der Fruchtklappen dachig herabgezogen. Villani nennt diese beiden Ver-
längerungen karpidiale Lappen.
Fig. ö. Brassica oleracea L. (Grünkohl).
A Blüte ohne Kelch und Krone, von hin-
ten gesehen. B Blüte ebenso, von links
gesehen. (Nach Lund und Kjaerskou,
t. X, fig. 5—6.)
JQ 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Bestäubung. Wie bei den meisten Cruciferen ist auch in der Gruppe der Brassi-
ceen die Stellung der wesentlichen Organe für Selbst- und Fremdbestäubung ein-
gerichtet. Letztere wird aber von allen Arten bevorzugt. Als Honigsucher sind Honig-
bienen, Hummeln, Schwebfliegen, Biumenkäfer und Schmetterlinge zu nennen. Zur
Anlockung derselben dient neben der grellen gelben, seltener weißen Blumenfarbe, zu
denen sich das Rot der oben erwähnten Staubfäden gesellt, ein intensiver Honiggeruch
[Orambe usw.). Manche Arten werden deshalb als Bienenpflanzen angebaut, z. B. Sinapis
alba und Brassica nigi-a. Besonders die perennierenden Crambe-Arten scheinen nur
auf Fremdbestäubung angewiesen zu sein; durch die zahnartigen Fortsätze an der
inneren Seite der längeren Staubblätter suchen sie zu vermeiden, daß der Staub einer
Blüte auf die eigene Narbe gelangt. Es ist erstaunlich, wie wenige Früchte sie oft
trotz ihrer großen Blütenfülle bei geringer Bestäubung durch Insekten hervorbringen.
Dagegen findet bei Diplotaxis viminea, deren äußere Antheren keine Pollenkörner ent-
halten, wohl häufig Autogamie statt; denn alle Früchte sind reich mit Samen gefüllt.
Über die Bestäubung von Brassica oleracea vergl. besonders 0. von Kirchner,
Blumen u. Insekten (19H) 135, Fig. 48 (die hellgelben, besonders von Honigbienen be-
suchten Blumen sind protogynisch). Im übrigen findet man näheres über die Bestäubungs-
verhältnisse der hier behandelten Gattungen bei P. Knuth, Handb. Blütenbiol. II. \.[\ 898)99.
Durch die Fremdbestäubung entstehen hin und wieder in der Natur Bastarde, so
Diplotaxis acris X harra, muralis X tenuifolia, welche sterile Früchte tragen. Es ist
sogar einmal von Pomel eine hybride Pflanze gefunden worden, deren Eltern zwei
verschiedenen Gattungen angehören. Sie heißt Rapistrella ramosissima und ist aus
einer Kreuzung zwischen Gordylocarpus muricatus und Rapistnmi hispanieum her-
vorgegangen. Auch zwischen kultivierten Brassiceen sind mehrfach hybride Formen
beobachtet worden, welche sich bald spontan, bald mit Zutun des Menschen gebildet
haben. Es möge hier nur hervorgehoben werden, daß die von Caspary so oft be-
handelte Wruke nach S. Lund*) eine Kreuzung von Brassica campestris und B. napus
sein soll. Im übrigen sei auf die angeführte Literatur hingewiesen. Besondere Auf-
merksamkeit aber erheischt eine künstliche Kreuzung zwischen Raphanus sativus und
Brassica oleracea, welche Flippe Gravatt in neuester Zeit einwandfrei hergestellt hat.
Schon Sageret hatte die beiden Pflanzen gekreuzt, doch wurde sein Resultat etwas
bezweifelt. Gravatt belegte den Rettich mit Pollenkörnern des Kohls. Es entwickelten
sich zwei kleine Schoten. Auch Kohlpflanzen wurden mit dem Pollen des Rettichs be-
stäubt, aber es bildeten sich keine Früchte. Nur ein Samenkorn des Rettichs keimte.
Es wurde aus ihm eine große Pflanze gezogen, deren Blätter in Größe und Gestalt
dem Kohle ähnelten; auch waren sie ziemlich kahl. Die Wurzel verdickte sich nicht.
In vielen Blüten der hybriden Pflanze zeigten sich 8 Stamina. Früchte brachte der
Bastard nicht hervor.
Frucht, Same und Keimung. Die Brassiceen zeigen in Bezug auf die Frucht-
bildung eine große Mannigfaltigkeit. Bei den phylogenetisch älteren Gattungen, z. B.
Brassica, Erucastrum, Sinapis, treten langgestreckte linealische oder längliche Schoten
auf, die nicht selten schlängelig gebogen sind. Die sich von unten nach oben leicht
ablösenden Klappen sind von einem starken Mittelnerv und zahlreichen mehr oder
weniger deutlichen Längsnerven, welche aber häufig anastomosieren, durchzogen. Durch
die Samen, die von innen heraus einen Druck gegen sie ausüben, erhalten sie viele
Höcker. Sobald sich die Klappen, die unter ihrem stumpfen Ende durch ein kurzes
Anhängsel gelenkartig in das Stylarglied hineinfassen, abgelöst haben und die Samen
herausgefallen sind, wird das zwischen den Plazenten ausgespannte Septum mit den
durch die Samen verursachten Eindrücken sichtbar. Diese Scheidewand ist von derber
oder auch ziemlich zarter Konsistenz und besitzt unregelmäßig polygonale Epidermis-
zellen mit dicken, welligen Wänden. Das zunächst noch stehen bleibende Stylar-
glied, in der systematischen Beschreibung Schnabel genannt, hat bei zahlreichen
*) Medd. Bot. For. Kjöbenh. III. (<883) 38—40.
0. E. Schulz.
Cruoiferae-Brassicnae.
11
Arten an seiner Basis einen Hohlraum, in den sich das Septum hineinzieht. Er schließt
oft Samen in wechselnder Zahl ein, eine Eigentümlichkeit, welche unter
allen Cruciferen nur den Brassiceen zukommt. Die Samen sind in demselben
verschieden angeordnet, zumeist aufsteigend, aber auch hängend. Zuletzt bricht das
Glied von dem Replum ab. Coincya rupcstris und Reboudia crucarioides zeichnen sich
Pig. 6. Verschiedene Fruchtforaicn der Subtribus Brassioinae. A llrassica oleracea L. B Si-
uapodendron frutescens (Ait.) Lowe. C Erucastrum elatum (Ball) 0. E. Seh. mit geöffnetem
Schnabel. D Brassicella erucastrum (L.) 0. E. Seh. E Trachystonm Ballii 0. E. Seh. F S'i-
napis arvensis L. G S. Aucheri (Boiss.) 0. E. Seh., aufrechte untere und hängende obere
Schote. H Hirschfcldia incana (L.) Lagr. var. hirta (Bab.) 0. E. Seh. / Tiehoudia crucarioi-
des Goss. et Dur., geöffnet. K Diplotaxis crassifolia (Raf.) DG. L D. erucoides (L.) DG.
M Eruca sativa Gars. (Original.)
durch abweichende Bildung des stjlaren Gliedes aus, wie sie häulig bei den Raphaninen
beobachtet wird. Bei crsterer ist das Stylarglied durch ein schwammiges Mesokarp
stark verdickt, bei letzterer ist es zusammengedrückt und zweischneidig geflügelt. Da
aber die Klappen sich bei beiden zuerst lösen und das Endglied mit dem Rahmen lange
Zeit im Zusammenhange bleibt, also keine Gliederung stattfindet, so gehören beide
Pflanzen zu den Brassicinen; sie deuten aber den Übergang zur folgenden Gruppe an.
12
0. E. Rchtilz.
Cruciferae-Brassireae.
Die Gattungen, welche zu den Raphanincn gehören, sind phylogenetisch jünger
als die soeben geschilderten; sie sind durch die Querteilung ihrer Früchte charak-
terisiert. In einer Anzahl von Gattungen wird das hintere, sogenannte Valvarglied
stark reduziert, während das Stylarglied eine bedeutende Länge erreicht. Das hintere
Glied wird in der Gattung Cossonia gänzlich unterdrückt. Baphanus und Hemi-
crambe bilden es bisweilen aus; es öffnet sich dann mit zwei Klappen. In der Gattung
Fig. 7. Verschiedene Fruchtformen der Subtribus Baphaninae. A Cossonia afrieana Dur.
mit Längsschnitt. B Baphanus raphanistrum L. G Enarthrocarptis clavatus Del. mit
Längsschnitt. D Eremophyton Ghevallieri Beg. mit Längsschnitt. E Morisia monantha (Viv.)
Aschers, mit Längsschnitt. F Ouiraoa arvensis Coss. 0 Cordyloearptts muricattts Desf. H
Galepina irregidaris (Asso} Tliell. mit Querschnitt eines Samens. J Grambe abyssinica Höchst,
var. Meyeri 0. E. Seh. mit Längsschnitt. K Kremeria cordylocarpus Coss. et Dur. mit Längs-
schnitt. L Muricaria prostrata (Desf.) Desv. mit Längsschnitt. M Bapistrum rugosum (L.)
Berg, mit Längsschnitt. N Didesmus aegyptitts (L.) Desv. mit Längsschnitt. 0 Otocarpus vir-
gatus Dur. mit Längsschnitt. P Geratoehemum rapistroides Coss. et Bai. (Original.)
Enarthrocarpits bleibt es beständig geschlossen. Das vordere Glied wird bei den
genannten Genera durch Gewebe, die aus der Fruchtwand hervorgehen, zur »Glieder-
schote«. Es enthält meist zahlreiche, übereinander liegende, oft verholzte, einsamige
Fächer, welche durch lakunöses Gewehe voneinander getrennt sind. Schließlich zer-
bricht dieses Glied in einzelne Teile. Bei den Gattungen Cossonia und Enarthroearpus
ist das Septuni im vorderen, beziehungsweise auch im hinteren Gliede völlig \er-
0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae. 13
schwunden; bei Rapharms wird es durch die Samen abwechselnd an die eine oder
die andere Wand der Fächer gedrückt. — Es gibt aber unter den Raphaninen aucli
viele Gattungen, deren Stylarglied kurz ist. Es besitzt in den Gattungen Quiraoa und
Morisia zwei nebeneinander liegende, durch das Septum getrennte Fächer, welche je
einen aufrechten Samen einscWießen. Ihr hinteres Glied öffnet sich durch zwei Klappen
und hat auch zwei durch eine Scheidewand getrennte Hohlräume, in denen sich je ein
hängender Same befindet. Das Stylarglied anderer Gattungen [Grambe, Didesmus usw.)
wird zu einem einfächerigen Hohlraum reduziert, in dem das Septum mehr oder weniger
sichtbar ist. Bald liegt es als weißes Häutchen der Fruchtwand an {Rapistrum), bald
ist es spinnewebig [Muricaria), bald ist es nur in der jungen Frucht wahrnehmbar
[Kremeria). Mitunter wird es gänzlich unterdrückt {Calepina, Crambe). Die Gestalt
dieses vorderen Gliedes ist von der des hinteren häufig sehr abweichend. Diese Ver-
schiedenheit der beiden Glieder bezeichnet Delpino als Heteromerikarpie. Nach Grim-
bach*), welcher Rapistrum rugosmn untersuchte, sind die anatomischen Unterschiede
in den beiden Gliedern bedeutend. Das vordere GUed hat eine kugelige oder eUipsoidische
Form. Seine Oberfläche ist entweder glatt [Crambe) oder trägt Erhöhungen und Auswüchse
in Gestalt von Längsrippen [Rapistrum)^ stumpfen Tuberkeln [Kremeria), spitzen
Stacheln [Muricaria), Flügeln und krausen Wülsten [Cordylocarpus) , abstehenden
Öhrchen [Otocarpus). Das hintere GUed ist dagegen stielartig und ziemlich einfach ge-
baut. Bei Cordylocarpus ist es länger als das stylsire Glied, zeigt mehrere übereinander
liegende Samen und bleibt geschlossen. Rapistrum, pererme und rugosu/m enthalten
\ bis 3 Samenanlagen im hinteren Gliede. Bei ersterem öffnet es sich nicht; dagegen
werden bei letzterem entweder deutliche Klappen ausgebildet, die nach dem Abfall des
vorderen Gliedes abspringen, oder das ganze Glied verkümmert zu einem kurzen Stiele.
In den Gattungen Crambe, Kremeria, Muricaria wird das Valvarglied regelmäßig rudi-
mentär und verschmilzt mit dem mehr oder weniger gut entwickelten Gynophor zu
einem stielartigen Gebilde; doch läßt sich im Ovarium bis auf einige besonders klein-
früchtige Arten [Crambe kilimandschariea, sinuato-dentata) immer ein winziges,
hängendes Ovulum nachweisen, das aber später abortiert. Bei Calepina wird
sogar das ganze hintere Glied unterdrückt. Das Valvarglied von Ceratocnemum ra-
pistroides besitzt zwei karpidiale Fortsätze, die in entsprechende Vertiefungen des oberen
Gliedes hineingreifen. Die beiden Glieder trennen sich entweder leicht [Crambe) oder
sehr schwer [Cordylocarpus). Die Gattungen Cossonia und Morisia besitzen geo-
karpische Früchte und zeigen in ihrer Lebensweise viel Übereinstimmendes. Über
Morisia hat Briquet a. a. 0. eine eingehende Abhandlung geschrieben.
Die Samen der Brassiceen sind kugelig oder ellipsoidisch ; ihre Farbe ist ver-
änderlich, selbst innerhalb einer Schote. Dem bloßen Auge erscheinen die meisten
netzig-grubig, weil sich die Epidermis der Samenschale aus meist sechsseitigen Tafel-
zellen zusammensetzt. Diejenigen Samen, welche in aufspringenden Gliedern enthalten
sind, führen eine verschleimende Epidermis. Auf den Boden gelangt und befeuchtet,
befestigen sie sich mit derselben. Besonders die Samen der Gattung Eruca sondern
viel Schleim ab. Die Testa zeigt 4 bis 5 verschiedene Zellschicßten.
Der Keimling ist orthoplok. Seine beiden Keimblätter sind stark konduplikat,
nur diejenigen von Diplotaxis acris und Erucastrum griquense, welche sehr klein sind,
zeigen eine geringe Faltung. Das äußere Keimblatt ist etwas größer als das innere,
welches von ihm umfaßt wird. In der Regel haben die Kotyledonen im Samen keinen
Stiel, nur Crambe cordifolia ist durch eine Radikula, die fast bis zum Grunde
gespalten ist, ausgezeichnet. Etwas abweichend verhalten sich die Keimblätter
von Calepina. Sie sind sehr breit, stark gewölbt und von beiden Seiten fast bis zur
Mitte einwäi-ts gebogen. Im Querschnitt bilden sie eine Figur, welche einer Geige oder
nach Gosson einer Standuhr ähnlich ist.
Der Funikulus ist entweder kiu:'z fadenförmig oder nach der Basis etwas ver-
*) Engler's Bot. Jahrb. LI. 2. (1913) Beiblatt n. 113, S. 32.
14
0. E. Schulz, — Cruciferae-Brasslceae.
breitert. Er ist gewöhnlich abwärts gekrümmt, im Stylargliede hingegen häuflg auf-
strebend. Hervorzuheben ist, daß die Oawfee-Arten im vorderen Gliede einen auf-
fallend langen , fadenförmigen Funikulus besitzen , welcher am Grunde des Gliedes
beginnt, bogig aufwärts steigt und an seinem scheibenförmig erweiterten Ende den
hängenden Samen trägt.
E
Fig. 8. Samen. Brassica oleracea L. (Grünkohl). A S. vom Nabel gesehen, — B. campestris
L, (Sommerrübsen), B S, von der Seite, G vom Rücken gesehen, D vom Nabel gesehen, — B.
campestris L. (Winterrübsen), E S, vom Nabel gesehen. (Nach Lund und Kjaerskou t, XIV,
fig. 3- 6 und 9.)
Die Verbreitung der Samen geschieht auf verschiedene Weise, Die größeren
kugeligen Samen rollen nach dem Aufspringen der Klappen weithin über den Boden. Die
Schoten der Gattung Diplotaxis schließen zahlreiche kleine Samen ein, die infolge kurzer
Nabelstränge in jedem Fache mehr oder weniger deulhch in zwei Reihen angeordnet
sind. Die winzigen Körner werden ohne Zweifel durch den Wind verbreitet, namentlich
diejenigen der in der Wüstenzone wachsenden D. acris und hatra. Die schwammig-
korkigen Wände der Schließfrucht von Crambe maritima stellen einen Schwimmapparat
dar, der die Früchte über das Meer
an andere Küsten trägt. Die harlscha-
ligen Fruchtglieder anderer Crambe-
Arten fallen sehr leicht ab und rollen
fort. Muricaria prostrata und die
verwandten Gattungen besitzen in den
Stacheln, Höckern und Anhängseln
ihrer Früchte Haftorgane, die sich
vorbeistreifenden Tieren anhängen.
Andere Pflanzen werden zur Frucht-
zeit als ganze Ballen von der Wurzel
gelöst und dem Spiel der Winde als
sogenannte Steppenläufer oder Wirbel-
kräuter preisgegeben, z. B. Cordylo-
carpus muricatus, JRapistrum perenne.
Letzteres führt im Volksmunde auch
den Namen »Windsbock«. Brassica
elongata bildet mit Gypsophila pani-
culata, Salsola kali u. a. in Süd-
Rußland große kugelige Massen, die
nach F. St. Nenjukow (briefl.) »pere-
katf-pole« (rollendes Feld) heißen.
Fig. 9. Samenquerschnitte. A Brassica oleracea L.
Teil des Samens mit Oberhaut, Testaschichten und
Endosperm. — B Sinapis alba L. Ebenso. (Nach
Harz fig. 73X und 76 VII.)
0. E. Schulz. — Cruciferae-Braissiceae. 15
Bei der Keimung verlängert sich das Hypocotyl bedeutend und hebt die beiden
ungleich großen und ungleich lang gestielten Kotyledonen über den Boden, welche sich
bald ansehnlich vergrößern. Bei vielen Gattungen [Brassica, RaphoMUS, Sinapis) sind
sie vorn tief ausgerandet, daher im Umrisse verkehrt herz- oder nierenförmig. Meisten-
teils sind sie völlig kahl und glänzend, oft violett gefärbt. Raphanus raphanisirum
zeigt einzelne Härchen am Petiolus. Die Keimpflanzen von Sinapis alba und disseota
sind aber stark behaart. Die ganze ca. 2 cm lange hypocotyle Achse und die beiden
Kotyledonenstiele sind mit abstehenden oder etwas zurückgekrümmten, 0,75 — \ mm
langen Haaren dicht besetzt. Die Keimblätter selbst sind unterseits auf den Nerven
auch etwas behaart (vgl. Fig. \ B). Die ersten Laubblätter, die sogenannten Primordial-
blätter, sind von den Keimblättern völlig verschieden und besitzen die Gestalt der unteren
Stengelblätter.
Geographische Verbreitung. Das Vorkommen der Brassiceen beschränkt sich
in der Hauptsache auf das Mediterrangebiet. Viele Arten der Gattungen Brassica,
Diplotaxis, Raphanus, Sinapis sind nur hier zu finden. Im westlichen Teile dieses
Florengebietes tritt eine große Anzahl hochinteressanter Gattungen auf, welche meistens
monotypisch sind und oft nur in einem eng begrenzten Distrikte wachsen: Ceratocnemum,
Coincya, Cordylocarpus, Cossonia, Fezia, Ouiraoa, Hemierambe, Kremeria, Morisia,
Muriearia, Otocarpus, Trachystoma. Einige Arten, z. B. Brassica nigra, Rapha/nus ra-
phanistrv/m, Sinapis arvensis, sind auch in das mitteleuropäische und makaronesische
Gebiet eingedrungen. In Steppen Osteuropas und Westasiens sind Brassica elongata
und juncea heimisch. Letztere ist in mehreren Kulturformen in vielen subtropischen oder
tropischen Gegenden verbreitet. Die Gattung Brassicella ist fast nur in Westeuropa ver-
treten. Im makaronesischen Übergangsgebiete sind die Gattung Sinapodendron und
einzelne Diplotaxis-Arlen endemisch. Eine größere Verbreitung über verschiedene Floren-
gebiete zeigen die beiden Gattungen Erucastrmn und Cramhe. Das Areal der ersteren
erstreckt sich von Mitteleuropa über das Mediterrangebiet bis nach Südafrika. Die
letztere hat übereinstimmend mit ihren drei Sektionen hauptsächlich drei Zentren, die
Sektion Dendrocramhe: Makaronesien, Leptocrambe: die Mittelmeerländer, Sarcocrambe,
die viele Steppenpflanzen einschließt: Osteuropa und Westasien. Einige Arten der zweiten
Sektion kommen auch im tropischen Afrika vor, wo sie in gebirgigen Gegenden Kultur-
felder bewohnen, so Crambe kilimandscharica.
Alle Brassiceen lieben sonnige, offene Standorte. Sie wachsen in Felsritzen,
auf kahlen Hügeln und Mauern, an Wegrändern und Flußufern, auf Weideplätzen,
Feldern und Ruderalstellen. Mehrere Arten treten ungemein häufig auf und sind lästige,
kaum ausrottbare Unkräuter, die in alle Welt verschleppt worden sind [Raphamts
raphanistrum, Sinapis arvensis). Infolge ihres massenhaften Vorkommens tragen die
Brassiceen mitunter zur Physiognomie der Landschaft bei. So erscheinen ganze Strecken
durch blühende Pflanzen von Diplotaxis erueoides wie mit Schnee bedeckt; Haferfelder,
die mit R. raphanistrum var. luteum durchsetzt sind, leuchten weithin in gelber
Farbe. Die meisten Arten finden sich in der Ebene und der montanen Region. In
der litoralen Zone sind nachstehende Arten zu finden: Crambe maritima, Raphanu^
maritimus auf sandigen Dünen; Brassica oleracea und Verwandte auf Strandfelsen.
Diplotaxis acris, Oriffithii, harra und Eremophyton Chevallieri sind echte Wüsten-
pflanzen. Nur wenige Brassiceen haben sich dem Hochgebirge angepaßt [Brassica re-
panda, Brassicella nivalis, Richeri).
Die Blütezeit vieler im Mediterrangebiet vorkommenden Arten [Diplotaxis erueoides
usw.) ist eine so frühzeitige, daß sie oft schon in die Wintermonate von Dezember bis
März fällt.
In Bezug auf das Substrat verhalten sich die Brassiceen ziemlich indifferent.
Doch sind beispielsweise Brassica fruticulosa, oleracea und Verwandte entschieden kalk-
liebend. Vornehmlich auf kiesigem Boden wachsen dagegen die Arten der Gattung
Brassicella. Raphanus raphanistrum liebt sandigen Boden, während Sinapis arvensis
16 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
tonhaltige Erde bevorzugt; A. Verhulst nennt die erstere Art calcifug, die letztere cal-
cicol. Diplotaxis crassifolia kommt auf Gipsbergen vor.
Verwandtschaftliche Beziehungen. Die in dieser Arbeit behandelten Gattungen
werden trotz der augenfälligen, aber nur scheinbaren Verschiedenheiten in der Frucht-
bildung durch die Anordnung der Honigdrüsen, die Gestalt der Narbe, die unregelmäßig
polygonalen Epidermiszellen der Scheidewand, deren Wände oft gewellt sind, die im
Keimling ausgeprägt conduplicaten Kotyledonen, die einfachen Haare, die im Mesophyll
auftretenden Myrosinzellen gut charakterisiert und begrenzt, so daß die beiden Subtribus
Brassieinae und Raphaninae, ebenso wie die gesamten Brassiceen, wie von Hayek
mit Recht betont, innerhalb der Cruciferen einen sehr natürlichen Verwandtschafts-
kreis darstellen. Drei Pflanzengruppen vermitteln den Übergang zu andern Unter-
abteilungen. Diplotaxis acris und Griffithii, deren systematische Stellung lange strittig
war, besitzen nur wenig gefaltete Keimblätter. Die Gattung Eruca weicht von den
übrigen durch die Form der Narbe ab, die mit zwei karpidialen Lappen ausgestattet
ist. Auch zeigen ihre Samen manchmal einen schmalen, geflügelten Saum. Sie ist
sicher, wie auch die beiden Diplotaxis- Arten, phylogenetisch mit Moricandia in Zusammen-
hang zu bringen. Schließhch zeigt Rebotcdia pinnata im Habitus und auch im Frucht-
bau eine innige Verwandtschaft mit der Gattung Entcaria.
Von Hayek hat a. a. 0. noch die Gattung ÄmTnosperma zu den Brassicinen, die
Gattimgen Enccaria, Gakile, Zilla, Physwhynchus und Fortuynia zu den Raphaninen
gestellt. Ammosperma Hook. f. in Benth. et Hook. f. Gen. plant. I. i. (1862) 82
umfaßt nach Prantl neben Ä. dnereum (Desf.) Hook. f. auch A. teretifoliwrn (Desf.)
Prantl 1. c. S. 170. Beide Pflanzen weichen aber erhebhch voneinander ab. Die
inneren Kelchblätter des A. teretifolium sind tief gesackt; die Narbe besitzt herab-
laufende karpidiale Lappen ; die medianen Nektarien sind spitz; die Fruchtklappen haben
drei deuthche Nerven; die Samen stehen in einer Reihe, sind geflügelt und umgeben
sich in aufgekochtem Zustande mit einem dicken Schleim mantel. Diese und andere
Kennzeichen deuten auf die Moricandia-Gruppe, zu der die Pflanze auch bereits von
De Candolle gesetzt worden ist. A. cinereum dagegen hat kaum gesackte innere
Sepala, eine kopfige Narbe, auffallend große halbkugelige Mediandrüsen; seine Frucht-
klappen zeigen nur einen starken Mediannerven. Die Samen sind zweireihig, ungeflügelt ;
aufgekocht bringen sie nur wenig Schleim hervor. Die Art zeigt manche Ähnlichkeit
mit der Gattung Diplotaxis, von welcher sie sich durch den notorhizen Keim, die
schmalen, geraden Kotyledonen, die nicht zweilappige Nai-be genügend unterscheidet.
Beide Pflanzen gehören zu den Moricandiinen; A. teretifolium und verwandte Arten
sind zu einer neuen Gattung [Pseude^-ucaria] zusammenzufassen, während Ammosperma
als monotype Gattung bestehen bleibt. Erucaria, Cakile, Zilla, Physorhynchus und
Fortuynia sind echte Brassiceen, wie von Hayek hervorhebt; die beiden ersteren
bilden die Subtribus der Cakilinen, die übrigen die Subtribus der Zillinen. Die Gattung
Erucaria besitzt eine eigentümliche Orientierung ihrer schmalen Kotyledonen. Die Gattung
Gakile hat zumeist pleurorhize Samen. Bei den Gattungen Zdlla, Physorhyn^Jiiis und
Fortuynia werden deutlich herablaufende kai'pidiale Narbenlappen beobachtet, welche
sich auch bei den Moricandiinen vorfinden.
Innerhalb der Subtribus Brassieinae bietet die Begrenzung der Gattungen er-
hebliche Schwierigkeiten. Es hat nicht an Vorschlägen gefehlt, viele Gattungen, die
sich angeblich generisch schlecht begrenzen lassen, zusammenzuziehen. Boissier nahm
in seinem Werke Voyage Botanique dans le Midi de l'Espagne unter Brassica Di-
plotaxis, Eruca, Erucastrum, Moricandia und Sinapis auf; später wandte er sich in
der Flora orientalis wieder den Gattungen Linne's und De Candolle' s zu. Die von
Linne unter dem Namen Brassica erucastrum beschriebene Pflanze sollte beispielsweise
ein Zwischenglied zwischen Brassica und Sinapis sein. Villars beschrieb sie von
neuem als Brassica Gheiranthu^, Koch brachte sie zur Gattung Sinapis. In Wirk-
lichkeit handelt es sich aber weder um Brassica noch um Sinapis, sondern um eine
0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae. 17
gut charakterisierte Gattung, welche Fourreau Brassioella nannte. Auch von Hayek
erkannte in einer Brassieella ertceastnmi vei'wandten spanischen Art eine besondere
Gattung und taufte sie Rhynchosinapis.
Infolge der Ähnlichkeit vieler Arten und Varietäten innerhalb der Gattungen
ist auch die Begrenzung dieser Formenkomplexe nicht leicht. Wie oft manche Art von
den Autoren verkannt wurde, erhellt aus dem Umstände, daß die oben erwähnte Brassi-
eella erucastrum von dem scharfsichtigen De CandoUe als Brassica erueastruvij
Gheiranthus und cheiranthiflora beschrieben wurde. Linne führt diese Art in der
Gattung Brassica unter der Sektion Er ucae (Schnabel lang, schwertförmig!) an neben
B. eruca = Eruca sativa, mit welcher sie im Blütenbau eine große Übereinstimmung
zeigt. In der Synonymie werden von ihm einige ältere Autoren genannt, deren Ab-
bildungen bis auf diejenige des Fuchs zutreffen. Trotzdem wurde Brassica erucastrum L.
oftmals mit Erucastrum nasturtiifolium verwechselt und schließlich als nicht zu ent-
rätselnde Art beiseite gestellt.
Herkunft der Kulturgewächse. Ein großes Interesse beanspruchen die Arten,
welche seit uralter Zeit von den Menschen in Kultur genommen worden sind. Brassica
oleracea befindet sich noch im spontanen Zustande an den Küsten Englands und des
atlantischen Frankreichs. Die vielen Kulturformen sind aber nicht nur von dieser
Pflanze, sondern auch, und zwar im verstärkten Maße, von den mit ihr verwandten
und schwer von ihr zu unterscheidenden, am Mittelmeer wachsenden Arten abzuleiten.
Der sogenannte Blumenkohl zeigt eine große Ähnlichkeit mit Brassica cretica. —
Brassica napus und B. campestris sind zwei verschiedene Arten. Ersteren als Bastard
zwischen B. oleracea und B. campestris aufzufassen, ist von der Hand zu weisen. Die
Heimat beider befindet sich sicherlich in Algerien und den benachbarten
Mittelmeerländern. Eine auffallende Kulturrasse ist B. napus var. chinensis, welche
in Ostasien entstanden ist und dort eine große Rolle spielt. — Brassica nigra ist^
ebenfalls im Mediterrangebiet heimisch und hat sich in Mitteleuropa überall, haupt-
sächlich an Flußufern angesiedelt. — Sinapis alba ist eine echt mediterrane Art.
Der Rettich und das Radieschen sind im wilden Zustande nirgends angetroffen
worden, wohl aber oft subspontan. Ihre Heimat ist keineswegs in China oder Japan
zu suchen. Sie stellen vielmehr nur Kulturprodukte dar, die aus den in den west-
lichen Mittelmeerländern und in der atlantischen Provinz Westeuropas verbreiteten Arten
Raphanus landra und m,aritimus hervoi'gegangen sind. Letzterer ist wohl die Stamm-
pflanze des Rettichs, während sich aus dem ersteren durch Kultur die verschiedenen
Formen des Radieschens entwickelt haben.
Eine sehr interessante Pflanze ist auch Raphanus caudatus L. f., als dessen
Heimat Java angegeben wird. Sie wird dort kultiviert, und ihre eingemachten Schoten
werden von den Eingeborenen unter dem Namen Mugri verzehrt. Die Früchte werden
mehrere Fuß lang. Sie ziehen durch ihr Gewicht den Stengel zur Erde und gleichen
infolge ihrer Krümmung Schlangen, die sich im Grase verbergen. Es handelt sich bei
dieser Art höchstwahrscheinlich um eine monströse Kulturform des Raphanus sativus,
die in den Tropen gezüchtet worden ist; denn alle neuerdings in botanischen Gärten
gezogenen Pflanzen, die als R. caudatus ausgegeben werden, haben bedeutend kürzere
Früchte. Übrigens ist der Fruchtschnabel auch bei anderen Raphanus-Arien großen
Schwankungen unterworfen. Die in Mexiko eingeschleppten und eingebürgerten R.
raphanistrum-l?üa.nzen zeichnen sich durch außergewöhnliche Verlängerung des
Schnabels aus.
Nutzen. Die Brassiceen besitzen als Nutzpflanzen eine sehr große Bedeutung.
Gehören doch zu ihnen die bekanntesten Gemüse-, Rüben- und Ölpflanzen,
welche fast auf dem ganzen Erdball kultiviert werden. Brassica oleracea, nigra,
Eruca sativa und Raphanus sativus waren schon den Alten allgemein bekannt, wie
sich aus den Schriften des Hippokrates, Dioscorides und Plinius ergibt. Im Mittel-
A. King 1er, Dan Pflanzenreich. lY. (Embryophyta «iphonogama 105. 2
18
0. E, Schulz. — Gruciferae-Brassiceae.
alter schätzte man den Kohl als Speise sehr hoch. Bock berichtet in seinem Kräuter-
buch 1546, daß der Kohl bei etlichen Caulis imperialis genannt werde; »er sei ja
ein nützlich kaiserlich Kraut und Gemüs, das sich freilich weder König noch Kaiser be-
schämen.« Brassica oleraeea yfird von den Gärtnern als Blattkohl, Kopfkohl, Kohl-
rabi und Rosenkohl gezogen. Letzterer erfordert bei der Anzucht besonders aufmerk-
same Pflege, da das Endköpfchen rechtzeitig entfernt werden muß, damit sich in den
Blattwinkeln die kleinen »Rosen« bilden können. Der sehr beliebte Blumenkohl be-
steht aus dem monströsen, durch Überernährung fleischig gewordenen Blütenstande.
Da alle Variationen leicht verwildern, müssen die Samenpflanzen sehr sorgfältig ge-
pflegt werden.
V?
iL....
ix.
Fig. 10. Brassica oleracea L. (Blumenkohl). Ä Ein 12 mm breites Stück des Kopfes, Lupen-
ansicht von oben. B Ein 8/4 mm breites Stück desselben Kopfes, stärker vergrößert. G Längs-
schnitt durch ein kleines Stück des Kopfes. D Ein 12 mm breites Stück des Kopfes in einem
späteren Entwicklungsstadium, bei Lupenansicht von oben ; Blütenknospen überall hervorsprossend.
(Nach Lund und Kjaerskou, t. X, fig. 1 — 4.)
Brassica napus, campestris und Raphanus sativus entwickeln mehr oder minder
gut schmeckende Rüben, welche oft ein ansehnliches Gewicht erreichen. Leider wer-
den oft ganze Kultui'en von Brassica-Vüa.nzen durch einen Wurzelpilz, Plasmodiophora
Brassicae, vernichtet. Auch leiden alle kohlartigen Gewächse sehr unter Insektenfraß.
Die genannten Arten, sowie Sinapis alba und Verwandte, enthalten in ihren
Samen ein fettes Öl, das als Speiseöl und Brenn öl verwendet wird. Bekanntlich
liefern die zerstoßenen Samen von Brassica nigra und Sinapis alba, wenn sie mit
Essig und Most vermischt werden, ein scharfes Küchengewürz, den Senf oder Mostrich.
Auch in der Heilkunde werden die Samen gebraucht; es sei hier nur an Senfpflaster
und Senfspiritus erinnert.
0. E. Schulz. — Cruciferae-Hrassiceae. 19
In Südeuropa ist die etwas unangenehm riecliende Eruca sativa als Gemüse und
Salat beliebt; in frühester Zeit wurde sie als ein Aphrodisiacum ausgegeben. — Die
Blätter von Brassica integrifolia, welche sich besimders zum Anbau in Ti-opengegenden
zu eignen scheint, werden überall nach den Berichten der P>eisenden von den Ein-
geborenen wie Kohl als Gemüse benutzt und geben ein vorzügliches Essen. — Ein
spargelähnliches Frühjahrsgericht bereitet man hauptsächlich in England aus den Sprossen,
die aus den Achseln der Blätter von Cramhe maritihia hervorgehen. — Die fußlange,
fleischige, süßschmeckende Wurzel von C. tataria wird nach Falk von den Kalmücken
in Asche gebraten und dann mit Butter und Talg gegessen. Sic wird auch gekocht
und zum Fleisch verspeist. In Ungarn ißt man die Sprosse und die Wurzel dieser
Pflanze gekocht als Gemüse und geschält als Salat unter dem Namen Tatarenbrot. Die
Wurzel soll auch schon von den Soldaten des .Julius Caesar zum Backen einer Art
Brot benutzt worden sein.
Die Blätter vieler Brassiceen werden vom Vieh gern gefressen. Dagegen maclit
Planchon (1898; darauf aufmerksam, daß in Südfrankreich bei Schafen nach dem
Genuß von Dijjlotaxis crucoidcs schon mehrfach Vergiftungsfälle beobachtet worden
seien. Ferner w^eist G. Ileyl*) auf eine Vergiftung hin, welche an einem kleinen
Knaben durch die intensiv, fast übel riechende Diplotaxis tenuifolia verursacht worden
ist. In der Pflanze wurde ein Körper mit ausgesprochener Alkaloidnatur festgestellt.
Raphanus raphcunstrum und Sinapis arvensis bereiten durch ihr massenhaftes Vor-
kommen den Landwirten großen Schaden, zumal ihre Samen jalu-elang in der Erde die
Keimkraft bewahren. Man sucht deshalb diese Unkräuter durch Bespritzen mit einer
l'jsenvitriollösung und andere Mittel auszurotten.
Conspectus subtribuum.
A. Glandulae nectariferac medianae semper exstantes et mani-
festae, laterales subcubiformes vel abrupte pvramidatae vel
bilobae. Fructus articulo stylari vel rostro plerumque semini-
fero praeditus. Semina testa reticulato-alveolata vel sub-
laevi instructa, num(}uam insigniter alata vel granulata.
a. Siliquae elongatae, haud transversim exacte biarticulatae . I. Brassicinae.
b. Fructus sae[)e abbreviati, evidenter transversim biarticu-
lali, rarissime articulo inferiore plane obliterato [Calcjniia^
nossonia).
u. Articulus superior iructus semper fertilis.
I. Stigma depresso-capitatum. Antherae obtusae.
\ . Cotyledones longitudinaliter conduplicatae, cor-
datae vel reniformes vel lale oblongae ... II. Raphaninae.
2. Cotyledones radiculae in- vel accumbentes, ob-
longae vel lineares, interdum replicatae . . . ill. Cakilinae.
II. Stigma lobis carpidialibus decurrentibus conicum.
Antherae acutae vel acuminatae 1\'. Zillinae.
ß. Articulus superior fructus semper sterilis, rostriformis V. Vellinae.
B. Glandulae nectariferac medianae plerumque deticientes, late-
rales semicirculares. Fructus rostro semper aspermo. Semina
testa saepe alata vel granulosa praedita.
a. Semina latissime alata VI. Savignyinäe.
b. Semina plerumque anguste alata, rarius non alata vel
granulosa Vll. Morioandiinae.
*) Über Diplotaxis tenuifolia DC. (Apothekerzeltg. XV. [-1900] 3ül, nacli Just, Bot. Jahresber.
XXVIII. -1900. II. [190 2] 41).
20 0. E. Schulz. — Gruciferae-Brassiceae.
Subtribus I. Brassicinae.
V. Hayek, Fl. Steiermark I. (4 909) 548 et Beih. Bot. Zentralbl. XXVII. \. Abt.
Heft 2 (49H) 256 (excl. Ämniosperma]. — Subordo III. Ortkoploceae trib. XII.
Brassiceae seu 0. süiquosae DC. Syst. Nat. II. (1821) 152, 581. — Sinapeae-ßras-
sicinae Prantl in Engl.-Prantl, Pflzfam. III. 2. (1890) 175, pro parte.
Glandulae nectariferae medianae semper exstantes, semiglobosae, oblongae, stipiti-
lormes, laterales subcubiformes, abrupte pyramidatae, semilunatae, saepe bilobae. An-
therae fere semper obtusae, raro acutiusculae ; filamenta semper libera. Stigma de-
presso-capitatum , ± bilobum, rai'issime lobis carpidialibus brevissime decurrentibus
{Erucaj. Siliquae elongatae, valvis desilientibus, rostro longe cum replo cohaerente,
plerumque seminifero, rarius abortu seminibus carente, rarissime regulariter aspermo.
Semina haud alata, rarissime ala vix conspicua cincta {Eruca)\ testa reticulato-alveo-
lata. Cotyledones semper longitudinaliter conduplicatae, cordatae, reniformes, late
ellipticae, apice ± manifeste emarginatae. — Herbae, rarius suffruticosae, glabrae vel
saepius hispidae. Racemi plerumque sub anthesi densi; flores flavi, rarius albi, raris-
sime venis obscuris insigniter picti vel pallide violacei.
Conspectus generum.
A. Stigma majusculum, depresso-capitatum, db bilobum.
Valvae nervo medio crasso et nervis lateralibus ±
manifestis longitudinalibus et anastomosantibus reticu-
latae. Rostrum saepe seminiferum.
a. Ovarium ovulis 4 — 54 praeditum. Semina z;
uniserialia.
a. Rostrum non insigniter spongioso-incrassatum,
I. Valvae nervo medio crasso et nervis laterali-
bus manifeste tenuioribus uninerves.
1. Siliquae transversim sectae biconvexae vel
teretiusculae. Sepala interiora dr latiora
quam exteriora. Racemus plerumque nudus.
* Petalorum lamina obovata. Siliquae
biconvexae; rostrum plerumque semini-
^ ferum. Semina globosa, rara ovoidea \ . Brassiea L.
** Petalorum lamina anguste elliptica.
Siliquae teretiusculae; rostrum semper
aspermum. Semina oblonga vel ovoidea 2. Sinapodendron Lowe.
2. Siliquae transversim sectae subtetragonae
vel tetragonae. Sepala omnia aequalia.
Racemus saepe bracteatus 3. Erucasirum Presl.
II. Valvae nervo medio crasso et nervis laterali-
bus tantum paulo tenuioribus praesertim in
statu juvenili evidenter 3 — 7-nerves.
\. Petalorum lamina pro rata brevis, in
unguiculum paulo longiorem filiformem
contracta. Ovarium 14 — 54-ovulatum.
* Siliquae glabrae; rostrum 1 — e-spex"-
mum. Semina globosa 4. Brassiceila Fourr.
** Siliquae retrohispidae ; rostrum 9 — 11-
spermum. Semina oblonga .... 5. Trachystoma 0. E. Scbulz.
2. Lamina petalorum in unguiculum semper
breviorem angustata. Ovula 4 — 17.
* Sepala patula. Semina exacte globosa 6. Sinapis L.
Brassica. 21
** Sepala erecto-patentia vel suberecta
Semina breviter ovoidea vel oblonga.
f Sepala aequalia. Petala flava vel
alba. Valvae 3-nerves 7. Hirschfeidia Moench.
ff Sepala interiora latiora quam ex-
teriora. Petala alba vel violacea.
Valvae 5-nerves 8. Reboudia Coss. et Dur.
ß. Rostrum ventricoso-ovoideum, parietibus spon-
gioso-incrassatis instructum 9. Goincya Rouy.
b. Ovarium ovulis <6 — 250 munitum. Semina mi-
nutissima, manifeste biseriata \0. Diplotaxis DC.
B. Stigma minutum, lobis duobus ovalibus apice conni-
ventibus ad basin saepe subdecurrentibus compositum.
Valvae nervo medio valido carinatae, caeterum sub-
-Cnerves. Rostrum semper aspermum W. Eruea Adans.
1. Brassica L.
Brassica*) L. Spec. pl. ed. 1. II. (1753) 666, pro pai-te; DC. Syst. Nat. II. (iSH)
582 et Prodr. I. (182 4) 213, pro parte; (Subgenus 2) Benth. et Hook. f. Gen. pl. I.
1. (1862) 84; Boiss. Fl. orient. I. (1867) 390; Willkomm in Willk. et Lange, Prodr.
FI. Hisp. in. 4. (1880) 853; Cosson, Comp. Fl. atlant. II. (1885) 94 et 179; Prantl
in Engl. -Prantl, Pflzfam. III. 2. (1 890) 1 77, fig. 1 1 iA — E, 115,116 ^— C (excl. sect. IV) ;
Rouy et Foucaud, Fl. France II. (1895) 50; Dalla Torre et Harms, Gen. Siph. (1901)
186; V. Hayek in Beih. Bot. Centralbl, XXVIl. 2. (1911) 2 58. — Brassica, Rapa,
Napics Toum. Instit. (1700) 219, t. 106, 228, t. 113, 229. — Sinapis spec. L. I. c.
p. 6 68 et al. auct. — Sisymbritmi spec. L. 1. c. ed. 2. II. (1763) 919 et al. — Bapa
Miller, Dict. 8. ed. (1768) n. 3. — Raphamtis Crantz, Class. Cruciform. emend. (1769)
108, ex parte. — Muta/rda Bemhardi, System. Verzeichn. Pfl, Erfurt I. (1800) 184. —
Eruca spec. Baumg. Enum. stirp. Transsilv. II. (1816) 264 et al. — Oorinkia J. et
C. Presl, Fl. cechica (1819) 140, pro parte. — Diplotaxis spec. DC. Syst. Nat. IL
(1821) 634 et al. — Oii/nthera Andrz. in Besser, Enum. pl. Volhyn. (1822) 83. —
Erucastrum Presl, Fl. sie. I. (1826) 92, ex parte, et alior. auct. — Napus Schimper
et Spenner in Spenn. Fl. Friburg. III. (1829) 939, pro parte. — Melanosinapis Schimp.
et Spenn. in 1. c. 944. — Brassicastrum Link, Handb. II. (I83lj 318. — Brassica
L. subgenus Olits Vlsiani, Fl. dalm. III. (1852) 134. — Brassicaria Pomel, Mater.
Fl. atlant. (1860) 15, cfr. Bull. Soc. bot. France IX. (1862) Revue bibl. 673. —
Nasturtiops Pomel 1. c. 15. — Micropodium Reichb, in Ind. Kew. I. (1893) 334, non
in Conspect. (pro genere!).
Sepala exteriora oblonga, sub apice obtuso it: cuculliformia, interiora saepe latiora,
ovata, acutiuscula, basi subsaccata, cuncta erecta vel plerumque erecto-patentia. Petala
obovata sensim in unguiculum angustata, flava, raro alba. Glandulae nectariferae in-
tense virides, laterales abrupte prismaticae, interdum minimae; medianae semiglobosae,
oblongae, filiformes, nonnunquam majusculae et ^j^ mm longae. Stamina semper 6,
exteriora saepe adscendentia ; antherae apice obtusae vel acutatae, flavae. Gynophonim
interdum evolutum; ovarium cylindricum, 5 — 45-ovulatum, ovulis uni-, rarissime sub-
biseriatis, in stylura plerumque longiusculum vix attenuatum; stigma capitatum vel sub-
bilobum, stylo plerumque paulo latius, rarius aequilatum. Siliquae anguste vel late
lineares vel oblongae, rectae, inteMum serpentino-flexuosae, transversim sectae bicon-
vexae, plerumque a dorso rarissime a lateribus subcompressae, in rostrum plerumque
conicum rarius cylindricum vel filiforme excurrentes; placentae crassiusculae promi-
nulae; valvae convexae, apice rotundatae, truncatae, subemarginatae, crassiusculae, nervo
*) Nomen antiquum, apud Gate (De re rustica 156, 187) = Brassica oleraeea L. (Plinius,
Histnat cur. J. P.Millero II. [< 766] 166; R.v. Fi scher- Benzon, Altdeutsche Gartenflora [1894] 109).
22 0. E. Schulz. — Cruciferac-Brassiccae.
medio valido eminente unlnerves, nervis lateralibus roulto tenuioribus ± conspicuis
saepe anastomosantibus reticulatae, plerumque torulosae; septum completum, hyalinum,
seminibus ibveatum; rostrum aspermum vet ad basin semina \ — 2, rarissime usque 3
fovens. Semina uniserialia, globosa vel raro ovoidea, immarginata, pendula, in rostro
plerumque erecta, brunnea, testa minute alveolata, funiculo lineari. Gotyledones longi-
tudinaliter conduplicatae, sessiles, apice profunde emarginatae, in plicatura radiculam
subaequilongam subincludentes. — Plantae annuae, biennes, interdum induratione caulis
inflmi perennantes vel suffruticosae, glaberrimae vel pilis simplicibus setifoi'mibus ±
hispidae, pruinosae, raro pilis tenuibus tomentosae. Radix perpendicularis, fusiformis.
Gaules erecti vel adscendentes, plerumque ramosi, interdum aphylli. Folia alterna, in-
feriora saepe rosulata, petiolata, sessilia, amplexicaulia, simplicia vel varie lyrato-
pinnatipartita. Racemi plerumque nudi.
Species 33, saepe polymorphae, imprimis regionem mediterraneam plei'umque solo
calcareo incolentes.
Conspectus sectionum.
A. Ovarium multi-(9 — 45-)ovulatum. Siliquae
majusculae, 1,5 — 10 cm longae. Rostrum
manifeste conicum, interdum siliquae aequi-
crassum.
a. Plantae annuae vel perennantes vel suffru-
ticosae, caudice cicatricoso. Gaules saepe
elati, i: foliosi, Rostrum siliquarum saepe
mono- vel bispermum Secl. I. Brassicotypus Dumort.
b. Plantae perennes, radice superne petiolis
foliorum emortuorum comosa. Gaules saepe
bumiles et scapiformes. Rostrum siliqua-
rum semper aspermum Sect. H. Brassicaria (Godr.) Coss.
B. Ovarium pauci- (5 — H, rarissime in plant,
cult. usque \ 6-)ovulatum. Siliquae minutae,
0,8 — 3 cm longae. Rostrum siliquarum te-
nuissimum, semper aspermum Sect. III. Melanosinapis (DG.) Boiss.
Sect. I. Brassicotypus Dumort. emend.
Sect. Brassica, Erucastrum, Micropodium DG. Syst. Nat. II. (1821) 582 et Prodr.
I. (182 4) 213 — 217, pro parte. — Sect. Pseudohrassica Presl, Fl. sie. I. (1826) 92. —
Sect. Brassicotypus Dumortier, Fl. belg. (1827) 122. — Sect. Euhrassica, Brassicoi-
des, Micropodium Boiss. Fl. örient. I. (1867) 390 — 392. — Sect. Sinapistrmn, Eu-
hrassica, Pseudoerucastrum, Willkomm in Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp. III, 4. (1880)
857 — 859, pro parte, — Sect. Eubrassica b. Oleraeeae c. Sinapistrum Batt, in Ball,
et Trabut, Fl, de l'Alger, Dicot, (1888 — 1890) 57. — Erucastrum sect, Oreobrassica
Calestani in Nuov. Giorn, bot. ital, Nuov, Ser, XV. 3. (1908) 385, pi'o parte. — Sepala
erecta vel erecto-patentia, Ovaiium 9 — 45-ovulatum, Siliquae 1,5 — 10 cm longae, in
rostrum conicum vel aequicrassum 1 — 2-spermum, rarius vacuum excurrentes, Semina
globosa, rarissime ovoidea. Plantae annuae vel perennantes vel suffrutescentes, caudice
nudo, cicatricoso. Gaules plerumque elati et foliosi.
Glavis specierum,
A, Plantae suffruticosae. Folia caulina perpauca. Siliquae in
rostrum aequicrassum excurrentes,
a, Cortex caudicis griseus, Folia basalia sinuato-pinnatifida,
caulina linearia. Stamina subaequalia. Rostrum 1,5 —
3,5 mm, rare usque 6 mm longum. Glandulae nectari-
ferae minutae i. B. baleanca.
Brassica.
23
b. Cortex caudicis testaceus. Folia basalia obovata, vix
lyrata, caulina subaeqüalia. Stamina inaequilonga. Rostrum
4 mm longum. Glandulae nectariferae majusculae . .
B. Plantae suffrutescentes, perennantes, biennes, annuae. Caulis
manifeste foliosus. Siliquae in rostrum ± conicum atte-
nuatae.
a. Folia caulina amplexicaulia.
«. Siliquae crassissimae , 0,8 — 1 cm diam. , nervis im-
mersis laeves. Ovarium stylo aequilongum ....
/)'. Siliquae tenuiores, 0,2 — 0,6 mm diam., nervis pro-
minentibus. Ovarium stylo 3- vel 4-plo longius.
I. Flores alabastra non superantes,
1. Calyx clausus. Petala dilute flava et alba, 4,8 — •
2,5 cm longa. Antherae 2,5 — 4,5 mm longae,
attenuatae. Siliquae marginibus undulatis. Folia
dt carnosa, caulina plerumque parum amplexi-
caulia. Plantae in statu silvestri perennantes.
* Plantae glabei'rimae vel rare foliis inferioribus
disperse setulosis praeditae.
f Ovarium 34 — 37-ovulatum. Rostrum sili-
quae tumidum abrupte attenuatum. Folia
viridulo-glauca, inferiora nervis valde emi-
nentibus 4,
ff Ovarium i8 — 30-ovulatum. Rostrum co-
nicum sensim attenuatum. Folia glauca vel
caesia, inferiora nervis tenuiusculis.
(3 Caulis gracilis, 3 — 6 mm crassus, Folia
glauca, carnosula vel submembranacea,
inferiora lyrato-pinnatipartita, caulina
basi parum dilatata.
/\ Folia inferiora manifeste lyi'ato-
pinnatipartita. Petala flava.
X Folia inferiora breviter (= ^/ö —
1/3 longit. fol.) petiolata, gla-
2. B. seopulorum.
3. B. macrocarpa.
B. oleracea.
berrima, lobulis obtusis ... 5.
X X Folia inferiora longe (= 1/2 —
Y4 longit. fol.) petiolata, inter-
dum parce setulosa, lobulis
acutis 6.
AA Folia inferiora obscure lyrato-pin-
natipartita. Petala nivea vel ochro-
leuca.
X Siliquae rostro 6 — 10 mm longo
tenui plerumque aspermo. Se-
mina 1,5 mm diam
Siliquae rostro 1,2 — 2 cm longo
latiusculo plerumque i — 2 -
spermo. Semina 2 mm diam.
Caulis crassus, 6 — 10 mm diam. Folia
caesia, omnia subsimplicia, caulina basi
valde dilatata amplexicaulia ....
** Caulis foliaque dr pubescenti-tomentosa.
f Siliquae 4 — 10 cm longae, in rostrum sen-
sim attenuatae 10
B. montana.
B. ru{pestris.
XX
7.
00
9.
B. insularis,
B. atlcmtica.
B. eretica.
B. incana.
24
0. E, Schulz. — Cruciforae-Brassiceae.
ff Siliquae 2,1 — i cm, raro usque 5,7 cm
longae, in rostrum subito contractae . . \ i. B. villosa.
2. Calyx semiapertus. Petala intense flava, rarius
ochroleuca, 7,5 — \S mm longa. Antherae
1,5 — 3 mm longae, obtusiusculae. Siliquae mar-
ginibus rectis. Folia membranacea, caulina ma-
nifeste amplexicaulia. Planta spontanea annua ü. B. napus.
II. Flores sub anthesi alabastra superantes. Folia
membranacea, caulina profunde amplexicaulia , . < 3 . jB. campestris.
Folia caulina sessilia vel petiolata.
a. Siliquae basi evidenter (1,5 — 4 mm) stipitatae . . . \i. B. elongata.
ß. Siliquae sessiles vel brevissime (usque 1,2 mm) stipi-
tatae.
I, Flores majusculi. Petala obovata, 6,5 — 12 mm
longa. Sepala 3,5 — 6 mm longa.
1. Folia inferiora ± petiolata. Racemus nudus.
Antherae 1,5 — 2, 5 mm longae. Siliquae glabrae,
rarissime in B. deflexa scabridae.
* Folia inferiora subsimplicia vel 1 — 6-juga.
Pedicelli floriferi usque 1 cm longi.
f Sepala glabra vel disperse setulosa.
(^ Plantae annuae.
/\ Rostrum siliquarum semper asper-
mum. Semina 1 — 1,5 mm diam.
Folia margine glabra.
X Folia suprema subintegra vel
integerrima.
D Folia inferiora ad basin ma-
nifeste 2 — 3-juga. Siliquae
2 — 3,5 mm latae; rostrum
6 — 10 mm longum . . . 1 5. B. jimcea.
D D Folia inferiora ad basin non
vel parce lobata. Siliquae
1 — 2 mm diam. (raro in
vsLT.oarinata 2,5 — 3,5 mm);
rostrum 1,5 — 7 mm, raro
usque 1 0 mm longum.
I Folia margine plana . . 16. J5. integrifolia.
II Folia margine crispa . . 17.5. cernua.
X X Folia suprema manifeste inciso-
dentata
^/\ Rostrum siliquarum saepe mono-
spermum. Semina 0,5 — 0,6 mm
diam. Folia margine aspera . .
QQ Plantae primo anno florentes dein in-
duratione perennantes. Folia margine
saepe setulosa. Rostrum plerumque
1 -^— 2-spermum. Semina 1 mm diam. 20. B. fruticulosa.
ff Sepala pilis crispis ± villosa.
Q Siliquae erecto-patentes. Folia inferiora
3 — 8-juga. Antherae obtusae. Sepala
3,5 — 5 mm longa. Petala 6,5 — 8 mm
longa.
18. B. TJrhaniana.
19. B. maurorum.
Brassica. 25
/\ Folia inferiora insigniter internipte
pinnata, 5 — 8-juga, lobis dentatis.
Petala 8 mm longa. Ovarium ,35 —
43-ovulatum. Siliquae 2,5 — 4 ein
longae, in rostrum 7 — 8 mm lon-
gum valde attenuatae ■l\ . B. Coftsoniana.
,\/\ Folia inferiora non interrupte pin-
nata, 3 — .")-juga, lobis crenatis.
Petala 6,5 mm longa. Ovarium
18 — S-i-ovulatum. Siliquae 1,9 —
2,9 cm longae, in rostrum 3 —
5 mm longum parum attenuatae . 2 2. Ä nadmea.
QO Siliquae plerumque deflexae. Folia in-
feriora simplicia vel sinuato-pinnatifida.
Antherae acutae. Sepala 5 — 6 mm
longa. Petala 10 — M mm longa . . 23. B. rlrllora.
** Folia inferiora pinnatifido-runcinata, T — 10-
juga. Pedicelli florifein usque 2,5 cm longi. 2 4. B. Bnnrlifri.
2. Folia inferiora sessilia. Racemus =t bracteatus.
Antherae 1 mm longae. Siliquae rb hispidae . 25. B. procumhen^.
II. Flores minuti. Petala anguste oblongo-obovata,
5 — 7 mm longa. Sepala 3 mm longa 2 6. 7?. Toiniwfnrtii.
Species collectiva: B. balearica Pers. (n. 1 — 2).
I. B. balearica Pers. Svn. pl. II. (1807) 20ß; DG. Syst. Nat. 11. !1821) 596
et Prodr. I. (1824) 215, pro parte; Deless. Icon. select. II. (1823) 24 t. 86 (fruct.);
Cambessedes!, Enum. pl. ßalear. in Mem. d'Hist. Nat. XIV. (1827) 210, n. 43, t. X(P
(optime!); Reichb. Fl. germ, excurs. II. (1832) 695 et Deutschi. ¥\. I. (1837 — 1838)
108, t. 98, fig. 4 440 "(excl. loc. nat.); Bertol. Fl. ital. VII. (1847) 148; Burnat et
Barbey, Not. Voy. bot. Balear. (1882) 13, n. 2; Cosson, Comp. Fl. atlant. II. (1885'
183. — B. oleracea L. var. ß. fruteseens Spach, Ilist. nat. veget. VI. (18 38) 359. —
Erucastrum haharißum Bluff et Fingerhuth, Comp. Fl. germ. 2. ed. II. (1838) 101
(cxcl. loc. nat.). — Suffrutescens, glaberrima. Caudex ex nipium fissuris horizontaliter
productus, lignosus, 0,30 — 0,50 m longus, brachii humani crassitie, cortice griseo
rugoso, initio simplex, dein forcatus, dense cicalricosus; rami recentes pro rata breves,
8 — 25 cm longi. Folia inferiora congesta, rosulata, petiolo manifesto saepe limbum
aequante, lyrata vel tantum sinuata et folium Qucrcus robur aemulantia, circuitu obo-
vata, apice obtusissima, ad basin in petiolum decurrentia, margine sinuato-repanda aut
lobis utrinque 4 — 9 obtusis ad basin minoribus sinuato-pinnatifida; folia snperiora pauca
(l — 3) oblongo-linearia vel lincaria, in petiolum angustata; omnia carnosula. Racemus
sub anthesi corymbosus, folia inferiora parum superans, dein parum elongatus, 8 — 20-
florus. Pedicelli 1 4 — 7 mm longi. Sepala 6 — 8 mm longa, sub anthesi horizontaliter
patentia, dein refracta, exteriora oblongo-linearia, ohtusa, interiora ovalia, margine late
hyalina. Petala aurea (d'un jaune vif ex Burnat), 11,5 — 14 mm longa; lamina late
obovata, ad basin in unguiculum ca 4 mm longum angustata. Stamina intrriora 10 mm,
exteriora 8,5 mm longa; antherae 2,5 mm longae, oiilongac, acutiusculae et recurvatae.
Ovarium 3 4-ovulatum; Stylus tantum I jnm longus: stigma subbilobum, stylo latius.
Siliquae in pedicellis 1,6 — 1 cm longis patentibus adscendentes, 2 — 6 cm longae, 2 —
2,5 mm diam., lineares, valde torulosac, basi'dr stipitatae, in rostrum plerumque bre-
vissimum 1,5 — 3,5 mm raro usque 6 mm longum crassum aspermum vel 1-spermum
excurrentes; valvae apice obtusae, dilute brunneae. , Semina ovoidea, 1,5 — 2 mm longa,
bninnea, obsolete alveolata, in rostro erecta.
Mediterrangebiet: Iberische Provinz. Balearen: bisher nur auf der Insel
Mallorca (Richard nach Pers., E. Boissier), in Felsspalten des Puig mayor (Cam-
26 0- E- Schulz. — Cruciferac-Brassiceae.
bessedes — im April blühend, M. Gandoger), im oberen Teile des Berges bei
1400 m ü. M. (E. Bourgeau, PI. Bai. n. 2731 — im Mai blühend, Juni fruchtend,
P. Mares in Soc. Etud. Fl. Fr. Helv. n. 824, Willkomm n. 353 — im April abgeblüht),
ebendort in ganzen Beständen (nach F. Hermann in Verb, Bot. Ver. Prov. Branden-
burg LIV. 1912. [1913] 248), in Felsritzen des Berges Puig de Galatzö gemein ober-
halb Boiiola und am Puig de Teix und Puig major de Torella auf Kalkgestein 800 —
1000 m ü. M. (Porta und Rigp — im Mai blühend und fruchtend), an Kalkfelsen
oberhalb Söller (F. Hegelmaier), ebenda 200 — 1 400 m ü. M. (F. Bianor in F. Sennen,
PI. d'Esp. n. 1076, W. Herter). — Nach P. Mares et G. A^igineix (Catalog. rais.
pl. vascul. iles Baleares [1880] 26) verbreitet auf Kalkfelsen zwischen 600 u. 1400 m
ü. M., die Blüten haben angenehmen Honigdufl.
2. B. scopnlorum Goss, et Dur. ap. Coss. Voy. Bot. Alg. in Ann. sc. nat. Bot.
4. Ser. 1. (1854) 221; Coss. lUustr. Fl. atlant. Fase. I. (1882) 28 t. 20; Cosson,
Comp. Fl. atlant. 11. (1885) 187;Batt. in Batt. et Trabut, Fl. de l'Alg. Dicot. (1888 —
1890) 57 et Suppl. (1910) 14. — Suffruticosa, glabra. Gaules recentes 10 — 12 cm
longi, ad basin valde lignosi, cortice testaceo laevi, a basi ramosi; rami adscendentes,
ei anni praecedentis dz spinescentes. Folia inferiora approximata, petiolo limbo breviore,
breviter obovata vel lyrato-panduriformia, apice rotundata, margine ad apicem crenato-
repanda, ad basin integra, sed basi ipsa lobulis binis munita; superiora caulina pauca
petiolata, minora, sed subaequalia; omnia carnosula, glaucescentia, saepe violascentia.
Racemus sub anthesi subcorymbosus, dein laxus, 6 — 1 0-florus. PedicelH 10 — 6 mm
longi, adscendentes. Sepala 6,5 mm longa, denique subpatentia, omnia late oblonga.
Petala albido-ochroleuca venis fusco-nigrescentibus picta, 1,2 cm longa; lamina latissime
obovata, in imguiculum brevissimum angustata. Stamina interiora 8 mm, exteriora
tantmii 5 mm longa; antherae 2,2 mm longae. Ovarium 35-ovulatum; Stylus 0,5 mm
iongus; Stigma capitatum, stylo latius. Siüquae in pedicellis 1,1 cm longis subrecurvatis
patulae, 3,6 cm longae, 1,5 mm diam., subcompressae, in rostrum breve 4 mm longum
crassum 1 - vel 2-, rarius aspermum excurrentes ; valvae apice emarginatae, viridulo-flavae.
Semina minuta, subglobosa, 0,75 mm diam., brunnea, sublaevia, pendula, in rostro
erecta, si bina, inferius pendulum, superius erectum.
Mediterrangebiet: Südwestliche Mediterranprovinz. Algerien: am Cap
Falcon auf Strandfelsen (Doumergue — im März blühend und fruchtend; nach Balansa
[1852] exs. n. 657 und Cosson — vom April bis Juli blühend), am Fuße des Djebel
Santon (nach Clary bei Batt. Suppl.).
Var. ß. spinescens (Pomel) Batt. in Batt. et Trabut, Fl. de l'Alg. Dicot. (1888—
1890) 57. — B. spinescens Pomel, Nouv, Mater. Fl. atlant. (1874) 364, n. v. —
Rami magis spinescentes. Flores violacei.
Auf den Habibas-Inseln (nach Pomel).
3. B. macrocarpa Gussone, Ind. sem. Hort. Reg. Boccadifalc. (1824, 1825) 3;
Presl, Fl. sicul. I. (1826) 92;Guss. Fl. sie. Prodr. H. (1828) 282 et Syn. H. 1. (1843)
197; Bertol. Fl. ital. VR, (1847) 149; Lojacono-Poj. Fl. sie. I. 1. (1888) 115, t. XVIH;
Damanti in II Naturalista Sicil. X. n. 4 (1891) 86 — 91; Fiori, Fl. ital. lUustr. I. 4.
(1899) 161, fig. 1402 — Eruea macrocarpa Caruel in Nuov. Giorn. bot. ital. XXIIl.
1. (1891) 240 et in Pariatore, Fl. ital. IX. (1893) 973; Arcang. Comp. 2. ed. (1894)
270. — B. macrocarpa Guss. f. glabra Lojac. in Malpighia XX. (1906) 118. — Suffru-
ticosa, glaberrima. Cauhs erectus, 0,30 — 0,60 m alt., teretiusculus, ramosus, glauces-
cens vel pallide violaceus, pruinosus; rami adscendentes. Folia inferiora grandia, petiolo
usque 8 cm longo crassissimo (4 mm diam.), ovata, apice rotundata, margine undulato
lobis brevibus inaequahter crenato-dentatis sublobata, basi subcordata et lobis 1 — 3
ovatis rt: integris alternis imis minutis pinnatisecta, 10 — 17 : 7 — 10 cm; superiora
multo minora, oblonga, apice obtusa, margine undulato-denticulata vel integra, ad basin
auriculis semiorbicularibus dilatata et semiamplexicauha, 6 — 4.5: 1,6 — 1,4 cm; omnia
csuTiosa, glaucescentia vel violacea. Racemus sub anthesi rorymbosus, dein elongatus,
20 — 3 0-florus. PedicelH 6 — 8 mm longi, erecto-patentes. Flores majusculi. Sepala
Brassica. 27
I i mm longa, suberecta, exteriora oblonga, interiora oblongo-elliptica. Petala flava,
\ 9 cm longa; lamina obovata, in unguiculum cuneatim angustata. Stamina interiora
I I 5 mm, exteriora 10,5 mm longa; antherae 3,5 mm longae, oblongae, apice recurvato
acutiusculae. Pislillum minutum, tantum 7,5 mm longum, cylindricum; ovarium 21 — 26-
ovulatum stylo latiusculo perpaulo brevius. Siliquae in genere crassissimae, in pedicellis
\ 5 \ \ cm longis acutangulis erecto-patentibus erecto-patulae vel subpendulae, 3,2 —
5 cm longae, 0,8 — i cm diam., cylindricae, vix torulosae, in rostrum 0,9 — 1,5 cm
longum conicum i- vel 2-spermum apice subito attenuatae, basi sessiles vel breviter
(2 mm) stipitatae ; valvae crassae, firmae, naviculares, uninerves, nervis lateralibus parum
conspicuis immersis, igitur laeves, pallide violaceo-flavescentes, intus ochroleucae. Semina
subbiserialia, majuscula, sphaerica, pendula, etiam in rostro, 2 — 2,5 mm diam., brunnea,
flavo-maculata, obscure reticulato-alveolata.
Mediterrangebiet. — Ligurisch-tyrrhenische Provinz: Auf Kalkfelsen am
Strande der Ägadischen Inseln westlich von Sicilien. Insel Favignana in Felsspalten
(H. Ross — im April blühend und fruchtend), ebenda unter dem Castello di S. Catte-
rina all'Est (nach Gussone und Huet); Insel Levanzo (nach Guss.); Insel Marettimo
(nach Guss. und Tineo; H. Ross, Hb. sie. n. 208).
Var. ß. villosissima Damanti. — B. macrocarpa Guss. var? Lojacono-Poj.
FI. sie. I. I. (1888) 115. — Eruca drepanensis Caruel in Nuov. Giorn. bot. ital.
XXIII. 1. (1891) 240 et in Pariatore, Fl. ital. IX. (1893) 973. — B. macrocarpa var.
villossima vel B. drepanensis Damanti in 11 Naturalista Sicil. X. 4. (1891) 91. —
B. macrocarpa Guss. ß. drepanensis Paoletti in Fiori et Paol. Fl. anal. Ital. I. 2.
(1898) 447. — B. maerocaipa Guss. form, villoso-incana Lojac. in Malpighia XX.
(1906J 118. — Folia tomentoso-incana. Siliquae paulo minores, 2,5 — 3,5 cm longae,
rostro paulo tenuiore conico aspermo fungoso pleno.
Sicilien: auf dem Monte S. Giuliano (Erice) bei Trapani (nach Gitarda? im
Herb. Horti Pan. — im Juni fruchtend).
Nota. Siliquas speciei ob crassitiem eas Eaphani sativi aemulantes cel. Gusson
merito praedicat. Planta etiam mens. Februar, et Marl, floret.
Species coUectiva: B. oleracea L. (n. 4 — 9).
4. B. oleracea L. Spec. pl. ed. 1. II. (1753) 667 (excl. var. -/,); Lam. lUustr. H.
(1793) 119, t. 565, flg. 1; Freeman, Ic. Rrit. Plauts I. (1797), t. 4, 5, n. v.; Smith
and Sowerby, Engl. Bot. IX. (1799) t. 637; Hornemann, Ic. Fl. danic. XII. Fase. 35
(1832) 5, t. 2056; Hegi, Ross, Thellung in lUustr. Fl. Mitt. Eur. IV. Fase. 38 (1918) 242,
flg. 778a — /; 781—783. — De GauH Msicer, Virtut. Herb. (1477) cap. 36. — Sea-Cole
Turner, The Herbai (1568) 89. — Brassica silvestris Crambe dicta Dod. Pempt. (1583,
em. 1616) 623, flg. 1. — B. silvestris Dalech. Hist. Gen. plant. I. (1586) 524, fig. 3. —
ß. alba Renealm. Specim. (1611) 127 ic. — B. oleracea sylvestris L. Spec. ed. %. II.
(1763) 932; Hudson, Fl. Angl. ed. 2. I. (1778) 289; DC. Syst. Nat. II. (1821) 583
et Prodr. I. (182 4) 213. — B. sylvestris Miller, Dict. ed. 8. (1768) n. 4. — Ea-
phanus Brassica offidnalis Crantz, Class. Crucif. emend. (1769) 112. — Napus
oleracea Schimp. et Spenn. Fl. Friburg. III. (1829) 939. — B. oleracea fruticosa syl-
vestris Metzger, Syst. Beschr. cult. Kohlart. (1833) 12, pro parte. — B. oleracea a.
herbacea Spach, Hist. nat. veget. VI. (1838) 359. — B. maritima Tardent, Essai Hist.
Nat. Bessarab. (1841) 79, n. v. — B. oleracea a. maritima Cosson, Comp. Fl. atlant.
II. (1885) 183. — Cmcifera hrassica E. H. L. Krause in Sturm Fl. Deutschi. ed. 2.
VI. (1902) 135. — • Suffruticosa, 0,60 — 1,50 m alt. Caulis superne ramosus, obtus-
angulus, glaberrimus, pruinosus; ramuli suberecti. Folia basalia et caulina inferiora
grandia (usque 40 cm longa), approximata, pro rata breviter (2 — 10 cm) petiolata,
lyrato-pinnatipartita, nervis crassis praesertim subtus prominentibus albis insignia, lobo
terminali maximo suborbiculari vel ovato, saepe obscure 5-lobo, apice rotundato, mar-
gine crenulato et undulato, basi oblique cordato, lobis latersüibus utrinque 3 — 5 multo
minoribus obovatis recurvatis superioribus crenulatis inferioribus minutis integris; folia
caulina media amplexicaulia, oblongo-obovata, obtusa, repando-denticulata; superiora
28
0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
"-'-iTS» .^
Fig. 11. Kulturrassen von Brassica oleracea L. A var. acephala DC. (Blattkohl). B var.
gongylodes L. (Kohlrabi). G var. bullata DC. subvar. gemmifera DC. (Rosenkohl). D
subvar. sabauda (L.) 0. E. Seh. (Wirsingkohl). ^ var. capitata L. (Kopfkohl). (Nach
Vilmorin aus Prantl, Nat. Pflzfam. Fig. 114.)
Brassica.
29
parum amplexicaulia, oblongo-linearia, subintegia vel integra; omnia CcU'nosa, glaberrima,
viridulo-glauca. Kacemus 2U — 4()-florus, mox elongatus, floribus alabastra non super-
antibus. Pedicelli 6—8 mm longi. Flores laagiii. Sepala \ — 1,1 cm longa, exteriora
anguste oblonga, interiora oblongo-ovata, ohtusa, erecla. Petala pallide flava, 1,8 —
2 cm longa; lamina obovata, apice roUmdata, inlerduni imdulata. seasim in unguem
anguslata. Stamina interiora 13 mm. exteriora 11.5 mm longa; antherae 3.8 mm
longae, anguste oblongae, acutiusculae. Ovarium 34--37-ovulatum: Stylus 3 mm
longus. Siliquae in pedicellis 1 ,5 — 2 cm longis erecto-patentibus irregulariter patulae
vel adscendentes, lineares, 6 — 9,ö cm longae, 4 — 5 mm diani., compresso-tetragonae,
torulosae, saepe serpentino-flexuosae, in roslrum breve 4 — 6 mm rarius usque ad
\ 5 mm longum tumidum aequicrassum denique attenuatum plerumque monospermum
excurrentes, basi sessiles vel mauileste {'1 — 3 mm) stipitatae ; valvae firmac, nervo
unico crasso et lateralibus tenuioribus bene conspicuis anastomosantibus percursae, flaves-
centes. Semina globosa, 1,3 — -2 mm diam., pendula, in rostro erecta, obscure brunnea,
minutissime alveolata. — Fig. ■>. :] A^ 4, 5, 6.4, 8-1. *)J, 10, II, 12. 1 3 C, JJ.
: :'. oleifera iMoench, Metli. |1794) 253 (biennis!). — />. napus
sylvestris et sativa Schkuhr, Bot. Handb. II. (1 805) 258 ; Stokcs, Bot. Mal. Medic. 111. (1812
465. — B.praecDxW. et Kit.! ap. Schult. Observ. bot. Tl 809) 131; DG. 1. c 593 et 2 14;
Reichb. Deutschi. Fl. I. 1837 — 1838) 107, l. 95, fig. 4436; Gocconi in Meni. AccjkI.
Scienz. Inst. Bologna 3. Ser. X. (1879) 320. — Sinapis dichotoma Uoxb. ap. Fleming,
Gatal. Ind. Medic. PI. in Asiatick Researches XI. (1810) n. 3, p. 179; Roxb. Fl. ind. III.
(1832) 117. — B. napus L. ß. oleifera Delile, Mem. Bot. Descr. Egypte IV. (18 13) 19.
n. 598. — B. stricta Nestl. apud DG. 1. c. — B. eampestris Besser, Enum. PI. Volhyn,
(1822) 72; Hook. f. and Thoms. Praecurs. ad Fl. indic. in Journ. Proceed. Linn. Soc.
Bot. V. (1861) 169, non L. — B. napus L. var. {L li. trimestris Boenningh. Prodr.
Fl. Monast. (182 4) 201. — B. ükracea L. var. /^. oleifera 0. napus^ i. praecox S()reng.
Syst. veget. II. (182 5) 909. — Napus oleifera Schimj). et Spenn. in Sp. Fl. Fi'ibnrg.
III. (1829) 940. — B. cibaria Dierbach in Flora XVI. I. (1833) 32 1, i)ro parte. —
B. campestris a. oleifera b. annua Schübler et Martens, Fl. Württemb. 183 4) 437. —
B. napus L. var. fj. annua Koch, Syn. I. ed. (1835) 55. — 11 napus L. «. annua
Reichb. Deutschi. Fl. I. (1837—1838) 107, t. 93, fig. 4435«. — B. napus L. var.
(i. hptorhiza Spach, Hist. nat. veget. VI. 1838) 367 (excl. syn. Ten. et Biv.). —
B. rapa Tis. Fl. dalm. III. (185 2) 13 6, ex parte, non L. — B. campestris L. subsp. 1.
campestris et subsp. 2. napus Hook. Fl. Brit. Ind. 1. (1872) 156. — Si/iapis napus
Griseb. Symbol. Fl. Argent. (1879) 16. ■ — Brassica napus L. hrcrirostris Borbäs in
Math. Termesz. Közlem. XV. 1878) 176. — li. n/jpu St. Lager in Ann. Soc. bot. Lyon
VII. 1I88O) 121. — li. campestris L. var. ;'. n,apus Babington, Man. Brit. Bot. 8. ed.
(1881) 31. — B. c. L. subsp. 2. napus Lipski, Fl. Giscauc in .Mem. Nat. Kiew XIII. 1 et 2.
(1894) 276. — B. sativa subsp. B. napus Glavaud , Fl. (lir^nd. in Act. Soc. Linn.
Bordeaux XXXV. (I88I) 292 — 293, I. 13, fig./'. — B. campestris L. subsp. napus
var. dichotoma ei var. Toria Duthie et Füller, Field and Garden Grops II. (1882 —
1893) 29. — B. rapa L. var. campestris Gosson, Gomp. Fl. atlanl. 11. (1885) 189,
pro parte. — B. indiea Steffeck in Die Landwirtsch. Versuchs-Stat. e\enck, Ic. pl, Medic. VI. (1794) 26, t. 528. — .SY-
)iapis naplis Brot. Fl. Lusit. I. (1804) 386. — B. napus L. a. cdutis
Delile, Mem. Bot. Descr. Egypt. IV. (1813) 19, n. 597. — B. campestris
L. var. C. Napoh-assica a. communis *alba, **pu7purasGens, ß. Ruta-
baga DC. Syst. Nat. II. (1821) 589 et Prodr. I. (1824) 214. — B. napus
L. var. B. esculenta DC. 1. c. 592 et 1. c. — Napus campestris Schimp.
et Spenn. in Spenn. Fl. Friburg. HI. (1829) 941, ex parte. — B. napu>t<
L. var. rapifera Metzger, Syst. Beschreib, kult. Kohlart. (1833) 46; Reichb.
Deutschi. Fl. I. (1837 — 1838) 107, t. 94, fig. 4433;'. — B. eampestri^'^
Dierbach in Flora XVI. 1. n. 21 (1833) 325. — B. napus L. var. ß. sarco-
rhiza Spach, Hist. nat. veget. VI. (1838) 367. — B. campestris L. subsp.
campestns var. 5. napobrassicata Prain in 1. c. 46, t. IX. — B. Rutdbaga
DC. ap. Leveille, Monde Plant. XH. (1910) 25, n. v. — Kohlrübe, Wruke.
Formae: alba^ flava, nigricans DC. 1. c. {rubescens Peterm. 1. c. 49 3 \
B. Folia inferiora' latiora, circuitu oblongo-obovata, in petiolum latissimum angustata,
lobis magis confluentibus lyrato-pinnatipartita, margine crenata vel dentata, saepe
indivisa, denticulata vel subintegra, glabra vel disperse setulosa et ciliata : saepe in
Brassica. 45
capilulum laxissimuiii conniveiilia longe persistentia; superiora etiam dilatata, pro-
funde amplexicaulia. Petala unguiculo latiore. Radix annua vel biennls.
B. napus L. var. ehinensis (L.) 0. E. Schulz. — B. ehinensis L. Centur. I.
pl. (1755) in Amoen. Acad. IV. (U60) 280 et Spec. pl. ed. 2. II. (n63) 932;
Lani. Encycl. I. (1783; 747; DC. Syst. Nat. II. (1820 594 et Prodr. I. (1 824)
215; Fisch, et Mey. Animadv. Bot. in Ind. VII. sem. Hort. Petropol. XII. (18 40)
43; Bunge apud Maximowicz, Primit. FI. Amur. (1859) 47: Regel, Tent. Fl. ussur.
(I86I) 23; Miquel, Prolus. Fl. Jap. in Annal. Mus. Bot, Lugd.-Bat. II. (1865 —
1866) 74; Franchet et Savatier, Enum. pl. Japon. I. (1875) 37; Debeaux in
Act. Soc. Linn. Bordeaux XXXIII. (1879) 3 3. — Sinapis brassioata L. Syst.
Nat. III. (1768) Append. p. 231; DC. Syst. Nat. II. (1821) 613 et Prodr. I.
(1824) 219. — Ra])hanus ehinensis Crantz, Classis Crucilbrm. emend. (1769)
112. — Brassica orientalis Thunb. Fl. jap. (1784) 261, non L. — B. rapa
glahra Regel ap. Alefeld, Landw, Fl. (1866) 250 (veros.). •— B. campestns
Forbes and Herasley, Enum. pl. chin. I. in Journ. Linn. Soc. Bot. XXIII, (1886)
46, pro parte; Matsumura, Enum, Scient. Nam. (1895) 52, non L. — B. ole-
rcvcea L. var. ehinensis Prain, Note on the Mustards cult. Bengal in The Agricult.
Ledger (1898) n. 1, p. 42, t. X et p. 45, — B. antiqiiorum H. Leveille in Fedde,
Repert. Nov. Spec. IV. n. 15—16 (1907) 227. — B. campestris L. var. ehi-
nensis Busch in Fl. Sibir. (1913) 166,
Formae: a. Foliis radicalibus sublyratis.
f. Na Siebold , Synopsis Plant, oecon. regni japon. in Ver-
handeL Balav. Genootsch. XII. (1830) 51, nomen nudum; f. Äbu-
rana Miquel 1. c; Geerts in Transact. Asiat. Soc. Jap. XL (1883) 38.
b. Foliis inferioribus denticulatis.
f. Kiona Siebold 1. c. ; f. Kijona Miquel 1. c. — an L
Tojin-na Geerts 1. c?
c. Foliis caulinis latissime cordato-lanceolatis.
L Toona Siebold 1. c. ; Miquel 1. c. ; f. Tsiikena Geerts I.e.
d. Foliis inferioribus lyrato-pinnatifidis.
f. Matsina Miquel 1. c. — B. orientalis Siebold 1. c, non
L. — L Marasaki-na Geerts 1. c. (foliis purpureo-violaceis).
In Ostasien kultiviert. — West-China: in der Provinz Kansu bei Hsi-ning-fu
.(Frau Ltn. Filchner n. 31); im Norden der Provinz Schensi (G. Giraldi
n. 3353), bei Föng-tsiang-fu (Giraldi n. 3355); Zentral-China in der Provinz
Hupeh (Henry n. 819). — Nordost-China: bei Peking (Bretschneider); Fut-
schou (Warburg n. 5764); Schanghai (E. Faber, A. K. Schindler n. 268,
Warburg n. 6348). — Korea: auf der Insel Quelpart (Taquet n. 2620, 2623). —
Japan (Rein), bei Nagasaki Maximowicz, Wichura), bei Yedo (Hilgen-
dorf). — Ostindien (Wallich, Cat. n. 4793 und 4798B zum Teil). — Java
(Warburg).
13. B. campestris L. Spec. pl. ed. 1. IL (1753) 666 n. 2; Besser, PrimiL Fl.
Galic, IL (1809) 87; Smith and Sowerby, EngL Bot, XXXIL (1811) t. 2234; Hauss-
knecht in Mitteil. Thür. Bot. Ver. N. F. VH. (1895) 9; Britt. et Brown, 111. Fl. North.
Un. St IL (1897) 119, flg. 1704; Fiori, Fl. ItaL Illuslr. I. 4. (<899) 161, flg. 1399;
Busch in Fl. Sibir. (1913) 170 cum lig. — Rapum silvestre 7ion bulbosmn Lohe\. Icon.
(1581) t. 198, flg. 1. — Brassica sylvestris Dod. Pempt. (1583 em. 1616) 626, flg. 1.
— Rapum silvestre Dalech. Hist. gen. pl. I. (1586) 6 40, fig. 3. — Brassica syl-
vestris tota pene hirsuta Moris. PI. Oxon. IL (1680) sect. HI, t. 2, flg. 23. — B. cam-
pestris perfoliata i^nis Lampsanae Plinii foliis etc. Cupani, Pamphyt. sie. (1713) t 69.
— B. perfoliata Crantz, Stirp. austr. 2. ed. I. (1769) 37. • — Raphanixs campestris
Crantz, Class. Cruciform. emend. (1769) 113. — B. lutea G'üih. Fl. lithuan. IV. (1782)
62 et PI. hth. in L. Syst. PL Europ. I. (1785) 42, n. 170. — B. aspcrifolia var. a.
46 0. E. Scliulz. — Gruciferae-Brassiceae.
silvestris Lam. Encvcl. 1. (1783) 746 (excl. syn. L.). — B. napella var. B. Vill. Hisl.
pl. Dauph. III. (1789) 335. — B . arvensis UahWzl^ Physik. Beschreib. Taur. (1789) 255,
non L. — Sinapis rapa (a. silvestris) Stokes, Bot. Mat. Medic. III. (1812) 479. —
Gorinkia campestris J. et C. PresI, Fl. öechica (1819) \i\. — Brassica eampestris L.
var. A. oleifera ** praecox DC. Syst. Nat. II. (1821) 589. — Näpus rapa a. oleifera
Schimper et Spanner in Spenn. Fl. Friburg. III. (1829) 941. — Brassica saruna Sie-
bold in Verhandl. Bat. Genootsch. Kunst. Weet. XII. (1830) 52, nomen, probab. —
Brassica a6.am Dierbach in Flora XVI. 1. n. 21 (1833) 321, ex parte. — B. rapa L^
oleifera annua Metzger, Syst. Beschr. cult. Kohlart. (1833) 51. — B. rapa L. y. annua
Koch, Syn. Fl. Germ, et Helv. 1. ed. (1835) 55 (excl. syn. W. K.). — B. campestiis L.
a. annua Reichb. Deutschi. Fl. I. (1837 — 1838) 106, t. 91, fig. 4434«. — B. rapa
L. «. awwMa Reichb. 1. c. 107, t. 96, fig. 4437 «; Doli, Rhein. Fl. (1843) 587. — B.
rapa L. öd. campestris Peterm. Fl. Lips. (1838) 491; (d. campestris) Aschers., Fl. Prov.
Brandenb. 1. ed. (1864) 48. ■ — B. rapa L. a. leptorhiza Spach, Hist. nat. veget. VI.
(1838) 371. — B. rapa L. a. campestris Fleischer et Lindem. Fl. deutsch. Ostseeprov.
Esth-, Liv.- u. Kurland 1. ed. (1839) 239; Koch, Syn. 2. ed. (1846) 63; Vis. Fl. dalmat.
III. (1852) 136; Cosson, Comp. Fl. atlant. II. (1885) 189, ex pai-le. — B. rapa h&Ath.
Fl. rossic. I. (1842) 216 et 769; Coste, Fl. France I. (I90l) 77 ic ; Thell. in Hegi,
111. Fl. Mitt. Eur. IV. 38. Lief. (1918) 257, fig. 778/— o, 786, ISlf—g, 788, eliam
var. silvestris (Lam.) Purchas et Ley f. campestris (L.) Bogenh. et f. annua (Metzger)
Koch ap. Thell. 1. c. 259 — 260. — Erysimum amplexicaule A. Rieh. Tentam. Fl. abyss.
1. (1847) 20. — Brassica amplexicaulis Hochstett. ap. Rieh. 1. c. 20, 23. • — B.
asperifolia Lam. a. oleifera Godr. in Gren. et Godr. FI. France I. (1848) 76; Will-
komm in Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp. III. 4. (1880) 857. — Sisymhrium
sagittaefolium ^nlfen, Fl. norica ed. Fenzl et Graf (1858) 608, 798. — Brassica
polymorpha Syme, Engl. Bot. 3. ed. 1. (1863) 133, n. v.,. cfr. Briggs in Trimen,
Journ. Bot. XI. (1873) 100. — B. rapa L. var. annua Alefeld, Landwirtschaft!. Fl.
(1866) 2 47. — B. campestris L. a. genuina Celak. Prodr. Fl. Böhm. III. (1874)
469. — B. napus L. var. longirostris Borbäs in Math. Termesz. Közl. XV. (1878)
176. — B. sativa subsp. B. asperifolia a. campestris Clavaud, Fl. Girond. in Act.
Soc. Linn. Bordeaux XXXV. (18Ä*) 292. — B. campestris L. ß. setulosa T. Caruel
in Pariatore, Fl. ital. IX. (1893) 985. — B. campestris L. subsp. 1. campestris
Lipski, Fl. Ciscauc. in Mem. Soc. Nat. Kiew. XIII. 1 et 2 (1894) 277. — B. cam-
pestris L. subsp. A. campestris var. I . agrestis Prain in The Agricultural Ledger n. 1
(1898) 45. — Crucifera rapa E. H. L. Krause in Sturm, Fl. Deutschi. 2. ed. VI.
(1902) 137. — Brassica colza Leveille, Monde Plant. XII. (1910) 25, n. v. —
B. oleracea L. var.' Taquetii Leveille et Vaniot! in Fedde, Repert. VIII. n. 17 — 19
(1910) 259 n. 330. — B. rapa L. subspec. rapa Briquet, Prodr. Fl. Corse IL 1.
(1913) 74. — Radix annua, tenuis. Caulis 0,50 — 0,80 m, raro usque 1,5 m alt.,
obtusangulus, ramosus, pruinosus, glaber, interdum inferne, raro etiam superne pilis
setiformibus 1 — 1,5 mm longis subrecurvis valde disperse obsitus, densiuscule foliosus,
nonnumquam violaceus. Folia basalia primaria evidenter petiolata, sequentia ± ses-
silia, rarius manifeste petiolata, lyrato-pinnatipartita, ca. 5-juga: lobus terminalis orbi-
cularis vel ovatus, apic^ obtusus, inaequaliter denticulatus, basi oblique cordalus, lobi
laterales alternantes, breviter ovati, denticulati, saepe latere inferiore uniauriculati,
sensim minores et recurvati; cauhna inferiora pinnatifida, sed basi valde dilatata et am-
plexicaulia; superiora pandurifoi-mia vel lanceolata, apice acutiuscula, basi profunde
cordata et amplexicaulia, margine repando-denticulata vel integra; folia inferiora ±
viridia, saepe utrinque praesertim subtus et ad petiolum hispida et ciUata, superiora
glauca, glabra, raro etiam disperse hispida. Racemus sub anthesi dense corymbosus,
floribus alabastra ovoidea superantibus, dein valde elongatus, ca. 40-florus. Pedicelli f
0,7 — 1 cm longi, insigniter filiformes. Sepala 5 mm longa, erecto-patentia, flavido- ;
viridia, exteriora anguste oblonga, interdum parce setulosa, obtusa, interiora paulo j
latiora, rotundata. Petala lutea, 7^5 mm longa; lamina obovala, apice subemarginata, '
Brassica.
47
Fig. 14. Brassica nigra (L.) Koch. A Pars superior plantae lloriferae. B Folium inferius.
C Ramus fructifer. D Siliqua. — B. campestris L. E Pars superior plantae floriferae. F Fo-
lium basale. O Sepala. H Pelalum. J Slamen longius. K Pistillum. L Siliqua (Icon. origin.\
48 0» E- Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
ad basin cuneatim angustata. Stamina inleriora 6, 5, mm longa, erecta^ exteriora
4,5 mm longa, adscendentia ; antherae <,8mm longae. Ovarium 20 — 24-ovulalum;
Stylus i mm longus. Siliquae in pedicellis 1 — 3 cm longis erecto-patentibus vel adscen-
dentibus erectae, lineares, 3,8 — 8 cm longae, 2 — 3 mm diam., toi'ulosae, in rostrum
0- vel i-spermmn 0,9 — 2,4 cm longum attenuatae, flavae, valvis submerabranaceis.
Semina globosa, pendula, in rostro plerumque erecla, ■1,2 — 1,5 mm diam., obscure
purpureo-brunnea, ad hilum atra, reticulato-alveolata. — Fig. 3 5, 8 B — E, \ 4 E — L,
1 5 J. — G. — Rübsen, Sommerrübsen.
Sicher ursprünglich in den Berggegenden des Mediterrangebietes einheimisch*)
und dort auch als Kulturpflanze erkannt, später nach Mitteleuropa gebracht; verwildert
häufig und findet sich oft massenhaft als Unkraut auf den Äckern, besonders in Ge-
birgstälern**); gedeiht in den Alpen noch bei 2000 m, im Kaukasus noch bei 2350 m
ü. M, und überschreitet in Europa die Grenze der Cerealien, da die Pflanze noch am
Nordkap***) wächst; im übrigen in allen Kulturländern der Welt gebaut und bisweilen
subspontan.
Algerien: in Klein-Kabylien bei Ras-Aokas an senkrechten Meeresfelsen (Christ
n. H, nach Christ msc. hier spontan! — im März blühend und fruchtend, E. G. Paris,
It. bor.-afric. n. H), bei St. Antoine unweit Philippeville (E. Cosson — im Juli blühend),
bei Constantine am Wege nach Philippeville (G. Schweinfurth n. 627 — im Apx-il
blühend und fruchtend), in der Provinz Alger bei Tizi-Ouzou (Gandoger n. 1086 —
im Februar blühend), • — Unter-Ägypten: bei Alexandi-ia (Blomfield); Ober-
Ägypten: in Dongola (Prinz Paul v. Württemberg). — Kolonie Eritrea: Ghinda,
beim Dorfe der Eingeborenen, 950 m ü. M. (G. Schweinfurth n. 304 — im Februai-
blühend; Schweinfurth in Bull. Herb. Boiss. IV. App. II. (1896) 4 83 unter B. lan-
ceolata Lange). — - Abyssinien: bei Amogai, 2250 m ü. M., auf und an Äckern
(Schimper n. 930 — im September blühend und fruchtend).
Sicilien: bei Palermo (A. Meebold), ebendort an kultivierten Orten (Todaro,
FI. sie. n. 718 — im Februar blühend), bei Augusta (Philippi). — Sardinien
(Ascherson und Reinhardt, S. Sommier), auf Mauern bei Isili (Marcucci), —
Malta (Schweinfurth). — Rumänien: im Donaudelta auf Wiesen bei Obreleno a.
d. Sulina (Gebr. Sintenis n. 937 — im Juni fruchtend). — Kaukasus: in der Land-
schaft Georgien an Wegen (Hohenacker — im Juni blühend und fruchtend).
Mandschurei (H. Bohnhof n. 171). — Kamtschatka (R. Grinup in Exped.
Riabuschinsky). — Korea: Insel Quelpart, auf Äckern am Strande (T. Taquet n. 558
— im Oktober blühend). — Japan (Rein), Rischiri (U. Faurie); Bonin-Inseln (War-
burg). — Formosa (A. Henry n. 1720, Warburg n. 10 012, 10 287, 18 018, als
Düngemittel gebaut). — Vorder-Indien (Hügel n. 4055), bei Saharanpur (Warburg
n. 21). — Kalifornien: bei Mariposa (Hillebrand). — Mexico; im Staate Veracruz
am Cerro de Macuiltepec, 1450m ü.M., auf Triften und Feldern mit Eaphanus rapJta-
nistrum (R. Endlich n. 1607 — im Februar blühend), bei Fortin an kultivierten Stellen
(E, Kerber n. 393 — im März blühend), im Tale von Mexico (E. Bourgeau, Gommiss.
scient. Mex. n. 10). — Costarica: bei S. Jose auf feuchten Wiesen (H. Polakowsky
n. 31, 77, 216 — im Juni blühend). — Bolivien: zwischen Palca und La Paz, 3500 m
ü. M. als Ackerunkraut (K. Pflanz n. 16), Quechisla (G. Bender n. 26). — Uruguay:
bei Concepcion (Nieder lein n. 237 — häufiges Unkraut im Mai und Oktober blühend
*) Thellung a. a. 0. S. 261 macht darauf aufmerksam, daß die überwinternd einjährige
Pflanze im ersten Jahre nur eine Rosette von grasgrünen, steifhaarigen Laubblättern erzeugt und
im zweiten Jahre einen Stengel treibt, der mit lauter blaugrünen und kahlen Laubblättern be-
setzt ist. Einen derartigen morphologisch-biologischen Blatt-Dimorphismus weisen viele Gruci-
feren des Mittelmeergebietes auf. Dieses biologische Verhalten würde also auch für einen süd-
lichen Ursprung unserer Art sprechen.
**) Der Ansicht von Haussknecht (1. c), daß die Art in den Alpentälern (z. B. in Obcr-
bayern) wild vorkomme, kann ich nicht zustimmen.
*♦*] Auch auf Island, z. H. auf Grasplätzen bei Reykjavik (Kuegloi' — im Juli blühend.
Brassica. 49
und fruchtend). — Argentinien: bei Buenos Aires (Bettfreund und Isol. Koester
n. 202); in der Provinz Salta am Rio Juramento (Hieronymus und Lorentz — im
Februar blühend und fruchtend), Prov. Jujuy bei El Volcan (Hieronymus und Lorentz
n. 816); bei Fortin Iniciativa (Niederlein — im April blühend und fruchtend).
Ad speciem typicam recedunt formae sequentes.
In der Tracht weichen ab:
f. 1. auriculata (DC.) 0. E. Schulz. — Sinapis laevigata Poiret, Encycl. IV,
(1796) 344, non L. — S. auriculata DC. ! Syst. Nat. II. (1821) 6«1 et Prodr. I.
(182 4) 218. — Caulis flaccidus. Folia inferiora obovata, integra vel repanda, ad
basin parum lobulata et in petiolum longum alatum contracta; folia media oblonga,
ad basin dr angustata, sed ± amplexicaulia ; folia superiora oblonga, sessilia, am-
plexicaulia,
Deutschland: bei Berlin am Kurfürstendamm (v. Seemen — im Oktober
blühend). — Ostindien (Wallich Cat. n. 4797B im hb. Sprengel als Sinapis rugosa
Roxb.). — Mittel-Java: bei Lumbing im lichten Walde in einem Flußbett, etwa
2100 m ü. M. (J. A. Lörzing n. 127 — im Januar blühend und fruchtend). — West-
indien: Cuba, bei Cano (E. L Ekman in PI. Regnell. III. n. 730 — im Mai blühend
und fruchtend); Haiti (Picarda n. 93).
f. 2. tenuis 0. E. Schulz. — Caulix simplex vel parce ramosus, tantum 5 — 25 cm
alt. Folia omnia simplicia, inferiora obovata. Racemus pauciflorus.
Italien: bei Portici unweit Neapel (v. Gans äuge — im März blühend). — •
Jütland: auf der Insel Fanö (E. F. Nolte). — Vereinigte Staaten von Nord-
Amerika: New Hampshire auf dem Goal Hill bei Franconia (E. und G. E. Faxon —
im Juni blühend).
Durch die Blütenfarbe ist auffällig:
f. Briggsii (Watson) 0. E. Schulz. — B. rapa L. c. Briggsii Wats. in Briggs,
Fl. Plymouth (1880) 20; Nyman, Gonsp. Suppl. II. 1. (1889) 28 et II. 2. (1890) 355,
n. 35. — B. Briggsii Wats. apud Varenne in Trimen's Journ. Bot. XIX. (1881) 360.
— Petalis dilute flavis.
Unkraut in West-England.
Varietates et formae cultae.
A. Radix tenüis, non edulis. Plantae post messem satae semina vere vel aestate
anni sequentis producunt.
B. campestris L. var. autumnalis DG. — B. campestris L. A. oleifera *
autumnalis DG. Syst. Nat. IL (18 21) 589 et 590 in textu. — B. napella Vill.
Hist. plant. Dauph. L (1786) 350 et var. A. L c. III. (1789) 334. — B. rapa
L. C. oleifera DG. 1. c. 591 et Prodr. L (1824) 214; ß. oleifera Koch, Syn.
1. ed. (1835) 54. — B. rapa L. oleifera hiennis Metzger, Syst. Beschreib, cult.
Kohlart. (1833) 50. — B. campestris L. ß. hiennis Reichb. Deutschi. FI. I.
(1837—1838) 106, t. 92, fig. 443 4/:?. — B. rapa L. ß. hiennis Reichb. 1. c.
107, t. 96, flg. 4437/J; Alefeld, Landwirtsch. Fl. (1866) 246. — B. rapa L.
a. oleifera DG. a. hyemalis Martens in Mart. et Kemmler, Fl. Württemb. 2. ed.
(1865) 37. — B. rapa L. ß. sylvestris Briggs, Fl. Plymouth (1880) 20. —
B. campestris L. subsp. A. campestris var. 2. oleifera et subsp. rapa var. 1.
oleifera Prain in The Agricult. Ledger n. 1. (1898) 45, 46. — Winterrübsen.
Häufig als Ölfrucht in kälteren Gegenden, wo B. napus erfrieren würde, ge-
zogen.
B. Radix incrassata, carnosa, eduHs. Planta biennis. Petala saepe dilute flava.
B. campestris L. var. rapa (L.) Hartm. Handb. Skand. Fl. 6. ed. (1854) 110;
Babington, Manual Brit. Bot. 5. ed. (1862) 27. — B. rapa L. Spec. plant,
ed. 1. H. (1753) 666, n. 4; Guimpel et Schlechtend. Abbild. Beschreib. Pharm,
boruss. Gew. lU. (1837) 100, t. 283, 284; Schlechtend. Hall. Fl. Deutschi. XV.
A. Engler, Das Pflanzenreich. IV. (Embryophyta sipbonogama) 105. 4
60
0. E. Schulz.
Cruciferae-Brassiceae.
(<883) t. 1494. — Bapa Garsault, Fig. Plant. Anim. t. 480 (1764) et Descript.
IV. (1767) 289. — Eaphanns rapa Crantz, Classis Cruciforna. emend. (1769)
<<3. — B. asperifolia var. ß. et y. Lara. Encycl. I. (n83) 746. — Sinapis
tuberosa Poiret, Encycl. IV. (1796) 346. — Brassica tuberosa Salisb. Prodr. Stirp.
Fig. 15. Kulturrassen von Brassica campestris L. var. rapa (L.) Hartm. A subvar. pygmaea
Alef. f. teltoviensis Kern. (Teltower Rübe). B ei C subvar. depressa (DC.) 0. E. Seh. f. alba
DC. (Wasserrübe). (Nach Vilmorin aus Prantl, Nat. Pflzfam. Fig. 116.)
Hort. Chap. All. (1796) 272. — Sinapis rapa Brot. Fl. Lusit. I. (1804) 586.
— Brassica viaerorrhixa S. F. Gray, Nat. Arrang. Brit. PI. II. (1821) 682,
n. V. — • B. sphaerorrhiza S. F. Gray 1. c. 683, n. v. — Napus rapa ß. escu-
lenta Schimper et Spenner in Spenn. Fl. Friburg. III. (1829) 941. — Brassica
rapa rapifera Metzger, Syst. Beschreib, cult. Kohlart. (1833) 52; Alefeld,
Landwirtsch. Fl. (1866) 247. — B. cibaria Dierbach in Flora XVI. 1, n. 21 (1833)
Brassica. 51
321, pro parte. — B. rapa L. ß. communis Schübler et Martens, Fl. Württemb.
(<834J 438. — B. rapa L. ß. sarcorhixa Spach, Hist. nat. veget. VI. (1838)
371. — B. rapa Ledeb. Fl. ross. I. (1842) 2 16, ex parte. — B. asperifolia
Lam. .y. esculenta Godr. in Gren. et Godr. Fl. Franc. I. (I8t8) 76. — B. sa-
tiva subsp. asperifolia b. rapa Clavaud, Fl. Girond. in .\ct. Soc. Linn. Bordeaux
XXXV. (1881) 293. — B. rapa rapacea Kerner, Pflanzeul. 1 . ed. I. (1890)
717. — B. rapa a. typica Pospichal, Fl. Österr. Küstenl. I. (i897) 496. —
B. rapa L. var. esculenta Coste, Fl. descr. ill. France I. I. (I900) 77. —
B. rapifera (Metzger) Dalla Torre et Sarnthein, Fl. Tirol IV. 2. (I9ü9) 341.
a. Radix oblonga, ad apicem attenuata, grandis, 30 — 60 cm longa, aquosa.
Subvar. oblonga (Mill.) 0. E. Schulz. — B. rapa var. ß. L. Spec. plant.
ed. 1. II. (1753) 666. — Bapa oblonga Miller, Dict. ed. 8. (1768) n. 2.
— Brassica rapa Kerner, Oekon. Pfl. II. (I788j 87, t. 138; Nees v. Esen-
beck, Plant. Medic. Suppl. (1833) t. 20, 2 1. — B. rapa L. var. B. ob-
longa DG. Syst. Nat. II. (182 1) 501 et Prodr. I. (1824) 2 14. — B. cam-
pestris L. subsp. C. rapa var. esculenta 1 . oblonga Prain in The Agricult.
Ledger n. 1. (1898) 46. — Bapa Dorst. Bot. (1510) 243 ic. — Steck-
rübe Bock, Kräuterb. ( 1 . ed. 1539, 2. ed. 15 46) 278. fig. 2. — Xapus
bunias sativus Fuchs, Hist. (1542) 176 ic. — Rapum tereti rotunda ob-
longaque radicehohel. Icon. (1581) t. 197, fig. 2. — Rapum oblongius Dod.
Pempt. (1583, emend. 1616) 673, fig. 2. — Rapum oblongum Cam.
Epit. (1386) 219 ic. — Rapum longum Dalech. Hist. I. (1586^ 640, fig. 2.
— Rapum sativum oblongum J. Bauh. Hist. II. (1651) 838 ic.
Formae: leucopyrga , media, xanthocona, jodopyrga^ melaina Alefeld.
Landwirtsch. FI. (1866) 2 47, variegata, lugduneyisis^ morignyana Alefeld
1. c. 2 48.
1). Radix sphaeroidea vel depressa, sub collo tumida, grandis, inferne in radicu-
lam tenuem subito contracta.
Subvar. depressa (DC.) O.E. Schulz. — Rapum B\ackw. Herb. III. (1757)
t. 231. — Rapa rotunda Miller, Dict. ed. 8. (1768) n. 1. — Brassica
rapa Martyn, Fl. rustic. II. (1793) t. 4 9, 50 (rac. laxisl? ; Kerner, Oekon.
Pn. VI. (1793) 53, t. 553; Plenck, Icon. pl. Medic. VI. (1794) 2 5, t. 527;
Smith and Sowerbv, Engl. Bot. XXXI. (I810j t. 2 176; Baxter, Brit. Phaenog.
Bot. VI. (1842) t. 4Ö8 (rac. laxis!?). — B. rapa L. A. depressa DC.
Syst. Nat. II. (1821) 590 et Prodr. I. (1824) 214. — B. rapa L. var. B.
sativa Mcrat, Nouvelle Fl. Par. 2. ed. II. (182 1) 3 10. — B. rapa L. ßß.
y lobosa Peierm. Fl. Lips. (1838) 49 1. — B. campestris L. subsp. C. rapa
var. esculenta 2. depressa Prain in 1. c. — ■ Napus bunias sylvestris Fuchs,
Hist. (1542) 177 ic. — ■ Steckrübe Bock, Kräuterb. (l.ed. 1539, 2. ed.
1546) 278, fig. 1. — Rapuin^Mlh. Comment. Diese. (1554) 240, fig. 1.
— Orbiculatum seu turbinatum rapum majus Lobe\. Icon. (1581) t. 197,
fig. 1. ■ — Rapum vulgare Dod. Pempt. (158 3, emend. 16 16) 673, fig. 1.
— Rapimi sativum orbiculatum Dalech. Hist. I. (158 6) 6 40, fig. I. —
Rapum sativum rotundum J. Bauh. Hist. II. (165 1 838 ic.
Formae: alba DC. I. c. 59 1 [leucoplax Alefeld 1. c. 248, arenaria Ale-
feld 1. c), flavescens DG, 1. c. [xanthoplax Alefeld 1. c), nigricans DC. I.e.
[cinerascens Alefeld I. c. 249), punicea DC. 1. c. [erythroplax Alefeld 1. c),
viridis DC. 1. c. [chloroplax Alefeld 1. c. 2 48).
c. Radix oblonga, minuta, saepe tantum 1 0 cm longa, duriuscula, sapidissima.
Subvar. pygmaea Alefeld, Landwirtsch. Fl. (1866) 2 49. — B. rapa L.
var. y. napus Scbübler et Martens, FI. Württemb. (1834' 438. — B. ole-
ronejisis Savatier in Catal. plant. Depart. Charente-Infer. 4 6 et Bullet. Soc,
bot. France XXVH. (1879) 7 4. — B. rapa L. ß. olcronensis Savat. in Bull.
Soc. bot. Rochel. I. 69; Rouy et Fouc. FI. France II. (1893) 55 in obs.
52 0- E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Formae: teltovi&nsis (Teltowei* Rübe) = Kerner, Oekon. Pfl. VI. (<793)
48, t. 534, frenosana^ Vümorinii, meauxiana, sauliaea^ baubryana Ale-
feld l. c. ; majalis, autumnalis Jessen, Deutschi. Excurs.-Fl. (1879) 260.
Planta hybrida.
B. campestris X napus. — X -B. Harmsiana 0. E. Schulz. — Dieser Bastard
ist bisher nicht spontan beobachtet, dagegen künstlich erzeugt worden (vgl. Beijerinck*),
Giltay**) und A. W. Sutton***); er dürfte sich aber sicher auch in der Natur
zwischen den Eltern bilden. Von 0. Kuntze, Taschen-Flora von Leipzig (1867) 180
und Buchen au, Flora der nordwestdeutschen Tiefebene (1894) 250, werden fruchtbare
Mittelformen zwischen B. campestris und napus erwähnt, die im Großen als Ölfrucht
angebaut werden. Da die künstlich hervorgerufenen Bastarde steril waren, ist es sehr
wahrscheinlich, daß die von Kuntze und Buchenau angeführten Pflanzen, wie Th ei-
lung in Hegi, 111. Fl, Mitt. Eur. IV. 38. (1918) 257 mit Recht hervorhebt, nur eine
Abart der B. napus darstellen, bei welcher die Blüten mehr doldig gedrängt sind = f.
corymbosa Thell. 1. c. 255, 257. Es mag an dieser Stelle nochmals betont werden,
daß B. campestris und napics sich oft sehr ähneln. ' Der Hauptunterschied zwischen
den beiden Arten besteht darin, daß B. napus stets längliche Blütenknospen besitzt,
welche die geöffneten Blüten mehr oder weniger überragen. B. campestris hat hin-
gegeh kürzere, eiförmige Blütenknospen, welche von den geöffneten Blüten bei weitem
überragt werden. Lund und Kjaerskou heben einen wichtigen chemischen Unter-
schied zwischen beiden hervor. Bei allen Varietäten von B. campestris bilden sich in
sämtlichen Blütenteilen beim Aufbewahren in Alkohol nach einiger Zeit charakteristische,
gelbliche Hesperidin-Kristallgruppen, was bei den verschiedenen Spielformen von B. napus
niemals vorkommt,
14. B. elongata Ehrhart! Beiträge Naturk. VII. (1792) 159; Winterl, Index Hort.
Pest. (1788), fig. 10 et descr. sine nom.; Waldst. et Kit. Descript. Icon. pl. Hung. 1.
(1802) 26, t. 28; DG. Syst. Nat. II. (1821) 604 et Prodr. I. (1824) 217; Neilreich,
Aufzähl. Gefäßpfl. Ung. Slav. (1866) 257 et Diagn. (1867) 13, Nachtr. (1870) 13;
Pax, Grundz. Pflzverbreit. Karpath. I. (1898) 183, II. (1908) 263; Busch in Fl. caucas.
crit. III. 4 (1908) 269; (subsp. eu^elotigata f. genuina et f. subintegrifolia) Thell. in
Hegi, 111. Fl. Mitt. Eur. IV. 38. (1918) 235, fig. 780a — c. — Sinapis laevigata VaMaSj
Tabl. Taur. (1795) 54 (nomen); Hablizl, Physik. Beschreib. Taur. (1789) ed. germ. 288,
non L. — Eruca elongata Baumg. Enum. stirp. Transsilv. II. (1816) 2 64. — Günthera
elongata Andrz. in Bess. Enum. pl. Volhyn, (1822) 83 (28 n. 850); C. A. Meyer,
Verzeichn. (1831) 195; C. Koch in Linnaea XV. (1841) 252. — Brassicastrum elongatum
Link, Handb. II. (1831) 318. — Erucastrum elongatum Reichb. Fl. germ. excurs. II.
(1832) 694 et Deutschi. Fl. I. (1837 — 1838) 105, t. 90, fig. 4430; Ledeb. Fl. ross. L
(1842) 219; Grecescu, Consp. Fl. Roman. (1898) 80. — Sinapis elongata Spach,
Hist. nat. veget. VL (183 8) 379; Griseb. et Schenk, It. hung. in Wiegmann, Archiv
Naturgesch. XVIII. 1. (1852) 308, n. 88. — Macropodium elongatum Schur ap. Nyman,
Consp. Fl. eur. I. (1878) 46, nomen. — Sisymbrium elongatum Prantl, Exkurs.
Bayern (1884) 223. — Crudfera elongata E. H. L. Krause in Sturm, Fl. Deutschi.
2. ed. VL (1902) 131. — Radix bi-, rarius triennis. Caulis 0,60 — 1,20 m alt.,
erectus, a medio vel superne ramosus, teretiusculus, pallide viridis, saepe ad basin
violaceus, nonnumquam totus livido-purpureus, pruinosus, glaberrimua; rami erecto-
patentes, interdum tantum superiores racemiferi. Folia inferiora petiolo brevi 2 — 1 cm
longo dilatato disperse ciliato, oblongo-obovata, apice obtusa, ad basin in petiolum
cuneatim angustata, margine ± sinuato-pinnatifida lobis rotundatis integris vel remote
*) Nederl. Kruidk. Archief 2. ser. IV. Deel (1886) 468.
**) Bot. Jaarb. Dodonaea (1893) 136—155.
***) Journ. Linn. Sog. Bot. XXXVIII. n. 267 (1908) 340, 347.
Brassica. 53
sinuato-dentatis, nervo medio lato albo, utrinque setulis e tuberculo ortis sursum cur-
vatis 0,5 — 0,75 mm longis disperse hispidula ciliataque; media angustiora, oblonga,
remote dentata; summa minuta, linearia, integra, subglabra; omnia carnosula, glauces-
centia. Racemus sub anthesi corymbosus, dein valde elongatus, 40 — 75-florus. Pedi-
celli 5 — 8 mm longi, glabri. Sepala 5 mm longa, oblonga, ad apicem obtusum parce
setulosa, erecto-patula. Petala flava, 9,5 mm longa; lamina obovato-cuneata, paucinervis,
apice rotundata. Stamina interiora 6,5 mm, exteriora 5,5 — 6 mm longa; antherae
2 mm longae, oblongae, apice obtusiusculae et recurvae. Ovarium 15 — 16-ovulatum,
in stylum brevem vix attenuatum. Siliquae in pedicellis subrectangule patentibus usque
1,6 cm longis erecto-patulae vel adscendentes, lineares, 1,5 — 2,2 cm longae, rarius
longiores, 1,8 — 2 mm latae, teretiusculae, valde torulosae, in rostrum 1 — 2,5 mm
longum aspermum attenuatae, basi evidenter (1,5 — 4 mm) stipitatae; valvae mem-
branaceae, apice rotundatae, stramineae, Semina ± globosa, 1 — 1,5 mm diam.,
tandem nigrescenti-brunnea, minutissime alveolata.
Mitteleuropäisches Gebiet. — In der pontischen Provinz an Wegrändern,
Ackerrainen, Abhängen, wüsten Stellen, auf trockenen Hügeln und Weinbergen, gern
auf Kalk, dringt auch in die Randgebirge ein und steigt im Kaukasus bis 1000 m
ü. M.; oft mit dem Getreide verschleppt. — Ungarn: bei Buda-Pest (Bayer, Buek,
Freyn, Klotzsch, Lang, Noe n. 189, L. Richter in F. Schultz, Herb. norm. nov.
ser. Cent. 3 n. 209 — Juli bis September blühend und fruchtend, Sadler, Staub),
am Blocksberg (P. Ascherson); im Liptauer Comitat an Kalkfelsen des Waagtales bei
Hradek (A. Engler); bei Gran (Feichtinger). — Siebenbürgen (Pävai — im Juni
.blühend), bei Langenthai 440 m ü. M. (J. Barth in Kerner, Fl. exs. Austro-Hung.
n. 3261), bei Hermannstadt (C. Andrä n. 125, Grisebach), bei Klausenburg auf Heu-
wiesen (Wolff), Torda (AI. Borza), beim Dorfe Sz. Gottärd (Janka). — Serbien:
im Norden bei Uinica (PanSiS). — Bulgarien: bei Provadia (J. K. Urumoff). —
Rumänien: in der Dobrudscha bei Rassova und Cukarova unweit Babadagh (v. Lo-
renz, Gebr. Sintenis n. 607, 1037).
Nach der Blattform und Bekleidung der Pflanze lassen sich folgende Abweichungen
feststellen :
Var. ß. armoracioides (Czern.) Schmalhausen, Fl. Mittel- und Süd-Rußl. L
(1895) 80; (subspec.) Aschers, und Graebn. Fl. Nordostdeutsch. Flachl. (1898) 360;
Busch in Fl. caucas. crit. III. 4. (1908) 272; (f. mesoearpa) Thell. in 1. c. — B. elon-
gata Ehrh. var. y. Marsch. Bieb. Fl. taur.-caucas. IL (1808) 128. — B. armoracioides
Czern.! ap. Turczan. Animadvers. in Bull. Soc. Imper. Nat. Moscou XXVIL 2. (1854)
311; Janka in Termesz. Füzetek VI. (1883) 181. — Erucastrum armoracioides Cruchet,
Fl. Yverdon in Bull. Soc. Vaud. Scienc. Natur. XXXVIII. n. 145 (1902) 333. — Folia
radicalia et caulina inferiora simplicia, oblonga, margine inaequaliter sinuato-dentata
vel crenata, saepe ampla, ad basin in petiolum cuneatim angustata, interdum glabra.
Russische Steppenzone. In der Ukraine (Czerniajew); Krim (K.Koch), bei
Sudak (A. Gallier, It. taur. II. n. 283); bei Sarepta (A. Becker); Transcaspisches
Steppengebiet, bei Aschabad an steinigen Orten oberhalb Nephton (P. Sintenis, It.
transcasp.-pers. n. 217 — im Mai blühend). Ciskaukasien, bei Pjätigorsk (R. F, Hohen-
acker, Un. it. 1842).
Var. y. turcomanica 0. E. Schulz (n. var.). — Caulis basi parcissime pilosus. Folia
inferiora oblongo-obovata, obtusa, margine tantum repanda, pilis accumbentibus disperse
pilosa et ciliata; superiora linearia, obtusa, integra, etiam pilosa ciUataque. Pedicelli
ad apicem pilosi. Sepala 4 mm; petala 6,5 mm; stamina 5 : 4,3 mm longa, antherae
1,5 mm longae. Ovarium pilis nonnullis sursum curvatis obsitum, 1 8-^1 9-ovulatum.
In der Turkmenensteppe an Wegrändern bei Gaudan (D. Litwinow n. 621 —
im Mai blühend).
Var. (J. integrifolia Boiss. Fl. orient. I. (1867) 394. — B. persica Boiss. et
Hohenack. in Boiss. Diagn. plant. ori6nt. nov. n. 8 (1849) 26; Lipsky in Act. Hort.
Petrop. Xin. 12. (1894) 222; Marchesetti, Fl. Trieste (1896) 32; Pospichal, Fl. Oesterr.
54 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Küstenl. I. (189 7) 496. — B. elongata Ehrh. yar. astyla Rupr.! Fl. Cauc. (1869) 134
(nomen). — B. obtusangula Reichb. /. integrifolia Arcang. Compend. Fli ital. 2. ed. (1894)
267. — B. elongata Ehrh. var. persica PaoletU in Fiori et Paol. Fl. anal. Ital. I. 2. (l 898)
445 et Fl. illustr. I. 4. (1899) 160, fig. 1397. — Caulis flexuosus, glaber, ramo-
sissimus; rami approximati, divaricati vel recurvati, ramulosi. Folia inferiora angusle
oblonga, tantum denticulata, parce pilosa vel glaberrima; superiora linearia, glabra.
Sepala 4 mm; petala 7 — 8 mm longa. Stamina saepe inaequalia, 7,5 : 5,5 mm longa.
Ovarium 15 — 1 8-ovulatum. Rostrum siliquarum saepe tantum 1 mm longum.
Kaukasus: bei Tiflis (W. Schumann — im Mai blühend und fruchtend). —
Armenien: bei Bach ai'suk (P. Sintenis, lt. or. 1890. n. 2211), bei Kulp jenseits des
Araxes (G. Koch), — Nord-Persien: in der Landschaft Chorasan zwischen Schahrud
und Nischabur (Bunge). — Bei Triest auf dem Campo Marzio adventiv, jetzt ein-
gebürgert (Marchesetti), auch bei Genua (nach 0. Pen zig).
Var. €. scabra 0. E. Schulz (n. var.). — CauHs ad basin pihs rigidis dispersis sursum
curvatis vel recurvatis obsitus. Folia inferiora simplicia, oblonga, denticulata; omnia
folia praesertim inferiora pilis accumbentibus vel patentibus rfc densis aspera. Pedi-
celli floriferi ad apicem et sepala densiuscule setulosa. Ovarium glabrum, 10 — 13-
ovulatum.
Kleinasien: in Phrygien zwischen Caraja und Dudasch auf Triften (War bürg
et Endlich, It. phrygic. n. 868 als B. caesarea Hausskn. et Bornm. ß. pilosa Bornm.
— im Juni blühend). — Türkisch-Armenien: bei Kharput unweit Muradlü (P. Sin-
tenis, It. or. 1889. n. 613). Klein-Armenien: bei Divxiki (J. Bornmüller, It. pers.-
turc. n. 3265); Lykaonien, in der Steppe bei Korasch im Wilajet Konia, 600 m ü. M.
(W. Siehe n. 393). — Mesopotamien: bei Ras-el-Ain (C. Haussknecht — - im
Mai blühend).
Var. C. pinnatifida Schmalhausen, Fl. Mittel- und Süd-Rußl. I. (1895) 80;
Busch in Fl. caucas. crit. III. 4. (1908) 272. — B. elongata Ehrh. var. ß. Marsch. Bieb. Fl.
taur.-cauc. II. (1808) 128. — Caulis glaber. Folia inferiora petiolo 3,5 — 1 cm longo,
pinnatisecta, 4 — 7-juga : lobi lineares, irregulariter curvati, obtusiusculi sed mucronu-
lati, alternantes, integri vel hie iliic praesertim ad basin dentato-lobulati rhachi anguste
alata integra vel parce lobulata conjuncti; folia superiora simplicius pinnata; summa
integra; omnia glabra, sed sepala parce setulosa.
Krim: bei Theodosia auf trockenen Hügeln in Menge (N. Busch in Fl. caucas.
exs. n. 134 — im Mai blühend). — Auch im Kaukasus und Transkaukasien hin
und wieder (nach Busch).
*^ Bei der typischen Pflanze und den Varietäten schwankt die Länge der Schoten.
Als Grenzfälle sind zu betrachten:
Var. 2. macrocarpa Thellung 1. c. — Ovarium 20 — 2 4-ovulatum. Sihquae in
pedicellis usque 2,5 cm longis 3 — 3,8 cm longae.
Rumänien: bei Tulscha in der Dobrudscha in der Steppe um Malkocz (Gebr.
Sintenis), sonst typisch. — Süd-Rußland: um Odessa, häufig (W. Schumann),
sonst var. armoracioides; am Unterlauf der Wolga bei Sarepta (A, Becker), sonst
var. armoracioides.
Var. 3. brevisiliqua Busch in Fl. caucas. crit. III. 4. (1908) 271. — Planta
humilis, 30 — 32 cm alt. Siliquae in pedicelHs 0,7 — 1 cm longis 1 — 1,4 cm longae, basi
breviter (l — 2 mm) stipitatae.
Ungarn: bei Gran an Weingärten (Feichtinger), sonst typisch. — Russisch-
Armenien: bei Nachiczevan (Lipsky nach Busch).
Planta hybrida.
B. campestris X elongata var. armoracioides. — X B. Aelleniana 0. E. Schulz
et Thellung in Hegi, lil. Fl. Mitt. Eur. IV. 38. (1918) 263. — Caulis ramosissimus,
ramis flexuosis subintricatis. Folia (mihi non vfsa) oblonga, basi subauriculata. Siliquae
± abortivae. Semina rudimentaria.
Brassica. 55
Schweiz: an den badischen Lagerhäusern bei Basel (P. Aellen in hb. Thellung —
am 2. September \9\1 blühend und fruchtend).
Species collectiva: B. juncea (L.) Czern. et Coss. (n. <5 — 18).
15. B. juncea (L.) Gzernjaew et Cosson; Czern. Conspect. pl. Chark, (1859) 8,
n. V.; Coss. Append. Florul. Juven. in Bull. Soc. bot. France VI; (1859) 609; Rup-
recht, Fl. ingr. I. (1860) 96; J. D. Hook, et Thoms. Praecurs. Fl. ind. in Journ. Proceed.
Linn. Soc. Bot. V. (1861) 170 et Fl. Brit. Ind. I. 1. (1872) 157, pro parte; Köhler,
Mediz. Pflanz. I. (1887) t. 14a; Schmalh. Fl. Mittel- und Süd-Rußl. I. (1895) 77;
Palibin in Act. Hort. Petrop. XIV. (1895) 109; Britt. et Brown, 111. Fl. North. Un.
Stat. II. (1897) 118, fig. 4702; 0. E. Schulz in Urb. Symb. antill. III. 3. (1903)
511; Busch in Fl. cauc. crit. IV. 3. (1908) 283, pro parte; Thellung in Verhandl.
Bot. Ver. Prov. Brandenb. L. 2. (1908) 151 et Fl. advent. Montpell. (1912) 265 et
in Hegi, 111. Fl. Mitt. Eur. IV. 38. (1918) 240, fig. ISOd—f. — Sinapis jimcea L.
Spec. pl. ed. 1. IL (1753) 6 68 (excl. syn. Herm.); Jacq. Hort. Vindob. II. (1772)
80, t. 171; DC. Syst. Nat. H. (1821) 612 et Prodr. I. (1824) 218, pro parte. —
Raphanus junceus Crantz, Class. Crucif. emend. (1769) 110. — Sinapis eampestris
Besser, Primit. FI. Galic. II. (1809) 88, n. 828; Maly, Enum. pl. Austr. (1848)
272 et App. 392. — S. integrifolia Schultes, Obs. bot. (1809) 132, non V^'illd.
— S. ramosa Roxb. ! ap, Fleming in' Asiat. Research. XI. 3. (1810) 179 et Fl. ind.
III. (1832) 119. — Brassica Besseriana Andrz. ap. Fisch, et Mey. Animadv. in
Ind. VII. Hort. Petrop. (1840) 36 (nomen) et ap. v. Trautvetter in Bull. Soc. Nat.
Mose. XXXIII. 1. (1860) 134 (descr.). — B. Bicheri Lange, Haandb. Danske Fl. ed. 1.
(1851) 338, non Vill. — B. lameolata Lange! Haandb. ed. 2. (1856) 447, FI. dan.
XV. Fase. 45 (1861) 7, t. 2658, Bot. Tidsskrift XVII. 3. (1889) 170; Aschers, u.
Graebn. Fl. Nordostd. Flachl. (1898) 361. — B. laevigata Steven, Verzeichn. Taur.
llalbins. (1856) 306. — Ramphospermum volgense Andrz. ap. Rupr. Fl. ingr. I. (1860)
97. — Brassica iberidifolia C. 0. Harz in Zeitschr. Landwirtsch. Ver. Bayern, 76. Jahrg.
(1886) 834 — 842, n. v. — B. arvensis var. juncea 0. Ktze. PI. orient.-ross. in Act.
Hort. Petrop. X. 1. (1887) 164 et Revis. gen. l. (I89l) 19, pro parte. — B. jimcea
subspec. A. jimcea var. 2. vleifera Prain in The Agricultural Ledger n. 1. (1898) 47,
t. III. — Caulis junceus E. H. L. Krause in Bot. Zentralbl. LXXXI. 6. (1900) 207. —
Gmcifera juncea E. H. L. Krause- in Sturm, Fl. Deutschi. ed. 2. VI," (1902) 133. —
Brassica Argyi H. Leveille in Fedde, Repert. IV. n. 15 — 16 (1907) 227, prob. —
B. juncea subsp. I. eu^'uncea Thellung in Verhandl. Bot. Ver. Prov. Brandenb. L. 2.
(1908) 152 et Fl. advent. Montpell. (1912) 266, pro parte. — B. affinis C. Koch! et
chenopodiifolia Sennen et Pau ex Thell. in Hegi I. c. 241. — Herba annua. Caulis
0,30 — 0,80 m alt., a medio longe ramosus, rarius simplex, teretiusculus, pruinosus,
ad basin pilis setiformibus patentibus 0,75 mm longis disperse obsilus vel glaber; rami
erecto-patentes. Folia inferiora manifeste petiolata, lyrato-pinnatisecta, 2 — 3-juga: lobus
terminalis maximus, ovatus, apice obtusiusculus, basi dr truncatus, margine inaequaliter
grosse dentatus, lobi laterales proximi majusculi, ovati, dentati, sequentes minuti; folia
media ± simplicia, oblongo-ovata, dentata; superiora oblongo-linearia, acuta, ad basin
in petiolum brevem angustata, integerrima, inferiora ad petiolum et utrinque disperse
setulosa, superiora glaberrima, glaucescentia. Racemus sub anthesi laxiusculus, dein
laxus, 20 — 40-florus. PedicelU 5 — 8 mm longi, Sepala 4 — 6 mm longa, erecto-
patentia, exteriora anguste oblonga, apice rotundata, interiora oblonga, ekcutiuscula,
glabra. Petala dilute flava, 6 — 9,5 mm longa; lamina obovata, apice rotundata, subito
in unguiculum fere aequilongum contracta. Stamina interiora 5,5 — 8,5 mm, exteriora
4 — 7 mm longa; antherae oblongae, obtusae, 1,8 — 2,5 mm longae. Ovarium 12 — 20-
ovulatum, in stylum tenuem 2 — 2,5 mm longum attenuatum; stigma capitatum, stylo
latius. Siliquae in pedicellis 1,6 — 0,6 cm longis erecto-patentibus strictis suberectae vel
erecto-patulae, latiuscule lineares, 3,2 — 5,6 cm longae, 2 — 3,5 mm latae, subtetragonae,
torulosae, in rostrum 6 — 12 mm longum aspermum tenuem sensim attenuatae; valvae
flavidae. Semina glohosa, 1,3 mm diam,, obscui-e purpureo-brunnea (var. fusca Batalin),
56 0. E. Schulz. — Gruciferac-Brassiceae.
rarius lutea (var. lutea Batalin), alveolata. — Sarepta-Senf, Indischer Senf oder
Rai*).
Mitteleuropäisches Gebiet. — Sarmatische Provinz: Am sandigen Ufer des
Flusses Oka bei Nishnii-Nowgorod (Th. Nenjukow — im September blühend und
fruchtend), am Ufer der Wolgainsel Nishnii-Nowgorod gegenüber (Hb. Ascherson —
im August 1860 blühend). — Pontische Provinz: an der unteren Wolga, auch kulti-
viert (A. Becker); bei Batum (G. Radde).
Zentralasiatisches Gebiet. — Provinz des turkestanischen Gebirgs-
landes: In der Kirghisen-Steppe an kiesigen Plätzen in den Tälern der Aidaharly-
Berge bei Karkaralj, von jeder Kultur weit entfernt und sicher spontan (Schrenk
nach Ruprecht a. a. 0.). Im Alatau-Gebirge bei Karakol (A. Regel — im Sep-
tember blühend und fruchtend). In der Dsungarei (Schrenk). — China: Kiautschou,
im Lauschangebirge, Wald beim Tempel Minghsiatung 500 m ü. M. (A. Engler, Reise
nach Kiautsch. und Jap. n. 7047 — im Juni fruchtend). — Provinz des extra-
tropischen Himalaja: Sikkim (J. D. Hooker); Paingti (Wallich, Cat. n. 4792).
Wird bisweilen kultiviert, so in Ciskaukasien (K. Koch als B. affinis und B.
caucasica). Ostindien: bei Benares (Stuhlmann), Distrikt Kanara bei Mangalur
(R. F. Hohenacker, PI. Ind. or. n. 299 a). HäuGg auch, besonders mit russischem
Getreide, verschleppt, z. B. bei Berlin!!, vom Juni bis August blühend, Swinemünde am
Hafen (Ruthe), Altona (Erichsen); bei Kopenhagen (Lange).
Nordamerika: Im Staate Jowa im Tale des Missouri (L. H, Pammel n. 518 —
im Juni blühend und fruchtend).
Varietates cultae:
Var. ß. elata (Prain) 0. E. Schulz. — B. juncea Hook. f. et Thonis. subsp. A.
juncea (L.) var. 2. oleifera Prain subproles 1. elata Prain in The Agricultural Ledger
n. i. (1898) 47. — Caulis 1,50 — <,80m alt. Folia inferiora subtus parce hispida.
In Ostindien kultiviert, Shibpur Farm (Prain — im Januar fruchtend). — Bot.
Garten zu Berlin-Dahlem kult. (0. E. Schulz 1912).
Var. y. aspera (Prain) 0. E. Schulz. — B. juncea Hook. f. et Thoms. subsp. A.
juncea (L.) var. 2. oleifera Prain subprol. 2. aspera' Pra.\n in 1. c. — Caulis 0,90 —
1,20 m alt. Folia inferiora subtus rfc hispida.
Var. ö. laevis (Prain) 0. E. Schulz. — B. juncea Hook. f. et Thoms. subsp. A.
juncea (L.) var. 2. oleifera Prain subprol. 3. laevis Prain in 1. c. — Caulis 0,90 —
1,2 0 m alt., obscure purpureus. Folia inferiora glaberrima.
Planta hybrida.
B. campestris X juncea. — X B. turicensis 0. E. Schulz et Thellung in Hegi,
111. Fl. Mitt. Eur. IV. 38. (1918) 263. — Caulis ramosus. Folia caulina superiora
oblonga, ad basin angustata, sed basi ipsa minute biauriculata. Pedicelli floriferi i —
5 mm longi. Sepala 3 mm, petala 5 — 6 mm longa. Siliquae pleraeque abortivae,
evolutae 4,5 cm longae, semina pauca matura ferenles, rostro 1 — 1,5 cm longo coro-
natae; valvae manifeste nervosae.
Schweiz: auf dem Güterbahnhof von Zürich (A. Thellung, am 27. September
1917 blühend und fruchtend).
16. B. integrifolia (West) 0. E. Schulz ap. Urb. Symb. antill. III. 3. (1903)
509. — Sinapi foliis suhrotundis serratis Sloane, Cat. (1696) 79 et Hist. I. (1707)
193, t. 123, flg. 2. — S. indicum maximum Lactucae folio Hermann, Parad. Bat.
(1698) 230, t. 94. — Sinapis laemgata Burman, Fl. cap. Prodr. in Fl. ind. (1768) 18,
(nomen), non L. — S. communis F. Noronha, Relat. PI. Javan. in Verhandel. Batav.
Gen. Kunst. Weet. V. (1790) Art. 4, p. 27 (nomen). — S. integrifolia West, Bidr.
*) Diese Namen werden auch für die Samen von B. integrifolia gebraucht.
Brassica. 57
St. Croix (1793) 296; Willd.! Hort. Berol. (1806—1816) 14, t. 14; Pers. Syn. pl.
IL (1807) 208; DC. Syst. iNat. IL (1821) 612 et Prodr. I. (182 4) 218; Miq. ProL
FL Jap. in Ann. Mus. Lugd.-Bat. IL (1865 — 1866) 75; Franch. et Savat. Enuni. pL
Jap. L (1875) 38; Somoku-Dzusetsu XIL t. 36 (Ogarashi; Takana). — S. chi-
nensis L. ß. integrifolia Stokes, Bot. Mat. Medic. IIL (1812) 481. — S. cuneifolia
Roxb. Hort. beng. (1814) 48 (nomen) et FL ind. IIL (1832) 121 (descr.). — S. nigra
L. var. €. laevigata DG. Syst. Nat. IL (I82l) 609 et Prodr. I. (1824) 218. — S. lan-
ceolata DG. L c. 611 et Prodr. 1. c. (excL syn. Rajjhanus lanceolatus Willd.). —
S. juncea DG. 1. c. 612, pro parte; Boiss. FI. orient. I. (1867) 394 et alior., non L. —
S. nigra Descourt. Fl. Med. Ant. VL (1828) 207, t. 43 0, non L. — S. chinemis L.
a. takana Siebold, Syn. pl. oecon. Jap. in Verhandl. Bat. Gen. Kunst. Weet. XII. (1830;
52. — S. Burmanni Eckion et Zeyher, Enum. pl. Afr. austr. I. (1835) 7, n. 48. —
Raphanus lanceolatus Macfad. Fl. jam. I. (1837) 31, non Willd. — Bra,ssioa
Willdenowii Boiss. PI. Aucher. in Ann. sc. nat. Bot. 2. ser. XVIL (1842) 88. —
Sinapis hrassicata Griseb. Fl. Brit. West Ind. (1859) 14, non L. — *S. chinensis Bunge!
ap. Maximowicz, Primit. Fl. amur. (1859) 47, non L. — Brassica integrifolia (Willd.)
Rupr. Fl. ingr. I. (1860) 96, in textu. — B. juncea J. I). Hook, et Thoms. Praecurs.
FL ind. in Journ. Proc. Linn. Soc. Bot. V. (I86l) 170, Fl. Brit. Ind. I. 1. (1872) 157
et niult. aut., pro parte. — B. nigra Koch var. laevigata Alefeld, Landwirtsch. Fl.
(1866) 234. — B. lanceolata Sauvalle, FI. Gub. (1873) 3, n. 43, non Lange. — B.
arvensis var. juncea 0. Ktze. in Act. Hort. Petrop. X. 1. (1887) 164 et Revis. gen. 1.
(1891) 19, ex parte. — B. juncea Hook. L et Thoms. subsp. B. rugosa var. I. agrestis
et var. 3. cuneifolia Prain in The Agricult. Ledger n. 1. (189 8) 47, t. H. — B. den-
tata Watt ap. Prain 1. c. — B. juncea (L.) Coss. subsp. IL integrifolia (West) Thellung
in Verh. Bot. Ver, Prov. Brandenb. L. 2. (1908) 157 aut subsp. eu-juncea prol. integri-
folia Thell. in 1. c, p. 159. — B. Taquetii Leveillc in Fedde, Repert. X. n. 21/23.
(1912) 349. — B. juncea var. Edona Makino in Somoku-Dzusetsu III. 12. (1912) l. 37
(Yedona). — Gauhs glaber vel basi setulis parcissimis praeditus, usque 1,5 m alt.,
saepe ramosissimus, interdum usque ad pedicellos purpm'ascens. Folia basalia longo
persistentia (sec. Prain), late obovata, in petiolum cuneatim angustata, utrinque in-
aequaliter ± grosse dentata, saepe basi lobulis nonnullis parce dentatis dccurrentibus
instructa; folia media oblonga, utrinque minute ca. 8-dentata; superiora late linearia,
obtusiuscula, ad basin angustata, integerrima; omnia glaberrima, rarius inferiora selu-
losa, valde membranacea, glaucescentia. Ovarium 12 — 1 8-ovulatum. Siliquae tenuiores
brevioresque, 3 — 4 cm longae, 1 — 2 mm diam., in rostrum 3 — 7, rarissime — 10 mm
longum attenuatae. Semina 1 — 1,3 mm diam.
Temperiertes Ostasien — Amurland, auch kult. (Maximowicz). Sachalin,
bei Wladimirow (U. Faurie). — Japan (Tanaka), auf der Insel Amakusa (Rein),
bei Nagasaki kult. (Maximowicz); Insel Quelpart in Gärten kult. (Taquet n. 555
— im Juni blühend und fast fruchtend). — Ghina: bei Tschifu (Warburg n. 6331 ;
Shanghai (A. K. Schindler n. 270 a).
Monsungebiet. — Formosa kult. (Henry n. 372). Philippinen: auf der Insel
Mindoro (Eimer D. Merrill n. 880 — im April blühend), Insel Palawan J. Bermejos
n. 39771 — im Januar blühend). Nord-Celebes, bei Tomohon (F. und P. Sarasin,
It. cel. n. 533 — .im Juni blühend). Java (J. A. Lörzing n. 127, 857, Warburg
n. 4437, Zollinger n. 2251). — Malakka: bei Singapore (J. Mayer n. 732 — im
Mai blühend und fruchtend).
Vorderindisches Gebiet (Wallich, Gat n. 4794D, 4795B, Wight n. 55/4);
bei Agra unter Weizen (Stuhlmann — im Februar blühend), bei Benares in der
Ganges-Ebene kult. (A. Meebold n. 3726 — im Januar blühend und fast fruchtend).
Madagassisches Gebiet. Gomoren (Schmidt n. 104 — im Juni blühend und
fruchtend).
Ostafrikanische Steppenprovinz. Sansibar, bei Kokotoni (Stuhlmann n. 151
— im September blühend und fruchtend). Ostafrika: Usambara, bei der Station Bum-
58 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
buli auf Feldern 1250 m ü. M. (Meinhof n. 29 — im Dezember blühend und fruchtend);
in den Matumbi- Bergen bei Tshumo kult. (Busse, Reis. Ostafr. III, n. 308 4 — im
Juli blühend und fruchtend); Maramo, Marui (Stuhlmann n. 6997 — im Februar
blühend und fruchtend); Zomba 1800 — 2000 m ü. M. (Whyte); Station Neuwied-
Ukerewe bei Lwessabi auf felsigem Terrain 4 275 m ü. M. (Conrads n. 230), bei Bu-
kindo auf sandigem Grasboden 1175 m -ü. M. (Conrads n. 233 — im August blühend):
Tabora (Stuhlmann n. 554).
Westafrika. Angola (Welwitsch n. H86; Hiern, Catal. Afr. PI. Welwitsch I.
[1896] 25). Kamerun: bei Viktoria (Buchholz). Sierra Leone (Scott Elliot n. 3984).
Tropisches Zentralamerika. Nicaragua: im Depart. Matagalpa 200 m ü. M.
(E. Rothschuh n. 439 — im Februar blühend).
Westindien. Cuba: in der Prov. Pinar del Rio bei Guanajay (Baker und
Abarca, Herb. cub. n. 4576 — im Januar blühend); Jamaica (nach Macfadyen);
Portorico (Bertero, Krug n. 24, Sintenis n. 298, 3320, 4008, 6696, Stahl
n. 749 — vom August bis April blühend); St. Thomas und St. Jan (nach Eggers);
St, Croix (Ricksecker n. 128, 336); Saba (Suringar); Guadeloupe (Duchassaing,
Bertero n. 43, Duss n. 2299); Martinique (Duss n. 1785); St. Vincent (Smith
n. 137, Eggers n. 7012); Bequia (Eggers n. 7070); Barbados (Eggers n. 7266,
E. H. L. Krause n. 48); Trinidad (Broadway n. 4776).
Südamerika. Ecuador (A. Sodiro n. 53). BrasiHen: bei Rio de Janeiro (Ad.
V. Chamisso). Argentinien: bei Lagunas de Cordillera, Misiones (G. Niederlein
n. 1007 — im November fruchtend). — Neu-Seeland (Hb. vindob.).
Var. ß. carinata (AI. Braun) 0. E. Schulz. — B. earinata AI. Braun! Bemerk.
Fl. Abyss. in Flora XXIV. 17. (1841) 267; A. Rieh.! Tent. Fl. abyss. I. (1847) 22. —
Sinapis abyssinica A. Braun! ap. Regel, Annot. bot. in Ind. sem. Hort. Petrop. (1856)
34. — Melanosinapis abyssinica Hort.! ap. Regel 1. c. — Sinapis Dillenii (= Dil-
lonii) Touchy! in Bull. Soc. bot. France IV. (1857) 627 (nomen). — Brassica juncea
(L.) Coss. subsp. I. eu-juncea Thell.! in Verhandl. Bot. Ver. Prov. Brandenb. L. 2.
(1908) 152 (quoad pl. abyss.). — B. Dillonii Delile, ap. Thell. 1. c. 154. — Siliquae
in pedicellis breviusculis crassis 5 — 8 mm, raro — 15 mm longis, inflatae, 2,6 — 4,4 cm,
raro — 6,4 cm longae, a latere compressae et nervo medio carinatae, 2,5 — 3,5 mm
latae, sed 4 mm altae, nervis lateralibus anastomosantibus manifestis, rostro tantum
2 — 7 mm longo. Semina majora, 1,2 — 1,5 mm diam.
Als Kulturpflanze in Abyssinien von den tiefsten Orten bis 4000 m ü. M. (Dillon
nach Rieh., Schimper n. 105B, Schimper, It. abyss. Sect. III. n. 1928), bei Bellaka
gebaut und auf Brachäckern verwildert (Schimper n. 334 — ' im November blühend
und fruchtend), bei Adoa (Schimper n. 337), Ambasee (Schimper n. 972), bei
Gondar (Steudner); im Distrikt Callabat bei Matamraa im Dorfe Hammad (Schwein-
furth n. 1318 — im Oktober blühend und fruchtend, fast typisch)^ Kolonie Eritrea
(Seh wein für th n. 2225 pi'o parte); Gallahochland (Riva in Coli. Ruspoli n. 1327);
Somaliland bei Meid Serrut 1800 m ü. M. (J. M. Hildebrandt n. 1356, 1357 —
im April blühend).
Deutsch-Ostafrika: Usambara, auf alten Kulturfeldern oft massenhaft (Holst
n. 3728 — im Juh fruchtend).
Var. y. timoriana (DC.) 0. E. Schulz. — Sinapis timoriaua .DC. Syst. Nat. II.
(1821) 616 et Prodr. I. (1824) 219; Deless. Icon. Select. U. (1823) 25, t. 88; De-
caisne in Nouv. Ann. Mus. Bist. Nat. HI. (1834) 425; Miq. Fl. Nederl. Ind. I. 2. (1859)
94. — Brassica timoriana F. v. Muell. Descript. Not. Papuan PI. VI. (1885) 4. —
B. juncea (L.) Coss. subsp. I. eu-jimcea Thell. in Verhandl. Bot. Ver. Prov. Brandenb. L.
2. (1908) 153 (quoad plant, nostr.). — Siliquae in pedicellis ca. 5 mm longis minutae,
1,6 — 3,2 cm longae, 1,5 mm diam., rostro 1,5 — 5 mm longo.
Monsungebiet: in der austromalayischen Provinz. China, bei Shanghai (E. Faber);
Java: im Distrikt Preanger (Warburg n. 11385 — im August blühend); Timor (H. 0.
Forbes n. 3787); Luzon, Jolo, Amboina (Warburg n. 13062, 14741, 17698); Neu-
Brassica. 59
Guinea, Astrolabe-Range (Edelfelt nach Muell.); östl. Karolinen, auf Ponape am san-
digen Korallenstrande (Ledermann n. 13978 — im Januar blühend und fruchtend).
Afrika. Kolonie Eritrea (G. Schweinfurth n. 2225); Ostafrika, bei Tabora
(Stuhlmann in Exped. Emin-Pascha n. 554). — Liberia, am C. Palmas (Dinklage
n. 2358 — im Dezember blühend und fruchtend); Sierra Leone (Afzelius); West-
Sudan, bei Kankan (Aug. Chevalier n. 592 — im März blühend und fruchtend).
Nota. Raphanus lanceolatus Willd.! Spec. pl. III. 1. (1800) 562 ad genus Gaküe pertinet,
ut iam in ürb. Symb. antiil. III. 3. (1903) 504 — 505 exposui.
n. B. cernna (Thunb.) Forbes et Hemsley in Journ. Linn. Soe. XXIIL (1886)
47; Matsumura, Enum. Select. Scient. Nam. (1895) 52. — Sinapis cernua Thunb.
FL japon. (1784) 261; DG. Syst. Nat. IL (1821) 614 et Prodr. L (1824) 219; Miq.
Prolus. Fl. jap. in Ann. Mus. Bot. Lugd.-Bat. IL (1865 — 1866) 75; Franch. et Sav.
Enum. pl. jap. I. (1875) 38. — S. pekinensis Lour. Fl. Cochinch. ed. 1. (l790)
400 et ed. Willd. (1793) 485; DC. Syst. IL (1821) 624 et Prodr. L (1824) 221.—
S. rugosa Roxb. Hort, bengal. (1814) 48 (nomen) et Fl. ind. IIL (1832) 122. — Brassica
pekinensis Ruprecht, Fl. ingr. L (1860) 96, in textu; Skeels in Bull. Bur. PI. Ind. Agric.
Wash. (1909) 153 ex Fedde, Repert. VIIL n. 29 — 31 (1910) 488. — B. juncea üook. f.
et Thoms. subsp. B. rugosa: var. 2. typica Prain! in The Agricult. Ledger n. 1 (1898)
47; Duthie, Fl. Upp. Gang. Piain (1903) 44. — B. petsai Bailey ex Fedde I. c. —
Folia inferiora persistentia, latissima, obovata, margine crispa, lobis obsoletis ca. 5 in-
aequahter dense acute dentatis munita, ad basin cuneatam lobulis oblongis crispo-
dentatis incisa, nervo centrali crassissimo percursa; folia summa oblonga, subintegra
vel integra; omnia viridia. Rami floi"entes cernui. Caeterum B. integrifoliam aemulans.
Scheint nur ein Kulturprodukt der vorigen Art zu sein. — Japan (Herb. Lugd.
Bat., Y. Tanaka); einh. Name: Taka Na (nach Thunberg; kultiviert). — China
(nach Loureiro). — Ostindien (Prain). — Westindien: auf Cuba bei Santiago
de las Vegas kult. (Van Hermann, Herb. Cub. n, 2550 — im Mai blühend und
fruchtend).
Nota. Sinapis cernua Thunb. in Ind. kew. et a cl. Jue'l (PI. Thunberg. [1918] 186) ad
Brassieam nigram Koch ducitur, quacum descriptio speciei Thunbergianae haud congruit. Planta
in opere japonico Somoku-Dzusetsu XIL t. 35 (Karashina; cf. etiam ed. Makino III. 1912) de-
picta certe ad S. cernuam pertinet. Icon eiusdem operis t. 38 (Chirimenna), a cl. Makino
notnine Brassica "cernua Hemsl. var. Chirimenna designata, ad B. Urbanianam 0. E. Schulz
referenda est.
18. B. Urbaniana 0. E. Schulz in Urb. Symb. antilL HL 3. (1903) 511. — Si-
napis chinensis L. Mant. pl. I. (1767) 95; (or. lyrifolia) Stokes, Bot. Mat. Medic. HL
(1812) 481; DC. Syst. Nat. IL (I82l) 613- et Prodr. I. (1824) 219; Franch. et Savat.
Enum. plant, jap. I. (1875) 38 (excl. syn. Thunb.); Franch. in Mem. Soc. sc. nat
Cherbourg XXIV. (1882) 200. — S. sinensis J. F. Gmelin, Syst. Nat. ed. 13. H. 2.
(1791) 989. — S. tenella Moench, Melhod. (1794) 253. — S. juncea L. var. pilosa
Regel, Annot. Bot. in Ind. sem. Hort. Petrop. (1856) 3 4, probab. — Brassica juncea
Hook. L et Thoms. subsp, k. juncea (L.) var. 1. agrestis Prain in The Agricult. Ledger
n. 1 (1898) 47 (quoad syn. L.). — B. ju/ncea (L.) Coss. subsp. III. Urbaniana Thellung
in Verhandl. BoL Ver. Prov. Brandenb. L. 2. (1908) 158. — B.japonica Makino in Tokyo
Bot. Magaz. XXU. n. 262 (1908) 161, pro parte. — B. juncea \ar. chinensis Busch in
Fl. Sibir. (1913) 166. — Caulis 35 — 60 cm alt., simplex vel parce ramosus, inferne
saepe hispidus. Folia caulina inferiora obovata, uti'inque inaequaliter profunde ca. 6 —
8-inciso-dentata, ad basin cuneatam lobis majoribus dentatis fere pinnatifida, subtus
manifeste setulosa; folia superiora evidenter petiolata, anguste ovata vel oblonga, utrinque
dentibus ca. 3 saepe rursus denticulatis profunde serrato-dentata. Racemus ca. 20-florus.
Ovarium 12 — 16-ovulatum. Siliquae maturae mihi non visae.
China (nach L.); Prov. Schantung, bei Tschifu (A. A. Fauvel nach Franch et).
— Westindien: auf der Insel Cuba bei Jagüey (Eggers n. 51 41 — im April blühend);
Haiti; bei Morne Beilance 800 m ü. M. (Buch n. 661 — im JuH blühend).
60 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Nota. Brassica chinensis L. Centur. I. Plant. (1755) in Amoen. Acad. IV. (1760) 280
cum Sitiapi chinensi supra commemorata non confundenda varietatem excellentem Brashicae
napus formal.
<9.B. maurorum Durieu in Duchartre, Revue Bot. II. (1846 — 1847) 433 et Explor.
Scientif. de 1' Alger. Bot. (1855) t. 73; Cosson, Comp. Fl. atlant. II. (1885) 181. —
B. gracilis Pomel, Nouv. Mater. Fl. Atl. (1874) 225, probab. — Radix annua. Caulis
erectus, 0,50 — 0,70 m alt., a basi ramosus, teres, glaber, saepe violaceus; rami sub-
erecti, saepe ramulosi. Folia inferiora manifeste petiolata, lyrato-pinnatisecta, 3 — 4-
juga, lobo terminedi maximo ovato vel subhastato, apice obtuso, margine denticulato,
ad basin breviter cuneato, lobis lateralibus ovatis crenatis basi lata sessilibus et latere
inferiore auriculatis, imis minoribus oblongis integris sed auriculatis recurvatis, utrinque
et ad petiolum pilis dispersis 0,5 mm longis disperse hispida, margine pilis setuli-
forraibus sursum curvatis aspera; folia media paucijuga; superiora oblonga vel linearia,
obtusiuscula, ad basin in petiolum angustata, integra, glabra. Racemus sab anthesi
corjmbosus, dein elongatus, 30 — 55-florus. Pedicelii 5 — 6 mm longi. Sepala 4 mm
longa, erecto-patentia, exteriora oblonga, apice obtuso parce setulosa, interiora oblongo-
ovata, acutiuscula. Petala 8,5 mm longa, flava; lamina obovata, apice rotundata, pauci-
venosa, in unguiculum sensim angustata. Stamina interiora 6 mm longa, exteriora basi
adscendentia, tantum 3,5 mm longa; antherae 1,5 mm longae, oblongae. Ovarium 20 —
26-ovulatum; Stylus ca. 1 mm longus; stigma stylo latius. Siliquae in pedicellis 1,5 —
0,7 cm longis tenuibus erecto-patentibus suberectae, 1,8 — 2,5 cm longae, 1,8 — 2 mm
latae, torulosae, in rostrum 4 — 8 mm longum a- vel monospermum valde attenuatae;
valvae submembranaceae, flavescentes vel violaceo-marginatae vel plane violaceae. Semina
minuta, globosa, 0,5 — 0,6 mm diam., in siliquis latiusculis fere biserialia, dilute rubello-
brunnea, sublaevia.
Mediterrangebiet. — Südliche Mediterranprovinz: in Algerien auf Brach-
land, an Ackerrändern, in Gebüschen. — Bei Oran (Boi ssier und Reuter), am Fuße
des Djebel Tessala bei Sidi-bel-Abbes (Warion, PI. atl. sei. n. 4 — im April blühend
und fruchtend).
20. B. fruticulosa Cyrillo, PI. rar. neapol. Fase. II. (1792) 7, t. I; Usteri, Annal.
Bot. XIII. (1795) 46; DC. Syst. Nat. II. (1821) 604 (excl. syn. Desf. et Raf.) et Prodr.
I. (182 4) 216; Sibth. et Smith, Fl. graec. VII. (1830) 44, t. 648 (bene); Guss. Syn.
II. 1. (1843) 197; Bertol. Fl. ital. VII. (1847) 160; Boiss. Fl. Orient." I. (1867) 393;
WiUkomm in Willk. et Lange, Prodr. FI. Hisp. III. 4. (1880) 859 et Suppl. (1893) 307;
T. Caruel in Pariatore, Fl. ital. IX. (1893) 995; Rouy et Foucaud, Fl. France II. (1895)
51; Fiori, Fl. Ital. illustr. I. 4. (1899) 160, fig. 1396; Coste, Fl. Fr. I. (1901) 77 ic.
— Brassica sylvestris tnessanensis Raphani minoris folio glauco Sinapis corrosionibus
Cupani, Panphyt. sie. (1713) t. 71. — Sinapis radicata Sibth. et Smith, Fl. graec.
Prodr. II. (1813) 32, non Desf. — S. oleracea Presl, Delic. Prag. I. (1822) 18. —
Erucastrum fruticulosum Presl, Fl. sie. I. (1826) 92; Calestani in Nuov. Giorn. Bot.
Ital. Nuov. Ser. XV. 3. (1908) 385. — E. oleraceum Presl h c. 93. — Brassicastrum
fruticulosum Link, Handb. II. (1831) 318. — Brassica fruticulosa vera Boiss. Diagn.
Orient. Ser. IL 1. (1853) 32. — B. fruticulosa Cyr. var. a. fruticulosa Cosson, Comp.
Fl. atlant. IL (1885) 190; Thell. in Hegi, IlL FL Mitt. Eur. IV. 38. (1918) 231. ~ B.
parra 0, Ktze. Rev. gen. I. (1891) 19, pro parte. — B. Tournefortii Bubani, Fl. Pyren.
ed. 0. Penzig IIL (1901) 188, non Gouan. — Radix gracilis, annua, saepe induratione
perennans. Caulis ima basi firmus vel suffrutescens, erectus, 0,30 — 0,60 m alt., ple-
rumque a basi ramosus, teretiusculus, pallide viridis vel inferne violaceus, glaber vel
rarius pilis brevibus 0,5 — 0,75 mm longis rigidis disperse hispidus, pruinosus; ramuli
adscendentes. Folia inferiora approximata, petiolo 2 — 4 cm longo disperse hispido,
lyrata, pauci-(2 — 3-)juga: lobus terminalis maximus, suborbicularis, apice obtusissimus,
margine inaequaliter crenato-lobulatus, lobi laterales proximi minores, ovati, cum ter-
minali basi confluentes, sequentes remoti, minuti, integri, reflexi; folia superiora pauca,
distantia, niiilto minora, oblonga, pinnatilobata ; summa linearia, integra; foUa inferiora
Brassica. 61
utrinque pilis brevibus conicls basi inflatis praesertim ad nei'vos obsita et aspera vel
subglabra, ad mai'ginem pilis prorsum directis rigidis setulosa, summa glabra; omnia
glaucescentia, infima interdum violacea. Racemus sub anthesi corymbosus, postea valde
elongatus laxusque, ca. 23-florus. Pedicelli 8 — 10 mm longi. Sepala 4,5 mm longa,
erecto-patula, exteriora oblonga, obtusa, ad apicem parce setulosa, inferiora oblongo-
ovata, acutiuscula, interdum etiam setigera, omnia saepius obscure violacea. Petala
9 — 10 mm longa, pallide flava, dein albescentia; lamina obovata, apice rotundata, sensim
in unguiculum angiistata. Stamina interiora 6 — 7,5 mm, exteriora tantum 3,5 — 4 mm
longa; antherae 1,5 mm longae, oblongae, obtusae. Ovarium 21 — 3 0-ovulatum, in
stylum paulo breviorem vix attenuatum; stigma stylo vix latius. Siliquae in pedicellis
longiusculis 2 — 1 cm longis patulis vel recurvatis patentes, 1,5 — 4,1 cm longae, 1,5 —
2,2 mm latae, basi usque 1,2 mm stipitatae, torulosae, in rostrum 2 — 7 mm longum
a- vel monospermum atlenuatae; valvae membranaceae, apice obtusae, flavescentes
vel cum pedicellis violaceae. Semina interdum subbiseriata, globosa, I mm diam., ob-
scure purpureo-brunnea, minute alveolata, pendula, in rostro erecta.
Mediterrangebiet. — Ligurisch-tyrrhenische Provinz: Mittelitalien, bei
Orbetello etc. (nacb Garuel), Porto d'Anzio bei Rom (E. Rolli). Unterilalien, bei
Neapel an trockenen Strandfelsen, oft aus den Spalten heraushängend, auf Mauern, in
Weinbergen und an Wegen (Sieb er, Tenore — im März blühend und fruchtend), am
Hügel von Posilipo (Ascherson, v. Gansauge, v. Heldreich — im Januar, Februar,
Mai blühend und fruchtend^, bei Pozzuoli (Ascherson, Engler, v. Martens — im
April, Mai und Juli blühend und fruchtend), bei Bacoli (Ascherson), bei Camaldoli
(v. Held reich), am Vesuv (Ross — im November blühend und fruchtend), bei Pom-
peji (C. Haussknecht, v. Martens — im August blühend und fruchtend), ebendort
beim Hause des Diomedes (v. Heldreich); Ischia, in Weingärten und an Mauern ober-
halb Casamicciola (Bolle, E. Levier — im September blühend und fruchtend); Gapri
(C. Haussknecht, Kuegler, v. Martens), bei Anacapri auf Äckern in den Oliven-
pflanzungen (Bolle — im Juli blühend und fruchtend). Calabrien (Grabowsky), bei
Bagnara (Thomas), bei Reggio (Huter, Porta, Rigo, lt. ital. 111. n. 18 — im April
blühend und fruchtend). Sicilien, häufig (Citarda, Philippi — im Januar blühend),
Lavamauern des Aetna 340m ü.M. (P. Gabr. Strobl), bei Catania (Lehmann), am
Gapo d'Orlando auf Strandhügeln (Citarda in Todaro, Fl. sie. exs. n. 681), bei
Cefalü (A. Meebold), an Felsen des Vorgebirges Zaffarano (v. (Jansauge), bei Palermo
(E. et A. Huet du Pavillon, PI. sie. n. 12, H. Ross, Hb. sie. n. 309, Todaro, Fl.
sie. exs. n. 613). — Liparische Inseln, Uslica, Malta, Linosa, Lampedusa (nach Garuel).
— Sardinien, am Gapo Figari (Forsyth Major, lt. sard. n. 158 — im März blühend).
— Im Strombette Bisagno bei Genua (nach G. Bastreri).
Ostliches Iberien: Im Dep. Pyren.-Or, in allen sandigen Weinbergen zwischen
Vernet de Perpignan und Rivesaltes resp. Pia ungemein zahlreich (Rubani, Gastanier
in Magnier, Fl. select. exs. n. 2392^^S 0. Debeaux — im Mai blühend und fruch-
tend). Catalonien, bei Gadaques bis 100 m ü. M. (F. Tremols — im August blühend
und fruchtend); Valencia, bei Murviedro (A. v. Humboldt in hb. Willd. n. 12248,
Winkler); Granada, bei Almeria (Bourgeau, PI. D'Esp. n. 1050, Guirao; Huter,
Porta, Rigo, It. hisp. n. 1086, It. II. n. 61), Lanjaron (M. Winkler), S. Nevada bei
Finana (Gandoger), Alpujarras (Willkomm n. 399).
Montenegro: am sandigen Strande bei Ulcinj (nach Rohlena in Sitzungsber.
Kgl. Böhm. Gesellsch. Wiss. 1904 [1905: Art. 38, S. 23). — Auf Hügeln in Griechen-
land (nach Sibthorp und Smith).
Schweiz: auf dem Güterbahnhof von Zürich in Menge, eingeschleppt (A. Thel-
lung — im September 1917 blühend und fruchtend).
Zur Hauptart gehört :
Var. rubeeula Costa, Ampliac. Gat. (1873) 16, n. v.; Willkomm in Willk. et
Lange, Prodr. Fl. Hisp. III. 4. (1880) 859. — Rubescens, caule laevi, foliis paucioribus
parvis, sepalis rubellis^ petalis rubro-venosis.
62 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Catalonien: bei Loret (Tremols, Gompano nach Willk.).
Es lassen sich nachstehende Rassen unterscheiden, die durch abweichenden Habitus
auffallen :
Prol. ß. maxiritanica Cosson, Comp. Fl. atlant. IL (1885) 190; Thell. in 1. c. —
B. Havardi Pomel, Nouv. Mater. Fl, atl. (l 874 — 1875) 363, n. v. (probab.); Batt. in Batt.
et Trabut, Fl. de l'Alger. Dicot. (1888 — 1890) 58. — B. fruticulosa Batt. in 1. c, non
Cyr. — B. mauritanica Batt. et Trab. Fl. Synopt. Alg. Tun. (1902 — 1904) 32. —
Caulis et folia inferiora pilis tenuioribus 0,75 mm longis obsessa. Folia radicalia 3 —
4-juga: lobus terminalis saepe obovato-cuneatus. Pedicelli plerumque breviores, fructi-
feri 0,6 — 1,8 cm longi.
Südliche Mediterranprovinz. — Algerien: an wüsten Stellen und Wegen,
auf Weiden und Hügeln, im losen Meeressande und an Strandfelsen. Bei Oran (Bois-
sier und Reuter), ebendort am Gipfel des Djebel Santo (Durieu — im Januar blühend
und fruchtend), ebenda bei Santa Cruz (0. Debeaux — im April blühend und fruch-
tend), Guyotville (Batt. et Trabut, PI. alg. n. 50). — Vielleicht auch in Marocco bei
Mogador, cfr. Lowe in Journ. Proc. Linn. Soc. Bot. V. (1861) 37 et Ball, Spicil. FL
marocc. in Linn. Journ. Soc. XVI. (1878) 325. — In der Schweiz eingeschleppt* bei
Disentis in Graubünden unter Avena byzantina 1150 m ü. M. (P. Karl Hager 1915).
Prol. /. radicata (Desf.) Cosson, Comp. Fl. atlant. (1885) 191. — Sinapis ra-
dicata Desf.! FL atlant. IL (1798—1800) 98, t. 167. — Brassica radicata Batt. in
Batt. et Trabut, Fl. de l'Alger. Dicot. (1888—1890) 59; Batt. et Trab. Fl. synopt. Alg.
Tun. (1902 — 1904) 32. — Gaules saepe elati, 0,90 — 2 m (sec. Batt.), inferne hispidi.
Folia radicalia grandia, dense hispida, lobo terminali amplo suborbiculari, subcordato,
obovato.
Algerien: in der Strandzone. — Südlich von La Galle am Wege nach B6ne (G.
Schweinfurth n. 357), bei Algier (Desfontaines in hb. Willd. n. 12244).
Prol. d. numidica Cosson, Comp. Fl. atlant. (1885) 19 1. — B. numidica Batt.
et Trab. Fl. synopt. Alg. Tun. (1902 — 1904) 32. — Planta glaberrima. Folia pauci-
juga vel subsimplicia, lobo terminali maximo obovato repando-dentato ad basin cuneatam
lobulato. Antherae 2,5 mm longae. Ovarium 16 — 1 8-ovulatum. Siliquae in pedicellis
1,2 — 1,5 cm longis, ca. 3,2 cm longae, rostro usque 9,5 mm longo saepe bispermo
semine inferiore erecto superiore pendulo.
Algerien: an steilen Strandfelsen am Gap de Garde in der Pi-ovinz Constantine
(L. Buvry — im Juni blühend und fruchtend).
Prol. £. leueantha Cosson!, Comp. Fl. atlant. (1885) 191. — B. glaberrima
Pomel, Nouv. Mater. FL atL (1874 — 1875) 364, n. v.; Batt. in Batt et Trabut, FL de
l'Alger. DicoL (1888 — 1890) 59; Batt. et Trab. Fl. synopt. Alg. Tun. (1902 — 1904)
32. — Planta ca.. 0,80 m alt. Caulis glaberrimus vel inferne parce hispidulus. Folia
basalia et inferiora lobis angustioribus, terminali saepe oblongo apice obtuso sed mu-
cronato margine denticulato, lateralibus utrinque 4 — 5 eliam oblongis niagniludine
paulatim decrescentibus, omnia glaberrima vel inferiora disperse hispidula. Petala pallide
ochroleuca, cito dealbata. Antherae 2 mm longae. Ovarium interdum tantum 9-ovu-
latum. Siliquae in pedicellis 0,8 — 1,2 cm longis, 1,9 — 2,3 cm longae, in rostrum 5 —
9 mm longum a- vel monospermum attenuatae.
Algerien: in der Prov. Oran beim Dorfe Pont-de-la-Macta in den Sanddünen (0.
Debeaux, A. Warion, PL All. sei. n. 5 — im Mai blühend und fruchtend), Falaise
de la Batterie espagnole (E. Cosson).
Nota. Specimina iberica plerumque siliquas longiores possident quam italica.
21. B. Cossoniana Boiss. et Reut. Diagn. pl. nov. Orient. 2. ser. L (1853) 31;
Willkomm in Willk. et Lange, Prodr. FL Hisp. IlL 4. (1880) 860 et llluslr. FL Hisp.
et Bai. n. 14. (1888) 53, t. 123 et Suppl. (1893) 307; Batt. et Trab. FL Synopt
Alg. Tun. (1902 — 1904) 32. — B. fruticulosa Cyr. var. 6. Cossoneana Cosson, Comp.
Fl. atlant IL (1885) 191; Bali, in Batt et Trabut, Fl. de l'Alger. Dicot. 1 888 — 1890)
App. I, p. 1. — B. paira 0. Ktze. Rev. gen. pl. I. (1891) 19, pro parte. — Diplo-
Brassica. 63
taxis heterophylla Porta et Rigo in Atti Acad. Agiati Rovereto IX. (1892) 7, n. v. ;
Willk. Suppl. (1893) 309. — Radix annua, etiam perenaans (sec. Coss.). Gauiis 0,30 —
0,60 alt., a basi ramosus, obtusangulus, flexuosus, inferne pilis rigidis tenuibus 0,25—
1,5 mm longis subreflexis densiuscule hispidus, superne glaber, in axillis saepe violaceo-
maculatus vel omnino violaceus. Folia inferiora grandia, 15 — 20 cm longa, breviter
petiolata, insigniter interrupte pinnata, lobe terminali late breviter obovato, apice ob-
tuso, subtrilobulato, obscure repando-dentato vel subcrenato saepe ad basin lobulis
ca. 3 alternantibus semiovatis a lobis lateralibus separato, lobis lateralibus ulrinque
5 — 8, superioinbus obovatis parce grosse dentatis ad basin inaequilateris, parte superiore
cum rbachi late cohaerentibus, parte inferiore anguste ad rhachim decurrentibus et
lobulatis, lobis inferioribus sensim minoribus, recurvatis, oblongis, acutis, integris, lobulis
non interruptis; folia supei'iora multo minora, oblonga, remote dentata, ad basin in
petiolum angustata, summa filiformia ; omnia pilis crebris utrinque hispida, glauco-viridia.
Racemus sub anthesi densus, dein valde elongatus, 20 — 40-florus. Pedicelli 10 — 5 mm
longi, glabri. Sepala 4,5 — 5 mm longa, erecto-patula, oblonga, disperse villosa, tandem
violacea. Petala intense flava, sed cito albescentia, 8 mm longa; lamina obovata, pauci-
veöOsa, sensim in unguiculum angustata. Stamina 6 — 7,5 : 4,2 nim; antherae 2 mm
-longae, oblongae. Ovarium 35 — 45-ovulatum; stjlus 1,2 — 2 mm longus; stigma capi-
tatum. Siliquae in pedicellis 1,8 — 0,9 cm longis erecto-patentibus assurgentes, 2,5 — 4 cm
longae, 1,5 — 2 mm latae, torulosae, in rostrum 4 — 8 mm longum monospermum valde
attenuatae; valvae apice truncatae, viridulo-flavae. Semina^ globosa, 0,75 — 1 mm diam.,
dilute brunnea, vix alveolata. 'i
Mediterrangebiet. — Iberische Provinz: im südö^lichen Spanien auf trockenen
Hügeln, auf sonnigen Weiden und an steinigen Orten in dtir unteren warmen Region.
— - Villena im Distr. Alicante (Gandoger — im April blühend und fruchtend), bei Ori-
huela (M. Winkler in hb. monac. — im März blühend), Murcia, auf steinigen Gras-
plätzen am Montagudo auf Kalk 200 — 300 m ü. M. (Porta et Rigo, It. III. hisp.
n. 112 — im Mai blühend und fruchtend). — Südliche Mediterranprovinz: in
Algerien an mehreren Orten (nach Cosson).
22. B. cadmea v. Heldreich msc. — B. fruticulosa Haläcsy!, Conspect. Fl. graec. I.
(1901) 79 (excl. syn. et icon. Fl. graec), non Gyr. — Radix annua videtur. Gaules
e radice complures, 0,30 — 0,6 0 m longi, adscendentes, ramosi, teretiusculi, ad basin
pilis brevibus 0,25 — 0,75 mm longis rigidis dz deflexis asperi, superne glabri, saepe
violacei; rami longi, erecto-patentes. Folia inferiora subrosulata, breviter petiolata,
pinnatipartita, 5 — 3-juga: lobus terminalis breviter ovatus, obtusus, inaequaliter grosse
calloso-crenatus, lobi laterales ovati, sensim minores, infimi integri et in petiolum
latum alatum decurrentes; folia superiora multo minora, 4 — 1,5 cm longa, sub- vel
sessilia, oblonga vel linearia, paucijuga vel simplicia, remote denticulata; omnia carno-
sula, utrinque pilis e tuberculis ortis adpi-essis disperse hispida ciliataque. Racemus
sub anthesi corymbosus, postea valde elongatus, 30 — 50-florus. Pedicelli longiusculi,
6 — 8 mm longi, filiformes, apice pilosuli. Sepala 3,5 mm longa, erecto-patentia, ob-
longa, breviter villosa. Petala 6,5 mm longa, flava; lamina oblongo-obovata, Stamina
interiora 6 mm, exteriora manifeste breviora, 3 — 4 mm longa; antherae 1,5 mm longae,
oblougae. Ovarium 18 — 24-ovulatum; stylus brevissimus; stigma stylo vix latius. Sili-
quae in pedicellis 2,5 — 1 cm longis tenuibus patulis erecto-patentes, 1,9 — 2,9 cm longae,
1,5 — 2 mm latae, torulosae, in rostrum breve 3 — 5 mm longum latiusculum ancipes
monospermum vix attenuatae; valvae valde membranaceae, apice obtusae, griseo-virides
vel pallide violaceae ; stigma rostro aequilatum. Semina subglobosa, ca. 1 mm diam.,
dilute brunnea, vix alveolata, pendula, in rostro erecta»
Mediterrangebiet. — Mittlere Mediterranprovinz: in Mittel - Griechenland
bei Theben in Böotien auf Lehmhügeln (v. Heldreich, Herb, graec. norm. n. 82 1 —
im April blühend und fruchtend),
23. B. deflexa Boiss, PI. Aucher. Orient, in Ann. sc. nat. Bot. 2. ser. XVII. (18 42)
87 et Fl. Orient. I. (1867) 392; J. D. Hook, et Thoms. Praecurs. Fl. ind. in Journ.
64 0- E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae,
Proceed. Linn. Soc. Bot. V. (4 861) <70; Bornmüller! in Bull. Herb. Boiss. 2. ser. V. i.
(1905) 56 et in ßeih. Bot. Centralbl. 2. Abt. XXVlil. 1. (19H) 124. — B. Tigridis
Boiss. 1. c. — B. deflexa Boiss. ß. Tigridis Boiss. Fl. orient. I. (1867) 393. — Radix
annua. Caulis erectus, 0,20 — 0,60 m alt., a basi ramosus, teretiusculus, inferne pilis
patentibus vel subdeflexis inaequalibus usque 1 mm longis dense hispidus superne gla-
brescens; rami adscendentes, in axillis albo-maculati. Folia inferiora petiolo 3 — 3,5 cm
longo hispido, oblongo-ovata, apice rotundata, margine inaequaliter repando-denticulata,
basi acuta; media brevius petiolata, ovata, apice acuta, sinuato-dentata, inferne sub-
lobata, basi saepe inaequilatera dz cordata; superiora minuta, oblonga, denticulata, in
petiolum brevem cuneatim angustata vel subsessilia; omnia membranacea, utrinque dis-
perse pilosa. Racemus initio corjmbosus, dein valde elongatus, 2 5 — 40-florus. Pedi-
celli 4 — 7 mm longi, disperse pilosi. Sepala 5 — 6 mm longa, erecto-patula, exteriora
anguste oblonga, rotundata, interiora oblongo-ovata, acutiuscula, omnia densiuscule pilosa
vel villosa. Petala 1 — 1,2 cm longa, citrina vel intense lutea (f. aurantiaca Born-
müller) ; lamina late obovata, apice rotundata, ad basin subito in unguiculum angustata,
multivenosa. Stamina interiora 7 — 8,5 mm, exteriora 6 — 7 mm longa; antherae 2 —
2,5 mm longae, oblongae, ad apicem acutatae et recurvae. Ovarium 25 — 45-ovulatum;
Stylus ca. 1,5 mm longus; stigma stjlo aequilatum. Siliquae in pedicellis 2 — 0,5 cm
longis rectangule patentibus vel adscendentibus vel recurvatis adscendentes vel plerumque
deflexae, 3,5 — 7,5 cm longae, ca. 1,5 mm latae, valde torulosae, glabrae, in rostrum
proportionaliter breve 3 — 6 mm longum a- vel monospermum crassum vix attenuatae;
valvae viridulo-flavae, membranaceae; stigma rostro angustius. Semina minuta, globosa,
0,75 mm diam., dilute brunnea, ad hilum nigrescentia, sublaevia, pendula, in rostro erecta.
Mediterrangebiet. — Armenisch-iranische Provinz: Syrien, bei Aleppo
(Aucher n. 229 nach Boiss., Montbret n. 1724). Mesopotamien, am Euphrat (Mont-
bret n. 2179 in hb. vind.), am Tigris (Aucher n. 227 nach Boiss.). Persien, im
Eibursgebirge zwischen Mendschil und Patschinar, ''auch oberhalb Patschinar in den Bergen
400 — 550 m ü. M. (nach J. Bornmüller n. 6299); in der Provinz Chorasan und in
der Wüste zwischen Kirman und Chabis (Bunge nach Boiss.), ebendort in der Prov.
Kirman bei der Stadt Kirman in Saaten der warmen Region ca. 2000 m. ü. M. (J.
Bornmüller, It. pers.-turc. n. 2236 — im Mai blühend und fast fruchtend).
Durch Blattform und breitere Schoten weicht ab:
Var. lasioealycina (Boiss. et Hausskn.) 0. E. Schulz. — Erucasirum? lasio-
calydnum Boiss. et Hausskn.! in Boiss. Fl. Orient. I. (1867) 389. — Brassica lasio-
ealycina Boiss. Fl. Orient. Suppl. ed. Buser (1888) 66. — Folia inferiora lyrata vel
sinuato-pinnatifida, lobo terminaU ovato, lateralibus utrinque 3 magnitudine decrescen-
tibus, Omnibus inaequaliter dentatis. Pedicelli inferiores interdum usque 1,2 cm longi.
Siliquae usque 6,8 cm longae, 2 — 2,5 mm latae, rostro tantum 3 — 4 mm longo sub-
inflato obtusissimo (an semper?). Semina typica!
Syrien: in Obstgärten bei Aleppo an grasigen Stellen 400 m ü. M. (C. Hauss-
knecht — im März blühend), an felsigen Orten am Fuße des Berges Sindjar (C. Hauss-
knecht — im Mai fruchtend).
Durch behaarte Schoten ist von der typischen Pflanze verschieden :
Var. leptocarpa (Boiss.) 0. E. Schulz. — B.leptocai-paBohsA Fl. orient. I. (1867)
392. — Sihquae pilis brevissimis scabridae.
Persien: zwischen Ispahan und Teheran bei Hur-i-Sultan (Bunge — im Mai
blühend und fruchtend).
Nach der Bekleidung lassen sich vom Typus unterscheiden:
Var. 2. moUis 0. E. Schulz (n. var.). — B. deflexa Boiss.! 1. c. , pro parte. —
Caulis 0,30 m alt., inferne piUs longioribus usque 2 mm longis tenuioribus mollibus
villosus. FoUa inferiora minora, petiolo 1,5 — 1 cm longo, utrinque dense pubescentia.
Racemus 15 — 2 0-florus.
Syrien: im Antihbanon bei Doumai* (Gaillardot n. 1586 — im April blühend
und fast fruchtend).
Brassica. 65
Var. 3. glabrescens 0. E. Schulz (n. var.). — Gaule et foliis et sepalis ± glabris.
Nach Hook. f. et Thoms. mit der typischen Art inBelutschistan am Hafen Gun-
dara (Stocks) und in Afghanistan bei Kandahar auf Äckern (Griffith).
2 4. B. Baxrelieri (L.) Janka in Termesz. Füzetek VI. (1882) 179; Bubani, Fl.
Pyren. ed. Penzig III. (1901) 252. — Eruca sylvestris minor lutea Bursaepastoris
folio italica Barrelier, Obs. (171 4) 44, fig. 1016 (excl. patr.). — Sisymbrium murale
L. Spec. pl. ed. \. II. (1753) 658 (quoad syn. BaiT.). — Sisymbrium Barrelieri L. Spec.
pl. ed. 2. II. (1763) 919 (excl. patr. Ital.); Ait. Hort. Kew. ed. 1. II. (1789) 391; Pers.
Syn. II. (1807) 198. — Rapistrum Hallen Crantz, Class. Cruciform. emend. (1769)
107. — Sisymbrium parva L. Mant. pl. II. (1771) 255 (excl. patr. Para in Brasilia).
— S. minus Lam. Fl, fran?. II. (1778) 517 (excl. loc. nat.). — Brassica sabur-
laria Brot. Phytogr. Lusit. s-^lect. ed. 1 . (1801) 24 et ed. 2. I. (1816) 97, t. 43 et
Fl. lusit. I. (1804) 582; DG. Syst. Nat. II. (l82l) 605 et Prodr. I. (1824) 217; Webb,
It. hisp. (1838) 73; Willkomm in Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp. HI. 4. (1880) 855;
Janka in 1. c. 179; Gosson, Gomp. Fl. allant. II. (1885) 193; Batt. in Batt. et Trabut,
FI. de l'Alger. Dicot. (1888 — 1890) 58. — B. laevigata Lagasca in Varied, Gienc. II.
4. (1805) 40, u.V., et Gen. et Spec. pl. (1816) 20 n. 268; DG. Syst. Nat. II. (1821)
602 et Prodr. I. (1824) 216; Willk. 1. c. 859 et Suppl. (1893) 307; Janka in 1. c.
180; 0. Debeaux, Fl. Kabyl. in Revue bot. Toulouse XI. (1893) 34. — B. subularia
Pers. Syn. U. (1807) 207. — B. bunias DG. Syst. Nat. II. (1821) 606 et Prodr. I.
(l82i) 217. — Diplotaxis Barrelieri DG. 11. cc. 634 et 222; Reichb. Fl. Germ, ex-
curs. II. (1832) 692 et Deutschi. Fl. I. (1837 — 1838) 101, t. 83, fig. 4419 (excl. loc.
nat.); Willk. I. c. 865 et Suppl. (1893) 309. — Erucastrum sabularium Link, Handb.
II. (1831) 317. — Sinapis subularia Sweet, Hort. Brit. ed. 3. (1839) 42. — Eruca
Barrelieri Meigen, Deutschi. Fi. III. (1842) 271. — Brassica grandiflora Balansa, ap.
Goss. in Ann. sc. nat. Bot. 4. ser. I. (1854) 221, nomen. — B. muralis Avd. y. Bar-
relieri 0. Ktze. Revis. gen. I. (1891) 18. — B. parra 0. Ktze. 1. c. 19, ex parte;
Durand et Schinz, Gonsp. Fl. Afric. I. 1. (1895) 118. — Radix annua, rarius peren-
nans. Gaulis 0,15 — 0,50 m alt., a basi longe ramosus, teres, plerumque ad basin pilis
setuliformibus 0,5 — 1,5 mm longis patentibus densiuscule hispidus, rarius glaber, ad
apicem valde disperse pilosus vel glaber, glaucus, pruinosus, in axillis foliorum interdum
rubro-maculatus vel omnino violaceus; rami saepe ex axillis f. ramulos brevissimos
racemiferos producentes. Folia basalia numerosa, rosulata, brevissime petiolala, pinna-
tifido-runcinala, 7 — 1 0-juga, lobis lanceolatis acuminatis dentato-incisis ad basin magni-
tudine decrescentibus infimis saepe integris, rhachi lata alba, utrinque disperse hispida
ciliataque; folia caulina pauca, linearia, integra, subglabra. Racemus sub anthesi corym-
bosus, dein valde elongatus et laxissimus, 10 — 25-florus. Pedicelli imi saepe longissimi,
usque 2,5 cm, supremi tantum 5 mm longi, filiformes, glabri vel disperse hispidi, erecto-
patentes. Sepala 3,5 — 4,5 mm longa, erecto-patenlia, extei'iora oblonga, obtusa, ihleri-
ora oblongo-ovata, acutiuscula, omnia disperse selulosa vel glabra, saepe violacea. Petala
sulfurea, livido-venosa, tandem albescentia, 7 — 9 mm longa; lamina obovata, apice ro-
tundata, in unguiculum aequilongum angustata. Slamina interiora 6,5 — 7,5 mm longa,
exteriora multo breviora, 4 — 4,5 mm longa; anlherae 1,8 mm longae, oblongae. Ova-
rium 24 — 29-ovulatum; Stylus ca. 2 mm longus; stigma stylo sublatius. Siliquae in pedi-
cellis elongatis 3,5 — 1,2 cm longis ereclo-patenlibus patulae, 2,5 — 4,2 cm longae, 1,5 —
2,5 mm latae, torulosae, basi brevissime stipitatae, in rostrum 0,5 — 1 cm longum latius-
culum monospermum vel tenue aspermum altenuatae; valvae membranaceae, flavae vel
subviolaceae. Semina globosa, 0,6 — 0,75 mm diam.^ obscure rubi-o-brunnea, manifeste
alveolata.
Mediterrangebiet. — Iberische Provinz: Zentrales Iberien, bei Madrid auf
sandigen Äckern und Brachland (E. Bourgeau, Reuter — im April blühend und
fruchtend); El Escorial (Hackel — im Juni blühend, TorrePando, G. Pau, Wink-
ler); Pto. de Despenaperros bei S. Morena (Gandoger). — Westatlantisches Iberien
in Portugal (Welwitsch, It. lusit. n. 25), bei Goimbra (A. Moller in F. Schultz hb.
A. Engler, Das Pflanzenreich. IV. (Embryophyta siphonogama) 105. 3
QQ 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
norm. nov. ser. Cent. 8 n. 709 und in hb. Hort. Conimbr. n. i74, 185 — April bis
Mai blühend und fruchtend); am Cabo da Roca (Link); an sandigen Orten am Tejo
bei Lissabon (Link, Welwitsch); bei Alfeite im Quarzsande (J. Daveau in Magnier,
Fl. sei. exs. n. 2645, hb. Inst. Montpellier); bei Sines (Winkler).
Südliche Mediterranprovinz, in Algerien (nach Gosson — Januai* bis Juni
blühend).
Einen sehr langen Fruchtschnabel besitzt:
Var. oxyrrhina (Coss.) 0. E. Schulz. — Sinapis [Brassica) oxyrrhina Gosson,
Not. crit. Midi Esp. Fase. IL (1849) 26; Amo, FI. iberic. VI. (1878) 469. — B. oxyr-
rhynctia Goss. ap. Regel, Annotat. in Ind. sem. Hort. Petrop. (1856) 34. — B. oxyr- ^
rhina Goss. ap. Willkomm in Willk. et Lange, Prodr. FL Hisp. IlL 4. (1880) 834;«
Janka in Termesz. Füz. VL (1883) 1"9; Gosson, Gomp. Fl. atlanL IL (1885) 193, in
obs. — Siliquae 4 — 6 cm longae, sed etiam breviox*es, longissime rostratae, rostro
saepe bispermo valvas subaequante vel superante.
Mit der Hauptart. — Südspanien: bei Sanlucar de Barrameda (Willkomm
n. 442). — Portugal (Link); Olhos Vedros (Fr. Holl — im März blühend); bei
Sines (E. Hacke)), Sobreda am Strande (J. Daveau).
Durch luxuriösen Wuchs von der Stammart abweichend:
Var. major (Gandoger) 0. E. Schulz. — B. psammophüa Pomel, Nouv. Mater. Fl.
AU. (1874 — 18 75) 363, n. v.; Batt. in Batt. et Trabut, FL de l'Alger. Dicot. (1888^—''
1890) 58. — B. laevigata Lagasc. var. major Gandoger in Rev. Soc. Fran?. Bot. IL
(1883 — 1884) 127, n. v. ; 0. Debeaux in Revue Bot. Toulouse XL (1893) 34. —
B. parra var. psammophüa Durand et Schinz, Gonsp. Fl. Afr. I. 1. (1895) 118. —
Folia basalia maxima. Siliquae usque 6 cm longae, rostro usque 2,2 cm longo.
Algerien: in der Provinz Oran im Sande an der Mündung des Oued EI-Abid
bei Gassaigne (E. Gosson — im Mai fruchtend).
Durch starke Behaarung ist ausgezeichnet:
Var. papillaris (Boiss.) O.E.Schulz. — B. papillaris Boiss.l Elench. (1838) 10.
— B. säbiilaria Brot. yar. papillaris Boiss. Voy. bot. Midi de l'Espagne IL (1839 — 1845)
36 n. 102, t. VII; Willkomm in Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp. IH. 4. (1880) 855
et Suppl. (1893) 307. — Gaules usque ad sepala pilis setuliformibus basi ± inflalis
densiuscule obsessi, scaberrimi.
Südspanien: An sandigen Küstenabhängen im Osten von Gibraltar (Boissier,
Reverchon, PL Andal. 1887 n. 24 — im Mai blühend und fruchtend); Algeciras, bei
San Roque (M. Brandt n. 326).
Algerien: in der Provinz Oran bei La Macta im Meeressande (0. Debeaux),
25. B. procumbens (Poiret) 0. E. Schulz in Engler's Bot. Jahrb. LIV. Beibl. n. 119
(1916) 55. — Sinapis procumbens Poiret, Encycl. Bot Suppl. IV. (1816) 12; DG. Sj'st.
Nat, IL (1821) 624 et Prodr. L (1824) 221; Goss. lUustr. Fl. atlant. Fase. IL (1884)
41, t. 29 et Gompend. Fl. atlant. IL (1885) 207; Fiori, Fl. Ital. illustr. I. 4. (1899)
159, flg. 1388. — S. Choulettiana Goss. et Dur. in BulL Soc. bot. France IX. (1862)
295. — Erucastrum procumbens Galestani in Nuov. Giorn. Bot. Ital. Nuov. Ser. XV.
3. (1908) 385. — Radix annua. Gaules 0,20 — 0,50 m longi, a basi complures,
diffusi vel adscendentes, ramosi, teretiuscuH, pihs brevibus vix 0,5 mm longis sursum
curvatis laxiuscule obsiti, pallide virides, inferne violacei; rarai adscendentes. Folia in-
feriora sessilia, Ijrato-pinnatifida, lobo terminali obovato apice obtuso margine inaequa-
liter 4 — 6-dentato, lobis lateralibus paulatim minoribus aculis superioribus oblongis
parce denticulatis inferioribus triangulatis integris, rhachi late alata; folia media late
oblonga, manifeste dentata, ad basin lobulis saepe recurvatis, sessilia; folia superiora
linearia, acutiuscula, d= integra; omnia utrinque disperse breviter pilosa vel glabra,
laete viridia. Racemus sub anthesi corymbosus, dein valde elongatus, laxissimus, 20 —
30-florus, floribus inferioribus (l — 15) saepe in axillis fohorum bracteifoi-mium summorum
tantum 4 mm longorum. Pedicelli 4 mm longi, pilosi. Sepala 4 mm longa, ereclo-
patentia, exterior'a anguste, inleriora late oblonga, apice rolundata, disperse pilosa.
Brassica. 67
Petala 8 mm longa, dilute flava; lamina late obovata, ad basin breviter cuneatim an-
gustata, apice rotundata. Stamina interiora 5,75 mm, exteriora tantum 3,75 mm
longa; antherae minutae, i mm longae, subovatae. Pistillum praecipue ad ovarium
pilis sursum curvatis pilosum; ovarium 12-ovulatum; Stylus 2 — 2,5 mm longus; stigma
stylo latius. Glandulae nectariferae majusculae. Siliquae in pedicellis i,4 — 0,4 cm longis
erecto-patentibus patulae vel recurvatae, 1,6 — 2,3 cm longae, 1,8 mm latae, torulosae,
in rostrum trinerve 5 — 8,5 mm longum a- vel monospermum parum altenuatae, pilis
accumbentibus disperse pilosae vel evidenter hispidae; valvae uninerves, nervis lateralibus
tenuibus, flavidae; stigma rostro aequilatum. Semina subglobosa, i mm diam., laete
brunnea, ad hilum nigra, minute alveolata.
Mediterrangebiet. — Südliche Mediterranprovinz. — Algerien: auf gräs-
reichen Weiden und Brachland, aber auch an kultivierten Orten und wüsten Stellen. —
Bei L'Agha unweit Alger (Durando in Choulette, Fragm. Fl. alg. exs. n. 407 ^^^,
E. G. Paris It. bor.-afric. n. 208 — im März blühend und fruchtend); am Djebel-el-
Ouach bei Constantine (Choulette, Fragm. n. 407 — Mai bis Juni blühend und fruchtend);
bei Böne (Dukerley), Höhen im Norden von Bone (G. Schweinfurth — im April
blühend und fruchtend), bei Hammam Meskoutine (Schweinfurth); bei La Galle sehr
häuGg (Durieu — im Februar blühend und fruchtend, auch nach Poiret). — Tunis:
bei Fernana (C. J. Pilard n. 2 6); bei Ain-Draham auf Äckern (Pitard n. 558).
Auch in Italien auf der Isola de Giglio gefunden (nach Sommier in Bull. Soc.
Bot. Ital. [4 894] 130 et Paoletti in Fiori et Paol. Fl. anal. Ital. I. 2. [1898] 4 42).
26. B. Tournefortii Gouan, Illustr. Observat. Bot. (1773) 44, t. XX A; DG. Syst.
Nat. II. (1821) 602 et Prodr. I. (1824) 216; Guss. Syn. II. 1. (1843) 198; Bertol.
Fl. ital. VII. (1847) 157 (excl. syn. Viv.); Boiss. Fl. or. I. (1867) 393; Hook. f. et
And. hl Fl. Brit. Ind. I. 1. (1872) 156; Willkomm in Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp.
in. 4. (1880) 855 et Suppl. (l893) 307; Coss. Compend. Fl. atlant. IL (1885) 192;
Caruel in Pariatore, Fl. ital IX. (1893) 989; Fiori, FL Ital. illustr. L 4. (1899) 161,
fig. 1404; Sennen in Bull. Soc. bot. France XLIX. 9. (1902) 365, t. IH; Thell. in Hegi,
111. Fl. Mitt. Eur. IV. 38. (1918) 231. — Sinapis siliquis ghhris subartieulatis diva-
ricatis Arduino, Specim. I. (1759) 23, t. 10. — Sinapis mesopotamica Spreng.! in
Schrader, Journ. Bot. II. (I80l) 199, n. 31. — Eruca erecta Lagasca, Gen. spec. pL
(1816) 20, n. 269. — Brassica sabularia Moris! Stirp. Sard. Elench. L (1827) 4 et
Fl. sardoa I. (1837) 174; Barbey, Fl. Sard. Compend. (1884) 22 et 216, non Brot. —
Erucastrum Tournefortii Link, Handb. IL (1 831) 31 7. — Brassica mesopotamica Bernh.!
ap. Steudel, Nom. bot. ed. 2. L (1840) 224. — Sinapis caspica Willd.! ap. Ledeb. FL
ross. I. (1842) 217. — Brassica Stocksii J. D. Hook, et Thoms. Praecurs. Fl, ind. in
Journ. Proceed. Linn. Soc. Bot. V. (1861) 171. — B. amhlyorhyncha Cousturier et
Gandoger in Bull. Soc. bot. France LXIIL 1 — 4. (1917) 13. — Badix annua, longe
descendens, usque 1,25 m longa. Caulis 0,10 — 0,65 m alt., flexuosus, a basi ramosus,
raro simplex, teretiusculus, inferne pilis inaequahbus majoribus 1 — 1,5 mm longis conicis
pellucidis minoribus 0,1 — 0,3 mm longis tenuissimis omnibus rectangule patentibus vel
subrecurvatis ih densis insigniter hispidus, superne glabrescens, saepe violaceus; rami
divaricati. FoUa basalia rosulata, breviter lateque petiolata, lyrato-pinnatisecta, 4 — 12-
juga: lobus terminalis circuitu obovatus vel orbiculalus, obtusus, basi oblique cordatus,
trilobus , lobulo intermedio ± producto, caeterum inaequaliter crenato-dentatus, lobi
laterales sensim minores, superiores ovati, crenato-dentati, inferiores oblongi, integri,
omnes basi auriculali ; folia superiora multo minora, sessilia, oblonga vel linearia, acuta,
denticulata vel integra; omnia utrinque praesertim ad nervum medium setoso-hispida cilia-
taque, membranacea, interdum violacea. Bacemus sub anthesi confertus, dein valde
elongatus, 10 — 20-florus. Pedicelli brevissimi, 2 — 6 mm longi, suberecti, glabri ve)
disperse hispidi. Flores pro rata minuti. Sepala 3 mm longa, suberecta, exteriora
oblonga, rotundata, interiora oblongo-ovata, acutiuscula, obscure violaceo-purpurea, glabra
vel exteriora parce setulosa. Petala 5 — 7 mm longa, palHde flava, saepe ad unguiculum
violacea, serius albescentia; lamina oblongo-obovata, paulalim in unguiculum angustala.
5*
68 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Stamina interiora 4,5 mm, exteriora 2,5 mm longa; antherae i mm longae, oblongae.
Ovarium 14 — 16-ovulatum; Stylus i mm longus; stigma stylo aequilatum. Siliquae in
pedicellis valde elongaüs 3,2 — i cm longis erecto-patentibus vel subrecurvalis adscen-
dentes vel erecto-patulae vel imprimis inferiores recm'vatae (= var. recurvata Born-
müller! in Mitteil. Thür. Bot. Ver. VI. 1894 p. 49), 3,5 — 6,5 cm longae, 2,5—3 mm
latae, torulosae, in rostrum saepe longissimum \ — 2,3 cm longum interdum falcato-
curvatum mono-, rarius bispermum laüusculum vix attenuatäe; stigma rostro angustius;
valvae membranaceae, apice subemarginatae, flavidae, nonnumquam violaceo-tinctae.
Semina globosa, \ — 1,2 mm diam., obscure pm'pureo-brunnea, ad hilum nigra, alveo-
lata, pendula, in rostro erecta.
• Mediterrangebiet, hauptsächlich in der littoralen Zone. — Iberische Provinz:
Südspanien, im Meeressande um Motril (E. Boissier — im April blühend und fruchtend),
bei Almeria (M. Winkler), ebendort und am Cabo de Gata (Huter, Porta, Rigo, lt.
hisp. n, 177), bei Cartagena auf Feldern 20 — 50 m ü.M. (E. Bourgeau n. 1049,
Porta et Rigo, It. II. hisp. n. 106 — im März blühend und fruchtend).
Ligurisch-tyrrhenische Provinz. Sardinien: bei Cagliari auf Strandwiesen
(Gennari), bei Portoscuso, auf der Insel S. Antioco bei Calaselta, Insel Tavolara und
um Gonnessa (Moris — vom Februar bis April blühend, Müller — im Dezember
blühend), Kap Carbonara (Hb. Aschers, n. 288). Unteritalien (Tenore). Sicilien:
bei Terranova auf Sandhügeln (Todaro, Fl. sie. exs. n. 898 — im April blühend und
fruchtend), am Strande bei Catania (Philippi); Lampedusa und Limosa (nach H. Ross).
Südliches Mediterrangebiet. Algerien: bei Oran (Durieu), bei Laghouat
längs der Wege und auf Äckern häufig (L. Chevallier, PI. Saharae alg. n. 154). —
Tunis: bei Hammam Lif an der Küste (G. Schweinfurth n. 618 — im Mai blühend
und fruchtend), bei Gabes im Meeressande (C. J. Pitard n. 24 — im Februar blühend
und fruchtend), bei Gafsa an trockenen Orten (Pitard n. 314). — Tripolis (G. Ad. Krause
n. 779, 783), auf dem Viehfutlermarkte (G. A. Krause n. 780 = f. gigantea, 782),
bei Beni-Ulid (G. Rohlfs n. 5 — im Januar blühend); Barka bei Benghasi (Petrovich
n. 219 mit Sisymb. irio), Giuliana (G. Ruhmer n. 25 — im Januar blühend und fast
fruchtend). — Ägypten: Dünen von St. Stephano bei Alexandria (Kuegler), bei Ramie
unweit Alexandria (Letourneux n. 39), Rosette (P. Ascherson, 4. Reise nach Ag.
n. 1108), Sandfelder im NW. von Rosette (G. Schweinfurth — im Juli fruchtend), bei
Kairo am alten Bahndamm nach Sues (Schweinfurth n. 164 — im März blühend und
fruchtend), nahe der Nil-Pumpstalion bei Heluan (Kuegler), in der Kleinen Oase bei
Am Murun (P. Ascherson, 2. Reise libysch. Wüste n. 16, 18, auch var. recurvata),
Oase Farafrah in Weizenfeldern (P. Ascherson in G. Rohlfs, Exp. üb. W. n. 66, 69),
ebenda bei Bischna (Ascherson n. 67), Oase Dachel bei Kasr in Gärten und zwischen
Linsen (Ascherson n. 63, 65, auch var. denfata), in der Großen Oase auf Äckern bei
El Chargeh (Ascherson n. 62), bei Gjenah (G. Schweinfurth n. 146); Oase Firan
auf der Sinai-Halbinsel ca. 600 m ü. M. (A. Kne ucker), Berg Horeb (Montbret).
Mittlere Mediterranprovinz. Griechenland: Insel Zakynthos auf Sandfeldern
nahe am Strande (Mazziari n. 19ö); Attika, am Strande bei Phaleron (v. Heldreich,
Hb. graec. norm. n. 216, Orphanides in Fl. graec. exs. n. 58 — März bis Mai blühend
und fruchtend), bei Porlo-Rhaphli (v. Heldreich), bei Thorikos (v. Heldreich); an
der Küste der Insel Ägina (v. Spruner); Krela (Tournefort nach Raul in in Act.
Soc. Lin. Bordeaux [l 869 1 710, auch Gandoger nach Cousturier a. a. 0.). — Klein-
asien: bei Smyrna (Balansa nach Boiss.). — Syrien: bei Beirut (G. Ehrenberg),
bei Saida im Süden auf Mecrcssand und im Norden in Gärten (C. Gaillardot); Palästina:
bei Haifa (Israel Reichert); Mesopotamien: bei ßiredjik (P. Sintenis, It. or. 1888
n. 560, f. gigantea].
Armenisch-iranische Mediterranprovinz. Am Kaspischen Meere zwischen
Baku und Lenkoran (S. G. Gmelin in hb. Willd. n. 12 245 als Sinapvi caspica). In
Transkaspien (Karelin), bei Krasnowodsk (Becker nach Trautvetter). — Am Persi-
schen Golfe bei Buschir auf Sand (J. Bornmüller, It. pers.-turc. n. 77, C. Hauss-
Brassica. 69
knecht), in Laristan bei Bender-Abbas (J. Bornmüller n. 74, var. reeurvata). —
Belutschistan (Stocks nach Hook. f.). Vorderindien: in der Prov. Panjab, kulti-
viert? (T. Thomson). — In England und Deutschland vorübergehend eingeschleppt
beobachtet (nach Thellung).
Var. ß. dasycarpa 0. E, Schulz (n, var.) — Siliquae pilis minutissimis patentibus
dispersis hispidulae.
Auf der Insel Sardinien am nordwestlichen Gestade zwischen dem Meere und
»Stagno di Pilo< (Forsyth Major, It. sard. n. 159 — im Mai blühend, auch tjpisch).
Kreta: im Meeressande bei Kisamos (E. Reverchon, PI. Cr. n. 222 — im Mai blühend
und fruchtend).
Bei der typischen Pflanze und der Var. ß. können nach der Blattform folgende
Formen unterschieden werden :
f. I. sisymhrioides Fisch, ap. DC. Syst. Nat. II. (I82I) 602 et Prodr. I. (4 8 24)
216; Ledeb. Fl. ross. I. (18 42) 217 (excl. Sisymbrio setoso); N, Busch in Fl. caucas.
crit. III. 4. (1908) 273. — Folia inferiora magis dissecta: lobus terminahs profunde
tripartitus lateralibus finilimis minor, lobi laterales superiores obovati, ad basin pinnati-
fidi et ad rhachim lobulis minutis oblongis interrupti.
Tripolis: am Strande bei Bab-el-Dschedid (P. Taubert, It. cyren. n. 63). —
Am Kaspischen Meere bei Lenkoran (Hansen nach DC).
f. 2. dentata 0. E. Schulz (n. f.). — Folia inferiora pleraque subsimplicia, oblongo-
ovata, inaequaliter grosse dentata, ad basin paucilobulata.
Oft unter der Hauptart. — Ägypten: im Palmenwald bei Abu-Roasch unweit
Kairo (P. Ascherson, 3. Reise n. 22 — im Februar blühend), im Wüstensande bei
El Matarije und Kubbe (G. Schweinfurth — im Juni blühend und fruchtend, Kümmer-
form): in der Kleinen Oase in Gärten nordwestlich von El Quassr (P. Ascherson,
2. Reise lib. Wüste n. 17): in der Oase Dachel bei Ain-el-Scheiüf (Korb bei P. Ascher-
son in G. Rohlfs, Exp. lib. W. n. 64); in der Großen Oase bei El Chargeh (G.
Schweinfurth n. 140). — Auf der Insel Karrak im Persischen Golf (Th. Kotschy,
PI. Pers. austr. ed. Hohenacker n. 8, f. minor).
Nota 1. Speciruina alia valida caulem crassum ramosum folia basalia maxima 25 — 45 cm
longa pedicellos floriferos usque ad 1 cm longos evolvunt (f. gigantea Beguinot et Vaccari in
Ann. Bot. Xlll. \. i1914] 22), alia macra caulem siniplicem lanlum 5—10 cm longum folia basalia
1,2 cm longa racemum 2 — 4-florum possident ;f. minor = Eruca ereeta Lag. var. minor sec.
Willk. Suppl. 307).
Nota 2. Planta etiam in vineis Galliae australis circa La Nouvelle (Aude) casu inventa
est, cfr. Sennen in Bull. Soc. bot. France XLIX. 9. (1902) 365.
Nota 3. Secunduni ßertoloni et Garuel IL cc. species inlerdum perennare dicilur.
Nota 4. Sisymbrium setosum Ledeb.! in Spreng. Syst. vcget. II. (1825) 902 = Ä ofß-
cinale (L.) Scop. f. simplex Barn.
Sect. II. Brassicaria (Godr.) Coss. emend.
Diplotaxis sect. I. Brassicaria Godr. in Gren. et Godr. Fl. Franc. I. (1848J "8. —
B. sect. Euhrassica Willk. in Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp. III. 4. (1880) 858, pro
parte. — B. sect. III. Brassicaria Coss. Comp. Fl. atlant. II. (1885) 180, ex parte. —
Sect. 1. Brassicaria (pro parte) et sect. 2. Euhrassica a. i-upestres Battand, in Batt.
et Trabut, FI. de l'Alger. Dicot. (1888 — 1890) 55 — 56. — Sect. Oreobrassica Prantl
in Engl. Prantl, Pflzfam. III. 2. (1890) 177. — Sepala suberecta. Ovarium 12 — 35-
ovulatum. Siliquae 2 — 8 cm longae, in rosti'um conicum semper aspernium attenualae.
Semina majuscula, 1,5 — 2 mm longa, ovoidea, rarius globosa. Plantae perennes, radicc
superne petiolis foliorum siccatornni comosa. Gaules plerumque aphylli, rarius par-
cissirae foliosi, saepe humiles, 2 — 50 cm alti.
70 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Clavis specierum.
A. Folia submembranacea, plerumque caulina pauca exstantia,
Racemus 25 — 40-florus. Sepala saepe crispo-pilosa. Semina
globosa 27. ß. Gravinae.
B. Folia carnosula, omnia basalia. Racemus 2 — 25-florus.
Sepala glabra vel parce setulosa. Semina ovoidea.
a. Siliquae sensim in rost.rum altenuatae, 2 — 3 mm latae.
Pistillum lineare, ovulis uniseriatis. Folia setulosa, praeci-
pue ad apicem lobulorum, rarissime glaberrima.
a. Folia pinnalipartita. Stigma stylo aequilatum . . . 28. 5. saxatilis.
(i. Folia spathulata, lobis magis confluentibus sinuato-
dentata vel ± pinnatifida. Stigma stylo paulo latius . 29. B. nudicauUs.
b. Siliquae subito in rostrum contractae, 3 — 3,5 mm latae.
Pistillum anguste ampullaceum, ovulis subbiseriatis. Stigma
stylo manifeste latius. Folia semper glaberrima . . , 30. R repanda.
27. B. Gravinae Tenore!, Prodr. Fl. napol. in Fl. nap. I. (18H — 1815) XXXXIX,
App. prim. Catal. Hort. nap. (1815) 59, Fl. nap, II. (1820) 88, t. 62, IV. (1830) 94; DC.
Syst. nat. II. (182 l) 597 et Prodr. I. (1824) 215; Bertol. Fl. ital. VII. (1847) 153;
Janka in Termesz. Füzetek VI. (1882) 180 (excl. syn.); Caruel in Pariatore Fl, ital.
IX. (1893) 986; Fiori, Fl. Ital. illustr. I. 4. (1899) 161, flg. 1406. — Leucoium
terrestre malus frigidarum regionum Golumna, Ecphras. pl. (1616) 260, t. 262. —
L. luteum Erucae folio C. Bauh. Pinax (16-23) 201. — B. eheiranihus Ten. Fl.
nap. IV., Syll. (1830) 94 et App. quint. 20, non Vill. — Diploiaxis Gravinae Reichb.
Fl. germ. excurs. II. (1832) 692. — Erucastrum Gravinae Calestani in Nuov. Giorn.
Bot. Ital. Nuov. ser. XV. 3. (1908) 385. — Planta perennis, caespitosa. Radix des-
cendens, superne comosa. Caulis 0,10 — 0,50 m alt., simplex et saepe scapiformis, rarius
UDO alterove ramo instruclus, teretiusculus , inferne pilis erecto-patentibus ca. 1 mm
longis e tuberculo ortis dense hispidus, superne pilis brevioribus disperse pilosus, inter-
dum ad calyces hispidus. Folia inferiora congesta et rosulata, breviter peliolata, ob-
longa, inaequaliter sinuato-dentata vel lyrato-pinnatifida, lobo lerminali obovato obtuso
grosse crenato-dentato, lobis lateralibus utrinque ca. 4 sinubus confluentibus et ad basin
magnitudine decrescentibus repando-dentatis vel integris; folia superiora tantum pauca,
subsessilia, oblonga, acuta, pai"ce dentala vel denticulata; omnia crassiuscula, in sicco
membranacea et flavescentia, pilis adpressis tenuibus utrinque strigoso-pilosa. Racemus
sub anthesi corymbosus, dein elongatus, sed densiusculus, 25 — 40-florus. Pedicelli
3 — 7 mm longi, hirsuti, inferiores saepe bracteati. Sepala 5 mm longa, suberecta,
exteriora oblonga, obtusa, interiora oblongo-ovata, acutiuscula, omnia disperse crispo-
pilosa, flavescentia. Petala flava, 9 mm longa; lamina obovata, apice subtruncata, ad
basin sensim in unguiculum angustata. Stamina interiora 8 mm, exteriora 5 mm longa;
antherae 2 mm longae, oblongo-ovoideae, obtusae. Pistillum glabrum vel interdum ad
placentas brevissime pilosum; ovarium 23 — 26-ovulatum, in stylum 3 mm longum vix
attenuatum; stigma stylo latius. Siliquae in pedicellis 1,5 — 0,5 cm longis erecto-patulis
adscendentes, rarius cum pedicellis reflexae, 2 — 5 cm longae. 2,5 — 3 mm latae, teretius-
culae, torulosae, sessiles, in rostrum 2,5 — 4 mm longum aspermum attenuatae; valvae
firmae, flavae. Semina globosa, 1,5 mm diam., badia, sublaevia.
Mitteleuropäisches Gebiet. — Provinz der Apenninen: In den Abruzzen
am M. Corno (Orsini), La Majella am Morrone (Pasquale Gravina nach Ten.!),
an Felsen des Berges Majella 1800 — 2000m ü.M. (H. Groves — vom Juni bis
August blühend), auf schattigen, grasreichen Bergweiden des Tales di Orfenta 1200 —
1500 m ü. M. auf Kalkboden (Rigo in Dörfler, Herb. norm. n. 3905 — im August
blühend), an Felsen im Tale Carelle (H. Groves), im Tale di Orfenta und auf hoch-
gelegenen Bergwiesen des Berges Morrone 1000 — 2000m ü.M. (Porta und Rigo,
2. ital. Reise n. 63 — im Juh blühend), an der Südseite des M. Velino in der sub-
Brassica. 71
alpinen Region in Felsspalten 1800 — 2000 ni ü. M. (E. Levier — im Juli blühend).
Neapolitanischer Apennin, am M. Terminio bei Avellino an Kalkfelsen ca. 1 750 m ü. M.
(Lacaita); M. Matese, Montagnone di Serino und M. Pollino (nach Tenore — im
Juli bis September fruchtend); Calahrien, im Distrikt Caslrovillari bei S. Donato am
Mte. Mula an grasigen Stellen 1800 — 190 0 m ü. M. auf Kalkgesfein Hüter, Porta,
Rigo ex itin. ital. III. n. 53 i — im Juli blühend und fruchtend).
Var. .■/. brachyloma (Boiss. et Reut.) 0. E. Schulz. — Si/i'tpis ircurvaia Desf.
Fl. atlant! II. M798 — 1800) 97, non All. — Brussira hrachylotna Hoiss. et Reut,
in Boiss. Diagn. pl. nov. orient. 2. Ser. 1. (1853 30; Batt. in Batt. et Trabut, Fl.de
l'Alger. Dicot. (1888 — 1890) 56. — B. BoU^ierl Munby in Bull. Soc. bot. France 11.
(1855) 283. — B. cae^pitosa Pomel, Nouv. Mater. Fl. atlant. ;I874 3GI, n. v. —
B. rupicola Pomel 1. c. 36 2; Batt. in 1. c. — • B. Gravinae CossonI, Comp. Fl. atlant.
II. fl885) 195; Batt. in 1. c, non Ten. — B. nflantica Cosson et Dur. in Cosson, 1. r.,
nomen. — B. humilis a. atlantica et [L caefpitosa Batt. in 1. c. et Suppl. Phaner.
(1910) 14; 0. Debeaux in Revue bot. Toulouse XI. (1893) 33. — Planta glabrescens.
Caulis plerumque tantum basi pilosulus vel glaberrimus. Folia glaucescentia, fere semper
tantum margine pilis prorsum curvatis praedita vel glaberrima. Flores majores. Sepala
5 — 6 mm longa. Petala 1 — 1,2 cm longa, pallide flava, exlrinsecus interdum rubescen-
tia, deflorata ad unguem violacea. Siliquae saepc recurvatae.
Südliche Mediterranprovinz. — In Algerien und Tunis: auf Bergwiesen,
Waldblößen, Hügeln und Felsen sehr verbreitet. — Algerien: bei Tlemcen in Schluchten
des Flusses Safsaf (nach Boissier und Reuter); bei Constanline in Felsspalten (Chou-
lette, Fragm. Fl. Alg. exs. n. I 1 — im Mai blühend, Christ — im Januar blühend
und fruchtend. Engler — im April blühend, Paris, It. Bor.-Afr. n. 209 — im Januar
blühend, Schweinfurth n. 619); bei Batna am Pic des Cedres R. Knuth n. 2399 —
im April blühend); bei YA Kantara an Felsen (Christ — im Januar blühend und
fruchtend). — Tunis: in Felsspalten des Gebirges Hamamelif (nach Desf.), am Djebel
Bou-Kournein 500 — 550 m ü.M. (Mission bot. Tun. 1883, E. Cosson usw. im
Mai fruchtend, Schweinfurth n. 19 1, 614 — im März und April blühend und
fruchtend), am Djebel Zaghouan an Felsen (Mission bot. Tun. 1883, E. Cosson usw.,
C. J. Pitard n. 1)61 — im April blühend). — Wurde in Südfrankreich bei Port-
Juvenal in der >'ähc von Montpellier adventiv gefunden.
.\d hanc varietatem perlinet f. Djurdjurae (Batt.) 0. E. Schidz. — /?. (iravinne
Ten. f. Djardjurde Battandier, Contrib. Fl. atlant. in Bull. Soc. bot. Franc. XLIV. 1897)
32 1. — Planta humilis. Folia minuta, saepe his[)idula. Siliipiae fderunnjue ercctae.
Algerien: .Auf den Cipfeln der Berge DJ. Heizer und Lalla Khedidja, im Gebirge
Djurdjura 2000 — 2300 m ü. M. (nach Batt.).
Species collectiva: B. saxatilis (Lam.) Arno (n. 2 8 — 2 9).
28. B. saxatilis Eam.) Arno, Fl. iberica VI. (1878) 479 (excl. tig. Reichb.), sensu
amplo. — Knica pcrej/nis et saxatilis radice crassa c nipr Virtoriae Garidel, Bist. pl.
Aix 17 15 162. — Sisi/mbrium foJiis pinnitto-sinuatis 'aidihiis nwUs simpüribus
Gerard, Fl. Galloprov. (l76l) 360 fexcl. syn. Dill, et L.) 360 'e rupe Victoriae). —
S. moncnsc L. Spec. [)1. ed. 2. H. (1763) 918 (quoad pl. Vict. . — <^'. saxatilc Eam.!
Fl. fran(.-. H. (1778) 517. — N. rejmndum Poiret, Encvcl. Vll. (1806 209 (pioad pl.
Vict.), non Willd. — S. repandum Willd. var. (i. DC.'catal. Hort. Monspel. 1. (18 13
62. — Bnissira humilis DG. Syst. Nat. II. (1821) 598 et Prodr. I. ( 18241 215;
Bubani! Fl. Pyr. ed. Penzig III. (1901) 183. — Diplntaxis saxatilis DC 1. c. 636
(excl. syn. All. et M. B. et loc. Pedem. et Taur.) et l'rodr. 1. c. 222; Godr. in Gren.
et Godr. Fl. Franc. I. (1848) 79; Saint-Lager, Catal. Fl. Bass. Rhone (1883) 35. —
D. humilis Godr. in 1, c. 78; Goste, Fl. Fr. I. (190 1) 79 fig., [)ro parle. — Brassimria
humilis Lamolte, Prodr. Fl. Plal. Centr. Franc. fl877) 87; Gillet et Magne, Nouv. Fl.
franf. (1879) 32. — Brassicaria saxatilis Gillet et Magne 1. c. — Diplotaxis Jnimilis
Godr. var. a. genuina Rouy in Revue scienc. nat. X. (1882) 435, Rouy et Fouc. Fl. Fr. 11.
72 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
(1895) 42; ß. provmcialis Rouy 1. c, Rouy et Fouc. 1. c. 43. — D. hrassicoides
Rouy var. «. hrevifolia Rouy 1. c, Rouy et Fouc. 1. c. 44 (quoad pl. Pyr.); var.
ß. intermedia Rouy 1. c, Rouy et Fouc. 1. c. (quoad pl. Pyr.). — Brassica humilis
DG. var. «. humilis Cosson, Comp. Fl. atlant. 11. (1885) 197; var. ß. repanda Cosson
1. c. f. saxatilis Cosson 1. c. — Planta caespitosa. Radix longa, dura, coUo multicipile.
Scapi erecti vel adscendenles, 2—15 cm longi, teretes, simplices, glaberrimi. Folia
basalia manifeste petiolata, rosulata, 2 — 6 cm longa, plerumque pinnatiparlita, lobo
terminali oblongo-lineari, obtusiusculo, lobis lateralibus utrinque 2 — 4 minoribus linearibus
vel triangulatis integris apice rubi'o-callosis, omnibus pilis seliformibus \ — 1,5 mm
longis praecipue apice obsessis, folia interdum etiam spathulata, tantum repando-dentata;
raro folium caulinum unicum lineare paucidentatum ex axilla florem singulum producens
exstat; omnia carnosula. Racemus sub anthesi corymbosus, dein elongatus, 2 — 12-
florus. Pedicelli 4 — 6 mm longi, glabri, rarius disperse pilosi. Sepala 4,5 — 6 mm
longa, erecto-patentia, exleriora oblonga, sub apice rotundato disperse selulosa, inter-
dum violacea, interiora late oblonga, obtusa, glabra vel parce setulosa. Petala sulfurea,
0,9 — 1,2 cm longa; lamina obovata, apice rotundata, ad basin sensim in unguiculum
^ngustata, carnosula, venis parum conspicuis. Stamina interiora 7,5 mm, exteriora
5,5 mm longa; antherae 1,5mmlongae, oblongae. Ovarium 12 — 20-ovulatum; Stylus
1,5 mm longus; sligma stylo aequilatum. Siliquae in pedicellis 10 — 4 mm longis erecto-
patentibus patulae vel recui'vatae, 2 — 5 cm longae, 2 — 2,5 mm latae, torulosae, in
rostrum 2 — 3 mm longum aspermum attenuatae; stigma minutum; valvae flavae vel
violaceae. Semina uniserialia, majuscula, ovoidea, 1,8 mm longa, dilute brunnea, ad
hilum nigro-maculata, vix conspicue puncticulata.
Mediterrangebiet. — Südfrankreich; Dep. Rouches-du-Rhone, in Felsspalten
am Gipfel des Rerges Sainte-Victoire bei Aix ca. 1000 m ü. M. (Gerard, Rruyas
u. a. — im Mai blühend). — Dep. Gard, an Dolomitfelsen und auf Matten im Walde
von Fontaret bei Rlandas (L. Anthouard, V. Espagne in Magnier, Fl. sei. exs.
n. 3199 — im Mai blühend, im Juni fruchtend). — Dep. Herault, am Pic de S. Loup
in der Ebene zwischen Saint-Martin-de-Londres und Laroque (liarrandon, Bubani,
Planchon, Viguier — im April blühend und fruchtend). — Dep. Hautes-Pyrenees,
bei Port-Neuf im Geröll der Kalkfelsen (B ordere nach Rouy).
Auf der Südseite der Pyrenäen in Aragonien oberhalb Fiscal am Berge Canzias
auf Kalk (Bubani — im Juni blühend und fruchtend).
Var. ß. Galissieri (Giraudias) 0. E. Schulz. — Diplotaxis Galissieri Giraudias
in Bull. Assoc. Pyr. H. p. 2 et Not. crit. fl. Arieg. (1889) 27. — D. hrassicoides Rouy
var. /. longifolia Rouy in Rouy et Foucaud, Fl. France II. (1895) 44 (quoad pl. Ar.). —
Planta vahda. Scapi 0,30 — 0,40 m alti. Folia usque 10 cm longa, fere pinnatisecta,
4 — 5-juga, lobo terminali trifido, lobis lateralibus oblongo-linearibus plerumque integerri-
mis sinubus apertis separatis infimis valde alternantibus saepe minutissimis, omnibus
ad marginem parce setulosis vel glabris. Racemus usque 20-florus. Flores majores,
pedicellis 1 cm longis. Sepala 7 mm longa, glaberrima. Petala 1,5 cm longa. Stamina
1,1 : 0,75 cm; antherae 2 mm longae. Ovarium 35-ovulatum. Siliquae in pedicellis
1,7 — 1 cm longis, 4 — 5,5 cm longae. Semina 2 mm longa.
Dep. Ariege, an Felsen des Berges Lujat bei Cazenave 800 m ü. M, (Galissier,
H. Sudre — im Juni blühend).
29. B. nudicaulis (Lagasca) Pomel, Nouv. Mater. Fl. atl. (1874 — 1875) 361,
n, V., sensu amplo. — Sisymhrium monense Cav. Icon. Hisp. III. (1794) 5 in textu,
non L. — Sinapis nudicaulis Lag. Gen. et spec. pl. (1816) 20, n. 267; DC. Syst. Nat.
II. (1821) 62 5 et Prodr. I. (182 4) 221. — Sisymhrium valentinum inss. ap. DC. I.e.
636 in syn. — Brassica hnmilis Boiss. Voy. Bot. Midi de l'Esp. II, (1839 — 1845)
35 (excl. syn. DC.) et Willk.! in Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp. IIL 4. (1880) 858
(excl. syn. Godr.), non DC. — B. Blancoana Boiss. Diagn. pl. nov. orient. 2. ser. I.
(1853) 29; Willk. in Willk. et Lange 1. c. 859. — Diplotaxis Blancoana Boiss. 1. c. —
D. subcuneata Jordan, Diagn. I. 1. (1864) 189. — Brassica saxatilis Arno, Fl. iber.
Brassica. 73
VI. (1878) 479 et Pau, Not. Bot. IV. (<890 16 (sensu stricto). — Diplotaxis h'ossi-
coides Rouy, Excurs. Jat. in Bull. Soc. bot. France XXVIII. (1881) 168 (nomen) et var.
y. longifolia Rouy in 1. c. XXIX. (1882) 41 et in Rouy et Fouc. Fl. France II. (1895) 44.
(excl. syn. Gir.); Coste, Fl. Fr. I. (1901) 79 fig. — B. humilis Godr. var. ö. grana-
te»5is Rouy in Revue scienc. nat. X. (1882) 435, n. v. — Brassica Bouyana ianka. in
Termesz. Füzetek VI. (1882) 181. — B. humilis DC. var. latisiliqua Cosson, Comp. Fl.
allant. II. (1885) 197, pro parte. — Diplotaxis saxatilis Willk. var. longifolia Willk.
Suppl. (1893) 308. — D. nudicaulis Pau in Bull. Inst. Catal. Bist. Nat. (1907) 88.
n. V.; Fedde, Repert. VI. n. 21 — 2 6 (1909) 382. — Differt a specie praecedente nolis
sequentibus: Scapi plerumque elongati, usque ad 50 cm longi, saepe purpurascentes.
Folia spathulata, lobis magis confluentibus utrinque 3 — 8 integris vel paucidenticulalis
sinuato-dentata vel zh pinnatifida (haud raro in eodem caespite!), pilis setiformibus
crebris hispida, rarissime glaberrima. Racemus usque 25-florus. Petalorum lamina
anguste obovata. Stamina interiora 6,5 — 9 mm, exteriora 4,5—5 mm longa. Ovarium
usque 35-ovulatum; stigma stylo paulo latius. Siliquae in pedicellis 1,1 — 0,6 cm longis
saepe longiores, usque 8 cm longae, ca. 3 mm latae, rostro 2—5 mm longo.
Mediterrangebiet: im Osten der iberischen Provinz an sonnigen Kalkfelsen
vorzüglich in der montanen Region 60 0 — 22 00 m ü. M. — Provinz Alicante, in der
Sierra de Aitane nahe am Gipfel (F. Hegelmaier — im Mai blühend). Prov. Teruel,
bei Valacloche 800 m ü. M. (Reverchon n. 854 — im Juni blühend).
Planta valde varians:
A. Siliquae 3— 8 cm longae. Racemus usque 20-florus.
a. Folia et sepala ± hispida.
a. Gaules 15 — 50 cm longi.
I. Folia plurima profunde pinnatipartita.
Var. ß. Lagascae (Rouy) 0. E. Schulz. — Diplotaxis brassicoides Rouy
var, 1^. Lagascae Rouy in Revue scienc. nat. X. (188 2) 436, n. v. ;
Willk. Illustr. Fl. Hisp. I. (1881—1885) 141, t. 85, fig. 5. — D.
saxatilis Willk. a. Lagascae Willk. Suppl. (1893) 308.
Prov. Valencia, in Spalten der Berge Mango und Puig-Campaiia
200 — 800m ü.M. (Porta et Rigo, It. III. hisp. n. 139 — im Mai
blühend), bei Albacete in der Sierra de Alcaräz 1500 — 2000m ü.M.
(Porta et Rigo n. 750 [188] — im Juni blühend); Granada in der Sierra
Almijara (Gandoger).
II. Folia plurima parum pinnatifida.
Var. y. intermedia (Rouy) 0. E. Schulz. — Diplotaxis Icucanthemifolia
Jord. Diagn. I. 1 (1864) 190. — D. brassicoides Rouy var. (i. intermedia
Rouy in Bull. Soc. bot. France XXIX. (1882) 41; Willk. Illustr. Fl. Hisp.
I. (1881—1885) 141, t. 85, fig. ^. — D. saxatilis Willk. var. ß.
intermedia Willk. Suppl. (1893) 308.
Prov. Albacete, in der Sierra de Alcaräz (E. Reverchon); Prov.
Malaga, in der Sierra de Mijas 600 — 900 m ü. M. (Huter, Porta, Rigo,
It. hisp. 1879 n. 180 — im Mai blühend und fruchtend).
ß. Gaules humiles, 10 — 20 cm longi. Siliquae breviusculae, 3 — 5 cm longae.
I. Folia pleraque profunde pinnatifida, saepe tantum 1 cm longa.
Var. d. brevifolia (Rouy) 0. E. Schulz. — Diplotaxis nevadensis Jord.
Diagn. I. 1 (I86i) 190. — D. brassicoides Rouy var. «. brevifolia Rouy
in Bull. Soc. bot. Fr. XXIX. (1882) 41. — D. saxatilis Willk. var. e.
brevifolia Willk. Suppl. (1893) 309.
Prov. Granada, in der subalpinen Region der Sierra Tejeda und in
der Sierra Nevada am Cerro de Trevenque 2000 — 2 200 m ü. M. (Huter,
Porta, Rigo, It. hisp. 1879 n. 181 — im Juni und Juli blühend).
II. Folia pleraque parum pinnatifida.
74 0- E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Var. e. latisiliqua (Boiss. et Reut.) 0. E. Schulz. — B. latisiliqua Boiss.
et Reut.! in Boiss. Diagn. pl, nov, Orient. 2. ser. I. (1853) 30; Willk.
in Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp. IlL 4. (1880) 858. — Diplotaxis
latisiliqua Boiss. et Reut, in Boiss. 1. c. — Brassica humilis DG. var.
/. latisiliqua Cosson, Comp. Fl. atlant. II. (1885) 197, pro parte. —
Diplotaxis saxatilis W'iWk. var. (J. latisiliqua Willk. Suppl. (1893) 308.
Prov. Granada, in der Sierra Tejeda und Sierra Nevada am Gerro
de Trevenque (Boissier — ^ im Juni blühend, M. Brandt n. 1695,
Porta et Rigo, It. IV. hisp. n. 36 — im Juli fruchtend, Schmeidler).
Prov. Valencia, in der Sierra de Chiva auf dem höchsten Joche des Berges
La Gasoleta 1350 m ü. M. (Willkomm — im Mai hlühend).
b. Folia et sepala glaberrima.
Var. C. maritima (Rouyj 0. E. Schulz. — Diplotaxis brassieoides Rouy var.
maritima Ron j in Bull. Soc. bot. France XXXI. (1884) 53 (nomen) et XXXIII.
(1886) 524; Willk. lllustr. Fl. Hisp. L (1881 — 1885) 141, t. 85, fig. G. —
Brassica Dianae Lacaita ap. Rouy 1. c. 525. — Diplotaxis maritima Rouy
ap. Willk. Suppl. (1893) 309.
Prov. Alicante, bei Denia in der Litoralzone an den großen Felsen des
Berges Mongo in Spalten (nach Rouy und Lacaita — im April und Mai
blühend).
B. Siliquae 1,5 — 3,5 cm longae. Racemus usque 25-florus. — Flores subminuti. Se-
pala 3 — 4,5 mm longa. Petala 6,5 — 8 mm longa. Ovarium 19 — 22-ovulatum.
Var. ly. africana 0. E. Schulz, — B. nudicaulis Pomel, Nouv. Mat. (1874 — 1875)
361 (sensu stricto). — B. humilis DG. var. y. latisiliqua Gosson, Gomp. FI.
atlant. IL (1885) 197, pro parte, et var. d. nudicaulis Gosson, 1. c. 198; Batt. in
Batt. et Trabut, FI. de 1' Alger. Dicot. (1888—1890) 56.
Südwestliche Mediterranprovinz. — Marokko: in der Provinz Netifa
am Djebel Takreda (Ibrahim Ammeribt — im Juni blühend). Algerien: in
der Provinz Oran bei El-Mai, El-Aricha, Oued El-Harmel (nach Gosson).
30. B. repanda (Willd.) DG. Syst. Nat. IL (1821) 598 et Prodr. L (1824) 215;
Bertol. Fl. ital. VII. (1847) 154; Ardoino, Fl. Alp. Marlt. (1867) 28; Caruel in Parkt.
FL ital. IX. (1893) 988; Fiori, Fl. Ital. illustr. L 4. (1899)'161, fig. 1405. — Sisym-
brium monense All. Fl. Pedem. I. (1785) 276 et Vill.! Bist. pl. Dauph. IIL (1789)
350, t. 39, non L. — S. repandum Willd.! Spec. pl. IIL 1. (1800) 497; Balbis, Miscell.
Bot. L (1804 — 1806) 33. — Diplotaxis saxatilis Spreng.! Syst. veget. IL (1825) 915,
pro parte; Reichb. Fl. germ. excurs. II. (1832) 692 et Deutschi Fl. L (1837 — 1838)
101, t. 83, flg. 4418, non DG. — Eruca saxatilis Meigen, Deutschi. FL III. (1842)
27 L — Diplotaxis repanda Godr. ! in Gren. et Godr. FL Franc. L (1848) 79; Saint-
Lagei', Catal. Fl. Bass. Rhone (1883) 35. — Brassicaria repanda Gillet et Magne, Nouv.
Fl. franf. (1879) 3 2. — Diplotaxis humilis Godr. var. y. delphinensis Rouy in Revue
sc. nat. (1882) 435 et in Rouy et Fouc. Fl. Franc. IL (1895) 43. — Brassica humilis
DG. var. ß. repanda Gosson, Comp. Fl. atlant. IL (1885) 197, pro parte. — Diplotaxis
humilis Godr. var. repanda Burnat, Fl. Alp. Marit. I. (1 892) 76. — Erucastrum repandum
Galastani in Nouv. Giorn. Bot. Ital. Nuov. Ser. XV. 3. (1908) 385. — Planta glaberrima,
humilis, caespitosa. Radix longa, superne reliquiis petiolorum siccatorum comosa. Scapi
2 — 10 cm, raro usque 2 5 cm longi, simplices. Folia saepe longe petiolata, spathulata
vel obovata, apice obtusa, ad basin in petiolum cuneatim decurrentia, utrinque ih pro-
funde 1 — 5-repando-dentata, rarius integerrima, 0,5 — 3,5 cm, raro usque 6 cm longa,
carnosula. Racemus sub anthesi dense corymbosus, dein parum elongatus, 5 — 8-, rarius
usque 12-florus. Pedicelli 4 — 5 mm longi. Petala flava, 0,9 — 1,2 cm longa. Pistillum
minutum, 4 mm longum, anguste ampullaceum; ovarium 17-ovulatum, ovuHs subbise-
riatis; Stylus 1 mm longus; stigma stylo evidenter latius. Siliquae 2 — 3 cm, rai-o usque
6,5 cm longae, latiusculae, 3 — 3,5 mm latae, subito in rostrum 2,5 — 3 mm longum con-
tractae. Semina majuscula, 2 mm longa, uniserialia.
Brassica. 75
Mitteleuropäisches Gebiet. — In den Südwestalpen in der alpinen Region
an unzugänglichen Felsen und Abgründen, auch zwischen Geröll, auf Gips und Ton-
schiefer, bisweilen mit den BächSn herabsteigend. — Frankreich: im Dep. Isere,
Savoie, Hautes-Alpes, Drome am Roc de Corps 1900 m ü. M. (Chatenier nach Rouy),
Basses-Alpes, Alpes-Maritimes. Italien: in Piemont. — Dep. Isere, bei Chantelouve, La
Gluse, St. Etienne en Devoluy etc. (Villars in hb. Willd. n. 12010); Hautes-Alpes, bei
Brian^on (Guillard), am Mont Genevre (Bonjean), Mont Morgon bei Boscodon d'Embrun
(Seringe n. 1 5 ^ im JuU blühend und fruchtend), am Col du Galibier 2658 m ü. M.
(W. Bertram, J. Hervier, Reuter, Graf zu Solms — im August blühend und
fruchtend), Col du Lautaret (Grenier — im Juni blühend); Basses-Alpes, bei Barcelon-
nette auf den Bergen Gaudissart und l'Enchastraye (G. Vidal in Dörfler, Herb. norm,
n. 4208 — im Juni blühend und fast fruchtend). Piemont, am Monte Viso (Bonjean).
Sect. III. Melanosinapis (DC.) Boiss. emend.
Sinapis sect. I. Melanosinapis DC. Syst. Nat. II. (i82l) 607 et Prodr. I. (1824)
2n, pro parte. — Sinapis c. Melanosinapion Reichb. Conspect. (1828) 185. — B.
sect. II. Sinapioides Peterm. Deutschi. Fl. (1849) 38. — Sect. l. Melanosinapis Bo\ss.
FI. Orient. I. (1867) 390. — Sect. III. Pseudo-Erucastrum Willkomm in Willk. et
Lange, Prodr. Fl. Hisp. III. 4. (1880) 859, ex parte. — Sect. I. Melanosinapis et
sect. II. Eubrassica Cosson, Comp. Fl. atlant. IL (1 885) 181, partim. — Sect. 2. Euhrassica
d. hrevisiliquosae Balt. in Batt. et Trabut, Fl. de l'Alger. Dicot. (1888 — 1890) 59. —
Sect. 4. Brassicastrum Paoletti in Fiori et Paol. FI. anal. Ital. I. 2. (1898) 433. —
Sepala erecto-patula. Ovarium 5 — 11-, rarissime in plantis cultis usque 1 6-ovulatum.
Siliquae minutae, 0,5 — 2,3 cm, tantum in plantis cultis usque 3 cm longae, in rostrum
cylindricum tenue semper aspermum contractae. Semina globosa. — Plantae annuae,
rarius perennes. CauUs foliatus.
Clavis specierum.
A. Omnia fohapetiolata. Siliquae in pedicellisbrevibus 2,5 — 6 mm
longis erectis rhachi adpressae 31.5. nigra.
B. Folia caulina amplexicaulia. Siliquae in pedicellis elongatis
0,7 — 4 cm longis patentibus patulae vel recurvatae.
a. Planta annua. Folia inferiora plerumque tantum denti-
culata. Pediceüi floriferi 5 — 10 mm longi. Semina
0,6 — 0,75 mm diam 32. B. amplexieaulis.
b. Planta perennis. Folia inferiora profunde dentata. Pedi-
ceüi floriferi 4,5 — 5 mm longi. Semina ca. 1 mm diam. 33. B. dimorpha.
31. B. nigra (L.) Koch! in Röhling's Deutschi. Fl. ed. 3. IV. (1833) 713 et Syn.
ed. 1. (1835) 59; Peterm. Deutschi. Fl. (1849) 38, t. 7, fig. 48 n-o] Berg u. Schmidt,
Darstell. Beschr. offiz. Gew. IV. (1863) t. XXX*; Boiss. FL Orient. I. (»867) 390;
Willkomm in Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp. 111. 4. (1880) 860; Cosson, Comp.
Fl. atlanL II. (1885) 180; Köhler, Mediz. Pflanz. I. (1887) t. 1 4 ; Britt. et Brown, 111.
FL North. Un. St II. (1897) H 8, flg. 1701; Fiori, FL Ital. illustr. L 4. (1899) 160,
fig. 4 393; Sickenberger, Contribut. Fl. Egypt. (1901) 177; Exper. Stat Jowa St. CoH.
Bull. n. 70 (1903) 323, fig. 27; 350, fig. 59; 452, fig. 110; MoeUer et Thoms, Real-
Enzykl. Pharmaz. XL (1908) 390, fig. 90; 391, fig. 91; 392, fig. 92, 93; Briquet,
Prodr. Fl. Corse IL 1. (1913) 70; Oswald et Boss in Univ. Minnesota Agricult. Exp.
Stat. BulL n. 139. (1914) 24, fig. 12; Warburg, Pflanzenwelt II. (1916) 75, fig. 67;
TheU. in Hegi, 111. FL Mitt. Eur. IV. 38. (1918) 236 t. 125, fig. 34; t. 131, fig. 3. —
Sinapi Rapi folia Plin. Hist. lib. XIX. cap. 8 (ed. 1631), p. 499; Tabernaem. Kräuterb.
IL (1613) 167 ic; Garsault, Traite plant. IV. (1767) 323, t. 546. — Sinapi pnmum
Matth. Comraent. Dioscorid. (1554) 279, fig. 1. — Sinapi sativu/m Erueae auf Rapi
76 0. E. Schulz. — Crucifcrae-Brassiceae.
folio Lobel. Icon. (1581) t. 202, fig. 2. — Sinapi sativum Dod. Pempt. (1583) 706 ic.
— Sinapi Cam. Epit. (1586) 332 ic. — Sinajn hortense Dalech. Hist. gen. plant. 1.
(1586) 646, fig. 1. — Sinapi siliqua latiuscula glabra J. Bauh. Hist. II. (l6ol) 855
ic. — Sinapi vel Sinapis Chabr. Sciagraph. (1666) 274 ic — Sinapi agrarium luteum
attissimum Brassicae sylvestris foliis Cupani, Panphyt. sie. (1713) t. 48. — Sinapi
luteum siliquis Erucae modo concinnatis Cup. 1. c. t. 54. — Sinapis nigra L. Spec. pl.
ed. 1. II. (1753) 668; Martyn, Fl. rust. II. (1793) t. 51; Woodv. Medic. Bot. III.
(1793) 409, t. 151, n. v., 3. ed. bj Hook, and Spratt, III. (1832) 403, t. 146; Sowerby,
Engl. Bot. XIV. (1801) t. 969; Palmstruch, Svensk Bot. II. (1803) t. 83; Hörnern. Ic.
Fl. dan. IX. Fase. 27. (1818) 5, t. 1582; DC. Syst. Nat. II. (1821) 608 et Prodr. I.
(1824) 218; Hayne, Darst. ßescbr. Arzn. Gew. VIII. (1822) t. 40; Nees. v. Esenb.
PI. offic. 13. Lfr. (e. 1826) t. 22; Wagner, Pharm .-mediz. Bot. II. (1829) 165, t. 200;
Guirapel et Schlechtend. Abbild. Beschr. Pharmac. Boruss. I, (1830) 60, t. 34; Roques,
Phytogr. medic., nouv. ed. III. (1835) 1, t. 113, n. v. ; Reichb. Deutschi. Fl. I. (1837 —
1838) 104, t. 88, fig. 4427; Spach, Hist. nat. veget, VI. (1838) 377; Baxter, Brit.
Phaenog. Bot. V. (1839) t. 336; Dietr. Fl. regni boruss. VIII. (l§40)t. 524; Bertol. Fl. ital.
VII. (1847) 166; Cus. et Ansb. Herb. Fl. fran?. II. (ca. 1868) t. 209, n. v.; Schlechtend.
Hall. Fl. Deulschl. XV. (1883) t. 1495; Coste, Fl. Fr. I. (1901) 75 fig. — Sinapi Blackw.
Herb. V. (1765) t. 446. — Raphanus Sinapis officinalis Crantz, Class. Cruciform. emend.
(1769) 109. — Sinapis incana Thuillier, Fl. envir. Paris 2. ed. (1799) 343, non L. —
Mutarda nigra Bernhardi, Syst. Veizeiehn. Pfl. Erfurt I. (1800) 197. — Sinapis erysi-
moides Roxb. Hort, bengal. (1814) 48 (nomen) et Fl. ind. III. (1832) 123 (descr.); DC.
Syst. Nat. II. (1821) 625. — S. tetraedra Presl, Delie. Prag. I. (1822) 19. — Erysimum
glabrum Presl, Fl. sie. I. (1826) 76. — Sinapis nigra L. ß. p7-asina Dumort. Florul.
belg. (1827) 123. — S. gorraea Uaim. ap. Wallich, Catal. (1828) n. 4790. — Melano-
sinapis communis Schimper et Spenn. in Sp. Fl. Friburg. III. (1829) 945; Celak.
Prodr. Fl. Böhm. III. (1874) 470. — Brassica sinapioides Roth, Manual. Bot. Fasc^
II. (1830) 957; Beck, Fl. Nieder-Österr. H. (1892) 485; Caruel in Pariatore, Fl. ital.
IX. (1893) 997. — B. sinapis Noulet, Fl. Bassin Sous-Pyren. (1837) 32. — Melano-
sinapis nigra Spenn. ap. Peterm. Fl. Lips. (1838) 493; Calestani in Nouv. Giorn. Bot.
Ital. Nuov. ser. XV. 3. (1908) 384. — Sinapis orgyalis Willd.! ap. Ledeb. FI. ross.
I. (1842) '217. — Brassica nigra Koch vulgaiis Alefeld, Landwirtsch. Fl. (1866)
233. — Sinapis nigra L. var. hannatica Reichb.! in sched. et ap. Nyman, Consp. Fl.
eur. I. (1878) 47 in obs. — Sisymhrium nigrum Prantl, Exkurs. Fl. Bayern (188 4)
222. — Grucifera sinapis E. H. L. Krause in Sturm, Fl. Deutschi. 2. ed. VI. (1902)
131, t. 38. — Brassica elongata Ehrh. var. longipedicellata Haläcsy ap. Formänek in
Verhandl. Naturf. Ver. Brunn XXXVI. (1898) 88; Vandas, Reliq. Formänek. (1909)
29. — B. nigra Koch f. 1. longiflora, 2. brevipes Zapalowicz, Conspect. Fl. Galic.
critic. in Rozpr. Akad. Umiej. Wydz. mat.-przyr. LIII. Ser. B. (1913) 120. — Radix
annua. Caulis erectus, 0,50 — 1,30 m alt., teretiusculus, plerumque a medio ramosus,
pilis 0,75 mm longis conicis rectangule patentibus setiformibus disperse obsessus, saepe
violaceo-maculatus vel in aprico purpurascens; rami tenues, divaricati et adscendentes,
virgati. Folia inferiora petiolo plerumque hispido manifeste petiolata, lyrato-pinnatisecta,
basi 1 — 3-juga, utrinque disperse hispida; lobus terminalis maximus, ovatus, saepe
quinquelobus, apice obtusiusculus, margine inaequaliter calloso-denticulalus, ad basin
saepe lobis duobus zh hastatus et inaequilaterus, lobi laterales multo minores, obovafi
vel oblongi, denticulati, imi minutissimi; folia media brevius petiolata, apice acuta, basi
unijuga vel hastata; superiora oblongo-linearia, ad basin in petiolum brevem anguslala,
plerumque integerrima, saepe pendula, glabrescenlia; omnia valde membranacea et laete
viridia. Raeemus sub anthesi corymbosus, sed floribus alabastra non superantibus,
dein valde elongatus, 40 — 60-florus. Pedicelli brevissimi, 2 — 3 mm longi, glabri. Sepala
4 — 5 mm longa, oblonga, obtusiuscula, erecto-palula, glabra. Petala flava, 7,5 — 9 mm
longa; lamina obovata, apice truncata undulataque, ad basin in unguiculum aequilongum
tenuem cuneatim angustata. Stamina interiora 6 mm, exteriora 5 mm longa; antherae
Brassica. 77
oblongae, obtusae, 1,5 mm longae. Ovariuin 7 — l1-ovulatum, in sLjlum 1 — 2 mm
longum subattenualum; stigma slylo manifeste lalius. Siiiquae minutae, in pedicellis
2,ö — 4,5 mm longis erectis rhachi accumbenles, I — 2 cm iongae, 1,5 — 2 mm diam.,
lineares, sublelragonae, torulosae, in roslrum 1,5 — 2,5 mm longum tenue aspermum
subito atlenuatae; valvae uninerves, nervis lateralibus tenuissimis, apice subtruncatae,
stramineae, rariiis purpurascentes. Semina giobosa, I mm diam., obseure brunnea, ad
hilum nigra, subliliter alveolata. — Fig. \iA — D. — Scbwarzer Senf.
Mitteleuropäisches Gebiet, makaronesisches Übergangsgebiet und Medi-
lerrangebiet. — Zwischen Saaten, an wüsten und kultivierten Orten, an Wegrändern,
am Meei'esgestade, besonders gern im Gebüsch und an kiesigen Stellen der Flüsse;
häufig auch angebaut und verwildert, dann oft unbeständig: findet sich in den Alpen
noch bei HOO m ü. M. Auch in Asien, Südafrika, Amerika und Australien eingeführt
und bisweilen naturalisiert.
Deutschland: auf Borkum (v. Seemen), Helgoland in Menge (Donitz, v. Martens) ,
bei Apenrade (Sander), auf Hiddensee (RolJ), bei Greifswald (Laurer), Königsberg
(Keck), ßrornberg (Baenitz), Breslau (Knebel , Freienwalde a. 0. (P. Ascherson ,
Reinhardt), Schönebeck a. d. Elbe (FggerlJ, Barby (P. A scherson ) , an der Saale
bei Merseburg (Garcke, U. und 0. E. Schulz — im Juli blühend und fruchtend),
Naumburg , Garcke), Groß-Heringen (0. v. Seemen), am Main (AI. Braun, Buchenau,
Koch), bei Bamberg (K. Harz in Dörfler, hb. norm. n. 52 19 — im Juni blühend),
am Neckar (AI. Braun, Hegelmaier, v. Martens , am Khein bei Karlsruhe (AI. Braun),
bei Koblenz (Link, Winklerj, an der Mosel bei W'inningen Schlickum). — Schweiz:
im Kanton Freiburg (Leresche — im Juni i)lühend . — Ungarn: bei Werschctz usw.
( W'ierzbicki n. 2582 als S. nigra L. var. hannatica Reichb. f.). — Siebenbürgen:
i)ei Nagy-Enyed (Csatö in Baenitz, Herb, europ. n. 3874). — Polen: im Distrikt
Kutno (K. Drymmer in Kehman et Woloszczak, Fl. pol. exs. n. :il()j. — Rumänien:
bei Babadagh i. d. Dobrudscha (Gebr. Sintenis — im August blühend und fruclitend . —
Mittel- und Süd-Rußland (nach Ledeboiir und Schmalbausen). — Griechen-
land: in AttiUa am Pentelikon bei Geraka (v. Heldrcich — im Mai blühend und
fruchtend), bei Sparta (Sartori;, auf der Insel Andros (Sartori), in f][)irus bei
Kestoration (Ihodzes , auf Euböa Beck;. — Italien: hei Pisa (hb. Hort. I'is.), Nea[iel
bei Gertosa di S. Martino (P. Ascherson). Gorsica: sehr seilen ^nach Ri'i(juet). - — ■
Sfianien nach Willkomiu);. — Frankreich (nach Ruuy u. a. , z. B. auf dir Seine-
insel bei Bougival unweit Paris (Vaiil . — G roß-Bri I ann ien uiiil Irland (nach
Babington u, a. . — Dänemark (nach Lange . Mittel- und Südschweden
nach Nyman u. a. . — Finnland (nach M e I a-G a j and er K
(kapverdische Inseln: auf Säo Nicolao A\. Bolle;. — Ägypten: bei Alexandi'ia
!'. Ascherson, ;}. Reise na(di Ag. — im November blüliemi, .Montbret, Pfund),
liDsette (l*. Ascherson, 4. Beise n. Ag. n. 1107 = f. suh^/lahra), auf .Nilion (Heuser
und Suermondl n. Mil), bei Gairo (G. Seh wein furth n. 1293, I2i>4, 1299); Man-
dura (Letourneu.\;; bei Siut auf Klee- und Soi'ghiunäckern P. Ascherson in (■. Rohlfs
Exped. libysch. W. n. 70 — im April blüiiend und fruchtend, (i. Seh we infurth) , GiU'ten
des Klosters Marrag (Ascherson n. 88 — im Dezember blühend,; am linken Nilufer
unterhall) Achmim (Ascherson n. 7l); auf Ackern bei Minieh auf dem rechten Nilufer
(Ascherson n. 72, 87 — im Dezember blühend); Oase Farafrah (Ascherson n. 8 1,
82, 83 — im Februar blühend); Oase Dachel bei Kasr in Raps-, Weizenfeldern und Gärlen
(Ascherson n. 74, 7ö, 77, 78, 79 — im Januar blühend und fruchtend), bei Mulh
(Ascherson n. 7ü : bei ATn Messaid (Ascherson, 2. Reise lib. W. n. 24); Wadi Aschar
in der mittelägypt. Wüste (G. Schweinfurth n. tG2 mit var. bractcolata). Aethiopien
(Th. Kotschy, Fl. aetli. n. 312).
Palästina: zwischen JalTa und Jerusalem (Frau G. A. Relecchinii. — Auch ein-
geführt, so in Deutsch-Ost-Afrika bei Kyimbila 1200 m ü. M. (A. Stolz n. 1948 —
im März blühend^.
78 0- E. Schulz. — Cruciferae-BraTsiceae.
Nordamerika: im Staate Maine: bei Somerville auf dem Mi. Desert Isl. (E. und
C. E. Faxon); New Hampshire: auf dem Sugar Hill bei Lisbon (E. und C. E. Faxon);
Jowa: bei Dakota City (L. H. Pammel, PI. of Jow. n. 3); Illinois: La Salle County
(Greenman, Lansing und Dixon n. M\); Ohio (Drege); Utah: bei Salt Lake City
(M. E. Jones n. <353). — Mittelamerika: in Mexiko (Uhde n. 4 056). — Süd-
amerika: in Argentinien: bei Andalgalä in der Prov. Catamarca (F. Schickendantz
n. 4 — im Oktober blühend); bei Leoncito in der Prov. San Juan (Saile Echegaray —
im Januar blühend). Chile (nach Philippi, Fl. Atac. 8 n. H). — Hawaii-Inseln: auf
East Maui (Hillebrand n. %).
Ändert verhältnismäßig wenig ab:
Nach der Bekleidung lassen sich vom Typus zwei Formen trennen:
f. suhglahra 0. Ktze. Rev. gen. I. (4 891) 19. — B. nigra Koch f. 3. glabrata,
f. 4. grandifoUa Zapabwicz, Consp. Fl. Galic. crit. in Rozpr. Akad. Umiej. Wydz. mat.-
przyr. LIII. Ser. B. (4 913) 120. — Caulis glaberrimus. Folia glabra vel subglabra,
saepe magna.
Besonders im südlichen Gebiete. — Deutschland: bei Magdeburg am Ufer des
Werders (P. Ascherson — im September blühend). — Südtirol: im Pustertal bei
Windischmatrei \ 000 — i 1 00 m ü. M. auf Kalkschiefer (Ausserd orfer in Fl. exs. Austro-
Hung. n. 2513). — Italien: bei Pozzuoli auf Mauern (v. Heldreich); Sicilien: auf
Äckern bei Terranova unweit Capo d'Orlando (Todaro, Fl. sie. exs. n. 274). — Por-
tugal (Link). — Griechenland (Sartori). — Insel Karpathos bei Volatha (Th.
Pichler n. 68). — Algerien: bei Algier (Andre, Gandoger n. 944). — Ägypten:
bei Suez in Kleekulturen (Hildebrandt n. 76); Kairo bei Giseh (P. Ascherson in G.
Rohlfs, Exped. lib. Wüste n. 73); Oase Farafrah (Ascherson n. 84). — Vorderindien:
in Dekhan (nach 0. Kuntze), — Nordamerika: im Staate Arizona: in den Chiricahua
Mts. 2700 m ü. M. (Blumer n. 1592).
f. hispida 0. E. Schulz (n. f.). — Caulis a basi usque ad pedicellos (incl.) pilis
patentibus dense hispidus. Folia uti'inque disperse hispida et ciliata.
Ägypten: am Nilufer bei Girgeh (P. Ascherson in G. Rohlfs, Exped. lib. Wüste
n. 86 — im April blühend).
Durch eine eigentümliche Fruchttraube weicht von der typischen Pflanze ab:
f. condensata Haussknecht in Mitteil. BoL Ver. Gesamtthüring. VIII. (1890) 31.
— Planta humilis, ramosissima, Siliquae densissimae, subpatulae.
Deutschland: auf der Insel Helgoland namentlich in den Kai"tofifelfeldern des
Oberlandes (nach Haussknecht).
Bei der typischen Pflanze treten endlich auch einige Abweichungen in Gestalt und
Größe der Petalen auf:
f. dentifera Zapalowicz, Consp. Fl. Galic. crit. in Rozpr. Akad. Umiej. Wydz. mat.-
przyr. LIIL Ser. B, (1913) 120. — Unguis petalorum inferne partim saltem ala altero
latere apice libera in dentem producta.
In Galizien.
f. breviflora Zapalowicz 1. c. — Sepala 4 mm, petata 5,5 mm longa.
Ebenda.
Durch eine etwas abweichende Blattform und größere Schoten sind erheblich mehr
ausgezeichnet:
Var. bracteolata (Fisch, et Mey.) Spach ap. Coss. Append. Florul. Juvenalis in Bull.
Soc. bot. France \l (1859) 609. — Sinapis juncea Del. Mem. Bot. Descr. Eg. IV.
(1813) 19, non L. — Brassica bracteolata Fisch, et Mey.! Animadvers. bot. in Ind.
IV. sem. Hort. Pelropol. (1837) 33 et Linnaea XII. (1838) Litt. 153; Aschers, et Schweinf.
lUustr. Fl. Egypt. (1887) 41; Boiss. Fl. Orient. Suppl. ed. Buser (1888) 66; Sickenberger,
Contrib. Fl. Egypt. (1901) 177; Muscbl. Man. Fl. Egypt. I. (1912) 410; Thellung, Fl.
adv. Montpell. (1913) 267. — Sinapis bracteolata G. Don in Sweet, Hort. Brit. ed. 3.'
(1839) 42. — S. bracteata Sweet ex Steud. Nom. bot. ed. 2. U. (1841) 590. —
Brassica nigra Koch var. fulva Harz, Landwh-tsch. Samenk. (1886) 929 (sem. fulvis
Brassica. 79
vel dilule brunneis). — B. juncea Sickenb. I.e. (1904), non Czern. et Coss. — B.
juncea Czern. et Coss. subsp. I. eu-junceo, Thell. var. brachycarpa Thell.! in Verhandl.
Hot. Ver. Prov. Brand. L. 2. (1908) 157. — Folia media lobis lateralibus valde promi-
nentibi's manifeste hastala vel quinqueloba. Racemiflores infimi i — 6 in axillis folio-
rum summorum linearium. Siliquae majores, in pedicellis usque 6 mm longis usque
2,5 cm longae, 3 — 4 mm diam., valde torulosae, rostro 1,5 — 4 mm longo. Semina
majora, ca. <,5 mm diam.
Mit der Hauptart in Ägypten. Bei Alexandria (Samaritani n. 3232 — im März
blühend), bei Kairo zwischen Saaten (Wiest, un. it. 1835 n. 86 — im Dezember blühend),
bei Abu Roasch (P. Ascherson, 3. Reise n. 38 — im Februar blühend und fruchtend),
Medinet Fajum auf Kleeäckern (G, Schweinfurth), Girgeh und Minieh (Schweinfurth
n. 132), Kuft im Lathyrus-F elde (Schweinfurth), bei El Gig (P. Ascherson, 2. Reise
lib. Wüste n. 21), bei Ain Murun (Ascherson n. 22), Gärten in El Quassr (Ascher-
son n. 23), Reisstoppeln bei Daschkimeh (Ascherson n. 25); Oase Farafrah bei Ain
Guschna (Ascherson in G. Rohlfs, Exped. lib. Wüste n. 80); Oase Chargeh (Schwein-
furth n. 135, 147); Oase Siwah (Roth in hb. Aschers, und Schweinf.). Nubien (Prinz
Paul von Württemberg in hb. monac), Wadi Haifa am Ufer des Nils (G. Ehren-
berg). — Auch eingeschleppt bei Port-Juvenal unweit Montpellier (Touchy), Zürich
auf dem Güterbahnhof (A. Thellung 1914).
Var. japonica (Thunb.) 0. E. Schulz. — Sinapis japonica Thunh. Fl. jap. (1784)
262; DC. Syst. Nat. II. (1821) 614 et Prodr. I. (1824) 219; Juel, PI. Thunb. (1918)
186 (excl. syn. B. juncea). — S. chinensis var. c. Karasi Siebold, Syn. plant, oecon.
jap. in Verhandel, Batav, Gen. Kunst. Weet. XII. (1830) 52. — Brassica japonica
Sieb. ap. Miq. Prolus. Fl. jap. in Annal. Mus. Bot. Lugd.-B.at. H. (1865 — 1866) 74 in
obs.; Matsumura, Enum. Sc. Names (1895) 52 n. 545; Makino in Tokyo, Bot. Magaz.
XXII. (1908) 161, pro parte. — Sinapis chinensis Miq. 1. c. 75, non L. — S. auri-
culata Franch. et Savat. Enum. pl. Japon. I. (1875) 38 n. 156, non DC. — Brassica
nigra Matsum. Ind. pl. jap. (1912) 151 (excl. syn. Sin. cernua et Br. cernua), non
Koch. — Folia inferiora obovata, ad basin cuneata et lobulis minutis vel rhachi den-
ticulala tantum pinnatipartita; media oblongo-obovata, ad basin non vel parum haslata.
Pedicelli floriferi 5 mm longi. Sepala 6 mm, petala 8 mm longa, apice rotundata.
Stamina interiora 7 mm, exteriora 6 mm longa; antherae 2 mm longae. Ovarium
15 — 1 6-ovulatum. Siliquae in pedicellis 6 — 8 mm longis, 2,4 — 3 cm longae, rostro
usque 4 mm longo.
Japan: in Jedo im Garten gebaut (Hilgendorf — im Juni blühend und fast
fruchtend), ebendort (nach Thun her g); aber auch in Italien bei Reggio in der Provinz
Emiha an Ruderalstellen (Fiori).
Durch die Gestalt der Schoten fallen auf:
Var. torulosa (Pers.) Alefeld, Landwirtsch. Fl. (1866) 233. — Sinapis nigra L.
var. tomfosa Pers. Syn. II. (l 807) 207; DC. Syst. Nat. H. (l 821) 608 et Prodr. I. (1824)
218. — Brassica Persoonii Rouy et Foucaud, Fl. France II. (1895) 51. — Planta
valida. Folia latiora, suprema saepe oblongo-ovata. Siliquae plerumque 2 — 2,5 cm
longae, rarius breviores, rostro usque 4 mm longo, manifeste torulosae. Semina
1,2 mm diam.
Im Gebiete der Hauptart hin und wieder. — Deutschland: in Baden bei Kraut-
heim (Reeß), bei München (A. Braun). — Frankreich: bei Sevres unweit Paris
(Richard nach Pers.). — Bosnien: in Gräben bei Iwan-Planina (Blau n. 2472 —
im September blühend und fruchtend). — Madeira: bei Funchal am Caminho novo
(L. Kny), — Ägypten: auf Kleeäckern bei Damiette (G. Ehrenberg), bei Alexandria
auf Reisfeldern (G. Schweinfurth n. 130), bei Warrah unweit Kairo (Sickenberger
mit var, turgida), am linken Nilufer unterhalb Achmim (P. Ascherson in G. Rohlfs,
Exped. Hb. Wüste n. 85 — im April blühend und fruchtend).
Var. turgida (Pers.) Alefeld, Landwirtsch. Fl. (1866) 233. — Sinapis nigra L.
var. turgida Pers. Syn. II. (1807) 207; DC. Syst. Nat. iL (1821) 608 et Prodr. L
80 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
(<824) 218. — Brassica turgida Rouy et Foucaud, Fl. France II. (1895) 51. — B.
hrachycarpa Candargy, Fl. Lesbos in Bull. Soc. bot. France XLIV, (1897) 154. —
Siliquae breviores, 0,8 — 1,2 cm longae, rostro tantum 1 — 2 mm longo.
Mit der Hauplart. — Deutschland: bei Usedom am Hafen (Ruthe). — Frank-
reich: bei Paris (nach Pers.). — Griechenland: bei Athen (v. Heldreich). —
Kleinasien: an den Dardanellen (P. Sintenis, It. troj. n. 1055). — Ägypten (Le-
tourneux mit var. torulosa).
Hinsichtlich des Wuchses weichen ferner vom Typus ab :
Var. abyssinica AI. Braun! Bemerk. Fl. Abyss. in Flora XXIV. 17. (1841) 266;
A. Rieh. Tent. Fl. Abyss. I. (1847) 23. — B. lanceolata Schweinf.! in Bull. Herb. Boiss.
IV. (1896) App. n. II. p. 183, pro parte maxima, non Lange. — Planta gracilis, plerumque
glabra. Folia saepe minora, infei'iora basi tantum 1-juga, lobo terminali maximo ovato.
Siliquae breviusculae, sed rostro saepe 3 — 4 mm longo.
In Abyssinien: kultiviert und verwildert, besonders häufig auf Feldern mit Dolerit-
Trachytboden 2000 — 2500 m ü. M. , aber auch höher und tiefer, z. B. bei Adoa
(Schimper n, 307, 380, 973, it. abyss. sect. III. n. 1930, Rohlfs und Stecker —
im Januar blühend und fruchtend), Landschaft Schoho (Dil Ion), Süd-Schoa, am Adda-
See auf Äckern 2000 m ü. M. (Ellenbeck n. 1543 — im August blühend), Harar, am
Haramaja-See (Ellenbeck n. 4i7 — im März blühend). Kolonie Eritrea: kultiviert
und verwildert bis 2300 m ü. M. (G. Schweinfurth n. 222, 1324, 1770, 2225 pro
parte — Februar bis Mai blühend und fruchtend). — Schweiz: bei Solothurn im
Hühnergarten Latscha adv. (R. Probst in hb. Thellung = f. suhgldbra).
Var. corneo-dentata 0. Ktze. Rev. gen. I. (1891) 19. — Planta interdum usque
1 ,5 m alt. Omnia folia summis exceptis dense acriterque dentata.
Im Botanischen Garten von Paris (Kunth). — Auf der Insel Madeira bei Funchal
(nach 0. Kuntze).
32. B. amplexicaulis (Desf.) Pomel, Mater. Fl. atlant. (1860) 15; Gossen, Gatal.
rais. Fl. Tunis. 46 (n. v.) et Comp. Fl. atlant. II. (1885) 193; Arcangeli, Compend. Fl.
ital. (1882) 46; Janka, Brass. Europ. in Termesz. Füzet. VI. (1882) 177; Batt. in Batt.
et Trabut, Fl. de l'Alger. Dicot. (1888—1190) 59 et Fl. analyt. et synopt. Alg. Tun.
(1902—1904) 32; Caruel in Pariatore, Fl. ital. IX. (1893) 1001; Fiori, Fl. Ital. illustr.
I. 4. (1899) 161, fig. 1398. — Sisymbrium amplexicaule üesL Fl. atlant. IL (1798 —
1800) 8>1 t. 153; 0. Debeaux in Revue Bot. Toulouse XI. (1893) 33. — Sinapis
amplexicaulis DC.! Syst. Nat. II. (1821) 610 et Prodr. L (I82i) 218; Guss. ! Fl. sie.
Syn. IL 1. (1843) 200; Bertol. Fl. ital. VII. (1847) 16 6. — Raphanus amplexicaulis
Viv. Fl. libyc. Specim. (1824) 37 t. III, f. 4. — Brassica cyrenaica Spi-eng. Syst. veget.
II. (1825) 911. — Melanosinapis amplexicaulis Calestani in Nuov. Giorn. Bot. Ital.
Nuov. ser. XV. 3. (1908) 384. — Herba annua, Caulis 10 — 40 cm alt., a basi ra-
mosus vel ramosissimus, teretiusculus, pilis rigidis basi tumidis 0,5 — 0,7 5 mm longis
patentibus vel accumbentibus inferne hispidus superne glaberrimus, paliide viiüdis vel
brunneo-violaceus, pruinosus; rami erecto-patentes. Folia inferiora rosulata, sub anthesi
saepe desiccata, oblongo-obovala, ad basin in peliolum latum anguslata, apice obtusi-
uscula, margine obtuse denticulata vel rarius remote grosse dentata, sequentia oblongo-
ovata, basi amplexicaulia, margine setuloso-ciliata, interdum utrinque ad nervös disperse
hispida; folia superiora glabra; omnia glaucescentia vel violacea, ima saepe subtus obscure
purpui'ea, carnosula. Racemus sub anthesi corymbosus, dein valde elongatus, 25 — 60-
florus. Pedicelli 5 — 10 mm longi, capillares. Sepala 3 — 3,5 mm longa, late oblonga,
obtusiuscula, erecto-patula, glabra vel disperse hispida, saepe purpurea. Petala lutea,
deflorata cito albescentia, 5 — 6,5 mm longa; lamina obovata, apice rotundala vel sub-
emarginata, paucivenosa, ad basin in unguiculum brevem angustata. Stamina interiora
5 mm, exteriora 3,8 mm longa, adscendentia; antherae 1,5 mm longae, oblongae, ob-
tusae. Ovarium oblongo-ellipsoideum, 5 — 8-ovulatum, subito in slylum tenuem aequi-
longum vel paulo breviorem contractum. Siliquae minutae, in pedicellis 0,8 — 1,5, raro
usque 4 cm longis erecto-patentibus vel subrecurvatis adscendentes vel patulae vel
Brassica. 81
pendulae, 0,5 — 1,3 ein longae, 1,2 — 2 mm diam., oblongae, torulosae, rostro 0,73 —
2 mm longo semper aspermo filiformi; valvae uninerves, nervis lateralibus subnulliSj
membranaceae, apice subtruncalae, flavidae vel brumieo-violaceae. Semina globosa,
0,6 — -0,75 mm diam., dilute brunnea, plane laevia.
Meditei'rangebiet. — Tyrrhenische Pro vinz. Sicilien: auf Lehmäckern bei
Alimena (Gussone — von März bis Mai und von September bis Okiober blühend, auch
zweijährig!, bei Butera (Todaro), auf steinigen Hügeln zwischen Terranova und Mazza-
rino (v. lleldreich), bei Caltanissetta (H. Ross, Hb. sie. n. 107), ferner bei Palagonia,
Aidone, Burgio, Mcosia, Raddusa, Avola usw. (nach Guss., Lojac, Caruel). — Süd-
liche Mediterranprovinz. Algerien: auf Hügeln, Felsen, Ackern, Weiden, an Wegen
und wüsten Drten, weit verbreitet; bei Oran (Bourgeau;, auf dem Plateau des Mara-
bout 400 m ü. M. (R. Knuth n. 720 — kn Mai blühend und fruchtend), Sidi-bel-Abbes
(A. Warion), Algier (Andre, Boissier und Reuter, Kuegler, Romain, A. de
Vesian in F. Schultz, hb. norm. nov. ser. Cent. IG, n. 1 .ö 1 3 — im Januar blühend
und fruchtend), auf Hügeln bei Pointe Pescade J.. Chevallier in Ch. Magnier, Fl.
select. exs. n. 3200, W. Schimper, Un. it. 1832 — im März und April blühend und
fruchtend), ebenda in Straßengräben (A. Engler — im April blühend und fruchtend], bei
Kouba in der Nähe von Algier (Battandier et Trabut, PI. Alg. n. i09, Bove, Gan-
doger n. 157 , Vallee des Consuls (E. G. Paris, lt. bor.-afric. n. 13 — im Februar
blühend und fruchtend;, bei Bougie (Engler), am Djebel Merrid (Engler], bei Kerrata
auf Kalk 800 m ü. M. (E. Reverchon, PI. Alg. n. 4), Constantine (Seh weinfurth n. G22,
auch f. cwdifoUa], ebendort am Mansourah (Choulette, Fragm. Fl. .\lg. exs. n. 1 \], am
Djebel Ouach R. Knuth n. 1831, 1947, 1971), bei Hammam Meskoutine (Schwein-
fnrthl, Biskra bei Sidi Okba (R. Knuth n. 1073). — Tunesien: an mehreren Orten,
so bei Sidi-Meskine (Cosson), bei Medjez-el-Bab (G. Barratte), Ghardiman 'H. Ross).
— T rip olitanien: ad radices montium Cyrenaicae, Syriern versus nach ^'iviani).
Es lassen sich zwei besondere Wuchsformen der typischen Pflanze aufstellen:
f. I. cordifolia 0. 1'^ Schulz (n. f.). — Planta valida. Omnia folia latiora, caulina
ovato-cordata, integra.
Manuba bei Tunis (G. Schweinfurth n. 6 24 — im .Mai blühend und fruchtend).
f. 2. crdrorum 0. E. Schulz (n. f.). — Planta pumila. tiaulis subsimplex, 9 — 10 cm
altus.
Algerien: bei Blida oberhalb Glaciere auf kalkhaltigem Schiefer in der Cedern-
region ca. 1500 m ü.M. (.Max Braun, E. Diels — im März luul April blühend);
auch anderswo mit der Hauptart.
Durch abweichende Frucht form fällt auf:
Var. Souliei (Battandier) 0. E. Schulz. — CameUna Soulien' Batt. Not. pl. Alg.
in Bull. Soc. bot. Franc. XXXVT. (1889) Congres p. CC.Wllf et Batt. et Trabut, Fl. de
l'Alger. Dicotyl. App. II, p. II (1890). — Jirassim Souliei Batt. in Bull. Soc. bot. Fr.
XL. (1893) 202 et Atl. Fl. Alg. Fase. II. (1895) t. 21, n. v.; Batt. et Trabut, Fl. analyl.
synopt. Alg. Tun. (1902 — 1904) 32; Batt. Fl. de l'Alger. Suppl. Plian. 1910) 14. -~-
Siüquae subinOatae, breviter ellipsoideae, ad basin subattenuatae, rostro longiore, 2 —
2,5 mm longo.
Mit der Hauptart. Algerien: auf dem Plateau von Sersou zwischen Teniet-el-
Haad und Tiaret (Soulie nach Batt.), bei Setif (Dukerley). — Tunis: auf Ackern
am Djebel Djeloud (C. J. Pitard n. 25).
Durch die Behaarung ist von der Hauj)tart verschieden :
Var. maroccana 0. E. Schulz (n. var.]. — Caulis pilis tenuibus brevissimis 0,10 —
0,25 mm longis usque ad pedicellos (incl.) dense pilosus. Folia inferiora circuitu anguste
oblonga, denlibus manifestis praesertim ad basin subpinnatifida; superiora linearia, denti-
culala; omnia utrinque pilis subtus ad nervum medium usque 0,5 mm longis hispida.
Südwestliche Mediterranprovinz. — Marocco: bei Tanger (Kersten n. 99
comm. C. Ren seh — im März blühend und fruchtend; ob auch Durand nach Cosson?].
A. Eugler, Das Pflanzemoich. IV. (Embryopliyta .^iphonogama) 105. 6
82 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae. '
33. B. dimorpha Coss. et Dur. in Bull. Soc. bot. France IL (1855) 306; Coss.
Illustr. Fl. atlant. Fase. I. (d882) 30, t. 24 et Comp. Fl. atlant. II. (4885) 494. —
Planta perennis, basi suffrutescens. Gaules a basi complures, erecti vel adscendentes,
0,30—0,50 m alt., superne parce ramosi, teretiusculi, glauci vel violacei, pruinosi, in-
ferne pilis longiusculis 4,5 — 2 mm longis reflexis dense hirsuti, superne glabri. Folia
dimorpha, densa; infericfra obverse lanceolata, obtusiuscula, ad basin in petiolum late
alatum decurrentia, utrinque remote profunde 3 — 5-dentata, dense hirsuta; media ob-
longa, acutiuscula, utrinque remote 3 — 5-denticutata, ad basin dilatata et amplexicaulia,
disperse pilosa; superiora ovata, acuta, integerrima, profunde .amplexicaulia, glabra,
glaucescentia, pruinosa. Racemus sub anthesi corymbosus, postea elongatus, 40 — 60-
florus. Pedicelli 4,5 — 5 mm longi, filiformes. Sepala 3,5 mm longa, exteriora oblonga,
apice rotundata, interiora oblongo-ovata, acatiuscula, erecto-patentia, extrinsecus pilis
crispis ± obsita. Petala flava, 6 mm longa; lamina obovata, apice rotundata, ungui-
culo brevi. Stamina interiora 5,5 mm, exteriora 4 mm longa; antherae 4,5 mm longae,
ovoideae. Ovarium oblongum, 7 — 8-ovulatum, in stylum paulo breviorem subattenua-
tum. Siliquae parvulae, in pedicellis 7 — \ 0 mm longis subrectangule patentibus adscen-
dentes vel erecto-patulae, 4 — 4,8 cm longae, ca. 4,5 mm latae, oblongo-lineares, sub-
torulosae, in rostrum ca. 3 mm longum gracile aspermum attenuatae ; valvae uninerves,
subcoriaceae, flavidae, rubro-marginatae, apice truncatae. Semina globosa, ca. 4 mm
diam., fusca, laevia.
Mediterrangebiet, in der südlichen Mediterranprovinz. — Algerien:
auf Weiden und steinigen Hügeln, im Schwemmland der Flüsse, auf tonigem und kalk-
haltigem Substrat. Bei Batna (Henon und Lefranc in Choulette, Fragm. Fl. Alg,
exs. n. 307 — im Mai und Juni blühend und fruchtend); außerdem in der Provinz
Alger bei Charef am Djebel Sahari, in der Provinz Constantine bei Medina, Timegad,
Oued Taga, Fires, Tebessa (nach Cosson).
Anhangsweise mag noch auf eine Reihe in Japan kultivierter Brassica- Arten hin-
gewiesen werden, welche sich in dem japanisch geschriebenen Werke »Yokusai Jinuma,
Sömoku-Dzusetsu 3. ed. III. (4912)« finden und verhältnismäßig gut abgebildet wor-
den sind:
t. 27. B. campestris L. subsp. cJiinensis Makino. — Abura-na = B. eampestris L.
t. 28. B. eampestris L. subsp. cJdnensis Makino var. Toona Makino. — Tö-na
= B. napus L. var. chinensis (L.) 0. E. Schulz,
t. 29. B. eampestris L. subsp. rapa Hook. f. et And. var. Sotetsuna Makino. —
Sotetsu-na = B. napus L.
t. 30. B. eampestris L. subsp. chinensis Makino var. amplexieaulis Makino. —
Shirakuki-na = B. tmpus L. var. chinensis (L.) 0. E. Schulz f. Toona
Siebold,
t. 34. B. eampestris L. subsp. rapa Hook. f. et And. var. Äkana Makino. —
Aka-na = B. eampestris L.
t. 32. B. japoniea Makino var. Suigukina Makino. — Suiguki-na = B. napus L.
var. chinensis (L.) 0. E. Schulz f. Matsina Miq.
t. 33. B. japoniea Makino. — Midzu-na = B. eampestris L. var. disseeta 0. E.
Schulz (n. var.). — Ömnia folia angusla, inferiora lyrato-pinnatifida, lobis
dentibus inaequahbus acutis vel acuminatis disseclis, superioraji^blonga,
argute inaequaliter dentata. — Forma peculiaris, forsan in Japonia orta.
t. 34*). B. japoniea Makino var. Isena Makino. — Isena = Brnapus L. var.
pahularia (DG.) Reichb.
t. 3 9. B. oleraeea L. var. — Oranda-na = B. oleracea L. var. acephala DG.
subvar. viridis (L.) 0. E. Schulz,
t. 40. B. oleracea L. — Habotan = B. oleraeea L.
t. 44. B. eampestris L. subsp. rapa Hook. f. et And. = B, eampestris L.
*) Die Tafeln 35—38 sind bereits vorher erklärt worden.
Brassica. 83
Nomina nuda.
Brassica inuscovita SitnA. Nomencl. bot. ed. 1. (1821) \\1 = B. oleraeea L.
forma culta.
B. odorata Schrank ap. Steudel 1. c.
B. peregrina Steudel 1. c. = B. oleraeea L. forma culta.
Species incertae.
Brassica floridana Rafinesque in Atlantic Journal n. 6 (1833) 147, n. v.
B. nostalgica Sampaio»in Ann. sc. nat. Porto VI. 142, n. v.
Species excludendae.
Brassica alba Gilib. Fl. lithuan. IV. (1782) 63, n. v. et PI. lith. in L. Syst. pl.
europ. I. (1785) 42 = Conringia Orientalis (L.) Andrz.
B. agrestis Steud. Nomencl. bot. ed. \. (1821) 116 = Conringia orientalis (L.)
Andrz.
B. alpina L. Mant. I. (1767) 95 == Arabis pauciflora Garcke.
B. antarctica Molina, Fl. sei. Regn. chil. in Saggio Stör. Nat. Chil. ed. 2. (1810)
292 = Sisymbrium magellanicum (Juss. et Pers.) Hook. f.
B. anticaria Rouy ap. Janka in Termesz. Füzet. VI. (1882) 177 = Moricandia
Eamburii Webb var. microsperma Willk.
B. arvensis L. Mant. I. (1767) 95 = Moricandia arvensis (L.) DG.
B. austriaca Jacq. Fl. austriac. III. (1775) 4 5 t. 283 = Conringia austriaca
(Jacq.) Sweet.
B. campestris Crantz, Stirp. austr. I. (1762) 38 (excl. syn. Loes.); 0. F. Müller,
Fl. danica IV. (1777) 4 t. 550; Kerner, Abbild, ökon. Pfl. 111. (1789) 154 t. 295, non L.
= Conringia oi'ientalis (L.) Andrz.
B. crassifoliä Forsk. Fl. aegypt.-arab. (1775) 118 == Erucaria crassifolia
(Forsk.) Del.
B. (sect. Polalcia) erucastroides Stapf in Denkschr. Akad. Wiss.Wien LI. (1886)
304 (36) = Sisymbrium septulatum DG. prol. bilobum (G. Koch) 0. E. Schulz.
B. foetida Janka in Termesz. Füzet. VI. (1882) 177 = Moricandia foetida Bourg.
B. Forskdlii Schultes, Observ. bot. (1809) 131 = Erucaria crassifolia (Forsk.) Del.
B. macloviana D'Urville, Fl. II. Mal. (1826) 51 = Arabis macloviana (D'Urv.) Hook.
B. magellanica Gaudich. in Annal. sc. nat. Bot. V. (1825) 105 = Arabis maclo-
viana (D'Urv.) Hook.
B. magellanica Juss. ap. Pers. Syn. plant. II. (1807) 207 = Sisymbrium
magellanicum (Juss. et Pers.) Hook. f.
B. moricandia Boiss. Voy. Bot. Midi Esp. II. (1839 — 1845) 34 n. 96 = Mori-
candia arvensis (L.) DG.
B. moricandioides Boiss. Elench. (1838) 10 et Voy. 1. c. n. 97, t. VIII = Mori-
candia Eamburii Webb.
B. Orientalis L. Spec. plant, ed. 1. II. (1753) 666 = Conringia orientalis (L.)
Andrz.
B.'ovalis Ind. Kew. I. (1893) 335, erron. = re vera Bunias ovalis Viv. Fl.
hbyc. Spec. (1824) 35 t. 16, fig. 3 = Cakile maritima Scop. prol. edentula (Jord.)
Loret et Barr.
\B. pachypoda Thellung! ap. Schinz, Mitteil. Bot. Mus. Zürich in Vierteljahrsschr.
Naturf. Gesellsch. Zur. LVI. 3. (1912) 2 57 = Sisymbrium Thellungii 0. E. Schulz.
B. patens Murray ex Moench, Meth. (l 794) 251 in textu = Sisymbrimn Orientale L.
B. perfoliata Grantz ß. lutea Lam. Encycl. I. (1783) 748 = Conringia
austriaca (Jacq.) Sweet.
B. perfoliata Lam. Fl. franQ. II. (1778) 487 = Arabis pauciflora^ Conringia
orientalis^ Moricandia arvensis.
' 6*
84 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
B. polymorpha Murraj in Nov. Comment. Soc. Reg. Scient. Gotting. VII. (1776)
35 t. VI et Linn. Syst. veget. ed. 14. (1784) 601 = Sisymbrium polymorphum
(Murray) Roth.
B. purpurascens Solander in Russell, Naturgesch. Aleppo Ausg. 2. II. ed. J. F.
Gmelin (1798) 173 = Erucaria myagroides (L.) Hai.
B. purpurea Mill. Dict, ed. 8. (1768) n. 6 = Moricandia arvensis (L.) DG.
B. sinaiea Boiss. in Ann. sc. nat. Bot. 2. ser. XVII. (1842) 85 = Moricandia
sinaica Boiss.
B. subhastataWilld. Spec. pl. III. \. (1800) 550 = Sisymbrium Orientale L.
var. subhastatum (Willd.) Thellung. *
B. subspinescens Fisch, et Mey. in Bull. Soc. Nat. Mose. II. (1839) 145 =
Sisymbrium subspinescens (Fisch, et Mey.) Bunge.
B. suffruticosa Desf. Fl. atlant. II. (1799) 94 = Moricandia suffruticosa (Desf.)
Coss. et Dur.
B. taraxacifolia Boiss. Elench. (1838) 11 et Voy. Bot. Midi Esp. II. (1839 —
1845) 37 = Sisymbrium crassifolium Cav.
B. teretifolia Desf, Fl. atlant. II. (1799) 9 4 t. 164 = Pseuderucaria teretifolia
(Desf.) 0. E. Schulz.
B. turrita Weigel, Observ. bot. (1772) 32 = Gonringia Orientalis (L.) Andrz.
B. violacea L. Spec. pl. ed. 1. II. (1753) 667 e descr. = Orychophragmus
violaceus (L.) 0. E. Schulz.
Nota. Specimen a cl. De Candolle in herbario Linnaeano visum et in Syst. Nat. II.
(1821) 595 descriptum mihi incertum est. \erosimiliter ad Raphanum satieum vdir. dasycarpum
pertinet, cui etiam specimen Brassicae ehinensis a DC. commemoratum atlribuendum videtur.
See. Forbes et Hemsley in Journ. Liün. Soc. Bot. XXIII. n. 4 50 (■1886) 47 B. violacea in
lierbario Linnaeano non exstat. B. violacea in herb. Willd. n. 12 212 = Orychophragmus vio-
laceus.
B. loashitanaWM&nh. Catal. pl. americ. Sept. (1813) 61 = Streptanthus macu-
latus Nutt.
2. Sinapodendron Lowe.
Sinapidendron*) Lovfe in Transact. Cambridge Phil. Soc. IV. (I83l) 36; {Sinapo-
dendron) Ball in Journ. Linn. Soc. Bot. XVI. (1877) 325; Prantl in Engl.-Prantl,
Pflzfam. III. 2. (1890) 177; Dalla Tone et Harms, Gen. Siphonog. (1901) 185;
V. Hayek in Beih. Bot. Centralbl. XXVII. I.Abt. 2. (1911) 257. — Sinapis L. sect.?
Disaccium DC. Syst. Nat. H. (1821) 623 et Prodr. 1. (1824) 220. — Brassica L.
subgen. Sinapidendron Benth. et Hook. f. Gen. plant. L 1. (1862) 84; sect. Sinapidendron
O. Ktze. Revis. gen. I. (1891) 20.
Sepala oblonga, paucinervia, subaequalia, interiora basi breviter saccata, omnia
erecto-patula. Petalorum lamina elliptica, citrina, in unguiculum paulo breviorem
violaceum angustata. Glandulae nectariferae laterales minutae, emarginatae, medianae
oblongae. Stamina 6; filamenta purpureo-violacea; antherae oblongae, obtusatae. Gy-
nophorum non evolutum ; ovarium cylindricum, 30 — 40-ovulatum; Stylus brevis; stigma
depresso-capitatum. Siliquae lineares, sessiles, teretiusculae , serpentino-flexuosae;
rostrum crassum, valvis aequilatum, proportionaliler breve, trinerve, semper aspermum;
placentae tenues, non prominulae; vulvae convexae, firmulae, apice subemarginatae,
uninerves, nervis lateralibus reticulato-anastomosantibus, lorulosae; septum crassius-
culum, crispum, seminibus foveatum. Semina uniseriata, minula, 1,2 — 1,5 mm longa,
oblonga vel ovoidea, rubello-brunnea; testa manifeste alveolata; funiculus filiformis.
Cotyledones evidenter conduplicatae, sessiles, apice truncatae vel leviter emarginatae.
— Plantae suffruticosae, ramosae, pilis simplicibus zb obsitae. Folia simplicia, saepe
ad apicem ramorum rosulato-conferta.
Species 5 in rupibus insularum Canariensium et Maderae proveniunt.
*J Nomen e vocibus graecis jo aiynni (sinäpis) et to &it'^nov (arbor) formatum.
Sinapodendrori. 35
Glavis specierum.
A. Siliquae 2,5 — 6,ü cm longae, tantum 1 — 1,5 mm latae.
Folia zb pilosa.
a. Rostrum siliquarum breve, 2 — 3,5, raro usque 8 mm
longum.
a. Caulis pilis adpressis praeditus. Folia crassiuscula,
rigid a, remote denticulata. Semina oblonga.
I. Folia infei'iora oblongo-obovata, remote dentata.
Pedicelli floriferi 1 — 0,5 cm longi. Siliquae 4 —
6,5 cm longae \. S. frutescens.
II. Folia inferiora linearia, plerumque integerrima.
Pedicelli floriferi 0,5 — 0,4 cm longi. Siliquae 2,5 —
3,5 cm longae 2. *§. (otgusfi/oliujn.
li. Caulis pilis patentibus dr hispidus. Folia membrana-
cea, dense dentata. Semina ovoidea 3. 5. rupestrc.
b. Rostrum siliquarum longum (ca. \ cm) 4. ula, margine remote denticulata, ail basin integra et in pe'iolum acimiinata:
folia superiora minora, linearia, sed manifeste petiolata, acuta, inleura: oiiinia pilis
tenuil)us ljrevil)u.-5 adpi-cssis ulrinque strigoso-pilosa et scabriusrula, pallidi' viridia, cras-
siuscula. Hacemus sub aiithcsi corymbil'ormis, dein elongatus, sed siliipiis approxi-
matis, 20 — SO-tlorus. Pedicelli 1 — 0,5 cm longi, fililbrmes. Sopala 4 — 5 mm longj^,
erecto-patentia , ubionga, exteriora trinervia, a|)icc rolundata, interiora eliam pauci-
nervia, acutiuscula, onmia parce setulosa, ad apicem saepe violaceo-maculata. Petala
8 — 9 mm longa, dilute citrina; lamina elliptica, apice rotundata. ad basin in ungui-
culum paulo breviorem violaceum angustata. Stamina (i,5 : .") mm longa; lilamenta
viülacea: antherae oblongae, obtusae, 1,5 mm longae. ()varium 30 — 40-(ivulatum;
Stylus 0,5 mm longus ; stigma depresso-capitatuni, stylo vix latius. Siliipiae in pedi(.'ellis
0,8 — 1,3 cm longis adscendentibus irregulariter assurgentes vcl curvatae, 3,-"i — 6,5 cm
longae, teretiusculae, 1 — 1,2 mm diam., interdum breviter stipitatae, torulosae, in
roslrum 2—3,5 mm, raro usque 8 mm longum aspcrmum saepe tandein tumidum
exciu-renles ; valvae apice truncatac, slramineae vel violaceae. Semina oblongo-ellip-
soidea, '1,5 mm longa, 0,75 mm lata, 0,5 mm crassa, basi subalata, apice emarginala,
fusca, ad hilum nigra, alveolata. — Fig. 6 B.
Makarones isches Übergangsgebiet: in der Provinz .Madeira auf der
gleichnamigen Insel in Felsspalten und Schluchten vom Meeresslrande bis zu den
höchsten Berggipfeln verbreitet, vom April bis zum .Tuli blühend. — Madeira (N. H. Mason),
an feuchten Stellen (Jellinek in Exped. Novara), Strandfelsen bei Santa Anna (\V. Hille-
brand — im September fruchtend)^ Serra d'Agoa und Pico Grande, 1000 — 1300 m
86
0. E. Schulz.
Cruciferae-Brassiceae.
ü. M. (G. Mandon, PI. mad. n. 16,
auch var. dentatum]j Pico Grande am
Caminho Central, 1300 — UOO m ü. M.
(J. Bornmüller, PI. mad. n. 277), unter
dem Pico Grande (R. F. Lowe, PI. mad.
n. 337).
Habituell weicht vom Typus ab:
Var. dentatum O.E.Schulz (n. var.).
— Gaules graciles. Folia inferiora minuta,
2 — 3 cm longa, saepe profunde dentata.
Madeira (N. H. Mason), am Pico
Grande, 1300—1400 m ü. M. (J. Born-
müller, PI. mad. n. 276), Curral das
Freiras, 1000 m ü. M. (J. Bornmüller
n. 278).
Durch fleischige Konsistenz der
Blätter und fast völlige Kahlheit ist aus-
gezeichnet :
Var. succulentum Lowe, Manual
Fl. Madera L (1857—1868)29. — Bras-
sica frutescens 0. Ktze. var. succulenta
Durand et Schinz, Conspect. Fl. Afric.
L 1. (1895) 114. — Caulis subglaber.
Folia carnosa, glaberrima vel tantum ad
nervum primarium parce pilosa.
Madeira (C. Bolle, N. H. Mason).
2. S. angastifoliam (DG.) Lowe,
Man. Fl. Mad. I. (1857—1868) 30. —
Sinapis angustifoUa DG. ! Syst. 11. (1821)
624 et Prodr. L (1824) 220. — Sina-
pid&ndron salieifolium Lowe, Primit. Fl.
Mad. in Transact. Gambr. Phil. Soc. IV.
(1831) 36. — Brassica angustifolia 0.
Ktze. Rev. gen. I. (1891) 20. — B.
frutescens 0. Ktze. y&r. angustifolia Du-
rand et Schinz, Conspect. Fl. Afric. l. 1.
(1895) 114. — S: fruiescenU proxi-
mum, sed notis sequentibus differt: Caulis
humilior, inferne pilis brevioribus 0,25 —
0,33 mm longis obsessus. Folia plerum-
que ad basin ramorum conferta, elon-
gata, saepe angustissima, linearia, in-
tegerrima, apice obtusiusculo calloso-
punctata, 4 — 7 cm longa, rarius lineari-
lanceolata, ad basin longe angustata, ad
apicem parce remote dentata, 1 5 cm
longa, carnosa. PediceUi floriferi bre-
viores, 4 — 6 mm longi. Racemus fruc-
tifer densiusculus. Siliquae in pedicellis
6 — 8 mm longis, tantum 2,5 — 3,5 cm
longae, sed 1,5 mm latae. — Fig. 16.
Fig. 1 6. Sinapodendron angustifolium (DC.)
Lowe. Ä Habitus. B Siliqua. (Icon. origin. )
Sinapodendron. 87
Madeira (N. H. Mason), an den steilen Felsen des Cabo Giraö, 500 — 1000 m
ü. M. (G. Mandon, PI. mad. n. 4 5 — im April blühend).
3. S. rupestre Lowe, Primit. Fl. Mader. in Tiansact. Cambridge Phil. Soc. IV.
(1831) 37 et Manual Fl. Mader. I. (1857—1868) 30. — Sinapis rupestris Steudel,
Nomencl. bot. ed. 2. 11. (1841) 591. — Brassica rupestris 0. Ktze. Revis. gen. I.
(1891) 20. — Suffruticosum. Caulis 0,75 — 1,20 m longus, öbtusangulus, flexuosus,
divaricatim ramosus, pilis ca. 0,75 mm longis patentibus rb dispersis usque ad apicem
hispidus, tandem glabrescens; rami enascentes dense hirsuti, adscendenles. FoHa in-
feriora petiolo 3 — 4 cm longo disperse piloso, late ovata, apice obtusa, margine dense
inaequaliter dentata, basi dz inaequilatera rotundata vel paucilobata ; folia media
petiolo 1,5 — 2 cm longo, oblongo-ovata, utrinque acuta; folia superiora minuta, breviter
petiolata, linearia, subintegra vel integra; omnia pilis basi tumidis conicis accumben-
tibus utrinque strigoso-pilosa, membranacea, obscure viridia. Racemus 60 — 90-florus.
Pedicelli 10 — 5 mm longi, glabri vel disperse hispidi. Sepala 5,5 mm longa, plerum-
que parce setulosa, ad apicem saepe purpureo-maculata. Petala 7,5 — 10 mm longa.
Ovarium 32 — 36-ovulatum. Siliquae in pedicellis 0,6 — 1,2 cm longis, 3,2 — 6,5 cm
longae, 1^5 mm latae, in rostrum 2 — 3 mm longum aspermum attenuatae; valvae
apice subemarginatae vel truncatae, viridulo-flavae. Semina ovoidea, 1,2 : 1 : 0,6 mm.
Makaronesisches Übergangsgebiet: in der Provinz Madeira, auf der
gleichnamigen Insel sowohl im Innern als auch am Strande an Felsen, vom Mai bis
zum Oktober blühend. — Madeira (Schacht), Ribeira da Metade (W. Hillebrand
— im August blühend und fruchtend), ebenda in Schluchten, 1200 — 1500 m ü. M.
(G. Mandon, PI. mad. n. 17).
Var. ß. chaetocalyx Lowe 1. c. 38. — Tota planta usque ad sepala (incl.) dense
hispida. Ovarium disperse pilosum.
In den Tälern der Insel Madeira (nach Lowe), Ribeira oberhalb Boaventura an
Bächen, 1100 m ü. M. (J. Bornmüller, PI. mad. n. 279 — ■ im Juli blühend).
Var. y. gymnocalyx Lowe 1. c. ; Bornmüller in Engl. Bot. Jahrb. XXXIII. (1903)
424. — Planta glabrescens. Folia crassiuscula, lucida, setis valde dispersis scabra.
Pedicelli glabri. Sepala sub- vel glabra.
An einem Strandfelsen der Insel Madeira (nach Lowe; auch von Mandon! mit
der typischen Pflanze gesammelt); Punta Delgada (J. Bornmüller, PI. mad. n. 275
— im Juli blühend und fruchtend), zwischen Seixal und San Vicente (J. Bornmüller
n. 275b).
4. S. palmense (0. Ktze.) 0. E. Schulz. — Brassica palmensis 0. Ktze. Revis.
gen. I. (1891) 20. — Frutex bipedalis, debilis. Rami juniores foliaque substrigoso-
pilosa. Folia terminaliter rosulantia, obovata, spathulata, grosse crenato-dentata vel
nonnulla lyrato-pinnatiflda, in petiolum subaequilongum transeuntia, cum petiolo 3 — 5 cm
longa. Racemi florigeri breves, fructigeri elongati, usque 40 cm longi. Sepala ereeta,
oblonga, extrinsus pilosa, 4 — 6 mm longa. Petala pallide flava, ampla, ± 1 cm longa,
obovata in unguem attenuata. Pedicelli 5 — 8 mm longi, demum incrassati, cum setis 2
repli rudimentarii persistentes. Ovarium (fructus immaturus) sessile, in rostrum longum
attenuatum, stigmate bilobo, capitato.
Makaronesisches Übergangsgebiet, in der Provinz der Canaren. — Auf
der Insel Palma neben der im Bau begriffenen Chaussee oberhalb Brena (nach 0. Kuntze).
Nota. Haec species mihi non visa.
5. S. Bourgaei Webb apud Christ, Spicileg. canar. in Engler's Bot. Jahrb. IX.
(1887) 89. — Brassica Bourgeaui 0. Ktze. Revis. gen. I. (1891) 20. — Foliis rotun-
datis vel ovatis, dentatis, glaberrimis, glaucescentibus, floribus flavis, siliqua tetragona,
crassa, nervo medio nervulis prominentibus anastomosantibus stipato, rostro conico
quandoque gravide, seminibus rotundatis immarginatis.
Hab. in Teneriffae Barranco de Marti anez ; Gomera, Barranquillos de Valle
Hermoso, 16. April fruchtend; Hierro, Barranco de Valverde, 19. Juü blühend, leg.
Bourgeau (sec. Webb 1. c).
88 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
3. Eracastrum Presl, emend.
Enteastrum*) Presl, Fl. sie. I. (1826) 92, pro parte; Schimper et Spenner in
Spenn. Fl. Friburg. III. (1829) 946 (excl. Morieandiä); Reichb. Fl. germ. excurs. 11.
(1832) 693 et Deutschi. Fl. 1. (1837—1838) 104 (excl. b. Güntheria Andrz.); Koch,
Syn. 1. ed. (1835) 56, ex parte; Willk. in Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp. III. 4.
(1880) 861 (excl. sect. Hirsch feldia)] Cosson, Compend, Fl. atlant. II. (1885) 171
(excl. Hirschfeidia) ] Prantl in Engler-Prantl, Pflzfam. III. 2. (1890) 176 (excl. sect.
Hirschfeidia). — Brassica L. sect. II. Erucastrum DC. Syst. (1821) 582 et Prodr. 1.
(182 4) 216, pro parte; Benth. et Hook. f. Gen, I. 1. (1862) 84. — Diplotaxis sect. II.
Erucastrum Godr. in Gren. Godr. Fl. France I. (1848) 81. — Conirostrum Dulac,
Fl. Dep. Haut. Pyren. (1867) 135. — Hirschfeidia Fritsch ap. Janchen in Mitteil.
Naturw. Ver. Univers. Wien V. 6 — 8 (1907) 92 et Exkursionsfl. Österr. 2. Aufl. (1909)
264, pro parte, non Mönch. — Hirschfeidia Moench sect. I. Erucastrum, A. v. Hayek
in Beih. Bot. Centralbl. XXVII. I.Abt. 2. (1911) 260.
Sepala omnia aequalia, oblonga, apice rotundata, exteriora sub apice vix cuculli-
formia, interiora basi parum saccata, erecto-patentia. Petala plerumque anguste ob-
ovata, paulatim in unguiculum angustata, lutea, pallide flava, raro alba. Glandulae
nectariferae laterales minutae, semilunatae, interdum bilobae; medianae etiam parvae,
semiglobosae vel oblongae. Stamina semper 6 ; antherae oblongae, plerumque obtusae.
Gynophorum nullum vel brevissimum ; ovarium cylindricum, 11 — 50-ovulatum, ovulis
uniseriatis; Stylus saepe brevissimus; stigma depresso-capitatum, rarius bilobum. Siliquae
anguste hneares, plerumque rectae, transversim sectae quadrangulares, in rostrum
conicum, rarius aequicrassum excurrentes; placentae tenues, prominulae; valvae apice
emarginatae vel truncatae, nervo medio crasso uninerves et carinatae, nervis late-
ralibus tenuissimis ample reticulato-anastomosanlibus, ± torulosae; septum hyalinum,
seminibus foveatum; rostrum utrinque trinerve aspermum vel ad basin mono- vel
bi-, raro trispermum. Semina dz uniserialia, ovoidea vel oblonga, raro subglobosa,
pendula, sed in rostro erecta, brunnea; lesta minutissime alveolata; funiculus filiformis.
Cotyledones longitudinaliter conduplicatae, sessiles, apice leviter emarginatae vel ob-
tusae. — Herbae annuae vel biennes vel perennes, interdum induratione caulis infimi
suffruticosae, pilis simplicibus ±: obtectae, raro glaberrimae. Caulis teretiusculus,
saepius obtusangulus, raro acutangulus. Folia varie lyrato-pinnatipartita, superiora in-
terdum linearia. Racemus haud raro bracteatus.
Species 1 5 in Europa centrali et australi, insulis Canaiüensibus, Africa tota, prae-
cipue solo arenoso obviae.
Clavis specierum.
A. Folia carnosula, caulina superiora minuta, linearia vel fili-
formia, a foliis inferioribus diversa. Plantae elatae, peren-
nantes et basi sulTruticosae, 0,40 — 1,50 m altae.
a. Siliquae erecto-patentes, rostro 4 — 10 mm longo.
a. Folia inferiora pilis brevibus 0,1 — 0,4 mm longis
dense hispida. Ovarium 17 — 2 4-ovulatum. Siliquae
1 — 1,5 mm diam., in rostrum aequicrassum ex-
currentes {. E. laevigatwm.
ß. Folia inferiora multo majora, pilis valde dispersis
0,5 — 0,75 mm longis subglabra. Ovarium H — 18-
ovulatum. Siliquae 1,2 — 2 mm diam., in rostrum
manifeste attenuatae i. E. virgatum.
b. Siliquae rhachi accumbentes, rostro 3 — 7 mm longo . 3. ^. elahim.
B. Folia membranacea, caulina superiora inferioribus similia.
Plantae mediocres, 0,05 — 0,80 m altae.
") Nomen ex eruca et astro compositum, ob similitudinem cum genere Eruca.
Erucastrura. 89
a. Folia caulina superiora manifeste petiolata.
a. Rostrum siliquae sub apice subtumidum i. E. Thellungii.
ß. Rostrum ad apicem manifeste attenuatum.
I. Siliquae rostro 4 — 6 mm longo valde attenuato.
Ovarium \% — 19-ovulatum 5. E. varium.
II. Siliquae rostro i — 2 mm longo conico obtusius-
culo. Ovai"ium 24 — 50-ovulatum.
i. Caulis hispidus. Racemus florifer pedicellis i —
0,6 cm longislaxiusculus. Petala flava. Ovarium
24 — 36-ovulatum. Semina breviter ellipsoidea. 6. E. cardaminoides.
2. Caulis pubescens. Racemus florifer pedicellis
0,6 — 0,5 cm longis densus. Petala alba. Ova- ,
rium 46 — 50-ovulatum. Semina oblongo-ellip-
soidea .' 1. E. leucanthum.
b. Folia caulina superiora sessilia.
a. Flores' minuti. Petala angusta, oblonge - obovata,
4 — 6 mm longa.
I. Siliquae glaberrimae vel pilis brevissimis patentibus
obsessae, rostro i — 4 mm longo. Semina i — 1 ,5mm
longa.
1 . Racemus nudus vel tantum basi parce foliosus,
8 — 25-florus. Petala pallide flava 8. -E*. arabicum.
2. Racemus usque ad apicem bracteatus, 20 — 35-
florus. Petala aurea 9. E. abyssinicum.
II. Siliquae pilis recurvatis densis scaberrimae, rostro
0,5=— 1,5 mm longo. Semina 0,5— 0,75 mm longa 10. E. griquense.
ß. Flgres mediocres. Petala latiora, obovata, 6 — 9 mm
longa. .
I. Stigma stylo brevissimo subinflato evidenter latius,
bilobum. Siliquae in rostrum i — 2 mm longum
aequilatum excurrentes \ i. E. eanariense.
II. Stigma stylo manifesto conico vix latius, capitatum.
Siliquae in rostrum usque 8 mm longum attenuatae.
4. Caulis acutangulus, pilis rigidis retrorsis sca-
berrimus. Folia inferiora 3 — 4-juga, superiora
oblonga, Stigma stylo aequilatum, minutum . 12, E. strigosimi.
2. Caulis obtusangulus, pilis tenuibus scabriusculus
vel glaber. Folia omnia aequalia, 5 — I 8-juga.
Stigma stylo sublatius.
* Racemus seraper nudus. Petala flava, 7,5 —
9 mm longa. Ovarium 14 — 38-ovulatum.
Siliquarum rostrum 3 — 6 mm longum, saepe
\ — 2-spermum.
f Planta hispidula. Folia caulina inferiora
lyrato-pinnatipartita, 6 — 8-juga. Sepala
5 mm longa. Lamina petalorum jäte obovata 13. E. nasturtiifolium.
ff Planta glaberrima. Folia caulina inferiora
pectinato-pinnatipartita, 16 — I 8-juga. Se-
pala 6,5 mm longa. Lamina petalorum
anguste elliptica 14. E. palustre.
** Racemus =b foliosus. Petala pallide flava,
rarius lutea, 6 — 8 mm longa. Ovarium 40 — 44-
ovulatum. Siliquarum rostrum 1,5 — 4 mm
longum, semper aspermum ... . . . i^. E. galliciim.
90 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Species collectiva: E. laevigatnm (L.) 0. E. Schulz (n. i — 3).
I. E. laevigatum (L.) O.E. Schulz in Engler's Bot. Jahrb. LIV. Beibl. n. H9.
(1916) 56. — Erysimi varietas Hermann, Parad. Bat. (1698) 155. — Sinapis laevi-
gata L. Cent. I. (1755) in Amoen. Acad. IV. (1760) 281 et Spec. plant, ed. 2. II. (1763)
93i; DC. Syst. Nat. II. (1821) 611 (excl. syn. Poir.) et Prodr. I. (1824) 218; Spreng.
Syst. veget. II. (1825) 912 et IV. 2. (1827) 244 (excl. syn.); Steud. Nora. 2. ed.
(1841) 590; Willk. in Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp. III. 4. (1880) 852. — Ra-
phanus laevigatus Crantz, Class. Crucif. emend. (1769) 110. — Sinapis baetica Boiss.
Elench. (1838) 11. — Brassica baetica Boiss. Voy. bot. Midi Esp. II. (1839) 38, t. IX.
— Erucastrwn virgatum Coss. Not. pl. crit. Midi Esp. III. (1851) 96, non Presl. —
Corynelobus boeticus de Roemer in Linnaea XXV. (1832) 7. — Erucastrum boeticmn
Nyman, Sylloge Fl. Eur. (1854 — 1855) 197, n. 263; Lange, Pugill. pl. Hisp. in
Vidensk. Meddel. Kjöbenh. 1865 (1866) 79; Willk. in Willlj. et Lange, Prodr. FI.
Hisp. m. 4. (18 8 0) 862; Rouy in Bull. Soc. bot. Franc. XXVIH. (1881) 168. —
Brassica coryneloba Nyman, Consp. Fl. Europ. Fase. I. (l 878) 47, n. 32. — Erucastrum
virgatum Presl var. /i. bacticum Coss. Compend. Fl. atlant. II. (1885) 176. — Planta
induratione perennans. Caules «erecti, exaltati, 0,40 — 1,50 m alti, virgati, superne
ramosi, teretiusculi, firmissimi, glaberrimi vel inferne pilis patentibus rigidis perpaucis
obsiti, pruinosi, glaucescentes vel pallide violacei; rami adscendentes, tenues, plerumque
aphylli, lantum racemiferi. Folia inferiora manifeste petiolata, lyrato-pinnatifida, 3 — 5-
juga, lobo terminali suborbiculato vel breviter obovato crenulato, lobis lateralibus ovatis
vel oblongis inferioribus integris minutis, pilis brevibus 0,1 — 0,4 mm longis sursum
curvatis utrinque dense hispida; folia supei'iora multo minora, linearia vel filiformia,
glabra; omnia glaucescentia, carnosula. Racemus sub anthesi corymbosus, postea
valde elongatus, 25 — 50-florus. Pedicelli 4 — 5 mm longi, filiformes. Sepala 4 —
4,5 mm longa^ erecto-patentia, oblonga, apice rotundata, glabra vel ad apicem parce
setulosa, pallida. Petala 8 — H mm longa, pallide flava, serius albescentia; lamina ob-
longo-obovata, apice rotundata, in unguiculum subaequilongum sensiin angustata. Sta-
raina 7 — 9,5 : 5,5 — 7 mm longa; antherae oblongae, 2 mm longae. Ovarium 17 — 24-
ovulatum, in stylum 2 — 3 mm longum attenuatum; stigma capitatum, stylo latius.
Siliquae in pedicellis 4 — 7 mm longis erecto-patentibus suberectae vel patulae, lineares,
1,5 — 4,1 cm longae, 1 — 1,5 mm diam., torulosae, in rostrum 6 — 8 mm longum
mono- vel bispermum, aequicrassum, ad apicem saepe subtumidum, dein subito con-
tractum excuri'entes; valvae firmulae, apice truncatae, viridulae vel violaceae. Semina
oblongo-ellipsoidea, 1,2 mm longa, 0,6 mm lata, brunnea, alveolata, pendula, sed in
rostro erecta.
Mediterrangebiet. — Iberische Provinz: hauptsächlich im Südosten an
steinigen Orten und Ackerrainen, zwischen Gesträuch und an Zäunen, auf trockenen
Hügeln und Weinbergen. — Prov. Granada, besonders zwischen Kakteenhecken (Boissier
— im Mai blühend und fruchtend), Sierra de Almijara (Gandoger), Las Alpujarras
(Gandoger), bei Malaga auf dem Hügel S.Anton (Huter, Porta, Rigo, It. hisp.
n. 1087), am Tunnel 300 m ü. M. und in der Sierra de Caratraca (M. Brandt n. 1429,
2075 — im Mai und Juni blühend und fruchtend).
Durch kürzere Schoten weicht von der typischen Pflanze ab:
Var. brachyearpum (Rouy) 0. E. Schulz. — Erucastrum brachycarpum Rouy,
Excurs. bot. Esp. in Bull. Soc. bot. France XXXIII. (18 86) 52 4. — Corynelobus brachy-
carjjus Rouy, nomen nud., 1. c. — FoUa glabrescentia. Siliquae breves, 1 — 1,5 cm
longae, oligö-(l — 3)spermae, interdum abortu aspermae; rostrum 1 — 2-spermum, valvis
aequilongum vel longius, eis etiam latius.
In der Provinz Alicante bei Denia an den großen Felsen des Monge (nach Rouy);
Provinz Valencia, in Felsspalten der Sierra de Valldigna bei Carcagente (nach Rouy).
Eine vom Typus verschiedene Blattform besitzt:
Var. pseudosinapis (Lange) 0. E. Schulz. — Erucastrum pseudosinapis Lange,
Pugill. pl. Hisp. IV. in Vidensk. Meddel. Kjöbenh. 1865 (1866) 79; Willk. iu Willk.
Ji
Erucastrum. 91
et Lange, Prodi*. Fl. Hisp. III. 4. (I880) 862. — Brassica pseudosinapis Janka in
Termesz. Füzet. VI. (1882) 182. — Erucastrum virgatum Presl var. /. pseudosinapis
Coss.l Gompend. Fl. atlant. II. (1885) Ml. — Folia inferiora profundius dissecta,
pinnalisecta, 8 — 3-juga, lobis omnibus oblongis utrinque dt profunde 2 — 3-dentatis;
folia media 5 — 3-juga, lobis anguste oblongis vel linearibus, denticulatis ; folia su-
periora ± simplicia, linearia, ± integra.
Zentrales Iberien: bei El Escorial (M. Winkler — im Juni blühend). —
Südliches Iberien: bei Almeria (Guirao), an kiesigen felsigen Orten bei Barranco del
Caballar (Huter, Porta, Rigo, It. hisp. n. 1088 — im April blühend), auf sandigen
Hügeln oberhalb Almeria (Bourgeau n. 1535 — im April blühend, im Mai fruchtend),
bei Cartagena auf trockenen Kalkwiesen, 100—200 m ü. M. (Porta und Rigo, It.
hisp, in. 1891. n. 12).
Nota. Planta a Cavanillesio in Desenpe. plant. (1802) 427, n. 959 sub nomine S.lae-
vigatae enumerata foliis superioribus basi auriculatis a specie Linnaeana toto coelo differt.
Non dubito quin stirps Cavanillesii ad Brassicam campestrem L. pertineat.
2. E. virgatum Presl, Fl. sie. I. (1826) 94; Coss. Not. pl. crit. III. (1851) 97;
(var. a. virgatum) Cosson, Comp. Fl. atlant. II. (1885) 176. — Brassica sylvestris
Erysimi folio viridi florfluteo Cupani, Panphyt. sie. (1713) t. 70. — Sinapis virgata
Presl, Delic. Prag. I. (1822) 19 (excl. syn. Bon.); Guss.! Fl. sie. Prodr. II. (1828) 28 8
et Syn. II. 1. (1843) 200, 848;'Lojac. Poj. Fl. sie. I. 1. (1888) 112, t. XVI, Append.
(1889) 230, non Cav. — S. sicula Bertol. Fl. ital. VII. (1847) 169. — Brassica
Preslii Nicotra, Prodr. Fl. Mess. (1878) 90, n. v.; Janka in Termesz. Füzet. VI. (1882)
182. — B. exaltata Portal in Nuov. Giorn. bot. ital. XI. 3. (1879) 258. — B. sicula
Arcang. Gompend. Fl. ital. (1882) 45. — Sinapis laevigata Lojac. Poj. Fl. sie. I. 1.
(1888) 111 et Append. (1889) 230, Malpighia XX. (1906) 118, non L. — Brassica
boetica T. Caruel in Pariatore, Fl. ital. IX. (1893^ 1002; Fiori, Fl. Ital. illustr. I. 4.
(1899) 162, flg. 1409, non Boiss. — B. fruticuhsa Cyr. ß. exaltata Fiori, Fl. anal.
It. IV. App. 1. (1907) 96. — Melanosinapis boetica Calestani in Nuov. Giorn. bot.
ital. Nuov. Ser. XV. 3. (1908) 384. — A specie praecedente his notis distinguitur:
Foha inferiora subsimplicia, ovata vel sublyrato-pinnatifida, 2 — 5-juga, lobo terminali
maximo, obovato, apice obtuso, margine crenaturis grandibus sed inaequalibus utrinque
ca. 6 sinuato-crenato, ad basin profundius partito, lobis lateralibus ovatis vel oblongis
integris imis minutis; folia superiora angustiora, oblongo-elliptica vel lanceolata, apice
acuta, margine repando-dentata, ad basin saepe hastata et in petiolum decurrentia;
folia summa linearia, integra; omnia ad marginem et utrinque ad nervös pilis rigidis
0,5 — 0,75 mm longis valde dispersis setulosa vel subglabra, interdum violacea. Sepala
3,5 mm longa. Petala 7,5 — 8 mm longa. Stamina 5,5 : 4 mm longa. Ovarium 1 1 —
1 8-ovulatum. Siliquae in pedicellis 6 — 8 mm longis, 1,5 — 3,2 cm longae, 1,2 — 2 mm
diam., in rostrum 4 — 10 mm longum monospermum manifeste attenuatae. Semina
majora, 1,2 mm longa, 0,75 mm lata. — Fig. ilÄ — F.
Mediterrangebiet. — Ligurisch-tyrrhenische Provinz: in Unteritalien und
im nordöstlichen Sicilien auf Felsen und Sandhügeln, an Mauern und Feldrainen, be-
sonders in der Nähe der Meeresküste.
Calabrien (hb. Sprengel als Brassica elongata), in der Provinz Reggio bei der
Stadt Gerace auf Kalk 300 — 400 m ü. M. (Huter, Porta, Rigo, It. ital. III. n. 139,
Rigo in Dörfler hb. norm. n. 3907 — im Mai blühend und fruchtend).
Nordost-Sicilien: bei Tusa, Messina, Scaletta, Fiume di Nisi, Itala, Taormina,
Mola (Gussone), am Capo d'Orlando (Ci tarda in Todaro, Fl. sie. exs. n. 681), bei
Messina (Pariatore, Todaro — im Oktober fruchtend), Taormina im Amphitheater
(Sommier und Levier — im Juni blühend und fruchtend), Fiume di Nisi (E. et A.
Huet du Pavillon n. 14).
3. E. elatum (Ball) 0. E. Schulz in Engler's Bot. Jahrb. UV. Beibl. n. 119. (1916)
56. — Brassica elata Ball! iu Trimen's Journ. Bot. XI. (1873) 298 et Spicileg. Fi.
marocc. in Linn. Journ. Bot. XVI. (18 78) 326 t. XII. — Erucastrum virgatum Presl
92
0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Fig. 4 7. Emcastrum virgatum Presl. A Planta florifera. B Siliqua. G Sepaia, a interius,
b exterius, c a latere visum. D Petalum. E Stamen longius. F Pistillura. — E. abyssinieum
(A. Rieh.) 0. E. Seh. 0 Habitus et siUqua. H Sepaia, a interius, b exterius, c a latere visum. j
/ Petalum. K Stamen brevius. L Pistillum. (Icon. origin.)
Erucastrum. 93
var. e. elatum Cosson!, Comp. Fl. atlant. II. (1885) 177. — Planta perennis. Gaules
erecti, 0,60 — i,20 m alt., longe ramosi, teretiusculi, pallide vlrides, pruinosi, ad basin
pilis i — 1,5 mm longis albis subi'ectangule patentibus vel reflexis dense hispidi; rami
virgati, divaricati. Folia inferiora saepe grandia, usque 30 cm longa, petiolo brevi i —
5 cm longo lato pilis deflexis dense obsito, lyrato-pinnatipartita, 2 — 7-juga, lobo termi-
nali maximo, ovalo vel suborbiculato, inaequaliter crenato, lobis lateralibus ovatis sensim
minoribus et alternantibus, rhachi hie illic lobulata, utrinque pilis adpressis 0,5 — 1 n^m
longis dense strigosa; folia superiora multo minora, subsimplicia vel simplicia, obovata vel
oblonga, inaequaliter acute dentata, summa linearia, integra, disperse pilosa. Racemus
40 — 70-florus. Pedicelli 3 mm longi. Sepala 4 mm longa, pilis crispis ± villosa.
Petala 8 mm longa, saturate flava, paueivenosa. Stamina 6,5 : 4,5 mm longa; antherae
1,8 mm longae. Ovarium 21 — 26-OYulatum; Stylus 1 mm longus. Siliquae in pedicellis
5 — 8 mm longis erectis rhachi accumbentes, 1,7 — 3,5, i'aro usque 4 cm longae, 1 —
1,2 mm diam., in rostrum aequicrassum, sub apice ib tumidum, dein subito contrac-
tum, 3 — 7 mm longum, 1 — 2-spermum excurrentes. Semina ellipsoidea, 1 mm longa,
0,75 mm lata, compressa, laete brunnea, alveolata, pendula, sed in rostro erecta. —
Fig. 6 C.
Mediterrangebiet. — Südwestliche Mediterranprovinz, — Marocco:
auf Weiden, in Gebüschen, an kiesigen und felsigen Stellen, besonders in der unteren
montanen Region. — An Kalkfelsen des Großen Atlas oberhalb Seksaua und Milhain
1 100 — 1600 m ü. M, (J. Ball — im Mai blühend und fruchtend); auf den Bergen süd-
lich der Stadt Marocco häufig, so auf dem Djebel Lalla-Aziza, Touchka, Ouensa, Afou-
gueur, Tabgourt, Ait-Ougourt (Ibrahim Ammeribt — im Juni und Juli blühend und
fruchtend); Dj. Amsiten zwischen Mogador und Agadir (Ibr. Ammeribt — im Mai
blühend und fruchtend); Dj. Azighza im Gebiete Ait Bou-Oulii der Provinz Demnat (Ibr.
Ammeribt).
Durch kürzeren Fruchtschnabel ist bemerkenswert:
Var. rerayense (Ball) 0. E. Schulz. — Brassica rerayensis Ball! in Trimen's Journ.
Bot. XI. (1873) 298 et Spicileg. Fl. marocc. in Linn. Journ. Bot. XVI. (1878) 326 t. XIII.
— Erucastrum virgaium Presl var. ö. rerayense Cosson!, Comp. Fl. atlant. II. (1885)
177. — Siliquae usque 4 cm longae, in rostrum tantum 3 — 4 mm longum saepe
aspermum attenuatae.
An denselben Standorten mit der typischen Art, so am Djebel Touchka und Azighza ;
nach Ball auch in der subalpinen Region des Großen Atlas im Tale Ait Mesan 2000 —
2 500 m ü. M.
Von der typischen Pflanze läßt sich ferner wegen geringerer Bekleidung absondern :
Var. seabriusculum 0. E. Schulz (n. var.). — Caulis infei*ne glaber vel pilis bre-
vissimis paucis tantum scabriusculus. Folia inferiora longius (5 — 8 cm) petiolata, lobis
inter sese remotis, brevius pilosis.
Marocco: am Djebel Takreda im Gebiete Netifa der Provinz Demnat (Ibrahim).
4. E. Thellungii 0. E. Schulz in Engler's Bot. Jahrb. LIV. Beibl. n. 119. (1916)
54; Thell. in Hegi, 111. Fl, Mitt. Eur. IV. 38. (1918) 219, Fig. 779^, etiam var.
incrassatum. — E. varium Dur. var. ? incrassatum Thell. in P. K. Hager, Erheb, üb.
d. Verbr. wildw. Holzart. Schweiz. Lief, 3. (1916) 259 not., nom. nud. — Planta
annua videtur. Caulis 0,40 — 0,60 m alt., a basi ramosus, inferne angulatus, superne
teres, virgatus, basi verosimiliter breviter pilosus, ad apicem glaber. Folia inferiora
petiolata, lyrato-pinnaliparlita, 2 — 3-juga, lobo terminali grandi, ovato, obtuso, inaequa-
liter grosse dentato, lobis lateralibus oblongis, remote dentatis, imis minutissimis; folia
superiora linearia, acuta, remote denticulala vel integra, ad basin in petiolum mani-
festum angustata, omnia membranacea, ulrinque disperse adpresse pilosa. Racemus
sub anthesi capituliformiter confertus, deinde elongatus, 30 — 45-florus. Pedicelli bre-
vissimi, 2 mm longi, glabri. Sepala 3 mm longa, oblonga, apice rotundata, villosula.
Petala lutea, 6 mm longa ; lamina anguste obovata, paueivenosa, subtruncata, in ungui-
culum aequilongum angustata. Stamina 4 : 2,5 mm; antherae 1 m.ii longae, oblongae.
94 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Pistillum glabrum; ovariuin ovulis M — 4 6; Stylus 1,5 — 2 mm longus; stigma capita-
tum. Siliquae in pedicellis brevibus, 3 — 5 mm longis, erecto-patentibus patulae, lineares,
2 — 2,4 cm longae, \ mm diam., rostro longiusculo, 5 — 7 mm longo, 2 — 3-spermo,
aequicrasso, sub apice insigniter subtumido, oblongo-ovato, conice attenuato instructae;
yalvae apice retusae. Semina ovoidea, 0,75 mm longa, brunnea, alveolata, pendula, in
rostro erecta.
Schweiz: bei Disentis (Graubünden) mit fremder (wahrscheinlich aus Algerien
stammenden) Hafersaat {Ävena byzantina) eingeschleppt (P. Karl Hager — am 6. Sep-
tember <915 blühend und fruchtend, von A. Thellung-Zürich mitgeteilt).
Var. ß. dolichopodum 0. E. Schulz ap. Thell. in Hegi, 1. c, Fig. 119h. — Pedi-
celli fructiferi usque 9 mm longi.
Mit dem Tjpus.
ö. E. varium Durieu de Maisonneuve in Explorat. Scientif. de 1' Alger. Bot. Fase, ii
et 4 3 (4 848) t. 75; Thellung, Fl. advent. Montpell. (4 94 2) 263 et in Hegi, 111. Fl. Milt.
Eur, IV. 38. (1918) 2 4 9, t. 779 e, etiam var. campestre. — Brassica varia Dur. var.
a. campestris Dur. in Ducharlre, Revue Bot. H. (4 847) 435; J. Ball, Spicileg. Fl. marocc.
in Linn. Journ. Bot. XVI. (4 878) 325. — Diplotaxis coronopifolia Godr. Florul. juvenal.
2. ed. (4 854) 54, in Mem. Acad. Stanislas 3. ser. XVH. 4853. (4 854) 373. — Hirsch-
feidia varians Pomel, Mater. Fl. atlant. (1860) 4 2. — Erucastrum varium Dur. var.
a. varium et var. y. tenuirostre Cosson, Comp. Fl. atlant. II. (4 885) 4 74 et 4 75. —
Radix annua vel biennis, Caulis 0,4 5 — 0,60 m alt., a basi ramosus, raro simplex,
obtusangulus, flexuosus, pilis variis 0,2 — 4 mm longis subreflexis inferne densiuscule,
superne laxiuscule hispidus, saepe pallide violaceus; rami erecto-patentes. Folia inferiora
majuscula, peliolo manifesto 1 — 3 cm longo, lyrato-pinnatipartita, 2 — 3-juga, lobo termi-
nali maximo ovato obtusiusculo ad margiüem inaequaliter obtuse dentalo, lobis latera-
libus oblongo-ovatis obtusis dentatis, imis minutis integris; folia superiora multo minora,
breviter (5 — 4 mm) peliolata, 2— 4-juga, lobo terminaH elongato oblongo acutiusculo,
lobis laleralibus minutis; folia summa saepe linearia, remote denticulata; omnia mem-
branacea, utrinque hispida, viridia. Racemus sub anthesi corymbosus, dein elongatus,
sed densiusculus, 25 — 60-florus. Pedicelli filiformes, 4 — 5 mm longi, ± patenter pilosi.
Sepala 3,5 mm longa, erecto-patula, aequalia, oblonga, apice rotundata, disperse pilosa,
interdum violacea. Pelala flava, 6 — 6,5 mm longa; lamina anguste obovata, apice sub-
ti'uncata, sensim in unguiculum aequilongum angustala, paucivenosa. Stamina 4,5:3 mm
longa, exteriora adscendentia; antherae oblongae, 4 mm longae. Pistillum glabrum;
ovarium 4 2 — 4 9-ovulatum; Stylus 4,2 mm longus; stigma capitatum, minutum. Siliquae
in pedicellis 4,5 — 0,5 cm longis erecto-patentibus patulae vel adscendentes, lineares, 2 —
2,4 cm longae, 4 — 4,2 mm diam., in rostrum 4 — 6 mm longum, 4 — 2-, rarius asper-
mum valde attenuatae ; stigma rostro aequilatum ; valvae membranaceae, apice retusae,
flavidae, interdum violaceae. Semina ellipsoidea, 0,75 mm longa, 0,5 mm lata, dilute
brunnea, alveolata, pendula, in rostro erecta.
Mediterrangebiet. ■ — Südliche Mediterranprovinz: an unkultivierten Stellen,
auf Brachäckern und Weiden, zwischen Gesträuch, im Alluvium der Flüsse und Schluchten,
an kiesigen und steinigen Orten. In Algerien verbreitet; bisweilen verschleppt (Port
Juvenal!), — Bei Aumale (G. L. Durando — im Juni fruchtend); *bei Oran (Boissier
und Reutei*), ebendort (Battandier — im April blühend und fruchtend), bei Sidi-
bel- Abbes (A. Warion), *Kalkhügel unter Santa Cruz (0. Debeaux — im März blühend
und fruchtend), bei St. Gregoire (0. Debeaux), Südabhang des Djebel Santo (Balansa
in Puel et Maille, FI. Eur. n. 7* — im Dezember blühend); bei Ain-Sefra am Fuße
der Hügel am Wege nach Tyout (L. Chevallier, PI. Sahar. alg. n. 265 — im Mai
blühend und fruchtend).
Südwestliche Mediterranprovinz. — Marokko: Keira bei 800 m ü. M.
(nach Balansa); *bei Seksaua und Milhain (nach Ball).
In der Schweiz adventiv bei Disentis in Graubünden unter Ävena byxantina 4 150 m
ü. M. (P. Karl Hager, auch var. montanum).
Erucastrum, 95
Var. /?. montanum (Dur.) Cosson, Comp. Fl. atlant. II. (1885) 174; Batt. in ßatt.
et Trabut, Fl. de l'Alger. Dicot. (1888 — 18 90) 60; Thell. in Hegi, 1. c. 219, t. 779/",
etiam f. dasycarpum. — Brassica varia Dur. var. b. montana Dur. in Duchartre, Revue
Bot. II. (1847) 435. — Pistillum pilis inaequalibus nonnullis iongiusculis plurimis bre-
vissimis erecto-patentibus obsitum. Siliquae interdum usque ad apicem pilis patentibus
brevissimis ± densis hirtellae.
Hier und da mit dem Typus, an den oben angeführten Standorten mit einem *
bezeichnet.
Nota. Gl. Durieu 1. c. varietati a. campestri folia superiora semiamplexicaulia,attribuit
quae carte in Erucastro vario numquam inveniuntur.
6. E. cardaminoides (Webb) O.E. Schulz in Engler's Bot. Jahrb. LIV, Beibl, n, H9.
(1916) 56. — E. cdnariense Webb! in hb.; Cosson, Comp, Fl. atlant. II. (1885) 175
in obs., non Webb et Berthelot, Hist. Can. — E. canariense Webb var. cardaminoides
Webb, Syn. ined. ap. H. Christ, Spicileg, canar. in Engler's Bot. Jahrb. IX. (1887) 90;
Bolle! in Engler's Bot. Jahrb. XIV. (I89l) 231 n. 23. — Planta annua. Caulis erectus,
0,15 — 0,30 m alt., simplex vel saepius supra basin ramosus, acutangulus, pilis conicis
0,5 — 1,2 mm longis zh reflexis ad basin dense, ad apicem disperse hispidus, inferne
saepe violaceus; rami erecto-patentes. Folia inferiora petiolo manifesto 2 — 1 cm longo,
lyrato-pinnatipartita, 2 — 3-juga, lobo terminah maximo ovato obtuso inaequaliter den-
tato ad basin cum lobis lateralibus confluente, lobis lateralibus ovatis vel oblongis denti-
culatis sinubus rotundatis separatis, imis minutis; folia cauHna superiora breviter, sed
manifeste (8 — 5 mm) petiolata, angustiora, lobo terminali elongato oblongo acuto denli-
culato, lobis lateralibus obsoletis, ad basin in petiolum angustata; folia summa lineax'ia,
integra; omnia membranacea, utrinque pilis longiuscuUs disperse hispida, viridia. Ra-
cemus sub anthesi laxe corymbosus, dein elongatus, 12 — 55-florus. Pedicelli filiformes,
elongati, 1 — 0,6 cm longi, disperse patenter hispidi. Sepala 5 mm longa, erecto-patentia,
oblonga, apice rotundata, disperse hispida vel subglabra. Petala 7 mm longa, flava;
lamina anguste obovata, apice rotundata, in unguiculum aequilongum angustata. Stamina
5,5:4,5mm longa; antherae oblongae, acutiusculae, 1,5 mm longae. Ovariurn 24 —
36-ovulatum, interdum disperse hispidum; Stylus 0,5 mm longus; stigma depresso-
capitatum. Siliquae in pedicellis rectangule patentibus vel adscendentibus 2,2 — 0,6 cm
longis patulae vel adscendentes, 2 — 2,8 cm longae, 1,2 — 1,5 mm diam., torulosae, in
rostrum breve conicum 1 — 2 mm longum a- vel 1-spermum attenuatae; stigma minu-
tum; valvae membranaceae, apice emarginatae, flavidae vel subrubellae. Semina breviter
ellipsoidea, 0,75 mm longa, obscure brunnea, ad hilum nigra, alveolata, pendula, in
rostro erecta.
Makaronesisches Übergangsgebiet. — Auf allen Kanarischen Inseln: an
felsigen Orten und auf Brachäckern, häufig mit E. canariense (Webb — blüht das
ganze Jahr hindurch); Teneriffa, in Valle seco (G. Bolle — im April blühend und
fruchtend), Ban-anco de Bufadero (C. J. Pitard, PI. can. n. 475 — im Januar blühend
und fruchtend); Gomera (C. Bolle); Fuerte Ventura, bei Betaneuria und Handia (C.
Bolle — mit E. canariense gemischt).
Soll auch an der marokkanischen Küste bei Mazagan und Casablanca vorkommen
(vgl. Christ 1. c).
7. E. lencantham Coss. et Durieu apud Coss. in Ann. sc. nat. Bot. 4. ser. I.
(1854) 239, nomen nudum, in Bull. Soc. bot. France II. (1855) 307, descr.; Coss.
Illustr. Fl. atlant. Fase. I. (1882) 33 t. 24 et Comp. Fl. atlant. II. (1885) 178. —
Planta perennis. Radix descendens. Caules e collo nonnulH, erecti, 0,15 — 0,50 m alt.,
simplices vel superne breviter ramosi, obtusanguli, pilis tenuissimis ca. 0,5 mm longis
subreflexis canescentibus mollibus inferne dense superne disperse pubescentes. Folia in-
feriora manifeste (1 — 2 cm) petiolata, lyrato-pinnatipartita, 3 — 6-juga, lobo terminali
obovato obtuso margine obtuse dentato, lobis lateralibus breviter ovatis paucidentatis
inferioribus minutis oblongis integris; folia superiora brevius (1 — 0,5 cm) petiolata,
minora, lobis angustioribus acutioribusque ; omnia membranacea, pilis tenuibus dense
96 0- E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
pubescentia, incana. Racemus sub anthesi corymbosus, dein elongatus, 30 — 50-florus.
Pedicelli 5—6 mm longi, filiformes, pilosuli. Sepala 4,5 mm longa, erecto-patula, ob-
longa, apice rotundata, villosa, rubro-violacea. Petala 7 — 8 mm longa, Candida; lamina
obovata, apice subtruncala, ad basin in unguiculum brevem angustata. Stamina 5,5 : 3,5 mm
longa, exteriora adscendentia ; antherae oblongae, 1,5 mm longae. Pistillum glabrum;
ovarium 46 — 50-ovulatum; stjlus 0,5 mm longus; stigma capitatum, stylo sublatius.
Siliquae in pedlcellis i,2 — 0,9 cm longis erecto-patentibus erectae, saepe serpentino-
flexuosae, 2 — 3,5 cm longae, 1 mm diam., torulosae, in rostrum \ — 2 mm longum
aspermum (sed ovulo erecl.o rudimentai"io exstante!) parum attenuatae; valvae apice
truncatae, membranaceae, viridulae. Semina oblongo-ellipsoidea, 0,75 mm longa, 0,5 mm
lata, compressa, brunnea, sublaevia, pendula.
Mediterrangebiet. — Südliche Mediterranprovinz: in Algerien auf gra-
sigen Triften und steinigen Weiden, häufig zwischen den Rasen von Stipa tenacissima,
auf lehmigem kalkhalligem Boden, besonders in der Provinz Oran. — Provinz Oran, bei
Daia (A. Warion, PI. Atlant, sei. n. 7 — im Mai blühend und fruchtend); Süd-Algerien,
bei Ain-Sefra im Schiefergeröll vereinzelt HOO m ü. M. (L. Diels — im April blühend).
Var. ß. elongatum Hochreutiner in Annuaire Conservat. et Jard. bot. Geneve IX.
(1905) 153. — Caulibus elongatis, ad 0,60 m longis, parce vel non ramosis, foliosis,
foliis magnis ad 1 2 cm longis.
Provinz Oran: bei Ras Chergui ca. 1600 m ü. M. (nach Hochreutiner n. 216).
Species collectiva: E. arabicam Fisch, et Mey. (n. 8 — 9).
8. E. arabicum Fischer et Meyerj Animadvers. in Ind. V. sem. Hort. Petrop.
(1839) 35 n. 818, sensu amplo!; Schweinfurlh in Bull. Herb. Boiss. IV. (1896)
Append. II. p. 183. — E. leptopetalum Engl. Gliederung Veget. Usamb. in Abhandl. Kgl.
Preuß. Akad. Wiss. (1894) 67 et Pflanzenwelt Ost-Afrik. Teil C. (1895) 183; Volkens,
Kilimandsch. (1897) 285 (verosim. sjn. DG. exclud.). — Planta annua, 5 — 40 cm alt.,
fructifera usque 1 m alt. Caulis simplex vel saepe a basi ramosus, obtusangulus,
flexuosus, pilis 0,33 — 1 mm longis i-eflexis usque ad pedicellos (incl.) disperse hispidus;
rami erecto-palentes. Folia inferiora petiolo 1,5 — 0,5 cm longo hispido, lyrato-pinnati-
pa.rtita, 3 — 4-juga, lobo terminali oblique ovato apice obtusiusculo, margine inaequaliler
repando-dentato , lobis lateralibus late oblongis, imis minutis, triangulatis , integris,
rarius simplicia, oblongo-spathulata, apice rotundata, ad marginem integra vel remote
repando-dentata (f. simplicifoliu7n); folia superiora basi lata sessilia, 3 — 2-juga, lobis
angustioribus et acutioribus, vel simplicia, oblonga, praesertim ad basin profunde
dentata vel omnino integra; omnia membranacea, utrinque pilis sursum curvatis disperse
hispida. Racemus sub anthesi densus, minutus, corymbiformis, dein valde elongatus,
8— 25-florus, nudus vel tantum basi bracteatus. Pedicelli 5 — 2 mm longi, suberecti.
Flores minuti. Sepala 3 — 3,5 mm longa, erecto-patentia, oblonga, apice rotundata,
patenter hispida. Petala 4 — 5,5 mm longa, initio coeruleo-violacea, dein pallide flava;
lamina anguste oblongo-obovata, apice rotundata, ad basin angustata, paucivenosa.
Stamina 4 — 5,5:3,5 — 5 mm; antherae 1 mm longae, lineares. Pistillum glabrum;
ovarium 42 — 46-ovulatum; Stylus brevis, 0,5 mm longus; stigma depresso-capitatum,
stylo sublatius. Siliquae in pedicellis breviusculis 1 0 — 2 mm longis erecto-patentibus pa-
tulae vel assurgentes, 2 — 4,6 cm longae, 1,5 — 2 mm diam., torulosae, in rostrum
1 — 4 mm longum aspermum subattenuatae; stigma rostro aequilatum; valvae firmulae,
apice emarginatae, viridulae. Semina ellipsoidea, 1 — 1,2 mm longa, 0,75 — 0,8 mm
lata, compressa, rubello-brunnea, alveolata, pendula.
Afrikanisches Wald- und Steppengebiet. — Nordafrikanische Steppen-
provinz: im Glücklichen Arabien (Jemen) (Leo Hirsch n. 159), in Kaffeepflanzungen
unterhalb Menacha (Schweinfurth — im Februar fruchtend), am Djebel Bura über
Hille in der oberen Region bei 1000m ü.M. (Schweinfurth n. 412, 540 — im
Januar blühend und fruchtend, einh. Name asb-el-biss), im Wadi Aggara bei Hodjela
in Maisfeldern (Schweinfurth n. 913). — Abessinisches Hochland: bei Adua auf
Erucastrum. 97
Äckern als Unkraut 2000 m ü. M. (Schimper n, 933 als Erucastrum edule Höchst. —
im August blühend und fruchtend), bei der Station Bogos in den Uferebenen des Anzeba
während der Regenzeit 1850 m ü. M. (J. M. Hildebrandt com. Rensch n. 524 —
im September blühend und fruchtend), bei der Station Keren (J. M. Hildebrandt
n. 1255® — im Juli blühend und fruchtend). — Kolonie Eritrea, Ambelaco nahe
Maldi "2000 m ü. M. an Wegen (Schweinfurth n. 225 — im Februar blühend und
fruchtend), bei Ghinda und zwischen Ghinda und Filogobai iOOO — 1500 m ü.M.
(Schweinfurth n. 432, 5H), Paß Bamba (Schweinfurth n. 656), Amba Gheleb
2200 m ü. M, (Schweinfurth n. 1402, 1461 — im April blühend und fruchtend —
einh. Name ta te). — Somaliland (Riva in coli. Ruspoli n. 423).
Ostafrikanische Steppenprovinz. — Usambara: am Rande feuchter Wiesen
(C. Holst n. 210 — im Dezember blühend und fruchtend), auf Kulturland im gelich-
teten Hochwald 1570 m ü. M. (C. Holst n. 8933 — im August blühend und fruchtend),
am »Ostafrikanischen Graben« (Merker n. 493 — im Februar blühend und fruchtend);
am Kilimandscharo in der Landschaft Marangu oberwärts der wiss. Station 1600 m
ü. M., mit Eleusine coracana zugleich aufgehend (G. Volkens n. 1406 — im November
blühend und fruchtend), Kibohöhe an Wegrändern und in Pflanzungen ca. 1 100 m ü. M.
(R. Endlich n. 421 — im Juni blühend und fruchtend), Msinga-Baga (Braun n. 2785
— im August blühend und fruchtend), bei Moschi (Merker n. 492 — im Mai blühend
und fruchtend); im Seengebiet von Uganda bei Manjongo (Stuhlmann n. 1380 —
im Januar blühend und fruchtend); Karagwe, bei Kafuro 1350 m ü. M. auf Laterit
(Stuhlmann n. 1769), Butumbi, Berge westlich von Katanda auf felsigem Boden 1900 m
ü, M. (Stuhlmann n. 2194 — im April blühend und fruchtend), im östlichen Mpororo
ca. 1400 m ü. M. (Stuhlmann n. 3172); Ruanda 1700 m ü. M. (Kandt n. 8).
Südafrikanische Steppenprovinz. — Süd westafrika: bei Windhuk an den
Hängen der Vorberge 1600 — 1700 m ü. M. (Trotha n. lOP — im Februar blühend
und fruchtend). Amboland: bei Olukonda (H. Schinz n. 3i3 — im Januar blühend
und fruchtend; vgl. Schinz in Bull. Herb. Boiss. V. (1897) App. III. 89 nni^v Brassica
strigosa?). Damaraland: bei Okahandja 1200 m ü. M. (Dinter n. 491 — im März
blühend und fruchtend).
Nur durch die Behaarung der Schoten unterscheidet sich:
Var. Schimperi (Bolss.) 0. E. Schulz. — Erucastrum arabicum Fisch, et Mey. !
Animadvers. in Ind. V. sem. Hort. Petropol. (1839) 35 n. 818, sensu stricto!; Litt.
Bericht in Linnaea XIII. (1839) 109; Boiss.! Fl. Orient, l. (1867) 389. — Diplotaxis
erucoides Schimp. ap. Fisch, et Mey. 1. c, non DG. — Brassica Schimperi Boiss. PI.
Aucher. or. in Ann. sc. nat. Bot. 2. ser. XVH. (1842) 86; Oliver, Fl. Trop. Afr. L
(1868) 66. — B. arabica Fiori in Nuov. Giorn. bot. ital. N. S. XIX. 3. (1912) 445.
— Diplotaxis inopinata Sprague in Kew BulL (1914) 16 n. 1471. — Pistillum bre-
vissime pilosum. Siliquae valvis disperse breviter hispidulis.
In Arabien: an kultivierten Orten bei Tayfa, besonders im Tal Fatme bei Mekka
(W. Schimper, Un. it. n. 941 — im Dezember blühend); bei Maskat (Aucher n. 4130
nach Boiss.). — In Ägypten kultiviert (Sickenberger).
Britisch-Ostafrika: bei Nairobi 1 800 m ü.M. (W. J. Dowson n. 3 nachSprague).
— Deutsch-Ostafrika: am Kilimandscharo in der Landschaft Marangu überall an
Wegen und in der Nähe von Wohnstätten 1580 m ü. M. (G. Volkens n. 898 — im
September blühend und fruchtend).
Durch längere Blüten- und Fruchtstiele weicht vom Typus ab:
Var. hararense (Engl.) 0. E. Schulz. — Sisymbrium abyssinicum Fourn. Recherch.
Crucif. (1865) 71, n. 26. — Diplotaxis erucoides Schweinf.! Beitr. Fl. Äthiop. I.
(1867) 75, n. 400, non DG. — Sisymbrium hararense Engl.! Bot. Jahrb. XXXÜ. 1.
(1902) 98 et in Sitzb. Preuß. Acad. Wiss. (1906) 728, emend. — Pedicelli floriferi
5 — 15 mm longi, fructiferi interdum recurvati, inümi 1,5 — 2,3 cm, superiores 0,8 —
1,2 cm longi. Siliquae interdum pendulae.
A. Engler, Das Pflanzenieich. lY. (Embryophyta sipbonogama) 10'. 7
9S O- E. Schulz. — Cructferae-Brassiceae.
Abessinisches Hochland: bei Dschadscha auf Feldern, 2000 m ü. M. (W. Schim-
per n. 381 — im Oktober blühend und fruchtend). — Gallaland: bei Beiana im
Waldgebirge, 1700 m ü. M. (Ellenbeck in Exped. Baron v. Erlanger n. 418 — im
März blühend); Somaliland und Harar (Ellenbeck n. 982 — im Mai blühend und
fruchtend = f. simplieifolium) , Harar um 1800 m ü. M. (Ellenbeck n. 673a —
im April blühend und fruchtend = f. simplicifolium) ; Engl. Somaliland: am Gara
Mulata in einer gebüschreichen Felsschlucht, 1800 — 2000 m ü. M. (Ellenbeck n. 560
— im März blühend und fruchtend = f. simplicifolium), bei Meid Serrut, 1800 m
ü. M. (J. M. Hildebrandt n. 1359 — im April blühend).
Deutsch-Ostafrika: in Umbugwe und Iraku (Merker n. 108).
Nota. Sinapis leptopetala DC, cuius specimen originarium in museo parisiensi conser-
vatur, ex tabula Delessertii et loco natali ad Erucastrum strigosum perlinere videlur.
9. E. abyssinicum (A. Rieh.) 0. E. Schulz in Engler's Bot. Jahrb. LIV. ßeibl.
n. 119 (1916) 56; Thell. in Hegi, 111. Fl. Mitt. Eur. IV. 38. (1918) 220. — Brassica
Tournefortii A. Rieh. Tent. Fl. abyss. I. (1847) 23; Oliv. Fl. Trop. Afr. I. (1«68) 66;
Engl. Hochgebirgsfl. Trop. Afr. (1891) 2 2 4, non Gouan. — Erucastrum arabicum
Fisch, et Mey. var. abyssinicum A. Rieh.! 1. c. 25. — E. arabicum Schweinf.! Beitr.
Fl. Äthiop. I. (1867) 75, n. 403 et in Bull. Herb. Boiss. IV. (1896) App. II. 183;
Engl. Hochgebirgsfl. Trop. Afr, (1891) 224, non Fisch, et Mey. — Brassica bracteo-
lata Herb. Monspel. ap. Thellung, Fl. advent. Montpell. (19 13) 267, non Fisch, et Mey. —
Differt a specie antecedente notis sequentibus: Caulis ad basin saepe violaceus. Folia
inferiora petiolo 2,5 — 0,5 cm longo saepe violaceo, lyrato-pinnatipartita vel runcinata,
5 — 6-juga, lobis lateralibus ad basin lateris inferioris auriculatis; folia media 4 — 3-
juga; folia superiora flores fulcientia sessilia, simplicia, oblonga, remote sinuato-dentata,
summa minuta, 4 — 3 mm longa, bracteiformia, linearia, sed denticulata. Racemus
foliosus, 20 — 35-florus. Sepala 3 — 4 mm longa, exteriora disperse hispida, interiora
glabra, interdum violacea. Petala 4,5 — 6 mm longa, aurea, lamina oblongo-elliptica.
Ovarium 40 — 50-ovulatum, pilis brevissimis patenlibus obsessum. Siliquae in pedicellis
1,8 — 0,5 cm longis erecto-patentibus suberectae, 4,5 — 6 cm longae, 1,8 mm diam., in
rostrum 1,5—3 mm longum aspermum subattenuatae; valvae pilis brevissimis ca.
0,25 mm longis patentibus scabrae vel glabrescentes, stramineae. Semina 1,5 mm longa,
1 mm lata, compressa^ sordide brunnea, sublaevia. — Fig. 1 7 G — L.
Abessinisches Hochland: bei Enschedcap (Intschatkab) (Schimper, Fl. Abyss.
2. sect. n. 1367 — im Juli blühend), auf Äckern bei Adua (Schimper 2. sect.
n. 1099 — im November blühend und fruchtend), bei Debra Eski (Semen), 3100 m
ü. M. (Schimper n. 63 — im Oktober blühend und fruchtend), auch sonst in Abys-
sinien höher und liefer (Schimper n. 109), Provinz Tigre, bei Memsah (Dillon nach
Rieh.), auf dem Berge Buahit in Semen (Schimper nach Rieh.), bei Sassidolosatscha
(Rohlfs und Stecker — im Februar blühend und fruchtend). — Kolonie Eritrea:
bei Halai als Äckerunkraut, 2600 m ü. M. (Schwein furth n. 224 — im Mai blühend
und fruchtend), auf dem Plateau von Kohaito, 2600 — 2700 m ü. M. (Schweinf urth
n. 226), im Lawatale, 1000 m ü. M. (SchvFeinfurth n. 1675). — Harar, 1800 m
ü. M. (Ellenbeck n. 693 — im April blühend), Ackerland am Hararmaja-See (Ellen-
beck n. 470 — im März blühend], im Gallalande im Gebiet Arussi bei Adagido in
feuchten Rasen, 2700 m ü. M. (Ellenbeck — im Juli blühend und fruchtend). —
Auch adventiv am Hafen von Ludwigshafen in der Bayrischen Pfalz (F. Zimmermann
— im Juli 1915 blühend und fruchtend), auch im Bot. Garten zu Zürich als Unkraut
(A. Thellung — im Juni 1913 blühend und fruchtend).
Var. pachypodum (Chiov.) 0. E. Schulz. — Sisymbrium pachypodum Chiov.
in Annal. bot. Rom. IX. 1. (1911) 52. — Statura minore, ramiflcatione densiore
interdum caespitosa, bracteis floralibus majoribus foliaceis, siliquis brevioribus crassiori-
bus, pedicellis brevioribus et crassioribus 1 — 3 mm longis 1,5 — 2 mm crassis.
Kolonie Eritrea, Hamasan bei Adi-Sogro (nach Chiovenda n. 59); Semien
Debarek (nach Chiovenda n. 882, 887).
Erucastrum. 99
10. E. griquense (N. E. Brown) 0. E. Schulz in Engler's Bot. Jahrb. L\\.
Beibl. n. H 9 (1916) 56. — Sisymbrium Turczaninowü Szyszjl.! Enum. Polypet.
Rehmann. (188 7) 10 6, non Sonder. — Brassica griquensis N. E. Brown! in Kew
Bull. (1894) 3ö.'5. — Diplotaxls griquensis Sprague in Kew Bull. (1914) 16, 17 in
textu. — Herba annua. Caulis 0,15 — 0,30 m alt., ramosus, angulatus, pilis rigidis
patentibus 0,5 — 1 mm longis et reflexis multo brevioribus usque ad apicem dense
hispidus; rami adscendentes. Folia inferiora petiolata, Ijrato-pinnatifida, lobo terminali
oblongo vel elliptico-oblongo, obtuso, inaequaliler denlato, lobis lateralibus utrinque
2 — 4 ovatis vel deltoideis obtusis subintegris; folia superiora sessilia, basi auriculata,
oblonga,' obtusiuscula, inaequaliter dentala; omnia utrinque hispida. Racemi initio
breves, dein parum elongati, 10 — 25-flori. Pedicelli floriferi 4 — 2 mm longi. Sepala
erecto-patentia, 3 mm longa, anguste oblonga, hispida. Pctala flavida, 5 mm longa,
angusle oblanceolata. Stamina 2,5 : 3,5 mm; anlherae 0,5 mm longae, Ovarium ovulis
ca. 30; Stylus brevissimus, 0,5 mm longus; sligma depresso-capilatum, subbilobum,
stylo aequilalum. Siliquae in pedicellis brevibus, 8 — 4 mm longis, subrectangule paten-
tibus adscendentes, 1,5 — 2,2 cm longae, 1,5 mm diam., subito in rostrum brevissimum,
0,5 — 1,5 mm longum, aspermum contractae ; valvae pilis brevissimis recurvatis dense
scabrae. Semina ellipsoidea, 0,5—0,75 mm longa, subbiseriata, dilute brunnea, vix
alveolata.
Südafrikanische Steppen pro vinz. Griqualand-West: in der Nähe des Vaal
River (Burchell n. 1771 nach Brown ; Oranje-Freistaat (llolub nach Brown), bei
Olifantsfontein (Rehmann n. 3483); Bechuanaland : im Gebiet der Barolongen (Holub
nach Brown); Transvaal, Hallwater Salt Pan Jiolub nach Brown, an sandigen
Plätzen bei Mailas Kop, 700 m ü. M. R. Sclilechter n. 4573 — im März blühend
und fruchtend).
11. E. canariense Webb et Berthelot, Hist. Nat. Canar. I. (1836 — 1840) 8 1,
t. VlII; Bolle!, Florul. insul. Purpur, in Engler's Bot. Jahrb. XIV. (189!) 231, n. 23,
pro parle. — Radix annua. Caulis 0,05 — 0,30 m alt., a basi ramosus, obtusangulus,
valde flexuosus, pilis inaequiiongis usque 1,5 mm longis rigidis inferne dense superne
disperse hispidus; rami erecto-patentes. Folia inferiora oblongo-obovata vel spathulata,
ad basin in petiolum brevem angustata, margine sinuato-pinnalifida vel remote dentata;
folia superiora oblonga, basi sessilia et subauriculata, margine denliculata vel integra;
omnia utrinque dr hispida. Racemus sub anlhesi corymbiformis, deinde valde elon-
gatus, nudus, 20 — 35-florus. Pedicelli 8 — 4 mm longi, erecto-patentes. Sepala
4,2 mm longa, erecto-patula, anguste oblonga, obtusa, disperse palenler hispida. l'etala
8,5 mm longa, bicolora, dilute flava, unguiculo violaceo; lamina obovata, ad basin in
unguiculum paulo breviorem subito angustata, venis paucis violaceis. Stamina 4,5 :
5,5 mm; filamenta violacea, antherae 1,5 mm longae, oblongae, obtusae. Ovarium
28 — 32-ovulatum, lineare; Stylus brevissimus, subinflatus ; sligma majusculum, stylo
evidenter lalius et bilobum. Siliquae in pedicellis 1,5- 0,6 cm longis creclo-palentibus
palulae, 2 — 3 cm longae, 1 mm diam., torulosae, in rostrum brevissimum 1 — 2 mm
longum aspermum aequilalum excurrentes; sligma rostro sublatius; valvae apice emargi-
natae, viridulae. Semina subglobosa, minula, ca. 0,75 mm diam., brunnea, sub-
alveolata.
Makaronesisches Übergangsgebiet. Provinz der Canaren: auf Fuerte-
venlura bei Tetir an kultivierten Orten (C. J. Pitard, l'l. can. n. 33 sub n. Eruca
sativa — im Februar blühend und fruchtend), bei Belancuria und Handia (C. Bolle
mit Erucastrum cardayninoidcs)^ zwischen Tuineje und Tesejeraje (0. Burchard, PI.
can. n. 9 — im April blühend).
Nota. See. Webb 1. c. et t. VIII E. canariense foliis semiamplexicaulibus et rostro sili-
quarum crassissimo e.xcellit.
12. E. strigosum (Thunb.) 0. E. Schulz in Engler's Bot. Jahrb. LIV. Beibl.
n. H9 (1916) 56. — Sisymbrium strigosum Thunb. Prodr. pl. capens. (1800) 109
et Fl. capens. ed. Schultes (1823) 496; Juel, PI. Thunberg. (19 18) 186. — Brassica
1*
iOO . 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
strigosa DC. Syst. H. (1821) 603 et Prodr. I. (1824) 216; Sonder in Harvey and
Sond. Fl. capens. I. (1859 — 1860) 31. — Erysimimi scabrosum Banks ap. DC. 1. c,
nomen. — Sinapis retrorsa Burch. ap. DC. Syst. II. (1821) 609 et Prodr. I. (1824)
218; Sonder in 1. c. 32. — S. leptopetala DC. 11. cc, 610 et 218; Deless. Icon.
select. IL (1823) 25, t. 87 (tantum ex icone petalis angustioribus differt!); Eckion
et Zeyher!, Enum. pl. Afric. austr. I. (1835) 7. — Sisymbrium eroswm E. Meyer!
ap. Drege, Zwei Pflanzengeogr. Dok, in Flora 1843. II. (1844) 222 et Turcz. Ani-
madvers. in Bull. Soc. Imp. Nat. Moscou XXVII. 2. (1854) n. 4, p. 311, nomen
nudum. - — Brassica erosa Turcz.! 1. c. — B. strigosa DC. var. ß. glabrata Sonder
in 1. c. 31. — B. leptopetala Sonder! in 1. c. 31. — Sisymbrium lyratum Meisn.
in PI. Krauss. ex Sonder in 1. c. 3 2, non Burm. — Brassica retrorsa Thell. ap.
Schinz, Mitteil. Bot. Mus. Zur. in Vierleljahrsschr. Nat. Gesellsch. Zürich. LVI. 3.
(1912) 258. — Radix annua. Caulis erectus, 0,20 — 0,60 m alt., a basi ramosus,
acutangulus, pilis adpressis retrorsisque rigidis scaber, ad apicem glabrescens, interdum
pallide violaceus; rami suberecti. Folia inferiora breviter petiolata, lyrato-pinnatifida,
3 — 4-juga, lobo terminali maximo circuitu oblongo-ovato, obtusiusculo, grosse et irre-
gulariter obtuse dentato et crispo, lobis lateralibus ovatis sensim minoribus ; folia
media aequalia, sed sessilia, lobis irais stipuliformibus semiamplexicaulia ; folia superiora
angustiora, oblonga, acuta, pinnatifida vel tantum ad basin grosse denlata, basi ipsa
dz auriculata; omnia ad rhachim retrorsim pilosa, in limbo pilis sursum curvatis
utrinque disperse vel dense hispida. Racemus sab anthesi densus, dein valde elongatus,
20 — 30-florus. Pedicelli 4 mm longi, suberecti, glabri. Sepala 4,5 mm longa, erecto-
patentia, oblonga, apice rotundata, exteriora ad apicem parce setulosa. Pelala ca.
8 mm longa, flava; lamina obovata, apice rotundata, in unguiculum brevem contracta.
Stamina 6:5,5mm longa; anlherae oblongae, 1,5 mm longae. Pistillum glabrum;
ovarium 28-ovulatum; Stylus 1 mm longus; stigma minutum, stylo aequilatum. Sili-
quae in pedicellis 1,2 — 0,5 cm longis erecto-patentibus patulae vel assurgentes, 2,1 —
3,8 cm longae, 1,5 mm diam., torulosae, in rostrum 4,5 — 8 mm longum 1- vel saepius
2-spermum attenuatae; valvae apice emarginatae, viridulo-flavae. Semina ellipsoidea,
1 mm longa, 0,75 mm lata, subcompressa, rubello-brunnea, subalveolata, pendula, in
rostro erecta.
Gebiet des südwestlichen Kaplandes. Oliphants-Rivei'sbad und an anderen -
Orten (nach Thunberg); auf Kalkhügeln und zwischen Gesträuch in der Kan*oo, auch
auf Feldern zwischen den Flüssen Coego und Sondagsrivier im Distrikt Uitenhage
(Drfege, Eckion n. 49 — im Juni und Juli blühend und fruchtend), auf grasigen
Hügeln bei Adow zwischen dem Sondags- und Boschesmannsrivier (Eckion n. 50, pro
parte — im August und September blühend und fruchtend), Buffelvalley (Drege),
Hügel am Zwartkop River (Zeyher). Bei Colesberg (Drege), in den Schneebergen
(Drege — im März blühend, mit Sisymbrium, montanum). — Südwestliches Kapland
(Sonnerat nach DC. — Heimat von Sinapis leptopetalal).
13. E. nasturtiifolium (Poiret) O.E.Schulz in Engler's Bot. Jahrb. LIV. Beibl.
n. 119 (19 16) 56; Thell. in Hegi, 111. Fl. Mitt. Eur. IV. 38. (1918) 2 20, Fig. 119a— d,
etiam f. normale I. c. 224. — Erysimum erucastrum Scopoli, Fl. carniol. 2. ed. II.
(1772) 27, n. 828; Clairville, Manuel Herbor. Suisse (1811) 219. — Sinapis hispanica
Lam. Fl. fr. III. (1778) 645; ThuiUier, Fl. Envir. Paris 2. ed. I. (1799) 343, non L.
— Brassica erucastrum Vill. Prosp. Bist. pl. Dauph. (1779) 40, t. 20, fig. 5 et Hist.
pl. Dauph. I. (1786) 251, 260; Vill. Fl. Delph. in Gilib. Syst. pl. Eur. I. (1785) 71;
AUioni, Fl. pedem. I. (1785) 267; DC. Syst. II. (1821) 600 et Prodr. I. (1824) 216
(partim); Spreng. Syst. veget. II. (1825) 910; Gaud. P'l. helvet. IV. (1829) 380, t. IV;
Soyer-Willemet in Ann. sc. nat. 2. ser. II. (1834) 116; Ardoino, Fl. Alpes-Marit.
(1867) 28; Janka in Termesz. Füzet. VI. (1883) 181; G.Beck, Fl. Nied. Österr. H.
(1892) 485; T. Caruel in Parlat. Fi. ital. IX. (1893) 1004; Fiori, Fl. Ital. illustr. I. 4.
(1899) 162, fig. 140 8, non L. — Sisymbrium erucastrum Vill. Hist. pl. Dauph. 111.
(1789) 342, t. 36; Brot. Fl. lusit. I. (1804) 588, non Poll. — Sinapis nasturtiifolia
Erucastrum. XOl
Poiret in Lam. Encjc. IV. (179 6) 346. — Sisynibrium ohtuqafigulum Haller ap.
Schleicher, Catal. pl. Helv. (1800) 48, n. 459, nomen; Willd.! Spec. pl. III. 1. (1800)
504, descr.; Suter, Fl. helvet. I. ed. II. (1802) app. 315, ed. Hegetschw. IL (1822) 75;
Poiret, Encycl. VII. (1806) 216; DG. Syst. H. (1821) 465 et Prodr. I. (1824) 192;
Prantl, Exkurs. Bayern (1884) 223. — Brassica erucastrum var. ß. Suter, Fl. Helv.
1. ed. II. (1802) 73. — Sisynibrium jacoheaefolium Bergeret apud Villars, Catal. pl.
Jard. Strasbourg (1807) 259, nomen. — Erysimum ohtusangulum Clairv. Man. Herb.
Suisse (1811) 219. — Sinapis erucastrum Ruchinger, Fl. Lid. Venet. (1818) 165.
— Sisymbrium monense Gmeh Fl. Bad. Als. IV. (1826) 484, quoad pl. const., non
L. — Brassica ohtusangula Reichenbach in Mössl. Handb. Gewächsk. 2. Aufl. IL
(1828) 1185 (excl. syn. Willd.); Shuttleworth in Jardine, Selby and lohnst., Magaz.
ZooL Bot. IL (1838) b31; Bertoloni, Fl. ital. VIL (1847) 158; Jessen, Deutsch. Exe,
Fl. (1879) 260. — Gimtheria obtusangula Andrz. apud Reichb. in Mössl. I.e., in
syn. — Erucastrum Gmelini Schimper et Spenner in Spenn. Fl. Friburg. III. (182 9)
947, 1087. — E. Lamarckii Schimper et Spenn. in 1. c. — Sisymbrium lourne-
fortii Schleich, apud Schimper et Spenn. in 1. c, nomen. — S. obtusifolium Ducros
ap. Gaud. Fl. helv. IV. (1829) 380, in syn. — Sinapis nasturtioides Poiret (erron.)
ap. Gaud. I.e. — Erttcastrum obtusangulum, Reichb. \ Fi. german. excurs. IL (1832)
693 et Deutschi. Fl. L (1837 — 1838) 104, t. 89, fig. 4429; Koch in Sturm, Deutschi.
Fl. L 15 (1834) Heft 66, cum tab. et Syn. 2. ed. L (1846) 64; Neilr. FL Nied.-
Öst. (1859) 736 et Nachträge zu Maly's En. (1861) 239; Willkomm in Willk. et
Lange, Prodr. Fl. Hisp. IIL 4. (1880) 862; Schlechtend. IlalL Fl. Deutschi. XV. (1883)
t. 1499; Coste, Fl. Fr. I. (1901) 81, ic. — E. montanum UegeischweWer, FL Schweiz,
ed. Osw. Heer (1840) 656. — Diplotaxis eru^castrum Godron in Gren. et Godr. FL
France I. (184 8) 81 (excl. syn. L. et Sis. gall.)\ Cusin et Ansb. Herbier Fl. fran?.
IL (1868) t. 219, n. V.; Burnat, Fl. Alp. Marit. L (1892) 79; Rouy et Fouc. Fl.
France IL (1895) 45. — Gonirostrum obtusangulum Dulac, Fl. Dep. Hautes-Pyi-en.
(1867) 195. — Brassicaria erucastrum Gillet et Magne, Nouv. Fl. fran?. (1879) 32.
— Brassica obtu^angulata Saint-Lager in Annal. Soc. bot. Lyon VII. (1880) 121. —
Gru/yifera Lamarckii E. IL L. Krause in Sturm, Fl. Deutschl. 2. ed. VI. (1902) 130,
t. 36. — Hirschfeidia erucastrum Fritsch in Milteil. Naturw. Ver. Univ. Wien V.
6 — 8 (1907) 92 et Exkursionsfl. Österr. 2. Aufl. (1909) 265. — Planta biennis vel
perennis, raro annua. Gaules a basi complures, erecti, 0,20 — 0,80 m alt., ra-
mosi, obtusanguli, flexuosi, pilis inaequilongis 0,25 — 1 mm longis reversis subad-
pressis densiusculis usque ad pedicellos (incl.) obsiti et scabriusculi, interdum vio-
lacei; rami suberecti, acutanguli. Folia basalia petiolo 1 — 2 cm longo, lyrato-pin-
natipartita, ca. 3-juga, lobo terminali maximo; folia caulina inferiora ±: sessilia,
6 — 8-, raro usque 1 2-juga, lobis sinu rotundato separatis, terminali ambitu breviter
obovato obtuso lobulis parce obtuse dentatis obsolete trilobo, lobis lateralibus late ob-
longis ad basin in parte inferiore auriculatis caeterum superioribus paucidentatis vel lobu-
lalis inferioribus integris, imis minutis caulem rb amplectentibus; folia superiora
aequalia, sed lobis acutis et angustatis; omnia membranacea, pilis 0,75 — 1,2 mm
longis sursum curvatis, sed ad nervum medium reversis utrinque hispidula, interdum
violacea. Racemus sub anthesi corymbosus, dein elongatus, nudus, 25 — 60-florus,
rau'ius floribus infimis 1 — 2 foHo fultis. Pedicelli 5 — 7 mm longi, filiformes. Sepa\a
5 mm longa, patula, oblonga, apice rotundata, pilis crispis villosa vel subglabra, non-
numquam pallide violacea. Petala 9 mm longa, flava; lamina obovata, apice rotundata,
paucivenosa, in unguiculum paulo breviorem contracta. Stamina interiora 5,5 — 8 mm
longa, exteriora assurgentia, 4,2 — 6,5 mm longa; antherae oblongae, 1,5 mm longae.
Pistillum glabrum; ovarium 28 — 3 8-ovulatum; Stylus I mm longus; stigma semi-
globosum, stylo sublatius. Siliquae in pedicellis 2 — 0,6 cm longis subrectangule patulis
erecto-patentes, 2,3 — 4,5 cm longae, 1,2 — 1,5 mm diam., lorulosae, basi parum
(l — 1,5 mm) stipitatae, ad apicem in rostrum 3 — 6 mm longum trinerve monospermum
attenuatae, interdum rostro tumido et bispermo ; valvae apice emarginatae, firmae.
\()2 0- E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae. »
flavidae, saepius bf-ujpneo-violaceae et viridulo-tinctae. Semina ovoidea, \ mm longa,
0,75 mm lata, 0,5 mm crassa, purpui'eo-brunnea, ad hilum nigra, alveolata, pendula,
in rostro erecta.
Mitteleurop äisches Gebiet: in der Provinz der westlichen europäischen
Mittelgebirge und der Alpenländer an Fluß- und Seeufern auf sandigen oder
kiesigen, bloßen Stellen, an Zäunen und auf Mauern, auf Brachland; im Gebirge an
steinigen Wegrändern, in der Schweiz bis zum Gemmipaß und in Tirol im Pfitscher
Tale bis <300 m ü. M. (nach Dalla Torre und Sarnthein) ansteigend.
Mediterrangebiet: in der iberischen Provinz. — Soll auch in Unter-
italien und Sicilien vorkommen. — Bisweilen verschleppt.
Nieder-Österreich: bei Inzersdorf unweit Wien (Woloszczak in Kerner, Fl.
exs. Austro-Hung. n. 75), bei Liesing (E. v. Haläcsy in Baenitz hb. eur.). — Am
Bodensee bei Bregenz (Buek, Sauter in Beichb. Fl. germ. exs. n. 499), bei
Friedrichshafen (G. v. Martens, E. Zickendrath — im März blühend), bei Überlingen
(Jack), bei Wollmalingen (S.Zimmern), Konstanz auf dem Ried (A. Leiner), Insel
Mainau (hb. A. Braun — im August blühend und fruchtend). — In der Schweiz: an
der Via mala in Graubünden (A. Engler — im Juli blühend), am Walensee (Jäggi),
Kanton Bern, bei Uttigen auf dem Kies der Aare (P. Ascherson); bei Täsch im Niklaus-
tale (Meyer — im August blühend und fruchtend), im Rhonetale oberhalb Leuk am
Gemmipaß (F. Tessendorff), bei Sion (Kress), bei Martigny und Bex (C.Bolle —
im Juni blühend), bei Carouge (C. Bolle — im Mai blühend), am Fuße des Mt.
Saleve (Graf z. Solms), am Zusammenfluß der Rhone und Arve (Th. v. Heldreich
— im September blühend und fruchtend). — Baden: an den Ufern des Rheins
(Nestler in hb. Willd. n. 12 052, fol. i et 3), auf der Rheininsel bei Neuenburg
häufig (Gay, Jung); Elsaß, bei Straßburg (A. Ludwig). — Frankreich: bei Paris
(A. Garcke), bei Vincennes (W. de Schoenefeld, Vahl — im Mai blühend), bei
Chelles (W. de Schoenefeld — im Juli blühend), bei Aire (Th. v. Held reich) ^ bei
Döle (Beyrich), Lyon (Jordan, C. Ozanon in F. Schultz, hb. norm. Cent. 3.
n. 217 — im April blühend und fruchtend); bei Arles (hb.- Garcke); bei Montpellier
(Th. V. Heldreich — im September blühend und fruchtend); bei Bages unweit Nar-
bonne (E. G. Paris — im April blühend und fruchtend); auf kalten Wiesen bei Gedre
(Haut. Pyr.), 1000 m ü. M. (Bordere in C. Baenitz, Hb. europ. — im August blühend
und fruchtend); lies d'Hyeres (W. Herter 'n. 21 4 ig, Huet). — Oberitalien: im
Vallee d'Aosta (hb. Garcke — im Juli blühend und fruchtend), am Gardasee (Porta),
bei Gargnano am Wege nach Piovere (Kueglei*), Bologna (Fiori); Sardinien (hb.
Sprengel). — Spanien (Tremols), bei Barcelona auf dem Berge Tibidado (R. Fritze
— im März blühend), auf dem Monserrat unterhalb des Klosters (Kersten comm.
C. Rensch — im November blühend und fruchtend), bei Tarragona (Schmeidler —
im Oktober blühend und fruchtend).
Nach der Tracht wurde beschrieben:
f. alpinum (Favre) Thell. in Hegi 1. c. 223. — Caulis tantum 10 — 15 cm allus,
subsimplex, magis pilosus. Folia fere omnia basalia, caulina minima, subglabra. Flores
majores.
Im Wallis an den höchstgelegenen Standorten, z. B. beim Kaltwassergletscher am
Simplon (nach Th eilung).
Eine kräftige Pflanze mit breiteren Blattabschnitten ist:
f. latisectum (Fiori) Thell. in Hegi 1. c. 224. — Brassica erucast?'iwi L.
f. latiseeta Fiori etc. Schedae Fl. Ital. exs. in Nuov. Giorn. bot. ital. Nuov. Ser. XIII. 1 .
(1906) 36, n, 268. — Folia caulina ampla, inferiora et media usque ad 25 cm longa
et 7 cm lata, lyrata; laciniae oblongae, mediae 10 — 25 mm latae, terminali ampliore
ovata et oblonga.
Frankreich: bei Charenton (Hartweg — im Juli blühend). — Italien: bei Bo-
logna auf den Hügeln di Bai'bianello an feuchten, schattigen Orten, 100 m ü. M., auf Kalk
(L. Ceroni nach Fiori). Schweiz: in Graubünden an Felsen der Via Mala (Rainer).
Erucastrum. 103
Durch geringere Behaarung ist vom Typus verschieden:
Var, glabreseens 0. E. Schulz (n. var.). — Sisymbrium obtusangulum Schleich,
var. /?. DG. Prodr. l. (I82i) 192 (excl. syn. Willd.). — Caulis inferne parce pilosus,
superne glabreseens. Folia subglabra. Sepala ad apicem parum pilosa.
Wallis: an den Ufern der Rhone bei Sion (Sitten) (Christen er — im Juni
blühend und fruchtend). — Oberbaden: bei Müllheim adventiv (E. Sickenberger).
— Thüringen: bei Weimar durch Kleesamen eingeführt und jahrelang beobachtet
(C. Haussknecht).
Habituell unterscheidet sich durch stärkere Zerteilung der Blätter von der ty-
pischen Pflanze:
Var. subbipinnatifldum (Lagasca) Thell. in Hegi l. c. 224. — Sinapis subbi-
pinnatifida Lag. Gen. spec. (1816) 20, n. 266; DG. Syst. II. (1821) 617 (excl. syn.)
et Prodr. I. (1824) 219. — Erucastrum subbipinnatifldum Lange ap. Nyman, Gonsp.
FI. Europ. L (1878) 48. — E. obtusangulum, Reichb. var. ß. subbipinnatifldum Willk.
in Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp. III. 4. (1880) 863. — Folia lobis superioribus
grosse dentato-incisis subbipinnatiflda.
Südfrankreich: bei Toulon (hb. A. Garcke), an Felsen bei Pas de l'Echelle
(Th. v. Heldreich — im Juni blühend), an Mauern bei Grenoble (Bonjean). — Im
nördlichen Spanien hier und dort (nach Willkomm).
Wegen der Behaarung der Schoten erscheint bemerkenswert:
Var. Poiretii 0. E. Schulz (n. var.). — Brassica [Sinapis) puiberula Pau in Bol.
Soc. Arag. Gienc. Nat. \. (1902) 50, n. v.; Fedde, Repert. IIL n. 20—21 (1907) 32 4.
— B. [S.) puverula Pau (erron.) ap. Merino, Fl. Galic. L (1905) 161, probab. —
Siliquae parce breviter pilosae, interdum tantum pilis perpaucis ad rostrum obsitae.
Frankreich: zwischen Gluse und S. Martin bei Paris (A. Garcke). Auch in
Spanien (nach Poiret); Galicien, in einer Pfütze bei Sanjiän und Mondariz in der Pro-
vinz Pontevedra (nach Merino).
Durch kürzere und schmalere Schoten weicht wesentlich vom Typus ab:
Var. steuoearpum (Rouy et Fouc.) Thell. in: Hegi 1. c. 224. — Erucastrum
intermedium, Jordan, Diagn. I. 1. (1864) 191. — Diplotaxis erucastrum Godr.
forma D. stenocarpa Rouy et Fouc. Fl. France 11. (1895) 46. — Flores paulo minores.
Racemus usque 80-florus. Sepala 4,5 mm longa. Petala 7,5 — 8 mm longa. Ovarium
14 — 20-ovulatum. Siliquae breviores, 1,5 — 2,8 cm longae, 1 mm diam., rostro tantum
0,75 — 2 mm longo, saepe aspermo.
Elsaß: bei Straßburg an der Gitadelle (Paeske, Schimper — im September
blühend und fruchtend). — Südfrankreich: im Dep. Gard bei Tresque (nach Jordan)
und im Dep. Pyr.-Or. bei Millas (nach Rouy). — Portugal: am Ufer des Duero bei
Porto (Link).
14. E. palustre (Pir.) Vis. Semin. Hort. Bot. Patav. 1855. (1856) in obs.; Linnaea
XXVIII. (1856) 365; Calestani in Nuov. Giorn. bot. ital. Nuov. Ser. XV. 3. (1908)
385. — Brassica palustris Pirona, Fl. Forojul. Syllab. (1855) 18; Bertol. Fl. itaL X.
(1855) 520; Beguinot in Bullet. Soc. bot. ital. 1905, n. 9 (1906) 258—264; Thell.
in Hegi, 111. Fl. Mitt. Eur. IV. 38. (1918) 235. — B. elongata Garuel in Parlat. Fl.
ital. IX. (1893) 993 (quoad pl. Pir.), non Ehrh. — Recedit ab E. nasturtiifolio notis
sequentibus: Radix perennans, crassa. Tota planta glaberrima. Gaulis ca. 0,60 m altus,
teretiusculus. ^ Folia multo angustiora, basalia anguste oblonga, remote sinuato-dentata,
ad basin sensim in petiolum subaequilongum angustata; folia caulina inferiora longissima
(ca. 1 8 cm),^pectinato-pinnatipartita, multi(l6 — 1 8)-juga, lobis minutis, terminali ob-
longo obtuso paucidentato, lateralibus alternantibus superioribus aequalibus inferioribus
sensim C minoribus triangulatis acutis integris, imis minimis obovatis auriculiformibus;
folia superiora multo minora, linearia, remote pinnatiGda. Sepala 6,5 mm; petala
9 mm longa, lamina anguste elliptica. Stamina 5 : 7 mm; antherae 2,5 mm longae.
0 Valium ovulis 25 — 2 8. Siliquae (mihi non visae) 3 — 5,5 cm longae, rostro 4 — 6 mm
longo coronatae.
104 0- E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Mittlere Mediterranprovinz. — Nordadriatische Zone: Friaul, in Sümpfen
bei Talmasson (Marchesetli — im Mai blühend), ferner bei Virco (nach Pirona),
Flambro (Tommasini nach Caruel).
J5. E. gallicum (Willd.) 0. E. Schulz in Engler's Bot. Jahrb. LIV. Beibl. n. H 9
(1916) 56; Thell. in Hegi, 111. Fl. Mitt, Eur. IV. 38. (1918) 2 24, t. 131, fig. 2, eliam
f. erectum (Zimmerm.) 1. c. 226. — Eruca sylvestris Tabernaem. Kräuterb. II. (1613)
166 ic. — E. inodora J. Bauh. Hist. II. (1651) 862, fig. 3; Moris. PI. Oxon. II. (1680)
sect. III. t. 5, fig. 10. — Sisymhrium supinwn L. var. ß. Gouan, lUustr. et Obs. bot.
(1773) 43. — S. erucastrum Vo\\\ch, Hist. pl. Palat. II. (1777) 234 (excl. syn. Gou.);
Chaix apud Vill. Hist. plant. Dauph. I. (1786) 351; Gmel. Fl. Bad. HI. (1808) 67;
Prantl, Exkursfl. Bayern (188 4) 223. — S. erucastrum PoU. var. B, Vill. 1. c. III.
(1789) 343. — Eruca erucastrum Gärtner, Mey., Scherb. Fl. W^etterau II. (1800)
458; Baumg. Enum. pl. Transsilv. II. (1816) 265. — Brassica erucastrum Suter,
Fl. helvet. 1. ed. II. (1802) 72; Schübler et Martens, Fl. Württemb. (1834) 434;
Meigen, Deutschi. Fl. III. (1842) 269, non L. — Sisymhrium gallicu7n Willd.! Enum.
Hort. Berol. II. (1809) 678; DG. Syst. II. (1821) 487; Schleich, ap. Soy.-Will. in
Annal. sc. nat. Bot. 2. ser. II. (1834) 116. — S. subbipinnatifidum Hornem.! Hort,
bot. Hafn. Suppl. (1819) 72 (excl. syn. Lag.). — S. irio L. var. d. gallicum DC.
Prodr. I. (1824) 192. — Brassica erucastrum L. var. ß. ochroleuca Gaudin, Fl.
helvet. IV. (1829) 381. — Erucastrum Pollichii Schimper et Spenner in Spenn. Fl.
Friburg. III. (1829) 946; Koch in Röhling's Deutschi. Fl. IV. (1833) 702 et in Sturm,
Deutschi. Fl. I. 15 (1834) Heft 66, cum tab. 1 et 2; Koch, Syn. 2. ed. I. (1846) 65;
Peterm. Deutschi. Fl. (1849) 39, t. VII, fig. 50; Aschers. Fl. Prov. Brand. (1864) 50;
W. Carruthers in Journ. Bot. III. (1865) 169, t. 31; Schlechtend. Hall. FI. Deutschi.
XV. (1883) t. 1500; Coste, Fl. Fr. I. (I90l) 80, ic; Garcke, Ulustr. Fl. Deutschi.
19. Aufl. (1903) 51; B.L.Robinson in Rhodora XIII. (1911) 10 — 12. — E. vulgare
Endl. Fl. Poson. (1830) 396. — Sisymhrium hirtum Host, Fl. austriac. IL (1831)
261. — Erucastrum inodorum Reichb. Fl. germ. excurs. II. (1832) 693 et Deutschi.
Fl. L (1837 — 1838) 104, t. 89, fig. 4428. — Brassica ochroleuca Soyer-Willemet,
Observ. in AnnaL sc. nat. Bot. 2. ser. II. (1834) 116; Beck, Fl. Nied.-Österr. IL
(1892) 485; Caruel in Pariatore, Fl. ital. IX. (1893) 1006; Fiori, Fl. Ital. illustr. I. 4.
(1899) 162, fig. 1407. — B. Pollichii Shuttleworth in Jardine, Selby, Johnston, Magaz.
Zool. Bot. IL (1838) 531; F. Schultz, Fl. Pfalz (1845) 46; Jessen, Deutsche Exe. Fl.
(1879) 260; Schmalh. Fl. Mittel- und Süd-Rußl. I. (1895) 79. — Erucastrum ob-
tusangulum Hegetschw. Fl. Schweiz, ed. Osw. Heer (1840) 656, non Reichb, — Diplo-
taxis hractCiata Godron in Gren. et Godr. Fl. France I. (184 8) 81 et Fl. Lorr. 2. ed. I.
(1861) 50; Rouy et Fouc. Fl. France IL (1895) 44. — D. bracteosa Godr. (sphalm.)
ap. Wirtgen, Fl. Preuß. Rheinl. I. (1870) 165. — Moricandia erucastrum Comien
ap. Nyman, Consp. I. (1878) 48, nomen. — Brassicaria hracteata Gillet et Magne,
Nouv. Fl. franQ. (1879) 32. — Brassica obtusangula Reichb. var. ß. Pollichii Ar-
cangeli, Compend. FI. ital. (1882) 45. — B. hracteata Janka in Termesz. Füzet. VI.
(1882) 178. — Erucastrum hracteatum St. Lager in Cariot, Etüde des fleurs 8. ed. IL
(1889) 54. — E. erucastrum Huth in Helios XL 9. (1893) 134. — Gaulis Pollichius
E. H. L. Krause in Bot. Centralbl. LXXXl. 6. (1900) 2 07. — Crucifera Pollichii
E. H. L. Krause in Sturm, Fl. Deutschi. 2. ed. VI. (1902) 129, t. 35, fig. 1. — Hirsch-
feidia Pollichii Fritsch ap. Janchen in Mitteil. Naturw. Ver. Univ. Wien V. 6^ — 8.
(1907) 92; Fritsch, Excursionsfl. Österr. 2. Aufl. (1909) 265; v. Hayek, Fl, Steierm. L
(1909) 552. — Erucastrum ochroleucum, Calestani in Nuov. Giorn. bot. ital. Nuov.
Ser. XV. 3. (1908) 384, — Planta annua, raro biennis, Caulis saepe a basi ramosus,
plerumque erectus, 0,10 — 0,75 m alt., obtusangulus, pilis 0,25 — 0,75 mm longis re-
versis subadpressis densis usque ad pedicellos (incl.) praeditus, interdum pallide viola-
ceus; rami erecto- patentes. Folia basalia infima manifeste (3,5 — 1 cm) petiolata,
obovata, apice rotundata, margine repando-crenata, in petiolum angustata, sequentia
brevius petiolata, lyrato-pinnatipartita, lobo terminali grandi, dentibus obtusis in-
Eruoastruni. 105
aequalibus utrinque 6 — 7 sinuato-dentato vel lobulato, lobis lateralibus utrinque ca. 3
minutis oblongis ± integris ; folia caulina media brevissime peliolata, sinuato-pinnati-
partita, 6 — 9-juga, lobis oblongis obtusis utrinque grosse obtuse paucidentatis, saepe
lobis profundius dissectis bipinnatipartita; folia superiora sessilia, lobis angustioribus
acutioribusque ; omnia crassiuscula, hispidula ut in E. nasturtiifollo^ interdum sordide
violacea. Racemus ±. bractealus, primo corjmbosus, dein elongalus, 12 — 50-florus,
floribus inferioribus semper ex axillis foliorurn sensim magnitudine decrescentium. Pedi-
celli 4 — 6 mm longi. Sepala 3 — 5,5 mm longa, erecto-patentia, oblonga, zb pilosa,
interdum violacea. Petala 6 — 8 mm longa, pallide flava, saepe venis viridulis; lamina
anguste obovata, sensim in unguiculum angustata. Stamina erecta, G- — 7,.'i : 5 — (i mm
longa; antherae l,5mmlongae. Ovarium 40 — 44-ovulatum: Stylus tanlum 0,5 mm
longus; Stigma depresso-capitatum, stjlo sublatius. Siliquae in pedicellis 3 — 0,4 cm
longis patulis erecto-patentes vel ads'cendentes, 1,6 — 4,5 cm longae, 1,5 mm diam.,
sessiles, in rostrum 1,5 — 4 mm longum semper aspermum subito attcnuatae. Semina
\ — 1,2 mm longa, 0,7 5 mm lata, purpureo-brunnea.
Mitteleuropäisches Gebiet, hauptsächlich in der Provinz der europäischen
Mittelgebirge in der niedrigen Region auf Ackern, besonders im Alluvium der Flüsse
und Seen, daher an feuchten Ufern, an sandigen Orten, im Flußschotter, bisweilen mit
der vorigen Art zusammentreffend, nach F. Schultz auch auf Kalk und Lehm; häufig
auch verschleppt. — Frankreich: bei Paris (A. Garcke), im Rhönetale bei Lyon
(Th. v. Heldreich — im August blühend, Jordan, G. Ozanon in F. Schultz, hb.
norm. Cent. 3, n. 2 i 6 bis — im April blühend und fruchtend); bei Aiguebelle im Tale
Maurienne, Dep. Savoie (E. Perrier n. 43), Besancon (Grenier), bei Cour ani Doubs
(C. A. Gerard in Soc. Sud-Est 1895 n. 222). — Im nördlichen Spanien (nach
Willkomm) und im nördlichen Italien (nach Caruel) sehr selten. — Schweiz:
am Genfer See (Thomas), bei Genthod (Meyer), am Zusammenfluß der Rhone und
der Arve (Th. v. Heldreich — im Mai blühend und fruchtend), an der Arve bei
Veirier (Th. v. II eidreich), am Ufer des Lac de Neuchatel bei St. Blaise (0. v. Seenien
— im September blühend und fruchtend), bei Corcelette (A. Braun), bei Winterthur
(Lindenberg\ bei Chur (Killias). — Südwest-Deutschland: bei Konstanz (Leiner),
Stuttgart (G. v. Martens — • im August blühend und fruchtend), an den Ufern des
Rheins (Nestler in hb. Willd. n. 12 052, fol. 2), Straßburg (A.Ludwig, Oertel in
C. Baenitz, hb. europ. n. 2 0 8), Rastatt (v. Gansauge — im ,Iuli blühend und fruch-
tend), Karlsruhe A. Braun), Friedrichsfeld bei Mannheim (J. A. Schmidt, F. Wirtz\
Worms (Hampe), Auerbach an der Bergstraße (Kunth), Deidesheim (C. H. Schultz
Bip.), zwischen Landau und Weißenburg (F. Schultz, hb. norm. n. 2 1 fi — im Juli
blühend, Stolle), Zweibrücken (F. Schultz), Saarbrücken (Müller), Kreuznach auf dem
Schloßberg (L. Di eis — im April blühend), Hanau, Frankfurt a./M., Wiesbaden, Mainz
(Ziz), oberhalb Bingen (Schlickum), auf dem Rochusberge (Winkler), Ingelheim
(E. Zickendrath); am Mittelrhein bei Boppard (Buek), Koblenz, Neuwied (Andree),
am Wege nach dem Rasselstein (0. v. Seemen), im Rheintale und auf dem Maifelde
(Wirtgen, hb. select. I. n. 9), Rolandseck (v. Gansauge), Bonn (A. Garcke), ebenda
am rechten Rheinufer (Regel in Reichb. Fl. germ. exs. n. 1967 — im Mai blühend
und fruchtend), zwischen Köln und Mühlheim (v. G an sauget, Ruhrort Schultz). —
Im übrigen Deutschland wohl nur adventiv, oft aber eingebürgert, so bei Bennsledt
unweit Halle a./S. (A. Garcke, Irmisch\ Diesdorf (H. Eggert), Magdeburg, Berlin
(P. Ascherson, 0. Hoffmann, Kuegler, Reinhardt, C. Scheppig), Damm des
Notte-Kanals bei Meilen unweit Zossen (A. Kammann), Frankfurt a. 0. i'Buek), Danzig
(Lützow). — Osterreich: an der Donau bei Linz (Duftschmid — im August
blühend), im Prater bei Wien (J. N. Bayer, Kegel, Winkler), Aspern (Woloszczak
in Kerner, Fi. exs. Austr.-Hung. n. 74), Brigittenau (R. Fritze), im Marchfelde
Winkler); in Ungarn (nach Neilreich); in Siebenbürgen (nach Baumgarten und
Schur). — West-Rußland: an einigen Orten (nach Schmalhausen). — Ru-
mänien (nach Brandza). — Schweden: in Ost-Götland im ausgetrockneten See
106 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Täkern (A, Goes, C. J, Lindeberg — im August blühend und fruchtend), bei Stock-
holm (Fries). — In neuerer Zeit auch in Nordamerika eingeführt, in den Staaten
Massachusetts und Wisconsin (nach B. L. Robinson).
Var. ß. luteiflorum (Rouy et Foucoud) Thell. in Hegi 1. c. 226. — Diplotaxis
bracteata Godr. ß. luteiflora Rouy et Fouc. Fl. France II. (1895) 45. — Petala in-
tense lutea.
Frankreich: im Dep. Tarn bei Castres (de Larambergue nach Rouy). —
Nach Wirtgen, Fl. Preuß. Rheinprov. (1857) 36, sind die Petala der überwinterten
Pflanze fast goldgelb, diejenigen der einjährigen Pflanze bleichschwefelgelb.
Species excludendae.
Erucastrum Decandollei Schimper et Spenner in Spenn. Fl, Friburg. III. (1829)
947 = Moricandia arvensis (L.) DG.
E. obtusangulum Hieronymus!, Sert. Patag. in Bol. Acad. Nac. Gienc. Cordoba III.
4. (1880) 7, non Reichb. = Sisymbrium subscandens Speg.
E. Zanonii Ball in Bufl. Soc. bot. France VII. (1860) 251 = Phryne Zßnonii
(Ball) 0. E. Schulz.
4. BraSSicella Fourreau emend.
Brassiceila*) Fourreau, Catal. pl. Cours du Rhone in Annal. Soc. Linn. N. S. XVI.
(1868) 330; 0. E.Schulz in Engler's Bot. Jahrb. UV: Beibl. n. H9 (1916) 52. —
Brassica L. sect. Erucae L. Spec. pl. ed. 1. II. (1753) 667, pro parte. — Brassica
L. sect. II. Erucastrum DG. Syst. II. (1821) 598 et Prodr. I. (1824) 216, pro parte.
— Erucastrum Link, Handb. IL (1831) 317, ex parte. — Sinapis Koch in Röhling's
Deutschi. Fl. IV. (1833) 717 et Syn. 1. ed. (1835) 55 et mult. aut, partim. — Sinapis
L. sect. Macrorhynchea Turcz. Animadv. in Bull. Soc. Nat. Moscou XXXVI. 1. (1863)
551, in textu. — Brassica L. sect. II. Brassicastrum Lamotte, Prodr. Fl. Plat. Gentr.
Fr. (1877) 8 4. — Brassica L. sect. I. Sinapistrum WiUkomm in Willk. et Lange,
Prodr. Fl. Hisp. III. 4. (1880) 854, pro parte. — Brassica L. sect. IV. Ceratosinapis
Prantl in Engl.-Prantl, Pflzfam. IlL 2. (1890) 177, partim. — Sinapis L. sect. I.
Brassicastrum Rouy et Foucaud, FI. France II. (1895) 56. — Rhynchosinapis v. Hayek
in Beih. Bot. Gentralbl. XXVIL I.Abt., Heft 2 (1911) 260, t. X, flg. 32.
Galyx clausus; sepala exteriora anguste oblonga, sub apice obtuso parum cucuUi-
formia, interiora latiora, basi subsaccata. Petala insignia, flavescenlia, deflorata ±
albido-violacea; lamina pro rata brevis, venis paucis ± picta, subito in unguiculum
filiformem paulo longiorem contracta. Glandulae nectai'iferae laterales squamiformes
vel bilobae, medianae plerumque stipitiformes. Stamina semper erecta; antherae apice
acutatae. Ovarium 16 — 54-ovulatum, in stylum plerumque longum subattenuatum ;
Stigma subbilobum. Siliquae lineares, rectae, transversim sectae biconvexae, in rostrum
± anceps ensiforme excurrentes; placentae inclusae; valvae nervis tribus longitudinalibus
crassis intermedio paulo crassiore manifeste ti'inerves, praeterea hinc illinc nervis paucis
lateralibus tenuissimis anastomosantibus; rosti'um etiam utrinque nervis aequidistantibus
trinerve, saepe poly- (l — 6-) spermum. Semina uniseriata, globosa, nigrescentia; testa
reticulato-exsculpta. — Plantae plerumque primo anno florentes, semper induratione
caulis imi per complures annos durantes, pilis setiformibus ± hispidae, interdum gla-
berrimae. Radix fusiformis, saepe longissima. Gaules erecti vel adscendentes, dr
ramosi, etiam denudati. Folia inferiora approximata, petiolata, simplicia vel saepius
pinnatipartita. Racemi ebracteati.
Species 6 plerumque polymorphae imprimis in Europa occidentali a littore oceani
usque ad regiones alpinas solo arenoso vel glareoso proveniunt.
*) Forma deminuta Brassicae.
Brassicella. 107
Clavis specierum.
A. Petala 0,9 — 2,1 cm longa; lamina obovata. Sepala 5 —
10 mm longa. Ovarium 24 — 54-ovulatum.
a. Folia pinnatipartita, ± hispida. Sepala acutiuscula.
Siliquae 1,5 — 2 mm latae.
a. Flores majusculi. Sepala 0,6—1 cm longa. Petala
1 — 2 cm longa, flava, venis obscurioribus praedita,
deflorata vix albido-violascentia. Siliquae fere
semper 2 mm latae.
I. Planta ± hispida. Folia membranacea, laete
viridia. Racemus sub anthesi densus. Rostrum
\ — 3-spermum \. B. erucastrum.
II. Planta saepe glabrescens. Folia carnosula,
glaucescentia. Racemus sub anthesi laxus.
Rostrum saepe 3 — 5-spermum %. B. monensis.
ß. Flores minores. Sepala 0,5 — 0,9 cm longa. Petala
0,9 — 1,5 cm longa, pallide flava, venis fuscis vel
violaceis picta, deflorata evidenter albido-violacea.
Siliquae 1,5 — 2 mm latae.
1. Planta valde disperse hispida vel glabra.
Siliquae tenues, 1,5 — 1,8 mm latae; rostro
1 — 2-spermo 3. B. pseudo- erucastrum.
2. Planta hispida, praecipue ad caulis basin.
Siliquae 1,8 — 2 mm latae, rostro 3 — 6-spermo 4. B. valentina.
b. Folia simplicia, glaberrima. Sepala obtusa. Siflquae
2,5 — 3 mm latae 5. -B. Richeri.
B. Petala 0,8 cm longa; lamina angusta, oblongo-elliptica.
Sepala 4 mm longa. Ovarium 16 — 18-ovulatum ... 6. B. nivalis.
Species collectiva: B. monensis (L.) 0. E. Schulz (n. 1—4).
1 . B. erucastrum (L.) 0. E. Schulz in Engler's Bot. Jahrb. LIV. Beibl. n. 119(1916)
53; Thell. in Hegi, 111. Fl. Mitt. Eur. IV. 38. (1918) 269, Fig. 189g— n, etiam var
arvensis 1. c. 271. — Eruca silvestris Lobel. Hist. Advers. (1576) 69, Obs. 102
fig. 1, Icon. (1581) t. 204, fig. 2 ; Dod. Pempt. (1583, emend. 1616) 708, fig. 2
Camer. Epit. (1586) 307 ic; Gerarde, Herb. (1597, 2. ed. 1633) 246, flg. 2. — Eruc.
sylvestris major lutea caule aspero C. Bauh. Pinax (1623) 98. — Sinapi genevense syl-
vestre J. Bauh. Hist. II. (1651) 858, fig. 2; Chabr. Sciagraph. (1666) 275 ic — Eruca
sylvestris vulgatior Moris. PI. Oxon. II. (1680) sect. III, t. 6, fig. 16. — Brassica
erucastrum L. Spec. pl. ed. 1. II. (1753) 667; Pollich, Hist. pl. Palatinat. II. (1777)
249; Lam. Encycl. I. (1783) 747; Pers. Syn. II. (1807) 207; DG. Syst. II. (1821)
600 et Prodr. I. (1824) 216, pro parte; Jordan, Sur le B. erucastrum de Linne in
Billot, Annotat. Fl. Fr. et Allem. (1859) 173 — 175 et Jord. Diagn. I. 1. (1864) 181;
Revue bibliogr. in BuU. Soc. bot. Fr. VII. (1860) 127; etiam Kirschleger in 1. c. 376.
— Eruca aspera Miller, Dict. 8. ed. (1768) n. 4 (quoad descr.). — Baphanus eruca-
strum Crantz, Glass. Cruciform. emend. (1769) 111. — Eruca sylvestris Lam. Fl.
fran?. II. (1778) 497. — Brassica cheiranthos Villars, Prosp. pl. Dauph. (1779) 40,
Fl. Delph. in Gilib. Syst. pl. Europ. I. (1785) 71, Hist. pl. Dauph. I. (1786) 268,
in. (1789) 332, t. 36 (siliqua); DC. Syst. II. (I82l) 600 (excl. syn. Scop.) et Prodr.
I. (1824) 216; Ann. sc. nat. VI. (1825) 272, t. XI, fig. 4, n. v.; Reichb. Deutsch).
Fl. I. (1837—1838) 106, t. 91, fig. 4432; Dietr. Fl. Boruss. VI. (1838) t. 430;
Bertol. Fl. ital. VII. (1847) 156; Ardoino, Fl. Alp. Marit. (1867)' 29; Janka in Termesz.
Füzet. VI. (1882) 182. — Sinapis Tournefortii AUioni, Fl. pedem. I. (1785) 265
(excl. syn.). — Brassica erysimoides Pourret, Chlor. Narb. n. 180 in Mem. Acad. Tou-
louse I.Ser. III. (1788) 308; ßubani, Fl. pyren. III. (1901) i S9 . — Sisymbrium mo-
108
0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Fig. 18. Brassieella erucastrum (L.) 0. E. Schulz. Ä Planta florifera, B Ramulus fructifer. —
B. Richeri (Vill.) 0. E. Schulz. G Planta florifera. D Siliqua. E Sepalum exterius. F Sepa-
lum intcrius. 0 Pctalum. H Stamen longius. J Pistillum. (Icon. origin.)
Brassicella. 109
nense Thuillier, Fl. Envir. Paris 2. ed. (1799) 333; Gmel. Fl. Bad. Als. IV. (18 2 6) 48 4
(excl, pl. const.), non Linn. — Erysimum arvense Thore, Essai Chlor. Landes (1803)
284. — Raphanus cheirantJdflorus Willd.! Hort. Berol. (1806 — 1816) t. 19. — B. chei-
ranthifolius Pers. Sjn. II. (1807) 209; Willd. Enum. Hort. Berol. Suppl. (18 13) 46. —
Sisymhrium obtusangulum Lapejr. Hist. Abreg. pl. Pjren. (1813) 3 8 0, pro parte, non
Schleich. — Brassica cheiranthiflora DG. Sjst. II. (1821) 601 et Prodr. I. (18 2 4) 216;
Nees von Esenbeck in Flora V. 1. (1822) 18 1 — 182, t. IIl; Dietr. Fl. Boruss. XII. (1844)
t. 857. — Sisymbrium burgundiaaum Hort. Taurin. ap. ÜC. 1. c. et in hb. Willd.
n. 120 45, fol. 2!, nomen. — Brassica ensifera a. simplcx, /:/. ramosa, y. scajjosa Du-
inortier, Florul. Belg. (1827) 12 2. — B. cheiranthos Vill. a. arvensis Dubj, Bot. gallic.
2. ed. I. (1828) 31. — B. cheira?ithos Vill. ß. gracilis Gaudin, Fl. helvet. IV. (I829j 379.
— Napiis Villarsii Schimper et Spenner in Sp. Fl. Friburg. III. (1829) 942. — ■
Erucastrum cheira?ithns Link, Ilandb. II. (1831) 317. — E. cheira)ithiflonim lÄnk 1. c.
— Sinapis cheiranthus Koch in Röhling's Deutschi. Fl. IV. (1833) 717 et Syn. 1. ed.
(1833) 55, 2. ed. I. (1846) 64; Doli, Rhein. Fl. (1843) 389; Cusin et Ansb. Herbier
FI. fran?. II. (18 6 8) t. 19 7, n. v.; Schlachtend. Hall. Fl. Deutschi. XV. (1883) t. 1496;
Burnat, Fl. Alp. Marit. I. (189 2) 72; Rouy et Foucaud, Fl. France II. (18 93) 36;
Garcke, Ulustr. Fl. Deutschi. 1 9. ed. (190 3; 31. — S. cheirantJtoides Holandre, Nouv.
FI. Moselle 2. ed. I. (1842) 37. — S. cheiranthiflora Meigen, Deutschi. Fl. III. (1842)
273. — S. erucastrum Lagreze-Fossat, Fl. Tarn Garonne (1847) 18. — S. chei-
ranthus Koch, var. «. genuina et var. /i?. cheiranthiflora Godron in Gren. et Godr. Fl.
France I. (1848) 73; Wirtgen, Fl. preuß. Rheinprov. (1857)34; Willk. Führer deutsch.
Pfl. (1863) 630. — Brassica arejiosa iordan, Diagn. I. 1. (1864) 181. — B. glareosa
Jordan 1. c. 183. — B. racetniflora Jordan 1. c. 184. — B. densiflora Jordan 1. c.
18 6. — Brassicella clieiranthos Fourreau, Catal. pl. Rhüne in Ann. Soc. Linn. N. S.
XVI. (1868) 330. — B. arenosa Fourreau 1. c. — Brassica clieirantha St. Lager in
Annal. Soc. bot. Lyon VII. (I88O) 121. — Sinapis cheirantha St. Lager in Cariot,
Etüde des fleurs 8. ed. II. (1889) 53. — Brassica monensis T. Caruel in Parlatorc,
Fl. ital. IX. (189 3) 1010 et Thellung, Fl. advent. Montpell. (1912) 270 in obs., ex
parte; Vollmann, Fl. Ray. (1914 30 4. — B. monensis a. typica et d. cJieiranthiflora
Paoletti in Fiori et Paol. Fl. anal. Ital. I. 2. (1898) 444 et Fl. Ital. Ulustr. 1. 4.
(1899) 160, flg. 1395. — Caulis cheiranthus E. H. L. Krause in Bot. Centralbl. LXXXI.
6. (1900) 207. — Crucifera cheirantJius E. H. L. Krause in Sturm, Fl. Deutschi. 2. ed.
VI. (1902) 133. — Brassica monensis var. gcnuiita Briquet, Prodr. Fl. Corse II. 1.
(1913) 78 in textu. — Radix perpendicularis. Planta saepe primo anno Hörens, dein
per 2 usque 4 annos durans. Gaules plerumque 0,20 — 0,80 m alti, erecti, saepe e
basi complures, teretiusculi, ramosi, rarius simplices, inferne pilis 1 — 1,3 nmi longis
rigidis horizontaliter patentibus — dispersis albis hispidi, superne plerumque glabres-
eentes, rarius usque ad pedicellos (incl.) hispiduli, caeterum pruinosi, pallide virides, ad
basin nonnunquam violascentes ; ramuli pauci, erecto-patentes. Folia inl'eriora conferta,
manifeste petiolata, petiolo hispido interdum violaceo, pinnatipartita, ca. 5-juga, scg-
mento terminali hreviter obovato, obtuso, utrinque ca. 3-crenato-dentalo, lateralibus
superioribus oblongo-ovatis dentatis basi confluentibus, inlerioribus paulalim minoribus
plane segregatis integris; folia superiora hreviter petiolata, segmentis anguste oblongis
acute dentatis; summa lobis linearibus integris; omnia membranacea, utrinque disperse
hispida, laete viridia. Racemus sub anthesi corymbosus, dein ±: elongatus, 10 — 25-
florus. Pedicelli 8 — 5 mm longi. Flores majusculi. Sepala 0,6 — 1 cm longa, erecta,
exteriora anguste, interiora late oblonga, dense nervosa, ad apicem parce setulosa,
pallida vel violacea. Petala flava, venis pro rata paucis obscurioribus vel viridulis per-
cursa, deflorata parum albido-violascentia, 1,2 — 2,1 cm longa; lamina obovata, apice
leviter emarginata, ad hasin subito in unguiculum fdiformem paulo longiorem contracta.
Stamina interiora 9 — 14 mm, exteriora 7 — 12,3 mm longa; antherae oblongae, 2 —
3,5 mm longae, apice acutiusculae et recurvatae. Pistillum anguste cylindricum, glabrum;
ovarium 26 — 33-ovuIatum, in stylum subaequilongum vix attenuatum; sligma capitatum,
110 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
stylo aequilatura. Siliquae in pedicellis parum elongatis, i — 0,8 cm longis, erecto-paten-
tibus subadscendentes, patulae, recurvatae, 3 — 8 cm longae, 2 mm latae, parum toru-
losae, in rostrum anceps i — 4,9 cm longum utrinque trinerve i — 3-spermum attenuatae;
valvae submembranaceae, trinerves, flavidae. Semina globosa, I — <,2 mm diam., e
purpureo nigrescentia, subtiliter reticulato-exsculpta, pendula, sed in rostro erecta. —
Fig. 4ß, 6D, iSA, B.
Mitteleuropäisches Gebiet. — Provinz der europäischen Mittelgebirge:
auf Felsen und Mauern, an Wegrändern, in Hecken, auf Sandfeldern, im Kiese der
Flüsse; auf Gneis, Glimmerschiefer, Sand, besonders aber auf vulkanischem Boden, so
auf Lava, Porphyr und Trachyt. Im Rh ein lande im Rhein-, Nahe-, Ahr- und Mosel-
tale. Belgien. Ganz Frankreich, hauptsächlich im Berglande. Nord-Italien.
Spanien. Bisweilen verschleppt. — Baden-Baden, am Wege nach der Yburg (0. Hoff-
mann — im August blühend), zwischen Rastatt und Niederbühl (A. Braun, v. Gan-
sauge, A. Ludwig), zwischen Greben und Wiesental (A. Braun — im Oktober blühend
und fruchtend); bei Bisch weiler, Hagenau (A. Braun), bei Kaiserslautern (A. Braun,
Koch), bei Zweibrücken (Schultz); bei Trier (Löhr), am Grüneberg (W. C. Bochkoltz);
Schieferfelsen bei Lorch a./Rh. (C. Haussknecht — im Juni blühend), bei Boppard
(C. Bolle), an der Ruine Wernerseck a./d. Nette unweit Neuwied (Osk. Schlickum —
im Juni blühend und fruchtend), auf dem Bimssteinboden des Majenfeldes (Eifel) in
großer Menge (Wetschky, Wirtgen — im Mai und Juni blühend), zwischen Kruft
und dem Laacher See (Schlickum), am Laacher See (Schlickum — im August
fruchtend), auf sonnigen Hügeln bei Nieder-Menllig (Lucä — im August fruchtend);
bei Altenahr (Kegel), sehr häuGg auf Flußkies im unteren Ahrtale (Wirtgen, hb. sei.
Fl. Rh. I. n. 4 0), im Brohltale (Winkler, bei Bonn (Ruthe). — Frankreich: bei
Paris im Bois de Boulogne (Garcke, Vahl — im Mai blühend); Puy de Dome, am
Ufer des Flusses Allier bei Les Martres de Neyre 325 m ü. M. (J. Gautier in Gautier-
Lacroze, Fl. Arv. exs. n. 173 — im Juli blühend); in den Cevennen am l'Aigoual
(hb. Monspel. — im Juli blühend und fruchtend); Brest-Laurent (hb. Willd. n. 4 2045,
fol. 2), bei Lyon (hb. Sprengel). — Norditalien: Piemont, im Val Pesio (Fiori). —
Spanien (hb. Willd. n. 12254, fol. 2 et 3); vgl. auch Merino, Fl. Galic. L (1905)
160, flg.
Nach der Blütenfarbe unterscheidet sich vom Typus:
Var. striata 0. E. Schulz (n. var.). — Petala intense flava, venis fuscis vel rubellis
praesertim in statu marcescendi. Filamenta primum alba, tandem purpurascentia.
Im Gebiet der Seealpen (nach Allioni).
Durch behaarte Schoten ist ausgezeichnet:
Var. dasycarpa 0. E. Schulz (n. var.). — Siliquae setulis dispersis obsitae.
Von Wirtgen im Rheinlande beobachtet, cfr. Wirtgen, Fl. preuß. Rheinl.
(1870) 164.
Durch hängende Schoten ist von der typischen Pflanze verschieden:
Var. recurvata (All.) 0. E. Schulz. — Sinapis recurvata Allioni, Fl. pedem. I.
(4 785) 265, n. 963, t. 87; Rouy et Fouc. Fl. Fr. H. (4 895) 59. — Brassica cliei-
ranthos Vill. ß. recurvata Poiret, Encycl. Suppl. IL (4 84 4) 255; DG. Syst. II. (4 82 4)
604 (excl. syn. Desf.) et Prodr. I. (4824) 246. — B. recurvata Jordan, Diagn. L 4.
(4 86 4) 4 82. — Sinapis cheiranthus Koch var. y. recurvata Arcangeli, Compend. Fl.
ital. (4 882) 47. — S. pendula Rouy et Fouc. Fl. France II. (4 895) 59. — Brassica
monensis (L.) Huds. var. b. recurvata Paoletti in Fiori et Paol. Fl. anal. ital. I. 2.
(4 898) 444. — Siliquae omnes recurvatae. ^
Ausgeprägt selten, zwischen normalen Pflanzen.
Habituell unterscheiden sich vom Typus:
Var. sabulicola (Lamotte) 0. E. Schulz. — Brassica Ällionii Jord. Diagn. I. 4.
(4 864) 4 82, in textu, non Moretti. — B. cheiranthos Vill. var. ß. sabulicola Lamoite,
Prodr. Fl. Plat. Centr. France (4 877) 84. — Sinapis cheiranthus Koch var. sabuli-
Brassicella. 111
cola Rouy et Fouc, Fl. Fr. II. (1895) 58. — Planta robusta, usque 1,50 m alt.
Folia segmentis profunde inciso-dentatis.
Hier und da mit der Hauptart.
Zu dieser Varietät gehöi't:
f. rupicola (Lamotte) 0. E. Schulz. — Brassica eh. Vill. var. /. rupicola La-
motte 1. c. — Sinapis eh. Koch var. rupieola Rouy et Fouc. 1. c. — Folia seg-
mentis parce obtuse dentatis.
Var. nana 0. E. Schulz (n. var.). — Planta pygmaea, 3 — 5 cm alt. Racemus 2 —
3-florus.
An sterilen Orten unter der Hauptart.
Von größerem systematischen Werte sind die nachstehenden Varietäten, welche
sich besonders durch ihren Wuchs und ihre Blattform vom Typus unterscheiden. Sie
beanspruchen beinahe den Rang geographischer Rassen:
Var. propera (Jordan) 0. E. Schulz. — Brassica propera Jordan, Diagn. I. I.
(1864) 183. — Sinapis eorbariensis Timbal-Lagrave, Floi"ul. Corb. Orient, in Lucante,
Revue Bot. X. (1892) 42. — S. cheiranthus Koch, var. propera et eorbariensis Rony
et Fouc. Fl. France II. (1895) 57. — Planta humilis, 20—35 cm alt. Folia inferiora
malti- (7 — 9-) juga, lobis superioribus argute dentatis, inferioribus subintegris vel in-
tegris ± reflexis.
In den Pyrenäen am Esquierry (Endreß, Webb — im August blühend und
fruchtend); in den Hautes-Corbieres (Aude) sehr häufig (nach Timbal).
Var. montana (DG.) Thell. in Hegi 1. c. 272. — Brassica cheiranthos var. B.
Vill. Hist. plant. Dauph. III. (1789) 332. — B. montana Lam. et DG. Fl. fran?.
3. ed. IV. (1805) 651; Lamotte, Prodr. Fl. Gentr. Fr. (1877) 85, non Pom-r. —
Turritis setosa Lapeyrouse, Hist. abr. pl. Pyr, Suppl. (1818) 93. — Diplotaxis setosa
DC. Syst. II. (1821) 699. — Brassica cheiranthos VjU. var. y. montana DG. 1. c.
601 et Prodfr. I. (1824) 216; Willkomm in Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp. IH. 4.
(1880) 856. — Sinapis cheiranthus Koch, var. y. montana Godr. in Gren. et Godr.
Fl. France I. (1848) 73. — Brassica pyrenaica Jordan, Diagn. I. 1. (1864) 187. —
Sinapi pinnatipartitum Dulac, Fl. Depart. Haut.-Pyr. (1867) 194. — Sinapis moiitana
Nyman, Gonspect. Fl. Europ. I. (1878) 47. — - S. Gandollei Rouy et Fouc. Fl. Franc.
IL (1895) 59. — S. arvernensis Rouy et Fouc. 1. c, — Brassica monensis (L.) Huds.
var. c. montana Paoletti in Fiori et PaoL Fl. anal. Ital. I. 2. (1898) 444; Briquet,
Prodr. Fl. Gorse IL 1. (1913) 78; Thellung apud Zimmermann in Mitt. Bad. Landes-
ver. n. 280/281 (1913) 241. — Planta perennis, humilis, 3 — 35 cm alt., saepe caespi-
tosa. Radix grandis, superne petiolis foliorum emortuorum comosa. Folia viridissima,
ad basin caulis dr rosulata, saepe paucijuga, lobis crenato-dentatis; folia caulina pauca,
minuta, non raro deficientia, =b hispida. Flores majusculi, petalis plerumque 2 cm
longis; pedicelli brevissimi, 2 — 5 mm longi. Sepala plerumque violacea. Siliquae saepe
recurvatae; valvae interdum violaceae; rostrum usque 2,2 cm longum, semine rostri
inferiore interdum pendulo.
Provinz der Pyrenäen. Am Pic du Midi de Bigorre im Geröll der alpinen
Region (A. Engler — im August blühend und fruchtend], Breche de Touquerouye
bei Gavarnie 2700 m ü. M. (E. Pritzel — im Juli blühend), am Esquierry (P. Bubani
— im JuK blühend und fruchtend), Port de la Ganau (B ordere, PI. Pyr. ed. Hohen-
acker n. 80), Port de la Picada (A. Meebold), Val de Luchon (Oskar de Dieudonne),
Samäoute (Bordere), Gedre (Bordere), Ostpyrenäen am Ganigou in der Region der
Pinus undnata an Felsen und Wegen (A. Engler), ebenda 1200 m ü. M. (E. Pritzel),
bei Prats-de-Mollo (Bardouville). — Auf den höchsten Berggipfeln von Gantal und
Lozere (nach Lamotte und Rouy). — Provinz der Südwestalpen: im Dep. Isere
bei Valbonnais usw. (nach Villars). Auf der Alpe della Gardinera (Balbis in hb.
Sprengel).
Var. nevadeusis (Willk.) 0. E. Schulz. — Brassica cheiranthos Vill. var. ß. mon-
tana Boiss.! Voy. Bot. Midi de l'Esp. IL (1839 — 1845) 39, non DG. — B. cheiranthos
112 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
VilL var. d. nevadensis Willk. ! in Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp. III. 4. (1880) 856. —
B. monensis Huds. var. nevadensis Briquet, Prodr. Fl. Corse II. i, (1913) 78. —
Planta dense caespitosa, caulibus 2 — 30 cm longis humifusis vel adscendentibus, racemum
siliquarum inter lapides occultantibus, tenuioribus quam in var. montana, saepe aphjllis,
fragilibus. Folia basalia lobis =b confluentibus simplicia, obovata, dentata vel Ijrato-pinnati-
partita, lobo terminali obovato sinuato-dentato, lobis lateralibus paucis late triangulatis,
omnia disperse longe setoso-hispida. Flores minores quam in var. montana, petalis
1 — 1,2 cm longis; pedicelli 1,5 — 3 mm longi, saepe hispidi. Siliquae 4 — 6 cm longae,
tenuiores, tantum 1,5 mm latae, in rostrum 8 — 10 mm longum attenuatae, saepe re-
curvatae. Semina minora, 0,75 mm diam.
Spanien: in der Sierra Nevada an kiesigen Orten, oft zwischen Felsblöcken im
feuchten Geröll, in der alpinen und nivalen Region 2300 — 3500 m ü. M. ; am Picacho
de Veleta und sehr schön am Abstieg nach Corral de Veleta (Boissier, Bourgeau,
M. Brandt n. 2400, 2407, 2437, Engler, Porta et Rigo, It. III. hisp. n. 542, E.
Pritzel, Schimper, Willkomm n. 1 96, Winkler — vom Juli bis September blühend
und fruchtend); am Peiion de S. Francesco und Borreguil de Monachil 2300 — 2800 m
ü. M. (Huter, Porta, Rigo, It. hisp. n. 173, Porta et Rigo, It. IV. hisp. n. 35 —im
Juli blühend und fruchtend).
Var. rectangularis (Viviani) 0. E. Schulz. — Brassica rectangularis Viv. Append.
Fl. Cors. Prodr. I. (1825) 5 et Linnaea I. (1826) 506; SaHs-Marschlins, Aufzähl. Pfl.
Kors. im Beiblatt Flora II. (1834) 81. — B. erucastrum Moris, Stirp. Sard. Elench.
II. (1827) 1. — B. valentina Guss. Fl. sie. Prodr. II. (1828) 283 et Syn. II. 1. (1843)
198, probabiliter, non DG. — B. cheiranthus Vill. ap. Moris, Fl. Sard. I. (1837) 167;
Bertol. Fl. ital. VII. (1847) 156. — B. sabularia Godr. in Gren. et Godr. Fl. France
I. (1848) 77 (excl. descript.), non Brot. — B. petrosa Sord. Diagn. I. 1. (1864) 185. —
B. monensis Caruel in Parlat. Fl. ^ital. IX. (1893) 1010, pro parte, non Huds. —
Sinapis cheiranthus Koch var. petrosa Rouy et Fouc. Fl. France II. (1895) 58 et subsp.
S. rectangularis Rouy et Fouc. 1. c. 59. — Brassica monensis (L.) Huds. ß. rectangu-
laris Paoletti in Fiori et Paol. Fl. anal. Ital. I. 2. (1898) 444. — B. cheiranthus
Vill. var. rectangularis Coste, Fl. Fr. I. (1901) 77. — B. monensis a. typica f. pe-
trosa Fiori, Fl. anal. Ital. IV. App. 1. (1907) 96. — B. monensis var. petrosa Briquet,
Prodr. Fl. Corse II. 1. (1913) 75. — Planta humilis, 20 — 30 cm, rarius usque 50 cm
alt., perennis. Caulis disperse hispidus. Folia membranacea, lobis dilatatis, inferiora
lobis obovatis dentibus grossis sublobulatis, supei'iora lobis late oblongis. Ovarium tan-
tum 24-ovulatum. Siliquae in pedicellis 15 — 5 mm longis, 3 — 6 cm longae, valvis sub-
membranaceis torulosae, in rostrum 1 — 1,5 cm longum 1 — 2-spermum, inlerdum asper-
mum (sed ovulis binis abortivis!) attenuatae, Semina paulo majora, 1,5 mm diam.,
obscure brunnea, superiore rostri erecto inferiore pendulo.
Corsica: 1000 — 2200 m ü. M., bisweilen mit den Flüssen bis zum Meere hinab-
steigend; auf den Bergen von Calvi, an den Ufern des Gebirgsflusses Travo und auf
den Bergen Nino, Caporeto, Cagna, in den Wäldern von Corte, auf dem Gipfel des
Pigno oberhalb Nonza. — Auf dem Berge Renoso bei Bastelica (Kuegler). Auf den
Felsen im Walde von Aitop^ (E. Reverchon — im Mai blühend, im August fruchtend).
Sardinien: auf den Bergen von Macomer, Bolotana und Patada an schattigen
Orten 800 — 900 m ü. M. (nach Moris).
Sicilien: am Gebirgsbach von Palma (Gasparrini nach Gussone; nach Loja-
cono in neuerer Zeit nicht wieder gefunden), auch von Catania angegeben (vgl. Torna-
bene, Fl. sie. p. 127).
Nota. Planta primo anno saepe caulem humilem paucifolium et folia basalia subsim-
plicia obovato-lyrata producit, annis sequentibus caules robustiores et folia profundius partila
evadunt.
2. B. monensis (L.) 0. E. Schulz in Engler's Bot. Jahrb. LIV. Beibl. n. 119 (1916)
53; Thell. in Hegi, 111. Fl. Mitt.-Eur. IV. 38. (191 8) 271 . — Eruca mone^isis laciniata
lutea Raj. Syn. IL (1690) 169, 3. ed. (172 4) 297!., — Eruca monensis laciniata
Brassiceila. 113
flore luteo majore Dill. Hort. Eltham. (1732) t. \\\^^\g. 135. — Sisymhrium monense
L. Spec. plant, ed. \. II. (1753) 658; Lightfoot, Fl. Scot. I. (1777) 353, t. 15; Lam.
lUustr. IL (1793) 118, t. Ö65, fig. 2; Sowerby, Engl. Bot. XIV. (I80l) t. 962; Pers.
Syn. pl. II. (1807) 197 (excl. patr. Hung.). — Eruca aqyera Mill. Dict. 8. ed. (1768)
n. 4, quoad loc. nat. — Brassica monensis Hudson, Fl. Angl. 2. ed. I. (1778) 291;
DC. Syst. II. (1821) 599 et Prodr. I. (1824) 216; Curtis, Fl. londin. 2. ed. V. (1828)
t. 205; Benth. Handb. Brit. Fl. I. (1861) 63, fig. 76. — Sisymhrium laevigatum Willd.!
Spec. plant. III. 1. (1800) 500. — Erueastrum monense Link, Handb. II. (l83l) 317.
— Sinapis cheiranthus Babingt. Primit. Fl. sarn. (1839) 9; W. J. Hook, in Sowerby,
Engl. Bot. Suppl. III. (1843, sed ic. iam 1838 edit.) t. 2821, non Koch. — S. monensis
Babingt. Man. Brit. Bot. 2. ed. (1847) 25. — Brassica monensis ß. cheiranthus Ba-
bingt. 1. c. 3. ed. (1851) 25. — Sinapis Nutalliana Turcz. in Bull. Soc. Imp. Nat.
Moscou XXXVI. 1. (1863) 551. — S. cheiranthus Koch var. littoralis Rouy et Foucaufl,
FI. France II. (1895) 57. — Recedit a B. erueastrum valde affini notis sequentibus:
Planta plerumque humilior. Gaules saepe prostrati, 0,10 — 0,90 m longi, simplices vel
parce ramosi, non raro aphylli, glaberrimi, rarius disperse hispidi. Folia fere omnia
basalia, petiolo pilis setiformibus brevioribus 0,5 — 1 nim longis valde dispersis obsito,
niinora, lobis glaberrimis vel apice dentium hie illic setigeris, carnosula, glaucescentia,
Racemus laxissimus. PediceUi breves, 6 — 3 mm longi. Ovarium 26 — 30-ovulatum, in
stylum manifeste breviorem tantum 3 — 4 mm longum subattenuatum. Siliquae in pedicellis
0,9 — 0,4 cm longis 3 — 6 cm longae, in rostrum saepe 3 — 5-spermum attenuatae, se-
minibus rostri superioribus erectis, sed imo pendulo.
Mitteleuropäisches Gebiet. Atlantische Provinz: in der Nähe der Küste
an sandigen Plätzen. Auf den Kanal-Inseln Jersey und Alderney, auch Guernsey nach
Marquand (Fl. Guernsey [1901] 52 unter Brassica cheiranthus). An der West-
küste von England und Schottland: nördlich bis Bute I. — England, Gheshire
auf Sandhügeln bei Wallasey (A. E. Lomax — im Juli blühend); Insel Man (Mona)
(Greyille in hb. Fritze); Schottland (Klotzsch), Ayrshire (Lemann), Isle of Bute
(G. Gourlie — im Juni blühend).
3. B. pseado - eracastrum (Brotero) 0. E, Schulz in Engler's Bot. Jahrb. UV.
Beibl. n. 119 (1916) 53. — Brassica psetido-erucastrum Brot. Fi. lusit. I. (1804) 58 1;
DC. Syst. II. (1821) 606 et Prodr. I. (1824) 217. — Differt a B. erueastrum: Planta
usque 1 m alt., annua, saepe perennans. Gaules valde disperse hispidi, erecti, superne
ramosi. Folia inferiora saepe lobis angustioribus et profundius dentatis, omnia subtus
glaucescentia, glabra vel disperse pilosa. Flores minores. Sepala 0,5 — 0,8 cm longa.
Petala 0,9 — 1,5 cm longa, pallide flava, venis fuscis. Filamenta post anthesin purpurea.
Siliquae minores et angustiores, in pedicellis 7 — 5 mm longis, 3 — 5 cm longae, tantum
1,3 mm latae, in rostrum 0,8 — 1,4 cm longum 1- vel 2-spermum valde attenuatae.
Semina paulo minora, 0,75 mm diam., nigra.
Mediterrangebiet. — Westatlantisches Iberien: an Mauern und schattigen,
waldigen Orten bei Coimbra (Link), Penedo da Medita^ao (A. Moller in F. Schultz,
hb. norm. nov. ser. Cent. 22 n. 2111 — im Mai blühend), Santo Antonio dos Olivaes
(M. Ferreira, hb. Hort. Gonimbr. n. 1594 — im April blühend), bei Cintra (Kuegler,
A. Moller, hb. Hort. Gonimbr. n. 394, M. Winkler), auf Sanddünen im Kiefernwalde
bei Gollares (Kuegler), Serra do Gerez bei Caldas (A. Moller, hb. Hort. Gonimbr. n. 990
— im Juni blühend).
Nach der Blattform sind 2 Varietäten zu unterscheiden:
Var. Setigera (Lange) 0. E. Schulz. — Sinapis setigera J. Gay apud Dur. PI.
Astur. exs. n. 411, nomen. — Brassica setigera Lange, Pugill. pl. Hisp. IV. in Vidensk.
Meddel. Kjöbenh. 1865 (1866) 76; Willk.! in Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp. III. 4.
(1880) 857. — Planta saepe omnino glabra (etiam sepala!). Folia minus partita, lyralo-
pinnatisecta, lobo terminali maximo obovato grosse obtuse dentato ad basin pinnatifido,
lobis lateralibus paucis crenatis vel integris; folia superiora lobo terminali late oblongo.
Siliquae paulo longiores crassioresque, usque 6,5 cm longae, 1,8 mm latae.
A. Englor, Das Pfianzenmch. lY. (Embryopliyta viphonogama) 106. 8
114 0. E. Schulz. — Gruciferae-Brassiceae.
In Felsenspalten und an steinigen Orten in der montapen Region. Provinz Asturien:
bei Brafias de arriba (Bourgeau n. 259 4 — im August blühend und fruchtend); Pro-
vinz Leon: bei Villafranca del Vierzo am Flußrande (M. Winkler — im Mai blühend
und fruchtend).
Var. pedicellaris (Link) 0. E. Schulz. — Brassica pedicellaris Link!, nom. nud.
in hb. — Omnia folia magis dissecta, circuitu obovata, pinnatisecta, 8 — 6-juga: lobi
terminalis et laterales superiores dentibus vel lobulis acutis valde inaequaHbus saepe
lubfalcatis integris vel parce denticulaüs profunde pinnatifidi, praeterea ad rhachim
sobulis interrupti, lobi laterales inferiores minores, recurvati.
Portugal: bei Cintra (Link).
Durch den Habitus weicht vom Typus ab:
Var. Johnstonii (Sampaio) 0. E. Schulz. — Brassica Johnstoni G. Sampaio, Not.
CMt. in Ann. sc. nat. Porto X. (1906) 8, n. v.; Fedde, Repert. IV. n. 23 — 26 (1907)
382. — Gaules prostrati. Folia fere omnia basaUa. Racemus fructifer elongatus,
tolum fere caulem occupans.
Portugal: auf Meeressand bei Porto (nach Sampaio).
4. B. valentina (L.) 0. E. Schulz in Engler's Bot. Jahrb. LIV. Beibl. n. H9 (191 6)
53. — Erucula hirsuta floribus alhis Barrelier, Obs. (1714) t. 195. — Sisymbrium
valentinum L. Spec. pl. ed. 2. H. (1763) 920 (saltem quoad pl. Barrel.). — Eruca hispida
Cavan. Descripc. (1802) 425. — Brassica valentina DG. Syst. II. (1824) 603 et Prodr.
L (1824) 216; Boiss. Voy. bot. Midi de l'Esp. IL (1839 — 1845) 37; Willk. in Willk.
et Lange, Prodr. Fl. Hisp. IIL 4. (l 880) 855. — B. longirostra Boiss. Voy. bot. Esp.
IL (1839 — 1845) 40, t. IX A. — Eruca erucastrum Dufour, Diagn. et Obs. crit. in
Bull. Soc. bot. France VII. (1860) 222, non Fl. Wett. — Sinapis longirostris Boiss.
msc. ap. Amo, FL iber. VI. (1878) 472; Willk. in Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp.
IIL 4. (1880) 852. — Erucastrum longirostre Nyman, Consp. Fl. Eur. Fase. I. (1878) 48.
— Caulis erectus, flexuosus, a basi ramosus, 0,30 — 0,60 m alt., pilis rigidis 0,5 — 1,5 mm
longis patulis vel subrecurvatis praesertim ad basin hispidus. Folia inferiora breviter
petiolata, pinnatipartita, 6 — 1 0-juga, lobo terminali caeteris subaequali oblongo acute
inaequaliter dentato vel subpinnatifido, lobis lateralibus rhachi dentata vel lobulata dis-
junctis imis minutis integris, utrinque praesertim ad rhachim et petiolum hispida; folia
superiora multo minora, angustiora, lobis linearibus ± integris pinnatisecta, parcius hispida;
summa saepe subfiliformia. Racemus 15 — 25-fIorus. PediceUi 7 — 4 mm longi, glabri
vel disperse pilosi. Sepala 6 — 9 mm longa, omnia disperse setulosa, insigniter violacea.
Petala pallide sulphurea, violaceo-venosa, defloi*ata evidenter albido-violacea, 1,2 — 1,5 cm
longa. Antherae violaceae. Ovarium 37 — 54-ovulatum, in stylum dimidio breviorem,
4 ntim longum excurrens. Siliquae in pedicellis 2— 0,4 cm longis incrassatis adscendentes
vel pendulae, 5,5 — 9,5 cm longae, 1,8 — 2 mm diam., in rostrum longum 1,8 — 3 cm
longum 3 — 6-spermum aequicrassum tandem attenuatum excurrentes; valvae firmae.
Semina globosa, 1 mm diam., nigra, omnia pendula, etiam in rostro, semine summo
i'ostri excepto.
Mediterrangebiet. — Iberische Provinz: Portugal (Welvyitsch, It. lusit.
n. 24); Spanien: an sandigen, unkultivierten Orten (Reuter — im April und Mai
blühend), bei Avila (Gandoger — im Juni blühend), Sierra Nevada am Mulahacen
(G an doger), bei Ronda auf dem über dem Kalkstein lagernden Sande (Reverchon,
PI. Andal. 188 9. n. 24).
Var. ß. granatensis 0. E. Schulz (n. var.). — Gaulis et folia pilis longioribus
usque 2,5 mm longis dense obsita. Folia inferiora lyrato-pinnatipartita, 4 — 5-juga, lobo
terminali caeteris multo majore, suborbiculato vel breviter ovato, apicc obtusissimo in-
aequaliter crenato.
In der Provinz Malaga: oberhalb Alhaurin in der Siei'ra de Mijas an steinigen
Orten 600 — 800 m ü. M. (Huter, Porta, Riga, It. hisp. n. 174 — im Mai blühend).
5. B. Richeri (Vill.) 0. E. Schulz in Engler's Bot. Jahrb. LIV. Beibl. n. 1 1 9
(1916) 53. — Brassica alpina permnis Tournef. Instit. (1700) Ä80. — Brassica
Brassicella. 115
alpina glastifolia perennis flore pallide luteo Raj. Suppl. (i704) 4<0. — Brassica
foliis inferioribus petiolatis subserratis summis lineari-lanoeolatis mtegris Gerard, Fl.
Galloprov. (176^) 367 (in alpibus de l' Arche versus Italiam). — Brassica Richerii \\\\.
Prosp. pl. Dauph. (1779) 40, t. 20, fig. 3, n. v., et Fl. Delph. in Gilibert, Syst. pl. Eur.
I. (nss) li et Hist. pl. Dauph. lil. (4789) 331, t. 36; Allioni, Fl. pedem. I. (1785)
266, t. 58, fig. \ et t. 76, fig. 2; DG. Syst. II. (1821) 399 et Prodr. I. (1824) 216;
Reichb. Deutschi. Fl. I. (1837—1838) 108, t. 98, fig. 4439; Bertol. Fl. ital. VII. (1847)
155; Godron! in Gren. et Godr. Fl. France 1. (1848) 77; Turcz. Animadv. in Bull. Soc.
Nat. Mose. XXVII. 2. (1854) 311; Ardoino, Fl. Alp. Marit. (1867) 28; Burnat, Fl. Alp.
Marit. (1892) 75; Caruel in Parlat. Fl. ital. IX. (1893) 991; Rouy et Fouc. Fl. France
II. (1895) 54; Fiori, Fl. Ital. illustr. I. 4. (1899) 161, fig. 1403. — Erucastrum Richerii
Link, Handb. II. (l83l) 317. — Radix perennis, ad Collum multiceps. Gaules erecti,
0,20 — 0,60 m alti, simplices, teretiusculi, pi'uinosi, glabri, saepe aphylli. Folia inferiora
approximata, petiolo laminam aequante vel superante longe petiolata, basalia oblongo-
obovata vel eUiptica vel spalhulata, apice obtusa, ad basin in petiolum decurrentia, mar-
gine subintegra vel parce repando-dentata vel evidenter inaequaliter dentata; caulina
brevius petiolata, apice acuta; summa, si exstantia, oblonga; omnia glabra, glaucescentia,
carnosula. Racemus sub anthesi dense corymbosus, dein elongatus, 20 — 60-florus.
Pedicelli 1 — 0,5 cm longi. Sepala 8 mm longa, erecta, exteriora anguste, interiora
latiuscule oblonga, apice obtusa, dense subtiliter longitudinaliter nervosa, margine late
hyalina, glabra, pallida, ad apicem interdum violacea, cito decidua. Petala. 1,8 — 2 cm
longa, flava: lamina brevis, obovata, apice vix emarginata, venosa, subito in unguiculum
duplo longiorem filiformem angustata. Stamina interiora 1,4 — 1,5 cm, exteriora 1 — 1,1 cm
longa; antherae 3 mm longae, oblongae, acutiusculae, tandem recui'vatae. Pistillum
minutum, 6,5 mm longum; ovarium 24 — 25-ov.ulatum, in stylum 1,5 mm longum sub-
attenuatum; stigma subbilobum, stylo sublatius. Glandulae nectariferae minutae. Siliquae
in pedicellis 2 — 0,8 cm longis erecto-patentibus vel recurvatis erecto-patulae vel rectan-
gule patentes vel pendulae, 4,5 — 8 cm longae, 2,5 — 3 mm latae, torulosae, in rostrum
anceps 0,8 — 2,1 cm longum 1 — 4-spermum trinerve attenuatum; valvae flavescentes,
interdum subviolaceae, submembranaceae ; stigma rostro aequilatum. Semina globosa,
1,2 — 1,5 mm diam., brunnea vel nigrescentia, alveolata, pendula, eliam in rostro, sed
rostri superiora 1 vel 2 erecta. — Fig. 1 8 G — F.
Mitteleuropäisches Gebiet. — Provinz der Südwestalpen: in der alpinen
Region in Felsspalten, auf Alpenwiesen und an grasigen Orten zwischen Geröll auf
kiesigem Boden, oft in der Nähe der Gletscher, 2000 — 2500 m ü. M. — In der Dau-
phine (C. Mougeot); am Mont Genis (Bai bis), am Kleinen Mont Cenis in der Gombe
d'Ambin, Cöte du chou (Bonjean); Hautes- Alpes, an den Gletschern von La Grave
(C. Ozanon in F. Schultz, hb. norm. Cent. 3 n. 215 — im Juli blühend, im August fruch-
tend), am Col du Lautaret 2000 m ü. M. (R. Neyra), z. B. an den Abhängen der Straße
beim Posten der Zollwächter (H. Vieux in Magnier, Fl. select. exs. n. 3463), bei Brianfon
am Mont Gondran (Seringe n. 14); Basses-Alpes, bei Lärche (Jordan), am Lauzannier
(Derbez et V. Bonafous in Soc. Sud-Est n. 218, G. Vidal). — Piemont: am Monte
Viso (Graf zu So 1ms), bei Chalet de Ruine (E. A. Burle); im Tal von Valdieri usw.
Ohne Standort (Bellardi in hb. Willd. n. 12209).
Nota. Gelte plante, connue de Pierre Richer de Belleval au rapport de Tourne-
fort, fut enlierement oubliee jusqu'ä ce que M. Gerard l'a decrile (sec. Villars).
6. B. nivalis (Boiss. et Heldr.) 0. E. Schulz in Engler's Bot. Jahrb. LIV. Beibl.
n. 119 (1916) 53. — Brassica nivalis Boiss. et Heldr.! in Boiss. Diagn. pl. nov. Orient.
2.8er. L (1853) 32; Boiss. FL Orient. I. (1867) 392; Haläcsy, Consp. fl. graec. I.
(1901) 78. — Rhizoma descendens, superne multiceps. Gaules 0,30 m alti, erecti,
teretiusculi, glaberrimi, pruinosi, simpUces. Folia inferiora rosulata, petiolo gläbro vel
pilis perpaucis obsito manifeste petiolata, pinnatipartita, 3 — 4-juga, lobo terminaU bre-
viter obovato apice rotundato ± trilobo, lobis lateralibus late oblongis rotundalis rt
integris inferioribus valde alternantibus imis minutissimis ; folia caulina pauca, minula,
8»
116
0. E. Schulz.
Cruciferae-Brassiceae.
2-juga, lobo tenninali oblongo-ovato, lobis lateralibus dentiformibus ; folia summa linearia;
omnia membranacea, tantum inferiora margine pilis sursum curvatis ciliata. Racemus
sulT anthesi corjmbosus, dein elongatus, 10 — 25-florus. Pedicelli breves, 2,5 — 4 mm
longi. Sepala 4 mm longa, erecta, exteriora anguste, interiora late oblonga, omnia apice
rotundata et glaberrima. Petala 8,2 mm longa, flava: lamina oblongo-elliptica, apice
i'otundata, in unguiculum filiformem paulo longiorem contraeta. Stamina 7,5:6,5mm
longa; antherae oblongae, acutiusculae, 2,2 mm longae, apice recurvatae. Ovarium basi
manifeste stipitatum, 16 — 18-ovulatum, in stylum 2 mm longum vix altenuatum; stigma
capitatum. Siliquae (nondum evolutae) in pedicellis 5 mm longis, basi (1mm) stipitatae,
rostro 3 mm longo aspermo.
Mitteleuropäisches Gebiet. — Provinz der westpontischen Gebirgs-
länder: In Thessalien auf dem Olymp an Felsen in der Nähe des ewigen Schnees
selten (Th. v. Heldreich n. 2559 — am 24. Juli 1851 blühend).
Nota. Siliquae desiderantur.
5. Trachystoma o. e. Schulz.
Trachystoma*) 0. E. Schulz in Engler's Bot. Jahrb. LIV. Beibl. n. 1 1 9 (1916) 52.
Sepala exteriora anguste oblonga, sub apice obtuso cuculliformia, interiora paulo
latiora quam exteriora, basi subsaccata, omnia suberecta. Petalorum lamina obovato-
cuneata, apice rotundata, ochroleuca, venis saturate violaceis picta, mox albescens, ad
basin in unguiculum angustissimum aequilongum contraeta. Glandulae nectariferae la-
Fig. 1 9. Trachystoma Ballii 0. E. Schulz. A Habitus. B Siliqua. C Sepalum exterius, a latere
Visum. D Sepalum interius. E Petalum. F Stamen bi'evius. O Pistiilum. (Icon. origin.)
*) Nomen compositum e verbis graecis xqa)(vs (asper) et xo atofia (rostrum).
Tiachystoma, Sinapis. 117
terales semilunataej medianae majusculae, stipitiformes. Stamina 6; antherae oblongae,
obtusiusculae. Gynophorum nulluni; pistillum subulatum; ovarium ipsum brevissimum,
\ mm longum, 3 — 8-ovulatum; Stylus multo longior, 7 mm longus, in parte inferiore
(4 mm) ovulis 9 — H praeditus et cum ovario pilis reflexis dense obtectus, in parte
superiore (3 mm) vacuus et glaber; stigma depresso-capitatum, subbilobum, stylo sub-
latius. Siliquae angustissime cylindricae; valvae breves, 4 — 9 mm longae, nervis longi-
tudinalibus 3 — 5 crassis manifeste nervosae, facile desilientes; rostrum longissimum,
subulatum, subtorulosum, pilis reflexis densis, ut valvae, retrohispidum, parte summa
excepta. Semina imiseriata, cuncta pendula, oblonga (matura mihi non visa). — Herba
annua, pilis reflexis hispida. Radix palaris. Caulis a basi ramosus; rami adscendentes.
Folia fere cuncta basalia, breviter petiolata, oblonga, dentata. Racemi ebracteati.
Species unica i'egno meiroccano peculiaris.
T. Ballii 0. E. Schulz in Engler's Bot. Jahrb. LIV. Beibl. n. H 9 (1916) 52. —
Brassica sp. nov.? J. Ball!, Spicileg. Fl. Marocc. in Linn. Journ. Bot. XVI. (1878) 328.
— Caulis a basi ramosus, 0,15 m longus, teretiusculus, pilis rigidis 0,25 — 1 mm longis
reflexis usque ad pedicellos (incl.) densiuseule hispidus; rami assurgentes. Folia fere
omnia basalia, oblonga, apice obtusiuscula, inaequaliter obtuse denticulata, ad basin in
petiolum brevem ca. \ cm longum cuneatim angustata, remote dentata vel sublobulata,
utrinque pilis rigidis hispida. Racemi initio dense corymbiformes, dein elongati, 20 —
25-flori. Pedicelli breves, 3 — 4 mm longi, suberecti. Sepala 6 mm longa, hispida,
tandem violaceo-purpurea. Petala 1,1 cm longa. Stamina 6:8,5mm longa; antherae
1,5 mm longae, flavae. Siliquae (nondum maturae) in pedicellis 4 — 5 mm longis axi ad-
pressis vel arcuato-adscendentibus erecto-patentes vel suberectae, valde elongatae, 3,5 —
4,5 cm longae, 1 mm latae. Semina 1,8 mm longa, brunnea. — Fig. GE, 19.
Südwestliche Mediterranprovinz. — Süd-Marokko: in der unteren Region
des Großen Atlas im Tale von Amsmiz bei 1400 m ü. M. (J. Ball, It. marocc. 1871
am 21. bis 23. Mai blühend und fast fruchtend).
6. Sinapis l.
Sinapis*) L. Spec. pl. ed. 1. II. (1753) 668, pro parte; DG. Syst. II. (1821) 607
et Prodr. I. (1824) 217 (exci. plurim. spec); Boiss. Fl. Orient. I. (1867) 394; Willkomm
in Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp. III. 4. (1880) 850; Cosson, Comp. Fl. atlant. II.
(1885) 94 et 200; Prantl in Engl.-Prantl, Pflzfam. III. 2. (1890) 176; Rouy et Foucaud,
Fl. France II. (1895) 56, pro parte; Dalla Torre et Harms, Gen. Siph. (1901) 185;
v. Hayek in Beih. Bot. Centralbl. XXVII. I.Abt. Heft 2 (19M) 258. — Sinapi Tournef.
Instit. (1700) 227 t. 112. — Raphanus Cv&niz, Class. Cruciform. emend. (1769) 108,
ex parte. — Sinapi Neck. Elem. Bot. III. (1790) 80, t. 38, fig. 10; Dulac, Fl. Haut.
Pyr. (1867) 194. — Bhamphospermum Andrz. ap. Bess. Enum. Volhyn. (1822) 83.
— Bonannia Presl, Fl. sie. I. (1826) 99. — Napus sect. II. Sinapis Schimper et
Spenner in Sp. Fl. Frib. III. (1829) 943. — Sinapistrum Chevall. Fl. Par. II. (1836)
869; Spach, Hist. nat. veget. VI. (1838) 343. — Eruca Noulet, Fl. Sous-Pyr. (1837)
33. — Leucosinapis Spach, Hist. nat. veget. VI. (1838) 348. — Brassica Rabenhorst,
Fl. lusat. I. (1839) 184; (sectio HI. Sinapis) Boiss. Voy. Bot. Esp. II. (1839 — 1845)
38, pro parte; (subgenus Sinapis) Wsi&m^ Fl. dalmat. III. (1852) 136; Benth. et Hook,
f. Gen. I. 1. (1862) 8 4. — Agrosinapis Fourreau in Ann. Soc. Linn. Lyon. N. S.
XVL (1868) 329. — Erucastrum Koch sect. I. Hirschfeidia Willkomm in Willk. et
Lange, Prodr, Fl. Hisp. IIL 4. (1880) 861, pro parte.
Sepala oblonga, exteriora sub apice vix cuculliformia, interiora paulo latiora quam
exteriora, omnia patula. Petala late, raro anguste obovata, ad basin in ung\iiculum
angustissimum lamina semper breviorem angustata, flava. Glandulae nectai'iferae late-
*) Sinapis nomen latinum e vocibus graecis aivani, aifanv, vnnv (= S. alba) derivatura.
Cf. R. V. Fischer-Benzon, Altdeutsche Gartenfl. (1894) 108.
XIS 0. E. Schulz. — Cruclferae-Brassiceae.
rales abrupte prismaticae, interdum bilobae; medianae semiglobosae. Stamina semper 6,
breviora assurgentia; antherae apice obtusae, flavae. Gynophorum non evolutum; ova-
rium cylindricum, saepe brevissimum, ovulis paucis, 4 — 4 7, uniseriatis, in stylum aequi-
longum vel longiorem saepe aequicrassum excurrens; stigma majusculum, stylo sublatius,
plerumque subbilobum. Siliquae cylindricae, in rostrum dr anceps, interdum ensiforme,
ad apicem saepe curvatum excurrentes ; placentae tenues, non prominulae; valvae con-
vexae, apice rotundatae vel truncatae, firmae, nervis longitudinalibus parallelis crasiss
3 — 7 initio bene conspicuis denique immersis, ifc torulosae; septuna hyalinum, seminibus
foveatum; rosti'um aspermum vel ad basin semina 1 — 4, rarissime usque 9 includens.
Semina uniserialia, sphaerica, pendula, in rostro interdum erecta, nigrescentia, brunnea,
pallide flava; testa vix alveolata; funiculus ad basin dilatatus. Cotyledones longitudina-
liter conduplicatae, sessiles vel brevissime petiolatae, apice profunde emarginatae. —
Herbae annuae, raro perennes, pilis simplicibus hispidae, raro pubescentes. Radix pa-
laris. Gaules erecti vel assurgentes^ ramosi, foliosi. Folia inferiora breviter petiolata,
superiora ± sessilia, lyrata, nonnumquam dissecta. Racemi nudi vel inferne bracteati.
Species 8 saepe polymorphae praesertim in regione mediterranea solo calcareo vel
argilloso provenientes.
Conspectus sectionum.
A. Rostrum siliquae semina \ — 4 fovens, inter-
dum aspermum, haud insigniter induratum,
a. Ovarium 8 — 1 7-ovulatum. Rostrum
parum compressum, conicum vel su-
bulatum. Semina in rostro plerumque
adscendentia.
a. Ovarium 8 — \ 3-ovulatum. Siliquae
rostrum rectum. Semina in rostro
i — 2, semper erecta Sectio I. Ceratosinapis DG.
ß. Ovarium 12 — 17-ovulatum. Sili-
quae rostrum hamoso-recurvatum.
Semina in rostro i — 4, inferiora
pendula Sectio II. Eriosinapis Coss.
b. Ov6u:ium 4 — 8-ovulatum. Rostrum
valde compressum, anceps, ensiforme.
Semina in rostro < — 2 semper pendula . Sectio III. Leucosinapis DG.
B. Rostrum siliquae longissimum, semina
6 — 9 includens, tandem toroso-incras-
satum Sectio IV. Chondrosinapis 0. E. Schulz.
Sectio I. Ceratosinapis DG. emend.
Sect. Ceratosinapis DG. Syst. IL (182i) 607 et Prodr. I. (<824) 2<8, pro parte;
Gosson, Gomp. Fl. atlant I. (1885) 204; Rouy et Foucaud, Fl. France II. (1895) 61.
— Sinapis L. b. Kabera Reichb. Gonspect. (1828) 185. — Brassica L. sect. IV. Cerato-
sinapis PranÜ in Engl.-Prantl, Pflzfam. III. 2. (I890) 177, ex parte. — Ovarium 8 —
\ 3-ovulatum ; stigma subbilobum. Siliquae suberectae vel patulae, interdum abbreviatae,
in rostrum parum compressunr conicum rectum attenuatae, saepe pilis ± reversis ob-
sessae; valvae 3 — 5-nerves. Semina in rostro 1 — 2, erecta, rarius nulla. — Plantae
annuae, pilis caulinis setiformibus + hispidae, rai'o glaberrimae.
Glavis specierum.
A. Siliquae lineares, 2 — 5,5 cm longae, 1,5 — 4 mm diam. . \. S. arvensis.
B. Siliquae ellipsoideae, 1 — 2,5 cm longae, 4 — 4,5 mm diam.
a. Folia lyrata ■. t. S. turgida.
b. Folia pinnatipartita . 3. Schulz. — Cniciferae-Brassiceae.
(Schweinfurth), B6ne (Schweinfurth, auch var. or.). Tripolitanien: bei Tripolis
(G. Ad. Krause n. 786, 787, 788 — im März und April blühend), Benghasi (Petro-
vich n. 223c, *Ruhmer n. 26). Ägypten: bei Alexandria (Sickenberger), zwischen
Mensaleh und dem Hafen (P. Ascherson, 4. Reise nach Äg. n. H 1 0), Abukir (P.
Ascherson n. 1313, pro parte), im Nildelta (Samaritani), bei Kasr in der Oase
Dachel in Linsenfeldern (P. Ascherson in G. Rohlfs, Exped. Hbysch. Wüste n. 90 —
im März fruchtend), Oase Chargeh bei Mal und Duhsch (G. Schweinfurth n. 131, 134
— im April blühend und fruchtend), Bohnenfelder bei Assuan (Schweinfurth — im
Februar blühend und fruchtend), bei Koser am Roten Meere (Klunzinger), Digdig im
Lande der Habäb am Roten Meere (Th. v. H engl in n. 79).
Kleinasien: auf der Insel Rhodos (Th. v. Heldreich), *bei Troja (J. F. Jul.
Schmidt), *bei den Dardanellen (Frank Calvert n. 337), *in Mjsien (Frank Cal-
vert n. 165, 282). Syrien: am Strande bei Beirut (Post, PI. Syr. litt. n. 387),
*bei Jerusalem (0. Kersten), in Damaskus auf Dächern (Wetzstein n. 17). Meso-
potamien: am Chaburufer bei Tell-Halaf (Kohl in Exp. v. Oppenheim n. A. 310).
Armenien:, *bei Eriwan und dem Kloster Etschmiadsin (K. Koch n. 32); *Wüste
Korhassar (G. Haussknecht). Persien (Threlfall). Buchara: bei Kabadian (Roshe-
witz, PI. buchar. n. 318 — im April blühend). West-Sibirien: im Altai-Gebiet (0.
Duhmberg n. 953). Afghanistan: bei Kandahar (Griffith nach Hooker und
Thomson).
*Deutsch-Südwest-Afrika (Range n. 841).
Vereinigte Staaten von Nordamerika: New-York (P, Heuser); Illinois
(Greenman, Lansing, Dixon n. 171); Dakota (Griffiths), — Westindien: Bahama-
Inseln, auf New Providence (Northrop n. 225 — im Januar fruchtend); Cuba, bei Ve-
dado (E. L. Ekman in PI. Regnell. III. n. 317 — im April blühend und fruchtend);
St. Croix (nach Eggers); Trinidad (W. E. Broadway).
Die Art ändert vielfach ab.
Nach der Größe der Blüten wird vom Typus unterschieden:
f. longiflora Zapalowicz, Consp. FI. Galic. crit. in Rozpraw. Akad. Umiej. Wydz.
mat.-przyr. LIIL Ser. B. (1913) 121, etiam f. doliehopetala Zsip. — Sepala 5,5 — 6,5 mm,
petala H — 14 mm longa.
In Galizien.
Durch zwergigen Wuchs ist ausgezeichnet:
f. calcigena Zap. 1. c. — Planta minima, 5 — 15 cm alt. Caulis simplex. Folia
minuta.
In Galizien. — Auch in *Island bei Reykholtsdalr (Kuegler).
f. louronensis G. Bonnier ex Thell. in Hegi 1. c. 265. — Planta humilis, sim-
plex vel parce ramosa, dense setoso-hispida.
Südliche Form, z. B. an der Riviera.
Nach der Gestalt der Blätter sind verschieden:
f. inoisa G. Don ap. Sweet, Hort. Brit. 3. ed. (<839) 42. — S. arvensis L. b.
desertorum Schur, Enum. pl. Transsilv. (1866) 59. — ä. arvensis L. var. raphanifolia
Murr in Österr. bot. Zeitschr. XLIIL 5. (1893) 176; Dalla Torre et Sarnthein, Fl. Tirol
IV. 2. (1909) 336. — S. hrassicifolia Zimmeter ex Thell. in Hegi 1. c. 266. — Planta
valida, ramosissima. Folia inferiora pergrandia, usque 25 cm longa, nitida, lobis irre-
gulariter incisis.
Auf fettem Boden.
f. integrifolia Stokes, Bot. Mat. Medic. III. (1812) 477. — Omnia folia sub-
simplicia vel simplicia.
Auf magerem Boden.
Durch die Kahlheit der ganzen Pflanze weicht ab:
Var. glabra Lindem. Prodr. Fl. Obers. (1872) 23. — Tota planta glabrescens
vel glabra.
Selten.
Sinapis. 123
Rauhhaarige Schoten besitzt:
Var. media Acloque, Fl. France (1894) 82. — Siliquae pilis paucis obsessae.
Mit der typischen Pflanze.
Var. Orientalis (L.) Koch et Ziz, Catal. pl. Paiat. (1814) 12 et Koch in Rohling,
Deutschi. FI. IV. (1833) 716; Gaudin, Fl. Helvet. IV. (1829) 385 etc. — Sinapis
Orientalis L. Cent. I. pl. (1755) in Amoen. Acad. IV. (1760) 280 et Spec. ed. 2. H.
(1763) 933; Murray, Prodr. Stirp. Gotting. (1770) 167; DC. Syst. II. (1821) 616 et
Prodr. I. (1824) 219; Dalla Torre et Sarnthein, Fl. Tirol IV. 2. (1909) 336. — Ra-
pkanics Orientalis Cranlz^ Class. Crucif. emend. (1769) 109. — Sinapis arvetisis Curtis,
Fl. londin. 1 . ed. II. (1777 — 1787) t. 321, ed. Graves III. (1826) t. 102 et mult. aut.
— S. hispida Balbis, Miscell. Bot. (1804 — 1806) 33, non Schousb. — S. villosa Merat,
Nouv. Fl. Envir. Paris (1812) 265, 2. ed. II. (1821) 311. — S. ineana Kit. ap. Schultes,
Österr. Fl. 2. Aufl. II. (1814) 265, non L. — S. arvensis L. var. anibigua Hartm.
Handb. Skand. Fl. 1. ed. (1820) 253, 6. ed. (I85i) 111. — S. nigra L. d. villosa DC.
Syst. II. (1821) 608 et Prodr. I. (1824) 218. — S. orientalis h. ß. hispida DC. Syst,
II. (1821) 616. — S. retrohirsuta Besser ap. Steudel, Nomencl. 1. ed. (1821) 782,
nomen. — Rhamphospermum Orientale Andrz. ap. Besser, Enum. pl. Volhyn. (1822) 83.
— Sinapis arvensis L. ß. hispida Loisel. Fl. Call. 2. ed. II. (1828) 70; Doli, Rhein.
Fl. (1843) 588. — Eruca arvensis ß. hispida Noulet, FI. Sous-Pyren. (1837) 34. —
Sinapis arvensis L. ß. hispidula Peterm. Fl. Lips. (1838) 494. — S. arvensis L. ß.
retrohirsuta Babington, Primit. Fl. sarn. (1839) 8. — Brassica orientalis Boiss. PI.
Aucher. in Ann. sc. nat. Bot. %. ser. XVII. (1842) 88, non L. — Sinapis arvensis L.
ß. dasycarpa Neilr. FI. Wien (1846) 496. — S. Schlosseri Heuffel in Schlosser et Farkäs-
Vukotinovic, Syllabus Fl. Croat. (1857) 163 et Fl. Croat. (1869) 238. — Brassica
nigra (L.) Koch var. villosa Alefeld, Landw. Fl. (1866) 233. — Sinapis arvensis L.
var. villosa Ducommun, Taschenb. Schweiz. Bot. (1869) 61; Arno, FI. iber. VI. (1878)
466; Rouy et Foucaud, Fl. France II. (1895) 61. — S. retrohispida Boreau in Bull.
Soc. Dauph. (1874) 14. — S. arvensis L. var. retrohispida Lamotte, Prodr. Fl. Plat.
Centr. France (1877) 86. — Brassica sinapis Vis. ß. orientalis Brandza, Prodr. Fl.
Rom. (1879 — 1883) 130. — Sinapis arv&nsis L. ß. Schkuhriana f. hirsuta Beck, Fl.
Nied. Österr. I. (1892) 486. — S. arvensis L. var. Gupaniana Todaro ap. Lojacono-
Pojero in Malpighia XX. (1906) 118. — Brassica sinapistrum Boiss. b. orientalis Fiori,
Fl. anal. Ital. IV. App. 1. (1907) 96; Busch in Fl. caucas. crit. IV. 3. (1908) 281 et
Fl. Sibir. I. (1913) 176 cum fig. — B. sinapistrum Boiss. c. villosa Fiori 1. c. —
B. sinapistrum Boiss. var. typica f. dasycarpa Briquet, Prodr. Fl. Corse II. 1. (1913)
74. — Pistillum pilis rigidulis rectangule patentibus vel reversis ± densis praesertim
ad ovarium obtectum, ad apicem glabrescens. Siliquae pilis reflexis ± hispidae.
Überall mit der Hauptart und den Varietäten. — Bei den angeführten Standorten
durch ein * bezeichnet.
Nach der Richtung der Schoten sind von der typischen Pflanze zu trennen:
Var. stricta Celakovsky, Prodr. Fl. Böhm. III. (1874) 470 (exci. syn.). — Omnes
siliquae erectae, rhachi adpressae.
Mit dem Typus, so bei Prag, Bodenbach usw. (nach Öelak.). In Thüringen bei
Weimar und Webicht (C. Haussknecht).
Var. divarioata 0. E. Schulz ap. Thell. in Hegi 1. c. 265. — Cunctae siliquae
rectangule patentes vel subrecurvatae.
Bei Satzkorn unweit Potsdam (0. E. Schulz). — Wahrscheinlich auch an anderen
Orten.
Erhebliche Abänderungen vom Typus werden durch die Gestalt der Früchte hervor-
geinjfen. Es lassen sich folgende Varietäten aufstellen:
Var. Schkuhriana (Reichb.) Hagenbach, Tent. Fl. Basil. Suppl. (1843) 138; Thell.
in Hegi I. c. 266, etiam f. gläbra\ Lange, Pugill. pl. hisp. in Vidensk. Meddel. Kjöbenh.
1865 (1866) 75; Schur, Enum. pl. Transsilv. (1866) 59; Battand, in Batt. et Trab.
Fl. de l'Alger. (1888 — 1890) 53. — Sinapis orierUalis Schkuhr, Bot. Handb. II. (1805)
124 0- E. Schulz. — Gruciferae-Brassiceao.
264, t. 186, non L. — S. SchJmhriana Reichb. Deutschi. Fl. I. (1837 — 4 838) 103,
t. 87, flg. 4425; Willk. in Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp. III. 4. (<880) 852; Clavaud,
Fl. de la Gironde in Act. Soc. Linn. Bordeaux XXXV. (188 4) 294. — S. arvensis L.
b. tenuirostris Petermann, Deutscbl. Fl. (4 846) 39, t. VII, fig. 49 Z. — Melanosmapis
Meneghiniana F. Cazzuola in Bullet. R. Soc. Toscan. Orticult. III. 3. (4 880) 78 — 82, n. v.
— Sinapis arvensis L. ß. torulosa F. Gerard in Rev. Bot. Toulouse VIII. n. 85 (4 890)
57. — /S. arvensis h. ß. Schkuhriana f. laevis Beck, Fl. Nied.-Österr. II. (4 892) 486.
— S. atrichocarpa Borbäs in Magyar Bot. Lapok 11. 5. (4 903) 4 45. — S. Borhasii
Csatö ap. Borbäs 1. c, — Siliquae graciliores, valde torulosae, 3 — 5,5 cm longae, 4,5 —
2 mm diam., in rostrum tenuius saepe recurvatum attenuatae. Semina vix 4 mm diam.
Hin und wieder im ganzen Gebiete, so in Portugal bei Lissabon (J. Dave au in Hb.
Hort. Conimbr.), Paris (Garcke), im Botanischen Garten zu Berlin-Dahlem (0. E. Schulz),
bei Dresden (nach Reichenbach), Neuwallendorf in Thüringen (C. Haussknecht), im
Distrikt Lukojanow bei Nishni-Nowgorod (Th. Nenjukow) usw. — Geht nach Ruprecht
(FL Caucas. in Mem. Acad. St. Petersb. 7. ser. XV. 2. [4 869] 4 34) durch Kultur in
S. arvensis über!
Var, nilotica 0. E. Schulz (n. var.). — Siliquae pedicellis 6 — 8 mm longis in-
sidentes, rhachi subaccumbentes, 2,5 — 5 cm longae, 2 mm diam., saepe valde torulosae,
subito in rostrum insigniter tenue, 0,5 — 0,75 mm diam., fere semper aspermum at-
tenuatae. Semen siliquae summum saepe erectum, si rostrum aspermum.
Unter-Ägypten: bei Damiette (G. Ehrenberg), Weizenfelder bei Der-et-tin
(P. Ascherson, 3. Reise nach Äg. n. 23, auch var. Orientalis — im Januar blühend),
Kornfelder südlich von Atar-en-nebi (P. Ascherson n. 24), Benisuef (G. Ehrenberg —
auch var. orientalis)\ Mittel-Ägypten: am linken Nilufer unterhalb El Achmim
(P. Ascherson in G. Rohlfs, Exped. Hbysch. Wüste n. 89, 92 — im April blühend
und fruchtend), bei Esneh (P. Ascherson n. 94); in der Großen Oase bei Ain-el-Tanihl
unweit El Chargeh (G. Schweinfurth n. 4 36 mit S. turgida).
Var. brevirostris (Spach) 0. E. Schulz. — Sinapis kaber DG. Syst. II. (4 82 4)
617 et Prodr. I. (l §2 4) 2 4 9. — Sinapistnan arvense Spa.ch var. y. brevirostre Spsich,
Hist. nat, vegeL VL (4 838) 346. — Siliquae in pedicellis brevioribus 2,5 — 3 mm longis
crassissimis 2 mm diam., abbreviatae, 2 — 2,5 cm longae, 3 — 3,5 mm crassae, rostro
brevi 5 — 6 mm longo siliquae aequicrasso subito brevissime attenuato 4 — 2-spermo.
In Persien (nach DC.). — Im Bot. Garten zu Berlin-Dahlem 4 94 3 kuU. (0. E.
Schulz).
Var. braehycarpa (Busch) 0. E. Schulz. — Sinapis mesopotatnica Boiss. Diagn.
pl. nov. Orient. 2. ser. I. (4 853) 32, non Spr. — S. arvensis L. y. mesopotamica
Boiss.! Fl. Orient. I. (4 867) 395. — Brassica sifiapistruni Boiss. f. braehycarpa Busch
in FL caucas. critic. IV. 3. (4 908) 28 4. — Siliquae minutae, 4,3 — 2,5 cm longae,
4,5 — 3 mm diam., in rostrum 0,6 — 4,2 cm longum sensim attenuatae. Semina
4 — 4,5 mm diam.
Teneriffa (W. Hillebrand). *Gomera: bei S. Sebastian (A. Engler). Pro-
vinz Brandenburg: bei Satzkorn (0. E. Schulz). *Nieder-Österreich: bei St. Polten
(v. Heldreich — im Oktober blühend und fruchtend). Italien: bei Pratolino unweit
Florenz (v. Heldreich). Kaukasus: bei Tiflis (nach Busch). *Syrien: am östlichen
Fuße des Libanon bei Schtora 950 m ü. M. (G. Schweinfurth n. 4 074 — im August
blühend und fruchtend). Mesopotamien: bei Mohamera (Noe n. 4 455 in hb. Boiss.
— im Mai blühend und fruchtend). Persien: bei Bender-Abbas (J. Bornmüller, It.
pers.-turc, n. 78). *Algerien: bei Hammam R'hira (Kuegler). Australien; in
Victoria bei Point Lonsdale (Joseph. E. Tilden, South Pacif. PI. n. 782).
Nota. See. Rouy et Fouc. Flore de France II. (4895) 61 petala albo-violacea rare ob-
servantur.
2. S. turgida (Pers.) Delile! in Mem. Bot Descript. Egypt. IV. (4 8 4 3) 4 9; DC.
Syst. H. (4824) 648 et Prodr. L (1824) 220. — Baphanm turgidvs Pers. Syn. plant.
IL (4 807) 209. — Sinapistrum arvense Spach d. turgüium Spach, Hisf. nat veget.
Sinapis. 125
VI. (4 838) 3 46. — Sinapis Allionii Jacq. ß. turgida Boiss. Fl. orient. I. (<867) 395
(excl. Del. tab. 35!); Sickenb. Contrib. Fl. Egypt. (4 901) 179. — S. arvensis L. vai-.
turgida Aschers, et Schweinf. ap. Schweinf. in Engler's Bot. Jahrb. V. 2. (1884) 200;
Aschers, et Schweinf. Ulustr. Fl. Egypte (1889) 41; Muschler, Manual Fl. Egypt I. (1912)
412. — Recedit a S. arvensi: Caulis saepe ramosus, glaber vel hispidulus. Folia in-
feriora petiolo glabro vel disperse piloso, lyrato-pinnatifida vel subsimplicia, lobo termi-
nali maximo ovato obtuso margine inaequaliter densiuscule dentato, ad basin lobis
nonnullis saepe minutis; folia superiora subsessilia, simplicia, oblongo-elliptica, acuta,
glabra vel subtus hie illic pilosa. Ovarium 3 mm longum, lineare, 8 — 12-ovulatum.
Siliquae in pedicellis 2 — 8 mm longis subrectangule patentibus patulae, bi'eves, 1 — 2,5 cm
longae, turgidae, ellipsoideae, teretes, 4 — 4,5 mm diam., torulosae, in rostrum 4 — 9 mm
longum anceps basi monospermum subito contractae; valvae membranaceae , flavae.
Semina grandiuscula, 2 mm diam.
Mediterrangebiet: in der südlichen Mediterranprovinz nur in Ägypten. —
Unter-Ägypten (A. Wiest in Schimper, ün. it. n. 515 mit Brassica nigra)^ Rosette
(P. Ascherson, 4. Reise nach Ägypt. n. 1109), bei Katieh östlich vom Suezkanal
(P. Ascherson n. 1111), Minjet El-Murchid (P. Ascherson n. 1112), bei Alexandria
(Letourneux — im Februar blühend und fruchtend), Alt-Cairo in Feldern und Gärten
(E. Gramer, Schweinfurth — im Januar blühend), am Rande des Kulturlandes in
Weizenfeldern im Süden von Atar-en-nebi (P. Ascherson, 3. Reise nach Ägypt. n. 26
— im Februar blühend, mit S. arvensis var. nilotica), in Weizenfeldern bei Der-et-tin
(P. Ascherson n. 25, 28 — im Januar blühend); am Nilufer bei Schubra (Schwein-
furth — Kümmei'form, im Juni blühend), am Nil bei Minieh zwischen Gairo und Keneh
(Schweinfurth n. 1301, 1302 — im März blühend und fruchtend); Siut bei Beni-Adi
unter Vicia faba (P. Ascherson in G. Rohlfs, Exped. lib. Wüste n. 93), am linken
Nilufer unterhalb El Achmim (P. Ascherson n. 99); Äcker bei El Chargeh (P. Ascher-
son n. 94); in der Oase Dachel bei Kasr in Gärten (P. Ascherson n. 95,96, 97, 98,
Schweinfurth — im Febi'uar blühend und fruchtend); bei Aber-Hammar (Schergieh)
zwischen Klee (Schweinfurth — im November blühend).
3. S. Allionii Jacq. Hort. Vindob. II. (1772) 79, t. 168; Delile in Mem. Bot.
figypte IV. (1813) t. 35, fig. 1; DG. Syst. II. (1821) 618 et Prodr. I. (1824) 219;
Reichb. Deutschi. Fl. I. (1837 — 1838) 103, t. 88, fig. 4426; Webb, Fragm. Fl. Aethiop.-
Aegypt. (1854) 17. — Eaphanus erucoides L. f. Suppl. pl. (1781) 299 (excl. syn. Barr.).
— Sinapistrum arvense Spach ß. longirostre Spach, Hist. nat. veget. VI. (1838) 346
(excl. syn. S. or.). — Brassica Allionii Boiss. PI. Aucher. or. in Ann. sc. nat. Bot.
2. ser. XVII. (18 42) 89. — Sinapis Allionii Jacq. a. genuina Boiss. Fl. orient. I. (1867)
395; u. typica Sickenberger, Contrib. Fl. Egypte (1901) 179. — S. arvensis L. var.
Allionii Aschers, et Schweinf.! ap. Schweinf. in Bericht. Deutsch. Bot. Gesellsch. I. (1883)
545 et in Engler's Bot. Jahrb. V. 2. (1884) 2.00; Aschers, et Schweinf. Illustr.
Fl. Egypte (1889) 41; Muschler, Manual Fl. Egypt I. (1912) 412. — AS. arvensi
notis sequentibus differt: Caulis saepe simplex, glaber vel raro parce hispidus; rami
suberecti. Folia inferiora petiolo plerumque glaberrimo tenui, pinnatifida vel fere ad
nervum medium usque pinnatipartita, lobis utrinque 4 — 6 ad basin magnitudine de-
crescentibus, sinubus basi rotundatis separatis, oblongis, apice obtusiusculis, interdum
spathulatis, integris vel uti'inque paucidentatis, infimis linearibus, acutis; folia superiora
breviter petiolata, similia, sed lobis acutis magis confluentibus; omnia glaberrima, raro
valde disperse pilosa. Sepala glabra. Pistillum tantum 5 mm longum; ovarium ovoi-
deum, 2 mm longum, 6 — 9-, in specim. cultis usque 1 2-ovulatum. Siliquae in pedicellis
rectangule patentibus 4 — 6 mm longis subrectangule patulae, 1 — 1,7 cm longae, tur-
gidae, ellipsoideae, teretes, 4 — 4,5 mm diam., torulosae, in rostrum 4 — 7 mm longum
anceps monospermum subito attenuatae; valvae membranaceae. Semina 2 mm diam.
Mediterrangebiet: in der südlichen Mediterranprovinz in Ägypten, haupt-
sächlich zwischen Lein sehr häufig. — Ägypten (Prinz Paul von Württemberg in
hb. monac), bei Alexandria (Montbret, Samaritani), Gairo, z. B. bei Bulak und Giseh
126 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
(G. Ehrenberg, W. Schimper, Un, it. n. 74 — im Januar und Februar blühend und
fruchtend), auf der Insel Rodah in Kleefeldern und Gärten (P. Ascherson, 3. Reise
nach Ägypt. n. 27), in Qair-el-am (P. Ascherson n. 29), Leinfelder zwischen Birket-el-
chiam und Nahiah am Westufer des Niles (P. Ascherson n. 30), Nordseite von Saft-
el-lebben (P. Ascherson n. 80 — im März blühend), in Fajum auf Leinfeldern bei
Medinet imd Senures (G. Schweinfurth n. i12); Ober-Ägypten (Th. Kotschy
n. 1001, 1006). — Nach G. Schweinfurth in Bericht. Deutsch. Bot. Gesellsch. IL
(1884) 359 wurden einige Früchte (Leinkapseln beigemengt) in einem Grabe der
12. Dynastie bei Theben gefunden.
Sectio 11. Eriosinapis Cosson.
Sect. Eriosinapis Coss. Compend. Fl. atlant. IL (1885) 201; Rouy et Fouc. Fl.
France II. (1895) 60. — Sect. Geratosinapis DG. Syst. IL (182!) 607 et Prodr. I.
(1824) 218, pro parte. — Ovarium 12 — 17-ovulatum; stigma capitatum. Siliquae
rhachi adpressae, in rostrum vix compressum ad apicem subulatufn et recurvatum at-
tenuatae, pilis erecto-patentibus du birsutae; valvae trinerves. Semina in rostro 1 — 2,
rarius nulla, rarissime usque 4, summo erecto, inferioribus pendulis. — Plantae perennes,
pilis tenuissimis zb pubescenti-villosae vel sericeae.
Species unica 4. *S. pubescens.
4. S. pubescens L. Mant. L (1767) 95; Sibthorp et Smith, Fl. graec. Prodr. IL
(1813) 31; Schrank, Hort. Monac. IL (1819) t. 74; DG. Syst. IL (l82l) 614 et Prodr.
L (1824) 219; Gussone, Fl. sie. Syn. IL 1. (1843) 201; BertoL Fl. itaL VII. (1847)
170; Godron, Fl. Juven. 2. ed. (1854) 53; Boiss. Fl. orient. I. (1867) 394; Coss.'
lUustr. Fl. atlant. L 2. (1884) 42, t. 30, fig. 14 — 15 et [a. pubescens) Compend. IL
(1885) 201; Barbey, Fl. Sard. Compend. (1884) 22; Burnat, FL Alp. Marit, I. (1892)
72; Rouy et Fouc. Fl. France IL (1895) 60. — Sinapi montanum luteum Eaphani
vulgaris foliis Irionis siliquis Cupani, Panphyt. sie. (1713) t. 51. — Sinapis hirsuta
eaulibus frutescentibus Arduino, Specim. I. (1759) 21, t. 9. — S. circinata Desf. FL
atlant. IL (1799) 96. — Brassica pubescens Ardoino, Fl. Alp.-Marit. (1867) 29; Caruel
in Parkt. FL ital. IX. (1893) 998; Fiori et Paoletti, FL ItaL illustr. L 4. (1899) 160,
flg. 1391; Druce in Pharmac. Journ. LXXXI. (1903) 799 et Journ. Bot. XLIL (1904)
228; Thellung, FI. advent. Montpell. (1912) 269. — Ei-v^astrum pubescens Willk. in
Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp. III. 4. (1880) 861. — Planta perennis, caespitosa,
caudice lignoso. Gaules 0,30 — 0,80 m longi, adscendentes, teretiusculi, firmi, ramosi,
. interdum violacei, pilis patentibus tenuissimis 0,25 — 1,5 mm longis ib densis pubescenti-
villosi, saepe canescentes. Folia inferiora rosulata, saepe longissima, petiolata, lyrato-
pinnatisecta, 4 — 6-juga, lobo terminali suborbiculato, grosse obtuse dentato, ad basin
integro et inaequilatero, scihcet cum lobo laterali proximo confluente, lobis lateralibus
ad basin magnitudine decrescentibus et saepe alternantibus, obovatis, paucidentatis, imis
minutis, integris; folia caulina paucijuga, saepe sessilia et jugis infimis amplexicaulia;
foHa summa sessilia, oblonga, acuta, remote inaequaHter paucidentata; omnia utrinque
pilis adpressis strigoso-pilosa, saepe sericea, enascentia villosa, rosulata interdum vio-
lacea. Racemus sub anthesi corymbosus, dein valde elongatus, 30 — 70-florus, nudus
vel in eodem specimine floribus inferioribus 1 — ^20 foliis sensim minoribus summis
Hnearibus tantum 3 mm longis fultis bracteatus. Pedicelli 4 — 5 mm longi, dense pilosi.
Sepala 5,5 mm longa, oblonga, obtusa, dense villosa, patula. Petala flava, 0,9 — 1 cm
longa: lamina obovata, apice rotundata, in unguiculum brevem angustata. Stamina
7,5:5 mm longa; antherae 1,8 mm longae, oblongo-ovatae, obtusiusculae. Pistilluni
usque ad stigma pilis suberectis densissime pilosum; ovarium 12 — 17-ovulatum, in stylum
aequilongum attenuatum; stigma capitatum, stylo latius. Siliquae in pedicellis brevibus,
8 — 3,5 mm longis, valde incrassatis et saepe siliquae aequicrassis, rhachi adpressis erectae,
1,5 — 2,5 cm longae, teretes, 2 — 2,5 mm diam., vix torulosae, usque ad apicem pilis
erecto-patentibus 1 — 2 mm longis hirsutae, in rostrum anceps 9 — 12 mm longum valvis
Sinapis. 127
interdum longius tandem saepe valde recurvatum hamosum i - vel 2-spermum attenuatae;
valvae inilio nervis crassis trinerves, denique crassissiniae et nervis obscuris vix striatae.
Semina globosa, 1,2 — 1,5 mm diam., nigrescentia, ad hilum alba, vix alveolata, pen-
dula, in rostro erecta, si bina, inferius pendulum. — Fig. 2 0 C — II.
Mediterrangebiet: in der Jigurisch-tyrrhenischen Provinz. Riviera di
Ponente, bei Nizza zwischen dem Col de Villefranche und dem Baus-rous bei Beaulieu
hier und dort an Wegrändern und Feldrainen (A. Fngler, Frl. Mey erbeer — vom
März bis Mai blüliend und fruchtend, bisweilen zum zweiten Male im November; von
Ardoino aul'gerunden, aber nach Burnat schon im hb. AUionüj. — Sardinien:
bei Sassari (Biondi nach Barbevj. — Mittelitalien: in Toscana auf dem Mte. Ar-
gentario bei Porto S.Stefano (nach Pariatore); Unteritalien: in Apulien auf dem
M. Gargano, bei Baii und Lecce (Sieber, Tenore); (ialabrien, zwischen sonnigen Felsen
bei Roccella 200 — 300 m ü. M. (Hüter, Porta, Bigo, It. ital. III. n. i H a — im Mai
blühend und fruchtend), Provinz Reggio (Leresche , oberhalb Bova auf Kalkfelsen (Rigo
in Dörfler, hb. norm. n. 3906). — Sicilien: bei Palermo (H. Boss, Hb. sie. n. 108,
Sander, Walchner), überall an Wegen !v. Heldreich), an sonnigen Hügeln (Todaro,
Fl. sie. exs. n. 984 — im April blühend und fruchtend), Abhiinge des Monte Pellegrino
(Lehmann, P. Gabr. Strobl — im April und Mai fruchtend), Villa Belmonte an
felsigen Orten (Brock, v. Gans äuge — im Januar und Februar blühend), zwischen
Parco und Piana de (ireci (Schweigger), bei Favorila 'H. Boss), bei Cefalü le Madonie
(Leresche); Inseln Ustica, Levanzo, Favignana, Marettimo nach Gussone).
Südliche Mediterranprovinz: in .Vlgerien besonders in der Provinz Conslan-
tine auf Weiden und Bergäckern, an felsigen und wüsten Orten sehr häufig. Bei Kerrata
800 m ü. M. E. Beverchon, PI. Alg. n. 311 , am Zaccar bei Miliana Kuegler); im
NW. von Gonstantine (H. Christ, Kuegler, G. Schweinfurth n. 620 — vom Januar
bis April blühend und fruchtend), Djebel Merrid (A. Engler), I)j. Ouach B. Knuth
n. 1808,; Sidi-Mecid J. Choulette f., Fragm. Fl. Alg. exs. n. 112, E. G. Paris, It.
bor.-afr. n. 207 — im Dezember blühend); Batna am Pic des Cedres (B. Knuth n. 25ö6).
— Tunis (Letourneux nach Cosson). — Tripol itanien: auf dem Plateau von Barka
G. Bohlfs n. 12), Derna, Ain-Mogadeh bei Kubba zwischen Saaten (P. Taubert n. .'j73).
In Süd Spanien: angeblich von Lagasca gefunden; auch auf der Insel Zakynthos
nach Smith. Prodr. Fl. graecae, ferner nach L'nger in Attica (Halacsy, Consp. F'l.
graec. ^190 1 79;. Diese Angaben sind in neuerer Zeit nicht bestätigt worden, so daß
das Vorkommen der Art daselbst zweifelhaft erscheint. — Bisweilen adventiv, so bei
Marseille (nach Grenier,, Port-Jiivrnal (nach Godron), Mannheim (nach Fr. Zimmer-
mann).
Die Art ist recht vtu'änderlich.
Nach der tiestalt der Blätter läßt sich vom Typus absondern:
Var. cyrenaica Cosson et Daveau in Bull. Soc. bot. France XX.WI. (1889 103:
Durand et Baratte, Fl. lihyc. Prodr. (19 10) 18. — Folia lobo terminali ovato vel ob-
longe subintegro vel sinuato-dentato ad basin angustato necpie suborbiculato.
Tripolitanien: bei Ain Schahat unweit Grenna (Daveau).
Durch die I5ekleidung weichen von der typischen Pflanze ab:
Var. serrata (Huter, Porta, Bigo Arcang. Compend. Fl. ital. (1882) 46. — Sma2)is
serrata Huter, Porta, Bigo! in schedula II. ital. lll. (1877) n. 11 Ib. — S. jmbescens L.
var. incana Lojacono-Poj. Fl. sie. I. I. (18S8) 111. — S. puJicsccns L. var. husam-
barc7isis Loj. PI. sie. rar. Cent. IV, n. '.]' \ . — S. Lojaconii Pariatore in hb. Florent.
— Tota planta pilis densis accumbentibus niveo-lomenlosa vel sericea.
Unteritalien: bei Gerace an sonnigen Felsen 300 — -400 m ü.M. (Huter, Porta,
Rigo, It. ital. 111. n. 1Mb — im April blühend und fruchtend).
Algerien: bei Bougie sehr häufig im Geröll und an Felsen der Maquis (A. Engler).
Vai". tenuirostris Gussone, Fl. sie. Prodr. II. (182 8) 29 0. — <'^'. pubescens L.
var. glabrata Guss. Fl. sie. Syn. II. 1. (1843) 201; Arno, Fl. iber. VI. (18T8) 466. —
S. pubescens L. var. circinata Coss. Illuslr. Fi. atl. 1. 2. 1884) 42, t. 30, fig. 16
128 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
(excl. syn. Desf.), Comp. II. (1883) 202; Battand, in Batt. et Trab. Fl. Alg. Dicot, (<888 —
1890) 53. — S. pubescens L. var. glab?a Lojac. Fl. sie. I. \ (1888) Append. p. 2.30
et Malpighia XX. (1906) 118. — S. pubescens L. var. virgata Battand, in Batt. et
Trab. Fl. de l'Alger. Dicot. (1888 — 1890) 53 et Suppl. (1910) 1 4. — 5. pubescem L.
var. maritima Battand, in Batt. et Trab. Fl. synopt. Alg. Tun. (1902 — 1904) 30. —
Brassica pubescens Ard. d. glabrata Fiori, Fl. anal. Ital. IV. App. 1.'(1907) 96. —
Gaulis pilis adpressis parce obsitus vel glaber, saepe piu'pureus. Folia disperse strigoso-
pilosa vel glabrescentia, viridia. Siliquae tandem glabrae, saepe in rostrura interdum
aspermum valde attenuatae.
Sicilien: Valdemone bei Acqua Santa (H. Ross — im Juli blühend). Algerien:
bei Algier (Boissier und Reuter), Blidah an den Felsen der Schlucht von Chiffa
(Andre — im April blühend und fruchtend), ebenda am Djebel Abd-el-Kader (R. Knuth
n. 2222, 2269 — im Mai blühend), Kerrata am Dj. Babor (R. Knuth n. 1135, 1525,
1590, 1594, 1781), bei Bougie am Grand Phare (Letourneux, E. Reverchon, PI.
Alg. n. 5 — im Mai blühend und fruchtend).
Durch die Länge des Fruchtschnabels sind vom Typus verschieden:
Var. brachyloba Coss. Illustr. Fl. atl. I. 2. (1884) 44, Compend. II. (1885) 20:2;
Battand, in Batt. et Trab. Fl. synopt. Alg. Tun. (1902—1904) 30. — Planta molliter
pilosa. Siliquae valvis valde abbreviatis, 4 — 5 mm longis, loculis 1 — 2-spermis, rostro
longitudinem fere totam siliquae oblinente, 3 — 4-spermo, seminibus inferioribus pen-
dulis superiore saepius adscendente.
Tunis: am Dj. Zaghouan an buschigen Stellen der Felsen (Kralik, Letourneux
und Barratte nach Cosson).
Var, brevirostrata 0. E. Schulz (n. var.). — Tota planta pilis densis patulis ca-
nescens. Flores minores. Sepala 4,5 mm, petala 6 mm longa. Stamina 5,5 : 3,5 mm,
antheris 1,7 mm longis. Ovarium 16-ovuIatum. Siliquae 1,6 — 2,1 cm longae, tenues,
1 mm diam., rostro tantum 5 — 6 n)m longo, 1 — 2-spermo, valvis multo breviore. Semina
0,75 mm diam.
Algerien: Prov. Gonstantine, bei Setif (Dukerley).
Durch abweichende Gestalt der Früchte sind sehr bemerkenswert:
Var. indurata (Cosson) 0. E. Schulz. — Sinapis indurata Cosson in Bull. Soc.
bot. France IX. (1862) 168, Illustr. FL atlant. L 2. (188 4) 42, t. 30, ßg. 1—13,
Compend. IL (1885) 202; Battand, in Batt. et Trab. FL de l'Alger. Dicot. (1888 — 1890)
53 et FL synopt. Alg. Tun. (1902 — 1904) 30. — Planta pube brevi subadpressa dz sericea.
Pedicelli longiores, floriferi 6 — 10mm, fructiferi inferiores 1,8 cm, superiores 1 cm
longi. Flores majores, petalis 1,2 cm longis. Siliquae usque 3 cm longae valvis indu-
rato-incrassatis et infra insertionem dr productis subhastatae. Racemi demum fra-
gilissimi.
Algerien: in der Provinz Gonstantine an Kalkfelsen oberhalb Hammam Ouled-Zeid
bei Souk-Harras (E. Cosson — im Mai blühend und fast frucUtend), am Djebel Dekma
(E. Cosson und Gl. Duval — im April blühend), ferner am Dj. Sgao, Dj. Mecid-Sidi-
Aicha, Dj. Mahrouf ca. 1000 m ü. M. (nach Cosson).
Var. Aristidis (Coss. et Dur.) 0. E. Schulz. — Heterocrambe Aristidis Coss. et
Dm-, in Catal. Grain. Bordeaux (1863) 18, nomen et 1. c. (1867) 25, descr. — Sinapis
Aristidis Pomel, Nouv. mater. FL atlant. (1874 — 1875) 358; Coss. Illustr. Fl. atl. L 2.
(1884) 43, t. 31, Compend. IL (1885) 203; Battand, in Batt. et Trab. FL de l'Alger.
Die. (1888 — 1890) 53, FL synopt. Alg. Tun. (1902 — 1904) 30. — Planta ± sericea.
Siliquae crassae, in pedicellis non incrassatis, tereti-conicae, sensim in rostrum longuni
rectum vel zb curvatum a- vel monospermum attenuatae, ut in Baphano sativo fungoso-
incrassatae; valvae indistinctae, suberosae, enerviae.
Algerien: an grasigen, schattigen Stellen der inneren Bergregion. In der Pro-
vinz Gonstantine am Dj. Debah und Dj. Thaya (Letourneux, Hagenmüller nach
Cosson).
Sinapis. 129
Sectio III. Leucosinapis DG.
Sect. Leucosinapis DG. Syst. II. (I82i) 607 et Prodr. I. (1824) 220; Goss. Com-
pend. Fl. atl. IL (1885) 203 (excl. S. proe.)', Prantl in Engl.-Prantl, Pflzfam. III. 2.
(1890) ne; Rouy et Fouc! Fl. France II, (1895) 62. — Ovarium 4 — 8-ovulatum;
Stigma subbilobum. Siliquae rectangule patulae, in rostrum valde compressum anceps
ensiforme obtusum excurrentes, plerumque pilis patentibus vel sursum curvatis hispidae;
valvae evidenter 3 — 5-nerves. Semina in rostro i — 2, semper pendula, rarius deficientia.
■ — Plantae annuae, pilis caulinis setiformibus =b reversis hispidae, interdum glabrescentes.
Glavis specierum.
A. Petala sepalis manifeste longiora; lamina late obovata. Pedi-
celli fructiferi 0,6 — 1,5 cm longi. Siliquae ad apicem at-
tenuatae.
a. Folia lyrato-pinnatipartita, lobis latis inaequaliter crenatis.
Stylus ovario aequilatus. Rostrum siliquae ad apicem
parum angustatum b. S. alba.
b. Folia profunde pinnatipartita, lobis grosse dentatis vel
pinnatifidis. Stylus ovario angustior. Rostrum ad apicem
valde angustatum 6. S. dissecta.
B. Petala sepalis paulo longiora; lamina angustissima, oblongo-
elliptica. Pedicelli fructiferi 3— 9 mm longi. Siliquae ad
apicem vix attenualae 1. S. flexuosa.
Species coUectiva: S. alba L. (n. 5 — 6).
5. S. alba L. Spec. pl. ed. 1. II. (1753) 668; Hill, Veget. Syst. XII. (1767) t. 27,
flg. 3; Curtis, Fl. londin. ed. I. II. (1777 — 1787) t. 322, ed. Graves III. (1826) t. 90;
Gaertn. Fruct. et Sem. 11. (1791) 299, t. 143, fig. 4; Kerner, Oekon. Pfl. V. (1792)
15, t. 438; Lam. lUustr. II. (1793) 119, t. 566; Martyn, Fl. rust. II. (1793) t. 70;
Sturm, Deutschi. Fl. 1. 2. (1801) 8. Heft; Schkuhr, Bot. Handb. II. (1805) t. 186 (var.
melanosperma); Sowerby, Engl. Bot. XXIV. (1806) t. 1677; Hornem. Icon. Fl. dan.
Vni. 24. (1810) 4, t. 1393; DG. Syst. Nat. II. (l82l) 620 et Prodr. I. (1824) 220;
Ilayne, Darst. und Beschr. Arzneyk, Gevir. VIII. (1822) t. 39; Nees v. Esenb. etc. PI.
Medic. H. (1828) t. 4 00; Guimpel und Schlechtend. Abbild, und Beschr. Gew. Pharmac.
Boruss. I. (1830) 59, t. 33; Reichb. Deutschi. Fl. I. (1837—1838) 103, t. 85, fig. 4424;
Dietrich, Fl. Boruss. VlII. (1840) t. 523; Berlol. Fl. ital. VII. (1847) 174; Payer, Traite
Organog. (1857) 215, t. 44, fig. 27—30; Gusin et Ansb. Herbier Fl. fran?. II. (1868)
t. 199, n. v.; Clavaud, Fl. Gironde in Act. Soc. Linn. Bordeaux XXXV. (1881) 291,
t. 13, fig. 6; Schlechtend. Hall. Fl. Deutschi. XV. (1883) l. 1498; Gosson, Gomp. Fl.
atlant. II. (1885) 205; Britt. et Brown, 111. Fl. North. Un. St. II. (1897) 117, fig. 1700;
Köhler, Mediz. Pflanz. III. (1898) t. 18; Fiori et Paoletti, Fl. Ital. illustr. I. 4. (1899) 160,
fig. 1389; Coste, Fl. France I. (1901) 74, fig.; Merino, Fl. Galic. I. (1905) 156; Moeller
und Thoms, Real-Enzykl. Pharmaz. XI. (1908) 389, fig. 89; 390, fig. 90; 392, fig. 93;
Warburg, Pflanzenwelt II. (1916) 75, fig. 67; Thell. in Hegi, III. Fl. Mitt.-Eur. IV. 38.
(1918) 205, t. 130, fig. 3; fig. 777 et 778^?. — De Sinapio Macer, Virt. Herb. (1477)
cap. 33. — Sinapi Dorst. Bot. (1540) 270 ic. — Oelber Senf Bock, Kräuterb. (1. ed.
1539, 2. ed. 1546) 38 ic. — Sinapi primum genus Fuchs, Bist. (1542) 538 ic. —
Sinapi luteum sativum Tragus, Stirp. Germ. (1552) 101, fig. 1. — Sinapi semn-
dum Matth. Gomment. Diosc. (1554) 279, fig. 2. — Sinapi agreste Apii aut potiics
Laveris folio Lobel. Hist. Advers. (1576) 68, Obs. 100, fig. 2, Icon. (1581) t. 203,
fig. 1. — Sinapi sativum alterum Dod. Pempt. (1583, emend. 1616) 707 ic. — S.
alterum Gamer. Epit. (1586) 333 ic. — S. sativum Dalech. Hist. gen. plant. I. (1586)
646, fig. 2. — S. album Gerarde, Herb. (l. ed. 1597, 2. ed. 1633) 244 ic; Blackw.
Herb. I. (1747) t. 29. — S. Apii folio Tabernaem. Kräuterb. II. (1613) 168 ic; Gar-
A. Engler, Das Pflauzeureich. lY. (Embryophyta siphonogama) 105. 9
130 0- E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
sault, Traite Plant. IV. (1767) 323, t. 547. — S. album siliqua hirsuta J. Bauh. Bist.
II. (1631) 858 ic. — S. hortense album Chabr. Sciagraph. (1666) 274 ic. — Ra-
phanus albus Crantz, Class. Cruciform. emend. (1769) 109. — Sinapis m^ra Kerner,
Abbild, oekonom. Pflanz. V. (1792) t. 465; Plenck, Icon. Plant. Medic. VI. (1794)
t. 524, non L. — Brassica Tiirta Moench, Meth. Suppl. (1802) 84. — Sinapis
hispida Tenors!, Prodr. Fl. Napol. I. (18H— 1815) XXXIX, Fl. Nap. IV. in Syllog.
(1830) 94 etc.; Laterrade, Fl. Bordel. 3. ed. (1829) 335; Lojac. Stud. piant. crit.
Sicil. in II Naturalista III. 10. (1884) 285, non Schousb. — S. chelidoniifolia Mar-
tins!'in Steudel, Nomencl. bot. 1. ed. (1821) 781, nomen. — Boiiannia offidnalis
Presl, Fl. sie. I. (1826) 99. — Rhamphospermum album Andrz. ap. Reichb. in Mössl.
Handb. Gewächsk. 2. Aufl. II. (1828) 1 186. — Napus leucosinapis Schimper et Spenner
in Sp. Fl. Friburg. III. (1829) 9 43. — Sinapistrum album Chevall. Fl. Par. II. (1836)
869, n. V. — Eruca alba Noulet, Fl. Bassin Sous-Pyren. (1837) 33. — Leucosinapis
alba Spach a. lyrata Spach, Hist. nat. veget. VI. (1838) 350. — Brassica alba Raben-
horst, Fl. lusatica I. (1839) 184; Boiss. Voy. Bot. Midi de l'Esp. II. (1 839 — 1 845) 39;
Scheele in Flora XXXI. (1843) 3 19; Vis. Fl. dalmat. III. (1852) 136; Hook, Fl. Brit.
Ind. I. 1. (1872) 157; Schmalh. Fl. Mittel- und Süd-Rußl. I. (1893) 78. — Sinapis
alba L. var. vulgaris Alefeld, Landw. Fl. (1866) 250. — S. alba L. a. typica Lindem,
in Bull. Soc. Natural. Moscou XLV. 2. (1872) 273; Beck, Fl. Nied.-Österr. II. (1892)
486. — Orucifera lampsana E. H. L. Krause in Sturm, Fl. Deutschi. 2. ed. VI. (1902)
134, t. 37. — S. alba L. subspec. eualba Briq. var. a. genuina Briquet, Prodr. Fl.
Corse II. 1. (1913) 79. — 5. alba L. f. 1. trichosepala et 2. macropetala Zapalowicz,
Consp. Fl. Galic. crit. in Rozpr. Akad. Umiej. Wydz. mat. przyr. LIII. Ser. B (1913)
122. — Radix annua. Caulis 0,25 — 0,65, rarius usque 1 m alt., erectus, acutangulus,
a basi vel superne ± ramosus, pilis 0,5 — 1 mm longis recurvatis inferne densiusculis
superne lir dispersis obsitus, ad basin saepe violaceus; rami ereclo-patentes. Folia in-
feriora petiolo 2,5 — 3 cm longo disperse hispido, lyrato-pinnaliparlila, 2 — 3-juga, lobo
terminali lata ovato, obtuso, segmenlis tribus inaequaliter sinuato-crenatis ti-ifido, cum
lobis lateralibus sequentibus majusculis ad i'hachim auriculatis confluente, lobis lateralibus
imis minoribus, sejunctis; folia superiora petiolo 1 — 0,5 cm longo, subaequalia, sed lobis
acutis et inaequaliter sinuato-dentatis ; omnia valde membranacea, ulrinque disperse pilosa,
rarius glabra, laete viridia, interdum violaceo-maculata. Kacemus 35 — 50-, raro usque
100-florus. Pedicelli 5 — 8 mm longi, subreclangule patentes, glabri vel disperse hispidi.
Sepala 4,5 — 6 mm longa, exteriora oblonga, apice rotundata, interinra oblongo-ovata,
obtusiuscula, glabra vel parce pilosa, horizontaliter patentia. Pelala flava, 7— 9,5, raro
usque 12 mm longa; lamina late obovata, paucivenosa, ad basin subito in unguiculum
tenuem paulo breviorem angustata. Slamina interiora 5,5 — 7,5 mm longa, exteriora,
adscendentia, 3,5 — 5 mm longa; antherae 1,5 — 2 mm longae, oblongae, obtusae.
Ovarium brevissimum, 1,5 — 2 mm longum, pilis laliusculis accumbenlibus dense»pilosum,
4 — 8-ovulatum, in stylum 2 — 3-plo longiorem initio adpresse pilosum dein glabrescentem
sensim attenuatum; stigma subbilobum. Siliquae in pedicelüs ± reclangule patentibus
0,6 — 1,2 cm longis patulae vel adscendentes, late cjlindricae, 2 — 3,7 cm longae, 3 — 4 mm
diam., torulosae, pilis setiformibus 0,7 5 — I mm longis patentibus pilis brevissimis inter-
mixtis hispidae, in rostrum compressum, ensiforme, saepe sursum curvatum, parcius pi-
losum, viridulum, longitudinaliter nervosum, plerumque aspermum, rarius semine unico
e funiculo 2 mm longo pendente monospermum vel seminibus duobus e funiculis 1 mm
longis pendulis bispermum, 1 — 2,7 cm longum, valvis aequilongum vel duplo longiorem
attenuatae; valvae firmulae, naviculiformes, apice rotundatae, basi acutiusculae, nervis
3 vel 5 crassis percursae, praeterea nervis tenuissimis anaslomosanlibus, flavae. Semina
globosa, 1,5 — 2 mm diam., pallide flava; testa minutissime alveolata; cotyledonibus
brevissime petiolatis. — Fig. Iß, 9 B. — Weißer Senf.
Makaronesisches Übergangsgebiet. — Canarische Inseln: auf Teneriffa,
z. B. bei St. Cruz (C. Bolle, W. Hillebrand, Schorer — im Januar und Februar
blühend).
Sinäpis. ' 131
Mediterrangebiet: an Wegen und wüsten Orten, zwischen den Saaten und auf
Brachland, im Alluvium der Flüsse, auf Mauern, in Weingärten und Olivenhainen. —
Südwestliche Mediterranprovinz: in Marocco bei Rabat (Abdul Grant — im
Juni blühend und fruchtend). — Iberische Provinz: in Portugal bei Coimbra
(A. Moller in Fl. lusit. exs. ü. 59< — im März blühend). Spanien: an feuchten
und schattigen Felsterrassen bei Ronda (M. Brandt n. 590), in der Prov. Almeria
bei Velez-Rubio 500 m ü. M. auf Kalk (E. Reverchon, PI. Esp. n. H30 — im Mai
blühend). — Ligurisch-tyrrhenische Provinz: in Sardinien bei Sassari (Mar-
en cci — im Juni fruchtend), zwischen Sorso und Sassari auf Kalk und bei Iglesias
am Castello (G. Schweinfurth). Mittelitalien: bei Bologna (Fiori), in Rom (Mori-
cand), bei Tivoli unweit Rom (v. Gansauge — im April blühend). Unteritalien:
bei Neapel (Tenore), bei Gerace (P. Gabriel Strobl — im August fruchtend).
Sicilien: auf Gipsbergen bei Villafrati (Todaro, Fl. sie. exs. n. 878, pro parte). —
Mittlere Mediterranprovinz: in Griechenland überall häufig, so bei Nauplia
(Sartori, W. v. Spruner), Athen (v. Heldreich, Hb. graec. dimorph, n. 99, 99a —
im März und April blühend und fruchtend); Kreta (nach Raul in in Act. Soc. Linn.
Bordeaux [<869J 710); Insel Chios (Orphanides n. 3449); Insel Rhodos (Orphanides).
Insel Cjpern: bei Larnaka (Kotschj n. 48 — im April blühend; vgl. auch Unger
und Kotschy, Die Insel Cypern [1865] 332), beim Kloster Kantara (Sintenis und
Rigo n. 266), bei Nicosia ^Richter). Syrien: bei Saida (C. Gaillardot n. 1586,
G. Schweinfurth), bei Jericho (0. Kersten — Anfang März blühend und fruchtend),
Bethanien bei Jerusalem (0. Kersten), am Ölbei'ge (Fr. Jouannet-Marie). Mesopo-
tamien: bei Biredjik (P. Sintenis, It. or. 1888 n. 162, 243), am Euphrat beim
Dorfe Gorluk (Chesney n. 47). — Südliche Mediterranprovinz: in Algerien
bei Tlemcen an kalkhaltigen Felswänden und schattigen Lagen der Kaskaden von El
Gurit häufig 850 m ü. M. (L. Diels), bei Oran (Boissier und Reuter), am Rande
der Salinen von Arzew (Gosson — im Mai fruchtend), bei Miiiana (Kuegler), Constan-
tine (Kuegler, G. Schweinfurth n. 621 — im April blühend und fruchtend). Tri-
politanien: in der Strandebene bei Bengasi (G. Rohlfs n. 20 — im März blühend).
Ägypten: bei Alexandria überall, so am Mariut-See und am Kanal (P. Ascherson,
G. Maire n. 752, Pfund n. 62, G. Schweinfurth n. 1 4 — vom März bis Mai
blühend und fruchtend), Abukir (P. Ascherson, 4. Reise nach Äg. n. 1113, pro parte),
Berimbal (P. Ascherson n, 1114).
Im mitteleuropäischen Gebiete häufig kultiviert, auch verwildert oder ver-
schleppt, in den Alpen bis zu den Sennhütten 1435 m ü. M. (nach Beck).
Ebenso in Indien, Japan, Nord- und Südamerika und Westafrika ein-
geführt. — Westafrika: im Togolande (Kling n, 91 — im Juli blühend). —
Deutsch-Südwestafrika: bei Rietfontain auf Äckern (Dinier — im August blühend
und fruchtend).
Ändert folgendermaßen ab:
Durch die Blaltfoi-m ist verschieden:
Var. eorsica Briquet. — Sinapis alba L. subspec. eu-alba Briq. var. ß. corsica
Briq. Prodr. Fl. Corse II. 1. (1913) 79. — Folia sublyrata vel pinnatipartita, segmentis
angustioribus, oblongo-ellipticis, terminali caeteris parum vel vix majore, minus rotundato.
Corsica (nach Briquet).
Nach der Färbung der Samen unterscheidet man:
Var. melanosperma Alefeld, Landwirtsch. Fl. (1866) 250. — Sinapis alba L.
var. B. sem. nigris Tenore, Append. V ad Syllog. (1842) 20. — S. alba L. b. batavica
Jessen, Deutsch. Excurs.-Fl. (1879) 261. — S. alba L. ß. phaeosperma Beck, Fl. Nieder-
Osterr. II. (1892) 486. — Omnia semina vel plurima in siliqua dilute brunnea vel
obscurius brunneoviolacea, ad hilum alba.
Überall mit der Hauptart und den übrigen Varietäten, besonders bei den spontanen
Pflanzen.
Durch völlige Kahlheit der Schoten ist sehr bemerkenswert:
9*
132 0- ^- Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Var. glabrata Doli, Fl. Bad. III. (1862) 1295; Alefeld, Landwirt. Fl. (1866) 250;
Uechtritz in 56. Jahresber. Schles. Gesellsch. vaterl. Cult. (4 879) 155. — Sinapis alba
h. f. liomrpa Murr in Reineck, Deutsch, bot. Monatsschr. XX. 9—10 (1902) 118. —
Siliquae glaberrimae. Interdum tota planta glabra.
Sehr selten, — In Baden: auf Äckern zwischen Karlsruhe und Rintheim (v. Kettner
nach Doli) ; in Schlesien: um Breslau an einem Damme zwischen der Ohlauer Chaussee
und der Eisenbahn vor Rothkretscham (nach v. Uechtritz). Tirol: an der Kompost-
zentrale bei Pradl unweit Innsbruck (nach Murr). Sicilien (nach Gussone).
Einen vom Typus abweichenden Fruchtschnabel besitzen:
Var. foliosa (Schultes et Willd.) Alefeld, Landwirtsch. Fl. (1866) 251. — Sinapis
foliosa Schultes, Observ. bot. (1809) 132; Willd.! Enum. pl. Hort. Berol. II. (1809)
688; DG. Syst. Nat. 11. (1821) 622 et Prodr. I. (1824) 220. — S. hispida Willk.!
in Linnaea XXV. (1852) 6, non Schousb. — Siliquae saepe longiores, usque 5 cm loogae,
rostro valde elongato, basi 1 — 2-spermo, 1,8 — 3,5 cm longo, valvis 3 — 6-plo longiore.
Südspanien: bei Ayamonte (Willkomm — im Januar blühend und fruchtend).
Sicilien: bei Castrogiovanni (H. Ross, hb. sie. n. 805 — im Juni fi'uchtend), auf
Gipsbergen bei Villafrati (Todaro, Fl. sie. exs. n. 878, pro parte — im April blühend
und fast fruchtend). Algerien: bei Bune (Dukerley). Syrien: in Gilead bei Es Salt-
Burmah (Post — im Mai fruchtend). — Im Bot. Garten zu Berlin kult. (Willdenow,
hb. n. 12241 fol. 1 et 2).
Var. latirostris 0. E. Schulz (n. var.), — Siliquae 3 — 4 cm longae, rostro supra
basin dilatato, 4 — 6,5 mm lato, manifeste latiore quam siHqua reliqua. Semina 2 —
2,5 mm diam.
Sardinien: bei Iglesias unter Kaktushecken (P. Ascherson und 0. Reinhardt —
im Juni fruchtend). Griechenland: auf dem Felsen Rhaphti am attischen Gestade
(Th. V. Heldreich — im April blühend und fruchtend).
6. S. dissecta Lagasca, Gen. et spec. pl. (1816) 20, n. 264; DC. Syst. 11. (I82l)
621 et Prodr. k (1824) 220; Moris, Fl. sard. I. (1837) 181, t. XH; Guss.! Fl. sie.
Syn. II. 1. (1843) 204 et 848; Bertol. Fl. ital. VII. (1847) 175; Boiss. Fl. or. \.
(1867) 395; Willk. in Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp. III. 4. (1880) 850; Coss.
Compend. Fl. atl. II. (1885) 206; Caruel in Parlat. Fl. ital. IX. (1893) 976; Rouy
et Fouc. FI. France IL (1895) 62; Fiori et Paoletti, Fl. Ital. illustr. I. 4. (1899) 160,
flg. 1390; [cc. typica) Degen in Magyar Bot. Lapok H. 7. (1903) 221. — Sisymhrium
creticum Raphani foliis eleganter dissectis Tournef. Cor. (1703) 16; RauHn in Act.
Soc, Linn. Bordeaux (1869) 711. — Bonannia dissecia Presl, Fl. sie. I. (1826) 100.
— Leucosinapis alba Spach var. ß. pinnata Spach, Hist. nat. veget. VI. (1838) 350
(excl. syn. Ten.). — Brassica dissecta Boiss. Voy. Bot. Midi de l'Esp. U. (1839 — 18 45)
40; Schmalhaus. Fl. Mittel- und Süd-Rußl. I. (1895) 79. — Sinapis alba L. var. dis-
secta Alefeld, Landwirtsch. Fl. (1866) 251. — S. alba L. var. glabrata Simkovics
Lajos in Math, es Termesz. Közlem. XVI. (1881) 95, non Doli. — Crucifera dissecta
E. H. L. Krause in Sturm, Fl. Deutschi. 2. ed. VL (1902) 134. — Sinapis alba L.
subsp. dissecta Bonnier (191 l) ex ThelL; Briquel, Prod. Fl. Corse IL 1. (1913) 80.
— Recedit a S. alba notis sequentibus: Caulis 0,30 — 0,60 m alt., pilis 0,75 mm
longis disperse hispidus. Folia inferiora petiolo 3 — 1,5 cm longo parcissime piloso,
profunde pinnatipartita, 2 — 4-juga, lobo terminali oblongo-ovato vel oblonge, obtuso,
inaequaliter grosse dentato vel subpinnatifido, lobis lateralibus oblongis vel linearibus
grosse dentatis vel pinnatifldis, imis minoribus, caeterum quoad latiludinem valde
variantibus nunc 1,4 cm nunc 2 — 4 mm latis; folia superiora breviter peliolata,
minora, lobis acutis; folia summa ± simplicia; omnia uti'inque disperse pilosa vel
glaberrima. Racemus 2 0 — 40-florus. Pedicelli glabri. Sepala 5 mm longa, omnia
anguste oblonga, exteriora sub apice cornuta, glabra. Petala 8,5 — 10 mm longa;
lamina obovata, ad basin sensim angustata. Stamina 6 : 4 mm longa; antherae
1,8 mm longae. Pistillum glabrum; ovarium 1,5 mm longum, ovoideum, 4 — 8-ovulatum,
subito in stylum filiformem 4 mm longum atlenuatum; stigma vix bilobum. Siliquae
Sinapis. 133
in pedicellis { — 1,5 cm longis rectangule patentibus vel assurgentibus patulae vel sub-
erectae, 2,5 — 3,1 cm longae, tumidae, 3,5 — 4,5 mm diam., torulosae, glabrae, in
rostrum anguste ensiforme 1,2 — 2 cm longum a- vel monospermum valde attenuatae;
valvae utrinque rotundatae, trinerves. Semina majuscula, 2,2 mm diam., griseo-brun-
nea, ad hilum alba, pendula, etiam in rostro, — Fig. 2 0/.
Mediterrangebiet: zwischen Saaten, hauptsächlich in Leinfeldern, — Iberische
Provinz: im östlichen Teile in den Provinzen Almeria, Murcia, Alicante und Navarra
(nach Willkomm); auf den Balearen (nach Barcelö; vgl. Mares et Vigineix,
Cat. rais. pl, Bai. [1880] 27). — Ligurisch-tyrrhenische Provinz. Sardinien:
bei Quarto (Müller, Un. it. — im Februar blühend). — Mittlere Mediterran-
provinz. Insel Santa Maura (Pietro Vr'ioni). Greta: am Berge Malaza (Apo-
korona) bei Contopoura (Th. v. Heldreich n. 1362 — im Mai blühend, auch var.
Lagascana). Krim und Kaukasus (nach Busch in Fl. caucas. crit. 111. 4. [1908]
258). — Südliche Mediterranprovinz: in Algerien (nach Cosson).
Im mitteleuropäischen Gebiete nur adventiv. — Nordtirol: bei Mühlau
unweit Innsbruck (Evers in Kerner, Fl. exs. Austro-hung. n. 3262 — im Juli
blühend und fruchtend). Mitteldeutschland: bei Erfurt in der Kiesgrube bei Ilvers-
gehofen (Rudolph); bei Berlin (R. und 0. E. Schulz).
Nach der Behaarung der Schoten werden vom Typus unterschieden :
Var. setosa Degen in Magyar Bot. Lapok II. 7. (1903) 221. — Sinapis ucra-
nica Czerniajew ap. Turcz. Animadvers. in Bull. Soc, Imp. Nat. Moscou XXVII. 2.
(1854) n. 4, p. 312 et XXXVI. 1. (1863) 552; Neilr. Nachtr. Maly's Enum. (1861)
239; Schur, Enum. pl. Transsilv. (1866) 60. — S. alba L. ß. serotina Lindem, in
Bull. Soc. Natural. Mose. XLV. 2. (1872) 273 et XLIX. 3. (1875) 69. — S. alba L.
subsp. dissecta var. subglabra ^v\qy\e.i, Prodr. Fl. Corse II. 1. (1913) 80. — Pistillum
parce pilosum. Siliquae disperse hispidae, saepe glabrescentes.
Sardinien (Moris). — Ungarn: im Heveser Comitat bei Puszta-Varsäny (nach
Degen).
Var. Lagascana (Alefeld) 0. E. Schulz. — Sinapi luteum Uni segetum etc.
Volckamer, Fl. Norib. (1700) 355 ic. — Raphanistrum luteum Chelidonii querno
folio foliis articulata siliqua Cupani, Panphyt. sie. (1713) t. 44. — Sinapis dissecta
Lag. var. /i. Lag. Gen, et spec. (1816) 20 et DG. Syst. IL (1821) 621 et Prodr, L
(1824) 220, — Bonannia multifida Pres]] , Fl. sie. I. (1826) 99. — Sinapis alba L.
var. Lagascana Alefeld, Landwirtsch. Fl. (1866) 251. — S. dissecta Lag. var. seto-
carpa Borbäs in Magyar Bot. Lapok II. 5. (1903) 145, nomen. — S. dissecta L.
f. diplotricha Degen in 1. c. II. 7. (1903) 221. — S. dissecta Lag. var. dasycarpa
Busch! in Fl, caucas. crit, III. 4. (1908) '258. — S. alba L. subsp. dissecta var.
pseudalba Briquet, Prodr. Fl. Corse II. 1. (1913) 80. — Pistillum ad ovarium pilis
accumbentibus obtectum, ad stylum glabrescens. Siliquae pilis 0,75 mm longis rigidis
patentibus pilis brevissimis intermixtis hispidae, ad rostrum glabratae.
Spanien: bei Murcia (E. ßourgeau n. 1034, Guirao — vom März bis Mai
blühend und fruchtend). — Unter Italien: bei Termini (v. Martens — im Februar
blühend). Sicilien: (Gussone), bei Palermo (Pariatore, Todaro, Fl. sie. exs.
n. 983 — im April blühend und fruchtend), bei Taormina (Philippi — im Dezember
blühend). Corsica: bei Calvi (Mabille). Greta (Sieber).
Durch die Gestalt der Schoten weicht von der typischen Pflanze ab:
Var. suborbiculata Busch in Fl. caucas. crit. III. 4. (1908) 258. — Siliquae
minores, 1,4 — 1,7 cm longae, 2,8 mm diam., valvis saepe suborbiculalis, rostro 7 —
1 0 mm longo.
Rumänien: in der Dobrudscha bei Rassova an der Wassermühle (Gebr. Sintenis
n. 1036 — im Juli fruchtend, auch typisch).
Kaukasus: im Bezirk des Schwarzen Meeres bei Noworossiisk (Lipsky nach
Busch). — Mitteldeutschland: Thüringer Wald, im Bette der Apfelstedt* bei Tam-
bach (Haussknecht), adventiv.
"134 0- E» Schulz. — Gruciferae-Brassiceae.
7. S. flexnosa Poiret in Lara. Encycl. IV. (1796) 341. — S. hispida Schousboe!
Jagttag. Marocc. (1800) 182 et ed. Berlherand (1874) 196, t. IV; DC. Syst. II. (1821)
621 et Prodr. I. (1824) 220; Willk. in Wilik. et Lange, Prodr. Fl. Hisp. III. 4.
(1880) 851 et Suppl. (1893) 307 (excl. loc. Ayam.); Coss. Compend. Fl. atlant. II.
(1885) 2f06. — S. alba L. var. flexuosa V&cs. Syn. II. (1807) 207. — Leucosinapis
hispida Spach, Hist. nat. veget. VI. (1838) 352. — Brassica hispida Boiss. Voy. Bot.
Midi de l'Esp. II. (1839 — 1845) 40; Ball!, Spicileg. Fl. Marocc. in Linn. Journ. Bot.
XVI. (1878) 327. — Sinapis alba L. var. hispida Alefeld, Landwirtsch. Fl. (1866)
250. — Radix annua. Caulis 0,10 — 0,70 m alt., subflexuosus, basi teretiusculus, dein
acutangulus, firmus, =b ramosus, pilis 0,5 — 1 mm longis reversis pilis tenuissimis
brevissimis intermixtis hispidus, ad basin violaceus; rami erecto-patentes. Folia in-
feriora petiolo 2 — 2,5 cm longo hispido, lyrato-pinnatipartita, 2 — 3-juga, lobo termi-
nali ovato obtusiusculo inaequaliter dentato saepe subtrilobo cum lobis lateralibus
proximis confluente, lobis lateralibus ovatis basi sinuatis imis minutis; folia superiora
petiolo 1 — 0,5 cm longo, lobis acutis; omnia utrinque disperse hispida. Racemus sub
anthesi congestus, dein valde elongatus, 2 5 — 40-florus. Pedicelli 4 — 5 mm longi,
patenter hirsuti. Flores pro rata minuti. Sepala 4 mm longa, oblonga, obtusa, den-
siuscule pilosa, patentia. Petala 6 mm longa, dilute flava: lamina angusta, oblongo-
elliptica, apice rotundata, sensim in unguiculum angustata. Stamina 5,5 : 3,5 mm
longa; antherae 1 mm longae, oblongae, obtusae. Pistillum cylindricum, usque ad
apicem pilis accumbentibus dense obtectum; ovarium 7 — 8-ovulatum, stylo aequicrasso
aequilongum ; stigma subbilobum, stylo aequilatum. Siliquae in pedicellis brevibus, 3 —
9 mm longis, crassis, 1 — 1,5 mm diam., rectangule patentibus patulae, cylindricae,
2,8 — 5,4 cm longae, 2,5 — 4 mm diam., torulosae, pilis sursum curvatis 0,5 mm
longis hispidae, praeterea pilis brevissimis dense obsessae, in rostrum ensiforme primo
aequicrassum dein subattenuatum apice ipso obtusum saepe adscendens 1,5 — 3,2 cm
longum valvis longius basi monospermum viridulum vel violaceum excurrentes; valvae
manifeste trinerves, utrinque obtusae. Semina globosa, 1,5 mm diam., sordide brunnea,
ad hilum-albescentia, vix alveolata, pendula, etiam in rostro, cotyledonibus sessilibus.
Mediterrangebiet. — Südwestliche Mediterranprovinz. Marocco:
(Schousboe in hb. Willd. n. 12 234), in den südwestlichen Distrikten bei Mogador
(Mardochee — im April fruchtend), Dj. Foumalili, Ida-Ouchemlal, Ida-Oubakil (Mar-
dochee), an Kalkfelsen des Großen Atlas oberhalb Seksaoua, 12 00 — 1600m ü.M.
(J. Ball — im Mai fruchtend).
Iberische Provinz. Südspauien (Hb. A. Braun), bei Santa-Fe am Fuße der
Sierra de Gador (Bourgeau n. 1017b nach Willkomm), Velez-Rubio (Lagasca nach
Willkomm), Malaga (Haenseler nach Willkomm), Alhama (Porta und Rigo nach
Willkomm). — In Galicien adventiv, vgl. Merino, Fl. Galic. I. (1905) 157.
Südliche Mediterranprovinz: nur im westlichen Algerien auf Brachland,
an wüsten Orten und am Meeresstrande. Bei Oran am Djebel Santo (0. Debeaux,
Durieu de Maisonneuve, J. F. Robert — im März und April blühend und fruch-
tend), Arzew (Bove).
Wird von älteren Autoren (v. Buch und Gh. Smith) auch für die Canarischen
Inseln angegeben, aber in neuerer Zeit nicht bestätigt.
Sectio IV. Chondrosinapis 0. E. Schulz (nov. sect.).
Ovarium 1 3 — 14-ovulatum; stigma bilobum. Siliquae inferiores erectae, superiores
pendulae, in rostrum conicum longissimum valvis 3 — 5-plo longius supra semina toroso-
induratum ad apicem attenuatum et dr curvatum excurrentes, setulis subreflexis hispidae;
valvae 5 — 7-nerves. Semina in rostro 6 — 9, modo adscendentia, modo pendula. —
Plantae annuae, pilis caulinis setiformibus subreflexis hispidissimae.
Species unica. 8. S. Aucfieri.
Sinapis. 135
8. S. Aucheri (Boiss.) 0. E. Schulz in Engler's Bot. Jahrb. LIV. Beibl. n. 119
(1916) 56. — Brassica Äucheri hoi^sA PI. Auch. or. in Annal. sc. nat. Bot. 2. ser.
XVII. (1842) 88. — Raphanus Auchen Boiss.! Diagn. pl. orient. nov. n. 8 (1849) 45
et Fl. Orient. I. (1867) 401 (quoad pl. Auch, et Ketsch.). — Enarthrocarpus trago-
ceras Boiss. et Hausskn.! in Boiss. Fl. orient. Suppl. ed. Buser (1888) 67. — Radix
annua. Caulis erectus, simplex vel a basi ramosus, 0,10 — 0,50 m alt., pilis valde in-
aequilongis 0,1 — 1,5 mm longis subreflexis usque ad apicem hispidissimus; rami ad-
scendentes. Folia inferiora petiolo 3 — 0,3 cm longo, lyrato-^pinnatipartita, 2 — 5-juga,
lobo terminali maximo, ovato, apice rotundato, obtuse inaequaliter denticulato, lobis
lateralibus semiorbiculatis vel triangulatis, denticulatis, alternantibus; folia media bre-
vissim^ petiolata, unijuga vel subsimplicia, lobo terminali oblongo-ovato, acutiusculo;
folia summa late oblonga; omnia pilis setiformibus subpatentibus utrinque hispida.
Racemus sub anthesi laxiusculus, dein valde elongatus, 10 — 20-florus. Pedicelli 5 —
4 mm longi, dense hispidi. Sepala 7,5 mm longa, exteriora linearia, obtusa, interiora
late oblonga, obtusiuscula, ei'ecto-patula, hispidula. Petala 1,4 cm longa, dilute flava:
lamina obovata, apice subtruncata, dense venosa, in unguiculum tenuem paulo breviorem
subito angustata. Stamina 9 : 7,5 mm longa; antherae 2 mm longae, oblongae, ob-
tusiusculae. Pistillum cylindricum, fere ad apicem pilis brevissirais subreflexis dense
praeditum; ovarium breve, 2,5 — 3 mm longum, ovulis 13 — 14 pendulis dense con-
fertis; Stylus 3-plo longior, aequicrassus, 6 — 9-ovulatus, ovulis remotis erectis vel
pendulis; stigma majusculum, bilobum, stylo latius. Siliquae in pedicellis brevibus 1 —
0,6 cm longis adscendentibus vel recurvatis rhachi adpressae vel pendulae, cylindricae,
saepe ad apicem falcato-curvatae, 3 — 6,5 cm longae, 3 — 5 mm diam., torulosae, in
rostrum longissimum 2,5 — 4,5 cm longum longitudinaliter striatum seminiferum sub-
attenuatae , setulis subreflexis hispidae, flavidae vel pallide violaceae ; vedvae nervis
longitudinalibus densis crassis 5 — 7-nerves, tandem crassissimae, rostro praesertim
supra semina toroso-indurato. Semina globosa, 1,5 mm diam., nigrescentia, vix alveo-
lata. — Fig. 6 G.
Mediterrangebiet: in der armenisch-iranischen Provinz. — Mesopo-
tamien: bei Mosul (Aucher-Eloy n. 203 in hb. Boiss.). Östl. Assyrien: zwischen
Kerkuk und Altun-Köprü (J. Bornmüller, It. pers.-turc. n. 932 — im Mai blühend
und fruchtend). Südpersien: bei Gere zwischen Schiras und Abuschir und auf dem
Berge Kuh-Bai'ö bei Schiras (Th. Kotschy, PI. pers. austr. n. 103 — im März
blühend), zwischen Kumaredj und Dalechi an grasigen Orten (C. Haussknecht — im
April blühend und fruchtend).
Nomina nuda.
Sinapis parviflora Lippi ap. Delile, Mem. Bot. Descript. Egypte IV. (1813) 19.
S. xeylanica Hort. ap. Steudel, Nomencl. bot. 2. ed. II. (1841) 591.
Species excludendae.
Sinapis alpina Mart. ex Steud. Nom. 2. ed. II. (1841) 590 (nomen).
S. benghalensis Roxb.! ap. DG. Syst. II. (1821) i9% = Nasturtium bengha-
lense DG.
S. divaricata Roxb. Hort. beng. (1814) 47 et Fl. ind. III. (1832) 123 =
Nasturtium indicum (L.) DG.
S. hispanica Banks ap. DG. Syst. Nat. II. (1821) 673 = Erucaria myagroides
(L.) Hai. var. latifolia (DG.) 0. E. Schulz.
S. hispanica L. Spec. ed. 1. H. (1753) 669 = Erucaria myagroides (L.) Hai.
S. maritima All. Fl. pedemont. I. (1785) 264 = Sisymbrium pyrenaicum (L.)
Vill. prol. erysimifolium (Pourret) 0. E. Schulz.
S. millefolia Jacq. Icon. pl. rar. I.ed. (1781) 3,.t.57 et 2. ed. I. (1781 —
1786) 13, t. 127 et Collect. Austr. 1.(1786) 4 1 = Descwramia mz//e/bKa (Jacq.) Webb.
S. Oliveriana DG. Syst. II. (1821) 609 =:: Sisymbrium septulatum DG.
136 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
S.patens Roxb. Hort. beng. {iSM) 48 et Fl. ind. III, (1832) 124 = Nastur-
tium indicum (L.) DC.
S. pendula E.Meyer! ap. Drege, Zwei pflanzengeogr. Docum. in Flora 1843.11.
(4 844) 47 = Sisymbrium Tkellungii 0. E. Schulz yar. pendulum (E. Mey.) 0. E. Schulz.
S. philaeana Delile in Mem. Bot. Descr. Egypte IV, (1813) 19, t, 33, flg. 3 =
Morettia caneseens Boiss.
S. prostrata Roxb, Hort, beng, (1814) 48 = cfr, Nasturtium.
S. pusilla Roxb. Lc et Fl, ind. III. (1832) 125 = cfr. Nasturtium.
S. pyrenaica L. Spec. ed, 2. H, (1762—1763) 934; Jacq, Hort. Vindob. III.
(1776) 50, t. 97 = Sisymbrium pyrenaicum (L.) Vill.
S.rubella Pallas, Reise I. (1771) 86, 125, 141, 221 = Ch&rispora tmella
(Fall.) DC.
S. tripinnata Burchell, Trav. South Afr. I. (1822) 318 = Deseurainia sophia
(L.) Webb.
7. Hirschfeldia Moench.
Hirschfddia *) Moench, Method. (1794) 264; Presl, FI. sie. I. (1826) 97; Godron
in Gren. et Godr. FI. France I. (1848) 78; Boiss. Fl. Orient. I. (1867) 390; Rouy et
Fouc. Fl. France II. (1895) 40; Busch in Fl. caucas. crit. III. 4. (1908) 263. —
Sinapis L. sect. IH, Hirschfeldia DC, Syst. II, (1821) 618 et Prodr, I, (1824) 220,
— Erucastrum Koch, Synops. Fl. germ. et helvet. 1. ed. (1835) 56; Ledeb. Fl.
ross. I. (1842) 219; (sectio I. Hirschfeldia) Willk. in Willk, et Lange, Prodr. Fl.
Hisp. III. 4. (1880) 861, pro parte; Coss. Comp. Fl. atlant. H. (1885) 171; (sectio II.
H.) Prantl in Engl.-Prantl, Pflzfam. III. 2. (1890) 17 7; Dalla Torre et Harms, Gen.
Siph. (1901) 185, pro parte. — Stylocarpum Noulet, Fl. Bass. Sous-Pyren. (1837) 35.
— Brassica L. subgenus Hirschfeldia Benth. et Hook. f. Gen. I. 1. (1862) 84. —
Strangalis Dulac, Fl. Haut. Pyren. (1867) 195. — Hirschfeldia Moench sect. 2. Eu-
hirschfeldia A. v. Hayek in Beih. Bot. Centralbl. XXVII. 1. Abt. Heft 2 (I9H) 260.
Sepala omnia aequalia, oblonga, interiora ad basin subsaccala, erecto-patula.
Petala minuta, 2,5 — 9 mm longa, obovata, flava vel alba. Glandulae nectariferae
laterales medianaeque minulae, sed conspicuae. Stamina semper 6; antherae ovatae
vel oblongae, obtusae. Ovarium cylindricum, 8 — 13-ovulatum, ovulis uniserialibus;
Stigma depresso-capitalum. Siliquae minutae, 0,6 — 2 cm longae, lineares, in rostrum
conicum vel aequicrassum saepe ad apicem subtumiduni excuri'entes; placentae non
prominulae; valvae apice obtusae nervo medio crasso et nervis lateralibus duobus
longitudinalibus subparaUelis crassiusculis parum anastomosantibus in statu juvenili bene
conspicuis manifeste trinerves, tandem coriaceae et nervis dr evanescentibus subenerves,
vix torulosae; septum hyalinum, seminibus foveatum; rostrum utrinque trinerve, ad
basin mono- vel bispermum, saepe geniculato-reflexum, facile deciduum. Semina uni-
seriata, ovoidea vel oblonga, pendula, in rostro erecta, brunnea; testa minute alveolata
vel laevis; funiculus filiformis. Cotyledones longitudinaliter condupflcatae, sessiles, apice
truncatae. — Herbae annuae vel biennes, pilis simplicibus =h hispidae. Caulis tere-
tiusculus. Folia lyrato-pinnatipartita, summa linearia. Racemus nudus.
Species duae, altera in regione mediterranea late divulgata, altera in Africae insula
Socotra tantum obvia.
Conspectus sectionum.
A. Sepala 4 — 5 mm longa. Petala flava, '
6 — 9 mm longa. Siliquae in pedicellis valde
incrassatis, quadrangulares Sectio I. Euhirschfeldia 0. E. Schulz.
B. Sepala 2 mm longa. Petala alba, 2,5 mm
longa. Siliquae in pediceflis filiformibus,
compressae Sectio II. Linocaulis 0. E. Schulz.
*] >In memoriam Hirschfei dii auctoris fastorum hortensium« (Moench 1. c).
Hirschfeidia. 137
Sectio I. Euhirschfeldia 0. E. Schulz.
Sepala 4 — 5 mm longa, disperse pilosa. Petala flava, 6—9 mm longa; lamina
obovata, in unguiculum angustata. Stamina 5 : 4 mm longa; antherae ovatae. Stylus
paulo longior quam ovarium. Siliquae in pedicellis 2,5 — 4 mm longis incrassatis siliquis
aequicrassis erectis rhachi adpressae, quadrangulares vel subteretes. Semina 0,75 —
\ mm longa, parum compressa, testa alveolata. — Rami virgali, ca. \ mm diam.
Racemus 40 — 60-florus,
Species unica \. H. ineana.
\. H. ineana (L.) Lagreze-Fossat, Fl. Tarn et Garonne (1847) ^9; [a. liocarpa)
Lange, Pugill. pl. hisp. IV. in Vidensk. Meddel. Nat. Foren. Kjöbenh. 4 865 (1866) 75;
Lowe, Manual Fl. Madeira L (1857 — i868) Addenda p. 586 (excl. syn. Myagr.)\
Burnat, Fl. Alp. Marit. I. (1892) 76; Bonnet in Bon. et Barratte, Catal. rais. pl. Tun.
(1896) t\. — Lampsana Matihioli Dalech. Bist. gen. pl. L (1586) 541, flg. —
Napua sylvestris cretica C. Bauh. Prodr. Theatr. bot. (1620) 38 (probab.). — Erysimimi
foliis subincanis siliquis brevissimis Hermann. Paradis. batav. (1698) 155, t. 39. —
Sinapi agrarium luteum Cupani, Panphyt. sie. (1713) t. 50. — Sinapis ineana L.
Cent. L pL (1755) 19, Amoenit. Acad. IV. (1759) 280, Spec. ed. 2. IL (1763) 934;
DC. Syst. IL (1821) 618 et Prodr. L (1824) 220 (excl. Myagr. hisp. L.); Brotero,
Phytogr. Lusit. Select. IL (1827) 205, t. 172; Reichb. FL germ. excurs. IL (1832)
693 et Deutschi. Fl. L (1837—1838) 102, t. 85, flg. 4423; Guss. Fl. sie. Syn. IL 1.
(1843) 202 (excL syn. Desf.); BertoL Fl. itaL VIL (1847) 168; Cosle, Fl. Fr. L
(1901) 75 ic. — Raphanus incanus Cremlz, Class. Cruciform. emend. (1769) HO. —
Hirschfeidia adpressa Moench, Method. (1 794) 264; Presl, Fl. sie. L (1826) 97; Godr.
in Gren. et Godr. FL France I. (1848) 78; Boiss. Fl. orient. L (1867) 390; Cusin
et Ansb. Herbier Fl. frang. IL (1868) t. 210, n. v.; Rouy et Fouc. Fl. France IL
(1895) 40; Busch in FL caucas. crit. III. 4. (1908) 263. — Sinapis nigra Pallas,
TabL Taurid. (1795) 54; Mauri, Roman. planL Cent. XIII. (1820) 33, non L. —
Cordylocarpus jmbescens Siblhorp et Smith, Fl. graec. Prodr. IL (1813) 33. — My-
agrum hispanicum BertoL PI. Genuens. (1804) 75, non L. — Sinapis taurica Marsch.
Bieb. Fl. taur.-caucas. III. (1819) 450, non Fisch., cfr. Fisch, et Mey. Ind. L sem.
Hort. Petrop»l. (1835) 38. — Erucaria aleppica '^ax^.ch. Bieb. 1. c. 451, in nota, non
DC. — E. hyrcanica DC. Syst. IL (1821) 676 et Prodr. I (1824) 230. — Hirsch-
feidia integrifolia Presl, Fl. sie. L (182 6) 9 8. — Sinapis panormitana Spreng. Syst.
veget. IIL 2. Cur. post. (1827) 244; Guss. Syn. 11. 1. (1843) 204. — S. heterophylla
Lag. b. glabrata Guss. Fl. sie. Prodr. IL (1828) 293. — Erucaria persica Hortor.!
ap. W. Baxt. in Loud. Hort. Brit Suppl. IL (1830) 633; Fisch, et Mey. Ind. L sem.
Hort. Petrop. (1835) 38; Gorter ap. Ledeb. Fl. ross. I. (1842) 219. — Erucastrum
incanum Koch, Syn. FL germ. et helv. 1. ed. (1835) 56; Ledeb. Fl. ross. L (1842)
219; Willk. in Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp. III. 4. (1880) 861; {a. incanum]
Coss. Compend. Fl. atlant. IL (1885) 172. — Sinapis ineana L. ß. acutifolia Moris,
Fl. sard. I. (1837) 178. — Stylocarpum incanum Noulet, Fl. Bassin Sous-Pyren.
(1837) 35. — Erucastrum incanu/ni Koch a. verum Babingt. Prim. Fl. sarnic.
(1839) 9. — Brassica adpressa Boiss. Voy. Bot. Midi de l'Espagne IL (1839 — 1845)
38; Vis. Fl. dalmat. IIL (1852) 359; Arcang. Comp. Fl. ital. (1882) 45; 0. Ktze.
Revis. L (1891) 19; Caruel in Parlat. FI. ital. IX. (1893) 1007 (excl. Sin. laevigata);
Fiori, Fl. Ital. illustr. L 4. (1899) 160, fig. 1392 et var. d. acutifolia Fl. anal.
ItaL IV. App. 1 (1907) 96; Bubani, Fl. Pyr. ed. Penzig IIL (1901) 191. — Sinapis
integrifolia Walpers, Repert. I. (18 42) 187. — Brassica ineana Meigen, Deutschi.
Fl. IIL (1842) 270; F. W. Schultz, FL Pfalz (1845) 47; Doli, Fl. Bad. IIL (1862) 1293;
Schmalh. Fl. Mittel- u. Süd-Rußl. I. (1895) 79; Garcke, Fl. DeutschL 19. Aufl. (1903)
50; Thellung, FI. advent. Montpellier (1912) 263. — Strangalis adpressa Dulac, Fl.
Dep. Haut. Pyren. (1867) 195. — Sinapis adpressa Schlosser et Farkas-Vukot. Fl.
Croat. (1869) 237. — Sisymbrium incanum Pranü, Exkurs. Bayern (1884) 222. —
138
0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Fig. 2i. Hirschfeidia incana (L.) Lagr. A Habitus planlae lloriferae. B Ramus fructifer.
C Siliqua. D Sepalum interius. E Pelalum. F Stamen brevius. O Pistillum (var. hirta [Bab.]
0. E. Seh.). — H. rostraia (Balf. f.) 0. E. Schulz. H Siliqua. J Sepalum interius. K Petahim.
L Pistillum. (Icon. origin.)
Hirschfeldia. 139
Sinapis inoana L. a. adpressa et y. integrifolia Slrobl in Ost. Bot. Zeitschr. XXXIV.
(1884) 44 0. — Brassica nigra Koch var. B. incana Dosch et Scriba, Exe. Fl. Hess.
3. Aufl. (1888) 537. — Rapistrum macedonieum Formänek in Verhandl. Naturf.
Ver. Brunn XXXVH. (i899) 198; cfr. Vandas, Reliquiae Form. (1909) 18. — 3Ie-
lanosinapis inoana Kirschl. ap. Bubani, Fl. Pyren. ed. Penzig III. (1901) 191 in syn.
— Grucifera Hirschfeidia E. H. L. Krause in Sturm, Fl. Deutschi. 2. ed. VI. (1902)
182. — Barharea stricta k^gQQnko sec. Busch in Fl. cauc. III. 4. (1908) 264, partim,
non Andrz. — Planta plerumque biennis, rarius annua, 0,50 — 0,90 m alt. Radix
palaris. Caulis erectus, saepe a basi ramosissimus, teretiusculus, pilis patentibus vel
deflexis tenuibus 0,5 — 2 mm longis ± dispersis hispidus, interdum pallide violaceus;
rami virgati, ca. 1 mm diam., divai'icati, in axillis saepe ruliro-maculati vel omnino
purpureo-violacei. Folia basalia rosulata (plerumque desiccata) et caulina inferiora
petiolo manifesto 1 — 2 cm longo, lyrata, lobo terminali maximo, ovato vel suborbicu-
lato, dense inaequaliter obtuse dentato, lobis lateralibus utrinque 3 — 5, ovatis vel ob-
longis, sensim minoribus, inflmis integris; folia caulina superiora multo minora, breviter
petiolata, subsimplicia vel simplicia, oblongo-lanceolata; summa minuta, linearia, integra;
omnia strigyso-hispida, sordide virentia. Racemus sub anthesi dense corymbosus, dein
valde elongatus, 40 — 60-florus. Pedicelli brevissimi, 1 — 1,5, raro usque 3 mm longi.
Flores minuti. Sepala 4 — 5 mm longa, patula, oblonga, disperse pilosa, interdum
violacea. Petala 6 — 7, raro usque 9 mm longa, tlava; lamina obovata, apice rotun-
data, ad basin in unguiculum paulo breviorem angustata. Stamina 5 : 4 mm longa ;
antherae 1,2 mm longae, ovatae, obtusae. Pistillum glabrum; ovai'ium 8 — 1 3-ovu-
latum, in stylum paulo longiorem aequicrassum elongatum; stigma capitatum, stylo
aequilatum. Siliquae in pedicellis brevibus 2,5 — 4 mm longis valde incrassatis et siliquis
aequicrassis erectis rhachi adpressae, minutae, lineares, 1 — 1,7 cm longae, 1 — 1,5 mm
crassae, parum torulosae, in rostrum 4 — 7 mm longum a- vel monospermum aequi-
crassum vel ad apicem supra semen subtumidum et subito attenuatum haud raro
recurvatum facile deciduum excurrentes; valvae firmae, nervis 3 manifestis medio cras-
siore parallelis parum anastomosantibus percursae, griseae vel obscure violaceae ; stigma
minutum. Semina ovoidea vel oblongo-ovoidea, 0,75 — 1 mm longa, 0,6 — 0,75 mm
lata, 0,5 — 0,7 mm crassa, rubello-brunnea, ad hilum nigra, testa alveolata, pendula,
in rostro erecta. — Fig. 2 1 A — G.
An trockenen Weg- und Ackerrändern, sonnigen Hügeln, Weinbergen, in Oliven-
und Palmenhainen, im Alluvium der Flüsse und Schluchten, an Felsen, auch an wüsten
Orten; nicht selten verschleppt.
Makaj'onesisches Übergangsgebiet: in der Provinz der Canaren auf
Teneriffa (Webb), bei La Orotava sehr häufig (W. Hillebrand — im März blühend
und fruchtend), bei S. Cruz (C. Bolle, Kuegler — vom Januar bis März blühend),
La Questa, 300 m ü. M. (C. J. Pitard n. 467, auch var. hirta), bei Bajamar (J. Born-
müller, PI. can. s. n.); *Gomera: bei San Sebastian (J. Bornmüller n. 2062, pro
parte).
Mediterrangebiet. — Südwestliche Mediterranprovinz: im südwestlichen
Marokko in den Distr. Issighiwar, Tazeroualt, Ida Oubakil (Mardochee — auch var.
hirta), zwischen Mogador und der Stadt Marokko bei Sheshaoua (J. Ball — im Mai
blühend und fruchtend), bei Misra ben Kara (J. Ball — auch var. microcarpa), *im Tale
AitMesan, 1200 — 1400m ü.M. (J.Ball) *im Distr. Mesfiouia, 800 — 1000 m ü.M.
(J. Ball); im nördlichen Marokko bei Tetuan (J. Ball — im Juni blühend und fruch-
tend), an der Mündung des Flusses Ibn Hanesh (J. Ball), Ceuta, in den Korkwäldern von
Negron, 30 m ü. M. (M. Brandt n. 2 21 — im März blühend).
Iberische Provinz: *Portugal (Link), Coimbra bei Choupal (A. Molle v, Fl.
Lusit. exs. n. 592 — im März blühend, auf dem Ovarium einzelne Haare!); *Spanien:
in Estremadura bei Alcäntara besonders auf Basaltfelsen (Welwitsch, It. Lusit. n. 219
— im Juni blühend und fruchtend), Cadiz an den Salinen von Chiclana (R. Fritze
— im April blühend, auch var. hirta), *Algeciras (R. Fritze), *an Strandfelsen bei
140 Q- E. Schulz. — Gruciferae-Brassiceae.
Malaga (R. Fritze), Caleta (Kuegler), *Malaga an wüsten Orten (Boissier, M. Brandt
n. 770, *\ U7, J. Sander — im Januar blühend und fruchtend), Orgiva (Schmeidler),
um Alora (R. Fritze, *M. Winkler), Sierra de Cordoba, 320 m ü. M, (M. Brandt
n. 1306), *Sierra Nevada (Willkomm n. 260), *bei der Alhambra (Winkler —
im Juli blühend und fruchtend), *bei Almeria (Guirao — im Mai blühend und
fruchtend), Alt-Castilien (Link), Madrid (Reuter — im Mai blühend und fruchtend),
Sierra de Gredos, bei Candelario (Gandoger, auch var. hirta), bei Avila (Gandoger),
*Barcelona auf dem Berge Tibidado (R. Fritze — im März blühend).
Ligurisch-tyrrhenische Provinz. — Südfrankreich (*Salzmann), Agde
(A. Theveneau — im Juni blühend und fruchtend), Montpellier (Bubani — im No-
vember blühend und fruchtend, v. Kühlewein, Link, auch var. hirta), *Avignon
(A. Andre), *Marseille (R.Fritze), *Toulon (Link), *Frejus (v. Gansauge — im
Juli blühend und fruchtend), Nizza (Ave-Lallemant, Riedel). — Corsica (nach
Salis-Marschlins und Briquet); Sardinien: bei Cagliari (P. Ascherson et 0. Rein-
hardt n. 473), beim Kloster Bonaria, Sanluri und Sorso (G. Schwein furth), —
Unteritalien: bei Reggio (Herb. Sprengel). — Sicilien: bei Palermo (Pariatore,
Todaro, Fl. sie. eis. n. 877 — im Mai blühend und fruchtend), Port% Empedocle
(Solla). — Malta: bei La Valetta (G. A. Krause n. 12, 176).
Mittlere Mediterranprovinz. — Dalmatien: zwischen Ragusa und Gravosa
(P. Ascherson, Pichler). — Griechenland: auf der Insel Kephalonia bei Spartia
(v. Held reich — im August blühend und fruchtend); Peloponnes, bei Trikala am
Berge Kyllene, etwa 1200 m ü. M. (v. Heldreich — im Juni blühend und fruchtend),
bei Nauplia (v. Heldreich n, 1709, *Sartori); Attika, bei Athen häuflg (v. Heldreich,
Hb. graec, norm. n. 585 — März bis Juni blühend und fruchtend, W. v. Spruner),
so in Olivenhainen am Berge Ljkabetto (v. Heldreich, Hb. graec. dimorph, n. 8
und 8a, auch mit sparsam behaarten Schoten), am Pentehkon (v. Heldreich), auf der
Pharmakusen- Insel Lero (v. Heldreich); im Süden von Euboea auf den Petalischen
Inseln Phantäs und Pontikonisi (T. Holz mann); Insel Kythnos (Tuntas); Syros
(Sartori, Weiß); *Amorgos (Leonis — Schoten sehr sparsam behaart); Tenos
zwischen Saaten am Strande häufig (Sartori); Kreta (nach Raulin in Act. Soc. Linn.
Bordeaux [1869] 710); Macedonien, bei Saloniki (L. Charrel); Konstantinopel (P. Ascher-
son); Insel Chios (Pauli n. 324), bei Pyrgi (Orphanides n. 3483); Insel Karpalhos,
bei Volatha (Th. Pichler n. 66). — ■ Kleinasien: bei Renkoei (P. Sintenis, lt.
trojan. n. 220); bei Amasia, 400—500 m ü. M. (J. Bornmüller, PI. Anat. or. n. 1862);
Westl. Klein-Asien, im östl. Taurus, Harunje-Alexandrette, 200 — 400 m ü. M. (Ina
Meincke n. 92). — Grusien: bei Artwin am Flusse Tscharuch (K. Koch). — Insel
Cypern: bei Omodos (Sintenis und Rigo, It. cypr. n. 276, 918). — Syrien: bei
Jerusalem (0. Kersten), in Samaria (W. Barbey n. 100, pro parte — im April
blühend), im Uferwalde am Jordan (unbek. Sammler — im März 1872 blühend).
Armenisch-iranische Mediterranprovinz. — Mesopotamien: bei Biredjik
(P. Sintenis, It. Orient. 1888 n. 555 — im April blühend und fruchtend). Kurdistan:
bei Mardin (P. Sintenis n. 1021 — im Juni blühend und fruchtend). Trans-
kaukasien : bei Tiflis (König in Hb, Fl. ross. n. 1707, Seleshinsky).
Ciskaukasien: bei Pjatigorsk (M. A. Fokitschew). Am Kaspischen Meere
zwischen Derbent und Lenkoran (C. A. Meyer, Hohenacker nach Ledebour). Auch
auf der Krim (nach Pallas u. a.).
Südliche Mediterranprovinz. — Algerien: *bei Tlemcen (R. Knuth n. 1 301,
1307 — im Mai blühend), EI Abiod-Sidi-Cheikh (L. Chevallier, PI. Sahar. alg.
n. 266), Algier (*Durando und Schimper, R. Knuth n. 2686), *Constantine auf
dem Djebel Ouach (R. Knuth n. 1807), Rone (Dukerley, *Schwei nfurth), Ham-
mam R'hira (Kuegler, zur var. geniculata neigend). — Tunesien: am Djebel Djeboul
(C. J. Pitard n. 562 — im April blühend), Höhen im SW. von Tunis (G. Schwein-
furth n. 638, auch var. hirta).
Hirschfeidia. 141
Mitteleuropäisches Gebiet. — Provinz der westlichen europäischen
Mittelgebirge, wohl nur adventiv, oft auf Luzerneäckern, aber eingebürgert. — Frank-
reich: am Flusse Lot (L. Giraudias), *bei Villeurbanne unweit Lyon (Jordan in
Billot, Fl. Gall. Germ. exs. n. 7), *bei Granville (Lenormand, W. de Schoenefeld);
lies Normandes auf Jersey (Gh. Bailey n. i 1 9 — im JuU blühend und fruchtend,
auch var. hirta). — Schweiz: bei Geneve (Fauconnet, auch var. hirta)^ *um
Payerne (Monnard), *am Ufer des Lac de Neuchatel bei St. Blaise auf Kies (0. v, Seemen
— im September blühend und fruchtend), bei Schieitheim im Kanton Schaffhausen
(Vetter), Schaffhausen auf Luzernefeldern (Schalch). — Baden: auf der Rheininsel
bei Neuenburg unweit Müllheim häuflg (Lang); am Rheinufer bei Maxau in der Nähe
von Karlsruhe (E. Gilg). Elsaß: *beim Illkircher Wald in der Nähe von Straßburg
(hb. P. Ascherson), an Mauern und Wegen von Straßburg (Petry, E. Stahl). Im Rhein-
lande bei Kreuznach (Geisenheyner), Köln (Schmeidler).
Österreich. Küstenland: Station Draga der Herpelje-Bahn (nach Pospichal,
Fl. österr. Küstenl. I. [1897] 499, wohl verschleppt vom Campo Marzio).
Wegen geringerer Behaarung ist erwähnenswert:
f. glahrescens (Coss.) 0. E. Schulz. — Sinapis incana Schultes, Observ. bot.
(1809) 132. — Erticastni/m incanum f. glahrescens Coss. Compend. Fl. atl. II. (4 885)
173. — Hirschfeidia incana f. glabrata Freyn ap. Dalla Torre und Sai*nthein, Fl.
Tirol. IV. 3. (1909) 338. — Gaulis ad basin parcissime pilosus. Folia media superiora-
que vix pilosa. Sepala glabra.
Istrien, Triest auf dem Campo Marzio (Marchesetti — im Juni blühend und
fast fruchtend).
Durch die Richtung der Fruchtstiele weicht vom Typus ab:
Var. consobrina (Pomel) Thell. in Hegi 1. c. 2 2 8. — Hirschfeidia consobrina
Pomel, Mater. Fl. allant. (1860) 12, n. v. — H. consobuna Pomel, Fl. de l'Alg.
(1888) 61, n. V. — H. adpressa ß. consobrina Battandier in Batt. et Trab. Fl. de
l'Alger. Die. (1888 — 1890) 61. — Erucastrum incanum \av. consobrinum Durand
et Schinz, Conspect. Fl. Afric, I. 1. (1895) 123. — Pedicelli fructiferi graciliores,
erecto-patentes neque adpressi.
Algerien: bei Garrouban (nach Pomel).
Nach der Größe der Schoten sind zu unterscheiden :
Var. crassifolia (Moris) Thell. in Hegi 1. c. 228. — Sinapis incana y. crassi-
folia Moris, Fl. sard. I. (1837) 179. — Brassica adpressa Boiss. e. crassifolia Fiori,
FL anal Ital. IV. App. 1 (1907) 96. — Ovarium 1 2-ovulatum. Siliquae longiores,
1,5 — 2 cm longae, in rostrum 4,5 — 6 mm longum manifeste attenuatae.
*Sardinien: am sandigen Meeresstrande bei Portoscuso (Müller in Un. itin. —
im Juni blühend und fruchtend), auch im Berliner Bot. Gart. 1829 kult.
Var. microcarpa 0. E. Schulz (n. var.). — Siliquae minores, 6,5 — 10 mm longae,
1 mm diam., in rostrum 2,5-^3,5 mm longum excun-entes.
Portugal (Link), Penedo da MedilaQäo bei Coimbra (A. Engler — im September
blühend und fruchtend). — Südfrankreich: bei Port-Vendres (Pater — im Sep-
tember blühend und fruchtend), *Narbonne (E. G, Paris — im April fruchtend). —
Sardinien: bei Cagliari im Westen von Stampace (P. Ascherson und 0. Reinhardt
— im Mai blühend und fruchtend).
Behaarte Schoten finden sich bei der typischen Pflanze und den Varietäten. Diese
Varietät bildet:
Var. hirta (Babington) 0. E. Schulz. — Sinapis incana Jacq. Hort. Vindob. IL
(1772) 79 t. 169. — S. heterophylla Lagasca, Gen. et spec. (1816) 20 n. 265; DC.
Syst. IL (1821) 619 et Prodr. L (1824) 220. — Hirschfeidia heterophylla Presl, Fl.
sie. I. (1826) 98, in texlu; Amo, Fl. iber. VL (1878) 484. — H. hispida Presl I. c.
— Erucastrum iticanum Koch ß. hirtum Babingt. Primit. FL sarnic. (1839) 9. — ■
Brassica heterophylla Boiss. Voy. Bot. Midi de l'Esp. IL (1839 — 1845) 717. — Eru-
castrum incanum W. J. Hook, in Sowerby, Engl. Bot. SuppL III. (1840) t. 2843. — :
]^42 0- E- Schulz. — Gruciferae-Brassiceae.
E. heterophyllum Nyman, Syll. Fl. Eur. (1854—4 855) 4 97; WUlkomm in Willk. et
Lange, Prodr. Fl. Hisp. III. 4. (1880) 861. — Hirschfeidia ineana ß. dasycarpa hsmge^
Pugill. pl. Hisp. IV in Vidensk. iMedd. Kjöbenh. 1865. (1866) 75; Thell. in Hegi 1. c.
228, etiam f. trichoearpa 1. c. 229. — H. ineana ß. hebecarpa Lowe, Manual Fl,
Madeira I. Addend. (1868) 587. — Brassica nervosa Ball in Trimen's Journ. Bot. XI.
(1873) 299 et Linn. Journ. Bot. XVI. (1878) 328, probab. — B. adpressa var. lasio-
carpa Ball!, Spicileg. Fl. marocc. in Linn. Journ. Bot. XVI. (1878) 327. — Erucastrum
incanum ß. dasyearpum Willkomm in Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp, III. 4. (1880)
861; Merino, Fl. Galic, I. (1905) 164, — E. incanum var. lasiocarpum Durand et
Schinz, Consp. Fl. Afric, I. 1, (1895) 123. — Brassica adpressa Boiss. c. inflexa
Fiori, Fl. anal, Ital. IV, App. 1 (1907) 96 (excl. sjn. Presl, et Spr,). — Siliquae pilis
brevibus tenuissimis ± reflexis 0,1 — 0,25 mnf, interdum nonnullis usque 0,5 mm
longis dr dense pilosae, ad apicem glabrescentes, — Fig. 6H.
Häufig mit der Hauptart, besonders im westlichen Areal. — Bei den aufgeführten
Standorten mit einem * bezeichnet.
Durch längeren, knieförmig gebogenen Fruchtschnabel ist ausgezeichnet:
Var. geniculata (Desf) Bonnet in B. et Barratte, Cat. rais. pl. Tun. (1896) 22;
Thell. in Hegi, 111. Fl. Mitt. Eur. IV. 38. (1918) 229, etiam f. psilocarpa. — Sinapis
geniculata Desf Fl. atlant. II. (1799) 98; DG, Sjst, Nat. IL (1821) 609 et Prodr. I.
(1824) 218. — Hirschfeidia inflexa Vvesl, FL sie. I. (1820) 97; Godr. Fl. Juv. 2. ed.
(1854) 53. — Sinapis m/Zea:;a Walpers, Repert. I. (1842) 186. — Hirschfeidia geni-
culata Pomel, Mat. Fl. atlant. (1860) 12; Batt. in Batt. et Trabut, Fl. de l'Alger. Die.
(1888) 61. — Sinapis paniculata (erron.) Desf ap. Boiss. Fl. Orient. L (1867) 390.
— Brassica geniculata J. Ball, Spicileg. Fl. marocc, in Linn, Journ. Bot. XVI. (1878)
327. — B. sinapioides Roth var. geniculata Arcang. Comp. Fl. Ital. (1882) 45. —
Sinapis ineana L. ß. inflexa Strobl in Ost, bot, Zeitschr. XXXIV. 12, (1884) 440, —
Erueastrum incanum Koch war. geniculatum Cosson, Comp. Fl. atlant. II. (1885) 173.
— Brassica nigra Koch ß. geniculata Arcang. Comp. 2. ed. (1894) 2 68. — B. ad-
pressa Boiss. ß. geniculata Paoletti in Fiori et Paol. FI. anal. Ital. I. 2. (1898) 443.
— B. ineana var, geniculata Thellung in Vierteljahrsschr. Naturf Ges, Zürich LH. (1908)
446 et FI. adv. Montpell. (1912) 264. — ■ Siliquae rostro valvis subaequilongo vel etiam
longiore saepe bispermo plerumque evidenter geniculato-inflexo.
Mit dem Typus besonders in Algerien (nach Cosson). — Algerien: bei Algier
(Boissier und Reuter), Böne (G. Schweinfurth n. 356). — Sicilien (Lehmann).
— Kleinasien: auf der Insel Chios (Pauli n, 325). Syrien: bei Aleppo (Mont-
bret), am Strande bei Beirut (Post), im Libanon bei Felugha 1200 m ü. M. (G. Schwein-
furth n. 1073 — im August blühend und fruchtend), bei Jerusalem (0. Kersten).
Sectio IL Linocaulis 0. E. Schulz (nov. sect.).
Sepala 2 mm longa, glabra. Petala alba, 2,5 mm longa; lamina obovato-cuneata.
Stamina 2,5:2,2mm longa; antherae oblongae. Stylus mullo brevior quam ovarium.
Siliquae in pedicellis 6 — 8 mm longis filiformibus erecto-patenlibus patulae, compressae.
Semina 1,2 mm longa, compressa, testa laevi, — Rami tenuissimi, ad apicem filiformes,
Racemus ca. 1 0-florus.
Species unica. %. H. rostrata.
2. H. rostrata (Balf f ) 0. E, Schulz in Engler's Bot, Jahrb, LIV, Beibl. n. 1 1 9 (l 9 1 6)
56, — Brassica rostrata Balf f ! Diagn, pl, Socotr. I in Proceed. Royal Soc. Edin-
burgh XL (1882) 500 n. 4 et Bot. Socotra in Transact. Roy. Soc, Edinb. XXXL (1888)
C; Vierhapper, Fl. Südarab, Sokotra (1907) 34. — Herba annua, Caulis 0,20 — 0,30 m
alt., teretiusculus, firmus, a basi ramosus, usque ad apicem pilis erecto-patentibus
0,5 mm longis valde disperse obsitus; rami tenues, superne filiformes. Folia inferiora
longe petiolata, obovata et grosse crenato-repanda vel lyrato-pinnalipartita, bijuga, lobo
terminali subtrilobo, lobis lateralibus late oblongis, subintegris ; folia superiora etiam mani-
Hirschfeidia, Reboudia. 143
feste petiolata, pinnatisecta, bijuga, lobo tei'iriinali acutiusculo, ad basin cuneato, trilobu-
lato, lobis lateralibus anguste oblongis; suinma filiformia; omnia ad peliolum densluscule,
caeterum valde disperse pilosa. Racemus sub anüiesi subconfertus, purum conspicuus,
dein laxissiraus, ca. 1 0-florus. Pedicelli 4 — 8 mm longi, filiformes. Flores minulissimi.
Sepala 2 mm longa, erecto-patula, oblonga, glabra. Pelala alba, 2,5 mm longa, anguste
obovato-cuneata. Stamina interiora 2,5 mm, exteriora 2,2 mm longa; antberae ob-
longae, 0,5 mm longae. Glandulae nectariferae qualtuor. Ovarium oblongum. H-ovu-
latum; Stylus brevissimus. Siliquae in pedicellis erecto-patentibus G — 8 mm longis erecto-
patulae, lineares, 1,5 — 2 cm longae, compressae, 1,5 — 1,8 mm latae, torulosae, in
rostrum basi monospermum 5 — 8 mm longum attenuatae, stramineae; valvae ul rostrum
trinerves, praeterea nervis paucis anaslomosantibus. Semina oblonga, pendula, in rostro
ereeta, 1,2 mm longa, 0,7 5 mm lata, 0,5 mm crassa, dilute brunnea, laevia. —
Fig. 21 H—L.
Nordafrikanische Steppenprovinz. — Sokotra: im Berglande unter schatten-
spendenden Felsen (ßalfour f., C. J. Cockburn und A. Scott n. 2i5 — im Februar
und März blühend und fruchtend).
Var. (j. hirsuta (ßalf. f.) 0. E. Schulz. — Brassica rostrata Balf. f. in Proceed.
Roy. Soc. Edinb. XII. (1883) 402 et in Transact. Roy. Soc. Edinb. XXXI. (1888) 7; Schinz,
Conspect. Fl. Afr. I. 1. (1895) 118. — Omnino hirsuta, foliis arcte dentato-sei'ratis.
Sokotra, mit dem Typus, aber seltener (Balfour f., C. J. Cockburn und A.
Scott n. 555 nach Balfour 1. c).
8. Reboudia Cosson et Durieu.
Reboudia*] Coss. et Dur. ap. Coss. Not. Esp. Nouv. Alger. in Bull. Soc. bot. France
HI. I8Ö6) 704; Cosson, Comp. Fl. atlant. II. (1885) 94; Pranll in Engl.-Prantl, Ptlzfam.
III. 2. (1890) 181, fig. 1135; Dalla Torre et Harms, Gen. Siph. (1901) IS«; v. Hayek
in Beitr. Bot. Centralbl. XXVII. 1. Abt. Heft 2 (19 11) 261. — Eruearia Gaertn. subgen.
Reboudia Batt. in Batt. et Trabut, Fl. de l'Alger. i 1888 — 1890) 32.
Sepala suberecta, exteriora linearia, apice obtusa, non cornuta, interiora oblonga,
apice acutiuscula, basi subsaccata. Petala nivea, rosea, violacea ; lamina obovata, apice
Iruncata vel subemarginata, dense venosa, subito in unguiculum filiformem aequilongum
contracta. Glandulae nectariferae laterales minutae, depressae, medianae etiam minutae,
oblongae. Slamina 6; antherae oblongae, obtusae. Pistillum cylindricum, biarticulalum;
gynophorum nulluni; articulus inferior longiusculus, ovulis 3 — 12 instructus; superior
basi I — 2-ovulatus, in styluin manifestum, 3 — 4 mm longum excurrens; stignia capi-
tatum. Siliquae breviusculae, sepligerae, biarliculatae ; articulus inferior cylindricus,
bivalvis, 1 — 12-spermus; articulus superior separabilis, basi aequicrassus et 1^ — 2-spermus,
rarius sterilis, ad apicem compressus, interdum spathulatim dilatatus et style filifornii
coronatus; placentae inclusae; valvae 3 — 5-nerves. Semina breviter ellipsoidea vel sub-
globosa, ca. 1 mm longa, in articulo inferiore pendula, in superiore ereeta, dilute
brunnea, ad hilum nigro-maculata; testa laevis; funiculi filiformes. Cotyledones longi-
tudinaliter condu[)licatae, sessiles, apice emarginatae. — Herbae annuae. Radix palaris.
Caulis zh pilosus, a basi ramosus. Folia plerumque bipinnaliparlita. Racemi nudi;
pedicelli breves.
Species 2 in desertis regionis mediterraneae australis praesertim solo arenoso obviae.
Conspectus sectionum.
A. Siliquae 4,5 — 10 mm longae; articulus supe-
rior conicus, in styluni compressum non ala-
tum attenuatus Sectio I. Eureboudia 0. E. Schulz.
*) »Genus amicissimo doctori V. Reboud, florae algeriensis perscrutalori sagacissimo et
indigatori felicissimo, qui primus in regione saharensi plantam typicam generis observavit, gra-
lissimo et lubentissimo aniino dicalum voluimus« (Coss. et Dur. 1. c).
144 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
B, Siliquae<5 — 2 0 mm longae ; articulus superior
ad apicem compressus et alatus, spathulatus,
obtusus, parte libera styli coronatus . . . Sectio II. Scaphiostylis 0, E. Schulz.
Sectio I. Eureboudia 0. E. Schulz (nov. sect.).
Sepala 2 — 4 mm longa. Petala nivea vel rosea, deflorata violacea, 5 — 8 mm longa.
Pistilli articulus inferior 3 — 6-ovulatus, evidenter brevior quam superior qui ovulo unico
instructus est. Siliquae 4,5 — 1 0 mm longae, valde torulosae, plerumque papillosae;
articulus superior conicus, non alatus, ad apicem valde compressus et in rostrum fili-
forme attenuatus, cito caducus; postea valvulae articuli inferioris desilientes. Caulis
pilis reflexis brevissimis scaber, raro glaber. Racemus densiusculus.
Species unica i. R. pimmta.
i . R. pinnata (Viviani) 0. E. Schulz in Engler's Bot, Jahrb. UV. Beibl. n. H 9 (4 9^ 6)
56. — Raphanus pinnatus Viv. Fl. libyc. specimen (<82 4) 37 t. XVI, fig. 4; Cosson,
Comp. Fl. atlant. 11. (1885) 316 in obs. — Brassica pinnata Spreng. Syst. veget, II.
(1825) 912. — Erucaria mierocarpa Boiss. ! Diagn. pl. Orient, nov. 1. ser. n. 8. (1849)
47 et Fl. Orient. I. (1867) 366 et Suppl. (1888) 63; Jaubert et Spach, Illustr. pl. or.
V. (1853 — 1857) t. 434 (excl. syn.); Barbey, Herbor. Levant (1882) 117. — Reboudia
mierocarpa Cosson, Comp. Fl. atlant. II. (1885) 213 in obs.; Aschers, et Schweinf.
Illustr. FI. Eg. (1887) 40; Sickenb. Contrib. FI. Eg. (1901) 176; Durand et Barratte,
Fl. libyc. Prodr. (1910) 18; Muschler, Man. Fl. Egypt (1912) 434. — Radix annua.
Caulis a basi ramosissimus, 0,05 — 0,40 m, fructifer usque 0,60 m alt., obtusangulus,
flexuosus, glaucescens, pilis reflexis brevissimis 0,1 — 0,25 mm longis densiusculis scaber,
rarius glaber; rami adscendentes. Folia inferiora petiolo 4 — 2 cm longo hispidulo,
circuitu elliptica, bipinnalipartita, 5 — 4-juga, lobo terminali minuto lobulis tridentatis
trifido, lobis laleralibus raajoribus lobulis utrinque ca. 3 dentatis pinnatipartitis, imis
minoribus; folia superiora petiolo 1 — 0,5 cm longo, lobis lobulisque elongatis linearibus
± integris pinnatisecta, summa interdum simpliciter pinnata; omnia glaucescentia, pilis
prorsum directis ± hispidula. Racemus initio densus, dein elongatus, 20 — 40-, raro
usque ad 90-florus. Pedicelli brevissimi, 1,5 — 1 mm longi, glabri. Flores minuli.
Sepala erecta, 2 — 3,5 mm longa, exteriora linearia, apice rolundata, interiora oblonga,
apice acutiuscula, interdum violacea, patenter pilosula. Petala 5 — 7,5 mm longa, nivea
vel rosea, deflorata violacea; lamina obovata, apice rotundata vel subemarginata, den-
siuscule venosa, subito in unguiculum aequilongum filiformem angustata. Stamina
3:4 mm; filamenta superne violacea; antherae flavae, 1 mm longae. Pistillum anguste
cylindricum, granuloso-pilosum, biarticulatum ; articulus inferior 1,2 — 2 mm longus,
3 — 6-ovulatus; supei'ior brevis, 1-ovulatus, in stylum 3 — i mm longum subattenuatus.
Siliquae in pedicellis 2,5 — 1,5 mm longis, 0,6 mm crassis, inferiores rhachi subadpressae,
superiores patentes vel recurvatae, lineares, breves, compressae, 4,5 — 8 mm longae,
1,5 — 2 mm latae, 1 mm crassae, valde torulosae. utrinque 5-nerves, granuloso-pilosae,
griseo-virides, raro violaceae; valvulae 2 — 4,5 mm longae, crassae, apice truncalae, basi
rotundatae, intus flavae (ut septum) ; articulus superior basi aequicrassus, dein valde
complanatus et in stylum 1,5 — 1 mm longum filiformem valde attenuatus. Semina
minuta, compresso-globosa, 1 mm diam., dilute brunnea, ad hilum nigra, laevia, in
articulo inferiore interdum monospermo pendula, in superiore erecta.
Mediterrangebiet. — Südliche Mediterranprovinz: im Wüstensande, in
ausgetrockneten Rinnsalen, an Wegrändern. Palästina (Pinard = var. liocarpa).
Ägypten (Olivier), bei Alexandria (Cadet de Fontenay in hb. Boiss., G. Ehren-
berg, Th. Kotschy, It. syr. 1855 n. 901 = var. liocarpa, L. Kralik = var. liocarpa^
A. Letourneux n. 42, J. Pfund, Samaritani n. 3001, 3002, Sickenberger —
im Januar bis April blühend und fruchtend, auch var. liocarpa)^ Abukir (A. Letour-
neux n, 13), Mariut (Letourneux n. 50, Barbey n. 89, G. Schvs^einfurth n. 16,
270 = var. liocarpa), Ramie (C. Gaillardot, Letourneux n. 40, Steudner n. 1222),
Reboudia.
145
Mandara(Letourneux = var. /lomr^a), El Meks (J. Bornmüller, It. aeg. 1908 n. 10 020,
10 320, C. Gaillardot, Petri n. 3, auch var. liocarpa, Schweinfurth), Rosette (C.
Gaillardot), Palais von Mal (Schweinfurth n. io), Matruga (Letourneux in Aschers.
3. Reise Äg.), zwischen Kairo und Suez (Frauenfeld), in der mittelägyptischen Wüste
bei Heluan im Wadi Risched (Schweinfurth), auf der arabischen Seite auf dem
Plateau der Gallala-Berge HOOm ü.M. (Schweinfurth n. 20, 174), Wadi Aschar
(Schweinfurth n. 135); im Westen von Alexandria bei Hammam Mariut (Schwein-
furth), zwischen Alexandria und der Oase Siwah (G. Roth). Tripolitanien: auf dem
Fig. 22. Reboudia piTmaia (Viv.) 0. E. Schulz var. Boissieri 0. E. Schulz. A Planta florifera.
B Ramus fructifer. C Siliqua. D Sepala. E Petalum. F Slamen brevius. G Pistillum. (Icon.
origin.)
Plateau von Barka bei Mirsa Tobruk (G. Schweinfurth n. 1 3 mit Didesmüs aegyptius
var. tenuifolius), an der Großen Syrte (Della Cella nach Viviani), im Osten der
Thermen von Kubba (Daveau nach Dur. et Barr.).
Wegen der kahlen Schoten ist bemerkenswert:
Var. liocarpa 0. E. Schulz (n. var.). — Siliquae glaberrimae.
Mit der typischen Pflanze.
Durch größere Schoten ist vom Typus verschieden:
Var. major (Post) 0. E. Schulz, — Erucaria microcarpa Boiss. var. major Post,
Fl. Syr. (1883 — 1896) 105. — Planta luxurians. Siliquae 8 mm longae; rostrum arti-
culis duobus aequilongum.
Südl. Palästina: Wadi-el-Abiad in Et-Tih (nach Post).
Sehr auffällig weicht von der typischen Pflanze durch tiefere Zerteilung der Blätter
und größere Blüten ab:
A. Engler, Das Pflanzenreich. IV. (Embryophyt» siphonogama) 105. 40
146 0- E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Var. Boissieri 0. E. Schulz (n. var.). — Folia tripinnatlsecta, lobis lobulisque an-
gustis. Flores majores ; sepala 4 mm, petala 8 mm longa. Stamina 4 : 5 mm ; antherae
<,2 mm longae. Siliquae saepe paulo longiores, plerumque glabrae. — Fig. 22J. — O.
Mittlere Mediterranprovinz. — Syrien: in Palästina, Judäa, in der Wüste
Engedi, namentlich an verlassenen Zeltlagerplätzen (H. Dingler, E. Hartmann n. <05
— im Januar blühend), bei Jericho in der Wüste am Toten Meere 3 00 m ü. M. (E.
Boissier, J. Bornmüller, It. sjr. 1897 n. 100 — im April blühend und fruchtend,
Delessert, Th. Kotschy, It. syr. 1855 n. 1314), Ras-Feschchah am Toten Meere (0.
Kersten n. 15, 20), in der' Wüste des Steinigen Arabiens an der Grenze von Judäa
(E. Boissier).
Sectio II. Seaphiostylis 0. E. Schulz (nov. sect,).
Sepala 6 mm longa. Petala violaceo-coerulescentia, 12 mm longa. PistiUi arti-
culus inferior 10 — I 2-ovulatus, superiori 1 — 2-ovulato aequilongus. Siliquae 1,2 — % cm
longae, parum torulosae, semper glabrae; articulus superior supra basin compressus
alis duabus dilatatus antice trifticatus, igitur spathulatus, parte libera styli brevi 0,75 mm
longa filiformi coronatus ; valvae articuli inferioris mox desiliunt; articulus superior
cum placentis flliformibus longe cohaerens, tandem frangitur. Caulis tantum ad basin
pilis patentibus hispidulus. Racemus laxissimus.
Species unica %. R. erucarioides.
2. R. erucarioides Goss. et Dur.! in Bull. Soc. bot. France III. (1856) 705; Goss.
lUustr. Fl. atlant. Fase. II. (18 84) 46 t. 32 et Gomp. Fl. atlant. (1885) 212; Batt. in
Batt. et Trabut, FI. de l'Alger. Dicot. (1888 — 1890) 32 et FI. synopt, Alg. Tun. (1902 —
1904) 23. — Erucaria Reboudia Goss. ap. Goss. 1. c. — E. erucarioides G. Muell. in
Ind. Kew. II. (1893) 889, non in Walp, Ann. VII. (1868) 178. — Radix annua. Gaulis
a basi ramosus, 0,10 — 0,40 m alt., teres, flexuosus, pruinosus, interdum pallide viola-
ceus, tantum basi pilis 0,5 mm longis patentibus disperse obsitus, caeterum glaberri-
mus; rami erecto-patentes vel adscendentes. Folia inferiora petiolo 2 — 1,5 cm longo
disperse piloso, bipinnatisecta, 3-juga, lobo terminali oblanceolato, tridentato, lobis late-
ralibus oblongo-linearibus obtusiusculis, lobulis minutis utrinque 2 — 3 pinnatis; foha
superiora petiolo 1,5 — 1,2 cm longo, 2-juga, lobo terminali elongato subfiliformi, lobis
lateralibus flliformibus parce pinnatis vel integris; omnia glaucescenlia, disperse pilosa
vel glabra (sec. Gosson). Racemus sub anthesi laxissimus, dein elongalus, virgatus,
20 — 40-florus. Pedicelli brevissimi, 2 — 1 mm longi, suberecti. Sepala erecta, 6 mm
longa, exteriora linearia, apice rotundata, interiora oblonga, acutiuscula, pilosula, ± vio-
lacea. Petala violaceo-coerulescentia, 1,2 cm longa; lamina obovata, apice truncata,
dense venosa, subito in unguiculum filiformem aequilongum contracta. Stamina 7 : 8,5 mm;
antherae 2 mm longae. Pistillum anguste cylindricum, biarticulatum, glabrum; arti-
culus inferior 4 mm longus, ovulis 10 — 12 penduhs, superior basi ovulis 1 — 2 erectis,
ad apicem in stylum 3 mm longum excurrens. Siliquae in pedicellis 2,5 — 1,5 mm longis
0,75 mm crassis suberectis cunctae rhachi subadpressae, lineares, 1,2 — 2 cm longae,
non torulosae, obsolete 5-striatae, nitidulae, griseo-virides vel brunneolo-violaceae; ar-
ticulus inferior cylindricus, teretiusculus, 0,8 — 1,1 cm longus, 1,5 mm diam., valvis apice
obtusis crassis bivalvis; articulus superior basi cylindricus, inferiori aequicrassus, 2-
vel 1- vel aspermus, dein compressus et alis rotundatis spathulatim dilatatus et 3 mm
latus, antice truncatus et stylo brevi 0,75 mm longo filiformi coronatus. Semina bre-
viter ellipsoidea, compressa, 1,1:0,9:0,5 mm, dilute brunnea, a hilo ad radiculam
nigro-maculosa, laevia, nitida, in articulo inferiore pendentia, in superiore assurgentia.
— Fig. 6 J.
Mediterrangebiet. — Südliche Mediterranprovinz: in der algerischen
Sahara sehr häufig, auf Weiden, sandig-lehmigen Hügeln, Felsen, kiesigen Plälzen,
w^elche im Winter feucht sind, auch in Schluchten und im Alluvium der Rinnsale, z. B.
bei Laghouat (E. Gosson in hb. Boiss.), am Gol des Sables (L. Chevallier, PI. Sah.
Reboudia, Coincya. 147
alg. n. 149 — im April blühend und fruchtend), bei Ghardaia (Chevallier n. 149a
— im Mai fruchtend), zwischen Beni Isguen und Metlili (A. Letourneux in hb. Barbey-
Boiss.), Berrian (E. Cosson, L. Kralik, PI. alg. sei. 1858. n. H, H^^^ — im Mai
blühend und fruchtend), zwischen Asla und Mograr-Tahtani (A. Warion, PI. atl. sei.
n. 20), bei der Oase Asla (Warion — im Juni blühend und fruchtend), zwischen A'in
Sefissifa und A'in Sefra (Kralik in E. Bourgeau, PI. Alg. 1856. n. 244 — im Mai
fruchtend); zwischen Am Sefra und Founassa (Battandier et Trabut, PI. Alg. n. 412).
— Südwestliche Mediterranprovinz: im südlichen Marokko in der Sahara
zwischen Sebkha Tigri und Am-Chai'r (Seignette nach Coss.), bei Akka (Mardochee
nach Coss.).
9. Coincya Rouy.
Coincya*) Rouy in Deyrolle, Le Naturaliste 2. ser. XIII. (1891) 248, n. v. ; De
Coincy, Eclog. PI. Hisp. I. (1893) 9 t. II et III. — Hutera Porta, Vegetab, It. iber.
austro-merid. in Atti Acad. Agiati, Rovereto IX. (1892) 109, n. v. ; Willk. Suppl.
(1893) 293.
Sepala oblonga, interiora latiora, omnia apice obtusiuscula et ad basin parum an-
gustata, exteriora sub apice vix cucullata, interiora basi saccata, erecta. Petala majus-
cula; lamina obovata, apice leviter emarginata, ad basin cuneata, lutea, venis paucis
violaceis insigniter picta, subito in unguiculum filiformem aequilongum contracta. Glan-
dulae nectariferae laterales semilunatae; medianae subnullae. Stamina 6; filamenta
latiuscula; antherae oblongae. Gynophorum subnullum; ovarium lineare, compressum,
biarticulatum, articulo inferiore ca. 2 mm longo, ovula 6 — 9 ferente, articulo superiore
subdilatato, 6 mm longo, inferne ovula 4 — 5 includente; stigma aequilatum, depresso-
capitatum, subbilobum. Siliquae biarticulatae, septigerae; articulus inferior cylindricus,
4 — 12 mm longus, 1,5 — 2 mm diam., evidenter bivalvis, valvis crassis, extrinsecus
leviter 3 — 5-nervibus, intus flavis, facile secedentibus, 2 — 6-spermus, raro tenuis et
rudimentarius ; articulus superior longe persistens, tandem secedens, multo crassior
quam inferior, 1,2 — 1,8 cm longus, oblongo-ovoideus vel ventricosus, 5 — 6 mm diam.,
ad apicem in rostrum 2 — 5 mm longum attenuatus, indehiscens, extrinsecus longitudi-
naliter sulcato-striatus, parietibus mesocarpio medulloso albo instructis, igitur valde
spongioso - incrassatis, 3 — 5-spermus. Semina subglobosa, minuta, ca. 1 mm diam.,
pendula, rubello-brunnea; testa reticulato-rugosa ; funiculus brevis, filiformis. Cotyledones
longitudinaliter conduplicatae, sessiles, apice emarginatae. — Herba biennis, pilis tenu-
issimis vestita. Gaules erecti, ramosi. Folia lyrato-pinnatipartita. Racemi ebracteati.
Species singularis, rarissima, hactenus in Hispania austro-orientali loco unico solo
calcareo observata.
C. rupestris (Porta 6t Rigo) Rouy! in Deyrolle, Le Naturaliste 2. ser. XIH. (1891)
248; De Coincy 1. c. 10. — Raphanus rupestris Porta et Rigo! in plant, exsicc. 1890
msc. — Hutera rupestris Portal in Atti Acad. Agiati, Rovereto IX. (1892) 109; Willk.
Suppl. (1893) 293. — Radix biennis, fortasse perennans. Gaules erecti, 0,60 — 1 m
longi, teretes, ramosi, pruinosi, pilis tenuissimis 0,5 — 1 mm longis patentibus basi
dense, dein disperse obsiti, superne glabrescentes; rami assurgentes. Folia basaha rosulato-
conferta, petiolo 4 cm longo, lyrato-pinnatipartita, lobo terminah maximo, 3 — 5-lobo,
cum lobis lateralibus confluente, lobis lateralibus utrinque 4 — 8 approximatis oblongo-
ovatis, superioribus grandibus acutis, inferioribus minutis obtusis, omnibus crenatis vel
dentatis; folia caulina media multo minora, brevius petiolata, lobis augustis pinnatiflda
vel tantum grosse acute dentata; foHa summa linearia, integerrima, ad basin angustata;
folia omnia, praesertim enascentia, cum petioUs pilis tenuibus mollibus densis albidis
utrinque sericeo-tomentosa. Racemi sub anthesi densi, dein elqngati, 30 — 40-flori.
Pedicelli floriferi erecto-patentes, breves, 5 mm longi. Omnes partes floris mox caducae;
sepala 6 — 7,5 mm longa, saepe violaceo-purpurea, membranacea, margine hyalina, sub-
*=) Hoc genus est dicatum a cl. Rouy in honorem cl. Augusti De Coincy.
10*
148
0. E. Schulz.
Cruciferae-Brassiceae.
tiliter dense venosa, praesertim exteriora ad apicem pilis longiusculis obsessa; petala
1 ,6 cm longa, cito albescentia. Siliquae in pedicellis parum elongatis, usque \ 2 mm
longis, rectangule patentibus vel recurvatis patulae vel pendentes, pallide flavae. Semina
in utroque articulo pendula. — Fig. 23.
Fig. 23. Coineya rupestris (Porta et Rigo) Rouy. A Folia basalia. B Plantae Üoriferae pars
superior. C Sepalum exterius. D Sepalum interius. E Petalum. F Stamen brevius. Q Pis-
tillum apertum. H Planta fructigera. J Fructus. K Fructus valvis delapsis. L Fructus Sectio
longitudinalis. M Rostri Sectio transversalis. N Semen. 0 Seminis Sectio longitudinalis. P
Seminis Sectio transversalis. (Icon. origin.)
Mediterrangebiet, in der iberischen Provinz. — Südöstliches Spanien:
in der Provinz Murcia bei Albacete in der Sierra de Alcaräz (Sierra de la Mula) in den
Spalten schattiger Kalkberge 700 — 1000 m ü. M. (A. de Coincy in hb. Barbey-Boissier
— am 28. Mai blühend, Porta und Rigo, It. 11. hisp. n. 494, It. III. hisp. n. 719
— am 23. Juni fruchtend).
Diplofaxis. 149
10. Diplotaxis oc.
Diphta.n.s'" DC. SvsL II. IS2I; G'28 et IVotir. I. [\Hii) 221; Benlli. et Hook. f.
Gen. 4. 1. (1862 81: Willkünmi in Willk. et Lan-e, PiimIi'. Fl. Hisp. III. i. '1880) 863;
Cosson, Comp. Fl. atlant. II. f|88.öj 9i: Prantl in Kngl.-l'raiitl. IMlzfani. III. 2.(1890)
176; Dalla Tone et Hanns, den. Siphunui:. HIOI |sö; v. llavek in ßeih. Bot.
CentralLl. XXVII. 2. lUli; 2öü. — Sisijmbnuiu spec. I.. Spec. ij)iotaxi.--- l5oiss. \o\. Uoi. Midi de TEi^p. II. 1839 33. — Siiinpidrudron
Wtddi in Hunk. .Niger Fl. ;i8.i9 99 et J. A. SL-lnnidt, Fl. Capvcrd. Ins. (1852; 267,
nun Lowe. - I'i iiduUnn Willkomni in Linnaea XXV. ^1832 :; '■! in Willk. et Lange,
l'rodr. Fl. Hisp. III. .i. (1880 867 e! Illiistr. Fl. Hisp. ins. l'.alear. 1. 1881—1885) 138.
Sepala ublonga, exlei'iora ini'ra apicem interduni breviler i^uculliformia, interioi'a
plerunnpii' paulo, raro eviilenter' laiiora quam exterioia, oninia erecto-patentia, raro
iTcrl,!. l'etala late, raro angnsle oLovata, ad basin in ungiiicidum brevem cuneatim
angustata. raro in nnguiculnm linearem lamina longiorem siibüü eontracta, plerumque
flava et sarpe in statu dcsiccandi vidlarea, rarius all>a, carnea, lilacina. Glandulae
nectariierae laterab.'s senqier minutae, dcpresso-prisniaticae. medianae manifestae, semi-
globusac vt'l stipitHormes, us(jue i mm longao. Stamina sempcrO: anfberae obhingae,
obtusae. i'arn amtiuscnlae, ilavae. (ivni'irilnirum saepe cvid^-nter cvolutnm; ovarium
rvlindiicinn. uvulis saepe numerosis. I (• — 250. iäserialis, in st\lmn plernn^Kpie brevis-
simnm sidiacquirrassum eKcuri'ens; stii^ma r:^ bilobum, [ilei'umtpir majusculum. Siliquae
lineai'es, _ : rDinpressae: rustrnm valvis aequilatum vel teiniius, trinerve, interdum sub-
mdluiii. a>p._'i-mnn), raiäus mono- vel bispermum; placentae tenues, non prominulae;
valvae jdanae. ajiice rotundalae, ti'uncatae, emarginalae. membranaceae. nninerves. cai'-
ii rum uiisi.lete reliculato-nervosae, fondosae; seplum livalinum, sennnil>ns foveatum.
Semina i)iserialia, minutissima, elli[isoidea, 0,5 — I mm longa, pendula, in rostro assur-
gentia vei pendula, dilutc brunnea; Icsta sublacvis ; funiculus UliCornns. Cotyledones rr
longitudinalitcr cundupdicatae, sessiles, a[)ice truncatae vel subemarginatae. — Herbac
annuae, interdum in Inratione pcrennantes, [lilis simpüeibus hispidae vel scabridae, liaud
raro glabratae. Iiadix palaris. (faules erecti vel adscendentes, raniosi l'uliosique vel
scafiosi. I'olia inl'eriora breviter jietiolata, superiora ad basin angustata vel dilatata
sessiliaipie, simplicia. Ivrata. pinnalisecta. Uacemi nudi, raro ad basin bracteati.
Spf.it's I') in reLdoiK" inedib'rramM r\ Furopa cenirali, rarius in desertis .\!ricae
borealis Indiae(nie solo arenoso. i'aicareij. gviisaceo crescentes.
C n n sp ec I u s sec t io n u m.
A. Siliquae ad basin zlz lilifunnilrr sli[iilatae.
Ovarium ovulis [lernnillis 50- 2.)0).
a. Sefiala erecia, intcriora manifeste latiora
quam exli'riora. l'elala in unguicnlinn an-
guslissimum lamina bingidrem subito con-
Iracta. .\ntlierae acuiiusculae. Hvarium
I MO --- L'.'io-ovulrdum. < '.ut vleilmn's parum
cunduplicatae Sectio 1. Hcsperidium (t. i:. Stbulz.
b. Sepali erecto-iiatula, sidiaeqnalia, oblonga.
l'elala in nnguiculnm brevem sensim an-
gnstala. Antlierae oblusae. Ovarium 50 —
I 50-ovulaluin. C.otvledones magis condu-
plicatae Sectio II. Catocarpum DC.
*) »Ex ihri'/.o^ (duplex) et / u'(^i%^ ordo', genus sie (licfurii ob semina biseriali oriiino in
quocjuc loculo digesta« (sec. VW..
150 0- E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
B. Siliquae subsessiles vel sessiles. Ovarium ovulis
16 — 86.
a. Siliquarum rostrum conicnra, ad apicem ±
attenuatum, plerumque i — 2-spermum . . Sectio III. Bhynchocarpum Prantl.
b. Siliquarum rostrum tenue, obconicum, sci-
licet ad basin parura attenuatum, semper
aspermum Sectio IV. Anocarpum DC.
Sectio I. Hesperidium 0. E. Schulz.
Rhynchocarpum Prantl in Engl. -Prantl, Pflzfam, III. 2. (i8 90j 176, pro parte. —
Sepala 6— 10,5 mm longa, erecta, exteriora linearia, interiora late oblonga. Petala
pro rata grandia, 1,2 — 2,7 cm longa, violacea vel alba; lamina breviter obovata, subito
in unguiculum linearem paulo longiorem contracta. »Antherae acutiusculae, 2 — 3 mm
longae. Ovarium 180 — 250-ovulatum. Siliquae erectae, ad basin manifeste (l — 2 mm)
stipitatae, rostro brevissimo, 1 — 2 mm longo, interdum subnullo, semper aspermo.
Cotjledones parum conduplicatae. — Herbae annuae, pilis longiusculis disperse obsitae
Tel glabrae.
Clavis specierum.
A. Caulis plerumque glaber vel disperse hispidus. Siliquae 2 —
3 mm latae. Semina 0,5 mm longa I.D. acris.
B. Caulis dense hirtus. Siliquae 1 — 1,5 mm latae. Semina
1 mm longa 1. D. Grifßthn.
1. D. acris (Forsk.) Boiss. Fl. orient. I. (1867) 389; Cosson, Comp. Fl. atlant.
II. (1885) 171; Aschers.' et Schweinf. Illustr, Fl. figypte (1887) 41; Sickenb. Contrib.
(1901) 177; Muschler, Beitr. Fl. el-Tor in Verhandl. Bot. A'er. Prov. Brandenb. XLIX.
(1907) 90 et Man. Fl. Egypt I. (1912) 414. — Hesperis acris Forskäl, Fl. aegypt.-
arab. (1775) 118; Delile, Mem. Bot. Descr. Egypt. IV. (1813) 19, n. 594, t. 35,
fig. 2. — Moricandia hesperidiflöra DC. Syst. II. (1821) 627 et Prodr. II. (1824)
221. — Brassica fragilis Sieber! ap. Spreng. Syst. veg. II. (1825) 912. — Mwi-
candia crassifolia J. Gay in Schimp. Un. it. (1835) PI. Arab. petr. exs. — Euzomuni
hesperidiflorum Webb, It. hisp. (183 8) 74 in adn. — Diplotaxis Sieheri Presl, Bot.
Bemerk. (1844) 10. — Euzomutn acre Webb in Pariatore, Giorn. Bot. Ital. II. (1847)
218 et Fragm. Florul. aeth.-aegypt. (1854) 17. — Brassica acris 0. Ktze. y. normalis
0. Ktze. f. 1. integra, 2. pinnatifida, 3. lyrata 0. Ktze. Revis. I. (189 1) 19. — Diplo-
taxis acris Boiss. f. laxa Durand et Schinz, Consp. FI. Afric. I. 1. (1895) 12 4. —
Planta annua. Caulis 0,06 — 0,70 m alt., erectus, a basi ramosus, inferne angulatus,
superne teres, fistulosus, ad basin pilis patentibus 1 mm longis dispersis obsitus vel
glaber, rarius usque ad apicem densiuscule hispidus; rami suberecti. Folia saepe ad
basin congesta, inferiora petiolo 2 — 2,5 cm longo disperse hispido vel glabro, obovata,
apice rotundata, inaequaliter grosse obtuse dentata vel lyrato-pinnatilobata; folia superiora
sessilia, anguste obovata vel oblonga, acute denticulata; omnia ulrinque disperse pilosa
et cihata vel glabra. Racemus sub anthesi densiusculus, dein elongatus, 15 — 40-florus.
Pedicelli 7 — 12 mm longi, pilis patentibus 0,5 — 1 mm longis disperse hispidi. Flores
majusculi. Sepala erecta, 6 — 10,5 mm longa, exteriora linearia, obtusa, interiora late
oblonga, acutiuscula, basi saccata, pallide violacea, pilis crispis villosa. Petala 1,2 —
2,2 cm longa, violacea, rarius alba (f. albiflora); lamina breviter late obovata, apice
subemarginata, dense subtiliter venosa, subito in unguiculum linearem paulo longiorem
contracta. Stamina erecta, interiora 9 — 15 mm, exteriora 7 — 13 mm longa; antherae
oblongae, acutiusculae, 2 — 3 mm longae. Pistillum cylindricum; ovarium 180 — 250-
ovulatum, ovulis minutissimis, basi 1 mm stipitatum; stylus bi'evissimus, 0,75 mm
longus; Stigma subbilobum, stylo sublatius. Siliquae in pedicellis 1 ,5 — 0,6 cm longis erecto-
patentibus erectae, infimae saepe haud procul a radice, lineares, 2 — 5,2 cm longae,
Diplotaxis. 151
2 — 3 mm latae, compressae, torulosae, basi manifeste [\ — 2 mm) stipitatae, apice in
rostrum brevissimum, 1 — 2 mm longum, interdum subnullum attenuatae; valvae apice
rotundatae vel subemarginatae, viridulo-flavae. Semina, funiculo 0,25 — 0,75 mm longo
filiformi instructa, minutissima, ovoidea, 0,5 mm longa, 0,25 mm lata, dilute brunnea,
sublaevia. Cotyledones parum conduplicatae. — Fig. 2 4 C, jD.
Nordafrikanisches Wüstengebiet. In Schluchten und Wüstenrinnsalen,
zwischen Geröll, auf Sand. — Ägypten: bei El Basatin unweit Kairo (G. Ehrenberg
— im Februar blühend und fruchtend). Weg nach dem versteinerten Walde (P. Ascher-
son), bei Tura (R. Hartmann — im Januar blühend und fruchtend, Letourneux,
PI. aegypt. n. 223), im Wadi Dugla (G. Schweinfurth n. 308, Sickenberger —
im März und Mai blühend und fruchtend), bei Heluan (Schweinfurth, G. Volkens
n. 11), an der alten Straße zwischen Kairo und Suez (G. Schweinfurth n. 265 —
im April blühend und fruchtend), Wadi Chafura am Nordabhange der nördlichen Gallala
(Schweinfurth n. 89), Wadi Morr in der mittelägyptischen Wüste auf der arabischen
Seite (Schweinfurth n. 248), Wadi Siut (Schweinfurth — • auch f. alhiflora)^ Wadi
Gurdih (Schweinfurth n, H3a, 118, f. albiflora), bei Kene (Sieber), zwischen Kene
und Koser zwischen Bir Ambar und Legeta (G. Schweinfurth n. 1334), Wadi Omma
Seifi in der oberägyptischen Wüste (Schweinfurth n. 122). Sinai-Halbinsel: im Wadi
esch-Schech gegen die Ebene Raha ca. 1200 m ü. M. (nach A. Kneucker in Allg.
Bot. Zeitschr. [1904] 12), in der Wüste et-Tih (nach Boissier); steiniges Arabien im
Tale Atal (Schimper, Un. it. n. 209 — im März blühend und fruchtend). Palästina:
zwischen El-Mezma und Es-Safie (Kersten).
Var. /:?. Duveyrierana Cosson, Comp. Fl. atlant. II. (1885) 171 in adn.; Durand
et Barr. Fl. libyc. Prodr. (1910) 16. — Dijjlotaxis Duveyrierana Coss. in Bull. Soc.
bot. France XI. (1864) 164, t. 3 et ap. Duveyr. Touareg Suppl. 31, t. 29. — D.
acris Boiss. f. hispida Durand et Schinz, Conspect. Fl. Afric. I. 1. (1895) 124. —
Planta hispida. Flores paulo majores, usque 2,7 cm longi. Siliquae longiores, 6,5 —
6,8 cm longae, stipite ca. 2,5 mm longo.
In der Wüste Sahara südlich von Tunis zwischen Ghat und Ghadames auf dem
Plateau von TasiH an verschiedenen Orten, z. B. Wadi Tarat, Wadi AUun (H. Duveyrier
nach Cosson).
2. D. Griffithii (Hook. f. et Thoms.) Boiss.! Fl. orient. I. (1867) 388; Hook. f.
et Thoms. Fl. Brit. Ind. I. 1. (1872) 157. — Brassica Griffithii J. D. Hook, et
T. Thoms. Praecurs. Fl. Ind. in Journ. Proceed. Linn. Soc. Bot. V. (1861) 171. —
Diplotaxis acris Boiss. var. Griffithii Cosson, Comp. Fl. atlant. II. (1885) 171. —
Brassica acris 0. Ktze. d. Griffithii 0. Ktze. Revis. I. (1891) 19. — Recedit a D.
acri notis sequentibus: CauHs elatus, robustus, pilis tenuibus 0,25 — 2 mm longis paten-
tibus usque ad pedicellos (incl.) dense hispidus. Folia longiora, utrinque pilis inaequi-
longis dr dense hirta. Sepala 6,5 mm; petala 1,2 cm longa, Hlacina, lamina anguste
obovata, apice rotundata. Stamina 7,5 : 9 mm; antherae 2,5 mm longae. Gynophorum
0,5 mm longum; ovarium 180 — 1 90-ovulatum. Siliquae 3,6 — 6,3 cm longae, sed
tantum 1 — 1,5 mm latae, basi breviter (l mm) stipitatae. Semina majora, 1 mm longa.
Indisches Wüstengebiet. — Beludschistan (Stocks n. 708 in hb. Boiss.);
auch in Affghanistan und Panjab (nach J. D. Hooker und T. Thomson), bei Kabul
(Honigberger in hb. vindob.); Nordwest- Indien: in der Prov. Panjab von Kalabägh
aus auf der Westseite des Indus auf dem Wege von Lakki nach Dera Ismael Khan
(Schlagintweit n. II, 10333 — im Februar blühend und fruchtend).
Sectio II. Catoearpum DC. emend.
Sect. Catoearpum DC. Syst. II. (1821) 629 et Prodr. I. (1824) 221; Prantl in
Engl.-Prantl, Pflzfam. III. 2. (1890) 176. — Pendulina WiWk. in Linnaea XXV. (1852)
2 et in Willk. et Lange, Prodr. FI. Hisp. HI. 4. (1880) 867 et Illustr. Fl. Hisp. I.
(1881 — 1885) 138, pro genere. — Sepala 4 — 7 mm longa, erecto-patentia, oblonga,
152 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
subaequalia. Petala 0,6 — 4,5 cm longa, flava; lamina obovata, sensim in unguiculum
brevem angustata. Antherae obtusae, 2 — 2,5 mm longae. Ovarium 50 — 4 50-ovulatum.
Siliquae saepe pendulae, basi dz (o,5 — 5 mm) stipitatae, rostro 0,5 — 4 mm longo,
semper asperrao. Cotyledones manifeste conduplicatae. — Plantae herbaceae vel suffru-
ticosae, indm'atione perennantes, hispidae vel glabrescentes.
Clavis specierum.
A. Siliquae filiformiter stipitatae, plerumque pendulae.
a. Caulis inferne pilis usque 2 mm longis =b hispidus.
Folia inferiora petiolo 1,5 cm longo, non rosulata.
«. Folia dentibus utrinque 6 — 15 3. D. harra.
ß.. Folia dentibus utrinque paucis (l — 6) i. D. crassifolia.
b. Caulis ad basin pilis breviusculis usque \ mm longis ±
pilosus vel glaber, Folia inferiora petiolo brevi, ca. \ cm
longo, saepe rosulato-congesta.
a. Caulis inferne dense pilosus, humilis, 0,05 — 0,30 m
alt. Ovarium 50 — 80-ovulatum 5. D. Vogelii.
ß. Caulis glaberrimus, 0,30 — 0,80 m alt.
I. Planta flaccida, ramis gracilibus intricatis. Ovarium
ovulis 50 — 80. Siliquae 2,6 — 4 cm longae, rostro
\ — 4 mna longo 6. D. gracilis.
IL Planta "elata, ramis suberectis. Ovarium ovulis
80 — 150. Siliquae 4,5 — 5,2 cm longae, rostro
0,5 — \ mm longo I.D. glauca.
B. Siliquae crassiuscule stipitatae, erecto-patentes 8. jD. tenuifolia.
Species collectiva: D. harra (Forsk.) Boiss. (n. 3 — 4).
3. D. harra (Forsk.) Boiss. Fl. Orient. I. (1867) 388 (excl. D. arassifolia DC);
Cosson, Comp. Fl. atlant. II. (1885) 168, pro parte; Aschers, et Schweinf. Illustr. Fl.
figypt. (1887) 41; Bornmüller in Bull. Herb. Boiss. 2. ser. V. 1. (1904) 56; Muschler
in Verhandl. Bot. Ver. Prov. Brand. XLIX. (1907) 89, pro parte, et Man. Fl. Egypt
I. (1912) 413. — Sinapis harra Forskäl, Fl. aegypt.-arab. (1775) 118, n. 64. —
Sisymbrium hispidum Vahl, Symbol, bot. II. (1791) 77; Delile, Mem. Bot. Descr.
Egypt. IV. (1813) 19. — S. pendulum Desf.! Fl. atlant. II. (1799) 82, t. 156. —
S. harra Steudel, Nom. 1. ed. (1821) 784. — Diplotaxis pendula DC. Syst. II. (1821)
630 et Prodr. I. (1824) 222; Battand, in Balt. et Trab. Fl. de l'Alger. Dicot. (1888—
1890) 63 et Fl. synopt. Alg. Tunis. (1902—1904) 33. — D. hispida DC! Syst. IL
(1821) 630 et Prodr. L (1824) 222; Deless. Icon. select. pl. IL (1823) 25, t. 89. —
Sisymbrium aegyptium Juss. ap. DC. 1. c. — Brassica harra Boiss. PI. Aucher. orient.
in Ann. sc. nat. Bot. 2. ser. XVIL (1842) 86; Buhse, AufzähL (1860) 30; Janka in
Termesz. Füzet. VI. (18 82) 179, partim. — B. harra Boiss. var. pendula ho\%s,. 1. c.
— Diplotaxis hirsuta Bertol. ! Miscell. Bot. IL in Nov. Comm. Acad. Sc. Bonon. VI.
(1844) 228. — Pendulina hispida Willk. Enum. pl. Hisp. austr. in Linnaea XXV.
(1852) 3. — P. Fontanesii Willk. 1. c. (excl. pl. hisp.); Willk. et Lange, Prodr. Fl.
Hisp. III. 4. (18 80) 868 in obs. — P. harra Willkomm in Willk. et Lange 1. c. —
Brassica acris 0. Ktze. ß. harra 0. Ktze. 4. typica et 5. pendula 0. Ktze. Revis. I.
(1891) 19. — Radix annua, saepe induratione perennans. Caulis erectus, 0,15 — 0,60 m,
raro usque 0,80 m alt., simplex vel a basi ramosus, teres, flexuosus, inferne pilis
patentibus rigidis albidis usque 2 mm longis dense hispidus, superne disperse pilosus,
ad basin interdu«! violaceus; rami suberecti. Folia inferiora petiolo 1,5 cm longo,
obovata, obtusa, dentibus utrinque 6 — 15 densiuscule inaequaliter grosse dentata, ad
basin cuneatim angustata, interdum violacea; folia superiora subsessilia, oblongo-linearia
vel linearia, integra; omnia ± carnosa, utrinque dense hispida, canescentia. Racemus
Diplolaxis.
153
Fig. 24. Diplotaxis harra (Forsk.) Boiss. A Habitus. B Ramus fructifer. — D. acris (Forsk.)
Boiss. C Habitus. D Siliqua. — D. viminea [L.) DG. E Habitus. F Sepala. Q Petalum.
H Stamen brevius cum anthera rudimentaria et stamen longius cum anlhera normali. J Pis-
tillum. K Siliqua. (Icon. origin.)
X54 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
sub anthesi corymbiformis, dein elongatus, plerumque ca. 2 5-floi-us, raro multiflorus.
Pedicelli 5 — 6 mm longi, disperse pilosi, filiformes, saepe violacei. Sepala 4,5 mm
longa, erecto-patentia, exteriora oblonga, apice rotundafea, interiora paulo latiora, basi
subsaccata, omnia pilis crispis breviter villosa. Petala 0,7 — \ cm longa, sulphurea;
lamina obovata, apice rotundata, in unguiculum manifestum angustata. Stamina in-
teriora 6^—7,5 mm, exteriora 4 — 6,5 mm longa; antberae oblongae, obtusae, 2,5 mm
longae. Ovarium manifeste {\ mm) stipitatum, 100 — 1 2 5-ovulatum ; Stylus subnullus;
Stigma subbilobum, stylo paulo latius. Glandulae nectariferae medianae majusculae,
saepe 0,5 mm longae. Siliquae in pedicellis 7 — 9,5 mm longis erecto-patentibus erectae
vel pendulae, lineares, 2 — 4,8 cm longae, 2,5 — 3 mm latae, compressae, torulosae,
basi evidenter (2 — 2,5 mm) stipitatae, rostro subnullo vel \ mm longo; valvae mem-
branaceae, apice obtusae, basi acutiusculae, flavidae. Semina minima, ellipsoidea, 0,5 —
0,75 mm longa, brunnea. Cotyledones conduplicatae. — Fig. 24-4, B.
Mediterrangebiet: in der südlichen Mediterranprovinz auf Weiden und
trockenen Hügeln, an felsigen Abhängen und kiesigen Stellen, im Alluvium der Flüsse
und in ausgetrockneten Rinnsalen, besonders in der Wüstenzone, hauptsächhch auf
Sandboden. — Östliches Algerien: in der Provinz Constantine (Dukerley), bei
Biskra (L. Chevallier, PI. Sah. alger. n. 7, A. Engler, Kuegler, Gh. Schmitt,
Fragm. Fl. Alg. exs. n. 13, G. Schweinfurth — vom Januar bis April blühend und
fruchtend), Maafa (R. Enuth n. 66, 71), El Kantara (Kuegler), Col de Sfa (Knuth
n. 1878, 2338, 2360, 2387). Tunesien: bei Gafsa (Desfontaines in hb. Willd.
n. 1 2033, G. J. Pitard n. 31 2), 10 km nordwestlich von Gafsa bei der Höhle (G. Schvpein-
furth n. 202), Ain-Cherichira (Miss. bot. Tunis. 1883, MM. E. Gosson usw. —
im Juni blühend und fruchtend), Gabes (C. J. Pitard n. 21). Tripolitanien :
zwischen TripoU und Kasr Jefren (G. Ad. Krause n. 775, 776, 777, 778), Wadi Talha-
bu-Tobel zwischen Boudjem und Sokna (G. Nachtigal). Ägypten: in der Umgegend
von Kairo (Delile, Kotschy n. 964, W. Reil, A. Wiest, Un. it. 1835 n. 87 — im
Dezember blühend und fruchtend), im Polygon (G. Schweinfurth), bei El Basatin
(G. Ehrenberg), am Djebel Achmar (P. Ascherson, 3. Reise nach Äg. n. 20 und in
G. Rohlfs, Exp. lib. Wüste n. 55), am Nordostabhange des Djebel Mokkatam bei Ain
Musa im versteinerten Walde (Sscherson, 2. Reise lib. Wüste n. 15, Letourneux
n. 22 4, Schweinfurth n. 3, 1298, Steudner n. 1228 — im März und April blühend
und fruchtend), Wadi Dugla (Schweinfurth n. 4), Tura (R. Hartmann), Wadi Risched
bei Heluan (Schweinfurth n. 5, 6, G. Volkens — im November blühend und
fruchtend); in der Großen Oase bei El-Chargeh (Schweinfurth n. 138); Wadi am
Fuße des Djebel Ataka bei Sues (P. Ascherson in G. Rohlfs, Exp. lib. Wüste), Wadi
Natfe, Abu-Hamad, Aschar in der mittelägyptischen Wüste auf der arabischen Seite
(Schweinfurth n. 13, 14, 82, 227). Auf der ganzen Sinaihalbinsel ^heraus ver-
breitet 150 — 2450m ü.M. (nach A. Kneucker in Allg. Bot. Zeitschr. [1904] 12).
Steiniges Arabien: bei Hauara (W. Schimper, Un. it. 1835 n. 191). Glückliches
Arabien: am Gipfel des Sham-Sham bei Aden 500 — 550 m ü. M. (W. Busse n. 2051,
2055, 2104 [var. minor] — im März blühend und fruchtend).
Mittlere Mediterranprovinz, in Syrien. Palästina: bei Hebron und St. Saba
(nach Boissier), bei Ai'n-i-Sultan und Wadi-Kilt unweit Jericho 200 m ü. M. (Born-
müller, It. Syr. n. 109 — im März und April blühend und fruchtend), zwischen Khan
Hhatrür und Jericho (Post), ^erka-Main und Ain-Feschcha (Kersten). Auf Kreta nur
von Tournefort angegeben = Turritis cretica hellidis foliis villosis Tournef. Cor.
(1703) 16; vgl. auch Raulin in Act. Soc. Linn. Bordeaux (1869) 710 und Haläcsy,
Consp. FI. graec. I. (1901) 81 in obs.
Armenisch-iranische Mediterranprovinz. — Mesopotamien: in der Steppe
südöstlich von Raccah 400 — 500 m ü. M. (Kohl in Exped. v. Oppenheim n. B 27,
28, 29 — im Mai blühend und fruchtend), am Euphrat (Ghesney n. 98); Assyrien:
bei Kerkuk (Bornmüller, It. pers.-turc. n. 924). Persien: zwischen Chabis und
Kirman (Bunge); im Eibursgebirge Nordpersiens (nach Buhse und Bornmüller).
Diplotaxis. 155
Dui'ch zwergigen Wuchs ist bemerkenswert:
Var. minor (0. Ktze.) 0. E. Schulz. — Diplotaxis nana Boiss. ap. Anderson, Fl.
Aden, in Journ. Proceed. Linn. Soc. Bot. V. Suppl. (4 860) 2. — Brassica acris 0. Ktze.
ß. harra 0. Ktze. 7. minor 0. Ktze.! Revis. I. (1891) \9. — Planta pusilla. Cauhs
4 — 20 cm alt., saepe simplex. Racemus pauciflorus. Flores paulo minores.
Ägypten: am Djebel Achmar bei Kairo (G. Schweinfurth — im Mäi'z blühend
und fruchtend), ebenda und bei El Basatin (G. Ehrenberg). Südpersien: bei Lingae
(Bornmüller, It. pers.-turc; n. 86).
Vom Typus ist durch geringe Behaarung verschieden:
Var. subglabra (DG.) 0. E. Schulz. — Diplotaxis hispida DG. ß. sicbglabra DC.
Syst. II. (1821) 630 et Prodr. I. (1824) 222. — Pendulina hispida Willk. f. glahra
VVillk. in Linnaea XXV. (1852) 4. — Diplotaxis Imrra Boiss. var. glahra Post, Fl. Syr.
Palest. Sin. (1883 — 1896) 77. — Gaulis tantum ad basin parce pilosa. Folia subglabra.
Tripolitanien: bei Mirsa Badia (G. Schweinfurth n. 2 — im März blühend
und fruchtend). Syrien: bei Damaskus (Labillardiere nach DG.). Assyrien: bei
Kerkuk (G. Haussknecht). Südpersien: bei Kaserun (Haussknecht), an den
schattigen Wänden der Schluchten beim Dorfe Gere zwischen Abuschir und Schiras
(Tb. Kotschy, PI. Pers. austr. ed. Hohenacker n. 35).
Durch kürzere Schoten unterscheidet sich vom Typus:
Var. brevisiliquosa (0. Ktze.) 0. E. Schulz. — Brassica acris 0. Ktze. f. hrevi^
siliquosa 0. Ktze.! Revis. I. (1891) 19. — Siliquae breviores, 1,2 — 1,7 cm longae.
Am Berge Sinai (ex Mus. Paris.). Syrien: bei Hamam Faram (G. Gh. Ehrenberg).
Planta hybrida.
D. acris X harra. — X -D. Schweinfurthii 0. E. Schulz (n. hybr.). — Planta ha-
bitu D. acrem refert, 2.0 — 30 cm alt. Flores minores; sepala 4,5 mm, petala 8 — 9 mm
longa, initio flava, dein albescentia vel pallidissime violascentia. Stamina 7 : 5 mm;
antherae 1,5 mm longae. Siliquae steriles.
Ägypten: im Wadi Dugla südöstlich von Kairo (G. Schweinfurth — Ende
März 1884).
4. D. crassifolia (Raf.) DG.! Syst. II. (1821) 629 et Prodr. I. (1824) 221; Guss.
Fl. sie. Syn. H. 1. (1843) 191; Bertol. Fl. ital. VH. (1847) 68. — Brassica petraea
Eribcae facie Daturae incisura Gupani, Panphyt. sie. (1713) t. 73. — Sinapis crassir-
folia Raf. Garatt. (1810) 78 n. 192. — Diplotaxis pendula Presl, Fl. sie. I. (1826)
102, non DG. — Pendulina crassifolia Willk. in Linnaea XXV. (1852) 4; Lojac. Fl.
sie. I. 1. (188 8) 118. — Diplotaxis harra Boiss. var. crassifolia Goss. Gompend. Fl.
atlant. II. (18 85) 169 (excl. pl. hisp.). — Brassica acris 0. Ktze. a. glah-a 0. Ktze.
1. O'assifolia 0. Ktze. Revis. I. (1891) 19. — Diplotaxis harra T. Garuel in Parlat.
Fl. ital. IX. (1893) 961; Fiori et Paol. FI. Ital. illustr. I. 4. (1899) 162, fig. 1416;
Ross in Bull. Herb. Boiss. VII. 4. (1899) 271, non Boiss. — Distinguitur a specie
praecedente bis characteribus: Planta perennans vel suffruticosa. Gaulis altior, 0^30 —
1,20 m alt., basi saepe lignosus, glaber vel basin versus disperse hispidus, glaucescens.
Folia inferiora late oblonga, ad basin longe cuneatim angustata, utrinque dentibus paucis
1 — 6 inaequaliter grosse dentata vel sublobata; superiora linearia, integra; omnia dr
carnosa, glahra, glauca. Racemus 50 — 70-florus; pediceUi interdum 1,2 cm longi.
Petala 0,6 — 0,8 cm longa, flava; lamina obovata, sensim in unguiculum angustata.
Stamina 5,5 — 6:3,5 — 4 mm; antherae 2 mm longae. Siliquae in pedicellis interdum usque
2 cm longis, 2 — 5,5 cm longae, 1,8 — 2,5 mm latae, basi longius (2 — 4 mm) stipitatae.
— Fig. 6Ä'.
Mediterrangebiet: in der ligurisch-tyrrhenischen Provinz. Sicilien: im
mittleren und südlichen Gebiete sehr verbreitet auf Kalk- und Gipsbergen in der unteren
und montanen Region. — Gammarata, Sutera, Girgenti usw. (Gussone), Fiume S. Pietro
am Fuße des M. Gammarata (Th. v. Heldreich — im April blühend und fruchtend).
156 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
bei Castrogiovanni an Felsen ca. 1000 m ü. M.(H. Ross, Hb. sie. n. 5 — im Juni
blühend und fruchtend), bei Villafrati (Todaro, Fl. sie. exs. n. 215, auch f. hispidd
Todaro in F. Schultz, hb. norm. nov. ser. Cent. V n. 415), am neuen Hafen von Gir-
genti (Schweigger — im Mai blühend und fruchtend).
Von der typischen Pflanze weicht durch stärkere Behaarung ab:
f. hispida (Lojac.) 0. E. Schulz. — Dijjlotaxis crassifolia DG. var. b. Guss. Fl.
sie. Syn. 11. 1. (1843) 191 (excl. syn. DG.). — Pendulina crassifolia Willk. var. hispida
Lojacono, Fl. sie. 1. 1. (1888) 118 (excl. syn. DG.). — Diplotaxis harra Gar. var.
hispida Ross- in Bull. Herb. Boiss. VII. 4. (1899) 271. — Gaulis inferne pilis 1 — 2 mm
longis patentibus ± rigidis saepe subpungentibus densiuscule hispidus. Omnia folia
pilis tenuibus rigidulis ca. 1 mm longis utrinque disperse hispida ciliataque.
Sicilien; bei Leonforte (Tb. v. Heldreich — im Juli blühend und fruchtend),
am Kastell bei Gastrogiovanni (Th. v. Heldreich, Lehmann), bei Galtanissetta (Gio-
vanni), zwischen Sciacca und Selinunte (Schweigger).
Von größerem systematischen Werte sind 2 Varietäten, die sich durch die Blatt-
form und den Habitus vom Typus unterscheiden:
Var. Lagascana (DG.) 0. E. Schulz. — Diplotaxis Lagascana DG. Syst. II.
(1821) 629 et Prodr. I. (1824) 221. — Sisytnbrium pendulum Lag. ap. DG. I.e.,
non Desf. — Brassica pendula Boiss. Voy. Bot, Midi de l'Esp. II. (1839 — 1845) 35.
— Sisymbrium entelicum Biv. ap. Guss. Fl. sie. Syn. II. 1. (1843) 190. — Pendu-
lina Lagascae Willk. in Linnaea XXV. (1852) 3, [Lagascana) Willk. in Willk. et Lange,
Prodr. Fl. Hisp. IIL 4. (1880) 868, lllustr. 1(1881 — 1885) 137, t. 84A, Suppl. (1893)
310. — Diplotaxis harra Boiss. var. crassifolia Goss. Gompend. Fl. atlant. IL (1885)
169 (quoad pl. hisp.). — Brassica acris 0. Ktze. ß. harra 0. Ktze. 6. Lagascana
0. Ktze. Revis. I. (1891) 19. — Diplotaxis heterophylla Lojac. Addend. Fl. sie. in
Malpighia XX. (1906) 118. — Folia inferiora lobis linearibus obtusis integris vel parce
dentatis pinnatifida, glabra vel saepius hispida.
Sicilien (Gussone), bei Villafrati (Todaro, PI. sie. exs. n. 206, 216). —
Malta (Todaro nach Garuel). — Algerien: bei Aumale (H. Gay), Kerrata 800 m ü. M.
(E. Reverchon, PI. Alg. n. 307 — im Mai blühend und fruchtend), Batna am Berge
Itche-Ali 1200 m ü. M. (E, G. Paris, It. bor.-afric. n. 404). — Südöstliches Spanien:
am Fuße der Felsen bei Puerto de la Gadena unweit Murcia (E. Bourgeau n, 1033- —
im März blühend), bei Albacete auf steinigen Wiesen des Berges El Mugron und bei
Chinchilla auf Kalk 500- — 800 m ü. M. (Porta et Rigo, It. III. hisp. n. 348 — im
Juni blühend).
Var. intrieata (Willk.) 0. E. Schulz. — Pendulina intricata Willk. in Linnaea
XXV. (1852) 4 et in Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp. IIL 4. (1880) 868; Willk. lllustr.
1. (1881 — 1885) 140, t. 84B; SuppL (1893) 310. — Diplotaxis intricata ^ynmn,
Syll. Fl. europ. (1854—1855) 197. — D. harra Ball!, Spicil. FL marocc. in Linn.
Journ. Bot. XVI. (1878) 329, non Boiss. - — Brassica intricata Janka in Termesz. Füzet.
VL (1882) 179. — B. acris 0. Ktze. a. glabra 0. Ktze. 2. Fontanesii 0. Ktze.! Revis.
gen. I. (1891) 19. — Planta rb caespitosa. Gaules graciUores, 0,30 — 0,50 m longi, saepe
a basi ramosissimi, ramis inordinate ramulosis intricatis. Folia inferiora angusta, spathu-
lato-linearia, indivisa, remote dentata, inlerdum lobulis utrinque paucis pinnatifida. Flores
siliquaeque paulo minores.
Im südöstlichen Spanien: bei Orihuela (M. Winkler — im März blühend und
fruchtend), Puerto de la Gadena bei Murcia auf Gipsboden (Guirao), auf Felsen bei
Cartagena 60 — 100 m ü. M. (Porta et Rigo, It. IL hisp. n. 158); Granada, in der
Sierra de Gador (M. Gandoger — im Mai fruchtend). — Marocco: in der unteren
Region des Großen Atlas bei Amsmis 900 — 1100 m ü. M. (J. Ball — im Mai blühend
und fruchtend).
Zu dieser Varietät gehört eine rauhhaarige Form:
f. Webbiana (Willk.) 0. E. Schulz. — DijJlotaxis hispida Webb, It. hisp. (1838)
73, non DG. — Penduliiia Webbiana Willk. in Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp. IIL
Diplolaxis. 157
4. (1880) 868 et Suppl. (1893) 310. — Caulis parum ramosus, basi patule setoso-
hispidus. Folia margine et in utraque pagina setuloso-hispidissima.
Spanien: bei Alicante (nach Web b), ebenda auf Hügeln bei der Stadt und in der
Sierra la Fuensanta bei Murcia auf Gipsboden 30 — 300 m ü. M. (Porta und Rigo, It.
in. hisp. n. 9 1 — im Mai blühend und fruchtend).
Var. Pitardiana (R. Maire) 0. E. Schulz. — Diplotaxis Pitardiana R. Maire
in Bull. Soc. Bist. Nat. Afr. du Nord IX. 8 (1918) 1.75. — Caulis a basi ramosissimus,
ima basi pilis rigidis hispidus. Folia basilaria undique hispida, superioi'a glabrescentia.
Siliquae patuiae, rarius subpendulae, breves, 2,2 — 2,8 cm longae, i — 1,5 mm latae,
gynophoro brevissimo vix 0,5 mm longo.
Südöstliches Marocco: in kiesigen Ebenen der Wüste am Südfuße des Djebel
Grouz zwischen Melias und Foum-Djahifat (nach R. Maire).
Species coUectiva: D. Vogelii (Webb) 0. E. Schulz (n. 5 — 7).
5. D. Vogelii (Webb) 0. E. Schulz in Engler's Bot. Jahrb. UV. Beibl. n. 119 (1916)
56. — Sinapidendron Vogelii Webb in Hook. Icon. pl. New Ser. IV. (1848) t. 732 et
Spicileg. Gorgon. in Hook. Niger Fl. (1849) 100, n. 10, t. II; J. A. Schmidt!, Beiträge
Capverd. Inseln (1852) 268. — Brassica Vogelii 0. Kuntze, Revis. I. (1891) 20. —
Radix perennans. Caulis humihs, 0,05 — 0,40 m alt., a basi ramosus, inferne ut rami
induratus et lignosus, ad basin pilis inaequilongis minutissimis et longioribus usque 1 mm
longis patentibus vel reversis dense hispidus, ad apicem glabrescens. Folia saepe ad basin
caulis conferta, inferiora petiolo bi-evi ca. 1 cm longo, breviter obovata vel oblanceo-
lata, obtusa, margine grosse crenata vel dentata; foUa superiora subsessiUa vel sessilia,
angustiora, spathulata, acuta, margine argute dentata, ad basin cuneata; folia summa
linearia, paucidentata vel integra; omnia membranacea, utrinque pilis ± inaequilongis
hispida, viridia. Racemus sub anthesi laxe corymbiformis, dein elongatus, 10 — 30-florus.
Pedicelli 1 — 0,5 cm longi, glabri. Sepala 4,5 mm longa, exteriora linearia, interiora
oblonga, pilis crispis brevibus dense villosa. Petala 1 cm longa, flava; lamina late ob-
ovata, in unguiculum paulo breviorem tenuem contracta. Stamina 7,5 : 6 mm longa;
antherae oblongae, 2 mm longae. Ovarium evidenter (1 mm) stipitatum, 50 — 80-ovu-
latum; Stylus brevissimus ; , stigma subbilobum, stylo sublatius. Sihquae in pedicellis 1 —
0,6 cm longis erecto -patentibus erectae vel recurvatis pendulae, 2,6 — 4 cm longae,
1,8 — 2,5 mm latae, compressae, basi 1,3 — 2 mm stipitatae, rostro 0,5 — 2 mm longo.
Semina ut in D. harra.
Makaronesisches Übergangsgebiet: in de;" Provinz der Gap Verden.
5. Nicoiao, auf Lava in der oberen Region des Mte. Gurdo (C. Bolle — im Oktober
blühend und fruchtend), ebenda 1300 m ü. M. , (R. T. Lowe — im Februar blühend
und fruchtend), am Gipfel des Pico do Manzeibo und auf Felsen am Wege zwischen
Caxa?o und Praya branca (C. Bolle — im Juli blühend und fruchtend). — S. Vincente
(Vogel n. 32 nach Webb), im Nordosten der Stadt an etwas feuchten Stellen der Felsen,
welche in die See hinausragen (G. Bolle). — S. Antäo: auf Felsen, Mauern und
Dächern der Hütten häufig (J. A. Schmidt — im März blühend und fruchtend).
6. D. gracilis (Webb) 0. E. Schulz in Engler's Bot. Jahrb. LIV. Beibl. n. 119
(1916) 56. — Sinapidendron gracile Webb! in Hook. Icon. pl. New Ser. IV. (1848)
t. 751 et Spicileg. Gorgon. in Hook. Niger Fl. (1849) 99, n. 9, t. I; J. A. Schmidt,
Beiträge Fl. Capverd. Inseln (1832) 268, n. 285 in textu. — Brassica glauca 0. Ktze.
Revis. I. (f89l) 20, pro parte. — Planta flaccida. Caulis basi suffrutescens , a basi
ramosissimus, ramis elongatis usque 0,50 m longis gracilibu^ tantum 1 — 1,5 mm crassis
intricatis glabris dilute viridibus vel violaceis. Folia non rosulata, sed dispersa, inferiora
petiolo ca. 0,7 cm longo, obovata vel oblongo-ovata, obtusa, basi acuta, ± grosse den-
tata; folia superiora breviter petiolata, oblonga, denticulata; folia summa hneäria, in-
tegra; omnia membranacea, glaberrima vel margine spinuloso-ciHata. Racemus usque
40-florus. Sepala hispida vel glabra. Sihquae basi 1 — 2,5 mm stipitatae, rostro 1 —
4 mm longo. — Caeterum speciei praecedenti simillima.
158 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Makaronesisches Übergangsgebiet: in der Provinz der Capverden.
Brava: bei Fajäo d'Agoa (C.Bolle). — S. Nicoiao: in den Tälern (Forbes n. 30
— im März blühend und fruchtend), an den Felsen am Wege zwischen Caxa^o und
Praya bi-anca (G. Bolle — im Juli blühend und fruchtend).
7. D. glauca (J. A. Schmidt) 0. E. Schulz in Engler's Bot. Jahrb. LIV. Beibl. n. H9
(<916) 55. — Sinapidendron glaucum J, A. Schmidt, Beitr. Fi. Capverd. Ins. (1852)
267, n. 285. — Brassica glauca 0. Ktze. Revis. I. (1891) 20 (excl. Sin. gracile Webb).
— Gaules elati, 0,50 — 0,80 m longi, Grmissimi, basi lignosi, foliosi, glaberrimi, glauci,
ramis suberectis. Folia inferiora oblongo-obovata, apice obtusa, margine densiuscule
inaequaliter dentata, ad basin integra et in petiolum \ — 1,5 cm longum cuneatim an-
gustata, ad nervum primarium disperse hispida, ad marginem ± ciliata; folia superiora
obverse lanceolata, remote denticulata, glabra; summa linearia, obtusa, integra, petiolo
manifesto, 0,5 cm longo; omnia carnosula, glaucescentia. Racemus 30 — 50-florus.
Pedicelli 0,9 — 0,7 cm longi. Sepala 4 — 7 mm longa, glabra vel hispida. Petala 0,75 —
1,5 cm longa; lamina obovata, in unguiculum paulo longiorem angustata. Ovarium
80 — 150-ovulatum. Siliquae 4,5 — 5,2 cm longae, basi 1,5 — 2,5 mm stipitatae, rostro
crasso brevissimo 0,5 — 1 mm longo.
Makaronesisches Übergangsgebiet: in der Provinz der Capverden. Boa
Vista: auf sandigen Hügeln (nach J. A. Schmidt — im Februar blühend und fruchtend),
ebenda (G. Bolle). — S. Antäo: auf dem Gipfel des Bordeiras de Paul (C. Bolle —
im November blühend und fruchtend).
8. D. tenuifolia (L.) DC. Syst. II. (I82l) 632 (excl. Sisymhrium laevigatum
Willd.!) et Prodr. I. (1824) 222; Sturm, Deutschi. Fl. I. 16. (1837) Heft 68; Reichb.
Deutschi. Fl. I. (1837 — 1838) 101, t. 82, fig. 4420; Dietrich, Fl. boruss. VII. (1839)
t. 450; Guss. Fl. sie. Syn. II. 1. (1843) 192; Bertol. Fl. ital. VII. (1847) 70 (excl.
var. /.); Boiss. Fl. orient. I. (1867) 387; Cusin et Ansb. Herb. Fl. franc II. (1868)
t. 214, n. V.; Ball, Spicil. Fl. marocc. in Linn. Journ. Bot. XVI. (1878) 329; Willk.
in Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp. III. 4. (1880) 865; Schlechtend. Hall. Fl. Deutschi.
XV. (1883) t. 1501; Battand, in Batt. et Trabut, Fl. de l'Alger. Dicot. (1888—1890)
63, app. I p. II; Caruel in Parlat. Fl. ital. IX. (1893) 962; Rouy et Fouc. Fl. France
II. (1895) 47; Dritt, et Brown, Hl. Fl. North. Un. St. II. (1897) 120, fig. 1705; Fiori
et Paoletti, Fl. Ital. illustr. I. 4. (1899) 162, fig. 1414; Coste, Fl. France I. (1901)
79 fig.; Busch in Fl. caucas. crit. III. 4. (1908) 261; Briquet, Prodr. Fl. Gorse H. 1.
(1913) 69; Thell. in Hegi, 111. Fl. Mitt.-Eur. IV. 3 8. (1918) 214, fig. llSq—v. —
Eruca sativa Fuchs, Hist. (1542) 262 ic — E. sive Rucula marina minor Tragus,
Stirp. Germ. (1552) 103 fig. — E. sylvestris Matth. Comment. Diosc. (1554) 267, fig. 2;
Dalech. Hist. gen. pl. I. (1586) 650 ic; Blackw. Herb. III. (1757) t. 266. — Sinapi
tertium Matth. 1. c. 279, fig. 3. — S. silvestre minus Bursae pastoris folio Lobel.
Hist. Adveis. (1576) 68, Obs. 101, fig. 1, Icon. (1581) t. 203, fig. 2. — S. silvestre
Dod. Pempt. (1583 emend. 1616) 707, fig. 2; Dalech. 1. c. 646, fig. 3. — Eruca
tenuifolia perennis J. Bauh. Hist. II. (1651) 861 ic. ; Chabr. Sciagraph. (1666) 276 ic.
• — Sinapi Erucae folio Moris. PI. oxon. II. (16 8 0) sect. III. t. 3, fig. 3. — Eruca sale-
mitana laciniato-lanceolato folio Cupani, Panphyt. sie. (1713) t. 47. — Sisymhrium
tenuifolium L. Cent. I pl. (1755) 18 et Amoen. Acad. IV. (1759) 279 et Spec. ed. 2.
II. (1763) 917; Hill, Veget. Syst. XII. (1767) t. 21, fig. 2; Bulliard, Herb. Franc. VII.
(1780—1795) t. 335; Sowerby, Engl. Bot. VIII. (1798) t. 525; Prantl, Exkurs. Bayern
(1884) 223. — Brassica erucastrum Crantz, Stirp. austr. Fasel. (1762) 39; Huds.
Fl. angl. I.ed. (1762) 253; Reichard, Fl. Moeno-Francof. II. (1778) 27, non L. —
Eruca sylvestris Garsault, Traite pl. anim. (1767) 167, t. 260. — E. perennis Miller,
Card. Dict. 8. ed. (1768) n. 3. — Ärabis sylvestris Scopoh, Fl. Garniol. 2. ed. II.
(1772) 32. — Sisymhrium acre Lam. Fl. fran?. II. (1778) 520. — Brassica muralis
Huds. Fl. angl. 2. ed. I. (1778) 290; Gurtis, Fl. londin. 1. ed. Fase. III. (1777—1778)
t. 38 (158). — Eruca tenuifolia Moench, Method. (1794) 257; Meigen, Deutschi. Fl. III.
(1842) 270, t. 1 14, fig. e. — E. muralis Gaertn., Mey., Scherb. Fl. Wetterau II. (1800)
Diplotaxis. 159
459. — Erysimum tenuifolium Clairville, Man. Herbor. Suisse Val. (i8H) 220. —
Sinapis tenuifolia R. Brown in Ait. Hort. Kew. 2. ed. IV. (1812) 128; Billberg et
Swartz, Svensk Bot. VII. (1812) t. 501; Curtis, Fl. londin. ed. Graves 11. (1821) t. 17.
— Sisymbrium monense Kitaibel! in Schult. Österr. Fl. 2. ed. II. (1814) 269, non L.
(cf. Willd. herb. n. 12008 fol. l). — Diplotaxis variabilis Rochel, Plant. Banat. rar.
(1828) ind. spec, pro parte. — Brassica tenuifolia Fries!, Novit. Fl. suec. 2. ed. (l 828) 20 9 ;
Benth. Handb. Brit. Fl. I. (1865) 61, fig. 74; Ard. Fl. Alp. marit. (1867) 29; Jessen,
Deutsche Excurs.-Fl. (1879) 261; Schmalhaus. Fl. Mittel- und Süd-Rußl. I. (1895) 80;
Bubani, Fl. Pyren. ed. 0. Penzig III. (1901) 184. — Diplotaxis monensis Lagreze-
Fossat, Fl. Tarn Gar. (1847) 20. — Brassica tenuifolia Fries a. normalis et ß. sui)-
eramosa 5. pinnatifida et f. nigricans 0. Ktze. Revis. I. (1891) 18. — Diplotaxis
fruticulosa Todaro ap. Caruel in Pariatore, Fl. ital. IX. (1893) 962. — Gaulis tenui-
folius E. H. L. Krause in Bot. Centralbl. LXXXI. 6. (1900) 207. — Crucifera tenui-
folia E. H. L. Krause in Sturm, Fl. Deutschi. 2. ed. VI. (1902) 128, t. 32. — Primo
anno saepe florens, dein perennans. Gaules 0,30 — 0,80 m, raro tantum 0,15 m alt.,
inferne suffrutescentes, saepe a basi complures, ramosi, teretiusculi , pruinosi, saepe
violacei, glabri vel inferne piHs 0,75 — 1 mm longis tenuibus patentibus vel subrecurvis
disperse obsessi; rami suberecti, enascentes interdum hirsuti. Folia trita odore erucaceo
graveolentia, inferiora manifeste petiolata, profunde pinnatipartita, 3 — 4-juga, lobo ter-
minali elongato, oblongo-lineari, acutiusculo, remote paucidentato, lobis laterahbus bre-
vioribus, dr profunde dentatis, imis saepe integris; folia superiora breviter petiolata,
3 — 2-juga, lobis angustioribus, linearibus; omnia carnosula, glaucescentia, glabra vel
pilis perpaucis hie illic ad nervum primarium et apicem dentiun^ praedita. Racemus
sub anthesi laxe corymbiformis, deinde laxissimus, 1 0 — 30-, raro usque 45-florus.
Pedicelli 3 — 1 cm longi, glabri. Flores majusculi, suaveolentes. Sepala 4 — 6,5 mm
longa, erecto-patula, late oblonga, exteriora sub apice cornuta et interdum paucisetulosa,
interiora apice subrotundata, plerumque glabra, omnia flavida, rarius violacea. Petala
1 — 1,3 cm, rarius tantum 0,8 cm longa, sulphurea, desiccata brunneo-violascentia; la-
mina late obovata, apice rotundata, ad basin in unguLculum brevem contracta, dense
venosa. Stamina erecta, interiora 8 — 10 mm, exteriora 6 — 8,5 mm longa; antherae
2,5 mm longae, oblongae, obtusae. Ovarium ± (usque 1 mm) stipitatum, 70 — 100-ovu-
latum; Stylus 1 — 1,2 mm longus; stigma subcapitatum, stylo paulo latius. Siliquae in
pedicellis elongatis, 4 — 2 cm longis (pedicello ex axilla fohi summi enato interdum usque
ad 5,2 cm longo), erecto-patentibus suberectae, 3,5 — 6,3 cm longae, subconopressae,.
1,5 — 2 mm latae, torulosae, basi ± (0,5 — 5 mm) stipitatae, rarissime sessiles, apice
in rostrum 1,5 — 2,5 mm longum aspermum contractae; valvae firmulae, apice rotun-
datae, flavescentes, interdum violaceae. Semina ovoidea, 1 mm longa, 0,75 mm lata,^
0,5 mm cx'assa, dilute brunnea, laevia.
Mitteleuropäisches Gebiet: in der unteren und montanen Region (findet sich
nach Pariatore in den Südalpen bei Bormio in einer Höhe von 1230 m ü. M.), an
Wegen, Zäunen, Mauern und Häusern, auf trockenen Hügeln und Brachfeldei*n, auch an
wüsten Orten, oft verschleppt; auf Sand- und Kalkboden, wächst oft in großer Menge
beisammen. — Atlantische Provinz: in England verbreitet, z. B. bei London
(hb. Meyer, auch nach Hudson), Dover (Link). Frankreich: auf den Channel Islands,
Vingtaine des Quenvais, St. Brelade's, Jersey (Gh. Bailey n. 120 — im Juli blühend);
bei Ronen (Grelley), Paris (Link, Vahl), am Seineufer bei Meudon (Degenkolb
— im Mai blühend), Calais (Link). — Subatlantische Provinz: in den Nieder-
landen auf den Dünen bei Scheveningen (v. Heldreich, v. Martens, Staub — im
September blühend und fruchtend); Belgien (Degenkolb), Schloß Limburg (H. Rei-
chardt); Ostfriesische Inseln: auf Borkum in den Dünen (v. Seemen — im August
blühend und fruchtend); Bremen (Buchenau), Steinwerder bei Hamburg (Degenkolb);
Mecklenburg: bei Warnemünde (Detharding, Prahl); Pommern: am Greifswalder
Hafen (Hanstein, Marsson, Ross, Zabel), bei Swinemünde am Hafen sehr häufig
(Ascherson, Ratzeburg, Ruthe); Westpreußen: Weichselmünde bei Danzig (Klins-
160 0- E- Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
mann, Oenicke), Westerplatte (Ascherson), Neufahrwasser (Baenitz), Brösen am
Strande (v. Seemen). Südschweden: am Strande bei Karlskrona und Ystad (Anders-
son, Fries). — Sarmatische Provinz: in der Prov. Sachsen am Merseburger
Schloßgarten verwildert (Garcke), Wittenberg zwischen den Festungswällen und dem
Elstertore (P. Ascherson, Ritter); Königreich Sachsen, bei Eutritzsch unweit Leipzig
(Bornmüller), Loschwitz bei Dresden (Reichenbach); Prov. Brandenburg, bei
der Neuen Mühle am Wege nach Fürstenwalde (Scheppig), Oderberg (Lange, C.
Müller und W. Retzdorff), Frankfurt a/0, (Buek); Prov. Schlesien, am alten
Oderdamm bei Breslau (Stein, v. Uechtritz); Prov. Ostpreußen, Königsberg am
Rangierbahnhof (Ascherson), Pregeldamm (Baenitz, Elkan), Dammkrug (Sanio —
im Oktober blühend und fruchtend), Memel (R. Krause), auf der Kurischen Nehrung
(Magnus). Livland: bei Mühlgraben unweit Riga (Kupffer bei Korshinsky n. <57).
— Provinz der europäischen Mittelgebirge. Frankreich: bei Lyon (v. Held-
reich). Rheinland: am Kaiserstuhl bei Breisach (A. Braun), am Rheinufer im
Schloßgarten zu Mannheim (v. Gansauge), bei Friedeisheim (Koch in F. Schultz, hb.
norm. Nov. Ser. Cent. i\ n. 1017), Darmstadt (Weis), unterhalb Ludwigshafen am
Rheindamm (Schweinfurth), zwischen Oppenheim und Nierstein (Schweinfurth),
zwischen Mainz und Nieder-Ingelheim (Schweinfurth — im Mai blühend), an der
Mainzer Zitadelle (Griewank), Frankfurt a/M. (H. Brehm er, Buchen au), im mittleren
Rheintal häufig (Wirtgen, PI. select. Fl. Rhen. Fase. VII, n. 304), bei Wiesbaden (hb.
Fritze), Bingen (Haeckel), St. Goar (y. Gansauge), St. Goarshausen (Schlickum),
Nieder-Spay bei Rhens (Vogot), Ober-Lahnstein (v.Seemen), Schloß Limburg (Reichar dt),
Diez (M. Brandt), Neuwied (Heuser), Koblenz (Löhr), Königswinter im Trachytbruch
am Fuße des Drachenfelsens (v. Martens), Bonn (Boll, Kegel), Köln (Haeckel, Link),
Düsseldorf (K. Oenicke); Württeinberg: zwischen Vaihingen und Ilhngen (Kurr);
Meersburg am Bodensee (hb. v. Heldreich); Bayern: in Franken an der Stadtmauer
von Königshofen (Schweinfurth), Oberpfalz, an der Galgenberger Brücke (L. Seywald
in Fl. exs. bavar. n. 44 0); Thüringen: Schloßberg in Rudolstadt (Ascherson), bei
Arnstadt (v. Seemen), Eisleben unter Klee (.loh. Kunze], Aschersleben (Preuße);
Böhmen: bei Prag (Lessing). — Provinz der Alpenländer: in der Schweiz bei
Genf (Th. Brown, Graf zu Solms — im Juli blühend und fruchtend), im Wallis bei
Sitten (Brunner, Jessler, Ratzeburg); Tirol: bei Innsbruck (Loew), Bozen (Haus-
mann), Trient (hb. A. Braun); Steiermark: am Schloßberge bei Graz (v. Heldreich,
Zechenter in Reichb. Fl. germ. n. 4 766), oberhalb Graz an der Mur 350 m ü. M.
(Fritsch in v. Hayek, Fl, stir. exs. n. 4458). Nieder-Österreich: bei Baden un-
weit Wien 230 m ü. M. (Heimerl in Kerner, Fl. exs. austro-hung. n. 577); Ungarn
(Kitaibel), Komit. Pest oberhalb Bekäs Megyer (A. v. Degen, PI. Hung. exs.).
Mediterrangebiet: in der iberischen Provinz (nach Willkomm). — Li-
gurisch-tyrrhenische Provinz: in Süd-Frankreich bei Narbonne (E. G. Paris),
zwischen Nizza und dem Var (Ave-Lallemant); Piemont: bei Susa (Ave-Lallemant);
Lombardei: auf Mauern bei Mailand (Rainer); Corsica (nach Rouy et Fouc. und
Briquet); Sardinien (J. B. Barla), bei CagUari häufig (Ascherson und Reinhardt
— im Mai blühend), so bei Monreale und am Wege zum Gap S. Elia (Schweinfurth);
Mittel-Italien: Coliseo in Rom (Ascherson — im November blühend und fruchtend);
Unter-Italien: bei Neapel (Schweinfurth), auf Capri (v. Martens), Süd-Calabrien
am Capo dell' Armi (Huter, Porta, Rigo, It. ital. III. n. 225, pro parte — im Mai
blühend); Sicilien: (Gussone), bei Marsala (Philippi, Todaro, Fl. sie. exs. s. n.
— im Mai und September blühend und fruchtend, auch fast var. integrifolia), Castel-
vetrano (Lehmann); Malta: bei La Valetta (G. A. Krause n. 89, Ruhmer n. 3 —
im November blühend). — Mittlere Mediterranprovinz, in der adriatischen
Zone. Italien: bei Venedig am Lido di Malamocco (v. Martens), bei Lugo (v. Held-
reich), Macedonien: bei Saloniki (Orphanides n. 3520 — im Juh blühend und
fruchtend), bei Konstantinopel (K, Koch, Noe n. 4 96, Wittmann). Krim (nach
Busch). Kleinasien: in Phrygien (Beetz), bei Trapezunt (Nordmann nach Busch).
Diplolaxis. 161
— Südliche Mediterranprovinz, in Algerien : bei Constantine (Tribout in Fragm.
Fl. alger. exs. 2. ser. n. 604 — im Februar und März blühend).
Vereinigte Staaten von Nord-Amerika: bei New-York adventiv (v. Rabenau).
Nach der Breite der Blattspindel werden 2 Formen unterschieden:
f. Za^*'/*oh'a Wirtgen, Fl. Preuss. Rheinlande I. (1870) 167. — Rhachis foliorum
I cm lata, lobis 0,5 cm latis.
Hier und da an feuchten Orten.
f. angustifolia Wirtgen 1. c. — Rhachis foliorum 3 — 5 mm lata, lobis an-
gustis.
Nicht selten an trockenen Stellen.
Eine andere Blütenfarbe besitzt
f. sulphuracea K. Johansson in Bot. Not. (1910) 229; Fedde, Rep. IX. (19H)
493. — PetaHs zh angustatis, colore virescenti-sulphureis.
Schweden: auf der Insel Gotland (nach Johansson).
Durch einen längeren Fruchtträger weicht ab
f. manuhricata K. Johansson 1. c. — Carpophoro longo, 4 — 7 mm.
Gotland (nach Johansson).
Vom Typus wird durch kürzere Schoten unterschieden:
Var. brachycarpa 0. E. Schulz (n. var.). — Siliquae tantum 1,8 — 2,5 cm longae,
rostro 1 — 2 mm longo.
Württemberg: bei Wasseralfingen (v. Martens). Süd-Frankreich: bei Per-
pignan (Endreß), Montpellier (v. Heldreich), Nizza (Otto). Krim (Steven).
Nach der Gestalt der Blätter werden von der typischen Pflanze zwei auffällige
Varietäten abgesondert :
Var. integrifolia Koch, Syn. 1. ed. (1835) 57 et ap. Sturm, Deutschi. Fl. I. 16
(1837) Heft 68; Blufi" et Fingerh. Compend. Fl. germ. 2. ed. II. (1838) 102; Boiss.
Fl. Orient. I. (1867) 387. — Diplotaxis ramosissima Spreng.! Neue Entdeck. III. (1822)
52 et Syst. veget. (1825) 915. — D. tenuifoUa DG. var. ß. Koch in Roehl. Deutschi.
Fl. IV. (1833) 700; Bertol. Fl. ital. VII. (1847) 71. — Brassica tenuifoUa Fries
a. normalis 3. integrifolia 0. Ktze.! Revis. I. (1891) 18. — Omnia folia simplicia, ob-
longo-linearia, remote repando-dentata vel integra.
Hin und wieder mit der Hauptart, besonders im südlichen Verbreitungsbezirk. —
Deutschland: zwischen Mannheim und Oggersheim (nach Koch). An der Riviera:
bei Nizza (hb. Meyer). Sardinien: bei Porto Torres am Wege nach Sassari und bei
Sorso (Schwein furth — im März blühend), Cagliari auf Kalkhügeln bei S. Avendrace
und an Mauern des Weges nach S. Miali (P. Ascherson und 0. Reinhardt). Unter-
italien: auf Capri (C. Bolle); Apulien: bei Foggia (Huter, Porta, Rigo, It. ital.
III. n. 225, pro parte — im Juli fruchtend). Dalmatien: bei Spalato (hb. Link). Krim
(nach Busch). Carlen (nach Boissier).
Var. bipinnatiflda Noulet, Fl. Bassin Sous-Pyren. (1837) 46; Wirtgen, Fl. Preuss.
Rheinl. I. (1870) 167. — Diplotaxis tenuifoUa DG. var. 2. Koch in Sturm, Deutschi.
Fl. I. 16 (1837) Heft 68. — Brassica tenuifoUa Fries a. normalis 2. subbipinnatifida
0. Ktze. Revis. I. (I89l) 18. — Diplotaxis tenuifoUa DG. var. sisymhriiformis Mun-
in Kneucker, Allgem. Bot. Zeitschr. XI. 9. (1905) 147. — Folia lobis lateralibus iterum
lobulis inaequalibus pinnatifldis =b bipinnala.
Deutschland: bei Warnemünde im Wäldchen (v. Seemen — im Juli blühend),
bei Loschwitz unweit Dresden (Reichenbach), bei Koblenz (nach Wirtgen). Süd-
Tirol: bei Meran (Funck, F. Hartmann), im Vintschgau bei Gastelbeil (Engler), an
den heißesten Hängen des Kalisberges bei Trient und bei Nomi unweit Rovereto (nach
Murr). Nord-Italien: auf den Euganeischen Hügeln bei Teolo (Th. v. Heldreich),
Malghera in der Lagune (hb. A. Braun), bei Mestre (Ascherson). Istrien: bei Triest
(v. Heldreich), Fiume (Engler).
A. Engler, Das Pflanzenreicli. lY. (Embryopbyta Biphonogaina) 105. {{
162
0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Sectio III. Rhynchocarpura Prantl emend.
Ehynchoearpum Prantl in Engl.-Prantl, Pflzfam. III. 2. (1890) 176, pro parte. —
Anocarpum DG. Syst. 11. (<82l) 630 et Prodr. I. (1824) 222, ex parte. — Diplotaocis
DC. ser. 2. Foliosae Willk. in Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp. III. 4. (1880) 865
(excl. D. tenuifolia). — Sepala 2 — 5 mm longa, erecto-patula, oblonga, subaequalia.
Petala 0,4 — 1,3 cm longa, flava, cito albescentia, interdum alba vel carnea; lamina
obovata, in unguiculum paulo breviorem sensim angustata. Antherae obtusae, 1 — 2 mm
longae. Ovarium 20 — 86-ovulatum. Siliquae erecto-patentes, subsessiles vel sessiles,
rostro conico, 0,5 — 10 mm longo, mono- vel bi-, rarius aspermo. Cotyledones evidenter
conduplicatae. — Herbae plerumque annuae, ± hispidae.
Clavis specierum.
A. Folia caulina sessilia, ± auriculata.
a. Sepala pilis crispis ± villosa. Stigma stylo plerumque
latius. Ovarium 30 — 75-ovulatum. Siliquae 1,2 — 2 mm
latae.
a. Pedicelli fructiferi 0,7 — 1,9 cm longi. Stigma stylo
latius.
I. Petala alba vel carnea, dense venosa. Siliquae
erecto-patentes, rectae, rostro 1,5 — 6mm longo. 9. D. erucoides.
II. Petala flavida, venis paucis distantibus praedita. Sili-
quae irregulariter assurgentes, rostro 0,75 — 3 mm
longo 10. Z). Cossoniana.
ß. Pedicelli fructiferi 0,4 — 0,6 cm longi. Stigma stylo
aequilatum 1 1 . D. assurgens.
b. Sepala glabra vel parce setulosa. Stigma stylo aequi-
latum. Ovarium 20 — 34-ovulatum. Siliquae 1,2 — 1,5 mm
' latae \t. D. tenuisiliqua.
ß. Folia caulina ad basin angustata, =b petiolata.
a. Stylus 1 — 2 mm longus. Folia inferiora lyrato-pinnati-
secta, lobis lateralibus auriculatis vel inciso-dentatis in-
structa vel interrupte pinnata. Caulis pilis 0,25 — 0,5 mm
longis obsitus.
a. Caulis subacutangulus, Foliorum inferiorum lobi late-
rales inter sese separati, ad rhachim ± auriculati . 13. D. siifolia.
ß. Caulis obtusangulus. Foliorum inferiorum lobi laterales
ad rhachim confluentes, inciso-dentati 14. jD. catholica.
b. Stylus 0,5 — 0,75 mm longus. FoUa inferiora lyrato-pin-
natipartita, lobis lateraUbus obtuse dentatis. Caulis pilis
0,5 — 1 mm longis obsessus.
a. Siliquarum rostrum tenue e basi non constricta at-
tenuatum ; valvae apice rotundatae 1 5. -D. virgata. •
ß. Rostrum ovatum vel lanceolatum, ad basin constrictum ;
valvae apice truncatae vel subemarginatae .... 16. D. brachycarpa.
9. D. erucoides (L.) DC. Syst. II. (1821) 631 et Prodr. I. (1824) 222; Moris,
FI. sard. I. (1837) 182; Reichb. Deutschi. Fl. I. (1837 — 1838) 102, t. 84, fig. 4422;
Guss. Fl. sie. Syn. II. 1. (1843) 192; Bertol. Fl. ital. VII. (1847) 68; A. Rieh. Ten-
tam. FI. abyss. I. (1847) 24; Boiss.! Fl. Orient. I. (1867) 388; Cusin et Ansb. Herb.
Fl. frang. II. (1868) t. 217, n. v. ; Willk. in Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp. HI. 4.
(1880) 866; Bicknell, Flow. Plauts Riv. (1885) t. 4, fig. B; Coss. Compend. Fl. atlant.
n. (1885) 170; Aschers, et Schweinf. lllustr. FL Egypte (18 87) 41; Caruel in Parlat.
FL ital. IX. (1893) 969; Fiori et Paoletti, FL Ital. illustr. I. 4. (1899) 162, fig. UIO;
Diplotaxis. 163
Penzig, Fl. Litt. Medit. (1902] t. 9; Briquet, Prodr. Fl. Corse II. 1. ;19i3) 70; Thell.
in Hegi, 111. Fl. Mitt.-Eur. IV. 3 8. (1918) 217. — Emca roniana seu genfilis J. Bauh.
Ilist. II. (1651) 8G0 ic. — E. liirsuta Hieracii as2)eri folio Moris. PI. oxon. II. (168 0)
sect. Ill, t. ü, flg. 3. — E. Idrsuta BeUidis sinuato folio Boccone, Mus. plant, rar.
(1697) 138, t. 90. — Sinapistrum alhicm hijeniale Enicac folio Cupani, Panphyt. sie.
(1713) t. 9. — S. Injemale arvense flore albo Rapi folio Cup. 1. c. t. 52. — Eruca syl-
restris flore albo itulica Barrelier, Obs. (1714) t. 132. — Sinapis crucoidcs L. Cent.
II. pl. ,1756) in Amoen. Acad. IV. (1759) 322 et Spec. pl. ed. 2. II. (1763) 93 i;
Jacq. Hort. Vindob. II. (1772; 80, t. 170. — Eruca viminea Miller, Dict. ed. 8. (1768)
ii_ 5_ — Sisyjnhrium erucoides Desf. Fl. atlant. 11. (179 9) 83; Vill. Catal. Jard. Strasb.
1807; 259. — Brassica Jäspida Ten. Prodr. Fl. napol. (|811 — 18 18) 39 et App. I
ad Catal. Neap. (1815) 59. — Eruca hispida DC. Syst. II. (1821) 638 et Prodr. I.
1824 223. — Diplotaxis hispidida Ten. Fl. napol. IV. (1830) 93; Lojac. in Mal-
pighia XX. (19 06) 119. — Eux,omwn kispidiim Link, Ilandb. II. (1831) 319. —
Ertica ertwoides Reichb. Fl. gerin. excurs. II. (1832) 692; Meigen, Deutschi. Fl. 111.
(1842) 272. — Euzonium erucoides Spacli, Hist. nat. veget. VI. (1838) 382; Fourreau
in Annal. See. Linn. N. S. XVI. (1868) 330. — Brassica erucoides ßoiss. Voy. Bot.
Midi de l'Esp. II. (1839 — 1845) 33 et Plant. Aucher. in Ann. sc. nat. 2. ser. XVII.
1842) 86; Ardoino, Fl. Alp.-marit. (1867) 30; Bubani, Fl. Pyren. ed. Penzig III. (I90l)
187. — Diplotaxis erucoides DC. var. hispidula Lojac. Fl. sicul. I. 1. (1888; 1 1 8 et
upp. p. 230; Rouy et Fouc. Fl. France II. (1895) 47. — D. sicula Tod. in Ind. seni.
Hort. Panorm. 1887 (1888) 19, nomen. — Brassica erucodes a. normalis 0. Ktze.
var. (jlaherrirna et var. hispidula 1. typica, 2. acutiloba, 3. pinnaiisccta, 4. dentata
(». Ktze. Revis. I. (|.S91 17 .(excl. var. />' et form. G — II). — Diplotaxis erucoides
DC. var. liocarpa et f. ruscinonensis Gandoger ap. 0. Debeaux in Revue Bot. Toulouse
IX. n. 103 (1891) 241. — Crucifera erucoides E. H. L. Krause in Sturm, Fl. Deutschi.
2. ed. VI. (1902) 12 9. • — Erucastrum erucoides Calestani in Nuov. Giorn. bot. nuov.
ser. XV. 3. (1908) 384. — Radix annua. Gaules saepe a basi complures et adscen-
dentes, 0,20 — 0,60 m longi, ramosi, acutanguli, pilis recurvatis brevibus ca. 0,5 mm
longis laxiuscule obsiti et scabriusculi, interdum pallide violacei: rami suberecti. Folia
primaria obovata, zir integra, inferiora petiolata, rt lyrato-pinnatipartita, usque 6-juga,
lobo terminali oblongo-ovato obtuso inaequaliter dentato vel denticulato, lobis lateralibus
oblongis vel triangularibus obtusis denticulatis vel integris, imis minutis; folia superiora
sessilia, oblonga, acutiuscula. remote dentata vel ad basin pinnatifida, lobis infimis in-
lerdum liz amplexicaulia; omnia utrinque pilis brevibus adpressis saepe dispersis pilosa,
inferiora interdum rt violacea. Racemus sub anthesi corymbosus, dein elongatus, 2 0 —
4 0-norus, interdum ad basin foliis 1 — .'i-bracteatus. Pedicelli 5 — 8 mm longi, pilosuli.
Sepala 4^5 — 5 mm longa, ereclo-patenlia, oblonga, exteriora apice rotimdata, inferiora
obtusiuscula et basi subsaccata, saepe violacea, pilis crispis dr obsessa. Petala 7,5 —
13 mm longa; lumina alba, late obovata, apice subtruncata, dense venosa, in unguiculum
viridulum vel violaceum paulo breviorem angustata, deflorata plerumque plane violascens.
Slamina inferiora 7 — 8,5 mm, exteriora 4,5 — 6,5 mm longa; filamenta saepe denique
violacea; antherae 2 mm longae, oblongae, obtusae, flavae. Pistillum glabrum; ovarium
subsessile, 40 — 7 5-ovulatum; stylus 1 mm longus; stigma subbilobum, stylo paulo latius.
Siliquae in pedicellis 1,9 — I cm longis erecto-patentibus patulae vel adscendentes, rarius
recurvatae, 1,9 — 4 cm longae, subcompressae, 2 — 3 mm latae, torulosae, basi breviter
f1 mm) stipitatae, ad apicem in rostrum a- vel monospermum 2,5 — 6 mm longum sub-
aequicrassum excurrentes, interdum violaceae; stigiija bilobum, subacquilatum; valvae
apice emarginatae. Semina ellipsoidea, 0,7 5 mm longa, 0.5 mm lata crassaque, dilute
brunnea, laevia. — Fig. 4 D, 6L.
Mediterrangebie l: auf Brachäckern und zwischen Saaten, nn Wegen und wüsten
Orten, in Palmgiirten und Weinbergen; fast das ganze Jahr hindurch blühend und
fruchtend; oft so zahlreich, daii die Felder von weitem schneeweiß schimmern; steigt
in den Bergen bis ca. 1000 m ü. M. Hat sich nach Thellunc während der letzten
X64 0. E. Schuk. — Gruciferae-Brassiceae.
20 Jahre in Süd Frankreich infolge der Reblausplage, die viel Brachland schuf, weit
verbreitet. — Südwestliche Provinz: bei Tanger und Tetuan (nach Cosson). —
Iberische Provinz: bei Murcia (Bourgeau n. 1565 — im April blühend und fruch-
tend), ebenda bei Monteagudo auf Schieferboden 90 — 100 m ü. M. (Porta et Rigo,
It. hisp. II. n. 229), Bullas (Gandoger n. 389 — im März blühend und fruchtend),
Monte Tibidado bei Barcelona (Fritze); Insel Mallorca bei Manacor (W. Herter n. 125a).
— Ligurisch-tyrrhenische Provinz: in Süd-Frankreich bei Mauvezin im Dep.
Gers (Dupuy), bei Carcassone, Narbonne (Merat, Paris — im Februar blühend und
fruchtend), Montpelher (W. Herter), Marseille an der Schloßtreppe und in Weinbergen
(v. Heldreich — im Oktober und November blühend und fruchtend), La Seyne
(A. Tholin), Toulon (Bernard, d'ürville, Huet — im Januar blühend und fruchtend
— auch f. nana), lies d'Hyeres (W. Herter n. 219hi), Cannes (Nettes — im Mai
blühend und fruchtend), Antibes (Kny — Anfang Dezember blühend und fruchtend),
Nizza (Riedel). Gorsica (nach Godron und Briquet), z. B. bei Ajaccio (Maire,
Petit). Sardinien (Moris), bei Cagliari (Grabowsky, Müller in Un. it.), am Wege
nach Quarto (Schweinfurth). Mittel-Italien: bei Rom am Mte. Mario usw. (v. Gans-
auge, V. Martens — Anfang Jannar blühend und fruchtend), Neapel und Sorrent
(Engler). Sicilien: bei Trapani (LehmannJ, Palermo (Ross, Hb. sie. n. 109, Sander,
Todaro, Fl. sie, exs. s. n., Walchner), Ficarazzi (v. Heldreich), Gap Zaffarano (v. Gans-
auge), zwischen Bivona und Cammarata (Schweigger), bei Siracusa (Schweinfurth);
auch auf den Inseln Ustica, Favignana und Lampedusa (nach Gussone); Malta:
bei La Valetta (Ascherson, G. A. Krause, Ruhmer n. 4 — auch f. nana). —
Mittlere Mediterranprovinz, in der adriatischen Zone im östlichen Italien:
bei Pesaro (Bubani — im Juli blühend und fruchtend),- Loreto bei Ancona (v. Gans-
auge), Pescara (Fiori, Alb. Kuntze). Rumänien: in der Dobrudscha bei Sulina am
Schwarzen Meere (Gebr. Sintenis n. 610). Syrien: bei Saida (Blanche n. 43,
Gaillardot n. 1989 — im Januar und Februar blühend und fruchtend), bei Baalbek
1150 m ü. M. (J. et F. Bornmüller, It. syr. U. n. 11369). Palästina: bei Ramie
und am See Tiberias (Delessert, auch f. nana), bei Bethlehem (Barbey n. 97), Jericho
(Kersten). — Armenisch-iranische Mediterranprovinz: in Babylonien bei
Bagdad (Bornmüller, It. pers.-turc. n. 73 — im April blühend und fruchtend). —
Südliche Mediterranprovinz: in Algerien bei Setif (Dukerley — auch L nana),
bei Constantine (E. G. Paris, It. bor.-afric. n. 210 — im Januar blühend und fruchtend),
am Djebel Merrid (Engler), Biskra (Kuegler — im Januar blühend). Tunesien:
Belvedere bei Tunis (Schweinfurth n. 608), bei Sidi-Sedjumi (Schweinfurth n. 609),
bei Djedeida (Pitard n. 20, auch var. dasycarpa), bei El Djem (Schweinfurth n. 216:.
Ägypten: bei Alexandria (Ehrenberg, Letourneux), Kafr-el-Dawar (Maire n. 1244,
Pfund), am Kanal Mahmudije (Schweinfurth). Nubien: bei Handak (Pfund in Exped.
Colston n. 14). Abyssinien (Dillon und Petit nach A.Richard).
Als Zwergform ist erwähnenswert:
f. nana (0. Ktze.) Thell. in Hegi 1. c. 218. — Brassica erucodes 0. Ktze. a. nor-
malis 0. Ktze. 5. nana 0. Ktze.! Revis. I. (1891) 17. — Caulis nanus, 2,5 — 10 cm
alt., saepe simplex.
Sicilien: bei Girgenti (Schweigger). Algerien: bei Biskra (Schweinfurth
n. 613). Ägypten (Figari). Vorderasien: in der Wüste Kinnesrin (Haussknecht'.
Nach der Blütenfarbe wird vom Typus unterschieden :
Var. apula (Ten.) Arcangeli, Compend. Fl. ital. (1882) 47; Rouy et Fouc. Fl.
PVance II. (1895) 47. — Sinapi% apula Tenore, Prodr. in Fl. napol. I. 1. (18H —
1815) 39, App. L ad Catal. Neap. L (1815) 60; DG. Syst. II. (1821) 623 et Prodr. 1.
(1824) 220. — Diplotaxis apula Tenore, Fl. nap. IV. Syll. (1830) 94; Cesati, Pass.,
Gib. Comp. Fl. ital. I. (1867 — 1886) 838. — Sinapis alba L. var. apula Alefeld,
Landwirtsch. Fl. (1866) 251. — Brassica apula Janka in Termesz. Füzet. VI. (1882)
180. — B. erucodes 0. Ktze. f. apula 0. Ktze. Revis. I. (1891) 17. — Petala carnea,
ad unguiculum purpurascentia, deflorata obscure violacea.
Diplotaxis. 165
Italien: in Apulien und Lucanien (nach Tenore). Algerien: bei Biskra
(Schweinfurth n. 612), bei Constantine (Engler). Tunesien: bei Mohammedia
(Engler — auch typisch).
Durch kleinere Blätter und kleinere Blüten weicht von der typischen Pflanze ab:
Var. valentina (Pau) 0. E. Schulz. — Diplotaxis valentina Pau, Not. Bot. Fase. I.
(1887) 9; Willk. Suppl. (1893) 309. — Folia minora, superiora saepe tantum 1 cm
longa. Flores minores. Sepala 3,5 mm, petala 5 — 6 mm longa. Stamina 4,8:3,2 mm;
antherae 1^5 mm longae. Ovarium ca. 70-ovulatum. Siliquae interdum tantum 1 —
1,5 cm longae.
Marokko: Aderer Tassgittelt Mtuga (J. Rein). Spanien: Provinz Valencia, in
Gärten »de Alfara de Algimia« (nach Pau). Sardinien (Schleicher). Sicilien: bei
Caltanissetta (v. Heldreich). Tunis: am Meere bei Nabeul (Schweinfurth n. 607).
Palästina: bei Jericho (Kotschy n. 428). Syrien: in Maisfeldern bei Temnin in
der Beka'a am östlichen Fuße des Libanon, 1000 m ü. M. (Schweinfurth n. 1029).
Wegen der behaarten Schoten erscheint bemerkenswert:
Var. dasyearpa 0. E. Schulz (n. var.). — Ovarium pilis brevissimis erecto-paten-
tibus ± dense obsitum. Siliquae breviter hispidulae.
Süd- Frankreich: in Weinbergen bei Mauvezin im üep. Gers (A. Irat in
F. Schultz, hb. norm. Cent. I. n. 9, auch typisch); Montpellier an der Straße nach
La Colombiere (P. Ascherson), Toulon (Link — auch f. nana). — Mittel-Italien'
in den Straßen Roms (Schweigger, Sieber — auch f. nana), längs der Via Appia
(C. Bolle). Algerien: bei Constantine im kiesigen Flußbette (G. Schweinfurth
n. 610), Biskra (Kuegler).
Vom Typus ist durch den Habitus, die Blattform und die schmaleren Schoten be-
deutend verschieden:
Var. versicolor (Huter, Porta, Rigo) Fiori, Fl. anal. Ital. IV. App. 1. (1907) 97;
Thell. in Hegi 1. c. 218. — Diplotaxis versicolor Huter, Porta, Rigo! in Nuov. Giorn.
bot. ital. XL (1879) 249 et in schedula; Beguinot in Annal. Bot. Rom. L 5. (1904)
305 — 310. — Radix crassior, perennis videtur, e collo lignoso caules complures emit-
tens. Folia subpinnatisecta, 4 — 6-jUga; inferiora lobo terminali obovato, lobis latera-
libus oblongis; superiora lobo terminali elongato, oblongo, lateralibus linearibus. Pedi-
celli 4 — 6 mm longi. Sepala 4 mm, petala 6 mm longa. Stamina 3 — 4 : 4,5 — 5,5 mm.
Ovarium 36 — 40-ovulatum. Siliquae in pedicellis 1,5 — 0,6 cm longis, tenuiores, tantum
1,2 — 1,5 mm latae, in rostrum 1,5 — 5 mm longum ± attenuatae; stigma vix bilobum.
Unter-Italien: im östlichen Calabrien, bei Roccella an etwas feuchten
Stellen gegen den Mte. S. Andrea, 300 m ü. M. (Huter, Porta, Rigo, It. ital. III.
n. 191 — im Mai blühend und fruchtend), ebenda bei Caulonia (G. Rigo, It. ital. IV.
n. 2 59 a).
10. D. Cossoniana (Reuter) 0. E. Schulz in Englers Bot. Jahrb. LIV. Beibl.
n. 119 (1916) 55. — Erucastrum Cossoneanum Reut. Catal. Hort, genev. (1854) 4,
nomen et in Boiss. Diagn. pl. nov. Orient. 2. ser. n. 5 (1856) 26; Battand. Fl. de
l'Alger. Dicot. (1888 — 1890) 60 et SuppL (1910) 15. — E. obtusangulum Reichb.
var. exauriculatuni Coss. in Ann. sc. nat. Bot. 4. ser. IV. (1855) 282, nomen, et
Compend. Fl. atl. 11. (1885) 172. — Diplotaxis virgata DC. f. d. saharensis et f. e.
longisiliqua Coss.! Compend. Fl. atlant. IL (1885) 165. — D. erucoides Battand.
I.e. 61, quoad plantas floribus flavis, non DC. — Perennans. Caules a basi non-
nulH, 0,15 — 0,60 m alt., flexuosi, teretiuscuh, inferne paUide violacei, pihs reversis
tantum 0,25 — 0,75 mm longis usque ad apicem disperse obsiti et scabri. Folia in-
feriora rosulata, breviter (0,5 cm) petiolata, lyrato-pinnatipartita, lobo terminali ob-
longo-obovato, apice rotundato, paucicrenato, lobis lateralibus utrinque 2 — 3 semiovatis,
imis minutis; foha superiora minuta, ± sessilia, lobis angustatis, infimis saepe auri-
culata; omnia utrinque disperse pilosa. Racemus sab anthesi corymbifoi'mis, dein
elongatus, 50 — 120-florus. Pedicelli 4 — 7 mm longi, pilosuU. Sepala 4 mm longa,
erecto-patula, oblonga, apice rotundata, dense breviter villosa, haud raro violacea.
166 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Petala 6 — 8 mm longa, flavida, cito pallescentia; lamina obovata, apice subtruncata.
Stamina 5 : 3 mm longa; -antherae oblongae, 1 mm longae. Pistillum glabrum; ovarium
60-ovulatum; Stylus tantum 0,5 mm longus; stigma stylo latius. Siliquae in pedicellis
1,8 — 0,7 cm longis subrectangule patentibus plerumque irregulariter assurgentes vel
serpentino-flexuosae, 1,7 — 5,5 cm longae, 4,5 — 2 mm latae, subcompressae, torulosae,
sessiles, in rostrum brevissimum, 0,75 — 3 mm longum aspermum, rarius monospermura
vix attenuatae; stigma bilobum, rostro aequilatum; valvae apice subemarginatae vel
acutiusculae. Semina ellipsoidea, 0,6 — \ mm longa, dilute brunnea, laevia.
Mediterrangebiet. — Südliche Mediterranprovinz: nur in Algerien; Prov.
Constantine bei Batna (Dukerley, Kuegler), an kiesigen Stellen im Flußbett bei
Biskra (Balansanach Gossen, A. Engler, Gh. Schmitt und S. Choulette, Fragm.
Fl. alg. exs. 2. ser. n. 603), ebendort in Gerstenfeldern (G. Schweinfurth n. (J04,
6H, pro parte — im März blühend und fruchtend), 4 km nördlich von Biskra nahe
der Bahn (G. Schweinfurth n. 605), in der zerklüfteten Hügelsteppe bei Maafa,
650 m ü. M. (R. Knuth n. 25); bei Les K'sours (Halfaoula), etwa 930 m ü. M.
(E. G. Paris, It. bor. afric. n. 2Hbis — im Mai blühend und fruchtend); im Süd-
westen der Provinz Oran zwischen Asla und Tyout (Cosson — im Mai fruchtend),
Dj. Mekter (E. Hartert — Anfang Mai blühend), Ben Zireg, 32° n. Br., 800 — 1000 m
ü. M. (W. He'rter n. 1250m, 1298aw).
Behaarte Schoten besitzt:
Veir. dasycarpa 0. E. Schulz (n. var.). — Siliquae pilis brevissimis tenuibus
dense vestitae.
Algerien; bei Oran (Munby).
Durch die Tracht und die kürzeren Schoten unterscheiden sich vom Typus :
Var. Aissae (Hochreutiner) 0. E. Schulz. — Diplotaxis virgata DG. var. Aissae
Hochr. in Ann. Gonserv. Geneve IX. (1905) 152. — Planta humilior, 5 — 17 cm alt.
Folia dense villosa. Pedicelli floriferi 3 — 5 mm longi. Siliquae in pedicellis ad 7 mm
longis breviusculae, 0,9 — 1,4 cm longae.
Algerien: im Süden der Prov. Oran am Djebel Aissa und Dj. Morghad, 700 —
1600 m ü. M. (nach Hochreutiner).
11. D. assurgens (Delile) Gren. Fl. Massil. adv. (1857) 14 in animadv., in Mem.
Soc. Emul. Doubs 3. ser. II. (1858) 400; (a. glahrata) Thellung, Fl. advent. Montpell.
(1912) 262; Fedde, Rep. XI. (1912) 73. — Sinapis assurgens ^dSiQ'i\a,\x-\)&\\\e\, Ind.
sem. Hort. Monspel. (1847) 7. — Diplotaxis pachypoda Godr. Florul. Juvenalis
1. ed. p. 6 et \n Mem. Acad. Montpell. sect. med. I. (1853) 414 et 2. ed. (1854) 54.
— Radix annua. Caulis erectus, 0,30 — 0,60 m alt., ramosus, acutangulus, pilis
brevibus recurvatis 0,33 — 0,5 mm longis densiuscule obsitus. Folia valde variantia,
inferiora petiolata, pectinato-pinnatifida vel -secta, 3 — 4-juga, lobo terminali majusculo,
oblongo-ovato , obtusiusculo, dense inaequaliter denticulato, lobis lateralibus anguste
oblongis, denticulatis, imis minutis; folia superiora sessilia, amplexicaulia, nunc pinnali-
secta, nunc sinuato-dentata, nunc simplicia, oblonga, acuta, remote denticulata; omnia
laete viridia et utrinque pilis adpressis brevibus disperse pilosa. Racemus sub anthesi
densus, dein elongatus, 20 — 40-florus. Pedicelli pro i'ata breves, 2 — 3 mm longi.
Sepala 3,5 mm longa, erecto-patula, oblonga, villosula. Petala 6 mm longa, flava;
lamina late obovata, venis paucis distantibus, in unguiculum tenuem paulo breviorem
angustata. Stamina 3:4,5 mm; antherae 1 mm longae, obtusae. Pistillum subglabrum
vel glabrum; ovarium 31 — 40-ovulatum; Stylus 1 mm longus; stigma bilobum, stylo
aequilatum. Siliquae in pedicellis adscendentibus vel rectangule patentibus, brevibus,
tantum 4 — 6 mm longis, crassis, 1 mm vel etiam 2 mm diam. et crassitie siliquam
superantibus patulae vel per racemum contortae, breves, 1 — 1,8 cm longae, compresso-
tetragonae, 1 ,5 mm latae, torulosae, ad apicem in rostrum aequilatum et superne sub-
tumidum 4 mm longum trinerve basi monospermum excm-rentes; stigma bilobum,
minutum; valvae apice emarginatae. Semina ellipsoidea, fere 1 mm longa, 0,5 mm
lata, brunnea, laevia.
Diplotaxis. 167
Heimat unbekannt, aber wahrscheinlich in Algerien zu suchen. — In Süd-
Frankreich bei Port-Juvenal unweit Montpellier und bei Marseille adventiv beobachtet.
Var. ß. scabriuscula Thell. 1. c. — Siliquae pilis brevissimis erecto-patentibus
dense scabridae.
Mit der typischen Pflanze.
i%. D. tenuisiliqua Delile, Ind. sem. Hort. Monspel. XII. (1847) 7; Ball!, Spicil,
Fl. marocc. in Linn. Journ. Bot. XVI. (1878) 329; Coss. Compend. Fl. atlant. II.
(1885) 162; Thellung, Fl. adv. Montp. (1912) 262, et in Hegi, 111. Fl. Mitt. Eur. IV. 38.
(1918) 209. — D. auriculata Durieu in Explor. Sc. Alg. Bot. Fase. II. (1848) t. 76.
— Radix annua. Gaules erecti, saepe e collo complures, 0,15 — 0,70 m alt., plerum-
que ramosi, obtusanguli, interdum violacei, pilis brevissimis tenuissimis 0,2 5 mm longis
reversis usque ad apicem scabridi. Folia inferiora initio rosulata, dein desiccata,
rh petiolata, lyrato-pinnatipartita, ca. 3-juga, lobo terminali oblongo-ovato obtuso in-
aequaliter calloso-dentato , lobis lateralibus oblongis sensim minoribus ; folia caulina
simplicia, oblonga vel panduriformia, apice obtusiuscula, ad basin dilatatam amplexi-
caulia auriculataque, inaequaliter dense denticulata; omnia utrinque disperse pilosa,
saepe ± purpureo-violacea. Racemus sub anthesi corymbiformis, dein valde elongatus,
50 — 90-florus. Pedicelli 7 — 5 mm longi, filiformes, glabri. Sepala 4 mm longa,
erecto-patula, exteriora linearia, apice rotundata, interiora oblonga, glabra vel setulis
visque 0,75 mm longis parce vestita, interdum ad apicem purpureo-maculata. Petala
5 — 6 mm longa, flava; lamina obovata, apice rotundata, in unguiculum paulo breviorem
angustata. Stamina exteriora adscendentia, 2,8 mm longa, interiora erecta, 4 mm
longa; antherae 1 mm longae, late oblongae, obtusae. Pistillum glabrum; ovarium
ovuUs 20 — 34; Stylus 0,5 mm iongus; stigma stylo aequilatum. Siliquae in pedicellis =b
rectangule patentibus patulae vel suberectae, 1,2 — 2,6 cm, raro usque 3 cm longae,
subcompressee, 1,2 — 1,5 mm latae, torulosae, basi (0,5 — 1 mm) stipitatae, ad apicem
in rostrum aequilatum 2 — 4 mm longum monospermum excurrentes; stigma sub-
bilobum; valvae apice truncatae, viridulo-flavae vel violaceae. Semina ovoidea, 0,75 mm
longa, 0,5 mm lata, dilute brunnea, sublaevia, interdum fere uniseriata, pendula, in
rostro erecta vel funiculo magis elongato etiam pendula.
Mediterrangebiet; auf sandigen Feldern, an Wegen und wüsten Orten, auf
Hügeln, im Alluvium der Flüsse. — Südwestliche Mediterranprovinz: in Marocco
zwischen Mogador und der Stadt Marocco (Ibrahim Ammeribt), Wadi Tensift (Ibra-
him Ammeribt — im Juni blühend und fruchtend), Ikablen, Sdaore Issaren, Haha
(Ibrahim Ammeribt — im Mai blühend und fruchtend), Mskala, Ain-Umast, 400 —
550 m ü, M. (Ball — Anfang Mai blühend), Kasba of the Kaid (Ball — auch f.parvi-
flora), Imtuga (J. D. Hooker), Prov. Mtuga (Ball). — Südliche Mediterran-
provinz: im westlichen Algerien bei Oran (Balansa ap. Puel et Maill. Fl.
Europ. n. 6, Boissier und Reuter, Cosson, Debeaux, Pallary, Warion ap.
Paris, It. bor.-afr. n. 405 — im Januar bis Mai, August bis Dezember blühend und
fruchtend), auf dem Hügel Sta. Cruz (Debeaux), bei Sidi-bel-Abbes (Warion), Palestro
(Battandier und Trabut). — In Süd-Frankreich bei Port-Juvenal unweit Mont-
pellier im Jahre 1839 mit Wolle eingeschleppt.
Durch kleinere Blüten weicht ab:
f. parviflora Ball! in herb. — Sepala tantum 2 — 3 mm, petala 4 — 4,5 mm
longa.
Marocco: bei Dar-el-Beida (Gasablanca) am Strande (Ball), bei Amsmiz, 1100
— 1700 m ü. M. (Ball), bei Misra - ben - Kara (Ball). Algerien: bei Perregaux
(A. Engler).
Eine andere Tracht als die typische Pflanze besitzt:
Var. rupestris Ball!, Spicil. Fl. marocc. in Linn. Journ. Bot. XVI. (1878) 330.
— Planta gracilis, ca. 0,25 m alt. Caulis a basi ramosissimus, cum foliis hispidulus.
Flores minores.
Marocco: bei Seksaua an trockenen Felsen (Hooker und Ball),
168 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Durch die Behaarung der Schoten ist vom Typus verschieden:
Var. dasycarpa 0. E. Schulz (n. var.). — Sepala pilis inaequaUbus hispidula.
Siliquae pilis brevissimis obsessae.
Marocco: zwischen Mogador und der Stadt Marocco (Ibrahim Ammeribt).
13. D. siifolia G. Kunze!, Chloris austro-hisp, in Fl. Ratisb. XXIX. n. 43 (1846)
685; Ball!, Spicileg. Fl. marocc. in Linn. Journ. Bot. XVI. (1878) 329; Willk.! in
Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp. III. 4. (1880) 866 et Illustr. Fl. Hisp. ins. Bai. I.
(1881—1885) 136, t. 83 et Suppl. (1893) 310; (a. siifolia) Coss.! Compend. Fl.
atlant. II. (1885) 162. — Brassica torulosa Durieu in Duchartre, Revue bot. II.
(1846 — 1847) 434 et Explor. Sc. Alg. Fase. II. (1848) t. 74; Ball! I.e. 325. —
Diplotaxis erucoides Ball! 1. c. (1878) 329, non DG. — Brassica siifolia Janka in
Termesz. Füzet. VI. (188 2) 181. — B. erucodes 0. Ktze. ß. catholica 0. Ktze. f. 7.
siifolia 0. Ktze.! Revis. I. (I89l) 17. — Planta annua, 0,30 — 0,80 m alt. Gaules
a basi complures, superne ramosi, subacutanguli, basi saepe violacei, inferne pilis
conicis bi'evibus 0,25 — 0,5 mm longis subreversis ± hispidi, superne glabrescentes ;
rami suberecti. Folia inferiora manifeste petiolata, lyrato-pinnatisecta, lobo terminali
latissimo suborbiculato vel late ovato, apice rotundato vel acutiusculo, margine in-
aequaliter argute dentato, basi saepe obliqua cum lobis lateralibus proximis confluente,
1 — 4 cm longo, lobis lateralibus utrinque 4 — 6 superioribus ovatis, ad basin in latere
inferiore lobulo majusculo auctis, sequentibus angustioribus dz petiolulatis et ad rhachim
evidenter auriculatis; folia superiora etiam petiolata, lobis elongatis angustatisque, an-
guste oblongis, acutis, lateralibus utrinque 2 — 4, remote denticulatis ; omnia mem-
branacea, pilis conicis adpressis dispersis =b scabrida, laete viridia. Racemus sub
anthesi corymbiformis, dein elongatus, 50 — 95-florus. Pedicelli 9 — 5 mm longi, fili-
formes, glabri vel disperse pilosi. Sepala 3,5 — 4 mm longa, erecto-patula, oblonga,
exteriora vel omnia setigera, saepe violacea. Petala flava, 6,5 — 7,5 mm longa; lamina
anguste obovata, apice rotundata. Stamina 5 : 4 mm longa; antherae oblongae, 1,5 mm
longae. Ovarium 20 — 40-ovulatum, in stylum 1,2 mm longum attenuatum; stigma
subcapitatum. Siliquae in pedicellis 1,6 — 1 cm longis subrectangule patentibus adscen-
•lentes, 1,5 — 3,9 cm longae, subcompressae, 1,2 — 2 mm latae, torulosae, sessiles, in
rostrum 3 — 10 mm longum 1- vel (sec. Gosson) 2-, rarius aspermum attenuatae ;
valvae apice truncatae, nervo medio interdum violaceo. Semina breviter ellipsoidea,
0,75 mm longa, 0,6 mm lata, brunnea, vix alveolata, pendula, in rostro erecta vel
pendula.
Mediterrangebiet: nur im Westen; an sandigen, kultivierten oder wüsten
Orten, in Weinbergen, auf Mauern und Dächern. — Iberische Provinz: nur an der
Südspitze von Gadix (R. Fritze — fm April blühend und fruchtend), Sanlucar de
Barrameda (Willkomm n. 443), Algeciras, Puerto de Santa Maria (Schmeidler),
Gibraltar (M. Winkler, hb. Willd. n. 12 029 als Sisymbrium chelidonium) ; vgl. De-
beaux, Fl. Gibralt. in Act. Soc. Linn. Bordeaux XLII. (1888) 141. — Südwestliche
Mediterranprovinz: in Marocco bei Masagan am Strande (Ball — im Juni blühend
und fruchtend), Tanger (Ball, Kersten n. 3, 41 — im Januar und Februar blühend
und fruchtend, Salzmann). — Südliche Mediterranprovinz: im westlichen
Algerien bei Oran (Boissier und Reuter), bei Tazout zwischen St. Gloud und Ghristel
(Gosson, Warion, PI. atL sei. n. 6 — im Mai blühend und fruchtend), am Oued
Sig (F. Doumergue), bei Ouillis (Warion).
Durch abweichende Bekleidung ist auffällig:
Var. dasycarpa Willk. in Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp. IIL 4. (1880) 867
in textu. — Gauhs setulis usque ad pedicellos (incl.) hispidissimus. Siliquae setulis
dispersis obsitae, plerumque minutae, 1 — 1,7 cm longae, rostro 2 mm longo.
Marocco: bei Tanger (Boissier und Reuter nach Willkomm), am Strande
zwischen Tetuan und Genta (Ball — auch typisch).
Nach der Zerteilung des Blattes lassen sich vom Typus trennen:
Diplotaxis. 169
Var. bipinnatiflda Gosson!, Illustr. Fl. atlant. Fase. II. (1884) 40, t. 28 et
Compend. Fl. atl. II. (1885) 163. — Folia lobis obtusis profunde sinuato-pinnatifidis
bipinnatifida.
Südspanien: bei Puerto de Santa Maria (G. Rouy — auch var. dasycarpa).
Im südwestlichen Marocco: bei Assaka und Dai-ould-Delimi (Mardochee).
Var. maritima 0. E. Schulz (n. var.). — Gaulis et folia saepe rubro-violacea.
Folia minora, saepe tantum 3 cm longa, lobis oblongis vel linearibus, saepe minutis,
6 mm longis, denticulatis, non am*iculatis.
Marocco: bei Tanger (Ball, Boissier und Reuter),
14. D. catholica (L.) DG. Syst. II. (1821) 632 et Prodr. I. (182 4) 222; Webb!,
It. hisp. (1838) 73 (excl. sjn. DG.); Ball!, Spicileg. Fl. marocc. in Linn. Journ. Bot.
XVI. (1878) 329; Willk. in Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp. III. 4. (1880) 867 et
Suppl. (1893) 310; Gosson, Gompend. Fl. atlant. II. (1885) 164 in obs.; Thellung,
Fl. adv. Montpell. (1912) 262. -=- Sisymbrium cathoUcum L. Mant. I. (1767) 93;
Brot. Fl. lusit. I. (1804) 587 et Phyt. Lusit. Select. II. (1827) 202, t. 171. — Si-
napis hispanica Lag. ex DG. (1821) 1. c — Brassica catholica Brot, ex Willk. (1880)
1. c; Janka in Termesz. Füzet. VI, (188 2) 181. — B. erucodes 0. Ktze. ß. catholica
0. Ktze. f. 6. genuina 0. Ktze. Revis. I. (1891) 17, — Radix annua, Gaulis 0,10 —
0,50 m longus, flexuosus, a basi ramosissimus, obtusangulus, saepe pallide violaceus,
pilis brevissimis conicis 0,25 — 0,5 mm longis patulis vel reversis inferne densiuscule
superne disperse obsiti et scabridi; rami adscendentes, Folia ima congesta, manifeste
petiolata, pinnatisecta, 4 — 5-juga, lobo terminali circuitu oblongo-obovato, acutiusculo,
profunde inciso-dentato, saepe trifido, lobis lateralibus alternantibus decurrenlibus proxi-
mis majoribus ambitu oblongis inciso-dentatis, sequentibus minoribus, imis subintegris;
folia caulina breviter petiolata, lobis linearibus, denticulatis, summa lobis elongatis,
subintegris vel integris; omnia utrinque ad nervös disperse pilosa et ciliata, griseo-viridia.
Racemus primo corymbiforrais, dein valde elongatus, 15 — 60-florus. Pedicelli 15 —
4 mm longi, glabri vel disperse hispiduli. Sepala erecto-patula , 3,5 — 5 mm longa,
oblonga, apice rotundata, glabra vel paucisetosa, interdum palUde violacea. Petala
flava, mox albescentia, 6 — 7,5 mm longa; lamina anguste obovata, apice rotundata,
paucivenosa, Stamina 5,5 — 6,5 : 4 mm longa; filamenta violacea, antherae 1,5 mm
longae, oblongae. Ovarium ovulis 32 — 40; Stylus 1 mm longus. Siliquae in pedicellis
erecto-patentibus 20 — 8 mm longis patulae vel suberectae, 2 — 3 cm longae, subcom-
pressae, 2 mm latae, torulosae, basi interdum 1 mm stipitatae, in rostrum 2,5 — 5 mm
longum monospermum attenuatae ; valvae apice truncatae, flavidae vel subviolaceae ;
Stigma rostro aequilatum. Semina ovoidea, 0,75 mm longa, 0,5 mm diam., obscure
brunnea, testa obsolete reticulata, pendula, in rostro erecta.
Mediterrangebiet. — Iberische Provinz: an sandigen, steinigen, trockenen
oder etwas feuchten, unkultivierten oder kultivierten Orten, auch an Rainen, Wegen und
Mauern. Portugal (Welwitsch, It. lusit. n. 33), bei Grändola (Link), im Tale Alcan-
tara bei Lissabon (J. Daveau ap. Magnier, Fl. sei. exs, n. 2921 — im März und April
blühend und fruchtend), am Tejo (Welwitsch, It. lusit. n. 412 — im Februar blühend
und fruchtend), bei Goimbra (Gomez, A, Moller ap. F. Schultz, hb. nox'm. nov. ser.
Gent. 8 n. 711), ebenda bei Ghoupal und Sete Fontes (Moller, Fl. lusit. n. 172, 186).
Spanien: in Galicien bei Vigo (Naumann — im Dezember blühend und fruchtend),
vgl. auch Merino, Fl. Galic. \. (1905) 165; bei Madrid am Manzanares (Reuter); Süd-
spanien bei Algeciras (M. Winkler). Auf den Balearen (nach P. Mares in Bull. Soc.
bot. Fr, XXVI. [1879] 197 und Mares et Vigineix, Gat. rais. pl. Bai. [1880] 28),
— Südwestliche Mediterranprovinz: in Nordmarocco bei Tanger und Tetuan
am Strande (Ball, M. Brandt n. 60, Hooker), zwischen Tanger und Genta (Ball), in
der Hügelregion zwischen Tanger und Tetuan (Ball), bei Tetuan an der Mündung des
Ibn Hanesh (Ball — im Juni blühend und fruchtend). Genta (M. Brandt n. 222). —
In Südfrankreich bei Montpellier zweimal eingeschleppt beobachtet.
170 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceac.
Yai. ß. bipinnatiflda G. Kunze!, Chloris austr. hisp. in Flora XXIX. 43 (1846)
684; Willk. in Willk. et Lange, Prodr. Fl. hisp. III. 4. (1880) 867. — Folia inferiora
lobis profunde pinnatifidis vel -partitis bipinnatipartita.
Südspanien: bei Algeciras (M. Brandt n. 52), Sevilla (Boutelou, Schmeidler,
Webb, Willkomm n. 434 — im Dezember und Januar blühend und fruchtend), Cor-
doba (E. Sei er — im März blühend).
<5. D. virgata (Cav.) DG. Syst. II. (<82l) 631 et Prodr. I. (f824) 222; Dufour
in Bull. Soc. bot. France VII. (1860) 222; Ball, Spicil. Fl. marocc. in Linn. Jom-n.
Bot. XVI. (1878) 329; (a. genuina) Willk. in Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp. III. 4.
(1880) 866; [a. virgata) Coss. Compend. FI. atlant. IL (1885) 165; Thell. in Hegi,
III. Fl. Mitt. Eur. IV. 38. (1918) 208. — Sinapis virgata Cav. Descripc. pL (1802) 428,
n. 961. — S. hastata Desf. Tabl. Mus. Par. 2. ed. (1816) 151; Poiret, EncycL SuppL
IV. (1816) 12; DG. Syst. IL (I82l) 622 et Prodr. L (1824) 220; Benth. Fl. austral. L
(1863) 65. — Diplotaxis catholica Wehhl, It. hisp. (1838) 73 (quoad syn. DG.), non
DG. — Brassica virgata Boiss. Voy. bot. Midi de l'Esp. IL (1839 — 1845) 35; Janka
in Termesz. Füzet. VL (1882) 181. — B. erucodes 0. Ktze. ß. catholica 0. Ktze. f. 8.
virgata et f. 10. longiloha 0. Ktze.! Revis. I. (1891) 17. — Annua. Gaulis 0,40 —
0,70 m alt., a basi ramosus, obtusangulus, inferne pilis 0,5 — 1 mm longis basi in-
flatis reversis rigidis dense, superne disperse hispidus; rami adscendentes. Folia in-
feriora breviter petiolata, pinnatilobata, ca. 3 — 4-juga, lobo terminali oblongo-ovato,
obtusiusculo, inaequaliter obtuse denticulato, lobis lateralibus late oblongis, alternan-
tibus, superioribus ad mediam laminam, inferioribus fere ad costam i'eductis; folia
superiora multo minora quam inferiora, 2 — 1-juga, lobo terminali elongato, sublineari,
± integro, lobis lateralibus minutis; omnia utrinque disperse hispida, glauco-viridia.
Racemus sub anthesi corymbiformis, dein elongatus, 25 — 50-florus. Pedicelli 7 — 4 mm
longi, hispiduli vel glabri. Sepala 4 mm longa, erecto-patula, oblonga, obtusa, pilis
sursum curvatis disperse hispida. Petala flava, cito pallescentia, 6 mm longa; lamina
obovata, apice truncata, in unguiculum sensim angustata. Stamina 5 : 3 mm longa;
anthei'ae 1,4 mm longae, oblongae. Pistillum glabrum; ovarium 64 — 72-ovulatum;
Stylus brevis, 0,5 mm longus. Siliquae in pedicellis 1,5 — 1 cm longis tenuibus erecto-
patentibus adscendentes, 2,2 — 3,6 cm longae, subcompressae, 1,5 — 2 mm latae, toru-
losae, subsessiles, in rostrum 2 — 6 mm longum mono- vel bispermum manifeste atte-
nuatae; valvae apice rotundatae, viridulo-flavae vel violaceae. Semina ovoidea, 0,75 mm
longa, 0,5 mm diam., dilute brunnea, vix alveolata.
Mediterrangebiet. — Iberische Provinz: auf Brachäckern, Dächern, Mauern,
an Ruderalstellen, kommt sowohl auf sandigem als auch auf lehmigem und gips-
haltigem Boden vor. Portugal: bei Mertola und Grandola (Link). Südspanien:
bei Ayamonte (M. Gandoger), Jerez, Cadix, Ghiclana, Ronda (R. Fritze — April bis
Juni blühend und fruchtend, auch var. platystylos), S. Fernando bei Gadix (M. Winkler),
Malaga (E. Boissier, M. Brandt n. 931, Sander, Webb — bisweilen schon im Ja-
nuar blühend), zwischen Malaga und Ghuriana (Huter, Porta, Rigo, It. hisp. n. 1085),
Ghorro (Kuegler). — Mittelspanien: bei Talavera de la Reina (Bourgeau), Aran-
juez (E. Hackel, M. Winkler — auch var. platystylos)^ Madrid (Reuter), Ghinchilla
(Bourgeau n. 550). — Südwestliche Mediterranprovinz: in Marocco in der
Provinz Ksima, Dar-ould-Delimi, Dj. Siggrat und Ghiliz, Ida Ouchemlal, Tazeroualt
(Mardochee).
Wegen der rauhhaarigen Schoten ist erwähnenswert:
Var. dasycarpa 0. E. Schulz (n. var.). — Siliquae parce setulosae.
Spanien: bei Aranjuez (M. Winkler mit der typischen Art).
Nach der Tracht, dem Blattschnitt und der Anzahl der Ovula werden von der
typischen Pflanze unterschieden:
Var.* multiflora 0. E. Schulz (n. var.). — Planta robusta. Gaulis inferne parce
hispidulus, superne glabi-escens. Folia profunde pinnatipartita, subglabra. Racemus
60 — 130-florus. Ovarium 65 — 86-ovulatum.
Diplotaxis, 1^1
Portugal: bei Lissabon (J. Daveau ap. F. Schultz, hb. norm. nov. ser. Cent. 26
D. 25^2, Welwitsch, It. lusit. n. 484).
Var. platystylos Willk. in Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp. IIL 4. (1880) 866.
— Diplotaxis platystylos Willk. in Mohl et Schlechtend. Bot. Zeit. V. (184'?) 233.
— Brassica erueodes 0. Ktze. ß. catholica 0. Ktze. f. 9. integrifolia 0. Ktze. et f. W.
humilis Coss. ap. 0. Kuntze!, Revis. Gen.pl. I. (^891) 17. — Planta maci'a. Caulis
plerumque humilis, 0,10 — 0,30 m alt., saepe simplex. Folia interdum simplicia. Ova-
rium 32 — 48-ovulatum. Siliquae saepe abbreviatae et tantum 1,3 cm longae. Rostrum
plerumque breve, 1 — 2 mm longum.
Portugal: bei Poi-to am Ufer des Duero (Link). Südspanien: am Cabo de Gata
(Bourgeau), bei Alora (Winkler), Malaga (Webb), Ronda (Gandoger), Jaen (Blanco),
Jerez (Willkomm n. 489). Marocco: Ain Tildi bei Agadir (Ibrahim).
16. D. brachycarpa Godr. Florul. Juven. 2. ed. (1854) 55. — D. virgata DG.
var. subsimplex Coss. et Dur. ap. Coss. in Ann. sc. nat. Bot. 4. ser. I. (1854) 221,
nomen. — D. platystylis Pomel, Nouv. Mater. Fl. atl. (1874) 224; Battand.' et Trab.
FI. Alg. Dicot. (1888 — 1890) 63. — D. virgata DG. var, platystylos Aschers.! ap.
Rohlfs, Kufra (1881) 510. — D. virgata DC. f. b. brevisiliqua et f. c. brachyearpa
Coss. Compend. Fl. atlant. IL (1885) 165. — D. Delaagei Vomel ex Battand, in Bull.
Soc. bot. France XXXIIL (1886) 476; Batt. et Trabut, FI. de l'AIger. Die. (1888—
1890) 62 et Fl. synopt. Alg. Tun. (1902—1904) 33 et SuppL Fl. de l'AIger. (1910)
15. - — D. virgata DC. var. brachycarpa Coss. ap. Thellung, Fl. adv. Montpell. (1912)
263. — D. enccoides DC. var. cyrenaica Durand et Barratte!, Fl. libyc. Prodr. (1910)
16. — Erucastrum varium var. tenuirostre Durand et Barr.! 1. c. 1 7, non Coss. —
Herba annua, humilis, 0,15 — 0,35 m alt. Gaules a basi complures, expansi adscen-
dentesque, ramosi, teretiusculi, inferne pilis 0,5 — 1 mm longis setiformibus basi dila-
tatis patentibus densiuscule hispidi, superne glabri, interdum pallide violascentes. Folia
inferiora ± rosulata, brevissime late petiolata, lyrato-pinnatipartita, 4 — 6-juga, lobo
terminali ovato, obtuso, inaequaliter crenato-dentato, lobis lateralibus late oblongis
denticulatis, paulatim minoribus; folia superiora pauca, sessilia, simpHcia, oblonga vel
linearia, acutiuscula, ad basin angustata, denticulata, summa interdum integra; omnia
utrinque strigoso-hispida, saepe violacea. Racemus initio densus, dein valde elongatus,
20 — 3^-florus. Pedicelli 10 — 4 mm longi, pilis tenuibus pilosuli vel glabri, filiformes.
Sepala 5 mm longa, erecto-patula, oblonga, exteriora rotundata, interiora acutiuscula,
omnia pilis tenuibus villosula, interdum violacea. Petala flava, in sicco albescentia,
8 mm longa, lamina obovata, apice rotundata, paucivenosa, subito in unguiculum paulo
breviorem angustata. Stamina 7: 4,5 mm longa; antherae oblongae, 1,5 mm longae.
Ovarium 40 — 44-ovulatum; Stylus brevis, 0,75 mm longus, aequicrassus. Siliquae in
pedicellis 13 — 7 mm longis patentibus suberectae, pro rata breves, 1,7 — 2,3 cm, raro
usque 3 cm longae, subcompressae, 1 ,5 — 2 mm latae, torulosae, subsessiles, rostro
ovato vel lanceolato, basi conslricto, 2 — 4,5 mm longo, monospermo excellentes; stigma
subbilobum; valvae apice truncatae vel subemarginatae, viridulae vel violaceae. Semina
ellipsoidea, 0,75 mm longa, compressa, dilute brunnea, laevia.
Mediterrangebiet: in der südlichen Mediterranprovinz an Wegen und
Ruderalstellen, auf sandigen Brachäckern. — In Algerien (Romain), bei Oran (Munby),
Bou-Khanefis (A. Warion — im Mai blühend und fruchtend), Mascara (E. Cos so n —
im April blühend und fruchtend), Batna (L. Kralik, PI. alg. sei. n. 5 — im März blühend
und fruchtend). Tripolitanien: in Bengasi (P. Petrovich, G. Ruhmer n. 24 —
im Februar blühend und fruchtend), bei Derna (P. Taubert iji It. cyren. 1887 n. 395
— im April blühend und fruchtend).
Sect. IV. Anocarpum DC. emend.
Anocarpmi DC. Syst. IL (1821) 630 et Prodr. I. (1824) 222, pro parte; Prantl
in Engl.-Prantl, Pflzfam."lIL 2. (1890) 176 (excl. D. tenui folia). — Diplotaxis DC.
ser. 1. Scaposae Willk. in WiHk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp. IIL 4. (188 0) 86 4 (excl.
172 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
D. saxatilis et D. Barrelieri). — Sepala 1,8 — 4,5 mm longa, erecto-patentia, oblonga;
subaequalia. Petala 0,3 — \ cm longa, flava, deflorata saepe violacea; lamina oßovata,
in unguiculum brevem paulatim angustata. Antherae obtusae, 0,5 — 1,8 mm longae.
Ovarium 1 6 — 74-ovulatum. Siliquae erecto-patulae, subsessiles vel sessiles, rostro tenui,
superne incrassato, \ — 2,5 mm longo, semper aspermo. Cotjledones manifeste con-
duplicatae. — Herbae plerumque annuae, disperse hispidae vel glabrae.
Clavis specierum.
A. Petala obovata, 4,3 — 10 mm longa. Antherae eunetae
fertiles.
a. Petala 4,5 — 7,5 mm longa, flava, denique brunneolo-
violacea. Ovarium 46 — 60-ovulatum. Valvae siliquae
apice subemarginatae. Semina \ mm longa Kl. D. miiralis.
b. Petala 7,5 — 1 0 mm longa, semper dilute flava. Ovarium
70 — 74-ovulatum. Valvae siliquae apice acutiusculae.
Semina 0,6 — 0,7 mm longa 1 8. D. simplex.
B. Petala oblongo-obovata, 3 — 4 mm longa. Antherae stami-
num breviorum semper steriles 19. D. vimüiea.
17. D. muralis (L.) DC. Syst. II. (1821) 634 et Prodr. I. (1824) 222; Sturm,
Deutschi. Fl. I. 16. (1837) 68. Heft, flg. 1; Reichenb. Deutschi. Fl. I. (1837—1838)
101, t. 82, fig. 4417; Peterm. Deutschi. Fl. (1849) 39, t. VII, fig. 52; Cusin et Ansb.
Herbier Fl. fran?. II. (1868) t. 215, n. v.; Willk. in Willk. et Lange, Prodr. Fl. Hisp.
III. 4. (1880) 864 et Suppl. (1893) 309; Schlechtend. Hall.* Fl. Deutschi. XV. (1883)
t. 1502; Coss. Compend. Fl. atlant. II. (1885) 166; Caruel in Parlat. Fl. ital. IX.
(1893) 964; Britt. et Brown, 111. Fl. North. Un. Stat. H. (1897) 120, fig. 1706; Fiori
et Paoletti, Fl. Ital. illustr. I. 4. (1899) 162, fig. 1413; Busch in Fl. caucas. crit.
III. 4 (1908) 260; Thell. in Hegi, 111. Fl. Mitt. Eur. IV. 38. (1918) 211, t. 131, fig. 1,
etiam f. vulgaris 1. c. 213. — Kleiner Wassersenf Bock, Kräuterb. (l. ed. 153 9,
2. ed. 1546) 39 ic. — Eruca sylvestris minima Bellidis folio Cupani, Panphyt. sie.
(1713) t. 89. — E. viminea Iberidis folio luteo flore Barrelier, Obs. (1714) 44. —
E. minima Gesner, Opera bot. ed. Schmiedel (1754) 125, t. 13, fig. 111. — Sisymr-
brium mitrale L. Spec. ed. 1. II. (1753) 6 58 (excl. syn. Barr.); Hill, Veget. Syst. XII.
(1767) t. 23, fig. l; Sowerby, Engl. Bot. XVI. (1802) t. 1090; Schkuhr, Bot. Handb. II.
(lf(05) t. 187; Prantl, Exkurs. Bayern (1884) 224. — Arabis canadensis Miller!,
Dict. ed. 8. (1768) n. 6. — Eruca bellidisfolia Miller 1. c, n. 2. — Sisymhrium
erucasirum Gouan, Illustr. et Observ. bot. (1773) 42, t. 20. — S. Barrelieri All. Fl.
pedem. I. (1785) 276 et Thuill. Fl. envir. Paris 2. ed. (1799) 333, non L. — Eruea
deeumbens Moench, Method. (1794) 257. — Sisymbrium murale L. ß. erucasirum
Poiret, Encycl. VII. (1806) 208. — S. murale L. var. C. Barrelieri Pers. Syn. H.
(1807) 197; Merat, Nouv. Fl. envir. Paris 2. ed. II. (1821) 313. — Sinapis inuralis
R. Br. in Ait. Hort. Kew. ed. 2. IV. (1812) 128. — Eruca muralis Besser, Enum.
pl. Volhyn. (1822) 271; Meigen, Deutschi. Fl. III. (1842) 271. — Diplotaxis variabilis
Rochel, Plant. Banat. rar. (1828) in^. spec, pro parte. — D. erucasirum Hegetschv?.
Fl. Schweiz ed. Osw. Heer (1840) 655. — D. scapigera Kittel, Taschenb. Fl. Deutschi.
2. ed. (1844) 907. — D. muralis L. «. scapiformis Neib. Fl. Wien (1846) 438. —
D. tenuifolia DC. var. ;/. Bertol. Fl. ital. VII. (1847) 71; ß. muralis Yis'mni, Fl. dalmat.
III. (1852) 134. — Brassica brevipes Syme, Engl. Bot. 3. ed. I. (1863) 140, n. v.
— B. muralis Benth. Handb. Brit. Fl. I. (1865) 62, fig. 75; Ardoino, Fl. Alp.-marit.
(1867) 29; Jessen, Deutsch. Excurs.-Fl. (1879) 261; (a. normalis] 0. Ktze. Revis. I.
(1891) 18; Schmalh. Fl. Mittel- und Süd-Rußl. I. (1895) 80. — Diploiaxis muralis
DC. a. tenuisecia b. laiisecta c. Barthiana Schur in Verhandl. Naturf. Ver. Brunn
XV. 2. (1877) 88 — 89. — I). muralis DC. a. genuina et ß. biennis Rouy et Fouc.
Fl. France II. (1895) 48. — Öaulis muralis E. H. L. Krause in Bot. Centralbl. LXXXI. 6.
Diplotaxis. 173
(<900) 207. — Brassica decumhens Bnhdim, Fl. Pyren. ed. 0. Penzig III. (1901) 185.
— Crueifera diplotaxis E. H. L. Krause in Sturm, Fl. Deutschi. 2. ed. VI. (1902) 127,
t. 33. — Diplotaxis muralis DC. f. 2. parviflora et f. 3. grandiflora Zapalowicz,
Consp. Fl. Galic. crit. in Rozpr. Akad. Umiej. Wydz. mat.-przyr. LIII. Ser. B. (1913)
123. — Radix annua vel biennis, raro perennans. Caulis 0,10 — 0,50 m longus, ad-
scendens, a basi ramosus, rb scaposus, teretiusculus, pilis 0,5 — 0,75 mm longis patulis
vel subrecurvatis inferne densiuscule, superne disperse obsitus; rami assurgentes. Folia
inferiora ad basin ± rosulata, manifeste (2,5 — 3 cm) petiolata, lyrato-pinnatifida, lobo
terminali oblongo-obovato, acutiusculo, inaequaliter grosse paucidentato, lobis lateralibus
utrinque ca. 3 oblongo-triangularibus, integris vel paucidentatis, imis minutis et in
petiolum decun*entibus ; folia superiora, si exstantia, breviter petiolata, oblonga, acuta,
grosse dentata; omnia disperse ciliata et subtus vel utrinque pilis sursum curvatis
0,33 — 0,5 mm longis disperse hispidula vel dz glabra. Racemus sub anthesi corymbi-
formis, dein valde elongatus et laxissimus, 15 — 25-florus. Pedicelli 10 — 4 mm longi,
glabri vel parce hispiduli. Flores subminuti. Sepala 3 — 4,5 mm longa, erecto-patentia,
exteriora oblonga, sub apice rotundato cornuta, interiora obtusiuscula, omnia vel saltem
exteriora disperse setulosa, interdum viblacea. Petala 5,5 — 7,5 mm longa, initio flava,
tandem brunneo-violascentia; lamina obovata, apice rotundata, in unguiculum brevem
cuneatim angustata. Stamina 6:5mm longa; antherae oblongae, 1,5 mm longae.
Ovarium 46— 60-ovulatum; Stylus 0,75 mm longus; stigma subbilobum, stylo manifeste
latius. Siliquae in pedicellis elongatis 2,6 — 0,6 cm longis (raro pedicello ex axilla foiii
summi enato usque 4,3 cm longo) erecto-patentibus interdum violaceis patulae vel adscen-
dentes, 3 — 4,7 cm longae, compressae, 1,8 — 2,5 mm latae, torulosae, sessiles, rostro
brevi 1 — 2,5 mm longo obconico aspermo; valvae apice subemarginatae, viridulae vel
pallide violaceae. Semina ellipsoidea, 1 mm longa, 0,5 — 0,6 mm diam., dilute brunnea,
laevia.
Mitteleuropäisches Gebiet: an Mauern, steinigen Plätzen und sonnigen Berg-
abhängen, in Felsspalten, an Flußufern und Eisenbahndämmen, in Weinbergen, auf
bebautem Lande und Schutt, oft zwischen Luzerne und Hirse; auf Sand-, Ton- und
Kalkboden; nicht selten nur eingeschleppt und eingebürgert. — Atlantische Provinz:
in Irland und England, so bei Clifton unweit Bristol (J. W. White n. 5), Brentford
und Richmond unweit London (Ascherson, Räch, H. C. Watson — auch var. cau-
lescens); Channel Islands bei St. Brelade's auf Jersey (Gh. B alle y n. 121 — im Juli
blühend und fruchtend). Nordwestliches Frankreich: bei Caen (Louis de la Foye),
Rouen (Grelley), Mantes (v. Heldreich, Kunth). — Subatlantische Provinz:
in Pommern, am Madüsee bei Stettin (Rostkovius); Westpreußen, am Strande
der Ostsee bei Brösen und Neufahrwasser unweit Danzig (Baenitz, hb. europ. n. 2993
= var. caulescens, 2994, Bodmann, v. Seemen). In Schweden und Norwegen
hin und wieder auf Ballastplätzen, z. B. bei Sandefjoi-d südlich Kristiania (0. A. Hoff-
stad), Insel Gotland bei Wisby (J. Erikson, 0. Jonsson). — Sarmatische Pro-
vinz: in Ostpreußen bei Memel (Garcke, Magnus, Seydler — auch var. pollinensis).
Fort Sankt Adalbert (Herbst, Ritsche — vom Mai bis September blühend und
fruchtend), Tilsit (Graebner); Provinz Posen, bei der Hauptstadt (Ritschi); Provinz
Brandenburg, bei Nieder-Finow, Freienwalde (Ascherson, G. Hirte, Ross, R. und
O. E. Schulz — auch var. caulescens), Frankfurt a./O. (Garcke), Berlin (Ascherson,
Bünger, 0. Hoffmann, Lucas, Scheppig, Schlechter, v. Seemen — auch var.
caulescens), Satzkorn!, Groß-Kreuz!; Provinz Sachsen: bei Magdeburg (Eggert,
Engel, Hartmann, Peck, Torges), Neuhaldensleben (Maaß). — Provinz der
europäischen Mittelgebirge: in Frankreich bei Lyon (Jordan ap. Billot, Fl.
gall. exs. n. 219 — im November blühend und fruchtend), Baume les Dames am
Doubs (G. A. Gerard, See. Sud-Est n. 234). Rheinland: bei Basel (Jürgensen),
in den Vogesen zwischen Vaxoncourt und Chätel (F. Gerard ap. Ch. Magnier, Fl.
sei. exs. n. 3201); in Baden bei Freiburg am Kaiserstuhl (A. Braun), bei Karlsruhe
(A. Braun — auch var. pinnatifida), Heidelberg (Schweinfurth = var. caulescens],
174 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Schwetzingen (A. Braun), Mannheim (Jessen, Serger); Rheinpfalz, bei Zweibrücken
(C. H. Schultz), Schifferstadt (F. Schultz, hb. norm. Nov. ser. Cent. 8 n. 710);
Hessen, bei Oppenheim (Alefeld), Mainz (Banse, v. Heldreich, Thieme in Reichb.
Fl. germ. exs. n. 2470, auch f. minor), Nieder-Ingelheim (Ziz); Rheinprovinz, bei
Oberwesel gesellig mit Diplotaxis tenuifolia, Salsola kali und Panicum glabrum (Wirt-
gen, hb. Fl. rhen. Fase. VII. n. 303 — im Oktober blühend und fruchtend), Winnin-
gen (Schlickum), Koblenz (Wirtgen), Neuwied (Heuser), Rolandseck (v. Gansauge),
Bonn (Kegel), Düsseldorf (Lehmann), Werth (A. Braun); Württemberg, bei Cann-
stadt (v. Martens); Bayern, bei München (Kranz), Bruderwöhrd unweit Regensburg
F. Petzi in Fl. bavar. exs. n. 4Ha = var. caulescens) ^ Oberfranken bei Hirschaid
auf Keupersand (A. Vill in Fl. exs. bavar. n. 4Hb), am Main bei W^üi'zburg (Haeckel
— im Dezember blühend und fruchtend, Pockels, Steetz), Hanau (Behn, Buchenau),
Frankfurt a./M. (v. Heldreich); Kassel (Wagenknecht); Tennstedt (Engel), am
Frauenberg bei Sondershausen (M. Irmisch), an der Saale bei Naumburg und Halle
(Ascherson, Fick, Garcke — auch var. caulescens); Königreich Sachsen, bei
Dresden (Reinhardt, Reichenbach); Provinz Schlesien, bei Proskau (Stein);
Böhmen (G. Lorinser), bei Teplitz (v. Gansauge), Leitmeritz (Lessing, Aug. Mayer),
Nimburg (Ilse); Mähren, zwischen Hosterlitz und Irritz (Ilse); Westgalizien, bei
Podgorze unweit Krakau (Ascherson, Engler, Gerndt — auch var. micrantha).
— Pontische Provinz: in Ungarn auf der kleinen Ofener Insel (Ascherson); in
Podolien (Rehmann). — Provinz der Pyrenäen: im Tale Cerdagna bei Bourg-
madame (Bubani). — Provinz der Alpenländer: in der Schweiz bei Genf an
der Arve (v. Heldreich), Sion (E. 0. Wolff); bei Konstanz (Leiner); Nordtirol, bei
Innsbruck (Loew), beim Mühlauer Kirchhof (F. Roth), Südtirol, bei Bozen (Haus-
mann), Trient (Murr = var. caM^escens), Gardasee bei Toscolano (Kuegler), auf der
Halbinsel Sirmione (R. Fritze = var. caulescens], bei Verona (Rainer = var. caules-
cens); Steiermark, bei Graz; Ober-Österreich (Stoitzner); Nieder-Österreich,
bei Wien (Barth, Arth. Schultz), St. Polten (v. Heldreich, fast yar. pinnatifida). —
Provinz der Karpathen: in Siebenbürgen bei Langenthai (Barth, auch bei F.
Schultz, hb. norm. Nov. ser. Cent. 5 n. 413, mit var. caulescens und pollinensis).
— Provinz der westpontischen Gebirgsländer: in Bosnien am Ufer der Bosna
bei Doboj (Blau — im November blühend und fruchtend), Busovaca (Blau n. 1687),
Blagay (Blau n. 1921 = yar. pinnatifida f. minor), Sarajevo (Knapp); Macedonien
(Adamovic = var. caulescens).
Mediterrangebiet: im mittleren und östlichen Teile der iberischen Provinz
an wenigen Stellen (nach Willkomm). — Ligurisch-tyrrhenische Provinz: bei
Montpellier (v. Kühlew ein), Marseille (Cadet de Fönten ay — im Mai blühend und
fruchtend), Nizza (Riedel), San Remo (Firle — im Februar blühend), Noli (A. Engler
— auch var. caulescens), Albissola (A. Piccone — im April blühend und fruchtend),
Toscana, bei Pelago (Ascherson und Reinhardt), Bologna (Fiori), Florenz am
Arno (Bolle, v. Heldreich, Link — auch var. caulescens und micfaniha)\ in
Corsica selten (nach Briquet) ; Sicilien selten (nach Gussone und Lojacono). —
Mittlere Mediterranprovinz: in der adriatischen Zone bei Treviso und Mogliano
(hb. A. Braun), Lugo (v. Martens); Triest (Ascherson — im März blühend); Mace-
donien, bei Saloniki (Abd-ur-Rahman-Nadji); Krim (K. Koch = var. caulescens).
— Südliche Mediterranprovinz: in Algerien bei Constanline (S. Choulette,
Fragm. Fl. alg. exs. n. 308 — im März blühend und fruchtend, E. G. Paris, It.
ßor.-Afric. n. 2H — im November blühend und fruchtend), Hammam Meskhoutin
(G, Schweinfurth — im April blühend und fi-uchtend); Tunesien: bei El Aouina
unweit Tunis (Miss. bot. en Tunisie, M. M. E. Cosson etc.), bei Belvedere (G. Schwein-
furth n. 606), Sfax am Ued (G. Schweinfurth n. 197 = var. caulescens), Ghardi-
man (H. Ross); Ägypten: bei Alexandria (Montbret). — Südafrika: im Bot. Garten
zu Capstadt als Unkraut (F. Wilms n. 3012 a — im Juli blühend und fruchtend).
Es lassen sich 2 besondere Wuchsformen aufstellen:
Diplotaxis. . 175
f. i. minor DC. Syst. II. (i82l) 634 (et d. pygmaea) et Prodr. I. (1824) 222;
Lejeune et Courtois, Compend. Fl. belgic. II. (1831) 298; Wirtgen, Fl. Preuß. Rheinl.
I. (1870) M\. — Diplotaxis viminea Schur, Enum. pl. Transsilv. (1866) 60 et Phytogr.
Mitteil, in Verhandl. Naturf. Ver. Brunn XV. 2. (1877) 89, non DC. — D. muralis
DG. var. pseudoviminea Schur 1. c. (4 866) in syn. — D. pseudomminea Schur I. c.
(1877) in syn.; Cosson, Comp. Fl. atlant. II. (1885) 168, in textu. — D. muralis
DC. var. viminea Dosch et Scriba!, Fl. Hessen 2. Aufl. (1878) 435, pro parte. — D.
viminea DC. y. pseudoviminea Rouy et Foucaud, Fl. France II. (1895) 49. — D. mu-
ralis DC. ß. pseudoviminalis Battand, et Trab. Fl. synopt. Alg. et Tun. (19 02 — 1904)
33, — D. polonica Zapalowicz, Consp. Fl. Galic. crit. in Rozpr. Akad. Umiej. Wydz.
mat.-przyr. LIII. Ser. B. (1913) 124. — Planta pusilla, 3 — 20 cm alt. Caulis inter-
dum solitarius. Folia spathulata, saepe tantum dentata. Racemus 4 — 8-florus.
Überall auf dürftigem Boden, z. B. in Deutschland bei Heidelberg (Scriba), Hoch-
heim (Scriba ap. F. Schultz, hb. norm. nov. ser. Cent. 5 n. 414, Ziz mit D. vi-
minea]); Krain, bei Adelsberg (Engler); Kingston bei London (Stange).
f. 2. major Wirtgen, Fl. Pi'euß. Rheinl. I. (1870) 171. — Diplotaxis muralis
DC. f. glabrata Zapalowicz, Consp. Fl. Galic. crit. in Rozpr. Akad. Umiej. Wydz. mat.-
przyr. LIII. Ser. B. (1913) 123. — Planta valida, usque 70 cm alt., glabrata.
Selten auf fettem Boden.
Durch kleinere Blüten weicht vom Typus ab :
Var. micrantha 0. E. Schulz (n. var.). — Flores minuti. Sepala 2,5 — 3 mm
longa, saepe violacea; petala 4,5 — 5 mm longa, saepe denique pulchre rubro-violacea.
Besonders im südlichen Verbreitungsbezirk. — ■ Südfrankreich: bei Avignon
(Andre), zwischen Flassan und Le Buis (v. Heldreich, auch f. minor). Italien: bei
Genua (Link, auch f. minor), Livorno (Vater), in Olivenhainen der Halbinsel Sirmione
im Gardasee (v. Heldreich), am Monte Pollino bei Castrovillari (Terracciano sub
nomine yiav. pollinensis Terr. = var. caulesoens sub\a.r. pollinensis subvar. miorantha\).
Istrien: bei Pola auf Hügeln nach Fasana hin (P. Ascherson, auch var. caulesoens).
Serbien: bei Nis (Adamovic — im Mai blühend und fruchtend). Rumänien: bei
Tulca in der Dobrudscha (Gebr. Sintenis, auch v£ir. caulesoens). Krim: bei Karasu-
basar am Berge Akkaja (A. Gallier, It. taur. III. n. 542). — Auch adventiv in Deutsch-
land: bei Nürnberg am Bahnhof (Ascherson und Schwär z); in Polen: bei Warschau
(H. Cybulski ap. Rehmann et Woloszczak, FI. pol. exs. n. 311).
Nach der Blattform werden von der typischen Pflanze unterschieden:
Var. pinnatifida Noulet, Fl. Bass. Sous-Pyren. (1837) 46; Maly, Enum. pl. austr,
(1848) 273. — Diplotaxis muralis DC. var. ß. DC. Syst. II. (1821) 634 et Prodr. I.
(1824) 222; Koch in Sturm, DeutschL Fl. I. 16. (1837) 68. Heft, fig. 2. — D. mu-
ralis DC. d. intermedia Hagenb. Tent. Fl. Basil. Suppl. (1843) 133; Fiori, Fl. anal.
Ital. IV. App. 1. (1907) 97. — D. muralis DC. var. angustisecta Celak. in Sitzungs-
ber. Kgl. Böhm. Gesellsch. Wiss. 1883 (1884) 70. — D. muralis DC. yar. ceratophylla
Battand, in Bull. Soc. bot. France XLIII. (1896) 477. — D. muralis DC. f. subbipinna-
tifida Thell. 1. c. 213. — Folia pleraque profunde pinnatipartita, lobis lateralibus lineari-
bus dentibus grossis paucis ± pinnatifidis.
Schweiz: bei Basel auf Äckern am Rhein (v. Heldreich). — Südtirol: bei
Trento (Gelmi nach Fiori). — Ungarn: in den Gassen von Theben unweit Pressburg
(P. Ascherson). — Südportugal: bei Albufeira (R. Fritze).
Var. pollinensis N. Terracciano ap. Fiori et Paoletti, Fl. anal. Ital. I. 2. (1898)
449, emend. — Diplotaxis muralis f. dentata Tausch, ex Thell. 1. c. 213. — Folia
plurima simplicia, longe spathulata, tantum repando-dentata.
Bei Brandenburg a./H. (Barnewitz) und an anderen Orten.
Recht erheblich weichen durch ihren Wuchs vom Typus ab:
Var. seaposa (DC.) 0. E. Schulz. — Diplotaxis scaposa DC. Syst. H. (1-821) 635
et Prodr. I. (1824) 222; Deless. Icon. sei. pl. H. (1823) 25, t. 90; Guss. Fl. sie. Syn.
II. 1. (1843) 143; J. F. Duthie in Trimen, Journ. Bot. X. (1872) 208; Boss! in Be-
176 0- E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
rieht. Deutsch, bot. Gesellsch. II. (1884) 346; Lojac. Fl. sie. I. 1. (<888) H7; Caruel
in Parkt. Fl. ital. IX. (1893) 967; Fiori et Paoletti, Fl. Ital. illustr. I. 4. (1899) <6 2,
fig. 1412. — Brassica scaposa Janka in Termesz. Füzet. VI. (1882) 179. — B. mu-
ralis Benth. e. scaposa 0. Ktze. Revis. I. (1891) 18 (excl. syn.) — Radix perennans,
ad Collum multiceps. Scapi saepe humiles, 5 — 35 cm longi. Pedicelli saepe elongati,
filiformes, floriferi usque 1,5 cm, frucliferi ad 3 cm longi. Siliquae abbreviatae, 1 —
2,5 cm longae, usque 3 mm latae.
Mediterrangebiet: auf der Insel Lampedusa (Labillardiere nach DG. —
vom Februar bis April blühend und fruchtend), auf Brachen und an Wegen sehr vei*-
breitet (H. Ross, hb. sie. n. 407 — im April blühend und fruchtend); auch auf den
Inseln Malta und Gozo (nach Duthie).
Var. oaulescens Kittel, Taschenb. Fl. Deutschi. 2. ed. (1844) 907; Wirtgen, Fl.
Preuß. Rheinl. I. (1870) 169. — Diplotaxis muralis DG. ß. ramosa Neilr. Fl. Wien
(1846) 498. — D. intermedia Schur, Enum. pl. Transsilv. (1866) 60 et Phytogr.
Mitteil, in Verhandl. Naturf. Ver. Brunn XV. 2. (1877) 88; Le Grand in Bull. Soc. bot.
France XXXI. (1884) 184; Rouy et Foucaud, Fl. France II. (1895) 48. — Brassica
muralis Benth. ß. ramosa 0, Ktze. Revis. I. (1891) 18. — Diplotaxis micralis DG.
var. Bahingtonii Syme ap. Marquand, Fl. Guernsey (1901) 53. — D. Bahingtonii Ben-
nett.ap. Hosking in Journ. Bot. LXI. (1903) 157. — Plerumque biennis. Inter plantas
alias crescens. Caulis usque 60 cm alt., disperse foHosus, ramosus.
Eine Standortsform, welche sich überall im Gebiete findet. Sie entsteht dadurch,
daß die Pflanze von Gräsern und anderen hochstengligen Gewächsen eingeschlossen wird.
Planta hybrida.
D. muralis X tenuifolia Wirtgen, FI. Preuß. Rheinl. I. (1870) 169; K. Johansson
in Bot. Notiser (1895) 169; Thell. in Hegi, 111. Fl. Mitt. Eur. IV. 38. (1918) 216. —
yc, D.Wirtgenii Rouy et Foucaud, Fl. France II. (1895) 48. — Perennans. Cauüs pilis
brevibus parce obsitus. Folia profunde pinnatipartita, lobis angustis, eis D. tenuifoliae
aequahbus, ad marginem nervosque disperse pilosula, submembranacea, obscure viridia.
Sepala hispida. Petala 5 — 6 mm longa, dilute flava, dein violacea. Ovarium 58-ovu-
latum. Siliquae non stipitatae, steriles, minutae, usque 2 cm longae.
Im Rheingebiet: bei Mainz an Wegen und auf Äckern beim Kastell (C. Hauss-
knecht — im Mai und Juli blühend), bei Oberwesel (nach Wirtgen). — Bosnien:
am Ufer der Bosna bei Reljevo (Blau n. 691). — Schweden: auf der Insel Gotland
bei Wisby (nach Johansson).
18. D. Simplex (Viv.) Spreng. Syst. veget. II. (1825) 914; Aschers.! in Rohlfs,
Kufra (1881) 410; Schweinf. et Aschers. Primit. Fl. marmar. in Bull. Hei'b. Boiss. I.
11. (1893) 594; Durand et Barratte, Fl. libyc. Prodr. (1910) 16, t. I. — Sisymhrium
simplex Viviani, Fl. libyc. specim. (18 24) 36, t. XVI, fig. 2. — Diplotaxis virgata DG.
f. humilis Cosson, Gomp. FI. atlant. II. (1885) 166 (excl. pl. hisp.). — D. humilis
Batt. et Trabut, Fl. de l'Alger. Dicot. (1888 — 1890) 62. — D. virgata DG. subsp.
syrtica Murbeck, Gontribut. Fl. Tunis I in Act. Univ. Lund XXXIII. (1897) 8, t. I,
fig. 1 — 3. — Radix annua. Gaules a basi complures, expansi, dein adscendentes,
0,05 — 0,45 m longi, ramosi, teretiusculi, ad basin pilis paucis 0,5 — 0,75 mm longis
setiformibus obsiti, caeterum glaberrimi, pi'uinosi, interdum pallide violacei. Folia in-
feriora rosulata, breviter late petiolata, sinuato-pinnatifida, 4 — 5-juga, lobo terminali
non multo majore quam lobi caeteri, obtuso, trilobulato, lobis lateralibus sensim mino-
ribus, triangulatis, integris; folia caulina pauca, oblongo-linearia, acuta, sessilia, sed ad
basin anguslata, remote denticulata; omnia pilis setiformibus hie illic ciliata et in limbo
praesertim ad apicem disperse pilosa vel glabra. Racemus sub anthesi laxe corymbi-
formis, deinde valde elongatus, 8 — 25-florus. Pedicelli 8 — 4 mm longi, glabri, filiformes,
saepe violacei. Sepala 4 mm longa, erecto-patentia, oblonga, exteriora sub apice sub-
cornuta, omnia disperse setulosa vel glabra, interdum violaceo-maculata vel omnino
Diplotaxis. 177
purpureo-violacea. Petala 7,5 — 10 mm longa, dilute flava; lamina obovata, apice sub-
emarginata, sensim in unguiculum angustata, dense venosa. Stamina 7 : 4,5 mm longa;
antherae oblongae, 1,8 mm longae. Ovarium 70 — Ti-ovulatum; Stylus 0,75 mm longus.
Siliquae in pedicellis 2,2 — 0,6 cm longis patulis subadscendentes, 2 — 4,5 cm longae, sub-
cpmpressae, 1,5 — 1,8 mm latae, torulosae, substipitatae (0,ö — \ mm , in roslrum 1,5 —
2 mm longum tenue obconicum aspermum contractae, saepe violaceae; valvae apice
acutiusculae. Semina minulissima, ellipsoidea, 0,6 — 0,7 mm longa, 0,4 mm lata, flavido-
brunnea, sublaevia; radicula manifeste longior quam cotyledones.
Mediterrangebiet: in der südlichen Medite rr an pr o vinz auf sandigen
Flächen, Äckern imd Weiden, auch am Strande. — Algerien: im Süden der Provinz
Oran 1075 m ü. M. (L. Diels — im April blühend und fruchtend]. — Tunesien
(Gandoger n. 272 — im November blühend und fruchtend), bei Hammamet in Oliven-*
hainen (Murbeck, PL söl. Afr. bor. n. 3), Hammam Meskboutin (Schweinfurth:,
Gafsa (Pitard n. 311), Matmata am Dj. Iladdage (Pitard n. I 9 — im Februar blühend
und fruchtend). — Tripolitanien : bei ' Tripoli (v. Bary, Krause n. 773, 774,
Rohlfs n. 21), Ghiran Taubert n. 147), Wadi Ghobin, Mimum und M'bellem zwischen
Beni Ulid und Bu-Ndje'im (Rohlfs und Stecker — im Januar fruchtend), Badia
(Schweinfurth n. 3 — im März l)lühend und fruchtend).
Var. ,j. pumila 0. E. Schulz (n. var.'. — Caulis nanus, 2 — 10 cm alt., saepe so-
litarius et pulchre violaceus, plerumque glaberrimus. Folia minuta, 0,5 — 1 cm longa,
spathulata, tantum dcnticulata, saepe violacea. Racemus pauci-(2 — 8-)floi'us. Siliquae
minutae, 1,2 — 1,8 cm longae.
Tunesien: bei llammam-el-Lif (Pitard n. 18. — Tripolitanien: in der
Küstenebene zwischen Kasr Djefara und dem Djebel MeselhUa Krause n. 197 , Derna
(Taubert n. 3 87, auch typisch).
19. D. viminea (L.) DG. Syst. II. (1821) 635 et Prodr. 1. (I82i) 222; Sturm,
Deutschi. Fl. I. 16. (1837) 68. Heft, fig. 3 ; Reichb. Deutschi. Fl. I. 1837—1838) 100
t. 81, flg. 4416; Bertol. F\. ital. VH. (1847) 74; Vis. Fl. dalmat. III. (1852 134;
Kirschleger in Ann. Assoc. Philom. Yog.-Rhcn. nouv. ser. III. 9. (1868) 80 ; Cusin et
Ansb. Herb. Fl. franr. II. (1868) t. 216, n. v. ; {a. rjcnuina et /)'. co7ifertl/lora) Will-
komm in Willk. et Lange, Prodr. Fl. hisp. 111. 4. (I88 0) 8 6:i et Suppl. (1893) 3 09;
Schlachtend. Hall. Fl. Deutschl. XV. (1883) t. 1503; Cosson, Comp. FL atlant. IL (1885)
168; Caruel in Parlat. Fl. ital. IX. (1893) 968; Rouy et Foucaud, Fl. France IL (1895)
49 (excl. var. y.)] Fiori et Paoletli, FL Ital. illuslr. i. 4. (1899) 162, tJg. 1411; Coste.
Fl. France (1901) SO ic; («. ^/yj)/m) Hai äcsy, Gonsp. Fl. graec. I. (I90l) 81; Merino,
FL Galic. (1905) 164 ic. ; Busch in Fl. caucas. crit. III. 4. (1908) 261; Theli. in
Hcgi, 111. Fl. Milt. Eur. IV. 38. (19 18) 209, lig. ll^ir — z. — Eruca minimo florc
monspeliensis J. Bauh. llist. IL (1651) 862 ic — E. miniem monspclicnsls Ghabr.
Stirp. Sciagraj)!!. 1666) 276 ic. — E. vlnealis parvo porc luteo Moris, PL oxon.
(I(i8 0) sect. III, l. 5, fig. 9. — E. ■pumila Bursae pasfori.s folio Bocconc , Ic. et
Descr. rar. pl. sie. (l674i 19 t. 10, HC. — E. sicula Bursae pastoris folio Bocc.
Ic. rar. pl. ap. Gupani, Panphyt. sie. (1713) t. .15. — E. Ibcridis folio salcmitana
(kip. 1. c. t. 46. — Sisymbriam vimineiim L. Spec. ed. I. II. (1753) 658; Prantl,
Excursd. Bayern (1884) 22 4. — S. pumilum Lam. Fl. fran.;. IL (177S^ 5 16. — S.
vincale Gaterau, Descr. pl. Montaub. I. (1789) 120, n. v. — S. in'o ^^'ibcl, Primit. Fl.
Werthem. (1799) 210, non L. — S. brevioaule Wibel 1. c. Addit. 348; Heller, Fl.
Wirceburg. IL Sup{)l. (18 15) 61. — Diplotaxis hrevicaulis Blufl' et Fingerh. Comi)end.
Fl. germ. I. ed. IL (1825) 153. — D. muralis Moris, Stirp. Sard. Elench. I. (1827)
4, non D(]. — Sisijmbrium uiuralc Chaub. et Bory de St. Vinc. Nouv. FL Pelop. (1838)
43 (excl. syn.), non L. — Brassica viminea Boiss. Voy. bot. Midi de l'Esp. IL (1839 —
1845) 33; Ardoino, FI. Alp.-mariL (1867) 29; Jessen, Deutsch. Excurs.-Fl. (1879) 261;
Schmalhaus. Fl. Mittel- und Süd-Rußl. L (1895) 80. — Diplotaxis saxatilis Ledeh. F\.
ross. l. (1842) 220, non DC. — D. glabra \)u\ac, Fl. Dcpart. Haut.-Pyren. (1867) 195.
— D. muralis DG. var. ß. viminea Dosch et Scriba, Excurs.-Fl. Hessen 2. Aufl. (1878)
A. Engler, Das Pflanzenreich. IV. (Einbryopliyfa siphonogama) 105. 12
178 0- ^- Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
435 et 3. Aufl. (1888) 538, pro parte. — Brassica muralis Benth. d. viminea 0. Ktze.
Revis. I. (1891) 18. — B. hrevicaulis Bnhdim.^ Fl. Pjren. ed. 0. Penzig III, (1901) 186.
— Crucifera viminea E. H. L. Krause in Sturm, Fl. Deutschi. 2. ed. VI. (1902) 128
t. 34. — Annua. Gaules a basi numerosi, adscendentes, 6 — 25 cm longi, plerumque
nudi et scaposi, rarius paucifoliosi ramosique, teretiusculi, tenues (l mm diam.), inter-
dum pallide violacei, glabri vel raro usque ad pedicellos (incl.) pilosuli. Folia omnia
rb rosulata, longe petiolata, primaria spathulata, sequentia lyrato-pinnatipartita, lobo
terminali obovato, apice rotundato vel obtuso, utrinque obsolete 2-dentato vel tantum
anguloso, lobis lateralibus utrinque 2 — 3, superioribus oblongis, obtusis, paucidentatis,
inferioribus minoribus, triangulatis, integris; folia caulina pauca, aequalia; omnia glabra
vel vix pilosa. Racemus primo corjmbiformis, dein valde elongatus, tantum 3 — 15-
florus. Pedicelli brevissimi, 1 — 2 mm longi, suberecti, tandem multo longiores, imi
saepe a caeteris longe distantes. Flores pro genere minimi. • Sepala 1,8 — 3 mm longa,
erecto-patentia, oblonga, obtusa, glabra vel exteriora, interdum etiam interiora, pauci-
setulosa, raro violacea. Petala calycem parum superantia, 3 — 4 mm longa, pallide flava,
desiccata pallide violacea; lamina oblongo-obovata, apice rotundata, paucivenosa, in un-
guiculum cuneatim angustata. Stamina 6, interiora 3 — 3,5 mm longa; antherae ovatae,
0,5 mm longae, fertiles; exteriora brevia, 1,5 — 2 mm longa; antherae minutissimae,
suborbiculatae, 0,25 mm longae, steriles. Ovarium 25 — 39-ovulatum; Stylus 0,5 mm
longus. Siliquae in pedicellis inferioribus saepe valde elongatis et usque ad 4 ciji longis
summis tantum 3 mm longis erecto-patentibus patulae vel adscendentes, 1,5 — 3,9 cm
longae, subcompressae, 1,5 — 1,8 mm latae, torulosae, apice in rostrum breve 1 —
1,5 mm longum aspermum subito contractae; stigma stylo aequilatum; valvae apice
emarginatae, viridulo-flavae. Semina ovoidea, 1 mm longa, 0,75 mm lata, 0,5 mm
crassa, dilute brunnea, ad hilum nigrescentia, vix alveolata. — Fig. 24-E' — K.
Mitteleuropäisches Gebiet: in der Provinz der europäischen Mittel-
gebirge in Weinbergen und Gäi-ten, auf sandigen, auch kalkhaltigen Äckern und Brach-
feldern, an Wegen und steinigen Orten. Im mittelrheinischen Berglande: am
Main bei Schweinfurt (A. Braun — Juni bis Oktober blühend und fruchtend), Kitzin-
gen (nach Heller), Wertheim (A. Braun), Hanau (Ruß, Schimpf), Klein-Steinheim
(Buchenau), Groß-Steinheim (A. Braun), Frankfurt auf der Insel (B er nhardi), Flörs-
heim (J. A. Schmidt), Rüsselsheim (Bauer), Hochheim (Bagge, de Bary, G. B. Leh-
mann, Mettenius, Molendo, Sennholz, Thieme in Reichb. Fl. germ. exs.
n. 2469, Ziz). Frankreich: an Weinbergen in der Umgegend von Paris, z. B. bei
Epinai (Endreß, Garcke, Kralik — auch im November blühend und fruchtend), .
Melun (Gosson); St. Maurin in Dep. Lot-et-Garonne (Gh. Arnaud).
Mediterrangebiet. — Iberische Provinz in Portugal: bei Buarcos (Ferreira
in Fl. Lusit. exs. n. 1700). Ost-Pyrenäen: bei Guetary am Meere (Bubani). Süd-
spanien: bei Malaga (Boissier — im April blühend und fruchtend), Ronda an einem
mit Eichen bestandenen Heidehang, 900 m ü. M. (M. Brandt n. 701). — Ligurisch-
tyrrhenische Provinz, in Südfrankreich: bei Montpellier (v. Heldreich), Toulon
(Huet). Sardinien: bei GagHari (Müller, R*iner). Mittelitalien: bei Ostia
(hb. Meyer); Unteritalien: bei Ariano in Gampanien (Gasparrini). Sicilien: bei
Palermo (Todaro, FI. sie. exs. n. 1553 — im November und Dezember blühend und
fruchtend), Insel Gozo (Schweinfurth — im Februar blühend und fruchtend), Malta:
bei La Valetta (G. A. Krause, auch var. subcaulescens, im Mai blühend und fruchtend).
— Mittlere Mediterranprovinz: in Istrien und Kroatien (nach Neilreich).
Dalmatien (nach Visiani), bei Spalato (Fenzl). Griechenland: auf der Insel
Zakynthos bei der Stadt (Mazziari n. 191); Morea, bei Navarin (Bory de St. Vincent);
Attika, bei Megara (v. Heldreich n. 28 19 — im Dezember blühend und fruchtend).
Krim (nach Marschall v. Bieberstein, Boissier, Busch). Kleinasien: Renkoei
bei Tschiblak (Sintenis, It. trojan. n. 32 — im März und April blühend und fi"uchtend);
Rhodos (Pichler n. 65). Syrien: bei Hebron (Barbey n. 95). — Südliche Me-
diterranprovinz: in Algerien bei Kouba unweit Alger (Boissier, Gandoger n. 799). ■
Diplotaiis. 179
Durch die Blattform ist ausgezeichnet:
Var. integrifolia Gussone, Fl. sie. Prodr. II. (182 8) 275 et Syn. II. i. (1843)
193; Lange in Vidensk. Meddel. Kjöbenh. 1865 (1866) 78; Boiss. Fl. Orient. I. (1867)
388; Nicotra in Malpighia IX. (l 895) 365. — Diplotaxis Prolongi Boiss. Elench. (l 838)
11. — Brassica Prolongi Boiss. Voj. bot. Midi de l'Esp. II. (1839 — 1845) 33. —
B. muralis Benth. d. viminea 2. integrifolia 0. Ktze. Revis. I. (1891) 18. — Diplo-
taxis vimineaDC. f. Prolongi Murbeck, Contrib. Fl. Tun. I. (1897) 9; Haläcsy, Consp,
Fl. graec. I. (1901) 81. — Omnia folia simplicia, spathulata, utrinque tantum 3 — 6-
denticulata.
Sicilien: auf Gipsbergen bei Villafrati (Todaro, Fl. sie. exs. n. 1551). Griechen-
land: Attika, am Fuße des Hymettus bei Ghazani, nicht weit vom Vorgebirge Kolias
(v. Heldreich, B. Tuntas in Heldr. hb. norm. n. 1403), ArgoHs, bei Nauplia am
Fuße des Palamedis (W. v. Spruner).
Zwei bemerkenswerte vom Typus durch den Wuchs abweichende Varietäten sind:
Var. . subcaulescens Lojacono-Poj. Fl. sie. I. 1. (1888) 117. — Diplotaxis
viminea DG. var. caespitosa Huter, Porta, Rigo! in schedula (nomen). — D. viminea
DG. var. foliosa Post, Fl. Syr. Palest. Sin. (1883 — 1896) 77. — Gaulis altior,
30 — 60 cm longus, firmus, a basi ramis erectis ramosus et foliosus. Racemus ca. 20-
floiois.
Unteritalien: zwischen Gapo di Spartivento und Brancaleone (Huter, Porta,
Rigo, It. ital. III. n. 185 — im Mai blühend und fruchtend). Sicilien: bei Palermo
(Pariatore).
Var. praecox Lange!, Pugill. pl. Hisp. IV in Vfdensk. Meddel. Kjöbenh. 1865
(1866) 78; W^illkomm in Willk. et Lange, Prodr. Fl. hisp. III. 4. (1880) 865;" Rouy
et Foucaud, Fl. France II. (1895) 49. — Diplotaxis viniinea DG. var. gracülima Le
Grand in Bull. Associat. FranQ. Bot. II. Le Maus (1899) 63. — D. viminea DG. d.
hiemalis Somm. ex Fiori, FI. anal. Ital. IV. App. (1907) 97. — Planta pygmaea, scapis
1 — 9 cm longis, filiformibus. Folia cuncta minuta. Racemus 2 — 5-florus. Flores mi-
nores. Sepala 2 mm, petala 2,5 mm longa. Ovarium 1 6-ovulatum.
Südspanien: auf dem Gipfel des Gerro Coronado bei Malaga (Lange ap. F.
Schultz, hb. norm. Gent. 9 n. 8 1 4 — im Januar blühend und fruchtend). Frankreich:
bei ßar-sur-Aube (nach Le Grand, im August blühend und fruchtend). Malta: bei
La Valetta (Ruhmer n. 5 — im November blühend).
Nomen nudum.
Diplotaxis segohricensis Pau, Not. Bot. Fl. EspaS. I. (1887) 28; Willk. Suppl.
(1893) 310.
Species excludendae.
Diplotaxis arvensis Bluff et Fingerhuth, Gompend. Fl. germ. 2. ed. (1838)
103 = Morioandia 'arvensis (L.) DG.
D. biloba C. Koch in Linnaea XV. (1841) 252 = Sisymbrium septulatum DG.
prol. hilobum (G. Koch) 0. E. Schulz.
D. brassiciformis Koch in Röhling's Deutschi. Fl. IV. (1833) 706 = Mori-
candia arvensis (L.) DG.
D. brassicoides Koch ap. Hook. f. et Thoms. in Journ. Proceed. Linn. Soc. Bot.
V. (1861) 172 = Moricandia arvensis (L.) DG.
D. ehilensis Bai-neoud in Gay, Hist. Ghil. Bot. L (1845) 132; Philippi, Gat. GhiJ.
(1881) 14; Reiche, Fl. Ghile I. (1896) 82 = Genus aliud, pilis stellatis vestitum.
D. cinerea Pomel, Nouv. Mater. Fl. atl. (1874) 359 = Ämmosperma cinereum
(Desf.) Hook. f.
D. grandiflora Wall, ex Kurz, Report Andam. Isl. 2. ed. (1870) 3 (sphalm.)
= Chisocheton grandifloms Kurz.
12* ^
J80 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
D. parvula Schi*enk in Bull. Phys. Math. Acad.- Petersb. II. (1844) 199; Trautv.
in Bull. Mose. XXXIII. i. (!860) 135 = Ärabidopsis parvula (Schrenk) 0. E. Schulz.
D. vernalis Philippi in Anal. Univ. Santiago (1872) 670 et Catal. Chil. (1881)
14; Reiche, FI. Chile I. (1896) 82 = Genus aliud!
11. Eraca Adans.
Eruca*) Adans. Fam. II. (1763) 418; DC. Syst. II. (1821) 636 et Prodr. I. (1824)
223; Benth. et Hook. f. Gen. I. 1. (1862) 84; Pranti in Engl.-Prantl, Pflzfam. III. 2.
(1890) 176; Dalla Torre et Harms, Gen. Siph. (1901) 185; v. Jlayek in Beih. Bot.
Centralbl. XXVII. 1. Abt. Heft 2. (191 1) 259. — Eruca Tournef. Instit. (1700) 226 t. 111.
— Brassica L. Spec. ed. 1. II. (1753) 667, pro parte; (sectio 4.) Boiss. Voy. bot. Midi
de l'Esp. n. (1839) 41. — Euzomum Unk, Enum. pl. Hort, berol. II. (1822) 175. —
Velleruca Pomel, Matei*. Fl. atlant. (18 60) 12.
Calyx clausus, tetragonus; sepala oblonga, exteriora ad apicem saepe evidenter
cucullata, interiora vix latiora, basi subsaccata. Petala majuscula, breviter obovata,
unguiculo plerumque longo praedita, plerumque flavida, venis brunnescentibus vel vio-
laceis pulchre picta, rarius omnino violacea. Glandulae nectariferae minutissimae, late-
rales depresso-prismaticae, medianae semiglobosae vel suboblongae. Stamina 6, exteriora
vix breviora quam interiora ; antherae oblongae, obtusae, raro acutiusculae. Gyno-
phorum non evolutum; ovarium cylindricum, ovulis 13 — 50, in stylum aequilongum vel
duplo longiorem attenuatum; stigma minutum, stylo aequilatum, lobis duobus ovalibus
conniventibus ad basin saepe subdecurrentibus compositum. Siliquae d= turgidae, oblongae
vel subellipsoideae, tetragonae, «breviusculae, 1 — 3 cm longae; rostrum saepe ensiforme,
semper aspermum; placentae non prominulae; valvae firmae, apice rotundatae, nervo
medio valido carinatae, caeterum subenerves vel tenuissime reticulato-nervosae ; septum
hyalinum, seminibus parum foveatum. Semina fei'e semper biseriata, subglobosa vel
ovoidea, 1 — 2,5 mm longa, pendula, bi-unnea, interdum ad hilum angustissime hyalino-
alata; testa laevis; funiculus subfiliformis. Cotyledones longitudinaliter conduplicatae,
sessiles, apice manifeste emarginatae, — Herbae annuae vel perennes, pilis simplicibus
± hispidae vel glabrescentes. Radix palaris. Gaules erecti vel adscendentes, ramosi
et foliosi, interdum scaposi. Folia plerumque pinnatifida. Racemi ebracteati.
Species 5 in i-egione mediterranea solo arenoso, argilloso, calcareo, rarius gypsaceo
vel salso habitant.
Clavis specierum.
A. Radix annua. Gaules ± foliati. Petala venis paucis manifestis
insigniter distanti-venosa. Siliquae sensun in rostrum latiuscu-
lum attenuatae; valvae subenerves.
a. Sepala cito decidua, exteriora ad apicem cucuUiformia, in-
teriora obtusa. Antherae obtusae. Rostrum late ensiforme.
a. Folia inferiora non rosulata, lobo terminali lobis reliquis
majore. Ovariüm 13 — 40-ovulatum 1. E. sativa.
ß. Folia inferiora rosulata, lobo terminali lobis caeteris minore.
Ovarium 40 — 50-ovulatum t. E. pinnatifida.
b. Sepala fructum juniorem longe tegentia, omnia apice cucul-
lata. Antherae acutiusculae. Rostrum anguste ensiforme 3. E. vesicaria.
B. Radix perennis. Gaules scaposi. Petala venis densis tenuibus
non insigniter venosa. Siliquae subito in rostrum tenue atte-
nuatae; valvae tenuiter reticulato-nervosae.
" a. Sepala ca. 1 cm longa. Petala omnino intense violacea,
16,5 mm longa. Röstrum valvarum longitudinem dimidiam
subaequans, compressum. , ► i. E. setulosa.
*) Eruca Columellae et Plinii (EvCoifJoy Theophrasti et Dioscoridis} = £". sa/»pa;
cf. R. von Fischer-Benzon, Altdeutsche Gartenfl. (1894) 107. ,
Eruca. 181
b. Sepala 3,5 — 4 mm longa. Petala pallide flava, ad apicem
violaceo-purpurea, 5,5 mm longa, Rostrum ca. quadruple
brevius quam valvae, tetragonum 6. E. loncholoma.
Specles collectiva: E. sativa Gars. (n. \ — 2).
i. E. sativa Garsault, Traite pl. anim. II. (1767) 166 t. 259; Miller, Dict. 8. ed.
(1768) n. 1 ; Lam. Fl. fran?. II. (1778) 496; DG. Syst. II. (1821) 637 et Prodr. I.
(1824) 223; Reichb. Deutschi. Fl. I. (1837—1838) 102 t. 84, flg. 4421; ßertol. Fl.
ital. VII. (1847) 161; Peterm. Deutschi. Fl. (1849) 39 t. VII, fig. 51; Turcz. in Bull.
Soc. Nat. Moscou XXVII. 2. (1854) 313; Cusin et Ansb. Herbier Fl. fran?. IL. (1868)
t. 201, n. V.; Willkomm in Willk. et Lange, Prodr. FL bisp. IIL 4. (1880) 848 et
Illustr. Fl. Hisp. Balear. L (1881 — 1885) 92 t. 59; Schlechtend. Hall. Fl. DeutschL XV.
(1883) t. 1504; (a. sativa) Cosson, Comp. Fl. atlant. IL (1885) 209; Caruel in Parlat.
FL itaL IX. (1893) 971; Rouy et Foucaud, Fl. France IL (1895) 63; (f. genuina) Pos-
pichal, Fl. Österr. KüstenL L (1897) 500; Fiori et Paoletti, Fl. ItaL illustr. I. 4. (1899)
159, fig. 1387; Geste, Fl. Fr. L (l 901) 78 ic. ; Freyn in Bull. Herb. Boiss. 2. ser. IIL
10. (1903) 857; Busch in Fl. caucas. crit. IV. 3. (1908) 254; Warburg, Pflanzenwelt
IL (1916) 74, fig. 66. — Eruca Plinius, Bist. cur. L P. Miller IIb. 19, p. 168. — Eruca
Jierba Macer, Virtut. Herb. (1477) cap. 31. — -Eruca Dorst. Bot. (1540) 1 ISic; Camer.
Epit. (1586) 306 ic; Ghabr. Sciagraph. (1666) 276 ic. — Großer Wassersenf Bock,
Kräuterb. (ed. 1. 1539, ed. 2. 1546) 39 ic. — Sinapi alterum genus Fuchs, Hist.
(1542) 539 ic. — Eruca sive Rucula marina Trag. Stirp. germ. (1552) 102, fig. 2.
— E. sativa Matth. Gomment. Diosc. (1554) 267, fig. i; Lobel. Hist. Advers. (1576)
68, 69, Obs. 101, fig. 2, Icon. (I58l) t. 204, fig. 1; Ood. Pempt. (1583 emend. 1616)
708, fig. 1; Dalech. Hist. gen. plant. I. (1586) 649 ic. — Erucula major ^dX. Cordus,
Hist. pl. Jib. IL (1561) 124 in annotat. cum ic. — Rapistrum flore alho Erucae foliis
Lobel. 1. c. t. 199, fig. 2. — Sinapi hortense Turn. Herb. (1568) 137 ic. — Eruca
latifolia C. Bauh. Prodr. Theatri bot. (1620) 39 ic. — E. major sativa annua J. Bauh.
Hist. IL (1651) 859 ic. — E. latifolia alba sativa Moris. PL oxon. IL (1680) sect. III,
t. 5, fig. 1. — Eruca Blackw. Herb. IIL (1757) t. 242. — Brassica eruca L. Spec.
plant, ed. 1. IL (1753) 667; Hill, Veget. Syst. XIL (1767) t. 14, fig. 3; BuUiard, Herb.
Franc. (1780 — 1795) t. 313; Kerner, Oekon. Pflanz. IL (1788) 87 t. 137; Plenck,
Icon. plant, medic. VI. (1794) 25 t. 529; Schkuhr, Bot. Handb. IL (1805) t. 186; Sib-
thorp et Smith, Fl. graec. VIL (1830) 43 t. 646; Boiss. Voy. bot. Midi de l'Esp. IL
(1839 — 1845) 41 (quoad syn.); Hook, et Thoms. in Journ. Proceed. Linn. Soc. Bot.
V. (1861) 171; Schmalh. FL Mittel- und Süd-RußL I. (1895) 79. — B. eruca offi-
cinalis Kniphof, Bot. Origin. (1757 et seq.) t. 186. — Raphanus eruca Crantz, Class.
Gruciform. emend. (1769) 111. — Eruca grandiflora Cav. Descr. pl. (1802) 426. —
Brassica turgida Pers. Syn. IL (180 7) 207. — Sinapis eruca Glairville, Man. Herbor.
Suisse (1811) 220. — Brassica hybrida Waldst. ap. Ten. Prodr. Fl. napoL (1811 —
1815) 39 et Fl. nap. IV. (1830) SylL p. 94; Spreng.! Syst. veget. IL (1825) 910.—
B. erucoides Roxburgh, Hort. beng. (1814) 48 et Fl. ind. III. (1832) 117. — Euzo-
mumi sativum Link, Enum. pl. Hort, berol. IL (1822) 175 et Handb. IL (1831) 319.
— Eruca ru^hetta Spach, Hist. nat. veget. VI. (1838) 355. — E. ruchella (err.)
Steud. Nomencl. 2. ed. I. (1840) 590. — E. cappadocica Reut. Catal. grain. Geneve
1857 (1858) 2 et Boiss.! Fl. orient. L (1867) 396; Busch in FL caucas. crit. (1908)
256. — E. glabrescens iord. Diagn. espec. nouv. L 1. (1864) 193. ■ — E. sativa Gars.
var. cappadocica Post, Fl. Syr. Palest. Sin. (1883 — 1896) 79. — E. eruca Aschers.
et Graebn. FL Nordostd. FlachL (1898 — 1899) 362. — E. alba Mattirolo, Illustr.
Erbar. Aldrov. (1899) 74. — Gaulis eruca E. H. L. Krause in Bot. Centralbl. LXXXI.
6. (1900) 207. — Eruca sylvestris Bubani, Fl.Pyren. ed. Penzig IIL (1901) 194. —
E. sativa a. mediterranea Sickenberger, Contrib. FL Egypt. (1901) 179. — Crucifera
eruca E. H. L. Krause in Sturm, -Fl. DeutschL 2. ed. VL (1902) 131 t. 35, fig. 2. —
E. vesicaria Cav. var. sativa Thellung, Fl. advent. Montpell. (1912) 260 et in Hegi, 111.
182
0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Fig. 25. Eruea sativa Gars. A Planta florifera. B Ramus fructiger. — E. vesicaria (L ) Cav.
C Ramus fruclifer. D Sepalum exterius. E Sepalum interius. F Petalum. O Slamen lon-
gius. R Pistillum. — E. sativa Gars. prol. longirostris (v. Uechtr.) Rouy var. eriocarpa (Boiss.)
Post. J Siliqua. (Icon. origin.)
Eruca. 183
Fl. Mitt. Eur. IV. 38. (l918) 201 t. 129, fig. 5 , "etiam var. genuina subvar. oleracea
Thell. 1. c. 202 et subsp. lativalvis var. cappadocica Thell. I. c, 203. — Erucago sa-
tiva, Brassica erucago, Erucago erucago (err. pro eruca) Huth ex Thell. in Hegi 1. c.
-^ Eruca latifolia huixeW ex Thell. I. c. — Radix annua. Caulis erectus, 0,20 — i m
alt., obtusangulus, serpentino-flexuosus, superne, rarius a basi ramosus, piüs inaequali-
bus tenuibus flagellaribus 0,5 — 2,5 min longis patentibus vel deflexis usque ad apicem
disperse obsessus, inferne vel omnino violaceus; rami erecto-patentes. Folia inferiora
longo (4 — 2 cm) petiolata, lyrato-pinnatipartita, lobo terminali suborbiculari vel breviter
ovato, obtuso, denticulato, lobis lateralibus ovatis, sensim minoribus, imis triangulatis,
acutis, integris, rhachi saepe denticulata; folia superiora sessiha, breviora, 3 — 1-juga,
lobo terminali ovato, acutiusculo, inaequaliter dentato, ad basin cuneato, lobis lateralibus
anguste oblongis, acutis, zfc integris, interdum ad basin lobulo longiusculo munitis;
omnia carnosula, subtus ad nervum primarium disperse pilosulä, caeterum glabra, glauco-
viridia. Racemus 15 — 50-florus, tandem valde elongatus virgatusque. PediceUi bre-
vissimi, 2 — 3 mm longi, pilosuli. Sepala 8 — 10 mm longa, anguste oblonga, apice
cuculliformia et subarachnoideo-pilosa, interiora obtusiuscula, glabra, omnia interdum
brunnescenti-violacea. Petala grandia, 1,6 — 2,2 cm longa: lamina breviter obovata,
apice truncata, initio flavida, dein albescens, venis paucis distantibus obscure brunneis vel
nigrescentibus, tandem violaceis insigniter reticulato-venosa , ad basin in unguiculum
•duplo longiorem linearem trinervium subito angustata. Stamina subaequilonga, intepiora
10,5 — 14,5 mm, exteriora 10 — 13,5 mm longa; filamenta obscure violacea; antherae
oblongae, obtusiusculae, 3 — 4 mm longae, viridulo-griseae. Pistillum cjhndricum, gla-
brum; ovarium 13 — 26-, raro usque 40-ovulatum; Stylus ovario duplo longior vel
aequilongus, ensiformis; stigma minutum, stylo aequilatum. Siliquae in pedicellis tantum
8 — 2,5 mm longis, crassis (l — 1,5 mm), adscendentibus rhachi subadpressae, oblongae,
2 — 3 cm, raro usque 4,6 cm longae, quadrangulares, 4 — 5,5 mm diam., non vel parum
torulosae, in rostrum valde compi*essum, ensiforme, 5-nerve, aspermum, 6 — 9 mm
longum itz attenuatae; valvae firmae, convexae, carina uninerves, caeterum nervis late-
ralibus non conspicuis laeves, apice basique rotundatae, • albidae vel sordide violaceae.
Semina biserialia, subglobosa vel ovoidea, 1,5 — 2,5:1,2 — 1,5:1 mm, dilute brunnea,^
laevia, interdum ad hilum ± manifeste alata. — Fig. iE, 6M^ 25^, B. — Rauke,
Im Mediterrangebiet häufig gebaut (als Salat) und verwildert, seltener im mittel-
europäischen Gebiete; bisweilen an Mühlen und Lagerplätzen adventiv. Die Pflanze ist
unzweifelhaft durch Kultur aus der wilden Rasse longirostris hervorgegangen und von ihr
nur wenig verschieden. — Im nordwestlichen Frankreich bei Caen (Lenormand),
Montdidier (Kralik — im Juni fruchtend), Vetheuil und La Roche Guyon im Dep. Seine
et Oise (de Schoenefeld), Arnas im Dep. Rhone (Gandoger n. 358); Nizza (Ave-
Lallemant, Cesati). Schweiz: im Wallis (Thomas), bei Martigny (Jahns — im
.Juni blühend), zwischen Siders und Turtmann (v. Heldreich), bei Sitten (Vetter).
Tirol: an der italienischen Grenze zwischen Schluderbach und Lago di Misurina (W.
Becker — im August blühend). Ungarn (Hohenacker). — Griechenland: auf
Korfu (G. Baenitz — im April blühend und fi'uchtend), bei Athen (v. Heldreich, hb.
graec. norm. n. 1207b, hb. gr. dim. n. 7b — März bis Mai blühend und fruchtend).
Kleinasien: bei den Dardanellen (P. Sintenis, It. troj. n. 1054\ bei Angora (War-
burg und Endlich, It. phryg. n. 783), bei Konia am Fuße des Kara-Dagh (Th. v.
Ileldreich n. 1289 — im Juni blühend und fruchtend). Syrien und Mesopotamien
(A. Socin), bei Aleppo (P. Sintenis, It. or. 1888 n. 173), Jerusalem (0. Kersten). Ar-
menien (Szovits). Südostpersien: bei Kirman 1900 m ü.M. (J. Bornmüller, It.
pers.-turc. n. 2241), in Laristan bei Bender-Abbas (Bornmüller n. 82 — im Februar«
blühend und fruchtend). — Ostindien: in der Provinz Panjab (T. Thomson), bei
Agra auf Feldern kult. (Stuhlmann), Patna (hb. Calc. n. 4800a, d). Mongolei:
überall gebaut (nach Maximowicz und Palibin), im Distrikt Ordos (Potanin). —
Ägypten: bei Kafr el Dawar (G. Schweinfurth), Mansurah (Schweinfurth n. 88),
Abbasije bei Kairo (Schweinfurth), Garten in Luksor (Schweinfurth), Wadi Risched
184 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
bei Heluan (Schweinfurth n. 12), Südseite von Medinet el Fajum (Schweinfurth),
bei Am Murun (P. As'cberson, 2. Reise Hb. Wüste n. 2 6, 27 — auch var. oblongi-
folia), El-Achmim (Schweinfurth n. 120), in der Großen Oase bei El Chargeh (P.-
Ascherson in G. Rohlfs, Exp. üb. Wüste n. \ 02, Schweinfurth n. 1 1 6, H 9 — im
April blühend und fruchtend), Ain Tauil (Schweinfurth n. H8 — im Februar blü-
hend), Ain el Gaiati (Schweinfurth n. m), Duhsch (Schweinfurth n. n4, H 5),
am Nil bei Siut (P. Ascherson in G. Rohlfs, Exp. Hb. Wüste n. iOO — im Dezember
blühend), Esneh (Ascherson n. iOi); Nubien: auf der Insel Mokrat (Prinz Paul
V. Württemberg). Tripolis: in der Oase bei Bu Gerara (G. A. Krause n. 769).
In Turkestan: Syr-darja (Golike), Aksu zwischen Aulie-ata und.Tschimkent (V.
F. Brotherus n. 339). — China (nach Hance in Journ. Bot. XXI. [1883] 296;
Forhes und Hemsley in Journ. Linn. Soc. Bot. XXIII. [1886] 47; Franchet in Bull.
See. bot. France XXXIII. [1886] 408).
In Mexico eingeführt und verbreitet (Aschenborn n. 228, Banks, Berlandier
n. 714, Kerber n. 238a, W. Schumann n. 291, Uhde n. 1059, 1060 = var. his-
pida), bei der Stadt Mexico (Ehrenberg, Schiede — im April blühend und fruchtend,
Schmitz n. 1 5 et 497, pro parte, 154), Staat Guanajuato bei San Felipe in Mais-
feldern (Caec. unb Ed. Seier, PI. mex. et centr.-am. n. 1143 — im Oktober blühend
und fruchtend), Staat Pjiebla, bei Tehuacan (Gaec. und Ed. Seier, PI. mex. n. 854
— im Juli blühend und fruchtend), bei San Luis Potosi (Schaffner n. 152, 326),
Sierra de Oaxaca (H. Galeotti n. 4686), Staat Coahuila im Tale Jimulco (Pringle,.
PI. mexic. n. 249 — im Mai blühend), bei Durango 1900 m ü. M. (R. Endlich
n. 121a, Palmer n. 22 — im September blühend und fruchtend), bei Chihuahua (Caeq.
und Ed. Seier, PI. mex. n. 587 — im November blühend und fruchtend). — Argen-
tinien: in der Provinz Cordoba bei Carroya (C. Gal ander — im November blühend).
Nach der Bekleidung der ganzen Pflanze ändern ab:
Var. hispida Rouy et Foucaud, Fl. France II. (1895) 63 (excl. syn. DG.). —
Caulis, pediceUi, calyx pilis densiusculis 1,5 mm longis hispidi. Foha ad nervös mani-
feste pilosa et ciliata.
Schweiz: im Rhonetale bei'BranQon (C. Bolle und Thomas, Carl Schimper,
S. Zimmern). Tripolitanien: bei Kasr Jefren (G. Ad. Krause n. 767, 768).
Ägypten: bei El Chargeh (P. Ascherson in G. Rohlfs, Exped. lib. Wüste n. 102).
Var. exotica (Hortul.) 0. E. Schulz. — Sinapis exotica Hortul. ap. DC. Syst. Nat.
II. (1821) 638 et Prodr. \. (1824) 223. —r Tota planta subglabra.
Malta (P. Taubert, It. cyr. n. 21 — im Februar blühend und fruchtend).
Durch die Blütenfarbe weicht vom Typus ab:
Var. aurea (Battandier) 0. E. Schulz in Engler's Bot. Jahrb. LIV. 5. (1917) Beibl.
n. 120, p. 83. — Entca aurea Batt. in Bull. Soc. bot. France XL VII. (1900) 247 et
Fl. Alger. Suppl. (1910) 14. — Planta valida. Folia grandia, glabrescentia, lobis lan-
ceolatis, acutis. Petala intense flava, violaceo-venosa.
Central-Sahara: in den Tuareg-Bergen bei Ideles auf Feldern und in den Wadis
1400 m ü. M. (H. Geyr von Schweppenburg n. 170, 218a — im März und April
blühend — einheim. Name Tan ök feit).
Nach der Zerteilung der Blätter werden unterschieden :
Var. lativalvis (Boiss.) Cosson, Comp. Fl. atlant. II. (1885) 209. — Brassica
lativalvis Boiss. Diagn. pl. orient. VI. (1845) 12. — Eruca lativalvis Boiss. Fl. orient.
I. (1867) 396. — E. vesicaria subsp. lativalvis var. evr-lativaluis Thell. in Hegi, III. FL
Mitt. Eur. IV. 38. (1918) 203. — Folia bipinnatisecta; inferiora lobis lateralibus an-
gustis. lobulis inaequalibus pinnatifidis; superiora ca. 3-juga, lobo terminali elongato,
lobis lateralibus Hnearibus ± integris.
Östliches Anatolien: im Wilajet Siwas 1300 m ü. M. (J. Bornmüller, PI. Anat.
or. n. 1919); am Schwarzen Meere: bei Poti (C. Koch); Armenien: beim Kloster
Etschmiadsin (C. Koch). Nördliches Persien: bei Schahrud (Christoph). Tur-
kestan: am Ili bei Iliisk (A. Regel — im Oktober blühend und fruchtend), Ägypten:
Eruca. 185
bei Cairo (Sieber], in Sorghumfeldern bei Assiut (G. Schweinfurth — im Dezember
blühend); Tripolitanien: bei Tripolis (G. Ad. Krause n. 770); Algerien: bei Timgad
(R. Knuth n. 2 7 4).
Var. oblongifolia Pasquale in Rendic. Acad. Scienz. Fis. Mat. Napol. XV. 9. (1876)
197 cum ic. ^ — Eruca lanccolata Pomel, Nouv. Mater. Fl. all. (1874) 367; Batt. et
Trabut, Fl. de l'Alger. (1888 — 1890) 35. — E. sativa Gars. f. lanceolata Durand et
Schinz, Consp. Fl. Afric. I. 1. (1893) 12 7. — E. sativa Gavs. li. 7ncbica Sickenherger,
Contrib. Fl. Egypte (1901) 179. — Folia zb simplicia, inferiora anguste oblonga, ad
basin cuneata, vel obovata, remote denticulata, superiora lyrato- pinnatifida, lobo ter-
minali maximo, oblongo-ovato.
Italien: auf Ischia im Kiese des Meeresufers bei Mostito (C. Bolle). Griechen-
land: bei Athen (Th. v. II eidreich). Nubien: bei Berber auf Weizenfeldern (C,.
Schweinfurth n. 1335).
Durch die verschiedene Behaarung der Schoten sind bemerkenswert:
Var. eriocarpa (Boiss.) Post, Fl. Syr, Palest. Sin. (1883 — 1896) 79. — Eruca
foetida Moench, Melh. (I79i) 2 3 6. — Brassica erucoidcs Horncm. Hort. bot. Ilafn. II.
(1813) 621. — Eruca sativa Gars. var. /i, ()', L'. DC. Syst. II. (1821) 637—638 et
Prodr. I. ;182 4) 223. — Brassica eruca L. var. ->'. Sibthorp et Smith, Fl. graec. VII.
(1830) 43 t. G47. — Eruca rappadocica Reut. ß. eriocarpa Boiss. Fl. orient. I. (1867)
396. — E. sativa Gars. var. dccsycarpa Trautvetter in Act. Hort. Petrop. IV. 1. (1876)
111; Rouy et Foucaud, Fl. France II. (189 3) 6 4. — E. lilspida Groves in Nuov. Giorn.
bot. ital. IX. (l877) 53. — E. sativa Gars. var. ß. papulosa Marcs et \'igineix, Cat.
rais. pl, Bai. (1880) 29. — E. sativa Gars. var. hispida Groves in 1. c. XIX. (1887)
12 4; Caruel in Pariatore, Fl. ital. IX. (1893) 97 1. — E. vesicaria subspec. sativa
var. longirostris subvar. hispidivalvis Thell. 1. c. (1918) 2 02. — Siliquae pilis latius-
culis semiglobosis vel linearibus saepe obtusiusculis usque 1 mm longis reflexis ad valvas
vel raro tantum ad rostrum vel saepe omnino papilloso-pilosae.
Wird häufig bei dem Typus und den Rassen longirostris und stenocarpa beob-
achtet.
Var. diplotrieha 0. E. Schute (n. var.). — Siliquae pilis brevissimis lenuibus densis
et pilis longioribus papilliformihus dispersis hispidae vel scabrae.
Tritt besonders an ICxemplarcn der Rassen longirostris und stenocarpa auf.
Nach der Gestalt der Schoten lassen sich 3 Hassen aufstellen, welche vom Typus
erheblich abweichen:
Prol. longirostris (v. Uechtritz) Rouy, Excurs. liot. Esp. II. 1881 — 1882 (l883)
32, u.V.; Willk. Su[)pl. (1893) 306; Durand et Schinz, Conspect.- Fl. Afric. I. 1.
(1895) 128; Pospichal, Fl. Ost. Küstenl. 1. (1897) 500. — Brassica ergsimoides Sieh.]
ap. S[)reng. Syst. veget. II. (182 5) 912. — Eruca jnmiata Presl, Fl. sie. I. (1826)
103. — Brassica emm Desfont. Fl. atlant. II. (1798 — 1800) 95; Boiss. Voy. Esp. II.
il839 — (843) 41, non L. — Eruca vesicaria Cax. ß. orthosepala lAwge in Ind. sem.
Hort. haun. 1833 (1854) 18. — E. orthosepala Lange in 1. c. 18 37 1838) 2 8 et
in Linnaea XXIX. (1837 — 1858) 736; Wiükomm in Willk. et Lange, Prodr. Fl. hisp.
III. 4. (1880) 849. — E. permixta iordan, Diagn. esp. nouv. I. I. (1864) 193; Rouy
et Fouc. Fl. France II. (1893) 64. — E. sativa Boiss. Fl. orient. 1. (186 7) 396 et
Suppl. ed. Buser (1888) 66, non Gars. — E. longirostris v. Uechtritz! in Österr. bot.
Zeitschr. XXIV. 3. fl874) 133 et XXV. 12. (1875) 409; Willkomm in Willk. et
Lange, Prodr. Fl. hisp. III. 4. (1880) 848 et Illustr. Fl. Hisp. Balear. I. (1881 —
1885) ß2, t. 59; Battand, in Batt. et Trab. Fl. de l'AIg. Dicot. (1888—1890) 54.
— E. deserti Pomel, Nouv. Mater. Fl. atlant. (18 7 4) 226; Battand, in Batt. et Trab.
I.e. — E. sativa Gars. var. stenocarpa Ball! in Linn. Journ. Bot. XVI. (1877) 330;
Coss. Compend. Fl. atlant. II. (1885) 209. — Brassica UecJäritziana Janka in Termesz.
Füzet. VI. (188 3) 18 3. — Eruca sativa Gars. var. polysperma Rouy, Excurs. '^bot.
Esp. H. (1883) 52, n. v.; Willk. Suppl. (1893) 307. — E. sativa Gars. var. lepto-
carpa Pau, Not. bot. Fl. Esp. IV. (l89l) 16. ■ — Caulis humilior, saepe a basi ramis
186 ö- ^- Schulz. — Gruciferae-Brassiceae.
diffusis ramosus, 0,15 — 0,60 m alt., hispidior. Sepala omnia pilis tenuibus ± pilosa,
Siliquae minores angustioresque, 1,5 — 2,5 cm longae, 3 — 3,5 mm latae, rostro 6 —
HO mm longo. Semina 1- — 1,5 mm longa. — Fig. 25/.
Makaronesisches Übergangsgebiet, — Canarische Inseln: Hierro an
trockenen Stellen (Bornmüller, Fl. can, n. 2060 — im Mai fruchtend); vergl. Engl,
Bot, Jahrb. XXXIII. (1903) 424; Gomera (Bolle); Teneriffa (Mus. Par. 1821), bei
St. Cruz (Kuegler); Lanzarote, bei Haria (C. J. Pitard, PI. can. n. 34). — Madeira
(nach Lowe, tl, Mad. [1868] 31).
Mediterrangebiet: auf Sand- oder Kalkboden, an Wegen und wüsten Orten,
zwischen Saaten und auf Brachland, in Palmen- und Olivenhainen, auf Mauern, im
Alluvium der Flüsse und am Meeresstrande. — Südwestliche Mediterranprovinz:
zwischen Agadir und Tazerualt in den Bergen von Siggrat und Ghiliz, in der Oase
von Akka, Udjan, Fumalili, Ida Uchemlal, Dar Uld Delim (Mardochee — im März
blühend und fruchtend), im Großen Atlas bei Tasseremut, Urika, Reraya, oberhalb
Milhain, Seksaua, 1000 — 1500 m ü, M, (Hooker und Ball — im Mai blühend und
fruchtend). — Iberische Provinz: an den Ufern des Duero bei Pezo da Regoa (Link);
Spanien (Dufour), Dos Hermannos bei Sevilla (R. Fritze), Malaga (Brandt n. 875,
Sander, Seier), am Flusse Guadalhorce, Alora, Sierra Elvira bei Granada (M. Winkler),
Almeria, Granada und Cartagena (Huter, Porta, Rigo, lt. hisp, n. 455 — April
bis Juli blühend und fruchtend), Murcia bei Bullas (M. Gandoger, Fl, hisp. -exs. n. 39 l),
— Ligurisch-tyrrhenische Provinz, — Südfrankreich: bei Beziers (Theve-
neau), Marseille (Giraudy), Sardinien: bei Caghari (P. Aschers on und 0. Rein-
hardt, G, Schweinfurth, Müller, Un. it.). Unteritalien: bei Neapel, z. B. am
Lago d' Agnano (v. Gansauge, H. Walchner). Sicilien: bei Palermo (Todaro,
FL sie. -exs. n, 833), Solanto (Pariatore). — Mittlere Mediterranprovinz. —
Südistrien: bei Pola (J. Freyn). Griechenland: bei Athen häufig (P. Ascherson,
Th. v. Heldreich, hb. gr. norm. n. 525, 1207, hb. gr, dimorph, n. 7, v. Heldreich
und Tim, Holzmann in G. Baenitz,hb, europ.n. 2369, T ho m. Pi c h le r, W.v. Spruner),
Eleusis (G. Haussknecht, v. Heldreich — im Februar blühend), auf den Petalischen
Inseln südlich von Euböa (Holz mann), Thessalien: bei Volo in der Strandebene
(v. Heldreich und Holzmann). Kreta, vgl. Raulin in Act. Soc. Linn. Bord. (1869)
710 und Halacsy, Consp. Fl, gr. I. (l 90 l) 82. Kleinasien: in Carlen (G. Pinard), im Sa-
kariatale bei Gewe, 68 m ü. M. (Warburg und Endlich, It. phryg. IL n, 142), Insel
Rhodos (Orphanides); Cypern: über Kythraea (P, Sintenis n, 997). Syrien: bei
Saida (G. Gaillardot n. 1588), Aleppo (C. Haussknecht); Palästina: bei Am Feschcha
(Kersten), Jerieho (Post). — Armenisch-iranische Mediterranprovinz: am
Euphrat (Chesney n. 101). Südpersien: bei Desgird (Haussknecht ^ — im Sep-
tember blühend), Buschir (Bornmüller, It. pers.-turc. n. 81). — Zentralasien: im
Lande der Turkmenen (D. Litwinow n, 623). — Südliche Medilerranprovinz, —
Algerien: bei Perregaux (0. Debeaux, A. Engler), Khalfallah zwischen Ain-el-Hadjar
und El Kheider (Engler), Alger (W. Schimper, Un. it.), Batna (Dukerley), Timgad
(Engler), Sidi-Mecid (E. G. Paris, It. bor.-afr. n. 304). Tunesien: bei Rades unweit
Tunis (G. Schweinfurth n. 616), an Kalkfelsen bei Bou Nouara (G. Schweinfurth
n. 615), Sousse (G. Schweinfurth n. 188), El Djem (G. Schweinfurth n. 255).
Tripolitanien: bei Tripolis (G, Ad, Krause n. 771, 772); Benghasi (P, Petrovich,
G. Ruhmer n. 140). Ägypten: bei Heluan (G. Volkens n, 12 — im Februar
blühend und fruchtend); Ober-Ägypten (Sieber), Assuan (Pfund in Exped, Colston
n. 15), Wadi Haifa und Derr (G, Ehrenberg, auch var, ohlongifolia)\ am Roten
Meere bei Koser (G. Ehrenberg, Klunzinger, auch var. ohlangifolia). — Abys-
sinien: auf Äckern bei Amogai und Schahagenne, 1800 — 2250 m ü. M. (Schimper
n. 248 — im September blühend und fruchtend — auch var. lativalvis). — In Mexiko
eingeführt, im Staate Puebla bei Tehuacän, 1680 m ü. M. (R. Endlich n. 1952a).
Prol, stenocarpa (Boiss. et Reut,) Coss. in Ann. sc. nat. 4. ser. I. (1854) 233;
Battand, et Trab. Fl. synopt. Alg. Tun, (1902 — 1904) 31. — Eruca stenocarj)a Boiss,
Eruca. 187
et Reut. Pugill. pl. nov. (1852) 8; Batt. et Trab. Fl. de l'Alg. Dicot. (1888 — 1890)
55; 0. Debeaux, Fl. Kabyl. in Revue Bot. XI. (1893) 35; Rouy et Fouc. Fl. France I.
(1895) 64, in nota. — E. glahreseens Jord. var. valverdensis Pitard! ex Pitard et
Proust, Les iles Canar. I. (1908) in Fedde, Repert. IX. (1911) 207. — Pedicelli
breviores, floriferi 2,5 — 1 mm, fructiferi 6 — 1,5 mm longi. Siliquae angustissimae,
1,2 — 2,2 cm longae, 2,5 mm latae, in rostram i — 7 mm longum valde attenuatae.
Senjina uniserialia, 1 mm longa.
Canarische Inseln. Hierro: bei Valverde, 300 — 700 m ü. M. (C. J. Pitard,
PI. can. n. 469, J. Bornmüller, PI. can, n. 2060); Gomcra: bei San Sebastian
(J. Bornmüller n. 2062 pro parte, A. Engler). Algerien: bei Tlemcen und Oran
(Boissier und Reuter), Sidi-bel- Abbes (A. Warion), Batna am Pic des Gedres
(R. Knuth n. 2434, 2543), Constantine (G. Schweinfurth n. 617).
Prol. nana Cambessedes, Enum. pl. Balear. in Mem. Mus. bist. nat. XIV. (1827)
213; Mares et Vigineix, Cat. rais. pl. Bai. (1880) 29. — Planta humillima, florens ca.
2 cm, fructifera usque 2 0 cm alt. Folia minuta. Siliquae m'inutae, 1 — 1,2 cm longae,
2,5 mm latae, rostro 5 — 6 mm longo.
Auf der Insel Mallorca: bei Palma am Strande (nach Gamb.). Griechenland:
bei Nauplia (Berger in hb. Link), Athen, auf der Akropolis (Th. v. Heldreich), Insel
Sjra (Weiß, mit prol. longirostris). Tunesien: bei Gabes im Meeressande (C. J. Pitard
n. 32). In der zentralen Sahara bei El Goleah (E. Hartert).
2. E. pinnatifida (Desf.) Pomel, Nouv. Mater. Fl. atl. (W74) 367; Batt. et Trab.
Fl. de l'Alg. Dicot. (1888 — 1890) 55. — Brassica pinnatifida Desfont. Fl. atlant. II.
(1798 — 1800) 95, t. 165; DC. Syst. II. (I82l) 597 et Prodr. I. (1824) 215. — B.
oleracea L. var. pinnatifida Spach, Bist. nat. veget. VI. (18 3 8) 359, in nota. —
Eruca hrevirostris Pomel I.e. (1874) 226; Batt. et Trab. 1. c. — E. sativa Gars.
var. y. pinnatifida Goss. Compend. Fl, atlant. II. (1885) 211. — Planta 0,30 —
0,45 m alt., sed in arenis tan tum 0,03 m, in solo pinguiore usque 0,90 m alt.
Caulis erectus, simplex vel inferne ramosus, ad basin pilis patentibus usque 2 mm
longis rt dense hispidus, ad apicem glahreseens. Folia inferiora dense rosulata, bre-
viter (0,5 cm) petiolata, pinnatifida, 5 — 6-juga, lobo terminali minuto, caeteris magni-
tudine aequali vel vix majore, circuitu suborbiculari, apice rotundato, margine obsolete
trilobato, lobis lateralibus primum majoribus, semiovatis, repando-dentatis, dein minoribus;
folia caulina superiora pauca, oblongo-linearia, ad basin dentata; omnia pilis saepe
curvatis utrinque disperse hispidula. Racemus 10 — 100-florus. Sepala tantum 7 —
8 mm longa. Petala«1,5 — 2,1 cm longa, pallide . flava, violaceo-venosa. Stamina
11:11,5 mm longa; antherae 2,5 mm longae. .Ovarium 40 — 50-ovulatum; Stylus
ovario brevior vel aequilongus. Siliquae 1,2 — 2 cm longae, 3 — 3,5 mm latae, in
rostrum breve, 3,5 — 5 mm longum valde attenuatae. Semina 1 mm longa, ovoidea.
Südliche Mediterranprovinz: in Algerien an sandigen, lehmigen oder salz-
haltigen Plätzen, im Steingeröll. Hochplateau von Batna (Kuegler), bei Biskra (L. Ghe-
vallier, PI. Sah. alg. n. 6, S. Ghoulette, Fragm. Fl. alg. 2. ser. n. 12, A. Engler,
Kuegler, G. Schweinfurth n. 614 — Februar bis Mai blühend und fruchtend). —
Tunesien: bei Gafsa in Erdrissen (nach Desföntaines, G. Schweinfurth n. 187).
Einfache Blätter besitzt:
Var. oblongifolia 0. E. Schulz (n. var.). — Omnia foha simplicia, oblonga, in-
feriora sinuato-dentata, superiora integra.
Unter der typischen Pflanze bei Gafsa (G. Schweinfurth).
Durch zottige Behaarung ist vom Typus verschieden:
Var. villosa 0. E. Schulz (n. var.). — Caulis inferior petiolique pilis longissimis flagel-
laribus usque 5 mm longis albidis dense villosi. Foha saepe lobis angustioribus, acutis.
Sepala etiam manifeste pilosa. Petala flava. Valvae sihquae interdum pilis ca. 1 mm
longis flaccis disperse obsitae.
Unter der normalen Form bei Biskra (G. Schweinfurth).
Nota. Species inHispania certe non crescit, cfr. Willkomm in Willk. et Lange, Prodr.
Fl. hisp. m. 4. (1880) 860.
138 0- E- Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
3. E. vesicaria (L.) Cav. Descr. pl. (1802) 426; (a. alhiflora et ß. flaviflora)
DC. Syst. II. (^821) 639 et Prodr. I. (1824] 223; Arno, Fl. iber. yi. (1878) 475;
Willkomm in Willk. et Lange, Prodr. Fl. hisp. III. 4. (1880) 849 et Suppl. (1893)
307; Pau, Not. bot. IV. (1891) 16. — Brassica vesicaria L. Spec. ed, \. 11. (1753)
668; Asso, Synops. stirp. arrag. (1779) 88, t. 4; Lam. Encycl. I. (1783) 748;
Schultes, Observ. bot, (1809) 131; Janka in Termesz. Füzet. VI. (1882) 183. —
Raphanus vesicarius Crantz, Class, Crucif. emend. (1769) 111. — Euzomum vesi-
carium Link, Handb. II. (1831) 252. — Eruca ruchetta Spach var. ß. Spach,
Hist. nat. veget. VI. (1838) 355. — Eruca sativa Gars. var. vesicaria Goss. Sert.
tun. (1857) 49 et Gompend. Fl. atlant. II. (1885) 210 (excL syn. Lange) et Illustr.
FL atL Fase. III. (1888) t. 64 bis, fig. 12 — 13. — Velleruca vesicaria Pomel,
Mater. Fl. atl. (1860) 12. — E. vesicaria Gav. sens. ampL var. vesicaria Thellung, Fl.
advent. Montpell. (1912) 261 et in Hegi, 111. Fl. Mitt. Eur. IV. 38. (1918) 203. — E.
sativa subspec. vesicaria Briq. ex Thell. 1. c.; cfr. Briq. Prodr. Fl. Cors. II, 1. (1913)
81. — Herba annua, 0,03 — 0,50 m alt. Gaulis superne vel a basi ramosus, rarius
Simplex, teretiusculus, pilis aliis 0,1 — 0,5 mm longis, aliis multo longioribus (1 — 2 mm)
± reflexis vel patulis usque ad apicem ± hispidus, interdum violaceus. Folia in-
feriora breviter (2 — I cm) petiolata, pinnatipartita vel subruncinata, 10 — 6-juga, lobo
terminali minuto, breviter obovato, öbtuso, ± denticulato, lobis lateralibus sinu rotun-
dato separatis, oblongis vel triangulatis, acutiusculis , denticulatis integrisve, sensim
minoribus et recurvatis ; £»lia superiora sessilia, pinnatipartita, lobis angustioribus acutis
5 — 4-juga; omnia merabranacea (in salsis carnosa), utrinque pilis rigidis ad nervös
longiusculis ± hispida, inferiora saepe violacea. Racemiis 3 — 20-florus. Pedicelli
2,5 — 5 mm longi, ib pilosi. Sepala 9 — H mm longa, exteriora oblongo-linearia,
apice longe cucuUiformia, interiora oblonga, breviter cucullata, omnia pilis longiusculis
hirsuta, viridia vel violacea, longe persistentia et fructum juniorem tegentia (igitur
calyce vesicario!), tandem decidua. Petala flavida, venis obscure violaceis, denique
albescentia, 1,6 — 1,9 cm longa, caeterum eis E. sativae aequalia. Stamina 10 — 11:
11 — 12 mm; anlherae acutae, 2,5 — 3 mm longae. Ovarium 24 — 29-ovulatum,
pilis reflexis adpressis dense obtectum, in stylum duplo longiorem attenuatum. Sili-
quae in pedicellis 10 — 5 mm longis, 1 — 1,5 mm crassis erecto-patenlibus adscendentes,
oblongo-ellipsoideae, 1,4 — 2 cm longae, 3,5 — 4 mm diam., in rostrum anguste ensi-
forme, 6 — 10 mm longum subito contractae; valvae pilis conicis 0,5 — 0,75 mm longis
reflexis vel patentibus minutissimis intermixtis scaberrimae. Semina biserialia, parva,
ovoidea, 1 mm longa, 0,75 mm lata, 0,5 mm crassa, brunnea. — Fig. 25 G — H.
Mediterrangebiet: auf Feldern, Brachäckern, trockenen Hügeln und Kraut-
triften, an Wegen, Mauern und wüsten Stellen, auf lehmigem, sandigem, gips- oder
salzhaltigem Boden. — Südwestliche Mediterranprovinz: in der marokka-
nischen Provinz Haha (Mardochee nach Cosson). — Iberische Provinz:
Spanien: in Gastilien bei Aranjuez (v. Humboldt in hb. Willd. n. 12219, fol. 2.
Reuter — im April blühend und fruchtend), Giempozuelos (M. Winkler — im Juni
blühend und fruchtend); südliches Aragonien, bei Gastelseräs (Fr. Loscos, PI. Arag.
austr. n. 75, FL arag. exs. Gent. I. n. 3); Murcia, bei Yecla und Bullas (M. Gandoger
n. 391); Granada, bei Huescar (Bourgeau). — Südliche Mediterranprovtnz: in
Westalgerien bei Gran, etwa 50 m ü. M. (Bove, 0. Debeaux, L. Diels — im
März und April blühend und fruchtend), am Djebel Murdjadjo oberhalb Roseville,
400 m ü. M. (R. Knuth n. 906).
Durch KahUieit ist ausgezeichnet:
Var, liocarpa 0. E. Schulz (n. var.). — Tota planta glabrescens. Ovarium par-
cissime pilosum vel glabrum. Siliquae glabrae.
Algerien: bei Gran (Doumergue, R. Fritze). — In Ostindien bei Agra
kultiviert (Stuhlmanü — im Februar blühend).
Vom Typus unterscheidet sich durch fast einfache Blätter:
Eruca. - 189
Var. longistyla (Pomel) 0. E. Schulz, — Velleruca longistyla Pomel, Mater. Fl.
atl. (1860) 12. — Eruca longistyla Pomel, Nouv. Mater. Fl. atl. (1874) 368; Batt.
et Trab. Fl.-de l'Alger. Dicot. (1888 — 1890) 55. — Folia minus divisa, ± simplicia,
inferiora Ivrala, lobo terminali maximoj superiora lanceolata, ad basin * inciso-dentata
aut omnia simplicia, oblonga, sinuato-dentata.
Südspanien: bei Malaga .(Kersten comm. C. Rensch). Südfrankreich: bei
Castelnau unweit Montpellier (Andre). Algerien: bei Oran (Boissier und Reuter).
Nota. Secund. Willkomm 1. c. planta foetidissima, in locis argiUosis salsis maxime
luxurians, in arenosis macra humills.
4. E. setulosa Boiss. et Reut. Diagn. pl. nov. 2. ser. V. (1856) 26; Battand.!
in Batt. et Trab. Fl. de l'Alger. Dicot. (1888 — 1890) 55. — Brassica setulosa Gosson,
Illustr. Fl. atlant. Fasel. (1882) 32, t. 23 et Compend. Fl. atl. II. (1885) 199. —
B. Munbyana Coss. et Dur. ap. Coss. 1. c, nomen nudum. — Planta perennis, rhizo-
mate sublignoso breviter multicipite ad apicem vestigiis petiolorum vetustorum comoso.
Gaules adscendentes, 10 — 40 cm longi, tei'etes, scaposi, pilis tenuibus rigidulis ca.
1 mm longis disperse obsiti vel glabrescentes. Folia cuncta rosulata, longe petiolata,
spathulata, obtusa, margine utrinque dentibus ca. 3 grossis remotis profunde dentata
vel subpinnatifida, rarius (sec. Gosson) integra, carnosula, pilis setuliformibus paten-
tibus 0,75 — 1 mm longis ciliata. Racemus tandem valde elongatus, 8 — 30-florus.
Pedicelli 8 — 3 mm longi, disperse setulösi vel glabri. Sepala ca. 1 cm longa, cito
decidua, oblonga, sub apice rotundato brevissime cuculliformia et parce setulosa, rubro-
violacea, Petala 16,5 mm longa, omnino intense violacea; lamina spathulata, apice
4,5. mm lata, dense tenuiter venosa, sensim in unguiculum tenuem trinervium cuneatim
angustata. Stamina 11: 10,5 mm longa; antherae oblongae, obtusae, 2,5 mm longae,
dilute flavae. Pistillum glabrum; ovariüm 14 — 20-ovulatum, in stylum latiusculum
paulo longiorem parum angustatum. Siliquae (juveniles mihi visae) in pedicellis 2 —
0,5 cm longis adscendentibus erectae, ovoideae, 1,2 — 1,5 cm longae, 3,5 — 4 mm diam.,
subito in rostrum 4,5 — 5 mm longum anguste ensiforme compressum contractae.
Siliquae maturae (secund. Gosson) pedicello subduplo vel subtriplo longiores, oblongae,
turgidae, tetragonae, sero dehiscentes ; valvis indurato-coriaceis demum haud torulosis
nervo medip valido recto carinatis venisque lateralibus transversis tenuibus donatis;
stylo lanceolato, compresso, siMquae longitudinem dimidiam subaequante, aspermo.
Semina irregulariter subbiseriata vel rarius subuniseriata, sub lente acriore vix punctulata.
Mediterrangebiet: in der südlichen Mediterranprovinz. In Algerien
nur in der Provinz Oran auf Bergwiesen mit lehmig-kalkhaltigem Untergrund. — Aaf
der Ebene Terni bei Tlemcen (Battandier und Trabut, PI. de l'Alg. n. 508,
A. Warion — im April blühend und fast fruchtend).
5. E. loncholpma (Pomel) 0. E. Schulz in Engler's Bot. Jahrb. UV. Beibl. Nr. 1 1 9
(1916) 56. — Brassica humilis Coss. in Ann. sc. nat. 4. ser. V. (1856) 40, non DG.
— B. loncholoma Pomel^, Nouv. Mater. Fl. atlant. (1874) 360; Battandier in Batt. et
Trab. Fl. de t'Alger. Dicot. (1888 — 1890) 55 et Fl. sjnopt. Alg. Tun. (19 02 — 1904)
31. — B. aurasiaca Goss. et Kral.! in Coss. Illustr. Fl. atlant. Fase. I. (1882) 31,
t. 22 et Gompend. Fl. atl. II. (1885) 199. — Diplotaxis humilis -GoAr. var.? £. al-
geriensis Rouy in Revue scienc. nat. X. (1882) 435, n. v. — Planta humilis, 0,10 —
0,15 m alt., perennis, sed (sec. Gosson)^ interdum a primo anno florens. Radix
crassissima, longa, superne multiceps. Scapi glabri vel pilis 1 — 1,2 mm longis patulis
disperse pilosi, teretes, violaceo-brunnei. Omnia folia basalia, rosulata, petiolis 1 — 2 cm
longis, ad basin dilatatis, tandem induratis et persistenlibus, pilis patentibus disperse
hispidis, obverse lanceolata, utrinque dentibus 2 — 3 obtusiuscuhs subpinnatifida, nunc
subintegra, 1 — 1,5 cm longa, pilis longiusculis disperse pilosa, laete viridia, interdum
rubro-marginäta. Racemus 8 — 25-florus. Pedicelli 3 mm longi, pilosuH. Sepala
3,5 — i mm longa, oblonga, apice pilis nonnullis setulosa. Petala 5,5 mm longa, pallide
flava, superne saltem violaceo-purpurascentia, deflorata intense purpureo-violacea, ad
unguiculum albescentia; lamina obovata, apice subemarginata, dense venosa, ad basin
190 Ö. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
sensim in unguiculum angustata. Stamina 3,5:2,3mm longa; antherae i,b mm
longae, oblongae, obtusae. Ovarium 16 — < 8-ovulatum, oblongo-ovatum, in stjlum
paulo breviorem tenuem contracta. Siliquae in pedicellis 5 — 7 mm longis, Immcrassis,-
patentibus suberectae vel patulae, 'oblonge- ellipsoideae, 1,6 — 2 cm longae, quadrangu-
lares, 3 — i mm diam., ad basin acutalae, ad apicem in rostrum 3,5 — 4 mm longum,
tenue, tetragonum subito contractae; valvae firmissimae, sero dehiscentes, nervo medio
crasso percursae, griseo-virides , nonnumquam violaceae. Semina ovoidea, 1 : 0,75 :
0,5 mm, dilute rubello-brunnea, punctulata.
Mediterrangebiet: in der südlichen Mediterranprovinz. Algerien: in
der Provinz Constantine auf Bergvsriesen und steinigen Plätzen bis in die obere montane
Region, am Djebel Cheliah (Aures) noch am Gipfel, 2300 m ü. M, — Bei Ain-Beida
(J. Reboud — im April blühend und fruchtend).
Specie? excludendae.
Eruca aquatica Moench ap. Steud. Nomencl. 1 . ed. (<82l) 315, 783 = Na-
sturtium amphibium R. Br.
E. arvensis Meigen, Deutschi. Ff. III. (18 42) 272 = Mo')-icandia arvensis (L.) DG.
E. barbarea Lam. Fl. frang. II. (1778) 497 = Barbarea vulgaris R. Br.
E. tanacetifolia Miller, Dict. 8. ed. (1768) n. 5 == Hugueninia tanaceti-
folia (L.) Reichb.
Subtribus II. Raphaninae.
RapJianinae v. Hayek, Fl. Steiermark I. (1909) 555 et Beih. Bot. Gentralbl. XXVII.
I.Abt. Heft2(l9H) 260 (excl. Erucaria, CaJcüe, Zilla, Physorhynchus, Fortuynia).
— Subordo III: Orthoploceae trib.'XVI. Raphaneae seu 0. Lomentaceae DG. Sjst. II.
(1821) 153, 649. — Sinapeae-Brassicinae PrantI in Engl.-Prantl, Pflzfam. III. 2. (1890)
175, ex ptft-te.
Glandulae nectariferae medianae semper exstantes, semiglobosae, oblongae, conicae,
stipitiformes, laterales subcubiformes, abrupte pyramidatae, semilunatae, saepe bilobae.
Antherae obtusatae; filamenta libera. Stigma depresso-capitatum, ± bilobum. Fructus
brevis vel elongatus, evidenter transversim biarticulatus; articulus inferior bivalvis, in-
terdum clausus, plerumque minutus, rarius rudimentarius et stipitiformis, rarissime
omnino abortivus; articulus superior semper clausus et seminifer, interdum lomentaceus.
Semina non alata; testa + reticulato-alveolata. Gotyledones longitudinaliter condupli-
catae, cordatae, reniformes, late ellipticae, apice dz emarginatae, rarissime marginibus
inflexis. — Herbae annuae vel perennantes, glabrae vel hispidae. Racemi sub anthesi
corymbiformes, rarius laxi, floribus flavis, ochroleucis, albis, interdum violaceis, saepe
venis obscurioribus pulchre pictis.
Gonspectus generum.
A. Articulus superior lomentaceus, sc. 3 — multilocellatus,
raro abortu 1 --— 2-locellatus.
a. Articulus inferior brevissimus vel obliteratus, inanis
vel 1-spermus; si exstans, bivalvis.
a. Articulus inferior omnino obliterafus. Septum de-
ficiens 12. Cossonia Dur.
ß. Articulus inferior brevis ; si evolutus, bivalvis. Sep-
tum evolutum.
I. Articulus superior membranaceus, a dorso com-
planatus et alatus 13. Hemicrambe Webb.
II. Articulus superior induratus, cylindricus ... 1 4. Raphamis L.
b. Articulus inferior manifestus, clausus, 1 — 3-spermus.
Septum nullum 15. Enarthrocatpus Labill.
Cossonia. • 1^1
B. Articulus superior i — 2-spermus, interdum inanis.
a. Articulus superior locellis superpositis (i — )2 excellens \ 6. Eremophy ton BegninoL
b. Articulus superior locellis collateralibus 2- vel l-lo-
cellatus.
a. Articulus superior 2-locellatus.
•I. Articulus inferior 2 — 1 2-spermus, major quam
superior \7. Morisia Gay. ■
H. Articulus inferior 2-spermus, minor quam su-
perior 18. Guiraoa Coss.
ß. Articulus superior 1 -locellatus.
I. Articulus inferior locellis \ — 4 superpositis in-
structus 19. Gordylocarpus Desf.
II. Articulus inferior locellis juxta positis 2- vel \-
locellatus vel obliteratus,
\. Articulus inferior 6 — 8-spermus ..... tO.'Fezia Pitard.
2. Articulus inferior 1 — 3-sperm.us vel sterilis.
* Semen in articulo superiore pendulum.
f Articulus inferior deficiens. Cotyledones
marginibus introflexis 21. Calepina Adans.
ff Articulus inferior ± evolutus.. Cotyle-
dones marginibus non introflexis.
Q Articulus superior globosus, laevis
vel rugulosus. Stigma sessile. Septum
nullum 22. Cramhe L.
(30 Articulus superior ellipsoideus, tuber-
culatus, in rostrum attenuatus. Sep-
tum initio exstans 23. Äremena Coss. et Dur.
** Semen in articulo superiore erectum.
f Sepala persistentia. Articulus superior
echinatus . 24. Muricaria Desv.
ff Sepala caduca. Articulus superior cos-
tatus vel sublaevis.
O Articulus inferior superne exappen-
diculatus.
/S Articulus superior non auricu-
latus.
X Articulus superior crassior
quam inferior, circuitu teres.
Petala flava 25. Rapistrum Crantz.
X X Articulus superior inferiori
aequicrassus, tetragonus. Pe-
tala alba 26. Didesmus Desv.
/\/\ Articulus superior auriculatus . 27. Otocarpus Dur.
(30 Articulus inferior superne appen-
dicibus duabus armatus 28. Ceratoen&mum Coss.
[öt Bai.
12. Cossonia Durieu.
Cossonia*) Durieu de Maisonneuve in Ann. sc. nat. Bot. 3. ser. XX. (1853) 82,
t. 6; Coss. Illustr. Fl. atlant. Fase. II. (1884) 52, t. 36, 37 et Compend. Fl. atl. II.
(1885) 95, 222; Prantl in Engl.-Prantl, Pflzfam. III. 2. (1890) 182; Dalla Torre et
Harms, Gen. Siphonog. (1901) 186; v. Hayek in Beih. Bot. Centralbl. XXVII. 1. Abt. Heft 2
*) »Genus Cossonia quod mihi, in aeternum amicitiae nostrae Signum, semper defletus
coUaborator Durieu de Maisonneuve dicatum voluit . . .« (ex E. Cosson).
192 • 0. E. Schulz. — Gruciferae-Brassiceae.
(19H) 272. — Raffmaldia Godron, Florul. Juvenal. {. ed. (1853) 5, etiam in Mem.
Acad. Montpell. sect. med. I. (<853) 413, et ed. 2. (1854) 52; Benth. et Hook. f. Gen.
I. 1. (1862) 101.
Sepala erecta, exteriora sublinearia, apice acuto cucullata, interiora late oblonga,
obtusiuscula, omnia, praesertim interiora, basi saccata. Petala lilacino-purpurea, venis
densissimis saturatioribus picta, vel flava; lamina anguste obovata, apice truncata vel
rotundata, ad basin cuneatim in unguiculum filiformem aequilongum angustata. Glan-
dulae nectariferae laterales depressae, medianae semiglobosae. Stamina 6 ; antherae
oblongae, obtusae. Pistillum anguste cylindricurh; gynophorum nullum; ovarium 6 — 10-
ovulatum, in stylum aequilongum vel duplo longiorem vix attenuatum; stigma depresso-
capitatum, vix bilobum. Siliquae oblongae, breviusculae, tetragonae vel compressae,
indehiscentes, suberoso-coriaceae, septo cai'entes, in locellos 3 — 10 monospermos super-
positos divisae, rarius ad locellos 1 — 2 reductae, inter locellos isthmis fungosis ±
nodoso-incrassatis tandem transverse in lomenta secedentes, rostro caduco instructae.
Semina cuncta pendufa, compresso-ovoidea, brunnea, ad hilum nigra; testa laevis;
funiculi lineares. Cotyledones longitudinaliter conduplicatae, sessiles, apice late emargi-
natae et in emarginatura 2-crenulatae. — Plantae perennes. Folia omnia rosulata,
simplicia et dentata vel Ijrato-pinnatiflda vel subpinnatisecta. Pedicelli solitarii ex axillis
foliorum basalium, fructiferi arcuato-deflexi.
Species 2 in regione mediterranea australi Algeriae et imperii maroccani planitieni
excelsam et loca montana incolunt.
Glavis specierum.
A. Pistillum stylo 4,5 mm longo, ovario aequilongo instructum.
Siliquae a pedicello non secedentes, quadrangulae ; locelli
approximati; rostrum usque 7 mm longum \. C. africana.
B. Pistillum stvlo 7,-^ — 9,5 mm longo, ovario duplo longiore
praeditum. Siliquae a pedicello cito secedentes , com-
pressae; locelli remoti; rostrum usque 12 mm longum . .2. C. platycarpa.
1. C. africana Dur, in Ann. sc. nat. Bot. 3. ser, XX. (1853) 83, t. 6; Coss.
lllustr. Fl. atlant. Fase. II. (1884) 52, t. 36 et Compend. Fl. atl. II. (1885) 223; Batt.
et Trab. Fl. synopt. Alg. Tun, (1902 — 1904) 23; Tbellung, Fl. advent. Montpell.
(1912) 274. — Raffenaldia primuloides Godr. Florul. Juvenal, 1, ed. (1853) 5, etiam
in Mem. Acad. Montpell, I, sect, med. (1853) 413, et ed. 2. (1854) 52. — Raphamis
primuloides Delile ap. Godr, 1, c, — Planta acaulis, caespitosa. Radix palaris, longe
descendens, ad coJlum multiceps, Folia numerosa, petiolo 2,5 — 4,5 cm longo, pilis
rigidis patentibus 1 — 1,5 mm longis disperse hispido, sublyrato-pinnatisecta, 2 — 4-juga,
lobo terminali lobulis breviter ovatis obtusis integris vel parce repando-dentalis trilobo,
lobis lateralibus superioribus late oblongis, parce denticulatis, inferioribus late triangu-
latis, saepe ad rhachim lobulis minutis acutis interruptis, interdum etiam simplicia,
spathulata, remote dentata; omnia carnosula, glaucescentia, ad rhachim et marginem, prae-
sertim ad dentium apicem' pilis rigidis disperse obsita, caelerum glabra, Flores grandes,
10 — 40 corymbosim congesti. Pedicelli solitarii ex axillis folidrum, 1 — 2,5 cm longi,
glabi'i, adscendentes, Sepala 6 — 10 mm longa, valde membranacea, pilis patulis
1 — 1,5 mm longis disperse hispida. Petala 1,2 — 2 cm longa, lilacino-purpurea Vel
flava (sec. Cosson), Stamina 7 — 11:9 — 11,5 mm; antherae 2 — 3 mm longae; fila-
menta superne violacea, Ovarium stylo recto aequilongum. Siliquae in pedicellis 1 —
2,5 cm longis, 1 mm crassis, tandem arcuato-recurvatis 2 — 4,5 cm longae, tetragonae,
lateribus ± excavatis et marginibus undulatis, 3 — 5 mm crassae, flavidae, laeves, demum
in lomenta secedentes, ad apicem in rostrum conicum 4,5 — 7 mm longum tandem
caducum attenuatae. Semina 2,5 : 1,8 : 0,73 mm. — Fig. 7 Ä.
Mediterrangebiet. — ■ Südliche Mediterranprovinz: in Algerien auf
offenen, grasigen Plätzen, Brachfeldern, zwischen Saaten, gern auf Tonboden. — AI-
Cossonia, Hemicrambe. 193
gerien: bei Djelfa (Reboud — im Februar und März blühend, April bis Juni fi*uch-
tend), Geryvilie (E. G.Paris, It. bor.-afr. n. 214). — Marocco: an der algerischen
Grenze auf dem Dj. Aiach bei Ouclida (Jourdan nach Coss.). — Ungefähr i. J. 1823
bei Port-Juvenal in Süd-Frankreich von Delile eingeschleppt beobachtet. ■
Var. ß. intermedia (Cosson) 0. E. Schulz. — Cossonia intermedia Coss.! Illustr.
Fl. atlant. Fase. II. (1884) 53 et Compend. Fl. atl. II. (1885) 224. — Petiolus folia-
que hispidiora. Siliquae ad placentas pilis patentibus disperse hispidae.
Marocco: im Südosten der Provinz Demnat im Distrikt Netifa am Dj. Takreda
(Ibrahim Ammeribt — am 12. Juni blühend und fast fruchtend).
2. C. platycarpa Coss.! Illustr. Fl. atlant. Fase, II. (1884) 54, t. 37 et Compend.
Fl. atl. II. (1885) 225. — Radix perennis, superne 1 — 1,5 cm crassa, multiceps; caudices
petiolis persistentibus comosi. Folia numerosa, petiolo 1,5 — 7 cm longo, glabro,
Ijrato-pinnatipartita, 1— 4-juga, lobo terminali obovato, repando-crenato, lobis late-
rahbus multo minoribus, semiovatis vel triangulatis, zb integris, interdum subsimplicia,
spathulata; omnia carnosula, saepe zh violacea, glabra vel rarius pilis rigidis 0,5 — 0,75 mm
longis dispersis utrinque hispida. Flores corymbpsim conferti. Pedicelli 0,5 — 2,5 cm
longi, glabri vel superne disperse hispidi. Sepala 8 — 1 1 mm longa, tantum exteriora
ad apicem parce pilosa. Petala 1,5 — 2 cm longa, initio flavida, dein violacea. Stamina
11 — 16:9 — 13,5 mm; antherae 2 — 3,5 mm longae. Ovarium in stylum 2-plo lon-
giorem, ad apicem subcurvatum attenuatum. Siliquae in pedicellis 1 — 3,5 cm longis,
1 mm crassis, 0,6 — 3,7 cm longae, valde compressae, 5 — 7 mm latae, 1,5 mm
crassae, albido-flavae vel subviolaceae, aliae sub i'osula iohorum basalium absconditae,
ahae inter folia emergentes, heteromorphae, a pedicello cito secedentes, inferne saepius
irregulariter truncatae, subcordatae, subsagittatae, ahae late lineari-lanceolatae, ahae
oblongae vel ovatae, interdum ad locellum unicum redactae (sec. Cosson), omnes
apice obtusatae et subito in rostrum usque 1 2 mm longum tenue mox caducum con-
tractae. Semina suborbiculata, 3,5 : 3,5 : 1 mm.
Südwestliche Mediterranprovinz. — • Marocco: am Djebel Ghat im Gebiet
Bou-Oulli der Provinz Demnat (Ibrahim Ammeribt — im Juni blühend, Juli
fruchtend).
13. Hemicrambe Webb.
Hemicrambe*) Webb in Ann. sc. nat. Bot. 3. ser. XVI. (I85l) 248 t. 19; Benth.
et Hook. f. Gen. I. 1. (1862) 99; Coss. Illustr. Fl. atlant. Fase. II. (1884) 50 t. 35
et Comp. Fl. atlant. II. (1885) 95, 218; Prantl in Engl.-Prantl, Pflzfam. III. 2. (1890)
180; Dalla Torre et Harms, Gen. Siph. (1901) 186; v. Hajek in Beih. Bot. Centralbl.
XXVII. <.Abt. Heft 2 (1911) 270.
Sepala erecto-patula, exteriora oblonga, superne dilatata, apice obtusa, interiora
late oblonga, obtusiuscula, basi non saccata. Petala flava; lamina late obovata, apice
rotundata, paucivenosa, ad basin subito in unguiculum tenuem paulo breviorem an-
gustata. Glandulae nectariferae laterales depressae, medianae breviter oblongae. Sta-
mina 6; antherae oblongae obtusae. Pistillum clavatum, biarticulatum ; gynophorum
breve; articulus inferior brevis, tenuis, ovulo unico pendulo instructus vel vacuus; ar-
ticulus superior multo longior, oblongus, anguste alatus, ovulis ca. 6 erectis vel penduhs ;
Stigma stylo non distincto sessile, depressum. »Siliquae biarticulatae, tenuiter membra-
naceae, septigerae (sed sec. v. Hayek septo carentes!), articulis non secedentibus ; ax'-
ticulus inferior brevissimus, manifeste bivalvis, oblongus vel linearis, =b compressus,
1- vel 0-spermus; articulus superior elongatus, late lineari-oblongus, a dorso complanatus,
marginibus acutis in parte superiore marginatus, facie utraque longitudinaliter sub-5^
nervius, unilocularis, nempe septo ad marginem membranaceum angustum redacto vel
deficiente, valvis inter semina incrassato-septuliferis in locellos 3 — 4 rarius 2 super-
positos monospermos divisus. Semina ovata, compressiuscula, immarginata, in articulo
*) Nomen e vcrbis graccis rfii (semi) et xQo/jßr] [Brassica oleracea) formatum.
A. Engler Das Pflanzenreich. IV. (Embryophyta siphonogama} 105. >| 3
194 0. E. Schulz. — Gruciferae-Brassiceae.
inferiore pendula, in superiore extimum erectum caetera pendula vel unum alterumve
erectum; testa reticulata; funiculi breves, filiformes. _ Cotyledones longitudinaliter con-
duplicatae« (sec. Cosson). — Suffrutex glaberrimus. Gaules adscendentes, ramosi. Folia
inferiora lyrato-pinnatilobata. Racemi breves, nudi. Pedicelli longiusculi.
Species unica insignis maroccana in rupibus calcareis stat.
H. fruticulosa Webb in Ann, sc. nat. Bot. 3. ser. XVI. {iS^\) 248 t. <9; Ball!,
Spicil. Fl. marocc. in Linn. Journ. Bot. XVI. fl 878) 336; Coss. Illustr. Fl. atlant.
Fase. II. (1884) 51 t. 35 et Comp. Fl. atlant. II. (1885) 219. — Planta suffruticosa,
glaberrima, 0,20 — 0,40 m alt., habitu Brassieam aemulans. Caudex lignosus, crassissi-
mus, superne in caudiculos durissimos divisus. Gaules assurgentes, obtusanguli,
supei'ne ramosi. Folia inferiora saepe rosulato-conferta, petiolo longo (3 — 10 cm),
Ijrato-pinnatilobata vel subsimplicia, lobo terminali maximo, circuitu ovato vel orbicu-
lato, basi cordato vel truncato vel cuneato, lobulis utrinque ca. 3 obtuse grosse crenato-
dentatis inferioribus profundius separatis , lobis lateralibus paucis saepe remotis et
minutis; folia caulina multo minora et angustiora, breviter petiolata, obovata vel ob-
longa, apice obtusa, ad basin cuneata, margine remole grosse dentata, summa linearia,
integra. Racemus sub anthesi dense corymbiformis, dein parum elongatus, 20 — 35-
florus. Pedicelli filiformes, 8 — 6 mm longi. Siliquae densiusculae, in pedicellis filiformibus
crecto- patentes.
Mediterrangebiet. — Südwestliche Mediterranprovinz. Marocco: in Fels-
spalten des Dj. Beni-Hosmar bei Tetuan 900 m ü. M. (Ball und Hooker — im April
1871 kaum blühend, nach Webb, der die Art i. J. 1827 auffand, im Mai blühend und
fruchtend).
14. Raphanus l.
Raphanus*) L. Spec. pl. ed. 1. II. (1753) 669; DG. Syst. II. (1821) 662 et Prodr.
[. (1824) 228; Spach, Bist. nat. veget. VI. (1838) 333 — 339; Benth. et Hook. f. Gen.
plant. I. 1. (1862) 101; Boiss. Fl. Orient. I. (18 67) 400; Prantl in Engl.-Prantl,
PHzfam. III. 2. (1 890) 1 79 ; Dalla Torre et Harms, Gen. Siph. (1 901 ) 1 86 ; v. Hajek in Beih.
Bot. Centralbl. XXVII. 1. Abt. Heft 2 (1911) 271. — Raphanus et Raphanistrum Tournef.
Instit. (1700) 229, 230 t. 1 1 4, 115. — Raphanistrum Ludwig, Definit. gen. pl. (1760)
219; Adans. Fam. II. (1763) 424. — Dondisi^a Scopoli, Introd. (1777) 316. —
Onnycarpus Necker, Eiern. Bot. III. (1790) 82 t. 38, fig. 11. — Durandea Delarbre,
Fl. Auvergne 2. ed. (1800) 365. — Rhaphanus Doli, Rhein. Fl. (1843) 602. — Ra~
phanos St. Lager in Ann. Soc. bot. Lyon VIL (1880) 65, 133.
Sepala oblonga, interiora paulo latiora, omnia apice obtusa, exteriora sub apice
saepe brevlssime cucuUata, interiora basi subsaccata, plerumque erecta. Petala late
obovata, subito in unguiculum longum angustissimum contracta, flava, alba, violacea ;
lamina venis distantibus plerumque insigniter reticulato-venosa. Glandulae nectariferae late-
rales minutae, depressae; medianae semiglobosae vel stipitiformes. Stamina 6; anlherae
oblongae, obtusae. Gynophorum nullum; ovarium subulatum, biarticulatum, articulo in-
feriore brevissimo, articulo superiore multo longiore biloculari in parte inferiore ovulis
2 — 21 praedito; stigma minutum, hemisphaericum, subbilobum. Siliquae cyhndricae,
biarticulatae ; articulus inferior plerumque inanis, brevissimus vel obliteratus, rarius mono-
spermus (vel sec. Spach 1. c. rarissime bispermus) et manifeste bivalvis, superne apertus,
persistens: valvae ca. 3,5 mm longae, trinerves et reticulato-nervosae, a placenlis mani-
festis articulo superiore delapso secedentes, septum completum, parieti adpressum ; ar-
ticulus superior deciduus, indeliiscens, mono-usque polyspermus, septo serpentino-flexuoso
ihitio manifesto dein evanido alternatim parietibus adpresso percursus, igitur in locellos
firmos monospermos septis spuriis clausos superpositos intervallis membranaceis
bilacunosis separatos divisus, in vivo laevis, longitudinaliter striatus, in sicco stran-
*) Nomen raphanus apud Plinium [qarpuui; Theophrast.) designat R. sativum L., cf. R,
V. Fischer-Benzon, Altdeutsche Gartenfl. (1894) H 3.
Raphanus. 195
gulatus et ad constrictiones dz separabilis, ad apicem in rostrum ± longum atte-
nualus, interdum in cultura fungoso-incrassatus et lacunis irregularibus completus. Se-
mina ovoidea vel subglobosa, rarius oblonga, 1,5 — 4 mm longa, pendula, brunnea;
testa reticulata, raro sublaevis; funiculus subnuUus. Cotyledones longitudinaliter con-
duplicatae, sessiles, apice profunde emarginatae. — Herbae annuae, rarius bi- vel triennes,
dr hispidae. Radix palaris, saepe incrassata, Gaules erecti, ramosi. Folia lyrato-
pinnatisecta. Racemi nudi.
Species 8 praecipue in regione mediterranea solo arenoso, argilloso, calcareo, salso
obviae,
Conspectus sectionum.
A. Calyx sepalis erectis clausus. Petala 1,6—2,6 cm
longa; laminajenis distantibus reticulato-venosa.
Siliquae erecto-patulae. Semina ovoidea . . . Sectio I. Raphanis DG.
B. Galyx sepalis erecto-patentibus apertus. Petala
i cm longa; lamina dense venosa. Siliquae
pendulae. Semina oblonga Sectio IL Hesperidopsis Boiss.
Sectio I. Baphanis DG. eraend.
Sect. I. Raphanis DG. Syst. II. (1821) 663 et Prodr. I. (1824) 228. — Sect. 11.
Baphanistrum DG. 1. c. 666 et 229. — Raphanotypus Dumortier, Fl. belg. (1827) 122.
— Flores majusculi. Sepala erecta. Petala 1,6 — 2,6 cm longa; lamina venis distantibus
insigniter reticulato-venosa. Stamina exteriora paulo tantum breviora quam interiora.
Pedicelli fructiferi 1 — 4 cm longi. Siliquae erecto-patulae, basi articulo inferiore bre-
vissimo sed manifesto instructae; articulus superior a basi seminifer, ± strangulatus, ad
apicem longe (0,6 — 6 cm vel ultra) rostratus, interdum setulis erecto-patentibus dz asper.
Semina subglobosa vel ovoidea; testa reticulata.
Clavis specierum.
A. Siliquae tenues, 1,8 — 6 mm diam., parietibus firmissimis
praeditae, fragilissimae. Radix semper annua.
a. Siliquae in rostrum 0,6 — 2 cm longum attenuatae. Ova-
rium 4 — 11 -ovulatum.
a. Siliquae 3,5 — 4 mm diam Li?, rajyhanistrum.
ß. Siliquae 1,8 — 3 mm diam 2. Ä microcarpus.
b. Siliquae in rostrum 1,5 — 6 cm longum pugioniformiler
attenuatae. Ovarium ovulis 2 — 5 3. R. rostratus.
B. Siliquae crassae, 0,5 — 1,4 cm, raro usque 2,5 cm diam.,
parietibus fungosis excellentes, aegre vel haud separabiles.
Radix saepe bi- vel triennis.
a. Siliquae 0,5—0,8 cm diam., strangulatae; rostrum su-
bulatum. Ovarium ovulis 3 — 8.
«. Foliorum lobi laterales valde approximati. Petala 1,6 —
2,5 cm longa i. R. maritimtis.
ß. Lobi laterales foliorum inter sese remoti. Petala 1 ,4 cm
longa ö. R. landra.
b. Siliquae 0,8 — 2,5 cm diam., vix strangulatae vel continuae;
rostrum conicum. Ovarium ovulis 10 — 21.
a. Petala 1,7 — 2,2 cm longa. Ovula 10 — 12. Siliquae
3 — 9 cm longae 6. i?. sativus.
ß* Petala 2,6 cm longa. Ovula 14 — 21. Siliquae valde
elongatae, 20 — 60 cm longae vel ultra 1. R. caudatus.
13*
196 0. E, Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Species collectiva: R. raphanistrnm L, (n. i — 3).
i. R. raphanistrum L. Spec. pl. ed. 1. II. (1753) 669 et Amoen. acad. VI. (1764)
448 cum ic; Hill, Veget. Syst. XII. (1767) t. 15, flg. 2; Curtis, Fl. londin. (1777^
1787) t. 267 et ed. Graves III. (1826) t. 91; Martyn, Fl. rustic. II. (1793) t. 71; Plenck,
Icon. pl. medic. VI. (l 794) 20 t. 51 9; Sowerby, Engl. Bot. XII. (1801) t. 856; Schkuhr,
Bot. Handb. II. (1805) 283 t. 188; Hayne, Darstell. Beschr. Arzneyk. II. (1809) t. 15;
Svensk Bot. IX. t. 623, n. v.; DG. Syst. II. (l82l) 666 et Prodr. I. (1824) 229; [u.
albus) Schübler et v. Martens, Fl. Württemb. (1834) 415; Barker- Webb et Berthelot,
Phytogr. Canar. I. (1836 — 1840) 83 t. VIII^, fig. 8 — 14; Baxter, Brit. Phaenog. Bot.
V. (18 40) t. 359; Bertol. Fl. ital. VII. (1847) 177; Peterm. Deutschi. Fl. (1849) 58
t. H, fig. 82a— o; Payer, Traite Organogen. (1857) 216 t. 44, fig. 41—43; Boiss. Fl.
Orient. I. (1867) 401; Gusin et Ansb. Herbier Fl. frang. H. (186») t. 193, n. v.;
Willkomm in Willk. et Lange, Prodr. FI. hisp. III. 4. (1880) 749; [ß. alhiflarus) Öelak.
Prodr. FI. Böhm. IV. (1881) 864; (var. albus Bönnigh. ap.) v. Uechtritz im 59. Jahres-
ber. Schles. Ges. vaterl. Gült. (1882) 327; Schlechtend. Hall. Fl. Deutschi. XV. (1883]
t. 1511; [a. raphanistrum] Cosson, Gomp. Fl. atlant. II. (1885) 221; (var. arvensis)
Woerlein in Deutsch. Bot. Monatsschr. III. 4 — 5. (1885) 50; (a. typicus f. arvensis)
Beck, Fl. Nied.-Österr. II. (1892) 499; Britt. et Brown, 111. Fl. North. Un. St. II. (1897)
121, fig. 1707; Fiori et Paoletti, Fl. Ital. illustr. I. 4. (1899) 163, fig. 1419; Busch in
Fl. caucas. crit. IV. 3, (1908) 287. — Rapistrum flore albo Entcae foliis Lohel. Icon.
(1581) t. 199, fig. 1 (partim cum bracteis!). — Raphanus sylvestris Gerarde, Herb.
(ed. 1. 1597, ed. 2. 1633!) 240. — Lampsana apula Plinii et Dioscoridis Golumna,
Ecphras. pl. (1616) 261 t. 263. — Rapistrum flore albo striata 3. Bauh. Hist. II. (1651)
851 ic. — Älsine nodosa Dalechampio Ghabr. Sciagraph. (16 66) 273 ic. — Rapha-
nistrum siliqua articulata glabra majore et minore '^Iot\s. PI. oxon. IL (1680) sect. III.
t. 13, fig. 1 — 2, 4. — Raphanistrum Brassicae sylvestris foliis minoribiis flore candido
Gupani, Panphyt. sie. (1713) t. 42. — Rapistrum raphanistrum Grantz, Glass. Gruci-
form. emend. (1769) 107. — Sinapis arvensis 0. F, Müller, FI. danic. IV. 12. (1777)
4 t. 678, non L. — Raphanus sylvestris Lam. Fl. frang. II. (1778) 495; (var. albus)
Rouy et Foucaud, Fl. France II. (1895) 66. — R. cornutus Gilib. Fl. lithuan. H. (1782)
57, n. V., et Exercit. Phytol. I. (1795) 232. — Rapistrum arvense AUioni, Fl. pede-
mont. I. (1785) 258. — Raphanistrum Zampsawa Gaertner, De Fruct. Sem. II. (1791)
300 t. 143, fig. 6; (var. ß) Boenningh. Prodr. Fl. Monast. (1824) 191; Gaspary in Nees
ab Esenbeck, Gen. pl. Fl. germ. Fase. XXVII, (1853) t. 14, 15; (/. album) F. Gerard
in Revue bot. Toulouse VIII. n. 85. (1890) 55. — Brassica erucastrum Bulliard, Her-
bier'Franc. VII. (1780 — 1795) t. 331 (sil. excl.), non L. — Raphanistrum inyiocuum
Medic. in Usteri, Annal. Bot. VIII. (1794) 39 et Moench, Method. (1794) 217; Ledeb.
Fl. rossic. I. (1842) 225, non 771. — Raphanus infestu^ SaXisb. Prodr. Ghapel Allert.
(1796) 273. — Durandea unilocularis Delarhrej FI. de l'Auvergne 2. ed. (1800) 365,
n. V. — Raphanus articulatus Stokes ö. albus Stokes, Bot. Mater. Medic. III. (1812)
483. — Raphanistrum segetum Baumgart. Enum. stirp. Transsilv. II. (1816) 280;
Reichb. Deutschi. FI. I. (1837 — 1838) 25 t. III, fig. 4172; {ß. arvense) Ruprecht, Fl.
ingr. I. (1860) 115; (var. vefrsicolor f. c) Schur, Enum. pl. Transsilv. (1866) 75; (a.
album Boenningh. ap.) Ducommun, Taschenb. Schweiz. Bot. (1869) 82. — Brassica
h'eleniana Burchell ap. DG. Syst. Nat. II. (1821) 595 et Prodr. I. (1824) 215; Spreng.
Syst. II. (1825) 910; London, Hort. Brit. (1830) 264, prob. — Raphanistnim ai-vense
Merat, Nouv. FI. Envir. Paris 2. ed. II. (1821) 309; Wallroth, Schedul. critic. (1822)
336; (var. album] Link, Handb. IL (1831) 281; Dietr. FI. Regni boruss. VL (1838)
t. 432. — R. vulgare S. F. Gray, Nat. Arrang. Brit. pL IL (1821) 687, n. v. — Ra-
phanus fugax Presl, FL sie. L (1826) 109; Guss. FL sie. Synops. IL 1. (1843) 139.
— R. raphanistrum L. B. Columnae Tenore, FL napol. IV. Syll. (18 30) 89. — R.
arvensis (var. segetum] Gesati et Fenzl in Friedrichsthal, Reise Neugriechenl. (1838) 265,
nomen; Rossi, FL Mont. Calv. p. 15 sec. Garuel in Pari. FL ital. IX. (1893) 1018. —
Raphanus.
197
Fig. 26. Eaphanus raphanistrum L. A Planta florifera. B Sepalurn exterius. C Sepalum
interius. D Stamen brevius. E Pistillum. F Petalum. O Fruclus. — R. Aucheri ßoiss. H
Fructus. J Fructus Sectio longitudinalis. — B. sativtis L. K Fructus tenuis. L Fructus
crassus. M Fructus Sectio longitudinalis. (Icon. origin.)
5^98 ^- ^' Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Raphanistrum silvestre Aschers. Fl. Prov. Brandenb. (186 4} 65. — Raphanus stylosus
Dulac, Fl. Depart. Uautes-Pyren. (1867) 194. — Eaphanistrum fugax NymsLii, Conspect.
Fl. europ. Fase. I. (1878) 29. — Raphanos longistylus St. Lager in Ann. Soc. bot. Lyon
VII. (1880) 65. — Raphanos raphanistru/ni St. Lager in 1. c. 133. — Raphanus sege-
tum Glavaud, Fl. Gironde in Act. Soc. Linn. Bordeaux XXXV. (1881) 288 t. 13, Og. 8.
— R. raphanistrum L. ß. fugax Arcangeli, Compend. Fl. ital. (1882) 49; Lojac. Fl.
sie. L 1. (1888) 73; Batt. et Trabut, Fl. de 1' Alger. (188 8—1890) 31. — Rapha-
nistrum raphanistrum Karsten, Deutsch. Fl. (1880 — 1883) 673 cum ic. — Caulis
raphanister E. H. L. Krause in Bot. Centralbl. LXXXI. 6. (1900) 207. — Crudfera
raphanistrum E. H. L. Krause in Sturm, Fl. Deutscbl. 2. ed. VI. (1902) 124 t. 40. —
Raphanus raphanistrum subspec. segetum Bonnier (1911); Thell. in Hegi, 111. Fl. Mitt.
Eur. IV. 38. (1918) 276 t. 131, fig. 5, üg.l90m—q, etiam subvar. arvensis Thell.
1. c. 277, etiam f. albus Thell. 1. c. — R. raphanistrum L. subspec. eu-raphanistrum
Briquet, Prodr. Fl. Corse II. 1. (1913) 97. — Badix annua. Caulis erectus, 0,15 —
0,60 m alt., raro altior, a basi vel tantum superne ramosus, obtusangulus, flexuosus,
pilis 0,2 — 1 mm longis conicis subreflexis ad basin ± dense ad apicem disperse his-
pidus, subpruinosus, interdum basi violaceus; rami divaricati, interdum in axillis pur-
pureo-maculali. Folia inferiora petiolo brevi 2 cm longo piloso interdum violaceo, lyrato-
pinnatisecta, 4 — 5-, raro usque 7-juga, lobo terminali suborbiculari, obsolete trilobo,
margine crenato-repando, cum lobis proximis =b confluente, lobis lateralibus oblongo-
ovatis, obtusis, repando-crenatis, latere inferiore ad rhachim auriculatis, imis minutis,
triangulatis, integris; folia media petiolata, 3 — 2-juga, lobo terminali ovato, acutiusculo,
grosse dentato; folia superiora petiolo 1,5 — 0,5 cm longo, simplicia, oblongo - ovata,
profunde remote dentata; folia summa linearia, integra; omnia crassiuscula, pilis dis-
persis adpressis rigidis 0,5 — 1 mm longis utrinque hispidula ciliataque. Racemus sub
anthesi laxus, 15 — 25-, raro usque 50-florus, deinde valde elongatus. Pedicelli 2 —
1 cm longi, glabri vel passim setulosi. Flores majusculi, saepe pendentes. Calyx clausus;
sepala 9 — 10 mm longa, obtusa, exteriora linearia, sub apice vix cornuta, interiora ob-
longa, basi saccata, flavida vel rubra, glabra völ disperse setulosa. Petala 1,6 — 2,1 cm
longa, alba vel rarius pallide rosea = f. caerulescens Thell. ap. Hegi I. c. 277, venis
violaceis vel nigrescentibus rarius luteo-viridibus pulchre picta, desiccata violacea; lamina
obovata, apice rotundata vel subemarginata, venis distantibus reticulata, ad basin in ungui-
culum tenuem aequilongum angustata. Stamina 10 — 1 I : 1 1 — 12,5 mm longa; antherae
oblongae, obtusae, 2,5 mm longae. Pistillum lineare, glabrum, biarticulatum, interdum
violaceum,articulo inferiore plerumque sterili 1 — 1,^2 mm longo stipitiformi, articulo superiore
ü — 1 1-ovulato, in stylum ca. 4 mm longum excurrente; stigma minutum, capitatum, sub-
bilobum, stylo aequilatum. Siliquae in pedicellis erecto-patentibus vel adscendentibus
3 — 1 cm longis suberectae, lineares, 3,5 — 8,8 cm, raro usque 10 cm longae, teretes,
3,5 — 4 mm diam., basi articulo inferiore ^terili stipitiformi turbinato 1,5 mm longo
aspermo, rarius fertili globoso 3,5 mm diam. bivalvi monospermo biarticulatae ; ar-
ticulus superior lomentaceus, nempe locellis 2 — 10 breviter ellipsoideis vel subglobosis
3 — 5 mm longis firmissimis utrinque nervis longitudinalibus 5 — 7 striatis et tandem
sulcatis unilocularibus interdum nonnullis rudimentariis moniliformis, ad apicem in rost-
rum 1 — 2 cm longum attenuatus, denique fragilis, albidus. Semina e funiculo subnullo
pendula, ovoidea vel subsphaerica, subcompressa, 2 — 3 mm longa, 1,5 — 2 mm lata,
1 — 1,5 mm crassa, dilute brunnea, ad hilum nigro-maculata, testa reticulata. — Fig.
Mitteleuropäisches Gebiet, dringt auch in das subarktische Gebiet ein,
erreicht ungefähr an der Wolga die Ostgrenze; die typische Form mit weißlichen Blüten
herrscht vor im südlichen Gebiete. Auf Äckern und an wüsten Stellen, unter dem Ge-
treide oft in großer Menge, neben Sinapis arvensis das lästigste Unkraut, besonders
in Gersten- und Haferfeldern des nördlichen Areals, welche oft ganz gelb gefärbt er-
scheinen (Wildrettich, Hederich; vgl. L. Diels, Ersatzstoffe aus dem Pflanzenreich
ri918] 208, Fig. 262); steigt in den Alpen bis 1640 m ü. M. (nach Dalla Torre und
Raphanus, 199
Sarnthein); blüht vom Mai bis zum Eintritt des Frostes und kommt hauptsächlich
auf sandigem, aber auch auf kalk- und salzhaltigem Boden vor. — Schweden: bei
Upsala (N. J. Andersson). Auf den friesischen Inseln: Amrum (Mecklenburg)
und Borkum (0. v. Seemen); Sathsen: bei Leipzig (Richter ap. Reichb. Fl. germ.
exs. n. 665), Dresden (Reichenbach n. 666); Donnstetten in der Schwäbischen Alb
(Kemmler in C. Baenitz hb. europ.). Rußland: in Livland bei Riga (C. Lucas,
G. Schweinfurth), bei Alexino im Gouvernement Smolensk (A. Purpus), bei Uspen-
skoje im Distrikt Zwenigorod des Gouv. Moskau (A. Choroschkow im hb. Fl. ross.
Acad. Petrop. Fase. XXIII, n. H08), bei Nishni-Nowgorod (Th. Nenjukow); im Kau-
kasus und Transkaukasien hier und da (nach Busch). — Steiermark: bei Graz
430 m ü. M. (Reiter ap. v. Hayek, Fl. stir. exs. 17. Lief, n. 847); Tirol: bei Bozen
auf dem Ritten (v. Hausmann n. HH); Salzburg: Wildbad Gastein beim Hirsch
(G. Schweinfurth).
Mediterrangebiet. — Südwestliche Mediterranprovinz: bei Rabat (Abdul
Grant), Tanger (Ball). — Iberische Provinz: bei Jerez (R. Fritze), an den Sa-
linen von Chiclana (R. Fritze — im März und April blühend), Algeciras, bei S. Roque am
Wege zum Pinienwald (M. Brandt n. 3'iO, auch var. hispidus), Malaga (Sander). —
Ligurisch-tyrrhenische Provinz. Südfrankreich: bei Montpellier (v. Held-
reich). Sardinien: bei Sassari, Oristano, Cagliari (Schweinfurth). Sicilien: zwi-
schen Scoglitti und Vittoria (St. Sommier). — Mittlere Mediterranprovinz: in
Thessalien bei Volo in der Strandebene (v. Held reich und Holzmann), Insel Skopelos
(Chr. Leonis), auf Euböa im Delphi-Gebirge (v. Heldreich), auf den Petalischen In-
seln (Holzmann), in Attika am Pentelikon (v. Heldreich), am Parnes (v. Heldreich),
Piräus (v. Heldreich); Insel Kythnos (B. Tuntas), Melos (v, Heldreich), Kreta: bei
Kanea (Weiß); bei Konstantinopel (C. Koch). Kleinasien: bei Troas (F. Calvert
n. 540); Insel Chios (Orphanides); Phrygien (Warburg und Bndlich n. 373); Ha-
runje-Alexandrette im östhchen Taurus 200 — 400 m ü. M. (Ina Meincke n. 278);
Insel Cypern: bei K"ythräa (P. Sintenis et Rigo, It. cyp. n. 268), um Larnaca und Nicosia
häufig, vgl. Unger und Kotschy, Die Insel Cypern (1 865) 334. — Armenisch-iranische
Mediterranprovinz. Mesopotamien: bei Biredjik (P. Sintenis, It. or. 1888 n.
558); Armenien (Szovits). — Südliche Mediterranprovinz: in Algerien bei
Marengo (hb. Schweinfurth), Alger (R. Knuth n. 2732), Mouzaiaville (E. G. Paris, It.
boi'.-afr. n. 206), Hussein-Dey (Jamin).. Tunesien: bei Tunis (G. Schweinfurth
n. 196). Tripolitanien : in der Oase von Tripolis (G. Ad. Krause n. 799). —
Teneriffa (Schorer), Gran Canaria, Atalaya bei Monte (Kuegler). Madeira
(liuchholz).
Auch in andere Erdteile verschleppt. Ostindien (Gat. Wallich n. 4799c, pro
parte). Mexico (W. Schaffner n. 327, Schmitz n. 1 5 et 497, pro parte, Wawra
n. 372), bei Jaral (W. Schumann n. 292), im Staate Veracruz am Cerro de Macuil-
tepec 1450 m ü. M. (R. Endlich n. 1607). Kapland: (Drege n. 3 I 6), bei Queens-
town (E. E. Galpin n. 2253 — im Januar blühend "und fruchtend), Wynberg (R.
Schlechter n. 756 — im Mai blühend und fruchtend). Deutsch-Südwest- Afrika:
bei Kuibis auf Gartenland (Range n. 1591 — im November blühend).
Als Kümmerform mag erwähnt werden:
f. Simplex Zapalowicz, Consp. Fl. galic. crit. in Rozpr. Akad. Umiej. Wydz. mat.-
przyr. LIIL Ser. B. (1913) 330, etiam L suhlyratus Zap. 1. c. 3ai. — Caulis graciUs,
ca. 30 cm alt., subsimplex vel simplex. Foliorum lobi laterales interdum minuti.
In Galizien.
Besondere Wuchsformen sind:
f. linicolus (A. Schwarz et Schultheiss) Thell. in Hegi 1. c. 277. — Rami elon-
gati, simplices, paucifoliosi.
So in Leinäckern.
f. integrifolius (Domin) Thell. in Hegi 1. c. 277. — Folia pleraque indivisa.
So in Böhmen. j
200 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Nach der Färbung und Aderung der Blumenblätter werden vom Typus unter-
schieden :
Var. ochroleucus (Stokes) Peterm. Fl, lips. (1838) 498. — Raphanus articu-
latus Stokes /. ochroleucus Siokes^ Bot. Mat. Medio. FII. (1812) 483. — Raphanistrum
segetum Baumg. ß. venosum Reichb. Deutschi. Fl. I. (1837 — 1838) 2 5. — R. segetum
var. versicolor f. b. Schur, Enum. pl. Transsilv. (1866) 75. — R. lampsana Gaertn. vai\
citrinum (Gaudin) Durand et Pittier (I 882) ex Thell. in Hegi 1. c. 277. — Raphanus rapha-
nistrum var. venosus v. Uechtritz in 59. Jahresber. Schles. Gesellsch. vaterl. Cult. (l 882) 327.
— Raphanistrum lampsana Gaertn. ß. ochrocyaneum F. Gerard in Rev. bot. Toulouse VIII.
(1890) 55. — R. segetum Baumg. b. intermedium Beckhaus, Fl. Westfal. (1893) 142.
— Raphanus silvester Lam. var. ochrocyaneus Rouj et Foucaud, FI. France II. (1895)
66. — R. raphanistrum L. ß. ochrocyaneum v. Hayek, Fl. Steierm. I. (1909) 556. — -
Petala ochroleuca. venis violaceis picta.
Im mittleren Verbreitungsgebiete der Art häufig.
Var. luteus L. Amoen. acad. VI. (1764) 449, in textu. — Raphanus articulatus
Stokes a. flatus et ß. venosus Stokes, Bot. Mat. Medic. III. (1812) 483. — R. rapha-
nistrum L. var. flavus Schübler et v. Martens, Fl. Württemb. (1834) 415; Peterm. FI.
lips. (1838) 498. — R. raphanistrum L. f. segetum Reichb. ap. Doli, Rhein. Fl. (1843)
602. — Raphanistrum segetum Baumg. a. concolor Schur, Enum. pl. Transsilv. (18 66)
75. — R. segetum y. sulphureum Ducommun, Taschenb. Schweiz. Bot. (18 6 9) 82.
— R. silvestre Aschers, y. segetum Reichb. ap. Wirtgen, Fl. Preuß. Rheinl. I. (1870)
211. — Raphanus raphanistrum L. a. typicits f. concolor Beck, Fl. Nieder - Österr,
II. (1892) 499. — Raphanistrum segetum Baumg, a. vulgare Beckhaus, Fl. Westfal.
(1893) 142. — Petala intense sulphurea, venis flavis vel brunneolis percursa.
Im nördlichen Areal vorherrschend.
Var. purpurascens Dumortier, Fl. belg. (1827) 122; G, Don in Sweet, Hort. Brit.
3. ed. (1839) 44, nomina. — Raphanistrum segetum Baumg. xslt. versicolor f. d. Schur,
Enum. pl, Transsilv, (1866) 75. — Raphanus raphanistrum L. var. violaceus Woer-
lein in Deutsch, bot. Monatsschr. III. n. 4 — 5. (1885) 50. — R. raph. f. carneus
(Schweigger et Koerte) Thell. in Hegi I. c. (1918) 277. — Petala obscure violacea vel
purpurascentia, venis violaceis.
Hin und wieder im südlichen Gebiete, auch verschleppt, z. B. nach Brasilien: bei
Rio de Janeiro (Ad. von Chamisso); Paraguay: in der Cordillera de Allos (K. Fiebrig
n. 245); Ecuador: in der südlichen Umgebung des Chimborasso 3000 m ü. M. und
auf einer Hochebene in der Nähe des Vulkans Cotopaxi 2600 m ü. M. (Mor, Wagner
in hb. monac).
Durch behaarte Schoten weicht von der typischen Pflanze ab :
Var, hispidus Lange, Pugill, pl. hisp. IV in Vidensk. Meddel. 1865 (1866) 81;
Willkomm in Willk. et Lange, Prodr. Fl. hisp. III. 4. (1880) 749; Lange, Haandb. Dansk,
Fl. 4. ed. (1886 — 1888) 628. — Raphanistrum lampsana Gaerin. var. ;'. Boenningh.
Prodr. Fl. Monast. (1824) 191. — Raphanus raphanistrum L. var. ß. Gaudin, Fl. Helv.
IV. (1829) 391. — R. raphanistrum L. var. scabrirostris Opiz ap. Öelak. Prodr. Fl.
Böhm. III. (1874) 471, — R. r. var. dasycarpus Boenn. ap. F. Wilms jun. in Westfal.
Prov.-Verein f. Wiss. Kunst, Jahresb. bot. Sekt. 1880. (1881) 10. — Raphanistrum
segetum Baumg. var. dasycarpum Beckh. Fl. Westfal. (1893) 142. — Pistillum pilis
conicis, brevibus, 0,15 — 0,5 mm longis, erecto-patentibus ± hirsutum. Siliquae
=b hispidae.
Vornehmlich im südlichen Verbreitungsgebiete. — Holstein: bei Lauenburg (E.
Dubssen). Württemberg: bei Möhringen unweit Stuttgart (G. v. Martens). Süd-
Frankreich: bei Pau (Sander). Ungarn: bei Ofen (Staub). Rußland: im Gou-
vernement Nishni-Nowgorod bei Lukojanow (Th. Nenjukow). — Teneriffa: im Tale
von Higueste bei Las Avalles (C. Bolle). Marokko (Moseley), am Strande bei Dar-
el-Beida (J. Ball), Tanger (Miss Drummond-Hay), in der Hügelregion zwischen
Tan^r und Tetuan (Ball). Spanien: bei Cadix und San Roque (R. Fritze), Gibraltar
Raphanus. ^ 201
(E. Seier), Ronda (J. Sander). Insel Corsica: bei Ajaccio (P. Bubani); Sardi-
nien: bei Iglesias (P. Ascherson und 0, Reinhardt), Insel Caprera in Garibaldi's
Garten (P. Ascherson und 0. Reinhardt). Sicilien: bei Palermo (Todaro, Fl.
sie. exs. n. i545), Sclafani (Todaro n. 1271 mit der typ. Pfl.). Attika (T. Holz-
mann); am Strande der Insel Tenos im ägäischen Meere (Th. v. Heldreich); Insel
Seriphos (Tuntas); Insel Ghios (Pauli n. 330). Algerien: bei Constantine (S.
Choulette, Fragm. Fl. alg. 2. ser. n. 303). Tunesien: bei La Mai*sa am sandigen
Strande (A. Engler, G. Schweinfurth n. 660), Sidi Sedjoumi (G. Schwein-
furth n. 659). Ägypten: bei Abukir (P. Ascherson, 4. Reise Äg. n. i 1 1 8). —
Südafrika: am Saltriver bei Kapstadt (F. Wilms n. 3023). — Mexiko: bei Jalapa
(Schiede n. 437). — Korea: auf Äckern der Insel Quelpart (U. Faurie n. 1745).
Nota. Insectis parasilicis (larvis Geuthorrhynchi) interdura radix infra cotyledones globoso-
incrassata (0,4 — 1 cm diam.) = Raphanistrum segetutn Baumg. var. e. napiferum Beckhaus,
FJ. Westfal. (1893) U2.
So in Deutschland: bei Berlin und Halle (A. Garcke); West-Rußland: in Litauen,
bei Wojnow im Distrikt Nowogrodek (E. Lipnicka ap. E. Woloszczak, Fl. pol. exs. n. 703).
2. R. microcarpus (Lange) Willkomm in Willk. et Lange, Prodr. Fl. hisp. III. 4.
(1880) 750 et Suppl.' (1893) 292; 0. Debeaux in Rev. bot. Toulouse XL (1893) 43
in obs.; Rouy et Foucaud, Fl. France IL (1895) 6 6. — R. raphanistrum L, var. y.
microcarpus Lange, Pugillus pl. hisp. IV in Vidensk. Meddel. Kjöbenh. 1865 (1866)
82 t. III, flg. 2; Briquet, Prodr. Fl. Corse IL 1. (1913) 98; (subsp.) Thell. in Hegi,
Hl. Fl. Milt. Eur. IV. 38. (1918) 275. — Rap)hanistrum microcarpum Nyman, Con-
spect. Fl. Europ. Suppl. H. 1. (1889) 18. — Herba annua, 0,50— 0,80 m alt Caulis
ramosus, pilis 0,5 mm longis valde dispersis hispidus, inferne violaceus et in axillis
violaceo-maculatus. Folia inferiora petiolo 1 — 1,5 cm longo, caeterum eis speciei prae-
cedentis similia; summa oblongo-hnearia, inciso-dentata. Sepala 7,5 — 9 mm longa.
Petala alba vel rosea, venis atroviolaceis picta. Stamina 8 :10,5 mm longa. Ovarium
ovulis 4 — 9. Siliquae minutae, in pedicellis 1,5 — 1,2 cm longis, 2,5 — 3,3 cm longae,
tenues, 1,8 — 2 mm diam., basi arliculo inferiore stipitiformi, brevi, 1 mm longo, arti-
culo superiore ad apicem in rostrum filiforme 6 — 10 mm longum obscure violaceum
valde attenuatae, locellis 4 — 9 saepe inter sese remotis, utrinque manifeste 7-striatis.
Semina 1,5 mm longa, 1 mn^ lata, 0,5 mm crassa.
Mediterrangebiet, in der iberischen Provinz. — Portugal (Link), Choupal
bei Coimbra (A. Moller, Fl. lusit. exs. n. 180, auch ap. F. Schultz, hb. norm. nov.
ser. Cent. 22 n. 2110 — im April blühend und fruchtend). In Spanien an einigen
Orten (nach Willkomm), in ganz Galizien sehr häufig, besonders in der Strandzone
(nach Merino, Fl. Galic. L [1905] 104), bei Granada (P. del Campo, PI. hisp. ed.
Hohenacker n. 5). — Nach Rouy auch in Frankreich und nach Debeaux in Al-
gerien bei Oran.
Rauhhaarige Schoten besitzt:
Var. dasyearpus 0. E. Schulz (n. var.). — Siliquae hispidae.
Insel Madeira (W. Hildebrand), bei Funchal (L. Kny — im Februar blühend
und fruchtend).
Durch dickere Schoten 'weicht vom Typus ab :
Var. intermedius Rouy et Foucaud, Fl. France IL (1895) 67. — R. rapha-
nistrum L. var. microcarpus Lge. f. intermedius Fiori, Fl. anal. Ital. IV. App. (1907)
9 7, — Siliquae paulo crassiores (2 — 3 mm latae) sed graciliores quam eae Raphani
raphanistrum.
Hier und da in Frankreich. — Pont de la Caille (Th. v. Heldreich).
3. R. rostratus DG. Syst. IL (1821) 666 et Prodr. 1. (1824) 229; Boiss. Fl.
Orient. I. (1867) 400; Busch in FL caucas. criL IV. 3. (1908) 286. — Raphanistrum
rostratum Fischer et Meyer in Ind. sem. Hort. Petrop. IV. (1837) 22, nomen; Ledeb.
FL ross. L (1842) 22 4 et 771. - — Raphanus raphanistrum L. ß. maa-orrhynchus
Haussknecht!, Symb. Fl. graec. in Mitteil. Thür. Bot. Ver. III./IV. (1893) 103; De Ha-
202 0- E. Schulz. — Gruciferae-Brassiceae.
läcsy, Conspect. Fl. graec. I. (190 4) 12.3. — R. raph. L. subsp. rostratus Thell. in
Hegi, 111. Fl. Mitt. Eur. IV. 38. (1918) 279. — Radix annua. Caulis 0,10— 0,70 m
alt., a basi ramosissimus, pilis reflexis rigidis ca. 0,5 mm longis asper. Folia inferiora
petiblo 1,5 — 1 cm longo, hispido, 3 — 4-juga, lobe terminali grandi, ovato vel suborbi-
culato, sublobulato, crenato-dentato, lobis lateralibus multo minoribus, ovatis; folia media
ovata, acuta, argute dentata, ad basin lobis minutis 2 — 1-juga; folia summa oblongo-
linearia; omnia utrinque aspera. Sepala 9 — II mm longa. Petala pallide lilacina,
violaceo-venosa, 1,6 — 2,4 cm longa. Ovarium 2 — 7-ovulatum, in stylum 6 mm longum
attenuatum. Siliquae 3 — 12,5 cm longae, 4 — 6 mm diam., locellis 2 — 7 saepe inter
sese longe (1,2 cm) remotis, in rostrum plerumque longissimum 1,5 — 7,5 cm longum
sensim pugioniforraiter attenuatae, saepe violaceae.
Mediterrangebiet. — Mittlere Mediterranprovinz. — Griechenland:
in Argolis bei Nauplia, oberhalb Port Tolon auf Kalk (G. Haussknecht — im April
blühend und fruchtend). — Armenisch-iranische Mediterranprovinz, am san-
digen Ufer des Kaspischen Meeres bei Lenkoran (Fischer nach DC), in der Pro-
vinz Talysch verbreitet, auch auf Salzwiesen (nach Busch), z. B. bei den Dörfern
Kisilagatsch und Gemischawan (R. F. Hohenacker — im Mai blühend und fruchtend,
Schoten etwas rauh).
Var. pugioniformis (Boiss.) 0. E. Schulz ap. Thell. in Hegi 1. c. 279. — Ra-
phanus pu-gioniformis Boiss.! Diagn. pl. Orient, nov. VHI. (18 49) 46 et Fl. Orient. I.
(1867) 400. — Pistillum pilis conicis adpressis dense vestitum. Siliquae setulis brevibus
0,25 — 0,5 mm longis erecto-patentibus scaberrimae.
Griechenland: auf der Insel Skopelos (Chr. Leonis), bei Kourbatsi im Norden
von Euböa (A. Wild); Syrien: bei Saida (Gaillardot), Nord-Galiläa vom Berge Thabor
bis Banias an fetten Grasstellen häufig (E. Boissier, Post — im April und Mai
blühend und fruchtend); am Kaspischen Meere (nach Busch).
Species collectiva: R. maritimus Smith (n. 4 — 5).
4. R. maritimus Smith in Sowerby, Engl. Bot. XXIII. (1806) t. 1643; DC. Syst.
II. (1821) 668 et Prodr. I. (1824) 229; Moris, Stirp. Sard. Elench. Fase. H. (1827)
l; Babingt. Primit. Fl. sarnic. (1839) 10 et Manual Brit. Bot, 5. ed. (1862) 35; Godr.
in Godr. et Gren. Fl. France I. (1848) 72; Steven, V^rz. Pfl. Taur. Halbins. (1857)
291; Willkomm in Willk. et Lange, Prodr. Fl. hisp. III. 4. (1880) 750. — Rapha-
nistrum siliqua articulata striata maxima Moris, PI. oxon. II. (168 0) 266 sect. III,
t. 1 3, flg. 5. — Raphanus maritimus flore luteo sil. art. etc. Raj. Syn. 3. ed. (172 4)
296. — R. biarticulatus WiM.l Enum. Hort. Berol. Suppl. (1813) 46; DC. 11. cc. 669
et 229. — Raphanistrmn maritim.um Hornem. Hort. bot. Hafn. II. (1815) 62 3; S.
F. Gray, Nat. Arrang. Brit. PI. H. (1821) 688, n. v.; Andrz. ap. Besser, Enum. pl.
Volhyn. (1822) 70; Link, Handb. II. (1831) 281; Reichb. Fl. germ. excurs. II. (1832)
656 et Deutschi. Fl. I. (1837—1838) 26 t. HI, fig. 4174; J. Gay ap. Alph. DC. Geogr.
bot. rais. II. (1855) 825, in obs. — R. odessanum, Andrzej. ap. Besser, Enum. pl.
Volhyn. (1822) 82; Ledeb. Fl. ross. I. (1842) 224. — Raphanus laiidra Deless. Icon.
select. plant. II. (1823) 27 t. 94; (var. a.) Guss. Fl. sie. Prodr. IL (1828) 188 et Syn.
n. (1843) 140; Bertol. Fl. ital. VII. (1847) 179 (pro parte); Lojac.-Poj. Fl. sie. I. 1.
(1888) 74 (ex parte), non Mor. — R. odessanus Spreng. Syst. veget. II. (1825) 855;
Busch in Fl. caucas. crit. IV. 3. (1908) 287. — Raphanistrum innoeuum C. Koch!
in Linnaea XV. (1841) 252; Ledeb. FI. ross. I. (1842) 771, non Med. et Moench. —
Rajjhanus raphanistrum L. ß. maritimus Lloyd, Fl. Ouest France (1854) 26; Cosson,
Comp. Fl. atlant. II. (1885) 222; (subsp. maritimus) Thell. in Hegi, 111. Fl. Mitt. Eur.
IV. 38. (1918) 278. — R. raphanistrum L. ß. hrevistylus Boiss, Fl. orient. L (1867)
401. — R. maritimus Smith f. littoralis Clavaud, Fl. Gironde in Act. Soc. Linn. Bordeaux
XXXV. (1881) 289 t. 13, ßg. 9. — ^ i?. raphanistrum L. y. odessanus Schmalh. Fl. Mittel-
u. Süd-Rußl. I. (1895) 81. — R. Silvester Lam. subsp. I. maritimus Roiiy et Foucaud,
Fl. France II. (1895) 67. — R. raphanistrum L. a. typicus b. maritimus Fiori et Pao-
Raphanus. 203
lelti, Fl. anal. Ital. I. 2. (1898) 450. — Radix per duos vel tres annos durans, grandis,
napiformis, ca. 20 cm longa, superne ca. 1,2 cm diam., =b succulenta, apice saepe
multiceps. Gaules erecti, 0,30 — 1,50 m alt., a basi raraosi, inferne setulis 0,5 — 0,75 mm
longis subreflexis densiuscule hispidi, superne glabrescentes, ad basin brunneo-violacei ;
rami adscendentes, in axillis purpureo-maculati. Folia basalia subrosulata, petiolo
brevi, 1,5 cm longo, ad basin dilatato, hispido, lyrato-pinnalisecta, 5 — 9-juga, lobe
terminali maximo, orbiculai'i, subtrilobo, inaequaliter crenato-dentato, basi obliqua sub-
cordato et lobulis minutis binis aucto, lobis lateralibus valde approximatis, saepe sese
± tegentibus, oblongo-ovatis, obtusis, denticulatis, latere inferiore lobulis ± manifesUs
auriculatis vel lobulis plane separatis interruptis, imis minutis; folia caulina mullo
miaora, saepe pauca, ± simplicia, evidenter petiolata, oblongo-obovata, apice acuta,
ad basin acuminata, argute denlata; folia summa linearia, integra; omnia carnosula,
pilis sparsis subadpressis scabra, superiora tantum ciliata. Racemus 20 — 40-florus.
l'edicelli 1,5 — \ cm longi, glabri vel disperse hispidi. Sepala 8,5 — 12,5 mm longa,
flavida vel brunneo-violacea, glabra vel disperse setulosa, praesertim exteriora. Petala
1,6 — 2,5 cm longa, pallide flava, rarius alba, venis obscure flavis vel violaceis; lamina
obovata, in unguiculum duplo longiorem tenuem angustata. Stamina 11 — 12:13 —
14 mm longa; antherae 3 mm longae. Pistillum subulatum; ovarium 3 — 8-ovulatum,
articulo inferiore 1 mm longo stipitatum; Stylus 4 mm longus. Siliquae in pedicellis
1,5 — 1 cm longis erecto-patenlibus suberectae, oblongo-lineares, 2 — 8-spermae, inter-
dum ad locellum monospermum reductae, 1,6 — 4,5 cm longae, teretes, sed inter lo-
cellos dr strangulatae, 5 — 8 mm diam., inltio longitudinaliter striatae, tandum sub-
fungosae et obscure sulcatae, in vivo laeves, in rostrum subulatum 0,8 — 2 cm longum
apice saepe violaceum subito contractae. Semina subglobosa, 2,5: 2: 1,5 mm, brunnea,
testa reticulata.
Mitteleuropäisches Gebiet. — Atlantische Provinz. An der West- und
Südküste Großbritanniens: hier und dort, z. B. Insel Rute, Mull of Galloway,
Beachy Head in Sussex (nach J. Edw. Smith), Steephill auf der Insel Wight (R. P.
Murray — im Juni blühend und fruchtend). Irland (nach More, Colgan und
Scully, Gontrib. Gybele Bibern. [1898] 39, Seeklippen u. Sandstrand, selten). Hol-
land: am Strande bei Scheveningen (Vermeulen nach Reichenbach). Frankreich:
an den Küsten der Normandie und Bretagne, so an Klippen von Jabourg im Dep.
Manche (J. Duval-Jouve), bei Granville (H. Beaudouin — im August blühend und
fruchtend); Insel Jersey (Gay), Guernsey an sandigen Orten (J. Fräser ap. C. Baenitz,
hb. europ. n. 3815), C. D. Marquand, Fl. Guernsey (1901) 57; bei Bayonne (Webb).
Mediterrangebiet. — Iberische Halbinsel: an der Nordküste, vgl. Merino,
Fl. Galic. I. (1905) 104, bei Santander (Lange nach Willkomm), Gijon (Durieu nach
Willkomm), an der Südküste bei Puerto-Real (Willkomm n. 501 — vom Februar bis
September blühend und fruchtend). Balearen: auf der Insel Mallorca bei Soller (nach
Gambessedes:, P. Marcs et G. Vigineix, Gatal. rais. pl. vascul, Baleares (1880) 31.
— Ligurisch-tyrrhenische Provinz: auf Sardinien, Isoletta dei Monaci oder
Cappucchi (Lisa); Sicilien: bei Palermo (H. Walchner). — Mittlere Mediterran-
provinz: an der Küste des Schwarzen Meeres, z. B. bei Odessa (Andrzejowski
nach Besser usw.), Krim bei Gursuff (K. Golde), Poti (C. Ko^h), Trapezunt (Huet du
Pavillon nach Boissier). — Südliche Mediterranprovinz: in Algerien, bei
Alger (W. Schimper), Bone (Dukerley, G. Schweinfurth n. 300, 359). — Wahr-
scheinlich auch auf den Azoren und an der Küste von Marokko bei Mogador {*E.
landra<^ nach Godman und Cosson).
5. R. landra Morettü, Fl. insubr. ined. ap. DG. Syst. IL (1821) 668 et Prodr.
I. (1824) 229; PoUini, Fl. Veron. IL (1822) 38 1 et IIL p. 803, t. IV, fig. 9; BertoL
FL itaL VIL (18 47) 179; Godr. in Gren. et Godr. Fl. France L (1848) 72; Willk. in
Willk. et Lange, Prodr. Fl. hisp. HL 4. (1880) 750 et Suppl. (1893) 293; Velenovsky
in Sitzungsber. Kgl. Böhm. Ges. Wiss. XXXVII. (1894) 7; Dalla Torre et Sarnth. Fl.
Tirol IV. 2. (1909) 344. — R. alhiflorus Presl, Fl. sie. L (1826) 109. — R. fugax
204 0- E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Presl var. alhiflorus Spreng. Cur. post. in Syst. veget. IV. 2. (182 7) 239. — R. landra
Mor. var. b. Guss. Fl. sie. Prodr. II. (1828) 188 et Syn. II. 1. (1843) 140. — Rapha-
nistrmn la)idra Link, Handb. II. (1831) 281; Reichb. Fl. germ. excurs. II. (1832) 656
et Deutschi. Fl. I. (1837 — 1838) 25, t. III, flg. 4173. — Raphanos landrus St. Lager
in Ann. Soc. bot. Lyon VII. (1880) 133. — Raphanus maritimus Sm. f. cämpestris
Clavaud, Fl. Gironde in Act. Soc. Linn. Bordeaux XXV. (1881) 289. — R. raphanistrum
L. /. landra Coss. Compend. Fl. atlant. (1885) 222; Burnat, Fl. Alp.-Marit. I. (1892)
71; Caruel in Pariatore, Fl. ital. IX. (1893) 1018; Briquet, Prodr. Fl. Corse II. 1. (1913)
98; (subsp. landra) Thell. in Hegi, 111. Fl. Mitt.-Eur. IV. 38. (1918) 279, fig. 790 h—l
— R. Silvester Lam. subsp. II. landra Rouy et Fouc. Fl. France II. (1 895) 67. — Rapha-
nistrum glaucum Candargy in Bull. Soc. bot. France XLIV. (1897) 154. — Differt a specie
praecedente notis sequentibus: Planta gracilior. Radix annua vel perennans, tenuior.
Caulis 0,30 — 0,60 m alt., glabrior, inferne tantum disperse setulosus. Folia basalia
ca. 6-juga, lobis remotis, saepe lobis minutissimis interruptis. Flores evidenter minores.
Sepala 6 — 7 mm longa, disperse setulosa. Petala 1,4 cm longa, pallide flava = f. flavi-
florus Murr ap. Thell. 1. c. vel alba, luteo-vel violaceo-venosa; lamina unguiculo aequi-
longa. Stamina 8 : 9,5 mm; antherae 2,5 mm longae. Ovarium 3 — 4-ovulatum. Sili-
quae 2,6 — 5,8 cm longae, rostro 1,5 — 3,5 cm longo.
Im Mediterrangebiet: an feuchten Wegrändei'n und Dämmen, auf Wiesen,
zwischen Saaten, in Olivengärten, oft in Menge und dann ein lästiges Unkraut, so in
Südfrankreich; zumeist im Binnenlande, seltener in der Nähe der Meeresküste; ist
als die Landform der vorigen Art zu beti'achten. — Iberische Provinz: im nord-
östlichen Catalonien (nach Willk(/mm). Balearen (nach P. Mares et G. Vigi-
neix, Catal. rais. pl. vasc. Baleares [1880] 3l). — Ligurisch-tyrrhenische Provinz:
im südwestlichen und südlichen Frankreich (nach Rouy), bei Nizza (Ave-Lalle-
mant, Reuter), Mentone (Friedrich). Italien: Riviera di Ponente bei Albissola
(A. Piccone — im April blühend), Riviera di Levante bei Genua (P. Ascherson und
0. Reinhardt — im Mai blühend und fruchtend), Portofino (P. Ascherson — im
September blühend und fruchtend), Vercelli am Sesia-Damme (Ascherson und Rein-
hardt), Pavia (Moretti), am Po bei Casalmaggiore (hb. Link), Florenz (Duvernoy),
Rom (G. A. Krause n. 5, Webb), Albano (G. v. Martens — im August fruchtend),
am Lago d' Avenio bei Neapel (G. v. Martens — im Juli blühend und fruchtend),
Strand von Palmarola (C. Bolle); Sicilien: bei Palermo (Pariatore), Selinunte (H. Boss,
Hb. sie. n. 306). — Mittlere Mediterranprovinz: am Lido di Monfalcone unweit
Görz (Ascherson, Marchesetti); Dalmatien: bei Cattaro (Ascherson); Insel Korfu:
bei Pyrgi (Chr. Bicknell n. 7). Lesbos (nach Candargy). Bulgarien: bei Sliven (Skor-
pil nach Velenovsky). — Südliche Mediterranprovinz: in Algerien und Tunesien
(nach Cosson). — Auch verschleppt, so in Südtirol, Valsugana am Bahndamm bei
S. Cristoforo 475 m ü. M. (J. Murr ap. Dörfler, hb. norm. n. 4602) und in der Schweiz
bei Zürich (Thellung), Solothurn und Bern (nach Th eilung).
Wegen der rauhhaarigen Schoten ist erwähnenswert:
-Var. dasyearpus 0. E. Schulz (n. var.). — Sihquae pihs brevibus erecto-patentibus
disperse hispidae.
Norditalien: bei ^enua (G. Bastreri). Sicilien: bei Palermo am Flusse Oreto
(Todaro).
Durch dünnere Schoten ist vom Typus verschieden:
Var. landroides (Rouy et Foucaud) 0. E. Schulz. — R. Silvester Lam. subsp. II.
landra f. landroides Rouy et Foucaud, Fl. France II. (1895) 68. — Siliquae locelli
manifeste tenuiores quam ei speciei typicae.
In Südfrankreich (nach Rouy et Foucaud).
Nota 1. Folia basalia cum oleo praeparata eduntur a rusticis pauperibus in Insubria
et vulgo Landra dicitur planta (sec. Moretti).
Nota 2. Probabiliter specimina llavidora Raphanistri Qayani Fisch, et Mey. ad hanc
speciem pertinent.
Raphanus. 205
/
Species collectiva: R. sativus L. (n. 6 — 7).
6. R. sativus L. Spec, pl. ed. \. II. (1753) 669, (/. chinensis annuus oleifer)
ed. 2. n. (1763) 935; Gaertner, Fruct. Sem. IL (1791) 3Ö0, t. 143, fig. 5; Lam. Illustr.
II. (1793) H9, t. 566; Plenck, Icon. pl. Medic. VI. (1794) 19, t. 518; [chinensis)
Gallizioli, Elem. Bot. agrar. III. (1810) 200, n. v.; Chaumeton, FI. Medic. VI. (l818)
t. 2 92; (A. radicula y. oleifera) DG. Syst. II. (1821) 664 et Prodr. I. (1824) 228;
Tuj'pin in Ann. sc. nat. 1. ser. XXI. (1830) 298 — 317, .t. 5; Mulder in Hoeven, Tijdschr.
III. (1836) 171, t. VII, flg. 1 — 4, monstr.; Webb et Berthel. Phytogr. Ganar. I. (1836 —
1840) 83, t. VIIIA, fig. 15—24; Reichb. Deutschi. Fl. I. (1837—1838) 26, t. HI,
fig. 4175; Plee, Type (1844 — 1864) 22, n. v.; Peterm. Deutschi. Fl. (1849) 48, t. 1 I,
fig. 82^ — r; Gaspary in Nees ab Esenbeck, Gen. pl. Fase. XXVII. (l8o3) t. 16; Boiss.
Fl. Orient. I. (1867) 400; Gusin et Ansb. Herbier Fl. frang. II. (1868) t. 192, n. v.;
Willk. in Willk. et Lange, Prodr. FL hisp. IlL 4. (1880) 749; Karsten, Deutsch. FL
(1880 — 1883) 673 cum ic; Schlechtend. HalL FL Deutschi. XV. (1883) t. 1510; Gossen,
Gompend. Fl. atl, IL (1885) 220; Britt. et Brown, IlL FL North. Un. St. IL (1897)
121, fig. 1708; Fiori et Paoletti, FL Ital. illustr. I. 4. (1899) 16 3, fig. 1420; Busch
in Fl. caucas. crit. IV. 3. (1908) 2 85; Yokusai Jinuma, Somoku-Dzusetsu 3. ed. IIL (1912)
t. 25 (Daikon), f. vernalis Savatier t. 26 (Sangatsu-daikon); Warburg, Pflanzenwelt
IL (1916) 76, t. 4i^. — Raphanus a-eticus G. Bauh. Prodr. (1620) 38. — Raphanus
J. Bauh. Bist. IL (1 65 1 ) 8 i6 ic. — Raphanistrum Raphani sativi vulgaris foliis etc. Gupani,
Panphyt. sie. (1713) t. 43. — Raphanus chinensis Miller, Dict. 8. ed. (1768) n. 5. —
R. ofßcinalis Grantz, Glass. Gruciform. emend. (1769) 108. — R. sativus L. ö. oleiferus
Stokes, Bot. Mat. Med. IlL (l 812) 482 ; Delile, Mem. Bot. Descr. Egypte IV. (1 8 1 3) 19; Hayne,
Darstell. Beschr. Arzneyk! XL (1830) 41; Peterm. Fl. lips. (1838) 497; Rouy et Fouc. Fl.
France IL (1895) 65 in obs. — Raphanistrum Gayanum Fischer et Meyer!, Animadv.
Bot. in Ind. IV. Hort. Petrop. XII. (18 37) 44, n. 1771. — Raphanus sativus L. ß. Gay-
anus Webb, It. hisp. (1838) 71; Willk. in Willk. et Lange, Prodr. FL hisp. IIL 4. (1880)
74 9. — R. Gayanus G. Don in Sweet, Hort. Brit. 3. ed. (1839) 44. — R. oleifer
Hort, ap, Steudel, Nomencl. bot. 2. ed. IL (1841) 437. — R. sativus L. ß. sylvestris
Koch, Syn. FL Germ. Helv. 2. ed. IIL (1845) 1019; Celak, Prodr. Fl. Böhm. HL (1874)
471; Sickenb. Gontrib. Fl. Egypte (1901) 180. — R. landra Schur, Enum. pl. Trans-
silv. (1866) 75, n. 456, non Moretti. — R acanthiformis De la Blanchere, Le Daico
in Journ. Agricult. pratique (c. 1876) 63 ex Just, Bot. Jahresber. IV. (1878) 1206. t—
R. raphanistrum L. ß. sativus Beck, Fl. Nieder-Österr. IL (1895) 500; Caruel in Par-
iatore, Fl. ital. IX. (1893) 1018; Akinflew, FL Gentr. Caucas. (189 4) 196, n. v. ; Schmal-
haus. FL Mittel- u. Süd-Rußl. I. (1895) 81. — Caulis duhius raphanus E. H. L. Krause
in Bot. Centralbl. LXXXI. 6. (1900) 207. — Grucifera dubia raphanus E. H. L. Krause
in Sturm, Fl. Deutschi. 2. ed. VI. (1902) 168. — Raphanus sativus L. f. raphanistroides
Makino in The Bot. Magaz. Tokyo Bot. Soc. XXllL n. 267 (1909) 70. — R. macro-
podus Leveille in Fedde, Repert. X. n. 21/23 (1912) 3 49. — R. Taquetii Leveille in L c
— R. raphanistrum L. subsp. sativus var. exsuecus subvar. silvester et oleifer f. chinensis
et f. longirostris Thell. in Hegl, 111. Fl. Mitt.-Eur. IV. 38. (1918) 280 — 281, fig. 790 a—f,
792. — Radix annua, tenuis, alba. Gaulis 0,20 — 1 m alt., flexuosus, fistulosus, superne ra-
mosus, glaber vel pilis conicis 0,75 — 1 mm longis subreflexis ± hispidus, saepe ± vio-
laceus, praesertim in axillis ramorum violaceo-maculatus. Folia inferiora petiolo 5,5 —
3 cm longo pilis 0,25 — 0,75 mm longis ± obsesso manifeste petiolata, lyrato-pinnati-
secta, 3 — 4-, raro usque 5-juga, lobo terminali suborbiculari vel breviter ovato, apice
rotundato, margine repando-crenato, basi subcoi-dato vel cum lobis lateralibus ± con-
fluente, lobis lateralibus multo minoribus, alternantibus, oblongo-ovatis, obtusis, dentatis
vel subintegris, imis minutis, acutis; folia supeiiora brevius petiolata, 2 — 1-juga, lobo
terminali oblongo-ovato, acuto, margine acute grosse dentato, lobis lateralibus omnibus
acutis; folia summa simplicia, sublinearia, sed ad basin angustata; omnia carnosula,
pilis rigidis adpressis 0,5 — 1,5 mm longis dispersis utrinque hispidula et ciliata, laete
206 0- E- Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
viridia, saepe obscure rubro-marginata, interdum eliam rubro-nervosa. Racemus laxus,
8 — 30-, raro usque 55-florus. Pedicelli 2 — 1 cm longi, disperse setulosi. Flores
suaveolentes. Sepala 6,5 — 10 mm longa, oblonga, acutiuscula, interiora paulo laliora,
glabi-a vel disperse hispida, interdum brunneo-rubra. Petala \,1 — 2,2 cm longa; laraina
obovata, apice subemarginata, alba vel violacea, venis flavidis vel obscure violaceis picta,
ad basin subito in unguiculum lineai-em aequilongum contracta. Stamina 7 — 10: 10 —
12 mm; antherae 2 — 3 mm longae, oblongae, flavae. Pistillum viride vel brunneo-
purpureum, articulo inferiore 0,5. mm longo stipitatum; articulus superior 10 — 1 2-ovu-
latus, in stylum ca. 4 mm longum attenuatus. Siliquae in pedicellis 2,2 — 1 cm^, rarius
usque 3,5 cm longis erecto-patentibus vel adscendentibus erectae, cjlindricae, in rostrum
aequilongum vel triplo brevius conice attenuatae, re vera biarticulatae; articulus inferior
brevissimus, 1 — 3,5 mm longus, obconicus, plerumque sterilis, rarius monospermus,
rarissime (sec. Spach) bispermus; articulus superior magnitudine variabilis, 3 — 9 cm
longus, 0,8 — 1,4 cm diam., aequalis vel irregulariter inter semina dz strangulatus, longi-
tudinaliter sulcato-nervosus, intus fungosus et irregulariter lacunosus, extrinsecus strami-
neus, ad rostrum viridis, rarius plane pallide violaceus. Semina sessilia, pendula, ovoidea,
4:3: 2,5 mm, dilute brunnea, ad hilum nigro-maculata, testa reticulata. — Fig. 1 A,
26 K—M. — Öl-Rettich.
Der Rettich ist eine uralte Kulturpflanze, welche ohne Zweifel aus den beiden
Stammarten, E. laiidra und maritimus, entstanden ist. Diese besitzen nämlich gleich-
falls schwammig-verdickte Fruchtglieder, die sich schwer trennen. Die Rasse radicula
scheint wohl aus dem ersteren, die Rasse niger dagegen aus dem letzteren hervorgegangen
zu sein. Im verwilderten Zustande, der oben als Typus bezeichnet worden ist, wird
die Wurzel dünn. Solche Pflanzen werden bisweilen zur Ölgewinnung kultiviert. Der
Anbau der Art und ihrer Rassen erstreckt sich über alle Erdteile. — In Europa überajl,
mit Ausnahme der kältesten Gegenden. — Canarische Inseln: Teneriffa (C. Bolle),
Gran Canaria (W. Retzdorff). Afrika: in Algerien bei Biskra (G. Schweinfurth
n. 365, 366 — im April blühend); Tripolitanien: Gärten um Tripolis (G. Ad. Krause
n. 797, 798). Ägypten: bei Kairo überall gebaut und verwildert (Pfund, G. Schwein-
furth — im Mai blühend und fruchtend), Siut (Pfund in Exp. Colston n. 21 — im
Dezember blühend und fruchtend); Oase Dachel bei Kasr (P. Ascherson in G. Rohlfs,
Exped. lib. Wüste n. 116), Tenida (Ascherson n. 118); Oase Chargeh (G. Schwein-
furth n, 143, 144, 145 — im Februar bis April blühend und fruchtend); Esneh am
rechten Nilufer unter Tabak (P. Ascherson in Rohlfs, Exped. lib. Wüste n. 119);
zwischen Korosko und Berber (Th. Kotschy, Fl. aethiop. n. 362); Dar Sukkot (G. Ehren-
berg). Abyssinien (Petit); Harar (Ellenbeck n. 689, 71 9a). Deutsch-Ostafrika:
Bukoba, Garten der Station Gebaül (F. Stuhlmann in Exped. Emin Pascha n. 3601).
— Asien: in Arabien bei Heathalim (Ellenbeck n. 27), Jeddah (J. Zohrab n. 281).
Syrien: bei Beirut (Kuegler), Jerusalem (0. Kersten). Persien (W. Threlfall),
Süd-Persien: bei Kerman 1900 m ü.M. (J. Bornmüller, It. pers.-turc. 1892 — 1893
n. 2242), auf der Insel Kischm (J. Bornmüller n. 85). Ostindien (Wallich n. 41990,
p. p.), Himalaya: bei Masuri (Hügel n. 13), Sikkim (R. Pantling). Mittel-Java:
bei Sendara an Feldrändern verwildert ca. 1000 m ü. M. (J. A. Lörzing n. 893 — im
September blühend und fruchtend). China (A. Henry n. 7969, v. Rosthorn n. 2050),
Chusan-Archipel (A. K. Schindler n. 297); Korea (Warburg n. 6336), Quelpart
(Taquet n. 2621); Formosa, als Dungmittel gepflanzt (Warburg n. 10016, 10017);
Japan (Hilgendorf, Rein, Schottmüller n. 261, Warburg n. 7139). — Inneres
Westaustralien (W. J. George). — Nordamerika: bei New York (Elsbeth Heuser).
Südamerika: in Uruguay (P. G, Lorentz n. 856); Argentinien (K; Bettfreund
und Is. Koester n. 283, C. Galander, G. Hieronymus); Chile (Lesson).
Rauhhaarige Schoten besitzt:
Var. dasycarpus 0. E. Schulz ap. Thell. in Hegi 1. c. 280, in nota. — R. Monnetii
H. Leveille, Monde des plantes 18. ann. 2. ser. n. 1 03 (1916) 31, probabiliter. —
Siliquae pilis conicis brevibus erecto-patentibus ± obsitae, scabrae.
Raphanus. 207
Ägypten: in Alexandria (G. Schweinfurth). — Nord-Persien: bei Enseli auf
der Insel Mianposinte (J. et A. Bornmüller, It. pers. II. [1902] n. 630, auch typisch).
— Westindien: auf St. Thomas (Eggers ed. Toepffer n. 980). — Java (War-
burg n. 4431). — Ostindien: westlich von Ghini (Stoliczka). — Auch im Bot.
Gai'ten zu Berlin-Dahlem!, Leipzig (Th. Bernhardi).
Nach der Gestalt und inneren Struktur der Wurzel werden von der typischen Pflanze
zwei Rassen unterschieden:
Prol. radicula Pers. Syn. II. (1807) 208; {ß. ohlonga) DC. Syst. II. (I82l) 664
et Prodr. I. (182 4) 228; Decaisne et Van Houtte, Fl. Serres XII. (1857) 127, t. 1247.
— Baphanus minor vel com7nunis Dorst. Bot. (15 40) 245 ic. — • R. magnus Lobel.
Bist. Advers. (1576) 66, Obs. 99, fig. 3, Icon. (1581) t. 201, fig. 1; Moris. PI. oxon.
II. (1680) sect. III, t. 13, fig. 3. — R. minor purpureus Lohel. 11. cc. 66, 99, fig. 4,
l. 201, fig. 2 et Moris. 1. c. t. 13, fig. 4. — Baphanis sive Badieula sativa Dod. Pempt.
(158 3 em. 1616) 676, fig. 1. — Badieula sativa minor Dod. 1. c. fig. 2. — Baphanus
seeundus Matth. ap. Dalech. Hist. gen. pl. I. (1586) 638, fig. 2. — B. hortensis Blackw.
Herb. I. (1747) t. 81. — B. minor Garsault, Traite Plant. Anim. IV. (1767) 290,
t. 487. — B. sativus L. var. minor Kerner, Abbild. Oekon. Pfl. II. (1788) 86, t. 135.
— B. sativus L. a. fusiformis Stokes, Bot. Mat. Med. III. (1812) 482. — B. sativus L.
a. edulis Delile, Mem. Bot. ETescr. Egypte IV. (1813) 19, nomen. — Baphanus radi-
cula Presl, Fl. sie. I. (1826) 108. — B. sativus L. a. radicula **napiformis Hayne,
Darstefi. Beschr. Arzneyk. XI. (1830) 41. — B. sativus L. ß. hortensis Neilr. Fl. Nied.-
Oesterr. (1859) 759, ex parte. — B. sativus h. ß. ae^2/P^*ö!cws Sickenberger, Contrib.
Fl. Egypte (1901) 180. — B. raphanistrum, subsp. sativus var. escidenius subvar.
radicula Thell. in Hegi 1. c. 281, fig. 793 f — h. — Radix plerumque annua, incrassata,
fusiformis vel oblonga, minuta, 3 — 10 cm longa; caro mollis sapore miti praedita. Planta
ipsa re vera biennis est, quia siliquae plantae autumno satae anno sequente matu-
rescunt. — Radieschen.
Zu dieser Rasse gehören folgende Varietäten und Formen:
Var. rotundus (Miller) DC. Syst. II. (1821) 663 et Prodr. I. (1824) 228; Regel,
Gartenfl. XI. (1862) 4 07, t. 383, fig. 1. — Baphanus rotundus Miller, Dict. 8. ed.
(1768) n. 2. — B. sativus L. a. radicula *subrotunda Hayne, Arzneyk. XI. (1830)
41. — Radix globosa vel ovoidea, caudata.
f. albus Schimper et Spenner in Sp. Fl. Friburg. III. (1829) 974; Peterm. FI.
lips. (1838) 497. — - Radix alba. Petala plerumque alba.
f. ruber Schimper et Spenner in 1, c. — f. roseus Peterm. 1. c. — Radix
rosea vel rubra. Petala plerumque rosea.
f. violaceus Peterm. 1. c. — Radix saturate violacea. Petala violacea.
Prol. niger Pers. Syn, II. (1807) 208; Kerner, Abbild. Oekon. Pfl. III. (1789)
t. 257, 258; (a. vulgaris] DC. Syst. II. (1821) 665 et Prodr. I. (1824) 228. —
jBe^^ic/i Bock, Kräuterb. (I.ed. 1539, 2. ed. 1546) 280 ic. — Baphanus sativus Fuchs,
Hist. (1542) 659 ic; Dalech. Hist. gen. pl. I. (1586) 635, fig. 1. — Baphanus Matth.
Comment. Diosc. (1554) 241 ic. — Baphanus niger Lobel. Icon. (1581) t. 202, flg. 1. —
Baphanus Camer. Epit. (1586) 22 3 ic. et B. longus 224 ic. — B. niger radice ob-
longa et rotundiore Moris. PI. oxon. II. (1680) sect. III, t. 13, fig. 1 et 2. — Baphanus
sativus L. var. ß. L. Spec. ed. 1. II. (1753) 669. — B. niger MiUer, Dict. 8. ed.
(1768) n. 4; Merat, Nouv. Fl. Paris (1812) 265, n. v., et 2. ed. IL (1821) 309; Presl, Fl.
sie. 1. (1826) 108; Hegetschw. FL Schweiz (184 0) 6 61. — B. sativus L. B. acerrimus
Schimper et Spenner in Sp. Fl. Friburg. IIL (1829) 974. — B. sativus L. d. niger
*napiformis Hayne, Arzneyk. XL (1830) t. 41. — B. sativus L. ß. niger **oblongus
Moris. Fl. sard. I. (1837) 99. — B. sativus L. s. niger aa dauciformis Peterm.. Fl.
hps. (1838) 497. — B. sativus L. ß. hortensis Ne'ür. Fl. Nieder-Oesterr. (1859) 759,
pro parte. — B. sativus L. a. major a. oblongus Schübler et v. Martens in Martens
et Kemmler, Fl. Württemb. 2. Aufl. (1865) 52; Jessen, Deutsch. Excurs.-Fl. (18-79)
208 0- ^- Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
2(52. — R. raphanistrum subsp. sativus var. esculentus subvar. nigej- Thell. in Hegi
1. c. 28 <, fig. 793 a — e. — Radix plerumque biennis, valde incrassata, oblonga^ grandis,
iO — 20 cm longa, extrinsecus nigra; caro alba, flrmissima, gustu acerrimo excellens. —
Großer Rettich.
Zu dieser Rasse gehören nachstehende Varietäten und Formen:
Var. rotundus DG. Sjst. IL (1821) 665 et Prodr. I. (1824) 228. — Raphanus
orhicularis Miller, Dict. 8. ed. (1768) n. 3, ex parte. — B. sativus L. ö. niger **sub-
rotundus Hayne, Arznejk. XI. (1830) 41. — B. sativtcs L. d, niger ß. suhglohosiis
Reichb. FI, germ. excurs. II. (1832) 657. — Radix subglobosa, caudata.
f. griseus DG. Syst. II. (1821) 665 et Prodr. I. (1824) 228. — Radix extrin-
secus grisea.
f. albus DG. 1. c; Thell. in Hegi 1. c. fig. 791. — Baphanus orhicularis Miller,
Dict. 8. ed. (1768) n. 3, pro parte. — Radix extrinsecus intusque alba.
Planta hybrida.
E.. raphanistrum X sativus Winterl, Index Hoi*t. Pest. (1788) fig. 14; Focke,
Küristl. Pflanz. -Mischl. in Abhandl. Nat. Verein Bremen VII. 1. (i880) 72; v. Uechtritz
in 59. Jahresber. Schles. Gesellsch. Vaterl. Gült. (1882) 326; Trouard-Riolle, Hybrid,
entre une crucifere sauvage et une crucifere cultivee ä racine luberisee in Gompt. rend.
Acad. Paris GLXII. (1916) 511 — 513, cf. Bot. Gentralbl. 138 n. 24 (1918) 372; cf.
Thell. in Hegi, 111. FI. Mitt.-Eur. IV. 38. (1918) 284, 286. — B. sativus L. f. micranthus
V. Uechtritz in 61. Jahresber. 1. c. (1884) 249. — X -R- micranthus (v. Uechtritz)
0. E. Schulz.
In Schlesien: beim Dorfe Dürrgoy unweit Breslau auf einer wüst liegenden Trift
(nach V. Uechtritz); Elsaß (E. H. L. Krause nach Thellung); Basel (Aellen nach
Thellung).
7. R. caudatus L. Mantiss. I. (1767) 95; L. f. Plant, rar. Horti upsal. dec. III.
(1767) 19, t. 10; Schkuhr, Handb. H. (1805) 282 n. 1910; DG. Syst. II. (1821) 665
et Prodr. I. (1824) 228; Link!, Handb. 11. (1831) 281; Reichb. Deutschi. Fl. I. (1837—
1838) 26; Miquel, Fl. Ind. batav. I. 2. (1859) 95; Regel, Gartenflora XVII. (1868)
291 t. 594. — B. raphanistrum L. subsp. caudatus Thell. in Hegi, 111. Fl. Mitt.-Eur.
IV. 38. (1918) 275, fig. 790^. — Differt a jB. sativo: Radix annua, fusiformis. Gaulis
0,60 — 0,90 m alt., primum erectus, dein prostratus. PediceUi floriferi 2,5 — 1 cm longi.
Sepala 10 — 12,5 mm longa. Petda 2,6 cm longa. Stamina 1,5 : 1,6 cm. Pistillum
oyulis 14 — 21. Siliquae in pedicellis 4 — 1,8 cm longis patentibus adscendentes vel
decUnatae, valde elongatae, cylindricae, longissime rostratae, saepe serpentiformes, 20 —
60 cm longae (sec. Linn. usque 3 — 5-pedales), basi 1,5 — 2,5 cm diam., saepe tola
planta longiores, cai-nosae, flavidae v6l palhde violaceae. Semina inter sese longe remota,
5 : 3,5 : 2 mm. — Schlangenrettich.
In Java, nach Hooker f. und Anderson in Hook f. Fl. Brit. Ind. I. 1. (1872)
166 auch im tropischen Ostindien (Western India and Punjab) häufig kultiviert. Nach
Linne f. werden die eingemachten Schoten von den Eingeborenen gegessen. Hasselt
und Veth*) beobachteten diese Pflanze auf dem Indrapura oder Pik von Korintji, dem
höchsten Berge Sumatra's, oberhalb 3000 m ü. M. - — Die Pflanze ist i?. sativus L.
außerordentlich ähnlich; sie unterscheidet sich von ihm nur durch die Länge der Schoten.
Da letztere aber an den Exemplaren selbst großen Schwankungen unterworfen ist, so
scheint diese Art eine monströse Kulturform des B. sativus zu sein, welche in tropischen
Gärten gezüchtet worden ist. Die in neuerer Zeit unter dem Namen B. caudatus in bo-
tanischen Gärten Europas gezogenen Pflanzen zeigen bedeutend kürzere Früchte.
*) Sumatra Exped. in Bibl. Tijdschr. Aard. Gen. Amsterdam (ütreclit] 1877 ex Just, Bot.
Jahresb. VI. 1878 (1882) 971.
Raphanus. 209
Sectio IL Hesperidopsis Boiss.
Sect. III. Hesperidopsis Boiss. Fl. orient. I. (4 867) 401. — Flores mediocres,
Sepala erecto-patentia. Petala \ cm longa; lamina dense tenuiter venosa. Staraina
valde inaequilonga. Pedicelli fructiferi 0,5 — 0,8 cm longi. Siliquae pendentes; arti-
culus inferior fere obsoletus; articulus superiox* longissimus, teres, cylindrico-clavatus,
vix strangulatus, inferne aspermus, in medio seminibus remotis instructus, superne bre-
viter (0,5 — 0,8 cm) rostratus, setulis reflexis asper. Semina oblonga; testa sublaevis.
Species unica S. R. Auchei^i.
8. E. Aucheri Boiss.! Diagn. pl. or. nov. VIII. (1849) 45 et Fl. orient. I. (1867)
401 (excl. pl. Auch, et Kotsch.). — Radix annua, palaris. Gaules a basi complures,
erecti, 0,30 — 0,6 0 m alti, obtusanguli, breviter ramosi, pilis 0,5 — \ mm longis sub-
reflexis ad basin dense, ad apicem disperse hispidi; rami suberecti. Folia inferiora sub-
rosulata, petiolo 1,5 cm longo hispido breviter petiolata, lyrato-pinnatisecta, 5 — 7-juga,
lobo terminali maiimo, suborbiculato , margine inaequaliter obtuse dentato, basi sub-
cordato, lobis lateralibus superioribus ovatis acutiusculis basi inferiore auriculatis den-
tatis, imis minimis triangulatis saepe lobulis minutis interruptis ; folia media 5 — 3-juga,
lobo terminali ovato, acuto, grosse argute dentato, lobis lateralibus anguste oblongis;
folia summa ih simplicia, sublinearia, sed ad basin in petiolum angustata, integra vel
inferne parce dentata; omnia utrinque disperse adpresse pilosa ciliataque. Racemus sub
anthesi laxiusculus, tandem valde elongatus, 20 — 30-florus. Pedicelli 5 mm longi, fili-
formes, ± patenter setulosi. Flores mediocres. Sepala erecto-patentia, 5 mm longa,
oblonga, obtusa, disperse longiuscule setulosa. Petala sulphurea, 1 cm longa; lamina
obovata, dense tenuiter venosa, ad basin in unguiculum tenuem aequilongum angustata.
Stamina valde inaequilonga, 4,8 : 8,5 mm; antherae 1,8 mm longae. Pistillum subulatum;
ovarium basi articulo inferiore sterili brevissime stipitatum, articulus superior 8 — 10-
ovulatus, pilis brevissimis papilliformibus rectangule patentibus dense obtectus, in stylum
aequilongum glabrum attenuatus. Siliquae in pedicellis brevibus 8 — 5 mm longis recur-
vatis pendulae, lineares, teretes, ad apicem saepe subfalcato-curvatae, 6 — 10 cm longae,
3 — 4,5 mm diam., ad basin longe (ca. 1,5 cm) attenuatae et aspermae, basi ipsa vix
(0,5 mm) stipitatae, in medio vix strangulatae, longitudinaliter striatae, superne in rostrum
breve 5 — 8 mm longum aequicrassum apice acutum aspermum excurrentes, setulis re-
flexis 0,5 — 1 mm longis asperrimae, ad apicem glabrescentes, griseo-flavidae. Semina
oblonga, 2,5 mm longa, 1,5 mm diam., brunnea, ad hilum nigra, vix tuberculata. —
Fig. 26 5,/.
Mittlere Mediterranprovinz: in Syrien bei Saida im Libanon (C. Gaillardot
— im April blühend und fruchtend), ebenda an felsigen Orten auf Kalk bei Skanderun
(C. Gaillardot, auch Blanche — im Februar blühend) ; Antilibanon zwischen Rascheja
und Hasbeja (C. Gaillardot); Nord-Galiläa: beim Dorfe Hunin unweit Safed ca. 900 m
ü.M. (J. Bornmüller, It. syr. [1897] n. 1 i 4), an trockenen Abhängen am westlichen
Aufstiege zum Berge Thabor oberhalb Dabourieh und auf warmen Bergkuppen bei Banias
(E. Boissier).
Species excludendae.
Üaphanistrum paniculatum Roth, Man. Bot. II. (l 830) 887 (sphalm.) = Neslia
paniculata Desv.
Raphanus arcuatus Willd.! Spec. III. 1. (1800) 562 = Chorispora tenella
(Pall.) DG.
R. Blaisii Godr. et Gren. in Godr. Fl. Juvenal. 2. ed. (1854) 37 = genus aliud,
an Chorispora'?
R. cakiloideus DG.! Syst. II. (1821) 669 = Erucaria cakiloidea (DG.) 0. E. Schulz.
R. caspieus Willd.! ap. Ledeb. Fl. ross. I. (1842) 215 = Goldbachia laevigata
(Marsch. Bieb.) DG.
A. Eng 1er, Das Pflanzenreich. IV. (Embryophyta siphonogama) lO.'i. 4 4
210 0- E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
n
E. Chanetii Leveille, Monde pl. 18. ann. 2. ser. n. 103 (1916) 31 = Orycho-
phragmus violaceus (L.) 0. E. Schulz.
R. erucaria J. F. Gmelin, Syst. nat. II. 2. (n9l) 991 = Encearia myagroides
(L.) Hai.
R. hispanieus Crantz, Class. Crucif. emend. (1*69) 110 = Erticaria myagroides
(L.) Hai.
R. ibericus Marsch. Bieb. Fl. taur.-cauc. IL (1808) 129 = Ghori^pora iberica
(Marsch. Bieb.) DC.
R. laevigatus Marsch. Bieb. 1. c. = Goldbachia laevigata (Marsch. Bieb.) DC.
R» Orientalis Willd.! ex Steud. Nomencl. bot. 2. ed. II. (1841) 437 = Alliaria
brachycarpa Marsch. Bieb.
R. pilosus Willd. Spec. III. 1. (1800) 562 = Wm-mskioldia heterophyUa Schum.
et Thonn.
R. pyrenaicus Crantz, Class. Crucif. emend. (1769) 109 = Sisytnbrium, pyre-
naicuni (L.) Vill.
R. rotundifolius Marsch. Bieb. Fl. taur.-cauc. II. (1808) 130 = Alliaria brachy-
carpa Marsch. Bieb.
R. rusticanus Garsault, Fig. plant. II. (1764) t. 488, descr. p. 290 = Cochlearia
arnioracia L.
R. Sibiriens L. Spec. ed. 1. II. "(1753) 669 = Ckorispora sibirica (L.) DC.
R strictus Fisch, ex Marsch. Bieb. Fl. taur.-cauc. III. (1819) 452 = Diptycho-
carpus strictus Trautv.
R. tataricus Falk, Beitr. IL (1786) 218, t. 13 = Ckorispora tendla (Fall.) DC.
R. tauricus Adami in Weber et Mohr, Beilr. I. (1805) 62 = Alliaria brachy-
carpa Marsch. Bieb.
R. tauricus üofim. Hort. mosq. (1808) n. 2658 ex Steud. Nomencl. bot. 2. ed.
IL (1841) 43 7 = Sobolewskia lithophila Marsch. Bieb.
R. tenellus Pallas!, Reise III. (1776) 653, 741, n. 103, t. L, fig. 3 = Ckori-
spora tenelh (Pall.) DC.
R. violaceus Crantz, Class. Cruciform. emend. (1769) 112 = Orychophragmus
violaceus (L.) 0. E. Schulz.
1 5. Enarthrocarpus Labiii.
Enartkrocarpus*) LabilL Icon. pL Syr. rar. Dec. V. (1812) 4, t. 2; DC. Syst. IL
(1821) 660 et Prodr. I. (1824) 228; ßenth. et Hook. f. Gen. I. 1. (1862) 99 (excl.
gen. Hussonia); Boiss. Fl. orient. L (1867) 398; Coss. Compend. FI. atl. IL (1885) 95;
Prantl in Engl.-Prantl, Pflzfam. III. 2. (1890) 180, fig. 11 3 A; Dalla Torre et Harms,
Gen. Siphonog. (l90l) 1 86 (excl. Hutera]\ v. Hayek in Beih. Bot. CentralbL XXVII. 1. Abt.
Heft 2 (1911) 270.
Sepala suberecta, exteriora linearia, apice obtusa, sub apice brevissime cornuta,
interiora oblonga, apice obtusiuscula, basi vix saccata. Petala pallide flava, purpureo-venosa,
saepe ad unguiculum violaceo-maculata; lamina anguste obovata, venis distanlibus venosa,
ad basin in unguiculum tenuem cuneatim angustata. Glandulae nectariferae laterales
minimae, medianae stipitiformes. Stamina 6; antherae oblongae vel subquadratae, ob-
tusae. Pistillum cylindricum; gynophorum nullum; articulus inferior brevis, ovulis 1 — 3
instructus, interdum inanis; superior aequicrassus, plerumque elongatus, 3 — 15-ovulatus;
Stylus manifestus, 1,5 — 2,5 mm longus; Stigma depresso-capitatum, subbilobum. Sili-
quae cylindricae vel =b compressae, varie curvatae, raro subrectae, biarliculatae, seplo
carentes; articulus inferior valvis arcte connatis indehiscens, 1 — 14 mm longus, plerum-
que 1 — 3-spermus (si' 2 — 3-spermus, locellis superpositis fragilis); articulus superior
caducus, plerumque elongatus, locellis superpositis ± strangulatus, separabilis, in islhmis
semina solitaria et inter isthmos nodulos inflatos intus celluloso-cavos gerens, rai-o in
Nomen gcneris e verbis graecis tyag&Qos (articulatus) et xa^nös (fructus) formatum.
Enarthrocarpus. 211
nodulis semina singula et in isthmis lacunas angustas continens, ad apicem in rostrum
paulatim, raro subito attenuatus. Senniina oblonga, ellipsoidea, subglobosa, 1,2 — 2 mm
longa, in articulo inferiore plerumque pendentia, in superiore plerumque erecta, dilute
brunnea; testa tenuis, laevis; funiculus filiformis, 1,2 — 2,5 mm longus, placentis in
lacunis adnatus. Cotyledones longitudinaliter conduplicatae, sessiles, apice ti'uncatae vel
leviter emarginatae. — Herbae annuae, hispidae. Radix palaris. Gaules a basi ramosi.
Folia lyrato-pinnatipartita. Racemi rt: bracteati. Pedicelli breves.
Species 5 in regione mediterranea orientali et australi solo arenoso, argilloso, rarius
calcareo nascentes.
Conspectus sectionum.
A. Siliquae in rostrum 3,5 — 13 mm longum
conicum sensim attenuatae, in isthmis
semina et inter isthmos nodulos inflatos
gereutes Sectio I. Oxyrrhinocarpus 0. E. Schulz.
B. Siliquae in rostrum 1,5 — 2 mm longum
filiforme subito constrictae, in nodulis se-
mina et in isthmis lacunas ferentes . . Sectio II. Simocarpus 0. E. Schulz.
Sectio I. Oxyrrhinocarpus 0. E. Schulz (nov. sect.).
Siliquae 2 — 9 cm longae, longitudinaliter striatae; articulus inferior 1 — 3-spermus,
rarius yacuus, superior seminibus 3 — 15 praeditus, in isthmis semina soliteiria et inter
isthmos nodulos inflatos gerens, ad apicem in rostrum conicum basi ± inflatum 3,5 —
1 3 mm longunr attenuatus. Semina oblonga vel ellipsoidea.
Clavis specierum.
A. Pelala 10 — 13,5 mm longa. Siliquae articulus inferior brevis,
1 — 6 mm longus, 1 — 2-spermus vel inanis; superior multo
longior, semina 11 — 15 ferens.
a. Siliquae articulus superior non vel paulo latior quam
inferior, non marginatus, ad apicem in rostrum 3,5 —
1 0 mm longum subrectum parum attenuatus,
a. Siliquae tereles, 3 — 9 cm longae, obsolete striatae,
noduHs inflatis longiusculis leviter strangulatae; rostrum
5 — 10 mm longum \. E. arcuatus.
ß. Siliquae ancipites, 3 — 4,5 cm longae, evidenter stri-
atae, nodulis inflatis brevibus profunde strangulatae;
rostrum 3,5 — 4,5 mm longum 2. ^. strangulatus.
b. Siliquae articulus superior basi dilatatus et marginatus,
manifeste latior quam inferior, ad apicem in rostrum 7 —
1 3 mm longum recurvatum valde attenuatus 3. i?. pterocarpits.
B. Petala 7 mm longa. Siliquae articulus inferior longior, 7 —
1 4 mm longus, 2 — 3-spermus; superior tantum duplo longior,
semina 3 — 6 includens i. E. lyratus.
1. E. arcuatus Labill. Icon. pl. Syriae rar. Dec. V. (1812) 4, t. 2; DG. Syst. IL
(1821) 660 et Prodr. I. (1824) 224; Boiss. Fl. Orient. I. (1867) 399 et Suppl. (1888)
67; De Haläcsy, Gonspect. Fl. graec. I. (1901) 122, Suppl. (1908) 13. — Eruca ma-
ritima cretica siliqua artieulata C. Bauh. Prodr. Theatr. bot. (1620) 40. — Rapha-
nistrum creticum siliqua ineurva villosa Tournef. Goroll. (1703) 17. — Enartocarptts
a'cuatus Poiret in Dict. sc. nat. XIV. (1819) 444 (excl. syn. Forsk.). — Raphanus
arcuatus Ghaub. et Bory de St. Vinc. Nouv. Fl. Pelop. (1838) 43, non Willd. —
Radix annua. Gaulis erectus, 0,03 — 0,50 m alt., a basi ramosus, angulatus, pilis ri-
gidulis 0,25 — 1 mm longis erecto-patentibus usque ad pedicellos (incl.) densiuscule his-
14*
212
0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Fig. 27. Enarthrocarpus areuatus Labill. J. Habitus. B Sepalum .exterius. C Sepalum in-
terius. D l'etalum. E Stamen brevius. F Pislillum. O Fructus. — E. strangulatus Boiss.
H Ramus florifer. J Fructus. — E. pteroearpus (Pers.) DC. K Fructus. — E. lyratus (Forsk.)
DC. L Ramus florifer. M Fructus. (Icon. origin.)
Enarthrocarpus. 213
pidus, saepe e basi florifer; rami saepe prostrati vel adscendentes. Folia inferiora
plerumque rosulato-congesta, petiolo 2 — 0,5 cm longo hispido, lyrato-pinnatipartita,
7 — 4-juga, lobo terminali obovalo vel subflabelliformi, antice obtuso et grosse 5-dentato
vel sublobato, ad basin cuneato integroque, lobis lateralibus sensim minoribus, alter-
nantibus, oblongis, obtusis, paucidentatis, imis triangulatis, minutis; folia superiora bre-
viter peüolala, minora, lobis anguslioribus acutioribusque 3 — 2-juga; folia summa saepe
flores inferiores \ — 6 suffulcientia, ± simplicia, oblanceolata, acuta, denticulata; omnia
utrinque pilis prorsum directis hispida ciliataque. Racemus sub anthesi densus, dein
valde elongatus, 10 — 25-florus, basi bracteatus. Sepala suberecta, 5,5 — 7 mm longa,
exteriora linearia, apice rotundata et subcornuta, inleriora oblonga, acutiuscula, hispida,
pallide violacea. Petala 9 — 13,5 mm longa, flava, purpureo-venosa, tandem purpu-
rascentia; lamina" obovata, apice rotundata, ad basin sensim in unguiculum longum an-
gustata, paucivenosa, Stamina 6,5 — 7,5:7 — 8,5 mm; antherae oblongae, 1,5 — 2 mm
longae. Pistillum lineare, papillosum, biarticulatum ; articulus inferior brevissimus, ovulo
unico pendulo instructus vel vacuus; superior ovulis plerumque erectis ca. 15-ovulatus;
Stylus 2 — 2,5 mm longus, aequicrassus; stigma depresso-capilatum, subbilobum. Sili-
quae in pedicellis brevibus, 9—4 mm longis, 1 — <,5 mm crassis, erecto-patentibus re-
curvatae, lineares, teretes, 3—9 cm longae, 2,5 — 4 mm diam., strangulatae, obsolete
longitudinaliter striatae, setulis brevibus, 0,25 — 0,33 mm longis, erecto-patentibus fere
usque ad apicem asperrimae, difficulter fragiles, articulatione excavata praeditae, griseo-
virides, interdum pallide violaceae; articulus inferior brevis, \ — 6 mm longus, plerumque
monospermus; articulus superior 3 — 15-spermus; rostrum conicum, 5 — 10 mm longum.
Semina in articulo inferiore pendula, in superiore plerumque erecta, oblonga, 2 mm longa,
1 mm lata, 0,75 mm crassa, dilute brunnea, ad hilum nigra, laevia; funiculi filiformes,
1,5 — 2,5 mm longi. — Fig. 27^ — G.
Mittlere Mediterranprovinz: auf sonnigen Felsen, Mauern, Feldern, immer in
der Nähe des Meeres. — Griechenland: auf der Insel Leukas (Mazziari n. 193 —
März bis Mai blühend); Insel Kephalonia: bei Drepano unweit Argostoli (Th. v. Held-
reich n. 3573 — im Mai blühend und fruchtend); Attika: am östlichen Gestade bei
Porto-Raphli (B. Tuntas in v. Heldreich, hb. graec. norm. n. 1503); im Süden von Euböa
auf der Petalischen Insel Phuntas {T. Holz mann — im Juli fruchtend), Insel Platera
(Holzmann); Naxos; bei der Stadt Naxos (Chr. Leonis in J. Dörfler, hb. norm,
n. 4819 — im Dezember blühend) ; Kreta: bei Kisamos (E. Reverchon n. 223 — im
Mai blühend, Juni fruchtend), Sphakia (v. Heldreich n. 1"390), vgl. auch Raulin in
Act. Soc. Linn. Bordeaux (1 869) 711. Kleinasiatische Zone: bei Troja (F. J. Schmidt),
bei Assos (P. Sintenis, It. troj. n. 775 — im Juni blühend und fruchtend); Insel Cjpern:
am Kap S. Andreas (Sintenis et Rigo n. 265), vgl. Kotschy in Unger und Kotschy,
Die Insel Cypern (1865) 333. Syrien (Montbret), Beirut (Post, PI. Syr. ht. n. 27
in hb. Barbey-Boiss.), im Süden von Saida (C. Gaillardot — im März blühend und
fruchtend), auf dem Wege nach Saint-Jean d'Acre (Gaillardot, Herb." Syr. 1855 n.
55 — im Februar blühend^ im Mai fruchtend), zwischen Tyrus und Akre (Mussat —
im März blühend), Libanon (nach La Billardiere): Nach Post (FI. Syr. Palest. [1883]
103) an der Küste von Syrien und in der niederen Bergregion.
Als Kümmerform ist erwähnenswert:
f. ornithopodioides (Bory de St. Vincent) 0. E. Schulz. — Raphanus ornitho-
podioides Bory de St. Vinc. ! msc. in hb. — Planta nana. Caulis simplex, sub anthesi
2 — 5 cm alt. Folia minuta, inferiora tantum 1 — 2 cm longa. Racemus 3 — 6-florus.
Morea: bei Modhoni (Bory).
Durch einen bis zur Spitze beblätterten Blütenstand weicht vom Typus ab:
Var. anatolicus Boiss. et v. Heldr. ! msc. in hb. — Racemus usque ad apicem
bracteatus; bracteae supremae hneares, subintegrae.
Pamphylien: Adalia (Th. v. Heldreich n. 517), ebenda auf unkultivierten Feldern
(E. Bourgeau, PI. Lyc. 1860 n. 26).
214 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
2. E. strangulatus Boiss.! Diagn. pl. orient. nov. VIII. (1849) 44 et Fl. Orient.
[. (1867) 399; Barbey, Herbor. Levant (1882) H8; Aschers, et Schweinf, Illustr. Fl.
Eg. (1887) 42; Sickenb.! Contrib. Fl. Eg. (1901) 180; Durand et Barratte, Fl. libyc.
Prodr. (1910) 19, pro parte; Muschler, Man. Fl. Egypt I. (1912) 434. — Raphanm
recurvatm Delile, Mem. Bot, Descr. Egypte IV. (1813) 1 9 n. 61 0, t. 36, flg. 1 , non Pers, —
Enarthrocarpus anceps Godron, Fl. Juvenal. 1. ed. (1 853) 4, etiam in Mem. Aead. Montpell.
sect. med. I. (1853) 412 et 2. ed. (1854) 51. — E. strangulatus Boiss. var. anceps Thel-
lung!, Fl. advent. Montpell. (1912)271. — E. grandiflorus Del. ap. Thellung 1. c., nomen. —
E. pterocarpus Del., non DC, ex Godr. 1. c., nomen. — Radix annua. Caulis 0,05 —
0,40 m alt., a basi ramosus, angulatus, pilis 0,25 — 1,5 mm patentibus usque ad pedicellos
(incl.) dense hispidus; rami adseendentes. Folia inferiora petiolo 3 — 0,5 cm longo, hispido,
lyrato-pinnatipartita, multi-(7 — 9)juga, lobo terminali breviter obovato, rotundato, denti-
culato, lobis lateralibus ad basin magnitudine decrescentibus, oblongis, obtusis, denticulatis,
basi am'iculatis, rhachi alata; folia superiora multo minora, subsessilia, 4 — 1-juga, lobis
acutis, flores suffulcientia, summa minuta, bracteiformia, obovata vel oblonga, argute
dentata; cuncta utrinque hispida et ciliata. Racemus initio corymbiformis, dein elon-
gatus, 20 — 60-florus, plane bracteatus vel superne nudus. Pedicelli 5 — 4 mm longi.
Sepala suberecta, 4,5 — 6 mm longa, exteriora linearia, apice rotundata et subcornuta,
interiora oblonga, obtusiuscula, omnia pilis ca. 1 mm longis patenter hispida, violacea.
Petala 1 — 1,3 cm longa; lamina flava, purpureo-venosa, obovata, ad basin cuneatim
in unguiculum violaceum angustata. Stamina 6 — 7,5 : 7 — 8,5 mm; antherae anguste
oblongae, 1,5 — 2 mm longae. Pistillum anguste cylindricum, biarticulatum ; articulus
inferior 1 mm longus, subglaber, ovulis 2 pendulis instructus; superior multo longior,
pilis subadpressis hirsutus, ovulis 11 — 13 plerumque erectis praeditus, superne in
stylum 2 nim longum glabrum subattenuatus; stigma capitatum, subbilobum. Sili-
quae in pediceUis 10 — 5 mm longis 1 mm crassis assurgentibus sigmatoideo-curvatae
vel recurvatae, lineares, parum compressae, 3 — 4,5 cm longae, 2 — 4 mm latae, prae-
sertim juniores margine undulato dense strangulatae , utrinque 5-striatae, setulis bre-
vissimis, ad marginem longioribus, prorsum directis asperae, ad rostrum glabrescentes,
articulatione subrecta (ut in speciebus sequentibus) biarticulatae, griseo-virides ; articulus
inferior brevis, 1,5 — 6 mm longus, 1 — 2-spermus; articulus superior crassior, seminibus
9 — 13 instructus; rostrum breve, 3,5 — 5 mm longum, conicum. Semina in articulo
inferiore pendula, in superiore plerumque erecta, breviter ellipsoidea, 1,2 mm longa,
0,75 mm lata crassaque, dilute brunnea, ad hilum nigricantia, laevia; funiculi 1,2 mm
longi. — Fig. tlH,J.
Südliche Mediterranprovinz: zwischen Saaten, an Wegrändern, auf Sand- und
Schutthügeln. — Tripolitanien: bei Behghasi (Petrovich = f. brachycarpu^). Ägypten:
-bei Alexandria (G. Ehrenberg, Th. Kotschy, It. syr. n. 594, L. Kralik, Letour-
neux, Montbret, Samaritani ap. v. Heldreich, Delect. pl. Aeg. inf. n. 3002, 3002'^'^,
Steudner n. 1220 — Januar bis März blühend, März fruchtend), bei Ramleh (P. Ascher-
son in G. Rohlfs, Exped. lib. Wüste n. 106 und 4. Reise nach Äg. n. IHo, 1117,
Hildebrandt n. 32, Steudner n. 1219 — im April fruchtend), Schloßhof in El Meks
(P. Ascherson, 2. Reise Hb. Wüste n. 33, A. Letourneux), am Mariut-See (P. Ascher-
son, 4. Reise nach Äg. n. 1116, W. Barbey n. 105, auch f. pygmaeus, G. Schwein-
furth n. 271), bei Mandara (A. Letourneux, PI. aeg. n. 174), Dakalla (Letourneux),
Minet-el-Matruh (G. Roth — im Dezember blühend), Wüste zwischen Kairo und Suez
(Frauenfeld); Sinaihalbinsel, in der Wüste Et-Tih'^im Wadi-el-Abiad (Post, Fl. Syr.
Palest. [1883] 103 flg. 52).
Eingeführt in Süd-Frankreich bei Port-Juvenal 1842 (Touchy nach Thellung).
Als Zwergform mag erwähnt werden:
f. pygmaeus 0. E. Schulz (n. f.). — Planta humilis, 1 — 6 cm alt. Racemus
pauciflorus.
Bei Ramie (P. Ascherson, 3. Reise nach Äg. n. 35), Mariut (Ascherson n. 36).
Durch kürzere Schoten ist vom Typus verschieden:
Enarthrocarpus. 215
f. brachycarpus Beguinot! in hb. — Planta 4 0 cm alt. Siliquae 1,5 — 2 cm
longae, 2 mm lalae.
Tripolitanien (siehe oben!).
Nota. Omnes species hujus generis quoad latitudinera fructuum variant, interdum in
eodem specimine. Siliquae inferiores saepe latiores quam superiores observantur. — Gl. Be-
guinot in herbario berolinen.si formas JE. strangulati siiiquis angustis tantum 2 mm diam. ex-
cellentes sab nomine varietatis »cylindrocarpus* et formas siliquas tenues elongatas ostendentes
.sub nomine varietatis *pterocarpoides* conjunxit.
3. E. pterocarpus (Pars.) DC. Syst. II. (1821) 661 et Prodr. I. (1824) 228;
Deless. Icon. pl. sei. II. (1823) 26, t. 93; Webb, Fragm. (1854) 21; Boiss. Fl. orient. I.
(1867) 399; Aschers, et Schweinf.! Illustr. Fl. Eg. (18 87) 42; Schweinf. et Aschers.!
Primit. Fl. marmar. in Bull. Herb. Boiss. I. 1 1 . (1893) 594; Sickenb. Contrib. Fl, Eg.
(1901) 180; Durand et Barratte!, Fl. libyc. Prodr. (1910) 19; Muschler, Man. Fl.
Egjpt I. (1912) 433. — Eaphanus pterocarpus Pers. Syn. II. (1807) 209. —
Raphanisirum pterocarpum Juss. et Raphanus aegyptius L'Herit. ap. DC. 1. c, no-
mina. — Enarthrocarptis strangulatus Boiss. var. amalecitanus Aschers, in Aschers,
et Schweinf. Illustr. Fl. Eg, Suppl. (1889) 747,. 791; Muschler 1. c. 434. — E.
strangulatus Schweinf. et Aschers.! in Bull. Herb. Boiss. I. 11. (1893) 594; Du-
rand et Barratte, Fl. hbyc. Prodr. (1910) 19, pro parte, non Boiss. — Radix annua.
Gaulis 0,05 — 0,50 m alt., plerumque a basi ramosissimus, inferne teretiusculus, su-
perne acutangulus, pilis mollibus 0,2 — 0,75 mm longis ± densis pubescens; rami
diffusi vel adscendentes. Folia inferiora petiolo 2 — 0,5 cm longo, piloso, lyrato-
pinnatipartita, 5 — 3-juga, lobo terminali subrotundo, apice obtuso, obsolete trilobo,
dentato, lobis lateralibus ovato-oblongis, dentatis et auriculatis, imis minutis, triangu-
latis; folia superiora breviter petiolata, 3 — 1-juga, saepe flores suffulcientia, lobo termi-
nali obovato, acuto, lobis lateralibus anguste oblongis, acriter dentatis; folia summa
floralia, simplicia, elliptica vel sublinearia, serrata, tandem linearia, integra; omnia pilis
dispersis prorsum directis hispida et ciiiata. Racemus sub anthesi densus, deinde valde
elongatus, 20 — 100-florus, usque ad apicem bracteatus, Pedicelli 6 — 3 mm longi,
patenter pilosi. Sepala suberecta, 4,5 mm longa, exteriora linearia, obtusa et sub-
cornuta, interiora oblongo-ovata, acutiuscula, pilosa, plerumque obscure violacea. Petala
1,3 cm longa, dilute flava, venis purpureis percursa, ad unguiculum plane purpurea;
lamina obovata, ad basin cuneatim angustata, paucivenosa, Stamina 7 : 8 mm; an-
therae oblongo-ovoideae, 1,5 mm longae. Pistillum anguste cylindricum, biarticulatum;
articulus inferior 0,75 mm longus, ovulis 1^ — 2; superior elongatus, ovulis 11 — 12,
pilis accumbentibus brevibus obsitus; Stylus 1,5 mm longus; stigma depresso-capitatum,
subbilobum. Siliquae in pedicellis 10 — 5 mm longis, 0,5 — 1 mm crassis, adscendenti-
bus vel recurvis initio erectae, dein recurvatäe, lineares, attenuatae, 2,5 — 5,5 cm longae,
compressae, ancipites, basi articuU superioris 3,5 — 7 mm latae et ala ± foliacea ad
apicem decrescente marginatae, longitudinaliter manifeste striatae, nodulis inflatis toru-
losae, setulis brevissimis, in margine longioribus prorsum directis zb obsessae, scabrae,
stramineae vel lilacinae, biarticulatae; articulus inferior obconicus, 1 — 7,5 mm longus,
stipitiformis, 1 — 2-spei'mus; articulus superior evidenter. latior quam inferior, ensiformis,
seminibus usque 13 instructus, in rostrum 7 — 13 mm longum db hamoso-recurvatum
attenuatus. Semina ut in specie praecedente. — Fig. ILlK.
Südliche Mediterranprovinz: an sonnigen, kiesigen Orten, Wegrändern, auf
Feldern und in Gärten der Strandzone. — Tripolitanien: bei Tripolis (G. A. Krause
n. 18, 795); auf dem Plateau von Barka 660 m ü. M. und höher (G. Rohlfs n. 27 —
im Mäi'z blühend und fruchtend), bei Benghasi (P. Petrovich, G. Ruhmer n. 28 —
im Februar blühend und fruchtend), zwischen Benghasi und Adjedabia (G, Rohlfs
n, 28), Derna (P, Taubert, It. cyren. 1887 n. 401); Marmarica, bei Mirsa Tobruk
(G. Schweinfurth n. 1 2 — im April blühend und fruchtend), Mirsa Badia (Schwein-
furth n. 6, 7), Mirsa Matrug (Schweinfurth n. 19). Ägypten: Wadi von Mariut
Kingi bei Alexandria (Schweinfurth); Sinaihalbinsel, im Wadi El-Arisch (P. Ascher-
son, 4. Reise nach Ägypten — im Mai blühend und fruchtend).
216 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Bisweilen verschleppt: Malta, bei La Valetta (Edw. Armitage, P. Taubert
n. 36).
4. E. lyratus (Forsk.) DC. Syst. II. (1821) 661 et Prodr. I. (1824) 228; Schwein-
furth!, PL nilot. (1862) 20; Boiss. Fl. Orient. I. (1867) 399 et Suppl. (1888) 67;
Barbey, Herbor. Levant (1882) 118; Aschers, et Schweinf. lllustr. Fl. Eg. (1887) 42;
Sickenb.! Contrib. Fl. Eg. (1901) 180; Buchwald in Aschers. Festschrift (1904) 333
cum tab. ; Muschl. Fl. Eg. I. (1912) 433; Thellung, Fl. advent. Montpell. (1912) 271. —
Raphanics lyratus Forskäl, Fl. aegypt.-arab. (1775) 119; Jaubert et Spach, lllustr. pl.
Orient. V. (1 853 — 1 857) t. 435 (cum E. strangulato confus.). — R. recurvatus Pers. Syn.
n. (1807) 209. — Raphanistrum recurvatum Juss. ap. DC. 1. c. (1821). — Raphanus
recurvus Pers. ap. DC. Prodr. 1. (1824) 228 (sphalm.). — Enarthroca7-ptis Blaisei
Castagne, Suppl. Catal. pl. Marseille (1851) 11. — • E. recurvus Pomel, Nouv. Mater.
Fl. atl. (1874) 357, n. v. — E. parviflorus Delile, ap. Thellung 1. c. (1912). —
Radix annua. Caulis 0,05 — 0,60 m alt., teretiusculus, plerumque a basi ramosus,
interdum palHde violaceus, pilis inaequalibus 0,25 — 1,5 mm longis patentibus hispi-
dulus; rami erecto-patentes. Folia inferiora petiolo 2,5 — 1 cm longo hispido, lyrato-
pinnatisecta, 7 — 3-juga, lobo terminali obovato, trilobo, dentato, lobis lateralibus ob-
longis, dentatis, saepe auriculatis et lobulis minutis intermixtis; foha superiora breviter
(0,5 cm) petiolata, 4 — 1-juga, flores suffulcientia, lobis angustioribus acutis; folia summa
bracteiformia, simplicia, linearia, paucidenticulata, tandem tantum 2,5 mm longa; omnia
utrinque hispidula et ciliata. Racemus sub anthesi densus, dein valde elongatus, 25 —
32-florus, usque ad apicem bracteatus. Pedicelli 2,5 — 2 mm longi, suberecti, hispidi.
Flores minuti. Sepala 3,5 — 4 mm longa, suberecta, exteriora linearia, sub apice vix
cornuta, interiora oblonga, hispida, brunneola. Petala 7 mm longa, anguste spathu-
lata, flava, ad basin violaceo-maculata; lamina venis paucis fuscis praedita. Stamina
4,5 : 5 mm; antherae subquadratae, 1 mm longae. Pistillum cylindricum, in medio
pilis erecto-patuhs ± hispidum, biarticulatum ; articulus inferior 1,5 mm Iqngus, ovulis
2 — 3; superior aequilongus, ovulis 3 — 6; Stylus 1,5 mm longus; stigma depresso-
capitatum, stylo aequilatum. Siliquae in pedicellis suberectis, 6 — 2,5 mm longis,
0,75 mm crassis adscendentes, sigmatoideo-curvatae, subrecurvatae, lineares, compressae,
ancipites, 2 — 3,6 cm longae, 2 — 4 mm latae, 1 — 1,5 mm crassae, utrinque longi-
tudinaliter 5 — 7-striatae, leviter strangulatae, setulis erecto-patentibus usque ad 0,5 mm
longis praesertim ad margines disperse hispidae, stramineae vel pallide violaceae, bi-
articulatae; articulus inferior 7 — 14 mm longus, 1 — 3-spermus; articulus superior ple-
rumque duplo longior, 3 — 6-spermus, in rostrum breve, 4 — 5 mm longum attenuätus.
Semina in articulo inferiore plerumque pendentia, in superiore plerumque erecta, ob-
longo-ellipsoidea, 2 : 1,2 : 0,75 mm, dilute brunnea, ad hilum nigrescentia, laevia;
funiculi 1,5 mm longi. — Fig. 27 1/, M.
Südliche Mediterranprovinz: in Ägypten an Dämmen, Wegrändern, in Gärten,
auf Feldern, besonders zwischen Reis und Durrah, im Sande der Wüstenrinnsale, auch
auf Nilton. Bei Alexandria (A. Letourneux); Mansura (G. Schweinfurth n. 75 —
im Juli blühend und fruchtend), Kafr-es-Saijat (P. Ascherson in G. Rohlfs, Exped.
üb. Wüste n. 1 07 — im April fruchtend), Gosen bei Teil el Kebir und am Nechos
Kanal (Schweinfurth n. 1280 — im Februar blühend und fruchtend), bei Kairo und
Abu Zabel (Schimper und Wiest n. 14 — im Dezember und Januar blühend und
fruchtend), Benisuef (Sieber), Nilufer zwischen Kairo und Kene (G. Schweinfurth
n. 1281 — im März blühend und fruchtend), bei Schubra und Gise unweit Kairo
(Schweinfurth — im Juni blühend und fruchtend), Djebel Achmar und gegen Matarieh
(G. Ehren berg), Garten des Marienbaums in Matarieh (P. Ascherson, 3. Reise nach
Ägypt. n. 33), Gärten auf der Insel Roda (Ascherson n. 34, E. Sickenberger in
hb. Barbey-Boissier), bei den Memnonskolossen (Ascherson in G. Rohlfs, Exp. lib. W.
n. 108), Djirdje (G. Ehrenberg, G. Schweinfurth — im April fruchtend), bei Den-
dera {P. Ascherson in G. Rohlfs, Exp. lib. W. n. Hl), Nilufer zwischen Djirdje
und Farschut (P. Ascherson n. 112), Karnak bei Luksor (G. Schweinfurth); Kleine
Enarthrocarpus. 217
Oase bei Baniti (P. Ascherson, 2.. Reise lib. Wüste n, 32); Oase Dachel bei Kasr
und Ain Scherif (P. Ascherson in G. Rohlfs, Exp. lib. W. n. H3, 114, n 5) ;
Große Oase bei Ain Tauil unweit El Charge (G. Schwein furth). Ober-Ägypten:
bei Bir Ambur nahe Kene (G. Schweinfurth n. 1282), Theben (L. Kralik), Dar-
Donkola (Pfund n. 19), Derr (G. Ehrenberg), Dar-Sennar (Prinz Paul v. Württem-
berg), El-Sahassi und Beni-Fes (B, Hartmann). Arabien: bei Djidda (Kotschy
n. 1 6 in hb. vindob.), zwischen Djidda und Jemen (Prinz Paul v. Württemberg in
hb. monac).
Mittlere Mediterranprovinz: auf der Insel Cypern bei Kythraea (Sintenis
und Rigo, It. cypr. n. 256). Süd-Griechenland: bei Methone (nach Boissier, ob
einheimisch?). Palästina (nach Hart), bei Jerusalem an wüsten Plätzen (nach Born-
müller). — Nach Post (Fl. Syr. Palest. [1883] 103) bei Ras Beirut, Jericho bis Bir-
es-Saba, Gaza, und südlich.
In Süd-Frankreich eingeführt, z. B. bei Marseille (Giraudy in hb. v. Held-
reich), ebenso in Algerien bei Arzew (Pomel nach Batt.).
Durch niedrigen Wuchs ist ausgezeichnet:
f. desertorum 0. E. Schulz (n. f.). — Planta nana, ramis prostratis 9 cm longis.
Racemus pauciflorus. Siliquae dense hispidae, ad margines disperse setulosae, 2 cm
longae, 2 mm latae.
Auf der arabischen Seite der mittelägyptischen Wüste bei El Ab Ejam (G.
Schweinfurth n. 33 — im März fruchtend).
Nach der Blattform wird von der typischen Pflanze unterschieden:
Var. paucijugus 0. E. Schulz (n. var.). — Folia inferiora 3-, superiora 1-juga,
lobo tei'minali maximo, obovato,
Ägypten: bei Alexandria (P. Ascherson, 3. Reise nach Ägypt. n. 32 — im
November blühend und fruchtend), Siut im Garten des koptischen Klosters bei Marag
(P. Ascherson in G. Rohlfs, Exped. lib. Wüste n. 109 — im Dezember blühend
und fruchtend, auch typisch), Beni-Hassan (P. Ascherson n. 110).
Sectio II. Simocarpus *) 0. E. Schulz (nov. sect.).
Siliquae 0,8 — 2 cm longae, longitudinaliter sulcatae; articulus inferior plerumque
vacuus, rarius monospermus, tenuis, stipitiformis ; superior crassior, 1 — 4-spermus, in
nodulis semina solitaria et in isthmis brevissimis lacunas gerens, apice obtusissimus,
roslro filiformi, brevi^ 1,3 — 2 mm longo coronatus. Semina compresso-globosa.
Species unica 6. E. clavatus.
5. E. clavatus Delile ap. Godron in Gren. et Godr. Fl. France I. 1. (18 47) 157,
nomen; Godron, Florul. Juvenal. 1. ed. p. 4, in Mem. Acad. Montpell. sect. med. I.
(1853) 412, descr., 2. ed. (1854) 51; Cosson, Illustr. Fl. atlant. Fase. U. (1884) 49,
t. 34 et Compend. Fl. atl. II. (1885) 217; Durand et Barratte!, Fl. libyc. Prodr. (1910)
19; Thellung, Fl. advent. Montpell. (1912) 270. — Brassica lyrataBesf. Fl. atlant. II.
(1799) 96, t. 166; DC. Syst. 11. (1821) 597 et Prodr. I. (1824) 215; Viviani, Fl.
libyc. specim. (1824) 37. — Enarthrocarpus trahalis Pomel, Nouv. Mater. Fl. atl.
(1874—1875) 358, n." v. ; Battand, in Batt. et Trab. Fl. de l'Alger. Dicot. (1888 —
1890) 31. — E. clavatus Del. f. trahalis Durand et Schinz, Conspect. Fl. Afric. I. 1.
(1895) 154. — Radix annua. Gaules a basi numerosi, diffusi vel adscendentes, 0,08 —
0,60 m longi, basi teretiusculi, ad apicem acutanguli, simplices vel parce ramosi, inter-
dum violacei, pilis sursum curvatis 0,25 — 0,75 mm longis densiuscule hispidi. Folia
inferiora ± rosulato-congesta, petiolo brevi, 1 — 0,4 cm longo, piloso, lyrato-pinnati-
partita, multi-(9 — 7-)juga, lobo terminali suborbiculari, obtuse dentato, basi obliquo,
lobis lateralibus oblongo-ovatis, obtusis, dentatis, basi auriculatis, sensim minoribus et
hie illic lobulo minuto interruptis; folia superiora 5 — 1-juga, lobo terminali ovato,
*) aifios = obtusus.
218 0- E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
acutiusculo, cum lobis lateralibus ± confluente, saepe floralia; summa minuta, bractei-
formia, simplicia, obovata vel oblanceolata, pauciserrata ; omnia pilis rigidulis prorsum
directis subcurvatis utrinque hispida, nervo primario saepe purpurascente. Racemus
sub anthesi corymbiformis, dein elongatus, 15 — 50-florus, usque ad apicem bracteatus.
Pedicelli 5 — ^3 mm longi, hispidi. Sepala suberecta, 3 — 5 mm longa, exteriora linearia,
apice subcornuta, interiora oblonga, hirsuta, violacea. Petala 7 — 1 0 mm longa, pallide
flava, ad unguiculum violacea; lamina obovata, apice truncata, venis paucis fusco-pur-
pureis picta, ad basin in unguiculum cuneatim angustata. Stamina 4,5 — 5,5 : 5 —
6 mm; antherae oblongo-ovatae, i — 1,5 mm longae, flavae; filamenta superne violacea.
Pistillum lineare, biarticulatum ; articulus inferior stipitiformis, 0,75 mm longus, ple-
rumque vacuus, rarius 1-ovulatus; articulus superior longior, pilis accumbentibus ob-
situs, ovulis 3 — 4 instructus; Stylus 1,5 mm longus; stigma depresso-capitatum, sub-
bilobum, stylo aequilatum. Siliquae in pedicellis 9 — 4 mm longis, 0,75 mm crassis,
assurgentibus vel recurvatis, breves, in statu juvenili ad apicem incrassatae et cla-
vatae, maturae cylindricae, 0,8 — 2 cm longae, teretes, 2 — 4 mm diam., saepe subcur-
vatae, costis crassis ca. 8 longiludinaliter sulcatae, viridulo-flavae vel pallide violaceae,
biarticulatae ; articulus inferior tenuis, stipitiformis, \ — 4 mm longus, \ — 1,5 mm crassus,
1-spermus vel saepius inanis, interdum subnullus; articulus superior longior crassiorque,
seminibus 2 — 4 transverse 1 — 3-slrangulatus, rarius 1-spermus et haud constrictus,
setulis brevissimis sursum curvatis ± obsitus, rarius glabrescens, apice obtusissimus,
sed stylo filiformi 1,5 — 2 mm longo glabro coronatus. Semina in ai'ticulo inferiore
pendula, in superiore adscendentia, compresso-globosa, 1,5 : 1,5 : 1 mm, dilute brunnea,
ad hilum nigricantia, sublaevia; funiculi 2 mm longi. — Fig. 7 C.
Südliche Mediterranprovinz: an Wegrändern, wüsten Orten, in trockenen
Rinnsalen, auf Weideplätzen, gern in der Nähe menschlicher Siedelungen, auf sandig-
lehmigeni Substrat. — Algerien: im Süden der Provinz Oran bei Ain-ben-Khelil
(E. Gosson — im April blühend und fruchtend), bei Chott-el-Kreider (A. Engler),
Oase von Asla (A. Warion), Geryville (A. Warion in E. G. Paris, It. bor.-afr.
n. 21^'^), Laghouat (L. Chevallier, PI. Sah. alg. n. 148, E. G. Paris n. 20), Bou-
Saada (Battandier et Trabut n. 507), Oued Sebgay (Clary). — Tunesien: bei
Gafsa (C. J. Pitard n. 315 — im März blühend), am Djebel Haddege (Pitard n. 29 —
im Februar blühend und fruchtend), südlich von El Djem (G. Schweinfurth), Sousse
am alten Wege nach Kaix'ouan (G. Schweinfurth n. 189). — Tripolitanien: bei
Tripolis (G. Ad. Krause n, 796, G, Rohlfs n. 14, 24 — im Februar und März
blühend und fruchtend).
In Süd-Frankreich bei Port-Juvenal unweit Montpellier mit Wolle eingeschleppt
(Delile 1824—1827).
Var. ß. liocarpus 0. E. Schulz (n. var.). — Siliquae glaberrimae.
Tripolitanien (Hadi Alija comm. G. Ad. Krause n. 794). Auch in Algerien
und Tunesien (nach Gosson).
16. Eremophyton Beguinot.
Eremophyton*) Beguinot in Bull. Soc. bot. ital. (1913) 97 — 104 cum icon.
Sepala erecta, exteriora linearia, sub apice obtuso subcornuta, interiora paulo
latiora, apice subito apiculata, basi manifeste saccata. Petala ' violaceo-rosea, obscure
violaceo-venosa; lamina anguste obovata, dense venosa, ad basin sensim in unguiculum
cuneatim angustata. Glandulae neclariferae laterales minutissimae, medianae semi-
globosae. Stamina 6; antherae oblongae, obtusae. Pistillum cylindricum; gynophorum
deficiens; articulus inferior brevis, ovulis 1 — 2 pendulis instructus; superior paulo longior,
ovulis 1 — 2 erectis instructus; Stylus non distinctus; stigma semiglobosum. Siliquae
breviter cyUndricae, teretes, rectae, nitidae, biarticulatae; articulus inferior brevis, 1 —
■; Nomen e vocibus graecis tQTjfxos (deserlus) et cpvxöv (planta) compositum.
Eremophyton.
^19
2 mm longus, infundibuliformis, persistens, valvis binis superne appendiculatis dehiscens,
septiger, aspermus, probabiliter etiam i- vel 2-spermus; articulus superior caducus,
ellipsoideus, 5,5 — 10 mm longus, apice rotundato-obtusus, locellis superpositis \ — 2
septo carentibus parum strangulatus, non separabilis, in isthmis semina et supra in-
fraque isthmos nodulos inflatos vacuos septo instructos gerens; stigma minutum, sessile.
Semina oblique compresso-globosa, 2 mm longa lataque, 1,5 mm crassa, in articulo
inferiore, si existentia, pendula, in superiore assurgentia, dilute brunnea; testa tenuis,
laevis; funiculus filiformis, 2 mm longus, placentis in lacunis affixus. Cotyledones longi-
tudinaliter conduplicatae, apice leviter emarginatae. — Herba annua, glaberrima, glauces-
cens. Radix pfilaris. Gaulis ramosus. Folia pinnatipartita. Racemi nudi, laxiflori.
Pedicelli breves.
Species unica in regione Saharae algeriensis inventa est.
E. Chevallieri (Barratte) Beguinot! in Bull. Soc. bot. ital. (1913) 102. —
Enarthrocarpus Chevallieri Barratte! ap, Chevall. PI. Sah. alg. n. 257 (1899), Chevall.
Fig. 28. Eremophyton Chevallieri (Barr.) Beg. A Planta florifera. B Ramus fructifer. CSe-
palum exterius. D Sepalum interius. E Petalum. F Pistillum. O Stamen brevius. (Icon.
origin.)
220 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Not. Fl. Sah. in Mem. Herb. Boiss. VII. (1900) 2; Battandier et Trabut, Fl. analyt.
Alg. Tun. (1902— < 904) 23 et Fl. Alg. Suppl. Phanerog. (194 0) 12 et Atl. Fl. Alg.
Fase. IH. t. 24. — Radix brunneolo-flava. Caulis initio 0,18 — 0,25 m, tandem usque
ad 0,60 m alt., flexuosus, acutangulus, inferne violaceus; rami erecto-patentes. Cotjle-
dones petiolo 7 mm longo, obcordalae, ad basin subcuneatae. Folia inferiora petiolo
2 — 1,5 cm longo, 5 — 4-juga, lobo terminali ovato, obtuso, integro vel parce dentato,
lobis lateralibus magnitudine decrescenlibus, ovatis vel oblongis, integris vel dentatis,
basi saepe uniauriculatis; folia superiora petiolo 1 cm longo, 3 — <-juga, lobis angustiori-
bus, sublinearibus, acutiusculis, integris; folia summa simplicia, oblongo-linearia, in
petiolum decurrentia; omnia carnosula. Racemus jam sub anthesi laxissimus, dein valde
elongatus, 20 — 40-florus. Pedicelli 2 mm longi, erecto-patentes. Sepala 4 — 5 mm
longa, violacea, albo-marginata, valde membranacea. Petala 9 — 10 mm longa. Stamina
4,5 : 5,5 mm; antherae 1,5 mm longae, flavae. Pistilli articulus inferior 1 mm longus,
superior triplo longior. Siliquae in pedicellis brevibus, 4 — 2,5 mm longis, 0,75 mm
crassis, suberectis, 6,5 — 12 mm longae, 2,5 — 3,5 mm crassae, longitudinaliter sulcato-
striatae, viridulo-flavae vel violaceae. — Fig. 1 D, 28.
Nordafrikanisches Wüstengebiet: an sandigen und felsigen Orten. — In
der algerischen Sahara bei El-Golea am Fuße der Hügel beim Palmenhain (L. Che-
vallier, PI. Sah. alg. n. 257 — im März blühend und fruchtend), zwischen Ghardaia
und El-Golea an einem Orte »El Hadadra« häufig (L. Chevallier n. 398 — arab.
Name Elsell!).
17. fflorisia J. Gay.
Morisia*) J. Gay in Colla, 111. Hort, ripul. App. IV. (1827—1828) 50, n. v.;
Moris, Fl. sard. I. (1837) 105, t. VII; Godron in Gren. et Godr. Fl. France I. (1848)
155; Benth. et Hook. f. Gen. I. 1. (1862) 100; Prantl in Engler-Prantl, Nat. Pflzfam. III.
2. (1890) 181, fig. 117; Dalla Torre et Harms, Gen. Siphonog. (1901) 186; v. Hayek
in Beih. Bot. Centralbl. XXVII. I.Abt. Heft 2 (1911) 263; Briquet, Prodr. Fl. Corse
II. I. (1913) 82 — 93 cum ic. — Catolobiiim Link et Otto, Abbild. Gew. Bot. Gart.
Berl. I. 7—8 (1828) 87 in textu. — Monanthemum Scheele in Flora XXVI. 1. n. 20.
(1843) 314.
Sepala subereeta, exteriora oblonga, sub apice obtuso breviter cucuUata, interiora
oblongo-ovata, obtusiuscula, basi vix saccata. Petala flava; lamina late obovata, apice
truncata, dense tenuiter venosa, ad basin in unguiculum brevem angustata. Glandulae
nectariferae laterales minutae, medianae stipitiformes. Stamina 6 ; antherae oblongae,
obtusae. Pistillum ampullaceum, biarticulatum; gynophorum subnulliim; articulus inferior
breviter ellipsoideus, 1,5 mm longus, 2 — 1 6-ovulatus, ovulis pendulis; articulus superior
tenuior quam inferior, basi ovulis 1 — 2 erectis (interdum deficientibus), ad apicem in
stylum 1,5 mm longum attenuatus; stigma depresso-capitatum. Siliculae. biarticulatae,
septiferae; articulus inferior subglobosus, 2 — 2,5 mm longus, a lateribus subcompressus,
persistens, semper fertilis, valvulis crassis, naviculiformibus, apice truncatis, basi rolun-
datis et placenlis valde dilatatis distantibus, unicarinalis bivalvis; articulus superior
etiam subglobosus, sed minor, 1,5 — 2 mm longus, longitudinahter sulcalus, bivalvis et
tandem aegre dehiscere videtur, interdum i'udimentarius et cylindricus, subito in rostrum
tenue 0,5 — 1,5 mm longum rectum contractus; septum nervo medio praeditum. Semina
breviter ovoidea, 1 — 1,2 mm longa, bi'unnea vel nigra, in articulo inferiore saepe numerosa
(2 — 12), pendula, in superiore pauca (0 — 2), erecta; testa dense impresso-punctata:
funiculi lineares, 0,5 mm longi. Cotyledones longitudinaliter conduplicatae, in articulo
inferiore interdum parum conduplicatae, sessiles, apice »rotundatae. — Planta acaulis,
dense caespitosa. Folia rosulata, runcinato-pinnatisecta. Pedicelli singuli ex axillis
foliorum, floriferi erecti, fructiferi arcuato-recurvati, fructu intra terram abscondito vel
tantum terrae incumbente.-
*) »Novum et linsigne hocce genus dixi in honorem Josephi Hyacinthi Moris« (ex
J. Gay apud Colla 1. c).
Morisia.
221
Species unica singularis geocarpa psammophila (sec. Briquet} in regione mediter-
ranea Corsicam et Sardiniam habitat.
M. monantha (Viviani) Ascherson! in Bot. Zeit. XXVII. (1869) 427 et in Bar-
bey, Fl. Sard. Compend. (1884) 173, 215; E. Huth, Ueber geokarpe Pflz. (1890) 13;
Briquet, Prodr. Fl. Corse IL 1. (1913) 82. — Sisymbrium monanihos Viv. Fl. libyc.
spec. Append. (1824 prius) 68. — Erucaria hypogaea Viv. Fl. Cors. Diagn. (1824
posterius) 11 et App. Fl. Cors. Prodr. (1825) 3, fig. 2! et App. alt. (1830) 7, n. v.;
Spreng.-! Syst. veget. II. (1825) 916; Moris, Stirp. Sard. Elench. I. (1827) 4; Link et
Otto, Abbild. Gew. Bot. Gart. Berl. I. 7—8. (1828) 87, t. 44. — Morisia hypogaea
Gay, ap. Colla, 111. Hort, ripul. App. IV. (1827 — 1828) 50; Salis-Marschlins in Florall.
Beibl. (1834) 81; Sweet, Brit. Flower Gard. 2. ser. III. (1835) t. 290; (var. caulescens)
Moris, Fl. sard. I. (1837) 105, t. VII; Bertoloni, Fl. ital. VI. (1844) 611; Gren. et
Fig. 29. Morisia monantha (Viv.) Aschers. (Sec. Engler-Prantl, Pflzfam. IIL 2.
p. 182, Fig. H7.)
Godr. Fl. France I. (1848) 155; Barbey, Fl. Sard. Comp. (1884) 21; Caruel in Parlat.
Fl. ital. IX. (1893) 1029; Rouy et Fouc. Fl. France II. (1895) 71; Bot. Magaz. (1898)
t. 7598; Fiori et Paoletti, Fl. Ital. illustr. I. 4. (1899) 164, fig. 1426; Coste, Fl. France I.
(1901) 141, fig. — Rapistrum? hypogaeum Duby, Bot. gallic. 2. ed. I. (1828) 54. —
Morisia acaulis J. Gay in Gaz. de Turin (1 829) 24 et ex Colla in Antologia XXXIV. (1 829)
158, n. V, — Sisymbrium acaule Sieber ap. Steudel, Nomenclat. bot. ed. 2. II. (1841)
593. — Monanthemum acaule Scheele in Flora XXVI. 1. n. 20. (1843) 314. — Radix
palaris, longe descendens, apice multiceps. Folia rosulata, numerosa, petiolo 0,5 —
2,5 cm longo, pilis 1 — 1,5 mm longis patentibus hispido, runcinato-pinnatisecta, dense
7 — 1 0-juga, lobo terminali lobulis breviter ovatis obtusiusculis integris trilobo, lobis
lateralibus subreflexis triangulari-ovatis, integris, sed ad basin lateris inferioris uni-
auriculatis, sensim minoribus, carnosula, tantum subtus ad nervum primarium et mar-
gines hie illic pilosa, caeterum glabra. Pedicelli solitarii ex axillis foliorum, sed 8 — 16
corymbiformiter conferti, initio erecti, dein ad terram recurvati, 0,5 — 4 cm longi, glabri.
Sepala 5,5 — 8 mm longa, a medio ad apicem disperse hirsuta. Petala 10 — 12 mm
longa. Stamina 5 : 6 mm; antherae 1,5 mm longae. Siliculae in pedicellis 1 — 6 cm
222 0- E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
longis ca. i mm crassis recurvatis minutae, 4 — 6 mm longae, flavidae vel ± violaceae,
glabrae vel pilis patentibus ca. \ mm longis obsitae. — Fig. 1 E^ 29.*)
Mediterrangebiet. Ligurisch-tyrrhenische Provinz: auf feuchten, grasigen
Stellen und in Felsspalten 1000 — 4 200 m ü. M. auf sandigem Substrat (nach Bri-
quet) — März bis Juni blühend, bisweilen im Herbste noch einmal. — Corsica: am
Cap Corse (Bernard n. 169), bei Bonifacio (L. Kralik, PI. cors. n. 476, Kuegler,
P. Mabille n. 72, Bequien, E. Reverchon, PI. Cors. n. 253), beim Semaphor von
Pertusato (Stefani); vergl. M. Rikli, Bot. Reisestud. Korsika (1903) 25, 32, 54. —
Sardinien: bei Tempio (R. Fritze, H. Glück und H. Poeverlein in J. Dörfler, hb.
norm. n. 524 <, E. Reverchon, PL Sard. n. 276), Tonara (Moris), Taeco di Seni
(Marcucci), Isili, an der Chaussee nach Laconi und Mandas (P. Ascherson und
0. Reinhardt), zahlreich den Boden bedeckend auf der Hochebene Campedda Macomer
nahe bei Bonorva am Wege nach Macomer auf feuchtem, fettem Lehmboden (G. Seh wein -
furth, auch nach Moris),
4 8. Gniraoa Cosson.
Ouiraoa**) Coss. Not. pl. nouv. Midi Esp. HI. (4 854) 97; Benth. et Hook. f. Gen.
1. 4. (4862) 400; Willk. in Willk. et Lange, Prodr. Fl. hisp. III. 4. (4^80) 754; Prantl
in Engler-Prantl, Nat. Pflzfam. lU. 2. (4 890) 4 80; Dalla Torre et Harms, Gen. Siphonog.
(4904) 486; V. Hayek in Beih. Bot. Centralbl. XXVIL 4 . Abt. Heft 2 (4914) 263.
Sepala erecto-patula, linearia, interiora basi vix saccata. Petala flava; lamina
obovata, apice truncata, in unguiculum duplo longiorem tenuem angustata. Glandulae
nectariferae laterales depressae, medianae semiglobosae. Stamina 6 ; antherae oblongae,
obtusae. Pistillum anguste ampullaceum; gynophorum nullum; articulus inferior brevis,
0,5 mm longus, stipitiformis, 2-ovulatus, pilis patentibus parce pilosus; articulus superior
oblongo-ellipsoideus, 8-costatus, 2-ovulatus, densius pilosus, ad apicem in stylum 4 mm
longum glabrum attenuatus; stigma capitatum, stvlo latius. Siliculae biarticulatae, sub-
lignoso-induratae, olivaceae, septo firmo praeditae; articulus inferior cylindricus, 4,5 —
2 mm longus, pedicello aequicrassus, teretiusculus, bilocularis, bivalvis, persistens, parce
hispidus; articulus superior separabilis, subglobosus, inferiore multo major, 5 mm diam.,
costis 8 eminentibus crassis suberosis 0,73 — 1,5 mm latis alato-costatus, bilocularis,
indehiscens, valde hispidus, ad apicem subito in rostrum conicum 3 mm longum gla-
brum contractus, Semina oblonga, 4,5 — 4,8 mm longa, dilute rubello-brunnea, ad
hilum nigra, in articulo inferiore pendula, in superiore erecta; testa sublaevis; funiculi
breves, filiformes. Cotyledones longitudinaliter conduplicatae, sessiles, apice truncatae. —
Herba annua. Caulis erectus, ib ramosus, hispidus. Folia oblonga^ dentata, ad basin
pinnatifida. Racemi ebracteati. Pedicelli breves.
Species unica in regione mediterranea Hispaniae austro-orientalis solo arenoso vel
argilloso-gypsaceo provenit,
G. arvensis Coss. Notes pl. nouv. crit. rar, Espagne III. (4 854) 98; Willk, in
Willk. et Lange, Prodr. Fl. hisp. III. 4. (1880) 734 et Suppl. (1893) 293, lllustr, Fl,
Hisp. Ins. Balear. (4 88 4 — 4 885) 90, t. 58, — Radix annua. Caulis ereclus, a basi
ramosus vel subsimplex, 0,3 0 — 0,60 m alt,, obtusangulus, pallide viridis vel brunneolo-
violaceus, saepe in axillis rubro-maculatus, pilis rigidis 0,5 — 4 mm longis conicis ni-
tidis albis subreflexis ad basin densis ad apicem dispersis hispidus; rami ereclo-patentes,
stricti, Folia inferiora peliolo 2 cm longo hispido, oblonga, apice obtusa, mai-gine in-
*) Der Satz auf S. 13, wonach sicli in den Hohlräumen des hinteren Gliedes bei Ouiraoa
und Morisia je 1 hängender Same befindet, bedarf hinsichtlich Morisia der Ergänzung, daß in
jedem Fache auch 2 bis 6 reife Samen gefunden werden. Auf die Verschiedenheiten in der Aus-
bildung der beiden Fruchtglieder weist schon Moris hin; vgl. auch Briquet 1. c. Während das
vordere Glied häufiger verkümmert, kommt dies beim hinteren nur sehr selten vor.
**) E. Cosson hoc genus nominavit in meraoriam Angeli Guirao, doctoris medicinae
murcici.
Guiraoa, Cordylocarpus. 228
aequaliter dentata, ad basin pinnatifida; folia superiora subsessilia, anguste oblonga,
acutiuscula, dentata, ad basin lobulata, summa minuta; omnia membranacea, utrinque
hispida. Racemus denique valde elongatus, 25 — 35-florus. Flores mihi non vis),
mediocres (sec. Wilik.). Siliculae in pedicellis 6 — 3 mm longis, crassis, \ mm diam.,
rhachi adpressis. — Fig. 7 F.
Mediterrangebiet. Iberische Provinz: bei Puerto de la Cadena unweit
Murcia auf sandigen, unkultivierten Feldern (Guirao ap. Bourgeau, PI. Esp. n. \0H —
im März blühend, im Mai fruchtend). Außerdem noch bei Jumilla, zwischen Totana und
Lorca, Sierra Pujalbarer (nach Willkomm).
13. Gordylocarpns Desf.
Cordylocarpus*) Desf. Fl. atlant. II. (1799) 79, t. 4 52; DC. Syst. II. (<82l) 434
et Prodr. I. (<82 4) 186; Coss. Compend. Fl. atlant. II. (1885) 100 et 319; PrantI
in Engl. -PrantI, Pflzfam. III. 2. (1890) 181; Dalla Torre et Harms, Gen. Siphonog.
(1901) 186; V. Hayek in Beih. Bot. Centralbl. XXVII. I.Abt. Heft 2 (1911) 264. —
Rapistrwm subgen. Gordyloearpus Eook. f. in Benth. et Hook, f. Gen. I. 1. (1862) 99.
Sepala suberecta, exteriora linearia, sub apice rotundato vix cornuta, interiora
anguste oblonga, acutiuscula, basi subsaccata. Petala paUide flava; lamina obovata,
apice truncata, paucivenosa, ad basin in unguiculum filiformem paulo breviorem subito
contracta. Glandulae nectariferae laterales depressae, medianae semiglobosae. Sta-
mina 6; antherae oblongae, obtusae. Pistillum biarticulatum ; gynophorum nullum,
articulus inferior manifestus, anguste cylindricus, 2 mm longus, pilis reflexis dense
obsitus, ovulis 1 — 4 pendulis; articulus superior basi globoso-incrassatus et parietibus
crispis insignis, ovulo unico erecto, ad apicem in stylum filiformem 3 mm longum
attenuatus, glaber; stigma depresso-capitatum, subbilobum, stylo latius. Siliquae bi-
articulatae, septigerae, coriaceo-induratae, non secedentes, flavidae vel violaceae; ar-
ticulus inferior cylindricus, obtuse tetragonus, 8 — 1 5 mm longus, pedicello vix crassior,
subtorulosus, pilis reflexis hispidus vel glabrescens, obscure striatus, non dehiscens, in
locellos nonnuUos (l — 4) monospermos superpositos inter sese remotos divisus; articulus
superior basi subglobosus, monospermus, alis binis medianis semiorbiculatis vel obtuse
triangulatis transverse striatia 3 — 4,5 mm latis et inter eas utroque latere alis ca. 5
minoribus crispis minute lobulatis inter sese conjunctis lacunas formantibus cristatus,
ad apicem in rostrum conicum tetragonum striatum 4 — 7 mm longum attenuatus,
Semina oblonga, 2: 1,2: 1 mm longa, dilute brunnea, ad hilum nigra, in arliculo
inferiore pendentia, in superiore erecta; testa laevis; funiculi breves, filiformes. Co-
tyledones longitudinaliter conduplicatae, sessiles, apice subtruncatae. — Herba annua.
Radix palaris. Caulis erectus, ramosus, hispidus. Folia oblongo-obovata, ad basin
saepe pinnatifida. Racemi nudi. Pedicelli breves.
Species unica tantum in regione mediterranea Algeriae et imperii maroccani
crescens.
C. muricatns Desf.! Fl. atlant. II. (1799) 79, t. 152; DC. Syst. II. (1821) 435
et Prodr. I. (1824) 186; Lam. et Poiret, Illust. Gen. III. Suppl. (1823) 660, t. 975;
Coss. Compend. Fl. atl. IL (1885) 319; Batt. et Trab. Fl. synopt. Alg. Tun. (1902 —
1904) 24; Thellung, Fl. advent. Montpell. (1912) 272. — Radix annua. Caulis
0,15 — 0,60 m alt., angulatus, zb violaceus, superne vel a basi ramosus, pilis conicis
majuscuhs 0,5 — 1,5 mm longis patentibus vel reflexis hispidus; rami adscendentes.
Folia inferiora petiolo 2 — 1 cm longo hispido, oblongo-obovata, apice obtusa, ad basin
in petiolum longe decurrentia, margine integra vel inaequaliter dentata vel ad basin
sinuato-pinnatifida; jTolia superiora subsessilia, oblonga, acutiuscula; omnia utrinque dr
strigoso-hispida. Racemus sub anthesi corymbiformis, dein valde elongatus, 20 — 35-
florus. Pedicelli 4 — 2,5 mm longi, dz hispidi. Sepala glabra vel hispidula, 6 mm
*) Nomen e verbis graecis rj xo^Svh] (clava) et o xa^nog (fructus) formatum.
224 0- E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
longa, interdum violacea. Petala 1,2 cm longa. Stamina 5,5:7,5 mm; antherae
i,5 mm lopgae. Siliquae cum pedicellis 6 — 3 mm longis, crassissimis, 1,5 — 2 mm
diam. rectangule patentes, 1,8 — 2,5 cm longae, interdum glaberrimae. — Fig. 7 G.
Mediterrangebiet. — Südliche Mediterranprovinz: in Algerien auf
Brachen, Rainen, zwischen Saaten, an Ruderalsteilen und Wegrändern, in Schluchten
und im Alluvium der Flüsse. — Bei »Mayane« (Desfontaines in hb. Willd. n. 12256),
Akbou (A. Letourneux — im Juni fruchtend), Aumale (Durando), Affreville
(A. Engler — im April blühend und fruchtend), Milianah (Bove — im Mai blühend
und fruchtend), Oran (Boissier und Reuter, Bourgeau, Cosson, F. Doumergue
n. 33 — im April blühend und fruchtend, auch in Soc. Sud-Est 1894 n. 468), ebenda
auf dem Plateau des Djebel Santo (0. Debeaux). — Marokko: in der Nähe der
algerischen Grenze im Oued Mouih-es-Sifer (Warion nach Cosson), — In Süd-
Frankreich früher bei Port-Juvenal eingeschleppt beobachtet (vgl. Thellung 1, c).
Species excludendae.
Gordylocarpus crassifolius Steud. Nom. 1. ed. (1821) 226 = Erucaria
crassifolia (Forsk.) Del.
G. glaber Dietrich ap. Steud. 1. c. = Erucaria myagroides (L.) Hai.
G. laevigatus Willd.! Spec. III. \. (1800) 563 = Erucaria myagroides (L.) Hai.
G. tenuifolius Sibth. et Smith, Fl. graec. Prodr. ü. (1813) 33 = Erucaria
myagroides (L.) Hai.
20. Fezia Pitard.
Fezia*) Pitard, Sur un genre de Gruciferes nouveau au Maroc in Expl. scient.
du Maroc Fase. II, extrait aoüt 1917 -p. 2 cum descr. gall., etiam Pitard, Contribution
ä I'etude de la Flore du Maroc (1918) 2 — 3, n. v.
Species unica in imperio maroccano inventa est.
F. pterocarpa Pitard 1. c. — >Planta annua, 10 — 15 cm alta, glaberrima, a basi
ramificata, caule alato. Foha 5 — 7 cm longa, 1 — 2 cm lata, elliptica, dentata vel
pinnatifida, lobis rotundatis, apice obtusa, basi angustata, crassiuscula. Flores in ra-
cemos breves condensati; inflorescentiae maturantes elongatae, 5 — 15 cm facile attin-
gentes; pedicelli 4 — 5 mm longi. Sepala 4 mm longa, quorum 2 basi gibba. Petala
lutea, 8 mm longa, limbo 3 mm lato rotundato. Stamina 5 mm longa; antherae basi
sagittatae. Germen 4 mm longum, e partibus duabus constans, quarum inferior
1,5 mm alta, superata parte (superiore) 0,5 mm longa alis duabus triangularibus
praedita; Stylus et stigma 2 mm alta; stigma capitatum. Pedicellus fructifer 5 mm
longus, 1 mm latus, parti inferiori ovarii aequicrassus. Fructus compositus e parte
inferiore dehiscente 5 — 7 mm longa et e parte indehiscente 2,5 — 4 mm longa e stylo
indurato et alis duabus 3 — 4 mm longis 1,2 mm latis constante; fructus laevis ex-
ceptis nonnullis pilis induratis brevibusque in parte inferiore valvarum et in regione
media partis alatae. Semina ca. 6 — 8 (3 — 4 in utroque loculo) in parte dehiscente
fructus, semen unicum in parte superiore indehiscente; semina 1,5 mm alta, 0,8 mm
lata, testa grisea et laevi; cotyledones concavae radiculam circumdantes.
Mediterrangebiet. — Südwestliche Mediterranprovinz: in Zentral-
Marocco auf mergeligen Feldern und Hängen in der Umgebung von Fez (C.J. Pitard
— im Januar blühend und fruchtend; die Entwicklung der Pflanze geht rasch vor sich
und ihre Lebensdauer ist kurz; schon im Januar und Februar trifft man sie mumifi-
ziert an).«
Nota. Hanc plantam non vidi. Descriptionem amico meo carissimo Alberto Thellung
debeo, cui etiam hoc loco maximas gratias ago.
*) Planta prope urbem rfkaroccanam Fez dictam observata.
Calepina. 225
si. Galepina Adans.
Calepina*) Adans. Fam. II. (1763) 423; Desv. Journ. Bot. III. (18U) 158; DC.
Syst. II. (1821) 648 et Prodr. I. (1824) 225; Benth. et Hook. f. Gen. I. {. (1862) 96;
Boiss. Fl. Orient. I. (1867) 409; Coss. Compend. Fl. atl. II. (1885) 99; Prantl in
Engl.-Prantl, Pflzfam. III. 2. (189 0) 171, fig. 11 3 i^; Dalla Torre et Harms, Gen.
Siph. (1901) 184; V. Hayek in Beiheft. Bot. Centralbl. XXVII. I.Abt. Heft 2 (1911) 269.
Sepala exteriora oblonga, interiora ovata, omnia obtusa, basi aequalia, erecto-
patentia. Petala alba, rarissime pallide rosea, inaequalia, bina externa paulo majora,
anguste obovato-euneata, apice subemarginata. Glandulae nectariferae laterales sub-
bilobae, medianae subglobosae. Stamina 6; antherae oblongiusculae , obtusae; fila-
menta ad basin dilatata. Pistillum ovoideum; ovarium 1-ovulatum; Stylus brevis,
conicus, obtusus; stigma capitatum, minutum, stylo angustius. Siliculae ovoideo-glo-
bosae, rostro crasso brevi subapiculatae, igitur pyriformes, coriaceo-induratae, indehis-
centes, nucamentaceae, septo carentes, uniloculares, monospermae, in sicco quadri-
costatae, caeterum reticulato-rugosae, facile deciduae, griseae. Semen unicum funiculo
brevissimo ex apice loculi pendens, globosum, basi truncatum; testa tenuis, pallide
rubescens, rugulosa. Cotyledones singulares, latae, apice ti'uncatae, curvatae, latere
utroque ad mediam latitudinem introflexae, dein conduplicatae et radiculam brevem
fere plane amplectentes. — Herba annua vel biennis, glaberrima. Radix palaris.
Caulis a basi ramosus. Folia basalia =b rosulata, breviter petiolata, lyrato-pinnati-
partita; folia caulina sessilia, auriculis acutis sagittata, oblonga. Pedicelli breviusculi.
Flores minuti.
Species unica in Europa centrali et regione mediterranea a Lusilania usque ad
Persiam australem et mare caspicum divulgata. ^
C. irregularis (Asso) Thellung in Schinz et Keller, Fl. Schweiz 2. ed. I. p. 2 18
et II. (1905) 87, n. 912; Briquet, Prodr. Fl. Corse II. 1. (1913) 96; Thell. in Hegi,
III. FI, Mitt. Eur. IV. 37. (1916) 192, t. 129, fig. 3. — Myagrum monospermon
minus G. Bauh. Prodr. Theatr. bot. (1620) 52 et Pinax (1623) 109; Tournef. Inslit.
(1700) 211; Buxbaum, PI. minus cognit. Cent. I. (1728) 3, t. 3, fig. 2. — Miagro
similis flore albo J. Bauh. Hist. pl. II. (1651) 895, fig. 2. — Myagrum antiquorum
quorundam Moris. PI. oxon. II. (168 0) sect. III, t. 25. — Thlaspi anglicum flore
albido Corvini Barrel. Icon. (1714) t. 894, fig. 1. — Myagrum supinum album
Erucae foliis Barrel. Obs. p. 38, n. 358, t. 1252. — Myagrum irreguläre k?,&o^ Syn.
stirp. Arag. (1779) 82. — M. rugosum Vill. Prosp. pl. Dauph. (1779) 37, non
L., n. V. — M. perfoliatum L. var. ß. Lam. Encycl. I. (178 3) 569. — Cramhe Cor-
vini All. Fl. pedemont. I. (1785) 256, n. 937. — Rapistrum hursifolium Bergeret,
Phyt. III. (1786) 165 ic, n. v. — Myagrum erucifoUum Vill. Hist. pl. Dauph. I.
(1786) 350 et III. (1789) 279. — Cochlearia auriculata Lam. Encycl. II. (1786) 165.
— Bunias nova Winterl, Ind. Hort. bot. Pest. (1788) pag. innum. t. 2 (bona!).
— Cramhe amplexicaulis Solander in Russell, Naturgesch. Aleppo 2. Ausg. II, ed.
J. F. Gmelin (1798) 173. — Myagrum hursifolium Thuillier, Fl. envir. Paris 2. ed.
(1799) 319, sed descript. mal. — Bunias cochlearioides Willd.! Spec. III. 1. (1800)
412 (excl. syn. Scop.); Waldst. et Kit.! Descript. et Icon. pl. rar. Hung. II. (1805)
111, t. 107, non Murray. — Myagrum iheridoides Brot. Phyt. lusit. 1. ed. (1801)
n. 23, [M. iherioides) 2. ed. I. (1816) 95, t. 42, FI. lusit. I. (1804) 562. — Laelia
cochlearioides Pers. Syn. II. (1807) 185. — L. iherioides Pers. I. c. — Coehlearia
lyrata Sibth. et Smith, Fl. graec. Prodr. II. (1813) 8; DC. Syst. Nat. II. (1821) 372
et Prodr. I. (1824) 175. — Calepina Corvini Des\A Journ. Bot. III. (1814) 158; DC.
Syst. II. (1821) 648 et Prodr. I. (1824) 225; Sibth. et Smith, Fl. graec. VII. (1830)
17, t. 619 (bona); Reichb. Fl. germ. excurs. U. (1832) 655 et Deutschi. Fl. I. (1837 —
1838) 20, t. II, fig. 4163; Koch in Röhl. Deutschi. Fl. IV. (1833) 489; Sturm,
*) Calepina [Chalepina], quia planta prope urbem Haleb (Chalep, Aleppo) crescit.
A. Engler, Das Pflanzenreich. IV. (Embryophyta siphonogama) 105. \^
226 0. E. Schulz. — Gruciferae-Brassiceae.
Deutschi. Fl. I. 16. (i837) tab. bona!; Ledeb. Fl. ross. I. (1842) 221; Boiss. Fl.
Orient. I. (1867) 409; Verheggen in Bull. Soc. Roy. Bot. Belgique XIV. (1875) 47—48;
Willk. et Lange, Prodr. Fl, hisp. III. 4. (1880) 756; Schlachtend. Hall. Fl. Deutschi.
XV. (1883) 192, t. 1505; Coss. Compend. Fl. atl. II. (1885) 30! et 333; Bicknell,
Flow. Plants Riv. (1885) t. 5, fig. C; Caruel in Parkt. Fl. ital. IX, (1893) 1026;
Rouy et Fouc. Fl. France II. (1895) 167; Fiori et Paol. Fl. Ital. ill. Fase. IV. (1899)
169, fig. 1476; Coste, Fl. France I. (1901) 122, flg.; Busch in Fl. caucas. crit. III. 4.
(1908) 233. — Crambe bursifolia L'Herit. ap. DC. 1. c. (I82l) 649. — CaUpina coch-
learioides Dumort. Florul. JBelg. (1827) 121, n. 1588; Kern. Sched. Fl. austr.-hung. VI.
(1893) 15; Hai. Consp. Fl. graec. I. (1901) 168. — Cochlearia Corvini Chaub. in Bory
St. Vinc. Exped. scient. Mox'ee Bot. (1832) 180. — Neslia erudfolia Noulet, Fl. Bassin
Sous-Pyren. (1837) 65. — Myagrum erucoides Pourr. ap. Willk. et Lange I.e. (18 80)
757. — Calepina Corvini Des\. var. albiflora Kicolra. in Malpighia Vlll. (l 894) 89. —
C. Ruellii Bubani, Fl. Pyren. III. (1901) 24.8. — Grucifera Corvini E. H. L. Krause in
Sturm, Fl. Deutschi. 2. ed. VL (l 902) 122, t. 31. — Radix annua vel biennis. Caulis
erectus, 0,20 — 0,60 m alt., angulatus, subpruinosus, interdum inferne violaceus; rami
adscendentes. Folia basalia breviter, i'aro longe petiolata, lyrato-pinnatipartita, lobo termi-
nali maximo, subrotundo, obtuso, repando-dentato, lobis lateralibus utrinque 3 — 4,
alternantibus, oblongis, parce dentatis, infimis minutis; folia caulina sessilia, oblonga,
basi auriculis acutis sagittata, apice acuta, remote denticulata, summa integerrima.
Racemus sub anthesi densus, corymbiformis, dein valde elongatus, 20 — 50-florus. Pe-
dicelli floriferi ca. 5 mm longi. Sepala 1,5 mm longa, trinervia. Petala interna 2 mm,
externa 2,8 mm longa. Stamina 1,5 : 1,8 mm; antherae 0,25 mm longae. Siliculae
in pedicellis assurgentibus, 7 — 12 mm longis, 2,5 — 4 mm longae. Semen 1,5 — 2 mm
diam. — Fig. 7 H.
Mitteleuropäisches Gebiet: auf Brachfeldern, Grasplätzen, an etwas feuchten
Stellen, unter Getreide, in Obstgärten und Weinbergen, besonders auf kalkhaltigem
Substrat, oft unbeständig, bisweilen nur verschleppt. — Bei Basel (E. Hausser). Im
mittelrheinischen Berglande, in der Pfalz bei Edenkoben (F. Schultz ap. F. Seh.
et F.Winter, hb. norm. Cent. I. n. 1 4 — im April blühend, im Mai fruchtend);
bei Mainz (Dürer, Kleeberg), bei Koblenz häufig, so bei Kobern an der Mosel
(Schlickum), Winnigen (Schlickum ap. C. Baenitz, hb. europ. n. 177), Wolken
(Sc hl ick um), Mayfeld und Gülser Höhe (Wink 1er), am Eisenbahndamm zwischen
Koblenz und Andernach (Wirtgen, hb. pl. select. Fl. rhen. I. n. 15), bei Münster-
Mayfeld (Wirtgen, hb. pl. crit. VII. n. 8^'^*), Mayenfeld zwischen Koblenz, Andernach,
dem Laacher See und Mayen (A. Andree, Löhr, Treviranus, Wirtgen ap.
Reichenbach, Fl. germ. n. 1479); Köln, z. B. Marhof bei Mungersdorf (Löhr, Sehl-
meyer, Schmeidler). In Frankreich verbreitet, z. B. Cöte-d'Or bei Dijon (F. Gerard
ap. Gh. Magnier, Fl. sei. exs. n. 3471), Herault bei Ganges (Jordan). Pontische
Provinz, Danubische Zone: in Zentral-Ungarn (Brittinger), bei Budapest
(Degen in Fl. exs. austro-hung. n. 2058, Kitaibel in hb. Willd. n. 11747, Lang,
Noe n. 188j, Comit. Csongräd bei Szeged (B. Lanyi in Fl. hung. exs. Cent. I. n. 49),
Fünfkirchen (L. Scinkovics); an der Drau bei Eszek (Kitaibel); Banat (Heuffel);
Nord-Serbien: bei Ripanj (J. Bornmüller); Rumänien; in der Dobrudscha bei
Malkodz unweit Tulscha (Gebr. Sintenis n. 602); nordkaspische Steppe am See
Kamysch-Samara (Claus nach Ledeb.). Am Kaukasus in Somchetien und Grusien
(K. Koch), Kachetien (0. Kuntze), bei Lenkoran (Fischer, Hohenacker nach
Ledebour). — Als mediterrane Einstrahlung in Südtirol bei Trient (J. Murr
ap. Dörfler, hb. norm. n. 4609); Schweiz: im Wallis bei Branson (Dumur,
C. Haussknecht, Murith, Reuter).
Mediterrangebiet. — Iberische Provinz. Portugal (Link), Serra dOssa
(A. Mol 1er in Fl. lusit. exs. n. 1092 — im Mai blühend und fruchtend). In Spa-
nien: verbreitet z. B. in der Sierra Nevada bei Cerro Almirez (M. G an doger),
oberhalb Guegar (M. Winkler), im Geniltale bis 2000 m ü. M. (R. Fritze — im Juni
Calepina. 227
blühend und fruchtend). — Ligurisch-tyrrhenische Provinz. Corsica: bei
Vico (Petit), Ajaccio (Kuegler); Sardinien: im Valle di Ban (Bornemann); Pie-
mont (Bonjean, Seringe), Lupergahügel bei Turin (Ave-Lallemant), Lombardei:
bei Mantua (A. Magnaguti), Venetien, Colli Euganei (0. Penzig, Visiani); bei
Parma (Rainei-), Bologna (Fiori); in den Tälern der Apenninen (Duvernoy), Kloster-
garten von Fiesole bei Florenz (A, Engler — im April blühend und fruchtend), ebenda
bei der Villa San Donato (E. Levier), Villa PamphiU bei Rom (P. Gabr. Strobl —
im März blühend und fruchtend), Neapel (A, Meebold), Gamaldoli (A. Engler), am
Lago d'Agnano (v. Gansauge^ v. Heldreich); Sicilien: am Ätna bei Nicolosi
(A. Engler), am Flusse Ficuzza und bei Valdemone a Longi (Todaro, Fl. sie, exs,
n. 621). — Mittlere Mediterranprovinz: in der adriatischen Zone. Pregan-
ziolo und Mogliano bei Venedig (Mayer); Istrien (Elise Braig), Wald von Lipizza
bei Triest (Hackel), Pirano (Rostafinski, Tommasini), Pola (Untchj), Fiume
(Noe ap. Reichb. Fl. germ. exs. n. 3); Dalmatien: bei Bosanka oberhalb Ragusa
(Pichler); Hercegovina (Jos. Pantocsek), bei Capejina (K. Maly). Griechenland:
in Arkadien bei Zatuna (Th. G. Orphanides); in Olivengäi'ten bei Athen, Tatoi, am
Berge Pentelikon oder Mendeli, am Flusse Kephissus (Th. v. Heldreich, Tim. Holz-
mann, W. V. Spruner); Thessalien, in der Strandebene bei Volo (v. Heldreich und
Holzmann); Macedonien, bei Bujanovci (Adamovic), bei Saloniki auf dem Berge Chor-
tiatsi (L. Charrel, Th. Krüper). Euxinische Zone: auf der Krim (Andrejew^,
Nordmann, Pallas), bei Jalta (C. Golde in Herb. Fl. ross. n. 1308), Sewastopol
(W. Herter n. 55H). Kleinasiatische Zone:, bei Thymbra (Frank Calvert
n. 451), ebendort am Flusse Kimar-Su (P. Sintenis, It. ti*oj. n. 172, auch f. minima),
Smyrna (C. Reinhold), beim Bahnhof Gewe, 70 m ü. M. (Endlich in Warburg et
Endlich, It. phryg. II. n. H 8), Karakiöj (Endlich n. 292), Amasia, 400 — 600 m
ü. M. (J. Bornmüller, PI. Anatol. or. n. 410, Manissadjian, PI. or. n. 124), Tokat
im Wilajet Siwas (J. Bornmüller, It. pers.-turc. n. 3256). Syrien: bei Aleppo
(C. Haussknecht, Th. Kotschy), Ras-el-Ain (Haussknecht), Jerusalem (Barbey
n. HO, 0. Kersten). — Armenisch-iranische Mediterranprovinz. Mesopota-
mien: Haschnadi bei Biredjik (P. Sintenis, It. or. 1888. n. 256); Armenien (K. Koch,
Szovits); Assyrien: bei Kerkuk (nach Bornmüller). Süd-Persien (Kotschy
nach Boiss.). — ^ Südliche Mediterranprovinz: in Algerien an einigen Orten
(nach Cosson), bei MiUana am Zaccar (Kuegler).
Als Zwergform wird genannt:
f. viinim a SoleiroW msc. — Plantanana, 5 — 10 cm alt. FoHa basalia spathu-
lata, tantum dentata. Racemus ca. 1 0-florus.
Corsica (Requien n. 473), bei Caivi (Soleiroi); Florenz (Th. Caruel).
Durch die Blütenfarbe ist auffällig und vom Typus abweichend :
f. Wirtgenii Thellung in Hegi, Illustr. Fl. Mittel-Europ. IV. Fase. 37 (1916)
192. — Petala pallide rosea.
Selten (cfr. Wirtgen, Fl. Preuß. Rheinprov. p. 52).
Nach dem Wuchs lassen sich von der typischen Pflanze unterscheiden:
f. 1. major F.Zimmermann ap. Thellung in Hegi, Illustr. Fl. Mittel-Europ. IV.
Fase. 37 (1916) 192 et in Fedde, Repertor. Europ. Medit. I. 14. (1916) 373. —
Planta hibernans (aestate germinans, autumno rosulam formans), radice crassa (3 —
5 mm), caule ad 50 cm alto multifloro.
f. 2. minor F. Zimmermann 1. c. — Planta vere germinans, 14 — 20 diebus
serius florens, radice tenui, caule debili paucifloro.
Nota. Bunias cochlearioides Murray! in Nov. Comment. Gotting. VIII. (1777) 42, t. 3,
planta a Pallasio circa Jaikura collecta, habitu Calepinae irregulari similis est, sed multis
characteribus ab eadem recedit; cfr. Winterl, Ind. Hort. bot. Pest. (1788) et Reichenbach,
Deutschi. Fl. I. (1837—1838) 20.
15*
228 0. E. Schulz. — Gruciferae-Brassiceae.
22. Grambe l.
Crambe*) L. Spec. ed. i. (1753) 671; DC. Syst. II. (<82l) 65a et Prodr. I.
(1824) 225; Benth. et Hook. f. Gen. I. 1. (1862) 98; Boiss. Fl. orient. I. (1867) 403;
Coss. Compend. Fl. atl. II. (1885) 99; PrantI in Engl.-Prantl, Pflzfam. III. 2. (1890)
181; Dalla Torre et Harms, Gen. Siphonog. (1901) 186; Busch in Fl. caucas. crit. IV. 3.
(1908) 294; V. Hayek in Beih. Bot. Centralbl. XXVII. 1. Abt. Heft 2 (1911) 267. —
Crambe Tournef. Instit. (1700) 211, t. 100.
Sepala oblonga, interiora paulo latiora et basi vix saccata, omnia apice obtusa,
erecto-patentia. Petala alba, rare sulphurea, interdum minutissima vel nulla; lamina
obovata, ad basin euneata vel subito in unguiculum brevem contracta. Glandulae
nectariferae laterales vix conspicuae, medianae manifestae, semiglobosae. Stamina 6 ;
antherae oblongae, obtusae; filamenta interiora in parte quarta superiore subrecurvata
appendice dentiformi acuta erecto- patente instrueta, rarius edentula. Gynophorum
plerumque bene evolutum, stipitiforme vel depresso-crassum, articulo inferiori ovarii
biarticulati aequicrassum ; articulus inferior brevissimus, fere semper 1-ovulatus, sed
sterilis; articulus superior ampuUaceus vel subglobosus, fertilis, l-ovulatus; stigma
depresso-capitatum, sessile vel rarius stylo brevi insidens. Siliculae articulus superior
articulo inferiore et stipite zh suffultus, cito secedens, indehiscens, globosus vel ovoideus,
durus, quadricostatus, in sicco ± reticulato-rugosus vel laevis, monospermus. Semen
e funiculo basi loculi affixo arcuato-adscendente elongato capillari ad apicem dilatato
dependens, compresso-globosum, brunneum; testa vix rugulosa. Cotyledones longitudi-
naliter conduplicatae, sessiles, interdum evidenter petiolatae, apice emarginatae. —
Herbae annuae, sed, interdum primo anno florentes et induratione radicis perennantes,
vel perennes, demum tertio anno florentes, vel suffruticosae, etiam tertio anno inflores-
centias producentes, glabrae vel ± hispidae. Radix palaris, interdum longissima et
incrassata. Gaules elati, plerumque ramosissimi. Folia inferiora ampla, lyrato-pinnati-
partita, rarius simplicia vel decomposita, glabra vel pilis simplicibus, raro stellato-
ramosis (?) obsita, superiora minuta, linearia vel deflcientia. Flores parvi, numerosissimi,
suaveolentes.
Species 1 9 in Europa centrali, Macaronesia, regione mediterranea, Africa tropica,
Asia centrali solo vario inveniuntur.
Conspectus sectionum.
A. Stylus in pistillo deest; stigma sessile. Siliculae
articulus superior apice rotundatus vel acutiusculus.
Herbae annuae vel perennes.
a. Radix perennis; Collum multiceps. PediceUi
fructiferi elongati Sectio I. Sarcocrambe DC.
b. Radix annua. Planta interdum primo anno
florens, sed induratione radicis perennans. Caulis
solitarius. Pedicelli fructiferi parum elongati . Sectio II. Leptocrambe DC.
B. Pistillum stylo manifesto instructum. Siliculae ar-
ticulus superior breviter acuminatus. Suffruticosae . Sectio III. Dendrocrambe DC.
Sectio I. Sarcocrambe DC.
DC. Syst. II. (1821) 651 et Prodr. I. (1824) 225. — Gynophorum depressum,
crasse cylindricum; Stylus nuUus. Siliculae in pedicellis dz elongatis; articulus superior
globosus vel ovoideus, apice rotundatus vel acutiusculus, quadricostatus, dr manifeste
reticulato-nervosus, opacus. — Radix perennis; Collum multiceps. Folia inferiora
grandia. — Species in Europa media et Asia occidentali reperiuntur.
♦) xQKfxßrj scriplorum graecorum ^= Brassica oleracea; cf. R. v. Fischer-Benzon, All-
deutsche Garlenfl. (1894] 108.
Crambe. 229
Glavis specieruni.
A. Siliculae articulus superior manifeste reticulalo-rugosus. Ra-
cemus sab anthesi corj'mbiformis.
a. Cotyledones in semine sessiles. Racemus sub anlbesi dcn-
siusculus.
a. Planta glaberrima. Sepala i — 5 mm, petala 8 mm longa.
Silicula vix quadricostata \ . C. Dtaritinia.
fj. Planta zh hirsuta. Sepala 2 — 3,5 mm. petala 4,5 —
6 mm longa. Silicula manifeste quadricostata.
I. Folia inferiora circuitu obovata, ad basin profunde
pinnatipartita 2. C. Steceniana.
II. Folia inferiora decomposita.
\. Foliorum inferiorum lobi dentesque obtusi. Pedi-
celli floriferi 7 — i mm longi 3. 6*. tataria.
2. Foliorum inferiorum lobi dentesque acuti. l'edicelli
floriferi 10 — 6 mm longi 4. C. grandiflora.
b. Cotyledones in semine petiolatae. Racemus sub antbesi
laxiusculus. Folia inferiora ±. cordata, amplissima, usque
i m longa 5. C. cordi folia.
R. Siliculae articulus superior nervis obsoletis sublaevis vel laevis.
Racemus sub anthesi laxus.
a. Folia inferiora orbiculata, basi subcordata, vix hispida. Ra-
cemi sub anthesi laxissimi 6. C. cdentula.
b. Folia inferiora lyrato-pinnatipartita, plerumque dense pilosa.
Racemi laxi.
a. Folia pilis simplicibus obsessa.
I. Racemus 10 — 25-florus. Pedicelli floriferi 5 — 3 mm,
fructiferi 1 0 — 5 mm longi.
1. Articulus inferior siliculae 0,75 — I mm longus:
superior 2,5 — 3,5, raro (in var. koldehelica) usque
4,5 mm diam 7. C. oricntnlis.
2. Articulus siliculae inferior 1,5 — fere 2 mm longus;
superior 4 mm diam. . 8. C alutacca.
II. Racemus 25 — 50-florus. Pedicelli floriferi 2,5 mm,
i'ructiferi 4 nmi longi 9. C. persica.
/>'. Folia pilis steilato-ramosis vestita 10. C. schugnana.
I. C. maritima L. Spec. ed. I. (1753) 671; Oeder, Fl. danic. 11. 6. (1767) 5,
t. 316; Lightfoot, Fl. scot. I. (1777) 36 4; Sowerby, Engl. Rot. Xlll. (1801) t. 924;
Sturm, Deutschi. Fl. I. 5. (l806j ic; Rillberg et Swartz, Svensk Rot. VII. fl812)
t. 495; DG. Syst. II. (1821) 65! et Prodr. I. (|824) 225; Raxter, Rrit. Phaenog.
Rot. II. ;i834) t. 107; Reichb. Deutschi. Fl. I. (1837 — 1838) 21, t. II, fig. 4164;
Ledeb. Fl. ross. 1. (1842) 222; Koch, Syn. 2. ed. I. (1846) 89; Peterm. Deutschi. Fl.
(1849) 58, t. XI^ fig. 83; Hartman, Handb. Skand. Fl. 6. ed. (I85i) 118; Payer,
Traite Organog. (1857) 215, t. 44, fig. 31 — 33; Lange, Haandb. Dansk. Fl. 3. ed.
(1864) 477; Renth. Handb. Bril. Fl. I. (1865) 8 6, fig. 110; Willkomm in Wihk. et Lange,
Prodr. Fl. hisp. III. 4. (1880) 753; Karsten, Deutsch. Fl. (1880—1883) 672 cum ic. ;
Schlechtend. Hall. Fl. Deutschi. XV. (1883) t. 1508; Rouy et Fouc. Fl. France IL (1895)
75; Fiori et Paoletti, Fl. Ital. illustr. I. 4. (1899) 163, iig. 1423; Coste, Fl. France I.
(1901) 142 fig.; Thellung in Hegi, 111. Fl. Mitt Eur. IV. 38. (1918) 296, t. 132, fig. 2,
fig. 795, 796. — Brassica marina Turner, The Herbai (1568) 90. — B. marina syl-
vestris muUiflora monospcrmos Lobel. Hist. Adv. (1576) 9 2 ic, Icon. (I58l) t. 24 5,
fig. 2. — B. marina sylvestris monospermos Dalech. Hist. gen. l. (l 586) 527 ic. — B.
marina anglica J. Gerarde, Herb. (1. ed. 15 97, 2. ed. 16 33) 315 ic. — B. monosper-
230 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
mos anglica J. Bauh. Hist. II. (1651) 8 30 ic. — B. repens monospermos Moris. PI. oxon.
II. (4 680) sect. III, t. 2, fig. IG. — Cochlearia maritima Crantz, Glass. Cruciform. emend.
(1769) 96. — Crambe maritima occidentalis Alefeld, Landwirtsch. Fl. (1866) 257.
• — Caulis maritimus E. H. L. Krause in Bot. Centralbl. LXXXI. 6. (<900) 207. —
Crucifera maritima E. H. L. Ki-ause in Sturm, Fl. Deutschi. 2. ed. VI. (1902) 126,
t. 39. — Radix crassa; Collum multiceps. Tota planta laevis, glauca. Gaules erecti,
pro rata humiles, 0,30-^0,60 m alti, crassi, 1,5 cm diam., ramosi, angulati; rami
erecto-patentes. Folia basalia grandia, petiolo *1 0 — 13 cm longo, circuitu elliptica
vel suborbiculata, apice obtusa, utrinque lobis 4 — 5 sinuato-lobata vel ad basin pinnati-
secta, caeterum inaequaliter dentata et undulata, basi inaequilatera in petiolum breviter
cuneatim decurrentia, 12 — 28 cm longa; folia media breviter (2 — 1 cm) petiolata, ovata
vel rhomboidea, apice acuta, basi cuneata, margine inaequaliter sinuato-dentata; folia
summa oblongo-linearia, integra; omnia carnosa. Racemus sub anthesi congestus, dein
elongatus, sed densiusculus, 20 — 40-florus. Pedicelli 15 — 8 mm longi. Sepala 5 mm
longa, oblonga, exteriora apice rotundata, interiora truncata, omnia ad apicem late
hyalina, erecto-patentia. Petala 8 — 8,5 mm longa, alba; lamina late obovata, apice
leviter emarginata, dense venosa, ad basin subito in unguiculum brevem, 1,8 mm
longum, dilute violaceum contracta. Stamina exteriora adscendentia, 4,5 mm longa,
interiora erecta, 5,5 mm longa, dente 0,75 mm longo; antherae 1,2 mm longae, griseo-
virides; filamenta dilute violacea. Pistillum subviolaceum ; articulus superior ampuUaceus,
2,2' mm, inferior teres, 1,8 mm longus, uterque 1-ovulatus; stigma sessile. Siliculae
in pedicellis 3 — 1 cm, raro usque 4,5 cm longis; articulus inferior sterilis, brevissimus,
1,5 mm diam.; articulus superior fertilis, articulo inferiore et stipite breviter (2 — 3 mm)
stipitatus, ovoideus vel subglobosus, 6 — 9 mm, in cultura usque 1 2 mm longus, in-
terdum subapiculatus, vix quadricostatus, siccus rugoso-reticulatus, parietibus 1 mm
crassis firmis, griseo-flavidus, opacus. Semen ovoideum, 4 — 5:3,5:3 mm, brunneum;
testa rugulosa.
Mitteleuropäisches Gebiet: in der sarmatischen Provinz am sandigen
oder steinigen Strande der Ostsee. Südwestliches Finnland (nach Olsson in Bot.
Notis. [1895] 204 — 206 und Mela-Cajander, Suomen Kasvio[l906] 31 3). Russische
Ostseeländer: in Kurland bei Windau (nach Fleischer und Lindemann, Fl.
Deutsch. Ostseeprov. 1. ed. [1839] 225); vgl. ferner J. Klinge, Fl. Est-, Liv.- u. Kur-
land (1882) 410; Ed. Lehmann, Fl. Polnisch-Livland (1895) 318; K. R. Kupffer,
Einig, über Herk. ostbalt. Pflanzenwelt, in Arbeit. I. Baltisch. Historikertages (1908)
186. — ■ Subatlantische Provinz: auf der Insel Rügen (A. Schatz), Kollikerbach auf
Jasmund (Schultz), Hiddensee, zwischen Vitte und Plogshagen (R. und 0. E. Schulz);
Mecklenburg: bei Wustrow (Griewank), Warnemünde auf den Dünen (Griewank,
auch Ascherson, Buek, Roeper, 0. v. Seemen), Doberan (Reineke); Holstein
(W. Sonder), bei Heiligenhafen auf einer Landzunge (Hansen, Prahl), Kiel, in der
Probstei am Strande bei Stackendorf (Nolte), Friedrichsort im Osten der Festung (K. F.
W. Jessen Ferd. Müller), Karby (N. Hinrichsen — Anfang Juni blühend, Ende Juli
Iruchtend), andere Standorte Schleswig-Holsteins vgl. P. Knuth, Fl. Prov. Schlesw.-
Holst. (1887) 169. Dänemark: häufig (J. Lange), bei Helsingör (Steenberg). Süd-
westliches Schweden: am Skager Rak in der Provinz Bohus bei Fjällbäcka (N. J.
Andersson, S. E. Almqvist ap. Dörfler, hb. norm. n. 4202), Ramlösa (Sigfrid
Raab); Upland, auf Prästkobb im Stift Möja, Standort vielleicht der nördlichste in
Schweden, vgl. Sten Solander in Svensk Bot. Tidsskrift IV. (1910) p. (81). — At-
lantische Provinz: in Ost-Schottland in Berwickshire bei Fastcastle (nach
Lightfoot), West-Schottland auf der Insel Islay (nach Baxter); Hebriden (nacli
Bennett); England und Wales hier und dort (cfr. Baxter 1. c); Irland: zwischen
Malahide und Baidoyle, bei Bantry (nach Baxter; nach More, Golgan und ScuUy,
Gontrib. Cybele Hibern. [1898] 38, sandige und steinige Seeküsten, sein* selten); Frank-
reich: Kanal-Inseln (nach Babington, Prim. sarn. [1839] 10; Marquand, Fl.
Guernsey [1901] 57; sehr selten); an den Küsten des Kanals und des Atlantischen
Grambe. 231
Ozeans von Pas-de-Galais bis Morbihan selten, z. B. im Dep. Somme bei Bourg d'AuIt
(J. Hu et und B. Verlot, Soc. Dauph. n. 4832^^^), Seine- Inferieure bei Le Treport
(De Vicy), Manche bei Gatteville (W. de Schoenefeld), bei Morbihan (Lenormand),
Nordwest-Spanien: in Galicien bei Feri'ol (nach Willkomm 1. c; Merino, Fl.
Galicia I. [1905] 107). Portugal (nach Rouy et Foucaud 1. c). — Wird auch
kultiviert, z. B. Frankreich: im Dep. Saöne-et-Loire bei St. Emiland (Gh. Ozanon,
Soc. Dauph. n. 4832).
Ändert wenig ab :
Nach der Blattform läßt sich vom Typus unterscheiden:
Var. sueeioa (Miller) 0. E, Schulz. — Crambe sueeica Miller ^ Dict. 8. ed. (1768)
n. 2. — CauHs altior, usque 0,90 m longus. Foha superiora profunde pinnatifida,
lobis dentibusque acutis.
Am Finnischen Meerbusen? (hb. Willd. n. H75o, fol. 4 et 5). — Im Leip-
ziger Bot. Gai'ten kultiviert.
Die Sprosse und jungen Blätter des Meerkohls (engl. Sea-Kale) werden ge-
gessen, bisweilen wird er angebaut; vgl. oben S. 19 und 0. W^arburg, Pflanzen-
welt II, (1916) 77, Fig. 68.
Eine geographische Rasse, welche durch die Gestalt der Früchte abweicht:
Prol. pontioa (Steven) 0. E. Schulz. — Cramhe maritima Marsch. Bieb. Fl.
tam\-cauc. II. (1808) 89; Besser, Enum. Volhyn. (1822) 70; Ledeb. Fl. ross. I. (1842)
222, pro parte; Steven, Verz. Pfl. Taur. (1856) 290; Boiss. Fl. orient. I. (1867) 406;
Lipsky. Fl. ciscauc. (1894) 280; Schmalhaus. Fl. Mittel- und Süd-Rußl. I. (1895) 82,
ex parte; Busch in Fl. caucas. crit. IV. 3. (1908) 301, non L. — C. pontica Steven
ex Ruprecht, Fl. Caucas. in Mem. Acad. Imp. sc. St. Petersb. 7. ser. XV. 2. (1869)
293. — Sepala paulo breviora, ca. 4 mm longa. Articulus superior siliculae sub-
globosus, exacte globosus, depresso-globosus, tantum 6 — 7,5 mm longus, sed 5,5 —
8,5 mm latus.
Mediterrangebiet. — Mittlere Mediterranprovinz in der euxini sehen Zone.
An dem sandigen Gestade des Schwarzen und des Asowschen Meeres von Bulgarien
bis zum nordwesthchen Kaukasus. — Bulgarien: bei Varna (Frivaldsky in hb.
Boiss.). Dobrudscha: bei Babadagh auf der Landenge Kosa-Kucuk zwischen dem
See Sinoe und dem Schwarzen Meere (Gebr. Sintenis n. 603 — im Mai. blühend).
Krim (hb. vind.), bei Sudak (Olga und Boris Fedtschenk o), auf der Halbinsel
Kertsch am Asowschen Meere beim Doi'fe Ossoviny unweit Barzowka (B. Klopotow
in Busch, Marcowicz, Woronow, Fl. caucas. exs. n. 207 — im Juni blühend
und fruchtend).
Nota. Cramhe maritima L. in oris Italiae vel Siciliae vel Syriae, ut Allioni, FI. pe-
demont. I. (1785) 256 et Ucria in Gussone, Fl. sie. Syn. II. (1843) U3 et Post, Fl. Syr.
(1883 — 1896) 101 indicant, certe non spontanea, sed non dubito quin planta per errorem ab auc-
toribus pro genere Gakile habitasit; cfr. Ardoino, Fl. Alp.-Marit. (1867) 46; Burnat, Fl. Alp.-
Marit. I. (1892) 150; Garuel in Pariatore, Fl. ital. IX. (1893) 1025.
2. C. Steveniana Ruprecht, Fl. Caucas. in Mem. Acad. sc. St. Petersb. 7. ser.
XV. 2. (18 69) 136; Lipsky in Mem. Soc. Natural. Kiew XIII. (189 4) 416; Busch in
Fl. cauc. crit. IV. 3. (1908) 306 (excl. pl, Hohenack.). — G. Steveniana Ruprecht
f. oxycarpa Ruprecht 1. c. — C pinnatifida Steven, Verzeichn. Pfl. Taur. Halbins.
(1856) 290, non R. Br. — Radix perennis. Tota planta glauca, glaberrima. Caulis
erectus, 0,60 — 1 m alt., angulatus, ramosus. FoUa basaha longe petiolata, primaria
simplicia, obovata, 5 — 7-lobulata et inaequaliter dentata, sequentia ad basin profunde
pinnatipartita, lobis oblongis vel lanceolatis, inaequaliter lobulatis vel repando-dentatis :
folia media breviter petiolata, inaequilatera, oblonga, inaequaliter pinnatifida, ad basin
cuneata; foHa summa late linearia, ad basin angustata, parce denticulata vel inte-
gerrima. Racemus sub anthesi congestus, 10 — 20-florus. Pedicelli 1 cm longi, erecto-
patentes vel subrecurvati. Sepala ca. 3,5 mm longa, late oblonga, apice rotundata.
Petala 6 mm longa, alba; lamina ovata, apice rotundata, basi subcordata in ungui-
232 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
culum brevem contracta.' Stamina 3 : i mm; antherae 4 mm longae; filamenta interiora
dente \ mm longo instructa. Siliculae in pedicellis 4,5 — <,2 cm longis; articulus inferior
slerilis, \ mm longus; articulus superior fertilis, subglobosus vel ovoideus, 6 — 8 mm
longus, 5 — 7 mm latus, apiculatus, tenuiter quadi'icostatus, tuberculato-rugulosus, parie-
tibus firmis, pallide flavis, opacis. Semen compresso-ovoideum, 3,5 : 2,5 : 2 mm,
griseo-brunneum ; teste rugulosa, subtiliter foveolata.
Mittlere Mediterranprovinz: in der euxinischen Zone in Steppen. —
Krim: zv^ischen Simferopol und Karasubasar (A. Gallier, It. taur. III. n. 531 -;— im
Mai blühend), bei Simferopol (Zelenetzky in hb. Barbey-Boissier). In Ciskaukasien
nach Busch).
Var. ß. pilosula 0. E. Schulz (n. var.). — Folia inferiora ad nervös et ad mar-
ginem i'emote ciliato-hirsuta.
Mit dem Typus. — Im Bot. Garten zu Berlin-Dahlem kultiviert.
3. C. tataria Sebeök, Dissert. inaug. de Tatar. (1779) 7, etiam in Jacq. Miscell.
austriac. II. (1781) 274 'et Icon. pl. rar. I. (1781) 13, t. 129, ed. alt. p. 2, t. 25;
Marsch. Bieb. Fl. taur.-cauc. II. (1808) 90 et III. (1819) 420; [a. hungarica) DG.
Syst. Nat. IL (1821) 653 et Prodr. I. (1824) 225; Reichb. Deutschi. Fl. I. (1837—
1838) 22, t. II, fig. 4166; Ledeb. FI. ross. I. (1842) 222; Job. Bayer in Verhandl.
Zool.-Bot. Ver. Wien II. (1853) 20—22; Neilr. Aufzähl. Ung. Slavon. GefäJßpfl. (1866)
268, Nachtr. (1870) 76; Ruprecht, Fl. Caucas. in Mem. Acad. sc. St. Petersb. 7. ser.
XV. 2. (1869) 135; Schlechtend. Hall. Fl. Deutschi. XV. (1883) t. 1509; Simonkai,
Enum. FI. Transsilv. (1886) 103; Fiori et Paoletti, FI. Ital. illustr. I. 4. (1899) 163,
flg. 1424; Busch in Fl. cauc. crit. IV. 3. (1908) 304; Thell. in Hegi, 111. Fl. Mitt.
Eur. IV. 38. (1918) 298, flg. 797, 798. — C. lamiiata Lam. Encycl. II. (1786)
163. — G. pannonica Hort. ap. Lam. 1. c. — C. tatarica Pallas in Güldenstädt, Reis.
Rußl. I. (1787) 194; Willd.! Spec. HI. 1. (1800) 418; Boiss. FI. Orient. L (1867)
406 et Suppl. (1888) 67; Schmalh. FL Mittel- und Süd-Rußl. L (1895) 83. — C.
caspica Raeuschel, Nom. 3. ed. (1797) 183. — C. macrocaipa vel chlorocarpa vel
laevis Kitaib. Addit. Hungar. ap. Kanitz in Linnaea XXXII. (1863) 502. — C. putaria
Radde, Kauk. Mus. IL (1901) 58 (sphalm.). — Radix perennis, longe fusiformis, 0,60 —
1,20 m longa, teres, adulta brachium crassa, extrinsecus fusco-atra, intus albida, C£U'-
nosa, dulcis, ad Collum multiceps. Gaulis erectus, 0,40 — 0,90 m alt., angulatus, a
basi ramosus, pilis patentibus 0,75 — 2 mm longis rigidis usque ad pedicellos (incl.) ±:
disperse hispidus, denique glabrescens, interdum violaceus; rami ramulique erecto-
patentes. Folia basalia magna, petiolo 21 — 6 cm longo hispidulo, irregulariter decom-
posita, scilicet ambitu oblique cordata vel reniformia, sed fere bipinnatisecta, rhachibus
divaricatis in lobos valde inaequales late oblongos obtusos vel flabelliformes inciso-
dentatos ad sequentes decurrentes, lobulis triangulatis integris intermixtos lacerata,
nervis rubris praedita et apice dentium calloso-punctata; folia superiora multo minora,
breviter (2 — 1 cm) petiolata, lobis angustis inaequalibus dz simpliciter pinnata; folia
summa brevia, linearia, integra, bracteiformia, 1 — 0,5 cm longa; omnia carnosula,
glauco-viridia, pilis rigidis 1,5 — 2,5 mm longis praesertim subtus =b dense obsita,
tandem glabrescentia. Racemi sub anthesi corymbiformes, dein elongati, 10 — 20-flori.
Pedicelli 7 — 4 mm longi. Sepala 2 — 3 mm longa, exteriora late oblonga, interiora late
ovata, omnia apice rotundata, interdum superne violacea, raro parce hispida. Petala
4,5 — 5,5 mm longa, alba; lamina late oblongo-elliptica, apice subtruncata, subito in un-
guiculura brevissimum saepe violaceum contracta. Stamina exteriora 2,5 mm, interiora
2,8 — 3 mm longa et dente 0,5 mm longo instructa; filamenta saepe violacea; antherae
0,75 — 1 mm longae. Pistilli articulus superior ovoideus, 1,2 — 1,5 mm longus, inferior
cyhndricus, 1 mm longus, uterque 1-ovulatus. Siliculae in pedicellis 2 — 0,7 cm longis
erecto-patentibus vel subrecurvatis; articulus superior articulo inferiore sterili et stipite
breviter (l — 1,5 mm) stipitatus, globosus, 4 — 5 mm diam., quadricostatus, reticulato-
nervosus, parietibus lignosis, flavidus, opacus. Semen compresso-globosum, 2,8 mm
diam., 1,3 mm crassum, obscui'e brunneum; testa rugulosa. — Fig. 30.
Crambe.
233
Fig. 30. Crambe taiaria Seb. A Pars superior plantae floriferae. B Folium basale. CRamus
fructiger. D Sepalum exterius. E Sepalum interius. F Petalum. Q Stamen brevius et sta-
mina longiora. H Pistillum. (Icon. origin.)
234 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Mitteleuropäisches Gebiet. — Politische Provinz, auf sonnigen, grasigen
Hügeln, trockenen Abhängen, Weinbergen, Rainen, an Wegrändern und in Grassteppen
auf sandig-lehmigem Boden. Danubische Zone: in Südmähren bei Sokolnitz süd-
östlich von Brunn (A. Makowsky), bei Auspitz (J. Bubela, A. Schierl, Sebeska und
Ansorge), Klobouk (Steiger), am Tscheitscher See (Ansorge, Bayer, Bubela,
Fritze, Hochstetter, Krzisch, A. Makowsky, C. Roemer, G. C. Spreitzenhofer
— im Mai blühend); Nieder-Österreich: bei Staatz (B. Lynge), im Bezirk Mistel-
bach bei Pottenhofen (A. Teyber), der Standort bei Ottental nächst Mistelbach wird
geschützt, nach Verh. zool. bot. Gesellsch. Wien LX. (1910) S. (H9); Ungarn: bei
Erlau (nach Sebeök), Banat (Rochel), bei Grebenacz (Heuffel n. 25 — im Juni
blühend) ; Siebenbürgen, Groß-Scheuren bei Hermannstadt (C. Andrä n. 4 59), Hammers-
dorf (Kuegler, S.chur), Langenthai (J. Barth, auch ap. Kerner, Fl. exs. austro-hung.
n. 2057 und F. Schultz, hb. norm. nov. ser. Cent. 5 n. 435 — im Juni blühend und
fruchtend, auch var. pinnatifida), Klausenburg (C. Andrä n. 72, J. Freyn, A. Rich-
ter, Simkovicz, Winkler, Wolff), Blaj-Baläsfalva (A. Borza); Nord-Serbien:
bei Pozarevac (Pancic); Rumänien (Guebhard n. 19), bei Beibudzuk unweit Mah-
mudie (Gebr. Sintenis n. 935). Russische Steppenzone: in Süd-Podolien
(Besser), Bessarabien (Ledebour), Gouv. Cherson (Boschniak), Odessa (Nord-
mann), am Ingul (A. Rehmann n. 18), Krim (Roegner in hb. vind.), Simferopol
(Zelenetzky), an der unteren Wolga bei Sarepta (A. Becker, auch ap. E. Hunger,
hb. ross. n. 59, Ehrenberg, Fischer), Gouv. Samara: bei Buguruslan (S. Kor-
shinsky — im Juni fruchtend). Ciskaukasien (hb. berol.).
Gentralasiatisches Gebiet. — West-Sibirien: am h"tysch (Pallas in hb.
Willd. n. H756, fol. 3).
Mediterrangebiet. — Mittlere Mediterranprovinz: in der kleinasiatischen
Zone. Paphlagonien: Wilajet KastambuU bei Kawak Tschesme unweit Tossia (P. Sin-
tenis n. 3636).
Nach der Größe der Früchte werden von der typischen Pflanze unterschieden:
Var. Biebersteinii (Janka) 0. E. Schulz. — Cramhe Biebersteinii Janka! in Ter-
mesz. Füzetek Vlll. (188 4) 36. — Siliculae minutae; articulus inferior cum stipite
0,5 — 1 mm longus, superior 3 — 4 mm diam. Semen 2,2 mm diam.
Siebenbürgen: bei Hermannstadt (M. Winkler — im Juni fruchtend), Sz. Got-
härd (Janka in Herb. Haussknecht).
Süd-Rußland: im Gouv. Kursk (Ed. Lindemann), bei Korotky Chutor im
Distrikt Korotscha (J. Schirajewsky in hb. Fl. Ross. Acad. Petrop. ed. Fase. XIX n.907
— im Juli blühend und fruchtend).
Var. Buschii 0. E. Schulz (n. var.). — Cramhe aspera Busch in Fl. caucas. crit.
IV. 3. (1908) 303, vix Marsch. Bieb. — Siliculae majusculae; articulus superior ad
apicem parum acutatus, 7 — 9 mm longus, 7 — 8 mm latus.
Krim, Ciskaukasien und Daghestan: an etwas salzhaltigen Stellen (nach Busch).
Die Behaarung des Typus ist vielen Schwankungen unterworfen. Besonders stark
behaarte Pflanzen bilden die Varietät:
Var. aspera (Marsch. Bieb.) Boiss.! Fl. Orient. I. (1867) 406; Schmalh. Fl. Mittel-
und Süd-Rußl. I. (1895) 83. — Cramhe aspera Marsch. Bieb. Fl. taur.-cauc. IL (1808)
90 et III. (1819) 420; DC. Syst. IL (1821) 654 et Prodr. L (1824) 226; Deless. Icon.
select. pl. IL (1823) 26 t. 91; Reichb; Deutschi. Fl. I. (1837 — 1838) 23, t. II, fig. 4167:
Ledeb. Fl. ross. I. (1842) 223; Schur, Enum. pl. Transsilv. (1866) 74; Busch in Fl.
cauc. crit. IV. 3. (1908) 303. — C. gihherosa Ruprecht, Fl. Cauc. in Mem. Acad. sc.
St. Petersb. 7. ser. XV. 2. (1869) 136. — Planta etiam fructifera pilis densis rigidis
undique usque ad pedicellos (incl.) hispidissima. Sepala interdum hispidula.
•Siebenbürgen: bei Torda (J. Barth in Herb. Haussknecht mit var. pinnatifida).
Lykaonien: an etwas salzhaltigen Stellen zwischen Konia und Beischehr (Th. v. Held-
reich n. 836 — im Juni fruchtend). Im kaukasisch-kaspischen Steppengebiet
Crambe. 235
und an der unteren Wolga: bei Sarepta (Marschall v. Bieberstein, Pallas in
hb. Willd. n. n760, fol. 1). Vgl. Radde, Grundz. Pflzverbr. Kaukasusl. (1899) 64.
Nach der Zerteilung der Blattfläche lassen sich folgende Abweichungen vom Typus
feststellen :
Var. pinnatifida (R. Br.) 0. E. Schulz. — Gramhe Orientalis Jacq. Miscell. austr.
II. (1781) 337, Icon. pl, rar. I. (1781) 13, t. 128, ed. alt. p. 4, t. 93, non L. —
C. pinnatifida R. Br. in Ait. Hort. Kew. 2. ed. IV. (1812) 72 (excl. syn. Mill.); DC.
Syst. II. (1821) 652 et Prodr. I. (1824) 225; Reichb. Deutschi." Fl. I. (1837—1838)
22, t. II, fig. 4165; Boiss. Fl. orient. I. (1867) 406; Busch in Fl. cauc. crit. IV. 3.
(1908) 303, pro parte. — G. maritima L. pinnatifida Alefeld, Landwirtsch. Fl. (1866)
257; Schmalhaus. Fl. Mittel- und Süd-Rußl. I. (1895) 82. — Foha inferiora lobis
magis confluentibus subregulariter profunde pinnatipartita, vel ad basin pinnatisecta,
lobis cireuitu oblongo-ovatis, grosse sinuato-dentatis, lobulis minoribus interruplis.
Hier und dort mit der Hauptart, besonders in Ungarn, z. B. im Komitat Heves
(Sadler); Siebenbürgen: im Komitat Kolosz bei Boos (J. Freyn).
Var. taurica DG. Syst. II. (1821) 653 et Prodr. I. (1824) 226. — Crambe orien-
talis Falk, Beitr. Russ. Reich. II. (1786) 219, t. 14, non L. — Folia basaha lobis
angustioribus elongatis anguste oblongis vel linearibus denticulatis valde dissecta.
Phrygien: bei Eskischehr (Warburg et Endlich, It. phryg. n. 165 — im April
blühend).
4. C. grandiflora DG. Syst. II. (1821) 652 et Prodr. I. (1824) 225; Spreng. Syst.
veget. IL (1825) 851; Ledeb. Fl. ross. I. (1842) 222; Schmalh. Fl. Mittel- und Süd-
Rußl. I. (1895) 83; Busch in Fl. caus. crit. IV. 3. (1908) 305. — G. pinnatifida
R. Br. f. hirsuta Lipsky, Fl. Giscaucas. in Mem. Soc. Natural. Kiew XIII. 1. et 2. (189 4)
281. — A G. tataria notis sequentibus distinguitur: Caulis 0,60 — 1 m alt., glabrescens.
Folia basalia etiam decomposita, sed lobis dentibusque acutis vel breviler acuminatis,
ad nervös et marginem disperse hispida, interdum glaberrima; folia caulina media ma-
jora latioraque, pinnatifida, glabra. Inflorescentiae laxiores. Pedicelli floriferi 6 — 10 mm
longi. Sepala 3,5 mm, petala 5 — 6 mm longa. Articulus superior siliculae paulo major
(sec. Busch 9 — H mm : 5 — 7 mm).
Mittlere Mediterranprovinz: in der euxinischen Zone in grasreichen Steppen.
— Giskaukasien: auf der Halbinsel Taman an der Mündung des Kuban (kult. in hb.
Besser), Kaukasus (Frick), am Flusse Kum bei Maslowoi (R. F. Hohenacker), Wladi-
kawkas bei Soljskaja (Fedtschenko — im Mai fast fruchtend), Daghestan (Becker
n. 217), Iberien (Fischer in hb. Boiss.).
5. C. cordifolia Steven in Mem. Soc. natural. Mose. 111. (1812) 267; Marsch.
Bieb. Fl. taur.-caucas. HI. (1819) 420; DG. Syst. II. (1821) 654 et Prodr. I. (1824)
226; Ledeb. Fl. ross. L (1842) 223; Boiss. FL orient L (1867) 405; Schmalh. Fl.
Mittel- und Süd-Rußl. I. (1895) 82; Busch in Fl. caucas. crit. IV. 3. (1908) 301. —
G. cordata Willd. Enum. pl. Hort. Berol. SuppL (1813) 43; — G. gigantea Kitaibel
ap. Janka in Oesterr. bot. Zeitschr. XXI. 4. (1871) 65 (excl. patr.j. — Planta gigantea,
perennis, tertio anno florens. Gaulis 1 — 2 m alt., obtusangulus , ramosissimus, glaber
vel inferne disperse hispidus, interdum pallide violaceus; rami ramulique angulo 45°
erecto- patentes. Foha basaha maxima, petiolo 15 — 30 cm longo pilis minutissimis
tenuibus et crassioribus usque 1,5 mm longis subreflexis ± hispido, cordata vel sub-
reniformia, 0,3 0 — 1 mm longa, apice i'otundata, basi saepe inaequilatera cuneatim pro-
ducta, margine leviter lobata et inaequaliter dentata, ad petiolum haud raro lobulis
1 — 4 minutis aucta, supra setulis 0,5 — 0,75 mm longis ad nervös disperse hispida,
subtus pilis tenuioribus densius pilosa, sed utrinque viridia; folia media et superiora
breviter petiolata, ovata vel rhomboidea, apice acuta, basi cuneata, margine profundius
lobata vel inaequaliter grosse dentata, glabrescentia ; foha summa filiformia, integra,
minuta, 1 — 0,5 cm longa; omnia carnosula. Racemi laxiuscuh, 10 — 25-flori. Pedi-
celh 0,6 — 1 cm longi, glabri. Sepala 2,5 — 3 mm longa, exteriora oblonga, interiora
ovata, nonnumquam rubella. Petala 6 — 7 mm longa, alba; lamina obovata, apice- ro-
236 0- E- Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
tundata, sensirn in unguiculum brevissimum cuneatim angustata. Stamina 2,5 : 3,5 mm
longa; filamenta interiora dente 0,5 mm longo patente vel subrecm-vato ; antherae \ mm
longae. Pistilli articulus superior ampullaceus, 2 mm longus,. inferior 0,5 mm longus;
uterque 1-ovulatus. Siliculae in pedicellis 1,2 — 1,5 cm longis suberectis; articulus su-
perior articulo inferiore sterili et stipite breviter {\ mm) stipitatus, globosus, 4,5 — 5,5 mm
diam. , quadricostatus, reticulato-nervosus, parietibus duris, lignosis, albidis, opacis.
Semen compresso-globosum, 4 mm longum, obscure brunneum; testa rugulosa.
Mitteleuropäisches Gebiet. — Provinz des Kaukasus: in Steppen und auf
sonnigen Hügeln des zentralen Ciskaukasiens. — Kaukasus (Frick), um Mosdok und
Georgiewsk (Steven comm. Fischer in hb. Willd. n. 11759 — im Mai blühend), am
Flusse Podkuma bei der Kolonie Bethanien (R. F. Hohenacker).
Nach der Größe der Früchte werden zwei Varietäten unterschieden:
Var. Kotsehyana (Boiss.) 0. E. Schulz. — Cramhe Kotschyana Boiss.! Diagn.
pl. Orient, nov. VI. (1845) 19 et Fl. Orient. I. (1867) 405; Lipsky in Acta Hort. Petrop.
XXXIII. 1. (1904) 83, n. 140; Busch in Fl. cauc. crit. IV. 3. (1908) 301 in obs. —
G. cordifolia Hook, et Thoms.! Praecurs. Fl. Ind. in Journ. Proceed. Linn. Soc. Bot.
V. (1861) 180 et Fl. Brit. Ind. I. 1. (1872) 165; 0. Kuntze! in Act. Hort. Petropol.
X. 1. (1887) 165; Aitchison, Bot. Afghan Delim. Commiss. in Transact. Linn. Soc. Lond.
Bot. 2. ser. III. 1. (1888) 37^ t. 4; Freyn! in Bull. Herb. Boiss. 2. ser. III. 10. (1903)
857; Danguey in Bull. Mus. d'Hist. Nat. (1913) 504, non Steven. — C edentula Kor-
shinsky! in Bull. Acad. sc. St. Petersb. 5. ser. IX. 5. (1898) 421 (quoad spec. Beck.),
non Fisch, et Mey. — PedicelH floriferi elongati, 2 — 1 cm longi. Sepala 4 — 5 mm
longa. Petala 7,5 — 1 1 mm longa. Stamina 4 — 5 : 5 — 6 mm; filamenta interiora dente
0,6 — 1 mm longo; antherae 1,2 — 1,5 mm longae. Siliculae in pedicellis 4 — 2 cm longis,
majores; articulus superior articulo inferiore et stipite longius (1,5 — 3 mm) stipitatus,
5,5 — 6 mm diam. Semen 4,5 — 5 mm longum.
Centralasiatisches Gebiet. — Aralo-caspische Provinz: bei Kysyl-Arwat
im Gebirge (A. Becker, 0. Kuntze — im Mai blühend und fruchtend), Karakala,
in subalpinen Gegenden des Berges Sundsodagh (P, Sintenis, It. transcasp.-pers.
n. 1761), in den Bergen bei Askabad (D. Litwinow n. 224 — im April blühend),
in der Ebene und auf den Bergen bei Nephton (P. Sintenis, It. transcasp.-pers. n. 128).
— West-Tibet: in den gemäßigten Regionen 2000 — 4500 m ü. M. (T. Thomson).
— Afghanistan (nach Hook. f. et Thoms.). — Belutschistan (Stocks). — Süd-
Persien: bei Schiras an der Westseite des Berges Sabst-Buschom (Th. Kotschy, PI.
Pers. austr. n. 380).
Zu dieser Varietät gehören zwei Subvarietäten :
Durch die tiefere Zerteilung der Basalblätter ist auffällig:
Subvar. palmatifida (Regel et Schmalhausen) 0. E. Schulz. — Cramhe palmatifida
Regel et Schmalh. ap. Regel, PI. reg. turkest. in Act. Hort. Petrop. V. 1. (1877) 2 43.
— FoHa basalia ambitu ovata, argute duplicato-dentata, ad basin saepe usque ad
nervum primarium in lobos inaequilateros saepe rursus lobulatos secta; folia media lobis
breviter acuminatis palmatifida.
Turkestan: im Gebirge Abraschan am Flusse Ters (Krause nach Regel, zu-
gleich mit var. Kotschyana); östl. Buchara zwischen Kabadian und dem Flusse Wachsch
700 — 1000 m ü. M. (A. Regel — im April blühend). — In botanischen Gärten kult.
Durch stärkere Behaarung weicht ab:
Subvar. Sewerzowii (Regel) 0. E. Schulz. — Cramhe Sewerzoun Regel in Bull.
Soc. natural. Moscou XLIH. 1. (1870) 282 et in Act. Hort. Petrop. V. 1. (1877) 2 43;
Franchet in Ann. sc. nat. Bot. 6. ser. XV. (1883) 235. — Caulis pilis brevibus rigi-
dulis 0,5 — 1 mm longis patentibus usque ad pedicellos (plerumque incl.) disperse hispi-
dulus. Folia cuncta supra setulis dispersis subadpressis hispida, subtus pilis tenuioribus
inaequilongis dense pilosa et canescentia. Sepala pilis patentibus dispersis hirsuta.
Diese Abänderung findet sich häufig bei der var. Kotschyana.
Crarabe. 237
Var. microcarpa Ruprecht et Busch ap. Busch in Fl. caucas. crit. IV, 3. (1908)
301. — Siliculae fere duplo minores; articulus superior subovoideus, 2,75 — 3,5 mm
longus, 2 — 2,75 mm latus.
In Ciskaukasien (nach Busch).
6. C. edentula Fischer et Meyer apud Karelin, Enum. pl. Turcom. in Bull. Soc.
Imper. natural. Moscou II. (4 839) 145 n. 102, nomen; Korshinsky, Fragm. Fl. Turkest.
in Bull. Acad. scienc. St. Petersb. 5. ser. IX. 5. (1898) 421, descr. (excl. specim. Becker.).
— C. juncea Marsch. Bieb. ß. glabrata Freyn et Sintenis! ap. Freyn, PI. Asia med. in
Bull. Herb. Boiss. 2. ser. III. 10. (1903) 857. — Radix fusiformis, extrinsecus grisea.
CauHs erectus, 0,40 — 0,60 m alt., angulatus, serpentino-flexuosus, a basi ramosissimus,
glaber; rami ramulique tenues, adscendentes. Folia inferiora majuscula, petiolo 3 —
6 cm longo lato glabro vel disperse hispido, circuitu orbiculata, basi inaequilatera le-
viter cordata, margine obscure 7 — 9-lobata, caeterum subrepanda, 5 — 10:5 — 9 cm,
ad petiolum interdum lobulis minutis 1 vel 2 oblongis vel triangulatis obtusis integris
aucta, utrinque ad nervös marginemque pilis rigidis 0,75 — 1 mm longis disperse hispida;
folia superiora oblonga, denticulata, summa filiformia, minuta, 4 mm longa. Racemi
sub anthesi laxissimi, 10 — 2ö-flori. Pedicelli 7 — 5 mm longi. Sepala 3 mm longa,
exteriora oblonga, interiora ovata. Petala 5,5 mm longa, obovata, apice rotundata, ad
basin cuneata, alba. Stamina 2,5 : 3 mm; omnia fliamenta edentula; antherae ob-
longae, 1 mm longae. Siliculae articulus superior globosus, laevis (sec. Korshinsky).
Centralasiatisches Gebiet. — Aralo-caspische Provinz. Im Lande der
Turkmenen: Krasnowodsk (Christoph in hb. P. Ascherson), ebenda an sandigen
Plätzen bei Ufra (P. Sintenis, It. transcasp.-pers. n. 1581 — im April blühend).
7. C. Orientalis L. Spec. ed. 1. II. (1753) 671; DG. Syst. II. (1821) 652 et Prodr.
I. (1824) 225; Ledeb. Fl. ross. I. (1842) 222 et 771; Jaubert et Spach, Illustr. Fl. Orient.
V. (1853 — 1857) t. 433; Boiss. Fl. Orient. I. (1867) 407; Trautv. in Act. Hort. Petrop.
IV. 1. (1876) 111; Schmalh. Fl. Mittel- und Süd-Rußl. I. (1895) 83; RaffiU in Gard.
Chron. 3. ser. XXXVI. (1904) 221, fig. 89; Busch in Fl. cauc. crit. IV. 3. (1908) 299.
— Gochlearia orientalis Crantz, Class. Cruciform. emend. (1769) 97. — Cramhe
quadricostata Boiss.! in Ann. sc. nat. Bot. 2. ser. XVII. (18 42) 388. — C. Aucheri
Boiss.! 1. c. (forma foliis dense pilosis!). — C. orientalis L. ß. Aucheri Boiss.! Fl.
Orient. I. (1867) 407. — Radix longe fusiformis, supern'e 1,5 cm diam., extrinsecus
brunnea. Gaulis erectus, 0,80 — 1,50 m alt., angulatus, a basi ramosus, flexuosus, in-
ferne pilis inaequalibus brevissimis tenuibus 0,1 mm longis et longioribus conicis usque
1,8 mm longis patentibus densiuscule hispidus, superne glabrescens; rami ramulique
erecto-patentes, interdum in axillis violaceo-maculati. Folia inferiora grandia, petiolo
20 — 3,5 cm longo hispido, lamina usque 35 cm longa, circuitu obovata, pinnatipartita,
ad basin pinnatisecta, 4 — 5-juga, lobo terminali obovato, grosse inaequaliter dentato,
lobis lateralibus oblongo-ovatis, obtusis, imis angustioribus, utrinque pilis adpressis tenuibus
brevibus 0,2 — 1 mm longis dr densis ad nervös saepe densissimis initio moUiter pilosa,
tandem scabra; foHa media multo minora, breviter (2 — 1 cm) petiolata, inaequilatera,
oblongo-elliptica, apice acutiuscula, ad basin cuneatim angustata, pilosa; folia summa
minuta, linearia vel filiformia, 1,5 — 0,2 cm longa, integra, glabra, tandem nulla. Ra-
cemi jam sub anthesi laxi, dein elongati, 10 — 25-flori. Pedicelli 5 — 3 mm longi, fili-
formes, erecto-patentes vel recurvati. Sepala 2,5 mm longa, late oblonga, apice rotun-
data, interdum superne violacea. Petala 4 mm longa, alba; lamina elliptica, apice
rotundata, brevissime unguiculata. Stamina 3:4mm longa; antherae 1 mm longae;
fliamenta interiora dente 0,5 mm longo instructa. Pistilli articulus superior breviter
ellipsoideus, 1,5 mm longus, inferior cylindricus, 1 mm longus, uterque 1-ovulatus.
Siliculae in pediceUis 1 — 0,5 cm longis tenuibus erecto-patentibus; articulus superior
minutus, articulo inferiore sterili et stipite breviter (0,7 5 — 1 mm) stipitatus, globosus,
2,5 — 3,5 mm diam., tenuiter quadricostatus, nervis obsoletis laevis, parietibus tenuiter
Hgnosis, dilute flavidus, opacus. Semen globosum, ca. 2,2 mm diam., badium; testa
sublaevis.
238 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Mediterrangebiet. — Mittlere Mediterranprovinz. Inneres Anatolien;
an grasigen Stellen des Karadagh in Lykaonien (Th. v. Heldreich n. 936 — im
Juni blühend), Kappadocien, Ebene bei Caesarea 1107m ü.M. (B. Balansa, PI.
or. n. 40t)l), im südlichen Pontus oberhalb Tokat 1200 m ü.M. (J. Bornmüller
n. 1914), zwischen Siwas und Caesarea 1300 m ü. M. (Bornmüller n. 1914b), Hadjin
'Manissadjian, PI. or. n. 776), Aintab 600 — 750 m ü. M. (G. Haussknecht). Syrien
(Aucher n. 180), bei Aleppo (Kotschy n. 165, 165b, Montbret n. 1716, Post),
ebendort zwischen Saaten auf Kalkboden 400 m ü. M. (C. Haussknecht — ■ im April
blühend), im Antilibanon bei Hasbeya (G. Gaillardot), Suk-Wadi-Barada (Boissier —
im Juni fruchtend), vgl. Post, Fl. Syr. (1883) 101; Palästina: im Lande der Moabiter
bei Medaba (Fred. S. Meyers et J. E. Dinsmore, PI. Pal. n. M 1 661). — Armenisch-
iranische Mediterranprovinz. Mesopotamien: bei Biredjik auf Feldern (P. Sin -
tenis. It. or. 1888. n. 400), in der Ebene Everek 1300 m ü. M. (Th. Kotschy, It.
cihc.-kurd. n. 318), zwischen Kotschhasar und Mardin (C. Haussknecht), in der
Wüste Chabur bei Sindschar (G. Haussknecht — auch var, sulfurea). Türkisch-
Arm enien: bei Gigana in Ciganadagh an Waldrändern (Sin tenis, lt. or. 1890.
n. 3407, 5602 — im August fruchtend), Szanschak Gümüschkhane bei Ketschikale
(Sintenis n. 6145 — im Juli blühend und fruchtend), ebenda und bei Baiburt (E.
Bourgeau, PI. arm. n. 15). Transkaukasien: bei Etschmiadsin (K. Koch). Nord-
Persien: in der Provinz Aderbeidschan (Szovits, auch var. glaberrima), Prov. Nur
(F. Buhse n. 1030a, neigt zur var. juncea), bei Kengower (Th. Strauß), bei Pul-e-
Djadjerud zwischen Teheran und Demawend (F. Bruns).
Durch abweichende Blütenfarbe ist auffällig:
Var. sulfurea Stapf! in schedula. — Petala sulfurea.
Kurdistan: an grasigen Stellen in der Nähe von Süwerek bei Kara-Koei (P. Sin-
tenis, It. or. 1888. n. 743). — Findet sich auch häufig bei der var. glaherrima.
Durch behaarte Früchte weicht vom Typus ab:
Var. dasycarpa 0. E. Schulz (n. var.). — Pedicelli saepe dense patenter pilosi.
Pistilli articulus superior vel inferior pilis paucis brevibus 0,1 — 0,25 mm longis patentibus
obsitus.
Cilicien: bei Maaden unweit Bulghar 1300 m ü. M. (W. Siehe n. 560). Meso-
potamien: bei Süwerek (Th. Kotschy, PI. mesop. n. 107).
Nach der Wuchsform und der Bekleidung der Pflanzen lassen sich drei wichtige
Abänderungen vom Typus unterscheiden:
Var. juncea (Marsch. Bieb.) 0. E. Schulz. — Crambe juncea Marsch. Bieb. Fl.
taur.-caucas. III. (1819) 42 1; DG. Syst. II. (I82l) 654 et Prodr. I. (1824) 226; Ledeb.
Fl. ross. I. (1842) 223; Boiss. Fl. orient. I. (1867) 407; Bornmüller in Bull. Herb.
Boiss. 2. ser. V. 1. (1904) 56; Busch! in Fl. cauc. ci-it. IV. 3. (1908) 296. — C.
Buxbaumii Willd. ! ap. Ledeb. 1. c. 222. — Caulis 0,30 — 0,80 m alt., tenuior, glaber
vel inferne pilis rigidis retrorsum hispidus; rami graciles, virgati. Folia inferiora utrin-
que pilis subpatentibus 0,5 — 1,2 mm longis rigidis disperse hispida, saepe plane pin-
natisecta.
Transkaukasien (Wilhelms); bei Noworossiisk am Schwarzen Meer (nach
Radde, Grundzüge d. Pflzverbr. Kaukasusländ. [1899] 161), in Iberien bei Tiflis
auf Lehmboden (Adams in hb. Willd. n. 11758, E. König — im Mai blühend), an
grasigen Berglehnen bei Jelisawetpol (T. F. Hohenacker — im Juni blühend und
fruchtend); Grusien, am unteren Kur (K.Koch), ebendort auf trockenen Hügeln im
Westen des St. David-Berges (Sommier und Levier, It. cauc. n. 124 — im Juni
blühend und fi'uchtend). Persien, westl. Eibursgebirge bei Scheheristanek (J. et A.
Bornmüller, It. pers. alt. n. 6304), Nord-Persien: zwischen Rescht und Teheran
bei Kaswui 1400 m ü.M. (J. et A. Bornmüller n. 6304b — im Mai blühend), bei
Teheran (Th. Kotschy, PI. Pers. bor. n. 68).
Zu dieser Varietät gehört als besondere Form:
I
Crambe. - 239
f. aculeolata (Busch) 0. E. Schulz. — Cramhe juncea Marsch. Bieb. var. acu-
leolata Busch in Fl. cauc. crit. IV. 3. (1908) 299. — Caulis, petioli, nervi foliorum
mediani pilis validis retrorsum setulosi.
Russisch-Armenien: in der Gegend von Nachitschewan (Radde nach Busch).
Nord-Persien: im Gebirge Schimran, in den Schluchten oberhalb Ferabad 1600 —
noo m ü. M. (J. et A. Bornmüller, It. pers. alt. n. 6303); im Gebiete der Stadt
Suitanabad bei Chaladjistan (Th. Strauß).
Var. koktebelioa (Junge) 0. E. Schulz. — Crambe juncea Marsch. Bieb. var.
koktebelica A. E. Junge, PI. nouv, Crim. in Trav. Soc. nat. St. Petersb. XXXV. 6. (1904)
396, n. V. — C. koktebelica Busch in Fl. caucas. crit. IV. 3. (1908) 296, cfr. etiam
Act. Hoi't. Bot. Jurjev. X. (1909) 1 — 7 cum flg., n. v. — Caulis altissiraus, 1,50 —
2,50 m alt., inferne 2 cm diam., ramosissimus, basi retrorsum hispidus. Folia ±: dense
iongiuscule pilosa vel glabra. Flores majores; petala 4 — 6,5 mm longa. Siliculae arti-
culus superior 3^5 — 4,5 mm diam.
Euxinische Zone: am steilen Meeresufer im östlichen Teile der Krim bei Kok-
tebel (J. Wankow in hb. Haussknecht — im Juni fruchtend), auch im nordwestlichen
Winkel des Kaukasus auf lehmigem, kalkhaltigem Substrat (nach Busch).
Var. glaberrima (Bornmüller) 0. E. Schulz ap. ßornm. in Notizbl. Bot. Gart. Berl.
VII. 64. (1917) 141. — Crambe persica 'Qoxss. yax. glaberrima ^ovn.m.\ in Bull. Herb,
ßoiss. 2. ser. V. 1. (1904) 56. — Caulis subglaber vel glaberrimus. Omnia folia gla-
berrima vel inferiora parcissime hispida. Filamenta interdum edentula.
Kleinasien: bei Angora auf Triften (Warburg et Endlich, It. phryg. n. 743
— im Mai blühend); Cilicien (Kotschy). Türkisch-Armenien: auf Feldern bei
üenislü unweit Keban-Maden (P. Sintenis, It. or. 1888. n. 165 — im April blühend,
im Juni fruchtend, auch subvar. sulfurea)^ Charput bei Saruk (Sintenis, It. or. 1889.
n. 381 — auch subvar. sulfurea). Mesopotamien: am Chabur (Haussknecht, It.
or. n. 127), Nimrud Dagh, bei Orfa (P. Sintenis, It. or. 1889. n. 792); Djebel Abd
el Aziz, im felsigen Mittelgebirge 800 m ü. M. (Kohl n. B184 — auch subvar. sulfurea).
Persien: bei Zamanabad (Th. Pichler, auch typisch), westliches Eibursgebirge in
subalpinen Tälern bei Scheheristanek 2200 m ü. M. (J. et A. Bornmüller, It. pers.
alt. n. 6 305 — im Juni blühend). — Wurzel nach Kohl eßbar.
8. C. alutacea v. Handel-Mazzetti, Anthophyta und Pteridophyta Mesopot. Kurdist.
in Annal. K. K. Naturhist. Hofmus. Wien XXVII. 1. (1913) 53 fig. 1, n. 2 et 3 et fig. 2.
— »Biennis (an perennis monocarpica?) radice crassa descendente. Caulis crassus, versus
1 m altus, tenuiter muUicostatus, in parte inferiore praesertim breviter retrorsum his-
pidus et subtilissime sparse puberulus. Folia rosularia usque ad 30 cm longa et 15
lata, breviter petiolata, ambitu elliptica, obtusiuscula, in lobos utrinque 3 — 4 obovatps
obtusiusculos subporrectos ad 1/2 usque Y4 utriusque lateris, basin versus profundius
fissa, toto margine obtuse et undulato-dentata et saepe repanda, sicut petioli undique
setis rigidis '^j^ mm longis e tuberculis ortis et minoribus saepe ad illarum tuberculos
stellatim compositis densissime albide scabro-tomentosa ; folia caulina ovata, indivisa,
breviuscule petiolata, eodem modo vestita. Inflorescentia ampla, ramis longis virgalis
sub angulis ±50° abeuntibus. (Flores ignoti.) Silicula pedicello 5 mm longo, erecto,
rigido, apice incrassato suffulta, albida, articulo inferiore clavaeformi 1 Y2 — fere 2 mm
longo, 1 mm crasso, irregulariter longitudinaliter foveolato, superiore exacte globoso,
obtusissimo, 4 mm diametro, pericarpio tenui durissimo corii more eleganter alutaceo
et indistincte longitudinaliter exarato. Semen magnum, nigrellum, non sulcatum,
opacum.
In steinigen Kalksteppen am Nordfuß des Dschebel Abd el Asis zwischen El Abed
und Gharra, 21. VI. (n. 1709) und zwischen Gharra und Sfaijan, 2 3. VI. 1910 (n. 182 2),
auch auf Mergel bei Gharra. Dann (nur nach Notizen!) auf der Hochfläche zwischen
Urfa und der südlichen Kette des Taurus gegen Kjachta an einigen Stellen und von
Schios nördlich von Mossul gegen Peschchawur 400 — 800 m ü. M. «
240 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
9. C. persica Boiss. ! in Ann. sc. nat. Bot. 2. ser. XVII. (4 842) 389 et Fl. Orient.
I. (1867) 407. — Radix perennis. Caulis 0,60 — 0,90 m alt"., a basi ramosissimus,
teretiusculus, flexuosus, glaucescens, inferne pilis longis (usque 3,5 mm) vestitus, superne
glaberrimus. Folia inferiora petiolo brevi, 2 — 3 cm longo, hispido, lyrato-pinnatipartita,
3-juga, lobo terminali obovato, apice obtuso, sublobato et obtuse denticulato, basi cum
lobis proximis confluente, lobis lateralibus sensim minoribus, rotundatis, utrinque pilis
rigidis praesertim subtus densis inaequalibus usque 2 mm longis aspera, subtus canes-
centia; folia media minuta, oblonga, dentata, hispida; folia summa filiformia, pilosa vel
glabra, minutissima. Racemi laxi, dein elongati, multi-(25 — 50)flon. Pedicelli breves,
2,5 mm longi, glabri. Flores minuti. Sepala 2,2 mm longa, oblonga, glabra. Petala
3,5 mm longa, alba; lamina obovata, apice rotundata, ad basin cuneata. Stamina
2,2:2,5 mm; antherae 0,5 mm longae; filamenta denticulo 0,25 mm longo instrueta.
Pistilli articulus superior ampullaceus, 1,25 mm, inferior cum stipite 0,75 mm longus.
Siliculae in pedicellis 4 — 5 mm longis suberectis; articulus superior stipite et articulo in-
feriore sterili breviter (0,5 mm) stipitatus, minutus, breviter ovoideus, 3 — 3,5 mm longus,
nervis obsoletis laevis, flavidus. Semen 2 mm diam.
Mediterrangebiet. — Armenisch-iranische Mediterranprovinz. Nord-
Persien: zwischen Teheran und Ispahan (Bunge — im Mai blühend), im Eibursgebirge
bei Derbend (Th. Kotschy, PI. Pers. bor. n. 683 — im Juni fruchtend), zwischen
Ispahan und Jesd, bei Ischredabad (Bunge, It. pers. n. 97).
iO. C. schugnana Korshinsky, Fragm. Fl. Turkest. in Bull. Acad. scienc. St. Petersb.
5. ser. IX. 5. (1898) 422. — >Rhizoma lignosum, apicem versus ramosum. Folia
crassa, aspera, cum petiolo utrinque pilis stellato-ramosis crassis rigidis hispida, lyrata,
lobis 1 — 3 oblongis vel lineari-oblongis, minutis, terminali maximo ovato vel oblongo-
ovato, basi truncato vel cuneato-angustato, margine saepe undulato lobulato vel integro,
irregulariter dentato vel subintegerrimo. Caulis erectus, elatus, ipsa basi tantum foliis
suffultus, dein aphyllus, superne ramosissimus, paniculam amplam laxam formans, parte
inferiore pilis simplicibus rigidis conspersus, superiore cum paniculae rcunificationibus
glaberrimus. Flores pedunculis eos subaequantibus suffulti. Sepala oblonga, dorso pilis
paucis obsita; petala sepalis 2-plo longiora, oblonga, basi in unguem attenuata. Fila-
menta 4 majora latere uno anguste alata et supra medium denticulata, minora eden-
tula. Ovarii articulus inferior superiore 2-plo brevior et paulo angustior. Fructus
immaturi articulus superior globosus laevis inferiore ovali 2-plo longior. — Caulis 0,75 —
i m alt.; folia cum petiolo 15 — 25 cm longa, lamina 8 — 14: 4 — 8 cm. Flores ca. 7 —
8 mm in diam., petala ca. 6 mm longa, 3 mm lata.«
Centralasiatisches Gebiet. — Turkestan: im Distrikt Schugnan, an steinigen
Bergabhängen zwischen Mendy-Schar und Chorog ca. 2500 m ü. M. (nach S. Kors-
hinsky — im Juli blühend).
Var. ß. darwasica Korshinsky 1. c. 423. — »Folia simplicia, oblonga vel ellip-
tico- vel ovato-oblonga, sinuato- vel triangulari-lobata vel grosse sinuato-dentata.«
Turkestan: im Distrikt Darwas bei der Festung Wantsch ca. 1650 m ü. M. (nach
S. Korshinsky — im Juni blühend).
Nota;. In herbario Haussknechtiano specimen fruetiferum foliis plane carens vidi: Siliculae
in pedicellis 6 — 4 mm longis tenuibus suberectis; articulus superior minutus, breviter ellipsoideus,
2,0 : 2,2 mm, tenuiter quadricostatus, nervis obscuris laevis, viridulo-flavus, opacus, articulo in-
feriore sterili et stipite breviter (0,75 — 1 mm) stipitatus. Semen compresso-globosum, 1,5 mm
diam., dilute brunneum; testa rugulosa. — Prope Chorog (Plant. Fedtschenkoanae turke-
stanicae — m, Jul. fr.).
Sectio II. Leptocrambe DC.
Leptocrambe DC. Syst. II. (1821) 655 et Prodr. I. (1824) 226. — Gynophorum
brevissimum vel elongatum, tenuiter cyhndricum; Stylus nuUus. Siliculae in pedicellis parum
elongatis ; articulus superior plerumque exacte globosus, apice rotundatus, enervis, nitidus,
rare subglobosus, quadricostatus, reticulato-rugosus, opacus. — Radix annua. Plantae
Grambe. 241
nonnumquam primo anno florentes, dein induratione radicis perennantes. Caulis soli-
tarius.
Species sunt incolae regionis mediterraneae et Africae centralis.
Clavis specierum.
A. Articulus siliculae superior exacte sphaericus, enervis, lucidus.
■ a. Flores minuti; sepala 2 — 3 mm longa; petala exstantia.
a. Siliculae articulus superior 2 — 5 mm diam., articulo
inferiore sterili et stipite breviter (0,75 — 2,5 mm)
stipitatus,
I. Pedicelli fructiferi 2,5 — 0,5 cm longi. Siliculae ar-
ticulus inferior cum stipite 0,75 — 1,8 mm longus.
\. Foliorum inferiorum lobus terminalis reniformis
vel cordatus. Siliculae articulus inferior brevior
quam stipes \K. G. hispanica.
2. Foliorum inferiorum lobus terminalis ovatus, basi
truncatus, Siliculae articulus inferior stipite mani-
feste longior 12. C. abyssinica.
II. Pedicelli fructiferi 5 — 2,5 mm longi. Siliculae ar-
ticulus inferior cum stipite 4,5 — 2,5 mm longus.
Foliorum inferiorum lobus terminalis oblongo-ovatus,
basi leviter cordatus ii. G. Kralikii.
ß. Siliculae articulus superior 1,5 — 2 mm diam., articulo
inferiore sterili et stipite longe (2 — 5 mm) stipitatus \ ^, G, füiformis.
b. Flores minutissimi; sepala \ mm longa; petala nuUa. . 15. G. sinuato-dentata.
B. Articulus superior siliculae breviter ovoideus, reticulato-
rugosus, opacus 16. G. kilimandscharica.
Species coUectiva: C. hispanica L. (n. H — 13).
11. C. hispanica L. Spec. ed. 1. (1753) 671; Kniphof, Bot. Origin. (1757 et seq.)
l. 191; Gaertn. Fruct. Sem. II. (1791) 292, t. 142, fig. 4; Lam. Illustr. II. (1793) 106,
t. 553; Brot. Fl. lusit. I. (1804) 563; Schkuhr, Bot. Handb. II. (1805) t. 189; DG.
Syst. II. (1821) 655 et Prodr. I. (1824) 226; Guss. Fl. sie. Sjn. II. (1843) 143; Bertol.
Fi. ital. VI. (1844) 603; Boiss. Fl. Orient. I. (1867) 408; Willkomm in Willk. et Lange,
Prodr. Fl. hisp. III. 4. (1880) 754; Lojac. Fl. sie. I. 1. (1888) 74; Caruel in Parkt.
Fl. ital. IX. (1893) 1025; Rouy et Foucaud, Fl. France II. (1895) 76 in obs. ; Fiori
et Paolelti, Fl. Ital. illustr. I. 4. (1899) 163, fig. 1425; Haläcsy, Consp. Fl. graec.
1. (1901) 120; Briquet, Prodr. Fl. Corse II. 1. (1913) 96. — Rapisirum maximum
rotundifolium monospermum Corn. Canad. (1635) 147, t. 148. — JR. maximum
')nonospermum Moris. PI. oxon. II. (1680) sect. III. t. 13, fig. 1. — R. maximum
monospermum gemma lutea flore niveo Barrelier, Obs. (1714) t. 387. — Myagrum
sphaerocarpum Jacq. Observ, bot. II. (1767) 20, t. 41. — Gochlearia hispanica
Crantz, Class. Crucif. emend. (1769) 97. — Gochlearia sphaerocarpa Crantz I. c. —
Rapisirum hispanicu/ni Medik. Pflanzengatt. I. (1792) 19, t. 1, fig. 2, n. v., etiam
in Usteri, Neue Annal. II. (1794) 37. — R. scabrum Moench, Method. (1794)
211. — Grambe maritima Barbey, Fl. sai*d. Compend, (1884) 21, 215, non L. —
G. filiformis Post, Fl. Syr. (1«83 — 1896) 102, prob., non Jacq. — Radix annua,
palaris. Caulis 0,30 — 0,80 m alt., simplex vel a basi ramosus, lineis decurrentibus
acutangulus, pilis rigidis pungentibus inaequilongis 0,5 — 1,5 mm longis subrefleiis ad
basin densiuscule, ad apicem disperse hispidus, inferne interdum pallide violaceus;
rami erecto-patentes. Folia inferiora petiolo longo (3 — 7,5 cm) hispido nonnumquam
violaceo, pinnatisecta, pauci-(2 — l)juga, lobo terminali maximo, reniformi vel cordato,
crenato-repando, lobis lateralibus multo minoribus, late ovatis, rotundatis, basi semi-
Ä. Kngler, Das Pflsnzenreicb. IV. (EmbryopLyt* siphonogama) 105. ' -16
242 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
cordatis, imis minutis, oblongis, integris; folia media brevius petiolata, unijuga, lobo
terminali ovato, acuüusculo, basi leviter cordato, margine inaequaliter obtuse dentato;
folia superiora subsimplicia vel simplicia, ovala, acuta, summa sessilia, minuta, linearia,
0,5 — 0,2 cm longa; omnia membranacea, pilis 0,25 — l,5mmlongis utrinque hispida,
viridia, interdum violaceo-marginata. Racemi sub anlhesi densi, deinde valde elongati,
20 — 75-flori. Pedicelli i2 — 5 mm longi, suberecti, glabri vel imi parce setulosi. Sepala
2 mm longa, exteriora late oblonga, inlerioi-a angusle ovata, glabra. Petala 3 — 3,5 mm
longa, alba, interdum ad basin rosea; lamina obovata, apice levissime emarginata,
breviter unguiculata. Stamina 1,8:2,2 mm; antherae 0,5 mm longae; filamenta in-
terdum rubentia, longiora dente 0,5 mm longo praedita. Pistilli articulus superior sub-
globosus, 0,5 mm diam., inferior obtuse quadrangulus, in lateribus sulcatus, brevissimus,
evidenter brevior quam stipes, cum stipite 0,75 — i mm longus; uterque 1-ovulatus.
Siliculae in pedicellis 2,5 — 0,5 cm longis suberectis; articulus superior articulo inferiore
sterili et stipite manifeste (l,5 — 1,8 mm) slipitatus, exacte globosus, 2,5 — 3,5 mm diam.,
laevis, nitens, albidus, flavidus, viridulus, nigrescens, parietibus tenuibus, fragilibus.
Semen sphaericum, <,8 — 2 mm diam., viridulo-brunneum, ad hilum nigricans; testa
rugulosa.
Mediterrangebiet. — Ligurisch-tyrrhenische Provinz: am östlichen
Strande Sardiniens auf sonnigen Felsen des Berges Gea Bari und an Zäunen um
Tortoli (Moris — im April blühend); Sicilien: zwischen Catania und Acireale in der
Nähe des Meeres auf sonnigen, grasigen Hügeln (nach Gussone usw.), bei Gatania
(Todaro, Fl. sie. exs. n. 1329 — im April blühend und fruchtend). — Mittlere
Mediterranprovinz, in der adriatischen Zone. Ost-Italien: auf der Halbinsel
des M. Gargano bei Carpino auf Kalk (Porta und Rigo, It. ital. II. n. 264); Dalma-
tien: auf der Insel Lissa, beim Englischen Fort unter Ölbäumen (Th. Pichler — An-
fang Juni fruchtend), Insel Lesina (Pichler); Insel Korfu, am Kastell (J. Born-
müller — im April blühend und fruchtend), im Meeressande bei Pyrgi (Glarence
ßicknell n. 8 — im Mai blühend und fruchtend); Insel Kephalonia: am Strande
bei Drepano unweit Argostoli (Th. v. Heldreich n. 186); Insel Zakjnthos
(Schrader); Mittel- Griechenland, in Atollen bei Varassova (Chalkis) (Th. v. Held-
reich); Morea: in Messenien (Borj.de St. Vincent), bei Navarin (Lenormand),
Alt-Pjlos auf Felsen und Mauerresten (Th. v. Heldreich); auf der Petalischen Insel
Phuntos im Süden von Euböa (T. Holzmann); Thessalien: in der Strandebene
am Westfuße des Berges Pelion bei Volo (Th. v. Heldreich und Holzmann). Gypern:
am Gapo Graeco (Th. Kotschy n. 125 — im März blühend und fruchtend, Unger
und Kotschy, Insel Gypern [1865] 332). Syrien: bei Gharaba Angra (A. Socin),
Palästina, am Berge Thabor (E. Boi ssier), in Gilead, bei Arak-el-Emir, auch in Samaria
und Moab (Post — im April blühend und fruchtend). — Süd-Persien: an felsigen
Orten bei Kaserun (G. Haussknecht).
Einen üppigen Wuchs besitzt:
Var. major Moris, Fl. sard. I. (1837) 110. — Caulis elatior, 0,90 — 1,50 m alt.
Flores majores; sepala 2,5 mm, petala 4 — 4,5 mm longa. Stamina 3,5 : 4 mm. Pistilli
articulus inferior cum stipite 1,5 — 1,8 mm longus.
Wild auf fruchtbarem Boden; kultiviert in botanischen Gärten.
Durch zahnlose Filamente weicht vom Typus ab :
Var. edentula Boiss.! Fl. Orient. I. (1867) 408. — Omnia filamenta edentula.
Unter den typischen Pflanzen in Syrien bei Naplouse (E. Boissier).
Durch geringe Behaarung der ganzen Pflanze, die meist einfachen Blätter und die
oft größeren Früchte ist vom Typus ziemlich verschieden :
Var. glabrata (DG.) Gosson!, Gomp. Fl. atlant. II. (1885) 309. — Crambe cordi-
folia Dufour in Annal. general. scienc. physiq. VII. (1820) 308; Batt. in Batt. et
Trabut, Fl. de l'Alger. (1888 — 1890) 35, non Steven. — G. glabrata DG. Prodr. I.
(1824) 226; Willkomm in Willk. et Lange, Prodr. Fl. hisp. III. 4. (1880) 754 in obs.
et Suppl. (1893) 293; Rouy in Bull. Soc. bot. France XXIX. (1882) 42; De Coincy in
Crambe. 243
Journ. de bot. X. 18. (1896) 298 et Eclog. pl. hisp. III. (1897) 9, t. II. — G. hispaniea
Dufour in Bull. Soc. bot. France VII. (4 860) 223, non L. — Planta glabrescens. Caulis
inferne glaberrimus, superne pilis perpaucis hinc illinc obsitus. Folia plerunaque sim-
plicia, cordato-rotundata, disperse hispida. Pedicelli fructiferi 5 mip longi, recurvati.
Siliculae articulus superior interdum major et ca. 5 mm diam.
Südwestliche Mediterranprovinz: an schattigen, felsigen Orten. Im süd-
westlichen Marokko, in den Bergen Adades und Tazalaght im Gebiete des Ida-
Ouchemlal und in den Distrikten Issighiwar und Tazeroualt (Mardochee). — Iberische
Provinz: in Portugal (Link), Villa Velha de Rodäo am Tejo (C. Torrend in Fl.
lusit. exs. n. 1798 — im Mai blühend und fruchtend). Süd-Spanien: in der Sierra
de Alora bei Malaga (Huter, Porta, Rigo, It. hisp. n. 353 — im Mai blühend und
fruchtend), bei Beimez in der Provinz Cördoba (Gh. Rouques); Südost-Spanien:
bei S. Felipe de Jativa (E. Bourgeau), Valencia, am Fuße des Berges Monge auf Kalk-
boden 400 — 500 m ü. M. (Porta und Rigo, It. III. hisp. n. 5).
12. C. abyssinica Hochstetter! in herb. — Crambe hispaniea A. Richard!, Tent.
Fl. Abyss. I. (1847) 24; Oliv. Fl. Trop. Afric. I. (1868) 71, non L. — Recedit a
specie praecedente notis sequentibus : Gaulis inferne pilis brevioribus tenuioribus 0,25 —
1,5 mm longis ± densis hispidus, superne glabrescens. Folia inferiora petiolo 2 —
5,5 cm longo glabro vel hispido, lobo terminali ovalo, obtuso, basi truncato et oblique
subdecurrente, glaberrima vel disperse hirsuta. Sepala 2 mm, petala 2,5 — 3,5 mm
longa. Stamina 2 — 2,5:3 — 3,5 mm; antherae 0,75 mm longae; filamenta interiora
dente 0,^5 — 0,5 mm longo munita. Pistilli articulus superior fertilis ovoideus, 1,2 mm
longus, inferior sterilis majusculus, manifeste longior quam stipes brevis, cum stipite
0,8 mm longus, Siliculae articulus superior stipite et articulo inferiore brevius (0,75 —
I mm) stipitatus, plerumque albidus.
Nordafrikanisches Steppengebiet. — Abessinisches Hochland: im
Schatten der Bäume, in Gebüschen, auch auf Äckern (Schimper n. A88, 513), bei
Gapdia in der Provinz Tigre (Schimper, It. abyss. Sect. II. n. 1249 — im September
blühend), bei Adua (Schimper, Sect. III. n. 1918 — im Oktober blühend und fruch-
tend), Mai Schungurti bis Adua 1900 m ü. M. (Schimper n. 40 — im August blühend
und fruchtend).
Var. />'. Meyeri 0. E. Schulz (n. var.). — Folia superiora hispidula. Flores paulo
majores, sepala 2,5 mm, petala 4 mm longa. Stamina 3:3,5 mm; filamenta interiora
edentula ; antherae 1 mm longae. — Fig. 7 /.
Central- Afrika: in Ruanda am Südfuß der Vulkane Muhawura und Sabinjo am
Kiwu-See ca. 2000 m ü. M. (Hans Meyer n. 681).
13. C. Kralikii Cosson! apud Reboud in Bull. Soc. bot. France IV. (1857) 466
in textu, nomen; Cosson, Comp. Fl. atlant. II. (1885) 307 et Illustr. Fase. HI. (1888)
89, t. 59, fig. 1—13; Batt. in Batt. et Trabut, Fl. de l'Alger. Dicot. (1888 — 1890) 35.
— - k G. hispaniea distinguitur: Planta primo anno florens, sed radice demum incras-
sata et indurata perennis (sec. Cosson). Caulis a basi ramosus, teretiusculus, subtiliter
striatus, glaucescens vel pallide violaceus, ad basin pilis 1 — 2 mm longis tenuibus paten-
tibus vel subdeflexis disperse obsitus, superne glaberrimus. Folia inferiora lobo termi-
nali oblongo-ovato, apice acutiusculo, basi ± inaequilatera leviter cordato, circuitu
obsolete 5-lobato et inaequaliter dentato. Racemus per anthesin laxissimus. Pedicelli
floriferi 5 — 2 mm longi. Sepala 3 mm longa, oblonga, apice obtusa. Petala 5 mm
longa, apice rotundata. Stamina 2,8:3,2 mm; antherae 1 mm longae; filamenta in-
teriora dente 0,5 mm longo instrucla, etiam edentula (sec. Cosson). Pistilli articulus
superior fertilis 1,8 mm longus, oblongo-ellipsoideus, inferior sterilis minutissimus, cum
stipite 1,2 mm longus. Siliculae in pedicellis brevibus 5 — 2,5 mm longis erecto-paten-
tibus; articulus superior exacte globosus, 2 — 3 mm diam., articulo inferiore brevissimo
et stipite tenui 1,5 — 2,5 mm longo stipitatus. Semen dilute brunneum.
Mediterrangebiet. — Südliche MediterranproVinz: in Algerien, beson-
ders in der Wüslenzone unter Sträuchern, in Palmenhainen, auf Weiden und in Schluchten,
16*
244 0- E- Schulz. — Cruciferae-Brassiceae,
auf lehmig-kalkhaltigem Substrat, aber auch im Alluvium an kiesigen Orten. — Bei
Ain-Sefra, <200 — 1500 m ü. M. (Battandier et Trabut, PI, Alg. n. 405 — im Juni
blühend und fruchtend, Rothschild in hb. Schweinfurth — im Mai blühend), Ghardaia
(L. Chevallier, PI. Sahar. alg. n. 150, E. Gosson, L. Kralik, PI. alg. sei. n. i 0 —
im Mai blühend und fruchtend), Oase von Guerrara El Farch, Berrian (E. Cosson).
U. C. filifonnis Jacq.! Icon. pl. rar. III. (1786 — 1793) 8, t. 504 et Collect.
Suppl. (1796) 120 (excl. patr. Patagon.); DG. Syst. II. (1821) 656 et Prodr. I. (1824)
226; Webb, It. hisp. (1838) 71; Boiss. ! Voj. Midi de l'Esp. II. (1839 — 1845) 43;
Gosson, Gomp. Fl. atlant. II. (1885) 308; Debeaux, FI. Gibraltar, in Act. Soc.
Linn. Bordeaux XLII. (1888) 141. — G. reniformis Desfont. Fl. atlant. II. (1798 —
1800) 78, t. 151; DG. Syst. II. (1821) 656 et Prodr. I. (1824) 226. — Rapistrum
filiforme Moench, Meth. Suppl. (1802) 69. — Gakile filifonnis Molina, Fl. sei. Regn.
Ghil. in Sagg. Stör. Nat. Ghile 2. ed. (1810) 292. — Orambe reniformis Desf.
ß. hispanica Lange, Pugill. pl. hisp. IV. in Vidensk. Meddel. 1865 (1866) 80; Will-
komm in Willk. et Lange, Prodr. Fl. hisp. lU. 4. (1880) 754 et Suppl. (1893) 293.
— C. hispanica Ball!, Spicileg. FI. marocc. in Linn. Journ. Bot. XVI. (1878) 33 4, non
L. — G. filiformis-granatensis Arno, FI. iber. VL (1878) 642. — Planta primo anno
florens, nunc annua, nunc radice indurata perennans. Cauhs 0,30 — 1,10 malt., a basi
ramosissimus, inferne obtusangulus, dein teretiusculus, subtiliter striatus, flexuosus,
glaucus vel ad basin pallide violaceus et in axillis rubello-maculatus, pruinosus, inferne
pilis reflexis 0,5 — 2 mm longis pungentibus ± dense hispidus, superne disperse pilosus
vel glabrescens; rami ramulique erecto-patentes ; ramuli filiformes. Folia basalia rosu-
lata, brevissime petiolata, Ijrato-pinnatisecta, 4 — 5-juga, sed lobulis interrupta, lobo
terminali grandi, suborbiculato, basi subcordato vel reniformi, margine grosse dentato,
lobis lateralibus multo minoribus, magnitudine decrescentibus, obovatis, obtusis, den-
tatis, lobulis interjectis 1 — 4 valde inaequalibus, ovatis, integris; folia inferiora pauca,
3 — 1-juga, lobo terminali breviter ovato, acuto, basi cuneato; folia superiora multo
minora, bracteiformia, linearia, acuta; omnia membranacea, inferiora utrinque hispida,
superiora glabrescentia, facie superioi'e saepe late albo-maculata (sec. Gosson). Ra-
cemus iam sub anthesi laxissimus, 10 — 30-florus. Pedicelli breves, 5 — 2 mm longi,
filiformes. Sepala 2 — 3 mm longa, oblonga, interdum violacea. Petala 4—5,5 mm
longa, alba; lamina anguste obovata, apice truncata vel subemarginata, ad basin in
unguiculum latum paulo breviorem sensim angustata. Stamina 2,5 — 3 : 3 — 3,5 mm;
antherae 1 mm longae ; filamenta interiora edentula vel denticulo vix conspicuo instructa.
Pistilli articulus inferior brevissimus, 1-ovuIatus, sterilis, stipite ad basin attenuato longe
stipitatus, cum stipite duplo vel triplo longior quam articulus superior; articulus superior
tantum 1 mm longus, oblongus, fertilis. Siliculae minutae, in pedicelhs 6 — 3 mm longis
suberectis; articulus superior exacte sphaericus, 1,5 — 2 mm diam., flavidus, nitidulus,
laevis, stipiti 2 — 5 mm longo tenui insidens. Semen subglobosum, ca. 1 mm diam.,
brunnescens; testa vix rugulosa.
Mediterrangebiet: auf Bergwiesen, Mauern, in Felsspalten und Schluchten,
zwischen Geröll, in Hecken und Ufergebüschen bis in die montane Region, Südwest-
liche Mediterranprovinz: Marokko, im Südwesten der Stadt Marokko auf dem
Djebel Ouensa, Dj. Afougueur, Dj. Lalla-Aziza, Dj. Aziwel (Ibrahim Ammeribt —
im Juni und Juli blühend), im Tale Amsmiz des Großen Atlas 1100 — 1700 m ü. M.
(J. Ball — im Mai blühend), in den südwestlichen Distrikten Ida-Ouchemlal, Tazalaght,
Adades, Adghar-Mgorn (Mardochee). — Iberische Provinz: in Südspanien (Pedro
del Gampo), zwischen El Bosque und Grazalema (Reuter), Pinos de Xenil (Schmeidler),
bei Ronda (E. Boissier, M. Brandt n. 604, R. Fritze, M. Gandoger, E. Reverchon
1 889. n. 175 — April bis Juni blühend), Sierra de Mijas (R. Fritze), Malaga (M. Brandt
n. 718, 774, R. Fritze, Funk, Hillebrand, M. Winkler), Gerro San Anton (Huter,
Porta, Rigo, It. hisp. n. 352), Picacho de Alcala de los Gazules (E. Bourgeau n. 31),
Sierra Nevada und Alpujarras bis 1800 m ü. M. (Willkomm n. 377), im Tale Monachil
1600 — 1700 m ü. M. (Porta und Rigo, It. hisp. III. n. 588 — im August blühend und
Crambe. 245
fruchtend), oberhalb Huejar de Sierra (E. Hackel), Cartijo de San Geronimo (W. P.
Schimper — im August blühend), Granada (0. Kuntze), Banamo San Juan (Munby —
im August fruchtend), Sierra de Pizarra, bei Grazalema (E. Reverchon, PI. Andal. 1888.
n. 175 — im Juni blühend und fruchtend). — Südliche Mediterranprovinz: in
Algerien, bei Tlemcen 700 m ü. M. (Durieu), Gharrouban (E. Bourgeau, PI. Alg.
n. 175 — im Mai blühend), Dj. Zaccar bei Milianah (E. Cosson), Blidah im Tale des
Flusses Oued el Kebir (Bove, E. Cosson, Durando, L. Kralik n. 9, J. Lefebvre),
in Schluchten von Chiffa (E. Cosson).
Nota. Haec species minima in Patagonia provenit, ut auctores recentiores falso indicant
(cf. Macloskie, Fl. patagon. II. [1905] 433).
1 5. C. sinuato-dentata Hochstetter! ap. Petri in Schweinfurth, Beitr. Fl. Aethiop.
I. (1867) 238; Oliver, Fl. Trop. Afric. I. (1868) 71. — Planta gracihs. Radix annua.
Caulis 0,40 — 0,80 m alt., acutangulus, inferne simplex, superne laxe simphciter ramosus,
rubro-striatus, pilis rigidis reflexis 0,5 mm longis perpaucis subglaber. Folia inferiora
mihi non visa, media petiolo vix 1 cm longo glabro breviter petiolata, ex ovato lanceolata,
apice acutiuscula, basi cuneatim angustata, margine inaequaliter sinuato-dentata, dentibus
rubro-callosis; folia superiora subsessilia, angustiora; omnia valde membranacea et vix pi-
losa. Racemus 20 — 30-florus, tandem valde elongatus. Pedicelli tantum 2 mm longi, Flores
minutissimi. Sepala 1 mm longa, late oblonga, albescentia. Petala nulla. Stamina 1,2:
1,5 mm; filamenta interiora edentula; antherae subglobosae, 0,25 mm diam. Pistilli arti-
culus superior ellipsoideus, 1 mm longus, inferior brevissimus, 0,25 mm longus. Siliculae m
pedicellis erecto-patulis, 4 — 3 mm longis, tenuibus; articulus superior globosus, 2 — 2,5 mm
diam,, viridulus, laevis, articulo inferiore sterili brevissimo, 0,33 mm longo vix stipitatus.
Afrikanisches Steppengebiet: im abessinischen Hochland, bei Dschadscha
auf Büschelmaisfeldern 1650 m ü. M. (Schimper n. 87, 1157, ed. Hohenacker
n. 2151 — im August blühend und fruchtend).
16. C. kilimandscharica 0. E. Schulz in Engler's Bot. Jahrb. LIV. Beibl. n. 119
(1916) 54. — G. hispanica Engler!, Pflanzenw. Ost-Afr. C. (1895) 183; Volkens!,
Kihmandsch. (1897) 285, non L. — Herba annua. Radix palaris, simplex. Caulis
ca. 1 m alt., acutangulus, superne ramosus, pilis rigidis patentibus densis inaequalibus
brevissimis tenuibus 0,25 mm longis et longioribus (usque 2 mm) basi tumidis conicis
scaberrimus, superne glabrescens; rami suberecti. Folia inferiora petiolo 3 — 2,5 cm
longo, hispidissimo, lyrato-pinnatiüda, 2 — 3-juga, lobo terminali ovato, obtusiusculo,
dentibus purpureo-callosis inaequaliter dentato, lobis lateralibus multo minoribus, alter-
nantibus, oblongo-ovatis vel triangulatis, imis minutis; folia superiora breviter petiolata,
oblongo-ovata, acuta, ad basin pinnatifida; summa subsessilia, oblonga, dentata; omnia
utrinque dense hispida. Racemus sub anthesi densissimus, corymbiformis, dein valde
elongatus, 50 — 100-florus. Pedicelli 2 — 2,5 mm longi, glabri. Flores minutissimi,.
Sepala 1,2 — 1,5 mm longa, exteriora oblonga, obtusa, interiora oblongo-ovata, acutius-
cula, omnia trinervia, glabra, virldula, ad apicem db violacea vel omnino sordide rubra.
Petala sepalis aequilonga vel breviora, 1,2 mm longa, alba; lamina obovata, ad basin
cuneata. Stamina 1,5 : 2 mm; antherae 0,5 mm longae; filamenta edentula. Pistilli
articulus superior obovoideus, 1-ovulatus, 1,7 mm longus, inferior brevissime cylindricus,
0,33 mm longus, vacuus. Siliculae in pedicellis suberectis 4 — 4,5 mm longis; articulus
superior subglobosus, 3 mm longus, 2,5 mm diam., obscure griseus, quadricostatus et
nervis prominentibus manifeste reticulato-rugosus, parietibus firmis instructus, basi arti-
culo inferiore brevi sterili vix stipitatus, Semen subsphaericum, compressum, 1,8 : 1,5 :
1 mm, dilute brunneum; testa subrugulosa. — Fig. 31.
Ostafrikanische Steppenprovinz: in Gebüschen und auf grasigen Hügeln des
Gebirgslandes, aber auch als Unkraut in Kulturfeldern auftretend. — Usambara (C.
Holst n. 267, 3737 — im Dezember blühend und fruchtend, auch im Juli fruchtend);
Kilimandscharo: bei Marangu 1550 — 1600 m ü. M. (G. Volkens n. 240, 1706 — im
Januar blühend und fruchtend, auch im April fruchtend); Mpororo: 600 m ü. M.
(Stuhlmann in Exped. Emin Pascha n. 2172 — im April blühend und fruchtend).
246
0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Fig. 3-1. Crambe kilimandscharica O.E.Schulz, A Habitus. B Fructus. Cldein, ampliatus.
D Sepala. E Petalum. F Stamen longius, O Pistillum. (Icon. origin.)
Crambe. 247
Sectio III. Dendroerambe DC.
Dendrocrambe DC. Syst. II. (1821) 656 et Prodr. I. (1824) 226. — Gynophorum
brevissimura, depressum; stylus manifestus, 0,5 — I mm longus. Siliculae in pedicellis
parum elongatis; arliculus superioi* ovoideus, apice breviter altenuatus, quadricostatus,
foveato-reticulatus, opacus. — Suffrutices foliis saepe scabris excellentes.
Species insulis Canariensibus et Maderae peculiares.
Clavis specierum.
A. Folia pinnatiflda. Sepala hispida. Siliculae 2,5 — 3 mm
longae, evidenter attenuatae 1 7. C. fruticosa.
B. Folia inaequaliter dentata. Sepala plerumque glabra. Sili-
culae 1,5 — 2,5 mm longae, brevissime attenuatae.
a. Folia membranacea, aspera 1 8. C. strigosa.
b. Folia coriacea, glaberrima 1 9. (7. laevigata.
17. C. fruticosa L. f.! Suppl. pl. (1781) 299; Lam. Encycl. II. (1786) 164 (exci.
syn. Jacq.); DC. Syst. II. (1821) 656 et Prodr. I. (1824) 226; (a. pinnatiflda) Lowe!,
Manual Fl. Madeira I. (1857 — 1868) 39. — Myagrum scabrosumL. v. Buch, Physik.
Beschr. Can. Ins. (1825) 195. — M. scabridum Sol. ap. Lowe 1. c. 40. — Caulis
suffruticosus, 0,50 — 0,90 m alt, angulatus, a basi ramosus, inferne foliatus, superne
nudus, glaucescens vel ad basin violaceus, inferne setulis" minulissirais 0,1 — 0,5 mm
longis rectangule patentibus scaber, superne glabrescens; rami ramulique divaricati. Folia
inferiora congesta, petiolo 3 — 2 cm longo breviter hispido, ambitu ovata, apice aculius-
cula, margine manifeste dentata et ad basin lobis ulrinque ca. 4 pinnatiflda, basi in-
aequilatera truncata vel subcordata, ad petiolum lobis magnitudine valde decrescentibus
1 — 2-juga, utrinque setulis minutis inaequilongis brevioribus tenuibus longioribus (0,5 mm)
basi inflatis tuberculo albido insidentibus prorsum directis densiusculis aspera, subtus
canescentia; folia superiora linearia, denticulata vel integra, scabra. Racemus sub an-
thesi corymbiforrais, dein elongatus, sed densiusculus, 15 — 40-florus. Pedicelli 6 — 3 mm
longi, glabri. Sepala 3 mm longa, anguste oblonga, dorso setulis dispersis obsita,
inlerdum rubello-violacea. Petala 4,5 mm longa, alba; lamina obovata, apice rotun-
data, ad basin breviter unguiculata. Slamina 3 : 3,5 mm; antherae 1 mm longae;
filamenta interiora denticulata. Pistillura 3 mm longum; stylus 1 mm longus; arliculus
superior ellipsoideus ; inferior brevis, oblongus, 0,75 mm longus. Siliculae in pedicellis
7 — 4 mm longis adscendentibus vel suberectis; arliculus superior fertilis ovoideus, 2,5 —
3 mm longus, 1,5 mm diam., ad apicem stylo breviter altenuatus, obscure griseus,
quadricostatus et reticulalo-rugosus, basi aiticulo inferiore sterili breviter stipitalus.
Semen breviter ovoideum, 1 mm longum, dilute brunneum; testa vix rugulosa.
Makaronesisches Übergangsgebiet. — Madeira: auf trockenen, sonnigen
Felsen und Klippen. — Zwischen Cabo Girao und Pico de Facho ca. 500 m ü. M. an
senkrechten Felsabstürzen (L. Kny, G. Mandon, PI. mad. n. 1 9 — im April blühend
und fruchtend), über Camera de Lobos (R. F. Lowe, PI. mad. n. 723). Insel Porto
Santo: am Pico d'Anna Ferreira (G. Mandon).
Nach der Bekleidung lassen sich zwei Varietäten aufstellen:
Var. asperrima 0. E. Schulz (n. var.). — Caulis ad basin vix hispidus. Folia
firmiora, glauca, setulis valde dispersis longioribus (usque ad 1 mm) basi magis inflatis
asperrima.
Auf dem Bergrücken westlich von der Ribeira de Santa Cruz ca. 333 m ü. M.
(L. Kny — im Mai blühend).
Var. sublaevis 0. E. Schulz (n. var.). — Caulis glaberrlmus. Pelioli glabres-
centes. Folia setulis brevibus valde dispersis subglabra.
Madeira (N. H. Mason), an Felsen bei S. Vicente (G. Mandon, PI. mad. n. 1 8 —
im Mai blühend und fruchtend).
248 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Durch die Blattform unterscheidet sich vom Typus:
Var. brevifolia Lowe!, Man. Fl. Mad. I. (1857 — 1868) 40. — Cauiis humilior,
0,30 — 0,40 m alt., parce ramosus vel simplex, glaber. Folia breviter ovata, apice
obtusa, basi cordata, simplicia, tantum dentata, carnosa, disperse setulosa.
An Strandklippen, auch auf Porto Santo (R. F. Lowe, PI. mad. n. 723*).
<8. C. strigosa L'Her. Stirp. nov. Fase. VL (1785) 151, t. 72; DG. Sjst. II.
(1821) 657 et Prodr. L (1824) 226; Spreng. Sjst. veget. IL (1825) 851; VVebb et
Berthelot!, Phjtogr. canar. L (1836 — 1840)88; Bornmüller in Engler's Bot. Jahrb.
XXXIIL 3. (1903) 424. — Myagrum arborescens Jacq.! Icon. pl. rar. 1. ed. (1781)
3, t. 50, 2. ed. L (1781—1786) 12, t. 120, Observat. bot. in Collect, austr. L (1786)
39 (excl. syn. L. f.). — Crambe seabra Lam. Encycl. II. (1786) 163. — G. Pritxelii
C. Bolle! in Append. pl. nov. Hort. Bot. Berol. (1861) 10. — G. vieraeana Webb, ap.
Christ, Spicil. Canar. in Engler's Bot. Jahrb. IX. (1887) 93. — G. gomeraea Webb^
I.e. 94. — Suffrutescens. Cauiis 0,60 — 1,80 m alt., tantum basi foliosus, angulatus,
glaucescens, inferne interdum violaceus, superne ramosus, ad basin pilis rigidis rect-
angule patentibus 0,5 — 1 mm longis basi inflatis ± dense hispidus, ad apicem glabres-
cens; rami ramulique tenues, virgati, patentissimi. Folia inferiora approximata, petiolo
4,5 — 2 cm longo, ad basin violaceo, dense hispido, oblongo-ovata, acuta, basi inaequi-
latera truncata vel leviter cordata, margine inaequaliter argute dentata, ad petiolum
interdum lobulis 1 — 3 aucta; folia cauiis medii nonnulla, manifeste petiolata, oblonga,
ad basin cuneata; summa linearia, caduca; omnia membranacea, utrinque pilis in-
aequalibus usque 1 mm longis ± densis seabra, interdum violacea. Racemus densius-
culus, 10 — 20-florus. Pedicelli 6 — 2,5 mm longi. Sepala 2 — 2,8 mm longa, oblonga,
glabra, interdum rubella. Petala 3,5 — 4,5 mm longa, alba; lamina obovata, ad basin
cuneata. Stamina 2,5 — 3 : 2,8 — 4 mm; antherae 0,75 — 1 mm longae; filamenta in-
teriora plerumque edentula. Pistillum ampuUaceum; Stylus 0,5 mm; articulus inferior
0,33 mm longus. Sihculae in pedicellis 6 — 3 mm longis suberectis; articulus superior fer-
tiUs ovoideus, minutus, 1,5 — 2 mm longus, 1 — 1,5 mm diam., apice acutus, nigrescens,
quadricostatus et foveolato-rugosus, basi articulo inferiore slerili 0,5 mm longo vix
stipitatus. Semen globosum, 1 mm diam., dilute brunneum; testa vix rugulosa.
Makaronesisches Übergangsgebiet: auf den Canarischen Inseln, an
feuchten, schattigen Felsen und Abhängen, auch in Gebüschen und in Wäldern, bis
900 m ü. M. — Gran Canaria (Kuegler), in den Bergen Cumbre del Saucillo und
Los Roques oberhalb Tenteniguada (C. Bolle, E. Bourgeau n. 365, 1263 — im
April und Mai blühend, Juni fruchtend), Ceidera de Corufia, 800 m ü. M. (0. Bur-
chard — im Mai blühend und fruchtend); Teneriffa (Broussonet in hb. Willd.
n. 11764, fol. 2, W. Hillebrand, P. B. Webb), bei Baxamar (H. de la Perrau-
diere in Bourgeau, PI. can. n. 1261), Tegueste (Bourgeau n. 1262), Barranco del
Pino bei Ofotava (E. Jahandiez), Barranco Badajoz bei Guimar (Murray), bei Gara-
chico (A. Engler, Kuegler — im März blühend), Icod de los Vinos (Kuegler),
Anagagebirge oberhalb Taganana 600 m ü. M. (Engler), Cruz de Taganana 900 m
ü. M. (J. Bornmüller, PI. can. n. 255), Taganana, Vueltas ca. 700 m ü. M. (Born-
müller n. 2037), bei Icod 500 — 600m ü.M. (Bornmüller n. 2038), Sta. Cruz, im
Tale Bufadero (H. de la P err audier e), in den Bergen zwischen den Tälern Tajodio
und Valle seco (C. Bolle — im Januar blühend und fast fruchtend), im Tale Barranco
seco (C. Bolle); Palma (W. Hillebrand); Hierro, Bisco de Jinama, 1200 — 1300 m
ü. M. (Bornmüller, PL can. n. 2040).
Durch geringe Behaarung der Blätter zeichnet sich aus:
Var. glabrata DC. Syst. IL (1821) 657 et Prodr. L (1824) 226; Webb et Berth.
Phytogr. Can. I. (1836 — 1840) 89, in obs. — Folia strigis paucissimis subglabra.
Teneriffa (Broussonet nach DC).
Nach dem Habitus und der Blattform sind von der typischen Pflanze erbeblich
verschieden:
Crambe, Kremeria. 249
Var. sessilifolia Bornmüller! in Engler's Bot. Jahrb. XXXIII. 3. (1903) 425 in
textu. — Gaules prioris anni flavidi, cicatricosi. Caulis florifer 0,60 — \ m alt,,
ad basin pilis rigidis inaequalibus rectangule patentibus basi inflatis 0,5 — i,5 mm longis
densissime hispidus, rarius subglaber, superne glabrescens. Folia basalia rosulato-con-
gesta, sessilia et semiamplexicaulia, elliptica, apice acuta, ad basin angustata, interdum
inflma ad basin breviter petiolata, omnia dilute viridia, nervis albis instructa, setulis
prorsum directis 0,5 — I mm longis densis scaberrima, membranacea. Racemus densius-
culus, 20 — 30-florus. Pedicelli 3 mm longi, glabri. Sepala exteriora saepe parce
pilosa. Filamenta interiora edentula. Siliculae in pedicellis 4,5 — 4 mm longis erecto-
patentibus; articulus superior fertilis ovoideus, breviter attenuatus, 2,5 — 2,8 mm longus,
1,5 mm diam.
Teneriffa: bei Laguna in Wäldern 1000 m ü. M. (H. de la Ferra udiere —
im Mai blühend und fruchtend), bei Guimar (H. de la Perraudiöre in E. Bourgeau,
PI. can, n. 1264 unter dem Namen C. scaberrima Webb!, auch typisch und mit Über-
gängen), Barranco Arafo 700 m ü. M. (J. Bornmüller, PI. can, exs. n. 2041 — im
Juni blühend und fruchtend). Gomera: an Felsen unterhalb der Madonna de las
Nieves (A. Engler — im April in Knospen), La Fuente de Agando 1250 m ü. M.
(0. Burchard n. 309 mit dem Typus), Monte de la Fuente blanco 700 m ü. M.
(J. Bornmüller, PI. can, n, 2039).
Var. arborea (Webb) 0. E. Schulz. — Crambe arborea Wehhl ap. Christ, Spicil.
Canar. in Engler's Bot. Jahrb. IX. (1887) 94, — Folia inferiora circuitu oblongo-
obovata, ad apicem acuminata, margine irregulax'iter argute dentato-lobata et praesertim
ad basin lobis angustis profunde pinnatiflda,
Teneriffa: am Berge Ladera de Guimar, durch die Stämme der Euphorbia
canarietisis vor dem Biß der Ziegen geschützt (E. Bourgeau, PI. can, n. 698 in hb,
Boiss. — im Mai blühend, H. de la Perraudiere).
1 9. C. laevigata DG. msc. in hb. Fontanesiano ap. Christ, Spicileg. Canar. in
Engler's Bot. Jahrb. IX. (1887) 94, — Folia inferiora elliptica, apice acuta, margine
inaequaliter argute dentata, ad basin cuneata, sessilia vel in petiolum brevissimum
decurrentia, subcoriacea, glaberrima, ut caulis, »Ovarium innuptum 4-angulatum, inter
angulos laeve, «
Canarische Inseln: Teneriffa (Broussonet in hb. Willd. n. 11763 — nur
ein unteres Stengelstück mit einem Blatte).
Species exc.ludendae.
Crambe mderocarpa Marsch, Bieb, Fl. taur.-cauc, II, (1808) 90 = Sobolewskia
lithophila Marsch, Bieb,
C. paniculata All, Fi. pedemont, I. (1785) 256 = Neslia paniculata Desv.
23, Kremeria Coss. et Dur,
Kremeria*) Coss, et Dur. ap. Coss. in Bull. Soc. bot. France III. (1856) 671;
Coss. Compend. Fl. atlant, II. (1885) 100, 309 et Illustr, Fase, III. (1888) 91, t. 60,
fig. 1 — 9; V. Hayek in Beih. Bot. Centralbl. XX VII. 1, Abt, Heft 2 (1911) 268. — Muri-
caria Benth, et Hook. f. Gen. I. 1, (1862) 99; Prantl in Engler-Prantl, PHzfam. III. 2.
(1890) 181; Dalla Tori-e et Harms, Gen, Siphonog, (1901) 186, pro parte, non Desv.
Sepala erecto-patula, caduca, exteriora oblonga, rotundata, interiora oblongo-ovata,
obtusiuscula, basi haud saccata. Petala flava; lamina obovata, apice rotundata, ad basin
in unguiculum breviorem paulatim angustata. Glandulae nectariferae laterales minutae,
depressae, medianae etiam minutae, semiglobosae. Stamina 6; antherae oblongae, ob-
tusae. Pistillum ampullaceum ; gynophorum deficiens ; articulus inferior brevissimus,
*) >Beato doctori Krem er florae algeriensis mediterraneae tum numidicae tum mauri-
tanicae perscrutatori indefesso et felicissimo lubenter hoc novum genus dicatum voluimus« (ex
Coss. 1. c.)
0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
0,5 mm longus, stipiliformis, laevis, ovulum unicum pendulum rudimentarium includens;
articulus superior 1,2 mm longus, anguste ovoideus, 8-seriatim tuberculatus, ovulo unico
etiam pendente fertili excellens, ad apicem sensim in stjlum 1,8 mm longum laevem
attenuatus; stigma capitatum, vix bilobum, stylo sublatius. Siliculae arcualo-adscen-
dentes, biarticulatae, flavidae, coriaceo-induratae; articulus inferior brevissimus, 0,5 —
0,75 mra longus, pedicello aequilatus, persistens; articulus superior cito secedens, ob-
longo-ellipsoideus, tetragonus, sed parum compressus, tuberculis conicis acutis 0,5 mm
longis minimis intermixtis octuplo ordine seriatis dense gibberosus, semine e funiculo
filiformi superne dilatato basi locelli orto dein assurgente et parieti adnato pendulo
monospermus, ad apicem in rostrum conicum 2 mm longum compresso-tetragonum
laeve attenuatus; septum evanidum. Semen unicum oblongo-ellipsoideum, 2,5 : 1,2 : 1 mm,
brunneum, laeve; funiculus 3 mm longus. Cotyledones longitudinaliter conduplicatae,
sessiles, apice profunde emarginatae. — Herba annua. Radix palaris. Caulis erectus,
ramosus, scaber. Folia lyrato-pinnatipartita. Racemi nudi. Pedicelli breves.
Species rarissima, Algeriae peculiaris, hactenus loco unico inventa.
K. cordylocarpus Coss. et Dur. in Bull. Soc. bot. France III. (1856) 672; Coss.
Comp. Fl. atl. II. (1885) 310 et Illustr. Fase. III. (1888) 91, t. 60, fig. 1—9; Batt.
et Trat). Fl. Alg. (1888 — 1890) 34 et Fl. sjnopt. .41g. Tun. (1902 — 1904) 24. —
Muricaria {GordyloGarpus) Hook. f. in Benth. et Hook. f. Gen. I. 1. (1862) 99; C. Mueller
in Walp. Annal. VIII. (1868) 177; Pomel, Nouv. Mater. Fl. atl. (1874) 356, n. v. —
Radix annua. Caulis erectus, 0,20—0,50 m alt., acutangulus, flexuosus, pallide viridis,
ad angulos et in axillis rubro-violaceus vel omnino purpurascens, e medio ramosus,
pilis rigidis 0,25 — 0,5 mm longis reflexis adpressis praesertin) ad angulos usque ad
apicem scaber; rami erecto-patentes. Folia inferiora petiolo 2 — 1 cm longo scabro,
lyrato-pinnatipartita, 2-juga, lobo terminali maximo, obovato, obtuso, subtrilobo et in-
aequaliter grosse dentatö, lobis lateralibus alternis, ovatis, parce dentatis, imis minutis;
folia superiora petiolo 1 — 0,5 cm longo, 1-juga, lobo terminali oblongo-obovato, acutius-
culo, acriter dentato, lobis lateralibus oblongis; folia summa simplicia, oblonga, sub-
serrata, ad basin angustata; omnia membranacea, utrinque pilis rigidis tuberculo in-
sidentibus adpressis dispersis scabra, dentibus mucronatis. Racemus sub anthesi dense
corymbiforrais, dein valde elongatus, virgatus, 20 — 40-florus. Pedicelli 2 — 3 mm longi,
glabri. Flores subminuti. Sepala 3,5 mm longa, glabra, flavida vel pallide violacea,
margine hyalina. Petala 7 mm longa; lamina paucivenosa. Stamina 2,5 : 3,5 mm;
antherae 0,75 mm longae. Siliculae in pedicellis adscendenlibus, 5 — 4 mm longis, 0,75 mm
crassis, 4 — 5,5 (sec, Cosson usque 7) mm longae. — Fig. 1 K.
Südliche Mediterranprovinz: in West- Algerien an schattigen, felsigen Orten
im Tale bei Nemours, in der Provinz Oran nicht weit von der marokkanischen Grenze
(Battandier und Trabut, PI. Alg. n. 505, Bourgeau — im April blühend und
fruchtend).
24. Muricaria Desvaux.
Muricaria*) Desv. in Journ. Bot. IH. 4. (1814) 159, t. 25, fig. 2; DG. Syst. IL
(1821) 647 et Prodr. I. (1824) 225; Benth. et Hook. f. Gen. I. 1. (1862) 99 (excl.
Kremeria); Coss. Compend. Fl. atl. 11. (1885) 100, 310 et Illustr. Fase. III. (1888)
t. 60, flg. 13 — 17; Prantl in Engler-Prantl, Pflzfam. III. 2. (18 90) 181 (excl. Kremeria)^
fig. 113-E'; Dalla Torre et Harms, Gen. Siphonog. (1901) 186; v. Hayek in Beih. Bot.
Centralbl. XXVII. I.Abt. Heft 2 (19H) 267. — Gorvina Ind. Kew. Fase. I. (1893)
621, non Steud.
Sepala erecto-patentia, persistentia, exteriora late oblonga, rotundata, interiora
ovata, obtusiuscula, basi non saccata. Petala alba, ad unguiculum violacea; lamina
obovata, apice rotundata, ad basin in unguiculum breviorem tenuem angustata. Glan-
dulae nectariferae laterales minutae, depressae, medianae oblongae, 0,4 mm longae.
Stamina 6; antherae rotundae, obtusatae. Pistillum ampullaceum; gynophorum nullum;
*) Propter iructum muricibus vestitum.
Muricaria. 251
articulus inferior brevissimus, 0,5 mm longus, stipitiformis, glaber, ovulo minutissimo
pendulo rudimentario insignis; articulus superior breviter ovoideus, \ mm longus, den-
sissime breviter pilosus, Ovulum erectum fertile ferens; Stylus crassiusculus, 0,75 mm
longus, glaber; stigma depresso-capitatum, subbilobum, stylo aequilatum. Siliculae
singulares, basi sepalis persistentibus circumdatae, biarticulatae; articulus inferior rudi-
mentarius, stipitiformis, 0,5 mm longus, persistens; articulus superior separabilis, ambitu
globosus, tuberculis conicis acutis rectis vel subharaosis lignosis pungentibus adhaerenti-
bus 0,75 — 1,5 mm longis octuplo ordine seriatis echinatus, pilis brevissimis albidis
0,25 mm longis dense vestitus, intus septo arachnoideo parieti adpresso excellens, albido-
flavus vel subviolaceus, apice rostro \ mm longo compresso glabro viridulo coronatus.
Semen unicum breviter ovoideum, 1 ,5 : < : 1 mm, in articulo superiore erectum, dilute
brunneum, vix rugulosum; funiculus brevis, filiformis. Cotyledones longitudinaliter con-
duplicatae, sessiles, apice profunde emarginatae. — Herba annua, a basi ramosissima.
Radix palaris. Gaules diffusi, pubescentÄs, ramosi. Folia pinnatipartita. Racemi nudi.
Pedicelli breves.
Species unica in ditione mediterranea australi planities excelsas et regionem Saharae
septentrionalem Mauiütaniae, Algeriae, Tunesiae solo arenoso habitat.
M. prostrata (Desf.) Desv. in Journ. Bot. III. 4. {\8\i) <59, t. 25, fig. 2; DG.
Syst. II. (<82 0 647 et Prodr. I. (1824) 2 25; Gosson, Gomp. Fl. atlant. II. (1885)
3H et lUustr. Fase. III. (1888) 92, t 60, fig. 13—17; Batt. et Trab. Fl. Alg. I.
(1888—1890) 34 et Fl. synopt. Alg. Tun. (1902 — 1904) 24; Thellung, La Flore Advent.
Montpell. (1912) 274. — Bunias prostrata Desf. Fl. atlant. II. (1799) 76, t. 150. —
Laelia prostrata Fers. Syn. II. (1807) 185. — Myagrum prostratum Poiret, Encycl.
Bot. Suppl. II. (181 1) 48. — Calepina prostrata Spreng. Syst. veget. II. (18525) 850. —
Gornina prostrata Ind. Kew. Fase. I. (1893) 621, non Steudel. — Muricaria Battan-
dieri Hochreutiner var. a. genuina Hochr. in Annuaire Gonserv. Jard. bot. Geneve
IX. (1905) 154. — Radix annua, longe descendens, tenuis. Gaules ei'ecto-patentes,
diffusi, saepe prostrati, 0,03 — 0,35 m longi, obtusanguli, saepius ramosi, interdum
violacei, pilis brevissimis 0,1 — 0,25 mm longis siraplicibus tenuibus recurvatis accum-
bentibus .densiuscule pubescentes. Folia inferiora petiolo 3 — 1 cm longo, pilosulo,
pinnatipartita, 4 — 7-juga, lobo terminali minuto obtuse trilobulato, lobis lateralibus
majoribus oblongis obtusis utrinque obtuse 1 — 3-lobulatis, imis minutis triangulatis
integi'is; folia superiora breviter petiolata, 4 — 2-juga; omnia carnosula, utrinque ad
nervum primarium pilis brevibus sursum curvatis parce obsita, caeterum glabra, interdum
omnino violacea. Racemus sub anthesi dense corymbiformis, deinde valde elongatus,
20 — 60-florus. Pedicelli 2,5 — 4 mm longi, filiformes, pilosuli. Flores minuti; sepala
2 — 2,5 mm longa, ad marginem late hyalina, disperse pilosula, interdum violacea;
petala 3,5 — 4 mm longa; stamina 2 : 2,5 mm, filaraentis superne violaceis, antheris
flavis, 0,5 mm longis. Siliculae in pedicellis 6 — 3,5 mm longis, filiformibus, ca. 1,5 mm
crassis, suberectis, 3,5 — 5 mm longae. — Fig. iL.
Mediterrangebiet. — Südliche Mediterranprovinz: auf den Hochflächen
und in der nördlichen Sahara an sandigen, unkultivierten Flächen, Ruderalstellen, in
Bodenvertiefungen und Schluchten, welche im Winter Feuchtigkeit enthalten, im Allu-
vium der Flüsse. — Südliches Tunesien: bei Gafsa (G. J. Pitard, PI. Tun. n. 321
— im März blühend und fruchtend), bei Gabes (G. J. Pitard n, 38 — im Januar
blühend und fruchtend). Südliches Algerien: bei Biskra (Battandier, A. Engler
— im April blühend und fruchtend), Bou-Saada (Battandier et Trabut, PI. Alg.
n. 511, Dukerley), Djelfa (Reboud, Fragm. Fl. alg. n. 405 — im Mai blühend und
fruchtend), Aflou (0. Glare), zwischen Querrara und Laghouat (A. Letourneux),
zwischen Laghouat und Berrian (L. Ghevallier, PI. Sahar. alg. n. 258), Geryville
(A. Warion in E. G. Paris, It. bor.-afr. n. 222), Ain Sefra 1075 m ü. M. (L. Diels,
W. Rothschild und E. Hartert). Süd-Marokko: zwischen Sebkha Tigri und Ain Ghair
(Scignette nach Goss.), Meharoug (Warion nach Goss.). — In Süd-Frankreich
adventiv (nach Thellung).
252 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Var. /:?. subintegrifolia .(Hochreut.) 0. E. Schulz. — Muricaria Battcmdieri
Hochreutiner var. ß. subintegrifolia Hochreut, in Annuaire Conservat. Jard. Bot. Geneve
IX. (<905) 155; Batt. Fl. Alg. Suppl. (1910) 13. — Folia subsimplicia, obverse lanceo-
lata, d= profunde repando-dentata.
Tunesien: südlich von El Djem auf sandig-lehmigen Äckern (G. Schweinfurth
n. 201 mit dem Typus), Station Makhuassi zwischen Sfax und Gafsa (Schweinfurth
n. 207). Algerien: im Süden der Provinz Oran (nach Hochreutiner).
25. Rapistrum Crantz,
Rapistrum*) Crantz, Ciass. Cruciform. (1769) 105 emend. ; Bergeret, Phyton,
univ. III. (1783 — 1786) n. v.; All. Fl. pedem. I. (1785) 257; Desvaux, Journ. Bot.
in. 4. (1814) 160, t. 25, fig. 4; DC. Syst. H. (1821) 430 et Prodr. I. (1824) 227;
Benth. et Hook. f. Gen. I. \. (1862) 99 (excl. subgen.); Cosson, Comp. Fl. atlant. II.
(1885) 100, pro parte; (sect. H. Eurapistrum) Prantl in Engl.-Prantl, Pflzfam. III. 2.
(1890) 181, fig. 113(7, D; Dalla Torre et Harms, Gen. Siphonog. (1901) 186; v.
Hayek in Beih. Bot. Centralbl. XXVII. \. Abt. Heft 2 (1911) 265 (excl. Didesmus). —
Rapistrum Tournef. Instit. (1700) 211, t. 99. — Sphaerularia Heister, Syst. pl. gen.
(1748) 9. — Gordylocarya Besser ap. DC. 1. c. — Arthrolobus Andrz. ap. DC. 1. c.
Sepala erecto-patula, exteriora linearia, apice obtuse cucullata, interiora oblonga, apice
obtusiuscula, basi subsaccata. Petala flava; lamina obovata, venis distantibus reticulato-
venosa, apice truncata, ad basin in unguiculum paulo breviorem tenuem cuneatim an-
gustata. Glandulae nectariferae laterales minutae, depressae, medianae longiores, conicae.
Stamina 6; antherae oblongae, obtusae. Pistillum cylindricum; gynophorum nullum;
articulus inferior brevis, ovulis \ — 3 praeditus; superior etiam brevis, 1-oyulatus;
Stylus manifestus, 1 — 3 mm longus; stigma depresso-capitatum, subbilobum. Siliculae
biarticulatae, coriaceo-induratae, septigerae; articulus inferior cylindricus, indehiscens
vel tandem bivalvis, longitudinaliter striatus, persistens, plerumque 1-, rarius 2 — 3-
spermus, interdum sterilis; articulus superior ± sphaericus, latior quam inferior, in-
dehiscens, longitudinaliter obtuse costatus, denique separabilis, semper monospermus,
raro sterilis; rostrum saepe elongatum, rectum. Semina ovoidea, 1 — 2 mm longa,
compressa, in articulo inferiore pendula, in superiore erecta, brunnea, ad hilum nigres-
centia; testa laevis; funiculus plerumque brevissimus, linearis. Cotyledones longitudi-
naliter conduplicatae, sessiles, apice emarginatae. — Herbae perennes vel annuae. Radix
perpendicularis. Caulis ad basin hispidus, ramosus. Folia lyrato-pinnatipartita, * rarius
simplicia. Racemi nudi. Pedicelli breves.
Species 3 in Europa media, regione mediterranea, Asia centrali solo calcareo,
argilloso, arenoso provenientes.
Conspectus sectionum.
A. Articulus inferior siliculae ' clausus, vix
tenuior quam superior; rostrum conicum,
breve, 0,5 — 1 mm longum Sectio I. Symphytocarpus 0. E. Schulz.
B. Articulus inferior siliculae bivalvis, dehis-
cens, manifeste tenuior quam superior;
rostrum filiforme, saepe elongatum, i —
5 mm longum Sectio II. Schrankia (Med.) 0. E. Schulz.
Sectio I. Symphytocarpus 0. E. Schulz (nov. sect.).
Siliculae articulus inferior valvis arcte connatis indehiscens, vix tenuior quam
superior; superior breviter ovoideus, ambitu 8-costatus, ad apicem in rostrum conicum,
0,5 — 1 mm longum attenuatus. Radix perennis.
*) Nomen e verbis rapa et astrum (= siinilitudoj compositum.
Rapistrum. 253
Species unica \. R. perenne.
i. R. perenne (L.) AUioni, Fl. pedemont. I. (1785) 258; Bergeret, Phytonomat.
Univ. in. (1783—1784, sec. Thellung 1786!) ic, n. v.; Desvaux, Journ. Bot. III. 4.
(18U) 160; Hörnern, Hort. Hafn. II. (1815) 594; DG. Syst. II. (1821) 431 et Prodr.
I. (1824) 227; Reichb. Deutschi. Fl. I. (1837—1838) 24, t. 2, flg. 4170; Ledeb. Fl.
ross. I. (1842) 223; Bertol. Fl. ital. VI. (1844) 604; Koch, Syn. 2. ed. I. (1846) 88;
Godron in Gren. et Godr. Fl. France I. (1848) 158; Peterm. üeutschl. Fl. (1849) 58,
t. 11, flg. 81^— P; Schlechtend. Hall. Fl. Deutschi. XV. (1883) t. 1506; Caruel in
Parlat. FL ital. IX. (1893) 1021; Fiori et Paoletti, Fl. Ital. illustr. I. 4. (1899) 163,
flg. 1421; Thell. in Hegi, 111. Fl. Mitt.-Europ. IV. 38. (1918) 288, flg. 19ig—i. —
Myagrum perenne L. Spec. ed. 1. II. (1753) 640 (excl. patr.); Hill, Veget. Syst. XI. (1767)
t. 32, flg. 1 (pess.); Jacq. Fl. austriac. V. (1778) 7, t. 414. — M. biarticulatimi
Crantz, Stirp. austr. fasc. I. (1762) 4. — Rapistrum diffusum Crantz, Class. Cruci-
form. emend. (1769) 105; Beck, Fl. Nied.-Österr. II. (1892) 498; Rouy et Fouc. Fl.
France II. (1895) 75 in obs. — Schrankia divaricata Moench, Meth. Suppl. (1802)
86 (excl. syn. Mapp.). — Cakile perennis L'Herit. ap. Lam. et DG. Fl. frang. IV. (1805)
719; R. Br. in Ait. Hort. Kew. 2. ed. IV. (1812) 71; Spreng. Syst. veget. II. (1825)
852. — Bunias perennis Sibthorp et Smith, Fl. graec. Prodr. IL (1813) 2 (excl.
loc. nat.). — Ärthrolobus perennis Andrz. ap. DG. Syst. II. (1821) 431. — Ra-
pistrum costatum DG. 1. c. 4 34 et Prodr. I. (1824) 227; Steven, Verzeichn. Pfl.
Taur. Halbins. (1856) 290; Schur, Enum. pl. Transsilv. (1866) 74. — R. perenne Ml
b. costatum Schmalhaus. Fl. Mittel- und Süd-Rußl. I. (1895) 82. — Grucifera rapistra
E. H. L. Krause in Sturm, Fl. Deutschi. 2. ed. VI. (1902) 123. — Bunias erucago
Landoz 18 44 et Rapistrum erucago Landoz 1862 sec. Simonkai ex Thell. 1. c. — Radix
perennis, perpendicularis, longissima, 0,5 — 1,5 cm diam., longitudinaliter rugoso-striata,
griseola, intus alba, sapore acerrimo, difficulter eruenda. Gaules 0,30 — 0,90 m alt.,
acutanguli, flexuosi, divaricato-ramosi, inferne pilis patentibus vel subreflexis 0,5 — 2 mm
longis dense hispidi, superne glabrescentes. Foha inferiora petiolo brevi, 3 — 1 cm
longo, hispido, sinuato-pinnatipartita, 5 — 7-juga, lobo terminal! maximo, ovato, obtuso,
inaequaliter dentato, lobis lateralibus alteniantibus, oblongo-ovatis, anguloso-dentatis,
imis minutis, triangulatis, integris; foüa media brevius petiolata, 4 — 3-juga, lobis ob-
longo-ovatis, acutis, sinuato-dentatis ; folia superiora sessilia, oblonga, utrinque acuta,
acriter dentata vel ad basin pinnatifida; folia inferiora utrinque hispida ciliataque, su-
periora glabrescentia. Racemus initio densiusculus, dein valde elongatus, 10 — 30-florus.
Pedicelli 1 0 — 4 mm longi. Sepala 4 mm longa, erecto-palula, exteriora linearia, apice
cucuUata et parce setulosa, interiora oblonga, apice obtusiuscula, glabra. Petala flava,
7 mm longa; lamina obovata, apice truncata, paucivenosa, ad basin in unguiculum
tenuem angustata. Stamina 4,2 : 5 mm; antherae oblongae, 1 mm longae. Pistilluni
cylindricum, glabrum, biarticulatum ; Eu-ticulus inferior 1,5 mm longus, ovulis binis pen-
dulis; superior basi subinflatus, Ovulum unicum erectum gerens, sensim in stylum vix
attenuatus. Siliculae in pedicellis 11— 4 mm longis, 0,6 mm crassis, suberectis, biarti-
culatae, 6,5 — 10 mm longae, ambitu 8-costatae, flavidae; articulus inferior 3 — 5 mm
longus, oblongo-ellipsoideus, 2,5 mm diam., valvis arcte connatis indehiscens, leviter
costatus, plerumque unilocellatus et monospermus, rarius bilocellatus et dispermus,
interdum sterilis; articulus superior paulo latior, 3 mm diam., breviter ovoideus, mani-
feste costatus, monospermus, i'arissime sterilis, minutus, ad apicem in rostrum breve,
0,5 — 1 mm longum, conicum attenuatus. Semina in articulo infei'iore pendula, in
superiore erecta, ovoidea, 2 : 1,5 : 1 mm, brunnea, ad hilum nigrescentia, laevia; funi-
culus linearis, brevissimus, 0,5 mm longus, sed in articulo inferiore, si semina bina,
uterque in apice ortus, alter brevis, 0,5 mm longus, alter elongatus, 2 mm longus. —
Fig. 325—0.
Mitteleuropäisches Gebiet: auf trockenen Hügeln, Rainen, Wegrändern, Feldern;
liebt Kalk- und Lehmboden ; bisweilen mit dem Getreide vei'schleppt. — Im hercynischen.
Berglande bei Erfurt (Galtner, G. Reinecke — im Juli blühend und fruchtend),
254 0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Stotternheim (Hinneberg, Ilse), Sondershausen (Ekart, E. Tittelbach), Gehofen
(Oertel), Eckartsberga (R. Fritze), Marienthal (R. Fritze), zwischen Mansfeld und Eis-
leben (Prendelburg), Frankenhausen (Griewank), Steinholz am Unterharz (Hampe),
Halle (Willdenow n. H738), Schachenberg bei Bennstedt (P. Ascherson, W.Hof-
meister), zwischen Seeburg und Wormsleben (A. Garcke), Aschersleben (Doli), Quedlin-
bm"g (Th. Marsson), Bernburg (A. Garcke), Halberstadt (Buek), in den Thekenbergen
(R. und 0. E. Schulz), Frohsesche Berge bei Magdeburg (P. Ascherson, Ebeling —
im Juni blühend), Sohlensche Berge (A. Braun und Griesebach), Dahlen-Warsleben
(0. Engel). Böhmisch-mährisches Bergland: am südlichen Fuße des Schloßberges
bei Teplitz (v. Gansauge, Goeppert), südliches Mähren bei Znajm (A. Peter), Auspitz
(J. Sebesta), Tscheitsch (B. Ansorge, J. N. Bayer); Nieder-Österreich: bei Wien
(Rainer), bei Bogenneusidl unweit Wien (A. Wigener), am Prater (L. Keller ap.
Gh. Magnier, Fl. sei. exs. n. 3193), Perchtoldsdorf (Keck), Hobesbrunn (Matz).
Pontische Provinz: in Ungarn bei Ofen (M. Staub), Kajar (Balley). Podolien,
Bessarabien und Cherson (nach Schmalhausen); Rumänien: in der Dobrudscha
um Beschtepe bei Tulscha (Gebr. Sintenis), Steppe bei Küstendze (Reuter); Serbien:
bei Belgrad (Petrovic).
Ober-Italien und Abruzzen (nach Caruel); Avellinese, vgl. Fiori, Fl. anal. Ital.
IV. App. 1 (1907) 97.
Adventiv in der Schweiz bei Genf (E. Ayasse), Graubünden im Unler-Engadin
bei Bad Tai'asp (P. Ascherson). Bayern: bei Augsburg (Holler). Provinz Branden-
burg, Tegeler Straße in Berlin, Humboldtmühle bei Tegel (R. und 0. E. Schulz),
Wilhehninenhof (C. Scheppig); Wandsbeck bei Hamburg (0. Jaap).
Sectio II. Schrankia (Med.) 0. E. Schulz (nov. sect.).
Sehr ankia Uedicus^ Pflanzengatt. (1792) 42, t. I, fig. 10, n. v , et in Usteri, Neue
Annal. Bot. II. (179 4) 39, pro genere. — Rapistrum sect. I. Eurapistrum Cosson,
Comp. Fl. atl. II. (1885) 312. — Siliculae arliculus inferior valvis bene evolutis bi-
valvis, dehiscens, tenuior quam superior; superior globosus, circuitu 1 2-costatus, subito
in rostrum 1 — 5 mm longum tenue contractus. Radix annua.
Clavis specierum.
A. Pedicelli fructiferi 6 — 1 mm longi, incrassati, 0,75 — 1,5 mm
crassi, suberecti 2. -R. rugosum.
B. Pedicelli fructiferi etiam summi elongati, usque 6 mm longi,
tenues, ca. 0,5 mm crassi, ± recurvati 3. Ä. hispanicum.
Species collectiva: R. rugosum (L.) Allioni (n. 2 — 3).
2. R. rugosum (L.) Allioni, Fl. pedemont. I. (1785) 257, t. 78; Bergeret,
Phytonomat. Univers. III. (1783 — 1784, sec. Thellung 1786!) 171 cum ic, n. v. :
Desvaux, Journ. Bot. III. 4. (1814) 160; Hörnern. Hort. Hafn. II. (1815) 59 4; DG.
Syst. II. (1821) 432 et Prodr. I. (1824) 227; Reichb. Deutschi. Fl. 1. (1837—1838)
23, t. II, fig. 4168; Ledeb. Fl. ross. I. (1842) 223; Peterm. Deutschi. Fl. (1849) 58,
t. 1 I, flg. 81 0; Caspary in Nees ab Esenb. Gen. pl. Fl. Germ. Fase. XXVII. (1853)
t. 2; Agardh, Theor. Syst. pl. (1858) t. 18, fig. 4 et in Kongl. Svensk. Vetensk. Handl.
II. 18o7. (1860) t. 1, fig. 6; Boiss. Fl. orient. I. (1867) 404; Cusin et Ansb. Herb.
Fl. franf. II. (1868) t. 422, n. v.; Willkomm in Willk. et Lange, Prodr. Fl. hisp. IM.
4. (1880) 75 2; Schlechtend. Hall. Fl. Deutschi. XV. (1883) t. 1507; (a. rugosum)
Cosson, Comp. Fl. atl. II. (1885) 313; (a. typicum) Beck, Fl. Nied.-Österr. II. (1892)
498; Caruel in Parlat. Fl. ital. IX. (1893) 1022; Rouy et Fouc. Fl. France II. (1895)
72; Fiori et Paoletti, Fl. Ital. illustr. I. 4. (1899) 163, fig. 1422; Coste, Fl. France
I. (1901) 141 flg.; Merino, Fl. Galic. I. (1903) 107; Busch in Fl. caucas. crit. IV. 3.
' (1908) 289; P. Grimbach in Engler's Bot. Jahrb. LI. Beibl. n. 4 1 3 (1913) 30,
Rapistrum. 255
fig. 20 ^ — G. — R. monospermon C. Bauh. Prodr, (i620) 37 ic. et Pinax (1623)
95; J. Bauh. Bist. II. (1651) 845 ic; Mappus, Bist. pl. alsat. (1742) 266 cum
lab. (rectius vocatur dispermum!). — Eruca hirsuta Papaveris folio Boccone, Mus.
piant. rar. (1697) 167, t. 120. — Pseudomyagrios tertia species Gesner, Opera bot.
ed. Schmiede! (1754) 125, t. 14, fig. 125. — Mydgrum rugosum L. Spec. ed. 1.
II. (1753) 640; Bill, Veget. Syst. XI. (1767) t. 33, fig. 1 (pess.). — M. perenne Gouan,
Bort. Monsp. (1762) 311 et Fl. Monspel. (1765) 157; Scopoli, Fl. carniol. 2. ed. II.
(1772) 10; Vill. Fl. Delph. in Gilib. Syst. pl. Europ. I. (1785) 66; Beller, Fl. Wirceb.
n. (1811) 79; L. V. Buch, Phys. Beschr. Can. Ins. (1825) 195; Chaub. et Bory St.
Vinc. Fl. Pelop. (183 8) 40, non L. — Cochlearia rugosa Crantz, Class. Gruciform.
emend. (1769) 100. — Myagnmi monospermum Forsk. Fl. aeg.-arab. (1775) XXIX. —
M. perenne L. ß. rugosum Lam. Fl. franf. II. (1778) 482. — M. bienne Chaix in
Vill. Bist. pl. Dauph. I. (1786) 350. — Schrankia rz^yosa Medik. Pflanzengatt. (1792)
44, n. V., etiam in Usteri, Neue Annal. II. (179 4) 39; Moench, Meth. (1794) 264. —
Cakile rugosa Lam. et DC. Fl. fran?. IV. (1805) 719; R. Br. in Ait. Bort. Kew. 2. ed.
IV. (1812) 71; Spreng. Syst. veget. B. (1825) 852. — Arthrolohus rugosus Andrz.
ap. DC. Syst. U. (1821) 432. — Rapistrum hirsutum Bost, Fl. austriac. II. (1831)
220. — R. hirtum Bost 1. c. — R. rugosum All. var. eriocarpum Webb et Berth.
Phytogr. canar. I. (1836 — 1840) 86. — R. scabrum Koch, Syn. 2. ed. (1843) 83 in
textu. — R. rugosum All. a. hirsutum et ß. hirtum Maly, Enum. pl. austr. (1848)
283. — R. rugosum All. var. dasycarpum Trautvetter in Act. Bort. Petrop. I. (1871)
29; Caruel in Parlat. Fl. ital. IX. (1893) 1022 (excl. syn. L.); Busch in FI. cauc.
crit. IV. 3. (1908) 290. — R. rugosum All. var. lon^istylum Post, Fl. Syr. Palest.
Sin. (1883 — 189 6) 102. — R. rugosum All. f. scabrum Cosson, Comp. Fl. atlant.
II. (1885) 313 (non Bost!); Rouy et Fouc. Fl. France II. (1895) 72. — Gaulis ru-
gosus E. B. L. Krause in Bot. Centralbl. LXXXI. 6. (1900) 207. — Crucifera rugosa
E. B. L. Krause in Stui*m, Fl. Deutschi. 2. ed. VI. (1902) 124 cum ic. — Rhapistrum
rugosum Dalla Torre et Sarnthein, Fl. Tirol IV. 2. (1909) 3 44. — ■ R. rugosum All.
subspec. I. eu-rugosum var. a. typicmn subvar. dasycarpum Thellung, Fl. advent.
Montpell. (1912) 272, item sed subvar. eriocarpum f. hirsutum et hirtum Thell. in
Begi, Hl. Fl. Milt.-Eur. IV. 38. (1918) 293, t. 132, flg. 1, t. 125, fig. 39, fig. 794a—/:
— Radix annua. Gaulis erectus, 0,10 — Ion alt., a basi ramosus, parum flexuosus,
basi teretiusculus, dein obtusangulus, saepe violaceus et in axillis rubro-maculatus,
pilis 0,5 — 1 mm longis rigidulis patentibus ad basin dense, ad apicem disperse hispidus,
praeterea pilis tenuissimis brevissirais ca. 0,1 mm longis mollibus usque ad apicem
vestilus; rami erecto-patentes. Folia inferiora approximata, petiolo 2 — 1 cm, in plantis
flaccidis usque 5 cm longo, hispido, saepe violaceo, lyrato-pinnatiparlila, 3 — 4-juga,
lobo terminali maximo, suborbiculato, margine inaequaliter obtuse dentato, lobis late-
ralibus oblongo-ovatis, obtusis, paucidentalis, imis rpinutis, triangulatis, integris; folia
media breviter petiolata, 2 — 1-juga, lobo terminali ovato, obtuso, inaequaliter dentato,
ad basin cuneato, lobis lateralibus minulis; folia superiora subsessilia, simplicia, ob-
longa, acutiuscula, ad basin cuneata; folia summa minuta, linearia, integra; omnia
utrinque strigoso-hispida, inferiora interdum violacea. Racemus sub anlhesi densus,
dein elongatus, 30 — 100-florus. Pedicelli 4 — 1,5 mm longi, filiformes, glabri. Sepala
erecto-patentia, 4 — 5,5 mm longa, exteriora linearia, apice obtusa vel cucuUata, inter-
dum parce setulosa, interiora oblonga, haud raro violacea, raro omnia breviter pilosa.
Petala flava, 6 — 11 mm longa; lamina obovata, apice truncata, paucivenosa, ad basin
in unguiculum paulo breviorem cuneatim angustata. Stamina 4 — 5,2 : 5,5 — 7 mm;
anthei'ae oblongae, 1,5 mm longae. Pisüllum cylindricum, biarticulatum ; articulus in-
ferior 1 mm longus, plerumque ovulo unico, rarius ovulis 2 — 3 pendulis, superior
ovulo unico erecto inslructus, uterque pilis adpressis dense hirsutus; Stylus 3 mm
longus, glaber; stigma stylo manifeste lalior. Siliculae in pedicellis 6 — 2 mm longis,
0,6 — 1 mm crassis, suberectis, biarticulatae, 8 — 10 mm longae, utrinque 5-costatae,
pilis usque 0,75 mm longis patentibus zb hispidae, viridulo-flavae vel violaceae; articulus
256
0. E. Schulz. — Cruciferae-Brassiceae.
Fig. 3 2. Rapisirtim rugosum (L.) All. A Habitus. B Sepalum exterius. C Idem, a lalere
Visum. D Sepalum interius. E Pelalum. F Stamen brevius. 0 Pislillum. — R. peremie (L.)
All. H Planta florifera. J Ramus fructiger. K Sepala exteriora. L Sepalum intorius. M
Petalum. JV Slamen brevius. 0 Pistilium. — R. hispanicum (L.) Crantz. P Ramus fructiger.
(Icon. origin.)
Rapistrum. 257
inferior 2.5 — 3 mm longus, oblongo-ellipsoideus, teretiusculus, 1,5 mm diam., parum
costatus, valvis binis dehiscens, 1 — 3-spermus, interdum sterilis, minutus; articulus
superior manifeste latior quam inferior, globosus, 3 — 4 mm diam., evidenter longitudi-
naliter rugoso-sulcatus, monospermus, subito in rostrum 2 — 5 mm longum tenue glabrum
attenuatus. Semina in articulo inferiore pendentia, in superiore erecta, ovoidea, 1,8:
1,2: 1 mm, in articulo inferiore paulo minora, brunnea, ad hilum nigrescentia, laevia;
funiculi breves, 0,5 mm longi. — Fig. IM, 3%A — G.
Mitteleuropäisches Gebiet: auf Feldern, an wüsten Orten, Wegrändern und
Dämmen, nicht selten verschleppt. — Im oberen Rheintale oberhalb Freiburg i.
Breisgau (E. Fick, Th. v. Heldreich, Vetter — im Juli blühend und fruchtend),
Neuenburg bei Müllheim (Lang), ßenfeld a. d. 111 (Rickles), Straßbui-g (Buchinger
ap. Wirtgen, hb. pl. sei. Fl. i-hen. fasc. IV. n. 165, L. Kralik, E. Stahl — Juni
bis September blühend und fruchtend), Heidelberg (C. Jessen), Speyer (Karl Müller),
Waghäusel (hb. Ascherson), gegen Rheinhausen (A. Braun mit var. venosum)^ Mann-
heim (Mertin), Neckarau und Iflfersheim (A. Braun), Otterstadt (E. Eppelsheim ap.
F. Schultz, hb. norm. nov. ser. Cent. 3. n. 221, auch var. indivisum), Laubenheim
und Bodenheim bei Mainz (Anschel, Thieme ap. Reichenbach, Fl. germ. exs.
n. 2460). Schweiz: bei Züi'ich (Leithner, Regel, Vetter), Lostorf im Ct. Solothurn
(H. Siegfried), im Rhönetale bei Sion 700 m ü. M. (F. 0. Wolf), Bex (Reichenbach f.),
über Montreux (0. v. Seemen), Genf (H. Graf z. Solms). Frankreich: bei Lyon
(Jordan). Kärnten: um Feistritz (Pernhoffer ap. Kerner, Fl. exs. austro-hung.
n. 73 = var. indivisum).
Makaronesisches Übergangsgebiet. — Madeira: unterhalb des Caminho novo
(L. Kny — im April blühend und fruchtend). Teneriffa (Webb), bei S. Cruz (Kuegler),
bei La Laguna (C. Bolle, Schorer — im Februar blühend und fruchtend, auch var.
venosum), La Questa 300 m ü. M. (G. Pitard n. 470), ebenda (C. Pitard n. 471 =
var. venosmn).
Mediterrangebiet. — Südwestliche Provinz: am Strande bei Tanger und
Tetuan an der Mündung des Ibn Hanish (J. Ball = var. )nicrocarpum^ auch var. ve-
nosum). Iberische Provinz: bei Jerez (M. Winkler = ebenso), Malaga (E. Boissier
— im Januar blühend und fruchtend, auch var. venosv/m)^ Prov. Alicante bei Villena
(M. Gandoger), bei Lerida (W. Herter n. 691p). — Ligurisch-tyrrhenische Provinz.
Süd-Frankreich: bei Marseille (L. Kralik = var. mierocarpum), Toulon (Parseval-
Grandmaison ::= var. microcai-pum)] Lombardei: am Gardasee (P. Porta), bei
Verona (G. Rigo = var. microcarpum subvar. venosum subvar. indivisum), Redefosso
bei Mailand (Rainer = vai", microcarpum), Casinalbo bei Modena (Fiori = var.
microcarpum)', Toscana: bei Livorno. an der Straße nach Pisa (Th. v. Heldreich =
var. jnicrocarpum), Florenz (Th. Caruel); Sicilien: bei Palermo (Tod^ro, Fl. sie.
exs. n. 1546 = var. miGrocarpum — im Mai blühend und fruchtend), Caltanissetta
gegen den Salso (Th. v. Heldreich). — Mittlere Mediterranprovinz: in der adria-
tischen Zone bei Pescara (A. Kuntze), Mii'a unweit Venedig (v. Martens = var. ve-
nosum), Mestre (P. Ascherson = var. microcarpum subvar. venosum), Mogliano
(Mayer, auch var. venosum), Triest (Grabowsky = var. microcarpum subvar. in-
divisuvi, M. Tommasini = var. venosum). Nord-Syrien (Montbret). — Auch
verschleppt, z. B. bei Weimar (P. Ascherson, C. Haussknecht), Berlin bei Tegel (R.
und 0. E. Schulz, auch var. venosum). Südamerika: bei Montevideo (nach St. Hi-
laire, W. Herter n. 3313), Sayago im Depart. Montevideo gemein im Dorfe (W. Herter
n. 8555a, p, 1 1477 — im November blühend und fruchtend), Patagonien (nach 0. Kuntze).
Durch die Blütenfarbe unterscheidet sich:
Var, pallidiflorum Thellung in Vierteljahrsschr, Naturf. Gesellsch. Zürich LH.
3—4. (1908) 447. — Petala albida.
Süddeutschland: bei Freiburg i. B. (nach Thellung).
Durch zwergigen Wuchs ist ausgezeichnet:
A. Kngler Das Pflanzenreich. lY. (Embryophyta siphonogama) 105. , n. 4 5.
Blancoana Boiss. 72, n. 29.
boetica T. Caruel 91.
Boissieri Munby 71, n. 27,
botrylis Mill. 32, n. 4.
Bolterii Vis, 37, n. 10,
Bourgeaui 0. Ktze. 87,
brachycarpa Candargy 80,
n. 31.
brachylonia Boiss. et Reut.
71, n. 27,
bracteata Janka 104.
bracteolata Fisch, et Mey.
78, n. 31.
brevicaulis Bubani 1 78.
brevipes Syme 172.
Briggsii Wats. 49, n. 13.
bullata Pasquale 31, n. 4.
bunias DG. 65, n. 2'i.
*cadmea v. Heldreich 63, n.
22. (25).
caesarea Hausskn. et Bornm.
ß. pilosa Bornm. 54, n. 14.
caespitosa Pomel 71, n. 27.
calcarea Jord. 35, n. 7.
campestris Besser 39, n. 12.
carapestris Garuel 39, n. 1 2.
campestris Grantz 83.
campestris Dierbach 4 4 , n. 1 2.
carapestris Forbes ctHemsley
45, n. 12.
*campestris L, 45, n, 13. (1,
4, 6, 7 Fig. 3, 8, 10, 14
Fig. 8, 17, 18,24, 39, 43,
n. 12, 47 Fig. 14, 52, 82,
91, 268).
var. 1. agrestis Prain 46.
var. Akana Makino 82.
f. *alba DG. 44, 50 Fig.
15, 51.
var. amplexicaulis Makino
82.
«. annua Reichb. 46.
b. annua Schübler et Mar-
tens 39.
f. arenaria Alef. 51.
f. 1. auriculala (DG.) 0.
E. Schulz 49.
var. *auturanalis DG. 49.
f. autumnalis Jessen 52.
f. baubryana Alef. 52,
ß. biennis Reichb. 49.
1'. Briggsii (Watson) 0. E.
Schulz 49.
subsp. A. campestris Prain
41, 42, 43, 44, 46, 49.
subsp. 1. carapestris Hook.
39.
subsp, 1 . campestris Lips-
ky 46.
var. chinensis Busch 45.
subsp.chinensis Makino 82.
1. chloroplax Alef, 51.
f. cinerascens Alef. 51,
«, coramunis DG, 4 4,
subvar. depressa (DG.) 0.
E.Schulz 50 Fig. 15, 51,
2. depressa Prain 51,
var. dichotoraa Duthie et
Füller 39.
var, dissecta 0. E. Schulz
82.
f, erythroplax Xlef. 51.
var. esculenla Prain 51.
f, flavescens DG. 51.
f. frenosana,. Alef. 52.
«, genuina Celak. 46.
var. glauca Duthie et
Füller 43.
var, glauca Kew Bull. 43.
1. glauca Prain 43,
var. glauca Watt 43.
f. jodopyrga Alef. 51.
f. leucoplax Alef. 51.
f. leucopyrga Alef. 51.
f, lugdunensis Alef. 51.
f. majalis Jessen 52.
f, raeauxiana Alef. 52.
f. media Alef. 51,
f. melaina Alef, 51.
f, raorignyana Alef, 51.
var, 5. napobrassicata
Prain 44.
var. y. napus Babington
39.
subsp. 2. napus Hook. 39.
subsp. napus Duthie et
Füller 42, 43,
subsp. 2. napus Lipsky 39,
f. Natua Prain 42.
f. nigricans DG. 51,
1. oblonga Prain 51.
subvar. oblonga (Mill.) 0.
E. Schulz 51,
var. A. oleifera DG. 46, 49.
var. oleifera Prain 41, 49.
c(. oleifera Schübler et
Martens 39, 44.
var. B. pabularia DG. 44.
var. 4. pabularia Prain 44.
perfoliata imis Lampsanae
Plinii foliis etc. Cupani
45.
♦♦praecox DG. 46.
f. punicea DG. 51.
**purpurascens DG. 44.
subvar. pj'gmaea Alefeld
50 Fig. 15, 51, 52.
var. quadrivalvis Duthie
et Füller 42.
2. quadrivalvis Prain 42.
subsp. rapa Hook. f. et
And. 82.
var. rapa (L.) Hartm. 49,
50 Fig. 15, 51.
ß. Rutabaga DG. 44.
var. 3. Sarson Prain 42, 43.
f. sauliaea Alef. 52.
ß. setulosa T. Garuel 46.
var. Sotetsuna Makino 82.
f. teltowicnsis Kern. 50
Fig. 15, 52.
f. 2. tenuis 0. E. Schulz 49.
var. Toona Makino 82.
var. Toria Duthie et Füller
39.
var, trilocularis Duthie et
Füller 42,
2. trilocularis Prain 43,
f, um Prain 42, 43.
f. variegata Alef. 51,
f. Vilmorinii Alef. 52.
f. viridis DG. 51.
1. vulgaris Schübler et
Martens 44.
f. xanthocona Alef. 51.
f. xanthoplax Alef, 51.
campestris x elongata var.
armoracioides 54.
campestris x juncea 56.
campestris x napus 10, 52.
capitata DG. 31.
capitata Matth. 32.
capitata alba J. Bauh. 32.
capitata albida Dod. 32.
capitata polycephalos Da-
lech. 31.
capitata rubra J. Bauh. 39.
carinata AI. Braun 58, n. 1 6.
catholica Brot. 1 69.
caucasica K. Koch 56, n. 1 5.
caule rapura gerens Dod. 32.
cauHflora Dod. 33, n. 4.
cauliflora Garsault 33, n. 4.
caulorapa J. Bauh, 32, n. 4.
caulorapa Pasquale 32, n, 4.
♦cernua (Thunb.) Forbes et
Hemsley 39, n. 17.(24, 79).
var, Ghirimenna Makino
59.
cheirantha St. Lager 109,
cheiranthiüora DG. 17, 109.
cheiranthus Tenore 70, n. 27.
cheiranthus Vill. 107, 112.
(16, 17).
ß. arvensis Duby 109.
var. B. Vill, 111.
ß. gracilis Gaudin 109.
var, ß. montana Boiss. 111.
var. y. montana DG. 111.
var. &. nevadensis Willk,
111, 112,
var, rectangularis Cosle
112.
ß. recurvata Poiret 110.
var. y. rupicola Lamolle
111.
var. ß. sabulicola Lamolte
110.
chenopodiifolia Sennen et
Pau 55, n. 15.
chinensis L. 45, n. 12, 60, 84.
cibaria Dierbach 39, n. 12.
46, 50, n. 13.
colza Leveille 46, n, 13,
conferta Jordan 35, n. 7,
corsica Jord. 33, u. 7.
Brassica.
271
coryneloba Nyman 90.
♦Cossoniana ßoiss. et Reut.
62, n. 21. (6, 25).
crassifolia Forsk. 83.
cretica Gussone 34, n. 6.
*crelica Lara. 36, n. 9. (1 7, 23).
var. y. aegaea Heldreich
et Haläcsy 37.
var. S. Hilarionis (Post)
0. E. Schulz 37.
var. ,4. nivea (Boiss. et
Sprunner) 0. E. Schulz
37.
cretica Unger etKotschy 37.
cretica Viviani 35, n. 7.
cretica früticosa folio subro-
tundo Tourn. 36.
crispa Dalech. 31, n. 4.
crispa Dod. 30, n. 4.
crispa Matth. 31, n. 4.
crispa Raf. 3 4, n. 6.
crispa laciniosa Joh. Bauh.
31, n. 4.
cyrenaica Spreng. 80, n. 32.
decumbens Bubani 173.
*deflexa Boiss. 63, n. 23. (9,
25).
var. 3. glabrescens 0. E.
Schulz 65.
var. lasiocalycina (Boiss.
et Hausskn.) 0. E. Schulz
64.
var. leptocarpa (Boiss.) 0.
E. Schulz 64.
var. 2. mollis 0. E. Schulz
64.
ß. Tigridis Boiss. 64.
densiflora Jordan 109,
dentata Watt 57, n. 1 6.
Dianae Lacaita 74, n. 29.
Dillonii Delile 58, n. 1 6.
*diraorpha Coss. et Dur. 82,
n. 33. (75).
dissecta Boiss. 1 32.
drepanensis Damanti 27, n. 3.
elata Ball 91.
elongata Caruel 103.
*elongata Ehrhart 52, n. 14.
(9, 14, 13, 24, 91).
var. ß. armoracioides
(Czern.) Schmalhausen
52, 53, 54.
var. astyla Rupr. 54.
var. 3. brevisiliqua Busch
54.
subsp.euelongataThell.ö2.
f. genuina Thell. 52.
var. J". integrifolia Boiss.
53.
var. longipedicellata Ha-
läcsy 76.
var. 2. macrocarpa Thel-
lung 54.
f. mesocarpa Thell. 52.
var. persica Paoletti 54.
var. C. pinnatifida Schmal-
hausen 54.
var. £. scabra 0. E. Schulz
54.
f. subintegrifolia Thell. 32.
var. y. turcoraanica 0. E.
Schulz 33.
ensifera Dumortier ß. raniosa
Dumort. 109.
y. scaposa Dumort. 109.
((. Simplex Dumort. 109.
erigens Jord. 35, n. 7.
erosa Turcz. 100.
eruca Dosfont. 185.
eruca L. 17, 181.
var. ß. Sibthorp et Smith
185.
eruca officinalis Kniphof 181.
erucago Huth 183.
erucastroides Stapf 83.
crucastrum Bulliard 196.
erucastrum Crantz 158.
crucastrum L. 16, 17, 107,
113.
f. latisecta Fiori 102.
var. ß. ochroleuca Gaudin
104.
erucastrum Moris 112.
erucastrum Suter 101, 104.
erucastrum Vill. 100.
crucodes 0. Ktze. f. 2. aculi-
loba 0. Ktze. 163.
f. apula 0. Ktze. 164.
ß. catholica 0. Ktze. 168.
169, 170, 171.
f. 4. dentata 0. Ktze. 163.
f. 6. genuina 0. Ktze. 1 69.
var. glaborrima 0. Ktze.
163.
var. hispidula 0. Ktze. 1 63.
f. 11. humilis Cosson 171.
f. 9. integrifolia 0. Ktze.
171.
f. 10. longiloba 0. Ktze.
• 170.
f. 5. nana 0. Ktze. 164.
((. norraalis 0. Ktze. 163,
164.
f. 3. pinnatisecta 0. Ktze.
163.
f. 7. siifolia 0. Ktze. 168.
f. 1. typica 0. Ktze. 163.
f. 8. virgata 0. Ktze. 170.
erucoides Boiss. 163.
erucoides Hörnern. 183.
erucoides Roxburgh 181.
erysiraoides Pourret 107.
erysimoides Sieb, 185.
exaltata Porta 91.
ex pluribus capitulis con-
globata Moris. 31, n. 4.
fimbriata Lobel. 31, n 4.
flexicaulis Jord. 35, n. 7.
florida botrytis Lobel, 3 3, n. 4.
floridana Raf. 83.
foetida Janka 83.
foliis inferioribus petiolatis
etc. Gerard 113.
ForskäUi Schultes 83.
fragilis Sieber 150.
frutescens 0. Ktze. 83.
var. angustifolia Durand
et Schinz 86.
var. diffusa Durand et
Schinz 85.
var. succulenta Durand
et Schinz 86.
fruticulosa Batt. 62, n. 20.
*fruticulosa Cyrillo 60, n. 20.
(3, 15, 24).
var. (F. Cossoneana Cosson
62.
ß. exaltata Fiori 91.
var. cc. fruticulosa Cosson
60.
prol. f, leucantha Cosson
62.
prol, ß. mauritanica Cos-
son 62.
prol. f). numidica Cosson
62.
prol. y. radicata (Desf.)
Cosson 62,
var. rubecula Cosla 61,
fruticulosa DG. 34, n. 6.
fruticulosa Halacsy 63, n. 2-2.
gemmifera Leveille 31, n. 4.
geniculata J. Ball 142.
glaberrima Poniel 62, n. 20.
glareosa Jordan 109.
glauca Kew Bull. 43, n. 12.
glauca 0. Ktze. 157, 158.
gongylodes C. Bauh. 32,
n. 4.
gongylodes Mill. 39, n. 12.
gongylodes Vietz 32, n. 4.
gracilis Porael 60, n. 10.
grandifloraBalansa63, n. 24.
Gravinae Cosson 71, n. 27.
*Gravinae Tenore 70, n, 27.
(3, 70).
var. ß. brachyloma (Boiss,
et Reut.) 0. E, Seh. 71.
f. Djurdjurae (Batt.) 0. E.
Schulz 71.
Grifüthii Hook, et Thoms.
151.
griquensis N. E. Brown 99.
X Harmsiana 0. E. Schulz 52.
harra Boiss. 152.
var. pendula Boiss. 1 32.
Havardi Pomel 62, n, 20,
heleniana Burch, 196.
heterophylla Boiss. 141.
Hilarionis Post 37, n. 9.
hirta Moench 130.
hispida Boiss. 134.
hispida Ten. 163.
hololeuca Jordan 33, n. 7.
humilis Boiss. 72, n. 29.
humilis Coss, 189,
humilis DC, 71, n. 28,
a. atlantica Batt. 71.
ß. caespitosa Batt, 71.
var, cc. humilis Cosson
72,
272
Brassica.
var. y. latisiliqua Cossod
73, 74.
var, &. Dudicaulis Cosson
74.
var. ß. repanda Cosson
72, 74.
f. saxatilis Cosson 72.
hybrida Waldst. 4 81.
japonica Makino 59, n. 18,
82.
var. Isena Makino 82.
var. Suigukina Makino 82.
japonica Sieb. 79, n. 31.
iberidifolia C. 0. Harz 55,
n. 45.
incana DC. 38, n. H.
incana Meigen 1 37.
var. geniculata T hellung
142.
incana Tenore 37, n. 10.
(23).
^.BotteriArcang. 37, n. 10.
indica Steffeck 39, n. 12.
insularis Ardoino 33, n. 5.
*insularis Moris 35, n. 7 (23].
var. 2. angustiloba (Briq.)
0. E. Schulz 35.
var. atlantica (Coss.) Bali.
36.
var. conferla (Jordan) 0.
E. Schulz 35.
var. 1. latiloba (Briquel)
0. E. Schulz 35.
♦integrifolia (West) 0. E.
Schulz 56, n. 16 (19, 24,
59).
var./9. carinata (AI. Braun)
0. E. Schulz 58.
var. y. limoriana (DC.) 0.
E. Schulz 58.
integrifolia (Willd.) Rupr. 57.
intricata Janka 1 56.
Johnstoni G. Sampaio 114.
italica tenerrima glomerosa
flore albo Joh. Bauh. 32,
n. 4.
*juncea (L.) Czernjaew et
Cosson 55, n. 15 (4, 15,
24, 79).
var. y. aspera (Prain) 0.
E. Schulz 56.
var. brachycarpa Theli.
79.
var. chinensis Busch 59.
var. Edona Makino 57.
var. ß. elata (Prain) 0. E.
Schulz 56.
subsp. I. eu-juncea Thel-
lung 55, 58, 79.
var. fusca Batalin 55.
subsp. II. integrifolia
(West) Thellung 57.
var. #. laevis (Prain) 0. E.
Schulz 56.
var. lutea Batalin 66.
subsp. III. Urbaniana Thel-
lung 59.
juncea Hook, et Thoms. 57,
59.
var. 1. agrestis Prain 57,
59.
subproles 2. aspera Prain
56.
var. 3. cuneifolia Prain 57.
subproles 1. elata Prain
56.
subsp. A. juncea (L.) Prain
55, 56, 59.
subproles 3. laevis Prain
56.
var. 2. oleifera Prain 55,
56.
subsp. B. rugosa Prain 57,
59.
var. 2. typica Prain 59.
juncea Sickenb. 79, n. 31.
laevigata Lagasca 65, n. 24.
var. major Gandoger 66,
n. 24.
laevigata Steven 55, n. 15.
laevis Cam. 30, n. 4.
lanceolata Lange 48, 55,
n. 15.
lanceolata Sauvalle 57, n. 1 6.
lanceolata Schweinf. 80,
n. 31.
lasiocalycina Boiss. 64, n. 23.
latisiliqua Boiss. et Reut. 74,
n. 29.
lativalvis Boiss. 184.
lato et angusto Apii folio
Moris. 31, n. 4.
leptocarpa Boiss. 64, n. 23.
leptopetala Sonder 100.
leucantha Boiss. 37, n. 9.
loncholoma Pomel 189.
longirostra Boiss. 114.
lutea Gilib. 45, n. 13.
luteola Jordan 35, n. 7.
lyrata Desf. 217.
macloviana D'Urville 83.
*macrocarpa Guss. 26, n. 3
(23, 27),
ß. drepanensis Paoletti 27,
n. 3.
f. glabra Lojac. 26, n. 3.
var. ß. villosissima Da-
manti 27, n. 3,
f. villoso-incana Lojac. 27,
n. 8.
macrorrhiza S. F. Gray 50,
n. 13.
magellanica Gaudich. 83.
magellanica Juss. 83.
marina Turner 229.
marina anglica J. Gerarde
229.
marina sylvestris monosper-
mos Dalech. 229.
marina sylvesti'is multiflora
monospermos Lobel. 229.
maritima Tardent 27, n. 4.
mauritanica Batt. et Trab.
62, n. 20.
♦maurorum Dur. 60, n. 19.
(24).
mesopotamica Beruh. 67,
n. 26.
millecapitata Leveille 31.
n. 4.
molhs Vis. 37, n. 10; 38,
n. 10.
monensis Caruel 109, 112.
monensis Huds. 111, 113.
d. cheiranthiflora Paoletti
109.
ß. cheiranthus Babington
113.
var. genuina Briquet 109.
var. c. montana Paoletti
111.
var. nevadensis Briquel
112.
var. petrosa Briquet 112.
f. petrosa Fiori 112.
ß. rectangularis Paoletti
112.
var. b./recurvala Paoletti
110.
a. typica Paoletti 1 09, 1 1 2.
monospermos anglica J.
Baub. 229, 230.
montana Lam. et DC. 111.
♦montana Pourret 33, n. 5.
(23).
var. ß. apenninica (Cavara)
0.' E. Schulz 34.
f. leronensis (Bumat) 0. E.
Schulz 34.
f. ligustica (Burnat) 0. 1"..
Schulz 33.
montana Raf. 34, n. 6.
moricandia Boiss. *3.
moricandioides Boiss. 83.
multiflora J. Baul). 33, n. 4.
Munbyana Coss. et Dur.
189.
muralis Ard. y. Barrelieri 0.
Ktze. 65, n. 24.
muralis Benth. 173.
2. integrifolia 0. Ktze.
179.
«. normalis 0. Ktze. M-1.
ß. ramosa 0. Ktze. 176.
f. scaposa 0. Ktze. 176.
d'. viminea 0. Ktze. 178,
179.
muralis Huds. 158.
muscovita Steud. 83.
napa St. Lager 39, n. 12.
napella var. B. Vill. 46, 49.
n. 13.
napobrassica Mill. 44, n. 12.
*napus L. 39, n. 12. (1, 2, 4,
10, 17, 18, 24, 49, 52, 60,
82).
f. Aburana Miq. 45, n. 12.
var. «. aestiva Endl. 44.
f. alba DC. 44.
var. ß. annua Koch 39.
(c. annua Reichb. 39.
Brassica.
273
f. auDua (Schübl. et Marl.)
Thell. 39,
var. arabica 0. E. Schulz
43.
var. arvensis (Lara.) Thell.
39.
var. biennis (Schübl. et
Mart.) Rchb. 40 Fig. 13,
44.
brevirostris Borbas 39.
var. chinensis (L.) 0. E.
Schulz 4 7, 45, 82, 268,
f, corymbosa Thell, 52.
var, dichotoma Prain 44.
yy. dlBsecta Peterm. 44.
f. dolichocarpa 0, E, Schulz
42,
u. edulis Delile 44.
var. B. esculenta DC. 44.
f. flava DC. 44,
var. glauca (Roxb.) 0. E.
Schulz 43.
var. hyemalis Doli 44,
var. italica Alefeld 44,
f. Kijona Miq, 45.
f. Kiona Siebold 45.
var. ß. leptorhiza Spach
39,
var, longirostris Borbäs
46.
f. Marasaki-na Geerts 45,
f, Matsina Miq. 82.
f. micrantha 0, E. Schulz
43.
var. monstrosa quadrival-
vis (Hook. f. et Thoms.)
0. E. Schulz 42,
var, monstrosa trilocularis
(Roxb.) 0. E. Schulz 42,
f. Na Siebold 45.
var. napobrassica (L.)
Reichb. 44.
subsp. B. napus Prain 44.
f. nigricans DC. 44,
var. A. oleifera DC. 44,
44.
/9. oleifera Delile 39.
var. pabularia (DC.)Reichb.
44, 82.
var. rapifera Metzger 44,
var. rossica Alefeld 44,
f. rubescens Peterm. 44,
var, rutila Alefeld 44,
var. /i. sarcorhiza Spach
44.
var. sativa Schkuhr 39.
var. sylvestris Schkuhr 39.
var. syntomocarpa 0, E.
Schulz 43.
f. Tojin-na Geerts 45.
f. Toona Siebold 45, 82.
f. Tsukena Geerts 45.
var. /S. B. trimestris Boen-
ningh. 39.
ß. typica Pospichal 39, 42.
var. ulti (Prain) 0. E.
Schulz 42.
napus Plenck 44.
napus X rapa 4.
nervosa Ball 4 42.
nigra Dod. 30, n. 4.
*nigra (L.) Koch 75, n. 34.
(4 0, 4 5, 4 7, 4 8, 47 Fig. 4 4,
59, 4 25),
var, abyssinica AI. Braun
80.
var. bracteolata (Fisch, et
Hey.) Spach 78, 77.
f. breviflora Zapalowicz
78.
f. 2. brevipes Zapalowicz
76,
f, condensata Haussknecht
78,
var, corneo - dentata 0,
Ktze. 80,
f. dentifera Zapalowicz 78.
var. fulva Harz 78,
,4. geniculata Arcang, 4 42.
f, 3. glabrata Zapalowicz
78,
f. 4, grandifolia Zapalo-
wicz 78.
f. hispida 0. E. Schulz 78.
var. B. incana Dosch et
Scriba 4 39.
var. japonica (Thunb.) 0.
E. Schulz 79.
var. laevigata Alefeld 57.
f. 4 . longiflora Zapalowicz
76.
f. subglabra 0. Ktze. 78.
(77, 80).
var. torulosa (Pars.) Ale-
feld 79.
var. turgida (Pers.) Alef. 79.
var. villosa Alef. 4 23.
vulgaris Alef. 76.
nigra Matsum. 79.
nivalis Boiss. et Heldr. 4 4 5.
nivea Boiss. et Sprunn. 37,
n. 9.
nivea Foucaud 35, n. 7,
nostalgica Sampaio 83.
*nudicaulis (Lagasca) Pomel
72, n.29. (70, 74).
var. 7}. africana 0. E.
Schulz 74,
var. rf. brevifolia (Rouy)
0. E. Schulz 73.
var. y. intermedia (Rouy)
0. E. Schulz 73.
var. /?. Lagascae (Rouy)
0. E. Schulz 73.
var. e. latisiliqua (Boiss.
et Reut.) 0. E. Schulz
74.
var. 'i. maritima (Rouy)
0, E. Schulz 74,
numidica Batt. et Trab. 62,
n, 20,
obtusangula Reichb. 4 04.
y. integrifolia Arcang, 54,
n, 4 4.
A. £]igl«r, Dm Pilanzenreicli. lY. (Kmbryopbyt* siphonogama) 105.
var. /3. l'oUichii Arcangeli
404.
obtusangulata Saint -Lager
404.
ochroleuca Soyer -Willemet
404.
odorata Schrank 83.
oleifera Moench 39, n. 4 2.
olcracea Alhoni 33, n. 5,
oleracea Caruel 34, n. 6;
35, n, 7.
*oleracea L. 27, n. 4, (4, 3,
6, 7 Fig. 3, 8 Fig. 4, 9
Fig. 5, 9, 4 0, 4 4 Fig. 6,
4 4 Fig. 8 Fig. 9, 4 5, 4 8
Fig. 40, 24, 23, 33, 40
Fig. 4 3, 82, 228).
f. aberdeenea Alef. 32.
var. ;3. acephala DC. 6,
28 Fig. 4 4, 30, 34, 33,
82.
f. alba DC. 32.
f. alba Schübler et Martens
33.
f. albida Duch. 33.
var. albiflora 0. Ktze. 33.
c. aloides Kittel 30, 34.
subvar. angustiloba Briq.
35.
f, ardeina Alef. 33.
var. arvensis Duchesne 39i.
;?. atlantica Bonnet et Bar-
ratte 36.
subvar. b. atlantica Cosson
36.
subsp. atlantica Rouy et
Foucaud 36.
f. atrorubens Alef. 32.
f. aurata Alef. 34.
f. azurea Uspensky 32.
f. bardovicensis Alef. 30.
var, botrytis L. 32, 33.
f. bruraalis Duch. 30.
var, buUata DC, 28 Fig. 4 1 ,
34.
var, campestris Leveille
268,
var. capitata L, 5 Fig. 2,
28 Fig. 44, 34,
capitata Metzger 34.
subvar. cauliflora (Gars.)
DC. 33.
var. E. caulorapa DC. 32.
var. chinensis Pfain 45.
f. chamaegongylaAlef. 32.
f. chamjodusa Alef. 32,
f. chlorusa Alef. 32.
u. communis DC. 32, 33.
f. compressa Duchesne 32.
var, corsica Briq. 35.
C. costata DC. 6, 33.
f. crassa Duchesne 33,
subvar. a. cretica Gossen
36.
var. S. cretica (Lam.)
Coss. 36, 37.
f. crispa DC. 82.
48
274
Brassica.
f. crispa Duchesne 31.
var. crispa Vill. 31.
f. culinarum Alef. 31,
subvar. cymosa Duchesne
32, 33.
f, depressa DC. 32.
f, dinojodusa Alef. 32.
f. dissecta Peterm. 31, 32.
f. elliptica DC. 32.
f. erythro botrys Alef. 33.
f. exaltata (Reichb.) Thell.
30.
f. fimbriata Kerner 32.
f. fimbriata Mill. 31.
f. flandriea Alef. 30.
f. flava Peterm. 33.
var. ß. frutescens Spach
25.
var. {. frutescens Visiani
30,
fruticosa Metzger 27, 30,
33.
subvar. gemmifera DC. 28
Fig. 11,. 31.
f. germanorum Alef. 32.
var, gongylodes L. 28
Fig. 11, 32.
f. Grangei Alef. 33.
«. herbacea Spach 27,
var. hongnoensis Leveille
44.
f. hortensis Metzger 30.
f. humilis DC. 31.
C. incana Paoletti 37.
subvar. b. incana (Ten.)
Cosson 37.
subvar. a. insularis (Moris)
Cosson 35, 36.
subsp. IV B. insularis
(Moris) Rouy et Fou-
caud 35.
f. jodocephala Alef. 32.
f. jodogongyla Alef, 32.
italica Plenck 32.
var. laciniata L. 31.
subvar. laciniata (L.) 0. E.
Schulz 31.
f. laevis Metzger 31.
subvar. latiloba (Briq.) 0.
E. Schulz 35.
f, longa Alef. 31.
f. Loudonii Alef. 32.
f. luteola Alef. 30.
f. macrocephala Alef, 32.
f. macrogongyla Alef. 32.
f. magniportana Alef. 33.
f. major DC. 31.
«. maritima Cosson 27,
f. media Alef. 31.
f. microcephala Alef. 32.
var. micropodium 0. Ktze.
30.
x. napobrassica L. 44.
prol. napus L. 44.
var. Ö^. napus Spreng. 39.
f. nepenthiformis DC, 6.
subvar.b. nivea Cosson 37.
var. nivea Fiori ;i7.
f. oblonga DC. 31.
f. obovata DC. 32.
var, t], oleifera Spreng. 39,
f. opsibotrys Alef. 33,
f. opsigongyla Alef. 32,
f. opsjodusa Alef. 32,
subvar. palraifolia DC. 31.
f. pentovillea Alef. 32.
f. percrispa Alef. 31.
f. phaeusa Alef, 32.
var. ß. pilosa Caruel 37,
i 38.
i var. pinnatifida Spach 1 87.
j subvar. plana Thell. 30,
y. polycephala Peterm. 31 ,
' subsp. III ß.Pourretii Rouy
i et Foucaud 33.
f. praecox DC, 31.
var. t. praecox Spreng. 39.
f. procera Alef. 30.
I procerior Duchesne 30.
f. protobotrys Alef. 33.
I f. protojodusa Alef. 32.
! f. purpurascens DC. 30,
31, 32.
f. pyramidalis Mill. 32.
' f. pyramidula Alef. 32.
i f. quercifolia DC. 30,
u. ramosa DC. 30.
I var. ramosa (DC.) Alefeld
I 30,
I prol. rapa Leveille 268.
i subvar. a, Robertiana Cos-
son 33.
var. ß. Robertiana (Gay)
Cosson 33, 34.
subsp. II B. Robertiana
(Gay)Rouy etFouc. 33.
f. rubra L. 5 Fig. 2, 32.
f. rubra Peterm. 30.
y. rupestris Paoletti 34.
subvar. rupestris (Raf.)
Cosson 34.
var. sabauda L. 31.
subvar. sabauda (L.) 0. E.
Schulz 28 Fig. 11, 31.
d\ sabellica DC. 31,
var. sabellica L. 30.
subvar. sabelUca (L,) 0. E.
Schulz 30.
sabellica Plenck 31,
var. f. salinaria Kittel 31.
f. schizogongyla Alef. 32.
f. scotica Alef. 31.
f, selenisia L. 31.
f. semiclausa Alef, 31.
f. serotissima Alef, 32.
f. sibirica Alef. 31,
f. sphaerica DC. 32.
subvar. a. sphaerica Mar-
tens 31,
f. sublaciniata Alef. 32,
sylvestris L. 27.
sylvestris Metzger 27, 33.
var. Taquetii Leveill6 et
Yaniot 46,
f, theiusa Alef. 33.
var. tsiekentsiensisLeveille
268.
f. turionensis DC. 31.
f. ulmensis Alef. 31,
f. veris Alef. 33.
versicolor DC. 31.
var, y. villosa (Biv.) Cos-
son 37, 38.
subvar. a. villosa Cosson
38.
f. violacea Duch. 32.
f. violascens Martens 30.
viridis DC. 30.
var. y. viridis Duch. 30,
31, 32, 33.
var. viridis L. 30.
«. viridis Peterm. 30.
subvar. viridis (L.) 0. E.
Schulz 30, 82.
ß. vulgaris DC. 30, 31.
oleracea Sibth. et Sm. 36,
oleronensis Savatier 51 , n. 1 3,
Orientalis Boiss. 123.
Orientalis L. 83.
Orientalis Sieb. 43, n. 12.
Orientalis Thunb. 45.
ovalis Ind. Kew. 83.
oxyrrhina Cosson 66, u. 24.
oxyrrhyncha Coss. 66, n. 24.
pachypoda Thellung 83.
palmensis 0. Ktze. 87.
palustris Pirona 103.
papillaris Boiss. 66, n. 24.
parrä 0. Ktze. 60, n. 20; 62,
n. 21; 65, n. 24.
var. psammophila Durand
et Schinz 66, n. 24.
patens Murray 83.
patula crispa sabauda aes-
tiva Lobel. 31, n. 4.
pedicellaris Link 114.
pekinensisRuprecht59,n. 17.
pendula Boiss. 156.
peregrina Steudel 83,
perfohata Crantz 45, n. 13,
ß. lutea Lam. 83.
perfoliata Lam. 83,
persica ßoiss. et Hohenack,
53, n. 14.
Persoonii Rouy et Foucaud
79, n. 31.
petraea Erucae facie Daturae
incisura Cupani 155.
petrosa Jord. 112.
petsai Bailey 59, n. 17.
pinnata Spreng. 144.
pinnatifida Desf. 187.
plumacea Alefeld 31, n. 4.
PolHchii Shuttleworth 104.
polymorpha Murray 84.
polymorpha Syme 46, n. 1 3.
pompeiana aut cypria Da-
lech. 33, n. 4.
Pourretii Rouy et Fouc. 33,
n. 6.
praecox W. et Kit. 39, n. 1 2.
Brassica.
275
praei'uptoruin Jord. 35, n. 7.
Preslii Nicotra 91.
*procumbens (Poiret) 0. E.
Schulz 66, n. 25. (25).
Prolongi Boiss. 179.
pröpera Jordan 111.
psammophila Pomel 66,
n. 24.
pseudo - colza Leveille 4 1 ,
n. 12.
pseudo-orucastruniBrol. 1 1 3.
pseudosinapis Janka 91.
puberula Pau 103.
pubescens Ardoino 12G.
pubescens Ard. d. glabrata
Fiori 128.
purpurascens Soland. 84.
purpurea Mill. 84.
puverula Pau 103.
pyrenaica Jordan 111.
quadrivalvis Hook. f. et
Thoms. i2, n. 12.
quercifolia DC. 30, n. 4.
racemiflora Jordan 109.
radicata ßatt. 62, n. 2H.
rapa. Kerner 51, n. 13.
rapa Ledeb. 46, 51, n. 13.
f. annua (Metzger) Kocli
46.
f. campestris (L.) Bogenh.
46.
var. silvestris (Lata.) Pur-
chas et Ley 46.
rapa L. 2, 39, 49.
var. annua Alefeld 46.
/. annua Koch 46.
f. annua Metzger 4 6.
('.. annua Reichb. 46.
1'. biennis Metzger 49.
1 biennis Reichb. 49.
c. Briggsii Wats. 49.
d. campestris Aschers. 46.
var. campestris Cosson39.
i'.. campestris Fleischer et
Lindem. 46.
(W. campestris Peterm. 46.
i. communis Schübler et
Martens 51.
A. depressa DC. 51.
var. esculenta Goste 51.
ß. glabra Regel 45, 268.
,ii. globosa Peterm. 51.
a. hyemahs Martens 49.
('.. leptorhiza Spach 46.
subsp. napus Briquet 41.
var. ;'. napus Schübler et
Martens S1.
var. B. oblonga DC. 51.
oder
L N N Nn
N, L, N, N, . . . . L(n — 0, Ln, S.
So bei Colocasia antiquorum, Caladium marmoratv/m^ Xanthosoma^ Alocasia^
Porphyrospatha, Syngonium, Ariopsis peltata f. coaetanea.
A. Engler, Das Ptlauzenretuh. IV. (Emljryophyta «iphonogama) 23 K. 1
2 A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
IL N, N, N . . . N(n— 1), Ln, S
N, N, N . . . N, N(n— 0, Ln, S.
So bei Gonatanthus sarmentosus.
IIL N, L, L . . . N, N(n— 4), N, S
N, L, L, L, L . . . N, N(n— I), Nn, S.
So bei Remusatia vivipara, Steudnera colocasüfolia und einzelnen Individuen
von Galadium marmoratum.
IV. N, N, N . . . (L, L), L, N, N . . . N(n— l), Nn, S
I
N, N, N.. .(L, L), L, N, N.. . N(n — l), Nn, S.
. So bei Ariopsis peltata f. protanthera.
Die Verkettung der Sprosse folgt der bei den Araceen herrschenden Regel, daß
der Fortsetzungssproß in der Achsel des Blattes n — \ entsteht und ein Sympodium ge-
bildet wird. Das den Forlsetzungssproß beginnende Niederblatt N oder Vorblatt ist
meist zweikielig, steht dem Tragblatt gegenüber und ist demselben antidrom.
Wurzeln. Die meisten Golocasioideae sind mit Bodenwurzeln versehen, nur bei
den kletternden Syngonieae finden wir an jedem Internodium eine größere Anzahl von
W^urzeln, in der Regel eine ungerade Zahl; die gerade in der Mediane der Feribasis
durchbrechende ist die stärkste, die seitHch davon in ziemlich gleichen Abständen stehen-
den sind um so schwächer, je weiter sie von der Mediane entfernt sind.
Der anatomische Bau der Wurzeln zeigt folgendes. Durchweg finden sich Sekret-
schläuche im zentralen Zylinder, meistens den Siebleilen seitlich anliegend, seltener in
der Nachbarschaft der Gefäße oder im Zwischengewebe [Xanthosoma]', bei den Syn-
gonieae und Caladiinae treten auch in der Rinde Sekretschläuche mit gerbstoffhaltigem
Milchsaft auf. Außerdem wurden von Lierau (Engler's Bot. Jahrb. IX. [I888j 31)
noch folgende Merkmale festgestellt. Bei den Colocasieae liegt unter der einschichtigen
Epidermis oft ein Hypoderm, die inneren Partien der Rinde zeigen konzentrische, radiale
Zellanordnung und kleine im Querschnitt viereckige Luftlücken. In der Mitte der Rinde
wird die Anordnung der Zellen unregelmäßiger und die polygonalen Zellen schließen
lückenlos zusammen; bei Colocasia antiquorum kommt es jedoch zur Ausbildung weiter
Luftgänge in der mittleren Zone des Rindenparenchyms. Stets sind in der Rinde
Raphidenschläuche vorhanden; bei den Caladiinae finden wir auch einzelne Zellen oder
Zellreihen mit Kristalldrusen. Während bei den meisten Colocasieae die Zellen der
Schutzscheide des zentralen Zylinders auf dem Querschnitt in tangentialer Richtung ge-
streckt sind, ist bei Schizocasia der radiale Durchmesser der längere. Bei Xanthosoma
violaceum wurde schon von van Tieghem frühzeitige Verdickung der Endodermiszellen
mit TüpfeJb ildung beobachtet. — Die Luftwurzeln der Syngonieae sind durch eine
äußere Endodermis und ein einsdTiichtiges, bald zu Grunde gehendes Velamen aus-
gezeichnet; auch enthalten sie Chlorophyll. Ihre Milchsaftschläuche fallen durch ein
weites Lumen auf. Bei den Ariopsideae ist in den Wurzeln kein Hypoderm vorhanden,
in der Rinde sind Raphidenschläuche reichlich vorhanden. Sekretschläuche finden sich
nur spärlich im axilen Leitbündel.
Stellung der Blätter. Dieselbe ist stets spiralig, meist mit der Divergenz ^ß-
Ausbildung der Sprosse. Die bei den meisten Gattungen unterirdische Achse
erstarkt zur Knolle. Dieselbe ist nur bei Ariopsis anfangs dick scheibenförmig: sie
bekommt später, namentlich dui'ch die Erstarkung der Grundachsen der Seitenknollen,
eine unregelmäßig gelappte Form.
Bei den Colocasieae mit unterirdischer mehrjähriger Achse bekommt dieselbe
kugelige oder eiförmige Gestalt [Colocasia antiquorum, Caladium, Xanthosoma viola-
A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae. 3
ceum, Alocasia u. a.) oder sie wird kurz zylindrisch und bildet damit den Übergang
zu den Arten, bei welchen ein längerer oberirdischer sympodialer Stamm entwickelt
wird. Die oberirdische syrapodiale Achse entwickelt sich zu einem fingerdicken [Steud-
nera, Xanthosoma daguense, Caladiopsis) bis armdicken (Alocasia macrorrhixa^
Colocasia indica, Xanthosoma sagittifoliu^n und Jacquini und Schizocasia acuta), oder
gar schenkeldicken Stamm [Xanthosoma robustum). In nur wenigen Fällen entstehen
durch Entwicklung von Knospen am unteren Teil des Sympodiums verzweigte ober-
irdische Stämmchen, wie z. B. bei Steudnera, Alocasia cucullata und A. indica. Bei
den meisten Colocasieae wird in der Achsel der Blätter nur eine Knospe in der Median-
ebene des Blattes angelegt, welche sich zu einem Seitenast entwickeln könnte; aber
dies geschieht verhältnismäßig selten. Auch dann, wenn in den Blattachseln mehrere
akzessorische Knospen angelegt werden, kommen nur selten einzelne zur weiteren Ent-
wicklung. So finden wir an älteren Pflanzen von Xanthosoma atrovirens auf der
Hebungsseite der späteren mit breiter Peribasis ansitzenden Blätter 4 — 5 akzessorische
Knospen und bei X. robustum mehr als 60 an der ganzen Peribasis. Diese akzes-
sorischen Knospen werden für die Erhaltung der Art erst dann von Nutzen, wenn der
alte Stamm abstirbt; dann können an dem umgefallenen Stamm die zahlreichen Knospen
die allerdings nur auf einen kleinen Raum beschränkte Fortpflanzung besorgen, die aber
doch von Wichtigkeit ist, da Samenbildung bei den Xanthosoma recht selten ist und bei
den in Großkultur befindlichen Arten nach den Angaben von Barrett ganz unterbleibt.
Unterirdische Achsetknospen gelangen bei den Ga.iiungenGaladium, Xanthosoma, Colocasia,
Alocasia allgemein zur Ausbildung von knolligen Seitenästen, die bei Colocasia mehr kugelig
(Fig. \ D, E)y bei Xanthosoma nnd Alocasia mehr eiförmig oder länglich werden (Fig. \ C).
Von Colocasia antiquorum existiert eine in Sümpfen wachsende Varietät aquatilis Hassk.
deren Knospen sich zu stolonenartigen, bis 2,2 m langen mit Niederblättern besetzten
Sprossen entwickeln. Sehr eigenartig sind die bei Remusatia (Fig. kA) und Gonatanfhus
(Fig. 5 A, N) auftretenden Stolonen, welche bei Q. sarmentosus niederliegend und verzweigt
eine Länge von 4 — 5 dm erreichen, mit I — 2 cm langen Internodien versehen sind
und in den Achseln ihrer Niederblätter Knäuel von Bulbillen mit langgeschwänzten Nie-
derblättern tragen. Bei Remusatia sind ähnliche Sproßverbände kräftiger, bis 5 mm
dick, am Grunde oft niederhegend und wuizelnd, dann aber aufrecht und meist einfach,
mit \ — 1,-5 cm langen Internodien und mit axillären Knäueln von Bulbillen, deren
Niederblätter am Ende hakig gekrümmt sind. Diese Bulbillen verhalten sich wie Klett-
früchte und können (wahrscheinlich durch Vögel) weit verbreitet werden; denn die
bisher nur aus dem tropischen Himalaya bekannte Remusatia vivipara wurde von
Ledermann auch im Kameruner Regenwald bei Lom aufgefunden. Die Syngonjeae
verhalten sich wie viele Philodendron, indem sie kletternde Sprosse mit langen Inter-
nodien entwickeln; dazu verzweigen sie sich oft reichlich, so daß sie ein kräftiges
Zweigsystem bilden. Die Seitensprosse beginnen mit einigen Niederblättern und lassen
dann Laubblätter folgen, welche denen des primären Sprosses homodrom sind.
Bei allen Colocasioideae mit Ausnahme von Hapaline können nach Entwicklung eines
Blutenstandes sofort einige weitere entwickelt werden, die ein Sympodium bilden. Ent-
weder kommt dasselbe allmählich dadurch zustande, daß Fortselzungsspros^se mit einem
Niederblatt und I — 2 Laubblältern gebildet werden, wie bei Xanthosoma striatipes
und anderen Arten dieser Gattung, oder es werden Forlselzungssprosse mit nur 2 Nieder-
blättern und einer Infloreszenz gebildet, wie bei Syngonium.
Gestalt der Blätter. Das erste Laubblatt der Keimpflanzen ist eiförmig und
oft zugleich am Grunde herzförmig. Die folgenden Laubblälter sind nur selten länglich
{Alocasia heterophylla, A. Beccarii, Porphyrospatha Schottiana), eiförmig-lanzettlich
[Caladium Schomburgkii), verkehrt-lanzettlich [Alocasia lancifolia), lanzetllich (Cala-
dium striatipes und C. heterotypicum] oder gar lineal- lanzetllich [C. angustifolium,),
immer aber am Grunde etwas ausgerandet oder mit kurzen Öhrchen versehen und da-
mit die Neigung zu der in der Familie herrschenden Entwicklung von Hinterlappen be-
kundend. In der artenreichsten Gattung Alocasia herrschen herzförmige bis pfeil-
4*
A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
Fig. i. A Steudnera colocasiifolia C. Koch. Diagramm der Verzweigung. An ein Laubblatt (n — 2
des Sprosses) schließen sich 2 Niederblätter (n — 1) und n, hierauf die Spatha mit der Inflores-
zenz an; in der Achsel des Blattes n entwickelt sich ein zweiter blühender Sproß mit nieder-
blattartigem Sproßvorblatt; endlich entsteht in der Achsel des Niederblattes fn — <^ ein neuer
A. Engler und K. Krause. — Araceae-Golocasioideae. 5
förmige Blattei* und zugleicli sehen wii* hier alle möglichen Stadien der kongenitalen
Verwachsung der Hinterlappen, wodurch das Blatt eiförmig bis länglich-schildförmig
wird. Auch die Gattung Caladium zeigt diese verschiedenen Stufen der Blattgestaltung.
Hingegen treffen wir nur schildförmige Blätter bei den Gattungen Stetidnera, Remusatia,
Gonatanthus, Colooasia, Ariopsis. Bei einzelnen Alocasia beobachten wir zwischen
den Seitennerven ersten Grades schwache Einbuchtungen des Blaltrandes, wodurch das
Blatt schwach wellig wird (z. B. Alocasia indica). Eiii größerer Fortschritt in dieser
Richtung tritt an dem fiederig gelappten Blatt von Alocasia Saiideriana hervor.
In der Gattung Schixocasia wird diese Neigung zur Fiederung des Blattes herrschend.
S. Lauterbachiana zeigt an ihren pfeil- bis spießförmigen Blättern noch schwache
Fiederlappung; bei S. Regnieri und S. Partei werden die Einbuchtungen erheblich tiefer,
bis wir endlich bei S. acuta dieselben bis zur Mittelrippe reichen sehen, wodurch das
Blatt vollkommen fiederteilig wird. Bei Xanihosoma^ Chlorospatha und Syngonium
schreitet die Teilung der Blattfläche in der Weise vor, daß nach pfeil förmigen Blättern
dreiteilige und nach diesen fußförmige mit 5, 7, 9, H, 13 Segmenten auftreten. Hin-
sichtlich der Nervatur ist beachtenswert, daß in den eiförmigen, länglichen, herz-
förmigen und pfeilförmigen Blattspreiten die von den Seitennerven ersten Grades abgehen-
den Seitennerven zweiten Grades in einem deutlich hervortretenden Kollektivnerven
zusammentreffen; bei den schmaleren Blattspreiten und länglichen oder lanzettlichen
Blattsegmenten ist dies nicht der Fall. Alle Colocasioideae besitzen stark entwickelte
Blattscheiden und so wie die Philodendroideae und Aroideae niemals ein Gelenk
oder Genikulum.
Anatomie des Stengels und der Blätter. Bei allen Colocasioideae sind sowohl
im Blütenschaft wie im Blattstiel nicht nur die Leitbündel des äußersten Kreises, son-
dern auch häufig die des zweiten und manchmal auch die des dritten mit einer Lage
kollenchymatischer Fasern versehen; so bei Steudnera, Remusatia, Gonatatithtis,
Caladium, Xanthosoma, Alocasia. Dagegen findet sich bei Syngonium ein Stereom-
belag nur an den Bündeln des äußeren Kreises. Das Grundgewebe der Stengel und
Blattstiele ist wie bei den Philodendroideae mehr oder weniger lakunös, oft mit weiten,
durch dünne i — 2-schichtige Scheidewände geschiedenen Interzellularräumen versehen,
in welche von den Scheidewänden ausgehende längliche große Raphidenschläuche hinein-
ragen; nicht selten findet man in den Scheidewänden Raphidenschläuche, welche in
zwei benachbarte Interzellularräume vorspringen. Alle Colocasioideae besitzen reichlich
Milchsaftschläuche, sowohl im Grundgewebe, wie in den Leitbündeln, in letzteren be-
sonders in der Peripherie des Leptoms, aber auch in der Mitte derselben; zudem
Sproß, von dem jetzt nur Niederblälter zu sehen sind. — B Syngonium Velloxianum Schott.
Längsschnitt durch die Milchschlauchgruppe eines Leitbündels mit verzweigten Milchsaftschläuchen.
— G Xanthosoma caracu G. Koch et Bouche. Grundstock mit jungen Knollen. — D, E Colocasia
antiquorum Schott var. globulifera Engl, et Krause. D Mutterknolle mit jungen Knollen, E eine
ausgewachsene Knolle, 3/^ n. Gr. — F Stärke von Coloeasia antiquorum Schott. 0 Stärke von
Alocasia macrorrhixa Schott. H Stärke von Xanthosoma caracu G. Koch et Bouche. /Stärke
von Ganna ediilis Ker, zum Vergleich mit den vorigen in derselben Vergrößerung "S/i. —
K Oonatantkus pumilus (D. Don) Engl, et Krause, Weibliche Infloreszenz mit 3 angrenzenden
Synandrodien, von denen die beiden links stehenden noch in der Mitte einen Spalt zeigen, da sich
hier die Slaminodien noch nicht so innig vereint haben, wie bei der rechts stehenden Blüte. Die
unteren weiblichen Blüten sind steril, zu Pistillodien geworden. — L Colocasia antiquorum
Schott. Teil der weiblichen Infloreszenz mit den daran angrenzenden Synandrodien. Die fünf
unteren Parastichen sehr deutlich, auch die sechste noch genügend hervortretend, dagegen die
folgenden undeutlich. Die narbenlosen Körper in den fünf unteren Parastichen, zum Teil auch
noch in der sechsten sind Pistillodien. — M Xanthosoma helleborifolium (Jacq.) Schott. Stückchen
der weiblichen Infloreszenz mit den angrenzenden Synandrien. Zwei weibliche Blüten rechts mit
je einem Staminodium. Links drei Staminodien, welche noch nicht zu einem Synandrodiuni
vereint sind. — G — /nach Barrett, alles übrige nach A. Engler in Engler's Bot. Jahrb. V.
(1884) und Araceae in Martins, Flora brasiUensis.
6 A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
treiben die fusionierenden Milchsaftschläuche Ausstülpungen in die benachbarten Hohl-
räume; nicht nur schmiegen sie sich den benachbarten Zellwänden fest an, so daß
ihre Wandung zahlreiche kleine Auszackungen zeigt, sondern sie treiben auch horizon-
tale, mehr oder minder kräftige Seitenäste, welche auf Milchsaftschläuche desselben oder
eines benachbarten Stranges treffen und so eine Anastomose der Schläuche herbei-
führen, nachdem die Zwischenwände zerstört sind, was übrigens nicht allzuoft zu ge-
schehen scheint. Bei den zuletzt genannten Gattungen ist auch eine sehr häufige Er-
scheinung die, daß die Auszweigungen der Milchsaftschläuche sich an die Gefäße
anlegen. Der bisweilen in Gefäßen sich vorfindende Milchsaft stammt aus benach-
barten Milchsaftschläuchen.
Die Anatomie der Blattspreiten im einzelnen zu beschreiben würde zu weit führen.
Im allgemeinen treten dieselben Erscheinungen auf wie bei den Philodendroideae^ so
reichliche Anthozyanbildung bei einzelnen Arten und Varietäten, namentlich auf der
Unterseite der Blätter, Panachierung, Schwinden des Chlorophylls, bisweilen fast sammet-
artige Beschaffenheit der Blätter [Coloeasia afßnis), Träufelspitzen mit Röhrchen-
bildung.
Bei einigen Arten von Xanthosoma finden wir auch kurz behaarte Blätter und
namentlich die großblättrigen Arten dieser Gattung, sowie auch die Coloeasia zeichnen
sich durch einen zarten Wachsüberzug der Blattoberseite aus, der auftropfendes Wasser
leicht abfließen läßt.
BÜtenverhältnisse. Alle Colocasioideae besitzen eingeschlechtliche nackte Blüten
und nur bei der Gattung Steudnera finden wir die weiblichen Blüten mit Staminodien
versehen, welche darauf hinweisen, daß auch diese Unterfamilie von ehemals zwitter-
blütigen Araceen abstammt. Ausnahmsweise fand ich auch bei Xanthosoma hellebori-
folium an der Grenze zwischen der weiblichen und männlichen Infloreszenz zwei weib-
liche Blüten, zu denen ein Staminodium gehörte (Fig. \ bei M). Für alle Colocasioideae
ist charakteristisch, daß die Staubblätter (meist 3 — 4) der männlichen Blüten kon-
genital emporwachsend ein mehr oder weniger schildförmiges Sjnandrium bilden, an
dessen Rande die mit einer Pore sich öffnenden und den Pollen in wurstförmigen Massen
entlassenden Theken herunterhängen.
Sterile männliche Blüten fehlen bei den Gattungen Steudnera und AriopsiSy
deren Spatha nicht in der Mitte eingeschnürt ist; bei allen anderen Galtungen, bei
denen die Spatha sich in einen länger bleibenden röhrigen Teil und in eine abfallende
Spreite gliedert, stehen zwischen der weiblichen und männlichen Infloreszenz sterile
männliche Blüten, Synandrodien, welche den fertilen Synandrien ähnlich, aber kürzer,
von oben nach jinten zusammengedrückt und in der Richtung der Längsachse des
Kolbens mehr oder weniger gestreckt sind. Mitunter sind im untersten Teil der sterilen
männlichen Infloreszenz einzelne sterile Blüten zu finden, deren Staminodien noch nicht
zu einem Synandrodium vereinigt sind, so bei Xanthosoma helleborifoHum (Fig. I M).
Auch die »Kolbenanhänge« von Älocasia und Coloeasia sind so wie die der Lasioi-
deae-Amorphophalleae (Vergl. Pflanzenreich IV. 23 C. S. 9) mit einer oberflächlichen
Gewebeschicht versehen, welche den miteinander verschmolzenen Rudimenten von An-
lagen männlicher Blüten entspricht. Einzelne Älocasia, wie z. B. A macrorrhiza und
A. odora, zeigen noch deutlich mannigfache Furchung dieser Schicht, welche darauf
hindeutet, daß hier zugleich mit der Anlage und Entstehung von Höckern eine Ver-
schmelzung derselben erfolgt ist. Auch finden wir bei diesen Arten an der oberen
Grenze der fertilen männlichen Infloreszenz Synandrien, welche an der nach unten ge-
wendeten Seite noch Pollensäcke tragen, dagegen an der dem Kolbenende zugewen-
deten Seite derselben entbehren. Hierauf folgen Synandrodien, welche im allge-
meinen die Form der Synandrien noch wiederholen, aber mit ihrem unleren Teil
untereinander vereinigt sind, auch hier und da Verzerrungen und auf dem flachen
Scheitel Furchen zeigen, welche die einzelnen Staminodienhälften umgrenzen. Höher
hinauf sind die Synandrodien noch mehr in der Längsrichtung des Kolbens verzerrt
A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae. 7
und noch mehr miteinander verbunden, so daß die Furchen, welche die einzelnen
Synandrien voneinander trennen, nicht stärker sind, als die Furchen zwischen den
Staminodiallappen. Auf diese Weise entsteht auf dem ganzen Kolbenanhang ein Laby-
rinth von feinen, schlangenförmig gewundenen, miteinander größtenteils in Verbindung
stehenden Furchen, in welchem man die Grenzen für die einzelnen Synandrodien nicht
mehr erkennen kann. Bei Golocasia sind nur im allerunlersten Teil des Appendix
Synandrodien erkennbar, im oberen Teil sind trennende Furchen nicht mehr wahrzu-
nehmen.
Das Pistill der weiblichen Blüten ist bei den meisten Gattungen aus mehr als
2, bei Syngonium aus 2 Karpellen und bei Hapaline aus nur einem Karpell gebildet.
Wir finden typische parietale Plazentation bei den Gattungen Steudnera, Remusatia,
Colocasia und Ariopsis; auch bei Galadiopsis, Galadium^ Xanthosoma und Chloro-
spatha sind die Plazenten parietal, aber sie springen weit nach innen vor und nicht
selten berühren sie sich am oberen Ende des Oveu'iums, so daß dasselbe hier voll-
kommen gefächert ist; selbst bei Remusatia vivipara, bei der die Plazenten im unteren
Teil des Ovariums gar nicht vorspringen, erfolgt gegen den Scheitel hin eine solche
Berührung. Anderseits werden nur im basalen Teil des Ovariums Samenanlagen pro-
duziert, so bei OonatanthuSj Äloeasia und Schixocasia, bei Älocasia bald mehr gegen
die Peripherie, bald vollkommen in der Mitte, wie auch bei Gonatanthus. Bei Hapa-
line trägt das monokarpide Ovarium nur eine nahe am Grunde stehende Samenanlage.
Von den beiden die Gruppe der Syngonieae bildenden Gattungen Porphyr ospatha und
Syngonium zeigt die erste in jedem Fach des bikarpellaren und zweifächerigen Frucht-
knotens eine Samenanlage in der Mitte der Scheidewand, während bei der anderen die
Samenanlage nahe am Grunde steht und sehjj häufig das eine Fach abortiert. Die
Samenanlagen sind bei den Gattungen Steudnera, Remusatia und Gonatanthus, welche
wir als Steudnerinae zusammenfassen, hemianatrop oder hemiorthotrop mit vollständig
freiem Funiculus, desgleichen bei Golocasia und Älocasia. Bei Ariopsis, welche für
sich die Gruppe der Ariopsideae bildet, sind die Samenanlagen beinahe vollständig ortho-
trop, also besser als hemiorthotrop zu bezeichnen. Hingegen haben die übrigen Gat-
tungen typische anatrope Samenanlagen, doch finden sich bei Xanthosoma allerlei
Übergänge von der Hemianatropie zur Anatropie.
Sterile weibliche Blüten oder Pistillodien finden sich bei einigen Golo-
casioideae, so bei Gonatanthus sarmentosus, wo die untersten weiblichen Blüten zu
abgestutzten fast zylindrischen Pistillodien werden (Fig. \ K) und bei Golocasia anti-
quorum, wo am oberen Ende der weiblichen Infloreszenz und in der Mitte derselben
Pistillodien auftreten (Fig. -1 L, in den Parastichen die narbenlosen Körper).
Innerhalb der Blütenstände erfolgen bei einigen Golocasioideae Verwachsungen der
Blüten, am auffallendsten bei Ariopsis. Hier verwachsen die Synandrien der männ-
lichen Infloreszenz untereinander zu einem eiförmigen Körper, an welchem man in
spiraliger Anordnung kreisförmige Öffnungen bemerkt, welche von einem Wall umgeben
sind (Fig. 29). Die kreisförmigen Öffnungen führen zu tiefen Höhlen, in deren engsten
Teil 6, manchmal 8 Öffnungen münden, durch welche der Pollen aus den ellipsoidischen
Pollenfächern austritt. In Schott's Genera Aroidearum (Tab. 25^ sind diese Mündungen
der Pollenfächer so gezeichnet, daß man vermuten könnte, es münden 2 Pollenfächer
aus. Dies ist nicht richtig;, es entspricht eben jeder Mündung nur ein Pollenfach, selbst
in jungen Stadien. Auch die Art und Weise, wie Schott hier die einzelne Blüte auf-
faßt, finde ich nicht zutreffend. Seiner Meinung nach gehört immer die im Querschnitt
ungefähr rhombische Gewebemasse, welche zwischen je 4 Höhlen liegt, zu einer Blüte,
es müßten demnach in jede Höhle die Pollensäcke von i verschiedenen Blüten aus-
münden. Nun finden wir aber meistens 6, manchmal 8 Öffnungen. Ferner müßte,
wenn die Anschauung von Schott richtig wäre, in den untersten Höhlen die Zahl der
Öffnungen eine geringere sein; denn dort würden ja nur 2 Blüten zusammenstoßen.
Nun finden wir aber in den untersten Höhlen des Kolbens ebensoviel, meist 6, Öff-
nungen von Pollensäcken. Demnach bleibt nur die Deutung übrig, daß hier, wie bei
3 A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
Tacearum, die im Kreise stehenden Staubblätter einer Blüte miteinander konsoeiiert
sind. Da nun aber nicht nur die Staubblätter einer Blüte seitswärts miteinander > ver-
wachsen«, sondern auch rückwärts mit den Staubblättern der Nachbarblüten, so gingen
bei dieser Konsociation die auf der Rückseite stehenden Pollenfächer verloren; es kamen
nur noch die auf der Vorderseite stehenden zur Ausbildung, d. h. also die in die Höhle
mündenden Fächer.
Ferner finden wir Verwachsungen weiblicher Blüten bei den Galtungen Xanthosoma
und Syngonium. Bei Xanthosoma ist der Griffelteil des Pistills ungewöhnlich stark
nach allen Seiten verbreitert und diese scheibenförmigen Griffel der gesamten Inflores-
zenz sind miteinander verwachsen. Bei Syngonium hingegen verwachsen die Ovarien
des ganzen weiblichen Blütenstandes miteinander, während die Griffel frei bleiben.
Die Späth a zeigt in der Unterfamilie der Coloeasioideae auch einige Verschieden-
heiten. Auf den Mangel einer Einschnürung bei Äriopsis und Steudnera wurde eben
schon hingewiesen. Nur eine schwache Sonderung von Tubus und Spreite ist bei
Ghlorospatha anzutreffen. Bei den meisten Gattungen ist die Spatha zwischen der
männlichen und weiblichen Infloreszenz dr eingeschnürt und der untere röhrige Teil
länger ausdauernd, während der obere anfangs als Schutzdecke, später als leuchtender
Schauapparat wirkt. Bei Gonatanthus aber zeigt die sehr lange Spatha eine doppelte
Einschnürung, eine schwächere zwischen männlicher und weiblicher Infloreszenz und
eine stärkere oberhalb des ganzen Blütenstandes.
Schließlich sei noch erwähnt, daß bei einigen Coloeasioideae die weibliche In-
floreszenz mit der Spatha verwächst, so daß der Kolben nur einseilig weibliche Blüten
trägt, nämlich bei Hapaline und Galadiopsis.
Bestäubung. Bei allen Coloeasioideae ist kleinen Insekten eine Kommunikation
zwischen männlicher und weiblicher Infloreszenz möglich. Daß die Empfängnisfähig-
keit der Narben mit dem Ausstäuben der Blüten zusammenfällt, konnte ich bei folgen-
den Arten feststellen: Steudnera colocasiifolia, Remusatia vivipara, Äloeasia xebrina,
Xanthosoma robustum, X. helleborifolium. Bei den freistehenden Infloreszenzen von
Steudnera und Remusatia kann also schon durch Herabfallen der Pollenmassen von
der männlichen Infloreszenz auf die Narben der weiblichen Bestäubung an demselben
Kolben vor sich gehen. Wo aber, wie in den meisten Fällen, wie bei Caladium,
Xanthosoma, Alocasia, Colocasia, Syngonium usw. die Spatha zwischen beiden In-
floreszenzen stark eingeschnürt ist, ist nur ein sehr enger Durchgang von der männ-
lichen zur weiblichen vorhanden oder zeitweise fast vollständiger Verschluß derselben.
Hier dient der unlere löffeiförmige Teil der oberen Spatha dazu, die Pollenmassen auf-
zufangen.' Es ist klar, daß die durch die auffallende Färbung der Fahne der Spatha
und durch den nicht selten dem Blütenstand entströmenden süßlichen oder etwas
scharfen Geruch angelockten Insekten, auch mit den angesammelten Pollenmassen in
Berührung kommen und denselben forttragen. Hierbei ist also Bestäubung derselben
Infloreszenz, sowie benachbarter (bei Infloreszenzsympodien) und anderen Stöcken an-
gehöriger weiblichen Blutenstände möglich. Nun entwickeln aber die Blütenstände meist
bei beginnender Empfängnisfähigkeit der Narben ihren Geruch, und so ist anzunehmen,
daß die Insekten alsbald in den Kessel eindringen werden. Zu dieser Zeit haben aber
die Antheren noch nicht ausgestäubt. Demnach werden die noch im Kessel befind-
lichen Insekten von dem herunterfallenden Pollen zum Teil bedeckt werden ; sie werden
aber auch da, wo der Pollen auf dem Grunde des Spalhalöffels angesammelt wurde,
denselben dort abstreifen und ihn bei dem Besuch des nächsten seine Narben ent-
wickelnden und einen den' Insekten angenehmen Geruch ausströmenden Blütenstandes
dort auf die weiblichen Blüten bringen. Somit gibt es mannigfache Möglichkeiten für
die Bestäubung bei derselben Art.
Frucht und Same. Alle Coloeasioideae entwickeln Beeren fruchte, in denen die
Papillen am Grunde des Funiculus und an diesem selbst verschleimen. Die Samen
A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae. 9
zeigen im allgemeinen große Ähnlichkeit mit denen der Philodendroideae. Bei den
Colocasieae und Ariopsideae ist reichliches, den meist zylindrischen langen [Galadium,
Xanthosoma) oder kurzen [Steudnera^ Remusatia, Colocasia, Aloeasia, Ariopsis) Embryo
umgebendes Nährgewebe vorhanden. Das innere Integument ist dünn, das äußere dicker,
bei Ariopsis ziemlich hart und längsfurchig, bei den übrigen außen saftig, innen glatt,
krustig bei Bemusatia und Aloeasia, innen krustig und längsfurchig bei Caladium,
Xanthosoma und Colocasia. Bei Aloeasia ist der Same fast kugelig, bei den anderen
eiförmig bis länglich. Bei allen mit Ausnahme von Ariopsis findet sich am Nabel eine
fleischige warzige Anschwellung (Strophiolum). Bei Syngonium sind die kurz-eiförmigen
Samen ohne Nährgewebe und nur mit einem dünnen, saftigen, äußeren Integument
versehen.
Verbreitung. Die Untei'familie ist ausschließlich tropisch und zwar sind alle Arten
hygrophil. Wie in den meisten anderen Unterfamilien sind die Gattungen scharf nach den
Erdteilen geschieden. Fast alle paläotropischen Gattungen sind auf das Monsungebiet
beschränkt, nur Bemusatia vivipara ist auch in Kamerun gefunden worden. Keine
Gattung reicht nach dem tropischen Australien hinüber, auch geht keine Gattung über
die papuasische Provinz hinaus nach Osten. Im tropischen Amerika flnden sich die
Gattungen Galadium, Xanthosoma, Caladiopsis, Chlorospatha und Syngonium,; am
weitesten nach Süden erstreckt sich die Gattung Galadium, von der es noch eine Art
in Paraguay gibt, am weitesten nach Norden Xanthosoma.
Verwandtschaftliche Beziehungen. Die Unterfamilie steht am nächsten der der
Aroideae; Ariopsis bildet in mancher Beziehung (Nervatur und geradläufige Samen-
anlagen, gerade, nicht fusionierende Milchsaftschläuche) ein Mittelglied zwischen beiden
Unterfamilien, ohne jedoch mit irgendeiner Gattung der einen oder der anderen näher
verwandt zu sein Diese Gattung ist Repräsentant einer durchaus selbständigen Gruppe.
Ebenso gilt dies von Syngonium und der nächst verwandten Gattung Porphyr ospatha',
sie machen die Gruppe der Syngonieae aus, welche durch ihre Wuchsverhältnisse und
die nährgewebslosen Samen auch von den in Amerika vertretenen Golocasieae ver-
schieden sind.
Nutzen. Die meistens unter der Erde bleibenden und sich dort verzweigenden
(Fig. I G, D), bei Aloeasia maerorrhiza und einzelnen Xanthosoma (X. sagittifolium,
rohustum, Jacquinii) sich über die Erde erhebenden axilen Teile der sich kräftig ent-
wickelnden Goloeasioideae sind wegen ihres reichen Gehaltes an Stärke wichtige Nahrungs-
mittel der tropischen Länder geworden. Ursprünglich wurden die Aloeasia und Golo-
casia nur auf der östlichen Hemisphäre kultiviert und wahrscheinlich schon seit Tau-
sen len von Jahren in China, die Xanthosoma im tropischen Süd- und Zentralamerika
und in Weslindien. Gegenwärtig baut man die altweltlichen Arten auch im tropischen
Amerika und umgekehrt die neuweltlichen auch in Asien und Afrika an. Im tropischen
Südamerika dienen auch die Knollen der dort heimischen Galadium- Arien als Nahrungs-
mittel. Ausführlicheres siehe im Pars generalis der Araceae unter Eigenschaften und
Nutzen.
Systema subfamiliae.
A. Synandria libera. Ovarium uniloculare placenta basali
vel placentis parietalibus vel subcentralibus. Semina albu-
minosa embryone axili. Sympodium tuberosum vel trunci-
forme; folia ambitu ovata vel sagittata. Cellulae latici-
ferae saepe anastomosantes Tribus I. Colocasieae.
a. Spadix exappendiculatus et ad apicem usque floribus
masculis fertilibus instructus, Ovaria placentis parie-
talibus vel placenta basali, pluriovulala . . . . . . Subtrib. <. Steudnerinae.
10 A. Engler und K, Krause. — Araceae-Colocasioideae.
b. Spadix exappendiculatus apice florum masculorum
sterilium paucorum rudimenlis instructus, Ovarium
paullum supra basin uniovulatum Subirib. 2. Hapalininae.
c. Spadix exappendiculatus. Ovaria placentis parietalibus
profunde prominentibus, ovulis pluribus anatropis vel
hemianatropis Subtrib. 3. Caladiinae.
d. Spadicis appendix brevis vel longior. Ovarii placentae
parietales Subtrib. 4. Colocasiinae.
e. Spadicis appendix conoidea. Ovarii placentae basales . Subtrib. 5. Alocasiinae.
B. Synandria libera. Flores feminei inter se connati. Ovaria
bilocularia vel abortu unilocularia ; ovula in quoque loculo
i — 2 anatropa. Semina exalbuminosa. — Herbae scan-
dentes foliis sagittatis vel trisectis vel pedatisectis. Cel-
lulae laticiferae anastomosantes Tribus II. Syngonieae.
C. Sjnandria inter se coalita. Ovarii placentae 3 — 6 parie-
tales ovulis numerosis orthotropis obsitae. Cellulae latici-
ferae series forrnantes Tribus III. Ariopsideae.
Tribus I. Golocasieae Schott emend. Engl.
Colomsieae Engl. u. Prantl, Pflzfam. II. 3. (1887 — 89) 137. — Caladieae Schoü,
Melet. I. (1832) 18 pr. p. — Golocasinae et Alocasinae (excl. Peltandra) Schott, Sjn.
(1856) 40, Gen. Ar. (1858) t. 35—40, Prodr. (1860) 135 — 157 et Syngoninae (excl.
Typhonodorum et Syngonium) Schott, Syn. (1856) 40, Gen. Ar. (1858) t. 44 — 47,
Prodr. (1860) 161 — 198. — Steudnereae, Caladieae et Golocasieae Engl, in DG. Mon.
Phan. (1876) 71. — Characterem vide supra p. 9.
Subtribus 1. Steudnerinae Engl.
Steudnerinae Engl, (sub Steudnereae) in Nova Acta Acad. nat. cur. XXXIX. 3, 4.
(1877) 1497 et in DC. Mon. Phan. II. (1879) 71 emend.
Characterem vide supra p. 9.
Clavis generurn.
A. Placentae parietales.
a. Flores feminei staminodiis instructi 61. Steudnera C. Koch.
b. Flores staminodiis destituti 62. Remusatia Schott.
B. Placenta basalis 63. Gonatanthus Klotzsch.
61. Steudnera C. Koch. (Auetore K. Krause.)
Steudnera*) C. Koch in C. Koch et Fintelmann, Wochenschrift f. Gärtn. u. Pfizkunde.
V. (1862) 114; Schott in Bonpl. X. (1862) 222; Regel, Gartenfl. (1869) 323, t. 633;
Hook. f. in Bot. Magaz. (1874) t. 6076 et (1884) t. 6762; Andre in L'lllustr. horlic.
XIX. (1872) 33, t. XC; Engl, in DC. Mon. Phan. II. (1879) 451 et in Engler-PrantI,
Pflzfam. II. 3. (1887) 137; Benth. et Hook. f. Gen. III. (1883) 988; Hook. f. Fl. Brit.
Ind. VI. (1893) 519; Baill. Hist. pl. XIII. (1894) 477.
Flores unisexuales nudi. Flores masculi 3 — 6-andri; slamina in sjnandrium pris-
maticum polygonum vel subcylindricum connata, connectivo crasso verlice impresso,
thecis oblongis, omnibus contiguis, basin synandrii haud atlingentibus, rima apicali
porifoi'mi dehiscentibus; pollen minutissimum. Flores feminei 2 — 5-gyni: staminodia
2—5 brevia clavifoi*mia ovarium cingentia, rarius omnino deficientia; ovarium subglobosum.
*) Nomen in honoreni cli. Steudner, peregrinatoris botauici Abyssinijie (1832 — 1863).
Steudnera. H
uniloculare placentis paulum prominentibus ; ovula numerosa hemianatropa, funiculo brevi
placentis parietalibus prominentibus biseriatim affixa; stilus nuUus; stigma slellalim
2 — 5-lobum, lobis Iriangularibus acutis. ßaccae ovoideae placentis 4 — 6-spermis.
Semina ovoidea, ad latus luniculi brevis strophiolata, epidermide diaphana tenui, testa
crassula, acietato-sulcata, sulcis plurimis longitudinalibus. Albumen copiosum; embryo
brevis axilis. — Plantae Indiae Orientalis atque ßurmae caudice crasso adscendente,
cataphjUorum vestigiis laceris obtecto. Foliorum petioli longi, inferne vaginati, teretes;
lamina peltata concava, ovata vel ovato-oblonga, apice aeuminata, basi modice emar-
ginata, lobis posticis quam anticus 2Y2"~'^*P'o brevioribus, nervis lateralibus primariis
utrinque 5 — 7 angulo acuto a costa media abeuntibus, costis posticis angulo acutissimo
(10 — 20°) a se invicem distantibus, nervis lateralibus secundariis fere horizontaliter a
primariis patentibus, numerosis densis in nervös coUectivos inter primarios intermedios
prominulos conjunctis, nervis collectivis marginalibus omnibus in margine ipso pro-
currentibus. Pedunculus brevis. Spatha lutescens vel intus plus minusve atropurpurea,
ovata vel ovato-lanceolata apice aeuminata, basi brevissime convoluta, reliqua parte
expansa, initio erecta, demum superiore parle revoluta reflexa. Spadicis quam spatha
triplo brevioris, densiflori inflorescentia feminea cjlindrica quam mascula obovoidea vel
clavata obtusa duplo longior, maxima parte spathae dorso adnata; appendix sterilis deest.
Ramificationis Schema:
N, N, N, L, L . .. N(n— -1), Nn, S
N, N, N, L, L . . . N(n— 0, Nn, S.
Glavis specierum.
A. Planta magna robusta, Foliorum lamina usque ad 6 dm
longa \. S. colocasioides.
B. Plantae minus robustae. Foliorum lamina haud ultra 3 dm
longa.
a. Foliorum lamina ovato-oblonga latitudine sua plus quam
\ V2"P'o longior.
a. Foliorum lamina basi rotundata. Spatha utrinque
purpurea 1. S. assamica.
ß. Foliorum lamina basi retusa vel levissime emarginala.
Spatha extus flavida, intus rubescens 3. S. Henryana.
y. Foliorum lamina basi leviter emarginata vel breviter
biloba. Spatha utrinque flavido-viridis, intus infra
medium brunneo- purpurea i. S. Oriffithii.
h. Foliorum lamina ovata, latitudine sua 1 Y4 — 1 Y2"Plo
longior.
a. Foliorum lamina concolor haud maculata. Spatha
extus lutea, basin versus purpurascens, intus atro-
purpurea 5. -S'. colocasiifolia.
ß. Foliorum lamina supra obscure viridis, subtus pallida,
inter nervös maculis latis brunneis praedita. Spatha
intus maxima parte lutea basin versus violascens . 6. 6'. discolor.
c. Foliorum lamina orbiculari-ovata latitudine sua vix longior.
a. Spatha intus pallide purpurea distincte longitudinaliter
striata. Spadicis inflorescentia mascula globosa . . 1. S. capitellata.
ß. Spatha intus sordide purpurea basi intense purpureo-
brunnea. Spadicis inflorescentia mascula clavata . . 8. Campo baizo«
(C. Hoehne in Commissäo Rondon n. 1197 — blühend Januar 19(>9 — Herb. Berlin),
Nota. Haec species valde affinis est Caladio striatipes, a quo differt folii lamina an-
gustissima.
2. C. striatipes Schott, Syn. (1856) 51 ; Österr. Bot. Zeitschr. (1865) 33; EngL
in Fl bras. III. 2. (1878) 158, t. 40, in DG. Mon. Phan. II. (1879; 453. — Phih-
dendron striatipes Kunth in Ind. sem. Hort. Berol. 184 8, p. 11. — Cyrtospadix stria-
tipes C. Koch in Ind. sem. Hort. Berol. 1853, App. p. 13, f. 3. — Acontias striatipes
Schott, Prodr. (1860) 192. — Tuber i — 3 cm crassum, bienne, quia prioi'is anni semper
dejicitur. Foliorum petiolus laminae subaequilongus vel ea longior, 1,5 — 3,5 dm
longus laevis, interrupte livide striatus, ultra medium latiuscule vaginatus, lamina glauces-
cens anguste oblonga usque oblongo-lanceolata, 1,5 — :i dm longa, 4 — 8 cm lala, in-
aequilatera, basi altero latere acutata, altero rotundata vel , auriculata, apice sensim an-
gustata, Costa media lata, nervis lateralibus I. paucis adscendentibus nervum collectivum
intimum a margine remotum constiiuentibus, nervis coUectivis duobus e basi nascenti-
bus margini valde approximatis. Pedunculus folia longitudine subaequans. Spathae
valde elongatae tubus basi obconicus, oblongo-ovoideus, supra constrictus, 4 — 7 cm
longus, quam lamina oblonga ex albo viridi-flavens duplo vel 1 '/a'P^^ brevior. Spadicis
quam spatha paullo brevioris breviter stipitati atque spathae dorso accreti inflorescentia
Caladium.
27
feminea brevis, vix 2 cm longa, mascula fertilis sterili subaequilonga 4 — 5 cm longa.
Ovaria alque synandrodia albida. Synandria sulphurea. — Fig. sB — H.
Hjlaea: Franz. Guiana (Leprieur — Herb. Mus. Paris), bei Maypures am Orinoco
(Spruce n. 3741 — Herb. De Candolle).
Südbrasilianische Provinz: Piauhy und Goyaz (Gardner — Herb. De Can-
dolle); Minas Geraes: bei Congonhas do Campo, Caldas und an anderen Orten (Stephan,
Fig. 8. Ä Caladium angustifolium Engl. — B — H C. striatipes (Kunth) Schott. B Habitus.
C Foliura. D Spadix. E Synandrium a latere visum. F Idem transversaliter seclum. 0 Pj-
stUluin longitudinaliter sectum. H Idem transversaliter sectum. — J, K C. angustilobum Engl,
J Habitus. K Spadix. — Icon. origin. — J. Pohl delin., A. Engler direxit.
Regnell III. 1294, Mosen n. 4402 — Herb. Stockholm, Widgren — Herb. Martius,
Sello n. 138, 1206 — Herb. Berlin), bei Lagoa Santa (Warming). — banana do
brego in Brasilien.
3. C. heterotypicum S. Moore in Transact. Linn. See. 2. IV. (1895) 500. —
Herba valida 5 — 8 dm alla. Foliorum petiolus laminae aequilongus usque duplo longior,
4 — 5 dm longus, ad medium usque vel longe ultra medium vaginatus, vagina basi
interdum 3 — 4 cm lata, lamina lanceolata inaequilatera basi emarginata 2,5 — 4 dm
longa, e basi 5-10 cm lata sursum angustata aut subsagittata, lobis posticis brevis-
simis, t dm longa, inferne 1 ,2 dm lata, margine saepe undulata, apice obtusa vel
28 ^- Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
acuta, nervis lateralibus I. utrinque 6 — 8 adscendentibus nervum collectivum intimum
a margine usque { cm remotum constituenlibus aut in lamina sagiltata 2 inferioribus
in costulas posticas angulum circ. 15o° forraantes conjunctis, reliquis nervum collec-
tivum a margine 2 — 3 mm remotum constituenlibus, nervo collectivo altero margini valde
approximato. Pedunculus 5 — 6 dm longus. Spathae tubus oblongus circ. 6 cm longus,
3 cm amplus, lamina lactea oblonga breviter acuminata acuta, i — 1,2 dm longa, 3 —
3,5 cm lata. Spadicis inflorescentia feminea circ. 2 — 2,5 cm longa, mascula sterilis
5 cm longa, mascula fertilis vix longior.
Südbrasilianische Provinz — Brasilien: Matto Grosso (Spencer Moore
n. 691). — Paraguay: in Sümpfen bei San Lorenzo de la Frontera (Balansa, PI.
du Paraguay n. 577a — Herb. Berlin), in der Cordillere von Villa Rica (Hassler, PI.
paraguariens. n. 8720 — blühend im Januar — Herb. Berlin).
Sect. 2. Eucaladium Engl.
Eucaladium Engl, in Fl. bras. 1. c. 178, in DG. Mon. Phan. 1. c. 453 et in Engl.-
Prantl, Pflzfam. 1. c. 140; Benth. et Hook. f. Gen. HI. (1883) 976. — Stigma vix
immersum, depresso-hemisphaericum, sub-3 — 4-sulcatum.
4. C. Schomburgkii Schott in Ost. Bot. Wochenbl. (1858) 122, Prodr. (1860)
162; Engl, in Fl. bras. HI. 2. (1878^ 159, in DG. Mon. Phan. H. (1879) 454. —
Älocasia heteroneura G. Koch in Wochenschrift für Gärtnerei 1861, p. 283. — Folio-
rum petioli tenues, quam lamina quadruplo longiores, 3 — 4 dm longi, ad tertiam parlem
usque vaginati, lamina haud peltata oblique elliptico-ovala, basi acuta vel ovata, basi
obtusa subtruncata vel leviter cordata aut paullum supra basin peltata, subcucullata
(in eodem specimine!), 1 — 1,5 dm longa, 0,7 — 1,25 dm lata, supra cosla alque nervis
lateralibus I. pallidis vel argyreis vel rubris exceptis viridis atque maculis paucis parvis
irregulariter sparsis notata, subtus pallidior, nervis utrinque 4 — 5 angulo acuto ad-
scendentibus, inferioribus approximatis, superioribus magis remotis, nervum collectivum
intimum a margine valde remotum, inferioribus I. cum nervis II. superioribus nervum
collectivum alterum margini magis approximatum formantibus. Spathae tubus viridis
oblongus, leviter constrictus, circ. 3 cm longus, lamina fere triplo longior, albida, 8 cm
longa, circ. 4 cm lata. Spadicis quam spalha brevioris inflorescentia feminea cylin-
droidea circ. 1,5 cm longa masculae sterili subaequilonga, mascula fertilis quam sterilis
triplo longior 6,5 — 6 cm assequens. Ovaria stigmate lato coronata.
Hylaea: Brit. Guiana (Schomburgk — Herb. Kew); Franz. Guiana, bei Ka-
rouany (Sagot n. 612). — Brasilien: Prov. Para (Wallis).
Nota. Hortulani et eorum scriptores etiam hujus speciei forraas sub titulo specierum
descripserunt, quas jam cl. C. Koch ipse sub Älocasia heteroneura conjunxit.
Var. a. oiarmoreum Engl, in Fl. bras. III. 2. (1878) 160 et in DG. Mon. Phan.
IL (1879) 485. — Foliorum lamina obscure viridis, nervis brunneo-rufescentibus, flavo-
marginatis instructa.
Var. ß. erythraeum (G. Koch) Engl. 1. c. — Älocasia erythraea C. Koch in
Wochenschrift für Gärtnerei (1861) 8. — Galadium Schmitxii Lern, in llh hortic.
(1861) t. 297, f. 3. — G. cordatum Hort. Verschaffelt. — Foliorum lamina costa et
nervis rubris.
Var. y. argyroneurum (C. Koch) Engl. I. c. — Älocasia argyroneura C. Koch
1. c. — Galadium Schoelleri Lern, in 111. hortic. (1861) t. 297, f. 2. — Foliorum
lamina costa et nervis argenteis.
Var. d. venosum (N. E. Brown) Engl. — G. venosum N. E. Brown in Gardn.
Chron. 3. ser. XIV. (1893) 86. — Folioi'um lamina (elongato-ovato-deltoidea 1,7 —
2,5 dm longa, 0,8 — 1,2 dm lata) obscure vü'idis, margine rubens, costa et nervis flaves-
cenlibus, petioli pallide virides, maculis et lineis nigris notati.
Var. €. plotum Engl. 1. c. — Foliorum lamina inter nervös rubros maculis albis
vel rubris notata.
Caladiuni. 29
Var. Z. subrotundum (Lern.) Engl. 1. c. — Caladiuni subrotundum Lern, in
111. hortic. (1838) Mise. p. 60. — Foliorum lamina inferne subrolunda, breviter cor-
data, maculis albis vel rubris notata.
Var. iy. rubescens (N. E. Brown) Engl. — C. rubescens N. E. Brown in Gardn.
Chron. 3. ser. XIV. ^1893) 86. — Foliorum lamina rubescens (elongato-ovato-lanceo-
lata 1,2 — 1,5 dm longa, 5 cm lata), peüolus alrorubens.
5. C. pubescens N. E. Brown in Bot. Mag. (19H) t. 8402. — Tuber globosum
vel depresso-globosum, profuse bulbilliferum. Foliorum petiolus \ — 3,2 dm longus, basi
vaginatus, pallide virens, dense pubescens, lamina deflexa, laete viridis, utrinque pubes-
cens, cordato-ovata vel elongato-cordalo-ovata, subabrupte acuminata vel acuta, 2 —
3 dm longa, 0,95 — 2,3 dm lata, lobis basalibus semiorbicularibus 1,5 — 3 cm longis,
nervis lateralibus I. utrinque 10 — 18 a costa patentibus levissime curvatis, basalibus
in sinu vix denudatis. Pedunculus 2 — 2,1dm, longus pallide virens, pubescens. Spathae
extus subvelutinae intus glabrae 1,3 dm longae tubus subglobosus, basi obliquus, dorso
canaliculatus, 2,3 — 3 cm diametiens, lamina suberecto-reflexa ovata, caudato-acuminata,
extus albo-virens, intus alba, 10,,'' cm longa, 6 cm lata. Spadicis 9 — 1 0 cm longi
subaequaliter cylindrici inflorescentia feminea 1 cm longa, 1 cm crassa, luteo-alba, mas-
cula sterilis 1 cm longa, fertilis 6 — 8 cm longa, circ. 1,2 — 1,3 cm crassa, obtusa,
lactea. Svnandrodia lateraliter profunde sulcata. Ovaria valde truncata late turbinata,
pilis paucis minutis conspersa, 4-locularia.
Subäquatoriale andine Provinz. — Peru: wahrscheinlich vom Movobamba-
Gebiet (Forget. — In die Kultur eingeführt durch Sander 1909).
6. C. puberulum Engl, in Engler's Bot. Jahrb. XXXVII. (1905) 136. — Foliorum
petiolus quam lamina fere duplo longior, circ. ima quarta parte vaginatus, inferne im-
primis dorso, ceterum ubique breviter albo-pilosus, lamina saturate viridis, subtus ubi-
que imprimis nervis breviter albo-pilosa, sagittata, circ. 2,3 dm longa et 1,8 dm lata,
lobis posticis antici circ. dimidium aequantibus , in anticum linea recta transeunti-
bus, approximatis, sinu ad medium usque angusto, deinde dilatato, nervis lateralibus I.
latere exteriore loborum posticorum utrinque 3 a costis posticis arcuatim patentibus,
lobi antici utrinque circ. 5 arcuatim adscendenlibus. Pedunculus tenuis, 3 — 4 dm
longus. Spatha circ. 1 dm longa, alba, infra medium constricta. Spadicis inflores-
centia feminea circ. 1,3 cm longa, 6 mm crassa, inflorescentia mascula claviformis 4 cm
longa, medio 7 mm crassa utrinque attenuala.
Subäquatoriale andine Provinz: Colombia, Antioquia, in feuchten Wäldern
bei Valparaiso am Rio Cauca, um 1300 m ü. M. (F. C. Lehmann n. 32G2 — blühend
im Oktober 18 83 — Herb. Berlin).
7. C. smaragdinum C. Koch et Bouche in Ind. sem. Hort. Berol. App. (1853) 3,
Ann. sc. nat. 4. ser. I. (1834) 339; Schott, Prodr. 163; Engl, in Fl. bras. I. c. 178 et
in DC. Mon. Phan. 1. c. 433. — Foliorum petioli tereles, 4 — 6 dm longi, lamina stirpis
adultae 3 — 4 dm longa, 2,5 — 3 dm lata, supra saturate viridis, infra ex glauco pal-
lidius viridis, cordato-peltata, membranacea, lobis posticis 1 — 1,3 dm longis et latis,
late ovatis, rotundatis, oblique convergentibus, ad ^ ^ longitudinis connatis, lobo antico
subcuspidato-acuminato, nervis lateralibus I. aperte patentibus in nervum collectivum
intimum a margine parum distantem conjunctis. Pedunculus circ. 3 dm longus. Spathae
tubus 3 cm longus, fere 3 cm am plus sphaeroideus, utrinque albidus, lamina 8 — 10 cm
longa, expansa 5 cm lata, cuspidulata, nivea. Spadicis quam spatha cuspide brevioris,
vix stipitati inflorescentia feminea breviter cylindroidea, 1,5 cm tantum longa, mascula
sterilis 2 cm longa, fertilis 5 — 6 cm longa, medio I cm crassa, apicem versus acutata.
Ovaria pallida. Synandrodia pallide rosea. Svnandria sordide-pallide flaventia.
Cisäquatoriale Savannenprovinz — Venezuela: La Guayra (Karsten —
als C. Engeln Karst, msc. — Herb. Berlin); Caracas (nach C. Koch).
Var. asperulum (Schott) Engl, in Fl. bras. 1. c. 178 et in DC. Mon. Phan. 1. c.
456. — C. asperulum Schott (sub titulo speciei) in Ost. Bot. Wochenschr. (1853)
313, Schott, Syn. (1856) 51, Prodr. (1860) 164. — C. pallidum C. Koch et Bouche
30 A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
1. c. ; Ann. sc. nat. 1. c. — G. concolor C. Koch in Berl. Allg. Gartenzeit. (<857) 4 36. —
Foliorum lamina pallide virens, concolor. Pedunculus ut petioli lineolis prominulis in-
struclus.
Cisäquatoriale Savannenprovinz, — Venezuela (Appun).
8. C. marmoratam Mathieu, Catal. et Icon.; G. Koch in Ind. sem. Hort. Berol.
(4854) App.; Schott, Syn. (1856) 53, Prodr. (1865) «69; Engl, in DG. Mon. Phan. U.
(1879) 456. — G. tripedestum Lern, in 111. hortic. (1858) »Ilse. p. 59; Schott, Prodr.
177. — Älocasia Roexlii Bull. Gat. 1875. — Foliorum petioli tenues, teretes, 3 —
4 dm longi, vagina usque 0,7 dm longa, irrorato-variegati, lamina saturate viridis,
maculis irregularibus griseis, flavo-viridibus et niveis picta, infra glauco-viridis, sagit-
tato-oblongo-ovata, adulta 1,75 — 2 dm longa, 1 — 1,5 dm lata, lobo antico 1,5 dm
longo, semiovato, cuspidulato, lobis posticis, 0,5 — 0,75 dm longis, obtusis, valde in-
aequilateralibus, ad ^/^ — ij^ usque vel magis connatis, reliqua parte sinu in fundo ob-
tusiusculo disjunctis, nervis lateralibus I. loborum posticorum 3 — 4 atque lobi antici in-
ferioribus validioribus, patentibus. Pedunculus 1,5 — 2 dm longus, irrorate variegatus.
Spathae tubus subsphaeroideus, utrinque virens, 3 — 4 cm longus, lamina 5 — 8 cm
longa, ovata, cuspidulata, pallide viridis. Spadicis omnino 7 — 10 cm longi, breviter
stipitati inflorescentia feminea oblonga 1,5 cm longa, mascula cylindrico-clavata apicem
versus attenuata, mascula sterilis 2 cm^ fertilis circ. 4 cm aequans. Ovaria flaventia,
stigmatibus pallidis coronata. Synandria albida. Synandrodia violascentia, superiora
valde compressa.
Subandine Provinz: Ecuador, bei Guayaquil, von wo die Pflanze nach Europa
durch Warszewicz im Jahre 1851 eingeführt wurde.
9. C. steudnerüfoliam Engl. Arac. exs. et illustr. n. 134 (1885). — Rhizoma
tuberosum ovoideum circ. 3 — 8 cm longum et crassum, cataphylla plura lineari-lanceo-
lata, 0.5 — 2 dm longa, 1,5 — 2 cm lata, folia 2 — 4 et pedunculos 2 — 3 emittens.
Foliorum petiolus tenuis 2 — 5 dm longus, superne 2 mm tantum crassus, inferne late
vaginatus, lamina tenuis subtus glaucescens, supra saepe maculis numerosis majoribus
et minoribus valde irregularibus albescentibus exceptis saturate viridis, peltata ovoidea,
basi late emarginata, 1,5 — 3 dm longa, 0,8—1,6 dm lata, costis posticis angulo acuto
circ. 30—4 0^ distantibus quam costa partis anticae triplo brevioribus, nervis lateralibus I.
lobi antici utrinque circ. 4 adscendentibus atque nervis utrinque circ. 5 arcuatim a costis
posticis abeuntibus in nervum collectivum a margine 1,5 — 2 mm remotum conjunctis.
Pedunculi circ. 2 — 3 dm longi. Spathae tubus oblongus glauco-viridis, circ. 3 — 4,5 cm
longus, 1,5 — 2 cm amplus, lamina oblonga circ. 5 — 8 cm longa et 2 — 3,5 cm lata.
Spadicis inflorescentia feminea cylindrica circ. 1,5 — 2 cm longa, 7 — 10 mm crassa,
mascula sterilis femineae aequilonga, 3 — 4 mm tantum crassa, mascula fertilis fusiformis
3,5—4,5 cm longa, medio 5 — 8 mm crassa.
Subandine Provinz. — Colombia: Gauca, an feuchten und felsigen Plätzen
bei Gordova, Sucre, Suretto bis Juntas am Fluß Dagua, von der Küste bis 300 m ü. M.
(F. G. Lehmann n. XIII, 758, 1895, 1904, 275i, 2775— Herb. Berlin); Gualaquiso,
an den Westabhängen der Anden (R. Pearce — Herb. Brit. Mus.).
10. C. sororium Schott in Öslerr. Bot. Zeitschr. (1859) 38, Prodr. (1860) 163;
Engl, in Fl. bras. lll. 2. (1878) 160 et in DG. Mon. Phan. II. (1879) 455 et Arac.
exs. et illustr. n. 138. — Foliorum petiolus tenuis, longus, lamina ovata, inferne leviter
cordato-sinuata, lobis posticis rotundatis, lobo antico acuminato, nervis lateralibus l. pa-
tentibus in nervum collectivum intimum margini approximatum conjunctis. Spathae
tubus oblongo-ellipsoideus, lamina plus duplo longior, cuspidata. Spadicis quam spatha
multo brevioris breviter stipitati inflorescentia feminea elongato-cylindroidea, mascula
sterilis quam feminea longior, fertilis omnium longissima, medio incrassata. Ovaria
stigmate amplo obtecta ideoque stigmatibus ovariorum sese tangentibus. Synandrodia
vertice rotundata.
Hylaea: Panure (Spruce n. 2755 — Herb. Kew).
I
Caladium. 31
Subandine Provinz. — Bolivia: Charopampa bei Mapiri 15° S., in feuchten
Wäldern um löOO m (Buchtien in Herb, del Museo Nacional n. 1290); Songo (Miguel
Bang, PI. Boliv. n. 920 — Herb. N. York).
Nota. Species a me non visa atque haud satis cognita.
H. C. bicolor (Ait.) Vent. Descript. Geis. (1800) t. 30; Kunlh, En. III. (JSif) 42;
Schott, Syn. Ar. 54, Prodr. 172 emend.; Engl, in Kl. bras. III. 2. (1878) 160, in DG. Mon.
Phan. II (1879) 457. — Ärum bicolor Ait. Hort. Kew. III. (1789) 316; Jacq. Hort.
Schoenbr. 11. t. 186; Bot. Mag. t. 8*0. — Xanthosoma sylvestre Bello, Apunt. II. (1883)
114. — Rhizoma depressum globosum. Foliorum petiolus laevis quam lamina 3 — 7-plo
longior, apicem versus pruinosus, lamina supra varie colorata, sublus glaucescens, ex sa-
gittato ovata vel ovato-triangularis, lobo antico semiovato, apice repentino in cuspidem an-
gustato, lobis posticis quam anticus paullo usque duplo brevioribus, oblongo-ovatis, ob-
tusis, ad Ys — V4 — Vä longiludinis connatis, reliqua parte sinu in fundo plus minus ve
obtuso disjunctis, raro lamina subcucullata lobis posticis fere tola longitudine connatis,
nervis lateralibus I. lobi antici infimis horizontaliter patentibus, 2 superioribus adscen-
dentibus, nervo coUectivo a margine paullum remoto conjunctis. Pedunculus foliis paulo
brevior. Spathae tubus ovoideus, extus viridis, intus ex albido virens, in fundo saepe vio-
laceus, lamina tubo vix duplo longior, apice cuspidata alba. Spadicis inflorescentia feminea
breviter cylindroidea, flavescens vel pallide aurantiaca, mascula slerilis angusta vix femi-
neae aequilonga, mascula fertilis cylindrico-fusiformis crassa quam feminea duplo longior.
Nota. Species admodutn variabilis; numorosae enim species Caladiorum a hortulanis pro-
positae maxima parte huc pertinent, quum inflorescentiae florumque indole congruunt, foliorum
forma paullum tantum aut omnino non differunt, nofae differentiales autem quales in foliorum forma
atque in inflorescentiarum longitudine proporlionali exstant, etiam in foliis ejusdem individui
atque in inflorescenfiis formarum proxime affinium ob.«ervanlur. Dubium quidem est. utrum
plan'ae omnes huc adnumeratae merae varietates sint Caladii bicolor, an plantae hybridae aut
in hortis aut in patria orlae inter Caladii bicoloris varietates atque alias species; plurimas for-
mas in hortis arte factas non esse, sed a peregrinatoribus, imprimis a cl. Barraquin atque a
cl. Wallis in provincia Para collectas in Europam missas esse constat. Censet quoque cl.
Wallis, qui Caladia accuratissime loco natali observavit, plantas illas pulcherrimas a multis
hortulanis sub titulo specierum descriptas meras formas esse, quarum numerus etiam magis
augeri possit. Memoria dignum est, quod formae adhuc plus viginti annis ante in Europam
translatae fere omnino eandem macularum dispositionem atque indolem praebent, quo ilio tem-
pore insignes fuerunt, dum foUorum forma minus constans observatur; at negligendum non est,
quod fere omnia specimina unms formae in hortis nostris culta ab uno eodemque specimine
originem ducunt atque e gemmis educata sunt. Plantas in hortis cultas accurale comparavi-
mus et formas tarn arcte inter se connexas esse invenimus, ut eas varietates fluctuanles existi-
mare possimus. Insuper cognitum est, e seminibus raro easdem formas educari; exempli gratia
cl. Schott e Caladii pellucidi sui seminibus formas varie maculatas educavit. Variationes
imprimis hae sunt: 1. Petioh aut violascentes in atropurpureum vergentes aut violaceo-variegati
aut pallide virides occurrunt. 2. Laminae insuper magnitudine variantis lobi poslici obtusi aut
subacuti, subextrorsum aut paullum introrsum versi occurrunt, etiam folia ejusdem individui
lobum anlic.im breviorem vel lonjiiorem, plus minusve cuspidatum atque lobos posticos ad ter-
tiam partem usque vel ad quintam partem connatos praebent. 3. Laminae color diversissimus;
nunc enim color rubicundus, nunc viridis praevalel, ut in speciminibus aliis fere tota lamina, in
aliis nervi tantum rubicundi appareant. 4. Lamina maculis chlorophyllo de^titutis, decoloribus aut
varie rubicundis, nunc majoribus nunc minoribus aut omnino caret aut gaudet, quadecausa va-
rietates subtus enumeratae primo aspectu valde differre videntur.
Var. a. surinamense (Miq.) Engl. — C. surinamense Miq. Delect. fem. Hort.
Amsterd. 1853, Schott, Sjn. (1856) 52, Prodr. (1860) 168. — G. sagittifolium Sieb.
Gat. Fl. Martin 73; Engl, in FI. bras. III. 2. (1878) 185 et in DG. Mon. Phan II. (1879)
459. — C. firmulum Schott in Österr. Bot. Wochenbl. (1854) 417, Prodr. 165. —
0. Purdieanum Schott in Österr. Bot. Zeitschr. (1859) 38, Prodr. 167. — C.
Spruceanum Schott in Österr. Bot. Zeitschr. (1859) 38, Prodr. 167. — G. Velloxia-
num Schott in Bonpl. (1859) 163, Prodr. 164. — Ärum vermitoxicum Vell. Fl. Flum.
IX. (1827) t. 108. — C. pttsillum G. Koch in Belg. hortic. X. (I86O) 169 (planta
parvula). — G. bicolor var. a. Vellozianum (Schott) Engl, in DG. Mon. Phan. II. (1879)
32 A. Engler und K. Krause. — Araceae-Golocasioideae.
459. — Foliorum lamina supra omnino saturate viridis, lobis posticis ultra medium
connatis.
Westindische Provinz. — Martinique (Sieber — Herb. Martin n. 73). —
Dominica: auf Bergwiesen (P. Duss n. 516). — St. Thomas: Signalhill (Eggers —
Herb. Berlin). — St. Croix (Ricksecker, Fl. of the Dan. Westind. Isl. n. i).
Barbados (Eggers, Fl. Ind. ocoid. n. 7337). — St. Vincent (H. H. u. G. W.
Smith n. 1415, 1691). — Portorico (Bertero — Herb. Sprengel; Riedl — Herb.
Delessert; Sintenis, PI. portor. n. 1867, 2515, 4546 — Herb. Berlin).
Cisäquatoriale Provinz: am unteren Orinoco (Rusby and Squires n. 392).
Hylaea: Holländisch-Guiana: Paramaribo (Wullschlägel n. 502 — Herb. Martins,
Brüssel), an anderen Orten (W ei gelt, J. G. Menge); Französ. Guiana (Delmose —
Herb. Berlin); Amazonas: am Rio Acre (Ule — Herb. bras. n. 9209); Majnas (Poep-
pig — Herb. Hofmus. Wien).
Subäquatoriale andine Provinz. — Columbia: Cauca, am Rio Cauca, um
900 — 1200 m (F. C. Lehmann n. XIX), kultiviert bis 2500 m. — Ecuador: Nanegal
(Sodiro — Herb. Berlin). — Peru: Tal Maranioch bei Tarma (Philippi), bei Pozuzo
(Ruiz u. Pavon).
Südbrasilianische Provinz, — Bahia (Herb. Martins — Brüssel), ohne Stand-
ortsangabe (Sello n. 379).
Yar. ß. marginatum (C. Koch) Engl, in Fl. bras. 1. c. 161 et in DG. Mon. Phan.
I.e. 459. — C. marginatum C. Koch in Ind. sem. Hort. Berol. (1854) App. p. 6;
Schott, Syn. 52, Prodr. 166. — Lamina supra saturate viridis extimo margine linea
rubra limbata.
In Kultur.
Var. y. rubicundum Engl, in Fl. bras. 161, t. 4 1 et in DG. Mon. Phan. 1. c.
459. — G.hicolor Vent. !, Kunth I. c, Schott 1. c. — Arum pulchrum Salisb. Prodr.
(1796) 260. — Foliorum petioli viridescentes vel viridi- et violaceo-vai'iegati, lamina in
disco ex toto rubicunda, chlorophyllo destituta, inter discum atque marginem saepe
angustissime rubro-limbatum viridis.
Hylaea. — Brasilien: sehr häufig (nach G.Wallis) mit den Varietäten in der
Prov. Para, auf den Inseln des Archipel Magoary und ebenso in den Urwäldern am
Amazonenstrom, vielfach auch mit Veu-ietäten bei menschlichen Wohnungen; Hollän-
disch Guiana, z. B. bei Pietersburg (Wullschlaegel n. 503).
Subäquatoriale andine Provinz. — Columbia: Cauca (F. C. Lehmann
n. 2809).
Westindische Provinz. — Martinique, aufwiesen und Zuckerfeldern (P. Duss
n. 515, 998). — Guadeloupe (P. Duss n. 3305, 3306). — St. Vincent (H. H. u.
G. W. Smith n. 1690).
Subvar. rosaceum Engl. — Foliorum lamina in disco ex toto rosacea.
In Kultur.
Var. ö. rubellum (Hort.) Engl, in Fl. bras. 1. c. 161 et in DC. Mon. Phan. 1. c.
459. — G. rubellum Hort. — Lamina costis atque nervis I. pulcherrime puniceis ex-
ceptis viridis.
Huc pertinet C. Reichetibachianum Hort. Stange.
In Kultur.
Var. £. transparens (Hort.) Engl, in Fl. bras. 1. c. 162 et in DC. Mon. Phan.
1. c, 459. — C. transparens Hort. — Lamina in disco pallide viridis, fere transparens,
costis atque nervis I. puniceis.
In Kultur.
Var. C. Kramerianum (Hort.) Engl, in Fl. bras. 1. c. 1 62 et in DC. Mon. Phan.
1. c. 459. — C. Kramerianum Hort. — Lamina nervis purpureis, luleo-marginatis.
In Kultur.
Var. (]. splendeas (Hort.) Engl, in Fl. bras. 1. c. 162 et in DC. Mon. Phan. 1. c.
459. — G. splendens Hort, van Houtte. — Foliorum petioli basi viridescentes, apicem
Caladium. 33
versus rubicundi, laiuina medio disci rubicunda, costis atque nervis I. pulcherrime
puniceis, inter nervös et marginem versus pulcherrime viridis.
Hylaea: Para (Barraquin).
Nota. Huc pertinet G. roseum Hort, forma lamina in disco rosea.
Var. d-. Stangeanum (C. Koch) Engl, in Fl. bras. 1. c. 1 62 et in DC. Mon. Phan.
1. c. 460. — G. Stangeanum C. Koch in Wochenschr. f. Gärtnerei (<86<) 136. —
Lamina margine angusto viridi excepto rubicunda atque marginem versus lutescens.
In Kultur.
Var. L. Barraqiünii (Hort. Chant.) Engl, in Fl. bras. 1. c. 162 et in DC. Mon.
Phan. 1. c. 460. — G. Barraquinii üort. Chantin ex Lem. in 111. hortic. VII. (1860) t. 257;
Fl. des serres 2. ser, III. (i 858) t. 1 378. — Foliorum petioü violacßi, lamina in disco toto
puniceo-rubicunda, inter discum et marginem pulcherrime viridis, costis atque nervis I.
et II. puniceis.
Hylaea: Para (Barraquin).
Var. X. Leopoldi (Hort. Versch.) Engl, in Fl. bras. 1, c. 162 et in DC. Mon.
Phan. 1. c. 460. — C. Leopoldi Hort. Versch. — Petioli subtus violacei, supra pul-
cherrime punicei, lamina in disco late rubicunda, margine viridi rubicundo-maculata,
costis et nervis I. saturate puniceis.
Nota. Huc pertinet C. Oaerdtii C. Koch = G. Bogieri Ch&ni. et Lem. (nomen nudum].
Var. X. Brongniartii (Lem.) Engl, in Fl. bras, 1. c. 162 et in DC. Mon. Phan.
1. c. 460. — G. Brongniartii h&m. in Hl. bort. V. (1858) 58; Flore des serres (1858)
104, t. 1348. — Maximum. Petioli violaceo- atque viridi-variegati, apicem versus
rubicundi, lamina maxima parte viridis, juxta inferiores partes nervorum rubicunda,
inter nevos I. pallidius viridis, marginem versus saturatius colorata, costis atque nervis I.
puniceis.
Hylaea: Para (Barraquin, Wallis).
Var. (.1. rubrivenium (Hort.) Engl, in Fl. bras. 1. c. 162 et in DC. Mon. Phan.
1. c. 460. — G. rubriveniu7n Hort. — Foliorum petioli viridi- et violaceo-variegati,
lamina minor oblongo-ovoidea, lobis posticis subintrorsis, obtusis, fere ad dimidium
usque connatis, secus costas atque nervös I. late pallide canescens vel rubicundo-viridis,
nervis ipsis pallide rubicundis vel incarnatis."
In Kultur.
Var. V. pellucidum (DC.) Engl, in Fl. bras. 1. c. 162 et in DC. Mon. Phan. 1. c.
460. — Arum pellijbeidum Fulchir ex Kunth, Enum. III. (1841) 42. — G. pellueidum
UC. IV. note sur les pl. d. jard. d. Geneve p. 38. — G. Thelemannii Hort. —
Petioli rubicundi, violaceo-variegati, lamina secus costas atque nervös I. late punicea
maculisque majoribus et minoribus diaphanis rubicundis inter nervös I. notata, in extimo
margine linea purpurea cincta.
In Kultur.
Var. ^. Heudersonii (Hort.) Engl, in Fl. bras. 1. c. 162 et in DC. Mon. Phan.
1. c. 461. — G. Hendersonii Hort. — Petioli violaceo-atque viridi-variegati, apicem
versus rubicundi, lamina maxima parte viridis, juxta inferiores partes nervorum rubicunda,
costis atque nervis 1. puniceis maculisque parvis rubicundis ad marginem usque notata.
In Kultur.
Var, 0. Sieboldii (Hort.) Engl, in Fl. bras. 1. c. 163 et in DC. Mon. Phan. 1. c.
461. — G. Sieboldii Hort. — Petioü violaceo- atque viridi-variegati, apicem versus
rubicundi, lamina lobis posticis subintrorsis fere ad tertiam partem usque connatis,
saturate viridis, sed costis atque nervis I, pulcherrime puniceis maculisque parvis puniceis
angustissime albo-marginatis notata.
In Kultur.
Var. Tt. Ketteleri (Hort.) Engl, in Fl. bras. 1. c. 163 et in DC. Mon. Phan. 1. c.
461. — G. Ketteleri Hort. — Petioli incarnati, basim versus variegati, lamina disco,
costis atque nervis I. puniceis, maculis numerosis parvis roseis inter nervös I. sparsis.
In Kultur.
A. Engler, Das Ptianzenreich. IV, (Embryophyta siphonogama). 23 K, 3
34 A.. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
Subvar. Donizettii (Hort.) Engl. — G. Donixettü Hort. — Maculae roseae inter
nervös majusculae.
Var. Q. Curwadlii (Hort.) Engl, in Fl. bras. 1. c. 163 et in DG. Mon. Phan. 1. c.
461. — G. GurwacUü Hort. — Petioli viridescentes, basim versus paullum violaceo-
variegati, lamina secus costas atque nervös I. punicea, inter nervös maculis majoribus
albis notata, ceterum saturate viridis.
In Kultur.
Var. ff. bohemicum (Hort.) Engl. — G. bohemicum Hort, — Petioli virides-
centes, lamina secus costas atque ad basin nervorum lateralium I. rubicunda, inter
nervös maculis parvis albis notata.
In Kultur.
Var. T. Chantinii (Lern.) Engl, in Fl. bras. 1. c. 163 et in DG. Mon. Phan. 1. c.
461. — G. Ghantini Lem. in 111. bort. V. (1858) p. 58, t. 185, Flore des serres 2. ser.
III. t. 1350/51. Bot. Mag. t. 5255. — Petioli violacei vel violascentes, lamina secus
costam et nervös I. late punicea inter nervös ad nervum marginalem usque maculis
numerosissimis inaequalibus albis, medio roseis notata.
Westindische Provinz. — Portorico (Sintenis, PI. portor. n. 5051 — pa-
tella del piator).
Hylaea: Para (Barraquin, Wallis).
Nota. Huc pertinent G. Gonnaertii UorL, C. amoenum^ori., G. MartersteigianumUori.,
G. punctatissimum Hort., C Raageanum Hort. (Vide C. Koch in Wochenscljr. f. Gärtnerei
[1862] 136).
Var. V. Houlletii (Lem.) Engl, in Fl. bras. 1. c. 163 et in DG. Mon. Phan. 1. c.
461. — G. Houlletii Lem. in 111. hortic. V. (1858) 59. — Petioli virides, basi alque
Vagina paullum violaceo-variegati, laminae lobis posticis subintrorsis rotundalis ad ter-
tiam partem usque connatis, lamina in disco pallida, marginem versus obscure viridis,
costis atque nervis I. paullum rubicundis, maculis numerosis irregularibus albidis notata.
Nota. G. Mooreanum Hort, huc pertinet. Magnitudine et forma foliorum maxlme accedit
ad formas rubrovenium et Sieboldn.
Hylaea: Para (Barraquin).
Var. cp. albomaculatum Engl, in J)C. Mon. Phan. 1. c. 462. — G. Alfred Bleu
Hort. — G. hicolor var. 20. Alfred Bleu Engl, in Fl. bras. 1. c. 163. — Petioli virides,
lamina in disco atque secus costas et nervös 1. pallide rubicunda, ceterum viridis, inter
nervös ad marginem usque maculis majoribus albis numerosioribus notata.
In Kultur.
Var. /. haematostigma (Kunth) Engl, in FL bras. 1. c. 163 et in DG. Mon.
Phan. I.e. 462. — G. haematostigma /Kuuih, En. III. (1841) 42. — C. pellucidum
DG. 1. c. pr. p.; Schott, Syn. 53, Prodr. 171, pr. p.! — G. discolor Hort. pr. p. —
Petioli violascentes, lamina ex toto saturate viridis, in sinu linea purpurea cincta, hinc
inde maculis sanguineis sparsis maculis albidis inlerdum additis notata.
Westindische Provinz. — St. Vincent (H. H. u. G. W. Smith n. 199, 1957).
Hylaea: Para (Barraquin, Wallis).
Var. «a. Duohartrei (Hort.) Engl, in Fl. bras. 1. c. 164 et in DG. Mon. Phan.
1. c. 462. — G. Duchartrei Hort. — Petioli longi ad medium usque atroviolaceo-
variegati, supra virides, lamina costis atque nervis omnihus vel fere omnibus atque
margine exceptis decolor vel hinc inde pallide rosea maculisque sanguineis hinc illinc
notata vel etiam plus minusve sordide viridis, interdum costis atque nervis I. et IL ex-
ceptis alba.
Nota. Vidi specimina culta quae simul folia ad varietatem haematostigma accedentia
simul ad hanc pertinentia produxerunt.
In Kultur.
Var. ßß. Neumannil (Lem.) Engl, in Fl. bras. 1. c, 164 et in DG. Mon. Phan.
1. c. 462. — G. Neumannii Lem. in Hl. bort. V. (1858) 58; Fl. des serres 2. ser. HI.
t. 1352/53; Bot. Mag. t. 5199. — Foliorum petioli virides, lamina pulcherrime saturate
Caleuiium. 35
viridis nervis vix pallidioribus, maculis numerosis majusculis atque minoribus pallide
puniceis albo-marginatis inter nervös I. notata,
Hylaea: Para (Barraquin).
Var. yy. Lindenii (Hort.) Engl, in Fl. bras. 1. c. 164 et in DC. Mon. Phan. 1. c,
462. — G. Lindenii Hort. — Lamina laete viridis maculis parvis rubicundis confluenli-
bus notata.
In Kultur.
Var. dd. Verschaflfeltii (Lern.) Engl, in Fl. bras. 1. c, 4 64 et in DC. Mon. Phan.
1. c. 462. — G. Verschaffeltü Lern, in 111. bort. V. (4 858) 59, t. 185; Fl. des serres
2. ser, in. (1858) 105; Bot. Mag. t. 5263. — Petioli pallide virides, lamina pulcher-
rime viridis, maculis paucis irregularibus rubicundis notata.
Hylaea: Para (Barraquin, Wallis).
Var. ££. Enkeanum (C. Koch) Engl, in Fl. bras. 1. c. 164 et in DC. Mon. Phan.
1. c. 462. — G. Enkeanum C. Koch in Wochenschr. (1861) 267. — Lamina laete
viridis maculis majoribus atque minutis rubicundis notata.
Var. Ct. Wightii (Hort.) Engl, in Fl. bras. 1. c. et in DC. Mon. Phan. 1. c. 463. —
Petioli pallide virides, lamina pulcherrime viridis maculis majoribus puniceis atque mi-
noribus albis inter nervös I. notata.
Hylaea: Brit. Guiana, Demerai-a (Wight).
Var. rjrj. Perrieri (Lem.) Engl, in Fl. bras. 1. c. 164 et in DC. Mon. Phan. 1. c.
463. — G. Perrieri Lem. in 111. hört. VIU. (1861) t. 29 4. — Petioli atroviolascentes,
lamina obscure viridis, maculis numerosis puniceis, albo-marginatis notata.
Hylaea: Para (Barraquin).
Var. d^^. Eckhartii (Hort.) Engl, in Fl. bras. 164 et in DC. Mon. Phan. 1. c.
463. — G. Eckhartii Hort. — Petioli basi variegati violascentes, medio atque supra
virides, lamina viridis marginem versus maculis paucis roseis, medio albis minimis
notata.
Var. u. poecile (Schott) Engl, in Fl. bras. 1. c. 164 et in DC. Mon. Phan. 1. c.
463. — Galadium poeeile Schott, Melet. L (1832) 18, Syn. (1856) 52, Prodr. (1860)
171; Kunth, En. HL (18 41) 43; Peyritsch, Aroideae Maximilianae (1879) 39, t. 28. —
G. pallidinermum Hort. Lauche. — Foliorum petioli rubro-fusci vel dense striato-
variegati, lamina saturate viridis, costis et nervis I. pallidioribus interdum albescentibus
exceptis, in petioli pelta macula punicea notata, in sinu saepe anguste purpureo-
m argin ata.
Südbrasilianische Provinz: Bahia (Erzherzog Maximilian).
Var. ■/./.. argyrospilum (Lem.) Engl, in Fl. bras. 1. c. 164 et in DC. Mon. Phan.
1. c. 463. — G. argyrospilum Lem. in 111. bort. V. (1858) 59. — Foliorum petioli griseo-
rosei, parce striolati, lamina pulcherrime viridis, medio macula coccinea, inter nervös I.
maculis parvis albis numerosis notata.
Hylaea: Para (Barraquin); Amazonas, Belem am Juruä Miry (Ule, Herb. bras.
n. 5780 — Herb. Berlin).
Subäquatoriale andine Provinz: zwischen Honda und Bogota (Stübel n. 92a —
Herb. Berlin).
Var. IL Kochii Engl, in Fl. bras. 1. c. 164 et in DC. Mon. Phan. 1. c. 463. —
G. Kochii Hort. Versch. — Foliorum lamina magis rotundata, saturate viridis, medio
inter costam atque marginem maculis parvis albis notata.
Var. f^ifi. macrophyllum (Lem.) Engl, in Fl. bras. 1. c. 165 et in DC. Mon.
Phan. 1. c. 463. — G. macrophyllum Lem. in 111. hört. IX. (1862) t. 316. — Petioli
virides, lamina saturate viridis, ubique macuHs numerosis, pai'vis, haud confluentibus
albis vel paullum roseis notata.
Nota. Huc quoque pertinet C. griseo-argenteiim Hort.
Hylaea: Para (Barraquin).
3*
86 A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
Var. vv. Laucheanum (C. Koch) Engl, in Fl. bras. 1. c, 165 et in DC. Mon.
Phan. 1. c. 463. — G. Laucheanum C. Koch in Wochenschr. 1. c. (1-861) 266. —
Lamina laete viridis, medio maculis albis notata.
Var. 1^. regale (Lern.) Engl, in Fl. bras. 1. c. 4 65 et in DC. Mon. Phan. 1. c.
464. — G. regale Lern, in Ulustr. hortic. IX. (1862) t. 316. — C. Wdgneri üort. —
Foliorum lamina sagittato-oblonga, viridis hinc inde vel fere ubique maculis albidis saepe
confluentibus magnitudine variantibus saepe conspersa.
Var. 00. Devosianum (Lern.) Engl, in Fl. bras. 1. c. 165 et in DC. Mon. Phan.
1. c. 364. — C. Devosianum Lern, in 111. hört. IX. (1862) t. 322, f. 1. — Petioli virides,
lamina laete viridis, inter costas atque nervös I. albidos maculis parvis irregularibus
albis sparsis atque in sinu linea coccinea angusta notata.
Nota. Huc quoque pertinent C. Wallisi Hort, et G. Ottonis Hort., quae transitum ad se-
quens efformant.
Hylaea: Para (Barraquin, Wallis).
Var. TiJt. mirabile (Lern.) Engl, in Fl. bras. 1. c. 1 65 et in DC. Mon. Phan. 1. c.
364. — G. mirabile Lern, in 111. hört. X. (1863) t. 354. — Petioli virides, lamina laete
viridis inter costas et nervös 1. pallide virides maculis majoribus atque minoribus,
irregularibus, albis dense obsita,
Hjlaea: Para (Barraquin).
Var. QQ. roseo-maculatum Engl. — Petioli rubescentes, lamina ex toto viridis,
ubique inter nervös et costas maculis parvis roseis notata.
Westindische Provinz. — Dominica: Bergwiesen (P. Duss n. 516).
Venezuela: an der Grenze gegen Brasilien, am Rio Fewehe (Th. Koch-Grün-
berg — Herb. Berlin).
Var. aa. Houbyanum (Hort.) Engl, in Fl. bras. I.e. 165 et in DC. Mon. Phan.
1. c, 364. — G. Houbyanum Hort. — Petioli subtus sordide virides, supra rubicundi,
lamina laete viridis inter costas atque nervös 1. pallidos maculis magnis atque parvis
puniceis, supra petioli insertionem macula punicea notata atque in toto margine linea
pallide punicea instructa.
In Kultur.
Var. TV. pictum Kunth, Enum. III. (I84l) 42; Engl, in Fl. bras. 1. c. 165 et
in DC. Mon. Phan. 1. c. 36 4. — G. pictum DC. in IV. note sur les pl. d. jard. d.
Geneve p. 38; Schott, Syn. (1856) 53, Prodr. (1860) 169. — Petioli viridescenles,
subtus variegati, lamina tenuis ex glauco virescens, maculis maximis valde irregularibus
saepe confluentibus, pallide flaventibus subdiaphanis notata, lobis posticis interdum tan-
tum ad quintam partem usque connatis.
12. C. pictaratnm C. Koch in Wochenschr. für Gärtnerei u. Pflanzenkunde (1862)
135; Schott, Syn. (1856) 54, Prodr. 173; Engl, in Fl. bras. III. 2. (1878) 185 et
in DC. Mon. Phan. II. (1879) 4ft5. — Rhizoma sphaericum tuberculosum. Foliorum
petioli laeves, virides, inferne variegati, elongati, lamina supra varie colorata, subtus
pallida, ex sagittato lanceolata, apice cuspidata atqüe submucronata, lobo antico fere
triangulari, oblongo- vel ovato-lanceolato, quam poslici vix dimidio longiore, lobis posticis
lanceolatis, subacutatis extrorsis ad quartam vel quintam vel sextam partem usque,
rarius magis connatis, reliqua parte sinu subtriangulari disjunctis, nervis lateralibus I.
utrinque 4 — 7 erecto-patentibus vel patentibus, nervum collectivum a margine sub-
remotum componentibus. Pedunculus variegatus. Spathae tubus ovoideus extus viridis,
intus excepto fundo atropurpureo flavo-virens, lamina quam tubus sesquilongior alba,
leviter flavo-viridula, cuspidato-apiculata. Spadicis duplum tubi aequantis, brevissime
stipitati inflorescentia feminea ovoidea, quam mascula sterilis brevior, mascula fertilis
clavata, apice subacuta. Ovaria viridula, stigmate lato flavo coronata. Sjnandria albida.
Nota. Haec species simili modo variat, quo formae numerosae Caladit bicolor oriuntur.
Ut in illa .specie, etiara in hac foliorum petioli plus minusve variegati atque lamina lobis magis
elongatis vel abbreviatis, viridis hinc illinc chlorophyllo destituta, maculis diaphanis plus minusve
extensis oecurrit. Rhizomatis forma in omnibus varietatibus eadem observalur. .
Caladium. 37
Var. a. porphyroneuron (C. Koch) Engl, in Fl. bras. III. 2. (<878) <86 et in
DC. Mon. Phan. II. (1879) i65. — C. 'porphyroneuron C. Koch in Wochenschr. f.
Gärtn. (1861) 8. — G. cupreum hört. Paraens. ex Lern, in 111. hört. VIII. (1861) t. 291
nee C. Koch. — Älocasia porphyroneura Lern. 1. c. — Petioli pallide rufescentes, sor-
dide violaceo-variegati, lamina latiuscule hastato-sagittata, sordide pallide viridis, ad
nervös paullum rubens, opaca, lobis posticis ad Y«— Va connalis.
Hylaea. — Peru: Prov. Maynas, bei Yurimaguas (Poeppig n. 2286 — Kais. Hof-
mus. Wien).
Zuerst in den Gärten von Para kultiviert, später in Europa eingeführt.
Var. ß. elegans Engl, in Fl. bras. 1. c. 186 et in DC. Mon. Phan. 1. c. 465. —
Petioli rosei, basi viridescentes, variegati, lamina angustius hastato-sagittata, leviter supra
lobos contracta, supra saturate viridis, juxta costas atque nervös laterales I. late rubi-
cunda vel punicea, lobis posticis ad quintam partem usque connatis.
In Kultur.
Var. y. Lemaireanum (Barraquin) Engl, in Fl. bras. 1. c. 186 et in DC. Mon.
Phan. 1. c. 466. — C. Lemaireanum Barraquin in III. bort. IX. (I8ß2) t. 3H. — G.
picturatum d. albinervium et f. viridissimum C. Koch in Wochenschrift (1862) 135. —
Foliorum lamina saturate viridis, coslis atque nervis I. pallide viridibus vel albis.
Nota. Foliorum forma a priore omnino non difl'ert.
Var. d. Troubetzkoyi (Chantin) Engl, in Fl. bras. 1. c. 186 et in DC. Mon. Phan.
I. c. 466. — C. Troubetzkoyi Chantin in Fl. des serr. 2. ser. III. (1858) t. 1379. —
G. picturatum Schott, Prodr. 173. — G. Appunianum Hort, (forma macuiis albenti-
bus). — Foliorum petioli rubicundi, variegati, lamina angustius hastato-sagittata, leviter
supra lobos contracta, supra saturate viridis, juxta costas atque nervös I. late pallide
rubicunda atque hinc illinc macuiis diaphanis, parvis, albidis vel roseis notata.
Hjlaea: Peru; wird in der Gegend von Maynas von den Eingeborenen kultiviert.
Var. €. Osyanum C. Koch 1. c. 135; Engl, in Fl. bras. 1. c. 186 et in DC. Mon.
Phan. 1. c. 4 66. — Foliorum lamina juxta costas atque nervös I. alba, inter nervös
macuiis purpureis notata.
Var. C albostriatulum C. Koch 1. c. 135; Engl, in Fl. bras. 1. c. 187 et in DC.
Mon. Phan. 1. c. 466. — Foliorum lamina juxta costas atque nervös I. ex viridi albes-
cens, inter nervös ubique albostriolata atque punctata.
Var. r]. adamantinum (L. Lind. Engl. — G. adamantinum L. Linden in Illustr.
hortic. (1890) 71, 532. — Foliorum petioli roseo-cinerei lineatim viridi-brunneo-striati,
lamina secundum costam medianam dense albido-punctata atque apicem versus fere
omnino punctata.
Var. ^. sagittatum (L. Lind, et Rodig.) Engl. — G. sagittatum L. Lind, et
Rodig. in Illustr. hortic. (1890) 101, t. 538. — Foliorum lamina elongato-sagittata
perangusta (lobo antico circ. 1,5 dm longo 3 — 4 cm lato) secundum costas 'et nervös
laterales irregulariter rubro-picta.
Var. L. hastatum (Lem.) Engl, in Fl. bras. L c. 187 et in DG. Mon. Phan. 1. c.
466. — G. hastatum Lem. in 111. hört. V. (1858) 61. — Foliorum petioli longi^ robusti,
albidi, violaceo-variegati, lamina hastato-sagiltata, leviter supra lobos contracta, sordide
pallide viridis, macuiis diaphanis valde irregularibus hinc illinc notata, in sinus fundo
coccineo-marginata, lobis posticis ad quartam partem usque conqatis.
Nota. Haec varietas foliorum forma atque magniludine maxiaie ad varietatem a. por-
phyxoneuron accedit.
Hylaea: Para (Barraquin).
Var. X. Belleymei (Hort. Chantin) Engl, in Fl. bras. 1. c. 187, t. 42 et in DC.
Mon. Phan. 1. c. 466. — G Belleymei Hort. Chantin ex Lem. in 111. bort. VIL (1860)
t. 252; Fl. des serres 2. ser. Xlll. (1858) t. 137"!. — Foliorum petioli subtus violas-
centes atque variegati, supra viridescentes, lamina tenuis hastato-sagittata, costis, nervis
atque venis viridibus cxceptis pellucida, alba, prope mnrginem viridis maculisque parvis
38 A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
albis notata, lobis posticis ad quintam, rarius ad quartam vel tertiam partem usque
connatis.
Hylaea: Para (Barraquin).
iZ. C. medio-radiatum L. Lind, et Rodig. in Illustr. hortic. (1890) 5<, t. 528. —
Foliorum pelioli brunneo-marmorati circ. 2 — 3 dm longi, lamina oblongo-sagiltata, bre-
viter sinuata, lobis posticis subintrorsis , intense viridis, secus costam mediam et
costas posticas pulcherrime argentea, circ. 1,5 dm longa, ad petioli insertionem 6 —
7 cm lala.
Subandine Provinz: Colombia (nach L. Linden).
U. C. Humboldtii Schott in Österr. Bot. Wochenbl. (<8S4) 4<7, Syn. (<856)
54, Prodr. (1860) «74; Engl, in Fl. bras. lU. 2. (1878) 18 7, et in DC. Mon. Phan.
1. c. 467. — G. argyrites Lern, in 111. hortic. V. (185h) t. 185, f. 3, Fl. des serres 2. ser.
in. t. 1345. — C. lilliputiense Rodig. in Illustr. hortic. XLII. (1895) t. 47, p. 363. —
Foliorum petioli tenues, variegati, quam lamina duplo triplove longiores, vagina tenui atque
angusta instructi, lamina secus costam et nervös I. atque juxta marginem viridis, inter
nervös I. maculis diaphanis albis' magnis atque ubique minoribus notata, ovato-oblonga
vel oblonga, breviter atque acutissime acuminata, lobo antico oblongo-ovato, linea ex-
trorsum curvata angustata, lobis posticis subduplo brevioribus, oblongo- vel ovato-tri-
angularibus obtusis, ad tertiam partem usque connatis, sinu subtriangulari obtusato
disjunctis, nervis I. lobi antici 3 — 4, nervo coUectivo intimo a margine remoto con-
junctis.
Nota. Verisimiliter Status junior Caladii pieturati var. Belleymii\
Hylaea: Prov. do Alto Amazonas bei San Carlos (A. v. Humboldt); Prov. Para
(Barraquin).
Huc pertinere videtur:
Var, myriostigma (C. Koch) Engl, in DC. Mon. Phan. I. c. 468. — G. myrio-
sUgma C. Koch in Wochenschr. f. Gärtn. (1862) 135. — Foliorum lamina ubique
maculis albis parvis notata.
15. C. macrotites Schott in Österr. Bot. Wochenbl. (1855) 20, Syn. Ar. 54,
Prodr. 174; Engl, in Fl. Bras. 1. c. 187, in DC. Mon. Phan. II. (1879) 467. — Folio-
rum petioli ienues teretes laeves^ 2,5 — 3 dm longi, 1,5 — 2 mm crassi, vagina 5—6 cm
longa, angusta instructi, lamina subhastato-sagittala, partitionibus omnlbus elongato-tri-
angulari-lanceolatis, acuminatis, posticis anticae aequilongis vel eam paullo superantibus,
(circ. 1 dm longis), imo tantum connatis, sinu lato triangulari sejunctis, antica basi
2,5 — 3 cm lata, posterioribus paulo angustioribus. Pedunculus 3 dm longus tenuis.
Spathae tubus ovoideus 4 cm longus, lamina oblongo-ovata acuminata, 4 — 5 cm longa,
3 — 4 cm lata, albida. Spadicis pars feminea 2 cm longa, mascula 4 cm longa, 4 —
5 mm crassa, in sterilem gradatim attenuata.
Hylaea: Prov. do Alto Amazonas, bei Maypures, an feuchten Plätzen (A. v. Hum-
boldt — Herb. Berlin).
16. C. angustilobum Engl, in Engler's Bot. Jahrb. XXXVII. (1905) 136. — Tuber
gk)bosum, usque 4 cm diametiens. Foliorum petiolus breviter vaginatus quam lamina
plus duplo longior, vix 2 mm crassus, lamina crassiuscula, coerulescenti-viridis anguste
sagittata, 1 — 2 dm longa, partitionibus posticis anguste linearibus ima basi cohae-
rentibus, anticae aequiloqgis vel paullo brevioribus, acutis vel obtusis folii majoris 1 dm
longis, 1 cm latis, partitione antica elongato-triangulari 1,2 dm longa, 1,6 — 2 cm lata
apiculata. Pedunculus 2 — 3 dm longus. Spatha 5 — 6 cm longa, breviter acuminata,
medio leviter constricta. Spadicis inflorescentia feminea circ. 1 cm longa, 5 mm crassa,
sterilis 1 cm longa, mascula fertilis claviformis 4 cm longa, medio 5 mm crassa, obtusa.
Flores masculi 4-andri. — Fig. S J, K.
Sübäquatoriale andine Provinz: Colombia, auf den Savanen am Rio Meta
bei Orocue (F. C. Lehmann n. 884i — blühend im Juli 1897 — Herb. Berlin).
Caladium 39
Galadia ab auctoribus proposita ex genere excludenda.
C. aculeatum G. F. Mey. Prim. Fl. Essequ. = Montrichardia arborescens (L.) Schott.
(4818) 274
C. arborescens Vent. Jard. Gels. (1800) 30 = Montrichardia arborescens (L.) Schott.
C. arboreum, Hort. = Syngonium Velloxianum Schott.
G. arboreum Humb. Bonpl. Kunth, Nov. gen. = Montrichardia arborescens (L.) Schott.
(1815) 80
G. auritum Vent. Jard. Gels. (1800) 30 = Syngonium auritum (L.) Schott.
C. brasiliense Desf. Cat. pl. Hort. Paris ed. 3. = Xanthosoma brasiliense (Desf.) Engl.
(1829) 386
G. colocasioides Brongn. in Nouv. Ann. Mus. = Öolocasia antiquorum Schott.
Par. III. (1834) 156
G. crassipes Hort, ex Engl, in DG. Mon. = Philodendron Martianum Engl.
Phan. IL (1879) 369
G. cupreum G. Koch et Bouche in Ind. sem. = Alocasia cuprea G. Koch.
Hort. Berol. (1854) App. p. 6
G. esculentum Vent. Jard. Gels. (1800) 30 = Golocasia antiquorum Schott.
G. fragrantissimum Hook, in Bot. Mag. = Philodendron fragrantissimum (Hook.)
(18.i5) t. 3314 Kunth
G. giganteum Blume, Gat. Hort. Buitenz. = Golocasia indica (Lour.) Hassk.
(1823) 103
C. glyeyrrhiztwi Fräser in Hook. Bot. Mise. = Golocasia antiquorum^ Schott.
I. (1830) 259
G. grandifolium Hook, in Bot. Mag. (1835) = Philodendron grandifolium (Jaicq.) Schott
t. 3345 var. Hookeri (Schott) Engl.
G. grandifolium WiM. Spec. IV, (1805) 490 = Philodendron grandifolium {Jacq.) Schott.
G. helleborifoliumW ent. Jard. Gels. (1800) 30 = Xanthosoma hellborifolium [iacq.) Schott.
G. heterophyllum Presl, Reliqu, Haenk. II. == Alocasia heterophylla (Presl) Merrill.
(1835) 148
C. lacerum Willd. Spec. IV. (1805) 491 = Philodendron lacerum (Jacq.) Schott.
G. lividum Lodd. Bot. Gab. (1829) t. 1590 = Staurostigmaconcinnum [Schott) C.Koch.
G. luridum Kunth, Enum. III. (1841) ^0 = Staurostigmaconcinnum, [Schott) C.Koch.
G. macropus Hort, ex Kunth, Enum. III. =^ Philodendron Martianum Engl.
(1841) 47
G. maculatum Lodd. Bot. Gab. (1822) t. 608 = Dieffenbachia seguina (L.) Schott.
G. metallicum Hamb. Gart. Blumenzeitg. = Alocasia cu/prea G. Koch.
(1850 517
G. metallicum Hort, ex Engl, in DG. Mon. = Alocasia indica (Roxb.) Schott var. ?ne-
Phan. n. (1879) 502 tallica Schott.
G. muricatum Willd. Herb. n. 17741 = Philodendron muricatum [W\\\^.) Schott.
G. nymphaeifolium Vent. Jard. Gels. (1880) = Golocasia antiquorum Schott.
t. 30
G. ovatum Vent. Jard. Gels. (1800) 30 ^ Lagenandra ovata (L.) Thwaites.
C. pedatum Hook. Exot. Fl. (1823 — i 831 i) = Philodendron laciniatum, (VeU.) Engl.
t. 206
G. petiolatum Hook. Bot. Mag. [\SiO)t. ZI i8 = Anchomanes difformis (Blume) Engl.
var. Hookeri (Kunth) Engl.
G. pictum Lodd. Bot. Gab. (1822) t. 608 = Dieffenbachia picta (Lodd.) Schott.
G. plumbeum G. Koch, Berl. AUg. Garten- = Alocasia indica (Roxb.) Schott var. me-
zeitg. (1857) 136 tallica Schott.
G. pumilum D. Don, Prodr. FI. nepal. (1825) = Oonatanthu^s sarmentosus Klotzsch.
G. sagittifolium Vent. Hort. Gels. (1800) 30 = Xanthosoma aagittifolium (L.) Schott.
40 A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
G. scandem Willd. Spec. IV. 2. (1805) 489 = Culcasia scandens (Willd.) P. Beauv.
G. seguinum Vent. Hort. Gels (4 800) 30 = Dieffenbachia seguina (L.) Schott.
G. Simplex Blume, Cat. Hort. Buitenzorg = Aglaonema simplex Blume.
(4823) 403
?C. trifoHatum Desf. Cat, ed. 3. (1829) 386 = Phüodendron tripartitum (Jacq.) Schott.
G. tripartitum Willd. Sp. IV. (4 805) 49 4 = Philodendron tripartitum [i^c(\.) SchoM.
G. Veitchii Lindl. in Gardn. Ghron. (4 859) = Alocasia cuprea C. Koch.
740
G. virginicum Hook. Exot. Fl. (4 827) t. 4 82 = Peltandra virginica (L.) Kunth.
G. xamiifolium Lodd. Bot. Gab. (4 82 8) = Zamioculcas zamiifolia (Lodd.) Engl.
t. 4408
67. iphyllamm S. Moore. (Auetore A. Engler.)
Aphyllarum*) Spencer Le Moore in Transact Linn. Soc. 2. ser. IV. (4 895) 504,
t. 35, f. 4 — 4 2; Engl, in Engler-Prantl, Pflzfam. Nachtr. (4 897) 60.
Flores unisexuales nudi. Flores masculi 3 — 4-andri; stamina in sjnandrium
truncatum pentagonum vel hexagonum connata, connectivo vertice piano, Ihecis con-
nectivo appositis inaequilongis, rimula brevi apicali aperientibus, pollen in farciminulis
emittentibus. Flores masculi abortivi: staminodia in sjnandrodia depresso-obpyrami-
data, vertice truncata connata. Flores feminei : Ovarium bilateraliter compressum, bi-
loculare, stigmate sessili late truncato incrassalo obscure lobato coronatum; Ovulum in
quovis loculo unicum, paene e basi dissepimenti ortum, erectum, funiculo brevi insidens,
raphe dorsali et micropyle infera; stilus nullus; stigma lalum depressum. — Herba
tuberosa, tubere post inflorescentiam cataphylla et folia (nondum cognita) emittente.
Pedunculi solitarii, longiusculi. Spathae tubus convolutus, fauce leviter constrictus,
lamina erecta cymbiformis subcucullala. Spadicis quam spatha brevioris vix stipitali,
dorso ad mediara partis femineae spathae adnati inflorescentia feminea oblonga quam
mascula sterilis tenuiter cylindroidea fere duplo brevior, mascula fertilis cylindroidea
femineae aequicrassa eaque duplo longior.
A. tuberosam S. Moore 1. c. — Tuber parvum 3 cm longum, 2 cm crassura.
Pedunculus circ. 4 dm altus; spathae tubus subovoideus, basi subacutus circ. 2 — 3 cm
longus, 4 ,7 cm diametiens, virescens, lamina vix usque ad 4 cm longa, apice acutius-
cula, lactea, explanata vix 3 cm lata. Spadicis stipile 3 mm tantum longa instructi
inflorescentia feminea 4 cm, mascula sterilis 4,8 cm, mascula ferlilis 2 cm longa, 5 mm
crassa. Synandria 4,5 mm longa et crassa vel crassiora. Pistillorum ovarium com-
pressum, 4 mm longum, 0,7 mm crassum, stigma circ. 4 mm diametiens.
Südbrasilianische Provinz: Mittleres Matto Grosso, bei Santa Gruz (S. Moore
n. 678 — blühend im November).
68. GhlorOSpatha Engl. (Auetore A. Engler.)
Ghlorospatha**) Engl, in Gartenflora XXVII. (4 878) 97, t. 933, in DG. Mon. Phan.
II. (4 879) 487, et in Engler-Prantl, Pflzfam. II. 3. (4 887) 4 40; Baill. Hist. pl. XlII.
(4894) 479.
Flores unisexuales nudi. Flores masculi: stamina 3 — 5 in synandrium truncato-
obpyramidatum, vertice planiusculum 3 — 5-gonum connata; antherae connectivo crasso
appositae, ad synandrii basin usque productae, thecis oblongis sub vertice connectivi
rimula brevi aperientibus et pollen in farciminulis emittentibus. Flores masculi steriles :
staminodia 3 — 4 breviter obturbinata a medio libera vel in synandrodium 3 — 4-lobum
connata. Flores feminei: Ovaria libera brevia, semi-ovoidea vel subhemisphaerica, sub-
2- — 3-locularia; ovula anatropa in loculis plura placentis parietalibus centrum fere
*) Compositum ex otg)vXXoy = efoliatum et agoy (Arum).
**) xXoQoe = viridis, anäd-ij = spatha.
Chlorospatha, Xanthosoma. 41
attingentibus funiculis patentibus biseriatim affixa, micropyle fundum loculi spectante.
Stigma discoideum suborbiculare, sessile, ultra ovarii marginem haud exsertum. — Herba
novo-granatensis lactescens, rhizomate tuberöse. Foliorum petioli teretes inferne vaginati,
variegati ; lamina pedatisecta, nervis lateralibus I. segmentorum paucis nervum collectivum
a margine distantem atque alterum margini approximatum constituentibus nervis late-
ralibus II. inter costara atque nervum collectivum transversis, tenuioribus. Pedunculi
plures, petiolo breviores. Spathae tubus elongatus a lamina lanceolata, apicem versus
compressa vix distinctus, supra haud constrictus, convolulus, ante foecundationem clausus,
Spadicis quam spatlia brevioris, slipite dorso spathae adnato suffulti, pars feminea laxi-
flora; pistillis irregulariter dispositis vel verticillos 4 — 5 remotiusculos formantibus,
mascula sterilis pauci (5 — 8)- et laxiflora, floribus saepe verticillos 2 remotos con-
stituentibus, mascula fertilis densiflora, conoidea.
C. Kolbii Engl. I. c. U1. — Cataphjlla 0,5—1 dm longa, 1 — 1,5 cm lata,
rosea. Foliorum petioli brunneo- et vidaceo-variegati, 3 dm longi, inferne 4 — 5 mm
crassi, ad ^3 longiludinis usque vaginati, lamina supra laete viridis, scabra, subholo-
sericea, subtus pallida, 7 — 9-pedatisecta, segmentis oblongo-ellipticis acutis, basi diachj-
mate tenui cohaerentibus, intermedio 8 — 10 cm longo, 3 cm lato excepto inaequilate-
ralibus, gradatim brevioribus, extimis vicinis duplo triplove brevioribus, omnibus margine
crispato-undulalis, coslis in sinu denudatis. Pedunculi tenues ultra "vaginam paullum
exserti, circ. 1,5 dm longi. Spathae circ. 7 — 8 cm longae tubus 4 mm amplus, lamina
3 — 4 mm longa. Spadicis stipite 1,5 cm longo, 1,5 mm crasso, dorso spathae adnato
suffulti pars feminea 2 cm, mascula sterilis 1 cm, mascula fertilis 3 cm longa. Pistilla
1,5 mm longa et crassa. Staminodia 1 mm longa. Synandria 1,5 mm longa, vertice
1,5 mm diametientia. — Fig. 7.
Subandine Provinz. — Columbia (Wallis). — Wurde 1879 im botanischen
Garten zu München kultiviert, seitdem verschwunden.
69. Xanthosoma Schott emend. Engl. (Auctore A. Engler.)
Xanthosoma*) Schott, emend. Engl, in Fl. bras. III. 2. (1878) 188, in DC. Mon.
Phan. II. (1879) 468 et in Engl.-Prantl, Pflzfam. II. 3. (1887) 140; Benth. et Hook. f.
Gen. (1883) 977; Hemsl. Biol. centr.-am. III. (1882 — 1886) 418, 419; Baill. Hist.
pl. XIII. i189'4) 478. — Xanthosoma Schott, Melet. I. (1832) 19, Syn. (1856) 56, Gen.
Ar. (I8Ö9) t. 46, Prodr. (1860) 179; Endl. Gen. (1837) 237 n. 1686; Kunth, En.
III. (1841) 44; Griseb. Fl. Brit. W. Ind. Isl. (1864) 511. — Acontias Schoil, Melet. I.
(1832) 19, Syn. 64, Gen. Ar. 47, Prodr. 191; Endl. Gen. (1837) 237 n. 1687; Kunth,
En. III. 45; Griseb. 1. c. — Phyllotaenium Andre in Illustr. hortic. XIX. (1872) 3,
t. 88. — Ari et Caladii spec. Auct.
Flores unisexuales, nudi. Flores masculi fertiles: stamina 4 — 5 — 6 in synandrium
truncato-obpyramidatum, vertice planiusculum, subpentagonum vel hexagonum connata,
ar.therae connectivo crasso appositae, ad synandrii basin usque productae, thecis ob-
verse oblongo-triangularibus vel oblongis sub vertice conneclivi rimula brevi aperientibus
et pollen in farciminulis emittentibus. Flores masculi steriles: synandrodia obpyrami-
data, vertice truncata, lateraliter compressa. Flores feminei: Ovaria ovoidea, slilis in-
crassatis annuliformibus cohaerentia, 2 — 3 — 4-locularia; ovula anatropa (nonnulla intei'-
dum hemianatropa), in loculis plura placentis in centro sese attingentibus funiculis
longiusculis patentibus biseriatim affixa, erecta, micropyle fundum loculi spectante;
Stigma discoideum vel hemisphaerico-discoideum, 3 — 4-lobum, flavum, glutinosum, stilo
annuliformi lateraliter ultra ovarium exserto cinctum. Baccae cylindroideae, stigmate
impresso coronatae, 3 — 4 loculares, loculis polyspermis. Semina ovoidea funiculo bre-
viore suffulta, raphe incrassata, integumento exteriore diaphano, testa acietata sulcata;
*) ^uv&os = flavus et aw^a« = corpus, quia corpus internum caudicis (e. gr. in X. Jae-
quinii) flavescit.
42 A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
albumen copiosum; embryo axilis albumini subaequilongus. — Herbae Americae australis
et centralis lactescentes, rhizomate crasso interdum in caudicem elatum producto vel
tuberosae. Foliorum petioli longi, crassiusculi, teretiusculi, interdum apice supra planius-
culi virides vel colorati, inferne vaginati, lamina aut sagittata, aut hastata, aut 3- vel
pedatisecta, nervis lateralibus I. loborum vel segmentorum patentibus in nervum col-
lectivum conjunctis, nervis lateralibus II. saepe nervum coUectivum inter nervös I. con-
stituentibus ; costis posticis in sinu saepe denudatis. Pedunculi solitarii vel plures, raro
elongati. Spathae tubus ovoideus vel oblongus, firmus, convolutus, vegeto-persistens,
fauce constrictus, lamina oblongo-cymbiformis vel oblongo-lanceolata. Spadix spatha
brevior; pars feminea cylindroidea, sursum angustata, dense multiflora, saepe antice
quam dorso longior, mascula sterilis, quam feminea sesqui- vel duplo longior, basi
saepe crassiore cum feminea contigua, sursum angustata, pars mascula fertilis crasse
cylindroidea, apice paullum angustata, quam feminea duplo vel magis longior.
Dispositio specierum.
A. Stigma depressum leviter lobatum. Foliorum lamina
sagittata nervo coUectivo ubique a margine aeque di-
stante Sect. i . Euxanthosoma.
a. Caudex crassus epigaeus, interdum arborescens.
a. Laminae costae posticae in sinu haud vel vix denu-
datae.
I. Foliorum lamina viridis, vix pruinosa.
1. Lamina elongato-sagittata, lobo antico ob-
longo-subtriangulari i. X. daguense.
2. Lamina sagittata, lobo antico late semi-
ovato 2. X. sagittifolium.
11. Foliorum lamina db pruinosa. Spathae tubus
viridis, lamina ovalo-lanceolata vel subovata.
\. Spathae lamina alba. Foliorum lobus anti-
cus nervis lateralibus L utrinque 8 — 9 in-
structus Z. X. robusium.
2. Spathae lamina rosea. Foliorum lobus anti-
cus nervis lateralibus I. utrinque 6 — 7 in-
structus 4. X roseum.
ß. Laminae costae posticae in sinu denudatae.
I. Laminae lobi postici retrorsi. Spathae tubus
viridis 5. X Jacguinii.
n. Laminae lobi postici extrorsi. Spathae tubus
dorso viridis, ceterum glauco-purpureus . . . 6. X Maximiliani.
b. Caudex hypogaeus tuberosus.
a. Costae posticae in sinu haud denudatae vel bre-
vissime denudatae, at tunc spatha viridis.
L Folii lobi postici subtriangulares. Spathae lamina
albo-sulphurea 7. X. violaceum (stirps
magis juvencula).
II. Folii lobi postici subrhomboidei vel semiovati ob-
tusi. Spathae lamina sordide viridis .... 8. X. atromrens.
ß. Costae posticae in sinu breviter vel longius denu-
datae.
I. Lamina glabra.
1. Costae posticae in stirpis adultae foliis tan-
tum denudatae 7. X. violaceum (stirps
maxima adulla).
Xanthosoma. 43
2- Costae posticae etiam in stirpis juvenculae
foliis in sinu breviter, haud ultra \ cm de-
nudatae.
* Spadix sursum altenuatus. Spathae lamina
oblongo-lanceolata.
■\- F'oliorum laminae lobi postici retrorsi . 9. X. inafaffa.
ff Foliorum laminae lobi postici subextrorsi.
Spatha ignota itaque locus hie dubius. 10. X. caracu.
** Spadix obtusus. Spathae lamina ovata . \\. X. belopliylhim.
3. Costae posticae in stirpis juvenculae et adultae
foliis in sinu 2 cm et ultra denudatae
* Foliorum lobi postici quam anticus plus
duplo breviores.
f Lobi postici apiculo prominente in-
structi 12. -X". brevispathaceuni.
ff Lobi postici rotundati 13. X. ohtusilobum.
** Foliorum lobi postici quam anticus \ ^j^-
plo breviores \k. X. Hylaeae.
IL Lamina zb puberula.
1 . Foliorum lobi postici semiorbiculares.
* Lobus anticus nervis lateralibus I. utrinque
10—12 instructus 1ö. X pubescens.
** Lobus anticus oblongus nervis lateralibus
I. utrinque circ. 1 8 arcuatim patentibus
instructus \6. X. Buchtienii.
2. Foliorum lobi postici semiovati sinu parabollco
sejuncti. Lobus anticus nervös lateralibus L
paucis instructi.
* Lobus anticus quam lobi postici 2^/2 —
3-plo longior, nervis lateralibus L utrin-
que 5 \1. X. pilosum.
** Lobus anticus quam lobi postici 2-plo
longior, nervis lateralibus I. utrinque 3 — 4. 18. X. Kerberi.
3. Foliorum lobi postici deltoidei vel trianguläres,
sinu lato sejuncti.
* Lobi postici quam anticus 4 — 5-plo bre-
viores 19. X Holtonimmm.
** Lobi postici quam anticus i — 2^/2-plo bre-
viores 2 0. A'. mexicanum.
Species hujus sectionis omnino dubia . X. nmcronatum.
iJ. Stigma hemisphaerico-discoideum. Foliorum lamina sagit-
tata vel pedatisecta, nervo collectivo hinc margini paul-
lum approximalo, illinc a margine longius remoto. . . Sect. 2. Acontias,
a. Foliorum lamina sagittata, lobis posticis quam anticus
4 — 6-plo brevioribus.
a. Foliorum lamina ex panduriformi sagittata . . . 2 1 . X. Riedelianion.
ß. Foliorum lamina sagittato-ovata vel sagittato-ob-
longa.
I. Laminae lobi postici retrorsi costis posticis in
sinu breviter denudatis.
1 . Spathae tubus circ. 3 cm longus , lamina
5 cm longa 22. X. striolatum.
2. Spathae tubus circ. 6 cm longus, lamina 1 dm
longa 2 3. X Eggersii.
44 A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
II. LamiDae lobi postici exirorsi.
i. Spadicis inflorescentia mascula spathae lami-
nam aequans vel superans. Costae posticae
in sinu haud denudalae.
* Foliorum lamina omnino glabra, maculis
albidis conspurcata ti. X. conspureatuni.
** Foliorum lamina costis sparse breviter
brunneo-pilosa, costis et nervis lateralibus
I. pallide taeniata tb. X. Lindenii.
2. Spadicis inflorescentia mascula spathae lami-
nam haud aequans. Costae posticae in sinu
breviter denudatae 26. Jf. yucatanense.
b. Foliorum lamina hastata 27. X. brasiliense.
c. Foliorum lamina profunde triloba cordato-hastata, lobis
posticis supra basin denudatam in auriculam excur-
rentibus 28. A'. auriculatum.
d. Foliorum lamina hastato-pedatiloba vel subpedatisecta.
a. Lobus anticus oblongus basin versus sensim aa-
gustatus 29. X. tarapotense.
ß. Lobus anticus ovatus basin versus magis con-
tractus 30. X. cubense.
e. Foliorum lamina tri- vel pedalisecta.
a. Foliorum stirpis adultae segmenta lateralia utrinque
{ — 3 inferne cohaerentia.
I. Lamina trisecta vel auriculato-5-secta.
\ . Laminae segmenta ovata 3 1 . X. plaiylobum.
2. Laminae segmenta ovato-lanceolata . . . . 32. X. mirabüe.
II. Lamina pedatisecta.
1 . Laminae segmenta lateralia extima lobo basi-
lari rotundato instructa 33. X. pedatymi.
2. Laminae segmenta lateralia extima latere ex-
teriore rotundata.
* Laminae segmenta ± late elliptica. Spathae
lamina quam tubus circ. duplo longior . 34. X. pentaphylluni.
** Laminae segmenta zt oblonga- elliptica.
Spathae lamina quam tubus circ. triplo
longior 35. X Hoffmannii.
ß. Foliorum stirpis adultae segmenta 5 — 9 — H — 13
basi distantia, oblonga vel oblongo-lanceolata.
I. Segmenta integra.
i. Segmenta 5 — 13 acuta, haud acuminata,
immaculata 36. X. helleborifolium.
2. Segmenta 7 — 13 acuminata, flavomaculata . 37. X. flavoniaculatum.
IL Segmenta H — <3 margine repanda 38. X. Pluynieri.
Sect. \. EuxanthoBoma Engl.
Euxanthosoma Engl, in DC. Mon. Phan. IL (18"9) 469 et in Engler-Pranll,
Pflzfam. 1. c; Benth. et Hook. f. Gen. (1883) 977. — Xanthosoma Schott, Melet. L
(1832) 19, Syn. (1856) 56, Gen. Ar. (1859) t. 46; Prodr. (l86o) 1^9; Endl. L c;
Kunlh 1. c. — Stigma depressum leviter lobatum. Laminae nervi laterales I. in nervum
collectivum a margine ubique aeque distantem conjuncti.
Nota. Hujus sectionis species plures foliii magnis instructae alimenti causa in America
tropica aliisque regionibus tropicis cultae difficile distinguuntur, imprimis in sicco. Synonymia
intricata, quum nonnulli autores stirpium juvencularum loliis tantum visis specios descripserunt
Xanthosoma. 45
In diagnosibus sequentibus stirpis adultao folia descrlpta sunt. Complures species in aestuariis
raro florent.
i. X. daguense Engl, in Engler's Bot. Jahrb. XXXVII. (1903) 137. — Caudex
carnosus usque 1,3 m altus, 5 cm crassus. Foliorum peliolus quam lamina longior,
ultra medium vaginatus, 2,5 — 3 dm longus, lamina crassiuscula, supra salurale viridis,
subtus pallida, elongato-sagittata, lobis posticis oblongo-deltoideis quam anticus oblongo-
sublriangularis "i^/^-plo brevioribus, apice subextrorsis, 7 — 9 cm longis, sinu oblongo-
triangulari sejunctis, valde inaequilateralibus, latere interiore angusto, latere exteriore
in lobum anticum 1,8 — 2 dm longum fere rectilinee transeunte, nervis lateralibus I. lobi
antici utrinque 5 — 6 leviter arcuatis, mediis atque superioribus adscendentibus in nervum
collectivum a margine 2 — 3 mm remotum conjunctis, nervis lateralibus II. et venis
densis subtus immersis. Pedunculus tenuis, circ. 8 cm longus. Spathae tubus oblongus,
4 cm longus, 1,5 cm amplus, viridis, lamina naviculiformis alba, circ. 6 cm longa. Spa-
dicis inflorescentia feminea circ. 1,5 cm longa, 6 mm crassa, sterilis e^ basi fere 1 cm
crassa lateraliter ultra femineam exserta conoidea, mascula fertilis 6 — 7 cm longa,
utrinque attenuata. Florum sterilium rudimenta inferiora crasse claviformia circ. 3 mm
longa. Synandrodia directione spadicis vertice valde elongata subhexagona, 2 — 3 mm
longa. Synandria vertice 1,5 mm diametientia.
Subäquatoriale andine Provinz: Colombia, Gauca, auf feuchtem fettem Lehm
am Rio Dagua, bis 300 m ü. M. (C. F. Lehmann n. 2757 — blühend im März 1883).
Nota. Sab eodem numero a cl. Lehmann missa sunt folia petiolo 6 dm longo suiTulta,
lamina elongalo-sagittata, fere 5 dm longa, 1,5 dm lata, lobis posticis 1,5 dm longis oblongis, sese
partim obtegentibus, nervis lateralibus I. lobi antici utrinque circ. 18 patentibus arcuatis. In-
certus sum, an re vera iiaec folia ad speciem supra descriptam pertineant.
2. X. sagittifolium (L.) Schott Meletem. I. (1832) 19, Syn. (1856), 56, Prodr.
(1860) 179; BoL Mag. t. 4989; Griseb. Fl. Brit. W. Ind. Isl. (186i) 511; Engl, in FL
bras. 1. c. 171, in DG. Mon. Phan. 1. c. 469. — Ärum amplis foliis, esculentum Plum,
Catal. pl. amer. (1703) 4. — A. acaule, foliis sagittatis, triangulis Burm. PI. amer. a
Plum. detect. (1755) t. 35. — Ä. sagittifolium [sagittaefolium] L. Sp. ed. 1. (1733) 966,
ed. 2. (1763) 1369 pr. p.; Desc. FL Antill. VIIL (1829) t. 533. — Ä. xanthorrhizon
Jacq. Hort. Vindob. IL il772) 73, t. 157; Hort. Schoenbr. H. (1797) 32, t. 188. —
Xanthosoma xanthorrhixon C. Koch in Bonplandia IV. (1856) 4. — Caladium edule
G. F. W. Mey. Primit. Fl. Essequ. (1818) 272; Spreng. Syst. III. (1826) 771. — Xan-
thosoma edule (G. F. W. Mey.) Schott. Melet. I. (1832) 19, Prodr. (1860) 190; Engl, in
Fl. bras. 1. c. 190 et in DG. Mon. Phan. 1. c. 4 80. — Caladium xanthorrhizon Willd.
Spec. IV. (1 805) 490. — Caladium sagittaefolium (Vent.) Spreng. Syst. III. (1826) 771. —
C. utile Hort. — Xanthosoma utile G. Koch et Bouche in Ind. sem. Hort. Berol. 1854
App. p. 2. — Caudex stirpis juvenculae hypogaeus, stirpis adultae crassus erectus, usque
1 m et ultra longus. Foliorum petiolus usque 1 m longus, viridis cum lamina prui-
nosus, lamina late sagittato-ovata, 4 — 5 dm longa, paulo minus lata, lobo antico late
semiovato acuminato-apiculato quam lobi postici duplo longiore, lobis posticis subacutis
in stirpe adulta saepe paullum rotundatis at extrorsis latere interiore rotundatis, costis
posticis in sinu haud denudatis, nervis lateralibus I. lobi antici utrinque cc. 8 patentibus,
nervo collectivo a margine paullum remoto conjunctis. Pedunculus usque 2 dm longus,
1 cm crassus. Spathae tubus oblongo-ovoideus, virens, 6 — 7 cm longus, 3,5 — 4 cm
amplus, lamina virescenti-albida cum acumine 1,5 cm longo 1,5 dm longa, 5 — 6 cm
lata. Spadicis quam spatha multo brevioris pars feminea circ, 3 cm, mascula sterilis
3 — 4 cm, fertilis 5 — 6 cm longa, ovoidea. Ovaria ovoidea, albida, stigmate flavo coro-
nata. Synandrodia inferiora tenuiter clavata pistilla excedentia, albida 4 — 5 mm longa,
1 mm crassa, reliqua abbreviata, compressa, majuscula. Synandria albida vertice 1,5 mm
diametientia. — Fig. 9 A.
Westindische Provinz: Von Guba und Jamaika bis Barbados (Herb. Kew), Por-
torico, Bayamon (Stahl n. 583), St. Vincent (IL H. u. G. W. Smith n. 1959 —
Herb. Kew).
46
A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
Fig. 9. Xanthosoma. Folia. Ä X. sagittifolium (L.) Schott. B X. robusium Scholt. C X. ro-
seum Schott. D X. Jacquinii Schott (Habitus). E Ejusdem folium. F X. violaceum Schott,
stirps juvencula. 0 Idem, stirps adulta. H X. atrovirens C. Koch et Bouche. J X. mafaffa
Schott. K X. caracu C. Koch et Bouch6. L X. belophyllum (Willd.) Kunth. — Icon. origin. —
J. Pohl delin., A. Engler direxit.
Xanthosoma. 47
Im tropischen Amerika als Gemüsepflanze kultiviert, so auch in Guiana (Essequebo
— G. F. W. Meyer — Herb. Berlin).
3. X. robustum Schott in Österr. Bot. Wochenbl. III. (1853) 370, Syn. (1856) 58,
Prodr. (1860) 182; Engl, in Fl. bras. 1. c. 170 et in DC. Mon. Phan. 1. c. 474; Hemsl.
1. c. 419. — X. sagittifolium Hort. pr. p. — Caudex usque 1,75 m longus, 0,5 —
3,5 dm crassus (Kerber). Foliorum petioli 0,4 — 1,8 m longi, ad 1/3 vel 2/3 usque late va-
ginati, inferne usque \ dm superne usque 4 cm crassi lamina supra opaca subtus pallidior,
pruinosa, sagittato-ovata, 0,5 — 2 m longa atque 0,3 — 1,5 m lata, lobo antico 1,4 m
assequente, nervis lateralibus loborum posticorum latere exteriore 3 — 0, latere interiore
6 — 12, lobo antico semiovato breviter atque acutissime cuspidulato, lobis posticis dimidium
antici subaequantibus, subrhomboideis vel oblongis subacutis vel obtusis, costis posticis
angulo obtuso distantibus, nervis pallide viridibus, lateralibus I. validis in lobo antico
utrinque circ. 8 — 9 patentibus, supra immersis, nervis II, numerosis nervum coUectivum
inter nei'vos II. intermedium constituentibus atque nervis III. transversis Omnibus subtus
' prominulis, nervo coUectivo antemarginali interiore a margine remoto. Pedunculus { —
5 dm longus, 1,5 — 4 cm crassus, pauUum compressus. Spathae tubus 6 — 10 cm longus,
oblongo-ovoideus viridis, usque 6 cm amplus, lamina late ovato-Ianceolata acuta, extus
intusque albida. 1,5 — 2,5 dm longa, expansa 1 — 1,6 dm lata. Spadicis stipite 8 mm
longo suffulti circ. 1,8 — 3 dm longi inflorescentia feminea subconoidea 3 — 4,5 cm longa,
mascula sterilis albida 4 — 5 cm longa e basi \ — 2 cm crassa sursum attenuata, lutea,
mascula fertilis conoidea, albida circ. \ — 2 dm longa, medio 1,75 cm crassa, apicem
versus leviter attenuata. Ovarium ovoideum albidum, 4 — fi-loculare; stigma flavum,
serius olivaceum, demum nigrescens. Baccae oblongo-cylindricae, flaventes, 1 2 mm
longae, 5 mm crassae, loculis poljspermis. Semina ovoidea integumento exteriore dia-
phano, interiore acietato-sulcato. — Fig. 9Ä
Tropisches Zentralamerika. — Mexiko, an feuchten tonigen Plätzen bei der
Hacienda de Mirador (Liebmann); am Orizaba (Bourgeau, Comm. scientif. de Mex.
n. 2417); Fortin (Kerber n. 106 — Herb. Berlin — blüht im Februar). Ohne Standort
(Seier n. 560).
4. X. roseum Schott in Österr. Bot. Zeitschr. VIII. (1858) 178, Prodr. 180;
Engl, in DC. Mon. Phan. II. (1879) 475. — Caudex Foliorum petioli 4—5 dm
longi, ad dimidium usque vaginati, lamina sagittato-ovata, 4,5 — 5 dm longa, 3 dm lata,
lobo antico 3 dm assequente, semiovato, breviter atque acutissime cuspidulato, lobis
posticis dimidium antici subaequantibus, subrhomboideis obtusis, costis posticis angulo
90 — 100° distantibus in sinu haud denudatis, nervis lateralibus I. validis in lobo antico
utrinque 6 — 7 patentibus, nervo collectivo antemarginali interiore margini approximato.
Pedunculi 3 — 4 — 1 — 1,5 dm longi, 1 cm crassi. Spathae tubus 6 — 7 cm longus, 5 cm
amplus, ovoideus viridis, lamina fere duplo longior ovato-lanceolata acuta, extus viri-
descens vel albida, intus rosea vel albida, 12 cm longa, 7 — 8 cm lata. Spadicis sessilis
quam spatha paulo brevioris inflorescentia feminea breviter cylindroidea flava, 3 cm
longa, 1,75 cm crassa, inflorescentia mascula sterilis rosea aequilonga, inferne 2 cm
crassa, fertilis fere 1 dm longa, cylindroidea, supra tanlum attenuata, flava. Synan-
drodia rosea truncata, infima Ovaria paullo superantia. Ovaria quam in specie priore
breviora, flava. — Fig. 9 G.
Nota. Fortasse speciei prioris varietas, carte ei valde affinis.
Zentralamerikanische Provinz. — Costa Rica: bei San Jose (Hoffmann
n. 639 — Herb. Berlin); an überschwemmten Plätzen bei Las Vueltas, Tucurrique
(Tonduz n. 12 867 — blühend im Dezember). Guatemala: am Rio Dulce, im Dep.
Livingstone (J. Donneil Smith, PI. guatemal. n. 1536), San Felipe, an Flußufern bei
San Felipe, im Dep. Retalhuleu um 680 m (J. Donneil Smith, PI. guatemal. n. 2787),
Santa Rosa, im Dep. Santa Rosa (J. Donneil Smith, PI. guatemal. n. 4653 — blühend
März, April).
5. X. Jacquinii Schott Melet. L (1832) 19, Syn. (1856) 57, Prodr. (I86O) 183;
Engl, in Fl. bras. L c. 169 et in DC. Mon. Phan. 1. c. 470; Hemsl. 1. c. 418. — Ca-
48
A. Engler und K, Krause, — Araceae-Colocasioideae.
Fig. <0. Xanthosoma Maximüiani Schott. A, B Germinatio. C Planta niaxime juvencula.
D Stirps adulta. E Inflorescentia. F Synandria desuper visa. O Duo lateraliter visa. HSyn-
andrium longitudinaliter sectum. J Idem transversaliter sectum. K Flores feminei desuper visi.
Xanthosoma. 49
ladium xanthorrhizon Boos, Cat. Schoenbr. (1816) 348. — Alocasia undipes G. Koch
et Bouche in Ind. sem. Hort. Berol. 1854 App. p. 5. — Xanthosoma undipes C. Koch
in Bonplandia IV. (1866) 4. — X. sagittifolium Liebm. Om Mexicos Aroideer p. 5, non
Schott' — Planta succo acido, foetens. Caudex crassus, elalus, usque h m longus et
2 dm crassus. P'olioruni petioli 6 — 8 dm longi, inferne crassissimi, supra plani et obtuse
lateque carinati, pallide virescentes haud pruinosi, vagina undulata instructi, lamina
pallide virescens, supra nitidula late cordato-sagittata, adulta 0,5 — 2 dm longa, basi
minus lata, lobo antico apice rotundato, breviter apiculato, lobis posticis retrorsis ob-
tusis 1,5 — 5 dm longis, basi \ — 3 dm latis, costis posticis angulo obtuso distantibus
in sinu I — 1,5 cm denudatis, nervis lateralibus I. lobi antici utrinque 6 — 8 patentibus,
nervo collectivo antemarginali a margine 2 mm remoto. Pedunculi circ. 1 dm longi,
I cm crassi. Spathae tubus ovoideus, extus viridis, intus atropurpureus, 7 cm longus,
3 cm amplus, lamina circ. 1,5 — 2,5 dm longa, 6—8 cm lata, extus pallide flavo-virens,
intus albida. Spadicis sessilis spathae subaequilongi inflorescentia feminea 2,5 cm longa,
1,5 cm crassa, inflorescentia mascula sterilis 7 — 8 cm longa, medio valde constricta,
ferlilis 6 — 7 cm longa. Synandrodia infima grossa, truncata, albida, Ovaria excedentia,
Synandria sulphurea. — Fig. 9D, E.
Provinz des tropischen Zentralamerika. — Mexiko: Michoacan, Morelia
Rincon (Arsene n. 6641 — Herb. Montpellier); Mirador (Liebmann — Herb. Kopen-
hagen).
Westindische Provinz mit dem südlichen Florida. — Florida, Barceloneta
(Sintenis n. 6727 — blühend im April — Yautia hueca). — Portorico: bei
Mayagüez (L. Krug, Herb, portor. n.-1171 — Yautia amarilla). — Guadeloupe
(P. Duss n. 3296 — malanga diable, malanga cochon), — Martinique (P. Duss
n. 1001, 2149, 4034 — kult. — Choux caraibe, Choux milon — Herb. Krug et
Urban). — St. Vincent, gemein an Flußufern u. in Sümpfen um 330 m (H. H. und G.
W. Smith n. 1696 — Herb. Kew, Herb. Berlin). — Tobago: in Regenwäldern des Morne
d'or, um 500 m (Eggers, Fl. Ind. oco. n, 5824).
Cisäquatoriale Savannenprovinz. — Venezuela: bei Tovar (Fendler n. 1 326).
Äquatoriale subandine Provinz. — Ecuador: El Recreo (Eggers, Fl. Am trop.
n. 15 052 — Herb. Berlin); ohne Standortangabe, bis zu 1600 m (Sodiro — Herb.
Berlin).
In den Tropen der alten und neuen Welt als Gemüsepflanze kultiviert.
6. X. Maximiliani Schott in Bonplandia X. (1862) 322; Engl, in Fl. bras. 1. c.
19 2, in DC. Mon. Phan. 1. c. 470; Peyritsch, Aroideae Maximilianae (1879) 42, t. 31 —
33. — Caudex elatus usque fere 2 m altus, 0,7 — 1 dm crassus. Foliorum petioli circ.
1 m longi, vagina viridi inferne lata instructi, supra antice depressiusculi, ceterum sub-
teretes, lamina laete viridis, subtus ex griseo pallide viridis, triangulari-sagittata, undu-
lata, 6-9 dm longa, lobo antico late semiovato-sublriangulari lobis posticis late rhom-
beis exitu retrorsis, costis posticis in sinu fere 2,5 cm denudatis, nervis lateralibus I.
utrinque circ. 6 arcuatim patentibus nervo collectivo margini proximo conjunctis. Pe-
dunculi plures strictiusculi dimidiam vaginae partem vix excedentes. Spathae 2 — 2,5 dm
longae tubus ovoideus tumidus, extus dorso viridis, ceterum glauco-purpureus, intus et
in fauce purpureo-sanguineus, 4 — 5 cm longus, lamina oblongo-lanceolata, primum
erecta, tandem ad medium usque laxe revoluta, intus ex albo sulfurea, basi et margine
purpureo-sanguinea, extus straminea. Spadicis 1,5 — 2 dm longi pars feminea quam
mascula sterilis triplo brevior, circ. 2,5 cm longa, basi obliqua, sterilis basi quam fe-
minea crassior, medio tenuior, superne iterum incrassata in masculam fertilem circ.
L Flores feminei, alter apertus. M Pistillum longitudinaliter sectum. N Idem transversaliter
sectum. 0 Spadix fructiler. P Bacca aperta. Q Bacca longitudinaliter secta. R Eadem trans-
versaliter secta. 5 Semen longitudinaliter sectum. — Omnia ad icones cli. Schott in Pey-
ritsch, Aroideae Maximilianae.
A. Engl er, Das Pflanzenreich. IV. (Smbryopliyta siphonogama) 23 £. 4
50 A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
2 dm longam sursum attenuatam subacutam transiens. Pistilla vertice in parte styloidea
sordide straminea stigmate aurantiaco coronata. Sj'nandrodia et synandria pallide fla-
ventia. Spadix baccifer circ. 6 — 7 cm longus, 2,5 cm crassus, Baccae subovoideae
sulphureae 4 — 5-loculares, 5 mm longae, 3 mm crassae. Semina oblongo-ovoidea,
testae stralo intcrno pailido, appendicula minuta chalazina brunnea. — Fig. i 0.
Südbrasilianische Provinz: Baliia, in den Urwäldern von Uheos (Erzherzog
Maximilian).
7. X. violaceum Schott in Österr. Bot. Wochenbl. lil. (1853) 3T0, Syn. (4 856)
58, Prodr. (1860) 180; Engl, in Fl. bras. 1. c. 493, t. 43 et in DC. Mon. Phan. 1. c.
473 et Arac. exs. et illustr. n. 245. — X. ianthinum C. Koch in Ind. sem. Hort.
Berolin. (4854) App. p. 2. — Arum nigrum Vell. Fl. Flum. IX. (4 827) t. 4 07. —
Rhizoma breve. Folioi'um petioli 3 — 7 dm longi, ex basi 4 — 4 cm lata apiccm versus
atlenuati, longiuscule vaginati, brunneo-violacei, stirpis adultae usque 2 m longi, lamina
pruinosa, demum viridis, subtus pallidior, sagiltato-oblongo-ovata, 2—5 dm longa, 4,5 —
4 dm lata, lobo antico 4,5 — 3,5 dm assequente, breviter acuminato-apicuJato, posticis
triplo quadruplove brevioribus subtriangularibus obtusis, sinu acuto aperto distantibus
(stirpis adultae usque 4 m longa, basi 4,5 m lata, costis posticis in sinu denudatis,
nervis et costis violaceis, lateralibus I. lobi antici supra paullum, subtus magis pro-
minentibus, infimis patentibus exceptis adsceudentibus, nervo collectivo intimo a margine
2 — 3 mm remoto, altero submarginali, Pedunculus 4,5 — 2 dm longus, 4,5 — 2 cm
crassus. Spathae lubus usque 4 dm longus, 3,5 — 4 cm amplus, oblongus extus glaucus,
hinc inde pallide violaceus vel atropurpurascens, intus albido-flavidus, lamina oblongo-
lanceolata, albo-sulphurea, 4,5 — 2 dm longa, 6 — 7 cm lata. Spadicis pars feminea
albida 4 cm longa, basi 2 cm crassa, mascula fertilis 4,5 dm longa, pars sterilis circ.
4 cm aequans, subtus violacea, supra badio-carnea, parte ferlili badio-ochroleuca, supra
acutata. Ovaria brevissime ovoidea. Synandrodia inflma grossa, truncata, parum Ovaria
excedenlia, lateraliter compressa, directione spadicis vertice 4 — 5 xnm longa. Synandria
vertice circ. 2 mm diametientia. — Fig. 9^, G.
Westindische Provinz: Guadeloupe (Duchassaing); Portorico (Barrett n. 45394,
4 5 404), Sierra de Luquillo (Sintenis n. 4 587 — blühend im Juni 4 885), Adjunlas,
in Kaffeepflanzungen am Monte Galsa (Sintenis n. 4187b), Jamaika (Barrett n. 45 403).
Von Westindien bis Brasilien, auch im tropischen Afrika und im Monsungebiet als Ge-
müsepflanze kultiviert (otö in Panama, Jamaica tanier auf Trinidad).
8. X. atrovirens C. Koch et Bouche in Ind. sem. Hort. Berol. (4 854) App. p. 3,
Schott, Syn. 59, Prodr. 4 89 (Sloane Jam. vol. I. [4 707] t. 4 06); Engl, in Fl. bras. 1. c. 4 94
et in DC. Mon. Phan. 1. c. 475. — ? X. peregrinum Griseb. Fl. Brit. W.-Ind. Isl. (4 864)
54 4. — Rhizoma et tubera cylindracea, intus lutea. Foliorum petioli 3 — 6 dm longi, cras-
siusculi atrovirentes, saepe obscure lineolati, lamina supra atrovirens, subtus inlensius
cinereo-viridis, pruinosa, margine viridis, sagitlato-ovata, usque 7 — 8 dm longa et 6 dm
lata, lobo antico semi-oblongo breviter cuspidato, lobis posticis antico 2V2"P^o breviori-
bus, subrhomboideis vel semiovatis obtusis, costis et nervis pallidis, lateralibus I, lobi
anlici utrinque 4 — 6 patentibus, costis posticis angulo circ. 4 00° distantibus, nervo
collectivo antemarginali a margine paullum distante. Cataphylla usque 8 dm longa.
Pedunculi 4 — 4,5 dm longi, 4,5 — 2,5 cm crassi. Spathae tubus 8 cm longus, 4 cm
amplus, oblongo-ovoideus viridis, lamina ovato-lanceolata cuspidata, utrinque sordide
viridis, apice violascens, extus nervis rubris inslructa, 2 dm longa, 4 dm lata. Spadicis
stipite 4 cm longo suffulti pars feminea cylindroidea, lutea, 3,5 cm longa, 2 cm crassa,
mascula sterilis pallide rosea 3 cm longa, fertilis flava, cylindroidea, obtusa, 4 dm longa,
4,7 cm crassa. Ovaria obovoidea albida, stigmate luteo coronata. Synandrodia vertice
ovali directione spadicis circ. 4 cm longa. Synandria vertice 2 mm diametientia. —
Fig. 9H.
. : Var. a. Kochii Engl. — Foliorum lamina intense atrovirens.
- Cisäquatoriale Savannenprovinz. — Venezuela (Moritz nach C. Koch u.
Bouche).
Xanthosoma. 51
In Westindien Tielfach kultiviert, z. B. auf Cuba (amarilla nach Barrett n. 15398),
auf Portorico (gingibrilla nach Barrett n. 15 388), auf Jamaika (Dostini — Herb.
Kew), auch in den Tropeniändern der alten Welt hier und da Gemüsepflanze.
Var. ß. Moritzii Engl. — X. atrovirens C. Koch et Bouche var. ß. versicolor
C. Koch 1. c; Engl, in Fl. bras. 1. c. et in DG. Mon. Phan. 1. c, 476. — Minus in-
tense atrovirens aut saturatius viride. Petioli vaginis margine intensius atrovirentibus,
laminae nervo collectivo antemarginali magis distante.
Venezuela (Moritz — Herb Berlin).
Var. y. hybridum G. Koch et Bouche 1. c; Engl. 1. c. — Petioli atrovirentes,
vaginis margine viridibus, lamina acuminata, pallidius atrovirens, subtus intensius cinereo-
virescens, nervo antemarginali magis distante, lobis posticis ovatis, apice plerumque
rotundatis.
Wurde 1854 im Botan. Garten zu Berlin kultiviert.
Var. ö. panduriforme Engl. — Foliorum nonnullorum lamina medio utrinque
excisa panduriformis.
Wurde 4 877 im Botan. Garten zu München kultiviert.
Var. €. appendiculatum Engl, in Fl. bras. 1. c, in DG. Mon. Phan. 1. c. et Arac.
exsicc. et illustr. n. 2 52. — X. appendiculatum Schott in Österr. Bot. Wochenbl. IV.
(1854) 418, Prodr. (1860) 190. — Caladiumi appendiculatum Hort. — Laminae
Costa dorso supra medium laminam alteram parvam parenchyma palissadoideum extus
vergentem ferente.
Hylaea. — Brasilien: Prov. Para (Wallis — temba toja der Eingeborenen).
9. X. mafaffa Schott, Araceen Betreff. II. (1855) 5, Syn. (1856) 58, Prodr. 182
emend. Engl, in Fl. bras. 1. c. 192 et in DG. Mon. Phan. 1. c. 471. — Caladium
mafaffa Hort. — Xanthosoma sagittifolium G. Koch in Ind. sem. Hort. Berol. (1854)
2 nee Schott. — Gaudex brevis. Foliorum petioli crassiusculi pallide virides, pruina
levi, mox evanescente obtecti, vagina violacea instructi, 4—6 dm longi, basi circ. 3 cm
crassi, apicem versus valde attenuati, lamina adulta 3 — 4,5 dm longa, 2 — 3,5 dm lata,
supra opaca, saturate viridis, subtus paliidior, pruinosa, cordato-ovata, lobo antico sub-
acuminato-cuspidato, lobis posticis obtusiusculis vel subacutis subintrorsis, 1 — 1,5 dm
longis, nervis lateralibus I. lobi antici utrinque 5 — 6 patentibus, coslis posticis in sinu
breviter denudatis, angulo recto vel acuto distantibus, nervo collectivo margini approxi-
mato. Pedunculus 1 — 1,5 cm crassus, circ. 3—4 dm longus. Spathae tubus 6 — 7 cm
longus, extus flavo-virens, glaucescens, hinc inde glauco-violaceus, intus flavo-virens,
lamina oblongo-lanceolata, extus flavovirens, nervis brunneo-violascentibus, intus albido-
flavo-virens, ultra 3 dm longa, 12 — 15 cm lata. Spadicis stipes 2 mm longus, inflores-
centia feminea 3 — 3,5 cm longa, cylindroidea, 2 cm crassa, aurea, mascula sterilis
violacea circ. 5 cm, ferlilis rosea 10 — 12 cm longa, medio 2 cm crassa. Ovaria ovoidea
annulo slylino violaceo atque stigmate aureo 3 — 4-lobo instructa. Synandrodia sub-
hexagona truncata, infima grossa, Ovaria excedentia. — Fig. 9J.
Var. a. typicum Engl. — Foliorum lobi postici leviter introrsi.
Nur kultiviert gesehen.
Var. ß. Poeppigii (Schott) Engl, in Fl. bras. 1. c. 193 et in DG. Mon. Phan. 1. c.
472. — X Poeppigii Schott in Österr. Bot. Wochenbl. IV. (1854) 417, Syn. 57,
Prodr. 183. — X. subandinum Schott, Syn. 60, Prodr. 189. — Foliorum lobi postici
retrorsi. Spathae tubus extus viridis intus atropurpureus.
Hylaea: im peruanischen Teil des Amazonenstromgebietes (Poeppig n. 1753); im
Dep. Loreto (Ule, Herb, brasil. n. 6301 — blühend im August). — Bolivia: Yungas
(Miguel Bang, PI. Boliv. n. 541).
Südbrasilianische Provinz: Ohne Standortsangabe (Sello n. 130, 135 — Herb.
Berlin).
Var. y. blandum (Schott) Engl, in Fl. bras. 1. c. 192 et in DG. Mon. Phan. 1. c.
472. — X blandum ScixoH in Bonplandia X. (18G2) 346. — Foliorum lamina supra
4»
52 A. Engler und K. Krause. — Aracea«-Co]ocasioideae.
atroviridis, infra flavo-viridis. Spathae tubus extus laete viridis, intus flavo-virens, la-
mina oblongo-navicularis, extus interne rosella, reliqua parte atque intus albido-sulfurea.
Synandrodia rosea. Sjnandria pallide gilva.
Hylaea: Para (Wallis — Kais. Hofmus. Wien).
\0. X. caxacn C. Koch et Bouche in Ind. sem. Hort. Berol. (1854) App.; Engl,
in Fl. bras. 1, c. 190 et in DG. Mon. Phan. 1. c. 480. — Rhizoma cylindraceum ra-
mosum, ramulis cylindraceis. Foliorum petioli supra planiusculi et leviter carinati,
pallide violacei vel interdum virides, lamina supra nitens viridis, subtus pallida sagittata
cordata, acuminata, 3 — 5 dm longa et basi totidem lata, costis posticis in sinu breviter
denudatis, lobis posticis antico circ. 4-plo brevioribus, nervis lateralibus I. lobi antici
utrinque circ. 6 arcuatim patentibus in nervum collectivum a margine vix 2 mm remo-
tum conjunctis, nervis lateralibus 3 a costis posticis abeuntibus prioribus subparallelis.
Inflorescentiae ignotae. — Fig. 9K.
Tropisches Amerika. Genaueres über dis Heimat nicht bekannt, kultiviert in
Venezuela, auf Trinidad, Dominica, Guba, Porto Rico, Santo Domingo, in Mexiko, Brit.
Honduras, Surinam, Brit. Guiana, Colombia. Auf Porto Rico rolliza, blanca und
manola genannt (nach Exemplaren von Barrett).
H. X. belophyllum (Willd.) Kunth, Enum. III. (1841) 44; Schott, Syn. (1856)
59, Prodr. (1860) 184; C. Koch in Ind. sem. Hort. Berol. (1854) App.; Engl, in Fl.
bras. 1. c. 189 et in DG. Mon. Phan. 1. c. 472. — Galadium belophyllum Willd. Enum.
(1809) 987 (Plum. PI. Amer. ed. Burm. [1755] t. 35). — Caudex crassus brevis hypo-
gaeus. Foliorum petioH 5 — 7 dm longi, pruina levi mox evanescente obtecti, serius
virescentes, lamina stirpis adultae supra opaca, leviter pruinosa, subtus cinereo- aut
saepius pallide virescens, cordato-hastata, 4,5 — 6 dm longa, basi 3 — 4,5 dm lata, lobo
antico semiovato acuto apiculo brevi terminato, lobis posticis subextrorsis semiovatis
acutiusculis, rarius obtusis, nervis lateralibus I. lobi antici utrinque 6 — 10 nervo collec-
tiyo a margine albescente 2 — 3 mm remoto conjunctis, costis posticis angulo circ. 170°
distantibus, in sinu brevissime denudatis. Pedunculi 1,5 dm longi, 2 cm crassi. Spathae
tubus fere 1 dm longus, 4 cm amplus, intus albido-virens, lamina pallide flava, ovata,
acuminata, 1 dm longa, 6 cm lata. Spadicis stipite antice 2 cm longo, 2,5 cm crasso
suffulti, 1,3 dm longi inflorescentia feminea 3 cm longa, 2,3 cm crassa, flava, mascula
1 dm longa, sterilis circ. 3,5 cm longa, a basi 2,3 cm crassa sursum ad 1,5 cm atte-
nuata, fertilis 6,5 cm longa, oblusa, infra medium 2 cm crassa, albida. Synandrodia
albida inflma tenuia truncata Ovaria vix superanlia, superiora crassiora.
Var. a. Kunthii Engl. — (Synonymia supra citata.) Foliorum lobi postici sub-
retrorsi, acuti, linea e lobo postico in lobum posticum transeunte leviter introrsum
öurvata. — Fig. 9L.
Gisäquatoriale Savannenprovinz. — Venezuela: Garacas.
Kultiviert in Französisch Guiana: Karouany (Sagot — Herb. Berlin).
Var. ß. caracasanum (Schott) G. Koch 1. c. ; Engl, in Fl. bras. 1. c. 189 et in
DG. Mon. Phan. 1. c. 473. — X caracasanum Schott, Syn. (1859) 60, Prodr. (1860)
189. — Foliorum lamina subtus pallide virescens, lobis posticis apice magis productis
(costa atque nervis saepe roseis).
Gisäquatoriale Savannenprovinz. — Venezuela: Garacas.
Nur kultivierte Exemplare liegen vor.
Var. /. versicolor (Schott) G. Koch 1. c. ; Engl. I. c. et Arac. exs. et illustr. n.2 46. —
X^versicolor Hort, ex Schott, Prodr. (1860) 188. — Foliorum petioli vaginae margine
plus minusve violacei, laminae lobi postici magis extrorsi (ut in varietate ß).
Gisäquatoriale Savannenprovinz. — Venezuela: bei Garacas um 1900 m
ü. M. kultiviert (Gollmer — Herb. Berlin).
Subäquatoriale andine Provinz. — Golombia: Prov. Bogota, Pipical, um
900m (Triana — Herb. Brit. Mus.).
Xanthosoma. 53
Var. d. minus C. Koch f. c. ; Engl, 1. c. — Lamina cordato-ovata, lobis posticis
apice rotundatis, nervis lateralibus I. utrinque. 6.
Kultiviert.
4 2. X. brevispathaceum Engl, in Engler's Bot. Jahrb. XXXVII. (1905) 137. —
Herba maxima. Foliorum lamina supra opaca, subtus pallidior, usque 1 m longa, 6 dm
lata, cordato-sagiltata, lobo antico obtusiusculo, lobis posticis antici 1/2 — Vs longitudine
aequantibus, apiculo leviter prominente instructis, nervis lateralibus I. lobi antici utrinque
5 — 6 crassiusculis arcuatim patentibus, costis posticis in sinu lato circ. 3 — 6 cm de-
nudatis, angulo obtuso divergentibus , nervo coUectivo a margine 2 — 3 mm tantum
remoto. Spathae tubus ovoideus viridis, 4 — 6 cm longus, lamina oblongo-lanceolata,
4,5 — 2 dm longa, 4 cm lata, alba. Spadicis quam spatha paullum brevioris oblique
sessilis inflorescentia feminea cylindrica, circ. 2 cm longa, mascula sterilis basi tumida
deinde constricta circ. 3 cm longa, mascula fertilis usque 1,2 dm longa, medio 1,2 cm
crassa. Pistilla circ. 1,5 mm crassa. Synandrodia compressa, vertice haud valde elon-
gata, directione spadicis circ. 2,5 — 3 mm longa. Synandria vertice circ. 2 mm dia-
melientia.
Subäquatoriale andine Provinz: Peru, Dep. Junin, Prov. Tarma, bei La Merced
inti Chanchamayotal, im Regenwald um 1000 m ü. M. (A, Weberbauer n. 1824 —
blühend im Dez. 4 9021
Nota. Nomen speciei haud bonum plantae attributum fuit, quum specimen maneum tantum
suppetuit.
4 3. X. obtusilobom Engl. n. sp. — Rhizoma tuberosum. Foliorum petioli 5 —
7 dm longi, supra antice plani, circ. ad tertiam partem usque late vaginati, vagina
pallide violacea, lamina supra obscure viridis, late ovato-sagittata, 2,5 — 4,5 dm longa
et basi 2 — 4 dm lata, lobis posticis oblique semiovatis vel subrhombeis quam anticus
semiovatus subacutus vel obtusiusculus 2Y2 — 3-plo brevioribus retrorsis, sinu lato sub-
semiorbiculari sejunctis, costis posticis angulo circ. 4 50° divergentibus, 2 cm denudatis,
nervis lateralibus I. lobi antici 8 — 9 angulo circ. 60° a costa abeuntibus, marginem
versus leviter arcuatis, in nervum coUectivum a margine 2 mm remotum conjunctis,
nervis lateralibus I. loborum posticorum utrinque 2 — 3. Inflorescentia ignota.
Tropisches Zentralamerika. — Trop. Mexiko. — Von Mr. Barrett, der
Mexiko als Heimat angibt, aus Portorico unter n. 4 64 39 erhalten.
4 4. X. Hylaeae Engl, et Krause in Notizbl. d. königl. bot. Gart. u. Mus. Berlin-
Dahlem VI. n. 54. (4944) 4 4 5. — FoHorum petiolus subteres validiusculus, 3 — 4 dm
longus, inferne fere 2 cm crassus, sursum attenuatus, basi vagina brevi angusta in-
structus; lamina herbacea ambitu triangulai'is basi profunde latissime sagittata sub-
hastata, lobo antico lato triangulari-semiovato apice breviter acuminato, 3 — 3,5 dm
longo, basi usque ad 3 dm lato, lobis posticis oblongis rotundato-obtusis leviter extrorsis
sinu obtusissimo atque latissimo sejunctis, 4,6 — 2 dm longis, 4 — 4,2 dm latis, nervis
lateralibus I. lobi antici utrinque 7' — 8 remotis angulo circ. 45° a costa inferne valida,
5 — 6 mm lata, sursum valde attenuata abeuntibus, in nervum coUectivum tenuem mar-
gini valde approximatum conjunctis, nervis loborum posticorum latere superiore 3, nervis
lobi antici subparallelis, latere inferiore 2 — 3 tenuioribus. Pedunculus longus validus
2,8 — 3,4 dm longus, inferne circ. 4,5 cm crassus, sursum paullum attenuatus. Spathae
albidae tubus ovoideo-oblongus, 3,5 — 5 cm longus convolutus 2 cm diametiens, lamina
oblonga apice breviter acuminata, tubo 2 — 2V2"Plo longior, 4 — 4,25 dm longa, ex-
pansa usque ad 4 cm lata. Spadicis quam spatha brevioris inflorescentia feminea cylin-
droidea inferne spathae dorso adnata, 2,5 — 3 cm longa, inflorescentia mascula sterilis
circ. 4 cm longa basi crassior cum feminea contigua, sursum valde attenuata, fertilis
c.ylindroidea sursum attenuata demum subacuta, circ. 6 — 8 cm longa. Pistilla ovoidea,
stigmate discoideo 3 — 4-lobo coronata. Synandria obpyramidata, vertice truncata, pen-
tagona vel hexagona. Synandrodia obpyramidata truncata lateraliter valde compressa.
Baccae cyUndroideae, seminibus ovoideis sti'iatis.
54 A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
Hylaea. — Brasilien: am Alto Acre beim MontS Mö (Ule n. 9227 — blühend
und fruchtend im Dez. i9M). Bolivia: an feuchten Stellen bei Cobija am Alto Acre
(Ule n. 9240 — blühend im Januar <9<2).
«5. X. pubescens Poepp. Nov. gen. et spec. III. (1845) 89, t. 899; Schott, Syn.
(1856) 62, Prodr. (1860) <87; Engl, in Fl. bras. 1. c. 190 et in DC. Mon. Phan. 1. c.
478. — Rhizoma breve tuberosum. Foliorum petioli 2,5 dm longi, dense cinereo-
puberuli, lamina oblongo-ovata, utrinque imprimis subtus breviter pilosa, 1,8 — 2,5 dm
longa, 1,2 — 1,5 dm lata, lobis posticis 3 cm tanlum longis, semiorbicularibus, lobo
antico cuspidato-acuminato, nervis lateralibus I. lobi antici utrinque circ. 12 patentibus,
costis posticis in sinu brevissime denudatis. Pedunculi 1 — 3 8 — 12 cm longi. Spathae
pubescentis viridi-flavescentis tubus breviter ovoideus 2,5 cm longus et amplus, lamina
circ. 6 cm longa, oblonga acuta. Spadicis sessilis inflorescentia feminea breviter cylin-
droidea, 1,5 cm, mascula 5 cm longa, 8 — 12 mm crassa, utrinque attenuata.
Subäquatoriale andine Provinz. — Subandines Peru: an schattigen Plätzen
der Quebrada de Casapi (Poeppig — Kais. Hofmus. Wien).
Var. latesinuatum Engl, et Krause in Notizbl. Königl. bot. Gart. u. Mus, Berlin-
Dahlem VI. n. 54. (1914) 116. — Laminae lobi postici sinu latissimo atque obtusis-
simo sejuncti.
Hylaea: im oberen Amazonenstromgebiet, Rio Acre, am Monte Mö (Ule, Herb,
bras. n. 922 4 — blühend im Dezember).
1 6. X. Buchtienii Engl — Tota planta brevissime puberula. Foliorum petiolus
circ. 3,5 dm longus, ad medium usque vaginatus, lamina oblongo-cordata, imprimis
nervis puberula 3,5 dm longa circ. 2,5 dm lata, lobis posticis semiorbicularibus, sinu
oblongo obtuso exitum versus valde ampliato, lobo antico quam postici circ. sexies
longiore obtuso, nervis lateralibus I. lobi antici circ. 18 angulo circ. 50° a costa
abeuntibus patentim curvatis, loborum posticorum utrinque 3 — 4, in costas posticas
bi'eves in sinu breviter denudatas conjunctis. Spathae tubus ovoideus 4 — 5 cm longus,
3 cm amplus.
S,ubäquatoriale andine Provinz. — Bolivia: Antahuacana, Espirito Santo
160 km nordöstlich von Cochabamba, um 750 m (Buchtien, Fl. de Bolivia n. 2345 —
verblüht im Juni 1909).
17. X. pilosum G. Koch in Ind sem. Hort. Berol. (1855) App. 2; Schott, Prodr.
(1860) 186; Engl, in Fl. bras. 1. c. 190 et in DG. Mon. Phan. 1. c. 479; Hemsl. 1. c.
419. — Rhizoma tuberosum, crassum. Foliorum petioli 1,5 — 2 dm longi, dense ci-
nereo-puberuli, lamina sagittato-ovata, utrinque,. imprimis subtus breviter hirto-pilosa,
circ. 2 dm longa atque 1,3 — 1,5 dm lata, lobis posticis 6 — 7 cm longis atque lalis,
semiovatis inaequilateralibus obtusis, sinu profundo medio subito aperlo sejunctis, lobo
antico semiovato cuspidato-acuminato quam postici triplo longiore, nervis lateralibus I.
lobi antici utrinque 3 — 5 adscendentibus in nervum collectivum a margine subremotum
conjunctis, costis posticis in sinu breviter denudatis. Pedunculus 2 — 2,5 dm longus.
Spathae tubus 4 — 5 cm longus, oblongus albido-pubescens, lamina ovato- vel oblongo-
lanceolata, acuminato-cuspidata, sulphureo-albida extus parce puberula, intus glabra,
circ. 6 — 8 cm longa, 4 — 5 cm lata. Spadicis quam spatha paullo brevioris inflores-
centia feminea 1,5 cm longa, breviter cylindroidea, inflorescentia mascula sterilis e medio
valde attenuata circ. 2,5 — 3 cm longa, mascula ferlilis cyiindroidea, utrinque angustata,
albido-sulphurea, 6 — 7 cm longa. Ovaria breviter cylindroidea. Sjnandrodia inferiora
valde crassa albida, superiora compressa purpurea.
Zentralamerikanische Provinz. — Panama: in der Kanalzone zwischen
Gamboa und Cruces, um 50 — 80 m (Pittier, PI. of Panama n. 3774); Gosta Rica
(Hoffmann n. 88 2 — Herb. Berlin).
Subäquatoriale andine Provinz. — Colombia: Santa Marta (Herb. H. Smith,
PI. of Santa Marta n. 2306); Dolores, Tolima um 1000—1600 m (F. G. Lehmann
n. 6116 — Herb. Berlin).
Xanthosoma. 55
i8. X. Kerberi Engl, in Engler's Bot. Jahrb. XXXVII. (1905) 138. — Rhizoma
tuberosum. Foliorum petioli quam lamina 2V2"~~3-plo longiores, ad tertiam partem
vel ad medium usque vaginati, pruinosi, lamina subtus minute puberula, sagittata, lobis
posticis sinu parabolico sejunctis, quam lobus anticus duplo brevioribus, obtusis vel
apice rotundatis, latere interiore rotundatis, circ. 7 cm longis, 5 cm latis, latere ex-
teriore linea leviter incurva in lobum anticum semiovatum 1,5 dm longum, basi 1,5 dm
latum transeuntibus, nervis lateralibus I. utrinque 4 — 5 in lobo antico adscendentibus
in nervum collectivum a margine 4 — 6 mm remotum conjunctis, nervis lateralibus I.
loborum posticorum utrinque 2 — 4 patentibus. Pedunculus quam spatha 2 — 3-plo
longior, pruinosus. Spathae lubus ovoideus, circ. 4 — 5 cm longus, 2 — 2,5 cm amplus,
viridis, lamina valde concava, naviculiformis, circ. 8 — 10 cm longa, 4 cm ampla, basi
rosea, superne alba. Spadicis inflorescentia feminea cylindrica 2 cm longa, 1 cm crassa,
sterilis inferne valde dilatata, 1,2 cm crassa, deinde constricta 5 mm crassa, mascula
fertilis 6 — 8 cm longa a medio 8 — 10 mm crasso utrinque attenuata, flava.
Provinz des tropischen Zentralamerika. — Mexiko: Cordoba (Kerber
n. 1b — Herb. Berlin).
19. X. Holtonianum Schott in Österr. Bot. Zeitschr. IX. (1859) 39, Prodr. (1860)
186; Engl, in Fl. bras. 1. c. 190 et in DC. Mon. Phan. 1. c. 478. — Foliorum petioli
circ. 2,5 dm longi, cinereo-puberuli, lamina breviter sagittato-ovata, 1,8 — 2,5 dm longa,
1,5 dm lata, acumine 1 — 2,5 cm longo instructa, lobis posticis 2,5 — 3 cm tantum longis,
deltoideis obtusis, sinu aperto sejunctis, lobo antico semioblongo-ovato cuspidato-acumi-
nato, nervis lateralibus I. utrinque 4 erecto-patentibus in nervum collectivum a mar-
gine 3 — 4 mm remotum conjunctis, costis posticis angulo obtusissimo distantibus in
sinu breviter denudatis. Pedunculi 1,5 dm longi. Spathae tubus 6 cm longus, 2 cm
amplus, oblongus, lamina oblongo-lanceolata vel oblonga, brunnescens, puberula, circ.
5 — 10 cm longa. Spadicis stipite circ. 5 mm longo suffulti inflorescentia feminea cylin-
droidea, 2,5 cm longa, 0,5 — 1 cm crassa, mascula sterilis 2 — 4 cm longa, inferne quam
feminea crassior, deinde valde attenuata, fertilis 4 — 6 cm longa, 5 — 7 mm crassa. Ovaria
brevia 4-locularia. Synandrodia inferiora vertice ovalia, superiora valde angusta.
Nota. Valde affine Xanthosomati pilosum G. Koch et fortasse ejus varietas.
Subäquatoriale andine Provinz. — Columbia: oberhalb Honda hei Magda-
lena (Holton n. 216 — Herb. Kew), Ocafia um 1300 — 1600 m (Schlim — Herb.
Berlin); ohne Standortsangabe (F. C. Lehmann n. 1806 — Herb. Berlin),
20. X. mexicanum Liehm. in Vidensk. Meddelels. (1850) 15; Schott, Syn. Ar.
(1856) 62, Prodr. (1860) 185; Engl, in Fl. bras. 1. c. 190 et in DC. Mon. Phan. 1. c.
479; Hemsl. 1. c. 418. — Foliorum lamina obscure viridis, supra glabra, subtus pu-
berula, sagittato-triangularis, 2 dm longa, basi circ. 1,5 dm lata, lobo antico 1,5 dm
longo, semiovato, undulato, cuspidato-acuminato, lobis posticis duplo brevioribus, tri-
angularibus, subobtusis divergentibus, sinu amplo aperto sejunctis, nervis lateralibus I.
lobi antici utrinque 3 — 5 patentibus, nervo collectivo a margine paullum remoto con-
junctis, costis posticis angulo valde obtuso distantibus, in sinu breviter denudatis.
Pedunculus circ. 1,5 dm longus, pilosus. Spathae tubus 6 cm longus, 2 cm tantum
amplus, oblongus, utrinque valde attenuatus, pubescens; lamina lanceolata, acuminata,
extus pubescens, 1 dm longa, 4,5 — 5 cm lata. Spadicis quam spatha multo brevioris
inflorescentia mascula fertilis tenuis utrinque attenuata.
Tropische zentralamerikanische Provinz. — Mexiko: Trapiche de la Con-
cepcion bei Comaltepec im Dep. Oaxaca um 1000 m (Liebmann — Herb. Kopen-
hagen).
Species hujus sectinnis omnino dubia.
X. mucronatum (Spreng.) Schott, Syn. (1856) 63, Prodr. (1860) 190; Engl. 1. c.
= Ärum mucronatum Spreng. Syst. III. (1826) 769 (Plum. PI. am. ed. Burman.
(1755) 25, t. 36) est omnino negligendum, quum nimis imperfecte cognitum est.
56 A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
Sectio 2. Acontias (Schott) Eagl.
Äcontias (Schott) Engl, in Fl. bras. 111. 2. (1878) 190 et in Engler-Prantl, Pflzfam.
I.e.; Benth. et Hook, f. Gen. (1883) 977. — Äcontias Schott, Malet. I. (1832) 19,
Sjn. (1856) 64, Gen. Ar. (1859) t. 47, Prodr. (1860) 191; EndK 1. c; Kunth, 1. c. —
Stigma hemisphaerico-discoideum. Laminae folii nervi laterales 1. marginem versus
arcuati, inter se conjuncti, nervum coUectivum hinc margini pauUum approximatum,
illinc a margine longius remotum constituentes. Caudex tuberosus.
21. X. Riedelianum Schott in Österr. Bot. Zeitschr. VI. (1856) 33; Engl, in
Fl. bras. 1. c. 195 et in DG. Mon. Phan. 1. c. 481. — Acontias Riedelianiis Schott,
Prodr. (1860) 192. — Foliorum petioli laeves quam lamina subduplo longiores circ.
2,5 dm longi, ultra medium vaginati, lamina ex panduriformi sagittata, 1,5 dm longa
lobo antico ovalo, inferne constricto, apice acuminato, 1 — 1,2 dm longo, medio 8 —
9 cm lato, nervis lateraiibus utrinque circ. 5 — 6 angulo acuto adscendentibus, in ner-
vum collectivum arcuatum, a margine remotum conjunctis, lobis posticis oblongis ob-
tusis, quam anticus quadruplo brevioribus inaequilaleralibus, 4 cm longis, 2,5 cm latis,
costis in sinu aperto breviter denudatis. Pedunculus petiolum vix aequans, pallide
viridis. Spathae ex albo viridescentis tubus ovoideus apice arcte constrictus, vix 5 cm
longus, lamina lanceolato-oblonga acuta, 7 — 8 cm longa, vix 2 cm lata. Spadicis
longule (l,5cm) stipitati quam spatha multo brevioris inflorescentia feminea terliam
partem vix aequans fere 3 cm longa, mascula sterilis tertiam partem stiperans, 3,5 —
4 cm longa fertilis brevior, albida.
Südbrasilianische Provinz: Prov. Rio de Janeiro, auf der Serra d'Estrella
(Riedel — Herb. Kais. bot. Gart. St. Petersburg); Prov. Minas Geraes bei Lagoa Santa
(Warming).
22. X. striolatum (Mart.) Schott, Syn. (1856) 61, Prodr. (I86f>) 185; Engl, in
Fl. bras. 1. c. 196, t. 44, in DC. Mon. Phan 1. c. — Rhizoma tuberosum. Foliorum
petioli quam lamina sesqui- vel duplo longiores 2,5 — 3 dm longi, infima tertia parle
roseo-rubente membranaceo-vaginati, virides, lineolis nigricantibus, plerumque transverse
in maculas conspirantibus notati, lamina viridis, vix nitidula, haslato- vel sagittato-ovata,
1,5 — 2 dm longa, 1 — 2 dm lata, lobo antico oblonge -ovato triangulari cuspidato,
posticis subtriangularibus vel subrhomboideis, sinu plus minusve aperto disjunclis, costis
posticis longiuscule denudatis, nervis lateraiibus 1. superioribus utrinque 3 — 4 adscen-
dentibus nervum collectivum hinc margini approximatum, illinc a margine remotum
constituentibus. Pedunculi 3 — 4 insequentes quam petioli breviores, latere exteriore
convexi, interiore plani 1,5 — 2 dm longi. Spathae tubus oblongo-ovoideus circ. 3 cm
longus, viridis, lamina oblonga, 5 — 6 cm longa, alba cuspidulata. Spadicis quam spatha
paulo brevioris inflorescentia feminea virescens quam mascula sterilis albida brevior
1,5 cm aequans, inflorescentia mascula fertilis fusiformis quam feminea plus duplo
longior, 3 — 4 cm longa.
Hylaea. — Brasilien: Prov. do Alto Amazonas an überschwemmten Plätzen
am Japurä und bei Obidos (Martins); Prov. Para (Martins).
23.x. Eggersii Engl. — Galadium Eggersii Engl, in Engler's Bot. Jahrb. XXXVII.
(1905) 136. — Foliorum petiolus quam lamina paullum longior, ad terliam partem
usque vaginatus, lamina cordato-sagittata, circ. 2,5 dm longa, 1,6 dm lata, lobis posticis
retrorsis quam anticus triplo brevioribus, obtusis, sinu oblongo, extrorsum ampliato
sejtinctis, lobo antico obtuso, leviter undulato, nervis lateraiibus 1. loborum posticorum
latere exteriore 2 — 3 a costis posticis abeuntibus, 3 — 4 lobi antici a costa adscendenti-
bus, nervo coUectivo a margine 2 — 3 mm remoto. Pedunculus circ. 2,3 dm longus.
Spathae tubus oblongus 6 cm longus, 2 cm amplus, lamina oblonga fere 1 dm longa,
5 cm lata, alba. Spadicis inflorescentia feminea conoidea 3 cm longa, basi fere I cm
crassa,' inflorescentia sterilis 3 cm longa, 5 mm crassa, inflorescentia mascula fusiformis
6 — 7 cm longa, medio \ cm crassa.
Xanthosoma. 57
Subäquatoriale andine Provinz: Ecuador; aufwiesen bei El Recreo (Eggers,
Fl. Am. trop. n. 15543 — blühend inr» Januar 1897).
Nota. Species valde affinis XaJithosomati striolato, diffei-t omnibus partibus majoribus,
imprimis pedunculo longiore et spatha plus duplo majore.
2i. X. conspurcatum Schott, Syn. (<856j 61; Engl, in Fl. bras. 1. c. 191 et
in DC. Mon. Phan. 1. c. 48 2. — Acontias eonspurcatus Schoit, Prodr. 193. — Folio-
rum petioli 3 — 4 dm longi, vagina 1 dm longa instructi, lamina glabra, maculis parvis,
irregularibus, sparsis, albidis conspurcata, hastato-oblonga, 1,7 5—2 dm longa, medio
1 — 1,'2 5 dm lata lobis posticis inaequilateralibus obtusis, extrorsis, sinu valde aperto,
apicibus 1,25 — 1,5 dm distantibus, lobe antico oblongo euspidato, cosla atque nervis
lateralibus I. utrinque 5 — 6 erecto-patentibus arcuatim connexis prominentibus, nervo
collectivo intimo a margine 4 5 mm remoto, altero margini approximato. Pedunculi
2,5 — 3 dm longi. Spathae 1,3 dm longae tubus 5 — 6 cm longus, oblongo-ovoideus,
apice arcte constrictus, lamina elongata lanceolata, 7,5 cm longa, 2,5 — 3 cm lata.
Spadicis breviter stipitati inflorescentia feminea oblonga, circ. 3 — 4 cm, mascula 6 —
8 cm metiens, mascula fertilis ex tereti subulata. Ovaria breviter ovoidea. Sjnan-
drodia transversa oblongo-hexagona. Synandria regulariter hexagona.
Hylaea. — Ho lländisch-Guiana: bei Paramaribo (Wullschl aegel n. .'iOl — •
rierb. V. Martins).
25. X. Lindenii (Andre) Engl, in Fl. bras. 1. c. 191, in DC. Mon. Phan. 1. c, 482
et in Arac. exs. et illustr. n. 2 2 3. — Phyllotaeniunt Lindeni Andre in 111. hortic. XI.X.
(IS72) t. 88. — Rhizoma tuberosum. Foliorum petioli circ. 2,5 — 3 dm longi, vagina
0,75 — 1 dm longa instructi, pallide virides, ac laminae costae sparse breviter brunneo-
pilosi, lanhina costis exceptis glabra, supra costis et nervis lateralibus I. albis exceptis
laete viridis, subtus tota viridis, hastato-oblonga, 2,5 — 3 dm longa, lobis posticis 7 —
12 cm longis, basi 4 — 5 cm latis, inaequilateralibus obtusis extrorsis, basi approxi-
matis vel sese attingentibus, antico oblongo acuto, 2 — 2,5 dm longo, 1 — 2 dm lato,
nervis lateralibus I. utrinque II — 12 arcuatim patentibus nervo collectivo a margine
2 mm remoto inter se conjunctis, subtus cuni nervis II. et III. reticulatis prominulis.
Pedunculus circ. 1,5 dm longus. Spathae tubus obloiigus 4 — ^4,5 cm longus, 2 cm
amplus, superne leviter constrictus ex albo viridescens, lamina albida oblonga lanceo-
lata 7 - 9 cm longa, e basi 2 cm lata sursum angustata. Spadicis inflnrescejitia feminea
circ. 2,5 cm longa dorso.maxima parte spathae adnata, mascula sterilis conoidea 2,5 —
3 cm longa, fertilis elongata maxima parte cylindrica, basi et apice leviter attenuata,
7 — 8 cm longa, 6—8 mm crassa. Pistilla circ. 2,5 mm longa, 1,5 mm crassa. Synan-
drodia vertice directione spadicis 2 mm lata. Synandria circ. 2 mm longa, vertice
1,5 mm diametientia.
Sub äquatoriale andine Provinz. — Colombia (Wallis).
Nota. Priori spociei valde affinis, altamen laminae lobis posticis basi valde approximatis
atque magis extrorsis, insuper petioli atque costarum indumento diversa.
26. X. yucatanense Engl, iu Engler's Bot. Jahrb. XXXVII. ■|905i 138. — Folio-
rum petiolus quam lamina longior, lamina hastato-oblonga, fere 2 dm longa, 1,6 dm
lata, lobis post'cis inaequilateralibus subacutis patentibus quam anticus oblongus acutus
duplo brevioribus, costis posticis in sinu breviter denudatis, nervis lateralibus I. lobi
antici utrinque 4 adscendentibus in nervum collectivum a margine 5 — 6 remotum con-
junctis, nervis lateralibus I. loborum posticorum latere exterioi'e 3 a costa postica
abeuntibus. Pedunculus circ. 1,5 dm longus. Spathae tubus oblongus circ. 5 cm longus,
2,5 cm amplus, lamina oblonga, concava I dm longa. Spadicis spatham haud aequantis
inflorescentia feminea 2 cm longa et crassa, sterilis circ. 2 cm longa, sursum attenuata,
mascula fertilis subcylindrica circ. 6 cm longa, medio 1 cm crassa. Ovaria cylindrica,
4-locuIaria, stigmate sessili discoideo coronata. Synandrodia inferiora majuscula vertice
directione spadicis 4 mm longa circ. 3 mm lata, superiora gradatim minora. Synandria
vertice 2 mm diametientia.
58 A. Engler und K. Krause. — A.raceae-Colocasioideae.
Tropisches Zentralamerika: Yucatan, Xamacal, Cunch, Camino de Sacalum a
Guyalee (A. Schott n. 630 — blühend im August <865 — Herb. Brit. Mus.).
27. X. brasiliense (Desf.) Engl. — GaUxdium hrasiliense Desf. Cat. pl. Hort.
Paris ed. 3. (4 8 2 9) 3 8 6. — Ärum sagittifolium Link, Enum. pl. Hort. Berol. II. (1822)
393. — Philodendrort Fontanesii Kunth, Enum. III. (1841) 48; Schott, Syn. (1856)
62. — X. hastifolium C. Koch in Ind. sem. Hort. Berol. (1854) App.; Engl, in Fl.
bras. I.e. 194, in DC. Mon. Phan. II. (1879) 476. — Acontias hastifolius Schott,
Prodr. (1860) 194. — Fohorum petioli 3 — 4 dm longi, laeves, virides, lamina stirpis
juvenculae ovato-sagittata, costis posticis denudatis, stirpis adultae hastata, 1,5 — 4 dm
longa, cum lobis posticis aequilata, lobo antico oblongo, acuminato-cuspidato, nervis
lateralibus utrinque numerosis patentibus in nervum collectivum arcuatum, a margine
distantem conjunctis, lobis posticis ovato-oblongis, subobtusis, valde extrorsis, latere
interiore valde dilatatis, 0,5 — 1,5 dm latis, costis posticis in sinu longe denudatis.
Spathae tubus oblongo-ovoideus, apice minus arcte constrictus, uti'inque viridis, 5 cm
longus, 3 cm amplus, lamina oblongo-lanceolata, sensim apicem versus angustata, 1 —
1,2 dm longa, 3 — 4 cm lata, utrinque flavo-virens. Spadicis spatha multo brevioris,
subsessilis pars feminea 2,5 — 3 cm longa, 1 — 1,4 cm crassa, mascula sterilis amoene
rosea 3,5 cm, fertilis 9 cm longa, albida. Ovaria breviter cylindrica stigmate flavo
discoideo coronata. Synandrodia inferiora remotiuscula vertice ovalia, superiora arctie
congesta, vertice directione spadicis usque 5 mm diametientia. Synandria vertice 3 —
2 mm diametientia.
Westindische Provinz. — Portorico: bei Coamo an Abhängen gegen den
Bach Quebra Morena (Sintenis, PI. portoric. n. 32?2), hier und in Panama auch als
belembe yautia wegen der als Spinat beliebten Blätter kultiviert.
St. Vincent (H. H. u. G. W. Smith n. 1420, 1961).
Guadeloupe: in den Gehölzen des Nez-Cassi (P. Duss n. 4016).
Südbrasilianische Provinz: Yrico (Sello n. 380 — Herb. Berlin). In botan.
Gäi-ten kultiviert.
28. X. anriculatam Regel in IncL, sem. Hort. Petrop. (1868) 81, in Gartenfl.
(1869) 3, t. 603; Engl, in Fl. bras. 1. c. 195, in DG. Mon. Phan. 1. c. 477. — Rhi-
zoma tuberosum. Foliorum petioli 4,5 — 1 0 dm longi, laeves, rufescentes vel virides et
rufescenli-striolati vel variegati, inferne longe vaginati, lamina triloba cordato-hastata,
adulta circ. 4 dm longa, lobo antico 3 dm longo, 1,75 dm lato, oblongo, acuminato,
cuspidato, lobis posticis recurvato-patentibus , oblongis vel ovato-oblongis, obtusis vel
acutis, 1,75 dm longis, 6 — 7 cm latis, supra basin denudalam in auriculam semicor-
datam obtusam 4 — 5 cm longam excurrentibus, costa intermedia crassa, costis posticis
angulo valde obtuso divergentibus, longe denudatis, nervis lateralibus I. lobi antici
utrinque 3 — 5 procul a margine conjunctis. Pedunculus circ. 1,5 dm longus. Spathae
tubus 0,5 cm longus, 2,5 cm amplus, ovoideo-oblongus, apice leviter constrictus, utrin-
que viridis, lamina oblongo-lanceolata acuminata, intus albida, extus virescens, 1,3 dm
longa, expansa 5 cm lata. Spadicis fere 2 dm longi pars feminea 3,5 cm, mascula
sterilis 5 cm, fertilis 1 dm longa. Ovaria oblongo- ovoidea, cinerea, stigmate depresso
subradiato coronata.
Hylaea: »Serra de Parime«. Eingeführt von Linden.
29. X. tarapotense Engl, in Engler's Bot. Jahrb. XXXVIL (1905) 138. — Folio-
rum petiolus ima terlia parte vaginatus, lamina crassiuscula, supra obscure viridis, subtus
pallidior, hastato-pedatiloba, circ. 4 dm longa et 5 dm lata, lobo antico oblongo circ.
2,5 dm longo, 1,2 dm lato, lobis posticis fere horizontaliter patentibus 2,5 dm longis,
e basi 8 — 9 cm lata versus medium paullum dilatatis, deinde versus apicem angustatis,
latere exteriore basi lobum secundarium 1,3 dm longum oblongum angulo recto pa-
tentem atque basi iterum lobo 2 cm longo instructum ferente, costis posticis I. circ.
2 cm, costis posticis II. circ. 1 cm longe denudatis, nervis lateralibus I. lobi antici circ.
9, loborum posticorum I. utrinque circ. 5 — 6, loborum posticorum IL utrinque circ.
4—5 patentibus, in nervum collectivum a meurgine 2 — 3 mm remotum conjunctis.
Xanthosoma. 59
Pedunculus circ. 2,5 dm longus. Spalhae tubus ovoideus circ. 5 cm longus, 2 cm am-
plus, lamina oblonga 7 — 8 cm longa, 3,5 cm lata. Spadicis inflorescentia feminea
cylindrica, 1,5 cm longa, 6 mm crassa, mascula sterilis circ. 2 cm longa, conoidea, e
basi \ cm crassa lateraliter ultra inflorescentiam femineam excedente sursum attenuata,
mascula fertilis 7 cm longa, utrinque attenuata. Pistilla cylindrica circ. 1,5 mm dia-
metientia. Synandrodia vertice directione spadicis elongata arcte congesta circ. 4—
5 mm diametientia. Synandria vertice 1,5 mm diametientia.
Hylaea: Ost-Peru, Dep. Loreto, Tarapoto (Ule n. 6906 — blühend im Dezember
1902).
30. X. cubense (Schott) Engl, in Fl. bras. I.e. 191, in DC. Mon. Phan. 1. c. 485 excl.
syn. Andromycia. — Äcontiaa cuhensis Schott in Bonpl. VI. (1859) 163, Prodr. (1860)
194. — Tuber depressum. Foliorum petioli 6 — 7 dm longi, laeves, lamina ampla,
tota fere 3 dm longa atque 4 dm lata, pedato-5-secta, segmentis late ovatis, intermedio
usque 2 — 2,5 dm longo, 1,75 — 2 dm lato, acuminato-cuspidato, inferne conslricto,
nervis lateralibus I, utrinque pluribus erecto-patentibus in nervum collectivum a margine
sat remotum conjunctis, lobis lateralibus oblongo-ovatis acuminatis, interioribus 1,5 —
1,75 dm longis, 1 — 1,25 dm latis, exterioribus 1 dm longis, 0,75 dm lalis, extimis
lalere sinus auricula ovata majuscula retrorsum spectante et obtusissima saepe auctis,
costis posticis in sinu parabolico longe denudatis. Pedunculus circ. 4 dm longus.
Spathae 1,5 dm longae tubus circ. 0,5 dm longus, lamina oblongo-lanceolata, acumi-
nata. Spadicis inflorescentia feminea vix 2 cm longa, ultra 1 cm spathae dorso adnata,
ovariis brevibus parte stylina valde dilatata annuliformi instructis, loculis pluriovulatis,
inflorescentia mascula sterilis quam fertilis duplo brevior.
Westindische Provinz (Wright, PI. cubens. n. 1469 et 3213), Prov. de Pinar
del Rio (0. Donovan in Herb, de Cuba, Estac. central agronomica n. 5263).
31. X. platylobum (Schott) Engl, in Fl. bras. 1. c. 196, t. 45, in DC. Mon. Phan.
1. c. 483. — Acontias platylohus Schott in Miq. Ann. Mus. lugd. bat. I. (1862) 279. —
A. diversifolius Regel et Linden in Gartenfl. (1866) 68. — Tuber parvum 2 cm dia-
metiens, Foliorum petioli tenues lamina duplo longiores, 2 — 3 dm assequentes, lamina
laete viridis, subtus pallidior, trisecta vel auriculato-5-secta, segmento medio late ovato
1 — 1,5 dm longo, 6 — 9 cm lato acuminato-cuspidato, segmentis lateralibus vel posticis
brevioribus ovatis, acuminato-cuspidatis, valde inaequilateralibus, 8 — 1 0 cm longis, 4 —
5 cm latis, latere exteriore duplo latiore, costis posticis in sinu denudatis, nervis late-
ralibus angulo acuto a costis abeuntibus adscendentibus procul a margine inter se con-
junctis. Pedunculus petiolis longior. Spathae tubus oblongus, extus viridis, 6 — 7 cm
longus, 2 cm amplus, lamina oblonga, 6 cm longa, 2 cm lata, breviter acuminato-cuspi-
data, viridis. Spadicis spalham aequantis pars feminea circ. Yg, mascula sterilis atque
fertilis utraque ^/^ longitudinis occupans. Pistilla circ. 2 mm longa, 1,5 mm crassa.
Synandria directione spadicis elongata vertice 3 — 5 mm longa, 1,5 — 2 mm lata. Syn-
androdia quam synandria directione spadicis fere 1 ^j^-^Xo longiora.
Süd brasilianische Provinz: Minas Geraes, bei Caldas (Regneil 111. n. 1296,
Lindberg n. 577 — Herb. Stockholm), Goyaz (Glaziou n. 2'2283 — Herb. Berlin).
32. X. mirabile Mast, in Gard. Chron. N. Ser. II. (1874) 258, fig. 53; Engl, in
DC. Mon. Phan. I. c. 483. — Rhizoma tuberosum. Foliorum petioli usque 1 m longi,
longe, fere ad medium usque vel ultra medium vaginati, lamina ubique flave maculata
trisecta, segmentis 2,5 — 3 dm longis, 0,8 — 1 dm latis, ovato-lanceolatis, acutis, basi
latiuscule confluenlibus, lateralibus valde inaequilateralibus medio brevioribus, costis
posticis in sinu breviter denudatis, nervis lateralibus I. utrinque 5 — 7 erecto-patentibus
in nervum collectivum a margine remotum conjunctis. Pedunculi plures 2 — 7 dm
longi. Spathae inferne arcte convolutae tubus circ. 6 cm longus, convolutus 1,5 cm
amplus, lamina lanceolata 6 cm longa, circ. 3 cm lata. Spadicis substipitati quam
spatha brevioris inflorescentia feminea 4 cm longa, 0,75 cm crassa, inflorescentia mas-
cula sterilis 2 cm, mascula fertilis 3 cm longa, 0,5 cm crassa. Ovaria subquadran-
gula, truncata, stigmate hemisphaerico instructa. Synandrodia remotiuscula.
60 A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
Provinz des tropischen Zenlralamerika; ohne genauere Fundortsangabe
(Roezl).
33. X. pedatum Hemsley, Biol. centr. am. III. (1882 — 1886) 418. — Tuberosum.
Folii petiolus circ. 6 dm longus immaculatus, lamina subtus glaucescens ambitu reni-
formis, circ. 3 dm lata, pedato-5-secta, segmentis acuminatis acutis, intermedio et vicinis
basi truncatis, extimis semihastatis lobo basilari rotundato, nervis lateralibus I. in seg-
mentis pluribus in nervum collectivum a margine remotum conjunctis. Pedunculi quam
petioli breviores. Spathae 1,7 — 2 dm longae tubus ventricoso-tubulosus, lamina lanceo-
lata acuta. Spadicis circ. \ ,2 dm longi inflorescentia feminea cylindrica, mascula leviter
clavata. Synandria 3 — 4-andra.
Provinz des tropischen Zentralamerika. — Guatemala: Barranco Honda,
um 1260 m (Salvin — Herb. Kew).
34. X. pentaphyllum (Vell.) Engl, in Fl. bras. 1. c. 197 et in DC. Mon. Phan.
1. c. 484. — Arum pentaphyllum Vell. Fl. Flum. (1826) t. 104. — Acontias penta-
phyllus Schott, Sjn. (1856) 65, Prodr. (1860) 199. — Foliorum petioli circ. 3 dm
longi, lamina laete viridis, pedatisecta, segmento medio obovato-oblongo vel late elliptico,
apice obtuso vel acuto, basin versus late cuneatim angustato, a vicinis separato, 2 —
2,5 dm longo, 1,25 — 1,75 dm lato, segmentis lateralibus utrinque 2 gradatim paullo
minoribus, late ovato-ellipticis, inaequilateralibus, acutis, basi cohaerentibus, extimis la-
tere exteriore basi rotundatis, nervis lateralibus I. in segmentis omnibus utrinque pluri-
bus adscendentibus, mediis nervum collectivum a margine remotum efformantibus, in-
ferioribus saepe in margine excurrentibus. Pedunculus tenuis, 2 — 2,5 dm longus.
Spathae tubus oblongus 4 — 5 cm longus, 2 cm amplus viridis, lamina 1 dm longa,
3 cm lata, oblongo-lanceolata acuminata tenuis albida. Spadicis inflorescentia feminea
2,5 — 3 cm longa, 1 cm crassa, mascula slerilis 2,5 cm longa, 0,5 cm crassa, mascula
fertihs circ. 6 cm longa, medio 0,75 cm crassa, acutata. Ovaria oblonga 8 mm longa.
Sjnandrodia majuscula, vertice oblongo-hexagona, directione spadicis 5 — 6 mm dia-
metientia, ut synandria flava.
Südbrasilianische Provinz: ohne Standortsangabe (Sello — Herb. Berlin); Prov.
Minas Geraes: bei Lagoa Santa (Warming); Prov. San Paulo (H. Mosen — Herb.
Brasil. Regnelli n. 4467 — Stockholm).
35. X. Hoffmannii Schott in Österr. Bot. Zeitschr. XV. (1865) 33; Engl, in
Fl. bras. 1. c, 191 et in DC. Mon. Phan. 1. c. 485; Hemsl. Biol. centr. am. (1882 —
1886) 418. — Acontias Hoffmanni Schott, Prodr. (1860) 196. — Fohorum petioli
2 — 3 dm longi, laeves, maculis viridi-fuscis minoribus striisque interruptis conspersi,
lamina laete viridis, ambitu reniformis, pedatisecta, tota circ. 2,5 dm longa, 3 dm lata,
majorum segmentis 5 — 7, intermedio oblongo-elliptico, cuspidato, basin versus arcuatim
cuneato, 1,6 — 2 dm longo, 7 — 10 cm lato, utrinque aequaliter angustato, segmentis
lateralibus oblongo-elllpticis, gradatim paullo minoribus, plus minusve inaequilateralibus,
latere interiore angustiore, infimis intermedii dimidium longitudine aequantibus, latere
interiore rotundatis, nervis segmentorum II. utrinque 4 — 6 adscendentibus, in nervum
collectivum intimum a margine remotiusculum conjunctis. Pedunculus circ. 1 dm longus,
crassior quam petiolus. Spathae tubus oblongus 5 — 6 cm longus, lamina oblonga, acu-
minato-cuspidata, alba, basim versus intus purpurea fere 1,5 dm longa atque 4,5 —
5 cm lata, spadicis stipes circ. 1 cm longus, inflorescentia feminea 2,5 cm, mascula
sterilis 3 — 4 cm, fertilis 0,75 — 1 dm longa. Synandrodia majuscula. Baccae oblongae,
flavae, 1 cm longae, 4 mm crassae. Semina ovoidea, integumento exteriore diaphano,
interiore acietato-sulcato.
Provinz des tropischen Zentralamerika. — Tropisches Mexiko: Guerrero
(kultiviert von Marc Micheli). — Costa Rica: bei San Jose (C. Hoffmann n. 612 —
Herb. Berlin). — Guatemala: Dep. Santa Rosa, um 800 m (Heyde et Lux in
J. Donnell Smith ex plantis Guatemal. n. 3868).
Var, ß. Wendlandii (Schott) Engl, in Fl. bras. I. c. 191 et in DC. Mon. Phan.
1 c. 485. — Acontias Wendlandii Schott in Österr. Bot. Zeitschr. VIII. (1858) 178,
Xanthosoma. 61
Prodr. (1860) 196; Hemsl, I.e. H8. — Foliorum petioli maculis atrofusco-violaceis
majoribus et punctato-striolatis, valde approximalis, saepe confluentibus adspersi.
Costa Rica (Wendland).
36. X. helleborifolittm (Jacq.) Schott in Österr. Bot. Zeitschr. (1836) 33. emend. ;
Engl, in Fl. bras. 1. c. 197 et in DG. Mon. Phan. 1. c. 486, Hemsl. 1. c. 418. — Arum
helleborifolium Jacq. Ic. III. (1786 — 1793) t. 613. — Caladium helleborifolium Yeni.
Hort. Gels. (1800) 30; VVilld. Spec. IV. (1803) 487. — Arum venosum Ba.\his exsicc.
n. 287! — Äcontias helleborifolim Schott, Melet. L (183 2) 19, Prodr. (1860) 197. —
Foliorum petioli 2 — 4 dm longi, vagina 4 — 5 cm longa instructi, virides, hirtello-scabridi,
atroviolaceo-punctati et striolati, lamina tenuis, viridis, tota circ. 2 — 3 dm lata, 1 —
1,5 dm longa, leviter hirtello-scabrida, ambitu reniformis, pedatisecta, segmenlis 5 —
9 — 11 — 13 basi distantibus, lateralibus inaequilateris oblongis vel lanceolatis basim
versus cuneatis, apice acuminatis, gradatim minoribus, intermedio maximo oblonge acuto,
aequilatero 3 — 4 cm lato, basim versus cuneatim attenuato, costis prominentibus, in
sinu longissime denudatis, nervis segmentorum lateralibus numerosis adscendentibus, in
nervum colleclivum hinc minus, illinc magis a margine distantem conjunctis. Pedunculus
vix 1 — 1,5 dm longus, hirtello-scabridulus. Spathae tubus ovoideus utrinque virens
glabriusculus, circ. 3 — 4 cm longus, lamina oblonga cuspidata, fere 6 — 7 cm longa,
utrinque flavo-virens. Spadicis pars feminea cylindroidea 2 cm longa, mascula fertilis
fere 6 cm metiens, angusta, mascula sterilis circ. 5 cm longa. Ovaria breviter ovoidea
albida, stigmate flavo.
Var. CK. viride Engl, in Fl. bras. 1. c. 198 et in DG. Mon. Phan. 1. c. 487. —
Huc Synonyma supra citata. Foliorum petioli atque pedunculus virides.
Westindische Provinz: Dominica (Imray — Herb. Kew). — Martinique
(P. Duss n. 2149c — Calalou diable). — Guadeloupe (P. Duss n. 3295 — ma-
langa bätard, malanga poison). — St. Vincent: in UferwäMern um 330 m (H. H.
u. G. W. Smith n. 1419).
Zentralamerikanische Provinz. — Gosta Rica: zwischen San Jose und Las
Paras (Pittier et Durand, PI. costaricenses n. 1234).
Gisäquatoriale Savannenprovinz. — Venezuela: Valencia (Moritz n. 268 —
Herb. Berlin); Garacas, in Kaffeepflanzungen, an schattigen und sandigen Orten (Bal-
bis — Herb. Berlin); Trinidad (Fendler n. 734 — Herb. Brit. Mus.).
Subäquatoriale andine Provinz — Panama: Kanalzone, Mamei Hill, 20 —
90 m ü. M. (H. Pittier, PI. of Panama n. 3801), um Tabernilla, 20 — 25 m (H. Pit-
tier, PI. of Panama n. 38 21), Frijoles, in Wäldern und Dickichten (H. Pittier, PI.
of Panama n. 3758).
Hylaea. — Guiana (nach Grisebach).
Südbrasilianische Provinz. — Goyaz: Serra Bocaina (Pohl — Herb. Hofmus.
Wien).
Var. ß. variegatum (Desf.) Engl, in Fl. bras. 1. c. 198 et in DG. Mon. Phan. 1. c.
48 7. — Arum foliis palmatis Plumier, PI. Amer. V. (1703) 111, t. 121, Fig. 2. — Ca-
ladium variegatum Desf. Gat. Hort. Paris ed. 3. (1822) 7 et 385. — Äcontias variegatus
Kunth, En. III. (1841) 45; Schott, Syn. (1836) 64, Prodr. (1860) 197. — X. varie-
gatum Schott in Österr. Bot. Zeitschr. (1856) 33. — Petioli atque pedunculus punctulis
lineolisque atroviolaceis interruptis conspersi.
Gisäquatoriale Savannenprovinz. — Venezuela (Moritz).
Subandine Provinz: Golombia (Moritz).
Hylaea. — Holländisch Guiana (WuUschlaegel n. 1095 — Herb. Martins);
Prov. Maynas, bei Yurimaguas (Poeppig).
Var. y. angustisectum Engl. — X. angustisectum Engl. Arac. exs. et illustr.
n. 88. — Foliorum laminae segmenta 9 anguste elliptico-lanceolata, intermedium circ.
1,3 dm longum, 2,5 cm latum, lateralia gradatim minora.
Westindische Provinz. — Portorico: Anasco (Grosourdy — Herb. Mus.
Paris).
62 A- Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
37. X. flavomaculatum Engl, in Engler's Bot. Jahrb. XXXVII. (<905) 139. —
Tuber magnum, interdum \ dm diametiens (teste Lehmann). Foliorum petiolus 3 —
3,5 dm longus ad 5 — 6 cm longitudinis vaginatus, lamina 7 — H — 1 3-pedatisecta, laete
viridis, saepe maculis flavescentibus pellucidis dr numerosis notata, segmentis lanceo-
latis acuminatis, in foliis stirpis junioris 7-sectis ima basi parenchymate angusto con-
junctis, in foliis stirpis adultae costa tantum conjunctis, interraedio usque 1,8 dm
longo, 5 cm lato, reliquis gradatim minoribus, nervis lateralibus I. numerosis in nervura
collectivum a margine 3 — 4 mm remotum conjunctis. Pedunculus circ. 2 dm longus.
Spathae tubus oblongus 4 cm longus, 1,5 cm amplus, viridis, lamina oblonga, acuta,
alba. Spadicis inflorescentia feminea cylindrica fere 2 cm longa, sterilis circ. 2,5 cm
longa, sursum attenuata, mascula fertilis 6 cm longa, a medio 6 mm crasso utrinque
attenuata. Flores masculi 5 — 6-andri.
Subäquatoriale andine Provinz: Colombia, an feuchten Orten um Dolores,
Tolima, um 4300 — 1600 m ü. M. (F. C, Lehmann n. 7756 — blühend im Januar);
am Rio Negro, an den Ostausläufern der Zentral-Anden von Popayan, um 1200 —
1500 m ü. M. (F. C. Lehmann n. 5317); Cauca, am Rio de la Paila, um 1000 m
ü. M. (Triana n. 698 — Herb. Brit. Mus.).
Nola. Speeimen a cl. Triana coUectum est folium maculatum pedati-7-sectum, cujus
segmenta lateralia basi inier se conjuncla sunt, Verisimiliter est foliura stirpis juvenculae hujus
speciei neque alterius.
Species valde dubia.
38. X. Plumieri Schott in Österr. Bot. Zeitschr. XV. (1865) 33; Engl, in DC.
Mon. Phan. 1. c. 487. — Acontias Plumieri Schott, Syn. I. (1856) 65, Prodr. (1860)
198 (Plum. PI. amer. ed. Burmann fasc. V. (1757) 111, t. 121, f. 1). — Foliorum
lamina glaberrima pedatisecta segmentis lanceolatis repandis. Pedunculi breves.
Nota. Icon supra citala certe ad Xanthosoma pertinet. ad speciem cum X hellebori-
folium affinem, folii segmentis repandis diversara. In descriptione Burmannii spatha »minima<
dicitur, quod erroneum esse videlur.
Species e genere Xanthosoma exclusae.
X. gracile Miq. Delect. sem. Hort. Amstelodam. 1853 = Syngonium, Velloxianum,
Schott.
X. plunibeum C. Koch in Berl. AUg. Gartenzeit. (1857) 136 == Alocasia indica
(Roxb.) Schott var. metallica Schott.
X sylvestre Bello, Ap. II. (1 883) 1 1 4 (ex Urb. Symb. antill. IV. [l 903] 136) = Gala-
dium bicolor (Ait.) Vent.
Subtrib. 4. Colocasiinae Schott.
Goloeasiinae [Golocasinae] Schott, Gen. Ar. (1858), Prodr, (1860) 135 (excl. gen.
Ariopsis Grab. Remusatia Schott) emend. Engl. — Characterem vide supra p. 10.
69. Colocasia Schott. (Auetore K. Krause.)
Golocasia Schott*) in Schott et Endl. Melet, I, (1832) 18, emend. Schott, Syn.
(1856) 40, Gen. Ar. (1858) t. 37, Prodr. (1^(iO) 137; Endl. Gen. (1837) 236, n. 1683;
Kunth, Enum. pl. HL (1841) 36; Engl, in FI. brasil. 111. 2. (1878) 198, DC. Mon.
Phan. IL (1879) 490, in Beccari, Malesia L (1882) 291, in Engler u. Prantl, Pflzfam.
II. 3. (1887) 139, in Lorentz, Nova Guinea VlIL 2. (1910)- 251 et VlII 4. (1912)
809; Benth. FL austraL VII. (1878) 155; Benth. et Hook. f. Gen, HL (1883) 974;
Hook. f. FL Brit. Ind. VL (1893) 523; BailL Hist. pL VIIL (1894) 474. — Arum L.
et auct. prior. — Aron Adans. Fam, IL (1763) 470; St, Lag. in Ann, Soc. bot. Lyon
*) Nomen ex voce arabica kolkas vel kulkas adhuc in Aegypto usitatum, Alii e
graccis xöXov = eibus et xaala = fistula faba etc, nomen componuot; latine enim olim faba
aegyptiaca appellabatur vel pro illa habebatur (Scbottj.
Colocasia., 63
VII. (1880) i\9 p. p. — Caladium Vent. Jard. Cels. (1800) 30 p. p. — Calla Roxb.
Fl. Ind. HI. (18 5 2) 517 p. p. — Leucocasia Schott in Österr. Bot. Wochenbl. VII.
(185*) 34, Gen. Ar. (1858) t. 38, Prodr. (186o) 140.
Flores unisexuales nudi. Flores masculi fertiles 3 — G-andri: stamina in synan-
drium obpyramidatum vertice dilatatum subtruncatum irregulariter polygonum connata,
thecis linearibus vel lineari-oblongis, inferne repentino altenuatis, juxtaposilis, totam
synandrii longitudinem haud aequantibus, rimula brevissima verlicali aperientibus, pollen
in farciminulis emittentibus. Flores masculi steriles: synandrodia depresso-obpyramiiata
vertice truncata lateraliter compressula. Flores feminei 3 — 4-gyni: ovarium ovoideum
vel oblongum, uniloculare; ovula plura vel numerosa hemi- vel suborthotropa patentia,
funiculis longis placentis 2 — 4 parietalibus vix prominentibus biseriatim affixa, micropyle
versus medium loculi vel tholum versus spectantia; stilus nullus vel initio brevis,
serius nullus; stigma .depresso-capitalum, brevissime 3 — 5-sulcatum. Baccae virentes
obconoideae vel oblongae, sligmalis rudimento coronatae, uniloculares, polyspermae.
Semina oblonga, longa funiculata, strophiolo cum funiculo quasi confluente, testa infra
epidermidem diaphanam tenuem crassula, acietato-sulcata, epidermate succulenta laevi.
Albumen copiosum. Embryo axilis. — Herbae Asiae tropicae tuberosae vel caudice
ereclo crasso donatae. Foliorum petiolus longiusculus inferne vaginaceus; lamina
peltata ovato-cordata vel sagittato-cordata, lobis posticis rotundatis, breviter vel ad
dimidium usque vel fere tota longitudine connatis; nervis lateralibus primariis utrinque
pluribus a costa media abeuntibus pi'ope marginem nervis coUectivis plerumque 2 — 3
tenuibus conjunct s, nervis lateralibus II. et III. a primariis patentibus tenuibus, inter
illos medio in nervum coUeclivum tenuem confluentibus, nervis nonnullis a costis
posticis abeuntibus. Pedunculi plerumque plures eodem anno post folia apparentes,
sympodium breve bracteatum efformantes. Spathae tubus quam lamina 2- — 5-plo
brevior, ovoideus vel oblongus, convolutus, vegeto-persislens, in fructu accrescens tandem
irregulariter laceratus; lamina oblonga vel anguste lanceolata demum a tubo soluta.
Spadicis quam spatha brevioris inflorescentia feminea brevis, mascula sterilis brevis
angusta, fertilis longe cylindrica; appendix sterilis erecta elongato-conoidea vel fusi-
formis, subulata aut valde abbreviata mucroniformis.
Clavis sectionum atque specierum.
A. Herbae caudice subtuberoso turiones numerosas abbreviatas
vel elongalas emittente Sect I. Tuberosae.
a. Foliorum lobi postici fere tota longitudine connati, ima
basi sinu brevissimo obtusissimo sejuncti. Spatha vix
ultra 1,5 dm longa.
a. Folioriim lamina pai'va usque ad 2 dm longa, apice
brevissime cuspidata. Spadicis appendix sterilis supra
inflorescentiam valde attenuata . \. G. affinis.
ß. Foliorum lamina majuscula usque ad 4 dm longa,
apice breviter acuminata. Spadicis appendix sterilis
cum inflorescentia continua 2. C. fallax.
b. Foliorum lobi postici ad 2 3 — 3^^ usque connati, reliqua
parte sinu.obtuso vel rotundato sejuncti. Spatha parva
vel magna usque ad 3,5 dm longa.
a. Foliorum lamina parva usque ad 2,5 dm longa, apice
longe cuspidata. Spatha vix ultra 1,2dm longa. . 3. C. gracilis.
ß. Foliorum lamina magna usque ad 5 dm vel ultra
longa, apice breviter acutata. Spatha usque ad 3,5 dm
longa " i. C. antiquorum.
B. Herbae caudice crasso assurgente Sect. II. Caulescentes.
a. Foliorum lobi postici fere Iota longitudine connati, reliqua
64 A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
parte sinu brevissimo obtusissimo sejuncti. Spadicis
appendix sterilis deest 5. C. virosa.
b. Foliorum lobi postici fere ad medium usque connati,
reliqua parte sinu latiusculo rotundato sejuncti. Spadix
appendice brevi sterili instructus 6. C. indica.
c. Foliorum lobi postici vix ad medium usque connati, reliqua
p6U>te sinu lato acuto sejuncti. Spadicis appendix sterilis
deest 7. C. Mannii.
Sect. I. Tuberosae Engl.
Tttberosae Engl, in DC. Mon. Phan. II. (1879) 491 et in Engl.-Prantl, Pflzfam.
H. 3. (1887) 139 — Vide supra.
\. C. affinis Schott in Bonplandia VII. (1859) 28 et Prodr. (1860) 138; Engl,
in DC. Mon. Phan. II. (1879) 492; Hook. f. Fl. ßrit. Ind. VI. (1893) 523. — Tuber
parvum rotundatum turiones numerosos emittens. Foliorum petiolus tenuis, 2 — 3,5 dm
longus , basi 3—6 mm crassus , sursum attenuatus , circ. ad tertiam partem usque
vaginatus, lamina tenuiter membranacea supra viridis subtus glaucescens pellata ro-
tundato-ovata vel ovata, 1 — 1,6 dm longa, 7 — 10 cm lata, lobus anticus late ovatus
apice brevissirae cuspidatus, latitudine sua vix vel Y3 — Y4 longior, nervis lateralibus
primariis utrinque 2 — 3 a costa media patentibus, lobi postici quam anticus duplo
triplove breviores rotundati fere tota longitudine connati ima basi sinu brevissimo
obtusissimo sejuncti, costis posticis angulo acuto (circ. 30°) divergentibus quam nervi
haud crassioribus. Pedunculi solitarii vel plures sympodiüm abbreviatum constituentes,
5 — 8 cm longi. Spathae pallidae tubus anguste cyiindricus 1,2 — 1,5 cm longus, 5 mm
amplus, lamina lineai*i-lanceolata apice longe acuminata, 5 — 7 cm longa, vix 1 cm lata.
Spadicis inflorescentia feminea cylindrica 5 mm longa, mascula sterilis aequilonga, fertilis
1 cm longa; appendix sterilis ex axi tenui repentino incrassata subulata, 3 — 4 cm longa,
inferne 2 — 3 mm crassa. Ovaria brevia viridia, stigmate lato discoideo coronata.
Monsungebiet: j
Provinz des tropischen Himalaja: Khasia, zwischen 600 — 1 300m (Hooker f. —
Herb. Kew; Hügel — Kais. Hofmus. Wien); Silhet (Wallich n. 8952); Sikkim
(Hooker f. et Thomson).
Var. Jenningsii (Veitch) Engl, in DC. Mon. Phan. II. (1879) 493 — Älocasia
Jenningsü Veitch in Illustr. hortic. (1869) t. 585, Card. Chron. (1869) 136, FI.
serres- XVII. (1868) t. 1818. — Foliorum petiolus purpurascens , lineolis purpureis
transversis notatus; lamina cordata emarginata, supra inier nervös laterales primarios
maculis oblongis vel triangularibus magnis atroviridibus vel atroviolaceis notata.
Heimat jedenfalls auch im tropischen Himalaja; häufiger in Warmhäusern kultiviert.
2. C. fallax Schott in Bonpl. VII. (1 859) 28 et Prodr. (1860) 138; Engl, in DC.
Mon. Phan. II. (1879) 493; Hook. f. Fl. Brit. Ind. VI. (1893) 524. — Coloeasia
Wendlandii Engl, in Arac. exsicc. et illustr. n. 2 40. — Planta gracilis. Foliorum pe-
tiolus teres tenuis, 2 — 5 dm longus, basi 8 — 18 mm crassus, sursum attenuatus; lamina
tenuiter coriacea ovata vel rotundato-ovata , usque ad 4 dm longa, 1,5 — 3 dm lata;
lobus anticus late ovatus latitudine sua vix vel paullum brevior, 1,5 — 3 dm longus
atque fere aequilatus, apice breviter abrupte acuminatus, margine leviter undulatus,
nervis lateralibus primariis utrinque 3 — 5 percursus; lobi postici rotundati obtusi,
5 — 1 0 cm longi, fere tota longitudine connati , ima basi sinu levissimo obtusissimo
separati, costis posticis angulo acutissimo (circ. 5 0°) distantibus, nervös laterales latere
exteriore 2 — 3, interiore 1 — 2 emittentibus. Pedunculi plures tenues 1 — 1,5 dm longi.
Spathae flavidae tubus brevis ovoideus vel in fructu sphaeroideus, 4 cm longus, con-
volutus circ. 2 cm amplus, lamina oblonga, 1 — 1,2 dm metieos. Spadicis anguste
cylindrici inflorescentia feminea 2,5 cm longa, mascula 3 cm longa; appendix sterilis
cum inflorescentia continua anguste fusiformis acuta 4 — 6 cm longa. Ovaria obovoidea
stilo brevi coronata.
Golocasia. 65
Provinz des tropischen Himalaja: Silhet (Wallich n. 8944); Pir Pauce,
Terye Chats (Hooker f. — Herb. Kew); Cachan Assam (Sheik Mokim n. <45 —
Herb. Calcutta, Berlin).
3 C. gracilis Engl, in Eogler's Bot. Jahrb. I. (1881) 185 et in Beccari, Malesia I.
(1882) 291, — Caudex turiones longos emittens. Foliorum petiolus laevis tenuis
3 — 7 dm longus, lamina tenuiter coriacea supra viridis subtus nervis atque venis
pulcherrime prominulis exceptis cinereo-viridis, peltato-ovata, margine leviter repanda
1,5 — 2,5 dm longa, 1 — 2 dm lata, lobus anticus ovatus, apice cuspide angusta 1 — 1,5 cm
longa instructus, nervis lateralibus primariis 4 — 6 a costa patentibus percursus, lobi
postici quam anticus vix triplo breviores late rotundati obtusi, ad ^j^ longitudinis usque
connati reliqua parte sinu brevi obtuso sejuncti, costis posticis angulo acuto distantibus.
Pedunculi plures tenues apice pauUum incrassati, 2,5 — 3,5 dm longi, sympodium ab-
breviatum efformantes. Spathae tubus ovoideus 1,5 cm longus, 1 cm amplus, lamina
albida lanceolata, 9 cm longa, 1 cm lata. Spadicis circ. 6 cm longi inflorescentia
feminea cjlindrica 1 cm longa, 4 mm crassa, mascula 2,3 — 2,5 cm longa ad tertiam
partem usque sterilis et angusta, superne tereliuscula , appendix elongata utrinque
altenuata, 3 cm longa. Baccae ovoideo-globosae, 2,5 mm longae, 2 mm crassae.
Südwestmalayische Provinz. — Westliches Sumatra: Provinz Padang, auf
dem Singalan bei 1500 m ü. M. (Beccari — Herb. Florenz, Berlin).
4. C. antiquoram Schott, Melet. I. (1832) 18, Syn. (1856) 40, Prodr. (1860)
138; Miq Fl. Ind. Batav. III. (1855) 202; Seem. Fl. vitiens. (1S65) 285; emend. Engl,
in Fl. brasil. III. 2. (1878) 199, in DC. Mon. Phan. II. (1879) 494, in Lorentz, Nova
Guinea VIII. 2. (1910) 251 et VIH. 4. (1912) 809; Hook. f. Fl. Brit. Ind. VI. (1893)
52 3; Benth. Fl auslral. VII. (187 8) 155; Hook. f. in Bot. Magaz. (1894) t. 7364; N. E.
Brown in Th. Dyer, Fl. trop. Afr. VIII. (1 901) 1 64. — Planta magnitudine foliorum. longitu-
dine spathae atque spadicis imprimis appendicis in cultura valde varians, caule e basi
tuberosa turiones mox abbreviatos mox elongatos emittente. Foliorum petiolus crassius-
culus erectus usque ad 1,2 m longus, lamina tenuiter coriacea supra plerumque nitidula
peltato-ovata basi cordata, usque ad 5 dm, rarius ultra longa; lobus anticus late ovatus
apice breviter. acutatus, latitudine sua pauUum longior, nervis lateralibus primariis
utrinque 4 — 8 ; lobi postici ovati obtusi quam anticus circ. duplo breviores, ad 2 3 — ij^
longitudinis connati, reliqua parte sinu lato triangulari oblusiusculo vel rotundato sejuncti,
costis posticis angulo acuto (30°— 40°) distantil us. Pedunculi quam petioli multo bre-
viores plerumque plures sympodium abbreviatum efformantes. Spathae pallide flavidae
1,5 — 3,5 dm longae tubus viridesrens oblongus, quam lamina angusta lanceolata apice
acuminata 2 — 5-plo brevior. Spadicis quam spatha brevioris inflorescentia feminea
masculae sterili aequilonga, inflorescentia mascula fertili fere duplo longior, appendix
slerilis acutata longitudine varians. Ovaria stilo brevissimo instructa.
Die Heimat der Golocasia antiquorum ist zweifellos in Ostindien zu suchen; seit
langem aber wird die Pflanze in allen ti'opischen und subtropischen Ländern kultiviert
und auch in der gemäßigten Zone, wo sie während des Sommers im Freien gut fort-
kommt, häufig angepflanzt und hier besonders zur Einfassung großer Blaltpflanzen-
gruppen verwendet. Häufig verwildert sie und tritt dann zumal in den Tropen, aber
auch in subtropischen Gebieten an Bachufern nicht selten wie ein natürlicher Bestand-
teil der Floren auf. Gegenwärtig erstreckt sich das Verbreitungsgebiet der Golocasia
antiquorum von Südeuropa an, wo sie in den tiefer gelegenen, wärmeren und feuch-
teren Teilen kultiviert wird, über alle tropischen und subtropischen Länder der Alten
wie der Neuen Welt bis hin nach Japan, Australien, den heißeren Teilen von Neu-
seeland und Polynesien. Im südlichen Himalaya wird sie bis zu einer Höhe von 2 t 00 m
ü. M. gebaut. Vorwiegend pflanzt man sie wegen ihren stärkereichen eßbaren Knollen
an, die von weißlicher Färbung sind und bis zu 8 Pfund wiegen können; aber auch
die kraaligen Teile, besonders die Blätter, finden, in rohem Zustande zwar giftig, aber
gekocht von mildem, angenehmem Geschmack, ähnlich wie die der Alocasia macrorrhixa
und der Xanthosoma-krien als Gemüse vielfache Verwendung. Die wichtigsten Vulgär-
A. £;ugler, Das Fflanzeureich, IV. (Embryopbyta siphonogama). '231:^. 5
6ß A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
namen der Pflanze sind: alcoleaz (Portugal); aro di Egitto (Italien); kuchoo (Ost-
indien); tarro oder taro (Inseln im Stillen Ozean); kandalla (Ceylon); saua (Karo-
linen); eddoes, eddoa oder eddoas kalo (tropisches Afrika); beyeu (Kamerun).
In Ostindien unterscheidet man nach Roxburgh folgende im wesentlichen wohl
als Standortsformen anzusehende Varietäten: \. kala kuchoo mit nicht angeschwollenen
Knollen, meist an feuchten Stellen wachsend und viel als Gemüse gegessen. 2. char
kuchoo mit dunkel purpurn-gefleckten Blättern, an trockenen Standorten (vielleicht
identisch mit der unten angeführten var. ö. illustris [ßullj Engl). 3. bun kuchoo
mit gleichmäßig grün gefärbten Blättern; wie die vorhergehende an trockenen Stellen
wachsend und ebenso wie diese nur selten gegessen. 4. sar kuchoo an sumpOgen
Plätzen mit dicken Knollen, rötlichen Blattstielen und Blättern sowie kurzem Kolben-
anhang (wahrscheinlich identisch mit der unten zitierten var. 'E,. nymphaeifolia [Vent.]
Engl.). Im ganzen lassen sich nach der Länge der Ausläufer, dem sterilen Kolben-
anhang und der Farbe der Blätter und Blattstiele folgende Varietäten auseinanderhalten:
Var. a. typiea Engl, in DC. Mon. Phan. 1. c. 491 et in Arac. exsicc. et ilhistr.
n. 251. — Arum colocasia L. Spec. pl. ed. \ (1753) 965, ed. 2. (n63) 1368;
Catesby, Nat. Bist. Carolina II. (1743) t. 45; Rumph. Herb. amb. V. (1747) t. 109;
Roxb. Fl. ind. III. (1832) 494; Wight, Icon. III. (1844) t. 786. — A. peltatum ysLr. a.
Lam. Encycl. III. (1789) 13. — A. lividum Salisb. Prodr. (1796) 260. — Colocasia
antiquorum Schott, Melet. I. (1832) 18, Kunth, Enum. III. (1841) 37. — C. vulgaris
Raf. Fl. Tellur. III. (1836) 65. — C. per egrina Raf. FI. Tellur. III. (1836) 66. — C. hima-
lensis Royle, 111. Bot. Himal. (1839) 407, nomen; Gardn. Chron. (1893) II. 372. —
Älocasia Dussii Hort. Damman in Gartenflora (1892) 312. — Spadicis appendii
sterilis elongata inflorescentiam masculam fertilem longitudine aequans.
Heimisch in Ostindien, aber durch die Kultur weit verbeitet. Da es unmöglich ist,
alle jemals gesammelten und in den größeren Herbarien aufbewahrten Kulturexemplare
anzuführen, sind bei den folgenden Verbreitungsangaben nur einige besonders interes-
sante Standorte näher berücksichtigt.
Mediterrangebiet. — Iberische Provinz. — Südliches Portugal (nach
Willkomm); südliches Spanien, in der unteren Region der Provinz Malaga verwildert
(nach Boissier). — Mittlere Mediterranprovinz. — Süditalien, besonders in
der Provinz Calabrien häufiger angebaut, ebenso auch in Sizilien und Sardinien,
in Griechenland, auf Kreta, Cypern, in den tiefer gelegenen Teilen des südlichen
und westlichen Kleinasiens, in Syrien und Ägypten (nach Schweinfurth,
Ascherson u. a.).
Makaronesisches Übergangsgebiet: auf fast allen dahin gehörigen Inseln der
Gap Verden, Canaren, Azoren und Madeira angebaut, daselbst auch verwildernd.
Monsun gebiet: im ganzen Gebiet, vor allem auf den Inseln des indisch-raa-
layischen Archipels häufig angepflanzt. Zu beachten sind folgende Standorte wahr-
scheinlich spontan vorkommender Pflanzen: Provinz des tropischen Himalaya:
Sikkim (Hooker f. — Herb. Kew, Berlin u. a.); Khasia (Hooker f. et Thomson —
Herb. Kew, Berlin u. a.). — Nordwestmalayische Provinz: Burma, bei Kindat
oberhalb Chindwin (A. Meebold n. 8140 — Herb. Berlin). — Papuasische Pro-
vinz: recht häufig scheint die Pflanze in Neu-Guinea zu sein, wo sie nach dem Berliner
Herbarium an folgenden Stellen gesammelt wurde: Kaiser Wilhelmsland: bei der
Augustastalion (Hollrung n. 638); in den Wäldern am Maijen, um 500 m ü. M.
(Schlechter n. 18003); überschwemmte Grassümpfe beim Hauptlager Malu (Leder-
mann n. 7018); Sumpfwald am Sepik (Ledermann n. <0786j. — Niederländisch
Neu-Guinea: am Lorentzstrom beim Kloofbivak (A. Pöble n. 156); am Tami-Fluß
(Gjellerup n. 269); am Noordfluß (Versteeg n. 1247, 1762). — Provinz der
Philippinen und von Formosa. — Philippinen (Gregory n. 65), Formosa
(Faurie n. 524).
Nordafrikanisch-indisches Wüstengebiet und Libyische Wüste. —
Afrikanisches Wald- und Steppengebiet. — Sudanische Parksteppen-
Golocasia. 67
provinz. — Nordostafrikanische Hochland- und Steppenprovinz. — Ost-
und südafrikanische Steppenprovinz: hin und wieder angebaut oder in
feuchten Niederungen verwildert, z. B. am Kilimandscharo, im Dschaggaland (H. Meyer
n. 390) und auf Sansibar (Stuhlmann n. \0]. — Guineensische oder westafri-
kanische Waldprovinz: Kamerun (Dinklage n. 1482, Conrau n. 278, Preuss
n. 300, Buchholz n. 199); Togo (Graf Zech n. 224); Gabunzone (Tessmann
n. 1092).
Gebiet des tropischen Amerika: in fast allen Teilen, besonders in den Küsten-
gebieten, kultiviert, z. B. Guadeloupe (P. Duss n. 4103).
Australisches Gebiet: in Nordostaustralien, in Queensland und einigen Teilen
von Neu-Südwales, angebaut.
Var. ß. euchlora (G. Koch) Schott, Syn. (1856) 42; Engl, in DG. Mon. Phan.
1. c. 491. — Golocasia euchlora C. Koch in Ind. sem. Hort. Berol. (1854) App. 4. —
Turiones basi nascentes abbreviati. Folioruni pelioli violascentes, lamina saturate
viridis margine violascens. Spathae tubus viridis, lamina flava.
Südwestmalayische Provinz: Perak, in feuchten sumpflgen Niederungen
(King's Collector n. 469 8 — blühend im August 1883 — Herb. Calcutta, Berlin);
Malakka, Batu Caves bei Kuala Lumpur vor den Tropfsteinhöhlen (A. Engler n. 5277 —
Herb. Berlin).
Wird bisweilen in Warmhäusern kultiviert.
Var. /. Pontanesii Schott, Syn. (1856) 42, Prodr. (1860) 140; Engl, in DC.
Mon. Phan. 1. c. 491; Hook. f. in Bot. Magaz. (1900) t. 7732. — C. Fontanesii Schott
in Österr. Bot. Wochenbl. (1854) 409; C. Koch in Berlin. Allg. Gartenzeitg. (1858)
362. — C. violacea Hort, ex Hook. f. in Bot. Magaz. (1900) t. 7732. — Caladium
coloeasioides Hort, ex Brongn. in Nouv. Ann. Mus. Paris III. (1834) 156; Kunth, Enum.
III. (1841) 43. — C violaeeum Hort, ex Engl, in DC. Mon. Phan. 1. c. 492. — Ärum
coloeasioides Desf. Catal. pl. Hort. Paris ed. 3. (1829) 7 et 385. — Rhizoma breve
carnosum vix tuberosum turionibus basi nascentibus abbreviatis. Foliorum petiolus
rubro-purpureus vel violaceus; lamina magis oblonga obscui'e viridis, marginibus nervisque
violascentibus.
Heimat vielleicht auf Ceylon; wenigstens ist die Pflanze nach Schott in Holland
um 1680 oder 1690 als »Arum Golocasia dictum zeylanicum pediculis puni-
cantibus« kultiviert worden. Anderseits erwähnt Roxburgh eine Varietät von Golo-
casia antiquorum mit mehr oder weniger purpurn gefärbten Blattstielen als wild in
Indien vorkommend. Auf jeden Fall wird sie schon seit langem auch in Eui'opa in
Warmhäusern kultiviert.
Var. d. illustris (Bull) Engl, in DC. Mon. Phan. 1. c. 492. — Alocasia ülusiris
Bull Catal. (1873) 4, Flor. Mag. (1874) t. 107. — Foliorum petiolus violascens,
lamina magis oblongo-ovata, inter nervös primarios maculis atro-viridibus extensis notata.
Wird bisweilen in Warmhäusern kultiviert.
Var. £. esculenta (L.) Schott, Syn. (1856) 41, Prodr. (1860) 138; Engl, in DC.
Mon. Phan. 1. c. 492. — Arum esculentum L. Spec, ed. 1. (1753) 965,^ ed. 2. (1763)
1369; Sloane, Hist. Jamaica I. (1725) t. 106; Rumph. Herb. amb. V. (1747) t. 110,
flg. i; Forst. PI. escul. (1786) 27, Prodr. (1786) n. 328. — Ä. peltatum ß. Lam.
Encycl. 111. (17 89) 13. — Golocasia esculenta Schott, Melet. I. (1832) 18; Kunth,
Enum. IH. (1841) 37. — Caladium esculentum Vent. Hort. Gels. (1800) 30; Willd.
Spec. IV. (1805) 489. — Spadicis appendix sterilis inflorescentiae masculae dimidium
tantum aequans.
Gebiet der Sandwich-Inseln: auf Oahu (Meyer — Herb. Berlin); ohne ge-
nauen Standort (Gaudichaud — Herb. De Gandolle; Philippi — Herb. Berlin). —
Wird auch kultiviert.
Var. t. nymphaeifolia (Vent.) Engl, in DC. Mon. Phan. 1. c. 492. — Galadium
nymphaeifolium Vent. Hort. Geis. (1826) 30; Griff. Notul. pl. asiat. III. (1851) 156;
Wiild. Spec. IV. (I8u5] 4 88. — Golocasia nymphaeifolia Kunth, Enum. 111. (1840)
5*
68 ' A« Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
37. — Ärum nymphaeifolium Roxb. Fl. Ind. III. (1832) 495; Wight, Ic. III. (1844)
t. 786. — Tui'iones basi nascentes elongati. Spadicis appendix sterilis inflorescentiae
masculae dimidium tantum aequans.
Vorderindisches Gebiet: Bengalen (Roxburgh), — Wird häufiger in Warm-
häusern kultiviert.
Var. 7]. globulifera Engl, et Krause. — Tubera brevia subglobosa.
In Westindien unter dem Namen dasheen häufig kultiviert (Barrett, Promising
root crops for , the South in U. S. Department of agricullure, Bureau of Plant in-
dustrj, Bull. n. 164, 3, 4, 5, z. T. reproduziert S. 4, Fig. \D, E.
Var. 0-. aquatilis Hassk. PI. jav. rariores (1848) 150. — Perennis, stolonifera,
succo aquoso amaro tota foeta; stolonibus supra basin caulis radiatim prorumpentibus
longissimis, 1 — 2,2 m longis, 0,7 — 1 cm crassis, tenuissime rubro-striatis, tenacibus ad
nodos radicantibus ibique saepe ramosis. Calaphylla stolonum nunc subterranea nunc
accessu aeris intensius colorata et striis rubris tenuissimis creberrimis nolata.
Java: bei Batavia häufig an Fiußufern und Sumpfrändern (Hasskarl) — blühend
Januar bis Mai.
Var. i. aeris (R. Br.) Schott, Syn. (1856) 41; Engl, in DG. Mon. Phan. II. (1879)
492. — Galadium acre R. Br. Prodr. (1810) 336. — Colocasia aeris Schott, Melet.
I. (1832) 18; Kunth, Enum. III. (1841) 38. — Spadix ad apicem usque flores mas-
culos ferens, appendice nulla instructus.
Wird kultiviert.
Neben den oben genannten, botanisch gut charakterisierten Varietäten werden, wie
es bei einer so alten und weit verbreiteten Kulturpflanze ganz erklärlich ist, in den
Tropen und Subtropen noch zahlreiche Kulturrassen und Sorten unterschieden, die vor-
wiegend für den Züchter Interesse haben, ein eingehendes Studium in ihren Kultur-
gebieten selbst verlangen und hier nicht weiter behandelt werden können.
Hujus sectionis hybrida,
X C. Marchallii [C. affmis X G. antiquorum?) Engl, in DG. Mon. Phan. I. c. 494.
■ — Älocasia hybrida Bull et Regel, Gartenflora (1878) 86 cum fig. — Foliorum petiolus
pallide viiidis teres tenuis, basi vaginaceus, 2 — 3,5 dm longus, lamina tenuiter mem-
branacea supra viridis, subtus glaucescens, maculis confluentibus ornata, late ovata vel
rotundato-ovata, peltata, margine leviter undulata, 1,2 — 1,8 dm longa, 1 — 1,4 dm lata,
löbus anticus late ovatus apice breviter cuspidulatus, nervis lateralibus primariis ulrinque
3 — 5 percursus, lobi postici rolundati fere tota longitudine connati ima basi sinu levis-
simo obtusissimo sejuncti quam anticus 2 — 3-plo breviores, costis posticis angulo acuto
(circ. 30°) divergentibus. Pedunculus tenuis 8 — 12 cm longus. Spathae tubus ellipsoi-
deus 2—2,5 cm longus, 1 cm amplus, lamina lineari-oblonga apice longiuscule tenuiter
acuminata, 4 — 7 cm longa, 1 — 1,5 cm lata. Spadicis inflorescenlia feminea anguste
conoidea, 1,5 cm longa, a mascula fertili cylindrica 1,5 — 1,8 cm longa interstitio valde
attenuato sejuncta; appendix sterilis subclaviformis.
Die Pflanze wird bisweilen in Warmhäusern kultiviert; ihre Herkunft ist zweifelhaft.
Sect. II. Caulesoentes Engl.
Gaulescentes Engl, in DG. Monogr. Phan. II. (1879) 494 et in Engler-Prantl,
Pflzfam. III. 2. (1889) 139. — Vide supra p. 63.
5. C. virosa Kunth, Enum. III. (184!) 494; Schott, Syn. (1856) 41, Prodr.
(1860) 139; Engl, in DG. Mon. Phan. I.e. 494; Hook. f. Fl. Brit. Ind. VI. (1893)
524. — Galla virosa Roxb. Fl. Ind. III. (1832) 517; Wight, Ic. III. (1844) t. 808. —
Zantedesehia virosa G. Koch in Ind Sem. Hort. Berol. (1854) App. 9. — Gaudex
assurgens brevis simplex cylindricus 2 cm crassus. Foliorum petiolus viridis teres in-
ferne vaginaceus 3 — 6 dm longus, lamina tenuiter coriacea peltata ovata, 2 — 5 dm vel
ultra longa, 1,2 — 3,5 dm lata, margine subundulata leviter repanda, lobus anticus late
Golocasia. 69
ovatus latitudine sua paullum longior, nervis lateralibus primariis utrinque 6 — 9 a costa
patentibus prope marginem leviter arcuatis, lobi postici quam anticus circ. triplo bre-
viores, i'otundati retrorsi fere tota longitudine connexi, sinu levissimo obtusissimo tan-
tum indicati. Pedunculi plures breves, circ. \ dm longi. Spathae tubus oblongus con-
volutus, 2,5 cm longus, 1,5 cm crassus, lamina elongato-lanceolata \ — 1,2 dm longa.
Spadicis circ. 7,5 cm longi obtusi inflorescentia feminea quam mascula duplo brevior,
appendix sterilis incognita (an nuUa?).
Provinz der Gangesebene. — Bengalen (Roxburgh).
Nota. Species a nobis non visa, ex icone Wightii tantum imperfeete cognita.
6. C. indica (Lour.) Hassk. in Hoeven et De Vriese, Tijdschr. IX. (1842) <60;
Engl, in DC. Mon. Phan. I. c. 494; Wittmack in Gartenflora (1889) 1—3^ fig. 16. —
Arum indicum Lour. Fl. cochin. (1790) 688. — Caladium giganteum Blume ex Hassk.
Cat. Hort. Bogor. (1844) 56. — Colocasia indica Kunth, Enum. III. (I84l) 39 pr. p. —
Jlocasia indica Schott in Österr. Bot. Wochenbl. (1854) 410 pr. p., Syn. (1856) 46
pr. p. — Golocasia pruinipes C. Koch in Ind. sem. Hort. Berol. (1854) App. 4. —
Leucoeasia gigantea Schott in Österr. Bot. Wochenbl. (1857) 34, Gen. Aroid. (1859)
38, Prodr. (1860) 141. — Colocasia gigantea Hook. f. Fl. Brit. Ind. VI. (1893) 524. —
Caudex crassus erectus. Foliorum petiolus elongatus pruinosus teres basin versus va-
ginaceus, 6 — 1 0 dm longus, lamina tenuiter coriacea glaucidula peltata ovato-cordata,
margine subundulato-repanda, 3 — 5 dm longa, 2,5 — 4 dm lata, lobus anticus late
ovatus apice acutiusculus, nervis lateralibus primariis 6 — 1 0 a costa patentibus per-
cursus, lobi postici semiovati rotundati, quam anticus circ. duplo breviores, fere ad
medium usque connati, reliqua parte sinu latiusculo rolundato sejuncti, costis posticis
angulo acuto vel suberecto distantibus. Pedunculi plures crassi, 3 — 4 dm longi, Spa-
thae subcoriaceae tubus utrinque glauco-viridulus oblongo-ovoideus, 4 — 5 cm longus,
2,5 cm amplus; lamina oblonga vel elliptico-oblonga cjmbiformis apice cuspidata, 8 —
1 0 cm longa, 4 cm lata, Spadicis flavidi quam spatha paullum brevioris inflorescentia
feminea conoidea 2,5 — 3,5 cm longa, a mascula fertili cylindi;ica sursum attenuata
circ, duplo vel ultra longiore interstitio tenui 2 — 2,5 cm longo synandrodiis obsesso
separata; appendix sterilis breviter conoidea, circ, 1 cm longa, 4 — 5 cm crassa. Ovaria
oblonga stigmate sessili 4-lobo coronata. Baccae albae, obpyramidatae. — Fig. 1 1 .
Südwestmalayische Provinz. — Java (Zollinger n. 1857). — Malakka;
Perak (Scortecchini nach Hooker).
7, C. Mannii Hook. f. Fl. Brit. Ind. VI. (1893) 524. — Foliorum petiolus 3 —
9 dm longus, lamina oblongo-ovata basi sagittata, 2 — 3 dm longa, 1 — 1,8 dm lata,
lobus anticus nervis lateralibus primariis utrinque 6 — 7 percursus, lobi postici obtusi
1 dm longi sinu lato acuto sejuncti, Pedunculi tenues, Spathae tubus 2,5 cm longus,
lamina cymbiformis anguste oblonga 1,2 — 1,5 dm longa, Spadicis circ. dimidium
spathae aequantis inflorescentia feminea 2,5 cm longa a mascula fertili apice rotundata
3 — 4 cm longa interstitio synandrodiis obsito attenuato 1,2 cm longo sejuncta; spadicis
appendix sterilis deest. Synandria stellatim crenata, Ovaria globosa, stigmate discoideo
coronata.
Nordwestmalayische Provinz: Assam, bei Makum (Mann — Herb. Kew),
Nota. Hanc speciem non vidi; descriptionem ex diagnosi cli, Hook er feci.
Species e genere Golocasia excludendae,
G. argyroneuron Horl, ex Gaid. Chron. n. = Galadium Schomburgkii Schott.
ser. m. (1875) I. 589
G. Boryi Kunth, Enum. III. (1841) 41 = Alocasia indica (Roxb.) Schott var. m-
riegata (C. Koch et Bouche) Engl.
G. cochleata Miq. Delect. sem. Hort. Am- = Alocasia cucullata (Lour.) Schott.
stelod. (1853)
G. ? fornicata Kunth, Enum. III. (1841) 41 == Alocasia fornioata ^Koxb.) Schott.
A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
Fig, H. Colocasia indica (Lour.) Hassk. A Habitus. B Inflorescentia. C Spadix. D Syn-
andria seu flores masculi desuper visa. E Synandrium a latere visum. F Idem transversaliter
sectum. O Stigma. H Pistillum longiludinaliter sectum. J Idem transversaliter sectum. K
Ovulum. L Bacca. M Semen. N Idem longitudinaliter sectum. — Icon. origin. — J. Pohl
delin., R. Krause direxit.
Colocasia, Alocasia.
71
C. humfiilis Hassk. PI. gen. et sp. nov. ja-
vens. in Flora (4 842) Beibl. II. 57, Cat.
Bogor. II. (1844) 303 = var. «. T/ui/or,
ß. minor, y. picta Hassk.
G. mdica Kunth, Enum. III, (4 841) 39
G. montana Kunlh, Enum. III. (4 844) 40
G. mucronata KxinÜi, Enum. III. (1844) 40
G. navieularis C. Koch et Bouche in Ind.
sem. Hort. Berol. (4 853) App. p. 3
C. neo-guineensis Hort, ex Lind, in Illusti*.
hortic. XXVII. (4 880) 68, t. 380 et
XXXVIII. (4 884) 60, Fig. G
G. odora Brongn. in Nouv. Ann. Mus. Paris.
III. (4 834) 4 45
G. ofZomto Hassk. Catal. Bogor. II. (4 844) 55
G. peregrina Schott, Syn. (4 856) 2
G. puber a Hassk. Cat. Bogor. alt. (4 844)
302
G. pumila Kunth, Enum. III. (4 844) 40
G. rapiformis Kunth, Enum. III. (4 844) 40
G. rugosa Kunth, Enum. III. (4 844) 4 4
G. vivipara Thwait. Enum. pl. Zeyl. (4 864)
336
= Schismatoglottis picta Schott.
= Alocasia indica (Roxb.) Schott.
= Alocasia montana (Roxb.) Schott.
= Alocasia m,acrorrhiza (L.) Schott.
= Alocasia navieularis C. Koch et Bouche.
= Schismatoglottis novo [neo) guineensis
(Linden) N. E. Brown.
= Alocasia macrorrhixa (L.) Schott.
= Alocasia indica (Roxb.) Schott.
= Alocasia macrorrhixa (L.) Schott.
= Alocasia pubera (Hassk.) Schott.
= Gonatanthus sarmentosus Klotzsch.
= Alocasia spec. dubia, affinis Alocasiae
montana.
= Alocasia cucullata (Lour.) Schott.
= Bemusatia vivipara Schott.
Subtribus 5. Alocasiinae Engl.
Alocasiinac Engl, in Nova Acta Acad. nat. cur. XXXIX. 3, 4. (4 877) 4 49 (4 7)
et in DC. Mon. Phan. II. (4 879) 72 excl. Gonatanthus. — Vide characterem supra
p. 4 0.
Clavis generum.
A. Foliorum lamina ambitu ovata vel sagittata, raro pinnati-
fida. Ovula orthotropa vel hemianatropa 74. Alocasia Schott.
B. Foliorum lamina ambitu ovata vel oblonga vel sagittata, pin-
natiloba vel pinnatifida. Ovula vere anatropa 72. Schixocasia Schott.
74. Alocasia Neck. (Auetore K. Krause, adjuvante A. Engler.)
Alocasia*) Neck. Elem. IH. (4 790) 289; Schott in Österr. Bot. Wochenbl. II. (1852)
59, Syn. (4 856) 44, Gen. Aroid. (4 858) t. 40, Prodr. (4 860) 4 44; Engl, in Fl. bras.
in. 2. (4 878) 200, in DC. Mon. Phan. IL (4 879) 497, in Beccari, Malesia I. (1882)
292, in Engler-Prantl, Pflzfam. IL 3. (4 887) 4 37, in Engler's Bot. Jahrb. XXV. (4 898)
23—26, XXXVIL (4905), LIV. (4946) 87 — 94 , in Lorentz, Nova Guinea VIIL 2.(4940)
254 et VIII. 4. (4942) 807; Benth. et Hook. f. Gen. IIL (4883) 975; Hook. f. Fl.
Brit. Ind. VI. (4 893) 52 4. — ArumL. et autorum pro parte. — Galadium autorum
priorum. — Colocasia sect. Alocasia Schott, Melet. L (1832) 4 8; Endl. Gen. (4 837)
236, n. 4 683; Kunth, Enum. HL (4 844) 38. — Schixocasia Schott in Bonplandia X.
(4 862) 4 48; Engl, in DC. Mon. Phan. II. (4 879) 495, in Beccari, Malesia I. (4 882)
293, in Engler-Prantl, Pflzfam. II. 3. (4 887) 4 39; Benth. et Hook, f.. Gen. III. (4 880)
978. — Golocasia Benth. Fl. austral. VIL (4 878) 4 55 pr. p.; BaiU. Hist. pL Xlll.
(4 894) 475.
Flores unisexuales nudi. Flores masculi fertiles 3 — 8-andri: stamina in synan-
drium obpyramidatum vertice truncatum subhexagonum connata, thecis lineari-oblongis
*) Nomen ex a privativum et Colocasia composituin.
72 A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
connectivo appositis, juxtapositis, primum fere usque ad basin synandrii productis, sub
pelta synandrii rimula brevissima aperientibus, poUen in farciminulis emittenlibus, Flores
masculi steriles: synandrodia plana depresse pyramidata, compressa, vertice truncata.
Flores feminei 3 — 4-gyni: ovarium ovoideum vel oblongum uniloculare sed interdum
summo apice 3 — 4-loculare; ovula erecta orthotropa hemianatropa, funiculo bravissimo
placentae basilari affixa, collateralia, micropyle tholum, spectanlia; stilus initio brevis,
serius reductus, stigmate depresso-capitato ± distincte 3— 4-lobo coronatus. Baccae
plei'umque rubescentes ellipsoideae vel obconice ellipsoideae vel subglobosae, uniloculares,
pauci- vel monospermae, stigmatis rudimenlo coronatae. Semina subglobosa erecta,
funiculo brevissimo cum strophiolo indistincte coronalo, epidermide tenui, testa crassula
laevigata, tegmine tenui laevi. Albumen copiosum. Embryo apice seminis tholum ovarii
spectans. — Herbae Asiae tropicae caudice crasso abbrevialo plerumque hypogaeo vel
rarius assurgente atque epigaeo dense cicatricoso. Foliorum petiolus longus, parte in-
feriore dr longe vaginatus; lamina juvencula peltata, adulla plerumque sagitlato-cordata,
margine integra vel leviter sinuata vel profunde fere ad costam usque pinnatipartita,
lobis posticis ovatis vel triangularibus saepe partim connatis, nervis lateralibus primariis
inferioribus retrorsis raro radiantibus, plerumque in costas posticas angulo reclo vel
acuto, raro obtuso a se invicem distantes connalis ; nervis lateralibus primariis utrinque
pluribus a costa media abeuntibus patenlibus, superioribus adscendenlibus, nervis col-
lectivis plerumque 2 — 3 margini valde approximatis, nervis lateralibus II. et 111. ab
primariis patentibus, tenuibus, inter illos medio in nervum collectivum tenuem con-
fluentibus. Pedunculi plerumque plures eodem anno post folia apparentes, in sym-
podium abbreviatum bracteatum congesti. Spathae tubus quam lamina 2 — 5-plo brevior,
ovoideus vel oblongus, convolutus, vegeto persistens, in fructescentia tandem irregulariter
laceratus ; lamina oblonga, plei'umque cymbiformis rarius cucullata, demum reflexa alque
a tubo soluta. Spadicis quam spatha brevioris crassi cylindrici erecti inflorescentia
feminea brevis conico-cylindx'acea, masculae sterili plerumque valde attenuatae contigua;
inflorescentia mascula fertilis plerumque cylindrica superne inflorescentiae valde rudi-
mentariae, appendicem conoideam sulcis ii'regularibus labyrinthicis ornatam efformanti
contigua.
Clavis sectionum.
A. Stigma obtuse 2 — 4-lobum Sect. I; Eualocasia.
B. Stigma sessile, 5-partitum, partitionibus conoideis erectis. Sect, II. Ensolenanthe.
Sect. I. Eualocasia Engl.
Eualocasia Engl, in DC. Mon. Phan. II. (18 7 9) 498 et in Engler-Prantl, Pflzfam.
II. 3. (1889) i38 (excl. Schizocasia Schott). — Vide supra.
Clavis specierum.
A. Foliorum adultorum lamina margine integra vel rarius leviter
undulata, nunquam profundius sinuata vel pinnatipartita.
a. Nervi laterales I. inferiores in costas posticas vix vel
non conjuncti.
«. Foliorum adultorum lamina oblanceolata a triente
superiore versus basin brevilobam sensim angustata. \. Ä, landfolia.
ß. Foliorum adultorum lamina rb cordata, dimidio in-
feriore quam superius latiore, basi profunde partita.
I. Foliorum lobus anticus utrinque nervis lateralibus
primariis paucis (3 — 7) percursus.
\. Foliorum lamina apice cuspidulata, nervis late-
ralibus primariis valde arcuatis juxta totum
marginem in apicem usque procurrentibus. Pe-
dunculi subsolitarii t. Ä. cucullata.
Alocasia.
73
2. Foliorum lamina apice obtuse apiculata, nervis
lateralibus priinariis leviter arcuatis in nervum
collectivum marginalem exeuntibus. Pedunculi
plures sjmpodium breve efformantes .... 3.-4. montana.
II. Foliorum lobus anticus nervis lateralibus primariis
utrinque numerosis (circ. 20) percursus .... ^. Ä. Merrillii.
Nervi laterales I. inferiores in costas posticas loborum
apicem fere -attingentes conjuncti.
a. Costae posticae angulo obtuso (in Ä. Hollrungii inter-
dum recto vel acuto) distantes.
I. Foliorum petiolus atque pedunculus puberuli.
\. Tota planta robustior. Foliorum lamina usque
ad 4,5 dm longa, lobi postici introrsi .... h. Ä. pubera.
2. Tota planta gracilior. Foliorum lamina haud
ultra 2,5 dm longa, lobi postici divergentes . 6. Ä. arifolia.
II. Foliorum petiolus atque pedunculus scaberuli . . I.A. scdbriuscula.
III. Foliorum petiolus atque pedunculus laeves.
\ . Foliorum lobi postici usque ad basin liberi.
* Costae posticae in sinu vix denudatae.
f Foliorum lamina ambitu late ovato-cordata.
Q Laminae lobi postici quam anticus circ.
, 3I 2"Plo breviores 8.-4. atropurpurea.
QQ Laminae lobi postici quam anticus circ.
5-plo breviores 9.-4. Gageana.
ff Foliorum lamina ambitu sagittata, 3 — 4 dm
longa \Q. Ä. Hollrungii.
fff Foliorum lamina ambitu cordato-sagittata,
vix ultra \ dm longa \\. A. Wentii.
** Costae posticae in sinu longiuscule denudatae.
f Foliorum lobi postici quam anticus 2 — 3-
plo breviores.
Q Foliorum lamina tenuiter coriacea, ner-
vis lateralibus primariis atque secun-
dariis crassiusculis distincte prominenti-
bus. Lobi postici leviter introrsi . . ii. A. crassinervia.
QQ Foliorum lamina crasse coriacea, nervis
lateralibus primariis distinctis secun-
dariis vix prominulis.
A Foliorum lobi postici leviter in-
trorsi \3. A. regina.
A./\ Foliorum lobi postici leviter ex-
trorsi H. A. crassifolia.
ff Foliorum lobi postici antici circ. 'Ya ^^~
quantes ' . 45. -4. magnifica.
fff Foliorum lobi postici antico subaequilongi.
Q Foliorum lobi postici margine leviter
undulati. Spathai, 2 — 1,4 dm longa. 16. A. Dahlii.
(30 Foliorum lobi postici margine integri.
Spatha 9 cm longa 1 7. -4. aequiloba.
2. Foliorum lobi postici basi breviter confluentes . 1 8. -4. alba.
ß. Costae posticae angulo acuto vel rarius subrecto di-
stantes.
I. Foliorum lobi postici semiovati vel ovati rotundati.
74 A. Engler und K. Krause. — Araceae-Coloceisioide&e.
{. Foliorum lobi postici ad basin usque vel fere
ad basin usque liberi.
* Foliorum lamina ambitu late ovata vel orbi-
culari-ovata, lobo antico latitudine sua breviore.
f Planta adulta gigantea, 2 — 5 m alta. Folio-
rum lamina nervis lateralibus primariis
utrinque 10 — 12 percursa i9. Ä. macrorrhixa.
ff Planta adulta gracilior, vix ultra { m alta.
Foliorum lamina nervis lateralibus primariis
utrinque 5 — 7 percursa.
(3 Foliorum lamina Immaculata . . . . td. Ä. inornata.
(30 Foliorum lamina maculis magnis pallidis
irregulariter dispersis ornata . . . . 1\. A. Villeneuvii.
** Foliorum lamina ambitu ovata vel oblonga,
lobo antico ovato-triangulari vel triangulari
latitudine sua longiore.
f Foliorum lamina utrinque viridis.
Q Foliorum petiolus laminae aequilongus
vel paullum longior et irregulariter modo
Älocasiae xebrinae maculatus . . . . 22. ^. Augttsticma.
(])(]) Foliorum petiolus quam lamina circ.
duplo longior, immaculatus.
/\ Foliorum lamina apice acuminata. 23. A. indiea.
' ^/S Foliorum lamina apice acuta. . . 24.-4. Devansayana.
ff Foliorum lamina supra atroviridis subtus
metallica 23.-4. indiea var. me-
taUica.
f f f Foliorum lamina supra atro viridis subtus
pallide virens 25.-4. Micholitxicma.
2. Foliorum lobi postici basi dr connati.
* Foliorum petiolus glaberrimus.
f Lobi postici sinu lato brevi sejuncti. . . 26. ^. Lecomtei.
ff Lobi postici sinu longiore acuto vel rectangulo
sejuncti. ^
(3 Foliorum lamina apice acuta vel breviter
acuminata.
/\ Planta adulta robusta. Foliorum
petiolus im et ultra longus. . . 27.-4, odora.
/\/\ Planta adulta gracilis. Foliorum
petiolus vix 3 dm longus.
D Spadicis inflorescentia feminea
quam mascula sterilis fere duplo
brevior 28. ^. tonkinensis.
D D Spadicis inflorescentia feminea
masculae sterili aequilonga . . 29.-4. hainanensis.
(30 Foliorum lamina apice longiuscule acumi-
nato-cuspidata 30.-4. dedpiens.
** Foliorum petiolus puberulus 31.-4. Margaritae.
II. Foliorum lobi postici trianguläres obtusiusculi vel
subacuti.
1 . Foliorum lamina ambitu dr ovata apicem versus
linea extrorsum curvata angustata, lobi postici
± introrsi basi connati (sed interdum in foliis
junioribus liberi, cfr. A. manilensis).
Alocasia.
75
* Foliorum lobi postici basi breviter (ad 1/4 —
Y3, rarissime fere ad medium usque) connati.
•j- Foliorum lobi antici nervis lateralibus pri-
mariis paucis (3 — 5) percursi.
Q Spathae lamina latiuscula, latitudine sua
circ. duplo longior. Baccae croceae . 32.
QO Spathae lamina angusta, latitudine sua
triplo longior. Baccae rubrae . . . 33.
ff Foliorum lobi antici nervis lateralibus pri-
mariis pluribus (6 — 8) percursi.
(3 Foliorum lamina ambitu late ovata vel
orbiculari-ovata, lobo antico longitudine
sua latiore 34.
(30 Foliorum lamina ambitu oblongo-ovata,
lobo antico longitudine sua angustiore . 35.
** Foliorum lobi postici basi longe ultra dimi-
dium vel fere tota longitudine connati [Alo-
casiae manüensis foliis nonnuJlis exceptis).
f Foliorum lobi postici longi antici circ. 1/2
longitudine aequantes.
Q) Foliorum lamina ambitu rhomboideo-
sagittata, lobo antico latitudine sua
duplo longiore.
/\ Foliorum lobus anticus apice longe
cuspidato-acurainatus 36.
/\/\ Foliorum lobus anticus apice bre-
viter acuminatus 37.
0(3 Foliorum lamina ambitu anguste lan-
ceolato-sagittata, lobo antico latitudine
sua plus quam triplo longiore . . . 38.
ff Foliorum lobi postici breves antici circ. Yß
longitudine aequantes 39.
. Foliorum lamina ambitu ± triangularis apicem
versus linea recta vel introrsum curvata an-
gustata; lobi postici ± extrorsi divergentes,
basi sejuncti vel breviter connati.
* Foliorum lobi postici ad basin usque sejuncti.
f Foliorum lobi postici lobo antico aequilongi
vel pauUum breviores (sed semper plus
quam dimidium aequantes).
Q) Costae posticae in sinu breviter (4 —
2 cm longe) denudatae.
/\ Foliorum lobus anticus latitudine
sua circ. triplo longior
/\/\ Foliorum lobus anticus latitudine
sua non plus quam duplo longior.
D Foliorum lamina circ. 2 dm
longa, apice breviter acumi-
nata
D D Foliorum lamina 3 — 4 dm longa,
apice longiuscule cuspidato-acu-
minata.
X Foliorum lobi postici sinu
lato rotundato sejuncti.
Ä. navicularis.
Ä. grata.
A. fallax.
Ä. fornicata.
A. acmninata.
A. reversa.
A. tnanilensis.
A. Beccarii.
40. A. angicstiloba.
41. A. Gjellerupii.
76 A. Engler und K, Krause. — Araceae-Colocasioideae.
I Foliorum lobus anticus ob-
longus quam lobi postici
fere duplo longior . . . i%. A. denudatoides.
II Foliorum lobus anticus tri-
angularis quam lobi postici
^Va-plo longior . . . . 43. ^. Peekelii.
X X Foliorum lobi postici sinu
angusto acuto sejuncti . . k^. A. Schkchteri.
Q(3 Costae posticae in sinu longe (4 —
6 cm longe) denudatae.
/\ Foliorum petiolus griseo-maculatus,
laminae nervi virides 45.-4. denudata.
/\^/\, Foliorum petiolus rubro-punctulatus,
laminae nervi purpurascentes . . 46.-4. porphyroneura.
ff Foliorum lobi postici vix dimidium antici
aequantes vel breviores.
(3 Foliorum lamina margine dz repanda.
Pedunculus haud ultra 2,5 dm longus.
A Foliorum lobus anticus elongato-
triangularis 'apicem versus longe
angustatus 47.-4. heterophylla.
/S^As, Foliorum lobus anticus triangularis
apice acutus 48.-4. sinuata.
QO Foliorum lamina margine haud repanda.
Pedunculus 4 dm longus 49.-4. culionensis.
** Foliorum lobi postici basi connati.
f Foliorum lamina apice longissime acumi-
nato-cuspidata 50.-4. cuspidata.
ff Foliorum lamina apice acuminata. . . . 51. ^4. langiloba.
B. Foliorum adultorum lamina margine profunde sinuato-lobata.
Ovula ut in speciebus prioribus hemiorthotropa, micropyle
et embryone tholum spectantibus 52.-4. Sanderiana.
Anmerkung. In dem obigen Schlüssel ist mehrfach als Unterscheidungsmerkmal zwi-
schen einzelnen Arten und auch ganzen Artengruppen die Blatlgestalt berücksichtigt worden und
besonderer Wert darauf gelegt, ob die Basalabschnitte der Blätter bis zum Grunde frei oder aber
mehr oder weniger miteinander verwachsen sind. H. Hallier glaubt im Bulletin de THerbier
Boissier VI. {i 898) 61 0 dieses letztere Merkmal verwerfen zu müssen, weil es bei den Arten mit
freien Basallappen bisweilen vorkommt, daß diese an jüngeren Blättern noch etwas zusammen-
hängen. Diese Beobachtung ist allerdings richtig; aber natürlich beziehen sich die in dem obigen
Schlüssel angegebenen Merkmale immer nur auf alle, vollkommen entwickelte Blätter, während
die verschiedenen Jugendstadien überhaupt nicht berücksichtist worden sind und auch gar nicht
berücksichtigt werden können; denn bei der stark entwickelten Heterophyllie, die manche Ara-
ceen in den einzelnen Entwicklungsstadien ihrer Blätter zeigen, ist es ganz unmöglich, einen Be-
stimmungsschlüssel für einen größeren Artenkreis zu geben, der allen den darin auftretenden
Blattformen gerecht wird. Man wird immer nur ältere, völlig entwickelte Blätter berücksichtigen
dürfen und nur auf deren Beschaffenheit sichere Bestimmungen aufbauen können.
Wenn übrigens Hallier an Stelle der Blattgestalt als wesentHches unterscheidendes Merk-
mal die Länge und Form der Blattstielscheide einführt, so ist damit nichts gebessert. Denn
auch die Länge dieser Scheiden wechselt vielfach je nach dem Aller des Blattes ganz erheblich
und man steht wieder vor dem alten Übelstand, eine Pflanze je nach dem Entwicklungsstadiuni
ihrer Blätter in ganz verschiedenen Gruppen unterbringen zu müssen. Es bleibt wieder nichts
übrig, als sich auch hier für die analytischen Unterschiede auf die vollkommen entwickelten
Blätter zu beschränken, und da ist es immer noch besser, die Gestalt der Blattspreiten als die
Länge der Blattstielscheiden in den Vordergrund zu stellen, weil die erstere an alten Blättern
immer noch konstanter als die letztere erscheint und überdies besonders an Herbarmaterial, mit
dem man es ja meist zu tun hat, viel leichter festzustellen ist.
Alocasia. ^77.
\. A. lancifolia Engl, in Lorentz, Nova Guinea VIII. (<912) 807, t. CXLVII. —
Caudiculus teres erectus 2 cm crassus. Foliorum peüolus quam lamina duplo brevior
e basi lata ad '^/^ longitudinis vaginatus; lamina herbacea, supra obscure viridis, subtus
pallidior, oblanceolata a triente superiore versus basin brevilobam sensim angustata,
cum acumine angusto elongato-triangulari 1,5 cm longo ca. 2,8 — 3,4 dm longa, superne
8 — iO cm lala, lobis posticis i — 2 cm latis, 5 — \0 mm longis, nervis lateralibus I.
utrinque circ. 8 arcuatim adscendentibus, nervis lateralibus 11. tenuibus. Pedunculus
petiolo bi-evior vel demum fructifer longior. Spathae flavido-viridis tubus oblongo-ovoi-
deus fere 2 cm longus, lamina oblongo-lanceolata apice breviter abrupte acuminata, 6 —
7 cm longa, 1,8 — 2 cm lata. Spadicis brevissime stipitati inflorescentia feminea 1,2 cm
longa, a mascula fertili 1,7 cm longa interstitio 5 mm longo organis neutris depressis
obscesso separata; appendix sterilis anguste claviformis valde rugosa. Synandria ambitu
orbicularia tetrandria, thecis oblongis rima reniformi dehiscentibus \ mm longis. Pistilla
depressa stigmate breviter trilobo coronata. Baccae depressae obtusae, i cm longae,
1,3 cm crassae, semina usque 9 continentes. Semina reniformia 3 mm crassa.
Papuasische Provinz. — Niederländisch-Neu-Guinea: am Unterlauf des
Nord-Flusses (von Römer n. 408 — mit Früchten gesammelt im Oktober — Herb.
Utrecht); auf dem Kuskushügel (von Römer n. 613 — blühend im Oktober — Herb.
Utrecht, Berlin). — Kaiser-Wilhelmsland: in dichtem Höhenwald am Etappenberg,
um 850m ü. M. (Ledermann n. 9268, 9358 — blühend im Oktober — Herb. Berlin).
Nota. Species ab omnibus speciebus hujus generis folioruin forma atque nervatura valde
diversa est atque primo aspectu vix pro Alocasia existimatur.
2. A. cucullata (Lour.) Schott in Österr. Bot. Wochenbl. (1854) 410, Syn. (1856)
48, Prodr. (1x60) 156; Engl, in DG. Mon. Phan. 1. c. 498; Hook. f. Fl. Brit. Ind. VI.
(1893) 525; Trimen, Handb. FI. Ceylon IV. (1898) 360. — Ärum cucullatum Lour.
Fl. Cochinch. (1790) ed. Willd. (1793) 6.56; Roxb. FL Ind. III. (1832) 501; Wight,
Icon. III. (1844) 787. — Caladium cucullatum Pers. Syn. II. (1807) 575. — Colocasia
cucullata Schott, Melet. L (1832) 18; Kunth, Enum. IIL (1841) 38; Thwaites, Enum. pL
Zeyl. (1864) 336. — Caladium ru^osum Desf. Cat. Paris ed. 3. (1829) 386. — Colocasia
rugosa Kunth, Enum. III. (l 8il) 4f . — Alocasia rugosa Schott in Österr. Bot. Wochenbl.
(1854) 410, Syn. (1856) '49, Prodr. (l 860) 156. — Colocasia cochleata rniq. lLie\. sem.
Hort. Amstelod. (1853). — Planta maxima caudice flrmo elato. 3 — 6 cm crasso, turiones
adventitios plurimos basi exserente. Foliorum petiolus elongatus pallide viridis, 5 — 8 dm
longus, medio 2 — 3,5 cm crassus, basin versus valde vaginatim dilatatus; lamina sub-
coriacea buUata laete viridis, late ovato-cordata, apice breviter cuspidulata, in toto
2,5 — 4 dm longa, 2,2 — 2,8 dm lata, lobo antico quam lobi postici breves rotundati
multoties longiores; costa atque nervis lateralibus primariis crassis utrinque 5—8,
duobus tantum supra basin nascentibus inferne valde incrassatis, inferioribus valde
arcuatis, juxta tolum marginem in apicem usque procurrentibus. Pedunculi teretes
validiusculi subsolitarii 2 — 3 dm lonsi Spathae carnosae tubus oblongo-ovoideus, 4 —
8 cm longus, 2,5 — 5 cm amplus ; lamina anguste cymbiformis margine convoluta, apice
longiuscule anguste cuspidata, 5 — 10 cm longa, 3 — 5 cm lata. Spadicis quam spatha
brevioris inflorescentia feminea cylindroidea 1,5 — 2,5 cm longa, mascula sterilis 2 —
3 cm longa, ferlilis pallide ferruginea atque appendix viridula anguste conoidea sub-
aequilonga. Baccae subglobosae, 6 — 8 mm diametientes, plerumque monospermae. —
Fig. 12.
Vorderindisches Gebiet. — Provinz der Gangesebene: Bengalen (Rox-
burgh). — Provinz Ceylon: bei Peradenyia' (Thwaites, A. Engler).
Monsungebiet. — Nordwestmalayische Provinz: Burma, Pegu (S. Kurz
n. 233).
Nota. Saepe occurrunt spadices, in quibus ovarii phylla 3 — 4 basi tantum parle pla-
centifera inter se cohaerent, ilaque ovula omnino libera sunt.
3. A. montana (Roxb.) Schott in Österr. Bot. Wochenbl. IV. (1854) 410, Syn.
(1856) 47 et Prodr. (1860) 154; Miq. FL Ind. batav. IIL (1855) 209; EngL in DG.
78
A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
Mon. Phan. II. (1879) 499; Hook. f. Fl. Brit. Ind. VI. (1893) 525. — Arum monia-
num Roxb. Hort. Beng. (1814) 65, Fl. Ind. III. (1832) 497, Wight, Icon. III. (1844)
796. — Colocasia ? montana Kunth, Enum. III. (1841) 40; Hassk. PL jav. rariores
(isis) 148. — Caudex protensus tuberiformis vel subcylindricus 4 5 cm crassus.
Foliorum petiolus validus, 2 — 2,5 dm longus, circ. ad medium usque vaglnalus; la-
mina tenuiter coriacea late cordato-ovata, in toto 1,6 — 2 dm longa, 1.5 dm lata,
lobo antico late ovato apice obtuso summo apice breviter apiculato, lobis posticis quam
anticus fere quadruple brevioribus, sinu aperto in fundo fere rotundato sejunctis, nervis
Fig. 12. Aloeasia cueullata (Lour.) Schott. A Habitus plantae sterilis. B Folium. C Spadix.
D Synandrium. E Idem desuper visum. F Pistillum longitudinaliter sectum. 0 Vertex ovarii
cum stigmate. H Spadix fructifer. J Bacca cum semine longitudinaliter secta. — Icon. origin. —
J, Pohl delin., A. Engler direxit.
lateralibus primariis utrinque 3 e basi nascentibus imo tantum conjunctis, 4 — 5 a
Costa abeuntibus, marginem versus adscendentibus, nervo collectivo margini valde ap-
proximato. Pedunculi plures sympodium abbreviatum efformantes, circ. 2 dm longi.
Spathae tubus oblongus, 2,5 — 3 cm longus; lamina tubum plus quam triplo superans
fere 1 dm aequans, apice acuta. Spadicis spatham subaequantis inflorescentia sterilis
conoidea, basi subrepentino incrassata, apicem versus acutata, B — 6 cm longa.
Vorderindisches Gebiet: Orissa (Roxburgh).
Nota. Haec species ex cl. Hooker in insula Java occurrit, attaraen hujus loci nullam
plantam vidi.
Alocasia. 79
4. A. Merrillii Engl, et Krause n. sp. — Caudiculus abbreviatus. Foliorum
petiolus 4 — 5 dm longus, basi fere 1,5 cm crassus, sursum attenuatus, dimidio inferiore
vagina inferne latiuscula apicem versus angustata praedilus; lamina tenuiter coriacea
ovato-cordata, 4,5 dm longa, usque ad 2,5 dm lata; lobus anticus ovatus nervis late-
ralibus primariis utrinque numerosis (circ. 2 0) tenuibus, marginem versus arcuatim ad-
scendentibus percursus; lobi postici late ovato-oblongi obtusi, circ. \ dm longi atque
subaequilati, ad basin usque liberi sinu profundo angusto sejuncti, nervis basalibus in
costas posticas vix conjunctis. Pedunculus teres tenuis, J,8 — 2,5 dm longus, 4 — 5 mm
crasfeus. Spathae albidae tubus convolutus oblongo-ovoideus, 3 — 4 cm longus, \ — 1,2 cm
latus; lamina lanceolata apice longe acutata, 6 — 8 cm longa. Spadicis inflorescentia
feminea cylindrica, circ. 2 cm longa, a mascula fertili subaequilonga interstitio angusto
neulro sejuncta, appendix sterilis anguste clavata, 3 — 4 cm longa.
Provinz der Philippinen: Mindanao, Distrikt Zamboanga (E. D. Merrill
n. 8072 — blühend im November und Dezember — Herb. Berlin).
Nota. Species folioruni nervis lateralibus primariis numerosis distinctlssima est.
5. A. pubera (Hassk.) Schott, Syn. (1856) 47, Prodr. (1860) U6; Miq. Fl. Ind.
bat. III. (4 855) 209; Engl, in DC. Mon. Phan. 1. c. — Colocasia pubera Hassk.
Cat. Bogor. (184 4) 302. — Foliorum petiolus longus crassus puberulus; lamina satu-
rate viridis submembranacea late cordato-sagittata, 3,5 — 4,5 dm longa atque sub-
aequilata; lobus anticus late ovatus circ. 3 dm longus atque aequilatus, nervis laterali-
bus primariis utrinque 7— 8 a costa patentibus marginem versus adscendentibus, supra
glabris, subtus puberulis, subferrugineis; lobi postici trianguläres obtusi inlrorsi, circ.
1 dm longi, 6— 8 cm lati, costis posticis angulo obtuso dislantibus in sinu rotundato
breviter denudatis. Pedunculus teres modice validus puberulus, 1,6—2 dm longus, 6 —
8 mm crassus. Spathae tubus pallide viridi-flavus ovoideo-oblongus, 3 — 4 cm longus,
2 cm diametiens, lamina albida basi linea transversa sanguinea notata, ovoidea, 3 —
4 cm longa atque expansa.
Südwestmalayische Provinz: Java: ohne genauen Standort (Hasskarl —
Herb. Builenzorg; Zollinger n. 472); Bidara tjina (Edeling — Herb. Buitenzorg). —
Perak: Larul-Ebene (L. Wray n. 2 547 — blühend im Juli — Herb. Caicutta).
6. A. arifolia Hallierf. in Bull. Herb. Boiss. 2. ser. I. (1901) 670, t. 11. —
Caudiculus crassus teres articulatus repens extimo apice tantum erectus. Foliorum
petiolus teres, 2 — 3 dm longus, sicut nervorum venarumque facies infera pilis densis-
simis brevissimis patentibus subvelutinus, sordide violaceus, apice virescens, basi in
vaginam longiusculam dilatatus; lamina tenuis herbaceo-membranacea, supra saturate
viridis glaberrima, subtus pallide viridis et ad nervös venasque puberula, hastata, apice
acuminata, margine leviter undulata, basi profunde late acute sinuata, 1,8^2,4 dm
longa, ad loborum posticorum subrhomboideorum acutorum divergentium apices usque
1,8 dm lata; lobus anticus nervis lateralibus primariis plerumque 3 percursus, 1,2 —
1,6 dm longus, basi 1 — 1,4 dm latus; lobi postici 6 — 10 cm longi, costis posticis in
sinu breviter denudatis. Pedunculi complures breves crassi, pallide virides, brevissime
puberuli. Spathae tubus pallide viridis, oblique ovoideus, nervis parallelis tenuissimis
longitudinalibus dense lineatus, lamina extus luteo-viridis intus albido-viridis, lineata,
convoluta vel serius aperta, anguste lanceolata, apice acuta. Spadicis inflorescentia
feminea cylindrica, inclusa, mascula fertilis ochroleuca oblonga; appendix sterilis longe
digitiformis apice acuta rugis tenuibus longitudinalibus flexuosis nunc dichotomis nunc
anastomosantibus irregulariter lineata.
Südwestmalayische Provinz. — Sumatra: Deli, Permandian (durch Jaheri
1895 im Bot. Garten von Buitenzorg eingeführt).
Nota. Speciei praecedenti valde affinis, attamen habitu minore atque foliorum forma satis
distincta esse videtur.
7. A. scabriuscula N. E. Brown in Card. Chron. XII. (1879) H. 296. — Tola
planta 1,2 — 1,4 m alta. Caudiculus erectus, 8 — 10 cm altus, fere 7 cm crassus.
Foliorum petiolus scaberulus, usque ad 1 m lopgus, tertia parte inferiore vaginatus,
80
A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
Fig. -13. Älocasia Oageana Engl, et Krause. A Folium.
B Foliorum vaginae et indorescenlia. C Spadix. D Syn-
andrium. E Pistillum. Icones herbarii horli bot. Calcuita
reproductae. — Icon. origin. — J. Pohl delin., K. Krause
dircxit.
supra vaginam 2 — 2,5 cm cras-
sus, sursum attenuatus, infra la-
minam circ. \ cm diametiens;
lamina supra obscure viridis ni-
tida, sublus pallidior subcartila-
ginea ampla non deflexa, sagittata,
4 — 7,5 dm longa, ad petioli in-
sertionem 3 — 4, 5 dm lata; lobus
anticus 3 — 5,5 dm longus, apice
acutus, interdum margine paul-
lum undulatus, nervis latersdibus
primariis utrinque 6 — 8 subtus
prominenlibus angulo 60 — 80°
a Costa patentibus marginem ver-
sus leviter arcuatim adscenden-
tibus, supra glabris, subtus ut
Costa scaberulis atque in axillis
saepe minute glandulosis; lobi
postici rhoraboideo-obiongi obtusi,
sinu lato sejuncti, 2 — 3 dm longi,
costis posticis angulo obtuso dis-
tantibus in sinu longiuscule denu-
datis, nervis lateralibus primariis
latere exteriore 3 — 4, latere in-
teriore 1 — 3. Pedunculus pallide
viridis, purpureo-lineatus , teres,
1,4 — 2 dm longus, 8 — 10 mm
crassus. Spathae utrinque albidae
vel dorso apicem versus virides-
centis tubus ovoideus, 3 — 3,5 cm
longus, lamina 7,5 cm longa,
oblonga, apice cuspidata, leviter
concava. Spadicis inflorescenlia
feminea crasse cylindrica 1,2 cm
longa, inflorescentia mascula fere
2 cm longa, medio pauUum con-
strieta, basi ab feminea interstitio
brevi angusto sterili sejuncta, ap-
pendix sterilis albescens vel och-
racea cjlindrioa, acuta.
Südwestmalajische Pro-
vinz. — Borneo: von dort nach
Europa eingeführt und in Bota-
nischen Gärten kultiviert.
9. A. Qageana Engl, et
Krause n. sp. — Planta valida
robusta caudice abbrevialo. Fo-
liorum petiolus circ. \ m longus,
basi 5 cm crassus, sursum atte-
nuatus, fere ad medium usque
vagina inferne latiuscula apicem
versus sensim anguslata praeditus;
lamina coriacea ambitu late ovato-
cordata, margine leviter undulata,
Alocasia. 8X
6 — 7,5 dm longa, 6 dm lata; lobus anlicus late ovatus apice breviter minule acuminatus,
6 dm longus atque fere aequilatus, nervis lateralibus primariis utrincjue 7 angulo 60 — 80°
vel infimis angulo minore a Costa inferne crassa sursum valde attenuata abeuntibus
marginem versus leviter arcuatim adscendentibus; lobi postici late rotundati obtusi quam
anticus pluries breviores ad basin usque liberi, sinu lato sejuncti, costis posticis angulo
obtusissimo divergentibus in sinu vix denudatis. Pedunculus teres validus, .'i dm longus,
basi 2,5 cm, apice 1,2 cm crassus. Spathae tubus oblongus, 3,5 cm longus, convolutus
2 cm diametiens ; lamina concava ovata apice breviter abrupte acuminata, |,ö dm longa,
expansa usque ad 7 cm lata. Spadicis brevissime stipitati inflorescentia feminea ob-
ovoidea, 1,8 cm longa, usque ad 1,2 cm crassa; inflorescentia mascala sterilis inferior
contracta, fere 2 cm longa, mascula fertilis subclavata, 2,3 cm longa; appendix sterilis
digitifoi'mis acuta rugulosa, leviter curvata, 1,2 dm longa, medio 1,5 cm crassa, sur-
sum attenuata. — Fig. 13.
Hinterindisch-ostasiatische Provinz: Ober-Dirina: Kachin Hills (von dort
in den Bot. Garten von Calcutta eingeführt).
10. A. HoUrungii Engl, in Engler's Bot. Jahrb. XXV. (1898) 24. — Caudex
crassus abbreviatus. Foliorum petiolus quam lamina paullum longior, usque ad 6 dm
longus, lamina tenuiter coriacea supra obscurc viridis subtus pallidior, elongato-trian-
gulari-sagittata, margine levissime repanda vel integerrima, in toto 3,5 — 5,5 dm longa,
inferne 1,8 — 2,4 dm lata, lobo antico triangulari vel triaiigulari-oblongo apice acumine
angusto longiusculo interdum cuspidiformi 1 — 2 cm metiente instructo, 3 — 4 dm longo,
1,2 — 1,8 dm lato, lobis posticis triangularibus subacutis quam anticus 3 — i-plo breviori-
bus, 6 — 12 cm longis, sinu fere rectangulari sejunctis, costis posticis angulo recto vel
pauUum majore divergentibus sinui valde approximatis attamen haud denudatis; nervis
lateralibus primariis in lobo antico utrinque 6 — 8 a costa infernc latiuscula sursum sen-
sim evanescente abeuntibus marginem versus subrecte adscendentibus; nervis lateralibus
primariis in lobis posticis tantum 2. Pedunciili quam petioli breviores, crassi, teretes,
2,5 — 3,2 dm longi. Spathae tubus albus oblongus, 4 — 5 cm longus, 1,5—2 cm am-
plus, lamina alba vel interdum rosacea elongato-lanceolata fere 2 dm longa. Spadicis
inflorescentia feminea albida cvlindrica circ. 1,5 cm longa; inflorescenlia mascula sterilis
femineae aequilonga, mascula fertilis elongato-cvlindrica 4 — 5 cm longa, 5 mm crassa,
mascula superior sterilis tenuis valde elongata 8 — 10 cm longa. Svnandria brevia
truncata, 4 — 6-andra, margine profunde 4 — 6-loba. Pistilla subglobosa, 2 mm dia-
metientia, stigmate sessili 4-lobo coronata. Baccae rubrae late ovoideae vel subglobosae
6 — 10 mm crassae.
Papuasische Provinz. — Kaiser Wilhehusland: im Uferwald bei Constan-
tinshafen (HoUrung n. 548 — Herb. Berlin); bei Bussum (Hcllwig n. 598 — 605 —
Herb. Berlin; War bürg n. 20 989 — Herb. Berlin); am Unterlauf des Gogol (Lauter-
bach n. 1450 — Herb. Berlin); unteres Bumi- Gebiet (Weinland n. 165 — Herb.
Berlin); in den Wäldern von Wobbe, um 300 m ü. M. (Schlechter n. 16 363 — Herb.
Bei'lin); in den Wäldern des Ibo-Gebirges, um 1100 m ü. M. (Schlechter n. 17 095 —
Berlin); hu dichten Urwald beim Lager Malu , um 60 — 80 m ü.M. (Ledermann
n. 6639, 7818 — Herb. Berlin); im felsigen Schluchtenwald am Peilungsberg (Leder-
mann n, 6885 -— Herb. Berlin); im Alluvialwald am Sepik, um 40 — 50 m ü. M.
(Ledermann n. 10486, 10489, 14461. — Herb. Berlin); im dichten Urwald an Ab-
hängen beim Lager Malu (Ledermann n. 10715 — Herb. Berlin); im Urwald an der
Hunsteinspitze, um 1350m ü.M. (Ledermann n. 10975, 11045 — Herb. Berlin);
dichter Höhenwald am Etappenberg, um 8 50 m ü. M. Ledermann n. 9 2 23, 9549 —
Herb. Berlin). — Wurde in allen Monaten blühend beobachtet.
11. A. Wentii Engl, et Krause in Engler's Bot. Jahrb. LIV. (19 16) 90. — Herba
robusta, 4 dm et ultra alta, caudiculo longiusculo crasso erecto, dense foliato. Folioi'um
petiolus tenuis, supra sulcatus, usque ad 2 dm longus, summo apice vix 3 mm crassus,
basi vagina persistente utrinque 2 cm lata sursum valde angustata instructus, lamina
x'igide coriacea obscure viridis quam petiolus pluries brevior, 7—9 cm longa, 5 — 6 cm
A. Eugler, Das rüauneuiekli. IV. lEinbryophjta siplioaogama.) 23 K. 6
82 A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
lata, cordato-sagittata, lobus anticus apice breviter oblique acuminatus nervis lateralibus
primariis utrinque 4 — 5 supra paullum impressis subtus distincte prominentibus ; lobi
postici obtusi quam anticus multo breviores, i — 1,5 cm longi sinu obtusissimo latis-
simo sejuncti, costis posticis in sinu vix denudatis angulo obtusissimo divergentibus.
Pedunculi tenues, 1,4 — 1,8 dm longi. Spathae dilute roseae tubus cjlindricus ovoideo-
inflatus, 1,8 cm longus, lamina convoluta, 5 cm longa, oblongo-cjlindrica, acumine
tenui cuspidiformi 1 cm longo praedita. Spadicis inflorescentia mascula fertili, femineae
subaequilonga, circ, 2 cm metiens; appendix sterilis tenuiter claviformis 3,5 cm longa.
Papuasische Provinz, — Nordwestliches Neu-Guinea: auf dem Hellwig-
berg bei 1900 m ü, M. (A. Pulle n. 772 — blühend im Dezember 1912 — Herb.
Leiden, Berlin).
1 2. A. crassinervia Engl. msc. in Herb. Berol. — Foliorum petiolus dilute viridis
2 — 2,8 dm longus, inferne 8 — 12 mm crassus, sursum attenuatus, lamina tenuiter
coriacea late ovato-cordata, supra obscure griseo-viridis nitidula, subtus pallidior, 2 —
2,5 dm longa, usque ad 2 dm lata, lobus anticus late ovatus apice acumine brevi an-
gusto abrupto praeditus, longitudine sua latior, nervis lateralibus primariis atque secun-
dariis crassiusculis distincte prominentibus percursus; lobi postici oblique ovato-oblongi
leviter introrsi quam anticus 2 — 3-plo breviores, ad basin usque sejunctis, costis posticis
in sinu longiuscule denudatis. Inflorescentia ignota.
Südvrestmalayische Provinz. — Borneo: im Bot. Garten von Buitenzorg
kultiviert.
13. A. regina N. E. Brown in Gardn. Chron. (1884) I. 711.- — Foliorum petiolus
circ. 2,5 dm longus, basi breviter vaginaceus, 1,8 cm crassus, sursum attenuatus, la-
mina crasse coriacea supra obscure viridis, nitida, subtus purpurascens, late ovato-sagit-
tata, 2,8 dm longa, 2,2 dm lata, lobus anticus late ovatus apice breviter abrupte
acuminatus, 1,8 dm longus, 2,2 dm latus, nervis lateralibus primariis 4 — 5 angulo
70 — 80° a Costa plana inferne lata sursum valde angustata abeuntibus marginem ver-
sus leviter arcuatim adscendentibus, utrinque distincte prominentibus, nervis secundariis
vix prominulis, lobi postici oblique ovati obtusi leviter introrsi, 1,2 dm longi, medio
8 cm lati, basin usque liberi, sinu rotundato sejuncti, costis posticis angulo obtuso
divergentibus, in sinu longiuscule denudatis. Inflorescentia ignota.
Südwestmalayische Provinz. — Borneo: von dort in den Botanischen Garten
von Buitenzorg und 188 4 durch Linden auch in europäische Gärten eingeführt.
1 4. A. crassifolia Engl. msc. in Herb. Berol. — Foliorum petiolus 4,5 — 6 dm
longus, inferne fere 2 cm crassus, sursum attenuatus, basi vagina subcoriacea persistente
1 — 1,2 dm longa, usque ad 1,2 cm lata instructus, lamina crasse coriacea late ovato-
sagittata, 3 — 3,5 4"^ longa, usque ad 4 dm lata; lobus anticus late ovatus apice acutus,
2,4 — 3,2 dm longus, basi 2,5 — 3,5 dm latus, nervis lateralibus primariis 5 — 8 distincte
prominentibus angulo acuto a costa inferne latiuscula sursum sensim evanescente pa-
tentibus atque nervis secundariis vix prominentibus percursus; lobi postici oblique ob-
long! rotundato-obtusi paullum divergentes, 1,2 — 1,8 dm longi, medio 9 — 12 cm lati,
sinu lato sejuncti, costis posticis in sinu longiuscule denudatis, angulo obtuso diver-
gentibus. Inflorescentia ignota.
Heimat nicht sicher bekannt; im Botanischen Garten von Buitenzorg in Kultur
(A. Engler n. 4101 — Herb. Berlin).
Nota. Planta nondum florifera iraperfeete tantum cognita, attamen foliorunl textura atque
nervalura distinctissima itaque verosimillime propria species.
15. A. magnifica Engl, in Engler's Bot. Jahrb. XXV. (1898) 23. — Caudex
validus erectus, 8 — 12 cm crassus 5 — 8 dm vel rarius usque ad 1 m altus. Foliorum
petiolus longus crassus, lamina tenuiter coriacea laete viridis, ampla sagittata margine
leviter repanda, in toto 4,5, — 5 dm vel ultra longa, inferne fere 4 dm lata, lobo antico
late ovato apicem versus obtusato demum breviter apiculato latitudine sua paullum
longiore, lobis posticis oblongis apice obtusis circ. dimidium antici aequantibus vel rarius
fere aequilongis, 1,6 —2,4 dm longis, 8 — 14 cm latis, sinu amplo rotundato sejunctis,
Alocasia.
83
costis posticis angulo obtusissimo distanlibus, in sinu 3 — 3,5 cm longe denudatis; nervis
lateralibus primariis in lobo antico utrinque 6 — 8 angulo 40 — 60*^ a Costa inferne latius-
cula sursum valde angustata abeuntibus marginem versus leviter curvatis; nervis late-
ralibus primariis in latere interiore
loborum posticorum 3 — 4, in latere
exteriore 5. Pedunculi plures teretes
elongati, 2,5 — 5 dm longi, 8 — 4 2 vam
crassi. Spathae rubescentis vel in
fruetu viridescentis tubus ovoideus vel
anguste ellipsoideus, 3 — 3,5 cm lon-
gus, fructifer ultra 5 cm metiens, la-
mina oblongo-lanceolata apicem versus
longe angustata, demura cuspidato-
apiculata, 4 — i, 5 dm longa. Spadicis
subsessilis inflorescentia feminea quam
mascula brevior; appendix anguste
clavata subacuta. Baccae rubrae, ellip-
soideae, obtusae, circ. \ cm longae at-
que fere aequilatae. Semina ellipsoideo-
globosa, 6 — 8 mm diametientia.
Papuasische Provinz. —
Kaiser Wilhelmsland: Im Hoch-
wald des Örtzenberges um 1 60 m ü. M.
(Lauterbach n. H 0 — fruchtend
im Mai — Herb. Berlin); ßismarck-
Gebirge, um 800 m ü. M. (Schlech-
ter n. 13 944 — Herb. Berlin); am
Maifluß im Sumpfwald, 20 — 40 m ü.M.
(Ledermann n. 7370 — Hei'b. Ber-
lin) ; in der Nipunschlucht beim Haupt-
lager Malu, an nassen, feuchten Plätzen,
um 60 — 80 m ü. M. (Ledermann
n. 6634 — Herb. Berlin); Berghänge
bei Malu, 50 — 4 00 m ü.M. (Leder-
mann n. 7814 — Herb. Berlin); im
Alluvialwald am Sepik bei Malu, 40 —
50 m ü. M. (Ledermann n. 10 596,
10 898 — Herb. Berlin); im dichten
Höhenwald am Etappenberg, 850 mü. M.
(Ledermann n. 9521); buschwald-
ähnlicher Gebirgswald an der Felsspitze
um 14 — 1500 m ü. M. (Ledermann
n. 12 706, 13 038 — Herb. Berlin —
blühend von März bis Oktober).
16. A. Dahlii Engl, in Eng-
ler's Bot. Jahrb. XXV. (1898) 24. —
Foliorum petiolus crassus subteres,
lamina sagittata subhastiformis, toto
margine leviter undulata, 4,5 — 6 dm
longa, lobo antico posticis subaequilongo apicem versus pauUum angustato summo
apice breviter acuminato, 2,5 — 3 dm longo, inferne 1,2 — 1,4 dm, superne 1 dm lato,
lobis posticis lineari-lanceolatis a medio apicem versus sensim angustalis demum ob-
tusiusculis 2,5 — 2,8 dm longis, medio fere 1 dm latis, costis posticis angulo obtuso
distantibus in sinu longiuscule denudatis, nervis lateralibus primariis in lobo antico
6*
Ji
Fig. 14. Alocasia Dahin Engl. — J. Folium. J5 In-
florescentia. C Spadix. D Synandrium. E Idem de-
super Visum. F Pistillum. 0 Idem longitudinediter
sectum. H Ovulum. — Icon. origin. — J. Pohl delin.,
K. Krause direxit.
84 A. Engler und K, Krause. — Araccae-Colocasioideae.
utrinque 5 — 6 angulo plerumque obtuso a costa inferne latiuscula sursum altenuata
patenlibus, marginem versus leviter arcuatis, nervo collectivo antemarginali margini
approximato; nervis lateralibus primariis in lobis posticis latere interiore 2 — 3, latere
exteriore 3 — 4. Pedunculi crassi teretes 2,5 — 3 dm longi. Spathae tubus elongatus
4 cm longus, lamina lanceolata, 8 — 10 cm longa, 2 — 2,5 cm lata. Spadicis inflores-
centia feminea subcylindrica 2,5 cm longa, inflorescentia mascula steriJis inferior i,5 cm,
fertilis 2 cm, mascula sterilis superior conoidea obtusa 4 cm longa. Synandria ple-
rumque 3 — 4-andra. Pistilla ovoidea 2 mm longa, sursum in stilum brevem vix
0,5 mm longum attenuata, stigmate trilobo \ mm diametiente coronata. — Fig. H.
Papuasische Provinz. — Neu-Pommern: bei Ralum (Dahl — blühend Mitte
Februar 1897 — Herb. Berlin).
n. A. aequiloba N. E. Brown in Kew Bull. (4 895) 119. — Foliorum petiolus
pallide viridis 3 — 6 dm longus, lamina supra viridis nitida, subtus pallide viridis,
hastato-sagittata, petiolo aequilonga, lobus anticus oblongus apice breviter cuspidatus
acutus margine undulato-sinuatus, 1,7 — 3,5 dm longus, 7,5- 15 cm latus, nervis late-
ralibus primariis utrinque 4 — 6 a costa abeuntibus, lobi postici oblongo-lanceolati ob-
tusi antico subaequilongi, 1,6 — 3,2 dm longi, 4,5 — 6 cm lati, basi sinu hyperbolico
late sejuncti, integri, costis posticis nervös laterales latere exteriore 3 — 6, latere in-
teriore 2 — 3 emittentibus. Pedunculus pallide viridis teres, 2 dm vel ultra longus.
Spathae tubus viridis nitidus anguste ellipsoideo-oblongus antice planus dorso convexus,
3 cm longus, 1 cm diametiens, lamina omnino viridis extus nitida oblonga acuta de-
mum reflexa marginibus revoluta, 6 cm longa, 2,2 cm lata. Spadicis quam spatha
multo brevioris 6,5 cm longi inflorescentia feminea 1,2 cm longa, a mascula ferliii
1.4 cm longa interstitio neutro attenuato 1,2 cm longo sejuncta, appendix sterilis
ochracea teres apice subobtusa laevis, 2,8 cm longa, 4 mm crassa. Pistilla sublaxa
globoso-ellipsoidea stilis brevibus stigmatibus parvis 3-lobis coronata; Organa neutra atque
flores masculi ochracei.
Papuasische Provinz. — Neu-Guinea. — Kaiser-Wilhelmsland: von dort
durch F. Sander nach Europa eingeführt und bisweilen in Gärten in Kultur.
Nota. Species a me non visa, praecedenti videtur valde affinis atque forsan cum eadem
conjungenda; descriptionem ex cli. N. E. Brown notulis conscripsi.
18. A. alba Schott in Österr. Bot. Wochenbl. II. (1852) 59, Syn. (1856) 48 et
Prodr. (1860) 149; Miq. Fl. Ind. bat. III. (1855) 210; Engl, in DG. Monogr. Phan.
1. c. 500. — Alocasia pallida C. Koch et Bouche in Ind. sem. Hort. Berol. 1854. App.
p. 5. — Colocasia alba Hort. — Homalomena alba Hort., non Hassk. ! — Caudex
crassus assurgens, turiones emittens. Foliorum petiolus 4 — 5 dm longus, crassus, in-
ferne vagina 1,5 — 2 dm longa, basi latissima sursum sensim angustata instructus, lamina
subcoriacea glauca, late ovato-sagittata, in toto 2 — 3 dm longa, 1,7 — 2,5 dm lata, lobo
antico late ovato obtusissimo summo apice apiculato, longitudine sua latiore, lobis posticis
quam anticus fere duplo brevioribus, 5 — 7 cm longis, subtrapezoideis, prope petioli basin
confluentibus, sinu parabolico valde aperto sejunctis, nervis lateralibus primariis utrinque
8 a costa patentibus. Pedunculi circ. 2 dm longi. Spathae tubus flavo-viridis, 3 —
3.5 cm longus, lamina oblongo-elliptica vel oblongo-ovata, 6 — 7 cm longa, 3,5 — 5 cm
lata. Spadicis inflorescentia feminea globosa, 1,5 cm longa atque aequicrassa, inflores-
centia mascula sterilis circ. 1,5 cm, fertilis 2 cm longa; appendix conoidea acutata,
3 — 3,5 cm longa.
Vorderindien, — Provinz > Ceylon« (Burmann — Herb. Delessert). — Nach
Hooker f. Fl. Brit. Ind. VI. (1893) 528 ist die Heimat der Pflanze nicht Ceylon, son-
dern Java (vgl. Tr.imen, Handb. Fl. Ceylon IV. [1898] 360).
19. A. macrorrhiza (L.) Schott in Österr. Bot. Wochenbl. IV. (1854) 409, Syn.
(1856) 45, Gen. Aroid. (1858] t. 40, Prodr. (1860) 146; Miq. Fl. Ind. bat. III. (1856)
205; Engl, in DC. Mon. Phan. II. (1879) 502 et in Fl. brasil. III. 2. (1878) 202,
t. 46/47; Benth. Fl. austral. VII. (1878) 155; Hook. f. Fl. Brit. Ind. VI. (1893) 526. —
Arum macfi-orrhizum L. Fl. Zeyl. (1747) 327, Spec. ed. 1. (1753) 965, ed. 2. (1763) 1369
Alocasia.
85
[Arum maximum macrorrhixon ceylanicum Herrn. Parad. (<698) 73, t. 73!). — Golo-
casia macrorrhixa Schott, Melet. I. (1832) 18; Thwait. Enum. pl. Zejl. (1864) 336. —
Arum indicum sativum Rumph. Herb. Amb. V. (n47) t. 106. — A. mu^onatum
Lara. Encycl. III. (1789) 12. — Colocasia mucronata Kunth, Enum. III. (1841) 40. —
G. odora Brongn. in Nouv, Ann. Mus. Paris III. (1834) 145, p. p. ! — Arum per&-
grinum L. Hort. Cliff. (1737) 435, n. 7, t. e, Spec. ed. 1. (1753), ed. 2. (1763) 1369;
Plum. PI. amer. (1693) HO, t. 36; Aubl. Guian. II. (1775) 835; Willd. Spec, IV.
(1805) 482; Pers. Sjn. II. (1807) 57 4. — Phüodendron ?peregrinum Kunth, Enum.
III. (1841) 51. — Colocasia peregrina Schott, Syn. (1856) 2. — Galadium odorum
Bot. Reg. t. 641. — G. macrorrhixon R. Br. Prodr. Fl. Nov. Holl. (1810) 336. —
Fig. 15. Alocasia macrorrhixa (L.) Schott. Habitus. — Ex Nat. Pflzfam. II. 3. S. 138.
Alocasia indica C. Koch in Ind. sem. Hort. Berol. (1854) App. 4, p. p. ! — Galadium
glycyrrhicum Fi*aser in Hook. Bot. Mise. I. (1830) 259. — Planta adulta gigantea
usque ad 5 m vel ultra alta. Caudex validus 2 — 5 m altus, usque ad 2 — 3 dm crassus,
saepe inferiore parte terrae accumbens atque deinde sese erigens, basi turiones adven-
titias exserens. FoHorum petioli radiantes inferne brachium crassi, basi late vaginati,
usque 1 m longi, lamina ampla subcoriacea saturate viridis, sagittato-ovata, margine
repanda, usque 6 dm vel rarius ultra longa atque fere aequilata, lobus anticus trian-
gulari-ovatus apice acutus, latitudine sua brevior, nervis lateralibus primariis utrinque
9 — 12 a Costa inferne digitum crassa sursum attenuata patentibus; lobi postici ± ro-
tundati ad petiolum usque sinu acuto sejuncti, costis posticis angulo recto vel minore
distantibus. Petioli atque costae nigrescentes vel fuscae vel albescentes occurrunt. Pe-
dunculi teretes validi 1,5 — 2 dm longi. Spathae tubus pallide viridis oblongus, 6 —
8 cm longus, h — 5 cm amplus, lamina glauco-virens vel demum flavescens cymbiformis
86 A. Englor und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
oblonga, leviter procurva, apicem versus sensim angustata, apice ipso breviter cuspidu-
lata, 1,2 — 1,6 dm longa, medio 5 — 6 cm lata. Spadicis spalham fere aequantis in-
florescentia feminea cylindrica 2 cm longa, mascula sterilis inferior 2,5 — 3 cm longa,
fertilis 5 — 6 cm longa; appendix sterilis conoidea subacuta vel obtusa sulcata, 5 — 6 cm
longa. Pistilla obovato-oblonga, slilo brevi coronata. Baccae coccineae ovoideae, 8 —
4 0 mm longae, 5 — 8 mm crassae. — Fig. 14.
Heimisch wahrscheinlich in Ceylon, aber seit langem im ganzen indisch-malayischen
Archipel, namentlich auf den Molukken, ferner auch in Nordostaustralien und in an-
deren Tropenländern wegen ihrer im frischen Zustande giftigen, gekocht aber eine be-
liebte Speise darstellenden Blätter und Sympodien viel kultiviert.
Einh. Namen: räy (Tonkin nach R. P. Bon n. 871, 1076), pein-mohawaya
(Burma).
20. A. inornata Ballier f. in Horto bot. Buitenzorg. — Foliorum petiolus teres,
3,2 — 3,6 dm longus, basi 1—1,2 cm crassus, sursum attenuatus, tertio vel quarto in-
feriore vagina coriacea inferne utrinque fere 1 cm lata apicem versus angustata summo
apice rotundata praeditus; lamina rigida crassiuscule coriacea ovato-sagittata, 4 — 4,8 dm
longa, usque ad 3,2 dm lata; lobus anticus ovatus, apice acutus, 2,4 — 2,8 dm longus,
2,8 — 3,2 dm latus, nervis lateralibus primariis utrinque 6 — 7 angulo "0 — 80° vel
supremis angulo acutiore a costa inferne 6 — 8 mm lata sursum angustata abeuntibus,
marginem versus stricte adscendentibus; lobi postici subovati obtusi, circ. dimidium
antici aequantes vel paullum longiores, ad basin usque liberi sinu profundo parabolico
sejuncti costis posticis angulo acuto divergentibus, latere exteriore nervös laterales pri-
marios 3 — 4, latere interiore 2 emittentibus. Inflorescentia ignota.
Heimat unbekannt. — Im Botanischen Garten von Buitenzorg kultiviert.
21. A. Villeneuvii L. Lind, et Rodig. in L'Illusir. Hortic. (1887) 59, t. 21. —
Foliorum petiolus teres basi breviter vaginaceus scaberulus omnino brunneo-maculatus,
3 — 5 dm longus, basi 2 cm crassus, sursum sensim attenuatus; lamina crassiuscule
coriacea laete viridis macuHs magnis irregularibus pallidis vel rubescentibus ornata,
ovato-cordata, quam petiolus paullum brevior vel subaequilonga; lobus anticus ovatus
apice acuminatus, margine leviter undulatus, latitudini suae subaequilongus vel brevior,
nervis lateralibus primariis utrinque 5 — 6 angulo 60 — 80° a costa abeuntibus mar-
ginem versus arcuatim adscendentibus; lobi postici semiovati rotundato-obtusi circ. di-
midium antici aequantes, ad basin usque liberi, sinu parabolico sejuncti, costis posticis
angulo acuto divergentibus in sinu vix denudatis, latere exteriore nervös laterales pri-
marios 2 — 3, latere interiore unum tantum emittentibus. Spatha alba, interdum ru-
bescens.
Südwestmalayische Provinz. — Borneo: Matang (Ridley — Herb. Singapore).
Die Pflanze ist von da nach Europa eingeführt und in Botanischen Gärten in Kultur.
Nota. Inflorescentia a me non visa.
22. A. Attgustiana L. Lind, et Rodig in L'lllustr. Hortic. (1886) 61, t. 563. —
Planta robusta speciosa. Foliorum petiolus roseus, maculis brunneis hieroglyphice dis-
persis modo Alocasia zebrinae pulcherrime pictus, teres, 3 — 4,5 dm longus, basi 2 —
3 cm crassus, dimidio inferiore vagina inferne latiuscula sursum angustata praeditus;
lamina subcoriacea supra costa nervisque primariis exceptis laete virens, subtus pallide
virens, ovato-sagittata, 3 — 4 dm longa, usque ad 2,4 dm lata; lobus anticus triangu-
laris apice longiuscule abrupte acuminatus, margine leviter undulatus, nervis lateralibus
primariis utrinque 5 — 6 pallide viridibus a costa inferne 5 — 6 mm lata sursum valde
attenuata angulo fere recto patentibus marginem versus vix arcuatim adscendentibus,
subtus prominentibus; lobi postici quam anticus circ. triplo breviores deltoidei obtusissimi,
sinu angusto sejuncti, costis posticis angulo acuto divergentibus in sinu haud denudatis.
Inflorescentia ignota.
Heimat wahrscheinlich in Neu-Guinea und von dort in europäische Gärten einge-
führt; vielleicht gehört aber auch eine von Treub auf Borneo bei Banda besar (Treub
n. 251b — Herb. Buitenzorg) gesammelte Pflanze hierher.
Alocasia. g7
23. A. indica (Roxb.) Schott in Österr. Bot. Wochenbl. IV. (1854) 4<0, Syn.
(1856) 46, Prodr. (1860) U4; Miq. Fl. Ind. bat. III. (1855) 206; Engl, in DC. Mon.
Phan. 1. c. 501; Hook. f. Fl. Brit. Ind. VI. (1893) 525. — Arum sylvestre Rumph.
Herb. Amb. V. (1747) t. 107. — Arum indieum Roxb. Fl. Ind. III. (1832) 498; Wight,
Ic. HI. (18 44) 79 4, nee Lour. — Colocasia odorata Hassk. PI. gen. et spec. nov. jav.
in Flora 1842 Beibl. II. 36, Verh. Bat. Gen. XVII. 6, p. 137, in Molkenboer Verslag
over de warmte-ontwickkeling by de Aroideae in Allgemene Kunst en letterbode 18 42.
n. 40, 41, Catal. Bogor. II. (1844) 55, 303. 7, Nut der plant. Javas (1845) 25, 175,
PI. jav. rarior. (18 48) 146. — Colocasia indica Kunih, Enum. III. (1841) 39, pr. p.! —
Alocasia indica C. Koch in Ind. sem. Hort. Berol. 1854. App. p. 4, pr. p. ! —
Planta adulta robusta, caudice crasso elato, 1 — 2 m alto, usque 3 dm diametiente, basi
sarmentoso, sarmentis apice tuberiferis. Foliorum petiolus 4 — 6 dm vel ultra longus,
basi 4 — 5 cm crassus, sursum attenuatus; lamina ampla laete viridis triangulari-sagit-
tata, margine leviter repanda, tota 3 — 3,6 dm longa, 1,6 — 1,8 dm lata, lobus anticus
triangularis apice acutatus, 1,8 — 2,2 dm longus, 1,6 — 1,8 dm latus, nervis lateralibus
primariis utrinque 6 — 8 angulo 60 — 75° a costa patentibus marginem versus vix ad-
scendentibus; lobi postici ovati apice acutiuscuH, 1 — 1,2 dm longi, sinu parabolico fere
ad petiolum usque sejuncti, ibi breviter confluentes, costis posticis angulo recto vel
acuto divergentibus. PeduncuH plures teretes, modice validi 1 — 2 dm longi. Spathae
utrinque pallide flavido-viridis tubus oblongo-ovoideus , intus lineis irregularibus ru-
bescentibus notatus, 3 — 4 cm longus, convolutus circ. 2,5 cm diametiens, lamina quam
tubus plurius longior apice oblongo cuspidulata, 1,2 — 1,8 dm longa, 5 — 6 cm lata.
Spadicis inflorescentia feminea flavida anguste ovoidea, 2 cm longa, mascula fertilis alba
3,5 — 4 cm longa, appendix conoidea rugulosa, 1 — 1,2 dm longa, 8 — 10 mm crassa.
Pistilla obovoidea circ. 6 mm longa, stigmate sessili 3 — 4-lobulato coronata. Baccae
rubrae 8— 10 mm diametientes.
Var. a. typica Engl. — Synonymiam vide supra. — Folia viridia.
Vorderindisches Gebiet:
Provinz Ceylon (Thunberg — Herb. Upsala) (vgl. Trimen, Handb. Fl. Ceylon
IV. [1898] 360). — Provinz der Lakediven (Alcock — Herb. Calcutta).
Monsungebiet:
Nordwestmalayische Provinz: Burma, Kachln Hills (Pottinger — Herb.
Calcutta). — Südwestmalayische Provinz. — Java (Zollinger ex Miquel, van
Hasselt — Herb. Buitenzorg). — Borneo: Barabai (Grabowski — blühend im Mai
1882 — Herb. Berlin); Sarawak (Beccari n. 205 — Herb. Florenz). — Singapore:
Bukit Timah (S. Mayer n. 237 — Herb. Berlin). — Zentromalayische Provinz:
Molukken, Banda (Treub n. 251b — Herb. Buitenzorg); Amboina (Doleschall
n, 79 — Kais. Hofmus. Wien). — Hinterindisch-ostasiatische Provinz: ßirma,
bei Bowachoung (Meebold — blühend im April 1911 — Herb. Breslau).
Provinz der Philippinen: Central-Luzon (Loher n. 2438 — Herb. Calcutta);
Luzon, Provinz Laguna, in Wäldern um 600 m ü. M. (E. D. Merrill in Herb. Bur. of
Sei. n. 7153 — Herb. Berlin); Luzon, Provinz Laguna, am Mt. Maquiling (Servinas
in Herb. Bur. of Sei. n. 16 926 — Herb. Berlin); Leyte, Taeoban (C. V. Piper n. 348 —
Herb. Berlin). — Papuasische Provinz: Kaiser-Wilhelmsland, im Uferwald am
Aprilfluß, um 20 — 40 m ü. M. (Ledermann n. 7528 — Herb. Berlin); im lichten
Wald am Lordberg, um 1000 m ü. M. (Ledermann n. 10 239 — Herb. Berlin). —
Neu-Pommern, im Walde bei Ralum (Lauterbach n. 1 59 — Herb. Berlin — blü-
hend Juni bis Dezember). — Polynesische Provinz: Pitcairn-Inseln (Bennett —
Herb. Berlin). — Karolinen: auf der Insel Yap überall im Kulturland als Schatten-
pflanze verbreitet (Volkens n. 514 — Herb. BerHn — einh, Name: lace); auf der
Insel Ponape im Buschv^rald um 400 — 600 m ü. M. (Ledermann n. 13370 — Herb.
Berlin — einh. Name: sapukin — blühend April bis November).
gg A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
Die Pflanze wird auch sonst mehrfach in Tropenländern kultiviert und verschiedene
der oben angeführten Standorte gelten vielleicht nicht für wilde, sondern für kultivierte
Exemplare.
Var. ß. metallica Schott, Prodr. (1860) U5; Engl, in DC. Monogr. Phan. 1. c.
302. — Golocasia odorata B. f-ubra Hassk. Catal. Bogor. II. (1844) 55. — Älocasia
metallica Schott in Österr. Bot. Wochenbl. IV. (4854) 410, Syn. (1856) 46, pr. p. ;
Ender, Index Aroid. (1864) 5, non Hooker! — Caladium metalliciwi üori. van Houlte.
— C, plunibeum C. Koch in Berl. Allg. Gartenzeit. (4 857) 136. — Xanthosoma plum-
beum C. Koch 1. c. — Älocasia plumbea van Houtte in Fl. des serres XXI. (18T5)
t. 2206. — Älocasia nobilis Ballier f. msc. — Foliorum petiolus atque lamina atro-
purpureo-violacea vel lamina atroviridis utrinque melallice splendens.
Südwestmalayische Provinz: Java: Biäara Gina (Edeling — Herb. Buiten-
zorg). Wird wegen der schönen Blätter viel kultiviert.
Var. y. variegata (G. Koch et Bouche) Engl, in DC. Mon. Phan. 1. c. 502. —
Älocasia variegata C. Koch et Bouche in Ind. sem. Hort. Berol. 1851. App. p. 5. —
Synonyma incerta: Ärum punciatum Desf. Cat. Hort. Par. ed. 3. (1829) 385. — Pkir-
lodendron? punciatum Kunth, Enum. III. (I84l) 48. — Ärum cordifolium Bory de
St. Vincent, Voyage aux iles d'Afrique I. (1804) 376, H. (1804) 67. — Golocasia Boryi
Kunth, Enum. III. (1841) 41. — Ä. marginaia N. E. Brown*) in Gardn. Chron. ser. 3.
II. (1887) 712. — Foliorum petiolus pallide viridis, lineis irregularibus violaceis varie-
gatuß ; lamina supra saturate viridis, subtus glaucescens, nervis pallidioribus.
Wird in Gärten kultiviert; unbekannter Herkunft.
Var. d. violacea Engl. Msc. in Herb. Berol. — Folia pallide violacea.
Südwestmalayische Provinz: Borneo (kult. im Bot. Garten von Calcutta).
Var, £. rubra (Hassk.) Engl. — Golocasia indica Kunth ß. rubra Hassk. PI. jav.
rariores (1848) 145. — Foliorum petioli atrovirides, striis tenuibus atro-sanguineis
creberrimis toti helvoli et inter strias punctis albidis minutis notati, lamina supra atro-
viridis, lucida, subtus nervis dr intense sanguineo-coloratis percursa subopaca, sub-
hepatica. Pedunculi petiolorum colore, sed punctulis albidis creberrimis subincani. Spathae
tubus ut pedunculus coloratus, dorso autem magis viridis, antice intensius ruber, lamina
intus rubicundo-albida, subincarnata, opaca, extus virescenti-albida, striis purpureis cre-
berrimis medio dorso notata.
Java: im botanischen Garten von Buitenzorg das ganze Jahr blühend.
Var. ^. diversifolia Engl. — Ä. heterophylla Schott, msc. in Herb. Caes. Vindob.,
non (Presl) Merrill. — Ä. indica var. heterophylla (Schott) Engl, in DC. Mon. Phan,
1. c. 502. — Folia nonnuUa oblongo-obovata, basi obtusa, alia sagittata, margine
profundius undulata.
Provinz der Philippinen: Manila (Hügel — Kais. Hofmus. Wien).
2 4. A. Devansayana (L. Linden et Rodig.) Engl, in Lorentz, Nova Guinea VIII.
(1912) 808. — Golocasia Devansayana L. Linden et Rodig. in Illustr. hortic. (1886)
97, t. DCI. — Caudiculus brevis crassus. Foliorum petiolus cupreo-brunneus elongatus,
teres, 3 — 4,5 dm longus, dimidio vel tertio inferiore vagina basi latiuscula sursum an-
gustata praeditus; lamina tenuiter coriacea utrinque dilute viridis ovato-sagitlala, 3 —
4 dm rarius ultra longa, 1,8 — 3 dm lata; lobus anticus ovatus vel ovato-oblongus apice
acutus, nervis lateralibus primariis utrinque 3 — 5 brunneis vel subtus sordide purpuras-
centibus, angulo 60 — 75° a costa inferne latiuscula sursum sensim evanescente abeun-
tibus prope marginem leviler arcuatis percursus; lobi postici ovato-rotundati obtusi quam
anticus circ. duplo breviores, basi sinu magno triangulari aperto sejuncti, costis pusticis
angulo acuto divergentibus in sinu vix denudatis. Pedunculus teres, crassiusculus,
2,2 — 2,8 dm longus, 6 — 8 mm crassus. Spathae tubus ovoideo-oblongus, 3,5 — 5 cm
longus, convolutus 1,2 cm diametiens; lamina oblongo-lanceolata longe acutata, 8 —
varietatis
*) Haec planta a cl. Brown ex Brasilia tropica descripta nil nisi specialen cultum hujus |3
atis. ■^
Alocasia.
89
10 cm longa, expansa usque ad 3,2
feminea cylindroidea, circ. 3 cm longa,
culo valde contracto separata, cylin-
drica, 4,5 — 5 cm longa, appendix
sterilis anguste claviformis subacuta,
3 cm longa. — Fig. \ 6.
Papuasische Provinz: Neu-
Guinea: Kaiser-Wilhelmsland,
in den Wäldern am Djamu, um 800 m
ü. M. (Schlechter n. 17350 — Herb.
Berlin). — Niederländisch-Neu-
Guinea: auf dem Hellwig-Gebirge,
um nSO m ü. M. (Pulle n. 678 —
Herb. Berlin); an den Abhängen des
Hellwig-Gebirges, um 1350 m ü. M.
(v. Roemer n. H28 — Herb. Lei-
den). — Blühend Februar bis Dezember,
25. A. Micholitziana Sander in
Card. Chron. 3. ser. LI. (1912) SuppL
p. XV, flg. 9; N. E. Brown in Bot.
Magaz. (1913) t. 8522. — A. Mieho-
litzii Sander et fil. in Gartenflora LXL
(1912) 390. — Caudiculus erectus,
4 — 5 dm longus, 2,5—3,5 cm cras-
sus. Foliorum petiolus sordide viridis,
irregulariter fusco-zonatus, 2 — 3,6 dm
longus, basi vel ad medium usque va-
ginatus, lamina supra pulchre atro-
viridis, nei'vis primariis pallidioribus
et Costa alba exceptis, subtus pallide
virens, sagittata vel leviter peltato-
sagittata, margine sinuato-lobata; lo-
bus anticus elongato-deltoideus, apice
acutus, 1 — 2,5 dm longus, 6 — 14 cm
latus, nervis lateralibus primariis utrin-
que 3 — 4 vix curvatis percursus; lobi
postici deltoidei obtusi, liberi vel ima
basi breviter connati, reliqua parte
simi triangulari sejuncti, \ — 1,5 dm
longi, 3,5 — 6 cm lati. Pedunculus
viridis maculis sordide fuscopurpureis
irregulariter zonatus, I — 1,6 dm lon-
gus. Spathae tubus viridis subglobosus
vel ellipsoideus, 2,5 — 3 cm longus, la-
mina extus pallide virens, intus pallide
flavo-virens vel albido-virens, cymbifor-
mis, apice acuta, 9 — 1 0cm longa, 2,5 —
3,2 cm lata. Spadicis spathae subaequi-
longi inflorescentia feminea brevis, mas-
cula cylindrica 3—4 cm longa, appendix
sterilis pallide flavescens elongato-co-
noidea quam pars florifera multo lon-
gior. Pistilla subglobosa stigmate sub-
capitato stilo brevi insidente coronata.
cm lata. Spadicis brevissime stipitati inflorescentia
mascula fertilis a feminea interstitio sterili longius-
Fig. 1 6. Alocasia Devansayana (L. Linden et Rodig.)
Engl. A Habitus. B Inflorescentia. C Spadix. D
Synandrium. E Idem desuper visum. F Pistillum.
0 Idem longitudinaliter sectum. — Icon. origin. —
J. Pohl delin., K. Krause direzit.
90 A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
Provinz der Philippinen: Luzon, Provinz von Benguet (Loher — in der
gleichen Provinz von Micholitz gesammelt und durch Sander als Warmhauspflanze
in europäische Gärten eingeführt).
26. A. Lecomtei Engl. n. sp. — Planta minor. Foliorum petiolus circ. 3 dm
longus, ultra medium vagina basim versus valde dilatata instructus, superne tenuis, la-
mina peltata cordato-ovata, margine haud undulata, a triente inferiore apicem versus
longe angustata, tota 1,5 dm longa, infeme 1 dm lata, lobus anticus 1,2 dm longus,
nervis lateralibus I. utrinque 3 a costa angulo valde acuto abeuntibus atque uno basali
arcuatim sursum versis nervum coUectivum a margine 3 — 4 mm remotum constituenti-
bus, lobi postici semiorbiculares 5 cm lati, 2,5 cm longi, circ. 1,3 cm longe connati,
sinu brevi valde obtuso sejuncti, nervis lateralibus I. basalibus utrinque 2 in costas breves
(circ. 5 mm longas) conjunctis valde arcuatis. Cataphylla inflorescentiae antecedenlia
late lineari-lanceolata, longe et angustissime cuspidata. Pedunculi circ. 1,5 dm longi.
Spathae tubus oblongo-ovoideus circ. 1,5 cm longus, lamina oblonga circ. 4,5 cm longa,
1,5 cm lata, breviter apiculata. Spadicis inflorescentia feminea (in specimine unico sup-
petente pistillis abortivis astigmaticis ovula haud g^rentibus) 7 — 8 mm longa, 6 mm
crassa, mascula sterilis paullum ultra 1 cm longa 3 — 3,5«mm crassa, fertilis 2,5 cm
longa, appendix conoidea obtusiuscula 1 cm longa, profunde sulcata, Synandrodia
tetragona, transverse rhomboidea valde depressa. Synandria triandra subturbinata.
Hinterindisch-ostasiatische Provinz. — Südl. Tonkin (R. T. Bon, PI. du
Tonkin merid. n. 493 — Herb. Mus. Paris).
27. A. odora (Roxb.) C. Koch in Ind. sem. Hort. Berol. 1854. App. p. 5; Engl, in
DC. Mon. Phan. 1. c. 503 et in Arac. exsicc. et illustr. n. 232. — Arum odorum Roxb.
Hort. Bengal. (1814) 765, Fl. Ind. III. (1832) 499; Wight, Icon. III. (18 44) t. 797. —
Golocasia odora Hort, ex Brongn. in Nouv. Ann. Mus. Par. III. (1834) 145, t. 7, pr. p. ;
Kunth, Enum. III. (1841)39; Bot. Magaz. t. 3935. — ,4. commwtoto Schott in Österr.
Bot. Wochenbl. IV. (1854) 409, Sjn. (1856) 45, Prodr. (1860) 148. — Caudex elatus
usque ad 7 dm longus, 5 — 8 cm crassus, basi turiones adventitias fexserens. Foliorum
petiolus crassissimus, 1 m et ultra longus ; lamina coriacea supra nitidula amplissima
sagittato-ovata, margine leviter repanda, tota 5 — 9 dm longa atque 4 — 8 dm lata,
lobo antico late ovato apice acuminato latitudine sua breviore, iobis posticis semiovatis
exitu rotundatis basi breviter connatis, quam anticus fere triplo brevioribus; costae
posticae angulo recto vel paullum minore distantes, in sinu breviter denudatae; nervi
laterales primarii in lobo antico 6 — 1 0 latiusculi. Pedunculi plures teretes validi 1,2 —
2.4 dm longi. Spathae tubus oblongo-ovoideus vel ovoideus, 3 — 4 cm longus, lamina
glauco-viridis vel demum flavescens cjmbiformis oblonga apice cuspidulata, leviter pro-
curva, 1 — 1,4 dm longa, 4 — 5 cm lata. Spadicis inflorescentia feminea cylindrica 2 —
2.5 cm longa, mascula sterilis inferior 2,5 — 3,5 cm longa, fertilis 3 cm longa; appendix
anguste conoidea inferne incrassata, 3 — 3,5 cm longa, basi 1 cm crassa, sursum atte-
nuata. Baccae nitidae breviter ovoideae vix 1 cm longae.
Einh. Name: ray (Tonkin).
Provinz des tropischen Himalaya: Silhet (Wallich n. 420 — Herb. Kew);
Khasia (Hooker f. und Thomson — Herb. Kew u. a.); ohne genauen Standort (Wight
n. 2771 — Herb. Berlin).
, Provinz der Philippinen und Formosa: auf dem südlichen Vorgebirge von
Formosa (Warburg n. 1065 — Herb. Beriin).
Hinterindisch-ostasiatische Provinz: Tonkin: Ngoai Thön, auf dem Ge-
birge Van Sön (H. Bon n. 1288 — blühend im Februar 1882 — Herb. Paris); Tu-
Phap, in Hecken und auch kultiviert (Balansa n. 2037, 2038, 2039, J040 — Herb.
Paris); Hongkong (Seemann); Macao (Gaudichand).
Nota 1. Species Alocasiae macrorrhixae afflnis atque praesertim in cultura saepe cum
illa commutata, attamen characteribus supra notatis facile distinguenda.
Nota 2. Folia stirpis juvenculae iuterdum iis Alocasiae indieae similia, Iobis posticis haud
Tel vix connatis occurrunt; talia specimina in statu florente spatliae lamina cymbiformi ad AlO'
eaaiam odoram pertinentia recognoscuntur.
Alocasia.
91
2 8. A. tonkinensis Engl, n, sp. — Planta minor. Foliorum peliolus circ. 2 dm
longus, ultra medium vaginatus, vagina basin versus valde dilatata, lamina ovato-sagit-
tata, circ. <,5 dm longa, i dm lata, margine leviter undulata, lobus- anticus ovatus
breviter acuminatus, 1,^2 dm longus, nervis lateralibus I. utrinque 4 angulo ciro, 4.5"
a Costa abeuntibus atque uno basal!
marginem versus vix arcuatis, lobi
postici semiovati fere semiorbiculares
3 em longi, basi circ. ad quartam par-
tem longitudinis (7 mm) connati, nervis
basalibus 2 — 3 in costas breves (7 mm
tantum longus) conjunctis. Pedunculi
usque 2 dm longi, Spathae glauco-
violascentis tubus oblongus circ. 2 cm
longus, paullum ultra \ cm amplus,
fructifer 4 cm longus, 3 cm amplus,
lamina circ. 8 cm longa anguste na-
viculiformis, 2,5 — 3 cm lata, acumine
procurvo. Spadicis inflorescentia fe-
minea circ. i cm longa, 7 mm crassa,
cylindrica, mascula sterilis inferior circ.
2 cm longa, medio valde constricta,
fertilis 2,3 cm longa, sursum ad i cm
incrassata, appendix conoidea 3 cm
longa, profunde sulcata. Ovaria ovoi-
dea in stilum brevem stigmate trilobo
coronatum contracta. Synandria te-
trandra 2 mm longa. Baccae 3 mm
longae, vertice truncatae.
Hi n t er in disch-o st asiatische
Provinz. — Südliches Tonkin:
Khang Ehuong, im Wald Mä Co (H.
Bon, Herb. Missionis-Tunquini occi-
dentalis n, 1457. — Einheim. Name:
Ray dai — Herb. Mus. Paris —
blühend im März).
29. A. hainanensis Krause n.
sp. — Tota planta gracilis caudice
brevissimo. Foliorum petiolus tenuis,
2,8 — 3,2 dm longus, inferne circ. i cm
crassus, sursum attenuatus, vagina
angusta circ. medium petioli attin-
gente instructus, lamina tenuiter her-
bacea ovato-sagittata, tota 2,5 dm
longa, 1,3 dm lata, lobus anticus
ovatus, apice breviter abrupte acumi-
natus, 1,6 dm longus, 1,3 dm latus,
nervis lateralibus primariis 4 — 5 an-
gulo 60 — 80° a Costa abeuntibus marginem versus vix arcuatis, lobi postici ovato-
oblongi rotundato-obtusi, 8 — 10 cm longi, medio circ. 5 cm lati, basi breviter connati,
reliqua parte sinu angusto subtriangulari sejuncti, coslis posticis angulo acuto divergen-
tibus. Pedunculus teres tenuis, 1,8 dm longus, 4 — 5 mm crassus. Spathae tubus
anguste ovoideus 1,5 cm longus, convolutus 8 mm diametiens, lamina anguste oblonga,
apice acumine tenui longiusculo paullum obliquo praedita, 5 cm longa, expansa 2 cm
lata. Spadicis inflorescentia feminea cylindrica 1 — 1,2 cm longa, mascula femineae
Fig. 17. Alocasia hainanensis Krause. Ä Habitus.
B Spadix. G Synandrium a latere visum. D Idem
desuper visum. E Pistillum. J'' Idera longitudina-
liter sectum. — Icon. origin. — J. Pohl delin.,
K. Krause direxit.
92 A. Engler und K. Krause. — Araceae-Goloc6isioicleae.
subaequilonga , appendix sterilis anguste conoidea subacuta, partem fertilem paullum
superans. — Fig. i 7.
Hinterindisch-ostasiatische Provinz: Hainan (A. Henry n. 8679 — blühend
im November <889 — Herb. Berlin).
30. A. decipiens Schott in Bonplandia VII. (4 859) 28, Prodr. (4 860) 4 54; Engl,
in DC. Mon. Phan. H. (4 879) 504; Hook. f. Fl. Brit. Ind. VI. (4 893) 526. — Arum
fornicatimi Wight, Icon. III. (4 844) t. 789, non Roxb., nee Wight t. 792. — Caudex
assurgens. Foliorum petiolus tenuis, 3 — 4 dm longus, lamina tenuiter coriacea ambitu
ovato- vel oblongo-sagittata, in toto 2 — 3 dm longa, lobus anticus ovatus, e medio
basin versus levissime, apicem versus arcuatim angustatus, apice ipso acuminate cuspi-
datus, 4,4 — 2 dm longus, 4,2 — 2 dm latus, lobi postici semi-ovati obtusi continuo-
retrorsi, quam anticus fere triplo breviores, 5 — 8 cm longi, basi sinu late aperto profundo
sejuncti ad ^/^ — 1/5 longitudinis connati; nervis lateralibus primariis utrinque 6 — 8 angulo
plerumque obtuso a costa inferne latiuscula sursum valde attenuata patentibus; costis
posticis angulo paullum acuto a se invicem distantibus. Pedunculi gemini, quam petioli
paullum breviores, 2 — 3 dm longi, 4 — 4,6 cm crassi. Spathae tubus ovoideus vel serius
in fructu subglobosus, 2 — 3 cm longus, lamina cymbiformis obovato-Ianceolata apice
acuminata vel in fructu ellipsoidea vel piriformis, 7 — 8 cm longa, 4 cm lata, apice
cuspide 6 — 4 0 mm longa instructa. Inflorescentia feminea cjlindrica quam mascula
fertilis brevior, appendix anguste conoidea, spathae totius dimidium subaequans, 4 —
5 cm longa. Pistilla stilo brevi coronata. Semina 4 — 6 mm diametientia.
Nordwestmalayische Provinz. — Pegu (MacClelland — Herb. Hooker). —
Burma, häufig entlang der Küste (Aubert und Gage — Herb. S. Kurz — Herb Cal-
cutta). — Andamanen: Port Blair (S. Kurz — Herb. Calcutta; Prain — blühend im
Mai — Herb. Calcutta). — Große Cocos-Insel (Prain — Herb. Calcutta).
3 4. A. Margaritae L. Lind, et Rod. in Illustr. hortic. (4 886) 4 55, t. DCXI. —
Foliorum petiolus brunneo-purpureus teres, puberulus, basi vagina brevi inferne latius-
cula sursum sensim angustata, pubescente, margine rosacea instructus; lamina coriacea
subcrassa supra glaberrima, nitida, bullata, costis nervisque lateralibus primariis exceptis
laete viridis, pellato-obcordata; lobus anticus ovatus apice acutiusculus vel mucronatus,
margine leviter repandus, latitudine sua longior, nervis lateralibus primariis utrinque
6 — 7 supra pallidis subtus brunnescentibus angulo 60 — 75° a costa supra rotundata
subtus prominula abeuntibus; lobi postici ovato-oblongi subacuti quam anticus circ. triplo
breviores, ad basin usque liberi sinu triangulari sejuncti, costis posticis angulo acuto
divergentibus. Inflorescentia ignota.
Südwestmalajische Provinz — Java: von dort zuerst durch die belgische
Compagnie continentale d'horticulture eingeführt und seitdem in Bot. Gärten und Warm-
häusern in Kultur.
Nota. Planta foliorum magnitudine valde variabilis.
32. A. navicularis C. Koch et Bouche in Ind. sem. Hort. Berol, 4 855. App.
p. 2; Engl, in DC. Mon. Phan. II. (4 879) 505 et in Arac. exsicc. et illustr. n. 4 24;
Hook. f. Fl. Brit. Ind. VI. (4 893) 527. — Colocasia navicularis C. Koch et Bouche
in Ind. sem. Hort. Berol. 4 853. App. p. 3 et in Ann. sc. nat. 4. ser. I. (4 854) 338. —
C. indica Hort. — G. fornicata Hort. — Caudex abbreviatus. Foliorum petiolus
pallide virescens, 2,5 — 4 dm vel ultra longus, basi 2 cm crassus, sursum attenuatus;
lamina pallide viridis subtus nitidula sagittata, 3,5 — 4,2 dm longa, lobo antico ovato
apice longiuscule acuminato-cuspidato, basin versus paullum angustato, 2,5 — 3 dm longa,
circ. 2 dm lato, lobis posticis quam anticus fere duplo brevioribus triangularibus ob-
tusis, 4,5 dm longis, basi 4 — 5 cm longe connatis, reliqua parte sinu profundo tri-
angulari sejunctis; nervis lateralibus primariis utrinque 3 — 4 a costa abeuntibus marginem
versus leviter arcuatim adscendentibus ; costis posticis angulo acuto a se distantibus.
Pedunculi 4,5 — 2 dm longi 4 — 4,5 cm crassi. Spathae tubus ovoideus vel subglobosus,
4 — 5 cm longus; lamina cymbiformis apice cuspidata, 7 — 4 0 cm longa. Inflorescentia
feminea cylindroidea 4 — 2 cm longa, mascnla sterilis circ. 2 cm longa, fertilis 4,6 cm
Alocasia.
93
longa, appendix conoidea 4 — 5 cm metiens. PistlUa stilo manifesto cylindrico coronata.
Baccae croceae obovatae, 5 — 8 mm longae, plerumque dispermae, seminibus ovoideis
vel turbinatis. — Fig. \ 8 A — K.
Vorderindisches Gebiet. — Provinz der Gangesebene: Bengalen.
Fig. <8. ' Ä — K Alocasia navicularis G. Koch et Beuche. A Folium. B, 0 Inflorescentia. D
Spadix. E Synandrium desuper visum. F Idem a latere visum. O Pistillum. H Idem longi-
tudinaliter sectum. J Spadix. K Bacca. — L, M A. grata Prain. L Habitus. M Pars petioli. —
Icon. origin. — J. Pohl delin., K. Krause direxit.
Monsungebiet. — Nordwestmalayische Provinz: Khasia, um 1300 m ü. M.
(Hooker f. et Thomson — Herb. BerUn); Assam (Watt n. 12 197 — Herb. Cal-
cutta); Burma: Pegu (S. Kurz — Herb. Calcutta).
33. A. grata Prain msc. in Herb. Calcutta. — Caudex abbreviatus, teres, vaUdus,
2 — 3 cm crassus. Foliorum petiolus 6 — 8 dm longus, ima basi vagina 6 cm tantum
longa praeditus; lamina tenuiter coriacea sagittata, 3,2 — 3,6 dm longa, lobus anticus
94 A. Engler und K. Krause. — Araceao-Colocasioideae.
ovato-ü'iangularis apice acuminato-cuspidatus, latitudine sua vix dimidio longior, basin
versus paullum conlractus, 2 — 2,6 dm longus, basi usque ad 2 dm latus, nervis late-
ralibus primariis utrinque 5 — 6 a costa abeuntibus leviter arcuatis; lobi postici tri-
anguläres subacuti, 1,5 — 2 dm longi, basi breviter (ad circ. 3 cm) connati, reliqua
parte sinu profunde triangulär! sejuncti, costis posticis angulo acuto divergentibus.
Spathae tubus oblongo-ovoideus, 3 cm longus, lamina cymbiformis concava apice acumi-
nata, i dm longa, 3 cm lata. Inflorescentia feminea cjlindrica 1 ,5 cm longa, inflores-
centia mascula sterilis inferior ^,5 cm longa, fertilis 2 cm longa, appendix anguste
conoidea subacuta, 6 cm longa, ßaccae rubrae, late ovoideae vel sphaericae, 5 —
8 mm longae, plerumque dispermae, seminibus ovoideis. — Fig. {SL, M.
Nordwestmalayische Provinz: Tenasserim, auf der Insel Pah-tau (R. L.
Proudlook n. 25 — Herb. Calcutta; R. L. Proudlook s. n. — Herb. Calcutta —
blühend im Dezember, fruchtend im Februar).
34. A. fallax Schott in Bonplandia VH. (1859) 28^ Sjn. (1856) 47, Prodr. (4 860)
4 50; Hook. f. Fl. Brit, Ind. VI. (<893) 527. — Ä. navicularis Engl, in DC. Mon.
Phan. 1. c. 505 pr. p., non C. Koch et Bouche! — Foliorum petiolus 2 — 4,5 dm longus
modice validus, inferne vagina sursum valde angustata instructus, lamina herbacea late
ovato-sagittata vel orbiculari-ovato-sagittata, 2,5 — 5 dm longa, 1,8 — 3,5 dm lata, lobus
anticus quam postici circ. triplo longior apice breviter acuminatus, nervis lateralibus
primariis 7 — 10 arcuatim adscendentibus percursus; lobi postici basi sinu angusto sejuncti
ad Yg — Y4 longitudinis rarius ultra connati. Pedunculus teres 2 — 2,5 dm longus.
Spathae membranaceae albescentis vel flavae 1,2 — 1,6 dm longae tubus ovoideus,
fructifer ellipsoideus vel piriformis usque ad 5 — 6 cm metiens; lamina oblongo-lanceo-
lata apice cuspidata. Spadicis breviter stipitati quam spatha distincte brevioris inflores-
centia feminea 1,8 — 2,5 cm longa, inflorescentia mascula quam feminea circ. duplo
longior, appendix anguste conoidea acuta 3,5 — 4 cm longa. Pistilla ovoidea sursum in
stilum longiusculum attenuata stigmate tripartito coronata. Baccae globosae vel late ellip-
soideae, 6 — 8 mm longae atque subaequiiatae. Semina globosa, 5 — 6 mm diametientia.
Provinz des tropischen und subtropischen Himalaja: Khasia, um 1 300 m
ü.M. (Hooker f. et Thomson — Hei'b. Kew); Nadia- Distrikt, bei Chua dangah (Bur-
kill n. 29117, 29118 — Herb. Calcutta); Sibpur (M. Davies — Herb. Calcutta):
Sikkim (D. Prain — Herb. Calcutta — blühend Juli, August).
35. A. fornicata (Roxb.) Schott in Österr. Bot. Wochenbl. IV. (1854) 410, Syn.
(1856) 47, Prodr. (1860) 151; Engl, in DC. Mon. Phan. I. c. 505; Hook. f. Fl. Brit.
Ind. VI. (1893) 526. — Ärum fornicatum Roxb. Hort. Beng. (1814) 65, Fl. Ind. HI.
(1832) 501; Griff. Icon. pl. asiat. (1854) t. 167; Wight, Ic. III. (1844) t. 792. —
Golocasia "^fornicata Kunth, Enum. III. (1841) 41. — Caudex brevis ci*assus, 3 —
4,5 cm diametiens. — Foliorum petiolus 1,8 — 2,4 dm longus; lamina adulta sagittata,
2 — 3,5 dm longa, lobo antico oblongo apicera versus arcuatim in cuspidem brevem
angustato, basin versus leviter contractu, 1,5 — 2 dm longo, longitudine sua dimidio
angustiore, lobis posticis elongato-triangularibus 6 — 10 cm longis, ad Va ~ V* sinus con-
natis, reliqua parte sinu profundo aperto disjunctis; nervi laterales I. lobi antici utrinque
6 — 7 a Costa media inferne latiuscula sursum valde attenuata patentes; costae posticae
angulo acuto a se invicem distantes. Pedunculi 1,2 — 2 dm longi. Spathae tubus flavido-
viridis oblongo-ovoideus, 2 — 3 cm longus; lamina oblongo-lanceolata apice cuspidata,
5 — 6 cm longa, % — 2,5 cm lata. Spadicis quam spatha quarta parte brevioris inflores-
centia feminea vix 1 cm longa, inflorescentia mascula sterilis inferior 1,7 — 2 cm longa,
mascula fertilis aequilonga; appendix subconoidea 2,5 — 3 cm longa. Pistilla ovoidea
stilo longiusculo coronata. Semina- globosa, 4 mm diametientia.
Vorderindien. — Provinz der Gangesebene. — Bengalen: Sibpur bei Cal-
cutta (S. Kurz — Herb. Calcutta; C. B. Clarke n. 33 593 A — Herb. Calcutta); Assani
(Martens — Herb. Kew — blühend im September).
36. A. acuminata Schott in Bonplandia VIL (1859) 28; Engl, in DC. Mon. Phan.
I.e. 510. — Caudex abbreviatus crassiusculus. Foliorum petiolus elongalus tenuis,
Alocasia. 95
2,8 — 4 dm longus, vix 4 — 6 mm crassus; laraina anguste rhomboideo-sagittata, 2 —
3 dm longa, 8 — 1 2 cm lata, lobo antico ± triangulär! apice longiuscule cuspidato-
acuminato, latitudine sua circ. duplo longiore, lobis posticis quam anticus fere duplo
brevioribus, 7 — \ 0 cm longis, longe connatis atque basin versus in unum seusim an-
gustatis, exitu tantum sinu brevi vel interdum brevissimo instructis ; nervi laterales I.
utrinque i — 5 a costa media abeuntes, angulo circ. 60 — 80" patentes; costae posticae
sinu acutissimo dislantes, basin versus subparajlelae.
Nordwestmalayische Provinz — Assam: Lushai (Praser ■ — Herb. Cal-
cutta) — Chittagong (Ilookerf. et Thomson — Herb. Kew); Saluan River (Wal-
lich n. 8946 — Herb. Kew). — Burma: Kah-tha (J. Anderson — Herb. Calcutta).
37. A. reversa N. E. Brown in Card. Chron. VIH. (1890) II. 38 et in Bot. Mag.
(1896) t. 7498. — Planta humilis caudice brevissimo vel nullo. Foliorum petiolus
pallide viridis teres, 1,5 dm longus, vagina pallida membranflcea instructus, lamina
supra griseo-viridis vel secus costam atque nervös primarios late saturate viridis, mar-
gine anguste aureo, herbacea deflexa, ovato-sagittata, 1,2 — 2 dm longa; lobus anticus
ovato-olilongus apicem versus acutatus, summo apice breviter anguste cuspidatus, nervis
lateralibus primariis utrinque 2 — 3 angulo acuto vel fere recto patentibus marginem versus
leviter arcuatim adscendentibus; lobi postici ovati obtusi ultra medium connati, reliqua
parte sinu angusto sejuncti, costis posticis angulo acuto divergentibus. Pedunculus
pallide viridis, \ — 1,2 dm longus. Spathae albae 6 — 7 cm longae tubus ovoideus,
lamina quam tubus circ. duplo longior, oblonga, apice acuta, demum revoluta, pur-
pureo-marginata. Spadicis 5 cm longi inflorescentia feminea viridis 6 mm longa, mascula
alba, cylindrica, 1,8 cm longa, appendix sterilis ochracea, fusiformis, sinuato-rugulosa.
Pistilla ellipsoidea, stilis elongatis stigmatibus dilatatis integris vel 2 — 3-lobulatis coru-
nata. Staminodia pauca rubra.
Provinz der Philippinen: von M. Sander in Kuropa eingeführt und in Bota-
nischen Gärten in Kultur.
38. A. manilensis Engl, in Engler's Bot. Jahrb. XXV. (1898) 23. — Herba parva
gracilis. Foliorum petiolus tenuis laminae subaequilongus, 1,2 — 1,5 dm longus, lamina
herbacea utrinque viridis pendens, ambitu anguste lanceolato-sagittata, margine repanda,
tota i,4 — 1,6 dm longa, lobo antico elongato- triangulär! apice longe acuminato
quam postici duplo longiore, 1 — 1,2 dm longo, basi 3 — 3,5 cm lato, lobis posticis
angustis subfalciformibus, fere ad medium usque connatis vel usque ad petiolum liberis,
6 — 7 cm longis, medio circ. i cm latis; nervi laterales primari! in lobo antico utrinque
2 a Costa patentes nervo coUectivo antemarginali a margine 1,5—2 mm remoto con-
juncti, venis remote reticulatis; nervi laterales primari! in lobis posticis 2 leviter cur-
vati. — Fig. i9 E, F.
Provinz der Philippinen: auf der Insel Luzon am Mt. Alban bei Manila (War-
burg n. 12 493 — ohne Blüten und Früchte gesammelt im März 1888 — Herb.
Berlin).
Nota. Species floribus atque fructibus deficientibus valde imperl'ecto cognita, attamen cei-
tissitne ad hoc genus pertinens atque foliorum forma valde insignis.
39. A. Beccarii Engl, in Bull. Soc. Tose, d! Ort. (1879) 300 et Malesia I. (1882)
293, t. 16, fig. 1 — 4; Hook. f. Fl. Brit. Ind. VI. (1893) 527. — Ä. perakensis Uemsley
in Journ. Bot. XVII. (1887) 205. — Caudex brevis erectus. Foliorum petiolus tenuis
quam lamina brevior, 7 — 12 cm longus, ima bas! vagina brevi latiuscula praeditus,
lamina herbacea vel demum subcoriacea peltato-oblongo-lanceolata, apice longiuscule
caudato-acuminata, versus lobos posticos angustata, 8 — 15 cm longa, 3 — 5 cm lata,
lobis posticis antici circ. '/s — ^ß longitudine aequantibus parallelis fere tota longitudine
connatis, in apiculos lineares breves exeuntibus; nervis lateralibus I. utrinque 4 — 5,
uno retrorso , uno patente, reliquis supra basin petioli nascentibus marginem versus
adscendentibus. Pedunculus petiolo aequilongus vel cum paullum superans. Spathae
albescentis vel viridis 5 — 6 cm longae tubus oblongus utrinque acutus laminae cymbi-
formi aequilongus. Spadicis sessilis inflorescentia fertilis appendici sterili cjlindricae
96
A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
obtusae subaequilonga. Pistilla obovoidea, stigmate discoideo coronata. Baccae late
obovoideae. Semina subglobosa, circ, 5 mm diametientia. — Fig. 1 9 Ä — D.
Südwestmalayische Provinz. — Borneo: Sarawak (Beccari n. 1674 — Herb.
Berlin, Florenz; Plants of Sarawak, Native CoUector n. 1484 — Herb. Berlin); Matang
(Ridley — Herb. Singapore). — Malakka: Perak (Scortecchini n. 286, 625a —
Herb. Calcutta; L. Wray — Herb. Calcutta); Taiping Hills (Curtis — Herb. Penang;
Ridley — Herb. Singapore); Selangor: Semangko Paß (Ridley — Herb. Singapore);
Bukit Etam (Kelsell — Herb. Singapore).
Fig. 19. Ä—D Alocasia Becearii Engl. A Habitus. B Folium. G Spadix fructifer. D Bacca
seniine uno longitudinaliter secto. — E, F Ä. manüensis Engl. E Folium ab inferiore facie
Visum. F Folium desuper visum, — Icon. origin. — J. Pohl delin., A. Engler direxit.
40. A. angustiloba Engl, et Krause in Engler's Bot, Jahrb. LIV. (1916) 87,
fig. 3. — Foliorum petiolus tenuis 3 — 3,5 dm longiis, apice circ. 3 mm crassus, basi
vagina angusta 4 — 5 cm longa praeditus, lamina tenuiter coriacea anguste elongato-
sagittata, margine levissime repanda, circ. 3 dm longa; lobus anticus anguste oblongus,
apice 5 — 6 mm longe acuminatus, basin vA-sus vix dilatatus, 4,7 — 2 dm longus, 4,5 —
6 cm latus, nervis lateralibus px-imariis utrinque 4 — 5 a costa angulo circ. 45° abeunli-
bus; lobi postici longitudine antici fere '^j^ aequantes lineari-oblongi oblusi divergentes,
4,2 — 4,6 dm longi, 3,5 cm lati, sinu latiusculo sejuncti basi haud confluentes, costis
posticis angulo acuto vel fere recto divergentibus in sinu breviter denudatis latere
superiore nervös laterales primarios emittentibus. Pedunculi plures tenues longiusculi,
2,4 dm longi. Spathae tubus anguste ovoideus, 2,5 cm longus; lamina oblonga, ö cm
longa, 4,5 cm lata. Spadicis inflorescentia niascula fertilis anguste cylindrica, 4,5 cm
Alocasia.
97
Fig. 20. Alocasia angustiloba Engl, et Krause. A Habitus. B Folium. C Inflorescentia.
D Spadix. E Flores masculi desuper visi. F Flos masculus a latere visus. O Ovariurn. H
Idem longitudinuliter sectum. J Idem transversaliter sectum. — Ex Engler's Bot. Jahrb. LIV.
(4 916). — J. Pohl delin., A. Engler direxit.
A. Engler, Das Pflanzenreich. IV. (Enibryopliyla siphoiiogaiiia.) 21 E. 7
98 ^' Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
longa, feminea masculae siibaequilonga ab illa interslitio neulro circ. 5 mm longo valde
attenuato sejuncta; appendix sterilis elongato-clavata, 3 cm longa. — Fig. 20.
Papuasische Provinz. — Nordöstliches Neu-Guinea: Kaiser-Wilhelmsland, in
den Wäldern des Kani-Gebirges, um 800 m ü. M. (Schlechter n. 17 736 — blühend
im Mai — Herb. Berlin).
ii. A. Qjellerupii Engl, in Lorentz, Nova Guinea VIII. (I9f2) 808, t. CXLVIII. —
Rhizoma crassiusculum adscendens i,% — 1,5 cm crassum. Cataphj^Ua lineari-lanceolata
usque ad i dm metientia. Foliorum petiolus quam lamina circ. \ V2~plo longior, ad
quartam partem usque vagina e basi lata sursum mox angustata instructis, lamina
subcoriacea sagittata, 1,8 — 2 dm longa, ima basi 8 — 10 cm lata, lobis posticis elon-
gato-triangularibus obtusis valde inaequilateris triangularibus obtusis, 8 — 9 cm longis,
medio 2 —2,5 cm latis, quam anticus apicem versus linea arcuata sensim angustatus
breviter acuminatus 1 1/2"?^^ bi'evioribus; nervi loborum posticorum latere exteriore 3,
latere interiore 2; nervi laterales primarii lobi antici utrinque 3 sublus valde promi-
nentes. Pedunculus tenuis quam spatha fere duplo longior. Spathae tubus oblongus,
circ, 2,5 cm longus; lamina oblonga, 4 cm longa, 2 cm lata, apice breviter acuminata.
Spadicis inflorescentia feminea 1,5 cm longa, ad medium usque spathae adnata; in-
florescentia mascula sterilis inferior vix i cm longa, 3 mm crassa; fertilis \ cm longa,
5 mm crassa; appendix sterilis apice subacuta infra synandrodiorum rudimenta elon-
gata, profunde sulcala, \,S — 2 cm longa. Synandria ambitu suborbicularia tetrandra,
thecis cuneiformibus connectivum commune aequantibus, rimula reniformi aperientibus.
Oi'gana neutra inter inflorescentiam femineam et masculam fertilem oblonga brevissima.
Pistilla subglobosa placentis 2 basalibus.
Papuasis'che Provinz — Nördliches Neu-Guinea: am Begouri-Fluß (K. Gjel-
lerup in Deutsch-Niederl. Grenzexped. n. 220 — blühend im Juni 1910 — Herb. Ut-
recht, Berlin).
42. A. denudatoides Engl, et Krause in Kngler's Bot. Jahrb. UV. (1916) 88. —
Foliorum petiolus subteres, basi breviter vaginalus, 4,2 dm longus, inferne 8 mm crassus,
sursüm usque ad 4 mm attenuatus; lamina tenuiter coriacea ambitu triangularis basi
profunde sagittata, 3,4 dm longa; lobus anticus oblongus apicem versus angustatus
apice ipso acumine anguslo acuto cuspidiformi \ cm longo instructus, 2 — 2,3 dm longus,
basi usque ad 1,5 dm latus, nervis lateralibus primariis utrinque 5 angulo 40 — 45°
a Costa adscendentibus prope marginem arcuatis; lobi postici triangulari-oblongi obtusi,
1,5 — 1,6 dm longi, 6 cm lati, basi sinu latiusculo rotundato sejuncti, costis posticis
angulo fere recto divergentibus in sinu breviter denudatis. Pedunculus teres tenuis
2,5 dm longus. Spathae circ. 9 cm longae tubus ovoideo- oblongus^ lamina oblonga
apice longiuscule (l cm longe) acuminata, 2 cm lata. Inflorescentia ignota.
Papuasische Provinz. — Nördliches Neu-Guinea. — Kaiser-Wilhelms-
land: in den Wäldern am Minjem-Thor um 100 m ü. M. (Schlechter n. 16 096 —
blühend im Mai 1907 — Herb. Berlin).
43. A. Peekelii Engl, et Krause in Engler's Bot. Jahrb. UV. (1916) 88. —
Caudex tenuis abbreviatus. Foliorum petiolus tenuis apicem versus paullum applanatus,
2.5 — 3,2 dm longus, basi anguste vaginatus; lamina tenuiter coriacea triangulari-sagit-
tata, 3,5 dm longa; lobus anticus triangularis, 2,5 dm longus, basi usque ad 1,4 dm
latus , apice acumine angusto cuspidiformi interdum paullum obliquo 2 cm longo
praeditus, nervis latei'alibus primariis 4 — 5 angulo 40 — 45" a costa abeuntibus mar-
ginem versus arcuatim adscendentibus; lobi postici anguste oblongi obtusi extrorsi,
1.6 dm longi, 6 cm lati, ad basin usque liberi, sinu lato rotundato sejuncti, costis
posticis angulo acuto vel fere recto divergentibus in sinu breviter denudatis. Pedunculus
teres validiusculus, 3 dm longus. Spathae tubus anguste ovoideo-cylindricus, 3 cm
longus, convolutus 7 — 8 mm diametiens; lamina oblonga apice anguste acuminata, 8 cm
longa, 2 cm lata. Spadicis circ. 1 dm longi inflorescentia feminea 2,5 cm longa, mas-
cula fertilis anguste cylindrica, femineae subaequilonga; appendix sterilis elongato-
conoidea sursum attenuata, 5 cm longa. — Fig. 21 7^ — K.
Alocasia.
99
Papuasische Provinz. — Neu-Mecklenburg: bei Namatanai (Peekei n. 367 —
blühend im März 1910 — Herb. Berlin. — Einh. Namen: paragum tabaran).
44. A. Schlechteri Engl, in K. Schum. u. Lauterbach, Nachtr. Fl. Deutsch.
Schutzgeb. in d. Südsee (1905) 62. — Foliorum petiolus laminae subaequilongus, 2,7 —
Fig. 21. A — E Alocasia denudata Engl. var. elongata Engl. A Habitus. B Spadix. G Syn-
andrium a latere visum. D Idem desuper visum. E Spadix fructifcr. — F — K A. Peekelii
Engl, et Krause. F Habitus. O Spadix. H Synandrium a latere visum. J Idem desuper
Visum. K PistiJlura longitudinaliter sectum. — Icon. origin. — J. Pohl delin., K. Krause direxit.
3,5 dm metiens; lamina dependens tenuiter coriacea utrinque viridis elongato-triangu-
laris, basi sagittata, 3 dm longa; lobus anticus elongato-triangularis margine leviter
undulalus apice breviter acuminatus, 1,8 — 2,2 dm longus, e basi \ — 1,4 dm lala sur-
sum sensim angustatus; lobi postici antici circ. dimidium aequantes, oblongi, subacuti,
sinu parabolico oblongo sejuncti, \ — 1,2 dm longi, 5 — 7 cm lati, costis posticis in
»inu breviter denudatis; nervi laterales primarii lobi antici 4 — 5 angulo acuto a cosla
7*
100 A. Englei- und K. Krause. — Araceae-Colocasioidcac.
abeuntes marginem versus adscendentes; nervi primarii loborum posticorum latere in-
teriore 2 — 3, latere exteriore 3 — 4 angulo acuto abeuntes. Pedunculus teres tenuis,
1,5 — 4,8 dm longus, 5 — 7 mm crassus. Spathae tubus fusiformis, 2 — 2,5 cm longus,
lamina anguste naviculiformis 4 cm longa, i — 4,2 cm lata. Spadicis inflorescentia
feminea cylindrica 2 cm longa, mascula fertilis femineae subaequilonga; appendix sterilis
anguste claviformis acuta, circ. 3 cm longa. Baccae albidae (ex Ledermann).
Papuasische Provinz. — Neu-Guinea: im Torricelli-Gebirge, um 600 m ü. M.
(Schlechter n. 14 526 — Herb. Berlin; in den Wäldern am Kaulo, um 400 m ü. M.
(Schlechter n. 4 6 790 — Herb. Berlin); im lichten, felsigen Urwald an der Hunstein-
spitze, um 800 m ü. M. (Ledermann n. 8334 — blühend April bis November —
Herb. Berlin).
4 5. A. denudata Engl, in DG. Mon. Phan. 1. c. 406. — Hook. f. Fl. Brit. Ind.
VI. (4 893) 525. — A. singaporensis Linden in Gartenfl. XIV. (4865) 252. — Folio-
rum petiolus tenuis circ. 3 dm longus; lamina tenuiter coriacea ambitu sagittata, tota
4,5 dm longa, lobo antico triangulari apice longiuscule acuminato, 2,5 dm longo, basi
4,8 dm lato, lobis posticis triangulari-oblongis acutis quam anticus pauUum brevioribus,
fere 2 dm longis; nervi laterales primarii in lobo antico utrinque 4 — 5 a costa ab-
euntes marginem versus arcuati; costae posticae angulo reclo a se invicem distantes
in sinu circ, 5 cm longe denudatae. Pedunculus tenuis 2-3 dm longus. Spathae
fructiferae tubus ovoideo-oblongus, 3,5 cm longus. Baccae globosae, 4 mm diametientes ;
semina 3 — 3,5 mm magna.
Südwestmalayische Provinz. — Malakka: Singapore (Gaudichaud, Vojage
de la Bonite n. 4 06 — Herb. Delessert); bei Bukit-Timah im sumpfigen Regenwald um
50 ni ü. M. (A. Engler n. 3856 — Herb. Berlin); Pahang (Herb. Calcutta).
Var. elongata Eogl. — Caudex atque foliorum petiolus griseo-marmoratus. Foliorum
lobi (praesertim lobus anticus) quam typici longiores atque angustiores. — Fig. 2 4 Ä — E.
Südwestmalajische Provinz. — Singapore: im botanischen Garten (A. Engler
n. 3803 — mit Früchten gesammelt im Dezember 4 905. — Herb. Berlin).
46. A. porphyroneura Hallierf. ms. ed. Engl, in Engler's Bot. Jahrb. XXV.
(1898) 25 et in Notizbl. kgl. Bot. Gart. u. Mus. Berlin II. (4 898) 4 85; Hallierf. in
Bull. Herb. Boiss. 2. ser. I. (4904) 674. — Ä. princeps Bull Galal. (4887) 7, Kew
Bull. (4 889) 76? — A. princeps N. E. Br. ms. in Hort. Kew. ed. Hallierf. in Bull.
Herb. Boiss. VL (4 898) 6 4 0. — Planta subacauHs. Foliorum petiolus quam lamina
pluries longior, 5 — 6 dm longus, basi in vaginam 4,2 dm longam superne a petiolo
subsequente recurvam dilatatus, pallide viridis, maculis inaequalibus orbicularibus nitidis
atroviolaceis ornatus; lamina crassiuscula, herbaceo-coriacea, supra atroviridis, subtus
pallide viridis, subtiliter venosa, in nervorum angulo quovis glandulae soHtariae magnae
orbicularis planae nitidae atroviolaceae ornamento excellens, triangulari-sagittata, apice
acuta, inter nervös laterales repando-sinuata atque margine grosse undulata; lobus
anticus triangularis, 2 — 2,5 dm Jongus, 4,6 — 2 dm latus; lobi postici trianguläres sub-
acuti, basi sinu profundo acuto latiusculo sejuncti, 4,5 — 2,5 dm longi, costis posticis
in sinu longe denudatis; nervi laterales primarii 5 — 6 subtus valde prominentes atro-
violacei; costa media subtus nunc utrinsecus stria atroviolacea marginata, nunc ubique
atroviolacea. Pedunculus tenuis pallide viridis, sordide atroviolaceo-punctatus, sub spatha
clavatus et venis parallelis saturatius viridibus subtiliter lineatus^ 4,2 — 2 dm longus.
Spathae tubus pallide flavus venis densis saturatius viridibus lineatus ventricosus, ob-
lique ovoideus, 3 cm longus, 4,8 cm diametiens; lamina extus flavo-viridis intus viridulo-
alba ut tubus lineata, longe elliptica, apice subito in acumen circ, 4 cm longum con-
tracta. Spadicis appendix sterilis anguste clavata flavida opaca, lineis subtilibus im-
pressis longitudinalibus anastomosantibus reticulata. Pistilla pallide viridia, stigmato
nitido viridulo-albo coronata. Synandria flavido-alba. Baccae scarlatinae subglobosae,
0 — 8 mm diametientes.
Südwestmalajische Provinz. — Borneo: auf dem Boden des Hochwaldes
am Amai Ambit (Ha liier n. B. 3455 — Herb. Buitenzorg); im Geröll eines Wasser-
Alocasia.
101
risses an den waldigen Abhängen auf der Ostseite der Insel Lombok Ulan vor Borneos
Westküste (Hallier n. B. 328 — fruchtend im Oktober — Herb. Buitenzorg); Ragat
bei Barabei (Grabowski — fruchtend im Juni — Herb. Berlin); Svengei Octong
(Nieuwenhuis n. 356 — blühend im Mai — Herb. Buitenzorg).
47. A. heterophylla (Presl) Merrill in Philipp. Journ. of Sei. HI. (1908) 220. —
Galadium heterophyllum Pres!, Reliq. Haenk. II. (1835) 148. — A. Warburgii Engl.
in Engler's Bot. Jahrb. XXV. (1898) 25. — Foliorum majorum petiolus 2 — 3 dm
Fig. 22. Alocasia heterophylla (Presl) Merrill. A Habitus. B—D Folia. JE Spadix. F Syn-
andrium a latere visuni. O Idem desuper visum. H Pistillum. J Idem longitudinaliter sec-
tum. K Ovulum. L Bacca cum semine longitudinaliter secta. — Icon. origin. — J. Pohl delin.,
K. Krause direxit.
rarius ultra longus basi latiuscule vaginatus; lamina elongato-sagittata, margine repanda,
2 — 4 dm longa, lobo antico apice longiuscule acuminato 1,8 — 4 dm longo, longitudine sua
circ. duplo breviore, lobis posticis dimidium antici paullum superantibus elongato-triangulari-
bus obtusiusculis, sinu deltoideo sejunctis, haud confluentibus, 1 — 3 dm longis, e basi
4 — 8 cm lata angustatis; costae posticae angulo acuto divergentes in sinu breviter
denudatae; nervi laterales I. utrinque 3 in lobo antico a costa abeuntes atque 3 a
costulis posticis patentes, demum in nervum collectivum antemarginalem marginali
approximatum conjuncti. Pedunculi plures tenues, 1 — 1,8 dm longi. Spathae tubus
ovoideus, 2 — 3 cm longus, 1 — 1,2 cm amplus; lamina alba lanceolata apice acumi-
2Q2 A. Kngicr und K. Krause. — Aificeac-Colocasioidcac.
nata 4 — 5 cm longa. Spadicis inflorescentia feminea cylindrica, circ. i cm longa,
3 mm crassa; inflorescentia mascula fertiJis femineae aequilonga, mascula sterilis elon-
gato-conoidea rugulosa, 1,5 — 2 cm longa. Baccae virides ovoideo-globosae, 4 — 6 mm
diamelientes. — Fig. 22.
Provinz der Philippinen: Manila (Warburg n. 4 3 652 — Herb. Berlin);
Mindanao, Aguran-Tal (Hutchinson in Governm. Hei'barium n. 7615 — blühend
Juli und August 1907 — Herb. Berlin); Mindanao, Cabadbaran (Eimer n. 13 857 —
Herb. Berlin); Leyte, bei Palo (Eimer n. 7292 — Herb. Berlin); Leyte, in Wäldern
bei Dagama (Ramos in Herb. Bur. of Science n. 15353 — Herb. Berlin); Luzon,
Benguet (Eimer n. 6437 — Herb. Berlin); Jolo, Mount Dajo (Merrill n. 5328 —
Herb. Berlin); Palawan, Lake Mangxiao (E. D. Merrill n. 9474 — Herb. Bei'lin); Pala-
wan, Mt. Gapoas (Merrill n. 9507 — bliihend und fruchtend April bis Oktober —
Herb. Berlin).
Zentromalayische Provinz. — Nordcelebes: in der Provinz Minahasa bei
Menado (Warburg n. 15 723 — Herb. Berlin).
48. A. sinuata N. E. Br. in Card. Chron XXIV, (1885) 678. — Foliorum petiolus
viridis supra paullum applanatus dorso rotundatus, basi breviter vaginaceus, 1,5 dm
longus, supra ad costam atque nervös primarios obscure viridis rehqua parte pallidior;
lamina herbacea subtus peillide viridis sagittata, margine profundiuscule distincte sinuata
in toto 2 — 2,3 dm longa, 1 dm lata vel in speciminibus cultis saepe major; lobus
anticus oblongus, obtusus, summo apice apiculo brevi triangulari instructus, nervis late-
ralibus primariis utrinque 5 — 6 inferioribus atque mediis angulo fere recto a costa
patentibus, marginem versus leviter arcuatim adscendentibus, supra valde impressis,
subtus prominentibus, itaque folia subbullata; lobi postici trianguläres obtusi, circ. di-
midium antici aequantes, sinu acuto triangulari sejuncti, costis posticis latere exteriore
nervös laterales 2 emittentibus angulo acuto divergentibus. Pedunculi plures pallide
virides teretes vel leviter compressi, 2 dm longi, 6 mm crassi. Spathae circ. 7,5 cm
longae utrinque pallide viridis tubus ellipsoideus paullum compressus, 1,4 — 1,6 cm
longus atque fere aequilatus; lamina erecta anguste navicularis, apice convoluto-acumi-
nata, circ. 6 cm longa, 1,2 cm lata. Spadicis 6 — 7 cm longi pistillis exceptis albi
inflorescentia feminea 8 mm longa, mascula sterUis inferior 1 cm longa, ferlilis 1,2 cm
longa; appendix sterilis cylindroideo-conoidea 2,5 — 3 cm longa. Pistilla pauca, viridia,
stigmate magno 3 — 4-lobulato albido coronata.
Provinz der Philippinen: nach Europa eingeführt und dort in Botanischen
Gärten in Kultur.
49. A. culionensis Engl, in Engler's Bot. Jahrb. XXXVH. (1905) 135. — Rhizonia
carnosum digitum crassum. Foliorum petiolus modice validus 3,5 — 4 dm longus;
lamina tenuiter coriacea ambitu sagittata, in toto 1,8 — 2 dm longa, basi 1 dm lata,
lobo antico triangulari apice acuto quam postici circ. duplo longiore, lobis posticis
oblongis obtusis, 6 — 7 cm longis, 4 cm lalis, sinu in basi rectangulo deinde ampliato
sejunctis; nervi laterales primarii in lobo antico utrinque 4 a costa arcuatim patentes;
nervi laterales primarii in lobis posticis 3 — 4 basi in costas posticas in sinu circ. 2 cm
longe denudatas conjuncti. Pedunculus teres validiusculus fere 4 dm longus. Spatha
alba . . . Spadix . . . Baccae cubrae reniformes plerumque bispermae, 6 — 7 mm
latae, 4 mm crassae. Semina subglobosa laevia, 3,5 mm diametientia.
Provinz der Philippinen: Auf der Insel Culion auf feuchtem, schattigem Boden
(Merrill n. 555 — mit Früchten gesammelt im Dezember 1902 — Herb. Berlin).
50. A. cuspidata Engl, in Engler's Bot. Jahrb. XXV. (1898) 25. — Foliorum petiolus
tenuis; lamina utrinque viridis ambitu elongato-sagittata, margine leviter repanda, 4 dm
et ultra longa, lobo antico elongato-triangulari fere 3 dm longo, basi 1,2 — 1,5 dm lato,
apice acumine longissimo cuspidiformi 4 — 5 cm metiente insti'ucto, lobis posticis elon-
gato-triangularibus obtusiuscuhs inaequilateralibus, basi breviter connatis, 1,2 — 1,6 dm
longis, e basi circ. 5 cm lata apicem versus sensim angustatis; nervi laterales primarii
in lobo antico utrinque 3 — 4 a costa patentibus nervo collectivo antemarginali mai'gini
Alocasia.
103
approximato conjuncti; nervi laterales primarii in lobis posticis latere exteriore 3 a
costis posticis angulo acuto distantibus abeuntes. Pedunculus teres 2 — 2,5 dm longus.
Spathae tubus oblongus, 2,2 — 2,5 cm longus, i cm amplus, lamina lanceolata apice
breviter acuminata, 7,5 cm longa, i cm
lata. Pistilla ovoidea, stigmate subsessili
crasso 3 — 4-lobo coronata. Baccae sub-
globosae \ — 2-spermae. — Fig. 23.
Südwestmalayische Provinz. —
Borneo: Telang, im Distrikt Dusson Timor
(Grabowski — - mit Früchten im Oktober —
Herb. Bei-Iin); Siong, im Distrikt Dusson
Timor (Grabowski — Herb. Berlin).
51. A. longiloba Miq. Fl. Ind. batav.
III. (4 855) 207 et in Bot. Zeitung (<856)
564; Schott, Prodr. (1860) 153; Engl, in
DG. Mon Phan. 1. c. 506; Hook. 1". Fl. Bril.
Ind. VI. (1893) 527; Hallier f. in Bull. Herb.
Boiss. ser. 1. VI. (1898) 607 pr. p. —
A. amabilis Hort. Bull ex Hook. f. Fl. Brit.
Ind. II. (1893) 527. — A. longifolia Hort.
— A. eminens N, E. Brown in Gard. Chron.
ser. 3, I. (f887) 105. — A. cochinchinensis
Pierre in sched. — Caudex validus 2 —
3 cm crassus. Foliorum petiolus dilute vi-
ridis tenuis, 2,5 — 3,2 dm longus, basi circ.
5 mm crassus, sursum paullumattenuatus ;
lamina viridis vel in statu juvenil! supra
coeruleo-viridis adulta elongato-sagittata, 3 —
4,5 dm longa, lobo antico oblongo-triangu-
lari apice acuminato, 2 — 2,6 dm longo, 1 —
1,4 dm lato, lobis posticis antici dimidium
longitudine longe superantibus , oblongo-
triangularibus, 1,2 — 1,6 dm longis, ima basi
1,5 — 2 cm longe connatis, reliqua parte
sinu triangulari sejunctis, nervis lateralibus
utrinque 3 — 4 a costa media patentibus, su-
perioribus arrectis; costis posticis angulo
acuto a se invicem distantibus. Fedunculi
1,8 — 2,5 dm longi. Spathae viridescentis
tubus oblongo-ovoideus vel in fructu ovoi-
deus, utrinque attenuatus, 2 — 3,5 cm lon-
gus vel in fructu usque ad 5 cm metiens,
fere 2 cm amplus; lamina oblonga vel lan-
ceolata acuminata quam tubus longior, 6 —
8 cm longa. Spadices 7— 8 cm longi. In-
florescentia feminea cylindroidea quam mas-
cula fertilis longior, sterilis anguste conoidea.
Baccae viridescentes globosae 6 — 8 mm dia-
metientes; semina 2 — 4 mm longa.
Südwestmalayische Provinz. —
Malakka (De Candolle); Singapore, bei Bukit Timah häufig (Ridley — Herb. Singa-
pore); Lumat (Ridley — Herb. Singapore); Pahang (Ridley — Herb. Singapore);
Taiping Hills in Perak, am Larut um 1000—1600 m ü. M. (Engler n. 5318 — Herb.
Berlin); Wells Hill bei Kuala Lumpur, im Rcgenwald, 50 m ü. M. (Engler n. 5300 —
Fig. 23. Alocasia cuspidata Engl. A Folium.
B Inflorescentia. G Spadix fructifer. D Fruc-
tus et semen longitudinaliter sectum. — Icon.
origin. — J. Polil delin., K. Krause direxit.
2Q4 A. Kngler und K. Krause. — Aiaceae-Golocasioideae.
Herb. Berlin); Johore (Fielding — Herb. Singapore). — Java (Zollinger n. 604 —
Herb. Berlin); bei Batavia (Koorders n. 3H23, 31124); Buitenzorg, Depoh (Herb.
Buitenzorg). — Borneo: Südwest-Borneo, bei Hayoep im Urwald (Winkler n. 2597,
2626 — fruchtend im Juni 1908 — Herb. Berlin); Kuching (Ridley n. 12 250 — Herb.
Singapore).
Hinterindisch-ostasiatische Provinz: an feuchten Felsen in dichten Berg-
wäldern der Insel Phu Quoc (L. Pierre n. 1401 — blühend im Januar 1874 — Herb,
Berlin, Paris).
Nota. Galadium heterophyüum Presl a cl. Hooker f. in Fl. Brit. Ind. VI. (1893) 527
errore cum A. longiloba conjungitur; re vera haec species ad A. heterophyUa (Presl) Merrill
pertinet.
62. A. Sanderiana Bull Catal. (4 894) 8. — Schixocasia Sand&riana Engl, in
Engler's Bot. Jahrb. XXV. (1898) 26. — Planta speciosa gracilis. Foliorum petiolus
brunneo-viridis erectus teres tenuis basin versus vaginaceus, 2,5 — 4 dm longus, inferne
6 — 10 mm crassus, sursum atte,nuatus ; lamina tenuiter coriacea supra viridis metallice
nitida, costa atque nervis primariis albidis vel peillide flavidis, subtus purpurascens, sagit-
tata, margine profunde sinuato-lobata, tota longitudine 3 — 4 dm longa, usque ad^ 1,5 dm
lata; lobus anticus lanceolato-triangularis, apice longiuscule cuspidato-acuminatus, 1,5 —
2,2 dm longus, lobis marginalibus 4 — 6 latis obtusis sursum vergentibus instructus,
nervis lateralibus primariis tot quot lobi a costa patentibus leviter arcuatim adscendenti-
bus ut costa supra albidis percursus; lobi postici anguste trianguläres obtusi antico
subaequilongi vel paullum breviores, latere exteriore tantum sinuato-lobati interiore in-
tegri, ad circ. Y4 usque connati, reliqua parte sinu angusto acuto sejuncti, costis
posticis angulo acuto divergentibus, latere exteriore nervös laterales primarios 2 — 3
emittentibus. Pedunculus teres tenuis longiusculus basi cataphyllis tenuibus dilaceratis
praeditus, 3 dm longus, 8 — 10 mm crassus. Inflorescentia ignota. Spathae fructiferae
tubus viridis ovoideus, 3,5 cm longus, 2 cm crassus. Baccae subglobosae 5 — 6 mm
diametientes. .
Provinz der Philippinen: Mindanao, Hochwald am Mt. Sagapan, um 300 —
600 m ü. M. (Warburg n. 14 606 — Herb. Berlin); Mindanao, Unterprovinz Butuan,
am Agusan River oberhalb Waloe nicht selten (E. D. Merrill — Herb. Bur. of Science
n. 7276 — fruchtend im Oktober 1910 — Herb. Berlin).
Die Pflanze wird wegen ihrer schönen, lebhaft gefärbten Blätter vielfach in Warm-
häusern kultiviert und häufig zu Bastardbildungen benutzt.
Sect. II. Ensolenanthe (Schott) Engl.
Ensolenanthe Engl, in ÜC. Mon. Phan. II. (1879) b07 et in Engler-Prantl, Nat.
Pflzfam. n. 3. (1887) 138. — Ensolenanthe Schott in Bonplandia IX. (I86I) 368. —
Vide supra p. 72.
Clavis specierum.
A. Costae posticae angulo acuto vel rarius subrecto distantes,
± divergentes. '
a. Foliorum lobi postici fere ad basin usque sejuncti vel in
foliis stii'pis magis adultae omnino liberi.
a. Foliorum petiolus zebrino-variegatus; lobus anticus
quam postici circ. 3-plo longior.
I. Foliorum loborum posticorum margines interiores
apicem versus linea introrsum curvata decurrentes
costis posticis haud parallelae 53.-4. xsbrina.
II. Foliorum loborum posticorum margines interiores
apicem versus linea recta vel extrorsum curvata .
decmTentes costis posticis subparallelae 54. A. Gurtisii.
Alocasia.
105
55. Ä. celebica.
^-
56. A. Lotüii.
57. A. Putzeysii.
ß. Folioi'um petiolus haud zebrino-variegatus ; lobus an-
ticus quam postici circ. I V2"P'o longior .....
b. Foliorum lobi postici ad 1/4 longitudinis vel ultra connati.
a. Foliorum lobus anticus elongato-triangularis latitudine
sua plus quam duplo longior.
I. Foliorum petiolus viridis vel apicem versus viridi-
et roseo-variegatus ; lobus anticus neivis lateralibüs
primariis utrinque 8 — 9 percursus
11. Foliorum petiolus pallide rubro-purpui*eus maculis
fuscis zonatus; lobus anticus nervis lateralibüs pri-
mariis utrinque 2 — 3 percursus
Foliorum lobus anticus ovatus latitudine sua aequi-
longus vel paullum longior.
I. Foliorum lobus anticus apice ± longe acuminatus
vel cuspidatus; lobi postici ad Y2 — Vs "sque con-
nati sinu angusto acuto vel rotundato sejuncti.
\ . Foliorum petiolus viridis.
* Foliorum lamina supra haud argyraeo-nitida.
f Foliorum lamina in loto circ. 3 dm longa;
lobus anticus nervis lateralibüs primariis
3 — 5 percursus 58. J. Korthalsii
ff Foliorum lamina in toto 4 — 6 dm longa;
lobus anticus nei'vis lateralibüs primariis
5 — 8 percursus 59.
** Foliorum lamina supra argyraeo-nitida . . 60.
2. Foliorum petiolus albus vel albo-virescens . . 61.
Foliorum lobus anticus apice acutus, lobi postici
A. Watsoniana.
A. argyraea.
A. Ldndenü.
11.
ad Y4 usque connati sinu lato obtuso sejuncti. . 62.
B. Costae posticae initio sinu valde acuto distantes, deinde sub-
parallelae; lobi postici fere tota longitudine connati . . .
63.
A. ovalifolia.
A. oiqrrea.
53. A. zebrina G. Koch et Veitch in Wochenschr. für Gärtnerei u. Pflanzen-
kunde (4 863) 331; Fl. des serres et jard. XV. t. 1541; Engl, in DG. Mon. Phan. 1. c.
507. — Golocasia xebrina Hort. — Gaudex brevis. Foliorum petiolus 3,5 — 5 dm
rarius ultra longus, basi 2 — 3 cm crassus, sursum distincte attenuatus, longiuscule
vaginatus, discolor, tota longitudine J'pulcherrime zebrino-variegatus; lamina coriacea
supra laete viridis subtus pallidior ampla cordalo-sagittata vel sagittata, margine levis-
sime i*epanda, 3 — 3,8 dm longa, lobo antico oblongo-triangulari, apice acumine 1 —
1,5 cm longo cuspidiformi instructo, 2,5 — 2,8 dm longo, basi lere l dm lato; cosla
media subtus ut petiolus zebrino-maculatus; lobis posticis oblongo-triangularibus ob-
tusiusculis, 8 — 10 cm longis, sinu triangulär! fere ad petiolum usque sejunctis, ibi vel
paullum ante petioli insertionem confluentibus, costis posticis angulo acuto vel sub-
recto distantibus, nervis lateralibüs I. utrinque 6 — 8 a Costa patentibus marginem vci'sus
rectiuscule adscendentibus. Pedunculi plures variegati, 2 — 2,5 dm longi. Spathae
tubus oblongus, 2,5 — 3,8 cm longus, 1,5 — 1,8 cm amplus; lamina albida oblonga apice
breviter acuminata, 1,2 — 1,4 dm longa, 3 cm lata. Inflorescentia feminea 2 cm longa,
cjlindroidea, mascula fertilis femineae subaequilonga, mascula sterilis rosea conoidea
4 — 5 cm longa. _Pistilla ovoidea stigmatibus subulatis reflexis coronata. Baccae vi-
ridescentes.
Provinz der Philippinen: Luzon, Provinz Tayabas, bei etwa 10.0m ü.M.
(H. N. Whitford n. 6 45 — fruchtend August bis September — Herb. Berlin); Pala-
wan, am Lake Manguao (E. D. Eimer in Herb. Bur. of Science n. 9568 — Herb.
Berlin),
106 A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
54. A. Curtisii N. E. Br. in Kew Bull. (1894) 347. — Foliorum peliolus quam
lamina multo longior 4 — 7,5 dm longus; lamina peltata ovato-sagiltata, supra laete
viridis vel metallico-viridis, subtus purpurascens, 2 — 4,5 dm longa, 4,5 — 2,8 dm lata;
lobus anticus ovatus apice zb abrupte cuspidatus summo apice mucronatus, nervis late-
ralibus primariis utrinque 4 — 5 a costa pallidiore palentibus marginem versus sub-
rectis pallide vel albido-viridibus percursus; lobi postici ovati vel oblongo-ovati obtuse
rotundati, basi ad 1/5 — 1/4 connati, reliqua parte sinu parabolico vel angusto margine
paullum sinuato sejuncti, i — 4,5 dm longi, 0,8 — 4,4 dm lati, costis posticis pallidioribus
latere exteriore nervös laterales 3 — 4, interiore 2 ut nervi postici pallidos emittentibift.
Pedunculus obtuse trigonus 2,2 — 4,5 dm longus. Spathae tubus pallide viridis ellip-
soideus, 2,5 — 3 cm longus, convolutus 4,5 — 2 cm diametiens; lamina oblongo-lanceo-
lata, apice acuta, plana, demum reflexa vel revoluta, 4 — 4,3 dm longa, 3 — 3,5 cm
lata. Spadicis 4 — 4,5 dm longi inflorescentia feminea viridis, 4 — 4,2 cm longa, a
mascula fertili alba 4,2 — 1,8 cm longa interstitio neutro ochraceo 4 — 4,6 cm longo
sejuncta; appendix sterilis ochracea teres apice acuta rugulosa, 7 — 4 0 cm longa, 8 mm
crassa. Pistilla globosa viridia stigmatibus magnis 3 — 4-lobis albis coronata.
Südwestmalayische Provinz. — Penang (von dort durch Curtis in den
Bot. Garten von Kew eingeführt).
55. A. celebica Koorders in Meded. s'Lands Plantentuin XIX. (4 898) 299. —
Tota planta usque ad 4,5 m alta. Foliorum petiolus circ. 3,5 dm longus, basi 4,5 cm
crassus, sursum attenuatus; lamina crassiuscule coriacea, sagiltata, 3,6 dm longa,
usque ad 2 dm lata; lobus anticus ovato-triangularis sursum angustatus, 2,5 dm longus,
nervis lateralibus primariis utrinque 7 — 8 a costa basi crassa 5 — 6 mm lata sursum
sensim evanescente patentibus marginem versus adscendentibus ; lobi postici triangulai'es
obtusi, 4,5 dm longi, basi 4 dm lati, fere ad basin usque liberi, costis posticis angulo
acuto sejunctis in sinu haud denudatis. Inflorescentia ignota.
Zentromalayische Provinz. — Celebes: Provinz Minahassa, bei Ratatotok
um 200 m ü. M. (Koorders n. 46 462 — steril gesammelt im März 4895 — Herb.
Berlin). — Einh. Name kolongan.
Nota 1. Species a cl. Koorders in statu imperfecto coUecta atque valde imperfecle
descripta, attamen verisimiliter nova et hujus loci.
Nota 2. Koorders citat Ä. celebica Engl., altamen Engler in herbarjo Berolinensi
autorem Koorders nomini speciei addidit.
56. A. Lowii Hook. f. in Bot. Magaz. (4 863) t. 5376; Fl. serres XXI. (4 875)
t. 2204; Engl, in DG. Mon, Phan. II. (4 879) 508. - — Galadium ? Lowii Lern, in
lUustr. hortic. X. (4 863) t. 360. — Rhizoma elongatum tuberosum. Caudex crassus ab-
breviatus. Foliorum petiolus 3 — 4 dm longus; lamina coriacea supra nervis pallidis
exceptis atroviridis subtus ati-opurpurca elongato-sagittata, adulta 3,5 — 4 dm longa,
lobo antico elongato-triangulari apice acuminato, 3 dm longo, 4 — 4,3 dm lato, lobis
posticis oblongo-triangularibus obtusis 4 dm longis, basi ad 2 — 2,5 cm longitudinis
connatis, reliqua parte sinu triangulari sejunctis; nervi laterales primarii in lobo antico
utrinque 7 — 9 a costa patentes marginem versus arcuati; costae poslicae angulo
acuto (40 — 45°) a se invicem distantes, Pedunculi teretes crassiusculi basi bracteis
3 — 4 pallide roseis involucrati inferne rosacei superne albescentes. Spathae tubus ex
albido virescens breviter ovoideus, 2 — 2,5 cm longus, 2 cm amplus, lamina oblonga
concava, 8 — 9 cm longa. Spadicis quam spatha quarta parte brevioris inflorescentia
feminea subglobosa, circ. 4,5 cm diametiens, inflorescentia mascula fertilis alba 2 cm
longa, appendix lutea cylindrice conoidea 4 — 4,5 cm longa. Pistilla viridia globosa
stigmate albo sessili 5-partito coronata.
Südwestmalayische Provinz. — Borneo: ohne genauen Standort (Low ex
Hooker f.); Singkadjang (Teysmann n. 8402 — Herb. Buitenzorg); Sarawak (Uid-
ley — Herb. Singapore).
Malakka. — Perak (L. Wray — Herb. Calcutta; Curtis — Herb. Penang);
Selangor, Pahang (Ridley — Herb. Singapore); Johore (Ridley — Herb. Singapore).
Alorasiii.
107
Var. Veitchii (Henderson) Engl, in DC. Mon. Phan. II. (1879) 508. — Caladium
Veitchii Henderson ex Hook. f. in fjol. Mair. (1865) t. S/*!)?. — Alocasia Lowü var.
picta Hook. f. in Bot. Mag. (i8G5) t. ö/j-O?. — A. Veitchii Scholl, in Ann. Mus. Lugd.
Bat. 1. (1863—64) 125. — A. loncjilubu Hallier f. in Bull. Herb. Boiss. I . ser. VI. (1898)
607, pi'o parte, non Miq.! — Foliorum petioli interne viridi-striati, supeine ex roseo
et viridi variegati: lamina supra costis nervisque lateralibns 1. atque nervis coliectivis
albidis late albido-marginata, nervis II. et III. albescentibus. Spathae lamina flavida
apice rubescens. — Fig. 2 4.
Südwcs t mal ayi sehe Provinz. — - .lava (van IIa s seit: Blume — Herb.
Buitenzorg). AVird vielfach in Warmhäusern kultiviert.
Nota. A. Loniii a cl. Hallier f. in Bull. Herb. Boiss. 1, scr. VI. (189») ü08 pro varielate
A. longilobac Miq. habilci.
Fig. 24. Alocasia Lowii Hook. f. var. Veitchii (Henderson) Fn^^l. A Habitus. 7j> Inlloresccnlia.
G Spadix. D Synandrium a laterc visuin. E Idem desuper visum. F Pistilla desuper visa.
O Pistilluin a latere visum. 7/ Idem longiludinaliler sectum. J Ovulum. — Icon. origin. —
.1. Pohl delin., K. Krause diroxil.
108
A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
57. A. Putzeysii N. E. Brown in lUustr. hortic. XXIX. (l 882) H, t. 439 et in Card.
Ghron. ser. 2. XIX. (1883) 501, f. 75. — Foliorum petiolus pallide rubro-purpureus,
maculis parvis linearibus fuscis indistincte alque
irregulariter pictus, apice pallidissime viridis alque
immaculatus, teres, 3 — 6 dm longus, basi 1,5 cm
crassus, sursum attenuatus; lamina crassiuscula co-
riacea supra costa atque nervis primariis exceptis
atro-viridis vel foliorum juniorum pulchre metallico-
violacea, subtus omnino intense purpureo-violacea,
costae basi glandulisque in axillis nervorum pri-
mariorum sitis pallide vix'idibus exceptis, ovato-
sagittata, margine leviter sinuata atque pallida,
3 — 4 dm longa, 1,5 — 1,8 dm lata; lobus anticus
triangularis apice abrupte acuminatus, latitudine sua
longior, nervis lateralibus primariis utrinque 2 — 3
a Costa patentibus leviter cui'vatis ut costa pallide
viridibus atque late albido-limbatis et venulis albidis
percursus; lobi postici quam anticus circ. triplo bre-
viores elongato-deltoidei obtusi, basi ad Y4 — Y3
usque connati, reliqua parte sinu angusto subpara-
bolico sejuncti, costis posticis angulo acuto diver-
gentibus, latere exteriore nervös laterales primarios
rectos 2 vel i*arius 3 emittentibus. Inflorescentia
ignota.
Südwestmalajische Provinz. — Java
(von Linden nach Europa eingeführt und dort in
Gärten kultiviert).
Nota. Haec planta a cl. Hallier in Bull. Herb.
Boiss. 1. ser. VI. (1898) 607 cum A. longiloha Miq. er-
ronee conjungitur.
58. A. Korthalsii Schott in Ann. Mus. Lugd.
Batav. I. (1863—64) 124; Engl, in DG. Mon.
Phan. II. (1879) 509. — Älocasia Thibautiana
Mast, in Card. Ghron. ser. 2. IX. (1878) 527; N. E.
Br. in Illustr. hortic. XXVIII. (I88I) 72, t. 439,
Gard. Ghron. ser. 3. XVII. (I89ö) 485, fig. 68. —
Gaudex abbreviatus. Foliorum petiolus elongatus
medio teres modice crassus, 3 — 4,5 dm longus,
1 — 1,4 cm crassus; lamina tenuiter coi'iacea supra
obscure olivaceo-viridis peltato-ovata apice longius-
cule tenuiter cuspidato-acuminata, basi leviter excisa,
2 — 3,4 dm longa, 1 — 1,6 dm lata, lobo antico
1,5 — 2,2 dm longo, lobis posticis 0,8 — 1,2 dm
longis ad duas tertias partes usque connati ovati
vel rotundati; nervi laterales primarii supra albo-
limbati subtus purpurascentes in lobo antico utrin-
que 4 — 5 angulo 60 — 70" a costa inferne laliuscula
sursum attenuata patentes marginem versus leviter
arcuatim adscendentes; nervi laterales primarii in
lobis posticis latere exteriore tantum 3 aperte pa-
tentes. Pedunculus gracilis 1,5 — 1,8 dm longus.
Spathae tubus paUide viridis ovoideo-oblongus apice acuminatus, 4 — 5 cm longus,
2,5 — 3,5 cm latus, lamina longior. Spadix quam spatha brevior breviter stipitatus.
Baccae ovoideo-globosae, 6 — 8 mm longae, 5 — 6 mm latae. — Fig. 25.
Fig. 25. Älocasia Korthalsii Schott.
A Habitus. B Spadix fructifer. G
Bacca cum semine longitudinaliter
secta. — Xeon, origin. — J. Pohl delin.,
K. Krause direxit.
Alocasia. 109
Südwestmalayische Pi'ovinz. — Borneo: auf dem Berge Sakoembang
(Korthals — Herb. Leiden); an KalkfeJsen bei Radjang Klewang um 330 m ü. M.
(Grabowski — blühend im Juli — Herb. Berlin).
Von Veitch im Jahre 1880 in den Handel gebracht und seitdem häufiger in
Warmhäusern kultiviert.
59. A. Watsoniana Sand, in Card. Chron. ser. 3. XIII. (1893) 442, flg. 83. —
Ä. spectabüis Hort. — A. Leoniae Hort. — Foliorum petiolus teres viridis, 4 — 6 dm
longus, basi vaginaceus, 1,5 — 2 cm crassus, sursum attenuatus summo apice curvatus;
lamina supra obscure viridis, subtus purpurascens vel ad aiillas nervorum primariorum
flavescens margine albescens crassiuscula subcoriacea ovato-oblonga, apice longiuscule
acuminata, in toto 3 — 6 dm longa, usque ad 3 — 3,5 dm lata; lobus anticus ovato-
oblongus, nervis lateralibus primariis uti'inque 5- — 8 angulo fere recto patentibus promi-
nentibus marginem versus arcuatim adscendentibus ut costa media basi latiuscula sur-
sum valde angustata albescentibus vel pallide flavescentibus percursus; lobi postici ovati
rotundato-obtusi, antici circ. dimidium aequantes, ad medium usque vel ultra medium
connati, sinu angusto acuto oblongo sejuQcti, costis posticis angulo acute divergentibus.
Südwestmalayische Provinz. — Sumatra: von dort zuerst nach Hort. Sander
in England eingeführt und jetzt mehrfach in Botanischen Gärten oder großen Blumen-«
züchtereien in Kultur.
60. A. argyraea Sand. Catal. (1895) 36. — Foliorum petiolus teres vel basin
versus vaginaceus, 4 — 6 dm longus, inferne 1,5 — 2 cm crassus, sursum attenuatus;
lamina rigida crassiuscule coriacea supra argjreo-nitida subtus opaca ovato-cordata,
3,5 — 5 dm longa; lobus anticus ovatus apice longe cuspidato-acuminatus, 2,5 — 3,5 dm
longus atque fere aequilatus, nervis lateraHbus primariis utrinque 4 — 5 marginem versus
adscendentibus prope marginem nervo collectivo tenui conjunctis percursus; lobi postici
oblique ovato-oblongi obtusi ad 1/4 — Ys longitudinis connati sinu angusto rotundato
sejuncti, costis posticis angulo acuto distantibus latere exteriore nervös laterales % — 3,
latere interiore 1 — 2 emittentibus.
Aus dem Monsungebiet nach Europa eingeführt und bisweilen in Gewächshäusern
kultiviert.
61. A. Lindenii Rodigas in Illustr. hortic. (1886) 111, t. 153. — Foliorum
petiolus albus vel albo-virescens, teres, basin versus paullum compressus atque supra
canaliculatus, fere ad medium usque anguste vaginatus, 2,5 — 4 dm longus, inferne 2 —
J,5 cm crassus, sursum attenuatus; lamina lenuiter coriacea supra viridis, subtus
pallidior, cordato-ovata, 2 — 4 dm longa, 1,2 — 2,5 dm lata; lobus anticus ovatus apice
longissime acuminatus, nervis lateralibus primariis utrinque 7 — 9 a costa media lata
albo-lutescente supra depressa infra producta angulo fere recto patentibus marginem
versus arcuatim adscendentibus albo-luteolis percursus; lobi postici valde explanati
rotundali vel subangulares basi connati, reliqua parte sinu magno triangulari sejuncti,
costis posticis latis angulo acuto divergentibus. Inflorescentia ignota.
Papuasische Provinz: von A. Linden nach Europa eingeführt und mehrfach
in Warmhäusern kultiviert.
Nota. Planta petiolis albis vel albo-virescentibus valde insignis.
62. A. ovalifolia Ridley in Journ. Straits Brauch Roy. As. Soc. XLI. (1904)
in. — Caudiculus erectus circ. 3 dm altus. Foliorum petiolus modice validus 3-^—
3,5 dm longus; lamina obscure viridis ovato-cordata, 3,5 — 6 dm longa, 1,4 — 3,5 dm
lata; lobus anticus ovatus apice acutus, nervis lateralibus primariis utrinque 10 — 18
a costa patentibus; lobi postici quam anticus 3 — 4-plo breviores, ad ^/^ longitudinis
usque connati sinu lato obtuso rotundato sejuncti, costis posticis sinu acuto divergenti-
bus. Pedunculus teres 1,2 — 1,5 dm longus, 6 — 8 mm crassus. Spathae tubus ovoideo-
oblongus, 3 — 4 cm longus, convolutus circ. 1,2 cm diametiens; lamina oblonga apice
obtusa, 7 — 8 cm longa, 1,2 — 1,5 cm lata. Spadicis tenuis inflorescentia feminea 2,5 cm
longa, mascula fertilis femineae aequilonga interstitio brevi organis neutris obsesso
separata; appendix sterilis cylindrica 2 — 5 cm longa.
wo A. Engler und K. Krause. — Araceae-Golocasioideae.
Südwestmalayische Provinz. — Perak: Taiping Hills _ (Ridley — Herb.
Singapore); Sungei Larut (Wray n. 2457 nach Ridley); Penang, Moniots Road (Curtis —
blühend im Dezember — Herb. Singapore).
63. A. cnprea C. Koch in Berl. Wochenschr. für Gärtnerei u. Pflanzenkunde
(<861) Ui; Engl, in DG, Mon. Phan. II. (<879) 509 et in Arac. exsicc. et illustr.
n. 253. — Galadium metallicum Hort, in Hamburger Garten- und Blumenzeitung
(1853) 517. — G. cup-etmi C. Koch et Bouche in Ind. sem. Hort. Berol. (4 854) App.
p. 6. — Gonatanthios cwpreibs Hort, ex C. Koch, Wochenschr, IV. (4 861) \^\. —
Galadium Veitchü Lindl. in Gardn. Chron. (4 859) 740, non Schott! — Alocasia
metallica Hook. f. in Bot. Magaz. t. 5190; Lem. in Illustr. hört. (4861) 283; Morren
in Belg. hortic. (1860) H, t. 8; Fl. des serres et jard. XXI. (1875) t. 2208, 2209,
non Schott! — Rhizoma tuberosum. Foliorum petiolus viridis 2 — 3 dm longus; lamina
adulta subcoriacea supra viridi-aeruginosa, nitore metallico nitidissima, subtus intense
purpurea, peltata, cordato-ovata, 2,5 — 3,5 dm longa, lobo antico oblongo-ovato apice
acuminato, 2 — 2,3 dm longo, 1,4 — 4,7 dm lato, lobis posticis ovatis introrsis 4 — 4,2 dm
longis, fere tota longitudine connatis, demum sinu vix 4 — 2 cm longo sejunctis, nervis
lateralibus I. utrinque 4 — 5 a Costa abeuntibus valde arcuatis, costis posticis angulo
valde acuto basi distantibus, deinde fere tota longitudine parallelis. Pedunculi plures,
4 — 4,5 dm longi, purpurascentes. Spathae tubus purpureus oblongo-cylindroideus, 5 —
7 cm longus, 2 — 2,4 cm amplus; lamina viridis apicem versus purpurascens, anguste
cymbiformis lanceolata apice acuminata, 6 — 8 cm longa, circ. 3 cm lata. Spadicis
brevioris inflorescentia feminea cylindrica laxiflora 2,5 — 3,2 cm longa; inflorescentia
feminea fertilis albida masculae aequilonga, sterilis flavescens quam fertilis paullum
longior vel subaequilonga. Pistilla subglobosa slilo manifesto stigmate 3 — 4-lobo
coronata.
Südwestmalayische Provinz. — Borneo: von dort in die Kultur nach Europa
eingeführt.
Species a me non visae, imperfecte descriptae, itaque valde dubiae.
A. coriacea L. Lind, ex Gard. Chron. 3. ser. XIII. 2. (1893) 475. — Foliorum
petiolus juvenculus rosaceus, adultus roseo-albidus, viridi-niarmoratus ; lamina nitida
coriacea obscure viridis nervis pallide viridibus percm-sa.
Heimat unbekannt; wird bisweilen in Warmhäusern kultiviert.
A. Gaulainii Ed. Andre ex Wiener Illustr. Gartenzeitg. XV. (4 890) 380. —
Foliorum petiolus sursum obscure olivaceo-viridescens ; lamina cordata subtus intense
violacea, nervis validis argyraeis percursa.
Heimat imbekannt; wahrscheinlich durch Kreuzung in der gärtnerischen Kultur
entstanden und bisweilen kultiviert.
A. grandis N. E. Br. in Gard. Chron. (4 886) II. 890. — Foliorum petiolus ob-
scure atro- purpureus, usque ad 4 m longus; lamina supra viridis nitida, subtus atro-
viridis nervis primariis purpurascentibus, sagittata, apice breviter acuminata, margine
undulata.
Monsungebiet: von dort in europäische Gärtnereien eingeführt.
Alocasiae hybridae.
A. Plantae hybridae inter species sectionis Eualocasia.
A. ühinkii Hort. (A. macrorrhiza X indica var. mötallica). — Planta ro-
busta. Foliorum petiolus teres, 4 — 6 dm longus, basi 2 cm crassus, sursum atte-
nuatus, inferne vagina latiuscula sursum angustata praeditus; lamina tenuiter coriacea
supra obscure viridis, subtus obscure griseo-viridis violascens metallice nitens, ovalo-
cordata, 3 — 5,5 dm longa, usque ad 4 dm lata, nervis lateralibus primariis crassis
utrinque 5 — 6 a costa inferne circ. 4 cm lata apicem versus valde angustata abeunti-
Alocasia. 111
biis; lobi postici ovato-oblongi obtusi basi longiuscule connati. Pedunculus pallide
viridis teres circ. 3 dm longus. Spatha pallide viridis.
Gartenbastard; in Gewächshäusern und botanischen Gärten häufiger in Kultur.
A. Leopold! Hort. (? A. indica X Sanderiana). — Foliorum petiolus teres circ.
4 dm longus, basi 1,2 cm crassuß, sursum attenuatus; lamina coriacea ovato-sagittata
margine profunde sinuato-lobata; lobus anticus anguste ovatus apice acuminatus, 3 dm
longus, basi 2,6 dm crassus, utrinque lobis 5 — 6 ovatis obtusis sinu rotundato sejunctis
instructus, nervis lateralibus primariis tot quot lobi a cosla latiuscula patentibus, prope
marginem in nervum collectivum tenuem conjunctis percursus; lobi postici oblong! ob-
tusi divergentes circ. ^j^ antlci aequantes, latere exteriore lobis 2 — 3 majusculis
praediti, interiore integri vel leviter undulati, ad basin usque liberi sinu latiusculo
subrecto sejuncti, costis posticis angulo subrecto distantibus. Pedunculus teres crassius-
culus. Spathae tubus ovoideus 3 cm longus, 2 cm crassus, lamina oblonga, apice bre-
viter acuminata, 5 cm longa, 2,5 cm lata. Spadicis inflorescentia feminea subcylindrica
2 cm longa, 8 mm crassa, mascula fertilis 1,8 cm longa; appendix sterilis elongato-
conoidea summo apice acuta 3 cm longa, basi 7 mm crassa, sursum attenuata.
Im Botanischen Garten von Buitenzorg in Kultur.
Der Blattform nach scheint es, als ob die Pflanze eine Kreuzung zwischen Alo-
casia indica und A. Portei darstellt.
A. splendens (Hort.) Linden (? A. indica X Sanderiana). — Foliorum petiolus
4,5 dm longus, tenuis teres, tertio inferiore vaginalus; lamina tenuiter coriacea viridis
maculis pallidis ornata, subsagittata, margine profundiuscule sinuato-lobata, tota longi-
tudine 3 dm longa, 1,3 dm lata; lobus anticus ovato-triangularis apice acuminatus,
margine lobis 3 — 4 latis obtusis instructus, nervis lateralibus primariis tot quot lobi a
Costa albida patentibus percursus; lobi postici semiovati obtusi quam anticus circ. triplo
breviores leviter introrsi, basi breviter connati, sinu acuto sejuncti, latere exteriore
sinuati interiore integri, costis posticis angulo acuto (circ. 30°) distantibus, latere ex-
teriore nervös laterales primarios 2 — 3 emittentibus. Pedunculus teres tenuis circ. 2 dm
longus, 5 — 6 mm crassus. Spathae tubus ovoideus i,5cm longus, 1,2 cm crassus;
lamina oblonga apice acuminata fere \ dm longa, expansa 3,5 cm lata. Spadicis quam
spatha brevioris inflorescentia feminea cjlindrica, 1,2 cm longa, a mascula fertili anguste
ellipsoidea pauUum longiore interstilio brevi neulro valde attenuato sejuncta; appendix
sterilis subclaviformis obtusa fere 6 cm longa, utrinque attenviata.
Hybride unbekannter Herkunft, wahrscheinlich aus A. Sanderiana entstanden.
A. Ghantrieri (A. indica var. metallica X Sanderiana) Ed. Andre in Rev.
Hortic. (1887) 466, flg. 32. — A. Chantrieriana Rodigas in lllustr. Hortic. XXV. (1888)
79, t. 64. — Foliorum petiolus viridis vel hinc inde leviter olivaceo-zonatus, teres
cylindricus, basin versus paullum dilatatus, apice abrupte recurvus, 2,3 — 4 dm longus,
basi 2 — 2,5 cm crassus, sursum attenuatus; lamina tenuiter coriacea supra viridis
subtus violascens, oblongo-sagittala, 2,8 — 4 dm longa, 1,2 — 1,6 dm lata, margine
regulariter undulata; lobus anticus oblongus apice longiuscule acuminatus, nervis late-
ralibus primariis utrinque 4 — 6 marginem versus arcuatim adscendentibus ut costa
media latiuscula argyraeis albido-marginatis percursus; lobi postici oblique trianguläres
obtusi basi longiuscule connati, reliqua parte sinu angusto rotundato sejuncti, costis
posticis angulo acuto distantibus, nervös laterales latere exteriore 2 — 3, interiore 1
emittentibus. Inflorescentia ignota.
Durch künstliche Kreuzung von Chantrier in Mortefontaine (Frankreich) gezüchtet
und jetzt hin und wieder in Warmhäusern kultiviert.
B. Plantae hybridae inter species sectionis Ensolenanthe.
A. ?spectabilis Hort. (?A. Lowii var. Veitchii X Korthalsii) ex Wien. lllustr.
Gartenzeitg. (I90l) 198.
A. Luciani Pucci in lllustr. hortic. (1887) 75 [A. Putxeysii X< Korthalsii). —
Foliorum petiolus fuscus pallide viridi-punctulatus maculisque parvulls brunneis notatus.
112 -^- Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
teres validus, ulti'a \ m longus, basi fere 2 cm crassus, sursum attenuatus; lamina
supra atro-viridis, Costa venisque pallidis cinereo-marginatis, subtus purpurea, cordato-
ovata, apice longiuscule cuspidata, lobis poslicis ovato-deltoideis, basi breviter connatis,
sinu angusto sejunctis.
Durch künstliche Züchtung entstandener Gartenbastard, der häufiger kultiviert wird.
A. Pucciana (A. Putzeysii >X Korthalsii) Hort, ex Ed. Andre in Revue hortic.
(1887) 466. — Planta robu^a. Foliorum petiolus viridis vel saepe paullum purpuras-
cens, praesertim basin versus irregulariter purpureo- vel brunneo-striolato-zonatus, teres
vel inferne supra canaliculatus, validiusculus, 3,5 — 5 dm longus, basi 2 — 3 cm crassus,
sursum attenuatus; lamina tenuiter coriacea supra viridis vel secus costam mediam
atque nervös primarios pallescens, subtus violacea, ovato-sagittata, apice longiuscule
acuminata, margine interdum leviter undulata, 4 — 5 dm longa, 1,8 — 2,5 dm lata; lobus
anticus ovato-triangularis, nervis lateralibus primariis 5 — 7 pröpe marginem nervo
collectivo conjunclis supra albidis subtus viridescentibus percursus; lobi postici ovato-
triangulares obtusi longitudine circ. y^ antici aequantes, basi connati, reliqua parte
sinu angusto rotundato sejuncti, costis posticis angulo acuto distantibus, latere exleriore
nervös laterales 3 — 4, interiore 2 — 3 emittenlibus.
Durch künstliche Kreuzung im Jahre 1884 im Stadtgarten von Florenz entstanden
und jetzt häufiger in Warmhäusern kultiviert.
A. Sedenii (Ä. cuprea X Lowii) Hort. Veitch, lllustr. hortic. (1877) t. 292,
Cogniaux et Marchai, PI. orn. I. t. 21, Card. Chron. (1879) 615; Engl, in DC. Mon.
Phan. 1. c. 510. — Caudex brevis validus. Foliorum petiolus teres 3 — 4 dm longus,
inferne fere 2 cm crassus, sursum attenuatus, inferne vagina margine scariosa praeditus,
lamina supra costis atque nervis lateralibus primariis pallidioribus exceptis obscure
viridis nitida metallica, subtus atropurpurea vel violacea, apice longe acuminata, tenuiter
marginata, 3 — 4 dm longa, 1,5 — 2 dm lata.
Gartenbastard; im Jahre 1869 von dem engHschen Gärtner Seden durch künst-
liche Kreuzung gezogen und mehrfach in Kultur.
Species nunquam rite descriptae plerumque nil nisi nomina nuda.
Aloeasia bomeensis Hort, ex Gentil, PI. cult. sem. Jard. bot. Brux. (1907) 13 —
nomen nudum.
„ Desmetiana Hort, ex Gartenfl. (1908) 403 — valde imperfecte descripta.
„ gigas L. Linden in L'Hort. Intern. Catal. (1886 — 87) 41 — nomen nudum.
„ Kerchovei Hort, ex Gentil, PI. cult. sem. Jard. bot. Brux. (1907) 13 —
nomen nudum.
„ nobilis Hort, ex Gard. Chron. (1892) I. 731 — nomen nudum.
„ rex Hort, ex Gard. Chron. (1892) I. 731 — nomen nudum.
„ splendida Hort, ex Wien. lllustr. Gartenzeitg, (I90f) 19 4, Fig. 16 — valde
imperfecte descripta.
Species e genere Alocasia excludendae.
A. acuta (Engl.) Hallier f. in Bull. Herb. = Scliixocasia acuta Engl.
Boiss. VI. (1898) 605
A. DussHHrnnm in Gartenflora (1892) 312 = Golocasia anUquorum Schott.
A. Oibsoni Hort, ex Gentil, PI. cult. sem. = Oanatanihus saiinentosiis Klotzsch.
Jard. bot. Brux. (1907) 13 (nomen nu-
dum)
A. Jewwwi^sw Veitch in lllustr. hortic. (1869) = Goloeasia affinis Schott,
t. 585
A. Wavriniana Mast, in Gard. Chron. (1898) = ScMxocasia Lauterbachiana Engl.
I. 241, fig. 89
Alocasia. 113
A. Plantae hybridae inter species sectionum Eualocasia
et Ensolenanthe.
A. Eodigasiana (A. regina X Korthalsii) Hort, ex Ed. Andre in Rev. hortic.
(<89<) n4 — Planta robusta. Foliorum petiolus viridis praesertim doi*so maculis
violascentibus ornatus, teres, 4 — 8 dm longus, basi 2 — 3,5 cm crassus, sursum attenua-
tus; lamina tenuiter coriacea supra griseo-viridis, subtus violascens, nervis pallidioribus
percursa, ovato-cordata, apice abrupte mucronato-acuminata, margine leviter undulata,
4 — 8 dm longa, 2 — 5 dm lata; lobus anticus ovalus vel ovato-oblongus, nervis late-
ralibus primariis utrinque 6 — 10 supra pallide viridibus subtus griseis prope marginem
paullum adscendentibus demum in nervum collectivum margini valde approximatum
exsuntibus inter se venis tenuibus pallidis conjunctis percursus; lobi postici oblique
ovato-oblongi obtusi, circ. dimidium antici aequantes vel longiores, basi breviter eonnati,
reliqua parte sinu angusto rotundato sejuncli, costis posticis angulo acuto distantibus,
latere exteriore nervös laterales 3 — 4, interiore 2 — 3 emittentibus. Inflorescentia
ignota.
In der Kultur entstandener Gartenbastard, der an seinen oberseits eigentümlich
grünlichgrau gefärbten, grau geäderten Blättern leicht kenntlich ist.
A. conspicua (A. odora X Putzeysii) Ed. Andre in Revue hortic. (<891) 175,
367. — Gaudex teres validus. Foliorum petiolus viridi-olivaceus, praesertim basin
versus brunnescens, cjlindricus, inferne dilatatus, \ m vel ultra longus; lamina supra
metallice viridis subtus paullum violascens, triangulari-hastata, apice bi-eviter acuminata,
margine leviter undulata, lobis posticis longis ad basin usque liberis sinu Iriangulari
sejunctis, nervis lateralibus primariis utrinque 9 — 10 validis supra prominentibus subtus
rotundatis nitidis. Pedunculus griseo-rubescens sursum viridescens, subtriangularis,
dorso rotundatus, 4 dm vel ultra longus, medio 1,5 cm crassus. Spathae tubus viridis
ovoideus, 4 cm longus, lamina extus pallide viridis venis longitudinalibus parallelis
paullum prominulis striata, intus flavido-viridis, oblonga, 1,6 dm longa, 6 cm lata. Spadix
conoideo-cjlindricus, 1,4 dm longus; appendix steriiis ochraceus apice i'otundalus.
Durch künstliche Kreuzung von Gorsi in Florenz und Ghantrier in Mortefontaine
erhaltener Bastard, der mehrfach in Warmhäusern kultiviert vf'wA.
Anmerkung. Als Stammelterii der Pflanze werden in der Literatur sowolil A. odwa
und Ä. Ptdxeysn (Rev. Hortic. [1891] 175;, wie auch Ä. odora und Ä. Ptieciana (Rev. Hortic.
[1891] 367) angegeben.
A. Bachii Hort, ex Rodig. in Hlustr. hortic. (1888) 79 et 1890, 77, t. H 0. —
Foliorum petiolus viridis teres, 2 — 3 dm longus, basi 1,5 — 2 cm crassus, sursum atte-
nuatus; lamina tenuiter coriacea supra nervis pallidis subalbescentibus exceptis opaco-
viridis, subtus rubescens, ovato-cordata, 2,2 — 3 dm longa, usque ad 2 dm lata; lobus
anticus ovatus vel ovato-oblongus, apice abrupte mucronato-acuminatus, 1,6 — 2 dm lon-
gus, nervis lateralibus primariis utrinque 4 — 5 angulo fere recto a costa inferne lata
sursum valde angustata abeuntibus marginem versus arcuatim adscendentibus; lobi
postici oblique ovati obtusi, quam anticus circ. duplo breviores, basi eonnati, reliqua
parte sinu angusto subtriangulari sejuncti, costis posticis angulo acuto divergentibus.
Inflorescentia ignota.
Durch künstliche Kreuzung in der gärtnerischen Kultur entstanden; die Eltern sind
nicht mit Sicherheit bekannt.
A. Alexandra Eegina Hort, ex Card. Ghron, (1902) 440; Card. Magaz. (1902)
410. — Folia opaco-viridia nervis primariis albidis percursa.
In England gezüchtet und dort auch in Warmhäusern kultiviert; ich selbst habe
die Pflanze nicht gesehen.
A. subodora Engl, et Krause (A. odora X argyrea). — Foliorum petiolus teres,
4 — 6 dm longus, basi 2 — 2,5 cm crassus, sursum attenuatus; lamina tenuiter coriacea
supra viridis vel secus nervös primarios atque costam mediam albescens, subtus paullum
rubescens, ovato-cordata, 3,5 — 5 dm longa, 2 — 3,6 dm lata, lobus anticus ovatus vel
A. Knglor, Dius Pflauzenreich. IV. (Embryophyta Bipliouogaina.) '23 E. g
114 A.- Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
ovato-oblongus, apice breviter abrupte mucronato-acuminatus, nervis lateralibus primariis
utrinque 6 — 8 prope meirginem in nervum collectivum tenuem conjunctis percursus;
lobi postici oblique ovati obtusi, circ. dimidium antici aequantes, basi breviter [i —
2 cm longe) connati reliqua parte sinu angusto sejuncti, costis posticis angulo acuto
divergentibus latere exteriore nervös laterales 3 — 5, latere interiore 2 — 3 emittentibus.
Pedunculus teres tenuis, 1,6 — 3 dm longus, 4 — 6 mm crassus. Spathae tubus extus
viridis, ovoideus, 3 — 3,5 cm longus, 1,5 cm diametiens; lamina pallida oblonga, \ —
1,5 dm longa, 2,8 — 5 cm lata. Spadicis brevissime oblique stipitati inflorescentia fe-
minea cylindrica 1,8 — 2,2 cm longa, a inflorescentia mascula 3 — 3,5 cm longa interstitio
brevi angusto organis neutris obsesso separata; appendix sterilis anguste conoidea sur-
sum attenuata summo apice acutiuscula, 4,5 — 6,5 cm longa.
Durch Kreuzung entstanden und häufiger in Warmhäusern kultiviert.
Habituell sehr ähnlich der Ä. Bachii, aber durch kräftigeren Wuchs von dieser
verschieden.
A. mortefontanensis (A. Sanderiana X Lowii) Ed. Andre in Rev. hortic. (189<)
174. — Planta robusta. Foliorum peliolus olivaceo-viridis opaco-annulatus, cylindricus,
5 — 6 dm longus ; lamina supra viridis vej prope marginem atque costam mediam et
nervös primarios albescens, subtus violascens, peltata oblongo-sagittata, apice acuminata
margine profundiuscule lobata, 6 dm vel ultra longa, -2,5 — 3 dm lata; lobus anticus
nervis lateralibus primariis 6 — 8 supra prominentibus, subtus prominulis percursus,
subtus in axillis nervorum primariorum glandulis majusculis rotundatis pallide viridibus
notatus; lobi postici subtriangulares obtusi basi altiuscule connati, reliqua parte sinu
triangulari sejuncti, costis posticis angulo acuto divergentibus. Pedunculus teres cras-
siusculus. Spathae tubus ovoideo-globosus 2 cm longus atque fere aequilatus; lamina
oblonga apice breviter acuminata, circ. ^ dm longa, 2,5 cm lata. Spadicis inflores-
centia feminea anguste ellipsoidea 1,5 cm longa, a mascula fertili cylindrica subaequi-
longa interstitio brevi sterili attenuato sejuncta; appendix sterilis elongalo- conoidea
apice obtusa, 4 cm longa, basi 8 mm crassa-, sursum attenuata.
Durch künstliche Kreuzung von Chantrier in Mortefontaine erhalten und jetzt
bisweilen in Warmhäusern kultiviert.
Die Pflanze ist an den großen, hellen Drüsen in den Achseln der Hauptnerven
auf der ßlattunterseite leicht kenntlich.
A. Bayeriana (A. Sanderiana X cuprea) Hort, in üsterr. Gart. Zeitg. (1906)
62, fig. 13. — Folja supra metallice nitida, costa nervisque lateralibus primariis albidis,
ovato-cordata margine profundiuscule sinuato-imdulata; lobi postici circ. dimidium antici
aequantes, ultra medium connati, reliqua parte sinu angusto acuto sejuncti.
In der gäi'tnerischen Kultur entstanden,
Hybrida originis dubiae,
A. Van-Houtteana Hort, ex Gentil, PI, cult. Serres Jard. bot. Bruxelles (1907)
i 4. — Planta robusta. Foliorum petiolus validus, teres basin versus vaginatus, 6 —
10 dm longus, inferne 3 — 5 cm crassus, sursum attenuatus; lamina rigida crassiuscule
coriacea, margine angusto incrassato albido instructa, supra intense viridis nitida, subtus
laete viridis, ovato-cordata, apice breviter subabrupte acuminata, mai'gine interdum
levissime undulata, usque ad 1 m longa, 4 — 6 dm lata; lobus anticus ovatus nervis
lateralibus primariis 7 — 12 validis prope marginem sursum curvatis demum nervo
coUectivo tenui margini valde approximato conjunctis percursus ; lobi postici oblique
ovato-oblongi obtusi circ, dimidium antici aequantes, ad basin usque liberi, sinu an-
gusto sejuncti, costis posticis angulo acuto distantibus in sinu vix denudatis, latere
exteriore nervös primarios laterales 4 — 6, interiore 2 — 4 emittentibus, Pedunculus
teres, 3 — 6 dm longus, basi 2 — 3 cm crassus, sursum attenuatus. Spathae tubus
viridis ovoideus, 3— 4 cm longus, 2 cm diametiens, lamina pallida oblonga apice bre-
viter acuminata, 8 — \ \ cm longa, usque ad 4 cm lata, Spadicis inflorescentia feminea
cylindrica, -2, 8 — 3,5 cm longa, 1,4 cm lata, a mascula fertili subellipsoidea femineae
Alocasia, Schizocasia. 115
aequilonga atque aequilata interstitio brevi valde attenuato organis neutris obsesso
separala; appendix sterilis anguste claviformis sursum attenuata, demum acuta, 4 —
6 cm longa.
Hjbride unbekannter Herkunft, zuerst von Van Houtte in Gent zwischen 1880
und 1890 in den Handel gebracht und seitdem häufiger in Warmhäusern kultiviert;
an den auffallend stark verdickten, fast knoi'peligen Blatträndern sehr leicht kenntUch.
72. Schizocasia Schott. (Auetore K. Krause.)
Schizocasia*) Schott in Bonplandia X. (1862) 148; Engl, in DG. Mon. Phan. II.
(1879) 495 et 645, in Engl. Bot. Jahrb. I. (1880) 186 et XXV. (1898) 26, in ßeccari
Malesia I, (1882) 293 (37) et in Engl.-Prantl , Pflzfam. H. 3. (1887) 137; Benth. et
Hook. f. Gen. III. (1883) 978; Baill. Hist. pl. XIII. (1894) 476. — Alocasia Ballier f.
in Bull. Herb. Boiss. II. (1898) 605; Engler in Lorentz, Nova Guinea VIII. 2. (1910)
251, VIII. 4. (1912) 808 pr. p.
Flores unisexuales nudi. Flores masculi fertiles 4 — 7-andri, plerumque 6-andri: stamina
in synandrium vertice truncatum et medio leviter excavatum, latere profunde sulcatum
connata, connectivo vertice retraclo, thecis cylindricis fere totam longitudinem synandrii
occupantibus, apice rimula bi'evi poriformi dehiscentibus, pollen in farciminulis emit-
tentibus. Flores masculi steriles: synandrodia depressa et compressa, directione spa-
dicis valde elongata. Flores feminei 3 — 4(?)-gyni: ovarium depressum unilocularfe pluri-
ovulatum; ovula anatropa, funiculo brevi integumento adnato placentae basilari afßxa,
micropyle fundum periphericum spectantia ; stigma depressum, sub- 3 — 4-lobum. Baccae
subglobosae, uniloculares, oligospermae. Semina obovoidea, subtrigona, funiculo bre-
vissimo affixa. Albumen copiosum durum; embryo subaxilis radicula ovarii fundum
spectans. — Herbae Archipelagi indici, imprimis Papuasiae, caudice erecto. Folii pe-
liolus teres, inferne vaginatus, lamina pinnatipartita, nervis lateralibus I. uti'inque tot
quot lobi, nervis II. a primariis patentibus nervo collectivo marginali tenui conjunctis,
venis reticulatis. Pedunculus brevis cataphyllis lineari-lanceolatis involutus. Spathae
tnbus convolutus, lamina circ. triplo longior.
Nota 1. Nonnullae species hujus generis cognitae ovulorum indole (ovula anatropa, micro-
pyle fundum spectantia) inlor se congruunt atque ab omnibus Alocasiis, etiam a speciobus
margine foliorum profunde undulato praeditis differunt. Itaque melius Schizocasia cum Alo-
casia haud conjungitur (A. Engler, conf. quoque in ßeccari, Malesia 1. c).
Nota 2. Primo aspeclu genus novo-guineense Xewop%a Schott generi Schizocasia aiRne
esse videtur; attamen, si Schottii figura in herbario Caesareo Vindobonensi cor.servata vera est,
ovulorum anatroporum positio in duobus generibus diversa. In Xenophya ovula micropylis suis
centrum, in Schizocasia fundum periphericum spectant. Insuper generis Xenophya flores mas-
culi ab iis Schixocasiae differunt. — A. Eng 1er.
Clavis specierum.
A. Foliorum adultorum lamina margine profunde sinuato-Iobala,
sed nunquam ad medium usque vel ultra pinnati-partita.
Foliorum lobi postici breves sinu lato obtuso sejuncti . . i. S. Lauterbachiana.
B. Foliorum adultorum lamina profunde (minime ultra medium,
saepius fere ad costam mediam usque) pinnati-partita.
a. Foliorum partitiones apice obtusae.
a. Foliorum partitiones laterales semiovatae sinu angusto
acuto sejunctae; nervi laterales primarii albidi . . . 2. »S'. Eegnien.
ß. Foliorum partitiones laterales anguste semiovatae vel
oblongae sinu lato obtuso sejunctae; nervi laterales
Primarii virides ,. . 3. ä Portei.
b. Foliorum partitiones apice acutae 4. ä acuta.
*). (T/izw (scindo); ob folia lissa.
116
A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
i. S. Lauterbachiana Engl, in Engler's Bot. Jahrb. XXV. (1898) 26. — Alo-
easia Wavriniana Mast, in Card. Chron. I. (1898) %i\, fig. 89. — Foliorum petiolus
purpureo-viridis hinc inde sordide vel flavescenti-maculatus, teres, canaliculatus, basi
vaginaceus, 2 — 4 dm longus, inferne 2 — 3 cm crassus, sursum attenuatus; lamina
tenuiter coriacea supra viridis metallice nitida subtus atroviolacea, elongato-lanceolato-
hastata, 4 — 5 dm longa, apicibus loborum posticorum 1,5 — 1,8 dm distantibus, margine
sinuato-lobata; lobus anticus elongato-lanceolatus, apice acuminatus, fere 4 — 5 dm
Fig. 26. Schixocasia Lauterbachiana Engl. A Habitus. B Folium. C Inflorescentia
Spadix. E Synanvl^-ium a latere visum. F Idem desuper visum. 0 Pistillum. H Idem lonj«!
tudinaliter «ectum. ,/ Ovulum. — Icon. origin. — J. Pohl delin., K. Krause direxit.
D
Schizocasia. 117
longus, medio 1,2 — 1,5 dm latus utrinque lobis 7 — 10 porrectis oblusis instructus,
nervis lateralibus primariis tot quot lobi crassiusculis angulo circ. 40° a costa promi-
nente abeuntibus, nervis secundariis angulo acuto a nervis primariis abeuntibus nervo
collectivo marginali conjunctis; lobi postici breves divergentes, lobulo parvo laterali
deltoideo obtuso 1,5 cm longo et extimo lineari obtuso 3 cm longo 1 cm lato instructi,
basi sinu amplo obtuso sejuncti. Pedunculi teretes tenues 6 — 10 cm longi, 5 — 6 mm
crassi. Spathae albidae tubus anguste ovoideus, 1,8 — 2,4 cm longus, 8^-12 mm
crassus, lamina anguste lanceolata apicem versus longe sensimque acutata, 5 — 7,5 cm
longa, expansa 0,8 — 1 cm lata. Spadicis albidi inflorescentia feminea cylindrica 1,5 — -
2 cm longa, a mascula fertili subaequilonga interstitio sterili brevi valde attenuato se-
juncta; appendix sterilis anguste elongato-claviformis apice acuta 4 — 5 cm longa. —
Fig. 2 6.
Papuasische Provinz. — Kaiser-Wilhelmsland: im Bergwald des Sattel-
berges am Boassalibach (Lauterbach n. 632 — Herb. Berlin); im lichten, felsigen
Ui'wald bei der Hunsteinspitze um 700 m ü. M. (Ledermann n. 8378 — blühend im
August — Herb. Berlin).
Zentromalayische Provinz. — Celebes; von dort durch Micholitz in
europäische Gärten eingeführt.
2. S. Regnieri L. Linden et Em. Rodig. in Illustr. hortic. (1887) 17, t. VI;
Card. Chron. (188 8) II. 328. — Planta robusta speciosa. FoHorum petiolus paHide
viridis vel subluteolus, tota longitudine maculis irregularibus hieroglyphicis roseis vel
sordide purpureis pulchre notatus, 4 — 6 dm longus, basi 2 — 3 cm crassus, sursum
attenuatus, teres, inferne vaginaceus; lamina tenuiter coriacea supra costa atque nervis
primariis exceptis atroviridis subtus pallida glaucescens, profunde pinnatifida, ambitu
anguste ovato-lanceolata basi sagittata 2,5 — 5 dm longa; partitiones laterales lobi antici
utrinque 3 — 6 ovato-lanceolatae obtusae vel demum mucronatae, margine intei'dum
leviter repandae basi sinu angusto acuto sejunctae; lobus terminalis anguste lanceo-
latus apice acuminatus margine undulatus quam laterales distincte longior; lobi postici
divergentes ovato-lanceolati apice rotundato-obtusi quam anticus circ. duplo breviores,
laterc exteriore paucilobati, interiore plerumque integri; nervi laterales primarii tot
quot lobi ut costa media crassa albida prominentes prope marginem in nervum col-
lectivum crassiusculum conjuncti ; costae posticae angulo obtuso vel sul rccto divergentes
in sinu vix denudatae. Inflorescentia ignota.
Hinterindisch-ostasiatische Provinz. — Siam: Bisweilen in Warmhäusei'n
kultiviert.
3. S. Portei Schott in Bonplandia X. (1862) 148; Engl, in DG. Mon. Phan. 11. (1879)
495, in Beccari, Malesia I. (1882) 295, in Arac. exsicc. et illustr. n. 109. — Caudex
crassus, demum valde elatus. Foliorum petiolus lamina sesquilongior, teres, inferne va-
ginatus, 4 — 7,5 dm longus, basi 1 — 2,5 cm crassus, sursum attenuatus; lamina tenuiter
coriacea ambitu oblongo-triangularis, basi sagittata, 3 — 5 dm longa, profunde pinnati-
{)artita, partitionibus lateralibus oblongis vel rarius anguste semiovatis, apice obtusis,
margine undulatis, sinu lato profunde obtuso sejunctis, lobi antici utrinque 3 — 4, i'arius
pluribus, loborum posticorum latere exteriore 2 — 3 brevioribus, lobis posticis latere interiore
tantum undulatis, quam lobus anticus partitione lineari-oblonga vel oblongo-triangulari
lerminatus 2,5 — 3,5 dm longus duplo brevioribus; nervi laterales primarii utrinque tot
quot lobi, nervi secundarii angulo fere recto a nei'vis primariis patentes nervo collectivo
tenui marginah atque venis reticulatis conjuncti. Pedunculi tenues, 1 — 1,8 dm longi,
4 — 6 mm crassi. Spathae tubus ovoideo-globosus, 2 — 2,5 cm longus atque fere aequi-
latus, lamina oblongo-lanceolata, apice abrupte breviter acuminata, 5 — 6 cm longa, 2 —
2,5 ein lata. Spadicis inflorescentia feminea ovoidea, 1,2 cm longa, 8 mm crassa, a
mascula fertili cylindrica 1,5 cm longa interslitio brevi organis neutris obsesso valde
attenuato separata; appendix sterilis subclaviformis acuminata, 1,6 cm longa, 6 mm
crassa vel sursum attenuata. Pistilla late ovoidea stigmate capitato plurilobato coro-
nata, ovulis 6 — 7. Synandrodia obpyramidata, vertice truncata.
118
A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
Provinz der Philippinen: Mindanao, im Distrikt Zamboanga bei Port Banga,
35 m ü. M. (Whitford in Herb. Bur. of Sei. n. 9351 — blühend im Januar 1908 —
Herb. Berlin).
Die Art wird in Botanischen Gärten kultiviert.
4. S. acuta Engl, in Engler's Bot. Jahrb. i. (1880) 186, in Beccari, Malesia I.
(1882) 294, t. XXVI, fig. 5—13. — Älocasia Portei Becc. et Engl, in DG. Mon. Phan.
II. (1879) 6 45 et Arac. born. 14. — Ä. acuta (Engl.) Hallier f. in Bull. Herb. Boiss.
VI. (1898) 605; Engl, in Lorentz, Nova Guinea VIII. 2. (1910) 251 et 4. (1912) 808. —
Tota planta 1 — 1,5 m vel ultra alta. Caudex fuscus, usque ad 1,5 dm altus, 3 cm
crassus, interdum ramosus. Foliorum petiolus viridis nitidulus teres, usque ad 5 dm
vel ultra longus, basi 1,5 — 2,5 cm crassus, sursum attenuatus; lamina tenuiter
coriacea supra saturate viridis nitida, subtus pallide viridis nitidula, ambitu cordato-
ovata, 3 — 4 dm longa, 2,6 — 3 dm lata, profunde pinnatipartita ; partitiones laterales
lobi antici utrinque 4 — 6 lanceolatae vel lineari-lanceolatae apice acutae, margine in-
Fig. 27. Schixocasia aeuta Engl. A — K var. tigriiia Hallier f. A Habitus. B Infloroscenlia.
G Spadix. D Synandiium. E Idem desuper visum. F Idem transversaliter sectuni. 0 Pistil-
lum. H Idem longitudinallter sectum. J Ovulum. K Bacca cum semine longitudinaliler secta.
L var. angustipartita Engl. Habitus. — Icon. origin. — J. Pohl delin., K. Krause direxit.
Schizocasia, Porphyrospalha. 119
tegrae haud undulatae, inferne inter se et superiores cum lobo terminali plus minusve
cohaerentes sinubus angustis vel latioribus sejunctae; partitiones laterales loborum posti-
corum 2 quam laterales magis cohaerentes; nervi laterales primarii tot quot lobi, nervi
secundarii nervo collectivo margini valde approximato conjuncti. Pedunculus viridis
teres, 5 — 7 cm longus, basi cataphyllis roseis suffultus. Spathae tubus extus atro-
viridis serius purpureus striis longitudinalibus irregularibus violaceis ornatus, ovoideus,
2.5 — 3,5 cm longus, 4,6 — 2 cm crassus; lamina longitudinaliter atroviolaceo-striata,
lineari-oblonga apice obtusa, 8 — 10 cm longa, 1,2 — 1,5 cm lata. Spadicis inflores-
centia feminea subovoidea, 1,2 — 2 cm longa, 1,2 — 1,4 cm lata, a mascula fertili 2,5 cm
longa interstitio sterili constricto 2 — 2,5 cm longo separata; appendix sterilis sub-
clavata sui-sum attenuata 3,5 — 4,5 cm longa. Pistilla depresso-globosa, vix 2 nom
alta, ovulis pluribus placentae basilari affixis. Synandria leviter compressa vertice sub-
hexagona. Baccae subglobosae, minute striolatae, 4 — 5 mm diametientes, plerumque
dispermae. Semina brunnea subtrigona laevia.
Var. a. typica Engl. msc. — Foliorum partitiones laterales lanceolatae vel
lineari-lanceolatae, basi 4 — 5 cm latac.
Papuasische Provinz. — Neu-Guinea; bei Andai (Beccari n, 663 — Herb.
Florenz); Aru-Inseln (Treub nach Ballier f.). *
Var. ^J. augustipartita Engl, in Beccai-i, Malesia I. (1882) 294 (sub Schixooasia)^
in Engler's Bot. Jahrb. XXV. (1898) 2 6, in Lorentz, Nova Guinea VJII. %. (1910) 251 et
VIII. 4.(1912)808. — Foliorum partitiones laterales lineares vel lineari-lanceolatae, an-
gustae, 2 — 3 cm latae, sinu lato obtuso sejunctae, basi breviter cohaerentes. — Fig. 27L.
Papuasische Provinz. — Niederländisch-Neu-Guinea: auf dem Resi-
Uücken bei 500 m ü. M. (Versteeg n. 1686 — Herb. Leiden, Berlin); am Unterlauf
des Noord- Flusses (von Römer n. 44 — Herb. Leiden; von Römer n. 316 — Herb.
Leiden, Berlin); am Lorentzfluß beim Kloofbivak (A. Pulle n. 200 — Herb. Berlin). —
Kaiser-Wilhelmsland: im Wald am Mittellauf des Gogol (Lauterbach n. 975 —
Herb. Berlin); bei Erinahafen (Schlechter n. 13 796 — Herb. Berlin); im Walde bei
der Sangueti-Etappe, an feuchten Stellen um 250 m ü. M. (Schlechter n. 18 531 —
Herb. Berlin); in den Wäldern des Kani-Gebirges, um 900 m ü. M. (Schlechter
n. 17 706 — Herb. Berlin); im lichten Urwald an der Hunsteinspitze, um 800 m ü. M.
(Leder mann n. 8349 — Herb. Bei-lin — blühend Mai bis November).
Var. y. tigrina Hallier f. in Bull. Herb. Boiss. VI. (1898) 606 — Foliorum pe-
tioli conspicue et satui-ate tigrini. — Fig. 27^ — K.
Papuasische Provinz. — Aru-Inseln (Treub nach Hallier f.; Hallier f. —
Herb. München).
Tribus II. Syngonieae Engl.
Sywjonicae Engl, in Engler-Prantl, Pfizfam. II. 3. (1887) 140, non SyrKioninac
Schott, qui in Gen. Ar. (1858) atque in Prodr. (1860) quinque alia genera cum genere
Syngonium coordinavit. — Characterem vide supra p. 10.
Clavis generum.
A. Ovarii loculi ad medium dissepimenti ovulis 1 — 2 in-
structi. Baccae liberae 73. Porphyrospatha Engl.
B. Ovarii loculi vel loculus prope basin ovuligeri. Baccae in
syncarpium connatae 74. Syngonium Schott.
73. Porphyrospatha Engl. (Auetore A. Engler.)
Porphyrospatha*) Engl, in DG. Mon. Phan. IL (4 879) 289, in Engl.-Prantl, Pflzfam.
II. 3. (1889) 140, et in Engler's Bot. Jahrb. XXXVH. (1905) 140; Benth. et Hook. f.
Gen. HI. (1883) 979; Hemsley, Biol. centr.-am. III. (1882 — 1886) 424; Baill. Hist. pl.
VIL (1894) 481. — Syngonium Schott, Prodr. (1860) 199 pr. p.
*) n6{}(pv^og = purpureus, anän^r] = spatha.
120 ^' Eng'*^'" "J"*^' '^- Krause. — Aiaceac-Colocasioidcae.
Flores unisexuales niidi. Flores masculi: stamina 4 in synandrium prismaticum
tetragonum connata; antherae connectivo crasso appositae, lineares, apicem alque basin
non attingentes, apice obtusae, basi subaculae, sub vertice connectivi rimula brevi
dehiscentes. Flores masculi steriles obconici, vertice truncati, medio leviter excavali.
Flores feminei: ovarium obovoideum vertice truncalum vel lateraliter breviter cornutum,
2-loculare (loculis lateralibus); ovula in loculis i — 2 placentae central! medio funiculo
brevissimo affixa, erecta, anatropa, brevia; stigraa transverse oblongum, bilobum. Fruc-
tus ... — Frutices scandentes Americae centralis tropicae. Caudicis rami internodiis
haud valde elongatis, ad nodos radicantes, foliosi, post folia plm"a inflorescenlias in
sympodium unitas proferentes. Foliorum petioli longiusculi, superne teretes, virides,
longe vaginati, vagina apice haud soluta, lamina slirpis juvenculae oblonga, basi rolun-
data vel breviter auriculata, stirpls adultae oblongo-cordata vel sagitlata. Pedunculi
plures breves. Spathae tubus ovoideus quam lamina conchiformis ovata, acuta, erecta,"
paullum brevior. Spadicis quam spatha multo brevioris inflorescentia feminea breviter
cjlindroidea, mascula 2 — 3-plo longior, apice obtusa, inferne sterilis,
Clavis specierum,
/
A. Foliorum stirpis adultae lamina late sagittata, lobis posticis
sinu obtuse triangulo sejunctis. Spatha lactea \. P. crassi folia.
B, Foliorum stirpis adultae lamina oblongo-sagittata, lobis posticis
sinu acuto sejunctis. Spatha ± purpurea 2. P. Schottiana.
i. P. crassifolia Engl, in Engler's Bot. Jahrb. XXXVII. (1905) UO. — Caudi-
culus usque 3 m longus, 2 cm crassus. Foliorum petiolus quam lamina longior, usque
4 dm longus, vagina 3,5 dm longa instructus, lamina crassiuscula, late sagittata, circ.
3,5 dm longa, 2 dm lata, lobis posticis sinu obtuse triangulo sejunctis subtriangularibus
obtusis, quam anticus 3 — 3Y2"P'o brevioribus, nervis lateralibus I. loborum posticorum
utrinque 3 in costas posticas haud denudatas conjunctis, uno interlobari patente, 7
costahbus adscendentibus, omnibus inferne crassiusculis atque juxta marginem sursuin
versis ut nervi II. a primariis obhque abeuntes tenuibus. Pedunculus circ. 5 cm longus.
Spathae tubus oblongus circ. 5 cm longus, 2,5 cm amplus, lamina 1,2 dm longa, 5 cm
lata, crassiuscula, alba. Spadicis inflorescentia feminea circ. 3 cm longa, { cm crassa,
mascula steriHs 3 cm, fertilis 6 cm longa, 1,5 cm crassa, obtusissima.
Subäquatoriale andine Provinz: Columbia, Antioquia, in dichten, üppigen
Regenwäldern am Riachon über Amalfi, um 1800 m ü. M. (F. G. Lehmann — blühend
im September 1884 — Herb. Berlin),
2. P. Schottiana (Wendl.) Engl, in DG. Mon. Phan. I. c. 290; Hemsl. Biol. cenlr.
am. III. (1882 — 1886) 424. — Syngonium Schottianum Wendl. in litt, ex Schott,
Prodr. (1860) 200; Oerst. Praec. Fl. G. Am. (1874) 55. — Gaudicis crassiusculi ultra
1 m longi internodia fusco-purpurea circ. 2 cm longa, 0,75—1 cm crassa. Foliorum
stirpis juvenculae petioli circ. 2 dm longi, ultra medium vaginati, lamina viridis, subtus
glaucescens, oblonga, basi rotundata vel altero latere minute auriculata, 1 — 2,5 dm
longa, 0,5 — 1 dm lata, nervis lateralibus I. utrinque circ. 10 — 13 ei-ecto-patentibus, in-
fimis approximatis, 2 — 4 nervös collectivos lönge juxta marginem procurrenles efformanti-
bus, nervis collectivis 2 intimis in apice exeuntibus; foliorum stirpis adultae petiolus 5 —
7 dm longus, ad ^4 longitudinis late vaginatus, lamina oblongo-sagittata, 3 — 3,-> dm
longa, 2 dm lata, lobis posticis retrorsis, subrhomboideis, obtusis, lobo antico breviter
acuminato 2V2 — 8-plo brevioribus, costis posticis 1 — 2,5 cm denudatis, nervis laterali-
bus I. in lobis posticis latere exteriore 3 — 4, latere interiore 2 — 3, in lobo antico
utrinque 12 — 14 patentibus, inediis atque superioribus nervum .:ollectivum intimum a
margine remotiusculum, inferioribus proximis nervum collectivum alterum margini ap-
proximatum efformantibus, inömis in margine medio exeuntibus. Pedunculus I dm
longus, 1,5 — 2 cm crassus, ex viridi purpurascens atque purpureo-violaceus. Spathae
tubus 6 cm longus, 4 — 5 cm amplus, ovoideus, extus intusque saturate purpureus,
Porphyrospatha, Syngonium, 121
lamina fere I dm longa, 6 cm lata, ovata acuminata, dilute purpurea. Spadicis in-
florescenlia feminea 2 cm longa et crassa, rosacea, mascula 6 cm longa, 1,5 cm crassa,
alblda. Synandria 1 ,5 mm longa. Pistilla 2 mm longa atque crassa.
Provinz des tropischen Zentralamerika. — Costa Rica: ohne spezielle
Fundortsangabe (Wendland).
74. Syngonium Schott. (Auetore A. Engler.)
Syngonimn*) Schott in Wien. Zeitschr. f. Kunst etc. IH. (1829) 780), Melet! 1.
(1832) 19, Syn. (<856) 65, in Österr. Bot. Zeitschr. VIII. (1858) 178 et Prodr.
(1860) 199 (speciebus in genei'e priore positis exclusis); Endl. Gen. (1837) 237, n. 1688;
Kunth, Enum. 111. (1841) 45; Engl, in Nov. Act. XXXIX. n. 3. (1877) 184 (28) et
in Mart. Fl. bras. III. 2. (1878) 129 — 131, in DC. Mon. Phan. II. (1879) 292, in
Engler-Prantl, Pflzfam. II. 3. (1887) 141, et in Engler's Bot. Jahrb. XXXVII. (1905)
141; ßenth. et Hook. f. Gen. III. (1883) 979; Hemsley, Biol. Centr. Am. III. (1882—
1886) 423; ßaill. Hist. pl. XIII. (1894) 481.
Flores unisexuales, nudi. Flores masculi: stamina 3 — 4 in sjnandrium truncato-
obpyramidatum, tri- vel tetraquetrum connata; anthcrae connectivo crasso appositae,
lineares, fere ad basin usque productae, ibi rotundatae vel obtusae, sub vertice con-
nectivi rimula brevi dehiscentes et pollen in farciminulis protrudentes. Flores masculi
steriles sjnandriformes, fertilibus tenuiores. Feminei inter se connati: ovarium ob-
ovoideum vel oblongo-obovoideum, 2- vel abortu 1-loculare; Ovulum in loculo solitarium
funiculo brevi prope basin loculi affixum, erectum, anatropum; stigma convexum vel
hemisphaericum, haud raro 2 — 3-emarginatum, ovarii vertice minus. Flores feminei
steriles pistilliformes, depressi. Fructus baccati inter se in syncarpium ovoideum con-
nati. Semen obovoideum, anatropum, funiculo brevissimo insidens, strophiolo gibbiformi
minuto atque tesla laevi tenui nigra instructum. Embryo macropodus; albumen
nuUum. — Frulices scandentes Americae tropicae auslraHs et centralis, omnibus parti-
bus lactescenlcs. Planta germinans post cataphylla pauca folium ovatum, deinde folia
sagittata post ea in plurimis speciebus folia Irisecta usque pedatisecta proferens. Cau-
dicis rami interaodiis longiusculis, ad nodos radicibus pluribus in circulo dispositis ad-
radicanles, foliosi, post folia plura inflorescentiam rai'o solilariam, plei'unique plures
bosti'vceni internodiis omnino abbreviatis effornianles atque ex axilla folii penultimi axem
sympodii conlinuatorem proferentes. Foliorum petioli longiusculi, supi'a teretes, virides,
longiuscule vaginali; lamina plantac juvenculae sagittata, adultae etiam sagittata vel
trisecta vel pedala, 5 — 7 — 9-secla, nervis lateralibus I. palontibus nervös collectivos
1 — 3 constituenlibus. Pedunculi spalha breviores vel ei subaequilongi, fructiferi de-
pendentes. Spathae plerumque flavo- vel albo-virentis rarius purpurascentis tubus plus
minus ovoideus inflorescentiam femineam paullo superans, limbus oblongo-ovatus ei'ecto-
pälens expansus. Spadicis spatha multo brevioris inflorescentia feminea oblongo-
conoidea supra sterilis inflorescentia mascula clavala, feminea longior, basi sterilis.
Rainißcationis sclieaia:
N, S
i
N, S
L, L, l.(n— 1), Ln, S
N, L, L, L . .
*) (fvv «= cum, con- et yoyr] = suboles, genitura; propter Ovaria concreta.
122 A. Engler und K. Krause. — Araceae-Colocasioideae.
Nota. Hujus generis species plurimae inter se valde affines aegre distinguimtur, impriniis
species, quorum specimina valde manca in herbariis paucis tantum conservantur. Paucae species
in calidariis hortorum botanicorum cultae in statu florente observantur ; hae species satis snper-
que satis variabilitatera foliorum ejusdem speciminis demonstrant itaque plurimae »species« annis
prioribus propositae diutius approbari non possunt. In clavi nostra specierum semper folia
slirpis adultae respiciuntur.
Clavis specierum.
A. Spathae tubus anguste cylindricus lamina paullum brevior.
Foliorum laminae nervi laterales I. omnes angulo minus acuto
(circ. 60") patentes, nervum collectivum efformantes.
Species unica • i. S. auriium.
ß. Spathae tubus oblongus fusiformis vel ovoideo-subglobosus.
a. Foliorum stirpis adultae lamina sagittata vel hastata.
a. Foliorum stirpis adultae lamina sagittata t. S. reticulatum.
ß. foliorum stii-pis adultae lamina hastata 3. S'. peliocladum.
IL Laminae trisectae vel pedatisectae segmentum inter-
medium lateralibus haud contiguum, segmenta late-
ralia intermedio vicina ansa haud vel angustissime
alata instructa.
i. Lamina trisecta, segmentis lateralibus breviter
et late auriculatis 10. Dispositio specierum« post Aa«II est inserendum et corrigendum:
ß. Costae posticae in sinu haud vel vix denudatae. Spatha alba . 8 a. X. Ulei.
y. Costae posticae in sinu breviter vel longius denudatae.
p. 51 est inserendum:
8 a. X. Ulei Engl. — Foliorum petiolus (3,5 — 4 dm longus) sordide viridis, pauUum
violascens, lamina supra obscure viridis, subtus pallidior, paullum cinerascens, sagittato-
ovata, 3,4 — 4 dm longa, 2,6 — 3,4 dm lata (in speciminibus suppetentibus). lobo antico
semi-oblongo vix acuto, lobis posticis antico 2 — 2Y2"P^o brevioribus, subrhombeis, infra
apicem brevem late deltoideum obtusum linea leviter incurva instructis, costis et nervis
subtus quam diachyma obscurius viridibus, lateralibus I. lobi antici utrinque 7 — 8, in-
fimis \ — 2 patentibus exceptis, angulo circ. 45° a costa abeuntibus cum nervis lob orum
posticorum 3 in nervum collectivum interiorem, a margine 8 — 10 mm remotum con-
junctis, costis posticis angulo circ. 120 — <50° inter se distantibus. Pedunculi 1,5 —
3,5 dm longi. Spathae tubus 4 — 5 cm longus, 1,5 — 2 cm amplus, lamina oblonga
breviter cuspidata, alba, \ — 1,3 dm longa, 4 — 4,5 cm lata. Spadicis sessilis pars
feminea cylindroidea 3 — 3,5 cm longa, K cm crassa, mascula sterilis vix 2 cm longa,
rosea, fertilis cylindroidea, obtusa, circ. 7 — 8 cm longa, 8 — 9 mm crassa. Synandria
vertice directione longitudinali circ. 1,7 mm diametientia.
Hylaea: Rio Branco, am Rande des Campwaldes bei S. Marcos (Ule, Herb,
brasil., Amazonas-Expedition n. 7734 — blühend Juni 1909 — Herb. Berlin),
p. 56 sub 21. X. Biedeliannm Schott est inserendum:
Var, /?. brancoanum Engl. — Foliorum lobus anticus magis elongatus 1,5 —
2 dm longus apicem versus sensim angustatus.
Hylaea: Rio Branco, an nassen Stellen im Campwalde bei S. Marcos (Ule, Herb,
brasil., Amazonas-Expedition n. 7753 — blühend Juni 1909 — Herb. Berlin),
p. 61 sub 36. X. helleborifoliam Schott est inserendum:
Var. d. Weberbaueri Engl. — Robustius, inflorescentia duplo majore, spatha
ultra 2 dm longa, spadice fere 2 dm longo, inflorescentia mascula medio 1,3 — 1,8 cm
crassa. Ceterum non differt.
Subäquatoriale andine Provinz. — Peru: im immergrünen Gebüsch (Sträucher
und Bäume) an den Westhängen der Anden ostsüdöstlich von Piura bei der Hacienda
San Antonio 5°20'— 5°30' s. Br., um 1000 — 1200 m (Weberbauer, Fl. v. Peru
n. 6007 '— blühend im März 1912 — Herb. Berlin).
p. 80 post 7. A. scabriascula N. E. Brown est inserendum:
8. A. atropurpurea Engl. n. sp. — FoHorum petiolus teres modice validus 6 —
8 mm crassus, lamina tenuiter herbacea, ambitu late ovato-cordata, 3,6 dm longa,
2,8 dm lata; lobus anticus late ovatus. apice breviter abrupte acuminatus, 2,8 dm lon-
gus, basi usque ad 2,4 dm latus, margine levissime undulatus, nervis lateralibus pri-
mariis 5 prominulis angulo circ. 60 — 70° a costa media basi latiuscula sursum sensim
evanescente patentibus, marginem versus leviter arcuatim adscendentibus percursus, lobi
postici oblique oblongi rotundato-obtusi, sinu lato sejuncti quam anticus circ. 3V2"Plo
breviores, costis posticis angulo obtusissimo divergentibus, nervis lateralibus primariis
lalere exteriore 2 — 3, latere interiore 1 — 2. Pedunculus teres validiusculus, circ. 1,5 dm
longus, 6 mm crassus. Spathae utrinque atropurpureae tubus ovoideus 3,5 cm longus,
2 cm diametiens, lamina oblonga apicem versus angustata, demum acutata, 1,4 dm
longa, basi expansa usque ad 4,5 cm lata. Spadicis inflorescentia feminea cyhndrica,
2 cm longa, mascula 3 cm longa, a feminea interstitio brevi angusto sterili sejuncta,
appendix sterilis subclavata, sursum attenuata acuta, 4,5 cm longa.
Provinz der Philippinen: Luzon, Unterprovinz Ifugao, am Mt. Polis (C. Mc
Gregor in Herb, of the Bureau of Science n. 19 663 — blühend im Februar 1913 —
Herb. BerHn).
ßes'ister
für A. Engler und K. Krause: Araceae-Colocasioideae
und A. Engler: Additamentum ad Araceas-
PMlodendroideas.
Die angenommenen Gattungen sind fett gedruckt, die angenommenen Arten sind mit einem
Stern (*) bezeichnet.
Acontias Scliott 41, 43, ö6.
conspurcatus Schott ö7.
cubensis Schott 59.
diversifohus Regel et Linden
59.
hastifolius Schott 58.
helleborifohus Schott 61.
Iloffmanni Schott 60.
pontaphyllus Schott 60.
platylobus Schott 59.
l'lumieri Schott 62.
Riedehanus Schott 56.
striatipes Schott 26.
variegatus Kunth 61.
Wendlandii Schott 60.
Aglaonema simplex Blume 40.
Alocasia Hallier f. 1 i 5.
Alocasia Neck. 71 , n. 71 . (1 , 3,
5—9).
*acuminata Schott 94, n. 36.
(75).
acuta (Engl.) Halber f. 112,
118.^
*aequiloba N. E. Brown 84,
n. 17. (73).
*alba Schott 84, n. 18. (73),
Alexandra Regina Hort. 1 1 3.
amabilis Hort. 10 3, n. 51.
*angustiloba Engl, et Krause
96, n. 40. (75, 97 Fig. 20).
*argyraea Sand. 409, n. 60.
(105).
argyroneura C. Koch 28.
*arilolia Halber f. 79, n. 6. (73).
*atropurpurea Engl. 1 32, n. 8.
(73).
*Augustiana L. Lind, et Rodi-
gas 86, n. 22. (74).
Bacbii Hort. 113, 1^4.
Bayeriana Hort. H 4.
*Beccarii Engl. 95, n. 39. (3,
75, 96).
borneensis Hort. 112.
celebica Engl. 106.
*celebica Koorders 106, n. 55.
105).
Chantrieri Ed. Andre 111.
Chantrieriana Rodigas 111.
cochinchinensis Pierre 103,
n. 51.
conimutata Schott 90, n. 27.
conspicua Ed. Andre 113.
coriacea L. Linden 110.
*crassifolia Engl. 82, n. 14.
(73).
*crassinervia Engl. 82, n. 12,
(73).
*cucullata (Lour.) Schott 77,
n. 2. (3, 69, 71, 72, 78
Fig. 12).
*culionensis Engl. 102, n. 49.
(76;.
*cuprea C. Koch 110, n. 63.
(21, 39, 40, 105.
cuprea X Lowii 1 1 2.
*Curtisii N. E. Brown 1 0 6, n.5 4 .
(104).
*cuspidata Engl. 102. n. 50.
(76, 103 Fig. 23). '
*Dahlii Engl. 83, n. 16. (73
Fig. 14).
*decipiens Scliott 92, n. 30.
(74).
*denudata Engl. 100, n. 45.
(76).
var. elongata Engl. 100.
(99 Fig. 21).
*denudatoides Engl, et Krause
98, n. 42. (76,'.
Desmotiana Hort. 112.
*Devansayana (L. Linden et
Rodigas) Engl. 88, n. 24.
(74, 89 Fig. 16).
Dussii Hort. Damman. 6G,
112.
eminens N. E. Brown 103,
n. 51.
erythraea C. Koch 28.
*fallax Schott 94, n. 34.
(75).
*fornicata (Roxb.) Schott 94,
n. 35. (69, 75).
*Gageana Engl, et Krause 80,
n. 9 Fig. 13. (73).
Garlainii Ed. Andre 110.
Gibsoni Hort. 112.
gigas L. Linden 1 1 2.
*Gjellerupii Engl. 98, n. 41.
75;.
grandis N. E. Brown 110.
*grata Prain 93, n. 33, 75,
93 Fig. 18).
*iiainanen3is Krause 91 , n. 29.
(74, 91 Fig. 17),
heteroneura C. Kuch 28.
*heterophylla Tresl) Merrill
101, n. 47. (3, 39, 76, 100
Fig. 22, 104).
lieterophyl!aSciiott88,n.23.
*Hollrungi"i Engl. 81 , n.1 0. (75).
bybrida Bull et Regel 68.
Jenningsii Veitch 64, 112.
ijlustris Bull 67.
indica C. Koch pr. p. 85,
n. 19; 87, n. 23.
*indica;Roxb.) Schott 87, n.23.
(3, 5, 69, 71, 74, 90^
var. C- diversifolia Engl.
88.
var. heterophylla [Schott)
Engl. 88.
var. ß. metallica Scholl
88,' (39, 62, 74 .
var. c. rubra 'Hassk.) Engl,
88.
var. a. typica Engl. 87.
var. ;'. variegata (C, Koch
et Bchö.) Engl. 88. (69).
var. iL violacea Engl. 88.
indica X Portei 111.
indica X Sanderiana 111.
indica var. metallica X San-
deriana 111.
♦inornata Hallier f. 86, n. 20.
(74).
Kerchovei Hort. 1 1 2.
*Korthalsii Schott 108, n. 58.
(105, 108 Fig. 25).
134
Alocasiinae
Arum
*lancifoIia Engl. 77, n. i. (3,
72).
♦Lecomtei Engl. 90, n. 26. (74).
Leoniae Hort. 4 09, n. 59.
Leopold! Hort. 411.
Lindenii Rodigas 109, n. 81.
(-105).
longifolia Hort. 103, n. 51.
longiloba Ballier f. 107,
n. 56.
*longiloba Miq. 103, n. 51.
(76, 104, 107, 108).
♦Lowii Hook. f. 106, n. 56.
(105, 107).
var. picta Hook. f. 107.
var. Veitchii (Henderson)
Engl. 107. (107 Fig. 24).
Lowii var. Veitchii x Kort-
halsii 111.
Luciani Pucci 111.
♦macrorrhiza (L.) Schott 84,
n. 19. (1, 3, 5 Fig. 1, 6,
9, 65, 71, 74 85 Fig. 15,
90).
macrorrhiza X indica var.
metallica 110.
♦magniflca Engl. 82, n. 15.
■ (73).
♦manilensis Engl. 95, n. 38.
(75, 96 Fig. 19).
♦Margaritae L. Lind, et Ro-
digas 92, n. 31. (74).
marginata N. E. Brown 88,
n. 23.
*Merrillii Engl, et Krause 79,
n. 4. (73).
metallica Hook. f. 1 1 0, n. 63.
metallica Schott 88, n. 23.
♦Micholitziana Sand. 89, n. 25.
(74).
Micholitzii Sand. 89, n. 25.
♦montana (Roxb.) Schott 77,
n. 3. (71, 73).
mortefontauensis Ed. Andre
114.
navicularis Engl 94, n. 34.
*navicularis C. Koch et Bche.
92, n. 32. (71, 75, 93
Fig. 1 8).
nobilis Hallier f. 88, n. 23.
nobiUs Hort. 112.
♦odora (Roxb.) C. Koch 90,
n. 27. (6, 74, 113).
odora X argyrea 113.
odora X Pulzeysii 113.
♦ovalifolia Ridley 1 09, n. 62.
(105).
pallida C. Koch et Bche. 84,
n. 18.
♦Peekelii Engl, et Krause 98,
n. 43. (76, 99 Fig. 21).
perakensis Hemsley 95,
n. 39.
plumbea van Houtte 88,
n. 23.
*porphyroneura Hallier f. 100,
n. 46. (76).
porphyroneura Lern. 37.
Portei ßecc. et Engl. 118.
princeps Bull 100, n. 46.
princeps N. E. Brown 100,
n. 46.
♦pubera (Hassk.) Schott 79,
n. 5. (71, 73).
Pucciana Hort. 112, 113.
*Putzeysii N.E.Brown 108,
n. 57. (105, 113).
Putzeysii >x Korthalsii 1 i 2.
Putzeysii x< Korlhalsii 111.
*regina N. E. Brown 82, n. 13.
(73).
regina x Korthalsii 113.
*reversa N. E. Brown 95, n. 37.
(75).
rex Hort. 112.
Rodigasiana Hort. 113.
Roezlii Bull 30.
rugosa Schott 77, n. 2.
Sanderiana Bull 104, n. 52.
(5, 76, 111).
Sanderiana x cuprea 114.
Sanderiana x Lowii 114.
*scabriuscula N.E.Brown 79,
n. 7. (73).
♦Schlechten Engl. 99, n. 44.
Sedenii Hort. Veitch 112.
singaporensis Linden 100,
n. 45.
♦sinuata N. E. Brown 102,
n. 48. (7G),
spectabilis Hort. 1 09, n. 59,
111.
splendens (Hort.) Linden
111.
splendida Hort. 112.
subodora Engl, et Krause
113.
Thibautiana Mast. 1 08, n. 58.
*tonkinensis Engl. 91, n. 28.
(74).
Uhinkii Hort. 110.
undipes C. Koch 49.
Van-Houtteana Hort. 114.
variegata C. Koch et Bche.
88, n. 23.
Veitchii Schott 107, n. 56.
♦Villeneuvii L. Lind, et Ro-
digas 86, n. 21. (74).
Warburgii Engl. 101, n. 47.
*Watsoniana Sand. 1 09, n. 59.
(105).
Wavriniana Mast. 1 1 6.
Wawriniana Mast. 112.
♦Wentii Engl, et Krause 81,
n. 11. (73).
♦zebrina C. Koch et Veitch
105, n. 53. (8, 86, 104).
Alocasiinae Engl. (Subtrib.) 10,
71.
Alocasinae Schott 10.
amarilla 51.
Anchomanes difformis (Blume)
Engl. var. Hookeri (Kunth)
Engl. 39.
Apbyllarnm S. Moore 40, n. 67,
(23).
♦tuberosum S. Moore 40.
Aridarn m Ridley i*.
*montanum Ridley 1*.
Ariopsideae Engl. (Trib.) 2, 7,
9, 10, 130.
Ariopsis Grab. 62.
Ariopsis Nimmo 130, n. 75. (1,
2, 5, 6—9).
*peltata Nimmo 130. (131
Fig. 29).
f. 2. coaetanea Engl. 130.
(1, 131 Fig. 29).
f. 1. protanthera (N. E.
Br.) Engl. 130. (2, 131
Fig. 29).
protanthera N. E. Browri
130.
aro di Egitto 66.
Aron Adans. 62.
Arosma Raf. 25.
Arum L. 16, 23, 62, 71.
acaule foliis sagittatis tri-
angulis Burm. 4 5.
amplis foliis esculentum
Plum. 45.
auritum L. 123.
aurilum Vell. 125.
bicolor Ait. 31.
colocasia L. 66.
Colocasia dictum zeylani-
cum pediculis punicanti-
bus 67.
colocasioides Desf. 67.
cordifolium Bory de St. Vin-
cent 88.
cucullatum Lour. 77.
esculentum L. 67.
foliis palmatis Plumier 61.
fornicatum Roxb. 94.
fornicatum "Wight 92.
helleborifolium Jacq. 61.
indicum Lour. 69.
indicum Roxb. 87.
indicum sativum Rumph.
84.
lividum Salisb. 66.
macrorrhizum L. 84.
maximum macrorrhizoncey-
lanicum Herm. Parad. 85.
montanum Roxb. 85.
mucronatum Lam. 85.
niucronatum Spreng. 53.
nigrum Vell. 50.
nymphaeifolium Roxb. 68.
odorum Roxb. 90.
pellucidum Fulchir 33.
peltatum Lam. 66, 67.
pentaphyllum Vell. 60.
peregrinum L. 85.
pulchrum Sahsb. 32.
punctatum Desf. 88.
sagittifolium L. 4 5.
sagittifolium Link 38.
sarmentosum Fisch. 19.
sylveslre Rumph. 87.
banana do brego
Caladiiiin
135
venosum Balbis 61.
vermitoxicum Vellozo 3L
viviparum Roxb. -1 6.
xanthorrhizon Jacq. 4ü.
banana do brego 27.
belembe yautia 58.
b eyeu 66.
blanca 52.
Bucephalandra Schott i*.
bun kuchoo 6G.
Caladieae Engl. -lO, 22.
Caladieae Schott -10.
Caladiinae Engl. (Subtrib.) 2,
10, 22.
Caladiopsis Engl. 23, n. 65.
(3, 7, S_, 9, 22).
♦Lehmannii Engl. 23. (24
Fig. 6).
Caladium Don -19.
Caiadium Lodd. 16.
Caladium Vent. 23, n. 66. (1,
2, 3, 5, 7, 8, 9, 63).
acre R. Br. 68.
aculeatum G. F. Mey. 39.
adamantinum L. Linden 37,
n. 12.
Alfred Bleu 34, n. 1 1 .
amoenum Hort. 34. n. 11.
*angustifoliuni Engl. i6, n. 1.
(3, 25, 27 Fig.' 8).
*angustilobum Engl. 3 8. n. 16
(-26, 27 Fig. S;.
appendiculatum Hort. 51.
Appunianum Hort. 37, n. 12.
arboreum Hort. 59.
arboreum H. B. K. 39.
arborescens Vent. 39.
argyrites Lern. 38, n. 14.
argyrospilum Lern. 35,
n. 11.
asperulum Schott 29, n. 7.
auritum Vent. 39, 4 23.
Barraquinii Hort. Chantin
33, n. 11.
Belleymei Hort. Chantin 37,
n. 12.
belophylluin Willd. 52.
*bicolor (Ait.) Vent. 3l,n. 11,
(26, 32, 36, 62).
var. (p. albomaculatum
Engl. 34.
var. 20. Alfred Bleu Engl.
34.
var. y.x. argyrospilum
(Lern.) Engl. 35.
var. i, Barraquinii (Hort.
Chant.) Engl. 3 3.
var. (7. bohemicum 'Hort.)
Engl. 34.
var. ?.. Brongniarlii (Lern.)
- Engl, 33.
var. T. Ghantinii (Lern.)
Engl. 34.
var. n. Curwadlii (Hort.)
Engl. 34.
var. Ort. Devosianum (Lern.)
Engl. 36.
subvar. Donizettii (Hort.)
Engl. 34.
var. (!('.. Duchartrei 'Hort.)
Engl. :u.
var. .'>,'>. Eckhartii Hort.)
Engl. 35.
var. ff. Enkeanum C.
Koch) Engl. 35.
var. /. haematostigma
(Ru'nth) Engl. 34.
var. c. Hendersonii (Hort.)
Engl. 33.
var. (T(T. Houbyanuni
(Hort.) Engl. "36.
var. V. Houlletii (Lern.)
Engl. 34.
var. 77. Ketteleri (Hort.)
Engl. 33.
var. ).).. Kocliii Engl. 3 5.
var. C- Kramerianum
(Hort.) Engl. 32.
\ ar. rr. Laucheanum (C.
Koch) Engl. 36.
var. X. Leopoldii (Hort.
Versch.) Engl. 3 3.
var. yy. Lindenii (Hort.)
Engl. 35.
var. uu. macropliyllum
(Lern.) Engl. 35.
var. ?. marginatum 'C.
Koch) Engl. 32.
var. nn. mirabile (Leni.
Engl. 36.
var. 33. Neumannii I.em.
Engl. 34.
var. /. pelluciduni DC.)
Engl. 33.
var. rjr. Perrieri (Lern.)
Engl. 35.
var. TT. pictum Kunth
36.
var. lt. poecilo (Schott)
Engl. 35.
var. cc. regale (Lern.)
Engl. 36.
subvar. rosaceum Engl.
.■)2.
var. Ol), roseo-maculaliuii
Engl. 36.
var. ()'. rubellurn ^llort.
Engl. 32.
var. ;'. rubicunduni l'ngl.
32.
var. //. rubriveniuni Hort.)
Engl. 33.
var. o. Sieboldii Hort.)
Engl. 33.
var. rj. splcndens (Hort.'
Engl. 32.
var. ,>. Stangeanum (C.
Koch) Engl. 33.
var. (c. surinainense (Micp)
Engl. 31.
var. f. transparens (Hort.)
Engl. 32.
var. «.Vellozianuni (Schott)
Engl. 31,
var. dl)', Verschaffeltii
(Lern.) Engl. 35,
var. SS. Wightii (Hort,)
Engl. 35. '
bohemicum lloit. 34, n. 11.
brasiliense Desf. 39, 58.
Brongniartii Lern. 33, n.ll.
Chantini Lem. 34, n. il.
colocasioides Brongn. 39.
colocasioides Hort. 67.
concolor C. Koch 30, n. 7.
Gonnaertii Hort. 31, n. 11.
cordatum Hort. Verschaffelt
28.
crassipes Hort. 39.
cucullaturn Pers. 77.
cupreum C. Koch 39.
cupreum C. Koch et Bebe.
110.
cupreum Hort. 37, n. 12.
Curwadlii Hort. 34, n. 11.
Devosianum Lem. 36, n. 11.
discolor Hort. 34, n. 11.
Donizettii Hort. 34, n. 11.
Duchartrei Hort. 3i, n. 11.
Eckhartii Hort. 35, n. 11.
edule G. F. W. Mey. 45.
Eggersii Engl. 56.
Engelii Karst. 29, n. 7.
Enkeanum C. Kocli 3 5, n, 1 1 .
esculentum Vent. 39, 67.
firmulum Schott .U, n. 11.
fragrantissimum tlouk. 39.
Gaerdtii G. Koch 33, 11.
giganteum Blume 39, 69.
glycyrrhizum Fräser .'i9, So.
grandifolium Hook. 39.
grandifolium Willd. 39.
grisco-argenteum Hort. 35,
n. 11.
Ifaageanum Hort. 34, n. 11.
haematostigma Kunth 34.
n. 11.
liastatum Lem. M. n. 12.
helleborifolium Vent. 39, 61.
Hendersonii Hort. 33, n. 11.
heterophvilum I'resl 39, 101,
1 0 4 . '
*lictei'otyiiicum S. Moore 27.
n. 3." 3, 35).
Houbyamim Hort. 36, n. 11.
Houlletii Lem. 34, n. H.
*Huiiiboldtii Schott 38, n. 14.
(26;.
\ar. myriostigma (C.Koch)
Engl. 38. n. 14.
Kottcleri Hort. 33, n. 14.
Kochii Hort. Vcrschaf!'. 35,
n. 11.
Kramerianum Hort. 32, n. 1 1 .
laceruni Willd. 39.
Laucheanum C. Koch 36,
n. 11.
Lemaireanum Barraquin 37 ,
n. 12.
Leopoldii Hort. Versch. 33,
n. 11.
136
Calalou diable
Colocasia
lilliputiense Rodigas 38,n.4 4.
Lindenii Hort. 35, n. ii.
lividum Lodd. 39.
Lowii Lern. 106.
luridum Kunth 39.
macrophyllum Lam.35,D.1 1 .
inacropus Hort. 39.
macrorrhizon R. Br. 85.
macrotites Schott 38, n. 15.
(36).
maculatum Lodd. 39.
rnafaffa Hort. 51.
marginatum C. Koch 32,
n. 11.
*raarmoratum Mathieu 30,
n. 8. (1, 2, 25).
Martersteigianum Hort. 34,
n. 11.
*medio-radiatuta L. Lind, et
Rodigas 38, n. 13. (26).
metallicum Hort. 39, 88,
110.
mirabile Lern. 36, n. 11.
Mooreanuni Hort. 34, n. 11.
muricatum Willd. 39.
rayriostigma C. Koch 38,
n. 14.
Neumannii Lern. 34, n. 11.
nymphaeifoüum Vent. 39,
67.
odorum Bot. Reg. 85.
Ottonis Hort. 36, n. 11.
ovatum Herb. Harn. 130.
ovatum Vent. 39.
pallidinervium Hort. Lauche
35, n. 11.
palüdum C. Koch et Bche.
29, n. 7.
pedatum Hook. 39.
pellucidum DC. 33, n. 1 I;
34, n. 11.
Perrieri Lern. 35, n. 41.
petiolatum Hook. 39.
pictum DC. 36, n. 11.
pictum Lodd. 39.
♦picturatum C. Koch 36, n. 1 2.
(26).
var. T]. adamantinum (L.
Lind.) Engl. 37, n. 12
d. albinervium 37, n. 12.
var. C- albostriatulum C.
Koch 37, n. 12.
var. X. Belleymei (Hort.
Chantin) Engl. 37, n. 1 2.
(38).
var. ß. elegans Engl. 37,
n. 12.
var. t. hastatum (Lern.)
Engl. 37, n. 12.
var. y. Lemaireanum
(Barraquin) Engl. 37,
n. 12.
var. e. Osyanum G. Koch
37, n. 12.
var. «. porphyroneuron
(C. Koch) Engl. 37,
n. 12.
var. &. sagittatum (L. Lind,
et Rod.) Engl. 37,
n. 12.
var. d. Troubetzkoyi
(Chantin) Engl. 37, n. 1 2.
f. viridissimum C. Koch
37, n. 12.
picturatum Schott 37, n. 12.
plumbeum C. Koch 39, 88.
poecile Schott 35, n. 11.
porphyroneuron C. Koch
37, n. 12.
*puberulum Engl. 29, n. 6.
(25).
*pubescens N. E. Brown, 29,
n. 5. (25).
purailum D. Don 19, 39.
punctatissimum Hort. 34,
n. 11.
Purdieanum Schott 31 , n. 1 1 .
pusillum C. Koch 31,n. 11.
regale Lern. 36, n. 11.
Reichenbachianum Hort.
Stange 32, n. 11.
Rogieri Chant. et Lern. 33,
n. 11.
roseum Hort. 33, n. 11.
rubellum Hort. 32, n. 11.
rubescens N. E. Brown 29.
rubrivenium Hort. 33, 34,
n. 11.
rugosum Desf. 77.
sagittaefolium(Vent.)Spreng.
45.
sagittifolium Sieb. 31, n. 11.
sagittifolium Vent. 39.
sagittatum L. Lind, et Rodig.
37, n. 12.
scandens Willd. 40.
Schraitzii Lern. 28.
Schoelleri Lern. 28.
*SchomburgkiiSchott28, n.4.
(3, 25, 69).
var. y. argyroneurum (C.
Koch) Engl. 28.
var. ß. erythraeum (C.
Koch) Engl. 28.
var. «. marmoratumEngl.
28.
var. e. pictum Engl. 28.
var. &. rubescens (N. E.
Brown) Engl. 29.
var. C- subrolundum(Lem.)
Engl. 29.
var. &. venosum (N. E.
Brown) Engl. 28.
seguinum Vent. 40.
Sicboldii Hort. 33, 34, n. 11.
Simplex Blume 40.
*smaragdinum C. Koch et
Bche. 29, n. 7. (25).
var. asperulum (Schott)
Engl. 29.
♦sororium Schott 30, n. 10.
(26).
splendens Hort. 32, n. 11.
Spruceanum Schott 3 1 , n. 1 1 .
Stangeanum C. Koch 33,
n. 11.
*steudneriifolium Engl. 30,
n. 9. (26).
*strialipes (Kunth) Schott 26,
n, 2. (3, 25, 27, Fig. 8).
subrotundum Lern. 29.
surinamense Miq. 31, u. 1 1.
Thelemannii Hort. 33, n. 1 1 .
transparens Hort. 32, n. 1 1 .
trifoliatum Desf. 40.
tripartitum "Willd. 40.
tripedestum Lern. 30, n. 8.
Troubetzkoyi Chantin 37,
n. 12.
utile Hort. 45.
variegatum Desf. 61.
Veitchii Henderson 107.
Veitchii Lindl. 40, 110.
Vellozianum Schott 31, n. 11.
venosum N. E. Brown 28.
VerschaCfeltii Lern. 35, n. 1 1 .
violaceum Hort. 67.
virginicum Hook. 40.
viviparum Lodd. 16.
Wagneri Hort. 36, n. 11.
Wallisi Hort. 36, n. 11.
xanthorrhizon Boos 49.
xanthorrhizon Willd. 45.
zamiifolium Lodd. 40.
Calalou diable 61.
Calla Roxb. 63.
virosa Roxb. 68.
Canna edulis Ker 5, Fig. 1.
Caulescentes Engl. (Sect.) 63,
68.
char-kuchoo 66.
Chlorospatha Engl. 40, n. 68.
(5, 7, 8, 9, 23).
*Kolbii Engl. 41. (24, Fig. 7\
Choux caraibe 49.
Choux milon 49.
Colocasia Benth. 71. '
Colocasia Kunth 19.
Colocasia Schott 62, n. 69.
(1, 3, 5, 6, 7, 8, 9).
acris Schott 68, n. 4.
♦affinis Schott 64, n. 1. (6,
63, 112).
var. Jenningsii (Veitch)
Engl. 64.
affinis X antiquorum Engl.
68.
alba Hort. 84.
*antiquorum Schott 65, n. 4.
(1, 2, 3, 5, Fig. 1, 7, 39,
63, 66, 67, 112).
var. t. acris (R. Br.) Schott
68.
var. &. aquatilis Hassk.
68. (3).
var.e. esculenta(L.) Scholl
67.
var. ß. euchlora (C. Koch)
Schott 67.
var. y. Fontanesii Schott
67.
Colocasieae
Schizocasia
137
var. r,. globulifera Engl,
et Krause 68. (5, Fig. \).
var, cT. illustris (Bull) Engl.
67.
var. f. nymphaeifolia
(Vent.) Engl. 67.
var. a. typica Engl. 66.
argyroneuron Hort. 69.
Boryi Kunth 69, 88.
cochleata Miq. 69, 77.
cucullata Schott 77.
Devansayana L. Linden et
Rodigas 88.
esculenta Schott 67, n. 4.
euchlora C, Koch 67, n. 4.
*fallax Schott 64, n. 2. (63).
Fontanesii Schott 67, n. 4.
fornicata Hort. 92.
fornicata Kunth 69, 94.
gigantea Hook. f. 69, n. 6.
*gracilis Engl. 65, n. 3. (63).
himalensis Royle 66, n. 4.
huinilis Hassk. 1\.
var. a. major Hassk. 71.
var. ß. minor Hassk. 71.
var. y. picta Hassk. 71.
indica Hort. 92.
indica Kunth 69, n. 6, 71,
87.
/3. rubra Hassk. 88.
♦indica (Lour.) Hassk. 69,
n. 6. (3, 39,64, 70 Fig. H).
raacrorrhiza Schott 85.
*Mannii Hook. f. 69, n. 7.
(64).
*Marchallii Engl. 68.
montana Kunth 71, 78.
mucronata Kunth 71, 85.
navicularis C. Koch et Bche.
71, 92.
neo-guineensis Hort. 71.
nymphaeifolia Kunth 67, n. 4 .
odora Brongn. 71, 85.
odora Hort. 90,
odorata Hassk. 71, 87.
odorata B. rubra Hassk. 88.
peregrina Raf. 66, n. 4.
peregrina Schott 71, 85.
pruinipes C. Koch 69, n. 6.
pubera Hassk. 71, 79.
pumila Kunth 19, 71.
rapiformis Kunth 71.
rugosa Kunth 71, 77.
violacea Hort. 67, n. 4.
*virosa (Roxb.) Kunth 68,
n. 5. (64).
vivipara Thwait. 16, 71.
vulgaris Raf. 66, n. 4.
Wendlandii Engl. 64, n. 2.
zebrina Hort. 105.
Colocasieae Schott emend. Engl.
(Trib.) 1, 2, 3, 9, 10.
Colocasiinae Schott (Subtrib.)
10, 62.
Culcasia scandens (Willd.) P.
Beauv. 40.
Gyrtospadix C. Koch 25, 26.
\ striatipes C. Koch 26.
j dasheen 68.
Dieffenbachia picta (Lodd.)
I Schott 39.
seguina (L.) Schott 89, 40.
' eddoa 66.
I 6ddoas kalo 66.
eddoes 66.
Ensolenanthe (Schott) Engl.
(Sect.) 72, 104, 111, 113.
Eualocasia Engl. (Sect.) 72, 1 1 0,
113.
Eucaladium Engl. (Sect.) 25, 28.
Euxanthosoma Engl. (S€Ct.) 42,
44.
Gamogyne N. E. Brown 2*.
Burbidgei N. E. Brown 2.
gingibrilla 51.
Oonatanthns Klotzsch 19,
n. 63. (3, 5, 7, 8, 10,
71).
cupreus Hort. 21, 110.
Grüfithii Schott 13, 21.
♦ornatus Schott 21, n. 2. (19,
20 Fig. 5).
peltatus Hort. 14, 21.
*pumilus (D. Don) Engl, et
Krause 19, n. 1. (5 Fig. 1,
19, 20 Fig. 5),
sarnientosus Klotzsch 2, 3,
7, 19, 39, 71, 112,
Hapale Schott 21.
Hapaline Schott 21, n. 64.
(3, 7, 8, 22).
*Benthamiana Schott 22, n.1.
*Brownii Hook. f. 22, n. 2.
Hapalininae Engl. (Subtrib.) 1 0,
21.
Homalomena alba Hort. 84.
Jamaica tanier 50.
kalo kuchoo 66.
kandalla 66.
Kelady 23.
kolkas 62.
kolongan 106.
kuchoo 66.
kulkas 62.
lace 87.
Lagenandra ovata(L.) Thwaites
39.
Leucocasia Schott 63.
gigantea Schott 69.
malanga bä,tard 61.
raalanga cochon 49.
malanga diable 49.
malanga poison 61.
manola- 52.
Montrichardia arborescens (L.)
Schott 39.
otö 50.
pein-mohawaya 86.
Peltandra 10.
virginica (L.) Kunth 40.
Philodendron Fontanesii Kunth
58.
fragrantissimum (Hook.)
Kunth 39.
grandifolium (Jacq.) Schott
39.
var. Hookeri (Schott) Engl.
39.
lacerum (Jacq.) Schott 39.
laciniatum (Vell.) Engl. 39.
Martianum Engl, 39.
muricatum (Willd.) Schott
39.
peregrinura Kunth 85.
punctatum Kunth 88.
striatipes Kunth 26.
tripartitum(Jacq.) Schott 40.
Phyllotaenium Andre 41.
Lindeni Andre 57.
Piptospatba N. E. Brown 2*.
elongata (Engl.) N. E. Brown
2*.
var. perakensis Engl. 2*,
n. 1a.
♦perakensis (Ridley) Engl. 2*,
n. 1a.
PorpLyrospatha Engl. 1 1 9,
n. 73. (1, 7, 9, 119).
*crassifoüa Engl. 120, n. 1.
(120).
Hoffmannii Engl. 125.
*Schottiana (Wendl.) Engl.
120, n. 2. (3, 120).
Pothos aurita Willd. 127.
ray 90.
räy 86.
Ray dai 91.
Bemnsatia Schott 16, n. 62.
(1, 3, 5, 7, 9, 10, 6ä).
♦Hookeriana Schott 1 8, n. 2.
(16, 17 Fig. 4).
♦vivipara (Lodd.) Schott 16,
n. 1. (2, 3, 7, 8, 9, 17
Fig. 4, 71).
vivipara Wight 130.
Rhynchopyle Engl. 2*.
perakensis Ridley 2*.
rolliza 52.
sapukin 87.
sar-kuchoo 66.
saua 66.
Schismatoglotlis Zoll. 1*.
novo (neo)-guineensis (Lin-
den) N. E. Brown 71.
picta Schott 71.
Schizocasia Schott 115, n. 72.
[i, 5, 7, 71, 72, 119).
♦acuta Engl. 118, n. 4. (3, 5,
112, 115).
var. ß. angustipartita Engl.
119. (118 Fig. 27).
var. y. tigrina Hallier f.
119. (118 Fig. 27).
var. «. typica Engl. 1 1 9.
♦Laulerbachiana Engl. 1 1 6,
n. 1. (5. 112, 115, 116
Fig. 26).
♦Portei Schott 117, n. 3. (5,
115.
♦Regnieri L. Linden et Em,
Rodigas 1 1 7, n. 2.(5,115).
138
Staurostigma
Xanthosoma
Sanderiana Engl. 4 04.
Staurostigma concinnum
(Schott) C. Koch 39.
Stendnera C. Koch i o, n. 61 .
{i, 3, 5, 6, 7, 8, 9).
♦assamica Hook. f. 23, n. 2.
(H, ii Fig. 2).
♦capitellata Hook. f. 1 5, n. 7.
(11).
colocasiaefoha Engl. 1 3, n. 4 .
colocasiaefolla Hook, f. 1 5,
n. 6.
♦colocasiifolia C. Koch 13,
n. 5. (2, 4 Fig. 1, 8, 11,
14 Fig. 3, 21).
var. discolor Engl. 15,
n. 6.
♦colocasioides Hook. f. 11,
n. 1.
♦discolor Bull 15, n. 6. (11).
*Gagei Krause 15, n. 8. (11).
Griffithii Schott 13, n. 4. (11,
21).
♦Henryana Engl. 1 3, n. 3. (H ,
12 Fig. 2).
virosa Prain 16.
Steudnereae Engl. 1 0.
Steudnerinae Engl. (Subtrib.) 7,
9, 10.
Syngonieae Engl. (Trib.) 2, 3,
7, 9, 10, 119.
Syngoninae Schott 10, 22,
119.
Syngonlnm Schott 121, u. 74.
(1, 3, 5, 7, 8, 9, 10, 22,
119).
affine Schott 127, n. 8,
albolineatum Hort. 1 29, n.1 4.
*amazonicum Engl. 1 28, n. 1 2.
(123).
*angustatum Schott 1 28,n,l 3.
(123).
♦auritum (L.) Schott 123, n. 1.
39, 122).
var. ß. neglectum (Schott)
Engl. 123.
auritum Poepp. 127, n. 8.
decipiens Schott 127, n, 8.
♦Donnell-Smithii Engl, 125,
u. 6. (122).
gracile Schott 127, n. 8.
*hastifolium Engl. 124, n. 3,
(122),
*Hoffmannii Schott 125, n. 7.
(122).
*macrophyllum Engl. 1 28,
n. 11. (122).
neglectum Schott 123, n. 1.
Oerstedianum Schott 129,
n. 14.
*peliocladum Schott 1 27, n. 9.
(1 22).
Plumieri Schott 123, n. 1.
*podophyllum Schott 1 29,
n. 14. (123).
var. (f. albolineatum(Hort.)
Engl. 129,
var, y. multisectum Engl.
129.
var. ß. Oerstedianum
(Schott) Engl. 129, (128).
var. «. typicum Engl. 129.
(126 Fig. 28).
Poeppigii Schott 127, n. 8.
♦reticulatum Engl. 1 23, n. 2.
(122),
Riedelianum Schott 1 27, n. 8.
♦Rothschuhianum Engl. 124,
n. 5, (122).
salvadorense Schott 129,
n. 14.
Schottianum Wendl. 120,
*Vellozianum Schott 125,
n, 8. (39, 62, 122, 129).
ß. decipiens Engl. 127.
var. «, latilobum Engl. 1 27,
var, ß. oblongisectum Engl,
127. (126 Fig. 28),
y. Poeppigii Engl. 127.
a. Riedehanum Engl. 127,
*Wendlandii Schott 124, n, 4.
(122),
Willdenowii Schott 1 27, n. 8.
xanthophilum Schott 129.
*yurimaguense Engl. 128,
n. 10. (122).
taro 66.
tarro 66.
tembä toj a 51.
Tuberosae Engl. (Sect.) 63, 64.
Typhonodorum Schott 1 0, 22.
Xanthosoma Schott 41, n. 69.
(1, 2, 3, 5, 6, 7, 8, 9, 23,
44, 46 Fig. 9, 62, 65).
angustisectum Engl, 6 1 , n. 3 6 .
appendiculatum Schott 51,
n. 8,
♦atrovirens C, Koch et Bche.
50, n, 8. (3, 42, 46 Fig. 9).
var. e, appendiculatum
Engl. 51.
var. y. hybridum C. Koch
et Bche. 5,1,
var, a. Kocliii Engl, 50,
var. ß. Moritzii Engl, 51,
var, (f. panduriforme Engl.
51.
var, ß. versicolor C, Koch
51.
*auriculatum Regel 58, n. 28.
(44).
♦belophyllum (Willd.) Kunth
25, n, 11. (43, 46 Fig. fi).
var. ß. caracasanum
(Schott) G. Koch 52.
var. a. Kunthii Engl. 52.
var. (f. minus C, Koch 53.
var. y. versicolor (Schott)
C. Koch 52,
blandum Schott 51, n, 9.
♦brasiliense (Desf.) Engl. 58,
n. 27. (39, 44).
*brevispathaceum Engl. 53,
n. 12. (43).
♦Buchtienii Engl. 54, n. 16.
(43),
caracasanum Schott 52, n,1 1 ,
*caracu C, Koch et Bche. 52,
n. 10. (5 Fig. 1, 43, 46
Fig. 9).
*conspurcatum Schott 57,
n. 24, (44).
*cubense (Schott) Engl. 59,
n. 30. (44),
♦daguense Engl. 45, n. 1. (3,
42). ,
edule (G. F. W, Mey.) Schott
45, n. 2.
*Eggersii Engl. 56, n.23. (43).
*flavomacuIatum Engl. 62,
n. 37. (44).
gracile Miq. 62, 127.
hastifolium G. Koch 58, n. 27.
*helleborifolium (Jacq.) Schott
61, n. 36. (5 Fig. 1, 6, 8,
39, 44, 62).
var. y. angustisectum
Engl. 61, n, 36.
var. ß. variegatum (Desf.)
61, n. 36.
var. a. viride Engl. 61,
n. 36,
var. (f. Weberbaueri Engl.
132, n. 8 a,
♦Hoffmannii Schott 60, n. 35,
(44).
var. ß. Wendlandii (Schott)
Engl. 60, n. 35.
*Holtonianum Schott 55, n. 1 9,
(43),
*Hylaeae Engl, et Krause 53,
n. 14. (43).
*Jacquinii Schott 47, n. 5.
(3, 9, 41, 42, 46 Fig. 9).
ianthinum C. Koch 50, n. 7.
*Kerberi Engl. 55, n.1 8. (43).
*Lindenii (Andre) Engl. 57,
n. 25. (44).
*mafaffa Schott 51, n, 9, (43,
46 Fig, 9).
var. blandum (Schott)
Engl. 51.
var. ß. Poeppigii (Schott)
Engl. 51.
var. «. typicum Engl. 51.
♦Maximilian! Schott 49, n. 6.
(42, 48 Fig. 10).
♦mexicanumLiebm. 55, n.20.
(43).
♦mirabile Mast. 59, n. 32. (44).
mucronatum (Spreng.)Schott
43, 55.
♦obtusilobum Engl, 53, n. 13,
(43).
♦pedatum Hemsley 60, n. 33.
(44).
♦pentaphyllum (Vell.) Engl,
60, n. 34. (44).
peregrinum Griseb, 50, n, 8,
♦pilosura C. Koch 54, n. 17.
(43, 55).
Xenophya
Zantedeschia
139
*platylobum (Scliott) Engl.
59, n. 31. (44).
plumbeum C. Koch 62, 88
*Plumieri Schott G2, n. 38. (4 4)
Poeppigii Schott öl, n. 9.
*pubescens Poepp. 54, n. -15
(43).
var. latesinuatura Engl
et Krause 54, n. 1 5.
*Riedelianiim Schott, 'iß, n. 21
var. ß. brancoanuni Engl
132, n, 21.
(43).
*robustum Schott 47, n. 3.
(3, 8, 9, 42, 4G Fig. 9).
*roseuni Schott 47, n. 4. (42,
46 Fig. 9).
sagittifolium C. Koch 51 , n. 9.
sagittil'olium Hort. 47, n. 3.
sagittiiolium Liebm. 49.
*sagittil'olium (L.) Schott 45,
n. 2.(3,9. 39, 42, 4 6 Fig. 9).
*striolatum ;Mart.^ Schott 56,
n. 22. '43, 57)!
subandinum Scliott 51, n. 9.
sylvestre Bello 31, 62.
*tarapotense Engl. 58, n. 29.
(44).
Ulei Engl. 132, n. 8.
undipes C. Koch 49.
utile C.Koch etBche. 45, n. 2.
variegatum Schott 61, n. 36,
versicolor Hort. 52, n. 11.
*violaceuni Schott 50, n. 7.
f2, 3, 42, 46 Fig. 9).
xanthorrhizon C. Koch 45,
n. 2.
♦yucatancnse Engl. 57, n. 26.
'44).
Xenophya Schott 1 1 5.
Yautia amarilla 49.
Yaut ia h ueca 49.
Zaniioculcas zamiil'olia (Lodd.)
Engl. 4 0.
Zantedeschia virosa C.Kocli 68.
o
Druck von Breitkopf & Härtel, Leipzig.
i
»ii^i^NNVai L.IOI
WÜV 1 5 1933
OK
97
Heft 70-71
Botai
Das Pflanzenreich
i
\