Das V?*° Pflanzenreich Regni vegetabilis conspectus Im Auftrage der Preuss. Akademie der Wissenschaften herausgegeben von A. Engler IV. 275. II. Cucurbitaceae - Cucurbiteae - Cucumerinae mit 321 Einzelbildern in 26 Figuren von A. Cogniaux und H. Harms Ausgegeben am 28. November 1924 Leipzig Verlag von Wilhelm Engelmann 1924 .3 1 1 QK qn [.A Alle Rechte, insbesondere das der Übersetzung, vorbehalten. CuCURBITACEAE-CuCURBITEAE- CUCUMERINAE von A. Cogniaux und H. Harms*). (Gedruckt im März bis Juli 1924.) Tribus III. Cucurbiteae. Cucurbiteae Ser. in Mem. Soc. Phys. Geneve III. I. (1825) 25 et in DC. Prodr. III. (1828) 299 (part.); Endl. Gen. (1839) 935 (park); Baill. Hisk pl. VIII. (l 886) 41 8 (excl. Thladiantha); Pax in Engl. u. Prantl, Pflzfam. IV. 5. (1889) 10. — Oucu- merineae (park) Naud. in Ann. sc. nak 4. ser. XVI. (1862) 198, 5. ser. VI. (1867) 26; Benth. et Hook. f. Gen. I. (1867) 817; Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1881) 348. — Abobreae (part.) Naud. 11. cc. — Perianthopodeae Baill. 1. c. (excl. Dicaelo- spermum). Stamina saepissime 3, libera vel saltem filamentis liberis; antherae saepissime una l-locularis ceterae 2-loculares, loculis conduplicatis triplicatis vel contortis rarius rectis vel subrectis. Fructus saepissime indehiscens. Semina saepius borizontalia. Clavis subtribuum. A. Ovula horizontalia, saepissime numerosa. a. Corolla rotata, 5-partita vel 5-petala. a. Petala indivisa 1. Cucumerinae. ß. Petala breviter vel longe fimbriata 2. Trichosanthinae. b. Corolla campanulata, ad medium vel paulo ultra ö-lo- bata 3. Cueurbitinae. B. Ovula erecta, 1—4 in loculis 4. Abobrinae. *) Fortsetzung von Heft 66 (1916: Gueurbitaceae-Fevilleae et Melothrieae). — Das von Cogniaux (+ 15. April 1916; Nachruf von R. Schlechter in Orchis X. Nr. 6. [4916] 145, von De Wildeman in Bull. Jard. bot. Bruxelles V. 3. [1919] p. I) hinterlassene Manuskript bedurfte in mehrfacher Hinsicht der Ergänzung. Es fehlten die Beschreibungen einiger älteren Arten; diese wie auch die Diagnosen der seit dem Abschlüsse des Manuskriptes veröffentlichten Arten und Formen wurden von mir eingefugt, ebenso eine sehr große Zahl von Literaturhinweisen. Ferner hielt ich es für nützlich, bei einigen Gattungen und Arten, besonders solchen, die als Nutzpflanzen eine Rolle spielen, oder deren morphologische, biologische und sonstige Verhält- nisse eingehend untersucht worden sind, auszugsweise Mitteilungen über die Verwendung, die Heimat, die Sorten, die morphologischen und biologischen Eigentümlichkeiten beizufügen. Listen der >Species excludendaec fehlten gänzlich; ich habe sio nach der Literatur und dem Manuskript zusammengestellt. Die Auswahl der Abbildungen habe ich besorgt. Die Zusätze, die von mir allein herrühren, sind als solche bezeichnet. Die Beschreibungen sind größtenteils unverändert geblieben; doch habe ich in nicht wenigen Fällen, wo ich nachgeprüft habe, Ände- rungen oder Einschaltungen vorgenommen; auch mußten einige Bestimmungen richtig gestellt werden. H. Harms. A. Engler, Das Pflanzenreich. IV. (Embryophyta siphonogama) 275. II. \ A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. Subtribus 1. Cucumerinae. Cucumerinae Pax 1. c. Corolla rotata, 5-partita vel 5-petala, petalis indivisis. sime numerosa. Clavis generum. A. Receptaculum masculum breve (patelliforme vel cu- puliforme vel campanulatum vel breviter infundi- buliforme), rarius elongatum urceolatum (Calpi- dosicyos); antherae liberae vel leviter cohaerentes, saepius exsertae. a. Antherae saepissime 3, non sessiles, basi affixae. er. Slamina libera, ori receptaculi inserta. I. Receptaculum masculum fundo esqua- matum. 1 . Herba foliosa, scandens ; staminum fila- menta elongata. — Venezuela ... 37. 2. Frutex aphyllus, spinosus, erectus, sta- minum filamenta brevissima. — Afr. austr. occ 38. II. Receptaculum masculum fundo squamis 2 — 3 instructum. i . Receptaculum masculum breve. * Ovula numerosa, horizontalia. — Reg. trop. et subtrop. orbis veteris; in Amer. prob, introducta 39. Momordica L. ** Ovula 4 — 5, remota, superiora pen- Ovula horizontalia, saepis- Edmondia Cogn. Acanihosicyos Welw. 41 41a Raphanocarpus Hook. f. Calpidosicyos Harms. compressa, pedunculus racemi mas- culi axillaris, liber. — Afr. trop. et austr 40. Raphanistrocarpus Raill. *** Ovula 2, remota, superius pendulum, inferius erectum, semina compressa; pedunculus racemi masculi cum pe- tiolo connatus. — Afr. trop. et austr. 2. Receptaculum masculum elongatum ur- ceolatum. — Afr. or. trop Stamina libera, tubo receptaculi inserta. I. Flores masculi racemosi. 4. Fructus siccus, fibrosus, apice operculo dehiscens. — Reg. utriusque orbis trop. 42. Luffa L. 2. Fructus carnosus, non fibrosus, non operculatus. * Stigmata 3, saepius bilobata ; petio- lus eglandulosus. f Herbae scandentes, cirrhosae; flo- res feminei racemosi vel aggre- gati. — Europa media, Reg. me- diterr., Asia occ 43. ff Herba prostrata, ecirrhosa; flores feminei solitarii. — Reg. mediterr. 44. ** Stigma 1, trilobum; petiolus apice bi- glandulosus. — Afr. trop., Madagasc. 45. Bryonia L. Ecballium A. Rieh. Sphaerosicyos Hook. f. Cucumerinae. II. Flores masculi solitarii vel fasciculati. i. Sepala subulata, integerrima, erecta. * Pistillodium glandulif orme ; ovarium multiovulatum. f Connectivum apice non produc- tum; discus nullus; cirrhi 2 — 3- fidi vel simplices. — Afr. trop. et austr., Reg. mediterr 46. Citrullus Neck. ff Connectivum sursum ultra loculos productum ; discus annularis ; cirrhi simplices. — Reg. trop. et sub- trop. orbis veteris, i Amer. trop. 47. Cucumis L. ** Pistillodium nullum; ovarium pauci- ovulatum; discus nullus. — Reg. trop. et subtrop. orbis veteris . .48. Bryonopsis Arn. 2. Sepala subfoliacea, serrata, reflexa. — Asia trop 49. Bmincasa Savi. y. Stamina 3, tubo receptaculi inserta; antherae connatae. f Flores masculi solitarii, pedicellis non alatis. — Ind. occ 50. ff Flores masculi fasciculati, pedi- cellis late bialatis. — Afr. occ. trop. 5 i . ö. Receptaculum masculum rotatum; stamina 5, fundo receptaculi inserta; antherae primum leviter cohaerentes, demum liberae. — Afr. occ. trop 51a b. Antherae 2, liberae, in medio tubi receptaculi sessiles, dorso affixae. — Peruv 52. Receptaculum masculum elongatum, tubulosum vel infundibuliforme ; antherae saepius in capitulo ob- longo tubo receptaculi incluso cohaerentes. a. Pistillodia i — 3 subulata vel setiformia. a. Fructus fere usque ad basin trivalvis. Cionosicyos Griseb. Dimorphochlamys Hook. f. Bambekea Cogn. Dieudonnaea Cogn. I. Ovula numerosa, horizontalia. — Ind. 6, pendula. — Ind. 53. 54. Biswarea Cogn. Herpetospermum Wall. Oymnopetalum Arn. Trochomeria Hook. f. II. Ovula in loculis 4- jj. Fructus indehiscens. I. Connectivum apice nudum; Stigmata 3, linearia. — Asia trop 55. II. Connectivum apice papillosum vel villo- sum, stigma unicum trilobum. — Afr. trop. et austr., Madagasc 56. b. Pistillodium glanduliforme vel nullum. a. Antherae liberae. I. Dioica; flores masculi racemosi; stamina fauci receptaculi inserta. — Afr. occ. trop. 57. Cogniauxia Baill. II. Flores masculi solitarii vel fasciculati; sta- mina tubo receptaculi inserta. \. Monoica; semina oblonga, compressa; petiolus apice biglandulosus. — Reg. trop. et subtrop. utriusque orbis . .58. Lagmaria Ser. 2. Dioica; semina subglobosa; petiolus eglandulosus. — Afr. trop 59. Eureiandra Hook. f. ß. Antherae cohaerentes. 4 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. I. Monoica vel dioica; anlherarum loculi longitudinaliter triplicati; petiolus eglan- dulosus. — Afr. trop 60. Peponiwm Engl. II. Dioica; antherarum loculi transverse con- torti; petiolus apice saepissime biglandu- losus. — Afr. trop 6*. Adenopus Benth. 37. Edmondia Cogn. Edmondia*) Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1881) 420; Baill. Hist. pl. VIII. (1886) 443; Pax in Engl. u. Prantl, Pflzfam. IV. 5. (1889) 23. Flores dioici, omnes solitarii. Flores masculi: Receptaculum breviter campanulatum. Sepala 5, elongata, lanceolato-linearia, basi saccata. Corolla anguste campanulata, pro- funde 5-partita, segmentis anguste oblongis, acutis. Stamina 3, libera, ori receptaculi inserta, filamentis elongatis; antherae crassae, una unilocularis, ceterae biloculares, lo- culis linearibus longitudinaliter triplicatis, connectivo lato ultra loculos non producto. Pistillodium cupuliforme. Floris feminei perianthium ut in mare. Staminodia 3, elon- gata, linearia. Ovarium oblongum, tripläcentiferum ; Stylus columnaris, apice trifidus, stigmatibus dilatatis, reflexis; ovula numerosa, horizontalia. Fructus ovoideus, corti- cosus, indehiscens, polyspermus. Semina irregulariter oblonga, basi leviter attenuata acutaque, superne constricta, apice rotundata, complanata, laevia, immarginata. — Herba alte scandens, foliis late ovatis, 5-angulatis vel leviter trilobatis. Cirrhi 4 — 6-fidi. Flores magni, albi, longe pedunculati. Fructus magnus. Species unica, hucusque solum e Venezuela nota. E. spectabilis Cogn. 1. c. — Caulis satis gracilis, ramosus, angulato-sulcatus, pu- berulus. Foliorum petiolus robustiusculus, breviter tomentosus, 6 — 12 cm longus; la- mina membranacea, supra intense viridis et brevissime villosa demum scabra, subtus viridi-cinerea et breviter tomentosa demum scabriuscula, margine remote subulato-denti- culata, 12 — 18 cm longa, 10 — 16 cm lata, lobis lateralibus brevissimis, rotundatis vel subacutis, terminali triangulari, acuto vel breviter acuminato; sinus basilaris saepius an- guste rotundatus, 2 — 4 cm profundus. Cirrhi robustiusculi, elongati, breviter villosi. Pedunculus masculus robustus, puberulus, 20 — 25 cm longus. Receptaculum 4 — 6 mm longum latumque, basi rotundatum. Sepala viridi-cinerea, erecta, 5-nervia, brevissime denseque villosa praecipue extus, inaequalia, 34 — 42 mm longa, basi 7 — 8 mm lata, apice subulata. Corolla breviter villosa, 5 — 6 cm longa, segmentis 7-nerviis, 1 4 — 1 7 mm latis. Staminum filamenta glabra, 24 mm longa; antherae 12 — 14 mm longae, 7 mm latae. Pedunculus femineus 12 — 25 cm longus. Sepala 5 cm longa, basi 5 — 8 mm lata, apice acuta. Corollae segmenta 4 — 5 cm longa, 1 cm lata. Staminodia leviter villosa, subulata, 8 — 9 mm longa, basi 1 — 2 mm lata. Ovarium brevissime villosum, 4 — 5 cm longum, 12 — 15 mm crassum; Stylus glaber, basi apiceque leviter dilatatus, 24 mm longus, ad medium 1,5 mm crassus; stigmata apice acuta, 13 mm longa, 3 — 4 mm lata. Pedunculus fructiferüs 8 — 10 mm crassus. Fructus flavo-striatus, laevis, nitidus, 15 — 25 cm longus. Semina cinerea, 11 mm longa, 4,5 — 5,5 mm lata, 1 — 1,5 mm crassa. Venezuela: bei Tovar (Fendler n. 489, Moritz n. 1804). 38. Acanthosicyos Weiw. Acantkosicyos**) Welw. ex Hook. f. in Benth. et Hook. f. Gen. I. (1867) 824, et in Trans. Linn. Soc. XXVII. (1869) 30; Hook. f. in Oliv. Fl. trop. Afr. II. (1 871) 531; Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1881) 418; Baill. in Bull. Soc. Linn. Paris I. (1884) 422, Hist. pl. VIII. (1886) 442; Pax in Engl. u. Prantl, Pflzfam. IV. 5. (1889) 23, Fig. 15; Post et O. Kuntze, Lex. (1903) 3 (Acanthosicyus). *) In honorem cl. Edmond ßoissier, botanici helvetici celeberrimi. **) äxav&a = spina, ai/.vog = Cucumis; planta spinosa Cucumeri similis. Acanthosicyos. dioici. Flores masculi axillares, subfasciculati. Receptaculum obconico- cupulare. Sepala 5, brevia, inaequalia, valde coriacea, apice indurata. Petala 5, valde coriacea, late ovata, integra. Stamina 3 vel 5, libera, ori receptaculi inserta, filamentis crassis, brevissimis; antherae latae, una unilocularis, ceterae biloculares, vel omnes bi- Fig. \ . Acanthosicyos horrido, Welw. A Plantae in collibus arenosis. B Planta germinans. G Ramulus sterilis. D Ramulus floriferus. E Flos <3. F Fructus. 0 Semen, longitud. sec- tum. H Embryo. — Ex Engl, et Prantl, Pflzfam. IV. 5. 24, Fig. \ 5 reiterat. loculares, loculis linearibus, valde flexuosis, connectivum dilatatum apice non productum marginanübus. Pistillodium nullum. Flores feminei solitarii. Perianthium ut in mare. Staminodia 5, elongata. Ovarium ovoideum, placentis 3 vel 5; Stylus columnaris, stigmatibus 3 vel 5, lobis bicornibus; ovula numerosa', horizontalia, demum locellis placentae accretae inclusa. Fructus globosus, corticosus, indehiscens, polyspermus. Se- mina oblonga, tumida, immarginata, testa crustacea, suberosa, laevigata. — Frutex 6 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. erectus vel ascendens, rigidus, a basi ramosissimus ; cotyledonibus crasse foliaceis; foliis caeteris abortivis squamiformibus , spinis ad ramos ramulosque divaricatos geminatis. Cirrhi nulli. Flores lutescentes, tomentosi, in axillis foliorum squamiformium inter spinas nascentes. Fructus majusculus, edulis, verruculosus. Species unica, desertis Africae austro-occidentalis peculiaris. A. horrida Welw. in Benth. et Hook. f. 1. c. et Sert. angol. 1. c 31, t 4 4 et 4 4 A ; Hook. f. in Oliv. 1. cj Cogn. 1. c. 419; Gard. Chron. XXV. («886) 722, Fig. 4 58, 4 59; Marloth in Engler's Bot. Jahrb. IX. (4 887) 4 73, t. 3 [A. horrida var. namaquana Mar- loth, flor. 5-meris); Engler's Bot. Jahrb. XIX. (1895) 151; Hiern, Cat. Afr. pl. Welw. I. 2. (1898) 392; Pearson in Kew Bull. (1907) 343, t. 1 et in Bep. Brit. Assoc. (1907) 685; L. Schultze, Aus Namaland u. Kalahari (1907) 4 45 — 147 (habitus, rami, flores), 197 (fructus semimaturus), 688 (analysis chemica fructus et seminum), 697; Engl. Pflanzenwelt Afrikas I. (4 910) 523, 524, Fig. 449; K. Dinter in Fedde, Bepert. spec. nov. XV. (1917) 81, Bot. Beis. Deutsch-Sw.-Afrika (1921) 84, 86 (in Fedde, Bepert. Beiheft III). — »Planta adulta plerumque 0,5 — 4 cm, caule erecto vel ascendente, sed hinc inde etiam ad 1,5 m et altior evadit; dum nempe individua plura agmine den- siore crescenlia ventorum vehementia arena volatili obteguntur, nihilominus vegeta- tionem continuant, ramulis extimis suis Stratum sabulosum perforant, statimque rami- ficant et caespites plus minusve densos et extensos efformant, qui demum arenae ac- cumulatione saepius repetita monticulos arenosos sistunt, 1,5 — 2 m altitudinis et 5 — 4 0 m circumferentiae, undique ramulis spinosis matricis sepultae horridos.« Caulis ro- bustus, profunde sulcatus, pallide virescens, succo viscido resinoso scatens; rami sub- virgati, extimi pubescentes. Folia cauli adpressa, crustacea, ovata, apice Cornea, 2 mm longa, plerumque cito decidua, ad basin utrinque spina recta subulata sulcata apice Cornea 10 — 12 mm longa rigida et patente suffulla. Bami floriferi leviter tomentosi. Flores masculi subsessiles, extus cano-tomentosi. Sepala tomentosa, 4 — 5 mm longa, 2 vel 3 eorum ovata, cetera suborbicularia vel obcordata. Petala basi subcoalita, ob- tusiuscula, extus tomentella, intus furfuracea, 4 0 — 12 mm longa. Staminum filamenta carnosa, flabelliformia, ad basin internam pilis tenuibus hyalinis articulatis barbulata. Pedunculus femineus crassus, circiter 4 cm longus. Staminodia erecta, linearia, su- perne dilatata, basi longiuscule pilosa, 5 — 7 mm longa. Ovarium basi rotundatum, apice leviter attenuatum, 4 5 — 4 7 mm longum, aculeis oblongo-conicis obtusis puberulis 2 — 2,5 mm longis densissime vestitum; Stylus rectus, brevissime denseque puberulus, 9 — 4 0 mm longus, 2 mm crassus, stigmatibus 6 — 7 mm latis. Fructus pallide auran- tiacus, verrucis hemisphaericis apice aculeatis sparse armatus, usque 22 cm crassus. Semina pallide flavescentia, basi suboblique truncata, margine obtusa, 14 — 15 mm longa, 9 — 11 mm lata, 6 — 7 mm crassa. — Fig. 1. Südafrikanische Steppenprovinz. Verbreitet von Benguella bis Damara- und Namaland, nach L. Schultze (1. c. 4 48) noch in Klein-Namaland bei Oograbis; charakteristisch für die Sanddünen der Namib*): Walfisch-Bay (Anderson, Baines und Ghapman, Marloth n. 1479, Duparquet), Mündung des Swakop (Herb, austr. afr. n. 1462), zwischen Walfisch-Bay und Okahandja (Lüderitz), Kuisib-Bett oberhalb Sandfontein (Gürich n. 4 39), Bichthofen (Dinter n. 2806, Engler n. 6073), Daberas- drift (Bange n. 1569), Harris (Bange n. 184), Gr. Anichab (Bange n. 212), ohne genaueren Standort (Fleck n. 3a); Hereroland (Pechuel-Lösche, Bautanen n. 47a); Namaqualand (Wollaston nach Hiern). — Distrikt Mossamedes: Dünen der Küste zwischen Porto de Pinda und Banza de Caroca, häufig (Welwitsch n. 806). *) P. Range, Beitr. u. Ergänz. Landesk. deutsch. Namalandes (in Abb. Hamburg. Kolonial- institut. XXX. C. 3. [1914] 57) sagt: Unweit Daberasdrift wurde Ebenholz, Naras und Augea capensis zusammen beobachtet. Naras findet sich auch sonst an Stellen mit nahem Grund- wasser häufiger in der inneren Namib, so in einem etwa 40 km langen Streifen am Südrande der Dünen am Kuichab-Rivier nördlich Garub, ferner an der Nordseite des Tirasrandes, west- lich Pockenbank am Arasabende, östlich Pomona, südlich des Klinghardtgebirges, bei Harris nördlich Rotekuppe. — P. Range, Lüderitzland, in Mitt. Deutsch. Schutzgeb. Heftl. (1911) 13. Acanthosicyos. 7 Einheim. Namen: Nara, M-nara oder Naras, nach Welwitsch. — Die Frucht narab (nach L. Schultze). R. Marloth (1. c. 4 77) fand in den q* Blüten stets 5 Staubblätter (alle Antheren 2-fächerig oder eine davon 1 -fächerig), in den Q Blüten 5 Staminodien, 5 Plazenten, 5 Narben. Er hat neben vorwiegend diözischen auch einige durch gedrungeneren Wuchs von den normalen Büschen verschiedene Büsche mit unvollkommenen herma- phroditen Blüten beobachtet; diese Blüten waren doppelt so groß wie die eingeschlecht- lichen und enthielten einen vollkommenen Fruchtknoten mit 5 freien Griffeln und 5 keulen- förmige Staubgefäße. Zusatz (von H. Harms). Nach K. D int er (Deutsch-Südwest-Afrika [1909] 5; Die vegeta- bilische Veldkost Deutsch-Südwest- Afrikas [1912] 18) ist das Hauptverbreitungszentrum der Naraspflanze (Naras oder Narras der Hottentotten; Omungaraha der Herero), die für die Toppnaer-Hottentotten und Buschleute ein unentbehrliches Nahrungsmittel bildet, bei Sand- fontein im Kuisib, 6 km östlich der Walfisch-Bay, von wo sie sich vermutlich durch Buschleute nach Haris in den Koviesbergen, nach dem unteren Swakop bis nach ! hai ! gamchab und nach der Pforte, km 82 der alten Bahn verbreitet hat. Sie bildet dornige Dickichte von 1 0 und mehr Metern Durchmesser und Manneshöhe (1—1,5 m hoch). In der Dünenregion verursacht sie Dünenbildung. Sie keimt nur auf feuchtem Grunde; setzt sie dann den sandgeladenen Winden einen genügenden Widerstand entgegen, so fällt der Sand an der Pflanze herunter und bildet ein Hügelchen, das jeder neue Wind vergrößert und die Pflanze zwingt, mit der durch sie selbst veranlaßten Düne im Wachstum Schritt zu halten. Auf diese Weise werden in Sandfontein durch Naras und Tamarisken bis 12 m hohe Dünen aufgeschüttet. Vgl. Abbildung der Nara- düne bei L. Schultze, a.a.O. Taf. IX. Ohne Grundwasser können die Wurzeln nicht exi- stieren. Selten findet man Samenpflänzchen. Nur die Keimpflänzchen tragen ein gut ent- wickeltes Blattpaar, nämlich die beiden gegenständigen, fleischigen, verkehrt-eiförmigen, stumpfen Keimblätter; das erste darauf folgende Blatt ist etwa 8 — 10 mm lang, schmal länglich oder lineal, spitz, konkav, gekielt; dann folgen 2 — 5 ähnliche längliche, jedoch viel kleinere, oft ganz winzige Blättchen, an deren Grunde ein Dornenpaar in der Stellung von Nebenblättern steht (vgl. J. Lubbock, Seedlings I. [1892] 600, fig. 383; E. Neitsch, Die morphol. Natur der Ranken der Cucurbit. [1923] 20, Fig. 2). Ausgewachsene Pflanzen sind blattlos und tragen grüne, spitze zollange Dornenpaare (über ihre Stellung vgl. L. Schultze, a. a. O. 146). Während R. Mar- loth die Dornen für umgewandelte Nebenzweige hielt, die in den Achseln der kleinen zu Schup- pen verkümmerten Blätter stehen sollen, K. Dinter sie für modifizierte Nebenblätter ansah, sind es nach Neitsch, dessen Deutung ich zustimme, die beiden Vorblätter des Achselsprosses, die sich hier wie bei Kedrostis spinosa zu Dornen verwandelt haben (a. a. O. 35, 48, Fig. 3). Die Wurzel erreicht bei Armesdicke oft eine Länge von 15 m; die oberirdischen Teile werden kaum 2 cm dick. Triebe bis 12m lang. Ältere Zweige mit grauer, tiefrissiger, im Innern hellgelblicher zerreiblicher Borke bedeckt. Jüngere Zweige längsgestreift, fahl hellgrün. Blüten unscheinbar, gelblich. Die Hauptblütezeit beginnt im Oktober, die Fruchtreife um Weibnachten und geht bis Ende März. Die hellgrünen, mit Buckeldornen besetzten Früchte sind größer als Orangen und können ein Gewicht von 1 — 1,5 kg erreichen. Das Innere ist ein rötlich-cremefarbiges, von vielen dicken Samen erfülltes Fleisch von säuerlich-süßem Geschmack und eigenartigem, angenehmem Aroma; das Fleisch der unreifen Früchte ist gallenbitter. Das reife Fruchtfleisch wird von Tieren (Schakalen, Affen) gern gefressen, die zur Verbreitung der Pflanze beitragen. Das frische Fleisch verursacht anfangs bei denen, die den Genuß nicht gewohnt sind, Brennen und Stechen auf den Lippen und in der Mundhöhle sowie auch ein vorübergehendes Anschwellen der damit in Berührung kommenden Teile. Die Eingeborenen ernten den größten Teil der in der weiteren Umgebung der Walfisch-Bay belegenen Felder ab und genießen das zur täglichen Nahrung nötige Fruchtfleisch in rohem Zustande. Außerdem gewinnen sie daraus ein Mus durch Einkochen in Petroleumkanistern; dieses wird in noch flüssigem Zustande durch ein roh geflochtenes Körb- chen zum Zurückhalten der Kerne auf den Dünensand gegossen, wo es zu großen Fladen ein- trocknet, die noch durch Umlegen gedörrt werden. Die trockenen Fladen (Nara-Kuchen, Nara-Quirl, L. Schultze, I.e. 199) bilden Winterproviant; ihr Geschmack erinnert an ge- röstete Wallnüsse. Sie werden entweder ohne weitere Zubereitung gegessen oder zerkleinert und mit Wasser zu einer äußerst nahrhaften dicken Suppe, »Papp« genannt, verkocht. Außer- dem bereitet man durch Auspressen aus dem Fleisch der Früchte und Einkochendes Saftes einen sehr süßen Sirup, der zur Darstellung von Zuckerbier dient. Die Kerne der gekochten Früchte werden getrocknet und nach Kapstadt an Händler verkauft, wo sie als »butter-pits« vielfach von der farbigen Bevölkerung gekauft und wie unsere Nüsse verzehrt werden, auch für 8 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. Bäckerei und Konditorei Verwendung finden. 4 877 wurden jährlich etwa 200 Zentner dorthin verschifft. Aus den Kernen der roh verzehrten Früchte schlagen die Eingeborenen Öl, wozu sie entschält, zwischen Steinen zerquetscht und ausgedrückt werden. Das Öl wird zum Ein- reiben des Gesichts und zu Speisezwecken gebraucht. Die chemische Analyse des Naras-Muses ergab z.B. 9,65 o/0 Rohprotein und 44,940 — 60 miles from coast«, Kilimanjaro Exped. (H. H. Johnston). Zusatz (von H.Harms). A. Zimmermann, Die Cucurbit. II. (4922) 53 (Antheren), 64, Fig. 45 III (Zotte vom Basallappen eines Fdaments); Usambara. 14. M. rostrata A. Zimmermann, Cucurbit. II. (1922) 183. — Caulis scandens, basi usque 25 mm crassus, florifer 5-angularis leviter costatus, 1,5 mm crassus, sparsim pubescens. Folia ternati-pinnata, foliolis in folio secundario intermedio unijugis op- positis, in lateralibus unijugis alteruis; petiolus 5 — 10 mm longus; petiolus secundarius intermedius *20 — 40, laterales 5 — 15 mm longi; petioluli laterales I — 5 mm longi, ut petioli pubescentes; foliola ovata, obtusa, apiculata, basi rotundata vel truncata, termi- nalia 23 X 15, lateralia 8X4 mm, omnia grosse dentata, supra opaca, smaragdina, infra paullo pallidiora, margine et supra prope basin pubescentia, ceterum glabra, infra cystolithis, margine prope basin utrinque I vel 2 nectariis parvis praedita. Cirrhi ple- rumque simplices, rarius bifidi, parte inferiore pubescentes, superne glabri, juventute recti. Flores dioici. Flores masculi solitarii vel bini; pedunculus 20 — 50 mm longus, pubescens; bractea rudimentaria, 1,5 mm longa vel usque 4 5 mm longa, obtusa, sub- membranacea, pallide virens, ciliata, margine prope basin nectariis praedita; pedicelli 12 — 25 mm longi, pubescentes. Sepala ovata, obtusa, margine sericea, nigrescentia, 5X5 mm. Petala aurantiaca, basi atrovirentia, obtusi-rotundata, utrinque sericea, 19 X 9 — 13 mm. Filamenta 3, 2 mm longa, nigra, basi dilatata; antherae 2 bilocu- lares, 1 unilocularis, loculi sigmoidci; granula pbllinis 80 micr. diam., in sicco trisulcata. Momordica. 21 Nectarium late cordatum. Flores feminei solitarii; pedunculus 2 — 3 mm longus; bractea 1 mm longa, acuta; pedicellus 15 mm longus, pubescens. Sepala triangularia, acuta, 3 X 2 mm, ciliata. Petala maris. Stilus cylindricus, 4 mm longus; stigma 1,5 mm altum; ovarium lageniforme, 13X4 mm, tomentosum. Fructus basi fere globosus, rostratus, 5X3 cm, subcostatus, cinnabarinus, tomentosus, pulpa albida. Semina che. 1 1 , ap- planata, apice rotundata, basi truncata, tuberculata, 12X8X3 mm. Ostafrikanische Steppenprovinz: Steppe bei Buiko (A. Zimmermann, Dez. 1919). — Nach A. Z. (Cucurb. II. [1 922] 63) haben die tf u. Q Blüten im wesentlichen denselben Bau wie die von M. trifoliolata. Die Früchte (a. a. 0. 84, Fig. 6 4 IV) sind geschnäbelt und bei der Beife mennigrot. — H. Harms. 15. M. disseeta Baker in Kew Bull. (1895) 215. — Perennis, dioica, e basi ramosissima. Bami gracillimi, patuli, glabri. Folia eglandulosa, biternata, multifoliolata, ambitu deltoidea; petiolus gracilis, glaber, 3 — 6 mm longus; petioluli 3, patuli, 3 — 10 mm longi; foliola membranacea, anguste lanceolata vel oblongo-linearia, apice saepius obtusiuscula et minute apiculata, basi angustata interdum breviter connata, margine integerrima vel leviter undulata, utrinque glabra, laevia, laete viridia, 2 — 4 cm longa, 3 — 10 mm lata. Cirrhi filiformes, breviusculi, glabri, simplices. Flores masculi soli- tarii; pedunculus gracilis, glaber, paulo sub apice bracteatus, 3 — 4 cm longus; bractea sessilis, tenuiter membranacea, coneava, late suborbicularis, acuta, glabra, margine bre- vissime ciliata, pallide viridis, 13 — 15 mm longa, 15 — 20 mm lata. Beceptaculum subrotatum, glabrum, 6 — 7 mm latum. Sepala deltoidea, acuta, subtiliter puberula, 4 — 5 mm longa, basi 3 — 4 mm lata. Corolla lutea, basi atropurpurea , utrinque leviter pilosula, 2,5 — 3 cm lata, segmentis obovatis, apice obtusis. Flores feminei et fructus ignoti. Somaliland: Mt. Golis, Djedainio (Miss Edith Gole, Mrs. Lort Phillips); Abdallah (Keller n. 108). 16. M. enneaphylla Cogn. in Bull. Acad. Belg. 3. ser. XVI. (1888) 238. — Dioica. Bami graciles, glabri. Folia eglandulosa, biternata, 9-foliolata; petiolus gracilis, glaber, 1 — 2 cm longus; petioluli 3, divaricati, trifoliolati, 1 — 2 cm longi; petioluli seeundarii patuli, intermedius 8 — 10 mm laterales 2 mm longi; foliola membranacea, oblongo- lanceolata, longiuscule acuteque acuminata, basi subrotundata, margine leviter undulata et remote spinuloso-denticulata, glabra, intense viridia, 3 — 5 cm longa, 12 — 18 mm lata, lateralia satis asymmetrica et paulo minora. Cirrhi filiformes, glabri, bifidi. Flores masculi solitarii; pedunculus inferne gracilis superne filiformis, glaber, ad medium bracteatus, 1 — 1,5 cm longus; bractea sessilis, rigidiuscula, coneava, reniformi-suborbi- cularis, margine integra, intus glabra, extus leviter furfuracea, in sicco fusca, 1 — 1,5 cm lata. Beceptaculum late cyathiforme vel subrotatum, glabrum, reguläre, fere 1 cm latum. Sepala ovato-triangularia, margine pellucida et tenuissime ciliata, apice acuta vel acutius- cula, 4 — 5 mm longa, basi 3 — 4 mm lata. Petala ut videtur flava, ovato-oblonga, obtusa, extus tenuiter furfuracea, 1,5 cm longa, 7 — 10 mm lata. Staminum filamenta crassiuscula, glaberrima, 3 mm longa; antherae 3 mm longae, biloculares, connectivo lato superne papilloso apice .bifido. Flores feminei et fructus ignoti. Gabun: am Fluß Ogowe (Thollon n. 448 — Herb. Mus. Paris). 17. M. diplotrimera Harms in Engler's Bot. Jahrb. LVIII. (1923) 238. — Caules tenues, glabri. Folia biternata, foliolis novem; petiolus glaber, 1 — 3 cm longus, petio- luli 3, divaricati, trifoliolati, 1 — 3,5 cm longi, intermedio longiore, petioluli seeundarii patuli, intermedio lateralibus brevissimis 1 — 3 mm longis multo longiore 1 — 1,5 cm longo, foliola intermedia late lanceolata vel ovato-lanceolata vel oblonga vel anguste ovato-oblonga, basi obtusa vel rotundata, apice saepe sensim longiuscule acuminata, margine remote denticulata (denticulis brevissimis vel longiusculis acutis vel acuminulatis, subspinulosis), lateralia ± obliqua, ovata vel oblonga, basi rotundata vel subtruncata vel emarginulata apice acuminulata, omnia subchartacea, glabra vel subglabra, supra albido-punetulata, 3 — 7 cm longa, 1,5 — 3 cm lata. Cirrhi graciles, glabri, bifidi. Pedun- culi solitarii, glabri, 1 — 1,5 cm longi, saepe leviter flexuosi; bractea coneava majuscula, 22 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. coriacea, subglabra (extus sparse brevissime puberula), subreniformis, margine leviter undulala vel subintegra, ad 13 — 15 mm longa, ultra 20 mm lata (statu expanso); flores inclusi, saepe 2 evoluti vel unicus, praeterea 3 — 4 alabastra minuta, pedicellis brevibus, glabris, 5 mm vel ultra longis. Receptaculum late cupulatum, glabrum vel subglabrum, 5 — 6 mm longum; squamulae 2 intus reflexae latissimae ad basin petalorum duorum. Sepala 5 triangulari- ovata, acuta, margine leviter fimbriolato, 5 — 6 mm longa. Petala albido-luteola, ovato-oblonga vel ovato-lanceolata, acuta vel obtusiuscula, puberula, 4,5 cm longa. Stamina 3, in fundo receptaculi inserta, filamentis glabris, discretis, basi di- latatis; antherae subrectae, angustae, connectivo in stamine uniloculari integro, in bi- locularibus bifido, apice paullulo vel vix producto, appendicula oblongo-clavata e basi antherae erecta eique subaequilonga, in stamine uniloculari solitaria uno latere tantum evoluta, in stamine biloculari altero geminis, in altero plerumque solitaria unilaterali, 2 — 3 mm longis. — Fig. iL — 0. Kamerun: Bipinde (Zenker n. 4874 — Febr. 1913). Nota. Species certe M. enneaphyllae Cogn. proxima forsan serius cum ea conjungenda; ab ea differre videtur floribus haud solitariis, sed saepius geminis vel forsan pluribus bractea inclusis. M. Peteri Zimmermann a nostra specie differt pedunculis pedicellisque longioribus, bracteis majoribus. 18. M. Peteri A. Zimmermann, Cucurbitae. II. (1922) 182. — Radix non tuberosa. Caulis perennis, scandens, usque 1 5 m longus, glaber, levissime striatus, internodiis 1 1 cm longis. Folia biternata; petiolus 15 X 3,5 mm supra leviter sulcatus, fere teres, glaber, apice utrinque neetario patelliformi instruetus; petiolus seeundarius intermedius 45, laterales 26 mm longi; petioluli intermedii 25, laterales 8 mm longi; foliola intermedia lateralibus majora, ovata, usque 90X58 mm, lateralia subobliqua 72 X 40 mm; foliola omnia breviter acuminata, acuta, basi truncata vel leviter cordata, margine leviter repanda, utrinque glabra, supra obscure viridia, infra pallide virentia, utrinque cystolithis, infra prope basin saepius 2 — 3 neetariis orbicularibus praedita; nervi basilares 3 robusti, 2 debiles. Cirrhi bifidi, glabri, juventute leviter curvati; axis eorum basilaris 25, rami 105 et 50 mm longi. Probractea 0. Flores dioiei. Inflorescentia mascula subumbel- lata; pedunculus usque 35 mm longus, glaber; bractea apice peduneuli reniformis, 35 X 40 mm, viridis, foliacea, utrinque glabra, supra circ. 20 neetariis brevi-stipitatis patelliformibus usque 2,5 mm diam. instrueta; pedicelli 14 mm longi, glabri, ebracteati. Receptaculum late turbinatum, 8X8 mm, extus glabrum, albidum. Sepala ovata, 6,5 — 7 X 5 mm, utrinque glabra, ciliata, albida, nervis virescentibus. Petala ovata vel fere linearia, obtusa, apice subacuminata, 14 — 15X8 — 9,5 mm, Candida, supra prope basin nigri- et lutei-maculata. Filamenta 3, libera, apice conniventia; antherae duae 2-loculares, una 1-locularis; loculi prope medium geniculo declinato instrueti; connectivum bifissum; granula pollinis 70 micr. diam., in sicco trisulcata. Nectarium obtusi-cordatum. Flores feminei solitarii; pedunculus 15 — 20 mm longus, saepe longi- tudinaliter costatus; bractea maris; pedicellus subbrevis. Calyx et corolla majores quam maris: sepala 8X6, petala 22 — 2 4 X 14 — 15 mm. Staminodia 5, subeurvata, glabra, 1,5 mm longa. Stilus cylindricus, glaber, 3 mm longus; stigma ovatum, 4X3 mm; ovarium lageniforme, apice paulo ampliatum, 22X6 mm-, longitudinaliter verrueosum. Fructus ovoideus, apice acuminatus, basi rotundatus, 72 — 110X46 — 70 mm, auran- tiacus, pallidi-verrucosus, corticatus, non rumpens, pulpa albida. Semina applanata, margine erosa, tuberculata, 20 — 24 X 13 — 17 X 3,5 mm, brunnea. Ostafrika: Usambara, im Urwald bei Longuza (A. Zimmermann). Die neue Art ist anscheinend mit M. diplotrimera Harms verwandt. Bei dieser Art sind aber die Trauben- und Blütenstiele erheblich kürzer. Ferner ist die Braktee kleiner und trägt anscheinend keine Nektarien. Sehr abweichend scheinen auch die Antheren gebaut zu sein. — Keimpflanze mit einfachen gegenständigen herzförmigen Primärblättern (a. a. 0. 14, Fig. 11 I). Die männlichen Blüten sind von einer sehr großen Braktee umgeben; der Stiel der ersten Blüte fällt ungefähr in die Fortsetzung der primären Achse, während die anderen Blüten in 2 Reihen auf dem Mittelnerv der großen Braktee zu stehen scheinen (a. a. O. 37, Fig. 26 I — in). Brakteen sind am Grunde der Blütenstiele nicht vorhanden; die sekundäre Achse des Blüten- Momordica. 23 Standes ist offenbar mit der Braktee verwachsen, und die 2 Reihen von Blüten kommen dadurch zustande, daß diese Achse wie bei M. anigosantha zickzackartig gebogen ist. Der weibliche Blütenstand besteht nur aus einer einzigen, von einer sehr großen (selten rudimentären) Braktee umgebenen Blüte. — Kelchblätter bei männlichen und weiblichen Blüten ziemlich gleich. Blumen- blätter der männlichen Blüten wenig voneinander verschieden; Kronblätter 1 u. i am Grunde mit einem oder mehreren kleinen, Kronblätter 4 und 5 mit einem großen schwarzen Fleck; Kronblatt 3 in dieser Hinsicht in der anodischen Hälfte mit den inneren, m der kathodischen mit den äußeren Kronblättern übereinstimmend (a. a. 0. 80). — Antheren nicht miteinander ver- wachsen ; Pollenfächer aus * Teilen bestehend, von denen die an den beiden Enden befindlichen ungefähr in die gleiche Richtung fallen, während die beiden mittleren eine U-förmige Knickung bilden (a. a. 0. 52 u. 54, Fig. 39 XI, XII). Die nicht aufspringende Frucht hat eine harte Schale, ist im Reifezustand mennigrot mit 8 Längsstreifen von heller gefärbten Buckeln und dazwischen zahlreichen kleineren Erhebungen (a. a. 0. 84, Fig. 64 I). — H. Harms. 19. M. Suringarii Cogn. in DG. Mon. Phan. III. (1881) 434; Merrill, Bibl. Enum. Born. PI. (1921) 584. — Caulis robustus, elongatus, angulatus, laevis, glaber vel leviter puberulus praecipue ad nodos. Folia trifoliolata ; petiolus robustus, sparse pilosus vel subglaber, superne glandulas 1 — 2 longe pedicellatas gerens, 4 — 6 cm longus; petioluli 2 — 5 mm longi; foliola membranacea, oblongo-lanceolata, breviter acuminata, margine integerrima vel leviter undulato-denticulata, glabra, utrinque tenuissime punctata, supra intense viridia, subtus glauco-viridia, iptermedium basi longe attenuatum, 12 — 14 cm longum, 5 — 6 cm latum, lateralia paulo minora, valde asymmetrica, externe auriculata, basi 1-glandulosa; nervi robusti, subtus valde prominentes; glandulae ad apicem petioluli scutellatae. Cirrhi robusti, glabri, simplices. Flores masculi solitarii; pedunculus ro- bustissimus, glaber, apice bracteatus, 4 — 7 cm longus; bractea sessilis, late renifortuis, basi emarginata, cucullata, margine tenuiter glanduloso-denticulata, utrinque scabriuscula, 3 cm longa, 5 — 6 cm lata. Flores perfecti et fructus ignoti. Südwestmalayische Provinz: Sumatra und Borneo (Sammler unbekannt — Herb. Leiden). 20. M. Welwitschii Hook. f. in Oliv. Fl. trop. Afr. II. (1871) 538; Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1881) 435. — Monoica. Caulis gracillimus, glaber, laevis. Foliorum petiolus gracilis, glaber, 1,5 — 2 cm longus; lamina membranacea, ambitu reniformi- suborbicularis, basi leviter emarginata, subglabra, usque ad medium 5 — 9-lobata, 4 — 5 cm longa lataque, lobis oblongis, acutis, tenuiter lobulatis vel dentatis; sinus inter lobos angusti, acuti. Cirrhi filiformes, subglabri, inaequaliter bifidi vel rarissime simplices. Flores masculi solitarii; pedunculus subfiliformis, glaber vel apice puberulus, ad medium minutissime bracteatus vel ebracteatus, 5 — 7 cm longus. Receptaculum subrotatum, 7 — 8 mm latum. Sepala nigrescentia, ovato-orbicularia, 5 — 6 mm longa, 4 — 5 mm lata. Corolla flava, 4 cm lata, segmentis late ovatis, obtusis vel subacutis. Antherae ovatae, loculis flexuosis, connectivo lato. Flores feminei ignoti. Fructus ovoideus, laevis vel leviter verruculosus, 4 — 6 cm longus. Angola: Distr. Mossamedes (Pearson n. 2066); am Fluß Bero (Welwitsch n. 787 — Herb. Brit. Mus.); Hiern, Catal. Afr. PI. Welwitsch. II. (1898) 393. 21. M. Thollonü Cogn. in Bull. Acad. Belg. 3. ser. XVI. (1888) 239. — Monoica. Rami gracillimi, glabri, laeves. Foliorum petiolus subfiliformis, glaber, 3 — 4 cm longus; lamina tenuiter membranacea, ambitu ovato-suborbicularis, basi profundiuscule emargi- nata, subglabra, laete viridis fere usque ad basin 5-lobata, 5 — 8 cm longa et fere totidem lata, lobis obovato-oblongis, acutis apiculatisque, profundiuscule lobulatis; sinus inter lobos angusti, acuti. Cirrhi filiformes, glabri, simplices. Flores masculi solitarii; pedunculus capillaris, glaber, ebracteatus vel rarius prope basin minutissime bracteatus, 3 — 5 cm longus. Receptaculum late campanulatum, tenuissime furfuraceo-puberulum, 4 mm latum. Sepala pallida, tenuiter membranacea, anguste ovata, acuta, 3,5 — 4 mm longa, 2,5 — 3 mm lata. Petala ut videtur flava, oblonga, apice rotundata, vix fur- furacea, 11 — 12 mm longa, 5 — 6 mm lata. Staminum filamenta vix 1 mm longa; antherae ovatae, 2 mm longae, loculis flexuosis, connectivo latiusculo. Pedunculus fructiferus filiformis, 8 cm longus. Fructus flavescens, ovoideus, leviter verruculosus, 24 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. 2 — 3-spermus, apice longiuscule acuteque rostratus, 2 cm longus, 12 — 13 mm crassus. Semina utrinque obscure tridentata, utraque facie leviter exsculpta, 9 mm longa, 5 — 6 mm lata, 3 — 3,5 mm crassa. Gabun: am Fluß Ogowe (Thollon n. 450. — Herb. Mus. Paris). 22. M. charantia L. Spec. ed. 1. (1753) 1009, ed. 2. (1763) 1433; Lour. Fl. cochinch. (1790) *589; Lam. Encycl. IV. (1797) 239, t. 794, f. 2; Willd. Spec. IV. (1805) 602; Bot. Mag. t. 2455; Ser. in DG. Prodr. III. (1828) 311; Roxb. Fl. ind. III. (1832) 707; Wight et Arn. Prodr. I. (1834) 348; Schrad. in Linnaea XII. (1838) 420; Torr, et Gray, Fl. N. Amer. 1. (1838) 543; Wight, Ic. pl. Ind. or. II. (1840—43) t. 504; Miq. in Linnaea XVIII. (1843) 367, Fl. Ind. bat. I. 1.(1855) 663; Roem. Fam. II. (1846) 56; Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. XII. (1859) 131; Rev. Hort. (1859) 629, f. 134 et 135A; Planen, in Fl. des Serres X. (1854 — 1855) t. 1047; Griseb. Fl. Brit. W. Ind. Isl. (1860) 287; Hook. f. in Oliv. Fl. trop. Afr. II. (1871) 537; The Garden XII. 161 c. ic; Cogn. in Fl. Bras. VI. 4. (1878) 14, in DC. Mon. Phan. III. (1881) 436; Clarke in Hook. f. Fl. Brit. Ind. II. (1879) 616; Baill. Hist. pl. VIII. (1886) 407, t. 287, 288; Vasey et Rose in Contr. Un. St. nat. Herb. VIII. (1903) 193, t. 46; Fr. Thonner, Blütenpflz. Afrikas (1908) t. 148; Th. et H. Durand, Syll. Fl. Congol. (1909) 228; Gard. Chr. ser. 3. LH. (1912) 473 c. t. col. — Momordica indica L. in Stickm. Herb. amb. (1754) 24, Amoen. acad. IV. (1759) 132. — Momordica cJiarantia ß. Pandipavel Crantz, Instit. I. (1766) 170. — M. elegans Salisb. Prodr. (1796) 158. — M. Balsamina Descourtilz, Fl. Antill. III. (1827) 62, t. 164 (non L.). — Cucumis africanus Lindl. in Bot. Reg. XII. (1 826) t. 980 (non L.). — Momordica operculata Vell. Fl. Flum. X. (1 827) t. 92 (non L.) — M. anthelminthica Schumach. et Thonn. Beskr. Guin. PI. (1827) 423; Roem. 1. c. 57. — M. cylindrica Blanco, Fl. Filip. ed. 1. (1837) 769, ed. 2. (1845) 530, ed. 3. IH. (1879) 172, t. 357, non L.; Merrill, Spec. Blancoan. (1918) 370. — M. balsamina Blanco, 1. c. 768, 529, 172; ex Merrill. — Cucumis mtermedius Roem. 1. c. (1846) 80. — Mo- mordica Jagorana C. Koch in Wochenschr. (l 858) G. n. 1 2, p. 45; Belg. Hort. XI. (1861) 92. — M. chinensis Hort, ex Bull. Soc. Tose. Ort. XVIII. (1 893) 1 4, f. 3 ; Kew Bull, (l 894) app. II. 28. — M. sinensis Hort, ex Bull. Soc. Tose. Ortic. 1. c. — Sicyos Fauriei Leveille in Fedde, Rep. spec. nov. X. (1911) 150; J.F.Rock, I.e. XIII. (1914) 358 (Oahu, Faurie n. 877, Oct. 1909). — Pandi-Pavel Rheede, Hort. Malab. VIII. (1688) 17, t. 9. — Balsamina cueumerina indica etc. Commelyn Hort. Amstel. I. (1697) 103, t. 54. — Cucumis puniceus indicus, major et minor, Herrn. Parad. (1698) 204 et app. 663. — Cucumis puniceus Morison, Hist. II. (1699) 33. — Momordica xeylanica pampinia fronde Tourn. Inst. (1700) 103, t. 30. — Momordica pomis angulatis etc. L. Hort. Cliff. (1737) 457, Fl. Zeyl. (1747) 351; Mill. Dict. n. 2, Icon. (1760) t. 171. — Amara indica seu Papari Rumph. *) Herb. Amb. V. (1746) 410, t. 151; A. sinica Rumph. 1. c. 411 ; A. sylvestris Rumph. 1. c. 413, t. 152, f. l(?). — Monoica. Caulis ramosissimus, puberulus vel tomentosus praeeipue ad apicem, 1 — 2 m longus. Foliorum petiolus subglaber vel villosus; lamina ambitu reniformi-suborbicularis, utrinque sub- glabra vel pubescens, intense viridis, 5 — 12 cm longa lataque, usque ad medium vel fere ad basin pedato-5 — 7-lobata, lobis ovato-oblongis, basi constrictis, dentatis vel lobulatis, externis brevioribus. Cirrhi graciles, pubescentes, simplices. Flores masculi solitarii; pedunculus gracillimus, glaber vel leviter villosus, ad medium vel fere ad basin bracteatus, 5 — 15 cm longus; bractea reniformis vel orbiculari-cordata, mucronata, integerrima, leviter pubescens, 5 — 15 mm lata. Sepala ovato-lanceolata, acuta, 4 — 6 mm longa, 2 — 3 mm lata. Corolla leviter irregularis, flava, segmentis obtusis vel emargi- natis, 1,5 — 2 cm longis, 8 — 12 mm latis. Pedunculus femineus 5 — 10 cm longus, plerumque basi bracteatus. Ovarium fusiforme, rostratum, muricatum. Fructus auran- tiacus, oblongus, tuberculis acutis vel obtusis instruetus, 8 — 30 cm longus, maturus ad *) Ex Merrill (Interpret. R. H. [1917] 495) Amara indica certe ad M. charantia pertinet; A. sinica forsan forma eulta fructibus elongatis; A. sylvestris dubia remanet. — H. Harms. Momordica. 25 apicem trivalvis. Semina compressa, basi apiceque subtridentata, utrinque exsculpta, 13 — 16 mm longa, 7 — 9 mm lata. — Fig. 3A — G. Weit verbreitet in allen tropischen und subtropischen Gebieten (besonders var. abbreviata); in Amerika wahrscheinlich eingeführt. Afrikanisches Wald- und Steppengebiet. Westafrikanische Wald- provinz: Gabun (Büttner n. 21). Angola, Distr. Loanda (S. Marques n. 11). Ostafrikanische Steppenprovinz: Mossambikküsten-Zone (Dr. Peters). — Arabien: Heathalim (Ellenbeck; gemim; K. Krause in Engler's Bot. Jahrb. XXXV. [1905] 737; E. Blatter in Bec. Bot. Surv. Ind. VIII. 2. [4921] 20i ). Madagassisches Gebiet. Comoren (Boivin n. 3302, Hildebrandt n. 1605). Vorderindisches Gebiet: häufig (Bottier, Wallich n. 6746, Thomson n. 359, Bitchie n. 310, Edgeworth n. 66, Belanger n. 308, Hügel n. 1618, Hoyle, Hooker f., Griffith n. 2547, 2551 part., 2552, Wight n. 1125, Stewart n. 1236, 1240, Commerson n. 61, etc.). Monsungebiet. Java (Labillardiere); Borneo (Merrill, Bibl. Enum. Born. PI. [1921] 583; Clemens n. 9669). — Zentromalayische Provinz: Celebes (Biedel); Ambon (Dolleschal n. 124). — Neu-Guinea, Kaiser Wilhelms Land (Bechinger n. 3787 in Denkschr. Akad. Wien LXXXIX [1913] 172). — Ostaustralien, Nordost- Queensland (L. Di eis n. 8427). — In Indochina verbreitet (Tonkin, Annam, Cambodscha, Cochinchina; nach F. Gagnepain in Lecomte, Fl. Indochine II. 8. (1921) 1071; einh. Namen: Muop dong; Muop dang hoan; Cay muop mu; Qua muop dang). — Tongking, Tu-Phap (Balansa n. 3999); in Cochinchina muop dang (Cayla in Bull. Mus. hist. nat. Paris [1907] 175). — Süd-China (Kais. Herb. Wien). — Provinz der Philippinen: Luzon (Jagor n. 758), bei Manila (Stewart, Chamisso n. 216, Barth e); im kultivierten und wilden Zustande auf den Philippinen verbreitet (Merrill. Fl. Manila [1912] 461; Amargoso, Ampalaya, Parria). Nach Merrill verbreitet in der bebauten Begion (Spec. Blancoan. n. 481, Luzon, Batangas Prov., Balayan). — Melanesische Provinz: Samoa (Beinecke), Insel Upolu (Bechinger n. 1221). — Polynesische Provinz: Marianen (Chamisso n. 215). Mittelamerikanisches Xerophyten-Gebiet: Texas (Matthes n. 366). Gebiet des tropischen Amerika. Provinz des tropischen Zentral- Amerika: Mexiko (Pavon, Galeotti n. 1897, Bourgeau n. 1615, Ed. Palmer n. 1016, Seier n. 1106, 3827, 4898); Yucatan (G. F. Gaumer n. 1124); Guatemala (Friedrichsthal n. 138, H. v. Türckheim ex J. Donnell Smith n. 7628); Salvador (W. C. Shannon ex .1. Donnell Smith n. 6040). — Westindische Provinz: Florida (Bügel n. 265a); Bahama-Inseln (A. H. Curtiss n. 3 4); Cuba (Herb. Estat. centr. agron. n. 506, 539); Jamaica (Murray n. 1551); S. Domingo (Poiteau); Portorico (Heller n. 153, Krug n. 465, Sintenis n. 919, Stahl n. 592; vgl. Urban, Symb. antill. IV. [1911] 612, Cundeamor). — Kleine Antillen: St. Thomas (Eggers n. 170, Sintenis n. 21), St. Jan (Eggers), St. Croix (Dr. West, J. J. Bicksecker n. 46), Antigua (Wullschlägel n. 229), Guadeloupe (Duss n. 4049), Martinique (Sieber, Belanger n. 709, Poiteau, Plee). — Subäquatoriale andine Provinz: Nicaragua (Levy n. 393); Columbien (Triana); Peru (Bonpland, Jameson n. 543, Sinclair); Bolivia (Mandon, M. Bang n. 1360). — Cisäquatoriale Savannen- provinz: Niederländisch Guayana (Splitgerber n. 1137, Focke n. 615, Hostmann n. 813 und 813a), Pulle, En. pl. Surinam (1906) 452; Trinidad (C rüger n. 5). — Südbrasilianische Provinz: Bat-Insel, Fernando-Noronha (Bidley); Matto Grosso (S. Moore n. 904a); Paraguay (Balansa n. 1111, Bengger, K. Fiebrig n. 1462). Var. ß. abbreviata Ser. in DC. Prodr. III. (1828) 311; Cogn. in DC. Mon. Phan. HI. (1881) 437. — Momordica charantia ß. pavel Crantz, Instit. I. (4766) 170. — M. xeylanica Mill. Dict. 8. ed. (1768) n. 3*). — M. senegalensis Lam. Encycl. IV. *) Cf. J. N. Rose in Contrib. U. S. Nat. Herb. V. (4 897) 122. Species vel varietas »ec. cl. Rose a M. charantia forma fructus multo minoris, foliis et bracteis minoribus, seminibus parvis plane diversa; Cook et Collius, Econ. pl. Portor. (1903) 4 93, t. 46. — H. Harms. 26 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucunierinae. (4797) 239; Willd. Spec. IV. (4805) 603; Ser. 1. c. 34 4; Roem. Fam. II. (4846) 56. — M. muricata Willd. 1. c. 602; Ser. in DC. 1. c; Roxb. Fl. ind. III. (4 832) 707; Roem. I.e. 56; Miq. Fl. Ind. bat. I. 4. (4855) 663; Relg. Hortic. XI. (4864) 93; Nichols. Dict. Gard. Suppl. (4 904) 536. — M. anthelminthica Schum. et Thonn. Reskr. Guin. PI. (4 827) 423; Roem. 1. c. 57. — M. hvmilis Wall. List (4 832) n. 6747. — M. Rox- burghiana G. Don, Syst. Gard. III. (1834) 35; Roem. 1. c. 54. — M. macropetala Mart. in Hook. Lond. Journ. of Rot. V. (4 846) 504. — M. Gharantia var. minor Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. XII. (4 859) 4 34. — M. Gharantia var. pseudobalsamina (excl. syn.) et var. muricata Griseb. Fl. Rrit. Ind. Isl. (4 860) 287. — M. papulosa Peckolt ex Rosenth. Syn. pl. diaphor. (4 862) 678. — Pavel Rheede, Hort. Malab. VIII. (4 688) 4 9, t. 4 0. — Cucumis malabaricus etc. Commelyn, Hort. Amstel. 1. (4 697) 103 in not. — Planta multo minor, foliorum lobis angustioribus ; fruetu breviore, ovato-mucronato; seminibus minoribus, fere laevibus. Makaronesisches Übergangsgebiet. Provinz der Cap Verden (Welwitsch n. 789); Hiern, Catal. Afr. pl. Welw. II. (4 898) 393. Afrikanisches Wald- und Steppengebiet. Nordafrikanische Hochland- und Steppenprovinz: Senegal (Heudelot n. 453, Stewart n. 400, Rrunner etc.); Abessinien (Sabatier). — Westafrikanische Waldprovinz: Guinea (Thonning, Harter n. 733, Rowland, Gertrud Hunziker), Fernando Pöo (Mann n. 58), S. Thome (Menyhart n. 32, A. Moller n. 5, F. Quintas n. 4, Mocquerys n. 4 3); Gabun (Rüttner n. 22); Angola (Welwitsch n. 785, 786 und 788, Wawra n. 283); Inneres Congoland (Chr. Smith n. 37, Rüttner n. 523, Fr. Hens, A.n. 47, Thonner n. 42, J. Gillet n. 3999, Dewevre n. 4 87, Bequaert n. 2378, nach De Wild. PI. Beq. IV. [4922] 563 etc.). — Ostafrikanische und südafrikanische Steppen- provinz: Mossambik (Kirk); Südostafrika (Schlechter n. 124 4 4); Damaraland (Höpf- ner n. 99). Vorderindisches Gebiet (Wallich n. 6477, 6744C, 6745, Wight n. 4 4 4 8 part., 4 4 26part., Stewart n. 4 239, Meebold n. 13899 etc.), Ceylon (Burmann). Monsungebiet. Südwestmalayische Provinz: Java (Zollinger n. 93, 341/8, 3791/8, Junghuhn; vgl. Koorders, Exkursionsfl. Java III. [1912] 293). Südost-Borneo, Hayup (H. Winkler n. 3484, in Engler's Bot. Jahrb. XLVIII. [1912] 118). — Austro- malayische Provinz: Timor (Herb. Leiden), Nordaustralien (Fitzalan). — Mela- nesische Provinz: Samoa-Inseln (Rechinger n. 372, 1221, 1449); auf Upolu in größter Menge auf kultiviertem Roden (Rechinger in Denkschr. Akad. Wien LXXXV. [1910] 206, Fig. 30; chinesische Gurke). Gebiet des tropischen Amerika. Provinz des tropischen Zentral- Amerika: Mexiko, Prov. Chiapas (Seier n. 1913 und 4874), Mazatlan (Wright n. 1206), bei Acapulco und Culiacan (Ed. Palmer n. 555 und 1522); Guatemala (J. D. Smith n. 2204). — Westindische Provinz: Cuba (Ramon de la Sagra, Liebmann n. 57 und 58, Eggers n. 4868, Herb. Estac. centr. agron. n. 1754, 4767); Jamaica (Herb. bot. depart. Jam. n. 6779, 6934, 7922, 8246, 8460); Hispaniola (Ehrenberg, Poiteau, Jacquemont, Mayerhoff n. 1 96, Jaeger n. 7, Harshberger n. 54, W.Ruch n. 599; vgl. Urban, Symb. an tili. VIII. [1921] 696; Sorrosie in Haiti); Portorico (Pettamanzi, Heller n. 4458, Sintenis n. 726, 6832b; vgl. Urban, Symb. antill. IV. [4944] 642); St. Thomas (Wydler n. 98, Ehren- berg n. 4 29, Moritz n. 2, Oersted n. 4 0); St. Croix (Ricksecker n. 364); Guade- loupe (Duss n. 2294, 2292); Martinique (Duss n. 4 795); St. Vincent (Eggers n. 6694, H. H. Smith et G. W. Smith n. 65); Rarbados (Eggers n. 7338); Grenada (Eggers 6497); Tobago (A. Seitz n. 13). — Subäquatoriale andine Provinz: Nicaragua (Rothschuh n. 363 u. 433); Costarica (Pittier n. 9724, Tonduz in Pittier n. 9918, J. D. Smith n. 7034); Panama (Wagner); Columbien (Lehmann n. 722 und LXIII); Ecuador (Ed. Andre n. 4156, Poortmann n. 8); Rolivia (0. Kuntze). — Cis- äquatoriale Savannenprovinz: Venezuela (Fendler n. 501, Birschel, Moritz n. 4 73 u. 439 etc.), Insel Margarita (Miller et Johnston n. 84). — Südbrasilia- Momordica. 27 nische Provinz: Bahia (Martius, Riedel u. Langsdorff n. 630, Blanchet, Wawra et Maly n. 368); Goyaz (Burchell n. 7458); Matto Grosso (Ho ehne n. 529); Minas Geraes (Ackermann, Warming); Rio de Janeiro (Sellow n. 580, Lund, Burchell n. 822, Gaudichaud n. 47, 1027, Riedel et Langsdorff n. 707, Pohl n. 3883, Weddell n. 57, Widgren n. 14, Peckolt n. 147, Glaziou n. 3017 etc.); S. Paulo (Coram. geol. S. Paulo n. 1722, Usteri n. 6); Paraguay (Gibert, Rengger, Hassler n. 3977, Fiebrig n. 942 u. 1462); Corrientes (Bonpland n. 530). Var. y. longirostrata Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1881) 438. — Folia ut in var. ß. Fructus globosus, 1 — 2 cm crassus, apice in rostrum subfiliforme 1 — 1,5 cm longum productus. Madagaskar (Bernier n. 146 u. 2571); Insel Nosy Be (Boivin n. 2131, Perville n. 334, Hildebrandt n. 2959); Insel Nosy Cumba (Boivin n. 2131/2). Zusätze (von H. Harms). Die Keimpflanze ist abgebildet bei J. Lubbock, Seedlings I. (1892) 601, fig. 384 (M. muricata Willd.). — An den Blüten beobachtete Ducke (Beob. II. 325) oft Halictus und Melipona-Arten (Knuth. Handb. Blütenbiol. III. 2. [4 905] 4 96). — J. G. Costerus und J. J. Smith (Studies in tropical Teratology, in Ann. Jard. Buitenzorg 2. ser. IV. [4905] 4 48 — 178) haben beobachtet: Vergrünung der ) 223; Fl. des serr. XIV. (4 864) t. 4 478; Galeotti, Journ. Hort. 111. 3i 9, IV. 4(>, t. 4- — Zucca Commersoniana Ser in DC. 1. c. 34 9; Roem. 1. c. 4 4 0. — Momordica dioica Wall. List (4 832) n. 67 50 A — F (non Roxb.). — Poppya rotunda Kumph. Herb amb. V. (174h) 414 t. 4 53 ex Merrill, Interpret. R.H. (4917) 496.*) — M. sphaeroidea blanco Fl Filip. ed. 4. (4 837) 771, ed. 2. (4845) 534, ed. 3. III. (4879) 4 74, t. 380; Merrill, Spec. Blancoan. (4 918) 374. — Passiflora saponaria Blanco, I.e. (4 8 (7) 650. — Modecca? saponaria Blanco 1. c., ed. 2. (4 845) 453, ed. 3. III. (4 879) 53; cf. Merrill, I.e. 374. — Dioica. Radix tuberosa, perennis. Caulis altissime scan- dens, robustus, glaber, laevis. Foliorum petiolus robustus, subglaber, ad medium vel prope apicem 2 — 5-glandulosus, 5 — 4 0 cm longus; lamina rigidiuscula, ambitu late sub- orbicularis, ad medium vel fere usque ad basin 3-, rarius 5-lobata, basi leviter emargi- nata, margine prope basin glandulis pluribus magnis umbilicalis instrueta, utrinque glabra et sublaevis, supra intense viridis, subtus pallida, 4 2 — 20 cm longa lataque, lobis ovatis *) Ex Merrill 1. c. Poppya oblonga Bumph. I.e. 444 sine dubio speciem generis Momordicae sistit, nee cum Trichosanihes bracteata Voigt comparanda. — H. Harms. Momordica. 35 vel oblongo-lanceolatis, divergentibus, acutis vel acuminatis, margine integerrimis vel rarius undulato-denticulatis. Cirrhi robustissimi, glaberrimi, simplices. Flores masculi solitarii; pedunculus robustus, glaber vel puberulus, apice bracteatus, 6 — 15 cm longus; bractea sessilis, cucullata, orbiculari-reniformis, apice retusa, basi leviter emarginata interdum glandulosa, margine integerrima et ciliato-subtomentosa, extus brevissime vil- losa vel subglabra, intus scabra, 3 — 3,5 cm longa, 4 — 5 cm lata. Sepala atro-viridia, coriacea, oblongo-lanceolata, acuta, brevissime villoso-hirsuta vel scabra, 14 — 16 mm longa, 6 — 7 mm lata. Corolla albo-flavescens, intus subglabra, extus ad nervös breviter denseque villosa, segmentis ovato-oblongis, subacutis, 5 — 6 cm longis, duobus exteri- oribus paulo majoribus basi flavo-glandulosis, tribus interioribus minoribus basi atro- fusco-maculatis. Pedunculus femineus ad medium minute bracteatus, 3 — 5 cm longus. Fructus ruber, carnosus, ovoideus, apice acutus, teres, dense aculeatus, 1 2 — 1 5 cm longus ; aculei conici, 3 — 4 mm longi. Semina numerosa, atro-fusca, ovata, utrinque exsculpta, margine undulato-sublobulata, 26—28 mm longa, 19 — 21 mm lata, 5 — 6 mm crassa. In Vorderindien und besonders im Monsungebiet weit verbreitet. Provinz der Gangesebene: Deccan (Clarke); Bengalen (Clarke), bei Calcutta (Gaudichaud n. 132); Prain in Rec. Bot. Surv. Ind. III. 2. (1905) 217. — Hin- dostanische Provinz: Mysore (Meebold n. 9641); Coromandel-Küste (Mace). — Indien, ohne genaueren Standort (Wight n. 1130, Hügel n. 1455). Nordwestmalayische Provinz: Burma (Griffith n. 2549), bei Mergui (Mee- bold n. 14783 und 14820); Assam (Jenkins, Hooker f. und Thomson); Sylhet (Wallich n. 6750 A — E, Hooker f. und Thomson). — Südwestmalayische Provinz: Perak (Ridley, Scortechini, Wray), vgl. Ridley, Fl. Malay. Penins. I. (1922) 848; Siam, Bangkok (Schomburgk n. 136); Sumatra (Korthals); Borneo (nach Boerlage, Handb. Fl. Nederl. Ind. I. [1890] 595; Merrill, Bibl. Enum. Born. PI. [1911] 583). — Zentromalayische Provinz: Celebes (Herb. Leiden); Amboina (L ab illardiere, Dolle schal In. 145 u. 186; Robinson n. 390, als pepinyutikus, nach Merrill); Insel Ceram (De Vriese, Teysmann); Insel Boeroe (Labillar- diere). — Papuasische Provinz: Neu-Guinea, Kaiser-Wilhelms-Land (Hollrung n. 307, Hellwig n. 492, Lauterbach, Schlechter n. 16889, 18893 u. a., vgl. K. Schum. u. Lauterbach, Fl. Deutsch. Schutzgeb. Südsee [1900] 590); Niederländisch- Neu-Guinea, Taua (Moszkowski n. 285). — Hinterindisch-ostasiatische Provinz: Cochinchina, Saigon (Lefevre n. 366); in Indo-Ghina verbreitet (Tonkin, Laos, Annam, Cambodscha, Cochinchina; nach F. Gagnepain in Lecomte, Fl. Indochine II. 8. (1921) 1068; einh. Namen: Gac, Makkao, Quagac); Süd-China (Krone, Forbes), Tsche-Kiang (Faber), Kwang-si bei Kiukiang (David n. 908, Shearer); Kwang-tung, Lofoushan (Fo rd), Dünn a.Tutcher in Kew Bull. Add. Ser. X. (1912) 112. — Provinz der Philippinen und Formosa: Philippinen*) (Cuming n. 1789), Manila (Meyen, Perrottet), Insel Mindoro (Merrill n. 2388); Formosa (R. Oldham n. 127; vgl. Matsumura et Hayata, En. pl. Form. [1906] 159, Matsumura, Index pl. japon. II. [1912] 611, Japan. Name Mokubet-sushi), Bokushisho, S. Cape (Hayata, Icon. pl. Form. II. [1912] 34). — Auf Formosa wird der Same bei Geschwüren ver- wendet, einh. Name Mupie-tzu (J. R. Jackson, Some Formosa Drugs, Ch. a. Dr. XLVII. 324 — 325, nach Bot. Jahresb. XXIII. 1895. 2. (1898) 363. Var. ß. villosa Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1881) 446. — Bractea et pedun- culus masculus longe villoso-lanati. Nordwestmalayische Provinz: Sylhet (Wallich n. 7850 F). Var. y. minor Cogn. 1. c. — Fructus 1 0 cm longus, 7 — 8 cm crassus, aculeis 2 — 3 mm longis. Semina 16 — 20 mm longa, 10 — 12 mm lata, 4 — 5 mm crassa. Südwestmalayische Provinz: Borneo, Ramoi und Andai (Beccari n. 323 und 608). *) Eine Form mit tiefer und schmäler geteilten Blättern ist die von Blanco als Passiflora oder Modecea bezeichnete Art (Merrill, Spec. Blancoan. n. 86, Luzon, Umingan, Prov. Pangasinan; Ilocano Name libas). 3* 36 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. Zusätze (von U. Harms). — M. eoeh. hat Blütennektarien beinahe ausschließlich in den männlichen Blüten, extranuptiale Nektarien bei beiden Geschlechtern, teils an den Blattstielen, teils auf dem Hochblatt, das die männliche Blüte umgibt. Die Blattstielnektarien kommen un- regelmäßig verteilt und in geringer Menge, häufiger rechts als links, auf den männlichen Pflanzen vor. Auf den weiblichen Pflanzen sind die Blattstielnektarien viel reichlicher entwickelt. Die Coccinelliden Chüoeorus bipustulatus und Exochomus quadripustidatus L. sehen ganz aus wie diese Nektarien und treten auf der weiblichen Pflanze reichlich auf, fehlen dagegen auf der männlichen. Die Hochblätter sind anfangs im oberen Teile am Rande geschlossen und gestatten im unteren, die kleinen scheibenförmigen Nektarien bergenden Teile den Ameisen den Zutritt, die bei vorschteitender Blütenentfültung auch an das Nektarium der <$ Blüte gelangen können. Dieses ist in Gestalt eines zungenförmigen Anhängsels mit kapuzenartiger Ausbildung der oberen Ränder am Grunde der zwei äußeren Blumenblätter entwickelt. Nach P. Cannarella, Contri- buto allo studio dei nettari estranuziali e fiorali di alcune Cucurbitacee, in Malpighia XXI. (1907) 345 Taf. III, fig. 2— 10; Just, Bot. Jahresber. XXXV. 1907. 2. (1910) 570. — Über die Anatomie der Blattnektarien vgl. H. Böhmker in Beiheft. Bot. Zentralbl. XXXIII. 1. (1917) 187. Die Samen von M. codi, sind in China (Szechuan) und Hinterindien bisweilen als Samen von Strychnos nnx vomica in den Handel gekommen unter dem Namen Muk Pit Tsze; eine genaue chemische Untersuchung ergab, daß sie kein Alkaloid enthalten, dagegen etwa 4?o/o eines halbtrocknenden Öles (wie etwa das Tung Oil von Aleurites cordata), das jedoch keinen Firniß liefert und nach Erhitzung sich wie ein halbtrocknendes Öl verhält; trocknenden Ölen beige- mischt, kann es vielleicht zur Herstellung von Farben und Firnissen verwendet werden. Die Art wurde neuerdings in Westindien (Dominica, Agric. News Bot. Gard. XVIII. Nr. 457, Nov. 1, 1919) eingeführt. (Nach Kew Bull. [1920] 6; Gorfield u. Caird, nach Chem. Umschau XXVII. [1920] Heft 10, S. 98; Olien en Vetten IV. [1920] 43, S. 561; Angewandte Bot. III. [1921J 48). — Im Sanskrit (wegen der Ähnlichkeit der Samen mit einer Krebsschale) Karkataka, jetzt Kakrol (nach Kirtikar, Basu a. I. C. S. Indian Medic. PI. [1918] 593 t. 455 A). Samenkerne geröstet und genossen, wirksam gegen Brustbeschwerden. Im pulverisierten Zustande einer der Bestandteile des in Bengal gebräuchlichen Mittels jhäl, das mit geschmolzener Butter den Weibern nach der Niederkunft gereicht wird und anregend wirken soll. Nach Dragendorff, Heilpflz. (1898) 647, Blatt und Same bei Unterleibs-, Leber- und Milzleiden, äußerlich bei Knochenbrüchen, Ver- renkungen, Same bei Struma, Geschwüren usw. 33. M. meloniflora Handel-Mazzetti im Anzeiger d. Akad. Wiss. Wien. Math. Naturw. Kl. Nr. 4 2. (1921) 6. — Tota sparse setulosa. Folia cordato-orbicularia 11 — 25 cm diam. ad 2/3 3 — 5-loba, lobis acuminatis, terminali late ovato, sequentibus triangulari- ovatis porrectis imis minoribus patulis saepe 2-lobis, margine subtiliter ciliato remo- tissime denticulata, sinu basali quadrato utrinque in medio margine horizontali 1-glan- duloso, concolori-viridia, subtus cyslolithis dense albo-granulata, nervis pallidiusculis et venularum reti conspieuis; petiolus lamina 21/2~pl° brevior eglandulosus. Cirrhi robusti. Flos tf in peduneulo 10 — 20 cm longo, bractea cordata rotunda 6 — 8 cm lg. et latiore sulphurea margine subtiliter lanuginosa, pedicello ad 1 cm longo; calyx demum scu- tellatus niger lobis remotis ovatis acuminatis 7 — 8 mm longis reflexis; corolla carnosa extus parce puberula, pallide sulphurea, lobis obovatis 8 — 9 cm longis acutis; neetaria 3 calceiformia operculis subreetangularibus ; fllamenta 5 Cornea lateraliter complanata nigra bina paria contigua, antheris albis in caput conniventibus polline rubro. Floris Q pe- dunculus brevissimus, bractea minuta squamiformis, pedicellus 6 — 9cmlongus; ovarium 2 — 2,5 cm longum excepto collo dense muricatum; calyx fere ad basin in dentes sub- ulato-lineares 1 cm longos fissus ; corolla ad 1 0 cm diam. lobis lanceolato - ellipticis acutis; staminodia parva conica; Stylus 1 cm longus stigmate lobulato. Fructus late ellipsoideus 9 cm lg. acutus pallide aurantiacus sparse brevissime muricatus; semina albida 2 cm diam. 3 mm crassa marmorato-exsculpta. China: Prov. Hunan: In fruticetis declivium inter templa Sanlingan et Wulingan in monte Yün-schan prope urbem Wukang, substr. schisto argilloso, ca. 700 m (Handel- Mazzetti n. 4H75. — 1947— 4918). Nota 4. Species forsitan M. cochinchinensi proxima, sed floribus maximis et glandulis folio nee petiolo insidentibus valde insignis. — Planta in Indochinae Gallicae prov. Tonkin ad fines prov. Sinensis Yunnan, prope Laokai secus flumen, 350, a Wilson (Nr. 47 B) leeta (Mus. Vindob.) <5 bracteis paulo minoribus viridibus firraioribus extus glabris tantum vix satis differt. — Ex Handel-Mazzetti. Momordica. 37 Nota 2. Species M. cochinehinensi certe arctissirae affinis, mihi quidem vix ab illa satis diversa esse videtur. An notae a cl. auctore indicatae valeant, ulterius inquirendum est. — H. Harms. 34. M. subangulata Blume Bijdr. (4 826) 928; Ser. in DC. Prodr. III. (4 828) 316; Roem. Fam. II. (1846) 58; Miq. Fl. Ind. bat. I. 4. (1855) 664; Kurz in Journ. As. Soc. Beng. XLVI. 2. (1877) 102; Cogn. in DC. Mon. Pban. III. (188 4) 443; King, Mat. fl. Malay. penins., Calycifl. (1898) 380. — Poppya rotwnda Rumph. Herb. Amb. V. (1746) 414, t. 153*). — Dioica. Caulis gracillimus, glaber vel ad nodos leviter puberulus. Foliorum petiolus gracilis, subglaber, eglandulosus, 3 — 7 cm longus; lamina tenuiter membranacea, regulariter ovata vel angulato-sub-3 — 5-lobata, acuta vel acuminata, basi profunde emarginata, margine minute remote denticulata, eglandulosa, laete viridis, utrinque glabra et laevis, 6 — 4 3 cm longa, 4 — 9 cm lata. Cirrhi subfiliformes, glabri, simplices. Flores masculi solitarii; pedunculus satis gracilis, breviter villosus praecipue ad apicem, apice bracteatus, 5 — 13 cm longus; bractea sessilis, cucullata, suborbiculari- reniformis, eglandulosa, apice subacuta, basi leviter emarginata, margine integerrima et brevissime denseque ciliata, utrinque brevissime molliterque pubescens demum glabra, 4 — 2 cm lata. Sepala atrofusca ovato-oblonga, obtusa, brevissime denseque villosa, 7 — 8 mm longa, 4 mm lata. Corolla flava vel flavo-purpurea, 4 — 6 cm lata. Pedun- culus femineus fere ad basin minute bracteatus, 5 — 6 cm longus. Fructus ovoideus, basi et apice attenuatus, molliter dense echinatus, 6 — 7 cm longus, 3 — 4 cm crassus. Semina cinerea, ovato-rotundata, leviter verruculosa, 4 0 — 4 2 mm longa lataque, 4 — 6 mm crassa. Provinz des westlichen Gebirgslandes der Malabarküste: Kanara, bei Mangalor (PI. Ind. or. edit. Hohenacker n. 2030 G). — Indien; ohne genaueren Stand- ort (Ritchie n. 34 4). Provinz des tropischen Himalaya: Sikkim (Hooker f. u. Thomson). — Nordwestmalayische Provinz: Khasia (Hooker f. u. Thomson). — Südwest- malayische Provinz: Perak (Scortechini n. 399); vgl. Ridley, Fl. Malay. Penins. I. (4922) 848; Java (Blume, Zollinger n. 4346); vgl. Koorders, Exkursionsfl. Java III. (494 2) 293. 35. M. Eberhardtii Gagnepain in Bull. Mus. Paris XXIV. (4 94 8) 375; Fl. Indochine II. 8. (1921) 1069, Fig. 120. — Scandens, caule tenui, angulato, sulcato, glabro. Folia ovato-reniformia, obtusa vel breviter acuminata, 3 — 4 cm longa, 4 cm lata, membra- nacea, parce denticulata, basi late cordata, supra pilis sparsis compressis flexuosis ob- sita, subtus ad nervös ciliolata; petiolus eglandulosus, 15 — 20 mm longus. Cirrhi simplices. Pedunculi q^ axillares, uniflori, ad 4 cm longi, laxe pilosi, bractea reni- formis, breviter velutina, integra vel vix crenulata, 7 — 8 mm lata; flos supra brac- team sessilis, expansus ad 5 cm latus. Receptaculum brevissimum. Sepala 5, ovata, obtusa vel emarginulata, extus velutina, ad 4 mm longa, 3 mm lata. Petala 5, fere libera, obovata, apice rotundata, intus breviter papulosa, lutea (eorum tria basi maculata), 35 mm longa, versus apicem 15 mm lata. Stamina 5, per paria cohaerentia, antherae liberae, loculis conduplicatis. Fl. Q ignoti. Tonkin: Pro v. von Langson (Eberhardt n. 3367). Nota. Mihi non visa; M. subangulata Blume affinis esse videtur, sed differt flore majore. — H. Harms. 36. M. laotica Gagnepain in Bull. Mus. Paris XXIV. (1918) 376; Fl. Indochine II. 8. (1921) 4069. — Caulis tenuis, glaber (solum ad nodos pubescens), angulato-sulcatus. Folia triangulari-ovata, basi cordata, membranacea, 35 — 45 mm longa, basi 20 — 35 mm lata, tenuiter pilosa (pilis supra ad nervös crispis), margine undulata, nervis prima- riis 3 — 5; petiolus glaber, tenuis, 30 — 35 mm longus. Cirrhi tenues, simplices. Pedun- culus breviter molliter pilosus, ad 4 — 5 cm longus, bractea terminalis rhomboidea, *) Poppya rotwnda Rumph. ex cl. Merrill (Interpret. Rumph. Herb. Amb. [4947] 496) ad M. cochmchinensis (Lour.) Spreng, pertinet. — H. Harms. 38 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. serius obovata, colorata, nervosa, 7 mm longa, 5 mm lata, subtus et margine pubes- cens, apice emarginato mucronata. Flos adultus incognitus. Calyx pulverulento-velutinus ; sepala 5 elliptica, subobtusa, mucronata, valde nervosa. Petala nervosa. Stamina 5, 4 per paria connata, antherae liberae loculis bis conduplicatis. Laos: Luang-prabang (Dupuy). Nota. Mihi non visa. Confer. clavis a cl. Gagnepain data (p. 1068): *Calycis lobi apice emarginulati; bractea viridis, non fortiter nervosa. M. Eberhardtii. **Calycis lobi mucronati; bractea colorata, distincte nervosa. M. laotica. — H. Harms. 37. M. renigera Wall. List (1832) n. 6743; G. Don, Syst. Gard. III. (1831 — 1837) 36; Roem. Fam. II. (1846) 53; Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (4 881) 444. — M. Hamütoniana et M. Heyneana Wall. 1. c. n. 6744 et 6746; G. Don 1. c; Roem. 1. c. 53 et 54. — Dioica. Caulis satis gracilis, elongatus, puberulus vel subglaber. Foliorum petiolus satis gracilis, glaber vel puberulus, eglandulosus, 5 — 8 cm longus; lamina rigidiuscula, ovata, acuta vel breviter acuminata, basi profunde emarginata, integra vel leviter lobata, margine minute denticulata vel undulato-subcrenulata, eglan- dulosa, utrinque glabra et tenuissime punctato-scabriuscula praecipue subtus, laete viridis, 10 — 14 cm longa, 8 — 12 cm lata. Girrhi satis graciles, subglabri, simplices vel rarius bifidi. Flores masculi solitarii; pedunculus robustiusculus, basi puberulus vel subglaber, superne breviter villosus, apice bracteatus, 10 — 18 cm longus; bractea sessilis, cucullata, late reniformis, basi glandulosa emarginata, margine subintegerrima, utrinque scabrius- cula, 2 — 2,5 cm longa, 3 — 4 cm lata. Sepala atrofusca, coriacea, ovato-oblonga, apice rotundata, brevissime villoso-hirsuta, 10 — 13 mm longa, 7 — 9 mm lata. Corolla flava, segmentis late ovatis vel ovato-oblongis, apice rotundatis, 5 — 6 cm longis. Pedunculus femineus fere ad basin minutissime bracteatus, 10 — 13 cm longus. Sepala lineari- subulata, 5 — 6 mm longa. Ovarium ovoideo - oblongum, dense papillosum. Fructus ovoideus, dense molliter echinatus, 6 — 7 cm longus, 5 cm crassus. Semina sordide fusca, late ovata, margine obscure lobulata, utrinque tenuiter granulata, 1 1 mm longa, 8 mm lata, 4—4,5 mm crassa. Provinz des westlichen Gebirgslandes der Malabarküste: Kanara (Law). — Provinz der Gangesebene: Ostbengalen (Griffith n. 2548); Dacca (Clarke). Provinz des tropischen Himalaya: Sikkim 1500 m ü. M. (Treutier, Hooker f. u. Thomson n. 5 part.). — Nordwestmalayische Provinz: Assam (Jenkins n. 436); Sylhet (Wallich n. 6743A— R, 6744, 6748). 38. M. Cogniauxiana De Wild. Etud. Fl. Katanga (1903) 160; Th. et H. Durand, Syll. Fl. Congol. (1909) 228. — Caulis scandens vel repens, ramis gracillimis, simpli- cibus, sulcatis, laevibus, glabris vel vix puberulis. Foliorum petiolus gracillimus, glaber, 2 — 3,5 cm longus; lamina tenuiter membranacea, ambitu suborbicularis, usque 9 cm longa lataque, supra intense viridis densiuscule tenuiterque punctato-scabra, subtus paulo pallidior glabra laevisque, fere usque ad basin pedato-5-fida, segmentis basi angustis 2 — 3 mm latis, profunde 2 — 3-lobatis, lobis ambitu ovatis, plus minusve profunde lobu- latis, apice acutiusculis vel obtusis. Cirrhi filiformes, longiusculi, glabri, superne in- aequaliter bifidi. Flores masculi fasciculati, ebracteati, fasciculis axillaribus, pluri-multi- floris, diffusis, sessilibus vel brevissime pedunculatis ; pedicelli capillares, flexuosi, glabri, usque 22 mm longi. Receptaculum late hemisphaericum, glabrum, apice 3 — 4 mm latum. Sepala patenti-reflexa, subulata, 1,5 mm longa. Corolla lutea, extus glabrata intus subtiliter puberula, 6 — 7 mm longa, segmentis ovatis, obtusis, 3 — 5-nervulosis, margine brevissime dense ciliatis. Staminum filamenta filiformia, glabra, 1,5 mm longa; antherae angustae, 3 mm longae, loculis flexuosis. Flores feminei et fructus ignoti. Westafrikaniscbe Waldprovinz. Katanga: Lukafu (Verdick n. 433. — Rlühend im März 1900. — Herb. Brüssel); De Wild. Contr. Fl. Kat. (1921) 219. 39. M. fasciculata Cogn. in Bull. Herb. Boiss. V. (1897) 636. — Dioica. Caulis gracilis, ut videtur brevis, satis ramosus; rami gracillimi, satis ramulosi, laeves, primum puberuli demum glabri, 1 — 2 m longi. Foliorum petiolus gracillimus, brevissime pu- berulus, 1 — 2 cm longus; lamina submembranacea, ambitu suborbicularis, eglandulosa, Momordica. 39 basi leviter emarginata, supra laete viridis brevissime sparsissime setulosa praecipue ad marginem nervosque, subtus viridi-cinerea glabrata vel vix setulosa sed ad nervös nervu- losque brevissime subsparse setulosa, profunde 3 — 5-lobata, 2,5 — 4 cm longa, fere totidem lata; superiora interdum multo minora; lobi lanceolati vel ovato-lanceolati, acuti vel breviter acuminati, margine remote denticulati vel leviter lobulati, terminalis satis major. Cirrhi filiformes, glabri, simplices. Pedunculi masculi fasciculati, saepius 3 — 4, superiores interdum geminati vel solitarii, simplices, uniflori, ebracteati, subfili- formes, brevissime puberuli, 3 — 6 cm longi. Receptaculum cyathiforme, pilosulum, 3 mm latum. Sepala anguste triangulari-lanceolata, longe acuminata, densiuscule bre- viterque pilosula, viridi-cinerea, 6 — 7 mm longa, basi 1,5 mm lata. Petala ut videtur flavescentia, patula, anguste ovata, apice abrupte apiculata, glabrata, distincte nervulosa, 1,5 — 2,5 cm longa. Staminum filamenta gracilia, glabra, 2 — 2,5 mm longa; antherae 2,5 mm longae, biloculares late subquadrangulae, usque 5 mm latae, loculis valde cur- vis, connectivo latissimo saepius profunde bifido. Flores feminei et fructus ignoti. Ostafrikanische Steppenprovinz. Sansibarküsten-Zone: Tendaguru bei Lindi (Janensch u. Hennig n. 35 u. 62. — Herb. Berlin). — Sambesi-Zone: Boruma (Menybart n. 934. — Blühend im Febr. 1891. — Herb. Zürich). Einheim. Name: Nhasrona. 40. M. Clarkeana King in Journ. As. Soc. Bengal LXVII. 1. (1898) 35; Mat. Fl. Malay. Penins., Calyc. (1902) 379. — Caulis gracilis, 4-angulatus, glaber, 7 — 10 m longus. Foliorum petiolus gracilis, eglandulosus, 3,5 — 5 cm longus; lamina tenuiter membranacea, late ovata, indivisa, acuta, basi profunde cordata vel emarginata, utrinque glaberrima, 7,5 — 12,5 cm longa, 7,5 — 10 cm lata. Flores masculi 18 mm lati, ebrac- teati, in racemis laxis paucifloris dispositi vel saepius in pedicellis filiformibus fascicu- latis axillaribusque. Sepala lata, obtusa, puberula, margine membranacea et glabra. Corolla puberula, profunde 5-fida, segmentis latis, obtusis. Flores feminei ignoti. Fructus maturus cinnabarinus, subglobosus, in juventute apiculatus, glaber, laevis, 5 — 6 cm crassus, aculeis papillisque nullis. Semina ut in M. cochinchinensi Spreng. Südwestmalayische Provinz: Perak (Scortechini n 160o, King's Collector n. 8340, Wray n. 3273); Ridley, Fl. Malay. Penins. I. (1922) 848. — Nicht gesehen (Cogn.). 41. M. racemiflora (Miq.) Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1881) 448; Merrill, Bibl. Enum. Born. PI. (1921) 583. — M. denticulata var. racemiflora Miq. Fl. Ind. bat. I. 1. (1858) 1090. — Dioica. Caulis gracilis vel robustiusculus, elongatus, glaber. Foliorum petiolus robustus, glaber, 2 — 4 cm longus; lamina coriacea, oblonga, indivisa, acuta, breviter acuminata, basi truncata, margine integerrima vel distanter repando subdenti- culata, utrinque glabra et laevis, supra intense viridis et subnitida, subtus laete viridis, 15 — 20 cm longa, 8 — 9 cm lata. Cirrhi robustiusculi, glabri, simplices. Pedunculus masculus robustissimus, angulatus, glaber, 8 — 30-florus, usque ad basin floriferus, 6 — 15 cm longus; pedicelli graciles, erecti, dense puberuli, apice bractea ampla instructi, 3 — 5 cm longi; bracteae sessiles, concavae, apice rotundatae non mucronatae, basi leviter attenuatae et subauriculatae, margine integerrimae, multinervulosae, 2 cm longae, 3 cm latae. Sepala atro-viridia, coriacea, ovato-triangularia, acuta, brevissime denseque papilloso-hirsuta, 1 1 mm longa, 7 mm lata. Corolla flava, eitus puberula, segmentis 4 cm longis. Flores feminei et fructus ignoti. Südwestmalayische Provinz: Sumatra, Bondjol (Teysmann. — Herb. Utrecht); Borneo,Prov. del Rejan (Beccari n. 3901. — Herb. Firenze). 42. M. cordata Cogn. in Engler's Bot. Jahrb. XXI. (1895) 208. — Rami gracillimi, angulato-sulcati, glabri. Foliorum petiolus gracillimus, vix puberulus, 3 — 4 cm longus; lamina tenuiter membranacea, ovato-cordata, indivisa, longiuscule acuminata, basi pro- fundiuscule emarginata, margine minutissime remote denticulata, utrinque glabra et minute remote punctato-scabriuscula, laete viridis, 5 — 7,5 cm longa, 3 — 5 cm lata. Cirrhi filiformes, breviusculi, glabri, simplices. Pedunculus communis masculus gracilis, vix puberulus, apice bracteatus et 3 — 4-florus, 3 — 4 cm longus; bractea tenuiter mem- 40 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. branacea, leviter cucullata, obovata, apiculata, basi attenuata, margine undulato-dentata, glabra, pallide viridis, 6 — 10 mm longa; pedicelli erecto-patuli, puberuli, 2 — 5 mm longi. Receptaculum atrofuscum, latissime campanulatum, leviter punctato-furfuraceum, 2 — 3 mm longum. Sepala triangularia, acutissima, 4 mm longa, basi 2,5 mm longa, in ala- bastro adpressa. Corolla ut videtur flava, leviter furfuraceo-puberula, segmentis ob- tusis, 1 5 mm longis. Kamerun: Victoria, am Meeresstrand im Busch (Preuß n. 1203. — Herb. Berlin). 43. M. glabra A. Zimmermann, Cucurbit. II. (1922) 182 (diagnosis), 38, Fig. 26 VII et VIII (infloresc), 54, Fig. 39 (stamina), 66, Fig. 48 VIII, IX (fl. tf), 79, Fig. 61 V (diagr. fl. masculi). — Caulis perennis, teres, glaber, internodiis 8 cm longis. Petiolus 6 cm longus, supra usque basin sulcatus, glaber; lamina cordato-ovata, 1 1X7 cm, apice acuminata, acuta, basi reniformis, sinu basilari fere rotundato-quadrangulari, 1 5 mm alto, integerrima vel levissime repanda, margine apiculata, glabra, supra obscure viridis, infra pallidior, plerumque maculis flavis notata, infra cystolithis instructa, sine nectariis. Cirrhi simplices glabri, juventute leviter curvati. Probractea 0. Flores monoici; pedunculus masculus tenuis, glaber, 5 cm longus, apice floribus fasciculatis, bractea com- muni cinctis; bractea cordata, 35X32 mm, subacuminata, basi lobis obtusis, 10 mm altis, glabra, sine nectariis; pedicelli 5 mm longi, ebracteati. Receptaculum late tur- binatum, nigrum. Sepala triangularia vel subovata, acuminata, acuta, 1 0 — 1 2 X 4 — 6 mm, subciliata, margine subvirescentia, ceterum nigra. Corolla campanulata; petala 2 late triangularia, 20X20 mm, cetera 3 oblonga, 20X10 mm, omnia Candida, prope basin maculis nigris notata, extus breviter tomentosa. Stamina diadelpha; phalanx altera fil. et loculis 2, altera insuper filamento tertio, sterili; loculi curvati; granula pollinis 82 — 103 micr. diam., in sicco trisulcata vel irregulariter rugosa. Nectarium planum, medio constrictum. Flores feminei solitarii; pedunculus 20 — 25X2 mm, glaber, ebrac- teatus. Sepala 10X3 mm. Petala 25X16 — 9,5 mm. Staminodia 5, 3 mm longa. Stilus 6X2 mm, breviter pubescens; stigma 5 mm altum; ovarium lageniforme, 25 — 30X6 mm, 8 costis dentatis instructum. Ostafrika: Sehr häufig in den Urwäldern von Ostusambara, aber nur sehr selten blühend; reife Früchte nicht beobachtet (A. Zimmermann). Durch den eigenartigen Bau des Andröceums scheint sich die neue Art von allen bisher bekannten Jf.-Arten zu unterscheiden. Es sind nur 2 Filamente oder Bündel von miteinander verwachsenen Filamenten vorhanden, von denen das eine, vor den Kronblättern 3 und 5 stehende bedeutend breiter ist als das andre, das dem Kronblatt 4 opponiert ist. Jedes dieser Filamente trägt je zwei U-förmig gekrümmte Pollenfächer, das breitere aber außerdem auf der Mitte der nach außen gekehrten Seite noch eine rudimentäre Anthere ohne Pollenfach. Man ist somit berechtigt, anzunehmen, daß bei M. glabra die bei M. leiocarpa einander genäherten Staubfäden miteinander verwachsen sind und daß das bei diesen in der Mitte gelegene Pollenfach steril ge- worden ist. Mit M. trifoliolata zeigt M. glabra insofern eine gewisse Verwandtschaft, als sich unterhalb der Pollenfächer ein horizontal abstehender, mit Klebstoffhaaren versehener Fortsatz befindet (A. Z. a. a. O. 53). — Die Früchte (a. a. O. 84, Fig. 64 ü) sind mit 8 Reihen zackiger Leisten bedeckt. Kelch der $ Blüten zygomorph; Zipfel 2 und 4 sowie 1, 3 und 5 einander stark genähert, beide Gruppen durch breite Einschnitte getrennt ; ähnlich auch bei den Q Blüten, deren Kelchzipfel etwas schmäler sind als die der <3. — Die mit Basallappen versehenen Kron- blätter \ und 2, die den breiten Einschnitten des Kelches gegenüberliegen, sind etwa doppelt so breit wie die Kronblätter 4 und 5, und weichen auch in der Gestalt der Flecke am Grunde etwas von diesen ab. Das aus 3 Filamenten bestehende Bündel ist den Kronblättern 3 und 5, das aus 2 Filamenten bestehende dem Kronblatt 4 opponiert. Das semmelförmige Nectarium ist mit beiden Enden den Kronblättern \ und 2 opponiert. Einen gleichartigen Bau haben die Q Blüten (A. Z., a. a. O. 80). 44. M. Schimperiana Naud. in Ann. sc. nat. 5. ser. V. (1867) 23; Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1881) 453; Hiern, Cat. Afr. pl. Welw. f. 2. (1898) 394. — M. cucul- lata Hook. f. in Oliv. Fl. trop. Afr. II. (1871) 538. — Monoica. Radix crassa, peren- nans. Caulis robustiusculus, glaber, undique punctis lineolisque atroviridibus conspersus. Foliorum petiolus robustiusculus, glaber, 3 — 5 cm longus; lamina membranacea, late ovato-cordata, indivisa, subacuminata, basi profunde late emarginata et ad petiolum Momordica. 41 anguste decurrens, margine crenulato-denticulata, utrinque glabra, interdum scabriuscula, margine et ad nervös minute puberula, laete viridis, 10 — 20 cm longa, 8 — 15 cm lata. Cirrhi robustiusculi, glabri, bifidi. Pedunculus communis masculus robustiusculus, angu- lato-sulcatus, glaber vel apice puberulus, 3 — 5-florus, 15 — 25 cm longus; bractea mem- branacea, sessilis, cucullata, late reniformis, apice rotundata integra vel interdum bifida, basi leviter emarginata, margine brevissime ciliata integerrima vel interdum leviter crenulata, glabra vel breviter puberula, 2 — 3 cm longa, 4 — 5 cm lata; pedicelli bre- vissime dense villosi rarius subglabri, 0,5 — 2 cm longi. Receptaculum brevissimum, subrotatum. Sepala ovato-suborbicularia, atroviridia, subglabra, plus minusve setosa vel echinata, margine anguste membranacea ciliataque, 10 — 12 mm longa, 8 — 9 mm lata. Corolla luteo-testacea, segmentis obovatis vel ovato-oblongis, apice rotundatis, 3 — 3,5 cm longis. Antherae biloculares late suborbiculares, loculis flexuosis,. connectivo lato. Pedun- culus femineus robustus, fere ad basin minute bracteatus, 8 — 12 cm longus. Sepala 8 — 9 mm longa, 4 mm lata. Ovarium ovoideo-oblongum, dense molliterque muricatum, apice longe rostratum. Fructus ovoideus, utrinque leviter attenuatus, undique molliter echinatus, obscure luteus. Nordafrikanische Hochland- und Steppenprovinz. Abessinien: Woina 2000 m ü. M. (Schimper n. 32*7), Savufeteh 3100 m ü. M. (Schimper n. 326), ohne genaueren Standort (Schimper n. 1466). — Ostafrika (Engl. Pflanzenwelt Ostafr. C. [1895] 397): Kilimandscharo, Marangu (Volkens n. 411 u. 716); Gebirge am Südende des Kiwu-Sees, 1700 m ü. M. (R. E. Fries n. 1528); Uganda, zwischen Toro und Hoima (R. E. Fries n. 1528a); vgl. R. E. Fries in Wiss. Ergebn. Schwed. Rhodesia-Kongo-Expedit. 1911 — 1912. Bot. I. 2. (1916) 312; Kenia-Gebiet (U. St. Dep. Agr. Bur. PI. Ind. Invent. seeds Nr. 65 [1923] 34). — Westafrikanische Wald- provinz. Angola: Alto Queta, und bei Sänge (Welwitsch n. 809). Nota. M. Sehimperiana forsan nil nisi varietas vel forma M. foetidae, bractea pedun- culi masculi bene evoluta majore insignis. — H. Harms. 45. M. angustisepala Harms in Engler's Bot. Jahrb. LVHI. (1923) 239. — Caules tenues, sulcati, parce brevissime puberuli vel subglabri. Petiolus puberulus vel subglaber 1,5 — 3,5 cm longus; lamina integra vel triloba, ovata vel oblongo-ovata vel late ovata, basi saepe profunde cordata, apice acuminata vel acuta, margine saepe grosse late irregulariter vel leviter tantum latissimeque crenato- denticulata (denticulis mucronulatis), rarius subintegra, indivisa vel ± late triloba (lobis ovatis acutis vel acuminulatis), mem- branacea, utrinque scaberulo-puberula, 5 — 12 cm longa, 4 — 9 cm lata. Cirrhi graciles bifidi. Pedunculus puberulus vel subglaber, 3 — 6 cm longus, rarius brevior; bractea majuscula, ovata, cordata vel subcordulata, acuta vel acuminulata, crenulata vel sub- integra, 1,5 — 2,5 cm longa, 2 — 2,5 cm vel ultra lata (rarius nulla vel reducta vel mox decidua?); flores q* nonnulli vel complures in bractea inclusi, conferti, subumbellati, pedicellis 4 — 8 mm longis. Receptaculum breve, late cupulatum, junius cum sepalis brevissime puberulum, serius subglabrum. Sepala 5 angusta, lanceolata, acuminata, receptaculo multo longiora, cum eo in alabastro fere 12 — 15 mm longa, probabiliter serius longiora (flores plane evoluti haud visi). Corolla rotata puberula. Kamerun: Bipinde (Zenker n. 4649a und 4983). Nota. Affinis videtur M. Schimperianae Naud., a qua sepalis angustis acuminatis nee non foliis plerumque lobatis differt. 46. M. foetida Schumach. et Thonn. Beskr. Guin. PI. (1827) 426; Roem. Farn. II. (1846) 53; Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1881) 451; De Wild, et Th. Dur. Rel. De- wevr. (1901) 102; De Wild. Miss. Laurent (1905) 186; Th. et H. Durand, Syll. Fl. Congol. (1909) 228. — M. Morkorra A. Rieh. Fl. Abyss. I. (1847) 292, t. 53; Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. XII. (1859) 134; Hook. f. in Oliv. Fl. trop. Afr. II. (1871) 538; Oliv. Bot. Speke a. Grant Exped. (1872) 76. — M. Vogelii Planch. ex Benth. in Hook. Niger Fl. (1849) 369. — M. cordifolia Sond. in Harv. et Sond. Fl. cap. II. (1862) 4 92; Naud. in Ann. sc. nat. 5. ser. V. (1867) 22; Annais of the Bolus Herb. II. (1917) 117 (Ken- tani). — Cucumis? cordifolius E. Meyer in herb. Drege ex Sond. 1. c. — Eulenburgia 42 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. mirabüis Pax in Engler's Bot. Jahrb. XXXIX. (1907) 654. — Monoica. Radix crassa, perennans. Caulis robustiusculus, glaber, undique punctis lineolisque atroviridibus con- spersus, 0,5 — 5 m longus. Foliorum petiolus satis robustus, glaber, 4 — 7 cm longus; lamina membranacea, late ovato-cordata, indivisa, acuta, basi profundiuscule emarginata et ad petiolum decurrens, margine minutissime denticulata vel crenulato-denticulata, utrinque glabra vel subglabra, margine et ad nervös minute puberula, supra laete viridis et laevis, subtus paulo pallidior et interdum scabriuscula, 8 — <5 cm longa, 6 — 12 cm lata. Cirrhi robustiusculi, elongati, glabri, simplices vel rarius bifldi. Pedunculus com- munis masculus satis gracilis, angulatus, glaber, racemoso-multiflorus, minute bracteatus, 3 — <5 cm longus; bracteae lanceolatae vel subulatae, i — \0 mm longae; pedicelli erecti, glabri vel puberuli, i — 7 cm longi. Receptaculum brevissimum, subrotatum, brevissime villosum et plus minusve setosum vel echinatum. Sepala orbicularia, margine mem- branacea et ciliata, atroviridia, 5 — 6 mm longa lataque. Corolla lutea, segmentis ovatis vel oblongis, apice rotundatis, 2,5 cm longis, duobus exterioribus paulo latioribus con- coloribus, tribus interioribus paulo minoribus basi atro-fusco-maculatis. Staminum fila- menta crassa, brevissima; antherae biloculares late suborbiculares, loculis flexuosis, con- nectivo lato. Pedunculus femineus satis gracilis, ebracteatus vel ad medium vel versus apicem minute bracteatus, 2 — 8 cm longus, interdum superiore parte flores i — 3 mas- culos gerens. Sepala ovato-oblonga, apice rotundata. Ovarium ovoideo-oblongum, dense molliter setosum. Fructus ovoideus, pallide aurantiacus, carnosus, molliter dense longe setoso-aculeatus, 7 — 8 cm longus, 5 — 6 cm crassus, irregulariter lacerus. Semina pal- lida vel nigricantia, ovato-oblonga, inconspicue scrobiculata, margine tenui vix prominulo circumdata, 1 \ mm longa, 6 mm lata, 3 mm crassa. — Fig. 4. Fig. 4. Momordica foetida Schumach. et Thonn. A Infloresc. <$. B Androeceum cum squa- mula. C Flo8 Q. D Stylus. E Fructus longitud. sectus. F Semen. — Icon. origin. Momordica. 43 Afrikanisches Wald- und Steppengebiet, weit verbreitet und sehr oft gesammelt (Engl. Pflanzenwelt Ostafr. C. [1895] 39"). Sudanische Parksteppen- provinz: Sudan (Peney); Djur (Schweinfurth n. 1954, n. 1988, II. n. 146); bei Ukidi (Speke u. Grant n. 633). Nordafrikanische Hochland- und Steppenprovinz: Kordofan, bei Fazoglo (Martin St. Ange, Figari); Abessinien (Schimper n. 840, 1135, 1 498 part, 2840, Kotschy n. 539), Ouedi und Etchelicot (Dillon und Petit), Gallabat (Schweinfurth n. 93, 94, 95), Eritrea, Omaret und Gheleb 1900 m ü. M. (Schweinfurth n. 1444), zwischen Saganeiti und Acrour 1900 — 2000 m ü. M. (Schweinfurth u. Riva n. 2002), Prov. Damot (Metscha) (F. Rosen; Eulenburgia); E. P. Pflzfam. N. IV. (1915) 309. Westafrikanische Waldprovinz: Guinea (Thonning n. 85), Forschungs- station Bisraarckburg in Togo (R. Büttner n. 656), Western Lagos (Rowland, Mac Gregor n. 307), Fernando-Poo (Vogel n. 33, n. 170). — Kamerun: Ambas Bai (Mann n. 766), Barombi (Preuß n. 378), Jaunde (Zenker n. 643 u. 3714), Kamerun- berg 1 000 m ü. M. (Hintz n. 1 0), Joko 900 m ü. M. (Thorbecke n. 682). — Gabun (Büttner n. 16, Soyaux n. 11). — Angola (Monteiro). — Inneres Kongoland (Dewevre n. 1025), Eala, zwischen Lulonga und Coquilhatville (M. Laurent, L. Py- naert n. 1323), Stanleyville (Em. u. M. Laurent); Dundusana (Mortehan n. 27 und 963), Musa (De Giorgi n. 1226), Wumbali (Vanderyst n. 1034 u. 1892), Mobwasa (Lemaire n. 412, Reygaert n. 574); De Wild. PI. Bequaert. IV. (1922) 563. — Kassai: Mange, Ifuta (Em. und M. Laurent), Thielen- St- Jacques (Lescrauwaet), Ekutu-St-Luc (Sapin). — Katanga: Shinsenda (Homble n. 516). Ostafrikanische und südafrikanische Steppenprovinz. Brit.-Ostafrika (nach H. Harms in Notizbl. Bot. Gart. u. Mus. Berlin-Dahlem VIII. [1923] 480): bei Nieri im Gebüsch an Schamben (Rob. E. u. Th. C. E. Fries n. 179, Dez. 1921, q? Blüten schwefelgelb); N. Kenia, zwischen dem Jaracuma-Fluß und Meru im Walde auf Lichtungen (Rob. E. u. Th. C. E. Fries n. 1611, 15. Febr. 1922, tf Blüten lichtgelb mit dunklem Schlundfleck), bei Meru im Regenwalde auf Lichtungen (Rob. E. u. Th. C. E. Fries n. 1611a, 16. Febr. 1922, Q mit Frucht). — Uganda (Nägele n. 21, 127) . — San- sibarküsten-Zone: Zungomero (Grant). — Nyassaland, Langenburg (Stolz n. 602). — Gazaland (Swynnerton n. 94 u. 2087). — Natal (Krauss n. 46 u. 47, Cooper n. 1078, Gueinzius, Gerrard n. 659), Howick 1000m ü.M. (Junod n. 329), Friedenau 600 m ü. M. (H. Rudatis n. 1027), Arndolfsfarm bei New Castle und am Fluß Umhlotiriver bei Oakfort (Rehmann n. 7044 u. 8532). — Transvaal: Hout- bosh (Rehmann n. 6312), Shilouvane (Junod n. 1352), Lydenburg (Wilms n. 486). — Südostafrika 1000 — 1100 m ü. M. (Galpin n. 647 u. 784); zwischen Omtata und Omsamwubo (Drege). Var. ß. villosa Cogn. in Engler's Bot. Jahrb. XXI. (1895) 208. — Foliorum lamina supra tenuiter punctato-scabriuscula, subtus cinerea et brevissime denseque villosa. Ostafrikanische Steppenprovinz. Ost-Ruanda und Mohasi-See (Mildbraed n. 403 u. 446; J. Mildbraed, Wiss. Ergebn. Deutsch. Zentral-Afrika-Exped. II. Bot. [1911] 343); Ost-Ruanda 1500 m ü. M. (Hans Meyer n. 649); Kilimandscharo 1150 — 1450 m ü.M. (Endlich n. 203 u. 206, P. Janssens); Usambara, Mlalo, in der Adlerfarnformation und auf vernachlässigtem Land, weit rankend und niedrige Gebüsche vollständig überziehend (Holst n. 2 453). Znsatz (von H. Harms). Über die Morphologie von M. foetida vgl. A. Zimmermann, Die Cucurbitae. II. (4 922) 4 4, Fig. 4 4 III (Keimpflanze ; Keimblätter unterirdisch), 36, Fig. 25 ZX— XV (Blütenstand), 65, Fig. 46 ($ u. Q Blüte; am Grunde der <$ Blüten ein biskuitförmiges Nektarium, Kronblätter 1 und 2 mit großen goldgelben Basallappen, Kronblatt 3 an der kathodischen Seite mit kleineren Basallappen, breite Basallappen an den Filamenten; in der Q Blüte Basallappen an den Kronblättern 4 — 3 und auch an den Staminodien). 52, Fig. 37 VII— X (Antheren), 79, Fig. 61 III u. IV (Diagr. der Blüte), 84, Fig. 64 VII (Frucht), 4 32 (Bestäubung). 47. M. Mannii Hook. f. in Oliv. Fl. trop. Afr. II. (1871) 539; Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1881) 451. — Monoica. Rami graciles, glabri, viridi- et flavo-marmorati. 44 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. Foliorum petiolus gracillimus, glaber, 2 — 3 cm longus; lamina membranacea, cordato- ovata, indivisa, acuminata, basi profundiuscule late emarginata ad petiolum non decur- rens, margine remotissime minute subulato-denticulata, utrinque subtiliter pubescens, supra intense viridis, subtus satis pallidior, 4 — 8 cm longa, 3 — 6 cm lata. Cirrhi gracillimi, elongati, glabri, simplices vel rarius bifidi. Pedunculus communis masculus gracillimus, glaber, apice 3 — 6-florus, 2 — 5 cm longus; pedicelli erecti vel erecto-patuli, capillares, pubescentes, 5 — 12 mm longi, basi interdum minute bracteolati. Alabastrum globosum. Receptaculum brevissimum, subrotatum, puberulum, laeve. Sepala atro- viridia, rotundata, apice interdum minute apiculata, margine membranacea, 2 — 2,5 mm lata. Corolla flava, 3 cm lata. Antherae late ovatae, loculis flexuosis, connectivo lato. Pedunculus femineus robustus, 6 — 8 cm longus, ebracteatus. Fructus (immaturus) anguste ovoideus, rostratus, dense molliter longeque echinatus, 3 cm longus. Westafrikanische Waldprovinz. Fernando Poo (Mann. — Herb. Kew) ; Mildbraed, Wiss. Ergebn. 2. Deutsch. Zentral-Afrika-Exped. 1 9 1 0 — 1 9 1 4 . II. (1 9 1 2) 1 95. — Kamerun: Ngom (Ledermann n. 5648). — Gabun: Sibange (Soyaux n. 281)' — Kassai: Mukenge (P. Pogge n. 950), Sankuru (E. Luja n. 115). — Vgl. De Wild, in Bull. Jard. bot. Bruxell. VII. (1921) 299. 48. M. tonkinensis Gagnepain in Bull. Mus. Paris XXIV. (1918) 376; Fl. Indochine IL 8. (1921) 1072, Fig. 120. — Herba longe (10 — 15 m) scandens, hirta vel tomen- tosa, caule hirto, pilis mollibus, densis, albidis, patentibus. Folia ovata, basi late cordata, apice acuminata, non dentata, sed apicibus nervorum secundariorum mucro- nulata, 12 cm longa, 9 cm lata, utrinque cinereo-pilosa, pilis supra mollibus appressis subtus albido-velutina et atro-glandulosa, nervis primariis 7; petiolus hirsutus, 3 — 4 cm longus. Cirrhi bifidi. Pedunculus qj* multiflorus, hirtus, 9 — 11 cm longus, bractea parva, lineari-lanceolata, ad basin corymbi; corymbus 3 — 4 cm longus, floribus 12 — 15, pedicellis tomentosis, 1,5 — 2 cm longis, floribus statu expanso 3 cm diam. Recepta- culum late campanulato-tubulosum, breviter tomentosum. Sepala depresso-triangularia, acuta vel obtusiuscula, 4 mm longa, 7 mm lata, pilosa glandulosa, pilis brevibus albidis glandulosis nigris intermixtis. Corolla rotata, petalis 5, liberis, ovato-lanceolatis, 1 5 mm longis, papilloso-tomentosis, pilis auratis et glandulis nigris intermixtis. Stamina 5, sub- libera; filamenta lata, appendicula brevi triangulari versus medium inserta, connectivum crassum, antherae 2,5 — 3 mm, loculis bis conduplicatis. Ovarium rudimentarium squa- mulis pallidis (quarum duae multo majores) obtectum. Tonkin: Prov. Hoabinh, Mai-chau (Eberhardt n. 4273). Nota. Mihi non visa. Forsan cum M. foetida vel M. Mannii vel M. multiflora compa- randa, sed staminibus 5 insignis. Confer. clavis a cl. Gagnepain data: Flore s <3 in corymbo 3—15. a) Cirrhi bifidi; bractea parva, lineari-lanceolata; flores in inflorescentia 10—15. M. tonkinensis. b) Cirrhi simplices; bractea reniformis latior quam longa; flores in inflorescentia 3—4. M. maerophylla. — H. Harms. 49. M. corymbifera Hook. f. in Oliv. Fl. trop. Afr. IL (1871) 539; Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1881) 449. — Monoica. Caulis gracilis, sparse longe villosus. Foliorum petiolus pubescens; lamina late ovato-cordata, longe acuminata, basi leviter emarginata, margine minute denticulata, utrinque dense pubescens, 5 — 6 cm longa, leviter trilobata, lobis acutis. Cirrhi graciles, simplices vel bifidi. Pedunculus communis masculus gra- cilis, foliis brevior, apice subumbellato- vel corymboso-6 — 8-florus; pedicelli breves, filiformes, pilosi; bracteae minutae vel nullae. Receptaculum brevissimum. Sepala ovata, mucronata, villosa, margine vix membranacea, 5 — 7 mm longa. Corolla flava, 2 cm lata, segmentis inaequalibus, duobus exterioribus majoribus et valde concavis. Stamina 3 ; antherae biloculares bifidae, loculis sinuosis, connectivo angusto, apice glanduloso. Flores feminei et fructus ignoti. Ostafrikanische Steppenprovinz. Mossambikküsten-Zone: Lupata (Kirk — Herb. Kew). 50. M. Gabonii Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1881) 450; De Wild, et Th. Dur. Contr. Fl. Congo IL (1900) 25, Reliq. Dewevr. (1901) 102; De Wild. Fl. Bas- et Moyen- Momordica. 45 Congo II. (1907) 204, III. (1909) 14«, t. 13 f. 2—3; Th. et H. Durand, Syll. Fl. Congol. (1909) 229; De Wild, in Bull. Jard. bot. Bruxelles VII. (l 921) 299. — Monoica. Caulis gracillimus, angulatus, ramosus, glaber, scandens. Foliorum petiolus gracilis, puberulus, 2 — 5 cm longus; lamina tenuiter membranacea, ovato-cordata, indivisa, acuminata, basi profundiuscule emarginata, margine minutissime remote denticulata, utrinque subglabra et tenuiter punctato-scabriuscula, laete viridis, 8 — 16 cm longa, 5 — 12 cm lata. Cirrhi satis graciles, elongati, glabri, bifidi rarius simplices. Pedunculi communes masculi solitarii vel geminati, graciles, glabri vel superne puberuli, ebracteati, apice ramosi, race- moso-15 — 30-flori, 3 — 12 cm longi; pedicelli erecti vel erecto-patuli filiformes, subtiliter puberuli, 4 — 12 mm longi. Alabastrum brevissime puberulum, subglobosum, 3 mm longum. Receptaculum latissime campanulatum, fuscum, tenuissime dense puberulum, 4 mm latum. Sepala pallida, late triangularia, acuta, I — 1,5 mm longa, basi 2 mm lata, in alabastro adpressa. Corolla flava, extus puberula, segmentis ovato-oblongis, obtusis, 10 — 12 mm longis. Staminum filamenta crassa, basi valde dilatata, 2 — 2,5 mm longa; antherae biloculares 1,5 mm longae, 2 mm latae, apice plus minusve bifidae, loculis flexuosis. »Fructus aurantiacus, spinosus«. Westafrikanische Waldprovinz. Kamerun: Victoria-Station (Preuss n. 1204), Barombi (Preuss n. 156), Lolodorf (Staudt n. 415), Johann Albrechtshöhe (Staudt n. 788), Ebeafälle (Dinklage n. 644 u. 890), N'dian (Düsen n. 314), Nkolebunde (Ledermann n. 817 u. 994), Bipinde (Zenker n. 4852), Bezirk Molundu (Mildbraed n. 3970 u. 4274; zartes Kraut, Blüten gelblichweiß oder weiß mit schwärzlich-grünem Schlund und Streifen); Etun, Hügelland (Mildbraed n. 7854), zwischen Jaunde und Dengdeng, bei Nanga Eboko (Mildbraed n. 8299); nach Düsen ist der Kelch beinahe schwarz mit 5 grünen Lappen, Kronblätter weiß oder weißgrün, nach unten graugrün, von unten bis zur Mitte graugrün aderig — Gabun (Duparquet, Büttner n. 17). — Inneres Kongoland (Dewevre), Eala (Marc. Laurent), Insel Yambinga (Demeuse), Dundusana (Mortehan n. 76, 242, 820, 949, 958, 1098, De Giorgi n. 1090), Kikwit (Vanderyst n. 3201), Mobwasa (L. Lemaire n. 406, Reygaert n. 446 u. 851, De Giorgi n. 722 u. 740), Musa (De Giorgi n. 1207). — Kassai: bei Liekumbe (A. Sapin), Sankuru (E. Luja n. 68 u. 217). — West-Afrika, ohne ge- naueren Standort (P. Pogge n. 4259). Var. lobata Harms. — Folia saepius leviter vel profunde triloba vel rarius quin- queloba, lobis ovatis vel fere obovatis vel oblongis vel lanceolatis vel oblanceolatis, forma satis variabilibus. Kamerun: Jaunde (Zenker n. 616; M. gabonii Cogn. var. trilobata Cogn. mscr.), Bipinde (Zenker n. 4653). Nota. Folia in specioiine Zenker n. 4653 ceterum cum specimine n. 61 C bene con- gruente prolündius ultra medium triloba vel majora quinqueloba, lobis extimis saepe brevibus vel brevissimis. 51. M. affinis De Wild. PI. Bequaert. IV. (1922) 561. — Scandens, ramis glabris longitudinaliter striatis. Folia 6 — 8 cm inter se distantia, petiolo 30 — 50 mm longo, lamina integra, ovato-triangulari, non lobata, 5 — 7 cm longa, usque 6 cm lata, ab- rupte breviter acuminata, apiculata, basi truncata vel subtruncata vel obscure cordata, supra subtusque glabra, nervis basilaribus 3, nervis lateralibus primariis utrinque circ. 3. Cirrhi graciles, simplices vel bifidi, usque 6 cm vel ultra longi. Inflorescentiae axil- lares, solitariae, pedunculo communi 2 — 2,5 cm longo, racemis usque 7 cm longis. Flores q? albidi, pedicello sparse piloso, basi non bracteato. Calycis dentes late tri- anguläres, 2 mm longi, basi 4 — 5 mm lati, ciliolati. Corolla circ. 1 5 mm longa, 5- lobata, lobis circ. 8 mm longis, dorso breviter velutinis. Stamina 3. Kongogebiet: Leopoldville (J. Bequaert n. 7649; V. 1915). — Die mir un- bekannte Art soll an M. Gabonii Cogn. erinnern, die jedoch verzweigte Infloreszenzen, spitze Kelchzähne und am Grunde herzförmige Blätter mit abgerundeter Bucht hat. H. Harms. 46 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. 52. M. leiocarpa Gilg in Engl. Bot. Jahrb. XXXIV. (1904) 351. — Caulis tenuis longitudinaliter sulcatus glaberrimus. Folia longe petiolata (petiolo 4 — 6 cm longo), late ovato-cordata, apice longe aculata et setaceo-apiculata, basi profunde late emarginata, margine dense spinuloso-dentata, tenuiter membranacea, juniora ad nervös parce hispida, adulta utrinque glaberrima, venis dense reticulatis, nervis venisque utrinque subaequa- liter prominulis, 1 1 — 13 cm longa, 8 — 9 cm lata, sinu basali 2 — 3 cm alta, 1,2— 1,5 cm lata. Flores feminei solitarii longe pedunculati, pedunculo glabro circ. 4 cm longo. Receptaculum cupuliforme brevissimum, ad 1 mm longum. Sepala ovali-oblonga, apice acutiuscula, dorso puberula, margine ciliolata, 7 mm longa, 5 mm lata. Corollae seg- menta late obovata, apice rotundata, 2,2 — 2,3 cm longa, 1,3 cm lata. Ovarium inferum anguste oblongum profunde longitudinaliter sulcatum, glabrum. Ostafrikanische Steppenprovinz: Ost-Usambara, Kwamkoro, im Regenwalde, Lichtungen, 900 m ü. M. (A. Engler n. 856. — Herb. Berlin). Znsatz (von H. Harms). Vgl. A. Zimmermann, Die Cucurbitae. Heft 2. (4 922) 6, Fig. UV (Sproßspitze), 4 4, Fig. 11 IV (Keimpfl.), 23, Fig. 16 V u. VI (Nectarien des Blattes), 36, Fig. ISl—VIII (Blütenstand), 52, Fig. 37/— VI (Staubgef.), 133 (Bestäubung), 84, Fig. 64 V (Frucht). — Die Blüten stimmen im wesentlichen mit denen von M. foetida überein (nach Z., 79); nur sind bei den Kronblättern die Farbenunterschiede bedeutend weniger auffallend, indem die Kronblätter 4 und 5 durch zwei, das Kronblatt 3 durch einen nur schwach grünlichen Fleck von den Kronblättern 1 und 2 unterschieden sind. Die vor den Kronblättern 3 und 5 stehenden Filamente sind derartig gekrümmt, daß die auf denselben befindlichen Anlheren, von denen die eine 2, die andere 4 Pollenfach enthält, in der Mitte der Blüte mit der vor dem Kronblatt 4 befindlichen Anthere zusammentreffen; unterhalb der beiden nach vorn gekehrten Pollenfächer be- findet sich ein zylindrischer, am oberen Ende tellerförmig verbreiterter Fortsatz. Bei dem in der Mitte der beiden einander genäherten Antheren befindlichen Pollenfache fehlt dagegen der teller- förmig erweiterte Fortsatz. Mithin befindet sich derselbe bei dem vor dem Kronblatt 4 stehen- den Staubgefäße unterhalb von beiden Pollenfächern, bei dem vor dem Kronblatt 5 stehenden aber nur auf der einen Seite. Das vor dem Kronblatt 3 stehende Staubgefäß trägt nur ein Pollenfach und unterhalb desselben einen tellerförmig erweiterten Fortsatz. Bei den mit 8 vor- springenden Längsleisten versehenen Früchten zerfällt die orangefarbige Wandung in 3 sich zurück- biegende Lappen, an denen die von einer blutroten Pulpa umgebenen Samen haften bleiben. 53. M. Henriquesii Cogn. in Bol. Soc. Broter. VII. (1889) 189. — Rami gracil- limi, leviter sulcati, glabrati. Foliorum peliolus gracilis, striatus, brevissime densiuscule puberulus, 1,5 cm longus; lamina tenuiter membranacea, late ovato-cordata, indivisa, subabrupte breviter acuminata, basi profunde emarginata, margine vix undulato-denti- culata, utrinque tenuissime puberula praeeipue subtus, viridi- cinerea, 4 — 6 cm longa, 3 — 4,5 cm lata. Cirrhi subfiliformes, elongati, sulcati, glabri, bifidi. Pedunculus com- munis masculus satis gracilis, subtiliter puberulus, flexuosus, vix ramosus, ebracteatus, superne dense corymboso-multiflorus, 1,5 — 2 cm longus; pedicelli patuli, capillares, flexuosi, glabrati, 1 — 1,5 cm longi. Receptaculum fuscescens, glabrum, latissime cam- panulatum, 5-costatum, 6 mm latum. Sepala pallida, ovato-triangularia, breviter acu- minata, glabra, apice recurva, 4 mm longa, 2,5 mm lata. Corolla ut videtur flavescens, vix furfuracea, segmentis obovatis, subacutis, multinervosis, basi atrofuscis, 1,5 cm longis. Staminum filamenta crassa, 2 mm longa; antherae 2 mm longae. Flores feminei et fruetus ignoti. Ostafrikanische Steppenprovinz: Sambesi-Zone (Rodrigues de Carvalho n. 1 4. — Herb. Coimbra und Brüssel). 54. M. parvifolia Cogn. in Bull. Jard. bot. Bruxelles V. 2. (1916) HO; De Wild. 1. c. VII. (1921) 299. — Dioica, scandens. Rami gracillimi, profundiuscule sulcati, glabri, satis ramulosi. Foliorum petiolus subfiliformis, striatus, glaber, 2 — 4 cm longus; lamina tenuiter membranacea, late ovato-cordata, indivisa, apice acuta et breviuscule mucronata, basi leviter emarginata, margine non vel vix undulata et minutissime re- moteque denticulata, utrinque glabra et laevis, laete viridis, 2 — 4 cm longa, fere toti- dem lata; sinus basilaris late rotundatus, 2 — 5 mm profundus. Cirrhi filiformes, bre- viusculi, glabri, simplices. Pedunculus communis masculus filiformis, glaber vel subtiliter Momordica. 47 puberulus, flexuosus, simplex vel paulo ramosus, ebracteatus, supeme densiuscule corvmboso-pluriflorus, 1 — 2,5 cm longus; pedicelli erecto-patuli, capillares, tenuiter puberuli, 2 — 7 mm longi. Receptaculum viridi-fuscescens, latissime campanulatum sub- rotatum, subtiliter puberulum, 3 — 4 mm latum. Sepala pallida, erecta demum patula, ovato-triangularia, acutissime breviterque acuminata, glabra, margine brevissime ciliata, 3,5 mm longa, 2 mm lata. Corolla extus subtiliter puberula, intus glabra, segmentis obovatis acutis, 5-nervulosis, 6 — 7 mm longis, 4 mm latis. Staminum filamenta crassius- cula, pilosula, 2 mm longa; antherae 3 mm longae. Flores feminei et fructus ignoti. Westafrikanische Waldprovinz. Inneres Kongoland: Dundusana (De Giorgi n. 1090. — Blühend im Juli 1913. — Herb. Brüssel). 55. M. multiflora Hook. f. in Oliv. Fl. trop. Afr. II. (i 87i) 540; Cogn. in DC. Mon. Pban. III. (1884) 449; Hiern, Cat. Afr. pl. Welw. I. 2. (1898) 394. — Monoica, alte scandens. Caulis gracillimus, angulato-sulcatus, pubescens. Foliorum petiolus gra- cilis, 4 — 7 cm longus; lamina membranacea, late ovato-cordata, indivisa, acuminata, basi profundiuscule emarginata, margine minutissime remote denticulata, utrinque sparse breviter villoso-hirsuta scabriuscula, supra intense viridis, subtus paulo pallidior, 10 — 1 6 cm longa, 8 — 13 cm lata. Cirrhi robustiusculi, elongati, sulcati, puberuli, simplices vel bifidi. Pedunculi communes masculi solitarü vel geminati, graciles, brevissime villosi, ramosi, subcorymboso-multiflori, foliis longiores; pedicelli brevissimi, divaricati, breviter dense villoso-tomentosi ; bracteae minutae vel nullae. Alabastrum breviter dense villo- sum, ovoideum, 1,5 — 2 mm longum. Receptaculum breve, brevissime dense villoso- hirsutum. Sepala brevia, ovata, acuminata, in alabastro recurva. Corolla flava, 2 — 2,5 cm lata. Staminum filamenta crassa, brevia; antherae late ovatae, loculis intus leviter in- curvis, connectivo satis angusto, apice emarginato vel bifido. Pedunculus fructifer brevis, crassus. Fructus (immaturus) subcylindricus, crassus, laevis. Westafrikanische Waldprovinz. — Fernando-Poo (Vogel n. 173. — Herb. Kew); Mildbraed, Wiss. Ergebn. 2. Deutsch. Zentral -Afrika- Exped. 1910 — 1911. IL (1922) 4 95. — Gabun (Mann n. 1019. — Herb. Kew). — Angola: Distr. Golungo Alto, am Fluß Moio bei Sobato de Quilombo-Quiacatubia (Welwitsch n. 843. — Herb. Brit. Mus.). 56. M. Laurentii De Wild. Fl. Bas- et Moyen-Congo III. (1909) 142, t. 13, f. 1. — Caulis scandens, gracillimus, angulatus, ramosus, sparse puberulus. Foliorum petiolus gracillimus, striatus, puberulus, 2 — 6 cm longus; lamina membranacea, late ovato- cordata, indivisa, subabrupte breviter acuminato-cuspidata, basi profundiuscule emargi- nata, margine remotiuscule dentata dentibus late triangularibus breviter cuspidatis, utrinque plus minusve velutino-scabra, 3,5 — 7,5 cm longa, 3 — 7 cm lata. Cirrhi gra- ciles, elongati, glabri, simplices. Pedunculus communis masculus gracilis, brevissime sparse scabro-villosulus, ebracteatus, apice leviter ramosus et sparse pluriflorus, 3,5 cm longus; pedicelli capillares, usque 7 mm longi. Receptaculum atrofuscum, late cam- panulatum, 2 mm longum. Sepala triangularia, longiuscule acuminata, receptaculo paulo breviora. Corolla lutea, segmentis ovatis, utrinque puberulis, 5 mm longis, 3 mm latis. Staminum filamenta crassa, basi dilatata. Flores feminei et fructus ignoti. Westafrikanische Waldprovinz. Inneres Kongoland: Bombimba-Ikelemba (Marcel Laurent n. 1270. — Herb. Brüssel). 57. M. umbellata (Cogn.) Harms in Engler's Bot. Jahrb. LVIIL (1923) 240. — Peponia ivmbellata Cogn. ex Engler in Abh. Akad. Wiss. Berlin (1894) 61 und in Bot. Jahrb. XXI. (1895) 210; Engl. Pflanzenwelt Ostafr. C. (1895) 399. — Peponium wn- bellatum (Cogn.) Engl, in Pflzfam. Nachtr. (1897) 318. — Momordica calantha Gilg in Engler's Bot. Jahrb. XXXIV. (1904) 351. — Caulis longitudinaliter sulcatus, glaber vel subglaber. Foliorum petiolus sparse brevissime hirtellus, 1,5 — 8 cm longus; lamina ovata vel late ovato-cordata vel oblongo-ovata, integra vel triloba vel quinqueloba (lobis lateralibus brevibus acutis vel obtusis), basi ± profunde et late emarginata, apice acuta vel obtusa, intense viridis, margine leviter vel haud undulata, remote vel dense sub- Bpinuloso-dentata, supra parce pilosula vel densissime praesertim ad nervös griseo-pilosa, 48 A. Cogniaux und H. Harms. — Gucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. vel utrinque sparse hirtella, serius glabrescens vel sparse hirtella, membranacea vel papyracea, 6 — 20 cm longa, 5 — 14 cm lata. Cirrhi elongati bifidi. Flores masculi subumbellati, umbellulis paucifloris vel plurifloris, pedunculo piloso vel griseo-tomentoso, 1,5 — 3 cm longo, pedicellis tomentosulis vel puberulis 1 — 2,5 cm longis, bracteis nullis. Receptaculum obconicum vel breviter infundibuli forme, puberulum vel tomentosum, 5 — 7 mm longum. Sepala ovata, acutiuscula vel obtusiuscula, pilosula vel tomentosula, 6 — 9 mm longa, 5 — 6 mm lata. Petala oblongo-spathulata, obtusa, extus parce puberula, 2,5 — 3 cm longa, 1 cm lata. Antherae in corpusculum cylindricum coalitae, loculis sigmoldeo-flexuosis. Calyx Q fere ad basin fissus, sepalis oblongo-spathulatis, reflexis, 12 mm longis, 3,5 mm latis. Fructus ovoideus aurantiacus, pericarpio molli, indehis- cens; pulpa albida, dulci-amara, eduli. — Fig. SA — G. Usambara: Mlalo (Holst n. 290); Kwai, 1600 m ü. M., im lichten Busch (Albers n. 103); Amani (Braun n. 1002 — Jan. 1906; Blüten weiß, Frucht orange- rot, sammetig). Bei dem Exemplar von Albers (M. ealantha Gilg) ist der Kelch ziemlich dicht weiß-filzig, bei den übrigen weniger oder nur schwach behaart, sonst stimmen aber die Exemplare ziem- lich überein; in der Behaarung der bald einfachen, bald 3 — 5-lappigen Blätter scheint jedoch auch eine Veränderlichkeit zu bestehen. Ob sich danach Varietäten unterscheiden lassen, sei dahingestellt. — A. Zimmermann hat sie in Usambara eingehend beobachtet. (Die Cucur- bitae. II. [1922] 3, Fig. 2 Knollen, 12, Fig. 9 In. II Keimpflanze, 37, Fig. i6lV— VI Blütenstand, 54, Fig. 39 IX u. X Staubgefäße, 66, Fig. 47 Blüten, 80, 84, 85, Fig. 6h III Frucht.) Nach dem- selben Verf. (II. 21) hat von den von ihm geprüften Momordiea- Arten nur M. umbellata die sog. Probrakteen; an allen vegetativen Zweigen der Art fand er an den Blattachseln eine fleischige abgerundet rechteckige von spitzen Haaren bedeckte Probraktee (20, Fig. 15PTZZ— X). Die <$ Blüten bilden eine doldenartig zusammengedrängte gestielte Traube; an den Stielen der Traubenblüten sind keine Brakteen vorhanden (38, Fig. 26 IV — VI). Der Kelch der ,5 Blüten ist kreiseiförmig, etwa bis zur Mitte gespalten, Zipfel dreieckig, etwa 6,5 mm lang und fast ebenso breit, Zipfel 1 und 2 beiderseits, Zipfel 3 auf der kathodischen Seite an der Spitze mit dunklem Fleck. Der Kelch der Q Blüten ist fast bis zum Grunde geteilt, mit länglich-spatei- förmigen, zurückgeschlagenen, 12 mm langen, 31/2 nim breiten Zipfeln. Die Petala der <$ Blüten sind fast gleichgroß und alle mit schwarzen Flecken versehen. Eine Asymmetrie macht sich dadurch bemerkbar, daß das Kronblatt 3 zuweilen an der kathodischen Seite einen kleinen Basallappen hat und daß die Kronblätter 4 und 5 mit zwei Streifen von Haarzotten versehen sind, das Kronblatt 3 nur mit einem solchen auf der anodischen Seite. In den Q Blüten sind die Petala 1 — 3 mit winzigen Basallappen versehen. — Die Antheren sind zu einem zylindrischen Körper verwachsen, die Pollenfächer sind S-förmig mit ungefähr gleichlangen Armen. — Das Nektarium der ($ Blüte ist abgerundet fünfseitig. Zum Abschluß dienen die Basallappen an den Kronblättern 1 und 2, sowie die Basallappen an den Filamenten. — Die bei der Reife gleich- mäßig orangefarbigen Früchte haben ein weiches Perikarp und springen nicht auf; die weiße süßsäuerliche Pulpa wird gern gegessen. — Die Keimblätter bleiben unter der Erde; die ersten Laubblätter sind, im Gegensatz, zu den übrigen Arten der Gattung, nicht gegenständig. Die spitzen Haare der Blattoberseite haben Kalkablagerungen und sind umgeben von einem Kranz von Zellen mit Cystolithen (a. a.O. I. [1922] 186, Fig. 90); auf der Blattunterseite Explosionshaare (178, Fig. 85). — Die Art wurde aus den von Zimmermann mitgebrachten Samen im Bot. Garten Berlin-Dahlem kultiviert, kam aber nicht zur Blüte; Blätter hellgrün. 58. M. multicrenulata Cogn. in Bull. Jard. bot. Bruxelles V. 2. (1916) 110. — Rami graciles, satis ramulosi, profunde sulcati, glabri, laeves. Foliorum petiolus gra- cillimus, glaber vel vix pilosulus, 2 — 5 cm longus; lamina tenuiter membranacea, late cordato-ovata vel obscure triangularis, distinete multicrenulata, acuta vel saepius breviter acuminata, utrinque glabra vel subüliter setulosa demum scabriuscula, intense viridis, 3,5 — 6 cm longa, 3 — 5 cm lata, crenulis late triangularibus, apice acutiusculis et bre- viter mucronulatis ; nervi graciles, subtus leviter prominentes, laterales imum sinum marginantes; sinus basilaris anguste subrotundatus, 7 — 13 mm profundus, 6 — 9 mm latus. Cirrhi filiformes, breviusculi, glabri, simplices. Pedunculus communis masculus axillaris, vel interdum terminalis et minutissime foliatus, gracilis, glaber vel puberulus, simplex vel superne vix ramosus, apice pauci- vel pluriflorus, 1 — 5 cm longus; pedicelli erecto-patuli, filiformes, glabri vel vix puberuli, ebraeleati vel minute bracteolati, 1 — 3 mm Momordica. 49 longi. Receptaculum latissime campanulatum, brevissime puberulum, 5 mm latum. Sepala late triangularia, acuta, 3 mm longa lataque. Petala late obovata, obtusa vel interdum retusa, 5-nervulosa, extus subtiliter puberula, 6 — 7 mm longa, 5 — 6 mm lata. Staminum filamenta glabra, inferne leviter inerassata, 2 mm longa; antherae 2 mm longae, biloculares subquadratae 2 mm latae. Flores l'eminei et fruetus ignoti. Westafrikanische Waldprovinz. Kongo: Bcna Dibele (J. Ciaessens n. 923. — Blühend im Dez. 1907. — Herb. Brüssel). — Aach De Wildeman (PI. Bequaert. IV. [1922] 564, multicrenata): Banalia (Bequaert n. 1400), Belo (Jespersen). 59. M. tuberosa (Hoxb.) Cogn. in DO. Mon. Phan. III. (1 881) 454. — Cucumis tuberosus Hoxb. in E. Ind. Comp. Mus. t. 461 ined. ; Ainsl. Mat. med. Hindost. (1813) Fig. 5. A — G Momordica, umbellata (Cogn.) Harms (Braun n. 1002). A Inlloresccntia <$. B Flos (J. C Androcceum. — D—K M. tuberosa (Roxb.) Cogn. (Kotschy n. U7). D Inflor. $. E Androeccum cum squarnula. F Flos Q. O Stylus. iIFrud.ua. J, K Semen. — Icon. origin. 236. — Luffa tuberosa Roxb. Hort. Beng. (1814) 104, Fl. ind. (1832) 717; Wight et Arn. Prodr. I. (1834) 344; Roem. Fam. II. (1846) 65. — Luffa amara Wall. List (1832) n. 6754B (vel 6755 ex Ind. kew.). — Luffa Hilapikku Herb. Madr. ex Wall. I. c. — Cucumis Uilapikku Herb. Madr. ex Wall. 1. c. — Momordica Cymbalaria Fenzl in Kotschy, Iter Nubic. n. 147; Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. XII. (1859) 134; Hook. f. in Oliv. Fl. trop. Afr. II. (1871) 540; Clarke in Hook. f. Fl. Brit. Ind. II. (1879) 618. — Monoica. Radix lignosa, tuberosa, perennis. Caulis gracillimus, scandens, glaber vel leviter puhcrulus. Foliorum petiolus nrassiusculus, leviter puberulus, 2- 5 < im longus; lamina orbicuJari-renifornus, <>l>tuse leviterque "> 7-lobata, Ita.si prol L< emargwata, margin« iniegerriiaa rel leviter unduiata, utrinque glabra vel rarius leviter pÜMu i'iiuissiriie denae punctata, iutense NÜ-idis. % -4,5cm longa, *,5 — 5cm lata. Cirrhi capillareti, breriaiMuii, leviter puber u Li, siropliues. Peduneulus communis masculu^ fitifonnis, puberulus, ebra«:teatus, upiue racemoso-:/ 5-lloru.s, 0,5 ■•'» CIO loiigu.s; pedi- celli erecti, 3 — i ü mm longi. Receptaculum brevissiuium, late campanulatum. Sepala atroviridia, lanceolata, acuminata, leviter villosa, 6 — 7 mm longa, 1,5 mm lata. Corolla A. Eng ler, Das Pflanzenreich. IV. (Embryuphyta siphonogama) 275. II. 4 50 A. Cogniaux und H. Harms. — Gucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. flava, segmentis obovatis, apice rotundatis, 10 — 42 mm longis. Stamina 2 (vel 3), fila- mentis crassis, compressis, 0,5 — 2 mm longis; antherae 2 mm longae, una bipartita, altera tripartita, loculis conduplicatis, margine connectivi latiusculi insertis. Pedunculus femineus gracilis, ebracteatus, 1 — 3 cm longus. Ovarium fusiforme, rostratum, puberu- lum; Stylus crassiusculus, 2 mm longus, Stigmata 2 vel 3, bipartita. Fructus piriformis vel late fusiformis, carnosus, atroviridis, sparse pilosus, oligospermus, 2,5 — 3 cm longus, 1 ,5 cm crassus. Semina atrofusca, late ovoidea, strophiolata, non marginata, utrinque laevia et nitida, 7 mm longa, 4,5 mm lata, 3 mm crassa. — Fig. 5-D — K. Nordafrikanisch-indisches Wüstengebiet. Nubische Wüstenprovinz (Kotschy n. 223). — Nordafrikanische Hochland- und Steppenprovinz. Kordofan: Arasch Cool (Kotschy n. 447); Sennaar (Kotschy n. 200). — Vorder- indisches Gebiet: Konkan (Stocks); Ostindien, ohne genaueren Standort (Heyne, Wallich n. 6754B, Campbell, Wight n. H08, 1 4*1 0, H3I). — In Ostindien Kada- vanchi; Knollen sollen Abort verursachen (Dragendorff, Heilpflz. [1898] 648; Watt, Econ. Prod. Ind. V. [1891] 258; Kirtikar, Basu a. J. C. S. Indian Medic. PI. [1918] 594, t. 455, als M. cymbalaria). 60. TS., pauciflora Cogn. ex Harms in Engler's Bot. Jahrb. LV1II. (1923) 239. — Monoica; caules tenues, pallidi, parce hirsuti. Petiolus hirsutulus, 1 — 3 cm longus; lamina late vel latissime cordata vel cordato-reniformis, apice obtusa vel obtusiuscula, mucronulata, margine subintegra vel remote brevissime denticulata, interdum levissime late lobulata, ad nervös sparse pilosa vel subglabra, margine fimbriolata, 2 — 3 cm longa, 2,5 — 4,5 cm lata. Cirrhi simplices. Pedunculi q? filiformes, hirsuti, 1 — 3 cm longi, floribus 1 — 3; bractea parva lineari-lanceolata. Beceptaculum breve cupulatum, basi acutum, hirsutum, fere 3 mm longum. Sepala 5, lanceolata, acuminata, hirsuta, receptaculo pluries longiora, cum eo circ. 1 cm longa. Corolla hyalina exserta, glabra. Stamina 3, in fundo receptaculi inserta, filamentis paullo dilatatis, connectivo in st. bilocularibus bifido, antheris curvatis. Pedunculus Q uniflorus. Ovarium anguste fusiforme. Nord-Adamaua: Baumsteppen; Ngesik (Ledermann n. 4278); Duma (Leder- mann n. 4335); Duli (Ledermann n. 4447 — Juni 1909). — Blätter nach Leder- mann grau- oder hellgrün, Stengel fast weiß, Blüten blaßgelb, Kelch mit braunschwarzen Streifen. Nota. Species forsan serius cum M. tuberosa cui valde afflnis conjungenda, — Huc vel ad M. tuberosa pertinet specimen: Usambara, Kwai (Eick n. U8; 1900). 61. M. denudata (Thwait.) Clarke in Hook. f. Fl. Brit. Ind. II. (1879) 618; Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1881) 448. — M. dioica var. denudata Thwait. Enum. pl. Zeyl. (1858 — 1864) 126. — Dioica. Caulis gracilis ramosissimus, glaber. Foliorum petiolus gracillimus, glaber vel leviter puberulus, 2 — 4 cm longus; lamina membranacea, ovato- oblonga, 3 — 5-angulata vel leviter lobata, acuta et mucronulata vel acuminata rarissime obtusa, basi profunde emarginata, margine undulata vel minute remoteque denticulata, utrinque glabra et laevis, supra intense viridis, subtus laete viridis, 6 — 1 0 cm longa, 4 — 6 cm lata. Cirrhi filiformes, glabri, simplices. Pedunculus communis masculus subfiliformis, flexuosus, subglaber, 8 — 40-florus, usque ad basin floriferus, 2 — 10 cm longus; pedicelli capillares, erecti, glabri, apice leviter dilatati et brevissime dense villosi, basi bracteolati, ad medium articulati vel subbracteolati, 4 — 18 mm longi; bracteolae basilares subulatae, 1 — 3 mm longae. Receptaculum fuscum, basi attenuatum. Sepala lanceolato-subulata, 3 — 4 mm longa, basi 1,5 mm lata. Petala ovato-oblonga, acuta, intus glabra, extus villosa, 7 mm longa, 3 mm lata. Staminum filamenta brevissima; antherae in capitulo subgloboso 2 mm crasso cohaerentes. Pedunculus femineus 3 — 6 cm longus, ad medium minute bracteolatus. Fructus subglobosus, abrupte rostratus, 2 cm crassus. Semina fulva, ovato-oblonga, utrinque exsculpta, basi leviter attenuata, margine leviter undulato-crenulala, 10 mm longa, 5,5 mm lata, 2 — 2,5 mm crassa. Vorderindisches Gebiet. Provinz der Gangesebene: Travancore, bei Kat- tayam und Kavalay (Meebold n. 12241 u. 12769). — Ceylon (Wight n. 1141, Moraordica. 51 Gardner n. 317, Walker, Thwaites n. 1615); nach Trimen (Handb. Fl. Ceylon II. [1894] 250) in der feuchten Region und in der unteren Bergregion (1500 — 4000 Fuß) ziemlich häufig (Matale, Hunasgiriya, Maturata, Ramboda, Kandy); Blätter sehr variabel, Miltellappen jedoch stets am größten und oft verlängert und stark zugespitzt. Species exclusae vel dubiae. M. aeuleata Poir. in Lam. Encycl. Suppl. III. (1810 — 1817) 723; Ser. in DC. Prodr. III. (1828) 312; Roem. Fam. II. (1846) 57. — »Caule tenui, scandente; foliis palmato-pedatis, laciniis 5 — 7 dentato-sublobatis, supra punctis albis conspersis, subtus nervis petiolisque breviter aculeatis, petiolis nervisque mediis pilis asperis reflexis vestitis; floribus masculis racemosis longe pedunculatis, femineis solitariis vix pedunculatis; fructibus subglobosis, glabris, magnitudine semine pisi. « Vaterland unbekannt; hierhin nach Index kewensis Momordica acutangula Steud. Nom. ed. 1. (1 821) 536. M. adoensis Höchst, in Flora XXIV. (4 841) I. Intell. 22 et ex A. Rieh. Tent. fl. Abyss. I. (1847) 293 = Goccinia adoensis Cogn. M. angulata Thunb. Mus. upsal. auet. (1827) 10 nomen ex Juel, PI. Thunberg. (1918) 388. M. angulata Savi ex Steud. Nom. ed. 2. II. (1841) 155; Roem. Syn. II. (1846) 59 = Ecballium elaterium (L.) A. Rieh, (ex Ind. kew.). M. arvensis Höchst, ex A. Paillieux et D. Bois, Sur quelq. pl. aliment. de 1' Abyss. (in Revue sc. nat. appl. Paris XXXVII. (1890) 803 — 809), ex Bot. Jahresb. XVIII. 1890. 2. (1893) 33. — Quid? M. aspera Lam. Fl. Fr. II. (1778) 191 = Ecballium elaterium (L.) A. Rieh. M. auriculata Noronha in Verh. Batav. Gen. V. (1790) ed. I. Art. IV. 20. (Quid?). — Java. M. bicolor Blume, Bijdr. (1826) 928 = Coccinia cordifolia (L.) Cogn. Monogr. 529. M. Boivini Baill. Hist. pl. VIII. (1886) 407 = Raphanistrocarpus Boivinii (Baill.) Cogn.; p. 54. M. braehybotrys Poepp. et Endl. Nov. gen. et spec. II. (1838) 54 = Cyclan- thera braehybotrys (Poepp. et Endl.) Cogn. M. Bricchettii Chiovenda in Bull. Soc. bot. Ital. (1917) 39 = Kedrostis macro- sperma Cogn. in Pflzreich. Heft 66. (1916) 155 (e spec. Robecchi-Bricchetti n. 229). M. calearata Colebr. ex Wall. Cat. (1828) n. 6740 = Thladiantha calcarata (Wall.) C. B. Clarke; cf. Cogn. in Pflzreich., Heft 66. (1916) 50. M. carinata Vell. Fl. flumin. X. (1827) t. 97 = Luffa eylindrica (L.) Roem. M. casea Buch. Ham. ex Wall. Cat. (1828) n. 6740 = Thladiantha calcarata (Wall.) C. B. Clarke; cf. Cogn. 1. c. p. 50. M. cirrhiflora Wight (cf. Cogn. Monogr. 950) ex Steud. Nom. ed. 2. II. (1841) 155 = Modecca Wightiana Wall. M. cordata Thunb. Mus. Upsal. Append. XVII. (1809) 1 ex Juel, 1. c. 388 nomen. M. cordatifolia Godoy Torres in Patriota III. 71 ex Cogn. in Fl. brasil. VI. 4. (1878) 87 = Gayaponia Martiana Cogn. (Monogr. 777). M. coriacea Cogn. in K. Schum. et Hollrung, Fl. Kaiser Wilhelmsland (1889) 82 = Macroxanonia macrocarpa (Blume) Cogn. (cf. H. Harms in Engler's Bot. Jahrb. LVIIl. [1923] 240; Cogn. in Pflanzenreich, Heft 66. [1916] 264). M. covel Dennst. Schlüss. H. Malabar. (1818) 3 4 = Coccinia cordifolia (L.) Cogn. M. crinocarpa Fenzl ex M. Roem. Fam. II. (1846) 59 = Luffa echinata Roxb. M. eylindrica L. Spec. pl. ed. 1. (1753) 1009 = Luffa eylindrica (L.) Roem. M. dasycarpa Höchst, ex A. Rieh. Tent. fl. abyss. I. (1847) 291 = Cucumis dipsaceus Ehrenb. M. dietyosperma Griseb. in Lorentz, Veg. del Nordeste prov. Entre-Rios (1878) 117. 4* 52 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. 31. echinata Muhl. in Trans. Arn. Phil. Soc. III. (1793) 180 et ex Willd. Spec. pl. IV. (1805) 605 = Echinocystis lobata Torr, et Gray. 31. echinocarpa Fenzl ex Hook. f. in Oliv. Fl. Trop. Afr. II. (1871) 531 = Luffa echinata Roxb. M. ecirrhata Stokes, Bot. Mat. Med. IV. (1812) 465 = Ecballium elaterium (L.) A. Rieh, (ex Ind. kew.). M. elastica Salisb. Prodr. (1796) 158 — Ecballium elaterium (L.) A. Rieh. (ex Ind. kew.). M. elaterium L. Spec. pl. ed. 1. (1753) 1010 = Ecballium elaterium (L.) A. Rieh. 31. elliptica Thunb. Mus. Upsal. Append. XVII. (1809) 1 ex Juel, 1. c. 388 (nomen). H. erinocarpa Fenzl ex Naudin in Ann. sc. nat. 4. ser. XII. (1859) 135 = Luffa echinata Roxb. M. fragrans P. Flaskärnper in Flora CI. (1910), Hefts, 216. — Quid? 31. glauca Mor. ex Cogn. in DC. Monogr. Phaner. III. (1881) 836 = Cyclan- thera glauca Cogn. 31. heterophylla »Cogn.« ex Forbes et Hemsley in Journ. Linn. Soc. XXIII. (1887) 3 1 8 (err. cal.) = Melothria heterophylla (Lour.) Cogn. M. heterophylla Wight ex M. Roem. Farn. II. (1846) 203 = Modecca Wightiana Wall, (ex Ind. kew.). 31. hispida Thunb. Mus. Upsal. Append. XVII. (1809) 1 ex Juel, 1. c. 388 (nomen). 31. Hystrix Gill. in Hook. Bot. Mise. III. (1833) 324 = Cyclanthera hystrix (Gfll.) Arn. 31. Lambertiana Ser. in DC. Prodr. III. (1828) 311 = Cucumis trigonus Roxb. 31. lanata Thunb. Prodr. pl. capens. (1194) 13; FI. capens. (1811) 155; Juel, PI. Thunberg. (1918) 388 = Citrullus vulgaris Schrad. 31. luffa L. Spec. pl. ed. 1. (1753) 1009 = Luffa cylindrica (L.) Roem. 31. luffa Vell. Fl. flumin. X. (1827) t. 93 = Luffa acutangula (L.) Roxb. 31. macropoda Poepp. et Endl. Nov. gen. et spec. II. (1838) 54 = Cyclantfwra macropoda (Poepp. et Endl.) Cogn. M. monadelpha Roxb. Fl. ind. III. (1832) 708 = Coccinia cordifolia (L.) Cogn. 31. muricata Vell. Fl. flumin. X. (1 827) t. 94 = Echinocystis muricata (Vell.) Cogn. 31. officinarum elaterium Crantz, Instit. I. (1766) 171 = Ecballium elaterium (L.) A. Rieh. 31. operculata Blanco, Fl. Filip. ed. 1. (1837) 770 = Luffa cylindrica (L.) Roem. M. operculata L. Syst. ed. 10. (1759) 1278 = Luffa operculata (L.) Cogn. M. Paina Buch. Harn, ex Wall. Cat. (1828) n. 6742 = Äetinostemma te-nerum Griff.; cf. Cogn. 1. c. p. 35. M. palmata Hort, ex Lemaire in Fl. des serres 1. ser. III. (18 47) sub t. 222 = Gurania Makoyana (Lemaire) Cogn. M. palmata E. Mey. in Drege, Zwei pflanzengeogr. Dokum. (1844) 202 = Coc- cinia palmata (Sond.) Cogn. 31. pedata L. Spec. pl. ed. 1. (1753) 1009 = Cyclanthera pedata (L.) Schrad. 31. pedisceta Ser. in DC. Prodr. III. (1828) 319 in syn. = Cyclanthera pedata (L.) Schrad. 31. punctata Engl. Pflanzenwelt Ostafr. A. (1895) 109 nomen. — Quid? 31. purgans Mart. Reise Bras. II. (1828) 546 = Luffa operculata (L.) Cogn. i/. qtiitiquefidä Hook, et Arn. Rot. Beecl&JrB Vor. (IH41) 424 = Luffa öperour Iota (L.) Cogn. l/. quinqüiloba E,lMey. in Drege, Bw^i pflannengeogr. Dokutn. (1844) 20J — üoecinid '[atnquelobü (Thunb.) Cogn! M. 'poinquelobata Vell . Fl. flumin. X. (1827) t. 95 = Cgclantfiera quinqae- lobata (Vell.) Cogn. 31. racemosa Steud. Nom. ed. 2. II. (1842) 1 55 — Echinocystis muricata (Vell.) Cogn. Momordica, Raphanistrocarpus. 53 M. reticulata Salisb. Prodr. (1796) 4 58 = Jjuffa eylindnea (L.) Roem. M. rotunda Noronha in Verh. Ratav. Gen. V. (4790) ed. I. Art. IV. 20 = Me- Jothria perpusilla (ßlurae) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 106. M. sativa Roxb. ex Wight et Arn. Prodr. (1834) 341 = Cucumis melo L. M. spicata L. ex Smith in Rees, Cycl. (1822) XXHT. n. 4 3 = Gymnopetalum cochinehinense (Lour.) Kurz. M. spinosa (Gilg) Chiovenda in Coli. bot. Miss. Stefanini-Paoli nella Somalia Ital. (1916) 82 = Kedrostü spinosa Gilg.; Cogn. in Pflzreich., Heft 66. (1916) 15. Nota. Species Gilgiana a cl. auctore c Somalia italiana indicata (El Magu, Paoli, n. 640, VIF. 1913; fra Gololönle e Ueneio, Paoli n. 789, VII. 1913) ad genus Momordicam translata, .uldita descriptionc florum femineorum adhuc ignotorum nee non seminum. Specimen somaüense a me non visum, an recte ad Kedrostis spinosa relatum? — H.Harms. M. sureulata Noronba in Verb. Ratav. Gen. V. (1790) ed.I. Art. IV. 21 = Gymno- petalum cochinehinense (Lour.) Kurz. M. trifolia L. in Stickman, Herb. amb. (1754), Amoen. acad. IV. (1759) 132, Syst. ed. 10. (1759) 1278 = Trichosanthes trifoliata Blume = T. trifolia (L.) Merrill, Interpret. Rumpb. Herb. amb. (1917) 49 4. M. trifoliata L. Spec. pl. ed. 2. (1762) 1434 = praeced. M. speciosa Thunb. Mus. Upsal. Append. XVII. (1809) 1 ex Juel, 1. c. 388 (nomen). M. tuhiflora Roxb. Hort. beng. (1814) 70, Fl. ind. III. (1832) 711 = Gymno- petalum cochinehinense (Lour.) Kurz. M. tuhiflora Wall. Cat. (1828) n. 6749 = Luffa aeutangula (L.) Roxb. M. tuhulosa Ruch. Harn, ex Naudin in Ann. sc. nat. 4. ser. XII. (1859) 136 = Melothria lieterophylla (Lour.) Cogn. {Zehneria umhcllata, ex Ind. kew.). M. umhellata Roxb. Hort. beng. (1814) 70, Fl. ind. III. (1832) 710 = Melothria hctcrophylla (Lour.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 121. M.' verticillata Vell. Fl. flumin. X. (1827) t. 96 = Wilhrandia vertieillata (Vell.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 70. 40. Raphanistrocarpus (Baiii.) Pax. JRaplianistroearpus*) (Raill.) Pax in Engl. u. Prantl, Pflzfam. IV. 5. (1889) 25; üalla Torre et Harms, Gen. Siphon. (1905) 515 (»Rhaphanistrocarpus«), — Momor- dica sect. Raplianistrocarpns Raill. in Bull. Soc. Linn. Paris I. (18 82) 309, Hist. pl. VIII. (1886) 407, 442. Flores monoiei. Flores masculi ad apicem peduneuli elongati aggregati. Recepta- culum brevissimum latissime campanulatum subrotatum, fundo squamulis ineurvis dr clause Sepala 5, elongata, angusta. Pelala 5, libera, patula, integra, inaequalia. Sta- mina 2, ori reeeptaculi inserta, filamentis brevibus; loculis linearibus curvis, in uno staxnine 3 (eorum medio latere exteriore connectivi inserto, lateralibus intus sitis), in altero 2, connectivo lato. Nectarium in fundo reeeptaculi. Flores feminei solitarii. Peri- anthium ut in mare sed minus. Ovarium gracile, fusiforme, pauciovulatum ; Stylus bre- vis, sligmate capit.ilo; ovul.i 4 — 5, remota, superiora pendula, infimum erectum (vcl inferiora erecla?), vel omnia ereeta. Fructus gracilis, siceus, elongatus, subeylindricus, indehiscens, 4 — 5-spermus. Semina lineari-cylindrica, non compressa, sublaevia, testa lenuiter membranacea. — Herbae annuae, gracile«, scandentes. Folia cordato-ovata, saepius leviter trilobala, brevilor petiolnta. Cirrbi simplices. Flores majusculi, lutei. Fructus parvus, angustus. Zusatz (von H. Harms). Oie beiden kleinen, auf das tropische und südliche Afrika be- schränkten Gattungen Raphanistrocarpns (i Arien) und Raphanocarpus (3 Arten) schließen sich eng an die große Gattung Momordica an, mit der sie zahlreiche Merkmale teilen, wie z. B. be- sonders die Basal läppen der Blumenblätter. Sie weichen von Momordica durch die *) Raplianistrum All. genus Crueiferarum , xaonoc fructus; propter frucluum simiütu- dinem cum siliqua liaphanistri. 54 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cu cumerinae. geringere Zahl der bald aufrechten, bald hängenden (nicht horizontalen) Samenanlagen und die eigentümliche schmale, fast zylindrische oder spindelförmige, an gewisse Cruciferen-Schoten er- innernde Frucht ab. Übrigens stehen sich beide Gattungen so nahe, daß sie vielleicht besser vereinigt würden; sie sind von einander durch die Zahl der Samenanlagen (2 bei Raphanocarpus; 4 — 5 bei Raphanistroearpus) und dadurch verschieden, daß bei Raphanistrocarpus der Stiel der (5 Traube frei in der Blattachsel entspringt, bei Raphanocarpus dagegen mit dem Blattstiel verwachsen ist und nur mit einem kurzen freien Stück über das Blatt hinausragt. — Nach R. Trinkgeld (in Flora CXVI. [1923] 281) ist das sogenannte 2. Vorblalt bei Raphanocarpus enlwicklungsgeschichtlich nachweisbar. A. Foliorum lamina utrinque subtiliter punctata; receptaculum vix pilosulum 1. R. Boivinii. B. Foliorum lamina supra setuloso-scabra, subtus dense villosa; receptaculum densiuscule setulosum %. R. asperifolius. 1. E. Boivinii (Baill.) Cogn. in Engl. Pflanzenwelt Ost-Afrikas C. (1895) 397. — Momordica Boivmi Baill. Hist. pl. VIII. (1886) 407, f. 289 — 291. — Herba scandens, 3 — 5 m alta. Rami graciles, elongati, profunde sulcati, glabri, leviter ramulosi. Foliorum peliolus gracilis, primum leviter puberulus demum glaber, laevis, 8 — 12 mm longus; lamina membranacea, subtriangulari-ovata, indivisa vel leviter trilobata, basi profundius- cule angusteque emarginata utrinque subtiliter punctato-scabriuscula, intense viridis, 4 — 8 cm longa, 3 — 6 cm lata, lobis lateralibus late rotundatis, margine undulato-denü- culatis, lobo terminali valde producto, anguste triangulari, acuto vel acuminato, mar- gine saepius integerrimo. Cirrhi gracillimi, elongati, glabri. Pedunculus communis mas- culus subfiliformis, glaber, strictus, apice pauci pluriflorus, 5 — 7 cm longus; pedicelli erecti vel patuli, capillares, tenuissime puberuli, 3 — 8 mm longi. Receptaculum sub- rotatum, pilosulum, 4 — 5 mm latum. Sepala late lanceolata, acuta, subtiliter pilosula, 6 — 7 mm longa, 2,5 — 3 mm lata. Petala lutea, basi interdum atropurpureo maculata, obovata, glabra. Stamina in phalanges 2 disposita vel 4 inaequalia. Flores feminei breviter vel interdum longe pedunculali. Fructus cylindricus, laevis, glaber, basi api- ceque acutus, 6 — 7 cm longus, 5 — 6 mm crassus. Semina cylindrica, non compressa, laevia, basi apiceque subtruncata et leviter rugulosa, 1 0 — 1 2 mm longa, 2,5 — 3 mm crassa. Ostafrikanische und südafrikanische Steppenprovinz. Mombasa (Boivin, Hildebrandt n. 975b); Witu (F. Thomas n. 136 in Denhardt's Tana-Exped. 1896); Amboni (Braun n. 3528); Uluguru-Vorberge, Lubassatsi-Fluß (von Brehmer n. 917); Usaramo, östl. Mtondwe (Stuhlmann n. 8293); Kilimandscharo, unterhalb Madschame (Volkens n. 1570); Boane (G. Braga n. 61); Nyasaland (Buchanan n. 158, 1895); Shire Highlands (Scott Elliot n. 8538); Transvaal, am Fluß Koedoes (Junod n. 1489), bei Lydenburg (Wilms n. 488). — Fig. 6 A — «7. Znsatz (von H. Harms). Vielleicht gehören hierher folgende Exemplare aus Deutsch- Südwest-Afrika: Okahandja, 1200 m, in einer Cynodon-Wiese (Dinter n. 505. — IV. 1907; Blüten orangegelb); Otavi-Berge (Dinter n. 744. — XI. 1908); Tsumeb (A. Engler n. 6392. — IV. 1913). Znsatz (von H. Hanns). A. Zimmermann (Cucurbitae. II. [1922] 73, Fig. 54 u. 185; Usam- bara) sagt: >Von dieser Art beobachtete ich zwei Varietäten, die sich nur durch die Gestalt von Frucht und Samen unterscheiden. Var. constrieta Zimmermann 1. c. 72, Fig. 54. — Fructus fusiformis, inter semina con- strictus, 55 x 5 mm, elastice rurapens et semen unum ad pedunculum relinquens. Semina 15X3 mm. Var. cylindrica Zimmermann 1. c. 72, Fig. 54. — Fructus inter semina non vel vix con- 8triclus, semina omnia dissipans. Semina 12 — 13x3,5—4 mm. Bei beiden Varietäten sind im Fruchtknoten 4 seiner Längsachse parallel laufende Samen- anlagen enthalten; bei constrieta stehen sie fast in einer Reihe übereinander, und die obersten 3 sind aufrecht, die unterste hängend ; bei cylindrica stehen sie paarweise fast in gleicher Höhe nebeneinander und sind alle aufrecht.« Vgl. ferner Zimmermann, a.a.O. 54, Fig. 39 I— IV (Staubblätter), 66, Fig. 48 7— VII (zwitteriger Blütenstand, Zweig mit (5 Blüte, Petalen), 79, Fig. 6t VI (Diagramm der <3 Blüte). Raphanistrocarpus. 55 Das dem Blütenboden eingesenkte Nektarium der <$ Blüte hat eine semmelförmige Gestalt. An den in der Mitte etwas eingeschnürten Kronblättern \ u. 2 befinden sich orangefarbige Basal- lappen. Ferner gehen von den beiden Staubfädenbündeln Basallappen aus, die in der Mitte der Blüte zusammenschließen, aber unter jedem Basallappen der Kronblätter eine abgerundete drei- eckige Öffnung frei lassen. Die Basallappen der Krön- und Staubblätter sind dünn, nicht be- haart und glatt. Die Kronblätter 4 u. 5 sind nach unten stark verschmälert, Kronblatt 3 ist etwas schief. Die Kronblätter der Q Blüte haben keine Basallappen und sind weniger von ein- Fig. 6. A — J Raphanistrocarpus Boivinii (Baill.) Cogn. (Volkens n. 4 570). A Ramulus cum folio. B Androeceum cum squamulis. G, D, E, F Stamina. O Semen, indem, auct. J Se- men transverse sectum. — K—Q Raphanocarpus Welicitschii Hook. f. (Dinter n. 460). K Ku- mulus. L Androeceum cum squamulis. M Stamen minimum. N Flos Q. 0 Stylus. P Fructus. * Q Semen. — Icon. origin. ander verschieden als die der <5. Das Androeceum besteht aus 2 Staubgefäßbündeln, von denen das größere den Kelchblättern 3 und 5, das kleinere dem Kronblatt 4 gegenübersteht. Bei dem größeren befindet sich ein durch besondere Größe ausgezeichnetes, die anderen 4 weit über- ragendes Pollenfach auf der Außenseite des Konnektivs, während die 4 anderen Pollenfächer nach innen gekehrt sind. Alle 5 Pollenfächer sind U-förmig gekrümmt mit Armen von verschie- dener Länge. Das die 4 kleinen Pollenfächer tragende Konnektiv läuft am oberen Ende in einen kegelförmigen Fortsatz aus, unterhalb der Pollenfächer befindet sich ein zapfenförmiger, mit Klebsloffhaaren bedeckter Fortsatz. Unsere bereits früher nach Herbarmaterial angefertigten Abbildungen des Androeceums stimmen nicht ganz mit der Darstellung in Zimmermanns Werk. C. ist offenbar das kleinere Bündel mit 2 Pollenfächern (Z. Fig. 39 Z/7, IV); D, E und F ent- 5G A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. sprechen den 3 Abschnitten des größeren, 3 Fächer tragenden Bündels (Z. Fig. 39 I, II), das am getrockneten Material aus 3 getrennten Stücken zu bestehen schien (daher die Angabe Cogniaux1 stamina 4). Die unteren Fortsätze am Konnektiv waren nicht deutlich zu erkennen. 2. E. aaperifolius Cogn. n. sp. — Rami satis graciles, elongati, angulato-sulcati, laeves, primum leviter puberuli demum glabri, valde ramosi. Foliorum petiolus gra- cilis, brevissime et densiuscule pubescens, 4 — 15 mm longus; lamina rigidiuscula, am- bitu subtriangulari-ovata, saepius triangulari-ovata, basi angustissime profundeque emar- ginata, margine undulato-denticulata, supra intense viridis primum brevissime denseque setulosa deinde tenuiter punctato-aspera, subtus viridi-cinerea brevissime denseque villosa demum scabriuscula, 2 — 6 cm longa, 2 — 5 cm lata; lobi laterales saepius parvi, rotun- dati vel obtusi, terminalis valde productus, triangularis, acutus vel acuminatus. Cirrhi capillares, longiusculi, glabri. Pedunculus communis masculus filiformis, leviter pube- rulus demum glaber, strictus vel paulo arcuatus, apice pauciflorus, 3 — 6 cm longus; pedicelli recti vel arcuati, brevissime pubescentes, 3 — 7 mm longi. Receptaculum latis- sime campanulatum, brevissime et densiuscule setulosum, viridi-cinereum, 5 — 6 mm latum. Sepala lanceolata, acuminata, brevissime pilosa, 7 — 8 mm longa, 2 — 3 mm lata. Petala pallide lutea, anguste obovala, acutiuscula, glabra, 1,5 — 2 cm longa. Stamina :<, inaequalia, filamentis 1,5 — 2 mm longis; antherae 2 — 2,5 mm longae, biloculares late ovatae, 2 mm latae. Pedunculus femineus subfiliformis, vix puberulus, rectus, prope apicem articulatus et recurvus, 3 — 4 cm longus. Ovarium lineari-fusiforme, subtiliter puberulum. Fructus cylindricus, teres vel obscure trigonus, vix puberulus, basi acutus, apice breviuscule rostratus, 4 — 5-spermus, 3 — 3,5 cm longus, 6 — 7 mm crassus. Se- mina subcylindrica, non vel vix compressa, basi apiceque paulo attenuata et obtusa, tenuiter granulosa, 9 — 10 mm longa, 2 mm crassa. Ostafrikanische Steppenprovinz: Kilimandscharo, 1100 — 1200m ü.M. (Endlich n. 48. — Blühend und fruchtend im Dezember 1908. — Herb. Berlin). Nota. Probabiliter nil nisi varietas speciei praecedentis magis pilosa. — H. Harms. 41. Raphanocarpus Hook. f. Rapkanocarpus*) Hook. f. in Hook. Icon. pl. XI. (1871) t. 108 4 et in Oliv. Fl. trop. Afr. II. (1871) 540; Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1881) 426; Pax in Engl. u. Prantl, Pflzfam. IV. 5. (1889) 25; Dalla Torre et Harms, Gen. Siphon. (1905) 515 (*Rhaphanocarpits*). — Momordica sect. Raphanocarpus Baill. Hist. pl. VIII. (188 6) 407, 442. Flores monoici. Flores masculi 2 — 5 ad apicem pedunculi cum petiolo connati et ultra limbum folii plerumque exserti. Receptaculum brevissimum, late campanulatum, fundo squamulis incurvis dr clauso. Sepala 5, ovata vel lanceolata. Petala 5, libera, patula, integra. Stamina libera, ori receptaculi inserta, filamentis brevibus; antherae 3 una 1-locularis ceterae biloculares, vel 4 una bilocularis ceterae 1-loculares, loculis linearibus, flexuosis rarius curvis, connectivo lato vel angusto, ultra loculos non pro- ducto. Pistillodium nullum. Flores feminei solitarii vel geminati, axillares ad basin rarius ad apicem petioli. Perianthium ut in mare sed minus. Staminodia nulla. Ova- rium gracile, fusiforme, sulcatum, 1-loculare; Stylus brevis, gracilis, stigmate capitato, bilobo, lobis brevibus, rotundatis, compressis; ovula 2, remota, superius pendulum. in- ferius erectum. Fructus gracilis, fusiformis, teres, suberosus, 2-spermus, 1-locularis vel rarius loculis 2 superpositis. Semina lineari-oblonga, compressa, inferius erectum, su- perius pendulum; testa membranacea, hyalina. — Herbae annuae, graciles, proslralae vel scandentes. Folia ovata vel cordato-suborbicularia, integra vel leviter lobala. Cirrhi simplices. Flores majusculi, intense flavi. Fructus parvus, angustus, pilosus. *) o(«favo; Itaphanus, xkotioz fructus; propter formam fructus. Raphanocarpus. 57 A. Foliorum lamina tenuiter membranacea, acuta vel obtusa; peduncuJus masculus pilosus, 1 — 2-florus. a. Caulis elongatus, longe pilosus; lamina densiuscule ciliata; sepala ovato-oblonga, longe pilosa 1.7?. Kirkii. b. Caulis brevissimus, demum glaber; lamina non vel vix ciliata; sepala anguste lanceolata, vix puberula . . . . 2. E. hwmilis. B. Foliorum lamina coriacea, acuminata; pedunculus masculus subglaber, 3 — 5-florus 3. R. Wdwüschii. 1. R. Kirkii Hook. f. in Hook. Icon. pl. 1. c. et in Oliv. 1. c. 541; Cogn. in DC. 1. c; Engl. Pflanzenwelt Ostafr. C. (1895) 397. — Caulis gracilis, elongatus, sul- <-.alus, longe pilosus. Foliorum petiolus robustiusculus, sparse longeque pilosus, 3 — 8 cm longus; lamina membranacea, orbiculari-cordata, acuta, 6 — 9 cm longa, 5—7 cm lala, ubtuse angulata vel 3 — 5-lobata, lobis triangularibus acutis margine integerrimis vel obscure denticulatis, intermedio longiore; sinus basilaris angustissimus vel rarius latus, 1,5 — 2 cm profundus. Cirrhi graciles, breves, pilosi. Pedunculus communis masculus gracilis, villosus, biflorus, 0,5 — 1 cm longus; pedicelli gracillimi, brevissimi, basi brac- teolati; bracteolae oblongae, villosae, 1 — 1,5 cm longae. Sepala erecta, ovato-lanceo- lata, acuta, longe villosa, 8 — 10 mm longa, 3 — 4 mm lata; squamae basilares brevis- simae. Petala oblonga, obtusa, 2 — 2,5 cm longa. Pedunculus femineus gracilis, 3 — 4 cm longus, interdum biflorus. Ovarium gracillimum, pilosum. Fructus longe rostratus densiuscule longeque pilosus, 3 cm longus, 4 — 5 mm latus. Semina laevia, basi satis attenuata, apice rotundata, 6 — 8 mm longa, 2 — 2,5 mm lata. Ostafrikanische Steppenprovinz. Mossambikküsten-Zone: zwischen Senna und Lupata, und bei Shigogo (Kirk. — Herb. Kew); an grasigen buschigen Stellen im Friedhof (Menyhart n. 637. — Blühend und fruchtend im Februar 1892). 2. R. humilis Cogn. in Abh. Bot. Ver. Prov. ßrandenb. XXX. (1888) 149. — Radix gracilis, brevissima, parum ramosa. Caulis erectus, gracilis, sulcalus, pallide viridis, sparsissime pilosus demum glaber, simplex vel parum ramosus, 1 — 3 dm longus. Foliorum petiolus gracilis, glaber vel leviter puberulus, 2 — 3 cm longus; lamina mem- branacea, suborbiculari-cordata, apice acuta vel subrotundata, utrinque glabra et tenuis- sime punctata, supra intense viridis, subtus laete viridis, obscure angulata, margine un- dulato subcrenulata, 2,5 — 4 cm longa et fere totidem lata; sinus basilaris angustissimus, 0,5 — 1 cm profundus. Cirrhi filiformes, breves, vix puberuli. Pedunculus communis masculus filiformis, pilosulus, 1 — 2-florus, 2 — 3 cm longus, pedicelli breves, basi minute bracteolati. Sepala erecta, anguste lanceolata, longe acuminata, leviter puberula, 8 — 1 0 mm longa, 2 — 2,5 mm lata. Petala intense aurantiaca, erecto-patula, anguste oblonga, acutiuscula, subglabra, 3 — 5-nervia, 2 — 3 cm longa, 4 — 6 mm lata. Stamina 4, fila- mentis crassis, valde compressis, glabris, 2 mm longis; antherae una 2-locularis con- nectivo latiusculo, ceterae 1-loculares, 2,5 mm longae. Flores feminei solitarii; pedun- culus crassiusculus, glaber, angulatus, 5 — 6 mm longus. Fructus anguste oblongus, glaber, basi acutus, tenuiter 5-costatus. Semina pallida, laevia. Südafrikanische Steppenprovinz. Damaraland: Walfisch-Bay (Lüderitz. Herb. Züricb); Karibib (Rautanen n. 512 und 520). — Namaqualand (VV. C. Scully. — Herb. Scott Elliot). Nota. An satis di versa a specie sequente? — H. Harms. 3. R. Welwitschii Hook. f. in Oliv. Fl. trop. Afr. II. (1871) 541; Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1881) 427; Cogn. in Engler's Bot. Jahrb. X. (1888) 210; Hiern, Catal. Afric PI. Welwitsch Dicotyl. II. (1898) 393. — Caulis gracillimus, elongatus, striatus, glaber, prostratus. Foliorum petiolus gracilis, glaber, 4 — 6 cm longus; lamina coriacea, late ovato-cordata, acuminata, utrinque laete viridis puberula et sublaevis, obscure trilobata, margine minute obtuseque denticulata, 6 — 8 cm longa, 3 — 6 cm lata; sinus basilaris angustissimus, 1,5 — 2 cm profundus. Cirrhi gracillimi, breves, glabri vel vix pilosuli. Pedunculus communis masculus gracilis, subglaber, 3 — 5-florus, 58 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. 2 -3 cm longus; pedicelli filiformes, pilosi, 4 — 6 mm longi, basi bracteolati; bracteolae lan- ceoläto-subulatae, glabrae, 10 — 13 mm longae, 1,5 — 2 mm latae. Sepala erecta, an- guste lanceolata, Jonge acuminata, sparsissime pilosa, IJ-Umm longa, 2,5 — 3 mm lata. Petala aurantiaca, patula, obovato-oblonga, obtusa, glabra, 2,5 — 3 cm longa. Stamina 4, filamentis crassis, compressis, 1 — 4,5 mm longis; antherae 2 mm longae, una 2-locularis connectivo lato bipartito, ceterae 1-loculares. Flores feminei solitarii, breviter pedunculati. Ovarium anguste fusiforme, breviter puberulum, apice graciliter longeque rostratum. Fructus glaber, longiuscule rostratus, tenuiter vel crassiuscule 5 — 10-costatus, interdum 3-spermus, sepalis marcescentibus patulisque coronatus, 3 — 4 cm longus, 5 — 7 mm crassus. Semina pallida, sublaevia, basi satis attenuata et tenuiter corrugata, apice rotundata, 15 mm longa, 4,5 — 5 mm lata, 2 — 2,5 mm crassa. Westafrikanische Waldprovinz. Unteres Kongoland: Kisantu (Vanderyst). — Angola: Distr. Mossamedes, sandige Plätze am Fluß Bero (Welwitsch n. 790). — Nach Welwitsch ein niederliegendes vielverzweigtes Kraut mit herzförmigen Blättern; Blüten tief und glänzend orangefarben. Südafrikanische Steppenprovinz. Amboland: Oshando (H. Schinz n. 314). — Damaraland: Ondonga (H. Schinz); Kaokofeld zwischen Franzfontein und Kho- vikas (W. Belck n. 60); Karibib, 1000 m ü.M. (Marloth n. 1291); Kanrivier und Tabakstuin (C. Dinter n. 67 und 247); Okahandja (Dinter n. 460); Omburo (Dinter n. 1422); ohne Standort (Dinter n. 1513, Schlingpflanze an Mopane); Ombakaha (Bautanen n. 492); ohne genaueren Standort (Fleck n. 2a, 145, 498 und 947). — • Groß-Namaiand (H. Schinz). — Fig. 6 K—Q. Zusatz (von H. Harms). K. Dinter [Deutsch-Südwest- Afrika (1909) 128] schreibt über Raphanocarpus Wdwüschii Hook, f., daß es ein einjähriges, niedere Büsche überziehendes (bes. Phaeoptilon), selten dem Boden aufliegendes Kraut sei mit breit herzförmigen 4 — 5 cm langen Blättern und 3 cm großen, leuchtend orangegelben (ähnlich der Kapuzinerkresse) männlichen Blüten ; die weiblichen Blüten sind kleiner, die hängende Frucht ist bis 6 cm lang, grün, längs- gestreift, zwischen den 41 mm langen, 3 mm breiten, dicken grauen Samen etwas eingeschnürt und dadurch einer Rettichschote etwas ähnlich. Zwischen Windhoek und Okahandja sehr häufig, besonders bei Ujams und auf der Teufelsbacher Fläche. — Dinter, Bot. Reis. S.W.-Afr. (1922) 126 (Glimmerschiefergebirge von km. 12 bis nach Okahandja). 41a. GalpidosicyOS Harms. Calpidosicyos Harms*) in Notizbl. Bot. Gart. u. Mus. Berlin-Dahlem VIII. (1923) 480 cum flg. Flores dioeci. Receptaculum florum rj* anguste urceolatum, basi leviter amplia- tum, ima basi in pedicellum attenuatum, versus apicem leviter constrictum et in lim- bum latum dilatatum. limbi dentes 5 saepe inaequales, =b deltoidei, acuminati. Corolla campanulato-rotata, limbum calycis superans, petala basi cum basi limbi =b connata, subaequalia, ovata, leviter apiculata vel acuta, eorum duo lobulo basali brevissimo deltoideo acuto instrueta. Stamina 3, libera (rarius 2 tantum); filamenta limbo inserta, crassiuscula, leviter in reeeptaculo decurrentia; antherae inaequales, duae biloculares, connectivo lato, apice basique emarginato, loculis margine connectivi angustis, subrectis vel levissime curvatis, in uno stamine vel in 2 staminibus aequilongis, vel in altero uno longiore altero breviore, una anthera unilocularis, loculo recto margine uno con- nectivi latiusculi inserto. Nectarium in fundo reeeptaculi crassiusculum carnosum, bilo- bum, lobulis in tubo breviter ascendentibus. — Sepala in flore Q 5, e limbo brevi ovato-deltoidea, longe cuspidato-acuminata. Petala 5, oblonga, apiculata, sepalis lon- giora, basi lobulo integro vel bifido brevi erecto praedita vel in duobus infra insertionem in lobulum latum majusculum producta. Staminodia 5, minima, dentiformia ad basin petalorum inserta. Ovarium anguste fusiforme, basi in pedicellum, apice in Collum angustum ovario subaequilongum attenuatum, cum collo et pedicello db hirsuttrm. na^nis, ureeolus; ob formam reeeptaculi. Calpidosicyos. 59 longitudinaliter costulalum; Stylus longiusculus, stigmatibus 2 — 3 brevissime stipitatis crassis suborbicularibus, subintegris vel bilobulatis; Ovula numerosa. Fructus imma- turus late fusiformis vel lanceolato-oblongus, costulatus, costulis ± inciso-dentatis, maturus ovoideo-oblongus, aurantiacus vel ruber (?). Semina compluria, leviter com- pressa, ovata, apiculata, leviter tuberculata. — Herba scandens partibus juvenilibus hir- sutis. Cirrhi bifidi vel simplices, parce pilosuli vel glabri. Folia petiolata, 3 — 5-folio- lata, foliolis petiolulalis, petiolo apice in petiolulos 3 diviso. Pedunculus q* axillaris, elongatus, apice bracteam parvam vel majusculam gerens; inflorescentia apice pedunculi racemifonnis, unilateralis, pluriflora, pedicellis glanduloso-pilosulis. Flores Q solitarii, axillares, pedicellati, ebracteati. Species unica, Africae orientalis tropicae incola. Nota. Genus Momordicae proximum ab ea imprimis receptaculo magis elongato urceolato (nee patelliformi vel cupulato vel breviter infundibuliformi) diversum. — Species M. pterocarpae Höchst, foliis et inflorescentiis $ simillima; sed reeeptaculum florum <$ in M. pterocarpa multo brevius cupuliforme, loculi antherarum apice magis curvati, squamulae basales petalorum majores. C. Friesiorum Harms 1. c. 482. — Caulis tenuis sulcato-striatus, parce pilosus vel serius subglaber, partes juveniles dr dense hii-suto-villosae; foliorum petiolus pilo- sulus vel subglaber, 1,5 — 3 cm longus, apice in petiolulos 3 divisus, petiolulis 1 — 1,5 cm longis, foliolo terminali ceteris majore, oblongo usque lanceolato vel ovato-lanceolato, basi truncatulo vel obtuso vel leviter emarginulato, apice longe vel longiuscule acumi- nato, 5 — 8 X 2 — 4 cm, foliolis lateralibus integris vel saepius inaequaliter bifidis vel usque ad basin bipartilis, =b obliquis, ovalis vel ovato-oblongis, interdum in foliola 2 brevissime (2 — 4 mm) petiolulata divisis (foliolis extimis valde obliquis, extus basi rotun- datis), basi obliqua saepe emarginulatis vel subcordulatis, apice acuminulatis vel acutis, ceterum terminali similibus, omnibus parce denticulatis, membranaeeis, sparse pilosulis vel subglabris; pedunculus tf validiusculus breviter pilosus vel pilosulus, 4 — 8 cm vel ultra longus, bractea apicali vel subapicali obovata vel obcuneato-oblonga, basi angustata vel subpetiolata, apice rotundato-subtruncata, ± cucullata, leviter denticulata, mucro- nulata, ± pilosa, 1 — 1,5 cm longa, pedicelli apice pedunculi plures racemosi, glandu- loso-pilosi, 5 — 10 mm longi; reeeptaculum q? cum limbo 14 — 4 5 mm longum, parce vel parcissime pilosulum, in sicco cum sepalis subatrum vel subbrunneum, tubo ipso 6 — 7 mm longo, lobi deltoideo-ovati, in acumen tenue angustati; petala ovata vel oblongo-ovata, acutiuscula, circ. 15 mm longa vel longiora, subatro-punetulata; pedi- cellus Q pilosus 1 — 3 cm vel ultra longus; sepala deltoideo-ovata, longe cuspidato- acuminata, pilosula, cum limbo brevi 7 — 8 mm longa, in sicco subatra; petala oblonga vel lanceolato-oblonga, apiculata, intus papulosa, extus brevissime glanduloso-pilosula, 1,5 — 2 cm longa, 6 — 7 mm lata; ovarium cum collo db birsulum vel villosulum, cum eo 1,7 — 2,2 cm longum; fructus carnosus, oblongo-ovoideus, in laminas debiscens, aurantiacus (pulpa probab. scarlatina), 5— 6 cm longus; semina fere 10 mm longa, 5 — 6 mm lata. — Fig. 7. Ostafrikaniscbe Steppenprovinz: N.-Kenia, zwischen den Flüssen Lilei und Kongoni im Galleriewalde beim Bache (Rob. E. et Th. C. E. Fries n. 1523, 12. Fe- bruar 1922, Q); bei Meru im Regenwalde auf Lichtungen (Rob. E. et Th. C. E. Fries n. 1523a, 15. Februar 1922, (J*, Q; Frucht rotgelb); O.-Kenia, beim Flusse Iraru im Walde (Rob. E. et Th. C. E. Fries n. 1523b, 24. Februar 1922, Q<), dieses Exemplar weicht von den übrigen durch kahle oder fast kahle Blütenstiele und einfache Ranken ab; Mt. Aberdare, Ostseite am Rande des Regenwaldes (Rob. E. et Th. C. E. Fries n. 221 i, 12. März 1922, etwa 2 m hoch kletternd, Blüten lichtgelb, q* u. Q). — Zu derselben Art gehören folgende beiden Stücke des Berliner Herbars: Ostafrika: ohne Standort (Fischer n. 269, 1885 — 86; (J*, sehr mangelhaft); Uluguru, Lukwangule, 2100 m, Bergwald (Stuhlmann n. 9107, November 1894, (?, Q). — Aus Samen des Exemplars n. 1523a wurden im Bot. Garten Berlin-Dahlem 2 Pflanzen gezogen. Die Keimpflanze ist ähnlich der von Momordica Peteri oder M. anigosantha (Zimmer- mann, Cucurbit. II. 14, Fig. 11 7 u. II)\ die beiden ersten Blätter sind wechselständig, 60 A Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. breit eiförmig bis fast kreisförmig-eiförmig, herzförmig, gezähnt oder schwach gelappt, dann folgen 3-teilige Blätter mit oft ungleich zweilappigen Seitenblättern. Die Pflanze hat längliche Knollen. Fig. 7. Calpidosieyos Friesiorum Harms. A Pars plantae #. B Flos <$, G id. dissectus, j-arte superiore petalorum resecla. D Folium. K Pars pl. Q. F Apex styli. O Ovarium Iransverse sectum. H Fructus juvenilis. J Semen. — Ex Notizbl. Bot. Gart. Berlin-Dahlem VIII. 484. Luffa. 61 42. Luffa Adans. Luffa*) [Tourn. in Act. Acad. Paris (1706) 84, t. 6] Adans. Fam. IL («763) 138; Cav. Icon. 1. (1191) 7, t. 9, 10; Willd. Spec. IV. (1805) 380; Dict. sc. nat. XXVII. (1823) 287; Ser. in DC. Prodr. III. (1828) 302; Roxb. Fl« ind. III. (1832) 712; Endl. Gen. (.839) 937; Roem. Fam. II. (1846) 14, 63; Miq. Fl. Ind. bat. I. 1. (1855) 665; Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. XII. (1859) 118; Harv. et Sond. Fl. cap. II. (1862) 530; Benth Fl. austral. III. (1 866) 3 1 6 ; Benth. etHook. f. Gen. I. (1 867j 823; Hook. f.inOliv. Fl. trop. Air. II. (1871) 530; Cogn. in Fl. brasil. VI. 4.(1878) 9, in DC. Mon. Pban. III. (1881) 455; Clarke in Hook. f. Fl. Brit. Ind. II. (1879) 614; Baill. Hist. pl. VIII. (1886) 441 ; Pax in Engl, u. Prantl, Pflzfam. IV. 5. (1889) 25. — Petola Rumph. Herb. Amb. V. (1747) 405. — Turia Forsk. Fl. aeg.-arab. (1775) 165; Ser. in DC. III. (1828) 303; Boera. Fam. II. (1846) 14, 67. — Trevouxia Scop. Introd. (1777) 152; Steud. Nom. ed. 2. U. (1841) 698 (>Trevauxia<). — Amordica Neck. Elem. I. (1793) 241 (non Roem.). — Poppya Roem. Fam. II. (1846) 13, 59 (non Neck.**)). — Poppia Hort, ex Carriere in Vilrnorin, Fl. pleine terre ed. 3. (1870) 649 (ex Ind. kew.). Flores monoici. Flores masculi racemosi. Receptaculum campanulatum vel tur- b'matum. Sepala 5, triangularia vel lanceolata. Petala 5, libera, patentia, obcordata vel obovata, integerrima vel erosa. Stamina 3 rarius 4 vel 5, tubo receptaculi inserta, libera; antherae exsertae, oblongae vel dilatatae, una 1-locularis ceterae 2-loculares, vel quinque uniloculares, loculis linearibus, valde sigmoideo-flexuosis, connectivum saepe dilatatum marginantibus. Pistillodium glanduliforme vel nullum. Flores feminei soli- tarii. Receptaculum supra ovarium productum. Sepala et petala maris. Staminodia 3 rarius 4 — 5, crassa. Ovarium elongatum, sulcatum, angulatum vel cylindricum, 3-placen- tiferum; stylus columnaris, stigmatibus 3 bilobis; Ovula numerosa, horizontalia. Fructus siccus, oblongus vel cylindricus, teres vel acute costatus, laevis vel echinatus, intus fibrosus, trilocularis, stylo persistenti terminatus, apice operculo dehiscens, polyspermus. Semina oblonga, compressa. — Herbae annuae, scandentes, glabrae scabrae vel pubes- centes. Folia 5 — 7-loba, rarius subintegra, petiolo apice eglanduloso. Cirrhi bi- vel multifidi; probractea saepius lata squamifoi-mis subtus glandulosa ad axillam obvia. Flores majusculi rarius parvi, lutei rarissime albi; racemi majusculi longe pedunculati, saepius bracteati. Fructus saepe majusculus. Zusatz (von H. Harms). Die nur 8 Arten umfassende Gattung ist besonders durch die trockene, innen mit einem Fasergeflecht erfüllte, mit einem Deckel aufspringende Frucht gut gekennzeichnet. Sie ist vorzugsweise in den Tropen der alten Welt zuhause. Im tropischen Amerika ist nur L. operculata heimisch. L. cylindrica und acutangula sind durch die Kultur weit verbreitet worden und schon seit längerer Zeit auch in der neuen Welt eingebürgert. Eine etwas zweifelhafte Art dürfte L. variegata von Madagaskar sein, deren Früchte man, wie es scheint, noch nicht kennt; durch einfache Ranken und schmalglockenförmiges Rezeptakulum (ritt sie in einen gewissen Gegensatz zu den übrigen Arten. Clavis specierum. A. Cirrhi 2 — 5-fldi, receptaculum late campanulatum vel sub- rotatum; sepala reeeptaculo longiora. a. Fructus non aculeatus nee tuberculatus. u. Fructus ecostatus; semina laevia, ala circumcincta. — Reg. trop. orbis veteris; in reg. trop. utriusque orbis eult I . L. cylindrica. * I. . Tili. im. mon ;.i*bi(;uni Luffa« cylindiieae (lauf; Aschcrson et Scbweinfurtb, lllustr. H. K^ypte [1887j 77,. — Luffa Miller, Gaid. Dict. Abridg. Ed. 4 (f754); Druce in Aep. Bot. Eich. C.L Bi it. Islcs (4913) III. \rs (ex Ind. kew. Suppl. V.). — H. Harms. **) Poppya Neck. (Elem. I. [1790J 241) ex Ind. kew. ad genus Luffa pertinet; ex auctörc ipso amplectitur species quasdam Momordicae L. foliis compositis, bacca striato-muricata. — H. Harms. 62 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteac-Cucumcrinae. ß. Fructus levissime vel vix costulatus, parvus; semina margine angulata, haud alata. — Arabia 2. L. Forskalii. y. Fructus acute decemcostatus ; semina rugosa, aptera. — Asia trop.; in reg. trop. cult 3. L. acutangula. b. Fructus sparse breviterque echinatus vel tuberculatus ; semina laevia. ct. Fructus 10-costatus, costis angulato-spinosis; cirrhi bifidi. — Amer. trop 4. L. operculata. ß. Fructus ecostatus, sparse minuteque tuberculatus vel spinosus; cirrhi saepius 3 — 5-fidi. — Asia et Austral. trop., Polynes 5. L. graveolens. c. Fructus densissime longeque aculeatus; semina tenuiter verrucosa. a. Receptaculum longe villosum ; aculei sparse ciliali. — Afr. et Asia trop 6. L. echinata. ß. Receptaculum puberulum; aculei dense lanati. — Ind. or 7. L. umbellata. B. Cirrhi simplices; receptaculum anguste campanulatum ; se- pala receptaculo breviora. — Madagascar 8. L. variegata. 1. L. cylindrica (L.) Roem. Fam. II. (1846) 63", Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. XII. (1859) 119; Kurz in Journ. As. Soc. Beng. XLVI. (1877) 100; Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (4884) 456; A. DG. Orig. pl. cult. (1883) 214; De Wild. PI. uül. Congo II. (1906) 130, f. 8; Th. et H. Dur. Sylloge Fl. Congol. (1909) 2 29. — Mo- mordioa cylindrica L. Spec. ed. I. (1753) 1009, ed. 2. (1763) 1433; Crantz, Instit. I. (1766) 170; Lam. Encycl. IV. (1797) 241; Willd. Spec. IV. (1805) 603; DC. Prodr. III. (1828) 311; Roem. Fam. II. (4846) 53. — M. Luffa L. 11. cc; Lam. 1. c. 240; Lour. Fl. cochinch. (4 790) 590; Willd. 1. c. — Turia monoica pentandra Forsk. Fl. aegypt.-arab. (1775) 165. — T. foliis cordato-angulatis Forsk. 1. c. 166. — Turia cordata J. F. Gmel. Syst. (1791) 403; Lam. Encycl. VIII. (1808) 140; DC. 1. c. 304. — T. cylindrica J. F. Gmel. Syst. (1791) 403; Lam. 1. c. VIII. (1808) 139; DC. 1. c. 303; Roem. 1. c. 67. — Luffa aegyptiaca Mill. Dict. ed. gall. IV. (1785) 500; Ser. in DC. 1. c. 303; Miq. in Linnaea XVIII. (1844) 366; Roem. I.e. 64; Benth. Fl. austral. III. (1866) 316; Hook. f. in Oliv. Fl. trop. Afr. II. (1871) 530; Cogn. in Fl. Bras. VI. 4. (1878) 10; Clarke in Hook. f. Fl. Brit. Ind. II. (1879) 614; King, Mat. Fl. Malay. Pen. Cal. (1898) 377. — Cucumis lineatus Bosc in Journ. hist. nat. II. (1792) 251, t. 37; DC. 1. c. 301; Roem. 1. c. 79. — Momordica reticulata Salisb. Prodr. (1796) 158 (ex Ind. Kew). — Luffa pentandra Roxb. Hort. Beng. (1814) 70, Fl. ind. III. (1832) 712; Wight et Arn. Prodr. I. (1834) 343; Wight, Icon. pl. Ind. or. II. (1840) t. 499; Roem. I.e. 65; Miq. Fl. Ind. bat. I. 1. (1855) 667. — L. scabra Schum. et Thonn. Beskr. Guin. PI. (1827) 405; Roem. 1. c. 65; Hook, in Kew Journ. bot. (1857) 261. — Momordica carinata Vell. Fl. Flum. X. (1827) t. 97 (pessime); Roem. 1. c. 58. — Luffa Petola Ser. in DC. 1. c. (1828) 303; Roem. 1. c. 65; Miq. 1. c. 667; Blanco, Fl. Filip. ed. 3. III. (1879) 173, t. 334. — L. Gattu-Picinna Ser. in DC. 1. c; Roem. 1. c. 64. — Bryonia cheirophylla} Cucumis acutangulus, Luffa amara, L hederacea Wall. List (1832) n. 6715, 6736A, 6754, 6755. — L. Satpatia et L. Parvala Ham. in Wall. 1. c. n. 6757 et 6758; Roem. 1. c 63 et 65. — L. clavata Roxb. et L. racemosa Roxb. Fl. ind. III. (1832) 714 et 715. — L. acutangula Wight et Arn. 1. c. (1834) 343 (non Roxb.). — Cucumis pentandrus Roxb. Icon. ined. ex Wight et Arn. 1. c. — Luffa striata Schrad. Index sem. h. Gotting. (1835); Ann. sc. nat. 2. ser. VI. (1836) 101; Linnaea XI. (1837) Litt. Ber. 88; Roem. I.e. 66; Miq. 1. c. 668. — Cucumis megacarpus G. Don, Gen. Syst. III. (1836) 28; Roem. 1. c. 79. — Momordica operculata Blanco, Fl. Filip. ed. 1. (1837) 770, ed. 2. (1845) 530 (non L.); Merrill in Dep. Int. Bur. Gov. Labor. Manila Bull. Nr. 27. (1905) 49, Spec. Blancoan. Luffa. 63 (4 918) 372. — Luffa Jacquinii Schrad. in Linnaea XII. (1838) 405. — Luffa foetida [Jacq. f.] Hort. Vindob. ex Schrader in Linnaea XII. (1838) 405. — L. vittata Zipp. ex Spanoghe in Linnaea XV. ( 1 84 4} 206. — L. Uucosperma Koera. 1. c. (4 846) 63; Miq. 1. c. 666. — L.? cordata Meissn. in Iloem. 1. c. 67. — L. insularum A. Gray, U. St. expl. Exped. I. (1854) 644; Seem. in Journ. of Kot. (4 864) 48. — L. sylvestris Miq. Fl. Ind. bat. I. (4 856) 666. — Poppya Fabiana K. Koch in Berl. allg. Gartenzeitg. (4 857) 60; Gartenfl. VI. (4 857) 383. — Luffa leiocarpa F. Muell. Fragm. III. (1862) 107. — Karivia? longicirrha Miq. Prol. Fl. jap. (4 866) 4 2. — Luffa Veitchii Naud. in Rev. hört. (4 873) 58. — Cucumis aegyptiacus reticulatus seu Luffa arabum Vesl. in Alp. PI. aegypt. (4 592) 4 99, t. 58, 59; Moris. Hist. I. (4 7 4 5) 35. — Cattu-Picinna Rheede, Hort. Malab. VIII. (4 688) 4 5, t. 8. — Pepo aegyptiacus reticulatus Moris. Hist. I. (4 74 5) 34, t. 7, f. 4 — 2. — Luffa arabum Dill. Cat. pl. Giss., append. (174 9) 4 57, t. 4 4. — Pepo indicus reticulatus , seminibus albis et seminibus nigris Burm. FI. Zeyl. (4 737) 4 85, 4 86. — Petola seu Petola Tschina Rumph. Herb. amb. V. (17 46) 405, t. 147 (forma culta); Petola siivestris Rumph. 1. c. 409, t. 150; Merrill, Interpret. Rumph. Herb. (1917) 491. — Hechima Japon.; cf. Somoku-Dzusetsu IV. ed. (1912) Makino XX. t. 36 (Matsumura, Index pl. japon. II. [1912] 610). — Caulis 3 — 6 m altus, 5-angulosus, glaber, ad angulos scaber. Foliorum petiolus robustus, scaber, 10 — 12 cm longus; lamina intense viridis, utrinque scabra, 15 — 25 cm longa lataque, palmatim 5-Iobata, lobis triangularibus vel lanceolatis, acutis acuminatisve. Cirrhi leviter pubes- centes, saepius trifidi. Flores intense lutei, masculi et feminei in eadem axilla. Pedun- culus communis masculus 4 0 — 4 5 cm longus, superne 4 5 — 20-florus; pedicelli 4 — 2 cm longi. Receptaculum breve, late campanulatum, non angulosum, leviter pubescens. Se- pala lanceolata, receptaculo paulo longiora. Petala oblongo-cuneiformia, apice rotundata vel vix emarginata, 2 — 3 cm longa, 4 — 4,5 cm lata. Staminum filamenta basi leviter villosa, 6 — 8 mm longa. Pedunculus femineus 2 — 4 0 cm longus. Ovarium cylindricum, laeve, apice non constrictum. Fructus fusiformis, cylindricus vel elongato-clavatus, ecostatus, vertice obtusus, saepius longitudinaliter subatro-striatus, 4 5 — 50 cm vel ultra longus, 6 — 4 0 cm crassus, reti interiore tenacissimo. Semina ovata, laevia, aterrima aut rarius spurco-alba, 4 2 mm longa, 8 — 9 mm lata, 2 — 2,5 mm crassa, margine aliformi 0,5 — 4 mm lato circumcincta. — Fig. 8; Fig. ii E. Offenbar in fast den ganzen Tropen der alten Welt heimisch; im tropischen Amerika kultiviert und oft verwildert. Zentralasiatisches Gebiet: Westlicher Himalaya (Meebold n. 3474). Nordafrikanisch-indisches Wüstengebiet: Arabien, Mor (Ehrenberg; vgl. E.Blatter in Rec. Bot. Surv. Ind. VIII. 2. [4 924] 201). — Nubien (Figari). Afrikanisches Wald- und Steppengebiet. Nach Schweinfurth (Monatsschr. Verein. Beförder. Gartenbaues XIX. [1876] 62) in den Urwäldern Afrikas häufig und tonangebend, in Ägypten nur kultiviert. Sudan: Khartum (Vilmorin). — Nord- afrikanische Hochland- und Steppenprovinz: Senegambien (Chassaniot, Leprieur, Heudelot n. 217); Kordofan (Figari). — Westafrikanische Wald- provinz: Ober-Guinea (Thonning n. 278); Nigeria (Vogel n. 44 und 78, Barter n. 980); Säo Thome (F. Quintas); Kamerun, Bezirk Banjo (Thorbecke n. 662); Angola, Distr. Golungo Alto u. Cazengo (Monteiro, Welwitsch n. 808 u. 818); Inneres Kongoland, häufig (Cabra, De Giorgi n. 349, Dewevre n. 4 und 375, P. Dupuis, Flamigni, L. Gentil, J. Gillet, F. Hens A. n. 4 4 und 23, Huyghe und Ledoux n. 54, Em. Laurent, P. Pogge n. 964, Sapin, F. Seret, Vanderyst, Verschueren, Wilwerth); Ghasal-Quellengebiet, Land der Djur (Schweinfurth n. 4044, 4065, 2327); Kassai, Kapulumba (Lescrauwaet). — Ostafrikanische und südafrikanische Steppenprovinz. Sansibarküsten-Zone, Gombelo (Holst n. 24 68); Mossambikküsten-Zone, Rovuma (Meiler), Quilimane (Stuhlmann n. 4054), Nyassaland (J. Buchanan n. 4239); Zentralafrikanische Seen-Zone, Kazeh (Grant); Britisch -Uganda (Scheffler n. 476): am sandigen Ufer des Albert-Sees bei Butiabe (nach R. E. Fries in Wiss. Ergebn. Schwedisch. Rhodesia-Kongo-Exped. 64 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. Bot. I. 2. T19I6] 318). — Afrika; ohne genaueren Standort (Menyhart n. 638 und 638 b). Madagassisches Gebiet: Madagaskar, Karopato (Hildebrandt n. 3451); Mayotte (Boivin n. 3305). — Provinz der Mascarenen: Mauritius (Commerson). Vorderindisches Gebiet, häufig (Rottler, Royle, Roxburgh, Wallich n. 6688F, 6745, 6736A, 6751, 6754, 6755, 6757, 6758, Wigbt n. 4 106, HI5 part., 1116 part., Edgeworth n. 70, Hooker f. und Thomson, Ritchie n. 316/2, 3 1 6/6, 1759, 1760, PI. Ind. or. edit. Hohenacker n. 530, Meebold n. 3175, 4296, 4297, 12444, 13904, etc.). — Ceylon (Thwaites n. 1805); nach Trimen (Handb. Fl. Ceylon II. [1894] 251) häufig in Gärten der Eingeborenen, doch kaum wild; einheim. Namen: Niyan-weta-kolu; Pikku, Pichukku. Monsungebiet. Norwestmalayische Provinz. Assam: Manipur (Meebold n. 6334, 6335). - — Süd westmalayische Provinz. Malakka: Perak (King's Collector n. 1020); Java (Blume). — Centromalayische Provinz: Amboina (Labillardiere); vgl. Merrill, Interpret. Rumph. Herb. amb. (1917) 491 (Paso, Robinson n. 395, kletternd an Bäumen an der Bucht, Kalabasa utan; wilde Form verbreitet im malay- ischen Gebiet, besonders in Gebüschen an der Meeresküste, Petola silvestris Rumph. Herb. amb. V. t. 150, verschieden von der kultivierten Form durch etwas kleinere Blätter und viel kleinere Früchte). — Austromalayische Provinz: Timor (Jacquinot). — Papuasische Provinz: Neu-Guinea (D'Albertis, Hollrung n. 890, Warburg n. 1, Moszkowski n. 122, Bäuerlen, Branderhorst n. 55); Bismarck-Archipel, Neu-Hannover (Naumann); Nordaustralien (F. v. Müller, Schomburgk n. 404). — Araucarien-Provinz: Neu-Kaledonien (Labillardiere, Deplanche n. 1279). — Hinterindisch-ostasiatische Provinz: Birma (Kurz, Meebold n. 7690, 16711, 16712); Tongking, Hanoi (Balansa n. 4028, 4742); vgl. F. Gagnepain in Lecomte, Fl. Indochine II. 8. (1921) 1074, Fig. 121. — Provinz der Philippinen und Süd- Formosa: Luzon (Max. Ramos, Herb. Bur. of Science n. 7614), Manila (Stewart, Gaudichaud n. 452); Merrill, Fl. Manila (1912) 459 (Patola, Taboboc), Spec. Blancoan. (4948) 372. — Südjapan (Siebold, Oldham n. 284, 285, 836). Gebiet des tropischen Amerika. Provinz des tropischen Zentral-Amerika: Mexiko (Pavon, Liebmann n. 52, Bourgeau n. 3467, Endlich n. 451); Yukatan (Schott n. 6, G. F. Gaumer n. 980); Guatemala (Friedrichsthal, J. Donnell Smith n. 480, 2205, 8397). — Westindische Provinz: Cuba (Ramon de la Sagra; Herb. Est. centr. agron. n. 3609, 4987); Haiti und Santo Domingo (Dutrone, Prenleloup n. 231, W. Buch n. 838; vgl. Urb. Symb. antill. VIR. (1911) 697; Torchon); Porto Rico (Krug n. 467, Sintenis n. 716, 716b, 3474, Stahl n. 607); Kleine Antillen, St. Thomas (Eggers); St. Croix (Eggers); Antigua (Wullschlägel n. 228); Guadeloupe (Duß n. 2965); Martinique (Duß n. 4 796); St. Vincent (H. H. Smith u. G.W.Smith n. 407 und 4340); Grenada (Eggers n. 6547, Rroadway n. 1688). — Subäquatoriale andine Provinz: Nicaragua (Oersted n. 28, Levy n. 23). — Cisäquatoriale Savannen-Provinz: Guayana (Poiteau, Focke, Wull- schlägel n.4475). — Südbrasilianische Provinz (Martius, Peckolt, Blanchet n. 4 407, Glaziou n. 6548, O. Kuntze, Usteri). Einheim. Namen: Luff oder Loofah (Arabien), Mdungu oder Gwambu (Kongo- land), Esponja oder Servilleta de pobre (Porto Rico), Bucha de Paulista (Brasilien). Var. ß. insularum (A. Gray) Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (4884) 459; Brake, FI. Polyn. franc. (4 893) 73. — Oucurtofa rnultiflora Sbl. in Forst. Prodi-. (178 6) 55 * (nomenj; Spreng. Syst. V. (1828) 4.",; Ser. in DC. Prodr. III. 18*8) 318. — /•"//" insularum A. Gray, Vj». Stat. expl. F.jped. f. (1854) 6 4 4. — JB. gy/l'»•- Iflppft .Saud, in Ann. sc. iiht. 4. srr. XII. ( 1 8 i 9) 12 1.7.. leiocarj>« K. Mull. Kragin. Ul. (4 862) 107. — Li cylindrim var. minima Naud. 1. c. XVI. (4 862J 165. — Folia quam in typo minora. Fructus ovoideus, everrucosus, nitidulus, nee aut vix lineatus, circiter crassitudine ovi gallinacei vel paulo major. Semina nigra, 8 mm longa. Luffa. 65 Monsungebiet. Centromalayische Provinz: Celebes (Teysmann). — Austro- malayische Provinz: Nordaustralien, Port Darwin (Holtze). — Papuasische Pro- vinz: Neu-Guinea (Moszkowski n. 230); Bismarck- Archipel : Neu-Pommern (Parkinson), Gazelle-Halbinsel (Rechinger n. 3816, 4976), Neu-Mecklenburg (Peekel n. 504), Insel Buka (Rechinger n. 4 428, 5333; Rechinger in Denkschr. Akad. Wien LXXXIX. [1913] 173). — Araucarien-Provinz: Ostaustralien (F. Müller); Neu-Kaledonien (Vedel, Vieillard n. 563, Pancher n. 653, Deplanche n. 369 u. 540, Ralansa n. 3300). — Melanesische Provinz: Kidschi-Inseln (Seemann n. 193, Weber n. 75, Rinds); Samoa Insel Upolu (K. und L. Rechinger n. 1199, 1757; Rechinger in Denkschr. Akad. Wien LXXXV. [1910]207); Tonga-Inseln, Vavau (Barclay n. 3405) und Tonga- tabu (Moseley); Tahiti (Banks und Solander, Forster, Ribourt, Lepine n. 36). — Polynesische Provinz: Karolinen (Kraemer n. 73), Truk-Insel (Kraemer); Cook- Inseln (Cheeseman). — Auch angegeben für Tonkin und Cochinchina (nach F. Gagne- pain in Lecomte, Fl. Indochine II. 8. [1921] 1075). Var. y. triangularis Cogn. in Engler's Bot. Jahrb. XXI. (1895) 209; Engl. Pflanzen- welt Ostafr. C. (1895) 398. — Foliorum lamina anguste triangularis, usque 20 cm longa et ad basin 13 — 14 cm lata, lobis lateralibus brevibus, lobo terminali multo longiore triangulari-lanceolato. Ostafrikanische Steppenprovinz: Insel Sansibar (Stuhlmann n. 978. — Blühend im Dezember 1889. — Herb. Berlin). Neu-Guinea (Moszkowski n. 252). Zusätze (von H. Harms). — Naudin (in Ann. sc. nat. 4. ser. XII. [1859] 121) unterschied als Varietäten: L. clavata Roxb. , mit etwas verlängerten, schlankeren, mehr keulenförmigen Früchten; var. ß. leucosperma (Roem.) Naud. (seminibus albis aut spurco-albis); var. y. leiocarpa (F. Muell.) Naud. in Australien (foliis quam in typo minoribus; fructibus ovoideis, everrucosis, nilidulis nee aut vix lineatis, circ. crassitudine ovi gallinacei vel paulo majoribus; seminibus nigris), von Cogniaux zu var. insularum gerechnet. Verwendung von Luffa cylindrica (L.) Roem. (Schwammkürbis; Courge-torchon; Luffa sponge, Sponge cueumber, Snake gourd, Dish cloth plant; Estrapajo in Venezuela; Esponja, Servilleta in Wesündien, nach Urban, Symb. antill. IV. [1911] 613; Esponja vegetal in Argentina; Dun-dul in Bengalen; Khujar in Persien; Luff in Arabien; llechima in Japan, nach Matsumura, Index pl. japon. II. [1912] 610; in Indochina, ann. Mop, Gay böng mdöp, moi, Paille boune, Qua muöp huong, nach F. Gagnepain in Lecomte, Fl. Indochine II. 8. [1921] 1075; Malay. Halbinsel: Ketola Manis, Petola Manis, nach Ridley, Fl. Malay. Penins. I. [1922] 852). Diese Art liefert die bekannten, aus dem getrockneten und gereinigten Fasernetz der Früchte bestehenden Luffaschwämme (vegetabilische Schwämme, ägyptische Badeschwämme, Luffa, Loofah; torchon veg6tal), die zum Reinigen und Reiben viel gebraucht werden und zu einem steigenden Ausfuhrartikel subtropischer und tropi- scher Gebiete geworden sind (Gard. Ghron. n. ser. XXVI. 1886, 2. p., S. 594; L. Wittmack in Sitzungsber. Gesellsch. Nalurforsch. Freunde Berlin 1887, S. 80; J. M. Maisch, The Genus Luffa, in Pharm. Journ. XIX. 104, nach Just, Bot. Jahresb. XVII. 2. 1889. [1892] 381; Watt, Dict. Econ. Prod. India V. 1. [1891] 96; Warburg in Engler's Pflanzenwelt Ostafr. B. [1895] 233; Ch. R. Dodge, A descript. catal. useful fiber pl. [1897], U.S. Dep. Agr. Rep. Nr. 9. 229; De Wildeman, PI. ulil. Congo II. 1. Art. VI. [1906] 13uf. 8; Where Loofahs com from, in Pharm. Journ. 4. XXXII. [1911] 271; The Preparation of Loofahs for the Market, in Agric. Journ. Cape of Good Hope XXXVII. [1910, Dec] 651; Agric. News Barbados X. [1911] 84; Kew Bull. Add. Ser. IX. pt. II. [1911] 331; K.Braun in Pflanzer VII. [1911] 155 [mdodoki]; H. Winkler, Bot. Hilfsbuch [1912] 166). Nach A. F. Moller (Tropenpflanzer V. [1901] 196) exportiert Japan jähr- lich über 1 Mill. Stück. Dort werden die Samen im März auf Beete gesät und dann auf die Felder gepflanzt, später werden den Pflanzen horizontale Geländer aus Bambusrohr gegeben, an denen sie klettern; Ernte im September. Vgl. auch Chemist and Druggist LXXVIII. (1911)145 nach Bot. Jahresber. XLI. 2. (1921) 1360. Außerdem soll das Fasernetz bei der Fabrikation von Strohhüten in Gebrauch sein (Luffahüte); in Ghina dient es als Schuheinlage. Die Industrie verarbeitet die Fasern dieser Art wie die von L. acutangula zu Decken, Betteinlagcn, Sattelunler- lagen, Mützen, Miedern, Körbchen, Bilderrahmen, Handschuhen usw. (L. v. N., Versuche mit dem Anbau von Luffa aegypt.; Österr. Landw. Wochenbl. 1887, 412; Just, Bot. Jahresber. XV. 2. 1887. [18901 121). Schließlich dient das Faserwerk als Verpackungsmaterial wertvoller Gegenstände. A. Eng ler, Das Pflanzenreich. IV. (Embryophyta Biphonogama) 27ö. II. 5 66 A. Cogniaux und H. Harms. — Gucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. Die jungen Früchte werden als Gemüse gegessen, bisweilen auch die jungen Blätter. In Australien als Fischgift benutzt (nach Maiden; Just, Bot. Jahresber. XXI11. 2. 4895. [4898] 367). — Fruchtsaft purgierend (Dragendorff, Heilpflz. [18S8] 648). Die ölhaltigen Samen von L. c. und acutangula sollen emetische und catharüsche Wirkung haben (Kirtikar, Basu a. I. C. S. Indian Medic. PI. [4 918] 586, t. 447 [aegyptiaca]). Fig. 8. Imffa cylindrica (L.) Roem. A Inflorescentia mit ei-herzförmigen eckigen Blättern; mit kürzeren Stielen und ziemlich großen Früchten. Sie ist mit B. dioica var. typica so eng verknüpft, daß man sie als Art nicht abtrennen kann. Zusätze über Morphologie und Biologie von Bryonia dioie-a (von H. Harms). Die Formenmannigfaltigkeit in den Blättern ist bei B. dioica sehr groß. Beckhaus (Fl. Westfalen [1893] 481) unterschied eine var. angustisepta (mit schmaleren, spitzen, nicht meist stumpfen Blattlappen). G. Bitter (in Abb. Naturw. Verein Bremen XVIII. [1904] 102, Taf. IX) hat eine Reihe von Blattformen weiblicher Exemplare aus Münster abgebildet. Übrigens sind nach ihm auch bei Männeben Unterschiede in der Blattform zu beobachten, ganz abgesehen von gewissen Differenzen, die nach ihm zwischen beiden Geschlechtern im Habitus der vegetativen Organe zu bestehen scheinen. Nach Heineck in Alzey (Ein neues Unterscheidungsmerkmal der männlichen und weiblichen Pflanzen von Bryonia dioica ; in Nalurwiss. Wochenschrift XXIII. [1908] 345, mit 2 Abb.) liegt der Unterschied in den Geschlechtern im Blattgrunde, indem dieser bei der weib- lichen Pflanze viel tiefer ausgebuchtet ist, sodaß es bei diesen Blättern zur Lappenbildung kommt, während die beiden Blatthälften bei der männlichen Pflanze fast wagerecht von der Anheftungs- stelle des Blattstieles nach außen gehen; auch soll meistens das Blatt der männlichen Pflanze einfacher gebaut sein als das der weiblichen. Nach Durchsicht dos Herbarmaterials kann jedoch meines Erachtens von einer Beständigkeit dieser Unterschiede zwischen den Blättern der männ- lichen und denen der weiblichen Pflanze keine Rede sein. H. R. Hogenraad (Sind die mann- Bryonia. 79 liehen und weiblichen Pflanzen von B. dioiea an ihrer Blattform zu erkennen? In Naturwiss. Wochenschr. XXIV. [1909J 263) hat bei Haag (Holland) beobachtet, daß zwar die Blätter der Q Pflanzen ausnahmslos die starkgelappte unregelmäßige Form haben mit einem tiefen bisweilen fast rechteckigen Ausschnitt am Grunde, daß aber die Blätter der (J Individuen weder durch einen minder tief herzförmigen Blattgrund, noch durch einen im allgemeinen einfacheren Bau 'von denjenigen der Q Pflanzen zu unterscheiden sind, sodaß im Blattbau kein durchgreifender Unterschied zwischen den Geschlechtern besteht, wenigstens nicht für das genannte Beobachtungs- gebiet. — Formen mit tiefgeteilten Blättern nähern sich der var. acuta Gogn. des Mittelmeergebiets. Keimpflanze abgebildet bei J. Lubbock, Seedlings I. (4892) 607, Gg. 391. — Ranken der Zaunrübe abgebildet in A. Kerner, Pflanzenleben I. (1890) 655. — Bitter (a.a.O. 405, Tafel X, Fig. 2) hat einzelne Pflanzen beobachtet, bei denen regelmäßig eine Gruppe von 2 — 4 einfachen Ranken an den Knoten vorhanden war; sind bei solchen Exemplaren gelegentlich zwei Laub- blätter an einem Punkte des Stengels vereinigt, so trifft man da ein ganzes Büschel einfacher Ranken. Dies Merkmal scheint erblich zu sein. Solche Fälle auch abgebildet von Marie Doubek, Über die Ranken und die Zusammensetzung der Achsen bei den Cuc. (in Bull, internat. Acad. scienc. Boheme 1907), S. 8, Fig. 5 u. 6, » Fig. 1 0. Bryonia dioiea Jacq. 1, 2 Antheren der (5 Blüte, die Pfeile bezeichnen die seitlichen Zu- gänge. 3 Dieselben, vergrößert, im Längsschnitt. 4 Dieselben, etwas stärker vergrößert, von oben gesehen; n Nektarium, a Staubfaden, p Pollen, k farblose Kügelchen. — Nach P. Knuth, Handb. Blütenbiologie II. 1. 420, Fig. 132. S. 12, Fig. 10, S. 13, Fig. 11, Taf. I, Fig. 3). In der Blattachsel selbst kommen Ranken vor (E. Neitsch in Fedde, Repert. Bei- heft XVIII. [1 923] 37). Bisweilen sind die Ranken in Blätter umgewandelt. In den männlichen Blütenständen sind die norma- lerweise ganz fehlenden Tragblätter ge- legentlich ausgebildet. Penzig, Pflanzen- Teratol. 2. Aufl. (1921) 388. — B. dioiea wurde in der Umgegend von Angers poly- gamisch gefunden und frühblühend. Hy meint, daß Naudin (s. unten) möglicher- weise durch verborgen gebliebene Staub- gefäße getäuscht worden ist, als er seine Beobachtungen über die Parthenogenesis der Art machte. Die weiblichen Pflanzen er- zeugen manchmal mehr oder minder zahl- reiche zerstreute <3 Blüten (Hy, Sur un cas de polygamie observe dans la Bryone commune; Mem. Soc. d'Agricult., Sciences et Arts d1 Angers 1881; Bot. Jahresber. X. 1882, 2, [1885] 108; Bitter, a. a. O. 100). Bitter beobachtete Pleomerie und Meiomerie der Blütenorgane bei gesellig durcheinander wachsenden Q Pflanzen ; ferner hat er die Variabilität in der Größe, Form und Farbe der Blüten- organe genauer studiert, sowie festgestellt, daß die 5 stiftförmigen behaarten Staminodien in der Q Blüte, die bald in ziemlich regelmäßiger Abwechslung mit den Petalen, bald eins für sich, die übrigen zu je zwei zusammengedrängt vorkommen, in manchen Fällen ganz fehlen. — Bei 6- oder 7-zähligen männlichen Blüten finden sich außer den beiden Doppelstaubblättern je 2 bzw. 3 Einzelstaubblätter. Die weiblichen Blüten sind bisweilen bis auf ein kleines Stielchen verkümmert. Hier und da finden sich monoecische und polygame Exemplare. — Vuillemin, Remarq. Br. fl. hexameres, in Bull. Soc. bot. Fr. XL VIII. (1901) 393. — F. Moreau, Note sur quelq. anomal, des fleurs mäles de B. dioiea, in Bull. Soc. bot. Deux-Sevres (1913—1914) 57. — Staub- blatt abgebildet bei A. Kerner, Pflanzenleben II. (1891) 85 (27). — Abbildung und Beschreibung der Q Blüte bei E. Werth in Verb. Bot. Ver. Prov. Brandenburg LXIV. (1922) 224 u. 227 (Ring- nektarium aus der Verwachsung der verbreiterten Basis der Staubfäden entstanden). — Diagramm des Blütenstandes in Eich ler, Blütendiagr. I. (1875) 310, Fig. 160. Die Blüte ist eine dioecische Grabbienenblume. Die Blüten der beiden Zaunrüben-Arten [B. dioiea und alba) werden fast ausschließlich durch die Grabbiene Anthrma florea befruchtet, die ihren Bedarf an Blumennahrung ausschließlich den Blüten dieser Pflanzen zu entnehmen scheint. Der Honig wird in einem nackten fleischigen Napf abgesondert, der durch Verwachsung des unteren Teiles von Kelch und Blumenkrone gebildet ist; er wird von den nach innen neigenden Staubblättern in der <5 Blüte überdeckt, sodaß nur drei schmale spaltenförmige Zugänge zwischen ihnen bleiben, die bei B. dioiea noch durch lange Haare verdeckt sind. In der Q Blüte von B. dioiea wird der Zugang zum Nektar durch Haarbüschel (Saftdecke) im unteren Teil der Krone 30 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaccac-Cucurbiteae-Cucumerinae. und den kräftigen in drei breite zweispaltige Äste geteilten Griffel gesperrt. Die Antheren springen mit langen seitlichen Spalten so auf, daß sie größtenteils einem der Zugänge zum Nektar zu- gewendet sind, sodaß sich die Insekten an Kopf und Körper mit Pollen beladen, den sie dann beim Besuch der nur etwa halb so großen weiblichen Blüte an den Narben abstreifen (nach 0. von Kirchner Blumenkrone der $ Blüten etwa 10, der £> nur 6 mm lang; nach Bitter schwankt jedoch der Kronendurchmesser der Q Blüten zwischen 8 und 15 mm). — Nach P. Knuth (Bot. Centralbl. XLVIII. [4 891] 314) haben die grünlichen, grünlichgelben bis gelblichweißen Blüten der Art anscheinend besonders starke uns nicht wahrnehmbare Anlockungsmittel für das Insekten- auge, sei es durch Aussenden ultravioletter Strahlen (starke Empfindlichkeit der photographischen Platte für die Blütenfarbe der Art) oder durch die zahlreichen Drüsen, die die Blüten bedecken. A. Kerner (Pfianzenleben II. [1894] 204) meinte dagegen, daß ein von den Blüten ausgeschiedener Duft zwar von Anthrena florea, nicht aber auch von anderen Insekten wahrgenommen werde, woraus sich erkläre, daß gerade jenes Insekt die Blüten an den abgelegensten Standorten auf- zuspüren wisse. Nach F. Ludwig (Bot. Centralbl. XLI1I. [1890] 35) brachte ein Q Exemplar auch in ansehnlicher Entfernung von dem nächsten $ Exemplar und in sehr versteckter Lage reich- lich Frucht. Die roten oder rotgelben Beeren werden leicht durch Vögel verschleppt. Genaueres über die Bestäubung der B. dioiea vgl. bei II. Müller, Befrucht. (1873) 148, mit Abb.; F. Ludwig in Verh. Bot. Ver. Prov. Brandenburg XXVI. (1885) S. XX; Loew, Blütenbiolog. Floristik (1894) 230; P. Knuth, Handb. Blütenbiol. II. 1. (I898) 419, Fig. 132; O. von Kirchner, Fl. Stuttgart (1888) 656, und Blumen und Insekten (1911) 241, Fig. 96. Über den Fruchtansatz und das gruppenweise Vorkommen von <5 und Q Exemplaren von B. dioiea vgl. W. G. Smith in Journ. of Bot. II. (1864) 229. Beobachtungen von Naudin (Compt. rend. Acad. Paris [1856] 538; B. Seemann in Hook. Journ. of Bot. and Kew Mise. IX. [1857] 53) wiesen auf Unregelmäßigkeiten im Ansatz von Früchten und Samen hin und legten auch die Vermutung nahe, daß bisweilen Fruchtbildung ohne vorausgegangene Bestäubung statt- finden kann, sowie daß Parthenokarpie vorkommt. — W. O. Focke (in Abh. Naturw. Verein Bremen XI. [1890] 421) hatte dann bei einer isolierten Q Pflanze Ansatz von samenhaltigen Früchten beobachtet und daraus mit Vorbehalt auf Parthenogenesis geschlossen. G. Bitter (Parthenogenesis und Variabilität der B. dioiea, in Abh. Naturw. Verein Bremen XVIII. [4 904] 99 — 107, Taf. IX u. X) hat tatsächlich bei einer in einem Isoliergewächshaus gezogenen Q Pflanze gegen Ende der Vegetationszeit einzelne voll ausgebildete Beeren mit Samen beobachtet, von welch letzteren allerdings nur ein kleiner Teil keimfähig war und im nächsten Jahre neun Pflanzen lieferte, die alle männlich waren. Hiernach bleibt es noch zweifelhaft, ob Partheno- genesis, Apogamie oder Propagation vorliegt. Nach II. Winkler (Parthenogenesis und Apogamie im Pflanzenreich [1908] 57) kann es sich nur um fakultative Parthenogenesis, nicht habituelle, handeln. Winkler selbst erhielt bei Kastrationsversuchen gegen Ende der Vegetationsperiode Ansätze zur Parthenokarpie, wie sie auch Bitter gelegentlich beobachtet hat. Letzthin hat H. R. Hogenraad (1. c. 267) bei einer Pflanze am Ende der Vegetationsperiode die Ausbildung von Beeren ohne Samen beobachtet; sehr wahrscheinlich hatte keine Bestäubung stattgefunden. Versuche mit B. alba und dioiea sind wichtig gewesen für die Frage über die Bestimmung und Vererbung des Geschlechts. Vgl. C. Gorrens in Archiv f. Bässen- u. Gesellschaftsbiologie IV. 6. (1907) 197 (Bastarde zwischen der einhäusigen B. alba und der zweihäusigen B. dioiea); Vererbung und Bestimmung des Geschlechts (1912) 20 (Verh. Ges. Deutsch. Nalurforsch. u. Ärzte) : Bestäubt man die Weibchen der getrenntgeschlechtigen Pflanze mit dem Pollen der gemischt- geschlechligen, so erhält man lauter Weibchen, bestäubt man dagegen die gemischtgeschlechtige Pflanze mit dem Pollen der getrenntgeschlechtigen, so erhält man zur Hälfte Männchen, zur Hälfte Weibchen. Ferner vgl. Gorrens in Bericht. Deutsch. Bot. Gesellsch. XXI. (1903) 195, XXIII. (1905) 462; G. Tischler, Über die Entwicklung der Sexualorgane bei einem sterilen Bryonia-Ba.sta.rd (Bericht. Deutsch. Bot. Gesellsch. XXIV. (1906) 83—95, Taf. VII); W. Neil so n- Jones und M. Chevely Rayner, Mendelian inheritance in varietal crosses of Bryonia dioiea (Journ. of Genelics V. (1916) 203; nach Bot. Centralblatt, Bd. 4 38 (1918) Nr. 31, S. 69). Auf B. dioiea erzeugt die Gallmücke Perrisia parvula Liebel deformierte schwach ver- größerte geschlossene Blüten; P. bryoniae Bouche erzeugt (wie auf B. alba) deformierte Trieb- spitzen (C. Houard, Zoocec. Europ. II. [1909] 944 c. fig.; Zooc. Afr. II. [1923] 845). 2. B. Hausskneehtiana Bornm. in Fedde, Repert. IV. (4 907) 354. — Dioiea, elala, ad caules petiolos peduneulosque nee non ad foliorum paginam inferiorem papu- losa et plus minusve copiose slipitato-glandulosa. Foliorum lamina e basi cordata triangulari-oblonga, acuta, integra vel subsinuata, auriculis basilaribus latis rotundato- angulatis. Cirrhi 4 0 — 15 cm longi. Flores feminei 7 — 9, breviler pedicellati, sub- Bryonia. 81 umbellatim fasciculati; pedunculus communis axillaris, brevissimus vel subnullus. Sepala linearia, papillato-hirsuta, limbum corollinum subaequantia. Corolla 6 — 7 mm longa, campanulata, papillato-hirsuta, 5-lobata, lobis ovatis, obtusiusculis. Stylus non exsertus. Fructus nondum maturus 6 mm crassus. Mediterrangebiet. Armenisch-iranische Mediterranprovinz: Türkisch- Armenien (Pontus): zwischen Sipicor und Koesoe (P. Sintenis, Exsic. iter Orient, n. 1446, Juli 1889). — Von mir nicht gesehen (A. C). — Nach Bornmüller ist die Art durch die lebhaft an Galystegia sepium oder Tamus communis erinnernde Blatt- gestalt vorzüglich gekennzCjhnet, nicht minder durch die kleinen in blattwinkelständigen Knäueln angeordneten Blüten. Nur Q bekannt. 3. B. cretica [Tourn. Instit. (4700) 102] L. Spec. ed. 1. (1753) 1013, ed. 2. (1763) 1439; Crantz, Instit. I. (1766) 174; Lam. Encycl. I. (1783) 498; Willd. Spec. IV. (1805) 621; Desf. Choix de pl. (1808) 91 t. 70; Ser. in DG. Prodr. III. (1828) 307; Sibth. Fl. graec. X. (1840) 31, t. 940; Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. XII. (1859) 138; Raulin, Descript. phys. Crete, Bot. IV. (1869) 755; Boiss. Fl. orient. II. (1872) 760, Suppl. (1888) 242; Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1881) 472; J. Dörfler in Verh. zool. bot. Ges. Wien LV. (1905) 19. — Bryonia dicoceos Clus. Rar. pl. hist. (1601) p. CCCI. — B. cretica maculata C. Bauh. Pinax (1623) 297. — Bryonia cretica dicoceos Park. Theatr. (1640) 178. — B. alba maculata J. Bauh. Hist. pl. II. (1650) 146. — B. foliis palmatis: supra calloso^punctatis, dioica L. Hort. Cliff. (1737) 453. — Brionia di Gandia Pona, PI. Bald. 39 fig. (ex Raulin). — Dioica. Radix carnosa. Caules tenues, ramosi, glabri vel sparse pilosi. Foliorum petiolus robustiusculus, glaber vel sparse asper, 2 — 6 cm longus, lamina ambitu suborbicularis, 5-lobata vel 5-partita, basi profundiuscule emarginata, firmula, valde aspera, supra pallide vel laete viridis ad nervös albo-marmorata, subtus glauca, 5 — 12 cm longa et fere totidem lata, lobis sae- pius triangulari-lanceolatis, sparse dentatis vel lobulatis. Cirrhi graciles, elongati. Pedun- culus communis masculus gracilis, 8 — 1 8-florus, 5 — 10 cm longus; pedicelli filiformes, patuli, 0,5 — 2 cm longi. Receptaculum subglabrum, 5 mm latum. Sepala 2 mm longa. Corolla livido-lutea, nervis viridibus subreticulata, extus puberula, segmentis ovato-oblon- gis, obtusis, 5 — 6 mm longis. Staminum filamenta longe villosa, 1 — 1,5 mm longa; antherae 3 mm longae. Flores feminei pauci, corymbosi vel subsolitarii ; pedunculus com- munis 0,5 — 2 cm longus; pedicelli longiusculi. Stylus non exsertus, stigmatibus asperis. Fructus ante maturitatem albo-marmoratus demum ruber, indehiscens, magnitudine pisi. Semina fulva et atrofusco-marmorata, tenuissime rugulosa, leviter marginata, 5,5 mm longa, 4 mm lata, 1,5 — 2 mm crassa. Mediterrangebiet: Griechenland; Attica (Heldreich n. 3634), bei Molos (d'Ur- ville); Petaliarum ins., Süd-Euboea (Holz mann in Herb. Heldreich); Kreta, nach Raulin in der niederen Zone an Hecken und schattigen Stellen, an mehreren Stellen (Tourne- fort, Sieber, Zuccarini, Heldreich, Raulin n. 714, Figari, Reverchon n. 45, Forsyth Major n. 332, 539); Inseln Rhodos (Aucher-Eloy n. 2855, Bourgeau n. 53, 124), Karpatos (Th. Pichler n. 273) und Hydra (Pichler, Heldreich). — Nach E. von Haläcsy (Consp. fl. graecae I. [1901] 550) in Griechenland, im Archi- pelagus und auf Kreta verbreitet. Gehört hierher cc(.i7t€log Xbvxt\ Dioscorides (Vitis alba Plinius)? Nordafrika: Aegypten (Ascherson et Schweinfurth, Ulustr. fl. d'Egypte [1889] 77; R. Muschler, Man. Fl. Egypt. II. [1912] 941): Alexandria (Ehrenberg. — Herb. Berlin); Mariut, Steinbrüche (Ascherson n. 132, 133); Marmarica (Ascher- son et Schweinfurth in Bull. Herb. Boiss. I. [1893] 648): Mirsa Tobruk (Schwein- furth n. 72); Badia (Schweinfurth n. 56). Zusatz (von H. Harms). Da Cogniaux in seinem Manuskript die nordafrikanischen Standorte nicht angegeben hatte, so ist es fraglich, ob die genannten Exemplare zu Br. cretica oder Br. dioica var. acuta gehören. Es ist jedoch zu beachten, daß nach E. Durand et G. Barratte (Fl. libye. prodr. [1910] 158) das von Cogniaux zu Br. dioica var. acuta gerechnete Exemplar des Herb. Berlin, Ruhmer n. 134, von Cyrenaica zu Br. cretica gehört. Die Autoren A. Engler, Das Pflanzenreich. IV. (Embryophyta siphonogama.) 275. II. 6 82 A- Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. nennen folgende Exemplare, die zu Br. cretica gehören sollen: Cyrenaica, Benghazi (Petrovich), Djouliana (Ruhmer, I. 1883, n. 134 sec. Aschers.), zwischen Benghazi und Adjedabia (Rohlfs Kufra n. 521), Selonta (Haimann sec. Aschers.), Derna (Taubert, IV. 1887, n. 234). Auch die oben genannten Exemplare der Marmarica werden von Durand und Barratte unter Br. cretica aufgeführt. 4. B. multiflora Boiss. et Heldr. Diagn. ser. 1. fasc. X. (1849) 8; Boiss. Fl. orient. II. (1872) 761, Suppl. (1888) 242; Cogn. in DC. Mon. Pban. III. (1 881) 473. — Dioica. Caules gracillimi, ramosissimi, glabri, Iaeves. Foliorum petiolus gracilis, puberulus, 0,5 — 3 cm longus; lamina ambitu suborbicularis , basi sa°pius profunde emarginata, calloso-aspera, supra laete viridis, subtus pallidior interdum" glauca, 3 — 10 cm longa et fere totidem lata, 5 — 7-palmatipartita vel secta, segmentis saepius ovato-oblongis, acutis vel obtusis, saepe Herum lobatis. Cirrhi filiformes, elongati. Pedunculus communis masculus gracilis, 1 2 — 30-florus, 1 0 — 25 cm longus; pedicelli filiformes, patuli, 10 — 15 mm longi. Receptaculum puberulum, basi brevissime leviterque glanduloso-pilosum, 7 — 8 mm latum. Sepala 1,5 — 2 mm longa. Gorolla puberula, segmentis ovato-triangularibus, acutis, flavo-viridibus, 5-nerviis nervis viridibus, 5 mm longis. Staminum filamenta dense villosa, 1,5 — 2 mm longa; antherae 4 mm longae. Flores feminei in racemos basi interdum ramosos dispositi; pedunculus communis 1 — 8 cm longus, 4 — 25-florus; pedicelli 2 — 6 mm longi. Stylus subexsertus, stigmatibus asperis. Fructus lutescens, indehiscens, 6 — 7 mm crassus. Semina fulva vel atrofusco-marmorata, tenuissime corru- gata, obscure marginata, 6 mm longa, 4 — 4,5 mm lata, 2,5 mm crassa. Mediterrangebiet. Kleinasiatische Zone: Pisidien, Tcheltikchi bei Bouldour (Heldreich); Lycien, Elmalu (Bourgeau n. 255) und Gorumse (Kotschy suppl. n. 144); Paphlagonien, Wilajet Kastambuli, Tossia, Ütschulukdere (Sintenis 1892 n. 4956). — Syrien (Lowne, Hooker f. und Hanbury), Beirut (Ehrenberg n. 169), Lattakieh (Post n. 3180), Taräbolus (Blanche n. 224), Antilibanon (Gaillardot n. 388, 388 bis), Zebdaine b. Damaskus (Kotschy, Iter syr. 1855 n. 124), Palästina (Boissier, Fox), Ssoffdagh-Berg und Sindjar-Berg (Haußknecht n. 393), zwischen Fosa und Chiraz (Aucher-Eloy n. 4501). — Nach G. E. Post (Fl. Syria, Palest, a. Sinai [1883] 325) im Gebiete häufig. Bei B. multiflora var. paueiflora Post (1. c. 325) sind die Blüten einzeln oder zu zweien oder wenigen in Trauben (B. syriaca Boiss.); nach dem Verf. gibt es zahlreiche Mittelformen zwischen dieser Varietät und der Art, bei mehreren sind die unteren Blätter undeutlich gelappt und die oberen gelappt und die Lappen wieder gelappt. Ob diese Formen nicht etwa teilweise zu B. syriaca zu rechnen sind, sei dahingestellt. — Cypern: Carpass, Hecken b. Kloster Eleussa (P. Sintenis n. 6; 1880); zwischen Epiktitos und Bellapais (Sintenis et Rigo n. 6). Armenisch-iranische Mediterranprovinz: Armenien (Bourgeau); Egin, Jalti- baschi (Sintenis n. 2383; Br. multiflora var. laevigata Hausskn.); Kurdistan, untere Region des Kuh-Sefin bei Schaklawa (Gebiet von Erbil) 1200 m (Bornmüller n. 1214; 1 892 — 93). — Persien (Belanger n. 311 . — Afghanistan (Griffith n. 977, 1 29 4, 2527). Westliches Ost-Indien (Stewart). 5. B. macrophylla Kotschy, It. cilic.-kurd. (1859) n. 765; Boiss. Fl. orient. II. (1872) 761; Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1881) 473. — Dioica. Caules elongati, validi, glabri, sublaeves. Foliorum petiolus robustiusculus, glaber, laevis, 3 — 10 cm longus; lamina firma, triangulari-ovata, acuta vel breviter acuminata, basi paulo vel vix emarginata, grosse dentata vel leviter lobata, supra scabriuscula, subtus scaberrima, canescenti-cinerea, 12 — 18 cm longa, 10 — 15 cm lata; lobi 5 — 9, parvi, late triangu- läres, acuti vel obtusi, sinubus latis rotundatis separati. Cirrhi robusti, longissimi, glabri. Flores masculi ignoti. Flores feminei in racemos saepe bifidos ex axilla interdum plures dispositi; pedunculus communis robustus, glaber, laevis, 40 — 100-florus, 15 — 40 cm longus; pedicelli graciles, glabri, patuli vel refiexi, 0,5 — 2 cm longi. Fructus flavus, indehiscens, 6 — 7 mm crassus. Semina fulva vel fusca, tenuiter corrugata, distincte marginata, G — 6,5 mm longa, 4 — 5 mm lata, 1,5 mm crassa. Armenisch-iranische Mediterranprovinz: Armenien: Distr. Boglan, am Fluß (Murrat) Murad-Su, zwischen Norey und Angag, 1200 m ü. M. (Kotschy n. 765). Bryonia. 83 Var. ß. condensata Boiss. Fl. Orient. II. (1872) 762; Cogn. 1. c. 474. — Racemi feminei abbreviati, baccis condensatis. Armenisch-iranische Mediterranprovinz. Zwischen Turkestan und Persien: Berge Pir Omar Gudrun, Pendjawin und Awiheng, 1700 — 2300 m ü. M. (Haußknecht It. or. 1867 — 68 ohne n. und n. 392a, 393a). 6. B. syriaca Boiss. Diagn. ser. 2. fasc. II. (1856) 59, Fl. Orient. II. (l 872) 761; Cogn. in DG. Mon. Phan. III. (1881) 474. — B. micrantha Boiss. Diagn. ser. 1. fasc. X. (1849) 7 (non Höchst.). — Dioica. Caulis gracillimus, subsimplex, sparse villoso-hirsutus vel sub- glaber. Foliorum petiolus gracilis, puberulus vel breviter denseque villoso-hirsutus, 1 — 4 cm longus; lamina mollis, cordato-ovata, acuta vel obtusa, basi profundiuscule emarginata, ob- tuse repando-dentata vel obsolete lobata, supra intense viridis et scabra, subtus paulo palli- dior primum brevissime denseque villosa demum scabriuscula, 4 — 8 cm longa, 3 — 6 cm lata. Cirrhi filiformes, breviusculi, puberuli. Pedunculus communis masculus subfiliformis, breviter villosus, 3 — 1 5-florus rarius 1-florus, 4 — 15 cm longus; pedicelli erecto-patuli, i— 12 mm longi. Receptaculum anguste campanulatum , brevissime villosum, 6 mm longum, 4 — 5 mm latum. Sepala 2 — 3 mm longa. Corolla breviter denseque papilloso- hirta, segmentis ovato-oblongis, apice rotundatis vel subacutis, reticulato-5-nerviis, fiaves- centibus nervis viridibus, 7 — 8 mm longis. Staminum filamenta crassa, villosa, 1 mm longa; antherae 2,5 mm longae. Flores feminei parvi, in axillis solitarii vel rarissime geminati, valde papillosi; pedunculus filiformis, 0,5 — 2 cm longus. Sepala petalis aequi- longa. Ovarium 0,7 mm crassum; Stylus non exsertus, stigmatibus asperis. Fructus lutescens, indehiscens, 5 — 6 mm crassus. Mediterrangebiet. Syrien: Antilibanon, Rascheja (Boissier), Beirut (Hauß- knecht n. 392), Er-Ramle (Lowne); Palästina (Zuccarini), Jerusalem (Roth n. 212, 2 1 3, Boissier, 0. Kersten), Nablus (Fallscheer), Ain Feschcha (Kersten, April 1 874), Carmel und Gerizun (N. A. Hayne). — Kleinasien: Amanus (Post n. 761, nach Bull. Herb. Boiss. I. [1893] 20. — Sollte hierher vielleicht z. Teil Br. multiflora var. pauei- flora Post (Fl. Syria, Palest, a. Sinai [l 883] 325) gehören, bei der als Synonym B.syriaca Boiss. angegeben wird? (H. H.) 7. B. marmorata Petit in Bot. Tidsskr. XVII. (1899) 242. — Dioica. Caulis gracilis, sulcatus, sparse hirsutus vel subglaber. Foliorum petiolus striatus, puberulus vel sparse breviterque hirsutus, 1 — 4 cm longus; lamina mollis, ambitu cordato-ovata, repando-dentata, saepe 5-lobata, obtusiuscula vel acuta; in foliis junioribus argute den- tata longe acuminata et interdum 5-fida, utrinque primum dense papilloso-hirsuta de- mum scabra, supra viridis et secus nervös late albido-marmorata , subtus pallidior, 5 — 10 cm longa, 4 — 10 cm lata; sinus basilaris late rotundatus, 1 — 2,3 cm profundus. Cirrhi filiformes, angulato-sulcati, puberuli. Pedunculus communis masculus glanduloso- puberulus, 2,5 — 5 cm longus, 3 — 6-florus; pedicelli densiuscule brunneo-puberuli, 3 — 8 mm longi. Receptaculum campanulatum, puberulum. Sepala 2 — 2,5 mm longa. Corolla dense papilloso-hirta, segmentis ovatis, obtusis vel brevissime acutis, reticulato-5-nerviis, flavescentibus nervis viridibus. Staminum filamenta crassa. Flores feminei parvi, papil- loso-hirti, in axillis solitarii; pedunculus filiformis, brunneo-puberulus, 0,5 — 1 cm longus. Sepala linearia, apice filiformia, dimidiam corollam attingentia vel paullulo superantia. Ovarium ovato-rotundatum, fere glabrum, nigrescens; Stylus non exsertus, stigmatibus asperis. Fructus immaturus parvus. Mediterrangebiet: Korsika (E. Petit). — Von mir nicht gesehen. (A. C.) Znsatz (von H. Harms). Nach freundlicher Mitteilung von Dr. J. Briquet hat die zweifel- hafte Art, die bisher nicht mit einer der bekannten identifiziert werden konnte, folgende Syno- nymie: Bryonia syriaca? Petit in Bot. Tidsskr. XIV. (1885) 245; Camus Cat. pl. France, Suisse et Belg. (1888) 107, non Boiss. nee Maire. — Bryonia syriaca ß. marmorata Fior. et Paol. Fl. anal. Ital. III. (1903) 159. 8. B. verrucosa Ait. Hort. Kew. III. (1789) 385, ed. 2. V. (1813) 246; Willd. Spec. IV. (1805) 616; Ser. in DC. Prodr. III. (1828) 304; Webb et Berth. Phyt. Canar. II. 2. (1836) 2, t. 37; Roem. Fam. II. (1846) 34; Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. 6* 84 A. Gogniauz und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. XVI. (4 862) 171 ; Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1881) 475; 0. Ktze. Rev. gen. I. (1891) 55; J. Boromüller in Engler's Bot. Jahrb. XXXIII. (1903) 479. — B. hederaefolia Jacq. Fragm. (1809) 73, t. 113; Ser. I.e. 306; Roem. I.e. 42. — Dioica. Caulis gracilis, ramosus, glaber, laevis vel sparse asper, 3 — 4 m longus. Foliorum petiolus satis gracilis, sparse asper, 3 — 6 cm longus; lamina ovato-triangularis, basi saepius anguste profundeque emarginata, laete viridis, supra sparse calloso-aspera, subtus sub- laevis, angulato-3 — 5-lobulata, 7 — 15 cm longa et fere totidem lata, lobis triangulari- bus, margine remote subulato-denticulatis, terminali longiore acuto vel breviter acumi- nato, lateralibus acutis vel obtusis. Cirrhi filiformes, elongati, glabri. Pedunculus com- munis masculus satis gracilis, glaber vel puberulus, multiflorus, 8 — 15 cm longus; pedicelli filiformes, patuli, 1 — 2 cm longi. Receptaculum subrotatum, breviter villosum, 6 — 7 mm latum. Sepala triangularia, acuminata, 4 — 5 mm longa, 3 — 4 mm lata. Corolla luteola, brevissime denseque papulosa, segmentis ovato-oblongis, obtusis, 10 — 13 mm longis, 8 — 9 mm latis. Stamina 5, filamentis filiformibus, basi per paria leviter co- haerentibus et longe denseque lanatis, 4 mm longis; antherae 1-loculares, 1,5 — 2 mm longae. Flores feminei in axillis solitarii-quini, brevissime peduneulati. Stigmata valde papulosa. Fructus polyspermus, primum albo et viridi fasciatus, maturus pallide lutes- cens, a peduneulo soluto basique contractu e foramine basilari semina suecumque ela- stice contractum emittens, 20 — 22 mm crassus. Semina cinerea, ovoidea, laevia, im- marginata, 8 — 8,5 mm longa, 4 mm lata, 1,5 — 2 mm crassa. Makaronesisches Übergangsgebiet: Canarische Inseln, häufig, nach Webb und Berthelot auf Teneriffa, Canaria und Palma (Mass on, Despreaux n. 356, Ber- thelot, Lowe, Smith, Courant, Bourgeau n. 170, IL 1331). — Teneriffa: S. Cruz (C. Bolle, Tinambuche; W. Hillebrand); in Hecken bei Laguna (A. Engler 1901; Pitard n. 504); Barranco del Drago (C. Bolle); ohne Standort (Broussonet in Herb. Willdenow n. 18056); Christ in Engler's Bot. Jahrb. IX. (1888) 144 (Form mit tief 5 — 7-lappigen Blättern). — Gran Canaria: Santa Lucia, 700 m, auf trockenem Felsboden (Pitard n. 87); Tafira, im Graswuchs der Täler bei Monte, 400 m ü. M. (Bornmüller n. 2299). — Hierro: El Golfo, bei Los Llanillos, 270 m ü. M. an Weinbergmauern (J. Born- müller n. 2301, 1901). — La Palma: Bei El Paso (Bornmüller n. 2305), über S. Cruz. 9. B. alba L. Spec. ed. 1. (1753) 1012, ed. 2. (1763) 1438 (part.); Lamk. Eneycl. I. (1783) 496 (excl. var. er); Willd. Spec. IV. (1805) 621; Fl. Dan. V. t. 813; Svensk Bot. t. 105; Ser. in DC. Prodr. III. (1828) 307; Sturm, Deutschi. Fl. XVHI. (1840) t. 80 (1) (schwarzfrüchtige Zaunrübe); Roem. Fam. II. (1846) 38; Petermann, Deutschi. Fl. (18 49) Taf. 29, Fig. 225; Schlechtendal, Langethal und Schenk (5. Aufl. Hallier), Fl. Deutschi. 9. XXII. t. 2196; Reichb. Ic. Fl. Germ. XIX. t. 1620; Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. XII. (1859) 139; Boiss. Fl. Orient. II. (1872) 762; Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1881) 476; Garcke, Fl. Deutschi. 17. Aufl. (1895) 219, Fig. 816; Fiori etPaoletti, Fl. ital. illustr. VIII. (1903) fig. 3390; Esser, Giftpflz. t. 108; A. von Hayek in G. Hegi, Dlustr. Fl. Mitteleuropa VI. 8. 317, Fig. 169 (weiße Zaunrübe). — B. dioica Marsch. Bieb. Fl. taur. cauc. III. (1819) 625 (excl. synon. omnib. praeter auet. fl. ross., ex Ledebour). — B. aspera Stev. Cat. Gorenkin (1812) 32; Ledeb. Fl. ross. II. (1846) 140; Roem. I.e. 43. — B. vulgaris Güldenst, ex Ledeb. Fl. ross. II. (1846) 140. — B. nigra Dodonaeus Pempt. (1616) 399; Gilib. Fl. lituan. I. (1781) 60; Dumort. Florul. belg. (1827) 54. — B. alba, baccis nigris C. Bauh. Pinax (1623) 297; Blackw. Cur. Herb. (1739) t. 533a et b. — B. alba vulgaris fruetu nigro Parkinson, Theatr. bot. (1640) 178. — Monoica. Radix crassa, tuberculata, extus flavescens, intus alba. Caules satis graciles, glabri vel puberuli, 2 — 4 m longi. Foliorum petiolus gracilis, glaber vel puberulus, 3 — 6 cm longus; lamina ambitu ovata, 5-lobata, basi profundiuscule emarginata, margine crenulato-dentata vel denticulata, calloso-aspera, laete viridis, 8 — 16 cm longa et fere totidem lata, lobis triangularibus, acutis. Cirrhi graciles, longissimi. Pedunculus communis masculus gracilis, 7 — 15-florus, 5 — 20 cm longus; pedicelli filiformes, erecto-patuli, 0,5 — 2 cm longi. Receptaculum puberulum, 4 mm latum. Sepala 1,5 — 2 mm longa. Corolla livido-lutea, nervis viridibus, pube- Bryonia. 85 rula, segmentis ovatis vel ovato-oblongis, obtusis vel subacutis, 4 — 5 mm longa. Sta- minum filamenta villosa, 2 mm longa; antherae 2 — 2,5 mm longae. Flores feminei corymbosi; pedunculus communis 5 — 1 2-florus, 2 — 10 cm longus; pedicelli longiusculi. Stigmata glabra. Fructus niger, indehiscens, 7 — 8 mm crassus. Semina pallide fusca, tenuiter rugulosa, leviter marginata, 5 mm longa, 3,5 — 4 mm lata, 4,5 — 2 mm crassa. Verbreitet im nördlichen, mittleren und östlichen Europa von Süd- Schweden (wie dioica wohl nur verwildert; Neuman, Sver. Fl. [1901] 98), Däne- mark (Lange, Haandb. 4. ed. [1888] 655; Form mit dunkelgrünen Beeren bei Tönder), Deutschland, Oesterreich-Ungarn und Schweiz bis Mittel- und Süd-Rußland (Schmalhausen, FI. sredn. i jushn. Ross. I. [1895] 3T6), Balkanhalbinsel (Velenovsky, Fl. bulg. [1891] 184), Kaukasus (Radde, Grundz. [1899] 265), Persien. Zusätze (von H. Harms). Zerstreut an Zäunen, Hecken, Gebüschen; nicht selten auch zur Bekleidung von Lauben und Zäunen kultiviert (besonders häufig in den schlesischen und böhmischen Gebirgsdörfern) ; ursprünglich in Deutschland nicht einheimisch, sondern als Zier- oder Arzneipflanze gebaut und seit Jahrhunderten eingebürgert. In Deutschland im Nordosten ziemlich verbreitet, nach Südwesten zu an Häufigkeit abnehmend, in der Rheinprovinz, im Elsaß, in Baden und Württemberg ganz fehlend, in Bayern zerstreut. In Österreich ziemlich verbreitet, in den Alpenländern jedoch selten und aus Oberösterreich bisher nicht nachgewiesen. In der Schweiz sehr selten; wild im Wallis, früher Graubünden eingebürgert, sonst gelegentlich ver- wildert (nach A. von Hayek, 1. c. 318). — Form mit fingerförmig geteilten Blättern (Bode in Verh. Bot. Ver. Prov. Brandenb. XXI. [1880] 57). — Bestäubungsverhältnisse wie bei Br. dioica. Nach Fr. Hildebrand (Bot. Zeitg. LI. [1893] 30) erschienen an den Schößlingen zuerst rein <$ Blütenstände, und erst in den Achseln der später folgenden Blätter standen die Q Blutenstände; dazwischen bildete sich in einzelnen Blüten anstatt des <3 das Q Geschlecht aus und umgekehrt. Vgl. P. Knuth, Handb. Blütenbiol. II. 1. (1898) 421. Die wesentlichsten Züge der Blüteneinrich- tung der Br. alba hat bereits Chr. K. Sprengel (Das entdeckte Geheimn. [1793] 436, Tab. XXI, Fig. 27* — 33*) trefflich beobachtet. — J. Velenovsky hat ein Exemplar beobachtet, bei dem an den Knoten 2 oder mehr Banken standen (vgl. Morphologie II. [1907] 621, Fig. 393). — Die Gallmücke Gecidomyia Bryoniae Bouche erzeugt rosettenartig deformierte gestauchte Triebspitzen (G. Hieronymus, Beitr. z. Kenntn. europ. Zoocecid. [1890] 77; vgl. H. Roß, Pflanzengall. Miltel- und Nordeuropas [1911] 113 unter Dasyneura bryoniae); s. oben p. 80. Zusatz über Verwendung von Bryonia alba und dioica (von U.Harms). Der Name Zaunrübe (engl. Bryony, franz. Bryone, couleuvree, vigne blanche, rave de serpent, navet du diable) bezieht sich auf den Standort und auf die rübenartig verdickte Wurzel. Andere deutsche Namen vgl. A. von Hayek, I.e. 316. Die rübenförmigen, oft verzweigten Wurzeln (Radix Bryoniae s. Vitis albae s. Uvae anginae) von Br. alba und Br. dioica waren früher bei uns und sind jetzt noch in einigen Staaten offizinell (Faselrübe, Schmerwurzel, Stickwurz, Faselwurzel, Heckenrübe, Hunds- rübe, Faulrübe, Gichtrübe, Tollrübe, Hundskürbis usw.). Die Rübe von Br. dioica ist der von Br. alba ähnlich (wulstig geringelt), aber zu unterscheiden an dem Fehlen der zer- streuten halbkugelförmigen Höckerchen auf der Oberfläche. Frisch ist die sehr große, mitunter über armdicke und zweiteilige stärkereiche Wurzel fleischig, außen gelblich, innen weiß, milchend, widerlich riechend und von ekelhaft bitterem Geschmack. Man gräbt sie vor der Blüte (Juni- Juli ,; um sie zu trocknen, wird sie gewöhnlich in Scheiben zerschnitten, die unregelmäßig schrumpfen, daher höckerig und rauh, schwammig und lamellös sind. Sowohl die frische wie die getrocknete Wurzel, ebenso der aus der frischen Wurzel gepreßte Saft wurden als drastisches Purgativum, Diureticum, Catharticum und Emeticum bei Gicht, Epilepsie, Wassersucht, Hämor- rhagien, zu Frühlingskuren usw. gebraucht; jetzt ist die Wurzel nur noch Volksmittel. Die Wurzeln erzeugen auf der Haut Blasen, schmecken scharf bitter und riechen nach frisch ge- backenem Brot; sie wirken stark abführend und scharf reizend auf den Darm, in größeren Mengen erzeugen sie starkes Erbrechen und Krämpfe, die mit dem Tode enden können. Nach Petresku ist Br. alba in Rumänien ein Volksmittel gegen Blutungen (vgl. J. Mo eller und H. Thoms, Real-Enzyklop. Pharmazie III. [1904] 213). Die Wurzeln enthalten das in Wasser lösliche, sehr bittere, aber wirkungslose Glykosid Bryonin (C^HgoOig), ferner den giftigen Bitterstoff Bryonidin (Genaueres siehe Wehmer, Pflanzenstoffe [1911] 752; F. B. Power a. Ch. W. Moore in Journ. Chem. Soc. IG— G. [1911] 937, Pharm. Journ. [1911] 626; Zornig, Arzneidrog. II. [1911] 448; Lewin, Toxik. [1897] 297). Die Beeren von Bryonia sollen Tetanus erzeugen (Lewin, 1. c. 298). Die Zaunrübe ist die Ampelos melaina und die Ampelos lenke des Dioscorides, die Ampelos agria (vielleicht auch die A. hemera) des Hippokrates, die Vitis 86 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Gucurbiteae-Gucumerinae. alba des Cato, bryonias des Columella. Ein althochdeutscher Name ist hranca, andere deut- sche Namen aus früherer Zeit sind helegeberen und hilgebern; die Heilige Hildegard nennt die Zaunrübe brionia und Stichwurtz, Albertus Magnus »viticella« (R. v. Fischer- Benzon, Altdeutsche Gartenfl. [1894] 55, 56; vgl. A. von Hayek). Ampelos leuce oder Vitis alba Fuchs (Hist. stirp. [1542] 94 Stickwurz) ist Bryonia dioica L.; Ampelos melaina oder Vitis nigra Fuchs (1. c. 97) ist dagegen Clematis (Waldrebe). Bei Tabernaemontanus (Kreuterb. [1613] 605 u. 606) ist Vitis nigra I = Tamus communis L., Vitis nigra II = Cle- matis vitalba L. Fig. 11. A—O Bryonia dioica Jacq. A Ramulus. B Flos $. C, D, E Stamina. F Flos Q. 0 Semen transverse sectum. — H— R B. alba L. HFloris <3 diagramma. J Flos <$. K, L, M Stamina. N Flos Q. 0 Stylus cum staminodiis. P Fructus, longitud. sectus. Q Semen. B Embryo. Nach altem Glauben soll die Zaunrübenwurzel bisweilen die Gestalt eines Menschen haben; daher ihre Verwendung zu Alraunen an Stelle von Mandragora (Trojan, Aus dem Reiche der Flora [1910] 164). Sie spielte eine Rolle im Aberglauben, hieß im Volksmund auch Körf- chenswurz. Kranke erhofften Genesung, wenn sie die ausgehöhlte Wurzel als Trinkbecher benutzten. Ließ ein Gichtkranker sein Blut in eine solche träufeln und vergrub sie an einem heimlichen Orte, so glaubte er beim Verfaulen der Wurzel gesund zu werden (Gichtrübe). Auch galt sie als Schutzmittel gegen Hexen und Gewitter, sowie als Liebeszauber (R. Beyer in Verh. Anthropolog. Gesellsch. Berlin 17. Okt. 1891, S. 739; H. Reling u. J. Bohnhorst, Unsere Pflz. 4. Aufl. [1904] 355; Fr. Sohns, Uns. Pflz. 5. Aufl. [1912] 146). Bryonia. 87 4 0. B. monoica Aitch. et Hemsl. in Trans. Linn. Soc. ser. 2. III. (1888) 65, t. 1 0. — Monoica. Caules alte scandentes, graciles, glabri vel juniores breviter sparseque pilosi. Foliorum petiolus gracilis, glabratus, 1,5 — 3 cm longus; lamina ambitu triangulär i-ovata, leviter 5-lobata, basi profundiuscule emarginata, margine leviter undulata, supra sub- glabra et laevis, subtus et margine brevissime sparseque setulosa et scabrida, 6 — 9 cm longa, 4 — 7 cm lata, lobis triangularibus, terminali multo longiore, saepius longiuscule acuminato, lateralibus obtusis intei'dum paulo distinctis. Cirrhi filiformes, elongati, glabri. Racemi 6 — 1 0-flori, androgyni, floribus 1 — 3 inferioribus femineis, superioribus mas- culis; pedunculus communis gracilis, glaber vel superne puberulus, 6 — 10 cm longus; pedicelli filiformes, erecto-patuli, 4 — 7 mm longi. Flores viridi-lutei, subsparse breviter- que papillosi. Receptaculum masculum late campanulatum, basi subrotundatum, 4 — 5 mm longum latumque. Sepala erecto-patula , anguste linearia, 8 — 10 mm longa. Petala ovato-oblonga, acutiuscula, 8 — 9 mm longa. Staminum filamenta crassa, glabra, brevissima; antherae magnae, biloculares superne bifidae. Stylus elongatus, filiformis, glaber, stigmatibus leviter papillosis.- Fructus ruber, laevis. Turkestan: Badghis, 800 — 1000m ü.M., reichlich, in trockenen Flußbetten, große Gesträuche von Tamarix ganz überziehend (Aitchison n. 339). — Von B. alba verschieden durch die Vereinigung der q? und Q Blüten in derselben Infloreszenz und die langen schmalen Kelchzipfel. Species excludendae vel dubiae*) Bryonia abyssinica Goualt in Rev. Hortic. (1853) 64 = Maximowiczia Lind- heimeri (A. Gray) Cogn.; cf. Cogn. in Pflanzenreich Heft 66. (1916) 236. B. abyssinica Lam. Encycl. I. (1783) 497 = Goednia abyssinica (Lam.) Cogn. B. acerifolia D. Dietr. Synops. pl. V. (1839 — 52) 367= Coccinia cordifolia (L.) Cogn. B. acutangula Thunb. Prodr. pl. cap. (1794) 13 = Senecio sp. ; cf. Cogn. Monogr. 950. B. affinis Endl. Prodr. fl. norfolk. (1833) 125 = Bryonopsis affinis (Endl.) Cogn. B. africana E. Mey. Zwei pflanzengeogr. Dok. (1844) 169 = Kedrostis glauca (Schrad.) Cogn. B. africana L. Spec. pl. ed. 1. (1753) 1013 = Kedrostis africana (L.) Cogn.; cf. Cogn. in Pflanzenreich Heft 66, p. 149. B. africana Thunb. Prodr. pl. cap. (1794) 13 = Kedrostis nana (Lam.) Cogn. ; cf. Cogn. 1. c. p. 146. B. agrestis Raeusch. Nom. bot. ed. 2. (1797) 283 = Blastania Garcinii (L.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 134. B. alceaefolia Willd. in Neue Schrift. Ges. Naturf. Freunde IV. (1803) 223 äst Coccinia cordifolia (L.) Cogn. B. althaeoides Ser. in DC. Prodr. III. (1828) 306 = Melothria maderaspatana (L.) Cogn.; cf. Cogn. in Pflanzenreich Heft 66, p. 126. B. americana Descourtilz, Fl. Antill. II. (1827) 281, t. 136 = Melothria gua- dalupensis (Spreng.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 83. B. americana Lam. Encycl. I. (1783) 498 = Gayaponia americana (Lam.) Cogn. B. amplexicaulis Lam. 1. c. 496 = Melothria amplexicaulis (Lam.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 125. B. angulata Thunb. Prodr. pl. cap. (1794) 13 = Melothria punctata (Thunb.) Cogn.; cf. Cogn. I.e. p. 117. B. arguta Zipp. ex Spanoghe in Linnaea XV. (1841) 206 = Quid? B. asperifolia Presl, Bot. Bemerk. (1844) 72 = Gayaponia americana (Lam.) Cogniaux. Zusammengestellt von H. Harms. 88 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. B. attenuata Hook, et Arn. Bot. Beechey's Voy. Suppl. (1841) 42 4 = Caya- ponia attenuata (Hook, et Arn.) Cogn. B. barbata Buch. Ham. ex Cogn. in DC. Mon. Phaner. III. (4 881) 530 = Coc- cinia cordifolia (L.) Cogn. B. biflora Buch. Ham. in Wall. Cat. (4 832) n. 6707 = Melothria leucocarpa (Blume) Cogn. var. ß. triloba C. B. Clarke; cf. Cogn. 1. c. p. 102. B. Blum ei Ser. in DC. Prodr. III. (1828) 305 = Melothria marginata (Blume) Cogn. var. ß. heterophylla (Blume) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 93. B. bonariensis Mill. Gard. Dict. ed. 8. (1768) n. 6 = Cayaponia ftcifolia (Lam.) Cogn. B. Boykinii Torr, et Gray, Fl. N. Amer. I. (18 40) 540 = Cayaponia Boykinii (Torr, et Gray) Cogn. B. Gaboola Vell. Fl. flum. X. (1825) t. 88 = Cayaponia cabocla Mart. B. callosa Heyne ex Wall. Cat. (4 832) sub n. 6708 = Melothria maderaspatana (L.) Cogn. (ex Ind. kew.). B. callosa Bottl. (sphalm. collosa) in Neue Schrift. Ges. Naturf. Freunde IT. (1803) 210 = Cucumis callosus (Bottl.) Cogn. B. capillacea Schum. et Thonn. Beskr. Guin. PI. (4 829) 430 = Melothria ca- pillacea (Schum. et Thonn.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 99. B. cheirophylla Wall. Cat. (4 832) n. 61\5A = Luffa cylindrica (L.) Boem. B. ciliata Moench, Meth. (4 794) 653 = Kedrostis africana Cogn. (ex Ind. Kew.). B. cissoides Wall. Cat. (1832) n. 6698 = Melothria perpusilla (Blume) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 4 06. B. cochinchinensis Lour. Fl. cochinch. (4 790) 595 = Gymnopetalum cochin- ohmense (Lour.) Kurz. B. convolvulifolia Schlechtd. in Linnaea XXVI. (4 855) 640 = Melothria gua- dalupensis (Spreng.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 83. B. convolvuloides A. Bich. Tent. fl. abyss. I. (1847) 288 = Coccinia adoensis (Höchst.) Cogn. B. cor data Thunb. Fl. cap. (4 807) 4 49 = Melothria cordata (Thunb.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 4 4 4. B. cordatifolia Godoy Torres in Patriota III. n. 37. (4 8 4 4) 74 = Cayaponia tayuya (Vell.) Cogn. B. cordifolia L. Spec. pl. ed. 4. (4 753) 4 04 2 = Coccinia cordifolia (L.) Cogn. B. cordifolia Russ. ex Steud. Nom. ed. 2. I. (4 840) 232 = Melothria madera- spatana (L.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 4 26. B. cordifolia Walp. Rep. II. (4 843) 499 = praec. B. cucumeroides Ser. in DC. Prodr. III. (4 828) 308 = Trichosanthes cucu- meroides (Ser.) Maxim. B. deltoidea Arn. Pugill. 4 9; in Nova Acta Acad. nat. cur. XVHI. (4 836) 337 = Melothria xeylanica C. B. Clarke; cf. Cogn. 1. c. p. 95. B. deltoidea Schum. et Thonn. Beskr. Guin. PI. (4 827) 429 = Melothria del- toidea (Schum. et Thonn.) Benth.; cf. Cogn. 1. c. p. 94. B. dentata E. Mey. Zwei pflanzengeogr. Dok. (4 844) 4 69 = Melothria punctata (Thunb.) Cogn.; cf. Cogn. I.e. p. 4 4 8. B. digitata Thunb. Prodr. pl. cap. (4 794) 4 3 = Kedrostis digitata (Thunb.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 4 46. B. dioica Boj. Hort. Maurit. (4 837) 4 48 = Bryonopsis laciniosa (L.) Naud. B. disseeta Thunb. Prodr. pl. cap. (4 794) 4 3 = Kedrostis africana (L.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 4 49. B. divisa Willd. ex Steud. Nom. ed. 2. II. (1840) 232 = Quid? B. epigaea Blume, Bijdr. (4 826) 925 = Melothria marginata (Blume) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 93. Bryonia. 89 B. epigaea Rottl. et Willd. in Neue Schrift. Ges. Naturf. Freunde IV. (1803) 223 = Gorallocarpus epigaeus (Rottl. et Willd.) C. B. Clarke; cf. Cogn. 1. c. p. 1 60. B. ficifolia Descourtilz, Fl. Antill. VI. (1828) 39, t. 391 = Gayaponia ameri- cana (Lam.) Cogn. B. ficifolia Lam. Encycl. I. (1783) 498 = Gayaponia ficifolia (Lam.) Cogn. B. filicaulis Wall. Cat. (1832) n. 6713 = Kedrostis rostrata (Rottl.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 142. B. filifolia Spreng. Syst. III. (1826) 16 = Gayaponia ficifolia (Lam.) Cogn. B. filiformis Roxb. Fl. ind. III. (1832) 727 = Melothria heterophylla (Lour.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 121. B. fimbristipula Fenzl ex Hook. f. in Oliv. Fl. Trop. Africa II. (1871) 558 = Blastania fimbristipula (Fenzl) Kotschy et Peyr. ; cf. Cogn. 1. c. p. 133. B. fluminensis Vell. Fl. flumin. X. (1825) t. 87 = Gayaponia fluminensis (Vell.) Cogn. B. foetidissima Schum. et Thonn. Beskr. Guin. PI. (1827) 428 = Kedrostis foetidissima (Jacq.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 140. B. Garcini Willd. Spec. pl. IV. (1805) 623 = Blastania Garcinii (L.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 13 4. B. geminata Blume, Bijdr. (1826) 9 2 4 = Melothria indica Lour.; cf. Cogn. 1. c. p. 98. B. glabra Roxb. Hort. beng. (1814) 104 = Gorallocarpus epigaeus (Rottl. et Willd.) C. B. Clarke; cf. Cogn. 1. c. p. 160. B. glandulosa Gill. in Hook. Bot. Mise. III. (1833) 324. — Chile. — Quid? B. glandulosa Poepp. et Endl. Nov. gen. et spec. II. (1838) 56, t. 175 = Cayaponia glandulosa (Poepp. et Endl.) Cogn. B. gracilis Wall. Cat. (1832) n. 6714 = Melothria maderaspatana (L.) Cogn. (ex Ind. kew.). B. grandis L. Mant. I. (1767) 126 = Goccinia cordifolia (L.) Cogn. B. grandis Wall. Cat. (1832) n. 6700K= Gymnopetalum cochinchinense (Lour.) Kurz. B. grandis Wall. 1. c. n. 6700 L = Momordica dioica Roxb. B. grossularifolia E. Mey. Zwei pflanzengeogr. Dok. (1844) 169 = Kedrostis glauca (Schrad.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 147. B. guadalupensis Spreng. Syst. III. (1826) 15 = Melothria guadalupensis (Spreng.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 83. B. guineensis G. Don, Gen. Syst. III. (1834) 32 (sp. dub.). — Afr. trop. (Cogn. Monogr. 948). B. hastata Lour. Fl. cochinch. II. (1790) 594 = Melothria heterophylla (Lour.) Cogn. ; cf. Cogn. 1. c. p. 121. B. Helleri Leveille ex Just, Bot. Jahresb. XXXIX. 2. (1913) 159 (sphalm.) = Byronia Helleri Leveille. B. heterophylla Blume, Bijdr. (1826) 925 = Melothria marginata (Blume) Cogn. var. ß. heterophylla (Blume) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 93. B. heterophylla Raeusch. Nom. ed. 3. (1797) 282; Steud. Nom. ed. 1. (1821) 123 = Melothria heterophylla (Lour.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 121. B. heterophylla Wall. Cat. (1832) n. 6704 = Melothria marginata (Blume) Cogn.? (ex Ind. kew.). B. hispida Salisb. Prodr. (1796) 1 58 = Melothria maderaspatana (L.) Cogn. (ex Ind. kew.). IB. Hookeriana Wight et Arn. Prodr. (1834) 345 = Melothria perpusilla (Blume) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 106. B. Huehue Lanessan, PI. util. colon. franc. (1886) 862 = Melothria Grayana Cogn. 1. c. 91 (ex nom. indig. Huehue). 90 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. B. japonica Thunb. Fl. jap. (1784) 325 = Melothria japonica (Thunb.) Maxim.; cf. Cogn. 1. c. p. 98. B. jatrophaefolia A. Rieh. Tent. fl. abyss. I. (1847) 289 = Goccinia jatrophae- folia (A. Rieh.) Cogn. B. Johnstonii Cuzent ex Seem. in Journ. of Bot. II. (1864) 47 = Melothria Orayana Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 91 [Johnstonii Pancher in Cuzent). B. laciniosa L. Spec. pl. ed. 1. (1753) 1013 = Bryonopsis lacmiosa (L.) Naud. B. laevis Thunb. Prodr. pl. cap. (1794) 13 = Melothria velutina (Schrad.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 11 5. B. lagenaria E. Mey. Zwei pflanzengeogr. Dokum. (1844) 169 = Goccinia ses- silifolia (Sond.) Cogn. B. latebrosa Ait. Hort. Kew. ed. 1. III. (1789) 384 = Cayaponia latebrosa (Ait.) Cogn. B. leiosperma Wight et Arn. Prodr. (1834) 345 = Melothria leiosperma (Wight et Arn.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 125. B. leueocarpa Blume, Bijdr. (1826) 924 = Melothria leueoearpa (Blume) Cogn.; cf Cogn. 1. c. p. 101. B. Lhotxkyana Cogn. ex Ind. kew. I. (1893) 347 (errore) = Cayaponia Lhotxkyana Cogn. B. macrophylla Ser. in DC. Prodr. III. (1828) 308 (sp. dub.). — Hab.? (Cogn. Monogr. 948). B. mader aspatana Berg. Descr. pl. cap. (1767) 351 = Melothria punctata (Thunb.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 117. B. mader aspatana Lam. Encycl. I. (1783) 49 6 = Melothria mader aspatana (L.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 126. B. marginata Blume, Bijdr. (1826) 924 = Melothria marginata (Blume) Cogn. ; cf. Cogn. 1. c. p. 93. B. maysorensis Wall. Cat. (1832) n. 6702 = Melothria mucronata (Blume) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 108. B. maysorensis Wight, Icon. HI. (1843) t. 758 = Melothria perpusilla (Blume) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 106. B. Melothria Crantz, Instit. I. (1766) 173 = Melothria pendula L. (ex Ind. kew.). B. micrantha Höchst, ex Cogn. in DC. Monogr. Phaner. in. (1881) 623 = Melothria maderaspatana (L.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 127. B. micropoda E. Mey. Zwei pflanzengeogr. Dokum. (1844) 169 = Melothria maderaspatana (L.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 127. B. moimoi Ser. in DC. Prodr. III. (1828) 305 = Goccinia moghadd (Forsk.) Aschers. B. mucronata Blume, Bijdr. (1826) 923 = Melothria mucronata (Blume) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 108. B. multifida E. Mey. Zwei pflanzengeogr. Dokum. (1844) 1 6 9 = Kedrostis africana (L.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 149. B. mysorensis Miq. ex C. B. Clarke in Hook. f. Fl. Brit. Ind. II. (1879) 623 = Melothria leiosperma (Wight et Arn.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 125. B. mysorensis Walp. Rep. II. (1 843) 1 98 = Melothria mucronata (Blume) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 108. B. mysorensis Wight et Arn. Prodr. I. (1834) 345 = Melothria perpusilla (Blume) Cogn. (ex Ind. kew.). B. nana Lam. Encycl. I. (1783) 497 = Kedrostis nana (Lam.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c p. 145. B. nepaulensis (napaulensis) Ser. in DC. Prodr. Ul. (1828) 307 = Melothria heterophylla (Lour.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 121, 123. B. obtusa A. Rieh. Tent. fl. abyss. I. (1847) 288 = Mukia scabrella (ex Ind. kew.) (= Melothria maderaspatana [L.] Cogn.). Bryonia. 91 B. obtusiloba E. Mey. Zwei pflanzengeogr. Dokum. (4 844) 1 69 = Melothria obtusiloba Cogn. (ex Ind. kew.) (= Kedrostis obtusiloba [Sond.] Cogn.). B. odorata Buch. Ham. ex Wall. Cat. (1832) n. 6706B, C = Melothria leuco- carpa (Blume) Cogn.; cf. Cogn. I.e. 4 01. B. odorata Wall. Cat. (4 832) n. 6706 D = Melothria Wallichii C. B. Clarke; cf. Cogn. 1. c. p. 91. B. oxyphylla Wall. Cat. (1832) n. 6698 = Melothria perpusilla (Blume) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 106. B. palmata L. Spec. pl. ed. 1. (1753) 1012 = Bryonopsis laciniosa (L.) Naud. B. palmata Wall. Cat. (1832) n. 6711 A, B = Coccinia cordifolia (L.) Cogn. B. palmata Wall. Cat. (1832) n. 6711 D = Coralloearpus epigaeus (Rottl. et Willd.) C. B. Clarke; cf. Cogn. 1. c. p. 160. B. Pancheri Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. IX. (1858) 398 —Bryonopsis la- ciniosa (L.) Naud. B. peotinata E. Mey. Zwei pflanzengeogr. Dokum. (1844) 169 = Trochomeria pectinata (Sond.) Cogn. B. pedata Hassk. in Flora XXV. (18 42) Beibl. 42 = Bryonopsis laciniosa (L.) Naud. B. peduneulosa Sei', in DC. Prodr. III. (1828) 306 = Herpetospermum caudi- gerum Wall. B. perpusilla Blume, Bijdr. (1826) 926 = Melothria perpusilla (Blume) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 106. B. Perrottetiana Ser. in DC. Prodr. III. (1828) 304 = Kedrostis foetidissima (Jacq.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 140, 141. B. pilosa Roxb. Hort. beng. (1814) 104; Fl. ind. III. (1832) 726 = Kedrostis rostrata (Rottl.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 142. B. pilosa Vell. Fl. flumin. X. (182 5) t. 86 = Gayaponia pilosa (Vell.) Cogn. B. pinnatifida Burch. Trav. I. (1822) 5 47 = Kedrostis africana (L.) Cogn;; cf. Cogn. 1. c. p. 149. B. pinnatifida Vell. Fl. flumin. X. (1825) t. 90 = Gayaponia diversifolia Cogn. B. pinnatiloba M. Roem. Farn. II. (1846) 40 = Gayaponia diversifolia Cogn. B. polymorpha Jensch. ex Trautv. in Acta Hort, petrop. VIII. (1883) 352 no- men. Hab.? B. prostrata D. Dietr. Synops. pl. V. (1852) 363 = Kedrostis rostrata (Rottl.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 142. B. pubescens Poir. Encycl. Suppl. I. (1810) 731 (sp. dub.). — Oriens. (Cogn. Monogr. 9 48). B. punctata Buch. Harn, ex Wall. Cat. (1832) sub n. 6708 = Melothria ma- deraspatana (L.) Cogn. (ex Ind. kew.). B. punctata Thunb. Prodr. pl. cap. (1794) 13 = Melothria punctata (Thunb.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 1 1 7. B. quinquefolia Noronha in Verh. Batav. Gen. V. (1790) ed. I. Art. IV. 48 = Bryonopsis laciniosa (L.) Naud. B. quinqueloba Thunb. Prodr. pl. cap. (179 4) 13 = Goccinia quinqueloba (Thunb.) Cogn. B. racemosa Mil). Gard. Dict. ed. 8. (1768) n. 4 (ex Ind. kew.). — Ind. occ. B. racemosa Poepp. et Endl. Nov. gen. et spec. II. (1838) 56 = Gayaponia Poeppigii Cogn. B. racemosa Swartz, Prodr. veg. Ind. occ. (178 8) 116 = Cayaponia racemosa (Swartz) Cogn. B. reniformis Roxb. ex Wight et Arn. Prodr. (1834) 344 = Blastania Gar- emii (L.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 134. B. repanda Blume, Bijdr. (1826) 923 = Melothria punctata (Thunb.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 117. 92 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. . B. Rheedei Blume, Bijdr. (1826) 925= Melothria heterophylla (Lour.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 121, 123. B. rostrata Rottl. in Neue Schrift. Ges. Naturf. Freunde IV. (1803)212 = Kedrostis rostrata (Rottl.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 142. B. Rottleri Spreng. Syst. III. (1826) 15 = Melothria maderaspatana (L.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 126. B. ruderalis Zipp. ex Spanoghe in Linnaea XV. (1841) 206 nomen — Malaya (Cogn. Monogr. 940). B. sagittata Blume, Bijdr. (1826) 925 = Mdothria heterophylla (Lour.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 121, 124. B. scabra Rottl. ex Wight et Arn. Prodr. (1834) 345 = Melothria madera- spatana (L.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 126. B. scabra Thunb. Prodr. pl. cap. (1794 — 1 800) 1 3 = Melothria punctata (Thunb.) Cogn. ; cf. Cogn. 1. c. p. 11 7. B. scabrata Blume, Bijdr. (1826)923 = Melothria perpusüla (Blume) Cogn.; Cogn. 1. c. p. 106. B. scabrella L. f. Suppl. (1781) 424 = Melothria maderaspatana (L.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 126: B. scabrella Sieber ex Cogn. in DC. Monogr. Phaner. III. (1881) 786 = Caya- ponia americana (Lam.) Cogn. B. scabrella Wall. Cat. (1832) n. 6708 = Melothria leiosperma (Wight et Arn.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 125. B. scrobiculata Höchst, ex A. Rieh. Tent. fl. abyss. I. (1847) 287 = Melothria scrobiculata (Höchst.) Cogn.; Cogn. I.e. p. 104. B. septemlobata Vell. Fl. flumin. X. (1825) t. 85 — Brasil. (Cogn. Monogr. 948). B. sinuata Wall. Cat. (1832) n. 671 1D = Corallocarpus epigaeus C. B. Clarke (ex Ind. kew.). . B. sinuosa Wall. Cat. (1832) n. 6716 p.p. = Melothria heterophylla (Lour.) Cogn. ; cf. Cogn. 1. c. p. 1 2 1 . (Praeterea = Coccinia indica ex Ind. kew.) B. solena Mirb. ex Steud. Nom. ed. 2. I. (1840) 233 = Melothria heterophylla (Lour.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 121. B. stipulacea Willd. Spec. pl. IV. (1805) 620 = Blastania Garcinii (L.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 134. B. stipulacea Willd. ß. perpusüla Ser. in DC. Prodr. III. (1828) 307 = Me- lothria perpusüla (Blume) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 106. B. subpinnata Steud. Nom. ed. 2. I. (1840) 232 = Cayaponia diversifolia Cogn. B. tayuya Mart. in Linnaea XII. (1838) Litt. 86 = Cayaponia Martiana Cogn. B. tayuya Vell. Fl. flumin. X. (1825) t. 89 = Cayaponia tayuya (Vell.) Cogn. B. teedonda Roxb. ex Willd. Spec. pl. IV. (1805) 618 = Melothria heterophylla (Lour.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 121, 123. B. tenella Roxb. Fl. ind. III. (1832) 725 = Melothria indica Lour.; cf. Cogn. 1. c. p. 98. B. tenuifolia GUI. in Hook. Bot. Mise. III. (1833) 323 = Äbobra tenuifolia (Gill.) Naud. B. tenuis Klotzsch in Peters, Reise Mossamb. Bot. (1862) 150 = Bryonopsis laciniosa (L.) Naud. B. ternata Vell. Fl. flumin. X. (1825) t. 91 = Cayaponia ternata (Vell.) Cogn. B. Thunbergiana Dietr. ex Steud. Nom. ed. 1. (1821) 123 = Melothria cor- data (Thunb.) Cogn. ; cf. Cogn. 1. c. p. 11 4. B. tomentosa Noronha in Verh. Batav. Gen. V. (1790) ed. I. Art. P7. 8. — Malaya. B. tricuspidata Lesch. ex Steud. Nom. ed. 2. L (1840) 27 5 = Passiflora Leschenaultii DC. • Bryonia, Ecballium. 93 B. triflora Wall. Cat. (1832) n. 6707 = Melofhria leucocarpa (Blume) Cogn. (ex Ind. kew.). B. triloba Drege, Exs. = Kedrostis nana (Lam.) Cogn. var. ß. latiloba (Schrad.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 146. B. triloba Lour. Fl. cochinch. II. (1790) 595 = Blastania Garcinii (L.) Cogn.; cf. Cogn. c. 1. p. 134. B. triloba Thunb. Prodr. pl. cap. (1794) 13 = Kedrostis nana (Lam.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 146. B. trilobata Ser. in DC. Prodr. III. (1828) 307 = Kedrostis nana (Lam.) Cogn. B. tubiflora Wight et Arn. Prodr. (1834) 3 47 = Gymnopetalum tubiflorum (Wight et Arn.) Cogn. B. umbellata Klein ex Willd. Spec. pl. IV. (1805) 618 = Melothria hetero- phylla (Lour.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 121. B. umbellata Wall. Cat. (1832) n. 6705 D = Trichosanthes cucumerina L. B. umbellata Wall. Cat. (1832) n. 6705K — L = Melothria amplexicaulis (Lam.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 125. B. variegata Mill. Gard. Dict. ed. 8. (1768) n. 5 = Bryonopsis laciniosa (L.) Naud. B. vitifolia Hort. Belg. ex Heynhold, Nom. IL (1840) 79 nomen — Hab.? B. vittata Zipp. ex Spanoghe in Linnaea XV. (1841) 206 nomen. — Malaya. {Cogn. Monogr. 949.) B. Wallichiana Ser. ex DC. Prodr. III. (1828) 309 = Melothria heterophylla (Lour.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 121. B. Wightiana Wall. Cat. (1832) n. 6703 = Melothria leiosperma (Wight et Arn.) Cogn.; cf. Cogn. 1. c. p. 125. 44. Ecballium A. Rieh. Ecballium*) A. Rieh, in Dict. class. hist. nat. VI. (1825) 19; Endl. Gen. (1839) 939; Roem. Farn. IL (1846) 13, 52; Gren. et Godr. Fl. Fr. I. (1848) 604; Koch, Syn. Fl. Germ. ed. 3. (1857) 217; Benth. et Hook. f. Gen. I. (1867) 826; Boiss. Fl. Orient. II. (1872) 759; Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1881) 467; Baill. Hist. pl. VIII. (1886) 440; Pax in Engl. u. Prantl, Pflzfam. IV. 5. (1889) 26; E. de Haläcsy, Consp. fl. graec. I. (1901) 549. — Elaterium [Riv. in Rupp. Fl. Jen. (1718) 47 (non L.); Ludw. Defin. gen. pl. (1737) 26] Adans. Fam. II. (1763) 139; Moench, Meth. (1794) 503. — Ecbalium L. C. Rieh, ex DC. Prodr. III. (1828) 311 in synon.; Reichb. Consp. (1828) <13, Fl. germ. exe. (1831) 294. — Ecballion Koch, Synops. fl. germ. (1835) 251. Flores monoiei vel rarissime dioiei. Flores masculi racemosi. Receptaculum bre- viter campanulatum. Sepala 5, lineari-lanceolata. Corolla late campanulata vel sub- rotata, profunde 5-partita, segmentis ovato-oblongis, acutis. Stamina 3, libera, reeepta- culi tubo inserta, filamentis brevibus; antherae latae, una 1-locularis ceterae 2-locuIares, loculis sigmoideo-flexuosis, connectivo lato non produeto. Pistillodium nullum. Flores feminei solitarii. Perianthium ut in mare. Staminodia 3 — 5, brevia, ligulata. Ovarium oblongum, hispidum, placentis 3; Stylus brevis, stigmatibus 3 bifurcatis cruribus sub- ulatis recurvis; ovula numerosa, horizontalia. Fructus oblongus, hispido-echinatus, aquosus, maturus a peduneulo solutus basique contractus, e foramine basilari semina suecumque elastice contractum emittens, polyspermus. Semina parva, oblonga, compressa, laevia, *) ixßc'dXeiy (ejicere); ob semina e fruetu vehementer ejeeta. — aixvg ayqio; Dioscorides (Mater, med. ed. C. Sprengel I. [1829] 634, II. [1830] 636) auetore cl. Sprengel est Momordica Elaterium [Ecballium elaterium); nomen liazriqtov a cl. Dioscoride ibidem pro synonymo citatur. Cl. Sprengel praeterea Synonyma sequentia adjeeit: aixvo; ctyQios Theophrasti (cf. Hist. pl. ed. Wimmer I. [1854] p. 190 lib. VII. 6, 4); alxvog ayqoTBQos Nicandri. 94 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. anguste marginata. — Herba prostrata, crassa, carnosa, hispido-pilosa, radice peren- nante. Folia cordata, obtusa. Cirrhi nulli. Flores flavi, feminei saepius ex eadem axilla cum racemo masculo. Fructus parvus. Species unica, mediterranea. Ecballium elaterium (L.) A. Rieh.*) in Dict. class. hist. nat. VI. (1825) 19; Nees, PL offle. II. Lief. 14 — 18 (I828)t. 59; Petermann, Deutschl. FL (1849) Taf. 29, Fig. 224; Gren. et Godr. FL France I. (1848) 604; Koch, Synops. fl. germ. ed. 3. (1857) 217; Boiss. Fl. Orient. IL (1872) 760; Baill. Adansonia X. (1872) 208, t. 8 — 9; Bentley a. Trimen, Med. PL (1880) t. 115; Cogn. I.e. 468; V. Tenore e G. A. Pas- quale, Atlante di bot. popol. fasc. 81 — 86, 1883 (ex Solla in Bot. Jahresb. XI. 1. 532); Baill. Hist. pl. XIII. (1886) 403, f. 274—282; Schlechtendal, Langethal u. Schenk, Fl. Deutschl. 5. Aufl. (Hallier) XXII. 16, t. 2198; A. Kerner, Pflanzenleben IL (1891) 771, 772 (flg.); Acloque, Fl. France (1894) 276, pl. G, fig. 1; Penzig, FL Litt, medit. (1902) t. 45; Coste, Fl. France IL (1903) 94 (flg.); A. Fiori e G. Paoletti, Fl. ital. illustr. VIII. (1 903) fig. 3389 ; A. vonHayek in G. Hegi, Illustr. Fl. Mitteleuropa VI. 8. 313, fig. 1 68. — Momordica Elaterium L. Spec. pl. ed. 1. (1753) 1010, ed. 2. (1763) 1434; Bull. Herb. (1784) t. 81; Schkuhr, Handb. (1808) t. 313; Dict. sc. nat. XXXII. (1824) 418; Roques, Phyt. med. (1821) t. 173; Sibthorp, Fl. graec. t. 939; Bot. Magaz. XLIV, t. 1914; Ser. in DC. Prodr. III. (1828) 311; Woodv. Med. Bot. II. (1832) t. 72; Hayne, Arzneigew. VIII. (1845) t. 45; Berlol. FL ital. X. (1854) 283. — Momordica officinarum ela- terium Crantz, Instit. I. (1766) 171. — M. aspera Lam. Fl. franc. IL (1778) 191. — Elaterium cordifolium Moench, Method. (1794) 56 3. — Momordica elastica Salisb. Prodr. (1796) 158. — M. ecirrhata Stokes, Bot. Mat. Med. IV. (1812) 465 (ex Ind. kew.). — Ecballium officinale Nees, PI. medic. (1821 — 1833) t. 271. — Ecballium (Eebalium) agreste Reichb. Fl. germ. exe. (1831) 294; Icon. fl. germ. t. 1619; Deutschl. Fl. XII. 144, t. 1119. — E. purgans Schrad. in Linnaea XII. (1838) 421. — Momor- dica angulata Savi ex Steud. Nom. ed. 2. IL (1841) 155 (ex Ind. kew.). — Ecballium, officinarum De Not. Rep. (1844) 144 (ex BertoL); L. C. Rieh, ex Roem. Farn. IL (1846) 52. — Cucumis sylvestris Fuchs, Hist. stirp. (1542) 705 c. icone (adjeetis excerptis e Dioscoride, Galeno et Plinio). — Gucumer sylvestris Matth. Comm. (1565) 122 8 c. icone. — Gucumer Elaterii sylvestris cucumis asininus officinarum Lobel. PI. hist. (1576) 368, adv. 288; Icon. (1581) 646; Kruydtboeck (1581) 789. — Gucumer asi- ninus Tabernaemontanus, Kreuterbuch IL (1613) 194. — Cucumis silvestris Dodonaeus, Stirp. pempt. (1616) 382 c. fig. — Cucumis asininus Besler, Hort. Eystetl. (1613) pl. aestiv. 12, 1. — Cucumis sylvestris asininus dictus C. Bauhin, Pinax (1623) 314; Tourn. Instit. (1700) 104; Sabb. Hort. Rom. (1772) t. 64. — Cucumis silvestris sive asininus J. Bauh. Hist. IL (1651) 2 48; Chabraeus, Stirp. ic. (1666) 135; Ray, Hist. I. (1686) 647. — Cucumis asininus Morison, PL hist. univ. IL (1680) 32, t. 6, fig. 8. — Elaterium Rivini et officinarum Rupp. Fl. jenens. (1 726) 41. — Elaterium officinarum, Cucumis asininus dictus Zannich. Ist. (1735) 91, t. 63. — Momordica pomis ovali- bus hispidis, foliis cordatis integris plicato-dentatis L. Hort. Cliff. (1737) 451. -^- Cucumis agrestis asininus Blackwell Herb. (1739 et ed. 1754, IL) t. 108. — Cucu- mis asininus Garsault, Fig. pl. anim. med. (1764) t. 237, Descr. pl. anim. (1767) 154, cf. A. Thellung in Bull. Herb. Boissier, 2. ser. VIII. (1908) 789. — Radix longa, albida, carnosa, crassa. Caules plus minusve muricati, 0,5 — 1,5 m longi, ramis bre- vibus, ascendentibus. Foliorum petiolus crassus, teres, sparse asper, 5 — löcmlongus; lamina ovato-oblonga vel subhastiformis, basi emarginata vel truncata, undulata vel plus minusve lobata, supra glaueo -viridis nitidula et pilis brevibus scabrisque sparse vestita, subtus pallide breviter villosa et ad nervös hispida, 8 — 20 cm longa, 6 — 15 cm lata; nervi robusti, subtus valde prominentes. Pedunculus communis masculus dense villoso-hirsutus, petiolo brevior, pedicelli 1 — 3 cm longi, basi bracteolati. Sepala villosa, *) Alle Angaben von mir neu zusammengestellt, mit Ausnahme der Diagnose, die von Cogniaux herrührt. — H. Harms. Ecballium. ■ 95 5 mm longa, 1,5 — 2 mm lata. Corolla 3 cm lata, segmentis trinerviis, mucronatis. Staminum filamenta crassiuscula, basi levitcr villosa, 3 mm longa; antherae bilocu- lares suborbiculares, 3 — 3,5 mm latae. Fructus glauco-viridis, oblongus vel ovoideo- oblongus, hirsutus, ulrinque obtusus, 4 — 5 cm longus, 1,5 — 2,5 cm crassus, a pedi- cello solutus et semina ejiciens; semina fusca vel subatra, tumida, 4 mm longa. Von den Azoren durch fast das ganze Mittelmeergebiet bis zur Krim, Kleinasien und Syrien verbreitet. Stellenweise sehr häufig auf unbebauten Plätzen, in sandigen Ebenen, auf Sandboden und Geröll am Meeresufer und an Flußbänken. Nicht selten Ruderalpflanze. — In Mitteleuropa gelegentlich eingeschleppt; z. B. bei Heidelberg (Fr. Zimmermann, Adventiv- und Ruderalfl. Mannheim [1907] 124) und Zürich (nach A. v. Hayek, a. a. 0. 316); Belgien (z. B. bei Lüttich früher, nach Andre Devos in Bull. Soc. bot. Belgique XXI. [l 882] 138). — In bot. Gärten kult. (Vil- morin's Blumengärln. 3. Aufl. I. [1896] 343). Makaronesisches Übergangsgebiet: Azoren (Godman). Nach W. Trelease auf beiden Inseln (Bot. observ. Azores, in Rep. Missouri Bot. Garden VIII. [1897] 114). Mittelmeergebiet: Iberische Halbinsel; verbreitet. Vgl. Arno y Mora, Fl. fanerog. de la penins. iber. V. (1873) 248; Willkomm et Lange, Prodr. fl. hisp. II. (1869) 277. Spanisch cohombrillo amargo, pepinillo amargo. — Portugal: z. B. zwischen Ajuda und Belem (Welwitsch n. 182; pepinos de S. Gregorio); Lissabon: Valle de Pereiro (A. Ricardo da Cunha n. 1047). — Spanien (Pavon, Bourgeau n. 493, Reuter, Boissier, Costa usw.); besonders in den unteren Regionen des südlichen Teiles häufig, sonst zerstreut; Gibraltar (Debeaux in Act. Soc. Linn. Bordeaux XLII. [1888] 200). — Balearen (P. Mares et G. Vigineix, Catal. rais. pl. vascul. lies Baleares [1880] 111); H. Knoche, Fl. Balear. II. (1922) 440. — Süd-Frankreich (Salzmann n. 83, St. Hilaire, Boissier usw.); Rouy, Fl. Fr. X. (1908) 56; z.B. häufig um Montpellier (Herb. Heldreich); auf Felsen bei Hyeres (Herb. Gansauge). Korsika (Bourgeau n.172). — Sardinien (Moris, Fl. sardoa II. [l 840 — 1843] 89; Thomas). — Italien (Billot n. 2672, Savi, Errera usw.); Riviera: besonders am Meeresstrande; z. B. Ventimiglia (Charpentier); Ospedaletti, San Remo (Bicknell, Fl. Bordighera and San Remo [1896] 10 3); am Meer bei Genua (Ex Herb. M. a Rainer); Venetien, bei Verona (Porta 1869); Bologna, M. Paderno (Fiori); am Arno-Ufer bei Florenz (Le- vier). — Sizilien (Pariatore); bei Palermo (Tod aro n. 217); Girgenti (Ross n. 333). — Malta (Webb, Duthie); S. Sommier e A. Carduana Gatto, Fl. melit. nova (1915) 155. — Süd-Ungarn: Syrmien, bei Slankemen (Pancic n. 2052). — Istrien (Wawra n. 406 usw.); Fiume (Noe n. 44). Nach Pospichal (Fl. Österreich. Küstenlandes II. [1899] 694) auf feucht-gerölligem Boden in der Nähe des Meeres, selten; z. B. auf dem Campo Marzio in Triest, bei Servola, S. Nicolo d'Oltre und Cittanova. Dalmatien (Fenzl usw.); auf sandigem Boden, auf Schutt, an Häusern, auf allen Wegen um Spalato (Viviani; starkälj, krastavazdivii). Bosnien -Hercegowina (Fr. Fiala, Adnotat. ad fl. Bosn. Herceg., in Wiss. Mitt. Bosnien u. Hercegov. III. [1895] Gl 5 — 618, nach Bot. Jahresb. XXIII. 1895, 2. [1898] 241). Albanien (A. Baldacci n. 220). Vgl. über die Verbreitung auf der Balkanhalbinsel: G. Beck, Vegetationsverh. illyrisch. Länder (1901) 83, 93 (Nordalbanien, oberes Vardartal), 168 (auf schotterigem Meeresstrand), 190 (ruderal); L. Adamovic, Veget. Balkanländer (1909) 88 (pelophiler Halophyt). Süd-Macedonien (Frivaldsky, nach Grisebach, Spicileg. fl. rumel. et bithyn. I. [1843] 162); Derman Dere (Fr. Calvert). Corcyra (Wichura n. 3209). Epirus, Kesto- ration (Chodzes in Herb. Heldreich). Griechenland (Heldreich n. 3 i 89 usw.); nach Haläcsy (Consp. fl. graec. I. [1901] 549) häufig in Thessalien, Attica, Peloponnes, auch auf den Jonischen Inseln und auf dem Archipelagus; Piraeus, auf Hügeln am Meer (Heldreich 1876); bei Athen; Euboea usw.; Kreta (Heldreich n. 715, Escayrac n. 181; vgl. Raulin, Descript. phys. Crete Bot. IV. [1869] 755). Bul- garien: bei Varna (nach Velenovsky, Fl. bulgar. [1891] 184). Rumänien: Do- brudscha, häufig bei Constanza (nach Grecescu, Consp. fl. Rom. [1898] 389; Plesnitoare). Türkei: Kustendje am Strande des Schwarzen Meeres (Gebr. Sinte- 96 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. nis 4872); bei Konstantinopel (Wiedemann, Aucher-Eloy n. 2856); Dardanellen (F. Calvert). Klein-Asien (Tchihatcheff, Bot. As. min. I. [1866] 4 83). Z. B. Bithynien: auf dem Olymp; bei der Quelle Borghas (Forskäl, Fl. aegypt. arab. (l 775) p. XXXIV, s. Momordica elaterium: >Miro, nee adhuc investigato mechanismo propelluntur semina jactu eo longiori, quo maturiora; et fortius per vulnus in commissura caulis et fruetus, quam in latere hujus«); Lycien (nach TchihatcheffJ ; Anatolien: bei Amasia (Born- müller n. 1606 u. 2725); Marasch (C. Haussknecht 1865); Armenien (K. Koch). Bhodus (nach Forskäl). Cypern: bei Larnaca auf Schutthaufen sehr häufig, auch sonst unfern der Dörfer (Kotschy n. 111, vgl. Unger u. Kotschy, Insel Cypern [1865] 341, s. Momordica elateriivm; Gaudry n. 53). — Kaukasus (Lipsky in Trudy Tiflisk. bot. sada IV. [1899] 309); verbreitet (Hohenacker n. 2868, Boyer, Goldbach); bei Tiflis (Rehmann); nach Ledebour am unteren Terek und gegen das Kaspische Meer (C. A. Meyer), in Iberien und Mingrelien (Eichwald), im Gebiete von Elisabeth- pol, in den Provinzen Karabagh und bei Kisilagatsch. Mugansteppen (G. Radde, Grundz. Pflanzenverbreitg. Kaukasusländ. [1899] 89). Südrußland; bei Odessa (Ledebour, Fl. ross. II. [1844] 141; Schmalhausen, Fl. sredn. i jushn. Ross. I. [1895] 377); Krim (Fedtschenko i Flerow, Fl. evrop. Ross. [1910] 93 4; Marsch. Bieb. Fl. taur. caucas. II. [1808] 410). Südwestl. Kaspi-Gebiet: Kisil-agatsch, Mugan (nach Radde, Fauna u. Fl. südwestl. Caspi-Geb. [1886] 379). Syrien (Unger n. 667, Gaillardot n. 2517); verbreitet (G. Post, Fl. Syr. Palest. [1883] 324; qiththä-el-hamär). Palaestina (Fr. Nabelek, It. turc. pers. I. [1923] 116). Die getrocknete unreife Frucht wird aus Persien in Bombay eingeführt, (Nach Dymock; Bot. Jahresb. VII. 1879. 2. [1883] 317). Nordafrika: Marokko (J. Ball, Spicileg. fl. marocc. [1877 — 1878] 459, 739): zwischen Teluan und Ceuta; bei Mequinez (nach Ball). Bei Fez (Miß Drummond- Hay); Algerien (Battandier et Trabut, Fl. Algerie [1888] 333: Ecballium elaterium a. monoieum; Alger, Dra-el-Mizan) ; verbreitet und verschiedentlich gesammelt (Du- rando n. 58, Paris n. 57); bei Constantine (J. Choulette n. 44, Durieu usw.) Tunis (Kralik). — Angegeben für Arabia petraea (nach Post; E. Blatter in Rec. Bot. Surv. Ind. VIII. 2. [1921] 201). — Für Ägypten nicht angegeben; doch liegt im Ber- liner Herb, ein Exemplar ohne nähere Angabe »PI. a Cl. A. Figari in regno aegypt. leeta. « Var. ß. palmatipartitum {palmatipartüa) Boiss. Fl. Orient. II. ( 1*872) 760; Cogn. 1. c. 469; Haläcsy, Consp. fl. graec. I. (1901) 549. — Foliorum lamina in lacinias elongatas oblongas pinnatifidas palmatipartita. Süd-Fankreich: bei Sigean (J. Gay — Herb. Kew). — Griechenland: bei Athen (Orphanides n. 396 — Herb. Boissier). Var. y. dioieum Battandier in Bull. Soc. bot. France XXXI. (1884) 36 4; Bat- tandier et Trabut, Fl. Algerie II. (1888) 333. — Planta dioica, robustior, radix inter- dum usque 25 cm crassa. Pedunculus communis masculus crasse hispidus; flores majores, corollae segmentis ovatis, antheris duplo longioribus. In ganz Algerien verbreitet: zwischen Orleansville und Mont Ouarsenis, häufig (Trabut); bei Cherchell (Battandier und Trabut); an wüsten unkultivierten Plätzen an Flußufern bei El Kantara (L. Chevallier n. 422); Biskra, Cheliff, Oran, Mascara usw. Znsätze (von H. Harms). Abbildung eines Stückes des Haares bei F. G. Kohl (Bot. Zentralbl. XXXVII. [1889] 3, Taf. I, fig. 7). — Diagramm des Blütenstandes und der Blüte : Eichler, Blütendiagr. I. (1875) 309, Fig. 159. — Fr. Hildebrand (Über einige Fälle von Abweichungen in der .Ausbildung der Geschlechter bei Pflanzen; in Bot. Zeitg. LI. [1893] 27) beobachtete Ab- weichungen in der Anordnung der <$ und Q Blüten bei einem Exemplar des Freiburger Bot, Gartens. Während normalerweise in der Blattachsel neben einer einzelnen Q Blüte eine Traube von mehreren (bis zu 10) <3 Blüten steht, fanden sich, nachdem zuerst in der Achsel eines Blattes eine einzelne <3, dann eine Q und eine $ aufgetreten waren, in den nächsten Blatt- Ecballium. 97 acbseln Trauben, deren untere Blüten in verschiedener Zahl Q, obere <$ waren, bis schließlich das Normale eintrat. Ferner beobachete er, daß bei gewissen Exemplaren gegen den Herbst hin, meist unter Verkürzung der Stengelglieder, nur noch die einzeln stehenden £ Blüten aus- gebildet werden, dagegen die sie begleitenden die Wurzelknolle, die nach der Regenzeit entsteht, wird mit Wasser wie Seife benutzt« (Seh lob ach, Muhesa 20. V. 4945). — Tanga, Wilhelmstal, koko ya wasimu (= Geisterkürbis), bei den Shambaa, die Früchte dienen zum Waschen (Petro, Amani-Longuza 20. IX. 1916). Sphaerosicyos. 101 Hybrida*). Sphaerosicyos sphaericus (E. Mey.) Hook. f. X Lagenaria vulgaris L. — La- genaria sphaerico-vulgaris Germain de Saint-Pierre in Bull. Soc. bot. France XIII. (1866) 304 et Act. Congres bot. Paris (1867) 79; Naudin in Ann. sc. nat. 5. se>. V. (1866) 8; Cogn. in DC. Monogr. Phaner. III. (4 881) 947. — L. sphaerica E. Mey. Q X vulgaris Ser. var. leueantha longissima Focke, Pflanzenmischlinge (1 88 4) 4 71. — Fig. 12. Sphaerosicyossphaericus (E. Mey.) Hook. f. (Goetze n. 68). A Ramulus $. B Flos $. C, D, E, F Stamina. 0 Stamen, transverse sectum. E Flos Q. J Stylus cum staminodiis. K Fructus longit. sectus. L Semen, M transverse sectum. — Icon. origin. Planta monoica, foliis ut in S. sphaerico. Inflorescentia subuniflora, pedicellis florum masculorum valde elongatis. Flores albi, nervis viridibus, parum odori. Fructus magnus, ovoideus, pallide viridis, maculis pallidissimis. In Süd-Frankreich (Hyeres) wurden aus Samen, die Mac Ken aus Natal geschickt hatte, sowohl männliche wie weibliche Pflanzen von S. sphaericus {Lageriaria sphaerica) zur Blüte gebracht, auch normale Früchte erzielt. Außerdem gelang es, durch Befruchtung weiblicher Blüten von S. sphaericus mit dem Pollen männlicher Blüten von Lagenaria vulgaris var. leuc- Y) Auetore H. Harms. 102 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. aniha longissima, Gourde niassue, Gourde serpent) eine Frucht zu erzielen, die äußer- lich keinen Unterschied gegenüber den normalen von Sph. zeigte (eiförmig, mittelgroß, tiefgrün, bleich grün gefleckt) und zahlreiche gut entwickelte Samen enthielt Von diesen wurden einige 4 865 ausgesät und gleichzeitig solche von normalen SpA.-Früchten. Die aus den hybriden Sa- men gezogenen Pflanzen glichen im Laube der Mutterpflanze (S. sphaerieus), waren indessen monözisch wie die Vaterpflanze (L. vulgaris). Blütenstand und Blüten zeigten mittlere Merk- male. Der Blütenstand war nicht vielblütig (wie beim männlichen Geschlecht von Sph.), sondern fast einblütig (wie bei L. vulgaris); die Blüten hatten einen langen Stiel wie bei L. v., in der Größe hielten sie die Mitte zwischen den Eltern, sie entbehrten des angenehmen. Duftes der Blüten von Sph. Die Frucht, die aus der Q Blüte dieses Bastards hervorging, vereinigte auch die Merkmale der Eltern: eiförmig, mehr verlängert, beinahe birnförmig, 5— 6 mal größer als die von Sph., bleichgrün, weißlich grün gefleckt. — Weiter hat Germain de St. Pierre die Blüten der Hybriden erster Generation (erhalten durch Aussaat der Samen der Frucht, die durch Bestäubung der Blüte von Sph. mit Pollen von L. vulg. hervorgegangen war) befruchtet mit dem Pollen von L. vulgaris, L. sphaerica {= Sphaerosicyos) und L. angolensis Naud. (= Ade- nopus breviflorus Benth.). Es wurden äußerlich ähnliche Früchte erzielt; aus ihren Samen er- wuchsen (1866 — 67) Pflanzen verschiedener Art : A) Pflanzen, die die Mitte hielten zwischen dem Bastard erster Generalion und Sph., und deren Früchte reife Samen gaben; B) Pflanzen, die die Mitte hielten zwischen dem Bastard erster Generation und L. angolensis {= Adenopus brevi- florus), und deren Früchte keine reifen Samen gaben; C) rein männliche Pflanzen, äußerlich Sph. sehr ähnlich; D) rein männliche Pflanzen, äußerlich L. angolensis sehr ähnlich; E) eine Pflanze, die ganz zu dem Typus von L. vulgaris zurückschlug und reife Früchte brachte. Sa- men der zweiten Bastard-Generation des Typus A wurden im Mai 4 867 ausgesät und ergaben kräftige Pflanzen dritter Generation, die der typischen Sph. sehr nahe kamen, die Mehrzahl von ihnen brachte nur männliche Blüten, einige brachten einige weibliche Blüten, aus denen reife Früchte hervorgingen, die nur wenig von den typischen der Sph. abwichen, jedoch mehr ver- längert und an der Spitze etwas kegelförmig waren. 46. CitrullUS Forsk. Citrullus*) Forsk. Fl. aegypt.-arab. (1775) 467; Neck. Elem. I. (1790) 240: Schrad. in Eckl. et Zeyh. Enum. pl. Afr. austr. II. (1836) 279 et in Linnaea XII. (1838) 412; Endl. Gen. (1839) 937; Roem. Fam. II. (1846) 42, 49; Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. XII. (1859) 99; Benth. et Hook. f. Gen. I. (1867) 826; Hook. f. in Oliv. FI. trop. Afr. II. (l 874) 548; Cogn. in Fl. bras. VI. 4. (1878) 18, in DC. Mon. Phan. III. (1 884) 507;Clarke in Hook. f. Fl. Brit. Ind. II. (4 879) 620; Baill. Hist. pl. VIII. (4 886) 439 (part.); Pax in Engl. u. Prantl, Pflzfam. IV. 5. (4 889) 27. — Colo- cynthis [Tourn. Inst. (4 700) 4 07; Haller in Ruppius, Fl. jenens. (4 745) 46 et ex Quer, Fl. Espan. rv. (4 764) 389, t. 54]; Ludwig, Inst. regn. veg. ed. 2. (4 757) 4 39 ex A. Thellung, Fl. advent. Montpellier (4 9 4 2) 493; Schrad. Ind. sem. Hort. Gotting. (1833) 2, Linnaea X. (1836) Litt. 70, XH. (4838) 421; O. Ktze. Rev. gen. I. (4894) 256; Post et O. Ktze. Lexic. (4 904) 4 36. Flores monoici vel dioici, omnes solitarii, rarius fasciculati. Flores masculi: Receptaculum late campanulatum. Sepala 5, angusta, remota. Corolla rotata vel late campanulata, profunde 5-partita, segmentis ovato-oblongis, obtusis. Stamina 3, basi tubi receptaculi inserta, filamentis liberis brevibus; antherae liberae vel leviter cohae- rentes, subtrilobae, una 1-locularis ceterae biloculares, loculis linearibus sigmoideo- flexuosis, connectivum dilatatum non productum marginantibus. Pistillodium glanduli- forme. Floris feminei perianthium ut in mare. Staminodia 3, brevia, setiformia vel ligulata» Ovarium ovoideum placentis tribus; Stylus brevis, columnaris, stigmatibus 3, crassis, reniformibus, subbilobis; ovula numerosa, horizontalia. Fructus globosus vel oblongus, carnosus vel siccus, indehiscens, polyspermus. Semina oblonga, compressa, marginata vel haud marginata. — Herbae annuae vel perennes, humifusae, moschatae vel foetidae. Folia rotundata vel triangulari-ovata, profunde 3 — 5-lobata, lobis lobu- *) Diminulivum vocabuli Citrus. Fructus sunt sphaerici, pulpa pulpae Citri aurantium L simili. Citrullus. 103 iati vel dissectis. Cirrhi 2 — 3-fidi, interdum simplices, recti et spinescentes vel nulli. Flores majusculi, llavi, breviter pedunculati. Fructus saepe magnus vel majusculus. Znsatz (von H. Harms). Kleine, mit Cucumis nahe verwandte Gattung und wie diese mit der Mehrzahl der Arten ein charakteristischer Bestandteil der Steppen und Wüsten des tro- pischen und südlichen Afrika. C. ecirrhosus ist wie Cucumis rigidus eine der wenigen ranken- losen Arten der Familie. C. colocynthis gehört dem Mittelmeergebiet und dem nordafrikanisch- indischen Wüstengebiet an. C. vulgaris, im afrikanischen Steppengebiet heimisch, ist durch die Kultur weit verbreitet worden. Clavis specierum. A. Cirrhi elongati, 2 — 3-fidi vel simplices; fructus laevis. a. Annuus; rami superne villoso-lanati ; folia scabriuscula ; ovarium longe lanatum. — Afr. trop. et austr. ; in reg. calidior. culta 1. C. vulgaris. b. Perennans; rami hirsuti; folia scaberrima; ovarium hir- sutum. — Reg. medit., Afr. bor., Asia occ. et austr. . 2. C. colocynthis. B. Cirrhi breves, simplices, recti et spinescentes; fructus crasse tuberculatus. — Afr. austr 3. G Naudinianus. C. Cirrhi nulli; fructus laevis. — Afr. austr. . 4. C. ecirrhosus. 1. C. vulgaris Schrad. in Eckl. et Zeyher, Enum. (1836) 279, in Linnaea XII. (1838) 412; Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. XII. (4859) 400; Griseb. Fl. Brit. W. Ind. Isl. (1860) 286; Harv. et Sond. Fl. capens. II. (1862) 493; Hook. f. in Oliv. Fl. trop. Afr. II. (1871) 549; Cogn. in Fl. Bras. VI. 4. (1878) 4 9, in DC. Mon. Phan. III. (1881) 508; Clarke in Hook. f. Fl. Brit. Ind. II. (1879) 621; Ficalho, PI. Uteis (1884) 190; Engl. Pflanzenwelt Ostafr. C. (1895) 398; De Wild, et Th. Dur. Reliq. Dewevr. (1901) 103; De Wild. Miss. Laurent, (1905) 187; Th. et H. Dur. Sylloge Fl. Congol. (1909) 230; De Wild. Etud. Fl. Bas- et Moyen-Congo III. (1909) 143; De Wild, in Bull. Jard. bot. Bruxelles IV. (1914) 222, VII. (1921) 295; De Wild. PI. Bequaert. IV. (1922) 565; E. Blatter in Rec. Bot. Surv. Ind. VIII. 2. (1921) 204. — Cucurbita Citrullus L. Spec. ed. 1. (1753) 4010, ed. 2. (1763) 1435; Lam. Encycl. II. (1786) 158; Lour. Fl. cochinch. (1790) 593; Willd. Spec. IV. (1805) 610; Wight et Arn. Prodr. I. (1834) 351; Schkuhr, Bot. Handb. III. 296. — Citrullus battich Forsk. Fl. aegypt. arab. (4 7 75) 4 67. — Cucumis sativus Battich Djebbal, sativus Brullos et sativus Ennemis Forsk. Fl. aegypt. arab. (4 775) 4 69 ex Naudin. — Cucurbita An- guria Duch. in Lam. 1. c. (4 786) 4 58; Descourt. Fl. Antill. V. (4 827) 4, t. 305. — Momordica lanata Thunb. Prodr. pl. capens. (1794) 13, Fl. capens. (1807) 36; Ser. in DC. Prodr. III. (1828) 312. — Cucumis colocynthis Thunb. Prodr. (179 4) 4 3, Fl. capens. (4 811) 157; Juel, PI. Thunberg. (1918) 387; non L.. — Cucurbita pinnati- fida Schrank in Regensb. Syll. pl. I. (1824) 190; Roem. Fam. II. (1846) 91. — Ci- trullus Pasteca Sageret in Ann. sc. nat. 1. ser. VIII. (1826) 312; Roem. 1. c. 51. — Cucumis amarissimus Schrad. Ind. sem. hört. Gotting. (1827); Nees, PI. med. t. 71a. — Cucumis Citrullus Ser. in DC. 1. c. (1828) 301; Nees I. c. t. 71b et 72; A. DC. Geogr. bot. (1855) 908; Fiori et Paoletti, Fl. ital. illustr. VIII. (4 903) 400, flg. 3395. — Colocynthis amarissima Schrad. Index sem. Gotting. (1833) 2; Linnaea X. (4 836) Lit.-Ber. 70; Hiern, Cat. Afr. pl. Welw. I. 2. (4 898) 397. — Cucumis laciniosus Eckl. ex Schrad. 1. c. — Cucurbita caffra Eckl. et Zeyh. Enum. (4 836) 279. — Ci- trullus caffer Schrad. Index sem. Gotting. 1834; Linnaea X. (1836) Lit.-Ber. 109. — Cucuinis dissectus Decne. in N. Ann. Mus. Paris III. (1834) 449; Span, in Linn. XV. (1841) 205; Miq. Fl. Ind. bat. I. 1. (1855) 672. — Citrullus chodospermus Fal. et Dunal in Bull. Soc. agric. Herault (1836) 264 et 266. — Citrullus caffrorum Scbrad. in Linnaea XII. (1838) 413; Roem. I.e. 51. — Citrullus amarus Schrad. in Linnaea XII. (1838) 413, XIX. (1845) 651; Roem. I.e. 50. — Citrullus edulis Spach, Hist. nat. veg. Phan. VI. (1838) 214; Roem. 1. c. 50; Miq. 1. c. 662. — Citrullus fistu- losus Stocks in Hook. Kew Jouin. Bot. III. (1851) 74, t. 3. — Citrullus vulgaris var. 104 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. eoloeynthoides Schweinf. in Nature XXVIH. (4 883) 113; Ascherson et Schweinf. Illustr. Fl. Egypte (1887) 77; Muschler, Fl. Egypt II. (1912) 938. — Golocynthis Citrullus 0. Ktze. Rev. gen. I. (1891) 256; Thellung, Fl. adv. Montpellier (1912) 493. — 08- trullus Citrullus H. Karst. Pharm, medic. Bot. (1883) 889; Small in Bull. Torrey Bot. Cl. XXV. (1898) 606. — Gucumer citrulus Fuchs, Hist. stirp. (1542) 700. — Citrullus offieinarum Lobel. Stirp. (1576) 364, fig. 2. — Citrullus Tabernaemont. Kräutern. II. (1613) 188. — Anguria Citrullus dicta C. Bauh. Pinax (1623) 312; Morison, PI. hist. univ. oxon. II. (1680) 28, Sect. I. t. 6; Sloane, Cat. pl. Jam. (1696) 101; Tourn. Instit. (1700) 106, t. 35. — Jace Marcgr. Bras. (1648) 22. — Citrulus folio Colo- eynthidis secto, semine, nigro, quibusdam Anguria J. Bauh. Hist. pl. univ. II. (1651) 235. — Jace aliis Iba-guaca sive Anguria Piso, Bras. (1658) 263 cum ic. — Cv- trullus or Anguria Blackwell, Herb. (1739) t. 157. — Anguria indica seu Batteca Rumph. Herb, amboin. V. (1746) 400, t. 146, f. 1 (Merrill, Interpret. Rumph. Herb. [1917] 492). — Herba annua. Caulis crassitie digiti, alte scandens, villosus, flagellis ad apicem villoso-lanatis. Foliorum petiolus plus minusve longe villosus, 6 — 12 cm longus; lamina rigidiuscula, triangulari-ovata, basi cordata, utrinque scabriuscula, 8 — 20 cm longa, 5 — 15 cm lata, profunde trifida, segmentis pinnatifidis vel bipinnatifidis, terminali longiore, lobis undulatis vel plus minusve lobulatis, obovatis oblongis lanceo- latis vel linearibus, lobo terminali acuto vel acuminato, caeteris apice rotundatis rarius acutis. Cirrhi robusti, pubescentes, bifidi; probractea cochleariformis saepe majuscula ad axillam obvia. Pedunculus masculus elongatus, villosus. Receptaculum late cam- panulatum , villosum. Sepala anguste lanceolata , receptaculo aequilonga. Corolla extus virescens, villosa, 2,5 — 3 cm lata, segmentis ovato-oblongis, obtusis. Ovarium longe lanatum; Stylus gracilis, 4 — 5 mm longus. Fructus subglobosus vel ellipsoideus, succosus, laevis, virescens, unicolor vel marmoratus, carne dulci et eduli, nonuunquam amara imo et amarissima. Semina nigra vel rubra, interdum alba lutea viridia vel marmorata, plerumque marginata. In allen wärmeren Gebieten angebaut, in Europa z. B. noch in Rumänien, Südrußland und Ungarn; einheimisch im tropischen und südlichen Afrika. Afrikanisches Wald- und Steppengebiet: Sudan: bei Khartum (Schwein- furth n. 834, kult.); Nord-Kordofan (Steudner); Sennaar (Hartmann; vgl. Schwein- furth, PI. quaed. nilot. [1862] 27); franz. Sudan (nach A. Chevalier, Enum. [1920] 293); Scharigebiet (nach Chevalier, Etud. fl. Afr. centr. franc. I. [1913] 138). Sa- vannen von Kamerun (Ledermann n. 3165, 3995). — Nordafrikanische Hoch- land- und Steppenprovinz: Senegal (Hann, Heudelot n. 541, Ingram); Abes- sinien (Schimper n. 1422, Courbon n. 72); ital. Somalia, Gelib (nach Chiovenda, Coli. Miss. Stef.-Paoli [1916] 213). — Westafrikanische Waldprovinz. Cöte d'lvoire und Dahomey (nach Chevalier, Enum. [1920] 293). Nigeria: Nupe (Barter n. 1521); Kamerun, Jaunde-Station (Zenker n. 583); Angola, häufig (Welwitsch n. 855, 856, 857, 858, 858b); Inneres Kongoland, häufig (Dewevre n. 39, Rey- gaert n. 301, Lemaire n. 319, Mortehan n. 150, De Giorgi n. 685, 731, 733, 787, 971, 1430 usw.). — Ostafrikanische und südafrikanische Steppen- provinz: Sansibar (Boivin); Usambara (Holst n. 4167a); Amboni (Holst n. 2705); Massaisteppe (Stuhlmann n. 4322); Muanza a. Viktoria-See (Stuhlmann n. 4570); Uganda, Butiaba, am sandigen Ufer des Albert-Sees zusammen mit Luffa cylindrica (nach R. E. Fries in Wiss. Ergebn. Schwedisch. Rhodesia-Kongo-Exped. Bot. I. 2. [1916] 312); Transvaal (Th. Naylor), Hogge Veld, Trigardsfontein (Rehmann n. 6688, 6709); Südostafrika (Drege, Zeyher n. 587, Verreaux); Cradock, 940 m ü. M. (O. Kuntze); Natal (vgl. M. Wood, Handb. Fl. Natal [1907] 54, Revis. list. Fl. Natal [1910] 159); Basuto-Land (Dieterlen n. 468); Damaraland (Fleck n. 200, 499, 581, 764), Olukonda (H. Schinz); Hereroland, Okahandja (Dinter n. 127); Groß-Namaland, Karas-Berge (Blank n. 16). In den übrigen Gebieten teilweise aus Kulturen verwildert, z. B. in Bosnien (Stein- geröll zwischen Mostar u. Jablanitzn, Blau n. 1932), und stellenweise eingebürgert. Citrullus. 105 Madagaskar (Hildebrandt n. 3435), Tamatave (C. Keller); Gomoren (Boivin n. 2130, Meiler). — Seychellen (Boivin). Mediterrangebiet: Sardinien (Thomas); Griechenland (Zuccarini, Schniz- lein); Kreta (Sieber); Mauritanien (nach Chevalier, Enum. [1920] 293); Algerien (Dukerley, Ferat); Tripolis (Blanche n. 3141); Ägypten (Fischer). — Arabien: Hadiyah und Uahfad, Mor (Forskai); kultiviert in Jemen (Deflers, Jem. [1889] 225); Lahadj (Ellenbeck, K. Krause in Engler's Bot. Jahrb. XXXV. [1905] 737; hadeh, habbah). — Persien (Haussknecht, Belanger n. 35). — Japan (Thun- berg, Siebold). — Vorderindisches Gebiet, häufig (Wallich n. 6717, Royle, Wight n. 1113, H41 part., Jacquemont n. 1462, Griffith n. 2545, Jameson n. 249, Edgeworth n. 77, 2059, Hügel n. 1388, Schlagintweit, Meebold n. 16710 usw.). — Monsungebiet: Java (Cook, La Billardiere, Zollinger n. 449, 587, 6c); Sumatra (Lehmann n. 4l); Amboina (Robinson n. 392, nach Merrill; pateka); Neu-Guinea (VVarburg n. 6); Samoa, Upolu (K. u. L. Rechinger n. 275). — Tropisches und subtropisches Amerika: Neu-Mexiko, verwildert (Cockerell, nach Bot. Jahresber. XXXIII. 1. [1906] 826), Mesilla Valley, häufig im Rio Grande Valley, besonders an Gräben (nach Wo o ton and Standley in Contrib. U. S. Nat. Herb. XIX. [1915] 615); Mexiko (Kar winsky, Deppe, Liebmann n. 11, Seier n. 169); Guatemala, 450 m ü. M. (Shannon ex J. Donneil Smith n. 230); Guba (Torralbas n. 22); Jamaica (Murray n. 322, 324); Haiti (Ehrenberg n. 70, vgl. Urb. Symb. antill. VIII. [1921] 697); Portorico (Stahl n. 633; Patilla, Sandia); 5. Thomas (Schmidlen), Guadeloupe (L'Herminier); Martinique (Duss n. 751); St. Vincent (H. u. G. W. Smith n. 378). — Nicaragua (Levy n. 179); Costarica (Oersted n. 31, 32). — Peru (Dombey, Gaudichaud n. 93); Bolivia (M. Bang n. 1399); Chile (Meyen); Venezuela (Moritz n. 1744); Französisch Guayana (Plee n. 19, Poiteau); Brasilien (Martius, St. Hilaire, Pohl n. 3884, Gardner, Wid- gren n. 312, Lindberg n. 687, Warming); Rio de Janeiro, Quinta de S. Christovao (Glaziou n. 10852, 10853; Bull. Soc. bot. Fr. LVI. Mem. 3d. [1909] 317); Argentina (Niederlein); Galapagos-Inseln (Anderson n. 166). Adventiv gelegentlich in Mitteleuropa, z. B. bei Hamburg (Deutsch. Bot. Monatsschr. XVII. [1899] 125), Brandenburg, nach Ber. Deutsch. Bot. Ges. XX. 1902, S. (137), Verh. Bot. Ver. Prov. Brandenburg XLVI. (1904) 242^ A. v. Hayek in Hegi, Illustr. Fl. Mitteleur. VI. 316; Thellung in Vierteljahrsschr. Naturf. Ges. Zürich LXIV. 3./4. Heft (1919) 793. Zusätze (von H. Harms). Namen für Citrullus vulgaris: Wassermelone, Angurie, Arbuse, Zitrullengurke; Pasteque, Melon d'eau (Vilmorin-Andrieux, PI. Potageres [1883] 350 [flg.: Pasteque ä graine rouge, P. ä graine noire], [1904] 426); span. Sandia, Sandilla; Watermelon; vgl. auch H. Winkler, Bot. Hilfsbuch (1912) 71. Alefeld (Landwirtschaftl. Fl. [1866J 209) unterscheidet folgende Sorten: 1. dir. vulgaris jacaeus Alefeld [Cucumis citrullus Jace Seringe in DC. Prodr. III. [1828] 301); J aseh-Wasser- melone (Jace in Brasil., Italienische oder Provencer). Blatt so lang wie breit; Blattlappen verkehrt-eiförmig; Fr. kugelig, meist 8 Zoll lang, mit grüner, weißstemiger Rinde und röt- lichem Fleische; Samen schwärzlich. — 2. Cur. vulg. maximus Alefeld, 1. c. 210 (Größte Wassermelone). Fr. bis 3 Fuß lang, 2 Fuß dick, bis 50 Pfd. schwer, sonst wie vorige. — 3. Cur. vulg. ellipsoideus Alefeld (Lange Wassermelone). Fr. länglich-ellipsoidisch. — 4. Citr. vulg. depressus Alefeld (Flache Wassermelone). F. niedergedrückt-flach. — 5. Cur. vulg. erythrospermus Alefeld (Rotsamige Wassermelone; kleine ovale, gestreifte, Metzger; Amerikanische, Noisette). Rinde gelb gestreift oder gefleckt; Fleisch weißlich; Samen rot. — 6. Citr. vulg. pasteca Alefeld (Pastek-Wassermelone, die eigentl. Pasteque der Franzosen). Fleisch fest, nicht sehr saftig, gelb. — 7. Citr. vulg. caffrorum Alefeld [Citr. caffrorum Schrad., Cucurbita caffra Eck!.; Kaffern-Wassermelone). Blattlappen abgerundet-stumpf; Blatt- breite zur Länge wie 4:5; Fr. 10 Z. lang, grün, mit welligen, dunklen Binden; Samen kleiner als bei jacaeus. — 8. Citr. vulg. Naudinii Alefeld (Naudin's Wassermelone). Fr. bitter; Samen schwarz, kleiner als bei allen kultivierten Formen, kaum größer als die der Koloquinte. Nach Alefeld wohl die wilde Form oder eine der wilden Formen. — In Südafrika gibt es ver- mutlich noch eine größere Zahl von Formen. So sah Naudin (Ann. sc. nat. 4. ser. XII. [1859] 106 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. 4 04) von dort weiße, schwarze, rote, gelbe, grüne, mittelfarbige, marmorierte und gesprenkelte Samen; die einen waren glatt und glänzend, die anderen rauh und glanzlos; einige hatten keinen erhabenen Rand, die anderen einen sehr dicken usw., ja manche erinnerten täuschend an Samen von Benmcasa. Bei 2 oder 3 Varietäten waren sie von den Samen der offizinellen Koloquinte kaum zu unterscheiden. Die daraus gezogenen Pflanzen hatten jedoch ziemlich den gleichen Wuchs und dieselbe Blattform, aber die Fruchtknoten waren teils kahl, teils stark behaart; die Früchte sehr gleichförmig, niedergedrückt-kugelig bis eiförmig, meist olme Marmorierung und, wo sie bestand, verschwand sie fast unter einer allgemeinen graugrünen Farbe. Fleisch bei fast allen blaßgelb, sehr fade. Die Formen und Farben der Samen kamen alle wieder zum Vorschein. — Harz, Landw. Samenk. (1885) 789 (3 Sort.), 790, Fig. 44 (Same). Über eine Form mit ungeteilten ganzrandigen Blättern vgl. J. H. Schaffner, Atavisme in the Watermelon, in Ohio Natural. III. (1903) 370; nach Penzig, Pflanzen-Teratol. 2. Aufl. II. (1921) 389. Über die älteren Anschauungen bezüglich der Herkunft vgl. A. De Candolle, Orig. pl. cult. 2. ed. (1883) 209. Seit Naudin (Ann. sc. nat. 4. ser. XII. [1859] 101) hält man an der An- schauung fest, daß sie im tropischen und südlichen Afrika heimisch*) ist; A. DC. erwähnt, daß bittere und nicht bittere Sorten äußerlich nicht zu unterscheiden seien; Naudin hat fruchtbare Bastarde durch Kreuzung einer bitteren Sorte vom Kap mit einer kultivierten Sorte erhalten. Schweinfurth (Monatsschr. Ver. Beförd. Gartenbaus XIX. [1876] 62) fand sie wild in Kordofan, am weißen Nil und im Lande der Niamniam ; die Frucht der wilden Pflanze wird nicht größer als die Koloquinte (Schweinfurth, Im Herzen von Afrika 3. Aufl. [1948] 29: Schilluk-Inseln im Nil in Nubien). Nach E. de Pruyssenaere (Ascherson in Sitzber. Ges. Naturforsch. Fr. [1877] 148) ist sie in Oberägypten (als Battich) überall wild, mit kleiner Frucht und fadem, weißem Fleisch ; in der Kultur, die wie in Ägypten besonders im trocken gewordenen Nilbette statt- findet, wird die Frucht groß und das Fleisch rot und süß. In Asien ist sie nicht wild gefunden worden. Ihre Kultur geht weit zurück; so kennt man sie nach Abbildungen und Gräberresten (Sa- men und Blätter) aus dem alten Ägypten; Pickering, Chronol. Hist. PI. (1879) 72; Woenig, Pflz. im alten Ägypten (1886) 202; Schweinfurth in Ber. Deutsch. Bot. Gesellsch. II. (1884) 361 (var. colocynthoides); V. Loret in Ann. Soc. bot. Lyon XV. 1887. (1888) 33 (altägypt. Bouttouka, kopt. Bettuke, in Cairo Bottikha); Schweinfurth in Mitteil, geogr. Ges. Wien (1895) 351; G. Buschan, Vorgeschichtl. Bot. (1895) 154. Vom Niltal aus muß ihre Kultur schon seit ältesten Zeiten nach dem Mittelmeergebiet sowie nach Asien gelangt sein. Die Israeliten**) kannten sie als abattichim. Arabische Namen: Batteik, Battich, Batteca. Es ist bezweifelt worden, daß sie den Griechen und Römern ***) schon bekannt war, da der jetzt in Griechenland gebräuchliche Name xkq7iov£icc (xaQTiovCv^, ymqtiov£i; sonst auch %v[.iovixu; zei^oi'ixöv, pelasg.: ximiko; Th. von Heldreich, Nutzpfl. Griechenlands [1862] 50, Pflz. attisch. Ebene [4877] 591) sich nicht im Altertum findet, der vielmehr an den russischen Namen Arbus (Schmalhausen, Fl. sredn. i jushn. Ross. I. [18951 377; kultiviert im südlichen Rußland f) bis Kiew, Kursk), den türkischen Karpus (Forskäl, FI. aegypt. arab. [1775] p. XXXIV), den indischen Tarbuj, Tarbouz oder Tarbusft) (Watt, Dict. Econ. Prod. Ind. II. [1889] 331) anklingt (rum. H arbus; Grecescu, Consp. Fl. Rom. [1898] 389). Jedoch wird mit Recht vermutet, daß sich der Name ninovss auf die Wassermelone be- ziehe (Schrader in Hehn, Kulturpflz. 7. Aufl. [1902] 319); sie wäre demnach nicht erst im Mittelalter in den Mittelmeerländern erschienen. Die Terminologie bei Plinius wäre danach: *) Danach wäre die Bemerkung in Hehn, Kulturpflz. 6. Aufl. (1894) 312, daß sie von Süd- afrika nach Ägypten gelangt sei, nicht zutreffend; vielmehr reichte ihre ursprüngliche Verbrei- tung wohl bis Oberägypten. **) Die Israeliten hatten sie in Ägypten kennen gelernt. Mose IV. 4 4, 5: »Wir gedenken der Fische, die wir in Ägypten umsonst aßen, und der Kürbis, Pfeben, Lauch, Zwiebeln und Knoblauch. c Kischuim, mit Kürbis übersetzt, bedeutet Cucumis chate (= C. melo a. agreslis Naud.); abattichim, Pfeben, sind Wassermelonen. Wittmack in Bericht. Deutsch. Bot. Ges. VI; (4 888) 379. ***) Naudin (in Ann. sc. nat. 4. ser. XII. [4 859] 4 06) glaubte in Virgil's Gedicht Copa (22) einen Hinweis zu finden {cucumis coeruleus). f) Cult. Melon d'eau en Russie (Belg. Hort. XII. [4 862] 41). ff) Persisch charbuza, xerbuz; davon soll das türkische karpuz abstammen; H.Vam- bery meint danach (nach Schrader, I.e. 314), daß nur die Zuckermelone in der Urheimat der Türko-Tataren einheimisch gewesen sei, daß dagegen die Wassermelone aus Persien stamme. Citrullus. 107 Cucurbita Flaschenkürbis, cucumis Gurke, pepo Wassermelone, melopepo Melone*) (Fischer-Benzqn, Altdeutsche Gartenfl. (1894] 94). Im Mittelmeergebiet ist die Kultur jetzt weit verbreitet. Willkomm und Lange (Prodr. fl. hisp. II. [1868] 276) unterscheiden a) Pasteca (mit festem nicht wässrigem Fleisch, Cidra cayote in Kastilien) und ß) Jace (mit sehr wasserreichem, blutrotem, rosafarbenem oder gelb- lichem Fleisch; Sandia, Zandia in Kastilien; Cindria in Katalonien). Ebenso ist ihre Kultur in Asien seit langer Zeit weit verbreitet; kennt man doch schon einen Sanskrit-Namen Chaya- pula (vgl. auch Watt, Dict. Econ. Prod. India II. [1889] 331; Duthie a. Füller, Field a. Garden Crops II. 56); Nord-Belutschistan, Khorasan, vgl. Trans. Linn. Soc. 2. Ser. III. (1888) 64, Frucht von den Reisenden als Wasser-Ersatz mitgeführt; Ostindien (vgl. Kirtikar, Basu a. J. C. S. Indian Medic. PI. [1918] 600, t. 461); Cochinchina, Cayla in Bull. Mus. bist. nat. Paris XIII. (1907) 177, Dua hä'u; Indochina, F. Gagnepain in Lecomte, Fl. Indochine II. 8. (1921) 1056, Cäy dua, Dua hau, Qu'a dua hau; Malay. Halbinsel: Mendikai (nach Ridley, Fl. Malay. Penins. I. [1922] 853). Für Australien: Jackson, Some stlected Melons, in Agric. Gaz. N. S. Wales XI. (1900) 678, pl. 9. Die Chinesen, die sie Sikua nennen, sollen sie erst im 9. Jahrh. aus Zentral-Asien erhalten haben (Bretschneider, Hist. Europ. Bot. Discov. China (1898] 1055); kult. z. B. bei Tsingtau (Th. Loesener, Fl. Kiautschou-Geb. [1918] 187). Die von Schweinfurth aufgestellte var. colocynthoides (s. oben) wird von Cogniaux nicht als eigene Varietät unterschieden; vielleicht ist es nur eine Wüstenform mit schmäleren tiefer buchtig-geteilten 3—7 Blattlappen und kleineren beiderseits rauhen Blättern von 5—9 cm Länge; eine halbwilde oder verwilderte Form mit kleinen weißen aber süßen Früchten, kult. in der großen Oase (Schweinfurth 1874) und bei Assuan (arandj der Oasenbewohner, gjurma Assuan), ferner bei Ibrim im unteren Nubien (Letourneux n. 261, 1881; arab. djourma; nub. guyourma nach Aschers, u. Schweinf.). Sickenberger (Contrib. Fl. Egypte [1901] 235) unterscheidet für Ägypten folgende Sorten: (() colocynthoides Schweinf. Arandj; Gougourma. In Nubien spontan, in der Oase Khargeh und in Oberägypten kultiviert. Frucht rund, an den Enden abgeflacht ; Rinde glatt, tiefgrün, gestrichelt; Fleisch weiß, wässrig, geschmacklos. ß) flavescens. Battikh asfer; Battikh hegazy. Fr. wie eine Melone, Rinde tiefgrün} Fleisch gelblich, Samen gelbbräunlich. In Kultur, auch in Ras el Kanais. y) yemensis. Battikh saidy. Abgerundet, etwas abgeplattet, bis 25 kg. schwer, Rinde tiefgrün, Fleisch rot, Samen rotbraun. In Oberägypten im großen angebaut. 6) Deltae. — globosus. Battikh behery. Größe und Frucht wie bei yemensis, Rinde hellgrün, Fleisch rot, Samen schwarz. Im Nildelta im großen angebaut. — ovalis. Battikh smirly, Battikh stambouly. Fr. eiförmig, Fleisch und Samen rot. s) sordida Del. Battikh masry, Battikh agrab. Groß, Rinde hellgrün, z. T. grau- grün, Fleisch rosa, Samen hellbraun. Citr. Battich Dubba Farakis Forsk. Fl. aegypt. arab. 43, 167; Cuc. citrullus s. cortice sordido Del. Fl. Aegypt. illustr. (1813) 28. In Mittel-Ägypten im großen angebaut. C) yoppensis. Mittelgroß, Rinde tiefgrün mit noch dunkleren Strichen, bisweilen leicht gefurcht, Fleisch purpurn, Samen braun, schwarzgefleckt. — subglobosus Battikh yaffaoüy. Typus. — Brullusensis. Battikh Bourlousy. Fr. kugelig, tiefgrün, schwärzlich gestreift, Fleisch purpurn, Samen schwarz. Im westlichen Teil des Nil- deltas angebaut. — ennemis Forsk. VI. 60. Battikh en Nims. Fr. fast zylindrisch, oft ellenlang, innen gelb, selten rot. Sehr fein. Eiförmig, Fleisch rot oder gelblich. Samen braun. Sie ist eine sehr wichtige landwirtschaftliche Kulturpflanze in Ägypten an Flußufern sowie m Innern (Brown in Journ. Roy. Hortic, Soc. XXXV. [1909] 33, 35). Eine bemerkenswerte indische Form ist: C. vulgaris var. fistulosus (Stocks) Duthie et Füller, Field and Gard. Crops II. (1882—93) 46, t. 47; Wall, Econ. Prod. India II. (1889) 332; Duthie, Fl. Upper Ganget. Piain (1903) 375; Kirtikar, Basu a. J. C. S. Indian Medic. PI. 4J918) 601. — Blätter viel weniger zerteilt. Frucht von der Größe einer kleinen Rübe, an beiden En- den niedergedrückt, im jugendlichen Zustand behaart, später kahl. Kultur beschränkt auf die westlichen Distrikte, in Punjab und Sind (dilpasand). *) Nach E. L. Sturtevant (in Bull. Torrey Bot. Club XVIII. [1891] 298) bezog sich der Name citrulus oder citrullus im Mittelalter zunächst auf Cucumis sativus; erst später wurde er auf die Wassermelone übertragen (Slephanus 1539; cueumer citrulus Fuchsius 1542). Der- selbe Verf. identifiziert das griech. Wort Melopepon mit Citrullus vulgaris. 108 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. C. vulgaris var. kasch E. Blatter in Rec. Bot. Surv. Ind. VIII. 2. (4924) 205. — Cucur- bita citruUus kasch Forsk. Fl. aegypt. arab. (1775) p. CXXII et 4 67. — »Flores masculi fila- menüs 3 latissimis; antheris connatis in formam ovatam, carinis labyrinthiform. Florum dia- meter 4 poll. ; fulvi, intus toti, extus venis villosi. Folia cordato-subrotunda, obtusa, lobata, denticulata, spithamelia, satis hispida; subtus glandulis nullis. Cirrhi bifidi. Fructus magnitu- dine capitis humani, figurae variae, aut globoso-rostratus, aut ovali-oblongus, alius glaber, sul- catus alius. Edulis coctus. Semina compressa, ovali-acuta, marginata< (ex Forsk.). Arabien: Hadiyah. — Einheim. Name: Rasch. — Gehört die Varietät wirklich hierher? Die Namen Dubba farakis und Schurredj Forsk. 1. c. 467 werden von E. Blatter (1. c. 204) zu C. vulgaris ohne Angabe einer Varietät gestellt. Über ihre Verbreitung und Verwendung in Afrika vgl. besonders Warburg in Engler's Pflanzenwelt Ostafr. B. (4895) 235 (kisuaheli »mtikiti«), ferner Kew Bull. Add. Ser. IX. pt. II. (4944) 336 (mit zahlreichen Literaturhinweisen). — Nach Dinter*) (Vegetab. Veldkost Deutsch- Südwest-Afr. [4942] 47; in Fedde, Repert. XV. [4949] 432) heißt die wilde Wassermelone Etanga (plur. Omatanga), bei den Hottentotten tsammas (oder dschamma, schamma); gemein in allen Rivieren und auf Kulturland, bis tief ins Betschuanaland, ist Stammpflanze der süßen Wassermelone sowie der geschmacklosen Kaffern Wassermelone, welche letztere Form direkt von der auf den Sandflächen des Ostens und Südostens häufigen, nicht bitteren, wilden Form abstammt. In den westlichen Teilen des Landes sind die wilden Wassermelonen bitter, im Osten zum großen Teil genießbar; letztere in der Regel gleichfarbig grün, die mar- morierten bitter. Die ölreichen Kerne werden schwach geröstet und gegessen. Der Anbau der harten Kaffernwassermelone ist für Viehhaltungen zu empfehlen (Früchte bis 25 kg). Blätter und Früchte werden vom Vieh begierig gefressen. Vgl. Dinter, Deutsch-Südwest- Afr. (4 909) 4 29; Tropenpflz. VI. (4 902) 423. — P. Range (Beitr. u. Ergänz. Landesk. Namaland. [4 94 4] 64) erwähnt die süße Tsama von der Süd-Kalahari, die den Naturvölkern die Existenz und weite Streifzüge erlaubt; ihre kegelkugelgroßen weiß marmorierten dunkelgrünen Früchte enthalten in frischem Zustande soviel Flüssigkeit, daß man sie, nachdem das Fruchtfleisch gestampft ist, abgießen kann; vereinzelt auch in den kleinen Dünengebieten des Westens (z. B. Maltahöhe und Schwarzrand östl. Bethanien). — Der reife gefleckte Tsamakürbis aus den Dünen bei Hasur, abgebildet von L. Schultze (Aus Namaland und Kalahari [4 907] 669) gehört wohl hier- her. Nach Stapff (Herb. Berlin) ist C. vulg. massenhaft am Rande der Kalahari anzutreffen, im Kuisibtal vereinzelt. — In Angola wild und gelegentlich kultiviert (Hiern, Catal. Afr. PI. (Welwitsch II. [4898] 398; Ficalho, PI. uteis Afr. portug. [1884] 490; n'xibua, maxibua, quixibua, ditangue, mutangue; melancia brava). Die Wassermelone wurde von den Europäern nach Amerika gebracht, wo sie jetzt z. B. in den wärmeren Teilen Nordamerikas vielfach angebaut wird, besonders im Tertiärgebiete (Wire-grass-region) von Georgia; vgl. Hugh N. Starnes, Watermelons, in Georgia Experim. Station Bull. Nr. 38 (Dec. 4897) 67—4 03, mit genauen Angaben über Kultur und Schädlinge und Aufzählung von 40 Fruchtsorten (mit englischen Namen), abgebildet auf 3 Tafeln. Über die Krankheiten vgl. W. A. Orton and F. C. Meier, Diseases of Watermelons, U. S. Dep. Agric. Farmer's Bull. 4 277. (4 922). W. A. Orton hat aus der Kreuzung der eßbaren Pasteque mit einer ungenießbaren von Fusarium niveum C. Smith nicht befallenen Sorte (»citronc oder »stock melon«) eine gegen die Krankheit widerstandsfähige Rasse >Conqueror< erzogen (IV. Conf. intern. Genetique Paris 4944, 260). Weitere Lit. aus Nord-Amerika: Newman and Clayton, Water Melons and Cantaloupes, in Alabama Agric. Exp. Stat. Bull. Nr. 28. (4 894) 4; Kennedy, Tsama Water Melon, in ü. S. Dept. Agric. Div. Agrostology Bull. Nr. 22. (4900) 85; Rane, Growing Water Melons in the North and Classification of Water Melons, in New Hampshire Coli. Agric. Exp. St. Bull. Nr. 86. (4 904) 69 (illustr.); F. C. Meier, Control of Watermelon Anthracnose by spraying, in U. S. Dep. Agric. Circ. Nr. 90. (III. 4920); W. R. Beattie, Watermel., ü. S. Dep. Agr. Farmers1 Bull. 4 394. (4 924). Auch in Südamerika ist ihre Kultur weit verbreitet (Chile, Argentina). — In den sonst Q Blüten einer aus Südrußland stammenden Kulturform fand A. A. Crofier (Polygamous fl. in the watermelon, Bot. Gaz. XIII. [4888] 244 in Jowa meist 3, bis- weilen auch bis 5 Staubblätter ausgebildet (Knuth, Handb. III. 4 96). Nach Th. Peckolt (in Bericht. Deutsch. Pharmac. Gesellsch. XIV. Heft 4. [4904] 4 72) in Brasilien gleichzeitig mit der Melone eingeführt, doch in bedeutend größerer Menge angebaut; bekannt als Melancia (nicht Machiche = Cucumis anguria L.). Von Pernambuco erwähnen *) Dinter n. 2024 von Marienthal-Orab scheint eine sehr kleine Pflanze zu sein. Früchte fein und dicht weiß marmoriert, 3 cm im Durchmesser, Samen schwarz, runder als sonst bei C. vulgaris. Dinter nennt sie (in Fedde, Repert. XV. 432) unter vulgaris. Citrullus. 109 Piso und Marcgraf 4658 die Kultur unter der Benennung Jace. Bei den Indianern yba- guassu (große Frucht). Es gibt Varietäten mit hell- und dunkelkarmesinrotem, weißgelblichem und weißem Fruchtfleisch. Fruchtgewicht 5 — 1 2 kg, bisweilen 4 5 kg. Der ausgepreßte Frucht- saft wird von einigen Pflanzern benutzt, um die Gärung des Zuckersaftes zu beschleunigen. Analyse des Fruchtfleisches vgl. a.a.O. 173. Aus den Samenkernen wird mit Zucker ein Pulver bereitet, das in den Apotheken als Orchata de melancia verkauft wird und mit Wasser ge- mischt als Ersatz der Mandelmilch dient. Das fette Öl der Samenkerne ist gelblich, geruch- u. geschmacklos; spez. Gew. bei 22° C 0,9148. Die saftigen, in gewissen Sorten äußerst wasserreichen Früchte mit oft blutrotem oder gelbrötlichem Fleisch, die bis 50 Pfd. wiegen können, werden meist roh, oft an Stelle von Wasser (der Saft soll wie Gurkenwasser mit ein wenig Zucker schmecken) benutzt, der Saft dient als Zukost zum Brot, die festeren werden als Gemüse gekocht oder mit Mehl gebacken. Die Samen (schwarz, rötlich, gelblich, grün, gefleckt, marmoriert, glatt oder warzig, dünn oder dick berandet) werden geröstet gegessen sowie auch zur Ölbereitung benutzt. Im Mittelmeergebiet sowie in den trockenen heißen Ebenen und Steppen des östlichen Europa und Westasiens spielt die Wassermelone eine bedeutende Bolle (V. Hehn, Kulturpfl. 6. Aufl. [1894] 311). Chemische Zu- sammensetzung siehe C. Wehmer, Pflanzenstoffe (1911) 750. Die Samen liefern das sogenannte >Eguse-Oil< (Ecose oder Egusu; Daniell, On Eguse Oil, a new vegetable product from S. Afr. (Pharm. Journ. XVI. 307); Power a. Salway, Chemical Exam. of Water Melon Seed, in Journ. Amer. Chem. Soc. XXXII. [4 910] 360), als Schmieröl und zur Seifenbereitung geeignet. 2. C. colocynthis (L.) Schrad.*) in Linnaea XII. (4 838) 414; Spach, Hist. nat. veg. Phan. VI. (4 838) 24 3; Wight, Icon. pl. Ind. or. II. (4 840—4 843) t. 498; Roem. Fam. II. (4 846) 49; Miq. Fl. Ind. bat. I. (4 855) 662; Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. XII. (4 859) 99; Berg u. Schmidt, Darstell, u. Beschreib, offiz. Gew. IV. (4 863) t. 25b; Hook. f. in Oliv. Fl. Trop. Afr. II. (4874) 548; Boiss. Fl. Orient. II. (4 872) 759; Clarke in Hook. f. Fl. Brit. Ind. II. (4 879) 620; Bentley a. Trimen, Medic. PI. (1880) t. 14 4; Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (4 884) 510; Baill. Hist. pl. VIII. (4 886) 400, fig. 259—266; Pax in Engl. u. Prantl, 1. c. fig. 4 7; Berg u. Sctimidt, Atl. offiz. Pflz. 2. Aufl. (A. Meyer u. K. Schumann) I. (4 893) 44, t. 4 6; Duthie a. Füller, Field a. Gard. Crops II. (4 893) 57, t. 47; Kirtikar, Basu a. J. C. S. Indian Medic. PI. (4 9 4 8) 598, t. 460. — Cucumis Colocynthis L. Spec. pl. ed. 4. (4753) 40H, ed. 2. (4763) 4435; Ser. in DC. Prodr. III. (4828) 302; Wight, Prodr. I. (4834) 342; Plenck, Icon. (1842?) t. 699; Wood- ville, Med. Bot. II. (4 793) t. 74; Wagner, Pharm, med. Bot. (4 828) t. 234; Stephenson a. Churchill, Med. Bot. (4 836) t. 4 38; Guimpel u. Schlechtendal, Abbild, u. Beschreib. Gew. Pharm, boruss. (4 837) III. 90, t. 275; Nees, PI. med. (4 843—4 853) t. 267; Fiori et Paoletti, Fl. ital. illustr. VIII. (4 903) 400, fig. 3394. — Colocynthis vulgaris Schrad. Ind. sein. hört. Gotting. (4 833) 2; O. Ktze. Rev. gen. I. (1894)256; Hiern, Catal. Afr. pl. Welwitsch I. 2. (4 898) 399; Thellung, Fl. advent. Montpellier (4 912) 49 4. — Cucumis Pseudo- Colocynthis Wenderoth, Sei. sem. hört. Marb. (4834); Linnaea X. (4 836) Litt. Ber. 77. — Colocynthis officinalis Schrad. in Linnaea XII. (4 838) 421. — Citrullus Pseudo-Colocynthis Roem. 1. c. (4 846) 50. — Cucumis bi- pinnatifidus Wight ex Naud. 1. c. (4 859) 99. — Colocynthis officinarum Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1884) 544 (spbalm.). — Colocynthis Bock, Kräutern. (4539) 343; Fuchs, Hist. stirp. (4542) 372; J. Bauh. Hist. pl. IL (4551) 232; C. Bauh. Pin. (4 574) 343 ; Lobel. PI. hist. (4576)367, adv. 287; Tabernaem. Kräuterb. IL (4613)- 191; Dodon! Pempt. (4 616) 382, 665; Chabraeus, Stirp. sciagr. (4 666) 133; Morison, PI. hist. univ. oxon. II. (4 680) 27; Blackwell, Herb. V. (4 765) t. 44 4. — Cucumis foliis multifidis pomis globosis glabris L. Hort, upsal. (4 748) 293, Mat. med. (4 749) 4 57; L. Rauwolff, Fl. orient. ed. Gronov. (4 755) 4 24 (prope Euphrat.) — Radix perennans. Caules dif- fusi vel repentes, tenues, ramosi, hirsuti. Foliorum petiolus dense villoso-hirsutus, 2 — 6 cm longus; lamina rigida, ovata vel anguste triangularis, basi cordata vel reniformis, scaberrima, supra pallide viridis, subtus cinerea et saepius breviter denseque villoso- *) Alle Angaben über diese Art wurden von mir neu zusammengestellt; die Diagnose rührt von Cogniaux her. H. Harms. 110 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. hirsuta, 5—12 cm longa, 3 — 8 cm lata, palmati-5-lobata vel profunde 3-lobata, lobis obtusis vel acutis, sinuato-pinnatifidis, terminali multo majore, sinubus segmentisque obtusis. Cirrhi satis graciles, breves, sparse villoso-hirsuti, bifidi vel simplices. Pedun- culus masculus brevis, villoso-hirsutus. Receptaculum late campanulatum, pilis elongatis albis hispidum. Sepala subulata, apice recurva, receptaculo aequilonga. Corollae lobi ovati, acuti et mucronati. Ovarium obovatum, hirsutum. Fructus globosus, magni- tudine Aurantii, junior et immaturus subpilosus, adultus glaber viridis fasciis undulatis flavescentibus variegatus, siccitate luteus, pulpa sicca, spongiosa, albida, amarissima. Semina fuscescentia, immarginata, 6 mm longa. — Fig. 1 3. Fig. 13. Citrullus eolocynthis (L.) Schrad.; a flos $, b flos Q. A Habitus. B Corolla floris . 34pp. — J. Beckmann, Coloquinthen, in sein. Warenkunde I, p. <38 — 444. — J. G. Hechenberger, Colocynthologie (Innsbruck 1840, nach Tschirch). — Von neuerer Literatur sei erwähnt: C. Hart wich, Über die Samenschale der Coloquinthe, in Archiv d. Pharm. CCXX. (1882) 582 mit Fig. — Moeller, Lehrb. Pharm. (1889) 450, Fig. 87. — G. Mueller, Medicinalfl. (1890) 536, Fig. 361. — A.Meyer, Drogenkunde II. (1892) 424, Fig. 620—626. — Moeller, Pharm. Atlas (1892) 218. — Dragendorff, Heilpflz. (1898) 649. — Karsten, Lehrb. Pharmak. (1902) 255, Fig. 460— 463. —L.Koch u. E. Gilg, Pharmak. Prakt. (4907) 256, Fig. 134. — Tschirch in J. Moeller und H. Thoms, Real-Enzykl. Pharm. IV. (1905) 89, Fig. 29— 32. — H. Kraemer, Textb. Bot. and Pharmacogn. (1907) 386, 583, t. 254. — Koch, Mikr. Anal. Drogenpulv. IV. (1908) 99, t. 10. — Zornig, Arzneidrog. I. (1914) 203. — M. G. Motter a. M. J. Wilbert, Digest of Comm. Pharmacop. U. S. A. (1913) 315. — A. Tschirch, Handb. I'harmakogn. II. 2. (1917) 4640. — v. Pöschl, Grundz. Drogenk. (4917) 484. — Gilg, Grundz. Bot. Pharm. 6. Auü. (4924) 409, Abb. 544. — Gilg u. Brandt, Lehrb. Pharm. 3. Aufl. (1922) 373. — Über den Bitterstoff Colocynthin und andere Inhaltsstoffe vgl. Wehmer, Pflanzenstoffe (1911) 749; G. Trier, Chemie d. Pflanzenzelle (1924) 408. — Man unterscheidet im Handel ägyptische (Alexandria-Apfel, Cucurbita alexandria, großfrüchtig, selten im Handel), spanische (in Südspanien wird die Pflanze kultiviert), marokkanische (un- geschält, aus Mogador; vgl. Watt, Ec. Prod. Ind. II. [1889] 329), persische (besonders in komprimierter Form) Koloquinthen. Für den deutschen Handel kommen besonders in Be- tracht die kleinfrüchtigen reichsamigen zyprischen (meist aus Kulturen stammend), vor allem aber die syrischen oder Palästina-Koloquinthen aus Beirut, man bevorzugt die klein- früchtige Droge. — Koloquinthenpulver (Fructus Colocynthidis praeparata, Tro- chisci Alhandel) sind gepulverte oder gepulverte und mit Gummi vermischte von den Samen befreite Koloquinthen. — Den Beduinen ist die Frucht als kräftiges Abführmittel be- kannt (Klunzinger in Zeitschr. Ges. Erdkunde XIII. [1878] 443), auch gilt sie als Mittel gegen Motten. Die reife getrocknete Frucht wird im Feuer verkohlt, und daraus machen die Be- duinen Pulver und Zunder (E. Blatter in Rec. Bot. Surv. Ind. VII. 2. [1945] 208). Nach Grant (Oliver in Trans. Linn. Soc. XXIX. [1873] 76) bereiten die Berberstämme aus der Frucht (hundhul) eine Art nach Fischöl riechenden Theer; sie wird in einem irdenen Gefäß über Feuer erhitzt, und das Öl träufelt durch ein Loch in ein anderes Gefäß; mit der Flüssigkeit werden Wassersäcke beschmiert, um durch den schlechten Geruch die Kamele zu hindern, die Säcke bei Wassermangel aufzureißen. — Man benutzt die Früchte auch zur Vertreibung von Ungeziefer, in dem man mit der Abkochung Bettstellen wäscht und Tünche und Tapetenkleister damit ver- mischt (Meyer's Konv. Lexik. 6. Aufl. I. [1904] Tafel Arzneipflz. I, Fig. 5). — Die ölhaltigen Samen (tabarka) werden nach einem Entbitterungsverfahren von den Eingeborenen im nördlichen Afrika genossen (Nachtigal, Sahara u. Sudan I. [1879] 249; Flückiger, Die Koloquinte als Nährpflanze, in Archiv d. Pharm. CCI. [1872] 235; Flückiger a. Hanbury, Pharmacogr. [4874] 264), auch auf den Märkten von Mourzouk und sogar in Tripolis verkauft (nach Nachtigal, a.a.O. 95; Durand et Barratte, Fl. libye. prodr. [4940] 457). In Sind und Belutschistan werden die gerösteten und gekochten Kerne der wilden Pflanze mit Datteln genossen (nach Kirtikar, a.a.O. 599). Das Öl (45— 470/0im Samen) soll nützlicher Beleuchtungsstoff sein iE. Blatter, a. a. O. 208). — In den Wüsten oft die ganze Pflanze zur Feuerung verwendet. Ausführliche Angaben über die Geschichte der Droge bei A. Tschirch. Belege darüber, daß die Pflanze den alten Ägyptern bekannt gewesen wäre, scheinen zu fehlen; es ist allerdings sehr wahrscheinlich, daß sie bekannt war. Coloquinthen (pakkuoth) werden in der Bibel im II. Buch der Könige IV. 39 aus der Gegend von Gilgal wildwachsend erwähnt; sie wurden ge- legentlich einer Hungersnot eingesammelt, machten aber das Gemüse im Topf ungenießbar (Tristram, Nat. Hist. Bible [4867] 451). Im Sanskrit (Indra-varuni usw.) wird die medi- zinische Wirkung der Frucht beschrieben (nach Watt, Dict. Econ. Prod. India II. [4 889] 328). Nach R. von Fischer-Benzon (Altdeutsche Gartenfl. [1894] 54) gehört xoloxvi'&is des Dioscorides IV. cap. 4 75 (ed. Sprengel I. [1829] 669, II. [4830] 640) u. Colocynthis Plinius (XX. cap. 8, cur. J. P. Millero I. [4 766] 4 74; Thes. ling. lat. III. 4 695, IV. 4 284; dazu Cucurbita sil- vestris oder Cucurbita silvatica, cueurbitula silvestris Scrib. Larg., cucurbitclla agrestis Plin.) hierher, ebenso Coloquentidae des Capitulare Karls des Großen (70, 20). Letztere Identifikation wird indessen bei Tschirch (4 64 4; er zitiert Petermann) als irrig bezeichnet, vielmehr soll es sich in dem Falle um den kultivierten Kürbis handeln, das konnte aber in der Zeit nur eine Sorte des Flaschenkürbis gewesen sein. Vgl. auch J. P. Rostafinski, De pl. quae in »cap.« comm., in P. Ak. Krakau XII. 4 884; nach Bot. Jahresber. XIII. 2. (4 888) 4 47. A. Engler, Das Pflanzenreich. IV. (Embryophyta siphonogama) 275. II. g 114 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteac-Cucumerinae. Nach J. Camerarius (Hort. med. [1588] 45) versuchte man noch im 16. Jahrh. bei uns die Koloquinthe zu bauen, doch mit wenig Erfolg, da die Frucht nicht reift. — Über die sog. amerik. Koloq. vgl. bei Luffa operculata, p. 72. 3. C. Naudinianus (Sond.) Hook. f. in Oliv. Fl. trop. Afr. H. (1871) 549; Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (4 881) 511, in Verh. Bot. Vei\ Prov. Brandenburg XXX. (1888) 150. — Oucumis dissectifolius Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. XI. (1859) 23 (part.) — Ouc. Naudinianus Sond. in Harv. et Sond. Fl. capens. II. (1862) 496. — Colo- cynthis Naudiniana 0. Ktze. Rev. gen. I. (1891) 256. — Radix perennans. Caulis procumbens, gracilis, elongatus, ramosus, laevis vel scabriusculus, subglaber, apice leviter villosus, 3 — 5 m longus. Foliorum petiolus satis gracilis, brevissime denseque villoso- hirsutus,, 1 — 5 cm longus; lamina rigida, Jragilis, ambitu ovata, supra scaberrima pallide viridis et secus nervös purpurascens, subtus cinerea breviter denseque hirsuta praecipue ad nervös, 4 — 6 cm longa, 3 — 4 cm lata, fere usque ad basin palmato-5-lobata, lobis anguste oblongis vel sublinearibus, acutis, irregulariter pinnatifidis, terminali multo longiore, exterioribus brevissimis. Cirrhi simplices, recti et spinescentes, subglabri, scabriusculi, 2 — 3 cm longi. Flores dioeci. Pedunculus masculus breviter hirsutus, 0,5 — 1,5 cm longus. Receptaculum late campanulatum , sparse breviterque villoso- hirsutum. Sepala subulata, patula. Corolla flavo-straminea, extus brevissime denseque villosa. Pedunculus fructiferus patulus, subsparse breviterque hirsutus, 4 — 5 cm longus. Fructus ovoideus, pulposus, tuberculis crassis subconicis glabris apice rotundatis apicu- latisque 6 — 7 mm longis basi 7 — 10 mm crassis dense vestitus, 6 cm longus, 4,5 — 5 cm crassus. Semina canescentia, ovata, laevia, 8 — 9,5 mm longa, 6 mm lata, 3 mm Ostafrikanische und südafrikanische Steppenprovinz: Mossambikküsten- zone: Delagoa Bay (H. Junod n. 421", einh. Name Chirakaraka), Lourenco Marques (Schlechter n. 11672), Boane (C. Braga n. 66); Transvaal: Boschveld bei Klippan, zwischen Klippan und Elandsriver, Hopetown (Rehmann n. 3319, 5019, 5171); Süd- ostafrikanische Hochsteppe (Burchell n. 2014, 2483, Baines), Mooje River u. Magalis- berg (Burke n. 488 part.); Griqualand, Hünernestkloof (Rehmann n. 3376); Damara- land, Olukonda (H. Schinz), Okahandja, Osona (Dinter n. 308), 10 km östlich Orumbo (Dinter n. 1302; vgl. Engler, Pflanzwelt. Afrik. I. (1910) 566, 575), westlich Kalk- fontein (Range n. 1383), westlich Amimis (?) (Range n. 780), Otjifondjou 230 km nordöstlich Windhuk (F. Seiner III. n. 151); Amboland (Rautanen n. 165), Tsumeb (A. Engler n. 6439), Sandfeld (Zawada n. 1353), Oshiheke (H. Schinz); Kalahari, Leklake-Lehututu (L. Schultze n. 1081); Deutsch Südwest-Afrika, ohne genaueren Standort (Fleck n. 166, L. Nels n. 29); Kunene-Sambesigebiet, am linken Kubango- Ufer bei Kalolo, 1100 m (Baum n. 442; vgl. Gilg in Baum, Kunene-Sambesi-Exped. [1903] 395 unter Citrullus colocynthis). — Nach De Wildeman (Bull. Jard. bot. Bruxell. VII. [4 921] 295) im Kongogebiet (Lubi, Lescrauwaet n. 179). Var. ß. major Cogn. in Mem. Herb. Boiss. n. XX. (1900) 3 4. — Planta tota major et robustior. Foliorum petiolus robustus, 6 — 7 cm longus; lamina supra tota viridi-cinerea, 15 — 18 cm longa et fere totidem lata. Pedunculus masculus 2 — 3 cm longus. Receptaculum 8 mm latum. Sepala lineari-subulata, 7 — 1 0 mm longa. Corollae segmenta obovata, apice apiculata, 3 cm longa, 2 cm lata. Damaraland: Okahandja (Dinter n. 452. — Blühend im März 1899. — Herb. Zürich). Zusatz (von H. Uarms). Nach K. Dinter (Veget. Veldkost Deutsch Südwest-Afrik. [1912] 19) bei den Herero Oruula, bei den Hottentotten gab (oder ngab), bei den Bergdamara || hab; häufig in der Omaheke, doch auch im Westen (Ababis, Okahandja, Rehoboth usw.) Daumen- dicke, tiefgehende Pfahlwurzel; Blätter fünflappig, rauh, Blüten gelbgrün 2,5 — 3 cm groß, diözisch. Früchte bis gänseeigroß, hellgelb oder gelbgrün, mit breiten Stachelbuckeln besetzt, mit leicht ablösbarer Schale, sehr saftig, säuerlich, meist mit unangenehm scharfem Nachgeschmack, wird roh gegessen. Pfahlwurzel von den Hereros gegessen (Dinter, Deutsch-Südwest-Afr. [1909] 128). Dinter (in Fedde, Repert XV. [1919] 432) fand in Otjituo Exemplare mit kurzen Wickelranken statt der Weichdornen. Die Cogniaux'sche var. major existiert nach ihm nicht. Eine Be- Citrullus. 115 Sonderheit der Frucht ist die schwammige weiße Gewebeschicht zwischen Schale und Frucht- fleisch, so daß sie sich wie eine Orange schälen läßt. Gemsbockgurke (nach Range; Süd- Kalahari, Beitr. u. Ergänz. Landesk. Namaland. [4 914] 61). Wurzelknolle 1/2 na lang) 5 — 7 cm dick, mit weißem Fleisch, trocken und hart, Wurzelsaft mit Holzasche verdickt beliebtes Pfeilgift der in die Omaheke geflüchteten Herero (nach Seiner). — Samen enthalten 4 5,33<>/0 fettes Öl (Grimme, Chem. Rev. Fett- und Harzind. 1910. XVII. 156; nach Wehmer, Pflanzenstoffe [1911] 751). 4. C. ecirrhosus Cogn. in Verh. Bot. Ver. Prov. Brandenburg XXX. (1 888) 151, in Engler's Bot. Jahrb. X. (1888) 270; K. Dinter in Fedde, Repert. XV. (1919) 432. — Rami ut videtur repentes, satis graciles, elongati, canescentes, paulo ramulosi, juniores puberuli vel brevissime hirtelli, vetustiores glabri et scabriusculi. Foliorum petiolus robustiusculus, cinereus, brevissime denseque hirsutus, 0,5 — 2 cm longus; lamina rigida et fragilis, ambitu late suborbicularis, margine valde involuta, utrinque canescenti-viridis, supra ad nervös leviter hirtella caeterum glabra sublaevisque, subtus calloso-aspera praecipue ad marginem, 2 — 6 cm longa lataque, fere usque ad basin 3 — 5-lobata, lobis valde lobulatis, apice subrotundatis, margine crispis, sinubus obtusis. Cirrhi nulli. Flores monoici. Pedunculus masculus subflliformis, tenuissime hirtellus, 2 — 3 cm longus. Receptaculum brevissime subsparseque hirtellum, 5 — 6 mm longum. Sepala erecta, anguste triangularia, 2 — 3 mm longa. Petala ut videtur flavescentia, obovata, apice acutiuscula vel subrotundata, 3 — 5-nervia, extus densiuscule puberula, 1 cm longa. Pedunculus femineus crassiusculus , 1 — 3 cm longus. Petala 2 cm longa. Ovarium anguste ovoideum, brevissime sparseque puberulum, 2 — 2,5 cm longum. Fructus flavus, marmoratus, subglobosus vel ovoideus, glaber, 10 — 4 5 cm crassus, carne alba, amara. Semina nigra, compresso-ovoidea, 8 mm longa. Südafrikanische Steppenprovinz: Auf Sandboden, in trockenen Rivieren usw. von Namaland und Hereroland. Namaqualand häufig (H. Schinz); Husab, am Rande der Namib 250 m ü. M. (R. Marloth n. 4 4 92; vgl. Engler, Pflzwelt. Afrik. I. [1910] 554); Garieb (Lindner); Swakop (K. Dinter n. 170); Kubas, 4 000 m, Reise Okahandja — Swakopmund, am Bahndamm (Dinter n. 225; vgl. Engler, 1. c. 564); zwischen Walfischbay und Odyitambi (Lüderitz n. 136); ohne genaueren Standort (Pechuel-Lösehe n. 25b). — Nach Dinter (Deutsch Südwest-Afr. [1909] 129) mit lang über den Boden kriechenden Stengeln und rauhbehaarten, zierlich geschlitzten, 3 — 6 cm großen Blättern; Früchte sehr bitter, ungenießbar, unreif grün marmoriert, reif gleichfarbig gelb, straußeneigroß; Namaland: Grasport; Hereroland: Salem, Rössing (vgl. Engler, 1. c. 559), Hussab; in Wüstenrinnsalen. — P. Range (Beitr. usw. [194 4] 64) erwähnt unter G. ecirrhosus die bittere Tsama mit kleinen hellgrün und lebhaft marmorierten Früchten; sandige Riviere der Namib und des inneren Namalandes. Species excludendae. Citrullus variegatus Schrad. ex M. Roemer, Syn. II. (4 846) 64 = Cucurbita pepo L. G. Hardwickii Tschirch, Handb. Pharmakogn. II. (4 9 4 7) 4 64 0 (Hill colocynth) = Cucumis Hardwickii Royle? 116 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. 47. Cucumis L. Oucumis*) [Gen. ed. 1. (1737) 296, ed. 6. (1767) 508] L. Spec. ed. 1. (1753) 1011, ed. 2. (1763) 1435; Juss. Gen. (1789) 395; Willd. Spec. IV. (1805) 411; Ser. in DC. Prodr. III. (1828) 299; Endl. Gen. (1839) 938; Roem. Fam. II. (1846) 15, 68; Miq. Fl. Ind. bat. 1.1. (1855)690; Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. XI. (1859) 9, XII. (l 859) 108; Sond. in Harv. et Sond. Fl. capens. II. (1862) 494; Benth. et Hook. f. Gen. I. (1867) 826; Hook. f. in Oliv. Fl. trop. Afr. II. (l 874) 542; Boiss. Fl. Orient. II. (1872) 758; Cogn. in Fl. brasil. VI. 4. (1878) 15, in DC. Mon. Phan. III. (1881) 479; Clarke in Hook. f. Fl. Brit. Ind. II. (1879) 619; Baill. Hist. pl. VIII. (1886) 438; Pax in Engl. u. Prantl, Pflzfam. IV. 5. (1889) 27. — Cucumis et Melo [Tourn. Inst. (1700) 104, t. 31, 32] Adans. Fam. II. (1763) 138. — Rigocarpus Neck. Elem. I. (1790) 238. — Hymeno- sicyos Chiovenda in Ann. di Bot. IX. (1911) 62. Flores monoici, rarius dioici, rarissime hermaphroditi (G. membranifolius Hook. f.). Flores masculi fasciculati aut rarius solitarii. Receptaculum campanulatum vel turbi- natum. Sepala 5, subulata, remota. Corolla rotata vel subcampanulata, 5-partita, segmentis oblongis ovatisve, acutis. Stamina 3, libera, tubo receptaculi inserta, filamentis brevibus (rarius subnullis); antherae oblongae, una 1-locularis ceterae biloculares, loculis linearibus, flexuosis vel curvis rarius rectis, connectivo superne in appendiculam papillosam saepius bilobam vel bifidam (in stamme dimidiato integram) producto. Nectarium pul- viniforme, subsemiglobosum integrum vel 3-lobum; pistillodium brevissimum interdum in medio nectarii. Flores feminei solitarii aut rarius fasciculati. Perianthium ut in mare. Staminodia 3, setiformia vel ligulata. Ovarium globosum ovoideum vel subcylindricum, 3 — 5-placentiferum ; Stylus brevis, indivisus, basi disco annulari vel breviter cupuli- formi cinctus; stigmatibus 3 — 5, obtusis, sphaeroideis vel obovatis, conniventibus; ovula numerosa, horizontalia. Fructus polymorphus, carnosus vel corticosus, saepissime indehiscens, polyspermus. Semina ovata vel oblonga, compressa, laevia, saepius im- marginata. — Herbae annuae vel rhizomate crasso perennantes, humifusae vel rarissime scandentes, bispidae vel scaberulae. Folia angulata, dentata vel palmatim 3 — 7-loba rarissime dissecta. Cirrhi simplices. Flores lutei, saepius parvi. Fructus magnitudine varius, laevis vel ecbinatus. Semina spurco-alba vel flaventia. Zusatz (von H. Harms). Die etwa 38 Arten zählende Gattung Cucumis ist vorzugsweise in Afrika zu Hause, wo sie besonders im Süden einen großen Formenreichtum entwickelt. Die Arten meiden im allgemeinen das äquatoriale Afrika mit seinen Waldgebieten, dem sie aber nicht fehlen, und finden sich hauptsächlich in den trockneren Gebieten der Steppen und Wüsten des Nordens, Südens und Ostens, meist auf sandigem oder felsigem Boden hinkriechend oder niedere Gebüsche überziehend, selten hochsteigend. Vom Sudan aus geht die Gattung bis in das östliche Mittelmeergebiet, bis Arabien und Ostindien, wo jedoch eine viel geringere Anzahl Arten vorkommt als in Afrika. In Ostindien allein findet sich C setosus; die wilde Urform der Gurke [C. sativus) ist nur von Ostindien bekannt. Ein Bewohner des nordafrikanisch-indischen Wüstengebietes ist C. prophetarum, die bis nach Oberägypten, Abessinien und Ostindien geht; C. callosus ist vom östlichen Mittelmeergebiet durch das nordafrikanisch-indische Wüstengebiet bis Ostindien verbreitet. Eine Anzahl ostafrikanischer Arten greifen nach Arabien über. Die wilde Urform der Melone dürfte vom westlichen Sudan bis zum südlichen Asien verbreitet ge- wesen sein und findet sich teilweise noch jetzt dort. Von Madagaskar kennt man eine ende- mische Art (C. parvifolius). — Aus dem Verbreitungsgebiet fällt die dem tropischen Amerika *) cucumis (gen. cucumis vel cucumeris) nomen antiquum; cf. c. gr. xvxvoy (Thes. ling. lat. IV. [1909] 4 282; Colum. 11, 3, 43—53; Plin. nat. 19, 6—70, 74); derivat. er Leunis- Frank, Synops. ed. 3. II. [1885] 663, a cucuma (vas concavum, ausgehöhltes Gefäß, Topf; an rccte?). Apud Varronem, Plinium aliosque scriptores antiquos est Cucumis sativus L.; cf. Fischer-Benzon, Altdeutsche Gartenfl. (1894) 92 et 94 [oixvos Theophr.). — Melopepo Plinii ex eodem auctore = O.meloL. — Ex Sturtevant (in Bull. Torrey Bot. Club XVIII. [1891] 800): Citrullus = Cucumis sativus (serius = Citrullus vulgaris); Cucurbita = Lagenaria vul- garis; Melo, Melopepo = Cucumis melo; Melopepon = Citrullus vulgaris; Pepo, Pepon = Cuc. melo. — H. Harms. Cucumis. 117 eigentümliche C. anguria gänzlich heraus; man hat daher auch bezweifelt, daß es überhaupt eine selbständige Art sei, und sie von einer ähnlichen afrikanischen ableiten wollen (s. unten). — Die Bearbeitung wurde, was die Systematik der Formen betrillt, die noch in vieler Beziehung der Klärung bedarf, im wesentlichen so veröffentlicht, wie sie Cogniaux hinterlassen hatte. Ich habe mich auf die Einfügung einiger Zusätze sowie der inzwischen erschienenen Literatur beschränkt. Clavis specierum*). 2. C. Sacleuxii. 3. G. calhsus. a. Ovarium dense molliterque villosum vel setulosum. er. Foliorum lamina basi cordata, non sagittata. I. Lamina non latior quam longa. 1. Lamina ambitu suborbiculari-reniformis. * Annuus; lamina 5-angulata vel leviter lo- bata, molliter villosa vel scabriuscula ; flores breviter peduneulati, masculi fasciculati. — Afr. trop., As. austral-, in reg. calidior. eult. 1. G. melo. ** Annuus; lamina 5-angulata vel obscure lobata, scabra; flores longe peduneulati, solitarii (vel pauci fasciculati?). — Afr. or. trop. . . . *** Perennans; lamina profunde lobata, scabra; flores breviter peduneulati, masculi saepius solitarii. — Reg. mediterr. or., Ind. or. . 2. Lamina ambitu oblonga vel ovato-oblonga. — Kordofan 4. G. cognaius. II. Lamina latior quam longa. 1. Lamina obscure 5-lobata; reeeptaculum an- guste campanulatum, basi acutum; ovarium oblongum, densissime villosum. — Afr. austr. . 2. Lamina distinete 5-lobata; reeeptaculum late campanulatum, basi obtusum; ovarium sphaeri- cum, setulosum. — Afr. austr [i. Lamina bastata vel sagittata. I. Folia longe petiolata; lamina viridis, triangulari- hastata; flores masculi breviter racemosi. — Afr. occ. trop. et austr 7. G IL Folia breviter petiolata ; lamina canescens, anguste sagittata; flores masculi solitarii. — Afr. occ. trop. b. Ovarium hispidum vel aculeatum. ct. Lamina hispida, intense viridis; flores dioiei. I. Lamina subtus valde nervuloso-reticulata ; flores masculi racemosi vel ignoti. f. Lamina rigidiuscula, 7 — 9-nervia, margine sae- pissime denticulata; reeeptaculum breviter pi- losum. * Lamina anguste triangulari-ovata, obtusa, basi distinete emarginata. — Afr. occ. trop. ** Lamina regulariter anguste elliptico-ovata, apice rotundata, basi rotundata vel obscure emarginata. — Afr. occ. trop 2. Lamina rigida, 5-nervia, margine integerrima; reeeptaculum longe hirsutum. — Afr. occ. trop. 5. G. Dinteri. i. C. angolensis. C. sagittatus. 9. G. Seretii. 10. 1 1. G. Homblei. C. Welwitschii. *) Cf. clavem spec. afric. a cl. 0. Warburg datam (in Engl. Pflzwelt. Ostafr. B. [1895] 236). — H. Harms. 118 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. ß. Lamuna subtus non vel obscure nervuloso-reticulata ; flores masculi solitarii vel fasciculati. I. Lamina rigida, plus minusve lobata ; sepala linearis, receptaculo subdimidio breviora. — Afr. trop. et austr \ 2. C. hirsutus. II. Lamina rigidiuscula, indivisa. i . Lamina ovata, apice rotundata, utrinque sparse hispida; flores masculi fasciculati, receptaculum anguste campanulatum. — Afr. austr. . . . \ 3. C. Sonderi. 2. Lamina elliptica, apice abrupte acuta vel ob- tusiuscula, supra adpresse longe sericeo-villosa ; flores masculi solitarii vel geminati; recepta- culum ovoideum. — Afr. occ. trop I 4. G. Wildemanianus. y. Lamina scabra, pallide viridis; flores monoici. I. Annuus; folia longe petiolata; lamina membranacea; flores solitarii vel fasciculati. i. Lamina profunde 5 — 7-lobata, lobis obovatis, apice rotundatis. — Afr. occ. trop 4 5. C. longipes. 2. Lamma vix 3-lobata, lobis triangularibus, acutis. — Ind. or 1 6. C. setosus. II. Perennans; folia breviter petiolata; lamina rigida; flores racemosi. — Afr. austr \1. C. asper. B. Fructus echinatus, spinosus vel tuberculatus. a. Caulis procumbens, cirrhosus. ct. Herbae perennantes. I. Flores monoici; foliorum lobi plus minusve lati, dentati vel lobulati. 1. Foliorum lamina subtus ad nervös non longe aculeata. * Planta viridis. f Foliorum lobi acuti, angusti; fructus longi- tudinaliter albo- et viridi-fasciatus. — Afr. or. trop. et austr i 8. G. disseetifolius. ff Differt a praecedente lobo folii medio plerumque lobulis lateralibus praedito et aculeis fructus multo longioribus. — Afr. or. trop 19. C. lyratus. •j-ff Foliorum lobi saepissime lati, obtusi; fructus concolor, flavescens. — Afr. trop.; Arabia 20. G. fieifolius. tttf Foliorum lobi latiusculi vel lati; fructus nigri-striatus. — Afr. or. trop 2 1 . G. nigristriatus. ** Planta canescenti- cinerea. f Appendix connectivi linearis, elongata; fructus molliter spinosus, longitudinaliter albo- et viridi-fasciatus. — - Afr. sept. et or., Arab., Ind. or 22. G. prophetarum. ff Appendix connectivi lata, brevis; fructus concolor, conico- tuberculatus. — Afr. trop.; Arab 23. C. pustulatus. 2. Foliorum lamina subtus ad nervös crasse longe aculeata. — Afr. or. trop 24. C. aculeatus. II. Flores dioiei; foliorum lobi lineares, integerrimi. — Afr. austr 25. C. lieptadactylus. Cucumis. 119 ß. Herbae annuae. I. Caulis hispidus, pilis vel setis elongatis gracilibus fragilibus vestitus. \ . Fructus spinis conicis vel tuberculis armatus. * Fructus sparse tuberculatus. — Ind. or. ; in reg. calid. et temper. utriusque orbis cult. 26. C. sativus. ** Fructus spinis conicis elongatis armatus. — Afr. trop. et austr 27. C. metuliferus. 2. Fructus spinis mollibus gracilibus vestitus. * Lamina integra vel leviter lobata; fructus breviter pedunculatus, longe dense echi- natus. f Lamina apice rotundata; sepala recepta- culo triplo breviora; fructus dense echi- natus. — Afr. trop. et austr.; Arab. . 28. G. dipsaceus. ff Lamina apice acuta; sepala receptaculo subaequilonga; fructus dense setulosus. — Afr. or 29. C. Gecili. ** Lamina profunde lobata; fructus longe pe- dunculatus, sparse breviterque echinatus. — Amer. trop 30. C. anguria. II. Caulis scaber, breviter albo-pilosus et crasse aculeatus. 1 . Lamina scaberrima, saepissime profunde 3 — 7-lobata; semina immarginata. * Foliorum lobi rotundati. f Fructus globosus, sparse molliter echi- natus. — Afr. austr 31. CT. myriocarpus. ff Fructus ovoideus, dense echinatus. Q Receptaculum dense villosum ; fructus albo- et fusco-fasciatus, aculeis molli- bus compressis vestitus. — Afr. austr. et trop. (?) 32. G. Eookeri. OO Receptaculum sparse hirsutum; fruc- tus concolor, aculeis rigidis non com- pressis armatus. — Afr. austr. et trop 33. C. africanus. ** Foliorum lobi angusti, intermedius multo longior, lanceolatus, acutus. — Afr. austr. et trop 34. G. Zeyheri. 2. Lamina scabriuscula, integra vel vix lobata; semina marginata. * Lamina subcoriacea, utrinque longiuscule dense villosa, lobis acutis. f Caulis sparse pilosus; lamina laete viridis, villoso-sericea, usque 6 cm longa. — Afr. trop 35. G. subsericeus. ff Caulis dense setulosus; lamina viridi- cinerea, utrinque setulosa, vix 2 cm longa. — Madagasc 37. C. parvifolius. ** Lamina tenuiter membranacea, breviter sparse hispidula, lobis acuminatis. — Afr. or. trop. 36. G. membranifolius. b. Caulis erectus; cirrhi nulli. — Afr. austr 38. G. rigidus. 120 A- Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. 4. C. melo*)L. Spec. ed. 1. (1753) 1011, ed. 2. (1763) 4436; Lour. Fl. cochinch. (1790) 59t; Willd. Spec. IV. (1805) 613; Descourtilz, Fl. med. Anlill. V. (1827) 69, t. 321; Ser. in DC. Prodr. III. (1828) 300; Roxb. Fl. ind. III. (1832) 720; Jacq. Mon. du Melon (1832) c. tab. 1—33; Wight et Arn. Prodr. I. (1834) 341; Spach, Hist. nat. veg. phan. VI. (1838) 205; Roem. Farn. II. (1846) 68; Miq. Fl. Ind. bat. I. 1. (1855)670; A.DC. Geogr. bot. (1865) 905, Orig. pl. cult. (1883)205; Maxim. Prim. fl. amur. (1859) 111; Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. XI. (1859) 34, XII. (1859) 109, XVI. (1862) 155, 5. ser. V. (1867) 11; Hook. f. in Oliv. Fl. trop. Afr. II. (1871) 546; Cogn. in Fl. brasil. VI. 4. (1878) 17, in DC. Mon. Phan. III. (1881) 482; Clarke in Hook. f. Fl. Brit. Ind. II. (1879) 620; Baill. Hist. pl. VIII. (1886) 398, f. 252; Hieronymus Rubeus, Dispu- tatio de Melonibus, Venetiis 1607. — Annuus. Caulis repens, ramosus, hirsutus, elongatus, angulatus, demum quasi teres et glaber. Foliorum petiolus gracilis vel robustiusculus, hispidus, lamina aequalis vel longior: lamina suborbicularis vel ± reniformis, basi cordata, utrinque molliter villosa vel subhirsuta, 8 — 1 5 cm longa lataque, 5-angulata vel modice 3 — -7-lobata, lobis plerumque parvis, rotundalis, obtusis, denticulatis. Flores masculi fasciculati; pedunculi graciles, 0,5 — 2 cm longi. Receptaculum anguste cam- panulatum vel subcylindricum, longe villosum, 6 — 8 mm longum. Sepala subulata, erecta vel patula, receptaculo breviora. Corolla 2 cm longa, segmentis ovato-oblongis, acutis. Staminum filamenta glabra, brevissima: antherae 3 — 4 mm longae; appendix connectivi anthera duplo vel triplo brevior. Pistillodium 1 mm longum. Pedunculus femineus robustus, 1 — 2 cm longus. Stylus 1 — 2 mm longus, Stigmata conniventia, 2 mm longa. Fructus polymorphus, pubescens vel glabratus. Semina sordide alba, oblonga, immarginata, basi subacuta, apice obtusa, 10 — 12 mm longa, 5 — 7 mm lata. Var. a. agrestis**) Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. XI. (1859) 73, XII. (1859) HO; Cogn. in DC. 1. c. 483. — C. Melo var. maculatus, Cossonianus, texanus, can- tonianus, saharunporensis, anatolicus et aethiopicus Naud. 1. c. XII. (1859) HO, XVI. (1862) 155, 160, 161, 5. ser. V. (1867) 11, 12. — C. Melo var. pubescens Kurz in Journ. As. Soc. Beng. XLVI. 2. (1877) 102. — G. chate Hasselquist, Iter palaest. (1757) 491 (Reise nach Paläst. [1762] 530); L. Syst. ed. 10.(1759) 1279; L. Spec. ed. 2. (1763) 1437; Forsk. Fl. aeg.-arab. (1775) 168; Willd. Spec. IV. (1805) 614; Ser. in DC. Prodr. 111.(1828) 301; Spach, Hist. veg. phan. VI. (1838) 309; Roem. Farn. II. (1846) 74; C. Moore, Fl. N. South Wales (1893) 255. — C. acidus Jacq. Obs. bot. IV. (1771) 14; Seem. in Journ. of Bot. (1864) 49. — Cucurbita aspera Sol. ex Forst. Prodr. (1786) 554. — Cucumis umbilicatus Salisb. Prodr. (1796) 157 (Ind. kew.). — Cucumis pubescens Willd.***) Spec. IV. (l 805) 614; Ser. in DC. Prodr. HI. (l 828) 301 ; Wight et Arn. Prodr. I. (1834) 342; Royle, 111. Himal. pl. I. (1839) 220, t. 47, f. 1; Wight, Ic. pl. Ind. or. II. (1840—43) t. 496; Roem. 1. c. 73; A. Gray, ün. St. Expl. Exped. I. (1854) 646; Miq. Fl. Ind. bat. I. 1. (1855) 671; Dalz. et Gibs. Bomb. Fl. (l 861) 1 03. — C. macu- latus Willd. 1. c. 614; Ser. Mem. Cucurb. (1825) t. 3, in DC. I. c; Wight et Arn. 1. c; Roem. 1. c. 74; Miq. 1. c. — C. campechianus Kunth in Humb. et Bonpl. Nov. gen. et spec. II. (1817) 123 et Synops. I. (182 3) 428; Ser. in DC. 1. c. 302; Roem. 1. c. 77; *) melo: >Name wohl dieser Art bei Palladius« (Ascherson u. Graebner, Fl. nordostdeutsch. Flachlandes [1899] 681). — H. Harms. **) Ex cl. Merrill (Spec. Blancoan. [1918] 372) planta insul. Philippin. a cl. Blanco (Fl. Filip. [1837] 775, ed. 2. [1845] 534, ed. 3. III. [1879] 479) descripta huc pertinet, nee ad C.tri- gonus Roxb., speciem in insul. Philippin. haud obviam. Luzon, Prov. Pangasinan, Umingan (Merrill, Spec. Blanc. n. 728, 1914). — H. Harms. ***) Wohin gehört die für Ceylon als C. pubescens Willd. angegebene Pflanze (Trimen, Handb. Fl. Ceylon II. [1894] 250; Gon-kekiri, kekiri; häufig auf Ödland in der tiefen Re- gion)? Der Name soll zweifelhaft sein; Frucht immer ganz kahl, bitter, ungenießbar, jedoch medizinisch verwendet. Scheint einheimisch zu soin; vielleicht Wildform von C. sativus oder C. melo. (Die von Cogniaux unter C. melo angegebene Pflanze Thwaitcs n. 1104 ist nach Trimen eine Triantkema). — H. Harms. Cucumis. 121 Naud. 1. c. 4. ser. XI. (4 859) 84. — G. arenarius Schumach. et Thonn. Beskr. guin. pl. (1827) 427 (non Schrad. nee Arn. et Planen.). — G. Gurmia Wall. List (1832) n. 6726. — C. Chaete Wall. 1. c. n. 6727. — G. madraspatanus Roxb. in Wall. 1. c. n. 6734 et Fl. ind. III. (1832) 723 (non L.). — G. cicatrisatus J. E. Stocks in Hook. Kew Journ. of Bot. IV. (1852) 148. — G. eriocarpus Boiss. et Noe, Diagn. pl. Orient. 2. ser. II. (1856) 59; Gren. Fl. Mess. adv. 30. — C. villosus Boiss. et Noe, Diagn. 2. ser. II. (1856) 59. — C. picrocarpits F. Muell. in Trans. Phil. Inst. Victoria III. (1859) 46. — C.jucunda F. Muell. 1. c, in Trans. Bot. Soc. Edinb. VII. 401, et Fragm. VI. (1868) 187; Rev. hört. (1872) 353. — G. Pancherianus Naud. 1. c. 4. ser. XII. (1859) 112, t. 8 et XVI. (1862) 161. — G. trigonus Benth. Fl. austral. III. (1866) 317 (non Roxb.); Boiss. Fl. orient. II. (1872) 758. — G. ambigua Fenzl in Kotschy, Her Nub. n. 352 ex Hook. f. Fl. Trop. Afr. II. (1872) 543. — Chate P. Alpin. Aegypt. (1592) 114, t. 116; Jon. Vesling, De pl. aeg. obs. (1638) 47; Vesl. Aegypt. (1649) 54, t. 40 [Cucumis aegyptius rotundifolius Bauh. Pinax [1671J 310). — Planta gra- cilis. Flores parvi, breviter peduneulati, saepius geminati vel terni. Fructus oblongus vel turbinatus, vix crassitudine pruni communis, non edulis. — Fig. 14.4 — G. Var. ß. eultus [eulta) Kurz in Journ. As. Soc. Beng. XLVI. 2. (1877) 102; Gogn. in DC. Mon. Phan. III. (1881) 484. — G. Melo trib. 1—9 Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. XI. (1859) 47—73. — G. Dudaim L. Spec. ed. 1. (1753) 1011, ed. 2. (1763) 1437; Gilii etXuarez, Osserv. fitol. II. (1789) 43, t.7; Willd. Spec. IV. (1805) 613; Andrews, Bot. Rep. VIII. (1808) t. 548; Ser. in DC. Prodr. III. (1828) 301; Spacb, Hist. veg. phan. VI. (1838) 209; Roem. Fam. II. (1846) 72; Morren in Belg. hört. II. (1852) 205 cum t.; Fl. des Serres XIV. (1864) t. 1474; Rev. hört. (1862) 71 cum ic; Trel. in Rep. Missouri Bot. Gard. V. (1894) 160 cum ic. et t. 30. — C. flexuosus L. Spec. ed. 2. (1763) 1437; Willd. 1. c. 615; Ser. in DC. 1. c. 300; Wight et Arn. Prodr. I. (1834) 342; Spach 1. c. 211; Roem. 1. c. 75. — C. officinarum melo Crantz, Instit. (1766) t. 172 (ex Ind. kew.). — G. sativus var. Fakus, Smilli et Schcmmam Forsk. Fl. aeg.-arab. (1775) 169. — G. pictus Jacq. Hort. Vindob. III. (1776) t. 2 7. — G. Conomon Thunb. Fl. jap. (1784) 324; Willd. 1. c. 612; Ser. 1. c. 301; Roem. 1. c. 75; Juel, PI. Thun- berg. (1918) 387. — C. odoratissimus Moench, Meth. (1794) 654. — Cucumis de- liciosus Salisb. Prodr. (1796) 157; Roth, Cat. (1806) 327; Ser. in DC. I.e. 300; Desv. Opusc. (1831) t. 1; Spach, 1. c. 209; Roem. I.e. 72. — C. moschatus S. F. Gray, Nat. Arr. Brit. PI. II. (1821) 552 (ex Ind. kew.). — ? C. jamaicensis Bert, ex Spreng. Syst. veg. III. (1826) 46; Ser. in DC. 1. c. 300; Roem. 1. c. 76; Naud. 1. c. 4. ser. XI. (1859) 84. — G. persicodorus Seiz in Verhdl. Ver. z. Bef. des Gartenb. (1827) 379; Linnaea II. (1827) 489; Roem. 1. c. 73. — G. serotinus Haberle ex Seiz 1. c. 376; Linnaea 1. c. — Concombre Ärada Descourtilz, Fl. med. Antill. V. (1827) 91, t. 327. — Cucumis reflexus Zeyh. ex Ser. in DC. 1. c. 300. — C. Cantalupo Reichb. Fl. germ. exe. (1830) 295. — G. utilissimus Roxb. in Wall. List (1832) n. 6731 et Fl. ind. III. (1832) 721; E. Ind. Comp. Mus. t. 462 ined.; Wight et Arn. 1. c. 342; Roem. 1. c. 78. — G. Momordica Roxb. 1. c. 720; Wight et Arn. I. c. 341; Roem. 1. c. 74. — Momordica sativa Roxb. in E. Ind. Comp. Mus. t. 456 ined. ex Wight et Arn. 1. c. (1834). — Cucumis pedatifidus Schrad. in Linnaea XII. (1838) 418; Roem. 1. c. 73. — C. Reginac Schrad. I.e. 419; Roem. 1. c. 73. — C. cubensis Schrad. I.e. 419; Roem. 1. c. 75. — C. aromaticus Rovle, lllustr. Bot. Himalay. IL (1839) 220. — G. prineeps Wender. Ind. sem. bort. Marb. (1840); Linnaea XV. (1 841) Lit. Ber. 100. — G. bucharicus, G. Cantalou, C. erivanicus, C. reticulatus} C. saccharinus, C. ver- rucosus et C. viridis Hort., C. maltensis Ser., ex Steud. Nomencl. (1840) 451. — G. Cantalupensis Haberle ex Roem. 1. c. (1846) 69. — G. persicus et C. Schraderianus Roem. 1. c. 71 et 73. — Melo sativus Sageret ex Roem. 1. c. 68. — Cucumis Chito Morren in Ann. Gand V. (1849) 339, t. 278, in Belg. hört. I. (1851) 208 cum tab.; Rev. bort. (1852) 45 et 203, (1862) 72. — Melo vulgaris Moench ex Cogn. in DC. 1. c. 484. — Melo variegatus, aurantii figura, odoratissimus Dill. Hort. Eltham. (1732) 223, t. 177. — Melo Blackw. Cur. Herb. II. (1739) t. 329; Sab. Hort. I. (1772) 122 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. t. 65. — Planta valde robusta. Flores longiuscule pedunculati, 3 — 5-ni, 2 — 3 cm longi. Fructus magnus vel maximus, edulis, polymorphus. Die in allen wärmeren Gebieten als Obst und Gemüsefrucht viel angebaute und sehr formenreiche Melone stammt offenbar aus dem südlichen Asien und dem tropi- schen Afrika (wild z. B. im westl. Sudan, nach A. Chevalier*) in Bull. Mus. hist. nat. Paris [1901] 284; Chevalier, Teissonier et Caille, Man. Hortic. col. [1913] 330; vgl. auch Engler in Hehn, Kulturpflz. 6. Aufl. [1894] 312); in den übrigen Gebieten wahr- scheinlich eingebürgert. Von folgenden Standorten gesehen (nach Cogniaux): Armenien (Haussknecht); Mesopotamien (Haussknecht n. 389, 391, 3184; Noe n. 810, 937 und 1010); Persien (Aucher-Eloy, Buhse n. 868). Nubien (Kotschy n. 352 part.). — Sudan (Barter n. 748); Khartum, zwischen Suakin und Berber (Schweinfurth n. 458, 557, 759 u. 816). — Kordofan (Pfund n. 156 u. 157). — Abessinien (Figari n. 404), Callabat (Schweinfurth n. 108). — Yemen (Ehrenberg); Lahadj, Wadi kebir (Ellenbeck nach K. Krause in Engler's Bot. Jahrb. XXXV. [1905] 737; cherir); andre arabische Standorte bei E. Blatter in Rec. Bot. Surv. Ind. VIII. 2. (1921) 202, dort folgende einh. Namen: battikh asfar (Post); muqti (Post); smitt; smilli (Forsk.); in Ägypten Fakus, Schemmam (Forsk.). — Cap Verden (Peters). — Guinea (Thonning). Vgl. A. Chevalier, Enum. pl. recolt. (1920) 292 (Senegal, Soudan franc., Dahomey, Cöte d'Ivoire). — Usambara: Amboni (Holst n. 2703); vgl. Zimmermann, Cucurb. II. [1922] 47, Fig. 31. X. (Staubblatt). — Transvaal (Rehmann n. 6654, 6736). Madagaskar, Ambongo (Perville n. 536); Nosy Be und Mayotta (Boivin n. 2129, 3306). Ostindien, ohne genaueren Standort (Gaudichaud n. 133, Wallich n. 6726, 6727, 6729, 6731, 6734A— D, 6735B, 6738A— B, Wight n. 1099, 1100, 1102, 1104, 1145 part., Hügel n. 3050, Jacquemont n. 359, 496, Heyne, Rottler, Aitchison n. 505, Ritchie n. 323, 326, 1159a, Royle, Stewart n. 1242, 1244 part., Jenkins n. 433, Meebold n. 16499 usw.). Monsungebiet. Indochina (vgl. F. Gagnepain in Lecomte, Fl. Indochine II. 8. [1921] 1057; Qua dua hong). Südwestmalayische Provinz: Java (Zollinger n. a, b, c). — Austromalayische Provinz: Nordwestaustralien (Diels n. 2800). — Papuasische Provinz: Deutsch-Neu-Guinea (Schlechter n. 18369, Hollrung n. 875, Lauterbach n. 32), Friedrich Wilhelms-Hafen (Rechinger n. 3786, 4985); Nieder- ländisch-Neu-Guinea (Branderhorst n. 28, Versteeg n. 1972); Bismarck- Archipel (Warburg n. 7, 8, 9, 10); Neu-Mecklenburg, Namatanai (G. Peekel n. 537 u. 751). — Araukarien-Provinz: Ostaustralien (Schomburgk n. 180 und 845, F. v. Müller, Mitchell n. 22 usw.); Neu-Kaledonien (Pancher, Vieillard n. 559). — Provinz der Philippinen: bei Manila (Martens). — Melanesische Provinz: Fidschi-Inseln (Seemann n. 194); Samoa-Inseln (Powell n. 184, Reinecke n. 491, K. und L. *) Die von A. Chevalier im westlichen Sudan besonders im mittleren Nigertal beobachtete Wildform der Melone wächst auf Savannen, Felsabhängen, grasigen Sandflächen an Gewässern in solcher Menge, daß ihr ursprüngliches Vorkommen keinem Zweifel unterliegen kann. Die Früchte sind grünlich, dunkler gefleckt, von der Größe einer kleinen Pflaume, ungerippt, geruch- los, ungenießbar. Auf den Feldern der spärlichen Eingeborenendörfer wird auch eine Form von C. chate kultiviert; die daraus sich aussäenden halbwilden Pflanzen sehen anders aus als die Wildform. — Bei Koulikoro sammelte A. Chevalier eine der G. melo var. Cossonianus sehr ähnliche Form, an einer unbewohnten ganz wilden Stelle; die Früchte waren etwas mehr ellipsoidisch, von hellerer Farbe, hatten aber auch zehn dunklere Längsstreifen wie die von Nau- din bei Port-Juvenal (s. unten) gefundene Varietät, die danach zweifellos afrikanischer Herkunft ist. Nach Chevalier scheint Afrika dio Wiege der Melonen-Kultur zu sein, da Melonen auf Darstellungen aus dem alten Ägpten vorkommen (Schatz von Boscoreale, eine kleine Cantalupe; E. Bonnet in Congres Assoc. franc. Avanc. sc. Boulogne [1899] 423). Siehe dazu auch weiter unten. — H. Harms. i Cucumis. 123 Rechinger n. 14). — Polynesische Provinz: Karolinen (Volkens n. 385); Hawaii (Beechey). Zentral- und südamerikanisches Florenreich. Texas (Trecul n. 1262); adventiv in Neu-Mexiko, Mesilla Valley (nach Wooton a. Standley in Contrib. U. S. Nat. Herb. XIX. [1915] 616); verbreitet im Rio Grande Valley und auch sonst. — Peru (Wawra n. 485). Zusatz über Melonen-Sorten (von H. Harms). Wichtige Literatur: J. S. Kerner, Les Melons, Stuttgart (1840). — Sageret, Memoire sur les Cucurbitacees, et principalement sur le Melon, Paris (1826); 2. mem. (1827). — Jacquin, aine, Monographie completo du Melon, Paris (1832). — Alefeld, Landwirtschaftl. Fl. (1866)497 (94 Sorten mit latein. Namen). — Vil- morin, Le bon jardinier (4873) 512. — Carriere in Revue Hortic. LXII. (1890) 175. — Nicholson, Dict. of Gard. II. (1886) 348. — Vilmorin-Andrieux, PI. Potageres (1883) 335 (2 Gruppen: melons brodes u. melons galeux oder cantaloups); (1904) 403. — 0. Harz, Landw. Samenk. (1 885) 775, Fig. 40 (Same). — Craig, Musk Melons, in Cornell Univ. Agric. Exp. Stat. New York, Bull. Nr. 200. (1902) 158 (70 Variet.). — Rane, New Hampshire Coli. Agric. Exp. St. Bull. Nr. 70. (1900) 15 (Früchte von 95 Variet. abgebildet). Ch. Naudin (in Ann. sc. nat. 4. ser. XI. [1859] 34) betont die außerordentlich starke Ver- änderlichkeit von C. melo; er gruppiert die zahlreichen Sorten in 10 Hauptreihen oder Tribus, die liier auszugsweise vorgeführt werden. 1. Reihe. C. melo cantalupensis Naud. 1. c. 47. — C. melo ß. Cantalupo Ser. in DC. Prodr. III. (4828) 300. — Melons cantaloups Spach, Hist. nat. VI. (4838) 207. — Kanta- lupen*) (Nicholson, Dict. Gard. II. [4886] 350, Fig. 541; Rippenmelonen). — Pflanzen im all- gemeinen stark, mit großem oft gelapptem tiefgrünem Laube; Q Blüten oft mit fertilen Staub- blättern (daher die relative Konstanz der Formen, bei Ausschluß von Kreuzungen); Frucht groß, niedergedrückt-kugelförmig bis länglich-eiförmig nach unten verschmälert, mit ± deut- lichen und durch enge Furchen getrennten Rippen, mit glatter oder warziger, niemals netziger Schale, mit dickem, rotorange, zuckersüßem, schmelzendem Fleisch, bei der Reife gelb, sel- tener rötlich werdend, von angenehmem Duft. In dieser Gruppe werden folgende Formen unterschieden: 4. Die Form Prescott (Cantaloups Prescott) mit mehreren Unterformen. Fr. stark niedergedrückt, tief gefurcht, graugrün, einfarbig oder dunkelgrün gefleckt, bisweilen einfarbig schwarzgrün, dickschalig. Viel für Paris kultiviert (gros et petit Prescott fond noir et fond blanc; Prescott couronne, Cantaloup boule de Siam; Rümpler's Gartenbau-Lexik. [4 882] 550 Abbild.). — 2. Die gewöhnlichen Kantalupen; communis Harz, I.e. 779 (Cantaloups communs). Fr. verkehrt-eiförmig, groß, sehr oft warzig, dickschalig. Mehrere Formen: z. B. Gros cantaloup noir de Hollande; Cantaloup du Mogol sehr groß. — 3. Moscatello {mosehatus Harz, 1. c. 779). Fr. mittelgroß, eiförmig, gerippt, etwas warzig, bei der Reife schön gelborange und mit rostroten Flecken, mit sehr feinem, duftigem, süßem Fleisch mit relativ wenig dicker Rinde. Gilt bei einigen als die beste Sorte. Rümpler's Gartenbau-Lexik. (4 882) 550 Abbild. — 4. Melon d' Archangel. Fr. mittelgroß, gerippt, warzig, bei der Reife gelbrot, mit dickem, rotem, sehr süßem Fleisch. — 5. Cantaloup noir des Cannes [C. melo nigreseens Alefeld 1. c. 207). Fr. klein (42—15 cm Dm.), fast kugelförmig, mit Rippen, glattschalig, schwärzlichgrün, dann matt orange. Nur eine Phantasie-Form. — 6. Kantalupe der 28 Tage (Cantaloup de vingt-huit jours), kleine Form der gewöhn- lichen K. Fr. klein (10 — 12 cm Dm.), sehr kurz eiförmig oder fast kugelförmig, gerippt, glatt- schalig, Fleisch rot, oft ausgezeichnet. Reift schnell (praecox Harz, 1. c. 779). — Außerdem gibt es noch andere Sorten, die aber nach N. nur Entartungen der Prescott-Sorte sind. Alefeld (Landwirtsch. Fl. [1866] 204, n. 42—82) führt zahlreiche Sorten dieser Reihe auf und gruppiert sie in weiße, gelbe rotfleischige, gelbe anderslleischige, grüne rotfleischige, grüne andersfleischige, schwärzlich-grüne und gestreifte. 2. Reihe. C. melo reticulatus Seringe in DC. Prodr. III. (1828) 300; Naud. 1. c. 50; Alefeld, Landwirtsch. Fl. (1866) 208. — Melons brodes, Spach, I.e. 206. — Netzmelonen (Nicholson, Dict. Gard. II. [1886] 350, Fig. 543; Embroidered Market Melon). — Die Gruppe ist weniger scharf umgrenzt als die erste, zu der es einige Übergänge gibt. Viel enger ist sie mit den beiden folgenden Reihen verknüpft, so daß es oft schwer hält, eine bestimmte Sorte dieser oder *) »Aus Armenien zuerst in die päpstliche Burg Cantalupo [in der Mark Ancona] gebracht und von da weiter verbreitet. In Venedig Zatte genannt, was der orientalische Name ist.« (Boem. Fam. II. [4846] 69; Alefeld, Landwirtsch. Fl. [4866] 204; Leunis, Synops. 3. Aufl. II. [1885] 664.) öhn- jroß, 1 124 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. jeDer Reihe zuzurechnen. 4. Mohrenkopf-Melone (Melon maraicher proprement di Gros Morin, Tete de Maure), Gemüse-Melone (C. melo ecoslatus Alefeld; mau; Harz, 1. c. 780; Rümpler, a. a. 0. 550). Fr. mittelgroß oder größer, kugelig, von vorn nach hin- ten niedergedrückt, ungerippt, mit enger, etwas grober Netzzeichnung, daher selbst bei der Reue fast grau, obwohl die gelbe Farbe der Schale durch die Netzmaschen erkennbar ist ; Fleisch sehr dick, orange, fädig, aber sehr schmelzend, oft ausgezeichnet, doch auch mittelmäßig oder bis- weilen geschmacklos. Früher in Frankreich sehr beliebt. — Zu den Netzmelonen rechnet Ale- feld die Karmeliter-Melone, G. melo carmelitarum (Fr. klein bis mittelgroß, mit dicker orangefarbener Schale und blassem saftigem süßem Fleische.) — 2. Melon de Coulommiers. Fr. groß (30 — 40 cm Dm.), eiförmig, flachrippig oder ungerippt, mit ziemlich lockerer Netz- zeichnung, mit sehr dickem Fleisch. Dazu mehrere Sorten (z.B. Su er in de Tours Jacq., Zucker- melone von Tours, C. melo turonensis Alefeld, Rümpler a. a. O. 550 Abbild.; Netzmelone von Honfleur, C. melo giganteus Alefeld, usw.); Nicholson, a. a. O. Fig. 542. — 3. Hunter's long Bokhara. Fr. mittelgroß oder klein, eiförmig bis verlängert verkehrt-eiförmig, flachrippig, mit ziemlich enger, bisweilen fast fehlender Netzzeichnung, bei der Reife gelb, mit grünem Fleisch, dünnschalig. Wegen der Kleinheit nicht marktfähig. — 4. Melon de la Caroline ä chair verte (Muscade de la Caroline); wenig verschieden in Form und Größe von 2. Soll grünes oder rotes ausgezeichnetes Fleisch haben. — 5. Melon de George IV. (aus England). Fr. fast kugelig, mittelgroß (12— 4 4 cm Dm.), mit großem etwas vorspringendem Nabel, ziemlich stark gerippt, mit Spuren von Aderung in der Mitte der Rippen, bei der Reife rötlich, Fleisch rot. Eine der besten Sorten der Reihe. — 6. Melon de Chypre; wohl nur entartet aus der gewöhn' liehen gerippten Gemüse-Melone. — 7. Melon dore (Dorado d'Espagne). Fr. mittelgro regelmäßig eiförmig, mit wenig deutlichen Rippen, glattschalig oder weitmaschig-rissig, bei Reife gelborange, Fleisch weißgrünlich, an den Leisten etwas orange, sehr fein, süß. Gute Lii haber-Sorte. Könnte auch zur 3. Reihe gerechnet werden. — Dazu stellt N. noch die So Melon de Christiania, Melon jaune du Caboul, Melon vert du Japon, Melon Perse de Rogers (Rogers' Persian Melon), Petit Melon noir de Montpellier. 3. Reihe. C. melo saecharinus Naud. 1. c. 54. — Melons sucrins. — Zucker- melonen. — Die Reihe wurde von Jacquin mit den Netzmelonen vereinigt, mit denen sie durch mehrere Übergänge verknüpft ist, verdient aber nach N. eigene Behandlung und geht allmählich in die 4. Reihe über. Meist ist das Fleisch weiß oder grünlich; aber wie es Netz- melonen mit weißem oder grünem Fleisch gibt, so gibt es auch Zuckermelonen mit rotem Fleisch. 1. Sucrin ä petites graines, Sucrin de Provins (C. melo mierospermus Alefeld 1. c. 208). Fr. klein oder mittelgroß, obovoid oder fast kugelig, ungerippt oder wenig gerippt, sehr glatt, graugrün oder gefleckt, dünnschalig, sehr dick- und rot-fleischig, mit sehr kleinen Samen. Eine der besten Sorten. — 2. Echte Zuckermelonen (Vrais Sucrins); saccha- ratus Harz, I.e. 782. Fleisch weiß oder grünlich. Fr. mittelgroß (18 — 25 cm Dm.), eiförmig oder verkehrt-eiförmig, gerippt oder ungerippt, glatt, ± grau, bisweilen geädert oder dunkel- grün gefleckt, bei der Reife bleich-orange, Duft süßer und stärker als bei den Kantalupen, Schale wenig dick, Fleisch fein, schmelzend, sehr süß. Sehr geschätzte Sorte, bisweilen sogar den Kan- talupen vorgezogen, mit zahlreichen Untersorten. 4. Reihe. G. melo inodorus Naud. 1. c. 56. — Melons d'hiver, Melons sans odeur. — Wintermelonen, geruchlose Melonen; Nicholson, Dict. Gard. II. (4886) 351, Fig. 547. — Große, wenig scharf umschriebene Gruppe; mit nur sehr schwachem Aroma oder ohne solches, Fleisch meist weißlich, grünlich oder bleichrötlich. Jacquin nannte sie Melonen des Orients, man könnte sie auch Melonen des Südens nennen (Melons du Midi), da sie vorzugsweise im südlichen Europa, in Afrika, Persien und Indien gezogen werden. Die meisten Sorten entarten in Mitteleuropa, wie umgekehrt die ausgezeichneten Kantalupen in heißen Gegenden ihre Eigenschaften einbüßen. Hierhin gehören viele Sorten Südasiens und besonders Chinas. — In Europa ist die Reihe am besten vertreten durch: 1. Provenzaler Winter- melone (C. melo provincialis Alefeld 1. c. 202; Melon d'hiver de Provence, Melon de Cavaillon). Sehr verbreitet im Mittelmeergebiet, mit vielen Untersorten. Fr. eiförmig, ungerippt, glatt, oft etwas rissig-geadert, gewöhnlich einfarbig, meist schwärzlichgrün, bisweilen auch ± lebhaft gelb, mittelgroß (20—25 cm Dm.), jedoch auch größer (30—35 cm Dm.) werdend. Schale dünn, Fleisch sehr dick, fest, weiß, hellgelb bis grünlich, ohne Duft, schmelzend, sehr süß. Im Süden Europas im größten Maßstabe angebaut. Carriere in Revue Hortic. LXII. (1890) 4 75, Fig. 48, 54. — 2. Eigentliche Persermelone*) (Melon de Perse proprement dit; Melo persicus Sageret ex Roem. Fam. II. [4846] 71). Mit voriger nahe verwandt. Fr. oblong oder *) Die Melonen von Persien und Turkestan gelten als besonders wohlschmeckend und süß. Cucumis. 125 obovoid, mittelgroß, lebhaft gelb, fein marmoriert mit schwärzlichgrünen, zur Reifezeit rostfar- benen Flecken, geruchlos, Fleisch grünlich, erstklassig. (Revue Hortic. LXII. [i 890] 4 76, Fig. 51.) Dazu gehört die Grüne Melone von Smyrna. Nicholson, Dict. If. (1886) 354, Fig. 545. — 3. Melon muscade des Etats-Unis (amerikanische Muskat-Melone); G. melo unionis Alefeld. Zwischen 1. und 2. Fleisch grünlich. (Rümpler, a. a. 0, 550 Abb.; Revue Hortic. LXII. [1890] 4 75, Fig. 49; F. W. Rane, Notes on the fertilization of Muskmelons by Insects, in Bull. Nr. 4 7. U. S. Dep. Agric. Div. Entomol. 4 898, 75, nach Knuth, Handb. III. 2. [4 905] 4 96.) — 4. Malteser Melone (Melons de Malte). C. melo maltensis Ser. in DG. Prodr. III. (4 828) 300; Alefeld 1. c. 204. Im allgemeinen mittelgroß (12— 4 5 cm Dm.), ± kugelig oder nieder- gedrückt-kugelig, nicht gerippt, glatt, einfarbig, grün oder gelb; Fleisch dick, orange, rötlich oder grünlich, süß. Zahlreiche Untersorten. Viel gebaut in Süd-Europa, besonders Sizilien und Italien. Revue Hortic. LXII. (4890) 476, Fig. 50 u. 52. — 5. Indisch-persische Melonen (Melons indopersans), von Südasien bis zur Türkei verbreitete Sorten in großer Anzahl. — 6. Melons fades d'Afrique (fade Afrika-Melonen); insipidus Harz, I.e. 785; willkürlich umgrenzte Gruppe, von allen möglichen Formen und Größen, mit fadem, oft bleichem, bisweilen saftigem etwas süßem, öfter geschmacklosem teigigem Fleisch; z. B. Melon Facqous (sehr groß, eiförmig-länglich, 40—45 cm lang). Zu der Gruppe gehört offenbar G. chate L. (Abde- lawi Forskäl) [Melo chate Sageret ex Roem. Fam. II. [1846] 74). — Hierhin wären wohl die von O. Warburg (in Engl. Pflzwelt. Ostafr. B. [1895] 238) von Afrika angegebenen Gurkenmelonen zu rechnen (tango mungunya): Früchte geruchlos, glatt, mehr gurkenartig, eiförmig bis lang- gestreckt, oft mit hellgelben Streifen (dazu nach ihm C. chate aus Ägypten*), kultiviert bis weit nach Zentral-Afrika hinein). — G.melo var. chate (L.) Naud. ex Boiss. Fl. Orient. II. (1872) 759 (caulibus crassis robustis, fruetu elongato fusiformi); Aschers, et Schweinf. Illustr. Fl. Egypt. (1889) 77; Muschler, Man. Fl. Eg. (1912) 937. — Schweinfurth (Im Herzen von Afrika, 3. Aufl. [4918] 4 34): >Die Djur und Dinka kultivieren eine Art Melone mit verholzender Rinde, die im halbreifem Zustande gekocht wird und ein wohlschmeckendes Gemüse abgibt. Diese Art ist in der Regel von kurz zylindrischer Gestalt und wird einen Fuß lang. Als Pflanze reiht sich die Art den zahlreichen Formen der C. chate an, der ägyptischen Melone oder Kochgurke, die dort als Adjur und Abdelaui bekannt sind. Dieselbe Art verrät durch eine Reihe wilder Formen ihre entschieden afrikanische Heimat.c 5. Reihe. C. melo flexuosus (L.) Naud. I.e. 63; XII. (4859) 440; Alefeld 1. c. 201 {Melo flexuosus Sageret ex Roem. Fam. II. [1846] 75). — Melons-serpents. — Schlangenmelonen (Vilm. Andr. PI. Potag. [1883] 466 flg.; Vilmorin's Blumengärtnerei 3. Aufl. I. [1 S96] 34s). — Frucht stark verlängert (bis 1 m und mehr), nur von der Dicke eines Kinderarms, bisweilen gedreht (ähnlich den Früchten von Trichosanthes anguina); sonst grau oder schwärzlichgrün, bald glatt, bald gefurcht, in der Reife gelblich, von deutlichem Melonenduft, Fleisch weich, ja teigig, rötlich oder bleich rosa. Die Neigung zur Verlängerung spricht sich auch in den schlanken Trieben mit langen Internodien, in der vorwiegenden Entwickelung des Mittellappens der Blätter, in den langen Stielen der Q Blüten, in den langen Ovarien (40 — 42 cm) aus. Von C. Bauhin (Pinax 310) erwähnt. Eine Mittelform zwischen der echten Schlangen-Melone und der eiförmig- verlängerten Form ist die Melon trompe von Sageret {tubaeformis Harz, 1. c. 786). 6. Reihe. C. melo acidulus Naud. I.e. 66; Alefeld I.e. 201. — Melon cueumeri- forme de l'Inde. — Indische Gurken-Melone. — Fr. länglich, elliptisch oder lang birn- förmig, zylindrisch oder undeutlich dreikantig (18 — 25 cm lang), ungerippt, glatt, matt orange, bald einfarbig, bald rötlich gefleckt, geruchlos, Fleisch weiß, fest, spröde, mit säuerlichem Nach- geschmack. Nur gekocht genießbar. 7. Reihe. O. melo chito (Morren) Naud. 1. c. 67; Alefeld 1. c. 198. — Melon Chito. — G. chito Morren in Belg. hortic. I. (1850 — 54) 208. — Die Sorten 4—5 waren Kulturrassen, für 6 ist es fraglich; die folgenden sind in der Natur entstandene Rassen. Grundlage für >chito« ist vielleicht C. turbinatus Roxb. [C. aromaticus Royle); daher wohl in Ostindien heimisch; in Amerika verbreitet. Triebe stark verzweigt, Laub klein, wenig oder kaum gelappt; langsam wachsend, erst im September reifend. Fr. fast kugelig, von der Größe einer mittleren Aprikose, sehr glatt, erst grün, dann schön gelb, von süßem deutlichem Geruch; Fleisch wenig dick, weiß- gelblich, ziemlich süß und genießbar. *) G. melo in verschiedenen Formen und C. chate finden sich oft auf Bildwerken des alten Ägypten (Woenig, Pflz. im alten Äg. [1886] 204, 206, Fig. 404, 402, 403, 405; G. Buschan, Vorgeschichtl. Bot. [4895] 453). — Über die jetzt in Ägypten kultivierten Sorten vgl. Sicken- berger, Contrib. Fl. Egypte (4904) 234; über Sorten in Nordafrika vgl. A. Trotter, Fl. econ. Libia (4 915) 283. 126 A.. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. In diese Gruppe gehören wohl auch folgende Varietäten: C. melo Cossonianus Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. XVI. (4862) 455. — Von allen Sorten verschieden durch kleinen Wuchs und winziges Laub (Blätter 3 — 5-lappig, mit ver- längertem Mittellappen, der nur 3 — 4 cm breit); Blüten klein. Frucht klein, sehr zahlreich, etwa von der Größe einer Nuß, dunkelgrün, mit fast schwarzen Flecken und Tupfen, leicht vom Stiel sich lösend, Fleisch fast fehlend, statt dessen eine fade farblose Pulpa, Samen sehr klein. Ge- funden in Port-Juvenal bei Montpellier, offenbar afrikanischen Ursprungs (Kordofan?). Veränderte sich in der Kultur sehr bald in Formen, die wohl durch Kreuzung mit anderen Sorten gewissen gewöhnlichen Melonensorten sehr ähneln. Chevalier sammelte bei Koulikoro (Sudan) eine dieser Varietät sehr ähnliche, vermutlich wilde Form (s. oben). Vielleicht wäre danach var. Cossonianus besser den eigentlichen Wildformen von Afrika anzuschließen. — Bei Alefeld (1. c. 198) wird Cossonianus zusammen mit Pancherianus, texanus, chito und Durrieui zur Reihe C. melo mierocarpus vereinigt. C. melo texanus Naud. 1. c. 160 (schon beschrieben 1. c. XII. [4 859] 4 4 0). — Laub klein; Blüten fast sitzend ; Fr. kugelig, sehr glatt, schön gelb, etwas wohlriechend, von der Größe einer Reineclaude, Fleisch weiß, etwas fade. Ähnelt der Chüo-Sorte ; aus Texas. C. melo eantonianus Naud. 1. c. 464. — Frucht von der Form und Größe einer mitt- leren Orange, mattgelb bis rötlich. China. C. melo Pancherianus Naud. 1. c. 4 64. — C. Pancherianus Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. XII. (4 859) 4 4 2, t. 8. — Klein mit kleinem Laube. Frucht von Olivengröße und ähnlicher Form (doch nach unten etwas kegelförmig, wie bei der Figari-Melone). Bei weiterer Kultur wurden die Pflanzen stärker und ihre Früchte größer und fleischiger. Neu-Kaledonien ; Meloi de Noumea, M. de la Dumbea; Paillieux et Bois, Potager d'un curieux (4892) 350. C. melo saharunporensis Naud. in Ann. sc. nat. 5. ser. V. (4866) 44 von Nord-Indie in der Frucht dem Pancherianus ähnlich, aber von anderer Tracht. 8. Reihe. C. melo dudaim Naud. I.e. 69; Alefeld, I.e. 499. — Melons Dudaii (Vilm. Andr. PI. Potag. [4 883] 350, fig). — Melo variegatus aurantii figura odoratissimus Di Hort. Elth. (4 723) 223, t. 4 77, fig. 24 8. — Melo rotundus parvus C. Bauh. Pinax (4 674) 34 4. G. Dudaim L. — C. sativus Schemmam Forsk. — C. pictus Jacq. — C. pedatißdus et ginae Schrad. — C. Schraderianus Roem. — C. odoratissimus Moench. — Pocket's meloi Melon de poche, Melon de la reine Anne, Melon des Canaries etc. Morren in Be" que Horticole II. (4852) 205. — Melon de senteur, Citrouille odorante, Pomme Brahma etc. Hort. — Harz, I.e. 787. — Apfelmelone (Vilmorin's Blumengärtnerei 3. Av I. [1896] 343; Nicholson, Dict. Gard. II. [4 886] 354, Fig. 546). — Gut charakterisierte Rasse, sich jedoch leicht mit allen anderen kreuzen läßt und daher bald entartet, und dann zahllose Bastard-Formen (metis) liefert, die mehr oder weniger in die gewöhnlichen eßbaren Kultur- formen zurückschlagen. Die echte Dudaim hat Blätter, die oft etwas länger als breit sind, un- deutlich dreieckig, zuerst chagriniert, hellgrün mit gelblichem Ton. Frucht kugelig oder leicht niedergedrückt, ± lebhaft gelborange, mit mattroten Flecken oder Längstupfen, von sehr aus- geprägtem oft starkem Melonenduft, von der Größe einer Aprikose oder Orange, beim Beginn der Reife sich sofort vom Stiel loslösend, dann noch sammetartig behaart; Fleisch wenig dick, weiß-gelblich oder hell rosa, schwach süß, mit Nachgeschmack, der die Fr. ungenießbar macht (dieser Nachgeschmack bleibt auch den hybriden Formen zwischen Dudaim und den übrigen Melonensorten erhalten). So die dem wilden Zustande wohl am nächsten stehende Form, die jedoch nach Kultur und Klima wechseln kann (Fr. bisweilen verlängert oder verkürzt, kleiner oder größer usw.) Die Größe der Samen ist sehr variabel. Häufig und sehr beliebt in Persien, Ägypten, Nord- Afrika; von den Spaniern nach Amerika eingeführt (Melonsito de olor); in den südlichen Vereinigten Staaten unter dem Namen pomegranates bekannt (Trelease in Rep. Missouri Bot. Gard. V. [4894] 460, t. 30; Paillieux et Bois, Potager d'un curieux [4 892] 342, Fig. 37). — C. melo anatolicus Naud. in Ann. sc. nat. 5. ser. V. (4 866) 4 2 vielleicht nur Unterform von dudaim. 9. Reihe. C. melo erythraeus Naud. I.e. 73; XII. (4859) 440; Alefeld, 1. c. 200. — Melon rouge de Perse. — Rote Perser-Melone. — Small Apple-Melon fromPersia. — Blätter mittelgroß, dunkelgrün, mit 3 — 5 kurzen abgerundeten Lappen. Fr. fast kugelig, von der Größe einer kleinen Orange, ungerippt, sehr glatt, anfangs schwarzgrün, bei der Reife etwas dunkel scharlachrot, fast geruchlos; Fleisch weiß, kaum süß. 40. Reihe. C. melo agrestis Naud. 1. c. 73. — Melons sauvages. — Wildme- lonen. — Vgl. Lit. in Kew Bull. Add. Ser. IX. pt. II. (4 94 4) 334. — Hierhin gehören alle jene kleinen Varietäten, die jetzt im /wilden Zustande gefunden werden, entweder in den Heimats- gebieten der Art oder in solchen, wo die Art, wenn nicht heimisch, sich doch einbürgern konnte. Cucumis. 127 Offenbar lieferte die Art bereits am Beginn ihrer Kultur dem Menschen gut unterschiedene Va- rietäten, und unsere gegenwärtigen kultivierten Sortenreihen (wie die Kant alupen, die Win ter- ra elonen) gehen wahrscheinlich zurück auf ebensoviel verschiedene Varietäten, die sicli einan- der parallel durch jahrhundertelange Kultur verändert haben. Es gibt zunächst 2 Gruppen wilder oder in den Wildzustand zurückgekehrter Varietäten; 1. Indische Wildmelonen (oft bezogen auf C. pubescens Willd., C. turbinatus Roxb.*), G. madraspatanus Roxb.). Blätter bald nieren- förmig, bald 3— 5-lappig, oft viel kleiner als bei den gewöhnlichen Sorten, doch auch ebenso- groß, bisweilen ähnlich denen von C. trigonus. Fr. relativ klein von Pflaumen- bis Zitronen- größe, eiförmig-elliptisch, ungerippt, ganz glatt, anfangs ± weichhaarig, meist bei der Reife kahl, mit 1 0 Längsreihen von dunkleren Flecken auf hellerem Grunde, geruchlos oder mit schwachem Melonenduft, Fleisch fast fehlend, meist fade oder etwas bitter. Diese wilde Melone ist von Be- lutschistan durch Vorderindien bis vielleicht nach dem südlichen China verbreitet. Vgl. z. B. über ihr Vorkommen Gard. Chron. (1857) 4 53, (1858) 130; Naudin in Ann. sc. nat. 4. ser. XII, (1859)110. — 2. Kleine Figari-Melone, wilde Afrika-Melone (Petit Melon de Figari, Melon sauvage d'Afrique). Fr. im typischen Falle obovoid, etwas nach dem Stiele ver- schmälert, meist zahlreich, von Hühnereigröße oder kleiner, anfangs schwarzgrün, mit helleren Flecken, später bleichgelb, von angenehmem Duft; Fleisch weiß oder gelblich, fade, mit unange- nehmem Nachgeschmack; Samen (wie bei Chate und einigen anderen Sorten) von klebriger durch- sichtiger zäher Pulpa umhüllt. Triebe schlanker als die der gewöhnlichen Sorten, sehr rauh- haarig, Blätter nierenförmig oder undeutlich gelappt, dunkelgrün. Heimisch in Oberägypten, in Nubien und Abyssinien ; vielleicht weiter verbreitet. Dieser Form scheinen verschiedene Melonen- Sorten von Ägypten, Syrien uud Nordafrika nahezustehen; Nicholson, Dict. Gard. II. (1886) 351, Fig. 54t. — Hierher wohl auch C. melo aethiopicus. Naudin (in Ann. sc. nat. 5. ser. V. [1866] 12) vom ägyptischen Sudan (Fr. länglich, kaum größer als der Daumen, mit Längsstreifen von schwach grünen Flecken auf hellerem Grunde, Fleisch fast fehlend, bitter). Vielleicht hierher Concombre du Liban (Ch. Morren in Belg. hortic. II. [1852] 180). — C. melo maculatus? Naud. 1. c. 4. ser. XII. (1859) 110. — Über die von Chevalier beobachtete Wildform des Su- dan, s. oben. • » Für Ostindien werden besonders unterschieden: C. melo var. utilissimus (Roxb.) Duthie a. luller, Field a. Gard. Crops II. (1882—93) 55, t. 53, 54; G. Watt, Dict. Econ. Prod. II. (1889) 631; Duthie, Fl. Upper Gang. PI. (1903) 372; Kirtikar, Basu a. J. C. S. Ind. Med. PI. (1918) 597, t. 458. Einh. Name: Kakri. Fr. kurz oval oder zylindrisch bis verlängert (bis 1m), dunkelgrün bis fast weiß, reif meist orange; Samen kleiner als bei der Melone. Wichtig für die ärmere Bevölkerung; Samen reich an mehligen Bestandteilen und mildem Öl, von den Eingeborenen ge- trocknet und zu Mehl gestoßen. Kult, in Bcngal, Nordwest-Prov. und Penjab. — C. melo var. momordica (Roxb.) Duthie a. Füller, 1. c. 50, t. 49; Watt, I.e. 630; Duthie, 1. c. 372; Kirtikar, I.e. t. 457 A. Einh. Namen: Tuti, Kachra (unreif), Phunt(reif). Ähnelt sehr der Gurke. Fr. zylindrisch, glatt, bei der Reife platzend, gelb oft grüngefleckt, 1 — 2 Fuß lang; Samen kleiner als bei der Melone. Kultiviert hier und da in ganz Indien. Makino unterscheidet für Japan folgende kultivierte Formen: Cucumis melo var. conomon (Thunb.) Makino in Bot. Magaz. Tokyo XVI. (1902) 16. Frucht länglich-zylindrisch, oben etwas verbreitert, an beiden Enden abgerundet oder etwas ge- stutzt, bis 60x15 cm groß, glatt, bleich-grün; Karpell dick und fest; Fleisch nicht süß. — Jap. Namen: Shiro-uri; Asa-uri. — Matsumura, Index pl. jap. II. (1912) 608. f. a. albus Makino in Bot. Magaz. Tokyo XX. (1906) 81. — G. conomon b. Siro-uri Sieb. Syn. pl. oec. jap. (1827) 41. — Frucht bleich-grün. — Paillieux et Bois, Potager d'un curieux (1892) 346. f. b. viridis Makino, 1. c. 81. — C. conomon a. Tsuke-uri et c. Ao-uri Sieb. 1. c. 41. — Frucht länglich bis länglich-zylindrisch, niedergedrückt-stumpf mit etwas konkavem Zentrum an der Spitze, konkav-stumpf am Grunde, dunkelgrün, mit 10 liefgrünen Längsstreifen, 28—35X10 — 12 cm; Fleisch dick, fest, nach der Rinde grünlich, innen weiß, nicht süß. — Jap. Namen: Ao-uri, Tsuke-uri, Maru-dzuke. *) G. turbinatus Roxb. gehört nach Cogniaux zu C. callosus; vgl. A. DC. Orig. pl. eult. (1883) 206. — Die Früchte von G. madraspatanus Roxb. werden von den Eingeborenen ge- gessen, die Art wird aber nicht angebaut. Nach Watt (Dict. Econ. Prod. Ind. II. [1889] 637) nähert sich die Frucht dieser Art mehr der eigentlichen Melone als die Früchte der anderen Wildarten Indiens. Nach Duthie (Fl. Upp. Gang. PI. [1903] 372) ist G. aromaticus Royle wahr- scheinlich eine halbkultivierte Form von C. pubescens Willd. (Syn. C. madraspatanus nach D.). 128 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. f. c. variegatus Makino, I. c. 82. — Fr. ähnlich wie bei der vorigen, mit abwechselnd bleichen und grünen Längsstreifen. — Jap. Name: Shima-uri, selten. — Vielleicr Hybride von a und b. Paillieux et Bois erwähnen von China noch Sorten mit birnförmiger Frucht: Meloi Belle Angevine (l. c. 348} und Melon Chayote (1. c. 349). Nach Th. Peckolt (in Ber. Deutsch. Pharmac. Gesellsch. XIV. [190*] 171) in Brasilien allen Staaten kultiviert, seit der Entdeckung Brasiliens von den Portugiesen eingeführt; Meläc Die besonders kultivierten Varietäten sind 1. Meläo de casca de carvalho (Melone mi Eichenrindenschale); 2. Mcläo de casca lisa (glattschalige M.); 3. Meläo rosa (M. mit rosa rotem Fleisch); 4. Meläo amarella (M. mit gelbem Fleisch). Am meisten ist Nr. 1 geschätzt die auch am häufigsten kultiviert wird; sie hat eine rauhe warzige Schale und hält sich länge als die glattschaligen Sorten. Die trockenen Samenkerne liefern 38,95 farbloses fettes Öl, da als Speiseöl benutzt wird. Im Innern Brasiliens gellen die Samen als milchvermehrend; di stillenden Frauen trinken täglich ein Glas der Emulsion mit Zucker. — In der Wurzel, die ab- führend und brechenerregend wirken soll, Melonemetin. — Vgl. über sonstige Inhaltsstof Wehmer, Pflanzenstoffe (1911) 753. Nach Lieske (Propfversuche; Umschau XXV. Nr. 46. [1921] 677) wachsen Melonen ax Haargurken {Sieyos angulatus L.) gepfropft im Freien wesentlich besser als ungepfropfte Exer plare; durch Doppelpfropfung (Gurke auf Haargurke, Melone auf Gurke) wurde gutes Wachs tum von Melonen irn Freien erzielt. Melonen auf Gurken gepfropft wachsen verhältnismäßig gut. 2. C. Sacleuxii Paillieux et Bois in Rev. sc. nat. appliq. Nr. 8. (avril 1890) ci ic; Bull. Soc. bot. France XXXVII. Rev. bibl. (1890) 140; Revue Hortic. (1890) 343; Wien. 111. Gart. Zeitg. (1890) 298; Kew Bull. (1891) Add. II. 40; Nicholson, Dict Gard. Suppl. (1900J 272. — Annuus. Caulis repens, elongatus, ramosissimus, si catus, pilis patulis breviusculis rigidis canescentibus densiuscule vestilus. Foliorum p< tiolus gracilis, leviter flexuosus, breviter hirtellus, usque 10 cm longus; lamina ambit suborbicularis, acuta, basi leviter lale emarginata, 5-angulata vel obscure lobata, mar gine irregulariter dentata, utrinque scabra, viridi-grisea praeeipue subtus, 5 — 6 cm long lataque. Cirrbi subfiliformes, breviusculi. Flores monoiei, omnes solilarii. Peduncuh masculus filiformis, 2 — 2,5 cm longus. Receptaculum campanulatum, hispidum, 6 7 mm longum. Sepala subulata, erecla, 2 — 3 mm longa. Corolla extus pilosa, ceptaculo duplo longior. Pedunculus femineus gracilis, leviter flexuosus, circiler 7 longus. Ovarium oblongo-fusiforme, hispidum. Fructus ovoideus, leviter scaber, lonj tudinaliter faseiis viridibus alternatim dilutioribus et saturatioribus variegatus, 8 — 10 longus, ad medium 4 — 5 cm crassus. Semina fuscescentia, compressa, utrinque atte nuata, 5 mm longa, 3 mm lata. Ostafrikanische Steppenprovinz. Sansibarküsten-Zone: Mandera (R. P. Sacleux). — Von mir nicht gesehen (Cogn.) — Concombre de Mandera (Paillieux et Bois, Potager d'un curieux [1892] 96, Fig. 15; junge Früchte von Olivengröße in Essig als Konserve benutzbar). Znsatz (von H. Harms). Beim Vergleich der Abbildung von C. Sacleuxii im letztgenannten Werke mit den im Jahre 1923 im Bot. Gart. Berlin-Dahlem gezogenen Pflanzen von C. sativus var. usambarensis Zimmermann ergab sich eine so auffallende Ähnlichkeit in der Blattform, in der Länge der schlanken Blütenstiele, in der Frucht usw., daß mit großer Wahrscheinlichkeit die Identität beider angenommen werden kann. Da jedoch weder Cogniaux, noch ich ein Exemplar des C. Sacleuxii gesehen haben, so habe ich die Zimmermann'sche Varietät nicht ohne weiteres als Synonym ansehen wollen und füge daher hier noch die Beschreibung des Verfassers bei. Paillieux und Bois sprechen von den unangenehm stechenden Haaren (poils urticants) ihrer Pflanze; dieselbe Erfahrung macht man mit Zimmermann's Pflanze, Stengel und Blattstiele haben zahlreiche äußerst spitze und ziemlich lange Haare, die sich beim Anfassen leicht in die Haut einbohren und das Einsammeln erschweren. — Die Pflanze hat offenbar wegen der Blatlform, der langen dünnen Blütenstiele, der Behaarung usw. mit C. satitus nichts zu tun, ist vielmehr eine eigene Art. C. sativus var. usambarensis A. Zimmermann, Die Cucurbitae. II. (1922) 179. — Caulis repens, rarius scandens, aculeis inaequilongis armatus, internodiis 4 — 6 cm longis. Petiolus 5 — 12 cm longus, sulcatus, aculeatus; lamina ambitu fere circularis 8 — 10 ( — 15) X 8 — 10( — 15) cm, 5-( — 9)lobala, lobis lato-triangularibus, obtusis, basi reni- Cucumis. 129 formi, sinu basilari rotundato-quadrangulari , usque 3*/2 cm alto, margine dentata, utrinque setosa, supra opaca, smaragdina, infra pallidior, sine cystolithis et nectariis. Cirrbi simplices, usque medium setosi, juventute circinales. Flores monoici. Florcs masculi solitarii, bini vel terni; pedunculus 2 — 6 cm longus, tenuis, aculeatus, ebrac- teatus. Receptaculum cylindricum, basi attenuatum, setosum, 5 mm longum. Sepala subuliformia, 3 mm longa. Corolla flava, lobis subobovatis, viridi-apiculatis, infra im- primis ad nervös pilosa. Filamenta 3, fere 1 mm longa; connectivum c. \x/2 mm pro- minens, apice dilatatum, irregulariter lobalum; granula pollinis 40 — 48 micr. diam., in sicco irregulariter rugosa. Nectarium 1 X 2 mm. Flores feminei solitarii majores quam masculi; pedunculus usque 10 cm longus, imprimis superne aculeatus. Receptaculum 5X4 mm. Sepala 6 mm longa. Staminodia 3, basi membranaceo-dilatata, 1 i/i X y2 mm. Nectarium annuliforme, 1 X 3 mm. Stilus 1 y2 mm longus; stigma 3y2 X 4y2 mm; ovarium fusiforme, 1 5 X 5 mm, aculeatum. Fructus fere ellipsoideus, ro- tundato-triangularis, 8 X 4*/2 cm, aculeis 1 mm longis, conicis, viridis, pallidius striatus. Semina applanata, oblonga, basi et apice subacuta, non marginata, albida, 6 X 2V2 X I mm. Ostafrika: Usambara, in der Pflanzung Derema (A. Zimmermann). — >Die in Ostusambara an mehreren Stellen wildwachsend angetroffene Form stimmt in allen wesent- lichen Punkten mit Cucumis sativus L. überein. Sie unterscheidet sich von den Kultur- lbrmen der Gurke außer durch die geringeren Dimensionen aller Teile und die auf der Frucht erhalten bleibenden Stacheln namentlich dadurch, daß die Ranken in der Jugend spiralig eingerollt und nicht erst S-förmig gekrümmt sind.« — A. Zimmermann, a.a.O., II 1 I, Fig. 8 (Ranken), 47, Fig. 31 VII u. VIII (Staubgefäße), 69, Fig. 52 X (Q Blüten), 71, Fig. 53 III (Fruchtknoten), 83, Fig. 63 VIII (Frucht). 3. C. callosus (Rottl.) Cogn. — Bryonia callosa [collosa] Rottl. in Neue Schrift. Ges. Nat. Freunde zu Berlin IV. (1803) 210; Wall. List (1832) n. 6710; cfr. Kew Bull. (1894) 203. — Cucumis trigonus Roxb. Hort. beng. (1814) 70; Fl. ind. ed. Carey et Wall. II. (1824) 619, ed. Carey et Roxb. 111. (1832) 722; Wight et Arn. Prodr. I. (1834) 342; Wight, Ic. pl. Ind. or. II. (1840—43) t. 497, Illustr. t. 105bis; Roem. Farn. II. (1846) 78; Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. XI. (1859) 30, XII. (1859) 109 et Nouv. Arch. Mus. Paris I. (1865) 118, t. 7; Dalz. et Gibs. Bombay Fl. (1861) 103; Clarke in Hook. f. Fl. Brit. Ind. II. (1879) 619 (excl. syn.); Cogn. in DC. Mon. Phan.* III. (1881) 485; C. Moore, Fl. N. South Wales (1893) 255; Kirtikar, Basu a. J. C. S. Ind. Medic. PI. (1918) 594, t. 456. — Momordica ? Lambertiana Ser. in DC. Prodr. III. (1828) 311. — Cucumis Prophetarum Wall. List (1832) n. 6733 (non L.). — C. turbinatus Roxb. Hort. beng. (1814) 70; Fl. ind. III. (1832)723; Wight et Arn. Prodr. I. (1834) 342: Roem. Fam. II. (18 46) 79; Miq. Fl. Ind. bat. I. I. (1855) 671. — C. pyriformis Roxb. in E. Ind. Comp. Mus. t. 46 4 ined., ex Wight et Arn. 1. c. — C. pseudo-colocynthis Royle, 111. bot. Himal. I. (1839) 220, t. 47, f. 2; Roem. 1. c. — Ecbalium Lambertianum Roem. 1. c. (1846) 52. — Perennans, undique scaber. Caulis passim radicans, gracilis, parum ramosus, angulatus, pilis rigidis breviusculis exasperatus, 1 — 1,5 m longus. Foliorum petiolus satis gracilis, hispidus, 2 — 6 cm longus; lamina suborbicularis, basi cordata, intense viridis, 3— 6 cm longa lataque interdum major, plerumque profunde palmato-5 — 7-lobata, lobis rotundatis vel ovato-oblongis, apice rotundatis, dentatis vel lobulatis, lobo intermedio nunc ceteris productiore nunc illis subaequali. Flores masculi plerumque solitarii; pedunculus gracillimus, 0,5 — 1 cm longus. Receptaculum anguste campanulatum, sparse villoso-hirsutum, 3 mm longum. Sepala subulata, erecta, 1,5 — 2 mm longa. Corolla 6 — 7 mm longa, segmentis ovato-oblongis, acutis. Staminum filamenta glabra, brevissima; antherae 2 mm longae; appendix cou- nectivi anthera paulo brevior. Pistillodium 1 mm longum. Pedunculus femineus gra- cilis, 2 — 3 cm longus. Ovarium pilis longis densis haud raro lanatis obductum non- nunquam villoso-sericeum: Stylus 1,5 — 2 mm longus, stigmata conniventia, 2,5 mm longa. Fructus obovoideus, teres vel obscure trigonus, gradatim calvescens, crassitudine circiter ovi columbini aut paulo major, fasciis decem viridibus alternatim saturatioribus A. Engler, Das Pflanzenreich. IV. (Embryophyta siphonogama) 275. II. 9 130 A. Cogniaux und II. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteac-Cucumerinae. et dilutioribus longitudinaliter variegatus, maturatione pallide lutescens, pulpa amara. Semina sordide alba, oblonga, immarginata. Mediterrangebiet: Mesopotamien (Aucher-Eloy n. 2860), bei Baghdad (Noe n. 6); Persien; Belutschistan (nach E. Blatter, F. Hallberg u. C. Maccann in Journ. Ind. Bot. I. [1919] 137). Nordafrikanisch-indisches Wüstengebiet. Afghanistan (Griffith n. 2556); Pendschab (Aitchison n. 192 und 196, Edgeworth, Meebold n. 8807): Sind (Dal- zell n. 37), vgl. T. S. Sabnis in Journ. Ind Bot. Soc. IV. (4924) 55; Kashmir (Jac- quemont n. 1092, Meebold n. 3177); bei Saharampore (Jaraeson n. 247); Dehra Dun (Duthie n. 2383). Vorderindisches Gebiet: Konkan (Meebold n. 8903), bei Bombay (Meebold 10531); Kbondesh (Hügel n. 2910); Bengalen (Clarke, Meebold n. 3178); Assam (Jenkens n. 433); Mysore (Thomson, Meebold n. 9442, 9443); Karnatic (Thom- son). — Ceylon (Thwaites n. 1618); Metukku; vgl. Trimen, Handb. Fl. Ceylon II. (1894) 250*). — Ostindien, ohne genaueren Standort (Wallich n. 6710, 6733, Jacquemont n. 359part., 546, 1 274, Wight n. 11 03, 11 44, Leschenault n. 242, Stewart n. 1244 part. und 1245, Royle). — Nach Duthie (Fl. Upper Gangetic Piain [1903] 373) im Gebiete häufig. — Der typische C. trigonus soll am meisten dem C. utilissimus Roxb. (G. melo) ähneln, aber die Blätter sind tiefer gelappt, rauher, die Blüten kleiner, kaum 12 mm i. Dm., die nicht eßbare Frucht ist dreikantig; C. turbi- natus Roxb. ist kleiner mit stachelspitzigen Blättern, größeren Blüten, und eßbarer, turbinaler 3-seitiger Frucht: G. pseudocolocynthis hat schlanke, sehr rauhe Stengel, beiderseits rauhe Blätter mit drüsenähnlichen haartragenden Knötchen. Die Frucht von trigonus wird als Droge gesammelt und verkauft, wahrscheinlich als Ersatz für Colo- quinten (Pseudocoloquinte; Wehmer, Pflanzenstoffe [19H] 753). Frucht erzeugt Erbrechen und Durchfall (L. Lewin, Toxikol. [1897] 297). — Wurde in Paris kulti- viert (nach Naudin). — Fraglich für Tonkin; für Hainan angegeben (F. Gagne- pain in Lecomte, Fl. Indochine II. 8. [1921] 1057). — In den Früchten ein mit Colo- cynthin identisches Glukosid (W. Naylor and E. Chappel, On Cucumis trigonus Roxb. and colocynthis, in Pharm. Journ. XXV. [1907] 117). Einh. Namen: Indrayan, bislumbha. 4. C. cognatus Fenzl in Kotschy, Iter Nubic. n. 107 (nom.); Hook. f. in Oliv. Fl. Trop. Afr. II. (1872) 543; Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1881) 487. — Caulis gracilis, parum ramosus, angulato-sulcatus, sparse longe hirsutus. Foliorum petiolus satis gracilis, densiuscule longe albo-hirsutus; 2 — 5 cm longus; lamina triangulari-oblonga vel ovato- oblonga, basi cordata, pallide viridis, ulrinque scabra, 6 — 9 cm longa, 4 — 6 cm lata, saepius ad medium vel ultra 3 — 5-lobata, lobis apice rotundatis, margine minute den- ticulatis, lateralibus parvis ovatis vel rotundatis, intermedio multo longiore, oblongo, undulato vel interdum sublobulato. Cirrhi filiformes, breves. Flores masculi fascicu- lati; pedunculi filiformes, leviter villosi, 0,5 — 1 cm longi. Receptaculum anguste cam- panulatum, densiuscule breviter villosum, 2,5 — 3 mm longum. Sepala erecto-patula, 1,5—2 mm longa. Corolla 4 — 5 mm longa, segmentis oblongis, obtusis. Staminum filamenta brevissima; antherae ciliatae, 1,5 mm longae; appendix connectivi 0,5 mm longa. Pistillodium minimum. Pedunculus femineus 2 — 4 mm longus. Ovarium dense villoso-sericeum; Stylus gracilis, 4 mm longus; stigmata conniventia, 4,5 — 2 mm longa. Fructus obovoideus, laevis, puberulus, flavescens, (immaturus?) 2,5 cm longus, 4 8 mm Nordafrikanische Hochland- und Steppenprovinz. Kordofan (Figari); Arasch-Cool (Kotschy n. 4 07). *) "Dry region, rather rare. Aripo and Batticaloa (Gardner); Mannar; Mineri. — I am quite doubtful as to thc name of this dry-country plant, of which I have not seen the fruit. I suspect our specimens are often merely degenerated examples of the common native cucumber Rata-kekiri (a form of C. sativus L.), which is much cultivated." Cucumis. 131 5. C. Dinteri Cogn. in Bull. Herb. Boiss. 2. ser. I. (4901) 884. — Caules de- cumbentes, graciles. elongati, angulato-sulcati, satis ramosi, cinerei, brevissime sparse hirtelli. Foliorum petiolus gracilis, densiuscule breviter villoso-hirtellus, 1,5 — 5 cm longus; lamina rigida, late reniformi-cordata, obscure 5-anguIata, apice rotundata vel abrupte acutiuscula, margine remote denticulata vel leviter crenulata, supra viridi-cinerea, subtus canescenti-cinerea, utrinque brevissime dense hirsuto-scaberrima, 1,5 — 3 cm longa, 2 — 3,5 cm lata, lubis basilaribus rotundatis; sinus basilaris anguste triangularis, usque 1 cm profundus. Cirrbi graciles, breves, brevissime hirtelli. Flores masculi fasciculati; pcilunculi filiformes, densiuscule breviter setulosi, 2 — 4 mm longi. Receptaculum an- guste cainpanulatum, basi acutum, brevissime densiuscule setulosum, 4 mm longum, apice 2 — 2,5 mm latum. Sepala erecta, subulata, 1,5 mm longa. Corolla flava, spai'se pilosula, 6 — 7 nun longa, segmentis obovato-oblongis, apice subrotundatis. Flores feminei solitarii; pedunculus gracilis, flexuosus, brevissime dense hirtellus, 5 — 12 mm longus. ovarium oblongum, canescenti-cinereum, longiuscule densissime vülosum, 6 — 7 mm longum. Pedunculus fructifer gracilis, 1 — 2 cm longus. Fructus late elliptico- ovoideus, laevis, tenuiter puberulus. 3 — 3,5 cm longus, 2,5 cm crassus. Südafrikanische Steppenprovinz: Deutsch-Südwestafrika: Hereroland, an der Giftkopje (Dinter n. 1 434?, 1 436. — Blühend und fruchtend im Febr. 1900 — Herb. Zürich); bei Kuibis 1400 m ü.M. (Range n. 1307 — Herb. Berlin); Seeheim (Schäfer n. 446, 1910); Ababis an der alten Bahn (Dinteri. 223); Okahandja (Dinter in Fedde, Rep. XVI. [1920] 364). — Damarabezirk, Onguati (A. Engler n. 6195; IV. 1913). 6. C. Cogniauxianus Dinter in Herb. Berol. n. sp. — Caules decumbentes vel procumbentes, graciles, breviusculi, angulato-sulcati, ramosissimi, canescenti-cinerei, setulis brevissimis basi valde incrassatis densiuscule hirtelli. Foliorum petiolus satis gracilis, setulis patulis crassiusculis brevibus canescentibus densiuscule hirtellus, 2 — 3,5 cm longus; lamina rigidiuscula, late reniformi-cordata, leviter vel fere usque ad medium 5-lobata, 5-nervia, utrinque setulis brevissimis basi incrassatis dense hirtella, supra laete viridis, subtus viridi-cinerea ad nervös longius et crassius setulosa, 1 — 2 cm longa, 1,5 — 3 cm lata, lobis late rotundatis, margine crenulato-dentatis; sinus inter lobos obtusi, basilaris latus et paulo profundus. Cirrbi capillares, breves, brevissime sparse setulosi. Flores masculi solitarii vel interdum 2 — 3-ni; pedunculi filiformes, brevissime et densiuscule setulosi, 3 — 7 nun longi. Receptaculum late campanulatum, basi obtusum, subsparse breviter setulosum, 3 mm longum, apice 3 — 3,5 mm latum. Sepala erecta, subulata, 1,5 mm longa. Corolla lutea, brevissime sparse pilosa praecipue ad apicem, 5 — 6 mm longa, segmentis obtusis. Flores feminei solitarii; pedunculus gracilis, brevissime dense hirtellus, 3 — 7 mm longus. Ovarium globosum, setulis patulis breviusculis subsparse vestitum. Fructus sphaericus, laevis, glaber vel vix puberulus, circ. 3 cm crassus. Semina anguste obovala, laevia, 3,5 mm longa, 2 — 2,5 mm lala. Südafrikanische Steppenprovinz. Hereroland: Aus (Dinter n. 1115); Satansplatz (Dinter n. 2078); Büllsport (Dinter); vgl. Dinter in Fedde, Rep. XVI. (1 0 20) 364. Einjährig; Früchte kugelig, 3 cm groß, abstehend spärlich behaart, sattgelb. — Ob von der vorigen Art hinreichend verschieden? Vielleicht durch ge- ringere Behaarung der Früchte, die bei C. Dinteri dichter (mehr dünn sammetartig) ist. 7. C. angolensis Hook. f. ex Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1881) 487; Hiern, Cat. Air. pl. Welw. I. 2. (1898) 395. — Cucumis sp. Hook. f. in Oliv. Fl. trop. Afr. II. (1871) 547. — ('..-nilis gracilis, breviter hirsutus, sulcatus, angulis canescentibus. Foliorum petiolus robustiusculus, sparse birsutus, 7 — 8 cm longus; lamina carnosula, triangulari-hastata, acuta, margine undulato-sublobulata, intense viridis, hispido-scabra, 4 — 5 cm longa, basi fere totidem lata, lobis basilaribus divergentibus, angulatis. Cirrhi filiformes, breves, puberuli. Flores masculi racemosi; pedunculus communis gracillimus, apice 3 — 4-llorus, 0,5 — 1 cm longus; pedicelli erecti, filiformes, sericei, 0,5 — 2 cm longi. Receptaculum campanulato-subcylindricum, basi subtruncatum, dense sericeo- bispidum, 4 mm longum et fere totidem latum. Sepala subulata, erecta, 1,5 mm longa. 9* 132 A. Gogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteac-Cucumerinae. Corolla villosa, 6 mm longa, segmentis oblongis, acutis. Staminum filamenta gracilia, glabra, 0,3 — 0,5 mm longa; antherae suborbiculares, ciliatae, 0,5 — 2 nun longae; appendix connectivi glabra, complanata, apice dilatata et lobulata, 2 mm longa. Pistil- lodium crassum, rubrum, 4,3 mm longum. Pedunculus femineus gracilis, villosus, 4,5 er longus. Ovarium ovoideum, dense villoso-sericeum. Fructus (immaturus) ovoideo-ot longus, dense villosus, canescens, 2 — 2,5 cm longus, 4 2 — 14 mm crassus. Angola: Distr. Mossamedes, sandige, busebige Stellen am Fluß Bero bei Cbarneca da boca do Bero (Welwitsch n. 834). — Damaraland (Lüderitz). — . Nach Wel- witsch polymorphe Pflanze. Var. (i. minor Cogn. — Foliorurn petiolus gracilis, 3 cm longus; lamina 2,5 — 3 cm longa et fere totidem lata. Flores masculi subsolitarii ; pedicelli capillares, 4- 6 mm longi. Sepala 2,5 — 3 mm longa. Südwest-Afrika: Okanbahe (Gürich n. 53; X. 4 888). 8. C. sagittatus Peyr. in Wawra et Peyr. Sert. benguel. (4 860) 27, in Sitzt ber. Math.-Nat. Kl. Acad. Wien XXXVIII. (4 860) 567; Hook. f. in Oliv. Fl. trop. Afr. II. (4874) 546; Cogn. in DC. Mon. Pban. Iü. (4884) 488; Hiern, Calal. Afric. pl. Wel- witsch I. 2. (4 898) 395. — Perennans. Caulis prostratus, gracillimus, angulato-sulca- tus, undique imprimis ad angulos setulis tuberculisque setiferis scaberrimus, 0,5 — 2 longus. Foliorum petiolus gracilis, breviter hirsutus, 4 — 3 cm longus; lamina rigida, fragilis, anguste sagittata, acuta, margine sinuato-dentata, canescens, utrinque scaber- rima, 3 — 4 cm longa, basi 4,3 — 2 cm lata, lobis basilaribus non vel leviter divergenti- bus, oblongis vel lanceolatis, acutis; sinus basilaris anguste triangularis, 4 — 4,5 cm pro- fundus. Cirrhi filiformes, brevissimi, puberuli. Flores masculi solitarii; pedunculus filiformis, 2 — 3 mm longus. Beceptaculum pilis subadpressis scabrum, 4 — 5 mm lon- gum. Sepala linearia, acuta, 3 — 4 mm longa. Corolla sparsim puberula, segmentis oblongis, 4 — 5 mm longis, valide 5-nerviis, nervo mediano excurrente. Staminum fila- menta subnulla; antherae brevissimae; appendix connectivi 0,7 — 0,8 mm longa. Ova- rium ovoideo-oblongum, breviter dense canescenti-villosum. Fructus subglobosus, pri- mum setosus, demum glaber, 5 — 6 cm longus, 4 cm crassus, maturescens longitudinaliter 4 0-taeniatus, taeniis flavis, demum totus flavescens. Angola: Distr. Mossamedes, kiesige, spärlich grasige Plätze am Fluß Bero (Wel- witsch n. 830); Distr. Benguella, bei der Stadt Benguella (Wawra n. 263). — Wech- selt in Gestalt und Behaarung der Blätter (nach Welwitsch). 9. C. Seretii De Wild. Fl. Bas- et Moyen-Congo III. 4. (4 909)» 4 43, t. 4 7. Dioicus, perennans. Caules vel rami graciles, elongati, vix geniculato-flexuosi, profunde sulcati, pilis patulis breviusculis rigidiusculis subsparse hirtelli, internodiis 2 — 2,5 cm longis. Folia disticha; petiolus gracilis, breviuscule dense villosus, 4 — 3 mm longus; lamina rigidiuscula, anguste triangulari-ovata, obtusa, basi leviter emarginato-cordata, margine remotiuscule breviter calloso-denticulata, basi 7 — 9-nervia nervis subtus valde prominentibus, utrinque intense viridis, supra pilis breviusculis basi minute tuberculatis subsparse hirtella, subtus breviter sparse setulosa valde nervuloso-reticulata , 5 — 9 cm longa, inferne 2,5 — 4,5 cm lata. Cirrhi nulli. Flores masculi racemosi; pedunculus communis gracilis, longiuscule dense hirtellus, 2 — 4-florus, 4 — 4, 5 cm longus; pedicelli filiformes, erecti, densiuscule villosi, 3 — 5 mm longi. Receptaculum anguste campanu- latum, basi rotundatum, breviuscule dense hirtellum, 6 — 7 mm longum, apice 4 — 5 mm latum. Sepala subulata, ereeta, 3,5 — 4 mm longa. Corolla lutea, extus puberula, 4 2 — 4 3 mm longa, segmentis obovato-oblongis, apice rotundalis, 5-nervulosis, 4 — 5 mm longis. Staminum filamenta crassiuscula, glabrata, 4,5 mm longa; antherae ovatae, bre- vissime dense papillosae, 3 mm longae; appendix connectivi subglabra, 0,7 — 0,8 mm longa. Flores feminei et fructus ignoti. Westafrikanische Waldprovinz: Nordost-Kongo (F. Seret n. 814. — Blühend im Februar 4907. — Herb. Brüssel); Lupaka (Kässner), Lufuka (Kässner); nach De Wildeman, Contr. Fl. Katanga (4 92 4) 2 4 9. 4 0. C. Homblei De Wild, in Bull. Jard. bot. Bruxelles V. 2. (4 9 4 6) 4 4 0. — Cucumis. 133 Dioicus, perennans, prostratus. Kami graciles, leviter ramulosi, profunde sulcati, pilis patulis brevibus rigidiusculis basi leviter iucrassatis sparse hirtelli, internodiis 3 — 7 cm longis. Foliorum petiolus satis gracilis, tenuiter verruculosus et densiuscule breviterque setulosus, i — 10 mm longus; lamina rigidiuscula, anguste elliptico-ovata, apice rotun- data, basi rotundata vel obscure emarginata, margine remotiuscule minuteque undulato- denticulata interdum integerrima, basi 7-nervia nervis subtus valde prominentibus, utrin- que intense viridis, supra pilis brevissimis basi minute tuberculatis subsparse hirtella, subtus breviter sparse setulosa valde nervuloso-reticulata, 6 — 10 cm longa, paulo inf'ra medium 3 — 5 cm lata. Cirrbi breves, filiformes, inferne leviter incrassati, brevissime subsparse setulosi, interdum nulli. Flores masculi ignoti. Flores feminei solitarii; pe- dunculus gracilis, leviter flexuosus, breviter sparse pilosus, 4 — 6,5 cm longus. Recep- taculum anguste campanulalum, pilis patulis brevibus fuscescentibus densissime vestitum, 5 mm longum, 3,5 — 4 mm latum. Sepala subulata, erecta, 2 — 2,5 mm longa. Corolla flavescens, vix puberula, 12 — 13 mm longa, segmentis ovatis vel oblongis, obtusis, 3 — 5-nerviis. Fructus ignotus. Westafrikanische Waldprovinz. Katanga: Elisabethville (Homble n. 227. — Blühend im März 1912. — Herb. Brüssel), am Fluß Lupaka (Th. Kässner n. 2463. — Herb. Zürich); De Wildeman, Contrib. Fl. Katanga (1921) 219. — Einh. Name: Mabeh-Yambwa. 11. C. Welwitschii Cogn. in DG. Mon. Phan. III. (l 881 ) 490; Hiern, Cat. Afr. pl. Wehv. I. 2. (1898) 395. — C. hirsutus Hook. f. in Oliv. Fl. trop. Afr. II. (1871) 546 (p. p., non Sond.). — Dioicus, perennans. Radix tuberosa. Caulis decumbens vel scundens, gracilis, angulatus, hispidus. Foliorum petiolus robustiusculus, dense hir- sutus, 0,5 — I cm longus; lamina rigida, oblonga, indivisa, obtusa, basi leviter emar- ginata, margine integerrima vel leviter undulata, atro viridis, utrinque dense hispida, supra clemum dense albo-punctata et scaberrima, 5 — 6 cm longa, 2 — 2,5 cm lata, pedato-5-nervia, nervis subtus prominentibus et reticulatis. Girrhi graciles, breves, bre- viter villosi. Flores masculi racemosi; pedunculus communis gracilis, 3 — 5-florus, 0,5 — 2 cm longus; pedicelli graciles, erecti, dense longe villosi, 0,5 — I cm longi. Receptaculum anguste campanulatum , dense longe strigoso-hirsutum, 4 mm longum. Sepala filiformia, erecta, 3 mm longa. Corolla flavescens, longe villosa, 7 mm longa, segmentis oblongis, obtusis. Staminum filamenta subglabra, 0,5 mm longa; antherae ovato-oblongae, dense papillosae, 1,5 mm longae; appendix connectivi dense villosa, 0,7 — 0,8 mm longa. Ovarium oblongum, dense strigoso-hirsutum. Fructus ovoideus, sparse pilosus, longitudinaliter albo-maculat*s, 2,5 cm longus, 1,5 cm crassus. Angola: Distr. Ambaca, zwischen den Flüssen Lucala und Zamba, 1000 m ü. M. (Welwitsch n. 803); Distr. Loanda, Malange (A. von Mechow n. 448); Kunene- Sambesi-Gebiet: Unweit des Kuito, 1150 m (Baum n. 527; 1899; E. Gilg in Baum, Kunene-Sambesi-Exped. [I903J 395). — Deutsch-Ost-Afrika: Ungoni, oberer Rovuma (W. Busse n. 857*)). 12. C. hirsutus Sond. in Harv. et Sond. Fl. capens. II. (I8G2) 197; Cogn. in DC. .Mon. Phan. III. (1881) 189; Engl. Pflanzenwelt Ostafr. C. (1895) 398; Th. Dur. et Schinz, Etud. Fl. Congo (1896) 145; Th. et H. Dur. Svlloge Fl. Congol. (1909) 229. — Dioicus, perennans. Caulis prostratus, gracilis, parum ramosus, sulcatus, densiuscule villoso-hirsutus. Petiolus robustiusculus, dense hirsutus, 0,5-^-1 cm longus; lamina rigida, ovato-oblonga vel oblongo-lanceolata, indivisa vel plus minusve 3 — 5- lobata, acuta, basi truncata vel leviter emarginata, margine undulata vel denticulata, atroviridis, utrinque dense hispida, supra demum dense albo-punctata et scaberrima, subtus non reticulata, pedato-5 — 7-nervia, 5 — 7 cm longa, 2 — 4 cm lata. Cirrhi fili- formes, brevissimi, breviter villosi, interdum subnulli. Flores masculi saepius fasciculati; pedicelli graciles, dense canescenti-villosi, 0,5 — 2 cm longi. Beceptaculum anguste cam- *) Das Exemplar Busse n. 857 wird von Cogniaux zu G. Welwitschii gestellt; indessen scheint mir die Bestimmung fraglich zu sein, vielleicht gehört es eher zu C. hirsutus. — II. Harms. 134 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. panulatum, dense villoso-hirsutum, 5 mm longum, apice 3 — 3,5 mm latum. Sepala linearia, erecto-patula, 3 mm longa. Corolla leviter villosa, 1 cm longa, segmentis oblongis, acutis. Staminum filamenta glabra, 0,5 mm longa; antherae ovato-oblongae, breviter dense papillosae, 2 mm longae; appendix connectivi gracilis, glabra, laevis, 0,3 — 0,5 mm longa. Ovarium dense hirsutum. Pedunculus fructiferus crassiusculus, 3 — 4 cm longus. Fructus subglobosus, pubescenti-hirsutus vel lanuginosus, 2,5 — 3 cm crassus. Semina leviter compressa, immarginata, 9 mm longa, 6 mm lata. Westafrikanische Waldprovinz. Inneres Kongoland: Land der Niamniam (Schweinfurth n. 3304). — Kamerun: Ngaundere (Mildbraed n. 10108). — Ka- tanga: Baudouinville (G. Debeerst); De Wildeman, Contrib. Fl. Katanga (1921) 219. Ostafrikanische und südafrikanische Steppenprovinz. Vielleicht hierher Deutsch-Ostafrika: am Mbarangandu (Busse n. 667); Kilimatinde (Prittwitz n. 28). — Mossambikküstenzone: bei Boane (C. Braga n. 67). — Nordost- Rhodesia: Msisi unweit Abercorn, im Trockenwald (Fries n. 1303; q*); bei Kalambo (Fries n. 1303 a; (f; Blüte zitronengelb); nach R. E. Fries in Wissensch. Ergebn. Schwedisch. Rhodesia-Kongo-Exped. I. 2. (1916) 312. — Natal: Durban (Krauss n. 91); am Mooje River (Burke n. £97, Wilhensen); Wonderfontein und Mooje River (Zeyher n. 581); Fairfield (Rudatis); Camperdown (Schlechter n. 3280); Elandspruitberg (Schlechter n. 3885); nach E. Wood, Revised List Fl. Natal (1910) 159: Durban (Wood), Biggarsberg (Wood n. 4548). — Transvaal; Makapansberge, Streydpoort (Rehmann n. 5403); Hogge Veld zwischen Porter und Trigardsfontein (Rehmann n. 6655); Modderfontein (P. Conrath n. 308). — Südöstliches Kap- land: Kentani (nach Annais of the Bolus Herb. IL 3 [1917] 117). — Frucht nach Sonder eßbar, säuerlich. Var. ß. disseetus Cogn. in Bull. Herb. Boiss. III. (1895) 418. — Foliorum la- mina fere usque ad basin 3 — 5-lobata, lobis anguste lanceolatis, satis lobulatis, mar- gine grosse dentatis, mediano 5 — 7 cm longo, lateralibus satis brevioribus. Transvaal: Houtbosh (Rehmann n. 6310. — Herb. Zürich). Var. y. ovatus Cogn. n. var. — Foliorum lamina ovata, obtusa, basi distincte emarginata, leviter trilobata, utrinque pilis albidis densissime longe hispida. Natal: Highland-Station, 1600 m ü. M. (0. Kuntze. — Blühend im März 1894). Var. d. major Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1881) 490. — Foliorum lamina ambitu ovato-oblonga , indivisa vel obscure 3 — 5-lobata, 10 — 11 cm longa, 4 — 5 cm lata. Flores masculi solitarii vel in racemos 3 — 5-floros 8 — 10 cm longos dispositi. Mossambikküstenzone: Moramballa. (Kirk. — Herb. Kew). 13. C. Sonderi Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1881) 489. — Cucumis sp. Sond. in Harv. et Sond. Fl. capens. II. (1862) 497. — Dioicus perennans. Caulis gracilli- mus, parum ramosus, angulato-sulcatus, sparse longeque hirsutus. Foliorum petiolus gracillimus, sparse hirsutus, 1 — 2,5 cm longus; lamina rigidiuscula, ovata, indivisa, apice rotundata, basi truncata vel rotundata, margine denticulata, atro viridis, utrinque sparse hispida, subtus non vel obscure reticulata, pedato-5-nervia, 5 — 8 cm longa, 4 — 5 cm lata. Cirrhi filiformes, breves, sparse villoso-hirsuti. Flores masculi fasciculati; pedun- culi filiformes, longiuscule sparseque hirsuti, 3 — 5 cm longi. Receptaculum anguste campanulatum, longe dense villoso-hirsutum, 4 mm longum, apice 3 mm latum. Sepala filiformia, erecto-patula, 5 mm longa. Corolla longe villosa, 6 mm longa, segmentis anguste oblongis, subacutis. Staminum filamenta gracilia, basi longe villosa, 0,5 mm longa; antherae ovato-oblongae dense breviterque papillosae, 2 mm longae; appendix connectivi gracilis, glabra, apice subpapillosa , 0,3 mm longa. Flores feminei et fruc- tus ignoti. Südafrikanische Steppenprovinz. Natal: Durban (Gueinzius n. 397, Ger- rard n. 658, Grant). — Transvaal: Boshveld, Elandsriver (Rehmann n. 4952). 14. C. Wildemanianus Cogn. in Bull. Jard. bot. Bruxelles V. 2. (1916) 111. — Dioicus, perennans, pluricaulis. Radix lignosa, basi valde incrassata. Caules patuli, simplices, graciles, leviter geniculato-flexuosi, sulcati, longiuscule sparse setulosi, i 5 — Cucumis. 135 30 cm longi, internodiis 2 — 3,5 cm longis. Foliorum petiolus satis gracilis, setulis lon- giusculis basi tuberculatis dense vestitus, 2 — 5 mm longus; lamina rigidiuscula, ellip- tico-ovata, apice abrupte acuta vel obtusiuscula, basi rotundata vel vix emarginata, margine remotiuscule minute denticulata et brevissime ciliata, basi 5-nervia, nervis sub- tus paulo prominentibus, utrinque intense viridis, supra pilis longiusculis adpressis basi ininutissime tuberculatis dense vestita, subtus breviuscule densiuscule setulosa non vel obscure nervuloso-reticulata, 4 — 7 cm longa, paulo infra medium 3 — 5 cm lata. Cirrhi nulli. Flores rnasculi solitarii vel gemini; pedicelli filiformes, densiuscule longe villosi, 7 — 16 mm longi. Receptaculum ovoideum, basi rotundatum, pilis patulis elongatis basi leviter incrassatis densiuscule vestitum, 4 mm longum, 3 — 3,5 mm latum. Sepala subulata, leviter fiexuosa, 4 — 5 mm longa. Petala flavo-aurea, ovata, obtusa, trinervia, pilosula, 8 — 9 mm longa, 5 — 6 mm lata. Flores feminei et fructus ignoti. Westafrikanische Waldprovinz. Katanga: am Fluß Kapiri (Homble n. 1 200. — Blübend Februar 1913. — Herb. Brüssel). — Einheim. Name: May-ba-sanda. — Frucht eßbar; nach De Wildeman in Bull. Jard. bot. Bruxell. VII. (1921) 295; Con- trib. Fl. Katanga (1921) 220. 15. C. longipes Hook. f. in Oliv. Fl. trop. Afr. II. (l 871) 547; Cogn. in DG. Mon. Phan. III. (1881) 491; Hiern, Cat. Afr. pl. Welw. I. 2. (1898) 395. — Monoicus, annuus. Caulis prostratus, robustiusculus, angulatus, leviter villoso-hirsulus. Foliorum petiolus robustiusculus, sparse hirsutus, 8 — 10 cm longus; lamina membranacea, am- bitu ovato-suborbicularis, basi leviter emarginata, pedato-5-nervia, pallide viridis, utrin- que brevissime villoso-scabra, subtus ad nervös longe hirsuta, 6 — 10 cm longa, 5 — 9 cm lata, profunde 5 — 7-lobata, lobis obovatis, apice rotundatis, basi constxuctis, mar- gine denticulatis, intermedio multo longiore; sinus inter lobos angusti, obtusi. Cirrhi graciles, breves, sparse longe villoso-hirsuti. Flores masculi fasciculati, flavi; pedunculi graciles, 2,5 — 3 cm longi. Receptaculum hispidum. Antherae ciliatae; appendix con- nectivi compressa, glandulosa. Pedunculus femineus robustus, dense hispidus, fructife- rus 10 — 13 cm longus. Ovarium aculeis rigidis brevibus vestitum. Fructus oblongus, basi apiceque subacutus, sparsissime breviter setulosus, ceterum glaber et laevis, 5 — 6 cm longus. Semina elliptico-oblonga, pallide fusca, laevia, margine rotundata, 4 mm longa. Angola: Distr. Cazengo, am Fluß Luze (Wel witsch n. 824); Distr. Golungo Alto, Quibixe bei Sobato de Bumba (Welwitsch n. 846); Distr. Loanda, sandige Gestade bei Praia de Zamba Grande und bei der Stadt Loanda (Welwitsch n. 848). — Nach Hiern läßt das Vorkommen von Stacheln an der Frucht von n. 848 Zweifel auf- kommen, ob sich die Art gegen C. ficifolius halten läßt. 16. C. setosus Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1 881) 491. — Monoicus, annuus. Caulis scandens, gracilis, sulcatus, sparse villoso-hirsutus. Foliorum petiolus satis gra- cilis, sparse villoso-hirsutus, 2 — 4 cm longus; lamina membranacea, ovato-triangularis, indivisa vel leviter trilobata, basi leviter emarginata, pallide viridis, utrinque pubescenti- scabriuscula, obscure 3 — 5-nervia, 4 — 6 cm longa et fere totidem lata, lobis triangu- laribus, acutis, margine denticulatis, intermedio multo longiore. Cirrhi graciles, breves, sparse breviter villoso-hirsuti. Flores masculi fasciculati vel subsolitarii ; pedunculi fili- formes, sparse longe villosi, 5 — 12 mm longi. Receptaculum anguste campanulatum, densiuscule longe villoso-hispidum, 3 mm longum, apice 2 mm latum. Sepala subulata, erecta, 2 — 3 mm longa. Corolla sparse pilosa, segmentis oblongis, obtusis, 4 mm lon- gis. Staminum filamenta 0,5 mm longa; antherae anguste oblongae, breviter ciliatae, 1,5 mm longae; appendix connectivi compressa, sparse papulosa, 0,3 mm longa. Ova- rium oblongum, longissime dense villoso-sericeum. Fructus oblongus, utrinque rotun- datus, sparse longe setosus, 22 — 25 mm longus, 10 — 12 mm crassus. Semina stra- minea, laevia, margine obtusa, 4 mm longa, 2 mm lata, 0,5 mm crassa. Vorderindisches Gebiet: Ohne genaueren Standort (Ritchie n. 321. — Herb. Edinburgh). 17. C. asper Cogn. in Bull. Herb. Boiss. 2. ser. I. (4 901) 882; Dinter in Fedde, Rep. XVI. (1920) 364. — Monoicus, perennans. Caules longiusculi, graciles, procum- 136 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Gucumerinae. bentes, satis ramosi, sulcati, canescenti-cinerei, selis brevissimis basi incrassatis dense vestiti. Foliorum petiolus gracilis, brevissime hirtellus, cinereus, 8 — 16 mm longus; lamina rigida, in sicco valde fragilis, ambitu late subrotundalo-cordata, 5-angulata vel leviter 5-lobata, margine saepius leviter undulata et minule denticulata, pallide viridis, utrinque brevissime dense setulosa et scaberrima, 15 — 25 mm longa lataque; sinus ba- silaris late triangularis, 3 — 7 inm profundus. Cirrhi filiformes, breves, leviter hirtelli. Flores masculi racemosi; pedunculus communis filiformis, breviter hirtellus, superne 3 — 6-florus, 4 — 8 mm longus; pedicelli capillares, patuli 2— 4 mm longi. Receptacu- lum anguste campanulalum, brevissime subsparse hirtellum, 2,5 mm longum, apice 1,5 mm latum. Sepala triangulari-subulata, erecta, 0,7 mm longa. Petala oblique obovata, obtusa, leviter puberula, 1,5 — 2 mm longa, 1 — 1,2 mm lata. Ovarium bre- vissime puberulum. Pedunculus fructiferus gracilis, brevissime hirtellus, 2,5 cm longus. Fructus late obovoideus, setulis brevissimis retrorsis densiuscule vestitus, concolor, ut videtur ruber, 16 mm longus, 13 — 14 mm crassus. Deutsch-Südwest-Afrika. Hereroland: Ababis (Dinter n. 1447. — Blühend und fruchtend im Februar 1900. — Herb. Zürich). 18. C. dissectifolius Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. XI. (1859) 23; Sond. in Harv. et Sond. Fl. capens. U. (1862) 496; Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1881) 492; Dinter in Fedde, Rep. XVI. (1920) 364. — C. Naudinianus Sond. 1. c. (part.). — Monoicus, perennans. Caulis procumbens, satis gracilis, angulato-sulcatus , ad angulos aculeis crassis curvatis armatus, 1 — 2 m longus. Foliorum petiolus gracilis, densiuscule aculeatus praecipue ad apicem, 2 — 3 cm longus; lamina rigida, ambitu ovata vel sub- orbicularis, supra pallide viridis et sparse hispida, subtus cinerea et dense breviterque aspera, 4 — 6 cm longa et fere totidem lata, profunde palmato-5 — 7-lobata. lobis lan- ceolatis vel lanceolato-linearibus, saepius lobulatis vel inciso-dentatis, acutis, intermedio multo longiore, sinubus rotundatis. Cirrhi graciles, breves, scabriusculi. Flores masculi fasciculati; pedunculi filiformes, breviter hirsuti, 2 — 3 cm longi. Receptaculum anguste campanulatum, hirsutum, 4 mm longum. Sepala filiformia, erecta, 2 mm longa. Co- rolla breviter villosa, segmentis acutis. Ovarium crasse rigideque muricatum. Fructus ovoideus, breviter molliterque muricatus, longitudinaliter albo- et viridifasciatus, 5 — 6 cm longus, 4,5 — 5 cm crassus; aculei 2 — 3 mm longi. Semina oblonga, immargi- nata. — Fig. 1 4 T—X. Südafrikanische Steppenprovinz. Südafrika: am Mooje River (Burke n. 276 u. 488 part., Zeyher n. 587); Thaba Basin, Lessouto (Junod n. 1792); Griqualand, Asbestos-Gebirge (Schlechter n. 2067). — Natal: Durban (Drege); Co- lenso, 1050 m ü. M. (Schlechter n. 6886); Mooi River (Wood n. 4494, nach Wood, Rev. list. Fl. Natal [1910] 159). — Transvaal: Modderfontein (Conrath n. 306 u. 307); Shilouvane, 600 — 700 m ü. M. (Junod n. 2202). — Großnamaqualand (Schinz). — Damaraland: zwischen Walfisch-Bay und Odyitambi (Lüderitz). — Deutsch-Südwestafrika: Gawachab (Schäfer n. 375); Epata, Omaheke (F. Seiner n. III. 536). Var. ß. filiformis Cogn. in Abb. Bot. Ver. Brandenb. XXX. (1888) 150. — Caulis basi ramosissimus , ramis brevibus, filiformibus. Foliorum petiolus gracilis, vix 5 mm longus; lamina 1 — 1,5 cm longa et fere totidem lata. Damaraland: Olukonda, Ondonga (Hans Schinz). — Deutsch-Südwestafrika: Otjofondjou, 230 km nordöstlich Windhuk (F. Seiner n. III. 112); Distr. Bethanien (P. Range n. 1082). 19. C. lyratus A. Zimmermann, Cucurbit. II. (1922) 178. — Caulis repens, flori- ferus 2 mm crassus, obtuse quinquangularis , acuminato-pilosus. Petiolus usque 5 cm longus, costis 7 pilosis ; lamina ambitu ovata, usque 10X7 cm, fere usque ad basin pedato-3- vel 5-partita; lobus intermedius laterales fere duplo superans, ambitu ovatus vel lanceolatus, lyrato-partitus, lobulis utrinque 1 — 3, apice acutus; lobi laterales ob- ovati, interdum leviter lobulati; omnes lobi margine denticulati, supra smaragdini, infra pallidiores, utrinque asperi, sinu basilari obtuse rotundato, usque 12 mm alto, supra Cucumis. U. A — O Cucumis meto L. var. ehate (L.) Naud. A Flos masculus (Schwein f'urtli 1889, n. 549). B Stamina. C Flos femineus. D Stylus. E Fructus. F Semen, 0 id. transverse secturu (Schwcinfuith, Eritrea n. 332). — H—M C. pustulahis Hook. f. (Schweinfurth n. 1019). E Fructus. J Folium. K Stylus. L Semen, M id. transverse sectum. — N—S C. ficifolius var. disseclus Naud. N Fructus. 0 Folium. P Stylus. Q Semen, R id. transverse sectum. S Pars testae. — T—X C. dissectifolius Naud. (L. Schultze n. 389). T Ramulus. V Androeceum. V Flos femineus. W Stylus. X Fructus juvenilis. — Y — C C. membrani- folius Hook. f. (Volkens n. 356). Y Fructus juvenilis. Z Stylus. A' Semen, B' id. transverse sectum. C l'ars testae. — D' — Q' G. prophetarum L. iScliwcinfurth, Arab.). D' Fructus. E' Stylus. F' Semen, G" id. transverse sectum. 138 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. cystolithis magnis, infra parvis vel 0, sine nectariis. Cirrhi simplices, inferne pilosi, juventute recti. Flores monoici. Flores masculi fasciculati; pedunculi 2 cm longi, pi- losi, imprimis parte superiore. Receptaculum basi acuminatum, dense pilosum, 3 X 2 mm. Sepala anguste triangularia, acuminata, acuta 1 mm longa. Corolla usque ad medium partita, citrina, utrinque pilosa, lobis obovatis, acuminatis, 5 X 2,5 mm. Fila- menta brevissima; partes loculorum sigmoideorum 1,4, 0,8 et 0,5 mm longae; Pro- cessus connectivi lobatus, antheras 0,6 mm superans; granula pollinis 55 micr. diam., in sicco irregulariter rugosa. Nectarium obtuse trianguläre 0,8 X 0,8 mm. Flores feminei solitarii. Pedunculus 18X1,5 mm, pilosus, imprimis parte superiore. Recep- taculum 3X3 mm. Sepala lineari-subulata, 3 X 0,5 mm. Staminodia 3, inferne di- latata, 0,7 mm longa. Stilus superne dilatatus, 2 mm longus; stigma 3 mm altum. Nectarium annuliforme. Ovarium ellipsoideum, 12X7 mm. Fructus eilipsoideus, apice et basi rotundatus, 45 X 30 mm, muricibus leviter recurvatis, usque 12 mm longis, in- ferne incrassatis instructus, immaturus pallide et obscure viridi-striatus, maturus citri- nus. Semina applanata, oblonga, 5 X 2*/2 X 1 V4 mm, albida, basi submarginata. Deutsch-Ostafrika: In der Steppe bei Buiko (A. Zimmermann XII. 1919). — Anscheinend nahe verwandt mit G, dissectifolius Naud. Die neue Art ist aber dadurch ausgezeichnet, daß der Mittellappen der Blätter meist mit Seitenlappen versehen ist und die Weichstacheln der Frucht bedeutend länger sind. 20. C. ficifolius A. Rieh. Fl. Abyss. I. (1847) 294, t. 53 bis; Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1881) 493. — C. abyssinicus A. Rieh. 1. c; Ysabeau, Journ. hört. prat. IX. 55. — Bryonia obtusa A. Rieh. 1. c. 289. — Cucumis Figarei Delile in Cat. hört. Monsp. ex Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. XI. (1859) 16; Rev. hört. (1860) 260 cum ic; Hook. f. in Oliv. Fl. trop. Afr. II. (1871) 543. — ? C. trilobatus Forsk. Fl. aeg.-arab. (1775) 168 (nom.). — ? C. chrysocomus Schum. et Thonn. Beskr. Guin. PI. (1827) 427, in Dansk. Vid. Selsk. Skrift. IV. (1829) 201; Roem. Farn. II. (1846) 73; Welw. Apont. fl. Angola (1858) 556 et 589 (chrysocarpa) ; Hiern, Cat. Afr. pl. Welw. I. 2. (1898) 396. — Monoicus, perennans. Radix fusiformis. Caulis procumbens, gracilis, elongatus, ramosus, sulcatus, breviter aculeatus. Foliorum petiolus satis gracilis, hirsutus, 1 — 6 cm longus; lamina valde variabilis, saepius 3 — 6 cm longa et lere totidem lata, pal- lide vel intense viridis, scaberrima, 3 — 5-lobata rarius 7-lobata, lobis variis saepissime latis et obtusis. Cirrhi graciles, breves, rigidiusculi, leviter hirsuti. Flores masculi sae- pius solitarii; pedunculus filiformis, breviter hirsutus, 0,5 — 1 cm longus. Receptaculum anguste campanulatum, hirsutum, 5 mm longum. Sepala filiformia, ereeta, 1,5 mm longa. Corolla breviter villosa praeeipue ad nervös, 7 — 8 mm longa, segmentis oblon- gis, obtusis. Staminum filamenta leviter villosa, 0,3 mm longa; antherae oblongae, villosae, 2 mm longae; appendix connectivi gracilis, leviter ciliata, 0,7 mm longa, apice dilatata et leviter glandulosa. Ovarium dense rigide setosum. Fructus late ovoideus, dense molliterque spinosus rarius subinermis, flavescens. Semina oblonga, immarginata, cinereo-fulva, 4 — 5 mm longa, 2 — 3 mm lata. — Fig. 14AT — S. Var. a. ficifolius Naud. 1. c. ^7; Cogn. 1. c. — Robustior, ramis usque 3 — 4 cm longis. Folia 10 — 12 cm longa lataque, 3 — 5-lobata, lobis obtusissimis. Pedunculus femineus robustus, usque 5 cm longus. Fructus ovum gallinaceum crassitie subaequans, sparse tuberculatus aut rarius echinatus, interdum fere inermis. Nordafrikanische Hochland- und Steppenprovinz. Abessinien (Schim- per n. 837 und 943, Schweinfurth n. 104 part.), Daroe, 1000 — 1300 m. ü. M. (Schimper n. 1423). — Sudan: Moyen-Chari und Kanem (nach A. Chevalier, Etud. fl. Afr. centr. I. [1913] 137, unter C. Figarei Del.). — Ital. Somaliland: Nach Chiovenda (Collez. bot. Miss. Stefanini-Paoli [1916] 83): Boscaglia fra Mansur e Availe (Paoli n. 592); einh. Name: Calfön. — Arabia petraea (nach E. Blatter in Rec. Bot. Surv. Ind. VIII. 2. [1921] 202). — Yemen (Botta). — Hadramaut (Mac Do- nald), Aden (Thomson n. 68). Var. ß. microphyllus Naud. 1. c. 17; Cogn. 1. c. 49 4; Engl. Pflanzenwelt Ostafr. C. (1895) 398. — Var. microcarpus Naud. 1. c. 19. — Pro specie pusillus, scaberrimus, Cucumis. 139 ramis circiter 50 cm longis. Foliorum forma fere magnitudine et colorc C. prophe- tarum. Fructus ovum columbinum vix excedens, muricatus vel tuberculis tenuibus sub- obsoletis punctulatus, pedunculo 2 — 3 cm longo. Nordafrikanische Hochland- und Steppenprovinz. Abessinien (Röchet d'Hericourt), Hellet-Schech-Achmed-Nil bei Abu Harras (Schweinfurth n. 104 part.). — r Eritrea (A. Kaiser). — Ital. Somaliland: Nach Chiovenda (Coli. bot. Stefanini- Paoli [1916] 83): Duna di Mogadiscio (Paoli n. 31); Allengo (Paoli n. 859); einb. Name: Garre. — Arabien: Gidda (Fischer n. 49 und 223). Ostafrikanische Steppenprovinz: Kilimandscharo, 1450 m ü. M. (Volkens n. 1957); Bukumbi (Stuhlmann, Exped. Emin Pascha n. 824). Var. y. cyrtopodus Naud. 1. c. ; Cogn. 1. c. — Foliorum lamina villoso-hispida, 6 — 8 cm longa lataque, ut plurimum 7-lobata, lobis rotundatis, intermedio lobulato. Flores feminei pro specie parvi, pedunculo 2 — I 0 mm longo, ovario hispidulo. Fructus vix muricatus. Abessinien: Sholada und Chire (Quartin-Dillon und Petit. — Herb. Mus. Paris). Var. ö. echinophorus Naud. 1. c. ; Cogn. 1. c. — Folia ut in var. er, sed saepius minora et subeinerascentia. Flores feminei quam in illa etiam muito minores, pedun- culis gracilibus longisque; ovarium setis longis densis hirsulum. Fructus longe echi- natus, pedunculo 4 — 6 cm longo. Nubische Wüstenprovinz: zwischen Suakin und Berber, Wadi Omareg (Schwein- furth n. II. 143;. — Senegambische Zone (Boivin n. 428), Capverden (Wawra n. 406); Abessinien (Schimper n. 547), Choho (Petit). — Arabien: Yemen (ßotta), Mor (Ehrenberg), vgl. E. Blatter in Rec. Bot. Surv. Ind. VIII. 2. (1921) 202; einh. Name: Schirwe. — Sokotra (Balfour n. 52, 169; Schweinfurth n. 359, 746; nach B. Balfour, Bot. Socotra [1888] 99). — Angola: Distr. Loanda, Penedo, Praia de Zamba Grande und Cacuaco (Welwitsch n. 847). — Ostafrika: Gonda (Böhm n. 272 part.); Senna (Kirk). Nota. Specimina a cl. Wood (Revis. list Fl. Natal [1910] 159) laudata mihi ignota: C. Figarei Del. var., Inanda (Wood n. 425); var. echinosporus Naud. (sie!) (Woodn. 1201). — 11. Harms. Var. e. dissectus Naud. 1. c. ; Cogn. 1. c. — Rami quam in praecedentibus gra- ciliores. Foliorum lamina fere usque ad basin in lobos 5 angustos euneatos inter- dumque sublineares apice denticulatos et saepe acutos divisa, lobo intermedio produc- tiore, saepius lobulato. Fructus longe echinulatus, pedunculo gracili, 5 — 6 cm longo. Abessinien: am Fluß Tacase bei Golleb (Schimper n. 1201). — Ital. Somali- land: Nach Chiovenda (Coli. bot. Stefanini-Paoli [1916] 83): Lungo l'üebi Scebeli fra Burbisciara e Gascianle (Paoli n. 1306); einh. Name: Alfon. — Deutsch Ost- afrika: Gonda (Böhm n. 272 part.). Zusatz (von H. Harms). Nach Annais of the Bolus Herb. I. (1914) 16 kommt Cucumis Figarei Del. am Großen Karasberg in Südwest-Afrika vor. — Zu der Art habe ich noch fol- gende Exemplare gestellt (Notizbl. Bot. Gart. Berlin-Dahlem VIII. [1923] 485): Brit. Ost-Afrika: bei Nieri auf trockenen Steppen (Rob. E. u. Th. C. E. Fries n. 97; Dez. 1922). — West-Kenia: bei Coles Mill auf den Steppen am Fuße des Kenia (Rob. E. u. Th. C. E. Fries n. 976; Jan. I922; unreife Frucht grün mit helleren Streifen, reif gelblich). — Frucht eßbar (Loanda, Goss- weiler in Herb. Kew; nach Kew Bull. Add. Ser. IX. pt. II. [1911] 334 unter C. Figarei Del.). 21. C. nigristriatus A. Zimmermann, Die Cucurbit. II. (1922) 178. — Caulis repens, florifer 2Y2 mm crassus, costis 5 rotundatis satis sublongis et brevioribus in- struclus. Petiolus e1/^ cm longus, obtuse quinquangularis , breviter et longe setosus; lamina ambitu ovata, usque 10 X 8 cm, plerumque minor, prius integra, cordiformis, apice rotundala, posterius trilobata vel usque 4/3 tripartita; lobus intermedius circ. V2 longior quam laterales, ovatus, obtusus; lobi laterales obliqui, interdum margine in- feriore retusi; sinus laterales rotundati; sinus basilaris fere reetangularis, 16mmaltus; lamina repanda, supra glaucescens, infra pallidior, supra aspera setis curvatis, utrinque cystolithis obsita, sine neetariis. Cirrbi simplices, juventute recti. Flores monoiei. Flores 140 A. Cogniaux und II. Harms. — Cucurbitaceae-Gucurbiteae-Gucumerinae. masculi fasciculati; pedunculus usque 22 mm longus, superne setosus, inferne glaber. Receptaculum campanulatum, basi subacuminatum, 4 X 2y2 mm. Corolla citrina, utrin- que pilosa, lobis obovatis, viridi-cuspidatis, 9 X 5,5 — 6,5 mm. Filamenta brevia; partes loculorum 2, 1,4 et 1,0 mm longae; processus connectivi irregulariler lobatus, indivi- sus, * mm longus; granula pollinis 60 mm diam., in sicco rugosa. Nectarium obtuse trianguläre, l,2mmaltum. Flores feminei solitarii paulo majores quam maris; pedun- culus 4 cm longus, glaber. Recept. cylindricum, basi rotundatum, 3X3 mm. Sepala fere linearia, superne subdilatata, 4X1 mm. Lobi corollae 11 — 14X7 — 8 mm. Staminodia 3, basi membranaceo-dilatata. Nectarium annuliforme, lobis 3 prominentibus instructum. Stilus superne dilatatus, I y2 mm longus; stigma 3 X 2y2 mm. Ovarium oviforme, 6X5 mm, muricatum. Fructus ellipsoideus , apice et basi subtruncatus, 34 X 24 mm, maturus nigri-striatus, muricibus subcurvatis, 6 mm longis instructus. Semina applanata, oblonga, iXI^Xl mm, albida, inconspicue marginata. Deutsch-Ostafrika: In der Steppe bei Same (A. Zimmermann XII. 1919). — Vgl. a. a. 0. II. 47 Fig. 31 IX (Staubgefäße), 69 Fig. 52 IX (Nektarium u. Pistillodium), 83 Fig. 63 IX (Frucht). — Im Bot. Gart. Berlin-Dahlem kult. 22. C. prophetarum L. Cent. I. pl. (1755) 33 (teste Hiern), Spec. ed. 2. (1763J 1436; Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. XI. (1859) 14; Rev. hört. (1861) 393; Hook. f. in Oliv. Fl. trop. Afr. II. (1871) 545; Boiss. Fl. Orient. II. (1872) 758; Clarke in Hook. f. Fl. Brit. Ind. II. (1879) 619; Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (4 884) 495; Hiern, Cat. Afr. pl. Welw. I. 2. (1898) 396 (non Jacq. nee posteriorum) ; E. Blatter, Fl. ara- bica in Rec. Bot. Surv. Ind. VIII. 2. (1921) 203. — ? G. anguria Forsk. FI. aeg.- arab. (1775) 168 (non L.). — G. arabicus Delile, Cat. hört. Monsp. 12 (ex Naud.). — G. foetidus Salisb. Prodr. (1796) 156 (ex Ind. kew.). — C. amarus Stocks herb, (ex Naud.). — G. anguinus T. Anders, in Journ. Linn. Soc. V. Suppl. I. (1860) 19 (ex Ind. kew.). — Monoicus, perennans. Caulis proslratus, gracilis, elongatus, ramosissi- mus, angulato-sulcatus, albidus, breviter asper. Foliorum petiolus gracilis, fragilis, bre- vissime dense hirsutus, 2 — 4 cm longus; lamina rigida, ambitu suborbicularis , basi truncata vel leviter attenuata rarius subemarginata, margine crispula, canescenti-cinerea, scabra, 2 — 4 cm longa lataque, palmato-3 — 5-lobata rarius subintegra, lobis acutis vel subobtusis, dentatis vel lobulatis; nervi subtus valde prominentes et reticulati. Cirrhi filiformes, brevissimi, breviter villoso-hirsuti, interdum subnulli. Flores masculi solitarii vel fasciculati; pedunculus filiformis, dense villoso-hirsutus, I — 5 mm longus. Recep- taculum subeylindricum, dense breviter hirsutum, 4 mm longum, 2 mm latum. Sepala linearia, patula, 3 mm longa. Corolla sparse villosa, 3 — 4 mm longa, segmentis ovato- oblongis, subacutis. Staminum filamenta filiformia, leviter villosa, 1 mm longa; antherae oblongae, leviter villosae, 2,5 mm longae; appendix connectivi glabra, 0,7 mm longa, apice leviter dilatata et glandulosa. Ovarium subtiliter muricatum. Pedunculus frueti- ferus robustiusculus, 2 — 3 cm longus. Fructus subglobosus, puberulus, sparse aculeo- latus, longitudinaliter faseiis decem alternatim viridibus et albis variegatus, 3 — 4 cm longus et fere totidem crassus; aculei robusti, non vel vix pungentes, 1 — 3 mm longi. Semina pallide cinerea, oblonga, immarginata, 4 — 4,5 mm longa, 2 mm lata, 1 mm crassa. — Fig. \ 4 D' — G' . Nord afrikanisch- indisches Wüstengebiet. Ägyptisch- arabische Wüsten- provinz. Ägypten: Theben (Figari); am Roten Meer (Figari, Schweinfurth n. 113 und 116); bei Sues (Hildebrandt n. 83a); Muschler, Man. Fl. Egypt (1912) 936. — Palästina: nach Post (Fl. Syr. [1883] 324) vom Toten Meer bis Sinai; Galiläa, bei Tiberias (Fr. Nabelek, Iter turc. pers. 1. [1923] 115, in Publ. Fac. sc. Univ. Masaryk). — Arabien: Sinai (Ehrenberg, Bove, Botta, Figari, Boissier, Kaiser n.«52); nach Alfred Kaiser (Die Sinaiwüste [1922] 56) ist die Art (Handlan, Hamdlan) im Zentralgebirge und im Süden verbreitet; Mor und El Moie (Ehrenberg n. 166); bei Socteto (Acerbi); Wadi Hebram (Schimper n. 134); Wadi Kamme (Ehrenberg); bei Aden (Perrottet, Anderson, Courbon n. 353 und 354, Hildebrandt n. 780, Schweinfurth, Exped. Riebeck n. 7; vgl. E. Blatter in Rec. Bot. Surv. Ind. VII. 2. Cucumis. 141 [1915] 206); Hadramaut, zwischen Sibeh und Tahiyeh, 300 m ü. M. (W. Lunt); bei Maskat (Aucher-Eloy n. 86, 2857, 4503, J. Bornmüller n. 358). — Sokotra (ßalfour n. 682, nach B. Balfour, Bot. Soc. [4 888] 99). — Nubische Wüsten- provinz (Figari), Ssoturba-Berg (Schweinfurth n. 115); Schweinfurth (Auf unbetret. Weg. Ägypt. [1921] 21) erwähnt die zierlichen Früchte der Propheten- gurke, die in den afrikanischen Küstengebieten des Roten Meeres häufig sei (Hen- nedlai der Ababde). — Mauritanien, Franz. Sudan, z. B. Tombouctou; nach A. Chevalier, Enum. pl. recolt. (1920) 292. — Indische Wüstenprovinz: Sind (i. E. Stocks n. 370, Dalzell n. 36); Beluchistan und Persien (nach Duthie, Fl. Upp. Gangetic Piain [1903] 373; Merwara, Duthie); vgl. ferner E. Blatter, F. Hall- berg u. C. Maccann, Contrib. Fl. Baluchist. in Journ. Ind. Bot. I. (1919) 138. — Einh. Namen: henedlai; damahir (Ibn Beithar); Nafiah (Post); nach Blatter. Abessinien (Ehrenberg, Schimper n. 1201); Insel Dissee (Courbon n. 37). — Eritrea: Saganeiti bei Addi Abboor, 2100 — 2300m. ü.M. (Schweinfurth und D. Riva n. 1828). — Sudan: Kanem, Ngouri (nach Chevalier, Etud. fl. Afr. centr. 1. T1913] 138). — Kongogebiet: zwischen Beni und Kasindi (J. Bequaert n. 5252; VIII. 1914); nach De Wildeman, PI. Bequaert. IV. (1922) 566. Angola: Distr. Mossamedes und Benguella (Welwitsch n. 828 und 829). — Angegeben für Südwestafrika: Otavifontein Omeg (Heering nach Dinter in Fedde, Rep. XVI. [1920] 364). Vorderindisches Gebiet. Provinz des westlichen Gebirgslandes der Malabarküste : Belgaum (Ritchie). — Ohne genaueren Standort (Wight n. 1 145 pari., Meebold n. 17452, 17453). — In Paris kult. (nach Naudin); Vilmorin's Blumengärtn. 3. Aufl. I. (1896) 344. — Adventiv: Wachenheim (Pfalz), Döhren (Han- nover), nach A. v. Hayek in Hegi, 111. Fl. Mitteleuropa VI. 1, 316. Zusatz (von H. Harms). Frucht bitter; als Emeticum und in geringer Menge mit Honig als Stomacliicum für Kinder; soll antisyphilitisch wirken (nach Kew Bull. Add. Ser. IX. pt. II. 41)44] 335). Enthält Prophetin (Wehmer, Pflanzenstoffe [4944] 753). — Concombre des prophctes (Vilmorin-Andrieux, PI. Potageres [1883] 167). 23. C. pustulatus Hook. f. in Oliv. Fl. trop. Afr. II. (1871) 544'; Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1881) 495. — C. abyssinicus Schimp. ex Hook. f. in Oliv. Fl. trop. Afr. II. (1872) 544. — Monoicus, perennans. Caulis procumbens, robustiusculus, elon- gatus, ramosus, rigidus, sulcatus, aculeis crassis albis brevibus armatus. Foliorum petiolus robustiusculus, asperrimus, 3 — 5 cm longus; lamina rigidiuscula, ambitu cor- dato-ovata, canescenti-cinerea, scabra, basi pedato-3 — 5-nervia, 6 — 11 cm longa, 5 — 9 cm lata, integra vel trilobata interdum profundiuscule 5-lobata, lobis obtusis, inle- gerrimis vel denticulatis, intermedio saepius oblongo, lateralibus mullo brevioribus, ro- tundatis vel ovatis. Cirrhi satis graciles, brevissimi, breviter hirsuti. Flores masculi solitarii vel 2 — 3-ni; pedunculi filiformes, breviter hirsuti, 1 cm longi. Receptaculum anguste campanulatum, sparse hirsutum, 5 mm longum apice 4 mm latum. Sepala filiformia, erecta, 2 mm longa. Corolla puberula, 6 — 7 mm longa, segmentis ovato- oblongis, obtusis. Staminum filamenta subglabra, 0,8 — 1 mm longa; antherae oblongae, leviter villosae, 2 — 2,5 mm longae; appendix connectivi crassa, glabra, 0,5 mm longa, apice leviter dilatata et verruculosa. Ovarium crasse breviterque aculeatum. Pedun- culus fructiferus robustissimus, 5 — 10 cm longus. Fructus late ovoideus, apice rotun- datus, basi subacutus, concolor, glaber, sparse crasseque conieo-tuberculatus, 6 — 8 cm longus, 4 — 5 cm crassus. Semina pallide fulva, oblonga, immarginata, 6 mm longa, 2,5 — 3 mm lata, 1,5 mm crassa. — Fig. 14// — M. Nubien und Sudan (Figari); zwischen Suakin und Berber (Schweinfurth n. 392); Land der Bongo (Schweinfurth n. 2650); am weißen Nil (Schweinfurth n. 1026). — Soudan franc., Gourma (nach Chevalier, Enum. pl. recolt. [1920] 293). — Kouka (Vogel n. 40). Abessinien (Schimper n. 835). — Ital. Somaliland: Nach Chiovenda (Collez. bot. Stefanini- Paoli [1916] 83): Fra Mogadiscio e Amarr Gegeb (Paoli n. 26); 142 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. al pozzo di El Ur fra Mogadiscio e Gezira (Paoli n. 57). — Uganda: Gondokoro am Weißen' Nil (nach R. E. Fries in Wiss. Ergebn. Schwedisch. Rhodesia-Kongo-Exped. Rot. I. 2. [1916] 312; die Exemplare sollen mit Schimper n. 412 übereinstimmen). — Eritrea: Atoumlo, bei Massaua (Schweinfurth und Riva n. 498); Haressan (A. Ter- racciano). — Yemen (Schimper n. 412); Uossil, 1400 m ü. M. (Schweinfurth n. 1088); Aden (vgl. E. Blatter in Rec. Rot. Surv. Ind. VII. 2. [1915] 207); Arabia petraea (Mac Donald) und Sehut (Hirsch) nach E. Blatter in Rec. Rot. Surv. Ind. VIII. 2. (1921) 203. Einheim. Namen: Hadig, Hadget. Ostafrikanische und südafrikanische Steppenprovinz. Sansibarküsten- zone: bei Tanga (Holst n. 4059); Engl. Pflanzenwelt Ostafr. C. (1895) 398. — Kilimandscharo, 3000 m ü. M. (Grote n. 4087). — Deutsch-Südwestafrika (F. Seiner n. III. 288). Var. ß. echinophorus A. Terracc. in Ann. Ist. bot. Rom. V. (1894) 108. — Foliorum lamina rigida. Fructus longe echinatus, aculeis planis, apice mucronulatis. Eritrea: Insel Nidir (nach Terracciano, 1. c). 24. C. aculeatus Cogn. in Engl. Rot. Jahrb. XXI. (1895) 209; Engl. Pflanzenwelt Ostafr. C. (1895) 398. — Monoicus. Rami satis graciles, sulcati, paulo ramulosi, flexuosi, viridi-cinerei, petioli juniores laminaque subtus ad nervös aculeis longiusculis crassis conicis acutissimis patulis leviter arcuatis albidis inaequalibus sparse armati. Foliorum petiolus robustiusculus, sulcatus, 1,5 — 2 cm longus; lamina rigida, ovata, tegra vel obscure trilobata, obtusa vel acutiuscula, basi paulo emarginata vel subln cata, margine remotiuscule spinuloso-denticulata, supra pallide viridis setulis brevibi basi tuberculatis densiuscule vestita, subtus cinerea densissime brevissime tomentosc hirtella, basi palmato-5-nervia, 5 — 7 cm longa, 4 — 5 cm lata. Cirrhi graciles, breves, sulcati, leviter hirtelli. Flores masculi gemini vel terni, brevissime pedunculati. Re ceptaculum longiuscule dense hirsutum, 4 mm longum. Sepala subulata, erecta, 3- 4 mm longa. Corolla flavescens, extus hirtella, segmentis acutis. Flores feminei brevite pedunculati. Ovarium oblongum, aculeis breviusculis inferne incrassatis subsparse hir- sutum, 10 — 12 mm longum. Fructus ovoideo-oblongus, obtusus, basi rotundatus, tuber- culis crassis late conicis laevibus apice obtusis et minute apiculatis 4 — 5 mm longii paulo distantibus vestitus, 5 — 6 cm longus, 2,5 cm crassus. Ostafrikanische Steppenprovinz. Kilimandscharozone: Grassteppe unter halb Useri, um 1200 m ü. M. (Volkens n. 1972. — Rlühend im März 1894. Herb. Rerlin); Kilimandscharo, Grassteppe, 1500 m ü. M. (Endlich n. 180. — Herb. Rerlin). — Rrit. Ostafrika: bei Nieri auf trockenen Steppen (Rob. E. u. Th. C. E. Fries n. 91; Dez. 1922; nach H. Harms in Notizbl. Rot. Gart. Rerlin-Dahlem VIII. [1923] 484). 25. C. heptadactylus Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. XL (1859) 24; Harv. et Sond. Fl. capens. II. (1862) 497; Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1881) 497. — Dioi- cus, perennans. Caulis procumbens, gracillimus, ramosissimus, ad nodos geniculatus, angulato-striatus, breviter villoso-hirsutus, 3 — 12 dm longus. Foliorum petiolus gra- cilis, villoso-hirsutus, 0,3 — 2 cm longus; lamina rigida, canescenti-cinerea, supra sub- glabra, subtus asperrima, fere usque ad basin palmato-5 — 7-lobata, lobis linearibus, acutis, integerrimis, margine involutis, terminali 4 — 8 cm longo, 1 — 3 mm lato, late- ralibus multo brevioribus, exterioribus brevissimis. Cirrhi filiformes, brevissimi, sparse villoso-hirsuti. Flores masculi fasciculati vel brevissime racemosi; pedunculus gracilis, villoso-hirsutus, 1 — 1 0-florus, 0,5 — 2 cm longus. Receptaculum anguste campanulatum, sparse hirsutum, 4 mm longum. Sepala subulata, erecto-patula, 1,5 mm longa. Co- rolla breviter villoso-hispida, 2 — 3 mm longa, segmentis ovato-oblongis, acutis. Sta- minum filamenta brevissima; antherae oblongae, villosae, 2 mm longae; appendix con- nectivi ciliata, 0,5 mm longa. Ovarium pilis crassiusculis muricatum. Fructus ovoideus, aculeatus, longitudinaliter albo et viridi fasciatus, 3 — 3,5 cm longus, 2 — 2,5 mm cras- sus; aculei crassiusculi sed non pungentes, 2 — 3 mm longi. Semina pallida, oblonga, immarginata, G mm longa, 3 mm lata, 1,5 mm crassa. Cucumis. 143 Gebiet des südöstlichen Kaplandes: Hopetown (Bolus n. 2561); Colesberg (Zeyher n. 591, Burke n. 139); Fluß Caledon (Zeyher n. 590, 595 part., Burke); Winterfeld, Beaufort (Drege n. 8183); Griqualand (Rehmann n. 3375 und 3405); Südafrika, ohne genaueren Standort (Burchell n. 1916 und 2544). — Frucht an- gegeben bei L. Schultze, Aus Namaland und Kalahari (1907) 670. 26. C. sativus L. Spec. ed. 1. (1753) 1012, ed. 2. (1763) 1437; Gaertn. Fruct. (1788) t. 88; Lam. 111. t, 795; Will«!. Spec. IV. (1805) 615; Chaum. Chamb. et Poiret, Fl. med. III. (1816), t. 129, 129 bis; Ser. in DC. Prodr. III. (1828) 300; Roxb. Fl. ind. III. (1832) 720; Wight et Arn. Prodr. I. (1834) 342; Spach, Hist. nat. weg. phan. VI. (1838) 209, t. 48; Schnizl. Ic. fam. veg. t. 202; A. DC. Geogr. bot. II. (1855) 909, Orig. pl. cult. (1883) 210; Miq. Fl. Ind. bat. I. 1. (1855) 671; Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. XI. (1859) 27; Hook. f. in Oliv. Fl. trop. Afr. II. (1871) 542; Kurz in Journ. As. Soc. Beng. XLVI. 2. (1877) 103; Cogn. in Fl. brasil. VI. 4. (1878) 17, in DC. Mon. Phan. III. (1881) 498; Clarke in Hook. f. Fl. Brit. Ind. II. (1879) 620; Baill. Hist. pl. VIII. (1886) 399, f. 253 — 254. — G. sativus Chiar Forsk. Fl. aeg.- arab. (1775) 169; cf. etiam E. Blatter in Rec. Bot. Surv. Ind. VIII. 2.(1921)203.— G. esculentus Salisb. Prodr. (1796) 157. — G. muricatus Willd. Spec. IV. (1805) 613; Ser. in DC. 1. c. 301 ; Roem. Fam. II. (1846) 74; Naud. 1. c. 85. — G. Hardivickii Royle, 111. Himal. I. (1839) 220, t. 47 f. 3; Roem. 1. c. 77; Naud. 1. c. 30. — ? G. Vil- morini Hort.; Bull. Soc. tose, ortic. XIX. (1894) 115; Kew Bull. (1895) App. II. 38. — Cucumis, C. vulgaris, C. esculentus vel G. sativus auet. veter.; Fuchs. Hist. (1542) 697: Matth. Comm. (1565) 513; Lobel. Stirp. (1576) 363, f. 1; Dodon. Pempt. (1581), t. 662; J. Bauh. Hist. pl. II. (1651) 245; Morison, Hist. I. (1680), t. 6 f. 6; Blackw. Cur. Herb. I. (1739), t. 4. — Müllen Bellen Bheede Hort. Malab. VI. (1685) 11, t. 6. — Monoicus, annuus. Caulis repens, elongatus, paulo ramosus, angulatus, hirsutus. Foliorum petiolus robustiusculus, elongatus, hispidus; lamina ambitu late cordato-ovata, utiinque villoso-hispidula, 12 — 18 cm longa lataque, pedato-5 — 7-nervia, palmato-3 — 5-lobata, lobis triangularibus, dentatis, acutis acuminatisque, intermedio produetiore acu- tissimo; sinus inter lobos saepe acuti. Flores masculi fasciculati; peduneuli graciles, 0,5 — 2 cm longi. Receptaculum anguste campanulatum vel subcylindricum, dense vil- losum, 8 — 10 mm longum. Sepala subulata, patula, reeeptaculo fere aequilonga. Co- rolla 2 — 3 cm lala, segmenlis oblongo-lanceolatis, acutis. Staminum fllamenta sub- nulla; antherae 3 — 4 mm longae; appendix connectivi 1 mm longa. Flores feminei solitarii vel fasciculati; peduneuli robusti, 1 — 2 cm longi. Ovarium saepe fusiforme, muricatuin, aculeis tumidis, rigidis, pungentibus. Fructus saepius oblongus, obscure tri- gonus vel cylindricus, parvus vel magnus, flavo-viridis, glaber, sparse tuberculatus, ad- ultns vix non semper inermis et laevigatus. Semina albescentia, oblonga, immarginata, ulrinque subacuta, 8 — 10 mm longa, 3 — 5 mm lata. Die Gurke*) wird als Gemüsefrucht in allen wärmeren und z. T. auch in den gemäßigten Gebieten in Gärten, Gewächshäusern und auf Feldern angebaut. Die ur- sprüngliche Heimat liegt wahrscheinlich im nördlichen Ostindien (Engler in Hehn, Kul- turpflz. 6. Aufl. [1894] 312), wo die Kultur seit mindestens 3000 Jahren betrieben wird. In wärmeren Gebieten nicht selten verwildernd. Über die Geschichte der Einführung vgl. bes. A. von Hayek in Hegi, Illustr. Fl. Mittel-Europa VI. 1. 321. Cogniaux gibt folgende Standorte an: Afrikanische Wald- und Steppenprovinz: Nubien, bei Dongola (Ehren- berg); Sansibar, bei Kokotoni (Stuhlmann n. 984); Mossambikküslenzone, bei Quili- mane (Stuhlmann n. 1024). *) Der Name Gurke wird von dem spätgricchischen rcyyovQiov abgeleitet, das bei den slawischen Völkerschaften des Ostens in russ. ogurec, poln. ogorek, tschech. okurka usw. umgebildet wurde. Von den Slaven kam die Agurke (so noch jetzt im Dänischen), später mit abgefallenem Vokal Gurke, wie der Name lehrt, zu den Deutschen; das Wort läßt sich (nach Schrader in Hehn, Kulturpflz. 6. Aufl. -1894! 314; schon kurz nach 1500 im Deutschen nach- weisen. — H. Harms. 144 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucuinerinae. Vorderindisches Gebiet: Belgaum (Ritchie n. 321 und 323); Bengalen (Grif- fith n. 2554); Assam (Jenkins n. 435); Tranquebar (Klein n. 565. — Herb. Willd. n. 18045); Ceylon*) (Thwaites n. 3534); Ostindien, ohne genaueren Standort (Rottler, Wallich n. 6735 A, 6737 A—C, Royle, Edgeworth n. 74, Stewart n. 1241, Hüg< n. 291, 835, 1574, 1741); vgl. Kirtikar, Basu a. J. C. S. Ind. Medic. PI. (1918) 591 t. 459. — Monsungebiet: Java (Blume). — Indochina (vgl. F. Gagnepain Lecomte, Fl. Indochine II. 8. [1921] 1057; Qua duagang). Var. ß. sikkimensis Hook. f. in Bot. Mag. (1876), t. 6206; Gard. Chron. n. ser. V. (1876) 299 et 305 f. 56; Cogn. in DC. I.e. 499; Nicholson, Dict. Gard. (1884) 407. — Concombre de Sikkim Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. XI. (1859) 28. Folia magna, 7 — 9-lobata. Fructus ovoideo-oblongus, regularis, saepius 5 placentis in- struclus, 30 — 40 cm longus, 15 — 18 cm crassus. Kultiviert in Nepal und Sikkim. Zusätze (von H. Harms). Die im nördl. Ostindien (Kumaon bis Sikkim) wild wachsende Art C. Hardwiekii Royle wird als Synonym von C. sativus angesehen und kann daher als eine wilde Form der Gurke gelten. Dazu vgl. besonders folgende Bemerkung. J. F. Duthie, FI. Upper Ganget. Piain (1903) 374, sagt unter C. sativus: The form C. Hardtvickii, now regarded as a synonym of C. sativus, has all the essential characters of the eultivated plant, with the exception of the fruit, which being very bitter is not used as a vegetable, but as medicine, and often as a Substitute for coloeynth. It is the air-alu of Kumaon, and the pahari-indrayan of the submontane districts. There are 2 distinet forms of the Indian eultivated cueumber, one with a creeping stem and an eggshaped fruit, which ripens during the hot season; the other ripening during the rainy season, has an elongated fruit more like that of the ordinary Eng- lish cueumber. ßoth of these forms are figured in part II of Field a. Gard. Crops. — Watt, Dict. Econ. Prod. Ind. II. (1 889) 635. Über Gurkenkrankheiten vgl. O. Kirchner, Krankheit, landwirtsch. Kulturpüz. 2. Aufl. (1906) 380. — Samen (Semina cueumeris) zusammen mit Melonen- u. Wassermelonensamen Bestandteile der Semina quatuor frigida (zu Emulsionen bei Harnwegekrankheiten ; Moeller u. Thoms, Real-Encycl. Pharm. 2. Aufl. IV. [1905;. 189, XI. [4 908] 330). — Chem. Zusammen- setzung vgl. Wehmer, Pflanzenstoffe (1911) 752. Eichler, Blütendiagr. I. (1875) 307, Fig. 157 (Diagr. des $ Blütenstandes u. der $ Blüte), 308, Fig. 4 58 (Staubgefäße aus der Knospe). — C. O. Harz, Landwirtsch. Samenk. (1885) 173, Fig. 39 (Bau des Samens). — A. Zimmermann, Cucurbit. II. (1922), Fig. 81— VII, 11 (Ranken). — F. Noll, Über Fruchtbildung ohne vorausgegangene Bestäubung (Parthenocarpie) bei der Gurke (Sitzungsber. Niederrhein. Ges. Natur- u. Heilkunde Bonn 1902, S. 149 — 162). — J. Becker, Über Vererbungsgesetze bei Gurken (Zeitschr. f. Pflanzenzüchtung VIII. [1922] 290; Bot. Abstracts XII. Nr. 2. [4923] 159). — R. J. H. Gibson, The extent of the root-system of O. sat. (Annais of Bot. XXVI. [1912] 951). — A. von Hayek in Hegi, Illustr. Fl. Mitteleuropa VI. 1. 321, Fig. 171 (ausgezeichnet!). Nach R. von Fischer-Benzon (Altdeutsche Gartenfl. [1894] 223) war im 46. Jahrh. in Europa eine kurzfrüchtige Gurkenrasse die gewöhnlichere und am meisten verbreitete, wie sich aus den Abbildungen der Kräuterbücher ergibt; daneben wird eine langfrüchtige abgebildet, bei der der allgemeine Name für Gurke mit einem Zusatz, anguinus usw., versehen ist. In dieser Zeit wurde neben Cucumis oder Cueumer auch der Name eitrulus für die Gurke gebraucht. Seringe (in DC. Prodr. III. [1828] 300) unterschied folgende Formen: «. viridis Ser., fructibus parvis echinatis viridibus. Concombre vert, Conc. ä Cor- nichons. — Harz, 1. c. 774. ß. flavus Ser., fructibus oblongis vel subobovatis nitidis laevibus saepe curvatis. Con- combre jaune. — C. hätif, fruetu parvo. — C. de Russie; praecox fruetu brevissimo. y. albus Ser., fruetu elongato aquoso. Concombre blanc. flliformi-clavatum« , die Narbe der Q Blüten bis zur Basis dreilappig. Diese Bemerkungen scheinen durchaus zuzutreffen. Ich möchte nun vorläufig (mit Chiovenda und Fries) die Gattung Hymenosicyos an- nehmen, bin mir aber wohl bewußt, daß die Möglichkeit besteht, daß diese Gattung mit Oreosyce Hook. f. zusammenfallen könnte. Leider kenne ich Oreosyce africana Hook. f. nicht (vgl. Cogniaux in Pflanzenreich 66. Heft [1916] 67), bei ihr soll das Konnektiv nicht über die Antheren hinaus verlängert sein. Vielleicht weicht Hymeno- sicyos dadurch von Oreosyce ab, daß die Staubblätter in ähnlicher Weise wie bei Cu- cumis ein hier allerdings ziemlich kleines Anhängsel an der Spitze des Konnektivs haben. Von Cucumis dürfte Hymenosicyos besonders durch die geraden (nicht s-förmig gewundenen) Antherenfächer und die etwa in der Mitte des Rezeptakulums sitzenden oder auf sehr kurzem Staubfaden mit dem Rücken befestigten Staubblätter verschieden sein. Die Gattung nimmt danach eine Mittelstellung zwischen Oreosyce und Cucumis ein. Cogniaux hat den Zusammenhang der hierher gehörigen Arten nicht erkannt; da ich nicht in der Lage war, alle von Cogniaux unter Oreosyce und Cucumis erwähnten Arten und Exemplare, die vielleicht für die Gattung Hymenosicyos in Betracht kommen, zu prüfen, so muß ich noch manche Frage ungeklärt lassen. — Fig. 4 4 Y—C". H. subsericeus (Hook, f.) Harms in Notizbl. Bot. Gart. Berlin- Dahlem VHI. (4 923) 487. — Cucumis subsericeus Hook. f. in Oliv. Fl. trop. Afr. IL (1871) 545; Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (4 881) 506; Engl. Pflanzenwelt Ostafr. C. (1895) 398; Hiern, Cat. Afr. PI. Welwitsch I. 2. (1898) 397. — Das Original von Welwitsch n. 838 (Angola) kenne ich nicht; Herrn Rendle verdanke ich jedoch eine Zeichnung davon. — Cogniaux rechnet dazu außerdem ein Exemplar von A. Stolz (n. 335) vom Nyassa- Seegebiet (Kyimbila), und mit diesem stimmt gut überein das folgende: Uluguru-Berge , Lu- kwangule-Plateau, 2400 m, am Rand des Höhenwaldes (W. Goetze n. 289, Nov. 4 898, Blüten gelb, Frucht hellgrün, mit Höckern besetzt und diese mit schwarzen Stacheln). H. parviflorus (Cogn.) Harms in Notizbl. Bot. Gart. Berlin-Dahlem VIII. (1923) 485. — Peponia parviflora Cogn. in Engl. Bot. Jahrb. XXI. (1895) 209; Engl. Pflanzen- welt Ostafr. C (1895) 399. — Peponium parviflorum Engl, in Engl. u. Prantl, Natürl. Pflanzenfam. Nachtr. (4 897) 34 8. — Planta monoica, floribus Qp in aliis axillis ac Q. Caulis scandens, ramis gracilibus, elongatis, sulcatis, paulo ramulosis, breviter sparseque hirtellis. Foliorum petiolus satis gracilis, densiuscule breviterque hirtellus, 3 — 7 cm longus; lamina membranacea, ovato-cordata, acuta, integra vel obscure 3 — 5-lobata, basi leviter emarginata, margine undulato-denticulata, intense viridis, utrinque brevius- cule et densiuscule hirtella, 6 — 8 cm longa, 5 — 6,5 cm lata; nervi graciles, laterales basilares 3 — 4-furcati , ab imo sinu distantes. Cirrhi satis graciles, elongati, leviter hirtelli, simplices. Flores masculi parvi, solitarii vel pauci fasciculati; pedunculus ro- bustiusculus, breviter denseque hirtellus, 5 — 6 mm vel ultra longus. Receptaculum cylindricum vel infundibuliforme, setis breviusculis subadpressis dense hirsutum, 6 mm longum, 2 mm latum. Sepala subulata, 2,5 — 3 mm longa. Petala flavescentia, ovato- oblonga, apice rotundata, dorso pilosa, 6 — 7 mm longa. Staminum filamenta glabra, 2 mm longa; capitulum antherarum oblongo-cylindricum, 3 mm longum. Flores feminei paulo majores, in aliis axillis quam masculi. Pedunculi fructiferi 2 — 2,5 cm longi. Fructus elliptico-ovoideus, breviter denseque hirsutus, apice longe rostratus, 2 cm longus, rostro fere 4 cm longo. — Fig. 26 O —L. Ostafrikanische Steppenprovinz. Kilimandscharo: in Waldparzellen ober- halb des Hochwaldes, am Fuße des Kifinikavulkans (Volkens n. 4 854. — Blühend im Februar 4 894. — Herb. Berlin). — Beschreibung nach Cogniaux. — Zu derselben Art, die mit der Gattung Peponia nichts zu tun hat, gehören meines Erachtens noch Cucumis. 159 folgende Exemplare: Kilimandscharo, Moschi-Marangu (Grote n. 4086, Jan. 1913, von Cogn. als Cucumis subsericeus Hook. f. bestimmt). — Brit. Uganda, Lamuru, 3000 m, Gebüsch der Hochweiden (Scheffler n. 253, Juni 1909; lange, dunkelgrüne Ranken, wie die Blätter rotbraun behaart, Blüte hellgelb, Kelch schwarz behaart). — W.-Kenia: Etwa 2300 m ü. M. in Wildbruch (Rob. E. u. Th. C. E. Fries n. 439, 28. Dez. 1921; monöz. Blüten gelb, Q* Blüten in anderen Achseln als Q), ebenda (Rob. E. u. Th. C. E. Fries n. 439 a, 5. Jan. 1922); Mitte des Regenwaldes, an einem Bache (Rob. E. u. Th. C. E. Fries n. 650, 1. Jan. 1922, Blüten gelb); etwa 2300 m ü. M. im Regenwald (Rob. E. u. Th. C. E. Fries n. 716, 3. Jan. 1922, Blüten gelb); ebenda am Bache (Rob. E. u. Th. C. E. Fries n. 912, 14. Jan. 1922, Blüten gelb, mit un- reifen Früchten). Von H. membranifolius weicht H. parviflorus durch das längere, mehr zylindrisch -trichterförmige Rezeptakulum der etwas größeren männlichen Blüte und die dickeren Stiele besonders der weiblichen Blüten ab, ferner auch durch dichtere Behaarung der Blätter und besonders der jungen Teile. Von H. subsericeus dürfte die Art ebenfalls durch das längere Rezeptakulum verschieden sein. Vielleicht weicht sie von beiden Arten in der Frucht dadurch ab, daß diese keine oder nur ganz niedrige Höcker hat. — Peponia parviflora Cogn. var. trilobata Cogn. 1. c. gehört zu Coccinia. H. Bequaertii (De Wild.) Harms. — Oreosyce Bequaertii De Wild, in Revue Zool. Africaine IX. 3. (1921) 90 (non vidi); PI. Bequaert. IV. (1922) 558. — Scandens monoica, ramulis tenuibus, longitudinaliter striatis, breviter sparse scabro-pilosis, inter- nodiis 20 — 60 mm longis. Folia ± membranacea, petiolo tenui, laxe pilosulo, ± sca- bro, pilis reflexis, 8 — 50 mm longo, lamina triangulari, integra vel obscure triloba, basi emarginato-cordata, sinu usque 6 mm profundo, margine vix undulato-denticulata, apice acuta, supra subtusque scabro-pilosa, 3 — 4,3 cm longa, 15 — 34 mm lata. Cirrhi fili- formes, elongati, scabri, pilis dissitis. Flores q? axillares 3 — 5, pedicellis tenuibus hir- sutis apice articulatis, ad 1 0 mm longis. Receptaculum circ. 3 — 4 mm longum, pilo- sum, dentibus liberis linearibus 1,5 — 2 mm longis. Corolla extus ± pilosa, margine ciliata, lobis 4 — 5 mm longis. Antherae in tubo insertae, 1,5 mm longae. Flores Q solitarii axillares, pedicello circ. 3 mm longo, accrescente, dense piloso, pilis basi inflatis. Receptaculum ovoideum, circ. 4 mm longum et 3 mm latum, versus apicem ad 1 mm restrictum, dentibus liberis linearibus 1 — 1,5 mm longis. Corolla lobis liberis circ. 4 mm longis, dorso pilosis, margine sat longe ciliatis. Receptaculum fructiferum pedun- culatum, pedunculo ad 17 mm longo, hirsuto; fructus subglobosus collo receptaculi se- pala et corollam saepe diu gerente coronatus, usque 13 — 15 mm longus et 13 mm latus (aculeis exclusis), tota superficie aculeis circ. 4 mm longis pilis basi leviter inflatis instructis armatus. Ostafrikanische Steppenprovinz: Kisuki am Fuße des Ruwenzori, um 1400 m ü. M. (J. Bequaert n. 47 03; VI. 1914; Blüten gelb). — Die mir unbekannte Art wird mit Oreosyce triangularis Cogn. verglichen, von der sie durch die verhältnismäßig weniger verlängerten, am Grunde deutlich herzförmigen Blätter abweichen soll. Nach der Beschreibung gehört die Art zweifellos in die hier unter Hymenosicyos zusammen- gestellten Arten; ob sie mit einer der genannten Arten zusammenfällt, läßt sich nur nach Prüfung des Belegstückes beurteilen. Ich möchte vermuten, daß sie mit H. parvi- florus sehr nahe verwandt ist. H. villosus (Cogn.) Harms in Notizbl. Bot. Gart. Berlin-Dahlem VIII. (1923) 4.87. — Oreosyce villosa Cogn. in Pflanzenreich 66. Heft (1916) 68. — Kamerun: Bam- buttu-Berge, 2300 m ü. M. (Ledermann n. 1787). — Diese Art steht H. parviflorus recht nahe, besonders durch die starke Behaarung, die allerdings bei H. villosus noch dichter ist; sie ist von H. parviflorus durch die meist zu mehreren gebüschelt an- geordneten, sehr kurz gestielten Blüten und den dickeren, mehr eiförmigen Fruchtknoten der Q Blüten verschieden, die hier bisweilen neben den q^ in der Blattachsel ent- springen. H. triangularis (Cogn.) Harms in Notizbl. 487. — Oreosyce triangularis Cogn. 1. c. 68, Fig. 19. — Usambara (Holst n. 630). — In der Blüte dem H. membranifolius 160 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. sehr ähnlich, aber durch die schmal dreieckigen oder lanzettlich-dreieckigen Blätter da- von verschieden. — Cogniaux stellt dazu noch ein mir unbekanntes Exemplar von Transvaal (Shilouvane, Junod n. 2622). Unbekannt sind mir die Arten: Oreosyce Kelleri Cogn. (1. c. 69) vom Somaliland und 0. aspera Cogn. (1. c. 268; dazu De Wildeman in Bull. Jard. bot. Bruxell. VII. 3 — 4. [4921] 293) vom Kongogebiet; ich kann also nicht beurteilen, ob sie zu Hyme- nosicyos gerechnet werden können. Cucumis Cecili N. E. Brown in Kew Bull. (1906) 4 04 (Bhodesia) könnte wegen der geraden Antherenfächer zu H. gehören. Nach den Beschreibungen und dem vorliegenden spärlichen Material ist die eiförmige oder eiförmig- kugelförmige Frucht bei den in Betracht kommenden Arten von Hymenosicyos meist durch Höcker oder Stacheln ausgezeichnet, die mit Borsten besetzt sind; die kleinen, zusammengedrückten, eiförmigen Samen sind schmal berandet. In der Größe und Ge- stalt der Höcker dürften sich aber die Arten unterscheiden. Bei H. membranifolius (Volkens n. 356) sind sie von sehr ungleicher Länge, einige recht lang, schmal stachel- ähnlich (Fig. ilY)] H. subsericeus soll starke, kegelförmige Stacheln haben (fruit ovoid, 4 inch long, covered with both slender tuberous-based bristles and stout green conical spines). Bei H. parviflorw sind dagegen an den unreifen, dicht mit bräunlichen Borsten besetzten Früchten nur ganz niedrige, kaum vortretende Höcker zu sehen, oder sie fehlen so gut wie vollständig. 48. Bryonopsis Am. Bryonopsis*) Arn. in Hook. Journ. of Bot. III. (4844) 274; Wight in Ann. and Mag. Nat. Hist. VIII. (1842) 267; Endl. Gen. suppl. II. (1842) 76; Boem. Fam. II. (1846) 4 0, 32; Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. XII. (4 859) 4 44, 4. ser. XVIII. (4 862) 193; Hook. f. in Oliv. Fl. trop. Afr. II. (4874) 556; Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (4 884) 477; Pax in Engl. u. Prantl, Pflzfam. IV. 5. (4 889) 28. — Bryonia sect. Diplocyclos Endl. Prodr. Fl. Norf. (4 833) 68. — Bryonia sect. Bryonopsis Hook. f. in Benth. et Hook. f. Gen. I. (4 867) 829 (non Blume); Baill. Hist. pl. VIII. (4 886) 440. — Diplocyclus Post et 0. Kuntze Lex. (1903) 4 78. Flores monoici, masculi et feminei fasciculati, saepe coaxillares. Flores masculi: Beceptaculum latissime campanulatum, intus nectario vestitum. Sepala 5, angusta, brevia. Corolla late campanulata, 5-partita, segmentis ovatis, saepe reflexis. Stamina 3, libera, tubo receptaculi inserta, filamentis brevibus; antherae ovatae, una 4-locularis ceterae biloculares, loculis linearibus leviter flexuosis, connectivo lato non producto. Pistillodium nullum. Floris feminei perianthium ut in mare. Staminodia 3, parva. Ovarium glo- bosum vel ovoideum, 3-placentiferum, pauciovulatum ; Stylus gracilis, basi nudus, stig- matibus 3, papillosis, profunde bilobis; ovula horizontalia. Fruclus baccatus, pulposus, oligospermus. Semina margine crasso circumdata, utraque facie tumentia, subtiliter scrobiculata. — Herbae annuae, scaberulae, scandentes. Folia profunde palmato-5- lobata. Cirrhi bifidi. Flores parvi, e viridi lutescentes. Fructus parvus. A. Flores feminei fasciculati; ovarium globosum; fructus sphaericus . 4. B. laciniosa. B. Flores feminei saepissime solitarii; ovarium lageniforme; fructus ovoideus, apice conicus 2. B. affinis. . 4. B. laciniosa (L.) Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. XII. (4 859) 4 44, 5. ser. VI. (4 867) 30; Hook. f. in Oliv. Fl. trop. Afr. II. (4 874) 556; Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (4 884) 477; C. Moore, Handb. fl. N. S. Wales (4 893) 255. — Bryonia laciniosa L. Spec. ed. 4. (4753) 4013, ed. 2. (4763) 438; Crantz, Instit. I. (4766) 474; Lara. Encycl. I. (4783) 497; Willd. Spec. IV. (4805) 624; Ser. in DC. Prodr. III. (4828) 308; Boxb. Fl. ind. III. (1832) 728; Wight et Arn. Prodr. I. (1834) 345; Wight, Ic. pl. Ind. or. *) Ob similitudinera cum Bryonia. — Bryonopsis Blume (Bijdr. [4 826] 922; sect. Bryoniae) amplectitur nonnullas species generie Bryoniae pro maxima parte nunc ad genus Melothria relatas, sed etiam B. laciniosam L. ultimo loco (p. 927) indicatam. — H. Harms. Bryonopsis. 161 II. (1840—43) t. 500; Roem. Fam. II. (1846) 40; Miq. Fl. Ind. bat. I. I. (1855) 660; Naud. in Fl. des serres XII. (1857) t. 1202, 1. c. 4. ser. XII. (1859) 139; Benth. Fl. austral. III. (1866) 319; Clarke in Hook. 1. Fl. Brit. Ind. II. (1879) 622; Trimen, Handb. Fl. Ceylon II. (1894) 254. — Bryonia palmata L. Spec. ed. 1. (1753) 1012, ed. 2. (1763) 1438; Willd. 1. c. 623; Ser. 1. c. — Bryonia variegata Mill. Dict. ed. 8. (1768) n. 5 (ex spec. Auct. in herb. Brit. Mus.); Ser. 1. c.; Roem. 1. c. 39. — Bryonia quinque- folia Nor. in Verh. Batav. Gen. V. (1790) ed. 1. Art. IV. 48. — Bryonia dioica Boj. Hort. Maurit. (1837) 148 (ex Ind. kew.). — Bryonopsis courtallensis Arn. in Hook. Journ. of Bot. III. (1841) 274. — Bryonia pedata Hassk. in Flora XXV. (1842) Beibl. 42. — Bryonopsis pedata Hassk. Cat. hört. Bogor. (1844) 168; Roem. 1. c. 32. — Goccinia palmata Roem. 1. c. (1846) 93. — Bryonia tenuis Klotzsch in Peters, Reise Mossamb. Bot. (1862) 150. — Gummis verrucosus Herb. Rottl. ex Clarke I.e. (1879) 623. — Bryonia xeylanica foliis profunde laciniatis Herrn. Hort. Lugd.-Bat. (1687) 95, t. 97 Fig. 4 6. Bryonopsis laciniosa (L.) Naud. A Ramulus cum fl. masculis et fructibus. B Flos masculus. G — E Stamina. F Flores feminei. O Flos femineus auetus. H Stylus cum stami- nodiis. / Fructus longitud. sectus. K Semen cum pulpa. L, M Semen. N, O Semen Iongit. sectum. P Id., transverse sectum. — Icon. origin. — Nehoemeka Rheede, Hort. Malabar. VHI. (1688) 37, t. 19. — Bryonia xeylanica, folio quinquepartito Burm. Thes. Zeyl. (1737) 49 (Hondala). — Caulis gracilis, elon- gatus, ramosus, glaber. Foliorum petiolus 3 — 6 cm longus; lamina supra scabra, subtus laevis, margine denticulata vel undulato-suberenulata, 8 — 12 cm longa et fere totidem lata. Pedunculi masculi 0,5 — 1,5 cm longi. Receptaculum 5 — 6 mm latum. Sepala patula, 0,5 — 1 mm longa. Corolla viridi-flavescens, breviter papulosa, 10 — 12 mm lata. Staminum filamenta 1 — 1,5 mm longa; antherae 2 mm longae. Flores feminei fascicu- lati. Ovarium globosum. Fructus sphaericus, flavo -viridis, lineis 6 lacteis striatus, 14 — 17 mm crassus. Semina fusca, 5 mm longa, 3 mm lata, 3,5 — 4 mm crassa. — Fig. 16. Weit verbreitet im tropischen Asien und Afrika; wohl auch öfter verwildernd. Vorderindisches Gebiet: Punjab (Thomson); Rombay (Ralph); Mangalor (PI. Ind. or. edit. Hohenacker n. 2396); Nilghiri (Hooker f. u. Thomson); Sylhet (Wal- lich n. 6699A— L, Hooker f. u. Thomson); Ost-Bengalen (Griffith n. 2527/t, Hooker f. u. Thomson, Clarke); Dacca (Clarke); Gangesebene (Meebold n. 42, 4290, 4291); Tranquebar (Rottler); Zentral-Indien (Meebold n. 4289, 8904); Süd- A. Engler, Daa Pflanzenreich. IV. (Embryophyta siphonogama) 276. II. \\ 162 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceac-Cucurbiteae-Cucumerinae. Indien (Meebold n. 3829, 8396, 8905, 13368); Ost-Indien, ohne nähere Angabe (Wight n. Uli, 1142, Hügel n. 3047, 3064, 4631, Edgeworth n. 83, Jacque- mont n. 1366, Leschenault n. 860). — Ceylon (Walker, Thwaites n. 1606, Meebold n. 4292); nach Trimen in feuchten Gebieten bis 2000 m. Monsungebiet. Provinz des tropischen Himalaja: Sikkim (Hooker f.); Nepal (Wallich); NW.-Himalaya (Meebold n. 3196). — Nordwestmalayische Provinz: Assam (Jenkins n. 425, Masters n. 425); Manipur (Meebold n. 6710). — Indochina, Tonkin, Annam, Cochinchina (nach F. Gagnepain in Lecomte, Fl. Indochine IL 8. (1921) 1065 Fig. 119). — Java (Blume, Horsfield n. 642, Zollinger n. 972); im lichten Gebirgswald gemein (Koorders, Exkursionsfl. Java III. [1912] 294). — Celebes, Tomohon (Sarasin n. 361), Bojong (Warburg). — Papuasische Provinz: Kaiser-Wilhelmsland (Schlechter n. 17303, 18899); Bismarck-Archipel (Warburg n. 14). — Provinz der Philippinen und Formosa: Philippinen (Cuming n. 1632), Luzon, Provinz Benguet (Merrill n. 4306); Formosa (Matsumura et Hayata, Enum. pl. Form. [1906] 162; Hayata, Icon. pl. Formos. IL [1912] 38, Taihoku, Maruyama, Kelung, South Cape), bei Kelung (Faurie n. 391); Liukiu (nach Matsumura, Index pl. japon. IL [1912] 608; Japan. Name Okinawa-suzumeuri). — Ostaustralien (Cunningham, F. v. Müller, Dallachy, Leichhardt n. 28). — Neu-Kaledonien (Schlechter n. 15058; Engler's Bot. Jahrb. XXXIX. [1907] 271, Gebüsch auf den Hügeln bei Yaouhe). Afrikanisches Wald- und Steppengebiet. Nordafrikanische Steppen- provinz: Khartum (Vilmorin). — Westafrikanische Waldprovinz. Insel Fer- nando Poo (Mildbraed n. 7026); Insel S. Thome (G. Mann n. 1091, A. Moller). — Ostafrikanische und südafrikanische Steppenprovinz. Rovuma Bay (J. Kirk n. 10); Uganda, bei Kikonda (Nägele n. 124), Manjundo (Stuhlmann n. 1394), Wadi- boma (Fischer n. 274), ünyoro (Grant n. 617; Trans. Linn. Soc. XXIX. [1872] 77); Albert-Edward-See (Kasindi) und Uganda (zwischen Katwe und Toro), nach R. E. Fries in Wissensch. Ergebn. Schwedisch. Rhodesia-Kongo-Exped. I. 2. (1916) 312; Usambara, Amani (Grote n. 3597; Engler n. 787); Kilimandscharo, Marangu (Volkens n. 1399 u. 2318); Deutsch-Südwestafrika, Koco-Riedmond (J. Graf Pfeil n. 132). Vgl. Engl. Pflanzenwelt Ostafr. C. (1895) 398. Var. ß. erythrocarpa (F. Müll.) Naud. in Illustr. Hortic. XII. (1865) t. 431; Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1881) 478. — Zehneria erythrocarpa F. Müll, in Hook. Kew. Journ. of Bot. VIII. (1856) 51. — Bryonopsis erythrocarpa Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. XVIII. (1863) 194; Rev. hört. (1863) 132; The Garden (1874) 193 cum ic. — Fructus pulchre kermesinus, albo-fasciatus. Semina ovata, margine crasso circumdata, utraque facie vix tumente, 6 mm longa, 4 mm lata, 2,5 mm crassa. Zusammen mit dem Typus in Ostindien und Australien. Als Zierpflanze in wärmeren Gebieten angebaut. Zusatz (von H. Harms). Nach Watt (Dict. Econ. Prod. Ind. I. [1889] 542) wird die ganze Pflanze im Fruchtzustand für medizinische Zwecke gesammelt; wird als tonisch angesehen. Vgl. Kirtikar, Basu a. J. C. S. Ind. Med. PI. [194 8] 604, t. 464). Die Blätter werden gekocht und als Gemüse gegessen. — Nach Rosenthal (Synops. pl. diaph. [1862] 4144) wird der Saft der Blätter gegen Gallenkrankheiten, hitzige Fieber, Husten, Atembeschwerden usw. gebraucht. (Dragendorff, Heilpfl. [4898] 650; K. Heyne, Nutt. PI. Ned. Ind. IV. [4 947] 224). Samen und Keimpflanze abgebildet von J. Lubbock, Seedlings I. (1892) 604, flg. 389, 390. — B. laciniosa wird wegen des hübschen Laubes und der schön gefärbten Früchte gern gezogen, eignet sich aber im gemäßigten Gebiet nur für sehr warme sonnige Lagen oder das Gewächshaus (Vilmorin's Blumengärtn. 3. Aufl. I. [1896] 345); in Europa eingeführt 474 0, nach Nicholson, Dict. Gard. I. (4 884) 24 8, Fig. J86 (unter Bryonia laciniosa). Nach A. Zimmermann (Die Cucurbitae. II. [4922] 49, Fig. 45.X7) hat B. laciniosa eine Probraktee (kahnförmig eingerollt, abwärts gebogen, oberseits mit zahlreichen kleinen Drüsen) an jeder Blattachsel der vegetativen Zweige. An jugendlichen Teilen wurde haußg beobachtet, daß die Probraktee eine Blütenknospe mehr oder weniger vollständig einhüllte; da aber die an- deren Knospen völlig frei lagen, dürfte es sich hierbei wohl mehr um eine zufällige Erscheinung Bryonopsis, Benincasa. 163 handeln. — Extranuptiale Nektarien im unteren Teil des Blattes (a. a. 0. 23, Fig. \$W). — Der fast sitzende, sehr gedrängte Blütenstand (a. a. 0. 39) tragt meist in seinem unteren Teile 3 — 4 weibliche und darüber einige männliche Blüten, die erst später zur Entwicklung gelangen; einige der letzteren entfalten sich oft erst, wenn die am gleichen Blütenstand befindlichen Früchte be- reits ihre endgültige Größe erreicht haben. Am Grunde des Blütenstandes befindet sich eine Probraktee, während am Grunde der Blütenstiele Brakteen fehlen. — Von den 3 Antheren tragen 2 je 2, die dritte 1 Pollenfach (mittlerer Arm viel kürzer als die beiden anderen; 47, Fig. 31 V, VI). — Pollenkorn kugelig, mit zapfen- oder knötchenförmigen Verdickungen und kreisförmigen oder ovalen unverdickten Stellen, ohne Spalten der Exine (a. a. 0. 57, Fig. 41/77, 58, Fig. 427F). — Das Nektarium kleidet die Kelchröhre der <$ und Q Blüten fast vollständig aus, bildet aber am Rande, der sich zwischen den Insertionsflächen der Staubfäden und Staminodien etwas höher emporzieht, einen Wulst; der Zugang zum Nektarium wird dadurch eingeengt, daß die zu- sammenneigenden Staubfäden am Grunde mit einem lappenartigen, am Rande stark behaarten Fortsatze versehen sind (68, Fig. 50 /— IV). In ähnlicher Weise wirken in der g Blüte die am Grunde rechtwinkelig gekrümmten und von einem langen Haarkranz umgebenen Staminodien. — Querschnitt des Fruchtknotens, a. a. 0. 71, Fig. 53/7 — Haare der Blüte, 102, Fig. 16 XIV— XXIII. — Klebstoffhaare der Antheren, 114, Fig. 8i XXXIV vl. XXXV. — Die Pflanze stirbt nach der Fruchtreife ab (a. a. 0. 1). 2. B. affinis (Endl.) Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (l 881) 479. — Bryonia affinis Endl. Prodr. fl. Norf. (1833) 68; Roem. Farn. II. (1846) 43. — Bryonia Pancheri Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. IX. (i 858) 398, XII. (1859) 140. — Bryonopsis Pancheri Naud. I.e. 5. ser. VI. (1867) 30. — Caulis gracilis, ramosus, glaber, 3 m longus. Foliorum petiolus 2 — 6 cm longus; lamina supra scabriuscula, subtus laevis vel inter- dum tenuiter punctata, margine minute remoteque subulato-denticulata, fere usque ad basin 5-lobata, 7 — 15 cm longa et fere totidem lata. Pedunculi masculi 5 — 7 mm longi. Receptaculum 4 — 5 mm latum. Sepala patula vel reflexa, 1 — 1,5 mm longa. Corolla pallide lutescens, intus villosa, 9 — 1 0 mm lata. Staminum filamenta 0,3 — 0,5 mm longa; antherae 2 mm longae. Flores feminei saepissime solitarii. Ovarium oblongum, lageniforme. Fructus ovoideus, apice conicus, rubens, longitudinaliter albo-variegatus, 2 — 2,5 cm longus, 12 — 14 mm crassus. Semina spurco-alba, 5 mm longa, 2 — 2,5 mm lata, 4 mm crassa. Papuasische Provinz: Neu-Guinea, Kaiser Wilhelmsland (Hollrung n. 170, Warburg, Schlechter n. 17852); Neu-Mecklenburg (Peekel n. 219); Insel Bougain- ville, bei Kieta (Rechinger n. 4320). Araucarien-Provinz: Ost-Australien, Nordostqueensland, Ober-Barrow (L. Diels n. 8390); Norfolk-Insel (Bauer. — Herb. Wien); Neu-Kaledonien (Cuming n. 2, Pancher n. 654, Balansa n. 539, Deplanche n. 213, 1277, Mac Gillivray n. 2, Salle, Thiebaut n. 251, 281), vgl. A. Guillaumin, Catal. pl. Phaner. Nouv. Caled. (1911) 86. Species exlusae. Bryonopsis Bennettii Miq. Fl. Ind. bat. I. 1. (1855) 657 = Cerasiocarpum Bennettii (Miq.) Cogn.; cf. Cogn. in Pflzreich., Heft 6 6. (1916) 239. B. leueoearpa Miq. 1. c. 657 = Melothria leueocarpa (Blume) Cogn.; cf. Cogn. I. c 101. 49. Benincasa Savi. Benincasa*) Savi, Memoria sopra una pianta cueurbitacea, che puö formare un nuovo genere, in Bibl. Ital. IX. (1818) 158 c. tab.; Ser. in DC. Prodr. III. (182 8) 303; E. Spach, Hist. nat. veget. VI. (1838) 203; Endl. Gen. (1839) 938; Roem. Farn. II. (1846) 14; Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. XII. (1859) 87, 5. ser. VI. (1866) 27; Benth. et Hook. f. Gen. I. (1867) 824; Hook. f. in Oliv. Fl. trop. Afr. II. (1871) 532; *) »Benincasa o Casabona (Giuseppe), oriundo di Fiandra, n. dopo 1500, m. Fircnze 1596 — Botanico del granduca di Toscana, ricercatore e importatorc in Toscana di molte piante esotiche, poi prefetto delP orto bot. dell. universitä di Pisa«. (P. A. Saccardo, La Bot. in Italia I. [1895] 26, H. [1901] 17). — H. Harms. 11* 164 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. Cogn. in DC. Mon. Phan. HI. (1881) 512; Pax in Engl. u. Prantl, Pflzfam. IV. 5. (1889) 28; Baill. Dict. Bot. (4 876) 400; Hist. pl. VUI. (1886) 439 (s. Citrullus). — Camo- lenga Rumph. Herb. amb. V. (1746) 395, t. 143 (Merrill, Interpret. R. H. [1917] 493); Post et 0. Kuntze, Lex. (1903) 95. Flores rarius stricte hermaphroditi, saepius monoici vel subhermaphroditi (staminibus in flore Q saepe antheras effoetas vel subfertiles gerentibus), axillares, solitarii. Flores masculi: Receptaculum late campanulatum. Sepala 5, subfoliacea, integra lanceolata vel 3 — 5-loba reflexa. Gorolla rotata, usque ad basin 5-partita, segmentis obovatis, integris. Stamina 3, libera, tubo receptaculi inserta, filamentis brevibus, complanatis crassis; antherae biloculares exsertae, crassae, loculis valde sigmoideo-flexuosis, con- nectivo lato trilobato, lobulo intermedio lateralibus longiore. Nectarium in fundo re- ceptaculi subsemiglobosum crassum, basibus filamentorum dilatatis hirsutis obtectum. Floris feminei perianthium ut in mare. Staminodia 3, haud raro antherifera et sta- minibus simillima. Ovarium triplacentiferum ; Stylus crassus, disco crasso nectarifero insertus, stigmatibus 3, magnis, undulatis; ovula perplurima, horizontalia. Fructus baccatus, crassus, teres, hispidus, glaucescens, polyspermus, indehiscens. Semina ovoideo- oblonga, compressa, margine tumido. — Herba annua, repens, molliter hirsuta. Folia palmatim 5-loba, petiolo eglanduloso. Cirrhi 2 — 3-fidi; probractea cirrho opposita ad basin petioli latiuscula, ovata vel oblonga, dr concava. Flores ampli flavi, masculi longe feminei brevius pedunculati. Fructus magnus, extus ceraceus, edulis. Species unica, in regione indo-malaiica usque ad Asiam orientalem subtropicam et Polynesiam late distributa, in regionibus tropicis et subtropicis orbis veteris saepe culta. B. hispida (Thunb.) Cogn. in DC. Mon. Phan. IH. (1881) 513; King in Journ. Asiat. Soc. Beng. LXVII. 1. (1898) 34, Mat. fl. Malay. penins. Calycifl. (1902) 378. — Cucurbita hispida Thunb. Fl. Jap. (1784) 322; Willd. Spec. IV. (1805) 608; Blume, Bijdr. (1826) 931; H. O. Juel, PI. Thunberg. (1918)388 (Kaempf. Illustr. II. [1784] 38). — Cucurbita pruriens Sol. mss. in Forst. Prodr. (1786) 92 nomen; Seem. in Journ. of Bot. II. (1864) 50. — Cucurbita Pepo Lour. Fl. Cochinch. (1790) 593, edit. Willd. (1793) 728; Roxb. Fl. Ind. III. (1832) 718 (non L.). — Benincasa cerifera Savi 1. c. cum ic. ; Delile in Mem. Acad. Paris VII. (1824) 395; Ser. in Mem. phys. et hist. nat. Geneve III. 1. (1825) t. 4, in DC. Prodr. III. (1828) 303; Wight et Arn. Prodr. I. (1834) 344, Roem. I.e. 62; Miq. Fl. Ind. bat. I. 1. (1855) 665; Naud. 1. c; Hook. f. in Oliv. 1. c. 532; Clarke in Hook. f. Fl. Brit. Ind. H. (1879) 616; M. Cornu in Journ. Soc. nat. hört. Fr. (1900) 51 (var. macrocarpa). — Cucurbita cerifera Fisch. Cat. hört. Gorenki ex Savi 1. c. (1818). — Benincasa cylindrica hortul. ex Ser. 1. c. (1825); Fenzl in Jacq. Eclog. pl. II. (1844) t. 153 — 156 (ex Pritzel, Icon. bot. index 145). — Cucurbita villosa Blume, Bijdr. (1826) 931; DC. Prodr. IU. (1828) 317; Roem. 1. c. 91; Miq. 1. c. 672. — Cucurbita farinosa Blume 1. c; Spanoghe in Linnaea XV. (1841) 306; Roem. I.e. 91. — Lagenaria hispida Ser. in DC. I.e. (1828) 299; Roem. I.e. 61; Miq. 1. c. 669. — Cucurbita Camolenga Ham. in Wall. List (1832) n. 6718. — Cucurbita alba Roxb. in E. Ind. Comp. Mus. t. 457 ex Wight et Arn. 1. c. (1834) 344. — Cucurbita Pepo-aspera Blanco Fl. Filip. (1837) 773, ed. 2. (1845) 532, ed. 3. III. (1879) 176, t. 323; Merrill in Dep. Int. Gov. Labor. Bur. Manila Nr. 27. (1905) 49 et Spec. Blancoan. (1918) 372. — Cucurbita littoralis Hassk. Cat. hört. Bogor. (1844) 190; Roem. 1. c. 86; Miq. 1. c. 672. — Oymnopetalum septem- lobum Miq. 1. c. (1855) 679. — Lagenaria dasystemon Miq. Prolus. fl. Jap. (1866) 13, in Ann. Mus. bot. lugd. batav. II. (1866) 81; Franch. et Sav. Enum. pl. Jap. I. (1875) 173. — Cucurbita vacua F. Müll. Fragm. VI. (1868) 186. — Benincasa vacua F. Müll. Census Austral. pl. (1882) 76. — Cumbulam Rheede, Hort. Malab. VIII. (1688) 5, t. 3. — Ko, vulgo Jungavo Kaempf. Amoen. fasc. V. (1718) 811. — Camolenga (Condor) Rumph. Herb. amb. V. (1746) 395, t. 143. — Kamo uri So mokou Zoussetz XX. fol. 46 (ex Franch. et Sav. 1. c. 175 sub L. dasystemon)', Phonzo zoufou LIH. fol. 1 verso. — Caulis elongatus, ramosus, diffusus, pilis elongatis basi tuberculatis, ramis crassiusculis. Foliorum petiolus robustus, longe villoso-hirsutus, 5 — 20 cm longus; Benincasa. 165 lamina reniformi-rotundata, profunde cordata, supra intense viridis sparse pilosa et scabriuscula, subtus pallidior pilis rigidis brevibus hispida, 4 0 — 25 cm longa lataque, leviter vel fere usque ad medium 5 — 7-lobata, lobis late triangularibus vel ovatis, ple- rumque acutis, margine sinuato-denticulatis vel crenulatis; nervi validi, hirsuti praecipue Fig. 17. Benincasa hispida (Thunb.) Cogn. A Ramulus. B FIos masculus. C Probractea. D — F Stamina. 0 Stylus. H Staminodium. J Alabastrum hermaphroditum, K ejusdem sta- mina cum stylo. L Fructus juvenilis. M Fructus, longitud. sectus. N Semen, 0 idem trans- verse sectum. — Icon. origin. subtus. Cirrhi graciles, breves. Pedunculi hirsuti praecipue ad apicem, masculi 5 — 15 cm, feminei 2 — i cm longi. Bractea ad basin pedunculi concava, ovata vel late ob- longa acuta, breviter villosa, 6 — 10 mm longa. Receptaculum masculum planiusculum, dense longe sericeo-villosum, 12 — 15 mm latum. Sepala lanceolata vel lobulata, 8 — 1 2 mm longa. Petala patula, obtusa et mucronata, inflmo margine basi versus fila- menta intus dense hirsuta, utrinque sparse pilosa, 3 — 5 cm longa, 2 — 4 cm lata. Staminum filamenta basi dilatata hispida, 2 — 3 mm longa; antherae subtrilobatae, 4 — 166 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. 5 mm longae, 7 — 4 0 mm latae. Ovarium ovoideum vel cylindricum, pilis longis molli- bus rufulis horizontalibus densissime hispidum, 2 — 4 cm longum; Stylus 2 — 3 mm longus; Stigmata 4 2 — 4 5 mm lata. Fructus 25 — 60 cm longus, 4 0 — 25 cm crassus, pilis fragilibus copiosis hispidus, pruina glauca cerifera obtectus, saturate viridis, con- color vel albo-marmoratus. Semina compressa, ovoidea, albida vel luteo-albida, distincte marginata, 4 0 — 4 4 mm longa, 5 — 7 mm lata, 2 mm crassa. — Fig. 4 7. Ostasien: Japan, Kiusiu, am Fuße des Berges Homan Dake (Pierot nach Miquel, unter Lagenaria dasystemon, s. oben; jap. Fokwa). Nach Thunberg bei Nagasaki (jap. Fiotari, et Ko, vulgo Jungauo, it. Jugao). Kultiviert (Matsumura, Index pl. japon. 11.(4942)607; einh. Namen: Togwa; Komori). Kamo-uri Somoku-Dzusetsu IV. ed. Makino (4 912) XX, t. 44. — In China viel kultiviert (Forbes et Hemsley, Ind. fl. sinens. 315); sichere Angaben über heimisches Vorkommen scheinen nicht vor- zuliegen. — Formosa (Matsumura et Hayata, Enum. pl. Formos. [4 906] 4 65; Hayata, Icon. pl. Form. II. [4942] 34, kult.). — Luchu-Inseln (Ito et Matsumura, Tent. fl. lutch. [4 899] 240). Vorderindisches Gebiet. Ohne genaueren Standort (Wal lieh n. 6748, 6722B, 6723; Wight n. 4 143; Royle). Panjab (Edgeworth n. 80). Dacca (C. D. Clarke). — Pamir u. Kaschgar (A. Paillieux et D. Bois in Rev. sc. nat. appl. XXXIX. Paris 4 892, 4. sem. 425—427, nach Bot. Jahresber. XX. 4 892. 2. [4 895] 4 4 0). — Nico- baren, Grasheiden (S. Kurz in Journ. Asiat. Soc. Bengal XLV. 2. [4 876) 4 4 3; nach Bot. Jahresber. IV. 4 876. [1878] 44 4 4). Andaman Inseln, kultiviert (nach King). — Burma, Minbu Distr. (Gage in Rec. Bot. Surv. Ind. III. 4. [4 904] 64). Monsungebiet: Java (Leschenault n. 504, Horsfield, Junghuhn, Zollinger n. 4204); vgl. O. Ktze. Rev. gen. I. (4894)255. — Timor, Kupang (Zeye nach Cogn. in Engler's Bot. Jahrb. VII. [4 886] 478). — Philippinen (Llanos); vgl. Merrill, Fl. Manila (4942) 459 (Condol der Tagalen). — Amboina (Robinson n. 396, Aug. 4943, an Wegen; labu; nach Merrill, Interpret. Rumph. Herb. [1947] 493). Papuasien (K. Schumann u. K. Lauterbach, Fl. deutsch. Schutzgeb. Südsee [4 900] 592); verbreitet. Neu-Guinea, Kaiser Wilhelmsland : Uferwald (Hellwig n. 63); Hatzfeldhafen, auf verlassenem Kulturland (Warburg); Huon-Golf (Lauterbach n. 662); Ramu, offene Stellen im Walde (Lauterbach n. 2504); Ramustation (Rodatz u. Klink n. 48); ohne genaueren Standort (Beccari n. 789; d'Albertis; Rev. J. Chalmers n. 48). — Holl. Neu-Guinea: Noord-Fluß (von Römer n. 33 u. 4 58; nach A. Pulle in Lorentz, Nova Guinea VIII. 2. [4 94 4] 689). — Bismarck-Archipel: Neu-Pommern (v. Hügel nach K. Schum. u. Lauterbach); Blanche Bay, J. H. Burkill in Proc. Cambridge Philos. Soc. IX. 2. (4 896) 97, nach Bot. Jahresber. XXIV. 4 896. 2. (4 899) 4 29; Gazelle-Halbinsel, Ralum, auf lockerem Boden am Strande (Dahl n. 4 20); Herbertshöhe (Rechinger n. 3626; Denkschr. Akad. Wien LXXXIX. [4 94 3] 4 73); Neu-Mecklenburg (Peekel n. 447 u. 388); einh. Namen: a hulhulparaho; kabus. — Palau-Inseln, Korror (Pater Raymundus n. 306). — Karolinen, Ponape, verwildert (Ledermann n. 4 3924). — Auf Guam kultiviert (Safford, Usef. PI. Isl. G. [4905] 497; Kondot, Condor). Ostaustralien: Queensland (F. Müller); Rockingham Bay (Dallachy). — Neu- Kaledonien (Balansa [oder Deplanche?] n. 3302; A. Guillaumin, Calal. pl. Phaner. Nouv. Caled. [494 4] 86). — Fidschi-Inseln (Seemann n. 495). — Samoa- Inseln: Upolu, bei Vaimea (K. u. L. Rechinger n. 4 34; Denkschr. Akad. Wien LXXXV. [4 94 0] 205). — Gesellschafts-Inseln: Tahiti (Vesco; Banks u. Solander); vgl. Drake del Castillo, Fl. Polynes. franc. (4 893) 76 (Parkinson, Draw. of Tahit. PI. t. 4 09 ined.). — Marquesas-Inseln: Noukahiva (Hombron). Zusätze (von H.Harms). Naudin (in Ann. sc. nat. 4. ser. XII. [4859] 88, 5. ser. VI. [4 866] 27) kannte zwei voneinander -wenig verschiedene Sorten. Die in den Gärten verbreitete zeichnet sich durch zylindrische 0,25 — 0,4 m lange Früchte aus; N. erwähnt eine Frucht von 60 cm Länge und 20 — 25 cm Dicke. Die andere aus China stammende Varietät hat einfach ei- förmige, kürzere und zugleich dickere Früchte mit vielleicht geringerem Wachsüberzug. Vgl. Benincasa. 167 ferner Cornu (s, oben); He ekel (s. unten). — Die Blüten sind nicht selten zweigeschlechtig, so daß dieselbe Pflanze neben männlichen und weiblichen auch hermaphrodite Blüten hat; oder sie hat neben männlichen nur hermaphrodite oder fast hermaphrodite Blüten. Über die Be- stäubung vgl. G. Arcangeli in Atti del Congresso bot. ital. internaz. Genova 4892. (4893) 448 (Besucher sind Bienen und Bombus). K. v. Goebel hat die Entwickelung der Blätter verfolgt; die oberen Blattzipfel eilen der Ausbildung der Blattfiäche voraus (Organogr. II. [1900] 506, Fig. 329). Ferner hat er die ver- schiedenen Formen der Vorblätter und Übergangsformen dieser zu Banken dargestellt (a. a. 0. 609, Fig. 411). Gerade auf die Vorkommnisse bei Benincasa gründet er die Deutung, daß die einfachen Ranken der Cucurbitaceen die umgebildeten Vorblätter von Axillarsprossen seien (a. a. O. 612). — Über die Schuppe am Grunde des Blütenstandes vgl. auch Dutailly in Bull. Soc. Linn. Paris Gompt. rend. 3 Mars 1875, p. 41. — E. Neitsch erwähnt das regelmäßig der Ranke gegenüberstehende mit breiter Basis ansitzende Blättchen, das nur wenig länger als breit ist und dessen Spreite nach innen gekrümmt ist (Morphol. Natur der Rank, der Cucurbitae. [1923] 33); dieses sogen, zweite Vorblatt (Probraktee im Sinne Zimmermanns) fehlt an Keimpflanzen ebenso wie die Ranke, es tritt meist früher auf als diese, z. B. schon am 3. oder 4. Knoten. Vgl. auch R. Trinkgeld (in Flora CXVI. [1923] 281). Entblättert man eine Keimpflanze und entfernt die Achselsprosse und Blüten, so wachsen die Vorblätter der unteren Knoten zu mehr oder weniger gestielten Blättern mit aufgebogenen Rändern aus, so daß sie das Aussehen einer gestielten Pfanne oder eines Löffels erhalten ; die Vorblätter der oberen Knoten bleiben dagegen klein und sind mit breitem Grunde angeheftet (1. c. 284). Der Verf. konnte aber nicht nur die Betavorblätter veranlassen, Rückschlagsformen zu bilden, sondern konnte auch in den ersten Knoten von Keimpflanzen das Alphavorblatt zur Entwicklung bringen, das in seiner Stellung der Ranke entspricht (1. c. Fig. 4); damit ist die Vorblattnatur der Ranke erwiesen. B. hispida ist vielleicht im ganzen indisch-malayischen Gebiet bis nach Japan und China und Polynesien heimisch, obwohl es bei der offenbar schon langen Kultur für viele Standorte sehr zweifelhaft ist, ob es sich um ursprüngliches Vorkommen oder Verwilderung handelt. A. De Candolle (Orig. pl. eultiv. 2. ed. [4883] 214) nahm jedenfalls an, daß die Vorkommen von Japan [Cucurbita hispida Thunb., Lagenaria dasystemon Miq.) und von Java (Gebüsche am Meer, Cucurbita littoralis Hassk.) mit einiger Sicherheit als ursprüngliche anzusprechen sind; Zweifel erweckten ihm dagegen die Angaben für Australien (Queensland) und Polynesien, bei denen es sich vielleicht um Einschleppung handelt. Rheede und Rumphius haben in Malabar und auf den Sunda-Inseln die Art nur im Kulturzustande gesehen. Nach Rumphius wird sie auf den Molukken, wohin sie von Java und Baleya eingeführt sein soll, mehr von den Chinesen (Tankoe) und den Fremden (holländ. Spaansch Spek) gebaut als von den Eingeborenen (Javanisch Blycko; Banda Condor; Macassar Conrol); die Früchte werden gegessen, beson- ders aber von den Chinesen zur Bereitung von Süßigkeiten verwendet, indem das Fleisch in finger- lange Streifen geschnitten und in Zucker gekocht wird, um dann getrocknet als Zutat zum Tee oder als Arzneimittel gegen Husten und Entzündungen der Luftwege verwendet zu werden; auch zu Marmelade wird die Frucht verarbeitet (bei den Portugiesen Bocado). Wegen der Ähnlichkeit mit langgestreckten Kürbissen wurde die Art (bisweilen auch weißer Kürbis genannt, Calabaza blanca) früher oft mit solchen verwechselt (Loureiro, Rox- burgh), trotz des eigentümlichen bläulichweißen Wachsüberzuges der Frucht, der aus 26 obvii; fl. Q rariores. Pedunculus (j1 5 cm longus, sublanatus. Receptaculum 25 mm longum, ad insertionem staminum late dilatatum. Sepala 5, linearia, acuta, 5 — 8 mm longa, saepe parce denticulata, pilosula. Petala 5, ovato-lanceolata, 25 — 30 mm longa, 15 — 20 mm lata, albida vel lutea vel subrubra, nervis prominulis. Stamina 3; fila- menta brevia ad basin tubi inserta; antherae inclusae, in massam cylindricam coalitae, 1 0 mm longae (vel in flore ^ liberae), loculis linearibus, pluries replicatis. Pedunculus Q 4 — 5 cm longus. Receptaculum ferrugineo-velutinum, apicem versus sensim dilatatum. Sepala subtriangularia, 5 mm longa. Petala minora quam in fl. q?. Ovarium ovoideo- fusiforme rufo-pilosum ; Stylus columnaris, stigmatibus 3, breviter loriformibus. Fructus globosus, indehiscens, paullo pubescens, costis nullis, 20 — 25mmdiam.; semina nurae- rosa, in pulpa viridula nidulantia, lineari-oblonga, compressa, 8 mm longa, 3 mm lata, pallida, sulco marginali. Tonkin: Tu-phap (Balansa n. 4020); Hanoi (Balansa n. 4649); Hanoi, bei Thinh-chau (Bon n. 3423); Ninh-binh (Bon n. 1713); Hanoi (d'Alleizette); Nam- dinh (Mouret n. 76); Tuyen-quan (Brousmiche n. 124); Prov. de Hoa-binh (Eber- hardt n. 4328). — Annam: Prov. de Thanh-hoa, Cua-bang (Bon n. 5555); Hue (Bauche n. 27). — Cambodscha: Oudong, Compong-luang (Thorel); Prov. de Tran (Pierre n. 4489). — Cochincbina (Talmy n. 228); Saigon (Thorel n. 789); Bien-hoa (Pierre n. 3415). — Siam: Petchabouri (Pierre). — Einh. Namen: Dua dai, Muop dät, Bo mat donq, Dai qua hoan. — Wohl verwandt mit O. integrifolium, das jedoch nicht fünf kantige Blätter hat. — Nicht gesehen. II. Harms. 5. G. leucostictum Miq. Fl. Ind. bat. I. 1. (1855) 680; Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1881) 393 (sphalmate leucostichum). — Caulis repens, gracillimus, leviter villosus, paulo ramosus. Foliorum petiolus gracilis, dense breviter villoso-hirsutus, 2 — 4 cm longus; lamina rigida, cordato-rotundata, supra intense viridis grosse dense albo-punctata et asperrima, subtus viridi-cinerea breviter villoso-hirsuta, 4 — 6 cm longa lataque, 5 — 7- angulato-lobata, lobis late rotundatis, margine undulato-subcrenulatis. Cirrhi filiformes, brevissimi, breviter villosi. Flores masculi solitarii vel geminati; pedunculus robustius- culus, longe dense villosus, 2 — 4 cm longus. Receptaculum tubulosum, inferne longe attenuatum, superne leviter ventricosum, dense longe tomentosum, sordide fuscum, 27 — 28 mm longum, 6 mm crassum. Sepala erecto-patula, lineari-subulata, integerrima, 7 mm longa, basi 1,5 mm lata. Petala erecto-patula, ovato-oblonga, acuta, crasse Gymnopetalum. 181 trinervia, extus brevissime puberula, 2 — 2,5 cm longa, 8 — 12 mm lala. Staminum filamenta filiformia, 1 — 2 mm longa; capitulum antherarum 1 1 — 12 mm longum, 2,5 mm crassum. Fructus ovoideus, basi apiceque rotundatus, laevis vel obscure costatus, glaber, 2,5 cm longus, 2 cm crassus. Semina canescentia, sublaevia, obscure marginata, 7 — 8 mm longa, 3 mm lata, 1,5 mm crassa. Java: Weltevreden und Jacatra (Junghuhn. — Herb. Utrecht); ohne genaueren Standort (Labillardiere, Waitz, Zollinger n. 1 701/8); in der Ebene (nach Koorders, Exkursionsfl. Java III. [4 912] 295; Koemarogan oder Kemarogan der Jav.). 6. G. cochinchinense (Lour.) Kurz in Journ. As. Soc. Beng. XL. (1871) 57, in Flora (1871) 295; Clarke in Hook. f. Fl. Brit. Ind. II. (1879) 611; Cogn. in DC. Mon. Phan. III. (1881)391; King, Mat. fl. Malay. Penins. Calycifl. (1902) 376. — Mo- mordica surculata Noronha in Verh. Batav. Gen. V. (1790) ed. 1. Art. IV. 21. — Fig. 21. Gymnopetalum cochinchinense (Lour.) Kurz. A Folium cum flore masculo. B Ala- bastrum masculum. G Flos masculus, longilud. sectus. D Flos femineus, E idem longitud. sectus. F Fructus, G id. longitud. sectus. H Semen, J id. transverse sectum. — Icon. origin. Bryonia cochinchinensis Lour. Fl. cochinch. (1790) 595; Willd. Spec. IV. (1805) 617; Ser. in DC. Prodi*. III. (l 828) 305. — Momordica tubiflora Roxb. Hort. beng. (1814) 70, Fl. ind. III. (1832) 711; Wall. I.e. n. 6749; Roem. 1. c. 53. — Momordica spicata L. mss. ex Smith in Rees, Cyclop. XXIII. (1822); Ser. 1. c. 312; Roem. Fam. II. (1846) 54. — Trichosanthes costata Blume, Bijdr. (1826) 933; Ser. 1. c. 314; Roem. 1. c.96; Miq. Fl. Ind. bat. I. 1. (1855) 676. — T. cueumerina Wall. List (1832) n. 6690E (non L.). — T. ?Fatoa Ham. in Wall. 1. c. n. 6695. — T. Tatoa Ham. ex Wall. 1. c. (ex Ind. kew.). — T. parviflora Wight ex Wall. 1. c. n. 6690 E (ex Ind. kew.). —Bryonia grandü Wall. 1. c. n. 6700 K, L (non L.). — Cucumis tubiflorus Roxb. in E. Ind. Comp. Mus. t. 4 696 ined. ex Roxb. 1. c. — Tripodanthera cochinchinensis Roem. 1. c. (1846) 48. — Scotanthus tubiflorus Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. XVI. (1862) 173, t. 3. — Herba moschum redolens, radice fibrosa sublignosa fortassis perennans. Caulis ramosissimus, repens et scandens, gracilis, breviter hirsuto-scaber , 1,5 — t m longus. Foliorum petiolus gracilis, sparse villoso-hirsutus, 2,5 — 4 cm longus; lamina membranacea, ovata, angulata vel leviter lobata, utrinque brevissime sparse villoso-hirsuta demum 182 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumennae. scabra, laete viridis, 4 — 6 cm longa, 3 — 5 cm lata, lobis late triangularibus, plerumque aculis, margine leviter undulatis et minute i'emote denticulatis, intermedio multo longiore. CiiThi filiformes, elongati, subglabri, saepius simplices. Flores masculi solitarii pedui culo 3 — 7 cm longo, vel racemosi pedunculo communi superne 3 — 8-floro 4 0 — 15 longo; pedicelli erecti, 4 — 3 mm longi; bracteae ovato-oblongae, apice plus niinus> laciniatae, 1 — 2,5 cm longae. Receptaculum subcylindricum, superne leviter ventricosui breviter villoso-hirsutum, 2,5 cm longum, 3 — 4 mm crassum. Sepala erecto-patul« lineari-subulata, 5 — 6 mm longa. Petala patula, oblongo-ovata, plerumque acuta, exti brevissime sparseque pilosa, 2,5 cm longa, 4 0 — 12 mm lata. Staminum filament crassa, vix 0,5 mm longa; capitulum antherarum utrinque acutum, 7 mm longum, 2 crassum. Pedunculus femineus 1 — 4 cm longus. Fructus ruber, ovoideus vel ovoide oblongus, basi subacutus, apice in acumen longiusculum marcescens productus, brevite villosus, acute 1 0-costulatus, 5 cm longus, 2 — 3 cm crassus. Semina fuscescentia rugulosa, distincte marginata, compressa, 7 — 8 mm longa, 3 mm lata, 1,5 mm crassa — Fig. 21. Von Vorderindien durch das Monsungebiet bis Papuasien weit verbreitet. Vorderindisches Gebiet. Provinz der Gangesebene: Dacca (Clarke), Cachar (Keenan), Bengalen (Griffith n. 2546, Kurz); ohne genaueren Standort (Wallich n. 6690E. 6695, 6700K, L, 6749); bei Calcutta (D. Prain in Rec. Bot. Surv. Ind. III. 2. [4T05] 2 4 6). Monsungebiet. Provinz des tropischen Himalaja: Sikkim (T. Andersoi n. 539, Treutier, C. B. Clarke). — Nordwestmalayische Provinz. Burma, be Rangoon (Mac Clelland); Ober-Burma (Gage in Rec. Bot. Surv. Ind. III. [1908] 60); Assam (Jenkins n. 431); Khasia, 1000 m ü.M. (Hooker f. et Thomson); Tena serim u. Andamanen (Griffith n. 2535, Helfer n. 2535, 2536). — Südwest- malayische Provinz. Malakka: Pahang (Ridley n. 2446), Kedah (Curtis n. 2592) Perak bei Kuala Kenering (Ridley). Nach Ridley (Fl. Malay. Penins. I. [1922] 846, Fig. 69) auf offenen grasigen Stellen; Pahang, Pekan; Malakka; Kelantan, Kota Bharu; Lankawi, Kwah (Curtis); einheim. Name: Sipam. — Java (Blume, Labillardiere, Zollinger n. 87, Horsfield n. 776; in der Ebene und im Gebirge gemein, nach Koorders Exkursionsfl. Java III. [1912] 295). — Borneo (Herb. Leiden), bei Sarawak (Beccari n. 2777), Savari Sida und Long Waham (Schlechter n. 13340 u. 4 3545; nach Winkler in Engler's Bot. Jahrb. XL VIII. [1912] 118), Kinabalu, bei Tenon 230 m ü. M. (Lil. Gibbs n. 2623; Merrill, Bibl. Enum. Born. PI. [4924] 584). — Zentro- malayische Provinz. Celebes (Teysmann). — Papuasische Provinz. Neu- Guinea, Kaiser Wilhelmsland, Augustafluß (Hollrung n. 826; vgl. K. Schum. Fl. Kaiser Wilhelmsl. [1888] 81, K. Schum. u. Lauterbach, Fl. Deutsch. Schutzgeb. Südsee [190 0] 592), Sepik-Gebiet (L. Schultze n. 409). — Hinterindisch-ostasiatische Provinz. Birma (Griffith n. 2534); Siam, bei Lankawi (Curtis n. 2599); Cochinchina (Loureiro), bei Saigon (Lefevre n. 372); Tongking bei Tu-Phap (Balansa n. 4000 u. 4020); weitere Standorte und Sammler für Indochina vgl. bei F. Gagn epain in Lecomte, Fl. Indochine II. 8. (1921) 1050 (Blätter eßbar); Hainan (Bullock); Süd-China, Canton (Fontanier); vgl. Dünn a. Tutcher, Fl. Kwangtung a. Hongkong (4942) 4 42. — Philippinen (Cuming n. 4 916). — Über die Haftscheiben der Ranken, ihren Bau und ihre Wirkungsweise vgl. P. M. Debbarman, Some observations on the anchoring pads of Gymnopetalum cochinchinense Kurz and some other Cucurb. PI., in Journ. Indian Bot. III. (1922) 52; Bailey, Cycl. Hortic. III. (4 922) 4 420. Var. incisa F. Gagnepain in Lecomte, Fl. Indochine II. 8. (1921) 1050. — Folia magis divisa, lobulata, magis scabra punctis albidis. Tonkin, Cambodscha, Annam, Cochinchina; auch Ostindien, Sumatra. Einh. Namen: Mak tingi, Cayqua, Day ban can, Pong kua, Day bac bac. Liefert das von den Frauen der Eingeborenen beim Wochenbett benutzte Medika- ment Tran ban (nach Gagnepain). Gymnopetalum. 183 7. G. Penicaudii Gagnepain in Bull. Mus. Paris XXIV. (1918) 374 et in Lecomte, Fl. Indochine II. 8. (1921) 1050, Fig. 117. — Herba, nodis radicantibus, caulibus tenuibus angulato-sulcatis,, gracilibus, glabris vel puberulis. Folia parva pentagona, basi late cordata, margine distincte dentata (dentibus triangularibus), initio parce vel vix pilosa, deinde aspero-punctulata (pilis latis) et supra albidescentia, subtus ad nervös ciliolata, 35 — 30 mm longa lataque, nervis pedatis, reti denso; petiolus 10 — 25 mm longus, breviter molliter pilosus. Cirrhi capillares, supra basin bifidi vel sim- plices. Inflorescentia Q1 racemosa, breviter (l — 2 cm) pedunculata, bracteae 3 — 8, obovatae, 12 — 20 mm longae, versus apicem dentato-laceratae ; flores in axillis bracte- arum, eas valde superantes. Receptaculum longe tubulosum, apice gradatim dilatatum, velutino-lanuginosum. Sepala 5, linearia, acuminata, 8 — 10 mm longa, saepe parte dimidia infera dentibus paucis longis instructa. Petala ovata, albida, venosa, ^ 0 — 1 5 mm longa. Stamina 3 ; filamenta brevia, antherae in massam cylindricam apice comosam 1 0 mm longam coalitae, loculis linearibus, valde conduplicatis. Flores Q axillares, solitarii, pedunculo usque 1 cm longo. Fructus globosus, pollicaris, juvenilis viridis, deinde luteus, demum ruber, calyce et corolla persistentibus coronatus; semina oblonga, compressa, sulco a margine remoto, 8 mm longa, 3 mm lata. Tonkin? — Hainan (Henry n. 8404, 8412; Pönicaud n. 43; nach Gagne- pain). — Nicht gesehen. — H. Harms. Nota. Species indochinenscs sequenti modo dislinctae (sec. Gagnepain 1. c. 1049): A. Sepala linearia, 5 — 10 mm longa. — Aa. Fructus oblongus, costis 10; flores $ saepe racemosi, bracteis foliaceis dentatis. O. cochinchinensis. — Ab. Fructus globosus, ecostatus. — Ab«. Flores Herba perennis, rhizomate tuberoso ad 2 cm crasso. Caulis erectus, ecirrhosus, ad 1 8 cm altus, sul- catus et parce (in partibus novellis densius) hirsutus; internodia ad 4 cm longa. Folia sub anthesi nondum rite evoluta, linearia, acutissima et integerrima (inferiora latiora et interdum dentata). Flores tf in quaque axilla 1 — 2 pedicellis ad 7 mm longis sustenti et pauci (3 — 4) brevius pedicellati in cymam ad 3 mm longe pedunculatam collocati. Calycis tubus 11 — 12 mm longus, basi 1,5, sursum 2,5 mm diam., extus sparse breviterque hirsutus; lobi anguste trianguläres, 1 mm longi. Petala linearia, 5 — 6 mm longa, basi 1,25 — 1,75 mm lata, apicem versus sensim angustata, utrinque pu- berula. Staminum filamenta 3, circ. 1,5 mm longa, paulo supra medium calycis affixa; antherae liberae, sed in capitulum leviter cohaerentes, 2,5 — 3 mm longae. Pistillodium cylindricum, 3 mm longum, circ. 0,5 mm crassum, apice brevissime trilobatum.« Außer den mit der Gilg 'sehen Beschreibung vergleichbaren tf Exemplaren wurde unter ihnen wachsend ein einziges Q aufgefunden: Nur 3 cm hoch, es trug ein paar unreife, ei- Trochomeria, Cogniauxia. 195 runde, unten stumpfe, oben spitze, kahle, 7 mm lange Früchte, die von 6 — 7 mm langen, abwärts gekrümmten Stielen herabhingen (nach Fries). 19. T. brachypetala R. E. Fries in Wissensch. Ergebn. Schwedisch. Rhodesia- Kongo-Exped. Rot. I. 2. (1916) 313, Fig. 37. — »Herba perennis dioica, radice unica valde incrassata vel rhizomate gracili radices nonnullas ovoideas ad 5 cm longas et 2 — 2,5 cm latas gerente instructa. Caulis gracilis, adscendens, glaber, striatus, sub anthesi efoliosus. Flores q1 virides, in quaque axüla bini circ. 2 mm longe pedicel- lati et 2 — 4 subsessiles in cymam 2 — 3 mm longe pedunculatam collocati. Calycis tubus 9 — 10 mm longus, cylindricus, 1,5 — 2 mm diam., medio paullo contractus, extus parce (sursum densius) breviterque hirsutus, lobi minutissimi, !/5 — y4 mm longi. Petala patula vel paullo revoluta, triangularia et acutiuscula, circ. 2 mm longa et basi 1,25 — 1,5 mm lata, utrinque puberula. Staminum filamenta 3, ad medium tubi calycis affixa, basi hirsuta, 2,5 mm longa; antherae 1,5 mm longae, liberae sed in capitulum sub- globosum (supra ostium tubi ad mediam partem exsertum) leviter cohaerentes, con- nectivo apice paullo villoso, Pistillodium cylindrico-conicum, apice integrum, 2 mm longum. Flores Q et fructus ignoti.« »Nordost -Rhodesia. Panta am Rangweolo-See (n. 811); zwischen Panta und Mokawe (n. 811a; in Spiritus).« »Diese interessante Art kam nur äußerst spärlich vor, teils im Trockenwald auf abgebranntem Roden, teils in alten Äckern. Laut Aussage der Eingeborenen wird sie sogar bisweilen ihrer eßbaren Wurzelknollen wegen gebaut, welche angeblich ein paar Dezimeter Größe erreichen können, was ich selbst jedoch nicht beobachtete. Sie ge- hört der Sektion Heterosicyos an, die bisher nur 3 Arten umfaßt, nämlich teils die beiden von Wel witsch als Heterosicyos-kvt&a. beschriebenen, in Angola vorkommenden polymorpha und stenoloba^ teils die oben angeführte Bussei Gilg. Von jenen ist sie gut geschieden u. a. dadurch, daß die Rlüten sich vor den Rlättern entwickeln, durch längere und schmälere, außen mehr kahle Rlütenröhre, kurze dreieckige Kronblätter und dadurch, daß die Staubblätter in der Mitte der Rlütenröhre eingefügt sind. Von Bussei ist sie auch durch längere und schmächtigere Sprosse, durch die Form der Rlütenröhre und der Kronblätter scharf geschieden. Für die neue Art besonders eigentümlich sind die für die Gattung ungewöhnlich kurzen Kronblätter wie auch, daß die Staubblätter so lang sind, daß die Antheren ungefähr zur Hälfte über die Rlütenröhre hinausragen.« R. E. Fries erwähnt a. a. 0. 314, daß er in Nordost-Rhodesia bei Msisi unweit Abercorn ein einziges Fruchtexemplar einer Trochomeria aus der Sekt. Heterosicyos ge- sammelt habe, das durch reichere Rehaarung und fast rübenähnliche Wurzel von Bussei und brachypetala abweicht und vielleicht eine eigene Art bildet. Species incertae sedis. Trochomeria ataeorensis A. Chevalier, Enum. pl. recolt. (1920) 288. — Soudan francais, Prov. de Gourma, Kodjar (Chevalier n. 24397; VII. 1910). Dahomey, Mts. Atacora, 400 — 500 m, de Nioro ä Kouande (Chevalier n. 24000; VI. 1910). 57. Cogniauxia Raul. Cogniauxia*) Raul, in Rull. Soc. Linn. Paris I. (1884) 423, Hist.pl. VIII. (1886) 409, 446; Cogn. in Rull. Acad. Relg. ser. 3. XIV. (1887) 351, XVI. (1888) 235; Pax in Engl. u. Prantl, Pflzfam. IV. 5. (1889) 29. — Gogniauxella Raul. 1. c. (1884) 424. Flores dioici. Flores masculi racemosi. Receptaculum tubulosum, apice tantum dilatatum, elongatum. Sepala 5, remota, parva, dentiformia. Petala 5, libera, patentia, asymmetrica, saepius obovata. Stamina 3 rarius 5, fauci receptaculi inserta, libera, filamentis saepissime brevissimis; antherae 3, una 1-locularis ceterae biloculares, vel *) In honorem Alfredi Cogniaux (* 7. IV. 1841, + 15. IV. 1916; cf. supra p. 1; I. Urban in Fl. brasil. I. 1. [1906] 164). 13* 196 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. interdum 5 uniloculares, loculis valde contortuplicatis, connectivo lato non producto. Pistillodium nullum. Flores feminei solitarii. Perianthium ut in mare. Staminodia nulla. Ovarium anguste oblongum, triplacentiferum ; Stylus columnaris, stigmatibus 3, crassis, bilobatis; ovula numerosa, horizontalia. Fructus ovoideus, carnosus, polysper- mus. Semina complanata, oblique oblonga, sublaevia. — Herbae alte scandentes, pu- berulae. Folia saepius cordato-ovata, petiolo eglanduloso, basi uno latere probractea parva lineari vel oblanceolato-lineari aucto. Cirrhi bifidi. Flores magni vel majusculi, flavi; bracteae florales lineares, cum pedicellis connatae. Fructus majusculus. Species 6 inter se valde affines, Africae tropicae occidentalis et centralis incolae. Clavis specierum. A. Foliorum lamina indivisa; staminum filamenta brevissima. a. Lamina basi profunde emarginata non auriculata, nervi laterales imum sinum marginantes. a. Petala 3 — 5-nervia, apice acutiuscula vel subrotundata et interdum breviter apiculata. I. Pedicelli ad medium vel saepius sub apice bracteati; petala obovata; petiolus dense puberulus. 1. Lamina rigidiuscula, acuta, subtus dense pube- rula; petala subacuta et longiuscule apiculata . 1. G. cordifolia. 2. Lamina submembranacea, breviter acuminata, utrinque glaberrima; petala apice subrotundata et breviter apiculata 2. G. podolaena. II. Pedicelli fere ad basin bracteati; petala anguste ovata; petiolus glabratus 3. C. Braxxaei. ß. Petala crasse 7 — 9-nervia, apice subtruncata et longe aristato -apiculata 4. G. ampla. b. Lamina basi vix emarginata et ad petiolum biauriculata ; nervi laterales a margine limbi distantes 5. G. auriculata. B. Foliorum lamina distincte 3 — 5-lobata; staminum filamenta elongata 6. G. trilobata. 1. C. cordifolia Cogn. in Bull. Acad. Belg. ser. 3. XIV. (1887) 350, XVI. (4 888) 237; Th. Dur. .et Schinz, Etud. fl. Congo (l 896) 141; De Wild, et Th. Dur. Contr. fl. Congo II. (1900) 24; De Wild. Et. fl. Bas- et Moyen-Congo I. (1906) 324, II. (1907) 205; Th. et Hei. Dur. Syll. fl. Congol. (1909) 227; De Wild, in Bull. Jard. bot. Bruxell. VII. (1921) 296. — Rami satis graciles, sulcati, leviter furfuraceo-puberuli. Foliorum petiolus satis gracilis, brevissime dense puberulus, 2 — 3 cm longus; lamina rigidiuscula, indivisa, ovato-cordata, acuta, margine undulato-subcrenulata , utrinque tenuissime valde reticulata, supra laete viridis ad nervös vix puberula ceterum glabra, subtus cinerea brevissime dense puberula, 9— H cm longa, 6,5 — 9 cm lata; nervi subtus satis prominentes, laterales basilares imum sinum marginantes; sinus basilaris anguste subrectangularis, 2 — 3 cm profundus, 1,5 — 2 cm latus. Cirrhi robustiusculi, elongati, leviter furfuraceo-puberuli. Pedunculus communis masculus robustiusculus, profundiuscule striatus, brevissime puberulus, circiter usque ad medium floriferus, 1 5 — 20 cm longus; pedicelli erecto-patuli, satis graciles, leviter puberuli, sub apice bracteati, 10 — 14mmlongi; bracteae rigidiusculae, lineares, arcuatae, dense furfuraceo-puberulae, 6 — 8 mm longae, vix 1 mm latae. Heceptaculum inferne vix incrassatum, apice ab- rupte dilatatum, dense furfuraceo-puberulum, 1,5 cm longum, ad medium 1,5 mm et apice 4 — 5 mm latum. Sepala triangularia, acuminata, 2 mm longa. Petala tenuiter membranacea, satis asymmetrica, obovata, subacuta et longiuscule apiculata, crasse 3 — 5-nervia, intus glabra, extus densiuscule punctato-furfuracea, 2 cm longa, 11 — 14 mm lata. Staminum filamenta brevissima; antherae 6 — 7 mm longae. Flores feminei et fructus ignoti. Cogniauxia. 197 Westafrikanische Waldprovinz. Gabun: Ogowe, Insel Azangue-Ningue (Thollon n. 453). — Inneres Kongoland: Brazzaville (Thollon n. 333 park), Kisantu bei Dembo (J. Gillet), Muene Putu Kassongo (R. Büttner n. 19), Dongo, Libenge (A. Sapin), Wimbali, Kikwit (H. Vanderyst n. 1844, 3122), Tembo Aluma am Cambo-Flusse (A. v. Mechow n. 547). — Angola: Cuanza norte distr., Samba Caju, sources of Zenza (Gossweiler n. 8471; 1922). 2. C. podolaena Baill. in Bull. Soc. Linn. Paris I. (1884) 423; Cogn. in Bull. Acad. Belg. 3. ser. XVI. (1888) 236; Th. Dur. et Schinz, Etud. fl. Congo (1896) 141; De Wild, et Th. Dur. 111. fl. Congo (1898) 11, t. 6, Contr. fl. Congo IL (1900) 24, PI. Gillet. I. (1900) 23; De Wild. Miss. Laurent (1905) 187, Et. fl. Bas- et Moyen- Fig. 23. Cogniauxia podolaena Baill. A Inflorescentia mascula. B Petalum. C Flos mas- culus, corolla remota. D Id., longitud. sectus. E— H Stamina. J Fructus. K Semen. — Icon. origin. (Zenker et Staudt n. 216). Congo I. (1906) 324, H. (1907) 82, 204, III. (1909) 145, Kasai (1910) 433; Th. et Hei. Dur. Syll. fl. Congol. (1909) 227; De Wild, in Bull. Jard. bot. Bruxell. VII. ( 1 9 2 1 ) 296. — Luffa ?Batesii C. H. Wright in Hook. Ic. pl. XXV. (1896) t. 2490 et in Kew Bull. (1896) 161. — Rami robusti, elongati, aDgulato-sulcati, juniores tenuissime fur- furacei vetustiores glaberrimi. Foliorum petiolus robustiusculus densiuscule furfuraceo- puberulus, 2 — 4 cm longus; lamina submembranacea, indivisa, ovato-cordata subhastata, acuta vel breviter acuminata, margine obtuse vel acute sinuato-angulata, utrinque te- nuissime valde reticulata et glaberrima, laete viridis, 15 — 20 cm longa, 12 — 18 cm lata, nervi robustiusculi, subtus valde prominentes, laterales basilares imum sinum sub- marginantes; sinus basilaris subrotundatus, 3 — 5 cm profundus, 2 — 4 cm latus. Cirrhi robusti, elongati, tenuiter furfuraceo-puberuli. Pedunculus communis masculus robustus, multistriatus, glaber vel leviter furfuraceus, apice tantum floriferus, circ. 20 cm longus; pedicelli erecto-patuli, densiuscule furfuraceo-puberuli, circiter ad medium bracteati, 198 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. 0,5 — 1,5 cm longi; bracteae lineari-subulatae, leviter flexuosae, tenuissime furfuraceo- puberulae, 8 — 12 mm longae, 0,5 — 1 mm latae. Receptaculum inferne saepius vix incrassatum, apice abrupte satis dilatatum, tenuissime dense punctato-furfuraceum, 1 4 — 4 8 mm longum, ad medium 1,5 mm apice 5 — 7 mm latum. Sepala triangularia, acuta vel breviter acuminata, 2 — 3 mm longa. Petala tenuiter membranacea, paulo asym- metrica, anguste obovata vel obovato-oblonga, apice subrotundata et breviter apiculata, crasse 3 — 5-nervia, intus glabra, extus vix punctato-furfuracea, 2,5 — 4 cm longa, 1,5 — 2,5 cm lata. Staminum filamenta brevissima; antherae 6 — 7 mm longae, biloculares 4 mm latae. Pedunculus femineus gracilis, 2 cm longus. Petala anguste acuminata, 4 cm longa, 2 cm lata. Ovarium lineari-oblongum, inferne attenuatum, glabrum, 1 8 mm longum, 4 mm crassum; Stylus strictus, crassiusculus, superne dilatatus, 1 5 mm longus, stigmatibus crassis, patulis, leviter bilobatis, 1 cm latis. Fructus ignotus. — Fig. 23. Westafrikanische Waldprovinz. Kamerun: Bipindi (Zenker n. 1841, 3180); Kamerun-Mündung (G. Mann n. 719); Abo (Buchholz); Jaunde (Zenker n. 614; Zenker und Staudt n. 216); Barombi-Station (Preuss n. 158); Lolodorf (Staudt n. 416); Groß-Batanga (Dinklage n. 1125); Edea (Lotz n. 198); Duala (H. Winkler n. 710); Munigebiet (Escherich n. 39, 214). — Span. Guinea, Nkolentangan (G. Tessmann n. B. 182); Batanga (G. L. Bates n. 338). — Gabun: ohne genaueren Standort (Duparquet), Ogowe bei N'Gounier (Thollon n. 265). — Unteres Kongo- land: Brazzaville (Thollon n. 333 part.), Mayumbe (Em. Laurent), zwischen Poiti und Tshoa (Dewevre), Dembo (H. Vanderyst), Haut-Shiloango (Cabra et Michel). — Angola: Ambriz (Monteiro). — Inneres Kongoland: Stanley-Pool (Fr. Hens n. B. 35, Demeuse n. 218), Tumba-Mani (Cabra et Michel), Luana (Lescrauwaet), Kisantu (J. Gillet), Zundu (Verschueren n. 707), Bokala (Nelis); zahlreiche Stand- orte aus dem Kongogebiet bei E. De Wildeman, PI. Bequaert. IV. (1922) 568. — Kassai: Lusambo (Em. Laurent), Madidi und Kwilu (A. Sapin). Einheim. Namen: Moijaenka, Mamonpete, Bagayenga (Kongoland). Zusatz (von H. Harms). Giov. EU. Mattei e Giov. Rippa (Sul cirro delle Cucurbitacee, in Bull. Orto bot Napoli I. 3. [4 902] 334) schließen aus der Ausbildungsweise der Brakteen des Blütenstandes von Cogniauxia podolaena Baill., wo die Blütenstiele zur Hälfte mit dem im oberen Teile unterhalb der schmalen Spreite rankenartig ausgebildeten Stiele ihres Tragblattes verwachsen sind, daß diese kleinen in ein winziges Blatt ausgehenden Banken im unteren Teil ein Doppelorgan, im oberen ein einfaches darstellen; im unteren Teile seien sie aus einem Blüten- stiel und dem Blattstiel seines Tragblattes verwachsen, im oberen Teil bestehen sie nur aus dem Blattstiel. Gespaltene Ranken bei Physedra heterophylla Hook. f. werden in ähnlicher Weise gedeutet (1. c. fig. 2), und aus diesen Beobachtungen wird der Schluß gezogen, daß die Ranke der Cucurbitaceen überhaupt in entsprechender Weise morphologisch zu deuten sei; der untere Teil sei doppelt zusammengesetzt, zugleich ein Achsen- und Blattorgan, der obere Teil ausschließ- lich Blattorgan. 3. C. Brazzaei Cogn. in Bull. Acad. Belg. 3. ser. XVI. (1888) 237; De Wild, in Bull. Jard. bot. Bruxell. VII. (192 4) 296. — Rami robusti, elongati, leviter angulato- sulcati, glabri vel vix furfuracei. Foliorum petiolus robustus, plus minusve tortuosus, glaber vel vix furfuraceus, 3 — 4 cm longus; lamina submembranacea, indivisa, ovato- cordata, breviter acuteque acuminata, margine integerrima vel leviter undulata, subtus ad nervös leviter furfuracea caeteris utrinque glaberrima et tenuiter valde reticulata, siccitate lurida, 4 8 — 22 cm longa, 4 2 — 16 cm lata; nervi robusti, laterales basilares imum sinum marginantes; sinus basilaris anguste rotundatus, 4 — 5 cm profundus. Cirrhi robusti, longissimi, glaberrimi» vel vix furfuracei. Pedunculus communis masculus robustissimus, teretiusculus vel vix sulcatus, glaber, usque ad medium vel interdum fere usque ad basin floriferus, 20 — 30 cm longus; pedicelli erecti, robustiusculi, tenuissime furfuraceo-puberuli, paulo supra basin bracteati, 3 — 6 cm longi; bracteae rigidae, lineari- subulatae, satis flexuosae, tenuissime furfuraceae, 6 — 1 2 mm longae, 1 — 1,5 mm latae. Receptaculum inferne paulo incrassatum, apice leviter dilatatum, densiuscule punctato- furfuraceum, 11 — 14 mm longum, ad medium 2 — 2,5 mm et apice 5 — 6 mm latum. Sepala anguste triangularia, breviter acuteque acuminata, 2 mm longa. Petala mem- Cogniauxia. 199 branacea, paulo asymmetrica, anguste ovata, crasse 3 — 5-nervia, intus glabra, extus densiuscule furfuraceo-puberula, 1,5 — 2 cm longa. Staminum filamenta brevissima; an- therae 5 — 6 mm longae, biloculares 3 — 4 mm latae. Flores feminei et fructus ignoti. Westafrikanische Waldprovinz. Gabun: Ogowe (Thollon n. 360. — Blühend im Dez. 1883 — Herb. Mus. Paris). — Inneres Kongoland: Musa, Kutu (De Giorgi n. 1340, 1287. — Blühend im Sept. 1913 — Herb. Brüssel). 4. C. ampla Cogn. in Bull. Acad. Belg. 3. ser. XIV. (1887) 349. — Foliorum petiolus robustus, densiuscule furfuraceo-puberulus, 4 — 6 cm longus; lamina membra- nacea, indivisa, ovato-cordata, acutissime et breviuscule acuminata, margine integerrima vix undulata, utrinque tenuissime valde reticulata et ad nervös brevissime puberula caeterum glaberrima, intense viridis, 2i — 30 cm longa, 18 — 21 cm lata; nervi laterales imum sinum marginantes; sinus basilaris anguste subrotundatus, 6 — 8 cm profundus, 2 — 4 cm latus. Pedunculus communis masculus robustus, profunde striatus, subglaber, superne tantum floriferus, 14 — 16 cm longus; pedicelli erecto-patuli, robustiusculi, bre- vissime puberuli, apice vel sub apice bracteati, 5 — 8 mm longi ; bracteae rigidiusculae, lineares, flexuosae, dense furfuraceo-puberulae, 8 — 1 4 mm longae, saepius vix 1 mm latae. Beceptaculum basi paulo inflatum, apice satis dilatatum, leviter furfuraceum praecipue ad apicem, fere 2 cm longum, inferne 3 mm ad medium 1 ,5 — 2 mm et apice 7 — 8 mm latum. Sepala minuta, dentiformia, acuta. Petala late obovata, apice sub- truncata et longiuscule aristata apiculata, crasse 7 — 9-nervia, tenuiter membranacea, satis asymmetrica, intus glabra, extus tenuissime sparseque punctato-furfuracea, 3 — 4 cm longa, 2 — 3 cm lata. Staminum filamenta brevissima; antherae 7 — 8 mm longae, biloculares 5 mm latae. Westafrikanische Waldprovinz. Gabun: Sibange (R. Büttner n. 20. — Blühend im Sept. 1884 — Herb. Berlin). Nota. An satis diversa a 0. podolaena? — H. Harms. 5. C. auriculata Cogn. in Bull. Jard. bot. Bruxelles V. 2. (1916) 112. — Foliorum petiolus gracilis, glaber, 8 — 11 cm longus; lamina chartacea, rigidiuscula, indivisa, tri- angulari-ovata, breviter anguste acuminata, basi leviter late emarginata vel subtruncata et ad petiolum minute biauriculata, margine integerrima vel leviter undulata, utrinque glaberrima laevisque, intense viridis, penninervia, 13 — 18 cm longa, 10 — 12 cm lata; nervi graciles, subtus satis prominentes, laterales basilares ab imo sinu distantes; auri- culae basilares semiorbiculares, undulatae, 2 — 3 mm latae. Cirrhi . . . Pedunculus communis masculus gracilis, sulcatus, glaber, apice tantum floriferus, 18 — 19 cm longus; pedicelli erecti, graciles, dense puberuli, circiter ad medium bracteati, 15 — 22 mm longi; bracteae rigidae, adpressae, lineares, acuminatae, furfuraceo-puberulae, 10 — 12 mm longae, 1 — 1,5 mm latae. Receptaculum inferne satis incrassatum, apice subabrupte dilatatum, subtiliter dense puberulum, 1 2 mm longum, inferne 3 mm ad medium 2 mm apice 7 mm latum. Sepala inferne late triangularia superne subulata, 4 mm longa, basi 2,5 — 3 mm lata. Petala membranacea, anguste ovata, crasse 5-nervia, intus glabra, extus furfuracea, 2 cm longa. Staminum filamenta crassa, 1 — 2 mm longa; antherae 6 — 7 mm longae. Flores feminei et fructus ignoti. Westafrikanische Waldprovinz. Inneres Kongoland: Wombali (H. Van- deryst n. 2421. — Blühend im Okt. 1913 — Herb. Brüssel). 6. C. trilobata Cogn. in Th. Dur. et Schinz, Etud. fl. Congo (1896) 41; De Wild, et Th. Dur. Contr. fl. Congo I. (1899) 24, 111. fl. Congo (1898) 9, t. 5; De Wild. Miss. Laurent (1905) 187, Etud. fl. Bas- et Moyen-Congo I. (1906) 324, II. (1907) 205, III. (1909) 145, Kasai (1910) 433; Th. et Hei. Dur. Syll. fl. Congol. (1909) 227; De Wild, in Bull. Jard. bot. Bruxell. IV. (1914) 222, VII. (1921) 296; De Wild. PI. Bequaert. IV. (1 922) 668. — Caulis scandens, 5 — 6 cm longus, ramis satis gracilibus, an- gulato-sulcatis, glabratis. Foliorum petiolus satis gracilis, glaber, 3 — 6 cm longus; lamina rigidiuscula, ambitu ovato-triangularis, utrinque glabra et tenuiter reticulata, supra in- tense viridis, subtus satis pallidior, leviter vel fere usque ad medium trilobata interdum 5-lobata, H — 16 cm longa, 8 — 13 cm lata, lobis triangularibus vel oblongis, breviter 200 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. acuminatis, margine subintegerrimis vel undulato-crenulatis ; nervi robustiusculi, subtus satis prominentes, laterales basilares imum sinum longe marginantes; sinus basilaris satis angustus, 2 — 3 cm profundus. Cirrhi robustiusculi, elongati, glabri. Pedunculus communis masculus robustiusculus, sulcatus, glaber, superne 10 — 20-florus, 10 — 4 5 cm longus; pedicelli erecto-patuli, graciles, dense puberuli, 1,5 — 2,5 cm longi, apice vel sub apice bracteati; bracteae rigidae, valde arcuatae, lineari-subulatae, 6 — 9 mm longae. Receptaculum anguste tubulosum, apice abrupte dilatatum, dense puberulum, rufescens, 14 — 17 mm longum, ad medium 1,5 mm apice 4 mm latum. Sepala patula, basi remota, triangulari-subulata, 2 mm longa. Petala flavo-aurantiaca, patula, oblonga, anguste acuminata, trinervia, membranacea, utrinque subtiliter furfuracea, 20 — 28 mm longa, 6 — 9 mm lata, interdum usque 35 mm longa et 18 mm lata. Staminum filamenta crassiuscula, 6 mm longa ; antherae 5 — 6 mm longae. Fructus elliptico-ovoideus, teres basi rotundatus, apice abrupte breviterque apiculatus, laevis, flavescens et longitudina- liter viridi-vittatus, 10 — 15 cm longus, 5 — 8 cm crassus. Semina albescentia, oblique oblonga, margine integra obtusissima vel canaliculata, apice satis attenuata, basi leviter bilobata, sublaevia, 28 — 29 mm longa, 13 mm lata, 7 mm crassa. Westafrikanische Waldprovinz. Inneres Kongoland, Kasai, häufig (De Giorgi n. 10, 380, 464, 932, 1173, 1643, 1746, Demeuse n. 272, 989, Capt. Descamps n. 1891, Fr. Hens, Em. Laurent, Marc. Laurent n. 1492, 1494, H. Lemaire n. 100, 226, 400, Luja, A. Michiels n. 4, H. Montchal n. 68, 77, Mortehan n. 194, 584, L. Pynaert n. 275, 1620, 1675, 1743, F. Reygaert n. 30, 356, 458, 704, 1047, A. Sapin, E. van Kerchove n. 19, Lacomblez); Mukenge (Pogge n. 955, 956); zahlreiche Standorte bei De Wild. 1. c. — Zentral- afrikanische Seen-Zone: Mawambi, Kasanga, Rodung mit Gebüsch im Walde (Mi ld- braed n. 3104. — Herb. Berlin); vgl. Mildbraed, Wiss. Ergebn. Deutsch. Zentral- Afrika-Exped. 1907 — 08. II. (1911) 343. — Sudanische Parksteppenprovinz: Land der Monbuttu (Schweinfurth n. 3190); Schari- und Ubangigebiet, mehrfach (nach A. Chevalier, Etud. fl. Afr. centr. franc. I. [1913] 136; Letourneuxia niam- niammsis Schweinf. als Synonym). 58. Lagenaria Ser. Lagmaria*) Ser. in Mem. Soc. Geneve ffl. 1. (1825) 25, t. 2, in DC. Prodr. III. (1828) 299; Wight et Arn. Prodr. I. (1834) 341; Endl. Gen. (1839) 938; Roem.Fam. II. (1846) 13, 60; Miq. Fl. Ind. bat. I. 1. (1855) 668; Naud. in Ann. sc. nat. 4. ser. XII. (1859) 91; Harv. et Sond. Fl. capens. II. (1862) 489; Benth. Fl. austral. III. (1866) 315; Benth. et Hook. f. Gen. I. (1867) 8 23; Hook. f. in Oliv. Fl. trop. Afr. II. (1871) 529; Cogn. in Fl. Bras. VI. 4. (1878) 7, in DC. Mon. Phan. III. (1881) 417; Clarke in Hook. f. Fl. Brit. Ind. II. (1879) 613; Baill. Hist. pl. VIII. (1886) 443: Pax in Engl. u. Prantl, Pflzfam. IV. 5. (1889) 29. — Cucurbita [Tourn. Instit. (1700) 107, t. 36]; Adans. Fam. II. (1763) 138. Flores monoici, solitarii. Flores masculi longe pedunculati. Receptaculum anguste campanulatum vel infundibuliforme. Sepala 5, parva, remota. Petala 5, libera, pa- tentia, oblongo-obovata, retusa. Stamina 3, tubo receptaculi inserta, filamentis liberis; antherae inclusae, liberae vel leviter cohaerentes, oblongae, una 1-locularis ceterae bi- loculares, loculis sigmoideo-flexuosis, contiguis vel discretis, connectivo angusto vel dilatato ultra loculos non producto. Pistillodium glanduliforme. Floris feminei receptaculum cupuliforme. Perianthium ut in mare. Staminodia 3, obsoleta. Ovarium ovoideum vel cylindricum, triplacentiferum ; stylus crassus brevissimus, stigmatibus 3, bilobis, crassis ; ovula numerosa, horizontalia. Fructus indehiscens, cortice lignoso, carne fungosa. Semina numerosa, obovata, compressa, ± distincte marginata, apice truncata, haud raro breviter vel obsolete bicornuta, rarius obtusa. — Herba annua, alte scandens, *) a lagena; ob fructum lageniformem. Lagenaria. 201 molliter pubescens, moschum redolens. Folia suborbiculari-cordata, dentata, petiolo apice biglanduloso. Cirrhi bifidi. Flores ampli, albi. Fructus polymorphus, plerumque majusculus. L. vulgaris Ser.*) 11. cc; Wigbt, Illustr. Ind. Bot. (4 850) t. 105bis; Wight et Arn. 1. c; Spach 1. c. 4 95; Roem. 1. c. 60; Miq. 1. c. 669; Naud. 1. c. et 5. ser. V. (4 867) 8; A. DC. Geogr. bot. (4855) 897, Orig. pl. cult. (4 883) 4 95; Griseb. Fl. Brit. W. Ind. Isl. (4860) 288; Harv. et Sond. 1. c; Benth. 1. c. 34 6; Hook. f. 1. c; Cogn. 11. cc; Clarke 1. c; Pax 1. c. 30, f. 4 8^1— C; Th. et H. Dur. Sylloge Fl. Congol. (4 909) 227. — Cucurbita lagenaria L. Spec. (4 753) 4 04 0, ed. 2. (4 763) 4 434; Willd. Spec. IV. (4 805) 606; Roxb. Fl. ind. III. (4 832) 7 4 8. — Cucurbita Siceraria Molina, Sagg. Chil. (4782) 433, ed. 2. (4840) 346; Willd. I.e. 607; Ser. in DC. Prodr. III. (4828) 3 4 8. — Cucurbita leucantha Duch. in Lam. Encycl. II. (4 786) 4 50. — Pepo lage- narius Moench, Method. (4 794) 653. — Cucurbita idolatrica Willd. Spec. IV. (4 805) 607; Blume, Bijdr. (4 826) 930. — Cucurbita pyrotheca Hort, ex Steud. Nom. (4 824) 245. — Cucurbita vittata Blume Bijdr. (4 826) 932. — Cucurbita Pepo Vell. Fl. Flum. X. (4 827) t. 4 00 (non L.). — Lagenaria idolatrica Ser. in DC. 1. c. (4 828) 299; Boem. 1. c. 64; Miq. 1. c. 669. — L. vittata Ser. 1. c. (4 828) 299; Roem. 1. c. ; Miq. 1. c. 670. — Cucumis bicirrha Forst, msc. ex Guill. Zeph. Tahit. (4 836) 56 et in Ann. sc. nat. 2. ser. VII. (4 837) 350. — Lagenaria cochinchinensis Roem. 1. c. (4 846) 61. — Cucurbita pyriformis Roem. 1. c. 89. — Lagenaria microcarpa Naud. in Rev. hört. (4855) 65 c. t. — L. verrucosa Hort, ex Gartenfl. XXXIX. (4890) 406, Fig. 27; Bull. Soc. Tose. Orticult. (4 889) 246. — L. lagenaria Cockerell in Bull. Torrey Bot. Club XIX. (4 892) 95. — L. virginalis Hort, ex Gard. Chron. 3. ser. XI. (4 892) 85, f. 4 6; Bull. Soc. Tose. Ortic. XVIII. (4 893) 4 3, f. 3. — L. leucantha Rusby in Mem. Torrey Bot. Club VI. (4 896) 43; Merrill, Interpret. Rumph. Herb. (4 94 7) 493. — Cucurbita Columella, De re rustica, ex Naudin in Ann. sc. nat. 4. ser. XII. (4 859) 96. — Cu- curbitae genus Camer arium Plinius, Hist. nat. cur. J. P. Millero H. (47 66) 4 59 lib. 4 9 c. 24; cf. Naudin, 1. c. 97. — Cucurbita minor Fuchs, Hist. stirp. (4 562) 369. — Cucurbita lagenaria Lobel. Kruydtboeck (4584) 785 (C. sive Zuccha omnium maxime anguina et C. lag.}. — Cucurbita Matthiolus, De pl. epitome utiliss. (4 586) 292. — Cucurbita longa folio molli flore älbo C. Bauh. Pinax (1623) 34 3; Descourtilz, Fl. Antill. V. (4 827) 85, t. 325. — Cucurbita lagenaria major Parkinson Theatr. bot. (4 640) 768, fig. 4 (Greater round bottle gourd); C. lagenaria minor Parkinson 1. c. 768; C. longa Parkinson, 1. c. 769, fig. 3 (Long gourd). — Cucurbita lagenae forma Marcgr. Hist. nat. Bras. (4 648) 44. — Cucurbita lagenaria J. Bauh. Hist. pl. univ. II. (4 654) 2 4 6. — Taquera Piso, De Ind. utr. re nat. (4 658) 264 c. ic. — Cucurbita longa folio molli flore aXbo Chabraeus, Stirp. sciagr. (4 666) 129; Guc. latior folio molli fl. albo Chabraeus, 1. c. ; Cuc. lagenaria Chabraeus, 1. c. — Cucurbita sive Zuccha Morison, PI. Hist. II. (4 680) 22, t. 5, fig. 4—3. — Bell Schora Bheede, Hort. Malab. VIII. (4 688) 4, t. 4 . — Caca-Palam Rheede I.e. 7, t. 4. — Caipa-Schora Rheede 1. c. 9, t. 5. — Cucurbita lagenaria Rumph. Herb. amb. V. (4 746) 397, t. 144 (Calabassa). — Cucurbita seminibus obsolete bicornibus L. Hort. Cliffort. (4 737) 454 (cum 8 varietat.); L. Rauwolff. Fl. Orient, ed. Gronov. (4 755) 125 (Tripoli, Halepi et Deerae colitur in hortis). — Cucurbita lagenaria seu officinarum Blackwell, Herb, cent. VI. (4 773) t. 522a, b. — Caulis crassus, angulatus. Foliorum petiolus rectus, rigidus, crassus, subeylindricus, saepe cavus, 5 — 30 cm longus, glandulis brevibus denti- formibus; lamina mollis, cordiformi-orbicularis , angulata vel leviter trilobata, apice rotundata vel acuta, 4 0 — 40 cm longa lataque; sinus basilaris latus et paulo profundus; nervi 5 — 7, pedati, subtus valde prominentes. Pedunculi florum masculorum petiolo longiores, florum femineorum petiolo aequales vel paulo breviores. Receptaculum mascu- lum 2 — 3 cm longum. Sepala anguste triangularia, remota, reeeptaculo 2 — 3-plo *) Cucumis Mairei Leveille (Catalog. PI. Yünnan [194 5—4 917] 64) ex diagnosi (folia Petasitis; 11. albus!) forsan huc perlinet. — H. Harms. 202 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. breviora. Petala crispa, pubescentia vel tomentosa, apice plus minusve emarginata et mucronata, crasse 5-nervia, 3 — 4 cm longa, 2 — 3 cm lata. Staminum filamenta 3 4 mm longa; antherae 8 — 10 mm longae. Receptaculum femineum 2 — 3 mm longum. Ovarium longe dense villosum. Fructus glaber, primum virescens, demum albescens vel flavescens. Semina alba, obovata oblonga vel triangularia, apice tmncata vel bi- dentata (bicornuta) rarius rotundata, 7 — 20 mm longa. — Fig. 24.4 — G. Scheint im tropischen Afrika (Schweinfurth in Festschrift Seier [1922] 511) und Asien (Ostindien, Molukken) heimisch zu sein; in Amerika wahrscheinlich schon vor der Ankunft der Europäer bekannt. Jetzt in allen wärmeren Ländern angebaut und oft halb verwildert. In den Herbarien z. B. an folgenden Standorten gesammelt: Makaronesisches Übergangsgebiet. Cap Verden (Peters). Nordafrikanisch-Indisches Wüstengebiet: Ägypten (Ehrenberg, Schwein- furth n. 102, 539); kultiviert in der Oase Tripoli (L. vulg. fructu longiore eduli Letourneux, Note sur un voyage ä Tripoli de Barbarie, in Bull. Soc. bot. France XXXVI. [1889] 98); Libysche Wüste bei Esneh (Rohlfs n. 690); vgl. auch A. Trotter, Fl. econ. Libia (1915) 285, Fig. H8. — Arabien, bei Mor (Ehrenberg), vgl. Forsk. Fl. aeg. arab. (1775) p. CXXII. u. 167 (qarä m'dauer, dubbia dibbe, qara tauvil), E. Blatter in Rec. Bot. Surv. Ind. VIII. 2. (1921) 200; Libanon (Blanche n. 3182).' Afrikanisches Wald- und Steppengebiet. Nordafrikanische Steppen- provinz*): Geraschab zwischen Berber u. Khartum (Schweinfurth n. 479); Sennaar, in silvis primaevis infra Abu-Sugra (Hartmann; nach Schweinfurth, PI. quaed. nilot. [1862] 18); Abyssinien (Quartin-Dillon u. Petit, Figari-Bey, Cienkowsky n. 433), Djeladjeranne (Schimper III. n. 1571), Keren (Steudner n. 824), Harar (Ellenbeck n. 608); Eritrea (Terracciano u. Pappe n. 98, 958, 2240, Pappe n. 4134, 4231). — Westafrikanische Waldprovinz: Soudan franc., Sarankoro (A. Chevalier, Enum. pl. recolt. [-1 920] 290; Fie der Eingeb., große Kalebasse); Liberia, Cap Palmas (Dink- lage n. 2375 u. 2599); C6te d'Ivoire (A. Chevalier, 1. c. 290); Togo, Lome (War- necke n. 352); Lagos (Milien); Kamerun (Zenker n. 1241 u. 4039); Angola (Wel- witsch n. 854, 859, 860); Kongoland (P. Dupuis, Dewevre, Em. u. M. Laurent, Seret, Ch. Lemaire n. 197, 205, De Giorgi n. 654, 756, 793, 824 usw.). — Ost- afrikanische und südafrikanische Steppenprovinz: Zentralafrikanische Seen-Zone, Unyoro (Grant, Trans. Linn. Soc. XXIX. [1872] 76); Kilimandscharo 1560 m ü.M. (Volkens n. 609); Transvaal (Junod n. 120); Cafferland (Eckion u. Zeyher n. 1789; Kapland (Burchell n. 7912, Bachmann n. 1242, 1377, 1381); Damaraland (H. Schinz, Range n. 1587). Madagassisches Gebiet. Madagaskar: Ost-Imerina, Andrangoloaka (Hilde- brandt n. 4104). Vorderindisches Gebiet (Royle, Wallich n. 6719A — E, Wight n. 1140, Edgeworth n. 82, Steward n. 1232, Meebold n. 3181, 3182, 3183, 4293, 4294, 4302 usw.). Monsungebiet. Java (Herb. Leiden); überall angebaut, bis 2000 m ü. M., aber weder wild noch verwildert (Koorders, Exkursionsfl. Java III. [1912] 295). — Austro- malayische Provinz: Nordaustralien (Bowman, Thozet). — Papuasische Pro- vinz: Neu-Guinea, Kaiser-Wilhelms-Land (Hollrung u. a.); vgl. K. Schum. et Lauter- bach, Fl. Deutsch. Schutzgeb. Südsee (1900) 592 (kabo kabole, kapop kapop der Eingeborenen). Neu-Mecklenburg (Peekel n. 742); Ost-Karolinen, Ponape (Leder- mann n. 13953); Mariannen, Guam (G. Experim. St. n. 355; vgl. Safford, Usef. PI. Isl. Guam [1905] 304). — Polynesische Provinz: Tahiti (Banks u. Solander, Forster, Nadeaud n. 423, Savatier n. 972; Drake del Castillo, Fl. Polyn. fr. [1893] 7 4); Cook-Inseln (Cheeseman). *) Nach E. De Pruyssenaere (Ascherson in Sitzungsber. Gesellsch. Naturforsch. Freunde Berlin [1877] 148) scheint die Kultur im oberen Nilgebiet einheimisch, reicht aber nicht weit nach Süden, findet sich z. B. nicht in Karkodj (am blauen Nil). Qara'medäwwer und Qara'tauil. Lagenaria. 203 Mittelamerikanisches Xerophyten-Gebiet: Texas (Lindheimer III. n. 401). Tropisches Amerika. Provinz des tropischen Zentral-Amerika: Mexiko (Galeotti n. 1885, Liebmann n. 61, Kerber, Seier n. 339, 2115 usw.); Guate- mala (J. D. Smith n. 2659, 2660). — Westindische Provinz (I. Urban, Symb. antill. IV. [1911] 614); Bahama (Brace); Cuba (Herb. Estac. centr. agron. n. 4039, 4988); Jamaica (Macfadyen, Herb. bot. depart. Jam. n. 7034); Haiti (Ehrenberg n. 70); Portorico (Eggers ed. Toepff. n. 446, Krug n. 475, Sintenis n. 1922, 3468, Stahl n. 632); St. Thomas (Eggers, Bouche, Finlay n. 70); St. Croix (West, Eggers); Antigua (Wullschlägel n. 233); Guadeloupe (Duchassaing, Duss n. 2287); Martinique (Sieber, Duss n. 789); St. Vincent (Eggers n. 6964, H. H. u. G. W. Smith n. 625); Barbados (Maycock). — Subäquatoriale andine Provinz: Nicaragua (Rothschuh n. 245, Levy n. 179); Costarica (C. Hoffmann, Polakowsky n. 531, Pittier n. 458, Tonduz in Pittier n. 4744, 6517, 8132); Columbien (Karsten); Bolivia (Bang n. 1400). — Cisäquatoriale Savannenprovinz: Fran- zösisch Guayana (Bosc); Trinidad (Sieber n. 298). — Südbrasilianische Provinz: Brasilien (Burchell n. 9693, Gaudichaud n. 291, Glocker n. 108, Lindberg n. 358, Widgren n. 312, Regnell III. n. 635, Glaziou n. 19382a, 20332, Schwacke n. 9279 usw.); Paraguay (Weddell n. 3167B, Balansa n. 1113, Th. Morong n. 1588, Hassler n. 5088). Andines Gebiet: Chile (Meyen). Einheimische Namen: Bin da (kleinfrüchtig) , Dinhungo (längliche eßbare Frucht) (Angola); Mamboso, Momboso, Lomboso, Limboso, Be (Kongoland); Kabo- kabole (Kaiser Wilhelms-Land) ; Flor de pumpa, Bule (Mexiko); Candungo amargo, Marimbo (Portorico); Abobra do Carneiro, Cabaco oder Cabaca amargosa, Maxixo oder Machiche (Brasilien). In Mitteleuropa sehr selten als Adventivpflanze; z. B. in Baden zwischen Ofters- heim und Hockenheim (Fr. Zimmermann, Adventiv- u. Ruderalfl. Mannheim [1907] 4 24); bei Genf und Triest (A. v. Hayek in Hegi, Dl. Fl. Mitteleuropa VI. 1, 316). In Gewächshäusern oft kultiviert (W. Berkowski in Gartenflora LXIV. [1915] 25). — Im Mittelmeergebiet überall angebaut, z. B. Spanien (Willk. et Lange, Prodr. fl. hisp. II. [1870] 277; Calabaza vinatera); Süd-Istrien, Val Lovina bei Pola (J. Freyn 1877); Griechenland (Halacsy, Consp. fl. graec. I. [1901] 548; Heldreich, Pflz. Attisch. Ebene [1877] 591: (pkaoytrjä oder veQoxoloxv&rjCc, die Frucht cplao/.l oder dy/Md). Zusätze (von U.Harms). Die verschiedenen Fruchtformen der Calebassen wurden schon von den älteren Botanikern vor Linne (z. B. Dodonaeus, J. Bauhin usw.) unter- schieden. Von Lamarck*) (Encycl. II. [4 786] 4 50) und im Dict. sc. nat. Paris XI. (4 84 8) 232 cf. Spach, Hist. nat. veg. VI. [4 838] 4 94) werden 3 Formen charakterisiert, der gewöhnliche Pilgerkürbis mit flaschenförmiger Gestalt und meist zwei durch eine Einschnürung getrennten Anschwellungen, die große und breite hartschalige, meist weder eingeschnürte, noch verlängerte eigentliche Calebasse (oft zum Schwimmen gebraucht), und der Trompetenkürbis mit verlängerter Frucht, die im trockenen Zustande bei den Negern als Musikinstrument Verwen- dung findet. Seringe (in DC. Prodr. III. [4 828] 299) unterscheidet 5 Fruchtformen: Var. a. Qourda Ser. — Cucurbita prior Dodonaeus, Stirp. hist. pempt. (4 64 6) 668 f. 4. — Cucurbita lagenaria fl. albo fol. molli Morison, Hist. pl. II. (4 699) 25, t. 5, f. 4. — Fructus in- aequaliter biventricosus. — Gourde des pelerins; Pilgerkürbis; Gourde pelerine Naudin in Ann. sc. nat. 4. ser. XII. (4 859) 92. — Fiori et Paoletti, Fl. ital. VIII. (4 903) fig. 338S. Var. ß. Cougourda Ser. — Cucurbita lagenaria Rumph. Herb. amb. V. (4 746) 398, 4 44 (Calabassa); Braam. Icon. chin. t. 47. — Fructus inferne ventricosus, collo oblongo. — Cou- gourde. — Fiori, 1. c. fig. 3388*A. Var. y. depressa Ser. — Fructus globoso-depressus. — Kultiviert im Bot. Garten Genf. — Gourde plate ex Naudin in Ann. sc. nat. 4. ser. XII. (4 859) 92. — Fiori, 1. c. fig. 3388*D. *) Der französ. Name cucurbite für Destillierkolben (alambic) geht nach Lamarck auf diese Art zurück. 204 A. Cogniaux und H. Harms. — Cucurbitaceae-Cucurbiteae-Cucumerinae. Var.