THE
WILLIAM R. PERKINS
LIBRARY
OF
DUKJE UNIVERSITY
Rare Books
CVM <DEO\ DISPUTATIO THEOLOGICA
DE
FIDEINFAN-
TVM,
Ex
Matth. Cap. XVIII. verC r.-&
JgUAM
AUSPICE CHRISTO
SUB PR^SIDIO Q^HCaxime "Rjverendi , ^Amplifiimi at<L
Excellentifimi
DN. BALTASARIS BE-
BELII,
SS. Theol. Do<5l. Ejusdemque P. P. Celeberrimi, *DominiPatroni atc^ ^PrAceptoris Jki xtatem
Colendi.
PUBLICO Q.&*)*ymw EXAMINI Ad d, 15. Auguft. Ann. M. DC. LXXIII. hor. & loc. conC
exhibet
JOHANNES GEORGIUS %t\\nxt
Mcmminga-Suevus.
ARG EAFTO RAT I,
TYPIS JOHANNIS VfELPERL
v 1 1^ r s
Nobilitate Generis, Munerum Magnificentia, Me~
ritorum Amplitudinc, Confiliorumfy PrudentiaSfec^tatifiimis DN. EITEL SIGISMUNDO iupin.
DN. johanni MATTHifO JfymficM ^Baflfrom
DN. JOHANNI JACOBO £ocfe.
S. R. I. Liberoe Civitatis Memmingenfis Dnnn. Confulibus». Patria; Patribus Laudatiflimis. DN. JOHANNI WACTERO, Praetori Graviflimo. DN. HIERONYMO ©cfecrmar/Confilii Secretioris Af> feifori dexterrimo.
UT ET
Viro Nobilifiimo , Ampliftmo , atc^
Excellentifiimo DN- JOSEPHO 3cmfcfe/ Uj. Lic.Reip.Patrix Syndico meritifiimo.
NEC NON
Plurimum Reverendo , Digntfimo, Praclariflimo
Dioecefeuq Memmingenfis Mimfierio , T>nn. Semon , re- Uquuqiu Symmyfts Vigilantifimts : VIRIS ITIDEM
J\QobitifiimoyExperiemiftno,pL Reverendo , Cla-
rifitmisy Spetlattfiimts DN. BALTASARI ERH ARDO,Med. Dod. Reip. Pa-
. trise Phyfico ordinario. DN. M. JOHANNI CUNRADO HERRMANNO, Re&ori Scholsemeritifllmo, Ecclefia; Bergenfis Paflori- vigilantifljmo,.
DN. JACOBO SCHUTZIO, Archigram.dexterrimo,
Dnn.fuis <JMeccenatibus-> EvergettSjPatronis ,Eautoribus7 Cognatiii Prtceptori , Affini dijpxtationem banc indebitagratitu- dintfi pro tantis infe h tclcnm collatis beneficiis, Tzx(u'e.w » & ulte- vierem/ui/tudiorumifc/uorum commendattonem tnfcrttere ^oluttdebuity
Humillknus Cliens
joh.Georg. .fifctftf/ Autfo
*Jfff!lf*f!fJi'???f!!f?f
* t t V- t -f • t t 1 1 # t ♦ 1 1 1 # 1 t 1 1 1 1 1
cA* ?M jA5 iA* vv9 iA9 rAs cA9 rA» £A9 iAs iAs ifo :A9 tA» tA9 !A3 ys iA» ^A? ita cA» vs eA» cvi wa tp cyi «y? ivv *• i'« ft V* <»YJ ^V*1 <•¥*' <• V^ GY*1 <»V3 CV* ^V^ SV*' CY*' '•V*1 ^Y5 **Y* SP ^Y? 6Y*
$& :*# '* "* * "* '&' *"* '^'i^AAii^&A&A-i
ii;l!:S!!ili»lififriiiii
PR^SES EXERCITII Lefturis filutem Qfojficia !
INfantibus patrocinari,& iis quidcm in re fummi momenti, in praecipuis humanitatis & pictatis officiis ccnfendum eft. Jac.I.27. Habeteniminnocensillaxtasfua, qux poffidet, bona;gaudetquoq;communib9,quibusalii,&propriisju- ribus; Gal.4,i.feqq. atipfa fibifuppetias ferre persetatem ne- quit,dextri&finiftrinefciaJon.4,n.quareopuseft, utaliiidau- xilii,qualecunq;etiamfuerit,ferant,&profequatur. Suntinter hominesquidammaleferiati, quibonis iftoruimminent,hoc magis, quo magisteneri illi a fuo ipfornmet auxilio & confilio funtdeftituti: Iftis decetoccurriabiis, quicunq,-perviresfuas pofiunt , &per officium debent, quo fua illi retineant , ab alie- nis vero diripiendis hi prohibeantur. Immortalis profe&o lauseft matrisiiliusProphetiflk, quxauxilium Prophetae im- ploravit, &ita filiisfuis patrocinabatur, ciim creditor ipfis in captivitatem abducendisimmineret : Nec defiiit petenti veL ipfe DEUS , quin miraculoper Eliameditopericlitantese ma> nibus eriperet abftrahentis. 1. Reg. IV. 1. feqq.
Similem patronum infantum agitpereximius atqne prx- ftantilTimusDn.JohannesGeorgiusKleiberus,Mcmmingen~ fis,defide infantumdifputaturus. Infignis thefauruseft vita xterna,quxjurehajreditarioadinfantesquoque, circumcifio- nequondam^hodie baptifmoinitiatosfpc&at. Suntenim illi.
etiami
ctiam hasreditatis i n coelis repofitx immarceflibilis ,' immacti- latx,& intemiinabiiishxredesfcripti, Matth.XVIII.v.s.feqq. XIX. 14. idcjue per fidem, qua meritum Filii DEI ampleftuntur, Matth. XVIII- 6. Sed funt interadverfarios pnecipue Pontifi- cii,Calviniani, Anabaptiftas, qui iftum ipfis thefaurum ere- ptum eunt, negantes , propria iftos fide pollere ; Fidem enim fi fuftuleris , eanique propriam , tolles etiam id , quod non nifi fide habetur, nempe vitam & haareditatem seternam, Marc. XVI.i^. Sua igiturpietatemotus Kleiberus nofter caufam in- fantumagendamin fefe fufcepit , velut alterpatronus , & ita cgit , ut caufam infantum obtinuuTe ipfum nulli dubitemus. Textum cnim Jurisdivini , ab ipfoincreato DEI Filio, & hcere- de paternorumomnium,Heb.I.2.feq.JESU CHRISTO, pronunciatum ,Matth.XVIII.6. in mediumproduxitj &exil- loinvi&edemonftravit , quodreseft, infantes&proprii poN lere fide, & per hanc aeternorum bonorumabasternohsredes eife fcriptos,& aliquando reipfa fore.
Dum vcro aliorum agit caufam , fuam ipfe tuetur; Dum enim caufaminfantum agit, induftrix ipfefuxfpecimen edit, &ita UluftriReipubl.Memmingenfis Magiftratui , Patriae fu» Patribus , fuisquePatronis, pie venerandis; meis verb Fauto- ribusfingularibus, rationem reddit ftudiorumfuorum. Nu- tritus eft ha&enus ab hifce Patriae fuas Patribus liberali ftipen- dio, commendatus etiam eft Profeftbris infpedioni ; quare sequumeft, utedito aliquo fpecimine beneficium rite collo- xatum effe&iftis,&huiccomprobaret. DEUS Spiritus fui Sanfti gratiam ipfiporrb admetiatur , & ftudia indies promo- veat, donecpromovenda;Reipubl.Chriftiana5& aedificanda: Ecclefias feliciter aliquando applicentur.
st»V
(0
iMti tititiititi:titititititititititi
fffff ffff:ffffffffff
De Fide Infantum
ex Matth. cap. XVIII, verf.r. - &
Cap. L
'E^rytjriKov.
VErba Chrifti, ex quibus Fidem infantum ad- ftruimus,defcripta a Matth. c. XVIII. v. 1.-6.
ita fonant.
Verf I. 'Ev iKeivrilrj age&TTfjeo-tjxQov 0ifjut&r\\a\ 7« I»?»"»» hiycvjig* Ttg ctga, ft€i£e»)v iftv iv rr, ficMriXxciTuv xpavuv^
Verf 2. Ka) TS-poarKdAiQcifXiv^ o ItjoSg izrcifSiov , e- gtjcnv ctvrb iv piCft ctvruv.
Verf. ?. Kccj exznv. Afttjv bkyc* vfiiv , \dv fxtj <?£<*- <P*jre , k& yivv\<&i u>$ "Q. >zrai$ia,, ifxrj «VeA^re «s rtjv /3*. Q-iXeiav ruv xpavuv.
Verf. 4. ^o^tg %v {cf.zr&vucrr, kavrov , olg rb ixrafhiov rSro , ktog 151 6 (*&£& v iv rn fiarth&a, rcov ipavuv.
Verf 5. Ka) og dv difyjraf iraj^iov roiSroviv 'iixrir2 ovifAoiTt i*x , t/u\ oXxiTaf.
Verf 6. "ogo^ dv QKavSaXio-yiva rav fxiKpuv ri- rav ruv 'sricivovrcov sic, ifjM , <rvfJi.(Pi^€i dvrct , "iva Kcip&e c&rj fjLvA@* bvtKoc Wi rbv rpd^AoV dvTx > K$H KdX&irbVTi- &ij iv 1 u vrtAayei rrjg $-ahdcfo~rig.
Erafmushxc verba ita vertit: v.i. In illo tem- porc acceflferunt difcipuli adjefum : dicentes. Quis
A maxi-
maximus eftin regno cadorum ? v. 2. Et accerfi- tumad fe puerum JEfus ftatuit in medio illorum: v. 3. Et dixit: Amen dico vobis , niii converfi fue- ritis,& efficiamini ficutpuelli, non ingrediemini in regnum cxlorum. v. 4- Quisquis igitur demife- rit femetipfum , ficut eft puellus ifte , hic eft ille maximus in regno cadorum. v. s. Et qui receperit unum puellum talem innominemeo, me recipit.. v. 6. Qui autcm offenderit unum de pufillis iftis, qui in me credunt, expeditei, utfuipendaturmolaafi- naria in collum ejus , ac demergatur in profundum maris.
Locaparallela funt MardX.v.42- Matth.XIX. 14. MarcX 14« Luc XVIII. v. 15.. feq.
§. 2. Notamus circa hnse verba I. Scopum Chri- fti. Eum ita formamus: Sxpius jam concionatus exat Chriftus-dicipulis fuis de regno fuo : at illi inve- terata judaica opinione putabant,fore niundanum, in quo hoftibus fuis pro lubitu dominari poffent. H«c opinio animos eorum ita pervaferat , ut pri- matumin eodem finguli percontentionemafFecla- cent. Chriftus ergo iftamconfutaturus,&pleniuseos informatur9, aflumitTra/^, quo vifo,moxipfi intel- ligerevelpoflentvel deberent,quale regnum intelli- geret, nempe tale , ad quod etiam parvuli apti eflent. At verb ad regnum aliquod mundanum admini- ftrandum parvulum nemo dixerit efle aptum. Ergo aliud regnum intelligit ,. cxleftis glorix. Deinde oftendit virtutes , quibus inftru£ti ad illud regnuni pervenirepoilint, nonquidemper modum meriti, qood vult h, L Maldonatus& CorneliusaLapide,fedc
b_ ____
'Q.fras divinac , cujus obfervatio necetfaria. Sola c- nim fide confequimurregnum cadorum. Cum fidc ambitio & fuperbia ftare nequit. Illa fides, tanquam bona arbor, profert virtutes,humilitatem , manfuc- tudinem &c. utfru&usjexquibuscandidatusregni cn;leftis cogrtofcitur 5 Tuv 7rmvovrov enim eft v\ fiurt. .hsiarwv xq&vuv.
/• 3> Notamus deinde fignificationem verborum Chrifti : & quidem I. eft Quo-iAeia. ruv xgavuv, regnum cxlorum verf. i.Maldonatus hancvocem accipitdc .regnogratiaeieuEcclefia : quem Cornel.aLap. non quidem rejicit, fimpliciustamen dicit accipipro i- pfo regno cadorum in futuro feculo: quodprobarc vultex verbis Chrifti : Nifi efficiamini ficutparvuli, non intrabitisin regnum coelorum. Nos dicimus,a- literaccipi hanc vocemin verf i.a difcipulis,aliter in v. 3.4. aChrifto : nec ludere Chriflum ambigui- tate vocis Regnum , quod Maldonatus h.l. temere aflerit: fedeflediverfumrelpectum : Difcipulosin- telligcreregnum mundanum, Chriftumverocadc- fte,adcujusconfecutioncmnemo,nifi verafide,cu- jusfinis eftfalus animaj, inftructuspervenirepofiit. Unde vult difcipulos conformari ro7g 7raf&oi$ 7n<nv* xo-iv. Optime D. Hunnius h. 1. Jguanquam, ait, in~ troducantur Apoftoliqu&rentes , quisftt maximusinrc- gno calorum ? tamen certum eft> tpfos tntelligere regnunt Chrifti, quod terrenum fore judatca tnveterata opwio- ne putabant. Vocant autem nihilominus regnum c&U- rum , quia audiverant,ipfum Chriftum ita appellajfe il~ lud. drc & mox : Et quidem ad mundanum Chriftt rc- gnum pertinere dtfcipulorum qu<x.fttonem, vel ex eoap-
A 2 parety
•®(-4)$»
paret, quod Marcus fcribit, Apoftolos inter fe dtfieptaf fe, quis mter ipfos futurus fjjet major ? abfurdum au- ie?n eft,putarey K^ipoftotos intcr fedifceptaffe^quis futst- rusejfet major in regnofuturifeculi?
t §■ 4. non$iov puerulus, altera vox eft, fubje&um quae- ftionis noftras notans. Voxipfaperfeelariifimaeft, fed diverfim ode & a multis male explicata. Lexicon dicit, notare puerulum , qui nutricem adhuc habet, a qia curetur : quse propria & nativa eft fignificatiO, a qua recedunt Pontificii & Calviniani, dicentes, notaripuerumgrandiufculum, quivocatusadChri- ftum accefferit , & fcandalizari potuerit. Verum quod illud attinet, rejpondet Dn.D. Feurborn.fafc.V. <lifp.I V. prjragi. non dici, quod ifti pufilli pedibus fuisadChriftumvenerint, iedtantum, qubdChri- ftus puellum ad fe vocarit. At infantes, etiam non- dum valentesvadere, abaliistamengeftari, fuo no- mine proprio advocantur, utteftatur experientia. 2. Si vel maximepuer hic fuis pedibus itare potuifTet, (quottamen textusexprefse nondicit,Jvalida tamen funt argumenta, quibus ipfefirmiter & luculenter probatur, non grandis puer, fcdpufillusadhuc,feu tenellusfuifte.&c. Defcandalo infraagemusin vo- ■ee (^KctvSct^trr,. Maldonatus h.l.eandemvocispro- prietatem negat, & fubftituitinfantem myfticeac- ceptum, innocentem, qui non foliim verbis, fcd re- bus etiam ipfis praefentibus humilitatem fimplicita- temque doceret. Cornel. a Lap. aliter accipit -ara^/ov inverf.i.aliterinverf 4J. Ibidicit, notari infantem aetate &ftaturajhicveromyfticum. Illudprob^tex Luca, qui habet , pterum iltum 5 unde, ait, liquet
Chri-
1(5)
Chriftum loqui primo de puero vere parvulo. Hoc vero, quod Chriftus ludatambiguitate vocisparvu- Im. Verum damnamus hoc ut errorem Socinia- num: illud aflumimus,&tenemusubique$ motii. ipsavocisnatura, diim perdiminutionemponitur, <zreySio)> a -ar^. Quae cum abfolutcitaponatur, uti- quefecundumregulasbonacinterprctationis in pri- ma fignificatione manendum eft ; nec ab ea rece- dendum , donec per aliud reftringatur. 2. Chrifti explicatione , qui vocat (a.ik^ parvulos vcrf. <s. 3. collationealiorumlocorum, inquibus 7raf2iov pro infante ponitur: Matth.II. 11. ufurpaturdeChrifto recens nato; Luc. II. verf. 21. de eodem circumciden- do. 4. InterpretationeLuc3E,quic.XVIII.i5.vocat© &(-i<p*i , quae vox notat infantem vel adhuc in utcro matris latitantem; utLuc. L44.41.de Johanne to-Kip- TvjaiTo fyi<p& iv -vyKOLhU duTKi vel recens editum, utLuc.II.verf.i2.i(5. deChriftorecensnato. Sedre- gerit h.l. Pifcator, to /3^<f@-interdumnotare pue- rum natu grandiufculum, do&rinaeque capacem, ut II.Tim.III.15- AtPaulusibi Timotheum non fim- pliciter vocat /3/oe<p<^, fed ipfum «Ve fyityxs facras literas nofle. 5. aliornm vocabulorum fufFragio. Marc.lX. v.36.diciturChriftus A*/3a)i> Txrcqdiov yjm \vay- xot,*.t<rcLixtv(&> , quod de actatis teneritudine intelli- gcndum , vid.D.Dannh.Hodofph. phaen. XI. lit. P. Luc. XVIII- ait, irqoo-iQipov dvTc7 ,attulerunt, appor- tarunt ; quod idem etiam teneritudinem xtatisno- tat$ quanquam Pifcatorhoc verbum aliter vertere & interpretari conetur , pro 7rpoa*iyctyov, fed obftat clara litera.
A 3 /.5»
(*)
'Eav prj q^&ffirt ■> nifi converfi fueritis. Maldo- natus &Cornel aLap. h.l. i. peccatum Apoftolorum elevant, qubd non mortale, Ccdftltem veniale fue- rit. 2. meritum operum iuorum extruere inde co- nantur. Verum Rejf.ad i. omne peccatum natura fua elfe mortale. 2. Chriftum hic non loquide me- rito , fed de rd^et > feu ordine divino.
f. 6.
Aifflcy fufceperit. Communker explicantde beneficentia. Maldonatusait, fufcipere eftnonfo- Uimdomo excipere,fedquovisbenevolentiaegene- re profequi: unoverbo,benefacere. D-Hunniush. 1. quibenefacitparvulis, eosque ad omne bonum promovereftudet: unde & Chriftus tc7$ KuAvxm *- ya,vaKt]Tt. MarcX.14-
f 7. ,
"05 & QtAvS&h. frj , qui verb fcandalizaverit vel offcnderit. Maldonato (^Kdv^ctAi^etv, h.L noneftma- lumexcmplum pra?bere , fed injuria aliquem affice- re : utconftctoppofitio inter Jo <^£€c9£& £c*i/J<*a/£«v. Corn.aLap. intclligit fcandalum pripriedi&um, & explicat h.m. .£>iu unntnex fufillis iflisfcandaliz,averit7 h. c.pravo verbo velexemplo a me , meoy, amore&cultu avcrterit ,fttius£tforet in mare demercri. Neutra ha- rum explicationum incongrua videtur. Maldonati nimis latam Cornelius explicat pleniiis: & bene, modb manfiflet in propria fignificatione^a Traiiix a. qua etiam Calviniani recedunt. Nam diftinguen- dum eftinterfcandalumdatum&acceptum. De ii- lofinedubioChriftusloquiturj&refpicitveldoftri- na,velmores.Demoribusprimarioloquitur,utpatet
cx
(?)
cx eo,quod parvulum humilem,manfuetum, & fimr- plicem difcipulis contendenfibusproponit. Et ita fcandalizaripolfeparvulos, probatDn. D.Feurbor- niusfalfc.-V.difp. IV. Teftatur, ait , exferientia , qubd infantes, percepto alicujus dUlovel fae~to,enormi- terturpr,offendiqueant. Annonenim quando vi- dent aut parentes fuos, aut alios frontis contra- ttione,oculorum inverfione,labiorum comprcffio- ne, & morfione, fputi emiffione&c. in aliosindi- gnari, fimilia facere quandoque attentant: haec ille. Quanquam fcandalum in do&rina non excludatur: quodfit, quando heterodoxis do&oribustraduntur informandi. conf.D.Hunnium h.l. Adde quod non neceffarib ftatuendum ftatim fit fcandalum actua- le , fufficit potentiale, quale defcribitur Matth. XVL verf. %i¥
f 8. TJv irtftwvla* etg ipL Eorum qui crec^untinmc, Continetur hic prajdicarum quaeftionis nofira: : an infant-es, fupra defcripti,adtu ipfo habeant fidem fal- vificamrMaldonatus, utidiximus,nefidem cogatur eoncedere, mutatfubjcc~tum,fed fruftra. Nos nexum huncfubjc&icum praedkato dicimus firmum effe, & notari tum ipfum aftum fidci , cum ejusdem obje&um. Actum verbo vel participio aclivo, t£p mew6w%9 : utfitfidesvera,propria,afrualis. Quam Galviniani ncgant,& Pontificii, fubftiruentes alie- nam, fcmen,&radiccmfidei. Scd maie. Namjuftus fua fide vivet : &perindeeffet, ae fi dicerent: In ♦ fantes vivere, fed non adtiy. Objectum^ vocr, «V \jjt.i. Emphaticepofita eftpra?pofitio. Namariasma?- gnum difcrimen eftinter t^vw rV, m<n£m wri>&*,fc
liVSSk.
(»1
p
riva» Hlud eft fimplicis nOtitia^ & cOmpetit etiam dia- bolis : Iftud eft aflensus,& competit ctiam hypocri- tis: hoc fiduci#,& efttantum falvificecredentium. vid. D. Dannh. Hodof.pham. XI- Ethaecfiduciaeft ratio formalis fidei, qux etiaminfantibuscompetit, tefte ipfo Chrifto h. 1. Qualis vcro hrec fit fides , infra videbimus : fuflkiathic,indicare,efle veram,perfe- ftarn, conftantem notitia, aflenfu, &fiducia, a&ua- lem : licet modum ejus ignoremus.
Cap. 1 1.
Continens S-icriv.
§• i. Rxmifsa evolutione textus , rem ipfam aggredi- mur,&ponimusprimo ftatum controverfix con- traPontificios,Calvinianos,Anabaptiftas&c. hunc: An InfantesChriftianorum baptizati vere, a&uipfo, &falvificeipficredant.i Negantilli,nosaffirmamus. Diftiuguimusautcm (<*) interfidema&ualem, habi- tualem, & potentialem. HancftatuuntCalviniani, iftam Pontificiijillam nos. (£) interfidem ipfam &radicem ejusdem. Proifta ftamus noscontra Cal- vinianos. (y) interfidcm dire&am & reflexam. II- lam defendimus. (^) Inter fidem propriam & alie- nam. Loquimur de fidepropria. (ej interfidemi- pfam & fidei fru&us feu effe&us. Quaeftio eftde il- la. (£) inter fideifenfum& adum. Hunc propu- gnamus. (jj) inter infantes Chriftianorum & gen- tilium. Quaeftioeftdeiftis. (.9-) interinfantes bapti- zatos &non-baptizatos. Dicimus, infantibusin & per baptifmum fidem conferri.
§.j,
§. 2.
Definimus hanc fidem Infantumex fcriptura., quodfitA&us,conftansnotitia, aiTenfu& fiducia, excitatus a Spir.S.in & per baptifmum,apprehendens jneritum Chrifti,& falvans. Non opus eft hxc multa dicerededeflnito, Fide,quoad etymologiam, hom- onymiam & fynonymiam 5 cum paiTim id lega- tur. Vid. D. Dannh. Hodof. phsen. XI. lit. H. Saltem notetur , efle fermonem de fide vera & falvifica.
$■ i-
Majorem difficultatem moverunt adverfarii circa genus, dum aliiperhabitum,aliiperfemen vel potentiam deferipfere. Nos ex fcriptura intrepidje aiTerimus, ciTe a&um. Non negamus quidem, fi- dem, in quantum ex verbo le£to,vel audito,produci- tur, & manet, habitu verequendam talem dici poiTe. Cum enimverbum ( uti contra adverfarios , efTica- cjam verbi negantes , ha.&cmis Noftrates defende- runt) non folum fignificandi vim , & objective: movendi intelle&um habeat , fed etiam vi organica* producendi fidem a DEO fitinftru&um, certum ali- quem effed"tum ccrtopoft fe re.linquet 5 At uttldes non fineverbo,immediate,in anima creando infun- d.it.ur & infundendo creatur , tefte Paulo Rom X. 17. itanecverbumimmediate hocperagit: Requirun- tur enim mediantes a&us hominis & media psda- gogica , nempe le&io verbi, auditio,& meditatio. Hincc:olligitur,fpeciales adtusfidei proxime quid£ & immediate e^erbo dcpendere, nihilominus ta» men habitum quendam per idem efficax verbum > mediantibus & intervenientibus iftis a&ibus pro- 4uci. Cui fententias accedit teftimonium omni
B exce-
(io)ffi
cxceptione majus, Pauli Hebr. cap. V.v. i4- ubifi- dcm exprelse vocat % fyv.
f- 4-
Jam cum res ita Ccfe habeat cum fide adulto- rum c verbo divino derivata , noftri muneris eft , ut difpiciamus, an parratiofitinhocpun&ofideiadul- torum ex verbo conceptx , & fideiinfantum per la- vacrum baptifmalc collatas ? Num & hasc fit ha- bitustantum, feufacilitas quxdam agendi , in intel- lecluinfantisrefidens, velpotiusmerusetiam&pu- rusputusa&us, quoobjcctumfuum falvificum fim- plici apprehenfione fibi appropriet ? quarum qux- ftionumpriorem ,&antecedenspofteriorisintrepide negamus $ fiquidem diverfus modus conferendi di- verfitatem quoq;inhoctertioimportat 5 ut adebfi- des infantum baptizatorii propter defcctum nempe auditus, habitus inftar & quidem quafi acquifiti confiderarinequeat. Noftrum proindefacimuspo- fteriuspofterioris quaeftionismembrum,quod fidem infantummeruma&umefte dicit: cujusverbratio- nem formalem, tum ratione productionis , tum ra- tione termini produ&i in hac vita nemo,proptcr de- fe&um revelationis, exa&e cxpedire poteft. SufTicit fcire quod vere credant; quomodo vero credant, Deus ipfe nos ignorare voluit.
* s. Hunc aclum dicimus efle realcm, fupernatu- ralem, internum, dire&um , apprehendentem men- tum Chrifti & falvantem. Probamus ex verbo Chri- fti, t£v TrtqtuovTuv eig ifxi ; quse-vox certe a&um de- notat, utiplanum eft,non otiofum habitum , aut
incli-
(H)l
inclinationemadfidem , quodvultZach. Qrfinus. vid.D.Feurb. fafc. II. difp. IX. /.38.39-40. Probamus itidem ex induitionis natura : Qjnduunt Ghriflum, illi apprehenduntChriftum. Atqui, Infantesbapti- zatiinduuntChriftum : Erg. Minor habetur Gal. III.27. Majorpatet exipsanatura induitionisChri- fti,quae aliterconcipi nequitnifiperimputationem & appropriationem juftiria» Chrifti; qua tanquam veftefalutistegiturininfantibus, quicquidfordium contraxerunt per fuam a corruptis parentibus de- fcendenriam. Verum excipiat hic adverfarius , dari quoque induitionem Chrifti per modum imitatio- nis&infullonemjuftitix inhcerentis. Rejp. Nullum hic adumimitationisabApoftoloinnui, fed fun- damentum filiationis & incorporationis in Chri- ftum & Ecclefiam proximum , quod aliud non eft nifi apprehenforium. Praeterea induitionem hanc ad pa&um evangelicum pertinere , certi fum us , quia baptifmus primo ordinatus eft , ut offerat & conferat gratiam aChriftoacquifitam, ut itainduitioperimi- tationem & fan&itatem non nifi confequenter at- tendatur, tanquam aliquid fhiens exinduitione ev- angelica.
§. 6.
Hicadusjamdefcriptusconftatporrodiftin&is fuispartibus,quaj vindicandx adverfus adverfarios. Prima pars zftNotitia. Negat Bellarm.de Juftific. c. 7. aflerens,fidemperignorantiam magisdefiniendam efle, quam pernotitiam. Atcontrafcripturamqu» fidei exprefse tribuit n otitiamjob XIX. v.25->Bfa.LIIT. v.ii.Lucr.77.&c.vid.D.Dannh. Hodof.pham. XI. Et alibi fateturipfe Cardinalis,fidcmdefcribipcr va-f
B 2 cem
K"tf)
eemintelligendi, quae ad ignorantia accommodari rmllomodopon^it.conf.D.Gravv..prrcle&.inA.C.d< Tuftif. At quantumad noftram quaeftionem^pofTe quisobjicere, fifidesomninbdefiniendafit perno^ titiam , fieri id in refpe&u ad adultos? Rejp. Loqui- mur hic de fide falfivica ut fic , qux una eadernque eft in adultis & infantibusquoad fpeciemj quoad gradus verb eft diftiu&io aliqua , & hic quidem re* fpe&unotitiaej namin adultiseftreflexa, ininfanti- bus verb dire&a & fimplex. Exemplum eftojohan- nes , qui in utero matris adhuc claufus novit Mcffi- am : Etjohan. i. epiftola c. II. 13. eandem infantibus exprefse tribuit , his verbis : y^cttpa vpiiv 7raJiSia,ort \y- mK&r% rbv 7rccri^et. Quilocusde adultisexpiicari ne- quit , cum ipfe Apoftolus diftin&ionem &differen- tiam aetatum jam pofuerit.
$. 7-
Altera fidei parseft v^/z/^quem quidem Pon- tificii concedunt ad fidem requiri , fed ita, ut eo ab^ folvatur fides , & fiduciaexcludatur. Prius&nos concedimusjpoftcrius dTrorofjLuq negamus: quiaalias etiam hypocritx, imb&ipfediabolus,falvifice cre- derent , quia habent afTenfum. Ergb aliquid ampli- us requiritur ad fidei efFentiam , nempefirma fidu- cia. At hxcaNoftratibus Theologis paiTimprobata funt. Noftrum eft, h.l.ofteridere ,an,quomodo& qualis afienfusinfantibus competat ? Ad primum , ancompetat? refpondeo,ftantethefi, aflenfum ad fidem requiri,& fidem infantibus ab ipfo Chrifto ad- fcribi , fieri non poteft, quin etiam affenfum ipfistri- buamus. Nam , qtti creditin Filium DEI, habette- ftirnonium infeipfo,iJoh. V-io. Jam q.ui habet te-
ftimo-
■(«)
Itimonium in fe , habet affenfum. Probatur, quia „ ut teflimonii natura & vts in eo confiflit,ut de eor quod» dubiumnjideturtcertitudinem altqna?n intellettui in- „ generet , eundemfy ad affenfum moveat, itareceptior9 tejlimonii dicit ipfum ajfenfum , quem intellccliis reij „ fub infallibiliteftimomopropojit#,f>r*bet.vid. Dn D. „ Wolfflindifput. i. de obligationecredendi inChri- ftum. Adfecundum,quomodo? Dicimusefienon ex ratione , cujusplenum ufum nondum habent,fed a Spiritu S.in ipfisoperante. Ad tcrtium , qualis ? Rcjpond. fimplex , acquiefcens promifllonibus DEL nort lutlans ', uteit in adultis: fimplex quidem, fed interim firmus & tranquillus. vid. D. Feurb. fafc JI.difp.IX,
jf. 8. Tertia fldei pars,quK ipfam fide falvificaconftituhV & rationemejusformale, eftfiducia: quamh.l. non confideramus ut virtutem in intelle&u folumrefi- dentcm , fed dicimus effe tendentiam in meritum Chriftijtanquamobje&umprnefens, cujusinterven- tu bonum aliquod arditum &futurum (vita aeterna) obtinetur. Probarnus, quia huic foli tribuuntur fi- dei falvificae cffe&us , nempe juftificatio, adoptio, fa- lustfterna&c. notaturhxc parsin fcripturaperpar- ticulam «c, plerumque. Multaloca nonallegabi- mus, conf. CMagnificum Dn.D. Sebaft. Schmidium in Colleg. Bibl. priori pag. 300. feq, Sufficiat quoad rem praefentem, nofterlocus,inquopereandempar- ticulumfiduciadeinfantibuspraedicatiuv
/• 9.
Pergimushinc addifferentiam : inquaoccur- sst 1. Gaufa eifickns tum principalis, fu-m inftru-
3 3 men-
( i4 m
mcntalis. Illa cft Spir. San&us, qui mirando modo fidemoperaturperverbum non tantum cLkxsov , ut inadultis A&.II.37- fed etiam b^ctrov , in infantibus. Probaturex fcriptura. haec efticacia, quxfidetantum DEIdonumefledicit. conf.Eph.I.19. ubidicuntur credcre KciQltjvivi^yeictv t£ K^drm^jijs i<r%;v<& 3-tg. Ncc ver6a&ioeftimmediata,fedmediata,non quidem per verbum Evangeliiauditum, fcd per facramen- tum baptifmi, quod docet Auguftana noftracon- feffio,art.V.&IX.
/. 10. II. CaufamaterialisfeuobjeccumfideiaTheo- logis Noftratibus triplex conftituitur, adasquatum , primarium &proprium. IlludeftquicquidDEUSin fuo verbo revelavit, A&. XXIV- 15. iftud , do&rina de Chrifto JESU, i- Cor.II. 2. Hoc eftipfeChriftus, qua- tenusproilloipfo, quicredit, pafius, mortuus&re- fufcitatuscft, Gal. II. 20. 1. Tim. I. V. i<5. Attendimus hicobje&um proprium oftenfum Chrifti digito in- dice in noftro loco.
§. H.
III. Finisfideivelcftultimus,gloriaDei,prredicata. <k infantibus, Pf. VIII. v. 3. & ab ipfo Chrifto, Matth. XXL 16 vel proximus , nsterna falus 1. Pet. 1. 9. adfcri- pta infantibus, Marc. X. 14.
f
Explicavimusha&enusfideminfantumfecun- dumgenus&cauias fuas, jamopuseft, uteandem veram, a&ualem &propriam efleprobemus. Defu- mimusargumenta ex textu noftro: & quidem
Frimum Ex voce 7r£o<TK&XiQifJi.iv(&>} verf.2. Saiva.yKcO^o-dfii-
«8(15)8^
Y@-,Marc~.X.ic>. ubi defcribiturintenfifTimusfimul Chriftiamor, &complacentia, quaifibicftinillis. Argumcntamur: QuicunqueplacentDEO,credunt. AtquiinfantesplacentDEO. Erg. MajoreftPaulii- pfitlS, Hebr. XI. V- 6. Xupig ttiswq kvdtiitcrcq &iu dSvva,' tov. Minorhabeturin textu clarillime. conf. Luc.
XVIIL V. 16.
Secundum Exverft. UbiChriftusvultdifcipulosfuoscon- formari7orff5ra/Afl<ff,regnum cxlorum poflefiuris. arg. Illi,quibusChriftusdifcipulosfuosvultconformari, credant neceifeeft. Atqui, infantesfunt,quib9Chri- ftusdifcipulosfuosvultconformari. Erg. Minorha- beturverf.3. Majorprobatur , quiaaliasgrandeab- furdum fequeretur , Chriftum velle difcipulos fuos conformari incredulis : quod omninbfequeretur, fi infantesnon crederent. Nam d.uo funt tantum hominum genera, fideles &infideles. Abfit autem ut cogitemus de Chrifto , qui venit, falvare quod pe- rierat, velle ipfum aifimilari homines incredulis.
Tertium Suppeditant fru&usfidei , virtutes Chriftianas, v.4.&proceditabefTecl:uadcaufam,h.m.Ubifunt effedusfeufrucTusfideiibieftipfafidcs. In infanti- busfuntfructusfidei. Erg. Majornota eftexphilofo- phia. Minor eft Chrifti. vcrf. 4. ubide ipfis praedi- catur humilitas, quae eft frudus fidei : item, Laudare DEUM,Pf.VIII.3. Matth.XXI.15.
.Quartum Habeturin V.5.& tf.ubiChriftus infantes,ut fideles, omnium curx commendat, & ferib dehortatur', ne nllo modo ipfis quis fit fcandalo : quippe id ipfum in
novif-
(i<J)
noviflimo judicio vel gratuito compenfabit , vel ju~ ftevindicabit. Concludimushinc, infantescredere, quia etiam ipforum fufccptionem fibiappropriati- pdfkfMt ait, &%tTCLt> quoddeincredulonondicitur. conf. Matth.XXV. verf. 40. ubi ait , ocrov i7roi*i<TciTt m rxrtovT&v ct^A(p£v px tuv iAot%t<?oi}y , kftoi t7roirio-ctTs: uni horum fratrum meorum , quos feparavi a damnatis, qui & in seternum gloria caeli fruentur. Idem eft in noftro textu ro &&<%.
Eft ab ipfiusChrifti teftimonio,verf.(5.T»r^i'7^ vrifivovTCtJv eic ifjik : quod omnibus fidem Infantum. vel negatibus, vcl calumniantibus &ridentibuspro- ponimus, ut ab ipfo , qui eft ipfiflimaveritas , Johan. XVI. 6. difcantrationemfuam compefcere &maxi- me miramur impudentiam Cunxi , quilib. III.de Rep. Hebraeorum cap. IX do&rinamhanc vocat fa- tuam , ejusque aflertores dignos cenfet,quiflagris caftigentur; item vocat delirium. Dicimusnosi- pfum magiseifefatuum , quia fatuam.& in divinis plane cxcam rationem folum fequitur. Retinenius verba Chrifti clarifli ma quoad rem lpfam , licet rei i- ftiusmodum in hac mortalitate ignoremus. Prin- cipium Cuna?ieftexEpift.RomX4ubi srtV<?, dicitur ef- fe, i&£ djcoij >quae de infantibus non pofllt dici, fed de hoccap.feq.
Sextum.
HabetMarcus c.X. 14. ubiChriftus ait : rsiyrm §yi J7/3ctor;A«ot 3-ea. Argumentum : Quicunque fal- vantur, credunt. Infantes falvantur: Erg.credunt. Major prob. ex Joh. III. 1/. Minor eft Chrifti l.c. fcd regerunt adverfarii , pofle infantes falvariimputa-
tione
tione meritiChrifti,fineinterveniente fide, inprimis cum foederis nondum fint capaces. Rejf. ad prius,ef- fe univerfas fcripturae ignotum : ad pofterius, efle fal- liim , cum DEUS etiam cum beftiisfoeduspepigerit. vid. D. Dannh. 1. c p. 1105.
Septimum Dat experientia, vel fcriptura exemplis compro- bans. Primum omnium allegatur JohannisBapti- ftse : quod quidem Theologi Noftrates concedunt, efle extraordinarium , allegant tamen ad proban- dum , infantesmotuum fpiritualium &fideiefleca- paces. vid.D. Chemnit.Exam.Concil.Trid.part.il. Alterum eft ex Ofea? c.XII.v.3. de Jacobo,de quo vide Megalandrum noftrum D. Lutherum , citatumin Hodof. Dn. D. Dannh. pag. 999.
O&avum Prasbet ipfe ftatus controverfiae : loquimur de infantibus circuracifis (baptizatis) adeoque de rege- neratis ; regeneratus autem non poteft efie fine fide. Hincargum. Omnisregeneratuscredit. Infantescir- cumcifi (baptizati) funt regenerati. Erg.
Ultimum Damusex hypothefi advcrfariorum. Calviniani referunt infantes in numerum credentium , fed fi- demipfisderogant. Abfurde ! Nameoipfo, dum annumerantcredentibus,concederecoguntur,ipfos revera credere,& quidem fide propria : qua ipil appre- henduntmcritumChrifti & falvantur.
Cap. III.
Continens ^/tntithefin.
§. 1.
Afleruimus ha&enus orthodoxam de Fide Infan-
C tum
•so*;©*
tum vera & a&uali Stciv ; addendum jam aliquid dc dmS-tTei. Comprehendemus eam tribus aphorifmis: quorum
Primtts. Hic eflo :
lnfantesnon habentfidem aBualem ,fedha-
bitualem tantum : nonpropriam7fed alienam.
Ita Calviniani & Pontificii : Tannerus , Bellar- minus,Cunaeus l.c.Aphorifmus eft bimembris: prius membrum eftPontificiorum: circa quod (i.) notan- dum, quid per habitum intelligant ? nempe nil nifi otiofam quandam qualitatem irtfufam ; qua infan- res apti fiant ad fidem aliquando recipiendum 5 vel characterem aliquem, qui, per ferttentiam Patrum Tridentinorum , in tribusfacramentis, Baptifmo fc. Confirmatione &Ordine imprimitur, h.e. fignum quoddam fpirituale & indelebile, unde ea iterari nonpoflint.vid.D.Chemnit. 1. c. (2.)Fi&um hunc habitum probare & aftum rejicere conantur , argu- mentis defumptis
ct. a conditione infarttum , quiaverbum , per quodfides accenditur, audire nonpofllnt. Argu- mentumitahaberet. ^non audire verbum DEI, ille nec Credere poteft. Atquiinfantes&c. Erg. Ma- joremprobantex Rom.X. 17. Minorem confirmat experientia. Rejp. admajorem, negando. ISTampof- funt efie unius rei conferendac plura media : utita auditus verbi divini non fit folum medium , exclufi- vum alius : deftmgucndum itidem inter verbum opu- T(Jv6cuKaq-ov: quxdiftin&ioomninoadhibendapro- pterdiverfitatem fubje&orum : Verbum «t^Tovfpe- ttat ad adultos, of*Tov a4 infantes. /3. a
_____ «®(l*)jjfr
/3- adefe&ufenfusfidei: Quicunque nonfentit vel fcit fe credere, is plane non credit. Atqui infantes &c. Erg. Rejp. Majorpatiturinftantiam : agonizans nonfcitfecredere, &tamencredit ♦ do&usdormi- ensnonfcitfe efledocl:um,&tamen do&us negari non potefl. Deinde ipfi diftinguimus inter fidem di- rettam &reflexam , dicentes, non hanc ipfiscompe- tere,fed tamen illam : item inter fidei rb eV*,& ro Jiort: Illud ex Chrifti efFato patet : hoc nobis eft incognitu.
jf.2.
Alterum membrum cftdefidealienarquae eftvel parentum vel Ecclcflae. Argumentaqua? Pontif.pro fidealienaafFerunt,defumuntab exemplisParalyti- ciMatth.IX.Jairi,quifuafidefilix falutem impetra- verit, ibid. SedRejp. i.Paralyticumipfum credidifte, patettumquiaChriftus ipfum vocatfilium, adjecto verbo $-a,p<rei, quod de fide vera prxdicatur; tum quia rcmiffionempeccatorum ipfe confecutus eft. 2. Di- ftinguendum interfalutem corporalem & fpiritua- lem. Illam Jairus filiae fuas impetravit; & libenter concedimus,poflealienafidealicuibona corporalia impetrari , & fpiritualia interdii : fed hic alia eft quae- ftio , an quispoffit aliena fide credere ? Quod ftatue- recerteabfurdumeft, &idem eflet, ac fidiceretur, pofle aliquem vivere anima aliena. Ad hxc fides ifta alienafcripturne eftignota,quae nulla nifi propriam agnofcit,Hab.II.4. Cunn>usCalvinian9l.c. fidempa- rentem infantibustribuerevultexlocoillo,i.Cor.7. V.I4- iTinoipcc (g, jiKva, vfA.uv a.Ket\rotp/a,i<?iv,vvv oiotyictisiv. Rejp. D- Hun. h. 1. fanttitatem illam n on efle interna, fed externam & civilem ; & explicat h. m. alias Iiberi eflentimmundiji.e. nonelegitimoloconati,&pro- indefpurii,quorumprocreatioparentibusillisfuiflet immunda&inconcejQTa. §.Se-
(*°)
§. 3. Serundus Apbor, Infantes non habent ipfamfidem^fed radicem dr
femenfidei. ItaCalviniani. Probanc> 1. quianecnotitiam>necaflen- fum > necfiduciamhabeant. 2. decapiribusfidei non poflintre» fpondere> veleandempubliceprofiteri. 5. quiafitotiofa> non operoCa. Rejp. ad i. contrarium fiipraoftendimus. ad z, hoc non derogat quicquamfidei > nam cordecreditur ad juftitiam > Rom. X. io- ad 3. Non eftotiofa>fedoperofa. Namlaudant infantes DEUM> Pf. VIII. Matth. XXI. Vincunt mundum. Pergit hk Cunarus l. c. & provocat ad expeiientiam : Agant> ait, veroiUi, quorum eftiftud delirium->& rnemoriam pueriti<efu<t>quoad poffunt* vepetant ultimam> fane baud dicent > fe vel tllo tempore > cum inter ttqualts primulum iudere inciperent, quicquam magnoperecomper- tum habuiffe de fummo religtonU myflerio. Speciofumex ratione argumentum! Cuiopponimus 1. ChriftumaAf^KfiJsw; z.di- ftincT:ioneminterfidemreflexam& direftam. 3. interrem&rei modum. Hiceft&maneCaAetMT^. 4. nullaeftconfequentia: cum ad annos difcretionis petveniunt > non poflunt explicare» qnod vel quomodocrediderinc : Erg.plane non crediderunt? r. fideiamiffibilitatem : qua» utavertaturChnftusinfantesfufcipi tnandavitjutinformentur. Etfe ha?creshabetiicutinnaturai- gnis. Siaccendas ignem >necaddaspabulum, extinguetur : Ita etiamin infantibus : AccenfaeftfidesaSpirituS.hicautemnon immediate femper &abfolutecum ipfisagit, fedper certame- dia, & vultutfemper crefcant.
§. 4. Tertius Jphor.
Infantes nonfunt apti adfdem
ItaPhotiniani. ^. Si in fe fpe£centurinfances>omnino
concedimus ipios > 11 1 & omnem hominem poft lapfum ad fidem
eireineptum : fed hiceft fpeSanda Dei difpenfatio» nam hic eft,
0 ixAvortts *>[*&< ett r\v ^s/> /<T* t« kk^ovtuv aylav h ru q>ali. Col.1.12.
§. f-
Et tantum de fide infantum > quantum permifit inftituti noftri
catio: Pluraalibihabentur. Subfiftimus hic>gratiasagentes
Chrifto Jefii df/jnya £ n\Hajnlri( rr^rias tifAav pro concef.)
sa hadtenus Spir. fui fan£H gracia, eundemq; rogan-
ces uteadem porrb nobis adfpirare veiic,
F I N I S,